(4
«
A'
««Vc^-
^
:js3ne^te^te«:as^3es:cies:;:
'Tl
Robert E. Gross
Colle6tion
A Memorial to the Founder
of the
^ZXH^h/ieei/ S^.lrcradi^ ^oi<Ji(matio^i
.f-
^,
a\
^
Business Administration Librar)-
Los Angeles
issss^is^^i^te^te^te^cis^te^:
/
/w
T'
■'-^
^i^l^'
ZEITLIN & VER BRUGGE
JACOB ZEITLIN
JOSEPHINE VER BRUGGE ZEITLIN
CahU Address: Jabberwock
OLcandcr 5-7581
815 NO. LA CIENEGA BLVD. • OLympia 2-0784
LOS ANGELES, CALIFORNIA 90069
BOOKSELLERS
Importcrs and Dcalcrs in
Rare Books and Manusmpts,
Old MasUr Drawings and Prints.
Wants scarchcdjor and rcporled. Dooks and
Libraries bought. Catalogues issucd.
ANSALDIS, ANSALDUS DE.
Di.scurrivjs Legales, de Commei-cio, et Mercatui-a: Tn quibus Vniversa
Fere Commercii et Mercatvrae materia re3olutiv"t; continetur. Cvm
Indice Argvmentorvm, Cavsarvm, Mate riarvm . . . Genvae, Jac . Philippum
Scminum, 1698.
Folio. [lOJff, , 435[78]pp. Title in red and black. Double-column. Floral
dtcoration on title-pagc, dccorative initials, head and t.iil ])ic'ces. Con-
temorary vellum over boards(worn], lightly foxed, stam_i i id signature of
former owners, but very good copy.
An important work on commercial law. Kress states this is the first
edition, but Sweet lists a prior edition published at Romt- in 1689.
"L'ouvrage que nous indiqxious i>st composiJ en graiide partie, des rapports
qu'il faisait en ciualittf d'auditeur, sur ies divers cas soumis au judgement
de la Rote . Tls son pr^cedds d'un discours g(^n(;;rlil svir le commerce, les
commercans, les engagemens qu'ils' contractcnt ct les tribxmaux qui en
connaissent spi^cialement. " - Camus par Dupin.
Sweet & Maxwell Legal Dibliog r.ipliy: I, p. 334. (3 editions but not tlie present one),
Kress: 5093, has only tlie 1751 edition.
"I" '^'tWl^r^f^^mmm^iym
■i
,*■/
1
ANSALiSUS
DE ANSALDIS
DE
COMMERCIO,
Et
ERCATURA.
(Z^ S*f.*^
/■'iwjiA^
i 4
lU
)
^A>^ ..■^ is.^
ANSALDl
DE ANSALDIS
J. U C. PATRITil FLOREHTINli
Et SacrsE Rotx Romanae AuditoriSi
DISCURSUS LEGALES,
COMMERCIO,
MERCATURA:
VNIVERSA FERE COMMERCII ET MERCATVR^
Materia refolutivc continetur;
Cyhl JNDJCE AKCyMBNTORym, CAySARVM, MATERlAKyMy
(tf* R E R li M dpulentijjtmd.
G £ N y ^t ,
Apud JAC. PHILIPPUM SEMINUM.
M. vc. xcyitt.
v
S E R E M I S S I M O
PRINCIPI
C O S M O II I.
MAGNO ETRURI^
D U C I. &c
^NSALDpS T>E ^ANSALDIS FELICITATEM.
ELSITVDINI T V.E prfmum hunc
Laboris, vel Ingemi foetum glorioseiubmic-
tcro, &; auguftius confecrare^ ,mens profe-
do innumeris, & mecum ufquefubortis be-
Heficiis onufta concepcrar ; NecenimCom-
raercii , & Mercaturas titulus Operi inditus ,
univerfam generis humani , & alteram fcr^
clementarem Terrarum Orbis felicitatem^
cbmple£tcns , fanaius dicari promerueraf,
quam C O S M O , qui inter c^tera. , ac
fublimiora Principatus ftudia. , foedere navigationis , &: Commercii
parvum veluti Orbem Exterorum fecuritari, & paciSubditorum.,Li-
burni conclufic , miraque prudentia finjtimosBellorumftrcpitus avcr-
tens , &: ClafriunL, , Copiarumque fociatas vircs in extrcmas Barba-
rorum Oras ad Chriftianas Religionis prsfidium. , &: incremcntum^
Sacro iErarii cenfu profundens , illuc vclut ad Eroporium tranquilli-
catis,ac public^ fcrtiHtatis infimul peregrinas Mcrces,cunaaquealibi
pretiosc difperfa collegit..
Scd tanquam pudori mco confulcrer , animum cohibcbat Regf^
Tuae Dignitatis faftigium. , ad quod nonnifi per gradus humiliorcs
afcenderc tentabam-, 6^ficuti Summo Deo ope Sandorumpreces Sc
t 3 Vota
W^
a^^^^^
^^g
'H^
^^s^^^s?
^^^
s
^^^^^
^^
?f/
^^^^^^^"^^
!^%gr.
i
s
i
^^^>^ . -^^
it^^te
^K.
^ (-«^^^^«ffoO
a^^te
^ _
EPiSTOLJ.
Vota tioftra diffundimns , putaveram Tibi ante Te Librum (iftere fub
fijTiaeine olim Senatoris , 6i Auditoris Tui Ftrrantis Capponii , fub
cuj'is Glientela ptima littetarum Tyrocinia pofueram. j deinceps ad
forenfcrtJ cxercitatiortcm in Principe Gentium Vrbc> , in hac Aula le»
oiim Ma^jiftra per munificentiam Tuam validius inftruda. , illuftrius
finnata^ : Verum cum Tibi Scrvum^ , ac Miniftrum fidcy , vigilantia,
fortitudine, manu , &: mente forfan pras c^Eteris aflurgentem , & mihi
Patronum titulis omnibus , bL fupra omnes infignem invida Mors fub-
ripucriL , neceflitas verecundiam vicit , 6c quod Tuum erat , ante-
quam traderenL, , in aperto Tibi reftituo } fatifque grande pretiunv
erit illius Commercii , 6£ Mercatur^ , qua; in hoc Volumine coti-
tinetur- , fi,PlISSIME PRINCEPS, in quo MM. Ducum^
cumulata virtus refulget , non dedigneris CELSITVDINEM
TVAM humanifTime inclinaxe^ , parique Regalis animi Tui magni^
tudine humilem Cymbam agreftibus onuftam Pomis , e tuo tamen*
Solo colledis , excipero , ac tutari , quam fi laboramem auro , gem*
mifquQ Navem mdigena Tibi manus impellereL^
inde:?^
j
IN D E X
IN DiSCURSIBUS>
Qui habentur in hoe Librd
DISCURSUS I.
Ltburnen. Gir.it£ LitterArum Camhii.
Girata: Contraclus qualis fit natur^ , & cui
aiteii Contradui aflrimilctur , & late cum plu-
rium cafuutlldirtindione agituf, an, & quando'
girans litteras Cambii poffii pocnitcre, & rcvo-
tarcGiratani in prxjudicium Giratarii.
DISCURSUS II.
in eadem Caufa.
Eft fete idcm , & de difFerentia inter Catii-
bium , &: Giratam , & quando Mandaitum , vel
ceflio, vel ef iam confenfus dicatur prxftitus in
favorem alicujus , ita ut poflit, vel non poflit re-
vocari; Et incidenter de fcribentc litteras ad
ordinem alicujus folvendais, & (utdicitur )air
irdine S. P. an valeat illas tcvocare , poftquarri
ftimus adjeftus eafdem littcras altcri giravit
DISCURSUS III.
temana. LitierarUm Camhii.
Acceptans litteras Carhbii an poffit recufare
folutionem , cx quo decoxerit Scribcns poft
ipfam accept^iioneiTi, & rcfolviturnegativ^,de-
clarando, in quibus terminis procedant tcnentes
contrarium , & an adfit differentia in cafu ,quo
Acceptans cx alia caufa iTt dcbitor , nccne cjuf-
dcmfciibcntis.
DISCURSUS IV.
Rorriana.feu Neapolitand Litterarum C dmbii.
Dc eadem materia, quando accepians iitteras
Cambii poflTit rccufarc implementum ob fupcr^
ventam decoftionem Scribentis, &: de differen-
tia inter deco£lionem , & aliquam deficientiam
Crediti. Socii, fi exerceant diverfas Tabcrnas, an
d«ao(i^io unius TabcrniC inferat ad alian).
DlSCURSUS V.
Lugdunen.fen Lihttrnen. Litterarttm Camhii,
De eadem materia, &: quod fi dccodio Scri-.
bentis fcquatur ante accepcationcra, Acceptans
non obligetur , & cafu , quo fcqi)atur poft , tra-
duntur ties limiratioh6s ad regulara, quae obJs-
git Acceptantcm.
DISCURSUS VL
Cornetana Frumenti.
Emptio, &: venditio ut dicatur perfccta , qux
requirantur. Et late traaatur, an,& quando pe-
riculumFruraenticmpti per Procuratotem fub
condiiionc Ji non placuerit Dtfmino cedat darhno
Emptoris , auc V^nditoris.
DISCURSUS VIL
Lihtirnen. Grani.
De eadem materia.de qua in D//f.praecedent5,
& an periculum Frumenti cum pretio in fingu-
los tumulos diftributo durahtc dilationead reci-
piendum convcnta fpcitet ad Venditotem, vel
ad Emptorem, Utrumfufticiat,quod Venditor
ordinem de recjpicndo fccerir, & Emptor accc-
ptaverit, & inchoaverit receptionem i &: aliqui
de Interefte quahti plurimi dcbito ad favorera
Emptoris.
DISCURSUS VIII.
In eadem Caufa.
Perpenditur , declaratur , ac refpondetur
tManf cdnfult. 5. iPericulum rei venditx ad
qut-m fpedicc, fi fuit vcndita in toto, vel in parte:
Et de difterentia vcndirionis fautse ad corpus,vcl
ad menfuram pro t ffcaii pcricull. Verba quot-
cjuot fint,vc\ (juantumcumftefmt, an,&: quomodo
importent toulitatcm. Emptor quahdo dicatuc
Index Argumentorum.
in mora recipicncli ; & ex ejus fcicnria , qiiod rcs lit rccurrendum ad Jus Comroune, & hac dc-
Uci in taliloco, vel fi dixcrit Cuftoii, ucilb ma- calione pluiaafFeruntur circa prarlationtm . &
ncret ai fui difpofuionem , an cei-rifcatHi- ctiam privilcgia Docis , &c an Dotis caufa fic fiivorabi-
fafccpiffe periculum.
XIV.
DISCVRSVS IX.
iior Mercatura.
DISCURSUS
Melevlt.iHd Dtprxditlionu. lihame». Cvmordid , feu Defalci.
Bona Cliriltianoriim non poirLUit ab aliis An a Statutoprxcipicncc , Crcditorcs con-
Chi iltianis dcprxda; i , &: quid rcquiratur ad cf- Cuncrc per ccs , & libram , vcl quod major pars
fcdum jullx Prxdx. Jns vifirandi Navcs cui Gieditorum prarjudicet minoriinDcfalco,cxi-
competat : Et rcfiftentia fada vilitationi an matur Creditum dcftinatum in Gaufam Piam ^
brxbeat juftam caufam Doprardationis Qtiis vcl Armamentuni contraTurcas, & latiflime
dicaturasigicffor , vel aggrcftlis : Et ineidenter dc matcria Dcftinationis , quomodb probetur,
dc prcbationc eafus , vcl Naufragii. • &: quando rclevcc , & plura occafipnalitec
«quando dicatur incrare favor Pia; Caufaz , SC
DISCVRSUS Xi tionnulla cciam de Piratis. Ec incidenter quan-
Neapoli:ar>a ,fett Ltbnrfien. Repr^fali^. do Dos dici poftic dcftinaca ad effcctum confe-
Dc obligationc Principis proccgendi iibi fub- quendi privilegia Dotis,S£ cxemptionis a prxdi-
ditosetiamcxcaufaDomicilii,prxfertim HRc- ^toStatuto.
DtSCURSUS XV^
/» eadem Caufa.
An , & quando fententia lata in concurfii
J)ra'faliis , qux quando dicantur jufts, &: poflmc
tclaxari , plcne cxaminatur ; Er quando c|uis
ccnfcacur CiviSj&:fubditus Principis locidomi-
ciiii , vcloriglnis : Et la:c dc Civilitate Grlginis,
&: Domicilii , &: q.ux iplarura pr^valcac in ma- Crcdicorum probet fine Actis , &: de difFcrentii
teiiaRcpra^faliarum. intcr Aftorem petenceriiexecutionemfenccn-
_. -^ tiar,acReumdeillaexcipicntem;Etcxaminan-
D I S C U R S U S A 1. j^jj plurcs limirationes , & Authoritates loquCntes
Liburfje». Cencordu ,jat Defalct. j^ j^^^ ^^^^^.^ ^ Curacor an , &L quando lcgiciraS
An, & quando raajor pars Credirorum poffit ^^^^^ ^bfenci pro fubftinendo Judicio , & an ad-
prxjudicare minori in concedenda dilac.one fitdiffcrentia inter abfentcmfobditum, & noi^
D jbitori , vel in remittendo partem iihas debiti; fubditum
& de diftcrentia in propofiro Debitoris decodi,-
•five proxime decoduri , vcl non : Et quid di- DISCURSUS XVI.
cendum ,li Crcditorcsminoris partisfint hvpo- j,/ - „ . . /. r t^ * -^ •
, ..',. . .'^ c a 'n.- Fiore»ti»aPecumana Jeu trxlenUExpromt^tofia,
thccarn. Crcdicor prxvcnicns in Sequeltro fta- ^,,. . r r r ^r ^ j r>. l-
i, j , c h. • • • • I- j- Obligatio {uiccptaluprafcquoad Debitores
jrc adhuc dcbet fatto majoris partis Credico- i /- . '^ . ,., 5- j- • r
,, ., ,. ,. ^ ,. /c r o,r oelcnptosinhbroCredicons pro ccrtafumma,
rumihcquid, htahs Grcduorfitforen(is,&:fe- '^ - ' »
queftravcrit cfFc(5tus extra Prineipatum, ubi ma-
jor pars Greditoruna fccit dilationem , aut rc-
mifTfoncm.
DISCURSUS XII.
Lihtirnen. Ajfecuraiionis.
Agiri^r de co , qui procuravic aftecurationefrt
quarumdam Mcrcium pro fe, & perfonanomi
uc dicitur ,/'fr intenderfene con loro , an fic Gon-
tra£tus accollationis, vel cefTionis , vel fidejuftio-
nis,vel emptionis ; Et quid incumbac in hoc cafil
Credicoriad cflviStumagendi contra Accollau-
iium, feu hujufmodi obligatum.
DISGURSUS XVII.
In eadem Caufa.
In quo difterant FidejufTor , AdpromifTor,'
nanLia , an fi fa£ta nominatione adhuc exegeric Gonftitucor , &: Sponfor , ac deniquG ExpromiG-
propuo nomine, A(recutatores,quiindcbite fol- for ; &:rca{rumitur raaceria ab Juris principHs,
*crunr , poUint repetere fblucum a nominance , & exponuntur efFedus difFcrenriaj exinde reful-
quiexegic, velceneancurdirigereatfiioncmcon- tanics : Prouretiam quando intcrMercatorcs
tra nomjnatum, qui non excgir.
DISCURSUS XHI.
^ Florentina Concurfm.
An Statucum mandans ,GredicoresconciVf-
tere per xs, &: libram, &' excipiens caufam Do-
tis, locum habeac , quando inccr Creditores ad-
funt hypochccae antctiorcs ipfi Doci , vel potius
cenfcatur indudta novacio , vcl dclcgacio , ica uc
Dcbiror remancat in tocum libeiacus, &: cjus lo-
coobligacus ExpromifTor. Y ahsk, a quali incre-
dito., an imporcenc folucionem,vcl promiffioneni
folvendi,&: in quo difFerat unus cafus ab altero.
DISCURSUS xvin.
Florentina,feu Liburnen. Fidejufionit.
An,& quando Minor poflic linc folemnir»-
tibus
D I S C U R S li S XX.
Pifand CabctU.
Index Afgumentdrutti.
tibus )uris , vei Statuti obHgare fe , vcl fidcju- DISCVRSVS 5{^Ili.
bere fro Appaltu ; Er gcneraliter , quando .^^^^^ ^^^^^^
Minor contrahens ^"«1 F.lco vel conl PruKw p,^^,,,„, ^^j ^^.bftic^ens q.ando teneatuf
De va de ob igctur : De difterentia inter Mi- j^ r, -.'' d ,- . .rcri- 1 U. ^.A-
pc vaiiu^ t, de taaoPrjepoUtijvelfubftitut : De d ffcren-
noretn,&: Fi iumfartiilia?,&: quando Minorcx ■.' - „ . •' « ^ ^ ■ . . •. t, ;
/t^ . I 1 l. I- KA- ^ i;. tiaiiuer pnvaio.sP.xponentes,&:M^dft,acura
caufaDor s,vc conttahenscunt alioMinorele- ^^,-^..A'- .■■t^,rz-',, r r - ?r
. . V.,. cx ncLcrtnate U;i Oincii, & iinc fui utiinarecii-
gilimcobiigetur. gentctn ;c]uid , ll dcliqucrit filius, vel Fafntiii.i
DISCURStiS XlX. PrxpoUn. Ma.idans, vel confcniiens,reihcpn-
t figniri, quando obCiiingatur ^iaione Mandati:
i» eadem Ciufa. IntercfTc.quod folvitur Monii Pictatis,velincr-
StatUtuhi gcneraliter annull:ln? Contradtus cesproLazaretis M.irltimls.an fit vcra mcrccs,
Minotuth an intelllgatur annuilare Contraaurtl ^ inretcffe : Ei aliqua dc xhoxi ad etfcauin pc.
initura ex caufa Appaltus cum Fifco , vel Prm- ^jcuu . ^ pcrciiipiionis rei.
cipe i Et lare quando Statutum confcduth a
Subditis ligct Fifcvm, vcl Principcm : Et de dif- D 1 S C V K i> V S XXIV.
fcrentia inter Statutuiil condirum excpnfcnfu, ,/, ^i
& pcimiUionePtincipjs,&ab eodem rnncipe *^.r .., „ ,s i . /-> r ■< '
^ 1 - ,, ^ ' c • Dilcutitur ample matetia , an Capferius te-
exprciTeconfivmatutriiEtquare Statuia mino- ^ ., ■^^, ,. ^ ' ,- : .,■ r • ,i •
f ^ ,, ..I L .• ' • i^i.a^ > lieaturcognolcerepcrionas,quibusfacit{oKuio-
lcm ftpe seiaterii dbbieviavcnnt m Uclidis, ■ . . Jj i „, '^ , , : r, *
^ . ^ ,,., nes, itiutdebeat, vel non, rekVarcBancumpro
■noa autcm in ContraLtibus. r i .• -i r a.- /" j^ -l r ;• • .
lolutionibus taais Creditonbus fuppolitis , Sc
fiditili ,& quando jufta credulltas illurh cxcu-
fct : Et hac occafione diftinguuntur pluiies ca(us^
Late ttadatur de conventione inira intei- in quibus bona fidas cxcufet folventem ad di-,
Iduas Rcfpublicas,veICivitafesfupercxcmptio- verfos juris efFc6tus ; Etaliqua de Notario, vel
rc a folutione Vccligalis Mcrciuni ti^nfvchcn- Actuario , an teneantur cognofccre perfbnas
darum, quaiido rcilringatiir ad loca de tdmpore Contrahcntiuth, vel cotriparentium : Suppofiiio
convcntionis, vel ampiciStatur ctiam fupcraddi- petfonarutii a quo llt probanda, &c quomodo,
ta,&:unita. Plurade natuta unioRis Principa- DISPVR^It*; Y"5fV
tuum, Rcgnorum, &c Epifcopatuuin ; Sc quando
focdusi, veltrinfa£Violarge ,aut ffriftefit inter- , tn eadem Catifa. . .
prctJlhdft : & de Claufula , rebus fic JiantibHS ^ ih Abund^ tra£tatur materia, an, & quando foi-
^uibus difpofitionibus fubintclligatur. vens Procuraitori, Exadori , Tutori,vel alix pec-
DISCURSllS XXI ^°"^ putativa^ liberetur ; & an adlic diffcrentia,
M, , ■ ^j • ^ . ■ rifolvaturfpecies,velquantitas, vel (idcfolutio-
LMelevttana Ftdeumonn. ^ r l • V t i
. .. • , j cA rr • j Scappareathmphcitcr pcrconfellionem de re-
Aeitur plenedenatufande)ufiionis,quando ^„ . ■ »;, j' / . , . , ^
r- M . j , ,-. j' j . cepto : Mandatum ad exisrcndum debec cfTe
ficrdtringenda, vel amplianda, & quando quis /-„^.„,„ ,, j r n •• t. • t -r ■ ,
^ r ^ci (rrr v t> • Ipccialc, &: dc fallcntns huius resulx. Tacua In-
cenlcatur fide)u(iiflc proaliquotanquamPnva- a-^-^^^^-u -j.i r i ., j -•
, .CL ■ y. r>) • r-i ■ rr i"foriaex quibus actibus rclultet ;& quando lo-
to , vcl exittente in aliqua Uignitate. Fidciuflio .,,. — ^ * • j.i . vt •••7
^ . c . r ^ .1 i -i lutiones annotat^ein hbnsNcTOtninducanrap-
aoitaravoreunius , anproht alterihabcnti Inter- „^„u„,- ..^ • ■ c a. - r ■ .V;
-n- t:. f r j £j ■ /r 1- /- probationem receptioHisfaaaE apctfona m nus
<fle i Et alia pluradefidc)uflore alicujus Cap- [ • . . * *
lcrii, vel Adminifiratoris, cui ,&quomodo tc- ° ~ ' ...
ncatuc reddere rationcm : Bona , & Merces D I S C V R S V S XXVI.
Fifcalcs an fint ifhmuncs a Vedigalibus ; Et de j - > v
tedupHcatione peifonatum M. Magiftri MeK- ^ tn eadem Caufa.
tctJ.ad intcfprctationcrti Indulti fuper coniti- - E^fsminatur latp Qi\imotexihl.x.C.decon.
butione Clcrici illius Infuljc. 'ven.Filc. Debit. ltb.\o. an locum habcat in Con-
• tradibusgcrtiscxcaurancgotiationis, &merci-
DI S C U RS U S X X II. ihonii,& deejufdcrn /. rcquiiitis ,& limitationi-
^ fiorentina Fidejuponts. bus.Principis boiW,an,& quando gaudeant privi-
^ Fidc)ufrio,&obligatioiniiapro Appaltatore, legio fifcali : Fifcus, & Prin.cfis , an fruantur
VClalio,nontcnet,ficttianavitcumpr.rfuppoii- excmptione .i Gabcllis pio rebus advec^is ex
Cocrroncodurantisadhucaltetius fidcjullionis, caufa ne2;otiationis,&: quid dc Qcricis. Sub vo-
dequapofteaapparcrct liberatio ; Et plura de cabulo ArmandidrUm, quid veniat : Piura dc
«trorein prirhoaauinficicDteomncsfubfcqucn- Monopoliis , quando (int jufta ; Et qiando rus
^es.taminconfcffione ,quamin obligationibus, pfivativum vendendidiramr dc Rcgaiibus Prin-
& alusdifpofuionibus : Ignorantia in proptio cipis iEtalioua dc i^ivilcgiis ,cjufquc commu-
facto quando a^mfitiatur/ hicationis intcrpreratianc.
tt DIS-
Index Arorwmentorurrt.
DISCURSUS XXVII.
Jn exicm Carifa.
Solvens ei. cimi quo contr-ixir, rton libcrdrur,
uhi dcfu bona iiics , quae tamen (ettiper prxlu-
teitur. Mr.la lides.&: Kicnria rci fnrtiv.t quandd
i . Eroptorc rcmancat comprobara , &c an in hoc
hropoilro admittantiir conicdur.r , fivc fcic-niia
ptxfumptiva , late cxatninatur , & adducunturj
&: rcfpcdive pcrpcnduiitur plures conjcaurar,
&: quando iftx infimul coniungi folXnM pio per^
fcda probacidnc inducenda.
DISCURSUS XXVIIIi
1/t eadem Caufa.
Examinatur difpoiitio TexlUi inl. wcivilctn
C.deFitrt. &c quando EiTiptor rci furrivs cum
bonafide tcncatur rem Domino rcllituSrc, prc-
iionon rcfufd ; 8i quid, fi illam iteruhi vendi-
dcrit, an dcbcat cfTe faftus Idcuplcrior ^ & quo-
Itiodo id probctur, tain inForointerno^quara
CavfersM.Vfl Admi»tlir.itOr , pofTit opponCre e»i
ccptionctti non rcddita- rationis , vel potius re-
tkz viacondciiinofi polVit adfolutionem ipiius
ccirix »?iuanti(atis , pro qua cum Clauinla , emni
'e.Yce[>tiofie remotk , aliifque finllllbus fc obliga-
vit.
DISCURSUS XXXII.
Romana yrxienfi Camhii.
Traaatur An , &£ quindo omittens facerc
diligentias circa exaftioncrh, fcu rccupciatio-
hcm cujdldam Cambii intra tcmpus convcn-
tum de proprio rcncatur , & late plures cafuS'
diflingunntur tam in propofuo ccflionis , quarri
adalios JuriscfFcftus ; £t incidcnter de Catn-
bio , quando poilit crcariex credito ,5t quando'
bona dicantur intricata.
DISCURSUS XXXIII.
Senen. contraventionis.
PlenifTimc tradacur matt ria , An , & quando
extvrno. .£quitas /. fi me , & Tiiium,ff.ftcert. Banna , Legcs, Conftitutiones, vcl Edicia lam
pet. quando non intrcr. concerncntia Cetrimerciurn , quhrh alias quaf-
o c ic WtV tumqlic res , debcant ad clfcduila obligandi
DISCURSUS XXIA. Subditos,vclForenrespublicari; quomodo,8£
In cidem Caufd.
5n quibuslocisficri dcbcat eadcm publicatio, 8£
Eliccns , prxponcns , aut iubftituens an tc- quandoadvcrsiiseaadmittiiiurexGufaiio prob»
acur dc fatlo ekai , U fubftituti , fi elegit cx bilis ignorantix.
ncac. - -
neceiruace Otfic4i , &: quando dicatur eleduo
facla ex neccffuatc , &: de diftinCVionc intcr
OlHcium publicum, & privatum. Procuraroc
alium lubiticucns vigorc facultatisiibiconceflx,
quando rcncacur dc fafto fubftituri ? negligcns
in exigcndo , vel in rcvidendo computa raiionis
M"nift% lubalcerno quando poftu condcmua-
ri i Ec aliqua dc furto,cV dcUao Juvcnis, fcu
Famuii , quando (w. imputandurti Sotio , vel So-
ciccati.
DISCURSOS XXX.
Eom.t:!aJeu rijlorie». Cambii.
An , ic quando Mandarum Procuratori fa-
dum pro uifccptionc pecunix ad Cambium
nominc Mandancis cxpiiciL inpiimo aclu, itauf
da,is fccundo loco pccuniam cidcm Ptocuraco-
ri , ^ cxiftcns in bona^ fidc babcac , vcl non
oblig.uum v.oniVuucntcm , (cu Mandanccm,
y\ircaioni Procuraroris an ftctur circa Man-
datumjvcl tcncatur idcm oftcndcic, tam ad
cftcaum , uc obllgct Mandautcm , quam nc tc-
peatur dc prop' io,cum aliii in piopofito,dc qui-
bus in Snmmana.
DISCURSUS XXXI.
Romana Pecur/iaria.
An fidciubcns, vcl obiigans fe intuiru Capfe-
1 ii , fcu Adminiftraioris pro certa (umma in com-
tutitmi^ dwnnutionem illitay^uodefi debitoridcm
DiscuRSiis xxxiv. ;
Liburnen. Pecuniaria. )
Padtum dc non pctendo quando fitpcrfon»-
le, vcl trapficorium ad hxrcdes , ^ quid de cac-
tcris paclis , & convcntionibus , plcnc examina-
tur,8^ maxime inter Mercatores. Siibfcribcns
aliquam fcripruram quando ccnfeatur approbaC.
fc otnnia conrcnta in cadcmfcriptura,&: addu-
citur rcgula cum fuis limicationlbus , & deelara-
tionibus : Plura dc mora ad cflfcdum IntcrcflCi
quandadicatur incurlh , vcl rctniffa , & quando
non declarata courra DcfjnC>um,dcclaraii pof-
fitcontra harredem.
DISCURSUS XXXV.
Rcmana .\Jutui.
Late dc fubfcriptionc folii in albo, & quid aa
hunc cftcftum probari dcbcac , ut dicatur,fo-»
liumalburhfuincrcplctum,&: quandoliciie fierl
pollit ifta ropjctio ; Pluiadc vi, &: cflicacia fub-
fcriptionrs, oL dc conic(S:uris inducentibus fufpi*
cionem falliracis in fcrlptura,quarum mulcarexa-
minantur, & rcjlciuntur,
DISCURSUS XXXVL
Tlortntina RclcQitionu.
Judicium rcddiiionisraiiouis an fir Civile,vcl
Criminaie , 6c quando AJminiittator an«c di*
fpunctas rationes poifit carcerari , vcl coudcrti-
nari. Falfiias parutarura , vcl libiotum quando
dicatui;
Index Argumentomni;
dicatur adeffe , vel poflTit emendaii re integra i
Ec qnando Adminiftratorpoiritdetineriin Car-
ceribus,donec dedcrit cautionem de judicatuni
folvendo in Judicio redditionis rationis.
DISCURSUS XXXVII.
Florenttna NiilliUtii Syndicatus.
De intcllcdu Satuti Curix Mercauti.£ Flo-
Typhilim's,vel fufficiat.quoti Juratiietirutii pr«i
ftent ticXo Calamo.
DISCURSUS XLIII.
Ltburnen. Privilegii , feu lurifdi^ionis.
, Hcbra-i, bc corum "MafTarii quando poflinc
cfTc- Judices in Cauiis proprix Narionis ;&: ds
Jurifdidione Coiiiiiliim inter Narionalcs Mcr-
rentix, & aliorum in maccria Syndicacus, quail- catores. Priviicgium /. itntcx C. qttnni. Imperai.
do pofiit, vel non ab uno Socio praaicaii con- i"tcr Pupill. & Vid. an coninctat Pupillis , & Vi-
tra alterum ; Etquando diftoluta Socictate pof- duis HcbrcXis : Et bte quando eidem privilcgio
ficrepeci Capirale, vel debeant priiis difpungi ccnfeacur dcrogacum vplcnc etiam quando pcc
rationes, lacc examinatur, & aiTcruncur trcs opi- conceftloncm juriidictionis incra certum genus
riones cum diftindione cafuum : Etaliquadic perronarum, veliCaurarum cenfeacur aiiis Judi-
nuUitate Captur:e.
DISCURSliS XXXVlM.
In cidcm Caufx.
Dc eidem materia, de qua in Difcnrftt prx-
ccdenti, & de bcneficio deducio ne egcat quando
compctac, vcl ceftet ratione doli, & in quo dif
ferac a privilcgio , ne quiscarccrerur. Plura in
materia Stacuii conccdentis exccutioncm ad-
versus Debitorcm.ejufque hxredes.Socius quani
a£l:ioncm habeat contra Socium adminiftran-
tem , pro reftitutione fui Capitalis , aliqua de
Mandato fufpicionis fugx : Ec lace quando uniJS
Judexpoiric exequi fencenciam alcerius.
DISCURSUS XXXIX.
Romana pr^tenfx Relevationis.
cibus adcttipca jurilclitliol
DISCURSUS XLIV.
Romana pr&tenfx. Mercedii
Tra£tatiir cafus , in quo quis contrarJt cum
quodam Capice MciTatorurh , vulgo Caporale ,
eique iblvlt mercedeni conventam , an adhuc
in fubiidium tencatur ad iteracam iolutioncna
erga Opcrarios, fcu MelTarorcs fubalternos , qui
MciTeiti fecuerunt , & rcfolvitur negative , ac
ddntiir plura cxcmpla in idcm confercniia.
DISCURSUS XLV.
Romana PecHniaria.
Dcrriunere Capfcrii, & quando pofTit obll-
gare Rationem Bancariam. Mandatum , vel ra-
Ratiocinator Banci , vcl alius proitiittens tifi:catio dc obligationibus fadis pcr Capfcriunn
damnum Banco , aut Domino refarcirc, nOn exquibus inducatnr , vel excludatur : Aliqua
icnetur, fi damnuiii non provenit cx ejus culpa ; ^t ftylo Banci Sandi Spirltus de Urbe : Adid
&anrcquiraturlcvis , vel leviifirna : Et plura de in tem verfo ad hoc ur intrct, quse rcqui-
dc culpa, quando cum culpa compenfetur. Fi- rantur ,& plura adornacum Alex. in confil. 44;
dejuifor quando petcre poiTit, vCl non rclcvatio- »«w.6. lib.z. ad cifcdutri, ut Inftitot poirit obli-
ncm a Principali. Idcntitas pccunia: fubttadt^ gare Confocios.
quomodo probctur. DlSCURSUSXLVI.
DISCURSUSXL. Romana pmenfd Camhit.
Liburnen, Succeponii. Via executiva , an , &: quando detur intcc
In SuccciTionibus Hcbr.xorum an attendatut Mercatores. Socius , vcl Inftitor, an,& quandd
t,ex Mofaica, vel Jus Commune, vel potius fer- dicacur concraherc nomine proprio, Sociali, vcl
vari debcanc Statuca localia. Hebraei toleraci lnfticorio,lat^cxaminatur ad cifcftum obiigan-
per Principem an poifint , & teneantur fcrvarc di Participem, Prarponentem , vel Confocium :
eorum Ritus, & eondere interipfos Statuta, vel CapituLa Soclalia, vel patta limiianiia faculra-
Confuctudincs induccre ; Ec quis ineojurabo- lem Inll;itori , an, & quando debeant pubiice
nisvacantibusfuccedar. exponi ; Et de Edido CardinalisS. Honuphrii
DISCURSUS XLI. quoad CampforcsUrbisin hacmatcria , cuin
In eadem Caufa. aliis, de quibus in 5«r//w<irw.
Dc eadem materia, dc qua in Difcurfu pr^ece- D 1 S C U K S U S X L V 1 1.
denti & gencraiiter , an Hebrxi habitanccs ex
caufaCommcrcIidicantur Cives, vel Incolse,&
Plorentina pr£tenf& Societdtit Appnltiu.
Padlum de ineunda Socictatc , pr.rfcrcim fn
fubquibusBannis ,Lcgibus , &: Scatucls locali- rnaccrla Appaltuum , quando obligec ; Ec an
buscomprchcndantur , &: quando recipi poiTint rcquiratur , quod Camera, vcl Princcps locan*
fnTcftes. eonfentlat eidcm pado : htgencralirer quando
DISCURSUS XLII. in eadcm matcria Appaltuum quis pollit fibi
Fbrentina Delationis luramenti. Socium afruincrc.Ec laie quando Princeps prse-
An Hcbrzi in eorum Contratlibus, & in Ju- fumatur voluiiTc, ac poilir paclls Privatprum de-
diciifi debcacni juxta eorum raotcs)urare fuper rogarciEt aninhoc cafurequiracurullacicacio;
tt i EC
Index Aimimentorum.
1? rlCira <3c fimulacioue, fignantcr depcilona no , non potcll: molcftari pro nova redditionc
ad Pcrfonam, quando, 5i quomodo dicacur pro- rationis.
J,^^; ' '^ DISCVRSVS LIII.
DISCVRSVS XLVlil. Romana prxtoifs Societatis Officiorum.
In eachm Caitfa. Promiirio cic focicnuo, donando,rc obligan-
fexarolnatur , quando adio quanti minoris do , vcl incundo Socictaccrii quomodo inter
intrcc, velnonintrct,adornacum, &: cxpliratio- fe differant, AA hociut habcantur pro f.ido j vcl
ncm Text. i» i lulianui in friMc.ff'. de ail. cmpt.& agcndum fu ad inierefrc. Obligacio Cameralis
iniciuodfimUt , §. fi plurcs.Jf. deaitiiiit. edici. bc non tribuit viatti exccutivam , (i probetur per
- ■ • Tcrtcs, nec pro iis, qux vcniunt tantum in con-
fcquentiam : Socictas ex quibus prxllimatur
tacicc diiloluta, &: quando poflit duiantc tcm-
ircs aflfcruntur limliationes.
DISCURSUS XLIX.
Fldrcntina Divijionis.
Sacictas univcrfilis , live ccmraunioomnintn
bonorum cx quibus probationib.is includacur ,
Vel excludatur ; &: cxaminacur quomodonam
finc incclligenda vulgata illius requifita circa
communem habitatloncm , lucroium commu-
nicacioncm, ^ nunquam faaam difpunaionem
racionum : Et incidcncer an , & quando Dos pcr
porc convcnto diffolvi ; Et plurade thodo con-
tribuendicircaCapitalc ,& rcpaicicioncm lucrii
vcl damni : Ec aliqua dc nacura OiHciorum Ro-
lilana: Curia:.
DISCVRSVS Liv.
Sene/t. Di^uifionis Cafiri. ■:^
An , & quando paclum , vci prarcepturh d<i
unum ex Sociis rcccpta detralicnda vcniac cx hon dividendo inccr Socios , vel hxredcs con-
illins portione , five potius pcr aniipartemcx vencum , vcl dcm.indacum h Teftacorc fperni
inaira cotius Sociccacis. TpolVii impune , vel non lic obdigatorium , aqt
DISCVRSVS L. alias poflit a Principc moderari : Et qiiaridd
Rornana BihlioihecA. aotus dicantur iriiporcare divifioncm prohlbi-
Soclccas particularis piobarur cx cdnjc(3:uris, tam, vcl non, cum caurelafc prxfervandi a qua-
&■ quibus : Ec plurcs con)cchux expenduncur, Hbeicaducicate , vcl pcrna.
& rcfpondetui: conjcanris contrarlis jEcde DlSCVRSVSLV.
dllfcrcncia inccr Sociccacem univerfalem , vel Volaterrana ^fcuFlorentinaPralationis.
parcicularcm: Et quid in hoc operctur confcflio, Laciflime craaacur, an vcrba appofita in fcri-
Vel decl.iratio unius cx Sociis , &: qu^ndo fic ac- ptura privata , a/ia quale le Pnrti danno for^a d't-
tendenda vel non , licet fuerit cmifla in Tcfta ■ ftromentogturato , e (juarantigiato informa , impor-
mcnto : t plura dc dilcrepancia duarum fcri- tenc hypothccam : Ec hac occafione cxaminan-
pcuvarum , quxnarri fic arccndenda , cS: qnarum tur alia verba induaiva hypothecac , & utriiirt
aUctaccnfcacur prius effc confcc1a,cumaliis,de atendatur vcriiirailis intcntioPartium ; Et quan-
dd verbain Goniraau fonantia de prxtcrito re-
fcrri poiTint ad tcmpts prjefens , cum aliis , dt
quibus in Summdrio.
DISCVRSVS LVI.
Florentina PrttlationJsi
Abunde d"ltur de materia prarlaticinis intct
alrcta ccnicauu p
q\.hhi\$'m Simmario.
DISCVRSVS LI.
Floreatina Societ.itis.
■ L-bri Mcrcacorum plene probant contra
Sciibcntem , vel eos, de quorum ordinc funt in-
fcripii. Tianlportatio crcditi dcuno computo
ad aliud ficri non porcll: finc ordine Intcrcfiati: Venditorcm racione ptctii , dc CrcditoresEnfip-
Ec laic qi'aiido quis ccnfcacur cffcdus Socius toris fuparipfa rccmpta , &; larcquandoccnfca-
Socii, vel Socius Socicratis ■■, Ec nonnulla dc pio- tur habita fidcs dc prccio,nccnc, &L pcr rcfciva*
ba'ionc Societatis. tionem dominii exclufa illius tranflatio inEm^-
DISCVRSVS LII. ptorcm : Erqui(limporter,prctiumefle decla-
Interamnen. Landi. randum certo tcmporc tranf.iclo i & aiiqua dc
Laudum , an , &: quando habcat cxecutia- confvlfionc Procuraroris , quando non noccat
nem pa,ia'am , Itaut nulla cxccptionc poflit im- Domino. Ac dc Bulla Baronum in Stacu Eccle-
pcdiri : Ablolucio a pccjurio quando non one- fiaftico coh.rrcnccr ad hanc matcriam , utrum
rerur in poro extcrno ; Er late de Sociccue ncmpc Baro pofl: dilb^adam Baroniamprxvia
imivcrlali dcma.idata per Tcllarorcm , 5c dc il- rcfcrvacioiic riculi, lic Di^mlnii rcmancac talis.
liusdiflcrcntiaqnoad Socictarcm particularem DlSCVRSVS LVII.
in propofito reddcndx rationis per Soclum ad' Sencn. Pecuniaria.
miiiilbantcm i Et aliqua an fit necclTaria con- Creditor podcrior quando poflit intentarc
fcctio hbrorum , &: ubi facicnda fit iibrorum adioncm hypothccariam contra antcriorem ,
cxhibitio , vd rationisdifpundio. Adminiftra- vcl cogereeandemanreriorcm , ut prxftct pa-
tor fi rcftltuit coraputa, &: jullificationes Domi- tienciara pro fubhaftatione pignoris communis
Dcbicoris,
Index Argumentoruni;
Dcbltoris ,• vel denique habcat Jus ofFercnai.
Vendicor. volcns exercere padum redihicndl,
vel Creditor pofterior Jus offercndi, qiiale pre-
tiumd^beatrefundcre Emptori : Et lace quan-
do , & quomodopadum rcdimcndi prazfcriba-
lur, deturque fublngrefkis in continuationem
veterisGontraftus ad favojera redimenlis locb
Venditoris i cum aliis, de quibus in Summmo,
DISCURSVS LVIII.
PitiUane». Pecuniam.
Late traditur regulacum pluribus attipliatib-
hibus, quod Emptor teneatur pendcnte folutio-
lie pretii ad frudus compenfativos ; Plene etiarti
trad:atur,quando Emptorex caufa moleftiarunl
poHit , necne recufarc folutioncm pretii , cum
phiribusdeciarationibus,&: limitacionibus : Et
aliqua de fcrvitute itineris, vel alia, quomodo fit
'jeftimanda, prxfcribatur, aut vcniatfub difpofi-
tione.
DISCVRSVS LIX.
Interamnen. EviBlonis.
r Deeddemmateria,de quain D/yr«;/:^yrfff. £xpenfas, & quas'.
aenti , quando moleftiae dici poffint per Empto-
rem afteclaraj ; tt an pcti pollit caucio indefini-
ta, vel folum pro molcftia aftualiter iliata. £m-
ptor quaftdo pofllt evincere a fc ipfo : Ec plura
fllia in maueriaevidionis, & fidejuirionis , de qui-
Dus in Summmo.
tcnearur Procurator ', (\\j\ otnxCit ficcre Invfei-
ftimcntum , vel fuppofuic Principali illud fe-
ciflc.
DISCVRSVS LXIIL
Ttomana Pecunima.
Pi-ocuraror,qi.i Concordiam inivit cuhi Cre-
ditore fui Principalis , & ejus ratificarloDcni
promilit incia teccum cempus ; ar. , ,Sd qua^ido;
rarificacione ndn fecucainrraidetii cenipus, pof-
fitdepropriocondemnari, ve! ex quibuscaufis
cxcufetur, authon teneatur, eUlti aliis,dc quibus
in Stlmmario.
DlSCVRSVS LXIV.
Romahd Spolii ,feu Expenfarum. '.■ '.
Creditor fi fecerit executionem in bonif ^te-
rius, quatn Dcbitoris , Spqlium committic ; E^
an adfit differchtia inter Spolium judlciale , 8i
v^olentum , vej attentata : Et hac occafione la-
tifTithederefcaioneexpenfaruni .illaruni liqui-
datiohe , & difFerentia inter jildiciales , & extra-
judiciales. Sententia condeinnans ad fcfcaib-
nem dan?norum , & InterefTe an cotnprehcndat
DISCVRSVS LXV.
Romana Cambii.
^ Cambium an, & quando dicatur efTe reale,&
juftificari per littefas deU' Andata , e del Ritorno i
Et an , & quomodo hujufmodi litcerse debcanc
recognofci : Facultas cambiandian expiret pet
mortem Creditoris , qui Cambium cieavit,
vel potius tranfeat ad ejus hxredes ; Et inci-
denteranfoiutum plufquam importent fruttus
, .„ r (T n- . ^^"^^'°'^""' '"Nundinis debeatinfortcm Im-
quando per .llorum fuppreflionem a Pnnc.pe putari perfubdu6lionem, qu^ vulgo dicicu. U
fadam Rcfignantcs , fcu Vend.torcs teiieantur 5r././/. , cum aliis in hac maceria Cambiornm,
de ev.a.one ; Et hac occafione abunde ag.tut quando ^'aleat padumlimicacum quoadfruclus,
demaceriaev.a.on.s,cumreguhs,hm.tacioni- quodque provifiones cedant beneficio Credi
DISCVRSVS LX
Romana Evi£iionis.
Traclatur ample de Commercio , & natura
Officiorum Venalium Roman^e Curiae , &
bus, &:declarationibus.
DISCVRSVS LXL
Lihurnen. Mandati.
'■ Agitur de Procuracore confticuto ad vehdeii-
das Met ces fibi tranfmiffas, an, & quando valejfc
vcnditioncni factam revocarc, vel potiiis tenea-
tor.s, & quando Cambia , fi non debentur uti
Cambia, dcbeancurutidamna, &Intercfre, &
pfout latiiis in Summario.
discvrsvs lxvl
Romdna Camhiorum.
Plene traftatur de juftitia, & rcalitate Cani*
tutDomino ad damna , & Inceicfre. Plura dc bii, quodque nifiapparcat de lefficimatranfmif^"
Epiftolis inter Mercaroces, an, & qua.idoindu- fione Spacciorum ad Nundinas, non fufficiac
cant obligacioncm Sccibcncis, cuch diftindioni-
bus, & allis, de quibus in Summario.
DISCVRSVS LXII.
Romana ,feH Aretin.i Damnorum , & Interejfe.
Procuracor ad concrahcndum fi celcbret
Conrraftum nullum, an^ & quando tcneatur
Domino refarcirc damna , & Intetcfrc j & quid
veniac in hoc cafu appcllacione damnotum , 5o
InterefTe ; Et quod dicitur dc Procuratore , an
Parcium confcfho, foIidatio,& folutio frUftuum:
Et an adfit diffcrentia intef Debitorem exci-
pienremdeimputacione,velagentcm ad repc-
titionem indcbici. Producens Scripruram.quan-
do poffir illam impugnafe , fuse examinacur , SC
quando rctinens Scripcuram, vel Calculum cen-
fcatut illum approbafTe.
discVrsvs Lxvn.
Spoletana Pecuniaria.
DifTcritur ample dc maccria , quando fubfti-
habeat locum in Reaore , vel Prxlato Ecclcfi^, neacur convencio de cecco Incerc(re,& quomo-
mTutorc,feual.oAdminIftiatotCi Etadquid doex poft idemTntcrefTe fufficiai juftificari •
tt 5 Ec
Et <Jc differonda Intcr Adorem pccentcm Imcr-
clfc convcmum , vclnon convcnturti ,ac Rcum
cxciplenrem adveisils Dcbitorcm intcntantcm
indcbiri repctitioncm : Er quando conventio
Interefre fubftineatur, li fada fuerit vigore Con-
cordi^, (cu Tranfaftionis.
DISCURSQS L5tVllt.
Florentina, Cambii.feu SdivUni.
Examinatur , *n , ic quando Dcporuum dici
ittctcatur validum, ut libcrct Dcbitorcm. De
Index Ars-umcntorum.
nis locorutti Montium , auc valoris cxtrinfcci dJ-
iminuti cedat incotnmodo unius , vcl aUctius
Contrahentis.
DISCtlRSUS LXXIl.
RomitiA , feu lantterf. Pecaniaria.
Exceptio , qu2E obllat Cedenti , an otftct
Ccllionirio. Ccflibnarius an poilit corapelliaci
exhibitionctti librorum Cedcntis , & plene exa-
thlnatur articUlus,an,&: quindo Metcator ad
DISCURSUS LXXIIL
Romaha Prxtenfi Exhibuionis.
Dc eadcni maccria cditionis librorum , &
quandoSocius non adnliniftrans tcncatur cxhi-
do manaaruiu du ^a".-- i i r^ . ,
primis Mundinis. Crcditor gratuitus an prxfc* tores an polhnc cogcre Dommos Ap
racur in concutfu iis , qui eontraxctunt fub pro librorum cxliibitioncad cfteaur
inftantiam altcrius Mcrcatoris Cogi ^o{(\x. ad
. "^n*^*^' e^^cndumproorios libros.&rcfolvitutnegativci
pofitum quando poftit retroaccipi per ;Dcpo- cumaliis,dcquibu5 in Summrtd.
nentcm ,vcl non , & cafu , quo rccroaccipiatur ,
Uttiim libctcntur fidciutTorcs , U pignor.a i Dc-
ponensquandoprxfcratur in concurfa cumca:-
|eris'Creditoribus : Atitcrioritas in contraaii
Cambii an fuftVagctur pro trecambiis ; Et quan-
do mandatutii ad cambiandura non cxpirct m bcrc libros pto Socio adminiftrantc. Appalta-
_ .. . ^ .c. /1- "^ -'• - ApothccaruDl
im invenicn*
tj/- . da; fraudis : De differentid inter Sociurh , 5C
DISCtlRSUS LXlXi Participcm , 8i plura de Juramcnto in litem ^
In eidem CauCa. quandd ^ & quomodo poflic pradicari i cuiri
t5c eadem mareria , an , 8£ quando interid- aliis late concerncncibus eandcm matcriam red-
fitas competcns cx Cambio , competat etiam dicidnis tationis, quando nempe librorum dcfe-
ptorccambioinprariudiciumTertii ; Quid fit aus,vdimpedimentura cxcufet Adtniniftrata-
rccambium,& quarc fit validam : Plenetra- terii.
ftacur , quando conditio pdteftativa , vel calua- DISCURSUS LXXIV.
lis dicatur ad cffcaum retrotraaionis in p:x)a- Romdna , fe» Florentina Pecuniarid.
dicium Terrii , Si expcnditur Text. in l. Arip. Socius , quando eft dcbitor in proprio , noni
i^ in l Tttiits,ff. audres pignHr. oblig. pojj. & in U potcft pctcre corhpenfationcm cum Capitalc
Vitiiu f- ifu* res pign. obltg. po(f. & t» l. Lticim ,f. immiflb in Societatem etiam illa diffoluta. Red-
am pot. ift pt^n. hab. ^'"° ratlonis facicnda cft in loco gcftac admini-
' ^ ' QiSCURSUS LXX. ftracionis,&:quidftance contrarioconfenfu,vcl
Romitna Affecurationii. fada oblatione de libris tranfportandis luropti»
Late dc difterentia intcr pecuniam tra)e£li- buspetcntis,aut ftantc difficultatc,&impedi-
tiam fcuNauticumfcx'nus,&CjimbiumMari- roento tranfporcationis : aliqua dc Socio non
limnm; quando Cambium Matitimura, & pro mictcntc in Socicratc Capitalc , vel induftrianj
qua mcrcedc pofllt alTecurari , & an requiratur promifl^am, de licceris i Avvifo quando , & quo-
probatio oncrationis pccuni.tr pro validitacc Af- modo fint attcndcndaf . Et de Judicio fupcr rcd-
fecurationis Cambii Maritimi : Et alia plura de ditione racionis , quando dicacur connexum , uc
probationc Naufiagii , exclufione Barattarix,
cura cxceris cadcncibusin maccria Aftccuratio-
nis & de quibus in Summario.
DISCURSUS LXXL
Romana Locorum Montium.
■ Examuiacur , an pactum rcdimcndi appofi
tum favotc Venditoris in vcndicionc locotura
coram uno ,eodctiiquc Judicc dcbeat cognofci,
cum aliis, dc quibus in Sumrnario.
DISCURSUS LXXV.
Roinana pmtenfx Excarcerationis.
Cefljo bonorura ram dc Jure , quara ex Prin-
cipis rcfcripco rcportaca non fuff^ragacut Dcbito-
ri dolofo , etiani ftance conlenfu Crcditoris :
Mvmtium , fccuta eorumdera locorum Mon- Dcbitor quando in propofito dicatut dolofusi
tiuracxiraaionc , fcu fupprcflionc , durctad- Mandacum fufpicionis fugx , feu pro aflecura-
huc fupcr prciio , icaut fi illud fucrit reinvcfti- tionc Judicii quando , quoraodo , & in quibus
tum in aliis iocis Monciura, quorura valor poft- dicbus concedacur. Ec quando fidejuffio pracfti-
modum excrcverit , poflit Vcnditor luper ta dc rcprx:fcntando Carceratum ranquara fu-
illis cxerccre prxdidum paaum : Et hac oc- fpeaum defuga non tcncat, cum aliis, de qui-
cauone diflcritur ,qux aaio compctat pro cxer- bus in Summario.
• DISCURSUS LXXVI.
Romana prxtenfa. Ceftonis Bonerum.
De eadcm matctia Ccfllonis bonoruro , fif
quaado.
citio iftius p^ai . &: an illadari polfit ,quando
Emptor non polTidct, ncc dolo dcfiit poflidcre.
Ei qushido daranum luppreflionis, vcl rcduaio-
M
quando , Hcfet fuerk adnlifla per Judicem , de-
bcacrevocariftante nullitate, vel injuftitiaracio-
nc fraudis &: doli, qui quando concurretc dica-
tur? plene cxaminacur.
DlSCURSUS LXXVII.
Rommkjfeu Flypponen. Affecura.uonis ludkti,
Late agitur de Mandato rufpicionis fugx , feii
proaflecuratione Judicii,quando poffit relaxari,
quid rpquiratur tam de Jurc ComtRuni, quath
in Urbe ex Reformatione Pauli V. , & in hqc
propofico rcferuntur, &: rcjiciuntur plurcsnulli-
tates oppofitx advertus rclaxationemtalis Mah-
daci.
DISCVRSUS LXXVIII.
In eadem Caufa,
Index Argumentorurri.
colleaivo. Societas OfficH non diffeh ^ rell-
quis Societatibus : Ec an eadem Societas Uffi-
cii , vel Cenfus vitalitius contradus ad favorctri
duorumConjugum permohcm nniuscclTct la
torum, vel pro rriedieracci Noa prxftito fiJc-
jufiorc pcr Dcbirorcm , art Creditor Socictatis
Officii lucretur ftudus , &r aliqua d^ qusftionc,
an Crcoitor rccipicns , &c rerinens pienus lucre-
tur frudus Cambii , vel alterius Contraftusl
DISCURSUS LXXXII.
Tergef/i/ia Pecumaria.
Epiftolx , & iibri inrcr Mercatores an, 6^
quando probent : Mcrces an , & quando cadanC
fub hypotheca i &: abundc examinatur difpofi-
tioTe^i. in Lfcriptura^, C. jui pot. in pigner. half.
Judex ubi praevenit in cognitione Caufse; & Q^Liid requiratur ad eftcdum , ut fufpicio anti-
rclaxationc Maod<ati , coram co veniunt omni^ data: pofllt opponi i Et an folemnicas prkdiliA l.
A<^a lemitrcnda , quando non proceditut per poflicfuppletiper aliaadminicula, & probatio-
viam appellationis, fed agiti*r de arguendo \fen- hes, Sc ex quibus : Et quando fufficienter Apoci
daco,&: illiusexecucione impcdicnda. Equites dicacurefle recognira perTeftes in ca fubfGri-
Ordinutti Militarium , &: perfonse Ecclefiafticac ptos, cum aliis, de quibus in Summario.
an, &: pro quibus debitis , &; fignantcr ex caufa DISCVRSVS LXXXIII.
ncgotiarionis allegarc poflint privilegium, nt va- Rorhana, feu Poriuen. Pccuniaria.
Icant carccrari : Et dc codem Mandaro fufpi- Refervatio dominii facit prarfcrri Vendito-
cionis fugx, feu pro aflecuracione rerujn, an pof- rcm Merciuni , quatenus Merccs vcnditx prxcrr
lit abfque vitio Attentatorum obtinet^ ab uno xiftant, &nonaIias. Text. i» l. cumTahernam ,ff.
Judicc , pendentelitc coram aliojEcdc iiitcUc- depigndr. Idteexplicatur : Dominus,feu Locai-
6i\:iQ[z\i(\i\xpurgatis Attentatii. tor quando pro Aflitlu prxfcrarur fuper frudti-
DISCVRSVS LXXIX. bus Soli in concurfu aliorum Creditorum Con-
komana^feu AnconiianaLitterarumCambii. dudoris. Contradus locdtionis plurium reruia
Solvens littcras Cambii per enore di lettera , o
digiratd. poftquam ezdem littera: fuerint acce-
ptaca: ab co, cui crani diredx , an libcret Acce-
ptantcm , five potius retineat ipfura obligatum
una cttci Scribente, vel Girante, &: plures in hac
mareria cafus diftinguuntur ; Et quid , fi folutio
fadafucrit anticipace, &l hac occafione quando
folutio aniicipatc fieri pollit , vcl fada Ptocura-
loti liberct Solventem.
DISCURSUS LXXX.
Anconttana Redditionis Rationis.
an fit unus , vel riiultiplex , & fignantet ad efFe-
£bum prxlationis , vcl hypothccse. Et an , qua:
dicuntur de Mercibus, locuiii habeant in Scmo-
vcntibus , &: pro qua raita Doininus Herbarunj'
habeat praslacionem.
DlSCVRSVS LXXXIV.
Tlorintina Pecuniaria.
Aliunde tradatur de difpofitione Text. inL
licet,C. (juipot.in pign.hab. &c quando privile.;
gium ex ea dcrivans prxfcratur DdtiJ, &c quid , fil
favorc Mutuantis ultcrius intercedat pai61:ura'
Quod Particeps , five admiflus in Particjpem pratambulse hypothecar,qua2 quid fif,quid tequi-
ab uno ex Sociis non habeat adionem peiendi rat,& quidoperetur,pIeniflihie examinatur.
redditioncmrarionis ab aliis Sociis,fcu ab Ad- DlSCVRSVS LXXXV.
miniftratorc Societatls , fcd folum agcre poflir, Plsrentina Concurfm ^feu Prslationif.
& debcat contra cum, qui illum admifit in Par- De cadem materia Text, in t. licet, C. ejui poL
licipem , plcnc dcmonftratur. Ratio fcmcl red- i»pign. hdb. &c hypothecx pryambulic^quodquc
dita quando rursus rcddi debcat , &: quid ad ifta requirar, illamadjici ad favorcm illius,quific
hunc efteftum rcquiratur : Proxcneticum , &: Crcditor Emproiis : Et iat^ quando Debitoc
mcrccs Procuratori conftituto ad cxigcnda Cre-
dita diflicilia , quanta efle dcbeat , cum aliis , de
^uibus in Surnmario.
DISCURSUS LXXXI.
Romana Soctctatit Officii.
Societas morte unius cx Sociis diflblvitur ; Si
poflir,necnc in non acquircndo prjcjudicare fuis
Crcditoiibus, &: fignantcrUxori.
DISCVRSVS LXXXVL
Ravenn.iten. Salviani.
Crcdiror ctnit Mcrccs , feu rcra a Debitorc,
& in partcm pretii compurat , fcu compenfac
quid ftante Claufula infolidum , vel Socictate fuum Creditum ;infurgunt Crcdirores poftetio-
contracta cum hxredibus , aut cum Corporc resctedico compehfato, vel ipfcractVcnditor
tt
ex
Index Argumentorurrt.
excaura cujufdam Crediti caeccroquin antcrio-
ris , K petiint immiirioncm in Salviano ; Quxri-
tur'. aneisccmpctatialisimtniirio,& reiolviiuv
ncgaiive.
DISCVRSVS LXXXVlI.
Se»e/t. FecHnUm.
DISCVRSVS XCI.
Flore»ti»a , feu Lihurnen. Cautionii.
Late aijducitiir , & dcclaratur , lcu impu-
gnaiur Cithall. refolut. crimin. caf. 109. (upet at'-
ticulo , an Cautio , fcu fidejuffio de judicatuca
folvcndd data incer Kicrcatorc; in prima In-
ftanria , durct etiam in fccunda , & relolvitur
Societas ex quibus rcmancat cxclufaXcu non _^^^^ ^^^.^^^ ^ exemplis rerUni iudicatarum i ma-
probata, U rignantcr quaado ^S'^"^^^^ P/f [f^"; xime quando Caiitio fuit rcciproca , &C utra-
fo Socio, qui faet it nblcni ; Et late de InccrciTc:
an dcbeacur non iuftiticata individua occafionc
invcfticndi , vel li Sociccas ,auiDcbicor , cunl
Iquo fuic convencum, dccoxcrit : Ec rcmilfive de
Inrercftc rei iudicat.t , an flt licitum. Vcrba a
diJ}ofi^o»e quid importcnt.
DISCVRSVS LXXXVlll.
Bo»onte». Ajiignnmenti.
De ditfercntia Moneta: imaginaria: , & rcalis
In materia folucionis facicndx, quando Moncia
fuit alterata in valore extrinlcco,ai an incadcm
matcria attendatut o'ofcrvantia interprctaliva,
vcl pra:fcriptiva,fcu dctur rcftiiutioin ii>tcgrunJ
tamcirca folutioncs jam fadas ,qa.im circa fa-
cicndas : Et incidcnrcr cx.:minatur cafjs, an,&:
qiiando Mcrcacor retincns , vel cxpendens tal-
fam Monctam puniti valcar,?^ cum vatiis diftin-
^ionibus, ac dcclarationibus refolvitur.
DISCVRSVS LXXXIX.
Bonorsien. Montu lulii.
De eadem matecia, de qua in Difci^rftf mce-
denti , ^ de Moncta quando dicatur ittiaginaria,
vcl rcaiis,&: quando dcbeatur eadcm (pecieS
Monet^E identifice, vcl fuppieripolfu, aucde^
bcac juxta valorcni cutrentcm de tcmporc folu-
tionis : Plura de abrogatione Moncrarum , &
quc Pars ippcllavit i prim.T Scntentia : Et ati
diffcrat , Caucioncm JRiifTc datam coram Judi-
cc Ordinario , vcl Dclcgato i Et an in omneni
cafiim , quod fidcjLilfio in prim.i Inftantia ex-
tinguatur, polfit Ador petere novam Cauiio-
nem jpid lccunda.
DISCVRSVS XCII.
in eadcm Caufa.
Dc cadcm materia,&: quando fidejuftio pra&-
ftita ccnfcatur pro fola Inftantia , vcl pto tota
Caufa,&: nfque ad fincm litis. Procurator ad
litcs poft litern cccpram quando poiTit revocari:
ridcjufTio quando iit mcdlcina Sequeftri , vel
non j Verbiim Cdufa quid importer, S^ quando
fidcjuffio cxigat ftipulationcm, vcl polfit finc ea
fubfiftcre ; Plura dc fidciuifione de judicatum
folvcndo,quandofir pr:rftanda pcr Forenfes,vel
eius loco admictatur Cautio iuratoria, cum aliis,
dequibus hi Summ.irio.
DlSCVRSVS XCIH.
Romana Cenfnum.
Sociusquando prsefumacur acquifitiones fci
ci(Tc de propriis pecunlis , vel fibi acquirere vo-
luifte, etiamfi acquifivcrit de pecuniis Sociali-
Dus ; Et c:y.zm'mztmText.in l. rci communis 4j.
q.iando debeat dati , vcl fupplcri valor ad nor- ^ -^ ^ ^^^- y.fproSoc. Confcftio, vel decla-
ai.nTi Monetx abrogatx. Princeps quando tc- racio Venditoris nonattcnditur in prxiudiciurn
neatur cciam contra fc obfcrvare Banna, velle-
ges editasin materiaMonctaruin.
DISCVRSVS XC.
Romana rens Ferri,
Rei vindicatio non compecit , nifi Domino ,
non autem Adminlftratori : Et quid imporret
Occonomia, fcu adminiftratio. Hypotheca nan
eft cxercibilis contra Emptorem Mcrcium , vcl
fruduum alicuius rci ; Text. in L intcrdiim.jf.qui
Emptoris , nec dcclaiatioEmptorisin pracjudi-
cium eius Creditorum. Compenfatio quando
dctur ipfo Jure, &: in prx)udicium Creditorum
-anteriorum ipfius Crcditoris ; Inhibitio facta
D^i^iitori , ne folvat ftudus, an comptehendac
forcem.
DISCVRSVS XCIV.
Florcntina fralationis.
Emitquis fubHafta rem Dcbitoris,pofteaquc
fot. in ptgfi. hab. habct locum in concurfu Cre- paffuscft evidionem ; quxiitur , an agcre poflic
ditorum , non veib contra Emptorcm : Et de p^Q f^i idcvationc advcrsus poftcriores , qui
Creditore pcr Concordiam fufpcndente Crc- emcruntalias rcse)ufdcmDv:bitoris,&: folverunc
ditum , vcl remittcntc )us ancctioritatis ad eftc - eidcmmcc Crcditori preiium,prout fccerat pri-
ftum, utaliquibus Cicditoribus pofteiioribus tt,usEmptor,& concludicur affirm3tive,etiamfi
facisfierct, an fibi dicatur pr.riudicafic circa can-
dcm ancerioricatcra refpcftu aliorum Credlco-
rum, qui non fucrant in Concordia nominati.
AHqna dc privilcgio dcpofiti , &: quando ifte
Concradus diftinguatur ab alteroMandaii.
primus Emptor nuliam ceffionem repottaflcc
ab Evincente : Et hac occafione cxaminatur ,an
Evincens poffit cogiad cedcndum Jura fuapof-
fcfibri dejedo , & an huiufmodi ccirio , fi fiat ex
intervallo, fuffragetur ipfi polTeflbfi.
DIS-
• Index Argumentorum.
DISCVRSVSXCV. ex Sociis an poffit agere contra Soeieratem • &
Florentma Locerum Momwm. quid depcrdar Socius cadeds ex culpa fua a So-
Pler.e etiam quando Inftitor , vel So-
Preneagicur dc Locorum Moncium natiira, cietace
bus de ptaJcerico, vel in fLitui um j cum aliis cir- ycl Socius cencatljf uhia Capicale , quad poluic
ca prsefcripcionem , ejufqiic rcquilica. Ec iace in Socierarc. -, . '
quando emens Loca Montium cfr.ciatur lccu-
rus, fi eadem Loca fpcdarent ad alium,quam ad
Vendirorem,S.: exornatur materia cuni plurium
cafuum dirtindionc.
DISCVKSVS XCVL
Ravenna.tcn. ihefitnraria.
DISCVRSVS XCIX.
FlorentinA Hojpitii.'
^ Contradus Ccnfus refcrvativi , imptionis ad
vitam, vel donacionis cum onere annua: prxfta-
tionisquomodo Intcrfc dilHngi.antur : Donata-
nus excipiens de la-fione an fic cxaiidicndus tam
ento
io-
ra-
Appaltus balinarum,feutranfitus Salium in injudicio manutentionis. vel cxecutivo, quam
quo confilbt , ic qudndo App.ilratori nedum ordinario ; Contraaus vitalitius, velcmpaoad
debeatur rcmilfio mercedis , fcd etiam reficien- vitam quando pollit, vel non pcr Judicecn redu-
da finc .H Locacore damna , & Incerefie:fubftan- ci ad Juftitiam : Et quid in matcrfa cranfaftio-
tiarci iocar.T quando dicatur perii(Ie}& quan- nisfuper re habence tradum fuccellivum , five
do prxvifio , vel fciencia futuri cafus nocere pof annux prxftationis ; Et aliqua de Avviamer
fir , vcl non Condudori. Et quando , obtento partiGuIaricer ceftimando. Lafio in tranfad
pcr prlmum Conduaorem Dcfalco, ijlud com- ne quando requiratur fefpeau totius Coni
inunicari dcbcar proportionabiliter Su bcondu- dus , vel fufficiat ad ejus rcfciffionem in aliqua
ftori , & quid in hac maccria opcretur pactum parte.
facicndi Dcfalcum, cum ajiis , de quibus in Sum- DISCVRSVS C
fi^^r^o- Pif/iuren. Pectimana.
DISCVRSVS XCVII. Latetraaatur,quandoMontcsPietatislicitc
Vola.terrci.nA Conduclioim. valcant recipere ratione Eleemofynx frudus
Plene ad interpretaiionem rext. in l locatio 9. five Ufuras a Mutuatariis j & an valcant pacifci
§. Reliijuatores ,jf. de Publican. feu an , & quan- de majoribus Ufuris fub titulo lucri cefifantis , &
do Dcbirores , fivc Rcliquatores Vcdigalium damni emcrgencis , quam Importcnt expenfoe
admitcendi non fint ad novara condudio- pro hujufmodi Sacrarum iEdium manutentio.
nem , &: dantur pr.xdido Textui. quacuor li- ne. Et plene de requifitise/ufdera lucti ccflan*
mitationes,fcudecIaraciones:Publicaniquinam tis, & damni emGr<Tentis.
dicancur ,& deeotum muncre, ac differentiaa
fimplicibus Vecloribus , feu Naviculariis; ' " -
DISCVRSVS XCVIll. DISCURSUS GENERALIS,
Terracinen. AnicttM. '
Sequcftrum an , &: quando poftit concedi, In fjuocontinentur variacircaSrvlura , Cau-
t?el contemni. Solutio fafta uni ex Sociis an , & fas, Judicia, privilegia Mcrcatorum , & fignantet
quando liberet folventcm , 6d quando unusex dc eorum libris, quomodo debant retincri 32
Sociis portit judicialiter, vel extrajudicialiter pe- quam faciant probationcm ram pro , qij.Tra con-
terc fatisfadlioncm a communi Debicore fine tra Scribcntem , aliaque incidenter de eoruM
Mandaco alterius : Creditor particulatis unius litteris, Pagellis,&: obligationibus.
INDEX
INDEX
C AUSAR
In quibus prodierunt Difcurfus in hoc Libro d^
Commercio & Mercatura.
ANconitana RedditionisRatioriis, DifG»?o.
fol. 516.
Vide etiatn , Rotnanit , [eti AnconttanL
Atetina , vide R omanayfeu Areti»a.
B
B
Ononicn. AflTignamcnti j Difc 88. folio
^Montis Julii , Difc 89. fol* 36 j.
V^ OmetanaFfumenti, Difc.6. fol. 14*
JEadem, Difc. 48. fol. 187.
■ — Pf sclationis, Difc. 56. fol. xi8;
— PrcElationis,Difc. 94. fol. 5^^.
— Rclegationis, Difc. 36. fol. np.
. — ScuLiburnen. Cautionis,Difc9iifol.373;
Eadera, Difc 91. fol. ^76.
— SeuLiburnen. Fidejuflionis, Difc 18.fol.64.
Eadem,Difc. 19. fol. 71.
— SocietatiSjDifc 51.fol.i99.
Vide eiiam Romam , Ceu Florentwi , & Vd-
laterra»a,(eu Florentina.
1
JAnucn. Incendii , Difc. zt,. fol. Sf.
Vidc ctiam Romam,feu lamen.
Jnteramncn. Evidionis, Difc. 59. fol.1,34;
t— ^Laudi, Difc 5i. fol. zoi.
FLorcntina Cambii ; feu Salviani , £)ifc. 68.
fol. 17S. .
Eadem , Difc. 69. fol.iSj.
• — Concurfus, Difc. 15. f^^l. 46-
— Concurfus, feu Praelationis , Difc 85. folio
— Delationis Juramcnti , Difc ^i.fol. 165.
— Divifionis , Difc 49- fol- 18$.
' — FidcjnflTionis , Difc. zz. fol. 81.
— Hofpitii , DKc 99. fol. 4C9.
. — Locorum Montium , Difc. 95.^0!. 587.
— Nullitatis Syndicatus, Difc.37.fol 1+4-
Eadcm,Difc}S. fol. 148.
.— Pecuniaiia , Difc X4- fol- 88.
Eadem, Difc. z^. fol. >;i.
Eadem,Difc. z6. fol. 96,
Eadtm, Difcx7. fol. 101.
* Eadcm,Difci8.fol. 10+.
Eadcm, Difc. z^. fol. 106.
— Pccuniaria , Difc 84. fol. 541.
— Pecuniaria , fcu praetcnfx Expromiflionis *
Difc 16. fol. 59.
Eadem,Difc. 17. fol. 61.
— Pntenfx Societatis Appalius, Difc 47.^0!.
i8j.
L
Ibutncn. Affecurationis , Difcurf ii. folid
43-
— Concordix , feu Defalci, Difc.ll. fol.40.
Eadcm,Difc 14. fol. 50.
Eadem,difc. 15. fol. 57.
— Giratae Littcrarum Cambii,Difc.i.foI;ii
Eadcm, Difcz. fol. 6.
• — Grani, Difc 7. fol. 17.
Eadcm, Difc 8. fol. 19.
— Mandati, Difc 61. fol. ^47.
— Pccuniaria, Difc 34. fol. 128.
— Privilcgii, fcu Jutifdiiiiionis , Difc 43. f.167.;
— Succcffionis Difc 40. fol. 158.
Eadtm , Difc. 41. fal. 161.
Vide ctiam Tiorentina , feu Lihurnen. 8C
Neapolitana^feti Lihttrnen.
Lugduncn., fcu Liburnen. LitterarumCambii,
Difc.j. fol. 19.
M
MEIcvitana Deptxdationis^Difcurf 9. fo-
lio 55.
— Fidejuffionis , Difc ii. fol. 78.
Nca^policanaf
Index Caufarurri;
INJ
N
EapoHrana , feu Liburneti. Reprxfalix^
Difc. io.fol.^6. .
Vide etiam RomanA ^feit Niapolitd»a.
Plfana Gabellx , Difc lo. fol. jf.
Pifaurcn. Pecuniaria,Difc.ioo. fol.^lj,
Piftoiicn. , vide Komam ,feit PiHdrien.
Piiilianen. Pecuniaria, Difc 58. fol.ijo,
Porcuen. vide Romafia ,feu Ponuen.
R
RAvennaten. SalvMni, Difc 86. fol.j^p,
— Thcfaurari.x, Difc 9 . fol.j95.
Roraana Affecuriciohis, Difcyo. fol.187^
— Bibliofhecar, Difc. 50. fol. 192,.
— C.imbii, Dilc. 65. fol. i6i.
— Cambiorum, Difc. 66.fol. xyo*
— Cenfuum, difc. ^j. fol. 581.
•~£vi£tionis, Difc 60. fol. zjj.
' — Litteratum Cambii, Difc j. fol. ij.
- — LocorumMontium, Difc. 71. fol. i^t.
— Mutiii, Difc J5. fol. 134.
— Pccuniaria, Difc.ji. fol. 115.
* — Pecuniaria, Dlfc 45. fol. 17J.
- — Pecuniaiia, Difc 6j.fol. 156.
^^ — Pr£ECcnfi Cambii, Difc jz. fol. 118.
. Prxtcnfi Cambii, Dife.46. fol.177.
. Pr^tenfa: Ceflionis Bonorum , Difc 76. fol.
— Prxtenfz Excarccratiohis, Difc.y j. fol.jir.
— Prxtcnfat Exhibitionis, Difc.75.fol.joo.
— Prxcenfx Mcrcedis,Difc. 44. fol.170.
■ — Prxtenfx Relevacionis, Difc.59. fol.iy^.
-— Prztenf^e Societaiis Officiorura, Difc.jj. fol.
lOJ.
— Seu Anconitana Litterarum Cambii, biTc.
79. fol.jij.
— Scu AretinaDamnorum, & Intcrc0c , Difc.
61. fol. i^O.
— Seu t^lorentina Pccuniaria , Difc. 74, folio
■ — Seu Januen.PccuniarIa,Difc.7z.foI.255.
— Seu Ncapoiitaaa Liiterarum Cambii, Difc ±
fol. i^.
— Seu Piflorlen. Cambii, Difcjo. fol.no.
— Seu Pottuen. Pccuniaria , Difcurf 8?. foh'o
338. :
— Seu UlyfTiponcn. AfTecuraticinis Jucjicii;
Difc 77. fol. 317.
Eadcm, Difc 78. foi. jio.
-— Societatis Officii, DifcSi. foK 3x9.
• — Spolii,fcu Expenfarum, Difc64.fol.1j9.
— Venx Ferri, Difc. 90, fol. 368.
SEnen. Cbntravchtionis , Difdurf. jj. folio
iii.
— DivifionisCaftrijDifc. ^4. foj. 109.
— Pecuniaria,Difc57. fil.ii^.
• — Pecuniaria, Difc, 87. fol. j-4.
Spoletana Pecuniaria, Difc. 67. fol. 174.
TErgeftina Pecuniaria , Difc 81. fol. jj^.
Terracinen. Affidus, Difc. 98. fol.^oi.
ULyfliponen. , vide Romana , feu Vlyppo'
nen,
Volarerrana Condudionis , Difcurf. ^7, folio
397-
— Seu Fiorcntina Pr xlaiionis , Difcurf 55, fotio
Approba-
APPROBATIO.
X coft^mirtionc ReVerehdiirimi Patris S^cri P^latii Apbftolici K^agiftri jucuh-
dc perlegi Librum de Cttmmerdo , e^ MercatUYi. cx ccntum DifcuHibus , & alce-
ro Generali compofitum ab Egregio Roman;r Guriae AdvocAto D. Anl^ldo De
Artfaldis j atqufe diligenti ^dhibita obfervAtione nihil in co reptrii Carhblica: Rcli-
gioni , SacrisCanonibuSjbohis moribus , &: fanas Do6lrihae cbntrarium i quamob-
rfem eUndem librum legaliifubftantia , & eruditione plenum publica luce digiium, ^
toerutilem fore exiftimo.
E
7^m* hac elie ip; FSrUoYii i6%%v
t>'Qihmkus TaurUfiui ih Romarui CjW*»
AMjotatus Cohjijibrialk.
tU PtiT^AT ^Ry
Si Videbitilr ReveircntiiiritnO Patri Magiftrb Sdcri I^alatii Apbftolici,
i^tephaiius lofeph Menatttu £pifcopus Cjrehenfi
yicefgerens.
t
tuP kiUAT yRy
Fr. Jofepii clationUs ^icxx Theblogi:E Magifter , ac ReveretidiflT. P. h. Ddmiflid
Marix Puteobonclli Sdc. Pal. Apoft; Mag. Soc^ Oid. Piicdicatorum.
ANSLt)l
ANS ALDI
DE ANSALDIS
J.V.CPATRITII FLORENTINL
Et in Romana Curia Advocati,
:k^v N c
S. ROT^ ROMAN^ AUDITORIS.
2) E
GOMMERC lO
M E R C A T U R A,
DISCURSUS LEGALES
LIBURNEN. GIRAT^ LITTERARUM
C A MB 1 1
P R 0
F R A N C H I S,
C V M
Q^U A R A T E S I I S.
ARGUMENTUM.
Girata: Contraftns qiialis fic naturx,&cui
altcri Contra6tui a{l"imiletur, &: lacc cum plu-
rium cafuum diftinctionc agitur , an , & quando
girans littcras Cambii pofTic pcenitere ,& revo-
carc Giratam in prxjudicium Giraiarii.
SVMMAKtVM.
I ¥a£liferies,
i. RefelHti$ CauJ^.
3 Qni^agen/ium.ubi deftmm Amhoritates fmEtnalefZ
4 SeCHtadecotltone adjeili po/i /itierarum acceptatio-
nern j an tjui numeravit pecuntas fcribenti pojjii
illas repetere , vel compenfando (um alio debit»
retinere^.
5 /n contra£iu Camhii re^ulariier tion eft locntfxnu
tentia.
Intellige , uhi paenitentia tenderet in pr<tjudicinm2
fcrtbentu Itttera/i Carniti, nurn. 6.
Ratio,quare nonpoffit in pr&\ttdicium Scdbentts re-
peti a numerante pccwiia , er explicatur confi
Baldi548.1ib. i.www.y.
8 Numerans pecuniam non potefl habcre regrefftm con~
trafcribentnn , mfiubi lit(,erA non fiterint accep-
tatn, liel effenuain.
Et in hoc cafu non poteft fribens liberart a regrejfi»
per traditionejn novarum litterarum , nim. o.
Quid,ft numerans pecuniam noliai liiteroi recepijfet
ab eo, cuiprhns. erant direBji, remiffiVe , ibidem.
10 ScribenSfVel acceptans liiteras Caml>>ifubife fu-
turji numerationis t^uande poffit opponere exceptio"
nemnon numerata. peCHnia.
M i/imijfis Utterii poteft repeti pecunia. ^ quando.
Anfaldi De Anfaldis
jj Si primui ad\eFliu fo\umm , cjiu li'terM giravit ,
deioxerit , non poiejl acceptaas eVitare foLutio-
netn.
Ij Act]caus folutioni ,an,& qmndo poftc agcre con-
traacceptantem.
14 Scribens litterat , &rcgans aluan, ut afecuret eurn,
cui funt direcla , de fide ipfiut fcrtbentis , etiamji
ptjlea detenatitr non idoneiis, tion f.icit, qnod acce.'
ptans evtiare pojfitfolmionern.
15 Vbt ijitts Jcripfe litterat , & confgaa-vit vumeranti,
wl Creditori , non potefl fne conjenfu nurnerato-
ris, Vel Creditoris ilLu re^etere.
\6 Ctratarins an habeat viarn execHtivam contra Gi-
rantetn.
11 Ctratanon ejlCambiim.
18 De yi acceptationis GiratA , qu£ fuerit fa^a per
fcrtbentes litterarum.
19 Cirataanfit contratlus reOocahilis ,vel irreVoca-
bilis , & an importet contraclitrn rnandati , Vel cef-
ftonis, veldelegationis, velvenditionis.
ao 'De tribus requiftis , ^«<e exiguntur ad eJfe^Hm de-
legationis.
31 Fenditor,tjui habuit' fidem de pretio , an poffi* rem
■vindicare, ffiiit deceptus in Limine contrattus,
22 Girata efi contrathts tnandaii.
»3 ferba, e per noi, important mandotim.
34 Qjiando Giratairnportaret cejfionem ,adhi(c contine-
ret duplex rnandatum.
25 Mand.iiitm,donec fuerit acceptatuma Mandatario,
eji rcvocabil^.
i^ Imo nec interefi , quod debitor giratHs promiferii
folvere ,Ji Girans mnjitdebitor Giratarii, exern^
pLo mandati.
27 Mand.ttuyn eJireVocabile ante acceptationem , hcet
interftt illius ad ch\hs faVorem factnm fuit manda-
tum. - .
»8 Interejfe , ejuod in revocatione tnandati , velcejftonn
conJideralHr,ftat in periculo nominis cejfi.
£t cx pcriciilo diflingmtur , an cejfio dicat>rfilla in
gratiam cedentis, cejfionarii, veLutrinfqfse, nu. 29.
DISCUKSUS PRIMUS:
^.g:a:-'y^^^]| I T T E R A S , quas Fratres ds
rum ucilitatem , foUibiles ir»
proximis Nundinis ab Joan.
Hicronymo MaraiFo , girarunt
intuitij quorundam de Donatis
in faciem Sociorum de Qiiara-
tefiis, ftabilita tamen folutione, feu reimburfa-
tione pretii per Donatos tacienda intra fubfe-
quens quindecim dierum intervallum.
Verum quia Donati in proximo die immedia-
toceflerunc foro non adhuc cxpleta reimburfa-
tioae prxdiilka , liincde Franchisinterpellarunt:,
monueruncqne Quaratefios , ne amplius exigere
tentarent iitteras in eorum faciem , ut fnpra
giratas,eafdemque adhunc cftectum illicogira-
runt in pcrfonam GratTi ; fed cum contendcnti-
bus de prsclatione in exigendo Qiiaratefiis, &
Grallb fucritper CnnfulesNundinarum pronun-
ciatum favorc priorum Girarariorum , & ob
>d impediri nequiverit aftualis exadio , Judi-
cium propterea repetitionis Franchi introduxe-
runt in Portu Liburni , ibique adversiis Quarate-
kasieporcaca fententia favorabilirursus exorta
eft dubicatio , An , & quce fententia confirfhatici-^
nem mererctur ; Unde pro parte Francorum con-
fultus , etiam in fenfu vericatis Refponfum edidij
prout fequitur : Et quoniam placuit uni ex Au-
ditoribus Rot^ Florentina? , cui fuerat Caufa.
h^c fpccialicer delegata , contrariam profcrre
fententiam, fueruntquc deinccps juXta laudabi-
lem flylum illius Rotj: deluper extcnfa Motiva
judicandi 5 Hi«c quia eadem motiva capcivate
ncquiveruncintelk«tuniTn obfequium rcfolutio-
nis jfubfequentur in fecundo Difcurfu tefponfio-
nes iu&.x proccitacis Moiivis , l?< cx quibub , cuir»
Caufa adhuc penderet, non dubitabam , priorem
potiusfententiamfore confirmandam. Tcnorita-
que primiRcfponfi.five Difcurfui cft.
AlVumens praefentis arciculi trutinationcm,
opinabar profedto , quodcafus iUe de facili con-
tingibilis in praxi reperiri polfet jam deeifus
apud Tribunalia , vel faltem tadtus , aut difculfus
pcnes Traftantes in liac nummularia , & Com-
mcrciorum frcqiientilTinia materia , ac de facSa
oculos Z]-)poi\ens (iy4L/egiitionibiis per Defenibre»
hinc indc faftis , non parum fpcs me fefellit , cum'^
vidcrim Authoriiatts lllas, quae veluti pundualcS
5 circumferebantiir , nihil comniune habere cum
prarfenti hypothefi ; Qiiamobrcm , ut in fimili-
Dus terminis admoiiet clar. rnem. Praceptor mcus
Card. de Liica in Difc. 1. nnm. 1. verf. individuo'
rurn de Soiiet. Ojfic. necefle erit Majorum noftro-
rum cxemplo , qui ante fe rerum judicatarum, zC
tot Scribencium lumine , & auxilio deftitntl
erant, procedere ob articulinovitatem cumfo-
lidis Juris reguHs, Siprincipiis , & in primis pKj-
res cafus perpendere , quos feriunt buc ufque ad-
dufta: Anthoritates , ad hoc , ut agnita tandem di-
vcrfitate , & refpeftive quidditate illius , in quo
verfamur, facilior capipoffit refolutio pro Fran-
chis.
Primus igiturcafus eft, qaem examinavic Rotn
A coram Rembold. decif.^^C. Sed cumibidem oppor-
tuna fafti feries expofita non habeatur , ex qua
<<?f«y?i/?<jconfirmacoriaeft alterius ,qux effe de-
beret in ordine La 45. fed legitur imprefla deiif
6-j^.par.i. recent. &c re^ctitn poji Turr. de Camb.
decif. 26. Hinc utramque conjungendo conftgr,
quod in ea Caufa peragebatur de Campforibus
Urbis, qui recepta squivalentia confignaveranc
numcratori pecunii licteras Cambii direftas
quibufdam Campforibus Neapc^itanis, illaique
relpeftive folvendas aliis Mercacoribus Neapoli
parirercommorantibus, unde cum fubfecuta fo-
retacceptacio littcrarum fada per eos , quibus
eranc dircda: , deinceps decoxernnc illi,quibus
erant folvendxi quapropter ille.qui pecuniam
nnnienaverat in Urbe , ccepit a Scriptore littera-
rum prsrendere, quod ex quo folutio fecuca non
fucrac, recinere valeret confimilem quantiratem,
quam cx alia caufa debebat prxnominatis Scri-
ptoribus : Verum optime rcfolutum fuitnega-
tive, fcilicet non incrare retentionem, quiaScri-
bciites fatisfecerant jam eorum obligarioni per
confignationem litcerarum , quodque licet fo-
Jutio fecuta non e(ret,adhuc Crcditores deco-
ctorum, quibus facienda erat eadem folutio , fe-
quellraverant fummam contentam in litteris
Ncapoli acceptatis apud Correfponfales acce-
ptances , ficque vel ex hoc capite non poterat di-
ci non impleta obligatio fufcepta per Scriben-
♦ tem.
Dc Commercio & Mercatura Difcurfus I.
tem , cum per eum i ac per ejus Correfponfales
noii Itaret , qwonimiis fieret numeratiOjVel faltem
ftantehiijufmoditurbiditate non eratlocus reti-
tioni , qus creditum undequaque clarum expof-
cit, ut meliuS habetur exph"catum tn d. dectf
6y9.par. I, rec. Ac de ii&.OinfHbfeq. Jecif.$6.con-
tfnd;;bat numerator habere regreflum contra
ScibLntem , cx quoprifata (tquellra extiriflent
revocata ; led refponfum fuit , quod rcqiiircba-
turulterius Decretu.n Judicis,quoJqLie incom-
modicatem hanc numerator (ibi debebat impu-
tare , dum folutioni adjecitperfonas pofiras in
Mminedecoctionis, ut patet fib num. 2. vtrf nec
•bftare , ^ nwn. l- & \- quin etiam potiffima cau-
Ta rcfolutionis fuit, quodadu durabat adhik im-
pedimentum, propter quod ficuti Correfponfa-
JesNeapolitani , qui acceptaverant , remancbanc
adhiic ligati.ica remanebat corumdem acccptan-
tium favore obltridus Scribens de Urbe , ut peb-
fequitur I{einbold,nuTn.6-& 7.
Nec cafum hunc adeo eitraneUm , efficit fimi-
lemnoftro, dequo ell qua.-riio , propofitio illa,
quod licct reguiariter mandatum re inrcgra
J poflit revocari , id faliit in contradlu Cambij, in
quo non eft locus pcenitentiai.ut in dicla decif.6l<)i
nu.^.par.i.reccff ddedf ^6.nu.^.coratn \R^mbold.2id
id allegando Bald.confll. 548.//^.!.
Qnoniam, ultra qiiodde ftylo'^/ifi fufficerec
respondere , propoficion^s iilas incidenter fir-
matas non elVe attendendas , cum motiva refolu-
tionis non confifterent in hac , fcd in casteris ra-
tionibus fupra perpenfis, imo apparerct.rem pro-
^ fe(S6 integram non effcfed quod potiiis revoca-
tio protendiflet in prasjudicium Scribentium , uc
agnovit Rota d. dtcif. <)6.fKh eodem nim. 5. coram
Remhold. vtrf eotjue magis: Nihilominus a pracdi-
da coiiclufione, & conf.Baldi fecundHs,totO(\,C<X'
\o diverfus defcendit cafm , nempe fi is , qui nu-
meravic pecuniam aficui Campfori , ut litteras
Cambii alibi folvendas fcriberet , fibique confi-
gnarer, poftquam eas reccpit, & approbavic, vel-
let poftea poenitere , & pecuniam repetere fub
pritextu, utaccidebatin cafu!S<?/</», quodille ,
cui reperiebantur dire(S£,foret perfona minus
idonea , & in eis terminis ucique congruit , quod
7 nullus tribuatur locus pcenicentis , quia non a-
gitur de fimplici mandato, fed de Cambio , & in-
tereft Scribentis, ne mandatumrevocetur,ob il-
lum quaeftum Cambii , quem faciunt de more
Campfores Scribentes , & hxc efl; ratio,in qua
fundacur idein Bald.d. conf. 548. per tot.Sc fignan-
ter nnmero 2. ubi refpondeo ad proteftationes
fnb verfnec obftat , inquit, quod aliasfe^ueretur ,
^uod Borromao fqui erat Scriptor , & confignator
litcerarum )/;o//ff auferri ^ujiflm Cambi] foU vo-
luntate Adverfarii , tjuod eftfalfum, & iftepariter
eft cafus , de quo loquitur Fontaneli. dectf
114.
Imo Fomanell.d.\ptnt locum tertio cafui , feu il-
li celcbri quiftioni , An , & quando Creditor, vel
numerator pecuni^, cui fuerunt dati littera: di-
redjE cuidam Tertio , ut illi folveret podit re-
dire contra Scribencem , & tunc five agatur
% de Creditorc , qui in fatisfaftionem fui ci"editi
prsdidas Cambii littcras recepit , five fimplici
numeracore ad effcdum merae transmiffionis ,
feu trajedionis pecunii, receptum eft, quodha-
beri ne<iueat regreflus concra Scribentem , nifi
vel litterajnon fuerint acceptatse , fed protefta-
tSE, vel efteftive fubfecuta non fucrit folutio , afl
XYzd. per Scacc. de Camb.$. 'J.gloj. z.nu7n.^.(^ jf. 2.
glof^. numer. 201. Ji8. & 326. c^ 447. lurr. eodem.
trall. dtifut. 3. e^utfl. 12. nHwer. 13. ©- dilfut. 2.
qttxjl. 13. numi 9. cum fecjq. Card. de Luca eod. tit
de Gamb. difc. 21. nttyn 2. (jj' difc. i6. nuin. 2. 0- per
tot> Rocc. resfoiif S er 13. per tot. tom. i. idque a-
deo veriim uc quocies iicterae direftse non fue-
^ runc effe(5tuac£E , nequcat e converfo Scripcor re-
5 cufarc redicucionem pecunisc accepts, licet vel-
iet novas licceras confcnbere &alteri magisi-
doneo dirigerc, ex Scacc de Camh. d. $. 2. glof 5,
num. 55 7. Amai. v.ir. refol. 47. num. 8. quidquid fit
in cafu,quo numerans recepilfet novas licceras ab
eo , cui primx fueranc direftx , ex trad.per Paf-
chal. de patr.potefl.par.x. cap.%. nwn. 71. Olea d^
ceft. jur. tit. 7. ejH<ift. 3. num. A^.Pegafvar. refol.cap.
$.nH. ««.392, dt S9S- Capic. Latr.decif 20. num. 12*
• ^ per tot.
Quartus cafus eft , de quo 7(everter, decif. 431.
fcilicet quando Mercator litteras Cambii alteri-
us conrcmplationfe icripfit , fub [pe tamen futurs
numerationis , & iecuca acceptacione , non au-
tem numeiacione , fi dubitari contingat , An
loacceptans pofTit opponcre exceptionem non
numeratJE pecuniae.diltingui folet , quod auc lit-
teras prsefenrans exiftit merus Procurator illius,
cujus intuitu licceri fcripts funt, eoque cafuac-
ceptans numeratione , uc diximus , non fecura,
ad folutionem cogi non poteft j Aut vero folutio
faciendaeft per acceptantem alicuiTertio nomi-
ne proprio venienti , tuncquc minime attendatut
exceptio non numeratse pecunisE,atque ita diftin-
guendo tenuit Regia Camera Summaria apud
Reverter.d. decif. 431. nurn. 2. verf.tertitn , idem-
que profitetur it/^im Addit.de Marin.fuh nwner.
6. Rota apud Marchefani de Commijf.par.. l. foU
AdA^ertendo , quod hujufmodi diftindlio Intet?
Ptocuratorem numerantis , & Tercium folummo-
do remanet operativain vim acceptationis fadae
ab eo, cui litterac erant diredisE , quia tunc pec
eamdem acceptationem cenietur acceptans fefc
fecifle debitorem ex caufa propria, vel tamquam
fidejuflbrem Scribentis , ut dicunt inratione de-
cidendi Authoritates mox recenfitse , & profequi-
tur Manfconfult. 179. num. t.verfnihiiornonns, dr
Tturn.ig. cumfe^^.^ex num.i^. verf.quod Verb «
iibi conftat, quod Samminiati , & Strozzii cotro-
verccbant acceptationem,& relato Turr.de Camfti
diff.2.^. 16. »u. 14. 15. (^16. cumaliis^>-»»fw^.<iw4
decif fanuen. 66, ex num. 18. & pracipue numtra
Quintus cafus eft, quoties ille , qui numeravit
pecuniam , & refpedive recepit litteras fibi , vel
■ alicui adjefto folvendas, affcrat, fe illas amififle «
eoque cafu , nifi intercedat dubietas affedats a-
mi(Iionis,poteft numcrans repeterepecuniam,fub
II idoneatamen cautione proindemnitatefcriben-
tis , & dc hoc late peragit Arnat. d. refol. 47. f.v
num. 1. uftjiue ad^. junilo mm. 9. ubi rationem hu-
jufce conclufionis redditi affirmans e converfo,
quodconftitode fimulacione non poteft nuiiie-
rans refcindere Cambium , & poenitere , & id-
ipfum tradiderunt Franch. decif 498. numero 2.
Scacc. de Camb. d. §• a. glof. 5. numero 351. er
fetjij. Carol. ^/fnten. de Luca ad Franch. ubifupra
A 2 nnm.
4
Anfaldi De Anfaldis
mm. 4. iibi refert,& feqintiii; yJrnar.m loco prici-
taro.ix: dc hoc cafa bcnc dillerk Modern. Gob.con-
fult.i i.rttm.i9.Peg.'<J'refol.foreTi,d.eaf>linHmri6^. &
Scxtus eft Gafiis , quando litterx fuerunt accep-
tacs , fed acGcptans rcnuat illas folvere fiib prx-
tcxtu, qiiod piimiis adjcttus folutioni,quive taf-
deinlitceras giruvit in perlonam alioruai , de-
^ coxeric , & u\ his ccrminis bene i'ubftincc.4^.j«ymi
d. cunfnii. 179. ex int. 27- cimfetjif. quod acceptan-
tes,quales in eo calii fueranc Samminiati , &
Strozzii , nequeant effugcre folutioncm , qiiia gi-
rantesnoacrantperfonx.adquarumfavorempro-
dierat acceptatio, fedbene Paulini, & Baibani
Giratarii,& ulteriiis acceptantes quidquam agere
non habebant cum Girantibus , fed cum Aricio
Scriptore litterarum, a quo , & non a Girantibus
reincegrari debebant , utrecte profctpitur j<a(fM!
ManfiM fiib ««w.4-^. verffid. Verc
Seprimiis paritereti; cafusrespiciens colluaa-
tionemillam, an quemadmodum beue folvicur
adjcftoJtareCte valeat adjedus convenire debi-
i^ torem in judicio,vel cogere acceptacores ad fo-
Jutionem explendam,& inhoc casu recurritur ad
dillindionem j an idem adjeftus repracfcntet fo-
lam hguram ordinands, & iltiusrefpiciat interef-
se five potius fuerit adjcthirinrem propriam ,
& prosuo interelie ; quoniam perlpcfto hocfe-
cuiido membro dit^inftionis utique exercere va-
lec omnem actionem,prcEcipue quando acceptans
adjedolitteras prxientanti folvere promi(it,&:
id egiegie firmat /f «r. ^i? Marin. refol. Jur.cap,
4. ©'piene eamdem diftinciiionem ibi leafiumic
cum FontanelL Bar^. Chartar. I^oVit. aliiquc
Additionaior Rodoer. Adanf. d. confalt.i-ji^.ex num.
ay. &iatius ^.v nwn. 30. verffed facile cuiu feijq.
Card. de LncadeCainb inSHppkrn. Difc.^3, nmn. 2.
infn. Quin etiam lecuta acccptatione nec obftaC
e;iCepcio defedusmandati, ut optime, & ftremie
pariter cuetur ^'^'''fiiu ubifupra nnm.^i^. & diftin-
guendo inter adjectnm cx caufa onerofa , vel !u-
crativahabetur cl\2Lm2i^\xApard.d.Liica d.Difcnr.
l^.per tot.in Snpy!e?/i.fHb tit.dc Carnb^
0(ftavLis quoqtic cafus eft.quando quis licteras
Cambialesalicuidirexitfolvibilesei.vcladjedo,
in cujus gratiamfucrunt exarata: , & diffidens de
propiio creditorogavic alterum Campforem , ut
eiim afiecuraret apud illos , quibus ipfe litteras
infcripferat, & tunc fi ifte Campfor priefatam as-
securationcm fecic , c|usquc rcfpedu littcraj fue-
l^runtacccptatx, & refpedive foluce. , non valet
pol^ea acceptans, qui (olvic , repetere folutum ab
adjedo fub pratextu , quod primus Scribens de-
coxcrit , & in his termiiiis loquicur Snrd.conf.^^iS.
ftrtot. ubi movetur primo exefficacia accepta-
tionis, wtfuh. ntm. 14. fecundo ex fokicione jam
fccuta , qii^e non admittit in hoc cafu repecicio-
nem , \iX.fiib. htm 15. & 16. tertio denique , quia
acceptantes,& folventes acceptarunt , & folve-
runt periculo aflccuratoris , uc lupra , non autem
Scribcntis , & hos paricer terniinos percucit de-
€if.GenU£ i58.
Nonus caluseft.quando Mercator acccptaali-
qua quantiiatefcribit ad f.ivorem numerantis lit-
toras pro folutione dircCtas alteri Campfori ,
15 pofteaque intendit revocare eafdem littera.s, &
Cambium contrattum refcindcre , vel , fi fueric
debiiOi , loco facisfattionis cgnfimiles litceras
Creditori fuo confignavic, quia tnnc e:x eadeni
ratione , de qua Fo.v/.rwf /,', in primiflb tercio ca-
fu , uc ipfemec adverricyi<i' d. dccif 12^. nufn. 1 9. c^
20. rationc fervand.-« arqualitatis ncquic fine con-
fensu ejusdem nunieratoris , fcu Crediroris lit-
terasrepecere, if-; Cambium rescindere, Sc hoc
cft , quod casum iituiri Hgurans Olca de cejj'. fnr.
tit.^.ejttfjii» J.fulf.nHM 2^.verf. fecundiiSi fuccefiivc
deceniiinar/?;^ nim.z';.
Decinuis deniquc > ( oirifPs aliis , qui pof-
fenc ulcra DoUrinat )arn relacas figurari ) ille cft*
quando aliquis giravic licceras C;.mbii libi folvi-
biles , fed eadem litccrs giratar non fuerunc po-
ftea adimpleta , (eu perfolutx,cumque Giratari-
us intendcns habereregrediim contra Girantcm
expcriri tent(.c viam executivam , qux alias de
16 Jure , vel de coniuetudine competar pro litteris
acceptatis , & proicftatis , & eparatur , an pos-
fit , n-gavite defendit Rocc. rejponf 6. pcrtotaorrn
1. or de litt. Ctmib. not. 8i. ?;«w. zi2. cr 213. hcet
contrarium teneat plcniiVim^C ajfar.tnSpecHl.^u£j}.
feregr.(jU£j}i..\o.per tot.
ilti igitur funt cafusprxcifi , quos feriunt D»-'
Urinit y quas agnovihucusqiie laudatas veluti ii>-
dividualiter dirimentes hodiernam controverfi-
am : fed quifque de facili poteft dignofcere ,■
qiiain longc abcrreiu hujufrnodi ternuniab illis,
de qaibus difccptamus ; Non eteiiim propter
illam Giratam , quamFranchi fecerunt ad com-
iTiodiim Qi^iaratefii , ut ibi: f ^f)' noipagate , ^f,
17 ullum contrattum ftiit Cambium intcr ipfos
I ranchos , & Qiiaratefios , ut palam eft , &
refolvir. Roec.d. ref^onf. 6.num.\. proindeque ne-
mo non videt.quantum reddatnr eicraneum cowy^
Baldi ;48. fih.x.Amat.^var. refol.^^j.num.i. (frfeqq.
Cr mm. 9. OJea de ceJJ.Jur.tit.^. (^UiiJi. 1. mtm.i^. ©•
Neqnepariter agiturinter acceptantcm litte-
ras , &i adjedum folutioni , ciim ncc eadem Gira-
taad favorem Qiiaratefij fuerit umquam acccp-
18 rata per debitores litterarum , & tamcn fuffice-
ret , quod acccpcatio , teu proniitTio iblvendi fe-
cura non efTetance revocationcm, feii cafum dif-
pucaciouis , ficque poni merencur ad parces Re~
n^erter.in decij. ^^\. curn addit. de Marin. ^ Rot.
apnd. Marchefan. ntc noQtilamconJ.Sttrdf^tS.
ubi ncdum prsccfTerat accepcatio , lcd & folutio
fada per eofdcm acceptantes : Acdeniq ; nil fa-
c'\\im(\Qd\i6ii^<:vMapf.confnlt.\'^.exnum.-i.'].Rot.
Ceniien.decif lOS.
Minufque eft qusftio inter Scribentem , ac nu-
merantcm pecuniasfuper regreiiu adverfuseum-
dem Scribenrem , ut in decif.Gjg.par. i. recent.
& ceram Rembold. decif.^6. una cum cafu Fontanel-
U decif 12.^. nec etiam itiper via, quam excrcere
poiTit Giratarins adverfus Girantem in cafu inef-
feftuacionis ipfius Giracs , ut i^cncsRecc. d. re-
J}"»'f.6.
Qtiamobrcm pundus ftat in cxamine , utrum
invim Girata-fada; per Franchos refultavcrit a-
ipftus, vel contra6tusquidain irrevocabilis, feii
potius revocationifub/eitus, circaquodagnofco
iuide pcrRccc.in d.rejponf.6.tj.\2.propo{\tum,quod
ex Girata rcfultct , vel contraotus delegationis ,
vel vendicionis nominis.aut denique fimplicis ce-
flionis; fed pro meo judicioomifit quartum ma-
gis proprium , qualis eft concraitus mandati , vel
ordinisde folvendo in fuilocuni, & vicem.
De Gommercio & Mercatura Difcurfus I.
Et faoe quoad delegationem fuperfluum eft
ad prsefens infiftere , cum deficiant alfueta requi-
fita, quia Franchi non erant debitores Quarate-
fij.nee etiam illorum de Donatis quorum intuitu
tofecerunt Giratam , nec demum deillo tempore
intercefTit confenfus debitoris cetfTi feudelegati,
ad normam Tex. tn l. delegarejf. de novat. una cnrn
glof.& Caftren.in l. e^uamvis $. fi ,JA4nlter. ff. ad
f^ellejan. cam coacord. per Hodiern.ad Surd.de-
cif 187. ex nMm.i\ curn feeJcj.Altograd.confe.ex n. 5.
cumfeqci.lih.i.Scacc.deCommerc.zs-Camb.d.^.i.glof
$.nu z6o.idemRocc.d.rejponf.6.nuM.ii,Ub.i. &alibi
paffim.
Idemque eft refpeftu emptionis & venditionis,
^d hoc etenim comprobandum Roccm nihil dedu-
xiti & nihil deducere poterat , cum potiiis man-
dati , & ad fummum celTionis vim habcat hujuf-
modi Girata , & ordo de lolvendo , ut inferius ;
&nihilominus;quandopofl"emusprocederemter-
minis en^ptionis, utique potuiilet etiam inconti-
nenti eadem Girata , ac illius dominium revo-
cari per Franchos, cum etenim nulJum Quaratefij
pretium cXfolverint, hinc licet velimus , quod
cxcorum perfona fuerit habita fides de pretio
cum Donatisj attamenad efteclum prrdi<^x re-
vocationis fuperabundaretdecoAio incontinenti
fubfecuta ipforum de Donatis fecundum propofi-
« tionem illam.qiiod [\ venditor habuit jultam cre-
dulitatem, quod fibi immediate foret fatis fadu-
rum de pretio;& inhac jufta credulitate reman-
fit deceptus , non cenfetur fidem precii habuilfe
ad hoc , ut amiferit rei vendicationem , & confe-
quenterrecuperationemlitteros giratsB,ut ex T^jf.
in I. ejttod vendidi ff. de contrah. empt. communi-
ter tradiderunt Trentler. conf. lOj. nurn.^. Altogr.
eonf 9. num. 1. c^fet]:^. Itb. i. Gait.de credtt. cap. 4.
^H£ft. II. nUmer.\2il.Merlin. de pigmr. Hb. 4. f-4I.
nttmero ^.\.&feejCj. Ambrofin. dectf Peritf ^j. nu-
mero jj. Hodienf. ad Surd. dectf.^y^.fHh. nurner. 3.
verffecusatitem, Adanf confui. 10. num. 20. Contr.
difcept. "Ji. num. i. Pofth. refol. JQ. num. it. Rodoer.
conf.^i. ttumer.2o.cr zi.DeMartn. rofol ^uotid.lib i.
cap.iSo. num. 8. ibicjue tdem Rodoer. num.io- Vrfeol.
confult.^.num.^%.& 49. Cardin.de Lucade Credit.
difc.6.nu7n.%.
Dcnique nec congruunt termini cerfionis , fed
potiiis, ut prarmifimus , conveniunt termini man-
*» dati . ut bene in fimilibus, & pun6tualibus termi-
nis refpondit. Franchifc. Talm.confult. 48. ex num.
14. verf neque obflant cum fetjcj. quid enim aliud
^important illaverba: E per noi , nifi fimplicem
ordinem direfium debicoribus litterarum , uc
Joco Fratrum de Franchis fummam in litteris
contcntam cxburfarent Quaratefijs,adnormam
Text. in l. vero Procuratoriff. defolut. Rot. Genuen.
decif 9j. num. 9. inter impreff. per Bellon.cum aliis
ferTnrr. deCamb.disfut.2,^. 4. num. 9. & confe
runt infimilibus tridiZaperBardelion.conf.zS.Can-
cer. par. i. var. refol. cap. zi. num, zz. Card.de Lu-
ta ditlo difc. 5J. de Camb. infupflem. ex numero 7.
ubi reducit terminos confimilis giratar ad illos
mand.iti potiiis , quam celTionis , vcl cedlonis i
mandato dependentis, & magis in in pundo tdem
Pa/m.Sen.d. conf 48. num. Jo.ubi cum Cancer. etfi
mendose allegato Itb. 2. var.cap. 6. ex numer.iS^.
cum feijcj. inquit , quod qui cedit Jurafua alteri
ad exigendum ab aliquo certam quantitatem , uc
poditfibi de aliquo creditofatisfacere , hxc cao-
S
tum cefrioimportat fimpJexmandatum,c$-y«t n.
24 185. ubi quod ifta Ct Hlo, quia non eft pro foluto,
fed pro folvendo j potiiis dupkx importat man-
dacum , unum fcilicet refpcdu illiua, qui pecu-
niam eft foluturus , ut folvac ceffionario , &: ali-
ud retpedu ceCfionarii , uthabeat mandatum ad
exigentium.
Pofito icaqiie, quod verfaremur in fpecie puri
ordiniSiVeImandati,quisdicac , quod illud non
eflet revocabile .^ quia quoufque niandacuoi non
ijfuic a Mandatario acceptacum, femper dicitur
resintegra,& tanquamcadaver fine fpicitu , tx
his , qua: pei Text.in l.fim.indMero 12. ^.fin. qt /.
fi (juis altcui 27. §. i^ui mandatitrn ff.mandat .a.h\indi
profequitur Paim. Sen.d. confult. ^8. ex numero iS.
eumplur.feqej.Qrfuh nimer.2\.CHmfeqej. ubiadducic
Curt. fun. Stracc. Centiam , fJ^Urlin Pignateli.
tom. 2.contr. cap. u.nutn. zi. & 2z. Cofl. Ci,ptc.La-
tr. Gratian. & De iJMarin. & bene in przcitatis
tQrm\\\\sCancer.diclapar. a. 'Oar, cap.6. numert
i86 ubi , uc prsemifimus , figurans hurtc cafum
firmar, rem int egram cenfcri ante acceptationem,
& ideo mandatum hoc revocari poife , & fequi-
tur Rota. GetiUen. decif 15. num. 2x.Srird. conf. IJo.
num.^oy Medicesde novat.par.i.fuh num. 65. Ho-
diern. ad Surd. decifxy num. 5. Rotain Romana ,
feu Htifa/en. Pecuntarta \i. Martij.\6^}.%.fuit.
autern^, confirmata 28 lunii ejufdern Anrii,coram
^.P.D.Vrfino. Qiiinimo cum Qnaratefij non ef-
fent creditores Franthi, etfi debitorgitatus , &
cui mandabaturut folveret, folvere promifilfeCi
2(5 adhuc tali prominfione non obftante polfet revo-
cari mandattHn_»_&«-c.Sf». conf^^-j ./ub.nu.^.verf.
aliquando , & 2. Gahr. de noVat.concluf i. num. 17.
Rojignol.de Camb. contra^.^, difcuif'^. §. i.per.tot.
fol.mihi^^^.
Et ob id minime turbat , quod cum incerefl*ec
Quaracefii, mandatum hoc non revocari, Hyi io-
Jutionem eis fieriperdebitoremgiratum, man-
datum ex hoc fuerit effefium irrevocabile : quia
quidquid fir , ubi non verfaremur in fimplici gi-
rata , fed in fcriptione , & traditione Jittcrarum
Cambii cum fubfecuta etiam aceptatione;Ut pr^-
fuppofuit Olea di^ ceff.Iur. d.ttt. i.fu^tfl.t.num.
25- verf.fecundus.& num. 27. idqueex rationibus
zifupra enunciatis , adum elTct de hac conclufione
revocabilitacis proxime cum tot Doiioribu* com-
probata, quia feinper intereft Creditori,ad cujus
favorem prodiic mandatum de folvendo , iJlud
non revocari : & tamen communiter receptum
eftincontrarium, nifi fecuta fuerit acceptatio :
& nihilominiis ficuti cum Gabr. tnconf. i')^. nu-
mero j8. lih.i.& Pignatell. d. cap.ii. numero 2j.
cent. 2. pundualitcrobfervac '?<«/<«/». Sen. d. con-
fult.i^^.num. i4.c^2j. tuiK irrevocabileeft man-
datum quando intereft illius , cui eft diredum ad
folvendum , non autem ad exigendum , quoties
tamen pra:ce(Tit acceptatio , & in durioribus con-
cordat "R^ta pofl Oleam per difertiffimum Fran-
cifcum Cencmum Caufse Patronum allegaca de"
cif\. num.i^. & decif 2.num. 7. qui cum diltinfiio-
0/(r^,fuper qua cantus fit rumor,in fubftantia pro-
ceffit.
Cumque idcirco habeamusDoffrtW fpecialitec
cafuinoftroadaptatas , fuperfluum,ut utarvcrbis
ipfiffimis Palrns. Sentin diBa confult, 48. nurnero
25. verf unde cum habeamus , eft ultcrius diC-
cutere , ac ad maceridm ceffionis convolare : Sed
A 3 adhuc
Anfaldi De Anfaldis
non in'picituriHa mera commoditas, .Vutilus
48qi.xrcrultare vakt cxobtcnta feu «btincnd
fo.utioiic, vel fatisfaaione fui crediti , fed m Inl:
fojje^fiato indehitamcnte pagatoper dette Cttuftj ^
IN EADEM CAVSA
Refpoi-irio ad MotivLim enuncTatum in prscce-
denti Dilcuiru.
ARGUMENTUM.
Efl: fore idcm , & dc diflxTcntla inter Cam-
bium , & Giiatam , 5c quando mandatum, vcl
ccflio, vcl ctiam confcnrus dicatui pra^ftitus iii
fiivorcm alicuins , itaut poffit, vcl non poflit
rcvocnri ; Ht incidenrcr dc fcribcntc litteras
ad crdincm alicujus folvendas , &: , ut dicitut ,
aWordine S. P. an valeat iilas rcvocare , poft-
quam primus adjcdus cafdem littctas alteri gi-
ravit.
SVMMATilVM-
1 Necejfariiim efl prins tndngare terminos qHifliotiis ,
vcL c ifits , qiiiiifi determinare.
2 Girataltiet lit freqnens in commercie , tamennon rC'
periuntnr illms termini bene traiiati ,fed illt an-
•vcniunt mandati vel cejfionis.
3 Mandatum dejllvendo cuncipttttr per verba : e peC
noi (; paghi , '■oel faltem hxc verka illud impor'
txnt,
4 MiindatifHbflantia confifiit in unione confenfusMttn*
dantis , (Jr Mandatarij.
5 Cejfw , qH£ continet mandatum de fohendo , potefl
revocari ante acceptationem debiteris cejfi , /eit
Aiandatari] , c^ nuw. 6. ^ i.
8 Volente Creditore daripoiefifpecies pro quantitate.
9 Debitor non potefl reVocare inandatum ,Vtl Giratam
Crediiori fuilarn.
10 Creditor ex perfona dehitorisnon potefihahreplus
jnris, ^uam ipfe debitor.
H Debitor ,f Crediiorifuo hypothecavit Jpecialiter ne-
r/jen debiioris , an pojjitjolutionem recipere , gr li-
berare dehitorem.
An in hoc cafu denuneiaiio cejfionis, Vel hyptthetatio-
nisftnecejfaria, num.U.
Qtiidtfiavatur de Creditore anteriore cedentis,MH
m ijiius prdjitdicium Jubjtjiat liberatio, vel exaUio,
& examinaiiir Merend.««;«. IJ.
14 £xar/,inaturdo^rinaMsiYrj\.infmg.$S.anmandatHni
de folvendo traditum Creditori pojfit retntegra re-
_ vocari, num. 20.
omnia jura ciamant pro FranchisritautValuilleVt U /« cafi., c,tio Mandatarius accept^ folvere Credi-
3a 1 iftud , fnx giratam rcvocare ante tortA.Undanns,dtcuttr,nduaadeiegat,o.
^cepJatl^nem, etiam fine caufa: unde multo ma- l^ St Mandans nonft debuor tiltus , ad cu,usfavorem
gis cum caufa adeo jnlU inftantanea: defeftionis mandavit , poirji m.,ndatum revocare.
adhucex abundanti dici nequit , quodverfcmur
indiftionehabitaPfr Oleam tibif.pra, qmi pvx-
terq,iam«P/.F"rxfupponit acceptationem, atta--
me,l ad efeftum , ut ccrtlo , feu girata dicatur
fidtainrratiam. & utilitatcmGirarani, de jnre
v' - •- - J;^"- &:utihtas
ida
ib-
ftantia trutinatur , an ,& cujuspericuloiemane-
at nomen cefliim , feu giratum , quia hiliud ,
uc in prxfenci . remancbat periculo Sociorum
dc Franch s , ordo , mandatum , & ce(Tio expleta
in pcrfonam Qiiaratefii non diciturin rei verita-
te fa(5l.i ad f.ivorem cefTionarii, fed bcne ad favo-
retr; ipfius cedentis , ut pariformiter , &c in Ipe-
Cie noftra po{\Ofarch.Gr,,JJ.Areii>!.Giiz.man.Mer-
lin. er Salqad. tradit videndus Palm. Sen.d.'con-
fult. 48. mim. 26. 27. & i8. atque ita poft eum dc
faao materiam explanando declarat idem Olea d.
tit. %.q.z.e.xnu.<).cumfeqq.\ih\ quod cum m hac
maceria infpiciatur quod piincipaliter agitur,non
attenditur, quod crcdicor , vel ceffionanus com-
modum aliquod percipiat , alias namque qui-
jolibet cefTio diceretur fada in gratiam cediona-
' rij , vci utriurvjue fed , unice 1 tfleiaitur , an pc-
riculum fit cedcntis , ceffionarii , & laudat Can-
cer. '\n loco fupra allcgaro, cum Odd.Fabr. ^ Aco-
Ba,&: plenius idipfuin contirmat «/> ynodemtsad-
du. ad.d. tit. 8. gw^y?. 2. omninb viden. ubi mira-
biliter enucleat cenfuramTi?A:^»«/.y» mandatur 45.
^. qitod mihi if. mandat .
Applicando autem ad rem , qiiod etiamfi prae-
dida girata habenda foret tamquam cerRo , ad-
huc ea non officcrct revocationi rc integra,&an.
• teacceptationem h^x, cx quo periculum, & re-
fpecaiv^ ucilitas pertinebat adcedentes,evidtn-
tkmepatctobfervando, quodfi dcbitorcelais,
vel "iratus iccufaiTec folutionem , vel decoxinet
- pofripfam celTionem, Donati vero jam convent(>
■ tempore lolvilVcnt valutationem , tunc profefto
indubicatum foret , quod Qtiaratefij , vcl ipd
Donati habuiflent regrelTum contraFranchos. &
confequenter , prarfuppofita iaius regrellus poOi-
bilitate , de Jure fcmper cenferur ccfTio rcvoca-
biliter fada ad commodiimSocioriim del-ranchis,
ut mirifice dcmonftrat Palm. Sen.dicl. ccnjtilt 48.
e- Qlea in loris fttferilt; cit. itaut citra neceflita-
tein tranfcriptionis fatis fit fese ad cosremifif-
fe , tdm quoad rationcs , quam quoad Authori-
Atque exhis a primo ad ultimum ( licet opor-
tueritcitragenium, & forfan orium prohxiori
calamo cafus diiUnguere , & dilucre Doctrinas ;
eorum , quorum intuitu tecerant giratam, que-
madmodum , eadem jufla caufa prxcxiitenre, in-
nuiire.vcl judicaffe videntur ijdem Mercatores
Gcnuenfes , qui in Nundinis ad favorcm Qiiara-
tefii judicium , fivcopinioncm protulcrunt.nam
etfi durante ftriarum termino cenfucrint , gira-
17 In Giratapoie/i,ficuii in Cambioconfiderariutili-
tits utriusqtte centrahenhs.
Contra , ^uod hoc verificetur infolo Caml>io , numr
'7-
19 Confequentiacertanonpotefi deducijiprincipio lu-
riiincerto
timrevocanncqulvifle.attamenfubiungunt. E ^i Mandatum , q„od continetur in Cambio , efl di^
■ feprr iittalchc giusla c.ufa fopravemente fofj} flato '^erfum ah eo , quod conttnetur tn ^trata , cr d^
' necrflarigiarfareilcontenittoneilamedefima cedol.!, ratione.
rtjveprocedere con ie diiicenze Joltte de' proteflt, 12 Credito' conjent.ens al.enattontfibt hypethecat^ nort
^f^c.erepcterepoicondettiproteftt, crc.^uello,ch^ potefi ex pofi revocarc confenfurn. ^^^^^^^
De Commercio & Mercatufa Difcurfus II S
Deeldra > ubi aUcnatio non ejfetfecuta , velcon
fenfiu effet prtejittniftipcr acin rei}Ocabili,qnia tttnc
petefl revocari , nam.i^i
t^ Prxfenii.i l^ams non fMit confenftm irrevoeabtlemt
fifittt dattiifuper nCtu revoeabtli.
25 Prauc Palm. coi\^uki.^%.i xpendtinr.
z6 Cej/io dtcitur fucia ad commodnrtt cedentis, vel
CeJJienarit quando ad muin vel alterittn i^eUat
perti nlum nomnis cejfi.
ij Girat.t , Vel litiera Car/ibii qtiando dicatnr pro folu-
tOfVel profoivendo.
48 Cejfionis ,velOrdinisreceptio in dnbio prxfttrnitut
prejvlvendo , nonprofolnto , & nwn.f).
50 Girata non habet vim ejfeclivajtlittionis j nififequa-
tur efectt*),
31 Mandaturn , vel Ordo de folvendo poteji tevocari
anteaueptatioHcrnex fenju Rocx Romaii2E;
32 f^erba , coiitrifi , adjefta in liiterts Carnbit , an im-
portent verarn nimerationrm , & nttmero 351
J3 Ferba , valuta cambiata , non important nHrneratio"
nern.
Et cjuid ,fi diiiurn fuerit firnpliriter , per la valutaj
ahfjue adicHo , coiicaiiti, Vi;/cambi.ita, mtrn.^^.
57 Sxceptio non nmneratit pecuni^ , ^ue poteji opponi
Gtranii , an pojjit opponi Giratario.
Dijitngnc , ut ibtdi
38 Mandatariui acceptani Ordinem felVendi alicui
Tertio , an pojftt foji actcptaiiontm negare
folutionetn , ex <jho non ftt debitor Afandan-
tis.
39 Cedula,feitPagir6 conficiens an Vaieat opponeri
Giratario exccpiionetn fibi competentem eontra
Girantemt
40 Solvens , feH mutuans alicui de ordine alterius,
habet obligatum larn mandantem , ejuAm recipien-
tern.
41 Verbum pagate tn qtto dijferat ab altero verbo
piaccia pagare , ft adiiciatur in litteris
Camhii.
42 SdVens litterM Carnbii fuper protextu qua a£lione
obligaturn habeat Scribentemi
DISCURSUS II.
EEtenta fafii ferie , ac prout etiam ift
contrario Motivo cnarratur , rurfus cen-
n opporrunum ( priufquam ad refelienda
contraria fundamenta defcenderem ) pra:mit-
tere , five examinare in ablhado , An , & qui
contraftus mcdiante hujufmodi giratione litte-
tarum Cambii nafcatur , atque in hoc defide-
raflem , quod pricitatum Motivum aliquid in
propofito tetigiflct , quia tunc facilius , prsco-
gnitanaturaconcraftusex eademgiratione deri.^
vantis , potuillet rcfolvi articulus * An eadem gi*-
rata foret revocabilis , aliascnimintrarevidetur
t refponfum Imperatoris \n l. ut ref^onfurn C. de
tranfaU. 1. 1. in prinap.f. de luji. Jy lur. nempe
quodabfurdumcfl: Uniaiique prius determinare
quam tt-nninos indagare, quemadmodum monuc-
runtetiam Carp. de Exd tcjiarnen. cap.i.mtmero i^.
Lotther.de re benef./ib.i. ^udijl.ur.urn. 14. Parrex. de
Injiruyn.idit.tit.x refol.i.nim.^.
Licct itaque frcqucntiirimus hodic fitin Com-
a mercio iftius girationis uCus , ut advertic /c<
Lagan ad Rovit.fitper pragm. 63, de Off. Trocur.
Cafar, in §.i. Vtrj. verum qma , attamcn , ut ipfc^
profequKur, non bene tradatusdignofcirurifte
terminus apud :,crtbentes , und^' comii,uiiittr fo-
lent adapcari termini maiidati , vel cc-aioiiis;
CumigKurhabeamus , quod girata non pr$-
leterat , nUi mandatum , vti ccniOnem, vel le-
trianet Jafpicieudum , an in cafu , dc quo agicur,
niandatLim iftud, vel cen,o poOet revoean a Fran^
chis in prijudicium Sbciorum de Qiiarattfiis,quo-
rum favore exarata fuerat h^c ecQio i & refpedi-
vc mandatum de folvendo : hc fane pra>fcindendtf
minca Kindamentis , quibus innixa eltDeeifio,
feu Motivu;ii in contrarium , c^uarcnus attinet ad
mandatum , quod verius Giraca imporcat , quain
3 cenioncm , ex quoiila ycvhsLpernoiJipaohi^-c.
nimis manifeftancquod pro,feuloco franchi
mandabaturHieronymoMarafTi, ut fummam in
Iittens contentam exbBrfaret Qiiaratcfiis , & hic
eft verus , propriuAiue modus cclcbrandi manda-
tum de folvendo , ad formam Tcxt. ir. l.vero Pro-
euratorif.defolnt. Rota laniten. decif 93, numero 9.
tnter imprejf per Bellon. cum aliis per Ttirr. de
CambJiijut.-i.. ^iiifi.^mim. 9.& ^vmsqiuJi.^.nHm.
1«. 19. & 20. er cjH^fi. ^.per tot. Manf cur.ftil. 318.
fub ntttnero i. verf <jnoA mandatumhb. .1. . ard. de
Lucade Camb.i» Supplem.par. z.dtf ^iex nitmero
•y.ubl reducit terminos confimilis Giratse ad illos
mandati potiiis , quam celfionis, vel faitem cef-
fionis a mandato dependentis, egregie quoque
Franr. Paim. conftlt. 48. ex rntmer. 30. cwn Jeqq.
ubi quod eciam mandatum iflud licet fimpiex,-
attamen dividitur in duo , unum fciiicet diredum
debitori , ut folvat , & alcerum Creditori , uc
exigat, quod&antecedenterdixerat Camer.var,
par.2.cap,6.num.\'6'y.
Indubitati Juris eft , quod donec , & quoufque
Jdcm Heronymus Marartl , cui prifatus Ordo,
leu mandatum de folvendo dirigtbatur a Fran-
r -n ^"'"'^^"^ Ordinem,vel mandatum acceptaC
let illud,& confequenter Girata erat revocabilis
ad nutum ipforum Mandantium; cum enim man-
4 dati fubftanciaconfiftatin confeniii mandantis^
& mandatarii , ad Te.xt.in i.uf mandat. Mo^z..de
eontraa. tit. de mAndat. in rubr. de fHbJiantiatib.
mandat. numero u Francifc. 'l^alrm d. confult 48.
numero 18. & fe^c,. Manfd. confult. SiS.fub mtme^
ro I, tnfin. er ntim. 2, Hinc proinde antcquam fe-
5 cuta foret acccptatio facicnda per prsedictunt
Maradl, Girata procul dubio erat revocabilisuc
bcne probat Snrd. conf. 150* nnmero 105. Ho-
dicrn.adtumdem Surd. dectf i^. numero^.SebaJi.
Medtc. de novat.par. 2.fnb num.S^^.Mcriin.Pigna-
tell.contr.cent.x capu.nufnero lu & z^.fyt.Genuen.
decif. 13, numero ij. & l^omaia in Rornand , feu
Htfpalen. 7'ecuniaria fj. AUrtii iC^. §. fuif
autcm , deinceps confirm.it a 2% funii e]nrdern anni
coram R.P.D. Vrfino,^ irt nofiris pracifis Cancer,
d.par.2. var. cap.6i ,;itmero 186. Franc. Palrna dittit
confult. 48. exnurnero 21. ctirn frqijMhl plurcs alios
collaudat.
Idemquedicendum venit cjaoties luberet am-
bulare ciim tcrminis celTionis , quoniamccnna
6 inhoc cafu (brrifur eamdcm naturam mandaci,
& ad illius normam revocari poceil: ancequanl
ille dcbitorccirus,& rcfpcctivc mandararius de
folvcndo Jictcras fibi diredias acccpcet ; nami
ciim littcrx Cambii nonobiigcnr Mercatoremji
aii funt diredai; , abfque earUm acceptatione, lit
poft Scacc. de C»mire. (^ Camlr. §. 2. glof.g.!
A 4 num t
8
Anfaldi De Anfaldis
tiniM. 6.& 7. & GaitJe credtt.cay. %. mm. 1375.111^
7 quir Olea df icf Ittr. tit. 8. ^t'<cjh 1. nmiero 27. m
fn. fcquitur , quod rcs integra dicatur . antc^
quam fubrequatuv pra-fataacceptaticnt pundua-
li.er tradic Cancer. ditlap. i.Var.cap.d.mt^/i.i^i^,
Cle4 de cejj.lttr.d itt.^.!ju.ifi.i,Tinm.i6.Franc.Palma
dicl.i io)ifit!t..\?>.n:im.-^o.& fet]q.
His icaquepofiris» firmatoque , quoa rranchi
inlpeda nacura iplius Girata: illam rcvocarepor.
fent antequam Hicronymus MaralTi litteras fibi
direda , & confcquenter Giratam , fcu Oidi-
nem dc folvcndo , e per noi , c^c.accepta!rent,op-
portunum elt devenire ad examen contrariorufn,
fundamcntorum , quibus innixa adverfa Decifio
concra pricitatas rcgulas m Jure planas , &
firmiiTimas ccnfuit , locum non cfle revocatio-
ni : Supponitur igitur fub §. AbfelHtionis , quod
etfi Girata appareat fuperficialicer dircda in per-
fonam Marcclli Durazzii . nihilominus infpeda
meduUa liqueat ex Proccflli , quod eadem lit cr.i,
feii Gif ata fuerit cenrradata , ut dc confen-
fuFrancorum Donati folverent Quaratefio ;Sed
quidquid fit de hoc fadi prxfuppofito , non be-
neintrat confequcntia, crgo Franchi non pote-
rant amplius revoeare Giratam , rotum enim,
quod lub eodem Motivo ex%.Proinde ufque ad §.
SecHrjdb fucceflive inlinuatur , nempe quod vo-
8 lence Credicore dari poflit fpecics pro quantica-
te , ex Manr. defolnt.cap. s- 'lumero \o6. quodque
eadcmlittcratradita fueri: pro foluco , non pro
folvendo , ad nocata per Bald. conf. ^48. nwnero
2. verf. amp/iiis fciendnjn iib. 1. quodque demum
o Donati debitores poft acceptationenr. ejufdem
litcerx , feuGiratae fadam per Quaratefium ipfo-
rum Creditorem non poflent idem mandatum,
feii Giratam revocare , telte Jlex. in l. cjm nfnm-
frnBum mtmero «. jf. de verb. ohlig. Hippol. de^
Marftl. ftngHl. j^.per tot. nihil prorfus commune
h.ibet cum 1 ranchis , qui non crant debitores
Ciuarattfiii , ncc illorum de Donatis , ad quo-
rum infiantiam cclcbratumfuerat madacum , five
Girata, L in omnem cafum nullibi vidi compro-
batu n ex/^Mr/jorr-jni^iiaddudisinprKcitatis §§.
quodfiquis conteniplatione aiterius dcbitoris
cedit , vcl girat fuum creditum ,mandat dcbito-
ri fuo , ut folvat illi tertio Creditori , nequeac
ante acceptationem mandati fadam per eum,
qui folvere debebat .revocare eumdem Ordinem
de iblvcndo.
Adducere etenim, quod de Franchis non ha-
10 bcrent plus juris contra Qiiaratefium , quim
habucrunt ipfi Donati, exquo jidcm de Franchis
non erant , nifi Donatorum Creditores , ad latc
Congefta pcr Merend. contr. lib. 12. cap. ^o.per tat.
qiod repetit/»^.2i.<rrfp.28.fw^';.falva pace , &re-
ligione Exceafoiismihi fcmper excolendi ,vide-
tur extra propolicum noftra: quxfiionis , nam
Merend. perpendens cenfuram Text.inl. nomen 4.
C. tfutres pianor. oblig.fojf. examinat folummo-
11 do cclcbrem illamquiftionem , utrum poflquam
dtbitor (pecialicer Crcditori fuo hypothecavit
nomen aiiquod fui dcbitoris , pofTit in prxjudi-
cium iitius , cujus favorc fjda eft hypothcca-
tio , folutioncmrccipei e , icauc debicor liypothe-
catus libcrecur , & affirmative retblvit <i. /«^. n.
e^p.iyO.per tot. nifi tamen prxcedlflet dcnunciatio
ipfi dcbitori hypothccaco , nefolveret, autu-
Buas vlceriiis tJHerend. non fufBcere fimplicem
fcientiam , & /««^ d. iib. 2i.cap. 28 iti fttt nihit
aliud fuper.".ddit , nifi quod fi ulterius idcm de-
bitor ccfllis , feii hypotecatus promififlct folve-
re illi tertioCrcditoii , poflet tunc ccdcns , vel
hypothecans.ncc ex illius Jure Creditoresante-
Horcs tale dtbitum cxigcre.
Siquidem etfi opinio ^lerenda in fuo cafu
I2 maximos h.ibertt contradidorcs , nam quod re-
quiratiir iiotificatio , vcl dcnunciatio, &: quo-
modoifiafit facicnda, plcac tradant ftriicjueil.
deretratt. §. i. glof.io.nmuero 108.©" fe^q.Gu^inan.
de eviit. 9* 55. nuiner, 169. (-r fecjcpSalgad. in labyr^
Credti. par. i. cap. ij. nmnero 30. &fec]ci. & quod
jj non obitance fimili hypothccationc , & promif-
fione pofTint Crcditoi es anteriorcs ccdenti , &
cclTionario impedire exadionem , & exadam per
ccffionarium pccuniam avocare , fuse probat idei§
Salgad. in/abyr. par.i. cap.io. & 11. & magis prac-
cise d. cap. ij. nutnero 77. Attamen noii (urous in
cafu ,quo Franchi exegiflentpecuniasa Maraffio
in pra;judicium cerfionis fadx , nec in altcro , an
fecuta prominTione Maraffii dc folvendo Quara-
tcfio ccffionario , valcrent jidem Franchi , feii
eorum t rcditores antcriores exigcre pecuniam
celfam , aut exadam avocare , & fic cafus , &
authoritas Merendji , immo & fimilicudo , auc
idcntitas rationis , excranea redduntur aprzfen-
ti hypochcfi , in quaquaeritur , an Girans litteras
Cambii conteniplatione tertii dcbitoiis , non au-
tem fuo , valcat Giratam revocare priufquam ea
fuerit acccptata per Mandatarium, feufolvere
debentem.
CzttTum magis perftringendo , non fubfiftit
anteccdcns , multoque minus tcnere poteil con-
fequentia , videlicet , Donati non poterant pofl
acceptationem mandati fadama Quaratefio man-
datatum rc vocare , ergo ncc Franchi , qui plus ju-
ris habere non potcrant , quam Donati , nam
propofitio antecedens fundatur in lo : Andr. &-
I^y^/ffx. cum quibus ^roct^^t Aiarf!l.d.fir,gul.^^.
quando ex ejufdcm Marflii , & aUegatorurn ledu-
radiametraliter apparet contrarium,cum7^/ <»>■//.
in mco Codice firmet in primisregulam , quod fi
deditibi mandatum de folvendo Creditori meo,
pofiiimillud revocare reintegra , ad Text. in l.fi
ciim CornoliM ff. de foiut. fed limitat duintaxat,
quando mandatarius fignificafl^et hoc illi Credi-
tori , & ifte acceptafTet eumdem mandatarium
pro debitore; unde , ut congrueret hujufmodi an-
tecedtns propofitio , oportuiffct , quod Hicro-
nymus MaralTius fignificalfet Qiiaratefio , quod
ordincm de illi folvcndoreceperat aFranchis,ipfe
autcmQuaratefius acceptaflet Maraffiumpro de-
bitorc ; quod fecuseft in cafu noftro , dum Ma-
raffiusnonhabuitante revocationem ullamnoti-
tiam Girata:, vel cclTionis , ficque nemonon vi-
det , nimis abellc dodrinam Marfiit , quae nec in
j^ fuo cafu poirct dici (ingularis , cum in ejustcrmi-
nisinterccderet formalisdelegacio,& communi-
ter idipfum cradant Gabr.c07nrn.c0ncl.tit.de novat.
cnnc/. I. nitmero 6. 14. & fec^ij. Mant. de tacit.
Itb. 17. tit, 8. tiumero 20. & fecicj. Cyriac. contr. 21/^
7ium. 40. Altograd. conf. 6. numero ']6.cum 1. fe^q^
lib. I. Cancer.var.par. i.cap.2i.numer.2^.M ariiian.
decif.^i^^.per tot. Manent. dectj. 71. nimero 31. Rota
corain Rembo/d. decif. 56. numero 6. <& in Roman*
Depofiti 1. Ai>riiis l680' §. Conciufi» , corain Card.
Vtstcmiie.
C«in-
De Comtnercio & Mercatura Difcurfus fl
Cbmperto itaqiie , quod fnfubfiftens fit pro-
pofitio antecedens j imo quod Doftrina Marfilii
retorqueatur , adeout connumerari valeat cum
coeteris fuperiiJs abunde congeftis fub %.Indnbi-
tatiluris efl , luperfluumefficitur delcendere ad
confequenciam , quia fi ex eodem MArfil.sX\\{-
que allegatis potuurent Donati debitcres Qiia-
ratefii mandatum revocare anteQuam Marall^us
illudaceeptairet, multo magis id agere potue-
~runt Franehi non debitores Qil^ratetiii : Scd ad-
huc neque etiam depcr fe vera eft confcqucntia,
quia ciim ex eo , quod Franclu contemplatione
illorum de Donatis giraverint hane litteram
Quaratefio , coufcri ncqueant effcdti debitdres
ip(ius Qiiaratefii ( nec in hoc dabitur do^rnui,
qusiddieat ) adeo plus Jurishabent Franchi,
quam Donati , ut [\ Donati utpote debitdres
non potuilfcnt revocarC mandatii port acceptio-
nem fadam a mandatario , vel fubfeeutam delega-
tionem , ut Ibpra , Franchi tamen tamquam nulli-
iC bi debitores valuiiVent , cum d quis mandaveric
alicui , Ut folvat illi ,qui non fit fuus Creditor,
licet mandatarius eifdem folvere promifilTet , ad-
huc tali promilTione non obftante mandatum
poffit revocari » iic docent relati ia prarcedenti
Difc.>iH7n.z6.
Ejufdem inefficacix redditur fecundum funda-
inentum , quia pracfupponitur , quodugatur dc-
liceris Cambii fcriptis perMercatorcm foivendis
ei praecipue . qui iit Creditor, Sed quis noa
agnolcit , quod necper utnbram ifta eit (\\\x&\Oi
dc qua difceptatur , quia nec Franchi icripfe-
runt litteras Cambii diredas Maraffio , & relpe-
dive folvibiles Qiiaracefio, nec Quaratefius erac
creditor illorum de Franchis fcnbeatium ; fed
verfamur in fimplici girata litcerarum Cam-
bii fafta ad favorcm Tertii , qui non erat Credi-
- tor Girantis j & idcircb non fine quare ab inicioi
diximus , quod oportebat prius examinare quali-
tatem contraftus , qui refuket ex girata,tunc
enim applicaretur airumptum , quando Fran-
chi obtiauificnt fcribi a JoanncBaptifta Maraifio
litteram ab Hieronymo folvibilem ad eorum fa-
▼orem , & quireretur , an Joannes Baptilta
poiTct poenitere , & ordinein datum Hieronymo
revocare; Non enim fic eft in fimplici Girata pro-
pter quam five exoriatur contradus mandati,five
ceffionis , illa erat revocabilis, tum exeo , quod
adhuc Hieronymus MaraCfius mand^tum non ac»
ceptaverat , tum cx eo , quod Quaratefius non
erat Creditor Francorum.ut fatis credimus hucuf-
que manifcftaffe
Girata, feu Cedio non ficcontraaus mercati, fcd
mand.ti , ac propte-rea eadcm diverficatis ratio
divcrfihcare aciat Cambium a fimplici Girata
prout etiam divci-fificare facit altera raticCd
Cambium fit cclcbratum in utiUtatcm utnufque
quon.am ,n Girata ad fummum confiderari po-
teft qu^dam commoditas , vel utilitas refpeiau
Giratarii ; (hcec nec ctiam hoc firbfiftat ad effc-
fctum, dc quo :)g,tur, ex racionibus mox referen-
d.s occahonc relpondcndi ad aiiaR.ndamenta ; )
1« Sed quatenus atcmet ad Girantem. nulla utilitas
interccdit, quemadmodum e contra confideratuc
111 Cambio, mtantum quippe Campfoi numeran-
ti pecuniam tradit Jitteras Cambii folvibiles ia
hoc, vel illoloco, inquantum recipit merce-
dem,fcuproviiioncm,qu2E adamunim nomina-
tur Cambuim , & nomcn perhibet contraSui ,
qui itacim perhcitur fccuta numeratione , & re-
ipetiive datione litterarum cum il!a mercede,feu
provihone currenti, vel aliasconventa inter Par-
tes, ut bene fe declarat Bald. per illa verba , aliks
Jequeretur , qmd BorromM pofct auferri amfiui
Cmibn fola volmtate Adverjarii , qmd efi U-
fum , atque ita declarat , quse fupra dixerat n^b
nnm. 2. verf reffondeo, ubi poftquam bene adver-
tit , quod ratio decidcndi ftat in difcernendo
concradu, an ellet depofici , vel Cambii, explica-
vit illa veibagenerica, quod in Cambio verti-
tur principalicer ucilitas ucriufque Partis , opci-
meeciam declarat Card.de Lucatn ejus difc i-j
de Camb. ex §. la terl^a forte cum plur. fequent &
omnium lacimmc THrr.deCa^nb.diJput. l au •.?
y^^ifer /o^expendic confiiium pra^didi Bdd. &
fib mm. 33. cHmfeq^,. ilJum explicac uc fiipra, imo
■?;rr?rt"u''*""' exquirere, quod etiam fubfe-
cuta ellcdebeat accepcacio illius, cui Trada di-
.ngitur, acquG ita funt intelligendi Sr^r. Am'at
& Olea, qui cum eodem Bald. Antefignano oblo-
quuntur. ° " ■
Et hinc bene per FontaneU. dec. 124. pgr tot. &
ftgnanter««.,9. dicitur, quodquemadmodumnu-
merans pecuniam nonpolTetredire ad fcriben-
tem pro reiUtutionepecunis fibi tradicar in prse-
judicum ejufdem Scnbentis , ita ad Servandam
xqualitatem non poteltScribensrefticuere pecu-
niam, & velle lictera.s traditas recuperare invico
numerance : Sed ha:c ratio , & ^qualitas non
congruit G,rats , quar fimplex continet ut (u-
pra majidatum , non autem Cambium ; Addito ,
quod an polict Giraiarius recedere a Giraca, eft
valde difputandum , quoties deficienCe delega-
tione non fuic indufta novaciouinde mulco minus
M j- Ac r ■ n """-""'""" '"^"Ctanovaciouindemulcominus
Nec dicacur ,quod fi non fumus ,n concradu ,9 ex hoc princip,o dilpucabili poceft e converfo
imbu . concurrac camcn idencicas rationis ad ,\fA„y, t.^.,r„l • ^ . v^'-^'^'-y «-iJiiycno
Cambii , concurrat tamcn identitas rationis ad
effedum , ne licitafit pcenitentia poft fadam Gi-
lyratam , videlicet , quod etiam in Girata
coiifiderari podit utilitas utriufque , qua? cadic
in Cambio, ficutiperhanc rationem , poeniten-
di facultatem ceirare tradiderunt Bald. conf. 548.
numero 2. lib. 1. quamvis male cx incuria forfan
Imprenbrisfucritiemperallegatuspro conf i6Z.
Olea decefi. Jur. tit. ^.cjusft. i. numero i-j. Scacc.
de Commerc. <3-Camh.%. z.gUfi. <y.^u.s,ft.\'6.tmnero
^tAfl.&fei^cj.Amcit.Tanorm.refol.if-j.nimero ()■& \o.
immo jdem Bald.fub wMw.^^.fubjungat , quod ideo
concradus ifte fit irrcvocabilis , quia ifte ,ion eft
contraiSus mandatifcdmercati.
Jam enim diximus , & probavimus , quod
tleduc, confequencia , quod nec etiam Girans
poOit rcvocare Giracai^ , ut in fimili Me Scriben-
te pcr Text.inl./icet ^.infatiimf.Naut.Caupon.re-
Ipondit /^ot.in Ro?nana , feie lanuen. Legitimx Q.
Decemhris 1585. §. 6. non obflattn fin. cor.,m Rpd.
Caccia. '
Semperque idcirco magis incalefcir,id,quod in
terminis cerTionis , fcii mandati firmavianis cutn
Can er. d. par. 2. cap.6. r.um. iScJcum cztcris ,de
q^iibxis rnpra ; non enim fubfiitit, quod dicitur
m Motivisfub §. Nccobfiat , videlicet cjuod il-
lc loquatur dc acceptatione ficienda per Cre-
ditorem , cujus favoreccfTio fada fuit, ex quo
20 conclulionem ponat authoritate Hippol. de Mar-
fil. m d.fin^ul.^^, Supra namqueyJ<& num. 14. & fe(j.
demonftravimusi
lO
demonftravimus , quod ipfe non contenratur
finiplici acccptationc Creditons , fed copulative
requirkacceptationem Mandatanj, quieinoti-
ficec mandatum rcccptum , verba etenim funt
hxc , 5» deM libi rnavdatum de folVendo Crediiurt
meo' ,poJ}Hm illud riVo<are re integra , l.fi eum^
CornettM f de folitt. Teneu6 tamen menttperpetuo,
gttod f dcdi tibi tale mandatum , & tu illudjignifi-
eafti CredtLori rneo , fii acccptavit te pro dehiorei
auod itcet nonfolverts fibi pecKntam ,m ttbi rrnn-
duviiAttamen pofl talem acceptationemfnam non..
pojjtim rei3ocare tale mandatumtihifaclitm; Itafin-
gnlariter dixit h. Andr. &c. At , non fecuta ad-
huc acccptatione Mandatarij, mandatum in his
terrninis elle revocabile , docent fupra laudati
fub nu.^.&feq. . . .
Tertium fundamentum removetur in primis
ex fafto ,quiaQiiaratefius non creavic crcditum
cum Donatis ad elTcftum habendi litteri , fed
ciim longe prxcedcnter illud crealkt , procuravic
inhmine dccodionis eorumdem de Donatis Gi-
ratam hanc reportare , idq; in pricicatis Motivis
ex %./^d i.^ fignanccr in §.& quanao denominatur
dolus bonus , & licitus ; nude nec in Jure appli-
cantur tradita per THrr. de Camb.d. dtjpttt. i. ^juxft.
il.numer. 63. ubi traftans doctrinam !2j/i/. »« ^'.
31 coH/g^S./ji.i.firmatjintantutnCarnbiumpoft lir-
terasinfcriptasa Campforerecipiente pecunias
eHe irrevocabile,inquantum & fi in Cambio con-
tineaturmandatum.iftud mandatum eftinexe-
. cutionem ipfius Cambij , quod veluti contra-
<ftus irrevocabilis facit irrevocabile etiamman-
datum in favorem illius , qui jam exburfavic pe-
cuniam : At in prsefenti nullus prseceflit contra-
&us Cambij inter Qiiaratefium , & Franchos,nec
Quaratefius quidquam exburfavit eifdem Fran-
chis pro obtinendaGirata ,ideoque fuponere , uc
per confenfum adhibitum a Franchis , ut Donati
loco folvcndi eorum debituiTi traderent Gira-
tam , fit idein , ac fi Franchi recepiflent pecu-
niam pro litteris Cambij fcribendis , eft figurare
cafum extra qusilionem fine ulla ratione, vei Au-
thoritatc ; maxime dum videmus , quod etiam Ci
prjEcedat contraftus irrevocabilis in debitore
mandante refpcdu fui Creditoris , cui folvi
mandabat , licita eft pcenitentia , & fic non om-
nis contra<5tus pra:ccdens irrevocabilis efficit
maudarum irrevocabile , fed ille contradns folus
id operatur , qui fit mediante cclcbratione Cam-
bij ad pricifum cftcdum , ut pccunix aftu nume-
ratjcrcmirtantur intali ioco,An atitem D.Quara-
tefius receperit eamdem Giratam pro folvendo,
\el pro foluto , ut fubditur ex Bald. diverfana
percutit queftionem , & inferiiis examinabitur.
Tandeminapplicabile redditur quartum fun-
damcntum , quod nempe dum Franchiconfen-
ferunt fieri Giratam favore Quaratefij , non
2,2 pollint amplius revocare hujusmodi confenfum,
ad inftarCreditoris confentientis alienationi rei
fibi hypothecata: , vel impofitioni Cenfus fupcr
ejus bonis , ex «J^erltn. depinior. lib.^.<jiuft.\(Bg.
pertot. Pacif. de Salvian. irtfpeU. ?. cap.i. num. 388.
Franch. decif. 477. nurner. 1. i. qt ?• aliiftjue , uC
in pratcitato coatrario Motivo fub §• Qnarto
guia.
Siquidcm ex ea dumtaxat rationc non poteft
quis coufcntiensalienationireifibi hypothecata:
confciifum fcnKl praifticum prscipue cefpedu ac-
Anfaldi De Anfaldis
quirentis , vel Cenfum ementis revocare j (p\i
fecuta aiienatione , vel impofitione CenfuSj
aftus remanct perfeftus, & confummacus , & de
facto idern Aierliru de pigrior. in oppofitum lauda-
tust/.//fc. 4 (jHaft. io.^fnb niim. jd.examinat »an fl
dcbicor adliuc non diliraxcric illam lem , tranfeac
confciifus , & facultas ad hxrcdea, Siifiib numi
46.o~47' vult , quod nifi fecutafuerit tradicio,
concraAus tamcu dc coecero fic perfedus , ac
dcmUiWfnb nuin.')'^. cum Arciin. inl. ^ui Roka $<
coh.tredes verf. ejuinto , & ultimo tiota ff. de veib.
iS cblig. iradic , confenfum rcvocari pofse pef
Cicdicorcm , aitccquam alienatio fequatur , &
iiiipugnans tjl-fant. inquit , illius fententiam
proccdcrc poiVe in duobus cafibus , fecus e con-
tra , niiiiiium , quotics vel confenfusnon eileC
praiUcLis liipcractu revocabili,ad crad.per Ramin.
Itin.ctir.f. 347. ntim. 38. Fnfar. de Siibftit. tjUttfl.-ji^^i
nitrn. 8. vei quando non eHec abfcns is , ad cujus
favorem cmanavic confenfus : Sed cum in calu
nofiro conlcnlus emanavcrit luper mandato unde-
quaque revocabili antequam fequatur accepta-
tio Mandatarij, ex toties prxfnppofitis, &6rma-
tis , & quisnon videt , quantum a cafu noftro di-
fter ratiocinium ,& Authoritates pto quartoftm-
damentolaudacx.
Neceft , cur amplietur przfatum exemplum,
fcii , conclufio , nempe , quod vcl illa proctdat,
licet franchi fuillent foliim prsfentes , & tacui-
fleuc , ex adductis per A<fangiLde cviii.qHaft.^o.ex
ij^nnmeroc). ujcjue ad Ji. Qiiia five tacireper pri-
fentiam, C\si expreise cum pofitiva GirataFran-
chi co:ilenferint, confenferunt inadum revocabi-
lcm ,nempe Ordinem delolvendo.
Atque ex his fuperlative credimns oftendifley
quod fi perfcrutemur eflentiam , & quidditatem
Giraca: , remanentextranex rationes, & funda-
menta in oppofitum promota , femperque in-
concufla remanet revocabilitas ejufdem Giratar,
feii, quod idem eft, mandati, aut ceffionis : Unde
25 fc fupervacancum efficitur ab objeftis vindicare
(onfttlt. Franc. Palmx la 48. Quoniim vis non
ftat , an cafus ejufdern cenfult. in omnibuscon-
veniat cum noftro , fatcmur enim , quod iofe
alia deduxerit fundamenta , videlicet ex nutner»
i.Hftjnead ij.ubi peragens individualiter, an quje-
dam ceffio litteraruni Cambij fafta per Marti-
num de Franccs Fratribus de Saulis poflet per
eumdem Martinum revocari, vel , quod idemeft.
exigieadem partita inlitteris contenta : egregid
concludic, & robufie probat , ceflioncmhujuf-
modirefolvi in mandatum de folvcndo, & per
confequenspocuiflerevocarianteacceptationcm:
nccex eoquody«& ««w.d.dicat, eofdem Fratres
de Saulis nuUam fovere aftionem , ( ex quo
Cambium ad corum favorem non fuerat contra-
<Sum , & referat Fonianell. decif iiynurner. ',.^.&
5. aliam qua:ftioncmexaminantem ) valet illatio,
quod in noftris punftualifllmis terminis non
mereatur attendi, imo & quod dicitTatm. dixic
Cancer. c^ alij omnes allegati fub d.numero 4.^ 5,
Ec ob id irritus labor eft ad trutinam appen-
derc fingulas Authtritates per cumdem Palm.
adduftas , quia fi forian illa? non dicerent id
prarcise , ad quod allegantur , fuperabundarec
natura Girata: prsfeferens tantummodo manda-
tum,ut fupra, proindeque etiam revocabilitatem,
liccc fdSum quoque ellecin gratiamprxcedentis»
pro*
De Commercio &Mercatufa Dircuffus 11.
propriique irrevocabilis Creditoris; Et nihilomi-
niis pacet ex ledura , quod & fi prxditldi. DoBnnx
non defcendant ad infpedtionem , de qua agi-
tur , (cilicec , an Girans poffit revocare Ordinerri
in pr^judicium eju:^, cujus favore littera eft gi-
rata 5 conveniunttamenomnes ineo, quod man-
datum ance accepcationem Mandatarii fit revo-
cabile j & hoc non obrtante, quod fucrit idem
mandatum , vel cefTio direda in perfonam Cre-
ditoris ejufdem mandantis , vel cedentis : un-
jie multo magis in perfonam e jus , qui, prout hic ,
non erat Creditor mandantis.vel cedentis.
Et quoniam Prf/wj.folidiffime demonftrat,quod
ad effeftum dignofcendi , an , & qui cefTio repu-
tari debeac iada ad commodum cedentis, vcl cef-
4^fionarii, infpiciendum veniat, an , & cujus pe-
riculo (taret exadio facienda litterarumCambijj
non negatur in dido Motivofub §.Comod.tim iftud
alfumptum quiarevera eft innegabiie , nam quo-
ties ceiTio diceretur fafta femper ad commodum
ceiTionarii , infpefta illa commoditate , vel u-
tilitate,qua: proveniat ab exadione crediti, fru-
ftra firmarent Scribent:s toties cicati fnb dd. num.
4. (^ 5. ipfequemet MarfiL in difto fing. 58. quod
mandatum de folvendo Creditori ipliusmandan-
tis fit revocabile ante acceptationem Mandara-
rij , nam & in hoc cafu prjedifla utilitas, vel com-
moditas procul dubio favore ceffionarii inter-
cederet, atque in eumdem fenfuniconlpiratO-
leadi cejf Ju'. tit. 8* ^«*/?. i. ex riumero 9. cHm
fe<]). Thomati decif. 29. nu. 10. & 11.& latius in
dectf. 157. n I. ^-fe^^q.Rot.poJi difcept.Contrij. decif
6z. num> l. &fe<^q.
Verum dicitur , quod quemadmodnm pericu-
lum transfufum erat in Franchos ab Jo. Baptifta
Maradio fcribente mediante Giratione , de qua
agitur, ita idempericulum vigeretrefpeftuomni-
um,qui in eadem Girataiegunturinfcripti,quod-
que multo magis hoc adaptetur Quaratefio , qui
Giratamhabetprofoluto , pro foluendo.
At alias dixi , &c modo repeto,qnod non videOi
ubinam confiftant ifti tot Girats dum ex for-
mula ejufdem Giratosregiftrata in principio Mo-
tiviconftat,quod non fuit didum^fr noiji ptghi
*lli Signori Mtchele , e „Salamon Donati , nec ifti
rarsus dixerant epernoial Signor Amonino Qua-
ratfi, & demum 'Ae e per me alSignor MarccUe
Dnraz.x.i (^rc. fed bene dicftum fuit e per noifipa-^
ghi alSigner Marcello Duraz.z.i , •va/uta da i Sifnori
Michele e Salamon Donati, (ji" ef[l d Jfefo col Stfnor
.Antonino Quarateft c^c. Unde in rei vericate fo-
lus Durazzius emicat Giratarius, & vix adepo-
fitione Proxenacg defumitur iu Motivo ftib %.Jb~
folutionis cum fecj^. quod Giratafuerit contrada-
ta, & vere fpedaret ad Quaratefium.
Remanet itaque difquirendum , an fubfiftat id ,
quod ita intrepide opponicur nempe Giratam
fiiilTc a Quaratefio receptam pro foluto . non pro
47 foluendo , ad id allegando folitum confBald.iafi.
num.i. verf.ampliitsfciendum lib. i. & tamen Bald.
nihilaliuddicit , nifi hsc , Amplius fciend>,m efl,
(jmd Campfr Alicjuando datur pro foluto , a-
licjuando pro folvendo , nam fi a^um eft , zn fatla
promijfione per Campforem tntelligatur Vettti obliga-
tio fublata , & nova fubrogata , flandum efl ^a-
ih ; fi aurem nihil agttur de liberatione , fed fo-
ium de^ ohligaiion^ nov£ perfona, tunc durat a-
iiioprima , vt notat Bart.ff. de novat, ^c. Unde ad
n
comprobandum hujUfmodi fgppofitum, applican-
damqueDa(arinam:^^/^/,oporteret edocen quod
fadum fuerit iftud padrum abfolucum , ut ex fola
tradicione hujus GiratjeDonati liberi remaneretj
fed cum nihil adum fit de hac liberacione , ea-
dem Dodrina Baldi recorquetur, dum firmac ,
ceiraate hoc pado durare adionein primam , 8c
deinccpsfubiungitf« verftamenfiCampfQr , quod
intcrim, quiapscunia parataerat folucioni, pri-
mus dcbitor liberatur faitem ope exceptioms ;
fed, ut explicat Turr. de Camb d.dijpnt.i. ifu^/i. 2j,
ex num..ifi.ciimfeq .id utique militat , quando lic-
Cersedeincepsfinc iinpletie.
Ceflante igitur patto , quod pra;feferat libera-
tionem ,nemo dixerit,quod fipoft Giratam in-
continentidecoxiHetHyeronymus Marafiius , li-
berati remanfilfent Donati , & refpcdive Franchi,
qui foli tenerentur, li donati reimburfaifenccou-
vcnto tempore pretium Franchis, proindeque ne-
celfe non cft ulterius convalidare retorlionem
dodrinae Baldi cuni communiifima illa opinione ,
zSquod femper quselibet ccffio , & reipeiitive re-
ceptio ejuidem ceffionis incelligatur pro folven-
do , non pro foluto , ut de opinione Rotin.&c Tri-
bunalium teftatur dtrd. De Luca de Credit. difc.
54. numero 9. Rot. cordm Priol. decif 597. nurn. 8.
^9 & 9.Si quod datio in folutum nufquam fit allega-
bilis , poft Soccin. lun. conf. 57. num. %.QrJec]cj lib.
I. Parif. conf. 6<). r.uin. lo.&feqj. Itb.l. profcquitur
Jiot. coram 'Duran. dectf.i66.jHb ntt. 23. & decif.
S9i. num. z^.par. 5. (^ coram ^oyas decij". ^62. m-
mero 5.
Iftaque omnia fecundum illaiti vericarem , quat
tnihi videtur, adeo func clara, & manifefta, uE
fupervacaneum efficiatur a)ia percurrere motiva
decodionis immediate fubfecutse illorum de Do-
natis , an hsc efrecerit, uc poflenc Franchi recu-
pcrare proprias licteras giracas , vel an ex ea-
dcm decodione , feii ejus complicicace refulreC
in Quaracefio dolus malus , vel bonus ; Quia fa-
tis eft pro meo Judicio, Giratam non concine-
re , nifi ce(Tionem,qujE refolvatur in fimplex man-.
datum de foIuendo,ante acceptacionem Manda-
carij , five iliius , cui dirigebatur , revocabile :
folumque juvac fuperaddere , quod fruftra in di-
fto Motivo fub §. Ratio efi, dicitur , Giratam ni-
jo mirum incer Mercatores haberi loco verse, & ef-
fcdivse folutionis -iquxzCard.De Luca adidalle-
gatus loquitur deGirata,feu contrapofitione par-
titarum in libris Mercatorum, non autem de Gi-
rata fchedulx, feu litterje Cambii , ut videre eft m
dijcur. ii^.nurnero i^.& 14. de Regal. & in difcuri
51. num. 3. de Credit.\o(\\Mi\xr de fimplicibus Cra-
dis , ipfalque dicic xquipollere pecunia: numera-
XX, fed dummodo fubfcquatur folutio > alias da-
tur regrelfus adverfiis trahentem , feu Scriben-
tem , tefte Scacc.de Camb. §. 'J.glof 2, num. 3. &
prius §. z-glof.y nnm. 201. 318. c^ 326. Turr. eodem
tra^. d. diifut. 2. quefl. 1 3. ex nnm. 9. cumfeqq. cr
diifut. 3. ^«i«/?. 12. nwner.i^. Rocc. refponf^. dr 13,
per tot. lib- i. Card. de Luca eodemttt. de Camb.
difc. 21. numero 2. ^ dtfc. 26. numera 2. fer
tot,
Prout etiam juvat adijcere , quod perperim
Sdvjrcitur in Motivo f ib §.Rota in recoiieUis, quod
decrf I. nHm.^.&decifz.nuTner.J.Sidmda. per
Francifcum Cencinium egrcgium I. C. Aretinum
ad tracl. OUa de eejf lur. non firmet , ordinem
levGKari
acceptatus ;
in omiiem ca-
H2
M revocaripolTe.qiiando noiidum tuit ;
quiak<tiL.;afta:prorcrpoiii>oneAin
fumexiibeianttocalijy«/'f''wr<.xenliti
In h )C iplb propoluo revocatioiiis Ordinis de
folvcndoco!itcnu'iniiaeris Cambii , lubma-
JiiuiiCakH-n difpucatum , & haftenuspendentcm
coram uno ex Pi^latis Locumtenentibus A. C.
'( niininim l.I. Cavallcrino inter Judiccs Koma-
nz Ciiria: doarina eximio , & intcgritate infu-
pcrnbili , & iane digno , ut in Hmincncioribus
Scdis ApolloiicaE uiuneribus occupecur , j qui
- incimabac motivis, uc infra, per Me dcduftis ; A-
g>.'baturenini,quodhiredes|uliiCaroliGu>detti
Car.-nforcsMcdiolanenfes,qu:ifdam litteras Cam-
bii fcVipferant fcutorum soo. Auri Marcarum fol-
ve.idas iii proximis Nundinis Novarumpet Jo:
B iptillam .Germanum ( trant verba pra-cifa ; al-
l'oTdtnefe,iXjprocHra di AUrco Stndendoli di Ve-
neiiafcniit^oo.d'oro Marche cifitict , po»endclico-
me'/fi a\jo : Cumque Studcndolus hiijufmodi lic-
tcras Bononiam tranfmiliflct JacoboMariar , 8c
Jo: Baptiltic de Zagnonis cum fubfcriptione ip-
fiusbtudndoli relicto fpatio fuflicienci in albo
ad ti icm illud rcplendi pro cagiraca ,& r.d favo-
rem illius , cui Zagnoni folutionem tieri maluif-
fenc , adjed:atamcn conditione in licteris , qn.-e
nuncnpaucur d'tiivifo , quod ijdem Zugnonigira-
tx , fcLi lic^cr^ valorem folverinc cuidani Anicbi-
no , Cieditori forfan ipfius Studcndoli > Hinc ij-
demZagnoni pra-fatum fparium replevcrunc ad
f-ivoreni Jo: Francifci Davix Campforis Bononi-
enfis,& abillocuraruac fatistieri Anichino ju.\-
- ta ordinem , & mandatum Studendoli.
Verum, quia Davia comparens in pra:fatis
NundinisnonpotuitobtincrefolutioncmdGcr-
mano allegantc, quod hi-redes de Guidettis, fuk
- . prrtcxtu dccoclionis MarciStudendoli,Ordincm
de foluendo illi datum revocaverant ; idcirca
Davia , licceris de more ptoteflatis , recurfutn
habuit adverfus Zagnonos , obcentaque ab eis re-
inburfarione valoris Giratj:,procurarunt Zagno-
ni rclevationem, fcuregrenum habere adverlus
Guidecros : quamobvem>ccafione cujufdam fc-
qucftri , &: rcfpeC^ive fidcjufrionis , pofl: nonnulla
Dterctaxdicainp;imalnftantiain CivitateBo-
noni»,Caufa ad Curiam devoluta, credcbam,
(& Judcx.ut fupra,inclinabat;Guidettos,feueo-
run3fidcju'Vorcm tencri rcvalercZagnonos;quid-
quid e^iim iir.portarcnt illa verba cotitici , utriim
jjfcilfcet dcflylo Mcrcatorum, velde Jure pr^fe-
ferrent veram , & effeftivam numcrationem pe-
cunisE factam a Scudendoloreceptore lictcrarum,
pcr ea,qux difputantur pcncs Cot.Gemien.decif.i^.
fulj nton. 6. attento pi-a^fcttim , quod diftum noii
55 fucrat 't;.i/«r<?f^7/jfeiij/<j,quemaclmodumfolcntMer-
catores txprimerc ad dcnorandum , pecuniam
non fuilTc foUitam , uc notat Turr. de Caiitb, dif-
fut. I. ejH.ft.6. nuinero 9. Rocc. pofi priinitrn Volwn.
reffonj.tit.dclitier. Cutnb.mt. 37. Rotagemun. de-
■ cif. 44. pcr tot. Scacc. de Coininerc cr Catnb. §. 2,
glvjf. 8. nmriero 7. Maitf. cojtfitlt. 179. nwnero jj.or
2 1 i^& intcrminisfimiliumvcrborum/'*')' lavaltti.t ,
abfque &\'\o i6\cdLOcontariii y\c\ cambiata , qnod
Hon imporicnr numcrationem , T^ota dccif.ii.
iium.-j prfiM^.alias decifi^.pnj} coiiuEi. Bondcn. tom.
T; Card.de Lnta in.Snpplcm. tit. dt Carnb. difc. JJ.
niirnero j. verf e converfo , ubi rcccnfct Authori-
taten) libri , qui. nuiicupatur il '2^egtz.i,ime del
Anfaldi De Anfaldis
7^«?»-» , quam magnam vocat in hac fubjeda ma-
teria.
Non tamen exinde fequebatur , quod Guidetti
fub hujufmodi Clypco non fccuta; elle6tiva;nume-
ratioiiiscvuare poili-nc rcimburfacioncm dcbiti
35 a Zagnonis , quia iiili eadcm veiba importenc
vcra:;i numerationcm , ut in fpecie tradit Ti/rr,
deCatnh.difput. z.4jt:xfl. lO.nui/ijir. ii.e/Jfi. Scacc.
eod. nail. d. §. i.glojj.^i. nuin. 8. & 17. 'R,pJignuL pa-
litci' de Cauib canib.':.. prarivt. 19. nH/ner.j.J^Lta
Genitcn. d. dccif. 51. nnincr. 6. verf. nam rcjponderi
potejl , cr nnin. 7. (y deitf. \r.\.]iib. /:iim 5. Verf nec
iila <vc>ba : Actanienntgari gon poteft , quod fi-
j^damraltem, & virtualem nuincratjonem conti-
ne;:nt , itauc Fiiigacur , Guidcttos mutuaffe Stu-
dcndololcutajoo.Marcarum, cademquc ficmu-
tuata, acfi fuiilcnt fibi iplis rellituta, & nume-
raca , i.-i Cambium convcrcilie , uc cx Doctrina
£ald itt conf,[i)o.ltb.2. raciociuatur Aota Cenuen. d.
dccif.ii.iminer. ^.verf.atprornajori, & Lncen. pedet
Arrr:enz.:tn inter dectf.fcaiHen.decif.G5.nHmer. 18.
vcrf. e la ragione , & late Hot.deciJ. 15. nurnere 3. 4.
& ^.par. 16, recent. ubi cum Scacc. (^ Duard. ad-
vertit , quod incer magni nominis negociatores
raronumcrancur pecuniscfed adfcribuntur litte-
ris, fcu libris crediti, & dcbiti.
Dum itaqiie pccunise falcem fide , & virtualiter
ccnfcntur nuiiicraca.* per Scudendolum , pariim
rclcvabat, quod.fi idem Scudcndolus voluiHeC
habere rcgreiium concra Scrib.'ntes , illi valuif-
j^fencopponere excepcioncm non numerati pe-
cunix, vcl potius rctentionem ex caufa mutui
inipliciti , de quo remanferant creditores in cre-
acioneCan.bii : Quoniam id minimc procede-
bat quoad Tettium, quaies erant Zagnoni , quivd
fecuti potius diccbancur fidem Scribentium ,
quain Girantium,& per confcquens , ciim ex cau-
fa onerofaaquifiverint diftam Giratam .intrabat
in his terminis recepta propofitio.quod cxceptio,
qus obflat Cedenti vel, Giranti, non obftac Cef-
fionario , vel Giratario, de qua in terminis Man-
38 datarii acceptantis mandatum de folvendo alicui
Tcrtio,quod non poffic folutionem denegare
Giratario , non folum fi non fit debitor , feci
ctiam fi fit creditor Girantis, Card de Liica in^
Siipplem. par. 2. ttt. de Credit. dife. i^^.fub mm. 7^
Verf.Ht Jcilicet , & nitwero 4. cr K.&c rurfiis eadem
par 2. in Sitpplem.tit. de Camb.d dtfc.^^. nnm. 7. ^
^^pertot. ubide(;o ,qui cum fecilfet Cedulam, fcu,
ut dicitur , Fagaro , quod non po^Tit ifle rccu-
lare folucioncm Giratario, quancumvis fuiffec
Credicorillius, qui recepcrat , & refpcflive gi-
ravcrat idem Pagdru , dummodb Giratarius fo-
vcat caufam oncrofam , & non reprxfentct tam-
quam fimpliciter adjcdus pcrfonam Girantis , Sc
cx^\lC3itDecian.coiif.6?>. lib. 5. Barddlon. conf. 28,
Cancer.Var. refo/.pjir.i.cap. 22. >ium. 22. Cenua d«^
fcript.priu.lib.i.tn.de de apor.privat.^nanu Tertij. »«.
ic^.& feqcj.fol. loi.qui vidcnturfubqnadam di-
flinchione , An fchedula , fcii Pagaro concepta fue-
rit ad favoremccrtsB, vei incertaeperfona:, fen-
tirc contrarium.
Et, utres fieret evidentior, addebam ; Nonne
Guidetti pcr illa vcrba, aWordine S.P. dl Mnrco
Studcndoli commiferant folutioncm facicndam
cuicunque ordinadet Studcndolus , ac propterei
ciim ipfe demandaffet mediante Girara foivi
Zasnoni^jfcu Davis, certum erac, quodZagnoni,
qui
De Comfnercio & Mercatufa Difcurius IIL j^
quijuxtaordinemrecepcumaStudendolofolve- folutioncm ex quo decoxerit Scribens ft-
ranc ex perfona Davi^ illi Tercio An'chmo di- jpfam aceeprationem , & refolvitur negativr
cuncur pocms lecuci hdem primorum mandan- declarandn in ^„;k..o ► • • "^gative ,
tium.quimScudcndoliiundenbidebebancim- '^^'^ ^rando in qu.bus rermmis procedant te-
pucare Guidecci , fi caiem folucionem commife- "^"'^^ contrarium , & an adfir dilfcrentia in ca-
ranc Scudendolo proxime decoduro , non aucem i^ > ^ljo acceptans ex aiia caufa flt dcbitor , nec-
damnificari debebanc Zagnoni , qui non fidident ne ejufdem Scribentis.
foli Scudendolo , nifi vidilfenc , quod ipfe habe-
bac a Guideccis poceftacem ica ordinandi : pro
ut habemus de eo, qui mandavic alicui dari mu-
cuo pecuniam , quod mutuans dicacur habere
Ao refpeSum erga mandancem , & illum sque prin-
cipalicer obligacum , juxca Text. in l.fllitieras C.
m/indat. quem in his terminis mandati dati per
licceras adducic Peregr. confSiZ. nHm.i.itb.6i8i fu-
peradtlico Bald.tn l.fmltra 22. nwn,\. C. defidejuJJ'.
bene Gob.confnlt.^o. n.z (^ J.
PociOime , ac ex abundanci , quia eadem verba
41«//' ordine S- 1'. jungebancuralceri verbo pagate^,
quod cum ad dittcrenciam alcerius formulae piac-
S VM M A R l V M.
1 FaBi feries.
2 Refolntto Caufi.
5 Z,r/«rx Camhii de lure, & de confuetudini , pofl.
^mmfHni acceptau , hahent promptam viam exe-
cutiVam.
4 ^cceptans litteras Cambii non potefl recufare^
fhlHtionem , fi decoElio Scrtbemis fuertt poft acce-
ftattonem , quidqmd fit ,fi decoilio pr^cejnnet ac-
ceptattonem. ""
5 Ror. dec. 2ip. par. ij, declaratur.
cia pagAYc non imporcec fimplex mandatum , fed ^ Decotlio probanda efi ab allegame , quando aoitur de
7
8
pr<t,]Kdicio Tertii.
Scientiafutttr* decotlionis Scribemis tjuando noceai
recipienti liiteras,
In diebm Spaccii ,&yUt dicitur , di Pofta Cam-
pfores cogmtur vacare negotiis , auamvis fint fe.
fltvi. ' •'
formulam omnino diipoficivam, & irrevocabi-
lcm, uc prsEcise firmac Bald. in rubr. C. deconftit.
pecun. num. 16. cum cseteris per Cen.. de fcyipt.
priv.tib.^. tit. de litter. Carnb. num.6o.fol. 154.
Rocc. eodem tit. de ittter. Camb. not. 71 Capic. Lat.
confult. 42. num. 22. Conft.vntin. Cajfar. in Jpecul. j
^uefl.peregrin. lib. i. qHsfl. 40.t7.17. & 18. nimiiim 9 Ifftr Mercatores procedendum efl de bono, & aquo,
la:fi remanftirent Zagnoni , fi poftquam confiden- refecatitfubtilitatibus luris.
tes de irrevocabilicate liccerarum , & refpedive ^° De dijfsrentia litterarum ad ufo, & a vifta.
faculcacis ordinandi conceflx Scudendolo per ^^ '^^''^P^^ "on eft modm tollendi obligationem.
Guideccos, eafdem licceras infubllantia emerunt ^^ Acceptans Ittteras fibi direElas ad ufum ,/?mV«r
cum pecunia effeftiva , valuifTet in eorum pr^ju- folviffe , & pro refiduo temporis Hftu recepifje pec:t'
dicium fieri revocatio litterarum. "tam in depofitum.
Denique parum referre fubjungebam , quod ^^ ^'"'"^^/^dfolutionem litterarum,etiamfi Scribens
folutio facienda elfec a Germano , cui liccerx defecerit intra terminum e\ufdem ufus , ibi^
eranc diredx , non aucem a Davia, vel Zaguonis; dem.
Ultraenim,quodex prsnifiis vis non ftabat in ^ ^'^'^"^fi ■^'^"p^'*'^^ «<>n fitdebitorScribentis,tenetur
folo mandato ad folvendum direfio erga Germa- fofl acceptationem ad ittftarftde']uft'oris.
num , fed in facultate concefla difponendi de lic- ^4 Acceptans Utteras in honorem habet neaotiorum ge~
florum adionem contra Scribentem.
15 Poft acceptationem litterarum Acceptansnon potefl
folvere Scribenti, licet efet e]us debitor.
16 I>elegat'ione fecuta,Delegansremanetliheratus ,non
ebftante decodtene Delegati.
teraipfi Scudendolo, & in hoc confiftebac bona
fides , & favor Commercii ; Et nihilominiis da-
bam exemplum valde fimile de eo, qui folvit fu-
42per protextu , five in honorcm litteramm , qui
etfinon habeat ordinem folvendi , tamen refte
folvit, & habet obiigatum Scribentem afiione
faltem negotiorum geftorum , ex Menoch. conf
2<j6. num. 24. Scacc. de Commerc. & Camb. d. §. 2.
giofr.^^.n.s^J. c^ 382. Fontanell. de pafl. nupt. clauf. 5.
glof]'.i.par.-i.num.\. infin.fol.^S.Carol.Ant. de Luca
*dGratian.difcept. ?88. «»»J.ij. cum aliis.dc qui-
bus infia Difc. feej. num- 14. abunde Saminiat. con-
trov. 17. «.25. c^ «.41. cumCecjc^. qui tamen in pro-
pofito a(5tionis plares cafus difiinguit ; & dari in-
ter Mercatores in hoc cafu viam executivam co-
ram A C. & Thefaurario , teftacur Capuc. in prax.
tit.de Camb.art. 10. «.124. &fe^^.fol.2^^. tom.i.
ROMANA LITTERARUM CAMBII
FRO JO. FRANCISCO DEL ROSSO,
cr^JOSEPHO DIONYSIO.
ARGUMENTUM.
Acccptans litteras Cambii an pofTit rccufarc
DISCURSUS III.
* T) Iverfs fuerunt fub eadem die 9. Augufti
LJ 1681. infcripcs , variifquc eciam tradicae
Mercacoribus licterz folvibiles Ancona: ab Jofe-
pho Dionyfio per Rationem Bancariam in Urbe
cantantem fub nomine Aloyfii Greppii , cumque
prar czteris curafi"ec Joan. Francifcus del Roflo
htteras a fe receptas accepcari fub die 15. ejufdem
menfis, tridub pofteandem acceptationem de-
fecic Scribens , five pr^fara Racio AIoyfii:Quam-
obrem fupervenca hujus dcfedionis notitia ad
acceptantem , recufavic ille litterarum imple-
rnentum ; fed pulfato eodem judicialiter coram
Thefaurano , relaxatum fuit ab ifto mandacum
execucivum favore Jo. Francifci , mocufque fuic
Judcx exfequcncibus.
Locus eft relaxacioni mandaci , quia conftac
de clara , &inconcrovercibiIi accepcacione licce-
rarum Cambii, quo cafu de cocius Orbis confue-
tudine , omni , & quacumque exceptione poftpo-i
fita , celercm iutrare viam executivam , plena
I B fuflc
14
Anfaldi De Anfaldis
fiint volumina Sm^<«M«OT , & omiiium antefigna-
iius notavic Bari. tn l. S. Ttttm 'Jerf.& fic Uxff.de
conjHt.pecun. La>ifra»c.i'ic^rp.Quotiiamcontra nuin.
6j. de i^r.but. <J^faticflan. fngul. ii. numtro 2-
Ii,docr.ad de M.iriri.cap.i-^i.rnm.ero \.& i.Orattai.
difcep. •^6:).tiuinero iS- R-occ. reff>onf i-j.nutnero 7.
&icciq. Itv. I. i,afic. Lair. confidt.l.^. mitnerol^. &
17. Kotacorx^n iV>-<«p<jr«. ii^f»/; 562. cum aliis laie
per Add. addeeif i%l^i*'i>.y)&fe^^.J>. 9'5- rccent.
Card. de Ijtca Itb^.de Camb. difc. 2Z. mmero z.^.d;'
de Iudic. dtfsHrf^i. tiHinero 27. CT dtfc. 37. nume^
Xo 63.
Nec in niinimo tnrbat , quod Ratio cantans
fub namine Aloyfii Greppii , qux litteras con-
fcripfic , foroccHcrictriduopoitcamdcmaccep-
tacionem : diScukas enim rciidcrec , guoties ea-
dtm Ratio decoxilTec ante ipfam aGceptationcm,
quia tuc force militarec ca racio exclufiva obliga-
4 tionis, videlicetquodpermortem CivilcmMan-
dantis mandatum ipfum in Iitccris Cambii con-
tentum cxpiraHet; at quando , pro ut hic , deco-
dio acceptationi jam pcrtcd.E fupcrvcnit , Ac-
ceptans uti fidejulVor , qui ob mucacioneffl Ratus
Principalisab obligatione fufcepta nonexfolvi-
tur,rcmanet!ndubicaterad!blutionemadltriftus,
juxta co mmunitcrrecepcam doctrinam Saliceti in
l.&ia!.jf.ad Sen.it.CottfHh.Maccdonxmw qua proce-
■ dunc Ann.confZi.P. ifch.il. ds virtb.Pair.potcf.p.i.
cap.^.nura.io. G. ttt.de Credit.cap.2.tft.-J.ntim. 2^96.
& ancc cunV^ ;<^r. Barb.it. in yidd.adBald.l.pro
AebiioJitteraE.C.de bon.authori!. fudk- pojftd. Foi-
ler. ad M.trant. in Specul. par. 6. atiion. 6. §. 4.
Sc.ic.de Cotnmerc. %.t..glof 5.^«^^?. ii- a ntmero 327,
G :'.'up. inprax. p.tr. 2. cap. 22. nurnero 3. Crievai.
de ludic. lib. i. tit.^.dijpitt. 6. mimero jJ.D^ l-l.irin.
refol. lur. cap. 258./7f)' tot. & tbi Rodoer.nUtnerol.
Meriin. Tftiatell. ce/it. 2. contr. 11. numcro 7.
Anton. A4onr.ch. decij. Fiorent. 70. numero 1. idern
de .'Marin.ad Reverter.ebjervat. ^^^unumer. 2.& efl:
celebris dtcifio Franchi, ^o^.per tot. Capic. Lair.de-
cif.2C. nutncro 2\.& dccifi-j6. ntmerc 2^.NoVar.in
ColUUan.ad pragtnat.i.de litter.Camb. Card.de Lu-
ca iib. 5. de Camb. difcttrf 20. mtmero 2. & dijc. 25.
vu-nero 6. & hnnc fcntcnciam unanimiCD. calcu-
lo loboracamadmifit/JoM, prout videre eft co-
ramCoccinodec.z-^zO.ntmerA.&coram Dunc^. lun.
decif^^^^o.nH.rfieroU&decifiiSl.nHmero ^.& ^pA^.
recent.
5 Et quamvis eadetn Tipta in d. decif. 219. part. 15.
limicaifc vidcaturhujufmodiconclufionem^quan-
do niminini dccodio quidcm palam , & apud
omnes remanferit dcteda poll; acccprationem,
fedtamenpcranteadecofiioiiis fignairruperint,
jamque cocperit titubari dc duratione credici 8 enim gratis hoc aircritur
ejufdem Campforis , ex quo tunc cxcufabilis feriacis vacenc Tribunalia
quodammodo redd.irur Acceptans - qui f: ftarus
Scrib^ntis mutarioncm fcivillet , fcfe proftdo
nonobligadcf. Nihilominus hujufmodi limitatio
nullibi applicatur in fafto jminufque Jura nofira
Iffdit in T'ire.
Dixir.us iii fado , quia pra:fata decifo funda-
mencalitcr innititur vehcmetibuscircumftantiis,
qiii undiqiic rcdokbanc decoftioncm , adeout
folummododcellcc formalisdcclaracio dcccctio-
nis in publicofo'-o Mcrcarornm , quia de citero
jam pa !.:sfuerat illc Mercator cxecutioncm fuper
• nr^bilibus, vcndidcrat Meiccs viliori prerio, di-
miferac Scripcuralem » Uxorcm in Monafterio
fequeftraverat , cum aliis tbidetn fuppofitis , licif
non recenfitis aJminicuIis , & probarionibns;
At in cafu noftro rotum cft in oppoiituni, cum
nuUibi lufpicisrctur dc hac dcc^-ttione , idque
adco vcnim , ut nen.o non fci^t^qnod a Miniftris
Papa Rcgnantis fucrit fulccpta aniniadverfio , &
rigorola indag;itio , undcn;;m profiiire potucric
hujufniodidccoitio in »pu)ata,& improvjla : fic .
que rcddicur impofTibilc cxcoguarc , quod hxc
itacus immucacio velucipcr limas in parictc la-
5 tentcr faltem apparcret ,id^oquemult6 uiagis
incuir.bit Jofepho de hac titubacione ;docerc,ad
tradita in f jrtioribus ^pcc Scnh-.ies tn %.ltetn(t
quts Infttt. defocnt . Straccde dccoCier.par. i.tmtne-
ro I. & 4. Rota coratn Cotcin. deciJ'.iO'^l.»i<Mr.^.&
4. & dccf. io8. titimcro li,par.io.& docif. 229. num.
i. & Jccfj. & decff 455. nuineto 4. & 5. p. 18. recerii
& in Roin.ina Fideicuinmijjl 16, lanuarit 1675. §w
NonfitLJijlfnte , corain UoHrieinont.
Incongrua demiim emicat in Jure , quoniam
intanciim pra;ordinario , lcufiifpicio decodtionis
vaJLt cfficcre , quodacccptans minime tencatur
ad folutionem , inquantum ilie ,qui litccras Cam-
bii fcribi curavit , de faciii poterat fcire , tam-
quam in loco vcrfatus, iitam inucntem muratio-
nem , unde procurando, quodeardem litterx con-
fcribantur , &• ab alio ,cui diriguntur , abfcnte^
7 & ignaro accepceniui , vidccur voluide cum eo-
dem decocturocollijfilfe,iplumque acccpcanccm
decepifie : At in prifenti ubinam vaict fomnia-
ri ulla coiluno , dum Jo. Francifcus prorecipien-
dis prsedidiis lictcris propriam pecuniam ex-
burfavic , quinimo Cambium iliud contraxit
mcdiante organo publiciProxeneta:,a quo tarn
Ratio cantans fub nomine Grcppii , quam alia
poterai: ad cambiandum proponi , lignum eviden-
tilTimum , quod ncque per poffibile fuit opinatus
ilhmidcGodionem j ideoquc iocum fibinon vin-
dicarc pmd-ciain decif.2ic/.par.i^. in qua aderant
prxfatoE circumftantiae , advertit Card. de Luca
de Catnb. indifcur. 25, edico in eadcm Caufa , &
fignancer J':ib numero 16. ubi pondcrar , Cafum
prjEfacx rclolutionis in prima partc diftinftionis
verfari ,& plenius in dtfcHrf.20.eodcm tit.de Catnb^
idcmque fiib hac diltinitione profeiFus fuit in
Suppiein. fub eodem tit. de Cawbiis difc. 33. nutncrs
Atque hinc comperto , quod in mentem pra-
dentis Judicis cad^re nonpoteft, quod Jo.Fran-
cifcus habuerit notitiam , vel fufpicionem iftius
decodionis , pariim refert , quod idco prius
non innotucric dccoctio , quia dics intermcdii in
honorcm Fcftivicatum erant feriaci. In primis
quialicet in dicbus
noncamen idcirco
claufi remancnc Tabulae Nummularix , maxime
quando , prouc hic , uiesfcfcivi coinciduntin il-
lis dcftina:is CNpcditioni ncrociorum , & , ut di-
cicur , di I'osia , in quibus 6; acccpcantur littera;
Cambiorum , Si cxccra conficiut^tur negocia , &'
fignanter ipfum C.i.mbium in qualibet l-^latea dc-
currens t;ixacur ; Unde dc fado viderrus , quod
ipfe Jofcph fub cadein die 15. Augufti BeatifflmjE
Virginis AlTlimptioni dicata, lirteras , de qui-
bus agitur , acccprf.vic , & nihilominus in om-
nem cafumoportuiiret , quod hn?c collufio , vel
fufpicio iurervcninbt de tcmpore,C(UO lircera: fue-
runc exarata: , alia;» nanque maxjmum fequeretur
abiurdum.
De Comrnercio & Mercatura DiTcuffUs llf. tf
obligacione non eximicur, atque ita arguit in
puntto Anna d.conf^i.v.e. Franch. decso^. nufn.^.
De Marin.ad Reverter. ohfervat.^^i.nHm.i. Capic:
abfurdum , quod nempe litteris Londinum , vtl
Amfterodamum direftis , ibique juxta longiffimi
itineris nccellaria intervalla acceptatispoft bi-
nos mcnfes , poliet acceptans folucionem dene-
gare fub prxtextu, quod eodem die, vel paul6
poft accepcationem decoxilkt Scribens, id enim
quantum repugnet naturali difcurfui , nemo non
videt,& quantum foretpubliei Commercii de-
ftruftivum : unde in hac materia, in qua videmusi
quod omnia Mundi Tribunalia, fecuta accepta-
9 tioncjobligantindiftinde Acceptantem ad fol-
vendum, non venit immorandum fuper Juris api-
cibus , & fubtilicatibus , fed de bono , & xquO
procedendum. prout conclamat Marant. in Spe-
cul. vcrb.Ht JuAiciHrn Alercaterum , Ca^d de Lnca
Ub. 8. de Crcd. difeiirf. 78; num. J. Cajfar. inJpecuL
qusJi.perearin.^Hjifl. 40. n»m.z6. Intrigliol.dec^o,
n. 20. R.ot.dec.^^'6inu.6. par.i^i.
Eoque fortiiis , quia liccC de confuetudine
Mcrcacoram tribuatur terminus decem , vel
quindecim dierum ad folvendum licteras acce-
lo ptatas, quando in eifdem d/citur ad nfo, ad difte-
^atr. dec. 196. «^///.25. & profeifa eft eadef?? /cot d:
decif.zi^. n.^.^^.Q- G.par. 15, ubireiiquiantiquio-
resallegantur.
Et quidem res alicer fe habcre non poteft,
tum quia plerumque littersCambii acceptantur
non foliim ab eo, qui debitor nonexiltic Scriben-
tis, fed quandoque etiam ab eo , cui non dirioun-
tur, cum fs;pc , rejcftis Iittcris abifto, accepten-
14 tur a 1 ercio in merum Iitterarum honorem , at-
que hic iblummodo negotiorum geftorum atlio-
nem contra Scribentem acquirit ,ut lacc tradic
Turr. de Camb. dijput. 2. ejuift. ij. num. 39. (^feaq.
Gratian. difcept. 58S. num. 6. &fecj. Ginrk objirv.
105. nitm.K). Rocc.de litter.Camb noiab. ^^. a/ias
num. 84. (Jrftqtj. Rot. lannen. dec.e.nu.J.^fea. <jr
dec.z^.n.ij.
Tum etiam , quia id adeo verum , & indubita-
biie exiftit , ut Acceptans evadere nequeat folu-
tionem ad commodum adjedi , etiam quando
rentiam illarumy qux infcribuntur a viflat ex tra- 15 vellet illius loco folvere Scribenti,cujus de c^ce-
ro debitorextaret, attenditur namque dumtaxat
ipfa acceptatio per modum fidejulTioniSjUt fuprij
teftc Scacc. de Comrnerc. d. ^.i.glof.j.nu.-j^.Rot.l a-
iiHen.de c.^-^.n.%.De Marin.refolut.^.n.^. lib.l.Capic.
Latr.d.dec.ig6. n.z^.
Confideratio autem , quod Acceptans fuerit
debitori necne, cadittantummodo in illa toto
Ccelo diverfa quxftione fuper effediva delega-
tione, qui locumhabet, quando confuetarequi-
fira interveniunt i videlicet , quod delegatus fic
dcbitor delegantis ; fecundo , quod ille , qui de-
lcgatur , promittat illi , cui delegatur ; tertio
tandem.qnod interccdat ftipulatio inter delega-
tum,& illum,cui fit delegatjo,per7fArM'«/. De/e-
gare jf.de novaticn.& delegation. Eoque fane ca-
fu prorsus extranco abhodierna fafti ferie,do-
^o de prsfatis requifitis, & fignanrer, quod dele.
litteras ad ufum fingatur folvifte , & per adum i5gatus fit debitor delegantis, fi fequatur deco-
diris per Ludovif. dec.iij. n. 7. Novar. mpragrn.i-
de litter. Camb. ntm. ")• cum aliis per Rocc.pofl re-
ffonf.lib.i.tit.de litter.Camb.nu.j.%.&- 9. &nHm.
20. 21. & 22. Adhuc tamen non exinde ifte ter-
minus folvendi attributus pro majori commo-
ditate debet importare > quod acceptatio un-
dique non fuerit perfeda , & obligatoria ; unde
qucmadmodum Ci litterse fuifFent a vifta , & ob id
fecuta illico folutio , profedo illa non eflecre-
traftabilis ob fubfecutam decodionem , ita ne-
que valet evitarifub prstextu , quod idem tem-
pus majoris commoditatis gratia decurfum non
fuerit , ad vulgatam illam propofitidnem , quod
ii tempus non eft modus tollendi obligationem ,
ad Te.v. in l. obligaiionum §.placetjf. de aElion. &
ob/igati iJM enoch.conf. 748.WWM.50. Rot.coram Du-
12 rano decif.i^.num.^^. Et idcirco, quod acceptans
dio delegati , delegans remanet nihilominus li-
bcratus, ex plene congeftis per Dec.eonf 107.
Mart.Medic.decif.66. Altograd. conf.6. vol.i.per
tot.Antonin.de Amat.var.refolitt.^j.nmn.i'). &feqq.
Scacc.de Commerc.d.$.i.^lof.^.n.^<)6. & fe^ij.
ROMANA SEU NEAPOLITANA
LltTERARUM CAMBII
PRO FRANCISCO ANTONIO CRU-
CIANO, ET ALIIS.
CFM LAPO BONACCURSIO,ET FRAN-
CISCO MARIA DE VENERIS.
ARGUMENTUM.
De eadem materia , quando acceptans h'tte-
occultum iterum rccepille pecuniam per fpeciem
depofiti ab eo, cujus favore fuerunt litterje acce-
ptacs , tradit cum Vniverftt. Colon. apnd Voogt. de
Carnb. er Scacc. eodem tra^. Armenz.an. decif. fa-
nuen.66. num. 20. & in fpecie , quod fecuta deco-
dione Scribentis intra terminum uTus, Acceptans
nihilominiis reneatur , Ricc. co/leSl. 3448. §. Itaut
Scribens, cum aliis per Moderaum, & elaboratum
Sabe//. infumm. diverftra^lat.tom.^./itt.L.^Aj^.i.
verfijHod Acceptans.
Et ex his fruftraneus procul dubio labor eft
progredi adalteram infpedionem, utrum fcilicet
Jofeph exiftac Debitor Rationis AIoyfiiGrep-
pii , five potiijs attenta prsetenfa compenfatione
cum eodem Greppio ex caufa fufcepti mandati
ad exigendum pro Collegio Nolfio creditor exi-
ftac:Quiainaudicumeft in Jure, & f ipfoMer-
cacorum foro , quod infpici debcac hujufmodi
circumftantia.quinimo eo faciiiiis pnfuppofita ras Cambii pofTit recufare implcmcntum ob
-carentia cujufcumquc dcbiti in Acceptante in- fuperventam dccoaionem Scribentis , & dc
trat obligacio folvendi litteras acceptatas, quan-
zj do enim acceptans non reperitur debitor Scri-
bentis.obeandem acceptationemevadit,& con-
fideratur , uti fidejuflbr , ut per Glof. littcral.in..
authent. defidejtif. §.fin. verb. argentariorum , quo
cafn inulto magis remanet obnoxius , dum fide-
jull(>r ob mucationem ftatus Principalis ab inita
diftcrentia interdeco£l:ionem Scribcntis , &rdc
dlflFcrentia intcr decoaionem , &; aliquam defi-
cientiam crediti. Socii fi exerceanr diverfas
Tabernas , an deco£tio unius Tabernx inferac
ad aliam.
B a SVMMA-
i6
Anfaldi De Anfaldis
SVMMAKI^M^
t FaHi feries.
i kefolHiio Canfe. , ,-, ■
3 t^cceptans htteras Camhit advento die fotunO'
nuieneiur Jatisfacer^, oinnt excepttone ponpo-
ftu-
fjM^ixime quando pojl accptationem non fupervemt
' fonnaln detoBio , fed Jolnm quxdam creditt de-
ficientia ,ntiin. ^.
5 .J^lercatorcjauoadcreditimvariantin dies , Cr tn
Foro (ju.tnd^o^ue n/ajorem, quandoijue mtnorem ha-
Lent itjiim.utonem-
6 Decottio , ut dicatur probata ab allegante , reqttiri-
tur vel Judieis fentcnita , vel furmalis tejfio
Fori.
7 DecoBto xtjuiparatur morti , & ficuti per mertem^
natnralcm reVccatnr mandatum , tta ^ per de-
cociionem-
8 InfirmitM difert k morte , & (]Ui mortcm allegat, te-
netur eum concl,<deiitifftmcprohaye.
9 Probaiionon bene fatl.t in unainjlantia poteji fiert
infecund*.
Remijjlrnam pctens ad ali^uid probandum ,fateri vi-
de-.ur , td , cjuod probare ihtendit , non ejje adhuc
plene ]uflificatim, i^nd.
10 Rot. dcciC a;26. coram Coccin. declaratur.
11 iocii f duas habeant Soctctates in diverfs locis ,
an decoUa una Societate, dicatur eiiam altera
decoUd ;
Et in hoc cajit an Creditores unitn Socii habeant ob-
liuata' Merces alteriM Ncgotii, niim.iz.
13 Credtiores Societatis funt prAferendi Creditoribtu
uriiia ex Socits , jiii folitm habet aclionem oontra
refduiim Capitalis.
14 Socius non tenettir in plut erga Creditores ,
^uam importetfutm Capital^ ,ubi tamen dijlm-
outtur.
15 Ror. dcc 219 par 15- declaratur, CT num- 17.
\6 DecoFlio ^uandocenfeatur priits tatitiffe.
18 DecoHio Scribentis poji acceptattonem non relevat
Acceptaniem.
19 Protfjljtiones emijja per Creditores liiterarHm non
.. eonc/uduu decoclroncm.
iiyifaM:r:e , dtim denegdtio Jolutionis provenit f.v
]u/}acaufa,num- 11.
20 Decociio recjiiirit fe^nejlrattoncm effeRHum,& U-
titatio.iem debitoris.
2i Decotluri de proximo non folent folvere ingentes
^■.laniitates.
11 Littera, Cambii acceptat^ habent paratam execu-
tionem , nec adniiitunt excepiiones altiorem inda-
ginem reqtiirentes.
D I S C U R S U S IV.
l \J Incentius Samuelius, & Joannes Baptifia
V Bertocdiius Cainprores Neapolitani Rib
die 18. Oclobris 1684. litteras Can^bii con-
fcripfcrunt direfta<! Bonaccurfio , & Dc Veneris
in U'be MtTcatoribus , ciimque Bonaccurfius,
& de Vencrjs trcs l-gnantcr ex tifdcm litteras
acccptaverint fub die i?. Novennbris eiufdem
Amii . advcnto t:i'i.en die folutionis renuerunt
illas iinp!cre ; Undc Crucianus carumdem lit-
terarum Giratarius convcnit Acceptantes co-
ram A. C. & obtento mandato executivo , cum
2 de illius juiatia ad effeftum elcequendi tlirputari
contigerit tu Rota corim ReveriT:d:fj.Einerix,nunc.
ejulde.Ti Rots Decano niericifTin.o , prodiit y«^
^/> 4. /l-/<i/« i6i>5 rtlolucio P''° cxccutione prae-
didi mandati , cui poitmoduin Acccptantes ac-
quicverunt.
Scribens itaqtie pro Cruciano in difpuratione
habita in Roia diccbam , quod cum nulia fic qux-
fiiodc validitate j foUlri que rciiringatur difpu-
tatio ad juilitiaiTi prxdidi ;Mand.)cij aa.bigi pofle
noii videtur , quod illud undcquacjuc fit juitum^
dum fuit rclaxatum concra Bonaccurlium , &
3 de Vencris , qui hujufmodi iitccras acceptando
nulia fcfc valeirc exceptionc tueii , fcd compei-
luntur folvcre , ac ii per folemncm ftipulationem
fefc folucuios prziixo tempore promiliflent , &
cbligallcnt , cx Parif. conf. 47. nitvH 15. libro i.
(jrai, dijccpt. 569, numero 35. Scacc, de Commerct
\. z. gloj. 9. niim. 7. CT' §• 7-^ V 5' ""W. 4. Cait. de
credit. cap. 2. num.zjT. & fecjq. Merlin. depignor^
lib. 4. quxji. 150. num. 66. Rot. lanucn. decif 104.
wKw.ji. Seraphin. deaf 562. nitm. 3. cum aliis la-i
tiflime iw ^f «'/? 545. nutn.i.par."). recent. & alibl
miliies,
Ncque turbat unicum Partis adverfa: refugium,
qiiod nempe Samuelius & Bertocchius Scnben-
tes tam de tempore fubfecutje acceptationis ,
quam triduo pofl eandem acccptationem , nem-
pe fub dic i '. ejufdem Menfis Novembris in
creditopofirivc dcfecerint ,ac decoxerint. Quia
pro tollenda qualibet amaritudme , & ut Caufa
paucis verbis expcdiatur , rogamus qua^fo , unde-
nam Pars advcrfa non foliim de prxmiiroteirjpore
acceprationis, vel triduopoit , fed etiamfuc-
ccdivc , & de prifenti fundet , feii defumat aiT.
decodionem ; nil enim ahud fuit oppofitum co-
ram A.C. & in Ggnatura Jufiitiae , produfium, &
allegatum , nifi quxdam fimplicifnma atteffatio
aliquorum Campibrum, quodfcilicet perventa
prxdidadie 16. Novcmbrisad Civitatem Nea-
polis notiiia , quodquidam Simcon Jugahs mo-
ram trahcns in Uibe Venetiarum foro ceircrat ,
idcoquc ftantc interelle, quod habcbat idem
Jugalis , ut infr.i cum Ratione Bancaria , feii
4 Sociecate Samuclis& Bercocchii , ilti incepere
( ut fuiit verba priciHi ejufdcm atteflationis ) a
7n.incar di credito , ac propterea quidquid fic , aa
eidem fimpliciiTimx ndci hdes in luis terminis
prxitanda fit , nonexinde fequitur , quod revcra
fiArit fecuta umquam prididorum Samuclis &
Bcrcocchij decodio, qiix opuseif, uc formiter
intcrccfllerit , quxve conflantirtime fupponitur in
omnibus rcfolucionibus quorumcumque 1 ribu-
nalium , apud omnes DoHores in mareria dif-
ceptances , an is , qui litteras Cambii accep-
tavit , decofto Scribente teneatur ad folutio-
ncm, & ad hoc fupplicamus prxcise refledere ;
quoties enim pro dccodione , qux in civilibus
morti a.-quip3ratur , accipere vclimus vanum ru-
morem , & talem qnalcm dcficientiam crediti ,
adum elVet de omnibus Mcrcacoribus quando-
5 quc majorem , quandoquc minorem habcutibus
in Platea a»flimationem , ut cgregie refponden-
doobfcrvatC<i>ii. De Lucalih.s.de Camb. difc.
25. num. 8. verf fiquidem , (^r prtits numer. 4. infi».
Qr"um.i3. fequitur C<8»-o/. ^nt.^De LucaadGra-
ti.indtfcept. ^69. Jub nuw.l .%.Cdterum , verf. altier
enim • Siquidemdecodio j qus pr^bcc tamfre-
queatem
DeGommercio ScMercatura Difcurrus IV.
quentem anfam huic difpntationi^profeclo conri-
dcrari nequit rcfpeftu Samuelis, &BertoGchii,
qui femper,& ufque inpraefentem diem eorum Ra-
tionem Neapoli cantantem retinuerunt, ciim ne-
mo mon fciat, quod eadem decodio tanquam
fundamcntnin exceptionis , vel per formalem
cetTioiicm bonorunijvci per fentcntiam Judicis
6 declarat.i& comprobaca dcbeat remanerejquem-
ad'Podum uno ore cradiderunt Str^bentes in $,
Hefnfi ^Hts Ififtit.de Societ. StrMC. de deeo[lor.par
i.Tinm. 184. /1ltograd.conf.<^y nu.^^.lib.i.VrceoL
de tranfaEi. cjit&ft. ^^.riHmero 11. Rota corafft Corcin.
decif.i^.\l. nHin. 4. (^ in rec.dectfiiS.nu.ii . &/e^j.
par. 10. C7' ift Rornana ,fcli Maniuana Carnbi\coram
'Jieverendij^. Einerix iwprejj.par.xi.decifn^. TiHm.
'^.& feqcj cor.firinata in decif.^6^. nHtn. 4. & 5. ead.
far.i2i.& in Rofnana B idcicommiffi 16 Januarij 1675.
%.non Jubliftentc coram 'BonrUmoiit.
Ecfane Detiorcsotnnes inoppolitum allegabiles,
& excogitabiles , quive fcnipcr, uc primilinius ,
fupponunt pro fundamcnto quifhonis , quod de-
Coctio vcra & realis fubfccuta lit, uc lignanterle-
gicur in altera ceicbri Rofnana fek Nrapolitana
^C*mbii corain yllberg.ttt in ordi.ie la iicf.par. ij,
parificantinfcripcionem & tranfiniffionem litte-
rarum Cambijcuiiibctalij mandato, Ik inferunc
ex cadem paricace rationis, quod fi de tempore
litcerarum , feu mandati acccptaci decoftio eft
jam fecuta, mandatum ipfum cenfeatur revoca-
tum per mortcm mandantis , cui , uc diximus, de-
7 codio arquipatatur , nt per Rot.coram Seraphin.de-
f'f 97 ^■numer. 17. drpofl Cenc. de cetiftb. decif. 6jS.-
ftnmero 9. & 10. 0- d deeif. 345. e.v nutnero ^.(^yprrf-
Jertim nnfnero 6. par 5. rec. & coram Coccin. decif.
11,^6. cum alijs in diclddecif. 219. nnmer. 3. par. 15.
rec.
Atquod rtiortuus naturaliter, vel civiliter di-
ci valcat iile, de quo folus rumor, vanaque fama
oriens forte ab aliquo morbo , feu periculo irre-
p(it , nemo profedto dixerit , ideoque fubintrac
notinfinnapropolido , quod qui mortem fubfecu-
tam ailegat , tenecur eam concludenciffime pro-
8 bare, ex firmacis per Alex. cenf. »>. nvm. i.Ub. 4.
Parif conf. 3tf. »«w. 45. Ub. 2. <tj^ afcard.de probat.
concl. \o6<),n. i. Rot.decif.66l. numerol. par.^.iib.^.
diverf. & decif.jjiji.ij.coram 1>Hnoz.. lun.^ decif.
xi.n.c^.par.xG.
Certiiis autem , quia tantum abeft, quodde-
coftio fuerit fccuca , fcu comprobaca , quin poci-
us habeacur ex hac Parce jufiifacacio exclufiva cu-
jufjibec decoftionis ,. quodque magis eft, in prx-
fenti Rota Bonaccurfius , & de Veneris iniiant
pro concetTioncremiflorii adefFeftum juftificarw
di alT. decodtionem , idcoque licec ea nullatenus
concedenda vcniat , vel faltem cum claufula non
reiardata juxta ftylum Tribunalis ; Attamen clara
exinde eiicitur confelTio ejufdem Parcis , quod
^ eadcm decodtio ufquediim juftificata non rcperi-
tur, adtraditaper Rot. decif. So^.fuh nnm. i. verf.
eJ" pribatiopar. 9. & decif.^^^.nurneroj. & 4,.par.
16.
Iftaigiturfuperabundarent ;fed adexuberanti-
am ulteriusprocedendo, nullatenus mercbatur
adduci, quodKacio BancariaSamuelis, & Bcr-
tocchij decoxerit, ex quoalteraRatio Bancaria
Jugalis Venetiarum manifefte defecit Vcnecijs
fubdie^.Novcmbris , attentaparticipatione, &
incercfte , quem Siraon de Jugalis habebat in
'7
eadem RationeSamucIis, & Bertoccbii,ad idem
allegando tan-quam pnnftualcm decf 2;-o oer
'ot.roramCocnn.Caiasenim pr^^dict^ da,j. toto
10 Cce o diftat a pr^fcnti , quia prsterquan, poati-
ve ibidem Ratio Bancaria Ancon^, qu^ ),treras
inlcnpferat Mcrcaroribus de Urbc, foro dem-
ccps cenit , ac decoxic ( quod feciis, ut fupra , eft
in cafii noftro)adhuc Maringus Thudilius nuU
larenushabcbat, ut in contrarium (upponitur ,
duas, & icp.ratasTabernas, fcd unamdumtaxat
Anconi , qiiam mediante pcrfonaCon pkmen
tarii cxercebat, cumquc idemMaringusacciden-
tahter Liburni moram trahcns ad moleftias Cre-
ditorum ad Ecclefiam confugerit ,ac decoxerit
dixir,& bene Rot. quodctfi 1 aberna exifiens An-
con^ ob ignorantiam iftius decodionis Mari.n-
ghi pcr ahquot diescontinuavcrit , nihilominus,
decofto Maringo , incontinenti etiam ipfa de-
coxcncquia lcilicec Maringus erac verum , &
unicum caputRationis Bancarij' Ancons exiftcn
tis, & eo fimpliciter mortuo, feij dccodo non po-
terar illius mcmbrum ab eo integraliter denen-
dens vivere , & continuare.
Verum ad prafens Ratio Bancaria Samuelis &
Bsrtocchi; nihil commune habet cum decoftione
Jugalis, nec Samuel , & Bertocchiusin aliquo
tenebantur pro dcbitis contraftisper Jugaleni in
proprio ejus Negocio , ciim una Societas cuin
participatione alccrius concradanon crahacur ad
contradum , & gefta per unum ex Soci;s extra il-
lam Sociecaccm , uC egregie, & pundnaliter fi^u-
n randecafumdeTitio, &Mxvio, quiSocietacem
iniverinc in Civicate Florentii, Msevius vero ab-
fque Ticio aliam Socieracem in proprio, vel cum
SempromoinivericAncon^.quod fi Maevius in
negorio Ancon^ dccoxcrit , bociecas , & Racio
exiftens in Civitace Florencia: innihiloceneacuc
pro decodione , ac debitis contrac^is per Mse-
vium in negocio Anconx, videre eft apud y]n~
charan. tn celebri csnf 400, & Cuman. conf. iix
quos refert , & fequitur Stracc. de decoil par /
mmer.irheni cciam Parifconfg^. num.^f. M.i.
Rocc. dedecotl. mercat.noiab.^ig.nufn.xi^.poflfecnnd.
volum.relfonf loannes de Evia in Labyrtnth, Com'-
merc. Tcrreflr. & Naval. Ltb. 2. cap. 11. numero
47- ^
Acque hincminime applicacur etiam ratio ,
quodfcilicet in confequenciamper decodionem
Jugalis efteda foret decerior condicioSamuelis,
& Bercoechij,quodque idcirco ^\ Mercacores Ur-
bis fciviftenc decoaionem alcerius ex Socijs ,
utiquc lirceras non accepcaflent , ex quo incec
czcera maxime confififunrde Capicale ejufdem
Jugahs pofico in Taberna Neapolirana , & in af-
fuecis licteris oblatoriis publice norificaco.Qiio-
niam nullaceniis incereat eorumdem Aceptanti-
um , quod Jugalis decoxiflet, vcl non , fiquidem
nullomodo Capitalepofitum pereumdem Juga-
lem in ncgocio Societatis Samuelis , & Bertoc-
chijremancb.uaftedtum Creditoribus ipfius Ju-
galis in prijudicium Creditorum Tabernx Nea-
policana-.cujus fidcm fecuti fucrunc acceptantes,
ciim in his ccrminis etiam quando eadem Taber-
na Neapolicanacrcaa forccnon, prout hic ,
in fimplici rata , fed inrcgralitcr de pecunijs e-
12 jufdem Jugalis, adhtjc ciim fub diverfis nomini-
bus cantaret , & a diverfis Miniftris , feu Inftito-
ribus regeretur , cenfentur , & cxiftunt duo cor-
B 3 pora
iS
Anfaldi De Anfaldis
Gircumllantiisilliiis cafus, iii quo fcribens Cdrdi
'De Luca^De Camb. difc.Z'^. ex num.']. cHmfeq^j.
pliires adducic diftindioncs,feu declarationes,&
Nosetiam fupri tn Dtfc.prxcedenti nwn.^^.Q; fcciq.
actamen in noftrafa^i ferie talis decodtio cffe-
\6 <Siva nunquam fuit dcteda , unde inanis labor eft
inquirere , anprius laterecf^/g. reg. /. eius, qui in
Provincid jf. ji i eri.pet:ti.
Et niiiilominus qua-nam in piajfcnti vaient
conjefturari praEfumpcioncs iatcntis decodtio-
nis, dum def..dio jugalisnihil , ut fupra . con>
mune liabLt cuni Racione Sam.uclis, & Bertoc*
chii,& quaudo per difcurfum aliquid commune
haberec , tanquam cafus omnino improvifus , &
'«flf.Sy.ntf.a^S.V/f^fj- ubi quoditafuit decifum in 17 ab extrd fccutus , non ePRcerct latentem deco->
pora difcreta.&prorsus diftinSa: ncgociationes ,
&unum corpui non participat de debito , vel
credito altcrius . fed CredicorcS , & confcquen-
ter ipfimet Bonaccur(ius,& de Venens,qui con-
traxerunc cum Samucle , & Bercocchio , prife-
nnitur, & fccuri funr de praelatione etiam m Ca-
pitali pofico per Jugalem quibufcumque Credi-
toribusipfius Jugalis, perinde ac fiifte nunquam
dccoxilfet . ut bene poft Bald. & Ancharan. ba-
betur apud Ma^on. decif. Lucen. i. fer tot. &C
iignanter mm. 19. cwnfc^q. & ^tiText.in l. Pro-
curatores 5. $. & /ipltsresf. de Inftit. act. commUni-
ter adnotarunc congefti per Jmat. var. refol. 17.
««7». I. &feqei. Rocc. de decotl. Mercat. Hbifnpra
Sac. Confilio, laciftime Sal^ad. in Labyr.Cred.p.i
e.^.ex n.^i.ufqne adfn. & par.z.cap.iz. ex nnm.-j^.
pariter uf^tte adfin. Merlin. de pi^nor. lib.^. tit. i.
t^mfl. I J. per tot. RoVit. decif 45. w«.?. & 4- Rot. co-
rarn Bitrattodec.6o^. n. 9. Card, de Lticade Credit.
difc.ii. n.2- & 10.
Sohamque decoSio Jugalis fecuta Veriecus
13 pocerac prxbcrc anfam illius Credicoribus pro-
curandi fubfidiariam fatisfaftionem fupcr Capi-
tali poficoper JugaleminSocietate Samuelis, Si.
Bertocchii , quocies fatisfadis prius Creditori-
bus, qui contraxerunt incuicu ejufdem Samuelis,
& Bertocchii , & confcquenccr facisfaftis etiam
dionem in Sanuiele , & Bertocchio > prout re-
quiritur excifdem circumftantiis,& lcdtura prac-
fata: dcc.zi<) ^.'^.''Oerf. ^nod verfemur cnmf^^^.par.l^.
& bene ponderac Card. De Lnca lib. H. de tredit.
fhfc. lo. num. \i,.verf. ejuonium. Actettacio aucemj
quaj dacur, tantiim abeft, quod latencem , & prae-
ordinatam decodionem pra: fe fctat , quinimo
imporcat folum , quod die \6i Novembris , & fie
poll triduuin fubfccutae acceptacionis , cominciar'
rio a mancar dt credito , unde fi CUHC inccepit de*
ficientia crcditi ,palpabile eft , quod priiis ftete-
rinc in bono credico , non aucem irrupcrint figna
immincntis dccodionis , quando tamen neque
Boiiaccurfto, & de Vcneris , aliquid refiduale 18 ipfa adualis decodio fub pridida die 16. fufte-
remaaerer, ucoptime explicat Af.J2o«^. (iiff»/"-
Ijiian. prima nnm. i\. Salgad. in Labyr. d. par. a.
CM 12. nnm. 74' r • /1 a
Ac propcerea quemadmodum , fi in Itacu Ho-
rido perduralPec Jugalis , non erat effcfta me-
lior condicio credentium Samueli,& Bertocchio,
I4ciimJugalisnon tenereturinplus.quamrelpectu
Capitalis , quod immiferat in liac Societate , ex
dodrina Caflren. communiter recepca in l.i.$.
non aiitem nwn. 4. jf. de exercit. aEi. Bald. conf 125.
num. 5. lib. 5. cum aliis per Rocc, in traH. de So-
(iet. Mercat. not.\6.nHm. ig.poflprimHm'Jol. reff,
'Panl. ChrijUnx. decif Belg. 165. num. 8. & fecjq,
liol. i. Rot.dtverf decif.v,2. nttm.^. u.&z^.par.i.
& diftintruendo inter Socium adminiftrantem, &
non adminiftrantcm , idem Chriflina dectf 108.
W I. & dtcif. ')2.vol. ?. Rota coram Merlin. decif.
606. num. 9. &fecici. & decifi^.per tot. Ita ne-
que deteriorem potuitefticere conditionemeo-
rumdem Credicorum decodio Jugalis, cum Ca-
Ditale cuius incuicu coficraxerunc,remanferitpro
• •'..-„• « i.^; r ;ii_
cilfet tanquam poft acceptationcm , ex commu-
niter approbaca Dodrina SaliiCt. in l.fin. ff-ad
Macedon. cum qua procedunc plene per Me de-
duiti in prscedenti Dlfc- nurn. 4.
Minufque idcirco merebancur adduci quxdani
proteftaciones , qus dicuntur emini per Girata-»
rios quarumdam litrerarum Cambii , ex quo ii*
dem Saniucl, & Bertocchiuseafdem folvere recu-
19 farunt; non foliim quia conjedlura hasc protefta-
tionis de per fe exittit levifnma,& unicuique
Campfori quamvis ditidimo de faciii , ut notum
eft, contingens, utbcne poft C<er«i. de Luca de^
Camb. d. difcur.z'^. nn.6. prxmonuit alter de Lucs
ad Franch. d. decif.'.,oi. nu. <j, Necnon etiamy quia
eidem proteftationes, & fignanter dui de tribus
tanquam faftjE fub die iS. & ^j.Novembris, ex
diametro rctorqucntur , cumpatcfaciant potius,
Rationem Bancariam ipforum Samuelis, & Ber-
tocchii de folutione requifitorum in antiquo
ftatu publice remanfifle , non autem fuifte de eo
tempore fecutam decodionem per claufuram
eorumfati^tadione ,& praelatione femper iilaE- 2onegotii,& fequeftrationem effcauum cum lati-
tatione dcbitoris decodi , ut requiritur , ad
fum.
Exclufa ex prsemifTis decodione Samuelis , Sc
Bertocchii , & ad rem noftram minime perti-
nentc altcra Jugalis , extranei reddunrur termi-
15 ni latentis detcriorationis ante acceptationem,
juxta terminos ^my". 219. p<»''. i^. recentior
Ibi
Text. inl.prima Jerj. Pratorait, & in §. i. per tot.
ff. (juib. ex cauf.in pofl'. eat. Stracc de DecoH.par.z.
& ult. num. 14. Rocca de Decocl. Mtrcat. not. 6.
num. \<).&fec]uent. Rovit. in pr.tgm. ?. decejf.hon.
numero 12. verf. tno/evit ciimJeijiient.WeTU\T\et'\ivnt
enim i^oM diftui^^uendo tres cafus, poftquam in 3iquia eidcm proteftationes claudunt in ventre
fecundo , dc quo ibidem num. 4. firmavit : quod ,
fccuta dccoftione poft acceptacionem , Manda-
taiius evicarc ncqueat folutionem , defcendit
poftmodiim ad cercium, ubi temperando,feu de-
clarando proxime in fecundo cafu firmata.in-
quit.quocl ubi decodio fuic quidem deteda poft
acccprationcm , (ed multo ante latenter incoe-
piiFc t,in his cerminis excufatur Acceptans,utpote
nui fi ftacum Scribentis compertum habuilfet,
oullatenu.s feobligaftct : Verum quidquid fit in
juftam caufam recufationis , quia nempe iidcm
accept.inces exirtcbanc credicores pro ingenti
fumma iplbruai Scribcncium , feu trahcntium ,
ac folutioncm dcmandantium , unde nolebant
ampliorem -crcditi quantiratem cum eifdein
Scribentibus eftbrmare,cumque ex publico docu-
menro liqueat , quod fub die ^ Novembris , & fic
de tempore, quo primiflar litters proteftatac fue-
rant acceptata:, prardidi Samuel , & Bertocchius
folverunt ufque fub una partita fcuta niille,
exiudc
De Commercio &: Mefcaturi Difcurfus V. t^
exinde fatis elicitiir, quod prarfkta recufatio non prms Utebat , & imQrabatnr ib Accenante illdm
proce(Tit exmendicatisprxtextjbils.qiiodquejn excttfat. " '^ '«>»•»»/»
izomnem cafum dici non poterant Samuel t & ^f^ "*»'»''*» hsc propo/ito res JHdicata numtr
Bercocchius proximd decofturi , dum tam eonfi- Amplta ubtper Scnbentem promiffa fmt re/ivatio a
derabilem quantitacem exburfarunt j contra eai iyftbide ratione. '
quae facere folent ii * quibus imminec decodio, .14 Verha , ne havercte fubito il rimborfo , important
tefte Straec. de decocl. par.z. per tot. Scacc. dzj, fromijJlonemreUvationu. *
Commerc. §. i.glof. 5. /«& «». 173- '^'^f- f'^ «'« hac t6 Docoiiio latens probatur ex eifdem librit DecoUi
faaifol. mihi 5j5. Hertng. defideJHff.cap.s.fnb num. £tper conjeattra* Iudici abitrarioi , nttm 17
IO4./-0/. mihi ^i.Vrceol.de tranfaii. ^«x/j^. nti. 12. Etpotijfimi , fi perpenfis fa^ultatibm appareat HHi*
&fe'!j^.o^i\miCanciol.aUeg.<)f.n.^. infolvibilts inutn.S. "
Cum igitur & ceffet fuppofitum quxftionis , 19 Decoaio latens <juo cafn nOn fuffraeetur Accep-
(\\ix Idcum fibi vindicat , ubi poftmodum for- tanti. "
^^ ^""^^Cambiicominentcontraaiimbondfidei ,qui
non tenet , ttbi caufetur ex dolo ahtrtustx CQn-^
trahentibus:
21 Dediferentia inter cafuin , ^uo Scribens ,feit Man^
dansfit Creditor Mandatarti , vel non.
malis deteda eft decodio, nihilque eommune
habeat cum Samuele , & Bertocchio defeSio
Jugalis de Venetiis , & ex abundanti quandd
etia n fub die 16. Novembris non inccepilfenc
Samuel, & Bertocchius <i mar.car di credito , fed
^aiiiu>.i, M. i.<i,iLu«.>.uiu3 » »•»"•»' -^' u.vi,,.„,.vv4 •.,»,>.• j,i '.^reuuvi ^yi-anaatartt ^vel non.
aftu publicc , & palam decd^iflent , nulla revera 2* Aclusgefii perproxime decotlHrum non fubJiiHemur
prarcedanc indicia sratis alleeati , & latentis inpr^iudiiiurnTert,i.
prarcedant indicia gratis allegati , & latentis
dccoftionis , refpond^-ndum procul dubio vide-
s»3 tur affirmative , przfertim in hacmateriai cpx
racione Commercii promptam , & paratam exe-
cutionem expofcit , nec exceptiones altiorem
prx fe ferences indaginemadmitcici uc admonet
Gratian. difcept. 559. num- 25. Scacc. de Commer.,
§. T.gloff. 5. num. 4. Merlic. de pignoribus libro 4.
quffl. ijo. num.66. Rota coram Serapbi decif.^62i
num.-;.^ decif.^^.num.z.par.^. ricent. & fre-
<}uenter in aliis.
LUGDUNEN. SEU LIBUHNEN*
LITTERARUM CAMBII
fM ANSALDIS , ET MlLANENSIBUS,
CVM BALBANIS, ET CONTOGIIS*
ARGUMENTUM.
Dc eadetn materla, & quod fi deco£tio Scri-
bentis fequatur ante acceptationera , Accc-
ptans non obligetur , & cafu , quo fequatur pofi:,
traduntur tres iimitationcs ad regularri , qua:
obligat Acceptantcra.
sy M M ARt ¥ M.
1 Fa£liferies.
2 ExitHsCaupe.
^ llXlrlTZ^dtf-" ^"""^ '^"" "'""'""'""'• ^7 fnhacmatcriaacceptationisrefitaenAHmefiadp^.
*<]utparatur mandatarto. ..v,,/ _.• / . . ^' ^ *
Et juxta alieram fidejttfori ScribiHtis, »«. 4;
5 Decoiiione Scribintisfecuta ante acceptationem, cor-
ruit tam mandaium , quam fidt^ufio contenta »'»
litteris Cambii acceptaiis.
«yfmplia, etiamfi decoiliofecutafuerit eadem dit^
acceptationis , vel immediaie antecedemi, nume-
ro 6.
7 Notificatio Trantfacienda Mandatario non inducit
ohligationemin eodem Mandatario.
* TraBatus non attenditurifed conclupo.
9 DtcoUio Scribentis fuperventa ante foiutionem ex^
tinguit obligationtm Acceptantit.
Contra num. 10.
ii Praudibus efi obviandum.
23 Dttoai» Seribeniis fi non fnit improvifa , fed
in prdjudiiiurn Tertti.
2j Fdejujfio dari non potefi , ubi non adefi principalit
debitor ,/eii obligttus.
24 Fidejufio araiits obligat . fed non plus extenfive.
25 Obligationaturalis inprincipali an fufciat profub-^
ftinenda ob/igatione fidejuforiii
i6 Multum interefl ,an Scrtbens ^ & Mandans ,vei
faltem adjeHHs folutieni fit creditor Mandatarii^
& «cceftantii ad hoc , ut ip/e Acceptans te-
fieatur.
27 Cjpic.Latr;cdnfuIc.42.fub num.io.decldratur.
28 An fec:aa abceptatione Seribens , feu Mandans
iiberetur reffeSlH fui Crtditorii , cUi iitterat
eonfignavit.
29 becoilionis exceptio ebflat Ad}e£lis ex caufa /)•-
erativa.
5« Pofi acceptAiionem ,an,& ^tiando acquiratHr Ad-
jeaojusirrevocabiie , tmde non pojjit Acceptans
folvere Scribenti.
jl Rotz Genuen. dec. 9s.8c dec. 16S. dectaratur.
32 Datur avocatiopecunice ex £^uitate 1. fi me , & Ti-
tium i t^uando iiia remaneretcum damno uniuspt.
ties alterumfine caufa.
33 Ille ,qui procutavit TraElam ad faverem aiteriut,
non habet aElionem contra ifiam , fi non fueritff
cuta effUuatio Traiix.
J4 Adjeclushabetregrefum cenira Scriientemincafii
inefetiuattonts Tratia.
Et^Hmdoh.<beatcbntraeum, cuJHt commodeTra^^
fuit erdinata , nnm.^^.
36 Trahentes ad cemmodum altertHt » qutm reprafen'
ttnt. r J
tieulares circumflamiat cafusi,
DiSCURSUS
V.
PEr licteras ufque fub die 14. Februarii
1684. confcriptas Anfaldis , ic Milanenfi-
bus , Campforibus in Portu Libu^ni mandarunt
Paulini , & Quaratefii Negociatores in Civitate
Lugduni , quod ubi ad computum ipfdrum Man-
dantium Pecrelli , & Sala de Venetiis traxiirenC
ab eifdemde Anfaldis,& Milanenfibus fummani,
&quancitatem non exceden. petias bis mille,
maiidatum implere non recufarent.additapro-
mirnonereintegrandi, feu reimburfandi eofdectf
Mandarariosde pecunia,quaE pereosexhac cau-
fa contiginet pcrfolvi.
B 4 Quamobrcaa
20
Anfaldi De Anfaldis
• ouamobrem notificata , ut aedibik eft , lui-
iufmodi coa^nirnonL- , fcumandato Petrellls . &
: , ; i;..,„ ;Ai rrarennt ad conipurum
bala . immcdiace ifti rraxermt ad compurum
prardidornm de Panlinis , & Quaratefiis ab An-
faldi-^ ti Milancnllbubper nnam Epiliolam lubli-
poatam die 4. Martii petias 13:4- & per alteram
lcriptam dic n. ejuidcm Meniis petias 216. &
utramque folvibilemBalbanis , &Concocijs.
Cumque Petrelli , & Sala non forent antecc-
dentcr iaaliquo crcditores illorum dc Pauhnis,
& Ouaratcf! js , pro iftorum idcirco rcinregratio-
nerTanfmiarc , feii remifcre conlimilcmpeai-
niarum fummam Amfterodamum , ibidem fol-
vendim nomine , & commodo corumdem de
Paulinis, Quaratefiis , licet in reiveritate nuf-
QUim cxbu-.facam , ut infra.
Pervcntis itaq; prifatis omnibus cpiltohsad
Porcutn Liburni, & fignanter illis tradam conti-
nencibus , Anfaldi , & Milanenfcs primam epifto-
lam fubdie i^.ejufdemmenfisMartii accept.irunt;
Verum antequam expiraret ufus,fcu termmus fo-
lucioni de mocc prxfixus , invafic Libnrnum fama
infignis,&inexpeftata: decodionis iilorum de
Pauiinis , & Q.iar.uefiis , qui pubHce cenerunt
forofubdie i6.prxfatimenfis Martii , promdeque
remientibus Anfaldis , & Milancnfibus comple-
re mandatum , fed cifdem de llylo illms Hmponi
coadisablquealiarcpUcatione latisfacere,prx-
• fervato tamcn Jure repetitionis , fucceffive re-
quifitus Ego , quid in eodem | udicio repetitioms
flatuendum elle cenferem , refpondi , ut inferius
&pra;cipue Allegationibus Aloyfii Manfii , qux
pro Baibanis,& Contociis prodicrunt ; Sed igno-
a racur , an Caufa fopita fuerit per concordiam.vel
ulteriorem progreirum habuerit.
Quatenus pertinet ad poftenores htteras
acceptatas fub die 17. pro fumma petiarumii^.
res vacat omni prorsus difficultate , adeouc
idem AUiifuti , qui fuorum Concivium , feii
illorum de Baibanis , & Contocijs acriter.& inge-
niose de more Jura tueri contendit in hac Caufa,
Provinciamhujufmodi fubftinere neglexerit , ac
defperavcrit , quinimo in ejus Informatione fub
§. vernrn r«M/«^^.pofitive admittcndo diftindio-
ntm incer acccptationem fecutam ante , vel
poft decodioncm , ingenue profitetur , & agnof-
cit , quod ubi Scribens , veJ committens , auc
mandans folutionemdccoxeritantequam fequa-
turacceptacio.nullaprxtcndivaleat inita,& re-
vera fufccpra obligatio foivendi tamquam fada
fub implicica condicione , quatenus res in eodem
" ftacupermanercnt ; proindecjue cum in pra;fcnti
dccodiio eorumdem Pauhni , & Quaratcfii palam
detefta fuerit fub die 16. ejufdem menfis Martii
acceptationem ipfam prascedente , planum re-
mai^ec , & extra controverfiam , quod nonob-
3 ftanrc acccptatione ad nihilum tenentur Anfaldi,
& Milanenfes : CwQ enim acceptansarquiparetur
mandatario , ut voluit Rot. deaf. 811. numero 5. &
S.p. I. diverf.dr decif. 545. nimero 5. p^r. 5. reccnt.
4 five potius fidejudori , ut ■^a glofin ,yluih.defide-
jujf. §. fin. vcrh. Arnentunortm tenuit Vincent. de
Franrh.decif.^oi.n.^.DeA^fa in. ad Revert.ohferVat.
/^■^i.nurn.-.C afic .Latr dccif 196. numero %<,.Armen-
i^n. dec if Laven. 66. tiumero 5. Aiodern. (job. con-
fult. 27. numero ?. Conflantin. Cofar. in Specttl.
^u.ifi. 41. nnmero il. Rot. decif 219. ntimero J. & 6.
far.l^.
Utraque ratione , feii parificatione infpc<34
nulla cenferi vakt contrafta obligatio per Acce-
prantcm , quando committcns folucionem de
5 temporeacCt.ptacionis crac jam dccoftus , nam
mahdacumpcr mortcm civilcmmandancis(qua- *
hs in Jure cxiftimaturdecodioj dicitur revoca-
tum , & fidcjufno fufcepta pro mortuo nulla eft,
pcr ea , qux in terminis prinia: rationis in pundo
refponderunt congcfli pcr Stracc.de 'I)ecUt.p„r.^.
nttw.io.Rota l anueii.decif i.nuMcr.y^. CaroLAnton»
'De Liicaad Franch. d. dccij. jo^. nnmero 5,optim^
SaminiAt.conir.il.ex nuv.ero -j.nfcjuc ad 15. Rotaco-
ram Coicin.dciij.^iT.G.txnuu.ero z.uftjtte ddS.i;^ co-
ram Dunuz.ett.1 nn.decifcj^o. ex fiumero 2. cionfeijq,
& .d. decif :^j,'^. tx tiumero 5. cu7n fetjcj. pai . j. rf-
petua apud 'De Marin.rcfol.l^^i.cx nitv>ero ?.//j).i.(jr
d.decij zl^-j.numeroi 2.& ^p.iyCi.rd.De Litca /«'^.J.
de Ga7nbiti difcur.20. num. 1. i.fuperfecunda , Verf.
nihilowinits , crdifc. z')- numero ^. Sc in fpecie fe-
cunda: rationis per Text.in Lcredit.jf.ad Macedon.
Rocc.resf.io.nur/.er.zo <^Je.j^.lib.\ .Confiant.Caffaf.
d.qitaxfi 41 numero i2.^rfeLq.CaroLAnion. Dc Luca
ad Franch. difla decif ^c^. viitnero 6. ve>f. ejui*
fdejiijfu , & quod fidcjufTio trahi non poffic ad
eum cafum , ia quem fidejuflbr fe non obligaficr,
bcne Rota diHa decif 345. nttmero 20. qt 21. par. j.
quam laudat , & fcquitur A/^f/tw. Pignateli. cent.
2 cap. II. nHmero x^^.verf.neque dcmum , ^ nu7nero
24. quodque idem ftatuendum foret , etiamfi fub
6 eadem die , vel lubfcquenti , non autem antece-
denti,prout hicdecodiocontigiiier, decifumre-
fert idein T^igna.eU.d.contr.ii.ptr tot.
Abfque co , quod juxta perpenfa infineCon-
fultationis Manfii ,\\tx.ex7£ confcriptae pcr Pau-
linos , & Quaratefios cmanaverinc fub 24, Fc-
bruarii , proindeque cum priiis Anfaldi > &
Milancnfcs fefe exhibuerint paratos implendi
mandatum abeademdie refponfioniscoirputari
dcbeatacceptatio ; Quia , quidquid fit de fadi
fubfiftentia , ucrum fcilicet conftet,quod pra"»
diftcE litera: priiis pervenerint ad AnfaIdos,& Mi-
lanenfes,priufque iftipromptitudinem hujufmodi
7 exhibuerint : adhuc perfefte folum jungi dicuntur
confcnfus inter mandantem , & mandatarium,
quando formiter fequitur acceptatio , ex qua
dumtaxat nafcitur obligacio ,feu vera promilTfio
obligatoria , ex traditis pcr Rot. d, decif 545. ex
rmmero ^.cj-ytf^g./^ier.j.antecedens enim notifica-
8 ti0,& refpftiverefponfiopr^fcfert fpeciem mcri
traftatus , qui non attenditur , CcA conclufio,
tefte Dec.in cap.fin. nitmero 9. de probat.Ruin. conf
198. ««;ncro 15. Lb.i. Surd. decif. 221. numero 11.
Rota decif ^i^. mmero ^.par. i.recent. er decif.ii.
tiumero iz.pofl Aderltn.de pignor.dr d.dCcif.^^'). ntim.
^.par.i^.Cr in "Sononien. Appartamenii ij.Februarit
1(579. §. ^uia pr£miJfio , coram Cardinali Taya,
conflrmata i. lulii 1680. §. placuit enim coram
Albergato.
Quo vero ad alteram Epiftolam acccptatana
per fcx dies antc fccotam , feii detcftam de-
coftionem, agnofcimusbonafide, quod ctiamQ
Rovit. in pragm. i. de litt.Camb. ««wrr.S.infcqucn-
AoText. inl.fin. infine ff.de folut.]\ia&3i reftitutio-
ne littera: illnu Tcxttu^cnzs CHJac. lib. i. ohferv.
9 cap. 38. firmafle videatur , quod per mortem ci-
vilem mandantis quo modolibet fecucam anre
folucionem extindtum fit mandatum , & man-
Uatarius non obftance ejus acceptatione cogi
uequeac
De Commercio & Mef cltUf a Difcuffus V.
iequeatad folvendum ; nihilominusregulain ab-
flraCtofaveac Adverfariis , nempe qiiod decodio
jopolt acceptacioiiemfiipervcniens minime liberec
mandacariiim , ex qiio inica jam quadam fidejuf-
(ione in vim accepcationis , etiam Principali de-
cofto , five cftecto non folvendo , fidejuflbr re-
manetefficaciter obltridus , ex rccepta Dotftri-
BZSaiic.in l.jiu.jfddSenat.Confitlt. Aiacedon. cum
«]ua proccduut CarUval. de 'j-ndic. Ub.\. tit. j. dif'
pMt.6.fium. lyDe M<*rin.lib.\.rifoL cap.i^S.Fi>icent.
de Franch.d, decif. 20?. Capic Lair.decif.zo. nutneri
ii.Card. De Luca de Caml/.dtfc.io.mm,^ .cum aliis
pcrM mfv.m ia hac Caufa,& p<:tMeftiPrain Dif-
r«>-.j.««w 4.allegatis.
Veriim pro renovanda applit.icionehujus regil-
Ix acafu , de quo eft qusftio, ttes infurguncli-
mic.icioHes.feu refponfiones, quaruin quxlibet de
perle fufficeret, iiilimul vero junftse citra princi-
piun dubitandi fuperabundanCi
Kc quidem primam limicacionetti, feu rcfpon-
fione:ii fuppeditac rario, & aquicas illa in qui-
bufcnnque judiciis i & fignanter in matcria Mer-
j cacura: prccife oblervanda, niinirum, quod cum
fraudibus fit obviaodum > juxta monicum /w-
peratorti in 1. iex in princ. C. de adminijlr. luti
hinc proinde in foro noftro , & apud magna
Tnbunalia mter primum , & alterum cafum de-
codionis i quac prscedat , vel fubfequatur accep-
tationem ,ponderaturaIius cafus mixtus, quan-
do videlicet decodio quidem publice per claufu^
fam T.ibern3E , ac fugam, fcu latitatiorfcm debito-
ris, aucperfententiam Judicis ,& fequeftracio^
nem effeduum detetla eft poft fada acceptatio-
- A nem , fed qu ia eadem decoitio non fuit re vera per
aliquod infortunium extrinfecum caufata in in-
ftanti , at longe priiis latebat , ac erat prjeparataj
in his fane terminis videturomnino excufandus
Accepcans, qui fi prxfciviftet laccncem , & prx-
ordinatam hanc deco»ttionem , verifimiliter non
acceptaffet , & e converfo alias nimia , & omni
jure improbata tribueretur anfa fraudandiCam-
pfores acceptantes,quiutpote in longinquis Par-
tibusdcgenccs , ideoqueimminentis decodionis
ignari abfque confenlu obligafrentur , quemad-
modiiin magiftraliter diftinxit , & ponderavit Ro-
ta fn Rornana , feU T^eapolitana Litterarum Carn^ij
d.decif.zig. nu.q. qt 8. par,\'). & prius indecif.g^Ot
jj e.v nmntr. 1. ttfijue ad fin. corarn 'Dnnoz.ett. 7««. ubi
quamvis decodio formalis fecutaefletfubdie 27»
Jantarij , acceptatio autem prarceffilfet pcr fep-
tem dies , nempe fub die 20. ejufdem Men-
fis , attamenquia ufque a die 13. conjiciebatur
latetc intrinfeciis decoftionem , abfolutus fuit
in gradu appellationis Acceptans > qui paflus
erat in prima inftantia mandatum executivum ,
& concordat lub eadem diftinftione Carol.Anton,
De LHcad Franch. d. obferiiat.^o:^, w«?«. 5* Card,
De Liira de Carnh. difc. 25. ex nim. 7. uf^ne adfin,
ubi poft egregic de inore examinatam hanc ma-
teriam , feii propofitionem , ful> numero 12. con^
cludic , qiiod hujufmodi priordinatio fummope-
re confideranda eft , quando litterx fuerunt in-
fcriptsE per dccocturum abfque iquivalentia fince-
re ac bona fide habita ab eo , in cujus gratiam
Trada fiat , ficuti ad praefens evcnit , ut infrd , &
tncVms in fupplem.difc^^i.numcr, ^.evd. tit.de Carnb.
par.z.Si fuit motivatum i & admilTum quoque lu-
pra in Difc.prtced,
n
Ccrtiiis autem, qiiia adeo verum eft, quod Aiu
laldi , & Milancnfes hierint hac verifiu ilirudine
& opmione freri , quod raulini , & Qudratcnil
mandantcs m bono Itatu verfarcntur, ncque cunc
mtrjnfece defecidcht ,uc tantummcdo Traclam
forenc impletun j qu.atenus relevarentur indem-
nes . feu reimburlarcntur , quemadmodum «^li_
cite cantabatpromiir:o iplorum mandan£U!m,ibi,-
n: haverete ftbno il modo per il vojiro nmbty/o ■
i^proindequc qu dquid fit in tcrmiuis , nb, Acce-
ptaiis cft dcbitor mandanris , cquidem in iftisiin
quibus Acccptans , vel fidejubcns non aliomo-
do conienaim pr.Tftar ^ quam fub fpe reimburfa-
tionis, ad folutioncm cogi non dcbct , Ci de tem-
pore fubfccutff acceptarionis non eranc fcibences
m eo mrrinfcco ftacu , quem cogitabant Accep-
tances,eciamfifor.-Pa]isdeco(5tio declarata non
eflet ; quando enim rclevatio exprclfa cft in
ijmandato , & fub ca fpe , & conditione iccuta
cft accepcatioi ilra ceftante dtficic , etiam acce-
ptatio, ciim fine illa Acccpcans non fe obligallet,
ut bencinfimillimo cafu refpondit Jiocc. resfo>f
10. ex num.i^, &pr^cipue tntmer. 16. iib.i. Sc adver-
nt pof i)u»oz.tt,. [nd.d. decif..)^o,n.z. ^feqa.Rot,
a.decif.2i^.num.%. par.^.
Qiiod vero longe priiis lateret hujufmodi de-
codio , & foretintrinfece prxparaca, nullatcniis
controverti pofle exiftimarem , quia non conftar,
9uod Paulmis , & Qiiaratefijs acciderit aliquod
improvjfum jnfortunium , ex; gr: Naufragiuni
alicujusNavis, fuper qua Mcrces , vel pectinix
ad ipforum comodum fpedantcs vcherenrur, ne-
que quod aliquis eorum Corcefponfalis > cui
quantitatcm ingentem crcdidiflent > defecerit ,
imo ex eifdem libris, feii bilanciis eorumdem, de
Paulmis ,& Quaracefijs , ex mihi prxluppoficis .
innocefcit i quod etiam de cempore confcripc^
tpiftols fub die 24. Februarii efedi forenc in-
16 .olvibilcs , & confequenter decodi , quemadmo-
dum hanc juftificacionemex librisadmifit \Rot
Cemen:\n oppoficum laudaca decif i6'6.num./[ de-
codio (iquidem, ac mucacio ftacus debicoris cum
per conjefturas Judicis arbicrio remiflas com-
j^probetur txglofin l.fifidejttffor, $. nit.f. ^ui fa^
itfd. cog. tbtquc •BaJh.& 104. num. 25. & poft Card,
De Luca de RegaL difc, w^^.fubnumer. 11. vcrfpri-
mo cdfu , Vrceolde tranfaEl.qutift.^A. nurn. 8. Verf
circumfcriptts , & nutaero 9. incer alias probacio-
nes pocirtima lUa eft , quando perpcnfis faculta-
tibusconftat, aliquem e.fl'e infolvibilem > ucpcr
18 Tex. in i. folvendof de vcrb, ob.igat. & Jaf in $»
Fulloni infin. Inftit. d^ oblig. c/Ui cx delitl Alenoch.
de arbitr. tib. 2. cent. i. caf 87, nti. jj. animadiertas
ergo , quem refert , & fcquitiii- Rocc.in traU, de de^
toil. MercM.ex n.i^^.uf^jue ad \i.t0rn.2.
Cum icaque pcrfpedo quocjue tempore nedartl
acceptacionii fed ctiam prirn.^; Epiflolse confcri-
ptx fub die 24. lebru.irij non folum cx pra;--
miHishabeaturcomprobariofimpIicisdetcriora-
19 tionis , fed pofitivx, quamvis non declaratx de-
coSionis, idcirco licet quoties juxca animadvcr-'
fionem Card.De luca d.difc.z'^ de Camb. Balbani,
& Contocij fuiflent creditorcs pro xquivalenti
fumma corumdcm de Paulinis , & Quaratcfijs ,
vel faltem Petrclli, & Salz , auc c converfo fecun-
dum pondct-ationcm Roi, in d, decij.it^. numeftf
i.piir. 15, Anfaldi > & Milanenfcs exiftercnt de-
bicores Scribentiuna dtn Civitate Lugduni , vei
Venetiarum t
Anfaldi De Anfaldis
22
Vcnetiarum , potuifTet fortc pi<TOidinata hic
dccoclio non atccndi ,fub ca facis vivatatione ,
qiiam cgrcgie deducit Cuid.De Lttcad. difcxj.riit-
wf> .S.& co relato Carol. Ant/De Luca ad Franch.
d. obfer. jo^ mnri. 5- fcilicet , quod femper dcco-
ftioiics longas habent prxparationes , & nimium
de raro,i'cquiintur in inftauci.uude uunquam tb-
ret vcriticabilis fencentia illorum , qui tencut ,
dccodionem fecutam poft acccptationem non
eximere Acceptantem ab obligatione fiilccpta ;
Nihilominus quando , prout hic ,dcbitum , vcl
creditum ex nulla partc concurrit , nulla dabitur
Do^rina , qux in hoc cafu obligct Acccptantem
ad folvendum . inib repugnat , ut fupra, rarioni ,
&iquitati, foret namque patrocinari doloma-
nifelliOimo ejufdera decoduri , qui fciens pro-
priam labentem. fortunam circumveniret abfen-
tcm amicum , & Corrcfponfalem , & tamen cum
•aointer dantem , & acccptantem litteras Cambij
gcratur contraaus boase fidei j ille non tcnet ,
ubi caufacur dolo altcrius ex contrahentibus ,
ad trad. per Bargal. dc DoL Lib. i rnbr. de Dol.
dante cauf.niimer. 12. <LyVl<.int. detacU. lib.utit,
9.nimer. 25. quos in individuo fcquitur Kot. co-
rarnDunoz^ett. Iun d.deiif.<)^o. e.v » i.cHmfe^fahl
yHf^rt.i^.ampliac obftare dolum,etiam adcftedium
retardandi viam & executivam, punaualiffime
C^oc^nQSamniat.d. contr. iq.n.C^.cnrn z-fe^^.
A';qiichincea omnia ,qua:dc ca:tero difcrtif-
fime adducuntur per Manfnm in advcrfa Conful-
tatione , cum hu/ufmodi dilucidatione cafuumde
facili profternuntur ; zAHihoritates cnim om-
21 ncs per etiindem rclati loquuncur femper in cafti ,
quo vei adjedusbona, & fincera fide 2C|uivalen-
tiam cxburfaverat , aut alio modo creditor erat
mandantium , & Scribencium ; ac de fado idetn
Capic. Latr. in adduSa c-o«/J</r. 41. fuperqua rna-
jor , & pricipua vis cotiftitui videtur , loquitur
in cafu , quo tradita fuerat pecunia effcaiva ad
ad Cambium , ut ex nnmer.g. Verf. ^iiibus tM/ten ,
(^pL'rtot.Scd quando , ut ad prsfcns , ex nuliius
parte dcbicum , aut creditum prsexiflit , fed
totum vertebat in comodum , & refpeftive dolum
illorum de Paulinis & Qciaratefijs , qui forte ad
protrahendam rupturam curabant , ut Amftero-
dami , vel alibi per circuitum a Petrellis , & Sa-
la remiilas obtinerent, certe impo(Tibile vidctur
confiderare ullam obligationem in acceptante ,
quinimo decoclio eorumdem de Paulinis & Qua-
ratefijs habenda efl; tamt]udm fccuta ufque lub
die 14. Fcbruarij , proindequc & mandatum , &
omniainde iecuta dcbent irritari, bene , & a
fortiori congruente receptiffima conclulione ,
quod adlus etiam ad favorem Tertij , niulcoquc
magis in propiium cantummodo favore cum fup-
plantacione altcrius circumvcnti fubitincri non
zipofTunt.quotics gefti fint per proximc decodurum
etiam pcr 14. dics ante , ex celebri decif. 9. coram
jBitratt.Si cum Rocc.PigniiteU.FenXon.i^alt]s Rot.in
d-d'cif.i\^.num.\\.&Jec]q.par.\y
^ccuuda non miniis urgcns limitatio , feuref-
ponfio ell , quod cum cx fupcrius firmaris accep-
taus obligctur, vcl uti Maudatarius , vel uri fidc-
juTor , & corrcus dcbcndi , quomodocumque ac-
cipiaiur , fi neque Scribens , ncque acceptans efl
di.bitor adjedi, acceptatio nocere non potefi^ ,
nam rtdcjuirio dari non valet, ubi nulUim adfit
43 dJjicum ptincipale neque naturalc,neque civile ,
ciim fit accefToria , & confecutiva ad principalem
obligationem , ad Ts.vt litter. in L fidc)uJJor 17. ff.
de fidejtij]. ihi , fidejujjo'- ohligari non poteji , aptid
tjiiein RcHs proniiiendi obLtgatns noneji , cum com-
municer not. pcr Scribe-ites tn §. fide]i4(]ores Inftit.
eodctn tit. pocefi; namqne ndcjulfor ariftius obli-
i + gari, fed nonplus extcnfivc , ut late pcrpendic
MuLtn. de contrati. difp. "S^i. plcnillime FontanelL
de paR.niipt.clauf.^.glof.^J.par. \.e.-i nnm.X().CHin
p/iirr. fecj']. Salg.id. in lahyr. credit. par.i. cap. 4.
nivneroq^. & Jeqq. & in nofliris terminis Rocc. d.
responf. lO. nuntero ij. Itb. 1. folumque qua?ftio eft
A^ npud Doilores , quoduhi i^riucipalis fit naturali-
tcr quidcm obligacus , fcd non civiliccr , uc
frequenrcr accidit in fidcjufTionibus initis fuper
concraftu mulierum , vel miiiorum, ucriim ft-
dcjuflio corruat , vcl potius fubfiltat , uti vi-
dcre eft apud Gratian, difcept. izz. per tot.tyJ^/ er-
lin. de pignor. lib. 2. c]Hc(fi. 78. ex nuinero ii.cww»
fecjc^. MelL obferv.for. ^l.nim. i^.&feq. MaJJoL trt-
rncgiji. legal, ratioc. 71. nnm.^j. & fecjcj. Ciriicc. dif-
ccpt. 70. nH,iJ\. Grfeejq. Rot. dccif '^io.per tot par,^.
rec.
Mandatumvero procul dubio per fubfecutam
deco^tionem ancc etfediivam folucionem, cuin
tunc adhuc dicatur res integra , cenfetur de Jurc
expirallc ; \rimcx.(\cy.icv\(\.xalic]HorHm niandatum
pofl: acceptationem rcputctur irrevocabile , &
res intcgia non dicatur , quando fecuta eft ac-
j(j. ccptatio: Artamcn conclufio hxcproccdit, quan-
do Gonfl:at de debito Scribcntis , vel credito Ad-
je(5ti,aut de dibitoipfiusMandatarij , ut eft ca-
fus, dc qno fitpra Difc.i. mtm. 5S. quiade reliquoj
donec fecura fueric folutio , mandatum efl revo-
cabile , ut dcclarando optime ptemonuit liot.iru
d. decif. ^^^, nHm.i'ti.& ie).par.<^. Merlin. 'TignatelL
contr. iib. 2. d.cap.w.mi. z2. cr 23. Rocc. d. reffronf,
lQ.nttmer.\>).3ideo\it do&.i((^^m\isFine. de Franch.
agnofcens , quod in vim mandati tamquam per-
peram alPerti irrevocabilis fubflineri nequit obli-
gatio Acceptantis, firmavcrit dumtaxat obli-
gacionem Acccptantis ex capite fidejuffionis ,
qux non cefTat ob decodionem Principalis , &
obfcrvavit refpondendo ad Sracc. aliofque Rocc.
in reffionj". 4. ex nim. 19. &fec]cj. iib.x. ubi ftrenue
infiilit in hifce tcrminis fidcjuffionis , quod & fa-
teri cogitur «J*/^?//7«< infua Informatione/»/^ §.
praditii cnrnfecjcj. & fignanteryi^t ^. fcjHidem. verf.
nihiiinicre[i,i\h\ dilcurrendodeobIigatione,quam
incurrit Acccptans,qui de reliquo non cxiflat de-
bicor Scribcncis , ad alium Afylum uon recurrit ,
nifi quod Acceptans efficiatur fidejiiflbr e;ufdcm
Scriiientis.
Ncqueidcirci), ut /^e»j /I^4w/I opinatur , ex
fimplici acceptatione abfque antecedeuti debito
Acccptantis, vel credito Adjedli cum Scribente
exoriripoteilobligatiodeproprio , non autem
Procuratorio nomine , ex cjno fi Acceptans fim-
plicter ejjet Procuratorio nomine obligattu , fervi-
ret acceptaiio de vento , cjuia dnbium non efi , qnod
Scribens , tjnouftjiue non fecjHitur folHtio , remanet
^nobtigatm , funt vcrba Capic. Latr. in d. confuit. 42.
fub numer. 20. per eumdem Manjfium regiftrata i
Nam& quis non vidctquodliujufmodi verba,&
ratio , ac dcnique authoritas Capic. Latr. ad a-
mulTim retorquetur , cum prsefupponat dcbitum
Scribcntis , qui ,donec fequatur folutio.remanet
obligatus: hujufmodiautem d&bitopracexiftcnte
locum
De Commercio & Mercattira Difciirfus V.
locum fibi quidem viildicac propoficio > «juod
Acceptans cffici pofnt tidejufTor , & correus vere,
eftcftivc debendi , at , nifi Scribens ipfe fit Reus
debendi , dari etiam nequir ifta , uc ita dicamus,
correicas , &c obligacio acceiibria , cx Juribus,&
Autborttmhus fupra congeftis , fruftraque hic re-
pecendis.
Quamobrem videmus, quod , quidquid abfo-
lute d\C3XC:ipic. Lair. ubifnpre, , Scribentem nnn
remancre liberatum mediance acceptacionc , ad-
18 liiic in primis , & ipfe Capic. Latr. fupponit debi-
tum inScribent», & DaSom padim cxaminant,
& controvertunt hanc propofitionem , variafque
tribuunt diftindiones , ut apud Oleam de ceff.
Jur. tit. 7, ^u.e/l. 5. Fovi.-inelL dectf. 124. ^125.
Rvw. reff>onf. 3. per tot.lih. 1. Carol. Jnton. 2)o
Luca ad Franch. d. obferv. 503. num. 7. curn.fetjqi
qui Si ipf^ vel dcbitum ex parce Scribentis confi-
derat, vel exparte Acceptantis , quo cafuinquic
l^
incrare delegationem , ex fereir. Gait. & Thor.
laifdatis/;»^ riumero 9. & fub numero lo. poftquam
rcpetiic , Campforem accepcantem effici fidejullo-
rem , fine beneficio tamen excuffionis , difcur-
rit , an Crcditor , cui Trada folvenda eft , habeac
recurfun contra Scribentem ante difcudionem
Acceptantis,quod in prarfenci non cft verificabile,
cum Balbani , & Concocii nullum crcditum ha-
beanc cum Paulinis , & Quaratefiis , nec etiam
cum Petrellis , & Sala : cumque Baibani , & Con-
tocii in fubftantia geranc figuram adjefti ex caufa
lucrativa , & in meram gratiam Scribentium,
feu mandatium , obftare eifdem dcbec exceptio
49 dccocl:ioius,quaj Mandantibus , cafu quo agerenc
ad implementum mandanti, refifteret , exfirma-
tis in puncio per Card. De Luca de Camh. in fup-
flem.par.^.difc.num.i.&fe^q.&c late diftinclum fuic
fnpra d.Difc.r-n.^i.cnmfeijtf.
Minufque turbat ,quod juxta confuetudinem,
dequa teftatur Scacc. de Commerc. §. 2. glof. 7.
tiumer. "jS.Capic.Latr.d.confuit.^z. mm.ig.Roi. Ge-
nuen.decifg^i. num. 7. ftatim atque fequituraccep-
jotatio , adjeftus folucioni acquirat irrevocabi-
licer adionem adversiis Acceptantem , itauc
ifte nequeat etiam folvere Domino litterarum;
Hujufmodi enim propofitio diverfam ferit qujc-
ftionem , an Adje^us abfque alio fpeciali manda-
toriteagat , &c podit a<5tionem exercere contra
Acceptantem , fed non efficit , quod femper debi-
tum cx alicujus parte efle non debeat , immo dum
inferunt,quod nec Acceptans folvere pofTic Do-
mino litterarum confcquens eft manifeftum.quod
Dominus litterarum ellet creditor , uc apud
31 Sracc. cj- Capic. Latr. \ih'\ fupra : Ret. autem Ge-
nuen. quse idem prasfupponic, & firmat, tendit ad
obligandum Adjedum ex capite negligentijcin
exigendo , ut in d.decifg^.num. 7, &feqcj. In decif.
vero 168. ut liquet/«^ numero 6. pariter inter-
ceflerat jequiwalcntia , & creditum pro litteris
Cambii obtinendis.
Tertia tandem limitatio , feu refponfio ex hu-
cufque deducSisoculariter dcfcenditi nam cum
Balbani , & Contocii non fint inaliquo Credito-
res illorumdcPetrellis ,& Sala, nec etiam illo-
rum de Paulinis . & Quaratefiis , hinc proinde
quoties Adverfarii retinere poffent pecuniam in-
debite exaftam, aperciffime locuplctarcncur cum
alienajaaura, quando c converfo Anfaldi , &
Milanenfes nullam relacionemindemnicaci)? afie-
qut valerenc : unde Jie deciir occafio retinen-
di , quod aluis fub bona fide deceptus amit-
tit , (ubintrat in omnem cafimi remedium illud
^quicace iegis introduaum in /. //• ,„e , ^ Ti-
32ttHmf./icert.pet.pio^ur quam tribuuur aft-o
avocaconapropria: rei, vel pecunis , quando lUa
apud alcerum remancret finc caufa , vel titulo
mcre lucrativo , quam aquitatem legisdivinam;
& noDilem appeilat £ald.,n conf^^^.fnh numero u
verf confide-ra lib. 1. Calvin de atjuit. Itb. i. cap ?8
numero i. & per tot. & ab aiiis nuncupatur funda-
mentum , & bafis naturaiis xquitatis , ex plend
perpenfis apud Coj}. de remed.fubfid.remed. 12. per
m.& prifertim>^ mmer.^,ubi cufD Calcanconf
2d.mm. 23. § 5. ^':>-/:«^f^, fubjungit, qiiod hoc
remedmm in 'Iribunalibus Mercatorum debec
efie camquam Speculum ante oculos.eandemque
squitatemegregieextollit,& fequitur Duaren.
tnpandetl. torn. z.tit. de reb. cred.fi cert.fet. c.ip.6.
propcfin.%.aliHd e.yemplum fol.mihi 1191. Rot. decif.
ll-ntmer.:3.&ficjq.part.6.Card.De Luca de Rogal.
difc.^o. numero 5. er difc.iic).ntt.6.&fub ttt.de Cre-
ait.difc.Ti^.nuM.^j.
NecdicacucquodBalbani , & Contocii te-
ncantur reddere rationem de eadenipecunia Pe.-
trellis , & Sal^E ; quia tantum abeft , quod ilti va-
ieanc aliqua aarione ad id compellere eofdem
de Balbanis , & Contociis , quinimo fi Petrelii,
& Saia vellenc proeorum interefle judicialiter
inftare, utique repeilerentur , nam & ipfi fine
caufa: &abfquetituIoperagerent ,nonenimalio
Jure venire poirunc , quam vigore prioris Or-
dinisdati per Paulinos, & Quaratefios , ideoquc
eildem obftarent ea , qax obftarent primisman-
dantibus,qui nequeunt a palpabili dolo excu-
lari , ut inquiC Card. De Luca d. difc. 33.de Camb
tnfuppLnumer.z.infin.ubi quod hoc eft abfolutum;
iicec namque fupponacur , quod ifti Veneci
negociacores iniverinc remilFam in Civitatem
53 Amfterodami , attamen ciim eadem remifla non
fuent efteduata, vel per eofdem de Petrellis , &
Saia fteterit, quominiis foret impedita per viam
fequeftrationis , aliorumque remediorum Juris.
fibi debent imputare , fi ex propria negligentia.
& culpa damnum fentirent , non autcm ex hoc
prsjudicium inferre Anfaldis , & Milanenfibus,
qui pr^fatos MercatoresVencosnonagnofcuut,
nifi tamquim reprsefentances perfonam decoao-
rum , uc ad rem animadvercic idem Cofi. d. remed.
i2.uum..^.Ver/.primu7n efl.
Diximus.quod prididos Mercacores Vcnecos
non agnofcunc , nifi tamquam reprxfentantes
perfonam decodorum , quia ucinam aliomodo
j^eofdem agnofccrevalerenc , haberent enim re-
greirum concra iploscamquamSciibences,ucpoft
Fab. de Anna , Surd.& Gait. tradlt Card. De Luc*
de Camb. difc. lo, nimer. 3. cum c^teris per Alanf.
confult. \().numero 4. &fecj^.& confult.^ii. numero
3-&fiq(l Rot.Genven. decif i.per tct. & decif 9.
nurnero ^.Veriim quia Tradafecuta cft ad compu-
tum illorumde Pauhnis, & Quaratefiis, lolvens
inhoccafu non contraScribentem immediatum,
qui merumorganum , &lnftrumentum priorutn
35Mandantiumreputatur,fc-d concra cum , cujus
commodo eadem Trada fonat , fefe convertere
tenetur , ex Burfat. conf.3(). numero 5. & feijq. gait.
decredi/.cap.i.tit.y. numeroi^cii. &fe^ij. perbellc
Card.De Luca d. difc. ao. numero 4. ubi praefentern
cafum
Anfaldi De Anfaldis
24 , .
carum individiialiter figtirat, & ulterius/»/' §. &
hof /l.mte rubncait , quod cafus ifte , in quo qua-
nior perlonx intcrvencre , dicatur novus , & ad-
hucnon refolucus, roliiinquefubllentat , quodni-
hilominus in rub(tantia(int trcs, quia Trahences
i^ ad commodumalterius illum reprsefentant , & in
ea fadi fpecic litterae Cambij confed^e erant
mediante c-cquivalentia , cftettiva cxbtiriationc ,
eumdcmque Card. De Lnca hudzz , &c fcqiiitur
aiier Carol, Amon. De Luca d. obferv, ^z-^^.ad Fran.
ch. rtHmero lo. Verf.fcrtbetjs , & in idcm confpi-
rat liocc. reffonf. 14. riHtnero 7. & 8. libro prt-
mo.
Cum igitur i primo ad ultimum non cantum
Cafus , in quo verfamur , exillat novus , fcd , ut
przemonet idem Card. De Luca d. difi. 55. nutnero
57 5. in Snpplemen.de Camb. pro a:quivocisevitandis
refleftendum veniat ad diverfas cujuslibet ca-
fus circumftantias , idcirco quatenus etiam con-
cernit polterioremcpiltolam,deceraenda procul
dubio videturpetitareftitutio , tum qtiia revera
Paulini , & Quaratelij habendi erant longe prius
pro decodis ; tum etiani , quia ncqiie racione
fidejurtionis fine pri-cxiftentia dcbiti principalis
judicari poteft obligatoria accepratio ; tum
Si denique , quia in omnem eventum natura-
lis arquitas , ac legis authoritas non paticur ,
quod apud Balbanos,& Contocios remancat harc
pecunia finc caufaingraveprajudicium illorum,
qui fuerunc adeo perperam , & dolose cireum-
vcnti.
CORNETANA FRUMENTl
PRO ANNONA URBIS,
CFM FRANCISCO FANO.
ARGUMENTUM.
Emptio, & venditlo ut dicatur perfcaa, qua:
tequiiaiitur. Et late cradatur, an, &:quandopc-
riculum FrumenticmptiperProcuratoicm fub
condiiionc J/ /;^» pUcHcrit Domifio cedat damno
Emptoris, auc Venditoris.
SVMMARIVM.
j Ettarratio FaBi.
2 T{efolntio Caufs.
5 Emptio , ^ venditio ut dicatur perfecla , re^uiritur
fitnultanet-u cortfenfus Etnpteris, ^ Vendiioris, cr
nurn. 4. ubi ampiiatur.
5 f^erba vellem emere ,feu vellcm vendcre non im-
portant perfetlam einptionem, & venditionem, ciim
ad httnc ejfeiiuin re^uirantur verba de pr<£'
- fenti.
6 Simplex Velleit.u in materia ultitnarum volmtatHtn
non importat difjrojitionein perfetlain.
7 Mfndatarius tenetur diiigcnter cujlodire fines , (^
formain mandati, nev illud e.vcedere potefi.
8 Mandatariui gerens coniraUHm pro Mandante potefl
in eo apponere conditiones, cr paBa favorabiiiora,
licet in mandato non exprejja.
9 Ar^nmciitum A difcretivo rnodo iojuendi efi in lure
vaiidijjimurn.
10 Contratius dtcitnr imperfeUits , ^uoties tjus eon-
ciufio pendet k placito , (fr volttntate Cenirahen.-
nurn.
11 Periculum rei ^enditx fpeElat ad Venditerem ante
cdnditionis eventnrn,e^nando Venditio fatta efifnb
coiidittone, f^ num. \7,.
12 Verlium fi placucric in contrailu etnptionis an im-
portet condittonem refolHtivam,vel fusfetijtvam.
13 Emptio , c^ Venditio condiitonalts dtcitur perfcHA
ante purificatam conditionem ^iioad effeclum p(jern~
tcntis,.Jecus atttem resheciu itriculi.
14 Pericuiurn rei Vendita Jub coiidiiiondJpcElat ad
Emptorem, fi agatttr dejimpiici deierioratione yfe-
CHs auttinfi de totali pereini/tmne rei , (^uia lune
pertinet ad rer:ditorem.
ly Emptto, & venditto fiBa cum refervatione ajfenfus
Superioris dicitur tmperfeila , donec idem ajjenfus
intercedat.
16 f^erbumrcmnneiC ad differentiam aiterius redeac
excludit pr^cedcntem abdicationein ,Qrfoiitm irn-
pcrtat continuaiionerfiL, , cr perfcVeranttam Ht
pritis.
17 Conditio refolutiva prttfupponit aiium perfechim , e^
pitruin , iick rejr/ivibiiem.
18 Apoca oneratorfa impreffa magts attenditur ijuoad
verba manufcriptafupeaddita a Tartibus , quam
ejHoadiinpreffa, ^Hxfe habtnt veiuii Jonnulaiium,
Cr num. ic.
19 Iridtiflria pcrfonit ^iiando eH ele-ia, nonpotefi hHhs
ejufdem perfonA victs fupplere.
21 VeritaspotiHs, cjHkmqHodjcriptHin efi,attendituriri
ContraSttbus.
DISCURSUS VI.
OBtuIit Francifcus Fanus vendere de Hor-
reis Cornetanis rubra 200. frumenti
1 Annonz Urbis,cumque Prifeftus ejufdem Anno-
nse mandalfec ejus Miniftro in eo loco refidenti,
qucd eadem rubra ;oo. recognofcerec , & cribra-
ret a fegno , che poffa effererectpientz.^ , & deinceps
ilkid confignaret Naviculario, praediftus Mini-
fter, fivc illiiis filiusnon bene conveniens circa
qualitatem.feucribrationem de frumenco facien-
dam cum Agence Francifci , candem cum eodera
Francifco concordavicquod ubi frumentum non
piacerec Pr^fefto ipfius Annonae , illud remanc-
rec ad compucum ipfius Francifci.
Sub hac icaque convencione dum fupra Cym-
bam cranfvehebatur adUrbemidem frumencum,
contigit ipfius Cymbse Naufragium , cxorcaque
praindeei\ difpucacio, cujusdamno ,& pericuio
cefferic Naufragium : Ec Ego ex parce Annona:
poft plurcs propofitiones habitas _in Tribunali
Gamer» , & refolutiones Fano favorabiles evo-
catus ad fcribendum , fcripfi prouc fcquicur , ac.
etiam deinccps cum fenfu Veritatis bonum jus
affiftere putabam AnnonaE : fed Caufa rursiis
2 pluries propofita, & fufpenfispracedentibus re-
folucionibus , finem ex amicabili compo/itione
recepit.
Regula nimium vulgata eft,quodadefFc(ftum,
Ut contraftus emptionis, & venditionis dici me-
f eatur perfedus , & confequencer tranflacivus do-
minii ad commodum, & periculum Empcoris,
3 nccelfe exiftic , confenfum Emptoris , & Vendi-
toris uno , codemque cemporeinfimul jungi,&
incervenire , per Text. in i. 'Trout cjuif^ue ff. de^
folHtioH. & l. ab emptione ff. depacl. Snrd. ctnf. 135.
rtum. n.
I
De Commercio & Mercatura Difcurfus VI. 2;
tiHmero 21. De Mont. in tra£i. de e?npt.^. ijHit.Ji.prin-
cip.ilt numero 47- Aioz.7. de contrntl.fiib titul. de^
empt.ijr vendi!. cap. defnbfiant. emption. Nicol. Ca-
tan. conf. \6. numero 7. (y fe^<j. Hermofll. ad leg.
partitar-five inaddie. ad Lopez.glof. 1. 1. g. lit.par.
5. numeroz. (y feq^.fol.mihi ^Oz.uhlfubnttntero 6.
ampltat cum GHttierez. de gahell. ejusfl. 18. »«»?• 8.
4 quodfaftavenditione adplacirum Emptoris,ifte
illico debeat alientire , nec fufficiat , quod die l'e-
quenti placeat , & concordat "^t. corarn Buratt.
decif. -/^6 .?ium.').
Htijulmodi autem fimultanea conjunftio con-
fcnfuum nullibi in prsefcnti cafu verificatur ; fi
cnim fpe(5iemus Epiftolam Prxfefti, hic procul
dubio confenlum expcrtabat Francifci , ibi , for-
rei dite righe di f. S. & per confequens nullam
5 prxfef^runt perfedionem , ut in fpecie dc verbo
vei/em h hac ipfa materia Emptionis , & Vendi-
tionis j^AyLcit originalisin /. /n Vendentifinfine,
ibi^ue Cyn. tiumero ',.'B*td. numer. 27. Salicet . num.
11. C. de contranhend. emption. Mantic. de tacit. lib,
4. tit. ^. numer. 15. Fabian de Aion. dicla quafi.^.
principali numero 15. de empti«n. gr vendit. Gratian.
difttpt. 545. num. 4?. & 44. Mart. Medic.exam.
Senen. 5. nnmero 45. & 4^. & in terminis ultima-
6 rnm volimtatum T^imitt.fun. conf.^n.num.^j . & j8.
Honded.conf. /\6.nHm. ^6. Verf, (■^oluntas , Magon.
decif. Lucen. 81. 7mmero i^. T^b. deTeflam. cap. 6.
e-v numero 159. cum fecjc^. Capie Lair.decif.i^o.num.
2J. verf. (ir illaverbo, Rot. decif. i;r. numer. iz. &
I^.par.i^.rec.
Idemque , & clarius dicendum eft refpeftu
commifTionis direftae Falgario Miniftro ejufdem
AnnonjE , in qua non libere , & abfolute , fed
limitate mandatur , uc Frumentum debeat efle
h^onofciuto , crivellato , e girato fecunde il btfogno,
kfegno pofla efler recipiente ; Ideoque priufquam
Falgarius uti Procurator , & Minifter Annonje
dare poffet ullam perfeftionem contradui , ne-
7 cenTe erat , quod ifta qualitas adeflet , & ab ipfo
recognofceretur, alias exceffifltt fines mandati,
quod facere non poterat , ex congeftis per Her'
mofill .ubifupra gtof.^^.leg.dfi tit.'^. par.^. n.i. &Je^^.
Purpurat. conf. ^66. numero 19. Rot. decif. 79.««-
mere 2. &feqej. par. 6. & decif. 7, numero 5. &feqi}.
far. 8. Vrceot. de tranfaH.ij. 14, numejoi. licet e
converlb polTit Procurator , vel Miniller ad majo-
S rem cautelam apponere conditiones fufpenfivas,
»eIpa<ftaConftituenti favorabilfora , quantum-
vis in mandato non exprefla , ut tradit J/ex. in
l.fi qms tnihi $.fi corarn ff. de acejuir. hitred. cum
alijs pcr Rot. decif. 247. numero i.0- ^.coram Card.
Cerrg.
Maxime quia in eadem commiffione manife-
fte adeff difcretiva , quoniam ctim illa etiam ref-
piret rubra 100. frumenti pro ufu proprio Fran-
cifci , ipforum rcfpftu injungitur , E quefloGrano
fia di che conditione fi voglia : quando autem per-
tradatur de aliis rubr. 200. ad ufum Annona;,
prxcipiuntur fuperiiis recenfita; coiiditiones,pro-
indcque eo magis convincitur , Falgarium non
potuiflTe libere , & abfolute Granum pro Annona
reciperc, fed conditionaliter , & qualifica-rive,
9 juxta validifTimnmargumentum, quod a difcre-
tivo modo loquendi iemper cmergit , ad tradita
per Parif conf.-^o numcro i^.tib.^. Menoch. conf.S').
nttmero no. verf. Quod nen fuerit , Rot. decif.zC^.
nHm.^.par.ii.&dectf.^^^.num.n.^ ii.parte 18.
Verum defeaui poteftatis adjungitur alter vo-
Juncatis , quia Falgarius difcordavit , remilitquc
controverham arbitrio , & placiro Prseftdi , fic-
loque^cum oporterec de novo conjungi Partium
con.cmum , conrradus procui dubio rcmanfic
imperiectus , ut bcne z<ixQmTex.tn l. Imer fli-
pidantem , %.fiSt.CHm , dr ibiglof.ff. de verhor.obti.
gat.Vrceot.de trunfaU. qusfl. 10. numero 23. & 24.
& m puncto empcionis Ro,. coram Pamphit. decif.
525. numero'j.& decif6%i. numero n.tarte 4. tom.
S-rec. ^
Atque hinc cum approbatio contraaus pen-
deret ab illa condinone fi placeret,\oc\.im fibi vin-
11 dicat ea propofitio, quodpericulum ante appro-
barionem, & deguftationem fecutam non atti-
nct ad Emptorem , & Gomez.. var. tom.i.cap. i.ntt.
31. ver/. unde eiiam , (Jiioz.z.. de emption. cap. de
accident.emption.numero 2-..^fflia decif^.^g.nurner.
namero io.Motin. de contraU. diff>Ht.i66.'verf.lnter
res , lS[icol. Burgund. depericut. & culp.in contrail.
cap.-l.numer.i-j.Capic.Latr.conlfi.l^^. numer. i.\,&
15. Carpz.ov. de lurifpr. Foren. pur. 2. Conflit. aj.
defin. 12. numero 6.& 7, Tremler. feteEl.disJut.tom.
l.dtffut. 28. thef 8. infin. litt. d. verfi atiud enim
efi , 8c m punfto rei deguftandse , Scheplitz in
prornptuar. lur. tit. 14. §. 11. numero 9. citm duoh.
fe^q. Georg Struu: in pandeU. exer. 18. thefi 54. pofl
med. Verf.p.prAter admenfurationem , Pegafi rejol.for.
cap.^.numero 145.
Nec dicatur , quod illa verba non piacendo a
tJ^fonfignor Prefatto, refliacoito del Stgnor Fran-
cefcoFani, importare videantur coiiditionem re-
12 folutivam , non autem fufpenfivam , ad Text. in
l.fi res j. ibt^uegtofff. de contrahend. emptton. &
tn §. Emptio , verboplacuerit Inflit. de empt.& ven-
dtt. m quibus fieri videtur diftinftio inter verba
^mnuw^fiplacueYit , & negativa/ dif}licuerit:
Piures enim evidentiffimae iubintrant refponfio-
nes,quarum imguls de per fe (ufficiunt , infimul
vero juna^ dubjo procul exuberant.
Et primo, quod memorata diftindio loqui-
^"J^aumtixzt , & procedit ad alium extrancum
eifeftum , nempe , ut contrafius , adhuc cenfeatur
perfeaus , dominiumque forfan reputetur tran-
15 flatum quoad iilicitam poenitentiam,& retrada-
nonem , fed non habito rcfpedu ad periculum,
cujusgratiaplacentia, five difplicentia Prjefeai
requirebatur ; Non enim valet argumentum , con-
tradus fuic perfedus , & dominium tranflatum,
ergo periculum pertinet ad Emptorem , uc per
celcbrem Theoricam Baldiin l. neceflario 8./ de
pericul. & commodo ret vendit. cum concordant.\a.tc
advertit U^fanf confutt. 5. numen^j. egrigie Surd.
conf 38. numero n. e^ 12. Gratian. difccpt.^x^.num.
i^.Guttierelj de Gabell. qu.tft.-j. numero 18. Her-
mofilt. uhifupraglof 3. /. 2?. tit. 5. numero \,fol, mi.-
hi 532. &aIios congerit Sahelt^infumm. diverf.tra-
ilat.tam.Uit.P.^.ij.num.3.
Sccundo certius , quia id locum haberet,
quoties ageretur de fimplici deterioratione fru-
menti ; tunc cnim obijci poflct , quod eadem dc-
terioratio fccnrapoft confignationem, & ante-
quam fi-umentum rccognofceVerur a Prifedo, ce-
i^deredcberctincommodo Annonae , fecus autem
in prifenti , ubi rotum Granum pcremptum
eft , adeout deficiat extremum neceflarium cgn-
ventx placentia; , five difplicentiz , fecundum
ca , qua: optime per Text. tn d. t. neceffario ff. de
C pericHl.
■<
i6
Anfaldi De Anfaldis
pericul. &commod.>-eivendit. Gorr.ez.. Var.refolm.
dicio tom. X cap a. de emptmu&vendit. anie num.
yy.verf. Itemprsditla , De Martn.rcfohit. cap.z^c^.
mmero 5.&/e^q- tom. i. & omnium mdiusHerMo-
fill. Hbifiipraglor I- & 2-^- i^- tit.^i.par. 5. numcro
j.ubi riipponcnJo totum id , quod proban mren-
dicur per d. Ttr.vt. in l. 3. de ccntrahend. empiion.
nempe qiiod contradus valeat ex tunc , per hcec
vetba relpondct, fiverh intotum rcs pereat peri^
cidum tfi Vtnditorii , ^iiialicet. contraUiisvaleat e.v
tmc, non repertturres , ^tufutt Vefidita, & f dica-
tnus , quod retrotrahatur , non repcritur e.vtrer/tum
habiled que , (fctlicet rcs) ut ficiio inducatur , be-
ne eciam diftingucns , & rationem affignans Al^
togr.id.vonf 15. nttmer. \. lib. i. Gtbaliin. de univ.
rer human.ne^oc. lom i. Ub- 4- cap. 4. confett. 4. nn-
Vtero 8.
Tercib , quoniaffl eadem diftinftio , & refpe-
dive cenfura d. Textn in /.3. congruerct, quoties
percraciccar de emptione & vendicione cclcbra-
ta inter principales incer fcdireiae contrahcnces;
fed minime apph'catur rei geftaj per Miniftrum,
& Procuratorcm , cumenim ifte refervaverit be-
15 neplacicum Superioris, donec illud incercCTerit,
concradus remanebat in pendulo , uc in cerminis
de alicnacionc hA^fulvo bencfi.icito 'Domini ha-
becur perS.i/(j:^^. in l.-.byryn. Crcdit.par. l.cap.-^^.
numero 1. &fcejcj. & late firmatum tuic in I{e?nana,
feii Jlbanen. Vinc£ 10. luru) 16 jo. coramb.m. Al-
bergato imprejja deciftone 8l. pofi. forr. ^O pa^*
futttr. fuccef. e.\- numero i^. cum pluribiti fequtn"
tibus.
Quarto , prster omnem hsficacionem , quia
Falgarms poft ea verba non piacendo &c.non dicit
ritornia conto del Signor Francefco Vani , quod ah-
quo modo prae fe ferret cfFcfitum pafti refolutivi,
fed refti a conto ; verbum iiquidem remaneat , ad
ditlerentiam alcerius redeac , imporcat inabdi-
cationem dominij , & perfeverantiam in antiquo
ftatu , abfquc uUa penicus alceratione , ad Te.xt.
incip.fie.v bono de poenit.diflinct. ^.l.fed fimanente
f. de precar. l. fed hoc itafi. de re Iudic. amjfione^
ff. de capit. dtnnniit. Bero conf 204. numero 6. verf
& eo lure lib. i. Vbald. decif 114. numer. 10. verf.
& di^a conclufio confirmatur , Merlin. decif 547-.
numero 7. & tn rec decif 650. num. :;4 par. ^.tom.
3. & coram Coccin. dectf. 1784. num. 6t. repetita itt
•).par.rec. decifi<)'J. numero Vp.quodque e con-
verfodenaturapadirefolucivi fic aftumprsfup-
j-^ponere perfjdum & dominium jam cranslatum ,
itau: dici dLbuilfjt , ritomi acontodel Sign. Fran-
cefco , Card. de Liua de Regal. difc. 24. tnfin. & ds
Donat. difc. u ex nu.^.& de SacccJJ.difc- ii.ntim.^.
& mze eum Mcioch.conf.ifii.nu.M Merhn. Pigna-
teU.conir.for.cont.z.cap.^o.nu. l.& z. "^ta decif.lo^.
, num.^i.par.^y
Cocterum nulla vis fieri potcft fuper dido Te-
ftium probave concendencium , quod frumencum
foret requifit.-E quahtatis quodque Apocaonera-
toria easdcm optimas qualitatcs prxfupponat ;
quatcnus cni.n pcrcinec ad didum aflcrcorum
lcftiiim ,ulcracxccpuones aniaiadverfas in fa-
6to , facis eft n fpondere , quod cum Fanus pallus
fueric convcniri fupcr orca differentia circa eam-
diin qualicatcm , Cbe non piucendo refti (ifiio conto,
iphu^propcercacoufeirio quodcumq; gcnus con-
trariic probacionis excludic , ex vulgacis. Quo-
vero ad Apodi.xam onccationem, nulla venic
16
18 faciendi confideracio fuper verbis in formula im-
preiVa recenficis , fedinfpicienda eft pra?fatama-
gis aperra Partium convcnrio , ut in punfto op-
tiiram adducendo rationem rclpoudit Rcta m-,
Romana ^fjecurationis u. U^'/ aij 16^6. $. nihilo
rep-agaitibus ciimfeq.eomm Card. Taya , cujus par-
ticula Lccenlctur in calce, quxvc fuic poftmo-
dum in alijs ejuldem Caufas propoficionibus coiji*
firmata.
Dcnique pro coronide infurgic aliud de per fe
diiicrccuni inotivum, & fiindaiiKntum , videlicet,
quod ciim toca perfe6io Concraftus deducacur
cx fado ftlii ipfius Falgarij , hoc ipfum eumdem
contraftuni , quatenus aliquo mo'do Annona:
prajudicare polfcc , infringic ; quia ciim commif-
fiodiredia tllet illius Patri , & ex fuprii ponde-
ratis exigcret pcilcrutacionem qualicacum fru-
10 mcnti , eleda idcirco nofccbatur induft:ria Perfo-
nsejufdemPatris, & confequentcr non poterac
alius ejuldem viccs fupplerc , ita Parif in confiU
af-j.num^'i).& S^.lib.i.lafon.in l.i.nuyn.z^.ff. de Offic.
'i>aocurat.& poft Ciidas de ernpiion.cap.iy num.^o.
Hermo[ill.glof').l..\%.tii.-.par.y nu.2^.foI.mihi 579.-
Cyriac. ce»f r.384. num. i6. & 17. Attolin. refoi. 2a<
fer tot.
R. P. D. T A Y A.
Romana Airecuracionis.i
Mercurij i^.cPita^ 1676.
Ih decifis ij.Iunij 1674. hodie DD. fteteriinti
&c.
Nihilo refragantibus diSis vcrbis formuisE ge-
neralis imprelli , daWhora , chefaranno carichi , i
cominciati a caricare,-AVik\uc fequentibus aftecura-
tione d'ognipertcolo dtfuoco, depreda^none, ogettita
in Mare.
Qiiia ficuci didaverba funcimprefta in formu-
20 !a gcnerali adinvcnta pro aftecuratione Merci-
um , & eftcftuum onerabilium , ica quoque ibi-
dem referuntur ad ipfas Mcrces , & cftectus one-
rabiles , pro quibus in formula eft impreffum ab
inicio miignum illiid fpaciuip , jn qtio cribuitur
id.quod fuper re aflecurata Pactes pacifcuntur;
& ineo fpatiopoftfcripcam, convencamquc affe-
curacioncm Can bij Maritimi fcquuncur iupra re-
laca verba , con dichtaraz.io:ie , che in cafo difiniflro
nonfia tenuio l'AjJecuratodmonftrar'altro,cheia/em--
piicefritiura dei Capitano, &c.cx quibus fequicur,
quod Coucrahcntes adaptando convcntionem aC-
fccuracionis nacurxcontractus Cambi; Maricimi,
( in quo non requiricuroneracio j voluerint , ut
parerat, in hoc recedere a formula imprefladc
oncracione loquence , & de illa nullam habere
racioncm , non folum , quia in illo magno fpa-
tio exprefle convcnerunt , uil aliud e(Ie often-
dendum ab Aflccuraco , quam fimplicem fcriptu-
ramCambij , in qua exprcfle quoque convcntum
cft Cambium Maritimum deberi, l]ve Navis redi-
rec vacua , five plcna , ibi , eiiam che venijfe fenz.a
Ciirico aicuno , e dovere pag.ire vuotoper pieno : Sed
cciam quia poft verba impreflTa , dalVhora , chefa^
ranno cominciate A carictire ,^vo'\\\ox\\m limita-
tione , & relative adea, t.]ux fcripta fucrunt in
magno fpatio fuperiore fcripferunt , in tutto come
fopra , habita relatione ad contrafium Cambij
Maricii^i,
De Commercio & Mercatura Di/curfus Vll. 27
Maritimi , qua? relatio indicat , qiiod claufulx
onerationis , ignis, depraedationis , & jaftus in
Mare erant omnino extraneae i &. inapplicabiles
credito Cambii ; Ec proiride fupradida verba
vel intelligenda funt , quando formula Alfecura-
tionis imprcfla adhibetur pro Mercibus trajeclii-
21 tiis , vel attendenda non funt in cafu pracfenti ,
cum in contra&ibus potius rei veritas , quam
fcripcura infpiciatur , /. i. C. plus valer. <^uodaj^it.
Rota corarn "Bnrat. dec. iij. ««w. 22i
LIBURNEN. GIRANI
PRO ANSALDIS, ET MILANENSIBUS,
CVM JO. ANTONIO HUYGENS.
ARGUMENTUM..
Dc eadem materia , de qua in Difcurfu ptx-
cedenti, &: an periculum frumenti cum precio
in lingulos tumulos dilhibutodurancc dilatione
ad recipicndura conventa fpedec ad Venditoi
rem, velad Empcorem. Utrum fufficiac,quod
Vendicor ordinera de recipiendo feceric , &
Empcor accepraverit , & inchoaverit receptio-
nem ; & allqua de interefle quanti plurimi debi-
to ad favorem Eraptoris.
SrMMARIFM.
t FaHi feries.
2 Periculum rerum confiftentium in pondere , numero i
vel menfura ante ponderationern , nHmerationem,
vel menfurattonemfpeUat regulariter ad vendito-
rem.
j Ordo , vel M andatum de confignando non importau
confignationem, & aliud eft mandatum de faciendo,
aliud ipfum fnclim.
4 Crdo , vel mandatum alicui Banc^ , Vel Mercatori j
dtre&urn non fujficit in creationt Cenfus loco nu-
merationis in eo reefuifitx , & num. 5. ubi de ra^
tione.
6 Tempus ad men/urandam rem emftamfacit fufpende-
re contracium emptionis , donec vel ipfum tempus
fuerit elapfujn,aut receptiofecuta.
7 Tempusnoncuriit, nifipurificataconditione.
£tfifuerit a Contrahentibus affignaturn non currit ,
ntfepoft ailum , qui ex conventione , vel de fui na-
turd debet pracedere , ibidem.
8 Qui ex conventione habet tempus ad exhibendum ce-
dulamftbi confignatam ntn dieiturin mora ,fi du-
rante tempore non exegit,nec intertm ejus eftperi-
ctilum nominis exigendi.
^ TDilaiione durante adrecipiendum nulla currit mora,
Vel periculum, & num. 10. ubi ampUatur , etiamft
<juis recipereincoeperit
Liburni ab Antonio Huygens tumuIos,feu Sac-
cos 2000. frumenci, mediante confueta inrerpo-
fitione publici Proxenetx , unde in ilHus libris
appolita de more legebatur paftita vendicionis
hifce verbis conce^tSi, rendeilSign. Gio. Antont,
HuygensaSii^ntri Anf^ldi ,e MHunefiSacca 2000.
0 ^nelli faranno di grano in Magaz.z.ino a lire 21. tl
farco , tempo un mefe di rifpetto, tam» perricevere,
che fer il pagamento , ific.
Cumque in executionem praefaci contraftus
folummodo fub die 29. cjufdem menlis Dtcem-
bris Joannes Antonius opportunum ordinem ,
leu mandatuni de confignaudo cuidam Cuftodi
direftum conliguanTet Emptonbus , ifti eumdem
ordinem inconcinenti oIlenderuntCuftodi,atque
declarando fefe paratos ad inchoandam Grani
receptionem, iaterimordinarunt eidem ,uc Sac-
cos ?jo. cuidam Naviculx Pacrono confignaret,
idque de fafto Cuftos adimplevit.
_ Veriim ciim dcinceps confimile mandatum fub
dicjo. ejufdem mcnfis, fuper aliis tercentum Sac-
cis aJteri Patronoconfiguandis, fuiflet aCuftodc
fub die j. Januarii demandatum pariter execucio-
ni ; Evenic , quod ex abrupto die lo. fequenti
idem Cuftos ad Ecclefis confugitafylum.afleren-
do, frumenta fub ejus cura reliaa defecifle.
Quamobrem fuborta difficultate , & contro-
verfia inter Joannem Antonium Venditorem ,&
enunciatos Socios Emptores , cujus damno,
& periculo defecerir fiumentum , in fenfu etiam
Veritatis exiftimavi , ad Venditorem perti-
nuifle,
Tota fiqmdem ( dicebam ) difputatio reftrin-
gitur ad celebrem difcuflionem l.i.i^ tot. tit.f. ^
Cod. de pericul. & cornmod. rei vend. ad quem ni-
mirunr deficientix cafus fpeaare debeat , atque
fuper hoc refolutive procedendo exiftimarem,
quod ad Antonium Venditorem attineac ; cum
enim in pr^fenti peragatur de venditione rei
confiftentis in menfura , ac de pretio in fingulos
tumulos diftributo.ibi ,^/«>ff 21. ilfacco , indubi-
tata fubincrat conclufio , quod ante fecutam nu-
merationem , dominium remanere diciturpenes
ipfum Venditorem , omneque infortunium exin-
decontingensillius incommodo cedere debec,
ex Text. individuali in l. quod f^pe 35. $. in hts f.
de contrah. ernpt. & in l. 2. C. de peric. er commod.
rei vend. cum concord. pcr Fabr. in Cod. eod. tit.
lih.^^.tit.-^i.defin.i. Mangtl. de eviU. (juaft. loi.n. U
dr 2. Rebell. de oblig. Infttt. par. 2. Itb. 9. ^«^7?. 15. i
num.i'). Crat. difcept.^^^. num.i^.^feqt^. Card De
Luca de Regal. difc. \\%.nurn. ? Sertorim in conf.
untc.impref pofi reffonfa Sadarinifub nurn. 51. verf.
contra Baldum.
Neque juvare poteft Antonium , unicum refu-
giumordinis . feu mandati de confignando , ut
fupra, per cundem fadi ufque fub die 29.Decem-
bris, quafiquodab hujufmodi mandato refultare
valeat propriae obligationis adimplementum:
II Interefe ejuanti plurirni debetur a vendttore , nifi 3 Quoniam clara emicat in Jure refponfio, quod
eonfignaverit in tempore frumentum. . • . ^ . . • .
iJifaxime ,fi venditor non haberet reveri dominiHm
rei, quam vendtdtt, nurn. u.
DISCURSUS VII.
EMerunt Laurentius de Anfaldis , & Cofmus
de Milan«nfibus Socii in llatione Bancacia
aliud fit mandare , aliud confignare ., aliudque
mandatum confcribere de faciendo , & aliud
ipfumfadum.prout infinitispropemodiim exem-
plis edocendo firmarunt Alex.ionf.i.nu.^^.Ub.'). ^
prius conf.qo. >!.(). /ib.i. Surd.conf.^^i. nu. ij. f^ conf.
ll^.nu. i.Rota decif.\6l.nit.ii.& 12. corarn Btchio,&
dec. 27. num. -j.par. 16. & dec. 64. num. 7 par. l8.
recentiormn.
C 2 Quodque
tS
Anfaldi De Anfaldis
Quodque revera multom , totoque Coelo di-
ftcnr n.nplex mandatnm , feu ordo ab cftediva
coii'ianationc , nimis ad rem animadveituntDfl-
[Jores^in terminis crL-rionis Cenius ad formam
Bull.T B Pij.V.juxta qiiam ciim rcqairatur cftc^i-
vanumcratio pccunix- , tranfithodiefine contro-
A veriia jquod non lu^ciat fimplex ordo^fcu man-
datum alicui Mercatoridireaum de folvendo pe-
cuiiiam,fcuprctium crcationis ejufdemCenfuSjad
eftcdum , ut dici valcat fada , five fccuta numc-
rario , prouc poft Ceric. de Cenfb. ultofcju: tradit
Card. de Lmch difc. 4. ninn. 5. de Cenfb. Kota coram
Cavaler-dectf.\')<).nHin.%.& in Licien.Ctnftti -J.Maij
1655. corainTrtolo itnpreffa decif. 11. w«w. 5. & feocj.
far. ii.recent. & decif 495. nmn.). &feijq par. 14.
& inNeapoliunaCenfui 10. ftinii 167?. corarn Al-
bergato Decano , cum alijs elaborate colkaisper
Sabell. infimm.diverf tracl. tom. i, liit. C. «i.n.wM-
mero i. .....
Idque fub evidenti, palpabihque ratione , quia
plura polTunt accidere inter mandatum , ac ipfam
5 effeauationem mandati , propter qute fubfcqui
nonpoOitnumerario, autconfignatio, unde dc
facto contingatilludidem,quodadpra;fens e-
venit, videlicet dcfcdus rei confignandx , feu
numerands detempore peticionis fidx per eum,
qui prxfatum ordinem accepcaverat , ad ea, qu.-c
in fupradiittisterminis obfervando referc Carcin.
De Lnci d.di/c.j^.n.^.de Cenfib.Kuta dectj.n.nu 9 &
clarius dec.ii'6.n.\i.par.\i.recent.& d.decif^^^^.m.
'].& feijfcj.par.x^.
Vacilius autem.fine hsfitatione in cafu noftro,
ubi menfuratio fdcienda non erat incontinenti ,
fed Menfissi.d recipiendum frumentumintcr Far-
tcs reperiebatur arPgnatus ; Ideoque ne prsfa-
tum intervallum retwrqueatur in odium illius,
£ adcujusfavoremadjcaumfuit, profcdo dicere
opottet , quod ufqucquo Menfis elapfusnon fue-
rit , femper in fuspenfo remanferit effetfcus prrfa-
XX menfurationis omnino , ut fupra , facienda? ,
quodque ipfum tempus non incceperit decurrere,
7 nifiptiuspurificataconditione,& ordine con-
/ignato, per Text. in L T,. i.fi^jnis haredi f- de^
fiaiu Hher.glofin I. iliafltptilationef Kaien.ff.de^
vcrh. ohltrac. Soccin. conf. -jS.lth. i. quem rcfert, &
fequitur rjv^^Kf/l. de reiratl. ttgnag. § prtrno gloff.
10. nuwero 49. &f€ciai.Antonell. de temp.legal. lih.i.
cap. 12. nurner. t. Rota .ipiid. Spad. vxnf. ^i^^.numero
11. itb. 2, & coratn Cecctn dectf 1280. numero il. &
coram T)uran. decif 365. nnrnero i<). & fe^ej. nhi
fttb nurnero 22. pcr Text. inl.tali in princip.ff.de lur.
dot. ctirn concordan. tradit tempus a Concrahenti-
bus afTignatum non currere , nifi poft aftum > qui
de fui natura , vel cx convenrione debet prsce-
dere.
Etquidemprxdicftatemporis adjeftio intole-
-tabilepotius praijudicium importai^ft contra om-
nem verifimilitudinem , ac jntemionemPartjum,
quae volucrunt tribuere, ac rcfpcdive recipere
8 Mcnf^m di rijpetto tantoper riccvere^ , <jUanto per
i/pagarnento, quotics dato ordine de confignan-
do, confignatiodebcret haberi profada, ac non
duraret rcfpedus , icu commoditas oblata per
Wcnfem ad reci^Tiendum ; cogere enimadillud ,
quod commode fieri non potefl , ac propri.-c re-
fifti convcntioni , inurbanum e(re declamat Dec.
in l.pertculnm in fin.ff.fcert.pet.6c cum eoRota co-
VAm Capttiaq. decif.i66. ntm.-j.par.prima ,quam
fcquitur d-O^/f r d.decif.t'^^. nu.i. qu3c loquicur m
terminis CcduUc darx ad exigendum ,& fiiperad-
dito Ole.i de ceff.Iur. S.ii ell. tn juinrn. diverf traUat^
tom.i.iitt.C.^.ix.nti.^.
Atquc ex hisexcUira manifeneremanet mora,
fine qua iuipoiTibilc ci^.quod ance numerationem,
fcii mcnfurationcm adualiter fadam periculum
rci vciidicafcranfcacin tmpcorcm , quoniamdu-
9 rancc dilatione ad aliqiiid ficicncium, nulla vaicC
impucari negligcutia , qux mitcr cA niore . ut ex
JB.iid.in rubr.C. de ufitr. tnf n.opiimu tradic Alan-
gi/.de evttl.cj •^.^.nH/nero i.6<. in.igis prcecise '/'fl7?/>.
refo/. M^.nnmero \o.& ferjq.Hfque ad fin, ubi quod
loica fuit judicarum etiam pundorcccptionis, feii
conligiiationis inchoati , &; non finica? , & gene-
raliccr habetur tirmatum per Rot.Aecif. 94. rturoe-
ro 6. p Jl Aierlin. Ue pignor. & deaj. 419. nttrnera
i^.pfirie 16. recent. Card Ccrr. dccif-JoG.nt*.^.
Dnm igitiir cx hucufquc ad evidentiam dedu-
dis apparet , quod numqiiain fecuta dici potefl
mcnfuratio, &confignatioipruisfrumenti , quod-
que pro ea ex parce Emptorum de prifenti infi-
fiicur , illaque pcr Antonium dencgatur , perne-
celle fequitur , quod nonfolum libcratio compe-
tit a pctito rcfiduo pretii, fed ctiam ab Emptori-
busad damna, & intereffe pcragi valct, habica
II ratione quanti plurimi frumentum vcndi potuif-
fet, prouc fub hifce prsecifis verbisindividualiter
refpondit Rotain Komana (j-ant 1:^. Nover/,brii
1641. corain Card. Cerro irnpreff. decif. 47 1 . nHr/iero
2.er 3. par. i^.recen. poffmodum confirmata dicif.
4'J9. nutnero z.edd.par.().&c generaliter deeo, eft
obligatus tradere i:ami.tam Pacion.de iocae.cap. jy.
n.62.cnrnfetjci .RotacorarnDurarn dectf.^.^fi.per tot.
Iflaque ctiam dcducuntur cum pra:fuppofito ,
quod revcra quantitas frumenti venditi, inHor-
rco, ac de libero doroinio venditoris exiftcrct,
quando fuit ceiebrata venditio ; quoniam fi iila
i2tuncnon adelfet, ejufque interelfentia probata
non remaneret per Antonium , nullus prof.;d6
fcrupulus remaneret , quod fupradida damna , &
interelTe deberentur,ex quo cellarct identifica ve-
rificatiocafusfortuiti inea rc, ac Vendicor tene-
rccur ex integro ad obfcrvantiam Contradus,qux
pr^didum parit interelfe , ad /.quod fape §.firet
Vendita infin.ff.de contrahen. ernpt. & ex Txt. in i.
l.ff. de an.empt.bene notat Mangil. deevtU tjuxfi.
Ii.num.2i\.& 25.
Refo/utio iJliM Caufa htthebitur iafe^uenti Dtfcur-
fu.
IN EADEM CAVSA.
ARGUMENTUM.
Perpendicur , dcclaratur , ac refponcierur
Manf. confiilt. 5. Pcriculum rei vendit^ ad quem
fpedcc , li fuit vcndita in toto , vcl in parte : Ec
differentiavenditionisfacbac ad corpus , vcl ad
menfuram Droeffcclii pcriciili. Verba , quotquot
ftnt vel cjuantumcumque fintyQi\\ &: quomodo im-
portent focaiiraccm. Erapcor quando dicacur
in mora recipicndi ; &: cx cjus fciencia , quod
resjftetin tali loco, velfi dixcric Cuftodi , ut
illamancrccadrui difpofitionem , an cenfeacuc
etiam llifcepiffe periculura.
SV M,
De Commercio & Mercatura DjTcurfus VlII. 29
SVMMAIilVM-
1 Refohitio Cauft.
2 In Itire nihtl efl tain ptnElum , cHJus contrArium ,
apparente aliqtia ratione , atientari non fof-
fit.
9 Mau!. confiilt. %. & lofeph De Rofa confult.tjS/j/^-
nc perpenAmtHT , cr deeUrantftr , ©• n»m. 9. (^
10.
4 Do£tortm diSla non funt attendendk, ifuando lura
funt clara in eppefitum.
5 Texr. \n l.quodfepc , §. in his > junfto §. ergo &
H grex ff. de contrah. empc. & ejia intelledit), ^
num. 7.
6 Emptto ad ejfeElim pericnli dijfert , fi fuerit cele-
bratafub itnico preito , vel diflribmo in fingiititt
res venditas.
Periculum in vendiiione rei numemndji ante nu-
mefationem contingens pertinet ad Venditorem ,
ibidem.
8 F(ndi:to Gregis importat Hniverfalitatem , Qr tota-
lit.Hem , c^ tamen fi in finmla capita fuit pre-
tium dtflributum , ante numerationem efl f^^endi-
toris.
9 Bald. in l. ficut iz. fub num. l. C. de ad empr.
& ibi Paul. de Caftr. fub numero 4. in tjuibus
terminis proDtdantj , (^ an eorum fententia fit
vera.
10 Fend.tione faUa totius FrUmenti , Vel Fini , a/L.
dicatur ad corpm , vel ad menfuramad ejfe5ium->
augendiy vel minuendi pretiu»t-> , 0- numero n.
ubt referuniur impngnantes Baldi & Callren-
fis.
EtejHtdad aiiumejfeclum pericu/t, ntm. 12.
13 IJenditio d.icitur facki admenfuram, ifuando fuit in-
ccfptitm a menfura, non A corpore.
14 Pro fubflinendo uno inconvenienti necejfe efl aliafe-
^ui inconvenientia.
15 Fenditio fach de certo numero rerHm cum adjunHo,
& quotquot erunt,ye«, oquelle faranno,<i«
dicatur ad corpus, Vel ad menfuram.
Quid tfipretiumfuit conftitutum profinguHs rehus «»-
merandis, num. 1 6.
11 Ferba quantumcumque C\X.,cjaiidimportent.
1% Menfura (juando dicatur adje^a demonflrative, Vel
Itmitative.
Et anid operctur mala exprejfio menfnr^yfifuerit faih
fcienter, ibidem.
19 DoEloribus Confulentibus non efl fides adhibenda ,
nifi injpeElo fine, cjuem habuerint Caitfe.
20 Scientia,^uod Frumentum, vel res vendita maneret
intali loco, nonfacit, cjnodpericuhon fit Einptoris
fcientis.
ii IntereJJe tjuanti plurimi debetur per Venditorem
Emptori , <]nando fitit venditum Frumentum ifi->
genere generalijfimo ,fecus fi de tllo certo loco,vel
ifecie.
22 tJ^ora non poiefi impuiari Emptori , finon levavit
rern venditam ditrante dilatione ad recipien-
dnm.
23 Pofth. refolut. 114. in cjuibus terminis lofuatitr.
24 1>eri:uli ad cjfeclum cautela eft , <^uod Fenditor
interpellet Emptorem,utfciat, remfiare adfuipe-
ricu/um.
25 Periculum anfit Emptoris , fi ordinavit Cufiodi rei
emptx. Htrem teneret adejus difpofitionem, & nu-
mero iS.
2<S uirticuh nonadmittmtar,ubi matcria articula,^
fit trrelevans.
27 Domnit tranfl.mo in Emptorem fieri fotefi ad tri-
plicem effeaum, ^ cjut iflifinr.
29 fenditor .fecuta perfenione venditionis ,itaHt ncn
poflitpmmtere , non potefi amphus diffonere de re
Vcndrta.
?o Chnfda conftituti hcet imporient traditione?^
flcLim.nonfactt, ut pertcHlnm transfundatur itt
Emptorem.
31 Udf.x ^utd debeat obfervare inpr^benda fde Tefli-
bus. -^ -^
Etprx/ertim in materia perfebli contraaus emptionls,
&vendttiot.is,tbidem.
DISCURSUS VIII.
POflquam edideram Refponfum , de quo m
pricedenti Difc. fuit per modum objedi al-
legata Confultati» Manfii la 5. qu£ pr»diit feie in
fimili calu, ac firmat, periculum Frumcnti perti-
nuifle ad Hmptorem. Sed ego altiiis reaflum-
pta matcria perftiti in eadem opinione , ac re-
fpondendo cidem Manfio tum ex dinTimilitudi-
ne iljius cafus , tum ctiam cx iplis principiis Ju-
ns, & puudualitate DoElrinarum dcmonftravi ,
fundamenta Manfti fubfiftere non pofle , & prouc
1 Ego cenfui , fuit judicatumin Confulatu Merca-
torum Pifis refidcnte , privio Voto Afl^eflbris,
qui tunc erat Eques Francifcus Maria Ceffinius ,
PrimariusUniverfitatis Pifanx (.eftor, & ncdum
JurirprudenriiE valde peritus , fed etiam huma-
nioris , & polkiorfs litceraturje ornaciffimus , &
Uib quo meaTyrocinu pofueram in meis Studiis
neotericis.
Caufa ifta pro meo judicio adeo videtur clara,
& palpabilis , ut quatenus pertinet ad pundum
iiberatioHis i pretio per Venditorem expetico,
dici procul dubio mereacur indigna omni di-
fputatione , nifi forte etiam in prifenti verifi-
2 cetur effatum illud Senatus Mantuani apud Surd.
decif 272. mtmero 37. infin. quod eo ventum elt ,
uc nihil fic in Jure cam fandtum , cujus contra-
rium apparcnti aliqua ratione attentari non
podit.
Siquidem, quidquid dicat Aloyfius Manfius de
citero apud Me prsecipu^ arftimationis in fua
3 confult. ■). qua: canquam punauaiis circumfertur ,
ille profefto non bene videtur deguftafl'e fenfum,
litteram , & rationem Textus in l. quodfdp^ §. /«
his,f.de contrahen. empt, cujus verba licet idem
Author inducere procuret, nihilominus adeo func
4 aperta , ut fi etiam centum Doflore/ adtiucerec in
contrarium , adhuc prxdidli Textus cenfura non
poftec evicari , & criticari , ad ea , qua late in
propofito dixit Rotain Romana dotis i^.Novem-
bris i66g. coram Bourlemont in ordine la 214. nu-
mero 10. & fequen. & fignanter numtro i^.par. 16.
recent.
Germana ctenim diftindio ejufdem Textus m
5 eo folummodo verfatur , An pretium ftierit di-
ftribuCum in fingulos modios frumenti , five po-
tius pro toto grano unicum prctium apud Par-
tes fuerit conventum ; non autem, ut priten-
dit Manfius , refidet in infpedione , An diftum
fuerit in contraiSu , quod vcndebatur totum fru-
mcntum, vel potius aliquapars ipfius fumenti :
Nam quoties , ut ad prjefcns , in fingulos Saccos
C 3 apparec
J?
Anraldi De Anfaldiis
apparet pretium diftributum , non aliter dici
vaU-r pcrfcdavendirio,quam fi iidem Saeciluc-
cffnve fjcriiit numcrati , lub ea poteiKjfnma ra-
tione , qu )d ficuci couventa venditione (ub uuo
pretio , & ..uc Prudcnccs PK^ftri loqui folent , pcr \o
avcrfiolem Ut per Scheplii\, in promptuar. fur.ttt. 14.
6 11. fiiirn.u. & i^ ^/'"■^- StruV. inpandecl. e.verc.
18. the/t il-/'^*^ "'*"'' -• "^^''f- "'fi pcr averfonem , co
faue cafu nihil ultra coutraLtus ad fui ptrfcdio-
neni rcquirit ; Ita quaudopretium , utin praelen-
ti.apparet diltributum iu lingulos S.-iccos opor-^
tet piius dcvcnire ad actum pofitivum nuuuTa-
tionis ) aliasetenimremancnte contradu refpe-
du ccrtitudinispretii infufpenfo ,ex quo plures,
velpsuciorcs podlint cflb modii , vel Sacci fru-
menti vcndiri, innecelTariam quoque confequen-
tiam, nuUum dominium ad effectum pcriculi ante
6 ipfam namerationem dicitur abdicatum a Ven-
ditore , fcd cum pendeute luijulmodi conditio-
ne , & numeratione femper concomitatur , & rc-
fpicit, ex iis , qiix medallicus p.-rfciutando vi- li
vam ratioucm , & diftindionem 7^ .v;?<^ egregic
adnotavit Anton. P.ibcr in fuis raiirn.iHb. lib.ii.
tit.i.trtd.ji. I»hisf. de contrahen ernpt. optime
quoquc Z\7tcy/. Bitrgnid. depericcr cummod. i/L^
contuicl. cap. 7. niiyn. -';4 Carpz.tv. de lit iijjr. fo-
ren.p.-tr.z.ConJfit.zS. defin. 15. n»w.i. z. er 5- Gcor{T.
Stritv. tn PandeB. d.e.xerc. 18. thef. 5 \.nU7n. z. Alo-
dern.Rocca Epifcopus Ifclanusfeleil. difput. Ittr.cnp,
74. nurn. 11.
Idque magis, &ad evid.mtia n patefic jungen-
7 do fequentem §. ^'■go ft Grex , quoniam iicet
Grex univerfusfuericdiftradus, quoties tamea
prctium in fingula c apita fuerit cOnftiturum,ven-
ditio ad prxcifum effcdu.n periculi non dicitur
perfcfta , nifi fecuta fucrit eorundem capitum
aftualis numerario , proindeque pondus, & ratio
8 perpenfa per SabinHW, & CajfiHm in ea L non ftat
in integralitate , ac totalitate venditionis, fed in
ipfa duntaxac coaventione , ac diftributione pre-
tii , quiade cxtero fi ejufdcm A^anfti fubfifterer
animadvcrfio,Gontrarium prdidicUlI. CC. de-
buillent rcfpondere circa periculum ad damnum
Emntoris, cimi venditioGregisproculdubiouni-
verfalitiPcm , ac totalitatem importet , ur bene
profequitur Anon Faber.in fiiis rationalib. ttbi
fuVrAin d. «>. ErgoetfGrex,&i%cm(!i\\x.Cr adnota-
vic Rot.i decif 12'; ftb imrn. 7. verf in Grege enim,
&feq. & dec.ii6. nim. 8. er/?^. fofi Pacific. de Sal-
-vi.in.
Ifta igitur abfquc ulteriori progreffu ad Catif-c
opportunitaccm exubcrarcnt , quoniam nianifc-
ftiffime ^ferfamur in fecunda parte diilinCtionis, i
fcilicet de prctio dilfribuco per tumulos , Cws.
Saccos , ibi ^''ende ilStgn. Gio.Antonio Hnygcns a
Signeri Anfaldi » e MtlanefiSacca 2000. dt grano,
iicjtielli furanno in Maguz.z..ino a Hre 21. il Sacco.
Veriim ne vidcamur nimium ficco pcde tranfire,
ex quo M.4tifiiu procuravit in d. ejns Confult. 5.
nim.zz. &fec}. propofitionem fuam corroborare
g cum pradticis Doci.ribns,^ fignanter cum dodri-
na Bald. i>i l.ficut n. C. de aSlion. empt.fub num. 1.
Cr Pauli de Cajiro m e.ideyn L' ftcut niiin. 4. cum
quibuspoft hiecfcripta proccfnfle etiam videtur
lefcph De Rof.i coyfult.6i.niitn.^.(^fc(;jtj.
Placeatinprimis animadverterc, quod prxdi-
fta Oo6trm^ Raldi, qt Cafir. revera non percucit
pundum periculi , fcd pra:fuppoiicndo , quod
facia venditione totius vlni , vel frumeriti dkztiit
emptio ad corpus , noh autem yd menlurami
exiudc \idintur infcrre , ijuod licet amphora?
vini.vcl niodii frumcntiexcedanr numcrum enun-'
ci.itumi;-» vtnditione , nihilominusquantitasma-
jor i &c cxccdens in eadem venditione compre-
hcndatur , adeout Venditor rccufarc non poffie
confignationeni cOtius, dummoj.o tamcn EmptbC
augeat proportionabiliter prctium in fingulas
amphoras , ac modios diftr«3urum i ut opcime
rcrlilendo , fcu explanando camdcm theoricam
B.ildi , & Cwtren.zwm li^in- i'arij.& Succin. Jtin,,
firmavit punduaHter Didac. CviiarruVioi praii.--
<jttsfi. cap'. 5. numsro-j.pertot. Si lignanter in verf.
atit f.rne , &-priiJs//«^ ««;«. 5 per tot & de fado ad
effeduni foluis concinentix in venditione ioqui
Baldnm patec ex De Rofa d. confh/t, 6S. nHmera
e.&feq^.
feecuudo clarius,quiadatoetiamj quod velle-
tm\s Bulditm , & Cafiren. tiiihci-c ctiam adeffe-
dum periculi , de quoagitur , adhuc ambo ada-
muTim , & nominatim reprobantur per Cnr;. ia
Iun.in d.jj.in his , & Salicentm in d. l.ficut nmnero 4*
qui agnofcentes , memoratum fex. m L cjnodfdipi
elfe nimis licteralcm , &; palpabilcm , acriter in-
vchunt conrra prxdidos tamquam ex diametro.
deftrucntesgernianam fignincationem ejufdem
TextM , ac propterea quidquid incidenter dicitur
ab Zlfillo tn decif. 280. Affiiili fiib nn.2. er Larrea
dccifii.fub VH. 12. per Adanf. relatos.Dodrinam,
& opinionem Curtii lun. & Sdiceti contra Bal-
dumiCir Cafirenfern c^Xe magis veram ,& magis
comrnuniter receptam , articulo ad partcs , ac
funditiis examinato tradidcrunc CuVarr. pracl,-
^udifi. d. cap. 3. nurn. J- per tot. qui egregie de more
veri Dodoris quxftionem iftam cnucleat , Cara-
vit. in addit. addecif. AfliEli 399. verf. ficonvenio,
ubioppofitum firmat ab eo , quod dixerat Vr-
fllns, & late profequuntur Gregor. Lopez. ad IL
fartlt. glof feeunda l. 24. tit. 5. par. 5. & ibidem
Hermofil. /hb num. 27. 28. & 29. Molin. de cotf-
trafl. difpu!. ^.dd.wrfverHm aHtan, & omniii.Ti
melius, & fufius Lafart.de decim. vendit.cap.^. ubi
fub num. 22. & 2^. difpungendo fundamcnta,&
rationes Baldi , c/ Caflrenfis tandem cum Salit.e--
to , ariifcj-.te ex num. 24. cum plurtbusfeejcj. contra-
riam ilibftentat fententiam , eamque ancc oculos
ponit pro nL-igis vera, Textuali , ac tutiori, ipfe-
que De Rofi d.conjult. 68.««. 11. hnaliter agnof-
cit difficultatem fubftiaendi contrariam opinio-
ncm.
Vcriutv & hic dicuntur paritcr ex abundanti,
2 quia funnis cxtra cafumprscdida: quajllionis, an
fcilicct vcnditio in cafunoftropro digno.fccndo
periculo, ad quem fpedet , dici mcreatur fada ad
corpus.vel ad menfuram, quia Baldiis, cr Caftren.
loquuntur in tcrminis, in quibus parccs vendicio-
nem incaperant acorporcnon autcm a menfura,
ibi,yff^ cjiiid fi dixi tili zendo totum 'viniim, in hoe
etcnim cafu illi quod.immodo rcdduntur cxcu-
fabiles , licec , cx dedudis in prima refponfione,
nihiloniinus videantur allucinari: fed incafuno-
ftro tocum eft oppofitum, quia Partes incccpcrunt
dmcnfura , non autcm a totalitate, ibi , Sacca
loo.digranoyGcq; corrucnte in fado pra;fuppofito
ifliusqu.-cftionisjper confequens venditio, dequa
difccptacur , tanciuam ad mcnruram , & nonad
corpus celebrata nulium transmndit periculum
• in
De Commercio & Mercatur^ Difcurfus Vlll. p
in Emptorein ante fccutam numtTationem , cum
in huju^nodi materia qax tota pendet a con-
jecturis, Dodores omries, neminedirceptante.coa-
cordent , quod quando , proiit hic ; incceptum
jj fuit a menfura , ad menfuram , non autcm ad cor-
pusdicatur fada venditio , (unde adevidenti-
am rctorquentur pr£.fatiAiithores , ) juxta recep-
tiffimam diliimflionem, ac originaliterderivatam
ab Oldrado in conf.i^l. cum procedunt Covarr. d.
, cap.^. nurm 2. & 3. "Bitrgof de Pa^conf 25. riHrn. 22.
&in l. 3. Tauri a num. i68. Antonell. fun. conf 20.
riHrnero 1. & fcjcj' Anfald. confi<).nHmtr. 3. & fecjc^.
qui plene agit de materia , Surd- decif. 6^.mim.\.
Ciildas l^ereir. de ernpt. dr Vend, cap. 22. Rot. co-
ram L:tdovif. decif. »04. num. 1. & coram Bich. de-
cif iii. num.ii. & decif i.exnum. i.cumfeqij.par„
Agnovit AdanfiM hanc difficultatem , ideoque
ingeniose fubftencare conatus eft , qnod fubfe-
qucntia verba , » cjuelUfaranno : importent idem ,
ac fi ab initio Partes dixillent vendere toturnfu-
•^^'i.enturn; frequentcr enimconcingic , quod pro tu-
endo uno inconvenienti , necelle exiftat, plura a-
Jia fubfequi inconvenientia , & abfurda, prouc ex
£.ild. & Salicet. tnl:I{eilores q.Cde refcind.vendit.
opcime ad rem prarmonuic Cyriac.contr. 116. nu-
tnero 5.
Siqufdem non negatur , virtus , & efficacia dd;
verborum , 0 ^uelh/aranno [onct in univerfalita-
tem , fcd puni5tus Itat in dignofccnda Partium in-
I5 tentione, utrum voluerint contrahcre ad corpus,
vel potius ad menfuram ; ac propterea cum in
prifenti mentis conceptum Partes cxplicave-
rinc a menfura recurrunt fupra relata: Authori.
tates , quod contradhis cenfendus veniat cele-
jgbratus ad menfuram , non autem ad corpus,pr£-
cipue dum certum precium ut diximus , in {in-
gulos tumulos , five Saccos eft conftitutum , ex:
Covarr. d. cap. 7.. nmn. ^.verffedfivenditi», Sttrd.
conf ?8. numer. i. Caldoi Pereir. de ernft. d. cap. 22.
num.\. & probat fe.xt. in d. l. ^itodjdipe §. In his, &
i»J. (fHifuiidum §. cjni Agrumff.de contrahen. empt,
uc advercic Hermofill. ad Lopez.glof2.l.z^.tit.^.pAr.
5.»««;. 19.
Ncque contrarium firmat per confimilia verba ,
tjtiaKturncumcjHe ftt , Rota apud Ludovif in d.decif.
I- 104. num.^. ciim ex ledura appareat, quod vendi-
tio incoeperat a corpore, ac fub unico pretio ,
quodque magis eft , eadem verba recenfentur ad
effedum , ut diminuto Prsedio intra menfuram e-
nunciatam in venditione , non poffit Emptorpro-
portionaliter opponere diminutionem pretii ,
quia cenfetur in hoc cafu menfura adjeda demon-
18 ftrative , non limitative • ut patec ex eadem
deeif Ludovif &L cxhxs , c\vtx profequuntur Surd.
d. decif. 64. num. 7. & dectf. 257. nuM. z. cj- in conf.
366. num. 2. Gratian. dtfcept.^i^S.mm. 8. optime
poft Cefi. Mant. & Cyriac, eumdemcjue Surd. (^
Gratian. S^tt. d. decif I. ex numero ^.cumfecjcj.par.
17. ubi folum limitac , quando mala expreffio fa-
da fuilfec fciencer. Sed in cafu noftro quis di-
cat , quod Emptores per illa verba , 0 ejuellifa-
ranno, fi non fui!fcncrepcrti looo.tumuii, feii Sac-
ci frumenti, dcbuilfenc adhuc incegrale precium
exburfarc ?
Cceterum nequc Confultatio Manfij ad cafum
noftrumeft applicabilis , quia, uc habecur y»^
«.34. verf.fed.fortiits, apparec , quod Emptores in
COCifuconvencrantperhaveriiricewiti , epagnti
fer tiitto ildii'). Aprile projfimo a venire^ , fru-
mcnca vero fuerunc exufta fub die 2. Maij . ficque
ionge poft dicm cx convencionc Itatutam ad ea
folvenda , & rcmovenda ex loco , in quo cafus
accidit combuftionis , & hic pariter eft cafus lof
De Rofad.fonfult. 6^,ex numero 11. cnrn fcijcj. &
nihiiom nusquamvis iftudfolidiirimum motivum
manifeft^ morje concurreret , latis hinc inde
rententiisoponuicadtranfadioncm tam in cafu
Manfi) , quarn De Rofa devenire ; proindcque e-
tiam qnaudo fubfifterent fundamcnta deduda per
Manfimn , illa rcmanerenc extra noftrum pro-
poficum , cumex diverfitatecircumftantiarum
19 tum atcento fiue litis feniper infpciendo \n adhi-
benda fide Confili\s , prout in propofito priinx
propoficionis notavit/. C. in LfiexpUgis 5^. $, /«
CLivo Capitotinojf.adl. Ac^uiL cum concord. per
Rot. in Senegallien. Teflamenti i. ftmij. i6-j6, §. non
obflanttbns in fin. coram Bourlemont i ac refpecSu
fecunda: tradit Pr.tfes de Franchts decif 260. nu-
rnero 6. Cardin. De Luca lib, lo. defidetc. difc. i^5.
tiumero g.l-alm. Nep. aileg.iQ^. nimero ^.Rot.decif
103. nurnero 16. §. ConfUium vero infin. par, 15.
rec.
Sublaca icaque Manfii authoritace, in nihilo re-
fragatur ea oppofitio, quod Emptores habuerinc
fcientiam Horrei , fcii Magazzeni , in quo fru-
mentum venditum alTcrv;ibatur : Qiiiain primis
videndum eft, an rcverahujufmodi fcientia ju-
ftificeturinfado, fuperquo Me remitto ad Cau-
f^Patronum ; Verum,i]laetiampra:fuppofita,non
io video,qusnim vis fuper ifta fcientia polTit in con-
trarium defumi , folum etenim abillarefultaret,
quod venditio diceretur fecutade Vino de tali
vegete , & camen in his prscifis terminis licet lo-
quacur Bald. in d. Lficut , ibi , vinum totum, cjUod.
efiin ifla Vegete Qrc. adhik , UC oftendimus fupe-
riiis , hujufmodi , ac fola expreHio non fufficic ,
fedrequiricur ad eftedum periculi ', quod fecuta
fuerit adnumeratio , exprelTio etenim loci , vel
qualicacisMercium vedicarum folummodo defer-
vic , uc ficuci vendicio frumenti in genere ge-
ii neralifTimo femper durarec , ex quo "illud num-
quam poteft perire ad hoc , uc Emptor petere
poflet a Venditore interefle quanti piurimi ; ita
e converfo , fecuto cafu fortuico in frumenco
ad obligacionemfpecificam dcdudo, Vendicor
a prxdido incerelle nequeac cogi , & coardari
juxca cradica per Apa.d. decif2,<)^,numer.^.cum
feq. Gabr. conf 54. num. 22. VoL 2. Cyriac d. contr.
226. nurn. 20.& fecj.&i in pundo diftinguendo tra-
dit Mez.z.iut de contraci. tituL. de ernpt. dr vendit.
cap. de accident.empt.fy- Vendit.nu.i^. Gorne\jtom.i.
var.cap.2.num.32.verfpraierea , Mo/in.de crntra&.
diffut.^66.verf.ante traditionera , quosreferC, &
fequicuf HermofUl. ad Lopez.. glof i. /. 24. tit. 5.
far.<:,. num.2. Sed de hoc pundo inferius age-
mus.
Minufque turbat , quod Emptores tenerencur
priiis frumentum levare; quia fatis inpracedenri
Difc, nitrner. 9. CT 10. dilui hoc objedum , ftanre
illo pado , ternpoun mefe di rifpetto tanto per ri-
cevere^ , chcper ilpagamento , eo ecenim termino
durante impofTibile eft dc mora rcdarguere Em-
22ptores , ex ijs , quje tbidcrnrctu\i , qu.Tvefuper-
fluum forer, ac nimis ta:diofum hic realTumere ,
roliimque ultra dedudos vidcri polTunt Manent.
C 4 in conf.
3^
Anfaldi De Anfaldis
i„ conf. III. nHmero i. & idem Manf d.coj^filu 5-
««,.,.r<, 1,%. & 59. ubi fatetur , quod dnm V^nduor
Euwiort cerum die, um diUtionnn conccj]it ad ave-
hcn^^m, res vendu.ts , '.idetur c^mqne Vcndttor ufcjuc
in diem iHam tamnm penc!!'rm fnhife, uccftcU-
ri»s rexn» in l. i- f de pericnl. & commod. rc^
■veridiK f. '
Atquc hinc fi-uflr.in(?um vidctur opus relpon-
dcre .id alteruiii objccUiin , nmiiruni , quod Fcfilo.
ifTign.iro
ille recte
j,*w refolut. 114. loquatur de termino a
Vcnditori ad tradcndum ; fed adhk /
perpenfusloquitur intermmis longc forrionbus,
quia licet in eo cafu adeirct pafiuin , uc tranfaais
deccm diebus Fmptor fi)bire tencretur pcricu-
Itim , quinimo concurrercnc cciamlittcr.TmilTivas
requifitoria: ad levandum frumcntum , nihilbmi-
niis concludit , quod nulla ante fa6Lam menfura-
tionem adedcc mora in Empcore; Acpropterta
multo magis , & fine fcrupulo ilhusdifta convc-
niunt , ac Itringunt in cafu noitro, ubi Hmptorcs
Menfis inrevii'6ium f bi refcrvarunt , adcout nc-
queobprxdic^iumpaaumpotuilient vcxaii cum
eainterpelbcion? ,qu£inomnea; cafum , cedan-
tedilacioneconvcncionali , recjuiritur , vt Em-
34ptor fciat , rem cmpcam ad fui periculum ftare,
juxca cauceLam , quam circu-nfcripta pra^dicta
conveHcionali dilacioiie , tradunc Ma>jcni. ditto
co72f.n\.7iKu,ero io.Cyyi.ic.d.cornr.zz6.num.\2.Iofih.
De f^ofa d co>ifit!!.69.>iii'ncro ii.drfnh 'iur.ier.v verf.
durn igttnr , & pcrbclle explicat Anton.Capic.decif
Hjufdem irrelevantix exiRit altera oppofitio,
nimirum , quod unus cx Sociis Empcoribus , ac-
25 ccdcndo ad Cuftodcm frumcnci , eidtm pri-
ccpcric , che teneffe il ?rano A Jua dtifofitione :
Quia, poficoetiam , quo'! iftud alfumptum fuilTcc
comprobatum , non pcr unicum Tcftem , ad pri-
fens , iftumque parientem plurimas , ac nocorias
^xcepcioncs , de quibus infra , fcd etiam per
publicumlnftrumentumcum rogitu Nocarii ; cer-
tum tamen cft , quod intclleaus nefcit percipe-
re vim iQius probationis , adeouc fi in Curia
Romana , & pnTfcrcim in Koca oportuiilcc de
more formiccr difpucaie Dubium , An Arciculi ad
hunc eacftum forcnc admicccndi , feu rclpefti-
ye conccdenda remifibria , indubicanccr refpon-
fum forec ncgacive , ex inconculfa propoficione
a6quod Arcicnli non admiccuncur , ncque conce-
dicur Rcmillbria, ubimaceriaarciculatadetcgi-
tur irrclcvans, \\Z z.\teadetrrtR»tatnnotiffma decif
62-numer. 2 par.^ .coram Caputaque cp- corarn Bura/t.
decif.l^-I.nHm.^.& decif.\%. numcr. ii./^dr.iy.&ahbi
palTim.
Quoniam cijm tranflatio dominii rei em-
aypta: mulcifariam in Jure confidciecur , Primo
ncpe ad cfteftum reccdcndi a concraftu , & ratio-
ne pa-nitenix ; Secundb ad confumationcm ejuf-
dem contr.?6tus , qux fola cr.idkione perficicur;
Tercio deniquc refpectn pericuH , ad communiccr
diftinda pcr S<ribentes , & fignancer pcr ^ald. in
l.necefjarth Sf-de periciil. & cor/.Mod.rei vendit.cum
concord. per ipfunr. Manf.in d.confuU. ^.num. ij.cr
fupra Dtfc.6.>nim. . ~.
Toca nortra difputatio rcfidet in hac tertia
iiifpeaioue , fciUcct an fucric tranflatum domi-
niumin Emptoresad cftcaum pcriculi ; feddum
ex fupra robufte firmatis vidimus , neceflariam
efle nuineracionem , feu mcnfuraciQnffm Sacco-
rum ad hunc pricifum aflPeaum , nil televant
prsfata verba che tenejj} il gr.<>:o afna diifoftiene,
28 ifta ctcnim pcrcutiunt prlaiuin crilttuni refcis-
fionis , & pau.ccntia: , quia nimirum , perfc6to
concradto rcfptdu irrevocabiUcacis , ticulcas
difponcadi dc fiumcnto rcnuacbat ad dilpoli-
tioncm Enipcorumjpiout ipfaniet praxiscdocuic
iu hoc ncgocio, iu quo (taiini ac conlignabantuc
PacronisCymbarum , fcu N:'.vium ab iphs kmp-
loiibiis maudaca, !ivc ordiucb , ti-umcntumillis,
tauquam rcniancnsad dilpolicioner.i limptovuui,
a prcedido Cuftode tradcbacur , & converso,
reccnto codem primo cttcCtu irrcvocabilitatis,
noa potcrac Vcuditor de prifato frumeuto di-
i9(poncre , juxva Confel. Parif 59. lib. 1. dc quo
Lovarr.frad.quxsi. d. cap. ?. mvr.ero6. 'Ocrf.ta-
metji en.im , Hcrwojill. uliijiipra d. l. i^ gloj.z.
numeru 7. -
Idquc adeo vcrum , ut etiamfi in contradu
vendicionis appolita legatur ciaufula corjlttuit de
fui naturafcmpcrimportans tradicioneu! iiaam;
nihiioininus ea noi) facit , quod anrc fecucatn
3oeft<.ctivam numcracioucm , fcu meniurationem
peiicuium rei vendicaj cransfundantur in Empro-
rem, cxdcductisperC^j^/c.^.^^tcyii^^w/J.S./ arif.
d. conf. •:,(). nmn. zi. //t.i.cumper aliisper HermoJilU
d. l. z^.glof.i. nnrnero 5. Epic. Rocca JeleU. disput.
lur.d. cap. 74. nianero 11. ''egaf. rcjol.for. d.ap.^.
nuMcro 144. idv^oque multo minus dici poceric
traiiflacum dominium ad effectumpericuli per fu-
pradicta vcrba , que ncquc fiitim pracfeferunc tra-.
ditioncm, fcd lolum.quod Emptores agnofccbanc
Jus fuuni , vidtlicec frumentum dcbere obnoxium
rcmanere eorum difpofitioni , & mandatis , quas
indies fieri contingeret ab ipfis Empcoribus tam-
quam Dominis relpedu primi eilectus dominii
fupr^ rcjiici , fciiicet irrevocabilicatis.
Clariusergo ,&cxtradubicationem,dum ifta
coiTiprobacio , fvrc cxprelTio verborum revcra
noii habecur cx lcgicima Tcllium depoficione;
omiccndo etcnim, quancam iniprcffionem faccre
po'.l't prudcnciiTimo Judici animadvercere , quod
a duobus Teftibus fuerunt procurat.T fidcs , &
illorumprimus in cxamine nontangit, ncdum
concludit id , quod cxprclicrat in fidc ; ac pariter
omitceudo confarcinare plurimas conclufiones,
qux facis hribencur vulgatx per omnia volumi-
na Scribcntiurn (upcr non adhibenda fide Te-
ftibus.ut ad praelcns , viliffima: condicionis quod-
quedidum uniusrepucacurdidum nuifius: fuffi-
ciac foiummodo rcflederc ad afrcdaram illius
depoficioncm , cx quo fupcr quolibet Interroga-
torioextr.ipropoficum profcrcea veiba, che te-
nejjc tlgrano Afiia difpofz.io»e , quae cum , pro mco
Judicio , manifcfte detegant fuilfe inltrudum,
31 ne dicam fubornacum , tranfcam fupcr rele-
vancia iUius didi cum refponfo, five rcfcripto
Divi Adriani Vivio Yaro Legaco Provincia: ,Ci-
liciac , Tu m.ion fcire poies ^uantafdes hahenda fit
Teflibitt , tjiut 0~ Cii]us dignttati.' , cr cujm ajitrna-
tienn fint , & <jui fmpliciciter vifijirn dicere , utrura
uniitn , eumd.M^ue meditatHin fermonem attule-
rini,an ad ea , <ju£ interrogaveras , e.x temporeve-
rifnritlia refjwnderi-it . &c in fubjeda maccria piu-
rcs cxccpcioncs advcrsiis Teftcs prsfenci hypo-
thcfi omnino coufimiles cxpendit 7>e Ro.a d,
confult.C^ e.x nHmtr.i^.cHtnfit]'}.
M E L £-
De Commercio & Mercatura DiTcurfus IX.
MELEVITANA DEPR^DATlONIS DISCURSUS iX.
3J
PRO CARA JANNI CAGLIO
DE ZAGORA.
CFM MARCELLO REVERT.
ARGUMENTUM.
Bona Cluiftianorum non poflunt ab alljs
Clirillianis deprardari , &: quid ret.]iiiratur ad
efFcdum )uftx prxdaz. Jiis vititandi Naves cui
comperar: Et reliftentiat-ada vifuacionianpra:-
beat juftam caufam Dcprxdationis.Quis dicatur
aggtcftor , vel aggi efTus : Et incidenter de pro-
batione cafus , vel Naufragij. .
S V M M A T^ / V M'
1 FaEiiferies.
a Sxitus , (fr refoluiio Cauft.
3 Deprttdatio C lotjtiamrum prohihita efi a/ijs Chrijlia-
nis Qr de Iure , cr ex Decretis Congregationu ^o
Fidepropaganda.
4 Confejfio ^ua/ificataprobatfaBum, licet de qualitAtc
pojfu dubitari.
5 Deprndari non poffunt Merces , & bona iilorumi cin-
tra ejHos non fit inditlum publicum Bellum ab ha~
hentepoiejlatem^
tiojles dicuntnriWi , adverfns e^Uos jufa de caufa pU'
blici indtflum eji Bellum ab habentepotejiatem ,
ibid.
6 Card.DeLucainfupplem.fubtic.deRegal.cifc.170,
fub n. 2odeclaratur, ^ n. 8.
7 Latronthni potejl reffii , fed non pojfunt illis auferri
bonaper Privatos.
9 VexiUt6fuper Navibtu ere£iis non ejl credendnm , &
quare.
JO Dodores traUantes de re Maritima enunciantur.
11 Viftatio eji aUut de principaiiorihus lurisdiBig-
nii.
12 lurifdiniofinefpectali cottcejfione Principis non po-
tefi exerceriper Privatum,
Ij Alaria anftnt publici juris , Vel de Iurifdinione,(^
Territorio Dernini adiacentis.
14. lurifdicitonemfuper Mari an extrcere pofft Dux
CiaJ/is ,Jinon haheat lurifdiHienem in Terra illi
adiacente.
15 Veneti an habtant dominium Maris Adriatici.
16 Reges Suecix , ^ Dania an habeant dominium Ma-
ris.
17 Aggreffor , vel aggreffus ejuis pr&fumatur.
18 Aggreforem exttnjfe cenjetur, ^ui eratfortier,(Jr tne-
liks armatUiiVel afociattu , & n. 19.
20 Damno,ac depf.tdatione probatainftibfiantia , cir-
ca (^uantitatem flatur luramento damnificati , ac
depradati.
Prsfertim , ubipracedat udminiculum depoftionis Te-
ftium , nu. 21.
32 Tejiibui habentibutprofe luritpnfumptionem ma~
gis credttur
25 De forrnaprobandicafum , Naufragium, aut depra-
dationem.
24 TeHes etiam nnUiter examinati , faciunt tamen ad-
miniculum.
2 J Co^tfeffio tmi£li in tranfailions inter alios an,^ quan-
doprobet.
r~^ Um Cara Jannis , quarrsvis de Ritu Gr^co
[ V^ cceteroqiiin tamen Catholicus, Saycam varil
]s Mercibus onuRam folviflet eRo/feto Bizantium
verfus , ac dignovcrit, ipfum duas infequi Naves
Pyraticas , ideoquc conacus fueric mediante fu-
ga apud Lemeflum Cypri Arcem fedulo fe recipi ,
ac tutari : pcnculum tamen declinare non potuit
ex quo qiiidam Eques Meiitenfis alter ex perfe-
cutonbus Saycam Carx Jannis plurimis cormcn-
torum iftibus aggrelfus , illam poft necem quq.
rumdam Nautarum fubcgir.
Sed cum tandem per prxfatum Equitem Meli-
tenfem fuerit Cara Jannis tradudus ad Caput, uc
ajunt , della Gatta , ibique dimi/Iiis ; hinc ilte per-
ventus ad Civitatem Chij , atque juxta Mari-
timas leges recepto teftimoniali ab Epifcopo
illius Infuli , Melitam fe contulit .• introduiSo-
que pro reparatione damnorum , & interelfe ia
illis Confiliis , feu Tribunalibus Judicio contra
Marcellum Revert deprjedatoris tidejuflbrem^bis
fuccubuit ; Sed interpofira appellatioue ad Curi-
am, Caufa commilfa fuitPra^lato ,qui fententias
Melitenfes confirmavit, non ex eo, quod fequen-
tia Juris fundamentafolida non elTent , & rcvera
fubfifterent , fed quia probationes fecuti confli-
<3us , & cafus eidem vif? non fuernnt fufficientes,
fecundum ea , qu^ per eumdem Prziatum fueranc
in congreflii Caufx motivata , & apparenc cafta
in quarta, & quinca infpedione. Unde quia
ea , qus concernunt faiftum , de ftylo iftius Cu-
tix non incumbunt Advocatis , fed Caufarum Pa-
tronis , quatenus faftum mihi prsefuppoficum
fuiflet ©pportunc )uftificatum, etiam in fcnfu Ve-
ritatis credidiflem , effe refpondendum favore
2 Cara? Jannis , pro quo audio pronunciatum po-
ftea fuifle ab eximio , & numquam fatis commcn-
dato Hieronymo Cardinali Cafanatc .- fed quia
immutatus fuic in Caufa Procurator , ampliiis &
Ego , ut frequencer contingit,in eadem Caufa non
lcripfi.
Dicebam igitlir. Antequam ad fingillarem de-
veniamus indaginem difficulcatum, ad quas car-
dinem iftius Caufar fapienter reduxit Judex , op-
portunum cenferem animadvertere,quod prifup-
pofita pro coftanti prohibitione depridandi pau-
perum hujufmodi Chriftianorum bona, juxta toti-
3 es edita Decreta per Sac. Congreg. de Fide pro-
paganda , ipfamquemet cautionem datam , & de
qua generaliter meminit^(;r<j in decif.^^-j.in princ.
far.i^. re««. denegari profedo pofic non videtur
fententia favorabilis Carx Janni, etiam quando,
ut dici folet , per hypothefim fubfifterent excufa-
tiones in oppofitum cumulatx ; cum enim de fe-
cuta dcprsdatione ampliiis dubitari nequeat ,
ex quo idem Marcellus per Teftes formiter indu-
ftos conatus eft comprobare , deprsdationem
fuifle fubortam ex caufa denegatx vifitationis, &
illicits refiftentia; , quod perneceffe judicialem
includit , & imporcac confeffionem circa fubitan-
4 tiam depridacionis , quantumvisde illiusquali-
tate dubicari concingac , ad ea, qui in terminis
iftarum confeffionum qualificatarum , omnium
Antefignatus edocuit Bart. in l. Aurelius 29. §,
Jdem tfuafivtt n. 2. ff.de Hberat. legat. Mafcard. dt-t
probat. eoncluf, 867. nttmtr. i. lib. 2. (JP/enoeh, de^
arbitr.
34
Anfaldi De Anfaldis
^rbiir.caf. $?. n>m. 3f. & c*f.z-J9- » ^ P^rttiae d^
■/{eo conftpjH4.Si.»u.i^.o.Cal>all.refeLcriminal.caf
17 4.»« i.cent.-;.Caren.d:Ojfic.Sana. Inquifit par.y
i74
.%.mm.i.& l.SperglUecif.6^.mm\')^& dtcifiiC-
ttt
n. 26.
Hiiicproinde,nifi in contrarium lucidiffime
juftiHcecur , quod in cafu memorat^e , ac non ad-
nii;!a' vilirationis bona recufantium Chriftiano-
rum p'->(tinclicitedoprardari , & detine.i , fern-
pfc- r infurgit indubirara propofitio , quod ad ct^
fecftum, ut mobilia , & Mercesdepr.-rdari potue-
rint , rcquiritnr, quod ipfi depridati exiltanc
hoftespublici, quodque adversus eofdcm Bellam
ab habente proteftacem , juUaque intercedcnre
caufa copulative fuerit indiftum , ad Te.x. in L
HoJfesJf.de verh.fignlficat. Thoming. confi^. & rcnf.
j^.\.utrobiijHe nitm. S^.CaJiropal. oper morul.traU. 6,
disfut. 5 ^«»3. 4. nuin.^^J.Covar.tn re^ulii Peecatnm
§.g.nur/i.l.dl' 2- A^agcr. de Advocat. Armat. cajJ, 8.
nHm.\6.Calvin.in Lexic. iH^.verb. HpsIcs , Ado/in.
de )'«/?. cj" j«r. tra^.i.diffHt.\oo.& 102. cmnfeq^. Hc
alibi palTim
quanam icge fundetur pra?cen(um Jus vlfitandi,
certe qood in ulla coMciudendum eft , tihn quia
revoliitis omnibus Scr.piorii^us de re Maritmia
10 percractancibiis , & lignanter Ferrett. de re Na~
vai.loh.de Hevia tn labyr .com7r,erc .Terreftr .& Na-
^OaLLocccn.de lur.vuiritim. & n.ivi^L Grot.de Mar.
Itber. Selden.de Mar.clauJ. RiVio in hrfor. naVal-
cum aliis etiam mox rcccnkudis , tale hoc non
invenitur; tijmetiam quia rcliihint huicpricmi-
nenciaf notiirimx Juris regulic , cum ciiim vifica-
li tio (^enfcacur , & exiftat de aciibus,principaliori-
bus Jui ildictionis , ad Text. m cap. 1. §. Cttm au-
lem de Cenjib. er in cap.conqnerente , ubt glof.^ D
D. prxcipuc Abh. nujn. i.in fn.de Ojfic. Ordin. E-
Verard. tun. conf. 1 numtro 176 VirJ'. c^uia vifitatio
lib. i. Raia coram. Seraphin. decij. 475. numero l. &
decif. n_o8. wwwj^. liJMantic. dec.if. 322. numcra
14. Gregor detif.Jf. nmnero 4. ^ dcctfione.io^.nu-^
mero 2. liuraii. decif. 50^1. nnmero l.ft ibi Add.n.lZt
(j- coram vj^lerlin. decijione 84. vitviero 5.
Profedo nuUa jurifdidio pocerat competerd
Equiti oppugnatori, non iolum, quia jurifdidio ,
Neque contrarium conclufioni adeo manifefts 12 qui tota reddet in Principe , ncquit fine ipeciali
firmac Cird. 'De Luca tn Supplement.par. i.tit. de^
Rcgal difc. 170. nu. 20. Qiiia prxterquamprspfop-
ponere videtur id , quod , ut infra , remanet in
quscrtione, utriimfcilicetcompetat Mclevicanis
hujufmodi jus vifitandi ; adhuc quandocciam cx
illius concefTione ad Privatum deflecSere , ex ad-
dutitis ]^tt^ Bald. in cap. 1. de pac. jur. ey^le.v.conf^
24. inprinc. Itb. 5- Anfald. lonf. 50. numero 7. (^
fec^cj. Alagor.. decif. Florcnt. 87. nnmero i.&i. Card.
De Lm.in jitpplcin. defeiid. dif'-. i;z, nu. 14. Verum
denegaca viikacione , Sc illicita reliftenciaorire- j^ etiam , quia vel Maria omninb publici juris exi-
tur jurta caufapugnandi , non tamen locum fibi
vindicat altcradepra:dandi , codem naodo , quo
non compecerec lacronibus viarum, vel aliis etiam
-privacis , G ex caufa cx, gr. non permilTa: recogni-
tionisperfonae vellent fpoliare Viatores , ad fum-
mum quippe valeret ob injullam refiftentiam ex-
cufari muciUcio, veloccifio, nuUatenus autem
7 rapina , & depraedatio , quae omni jure , cellante
publico Bello , & juftacaura, incerdicitur, exfii-
jp>-<iifirmatis& confonancin fimili dedudaperC<t-
hiill.co!if.\-2,6.l^ermiglioLconfz''i\. & zj^^.Card.De^
Lura de RegaL dtfc. 195. ubi quod aliud eft excu-
fari a pccna , aliud vero a reilitucione bono-
ruin.
Cerrius autem , quiaprifatus Card. De Luca
intantum tolerare videtur deprxdationcm ex
prsefata caufa derivantem , inciuanrumzqualis , &
inrerta alea conflidus cxiftat ; At pofita , prout
hic, adeo inequalipotcncia,cum agacur de Cym
ftunc.vel de Jurifdidione, & Terricorio Dominii
adiacentis , juxcadifputaca per Scribentes in cap.
Periculnm %.Porrode eUH. Bart. intraCl. de InfuL
tierbo nulliiu , Regens Consian. in L unica ntimcro 17,.
C. de CLaJfic. iib. 11, Marta conf 50, nurnero ^l. "Bel-
lon. lun. conf.i^. mmer. 53. (jiitrb. conf. 79, nume-
ro 30, Cepoll. defervit. lib.2. cap 26. numtr. 12, Tf-
tr.Gr<goy.fy>iiagm.Iur. lih.i.cap. ^.pojlnumero y.
Belltig. SpectiL Prificip.rub.iO. Frecc. de fnbfeud.
tit. cjuu dicatur Marchio tit. 3, Schader pratt. auajl.
§. i8. e.v numer. i. cumplnr. fccjq. Borell.de trdjlantm
Reg. CathoLcap. 10 nu.4f.Capiblanc. de fiarontom.
1^2, cap. 41. w«OT.9.ubi quod neque Dux ClalTls , qui
noti habet jurifdidioneni in terra potcft illam
exerccre fupcr Mare,& fequitur Rocc. in cod.traEl.
de OJfic. fub lit. de bonisnaitjiagat. §,i. num. 137. ^
fcCjCj.
Idque adeo verum , ut praetendentibus Vene-
tis habere intra ambitum Maris Adriaciciprar-
ba oneraria adveisus ingencem Navim armatam , 15 fcriptum Dominium, & Jurifdidionem , ex Tho-
8 & apram provocare intcgram ClalVem Triremi-
um , admitrir ideyn Card. de Litca , quod hujuf-
modi coUabafcat fundamentum, prout videre eft
in d. difc. i7o. w. 20.
Evidcntiffime tandem,quiatantumabeft,quod
ab initto fuga , & deinceps rcfiftentia vifitatio-
ni pocucrit anlam prabere jutfoE dcprxdacioni,
quin potitis nifi aufugin"cc , & figna defcnfionis
oftcndiilct , male Cara J annis n.uneri fuo facis-
9 fecilfet, ciim nemocrcdere tcncarurNavium Ve-
Viing. conf. ^g. nurnero 90. Bellon. fun. d. conf. 14,
nurneroij. P^cg.corf. iS. num. j;, Everard.Iun.d.
conf. prnno fub num. 141. & 150. I'b. 2. CapolL de_f
fervit Itb. 2. cap. 16. num- 7. &Je<]c]. BorelL de Reg.
CathoLprotJiunt. cap. 46. numer. ijj, &Jeqcj. hanc
prsrogativam acriter impugnent 2)^ Tonte depo-
teji. Proreg.Jiih tit.de Trirernib. cx nitrntr. i<>. vfque
ad i1.Recc.de Offc fub d. tit. depr^d. bonorum hojt.
§. 1. exnumero 157. ufcjue ad 171. & dehujufmodi
exclufioneprfccnfi Dorninij per Reges Suecix ,
xillis , pcr ca qujc in dividuopoft Bart.& Luc. de \6 & Daniae Locctn. de lur.Ub.i. c.ip.-\.n.:^.\iccz quo
Pennain LProhihitiimC.de lur. Fifci,& Farinac.in ad Regcm Anglia: contrarium fubftineat loann
Selden.de Mareclauf.
frcix.cj.%2.nMm.-i,n.xx7iii\t Franc. Roccus in traU. d?_,
Offir.fub ti:.depr,id.bon«r.hoJi.§.i.nH.')6.&<)J.foLTni-
/?»4S5.(^ tn refponf.ii.nu.i.i.^.& 4. tom.i.Manf.coa-
fL'.i-/^.n.29
Refolutaprimainfpcdlione, facileevadir alte-
ra in difquirendo quis fuerit Aggreflbr , quoniam
a ncmine concroverfa conclufio cft , quod fem-
A-queex his,qu3cdcperfeadCaufa:vi(ftoriam 17 per pra-fumacur, illumfuilTe AggrelTorem , qui
fuperabundarenc , defcendcrido ad peculiares incolumis rcmanfit , & e contra "Aggrelfus , qui
infpeaioncs , t]U4tcniis pcrtinet adpiimam , in exticit fubadus , ex plene colledis per VulpeU.
refponf
De Commercio &Mercatura Difcurfus IX.
refpoiif,crim.li?i mmero 4. TSaiard. ad Clar in §. ha-
mii.idiHm fio nnmero 103. Kcrf. (j- (^uando ignor atnr ,
iJMafcard. de probat.cenclHf 1126. nHw.i.De B»ll.
tratl. crim. lib. 3. tjnsfi. 2. numero 75. Farindcc. dc
homicid. cjuiefi. U5. nttmero 496. 0^498. ac conf
121. tiHmero 39. Caball.refol.crim.cafi^i.numero ij.
18. er 20. Boer, decif 257. nnmero 5. verf fed con-
trariim y Conciol, refol. crim. verbo Aggrefjor refoL
unica mrnero^.
Indubitanrer autcm , perfpeflatam exceden-
»8ti prarpotcntia Adverfarij ; non enim citrain-
fania? notam prifumi valet , quod dcbilior volue-
ritinfultarefortiorem , ucinquit Cravct. confw^.
nimero 9. Bertnz. covf 50. riumero 3. (^ confiti.
riHrner» i^.Facchifi.co>if,6^).numero J.iib. ^.Honded.
conf'.^<).HHinero "^ii.lib.i.Matvafconf.i^i.nu.ti.Vrfell.
concl.^o.numero^. Chartar.dectf.crtmin.Mediol. Sj.
19 numer» 49. Q- 50. & Quod meliiis armatus, & alFo-
ciatus in dubio cenfcatur Aggrcflbr , Ciof.confii^.
numero "idth.x.F artnacdiilo forfii.121. mmero ^6.Ca-
balt.refot.crimin.ciif.2oi.tiHmero 15. & i6.Arnbrofin.
deeifPerttf.2i.nitmero 2.B»ndcn.cotletl.^6.num,lO^.
&feiij(}.lib.i.
Q116 vero ad exiflenttam bonorum in Sayca,
non credo, quod illa pofPt in genere denegari,
aoimo quod conftito de delifto in genere , vel ia
fubftantia dcpra:d;icionis , quod non foliim admit-
tantur levcs , & imperfedx probationes , fed
etiam , quod ftetur Juramentoillius , qui deprx-
dationem paflus elt , patet ex iis , quse antiquiori-
bus relatis habentur apud Burfatt. conf 325. fub
numero 119. Ancharan. ija<tfi.famit. lib. 1. <jttAft.6i.
fub numero 11. BoJ/. inprati. crimin. lit. de rapin.
nuTttero ^6 Clar. in %.furtum numero 18. Bontfac. de
furt.Verb.contreElatio numero 5. Mancin.de juram,
far,^.effetl,zo^. Farinac.de Furt.qu<tfi. i8i5. numer»
^9'&fecj. & in frragmen. p. 2. verbo luramentum
nitmero looy. Rub. de Tefiam. ad piascaufas c. 98.
nnmero ^53. &feq^. Vermigl.confll. zji.numero 1 1. &
in pundo alterius confimilisdeprxdationis Manf
confult.2']<).nu.'^\.&. meliiis nH.^2.cumfeq(j.
Cceterum concurrunt in cafu noftro Teftium
depofitiones, quibus etiam quando de per fe in-
tcgra fides pr^eltanda non foret , denegari faltena
non poteft , quod maximum prsbeant adminicu-
ailum veritatis ,proindeque fi. non in totum Ju-
: ramento depridati , ut fupra , ftari debeat,
faltem locumeffe alteri Juramento, quoddicitur
fuppletorium, in individuo ponderavit Cmd. De
Luca d.difci^^i.numero ^.de Begal.
Deveniendo autem ad Teftes hinc inde dedu-
fios , quatcnus attinet ad probationes bono-
rum,& Mercium, ut fupra , in Sayca exiftentium,
nullaadeft contrarietas , noftrique non habent
contradiftorem ;quover6 addiverfitatem refpe-
ftu modi, &qualitatis ipfiusdeprajdationis,quis
dicat 3 quod illi per Marcellum addudi merean-
tur attendi, non folum quia nofcuntur indu6ti
in fine litis , & poft dcfperatam aliunde viclo-
riam , fed etiam , quiahabent contra femanife-
ftam prxfumptionem, & e converfo noftri habent
Juris atTiftentiam , de qua fupra , quod fcilicet
impodibile C\t cogitare , miferabilem Saycam at-
tentafte cerramcn cum Navi tot hominum, & tor-
mentorum quantitate , & ferocitate freta , ideo-
azque in concurfu dandam procul dubio efte prila-
tionem Teftibushabentibus profe prjefumptione,
plena funt volumina , & patet ex deeif 480. «r
decrl ^n.par. i. recent. & decif. 166. panes Pofth.de
m^nnt.^ decif 2^:^.nttmer. i^.p. i^.ultraquod non
omnisrefiftcncia , & fuga vccita eft, exDodrina
Rocc.fupcviu', laudata.
Supcr quinca difflcultate non videturadmo-
23 dtim mrudandiim , quidquid enim fir, anpraxfs
recenfita per Baml. in l. 2. C de naufiag. Ithro 11.
Rocc. conf. iS.fsib numer. 10. ttb. 1. & tn iratl. de.^
AJJecur. not. %<).fnh num. 202. Captc. Lafr.decif.6o.
num. 2. Rot. dectf 119. numer. ;?. coram Coccit,o,&
decif 327. nurncro 7. coram Prio/.tk frequcnterin
aliis ,nempe quodprobatio cafus facienda fitin
eodem loco , vel in viciniori,exiftat de forma fub-
ftantiali probationis , vel potius appliccntur ea,
qui de vicinitate loci , magifquc opporruno ac-
cellii ad Infulam Scij ponderancur per Caufs Pa-
tronum , fupervacanea procul dubio redditur
hzc infpcAio , cum iidem Teftcs in oppofitum
mediantibus articulis indudi , & confequenter
adversus inducentes plene probances , uc in de-
cifj^og. nurn. .^.par.i). non negent , depridatio-
nem fuille fecucam , idcoque locum fibi vindicat
id ,quod conclamat infpecie idem Rocc.rejpoif^^.
tom.i.ahi poftquam firmavity«Z> num. 3, & 4. quod
cafus deprardationis per nudos Teftes abfque ulla
folernnitate Juris comprobatur , fubjungit hxc
ptascifa veiba , /mo hxcprobatio non efi nece^aria,
cum Pars ipfa Adnjerfa confiteatur , Navem deperdi^
tam efie ,& A Gatlis captam.
Quod fi eorumdem Teftium depofitio redar-
guiprxtendaturrefpeftuinftificationisMercium,
& bonorum in Sayca rcpertorum , adhiic exube-
rat , etiam in cafu , quo de rigore nullitas exa-
24 minis adeflTec , conclufio illa , quod faltem hu-
jufmodi Teftes faciunt adminiculum , ut ait lo.
^ntonttu zAh Ecclefobferv.i^.fub nnmer. l.par.i.
Coh.confult.^6.fuh ntmero i^.Bonden.celtun.^^.nu-
mtro iS^.tth.2.Rotiidecif.62, numero 17. & decif.ii6.
numero 7. par. 10. recent. & dectf 6$. nurnero -] p'.
16. fufficitque ex fuperiks animadverfis , quod
adminiculatum remaneat Jurametum , vel in
litem , vel fuppletorium ad favorem deprsdati
deferendum.
Accedente prifcrtim confedione per Partem
Adverfam emilTa in Tranfadionc gefta cum altero
25 Mercatore GrjEco , & in hac ipfa deprxdatione
intereftato ; quidquid enim incidcnter , & fine
Authoritate firmetur in decif 445. numero 30. co-
ram Card. Corro , & decif q6.fub nitmero 11. verf.
tandem non obfi^it par.\2.coinrarium , nempe quod
confelTio emifTa in trasadione probet contra con-
fitentem , ex quo non folet emitti fine medita-
tione , plenifTmie tradunt colledi per Vrceol.dz_,
tranfaU. ^uafi. %6.per ^or.ubi regiftratur immenfa
caterva DoEtorum , decifionum , adeout foret cxer-
cereinunusnundi tranfcriptorisrccolligendo ibi-
dern allegatos , im6 ampliatur , quod etiam exi-
ftentcnulla tranfaftioncnihilominusconfelTioibi
edita , & maxinie fi aliunde , prout hic , fuerit ad-
miniculata , probat concra confitentem.
A primo itaque ad ultimum , ciim undique
conftet de deprasdatione illicica,& fine caufa , in-
firmanda venic fententia de Partibus, damnanduf-
que Marctllus adrefufionem Mercium deprxda-
tarum damnumque , & interefTe reficiendum,
prout concludit etiam Cadin. De Luca d. difcurfit
l^yde Regal.
NEAPO-
3^
Anfaldl De Anfaldis
NEAPOLITANA, SFULIBURNEN.
R E t^ R iE S A L I i£ ,
PRO ANTONIO CABALLO.SEU
FRANCISCO DUMAS,
crM REGIA CAMERA.
ARGUMENTUM.
Dc obligatione Principis protegendl fibi Sub-
ditos ctiam ex caula Domicilii , prxiertim a
Repr;«r.iliis, qure quando dicantur jnftx-, &c pof-
fint relaxari , pkne cxaminatnr i Et quando quis
cenfeaturCivis^&Subditiis Principis loci do-
micilii, vcl originis: Et late de Civilitate ori-
ginis, t<>: Domicilii, & qux ipfarum pr^valeac in
matetia Reptxraliarum.
S FM M A R I V M.
1 VaUi feries.
2 Exitus Ciiufe.
5 TrincepsterieturprotegercSubditos.
4 Subditonm boria quoad prote^Honem cenfenmr ejfe
Principif.
5 Civilitas prohatur e.v ajfertione^ , & entmciatinja
Principii.
Imo , & ejiis Officia/ium,feH Locttmtenentitm , mi-
rnero 6.
7 Ciyiiira^ vera , & propria non minks refnhat ex
origine, ^UAm ex Domicilio.
Quin etiam ex denominatione , futa Veneti , dr Flo-
reniini , pr^valet Domicilitm origini , mm. 8. &
mon. 25.
Amplia tam in concernentibtts favorem', qukm odium,
niirn. 9.
10 'Domicilinm acijuiritur per deccnnalem habitatio-
ney/i.
Et mulio migis per hahitationem 30. 'Off/^o. Anno-
rum,num. 11.
12 DomidlJum acauiritur pcr tranflatienem 7najorii
partis bonorwn.
dAmplia , cjuod fitffcit aliqua hona tranfittlijfe^- ,
ntfi prohetur , quod plus quis alibi retinuerit ,nu~
mero \^.
14 Domtcilium etiam per habitationem centim Auno-
rumfidc animo non acijuiritur.
Qualii anirnns non prmfitmitur in Mercatore.^ , ibi-
dem.
Limita in Portubus , crfgnanter Libttrni , & de ra-
tione, num. 15.
Limita quoejiie uhi con/urrat tranjlatio ornnitim bono-
rum, csrfamili^, num.ij.
Et pnfcriim , fi ijuis in Patria non ftbierit ampliks
onera, ^ mtinera , ibid.
E/ ^uod dicitur de Mercatoribus , locum habet in Scho-
Liribus,(3- AliUtibus, num. 16.
j8 Ad Domictlium acquirendumeo 7nagis urgct trans-
latio bonorum , qttando fit de ttno Principatii ad
aliud diverjum 'Dominium.
19 Inter Civem , & Patriam nafcitur ^uidam contra-
nusfiibeiindi oncra , & 7nunera.
Sed hii contraUus dijjoivitur , ft tranjlatiofeqmtur ad
Principatum diverji Dominii , n. 20.
31 De Diverftate Dominiorum de temporc Reipubli-
c£ Rcm.tn£ , & juxta Jiatum , ^ tempus mode*--
nurn.
2i If.ramentiim fideHtaiis exigi poteft ab htbitatori-
bus eiiatnj./ic feudo ,Jed non ab iliis , i^ui licetftit^
nati in eo loco, comtnoranttir extrti Regnum.
zj Dc7nicitium transferens ad Prir.ctpatmn diverfi Do-
7ninii , nec cothtnodis , r.eqiie tncomrnodis propriA
Pat nx anipliiisJiib^icitHr.
24 Civilitus piurium locorum efi ccmpatibili^.
%6 DomiciUiirn , (^ Civilttas ex eo rejiiltans ut pricva"
lere debeat alteri Civilitaii , attendttur favor
ipjius Civis.
27 Civisnon reputatur , ijuinonfubflinet onera Civi-
tatis.
2$ Reprafalis fum in lure ediofa , d^J}ri£le debent in-
terpreiari.
29 Civtlitas Domicilii pr&ponderat in materia Repr*»
faliarum.
50 Reprafalia ^ua ratiene dicantur jujld.
31 Subditum i^uis fe effcere poteji alterius Princi^
pts.
32 Repritfaliando Jubditum tranjlatum ad aliud De-
mi/iiurn effet offcndere Prtncipe^n illtus Domi'
nii.
33 Rtpr^fliit, etf dentur contra res , attarnen habetnr
reff Uits ad perjbnam.
34 Repr,tfili<e. contra Florentinos indiElA non habent
locumcontra Fiorentines originarios alibi cotnmt-
rantes.
Idem exemplifcant Doflores in lanuenfbus in caftt
occHrreutiitm ReprAfaltarum, num. 35.
DISCURSUS X.
OCcafione Belli ex parte Regis Catholici
adversus Rcgem Chriftianiffimum indidi
praSicari coepeniDt in Dominiis eidem Regi Ca-
thoiico fubjeftis Rcprxfalia: contra Mercatores
Gallici Nationis; Unde cum in Civitate>& Re- 11
gno Neapoiitano rcperirentur piures eftedrus an- ■
tecedenter , & correfpedive , ut fupponitur,
celTi per I rancifcum Dumas Mercatorem origine
Gallum, fed jamdiu commorantcm Liburni, An-
tonio CaballoCivi Liburncnfi, coepit Regia Ca-
meraprxtendere, quod iidem effeftus caderent
fub prididis Repraffaliis , ac dc fadlo illos po-
fuit fub fequeftio : Sed pro injuftitia ejufdem
Reprxfalix , five fcqueftri , fcquens edidi Re-
fpdljfum materno idiomate exaratum ,ut morcm
2 gererem Retjuircnti , & Caufa quoad pundum
Juris fuit bcnigne audita , & approbata inftantiat
Juftitia , fcdpcndct difficultas in modo recupe-
randi hujufmodi eftldus Regio jam Fifco incor-
poratos.
Benche per ottenere lo fcorporo , 6 fia libera-
zione dcgl' eBetti incliiodati ab Antonio Cavalii
piiblico Negoziante , e Cittadino di Livorno do-
velle (oprabondare 11 pubhco Iftromento altrc
volte cfibiro della cefTione fattali da Lrancefco
Dumas avanti la publicazione deU'Edirto del-
le Rapprcfaglie , per ellere quefto lontano da
ogniimaginabilc fofpctto di fimulazione , come
fi e fin' iiora picnamcnte con ragioni , e prove
chiari(Timc dimoftrato ; Nulladimeno per ec-
cedcre in cautela , c per conformarfi al benigno
Decreto , Captatur informatio fupcr Civiiitate , (i
dice di vantaggio , chc quando anche li fudetti
eftetti non fuftero, comefopra, ftati legitima-
mence
De Commercio & Mercatura Difcurfus X. 37
inente ceduti , ir.a che attualmente fi doveflero 7 effendo principio incontraftabile, che per rend
confiderare come appartenenti al predetto Du
mas, la di lui perfoiia in nellun' modo puol' efle-
re coiiiprcfa nel fudetto Editto , per efier' egli
vero Cittadino di Livoino , e Suddito dei Sere-
niffimo Gran Duca di Tofcana , particoiarmente
all'efi-etto, dcl qualc fi tratta , cioe dellc Rappre-
faglie proclamate contro i Sudditi della Fran-
cia.
Ed' in verita pare , che fia un' foverchio rigO-
re il pretendcrc maggiori prove di quella * che
rifulta dair iterate enunciative , & atteftazioni
conrenuce in piii , e diverfe letcere del predetto
GranDuca.che aflcnfce elFcre il Dumas perlo
ipazio di 40. e piu anni domiciliario di Livor-
no, e fuo Suddito ,e Vaflallo ; poichefi come la
qualica di tanto Principe non ammecte in con-
troverfia la fuffiftenza, e realta della fua parola, e
teftihcazione .parcicolarmente in una cofa, nel-
la qualc non concorre ih S. A. S. verun' ombra
5 d'inccrefle , eccettuato quello d^aiTiftere come
Sovranoallaprotezzione , e indemnita de' fuoi
Sudditi , comc l\ legge ncli' AHthemic. dc qrtctsi.
ibi , • n priacipio Dei aHxilio ab ejus clementia nobis
traditi ilUftfsrvemnr, & in l.frima Verf.itent autem
ff.cie /njnr. ihi jSpetiat autern ad nos in]Uria ,qtu
eis fit, tjui vel poteflati nvjlrit, , vel eiffectui fuhietli
funt, Saigad. de Reg.protecl.par. 1. cap.i. pertot. &
cap.^.num.zZ.CHmfetjq.CA^Jall. de cognit. perviam
'violeni.gUj]. 5. ex nnm. 21. & poft Fulv. Ma)oran.
inopopra.v. Crimin. lib,i.cap.<). nitm. I26.(frfecjuent.
Sabelt. ioce infa, alleg. nurn. ^<). Verf. qttuliier , Gob.
^ confui.io^. num.z') c^ feqcj. e percio i bcni de' Sud-
diti rifpetto allaProtezzione fi confidcrano co-
me beni del Principe , e del Sovrano , Feiin. in^
cap. ejutt in Ecciefiarum num. 27. de Confltc. Roian.
Cavagnoi. tom. i. pofl confuit. dec. in i. §. w.9, Paz..
lordan. var. eincubr. iib. 14. //'/. !!• «« 292. con altri
riferid dal Sabeil.infHmm. diverf.tr aU. tom.^. iit.P.
Cosi in tutti i luoghi , e Tribunali per pro-
vare laqualita di Cittadino viene ammeflo, c
-. ricevuto , che la femplice aflerzione , anzi enun-
ciativa fattane dal Principc fia fufficientiffima ,
conforme in fpecie avverte poft Cardtnai. Tufch.
^ Natt. t:.^ arius Ciurha obfervAt. 7<5. numero 9.
& priiis obferv. 75. numero 2. & j. ubi poft AffiiEl.
Capic. Gaieot. ^ Capic. Latr. alioftjue fubdit, quod
Hmilis atteftatio facit notorium, nec contiaria
^ admittitur probatio , & quod non folum ftatur
aflbrtioni Principis , fed etiam ejus Locumtenen-
tis , & teftatur quoque Cardin. De Luca de ludic.
difc.^2. num. 5. & melius7><j«c/)e^i«. confuhat. 51.
ftth num. 6. ex verf proinde cumpiur. Je<j^.S>i fignaii-
ter num. 10.
Ma tralafciando ancora una prova cosi eflimia,
clegale , e qual' cagione di dubitare vi puo in
oggi cadere , mentre fi fa coftare autenticamen-
te per fedi della Communiti , c della publica
Dogana di Livorno ; e.dali' iftclTi libri Paro-
chiali , 6 fia della Chiefa dcllo fteflb luogo,
che {>er lo fpazio noo mai intcrrotto di fopra
40. anni ha non folo il Dumas prefentementc in
detta Piazza il fuo domicilio con Ca^^a aperta , e
condotta con una grolTa pigione , e con tutta la
fua foftanza , e famiglia ; ma ve Thanno havuto
il fuo fratello , che in decta Piazza mori , e fii fc-
polto , c molto prima veio trasferi fuo Padre ,
re a ch; che fia la qualita di vero Cictadino . noh
menofi conhderarorigine , che ,1 domiciho , ad
; ;! • '^^''"'''P^deverofigntf I.CivesC.de/n-
coL itb.^o.Bertrund. conf yo^1„L. 2. cr/.... il
^■par. 2. ArnayafHperd.U CivesnHm.A.Ottl' de^
pafcH.cap.^.ex n.^.Barbof.in l. h^res abfens §protn.
de ex n.^.de/ u.-itc. cum aJijs innumerabilibusmox
recenfcndis. ^•^"iu*
Hd' e canto vero , che per ragione del domici-
ho s acquifti unaperfecca Cittadinanza , che do-
ve in qualunque modo fi tacci mcnzionc ex-er-
8 de Veneziani . Fiorcnt-ini , 6 Genovefi , cio non
s intendeadaccarfi a qucllideil'origine , fe non
VI hanno congiunto il domicilio : ma all' incon-
tro convicnc loloaqudli, che vi hanno il do-
micilio. fenon Torigine , ex ceJebri o!of incap
Statutumi. cum ve>i> verb. unam in fia de rejcript'
tn 6. &tnClem. i. verh. Snbdxtos tnfin. defor.cornpet.
egregie in terminis, uc infra, Socc. Sen. tnrubr.
fol.matr. nmn. 27. l^etr. Barbof tn d. l. h^re< abfens
i.protnde mmer.^i. de /udic. Partf.confiz num. 14.
iib.s.Cephal.conJ.^^U num. 137. ^ij8. ^T Priits
- conf. ze^G.numero 19. Surd. confm. num.60. Capic,
Gaieot.itb.2. contr.ij. ex numer. i^.cum fecjq.iibi
amphactimin refpiciencibus odium , quimfa-
9 vorem hujufmodi perfonarum., & abunde cum Ca-
pthlanch.mar.eruirojueBarbof inpundo De.vart.
f"f-Sardin.Z'i.nu.6.Marott.dirccpt.'6.num.i6.circ*
fin.
Che poi fi fia acquiftaro indubicatamente dal
Dumas il domicilio nella Citta di Livorno , ac-
tde le circoftanze fopra numerate , refta piii che
chiaro , poiche a cal' eftecco 6 fi camini coiropi-
one di quelli , che bafti la concinua abicazione
loperdiecianm , ancorchenonvi concorraalcuna
elprefl-adiciuarazione dell' animo , uc per Text
tn 1.2. C. de /ncoi. itb. 10. fub iUis verbis , mfi dei
cem. anms tranfaais eo locofedemfibi conjittuerint .
commumcer cenuerunt congeftiper Farinac.ieL.
fiagmempar. i. iht. 1>.ntmer.io^. Mafcard.di,,
frobat. conci. 534. numer. 7. Menoch.de arbitr.lib. 2.
caf 86. numero 13. & 15. Surd. conf 471. nmner.Ai,
Dectan traU. crim. iih. 4. eap. 16. nmnero 8. «r-
ca med. verf hu igitkr , Narbon. ad l. 2o.olof 2.
numor» d8. tit. 1. iib. 4. riovtt recopil. Barbof d^
Eptfc.par. 2. ai/eg.2. numero 28. Aloys. Ricc.inprax.
for. Eccief refol. z^^./ofeph.Ludovic. dectf Peruf
76.nurn.is. Otter. depafcuis d. cap. 4. num. n. Ci-
ariin. contr.io. numer. 1^0. Arnaya in d. l. 2. numer.
lo^. C. de /ncol. lib. 10. /iot. decif 137. num. y. par.
5. rec. & in Romana .jYu Januen. Quarti Dotaits 2.
/Hntj i6^i.% fcundo coramghifiierto .- ed' in tal
cafo cerco e , che concorrendovi nel Dumasnoa
folo lo fpazio di dieci anni , ma di fopra a 40.
con Ja permanenza in oltre di fuo fratello fino
allamorce, non fipocra negare la perfetcaCit-
tadinanza acquiftacadaldumas in Livorno , co-
me puncualrnence in cermini della pcrmanenza
^^ fino alla morce , e dello fpazio di 35. anni efcla-
ma il Cephal. d. conf 246. w«.2j. 24. & 25. pulchre
Modern.Sadartn.refponf.i.n.u.verfampliiis, & nH-
mero 12.
O' pure ^-i feguiti 1'altra opinione , che ^\ ricer-
chi la craftazione dcUa maggior parce delle fo-
ftanzc, e parimentc ccfla og^ni difputa , polcbe il
Dumas non pofTiede un' minimo che in Francia ,
e tutca la fua fortuna, & havere fta coa la fua
D perfona*
3B
Anfaldi De Anfaldis
perfoiia , CaCa , e famigha a Livorno ; fi chc- an-
ttco nifi-quefto capo vcrubbe ad elkreacquntata
Ja Citcad.nanzj . el' domiciUo m detto luogo
di Livorno , pcr /. i. infin. C. nbt Senat. 'Oel CU-
rif ibi , <r«.' u(>i maprnn bononitn parteinj)ojfi<ient. .
& in /. Ci^-Jes C de Incol. lih. lo. ibi , nhi ^nis la-
rein r.r:im > *c foriniiariimfnariim fnmmain confli-
turt, ^JH.fc.trd. ticprohat. d concl. J54. vtmer.ii.
tJ^/enoch. de arbitr. d. Lib.i.CAf.o6. nmtier. 18. >:j-
fecj^. Barbofde Enif. d. par. z alleg. ^.num xi.verf
Cr hoc inteUigtttir , (J^.mf. conjuli. 60. nHMcro :8,
Cr 29. 'Paitell. /tin. annot. 97. nttmer. 25. Rot. d. de-
cif ijy. ntt>n.6. pAr. 5. rec.& in d. %omana , feu fa-
Tiuen.OnartiDotaltsS^:.Nec applictiinri ccram Gki-
ftleriTTdi manicra chc ropiav.inza la ccrtczza , {
come nel cafo noftro ( che uno viabbia portato
qualchc parte deUa fua Azienda, o chc vi habbia
3, qualchc cofa , [c non fiprova , ciie akrove habbia
piu , ex dodtriiia B.^rt. in l.Civcs mi. 9. C.de hicol.
Itb.xo. ibt.-}He Ale.\:i!t addit.verb.efficititr Htt.E. Fa-
rin.infament d.p.tr.x litt. D.num.za^i.Dscian.trai}.
crim.ltb.A,.d.cap.i6.n.%.circafin.rranhedin.d.confHlt,
^x.nH.io.
Ne percio giovera 1'opporte , che il Dumas
eftcndo negoziaate habbi'in confequep.ia coa-
verfato in Livorno con animo di non cransrerir»
vi mai il vero domicilio , onde fi appHchi piu
tofto la piopofizione di quelli , che in limigli.in-
ti cali dicono , chc ne anco per mil!e anni fi pof-
j^fa lliinare acquiftato il verodomicilio , ut cxem-
plitic.\ndo in fpecie Mercacoris tradunt Arnaya in
Cod. Itb. iQ.tit.^ig.nti/ner.no. .llanf.d. confiilt.6o.
fub numer.w.verf.Jecttnds principaliter , & fc^q.No-
nuerol. allcg. 12. mimero Iji. Add. ad Buratt. decif.
%i\.num.i. Cenfal. decif Lticen. 15. numer. Vy&^'
Imperochc qucfta propofizione non e per imagi-
nazione applicabile a i noftri ternnini, nrtefa pri-
mieramente la natura del luogo , del quale C\
tratta, cioe d'un Porto , che, conformc e noto-
rio , e quali ncl tcmpo idenb , che 1' Dumas vi
fi rransfcri , era a guifa dun picciol' Borgo , &
in tanto fi e rcfo uno de principali porti d'Ita-
lia , inquanto da pcrfone di pm Nazioni vie fta-
ta trasfcrita I.1 loro famiglia, e foftanze ; di mo-
do che f- volclTimocfcludere dal nome de Citta-
dini turti quclli.chcpermezzo Secolo avati trag-
gono la loro origine altrove , non vi farebbe u-
no , che fi poterfe dire Livorncfe , e farebbe nna
Citca fenza Cittadini ; e fccondariamente la dct-
ta confidcrazionc pocrcbbc forfe adattarfi a quel-
!a fpecie di Mercanti, che fi transferiscono in
Un' luogo per poco tempo , con poco fondo , e
fcnza la loro famiglia & fenza ftabilimento di Ca-
i^fapohciva, a guifa di quelio, che fi dice delli
Scolari , e dclh OfPziali , c Caftellani dclle For-
tezze, dclli quali parlano Lancell.Galltac6>if.i\i.
nunjcro \. 2. & 5. /o:Bapt. Ccjl.conf \6.numer. 19.
Barbofde Epifc d.par. 2. alleg. 4. nitr/!. 19. Manf
d confult. 60. num. 14. Bonden. coUttcl. 44. iiiim. 6.
lih.\.& col/.uti.r;i.mim. Ci.lib.z. Manongiarif-
petto a quelli chc fi crafporcano in un luogo , e
vi pcrfeverano con tutre le premeffe circoftanze
fenza havcr bcni ncl luogo deli'origine , ne alcu-
iTn.iakraparcicipazione delli pefi , 6 cariche dcl-
la dctta fua originc , come individualmente , e
nc prccifi cermini di Rapprefaglia condude^
Carol. Tappia in decif S. C. /tal. decif. z2. e.v tiu-
mero 17 & Jignantir. verf. dicehatur , dove fa la
15
fudctta diftinzione tra H Scolari , Soldati , e
Cartellani, e puncualmence ancora lo fcrma il
Parif d. conj. 12. itb. ?. che parla di Negoziance
ftabiiico in ^pagna , di cui tutta TAzienda ( ap-
punto come ncl calonoflro ) per lo piii fi era
fatra col guadagno dclia Mcrcatura in Spagna,
come fi puol vedere dal num, 11. curnplurr.Jetjq.
eqUcflo ConfigHo vien' conin uncmcnte lcguita-
to d.il Rolu/ui. conf. 79. num.^2.. lib. 5. Zanger. <s'e_/
£.\ccpi. par. 2. cap. i^ tJUm. ^. & jecjt^. & prajpui
£itb, uum. ^').vcrf.negoci.itio etenifH-^ , Andreol.ccntr.
42S. nui/.ero l^. verf ubi cjuo i Itcet , e dalla Rota
Romana ncW-Jt dectf 137^ ntttnero 10. par."). recentt
quam referc , & fcquicur Curd.De Lttca de RegaL
dif. 128. ntimero 10. & in Jpecis^ , & eft do-
cti ina Felin. in cap. dilecimii z.nitmero 12. ptb Verf
tertiits cafmde rcfcript. lofeph. Ludovic. d. dccij.jdi.
nimero 1 .j . Grattan. difcept. 592. ntitnero 6. & li.A-
le.x. Kattden. refp. \%.numer. 9. prscipue fuh verf
ubi atnpliat , Lih. 2. plcne & bene Tranchedin. d.
conjult 31. nnmero 14. doue con Petr. Barhof in d,
/. h&res ahfens %.fin. nitmcro 109. ff. de ludie. oirer-
va , ciie laprefur.zione deldomicilio rifultante
dairabitazione dcccnnale e piu forte d'ogn'altra
prefunzione , che nafca dalle qualita della perfo-
na.
E fe tutto quefto difcorfo caminarebbe in
aicratto , c quando fi trattalTe di efaminare , fe
il Dumas transferitofi col domicilio daunaCit-
ta ad'un altra dovefle godere come Cictadino di
qucfta tutti li privilcgij , & Imnuinita , 6 reltar'
fottopofto piu tofto aili Statuti di quefta , che
di quella ; quanto piii faciimente , e ienza dub-
bio dcve procedere , trattandofi , che il Dumas
li e trasfcrito da un'Regno diverib ad un'alcro
Scato foggecco ad'un'altro difrcrcnte Sovrano j e
Principe , poiche in quefti termini il fimplice mu-
tar' luogo, e trafportar' la famiglia ncUi Stati d'u-
18 n'aItro Principe Sovrano , porta non folo Tacqui-
fizione dcl Domicilio nel nuovo Stato , ma fa
perdcre affatto l'origine naturale , feconda
qucllo , che fcrma cum Accttrf. Hald. & Gregor.
Lopez. JatilTime yJmaya tn d. 1. Cives C.d. /ncol.lih..
10. ex nnmero^i. ci:?n plur.fe^cj. ubi quidquid di-
xerit C arlevall.2.ti3Lmcn cum eodem Gregcr.A-ie-
vcd. aliiscjue omnibus /Jyjpanis dimoftra , che fe
unod'origine Spngnolo (i trasferifce in Francia ,
non fi pub piu confidcrare pcr Spagnolo , ne go-
dcre i Bcneficij , che ii concedono a i Cittadini
attuali delle Spagne , Navarr. cenf. 4, numero
11. de Conflit. ed e celebre la dcctf 384. de Affiit-
toy dove fij fermataquefta opinione,c conaltri
moltilo fcguita ncl cafonoftro De.vart.decifSar-
din.6j.per tot. & prsfertim ex n. z. verf.fed melim
cumfec^cj.
La ragione e evidente , poiche intanto fi con-
fidcra uno per Cittadino , in quanto e obligato,
per qiicl contratto , che uafce tra Ja Citta , e
Cittadmo , a i pcfi della medcfima , Citta » ad
Ttxi. in I. I. ff. ad ALunicip. ibi , proprie cjuidetn
Jidunicipes appeilantur muneris participesreceptiin^
Civitace , vt rnunera nohifcum facerent i ma quefta
2>oobligazione non fi pub conlervare > ne durare ,
quando unoabbandonando non folo la Citta pro-
pria , ma la Provincia . & il dominio del fuo
Sovrano , fi transferisce , e fi foggetta ad' un al-
troPrincipe iudcpedente.mentrc fi rende impoffi-
bilCjChe poi^a per c3gion'dell'origine eller forzaro
a fpccom-
De Commerico &MercaturaDircurfus X.
a Soccoinbere i i pefi della fiia Patria/e ne anco
ivi puorelTer^convento > conforme avverte De-
xart.d.decif.Oj. num.^^y c^nutn. 38, ubi referc Soc~
cfn.conf.^J.'mn.i2.vol.i. Laderc.conf. 74, ex nutn.'^.
i quali diibnguono dal tempodeUa Republica
21 Romana , che era Padrona di turto il Mondo ,
a quello d'oggidi , che i Principati fono diver-
fi , e in conlcgueaza un Cittadino originario
di Francia , fe li transferiscein Spagna, nonpiii
rimane fottopoflo al Rcgno , che lia lafciato ,
ma al dominio di quel Principe , dove hi rraf-
portaco il domicilio , e Tiftelfo doppo il Cofia ,
e V Capib/.inch. de Baron fi comprova da 11 ' y?H-
dreol. d. contr. 418. nurner. 16. Verf iibi late , &
per tot. Jfflict.d.decif ^^^ntimer.6. Qr J.&nuM.ii.
Verf hne ad pradifta , dove inpropofico adduce
Ja dottrina d'lfernia in cap i.in frinc. ^ualiter Va-
JJa/i.jurar.deO.chckrma., che il giuramento di
2^fcd'.lta fi pu6 folo efigere dairhabiratori del
Rcgno , ancorche non habbino alcun' feudo , ma
non da quclli , chc vi fono nati.fe attualmente
habitano fuori di c(fo Rcgno : Al che fi aggiun-
ge l'aitra ragione addotta dalP Ajnaya ad d. l.
Ctvci 1. nnm. ^S. cioe , che Ci come qucl, che e
^^paflaro ad un altro Dominio non puo godere le
dignira, & onori della fua Patria , cosinc meno
dcve fogglacere a confiderarfiperCittadinonel-
le cofe a luisfavorevoli.
Ma daco anche , che la traflarione fatca fuo-
ri delPrincipaco, e dominio , doveuno enato,
non operalle , che quefto tale fi dovefie havere
affatco pcr non Cittadino di quel luogo , e Re-
gno , dove e nato ; almeno non potra anco ne-
garfi, che egli fiafottopofto ugualmence airal-
tro Principe , dovc ha cransferito la fua perfona ,
e piancaca la fua Cafa , per quella mulciplicica di
'44 Ciccadinanze Originaria , e Domiciliaria, che
quocidianamencefiammeccedalla legge , fecon-
do auvercifce il Cyriac.contr. 273. ««/».19. T)ondem
confult. 40. nwner. 19. Tigant. ad StatHt. Ferrar.
lib. 1. rul>r. ^t). num.<). Captc. Latr. confult. 128. ««-
mero z6.(^ ly./iot.decifijz.num. 11.& n.par.S. rec.
& decifiiy "'t^^^- 2.0. par. 9. ^ in Ariminen. Ca-
felt init 20. Martij. 16715. §. non obfla,V , quod A-
lexander , coram Bourlemoni^ , Cardinalis Do
Ltua de renttnciatio. difc. 18. numer. 8. & defuccejf
difc. 19. numero 5. & difc. zo.fub nnmero 5. 7. (3^
8. e^ de Regal. difc 85. numero 11. CT in fupplem^.
difc.\z%numero 10. eodem tit. per lo che chiaro ne
fegue , che , olcre alla preponderanza , che co-
39
35
me
fopra fi e decco fi da al luogo della Cit-
tadinanza del domicilio , Navarr. d. conf. 4. »«-
mero 5. de Conflit. /4ffiiB. d. decif. 548. numero 14.
fciTipre fi ha riguardo airacco favorevolc , 6 pre-
giudiziale , del quale fi cratti , e fempre Ci con-
fidera quellatal perfona per Cittadino di quel
luogo , che li c piii favorevole , ut ex Ancha-
ran. conf 57. ^ Gregor. Lope\. ad /.5, tit. ^^.glof.
fon ^uatro circa med. in pundo Dex.nt. decif 85.
nuin.<).Bertrand.d.necif.io^.nu.29. Itb.i.par. 2. Ma-
rott.b.dtfcept. 8. num. 17. anzi che indiftintamente
27quando il Domiciliario nonfoftiene, ( comenel
prefente cafo j , i pefi del luogo deirorigine , che
fihabbia per forenfe rifpctto al detto luogo, lo
dimoftra C apic.Galeot .d.lib.i. contr.ij. num. 15. er
16. cumfeijcjuen. & poft Teregr. Grat. Cephai. Ro-
lan. & Surd. nJHarott. d. difcept. 8. nmnero 14.
Piii fortemente dunque deve militare quefta
regola,c propofizione ncl precifo calo delle Rap-
prefaglie , non folo per la ragione generale , che
quefte fi confiderano (' benche per altro lecitc,
& uficace ; per odiose , di maniera che pe^
28 quanco e pofTibile non fi poftono eftendere , ma
devono efiere ftreccamence incerprecace , fecon-
do la Doccrina di Barto/. neiia L ProVinciales, nu.
rnero 5. circa fin. f de Verb.ftgmf. junfla Auih. vt
non ji.mt pignor.in princ. dald.in Amh./ed omnino
C. ne Vxor.pro Marit. (job. d. confult. 104. nimer.
6.&feijq. cum cxccris ufque ad naufeam collc-
disper Maroi. d. dlfc. 8. nnmero 12. 13. er 18. do-
2pVe prccifamentefa la fudetca illazionedi dover-
ii areffetto delle Rapprefaglie dare la preponde-
ranza al luogo dcl domicilio, C<«><7/. Tapp. d.de-
cif. ii.numero 14. AriAS de Mefa lib.2. var. cap. u.
nmnero 5. Az.eVed. ad U. Hifpan lib. 8 tit. 12. /. 6,
n.(,.Valenz.uel.conf. 1,7. «.18. lib. l.Dcxart.d.dectJ. 8j.
n. 4. verfnihitorninUs.
Ma anco pcr la particolare , e precifa r:igione ,
con cui (\ pratticano , e rendono giufte le Rap-
prcfaglie , cioe , che intanto contro ogni difcorfo
pcr altro naturale fi ammette,che il poveroSuddi-
toinnocente patifca ildanno dellaperdita del-
la fua roba , e confegucntemente la pena del
mancamento altrui, inquanto non potendofi ot-
jotenere direccamence la giuftizia , che d prc-
tende dal fuo Principe , e Capo , conviene ,
cheeglicome membro foccomba a cucco quello,
a che farcbbe rcnuto il fuo Capo, ofivero , che
eftendoilSuddicoquello. ehe conipropri}Tribu-
ti , e Colette fortifica le forze del fuo Principe ,
in quefto modo per via di Rapprefaglie fi viene a
toglierc indirettamcnte 1'ajuto , che fomminiftra
al nemico , fecondo fi avverte dal Peguer.decifu.
nit.io.Crefp.deVatdaur.obferV.jj.n..^.(yfei/^.Sipo{k
De Pont.Card.DeLuca deRegat.tn fupptem.difc.ijo.
n.i6.& difcurf.\%\,n.(). & concordat Gob.d.confnlt.
lo^.n.zi.&feq^.
Avvcgnache quefte ragioni non fi pofibno a-
dattare a quel fuddito , che e paflato nel Domi-
nio d'un'aItro Sourano,e confeguentemcntc fi e
coftituito Suddito,c Vaftallo di e/Ib , come di
31 ragione far' puole , ex BoJJlin pra^. crim. tit. </o
for. compet.numero 37. /ijfittt. inprxtud.feudat.nume-
ro 10?.^ in tit.qii£fint.Regat. §. Angaria numero 6.
& ad Conft. Regn. tib. 3. rubr.de revoc. qt tranfeitnt.
fubnumero lO.Capibtanch, de Baron. pragmat. iJ.
par.2.numere 245. Capic. decifllS.numero ^.&de-
cif.i6S. numero 4. mentrc non puo chiamarfi piii
mcmbro dependence da quel Capo chi fi e da ef-
fo divifo , e feparato, ne meno puo dirfi , che fov-
vcngadi nefllin' ajutoil principencmico,nonpa-
gandoli alcuna Colletta , 6 pure chc debilitando
]'originario trasferito in altro Dominio, fi dc-
biliti in confeguenza il predetto nemico ; an-
5^zi piii tofto farebbe un'oftcndere , e debilita-
re quel Principc , che Tha. ricevuto nel fuo Sta-
co , e chc da eflb n'efigc le gabelle , & altri
confueti Tributi : laondeottimamcntc avverte
Soccino nelia d. rub^-.ff. fol. Matr. num. 27. &je(]^.
chc inquefta materia ancorcherabitazione fofle
iin puro accidcnte , quefto accidcnte prcvale al-
la iollanza delPorigine , elFendo le Rapprefa-
33 glie diretre alla roba , che feguita la perfona,
e non alTorigine , dove non vi e la perfona , ne
ibeni, e 1' medefimo dice con l.TDottrina di Baldo
D 2 nelta
40
nella l.l.C. de fumm.Trimt. &c. Bertrand. d. conf.
,03. mmcro 29. /'^- ^- ?<''■ ^- ^ '^^'^ P^'':'^ ''^ ^^P,-
prcfaelie rilalVare contro 1 l lorentini . o gl'
i4Uomini di Firenze noa polTino cfeguirfi contro
uuelli, che , le bene fono onguianj di Firenzc,
di.norano altrove , ne portano 1 pefi , o go-
dono i privilegij , & onori di 1 irenze , lo d. ti-
nifcc efpre(ramtnte "Bartoh, tanto nella d. l. 1 ro-
viuctala , quantonell trattatodelle Rapprefaglie,
che viene communcmente.c fi puo dir'i'enza con-
tradizione feguitato dall' Jbb. Imol. Jle.x. Soc
cin. Martin. Laudenf. Cnrd. Tttjch. Riiin. Rolaru
Menoch. Decian. A\eved. Cephal. Surd. & (''alen-
Z.uel. rif.-riti dal De.vurt. d.decifi^^.mt.^. c dal Ada-
rott.d.difceft.%nH.\-i.3.mhtd\.\ci quali riportano
]a Dottrina di Piaro Gregorio Tohfano infynt.-.g-
m. lur. par. ^. lib. 58. cap. 8. ntm. 16. che e mol-
to punruale, & il M.irott. al d.nnmer. 15. tnfin.
vi aygiunge la Dortrina A\.Dccio e di Matteo Che-
riano, in termini , che lc Rapprcfaglie riiaflate
2r contro i Genovefi non hanno luogo contro quei
Genovefidorigine, che habitano alirove , e J'i-
fteiro fi deterrtiiua dal Bertrando \n propofito del-
leRapprcfaglie daiGenovefiproclamarccontroi
Catalani al d.conf.io-^.e.xn.\9.cumfcq-T.lib.i..par. z.
alliqualitutti fi puo agginngcrc Andr.Dalner.trL,
Spnhom.de Reprcfal.imprejT.poj}. traU.de var.Iar.re-
nm.n.^^.folinihi i8r.
Siche conchiudendo , anco quando al preien-
te fi volelTero confiderare gl'cffetti inchiodati
dallaRegiaCameracomedel Dnmas.enon d'An-
tonio Cavalli, al quale fono ftati legitlmamente ,
& eftttivam.enteinreakaceduti ; fi rcndeina-
nifello , che il detto Dumas anco in aftratto de-
ve reputarfi per Cittadino vero Domiciliario
Livornefe , e molto piii in concreto attcfa lara-
gione , e qualita delPorto di Livorno , che non
e altroche un'compofto di Cittadiniivi ftabi-
. Jiti , e fatti tali , benche derivanti da varie Na-
2ioni;come ancolamateria.dellaqualefitratta, e
che neiruna rsgione puoI'applicarfi a chihavcndo
lafciara 1'origuie, e trafportata la fua foftauza
in detta Piazza di Livornofi e conftituito ncl
Vaflallaggio , e focto la protezzione dcl Gran
Duca di TofcanaPrincipe Sovrano, &indcpen-
dente , e che attualmente attefta, che il Dumas
• fia fuo ancico Vairallo.
LIBURNEN. CONCORDI.£,
SEU DEFALCI
RESPONSVM PRO VERITATE
SUPPRESSIS NOMINIBUS.
ARGUMENTUM.
An, ic quando ma')or pars Crediconim poflTic
pr.rjudicareminoii in concedcndadilationcde-
bitori , vel in remittcndo partcm illius debiti ;
& de differcntia in propofuo debitoris decocli ,
(ive proximc dccofturi , velnon: Ec cjuiddi'
cendum , l~i C-.cditorcs minoris partis iv.\i hy-
pothecaMJ. Crcditor prxvenicns in fcqucftro
ftare adhuc debet facto majoris partis Cre-
ditorum i Et quid fi talis Crcditor fii forcn-
Anfaldi De Anfaldis
fis , & fcqucftravcrit efFcclus extra Princi-
patum, ubi major pais Creditorum tccit dila-
lioncm , aut rcmiflioncra.
S r M M A R I ^ M.
1 F.-Mi feriei,
2 Ma]or pwrs CreditorujnflantedecoElionecmninunit
debitoris , Vel HU imMtnente , potef eidem debi-
lori dare dilaiionetn , '<. el curn eo iranfigere , aute-
liam pai ie>/t debiti reiniitere.
Ajrtplia in ^itcc:ir.<ijuegenere tratf.fClionis , qu£ fa£la
per nm]o) em p.irtem Credttorumprdjudicatmtnorii
nttm. ^.
4 Affli(!i decif. 288. circa remifflonem partis dehitifa-
8tam a 7na]ori paru Crediioritm fuo debttori , ^
circj. ejujdem^ runijfionis requijita examina-
tur.
Et reijcinir , num. 5.
6 An Creditoresad effeSlum tranjigendi cum debitorc ,
iJel tlli retmticndipartern debiti , debeant infimul
cong^egari.
Et cjuid yjinon ?nsjorpars ,fed omnes Creditores coh-^
cordareni , num.j.
Et ^nidjhnte StatHto , Vel confuetudine in contrari-
um, num.S.
C.vitela eji adire fudicem , cjui cognita caufa adflrinr
gat repugnantes , n.^^.ubt m terjninis Statuti Curix
Mercatorum Fhrentia,
10 .An Majer pars Creditorutnpoffit per concordiaTHj
f^mjudicare jninori , quando Creditores contradi-
cenies haber.t hypethecarn , cr agiiur de effedtbtit
cApacibns hypothecjt.
Ratio differentia inter Creditores hypothecarios , gJ*
perfona/cs , n. II.
'Drjiingue tamen inter fmplicem dilationemtempt>rif,(^
remijjionem debiti, w.12.
13 Pravcniio infequejlratione non abdicat dominium rei
feqHefirnti. d. dehitore , nsc inducit pmlationemfa-
vorefecjuesirantis
Prout ntc imr/iijjio exprimo "Decreto ludicis obtenta
in Salvianofavort i»miffi , ibid.ftib d.n.\^.
ZJnde resjequejirata adhuc ventt in concHrfucumta-
teris Credttoribus, n. 14.
Amplia ctiamjiunus ex Creditoribusretineat inpignm
rem debitoris , nurnero 15.
16 An adfit differentia interConcHrfum , ^ui formetnr
intcr Creditores debitore decoUo , vel debitore, ^ui
fecerit punilum, JiVe defiiterit a negociatione , ^
nttm. 19.
17 Seijucjirans non ajfcitiir a rerniffione dcbitifacTnper
majorempartern Creditorum , Jedfolumpritjudica-
tMrreifc^u dilationis, ^ ^uando.
18 Secjuejtrans reni debiioris extjientem in Principatu
diverfi Domirii), an teneatar concurrere cum caete-
risCreditoribus, cjr n. 10.
fy£s alienum resficit univerfnm pairimonium debito-
ris,nec rcjlringitur adfaculmtes certi loci , nwne-
ro 20.
E/ quid deCreditoribus unius Provin£iit,anpr£ferantHr
Creditortbiu altcriut , ibtd.
21 Index , coram cjuoformatur Concurfiu , avocat Coh-
fam a^uibiifcitmtjue Iudici,but.
22 ludictumconcurjusftrmaridehet in loco , ubi e.xijiit
major pars bonornrn dibitoris.
VelfaUem ubi adejf perfona debitoris , Velmajor nu-
merus Creditorum , n- i J.
Amplia
De Commercio Sc Mercatura Difcurfus Xf. 4.1
a/fmplia procedere tam ad ejfeElHm dandi diUttOnein
debitori, <jncim reducendt debitnm, n. 24.
■2j Creditor forenfU an teneaiur comparere , & ligari
failo iHdicis formaniis Concurfum in alio Princi-
patu.
i6 In Iudicio Concur/ui idem debet effe ludex , c^
mum ludiciim.
27 Clerici, & alis perfonii exemptit teneniur cum ca-
teris Creditoribu! comparere coram ludice laico
formante Concurfum.
28 Stacuitim mand.ins, Crediiores concurrere per £s, Q-
libram tijficit eiiam Clericos.
£t comprehendit etiamforenfes, ^ contraUus jitratos,
nim. 29.
DISCURSUS XI.
CElTante Francifco publico Campfore in
Portu Libunii , ii non formaliter a foro,
faltein abejus negotiantibus , major Credico-
rum pars cum ipfo tranfattioneiii quandam ini-
verat;cumquc non deeflent ii, qui , licet in mi-
nori numero, dctredabant annuere huic concor-
dia; , inter quos (Ignanter reperiebatur Creditor
forenfis, quicseteros in fequeflracione nonnullo-
rum eftettuum communisdebicoris Neapoli exi-
ftentium prsvenerac : Confultus idcirco in fen-
fu illiiis Veritatis, quse Mihi videretur, an & ifte,
non obdante fequeltratione prardida , quodque
agcrccur dc perlona , &: rebus excra Dirionem
M. Ducis Hetruris, compelli polTet ad fubeun-
dam tranfaftionem majoris, ut fupra, partisCre-
ditorum.
Refpondi.quod rcgula magis hodie recepta &
canonizata militatprofado amajori parte Cre-
dicorum ; latentibus fiquidem fortuniscommunis
debicoriSwfeu quolibet periculo illius decodiio-
nis imminence, Jura noft ra permittunt , & cxpref-
se determinant , quod major Crcditorum pars
2 valeat citra fraudcm, & dolum , fed pro utilitate
communi bona fide tranfigere cum eodem debi-
tore , eique vcl indulgcre terminum ad folven-
dum, vel debiti ctiam partem remitterc , adeout,
dillentientibus cseteris, queat Judex obdringere
renuentes ad infequendam voluntatem majoris
partis , funt verba \'\zterd.\iiText.tn l. & fuum $.
hodie jf. de paH. ibi , Hodie tamen ita demmn pa£tio
hujufmodi Creditoribn) obeJ},fi convenerint inunum,
Cr communi confenfu declaraverint , <jitotaparte de-
bitt contenti fnt ; fl Vero dijfentiant , tunc Pnztoris
partes necejptrice/ttnt, tjui 'Decretofuofequeturmajo-
ris partisvoluntateyn, Jjfiicl.deci/.i^^.nu.i. f^alafch.
de privi/-paup.par.i.ijiuxfi.:\^.ni(rn.iii. Apicel.de tu-
tain.pauper. tit.-^. de remijj.debit.per num.lS. Pacif.
de Salvian. infpetl.7. • cap. 2. ex num. 41 1. Merlin. de
pi^n.lih.^.tit.')-iju.tfl.^6.ex n.S- cumfecjif. & genera-
3 liter in terminis cujufcumque tranfadionis lo/eph
Ramon.con/.io.n.i.Grat.di/cept.']ii.n.\l.&/eqq. Tho-
mat.dec.March.z()-i.n.z<).& 3o.R0t.dec.361. n.i. co-
ram Manz.aned,
Et quamvis.ut liquet apud AfjiiEl.ind. dec.i%%.
4 Conlilium Ncapolitanum videacur in propofico
remiffionis debiti pro aliqua parte hujufmodi
rcgulam reftrinxifle ad tres cafus.nempe quando
dcbitor decefTit , & hzres non vult adire hjcredi-
tatem , vel ad alliciendum debitorem fugiti-
vum, ut revertatur , vel denique fi debitor para-
5 tus eiret cedere bonis ; Nihilomiuus indiflinde.
quodmajor pars fecum trahat , Cwc obligetmi-
norcm m omni alio cafu , in quo Credicores cer-
tanc fuper bonis debitoris a folucione ceilancis,
teilatur Angd in l.i. de privtl. Credii. Stracc. de
decad.par. 6 num.2i. qui verba Angeh per exten-
ium /egiftravit , -Bnr/itt. con/21^. ,:um. k. Pacif
dc S.iivian. d. irifpect. 5. c^p, 2. „,„„_ ^i^ gratian.
difccpt. 122. nimero^.if/e^ueni. SalgAd m labyr.
Credti. par. 2. cap. 2. num. 73. &Je^ej. ubi repro-
bat Vmant. de Franch. tn deci/Sz. & Salgadum.
fequi videcur Carol. Anton de Luca in addit. ad
Franch. d. deci/ 82. num. 3. pleni(lime Franci/c
Rocc.re/poi/.u.per lot. &i. fignanCcr f a- /»«/«.4 ^'
num.'). dr 10. lib. 2. ubi non folum ica rcferc judi-
cacuminfuo cau.fed pUires alias refert deci-
/lones, & refoluciones ejufdem Confilii Neapoli-
tani.
Ec quia maxima inter Scribentes vcrfatur qux-
ftio , ucriim in cranfigendo , feu remictendo par-
6 tem debiti debeant Creditorcs in unum congre-
gari , ad fbrmam Text. in I. fin. C. <jm bonis ced.
pofi: HC vidcre eft apud Marche/ de Ccmmifi.par.^.
§. I. nnm. 63. ver/ imo CitterosCreditores cum /ec^cj.
Sa/gad. inlabyr.par. 2. d.c.2. nmn. 6<).& /e^. Vr/it.
adAfiitcl. d. deci/ z88. num. 6. Grat. d. di/ceptat.
222. numero 3. & /etj. c^m \ub num 6. folum limi-
7 tacquocies non major pars ,fedomnes Crcdi-
tores feparatim concordarent , & folium fubfcri-
8 bcrcnt , & nutn.-j. ubi paricer limitat ftante con-
fuetudine , vel Staturo in contrarium , Scanna-
rol. de Vi/it. Carcer. lib. 5. §. i. cap. 2. nnm. 14. &
fiiq. Rota afud Coccin. decif. 440. Card. De Luca
deCredit. aifc.^i.num.n. &feej.in Supplem.par.2.
9 Tutiiis propcerea reputatur Judicem adire , qui
rcnuentes Decreto fuo conftringat, ficuti pradi-
cari intendebatur in hac Caufa , & de Jure , feu
de ftylo ponitur pro abfoluto per Scannarol. de^
Pifit. Carcer. d. lib. 3.^.1. cap. 2. numero 17. Vrceol.
de tranfaU.. c^usifl.Z^. numer.\6. ubi refert dccifa
per Rot. in 'jRomana prdten/n Con/ionationis 22. lu-
nii 1616. coram Verofpio , & prius referendo fan-
cita per Statutum Florenti^ in Curia Mercautiae
/ib.3. rubr. 2. idipfum adverterat /ub qu<efl. 34. «»-
mero 52. bene Carpz.ov. de lunfpr.for. par- 2. Con-
flic. 22. defin. 2-].niim.). cr 10. ubi quod idcirco
Judcx adeundus eft , quando diircntiunt Credi-
tores, ne alioquin impediant Judicem , ficuti
mutuo fe impediunt, & eft in propofito clara de-
terminacio Text. tn d. l. & fttum, § hodie , f. de^
paU. ut obfervat Straccde Decoti. d.p.ir. O.num.'),
Ver/ tttm adde.
Prarfuppofito itaque , quod ex lcgitima caufa
nnajor pars Creditorum concordiam iniillet cum
Francifco , quodque uc pr.Tmi(imus , regula affi-
fteret pro obfervancia fadi a majori parte Cre-
ditorum , obftare pofle non credebam , quod ver-
faremur ,feu rradiaretur de compellendo unum
ex Creditoribus , qui inediante fequeftratione
prseveniendo videbatur ejus indemnitati confu-
luiffe : folum quippe reperitur d lege confultum,
ne concordia, ftuparcis dcbitiremiflio fadad
majori parte Crcditorum coeccris diifcncicncibus
loofticiat , quando dillencientcs exiftunt Crcdito-
rcs hypochccarij , & agitur de effedibus capaci-
bus ejufdem hypothecae , ex cenfuraT^.vf. in l. re-
fcriptum ic.infin.jf.de paci. fub ea fatis vivaratio-
Oc , dc qua poft Anciqiiiorcs Bart. in d. I. re-
/criptum , nimiriim , quod ciim hujufmodi con-
D 3 cordiar*
42
cordii , & remifnones celebrencur ad iUum prx-
ncipuum finem, ne Credicores afperc proceden-
do ponant in fuga dcbitorcm , & anlam pra-beant
occuUacioni mercium , & efFcduum , hoc fane
niliil prodeirec habentibus hypothecam , ciiin
fcmpcr i(H poHent cxercere adversiis tenentes
bona dcbicoris , & fequitur Stracc. de decil.
ditU p^tr. 6. ntim. i^ Carpt.ov de Inyi-fr. for.
par. z. d. Cenflit. Z2. defai.i?,. imn. i. & fecjcj. Fari.
nar, repert. ludic. (ju.tfl.^'). exntm. \i.CHm feqc].
12 ubi diltinguit inter fimplicem dilationem tcm-
poris, & remilTionem dcbiti , Burfatt. d.coif.21^.
num.t^. Merltn. de plgnor. Itb.O,. tit.'). qtufl. i ^6. nu-
mer.20.Maufon.de cauf.exec.limit, 6. num. 6i. Rocc.
d.refpanf.ii.num.^i.in fin. Graiian. d.dtfcept.zxz.rium.
15. &16.
At hi pracfcnti prasventio in fcqucftro nullum
15 pro meo Judicio operari valcbat elTcdnm , qnia
praeventio in fequeltrando rem communis debi-
toris nullam pra: fe fert abiiicacionem domiiiii ab
ipfodebitorc, nec uUam producic pra.'hitioncm
erga cxteros Creditores ,exTcxf inl.Creditorf.
auipnt. in ji^n.h.,h. Bo!<)^nci.co>if ^c.num.-J.Can-
cer. par.^. var,rffoIut.caj'.^.defcguefl.nH.).].& ^6.
Salgad.de Reg. proieEl.par. 4. fwr.y. num.e^i. & 69.
& in fortioribus de Crcditore immillo per }udi-
cem ex prlmo Dccreto in Salviano , quod non
idcirco habeat uUam prxlationem quoad csteros
refpeftnrei, quidquid ht quoad refufionem ex-
penfarum eidem immirtb facicndam , dixit poft
Text. tn I. chm ttntt , tbiijHe glofl. f. de hon. atithor.
ludic. pojftd. & irt !• <^^tm apud veieres , ihKjue B.dd.
C, eod. Pofih Rodriq. & alios Rot. in Engubina Pe-
cuniar. '^.Alatt 1685. §.2. coram R. P. D. Benincafa.
l^Undc praeexiftente adhucre fequeftrataindomi-
nio dcbitoris , debet & ipfa trahi ad concurfum
omniumCredicorum , adea.qux lace,& egre-
gie firmac Salgad. in Lihyr.pur. 1. cap. n. ex nu.zz.
15 itfcjiie ad 29. & quod Credicor non folum retinens
fub fcqueftro , fed in pignore bona communis dc-
bicoris reneacur illa conferre, fub cadem ratione,
quod in hoc cafu non fibi, fed debitori poffidc-
rer, plene probac idem Salgud. diilapar. i. cap. n.
e.vnum 14. ufijitead 2i.
Ca^terum quia Salgad. loqnitur in concurfu
Credicorum efformato per mortem civilem dcbi-
toris, videlicet' poft decoitionem , feu xs alic-
num fuperans effeftus patrimonii ejufdem debi-
toris , in quibus tcrminis natura ipfa concurfus
l5 expoftulat , qnod in unum corpus omnia commu-
nis debitoris bona ,& efteftns redigancur ad hoc,
ut unicuique per .cs, & libram , vel juxta uniufcu-
jufque gradum , & prarlationem fatisfiat , ut patec
peiics eundem Sa'gad. d. parte i- cap. 11. in princ.
& per tot. Hinc proinde obfervandum monc-
bam in fado , utrum prifuppofitum in tranfmiira
mihi notula infinuatum , quod Francifcus fecc-
ritpunaum, involvat.fen inteliigaturper fpe-
cicm dccodionis , ob quam dc citero, fublata
prjedida conventione , & concordia , formandus
elTet concurfus , ficuti alias iftum loquendi mo-
dum agnoveram incelledum,& prafticatum in
Rota Floreniina ,feu decifione ejufdem 'J^ota rcgi-
ftrata per Frceol.de tranfaU cjus.fl. S^-fuh num. 19.
t}erp Alexander ; tunc ctenim fcqueftrum in nihi-
lo polfet fuffragari Creditori fingnlari praeve-
nienti in fequeftratione ; Qiioties autem peri-
culum decodionis , feu infuificiencix ftatus , &
Anfaldi De Anfaldis
patrimonii , pro fatisfadione omniiifn non adef-
fetjcuncque compclli nequiret fcqueftrans , fed
17 cunicautus eifct dc obtincnda fatisfadione,coH-
grueret idcntitas rationis proxime ponderats
m Crcditoribus hypothecariis , qui relpedudi-
lationis ad folvcndum foluirri-odo obllringun-
tur , feciis aucem quoad rcmiffionem dcbici in
parce,uc in individuo firmavic Carpz.ov.deIu-
rijpr.for.d.par.z Conflit. 12 dejin- 28. nutn, 10. II.
cr II, bt gcneralitcr, quod concedatur majori
parci Crcditoruni quoram dcbiti remittere ad
cfrcdum cvitandi occultationcni bonorum , fed
bonis cxiftcntibus ad nociciam Creditorum non
procedac couciufio , Straccde Decoctdtiia par.6.
num. li.
Acque ab hac diftindione promanabat alcera
iSinrpcdio, lcupondcracio, quod fequeilracio ca-
derec fuper rcbus cxiftentibus extra Ditionem
M Ducis ; quoniam ficuti ob hanc circumftan-
tiani magis pcritrinxinetmotivum fequeftratio-
nis, quando non fuilfemus in dcbitore decodo,
vel proxime , & ccrcitudmaliter decoduro ; ita
e converfo in nihilorehagari opinabar ,quoties
verfarcmur in fpecie decodi , vcl decoduri , ad
quem etfedum mmime rct]uiricur fencencia de-
19 claratoria,fed exubcrat, quod pundum fecerit,
& laticavcrit , ac concordiam iniverit cum Cre-
ditoribusfatendo dcbitam , ac promptam fatis-
tadioncm Credicoribus fuis dare non pofli.', uc in
terminis Statuti jMcrcantis pundualiter,& bene
explicavit Cnhull. refol. crimtn. 25. num, 30. RotA
Fiorentina apiid ZJrceoi. de tranfafl. d. quxfi. 54.
num. 20. & fecj. lii ifto fiquidem cafu , loco effor-
mandi concurfum effedivum»& deveniendi ad
fentcntiam cum judiciali deputatione Curato-
ris , & fuccc(fiva fubhaftatione , & diftradione
bonorum , concordia bona fide, & in utilitatem
omnium gericur per Crcditores , nec infpicitur,
utrum effcdus dcbitoris reperiantur in Dicione,
vel extra , ctim a;s alicnnm univcrfum patrimo-
2onium refpiciat, neque reftringatur ad facultates
certi loci ,fed bona omnia ubique exiflentiafa-
vore omnium Crcditorum ampledatur , ex ]uri-
bus fufo calamo cumuiatis per Salg^.d. in inbyrint.
par. 2. cap. 12. nutn. 17. & fq^. & quod dicicur de
Credicoribus unius Provincix prxfcrendis Cre-
dicoribus alcerius Provinciar , ad Tcxt. in l. fi
Procuratoris %.ftp/Hre sff.de iribut. aU. intelligitlir,
quando feparata: fint Negotiationes , non autcm
fi una fit negociatio , vcl patrimonium , ex Ca-
Hren. conf 286. nn?n.^. lib. i. Rot. dec. z^o. num J.
O-fe^q. coram Alillm. & facit decif. •^i.num. 10. dr
fetju. pofi Meriifi. de pignor. adco ut Judtx , CO-
21 ram quo caccroqnin fbrmari deberet concurfus»
ratione indivjduiiatistrahac Caufam , & ada co-
ram quibufcumquc Judicibus pcndentia , & ref-
pedive decernat litteras inhibitoriiS , feu requi-
fitorias, uthabcturex eodem Salgad, inlahyrint.
par.l.cap. ^ pcr tot.
Qiiod auccm Judicium concurfus nonin Ci-
vitatc Ncapolis , fcdinDitione M. Ducis for-
mandus enec, dubitari pollc non ccnfebam , ciim
in ipfa Ditione prifupponeretur rcperiri majo-
22rcm partem cffcduum ipfius debitoris,adtrad.
per Scrihentes in /.i.C.ubt de hitred. agit. Sa/gad.in
Lab^r.par.i. cap.^.num. 29. & defuppiic.ad Saniliff.
par.2. cap.^. ^.j. nu. 28. Fermofin. de ludic. ejuafl. %.
23 numert 10. Vel faltem adeffe perfonam debitoris,
vel
De Commercio & Mercatura DiTcurfus XII. 4?
fel majorem numerum Creditorum, quod fufficic
pro pra-latione , ac compc tentia circa Judicem»
exhis, qux in fpecie tradit Card. De Luca hb. J.
tit. de Iunfd. difc. 8s. num.l. ubi ctrcaf.u.fub verf
2/^tam mordine ^abnQdxt , (\\xo6. id ipfum procedat
ram in ordine ad dilationem debitoridandam ,
quam quoad defalcum , uc in prifenti.
Quamobrem ncc in aliqua iiaberidebetcon-
fideratione , quod inter Creditores reperiantur
25 forenfes , & non fuppofiti Jurifdidioni Judicum
Hecrufcoe Dicionis } quoniam receptum , 8c pra-
clicatum eft inhacmareria , tam ratione conne-
xionis > ne contingat fuper codem punfto coram
diverfis Judicibus plures , & diverfas, vel contra-
rias fentencias proferri , quam etiamratione in-
tolerabilisincovimodiPartium , ut coram pluri-
bus Judicibus , & in diverfis foris fcripturas pro-
ducere , acnovas probaciones facerc cogcrentur,
25 quod idcm fic J udex, & unicum Judicium , ut per
hujufinodiferme vcrbaprjenotavit Card.De Luca
d.difc.S^. mt.i. de I urifd. Proindeque non turbat,
quodaliqniCreditores fint forenfes, &exemptij
nam qu^ major exemptio confiderari potcft j
quam ea , qui intercedit inter Judicem faECula-
rem , & Ecclefiailicas perfonas , & nihilomiiius
indubitata? praxis ,& Juris eft, quod comparere
sycoram Judice concurfus quantumvis laico te-
neantur, tefte Vrfil. ad yJffiiH. dec.^i^o. n.j. Anell.
.Amat.conf.ii. mm. 15. & feq^j. Ci.val.de cogtiit-per
viatn violent.par .^.(jn&fl.lz. mm.Z.^ feijc^. Maflril.
decif-]().n.'). Sanfe lic.de e.iSj. nu.ij.par.z. Gratia.
ti.dtfccpt. Z22. nurn.T,<y. Salgad.in labyrin .par.i.cap.6 .
nu.i6.cfr fei^q. Grin trail.de Reg.proteEi. par.i. cap.2.
nu. i^. &/e<jq. Noguerol.alleg.ie). ntm.iio. & 131.
Gtizjnan.de eviEl.cjuafl.j.ex nitm.'^'). Novar.de ele£l^
for.JeEl.^. qttaft.2/\. ntt.^. ^4. Cob. conftt/t.^^. nu.iS
Qiiinimo quodStatutum jubens , ut fuper patri-'
monio Decodi , non attenta prioritate , vel po-
28 tioritate Creditorum , fiat folutio per xs , & li-
bram,comprehendat etiam Clericos Creditores,
plene comprobavit Card. De Lucade Credit.dtfc.
ARGUMENTUM.
Agitiirde eo , qui procuravit airecurationcm
quammdam Mercium profe, &r pcrCona nomi-
nanda , an li haa nominatione adhuc execreric
proprio nomine , AfTccuratores , qui indebitd
folverunt , poftint repetere rojutum a nominan-
tc,quiexcgir,vci tcneantur dirigere attioncm
contra nominatum , qui non exegir.
S V M M A Rl V M.
1 Fadiferies.
2 De ConfHlatu Maris in ordine ad Ajjecurationes ce-
lebratof poft cafntn Nmfagii.
S Contrahens,vc/ ernens pro perfona nominanda.fecuta
nominatione e.xtt defcena,& Creditores nominan-
ns rtullHm jus habentfuper re empta.
Declara , nonprocedere, e^uando emptio nonfuitfaaa
fimphciter pro perfona notninanda .fedetiam pro
fe, num.g.QT 10. '
4 AJfecurationis contraHus an cemparetur /fonfetii,
fidejuffioni, vel emptioni.
5 Verba , per fe, 6 a chi fpettafle , 6 atteneffe , mtid
importent tn Affecuratiotnbtn.
Perfona mmtnata in apodixa oneratienis an attenda-
*tr,vel potiks vertu Dominpu,ibtdem.
Diflingiie, utnum. 12.
6 Condt£lio indebiti an detur contra Procuratorem ma~
le exigentem , vel contra Dominurn ratum haben-
tetn.
7 Ex ComraElu remanet ohligatus itte , cujus intuitH
fuit ceiebratus , /icet Contrahens habuerit animutn
ftipulandi pro alio.
8 Excufiio regulariter facienda conira Principalenu
obligatum ,fieri non debet ,fi is commoretur extra
Staium.
n Inflttutie faEla de eo ,quem Tttiw nominaverit , in
quo differat ab itiflitutione faihi de Titio pro ptr-
fona nominanda.
\o.ex num. 5. verf. jnajor igitur , & tn Confiiii. legis,
& raiionis obfrvat. 142. pofi tertiam partem Sup- 13 AJfecuratores in cafu Naufiagii ne^ueunt evitare
z^pletnen. quodque afficiat panter forenfes , & con- Jolutionemfnb pr^iextu, quod Merces non IpeSkf
traftus juratos , Rotu coram Vbald. decif ^66. & fent vere ad AjJ'ecuratum,fed ad alium.
coram Bich. iff.455. ex num.J. Cafiald.confult. UJ. 14 DiflraUus ejus natura effe debet , cujus efl contra-
num. 42. & ad rem idem Card. de Luca lib. 11. de
Succeff.clifc.^.'n.'J.
Perllringendo igitur , vel fumus in concordia
iiiitabona fide,& ex legitima caufa per quan-
dam privencionemConcurfus formalis , & in his
terminis dihil refragari fequeftrum, aut importa-
re , feu referre , quod effedus eidem fequeftro
fuppofiti exiftant extra Ditionem , ficuti ncc
etiam , quod Creditores aliqui fint forenfes , feu
noa fubditi , refpondendum intrcpide putabam ;
ftciis autem , quando ceflaret bona fides , & legi-
tima caufa, vel dccoSio prabens Concurfui cau-
fam non immineret.
LIBURNEN. ASSECURATIONIS,
PRO ASSECURATORIBUS,
crATCAROLO BENASSAL
RESPONSUM PRO VERITATE.
Elus.
15 In ludiciis <juaficontrahitur.
16 Sententiafifitnulla, reflitui debet omne id,^uod
ejiti vigore receptum efl.
If Apcuratiotiis contraUiu an vitietur per fimulatio-
nemperfomt alterius,^um ejus , ad ^ttem ffetlat
intereffe.
18 Contrapofitio partitarum habet vim folutionis , (^
compenfationis.
Fallitflante malafide , num. 19.
10 Affecurationis contraB.us non tenet, quotieJ affecura-
tionem obtinens habet de eo tempore notitiam cafut
fintfiri.
DISCURSUS XII.
SUper phiribus Mercibus ad Cypri , & Pale-
ftina- Jictora tranfvehendis inita Airecuratio-
ne per Bartholomxuma I urno, aliofq; Mercato-
res Liburni commorantes .Carolus BenalFai, ad
cujus inftantiam fufcepta fuit affecuratio , ap-
ponere fecit in Apodixa onerationis confuetam
D 4 claufulam,
44
Anfaldi De Anfaldis
claufulam , quod ipfe facicbat fe allecurare /^er
jc , oper como di cki s'asfetta da dichiararfida ejjo in
qualjivo^lia tetnpo , &c.
Cumque fecuta deprxdatione earumdem Mer-
Cium C arolus declaraliet , che le Signrtci da ejjh,
eome fopra , fitte acteneVano ad yintonio Ctnraho
di Feneiia , Ciuraiius iii eademUrbe Vcnetiarum
adversiis prxfatum IJartholomeum a Furno, ob-
tento iequeflro , fucccirive pro rata ab iplb
atlecurata pretium rccuperavit ; Pro rcliduo vero
coiitra cceteios AlVecuratores nomine propno
Carolus inftitit , ac judicialiterper ipfumrcpor-
tata fatisfaftioiie , eamdem fummam ab Aiiccu-
ratoribus exadtam , illico cum proprio credito,
quod habtbat erga Ciuranum , pra:via partita-
rum contrapofitione,juxta Mercatorum ftylum
compenfavit.
Verum , quia prifata depridatio Mercium
nonfoliimde temporc initjc Affecurationis fecu-
taerat, fedetiam prasfupponcbatur , quod illa
potuilTctdeeodemtemporc innotefccre Liburni,
credebam propterea, quod de tacili Allecurato-
res poterant mandatuni dc reftitucndo pretium
exburlatum obtinere , exclaradi pofitione Juris
2 Commuuis , ut infra , & ex peculiari fandtione
Conftitutionum Barchinonenfium , vulgo , del
ConfoLito di Mare , ubi )ittcraliter/«6 <7^/?.9.deti-
nitur,alVecurationes in hoc cafu ulq; ab initio nul-
las exiftere, quodq; Airecurari/wfctJwo^i refiitHtre
tutio refatto , riiiioffa ngm ecceljjone.
Hinc reftrifta dubitatione , An Carolus ,qui
fupradidam Alfecurationem cnntraxit , per fe , 6
per conto dt chi s'af}etta , deindeque proprio
■ nomine AiTecurationis pretium recepit , reftitue-
re teneretur non folum fummam a fe indebite ex-
adam , fcd etiam alteram , qux mediante enun-
ciato fequeftro , Venetiis a Ciurano reportata
fucrat , five potiiis Aflccuratorees contra Ciura-
num in faro illius Domicilij dirigere dcbcrent
adionem pro repctitione , llcfponfum cdidi , uc
fequicur.
Videtur primo intuitu refolvendum favore
Caroli ; ciiin enim ipfc in fupiadifta Apoca one-
raria explicitc hbi rcfervaverit facultatem quo-
cumque tempore declarandi, ad quem revera
' Merces alfecurat.-E pcrtinercnt , quoricfcumqne
poftmodam declaravit , illas ad Ciuranum fpe-
«aare, nudum rcmanfit aflecurarionis organum ,
ac fimplex Procurator ; unde dctedo Domino
omne airecurationis commodum , & incommo-
dum ad Ciiirannm nominatum dicitur pertran-
fifle , proiit in fimilibus tcrminis cmptionis, aut
3 alterius Contradus gcfti pro perfona nominan-
da , recepta legitur propofitio , quod Credi-
tores noniinantis nullum Jus fuper ipfa re,
vel contra6tu , fecuta declaratione , valeant adi-
pifci , ut habetur ex plcnc coacervatis pcrATo-
gHeroL allea. u. mmero %<). & fiq- Cenc. de Cetifib.
ijuffl. 6jf.tb nmn.ro \6 Salg id.i» labyr. Credit.Dar.
z. cip. I?. ex num. iz. De AngcL de Coiifcjf. liv. 2.
q. 75. numero 28. cum dtioh.fecjcj. Scopp. ad Gratian.
derif I ?s.»«w. 17. Sabell. inftttnm diverf. tratl. tom.
1. litt. E. §. i.jub. nurn. 59. verf. ^uod Creditores ,
Rota coram Gregor. decif. 217. cj- decif. zC^^.pertot er
coram i.ard. Ce/f. decif.^-j-j. c.v ntim.l. xifque adfin.
Cr der. 80. ex n.2^. pariter ttfcjue ad fin. par.io.rec.
Neque de fado termini contraftus Allecura-
: tionis diilant ah lUis emptionis , & vendicioais>
quidquid enim al'qui fenfiife videantur > aiTeren-
4 rendo , quod Aliecuratio fponfioni , vel fidcjuf-
fioni afTiniilctur, ut x^vid ticring. defd()ttjj.cap.
18. nft>/ier..iyz. Fegctf rejoi-for. cap. i ntmiero 28. ^ ofi
med. comrr.unius , tamen , ac proptius compara-
ri folct cmptioni p£riculi,quou rcfpe6:ive vendi
dicitur ab Allecurato , cinicue rcoulis , & natu-
ra Aiiecuratio prorsus mtormatur, prout doccnt
Cratiati.dijcept 51^9. nutnero i.c d'Jcept. 579. r.ii-
mero z^.TJrJelLcoricL/egaL 151. uim l.infi.n.Valajch.
conftilt. 6.^.?iumer.^.LcJ]'dc Iufi.& Itir.lib.i.cap. 28.
tium. z^. Molin.de contratt.dtsjHt.^oy.nur/i.z.^caec.
deCom?ne>c.& C ainb.^.x.^intji .ifdKnum iz^.Gibal-
lin.in iract.de uriverf.rerHm hi/nanar.necociat. ttm.
2.lib i\.c.n.a,c.\.nitt,-i.^ injin. Rocc.de Ajfecur.not.'^.
n. 7. AliijVrtlL decij'. 197. w. iz.(y- 25. FontanelL de-
cif. 243. n- 14. Artnen^an. decif. jatmen 45. ».13.
Immo inhacprxciiaformulaftipulandi Aflccu-
5 rationes per fe , h a chi spettajje , 0 atteneffe ,pieri^
que Dotiores Aflecurationis materiam traftantes
firmarunt, quod ad eftcdnm dignofcendi, ad qutm
fpeftet interefle Contraftus , haberi debct confi-
dcratioad verum &etfectivumDominum , nuila-
tcnus curando , quod eadcm Domini perfona
non fucrit in Apodixa onerationis explicata , ad
tradita per Stracc. de Afiicurat glojj'. ic.per tot.
Rocc.indd. notab. ud mater.AJJecurat.tom z.notab.
45. er noiab. <-)^.per tot. & definivit Confiiium Nea-
politanum, ut vcizxtThor.in compend. decifpar. j.
in tJerb. Afjecurateris foL 6\. SabeiLinfumm. diverf.
tratl. to.i-in addit.fo/.6i6. n IK ubi quod ita fuic
Florcntia: judicatum , Rota decif 53. num. I4. pofl.
ZJrceoLde tranfat,t.
Ac propterea dum Carolus figuram gedit in rei
veritate mcri Procuratoris ad faciendum alium
adccurare , licet il^e indebitum exegerit , rcpe-
<5 titio, fivccjufdcm indebiti conditio numquam
datur advcrsiis ipfumProcuratorem exigentcm ,
fedcontra Dominum.quoties ilie,ut ad praefens,
ratum Procuratoris gcitum liabuerit , iuftari de-
bct pro repetitione , ad ea , qux bene diftin-
guendo notavit /. C. in/.fi Trocurator 6.vcrfic.
tdem Labeoff de condtU.indcbit.&i clarilis in/.fiin-
debitum 16. ff. rern rat. hab. Stracc. de adjeH. par.
uit.nHm. 2C. Gibal/in. de miverfrer humanar. negc-
ciat tot/i.z.iib.^.cap.i.art.z.num.i^^i.infin. late Z«»r-
rea decif.Cranat.S6. per tot.
His tamcn minime adverfantibus , contrarium
in hac fafti fcrie crcderem folvendum ; Quoniam
inluijulmodi matcria totum procul dubio opera-
tur vcrifimilis intcntio Partium , eaque femper
^ pcrfonarcnianet obligata , cujus intuitu , ac re-
fpettu Contraftus reperitur ce'ebratus , Jicet
Contrahtns aniii umhabueriteftcftive ftipulandi
pro alio , juxta Jext. /itter.in/. eum , cjui C.ftcert.
fet. ubi pafTim Scribentes, & prxcipue £a/d.(j- Sa-
licet & gcneraliter '^o/an. conf 7. numer. 22. /ib. 1.
Francifc.i'alm.confu/t.z'].n.y.'.Liota decif.x6-j.n. 8.4-
pud.Zticch.de cb/in.Catner.
Appiicando igitur ad rem , prorsus inverifi-
miie rcddirur , & alienum ab omni probabi-
litate Affecuratores inteiiexilTc , quod omnino
repiitari debcrct pro extraneo , & a qua-
cumque obiigatione ccnfendus eliet immunis
Garolus IknatTai , cum quo principaliter , &
explicite ftipulabantur , quodque fecuto Nau-
fragio vigore pra:fata: claufuis , 0 d chi fi
as^ettajfi^ , vaUret nominari perfona forenfis ,
& cxiftenj
De Commercio & Mercatura Difcurfus Xir.
. ■ & exiftens extrr» Principatum , qux propcer diffi-
cilem , ac fa^piiis defperaram in fiiis cafibus fatis-
factionem , nnaus idonea reputaturin Jurc , a-
8 deout excuffio regulariter facienda contra Prin-
cipalem,vol aliumobligatum, locum (ibinon vin-
dicet, quando eadem perfona excutienda extia
Ditioncm commoretur , Dec. inl.fin.nuin.iG.ff.Jt
cert.pet.Alex.:on/'.ioo.nim.nJib.'^.Gr.ii.con/,2^. nu-
mero 17. lih. 1. lacob. de Arena de e.vciijj.bon. nume-
ro 1 ij. Bcnedi^. de Plimbin. de difcuJJ.fnb numer.
7. verf. fed conrra , inter tratl, diverf ds Afjecur.
fot. J47. (fr J45>- Neguf depigner. par. 8. membr. j.
Hurn-^z.Fvefemhec.confio.num. fj. infincs' fub nn-
mero j8. GratianJ.ifcept.-.^o.numero 10. & 11. Pacif.
de Salvian. infpeEl. x.ca^.i. num. 3 J. cum i.feqq.Ci-
arlin.contr. ^^.nwnero 14 &fe<jq. Zacch.de Salar.
<jtuJl.io%.nii.zz. Amat.de. ifFerrar.^^.ex nu.^.ufyiie
adfin.Sabcll.infumm.dtverftracTut.tom.i.litt.E.^.ii.
num.^.infin. Card. De Lucade Credit.dif<)o.nume-
roi).
Hinc nullatenus facit exemplum emptionis fa-
&x pro perfona nominanda ; illud etenim rede
proccdit, qiiando nulla alia adfunt in ftipulatio-
9 ne verba , qux defignent contemplatum fuifle
im Tiediatum Contrah-.ncem , quoniam eo cafu
fibi debent imputare Venditores , vel alij haben-
tts Jura contra prifatum Contrahentem , quod
cum niido Miniftro pro incerta perfona ftipulan-
te contrahere prjeelegerint ; fed quando etiam
apparet appofita claufula/^royf , tnncdeclaratio-
ne fecuta tenetur quidem nominatus , quoties
ratam habuerit nominationem , ad omnia onera
ContraAus , fed nihilominus perfona Contra-
hens profe , perfona nominanda cumulative ,rema-
10 nebit ejufdem obligationis vinculo innodata,
duofque inlimul debendi reos in hoc cafu altera
Pars fub eadem acquirec ftipulationc , ex ponde-
ratis in Romana Participatimis ceram ZJbaid. decif.
decif. 511. repet.inpar. 4. rec. decif zo8. ntm. 6. er
de if 40. nwn. 36. coram Card.Ottobob.&i eft Theo-
rica originalis Bart. in l. liberto 32. %.Inter negocia
jf. de neg.geli. ibi , A^io competens contraeu?» , ad
^uem negocium sf>e8nt , cura , & follicitudine no/Lj
' i/npedit aElionem oriri contra eum, ad tjHem negotium
in veritaie fpe£lat , iicet ejus contemplatitne non fit
gejium , & profequitur Bald. in l. Ji mandatum 4.
mm. I. C. de negoc gefl. ubi quod in his terminis
una adio contra verum Dominum, & aiteracon-
tra Mandancem , feu Contrahentem venit tri-
buenda.
Unde profequendo prsfatos terminos , five
differentia inter ftipulationem (implicem pro
pcrfona nominanda, ab alcera , in qua prius defi-
gnata fit certa perfona , Rota , Me Scribente , fir-
mavit in Decif. de qua inferius , quod quamvis
Iijftitutio fafta juxta terminos Te.xtm in l. Illa
JI injf itutio f. de hxred.inflit. diccndo fex.gr. J /«-
Jiituo tjuem Tititu nominaverit , vitiata remaneat
tanquam in incertam collata perfonam , fubfti-
neatur tamen,quotiesTeftator ,ut ibi ,dixerit,
Jnftitutfco herede Giacomo Martinelli per la perfo-
na da Im da nominarfi , ex quo cunc etiam ab ini-
tio, & principahcer radicita in certa perfona di-
gnofcitur Inftitutio , prout luculenter explica-
tum in Romana h&reditatis coram Albergato irn-
prejf. dec.l2,6. nu.J.&fecj^. f^priUs dec.1^9. nu.\.&
fe^^.par. 19.
Ecexbispariter in oppofitum retorqucntur
45*
cxcerz fuperiiis addua^E ^mhontates .mimfque^
pr^cise fenences punftum ejufdem claufiMT ^ a
cht ijett.ife aTppom confuetx proformula Anecu-
ratiouun), iit apparet ex Siracca . & alits ubi fuura-
quoma!7i uitantum fuper allati DoElorey -dfmi
1; ruiu, fptctandum elfe incerefte veri Domini Mer-
Ciuni aUccuratarnm , inquantum fub pritexru
quod Merces aflccuratae non pertinerent ad il-
lum , quiproprium nomeu in Apocha expreffic
velleiK Aflccuracores denegare folutionem • At'
quc itae converfo iidcm conftantifTime tcnent
15 qiiod prsfatus Conrrahens cum proprio nomine
non valeat denegare pretium , C\ye m.rcedem
Afl-ecurationis , & fuicepci periculi fub eodem
prjcextu,quod Merces alfecuratae non forent fux,
fed ad alium ab ipfo nominacum atcineren^, ut
argumento defumpto ex /. quod fi nutlafdeha-
red. & aa. vend. tradit in punfto Sancern. de ajfe-
curat.par. 4. num. 48. & pofteum li^occ.tn dd.nom-
btUe ajfecurat.notab. 45. mu\^7,. Thefaur. c^n^ft.for.
itb.^. ^tiaft.-jj. nurn.<). Vrfeii. d. conci. i^i.fub n. 21.
verf. Sed efl bene^erum.
Pofito igitur , quod facultas a Carolo refervata
nominandi Dominum Mcrcium , minime potue-
ric illum eximere ab obligacione obfervandi
Contraaum , folvendique precium Aftecuratio-
nis etiam de proprio sere , in claram quoque ma-
nat confequentiam, quodadreftitutionem exa-
i^fti teneridebeat,juxta eampropofitionem,quod
eadem reputanda veniat natura contradus , &
diftradus , de qua Dec. tn l. \ubere caverejf.de lu-
rifd.orrm. ludic. Munnez.. deratioc. cap,\^. «.42.
verftertio ^uia , Gratian. difcept. 168. num. 2. #■ 4!
Franch.dec.ilG.nH.J.VargMdec.Aragon.Ao.nu.iqa,.
& paflfim. " ^^ ^
Faciliiis vero , & ex abundanti, quia Carolus,
ex Mihi prxfuppofitis , judicialiter inftitit pro
exadione contra Alfecuratores nomine pro-
15 prio ,proindeque cum in Judiciis quafi contrahi
dicatur , ex vulgata rcgula , de (\\xzTextus eft lit-
terahs in /. 3. §. ldemfcribitjf.de pecul. Franch. d.
decif. 136. mm. 6. in fin. nomine pariter proprio
16 teneri deber ad reftitutionem illius , quod dete-
(fta nullitate , vel Injuftitia fententix indebite
reperitur exegiftb , ad notata pcr Rot, dectf.x^o.
nunt.i%.par.\6.rec.
Iflaque deducuntur cum praefuppofito, quod
nominatio Ciurani fit legitima, ac vera , non au-
17 tem ficla, & fimulata , quia fi collufive ejufdem
Ciuraninomen Carolus mucuaflet , minor profe-
fto incercederct occafio dubitandi , ad ea , qus
beneinfpecie deducentur per Ioan.de Evia in
labyrint.Commerc.']Sfavai.iib.T„cap.\af. nn.\6. quem
refert , & fequitur Rocc de AJfecurat. d. notJ,. 45.
w«w2.i54.e$- i^j.
Verum quoties hujufmodi apud Me , clarifTi-
ma fundamenca aliquam juxca aliorum fenfum
pati polfent diffieultatem , illa tcnderet in prx-
judicium folius Bartholomxi a Furno , qui pre-
tium direde non exburfavit Carolo , fcd coade
folvit, mediante fequeftro , eidem Ciurano j nam
cateri Aflecuracores, quiprecium Mercium de-
prardacarum aaualiter perfolvcrunt Carolo , pof-
funt ab eo indubitancer illiid recuperare , ac (i
peciinia ex hac caufa cxburlacareperirccur adiiuc
in aliquo publico Banco , ieu Monte Pietatis re-
pofica in faciem ipfius Ciurani: quamvis enim,me-
18 diante fuperius enunciata concrapofitione parti-
carumj
4^
Anfaldi De Anfaldis
tarum , fibi dicatut" Carokis perfolviire , atque
rcccpt;im pecuii.im compeiirafle cum proprio
Credito , jiixca tirmaca ptr Cenfal. dfcif. Lit-
cen. u. mmero i6. Add. ad (jregor. decif 366.
ttum. 8. Rot. coramCaValer. decf.i6y riHm.i.Q-de-
cif.iol- num.^.fost Merlin. defigner- CT" dicif^o.
nnrnero l. poji Zacch. de Salay.cir decif. 172. w». 27.
» ir. 17. reteiiu & in Bonomen, Pecuniaria 5. MaH
1(5^^1. §• PntiJJlmitm , & 22- lanii 1681. %. ficuti
etiam , QT §. IndiibitntM yCflriin Cardi/hi/e tJ^fal-
thiio ; Nihilominus pridida Compenlatio , ac
pcrfolutio nunquam incrat ,pofita malafide in
19 iplo recipientc , liabeturque in hoc cafu cadcm
pjcunia pio non commixta , fjd exifcente , ut
fijpra , in publico Banco in facjcm , feu in bonis
veri Debitoris , cx iis,qua: tradiderunt ex do-
ftiina lafon. in l. rogafli %. fin.fu(> num. 4. infin. &
n.^.ff.ficert. pet. Pactfic. de SalviMi.tnsfei^i.-;. cap.i.
«.25J. (Hin duob.fe^cj. TLefur. lun. (jHift.i6, nu.w.
& fotjc]. lib.2. Fontanel. depail. nnpt. clntf^. gluff.%.
par.6.ftbn.4i6. casccriquc penes M.infconJuU.\.o.\.
nu>».-.&fe^^.
Qiiod autem mala fides vcrifimilicer, & ufque
Bd evidentiam ad.frepo(Tit in Carolo , facis lu-
cide comprobatur exipfanict ciufa, quse contra-
ftum iiiitx AlFccurationis irritat , quippcremoto
eriam Statuto , fcu Confuctudinc Barchinonen.
20 de qua fupra , fcicntia dcpra:dation!S , five cafus
finiftii ficuti de eodem tcmpore cclcbratse Alic-
curationis infringit Contradum proprer prxfum-
ptam malam fidcm in eo , qui f icit depcrdicam
rcm aifecurare , Stracc. de Affecitrat. glofi'. 27.
nnniero 4. Scacc de Commerc. & Carr>b. parte 2.
^u^ft 7. §. I. ampliat. ic. num.io. Rot. dec ii6. ««.5.
& per tot.coram LudoVif. & dec.ii^. per tot. par. 6.
recent. Sabell. in Siimm. dtverf traU. tom.i. litt. A.
§. 4j. num. 7. Card. De Luca de Credit. difc. loj».
nHm.l.&fec[.
FLORENTINA CONCURSUS
PRO RELIGIONE DIV^l STEPHANI,
CVM C^TERIS CREDITORIBUS.
ARGUMENTUM.
An Scatutum mandans , Crcditorcs concur-
rcre per x<, , & lihram , & cxcipicns caufam
Doris , locum habcat , qiiando incer Cicdito-
resadfunthypothcca: antciiorcs ipfidoci , vcl
poiiii'; C\\. recuitendiim ad Jus communc, &: hac
occafionc plora aflpcruntur circa pra:lationem,&:
privilcgia Dotis , &: an dotis caufa lit favorabi-
lior Mcicatura.
j FaUi (pecies.
a Exitt*s Caufa.
3 Dos fiiiit legata , vel promiffa an eximatur a Statnio
e.xcipientc caufam dotii a conenrfit Creditorumper
<is, er libram.
4 Caftren. conf. 522. num. 2. lib. i. impugnatur , &
refeUttur.
Et contra eumfuit judicatum, num.<^.
6 Dodoribus »« eorum ConCilus adinfiarTeJ}iHm^
non ejl fiies adhibe«d.t, fi detevantur in partefub'
fiantialifalfi.
7 Dos ubi nonjn novata , Vet foluta Venit praferenda
ad vientem prcditii Siatuti.
8 DottorcS referuntur , <fui peragunt de Stattito prit-
cipiente , Crediioribm fatiifieri per .xs , & libratfu
Jeiftvta prAlatione eu]ufcumejue hypotheca tacita,
Vel exprcffti.
9 Dos pnfcnur , ^uoties citm ea non concurrant alix
hypoihcCit.
10 Statutu»tlo!)uens per Verba exceptiva, & praferva-
tiva Hon inducii disf)ofitionc7/i.
Iniellige , niftdijfojino neccff.drio deducatur a cafibus,
& vcrbis expreffis e^ufdern Statun, n.iz.
ay^mpiiatur etiam in iis , qiia pro forrna reqtiiruntHr,
num. 15.
Item in iis, ^ut virtualiter infunt , vel ex mente Sta-
tuentiuiii colhguntur, n. 14,
11 Statuium annuUans contrailus non fegiflraios , fed
Dotcm c.xcipiens , per neceffariam conje^uenttam
dtit prxlatiunem eidern Doti,
15 Dicito in quibus refertur ad caftts, (*r (pecies proxi-
ine di.ipofitiu, qt enunciatas.
\6 De abjiir.its, ^ua fcqnereaturifiDos afimili Statu-
to praferVata exclndsretur ab hypothecis expreffii
anierioribus, crn.i%.& lO.jmiio ». 2g.
17 7^ro Favore qm funt indu^a non dehent in oeiium
retor^uen,
19 Hypothectdotalis pofleriorfive tacita,five exprejfa
antccellit ahus liypothecas anteriores tadtas.
21 Hypoiheca i/HLtlibet tacita antenor regulariter vin-
cit pojhriores expreffas.
i2 Cafue.xcepiMper diElionernSiWlS non potefl eom-
prehendi fiib Statuto.
Diilio Salvis efl exceptiva , & modificativa, ibid.
24 Statutitm , vel dijpofitio remanet eperativa in fuis
cafibus , nec rumpitiir per eventum cafus exce-
pti.
Ex.eptiofirmat regulam in cafibus non exceptis, ibi-
dem.
25 Dotisfpecialia nonfunt inultipUcanda.
2(5 ludtcandum cfl poiius contra Dotern , tjnam quod
correUio liiris comrnunis indncatnr.
27 De Dodtoribus tenentibus , quod hypotheca do-
talis licet poflerior vincat ettam e.vpreffas anterio-
res.
28 Statntum non dicitur odiofum » Vel irrationabile ,
cjuando fecjuiiur ttnam ex opviionibus Servientium.
Iicd vnnus commttnem,
25? AiercaturA favor an prAvaleat favori Dotis , ($•
rejicitur Gizzarell.deC.i. n.56. & feqq.
50 iJVltiher pro Jua Doie pnfertur Creditoribus
etiam anterioribits in bonis per Ftrum pofleaejua-
fitis.
3 1 Respublica flare potefl fine Mercatura , fed noJt^
fine Matrimoniis.
32 De Statuto Florentino deferente Alarito liicrum in-
tegrs. Dotis cii.m in pnSndicium filiortm primi
Matrimonii.
33 Ohfervantia eft optima interpres Statiiterttm , venit-
(jtte attendenda.
^mplia , etiamfiaiius inteileUHs foret de lure verior»
titim. ^4.
35 Dotis favoreindiibio cfl prennnciandum.
(lyfmplia, ut n. 36.
DISCURSUS
De Commercio 6c Mercatura Difcurfus XIII. 47
DISCURSUS XIII.
Dlfponente Statuto Florentino Ciiris Mer-
canfisE lib. 5. r»br. 10. de CeJJantibus , quod
Creditoribus fatisfiat per foliduni , 8c libram,
ncc altcr alceri prxfcratur ratione alicujus hypo-
thecsE tacitx, vel cxprelli, fed omncs lint squa-
les , quibuicumquc piivilegiis , prasrogativis , vel
adioiiibus non obltantibus , Julvis dotibus , ac
etiatn debiiis ex caufa Titteli , vel Cnrx , iti cjnibns
prtcdicki locmn non habeant , fed fieiur dispofitioni
t /uris communis ^c. Calus prabuit , quod cum in
concurfu Credicorum cujufdam de Phalugis re-
periretur inftans pro graduatione Religio Divi
Stephani , circaquamnon dubitabatur applicari
dotium privilrgia , exorta fuit difficultas , an ea-
dem Religio, infpeCta cenfura prarmilTi Statuti,
valeret ante omnes integrum crcditum deducere
de bonis decodi, qiiantumvis inter reliquos Cre-
ditores adeflent ii , qui exprelTa hypotheca ance-
riori primuniti apparebant.
Caufa itaque adhuc indecifa pendente , Judex
ex laudabiii ftylo illarum Partium communican-
di litigantibus hinc inde Dubitationes, deduxic
iii obje(Sum adversus Religionem DiviStephani
Doftrinam Paiili de Cajir. inconf.^22. numero 2.
'Oerf. fed certe lib i. nonnullafque fuperadjecic
ponderationes , &argumenta, perquse dubita-
bat, Religionem non poffeintegrum ejuscredi-
tum dcducere : Et quamvis fupponeretur , hunc
cafum alias fuifle ventilatum in eadcm Rora Flo-
renrina de Anno 1669. inter Alexandram Mar-
tellinam Pecoram , & Creditores Francifci Bar-
tolini, atque duos ex tribus Judicibus, altero
repugnante ^ftetilTe pro doce; Nihilominus pro
diffolvendis eifdem Diibitationibus adfcitus,
etiam cum aliquo fenfu Veritatis refpondi, ut in-
i ferius : Sed ejufdem Caufs exitum ignoro , ciim
ampliiis de ea adum non audiverim.
Dicebam itaque , quod licec Cafir. in abftra-
fto, perfundorie camen , & abfque alia Authori-
tate^ , vcl ratione videatur aflerere , quod prse-
didtum Statutum Dotes non prrefcrat , nihilomi-
nus illius principale fundamentum prsrcipue con-
3 fiftic in eo, quod Dos in fuo cafu filia: legata.tan-
quam debitade folotempore nupciarum, dici re-
vera non valeacdos, nifi improprie, fedexiftac
fimplcx creditum pecuniarium, ideoque non pof-
fir potiriprivilegio prxdicSiStatuti de ipfa dote
loquentis, uc apparecexillius leftura, & referen-
do emdemCafirenfin diclo conf. fpecifice adnoca-
Tic Card Tufch.pranic. concluj. iiit. S. concluf^^'].
Tium- II.
Attamen etiam in hac parce Cajirenfis notabi-
Hter videtur allucinatus,quoniam Dotem quoque
4 legatam , deftinacam , ac promiiram comprehen-
di in Statuto Curii Mercantia: in hac eadem
rubric.\o.iib.^. eodem C^j/^rfw/.individualiter re-
probato tenuit Cabail. confi^^. lih. 2. Rot Fiorent.
5 apud Maipn. dec. 85. num. I. ubi quod ita pafPm
tenuit Rota , & habetur latiiis dcducium in Difc,
fe<].
kc proptereaciim iftius Juthoris licet de car-
tero venerabilis diftum in ea parte , in qua prin-
cipalirer infiftic , & fundatur , ^ppareat erronee
6 proceirifTc , illius procul dubiof^des collabefcere
dcbet in totum,cum Do^ores , prxfertim in [onf-
liis, ad inftar Teftium , in unaparce falfi decedi ,
totum crcdicum propris propofitionis amittant,
ex Ai.ifcard.de prob^t. conclufio^-^.nM. -j.Gratiun.
dtfcept. XC9. iiwaero 4. & facic AUiat. de prafum.
regul. I. pr&fum. 15. nsimero 4^ Cagr.oi. tn i. nemo
potejl numero S.f. de regul. lur. Socmtts Imior conf
1 1 9. num. jo. Itb. i . Rot. Bonon. dccif 25. -nHmero 54.
Cayd. de Luca de Seryit. difc. i^. nurn, 7. inftn. &
ninnero 8. qt de Fideic. dijc. 27, cr difc. 51. ittrobi-
cjtte numcro 9. & in propofito Areiini reprobati
pcr eundemTitfch. ittt. F. conci. 6j[^. ««m. 25. ^
fe^']'. dixit Roi. in Romana,feit lanuen.Legitime 28.
fiAprilis 1681. §. Propterek tn fin. coram Cardinaie
Mattheio.
_ Quodque revcra infenfu dodrinali caufa Do-
tis juxta cenorem pra^fencis Statuci veniat prjefe-
7 renda , & integralicer folvi dcbeat , quoties de
tempore Concurfus eadem non exiftit novaca ,
neque foluta , firmavic in pundo iftius Stacuti
C.i.rd. Tufch. ubi fiipra fntm. 9. ubi aic,quodita
fuit Florentis judicatum.
Actento igitur pondere magis prxcifo Au-
thoritatis, de plano res remanerct extra contro-
vcrfiam ; Verum tbrcius hxc omnia procedunt,
perfpeftaracione ,& indagata (ut decet) verifi-
mili mence Scacuentium: quia ciim ifti fancive-
rintjomnes & quofcunque Creditores fatisfieri
debere per folidum, & libram ,remotapraElatio-
8 ne cujufcumque liypothecse tacit^e , vel expreCTsE ,
uc etiam teltantur idern Cajir. conf 179. numero i.
iib. 2. Aitograd. conf 4. mm. 10. iib. i. Stracc. de^
decoU.par.^. num.n. Merlitt. de pignorib. iib./^.
efuAfl. 6. nurn. i. & ab hac difpofitionc prasferva-
verint immunes Dotes , perneccfse fequitur ,
quod ipfs Dotes omnino debeant prseferri , re-
motoctenim obftaculo aliarum hypochecarum,
abfque alia neceditate majoris declarationis in
planam quoqifc venic confequentiam illarum prx-
9 latio , etiamfi exprefle non forec convencum de
hypotheca , ad celebrem Text. in i. ajftduis C. c]ui
potior. in pignor. hab. & in §. his confequens , Au-
then. de Aqualit. dat. Add.ad decif.666. mm.^2,
& ^^.par.^. tom. 5. Card. De Luca difc. 166. ti. 68.
de Dot. & eft conclufio , qux non habec contra-
diftorem, & latiiis Meriin. de pignor. d. iib. 4. ^m.
l^.num.u er 2. Surd. decif.^6. num.G. & decif.^06.
num.').Altegrad.d.conf.^.nHm.i/^. iib.i. Manz.aned.
decif. ^'i^.num.^,.
Atque hinc fatis aperce corruit ea pondera-
locio ,quod Scatutum dumtaxat exceptive loqua-
tur , & prsfervative , ficque non podit ullam in-
ducere difpofitionem , ex Gievagn. resfonf. 1. »«-
mero 5. ^ 70. iib, i. Satis enim ( ut diximus ) exi-
ftic, quod collat obftaculum aliarum hypotheca-
rum ad efl-c6tum , uc omnino , & per confequens
Dos c^ceris quibufcumqueprajferacur, prouc re-
tinendo eofdem terminos docis lucide compro-
II batur ia cafu , quo per Sratutum annullentur
omnesContradus , qui regiftrati non fucrint,
fi ecenim dos ^b i!la fanftione excipiatur,quis ne-
gec , in concurfu eandem Docem efle prsferen-
dam, ciim cartcri contradus non regiflrati ne-
queant pfo obftaculo infervire , fed iiabeantur
pro non facftis ,ex traditis per Sulicet.in l.fm. in
princ. Cy de Inr. dot. njerf ex quo nota bontim argi^
mcnmrn, I af. in l. 1 . verf, tertio notaf.foiut. matrim,
Dec. conf.t,. tinm. i. CT- fc<]. & covf. 500. ntmero l.
& vulgati Juris eft^ quod fatistxprelTum dicitur
i id.
^g Anfaldi De
,, i(l duod neceffario fequiturab expreir-s in eodcni
J,ia?uto, /. fi it^ f-f'fi/lof. de'fec. tahHl. Barhof
aviom.^9. nitmS. G.-J.tn. devnb.fgmf.lib. :. c^p.^S.
1» ,;m>ero lo & n. "bi ait . id procedere ctiam m
iis , qox pto forma requirtintur , ^l^tn corayn^
Gc'"o>io dtctf 66. nitrneroi^. Coccin. decif. 1804.
min. 7. &decif z->,o<,.niirn. 76. Pcntinger. dec 201.
nuMM- & '^O'''"" ^^^f ^^'^- ^4^' """'• *4- ^"-'^ ^ittiKi-
lAliririncfi.aiir ex mentc coUigitur , f e»:-»'.'. '^'^
S,ai Vrb. lib i. rap.i^^. nurn.^yl. Barbof d.axtotn.%-h
nn.u & iz.Rvi dec.>)l.nH. 2j. par. 10. rcc. & dec.^-.
m. \6 coraiit Ninot.
Nil adverfante , quod Statutum poft verba
falvu Dotibtts, ac etiatn debitis c.v caiifa Tutehi^ , vel
Ciira , iii tine fubjungat , it (jnibn* prxdicb hcum
non habeani ,fedjlcttir disfojttioni IitrisConmmis,
qiiafi quod in cafu Dotis , vcl debiti cx caulaTu-
teiap.vel mx , redcunduni fit ad Jus Commu-
ne , proindeque hypothecie exprelTx anteriorcs
juxta idem Jus Comnninc dotcm vincant: Quia
hujufmodi verba in lcnfu veri , reaique fermo-
nis neqneunt intelligi, nifi in concurfu Dotis ,
ac dcbiti cx caufa T utel.s , vel Ciira; uiter fe , ut
nimirum intcr illa Credita privilegiata ,& cx-
cepta a Statuco fervetur jus Commune, & ununi
vincac alterum fecundum cjufdem Juris Com-
n-.ui)is ceufuram , non autem rcfpeftu Dotis,&
crediti ex caufaTutela-, vel Curs ex una , cum
Cicteris fpecicbus in Statuto exccptis cxaltera ,
& Fiic ell: cafiis yiitogrAdi, qui mirabilitcr rctor-
quctur in a/leg.aoconfil.^iyjlib W.53. Verf.prtjno ad-
vertcndnm Ith 2.
Et quidem cum poft prjefcrvativam , ac enu-
merationem fpecierum Dotis ,Tutelx, & Curx ,
ijfubintret didio relativa in qitibus , illa nuUate-
nus referri poteft adca:tera,remotaque credita
comprehcnfa in difpofirionc , (cd oculariter re-
ftringeiida eft ad fpccies proxime enumeratas,
& ebcceptas , uc in individuo ejufdcm diftionis
in cjHihns ^oVi Bartvl. tnl. eaiarDenadiecliof.de^
le\ -,. <$■ Siird. cotif. 127. niirn.^']. cimfei]<j. er dec.
784. mm.6. egregie nocavit Mart. Medic. dec.io.
num. 22.
Fortius vero , quia ubi Dotcs polfent juxta
X<?CO!Krariam intclledumrcpeHi a csteris anterio-
tibus exprcfns hvpothccis , plura lequerentur ab-
furda ad evidcntiani dcftru<itiva iplius privilegii
Dotis > ad quod adeo fedulc relpcxeruut Sta-
tuentes ■■> liquidem certuni eft , quod nifi Dos
reperiretur in prifenii litleraliter privilcgiata,
&excepta , quantumvis cflct pofterior, faltemin
concurfu per as , & libram graduaretur , ficuti
contingit refpcdu alioruir. Creditorum, in quibus
Statucum omnem adimit prioritatcm , & potio-
ritatem : Unde admittLudo fcnfum in Dubita-
tionibus indicatum .fequerctur oppofitum > Dof-
'<que prorsus remancrec prrejudicata ; quotics
enim refpeclu Dotis fervari deberet , ut fupri,
Jus Commune , polfcc dari calus . quod cxtcra:
antcriores hypothecx totum decodii patrimo-
nium abforberenc . Dotemquc penitus repellc-
renc , quo nil abfurdius , nil irracionabilius , con-
tra ea > quse pondcrat Alart. /lledic.dichi dec. 20.
17 num. 21. £t facit vulgata regula deptompta ex
l.^Aod faVoreC. de legib. Surd. coi3f.^l^.nu.6i. Celf.
dec^^ih. n.x^.infi'!.
Magifquc crefcic abfurdnm perpendcndo,quod
in bis tcrminis, in quibus Dos a pra:di£iis expref-
Anfaldis
iSfisancerioribus hvpochecis abrorbentibiistotunri
pacrimonium rcm.increc exdufa , dtberec cerce
inccr cjeceros Credicores fervari (upradida aEcjua-
licas pcr is, &libram,nc alias Docis pofterioris
txiftcntia ca^tcris praejudicarct , quibus Satu-
tuni iiidiftind .m xqualicatcm tribucbat, & ecce
calus ,qu6dDos poiiponcrctur ,nonfolum prx-
didishypochccisantcrioribus exprcdls.redetiam
tacicis , imo iifdcmnict Crcduoiibus Chiro-
graphariis , quando adco propcnfafucrunc Jura
Dotibus, ac ir.ncrimoniis, uc ciiamcx fenfu Scri-
19 bcncium hyporheca poftei ior tucica , ve! exprella
pro Dote aatcccllat alias hypovhccas tacitas an-
teriores , Covarr.Var.rcfol. lib. 1. cap. ■^.num.U
conchif 2. Maniic. ue tacii.0' ambig. Iib.\\.cap.z6.
tittm. 5. Cancer. Var. refol.par. i. mp. 9- nnTn. 1. Fa-
ber in Cod. itb. 8. //f.8. definit. 16. Bcf. de Dot. c. 18.
ww.w.^;. Patieil. e.\pcd.'U\bin.^']. >nm.'j. Saminiat.
chiir.\6. nutn.^i. Card. de Lnea deDot.d.difc.i66.
niim.6%.
Vel fi pcrfpeda in iioc difpofitione Juris
2oCommunis Dos remaneretexpulfa per exillcn-
tiani antcrioium exprcOarum hypothecarum ,
maximumultcrius refukarct inconvcnicns, quod
fcilicet tantummodo prajfatse liypothcc^ expref-
fxanterioresDotcm poiientexpellers , non au-
tem, cx dcdudis , ca:tera' iiypothecx tacitae antc-
riores, & camcninconculiucft propoficio , quod
illas hypoihccx tacita; anteriores fuperant de Ju-
21 re cxteras hypothecas expreffas poftcriorcs , ad
plcne tradica per Buriol. ij- alios inl. hac ediHali,
§. his tliiid.C.defecnnd.nupi.NegHf.depignor.par.^y.
nttrn. 2. & nnm. 9. Verfic. ejHariidicit , Merlia.de^
pign.d./ib.j^.iti.i.cjjiaj^.-j.per tot. Mart.Medic.d.dec.
20. n. 10. ficque majorcm vim forciretur , qui mi-
norem cfficaciam in Jure nancifcitur.
Nec pro tollcndis-adco palpabilibus abfurdis
fortallc dicatur, quod exiftente,ut fupra , de me-
dio caufa Dotis pofteriore , ipfa quoque vtnirc
dcbcac in concribucum ,vel quod procedendum
vcniat in hoc cafu , ac C\ Scatucum refpeftu om-
nium non eman.ilfet : Quia prior incellcdus rc-
pugnac fenfui liccerali pndidi Scacuti , in quo
21 per didioneai faMs , excepcaeft ipfa Dos , &
prxfervaca a fupcriori parce Scacuci , ideoque
impoffibilccft ,qu6d in ipfo Scaturo dcmandan-
tc concurfum , &l adarquationem coniprchenda-
tur , pcr glof. in l fi dcbitor §. 1. f. ejtttbus tnodit
pigmr.crc. aj^fenochius conf 134. rimn.M. (^ cenf.
10-1.2. M«w. 4. Snrd. conf.^^^Jt.num. 20. Phath. decif.
Lujttan. 34. nu. 13. cr 15. Tcregrin. decif. Patav.6^.
vttm. 5. Petr. Enriqtiez. po/i cjiis Confilia opufc. 2,
««42. Ciarlin, comr. 157. «»«.47. &fcei Roia dccif.
350 ««?«.iv coram Card. Cerro, cr dec. 529. num. 22.
par. 14. rec.
Alter vero intcUcdus cocum dcfiruerec Statu-
tum , cum enim illud ordinavcric prafatam pai>
ticionem per a;s , & libram , quocies poftmodum
23 incercedencc d< bico Docis , vel cx caufa Tutelar,
vcl Curcc omnia reducenda forent ad Jus Com-
miinc, & ac fi Sratirtnm conditum non eflct , ni^
mis dc facili , imo fempcr remanerct eiuforia
eadem difpofitio, dum nunquam , vel admodum
de raro in concurfu Crcdirorum non adiunt Do-
tes , vel crcdita ab adminiftratione provcnientiaj
proindequc ad oculum rcciirrit pracfata intcr-
pretatio didionis, «» ^«/^«.f , reitrendx ad Do-
24 teai , & pradid-as .rpecies dumtaxat iator /e ,
accedcnce
I
De Commercio & Mercatura Dircurfus XIII. 49
accedente prifertim indubJtata propofitione ,
quod numquam per eventum cafus exccpti reliqua
intcgralisdifpofitioin afiisfiaispartibus corrum-
pitur, redporiusmagisfirmatur, aclbbilitur, ad
Text in l. <j[ux/tcu>n $. denique jf.de fu,nd.inftruil.
cuiTi co;icord.per Barbofaxiom.^i^.nmn.^. ArguelL
decif^y nitm.i.Nicot, dectf^i^.nnrn. i\. (^decif.i^^.
num 6.par.i^. recent.
Atquc his adeo ftringentibus pondcrarionibus
minimc merenturcomparari tx- , qu.t in concra-
rium adducuntur , quod fciliccc mnltiplicanda
' non fint Dotis Ipecialia , Tniglof in t. i.jf. de dot.
fromiff. cum concord. per Gi:(jWtf//. ^^«yri num„
5j. quodque pocius contra Docem pronunciari
a^debeac,quamquod corieftio Juriscommunisin-
ducatur, ex Smd.decf. ^6.num,i.^ 4. Rota coram^
Bichio decif.Sij.num. 9.
Quoniam Starutum, de quo agitur , nullam re-
vera exorbitantiam , & odibilcm fpecialicatem
continet ab Jure , quia licet ex numero magiSj
quam ponderc Doclorum rcceptum hodie videa-
tur \n praxi , quod Dos anteponenda non fit an-
tcrioribus Creditis expreffa fulcitis liypotheca;
nihilominiis nuUa defuper habetur lex Civilis,auc
Canonica, qux hanc Doti deneget prslationem,
a^quinimmo verior fortafle , ac folidior intelleftus
d. l. affiduis C\ftipoiior.inpignor.habeant.hu]a^-
modi pra:lationem Doti videtur tribuere , ut in
fpccie optime exclamar Andreol. contr. 9, num. 2.
Crfei]']. Merend.cuntr. lur. lib^ "}. cap. g. Facchtn^
lib. 10. contr. cap. J). Rodritj. de Concurf. Creditor.
par.i. ari. i. numero li. Caftill.lib.^i.controverf
cap. 4. Ktt. \6. Card. De Luca de Doi. d. difo, 166.
»«.86. latiffime Adden. ad. decif. 666. nHin. 19. &
fe^.p. ^.tom.^.rec.
Hinc proinde deficiente cafu legis expreiro ,
dataque fcifllira inter Doiforet , licec altera ex o-
*8pinionibus commuuius recepca yideatur , nihi-
lominus Statucum non dicitur odiofiim , vel irra-
tionabile , fed potiiis favorabile , & incerpreca-
vum Juris , auc fuppletivum , ad ea , qusE in fimili
advertic Decian. conf.i. n, 518. &fei)i.lib. i. Rota co'-
rarn Merlin. decif. 740. ».?. cum aliis in decif 20.
num.-j. ubi Adden. nu. ^^.par. ?. rec. Burg. de Paz.
inproasm.ad U. Tauri n- ^^z.&feqq.Rovit. adprag.
1. de ajfajfin. nurn,-;6.Card. De Luca difc.z-j.num. 7.
/«& II. de Succejf & lib. 10. de Fideic. difc. 74. num.
10. ubi in terminis Statuti Urbis , vel alterius
confimilis fuper declaratione , quodfilii in con-
ditione pofiticenfeantur vocati, licet opinio ne-
gativa magis fic in foro recepta, & in punfto
melius obfcrvat d, difc.i66,n.Ji.verf, contrarium,
de Dot.
Minuftpe valet iquc ponderare confideratio,
apiuodfavor Mercaturx debeat pracvalere favori
Dotium, & matrimonij , ex Giz.z.are/L d dectf. i.
«■5(5. & feq. Omilloenim , quod»y?<r DoHorytzmw
in primordiali quxftione , feii opinione , quam
acriter fubftinere contcndit fuper dencgatione
jQprselarionis ad favorcm Dotis in bonis poftea
quifitis communiter cft improbatus , & rejeclus,
ex late colledis p:r Bald. NovelLdeDote par. lo.
priviLj. num i.^r 56. Mantic.de tactt lih.Lib.n.iit.
26. num.'2^. Bellon. lun. conf. 41. num. 10. Andreol.
d.controv. g.nu. 10. Rot deaf.y.^.par. 5. recent-ntt-
mero 11 & decif. j.num. 'f.par, n. Card. De Luca de
Dot. dtfc. 85. c/ difc. 84. cum coeteris pcr Tranche-
din. confitlt. 28.»«?/». 19. Rot. inTufculana Tecunia-
rta 14. tj^ai']i66%.(^ i$.Itfnijl6ii.^i. lah] J672,
corain Card.Taytt , cr in Romana Domus 6. Martif
1684. §. Tale?/i autem cnmfe^. coram Albergato ,
& infra Difc. 85. ««w.^.ldeoque coincidit in pro-
poficofuperallaca animadverfio contra Caftren*
fem.
Adhiic tamen ad "convinccndum concrarium
nonoporcecmultum evagari, cumultramajorem
excellentiam,& prxrogativam, quam JuraCa:-
51 farea tnbuerunt Doti , & Matrimonio non au-
tcniMercaturx, fine qua,non aucem fiuc Ma-
trimonijs ftarcpoteft Rcfpublica, videmus. quod
FiorentisE adeo ftuducriinc Marrimonia celcbrari,
hominibusque rcpleri Civitatem , ut ad allicien-
dum ad matriinonia , lucrum integrs Docis in
prxjudicium eciam filiorum primi matrimonijfe-
33 cundo Viro fuperftiti demandaverinc , ut in fpe'>-
cie fub hac germana confideratione notavit Paul,
de Ceftro in l.\. nu. 4. C. de moffc. dot. cujus verba
recenfeti^o/.jK(^. de lucr. dot. cptsfl. 24. w.8.& fuper
quo confulucruntSec. inconf. ip.i^ conf.ii^. cum
aliis relacis per (ijkfant. de Inifd.par. 4. caf.^^^
niim.i.
Ifta igicur eriam de per fe ponderaca exube-
ranc pro vidoria ; Verum quando dici poflet, ar-
ticulum hunc in abftrado ambiguum efle fubin-
trat obfervantia infafto bene animadverfa, & re-
cenfita , qui fcmper in omnem cafum confuevic »
3^ camquam opcima legum , & Scacucorum inter-
pres , omnem refecare quxftionem, & controver-
liam dirimerc , ex Mafcard. degener. Statut.mter.
pr. concL 2. e.x nu.i^c).cU7n pLtr.fecjij.Belmont decif.
26. num.iz. Rojacorarn Card.0tthobon.decif.ll6 nit~
mero i^ & decifzj^. nu.ij.par.iyrec. Idque etiam-
54 fi alius incelledus forec de jure verior , "JBelmont,
d. decif. 20. numero 34. Buratt. decif. 944. ntme-
ro 6. Ti^ai decif. 279. nttmero 7. & decif. 5. numero
^r ij.p. 14. recent.xmmbSi inambiguo favore Docis
pronunciandum eflc , monuic I.C. in l.tn ambiguis
^^.ff.de reguL lur. Bald. IS^oVell. de Dot.par. 3- pri-
viL ^^.num.').infin.GioVagnon re^onf.%6. n». 12. Hb.
i. Fontanell. de pa^.nupt.claitf.G. gloj.i. numero 66,
Conciol. alleg.il.nu. ult. Mart. Aledtc. d, decif zo,
nutn. 34. & decif. 66.num. 74 GrivelL decif.T)olan.
35 115.««. 8. itautfavore Dotis fatis fit habere DoUo-
rem pro ipfa Dote , ut poft ISIatt. in conf. y\.6. num,
3. dixit in fpecie hujus Statuci Rot. Florentina a-
pud.Mago». d.decij. 86. ».5.^* 6.CabalLd, conf, 133,
num.')^^ fecjq, lih.z.
LIBURNEN. CONCORDIiE,
SEU DEFALCl
VRO ABRAHAM, ET MOYSE
DE ERGAS,
CVM MARCHIONE DE BISASSIERS.
ARGUMENTUM.
Ana Statuto prxcipiente , Creditores con-
ciirrcrc per aes , &: llbram , vel qiiod major pars
Cretiitorum prx^judlcct minori in Defjjco , e-
xaminaturcrctlitum dcftinatum in Caufam Pi-
am , vcl Ai mamcntum contra Turcas , &: latifti-
me dc matetia Deftinationis , quomodo probc-
E lur,
50
tur. & quando relevet , SC plora occafionaluer
qi.;uido Qicatur intrare favor V\x Can(s,S^ non-
nuilactiam de Piiatis. Et incidentcr quando
Dos dici poffir dcftinara ad effecl:um confc-
qucndi priviiegia Docis , &: exemptionis a rra^ -
dido Statuco,
SrMMARlVM.
j Fa^iferies,
2 Exitus Caufi.
I De differeniia Statuti mandantis, Creditores concHf-
rere feras, cr iibram , & pr&cipienii< , fod nit-
norpars Crediiomm /lare debcai Dcfalcofacto per
ma)»rem pa^tern, c^ »• 4-
5 Statutum Florenti»H,njuberis, minorern pariemCre-
diforum ftare debere 'Defalco fatlo per majerem,
dijpontt id tpfum, qitnd lus Cominitne.
Imoprxbet formammagis ftriUam, ftam lus Commu-
ne , ibidem.
6 Majorpars Credrtorum prjijudicat mtnoritn redu-
tlione debrnfacla cornmuni debttori.
Ma.v:he ubt adeatiir Itidex pro cognitione catrfi , &
apprcbatione reduclionis , n. 7.
8 CaHfa Pra non eximitur k Defalco volitoper ma]orem
panem Credttortm.
9 Cauja Pta nullnm h.ibet privilegiim , nifi ^uod inve-
ni/irjcrtpiumtf; lurc-
10 Dos , er Cauja Pia tencntur cum cnteris Creditort-
hus concurrere in dilationibHs , qu<e. per majorem
partem Creditorum dehitori ioncedurniir.
II Statutum tn]tinoens concurjim per <ts , & libram j«A,-
ta Hnarn tpirnonem dtcitur exorbitans , & corretto-
rium.
Conira etiamex fententia Kotx, n. ^'i.
12 Deftinatio , five yifltfc.itio defttnationis eftprobatto-
nis dijfciltims.
JnteUige , quod ob id res jiidicari debetfecnndum Jta-
tum prjijentern, nitm. 15.
J4 Deftinaiio reguUriter argiittHr ab effcBu.
15 Deftinatio Htrum probari pojfit per con]eElHrAS, ubt
neoativc,&vfde nnm.fe<fe/. ^
Ratio , ^uia ipfa deftinatio eji con\eaurafohtm dtSfo-
ftiionis , numero 16. ubt late de deftinaiione Patrts-
farrtiliAs
J7 Deftinatio probari nonpoteft, nifiper moditmfdti^vel
verhis exprc(fis, ^
18 Pecnnia dtci non potcft defiinata primario vd ■^"^^"'^-
meruttm , fi fme ulia exprejfione iradita futt ad
Cambiim.
19 Solutio cedit iii caufam exprcftam , licet in alioi cau-
fai ccffifteforct de liire prxfuritendum.
10 Dtfiinatioeft ^uidlateris inanirno.
Et ad explicandurn animtim 'princtpaliter attenditur
verifiwHittido, tbid.
21 Deftinatio & ariimm cadere non poteft fitper aUu
moraliter nin pravifibiii.
11 CaHfa'Piu,fivernotivumPietatis dticitHr folo Spi-
ritu Dci,
23 Piratadirttur , qtii non militatfnbVc.xilloaUcti]ns
Frinci^is, ad intelltntm EttlU Ccen£ Domini.
24 iJMilitcs Divi Stephani , ©• SanHi Jo.wriis Hiero-
folymit.vti habent paraiurn perpetuum Belliimcon-
tra Turcas.
a^ f^'eneii quare amiferint Regnum Cretenfe.
26 In maieria confue.udinis aitenditur Httimm ffia-
tHi.
Anfaldi De Anfaldis
InDeftinatione vero attenditur principiim , non au^
tem tUud , ad quodres /ccundariv > Gr ex accidenti
couvertitur, v. 27.
28 /'»'« Caufs. faVor ad hoc , ut intret , nonfufficit fim-
pltx propofitum de faciendo ,fed reejuiritur fatlum,
G~ num.:^z ubi ijuod debet ejfe ]tt* <^utefttHm irrevo-
cabiliter ipft canf^ Pii, & n. 51.
Declara,fufficcre propofitum, tjuand.r agitur dere pen-
denie a volantate prcponeritis , feu Deftinantis ,
nnm.x').
31 Deftin.itio pecnnia ad feudtnn emendum nonfujficit
pro exclijione fecundogeniti , vel faerntnarurtt ,q,ut
aliks e.xctndercntur hfeudo.
52 Cab.\ll. coiif. 125. lib. 2. lattfime expenditur in
prepofito, quando Dos deflinata habeatur pro Vera
Dute.
^5 Dotis fiVore oritttr aUio ex nudo paBo,
54 Liccntiu , ftve Uttertt Paterit,iles de faciendo arma-^
meniitm non inducunt necejfitatem arrnandi,
3J Dos non \ubet privitegiiirn,ftfHit defttnatapro Puel-
lis certe ni-n nupturis .
35 Leif.itHM pro ftudio Canontcs , velTheologico > tttLj
contineat Cauf.,m Piuni.
Et ejuid de legato pro coriverftone Meretricis , ibi-
dem.
37 Simplex Deftinatio nonfujficit in his ,<jHa expechntj
futum fuccejfivum.
38 Pecitniarelicta,vstdcftinatain Caiifam Piam tio'/u
poteft conierti in itftn prophanos.
59 Oldradiu coiir.72. expenditur,c!r e.Xaminatur.
Idem reprehtndiiur , 0- confutatur in pracedenti
conf 71. ubi defendir , pojfe Chriftianim fine pec-
cato tigamfacere cum Infidetibw, nurn. 40. ubt re-
ferHntiir lilum impHgnantes.
4.1 Belturn , ^uod ab habtnte poteftatem indicatur ,
mulium diffcrt ab eo, ^Hod ex cau/a lucri ftat i
privatis.
42 Princeps femper prttfHmitur movere Bettum ex jufta
caufa.
43 In Legatofaflo PuelU patiperi, ^ confanciuinex., an
priivaleat caufa Pietatis , vel confanguinitatis,
4j Statutum determinans concurfum Creditorum per
tcs, (f libram ,Ji exim'ret privatos exercentes Pi-
raticam artetn contra Titrcas , <ju* abfurda feque-
rentur.
45 Caufa pubtica favore Dotis non intrat, , quanda
alias confiUiHin ejfe poieft dotationi MuUeris , (j-
num. 53.
47 Defiinatio , & anirnus in canfam Pietatis ftne alio
faBo attendittirfolUm pro foro interno , non autem
inprx]udiciHm Tertii in foro externo.
48 Dejtinatio non attenditur ad regutandam legis di-
sjroftttonem , Jcd folkrn ad regulandam difpofitio-
ncrn horninis.
49 Statuturn mandans concHrfum per cts , ^ iibram non
cornprehendit Dotem, cjHJt probetnr deftinata etiarn
per conjeBurai.
50 Dos deftinata habetur pro Vera Dote , quando agi-
tur deejuifavore.
j4ttenderid.M t.vnenfunt faBicircumftantix, n. Jl.
Deciara, ut nu.60,
54 'Dotis conftitutionem nonprobant verba enunciativa
in prdjiidicium Tertii,
55 Dotem conftitutamfuife, qui dicit , debet probare.
<y6 In Dotem an prxfumatttr MuUer dediJJe omniaho-
nafua, (jr nim.^y-j.cir 58.
59 Dotemfibt conflftuere an pojfit Mulier in atate mi-
nori.
6\ DecoEU^
De Commercio & Mercatura Difcurfus XIV. 51
61 Vccocii , velproximc decoiiuri confejfto nonprobat
inprxj:tdiciu!n fertij.
62 Littertt Cambij , tit probent creditumin concurfu
Creditorum , an debeat probari tempni, quofuerint
fcrtpt£.
DISCURSUS XIV.
CUm Cieditores Abraham , &Moyfis Ne-
gociatorum in Porru Liburni kcerint ad
nonnam Statuti , de quo pluries habita fuit men-
tio, & prjcfcrtim in 'Z)//'c.X/.quoddam Defalcum,
feii dimiiiucionemillonum crediti, ccepitprarten-
dere Marchio de Bifafficrs, quod illius creditum,
utpote dtflinatum Armamento Maris adversus
lurciSjimmune fortt ab eadcm Statutaria San-
2 diione ; fcd ciim bis fucric judicatum contra Mar-
chionem , & occafione cxaminandi validitatem
earumdem fentcntiarum pro parte M. Ducis He-
trurix injunftum fuerituni cx Audicoribus Rotx
Florentinaj, utexcrajudicialiter referret ejufopi-
nionem , tam circa validiratem prxdiftarum fen-
tentiarum , quam citca Juititiam meritorum, re-
tulit Judex , ipfum exiif imare , quod fententise
non pollentobjurgari de nullitate , juxta ea, qua:
Ego feorfim fcribcns firmaveram , & habentur in
Lifc. fubfeij. fub quo refolvuntur Dubitationes
pcr eundem Judicem excitatx ; Sed cum tunc
Ego non fcripferim fuper pundo meritorum , in
hoc Judcx rcferendum cenfuit , creditum Mar-
chionis non comprehendi fub Statuco , ex prjeci-
tato motivo deltinationis in caufam Piam , Cwe.
Armamentum contra Othomanicos.Qiiamobrem
ciim fundamentis ab eodem judicededudis de-
mandatum mihi fuerit refpondere , etiam in fenfu
Veritatis annotavi fequentia.
Citra neccditatem trutinandi quamplures in-
fpediones elaborato Calamo difpunftas in no-
vifTima Relationc , exiftimarem , quod nonleve
hucufque iquivocum irrepferit accipiendo , uc
dici folet , g«t , pro g«o , nempe przlupponendo,
3 quod ad prxfens peragatur de interpretatione
ejus Statuti Curix Mercantise lib. 7,. rub.ic. in
quo decernitur , quod omnes Creditores Cef-
fantium , feu Decotiorum concurrere debeanc per
aes , & libram pro ipforum fatisfadione in bo-
nis ipforum Cefiantium , feu Dccoftorum , om-
nefque fint a:quales , falvis tamen dotibpu , &
debitis ex caufa Tntel<e , (^ CurA, in t^uibmfervetur
Jus Comtnune , & hos terminos percutiunt Hot.
Florent.penes Ma^on.decif.'?)^.^ Call. confm.lib.z.
nec non etiam exempla , five extenfionesaliarum
rerum judicatarum ad Montem Pietatis, ad Fif-
cum, ad Creditores cx caufa ultimx infirmitatis,
ac demum ad pecuniam pro Captivorum Redem-
ptione depofitam.de quibus fit mentio in prgdida
Relationefub $.Provata dunqtte.
At nos inquirimus de intclledu Statuti fub
altera , longeque diverfa rubr. j.d.Iib. j.ubi nulla
4 fatfta exceptione , gencraliter detcrminatur,
omnes Creditores, licet renuentes , detredare
non poffe obfervantiam illius concordia; , quar,
fervataforma ibidem prarfinita , gefta fuiffet pcr
debitorem cum majori parcc ,feii tribus ex qua-
tnor partibus Creditorum , & de qua rubr.
prascise tradat Decijto tlla in Florentina prittenft
Syndicatus 15. Atiaufti 1(574. regiftrata per Vrceol.
in eJHs traEl. de Tranfa[i. <jui.fi. 34. ex numero 32,
ctmfej^. Undequidquid fit in Cerminis alterius
lupraexprenx.«^;..pundusftat,an limices hu-
jus ritb. 2. admictendo quoque totum id , quod
ftrmatur in pra^faca Rclatione , videlicet , quod
clara , & paipabilis fic deftinatio Crediti de
quo eft qusftio , in caufam undequaqLie pijfT]-
mam , quodque eadcm cauHi Pia , vel ad fimiii-
tudinem dotis , vel ex vipubiicx utilitatis non
comprehendatur fub Scacuto determinante con-
curium per a:s, & Iibram , hoc ipfum dicendum
veniat ad effedum,ne Marchfo legem redudionis
ab aJns CreditoribLis iodidam iubire compella-
tur , ut ftatuitur in rubr.z.
Atque in hoc , in quo vere confiftic difficulta-
tis aculeus , non video , quod ulla Auth.ritas,
vel ratio unagmabilis fuerit adduda ; nam dato
etiam , quod veliemus , Piam caufam adeo privi-
legiatam reperiri , ut fub nulla Statutaria San-
dione comprehenderetur , nihiiominus bona
non eft confequentia , ergo Marchio non cogi-
tur fervare redudionem fadaiii Abraham , &
Moyfi per cceteros Creditores de fcut.ioo.ad 40
5 juxta formam d. rubr. 2. quia idipfum , quod de-
terminatur ad hujufmodi rubr. difponitur etiam
per Jus Commune , quinimo Statutum in hac
parterigidius procedit , nam cum jubeat , trium
partiumCreditorumfubrcriptionem eiVe necefia-
riam,& ulteriusobtinendamfore fententiam con-
firmatoriam Magiflrarus , de Jure eft , quod ab-
6 folute , & indilfinde major pars fimpliciter Cre-
ditorum concurrentium indiminuendo,vel defal-
cando debito communis debitorisminori preju-
dicet , ut funt verba litteralia Text. i„ l. ^ f„um
^.hodie jf.de paa. cum quo , cceterifque concord
iino ore procedunt ^^.a decf. 288. mr»ero i.Va-
lafc. deprtvil. pauper. p. x. ^«^i?. 44. „tirnero iix.
z^ptcell. detutam.pauper. tit. 5. de rewtf. debit.
uf^ue per nmnero 25. Pacif de Salvian. inJheH. ^.rap
2. ex numer. 411. cum aliis plene colledis d.' Difc
7 II. numero j. ^ fec,cj. (^ ««wm 9. ubi maxime,
quando aduur Judex pro cognitione caufs, &
conhtmatione redudionis.
Dnm igiturhabemus exprefiiim in ventre Juris
Communis , quod major pars Creditorum valear
altera reludante , & invita,convenire de quo-
ta in pofterum diminuta , remanet folummodd
8 perpendendum , an Pia caufa aliquo forfan pri-
vilegiopolleat , perquod ab ifta determinatio-
ne Juris Communis eximatur ; & certe pro
mea notitia dirficile crit adinvenire Dollorem ,
quiin his prscifis ter.Trtms tale privilegium Pije
caufa: tribuere coc/itaverit , undc juvat argu- '
mento Text. in l.fi^lacuit C. de Indtc. & in cap.
9 ex tenore defor. compet. conclama ciMn Rub. de te-
fiam cap. 54. numero 2<)6.Cumnullibi in hts terrni-
nis reperiaturfavorfcrtptus Pi<tcaufi ^regulis ordi.
nari)spare oportet.
Qiiin etiam , licet ex abundanti , manifeftum
in Jure dignofcitur,quod ipfamet caufa Docis,
quam de coctero litteraliter excepit idem
Statutum in dida altera rubr. 10. lib. ^. Si cu ju6 Ci'
militudinem dumtaxacinduere pofiet creditum
loMarchionis, nnlium fortitur privilegium , quo-
minus cum coEtcris cancurrere obflringatur,
ut in fpecie induciarum , vel diiationis quin-
qucnnalis Maufon. de cauf exec. Umit. 6. nurne-
ro 7J. Mcrltn. de pignor. lib. 4. (juaft. 136. nu-
mero 14. Carolui Antonius De I.uca ad Gratian.
E 2 dtfcept.
Anfaldi De Anfaldis
difcept. zai. ntim.^. idemjUe Gratian. ibidemfnb nn-
■ me. ,i.Gmrb. jVn/iiS.f-v ««.«21. diftingueadoia
. tcrmi.iis dilationis, vcl rcmirfionis gratiosx taCtx
per Friiu-ipem,veU majon parte Creditorum,
i;e>i.4rScrrpf.priv.lrb.-,.ttt.de litter.lndic.n.6^. Fra-
nclo. & Jdden.decif. z\9.per tot. & in fpecie caulx
V\xS.t'felic.ilec!f.\%-].n.\'i.
I ii mato itaque , quod etiam pra:fcindendo a
Statuco, quod nihil circ4 hoc adauxit , priter
formam,& folemnitatem reveriorcn-. forfan,quam
de fure exigeretur , l^ia caufa debear Uibiacere
defalcacioni init;r per majorem partem Credi-
torum , in apertam confequenciam dclcendit,
quod erronea niuiis fuit illatio , iive iquivocatio
capta confmdendo dcterminaiionem iltiusnj^r.
2. cum altera mbr. 10. Etnihilomiaus juvac fu-
peraddere, quod ubi quoque vellernus , illam
exccptionem appofitam in d. ntbr. 10. habendam
fore prorepetita in hic rubr. i nempe jJw ta-
meffdoiibfu, &c. adhuc nonne lubjungitur, i'/i-
^ivbusfcrvetnr Ihs Comrnune? Q^iamobrem (1 ad
normam Juris communis Pia caufa non repericur
excepta a difpoficione d. Text. i» l. i^^-fitntn. §. ho-
die f de pact. eyicc\pUo hxc redderetur ad cviden-
tiam fruftratoria , ni dicamus facua,& ridicula,
quod fccus eft refpeflu dicli: rtibr. 10. cum enim &
II Uos , & in certis cafibus Pia caufa nancifcatur in
Jure prarlationem , Statuium iujungens arquali-
tarcm concurfusrcputatur idcircb juxtannam o-
pinior.cm exotbicanSj & correaoriumJurisCom-
munis.cefte Altogr.conf.%.n.<).& io.//^.i.cumcoe-
terisper Mertin. de pignor.diElo Itb.^. tit.i. rpufi.i.
n.l.& fcjtf. .
Et ex his, ut diximus, fuperfluum efticitur tru-
tinare infpeaiones de reliquo egregicperpenfas
in pra;fa:a Relacioue , icauc , pro meo Judicio ,
irritus vid:aturclfe Uibor ultcriusprogrcdicndi:
Sed camcn potius ad ornatum , & ad magis cor-
roboranda Jura Abraham, & Moyfisbreviterfub-
ncifiimus , quod nimia fuppofica, & illationes
fa<5tx nofcuntur in hac Caufa , primo nempe in
firmando, quod dcftinatio probaripoffic ex con-
)C(fturis; fccund.>,quod conjedurx feriences tem-
pus debici , ncdiim concracti , fcd excindti recro-
tiahantur ad principium ipfuiscreditipro sadcm
deainacioneprarfcfcrcnda ; tcrtio , quod finiplex
propofitum finc implemento ipfius deitinationis
fuPficiac proaircquendo illo codem effcdu , qui
eidem implemenco jam fccucocribueredir; quar-
to dcniquc prxfupponcndo , quod Creditum im-
plicandum in Armamenro Navium advcrsiis Tur-
cas importct quidditatcm, & efficaciam Pise cau-
f:E , vcl faltem publicxutilicatis , ad quam refpe-
xic alcerum Scacucum cxcipiens ab Cjus cea-
furaCredita ex caufa Dorium , Tucelx , vel Cu-
XX.
Qacenus enim fpedac ad primum , utique ad-
micciinus , quod dcftinicio , five deftinacionis
12 comprobatio difficillimx fit probationis , fecun-
diim tradica pcr Surd. confs^i.ntt-^^- Petr. de Lu-
na inter conf.di^-Jerf Stctd, Illuflr.conf 50. ««W- 2'i.
fed prxcerquam ad hanc propoficionem facis eft
refpondcre cum /0: Bapt. C»fi. in conf. 58. nttin. 14.
qni allcg eumieinSurd. in d. conf. siS.quodfi diftl-
cilis cftprobatioais dcilinatio , interiin res ju-
12 dicari dcbec fccundiim ftatum prifcncem ob e-
ventus inccrcitudincm^pociffime ance opus ccep-
tum, ex Alex. conf. 7. num. 6. Itbro 3. Nicol.alleg,
;^.nt!.ig.ctt7fife,jcj. & confequenter dum fecuildum
ftatum prarfcncem nihil factum rcperitur circaNa-
vium armamcncum , immo non conltac, quod
fucvicde prxfcnci incceptum,deiiin3cio reddicur
nugacoria, & irrclevans ; quodque dcbeac in hoc
14 calu judicari fecundum ev(.ncuni,& juxca cum re-
trocr jhi , & non alias , prolcquitur Cancer.var.
refol.par. i. cop. 8. n». zc8. circu.f.n. & concordac
idem 1 ctr. de Lunain oppoficu.vi laudacus^. fc./T
•^o.numero 26.ubiquando, prouc h.^c , non conftac
qualis fuerit c principio lixc dellinatio , taiis
fuillc prxfumicur , qualem eticttus fublecutus de-
monftrar.
Atcamen ilh illaticquod proptcrea deftina-
^S cio remaneac comprobaca fimplicjbus conjedu-
ris , indigcrc vidccur aliqua majori explicacione;
prsmillntnim , quodDec. in coKf. \og .numer.^ &
^■& Gevrg alleg IJ. nuin. 51. §.2. minm obflat , hoc in
meo Codice non dicuntjG»''(,3:..autem ad Capic.La-
tr.dc!.!/:;j.nH.i^.tpcragcns de celcbri difpucacione,
an,&quando Domusparva, velApotheca, aut
Ofticina inciudacur fub lcgato,dicic quidem,quod
conjeduralis eft ha:c dubiratio, fed hoc non can-
girpundum dellinacionis , fed ipfius lcgaci, uc
ibi videre eft per quinque fubfequences conjedu-
ras dinumcracas.
Profedo cancum abeft -qnod deftinatio icain
abftrafto comprobccur ex conjeduris , quin po-
jfifius ipfamec defiinacioclf una cx conjeduris vo-
Juncatem liotninis indicantibus , nam ad dignof-
cendum qnid veniat fub aliqua difpoficione , aut
legaco , vendicione auc fimili , infpicicur deftina-
tio, hoceftufus ipfius Teftatoris : Ac propte-
rca ftante dumtaxat fado ipfius Teflatoris, vel
hominis arguicur deftinacio , & dcinceps ex ipfa
deftinatione voluncas difponentis , ad Te.xt. tn..
l. Prxdijs %.fi cjtiis dotnum ff. deleg. 3. cum concor-
dan. ufque adfatiecatem recenficisperC<«/?#//. con-
tr. Iitr.lib. s. cap. 61, nnm. ^.per. tot. & num. 18. &
num.2^.&ij. & ex nurn.-;^. & penes eum Aienoch.
Mmtic. Simon.de Pretis , ali jque fruftra tranfcri-
hendi,Gratian.difcept. iz6. ex numero, 6. cumfeja.
& numero 9. & 10. Card. de Lhca delegat. difc. 7.
Jub ntimero 11. & de^ Servit, difc. 'J^.numero 11
& 16. Rota coriim Priol. decif 74. numero \t. Sc
omnium plenius Adodem. Roccafeleii. difput. lur.
cap. rj. numero ic. & fe^uent. Saminiat. contr.^i.
numero 6.& fecjq. ficque tunc congrucret moti-
vum dcftinacionis , qiiotics cx co , quod Marcbio
capiiTec implicarc pecuniam,dc qua agicur,in Ar-
mamcntum Navium, cliccretur ipfa deftiiiatio,&
fucccfTive cx deftinacionc pollcc exoriri voluncas
perticiendi Armamencum, vcl confumendi totam
pecuniam in idem Armamentum , uc in terminis
Operis inclioati poft Grattan.&firaejttell.Venturin.
conf^c.nu.^S.ht numquam, uc opinor ,invenietur
iq DoHrina , qux dicar, dc.tinacionem comprobari
polle alio , modo , quam per modum fadi,vel fal-
rem verbis expreffis.
Forcii!]s vero , quiadefccndendo ad fecundum
prafuppofitum conciariEE Rclacionis, conjedura;
omnes,qni ibidem ponderancur , refpiciunt tem-
pus longc poftcrius crcacione , quin ctiam excin-
dion- crcdici concrafli cum Abraham , & Moy-
fe ; Unde pricermiccendo refpondcre fingulis
conjefturis , quibus optime,& ulque ad eviden-
tiam occurrit diligens , &ingeniofus Francifcus
Cencinius Caufse Patranus patefaciendo illarum
irrelevanciam
J
De Commercio &Mefcatufa Difcurfus XlV. jj
irrelevantiam , exuberat procul dubio ad quam
!ibet deftinationem excludendam , quod a prin-
l8 cipio controverfa fumma tradita fucrit ad Cam-
bium , &quodfucce(Tiveextiterit per eumderti
Marchione repetita ex caufa expenfarum occur-
renciu;n in itinere , vel citra ocealioncm illas im-
plicandi > uc exprefle fert Epiitola 8. Decembris
1680. ut ibi , benche non creda haver occaftone di
valermene ; quomodo namque dici valet , pecu-
niam hanc ab initio fuille dcltinatam Armamen-
to Navium , (1 fuit cradicaad mcrum lucrum > &
Cambium, & poftea repetita finc occafione eam
implicandi : utividcmus in fimili , quotetliquo-
tidie dubitari contingat , in quam caufam defti-
nata fuerit , vcl cellerit folutio , cedant omnes
I9qu2Eftiones, quandoconftatde expreffione certar
caufjc , quantumvis de Jure concrarium forec
prarfumcndum.utaic l.C.in l.j.f.defolut.Rot. decif.
i.?i.(^ye^^. &quod ad hunccfFcdum requiratur
copulative Piccas in Opere , & intentionc, Bald.
in l. illud numero i. C de Sacrof Ecclef Sanchez, de
tJkfatrim. lib. i. difput. ^.mm. 9. Panimoil. deeif
Xi.annot. y.num. 14. Sed etiam , quia notorium
cft paricer fore admodum impraiticabile , quod
Marchio Nationcjuc fupponicur, Polonus ar-
. mareponecconcra Turcas, cum cnim ad hoc,
*^ ne dicerccur Pirata , oporccret quoc fub Vexil-
lo alicujus Principis militaret , ( ut refpondendo
dcducftis per Rocc. de Ojfic. rabr.i6. §. 1. de prada
honor.hofl.rtHm. ^.'7>iieron.tnBull. Coen. Dorn. capi
5. eiench. "j.fub num. 9. Verf. rejiciunt. tarnen , fub-
jungitur in dida Relarione fub §. Nefuftfte ; ( Ec
quis erat ifte Princeps , qui Polono fupra Balti-
cum Mare degenti concederec hujufmodi Vexilla
coatraTurcas ; notorium quippe eft , quod , ex-
cepta Clafte M.Ducis Hetrurix uti M. Magiftri
199. nttm.ii.apud- Zacch. de oblig.Camer.Bich.dec. z^Religionis Divi Stephani, ncc non Triremibus
262.nH.i/\.Celf.dec.it)o.n.<)'dec.i\66.'n.9.par.\'i. Poncificiis, & Melitenfibus cx peculiari dcbi-
Augeturque palpabiiis exclufio cujufcumque to , & Infticuco , nullus Princeps non habens Bel-
deftinationisinhujufmodi Armamentum, quia fi lum accidentale cumTurcispermittit Subditis >
verum eft, fupponitur , quod deftinaiio fic quid ut MariaTurcica infeftent , ne trahat contra fe
20 latans in animo , cercitTimum quoque eft , quod Bellum illius Tyranni , uc innocenter evenit Ve-
adanimipalTionesindicandasverifimilitudoprin- a^neta: Reipublics, qujeRegnu.n Cretenfe amific
cipem locum obcinet,ex colledis per Ofafch.
idecif.t6Sx niimero S. bene Rauden. conf. 55. num. 112.
iib.\. '7iot.declfjl.num. z^. par.^.rec. Et idcirco ,
ad rem noftram applicando , quis dicat , quod
Hmqudm Marchio pecunias crcditas Abraham, &
Moyfi deftinaverit a principio in prjefatum Ar-
rnamentum expendere , fi tunc nullum vigebac
Bellum, oportuiftet enim,quod ipfe Marchio ha-
ob fimpiicem prxtexcum recepcionis Triremium
Mclitenfium , quje Caravanagi Ocomanicam de-
pridaveranr.
Quoveroad feciindamrcplicationcm , profe-
<S6 novum videtur i« Jure , quod deftinatio fieri
podit , ac proficiat ex poft ; nam Text. in l. Mela
$.1. verf. fi alimenta ff. de alim. & cih. legat. Alex
"«/"2. num. 4. lib. 2. cum cceteris in oppofitum
buiflec fpiricum Propheticum , nemo enim noa 25addudis, nihiialiud dicunc,nihil quod in mate
fcit , quod de Anno idSo. ncmo fufpicabatur de ria confuetudinis attenditur ultimus ufus , feii
bello deinceps Anno \6%i. per immanes Turcas confuetudo Teftatoris : E converfo autem , quod
folummodo fufcitato , immb fcedus , quod pro- ad eft-edum deftinatiouis attcndatur principium ,
pe Pafcha ejufdem Anni 168?. initum fuic intec non autcm illud , ad quod res fecundarib , & eX
CxrareamMajeftatem, &Poloni2ERegem, Divi- *7accidcnti convertitur, plana func Jura in l.ex
nseprorsusincogitatf Providentis communiter faStoi^.i. rerum Italicarumff.de hared.inftit. Bart.
attribui:ur,ipfequemet Imperator , contra quem in l. quamvis 28. numer. i.ff. de aur. ^ aroent. U<r,
principaiiter Bellum promotum fuit , ufque ad
extrcmum fibifuafic , Turcas prorogaturos Tre-
guam antecedentem , ad hunc effcdum celebra-
ta mifTionc Oratoris in perfonam Com : Alberti
CaprarisE ; & per confequens inverifimile eft,
*^ quod quis cogitaverit de cafu moraliter non
prajvifibili , ut inquit per Te.^t. in l. ^um fortttitis
^.C.de pignor. an.Corn.confi^i.Jub numero I. verf.
&clarum ejjet.lib. j. & concordat Olea deceff.Iur.
tit. I. quicft. \.num.^i.Rot.decif,^^.nu.96. coram Pett-
tinger.
AgHofcit prxdida Relatio fubfiftentiam hujus
evic|enti(rima:refponfionis , fed fub §. Toiche curn
feijij. duas conatur tradere replicaciones , prima
nimirum ex quo pocuerit Marchio non obftante
dcficientia Belliarmare contraTurcas, & fecun-
da. quod in omnem cafum fufficiat ex poft de-
ftinaffe hujufmodi pccunias in Armamcntum. Ve-
rumcircaprimam pariiminfiftenclum,nonfoIum,
quiaad hnnc efte6tumallegatur Epiftolaii. De-
cembris 1682. & fic longe poftcrior creacione, &
extindione hujiiscredici, &ulterius ibidem di-
c\lvxr potrebberofermre per neg9z.io , quod fane ex-
** ciudit motivum Pietatis , qua:foIo fpiritu Dei du-
citur , ut inquit Rip. in l.fin.num. 170. C.de revoc.
dermt. cum alijs pcr Rub de Teftam. cap. 23. num.
Roman. eonf. y num. 3. & poft eos OT^umt' Rota co-
ramPriol. decif.6i.nu.^.&feij^.8c fignanter nnm. 6.
&concordat aliis uberrime congeftis idem Tetr.
de Lttna in comraritim allegatus ditlo conf. 50. num.
25 e^ 24.
Tet^tiumpariterprzfuppofitum Relationis col-
Jabefcit . quia ciim intantum polTit immunis cen-
feri d difpofitione Statuti deftinatio in caufam Pi-
am , inquantlim verificetur favor iftius Pise caufa*,
28 fatis procul dubio non eft fimplex propofirum ad
faciendum, fed requiritur pofitiva effcdluatio,
ad cclebrem dodrinam Bald. in l.ft nondiim nume-
ro 11. C. de Furt. cpnm explicat Cafiill.contr.6i.
mmero 80.81. & 82. lib. 5. & fcquitur Alexand.
conf.gy. num. ^.lib.^. Card.Tufch. litt. D. concl. 227.
numero 28. optime Crefp. de Valdaur. obferv. 54.
««»»fr.j.qui vcrba Ealdi per cxtenfum reccnfec.
Et fane tunc fufficeret nudum propofitum fine
effcSuationc ,quando tradaretur de re pendente
ex mora poteftate & voluntate ipfius difponen-
2ptis , vel deftinantis circa regulationcm, & can-
cella ejufdcm voluntatis , ut funt cafus , de
quibus peragunc Gix.z.arell. decif.^2. per totam, cr
Lanar. in addit. ad c«p. i. de fucceff. fetid. numero
46. At quoties , prouc hic , Pia caufa , non ani-
mus , & propofitum facere volentis, eft illa, quat
£ s tribuic
54
Anfaldi De Anfaldis
tribuit hujurmodifavorem , nifi eadem caufa Pia
•.of.icrit iiv.pieta , vcl de proximo iit implenda ob
^ attionem ipfi Cauf» Pia; irrevocabiliter qiiili-
tain, uufquam fimplcx dcftinatio fine exccutione
atceiidetur , ut egtegie dcmonftrat Loither. <ie re
henef. lih. 2. <juitft. 14. ttmn. I. cnrnfhtr.feqcj. loan.
B.ivt- oi}.d.conf.i%.nm-i%- 'JerffecurJiu cfi: Uruic
& videmus, quod ciim feudi adtualis & vera prc-E-
exiftcntia fit c.uifa , quod foli prin ogeniti fiicce-
ji dant excliifis fecundogenitis , & foeminis , hinc
fola deftinatio pecunia^ ad feudum cmcndum
non efficic , quod fecundog.nici , & fa;mina: ab
eadem pecunia excludantur, ut latc doccc Rofen-
tal defeud. cap.^.coricli.per tot.curnaddit. ibidern,
pulchre pariter BrunnemuninCod tit.de }Krt.in /.5.
verf.i^ notes,
Et ne videamur immorari fuper generalitati-
bus, perpendanturmotiva, quibus iunititur Ca-
■ilhall.d.confxil.iih.z. qui efi potiiTuiins AchillLS
totius Relationis , ad dcmondrandum , quod
Dosdeliinaca fit excepca pcr Statutum loquens
de concurfu Credicorum per scs , & libram,
llle etenivnfiib nnrn. 6. i&fequent. inquit, qniafiii.t
■ eiicuntur dotatx , nec p tcfl ah ea dtfcedt, & fnb
- numero 18 quod Dos danda diciiur xs Aitenum , &
fuh nurn. 19. per /. 4. ]witia gkf f. de fund. dot.
attit fundui deflinatus ad dotem fHnduj dotalps ap~
pell.it ur ,( pi:oaz eundeinTe.xt. pulcherrime etiam
expcndit Lctther. de re benef. d. lib. 2. cfu.rffto. 14.
niirn. z. f^ 5. ) & n. 2^. Qui.i hoc modo Sponfa dicitiir
habere doterru ; quodque plus eft , obviam eundo
illi claridimoobjcfto, ^uod Statutum prasfup-
ponac , Mulieres , qus pecunt Dotes , dcbete
elfecreditrices, ut etiam dicitur refpedu Tute-
Is , & CurjE ,fiih ««W.50. &feqc}. refpondet,quod
hujiifmoii.lfulieres, ifuibits Dotes deftinaia fnnt , di'
cmitur verx. creditriccs , licct dibeantnr dotes fub
condition;finupferint, ^Modcjuefola eonfiiiuentisVo-
iuntMfiifficit in dote confliiuenda , cjuia lex pofiea
/ fngit ftipilattonem , cr ex paclo niido oritur aclto fa.-
33 'oore dotis , & tmi^emfib nwn. sl- & 5^- poftquam
advertit, iquicatcm militare in pra-fato Statuto,
ut in bonis deco6torum xqualis fit omnium con-
ditio ,refpondct , quud«i.J)o>- d;juitas eft pro doii-
bus,^ ratiopuhlica diciat , ne PHcllit remaneant in-
dotat£.
■ Si igitur Mulieres dicuntur crcditrices fub
-.conditionc fi nupfcrint, & adio eifdem Muiieri-
-ifeus diciiur qnidta , videamus , an iftx ratioiies
■ ' inilitenc in hoc imaginai io Armamento ; Ft certe
fi fuiiJctquxfitaadio ipfi Arnumento , vel Polo-
nijE Rcgi , defilicre non potuilict Marchio ab
eodem Armamento : fed nerao ignorat , quod
34 litcerx Patcntales per cum reccptsc , alia conven-
tione non fafta , tribuun: fimplicem faculratem,
nullamqae necclfitatcm inducunt , ut eft de natu-
ra cuji:llibetlicentix , ad trad. per Salgad. inLa-
hyr.Crtdit.par 2.cap 5. w.p- &f((j^ & cap.io.n.SS.
&ffci(}.&c.tp.\o. ».88. &fecjci. Imo ex alioetiam
capite repugnat , quod donec fequatur eftedus,
valeatex deftinaiione Armamenci haberi privi-
3Vlegium Pia: caufx, qucmadmodiim enimnon tra-
dererur Dos alias cxcmpta a Statuto Puellis non
niibentibus , & ccrce non nupturis, ita deduci ue-
qiiit Rib hoc pritcxtu pccunia Marchionis , juxta
prifatiiiii «■£*«/". 5<«/'i'»,dodrinam hnmneinan. Let~
thrr. Crejp. de yald^ur. z.liorumquc fitprahudic
& confonat la fp«cie Sal^ad. in Labyrint, Credit.
diiia parte 2. capite 24. tiumero 10.
Excmplo, ctiam in fortioribus terminis, fic re$
manitcftior , nam ctiam legatum Meretrici reli-
5<56tum, vcl pecunia ad illum cftcdum dcfiinata fa-
pit Pictatem , prout & lcgatum pro ftudio faltcm
Canonico , & Theologico , & utrumque parit
adioncm obligatoiiam, &irrevocabilem,uc per
MoHCt.de coint/mult. Voi. cap.^. nurn.:\\. & Si. cum
ca::eris copiose per Modern. ^mofiaz... de catif.
Ftisiib.i.cap. ;. n.\2.cr 22.cnmfecj!j. Sedpona.mus,
qiiod nec Merecrix vellct a iupanari difcedere,
mc Scholaris operam lictcris pr.-ibcrc, fufficeret-
nc fimplcx h:tc dcftinacio fine ctfcdu ad evitan-
damdeterminacionem Stacuti ? & ccrtc abfur-
duni forcc hoc dicere ; undc mc minus cogit-bils
cli, quod rationc fimplicis propofiti fine effeftu
pcnnicccndum vcniat,quod Marchio ccnfuram
Staturariam pio bono Mercaturx promulgatam
evadat , accipiarquc pecunias ad privatum , vel
prophanum ufiim confiimibilem , idcnim , ut fu-
57 pra vidimus , non contingic in Dote deftinata ,
prouc nec in pecunia dcpofita pro redemptionc
Captivomm , & in quibufcumque aliis exemplis
cxcogicabilibus , qusE fatiuni fucceffivum expe-
danc.alias evancfcerent.ut de legatoDotis Card.
de Lugo de lufi.cjr Iitr.disf>.2.\.feci.iT,. ««.509. Atno-
fi^iz,z..dtno.irad.de ciitf Pits /.^.4 cap.f. «.41. Et de
38 fa<5to fi h.ec pecunia parata fuit in caufam Piam,
nonpoTeiilam, prouc hic cercifTime contingeret,
in prophanos ufus converti, optime lubnedit Hot.
in decif.6i. n.cf.coram Pamfhii.
Acque hsEc videntur , five feorfim , five jiin-
dim pondcrata , adeo efficaciter perftringere ,
wr non oporceat ad alias limitaciones convolare,
& prxcipue ad examen quarti prfffuppofiti , ni-
niirum ,quod Armamentum in hoc cafu reputari
valcat opus mere Pium , fecundiim animadvcrfa
39per Otdrad. conf. 72. ciim iftc, ( qui cateroquin
4oetiam defcndit, poire Chrifiianum fine peccato
ligTm faccrc cum Infidelibus , ut in praeccdenti
conf,-j\. & idcircoreprobatur per Ofafch. inejus
dilputatione imprefla pofi Decif. Peden.oman.per
tot. zy4nton. Coier. de lur. Irnper. German. eon~
clnf 77, iAlberic. (jenttL de lur. BeU. iib.3. cap.ig.
Theodor. Reinking. de regim.ftcul. & Ecclef.libro 2.
ciafi. j. cap. 3. ex nutn. 63. cum pinrr, fecjuent. M*r~
tin. Mager, de yldiJoc. arinat. cap. 7. cx nimero 99.
cumpiur.fecjcj, ufyue ad 139. loan.d Chokicr. inThe-
f.xur. Poiitic. iib. i.cap. n.fol inihi 139. '§.fed fuia
ab exemplii , Borell. de Reg. Cathol.pr^fiant.cap.j^.
e.x num. 181. uftjue ad 210. Nicoi. Miiler. in ad-
dit. ad Rumelin. in cominent.ir. ad auream Bull.
Carci. par. 2. diJTertat. ^.thef^^. infine ) non pera-
gat de perfonis privatis, fed difccptetur.an con-
tra Saraccnos HifpaniiE fit Bclium licitum , & ni-
41 inia indudio c.ft ab Awhore loquente de Bello pu-
blice indido argumentari ad privatos , qui non
ex Rcligione , vcl ex motivo Pictatis in Deun)
principalitermoventur ,vcl moveri fupponuHtur,
pront fccus in Principc prxfumitur , <]uia alias
Bcllum moverct injulium , exeodem Oidrad. d.
confiu quod cnim Princcps prxfumatur Bel-
42 lum juftum movere , dicunt omnes , ut patet ex
ijyicnoch.dc prAfumpt. lib.6 pr^f.<)6. num. ^. &•
fcjuent. cjlfager. dt Advoc.armat. cap.ii. nu. ^id.
'R^ii>ki>'g. de rcgim.fecul. & £cclef. d. lih. 2. claff.^.
cap. I. pertot. Cardinaiis de luca de feud. difc.^S.
fiib mtm, \(s, cum aliis coUedis per Sabell. in.
furnm.
De Commercio & Mercatura Difcurfus XIV. y;
fumm. diverf. traUat. tom.i. lit. C. §. 4. mm. 4. ubi
plura de Pr^dis, quse fiant in Bello jufto capicn-
tium.
Maxime quia , quod hac fuerit merum mer-
cimoiiium, eftlilget ex oinnibus Epiftolis inter
Marchiones ds Bifadicrs , & de Fleuri ; ideoque
militat , & congruic id, quod pafTim receptum
habemus , nempe quod ipfummet legatum Dotis
fadum Puellx pauperi , fi tamen adlic mixcura
^jconfanguinitatis , nullatcnus rcputari poteft
Pium , fed privalet jffedio naturalis cuilibet
motivo Pictatis , ad cradica per ^tciat. conf.
n^.nnm.lj. lih. 9. Cephal. conf.zi6. num. 19. CT
fe^uent. Surd.de alim. tit.^, privil.2.num.n.(^ feq<j.
tJMonet. de caMMut. ult-Volunt. cap.^.qu&ft.z. «.^8.
Saachez. dt matrim. lib.\.diff>ut.<\. num.<).Ciarlin.
controv.^^. nnm. 105. lace tjy/ arant.refponf^. nu.i.
dr feij/j. pai-te i. Staiban. Jun. refol. 23. numero 24.
& fecj^. & num. 45. & ]e^(]. Cardtnalii De Litca
de Tefl.i)ti. difc. iS. num. 6. Rotacoram Cavalcr. dec.
S-^j.nitmerod. Advertendo demum , nc nimis ab
hac decifione pr.TJudiciale refuket exemplum
44Mcrcaturs ; cum enim Statucum prxdidum de-
terminansconciirlum per ses, & librampublicam
ucilitacem concernere dicarur , ut agnovit Cahall.
d. conf m. num. 57. lib. 2. & fequendo con^ Man-
dtl/. All). 585. ex num. i6. cumfe^q. Rota apud Bi~
chmmdecif 6ij. num./\. & S.& decif^yo^. num.i/\..
verf. ejHoniam , or numero 15. par. 14. recent. &
meliiis deeif 76. ntmero 9. par. 15. Profedo fi
^jcredita iilorum , qui in Portu Liburnenfi Pirati-
camconcra Turcas exercenc eciam cum Vexillo
M. Ducis , evadere debent prxfacum Statutum ,
quocidie fandio tam proficua , & falutaris vul-
nerabitur.
Nec fub prxtexcu publica: utilitatis faltem
fccundarix derogandum videtur alteri publics
ijtiiicati vel primarisE , vel falcem non miniis fe-
cundarije racione Mercaturs , utfupra, & ne quis
totum accipiat , alter verb nihil, dum Caball. ex-
prcfse loquicur , quando Mulieres alias remane-
renc indotati , & in fpecie ejufdem Dotis arti-
culo ad partes difcullb , & examinato , an fcili-
^i^cet pro ea intraret caufapublica , .^or<«»« <if«yr
Si6.e.xnum.-I.rumfeqq. & fignanter w«. \7;.par.\i.
recent. rcfpondit, illam locum fibi non vindicare,
quando alias confultum efTe poflet dotationi
ejufdem Mulieris , adducens Paitell. exped. 55.
TiHm. 60. & fecjtj. )HnRo num. 75. & 78. Ideoque
ciim clarum fit, nondeficere Providcntiam Chri-
ftianis Exercitibus ex defeftu iftius Armamenti,
quod nunquam fuit faftum , fuerintque nihilomi-
nus Terra, Marique propulfati Infideles, eorumq;
Urbes , Regnaque in deditionem recepta , & vi
Armorum convulfa, quisdicat, quod iftapublica
iitilicas futfocare debeat alteram ex Statuto re-
fultantem ?
Poftremo non omittimus pro coronide, quod
omnia ha-c , qui dicuntur , & difta funt de defti-
nationey, ejufque effedu , quando adus fit retra-
itabili^ ex parte deftinantis , (ut adpr^cfens,
ipfaque docuit expencntia, ; locum fibi vindi-
47cant ad fummum refpcdu Marchionis circame-
ricum , quod in foro interno , & apud Dcum ex
bono propofiro fuit alfecutus, uc apud Barbof
de lur. Eccleflib.T,. cap.z-j. num.%. in finz^. Sed
quatenus attinet ad forum externum, deftinatio,
' Mhr« cxteras fallentias ne habeatur pro faifto.
patitur illam , quando concernit pr.-ejudicium
Tertii , ut ex Bart. Cofi. Caflill. Ancar. Surd ^
Cancer. comprobat Creff. de Valdaur. d. obferv.
^Of.num.r,. q- 4. am feqq. prout etiani alceram]
quod lola deftiuatio non attenditur in his , quse
concernunt legis difpofitionem , ejufque regula-
tionem, qmdquid (it ad reguiandam hominis di-
4»ipoficioae!;i ,ut cum Sim. de Pr^t. de interpr. ult-
-volmt. lib.J^. interpr. \.dub. l.num.^^o.verf item fi
defltnavtt , Caftil. contr. iib.s. cap. 62. n. 84. Epifc.
RoccafeleFl. dijput. lur. cap.o.fub n. 14.
Id ipfum fuper hoc eodem articulo refpondi,
etiam in lenfu Veritatis, in alcero Cafu, cui fub-
fcnpferunt duo alii ex hujus Curia» priir.i nomi-*
nis Advocatis ; Quia cum foro ceffilTent, feu,
(uc dicunt) feciircnt punctum Joannes Broquin,
& Chriftophorus Parquer Ncgociatores in eo-
dem Porcu Liburni , efformaco proinde concurfu
Credicorum infurrexic Maria Magdalena de Car-
dis ,& exhibeiido Apocam , fcu Cambii litteram
fubfcriptam d Broquin,& Parquer pro petiis 2050.
inquadicebatur,;7ffr la valutahavutaincontanti
dalla medefma Sigr.ora dellafua Dote , prsctende-
bat idcirco vigore memorati Statuti,hujufmodi
creditumexemptuma Concurfu cum c^teris per
2S, & librain remanere.
Non negabam , ftare pro eadem Magdalcna
primo afpecfii Doftrinam Aiagon. & Caballi , de
a^^fupra numero 5. imo fciebam , magis de re-
49centi fuifie judicacum in fortiori , nimiriim, quod
licet Mater depofuiffet in quodam Banco certam
pecHniarum quantitatem , nulla fada expreffio-
neDocis^admilfatamen fuit, etiamad eifeauin
eximicionis a Statuto , fuccefTiva juftificacio per
Teftes,& prxfnmpciones , quod fimilis fumma
depofita fuiflet proDotibus filiarum Matrisde-
ponentis, ut in Decif%otii Florentinx , quse nun-
ajpantur nMotiva , & in quibufdam Volumini-
bus alligata confervantur , & fignanter lih. Mo-
tivor.q%.foi. 19. (^ iib.i2%.foi. 180. Et gencrali*
ter eidem Magdalenje alTiftebat propoficio non
jofolum exornata per ^JHagon. & Cabal. nempe
quod favore dotis deflinatiohabeatur pro fafto,
fedetiam reafrumpta,antiquioribusreIatis , per
Gabrtel. commun.concl.lib. i. tit.de prxfumft.concl.
12. nu. 7. (^ 8. plene Rota coram Mantic. dec. 166.
ex num. 1. cumfeejq. ^ coram Buratt.decif ^li-ftb
num.2. verf ttamperillius deflinationem, Card. De
Luca de Succejf Hb.w. difc. 40. ««,2. ubi plures alii
cumulantur.
Veriim ad fentiendum contrarium in hoc cafu
51 movebar ex particularibus fadi circumdantiis,
quas e/fe perpcndendas in hac materia , an , &
quando Dotes deftinatje revera appcllatione Do-
tium contineantur , monet tdem Card. De Luca d.
difc.^o. num. 16. in fin. de Succejf. Siquidem ia
prxfenti verfabamur in Puella innupta , qux in
fui patrimonio numerabat, (ut fupponitur jfcu-
ta 60. m. 8c ulcra , ideoque hujufmodi parva
fumma petiarum 2050. non poterat abfolute
cenferi dcftinata pro cjus Doce , cum nulla prsc-
cederet conrtitucio cjufdem Dotis , & ftarct in
arbitrio cjufdem PuelLf, vel ejus Tutorum trade-
re hanc , vel illam Dorem , & pro hac Dore hanc,
ji vel illam quanticacem ; & ob id cum tradaretur
dc depofiro revocationi fubjedio , & in alium
ufum vertibili , cefTabat vis , & eftlftusdelHnatio-
ms,9X ffipr/^ animadvcrfis ^ n.zi.cmfetjcj. nec eraC
E 4 vcrifimilc»
r^
Anfaldi De Anfaldis
eflcc niinor , non poterat fibi de per fe Do-
temconftituere in hac, vel illa quantitace, aut
fpecie , jiixta difpiitata per Scrthenies in h Tiiiai
fi. dsjur. dot. & ^uos reallumit Gratian. difcepti
567. TMmtio 7. cr fetitj. & iatiiis ibidcm Carol.
Ant. De Lucae.\: nnmerol.cnmfecj^. Cyriac^ d. con-
tro'v.2') niimero^o.dr ^i.Si liabita plurium cafuuiu
dilHu^ione Cirocr. d. difcept. :;'). nKtnero 24* ^
G'feij<j. S^ihe/Zt infurnm-diverftraU. tem. idi.t.M'
^.?4 num.xJfi
Alllcgati verbfufri in oppofitum wwwfr.50.fup-
60 ponunt irrevocabilitatem conllituta: Dotis, quia
Cabr, loquitur de Dote rt litta per Patrem in le-
flamento , Rota coram Mantica{\iX. legitur in prin-
cipio , ) fupponit ftipulatioijcm , & coramBuratt.
fundacur in prominione ,& ita fe declarat ^ahr,
ibirelatus conftl.i^. fHbnHmero 4^ Ith. i. Uitcrius
Card. De Luca loqucnsad divcrfum efFedumex-
cludeudiMuliercm a fucceffione in vim Statuti,
pcrcutit paritor terminos adionis irrevocabili-
ter quxC\tx pro Dote , & multo magis t^a-
gon. CT Cabull,
Pr^terhic , tenor pr^difti Apoca aliquanti
prxfeferre poteratfufpicionem fimulationis, quia
illa enunciativa della Dote , adjeda fijerat in
Jittera Cambij fibi ipfis per fubfcribentes dire-
(Sa , & lolvibili intra tres Menfes , intra quos con-
tigtrat decodio ; unde deco.ftionem dini poife
61 imminentem , & exea conf.fnonem reddilufpe-
dam , habetur ex congeftis per Angel.de confefj.lib.
1. 9W*/?.8. limit. 6. mmero 41. &fe^q. qui loquitur
etiam in fubjcda matcria Dotis , Conctol.alUg.i^i
nmnero 25. Rota coram "Buratt. dectf. 9. per tet. ibi"
^ite Adden.uhi niuitipliciter condufio ampliatur,
er coram Bich. decif. 191. numero 1.1. & j.c^ coram
Hoyas decif 322. numero 6. 7. & de partita Banchi,
quod non prscjudicet in his terminis aliisCre-
ditoribus Amat. refol. 57. nhmero 6. Vrceol confult.
6\.numero 24. or de tranfaU. qusfl. 74. nHinero 1. c^
fe^^. uhifnb numero 9. circa tempus , intraquod
fequi dcbeat decodio ad finem infringendi con-
tradus , vel confclTionem , cum Card.De Lhco de
Regal.difc. ii<).per tot.ioinm remittit prudcnti Ju-
dicis arbitrio ex fadi circumHantijs regulando:
Quamobrem faltem ex hac fubfecuta , & valde
(52proxima decodione intrare pofle vidcbatur id,
quoddclitteris Cambij tradit poft alios C^rwf»
controv.6-]<^.nHm. ii.c^i2.fcilicet quod in concurfu
Creditorumprobari debeat tempus , quo fuerint
fcriptz , vel fubfcripta?.
IN EADEM CAVSA.
A R G U M E N T U xM.
veriliniilc , quod Stattientes voluerint in his
circumftannis eximere a concurfu per xs , & li-
bram ratione publici Commcrcii introdudo
hanc quantitarcm , qusc , fi etiamfuiflet dcper-
55 dita , noncttecillct , quod Mulieri non foret pro
ejus docatione fatis confulcum , ficquc celUbat
publica caufi , propter quain violandum ellc Jus
Scatutarium ex publica pariter caufa conditum,
ad Rut.d.dscifl^iS.nim.^.far.i^i.
Ncc propterca vakbant obftare iUa verba
Apndixx , diUafua 'Dote , quoniam fi illa accipie-
bantur in viin enunciativx , non poterac cxinde
deduci vcra conllitutio ipllus pecunix in caufam
jAdotalcm , ciim enunciativa Dotis non probct cjus
conftirutionem inprarjudicium Tcrtii , quidquid
fic inter ipfos enunciantes , fcii Contrahentes,
ut in fpecie Docis poft Alex. Dec. & Cravett.
probat Mencch. lonfil. %\.fttb nnmsro 22. (t 2^ &
anie cum Riruinald. Jnn.confli. nim. ^9. &fej<j.
lib. I. Fnber in Cod. lib. 5. tit, 7. de fin. dst defin.
18. niimcro 8. vcrf utcHtn^ne , & fuperaddito Gra-^
tian. indecif. Marchii. ^o^.Jub numero 15. 16. &
17. Poflh. refol. Iii. numero 26. e? 30. Card. De
Luca de Dot. dif . 150. nimcro s- Unde qui dicit,
55 vel enunciat, Dotcm fuilTe conftitucani , tcnetur
de ipfa confticutione docere ,ut ad propolitum
Ritntnald.lun.d.conJ.i^^.mim.^^i. lib.\. Mant.de tacit.
lib. 12. lii. u. numero 21 & aliis cumulatis Bondcn.
follucl.^o.num. 6.lil>.2.
Et circa deftinacionem recurrebant fnpra ani-
madverfa , quia peciinia hsc poterat ad libiturn
Pucllx , vel ejus Tutorum in alios ufus implicari,
prspcipue dum ex pado adjedo in eademApo-
ca deponium reftitui dcbebat intra paucos Men-
fes , vel riies , & confequenter recuperat pecunia
poterat de facili non affignari idcntince in Do-
tem adhiic non ftabilitam , & incertam , po-
teratque etiam confumi , vel in omnem cakim
rccineri inter effedus extradotales , & pioprios
^tfipfius Mulieris , ciim de Jure nufquam cenfea-
tur , Muhercm omnia bona fua Marito in Do-
tem tradidifle , ut poft longam difputationem
dicit BArtol. in fun qnxft. ^udji. 7. Roland. de Lucr.
'Dot.qHdif}.'J\.numero 1. Menoch. de prdfumpt.lib.^.
prizfumpt. 6. nitmcro S^.&fi^^J. Mantic.de tacit.
d. Hb. u. n/.i^. numcro zz.F entanell.de paci.nuptial.
clauf. ').gUf. 7- nimcYo 26. &feqij. Gratian diftpt.
143. numero 22.Grof.de contraEl. Minor. inffecl. 2.
^ufJi.2J\f. Himero 6. Tofth. refol. 3». numero SJ.BoJJ.
de Dot.cap. B. nimero 87. V,ceol. confult. 92 riHm.
11.& i^.Rot.coram Coccin.decif. %%.num.\.p.ifi Mcr-
liii.de pi<inor.decif6i.nitm. 4. Card.De Litca de Dot,
d.dtfc.^o.numero 26, ubiquodha:c conclufio ho-
die recepta eft , & plena.
Potiffime , quia fciri non poterat prseventi-
5-7 ve, quanta deberet elFe Dos , cum id pricipue
penderec a futnri Viri qualitate , ex relatis^*'»-
Cyrt.tc. canir. 29. nnmero 49- Cirocc. dtfcept. "^•y.Jub
»8 niimero i^.verf..^uoniam , quam elTe confiderandam tia intcr Aftorcm petcntem exccutionem
etiam ad eftcdum comprarhcndendi totumpatri- tentix , ac Rcum dc illa cxcipicntcm ; ex;
inonium Mulieris ctiam majoris , docet 'Bald. in
l.nuUa ritimtro 3. verffi autem , C de jur.dot. Curt.
lun. in Anth.frxterea ntmero \^.verf.quarto Umita,
C. unde Vir , & f^^-^or , Surd. conf. 94. numcro 19.
&fcc^c\. Calvin. de a^n-t tib. i. cap. 86. ex mimero
. a. Mvll. alleg. 41. numero 7. iib.2. Bonden. coliuFf.
II. numero 21. Ub. I Rota coram Buratt. decif 254.
^^numero 9. Quin etiam , ciim Maria Magdalena SfM*
An , & quando fentcntia lara in conciir(u
Creditorum probet fine Ati\is , &: dcdiflpcrcn-
fcn-
picntcm ; exami-
nantur plures limitationes , & Authoritates lo-
qucntes dc hac matcria. Curatoran, & quan-
do legitimc dctur abfcnti pro fubftincndo lu-
dicio, & anadfitdifFerentiainterabfcntcrafub-
dicum , &: non fubditum.
De Commercio & Mercatura Dilcurfus XV. 57
5 VM M A R I r M.
1 Occapofcribendi.
7, Refolittio CaHf.
3 SementtA pro validitate in dubio eft pnefumenditm,
& num.y
4 Sententia non probat fme A^U ,feu non efl exe^itil>i-
ly,(iab Aitti non fncrtt \uftificata, & n.6.
DiflingHe inter Acloretn i er Renm, n.y.^" 8.
Actor, velReui inpropofito cjnu dicaiur , nu. 9.
10 Senientij probat fine ABts , cjuando affertur ad effe-
£lum manifeftandi altcjitodfatlum.
f 1 Actorum pro tranffortatione an differat , quodprin-
ctpaliter , vel incidenter diffittetur de nttliitat^
fententia.
^Etan iiiterfit , quodfententiaftt recens , Vel antiqua ,
num. ix.
Ij Sententia ftne Aiiii non probat etiam. excipiendo ,
tjuando alim ex ea pojjet condernnari.
14 Emptor non poteil habere regrejjum contra Vendite-
rein non citatum afferendo folain fententiam pm^
Ams.
IJ <iyfppeUans , vel appellatus an teneantur A£la
tranffortare pro revocatione , Vel jiiftificatione^
fententia:
16 Rem judicatam habere pr£tendens pro fubftinenda
t.xecurione, debet illttm juftificare ex AElis.
I-demque eft de pr<ttendente exifteniiam furis^^atrona-
tu» ad effenumfitbftinendiprafentzitioneytL^ , nume-
ro 17.
118 Acla, ejuit debent tranfportari , intelUguntur de pro-
duElu, vcl qux de fure, aut de ftylo produci debe-
bant in fudicio.
19 Aciitario^c^ Ojfcialiteftificantiderepertinente ad
fuum Ojfcium, plene creditur.
20 ^cius pro validitate »'/; duhiofemper prafumilur.
41 Creditores debent comparere ad locum , ubi Majot
pars Creditorwn concurrit , & moratur perfona de-
biteris, (^ n. 11.
aj Curatnr abfenti datur ab ludice , coram quo legiti-
mependet fudtcium, & n. 25.
24 ludex laicui , fi de Cdtero fit competens in illo ludi-
cio, darepoteft Curatorem Clerico abfenti.
25 Curator dari poteji abfenti cjuantumvis fubdito
commoranti in dominio ejufdem 'Principis ,paga'
tur de locis valde remotis.
J
DISCURSUS XV.
Uxta ea , qiii etiam enunciantiir in pra-
cedenti Tiifcurfu , Abraham , & Moyfes de
Ergas publici in Portu Liburni Campfores ob-
tenta a feptem ferme ex oSo partibus Credi-
torum remi(Tione , feii condonatione debiti per
concordiama fcutiscentumadfcuta ^o.compe-
tentem Judicem adiverant; & quoniam fignanter
Marchio de BifalTicrs unus ex Creditoribus forte
renuentibus abfens tunc reperiebatur a loco Ju-
dicij , & in longinquis , cxterifque Rcgionibus
moram crahebat : hinc dcputato eidem , ut moris
eft , Curatore , reportarunt a prscfato J udice fen-
tentiam approbatoriam memorataE Concordis,
feii Defalchi , eademque fententia extitit in gta-
du appellationis confirmata.
Verum quia , prxfcindendo a prctenfione,
quam fovebat idcm Marchio fuper qiialitatc ejus
Crediti , veluti in caufam Piam ipfuni eximentis a
comprehenfione Statutaria , de qua m dido
£>»/f^.proxime prxcedenti, fupplices preces por-
rcxit M. Duci pro impetranda faltem rcviiion»
quoad capita nullitatum earumdem fententia-
rum , iftaque rcduccbantur ad duo , ncmpeex
eo , quod pra>di6ta: fcntentia- non juftificabantur
ex Adis , quodque dcmum , ob infubliftcntem de-
putanonemCuratoris , Jiidicium illius refpcdu
cornieret m radice : fuper utroque idcirc6 dubio
2 requititus quid Juris eile cenferem,refpondi, pro-
utproxime videre clt , & ita fuit judicatum.
_ Qiiatenus attinet ad primum , duge a Ma-
JoribusnofirisregulaE nofcuntur confiitutsE , qux
invicem difcordare , & repugnare videntur , una
3, nimirum , quod femper in ambiguo , feu alio
non apparence pro validitate , & juftitia fen-
4 tenciarum prsfumi debeat ; & alcera , quod fen-
tentia fine A6tis non probet , vel non juftificata
ab eifdem Actis fitnulla , inexequibilis , & acfi
5 lata non foret , quemadmodum in terminisprim^
propofitionis latifTime firmarunt adducti per R^b.
de valid. legal. cap. 4. ex nuyncro 7. cutn plurr.fei^q.
Rota corarn Donoz.z.ett. fun. decif. 581. numero 2. ^
coram Priol.decif^i^.num. i.&2.coram Peuttnger.
dec.^o6.num.^. & coram Vbag. decif^6. nurnero 5.
<5 &feciq. & dectf 558. numero s^.par. 15. & in pro-
pofito fecund^ , Rot. ejpud Ricc.inpraxfor. Ecclef.
par.urefo/.i^^.numer. 6.Capuc. inprax.tom.i.par.z.
eap.S.nume^ 0 ^S.CT ^g-MeU.obferv.for.'^:^. numero 2.
Mari. Medic. decif. z6. numero 9. Fbald. decif.
690. nurnero 4. & decif 31. numer. \t,.apud Parif.de
Salvian.& coram Celf.decif 275 n.\^.S<. omnium la-
tidime Thomat.decif.ioi.n at.& %.&L alibi patTim.
At facili negocio ditTilientes iftsE opiniones
conciliantur adhibita diftindione , qus verfatur
7 incer Adorem , & Reum , nam quando ille , qui
favorabilem fententiam obtinuit , inftat pro il-
lius confirmatione , vel ejufdem executionem
pofcit, in hoc fane cafu tenetur ipfe Ador de
Juftitia , & validitate fententi^ per tranfporta-
tionem Adorum docere, ex congeftisper Tho-
mat. dec. 11(5. ex num. 54. cumplur. feqq. Rot. decif.
352. nutn. 5. &feq<:j. par. 2. dtverf. & coram Mtllin.
dec.^o.nu.z.& dec.^io.nu.w.par./^. tom.z.rec.&
dec.2\p. n.-;o.par.i6.cum aliis tnfid in refpunfione
ad objeda recenfendis.
E converfo autem , fi fententia , vel res judi-
cata per Reum conventum opponatur , non ad
efFedum obtinendi illius executionem cxplicite,
vel implicite , fed tanquam per exceptionem cli-
8 dentem intentionem Adoris, tuncque nemo du-
bitat quod infinuata pracfumptio Juftitii, & va-
liditacis fine alia Adorum tranfportatione fubfi-
ftat, ita ut idem Ador , qui prasfumit hujufmodi
exceptionem rei judicatae , vel fententix fibi
non obe/Ie . cx quo fit nulla , vel injufta , com-
pellatur.hanc injuftitiam, & nullitatem digito
demonfirare , idque fieri non poteft , nifi per
eum Ada traHfporcentiir , ut pra^clare diftin-
guendo dixit Rotn ceram Duran. dec. 7. ex num.zi.
6 prsfcrtim num. 2j. & 24. & in dec. 595 num. ^.
par.^. iib.^. diverfor.ii fuperaddito Andreol.Pcflh.
Surd. Buratt. Cocc. Bich. aliifque eadem Rota
coram Triol. diUadec. /^i^.num.?,. cumfeqq. & ad
fatietatem in d dec. 46. num.J. & 8. coram Vba^o,
&in Lunen. Sarz,anen. Beneficiorum 27. lanuarii
i6Sj. S-quia ciimfententia infin. coram R.P.D- Be-
nincafa.
Applicando
ts
Anfaldi De Anfaldis
Applicaiido aiitem ad rem , dubitari pofle
9 non videtur , quod juxta fadi fcriem fupra nar-
ratam , figuram Aaoris faciat , & facere dcbcat
ad hiieMi ncceiTitatis nanrportaiidi afta iViarch!o
dc Bifartlcrs , prout ex oppofico fubflineant il-
lam fi.nplicis Rei Abraham , & Moyfcsdc Ergas,
abfquc to, quod ifti ad prarlens inltcn!; pro lcn-
tcntiarum,dequibus agitur , confirmationc , vel
cxecutionc , fed tantummodo fcntcnti?.s oppo-
nanr pcr modum cxceptionis ad elidcndam in-
tentionem memorati Marrhionis i quoniam Mar-
chio petit in fubftantia creditum coniiftens in
petiis 4.mil.Abraham vcro , & Moyles de Ergas
cxcipiunt , creditum iftud remanlilTe reduftum
per Judicis fentcntiam , & rem judicatam, quod-
queproptcreaipfi authore Prxtore funt , prout
etiam cum ca;teris Creditoribus , in portoltionej
vel jure non folvendi , niii petias 4:.. pro quohbct
centenario , ut fere in cifdem terminis rcipondic
2^0/ .t dJecif^S.num S.coram Vba^o , cum omnibus
[ufrA congcftis-
Quinimo cum tota juftitia fententia: verfetuf
in nudo fido, utrum fcilicet tres cx quacuorpar-
tibus Crcditorum legicime confcnferint pr.Tfata;
Concordi2e,fcu Dcfalco, quiadcreliquo vis obli-
gandi .Marchionem defcendit non ab judicc , fcd
a.Statuto,quodJudicispronunciationemcxquirit
ad folum cticiftum indagandi veritatem hujus con-
fenCus .citatis , & contradicentibus , five auditis
aliis Credicoribns conlentire reludantibus : iiinc
proinde dum iflud faftum requifiti confenfus fuic
jam ab Judice recognitum , & canonizatum , fub-
10 inrrac alia comm.uniter recepta limitatio , quod
ubi fenterrtia deducitur ad docendum de mero
fado, inhis fane terminis non oportet,quod per
aUegantcm ipfum faftum alia A&a prxter fenten-
tiam exhibeantur.ut profequuntur Strihentcs apud
Manf.cortfHlt.^i^^^.numcr.^i.Efifc.Roccafelett.diffut.
fur. cap. I. mmero 37. Card.De Luca de Jndic.dtfc.
difc. ^6. nitmero 33. &feq. Rota coram Roy.ii dectf
/^j). mmero 3. verf. ejmi fenteiuia , cr decif. 296. mt.
3.&ftfpar. yrec. & deeif.-j2.mM. icer upar.9.&
decif.'^'},6.7Utmero ^o.pay.i^,
]a.&.z igitur bafe iilarum propofitionum , non
obftant raciones , neque AHthoritates,(\i\z.s video
ponderaras in contraria Relatione , vidcliccf,
ji quod praemivla procedant , quotics pertraftatur
principaliter de nullitate , quando Ador prin-
cipaliter agit fuper nullitate ; leftura fiquidem
earumdcm Jnthoritatum manifciUt oppofitum,
cum agant de Aiftore intentante immiiTionem,
& refponfum fuit . vcl quod per fententiam con-
ftabac de non cxifientia fideicommiffi , vel de
fubftitutione fiduciaria, cum fimilibus , utin^f-
tiJionibM Prioli, & Vbagi , & in reliquis de faciii
confrontandis.
Minufque refragatur altera ponderatio , quod
pricitatx Authoritates loquanturdefcntentiis an-
tiquis , non vero rccentibns , proiit hic : ultra
ei)im,quod plerarque ex eildcm Doftrinis nonfa-
ciunt peculiarem infilTcntiam fuper antiquitatc,
quin etiam plenque nullam detemporefenten-
tiarum mencionem habent; adhucpro mco Judi-
cio dari neqnic ica de plano aliqua Authorit.u,
qua: dicat , prafatas limitationes de fententia,
qu.T opponatur per viam exccptionis , vel ad ju-
ftificationcmnudifafiinonmilitarc, quandofen-
12 tcntix fuat recentes , quia ficut antiquicas fenten-
tixctiam prolatx ab annis fexaginta , & ultri
non iuftragatur ad fincm, ut finc A6tis faciatpro-
bationcm , & excqui poiTit , tclle Rot. tn dicia
de if. 219. mmcro 29.6" '<o.par.i6.c\xm ibi ciimula-
tis .• !ta , quod fencentia fit recens, non cfficir,
uc illa oppolica per via:i^ exccptionis a lleo coii-
vcnco , non obltringacur Attov producere , &
tranfporcare Ada , uc in punao dixic Rota d.
decif 7- niimeru 22. 23. & 24. coram Duran. Ht de
fa<5to Card. De i.«£-<iegrcgi(; tractans de materia
in d. difc. 56. de lniic. poitqusm/M^. nnjnero 32.
dcduxic efficaciam , qua- rcfulcac ex nntiquicate
fcntcnrix junda cum obfcrvantia j/K/i' verf.aut
cefat hxc anii^tiitas tranfic ad alias liniitationes,&
nnmere ^:^. ponit illam , quando fententia dedu-
cuur f:*lym cxcifiicndo , & allegans/»//. F.Rotam
in piui ibus kjcis , & Add.ad Baratt. prasfertini m
decif. 6^6. iilcfHb niuncro 11. abfolute firinat eam-
dem iimitationcm ,&/«/> »H?«i?/-. iz.cancummodo
i^dcclarat , eamdcm limicationem non congrucre,
quoties excipiturde fentcncia , exqua aliuspo-
teft condemnari , quemadmodum explicat quo-
que Cjratian.dtfcept.^^i.nu.Cz.idem Buratt.decif.jS.
& dccif.Qj^.utrobii^ite nu.i.Coccin.deeif.^^i^.num.^,
Dunoz^^tt.Scn.decif.^o^.n.^.
Atque hincdefcendcndo ad Donrinas in con-
trarium laudatas , minime applicatur Tarrex,
de Inflrum. «dit. tit. 5. refol. 14. cum Hle tradec de
Empcore prxcendence rcgrelVum , five evidio-
ncm advcrsus Vcndicorem in Judicionon cica-
i^tum , nec Authorem laudatum , tunc enim pro-
cul dubio fatis non eft Emptori producerc fenten-
tiam , qusE nuncupari mcretur res inter alios ad:a,
maxime , ut exinde valeat per viam adionis re-
greflum , & evidionem intentare , & hx func
rationes, quibus innititur Parrex. ubifuprh exn.
x^.cHvifecjc^.
15 Pofth. de manut. obferv. 69. loquiturintcrminis
appeIlationis,& fic fcntentix vel infirmandx, vel
cxcquendx , & ad limitcs diftindionis ab initio
inlinuatx : Gratian. difcept. 531. nnmero 6. nihil
firmat , & folum fucceiTive ex numero 45. CHmfeqq,
agic de fcncentia contumaciali in Criminalibus
i(5proIacaa non habence Jurifdidionem : '^taca-
ratn Ditrano decif ii-j. percutitcafum pretcnden-
tis principaliter habcre rem judicatam ad efte-
diim fubltinendi cxccutioncm fpoliativam , de-
llcif. tandem zj^.numero 13. coram Ce//o tradat de
Adore prxtendente Jufpatronatus pa(Tivum , Sc
confequenter inftitntionem, & exccucioncm fua:
pra:fencacionis in vim cujufdam fenccntiar , qus
afTerebatur canonizatoria ejufdem Jurifpatro-
natus.
Cocterum extraneam crederem a prsfenti
controvcrfia exiftcre hanc infpcdionem, cuinam
incunibat onus tranfpoitandi Ada ; quia non
vidco , quod ex eorumdem Adorum infpcdio-
neprstendatur elici defedus validitatis in pro-
cedendo , feu aditando , fed folum contenditur
de confrontatione , feu exhibitione Jibrorum
pro dignofccnda veritate , & legitimitatc Cre-
ditorum , qui Concordia; , ac Defalco prxbqe-
runt afienfum : Sed quomodo ifti libri , ( etiam
quando per difcurfum , & contra hucufquc fir-
macaonuscranfportationis Adorum incumberec
iSAmbraham , & Moyfi ) veniunt tanquam Ada
in hoc Judicio producendi , dum prscdidi li-
bri nunquam fuerunt eftedi de A6tis ; ad normam
fiquidem
De Commercio & Mercatura Difcurfus XV. S9
"a'idoconcludic^«,^r.r«r/i/.j?.„«.20. c^/,.. Ub/
fiquidem prslaudati Scatuti Curije Mercantia:
fuic ex olficio prieeledus Aduarius , qui citata
Parce , vel alias juxca Scylum confroncarec li-
bros : uiide cum iita coufrontacio , feu libercu-
!us , in quo conliftunt AiSa , fueric ex abundanci
prodiidus , verfamur cxtra cerminos propolics
19 infpedionis , nec eft ulreriiis inquircndum , fed
Aduario , & Officiali de rc Officio fuo ad mcn-
tem Scacuti commilfa plenaria tides eit adhi-
benda , uc cum allegicis per Gabr. de Teftib.
concl.if. num. ^.9. dixic /iotu coram Coccin. dec. 24.
Tium.j. cj* decif.iid. num.i. er coram Pamphti.dcctf.
696, rmm.^. ibifte Add. num. (j.Card. De Luca
de Rcgal. difc 14. num. 5. qui tameny«^ numero 6.
poll Rot.coram Bnratto decif. 835. num.l'^.& dec. J.
mtmero 9, crfe^uent parte 10. recent. nonnullas in
propolico afferc diflinciiones .feudeclarariones;
(^ de Benef. difc. 9. n. 8. alias quippe forec prasfu-
mere fine alia probacione ,vel fumo raltem vehe-
nicnti , quod idem Aftuarius dcliquillet in Offi-
cio , & cum co perperam , & nimis ofciranter fe
gellilVcnc Judiccs duarum Inflanciarum , & rur-
fus aperirecur nimis laca via reftanrandi Judicia
Icgicime f i6ta , & finica^ & aftum forec de incon-
20 cufla prxfumpcione , quse validicaci adus cribui-
tur, uclate 'I^b.deva/id.ie^al.d.cap.^.exn.J. cum
fe^(]- & cap.'). m i curn z.fe^ej.
Quo vero ad alternm dubium fuper legicima
deputacione Curatoris , non crederem ambigi
polfcquod Marchio teneretur omninocompa-
31 rere in I oro Liburni , five ex quo per fpeciem
concurfus rcfpedu debicoris major pars effe-
duum illius ibidem aderat, ex iis . qux cradide-
runc Sa/gad. in lahyr. Credit.par.i. cap.^. num. 29.
& defnpplic. ad SanElijf.par.z.cap. g.§. ^.nitm.zS.
aj Fermo/in. de ludic. qudfl.'). numero 10. vel ex quo
morabacur Liburni perfona debicoris una cum
majori numero Credicorum , quod fufficic nedum
pro competencia , fed etiam pro prslatione in-
terjudiccs , utinfpecie comprobat Card.Di_,
Litca lib.^. de lurifd. difc. 8j. num. j. ubi circafin.
fub verf. tam in ordine, fubnedit, quod hoc proce-
dac ram in ordine ad dilationem debitori dan-
dam, quam quoad Defalcum , ut in prxfenti ; five
demum , quia potuilfetLiburnirepertusMarchio
legicime conveniri
fnb num. 25. pro regula decerminat fufficere auod
25 ad hoc, uc Judcx dec Curatorem , fic compecens
racione Caufi movend^ , & Amatum fequicur
Comr. ubi proxime, & pricer eum innumeros
adducens, ac benediftinguens inrer Curacorem
generalem ad omnes lices, & parcicularem quoad
Iicem tan-um ,de qua agitur, ^J^i/aT^.affert./ur.
5». ««W.28. & 29. y]/ttmar. de nul/,t. rubr.n qu 4
num.i^^. t^fec}. Caro/. Anton. De Luca ad Franc.
decifione 177. ««?«. 5, verf tamen contr.mnm &
de confuecudine in fimilibus cafibus ob fimpli.
25cem abfenciam in partibus valde remotis.eciamfi
peragatur de Subdico commorante in Dominiis
ejufdem Principis , cujus eft Curia, in qua liciaa-
tur, teftis eft Cabed.decif Lufit. x^j. num.Z.pf"r.i
PhcBb. dec. ^z.per rot. /ib.i. So/orz.an.de Iitr.Indiar.
lib.^.cap.^. num.z^.tom.2.
FLORENTINA PECUNIARIA , SEU
PR^TENS^. EXPROMISSIONIS,
PKO H.EREDIBUS SALOMONIS
DE URBINO,
CFM PEROTTIS.
RESPONSUM PRO VERITATE.
ARGUMENTUM.
Obligatio fufcepta fupra fe quoad debirores
dercripcos in libro Crediroris pro cerra fumma,
ut dicirur , per ifitenderfene con loro , an fit con-
traaus accoilationis, vel cefrionis, vel fidejufrio-
nis , vel emptionis ; Et quid incumbat in hoe
cafu Credirori ad efFedum agendi contra Ac-
collatarium, feu hujufmodi obligatum.
S VM M A Rl V M.
I FaEtiferies.
a Acco/lans in fe onus fo/vendi pro a/io ,filvere com^
ffll*t*irpoJlpoftaomniexcepti$ne.
Hoc pohro , mmime obfiftit , quod Judex Li- j Cedens nomen dektoris , ad hoc, ut avere PoGit contra
burni nuUam haberet Junfdi<ftionem ( prout re- Ceffionarium , docere debet , ^uodcredtta cejfa ef-
quiritur ) in Marchionem veluti forcnfem ,& ex-
tra Scacum peregrinancem , ex deduSis per Ricc.
col/e^. 2757. §. tjut tjuidem Curator , ^lenoch. de
arbitr. libro 1. cafu 150. num. 16. Maflri/i. dec. 197.
num. 21. qui loquicur in Cerminis quorundam Af-
ftcurarorum abfencium , Firgi/. de /egit. perfon.
cap. 10. nnmero 3. Ad effedum enim prifentis
quxftionis fuperabundac ea compecencia , qux
Sjprovenic ex lcgicimicace Judicii in aliquaCuria
introdudli , Curacor enim dacur femper ab eo
Judice , coram quo validd dc reliquo liciga-
tur , quemadmodum cum Carpan. ad Stattit. Me-
dto/an. cap. ^j^. mm.^g. iib. i. firmac Contr. difcept.
98. num. 10. ubi dadonge fortius e.xemplum Clc-
rici legicime convenci in fuis cafibus coram Ju-
dicc laico , licec enim laicus nullam vel habicua-
a^lemhabeac jurifdidionem refpeftu Clerici , ni-
hilominus cx prsecicaca racione validilTime per
laicum datur Clerico Curacor , & ica paricer in
primilTis circumftanciis lace qusftionem exami-
fentvera.
Item,^uod eonftgnaverit Ceffionario Inflrumenta ,&
]uJttficattones crediti cejf, nu. 4.
5 Verba per intenderfene con loro ,five fopra di voi
trnpormnt^uandamfideiujfionem.
6 FtdejuJJir potefi repe/iere AHoremexceptione ceden-
darum.
Necnon exceptione non tradiit Inpumenti contra
Principaiem, ibid.
7 Mercatores ioqMfolent curn fiy/o fubobfcuro. & cort-
cifo.
8 laBare proprium ner/io prxfumitur.
9 Emptio cenfetur celebrata , ubi concurrit confenffU,
reSi (^ prettum.
10 Ccffio rnuictpiiciter definirifoiet per Scribentes.
11 Cedere proprie ejl <}Uafi dijcedere ,& alterum fui
ioco ponere.
12 Verba per rivalerci important animum recuperandi
JolutHin, ve/promijfumpro a/io.
J5 £mpt«r , vcl Ceffionarim nominum debitorum^
diatur
6o
Anfaldi De Anfaldis
dicimr accipere rem ceffam.vel venditAmfnprafe,
fi hoc dixei h.
Et in hoc cafu ccfat ^mfiio , an periculum drteriora^
tionis , vel dccuciionis nomtnis cejfitncnmbat Ce-
denti, velCeffionarto, nur/u i ••}.
Jie-hlariier t.imen , ttt periculnm ft Ceffionarii , fatis
"^ non eif, quodCedens caveat , fe noUe de evitltone
tencri,num.\')'
16 Truditio yWo/ii/rK/Wj AfConcH dotalis , cr ali*rnm
rerum tradendartim jafla pmfnimiur , jlante lapfu
temporis.
17 Solutio faEla prxfiimiiur flante dititnrnitate tempo-
ris, aliifnne coniefluris,
18 T>e dif:rentis, quai:do Cefionariiu intendat h.ibere
rermiVum contra Cedcntem , Vel excifiat conira
ivju,','i Cedentem ex defedii veritaiis crediti ,i;el
Scripturaritm , & \ufttf.caiionum non tradttarum,
er nurn. 19-
10 Cedens , (i mutato rertimflatu , & defunElis, velde-
coBis Creditorih-M cfferat traderc jttjlif.cationes,
C^ lnflrumenta crediti, non audiiur.
t\ Creditor ne^ligens congrno tempore rcperture fatis-
faBionem^ii debitorc , non poisfl agere contrafide-
jujjbrem , -uel e']HS h<tredes.
DISCLIRSUS XVI.
POft ferme quadragcnariiim fiiencium ince-
pic Salomoiiis hires moleftari in vim cujuf-
dam obligatioais ab eodem Salomone in hunc
iTioium fufcepci , videlicet ; Exiftentibus Sociis
dc Pcrotcis Crcdicoribus ciuorumdam nominum
dcbitorum excra locum initse conventionis com-
moraucium , Salomon Per intenderfcne con loro
( fcilicet cum dcbitoribus ) haVcndo prefo il tmto
fopradi fe cost d'accordo zpc. promifit fubquibuf-
d.im dilacionibus pro quantitate dcbici eorum-
dem nominum Perottis correrpondere. Qiiam-
obremcum nil aliudper tancum intermediircm-
poris (iiatium incer eafdem Partes geftum appa-
reac, cxorca diibitatione , utruni mcmoratus ha:-
i-es Salomonis valeret pro implemento pra^did^
conventionis urgeri.
In hac difficukate ( refpondi ) onicus contro-
verfix cardo rcducitur in recte indaganda natura,
&-eircntia iftius p.iiSi ,&conventionis , quoties
enim pri-miira vcrba veram , & rigorofam pra:-
feferrent accollationera,vcl nudam fufceptionem
oncrisfolvcndi vict, & nominc eorundemdcbi-
a torum , hoc ccrte cafu vercri polVct . ne idcm Sa-
Jomonis h.tres valcretomni exceptione poftpo-
fita compelli, juxca7f.v;./«/. /i uno,§.idem Papi-
ni.'.n:t.:,ff Famil. ercifcnn. Rebiijf.in l in cenvcntioni-
htu 120. fol. mihi 601. '■Jcrbofujfcipere onus dc verb.
/tgnif.J^t.cnram Bich. dec.^ii^. num.\/\. & dec. ^40.
TiHrn.6.& coram ( elf.dec.6^.n.<).& dec^Un.i .coram
Vh to.rj- 1:1 Romana Cenfm 5. Maii 1687. %.ucoram
R.P.D. Caccia.
E converfo autcm , quando eadcm verba im-
portarent cclTionem onerofam, five correfpcdti-
vam emptionemeoriindcm nominum , in his (a-
ne tcrminis abunde fufFragaretur exccptio , quod
Adorinhoc yudicio dcdnobus arctarctur cdo-
3 cere , pvimo nimirum , quod nomina ccfta forcnc
vcra, ad Tixr.in l.^ ff.de hiredit. velatlion.vendit.
cum Ll.fe<jCj. uj^ue ad l.fi quafiff. ecd. cum concord.
per Cy-iac. centrov. 169. h»?//.^. c" iq. Cenc.de^
Cenf. ^».t/?io. 71. nnmero 13. verf Prima ejl , Nicol.
elucubr. civ. tom. 1. lib. 3. ttt. 4. tjUii.fi. Ij. num. Ul'
tyfmbrofin. decifPeriif ^'^.fitb numero 16. verf. at-
tarrten tcnetur , Giisrba decifSj. nurn. lo. Gratian-
decif March. 1?, nitmcro 30. Olea de ceJJ'. Inr. tit. 7.
^iuijiione ^.nutit. 3. ^ 4, & dixit , Me Scribcnte ,
/ioru tn Bononien, Pecuniarta corarn Ce.rdinali
Tay.i , ii/jpref. decif 62. r.-.im.-i. p.ir. 19. rec. Et te-'
4 cundb.quod opportune couiiguavcric luflrumen- .
ta , aiiafquc ueceilhrias juililicacion.s crediti
ccfTi eidem Saloinoni , uc poll Bald. in LfiTitim
jf de attton. empt. confirmac idem Olea d. tit.^J.
qu.\fi.\. ex num, i. curnje^cj. & ante eum Gratianus
dijcept i^6.ni!.\'/. GiiZ.man.dc evicl. gMit//.^^. ««.90-
Kot. dccif.\66.per cei. apud Pacif. de SalVinn. & d.
decif. 6z.nim. 3. par. ii^ poftmodum confirmata
27. Junit i68a. eorarn R. P. D. Paluccio. §. Et
cf lamvis.
Eadeinque obfifteret refponfio , quando etiam
luberet prxfupponerc , quod hujulmodi vcrbo-
5 rum formula indueret naturam cujufdam fide-
jufTionis xquc principalis, & infolidum , volun-
tarie tamen , vel etiam de mandato eorum-
dem debitorum iufceptx , fecundum ea, qua: in
proximis adnotavit Scacc. de Cetnmerc. C; Camb.
'b.^. glof.j., per tot. fol. mihi 612. quia pariformi-
6 ter pollet Aclor exceptione ccdendarum remo-
veri , ex Acofi.i de privileg. Creditor. regid. 5. am-
pliat. 2. nmn. 70. fjering. de fidejuj]. cap. 2~,par. j.
e.v numero 9. Pyrr. Maur. eod. iratJ.par. z.feil. 6.
cap. '^.pertot. Thefuur.ejii^tfi . for.ltb-^, qtufi.'}^,»^,^.
nyimat, Panorm. refol. 37. num. 23. Glea Ae Cejf.
Jur,d. tit. 7. tjucift, I. inm, 8. ubi quodCreditor
tradere tenctur fidejuliori Inftrumentum crediti
coutra Principalem , C<jr<ii». de Lucade Crtdit.
difc.94.num. 2,
Applicando autem ad rem , exiftimarem >
quod hxc promiffio non valeat ', nifi quacdam
mera emptio , & refpcdive ce(V\o eorumdem no-
7 minum reputari ; quamvis enim ex praefato fub-
obfcuro , & concifo ilyloloquendi adhiberi con-
fiieto iuter Mercatores , uc teilatur Scacc de^
Commerc. (j Camh. j)'. i.glof 6. numero i. non be-
ne dignolcatur , quod Salomon rcportaverit ef-
fedivam ceiTionem , cum nulia Jurium tranflatio
legatur adje6ta :uihi!ominus ad evitandamillam
8 diiperfionem ,& imp. udentiam jacSationis pro-
prias fubftantia: , quodque voiuerit Salomon onus
iblvendigratisfufciperepro tot exteris acdifte-
rentibusnominc,& Natione dcbitoribus,id enim
jura noftra non prifumunt , vulo.'l. cum de tndel/i-
to $. fi vero, ihicjue Bart. nitrn. .^.ff.de probat. cum
concord. per 'J{ot. corum Priolodedf 18. mmero 7.
Idcirco ilia verba , 'a Pietro di Gio, fcudi 6^6. 11. i.
inonem ,fe gli fk buoni per l'appic , crc. referri pro
meo Judicio ncqucunt, nifi ad emptionem eo-
9 rumdcm nominum , ciim omnia de cctero em-
ptionis, & relpeftive ce(fiouis onerofa; interce-
dant rccpifica , vidclicet rcs ex parte Vendito-
ris , ut ibi ,. Se glifa huoni per l'appie , pretium
cx parte Emptons , ut ibi ,,Satdt 6^6 11. \.mo-
naa , ac dcnique cor.fenfus ambarum Partium
cx cadcm partita.feu fcriptura rcfuitans , ad
Text. iii 1. 1. & per tot. tit. ff. cr Cod. de contrahen.
emption. Cancer.var.refolitt-par.l. c.i^.n.\.Co7nez.
107/1.2. v.^r. c. 2. mim. i. tyint. Matthn,. in PandfH.
tom.i.difp. 24. inprinc. dr num, 6. Contr. difcept.^l.
nitrn.z. Rot. decif.\2.\.nHm.2. cora^n Burat. cum C£-
teristulg.
£c
De Commercio &Mefcatura Difcurfus XVI. 6i
: Et fane illa verba per intenderfene detto Salorno-
iie con loro, aliiid prs fe ferre non valcnr, ni(l quod
ca nomina, quje prius in alterius creditum cxifte-
bant , remanferint tranllata in Sialomonem me-
diantc promiffione , de quafupra ; ideoque miri-
loHce congruit cafui noftro illa Ccffionis , & refpe-
«^ive emprionis definitio multipliciter allata
apud colledos per Oleam de cejj. /itr. tit.J, n. 88,
& 89. ciim enim cx hoc adu , terbifque pra?di-
^is fatis eftilgeat , quod non amplius antiquus
Creditor,fed folummodo idem Salomon debe-
ret intenderfene cen loro : Ecce , quod verificatur
fubftantia, &efFedus ceffionis,qu£E ex fui figni-
II ficatione , & vocabulo cedere^, importat ^Ha/t
iii/cedere , 8c ikeratn fui loco ponere , ex Bald.
in l. exlegato 18. «kw». 1. verf. ,Sed nofiri C. de lega-
/»/, cum reliqnispenes Graian, difcept. 310. nn.z.
Pefih, de mamt. obfervat. 55. «. 8. Olea de CeJJ. lur.
d.tit.i e^uitfi.K.nmn,')^. & 99. Paitell. lun, annet. 42.
nnm. i.
Neque enim creUiDile eft , quod Salomon co-
gitaverit fimplicitereximere tot , ut prscmifimus>
12 extraneos , & differcntes debitores , fedquemad-
modum confimilia verba perrivalerci importanr,
ac iTianifeftant animumrecuperandi folutum, vel
promiflum pro alio , ut per Scacc. de Catnb.'&
Turr, eodem traU. firmavit Rot.decif.i'^. num, 6. 7.
& 8. par. 16. ita pariter concludendum eft per
alia «cquipoUentia per intenderfene.
Abfque eo , quod adverfcntur fubfequentia
havendo prefo il tuttofopra dife ; quoniam ilta ma-
Ij gis confovent eflentiam, & quidditatem emptio-
nis , & omnimodx tranflationis eorundem no-
minum, ciim proculdubio Emptor , & Certiona-
rius rem ceflam , & venditam accipiat fopra dife,
folumque ex eifdem cenferi valet obtruncata dif-
ficulras examinandi difputationem agitatam per
l^Scrthentes in l. finomen 4. ff. de hxredit. (fr aBion,
vendit. an fcilicet periculum deteriorationis, vel
decoAionis incumbere deberet Cedenti, vel Cef-
fionario , quoniam attenta hujufmodi fufccptio-
ne videcur omnis quiftio ceflare , & omne com-
modum, & incommodum, ac periculum fpeftare
ad Salomonem Ceffionarium, remanente folum
Cedenti obligatione edocendi , ut prsmifimus,
de veritate debitorum , ad tradita per Oleam de
Cejf.lur tit.j. <fu<tfi.^.num,^.& 4. ubiadvcrtit.ad
jj hunc efiiftum non fufficere, quod Cedens expref-
se caverit , nolle fe de evidiione teneri , & con-
cordat aliis cumulatis Vrceol. confult. >. ««. 5. qui
latc agit de hac mareria ceffionis.
Jada igitur hac bafe , non video , quod in
contrarium aliud motivari poffit , nifi quod for-
tarte nomina debitorum fucrint ab inicio, ac finc
de pracfenti vera , quodquelnftrumentorum con-
fignatio, aliarumque Scripturarum ex tanto tem-
Idporisinterjcdlu fecutapra:fumatur, exhis,qu3ead
rem optime perpenduntur per Caren, refolut, 175.
num.io. Rot. dectf.^i. num. 9. par.ii. rec. & dec.^^m
VMm.2.par.ij.
Verum non folum hujufmodi objeftum fatis
de facili retorqueri pofle videtur , cum etiam c
converfo reputari valeat fafta folutio,de qua can-
tabat promiflio , concurrcntibus prxcipue cum
j/temporis diuturnitatc aliis conjeduris,de quibus
notiffime, & famigerate pertradat Surd. decif.
. 105. ylffitEl.decif 1?. fjf/erlin. Pignatell.contr.for.
€tnt. 1. cap. 87. Caren. refol. 108. tiodiern.c«ntr.for.
cap.13. Mart. Medic. e.va?n.^i Rot. dtcif\'}^.&
dectf.yj^par.iq.rec. cum cxtcris inforo vulgatis.
Sed etiam venit animadvertendum , quod h^c
prsfumptio fortafle militaret , quando hsrcs
Salomonis prxtcndcret adionem aliquam inren-
fc A '■«^^'■etfum habere contra cedcntem cx
dcfcdu iftius configiiationis , quia tunc probare
obftnngcretur, tcciiTe diligcntias contra debi-
tores ceflos, ac propter hujufmodi defcdum ve-
ritatis crediti , vel fcripturarum eofdem debito-
rcsexntifl-eabfoiutos, ex firmatis per Ludovic.
Sili-c»nfii^.nHm.i,Eugen.conf.-l^.num.t2.Andreol.
comr.wy.per tot. & in fin. Artman. Ptfior, obfcrVat.
zil.num.l^.
^ At cum in prifenti hires Salomonis nullum
Judicium intenret , nilque ex fe pra:tendat , hu-
jufinodi prifumptio redditurinallegabilis,ql1cm-
admodum adversiis opponentem confimilem
i^ceflionem contra hiredem prxtenfi Ceffionarii
refpondit Me Scribente Rot. tn d. Bononicn. Tec».
niaria coram Taya , & Paluccio , de qmfupra num.^
s.&^, '^
Denique refragari nequit pritenfio , quod
Ador pronus, ac paratus exiftat hodie configna-
re opportunas juftificationes , & Inftrumenta :
nquidem ad prifens nimium immutato rerum
ftatu , & , ut credibile eft , praedefundis , vel de-
aocoaisDebitoribus , talis oblatio audiri minime
meretur, maxime cohtra hiredem non infor-
matiim , ut in durioribus definivit /, C. iv /.5. jf.fi
cert. pet. & in l. illud 17. Jf. de perictl. &commod.
ret vendit. Monach. decif. "Bononien. 40. punEl. 7.
num. u. egregie Cyriac. contr. 103. num. 25. i6'.&
27- & de negligentia commifla per Creditorem
in procurando fatisfadionem i debitore rempo-
re congruo , quod ea non afficiat fidejufforem ,
qui fi pulfatus fuiflec , confulere potuiflec ejus in-
demnitati , profequitur Cyriac. d. contr. 103. «.28.
Jiovit. decif 43. num. 11. bcne Rot. coram Royas
decif. i58. num. i^,&coram Pamphtl. dec. 7^0. n. 6.
& decif. ^o.fub numero 13. verf & ee magis par, ig.
& in Eugubina Pecumaria 3. lunii i^-ji. §. In auam
fentemiam , coram Albergato . & in Romana Cen-
fui 7. FebrHariii6Si, §. penult, corarn Card. ^ice-
comite , Cardinalis de Luca ttb. 8. de Credit. difc.
94. numero 6.
IN EADEM CAVSA
SEQUITUR ALIUD RESPONSUM
PRO VERITATE.
ARGUMENTUM.
21
In quo diffcrant Fidejuflor , Adpromlfror,
Gonftitutor, & Sponfor, ac denique Expromi(l
for ; Et reaflumirur matevia ab Juris principiis,
& exponururetfedus ditFcrentise exinde rcful-
tantcs : Prout etlam quando intcr Mercatores
ccnfcatur Indudanovatio , vcl dclegatio, ita uc
dcbitor remancat in totum llberatus , &c cjus lo-
co obllgatus ExpromiiTor. Vcrba , a cjuali in
credito^in importcntfoJutionem, vcl promiflio- .
nem folvcndi , & in quo diffcrat unus cafus ab
alteco.
F SVMMA-
6i
Anfaldi De Anfaldis
S V M M A K 1 V ^-
\ Faili feries. _ ^
2 Verba.feu twmina Fidejujforis, Adpromijforts , Con-
ftitiitoris , cr Spoiiforisad plures Ittris effcUus dif-
fe'urni>iier fc.
Et Exfromijfor dicitiir iHc , qui promiitit dc mr.n-
duto deiiitoris , vel ebligmi faltem incffiaiciter,
ihidem, & nnmero 6. ubt iute , & nnm^ 30. ttbi de^
claraiitr.
3 Sponfor efi ille, qui sfonte, & non rogaitispro aliopro-
jnittit-
4 Fidejupr intercedere petejifine mandato, velinftan-
li.i dehitoris , Gr Vide n. 25.
Ettuncnon differt Ftdejtijfor kSponfore,d.n.^.
5 Sponfor habet e.xcepitonemccdendarttrn , fj non tra-
ditiftbi Inftrnmenit oblig.ittonis principalis, cjuem-
admodum etiam habet FidejuJJbr.
7 Leges , & Iura loqncntia de Expromtffore perpen-
duntur.
8 Debttor , ejui dat Fidcjitferem, tion liberatiir ,fed U-
beratur,(]iti dat Expromijforem.
9 Sxpromtjjor efi iUe , ^ui pro alio novandi animo pro-
rnittit.
10 Novatio , feu, delegatio non inducitur fine m.indato
debitoris , alias contraEliti refolvitnr infirnphcem
ceffionem,nec debitor liberaiur,& riim.ii.nbiple-
ne c^ mtm-ig.
11 fenditio , ant datiS in folntum nominis debitoritm
ejttando non tntret.
15 Conflituensfefolvere pre alio non poteU conveniri,
nifiaclione de conftltuta pecunia.
14 De/egationem ad inducendarn debiter delegatus de-
het effe debiior delegantis, & num 28. infin.
15 Delegationis exemplum dattir ex doUrina Socin.
Sen.
16 Dciegatiofub qtta forma inducatnr inter Mercato-
res.
17 Novatio hodie non fit , nificencurrat incempatibtlt-
tai aUuum ^'■■iel e.vprejfio novandt.
li.NoVationem induccre eft ithpjfibile , abfente , vel
. tgnoranie debitore.
10 raberiiiCod.lib.4. tit.i5.defin.i.& lib.8. tit 2«.
detin. I. Calvin. in lexic. verb. Expromillor,
Hering. dc fidcjufi". cap.4. ex num.ii. cum feqq.
& ex miiii. Z'). declarantur.
20 Roca Gcnuen. dec, 4. & Altograd. confi. 6. Iib. i.
declaranttir, & nutn.z^.
21 f^erba, a quali in credito , ^«»«i importent , c^ fub
niim.1%.
2i Cedentis refpeUu nomcn ceJjUm an , CT qit.indo ha-
beatur profotuto, tta ut ipfe Cedens amplitts agere
necjiteat conira dcbitorcmcefium.
23 Novatio,crde/egatio non inducitur ^ ubi non adfit
Deleg.tns, vel Mandans.
16 NoVHtio , cJr delcgatio non indiicitur ,fi nonftterit
impleta fpeciaitsyorma mandati , tit piitd ,fi quts
mandaverit folvi , CT" Maridatarius tantummodo
promifiifetfolvere.
De aiiis reejittfitts , c~ con^eUuris neceffariis ad effe-
Elum itberandi debitorevi ex prorntjfione fafla per
a/terHm,n.2'J.
38 Socinus Senior in conf. 64 libro ^ AfPiidus
decifio. ?>^& Odd conf 87. examinantur , &
dec/ara>itur itt propofuo qitdfiionis , <juando per
fromijfioneui alterim loco debittris liberetur de-
buor.
51 ey4Bio negottorum gefiorum non datur ,ubi dehitum
folutnm erat inefiira.v.
32 ^nio negotiornni nefiornm ad hoc, nt detur, requi-
ritur pracedens oblfgaiio, c-r ttti/ttai ilLitu ,pro <juo
negotium gcfiumfutt.
33 ^Uto negoiiomm oefiorum dat: r fo/venti iitteriU
Car/:bii fopra protefto ,fe!t,ut dtcttur , per ho-
noranza.
34 Cedens .ni teneatur traderc Infirumenttim crediti
fo/nm quando debitor ncraife ta/em, & expenditur
Coccin dcc.6o. num. 7.
35 T>iciio , praeterquam quod appofita in Doctririis,
pra fe fert fctins ornatum , tjuam fubftantiam mo-
tivi.
35 Cedens an loco traditionis Infirumenti fatisfaciat,
indicando diem rogitus, er Notartum.
DISCUKSUS XVII.
r T Nterrogatus in hac Caufa refponderam , ut in
J. prxcedenti Dtfcttrfu ,»Verum cum defupec
alius Confulens fuerit in cOTrtrario Voto, & juxta
Refponfum ab ipfo traditum exiftimaverit , prx-
fata verba fonare omninb in veram , & effeSi-i
\xr\ Expromirnonem , ex qua novatio priceden-
tisobligationis cmcrgit , cum fucceffiva tranfla-
tione debici in perfonam ejufdcm Expromiflbris;
Hinc Ego Caufam veluci ex integro perpendi,itc-
riimquc idcirco trutinatis Morivis , quse Me ad
itaoj-Miandum impulerant , & qua; refpeftive per
prididumRefpondentcm promovebantur inop-
po(icum,adhuc in priltina fententia refedi.
Prstfcindendo namque ( dicebam ) a peculiari
examine verborum ejufdem partitse , nullomodo
hypothefi nofirse convenire pofle videtur termi-
nus Expromilfionis, quin potius , nifi Me urge-
rent vetera , & nova in idem motiva , potiiis ca-
fui nofiro adapcarenturtermini Sponforis ; Nara
2 licet hujufmodi vocabula FidejuflToris , Adpro-.
miflbris , Confiitutoris , & Sponforis differanc
inter fe quoad aliquos Juris effeftus , ut infra, ad
hnc tamen , ut verificetur illud ExpromilTbris
ncceirarium eft ,quod prseccdat obligati faltem
inelficacicer mandatum : unde cum in noftris fa-
6ti circumfiantiis nullatenus conftet dc antece-
denti mandato quatuor Hebrxorum debitorum,
qui funt in calcc ipfius partitx defcripti , con-
3 gruit j, ut diximus , tcrminus potius Sponforis,
cum Sponfor ilie dicatur ,qui fponte , & non rcw
gatus pro alio promittic , ut poft eyflciat. itbrit
primo parerg. cup. 2. iyinton- ^'^ atthjt.in pandeU.
far. 2. diffut. ^%.fub nttm.z. Verf. Sponfor , & poft
Accurf. tn?!ovei.par..\. $. i. alias Auih.prxfen i^
C. defidejiifi. C- tn i.fi verb non remtiHcrandi , §.fi
foft credttam , ff. rnandat. Vaientin. Franch. de fide-
)t>ff. cap. I. nu. 23. C.i/vin. ie.vic. lur. verb. Sfonfor,
Hebiiff. in i.J.ff- de verb. fignif.fol. mihiSc. § Spon-
Jor, tjerfic.iiem dicitttr,Stracc de Sporfion.far.\.fub
nttm. 10 Cr n. Carocc. de exctifi.bcn. far.z. t^uctft.ri.
nutn-i. .jMeii. cbferv.for. zi.nurn. i. & aliispr.Tter
hos fuperadditis non negat Hering. de fidejujfi
cap. 3. nutn. 3 :. licet ex nuni. 35. cttmfecjCj. fcquendo
foium Ctijac.in d.nove/. 4. conatus fuerit proba-
4 re ,quod etiam fidejuiTor interccdere poteft fine
prxcedcnti mandato , vel inftantia dcbitoris,
quodque propterca non differat Sponfor a Fide-
julForcutetiam plenifTime , & ad Partes articuio
difcuffo docct Capon. del-^aB. (^fttpu/. disfut. 6.
e.v num.lo.cumpiur.fe^q.
Pofito
DeCommercio & Mercatura Difcurfias XVI L 62
Pofrco itaque,quod potius congruerent termi-
niSponforis, nec in reliquis difTimilis eft a Fidc-
juflbre , de plano fcqueretur , quod in cafu no-
ftro Salomon non pollst moleltari , mulroque
minusejush:Eredes , non excalfis priiis debito-
ribus principalibus , & Crcditori oblillerent e-
asdcm exceptiones , qua? locum iibi vindicarent
in fpecie Fidejulforis , & fignanter illa cedcnda-
rum , quodque Creditor teneaturprius tradere
Fidejuirori InftrumentaCrediti contra Principa-
j lem , quemadmodiim loquences de Fidejudbre
probavimus in anteacSto Difi. nurit: ^.&6.&i in
propofito Sponforis Carocc. de excujj'. hon. d. par.
2. ^. 22. nuinero i.Qr i.ik polt Sicard. ad rubr. C.
defidejHjf. num. lo. Franc. de fidejujf. d. capiie i.
numero zi. verf. item quod.
ff Diximus , quod ExpromifTio requirit priam-
bulam inftantiam , feu mandatumdebicoris, qui
intendit fe mediante furrog.itione alterius libera-
re , idque patet ex omnibus //.qux per Tradances
de materia dcducuntur , & figuracur etiam ab e-
ifdem omnibus TraElantibus : quamvis enim apud
Fabr. in Cod. lib./\. tit.i^.defin.i.O' /»^.8. tii.zS.defin.
j.Ca/vin.in lexic.Iur. <verb. Exprowiffor, Hering. de
fideiujficap.^.n.zi.zc).^ feq<j. exprefse id non dica-
tur; Attamen ultraquamquod rcvera. Hering.\\oc
dicic , dum femper ex num.ii.cumfeqq. adhibet il-
la verba refpicientia debitorem principalem, ibi ,
expr»tnij]'(>re , aut pignore dato ; fi vcrum cft , quod
jiuthoricates vcniuiit intelligendse fecundiim fu-
ra allegata , leges ; ut przmifimus , omncs ab i-
pfo Hering. & a Calvin. in lexic. adduftx expli-
m cite id prasfupponunr , uti videre eft in in l..\.%.
ait PrAtorff. de rejudic. cr inl.vtresjf. decomrah.
empt.QT in l.ft rnHlieri 22. jfad Fellejan. cum coete-
ris opportune confrontandis, fruftraque hic tran-
fcribendis , & hocetiam dicunt Treutler.feleU.di-
ifiut. vol. 1. disjittt. zS.thef. uinfin.verf. cjui enim ,
Franc. dffideiujf.d. cap. i.fub numero 34. ubi cum
alijs ad denotandam difFerentiam , qusadeft in-
8 ter ExpromilTorem , & fidejuirorem , inquit,
quod qui Expromidorcm dat , liberatur , qui
vero Fidejuflbrem dat , obligatus manet , quod
& dicit Grer/or. Biccius rer.<}Uotid.feU,^. ^.-jo
tium.
contradus remaneat in terminis fimplicis ceJTo-
nisfine liberacione dcbitoiis, uc h\.i^crRotam
pojt Merlm. de pignor. dectf 1^6. num. 6. cr decif
150. num. 2. f^ ^ cum enim in oppoficum illa ven-
II ditio nominum dcbitorum non admittatur &
datio in folucum fine prjeccdenti credito Salomo-
nis confiltere non porTic , ex notorijs , clarum eft
ex prsmidis , quod ad alteram fpeciem dclcgati-
oms deveniri dcbcat,cx ipfametfpeciedifcurfu.s,
quem juxca Philolophos t^icic canis , infequendo
Dominumdeperditum ) pofitusinTrivio.
Procedendoigitur cum terminisdelegationis,
j, ad quam , ut fupra , de necefl"e recurrendum cft
pro induccnda novatione , ejufque animo , vul-
gatinimis Juriseft, quod mandacum femper de-
bitoris delegantis prxcederc debct, uc cum 1>ec.
tnl.fingularia num.^-j.ff.fcert.pet. Socctn.Sen. in
l. ijuiufHmfi-uElumnHm. 11 ffde verb. oblig.Qr in ca-
dem l.ftngtdaria nu. \^. Scacc.de Commerc. & Camb.
§• 2-^/o/.'^. nnmer.^^o. Qr ^Si.^ltegrad. conf 6. nu-
rner. 59. er num. 71. & 72. verf. umm efl cum fe^q.
hb. I. ubi late ad inducendam delegationem in-
fudac pro comprobacione mandati ipfius dcbito-
ris delcganris , Rota coram Caialer. decif 137,
pertot. plene etiam tJ^art. ^edic. decif 66.
ubl poftquam a pnncipio ttfyue ad numero 11. pera-
gcns de fimilimo cafu admittit , quod qui con-
15 Itituit fe folvere pro alio , nequit conveniri ,
nifi aSione de conlHtuta pccunia , quodque ifte
Sponbr, feu Conltitutor non difFert a fidejuf-
fore, quodqne ad novationem inducendam, ul-
tra quod delegatus debetefle debitordelegan-
■T tis f prout etiam notat Pegafvar. refol. cap.^.nu-
mtro.^1^. &feq.(irex nttmero ^2i.ub'i contrarijs
refpondec )>t ntm.g.cnm Mamica de tactt. iibro
il.ttt. S. inquit requiri pricedens mandatum, feu
ju/lum delegantis , & ex num. 14. cumfic^a. copio-
se contendit,mandatum in eo cafu dici poffe com-
probatum ex pluribus circumftancijs ibi perpen-
iis,&quariimnulla concurritin Faao , de quo
agitur. ^
Et exemplum in hac materia prarclarum eft a-
pud Soccin. Sen. in l.Jiichum §. fin. nu. 3. verf ali~
<juand6 ^ primoff. denoVat. ubi ita ait, aliquando
2. & concordat ^fflich dedf j^J.w^w.^.Fr^w- ^5 & pr„n6 jubeo debitort meo , cjuodfoivat , vei pro
cifc. Stephan. decif. Aquen. 89. num. lo.verf dijfert.
trgh , Fen^^n. ad Statut. Vrb. iib.l. cap. 94. num.
Et fand res alias fe habere non poteft,quoniam
(i ExpromilTor definitur ille , qui pro alio novan-
di animo promittit , & hoc eft , quod in contra-
rium praetendirur , & dixit Calvin. in diiio verb.
Expromijfor , Faber. in Cod. d. lib.^. t'it.i^. defin.
i.verf. hoc ita , quae eft eadem cum altera defin. i.
lib. S. ttt. 28. Franch. defidejujf. d. cap.i.nitmer. 31.
Anton. Matth. in Pandetl. tem. 2. dich dtff. 48. nn.
2. verf Exprotnijfor , Conrad. Rittershuf.fuper No-
vell. luflin.par. 2.cap.2 num.n.Partador.quotid.dif-
fer. 59. num. 5. Francifc Stephan. d.decif Aquen.^g.
num.io.
Hinc proinde operse pretium eft, quod ad hanc
lonovationem inducendam , mandatum fcmper i-
pfius debitoris , feii obligatiprajcedat , fi pro no-
novatione velimus intelligere eam , qux contin-
gitperintervcntum nov^perfonajpriiis non obli-
gata; , ad fimilitndinem delcgationis , ex quo no-
vatio non inducicur , nifi mediante dclegatione ,
vendicione > veldacione in folucun;! , ac^ue alias
mtttat Creditori meo , & tunc promittendo epo Itbe-
ror, & debitor 7neus ohtigatur Credttorime^ , ^a
vie tiberatur, prout eadem verbaregiflrando,no-
tarunt quodque Aitograd. d.conf.6.J,tbn. iq.verf.
Imme hoc , Manf confuit. ^44. nurn. 33. Et ob id
16 inolevit confuetudo inter Mercatores , quod fta-
timarquefiierft datum hujufmodi mandacum,&
refpeaive dicftum aMandatario ,premittotihi pro
tali, \e\locotatis , dicatur faftanovatio, ut e?re-
gic profequitur idem Aitograd. d. conf.6. »«^."44.
& nu. 45. ubi adducens ad hoc propofitum ipfam-
tnetRot.Ianucn.in prsclfo loco , quo refertur in
oppofitum , fcilicet decif 4. numero 9. lo. (^ u.
confuetudmem hanc cxplicat , quando ncmpd
promilT^o fada eft de mandato Creditoris , &
acceptaca ab eo , cui folvi debet in execiitio-
nem mandati , quia tunc habet vim vcra: folu-
tionis ex prsdida notoria Mercatorum confue-
tudine , & referc in idem Scac. de Comwerc §. 2.
£tof.^.num.6:.uhi optime paricer ita exemplificat,
& adducic eamdem decif 4. Rota. Cenuen. ex num.
9. quod & repetit numero 244, & 245. cJMart.
iJMedic, d. decif. 66. ex num.ii.&numer. 24. cum
F 2 fe^tj.
64
Anfaldi De Anfaldis
fe^ej. ^pcl. d. decif. 555. exmrnr,. cHrnfeejq,
bc quidcm cx his non e.K\ opus ulterjiis ani-
tnadvertere , quod ciim liodie novatio airplius
iTnon tiat.nifi vel exprcda conciirrat declaratio
novandi , ve! indubitaca contrattuum , & obliga-
tionumincompacibilitas , live mucetur tempus»
vel perlona , ut in l.fm. C, de neVat. (^ ^. pnciercfi
Inflit. eiuih. tnod. toli. ohli^. Mart. Alsdic.ex^ni.^i.
tiurn.3. Cfonidepatl. (y-flipul. d.di.fpiit.6. nnm. y.Oi
iSJmpoiTibile eft mduci novationem , (i quis ab-
fenrc , vel ignoranrc dcbitore ftipul.itus efl , ut
ut bene fubdit Capon d. disput. 6.fi'.b n. 21. verf.
netjiie iniJitM , cr Verf. jn.ire /i qitis , Altngrad. di
conf. 6. nnm.^i.lib. 1 ubi parificando dclcgatio-
nem,& novationcm admictit , neucram intrarc
bofle , ni(i dc mandato debitoris.
Comperto igitur , quod vocabulum Expro-
miflbris , ni(i de mandato , vel faltem fcientia
principalis debitoris eddceatur, nece(Tari6 rcfe-
ribile non fit promittenti fe pro alio , vel loco
aiterius iolucurum , quodquc liodie , quidquid
e(Tet de Jure vcteri.novatio reducatur ad vendi-
tionem, dationem inColutunl , aut demum dele-
gationem , & quod i(ta poftremo expofcat om-
nino jufllm,&: maadatumdelcgantis.etiam quod
agatur inter Mercatores, quorum promilTonon
inducit liberationcm iplius dcbitoris , nifi cadem
promiiTio prodieri: ad cjus iiiitanciam , ut fatis
omnia hic coliiguntur a racionibus , Atithoritati-
hm , & exemplis hucufque rccenlitis \ opportii-
numredditur defcendcre ad rationes,& Antho'
i-itates , qus altcrum Refpondencemin contra-
riam fencentiam abirc fuaferiint.
Veriim quoad Authoriiates parum venit immo-
I^ randum, cum jam retpectu Fabii , Calvini , ac He-
rtngii , fatis viderimus fnpra fttb nurnero 6. <^feq.
ipfos non figurare cafum , undc dignofci po^Tit,
an prsce^Ferit int^ancia , five mandatum Credi-
toris , quinimo id Hering. prifupponere , mani-
fefte pacet a Juribus per eurn allatis : Addito,
quod nec cciam verbum faciunt de Jure novo
expo(tuhnte ad prafmiiTum cffcfium vel claram
expreffionem novationis , vcl patentem aduum
joi;''Compacibilitatem. Qiio veto ad Kot. Genuen.
pariformicer fupra, fnb n.\6. vidimus , in quanam
hypothefi in ipfifr,-;ei- nn- individualibus illam ad-
ducant, & incelligant Sc.icc. ar Altogad.
Sed, ut magis patcfiat iixc veritas, conftat
in d. dscif 4. Genu.:n. quod David conftituit fc
dcbitorem pro f oanne Baptifta ad favorem Mar-
tini , fedprffcelTerant litterse Cambii i & fic ade-
rat pricedcns mandatum , & pro parce Joannis
Baptiftx Borioni Scribentis , (eu Mandancis ade-
rat quoque ratificatio folutionis, cpae ex noto-
riis xquipoUet mandato , ut lcgitur /«^ n. 18. verf
ma.xi>ne rii/n apparcit ; & de reliquo ibi non ad-
modum infiftitur fuper diffcrencia Conftitutoris,
vei I idcjuilbris, ac Expromilforis , uc patet/«&
rt.i. crn.i<).
Everfis Authoritatibiu , & tranfeundo ad ratio-
ncs , tota vjs in oppofita Confultatione confti-
21 tuitur fuper illis verbis particx , <t cjuali in crediio,
ex quibusciin videacur induda libcratio debi-
torum , proiniiT;o idcirco fadta per Salomoncm
cenfcatur acccptata loco foUirionis, Veium , ul-
tra quod repugnare pofTe non vidctur prc-Emiifa
annocatio in creditum dcbitorum , & fic implici-
tadcclaracio fatisfadionis , quoniam jam credi-
tum reipeftu Cedentis habebatur pro foluto,
cumCedens trandulerit omnem fpem , omncque
42 exercitium aftionis in CctTonarium , abfque to,
quodarrplius agcrc poilct ,ex pkne firiratisper
Oleam de ceff. Ittr. lu. 8. cjttfi. 2. n. 29. Marij. con-
fult.i. nmn.2. cum aliis pltne pcr Rot. decif.^^.
num.i & 16.par.11. rec.
Adhuc idipfum prxfupponunt omncs, fcilicct,
quodhuju^modiproniifiiofucrit rcciptaperCre-
ditorcm loco folutionis , quando dc prilaudata
Mercatorum confuetudine loquuntur, & nihilo-
niinus uirerius volunt , & hguranc , requiri
etiam mandatum , & julTum dtbitoris ; nemo
13 eniui non videt , quod abfonum eft inducerede-
T.gationem , & confequenter tiovationem, fi non
adeft delcgans , vcl Mandans, unde Angel.de Pe-
ruf. qui primus eft in atteftando de confuetudi-
ne I iorcntina, hoec ponit in d. l. tjui ufimfruUHtn
T.umero 2.ff. de verb. ob/ig. Ibi , Et tdeo falfurn cre-
dttnt , cjifife liberatos exiflimant ab obligatione , ciirn
J>er Menfriutn , vel Bancherium in Carnpforempro-
7nitii facinnt iilam pecuriiarn Crediteri , quia ciim
hdicfecundA protnijfio plus non contineat, qiigrn prima,
non tnteiligtiur ab ea recefjiim tn dubio, ut in d.l.fin.
In ijuibufdarn tarnen iocis , c?" maxin.e Flvrentia
chfervatum contrurium de confuetudint^ , <ju£ eft
optirna legum interpres , & ilii adhxreas : Ideo-
que lucide conftat , quod etfi de Jure novatio
non induceretur , refulcct tamen ex confuetu-
dine , diimmodo concnrrat fuppofitum , quod
i^quisfecerit promittcre , Sc Rot. Genuen. d.decif.
^.fubntirn ii.in fin. expreffe fupponit, ut praemifi-
mus, adefleniandatum Joan Baptifta debitoris,
pro quo a Davide fuit inica promiffio , ita ut
fub d. n. II. in fin. verf (3- pariter fupponat,& fun-
deturin eo ,quod eciam ex libro ejufdem Joan.
Bapcifts refultet mentiode , & caufa folutionis,
idemque repetit numero 12. ©• 13. in id explican-
do, & adduccndo DoCtrinam Baid. ^ Saltret. tn
prdcitata i. fhgtilaria : Imo quod , ^\ non price-
25 dac juflus dcbicoris , pro.Tiilfor dicatur Iblum ne-
gotiorum geftor,nec fubeat fimplicem obligatio-
nem fidejufloriam, voluit Mant. de tacii. Itb. 16.
tit lo. fub §. Praterea.
Atque aded dc ca^tero debet nedum pracce-
dere , fcd etiam infpici tenor mandati , ut fi quis
mandaveric folvi,ai: Mandatarius , feu Campfor
26Correfponfa]is , loco fojvendi eftedive , foliini
promilerit Iblvtrc , non e(Ie indudam etiam per
acceptationem ejufdem promitTonis ullam de-
gationem , aut novationcm , firmaverit Soc. Sen.
tn conf i6l. ex numero 2. verf. fedpofito ufcjue ad
fin. iib.2. Cabr. conf. IJ^. ex nutn. 21. cumfecjuent,
lib. I. Pegaf var. refoi. d. cap. 3. ex nntn. 434. ufijue
<»«l438. Surd. decif 187. nutn. i.^^fiejej. Q-pertot.
ibitjue Hodiern. ubi adducens D^ Pont. conf.ij.
lib. 2. latc hoc ipfum confitmat , & refpedive de-
cl.itar.
Ciimque contrariorum fit eadem difciplina,
confulaiur Biobat. in conf. ^l.per tot. lih. i. Socin^
zj Sen.Lonf.^^.C^ conf.6%.pariier per tot. A^.^.ubi ad
etfcLtum liberandi dcbitorem principalem ne-
dum fupponunt mandatum , fed alias agnofcunc
necelTarias e(Te conjcdturas ; Et profedo fi Sa-
lomon decoxi(Tet , & vice verfa florerent primi
quatuor debitores, totum hodie pritenderctur
incontrarium , & jursmerito , juxta pra?citata
lonf. Barbatii, (jr Soceini.
Rurfus
De Commercio & N^ercatura Difcurfus XVIf. 6"r
jg Rurfus in vanum Soccin.in d. conf.6/^. (y- yiffiEl
in d. decif. 553. ^c 0^/i/. conf 87. fupcr refolutio-
ne hujus articuli infudaflent , quotics per confi-
milia verbi a cjtniUin credito emergeret liberatio
debitoris principalis , & integralis transfufio
debiti in prorailiorem , dum Soccin. conliiluit ia
cafu,quo Cardinalis Portugallien. expreile quie-
taverat fuum dcbitorcm per chirographum , ex
quo loco folutiouis receperat promidionem
folvendi a Petro de Ricafolis . uti videre eft d.
conf.6.\.ftthnimero2.verf.fedpr£miffis non objian-
tibus ; & in fadi ferie , de qua Affiil. d. decif. 55^.
in princ. Creditor per publicum Inftrumcntum
recipiendopromilTionem alterius eumdem debi-
torem liberaverat , ut ctiam contingebatin cafu
0<^i/».fed»y?»intantum concluduntpro liberaiione,
quia prsEcedebat mandatum , Cwq litteraj Cambij
intercedcbant , immo in cafu AjfitUi , & Oddi
ipfemet dcbitor principalis dedit Creditori re-
ceptaquietantiapcr publicum Inftrumeiitum lit-
teras Cambii , & Creditor illas acceptaverat fe-
qucndo fidem novi promiflbris ; Et quod nihilo-
miK<iis requiratur , quod ultra Inftrumentum li-
beratus dclegatus fit debitor,puIchre Vrfil. ad
tundem Aff.id.itbifuprA fub n.6. fub quo omnes an-
tiquiorcsad concordiam ex^licandoreducir.
Ac propterea fublatis a primo ad ultimunl
contrariis fundamentis , eo magis ( fubjunge-
bam) urgent ea, qux firmavi in priterito Refpon-
fo, f feu in prscedenti Difc.) opinans.quod verba
controvcrfi partita» deflederent in fimplicem
cetTioncm ; Nam praeter allatas ibi pondera-
iptiones , adinveni , quod hoc ipfum in longe du-
riori cafu cen{\iit Gabr. d.conf. 155. Itb. i.Cancer.
Var.refol.par.2.cap. 1(5. ex num.69. ufque ad 85. con-
firmanturque etiam fundamenta alias pondera-
ta , & prsfertim viget illud non prjEfumendjE in
Salomone didipationis , & ja^lationis proprije
fublbntise in fufcipiendo onus abfolute foivendi
^ro quatnor exteris debitoribus : iicet enim vi-
deam in oppofitum replicari , quod non idcir-
co Salomon remanet defiitutus adione nego-
tiorum geftorum , nihilominus juvat hic retor-
quere diametraliter id , quod per contrarium
joRefpondentcm dicitur cum Hering. de fidejttjf.
eap.^. num. 41. &fe^^. & Fabr. in annot.ad d. de~
fin.i. de conjiit. pectin. num. 7. cr ad defin. I. defide-
)uj].& mandat. num. 6. quibus addi pbteft Rebufif.
ad l. -j.dt verb.fgnificat.fol. 81. verf. Expromijjor,
t^rias de Mefa var. refol.lib.z. cap.i6. num. ^i,
Quia fi verum eft , fecundiim pr^didas Autho-
ritates , quod Expromidionis natura , & fubftan- , . , . -
tia congruat etiam, quando quis intercedit pro "^^ Juris, vel Statuti obh*g;ire fe , vel fidejiiberc
non obiigato , & quomodo pra;fumi potelt , vo- pro Appalru ; Et generah'ter , quando Minor
luifTe Salomonem revocare in dubium experi- contraliens cum Fifco , vel cumPrincipe validc
31 mentum pvxdiaz adionis ncgotiorum gefto- obligerur : De differentia inter Minorem , &
rum, qua:procul dubio,datacontmgcntia, quod fii:„.„f„^;i'^ o, j xn- ^ 1
- • '^ -- . L . . b _'^ ^ niiumramilias,&quando Minorex caufadotis.
RotaAiKem Gemen.decif.6.?7um. 7. ^ decif.iA7
33fub numero 2. loquitur iu litteris Cambii folutis ',
Ut dicitur, fopraprotefo , fcu per ho;iorr,nia , cmx
prxrupponuntobligationemScribcntis, ut reie-
rendo eandem dec. Geniix dcclarat Scacc. de Camb.
§. z.glof^. ex numero ^56. cumfecjuent. & pr^ctpue
VHmero 557. Rocc. de litter. Carnb. notab. %i.n.222.
&feqq.
Neque (proccdendo cum tcrminis cefnonis, Ut '
rcdius mihi videtur ) obftat Ceccin.decif6o. ««.7.
34ubi inuuit,quod tunc cedens teneatur tradcre
iQftrumentum crcditi , quando debitor nc^ac
fe talem ; Tum quia allegat T>ec. in conf loj.
numero 25. qui ncc Joqiiitur de materia ; Tum
quia illa non eft Decijio , fed mcrus difcurfus
^Hthoris pro reftii<2ione difficultatis , ut ipfemet
proteltatury»^ ««w.5. verj. ex^juibus; Tum & de-
niqucquiaexrelatis in pra:cedenti T>ifc. nitm. 4.
jatis apparet,regulam effe gencraiiter , & indi-
ftincfte tenendam inoppofitum ^evfraUaynes ex
prokiro de materia, & per Dedf recenti(T]mas
ejufdem Iribunalis, & cumadeo palpabili ratio-
ne,ut fruftratorium efficiatur rejicere hanc li-
mitationem , quam ipfemet contrarius Refpon-
dens attuhire videtur ad ornatum , infpcda illa
35 didione pr^ter^uam^uod ; remanente folumquje-
ftione, an loco traditionis cffcdiva: Inftrumenti
jdcrediti cctTi fufficiat ,quod Cedens indicct dicm,
quo Inftrumentum confcftum fuit , & Notarium.
quiillud rogavit , ficuti tenetMerend. contr. lur.
lib. 22. cap.\6. per tot. quem aliis Dectf. Rota. cu-
mulatis fcquitur Vrceol. confitlt. 2. num. 8. & am-
plehabetur per "l^ot. decif.iz^.num.^. &fec]uent.
par. 11, rec. Sabell. tn famm. diverf traiht. torn. I.
litt. C. $. 14. num. 35.
FLORENTINA, SEULIBURNEN.
FIDEJUSSIONIS
PRO ORLANDO, ET BALDUINO.
criV FISCO, SEU M.CAMERAFISCALf,
RESPONSUM PRO YERITATE, OCCA-
SIONE EXAMINANDI DUBITA-
TIONES AB JUDICE
£XCITATAS.
ARGUMENTUM.
An, & quando Minor pofTit fine folemnirati- ^fS^.
prasfatiquatuor afferti Debitores non effent ta
les , vclnonforent efficaciter obligati , reddere-
tur inefficax , ciim ad finem cxerccndi prjcdidam
32aftioncm exigatur non foliim prseccdens obliga-
tio,fed etiam utilitas illius ,pro quo negotium
gcftum effe fupponitur, ut in I.1.& tot.tit.Jf.de n:g.
gefl. Oroz..deapic.Jur. lib.'^. cap.f. num.i6. tt fuppo- 2 Minor obligans fe in Caufa Appaltm , feu GabelU,
nitur apud omnes tradantes de materia , & di- an Valide obligetur finc Jolemmtatibus luris Com-
ftum fuit in Rornana Tecuniaria 10. Martti 1681. munis, vel Siatnti, e^ referumur tenentespro affir-
§. Verim omnem, coram Card. Matthdio, confirmat* mativa, & nttm.i\. iibi explicantur, & num. aj. fjr
c»rm Cuaxardo fub die 20. Febr. 1682. & in aliis; 27« ubt etiam rejici/mnr.
F 3 3 FffcHS
vel contrahens eum alio Minore legicime obli-
getur.
syMM^RirM.
1 FaHi feries.
66
Anfaldi De Anfaldis
5 f »/:«« nhi tion hgitttr specialiter privilegtatns , nti-
tnr )Ure privati,
/ncrepantur duerttes fpeciale eft in Fifco, mm. 4;
5 Minorem favore ftfci obltgari fojfe ftne folemr.itati-
hiis luris, vel Statmi , nulla iex dtcit.
6 Text. in 1. 1. & ^- ft- de reb. eor. examimtnr , &
n.io.&rt.^i.
7 Vetidttorern habiiafde de pretiopoflponi in pigmrt
rei fu&, dHrum efl.
8 tJ^inor eodem tempore ,ejuo emit , potefl pacifii de
pignere favore venditoris , & de rattone , & nu.^2>
ubi declaratur.
9 Fifctis habet hypothecamproomnibus fuis creditis.
II Mtnor an poflit conducere Appaltum f^e^iga/ium,
'jel ei /uccttrratur beneficio reflitutionis in inte-
grum, ^ num.ii.cir 15.
13 yiliitd eftfidejubere pro App»ltM ,aliud illud dire^e
ctnducere.
J4 Fidejufio efl aElus defni naturafemper UfiVus.
16 Fifcus <eijuipareitur Minori, dr Doti.
17 Minorfine fcUmnitatibus non potefl contr.ihere cum
altero Mino^e.
Idem dic de Comrnunitate , qwt aqHtparatur Minori,
tbid.
18 Minor non potefl fe obligare ftne folemnitatibus fa-
vore Dotrs, ubi tumen dtflinguitur.
19 Minor nonpotefi bonafua hypothecare , & obligare
finefolemnitatihus.
t/fmplta, utfiMinor habuerit licentiam faciendi lo-
cationem, vel alienandi flabtlia , nonpoffit eadentj
fiabilia hypoihecare pro obferVantia ejufdem con-
irailus, num.io.
■iZ Minor,<jr filiusfmilias in materia ob/igationis , c^
contraBuum dtferunt interfe , qtiia Minor nonpo-
tefl fiiejubere , & contrahere ,fecus verofiliusfa-
mtlias, 0- nnm. 24. & 19-
i^ Filimfamilias folitm prohibetur contrahere »2«-
tuum.
26 Fifctts pnefumitur diHgens in rebusfuis, & maximi
tn acijuirendo.
28 Mtnor fine folemnitatihHS non potefl ex caufa Ojficii
Abund.tntieriife obltgare, & n.^6.
30 Rovit. decif. 6^. Novar. quxft. 104. lib.i. & Rot.
dec.5. par. 19. laudantur, tma cum GrolF. de con-
contraft. Minor. infpeft.i.cap 1 6.
31 Trinceps differt a Fifo, dr "• 34' & ?5'
32 Princeps an , & qtiando teneatur fervare legem per
fe ,fnbditis tmpofitam.
33 Mtnor non poteft donare Principi fine folemnita-
tibus-
3(5 De Differentia, tjuod contraElus annulletur perSta-
tutttm jVel per lus Commttne.
37 nJHinor cor.trahere non poteU fine Curator^.
38 ludici aliquid ajferentt pro tuitione fudfententi<t non
creditur,
39 Stylum judicandi adinducendum requiruntttr due
fententiA, cju& mn incidenter , fed prtncipaliter ar-
ticulo difeujfo prodierint.
■40 Tiraqiiell. de ll.comiub. gloff.S.num.i^^.Boc-
cac. ad Conftit. iCgid. gloff. 8. num. 162. per-
penduntur.
43 Decifiones & Dofirini ut attendantur , oportet
examinare circumflantias cujttfcurnque cafu4,^ de
ratione.
44 Minor valet ad ali^uod lempm alienarefiuBus,fed
non potefl in proprietate rem ipfim obligare\
4.5 Evttlio, ejufijue obUgatio efl confequens neeejfariim
contrailus principalis.
45 Alinorem cbligari poffe cum Fifco <jui dicit , debet
probare,
47 Contra Fifcutn in dubto efl pronunciandum.
48 Caufa pubiica Ojfici non valet tollere favore»i-t
publtcum indeinnitatis Minorum.
.c
DISCURSUS XVIII.
Um Laurentius Landini, & Antonius Met-
_ lini vekiti fidcjullbres in quodam Appaltu
Camerali pro eorum indemnitate fublocalienc
partem eiufdem Appaltus Ifaaco Lufcnx , pro
ifto pariter fidejullbriam obligationem fufcepere
Orlandus & Bjiduinus promittentes in folidum
unacum prxfato Ifaaco foivere conventam pras-
ftationem , adcommodum fublocantium , Burfs,
feu CamerzFifcaii.
Verum quia Balduinustunc temporis reperie-
batur in minori jctate conftitutus , non foiiim ad
normam Juris Communis , fed etiam Municipa-
lisSanftionis , quo minorem actatem prius ab-
breviatam ad Annos 18- produxit adAnnos22.
exorta eft occafione concurfus Cteditorum fuper
ejufdem Balduini bonis dubitatio , an Fifcus vi-
gore prioritatis , vel potioritatis fibi competen-
tis veniret casteris Creditoribus anteponen-
dus , vel potiiis ratione ipfius minoris statis
claudicaret obligatio per eundem Balduinum
ftifcepta.
Tota difficultas , quse juxta Dubitationes fa-
vore Fifci per Judicem promotas exoriri vide-
batur, pendebat ab examine ,utriim ese folemhi-
tates , qux in contradibus Minorum per cenfu-
ram Juris Communis , vel Statuti prscfcribun-
tur , locum fibi vindicarent in obligatione , vel
contradu inlto cum Fifco , & in lioc ab eodem
Judice allegabantur favore Fifci in hifcemet
terminis pro negativa fententia Alberic, de '^j"
fat.intraEl, de Statut. ^uceft.2i<).lib.2. Bald. No-
vell. de Dot. parte 6,privtl. 48. nmn.i. verf. &
propter hoc , quos refert , & fequitur Tufch. in Utt.
F. concl, 383. numero 4. & videtur alias extitilfe
decifum per Rotam Florentinam in Pifcien.Hypothe-
caria 7. yiiigHfli 1625. ex §. unica erat exceptio,
ttfque ad fin.
His itaque refpondcns pro majori Caufs dilu-
cidatione, dicebam.
Priufquam directe defcendamus ad trutinam
rationis , & cafus , cjuem prsedidae , & in obje-
6LCt excitats aAuthoritates percutiunt , oppor-
tunumomnino cenferem ftatuere rcgulam in Ju»
re firmilTimam , nempe quod Fifco nulla alia
competant privilegia , quam ea , qus leguntur
expreire concefTa in ejufdem Juris difpofitionc ,
adeo ut , ceflante peculiari privilegio , Fifcus
non alio Jure cenferi , uti , & judicari debeat ,
quam illo fimplicis privati ,ut per Text. in l. eft
Cr decretum , & in l. itnic. C. de conduEl. lih. 11. jun-
&iglofl'. inl. itemveniunt, §. Inprivaterum , verb.
inpublica,ff. depetit. hared. quos uno ore Scriben-
tes ad hunc fenfum inducunt , videre ell penes
Surd.conf^yK). num.io. Bofllin paB. Crimi». tit.
de Fifco, (^ e']us privileg. numerojS. Apont. de po~
tefl. 'Proreg. tit. de Regal. itnpcfit. §. 4. numero ij.
Peouer. decif. 90. nnm. 3. Fontanell. decif. 221. nu. i.
&fec]<]. Capic. Latr. decif 165. num. 35. c^ decif.
lS^.num.26. Sanfelic. decifi^^.numeroj.Cenfal.
decif.Lucen.^l, nu.^. R»ta coram Duran. decif. 580.
De Commercio & Mercatura Difcurfus X VIIL 67
Timn. 7. ^ 8. Card. De Luca de Dot. difc. 8?. nurn.
6. & de Regal. difc. m.. mrnero 9. cum cceteiis
magis proecise ad terminos noftri quiftionis »«-
fi-A laudaudis : Uiide optime, & fingulariter do-
^ cuic Cyn.in l. I. mm- l. verf. falHt ubisfecialiter
C.de petit.hared.qaod hinc deftruuntur refponfio-
nes eorum , qui dicunt sfectale eft in Fifo, & pro-
fequuntur j^ncaran. confioi. nnm. ij. verfnecob-
fiat , fi dicatttr , Menoch co/if. 242. «. 9. Natt.con/i
500. n. 6.^nidopap.decif. ^jd. n. i.verf nulla ffe-
cialitat.
Jafta igitur hac bafe inconcufTa , opera? preti-
um profcdo eflet , quod illi , qui iittentarunt fir-
mare , Minorem , fpretis oinnibus Juris , & Sta-
turi folemnitatibus , valide contrahere , quod-
que magis eft,bona fua obligare poflfe ad favorem
f Fifci, patefacerent , in quanam lege , veljure
fpecialiras hsEC contineatur; non enim revolucis
omnibus quinquaginta libris Digefiornm, duode-
cim Codicis , una cum Infiitutionihus , & Noveliis,
alia lex invenietur , nifi Textui in l. i.cr 2.ff'.de^
reb. eor. ubi poflquam ZJlpianus tnd.l. i. genera-
Jiter definivit , non polfe bona Pupillorum , aut
Minorum alienari , vel obligari , nifi jufta in-
terccdente caufa , &pr3Evio Judicis decrcto,a-
deout fub §. y< Minor , exiftimaverit , quod nec
etiam Minorz^.AnnisemendoPrxdiavaleatcon-
venire ffunt verba Textus, ) vt ^uoadpretiumfol-
Veretur , ejfent pignori obligata Fenditori , fubjungit
namque , non puio pignui valere , addica ratione,
Ttam ubi dominium quttfitum efl Mtnori , ccepit non.^
pofie obligari , Paulus in d. l. feej.feti z. limitat fo-
liim in Fifco , ibi , tjuodfi k Ftfco emerit , nec dubi-
tatio efi , cjnin fuspignorisfalvumfit.
CoEteriim fpecialitas ifta nihil commune habet
cum cafu noftro , agebatur etenim ibi de acquifi-
tione , qax per Minorem fiebac in adu emptio-
nis Pra?dij , & quia de fubtilitate Juris , non ob-
ftante defcdlu folutionis pretij , dominium , tam-
quam de eodem pretio fufficienter habita fide per
Venditorem , tranflatum fuerat in Minorem ,
non poterat ampliiis fubjici hypothec3?,&obIiga-
tioni; licet id durum videatur , & cuidam squi-
7 tati repugnans,nimirum , quod Venditor , qui
pretium non eft allecutus , nequat habere falvam
pignoris caufam in re fua , vel ab ipfo piovenien-
te , utconclamat Pinell. in 1. 1. par. 5. nnm. 52. C.
de bon. ?natern. Gratian, difcep.2^2. num.i2. Acofl.
de privil. Credit. reg. 2. ampliat. 4. ex numero j.
lofeph. dt Vela dijfert. 37. ex mtmero 32. & omnium
lati(Time Carol. Anton. De Luca ad eumdem Grati-
an. d. difcept. 10,2. per tot. & tn obferv.ad Franch.
decifi6^.ex numero i. cumfeejq. & jate animadver-
fum fuit infia Difc. 56. ex numer. j. ctmplurr.feq-
juen.
Quamobrem cilm ad eamdem duritiem , & af-
peritatem molliendam cundi admiferint , quod
.8 in ipfo adu venditionis , vel etiam incontinenti
poflfic Venditor cum Minore pacifci de pignore
reivendits, ob infeparabilitatem caufs acquifi-
tionis , & obligationis hypothecarije , tefte cum
Cateris Ga/ganett.deTutorr. & Curatt.Ub.l. ^ua/f.
44. numet^ 10. crfeij«l.Olea de cejf. lur. tit. 2. ijutifl.
1. nu. 41. inhirens refponfo , feu rationi ejufdem
Pauli in l. 1. inprinc. ibi , tjfuod cum dominio pignM
^udfitum efl ,& ab initio obltgatio tnh<tfit , Gait. de
credit cap. /{. ^«le/?. 7. ex numero /\i:^^. Larrea de-
tif. ^o.nnmere 70. verffecus nJero , Cyriae. contr.
240. ^^««»».10. Grat. d. difcep. 242. nu. 19. Carol
Ant. De Luca utrobique>/<rr/«/ addti<ftus:In cla-
ram idcirco conftquentiam refpondic Panlns
quod(iMinoraFifcoemerit,nulIafitdubicacio'
quin Jus pignoris falvum fit , non ex eo , quod va-
leat per aliquod fpeciale privilegium Fifci Minor
bona lua ad illins favorem obligare , fed ex quo
idipfum , quodoperareturpadum fimultancum ,
leu incontinenci appoficum in privaco Venditore
circapignus ad efl-edumfolvendi pretium , opera-
tur lex , quf Fifco tribuit hypochecam in omnibus
fuis credicis,ut bene /«/««. tn L itemc}uianumero
20. jf. depaa. optime z^f enoch.de adipifc.poljen:
remed. 5. juh num. y^.Surd. decif.ij:}. nu. 22. Gratt.
an. dicla difcept. 242. nu. 15. abunde Merlin.de Pi-
gnor.lib.z. cjtufl.^g.pertot. & C\^n2^rKGT nu.i6.Maf-
fin. de confifc. ejuttfl. 59. n.io.&feq.
Pateticaque,quodFifcus, etiam Minore ab
ipfoemente , hypothecam nancifcatur fuper re
vendira ab ipfo momento cmptionis, & vendi-
tionis ad hoc , uc , quemadmodiam acuce refpon-
d\^Paulus, non conftitutum , kdfalvum habeat
^^ lus pignorts ; Verum nec d. l. 2. nec alia lex dicit ,
quod Minor emens a Fifco invitus quoque te-
neatur ftare contradui emptionis ab ipfo cele-
brat^ , yel quod , excepta caufa concomitantis
acquifitionis,po(Tit valide cceterabonafuaadfa-
vorem Fifci obligare, ficut etiam uberius in^a.
advertetur. ''
Atque h$c fine ulteriori progreflu fufficerent j
Sedquid ultra expeaamus / ponamus enim,quod
Balduinus nonfidejuirifTetfimpliciter ad commo-
dum Subarrendatarij , & in quamdam confe-
quentiamfefe obftrinxiflet Fifco perfolvere con-
ventam prsftacionem ab Ifaaco , fed quod re-
«a via conduxiflet iftummet Subappaltum ab i-
11 pfo Fifco , non tamen fubfifteret contraaus ,
vel faltem, quod idem eft, rernaneret elifus ope
reftitutionisinintegrum; atque ita decidit idetn
'Paitlusin L flaudem §. fin. f. de lur. Fifc ibi ,
Minorts 25. Annis necjuefundus , neque Veaicalia
locandafuniL. , ne adverfus ea heneficio aiatis utan-
tur , libi g/of. verh. utantur , fubdit etiam contra -^t,
F»/f«7« , 'L^eregrin. delur. Fifc.ltb.6. tit. 5. mm. 8. "^
12 ubi teftatur de praxi , videlicet quod Minores
25. Annis non valeant conducere Vedigalia Fif-
Cl, Cohell.ad BuU.Bon. Regim.cap.4^6.nu7n. ^S.Ve-
lafch. deprivil.pauper.par. 2. ^«<«/?. ^.num. 91. verf
t^tnoref^ue,Pacion. de locat. cap.io. numero 13. &
Fortiiis vero , quando , prout hic , Balduinus
^ non foliim direfte minime contraxit cum Fifco
ab eo conduccns hujufmodi Appaltum, feu Su-
bappaltum , quo cafu faltem potuiflet quoque in
Jucro remanerc , fed tantummodo fidejuflit ; un-
de quidquid dicatur de aflerto , fcd , ut opinor,
in fadonullomodo comprobato prxmio fidejuf-
fionis, certum eft,quod , cicraaliamprobatio-
nem, aftus ipfe fidejuflionis manifeftam redolet
''■Ixfionem in Minorc non tolerandam , & omniju-
re, priteraiiquam fomniabilem fpecialitatcm in
Fifco , damnatam , ciim fidejubere , donare , &
perdere fint idem , & in unum convertancur , ad
Jitteram Text.inLait. Prator %.non felumff.de Mi-
nor. er in l. de die §. i.ff. ^uifatisd. cog. cum con-
cord. per Barhof ad l.primam numero 3, C. de fiL
fam.vel. Minor. Fontanell. de pan.nupt.ciauf./^.g/ofl.
li.par, 3. num, 19. Capic, Caieot.contr. 14. 7mm.^-(.
F 4 bh. 2.
6S
Anfaldi De Anfaldis
^•f..;.lati(rime Nogtierol.Alleg. ^4- mmer.(). &feij^^
Haro-i. de efett. miuor. Atat. effeEl. zo.per tot. Rota
co^.iin Hi*r'<iit. dccif. 7v r.umoo i. & fe^^. & decif
14^. nitmer. z. cnm -i.fcqcj.par. \j. recent. & in fpe-
cie Minorishdejubcntispro Appaltu , quodcon-
tradus valeat cafu , quo Jure Connmuni valere
1« poflk , qnodque idcin Minor prifatum beneticj-
um relbcutionis oppnnere queat , il lard Kur , ad-
niittic Gnitier. de (^abell.c^.i^fi.ii .nion. >S Sicque
dum de jure , uc fupra , non uivenitur , quod Mi-
nor pofTic bona fua f iico obligare fine folcmnita-
tibus , & in omnem cafum larlio ex ipfa fidcjnfno-
ne refulcans aliam non exquirat probationero,pa-
lam efl: , quod & connactus non tenet, vcl ope
rcfti:utionis in iiifcg- um (ubvcrticur.
Neve ulceriiis a fufF.cienti partium enumera-
tionedcriciant fimilicudines, & exenipla, juvat
ofFerre poiiderandum , quod ad fun imum repcri-
16 cur in Jure, quod pnvilcgium competensFifco x-
quiparatur illi , quod ipfi Minori , vel etiam Doti
tribuicur , juxta chf & Bard. tn l.fi Procurator ,
§. fii.ff de ftire^FiJc. cum alijs per Percy. eodem
tratl. lth.6. lit. i.num. 1.& [ecjcj. Harhofdoc.aygHm.
49. Caalevnl.de Judic. ttt. 3. difsfut.x.fnb nnmero
10. (jrdtsfiut.^.num.io.pyopefincm veyfFifcusautcm,
Arioi de Mefi var. refol. lih.l. cnp. zi. f3H?n.i6.Cnm
cccteris nociffimis apud Majfm.de conJifc.c]tiAj}..\^.
num. }2.
At non idcirco Minorcontr.ihenscumMinore
I7ab obfervanciafokmnitatum Juris , vel Statuti
exi nitur, ut loqueiis de Communitatecompata-
ta Minori dixit Rota decij. 153. num.G.par. x.receut.
& poft eam Baron. deeffed. minor. Atai.effecl.i.nu-
mero 280. & refpcitu Dotis reiponfiim fuit in c-
iS jiisconfirmacoiia/.i i-jj.num.n.eadempar.i. recent.
& eft celebre conf G^^br. lYio. lib. z.per tot plene
Cyriac. eontroV. 508. ex nUfn.13. cmn plurr.fecjc^. Pi.>
gnant ad Stutnt. Ferrar.to. i.lib. 2; rtibr.go nutne-
ro ;o. Ciyocc dtfcept. 73. ntimero ^-.Af.&fcqc;. Card.
Dd Lv.ca, de dnnat.dtfc.-^^i.umim. 14. 6^ difc. 32. num.
10. "0/ de Dot.c.p. 8. nim. -jo.cumfe^^.enqae
pariter magiltralis dec.dc morc diftinguens inter
cauiam neceflariam,& voluntariam/a z62.pertot.
p.^.rec. & hoc pr.-Ecisearguinentigenereutitur in
individuo noltrx quacfiionis loan. Bapt. (jroff.in
tran.de contrati. Admor.injpeil. 2. ^H.tii.16. »».i8.
& 19.
Qiiin etiam adeo repugnant Jura , quod Mtnor
pnfihabitis folemnitaribus valeat bona fua: hypo-
19 thecare , fcii nbligarc , contra rcfponfum Vlpia-
ni in d. t.priina %.pr£ierea,ff. de reb. cor. ac fecun-
dum regulam niulripiicitcr ampliatam per Aler-
liu. dcpignor. d.lih. 2. qu^Ji. 39. nutnero 3. & fecjcj.
ut etiamfi Princeps , vcl Statutum concedcrit fa-
cultatcm Minoii faciendi locationem , vtl alie-
sonandil\.»bi!ia , attaincn nequit uUo modo fe o-
bhgare pro obfervationc cjufdem locationis , vcl
ipfabona ibbilia hypothecare , ut pofl; BardeUn.
coif')i>. m.sUtb.i.& Manent.confio.per tot.docct
Cyriac.contr.200.ex nn ^.cimfeq^.
Atque his nimis late foifan, quam quod nccef-
fitas expofluLaret , nont.iincn inopportune om-
ninoprxmiiTis,cong:uumcfl: defcendcre ad y^«-
21 thnritates iii oW]i:di.ofupra allegatas ; fed ad illa-
rum evcrfionem (upcrabundarec generaliter re-
fltdtere , quod , excepta Rota F/ore?:tina in diHa
Pafcicn. Hypothecaria , qu.x' loqui videtur deMi-
nore, & cuimoxfuo loco occurremus, reliqua:
omncs convincunrur extrahea: , Clafn peragant de
fHijsfamilias fidejubentibus pro Appaltu , ifte
etcnim cafus , ( quein feriunt yilberic. de Rvjatz->t
Bald. T^lovell. & Tujih. limplex illorum relator, J
longc dirtat a cafu Winoris contrahencis , vel fi-
dejubcnris , quia Minor , uc vidimus , nullatenus
?.i concriih.erepoccif , aut bona ftia obligare , & fi-
gnanccr ncquit tidejubcre, cx Baron.de efetl.mt.
vor.ditat. de effecl. lo.pirtot. aUjique jam conge-
ftis : filius vcro familias iion folum non prohibe-
tur contrah rc , & fidcjubcre ad favorcm Patris,
ut func Tcxr. expreflriiK l.fidubitet §. fin.ff. dc
fidejuff. &in i. filn^fa/nili.ts Ceodont fed ctiam pro
quohbec extranco , ut cenfuic Rota coram Gregor.
decif 120. mtrni i. & coram Coccin. decif. 1527, w«w.
2. & de Jure probant relati per Herin?. de fide-
juff. cap. 7. nu. 121 . Gr fe^c^. Caflald. confult.l. »»■•'
ij ?ncr.z. foU'im quippe erga filiosfamilias viget pro-
hibicio mutui in lot. tit. Digcftoru?n , & (. od. adS.
C. .ilaccdon. & hanc differcntiam in terminis,fci-
i^ licct rcfpondendoad grf/. Novel. in \oco fnpri
allegato , ftcit 'J{ota in EugHbinaCenfus 19. luni^
1579. §. rninks obfiat, & %.obieUu?n loaarn Alberga'
to , qu2 eft confirmatoria altenus jam impreflse >
quaevc in particula habcbitur in calce.
Sed quando etiam procedendum forct cum eif-
dcm terminis filijf.imilias , adhiic omnes prjcdi-
15 Qix Authoriiates , nempe Bald. Novell. cf Albe-
ric. de /fo/<2ff perpenfs,& rejedta: nofcuncur apud
Rovlt. decif 6<). num. 19. cttmfeq<^. qui in fine tefta-
tur , Caufam remanhfle indccifam , exquo Fif-
cus non curavit profequi dccifionem ; nemo au-
a6 tcm non (cit , quodFifcus non de facili incidit in
hujufmodi peccata omidionis, ut poft Ferrnofi».
Larr.& Alfar. bene advertic Benden. coHuti.^i.nu-
tnero 297. &fecj. ltb.2. idtmque refpondens omni-
27bus argumentis contraiiis , & individualiter fe-
qucndo hujufmodi Roviti decifionem , una curai
pundualiiTimo conf Farin.iS^. lib 2. nec noncol-
laudando Pafcha. de vir. patr. pot. par. i. cap. 6.
ex nu. 59. cumfecjq. Caravit. & aiios teftatur , &
robulle firmat lo: MariaNcuar, cjunfi.foren.lih.i.
qnifi.io^pertot. Io:Buptifla Groff.de cetitratt.Mi-
TJor. dicia msjtd. 2 cap. i6.per tot.
Additur , quod non foiuin Alberic.de Rofaie ni-
hil prscise , & afSrmative concludit , Tufc vero
merus cxiftic relacor , idemque Baid.NoVell.non
rcfcrt quid tucrit judicatum in cafu , in quo ita
confuluit , fcd adco , uc ira dican.us , ofcitanter
locutus eit , ut tpfum reprobare non dubitaveric
Rot. in d. Eugubtna cenjus corarn Albergato in oY'
dine la 3. par. 19. nutnero 20. laudato, & fetjuen-
do e converfo Farinac. ind. conf. 183. 8t Kovit.
dicUdeiif.6(). nimer. 19. licct ibi prastcnderetur ,
28 quod quid.im Minor negkdis folcmnitatibus Sta-
tucarijs potuifict dircde ex caufa publici Officij
Abundantix fe obligare ad favorem Reipublica: ,
iftaquc c/mT^o cxtitit, utprsmifimus , confirma*
ta Jitb die 19. lunij l6j)). coram eodem eyilber-
gato.
Rt ob id fubfiftere minime potTe videtur ad-
ddftain concrarijs Dubicacionibus ponderacio,
quod Pafchal. R^vit. qui unice prius fupponuntuc
ipexlwc l'arte allegati, agantde cafu filijfamilias
fidejubcntis , non aucem Minoris , prout hic ;
Quia potius liujufmodi reflexio retorquetur ex
diamctro , nam Albericde Rofate , B::id. No-
veli. & Tufch. loquuntur de filiofamilias , 8c
confequentec
De C ommercio&Mercatura Difcurfus XVIIi. 6g
confeqiientcr non merebantur , fi aliqiia fubeft
dirttrencia in objtfto laudari , maxime dum ex
hucufque firmacis eciam in eifdemmec cerminis,
quosexaminant ,fuerunt patTim improbati : Sed
celfat omnis amaricudo , quia in individuo Mi-
norishabcmus Gnjf.de cjntraB. Minor.d.inffe^.i.
cap.i6.pertoc. & Authoritacem Rot£, qusefcqucn-
do conf. Farinac. ib;. lib. 2. traftantis pariter de
Minore , eundcmque (jro/. , majorem vim ineflc
in fpecie Minoris judicavic, nofque cuimfuperiits
fortius efle difcrimen in hoc cafu patcfccimus,
ciim de Jure Communi filiusfamilias.fed non Mi-
nor iiiire valeat fidcjudionem.
Abfque eo , quod fomentum aliquod habere
podit, pro ratione ejuldem difcriminisjinterefle,
«juod habet Pater , quando filiusfamilias contra-
hit cum Fifco , ex Tirajuell. de II, connub.gloff. 8.
nujnero i-jS. Quia non negamus , hanc unam
prar citeris fubellc racionem in filiofamilias ;
fed & alix incercedunt , quas , quatenus opus
edec , cafui noftro eciam famularentur , nempe
illa , quod Fifcus uti debeat Jure privati , nili fe
Ipecialiter oftendat in hocvel illo contingente
cafu privilegiatum, tale namque privilegium nec
invenicur in Jure fcripcum in contraftu filiifami-
lias, mulcoque miniis in concradu Minoris : Ve-
50 riim uitra reliqua fundamenta Farinacii , quem
fecucus eft RoVit. d. decif 6^. num 6. verf (juibM
«ddendM , Novar. diSbi ^nitft. 104. nnm. 15. iJerf
^na opiriione , Grajf. dich inffe^. 2, cap. 16. num. 6.
Rota diih decif. ^. num. 20. par. 19. pro cundtis
urget illud, quod valde iniquum effet , quod Fif-
cus , & Princeps , qui publicam prx oculis habe-
re debent utilicatem , infringerent illam , qus
refpicit Minorum fub protedione ejufdem Prin-
cipis viventium indemnitatem , ut refte perpen-
dlt Grejf.d. cap. \6. nmn. 17. R^ta in di£ia Eugu^
bina Cenfui in pra:citata particula confirmatoria
decifionif praccedencis , & facit Cyriac. controv. ij.
nHm^i,& ?J.
Minufque in aliquo relevant rationes in oppo-
fitum excicatjc ; pricerquam cniin omnes iftse
citra inutilem tranrcriptionem emicanc inter-
verfse per Farin. Novar. GroJJ. & Rovit. Adhuc
non abs re erit geminas ah"as rationes , feu repli-
cationes fubnedere , videlicec , quod cum to-
tum fijndamencum tam in praedidis Dubitatio-
nibus , quam in allegato Motivo RotiH Florentinx
confiftat fuper co , quod Statutum jubens ferva
Simoncell.de Decret. lib. i. tit. i. in/peEl.z. %.nec mul-
titm urget , verf unde poteft , tsJKanent. decifi», 6.
numero 55.
Atcamen mulcuin incereft inter Principem , &
j^Fifcurn , queinadmodum appofice monet Rovit,
d. decif 69. nurn.i^. Ec fane habcmus in Principe,
quod ipfe fit Jcgibus folucus , ut in /. Princepiff.
de /egtb. cr /. ^uod '2->rinctpes prirna ff. de Conftit.
Princ. (cd quoad Fifcum totum e converfo cau-
tum dignofcitur , fcilicet , quod cefrante parti-
culari privilcgio ad inftar privati k-gibus fubji-
55 ciatur , uc /«^r^ ; quodque Princcps diftinguatur
aFifcoin Juribus , & adtionibus , cum Imol. Car-
pan. Gnaz.z.in. aliifque obfervat Merhn. de pign.
iih.'j.qH<£fl.'ii.n.(),0' 10.
Sccundo refpondemus ( licet ex abiindanti )
quod eftomillies per difcurfum, quod non folum
Princcps, fedeciam FiCcus ligari nequeat Statu-
tis per eum condicis , vel ab co confirmacis;
Accamen id folum efficcrcc , quod obligacio fide-
judbria fub hypotheca per Minorem contrada
non effct irritabilis in vim Stacuti Magiftratus
Pupillorum fub rubr. 15. Verum non exinde fe-
Jdqueretur, quod memorata obiigatio fub hypo-
theca bonorum fubilineri po!Tet , quoniam cef-
fante Statuco fubintrat difpofitio Juiis Commu-
nis Minorum fidejuffiones , imo & quaflibet rea-
lcs obligaciones Minorum irritans , ut plene ftiic
a principio demonftratum : Proindeque dum
in pra?didis Dubitationibus pofitive admictitur,
five i concrario fenfu prifupponicur , quod nifi
de Jure Communi , ( circumfcripco Statuto ) va-
leretobIigatio,de qua agitur , lunc locum fibi
vindicent motivata per Farin. , de plano fcqui-
tur, quod etiam prjefcindendo a prsdido Statuto
nulliras ad normam Juris Communis clara fit, &
Dianifefta.
Omniaque hacc evidentius apparent , obfcr-
vando , quod Scacutum a principio potius Juri
Communi in prxjudicium setatis imbecillis dero-
gayit,reducendo ^catem 25. Annorum ad 18. &
deinde protraheiido ad 22. nec aliud adauxit,
nifi quod , prajter citeras afluetas folemnitates,
exigi deberet peculiaris licentia ipfius Magiftra-
tus , quem per fpeciem Curacoris priccpit in-
terc/re contradui Adulrorum , feu Minorum ;
Quamobrem , adimcndo efficaciam prsedidi Sta-
tuti , nullatenus validicatem aflumere poteft
contradus , de quo agitur , fed tancummodo au-
ri ccrtas folemnitates ligare nondebeat princi- jyfcrretur ifta fpecies Curatoris,qu3e foletefficere.
pem ,feQ Fifcum , quodque verba generaliaejuf-
dem Scatuti ipfum l-^rincipem non comprehcn-
dant.maxime in fibi prsejudicialibus : Refpon-
ai demusprimo , quod male commifccnturtermini
PrincipiscumFifco , quia etfi rcfpcftu Principis
maxima apud utriufque Juris interpretes , Thco-
logos , & Policicos infurgat difcepcacio fuper
32 obligatione e jufdcm Principis in fervando legem
fubditisindiftam , & rcccptum nihilominus fit,
quod , vel ex vi dircdiva , vel quod ita naturalis
ratio , & prudrntia humana admoneac, tcneatur
Princeps fubmittere legibus Principatum , uti
latiffime prxter AHihoritaies m concrcto relatas
videre eft pencs elaboratidimum Torr. de pa[l.
fut . fncceftion . lib. I. cap. 10. e.v numero 7. ufque ad
yf». ubi materiam aPrincipiis exordicur j adeouc
jj ex hoc capite Minorem ipfum Regi , & Principi
donarc non pofle fine folemHitatibus , oftijjdcrit
uc nec Minor, cicerisetiam inccrveniencibus fo-
lemnitatibus , lcgitime contrahac abfque Cura-
tore, ad Text. in l. Curatorem habem C. de refiit.
in integr. cum reliquis ibi per Rarbof num. 4. ^ 6.
Maur. de Fide\uff.fe[l.'i.cap.i'i.nu.jf, & adfatieta-
tem Baren. de effeti. mtnor, Atat. effell.i. num. Jp. c^
fe^tj. Pacion. de locat, cap. 10. nurn. 6. Cyriac. contr.
252.««w.i9.C^2o. N arbon. de tttat.Ann.i^. tjuaft.^.
nu.6. cr 7. Altimar. de nhlltt.rnb.ii ^utft.^.fub n.2.
Verfc- ijuod Minor, Rota coram Gregor. decif. 1 64.
& dec./\o6. Mtrobi(jne n.';.
Sublatis Dubitationibus , admodum difficile
non crit clidere quoque enunciatum Motivum
Rot,e F/orentin£ ; quatcnus enim afftiatur pro
quodam ftylo , & confuetudine judicandi , a qua
reccderenon liceat , opus elFet in priinis , quod
oftenderetur illaaliaZ)ffr/;o,feu Mocivum ,quod
cmanafle fupponitur in diita Pifden, Hypoihecaria
fub
70
Anfaldi De Anfaldis
fub §. Vernm , non folum , quia fimplex airertio
hjec , quod ita alias fiierit in Floreutina RntA dc-
jSciium , rainiiiiam tendeus ad juftiticationcai
prididti poiVerioris Motivi y fcu Senrcntii in ni-
hilo meretur attcndi , ut cx thcorica/m:ocf«n>
in cap.gjHonim contra num.%dcprobat.cum aiiis re-
fpondit /{ntacorarn Card.i elfo decif 2Co.nmi.io.Sc
concordac Contr. niifcept.^i. nimero i8. M avfcon-
ftttt. 7,i1.nHmero 9. Bonden. coHntl. 49. numeroi^)6.
dr nitmero p?. lih. 2- eadem Rota decif <<:8. ntmcro
i.eoramtJMamLmed d" dectf ^-jO.fub nHrtiero 12.
verf nec impedtmenttim par. J. recent. (trdecif 256.
numero -j.par.S.Ced ctiam ,quia nccccflb foret in-
ijfpicere cafum , przcifum , in quo eadcm cnun-
ciata Decifo firocefleiit , ciim ad hoc , ut dicatur
induaa judicandi confuetudo , adminus reqni-
rancur du« fententijE , qux non incidcnccr , fecl
principaliter articulo difcullb prodierint , ut
plene occurrit Manfconft'.lt.7,()<^.e.x ntmer. 45. cum
feqq.Bonden.collHEl.-^i.nHin. z6o.lih.2.Card,De Lucd
de Jtidir.difc.-^y numeroji.
Potirnme , quia idem Motivum in propofitio-
ne adeo conrraria Juri , rationibus , & Anthori-
tatibtu tam infignibus , & punftualibus , innicitur
dumtaxat Doclrinae Ttra<jitell.tn trati. de II. connub.
gloJ.^.nHmero 175. & Boccac.ad Co"flit.^y£gid.glojl.'^.
/^on.'im!roi62. quando t.i.Ticn Tirnijiiell. loquen&de
filiofamilias , non de Minore ,fib nw.ero 176.
contrarium dicit , & tandcm relinquit cogican-
dwn;Jioccac. vero tn loco /.»:«i^ao tale quid non
aftirmat , fed priusy«fc««w. ^g.dubitat de limita-
tione TiraejHelli attributay/(i d.nu.i'j'). _
Ad id autem, quod per modum (imihs exponi-
tur (ub pridido Motivo , videlicet de Minore va-
lide obligancebonaPrincipi ,& Fifco , cum Me-
mcht- de adrpifc. rerned. 3. numer. 75- ^"'''^; «'"'T^
17J. nuwro 21. abunde credimus fatis feci(re/«-
prjt a nuftero <,. Hfjtie ad 10. cum Authores ifti lo-
41 quantur dc Minorerem aFifco emente .quo cafu,
ulcra explic.uiones (nperius faftas ad mterpre-
tationem Texms m l. I- & -• f de reb. eor. ju-
vat a fortiori fuperaddere , five clanus rcpetere,
quod tanrum abcft , .Minorem Fifco hypothecare
polTefuabonaline folemnitatibus , uc hmitatio
4^per Paulum I. C allata in d.1.2. communiter
reftringatur ad ipfun rem vcnditama Fifco , &
non ultra , ut egrcgie tradit iJMant. de tacit. iib.
Xi.tit. 18. nttmero 5. whifnb ntmero 6. ampliat , ut
qaod diciturdecniptione ,locum habeat in aliis
contraftibus a Fifco cclcbvatis , optime Mer/in.
depignor. itb. 7. ttt. ■{. <jti£/l. ^5. nutnero 2. dr 5- Pa-
cif deSalvtan.infpeEl. ^.cap. 4. numero 6:;5.quera
cumaliis ,licet mcndosc allcgatum .refcrt , fcqui-
tur zJHaftn.de conffc. cj. 7,c,.fHb nttm.n.& u.Unde
fi Fifcus vix habct pro folutione pretij propria:
rei vcnditi pignus falvum in eadem re vciKii-
ta , ncc aliabona remancnt illi obHgata , quo-
modo in contraAu loefivo iidcjulTionis potuerit
fortiri hypothccam in univerfis bonis ejufdcm
Minoris ?
At de reliquo omnis fcrupulus evanefcit cx
illa animadvernone , quam farpe facit Card. De
Luca , & prsfcrcim fitb tit. de Cenf difc. 24. num.
10. & \\.& de Rcgular. difc. 4. numero i^ nec non
de Paroc. difc. i.' nttmero 27. in fin. & difc. 12» fih
43ww/><r>-o!2.nimirum,quod ponderands' funt cir-
cu nflantir cafus , in quo Decifiones , & refolutio-
ncs loquuntur , quia plerumque exdemrefolutio-
nes capiuntur ex motivis i'gnotis etiam ipfis Vi-
dOi ibus , & adornatum extenduntur Rindamenra
miim-> fubfillentia ; Siquidcm in cafu pia;di6iaj
Caulf Pifctcn agebatur de Minore , qui vcndide-
rat quofdam frudus pcr fpacnum 7. Annorum per-
cipicndos , cumque tmpcorcorumdem fru<5tuum
fuerit coadus pati Salvi^aunn , feu j.ifturam
ipforum fruduum ratione dLbici cum Monte
contracti ab eodem Minorevcaditore , Koia rc-
folvit favore ipfius En ptoris , pio fui indcmui-
tatc,& rckvatione : licque infpcdis hifce circum-
ftantijs forcafse excufabilis redditur hujufmodi
becifio , non tantum , quia traft.-ibatur de reicyan-
do ortcrofum Emprorem , verum quoque prima
obhgatio cohcrada in venditione fruduum non
erat ab jure omuino impvobata,cum Minor etiam
44finc Dccrcto valcat pnncipahtcr ad aiiquod
tcmpus , quod non inducat locationcm perpe-
tuani , alienare frudus rci , quamvis non poffic
rem iptam in proprietate obligare ,quemadmo-
diim cum ^lex. in conf. 49. numero 6. vcrf.fruUus
tuim lib. I. ©■ Simoncell. de 1)ecret. lib. 3. tit. 8. in~
ifeci. 7. ntmero 49. aJ^Lant. de tacit. lib. 4. tit. 6.
45 numero 51. probat Pacion. de locat. cap. 6. nu. 17.
Evidio autcm eft de natura , & eonfequenci ne-
ceflario ipfius contradus principalib ,ut plene pcr
Guzjnan. de eviil. <jUdfi. 55. k numero 2. u/^ue ad 9.
Adanfconfult.^l .nttmero \o.]\/ aJlrilLdecifi%.nuii,ero
i.er 2iLiot.decif^i^.nu.io.& inpar.ij.Qi' decif. 16^.
nHm.-}2.dr ^-^.par.ig.
A primo itaque ad ultimum , cum & concur-
rant tot fpeciales Authoritates fingillariter rcfcl-
lentes contraria in numcro , & pondere minores,
concurrantquetam folidje rationes pro nuUitate
controverfEE tidcjufnonis , credimus procul du-
bio, pro eadcm nuHitate fore judicandum.quan-
46 do tamen exuberaret , quod fi quis dicat , va-
lide cum Fifco potuiffe Minorem obIigari,do-
ccat hoc in fuo cafu per per legem exprelfam , /i-
cuci cum Dec.Natt. Ceph.d.ali]f:jue fuse congeftis
in fpecic concludit Modern.Gob confult. 71. numero
?i.er 52. & quando in dubio contraFifcum efle
47Judicandum clamant Jura in /. «0» pmo ff. de^
Iur. Fift. & admonet NaVar. d. cjHiefl. 104 nu-
mero 13. Vtrf rs tandem /ib. I. Grojf de centran.
LMinor.d. cap.i6.inif>eit.2.numero ij.cum cceteris
notiffimis.
REVERENDJSSIMO D. ALBERGATO
DECANO.
Eugubina Ccnfus.
LUnx 19. lumi I679.
Poftquam Rotafub die 15. /«w«» ifi^y.refponde-
rat , mandatum A.C.non eflc cxcqucndum &c,
Mimis obftat , quod impofitio Cenfus fuerit
fada a Minore tunc tcmporis rei frumentariae
Priftdo «vulgo Abondanitero , ad effedum pro-
vidcndi Civitatcm ,ne illi frumentum in Annon^
caritatc dcticeret ; Unde inferebant Informantes
pro Conventinis , obligationem Conftantii tam-
quam fadam ratione publici Muneris excaufa
Rcipublics fubftineri ctiam abfque folemnitati-
bus , cx traditis per Bald. Novcil. de Dot.par. 6.
priviL 48. num. 6. quem fequitur Cancer.var.refol,
par.i,cap.i.num.i^6.(^ u^.
Prafmiflk
De Commercfo & Mercatura Difcurfus X VIII. 7r
Primi(ro enim , quod ifte Miiior noii poteric lo StatHtwn confirmatum a Principe dictt <:
admitti ad OiHcium Annonarii &c. ^pfi'^ Principis. ^ w :,tatHtum
Objeaum in prxfenti cafu non urget , nam Mi- n StatutHm , c^ Provifio Legati a latere per Pa
nor licet contraxcrit ratione Officii, non per hoe approbatum, dtcitur tpfius Papa. ^pArtt^
-iRoblioari poteft iine (blemnitatibus Statuti, cum '» Statuttm s6ectfice approbAttim i /',-;«^.v
caufa publica 0?ficu non valcat tollere favo- 'JJ'''''"^'^^ ' H''^"*conditu7naHthorttaie permifTf
rem piiblicurn indemnitatis Minorum , C^y?>-f«. ^I'*fi^'^f'' J^riticipts, iy„u?/i.io,
inl.z K itj ftlinf^inili/ir tiumfvn t ff /i4. S. C . A4 j- 1? PrmccVs ft tier 9tr/itiir,,m, r,^l.i:
f« /•!.§. in filiofafnilias nitmero 2. ff. ad S. C. Aia
ttdon. Pafcal. de patr. potefi.par. i. cap. 6. numer»
d8. Baron. de effetl. mmor. atat. effeii. i. nnm. iSo.
^brHZ.z.. tn §. nunc admonendi numero 19. Inftit.
quib. alien. lic. vel non , Groff. dc Minor. infpe£l. 2,
^Hiifl. I j. num. j. c^ fetjq. HfcjUe ad finem , Rota de-
" ctf. 111. num.'). & 6. par. 1. rec. & decif.^6$. num.^.
par. I j. Cohell. ad BhU. Bon. Regim. cap. J2. nttme-
yoyj. Nil adverfancibus AuthoritaiibHsBaldi, &
Cancerii fuperius in obje<5tum allegatis , quia lo-
quuntur fuppofita valida eledione Minoris ad
Officium , vel de filiofamilias abfque confenfu
Patiis ratione publici Officii contrahente , quod
efl: valde diverfum ab aliis folemnitatibus in
Minore a. Statuto requificis propter imbecilli-
tatem a:catis , uc reprobato Cancer. cfr aliis con-
fiderat Groff. de Minor. d. infpeil. 2. ^«1^?. 15. nu. 4.
er ?• er Rovit. decif.6g.fub num. 19. ibique Attimar^
in addit. pariter num.ig.
Et ica, utraque Parce Informante &c.
IN EADEM CAUSA.
ARGUMENTUM..
Staturum generaliter annullans contraiaius
Minorum an intelligarur annullare contraftum
initumexcaufa Appaltus cum Fifcojvel Prin- „ ^ 7~»7... ;«jip»
cipc ; Ec late quando Statutum Gonfed:um a ,0 r, ^"'^' ^'£'^-
Subditis liget Fifcum. vel Principem : Et de dif- '^ Zn77r fr T """ ^'""*"' """'" '"^ ^"'^
- . . ° f, ,. ■ r r- ^ft^^y &re]tcere alterum.
fcrent.a inter Statutum cond.tum ex confenfu, 29 ciertci an leges , & Statuta Laicorum tam pro
SC permillione Principis , SC ab eodem Principe ^uim contra,five cumfms ^ualitatthus ferva rete-
CxprcfTe Confirmatum j Et quare Statuta mino- neantur,velpoJftnt eas fdndere.
rem fjcpe xtatcm abbreviaverint inDclidis, ^° "^" '^'g'*^^' f*^ ^^^od quifcjHe Juris in aliumfl,
non autcm in Contraaibus. todemmet tpje utatur
orts
Uva
i; PrinccpsfiperStatutttm pttbltc. Httlitatiintendens
annuUat contratium , non dcbet pro prtvata utilt^
Ute Statittum effnnere.
14 ^jincepstmponenslcgemSubdttis imponit ftbi , d-
debet ejje eadcm lexprofc. & comrafe, J- n.24
15 CarneraApofioltca tenetttr fervare Statutnm clvi-
tatis BonontA confirmatum a Papa.
16 Princeps A<f,ffi Carrari^ tenetur obfervare Statw
tum tlltHs lociAfe confirmatum^.
17 ^tattitnrn inhabtliUns perfonam ad contrahendunL.
reddn contracium nHllum, ticct eaperfona contra-
xertt cHtn Fifco.
20 Statutum ubtfuit confirmatum a PHncipe^non adefi
dtfferentta tnter hujufmodi Siatutum , & leges iL
pertates,five conduas per PopulHm , a quo Prtnceps
habuerit Imperium. '^
21 Iitramentum in contraau Minorum prafumitur doto
& metH e.Ktortum. *
Necret^uiritur formatitas verhorum in Staiuto ,fed
fufficit , cptod ex motivo obviandt fraudibus Statw
tum prodterit, n. 22.
23 'Principts deetaraiio fuper ati^ua /ege , Ve/ Statmo
totlit omnem anfam dubitandi.
25 Statutaptura referuntur , in cjuibM tjUoad peenas in
Crtmtnattbus mlnor atas efl Annorum 18. in Civi-
Itbtuvero reijiuiriiur Annorumif.
Ratio differentit affertur, n. 26.
27 Pifantan amiffo Dominio amiferint qnoqHe iuscen-
dendi leges.
Tattierit»
S VM M A Rl V M.
t FaUi feries.
3 PrincepSfVel e\us Fifcus anligentur legibus editis a
propriisSubditis, cr nurn. 18.
3. ContraHM jurati nonfubjacent laicorum Statulis, ^
disjtofitiombus.
4 Fifctti , er Princeps , nifi doceantfe ifeciatiter pri-
vitegiatos , comprchendHniur fub Statuto getie-
rali.
Dectara,ut ntim. 31. (^32.
5 Statuta de fotemnitatikus in contraBibus Miuorum
dicuntur condita ob pubttcam Htilitatem , aud pra-
Vatet cornmodotam Fifei, ^uam Prtncipis.
6 StatHturn ,feu Provifto Magtflratus Puptilormn Fle-
rentii. 21. Auoufli i6i\.refertur.
7 Statutum , vet privitegium ineliUs dectarari non po-
teft, <jHam ab ipfis Statuenttbus , vel coneedenti-
bus.
8 Statutum ubiirritat contrailum, non efl aliud inqui-
rendurn.
9 Ftorentinipofi deditionem an amiferint jus condendi
Statuta Principe approbante.
DISCURSUS XIX.
Vlfo Refponfo , de quo in Difc. prscedentii
Judcx admifit,quodubi verfaremur in ter-
minis Juris Communis, Fifcus nuHofpeciali pri-
vilegio polleret, propter quod Minor etiam dire-
eti contrahens cum Fifco non Ceneretur folennia
Juris obfervare : Sed rurfus dubitavit,cx quo Sta-
tutum abbreviaverat minorem statem ad An-
nosi8. Et licet Officiales Magiftratus Pupillo-
rum eandem statem prorogaflent ad Annos 22.
anceps erat,an hujufmodi Provifio Principem, vel
ejus Fifcum obflringcrec. Undc recento eodem
fenfu Veritatis replicavi, ut fequitur.
Unicadifficultas,qui dcnuo excitatur , ftat
ineo,quod fifcushabere dicatur regulam pro
fe, dum vigore Juris Municipalis , (ive Statuti
Florcntini major Annorum 18. valide fe , fuaque
bona poteft obligare ; ideoque cum exceptio
propofitx nullitatis proveniat ex pr^citata Pro-
vifione Orticialium PupilIorum(quse nec etiam cx-
prefle prorogavit minorem itatem ad Annos 22.)
Flinc proinde cum traftetur de Fifco, qui Princi-
i pi «quiparatur , nequeac ilte comprehendi . &
ligari
♦
Anfaldi De Atifaldis
7*
ligari ab illis legibus , qus provenerunt a prO-
■ p ijsSabdicis faiicientibus polldedicionem, jux-
ja tradica per Z'ib.ire>l. co>if z.fub nmner. ?. wrf.
" it-iin c/140 i lex , Feiin. tn cap.i. num.^.de Confln.Ti-
rj^«e '. de retrafl. Hgnag^ §• T»^/# '3' "«-^S. Maf-
card. degener. Statut< interpr. conel. 5. ««7». 176. CT'
f")i-
Addito , quod fumus itl cdntradu jurato , qui-
ve non lubiacet Laicorum difpofuionibus, ut in
5 terminis Alcerius Scacuti Florencini Card. Tufch.
iilt D. concl. 6.^6. num. so. M.xgon. decif. Florent:
6.{.numero 28. & gcneralicer Urceol, confult. ^)^-
ntmf.to. & fei]j. nu\'imi (]uia. , alias evidensfe-
querecur abfurdum , fcilicet $ quod eadcm per-
fona , perfpedo Statuto Communis Florcntii ,
podet major Annorum iS.nediim in deliftis effi-
ci Rca poena: ordinarise , fed in contraftibus e-
tiam finc Juramento legitime fe obligare ; juxta
vero mcmoratam Provilionem intra terminos
Annorum ij. id efficere nequiret etiam per viam
contraftus Jurisjurandireligionc muniti , quod-
ve fempet fc vandum eft.ubi illud non vergat in di-
fpendium falucis sEterns.ut in cap.cum contmgat, i-
k'i(jite eommitniter CanoniftA , de lnrejitr.
Caeteriim eifdem pondcrationibus, & objcdtis
parum refragantibus, omnino pro nullitate obli-
gationis , de qua agicur , judicandum efle cenfe-
rem: Siquidem realTumcndo fundamentumillo-
^, rum,qLii, fiveagaturdeFifco ,live eciamdePrin-
cipe , mJgis (olide, & commuiiiter cenuerunt,
i,-,obligationem Minoris nonfervaca formaStatuta-
ria corruere ; illud eit , nonfolum, quod Statu-
quanto allifottopofti alla Cura del Magiftrato noflro
per nnova riforuia pcr li St^tuti di e^o fu tale etk
dall' anni 18. arnpliatn, e rtdotta ad anni z2. finni»
e fti ordinaio , che li PupiHi , ihe feno Jbiii fotto
ta cura no/lra , fe hen' per /' eiti di 18. anni fini^
ti n'ufcivano i nondtmeno non poievano j ne pof-
fono alienare i iore beni fenz^a ti confenfo del Ma-
giflrato , firto che non hanno finiio 1'eti, d'annt 22. ^
altenando , mle aiienaz.ionefiu ipfo jiire nulla , e non
ftpnjja per alcuno Ofiiz.tz.taie , e j^ttor di Firenz.e , i
fiio Dominio atnminiftrare ragtone japra tali contratti,
fopra taii FHptiii , 0 loro beni (>~c. melior etenim
7 exoptari nequic declaratio incentionis circa Sta-
tucum , vel privilegium , quam ea , quae defcendit
ab eifdemStatuentibuSjfeu concedentibus,utaic
Riiin.conf.i6i. nu.ii. iib.\. Burfat.conf.^^'). nmn.zz»
CyriM. contr.^^^y.ni^yi.Ritacoram Mant decif.^^.n.
15. rjrdecif.6^.n. zz.Cff- 2'i.par.ii.rec.& decif.69.nu.
2Z.& 2;;.par.li.rec.& decif. 54. n. 33. & 34. par.l^.
Et nihildminus celTat omnis amaritudo in cafii
noRro.quia fatiseft,quod prsedifita Provifio ,
qux etiam in fui ventre declarat id ordinafie in
augmentiim aliarum Ordinationum Civitatis ,
procellerit ad annullationem , & irritationem ,
adus , ibi , (^ »« cafo di contrafaz.z.ione , & «hliga-
z.ione s'inten la effere , efia vulla di niun' ^alorz^ ,
ffiicacia , & effetto ; tradatur enim de valida , vel
non valida obligatione , nonautem de majori ,
vel minori xtate in abftrado , unde dum Provi-
fio hsc gencralicer loquitur , & eit edica ex cau-
fa publicx utilitaiis ad confulendum imbecilli-
tati Contrahentium , hoc ipfum fuperabundat ,
tu Tl gs
ncralirer loqucns ampledicur etiam Fif- g nimirum uc obligatio corruat , ex plene firmatis
■■''"■^ * *" per j4ltograd. /un.contr.96.ntim.2i9.&fe(]q.Torr,
depaSl.fHt.fucceff. lib.2. cap.^z. ex nurnero 130. cum
fe^cjuentibus cum reliquis apnd ipfos fruftra tran-
fcribendis.
Qtiovcro ad alteram objeftionis partem , ma-
leredarguivideturProvifioOfficialiumtamquam
deftitutapoteftate Sancientium ; quidquidenim
fit, an Refpublica Florcntina, ejulque Magiftra-
9 tuspoft dcditioncm amifcrint Jus condcndi le-
ges , & Statuca , faltem ipfo fupremo Principc
approbance , & unum corpus conftiruente , jux-
taea, quar in fpecie , vel faltem ad rem de Re-
puclica Florentina, & Magno Duce tradit i^or/.
Imol.conf \6-].num./\o. (^ fec^cj. Tollitur omnis
difficultas innoftrathefi, ciimProvifio , & Statu-
tum , de quo eft qujcftio , fueric ab eodem MDu-
cc confirmacum,inquibus terminis Statutum ,
& Ordin.itjoncn dicitur Statucum Subdiconim,
fcd vircute confirmationis dicitur faftum acon-
10 firmante , & ipfius Principis elfe reputatur , iit
per Dodrinam Bart. in l. tnore numero K^.ff". de Ju-
rifd.omn.ludic.cum concord. inquit Swr^i. conf. 6j.
num. 2-l.(jratian.difcept.().num./\. Fen^on.adSmt,
ZJrb. inprjefat. five annot. procem. ad Stntut- ex nu-
mer. 37. tifi^tie ad 40. j4lphonf. A^lodit. inf. Prin-
cipum piacitn dithit.Sg.nutnero 6. Inftit.de/ur.nat.
Gent. & Ctvii. Tranchedin. cotifult. 92. numii.Rub,
de Teftam. cip. 29. ex numer. 438. cumfeqcj. Sahell.
infumm. diverftracht. tom. /\.iitt. S, §. 19- numer.
49. Saminiai. contr. ig, numero ^S.& 39- ubi dedu-
cic illum Text. in cap.fi /Jfoftoiica 22. de prdhen.in.,
6. fub illis verbis cttm ipfa provifio ipfius Legaii pefi
il impariiuim a nobis auihcrimtem tiofira cenfeatut
tfiech. , & confonat , Rot. d.decif. ^4. numera
12. & 15. par. ij. & in pundto alteriiis Statuti
aM. DHcer
cum , & Principem , ni(i ifti fe doceant in eo cafu
. fpecialiterprivilegiatos , utpuncftualiter refpon-
dic Dec.conf. V? i- A^ «»//».3. Verf.& ideo Statutitm ,
& poft eum (jroJf.de contraii. Min. infpe£l. \. cjUift.
1(5. num.6.& nnm.q. ubi in idem adducit Surd. de^
cifi^.nu.z.Giurb conf.6q.fub nutn.i^.verfadditciue,
Boff.tnprav tit.de Fifc.&priviLejus nu.-j^.Fontanell.
decif,ii\. num.z.
Verum etiam, quia cum Statuta hu jufmodi prx-
fcribc;ntia certas folemnitates in contradibus
5 Minorum dicantur condita ob publicam ucilita-
tem, e.idem utilitas publica prxferenda veniat
commodo tam Fifci , quam Principis quodquc
cum eadem Scacuca fiuidcncur in naturali di(9;3-
mine, Princepsexipfa vi dire^Stlva naturalis ra-
tionis, & diiftaminis fubijciatur, ut late profequi-
tar G roff. d. (jU£ji,x6 a n.6 . ufcine adfij.&c ante eum
f <irf«4rro?;/i83.»«.(5.pIeni(rime Hodtem. ad Surd.
d.decifUA nu.J. uf,ue adfin.&c concordat Modern.
DcA'igel.poft.poft traff71t.de CotifefjinAftrnal.patroc.
opufc.z.nu. 99. cumftqri.
Hoc itaquc prxfuppofito, five pra:mi(fo , non
obflac , quod Provifio Magiftratus Pupillorum
effeftivi; non prorogaverit minorem aetatcm ab
anno 18. ad annos 22. quodque eadem Provifio
proveneric a Populo carence jurifdiQionej five a
. Subdicis icafancicncibuspoftdedicionem, Qua-
tenus enim pert/nec ad primam parrem obje-
dionis , illa fubverti polTet ex nudo h&.o , nam
juxta Relationcm ejufdem Magiftatus in alia
contingcntia pcr Me cxaminatam , & rcfpecSive
editam , & approbatam a Magno Duce fub die
6 i\. Augu(lii(^8i. liquet evidentcr , quodfenfuse-
jiisdcm Provifionis fuit prorogandi , ainpliandi-
que miaorem aetatem ad annos 12. ibi , ecetto che.
De Commercio & Mercatura Difcurfus XIX. 7^
a M.Duce confirmati Francifc.Palm.conful.i^.n.iz.
Eocjiie fortius , quia eadem confirmatio non
prodiic limpliciter cum authoritate permifTiva
ejutdemSupre niPrincipis, redcumfpecificano-
titia , & approbatione , qucmadmodum priter-
milTis carteris confirmationibus Mihi non notis
patet ad duriorem cfeftum comprehendendi
j2 concraftas etiam juratos ex prsecitata Rclatione,
ut infra ; in hoc quippe cafu nullum cadit dubium
poteftatis.fedStatutum cenfetur conditum afpe-
cifico efficiente.in quo efl. virtus,(icut ex teftimo-
nio Biilii. tn /. expUciton.C.C.de rer.permtit.^ Fe-
lin.in cap. citm accej/iffen: de Co'<y?«r. profequitur
Cratian. d.dtfcept.<). «.5. & inindividuo Francifc.
Palm.d.confult.i^.ex n.^.cmnfeij.
Pofito itaque , quod Provifio noftra , feu Sta-
tutum non fit defedivum authoritate, ita utfi
tradareturde ahis perlbnis, pr«terquam Fifco,
vel Principe , non cadcret dubitatio , quomi-
niis fidejullio ifl:a foret irritanda tanquam inita
per minorem 23. Aiinorum ; non ampHiis rele-
vat,qupd (ub ilhus cenfura comprehendi non
polTit ipfe Fifcus , vel Princcps : Jam enim
fupra nnm. 4. Qr 5 demonfiravimus , Principem ,
veJ Fifcum comprehendi, vel ex eadem genera-
litate verborum , non dodo de fpeciali privile-
gio in contrarium , vel faltem ex vi dirediva , uc
cnm ,JMenoch.'ia terminis admittit t^fjw/TcoK-
fuli.z-ji. mm.ij. & 28. ciim abfonumexiibt, quod
13 Princeps , qui pubhcas utilitati primario incen-
dcns annullavit hujufmodi contradus , vellec
privatam anteponere , prifertim ciim dari pof-
fet cafus , quod etiam ad fui favorem expediret,
contradus hujufmodi annullari , ut ex. gr. conti-
giliec ,quocies iidem pra°cenfi debitores , vel alii
eorum bona ad favorem alterius perfons infra
Annum »2. exprefle hyporhecifTenc antequam
j^Fifcus fuam incepilfet hypothecam ; fubintrac
enim Dodrina Andr. de Ifern. in rubr. de confuet.
retl.feud. ^ in cap. i. verf. Q" extraordinaria colla~
. tio , quitfint regal. pofi princ & alibi, quamque cx-
tollit Ho Jiern. ad Surd. d. decif. ij. ex n.io. nem-
pequodubiRcx imponic legemSubditis, impd-
nic fibi, & eric pro fe , & concra fc , & refponden-
do contrariis teitaturita de fado fervari, nam
qui vuic prodclle aliis, vulc prodefle eciam fibi,
& concordat ^rof. d. q. 16. n.z6. & 27. & hoc eft,
15 quod loqucus de Camera Apoftolica refpeftu
Scatuti Civitacis BononiaE , quae profedo can-
quam Subdita non poterac condere Scacuca,ftance
conftrmacionc firmac egregie Farin. in alias alla-
to conf.1%7,. num. 5;. & concordac in propofico Sca-
x6cucorum Maflx adversiis illius Principes -/4//ojr.
. conf.'). n.-^^.Ub.i.
Poflec etiam fuperaddi fecundiim ea, quaf eon-
geric Modern. Donddus confitlt.i.per tot. & fignan-
lycer num.w. quod cum hujufmodi Provifio , five
Scacucumdifponat circaperfonas fuorum Subdi-
. torum, illas inhabilcs faciendo ad contrahendum
non fervaca forma ibidem pra:fcripca,id exube-
rac ad efteftum , ut contradtus fubfiftere non pof-
. fit, etiamfi geftus fuerit.favore Fifci.
Nec in contrarium attendi mettntwT fuperiks
iSinobjedo laudati; quia Zabarell. inconfi. fub
num. j. non loquitur de Statutis a Principe con-
'. firmatis , feu approbatis , prout in cifdem cermi-
nis generice loquitur Mafcardns ; Tiraijuellu.t
vero pariformiter tradat de confuetudine , ad
quam inducendam irtcerveniflec confcnfus Prin-
cipis, non vero de Scacuto in fcripcis approba-
19 to, magnaque de cxtero eft difterentia inter fim-
plicem confenfum, & approbationcm, five autho-
ricatem exprede interpofitam ab iplo Principe,
UC ex Bald. tn l.fcjUAnio §. i]lud etiam nurn.i. C.de
inoff. Tejiam. Merltn Pignatell. conirov. $9. ex nn-
mero 7,1. cent. i. c^ altt! advertit idem Groff. dz^
contraB. Minor. d. infpeU. s. ^iufl. n.num.i^.^
16. Poti(Time , quia ad inducendam confuetudi-
nem dari non poteft , nifi confenfus permiffivus,
qui mulcum differt a confirmationc fp-cifica, uc
cum Gratian & Fr-<?w//c-./'<«/w.punftuaiiceroften-
dimus fupcriiis in > Eoque fontlis {fizafiib num.\z.)
Imo & ipieTtraquell. immediate fub nurnero -3,9.
contrarium tenet , quando prsefertim confuecudo
naturali racioni fic innixa,& eundem TiracjuelU
refcrendo recorquec Grojj: d. ^uaft. 16. ex num. 2.
& fignanter «»<»>. 5.
Et ad id, quod dicebatur cum Caflren. in l.
xodignavox , quod conclufio intelligatur de legi-
bus Imperialibus , fivc de conditis per Populum,
a quo Princeps habuerit Impeiium , non opus
eft alia replicatione , dum vis ftat in approbatio-
ne, & confirmatione Principis, cui furtuitus inni-
titur pr^ reliquis Farinac. d. conf i8^ wmw.j. qui
non traftat de legibus Impcrialibus , fed de Sca-
tucis Civitatis Bononix , & a qua profed;© Ca-
mera Papalis non habuerat Imperium.
Defcendejado aucemad efficaciam Juramenci,
poflumus omiccere limicaciones , qux regulic in
contrarium infinuacs , uc iilud fervari debear,
quocies non vergac in difpendium falutis iter-
nx , parfim receptx nofcuntur apud Scrihenies,
nempe quod fine alia probacione in his cafibus ,
& Provifionibus edicis ad confulendum iinbeciU
21 licaci fragihoris ztacis, illud pra»fumacur dolo , &
metu excorcum , uc lacitTime comprobac Altogr.
fun. d. contr. 96. ex num. 6t. cumfeqcj. uhxfub nw
mero yj. pricisc advcrtit , quod fi Juramencum
nrmarec confimiles obligaciones , nimiiim mani-
fefte , & quocidie calia Scacuca pro redo Civium
regimine , ac bono promulgaca , totque Sanc5tif-
fimx Leges a Majoribus noftris , juftifTimis ex
caufis conditx corruerenc ,cumhodie Juramen-
tum in omnibus Inftrumentis apponi foleat,
Card. De Luca de alien- lih. 7. difc. 26. ex num. 12.
cumfeejcj. & przcipuc imm. i^. verf dich vero,itbi
quod prjcfumptio iftius fraudis , & extorfionis
aanon exigic perneceflc formalicacem verborum
in ipfo Scatuco , fed fufficit , quod ex motivo ob-
viandi fraudibus Statuentes hoc in animo habue-
rinc , plene eciam Torr. de patl. fut. fucceJJ". lib. 2.
cap.ii.exntmt. \i/[.cumfeqq. Rotn decif.i<^z. nu-
mero \6. cum duob feqcj.par. 17, rec. & frequenter
in aliis.
Siquidem , quod prxdida Provifio compre-
hendac eciam concraaus , & obligationes jura-
tas , jam fuic canonizatum in prjefata Relatione;
nam etfi commilTa quadam Caufa per OPficiales
Pupillorum Joanni de Venturis ifte cenferec ,
quod ftante Juramcnto cenerec contraSus gcftus
dmajore 18. Annorum , miHore aucem 12. fada
relacione M Duci ad inftantiam ejufdem Magi-
ftratus, qui hoc , bono publico adverfari concla-
mabat , quodque fcmper fuerat reputatum Jura-
mcncum nullum,& excortum ab eodem Magiftra-
tu pro tempore , fupponebat, prodiic refcriptum,
G //
^t
Anfaldi De Anfaldis
parere di Ai.CjiGOanni Venturi mn piace a S.A.S,
w* llf-^utn queUo dd Magiftrati} come pu miU , o
Y.^ionT-^dz^ : Ac proprerca dum habemuS de-
i, cUracio.iem iii pun<ao ipfius Supremi Prmcipis,
ciijus eft ieges cortd>;re , approbarc , & intclpre-
tari , fruftrancum el> ulceriiis defupcr immorari,
Ut irif^qiKiidO Cyriac. d comr. 297. mnrt.SO. ver/.
er liiM habeamus , inquit Bmden. colluU.-^-l. n. ic6,
cHmplury.ftijci. ubi lute dc materia Itb. i & con-
cordat Ror. decif lou & dectf I91. Kirobique n. 21.
tar.XQ.ret.
A primo igitur ad ultimum evidens e(t , quod
Jicec infpcdadcterminatione Statuti Communis
Florcntix rubr.ws. Ubro i. foret fubftentabilis
controverfafidejuffio, nihilominus diti non po-
teft , quod Mfcus exinde habear intentionem
fundacam.quia ciim fupervenerit ProvilloOffi-
cialium, eaque ob bonum pablicum fuerit fpeci-
fice conhrmata etiam qmad contradus juratos
aPrincipe Supremo , dubitari non valcc de Ju-
rifdidione Scatuentium , quodque ram 1 ifcus,
quam Princeps cidcm Ordinationi ex vi faltem
direaivafubiaccat.ut fuprk: nec ampliusvcri-
ficatur abfurdum illud , quod una , eademque per-
fonaforcc habilis adconcrahendum (ine Juramen-
to poft AiHios iS. inhjbilis autem cum Juratnen-
to ufque ad Annos 22. ob prifatam enim fuper-
ventam Provifionem militat inhabilitas abfoluta
in obligationibus etiam juratis per totum An-
num 12. & fi Princcps opinionem Magiftratus ,
ut fupra , approbavit, comepiit wile.eragionevole,
»4 majus f^queretur abfnrdum, fi Princeps ipfc nollcc
contrafe fcntentiam magis utileni , magifque ra-
tionabilem admittere , contra ea , quxadvertit
Tirafderetraa.lignagd.%.ialofi3.nu.S9.Hodiern.ad
SHrd.d.decif^^exnu.j.uf^ueadfin.
Et ne quid intadum rtlinquamus , mirnm vi-
deri non debet , quod xtas completa Annorum
18. fufficiat , ut quis Reus poenx ordinari^ , etiam
moitis natnralis, obnoxius fit , nequeat autem
in rcbus civilibus idoaeus rcpucari ad contrahen-
15 dum : In toca namque Icalia , frequentia fuuc
cxprefia etiam Statuta irritantia MinorumobU-
gationesufquead Annos 25; & e converfo pr^-
cipiencia , quod Mn jor Annorum 18. pleai valeat
pcenaordinaria morcis , ut inter cxteros Scri-
bentes apparctapud Conciol.ad Statut. Eugub. lib.
2. rubr. 55. ubi exornat Statutum Eugubij deter-
minans , Minorem 25. Annis concrahere non p*of-
fe , & tib. 4. rubr. 14. refert verba alterius Statu-
ti fancientis, quod is , qui vigefimum Annum at-
tigcrit , in omnibus deliftisetiamCapitalibus,
»6 fit , & intelligacur clfe Major ; quia ratione coer-
ccndi deliaa . & manutencndi aeipublica; tran-
quiilitatem durius piocedicur in deliais , quam
in contradibus , ut ctiam expendit Cabali refol.
crimin.fent.z.c.ifn,i\.mm. 12. Kt in Statu Ecclefia-
ftico habctur Bulla Juli) H. qua: eft la 11. confir-
mata a Pio I V.in ordine U 68.per quas demanda-
tur , ut Majorcs 14. Annorumpledi valeant pcena
ordinaria , quantumvis nullibi in eodem Statu
Ecclefiaftico quod Civilia negocia adfit minor
artas piifcripta, quam 20.Annorum.
Remaneret tandem fubllentandum id , quod
in proEcedenti D;yc. diximus , quod , circumfcrip-
to eciam Statuto Offcialium , de Jure Communi
Minor Annorum zi.remaneret prohibitusobliga-
re boiia fua ; Non fubfiftente rtplicatione , quod
ftante Scatuco CommunisFlorcntiasMaJor iS.An*
norum cfficiacur hjbilis ad conrrahendum, id*
eoque cellenc te-n.ini Juris Communis : Quo-
hiau) incantum diximus circumfcnbi polfe Scatu-
tum , inquantum de Jure Communi iMinor quo-
que prohibetur contrahere cum I ifco : nunc au-
tem fubjungimus , abfonum videri,& irrationa-
biic, quod Fifcus veiit uciSatuto Communis,non
autem alccro OfRcialium , quia li lublifterct diftc-
rcntia , qu.e ticri vidctur inter Statutacondira
anrc , vel poft dcdicioncm , pugnarenc tradita
47per ']{owan. in conf. 218. ubi tratrat de Pifanis,
qui poUquiim arniferunt Dominiuni ,ncdum per-
didcrunt Jus condendi novas legcs , veriim quo-
que , ceffante approbatione , confirmatione»
etiam ab ipfis conditae remanferunt annullataf,
cum res ad cum cafum pervenerit , a quo incipe-
re non pocuillcc , fequicur Anfald. conf 122. nume-
ro 4^ or 44. Unde dum hilcus ad fui favorem
vulc contra cenfuramjuns Communis uti i]lo Sta-
tuto , quod ftante dedi.tione remanfiftec annuUa-
tum , nifi Supremi Principes iilud approballenr,
28 vel confirmaflent , dcbetctiani uti altero Sratuto
Orticiahumi quodpari confirmacione roboratur,
vel fi vult rcfpuere fccundum,iquitas non patitur,
ipquod utatur primo , argumento Textwinl. non
est fercndm ff. de tranfaU. & in finiili de Cle-
ticis exclamant Burfat. conf 9 j. numer. 29.&fe^^.
Michalor.de fiatr. par.^.cap.2. numero 6. plene , &
optime Bub. de7eftam.cap.ll.nHmero67,^.^ fetjf.
30 Bonden collutl. 10. n$im. 41- verf dummodh lib. i. ea
ratione , ut quod quifque Juris in alium ftatueric
eodemmet ipfe utaiur , uc in /. prnna tn princ. &
ibi Dcc. in 5. not.jf. ^uod ejuifejue ^«r.qui lex fuic
Radamancis , tefte Arifl. lib. 5. Ethic. cap. 5. Rnb.
loco cit num. 6^J.
Advcrtendo demum , ne arquivoca capiantur in
hac materia , quod 0. penes aliquos Scribf».
tes quandoque dicitur , & firmatur , Principem
non lubjacere Statutis folcmnitates prarfcribenti-
bus jquando Minor cum eodemPrincipe contra-
jixerit , & opponat earumdem folemnitatum de-
fedum , locum fibi dumtaxat vindicare valenc
hujufmodi propoficiones , quando ex cerra fcien-
tia direde , & immediate Princeps contraxeric
cum Miftore , vcl Muliere , circumfcripto enim
dolo in Principe non fupponendo, tenet contra-
dus , quia Princeps cenfetur Minorem illum,
fen Mulierem difpenfafle, & habilitafle ad con-
trahendum , & quateniis opus , derogare voiuifle
Statuto , ut ultra Lamberteng. de contraEl. eor. ad
fin.numco 94. & fecjq. tradit, & declarat Pic.ad
Statut. Z/rkg/pJf. 7. numero 198. &fe(jq. & addito
Cephal. Surd. ©• V-ifijuei. Vrceol. de tranfaU. <jH&fl.
j2 59. numero 24. c^2v vel loquuntur i](^cm Scriben'
tes de Statutis ociiofis , & prajjudicialibus , ac
naturali racioni non innixis , ut eft illud exclufi-
vum fcEminarum , vel de lucro Dotis , cum fimi-
hbus , de quibus d^erUnus de legitima lib. j.
tit. I. ^Hstfl.ib.pertot. Michalor.de fiairih.par.-^.cap.
ll.numero 127. &fecjej. qui tamen/»^ numero 129.]^-
mitat , ut fupra quando Princeps ipfe hujufmodi
Decretum promulgaflet.
PISANA'
De Commercio & Mercatura Difcurfus XX. y^
Tl-f.y*- »„ ^/ :».-,_ ' -^
PISANA GABELLifi
P£0 DOHANA PISARUM,
GFJ^ REPUBLICA LUCENSI.
ARGUMENTUM.
Lare tradatur de conventione inita inter
duas Rcfpublicas, vcl Civitaccs fuper cxcraptio-
neafolutione Veftigalis Mcrcium tranfvehen-
darum,quando reftringatur ad loca de tempore
conventionis, vclamplc6taiur ctiara fupcraddi
Datur exemp/um e)Hf4em M.T>Hcis^uoadStatum Se^
narum, num. 20.
2t Epifcofntus t^r.ni licet inter fe habeantHrpro diver-
fs^^uoad epifcopum tamen habemurpro una Dive.
22 Regni ,am Principatus appeilatione conttnemur
e,tam Domima , q- ProvmctA mita.
23 Regm ,feu Prmcrpatus additamenta non po([Hnt
,. nlf'' ■^" '"''* ^''^'" 'Pf' P'-'»C'patHs.'^
24 Obfer^vanttatnterpretatrvarefulut etiamexunico
25 ^-f )udicata fucit de alho nigrHm.
26 Sememia.drresj.dtcata^fefueritacceptata, tenet
tn vtm paiii. ^
j4mplta, etiamfi agatur de fentemia nulla, n. 27,
„ . ' ■ . . ^. . . ""■t'"*> '''«■'"!' «gaiHraejentemtanulla^n. 2-1.
ta , & unita. Plura de natura unionis Pnncipa- 28 Dtverfto., Statuum , & Dominiorum pendet ab ani
tuum, Regnorura, &: Epifcopacuum ; &: quando
' fcedus , vel tranfadtio larg^ , aut ftrict^ fit inter*
prctaniia : & dc claufula , rehns fic Jlantibw , in
quibus difpoiicionibus fubincelligacur.
5 VM M A Rl V M>
I Vafti ferics
mo , e^ deftinatione Principis.
£t attendttur ultima confuetudo ejufdem Principis,
num. 29. ^
30 Civitates Statns Senarum 'vocantur infeflo $. Joannit
BaptiflA adfomim Tubx.proHt catera Civitates fub-
dtta M. Duci Hetritria.
31 Pax,faedus, ml conventiofaila k Vrincipe pro fe , &
Subdttis ampleaitur etiam futuros.
Declara, ut ihtdem.
2 Veriti^ tH coftfulendo magis erttitur pei examen fun- 32 Subdiit eitam fntHri cotvprehenduntur in disfwfttio-
damentorum alteriM Partis , ju.vta illud ferro
viam aperic, qui per contraria tranfic.
3 TranfaElin , Uudnm , ©• foedns funt coHtraUm firiUi
Juris, nec recipium extenfonem.
4 tempui tranfaUiunis attendi debet ad dignofcendum
quidfub ea comineainr.
if Clattfnla , rebus (ic ftaiitibus, intelllgimr in omni
dijpofiiione ,pa6lo , er conventione , ac etiam inpri-
Vilegiis, cr exempiionibus.
Declara, nifinovHm jusfuperveniat, n. 55.
fi StatM Senarum in fiia dimenfone efl pene coa^Halii
anticjuo Statui Reipublicit Florentinn, & efi unitut
M. Duci Hetrurin tan<jHam corpus de perfe , non
tanqtiam membrnm > ^ aceejjorium Reipublicx
Florentime.
f Domiaia, & TrincipntM, ^H£ funt unita atjui prin'
cipaliter ,gubernantHr propriis leoibus, ^ confue-
tudintbus.
% /n Principe datur reduplicatio perfonarHmfecundum
diverfitatein Dominiorum.
Et dantur exempla Regum Analit, , Francia , (jT Hi-
ifaniarum , wkwj. 9.I0. (jr II.
12 TranfaHio in materia Gabellarum % ejuando dicatur
continere odium , vel favorem , prajudicium , vel
beneficium.
jj Tranfatlionetn ad interpretandam attenditur inten-
tio, CT mens tranfgentiim.
Prout ad dignefcendum de qiiibus Dominiis, ^ Sta-
tibus disfionentes , feu tranfigentes intelligere vo-
luerint, num. 14.
15 Gabclla folvi non debet de Aiercibus ad loctim ad-
Veflis per merum tranfittm ,fecus verh in Merci-
bus extraRis alocofuhdito GabelU.
Et ideo (jabeUarii,feu PublicanifedHlo inqnirunt ,Kn-
de Merces proveniam, n. 16.
17 Magnus 'Dux HetruritefHcceffit in omnia Jura Rei-
publici, Florentina.
18 Diverfitas circa eandem reminduci non dehet.
J9 Vnio Dominiorum , fen Prtticipatuum , quod fitfa-
8a aceejforie , vel *^:cc principaliter , resf^icit gu-
i. berniim, & leges , cum quibus utrumque Dominium
s regi debtnt, non vero interefje Principis.
ne faEia obbomtm publicum.
34 C/aufuU , rebus fic ftantibus , «9« procedit in iois,
^us, fe habent ad aitgmentum , & diminutio-
nem.
Item in his , quatraflu temporis pofunt aqualiterfe ha-
bere ad commodum, & incornmodum , n. ^6.
35 Immunitatis concefto an extendamr ad Comitatum,
velStatHmperauciHm,five ad bonafutura.
DISCURSUS XX.
NOn minus in fcedere , feu conventione inita
de Anno 1482. quam in laudo per Leo-
nem X. prolato de Anno 1513. inter Florentinam
Rempubhcam, & Luccnfem fuic prje cxteris con-
Ciufum , & definitum , quod Magnifica Communi-
tas Luc<tpojfit,& eiltceatfine aliqua folutione Ga-
beiU conducifacere de Ptfis Lucam omnem quamita-
tem Frumentt & Salis , quod fuerit condnaHm per
Mare, & fit extraflum de locts non fubditis furif-
dtatoni Excelfi. ReipuhiiCA Florentina , tta cjuod de
vexationihus clare appareat apud Trovifores Pifans
CahelU.
Cumque occafione iftius Capituli nonnuils
fuennt ulque de Anno 1553. defuper ortx contro-
verfix , prodiic fententia , five declaratio in for-
mah Judicio contradiftorio cum Oratore prs-
nominat^ Lucenfis Reipublicse, in qua per Cla-
rimmam Prac^icam pronunciatumextitit , che in
Vtrtii de ifudetn Capiioii deiU Lega , e del Lodofia
lecitoadetta Repubiicadi Luccatl far' condurre da
Pifaa LuccaognitjUantiiadiGrano , chefia vennto
Jopra Mare, e non raccolto neiUStati di S.A.S.fenz.a
pagamento di GabelU.
Verum hcec clara videatur pofterior hscc dc-
clar;!cio Judicialis, nihilominus ex quo nuper
Refpnbhca Lucenfis frumcntum quoddam fatum,
& rccoHcftum in Oris Maritimis Status Scna-
rum coemit Liburni ad effeaum illud transferen-
di ad Civitatcm Lucanam, iterum fufcitari cccpit
prstenfioex parteipfiusReipub!. quod idem fru-
mentum ct^fc/idum eflet immunc ab a(fueta,fo!u-
^ 2 tione
,^5 Anfaldi De Anfaldis
tiotie Gabelli ; Quamobrem defuper requifi-
tus. quid Juns ellc cenlerem , defideraliem qui-
dem recogaofcere Jura , & fundamenta , quibiis
niterecur Rcfpublica Lueenfis , ad hoc , uc matu-
riuseftbrmanpolVecjudicium : Sed adhuc, ciim
nullis Aliegaitombis vilis Mihi fuerit injundum)
uc fupra , refpoiidere , idcirco opportunum pu-
tavi objicere priiis verifimilia fundamcnta me-
j morarx Rcipublicx, juxca ilUid a noftris //.CC
adhibicum adagium , ferro viam aperit , <^mper
contraria tranfit , de quo Bald. iti I. precihm n, 48.
C. de impub. (jt >t/tAJ fubflit. SocimuSenior conf. 150;
»»;/». I. '^ol. I. Croi. conf^o.numeroi. & ci,rif.i6j,i
rum. I. & confzyi' niimero 2. Rota lanugn.dccif.i^i
ful) n. \u.
Primo igicur afpeftu ( dicebam ) urgere futn^
mopere videtur pouderacio, quod eiim prsmilfa
^ tranfadtio , feu foedus, ac refpedive Laudum re-
putari debeat contrattus ftridi Juris nullam ex-
tenfionem admittcns , ut in fpecie tranfattionis
per Te.xt. in l. fnb prx e.vtit Cod. de franfaU. notac
Vf^efembec. coitf. 15. fub numero 4. verf tranfatUo-
nes enim , & conf. -]6. ntun. i. Theodor. OEpino. conf
Xl. fol. mihi 4?<5. ^jflicl. decif 108 mtm.z. •uerf
fed iranfaEHo , Rotn cor^:m Zarat. decif. 53. num. 55.
(^ coram Cardinali Celfo dectf 86. nnmero i (3' iru
AleAivl.tnen. Penfonis 21. funli \6%z.}.fin. coram-.
2(. P. D.Vrfiao, & in terminis Laudi Ruin.conf.
116. nim. 6. libi 4. Surd. conf7,\'^. nnm. 14. Rota de-
eif 145. nitm. f. /''"'■ 5- recent, dr decif.l6. nitm. 13.
par. 7. c^ deaf^iS. num. x8. par. 10. Hinc proin-
dc praeTiiflaexcepcio fada de locis non fubditis
4 Jurifdidrioni Reipublicar FlorentiniE veniat in.
ftram communiter fequuntur Conz.al. ad re£ CaH-
cell.glcf. 5. §. 7. nuM. 119. & fe^cj. CarUval.de /»-
dic. lam.i. disput. 2. niirn. ^ii^j.verf. ratio efl , Offi.
decif iz. num.i. Vcia diffcrt. 5. §. i.num.i6i.Creff).
deFalianr. obferv. 15. num. 44. verf ^ua lerb Re-
gna, Claper.dtctf caitf. fifcal. cAuf 1. cju&fi. unic.
f.v ntim.i^. ufejne ndfin.Solbrz.an.de lur. Ind.tom.l.
iib.:;. cap. i.num-.^f. infin. Verf jnodfeeus efli Roti
dciif.^16. niitnerol. cum ditob.fecjcj.par.c^.recent. &
decif. G\. fitb nUm. ?, ex verf f/>i>itini: objlarite untone,
ufjue ad /irim.6. par.iy qt decif z^i)inim.2, par.ij.
Curd.De Liica dcfcud. difc.^i. nmn.io. & 1 1. eadcm
Rota in Hi.ff>alen: Decimarum de Olivares 25. Fe-
(truariii6]^. e.\: $. cUm etiitu , curn pluribtu fcquent,
coram Bosirlcmont.
Abfque eo , quod obeire poffit prsmifla decla-
ratio, fivefcntencia editade Anno 1(533. qujeam-
plior eife vidctur , & comprehendere Sratus , &
Ditiones omnes non amplius Reipublicae FIo-
rencin2?, fed M. Duci fubjedtas, qualis ad prx-
fens eft Senarum Ducatus ; Qiioniam , fingula
fingulis congrue referendo , venit intelligenda
de illis Ditionibus j qux de tempore initi fcede-
ris « & pronunciati Laudi lubjiciebantur Rcipu-
8 blicx Horentinae, fecundum illam reduplicatio-
nem perfonarwm j qua; palTim tribuitur in Jure, &
in fpecie circa Principem exemplificat Bart. in l.
9 1- ff.de Offic. Pr&ftd. ubi de Rege Angliae , qut
etiam ellDux Vafcovise , Gratian. difcept. 655. ex
nurnero 21. Frances de Ecclef Cathedr. cap.%.fub
num. 39^. verf eo modo , (^ feq. Fraff. de Keg. Pa-
tron. Indiar. cap. 61. nitrn. 55. & fetjcj. & poft Rip.
resfonf. 21. num.6Jil/ii. late Claper. d. cauf.i.cjutfii
teiligenda perfpedo tempore contra6ius , adco lo umc. e.x n. 20. cumfeijcj^. ubi de Rege Francii , qui
ut amplciai nequeat additamenta fuperventa, in Cbmitatu Provinciae non uti Rex , fed uti Co-
fecundum vul^atam rcgulam Text. in l. itern fi ii mes confideratur, ^o/.<i. (iff.^id. «.7.p. 9^ ubi de
fundi, $. huic vtcinm ,ff, deufufr. l.fed qus. loca ,ff.
de fervit. rufl. Pradior. cum concord. per Cyriac
contr. 151. ntim.l1. &fe(^.RQtti coram Penttnger.-de''
eif.4^2.nufn. i'). & decif. 619. num.i- par.i^.inqui-
( biiflibcc enim padis , ftipulationibus, & conven-
tionibus femper inelt , ac fubincelligitur ciaufula,
rebtis fic flantibM , ex Valafc. confult. 58. riuf/iero 3.
Barbof axiom. f). nimero 5. Gratian. difcept. 96.
numero 23. Ciarlin. controv. 168. nntnero 20. cum.j
duob.fecjq. plene Adden. ad decif 523. ex tiu. 5. cum
fecjcj. par.^. tom.T,- Rota^coram Diiran. decif ^zi.n.^.
& loquensde privilegiis & exempcionibus£r<i/;rt.
a Chokjer. de Iitrifdttl. inexetnpt. tom. z.par.2. ^u.
69 num. 4.
Ccrtius autem in pra-fenti fadi fpecie , quia
non fokim pcragitur dc novo additamento ,• co-
6 que valde confiderabili , cum Status Senarum
nnn concineat unam , vel altcram rantummodo
Civitatem, autLocum, fed Dominium , ac di-
memloncm pene coaequalem antiquo Statui Rci-
pubiica: IlorentinGE ; verum etiam veluti unitus
per iilam uiiionem, quj; dicitur iquc principaiis,
& dc per fe ftans , non confideratur tanquam ac-
ceiroriumejufdcm ReipubHcje Florcnrin.-e , fcd
utpotc fcp.iratus fub eodcm M. Duce perfevc-
n rat , ac vivit antiquis fuis Lcgibus , Pragmaticis,
Confucfudinibus , ut eft notorium , & dc Jure
comprob;int Honded. conf. 13. tiumero 51. ithro i.
fJMafcard. dc g^-nerat. Stutut. interpret. concl. 8.
w.'/w. ro'' Grntia:?. aifcept. c). ntitn.i6. & eit cele-
brJs do<Si"Uia Burt. ia t. fi convenerit , §. ft nuda
n)i//i..'}.ff.de pi^nor. ait. quam magis ad rem no-
Rege Hifpaniarum refpedu Principatus , feu Cow
mitatus Catalonix.
Cxterum , his parurii pro meo Judicio refra-
gantibus , Rempublicam Lucenfem non in cafu
regulae abiolventis iilam afolutione Gabellx ,fed
in cafu exceptionis omnino verfari exiftimabam j
Ultraenim, quod ante omnia refleftendum ve-
,,nit, quod minime adaptatur conclufio de tranf-
adionc , feu laudo ftricSc interpretando , cuni
Refpublica Lucenfis non contendat de re priju-
diciali,& odiofa, videlicct de fogienda folutio-
ne GabcIIiE , quxalias, circumfcripto prardi&o
toedere , & laudo , non dcberetur , fed potius fa-<
tagit foedcris , & laudi beneficium ampliare , cx-
cludendo rcfpeftive amentione locorum fiibdi-
torumStatumSenenfem.qui reveratalis eft: At-
tamen , quidquid dixerint nonnulli in abftrado,
13 magis communiter receptum eft , quod in hoc
confideraridebeatcaufa finalis, &mens ,ac in-
tentio tranligentium , ut bene explicat Wefem-
bec. conf-ji.fult «.57. verf. nam & iranfanio,Cyriaed
contr. 478. ex num. 18. cumplur.feejej.ZJrceot. de^
tranfacl. ^itdijl.']. ex nu. 52. ufciue adfin. & fignanter
«. 54. TV 60. & 61. Carp^pV. decif.Saxpti.^i.nurn.ig,
egrcgie 'R,ota coratn Merlino dectf 161. numero \6,
14 & in punSo ad dignofcendum , de quibus Domi-
niis,& Statibus difpofitio aliqua interpretanda
vcniat , Rota coram Adant. dec. ^9. mtrn. 4. &fetjq.
qux loquitur de Rege Hifpaniarum quoad Re-
gnum Neapolitanum.
Applicando autcm ad rem .profedononalia
ratione c©nftitura fuic Immunitas Reipublicx
Lucenfij
De Commercio &Mercatura Difcurfus XX.
Lucenfi , nifi quia refpefiu ejus frumenti , &
Salis , qujE ab exceris Dicionibus per Mare crans-
ferrencurad Civiracem Lucanam, congruumnon
erat, quod prsdida Refpublica perfolverec Ga-
jj bcllam camquam de rebus pcr modum meri cran-
fitus appellencibus , & rangencibus Ditionem
ReipubliccEFlorentinsE.quodfecus eft de frumen-
to , & iiale provenicncibus cx locis fubdicis Flo-
rentia: , quo cafu bcne d: Jure iubfiftic , uc Ga-
bella perfoivacur , quemadmodum diftinguendo
HOCarunC Scrihentesinl.c^tera, $-fid etfi cjnu , fj.de
leg. i.bene Ifcrn.inrnbr. t^nxjiru Re^al. circafin.
Riitn. conf.m. tiutmr. 4. & 5. lih. 5. Boer.decif.i^jS.
hntnero 12. Montan. de Regal.fol, mihi <58. fubnu-
77
cum fimilibus ; non aucem id concernic , aut tan-
git interefle Frincipis ucriurqUe Doniipij , illius
namque refpeftu hujufmodi diftindio non appji-
cacur , Ht bene cx dofirina ritalin in Clemcntina
Archiepifcopo nttmero 44. de p^-ivi/. & ex prsedida
dectf. tJ^ant. 59. cum alijs , fub hac diftinaione
firmavic Card. DeLuca de 'Benef.difc.i().ex tamero
20 14. cj' i^ ubi fignancer referc cxemplum M. Du*'
cis quoad Scacum Senarum , eumque lace pro-
fequicur^//erCare/. Anton. De Litcadeplural.hom.
legal.cap. 60. exnumer. 5. cnmfe^;^. cademque di-
itinftio recepta dignofcicur in hpifcopo duorum
Epifcopacuumi feu duarur- 1 Dicecefeum , ut licec
ifts quoad intcrefle, & prarrog^icivas fingularum
merg 6.verf.ttbiStatutnm y Fattn.inprax. ^Hccft.i?!. 2i incer fe hjbeantur pro ieparatis , taitien quo
fHbnumero 6g. Verf. ex qno Textu , Card. De Lttca
de Regal. difc. dj. titmero 7. ^ dif 6^.nitm.il. Roc
cafeUn. dtffttt. Iur. cup. Jdf.nurnero 28. er ^"y.Capic.
L.atr. decif. 191. ex numero 27. cumfeqq. Ec de fa-
<S;o adeo verum ell , quod ad hanc rationem di-
verficacis fuit animadverfum , uc adhibita fuerit
illa cautela inquircndi , fcii demonftrandi, quod
i6aliunde ,quam a locis Reipublicse Florentinyfup-
pofitis , Sal , & frumcntum provcniret , Cwc foret
extraftum j ut ibi , ita quod de vehationibits clare
nppareat apud Provifores Pi/ane GabeiU.
Si igicur llefpubl. Florentina juxta prxmifTani
Juris diflindionem noluit fibi prijudicium in-
ferre in concedendolmmunitatem quoad Salem*
& frumcntum extrahendum de locis fubditis
propris Jurifdidioni , nefcitur, quare M. Duxj
lyquiin Jura ReipublicsE Florentinx fucceffit.uc
pcr Text. in l. 2. §. novijftme ,ff. de erig. lnr. (fr in
L 1. ff. Conjitt. Trinc. fatetur in his terminis
Pert. Imol. conftl. i6j. numero 40. ^ 41. debeat uti
ad Epifcopumhabentur pro una Dioecefi ,ut late
comprobat Gratian. d. difcept, 655. ex numero 5.
cHmfe^cj. cr numero 3?. cumfeciq. ^ num. ^o.Carol.
Anton. De Luca d cap. 60. tiurnera 6. & pieniiis
rncap. $o.numero 9. iibi refert in idem GarT. de^
Benef par. 5. cap. 1. 708. Cavaler. dcc. 418. nume-
ro^.Rot. decif. io6.numero 6. par.ii. Card. Do
Luca ad Cone. Trid. lib. 14. difc.j.nnmero 6.cr difc.
8 numero 9.
At f fubjungebam ) quando hxc per umbram
aliquam pati polfencdifficulcacem , corruic om-
nis anfa dubicandi , pcrfpedla fententia lata , ut
pra:mifimus in contradiftorio Judicio cum Ora-
tore Reipublicx Lucen. de Anno 15^5. Qiioniam
non amplius didum fuit , er fit extraHum de^
Locis non fubditii I urifdiUioni Reipublica Ploren-
tintt , fed , «0« raccoito nelii Stati di S. A. S.
cumqueexhacdeclaratione procul dubio emer-
gat comprehenfio Statuum, non fimplicuim Lo-
corum , idque habito refpectu ad Magnum Du-
Princeps , & Caput Reipublicx Florentinse cenfe- 22 cem indefinite, non venit ulterius examinandum,
ri obligatus ad explenda promifia per eamdem an Dominia fint unita accelTorie , vel ique prih-
Rempublicam, & non gaudere illis prxrogativis, cipaliter , ut ex Rum. MaJirilL & Rot. coram
quibus polieret Refpublica Florcntina, fi perdu- Mant.d.decif.')^. refpondit eadern "^ot. d.decif.^16.
railec , Juraque fua pro foeliciori Populorum ^^««'«^''•i-^y^^f./^^r.^.rec. ftanteprxfertimregula.
regimine non tranftulilfet in Principem de tem
pore , quo Senenfis Ducatus a MM. Prasde-
18 ceiroribus fuit conquifitus, contra notiffima Jura
in t.eum , ^«i <ides , jfdc ufucap.cum concord.apud
Barhof.axiom.j^ num.'^.
Quinimo intrat dilcmma inevitabile , quod
aut volumus eumdem M. Ducem ponderare ut
quid diftindum repedum Senenfis Ducatus a
DominioReipublic^ Florentinz, & in hoc cafu
ipfe procul dubio non tenebitur permittere,quod
frumentum exrraftum a fuo diverfo Teritorio,
& Jurifdidione gaudere dcbcat Immunitate
conventa cum Republica Florentina: Aut vero
confidcramusipfum uti reprifentantem univerfa
quod hujufmodi additamenta non poflUnc diverfo
Jure cenferi, ex Mart.de furijd.par.i.cap.i6.num.
!!'{.& feq./l<I ager.de tyidvec.Armat.cap.n. ex num.
161 ufque ad 170.
Ec fi ad fnducendam obfervantiam interpre-
24tarivamcujufcumque difpofitionis ambigue fupe-
rabundat unicus etiam adus , uc pra:cife di.xic
Rot. in d.decif 59. rxumero 11. coram Mant. & d.
decif.-}i6. ntimero 14. er \^.par.(). & in eifdem ter-
minis coram Royas decif. 279. numero S. &fe^q. &
generaliter in Forolivien. Appaltus 12. Fabrnar.
i6%o. §. Veritm cejjare , corum C.rrd. Matthsio^
Quantb facilius hoc ipfum concluderc opr rrec,
quando veifamur in fententia , & C\c in obfervan-
Jurautriufquc Status , & tuncc^flat omnis dubi- 25 tia judiciali , qui nedum fecit tranfitum in rem
tatio , quidquid enim y«;)r-rf di6tum fuit, quod judicatam,fecitquecciam idcircoexnocoriisde
ubi duo difcretaDominia , i\\& Principatus di- albonigrum , remque claram , & tnanifefiam,
ftinSi , & feparati uniuntur fub eodem Rcge , vel ad Rot. coram Priol, decif 414. numero 5 &feqa.
Principe per unionem xqueprincipalem, adhiic z^Verum etiam fuic accepcaca , & confequenter
duo corpora , & membra diftinfta reputentur, habet vim novje tranfadionis,& padi , ut tradic
extraneos a prifenti thefe percutit eftedus ,prx- Felin. in cap. fgnijrcavtt numero 11. de for. compet.
ipmilfa fiquidem intrac diftinftio , feu reflcxio, Marchrfan.de Cornmi^.par.i^f. ^.numeroiojffol.
quocies peragatur de inquirendo , urrum unus mihi^i. lo: Ant. Ab ^cclcf obfer. ij.numeroi^.
Principatusalteriunitusilli fubiaceat.feupotius, .par. 1. Thomat. decif. •io, nurnero 108. crf^. 'Rfit
velut independcns ,ac de per fe ftans , proprijs z-jdecif.^6. numero 4. par. i. rec. & in fortioribus
legibus rcgulari debeat , & in defedu propriarum etiamfi peragatur <k laudo , vel feutenria nulla,
legum adiri Jus Commumene potiiis , quamSta- profequuntur psr fjof communiter approbatam
j tuta,&leges alteriusPrincipatus, feuDominij, in /. 2. verb. nenfuit.C. comm.utriuffte ludic.
G 3 Coraf.
78
Anfaldi De Anfaldis
Corfif. in repet. l. admonendi nttmcro 47.^. de fnre-
)ur.A{e»och.rorif.\.nim.z-!o.Siird.onf.i9i.mm.26.&
«/c<r»/:,-?.»«w.22.& alijfrequeiUcT. ._ ...
Ac^ue cx his pariim relevac primiira ab mi-
tio rcanla , qnod vcrba referri debeant ad tem-
pus contrattus , quodque (emper ineire confeatur
claulula rchtis in eodcm [latti permaneniihts , quod-
quc demum intelligatur eadem fententia ()ro-
Jaca cum M. Duce tatnquam cum Priiicipe , &
Capittf Reipublica; Ilorcntin^ : Omnes enim
hafce pondcrarioncs fubftulic pr^nominata fen-
tentia , qnii ut prsmifunus , non loquitur de l.o-
cis , fed de Statibus , qui ficuti conveniunt eidcm
M. Duci uti Principi utriufque , aliorumque Sta-
tuum . ita repugnanc reftriftioni ad unam po-
exemptionis tantumttiodo Magnus Dux obftfin-
gatur tamquam Succellbr in Juribus Reipublics
Florcntina: , valuillct dicerc , nolo amplius cir-
ca hiijulmodi Capiruluiii in foederc pcrfillere,
& permittere , quod ex mco Statu excrahantUF,
& ad meum Statum transferantur , & polbnodum
e?ceant ad commodum extrancorum Sal >& iru-
j^mentum , cum prxdidum Capi<ulum obiigarec
rebu.! in eodcmflatHpennanenctbits , ut in fimili poft
CorK.ir. conf.G.nH ^n '\}o!.\.,-^dd.ad d.decif^z ..nnrm
58;^/»r.4.row.3.& prius/iif" «ww ^.gr lo.ubi adducic
illud Scncca: , tunc fidernfLtllnm , iunc incovflantit
critnen attdiam ,[< cum eadem omnta fint promiitente
me , tton prdfiitero prottiiffuM.
Deniqiie & quis ignorac , quod pra;fata regula
tius , quam alteram reprsfentationem ,&figu- ^^de rebus pc fiamthns non proccdit in his , quat
»8 ram t, Advercendo fignanter,quod hxc qua?fiio dc
diverfitate Statuum , corumque unionis , pri-
maximedcpcndet a deftinatione »& animo ipfius
Principis , ut per Text, in l.ficni xdesjf. de leg. 5.
admittit Card. De Lttca de fitrifd. difc. %, Jnb nu-
tnero 7. verf. ad efeclnm , & confonat Captc. Ga^
leot. per eum laudatus contr. 22. nnTnero 25. cT 2(5.
ip//^. i.ubiquod unio fola voiuntate Dominimu-
tatur , quodque atcenditur ukima confuetudo:
Ac proptereacum & Status Senaruiti , ficuticcc-
tcre Civicares fubditx Dominio Florenrino,
30 & MM. Ducibus , vocctur ad fonurh Tubx in
fcdo , & folemnitare S. joannis Baptifta , ut ap-
pofite notavic Ai.igon. deeif Fl6r.6o.ficb nnnieroii.
ve-faccedit , & M. Dux fententiam reporraverit
comprehenfivanl omnium Statuum illius )urif-
didioni , & non Reipublicas Florentinarfubjefto-
rum , cefTac omnis difputatio , five eadem fen-
tentia per viam obfervantix , five per viam padi
recipiatur, ut/«/>''^. '
Ec nihilominus fi ftriae foretdifpungendum,
an conventio inica cum Republica Florencina,
eiuYque Tura crannara in M. Ducem debeanc re
de corum reguiari natura habere fe valenc ad
augmcntum , & diminuCionem ,ex Rnin. conf.jt^.
inprincante numcro \.lib. \. P anctrol . conf\')'] ■nnw.
t^. Cefia de fail.ftienti & ignor, cent. 1. dift. 804
fitb mmero 16. 'Verf. rnrsus non procedit, OJaf de-
cif.c)i. niimero 17. Rot. dectf 179; ti.^.coram Seraph.
Immo ficuti , quotics Refpublica Lucenfis [ax
JurifdiSioni fubmififlec , & incorporaflec alia
35 loca^ feuScacu3 , valerec prxcendcre , quod prx-
didlumbcncficium ad eumdem novum Scatum pe-
raudum extenderetur, ut in fpecie immunitatis a
folutione Gabell.c concelfr, feuconvent^ cumaii-
quo Comitatu tradiderunt Gemin. dr Rip. quo»
Fab. de Ama conj. 61. nttm. 12. & i^. Burfat. conf.
\6. fiib nur/i. 77. <S. Nec pntdtiUs , Verf prout^
extenditttr , Mager.de Advoc. Armat. d.capite 11.
num. \Ji. citmi.fetjHent.Sixtin. de Regal.lih.i.cap,
14. nHrn. 120, c^ fieq. (jHidopap. decif 489. per toi,
Francifc. Marcdecif. ^i^.fnb num. 1,Verf. fcd prtt
contraria , &fe(}. Ofafch. dec. lf!6. nwn. I. Ica paci
debec , quod fub exceptione , & prout de Jurc
alias contingeret, remaneac Scacus Senarumfuc-
ceffive peraudus in perfona M. Ducis ; omnis
ftringi ad loca fubdita de tempore contraftus, ^^enimdifpoficio, qux percraaum temporispoteft
vel potius comprchendere loca fubdica etiam
fucura , haberemus in terminis theoricam In.An-
dre£ inaddit.adSpecul. tit. de Tregu. & pac. quam
fecutus eft Caftr in l. qui adificiim infin.ff. de fer-
•Vit. urban. IWdd. Alex. conf 178. numero 14. ltb.2.
quos referc , & fcquitur Menoch. c0nf.9j.nmn. 142.
& poft eum M^'ger.de Ad-uoc.Jrmat. d' cap.w.ntt-
31 mero 182. vidclicct quod pax fafta pro fe , & Si'b-
dicis comprchcndic eti.im Subditos futuros , ma-
xime ( ut fubneait explicando Baldum idem Me-
noch. ) quando non agitur de obligatione , prouc
hic , inducenda ,l'cdpotius dc non ampliandobe-
neficio exemptionis in oppofitum practenfo;Ec
quemadmodum cerCe Rcfpublica Lucenfis . ac ju-
remerito pritenderer , quod M. Dux obfervec
focdus concraftum cum Republica Florentina cir-
ca pacem , & alia in codem fcedere , & laudo , ut
opinior,contenta,idcoque quod augmentum de-
52beat effe ejufdcm naturx , cujus cft pnncipale,
maximc obpublicum bonumtranquillitatis, & fe-
curitatis.uc egregie ratiocinatur , &diftinguic
Laderch. conf. 20. K«w.io.nefcitur , quare nolit in
hacparte Statum Senenfemrecognofcerepro Sta-
tu comprehenro in prxdifto fccdcre , & laudo
afFerre commodum , & incommodum , augmen-
tum , & dimini.uion'"-.TJ , crahicur ad fucura , uC
pluribus Juribuslau^^stiscomprobat CamiLMc'
dic, conf 51. ««TW.ji. & 31.
meleviTana fidejussionis
pro jo.baptista vella, et aliis,
cvm communi .erario sacrie
religjonis hieroso-
LYMITAN^.
ARGUMENTUM.
Agitur plene de natura fidc)u(Iionis , quando
fic reftringenda , vcl amplianda , & quando quis
cenfcacur fidcjuftifte pro aliquo tanquam Pri-
vato , vel exiftente in aliqua Dignitate. Fide-
juflio inita favore unius , an profic altcri habenti
intereflc ; Et alia plura defidejufrore alicujus
Eoque forrius , quia potius prxmilTa rcgula Capfciii , vcl Adminiftratoris, cui , & quomo-
derivans ex fubinrcUcaa claufula rebus fic ftanti- ^^ tcneatur reddcre rationem : Bona ,& Mcr-
^«.retorquereturadverfusRempublicamLucen- ^ fmc immunes a Veaigalibusi
fem;quiacumadfervandumfa:dus,&bcneficium ^" ru>--i- & ^^
De Commercio & Mercatura Difcurfus XXI. 70
; reduplicatione pcifonarum M. Magiftri ^"'^"""5' vel plures,quiinparticulari libro ad-
fit de
M"liren. ad incerpretationcra Indulti fuper con
tributioneCleri illlus Infulx.
t
1 Failiferies.
2 Fideju/pe reflriila ad mam rem^ titulum , vtl cau-
fam, nonpotefi extendi , ct' num.<)- O" ^S-
J Officii rattone cfiiando cjuii dicatur aclitm exercuijje,
velpotiiis nomine priVatOi diflingue, (jr «-^.
5 Verba univerfalia etiam tn fide\ujfioHe non recipiunt
reflriElionem'
6 Mitites Hierofolymitani ejuot modis debitores rema-
nere paflint t^rarit adfinem capacitatis,>OelincA-
pacitatis Commendarum.
*J In Fide]uJfionis materia priemaxime attendilttr ve-
rifimilis intentio Tartium.
8 FideJHjfio data ad commodum unius perfonit nqn eX"
tenditur ad altam-
9 Ftdeiujfio flriciijfime debet interpretari , & n. aj.
10 Fidqiijfio non prodejl non nominato, etiamfihabeat
interejje.
Exemplum de h^rede putntivo , ^ui Ji fibi flipuletur j
non prodefl vero hxredi , ibid.
11 'De indulto concejjb M. Magiflro Metitenfi fuper
contributione Cteri in reparationem Civitatis f^al-
litta.
ti. in M. Magiflro Retigionis Hierofolymitan£ ^ut'
nam dttur redtiplicatie perfonarum rattene Prin-
cipattu Infuta Meliten.
15 Intitulatio, (J}' retentio tibrorum fifit diverfa.arguit
diverfitatem ncgot:ationts,feuSocietati.s.
14 Domint, O" Superioris figurnmfacere nonpotefi , tjui
contributt tanquam Subditus.
ly Gabella non fotvititr per Principem i feu locatorem
ejttfdem Gabetta,
tAmplia in MercibiUi iju^ vehuntur ad Fifcum^y
num. 16.
ij Ratio adminiflrationis debet iis folum reddi , ijuo^
rumres fuerunt adminiflrata.
18 FidejuJJor opponere poteft exceptionem cedendarum.
19 Praponens , & fubfliiuens cjuando teneatur de failo
Prspofiti , & fubflituti.
to l^rapojitus ad certttm genui negociationis , veL
j^rtis non obligat Pr^ponentem ultra iilam negocia-
tionem, Vel Artem.
XX Prdponens, vel Dominus non potefl agere coutrafide-
jujjores fui Capferii, Vrl Adtniniflratoris , nifipa-
tiatur damnurn ex itlius cutpa.
22 Fidejujfor pubtici OJjicialis efl potiits relevator in.
demnitatis, eiuam Jidejujfor.
ij Pro Fidejuflore in dubio eft pronunciandum.
24 FidtjuJJionis verba ubi funt clara , non efi quaren-
dum de atia intentione Partiam, O" n. 25.
j6 yldminiflrator Vniverfitatis eonVeniri potefi apn*-
gutis de Vniverfltate.
DISCURSUS XXI.
CUm ad normam illius Apoftolici Indulti,
dequo fignanteroccafione recurfus habiti
ex parte Clcri Melevitani adCongregationem
Immunitatis late , & pundualiter agit Card.De
Luca inTheatr. lib. 14. Mifiell. Ecclef. difc.i^. de-
jputandi eirent per M. Magiftrum , & Prxlatnm ,
Inquifitorem ejufdem Infula; cum affiftentia Ju-
ratorum,& Depuiatorum Civitatis,& reliqusln-
notarent quidquid ratione Gabellar exfolvi , &
relpedtive obtnieri contingeret , donec conflata
remaneret intcgralis fumma fcutorum ico. mij.
umcedeftmatapro conftruaione Fortalitii , fcu
Munimentorum cjufdem Civiratis vulgo Vat-
tett^, (Jr Vtcloriof^ ; atque idcirco extiterint pe-
cuhares Cives prseledi in Exadores ipfius Ta-
XX, feu Gabelli , iftique pecunias exinde retra-
«as deponi , & aflervari mandaverit penes illum
Equitem , qui titulum , & Officium Confervato-
ris Conventualis /£rarii Religionis pro tempore
exercebat : caCus pribuit , quod fubeunte hujuf-
modi munus Commendatario Gerlanda , is ad-
verfavaletudne impcllcntecoaftus fuit a pridi-
«aa Infula recedere. Veriim quia non adhuc ipfe
calculos geft^ adminiftrationis , feu Confcrvato-
nx difpunxerat , oportuit , quod pro fecuritate
reddends racionis idem Commendatariusexhi-
beret fidejulTores , qui cum fub hac pricifa for-
mula (de obftrinxerint , 'Pro D. Commendatario
Fr. Aloyfio Gerlanda ConferVatore ConVentuaii ,
ejufque precibus erga DD. Procurojores Communis
zyErarit S.R.H.de etsfolVendo totam tllampecunia-
rumfumrnam, in ^uafortafle datis computis de admi-
niflratione per eundem D. Gertandam Confervato-
rem, Htfitpra ,faSla apparuerit verus debttor ,fide-
iuflermt, (Jrfe obtigarunt DD. To. Baptifla Vetta, ^
Francifcus Doret. Exorta proinde eft dubitatio,
utriim pra;fati fidejuftbres vigore hujus obliga-
tionis teneantur nedum pro reliquatu vers , &
proprix Adminiftratibnis Confervatoris jam per
ipfos in gravi fumma exburfato , fed etiam pro
pccDnns, utfupra, a memorata Gabella prove-
nientibus , & ad manus ejufdem Gerlands per-
ventis. ^
Difficultatem non Icvem excitare videbatur
adverfus fidejufibres non minus verba fidejuf-
jionis fuperius recenfita , quam nimia verifimi-
litudo mtentionis ftipulantium ; Quatenus enim
pertmet ad verba , utique ( diccbam ; conftat,
quodobhgatio fidejufibrum coardata eft ad ad-
nnniftrationem gefbm pcr Gerlandam uti Con-
fervatorem Conventualem Religionis 5 Sedpun-
Aus ftat, utrum prsefataspecuniasipfe receperic
tattquamConfervator, quia nifi ex hac perfona
Confervatoris pecunias , de quibus agitur,rece-
piflet, indubitatum foret , fidejuflbres ad folu-
tionem urgeri non poflb , ex pafRm canonizata
; propofitione , quod fidejufno reftrida ad unam
rem , titulum , vel caufam , ad aliam diverfam,
& feparatam extendi nequit , ex plene cumulatis
pcr Mant.de tacit. lib. I6.tit. 14. nHm.^.& j. Den-
da. confutt. 44. num. J. Contr. difcept. i.nu.l. & i^.
7{odoer. ad De Marin. cap. 159. num. 6. tib. i. Uo.
guerol, alleg. 15. num. l^. Maur. de fidejufl'. par. 2.
prtnc.feH. 5. cap. 2. ex numero 34. cum Jeq^. Rau-
den. dectf Ptfan. 4. nurn. i^yC. curn fetjCj. latilTime
Salgad.in tabyr.par. I. cap. 9. num.-jd. & feqq Rota
Coram Bich.de cif, 6/\6. nttm. 12. e^ 15. ^ dectf.\6l.
vum.^.par. i^.&coram Peutinger.decif.i^^-j.num- 1.
& 2. (^in Bononien. Cenfm 1 . Decembris 1681. §.
Quovero ad fecundam, confirmata 16. MartiiidSi.
§. 2. ooram Card. A^attheio , Qr in Eugubina Pecu-
tiiaria 28. lanuar. i6%6. fub §. Neque obflat ,coram
R.P.D. Bemncafa
At quod hujufmodi pecuiiins fufceperit uti
Confervator , fatis apparers dignofcitur , ex quo
G 4 nuUa
8o
Anfaldi De Anfaldis
nulla fada mentlone , aut habica confideratione
tjUip ivati nominis , & perionK convt.ntum ge-
ticralirer cxcicir , pecunias deponi apud Confcr-
vatorcin Convcntualem, ibi , & in tnanibus Cvn-
fervacoris Ccnventititlis d. Sao-a /i. H .QuJiVao-
brcm locum fibi vindicare videtur conclulioj fcii
dittiuttio quotidie rccepra, & pradicaca.quod
ad perfcrutandum , an aiiquodmunus tucric in-
junctum alicui uti privacs pcnbnje, vel tamquam
antali Dignitate conltituco, perpendi folec , an
CommifRo fonccrubexpreffionenominis proprij,
velpotius fubdenominacioac Dignicacis , «[uia
quemadmodum, infpcda piimapacce diitini^tio-
nis , ados cribuicur illi parciculari pcrtbnx uti
privato , ita e coiiverfo in fccunda ad:us ccnfecuc
geftus cum ea perfona tamquam illa Dignitate
exiftente , ex ijs , quse fub hac diftindione uno
oreprarnotarunt C,7Wi3'i»/?j:«« cap. cjUont^m de Off.
Dclcg. &pra:cipue Ab tbidetn n. 8. &glof. in verbo
fubJittutHS ^ Sanchez.de Matrtw.itb. 8. diip. ij.nu-
rner.6.veyf.(jHando antetn, De Hofa de Exec.litt. A-
fofl.t)::r.z.c.->.p.'j.tin.'i,%.&fe(](j.Carol.Ant.De LucA^ad
Craiian. dxfccpi. <)i.nnrn. ij^ cum alijs proxime re-
cenfendis
Idquc adeo vere , ac de plano emicare videtur
iii cifu noflro , quod non folum non excicic eon-
ceila hujufmodi Dcpoficaria Gerlandse privato
nomine , & tamquam Eciuici Commendatario
dcGcrlanda, qninimonec ab ipfo inccpit mu-
nusiftius Depolicaria; , fcd longc priiis conftat
. illud excrcuifTc antccedcntes Confcrvatores
j. Conventualcs, qood eft pra-cipuum fignum , &
ar^umcncum, non fuilTc habicum rcfpcdum ad
parcicularicatem perfonsr, lcd ad obtinentem pro
tempore faltem Dignitatem, ut cgregie prxmif-
fKdiftinftioniseffearumdeduccndoprolcquuntur
abunde congefti apud Augtt/iin. Barbofin d. cap.
^nmiam num. \.&2.& in trati.de Canon. & Dignit.
cart.^. ntm.n. Tetr. Barbof.in l. cjuia taleful) niimer.
4/. &iiufn .78. & %o.jj.fol.tnair. Sanclotz.. dc Matr.
d. lih. 8. difp. z-j.nutn. -■&fe](]- GaxT^deBenef.far
. Itb. I.
6. c.ip. 2. nutn.zt). &fe^t}. Menoch. de arbttr.
t^iufl. 68. nuni. 21, Rcfa ae Execut.depar. i.cap. 7.
numero-^-j. & Jf6. Cratian. decif March. 157.««-
rner.-^.Sperell.decif.i. tnim.ry & 14- & decif i66.nu-
mer. 1.
Abfque eo, quod propterea relevare poftbvi-
deantur ea , quxmotivantur in fafto , nimiriim ,
quodcun admoclam varia , & diftbrmis exiftat
adminiftratio Confcrvarorise Aerarij Rcligio-
nis abilla iftiusDepofitaria: , diverfique fint mo-
di , & folcmnitau-s , quse obfervantur tam in ad-
notatione pecuaia: ex utraque caufa rectpcx ,
quam in confignatione ejufdcm pecunix , quam
dcnique in redditione rationis, cx quibus idcircb
infcrri qucar.divcrfaivi cjuoquc eflc adminiilratio-
ncm , quam gcffit Gcrlanda uti vcrus Confcrva-
torConvcntualis.&utifimplcxDcpoficariushu-
jus pccunic ab ipfa taxa , fcu locationc ; Qiioniara
fcmpcr conhrutre videtur cadcmrefponfio , quod
fcilicct , ctfi omniaiftafinc vcra , & indubicaca ,
adhuc fidejuffio cantac dc adminiftracionc gcfta
pcr Gcrlandam uci Confervacorem Convencua-
Jem , id::6quc (i pecunix , dc quibus cft quxiiio ,
fucruncnb ipfo rcccptx , & adminiftratx, non
tamquam a Conimciul ttario dc Gerianda, fcd
; tamquam a Coufcrvacocc, fidejuffio hunc quoquc
cafuni veluti in littcra coniprehenfum aniple&i-
tur , uc ad rem Baldconf 170. in princ. lib. 4. A7tf-
gnervl. a{/eg.\O.Jub nuin.zo.cum fecj^.Rauden. d. de-
cif.^.e.vnHtn.i'yi.cutnfe^q. Rot.dectfi.\6. nuifi^par.
6. rei .
PotifTime vero reflcdcndo , quod, rctento hu-
jufmodiintelIcdu,non admodun: fruftratoria, in-
utilis, & otiofa rcmanct coardatio fidejuffionis
ad gcfta pcr eumdem Commciidatarium uti cou-
fervatorem Conveutualcm .; poccrat eniin idi.ni
Commcndauuius elic debitor Atrarij , ad cujus
favorem inita fuit fidejuffio , cx alijs titulis pri-
vatis , de quibus vidcBc cft apud i*(« dedfi^^.dr,
decifi^S. p.tr.'). rec & decif 20. Q- decif 116, par.
7. & coratft Bich. decifz^i. & decif. iij.i^ ^zb.paVi,
18. & in Meicvitatia Cbmtnendx 27. lutiij 1642. §.
£ contr.t , cor.qyf, Ghifilerio j occafionc difceptan-
di , ait , & quale dcbitum crga Aerarium impe-
diat capacit;itcm allcqucndi Commendas , alia-
quc officia Rcligionis : Unde bene huic diverfas ,>
& privaticfpccici convcnire , & famulari vidctur
prxfatarcltrictiva in Jllis verbis, »/« Conjervaio-
retfi &c.
Adftipulatur denique vcrifimilis intentio fti-
pulationcm ; Ciim cnim fuperiores haud facile
permifiiTcnt ejufdem Commendacarij difccfliim
ab Infula antcquam juxta Evangelicum prxcep-
tUTi rcddidi.fct rationcm villicationis fux, pro-
i'c£tb verifimilc non eft , quod ijdem Superiores
conceCfilfent difcedendi libertatem , nifi cavif~
fcc de omnibus adminiftratis , qua; mediate, vel
iir.mcdiatc fcriebant interefle eorumdem Supe-
riorum : Et e converfoficuti fidejuHores non du-
bicarunc infequi fidem Gcrlandx quoad majus
periculum gravioris adminiftracionis, uci etiami
manifcftavic expcrientia , ita neque rcnuiflent in
gratiam ejusperfonx & liberidifceflus leviusfubi-
re difcrimcn ; Inhacnamque materia vehemen-
Cer urget , & operatur vcrifimilis Partium inten-
tio , refte Mant. de tadt- lib. 16. tit. 1 4. num. ^o.&
fecjij.De Marin.refol.Iur. lib.\,(ap.\tf].nHin. 23. ^
24. FontMell.dectf^-ji.num.il.curn duobfetjcj. Card.
De Luca deCrdit. dif . e)\. num- ^. Rota coram Grf
gor. decif')'^^. nutn. 1.& coram Coccin. decif 1815. ».
12. & in Romana Fidejujfionis 14, Mai]\66o. coram
Veroffio.
Costerum , licct hxc primo afpeftu maximatn
vim facere vidercntur , favore tideju(lbru(ti ref-
pondendum cenfui fub uno , eoque ( pro meo ju-
dicio ) niinium valido fundamento, quodnempe,
adjnittendo , quod cura,& adminiftxatio hujus
Depofitarix commifla fuerit Gerlandx uti Con-
fcrvatori , quodque in hac partc verba fideju^TTO-
nis cafum hunc poiTcnt comprchcndere , non ta-
men ilia amplcduntur , feu adaptantur perfo-
nx> cujus favorc prxftita fuit tidejutTio , qnia fo-
nantdumtaxat , erga DD. Trocuratores communis.
^AIrarij prxdiClj: Sac.Religionis, de e*s falvendo, &c.
undc hoc pofito ( fubdebam ) ad iioc, ut inita pro-
inidio fidcjutlbres obftringat , nuilatcnusfufficir,
quod pro cali pcrfona quomodocumqne incelle-
dafidcjuffio celcbretur, fcd de necefle , ac co-
pulative reqniritur, quod prxftita appareat ad
favorem illius , qui perturbare , & convcnir^
fatagit fidcjullbres , ex clara , & prorsus pacifi-
5 ca Scribcntium fcntentia , quod fidcjulTio data
ad commodumuniiis pcrfonxnumquain cxtcndi-
tur ad aliam , ctiam cx eadcm caufa , ut b^ne Ro-
ta coramPriol.dtcif 159- nm.^&.'). Add, ad Pam-
phil.
De Commercio & Mercatura Difcurfus XXI. 8
i
phil- decif, {J94. n:m- 12. & concordant Vulenz.neL
conf. 9. TiHm. i^.lib.Hering.de fidejUj']'. cap.20.%. 10.
mmero 45. Cyriac. contr. loi. numero 25. Rocc. ref-
ponf.6i. nurn.6. lib. 2. Cnren. refol.^o.mtm. 5. Capic.
Latr.cenftilt.^<).fub mtm.S.verf fideju/Jio enim , Rota
coram Bifc. decif ^.ftib nuM. 27. & punftualiter in
terminis Depofitarix in d. Boiienien.Cenfns 12. De-
tembris i6%\. d. $. Qho vero cmiife^. confirmatai6.
tJ^fartij 1682. di[lo '^. 2. coram Cardtnali iJf-Iat'
theio.
Ecfane natura fidejuffionis, tamquim prsfefe-
rens fpeciem donacionis regulariter non prsfu-
^ mendz, adeofcrupulofi, delicataexiftit , ut non
foJum rigidam, & ardam expofcat interpretatio-
nem, adlatc con^cda per Maitr.defidejujf.feci.].
cap.^. num.ii. ^ '^o.&JeU. 5. cap. z.num.i. 2. & j.
^ob. conftlt. 81. nu/a.io- &fe<jq' Mut. decif. 100. ».
9. e^y«^f . Mafiril. dectf. 182. num. 12. &feq'J. Rot.
cgram Dunoz.ett. lun. decif. 225. num. 1& 9.& de-
cif.^S. numero q.& 10. par. "y. & decif. ^69. nurn.
6. par. 16. & in Rornana Pecuniaria 19. Mai) iiJjj.
yjrt %.primo coram Card. PunXjrolo , cum alijs per
Add.ad Panphil d.decif 694.num.10. Verum aded
abfolutumprincipium exiftimatur , quod etiam
i«.ninime fpeftctur alterius non nominati interef-
fe , uc fi aliquis hxreditatis pofTefTor tamquam
putarivus hgres nomine hsereditario ftipuletur
fidejuffioncm , illa nonprofit vero poftmodum
detedo heredi, ut \poi\.glof^A>t£el.Bart.& Irnol. fn
i.<ires a debitore,ff.de fide']ufi'.& in l /i h<tres pecuniam,
in verb- ipfe admittetttr infine, verfvelverifis ,ff. ad
TrebeR. Rocc.d refponf.6i.nu./i^.lib.z.
Applicando autem ad rcm, dubicari nequit,
quod i£rarium , cujus nomine fidejulTiofcem fti-
pulaci func illius Procuratores , nullum haberec
creditum in vim contrOverfae DepoficarisE concra
. Gerlandam , ciam Apoftolicum Indulcum pro
ji impoficione Taxse, feii Gabellae conceffum non
fueric ad impinguandum iCrariam Religionis,
fed uc pecunis retrahendx implicarencur pro
cxcitandis aggeribus , & propugnaculis adversiis
Barborum , & infidelium machinaciones, & impe-
tus , quodque magis eft , eadem Apoftolica con-
cetfio nofcicur imparcica Magno Magiftro , noa
, uci Supremo ReligionisPrselato , feduci Principi
* totius InfulsE , fedundiim eam duplicationem per-
fonarum , quam in punfto eorumdem Indultorum
confideravit Card.1>e Luca d.difc^. ntt. i, & 2. in
Mifcell. Itb.i^. coque relato Carol. Jnt. De Luca
de pluralit. homin. le^al-cap.^\.ntm.\. &fer tot. nhi
infin. promericas laudes in prsEfentcm M. Magi-
ftrum effiindir.
Quamobrem hic optime recnrrunt , & appli-
,- cancur obfervaciones in fadto animadverfi , nem-
pe quody£rariumReIigionis nihilcommune ha-
j- bet cum hac Depofitaria , tam ex diverfa intitu-
lacione , & retentione librorum , quam in propo-
iito pro inducenda di vcrficate Tabulx Nummula-
riaj cum fimilibus perpendere confuevcrunt poft
£art. in l.fipatruus num. ,6.C, comm. utriufque lu-
dic. Alex.confil. 152. num. 9. &feejcj. lib.<^. Menoch.
fraf. 57. numero 13. lib. 3. ,jMant. de tacit lib. 6.
tit. 16. numero 9. & 10. Rot. decifio. 2?. nurnero 5.
Confilio , ifta vero pendet ab Exafloribus, &
Dcputatis j ac denique , quia impo(TibiIe eft prse-
14 fupponere , quodifirarium gerac figuram Domi-
ni, vel Credicoris , dum & ipfum uti cseteri de In-
fula, & Civitate licteraliCcr in Indultis fuper hac
pra;cifa contribucione gravacur, quando nemo
non fcit, qnod , ne detur adio , & palTio in eodem
fubjedo , a credirum , & coutribucio perCinuiiTeC
15 ad ^rarium , bona Principis uti Principis , ejuf-
que Camerx, & /€rariumfi)i(Tent excmpcacadem
concribucione,ex nociffimis Junbus colledis apud
£oer. decif. 213. Schrader. defeud. par. 6. cap. 6. n.
124.Adio/in. refol. S^.nu.^^.Capic.Latr.confult.i^j.
««•49. & )0.& J4. Card. De Luca de Regal.dtfc.^^.
».4. & de Mercibus . quse craducuntur ad Fifcum ,
16 Ruin. conf. ^^.fubn.'^. verf.preterea ttb. i. Surd. conf
^S^t-S.Rofenthai.defeud.cap.^^.conc/.^-J.n.^.Benden.
collufl.i^.nu.^i^.lib.i.
Crefcit evidentia, quia cum hujufmodi depu-
tatio adminillratoris pecuniarum a Taxaderi-
vantium,extenoreeorumdem Indultorum fieri
deberet infimul a Prselato Inquifitore cura afPi-
ftentia Juratorum Civitatis , & Infuis , hoc noQ
foliim arguic burfse , & interelTe ipfius Religionis
difFormitatem, fedquodcreditum , & Jus exi-
17 gendi rationes ad eofdem pertinetdeputantcs,8c
quorum res fueruiit adminiftratse , ut in pundo
poft Decian.Menoclj.FacchinJ&i. alios ¥ranc. Palm.
confult.^-]. num.-]. &?,.Si concordat Rota decif.^u
n.^par.i^. rec.Ynde dato per difcurfum , quod fi-
dejuiTores folvere forent parati eidem j^rario ,
cercum eft , quod ipfum nullas poceft cedere a-
dioncs , quas non habec crga Gerlandam , ejuf-
^g que hiredicacem ficque ad repellendum idem JB.-
rarium obftarec eciam excepcio cedendarum , de
qua in fpecie fidejuflionis late Olea de cefj'. lur.
tit. 5. qutRio. 2. numero 26. iJMerltn. depignor. lib,
4. fuaflio. 72. numero i. &feq(juen. Rot. dccif 373.
Kumer.S^.par.^. rec. &decifi^o. numero 14.par.1j.
cum reliquis/«;>r/» addudis »» Difc 16. num. 6. &
generalicer Grajfde e.vcept. exc. lo.exmm.i^. cum
flur.feqe]. eadem Rota decif go.num. ^.par. 14. rec,
& decif 46.n.lo.pofl. Merlin.de ptgnor.
Exemplo res fic manifeftior , quoniam fi pra-
didum y£carium aliquod Jus foveret exigendi
raciones i Comroendacario camquam ejus Mi-
niftro , vel debitore , neceiTc quoque forec prs-
fupponere , quod ipfum j£rarium tenetur erga
Univerfitatem, & fingulos , qui folverunt, tam-
iPquamdamnificatos exfafto, & culpa Inftitoris ,
& Prxpofiti ab eadem Religione pr^eledi , ad
firmata in fimilibus terminis TibulsE Neapolitana:
per Giurb. decifiS. num. 9. & infin. & generali.er
funt r<?Av.prsEcIari in l.fi Infittoref.fi cert. pet. &
JJ. Inflitoria , Inflit. quod cum eo , Add. ad. Magon.
decif.Lucen. 2.litt. C.A^'iii.decif. 82. nttm. 4. Gra-
ttan difcept.611. num. it,.&fe<jc]. Rot. decifijc). nu-
mero i.par. 4. diverf.& de cif X7,7,. numer. i.coratn^
Ludovif. 0- decif 452. ««.2. ^.4. rec. & coram Du-
}toz..lun. decif.A^g.num. 6.Si tamen certo certius ,
& bcne refpondcretur , quod Religio, feu jEra,-
rium ad hanc dcpoficariam minime illum pra-e-
legeric , unde fubincrac propoficio , quod lufti-
par. 14. recent. Tiim ex variecacc Superiorum , aotordepatatusadaliquod Officium , feii Negocia
& modo extrahendi , & expendendi pecunias tioncmnonobligat PrscponentesuIrratalemNe-
utriufque; Tiim & fortius accenca nacura de- gociationem, vel OfiRcium , juxta Ti.vr. »«/. i. §.'
putationis , qux refpeftu Confcrvatorise Con- non autem , & m l. cutcHmque 5. «. non tamen omne ,
ventuahs povenit i Magno Magiftro , ejufque f Infttt. aB. Cephal. cenf 362. num. 27. Vermtgliol.
conf.
tl
Anfaldi De Anfaldis
cont. 4iO. nm. ii- CMU.pr*^. ob/cr. lih.i. cbjer.iu
mMTO 6. o- 7. Cavdc. de BracLReg.fAr.^.mtncr
l^^.Sahad.tn Uyn>': par.i.cap. 9. ««.85. Ala^-f
confttlt. 41? numer. ^.ciim dHob.fec]f & confnlt.^x^.
;»«w^roii.Acpioprercaneq.ieuiKftarecompari-
l>:l!tcr , quod ^rarium non toret obligatum pro
Co.nmciidarario , qucm non prxporuit liuic De-
Gerlanda fuerit aiTecutus hujufmadi adminiftra-
tionem uti Confervator.non abs re vidctur, quod
^rarium , quod (ibi ftuduit prxcav.re mcdiance
HdejufTione de geftisa. Gcrlanda uti Confcrvato-
IT , poffit racione proprij interede rcpccere , &
exigere racioncm pro ea proporcionabili quan-
titatc , quam cxburfafle in hanc caufam legitime
25 appavucrit , fecundum ca , qu.r lato calaiio ad
favorcm fmgulorum dc Univeriicace pro perqui-
rendaratione ab Adminillratore ipfius Univerfi-
tatis decifa leguntur apud Modcrn. f^rgas decif.
y^rrn^on.jj.per tot.
FLORENTINA FIDE JUSS lONlS
PRO P I N I S,
CFM ¥ IS CO.
ARGUMENTUM.
FideiuiTio , & obllgatio inira pro Appaltorc,
vel alio, nontenec, li emanavic cum prarfup-
poiico erroneo durantis adhuc alterius fidejullio-
nis, dequa pofteaappareret liberatio ; Ht plurjk
decrroreinprimo attu inficlentcomnes fubfe-
qucnies,tam in confcflione,quara in obligatio-
nibus , dZ alijs difpofitionibus : ignorantia in pro*
pfio fadto quando admittatur.
S V M M A R I f^ M.
1 taBiferies.
vnniero :
b:
Cc
pollcarix . quodque valeat cxpcrere rr.tioncni
ab ipfo; quinimo incantiim indulgetuf iila po-
jj tcilas vexandi fidcjulforcs , inquantum idem /£-
rarium pateretur jadiuram extulpa fui Admini-
flracoris , uc in individuo, fcu fimillimo caiuCa-
• pferij Montis 1'ietatis dc U.be , hoc , & non alio
frcta fundamento reipondit Rota coram lUch.d.de-
cif 6.\6. ex nurn. 18. ver/.fedcjuoad prmnm , & in
■ 'eadem Caufa Card. De Luca lib.f. ttt.de Tntor.difc.
15. mm. 12. er ij. & elt regularc , quod ob hane
rationem fidejuffor Officialis penes Publicum non
«» cenfetur fimplex fidejuflor, fed tantummodo re-
levator indemnitacis , ad Bjrt. in /.3. §. fn.f de^
adrmn. rer.ad Civii.pertin. Rimiti. Sen. conf^^^S. ;;.
II. //^.3. Ger. Spin. confs9. wjwfl.i^-qnos refert , &
fequicur iAndreoL contr. 21,. nurni\. & ptxtcr hos
Parl.idoY. Itb. 2. rer. cjitotid. cap.fn. par. 4. §. 7. ««-
mer.y Gitttier. de lura^. confirm.par.i. cap. 23. tiu-
mer, 23. .
Ec his uihil etiam refragaturobjeda venfimi-
litudo intentionis Partium ; Quia, prxterquam
non intcntio Religionis ftipulantis, fed fidejuflo-
25 riim promittentium vcnit indaganda , itaut in
dubio dcbeat illorum favore refponderi , ut ait
Honded.conf ')0. num.^\.lib.l. t/erin^(^.defidejiij]'
cap. 27. nHiniro 2. &feq<jl- Sadarin. resfionf. yj. nu-
mero ?8. Magon. decifi Florent. 57. num. 61. Contr.
- d.difcept.z.jHbnim.il.Fomancll.decif^^e.nume- z E.vitus Canfa.^
ro 27. & 24. Adhiic Religio , & Procuratores i£ra- 3 Confe/fto emi/Ja fub aliquo fuppoftto trroneo , yax»"
rij curarunt quidcm reporcare cautionem pro e- tuin-vis /nerit geminaia , ac pluries repetita , noru
jufdem y£rarijindemnitate,qua:,utprimifimus, mcet , fedpoteftrevocari , nurn. .^.cr ■). ac numei^
verfatur circa adminiftrationem Confervatorix ro 9, ^
Convcntualis ; vcrum harc feparata Depofitaria 6 D»^;o , perilchc , /afiW , propter ,/f* propterea ,
nuHatenus , aftinebat ad ipfum iCrarium ,fed ad donat caufamfinalem diffo/iiionis.
Superincendentes Fr.brici , ejufque CommilTari- 7 Fidejufio, velaliaquMet obligatio corruit , ftantz^
os, ptoindeque cefiabat motivum, & interelfe
■ expoftulandi nomine ./Erarij cautionem : & nihi-
loninus in omncm cafum fruftrameditamur con-
iA trahentium rntenrionem, dum verba fidejufrionis
aperriffKne diriguntur erga Procuratores j£rari^j,
cum ptomiffione cis tantiim refolvendi.lllara qua-
titatem ,in quaratione Confervatori^ verusde-
bitor Gerlanda rcperiretur^Verba namque fidc-
j^juffionis cxtorqneri nequeunt ulcra confenfum
propriumfidcjufloris,& nlcra ea,qua: litcerali-
^ ter promific pcr folemnemftipulacionem.adTe.vf.
' in l. ejut nltra , & in I bLtnditus,C.de Fideyiff.Mar-
• fiL in rubr. defide]i</f. num. 92. Franch. eodcyntratL
cap.<^. num.^i. verf./Hpulatio atitem , & ntiM.^i.Pvi-
■ telL lun. annot.^. nujn.19. Bondeu. coUiiti.lS.ntimcr.
■ 51. ltb.\. Talm. Nep. alleg. ii-^.num.i.Card IJe Ln-
"'eu de Credit. dt/c.9i.num.2.es,rQC,ic Rot.coram Pcn-
' 'ting. d. decif. 1%-]. numero i.& 2.& decifo.zg. nume-
ro 9 par.y. rec. cum caccrisyK/'»'^ laudacis imm. 1.
':.tr 9- . . .
■■'• Solijmque per modum dubitandi ambigi valct,
an ipfum /Erarium convcnirc queat fidcjiifrorcs
f p b illa quanricate, quam tamquam fuppofitum
•'■ ilii contributioni ad morem coeterorum Civium,
& Incolarum de proprio folvifle contigeric
(
erroneimte,vel/alfitatefuppofitt, & n. 8.
p Error ficuti facit corruere confe/fionem-> , ita confef"
po p'oVeniens ab errore cadere /acit ohligatio.^
nerrL. .
10 Error , vel/al/itoi con/e/fionts impedit proce/Jurru
executivum.
11 Liberatio a debito ubi e/i clara, non admittitur ali»
t^uitftio 'volmtatis.
12 Error con/ej/ionis , & ob/igationis fuperlative pro^
batur , tjuar.doper in/irumentnm doceturt rem aU-.
terfe habere^.
ij Error , & ignoraniia in fa^o proprio non admitii.
tur.
Dec/ara,fi agatur de lucro aj/equendo ,/ec/tsfide damr
no evttando , num.'./\.
Et tjuid operetur c/an/u/a , fciens non tencri , fcd vo-
iens, SiC.ibtdemfub d num.ii\.
15 Con/eJ/io ct/tfiierit ab ludtce , prafente Parte , acct'
ptata , nonnocet , conflito de errere.
16 Veritasnon imtnutatur per no/irum tiffrmare , vel
negare.
Hinc nu//a c/aufula» ve/ acceptatiopotefl eidem vt'
ritatiprx]Hdicare , ntm.VJ-
18 Dotetn coiij/ituens , & credensfe teneri , non oblifa-
titr ,/iejus credu/itas detegatnr erranea.
■ QUia pollco , ^juxta ab initio motivata , quod i^.Errantistmiius ejl confenfus.
Amplin
De Commercio ScMercatura Difcurfus XXI F. 2j
jimplia,quod ktc regula nuUam habet inlure limita
tior,'em , ibidem-
xo Cvniiitlio »« dehtti datur/olventiper errrorem.
Amplia ^etfifelntio fatla fuerjt in vitn pnccedentis er-
roiiea cnnfejfionts ipfius debiti , nmn.ii.
DISCURSUS XXII.
CUm Petrus de Phiis a fidejufnone , quam
inivera: ufque de Auno 1650. pro Domini-
coCofio Q^uilluram quamdam,fiveOfficiumCa-
merlengatus exercente , liberationem fulccpcjc
obligacionisobcinuiflec de Anno 1640. rucccttivc
evenit, quodde Anno 164V prsefacusDominicus
novos prxftitic fidejunbrcs, videlicet Bartholo-
miEum Colium , & Laurentium Guencinum ;
cumqiie in aftu , quo prardidti novi fidejufTores
Cofius , & Giiencinus ad ftipulationem Provi-
foris , ieii Majoris Officiahs fidejulForiam obli-
gationem fubivere , legerentur hic pricifa vcr-
ba , e (^nitfia ^l allevadorta fecero tnfolidumfA
di loro , dr ancora fiero Pini , Andrea di Francef-
« , (^c.priMi MalleVadori , perilche obligorno, re-
nitnz.iorno , egitirorno , frefenii li detti tiero Pini ,
Andrea , Q-c. ^uaii ajjerirno effere ty^AlleVadori
del detto Domtnico Cofi per lafua amminiftrajjone^
di Camerlingato , e confentirno nel prefente atto ,
(ontentandofi d'haVere Commallevadori ii detti Bar-
tolomeo Cofi, e Lorenzo Guentini alta prafenz.a, (frc
Prxfupponens idcirco ex prjemiffis idem Pe-
trus de Pinis, quod ejus fidejulTio perduraret, fuc-
cedivc cum alijsConfidejuffbribusutitalisinter-
venic nonnullis adibns , & fignanter quando pro
dillolvendo xre contradio per Dominicum ratio-
ne memorati OfficijQua:ftoratus, diftrada fue-
runt habita fide de pietio nonnulla mobilia, ac
Merces ad ipfum Dominicum attinentes, necnon
etiam quando adum fuic de eodem Dominico
excarcerando, in eis ctenim aftibus apparet,me-
moratum Petrum in figura fidejuflbris confenfum
interpofuifle , quodque magis eft , agnofcendo
debitum iftudfidejuflbrium , infticit pro quadam
redudlione , feu compofitione , curavitque,quod
ejusfilij fefe admenftruamobligarent praftatio-
nem.
Verum , defunSo Petro , illius filij feduliusa-
fia de praeterito gefta rimantes , adrerterunt ,
quod cum Petrus eorum Genitor extiti^et de
Anno , ut fupra , 1640. liberatus ab anteccdenti
fidejufTione , nonnifi per crrorcm, & cx falfa cau-
fa gefTit adus fubfequentes , perperam fcilicet o-
pinando, quodpriftinaejusfidejufnoadhuccon-
tinuarer. Quamobrem ciim pev viam condidio-
nis indcbici folutum vellent rcpetere , & refpefti.
vc obtinere declaratoriam infubfiftentii eorum
obligationis,refpondi,ut inferiiiSiCum aliquofen-
fu Veritatis,qu2nonpotuit Maturius erui, cum
% de Caufa amplius adum non audivcrim , nec Mihi
fuerint communicata Fifci fundamenta, five In-
formationes.
Ancequam propius defcendamus adexamen,
utrum pridida verba , feii fpccies obligationis e-
mifliE in prifentia Petri de Pinis prodierint cum
falfo prifuppofito prscedentis obligationis , &
an proptcrea eadem promiflio , feu confeffio ha-
beri debeat tamquam nulla , & inefRcax , oppor-
tunum videtur ad tollendos unico verbo omnes
(iipra rciacos adus fucceffive geftos prxmicccre
propofitionem inconcrovercibilem , quod ubi
idem aaus de anno 1645. deccgacur ^rrolus
& infubfiftens , reliqui lubfequences . vclu ab
3 eadem infeda radice proveniences , in nuUa „.'-
rencur haberi Confideracione , ficuti uno ore fa
his cerminis docuerunc reJari per Cravett.conf. k,
numere n. Rutn.co.f.o.f.b numero ^%.verf[ Zri
obfiat , c^uod retrachrt nonpoffit lih. 5. VaUn,.ueL
conj.zj numero ^.^conf 9o.n,imero 100. ^at-
card.de prohat. concl.^,j%. nHm.j..& ^. Cofl. in prax
convent. par. i. numero 181. &fe^. Gratian. difcepi
50U rtum. ^. Cyrvac. Contr. 35. mtrn.i6 & 17. Gaitdt
Credtt. c^f-^-tU.%.nHm.xGzi.<&fe^q.M^nf.confuLt.
4 fl\nu. n. ubi ampliat , ciamfi agacur de confef-
fionibus geminacis , & repetitis obhgationibus ,
egregie etiam Thomat. decf 50. ««. ^^g. cum feJ.
& fignanter num. ^^.Rota deaf 245. „um.n dri2.
p^r. ,7. r.«« & prius dec,f,9^. nu.ri.coram Bich.
5 ubiquodplurahtasfcripcurarum fubftquentiiim
non excludit errorem.qui dedit caufam omnibus
aiSibus fucceffivis.
Perftringendo iraqu^ cardinem difficultatis .
pundus ftat in inquirendo , an revera memora-
ta Ipecies promimonis , five etiam effeaiva obli-
gatioproveneritde Anno 1^45. ex erronca cre.
dulitate , ob quam Perrus opinaretur , fe adhiic
perantea cenen , itaut runc nullo pado incelle-
xeric novam fuperinducere obligationem , feii fi-
dcjutlioncm , fed ea prifuppofita dumcaxac con-
hrmare vecerem camquam priexifteHrem,& con-
fcntirc novis fidejufloribus ; Et in hocparum no-
lcitur hsficandum , dum poft illa verba , e anco-
roPtetro T^frii (frc. adjungitur ,/,r,W MalleVa-
dort , pertlche obltgorno , erc. & paulb poft . e.uali
^ertrnoepre r^ alle-vadort : Ex his namque ver-
bis hquido patet , quod nihil prorsus egerunt
dc novo , fcd pot.us procedentes cum credulita-
rc antecedcntisobligatoris fidejuffionis , confen-
itrno nelprefeme am , contentnndoft di havere i om-
fpeda illa di<aione . perilche , latine propter . fei
proptere*, immediat^ appofita poft ^iprimiMal-
6 /^Wm,qma cumeadem didio denoret caufam
finalem difpof^tionis . proptcr quam quis move-
tur ad ahquid agcndum, ex doarina BarttnL
rrtm<t C. defement. ^uapro eo , Alberic.in Difltonar,
verh.propterea, Rolan. conf. ^.numer.y li^,. Hon-
ded^conf 79. nurnero 18. l,h. i. Gratian. deeif Mar-
chtaSo.numeroi. «^2. ihicjue Scepp. inobferv.ex
vumer. 6. uf^ueadfin. Rota coram Coccin decif.i^nu
VHrnero ^6. ^fetiuen. Dc plano fequitur , quod
11 ex mox comprobandis , verumnon erat , quod
ipic Petrus foret nedum primus , fed nullo etiam
modofidcjuflbr, hujufmodi afius , & quxlibet
7 ^^''gaf 'o exinde promanans ex erroneitate , &
talfitate prsfuppofiti manifcftimme coliabefcat,
ut bene per Text. in l. cum pHtaremff.famiL erc.fc.
&inLfipofldiviftonem C.de %r. & faa. ignor. Sc
cum Dec. conf 600. per. /or.refpondit in fpccie o-
bhgationis inita: fub prifuppofito fubfiftentia:
pnmarobligationis /?<,/.^.«/: ^-j^,». ^.^1^ ^.coram
Duran. quam m noftris terminis collaudat Manr.
d.confuit.ijS.fHh «.24.& comprobat Gratian.d.dif
8 cep.pu, n. 9. & ferme in individuo alterius qui fe
obl.gavcrat pro CancclIario,fcu Officiah Civita-
tis 7jlm. Nepos alleg. 57. „. ^.^erf.fed ex hac cum
plur.Jeqcj.&c gcneralitcri?<,r.«im/.479. nurner. 5.
coram Peuttn^er. apod quem «/m cumulanrur.
£o<)ue
84
Anfaldi De Anfaldis
Eoque clarius veritas hic eluccfcit ponderan-
do , quod nulla inrervenit ftipulacio Majoris offi-
cialis pro acccptanda hac tidejuffione tamquam
nova 5«: ex inccgro Pttri de l^inis , ac dcnique
jungendr» prsemilTa aliii verba , ifuali ajjerirono d'ef-
fere ^ailevadort ; Tanrurn enim abeft , quod cx
tuncpcr iimbram pra^diftns Petrus cogicaveric h-
dejuHoriam obhgacionem iaire , quin pocius pcr
verba refpiciencia ccmpus , & faftum prxceritum
fimplicicer confelTus eft jam reperiri , &^ elTe
fidejulTor, unde pariformicer fi cale fuppollcum
corruat , confeffio remanebic erronca , & per
, confequens ficuci error confeftloncm iiifringir,
ita coiifcrtio cadere facit obligationem ipfi in-
hasrtntem , ut profequitur VaUnx,Hel.d. confzii n.
lo. & fecj. MAnf.d.cmfnlti\-]%.ntimer.\o.^\t\\\^nr\i
Bonden. colluEl. ■j.num.lo.^j^feq.lili.i. I alm. Nepos
d.alleg. 'i-].exnum.liuf'jue ad ii. & rcJato S.^tbell.
Var.refol.cap.^i.n.^.Qrfe'?']'-^''^'^"-^"^'^'^' ^°"'
frjj' lib. ]. tjueft.io. n. 54.
Tantxque exiftit efficacise error confcfnonis,
utfieidemconfedioniruperaccedat obligatioju-
raca, & cum munimine GuarencigiaL , vel alteri-
us remedij executivi roboraca i conPico de pra:-
dido errore , & falficace caufx , quxlibec recar-
'■^detur , & impediacur executio , uc per Zacch.de
ohlio. Camer cfU^J}. 17. nu. 148. -lofth. rojol. civ. 69.
nmt ^i,'S refj \^6.nHm.T.. Gwticr.de Inrarn con-
f-»i.p.ir. I, cap..^o.num.2^.& 29- Carol. ^nt.De^
' Lu a adGrattari.d.difcept.^jo^.num. i^.infin.cam
alijs fuse congcftis per "Bonden. d. coUitll. 17. num
Neque his ullatenus adverfari valet ,qa od
ij agatur de fado proprio , circa quod ignorancia
adeo reddicur inverifimilis , & in.probabilis, ut
excufari non pofTiC, adT<?.x7. in I. quan^uam^.ff.ad
Velleian. ibi , qHiafnciinon potef igncratione^n pra-
tendere , juniSa gloJJ'. tn verbo non foteji ; Quid-
quid enim (ic dc hac conclufionc , quocies cra-
14 Ctarccur dc capclTer.do aliquod lucrum : accamcn
quando error deducitur ad cftcCtum fe cucndi
ab immirlenci damno , etiam in fado proprio
crrorem di'duci polle , illumque excufare , Text.
cft in d. l. fed etji me ptitem , jf. de condiH. indeb.
Surd. d. conf.20i. tinm. 11. er 12. Valen^^el. d.
conf. 27. nutn 19. cum duob.fetjq. Gratian. d.dtfcept.
501. num. 6. Barbof.axtom. %i.. num 4. Manf.d.con-
fklt. 178. ex rttmero 20. cimfcqq. ubi alios enume-
TA^C ,<iArgel. d. Itb. :,. deConfcjfcjn.fft. 20. nurn 55.
verfeade?/}tjue , (jr num. 74. verj. ftvero , Rot. de-
cij. 514. num. iS.coram ( eccin. tc idcirco ad hoc,
uc fidejullor in noftris terminis allegare non pof-
fit crrorcm , & ignoranciam , requiricur claufula
fciens non teneri, jcdvclcns o-c. UC polt Muur. de
Jide\tiJJ.par. i.fen.2.cap.^6. per lot. cradic Sabell.
in fumrn. divcrf. traB. torn. i.litt. F. § IJ. nurn. 10.
Verf t^Hod non obligetur.
Minufque opponacur , quod confeffio hzc, &
tefpcftive obligacio fueric per Superiorem Offi-
cialem acceptaca ; repecica etenim reflexione
fuperiiis infinuata , quod non fiiit per Superio-
rcm aliqua nova fidejulTio ftipulata , quacenus
actinecad fimplicemaccepcationcmejufdemcon-
I
^fi./^rf/w.^. <?//<?? 57. ^«w.J.ubifuperadditplcnefir- 15 fefTionis, notorii Juris cft ,"quod errore poftmo-
mataper'^of ^et»/:^.?,. aiias44. «»w.4.dr/^f/ij.er ■* -' '■ '"— '' J --^- ' -^
ftgnamer num. 6. par. 11. res. & concordat eadern
Rot. coratn Dunoz.ett.dec'tf.9%').nu.i .t.& ^.crcoram
7{embo\d.decif za^6.nHmJi.& decif.192. nu. i. coram
' Bieh.
'' Quod autem erronea , & prorsus falfa foret
aflertio , & prxfuppoficum , quod Petrus de Pinis
effcc fidejulior , lucide patefit ex judicialiDe-
creto edito de anno 1640. in quo ftante fubroga-
tionc alterius fidejuflbris licceris cubicalibusre-
nianfit liberacus idcm Petrus a prarcedenci fide-
juffione ; idcoque nUi oftendacur , quod tem-
por.' intermedio aliam obligacionem aHumpferic,
cxopcari nequic uberior comprobacioi non enim,
*^ uc cum vu/g. Text. in l.ille , aut ille,%. cum.tn ver-
bisf. de leg. :;. prokqmtuv Manfd. confult.lj^.nu-
tner. ^6. admitticur quxftio voluntatis , ubi verba
■ funtaperca, «Scmanifcfta, & wwwe?-. ?7.adjungit
Surd. conf 80. nurn. ?8. diccntem , quod ubi appa-
rct ccrca h'beracionis probacio , non elt conje-
ixduris agendum ; & generalirer , quod error
confeftionis , & refpcdive obligacionisfuperlati-
ve remaneac juftificacus , quando ex publico do-
cumento , prouc hic , cdocetur , rem alicer (e ha-
berc , quam fuit expreirum , & fuppofirum , no-
tarunc communiter cuin Bart. in l.fed etfi meputem
nam.i.f.de condiEl.tndeb. Bnrfat. confs^g . niim. 24.
SMrd.conf.^-].nun.6.&conf.roz. niim i?.& caml^le.
giifint. & Vupp.^\i,cn<i de a'Tercione emillain con-
traQu Angel. de Confe/f. d. lib.i. qujeftio 20. num.^').
Pofth. d. refol. Ii6. num.i.Palm. d. alleg. 57. num.g.
& 10. Bonden.d. coUuci. 27 ntim.-l^^.lih.i. ubipiurcs
coacervat decifiones , quibus addi potcft Rot.co-
ra'n Dunoz.. d. decif.g^y nitm. 6. & coratn Pamphil.
decif 4)4. numero 12. & decif. 6o,numero lO.par"
te 19.
^IIU^H»
dum iut in pra:fenci,dcCc(3:o , locus eft revoca-
tioni ejufdem confeftionis , illaque non dcbet ab
Judice accendi , quamvis Parte prifentc fada,
& acceptata , ut per Parif. conf ult. num, 35. vol.l.
Borgonin. decif.ti. num. I\. lib. 5. Cyriac contr.^/^6.
numero uo. & fe^uent. Angel- de Confejf. d. /ibro^.
^uttfi. 20. niim.q']. cum reliquis copiose per Manf.
diconfuit. 178. num. ij. drwww. 14. ubi cum Becc.
ampliat etiamfi in cjus expreffione fuilfet rcnun-
ciatum condidioni indebici, & prius/;/^ num. 12.
ubi cUm VA/en\uel. & Gratian. pariformicer am-
pliac etiamfi fcicnter , & ex certa fcientia con-
feflio obligationis emanaverit.
Et ratio , ut omries animadvcrtunt , cft evi-
i<5dens, & manifefta , quoniam cumpernoftrum
affirmare , vel negare veritas immutari non pof-
fit , ad Text. in l. afumptio f. ad Municip. & in l.
i/ltcitas §. veriioif de Offic. Prafid. (jait. de crt-
dit. d.cap. 2. tit. 8. num. 2635, Pa/m. Nep. d. al/eg.
57. niim. 8. Intrig/io/. decif 6. nu. 21. Hinc proin-
de confcffio, quando eft erronea , quacumquc
claufula, & qualibec acceptatione nofcatur robo-
17 rata , nufqnam poteft evidencia! rci , & vericati
prajjudicare, uc lace comprobat Pa/m. d. a//eg.
^7. ex num. 6 cum /^.fe^cj. Card. De Luca de Dot.
i%difc. 156. num. 19. ubi de eo , qui conftituitdo-
tem credens feteneri, quod ubi ejus credulitas
erronea detegatur , vcnit ci fuccurrcndum , ex
19 eo , quod crrantis nullus eft confcnfus , pcr
Text. in /. nihi/ conjenftti §. ni/ ,f. de regul. fur.
ubi cum^Dff. notat h.uic regulam nullam habere
limicacionem , quod & fequendo eundem D^e.
& Cagnol. dixerunt Sitrd d. conf 201. fnb mtm. 10,
Pofth. refo/. 129. num.ii. & 12. Ba/th.if. K/ammer.
in promptuar. lur. tit. 46. /. 6. Caro/. Ant. De^
Lttfa ad Gratian. d.difcept, 50I. hprinc.Rot.coram
Sre^er,
Pc Commercio & Mercatura Dlfcurrus XXII l 2s
gregor.de, f.qj.n.^. & denf.^^x.fub riH. -J.par.^.rec. 14 ^^'^'o ,(yfuyfiir,uiofaaaprafmmtuY in dnbiod^
ff)- decif. i6.fnh num.<).^:ir. 15 perfena tdonea.
Cumq je , ex hucurquc nrmatis , palam emer- 15 T^^li^entiaperfomfnbflituu al,»s comprohata tot
t niiUitas . feu dcficienna oblieatioms irt l^t pr^ifnmptionem culp^ tn r.evo effreme ' '
gat nuUitas , .--. _ -- ^
fiitururi) , pari ratione folutaE prxibtiones vi
2odtnrur i.!ntucnd;E;exiblitobencficiocondid:io-
nis iadebici , vel fine caufa , cum quo fuccurritur
ei , qui per erroremfolvit , ut ait l.C.tn d.l.fed et-
fitne Vtitemff. de condttl. indeh. Gyat. difcept. ^2.^,
nurnero zi. & fe«l^. & d. difccpr.<)Oi.nuMero l. df
fcija. Pofth. d.refnl.\i6. nuin.^.iijMMifd.confHlt .ij^i.
21 ««M.iS.qui loquuncur in terminis folucionis iradsE
mediance aacecedenti confeffiotic , qua: deinceps
judicata iuit fallax , & erronea.
JANUEN. INCENDII
PRO MAGISTRATU SANITATIS,
CFM NONNVLLIS MERCATORIBVS.
ARGUMENTUM.
Preponens , vel fubftituens quando renea-
'tur dc faclo Praepoiui , vel fubftiruti : De difte-
rentia inter privatos Preponentes , & Maglftra-
tum ex ncccflitate fui Officij , ^S: fine fui utili
approbanie. £, ' >■
16 Incend,um,vel dawnumfi proceferlt ex fkBo fa-
m/,x ,fih, , 'Oelfervi , an 'P.Herfamtl,as vd Do-
mmus teneaiur.
17 Pr^pofitH^ , velfHbft,tutu.fi„on deliouitin Offich
fibt comrmfjo , fed extra tllud , trs.ponens non
tenetur. '
18 Magiftratm , Vel alim mandaus confi^nari rern tali
perfon& , vel Cnfiodi , qaando obhoetur aciiom^
tnandati.
19 Licemia , er mandatmn in cjno diferant.
20 Ltcentia ,feii Cenfenftu non debet damnumafferre
concedenti.
21 Mandatumexaratmn in gratiam Mandatarijnort
debet nocere Mandanti.
22 CHJiosmercedem ,velfalarium recipiens pro Cufto-
dia , ^Uiindo teneatur de darnno , & periculo rei
cufioditoi.
23 Solutio , velf^ecligal , ^uedfohitur a Mercatoribtu
pre La^areto , non poteft nitncupari merces , vel
falarium , & de ratione.
24 /n/erefe , tjuodfolvitur Monti Pietatis , anfit Vere
tntereffe , wlpotiits reftauratio dijpendij.
25 Mora nocet morofo in cafu peremptionu , cj- peri-
culi ipfiui rei.
,. •! r j !• • r\. 1 £• cuh tpfiui rei.
tate c io;entcm ; quid , li deliqucnt nhus , ve ra- .^ v:A.\,m r.,iir
I n r-xti 1 r • '^f^nwio ff^e legaltss ,fin)e eonventtonalu .tranCaUo
inulus Pritpofiti , Mandans , vel confentiens,
tem confignari , quando obftringatur a£tione
maudati : latereffe , quod folvitur MontiPieta-
tis , vel merces pro Lazaretis Maritimis , an fic
vera mcrccs , & interefle ; Er aiiqua de moia ad
tffcaum periculi , & peremprionis rei.
S V M M A R I V M.
t Enarratio FaUi.
1 Refoiutio Caufa.
3 Pr£ponens ,fibonum nonprapofuit , tenetur de faiiot
Cr culpa Pritpofiti.
*DecUra , conciufionem procedere in privatis Prdpo-
nent'bus ad propriarn utihtatem , fecus in Magi-
flratu fublico , & de ratione , num./^.0- 5.
li Officinm pr9prium,cr pubiicum nemini debet effe dam'
nofv.m.
7 Officialis fHbfiiiuens ex caufa neceffaria nontenetnr
de culpafitbfiituti ,ficitrafiaudem , & negligentiam
elegerit , (jfubftituertt.
% Prore.x , aut aiius Superior ,fi adhibuit dili(rentiam
in eieRione Miniftrorwn , non tenetur pro eorum
exciffibus.
9 Lucas de Penn. in 1. Agentes num. 10. verf.vel dic
ineliusjC. deprjEpof. agent. in reb. &c. lib.12.
refertur , & declaratur.
10 Officiaiis fi in Officio , ^uod debet excrcere per fe
ipfum , alihinfiib/iituerit , tenetur , iicetfubftituerit
de Principis licentia.
Sed hoc nonconvnitfupremo Magiftratui , cjui nec Va-
let , ncc debet Ojfcium illud per fe adminifirare,
num.ix.
H An Eligens, velfnbftituens perfonarn comrnuniter re-
putatam idoneam , pro ea teneatur.
Exempium daiur in Cafieilano altuin fubfiittienfe ad
cuftodiam Areis , nuTU.l^.
tempore expirat,
DISCURSUS
XXIII.
CVmjuxtiillam laudabilem confuetudinem,
quam fere omnes Civitates ad Oras Maris
expofitje pro tuendapublica valetudine pradica-
re folent , fuerit prope Urbem Januenfem ex-
rruftum quoddam xdificium vulgo La\arettum,
in quo Merces ab Exteris Provincijs transfretan-
tes per aliquodtemporis intervalium expurgan-
dx cuRodiuntur ; hinc Magiftratus ille , qui"pe-
culiare regimen fanitatis adminiftrat , Cufto-
dem quemdam , feti Commiflarium deputave-
ratadeffeaum,ut ifta: Merces plerijmqi infeaio-
nis fufpicione laborantes cuftodiret , & expurga-
ret , pofteaque recepta quadam tetributione, feii
taxaillarum Dominis reftitueret : Cumque per-
fpefia majore rabis & infeaionis fufpicione,
quandoque requireretur explicita permirtio , li-
centiaque ipfius Magiflratus in fcriptis , ut hu-
jufmodi Merces magis fufpeas a prxfato Cuftb-
dc recipi valerent expurganda; , cafus prjcbuit,
quodadventis adprjcfaram Civicatem nonnullis
Mercibus , ijfdemquc de licentia prardiai Magi-
ftratusrepolitisin Lazaretto , earum Dominiue-
glexerunt intra fpatium odo dierum peculiariter
ad ipfas Merces rccuperandas prarfcriptum afpor-
rare , & incerea ob focordiam , feii culpam cujuf-
dam filix memorati Cuftodis vehemens erupit in-
ccndium , a quo non tantum prsefatx Merces.fed
ctiam non modica pars iplius ffdificij^feu La-
zaretti rcmanfit abforpta ; Quamobrem fuper
hujufmodicafu conftruao procciTu per Magiftra-
tum adversiis Commin"arium , in ifiius contu-
maciam prodijt fentcncia condemnanseumdcm
Commiflarium in quamdam poenam pecunia-
riaoiific ulterius adrefeaionem damni pa(Ti per
H Magiftratum,
85
Magiftratum , aliofqueParticiilarcs, quipropna-
ruiii .Vkrcium jaauramtolcraverant.
Verum «.luiu CommifTarius , ejiifqus etiam fi-
dejuilortsagniti fuerunt minus idoiiciad hujuf-
ce damni reparationcm , iHcirco Particularcs
Domini nonnullarum cx prardiftismercibus cxu-
ftis dctorfcrunt adioncm contra MagiRratum,
prxtcndcntcs, quod ille in fublidium adrcfuiio-
nem pada: ja<aur,x obftringcrctur , Sed Ego iiipcr
hujurmodiprxtcnlionisfundamcnto.&fubfiAcntia
requifitus , abfolute , & in fcnfu illius Vcritatis,
qux Mihi vidctur , ccnfui , ir.anem elfe aftioncni,
& proinde MagiCtratumab iudcbita vexatione li-
a berandum , & ita audivi poftmodum fuiin.- judica-
Anfaldi De Anfaldis
rum.
Triplici enim gladio ( diccbam ) fcd inutiliter
pertentant hujuimodi Particularcs lupcrarc Ma-
giftratum;quatcnusenimpcrtinet adprimumfun-
dametum in prxpofitione iftiusCuftodis facfta per
3 Magiftratum , indc opinances.quod iplc teneatur
de damno pcr cundem Cuftode iliato, quafi vero
ipfi Magiftratui fic imputandum.fi non piipofuit
Virumbonum.ik diligeniem , adTexi.t» l.jedc~fi
Pupillui II. %de ^uopalkm,ff. de it:fiitor.aii.& l.\,$.
mn autei» pojhn d.ibi, Impuc.nuritmfihi , ciir talem
fripcjuerit , ff.de exercitor.utl.(..\.\m alijs , de quibus
infra. Difc.i^).nu.x.& feqq. Motivum idud dcfacili
collabefcit , quoniam Jura ifra , & quotquoc alia
4 polfunt coacervari in oppofitnn, pcrcutiunt Pri-
vatos , qui alicui Negocio , vel Oiiicio eoruin mu-
n.ri principalitcr incunibenti , vcl ad propriam
pcrtinenti utiliratem priponunt homines , qui
fuccclTive dereguncur culpnfi ; omnis enim ccqui-
tas, & Jurisratiotuadet ,ur ijdcm Pia-ponentes,
& alteri propriam Provinciam demandantes , vel
illius ope commodum , & iucrum recipicntes, rc-
maneant ex ejus fado , vel culpa obligati : Sed
in praefenti vcrfamur extra difticultatem , agi-
mus enim de Magiftratu , qui per fe ipfumne-
quibat vile hoc minifterium exercere , folique
publicje faluti , & tranquillitati incunibens de-
puravic infcriores Mimftros ; Ideoque ifti li-
5 cet fint deputati , & eledi a Magiftratu , non ta-
men dicuntur cjusfubnituti, fcdexiftunt princi-
pales in cxercitio illius adminiftrationis ; Magi-
ftratus enim , qui eos deputat , non eft Dominus
Officij ,quod gcrit , fed temporalis Adminiftrator,
& depurationem Miniftrorum inferiorum non fa-
cit nominc propi io, & ad fui ipfius commodita-
tem , fed nomine OrRcij , & ad commodum
Officij , quod de fui natura rcquirit minifte-
rium talium pcrfonarum , prout per hsec verba
opcimc diftingucndo animadvcrtic Rovit.decif,-]^).
nitmero z6. verf.cjttod cjtndem , & propterea prxfata
Jura ad prifcntem cafum minime applicari ,pro-
fequitur df.de AffiiU.controv.itir.cttp. 45. num.i.dr
/eejcj.ai. figr.antcr nim.M& 15.
Et fanc prarfuppofita hac evidcnti nccefntate
dcpurandi liofce CuOodes , nimisdurum , d< irra-
rionabile foret pra-ccndere , quod hujufmodi Ma-
6 giftratus ad folum bonum publicum protcndecs
dcberet in proprio Officio damnificari , contra
diipofitioncm Tcxi.in l fiferv.u ccmmunu , %.<juod
verh , ff.de furtti , ibi , w«//o cnnen ntjHiin ejfe , ne-
mini Officit'.m fitim , cjtiod ejtn , cHm cjuo contra-
xit , non etiam fui cnminodi cauf.i fufceperit , dam-
nofum efje , cum concordantibus recenfitis pcr
Btbaditl. de Polttic.Ub, 3. cap. 8, num*ro6^. qt d&'.
&'lib. 'y.cap. -j.numero 109. VeU difiert, 39. nume-
ro 20. & 50. & in individuo df. de Aff.tti. d. con"
trov. ^').numero 12. & 13. & in tortioribusde quo-
7 cumque CtSciali fubftituente cx caufa ncceliatia,
quodubi nulla fiaus , vel ncgligentia in elcftio-
nc inccrccffic , luilIacenLis dc dcfectibus , 2.' cul-
pis fubfticuti tencarur , originalicer docuit Luc.
de PeKN. in I. Agentes nnmer. lo. verf.vel dic metius,
C. deprtpofito agenie in rebm lib- ii. Partf de findi
cat. i.i verbu Sf.bftttutiu Ciip..-infi<.bfltitiens nnmero 2.
*verf. In cjuo tamen , Beran.fi sfectii f^ifit.cap.Z). nu-
Tneru Si./ioVii.d.decif.-jij.ntttncr.i.^T^eiens Confiant.
in l.nulLits e.x nuin. ^^.C.deDecurion. tih.ic.Rodoer.
in addii. .id "Dc M ^rin.ciip.i.num .6 .& y.ubi tradit,
ita fuifle pluries dcfinitum,cum ali js infra recenfi-
tis d.^Difc.zg.mm.ic.
Acque hinc adversus illos , qui frequenter ,uc
moris elt , conqueruntur de exccffibus Officia-
lium aCatholico Regetransmifibrum ad Indias,
8 perbelle occurrit Solorz.an.de lur.Indtur.tom.i.lib.
3 cap 6. ex nttmer. \o6.Hfqtte 4«/ jj«.firmando , quod
ubi i>uperior publicam principalitcr rcfpicicns
utilicatem crcat , proiic hic , prxmiiradifcunione,
achumanis adhibitis diligcntijs Miniftros fubal-
rernos , de nulla valec culpa redargui , fi poftmo-
dum ifti depucati culpofi evadant , vel fcelefti.
9 Diximus , quod memorata Thcorica Luc. de
Pen. aliorumque Sequacium in longe fortiori-
busccrniinisprocedit;namregularitercaquaeftio,
qux paffim habetur difceptata apud Scnhentei,
ucrum fciliccc Officialis fubftituens pcr fpeciem
lcgalis fidejuflforis obhgetur ob culpam fubftitu-
ti , originem defumic cx Text in l mil/us 60. C.
de Decurion. Ib. 10. quod nempe debente regu-
lariter Officiali fuceptum Orficium exercere pec
fe ipfum , quoties abfque aliqua Principis permif-
lofione , vel eciam cum illa dcveniret ad fubftitu-
tionem , in hifce terminis remaneat obfiridus,
ex quo vcl iilscitum aSdm celcbravit ,vel eti-
am in cafu licito fubftitucio ad proprium lcva-
men , & commodum procendebat , &: hi funt ca-
fus , quos longa ferie recenfendo explicat , & illu-
ftrat Giurb. in conf. 35. per tot. Fermiglio. apud. Fa-
ri>iiic./ib.^.conf.i^y\.Rod'er.adDeMarin. d. ^.Ami-
cangei. de Ofiic. cjuifi. 5.CJ"7- RoVit.d.decif qg.Rot.
apud Gregor. decif. 233. & coram Card. Oithobon.
decif. 142. Card. De Luca tn trail. de Ofiic. venal.
cap.\).per tot.
At qund ipfe Supremus Magiftratus princi-
pem immediacc repr|fencans, nec valcnj, nec de-
II bcns mechanicum iltudminifteriumperfe ipfum
explere , valeat condemnari, videtur prxtenfio
prorsus intolcrabilis ; idiplum enim prafticare
qtiocidie oporceret adversus Principes,qui creant
OfficialestamBclli , quam Pacis ,& tamen nuf-
quam audivimushoc excogitari.
Iftaque pro meo judicio fuperabundant ; Sed
adhuc infcquendo terminos cujuslibct fubfti-
tutionis , & nominationis fadx pcr habentem
poteftareni fubftituendi , & nominandi , verfa-
rrur extra .infam dubitandi, fiquidem Conclufio
illa , qiiod fubftituens teneatur , foiemnem pati-
tur limiracioem , quocies mala eledio referri
I2nequicad culpam eligencis, alioquin fi probum
& communiccr rcputatum idoncum elegit, non
debet cligcnti nocere fadum fubftituri, atque
ita definivit G/of. notabilis in cap. ad hoc , de
Offc .Archidiac. Bald. in l. 3. §. ex hoc edtElo
fub
De Commercio & MercaturaDifcurfus XXIII. 87
fub numero 2. verf. fed f, ifli erant homines bo-
nafarnit , jf-Naut.Cauporii & co>f.zz2. mmero i.
(jj- fier tot.hb. 2. Parif.cotif. i^^d.num zi.crff^q. lil>-
4. Cephal. conf. 3,61. nwn. 31. VennigUol.conf. 420.
nwnero lo- Regens Conslant- in d l. 60. C. de Decii-
rion. lib. 10. exnumer. 6?.cH?nfe^i]. ubt dat exem-
plum Caftellani jqui ad Caftn cuftodiam alium
13 fubftiruicqui de tempore commilTa; Cuftodii di-
Jigens , & fufficiens reputabatur , & ica aic fuille
judicacum in Curia Romana , U^emch. de ar~
b:tr. lib. I. qniifi. 6^.nti7nero 11 F.irin. inprax.ijUitf}.
m.numero 6i,Theftnr.fHn. iib. i.^u£n.6i. nnm.ii.
tj^nnnoz. de ratioc. cap. 19. num. 52. Boer, decif,
2ij. nutnero 9. ^mbrofin. decif. Peritf.^i. numer,
30. Rodoer. ad De tJ^arin. d. cap. J. nurnero 9. g^
10. Cafar de Aff.ici. d. contr.^^,.nu.z\. Capon.difcept.
161. nitrn. 82. Manf fcribens in hac eadem Caufa
epnftlt. 418. r.um.6. bttm i.fe(j<] Rot. corarn Seraphin,
dectf.^11. numer. i. (j- coram Ludovif d. decif. 233.
ntiw. ").
Applicando autem ad rem , quod hujufmodi
probitas , diligentia , & vigilancia concurrerent
14 in prxdicto comniiilario,de Jure rcgulariccr pr^-
fumitur ad plene cu nulata per Noguerol. allegat.
2.ntt iio.Henden. co/lHtl.ii.nii.iS.Zff-feijit^.ltb.i.Si an-
te eum Mennch.lib.6.pr,tfimpt- 77 nu. 3. Adden.ai
Gregor.d cif.i~%.n.\i^. Rot.coram^Bnratt. decif.i\%^,
nu.i. (^fecjcj. c^ coramRjnyas decif 189. nu.i2.(jr de-
cif lu. w. g.par.il .
Eoque facilius , quia CommiiTarius non fuic
17 illo confuetudinem haberent:unde facis effe, quod
non deliqueric ipfe commiflarius in Officio , ad
quod erat deputitus , receptifTima apud omnes
elt dlibnftio Bartoli m l. i. ^. Famiit^ nuwer, i. c^
fe^q. ff.de Pnbltcan. Saltcet.tn /.juafortuitis num. 7.
C.de ptgnor. aii. rennigliol.d. 'tonf 420. ntf.U. An-
dr. Ranchbar. par,2. qitxfl. 10. numero 60. Berart^
tnJpccHt. Vtfit. d. cap. -.), nitrnero 79. apud quos in-
numeri Coiicordantes , & in durionbus tXnan.
conf ■Ji.pofl nmnero i.zJMngon. decif flerent. \n.
numer.^i.Fartnac. cov.f.67.. ibique Rnta. tn R^mana
Incendi) ,feH damnoyur/i^ , cr idieref'^ , qus pro-
drjc in eadem Caufa , fuper qua conluluic Fa"
riru.
Sublato itaque primo fundamento , de per fe ,
& ex ijfdem fane principijs conflittancur fequen-
tia : Secundum eteniin,qu6d Magiftratus teneri
valeat , ex quo talia mercimonia fuerunt con-
fignata Cultodi de ordine ejulciem Magiftra-
jgtus , proindeque ifte obligerur adione ^mau-
dati , per Te.^-t.m l.firnandatum , ff.de fide^ujfor.ijr irt
l.filttteras , cum t^jnotatis '^erglofC.mandatt,^^-
tis fuperque fublacum remaneret , ex quo Com-
miftarius, cui dirigebatur mandacum , quantum
in fe eft , minime deiiquit , auc caufavit incendi-
um, quodque nifi ex prsmitTis obligacionem in-
ducit exprefta nominatio , & deputacio , mulc6
miniis talem operari valet effeftum fimplex licen-
tia ratione hujus Officij,& ad magis tuendam pu-
blicam valetudinem indufta.
per hodiernum Magiftratum nuperrime creatus , jp Certiiis autem , & prxter hsefitationem , quo-
e n . rjy i .... r\c num hujufmodi liceutia nufquam denominati po-
teft mandatum , nec applicari valent illius cermi-
ni ad prsfencem hypotiiefim, ciim fic qusedam fim-
plicifTima permilTio fupplicantibus favorabilis ,
nam alias nequirent Particularcs eorum Merces
zointroducere , & expurgare i Ideoque hujufmodi
affenfus numquam in odium gratiose conceden-
tis interpretari debet , illique detrimentum af-
ferre, ut late infimilibusper Rotam Fiorent. apud
Card. De Luca de Offic. venal.fol. 200. ex nu.22.cum
feqcj.Si confonant notata per Carleval.de judic.tom.
2. Itb.l. tit.^. dii^ut.2^.numer. 42. Fenturin. conf. 37.
21 mm.n-j. immo in terminis etiam mandati , quan-
do illud gratiam Mandatarij concernit , proiit
hic,Te.u. eft litteralis tn Lfi remunerandi , %.fi ti^
bt mandavero , ff. mandati , cum cceteris per .Ma-
grett. dectf Sictl. 6.pofi obfervat.ad Pragmatic.nu^
mer.w.i^fec^ej.
Ejufdemque irrelevantii detegicur tertium , &
poftremum fundamentum , nempe quod exigente
Magiftratu quamdam contributionem , feiita-
xam ab illis Parcicularibus Mercatoribus , qui eo-
rum Mercimonia expurg.^nda relinquunt in La-
zaretto, nafcatur exinde illa major cuftodiendi
obligatio ,de quain/.y/ rnerces , ^.ejuicolumnam ,
a2j^/(3£-rf« ; adeout incendium , quantumvis ex le-
viffima culpa fubortum , cedere debeatdamno, &
periculo illius , qui cuftodiam fub retributione
mcrccdis affumpfit, ex ijs,qujB infequendo prx-
di(Sum Te.\t. coeterofque concordantes deducun-
tur per Farinac.tn prax.^uitfi.ito.fium.zg. PanirnolL
dtc'hdecif'^').annot.i.nu.^i.'Pegafd.refoi.^.nHm.i6z,
(^ nu. 281. & fcqt].
Siquidem cenfuva prajfatiTr.vm , & Authori-
tatcs per Fannac Panimol.cir Pcgj/^congc(\x per-
cuteread fummumvalent ipfum CommilVarium ,
qui nuncupari meretur Cuftos mercenarius ;
H 2 at nulio
&eie(Sus , fedpluries , ac pluries extititinOf-
ficio confirmatus ratione redae , & laudabilis -.1-
IJ lius adminiftiationis ; Ideoque hnjufmodi dili-
gentia , & folertia femel comprobata quamcum-
quc culpx prifumptionem eliminac , ad ea , qua:
in fubjefta materia habentur per /afon. in i.fed dr
fitfuis, ^, qudifttum ntmer.^i. in fin.ff.fi cjuis caut,
Crammatic confcrimtn. 22. num. 12. Gabriei. conf.
159. num.ylib. 1. Burfat.conf.^g. uum. 7. (Jhenoch,
de arbitr. caf 390. nu. 19. VrfiH. ad Affitii. decifq.
num. 3 Vitt. decif 152. num. ^.& ^.PanirnoU. decif')^.
dnnot.i.num.f. Card. De Luca lib.^. de Locat.difc.
'J.ntm.S.
Coetenim & hsc quodammodo adducuntur ex
abundanti;Iftanamque locum fibi forte vindi-
carent , quoties appareret , quod incendium
foret excitatum ex culpaipiufmet CommifTarij:
fed ciim juxta procelFum contumacialem illud
cxarferit ex culpa vel focordia ejus filii, ceffare
profefto videtur omnis amaritudo , nam Magi-
ftratus non prxpofuit hanc fceminam,fed illius Pa-
trem; undequidquid fit, an ipfe Commiftarius va-
jglide fuerit condemnatus cxfaftofilia: , fecundiiin
ea , quae difputantur apud Pegaf refof.foren. cap.
3. nurn.22'). ^feqef.Pacion. de iocat, cap. 50. ex num,
20. cum piurib. fecj^. Panimoli.d. decif. ^5. annot. 2.
».17. &feijej. cum alijs addudis Sabeli tnfumm.di'-
verf.tr aH, tom, 2.litt. l. §. 10. nurn.i. verf. ^uod in-
Ceudij.
ludubitatum tamen exiftit , quod ciim Magi-
ftracus,iftam filiamnon prxpofuerir Cuftodis
Lazaretci , nequitimputari culpa: ejufdem Magi-
ftratus incendium abea caufatum, alias enim o-
portevet,quodipfeMagiftratuscontraomnemra-
tionem ,& praximOrbis univerfi qiiotidie inqui-
"* reret de diiigentia Familia: confanguineorum
' Commiffarij, immo etiam de perfonis ,qu3e cum
8^
Anfaldi De Anfaldis
atmillo modo conveniunt hiiic Magiftratui, qui pro roliitionibus faciis Creditorlbiis fuppofitis,
nec habitu , ncc attu tale cxcrcitiuni , & mcrcc
nariam Cuftodiam protitetur , potiiifquc partcs
a?Principis, & fig'.iram repra:fentar , nequc taxa ,
aut retribiitio , qua: folvlrnr pio CuUodia a
Mcrcaroribus , in perfonas dc gremio Magilh a-
tus dividicur , imo conlimile difpendium , qnod
Aibeunt Mercatorcs , infcrvit pro manutcntionc
duntaxat ejufdcm Lazarctti , abfque eo , qvicd
uUumburfale commodumrclultct ncdum pcrlo-
nis deMagi^ratu ,u: fupra * led ncc ctiam ipli
CorporiMagiltratuSj&C^^cii in genere: ficuti
• etiam in omnibusfcre Civitatibus prai5cicari vi-
i^demus rcfpedu illorum Montium , qui Pictatis
&:fiditiis, &: quandoiulla crednlitas cum cx-
CLifct : Et h:!C occalionc dilliiigniuuur piuics
cafiis^in quibus bond fidcs cxcufct folvcntcmad
divcrfos Juris cffcclus ■■> Et aliqua dc Notario, vcl
Acluario , aa tcncantur cognofMcre perfonas
Cor.trahencium, vc! comparcntium : Suppoiicio
pci(»)natum a quo Ik probanua,&: quomodo.
S V M M A li, l V M-
1 FaUi feries.
nuncupantur , quamvis enim ifti aliquid fuper pi- 2 Decifio ,feu Refoltttio Caufi.
gnoribus cuftoditis folcant recipere , attamcn 3 Cnlpa dicitnr tneo .cjmnonfer^-iAVitfolitHmprani-
revera hujufmodi pra-llatio nuUatenus ad liicrum,
feu mercedem j fed tantummodo ad reltauratio-
nem impendii , quod pro manutentionc Mini-
ftrorum cjufdem xditicii ncceinirium elt, reter-
tur, juxtaanimadverfa per Scacc. de Catnb. §. i.
tj. I fnb nnm. ^4?. ci^-nfeejc]. Card. T)e Lngo de ]uft.
Cr jitr. disJM. t^^.fcB. 10. per tot Lcotarci. d: ufur
catum ah e]m ^ntccejjoribttt.
4 Culpa excluditHr , cjuando ^ms obfervavit confne-
tur»->.
5 In Cnlpa non eji, qitifervando confuetum confgnavit,
vet teftitmt rcm etiarn non Doinino , fed perfon*
fuppofit£.
6 Culpxpro c.xcliifione vioet omnis prafumptio.
aurfl. 22. niim.'^^. erfecicj' qui laudant in propofito 7 Culpa non confider^tur in eo, cjm credidit perfona, ctd
Bullam Leonis X. ac deiinitioncm Concilii La- credebac Dojninti-ireitVel pecuniit.
teranenfis , & dc qua matcria uberiusn^,vt tra-
ftsbitur in Difcurfu ico.
Corruentibus iraque a primo ad ukimum fun-
dair.entis, qus pcr prididos Mercarorcs lufcita-
ta nofcuntur , funervacaneum profcfto videtur
ulterius progredi' ; Sed nihilominus aliud de pcr
fe morivum infurgit , nimirum , quod dara etiam,
Exetnplif.cattir in maieria falforum ordinum, ibidem,
8 Scacc. de Commcrc. §.2. giof.5. n. 341. De Luca
ad Franch. dec. 304. n. 7. in cjuibM tcrminis lo-
c^uantur.
9 Capferittm cngnofcefe debere fnguias perfonas.auibiu
minutatim exi^eux fiant Jolutiones , eft impraHica-
bile , & num. 12.
nunquamve promco judicioconcelTaobligatione lo Netanus de lure nontenetur cognofcere Contra-
Magiftratus ex perfona Commiirarii.adiiuc expc
culiaribusfaaicircumftantiisilladeficeret^atten-
ta fcilicctmora , & ncgligcntiaMercatorum , qui
infratempus aStatuto', vel confuctudine prxfcri-
ptumomiferunt Merces a Lazaretto afportare;
25 Tanta cnim exiftit vis , & efficacia iftius morx, ut
non foliim cafus incendii, & cujufcumquc alterius
- peremptionis afficiat morofum , qui dc cxtero
minimefubjac.ret periculo, ut egrcgie probat
Text. in Lfi pecuniatn propefin. verf. fed ubt acce-
pic , f. de conditt. cauf. d.u. & prae cxteris adno-
tavit tAbbns in cap.fin. nttm.^. de depof tiJl^anent.
■ cof.iu.num.9. :L/4lto;>/. conf.^"^. num.().ltb.2.. Rotn
- coramGregor. dec.i.^6.ni!m. u.dr corarn Pemin^ero
dccif. 99- mm. 9. Verum quoquc jure mcrito po-
teft opp-mjrc Magiftrarus, quod prxtcnfa legalis
atfejusfidcjufno , ut fupri , tranfa&o tempore de-
mandatae cuftodia: expiraverit , juxta cujuftibct
hentes, cr de ratione.
II Notariu7n ff.jficit accjuirere notitiam Partiumtem-
pore contraBm eo modo, ^ito poteft.
13 ^■'rocurator mandatum prafentans , ac Veniens </e_»
longincjHO , an deheat docere ,fe ej]'e illum , de quo
cantai mo.ndaium, CT* n.i6.
14 Solvens illi , c]uiii/:eras intcrcepit , ^ fefinxitno-
minatum in tliis litteris, an liberetnr,
15 Solvens Portatori Chirpgr.tphifine exprejfione nomi-
nis, viiigo Pagaro, Itberatur.
16 De LJttcris credentialibus commendatitiis , quando
folvens caritm vigore liberetur , vet alias habeat
obli'iatH'n fcribentem.
17 Solvens vigore Infintmenti,vel titterarum , qud, in
fe verg. jmt , fed Girata fit falfa , titrttm tibere-
tur.
Et de catttela recognofcendi in hoc propofito Charaile-
rem, tbidem.
fidcjutTionis naturam , dc qua ad rcm noftram 18 Solvens, vel confignans pecuniam ,feu remfamulo.
De Marin. refol. i:;'^. lib. 1. Pacion..de locat.-eap
64. num.u. &fiecjq. Rot. dectf. 783. corarn Merltno
& alibi quotidie.
FLORENTINA PECUNIARIA
PRO CAPSERIO MAGONi£,
CVM MAGONERIIS.
'A R G U M E N T U M.
Difcutitur amplc materia,an Capferius tc-
neatur cognofceve pcrfonas , quibus facir folu-
tioneSj itaut debeat , vclnonrelcvareBancum
atit alia. perfonit fottttt mitti per '£>ominum,quando
libereiur.
19 Notarius, cui quis mandavit perfchedutam , ut re-
ctpiat obligationem Petri , an fi tifferens illam fche-
dulam non fit 1'etrus, de alicjito teneatur.
20 Capferiimunus, fj o^cium quale proprie ft,
21 Mercatorum fides, & iudtctitm quando attenden^
dum in dccifione Caiifaritm, remiffivi.
22 Capferius Banci privati folvens Creditoribtu non
veris, an teneatnr de proprio.
£t qnid de Cap/erio Banei puhiici , Vel Ofticii , qui
folvere non folet abfque figno, vtt mandato Supe-
rioris, nitM.2'^.& 25.
24 E.vaElor Collectarum tenetur dumtaxat exigere ]ux-
ta -/lotulam dehitorum fibi traditam , non autem co-
gnojcere, an ttltfint debitores.
27 Procuratori
V
De Commercio & Mercatura Difcurfus XXIV. gp
27 procuratori fotefl opponi, m ojlendat Tnandatn?n ad
exiijeridmn.
o
£t cjKid [i agatur de folutione iamfaUa , an hona fidei
excufet folvemem (ine oftenfione mandati , ibi-
de rn.
28 Ne^ativa 7iondicitnrprobata,mfiperexclMfonem->
tojfibilitatis in contrariton.
29 Negativa exiflenti& alicHJus perfomt, in loco qHomo-
do prohctur.
30 Citatio Partis reqniritur in probatione negaiivs..
DISCURSUS XXJV.
QUadrangularis fuit controverfia , de qua
agitur in 1>ifcurjn prarfenti cum tnbus fc-
quencibus. Cum enim in loco , quod tx^/<3^o«<j
Florentia: nuncupatur , & cujus meminit Cardt-
nalis De Luca de Jiegai. difc. ii7. mmero i. §.
ciim antem , Rota dccij. 44. Jub num.^. verf tertia,
posl ZMff.de legit. proccf. confueverint ad efFeclum
fupcrintcndcndi Jaboreriis venx ferri folicx ple-
rumque extrahi , & defumi ex Infula lluae , five
Principatu Plumbini , nec non ejufdem ferri
pofhTiodum elaborati venditioiii , ac diftraftio-
ni a Magno Duce prieligi , & deputari unus , vel
duo Miniftri , qui vulgariter nuncupantnr Mago-
nerii, de qu.Efl;u,& lucro pro certa rata partici-
pantes , & ulcra cofdem Magonerios alii adhi-
beantur Miniftri fubalterni , & infcriorcs , &
fignancer Capferius.aliique Juvenes pro cuftodia,
&infcriptione librorum ad eamdem Magonam
pertinentium ,nec non extrahendis, recipiendif-
qii • f--rrammibus , & exadione illorum pretii fo-
licitanda ; cafus prsbuit , quod inter ipfos Juve-
nes quidam Alexander ex pluribus deliftis in fuo
munereperpetratis extitit in pcenam ultimifup-
plicii damnatus in contumaciam.
Verum quia pra: ca:teris criminibus , & quibus
fifte per earKiem contumaciam confeffus , feu
convidus remanfit , illud erat , quod quamplures
pecuuiarum fummasferraminum diftradorum a
particularibus Bmptoribus , & artem Florentiz
exercentibus , ut appellant, «/«' Lanciai, exegcrit,
& in proprios ufus implicaverit , five difperferit,
necnon etiam nomina Vehiculariorum , feu Nau-
taru-n pro eorum merccdibus , aliorumque Cre-
ditorum confixerit , dubitari contigit , Pri-
mo contra Capferium , qui folverat falfis , &
fiftitiis Creditoribus , an ipfe teneretur refun-
dere male folutum ; Secundo an pr^difti Ern-
ptores , five Lanciarii per folutiones fadas Ale-
xandro remanfiffentliberatijTertio denique, an
Magonerii eirent imputandi de culpa ejufdem
Alexandri ab ipfis prxeledi, & toIera'i , itauc
tcncrenrur damnum refarcire Promotori Fifcali
pro parte M. Ducis defuper infiftenti.
Qiiamobrem Ego in principio ad fcribendum
adfcitus pro parte Lanciariorum, deinceps etiam
(ciim nulla adeflet indompatibilitas ) calamum
reaffumpfi ad inftantiam ,tum Promotoris Fifca-
lis, tum denique Capferii , & late utrinque venti-
a latis articulis , definitum pofl:rem6 fuit , Lancia-
rios fore abfolvendos , fubfecuta condemnatione
Magoneriorum adfavorem Promotoris Fifcalis,
necnon in certa parte , ( in qua forfan aliqua fpe-
cialis ratio afTifi^eret , Mihi tamen ignota ) con-
demnationcm fubiit Capferius : Unde Rcfpon-
fum illius favore edirum , & cum quo e^ iam pro-
cem in fenfu Veritatis, (pr^fcindendo a prxdidis
circumftantiis, qn^ Judices impdlerc pocueruuc
ad partialem, uc fupra condemnacionem,) conce-
ptum erat , ut legicur infra ; Et fiicce(r,ve in aliis
DiJcurf,bH> annot.bunrur alia Refpoufa edica pro
Lancianis , & refpcdive pro M. Duce. feu ejus
PromotoreFifcaH, qu^ paritcr retenco eodem
lenlu Ventatis prodicrunr.
Prifuppofito in Laao, quod fccundum con-
fuetudniem inconcuflam , loco mancLui in fcri-
pns.quod in quibuilibet Oliiciis, & Magiftrati-
bus per Provifores, aut Superiores dfngi folec
Capferio, fiveCamerario, antecefibres hodierni
Capfeni retinuerincpronorma, & mandaiofol-
vcndi Librum, in quo per Miniflrum ad id depu-
tatumadnotabantur partita: NauIorum,&: Vedu-
rarum,quodque Vedorcs, & Navicularii ad effe-
ftum airequendi folutionem Librum prsdidum
in loco palam expofito , & plerumque prxfcnti-
bus, ac videntibus Magoneriis exhiberent Capfe-
rio, ifteque deinceps loiveret quanticatem Nau-
lijfeuVedurs iihim exhibenti , juxta quantita-
tem ponderis ferraminum, & refpedive merce-
dem in eodem Librodefcriptam.
Non video, fub quo pntextu, ncdum juridico
fundamento moicftari valeat Capferius, qui ad a-
mumm ica prafticavit , etiamfi probaretur in op-
pofitum ,quod perfons , qux prarfatum Librum ,
feumandatum exhibuerunt,forenc fuppofitje , &
fifticix ; Nam ciim hodie non agatur de qu^-
ftione , an , & quando folvens altcri , quam vero
Credicori liberetur, ex quo nec Creditores funt
in Caufa, nec Capferius erat debitor alicujus ,
fed fimplex Officialis , folumque de culpa in ejus
munere commilfii redargui valeat , hinc qucmad-
modum, nifi fervafl'et fulicum praaicatum ab ejus
Anteceflbribus, dici pollet in culpa, ex trad. per
Burfat. confiL 193. nHrnero 44. ^oltdor. Rip. d^
miiur. temp. cap. 12. nmnero 21. P^/w. Nep. allev.
57. nnmero 25. Mart. Medic.decifSenen.^6. num.J.
& 8. cum aliis in noftris terminis per Rot. coram
Bick dfxif 6^6. num. 27. &fc^c/. Ita e converfo
4 dum confuetum Officii fuiadimplevit , de nuUa
culpa valet redargui , tefte Bart. in Lfe pigmr^,
§. ult.nmn. l.f.de ptgnor. ait. late Cuttier. prail.
^HxJi. lih. 5. ^»^7?. 29. nutn. 22.(^24. Jrias de Mefa
Var.refoL lib.i. cap. 45. num. 3. verf. & ideit , Felic.
de Societ. cap. 22. ex num.z. cum pluribiis le^cj. R^ta
GenHen.decif-yS.num.j. & admittit Rotunojira
coram Btch. d. decif. 6^6. num. 29. verf. & e con-
5 'oerfo; & in fpecie de eo, qui reftituit CJuxta con-
fuetum ) pignus non vero Domino ,fed pcrfon^
fuppofit^ 7/?fy«;<r. lun. qu&Jl. for. Hb.i.^u£jl62,
num 6. verf. accedit.
Hsc itaque exuberarent , quia circa ferieni
culparum gratis impidain pcr unurn ex Defen-
foribus Magoneriorum in tjns Informatione,non
video, quod illse habeant ullam fa<fti fubfiften-
tiam, & fatis omnem maculam , & fufpicionem
expurgavit Capfcrius cum injufta retenrione
peribna? in Carceribus , & jaftura cjus Officii ;
6 unde prsecer gcncricam pra;fumptioncm , quac
fcmper ftat pro exclufione culpx , ad trad. per
glnJJ'. & Scribentes in L fi cjuis ex Argentariis, <j. fn.
ff. de eden. ^ in Lfed etfi damnurn ^.\. ff.de peruL
CraVet. conf.i: i, nurn. 18. e~ lorJiL ^^. hnm. iv Cy.
riac. contr. 268. t.um. 18. &Jeej. TegaJ. refoL foren-
f^ap.^. num. 59. cumfeqq. Prancifc Ptihn. confult.ii,
H 3 »«;/».
3
9^
Anfaldi De Anfaldis
nHmerolS. Fxlic. ieSoeiei. cap.zi.ex mmer.^.cum
fe.na. Pacion. dc locac. cap- 29- nnmero 66. fuperac-
cedit , qiiod (i in aliqucm errorem prolapfiis elr,
provcmcx jurta credulitace , quam habuit erga
Alexandruin ,quem lcgitime rciipcuralle dcbituin
Naulorun , & Vediirarum fopponcbat , abfque
7 eo , quod valcat in aliquo objurgari > fi Hdcm
fuam prxfHtit illi , cui propriam Magoncrii acco-
modabant , ex ijs , qua: in proxima matcria
faiorum Ordinum tradidcrunt M.indell. (onf. 462.
pcr tot. A.idt». ad enmdem conf ^. titt. C. iAinat.
Panorm. refl. 2C. nurnero 14. & ^r>(i glnj]. tn i. Ti'
tiefundns , f. de condit. & demonfl. Cancer. Var.
par. I. cap. 22. numero 22. '^erf. pro cjuibin cum fe^q.
& concordat te.vt.in /,Ar?etum , ff.coinmod &i cuin
eo Rom.tn. conf 415. nutnero 11.1^ ii.quibus in pro-
pofitoaddi poflunt Aie.v.confil.\zo. ntimcr.i.hb.'^.
'J{tiin.conf.\')0.numer.-].Ub.i.tde>n Handell.conf. 542.
mm. 3. Coft.tn trat}. aut fciebat , ific.ceni.2. difl.
^^.ttHm.S.Guidopap.decif.i-JS-pertot. (jiurb. de.ify<).
numero 20.
Nec advcrfatur unicaoppofitio , qitrc ficri vi-
deturper Judices in hac Caufa , fcilicctquod te-
nereturCapfcriusrecognolcereperfonas,quibus
folvebat : Siquidcm objcaijm iftud non fuit
ufque diim roboratum uUa A.uhoniate , qux id
dicat,namp!scitatusDefcnlor in tota ejus In-
formacione difl-unditur pcr rcgulas generales,
an Capfeiius tcncrctur de levi , vel de lcvif-
fima culpa , cum fimilibus ; Quatcnus veroperti-
net ad illum punctum.vidctur folum indicallctam-
8 quam in propofito loquenresSccii.dir Commerc. &
Camb. §. 2. <rlof 5. rtumero 541. De Ltic. ad Frarich.
decif ?o4. numero 7. Scd ifli longe aberrant ab hy-
pothifi , in qua verfamur. Alter vero ex Scriben-
tibas pro eifdcm Magonerijs in ejus voluminofa
Informatioiieairumptum ifbdminime probavit,
folummodo rcfpondere contendens Authoritati-
biis , qui ex hac partc allegabantur.
Etfane.difficilecrit in pradi^lis terminisadin-
venirc Dotiorem tale qnid requirentem in Cap-
ferio folvere confueto ad normam libri , feu
maadati alterius Orlkialis ad id prieledi , cum
9 hic recognitio perfonariim fit undiquc impradi-
cabilis , ncc apta fraudibus obviare , ut pcrfpi-
cue demonftratiim vidi in Italicalnformatione,
qu^ incipir , Dalli Sigmri ^iudici , itaut fuper-
fluamappareatcvidentioresafi\;rrerationes,inter
quasprxcipue urgct illa , quod fi pro folvendis
duobus , tribus , aut qu.ituor fcutis oportuilTet,
C utplerumquc contingcbat j vocare Teftes , &
for^nare fpcciem Proccilus fupcr rccognitione
perfonx vilis , & mcrccnarix , commercium
Capf:E rcdditum fuifTet imprafticabile ;Undea
Iof)ruori congruunL ca , qua; de Jure in propofi-
to Norarij paffim habemus rccepta, nc tencatur
cognofcere contrahcntes,cum alioquin nimis re-
ftringcrecur potcftas rogandi Inftrumcnta in folis
pcrfonis pcr prius cogaitis, nam ex hujufmodi
reftridione fcqueretur , illa rogarinonpofle inter
Rufticos , Mulicrcs , & extrancos , ut per h.cc
vc bapoft /». Andr. tn addit. ad Specu/at. tradit
Ver/nig/io/.CB)tfil.zSy nutn.i.&i firmat Ruin. conf.1%1).
numtr.1i. iib. i.quem fequitur , ejufque verba re-
cenfct De Lu'a adGratian. difccpt. 497. numer.-j.
Verf. t>erhclle Ru'n. Gratian. decif. March. \l6.num.
I & fe^/]. & fignanter numero 4. & 5. &late ibt-
dtmScofpa in addit, & prsfertim numer. ^.er y.qui
omnesadducentesillamrationem , quia alias id
procederc non poflct , nec poflet frequentari
li fcriptyra , concludunt , fatis efle , quod No-
tarius acquirac uotitiam Partium tempore con-
tradus eo ir.odo , quo poceft , fcilicet videndo
pcrfonas pacilcentes , & audiendo earum , & no-
mina , & pronomina , quibus afTerunt fe vocari,
& concordat idern Gratian. d. difcept, 497. nurr.er^
4.0)- d.decifiiLi. numero ^. /'etr.ijuper Rit. M. Cur.
rit. 128. itumero 7. q- r t.i66. nnm.i^.Laurent.decif,
Avsi.io-] .numero ^.tnfin.verf. cr pr^cfertirn , Burgos
de Paz.^d /. 5 TuuYi numero l;8o. &fe(j/^. Thefaur.
^uxft.fer.lib.i /jHncft. 78. nimero z.verffed hsc regula,
& nimero 3. Ctrvcc. difcept. 53 rmmero lo.Muta de~
cif.Sici/.^^. niimero Z2. Rotacoram Biiratt.decif. 2ir,
TiHinero vj.Q- dccif. 6z. numero 1. &feq.par.6. rec.Sc
Me lcribentc eadem Rot. in Romana Penfonis j^
Decembris 1684. §. non obflamibus , corarn Card. \
12 Matihxio , & de limili impratticabilitate adrem
noflram tcflatur Card. De Luca de Credit. difc.62.
numero i^.uhi loqucnsdcitde publica, inquitnon
eiTc procedcndum rigorose cum Gapfcro , vel ejus
Miniftro ob moralem impofribilitatem cognofcen-
di tot manus , & tot perfonns.
Coeterum , nc ita ficco pede videamur pertran-
fire , & ad hoc , ut jufti exprimantur termini , in
quibus Doihina hinc inde iaudats inrei veritate
procedunt , opportunum eritpiures cafusdiftin- 1
guere , agnitcque illo , in quo verfamur , patefa- i'
cere , quod fine imaginabili hsefitatione Caufaex
hac parte rcddicur in tuto.
Pri.r.us igitur caius eft , quando agitur de ali-
13 quo Procuratore eionginquis partibusadvenien-
te , & quicritur , An , fi pra^lcntet folemne
cceteroquin mandatum Procurz , debeatdoce-
re fe efle illum , He quo cantat mandatum : & in
hoc cafu, ( quem fatemur efle didimilem a noftro,
( excepta tali quaii fimbboleicate rationis , uc
fra ) receptum eft non tencri , ad doftrinam Bal-
di in /.fiijuaper caii^mniam 22. numero 'j.Verfutimo
inducttur , C. de Epifc. dr Cleric. & hic cft cafus,
de quo propric peragit Boer. decif 1544 numero i.
2. & 3. fequitur Stracc.de adjeii.pnr./^./^utfl.i.num.
10. Scacc. de Commerc. cj* Camb. d. i.i.gicfj.^.numer»
345. Rocc. de mandat. ntit. 44. numero^^.& & pofl
Viu.corr.m opin, 6.\6. Sabel/. infumm. diverf traO.
tom.S- liit. l\ §..\<).numero lyGoitn.de Procur.far.^,
caps-num.^^j.t^ 36.
Secundus cafus eft de eo , qui intercipiens
i^litteras , perquas Debitori, velTertio manda-
batur , ut folveret Titio , fefe Titium confixit, &
in his terminis«/« diftinguere folent, an illcde-
bitor , cui fuit diredum mandatum , effet gene-
ris , vel fpeciei , ut primo cafu non liberetur , fe-
cus in fccundo , & hic eft cafus , de quo traftat
Scac.d. %.2.g//>JJ'.'). nHm.-i^i. & 342. Alii vero in-
diftinde negacivam fententiam tenent , ut prae
cseteris Olea de cefl] /ur.lit.^. /jttift.g. n.2^.cirfe^q.
& hic paritereft cafustafius per De LMcad Franc-
decif 504. «.7.
Tertius cafus eft , quando mandatum de foU
vcndo libere fit , alio nomine non exprelTo , exhi-
bitori , fcu 1'ortatori Chirographi , & quem in
Curia nuncupamus Pagaro a chi portara il prefen*
15 /* ; & tunc nemo dubitat ,folventem Portatori li-
berari , ut cum Parbof. Tondut. Poflh. a/iifque eom-
probat O/ea de ceJJ. lur. d. tii. 5. 9.9. num. 2(5. cum
aliis de facili cumulandis, & congefti$per5<i^f//.
tru
De Commercio & Mercatura DiTcUrfiis XXIV. pr
<^o'"s , atit fraus Notafij , ipfenon tencrur, ff
aljus pro alio non a fe cognito fefuppolucnc ob-
]igationi , juxta dedf. 262. Finc.de Franch. tbiaue
f^infim)». diverf.traB. lem. '\.lht. S. %.if;.fub num.^i.
verfcjuod autem, ^ verfadvencndnm, & (akfupe~
riu. cu;n diftincftione tactum in '^Difcurfn 2,
Quarcum calUm fuppeditat dectf 282. numero
161. & 2. ejafdem Boer. in conrrarium allati , de lit-
ceris ncmpe commendadcijs , aut credentialibus,
qiiin etiam ad hoc , ut ille , cui diriguiltur,
confignet illitali nominato in praediftis cr^dcn-
tialibus hanc , vcl illam rem , live pecuniam ; &
tunc licet ffoffr. fub nuinsro 2. confulat eos ,cui
diiigantur.uc linc cauti ; atcamen , nifi mala; tidci
fufpicio exquilitate perfonac intercedat , non te-
netur debitor aliam facere diligenciam, fed rcti-
nendo licceras apud fe libcratur , uc prseccr Beer.
ftipcraddico lof Lndovic. (^ Vrfill. ad Affltct.cen-
fnit Anfatd. cenf ^^.nHm.^2. cir 45.& latius de hoc
generc litcerarum Credencialium plures cafusdi-
itinguendo , & quos fuperfluum ellet hic realfume-
re , videre ell apud Altimar.de nHllit.ruhr.w.qniefl.
22.<t num.ioj.cnmplunif.feqif.
C^uincus paritcr cft caCus de eo , qui littcras,
lyvel loftrumcncum in radice verum falfificavit ad
fui favorcm , facicndo ccffionem , Civi giratam
falfam , & quia concurrit primordium veritatis,
ubi Girata fit admodum benc confida , iit vix
charadcr recognofcerctur ab ipfomct fuppofito
Girante , iquitas fuadet , debitorem liberari,
uc judicatum rcfert Amat. H. refol. 20- numero
11. Pacion de locai. cap. ^6. numero 22. cnmfeciq.
& caucelam recognofcendi charaSereminpro-
pofito infinuat Vincem. de Franch. d. decif 504.
licec etiam in hoc cafu videacur &lea fe involvere,
Ut m de tit. 5. quAfl. 9. ex numero 15. cumfeqf. nifi
accipiatur in terminis Dcpofitarij , non Debi-
toris , ficut etiam autumavit De Luca ad Franch.
d,decif.70i^.num.6.
l8 Scxtus,& frequens cafus cft, quando quis con-
fignavit , vcl folvit pecuniam , auc rem famulo
alicujus , vel alii perfons folics per illum
micci , & quia cafusifte fracernizac cum quarco,
totum operatur bona fides , an fciliccc ille famu-
lus exhibueric cale fignum , quo confignacio-
ncrrT , vel folucionem faciendam e(fe prxmo-
nuerac Dominus , vel Credicor , five an folicus
eflec mitti etiam fine figno, icauc cx fadi circum-
ftanrijs juftiffimamconfignasfivefolvcnshabuerit
caufam credendi ; cunc eccnim induci libaracio-
nem , & facis elFe adionem cedi furcivam concra
famulum , communicer pcr Text.inl.fin.ff.quod
eum eo , ffr in l. cum qms 38. §. i. ff. defolut. cenenc
liald. conf. 131 lih. 5. GraJ]'. de cxcept, exc. 25. nu-
mero %6.Cancer.var. d. par, i.cap. 22. numero 24.
woptime Ofea de cejf.lur. d. tit. 5. qUitfl. 9. nu-
inero 14. (fr 17. quamvis inhoc cafu intret diftin-
^io inter depofitum , & debicum ,& interde-
. aue
Ricc tn addit. Novar.fuperpragm. i6.de AUuar.
Scopp. ad Gratian. d. decif 116. numero 11. Qr la
CHmJe^q.
Oftavuscafuseft.quicontineturinfidequam-
plunum Camprorum , qnse cxtitit in hac Caufa
produaai nempe de Capierfjs aHcui Banco , feu
40 Ncgocio, prspofitis , quivc non habciic aliam in-
cmnbenciam , quam recipiendi pecuniam , qusc
a debicoribus Racionis aftcrcur , & refpedive ex-
burfandi line aiiomandaco, quocies Creditores
cumlicteiisCatiibij.aut alio credico acccdunc,
& de hoc O.-Hcio loquuntur per Tex.in l.cjuidam 9.
'^Hmwula.rtos ,/. de aden. Rota decif. 3^8. num. 15.
& 20. corum Duran. & decif 522. numero 6.prope
fin.par. i.recent. & coram Ditnoz^t. lun. dedf 432.
numero n. & agicur in feriiis Difc. 45. Ecinhoc
cafii, quamvis retorquendo regulam addudam per
alcerumcxdd.Defenloribus-dicipoirec ,quodin
ii deciforijs non atcenduncur fides Mercatorum , ut
etiam lace animadverfum fuic i.ifra in Dtf. 72.
§. fin. Accamen poffumus admicterc , quod illi
non folvanc , nifi congnofcanc vel per fe , vel
mediance aliorum ceftimonio pcrfonas pro exa-
22 dione venieni?ts, quia ifti non habenc ullam nor-
mam fadi , auc mandati alcerius perfonx ad id
pra»eled£ , uc adpraefens.
Nonus dcnique , ( ccetcris omilTis ; , & no-
23 fter cafiis eft , quando agicur de Capferio alicu-
jus Officij , qui fine mandaco Superioris , auc ali-
quo figno alceriuspcrfonaeadhocdepucaca-nec
obolum folvic, nec habec incumbenciam , proiic
in cafu proxime prscedenci , recognofcendi
fiibfiftenciam , auc veritatem crediti , fed fo-
lum infpicic fignum j & mandatum prsdidi De-
putati , & in his Cerminis nemo dixeric , quod
ille ceneacur facere alias diligentias circa re-
cognitionem perfonarum , vel Crcdicoruin , fed
eamfaccre debec alcer Miniftcr ad id depucacus,
24 uc in propofito Exadoris Colledarum , quod fo-
liiin teneatur fervare normam exadionis fibi prs-
fcripram in Qijincernetto , eciamfi alius eflecde-
bicor , abfque eo , quod debeac ipfe aliam cogni-
tionem defuper adhibere , qua; ad eum non ipe-
dat , fcd ad Scribencem in dido libro , feii Quin-
cernecco ,dccifum TcknThefaur. dectfi6^.num.'j.
quem laudat , & fequitur Antonel}.conf.^<).vum.2.
Ec in hoc habemus pradicum excmplum in
Vrbe in Banco S. Spiricus , & Monce Piecacis,
nam Capferius , habito figno , vel mandaco Ra-
tiocinatoris , libere folvit exhibenci illud man-
datum , feii fignum , nam fi quod peccatum com-
mittitur , committitura RatiocinaCore , qui de-
pofirum regulare , vei irregulare ex Olea ubifupra 25 hebeac invigilare cam circa crcdicum , quam cir-
num.x-^.fj- feqq.De Lucaad Franch.d.decif 304 nu.
1. & 2. Amat.d. refol. 20. num. i^^&feqq. Card.De
Lucade Credit. d.difc. 68. numero 26. & 27. & £\-
milcmcafumferic7?)irpMr./;'^.i g«tf/?.62ubi excu-
facex jufta caufa credendi Hebrium , qui pignus
refticuerac Nuncio falfo.
Sepcimus ( quamvis extra materiam cxadio-
19 nis , & folutionis , ) eft cafus de eo , qui manda-
vic Nocario pcr cedulam propria m.inu , uc reci-
piac obligacionem fidejurfbriamPecriadfuifavo-
rem.fcd ille , qui fe cum cedula prifencavic , crat
perfona diverfa a Petro ; & in hoc , nifi probetur
ca perfonam ,non autem a Capferio , cujtis Offi-
cium camquam nudi fadi reftringicur ad obcem-
perandum illi mandaco,veI figno,ucprxcise di-
ftingucndohabecurin decif.-j-},. numero 29. par. 12.
alias corarn "Biih. decif 6j\6.fub nufnero 2S. verf.
nam Capferius , Card. De Luca Itlr. 7. de Tutor.difc.
15. fub numero 12. & confonac de Credit d dtfc.
6%.fuh mimero 18. &'iatc adum fuit iiifcriiis in
Dife. 39.
Pocirrime , q:iia recolligcndo cafus omnes tam
pro , quim contrafuper/us animadvcrfos, agnof-
cemus in ratione ^ecidendi nos verfari extra
H 4 princJpium
9^
Anfaldi De Anfaldis
cafu
6 principtiim dubitandi ; nam Boer. m prim6 calu
fundarur , quia ille , qui produxic Initrumeii-
tnm , non dcb-bat aliud docere , nifi oftendcre
ipriimProCLi.atonum , uty/<^««w.8. ibi , ck»L.
noneQh neceprtum , ex qm 'yocHrawrimn erat au-
th,mxcii'n : Ideoquc ciim Vcttores , & Navicuia-
rii exbi'berent librum aurhenticum , non erar alia
^xig.-ndaprobntio , quoad idenritatrm perfo-
nse"; Nil facicnte circumilantia , quod Procur;!-
tor crat ex longinquis Partibus, quia ea durii
tics , qui ratio^ne loiiginquitatis confrontandi
perfouam concurrcbat in co cafu , contingcbat
etiam in noftro ob muttiplicitacem perfonarumi
fummarumquc ccnnitatcm. .
Et id , quod fubjungitur ab altero ex dd. Dc-
fcnforibus , nempe , quod dcbuiiTet Capfcrius ex-
petere, ut fibi oltend Tetur mandatum , & ^\ non
fuilVet oftenfum .tencbatur proceRari, nonlolum
non applicacur cafui noftro .dum per Navicula-
rios jam oftendebatur Liber , qui , ut diximusj
infervic loco mandati : Sed ctiam , quia con-
clufio liKC, qiis originalicer defccndit ex T.M.in
l.fjfus ntm 27. C. de fitrr. locum fibi vindicat
antequam fiat folucio , five inter folvere deben-
I7tem,& a(Tercntemfe Piocuratorem ,uc nempe
non p >mt ille compelli , niil doceacur de nunda-
to ; ac fecus eft , poftquam faSa repericur folu-
. tio , quia tunc adniiccicur eciam ju'la caufj cre-
dcndi , adTolucionem jam faftam fubftinendam,
ut rclatissx^/f.*'. M'>nt. eodemqi^e- Boer. diiYnv^mt
dtcif.ix6. numero 14. & decif. 450. mm. g.pttr.i^,
&in terminis probationis non exiftenrix pcrfo-
49 narum in allqua Civicate , vel Tcrricorio , quod
requiraturdifcuiT.o, &;cxpIoratioab eis,qui ver-
faci in loco poflunt fcire exiftcntiam calium per-
fonarum , pcr Text. in l. hoc jurc 10. jf. dc iicrhr.
oblirr<tt illius verba tranlcribcns cum Bart. Ro-
7n^n. C" i^aci.iti. Samtniat. conr. iy. num.Oo. praci.
jc pue dcficicntc Parcis cicacioixb, prouc iiic, omni-
no requiiica ad Rot. deof.pi. rintn. ^. par.z. re-
cent. coram Pcuiingero liec. 105. nnrncro 7. Nihilo-
minus ex ftipra hrniacis verfamur extra hselita-
tionem.
IN EADEM CAUSA
PRO EMPTORIBUS FERRAMINUM,
VULGO LANCIARIIS,
crM MAGONERIIS.
ARGUMENTUM.
Abundc; traclarur mareria , an , &: quaiido
folveiis ProCLuatori, ExaCtori , Tutori, vclaliac
pcrfonx putativx iibcrccur ; & an adiit difFc-
reritia, fi folvacur fpecies , vel quantitas , vel Q
de folutione appareat fimplicitcr per confe[fio-
nem dc rcccpto : Mandacum ad cxigendum
Tacion.de locat.'cap. ^.6'. nu.7,%. & ^9- &3nteeum debct cfTc Ipccialc , & dc fallcntiis hujus regu-
■ ' ^" ■ \x. Tacica Inftitoria cxquibusaftibusrcfulter;
& quando fokuiones annotatx in libris Negocii
inducant approbarionem receptionis fadtx 3
pcrfona miniis Icgitima.
Gratian. difcept. 505. num. si. & fec/a. fequicurC^-
rol. Ant. De Luca thidem in addit. fub nuin. i. verf.
difinqtiit. .
Addufta in fecundo & tertio cafu poflunt
omicti, quia fecundus fupponic , non fuifTe man-
datum diligenter fervacum,.& tertius loquens
de Portatore Chirographi quodammodo defervit
ad intcntum, ex quo juxta prxfatam confuetudi-
ncm Capferius folvere lolcbic exhibitori , feu
Portatoripr.Tnominatilibri ; Prout quartus,&
quincus , quia pcr cundem librum facis diccba-
tur Capferius habere licceras Credcntiales, & re-
fpeetive primordium veritatis , & certe fi recur-
fus h:ibicus fuilfct ad Alexandrum , ille pocius
auchorizaflecfiqua aderat , perfonarum luppo-
fitionem
SVMMARirM.
1 Occaftofcribendi.
2 Refolutio Cauf£.
3 Liberatio a debito in Itire efi magisfavorahilis, quim
ob/i<>a!io.
4 Mandatnm ad exigendum dehet effe sfeciale^.
Fatlit , cjuando recipiens folutionern palam , c^ com-
muniter repittab.ittir pto perfopa idone^ , nHme-
ro').
Exemplifica , ttt nn.feqq.
A fortiori adftipulatur fextus , quia (\ portanti 6 Solvens filio pecHmarn Patri debitam , vel Tmoripu-
aliquod iignum bene folvitur , muko magis exhi- taiivopectmiam debitarnpnpillo ,fiante crcdultta-
bcnti librum palam , & in prxfcnria cxterorum le Hberattir.
Officialiurr ; cumc|uc retcnto prididlo ftylo di- 7 Sohens^vehonfgnansfrurnentumei, quirtpHtaba-
cerctur C.ipfcrius habere mandatum, non de- tur Mimfier Annons^liberatHr.
bebat , nifi dolus probetur, in aliquo teneri de 8 Solvens Exadori putattvo Civitatis Uberatur ii de-
fuppofitione perfons, ut fuit fnprii. firmatum in
feptimo cafu : Et odavus jam longe abeft a no-
ftrachefi , & C\ prxparacis iucerrogatoriis fubji-
ciancur Campfores, quifidcm in concrarium ex-
hibicam cxararunt, faciie diftinguendo fatebiKi-
tur veritatem noni cafus , qui cft nofter pra:cifus,
& qui non vidctur haberecontradiftorcm.
Atque ex his , quando etiamconftaret de pra:-
tenfa fuppofitioneperfonarum, & ac fi non exi-
ftetent in rerum nacura , quam tamen non vidi
zgufquedum fulficienterprobacam per exclufionein
poCfibilitatis incontrarium ,ut oporcerct , tefte
/JetciiLin. de neg.it. rmm. 17?. Gob. confult. 87. nii-
rnero 37. Rot. decif 29- num. 6-]. & &feqq. par. 7.
rtc. & dectf. 1. rtumero 16. par. 8. & corarn Coccin,
hito cnm eadein Civitnte.
Amplia, licet defoluttone appareat per confeffionenu
de rccepto ejiifdem ExaEloris , «.^4.
9 Procurator conjHtntiu ad locandum non dicitur con"
Jiitutus ad cxigendum.
Prout nec conflitiitus ad vendendurn cenfetur conjli-
tiitns ad recipiendum pretium, n.io.
Contra, nurn. 14.
^t-jliiigue veihifjive, ut d. num. 10,
II Prociirntor ,five Ntincim tniffui ad monendutn dt-
bitorem nonpoteft reciperefolutionet.
Declara , ut nim. 1 2. (^ i ^
15 ay^andaturn datum ad aUurn praparatorium ceit-
fetitr quoque datum ad aHur/t neceffarto conjicuti'
vurrij.
16 Mandatum
\
De Commercio& Mercatura Difcurfus XXV.
16 Mandatum inducitur etiam in Adminiflratore^
^''mverficatn ex fcteniia, dr patientia.
tAmpH^i , id procedere in quocmn^iie Procuratore >
ihid.
Ij Mandatum cenfettir proro£atum , c^ extenfnm,
^u.tndo 'Trociirator illius fines excedit fciente , &
patiente Deynino.
18 Ratifcatio xqitipoUet mandato in materia recipiendi
folutioyies.
19 Solutto f.tUa Pralato intrufo, ^ tolerato tiberat de-
hitorein.
20 Debitor libcratur ,ft probat per Tefies folvijfe ei, ^ui
folitui erAt exigcre.
21 Solunoms defcripiio , ^ annotatiofaHa in libris in-
ducit approbattonem.
32 Mandatitm prdtfumptum , fcu commtfnis reputatio ,
quod efitis habcatur pro ExaClore ,fen Procuratore,
cjuomodo probeiur.
25 InJl'toria tacita ex ejtiibus aUibtts refultet , etiam
adejfectum obligundi Pr^xponentem, &n. 24.
25 Prapofito etiam taciie fieri poieftfolutio,
Et fibt hoc debent impittare Prxponentes, n.l^.^ ZJ.
18 Solu-to fatki de aliciua shecie Procuratori ptitativo
liberat folventem , fecus autem , fi fuerit foluta
^uantitas.
Declara , concliifionem non procedere concurrentz^
communi reputatione, i^uod ille talis ejjit Procura-
tor ,n. ?2.
29 Solutio fatla Procuratori ptttativo ut liberet folven-
tem, debet effe vera, non autem apparere per con-
feffionem de recepto,
.Amplia, idem effe, etiamfi mandatum fuerit verum,^
expreffiim , ^uta nec fujfcit confeffio de recepto,
num- 7Q.
31 Rot. decif. j6. pofl; fecundum vol. conf. Farin.
reprobatur per Oleam.
Et late explicatur per Urfell. & alios, nitm.^.
35 Confejfio de recepto fuffragatur infolutionibus minu-
tis , & de ratione-j.
36 Confeffio de recepto etiam relfeHu quantitatis fuffi-
cit inter Mercatores , cjuid^juidfit , fi Procurator
fuerit eonftitutus ad certa, o" particularia nego-
tta.
37 Mxceptio non numeratd ptctenia, non efl allegabilis
inter Mercatores.
38 Mercatores recipere folent ^uietantias in calce lit-
terarum ab luvenibus.
59 Confeffio de recepto fa^la per Tuiorem illegitimum,
fed palam reputatutn pro tait , liberat folven-
tem.
40 Sententiam impugnare nonpoteft , qui fe fundat in
tlia.
41 Soluito reiie fit illi , cttrn quo fuit contraUum.
tyfmplia , etiamft recipiens ejJetFr^do, vel folvens
fciret, pecuniam ad aiium if)eB.are, n. 42.
4} Procurator ad imponendum Cenfnm , Qr exigendum
illiusfruclus, non poteft illum ffonte retrovendere.
91
fecCaufs infpeaionem in tres partes diftinxi
cum tot ,„ fubltantia forent objefta , lcu ftm-
damenta
quibus
.. ... nitebantur Scribcntes nro
ret fufficiens mandatum , i{,c tacitum , fivc ex-
prelfum ad recipiendas folutiones ab iftis Em-
ptonb„s.feu dcbitoribus ; Secundo, quatenus
a^rmanve an ex .juo folutiones pr.dk no^
appa.cbantpromajon pnrte annocat. in hbris
Caplern, obllaret folvennbus cenfura Text tn l ■>
C.deconven. Fifc. dtbtt. Itb.io. ■Jen
utrum cx facti circumftanriis aliquis
io deiiique,
emeroc-reC
.0
DISCURSUS XXV.
Uemadmodum in prajcedenti 'Difcttrfu
enunciatur , confultus ab initio pro parte
Lanciariorum , qui Clavos, & ferramina Magons
coemerant mcdia:ite ,utplurimum, traftatu &
conclufionememorati Alcxandri, an fcilicet ipfi
Lanciariiremannncnt libcrati pcr foiutioncs fa-
d::is in manibus ejufdcm Alexandri , cum quo
concraxerant; Hinc , ut fdciliiis veritas erui pof-
dolus ,n eifdcm folvcncibus , ob quem pe^rfrui
non portent comr. odo libeiationis ; cumQue
plures IJ. CC. refpondences pro Maeoncriis va-
navermtinmodoomandi, feu promovendi ea-
dcm tna objeda, oportuit unicuique ad partes
fatisfacere : fcd ne oriatur aliqua confufio , & fe-
mel dida , vel prifuppofita inucili tranfcnptio-
ne repecancur , in hoc Difcurfu colliguncur ea.
qusdida fuerunt in primo arcicuIo,& «« /,^..
habebunturhinc inde dedu6ta fupcr aliis arcici
2 iis,quorumomniumdcci(io tandem favorabili-
ter emanavit pro Lanciariis.
PRIMUS ARTICULUS.
t^« Alexander haberet fttffdem mandmtm
tmttm , vel exprejfnm ad redpiendas
foluttones , de qutbus amtur.
Affumens itaque primum articulum , five in-
Ipeftionem , dicebam , indubitaci Juris eflb,quod
adefFadum,ucdebicor folvendo plenariam for-
tiatur hberarionem , fufficiat bona fides , & jufta
credulitas , ut ille , cui fafts nofcuntur folutio-
5 nes,h3berec mandatum tacitum , vel prsefum-
ptum ; cum enim Jura magis inclinent ad libe-
randum , quam obligandum , ad Text. in l. Aria-
nus^6.ff.deaa.(^ oblig. cum concord. pct Seft:
decifArag. 204. num. i. ^ 2. Salgad. in Ubyr. Cre-
dtt. par. 2, cap. 9. numero 115. Hinc quamvis regu-
4 laritcradexigendum fpeciale mandatum fit ne-
cefl^armm ,/. exigendi C. de Procur. AHolin. refol.
71. rtum. 16. rjr 17. Thomat. decif.z. num.i^. 'l{ota co-
ram Gregor. decif 139. num. 3. & 4. ibique Add.
num. 7. O-coramTamphil. decif i^i. num. 5. «^,5,«*
pamer Add. num. 15. Attamen fuperabundac ,
5 quod ,ile , qui recepit, palam, & communiter re-
putaretur perfona idonea , feu Procuratoi ad re-
cjpiendum pecunias , juxta Te.vt. expreft. in l. eJHs,
qui in Provincia Hl.f.fi cert.pet.pr in l.fi^utsfer'
'vo.ff.defolnt. cum cseterisad fatietatem per Fer-
migliol. conf 285. num. 7. Gratian. difceptat. 505.
numero 11.^ 74. Saigad. in labyr. d.par. 2. cap. 9.
exnumero 7,3. cumpturr. fequent. Graff'. de excepi.
exc. 25. numero 91. Cyriac. controv. 330, nimeroj.
Coft.in traSiat. aut fciebat q;c. ceni. z.dift.^^. nu.').
& num 8. & 9. Pacion delocat. cap. 36. num. i^.&
11. Card. De Lucade Credit. difi. -sS. nu?ncroS. Kot.
decif ^66. nnm. 2. pa-. 2. rec. & decij. 161. num. 11.
par. 4. tom.-. & decif 781?. numero 6. coram Duno-
5 2.eto lun. qui omnes plcrumque excmplificant dc
folventibus filio pccuniam Patri dcbiram , vel
dc folutione dcbica Tupillo , faa.ique ei, qui pu-
blice pro Tutore reputabatur , ut etiam tenuit
eadem Rot. coram Cregor.dec .ju num.j. ^dec. 6^9,
num,^.
P4
Anfaldi De Anfaldis
rwit. 7,.p*r.x. ree.& decif 278 »«»»15. pofl Cenc.de^
Cf«/. cum quibus , fnperaddico Birv. Cjiriac. dr
Thoinat procedic <-J^ell. ol^ferV. for. I^^o. nume-
ro 26. Sc de conlignacione ciijurdam frumcnti
7 fatt.iillijqnipliblice habcbanirpro Miniflro An-
noiiarCivicacis Bononiar, Roi.decif. i9i.)iim.6. cr
l.par. j^. tom.z. ree.il de folvence debicum Civi-
tati inmanibus iMius , qui palam cxiltimabacur
8 Hxattor ejufde-m Civicacis , licct in rei vcritace
calis non foret, Cohel/.ad Ball Ro>i.,\egim.cap.z.^.n.
iS.De Angel.de CoHfefl.lib.-^^.qut^i.l.n.:^').^^ coete-
ris in proj>re'Vu refcrcndi s.
Quod aucem Alexander palam haberecur pro
Prociiracore , (ive perfona idonea ad recipien-
das foluriones , icaut caufaverit & folvcncibus
ju^Um crcdulicacem, & bonam iidem, penes Mc
maxime urgebic ponderacio , quod idem Ale-
xander intcr ccecera prxcife forer prscleftus ,ac
deputacus ad promOvendas , ^wk follicitandas
exadtiones ; Qi^iainvis cnim fupponerecur , quod
exinde bona non efTet illatio circa faculratem c-
f xigendi , admftar Procura:oris conflituti ad !o-
cinduin , qiri uon idcirco cenfecUr conRitutus
ad cxigendum , zdText.tn.l. i.^.igitnr prapofttio,
tOjf. de exerc.aB. RoVit.conf -^uper tot. & de prjepo-
Cko ad vei^di^ndam Romttn.fin^itl z^snHmero i.Ni-
ger. de exec, rei )ndic. cap. 7.^. 4. nttmero qi. cum
difiinftione tamen,de qua Ol/art.^iJl-fedic decif
58. numer.zj. & i^i.tJf-l aif co ifidi.V)z. nmn. .\. &
II magisin terminis.videlicctNunciJmilTiad com-
tnoaendurndebitorem , quod folvens illi nonli-
beretur, videretur elTc Texi.in Lfimeacaufa ii.ff.
commodat. ibi , commodatam rem ijyfij]:is , (jui re-
feteret , (■«■/» rerepijfet , aufugit ,ft 'Dominns ei dari
\14fferat , Do>f}inoperiji •,ft commonendi cattfa miferaty
vt ^eferretur rcs commod.ita , ei, cni commodata efl,
perrjt , quod & tbtdem notavic^/o/I Salicct. Bart.
a/ijjtte rc\ati pcr Hermofll. ad Lopez.. l. ^.glojf^.
tit. 2 par K. ntt. 2.
Nihilominus advercebam , refponfionem pro-
11 cedcre , quoties ex folo mandato , feu dcputatio-
n«' ad follicirandas exaftiones prxtend.^retur ju-
ftiticari fufficiens q'ioque mand.itum ad recipi-
cndum , adcout ex hoc folo capite Lanciarij fa-
tagerent liberationem obtinere;fecus autem dum
hu jufmodi circumftantia adduccbatur pro uno ex
ad niniculis bonam fidem , & judam credulita-
tem indiic<rn:ibus , & pricipue in materia Com-
13 mercij, juxtaquodrepiign:.re viderur ,quodquis
deberet dc mandaco Superioris non ad unam par-
ticularem perfonam , cui fucrit aliqua fpecies,feu
res commodaca , ut ell: cafus iu d. l.Jimcacaufa ,
fcd ad has, vcl illas Apochccas cranfcurrere, &
admoncredcbitores minucatim ut piurimum fol-
vcre confuecos , & non poiret polka eafdcm mi-
nucas folutioncs avolencibus immediate recipe-
14. rc , uc iii durioribus rcfpondcns ad pr.xcicata e-
xempla dc xquitate faltcm ,fi non de rigore , Le-
oi:ci'J. decif Feryar. 1S5. num. ').c^feijq.&c ante eum
Stracc.de tJ^ ercat.tic. mundat. tjtmer. z^^i.crfecjq,
Cancer. v.tr.refoLpar. 2. cap.i^. tiiim. 92. <iJli .'gon,
decif Litcen. J4. num. 12. Add. adGregor. d.decif
159. nuin.S.Golin.de 'Procitr. par. 2. ctp.i.fuh nu. 20.
Verf. (J- an Procnr.itor , De Luca ad Franch. decif.
699. nitrn.^^.zJHart.iJ^edic. d.dccif. 58. ntm. 16. 'r
fe<jc]. .J>1{ ,»nf.d.co>ifult. 192. nurn.z. & fccjn. ubi ,fub
mm.';- per rcgulam Text. in /. fi defwidus ^.fin.ff".
t^deProear. inquit , quod mandatum ad pMspara-
torium , five antecedens intelligitur quoque da-
tuni adomne id , quod regularitcr coufequitur,
Hot. derif i^^- nu;/,. 6. apitd Cetx.Ae Cenjib. (jr de-
cifl-^-.num.z. par. 17.
CcrtiiiS i(b locum fibi vindicare cenfebami
ex quo non agcbatur de uiia,vel duibus exad:ioni-
bus.fcd de propemoduui innUmcrabilibus,ac pro
niajori partedelcripris , & rclacii. in hbro Capfe-
rij cum fuccclTiva approbationc kib iliis verbis,uc
dicicur , recv contiwn : i; etcnim limplcx iion re-
i^clamacio junfta cum lciencia, & paticncia fac
e(l ad induccndum mandaium uc in fpccic Ad-
miniflratoris Univtrficacis polV l^urpurat. cr De-
cian. inciuit C^t ant.de tacit. l:b. 7. tit. 7. ntme-
ro lo. & in quocun-que Procuratore per Text. tn->
L (jiti pariter ,Jf. mand. comprobac Ludovic. Alfer.
cunf u. nittn. i%.o-feqcj. & confcrunc tradica in
17 propoiico Procuratoriscxcedentisfines mandati
per Alex conf '60. nnm. 12. Ub. 4. Ruin. cenf. ^^./uk
mim. 20. Lib. i. Mant. d. tacit.d.ltb.j. ttt. 15. nurn,
50. BorelL in fiimin. decij. tom.l. ttt.66. numero
442 Ruh de Valtd. legal.cap. i^.numere 54. CT j^.
Sitrd. deiif. 209. numer. S. ver/. mfi cor/let , Reti
decif.ioi. nimero 24. par. 12. rec. Quanto facihtis
milicare dcbcc , ubi pcrannocationcm , ac rcpor-
tacioncm folucionum factam ab Alexandro in
libcis Capferij refulcabat fcicncia indubirata ,
quod idcm Alexandcr folitus forct exigere , &
ob id quoque oricbatur ratificatio cuicunique
igmandato cequipollens , ut fcrme in iftismet
terninis ponderavit Senatus Sabaudii apud
Fah. in Cod. Ith. 4. tit, ^7,. defin- 19. cum thi an-
notatis , & confonat opcime Man/. coyfidt. 11. n«-
mer, 15. verfimmhfortiiiSt & d. confuii, 192. «a- ».
6. cumfeqcj. Michalor. de fratu par. 2. cap. 48.
num. 15.
Acque hinc , fi folutio fada Prilato intrufo,
19 fed tamen tolerato , liberat debitorcni , ex col-
led;is per ^iex. conf 120. num. 7. iib. 5. Crot.conf.
24. nmner. 14. Ancharan. Liin. ^Udfl. famiL lib, a.
<^Hii/t. 31.WMJK.II Cyrtac. d. contr. 330. num. 6. Sal-
gad.tn tabyr.d.par.i. cap.g. ntun .1,6 . & ■^j . &firo-
la communis leputatio comprobata per Te.les ,
zoquod quisfolitus eflet exigere , & fimilia ilego-
cia cxpcdire reputata fuic idonea in d. decij. '^66.
par. z. rec. alias decif 214. nim. 2. coram ZJbald.
Profedo Mihi non vidcbatur negari pofle iftud
21 folicum ad liberandos debicotcs fufiRciens , ftan-
te dcfcripcione in libris pradidis , juxta in fimi-
li firmaca , de Procuracorc nempe cujufdam Mo-
nafterij per Grattan.d. difcept. 505. ex num.l'). cum
pliirr.jcqcj. De Litca tbidem tn antmadverfnum.i .(^
1. Sabell. in fimm. diverf tratt. to. 4. lit. S. §.. 23.
num. 3J.
Accedente in idem , quod Alexander pluries
cum cacico mandato , & approbatione Magone-
riorumreceperat foluciones liiterarum Cambij,
ac pecuniarum , qux debcbancur ab alijj Campfo-
22 ribus ; in quibus fanc circumftancijs emergere
communc.u rcputationem , tradit C<»r^.^. i«c4
de Credit. d. difc. 58. num. 8. quem laudat & feqiii_
tur^//f>- De Litc.td. animadverf. ^o^^.ad Gratian,
numero 2.infin. ubi de Creditore , qui folicus eftet
uti opera alicujns ad exigendum : Quodque
23 pluseit^ , fcicncibus , & approbantibus Magone-
rijs Alexander quandoqiie fupplevit munus Ca-
pfcrij , Clavos , aliaquc ferramina extrahcbat de
Dohana , ac conliguabac Emptoribus , & quo-
ties
De Commercio & Mercatura Difcurfus XXV, gf
tiespro folvcndis mercedibus Nautarutn , & Ve
hiciilariorum pecunise deeranc in Capfa, (ibi ta-
le oiius procurandi , fatisfa<9:ionem alliimcbat A-
Jexander mediante foincioHe facienda per Lancia-
rios ; Unde cum cx his omnibiis clara refultaret
34 Inllicoria , etiam quando traclarecur dcobligan-
do Mandantes , five tacice prarponences , ex do-
ftriua Sart. in i. I.§. MagiJlrHti num z.jf- de Inftit,
aEl. & in l.i. $. fainilia nomen tn fiii.ff- de i'Hblic, &
Fie£liaal.Grai.difcept. 6jJ. ««w.24. curn duob.fe^j-
^ttentibtti Cefl.de fafl.fcie>:t. cr ignor. insJieH^ 4j.
nnm.2. (jr 5. Rot. de Societ. Aiercat. noi. 50. num.
100. Capic. Latr. confult. 75. nurnero 17. Scopp. ad
Cratian. decif. Aiarcb. ol/ferV. 112. nitmer. 10. cr 11.
muito facilius caufari potuic juiia creduiicas ad
eftcdum cxcufandl , liberandique folvences : uc
25 cnim ait /. C. tn l. ctim mandato itifin.jf. de Minor.
impiitari debet hoc Domino , t]ui tali comjniftt ftta ne-
gocia , idi^.te & Marcello placet , & , ut fubdit Iu-
lianiis in t. qui hominem , %.fi Titium infin.ff. defo-
lut. nam. ts , ^ni omnibus neoocijs fuis aliquem prx-
l6ponii , intelligitur etiarn mandare , vt Procuratori
folv.tnt , unde & in propofito congruere carmen
Ovidianum,
*7 tleU patior telisvulnerafa&n meii ,
primonuitC/jro/. M arant.asfponf^y exnti.^^. uf-
«jue adfin. & fignancer/i/^.WK. ^%.p3.r. 4, & faciunt
nrmata per Rot. coram Gregor. dectfz^^.nu.i.fj;' de-
etf ?79. ««. x.par. 4. diverf.
Non negabant in fuftantia Defenfores Mago-
neriorum lias propofitiones , quamvis de ccete-
ro procederenr cum generalitatibus ; feddupli-
cem tradere contendebant limitationem , pri-
mamnempe , quod tunc falvari valeatadus Pro-
i8 curatoris putativi , quoties folvitur certa fpe-
cies , feu res particularis , fecus autem , quando ,
uc in prjefenti cafu , traftabatur de pecunia, feu
quancicatc , juxca^e^«/Tquam magiftralemappel-
labant Rota ']6.per tot.pofifecundum vol. conf.Fari-
nac. quamque fequitur,& exornat Marefott.var.
tefol.lib.i. cap. 95. nu.i'). &feijcj. ubi allegat aliam
decifionem t?i Romana Falfitatis mandatorum 11.
Februar. 1598. coram Peregrin.&c Marefcottumhu-
dat De Angel.de ConfeJJ. libro j. tjumsl i. numer. 59.
Et fecundam , quod lunc folutio facfta Procura-
a6 tori putativo liberec folventem , quando de fo-
lutione conftat vere , & realiter, non autem , pro-
ut hic , per meram confeffionem dc recepto , uc
J^ex Scribentes tnl.2. §.fin.ff. fi cert.pet. Niger. de
exec. rei judic. d cap. 7. §. 5. wkw. JI. Pafchal. ^o
patr.pot par. i. cap. 2. nu. 15. Pation. de locat. cap.
36. num. 46. &Je^ej. Gratian. difcept. 20. numer. j(5
&fe(]ej. Manf. (onfult. ?i8. riHm. jj. Surd.decifzzg.
nwnero^^. & 34. tbiqiie Hodiern. numer. i. &feijq.
Capic. dectf. 16. num. 7. Carol. Ant. De Ltica in ad-
dit. ad Golin. de Procur. p. 2. cap. i.fub nun,ero 12.
§. notandum, & in obfery. ad Franch. d. decif.6i^^.
num. 4. T{ota decif.io6i. num. 4. corain 'Pania jux-
ta Ludun. imprej]. Imtno Si quod hoc miiicabat e-
jotiam in vero , & exprelTo mandato , ut patet ex
plerifque mox cumulatis , & dixit eadern Rota de-
cifgii']. nuTA. <,. coram Seraphin. & decif. 80-»«. 21.
par. 10. Ac proptereaquantb tbrtiusin mandato
tacito , & prxfunipto, ut profequitur Carol. Ant.
De Lucaad Goiin. in loc.mox. alleg. d.^.notandum
propc fin.
Vcrum ad primam limitationcm etiam cum
Slfenfu Vericatis refpondebam, prxdiSam decif.-]6.
poflfccHndumvoi. cenfil. Farin. ia primis exprelfd
reprobari per Oieam de cef lur. tit. 5. ^u.<fi.^. nn-
mer. 14. & pra^fertim ««]?«.& in omnem cafum il-
52lamnonloqui adnoftram hypothefim, ubi forec
quiftio de Procuratore communiter ita reputa-
to , dum eadem decif.cwsins refpondere Soctn. &
Curtto Iiin.fub n. 4. infin.h^c ait , nec contrarium
tenc: Socctn. & Cttrt.fupra allegatv , cjuia Itquuntur
tn cafutn c]:io ^uts communncr^utt reputatus negocio.
rum gefior.aut Procurator Crediioris,Hiamquc de-
jj ctf m hunc fenfum explicat Vrfii. cond. legai.^j.
nurnero 50. Cumque ulccriuspra;did:a«i<?67/. Uindel
tur in doc-trina Caflren. in i.fi. Procuraton ff. dz_,
condia. in deb. ponder.ibam , quod ipfemet Caftr.
in alia /. qtti hojninem , §. finulio ,ff. defoiut. pro-
priam dilrinctionem fiibdeclarat,«: limicat, quan-
do debitor habucric juftam caufam credendi , fi-
cuci conciliandoCrf//rf«.cum C^/^w.demonftrac
«J^andeli, ayf/b. conf 462. num. 3. quem in ter-
minis folutionis quamitatis , non fpecici fecuca
eft Rota coram ZJb.tld. d. decif 214. tium.2. alias de-
eif.^66.p.2.recen,t.S<. inindividuo fuperaddito Graf.
de except. & coiJaudandopr^diftam decrf. -j^.poji
Farinac.&c alteram coram Vbaid. fub eadem limi-
tatione, & declaratione procedit Pacton. deiocat.
d.cap.36. n. 19. 20. & 2.1.
Ejufdemque irrelevantix dicebam fecundam
iimicationem ; Nam prifcindendo , quod Cohell.
3^ Si .^ngej. iim z\kg2Lti/u.praft>b num. 8. loquuntur
exprefie de confeffione de reccpto , ibi , Si tamen
confiteatur foluium efje Vntverfitati , quodque i-
pfamet quotidiana experientia non patitur,uC
Fa(5l:ores,& Exaftores aliena negotia gerentes
55 necjueant fub hac forma debitores liberare , alias
cnim in qualibet minima folutione opus eflet con-
vocarc Teftes, & Notarium , & plus expende-
re in rogitu , quam importaret folutio : Quamo-
brem fi ex hac ratione mandatum , nec apochae
fingularum folutionum folent in hifce rebus re-
quiri tefte Fabr. tn Cod. d. lib. 4. tit. 43, defin. 19.
multo minus poni merentur in controverfiam con-
feftiones de recepto, quibus ufi funt dimitterefol-
ventes ipfiMagonerijinillisetiamfolutionibus,
quas non impugnabant , controvercendo folum
eas , qu2 vel ex accidenti , aut ex incuria, aut cul-
pa, & fraude Alexandri non fuerunc in libris in-
fcriptx.
Sed pro mco judicio corruebat amaritudo ,
3<5quia , quidquid foret in particularibus Procura-
toribus tacite vel expreHe conftitutisad certa,
&particularianegociacxtracaufamComn-.ercii,
ut erant termini , quospercutiebant Authoritates
fuprainoppoficum relatse; certum Mihi videba-
rur, quod cum agebatur, jiixta plcnius firmata
inDifc.feej. de puris negociationibus , hinc prop-
tcr publicam fidem, ejufdemque Commercij li-
bertatemfola confefnode recepto exuberaret ,
37itaut admifllim appareat , quod nec interCam-
pfores fitallegabilis cxcepcio non numeratse pe-
cunis, ut camdcmrcgulam per Defcnfores Ma-
gonerionim in oppofitum generaliter adduftam
tempcrando ait laf in lege tjui pecuniam nuraero
6ff.ficeri.pet. ubi commendac <7/(j/y/«j«/. verb.
^rgentariorum in §.fin. zAutherit. defideuijf. (Ve-
fembec. conf. ?i. numero 13. Mafcard. de probat;
concl. j6i. nurnero 4©. er 41. Vrfili. adtyiff.ia,
decif. IIO. nurnero 6. Graff. dc except. cxcep. vlt. nu-
mer.ii./nirig/iol.iih. ?Jing.S6.niim. 37. & cum Rot.
Genuen.
96
Anfaldi De Anfaldis
Gennen.decif.Hm^. ^-Tondut. refol.avd.par.
2 ctp. 167. ««w. 3- & ^acis conUabat ex ditU de-
decif. 214. ■■i»m. 1. verf cjHod eo maoj : coram Vbald.
33 ubi de avlo Mercatoium recipicndi quietantus
in calce lictcraruni ab Juvenibus Ncgociacorum
■ fine alio ordine Principalium ; & in durioribus,
- quod, infpeita bona fide, confcfTio de recepto ta-
59 cta per Tucorem illec^itimum.palani tameii,& pu-
biice fe gercntemprotali ad eftcdum libi-ratio-
nis induccndsfu^Sciat, inquitalijs cumulacisi Ro-
mdecif2^o.ti.^2.&z-,.pay.i9-^ ^ ,, r v / • /■/ 1 1 ' •
Ccccerum rupcraddcbam gcmuias alias reipon- co/Jven.hijc. dmt. llb.\o. an locun) haocat in con-
fiones omnem adimentes difficuitatem , unam traclibus t^^eftis cx caufa ncgociationis , & mer-
nempe ,qu6d cumfccundum pcrpenfaintcriusin cimoni) ,c^ de ciufdem /. rcqnifuis, & limica-
DiA.27-er^^-P'-^^^'-'"dcreturdariadycrsusLan- lionihus. Principis hona,an , &.' qiiando gaudc-
riirirts tamauam Emptores rel turtive perlecu- . ., . ,,' ,. _.^ ' n ,-
c anos tamqudm ^'H f„n,l-me>irnm ant pnvikiJ;io hlcali : Fifcus , & Piinccps , an ttu,
tionempreciij&adluinccH-cctum tuudamentum t ^ _ - ^ . . ,,' t , r>.
confticuerctur fuper fcntcntia condemnante Ale- ancur cxemptione a Gabcllis pro rcbus adveais
xandrum , in ea litteris expre(Tis tradebanir , cxcaufanegociationis , & quid dc Clericis. Sub
eumdem Alexandru:ii eff-ftive recepilie iokitio- voc abulo Armtmdiarum , quid vcniat : Plura de
IX nuT)i. 8. uf^ue adfin. par. u. & prius habctur a-
pud Cenc. de Cenfih.oiml}. lO-^.tiwn.Jf^. (S" fe(jcj.\ih\
alias anignatrationcsdiftcrencia;, fc«: lequitur Sa-
hell. injui/nii. diverf. trcElat. tom. 3. litt.M. j>. 4. »•
14. circafi"..
IN EADEM CAVSA
ARGUMEN TUM.
Examinatur lato calamo Tcxt. m 1. 1. C. dt
eadem rontcntia expnmcbatur , ex traditis Rot. cacionis uucrprctatione
coram Curd. CcrrodectJ. 9i,\ Mtrner. Ij. verf effe^,
autetn, & concordac l,'oer.decif ^o6:m.i.& s.cam
aIi;s/»rffa/iH;.w.ii.tor^w /^m/.& prius ^^«/^758.
nu. 6.cor,im Duiivz.eit.lun. C~ decif^i^. nii.^. coram
Card.Cclf
Et alteram , quia , uc advertebam cum Vermi-
aliol. d.cotif 285. n. 8. controvcrliapro majori par-
• ccreducebacur ad easlbluciones qua: apparebanc
fada: , & reccpcs correlpe6tive adClavos, & tcr-
ramina per Lanciarios immediace coempca ab
ipfo Alexan. proindcq; rede iidem Lanciarij po-
4ltuerant folverc, fcu liberationem reportare ab 5 f'/«" remlariter eH exempttts a folutiene Cahel-
eo, cum quo contraxerant, ut uno ore firma- ''"
5 VM M A Rl V M.
1 Conftilentes cjuornoAo fe gerere dehettnt in Caufis , iiu
cjmhus habeant interefje Principes Sttpremi.
2 Fifcalia litra , vel Prit/clpis cjumam proprie dican^
tur.
3 Princeps dicitur J^eipublics Maritus , & de rationct
& efJeUibtts.
4 Annona , an , & quando gaudeat privilegils ffcali"
btu.
marunt Siird.conf^-i.ninn.^. Bellon.lHn.confil.6^.
ex nitm.'. ufquc ad 6.Nigcr. de except.cap. 1. ^. 10.
nnm. jo. er 51. Cyriac.contr \2^. ntim.i.Man.Me-
dic. exam. 41. nii. 5. & 6. Pnlm. Sen. confklt. 47. nu-
mer. 47. & Nepos alleg. i?3. nii. 13. & 14. cumfccjcj
nbi aliascoacervat, RotacoramCavaler.decifia^']
U.
6 Bona Principis , & Fifci an diflinguantnr, ex ^uo ad
iffus ff>eUem jtire privato , Velpubltco.
Etanfit differentta in materia qdiofa ,faVorabili , vel
indiffrrenti , nton. 7.
8 Bona patrimonialia Principis ^ti&nam effe dican-
tnr.
fitim.i. & coram i.
Vbald.dccifz^^.num.u & decif. 9 ^ifcta, & Frinceps regulariter mercari tion fo-
29;. numer. ^.pof^. Cenc. de Cenf.b. & decif 74. n
5. pofl Mcrlin.de pignor. & in recentior. decif ^12. n.
2. mfin.parte 4. & decif 541, nit.i. par. 17. & decif
224. nii.^.par. 19.
Idque adco verum, ut ifta propofitio militet,
, &rK commiinitcr reccpra, etiamii ille , qui rcce-
lenz,.
pic foluciones , cxcicillcc Prxdo , ac ctiamri foU
ves nonignorafleccardcm pecunias ad alium per-
tinerc , ut profequuntur Sttrd.conf iso. niun. 108.
d- decif.22(). num. n. Canccr. var.rcfol. par.2. cap.
10 Fifcus , (fr Princeps pro rehus e.v caufa mercimont)
nongandent irnmiinttate a Gabellis , nec privile-
gitsfjfcalibtts.
Cofitra, num. 29.
Dcclara , ut nitrn. ?o.
-._■- r^ ,...:- „„^;M(T;.t- Pr,-f!n . !ir rriiinfi (nL II Clertci pro rebui cx caufa negoctattonts non gnHdent
immunitate a, Gabelli^.
12 Armandin ^u&nam fint , & de Varijs intelleUibtU
ifliin vocahuli, (ir n. 13. 1415. & \6.
6. cv niimer. 37 cnmfeciq. Salgad. in labyr. Credit. 17 Arinandidfumpt<tpro Armis,(y Armamentis debent
par. i. cap.2-].exmim. %J,. cttm fecj^. ialma Nep. itttelligide Armamentis ad ufimpttblici Belli.
d. alleg. \^.l.fiib numero\6. Leoncill. d. decif 1S3. w. 18 Arfenalia an veniantjub nomtne Armandiarum, &
7. Add. ad V.uratt. decif 2. num. Ig. Rot. dtRa dc- fint de Regalibus Principis
cif 2y2.num. 8. pofi Cenc. de Cenfib. cr decif 154. n. 19 /itsprivativum vendendt regulariter efl deRegalibm
21. p.ir. 8. rec.cfr decifioi. fub nii7n.\i. par. I2.quid- Principis.
■ ■ j:-:- Dcclara , titnum.2l.
20 lusprivattvmn vendendi , feit Monopolia tjuand»
fint jtiffa.
22 Artifices unitu Artispoffmt prohibere , ne alii exer-
ceant illatn Artein.
25 Commttnitdtes ,& Civitates , httbent lusprivativum
fnrnandi.
4
quiddiccndum vcniac iii terminisretrovenditio-
nis Cenfus , quia tuiic cum (ic diltindum Capica-
:; lc ab annuo rcdditu , poccfi: quidem Procuracor
vi^r>re m;indati ad cxigcndum fructus recipere ,
fed nan valct cum eo rcdimi Ccnfus , etfi cum eo-
dcm Procuratorc fuerit ab initio creatus in
favorem abfentis, jnxta late firmata in decif.i-j.
\
Scti
DeCommercio &Mercatura DifcurfusXXVI. or
Sed illiui Appaltatores non hahent pnvilegtafifcalia:
nitm. 24.
25 lui privativum vendendi m fit de Regalibti^, atten-'
ditur fnb\eBa materia,
16 Ihs priviitivum fodiendi, pifiandi ,cum fimilibus ,
^uarefit de Regalibiu Principis.
ij Itti privativttrncjtiando dicatur fapere P^eHigal ,^
in <jHO proprie confjiat , (^ adducuntur cxem-
P^''- ...
28 Ftfcalt Privilegio non g,iudent res non nat£ in folo
Principis ,fed adve^A e.x caufa ?iegotiationis.
31 Princtpis placitum debet per omnes venerari tan-
(juam le.x.
32 Principis declaratio Venit obfervanda.
33 Appaltatoribns , o^ quandoque privatit communi-
catur Manm 'I{egia.
34 Ohligatio in forma Camert, Apojiolicix. qnam com-
mHnicationern priviLgiorttm trtbuat.
35 Privilegia firtcle debent interprecari , nec attenduH'
tur ulira id, <jmd coatinetur in littera.
35 Privilcgia fi poffnnt m altcjuo cafu verificari , nort
debent operari umveffaliter-
37 PrivilegiorUM communicati» ftriiiam recipit inter-
pretationem.
Et non e.xtendttiir tdtra cafum determinaturn, «,38.
39 Texc.in l.i C.de convcn.Fifc.debir. lib.io.^roff-
dit in debitoribus annuis, ^fixis.
£t ijuomodo ad normam tllius doceri debeat defolu-
tione,nu7n.^'^.
^rout e coifjerfo Textus in 1. omnes , §. adhaec, C.
de qiiadrien. pri-fcript. lo^uitur de debitoribus
per contraBum . & de di^erentia inter wmm, & al-
. terum Text. num.^o. er 41-
iifa Solutio in materia contraEluum cum Fifio non indi-
get regiflratione in iibris fifcalibus.
43 Privilegiorum fifcalitim communicatio intelligitur,
ubi ratio, Cr cau/a fit adaptabilis.
44 Trivilegii ratio ubi cefjat , privilegium nen fuffra-
gatur.
45 Solemnitates d. Text. in 1. 2. C. de Gonven. &c.
ande confuetudine e.xoleverint.
47 SaJgad. in labyr. Credit. par.4. cap.j. Ute expH-
catur.
48 Sotutionem bis fieri lura non patiuntur.
49 Fifcus dcbet priks excutere Camerarium , & Exa-
llorem, Q- in fuhfidium maiefolventes.
■.Amplia etiam (juoad fidejuffores ejufdetnCamerarii,
Vel ExaEloris, num. 50.
51 Fifcofu^cit remanere ftne damno.
'■■ DISCURSUS XXVI.
ARTICULUS SECUNDUS.
U^» , ex cjuo folu(io»es fa^a per Lanciarios non
apparerent aanotatx in libru Capferii, intraret
dijpofnio Text. in I. 2.. C. dc conven.
fifc. debit. lib. 10.
AGnofcentes Defenfores Magoneriorum ,
quod, juxta tradica in Difcurfii prxcedenti,
quoties vcrfarcmur in pura , & indifferenti nego-
cationc , folutiones fad:^ per Lanciarios eranc
undique exuberantes pro liberatione indiicenda,
convolarunc ad prxfidium Textui tn l. z.C. de cen-
•vcn. Fifc. debit. Ub. ,0. Sed Ego illum ad rem no-
Itram congrucre non pode , retcnto eodem fenfu
I Ventatis, cxKHmabam : Siqu.dem pr.mma prt
eflanone cum Bald. in conf.z.un fin. hb.i. vide-
hce quod cum cradarecur de re percinence ad
M Hecrun^Duccm PrKKipem meum Clemencii?
fimum non mcendebam Uhus Jura ponereincon-
troveiham „,fi ,nc,uantum ipfimec SnprenaPnn-
c,pes non ded,gnancur fponte fubmiccere ie.ibus
Pnnc.pacum ad monicum Imperaior.s ,„ /. \„^
vox, C . de legtb. cum fuis nociH. concord
Diccbam quod cenlura prccfaci Text. exprefle
loqucbacur dc dcbitoribus ipfius Fifci, requirens
idcirco,ucdebicoresejufdemFifci confiare fa-
c,a,,c dc foluconibus mediante regiftratione
tatta per Tabularium , aliiicjue folcmnicatibus,
de qiubus ,n /. pridiCta : Veriim in prarfenti
2 non poterat Magona inter Jura fifcalia recenfe-
rubr. C. de jur. ffi. cod. Lb. 10. ubi Bald. num. 12.
cum concord. ie-regrin. dejur. Ftfii lib.i.ttt.u
mm. 6. & 7. Cardinalts de Luca de donat. in Sup-
plem.par. 2. difc. 74. „H,n. 3. ad eftcdum , quod
Jura Ipeftantia ad Principem vere exiflant fifca-
ha , oporcet , quod ad eundem percineant uti
1 nncipem, five Cameram.ad quam referuntur ea,
qux Populus , feu Refpublica alfignavit pro pu-
blics Pr,ncipatus oneribus fubftinendis . ad in-
5 Itar dot,s,quam Mulierpro Matrimonii oneri-
bus adignat Marito , cui Princeps refpeftu Rei-
publics comparatur , at ait idem Tere<rrin. in kco
mox allegato i\um. 8. (^-/^^^. Mant. de tacit. lib. 11.
ttt.i8.nu,n.2. erj. & perhicfere verba repetic
Card.De Luca de Regal. difc. 44. «.2. ^3.
Ad prxfens autem cum Magona , licet fecun-
dar,o tendens ad utilitatem, & commodum Sub-
ditorum , attamen uti principaliter refpiciens
privatara adm,n,ftrationem , feu negotium Fer-
raminum de faao traderetur adminiffranda Ma-
gonerns tanquamlnftitoribus, & Accomanda-
tarns fub exprefia mencione Negotii,& adufum
mere mercanciIem,quemadmodum legebatur in
4 Capicuhs eredionis ejufdem Magons ; ceflabac
proinde terminus Fifci , ejufque priviiegiaada-
ptar, non poterant huic Negotio , ut in forcio-
ribus loquens de Annona , ejufque Officialibus
late comprobac Card. de Luca de TUoal. d. difc.
44- p^rtot. plemmme otiam Epifiop.^Rocca feled.
'^'/P!"->;f-^ap.7i. ex num. 38. ufcjue ad 48. Ec
5 ob id Gabella de eifdem fcrraminibus exfolve-
batur, quod neuciquam concigilfec , fi cradaretuc
de h,s. qax pertinerent ad Fifcum Jure veri Pfin-
cipatus, & Fifc, , per Text. in l. locatto, alias hci~
tatto 9 §. Ftfcusf. de reaigal. Card. De Luca de^
Regahb. dtfic. 4?. num. 8. & melius difc. 57. num. 4.
Saminiat. contr. 2j. num. 17. cum reliquis , de qui-
hus fupra 'Difc. 2,. num.i<^.
Adversus ha?c objiciebatur per unum ex De-
6 fenforibus, qiiod hodie fublata fit diftcrentia bo-
norum ad i ifcum uti publicam crumenam , vel ad
Pnncipem jure privati fpedantia^quod etfi pof-
fet concrovcrci , ex his , qui cradunc diftinguen-
du A^enoclo. conf 201. ante num. 2ji. verf ^uarto
dtcuntur, Surd. dectf 1. num. 10. cum cscens apud
Marifconfitlt.z-ji. w.^.adhuc id admitcebam.addu-
cens ea , qux ex Spartian. in fita Adriani , &
Plin. lun. tn Pattegyr. cajcerifque erudirisScripco-
nbus, & noftris Neotericis docent y«. Barbof.
I in 1,1,
9S
Anfaldi De Anfaldis
in I. upar.l.f.fel. mdir. exnum. g.cumfeqc;. ArHA-
y* in Cod. lib. lo. tu. i. de Iur.fif. m ruhr. tx nH,m
10. cumfeq^j. vcrum quidquid eiret dc fubdiftui-
dione , quaai facit idem Barbof.ubifupr^Jiib n. ii.
*, verfcceteritm, aii fcilicet: rcfpcau privilcgioi-uin
rp.dariadhucdebeatliibjcctamateria, aiifcili-
cet exiftat tavorabilii , utpote refpicienspubli-
cam utilitatem, vel potiiis iiidiffcreus, aut o-
diofa , prxmonebam , quod liic forent intelli-
gcnda de illa ccnia fpeciebononim Priucipis ,
8 quxnuncupantur FatrimoniaKa, live qui Prin-
cepsobtinct ex fua proprietate , vcl profpera for-
tuna, vcl etiam h.Ereditario tirulo , fecundum
diitindioncm BaU.in conf z-]i.num.6. liba.Car-
din. Ti*fch. ittt.fconcl. i^i.mm, 2. crfetj^fentibus
Cajiren. cenf \o6inm.-i.lib. I. Bcfin pracl. tit. de
Fifco nttn. }. Franch. Marc. decif y,'^.par. i.qui-
bus addi poterat Menoch. d. eonfioi. ««w.127. &
fe,jcf. ubi quinque fpcciesbonorum Priucipis a(Ii-
gpat , Amtya in Cod. d. lib.io. tit. I. de lur.fifc.in
rub. nnm. 19.
Sed quateniis pertinebat ad Magonam , prae-
fuppofito , ut fupra , quod ad Principcm fpeaarer
ex caufa privatse ncgociationis , de qua quar:a
fpeciebonorumnonloquitur B.ild.ntc aitj mox
relatati nullatenus poterant lcges , Sf privilcgia
A Fifcalia adaptari;Cum euim ncc Fifcus , ncc Prin-
ccps uti Princeps foleat mercari, ut ait Bart. conf
22(?. ctnafin. verffed Fifcus lib. i.Donati Ant. De
Marin. ad Reverter. dectf 548 ///& n. 6. verf & ea
tji ratio ; Hinc proinde non obftante przdidita e-
xemptione , qua gaudct Fifcus , & Princeps a Ga-
bellis , Fifcus , & Princeps in matcria negocia-
lotionis, &mercimonij filcaii non utiturprivile-
-rgio, prifataque ceffat immunitas , ad Tcxr.
- ibiquc Scribentes in / iiniverf, G. de Veciigat.
Rolan. conf.6i. numere i^.iib. ^.De Marin.ad Re-
'jerter. d.decif 548. numer, 6. verf.namfimercare'
tur , cum alijs per Card. Dt Luca de Regal. d. difc.
44.numer. 13. & rursus idern De Marin.ad Re-
Oerter. decif. iJJ.fib numero 7. verf ratio detifio-
ms.
Ec exemplum ponderabam e(Te in perfonis Ec-
clefiaflicis , qua: etfi ab omnibus oneribus exi-
ftant immunes ob privilegia exemptiva univerfo
11 Ordini Ecclcfiaftico attributa; fi tamen bona
poffidcant gratia negociationis ,,aut Mercaturx ,
tale nequeunt allegare privilegium , ut eft Texiits
in [lcmentina pricfenti , ibit^ue glojf.Verb. non nego.
ciandi , de Cenfib. & in cap. qmmcjUam , verf quas
nan canfa negociandt , eod. tit. tn 6. Natt. conf 1^9.
iiumero 4. Scapp. de Iur. non fcript. iib. I cap. 19.
fub num. j. verf.fecUf autem , Grajf. de ejfcR. Ciertc-
efeil. .?. nttmero 178. Bellett. difcuif Cieric. par. i.
$tt. de exempt. a muner. publ. §. 4 nim. i. Card. De
L:ica de Regal. difc. 70. fub numer.i. verf data e-
vi>n^ , & itb. 14. Mtfceli. difC). num. 19. & difc. 8.
mm. 9.
Er quoniam , ex eo , quod traftaretur de fcr-
raminibus , magis ingcniose poriiis , quam folide
ad effctflum rcfcrendi Magonam inter tifcalia ,
fcu Rcgalia Principis , dicebatur , quod eidem
IjMagonx congrucret uomen Arrnandtarum , de
qi.iibus loquitur Text. in cap. i. quafint Regal. Pe-
regrin.de fur.fifc.lib. utit. i.rntmero i.^. Refponde-
bam , nemincninon fcrire , quod barbaru n iilud
li vocabulum non folum varios habebat intcUeftus,
Vijspublicis, ut per Andr. dt Ifern. Matth. do
AJJiicl. o~ aiioo apud Sixtin. de Regat. iib. 2. cap. I.
t4««w«n> 2, Alijs verocenfentibus elfe Vedigai ex
Armeucis Animalium pendendum ut ex Aivarot.
ffern. c^ Afflttlx profequicur iixtin. d\ lib. 2. cap. I.
nnmero 4. Ripoll. eod. tratl. de Regai: cap. 7. nntae-
ro 7. RoJenth.ii. defeiid. cap. '^.co>uiuf. 19. tnprtna
litt. A. & !ate etiam dillcrcbant Cuivm. tn iexic.
de verb. feud.ii. verb. Armundtx , Larath. in Thea-
tr. feudai.par. n. diiucid. ^^). Boreil. de Reg.Ca»
thoi. pr^tflant. cap. 61 ex num. 1. apud quos aiij quo-
que tribiiunrur uitelledus , & prx coeteris,t]uod
Armandise conveniant illi implicito Vedigali *
quodfolvicur Principipro licentiadelationis Ar-
mornmi
At dato erianl ; quod luberet acciperee Ar-
16 mandiaspro Armaiiientis, juxta fenfum Peregrtn.
de Ittr. Frfc.HbifnprA , reflectcbam, nihii idhjbe-
re commune cum Magona,ubinon cuftodicban-
tur Arma publica , ut lunt proprie rAnnene , lcd
conficiebantur , diftrahebanturquc Ciavi , alia-
quehujusgeneris ferranienta pei puruni ncgoci-
um, & mcicimonium: tuncque Armandise lub
^7hac nuncupatione acccpta- dicuntur de Regali-
bus Principis , quando agitur de Armis princi-
paliter deltinatis ad propulfandos hoftes Reipu-
blici, fiveadulum publiciBelli, &hoceft,qiiod
rccenfendo (ub hoc gencre Jusdeligendi Miliie.s,
Duces , & Capitaneos cxplicat , & intelligit idem
Peregrin. de iur. Fifc\ d. iib. i. tit. I. r.ur/iero 14.
Cregor. Tholofan. de Repttbi. itb. 9. cap. i. numero
15. Borchoit. in cap. itnic. tjtidfunt Regai.fub numC'
ro 21. verf aiij denti^ue , Sixttn. de Regai, d. iib, 1.
cap. I. numer, 5. &feq^uentibus Calvin. in lexie. ubi
fupra verf. aiij deni^ue , Rofenthai. defeud. d. cap.
5. concl. i^.verf. aiij opinantur , Larat. d. par. ii.di-
lucid. 45. ex numtro 5. cumfe^^. lo: Oithe Tabor.tn
Armarnentar, Jnflician, diffitit. 2. de exarmat. capi
4. numero 5. pfopcfin. verj'. eaqne Armamtntaria ,
Maflrill. de Magifirati iib. 3. capi 10. nu. i6o.&
feq^ucnt. Fiz.z.an. de mandat. Princip. cap. 17. num,
icj Marin. Rumeiin, ad auream Bui. Carol, par. 3«
dtfert. ^i.theef.11. & omnium plenidlme Boreil.
de Reg. Cathol.prsftant. d. cap. 6, nurner, 2 ubi fi-
hn&mtr fitl; nu. 17. ex eadem ratione ufus publici
18 Beili fub hoevocabulo comprarhendic loca quo-
que Navalia vulgo Arfenali ad id principaliter
deftinata.
Explofa hac fimilitudine , five objedione ,'
motivatum fuit , quod cum Magona haberet Jus
19 privativum diftrahendi ferramina , ex boc ipfo
jure privativo cffefla fuerat dc Rcgalibus Prin-
cipis, juxta firmataperGWeof. reffionf Fifcai. 10.
numero ^^.Card. De Luca de Regal. difc. I17. »«7».
7. & 8. Addito , quod dubitari non poterat de
validitaceiftius Jurisprivacivi , feii prohibitivi,
aone alius venderer , cum hujufmodi Monopoiia
exjuxtacaufaetiamde Jure Divino permiccan-
cur , ex (jitjallin. de umv. ncgoc. itb. i.cap- 7. ex
numero 2. lace fsj^larcjuard. de fur. Commerc. &
Macat. iib. 4. cap. 7. per tot. HaJJiierus de Mona^
poi. cap. 10. a au 2". Koiierius de offi''- ] uridico-po-
iiiic.iib.2. cap. i8. fofeph De T{ofa confuit . 70. nu. ij.
cHm2.fe<^tf. 8iin dividuo OfficinaE (erri Carpz.ev.
decif Sa.voH. 4. num. 12.
Verum de facilirefpondebam, propofitionesi-
ftas veras elfe in abftrafto.fcdsEquivocumftare in
volcncibus aliquibus illud intelligi de amanis ai applicacione; Aliudquippc<;rac,quod Jusprohi-
bendi
De Commercio & MercaturaDifcurfus XX VI. pp
bendi tanquam fpecies Veftigalis eire de RegalL
biis,aliud vero.qiiod exercencescum juftaPrinci-
pisconcertionetale jusprivativumad mcru mer-
cimonium , & lucrumde Jure gauderent privile-
gio fifcali : Primam etenim parcem propolitionis
rirmant folum Galeot. & Card. De Luca fuperiiis
allegati , fed quoad fecundam non potcfl: laudari
Doitrina , qus id dicat; vidcmus ecenim,quod
japafTimin totoOrbe unaquique Ars exercct pri-
, vative certum Mercimonij , vel Opificij genus,
- itaut liceateidemUniveriitati, velhominibusde
. illa Arte , cundis interdicere , ne idem opificium
- exerceant , juxtatradita per Cabed. dedf. Luftt.
158. P^r. 1, Berlich. iS.per tot. Caren. rcfol. i6i\xa-
: pon. difcept- 262. concl. 5. ex numero 27. nfc^ne ad
. fin. cum reliquis addudis in l^ot. 11. ( quod efl:
, Marcelli Severoli Praelati in Curia ftudio,& Juris
peritia perfpicui ) iwprejf. pofi decif. Rembold. &
hic eit cafus , de quo loquuntur Carpz.ov. & alij
fuperius in in oppoiicum relaci , ac pariter recol-
. ledi in praditlo ^'oto pofi Rembold.uhi mentio quo-
que fit de Carp7j)V.
, At quod liujulmodi Artifices , qui ex confue-
tudine , vel exprivilcgio Principis habenc iftud
. Jus privativum , gaudeant prxrogativa Fifci , vel
. ejui privilegijs , nemo dixerit j numquamve nof-
« citur pradicatum ; Et de fado Communitates
etiam fubdits in vim prsccitatx confuetudinis,
vel privilegij habent Jus privativum furnandi>
- tefte Card. De Luca de Regal. difc, 6\.numer. 4.
. & ^\em\xs t/ilphonftyyf odit.in ^.Plebifcitum duhit.
■ /^S./nfiie.de Iur.nat.gent.c^cii* Capic. Latr.confult.
. Iio. numero 25. e^ 24. Sed pariformiter inauditura
*4eft , quod vel ipfsCommunitates , vel ejus Con-
. dudores in minuta venditione Panis > Fifci gau-
, deant privilegio.
Qiiin etiam refpedu ipfius Principis reprje-
. fentantispublicam perfonam , feu Maritum Rei-
aj blicjE attenditur fubjedamateria adhoc ,vt Jus
privativum ab ipfo exercitum dici polTit de Re-
galibus , ut ex : gr.contingit in diftributione Salis,
& hi funt termini , quos percutit Card. De Luca
de Regal. difc. 105. nwnero 14.(^15. Etexiden-
jgtitate rationis hoc ipfum congruit fodinisMe-
tallorum Cupri , aut ferri, quia nimirum Princeps
racionabiliter hsEC omnia fibi applicat , attento
quod illi dicuntur redditus certi , quos natura
produxit cum ubertate,ad hoc , ut idem Princeps
hiijufmodi emolumenta in publicos ufus applican-
do abftineat d majoribus taleis , & colledis erga
Subditos , & ita per indiredum finguli dc eodem
beneftcio naturse participent , ut pulchre animad-
vertit pofi: Covarr. tJMafirill. ^ Capiblanc. Car-
dinalis De Luca de feud difc. 2. num. 'J.Sc remiffive
ad t/4ffliEl. Borell.de Reg.Cathol.pr^ftant.cap.^.nu-
mero 27.
Ac denique iftud jus privativum cenferi po-
teft de Rcgalibus , quando , retenta in Principe
»7 eadem figura publica , pro oneribus ejusdem Ma-
trimonij politici fubftentandis aliquid plus fupra
pretium verum coir.mune , ac naturale exigit d
recipicntidus quandoque eciam invitis , ut acci-
■ dit in Sale, & generaliter in pulvere Brafilico ,
feu Tabacco , Aquavitis , Charra , cum fimilibus,
quoniam in eodcm exceflii ftat proprie Vl digal,
. & jus Regalix , ut inqait Boffub tit. de f^ethgal.
numero 4. Borell.de Reg. Cathol.pntfiant. cap.i'^. ex
mm.z.cumjeqq, Capic.Galeot.d.reffenf. xo. num. 39.
& fe^t]. ubi fuh numero 41. cum pra-dido Bof.
<?/;7.f^«f ,exemplicat, quando rescommuniter fine
ahoextruifeco laborerio.vel induftria haberi pof-
fer pro odo , vel decem , & Prmceps jubet,quod
vendacur duodecim , vel plus.
Ifta aucem omuia reddcbanrur extraneaa prs-
feiui rhelc , cum totum confiftcret in induftria,
ven.j cnim ferri ab Infula iluae traduci folet , po-
fteaque elaborata miuutacim diftrahi per purum
mcrcimonium , proindeque ceflabant ad evi-
28dentiam rationesnuper expenfse ; immo & alia
fubcr.it limicacio , videlicec , quod ubi illa tes
non nafcicur in folo cjufdem Principis , fed adve-
hicur gratia ncgociandi , non intrant fifcalia pri-
legia , ad Tex. in d. i. umverfi , C. de Fetitgal.cum
a.Vi)s fupra s.ddu&.\s.
29 Neque contrarium firmare advertebam in pro-
pofito exemptionis a Gabella Ruin. in conf 89.
nnmero i. lib. i. quem fequi videtur Surd. conf.
239. numero 6. OmiiTo etenim , qucd reproban-
tur a Donat. Ant.De Martn. ad Reverter. d. decif
^o5^^.nttmero6.verf ejuidejHid contra;UH non di-
cunt, quoci Fifcus mercimonium exercendogau*
deac privilegijs fifcalibus , fed ad eftedum prsefa-
tx exemptionis moventur exalia ratione , nimi-
rumiquia Fifcus locans Gabellam non intelligitut
locare contra fe ipfum , & hoc cft , quod etiam
excra noftrum propofitum contendit Guiell de^
donat. torn, 2. dtfc. \.fpeciai. 22. fub numero ij.immo
fubnurn- i^.cum Gwr/Kr.cxprefse fatetur , exemp-
tionem non defcendere ex aliquo privilegio , fed
ex natura tributi , quodqueiaon intelligatur Prin-
Ccps cedere contra fe jura Condudori. Cum-
que afferretur Petr. de Luna conf. uit.interdivers.
Sicul. lUufir. notabam , quod etfi ifte morc Con-
fnlentis fatageret impugnarey«;7r<irelatumro«y:
Bartoi. 0- Natti. , unica tamen forcior racio , qua
movebacur > ftabat in eo , quod Fifcus a princi-
pio qusedam Bifcotca deftinaverar ad ufum pro-
prium , & fuper hac primordiali deftinacione ex-
tra caufam mercimonij fundabac tocum conf uc
ex numero 2^.ctimfecfq.
Ecquia rurfusdignofcencesDefenfores infub-
fiftenciam hujus motivi promovebant aliud ,
nempe quod Princeps communicaftec privilegia
fifcalia MagonjE ; Non negabam Ego Principi po-
teftacem exadvcrfo ornatam cum regulis genera-
31 libus , nempe quod placicum Supremi Principis
canquam lex debeac ab omnibus venerari , per
Text. in %.fed c^ ^uod Frtncipi , Infiit. delur. nat.
gent. c^ civ. Bald. in .Attihent. hoc ampiius numert
10. C. defideic. Sitrd. conf ^Jl. numero 25.^ 27.
Cenc. de Cenf qitdfi. 64. numero 5. accedenCe prs-
32 fercim prjefuppofica obfervancia , fxpiufque fada
declaratio , quam pariterpro legeinviolabilifer-
vandam efle dicebatur , per Text. in l. ancillt.
C. de furt. f^aienvei. conf. 169. tx numero 2^. iih.
a. Seff.decif Arag. 157. numero 25. Rot.pofl difcept.
Contrtj dedf.sHfiib numer. ?. verf.ideo^ue , (^ decif,
101. num.2i.parte lo.rec.
Sed pundus ftabat in applicatione , quia noa
aliud per Principem fuerat Magonicommuni-
cacum , & refpedive declaratum , quam quod
ei competeret facultas procedendi exccutive,
& fimilirer , quod Magono in concurfu Credi-
rum dcberer priferri ; Ac non idcirco quoad aiia
privilcgia non communicata fieri poterat gcne-
33 ralis extenfio , nam & omnibus Appaltatoribus
I 2 communica-
lOO
cortimunicatur manus Regifl , imnio & quaiido-
qu^'privatis, ut teftatur Boftnfrail. Crirr.tit. de
Fifi. w»w. 19. ubi loqiicns dc Civitate Mediolani
inquicquodquotidieCreditores quoerunt lite-
ras a Scnatu , ut poffint dcbitorcs fuos in for-
ma Lamerxconvcnirej &lianc eandem commu-
34nicacioncmfortiuntur, quiutuntur obligatione
in formaCamera: Apoftolicde, utrefert ZacckJe
eblig. Cameri7t fHmm proxm mm- 6. ibiquc Mar-
(hefan. de CommiJJ. appeli. m Caufsblig.Camer. jj. i;
num, z- &^.
Pritendcre autcm , quodhujufmodi Appalta-
tores, aut Creditorcs ex communicatione unius ,
vel altcriusprivilegij nancifcancur univerfa Fifci
privilegia,&(ignanter iftud/. i.C.de conHen. Fifc.
debit. lih. lo.erat alienum ab omni difcurfu , dum
55 ipfamet privilegiadireaeconceffa ftridc fcmper
interpretantur , & quidquid in lictera tion conti-
nent ,minime comprchcndunt , juxta doarinam
Fdin.m capgrave nimeroi de Ojf. Ordm. "Sart.
alij^its in l.fitta , f. de aur. & argent leg. Menoch.
conf ^.66. nmnero 14. & conf.'-o6o. mtmero z^^.Pof-
fent.fingul 181. ntmero 6. Merlin. Ptgnatte/l. con-
troV.foren. cent, I. cap. 69. mtmero 17. Ciarlin. con-
trov. 159. numero 15. c i<5- ^ot coram Bich. decif.
^6-j, numero 12. & in rec. decif 324. nufner,\2.par.<^.
&decif.^OJf.nHm. s.par. M. & alibi pafTm. Vnde
fi polTunr privilcgia in aliquo cafu verificari , uni-
3<5 verfaliter operari non debcnt , ut praemonuit polt
Gemin. in cap.l. deprivil. in 6. ALhert. Baun. conf
fendil.^'). narnero 7. Aienoch.de conf <\66ifub nu.
14. fequitur Altograd.lHn.comr.^yi.nHm. 5. Gob.ton-
fult. 98. num.^o.
A fortiori itaquc , dum procedebatur per vi-
37 am communicationis, qux non folum ftriftam pa-
riterrccepit interpretationem, liARot.coram Ca-
valer.decif.ioi.mmer.-^. & coramP<tnta dtcif.1090.
mrner. 14. & 15. apnd Marehefan, de Commiff. par.
I.fo/.6;9. Kum. 2. & 3.&decif.^').nnmer.'}7,. coram-,
Zarat. vcrumetiam fi privilegium, vel ejus com-
municatio loquatur in cafu matcrii dcrcrmina-
38 tae , tunc ad illum foliim , & non ad alinm exten-
dicurcommunicatio, ut plene per 7'<«/«W«'2. a-
gentem de materiai'< tratJ. de fnr. Abb.diff. 17.
g«cty?. i.pertot. & fignanter/»^ num. 7. <verfnamfi
privilegiumtom i.
ORenfo , quod inapplicabile efTet privilegium
Fifcalc , inane efficiebatur dcfcendere ad aiias in-
terprecationes d. Tcxi.in l.z.C.de coni)en &c. Ec
nihilominus clarum Mihi vidcbarur , quod ejus
difpofitio non polTet verificari in hoc cafu , ciim
39non ageretur dc dcbitoribusfixe , & annualicer
defcriptisin libris Magonc racione Collcftarum ,
& Tributorum, in quibusterminis tancummodo
procedcbat d. /1 adeout etiam in cafu, quo tra-
darecur dc dcbicoribus Fifci ex caufa contra-
40 icus , milicarec cxprciTa ccnfura alterius Te.vt,i?2^
/. omnes , §. ad hu , C.de quadrienn. prxfcript. ad
cujusnormam admitticur; quod Fircus mediante
ejus Officiali quietare potTit fuum dcbicorem per
confcffioncmdc rcccpto.uc bcnediftinguit Her.
moft'1. ad I.opez.glof]. r.l.g. ttt i.par^nnm. 30. §.
Et dijliriguit , & mclius»«^». verf.feciis antem , Sc
declarantur profcquuntur Pafetb. conf 94. nu.m. 6.
Verf. tertiosfecialeefi , Feregrin.de Iur. Fifc.lib. 6.
tit. 7. num. zo.verf. inteUigi-, , Calvin. de iajuit/tb.
i.caP. 155-/«^ numero ii. & feqq. Mant. de tacit.
iib. 1%. tit. 6. numco 31 Clokt ^« contrib. cap. iQ.nu.
Anfaldi De Anfaldis
377. ChrljHne dectf 20, n». 7. & 8. lofeph. T>e Rofa
confu/t. •yG.fubn. 19. & 20.
Pociffime perfpeda diverfitate rationis , quia
4iquando debicorcs luiit fixe , & annualitcrdefcri-
pci in Codicibus fifcalibus , debent dcbitum ita
radicatum pari reftimonio dive!lcre;fecus autem >
42 dum agitur dc inccrtis , &: accidencalibus in dies
Contrahcntibus , qui & paritcrper alluetos mo-
dos inter Cbntrahentes debcnt admittiad julti-
ficacionem folucionis,ur in ^vintXoVermigUol.conf
$99. numsro 9. &L coneordac nloj]'. t^agna tn d.i. om-
nes %.ad h,ec,C. de ^uadnenn.pnefript. ibi , fiOf-
ficialis Fifi veiidtns confiiiaiHr , fibt prettum ejje nu-
meratum jperpetuo ejlfecurus EmVtvr , vecpoteftfihi
ebijci e.xceptio non numerati. pecunis, : Cumquc
propterca Magona non haberct libros , in qui-
biis fixi , & annualcs debicorcs annotarentur ,
nec , eciamfi admicterccur prardidacommunica-
tio indcfinita privilcgioruni intraftet ratio Text.
in d. i. 1. & confequcnter nec vis ejufdem commu-
nicationis ; communicatio ctenim privilegij fif-
43 calis intclligitur , dummodo cafus fit applicabi-
lis ad illam caufam , cui fada fuit communicatio,
Ut monct Peregrin. de lur. Ftfc. lib. 6. ttt. 2 nu. 3.
& generalicer , quod ubi privilcgij ratio non ap-
44plicacur , ncc ipfum privilcgium fuflragetur , tri-
ta funt Jura in / penult.ff. de Milit.Teftam.cum re-
liquis apud Manfconju/t.z^^^.nu.i. Fontanel/.decif
586. num.6. & 7.
Reflcdibam in idem , quod quia in d. l. 2. re-
quiruntur plures folemnitaces , & fignanterilla,
45 quod cautiones , & receputa: effcnt infcriptar de
manupubliciTabcllionis , feti Notarij , ut ibi ,
fi caiitionem , 9«* tibifuper eo e.vpofitaeft . Tabu/a-
rnts/ionfulfnotavit, ubi ,^/«j^'declarat , idefl fub^
feripfit 5 & ibi etiara P,art. verf. figna hanc /ege?n^ ,
Bertacchin. in reperi. verfdebitor Fifctfub num.io,
46 verf^. Proptereaeciam dc confuetudine ItalijE,
de quatcftatur Claper. decif. CanJ. Fifcu/. cauf 21.
g«<ey/.i.fufficiebat adeirc confeflfionem Thcfaurarij,
vel cjus Commiffi , fub cujus nomine venire Ale-
xandrum ratione taciti mandati , patebat ex de-
dudis in Difa pr^ccdenti.
Allegabacur in contrarium Sa/gad in labyr.Crt-
dit.par.^.cap.-^. Sed replicabam , quod isli^ ,
47 ut habetur in fadi narratione a principio , fun-
datur in manifefta collulione , nec in fuo cafu
vcrificabatur , quod quis diftraxcrit , fcu folve-
ric ei.cum quo conrraxit , nam is receperat quan-
titatem a tribus Fifci Miniftris , Cwk ex Arca tri-
um clavium , & poftea procuravit confcflioncm
dc reccpto ab uno tantum Thefaurario , feu Mi-
niftro: rursus nulla adcrat bona fides , & ubi ex
numero \i. inquit , quodfolutio aliterfada, quim
vero Crcditori non libcrat , nccefte eft , quod ia-
tclligatur in cafu , quo ille Exador minime re-
putarctur publice talis,aHas contradiccret his ,
qua? magis ftudio veritatis adduxit in d. /abyr.
par. z.cap. g. numer. ^^.cum plurr. fcc](^. ac dcniquc
fundatur fub. numer,i'j.& 38. ex quo debitor nul-
lam cxcufHonis excepcionem oppofuerat , ut in
pra:fcnti.
Denique ad tollendam omncm difficultatem
advcitebam , quod cum bona fides non patia-
48 cur , uc quantum ficri poteft idem bis exigatur ,
vulg. Te.xt. in cap. hona fides de regul. Iitr. tn 6.Rot.
dectf i-j.num. n.poft difcept. Contri] , & in propo-
fico Ciaper. d.cauf. 11.^«*/?. 2. mm. i. ac propterei
Imperatore$
De Commercio& Mercat. Difcurfus XX VII.
Imperatores Valerianus, ^ (jallienus incontinenti
fanxiil'-ntriib eadem /. 2. conven.fifc. debit. lib. 10.
49 qtiod priiis excuti deberet Hxa(Sor,qiiam ille, qui
femel folvit , ad iteratam foliitioncm compellere-
tur ; verba enim Tcxtusiant clara , ibi , a^iHim m-
men efi , nt priits de bonis ejns , ^ur Exaitor fuit ,/i
/o/^vendo efl , cr conveniendi ejus facnltas daiitr , in-
demniinti Ftfcifaiirfiat , tun: a :e yfifcwart hic rno-
dus non pofftt , repofcatnr ^ & fequitur nAdden. ad
Bart. in d. L ibi , item nota pro regula , ^uod iicet
fecuritas faBa prepter defeflHni alicnjits folemnita-
tis non Itberet debitorem , tamcn operatur , <^uod
Officia/is primo conveniatur , & uno ore concor-
dan: Peregrin. de fitr.fifc- lib. 6. tit. 7. jub niim. 20.
Calganet. de fnr. pitbl. lib. 4. tit. 7. ntimero 3, tier-
mofill. ad Loptz^gloff.i- t. •), tit. i.par. 5. numero 30-
ubi in idem per extenfum regiftrar prasdida. ver-
ba Te.vtus , & ultra hos CaJvin. de dt^iiit. d. lib. z.
cap. 15J. nurn. ^.& 6. Alf.%r. de Offic. Fifca/.glofi6.
prtvii. i().fub nttm. I i). verf. didum vere , er privil.
^^.per tot.
De plano fequebatur , quod cum Magonerii
Velfaltem conjenur^ de^^nt effe Hrgemifftm, , <^ u„u
"onhomtms ,nH,n.i-j. ^ ^ "' i^ legts»
^ ^'';j;^^;''>''"^''/"'''^^'«'-'« Emptoreexfolts in-
7 Sctentia , o- dolut in Emptore retfuniv.prafumUHr
ex dtmzmutone, aut alterattoue prettt coJueti
Itcm argtntttr ex clandefltno modo , ^uo f^^t empn'o ce-
lebrata,nu7n%. ^ ^ emptto ce-
Itemex variatione fgni ,feu Mercis,five ex ufu Ct.ni
diverfiabiUofolitoEmptoris,mim.9 -^ ■'<S *
Jtem ex dtverfitate , & difcretivo modo celel^randi
emptiones, ab aliis faHts bonafide , vitm.io
Item ex retentione rei empta in loco occulto ,vel ex
omifia regiftratione ejufdem emptionis in Ub
nttm. II.
Itsm ex ignoranjia crajfa, &fttpina, ntim. 12.
Item ex familiaritate Smptoris cnm fure^,
ro ij. ■'
Declara, ut num. 24
vrts.
nitme-
Joprxpofuiirent Alcxandrum , ut in Z)//ir.pr2ceden- 14 Eraudes , & fimitlationes regulariter committmtuT
tijforcnt ipfipriuscxcutiendi vcluti in propofito —• '' - -
fidcjufibrcs ejufdem Alexandri , ut bene patet
apud Francifc. Marc. decif 20].par. 2. nnm 6. ubi
interperfonai conjitnaas, vel familtares.
Declara, ut ibid.
ultra obligationem principaliter profequendam
adversus Camerarium.vel Exactorem ponit etiam
fidejuflorem in foitioribus terminis , nempe
15 Con]eaurifcientis, veldolt debent Unitim accipii /A
ponderari. r '^
18 Ignorantia reifurtiva ati, & quando probetur lura-
mento Emptoris.
etiamfi ille , qui confeflus fuerit , in veritate non 19 DeliBt ad e.vclufionemfufficit dubietas , & po0iii.
receperit , ibi , licet in veritate non receperit,tamen tas in contrarium.
liberabitur debitor, & Camerarius ,fen Thefaurarius 20 Qualitas induBiva delini debetplene iiifiificari nec
faciet bonum Principi , feu ejus fideiufor : addita ffffficit f^ilumfine illa t^ualitate.
prsfertim inexcufabili ciilpa > & tolerantia Ma- 2t Fraudis , & doliftisficio tollitur ex aualitate ioci
goneriorum , de qua uberius infra tn Difcurfu 29. publici , in ,jho anusftieritgeflm, & n.z2
ubi late de obligatione eorundem Magonerio- 22 Pr&pofitus obligat Praponentem ineojauod Prapo-
rum per fpeciem , ut diximus , fidejulToris , & ob nens eratfolitusfacere. '
yt quam obligationemindemnitati Fifci remanebac 25 ConjeSlura ubi funt imperfea^ non pofttnt in/tmul
confultum , qux fuit unica intentio pradiaa l. 2. conjungiadfaciendam prebationem ,& de ratione
fub illis verbis , indemnitati Fifcifatisfiati num. 25. *
27 Fraus,&fimulatio excinditur exinverifimilitHdine,
<^ttodptttres perfon<t in eandemfraudem conifirave.
iFifcifatisfi,
IN EADEM CAUSA
ARGUMENTUM.
Solvens ei , cum quo contraxic , non libera-
tur , ubi dcGt bona fides, qux camen fcmper pr^-
fumitur. Mala fides , &: fcientia lei furtiv^ quan-
do in Emptore remaneat coraprobaca, &: an
in hoc propofito admittantur conjedur^E , five
fcientia prxfumptivalate examinatur , &: addu
rint.
28 Fraus,fimulatio,& falfitas nonfoletexponipluribHS
perfonis , & de rationz^.
DI SC U RSUS XXVII.
ARTICULUS TERTIUS
cuniur, &: refpcdive perpcndunturplurescon- ^^^''^" Lanciarii ementesferramiKA,^reJf>eStivc
jefturse, & quando iftx infiraul conjungi poffinc ^l^orum pretittm folventes dici pojfent in aliquo
pro pcrfeda probatione inducenda
S V M M A "K, IVM-
J Se/vens ei, cum quo contraxit , non /iberatur ,fiftt in
ma/a fide^.
2 tyidio realis quando competat Dnmino pro recupera-
tione rei fit<& adversiisTerttum,remijfive.
J Bona fiies in Emptore , & in foivtute femper prafu-
initur,
A'nfUa, ut num. 4.
^Scientta tanjuam diffwi/is probationis prabari potefi
ex conjeBuris.
doto , propter tjuemperfrui non valereat
commodo liherationis.
SUper hoc rertio Articulo, ad quem refiringi
totam Caufs difficultatem pro meo Judicio
exiftimabam , fatcbar profead , quod ubi bo-
na fidcs abefTet a Lanciariis tam in emendo,quani
m (olvendo prctium Clavorum , & ferraminum,
corrueret tora bafis hujus Caufx , & defenfionis,
cum fccundum tradita fuperius m Dtfcurfu 2j.
ponOimum lanciariorum* fuiidamcntum con-
fifierct in bona fide , & jufia credulitate , qiia
non concurrcnte certe non poteranc Lanciarii
I 3 libera-
\OZ
Anfaldi De Anfaldis
de impt> (jT venait. difcA^.fub ntm. lO. Verf. aUt'
rtm.
Secunda conjeftura depromebaturexclande-
ftino modo quo rupponebantur cmptiones lub(e-
cut j , & ex quo dolum in Emptoribus argui, tra-
didcrunt Alb^ictn d. L.inciviteTnfub tmm.^.C. de
fu>i. CArpXjiv. de lurijpmd. for.far. 4. Conjiil. 40.
defri. 8.w«M. 2. ort/i prax. Crimihi par. i.^uikfi. 87.
nttm. 6\.in fm. Botufac. defurt. d. ^. efi. nutn. bj. (jf
feqcjtienttbus Add. ad CappelL Tholif. d. decf. 15 1.
'Jerf. adde infuper , Majcurd. de prohat. concl. 831.
ntimero 16. Earinac.defurt.d. (j. iJJ.nu.i'). BdfJ'. itt
praci. crimin. tit. de Indic. cr eonfid. ante Tortur.fhb
nnm. 61. HermofiH. ad Lopez.. ubifitpra diSl>t^lJ}, 2.
fttb nu.x.Verf.vel ft etneriti Pantmoll.d.decif. lo^.an-
not. I. nit. 8.
Tcrtiam conjefturam fundnbant in eo , quod
feii iigiuim , qud Corbes fcrraminum
notati apparebant , non erat Venditoris, nec Em-
ptoris , fcdalterius Lanciarij ; Unde mirabiliter
coinprobariparticipationem fraudis,& fcientiam
rei furcivi , docuerunc Lw.. de Penn. in l. \.n. \. &
2. C. deNavib. non e.xctij]'. lih 11. Farin. de furt. d.
quiji. i-]j.fttb. nu.l6. Gratian. difcept- 500. num. 9.
Chrif/in. decif Htlg. iii.fub nim. 2. Card. de Luca
de RegaLin Siipplem.pAr.i.difc.\gy numer. \^.Rot,
decij. 141. nttm. "J.&i. dr decif. 288. nnm. S.par,2.
rec.
Quarta erat conjedtura oriens, ex quo vendi-
tiones i.i&.x fuerant irrequifitis Miniltris genera-
libus feu Magonerijs , quando tamen alias Lan-
ciarij confueverantdc eorundem Magoneriorum
licenria emptionespcrficere ; & ideo , kb hoc di-
Quamobrem Scribentes pro Magonerijs to- jq fcretivo modo operandi fraudem cmergere , h»
liberationem ab Alexandro obtinuiffe , ad trad.
pcr Cancer. var. refol par. z. cap. 6. num.^o.Sc plc-
niiis per Cyrixc. contr. 550. ex > u,.iero 27. cumfecjq.
& fi'inanter nHmero 29. & fe^cjitentibus ubi ad
rcgufam , quod folvens etiam Pra:doni , cum quo
contraxit , libcretur .quatuor tribuit refponlio-
ites feii limitaciones , quas tamen in fubftantia
teducuntur ad unam , videlicet inclufionem, vel
exclufionem bonx fidei , nam ea , qua: ab codcm
* Cyriac. dicuntur/5*^ num. ^3. circa adionem rea-
lem Domino competentem pro recuperatione
rei fui adversi\s Tertium , reddebanrur in;ippli-
cabilia, ex quo pracdicia fcrramina rcperiebantur
d Lanciarijs jam diHrafta; & an fuppofito furto
in Alcxandro competat Domino adio aliqua ad-
verfus emptoresbonafide diftrahentes rem furti-
vam in utroque foro,examinatur ad partes in Dif-
f»r/fequenti.
Redadaitaque difputatione adprimumpun-
ftum, regiilaproculdubioaffiftebat Laneiarijs ,
i cum bona fides in Emptore , 54 in folvence femper
prsEfumatur , excongeftis per NogieroL alleg. aj.
num. Wl.Pdm. Nep. alleg. 1,5, nurn. 19. Rot. coram
Bich. decif 2S%nutn.i<),crcoram Coccii. decif.i02\.
ex nnm- 37. citmplurr.fe^cj.uhi quod fufpicio , feu
brobatiodoli dcbetefle violenta, & in fubjeda
materiaemptionisrei furtivx Bontf. defnrt. §. efi
«.81. Cyriac. controverf. 60^. ««.17. & concordaC
Vermigliol. conf 285. «.9. & 10. ubi poft Farin.Q-
7(ot. apud ipfurn lubneftit, quod ad hunc, effeftum
4 quxlibct credulicas etiam injufta, & levis fupera-
biindat, & ampliar, etiamfi dciinquendo quis cre-'
dac non delinquere , & reSe agere.
ftigma;
tum pondus confticuebant in probanda fcienna
furti commifftper Alcxandrum in ipfis Lanciarijs
5 Emptoribus , ejufdemque fcientia: probationem
deducere fatagebant ex conjefturis , ex quibus
fcientiam utpoce difficilisprobationis , & in ani-
molatentcmjuftificari docent Cephal. conf. i\^.
numero ^.^ratian. difcept. 118. nu7nero\^.& 14.
Bor.den.collttcl.29. numero 43. & collnti. ^i.nume-
To \if.lib. I. Rotacoram Bnratt. decif. 658. numer.^.
& decif 19}. num.2^. & 2^.par. 8. rec. & decif.^o.
iiumero 20. ptr. 9. recent. & coram Card. Celf. de-
6 cif.\'^i. numero 6. & in fpecie Emptoris rei furtiva:
quodfciencia probeturex folis indiciis , addu-
Ccbatur^A;!/.'^'?. fek additionalis in l. incivilenu ,
ibiqtie Bart. C. defurt. /ilciat.tie pr&fmnpt.reg. 5.
prdjf.2<).n. ■^.pofi.mcd.verf.immotaiem, Bonifac.de
furt. d. §.efi.n.^z.&feqq. Guaz.z.in.dcfenf Reor.^-j.
cap.6.n.g.adfin. verf.aitod amem Emptor , Card.De
ZucadeRegal. difc.\29. nu.G.Verfverhnin eifdem,
ubi quod fuit judicatum etiam cx notitijs extra-
judicialibus. , .
Et pro prima conjedura affercbatur dinrunu-
7 tio : & altcratio pretij , ex qua fcientiam rei fur-
tivi in Emptore refultare dcbet glofj fin. in d L
inrivilem , ibicjue 'Bart. num. 2. C. de furt. Spad.
eonf. 149. num. 3. lib. I. Jufier. in addit. ad CappelL
Tholof. decif. 151. nurnero 4. Verf & ^uia emit par-
vo , Bonific. defurt. d. §. e/l nMm.\o\.Menoch. Itb.
^. prafurnpt. 29. num. 12. Guu^^in. diHa defenf 17.
Cap. 6.nf4wero 2.& 9- "d fin. Farinac. de furt. cj.
I77, rtumero 24. CaroL de Alean. adconfuetud. Leo-
dien.p.ir. 3. obferv. ■^6'^;. mimero 12. Hermofill. ad
Lepe\j. /.19. tit. <s.par. ygiof. 2. numero 2. Panimcll.
tUfif. 105. annot. i.numtro-J. Card. De Luca lib. 7.
betur ex Bart.in l.i.num, i.C.de fd.InfirMn,& fur,
hrfl IffcaLlib. \o.Menoch.tib. ').priif.^Mtm.\02 .Grat.
difcept-^jcf.nu.-jo.Rot.decif^S^.nti. 8.9.^^ lO. acu.
par. 5. & decrf.i^S. n.\Jipar.i6. recent.& decif. ^06.
ntim. i^i.par. 18.
Quintam conjeduram in idem eliciebant, ex
quo Lanciarij emptores ferramina cocmpta deti-
iinerent inloco occulto, & omifiirent illa defcri-
bere inlibris Apothecarumy five eorum Negocij,
prout defcripferant alia , qua; palam aftentienti-
bus Magoneri/s , & bona fide comparaverant ^
juxca ea qu^ in propofito fraudis induccndas ad-
verterunt per Tex. m L adversiis , §. cjuodft, C. de
furt.&ferv. corrupt. Rolan.conf^^.nu.^-^.lib.l.Hip-
poL de /Uarfii. conf 30. nmero 20, infin.verf.pntte-
rea, Bonifac.de furt.d. %.efl.nit. 97. Farinac. eo.dem
tratt. d.cju.tfl.\J-j.nu. 2^.infin. Vilof. de ftigit. cap. IJ.
num. \.& 7. cttmfefq.
Sexco pariter in idem , quia folebant Lanciarij
Magoneriorumlicentiamreportare ,cumque hoc
12 exifteret notorium , dolum txinde potiiis , quam
bonam fidem redolere hanc omilTionem ,ultra
Mafcard.de probat.d.concl. 831. niim.\6. generali-
ter affereb.itur Bargal.de doLc.^.tit.de dol.pncfum^
pt.nuTn.^'). foL c^z^.Rota decif 389. num. 10. coram
Priol.
Scptimo tandem pro coronide exagcrabatuC
ardifTima fimiliaritas inter Lanciarios , & Ale-
13 xandrum , & ex qua de facili ijdem Lanciarij prf -
fumcbanrur participes commiirx fraudis , & in-
verifimilis reddebatur ignorantia fubtrafiionis,
ex Rolan, conf 19. numero 42.^ 43. lib. i. Surd.
conf 55i. num. 3. & decif.iii. mt. 9. Borgnin. decif,
l^2\. num. 37. par. 5. junSa regula, quo3 fi-audes,
& fimulationes
De Commerc. & Mercat. DiTcurfus XXVII. lo j
& fimulationes inter confidentes i & familiaria-
tate conjunftos patrari folent, tefte Honded.con-
fil. 45. numero i^^./ib.t. Rot. decif. 156. mmero 7. co'~
rarn Buratt- (jr decif. 244. nUmeroi.^ ^.par. z.di-
Verf. or decif 642. nu. z^y.par. 18. quidquid dicen-
dum elfet , ubifraus tenderet in prxjudicium ip-
foruniContrahentium , quiatuncconjuiiftiofan-
guinis , & familiaritas illam porius excludit , ex
addudis per Ro:. Ferrarien.apud Contr. drfcept.zy
fubnum. ij6. Verf.prxfertiminter perfonas, Cavaler,
decif.j:[oi.infin. & prxter hos alij per Bonden.col-
lucl. g.num- iv-lib. 2. ac dcniiioe fuperaddita alia
IJ regula, quod unitim erant conjectur* iitx Judi-
cis arbitrio pcnfanda? , ad momtum ^lojj. m l. ^•,
verb.ejufdem verbifpeciern ,jf. deTefitb.Card. De
Luca de empt. er Vend. d. difc. ij. num. 10. Roto de-
ctf. 25. nnm. 25. 13- decif. 40. numero l%.par. 9. re-
cent. c^ dectf \t6.fub numero 58- 'v^rf. tjuit. prafump-
tiones par. 12. cr decifi^^o.nu. J.tnfin. verf. ha con-
jeiiura , pofi difcept. Conirij.
Veriim omnes iftse conjeftura: , & Mihi , & Ju-
dicibus nfx funt irrelevantes , cum plerumque
carerent fubliftcntia fadi, maxime infpedo.quod
16 in his terminis fcientia vel non debet elfe con-
jcduralis , & prxfumpta , ciim agatur depriju-
dicio Tertij , ex adduftis per Gtaz.j. difcep. z6.
num. 5<5.f^ '^j.Mar. Burg. de mod. profed. ex abrupt.
cent. i.judfi. i^^.numer. 220. Fermigiiol. conf. 145.
numtr. <{. Farinac. defurt. d. (^mfl. 177. numero 22.
Cenfal. in Vot. 8. Rota. Criminalis Genua numero 9.
i^ feij.pofi traEl.fuper. l. unic. C.fi ^uis Imperator.
maledix. -TanimoU. ditla decif. 103. annot. i. nume-
To 4. Gob confult. 122. numer. 40. Pacion. de locat.
cap. 10. numero 18. R^ot. coram Card. Otthobon. de-
etf. \%,6. numer. 14. c$- 15. ^ decif. ^^.numeroi6.dr
fecjej par. 8. (fr decif 1^6. numer. ^.par 17. Vel in
17 omnem cafum pra?fumptiones , & conjeftura: de-
bent elTe urgentirtima: , ac legis, non hominis ,
ut diftinguit Gargiar. inter confcrimin. diverf.covf
126. numer. loi. vol. i. Farinac. inprax. cjUdifi. xyS.
num 21. &fe:j^. Cofl. de fail.fcient. & ignor. infpeB.
«54. ntm..\ (fr 5:. Andreol.controV. 104. tnfin. Immo
iSquod {{ Emptor prxtendat ignorantiam rei furti-
' vx, ftetur illius Juramento , fi foliim extent in-
dicia in contrarium , teftatur Carp':^^^. in prax.
Crirn. d. par.2. ^uift 87. num. 66. & de lurtfprud.
foren.d.par..:\. Conflii. 40. defin. 8. num. 4, & ante
eum Vulpell.re^onf. Crirnin. i^q.nnm. ij. fequi-
tur Guaz,z.in. ad defenf. R^eor.d. defenf 17. cap. 6. n.
10. Cefl. in traB.autfciebat. (frc.cent. 2. dift.j^.fub
num 6. & 7.
Ex his defcendendo ad conjeduras , prima
celTabat ex fado , dum docebatur , quod alias
pro fimilipretio coempta fuerunt hujufmodi fcr-
ramina, nam etfi replicarctur , quod id provene-
ritex infcriori qualitate ferraminum , clara erac
refponfio quod ita etiam adexclufionem delidi
poterat prsefumi in iftis emptis aLanciarijs , ciim
19 pro ejufdem delidi exclufione fuPficiat dubietas,
& polTibilitas , ad cumulata per Surd. conf.ij^.nu-
mer. 59. Eugen.conf. ji. numer. 70. Vermigliol. conf.
\6. num. 22. cfr 2J. Farinac. conf. 78. numero 28. (^
inprax. ^u<tfi. 85. num. 8. inprinc. ^ /ju£fl. 8(5. nu-
mer.-]6. Bonden. colluEl. 57. »«. i2o./»fe. 2. Satisque
ioert quod contrariaqualitas majorisbonitatisnoii
eHet juftificata, per §. ejuodautem ibiijMeBart.ff,
tie tjnid in fiumin. pubiic.Ba/d.in l-l.Matrem 17. ««-
mero 2. ibique i/ldden. C. deprobat. GraJJ, except.i.
hum. 6. Giurb. conf 63. num. i-i. Merltn.Tignateil.
contr.for. cap. 47. nu.XX.Cent.i.Rub de val. d.ieial.
cap. '\6.num..\o.
Secunda con jeftura pariter tollebatur , ex quo
emptlones ceiebtatx fuerint in pupiica Dohaua •
aiUndeex qualitate ejufdem ioci publiciqamlibet
lulpicionem excludi , in fpecie contradus initi in
BancoS. Spiritusde Urbepoft Farin. defaifit. a:
151 fnt-nero 220. cumfe^fij.dixk Rota decifsj^nH^
mer.i:;. coramCard. Cerro,&L in pundo emptionis
all. rei furtivs Cenfai. d. vot. Crimin. §. ^.v nuraero
li.ufi^ue ad 19.
Tertiam non miniis cdnjeduram deftriiebat fo-
litum , dum pluries Corbes ferraminum fub figno
linius adventi in alterUm diftrahebantnr, Et quar-
ta pariter deficicbat ex axidudis in Dift, 25. iii
qnoremailct comprobata fcientia , &toIerantia
Magoqerioruhi , qtix defei viebat loco licentise ,
•& iltud folitum in hac rnateria Pr^pofiti , & Prac-
22 pbnentis plurimum attenditnr , ut refpondit '2{ot.
decif. ^y^.fub num. i^.verf. fecnndo ^ju.mdopar. i.
diVerf^\cak Manfconfuit. 195. num. 4. ^ 5, cnm
fefq.
Ad quintam , & fextdm optime occurrebat
Caufa: Patronus cum ipfo fado , & cum loiige prse-
ponderantibus conjeduris immo probationibus ;
per quas dolum conjetturalem excludi, tradunc
congefti per Sabeil. infumm. diverf trait. tb. i.litt.
D.%. 26. n. 5.adec)ut potius dignofceretur , Lan-
ciarios fervalfe prseceptum Divi Pauli ad Thcfalo-
nicenfes , ibi , Vos autemfi-atres nonfitis in lenebris»
ne vos tila tamquam fures comprehendant , & in ipfa
i^ publicitate quilibct dolus , fraus , & confcicntia
excltidebatur , ut prseter laudatos/«;7r^>^ nu.tt.
prokqmntur-BertazXol. conf.Crimtn.2s6.nu ii.lib.
I. Vuipell. d. refponf 149. ««»j.ii. Farinac. de furt.d.
qu<ift. ijj. mm 25. Cyriac.cdnir. 454.ww.22.rW. irt
Cod.rer.judic.p.2. conf^j.nu. z. GiAZ.x..d.dfcept. 26.
nar». 6^, .
Quo demum ad feptimam de confidentia , &
24 familiaritate ,demonftrabatur, idprovenire ex
ipfamec authoritate gerendi omnia negocia cum
Lanciarijs permilfa Alexandro a Magonerijs ,
itautdenecelfitatcpotius cogerentur cura illo
quam damfpeciem confuetudinis habere; acpro-
25 pPerea cum omnes ifts conjedura: eflcnt penitiis
imperfedi , & incfficaces , nullo modo poterant
conjungi ad pcrfedam probationem conftituen-
dani , quia alias elFedus potior , & nobilior fuif-
fet , quam caufa, juxta dodrinam Bald. ini.Spa-
donem , f.fi Civitatis ,f. de excuf Tut. Aiex. conf.
loo.num. 6.iib.2. Ferrant. Gargiar. patroc. 19. «kot.
68. Rot. coram Coccin, decif. 2342. num. 58.^ decif.
171. numero 16. & zj. par. 17, & decif. 31. numero
l^.par. 18. er decif 18. nwnero 35. coram Prtoi. u-
25nio etenimprobationum in fuo genere imperfe-
ftarum nihilaliud eft,quam imperfeftionum mul-
tiplicatio , ut poft Laurent. decif.Aven. 71. numer.
7. adnotavic Adden. ad Pamphii.decif.6^9.nume-
ro. 9.
Ebque certius , quia in noftra hypothefi non
erat difceptatio de uno , vel duobus Emptoribus
alT. rei furtivx- , ut erat cafus, de quo agcbanC
iAuthorttatesia oppofitnm rclata?; fed fiib hoc
pr^textu convocabantur , ac pro fcientibus , &
fraudis participibus arguebantur plufquam tri-
ginta perfonx , feii Emptores , Unde iftamec
27 circumlf antia • quod verifimile non eflet , tot
I 4 fierronas
J04
perfonasbonxcondicionis , & fams confpiiaire
la eandcni fraudem cum Alcxandio , omntm
Icicntiam , limulationem, & fraudem^exclude-
■ bat • uc cnim cum Bald^ inl, hac confuliijjlma infin.
C. <jui te/iaiti-ftceye pojj'. Bec- conf 102. riutnero 27.
Surd. conf IV-. nmn.ro. in pn. & feq. dixit Rom
coram Alerlin, decif 135. mim. 7. "Verf qnthits acce-
48 dit, & >ium.%. {imulatio, falfitas , & fraus non folcc
exponi piuribus pcrfonis , ne facile dctcgatur ,
cgregie etiam eadcm Rota dectf. }6o. nutn.i corain
Priol. & late quoque dicami fuit in Tcrgejltna Pe-
cuniarta de Anno 16S1. coram Palnccio, & dc qua
infra in Diftirfu 82. & concordat in tcrminis
cmptionis rei , qu^ pra:tendebatur furtiva, Cen-
■ fal. d. vot. Crimin. 8. Rotdt, Genuen. ex num. 14. ttf-
que ad 19.
IN EADEM CAUSA.
INTER EASDEM PARTES.
RESPONSUM PRO VERITATE.
ARGUMENTUM.
Examinatur difporuio Textas in l. imivHem ,
C. dc //07. & quando l-.mptor vci fuitiva: curti
bona fidc rcncatur rcm Domino rcil:itiiere pre-
tio non refufo ; &: quid , ii iiiam icctum vendi-
derir , an dcbcat effc facttis locupleiior , &: quo-
modo id probctur , tam in foro intcrno , quhm
cx crno. Mqmtas l.fi mc,& Tilium,f. Ji eerl.pel.
quando non intrer.
S V A4 M A T{ I V M'
I Emptor , vel pojjeffor rei furtiva tenetnr rem Domino
reJ}itnere,pretio non refitfo.
^eclara, id non procedere contra Emptorem , t]ni retn
bo-rafideemit, ntim.2.
3 DoCtorcs tenentes, quod Emptor rei furtiV£,Jiillam
iterum vendtdit ,tenemur ad afltmatione?n ,refe-
rnntur, crimpugnantur, nim.i^- & 15.
/L Emptor ret furiiVief non defnt dolo pojfidere , dr ex
fecttxdopretioper etim reiraclo nonfutt effeEliti io~
CHpletior, ad nihibim tcnetur.
5 Scapp. de Jur. non lcript. lib. 3. c. 44. ex num. ij.
impttgnruur per Farinac.
6 Smptor ad hoc, iit dicatur faBm locupktior .dehetex
fectinda vendmone plus retraxifje , ^uarn expende-
ritinprima.
'Amplia ,f/uod in hoc cafu afecundopretio deirahen-
dum efi aumentum habita proportione ad indu-
Jlriam, num. 7.
8 Emptorjibonaf.de emit , & poftea vendidit remfur-
tivarn , non poteft: conveniri attione reali, nec per^
fonali,&de ratione_}.
9 Pretium inpartlcidaribusnon fuhrogatur loco rci.
jo Pretium rei furtiv^ non fubrogatur loco ejufdem
rei.
II s/£^««<M 1. n me ,& Titium , ff. fi cert. pet. «0«
h.tbet locum , uii res aliena reperitur penes alinm
ex catija onerofa.
12 Ohlioatioreflnuendi Dornino rem fiirtivam defcen-
dit, vel ab in\ufia acceptione , vel ratione tpfius rei
nccepta.
Anfaldi De Anfaldis
15 Emptor reifartivm ,finon hahet liicrtim fecundi pre-
tii, nihil dicitur h.ibere penes fe.
16 Ohhgatio furtsnon foium eomprehcndit rem furti-
vain , fed etiaM iiiterej]e ^uanti pinrimi unacum
Jriidibus.
D I S C U R S U S XXVIII.
CUm, juxta firmara jn D«yc;<>y/^«J prarceden-
tibus, Laiiciani verlartntur in boua tide,
& jufta crcdulitate,4uod Aicxandcr fiaberct furti-
ciens mandarum pro diliradione fcrraminum ,
quc-e ipfi cocmcrant ,dicebain,amplius notf in-
i trarc dilpolitionem Textus t>i l. tnctviiem C. de.j
fiirt. per quam fancitur , quod etiam non refufo
prctio tcneacur polleflbr rem furtivam Domino
rcliituere ,prout etiam firmant l^tt. conf.^^^e.
nitm. I. &Jceicj. Spad. conf 149. nitm.i. iib. i. Fa- ,
rinac. dejuri. i^aaf}. 177. num. 19. t^fecicj. Caball. re-
fol.Critnin. caf.i<)t.tium.'^. 'l-^etrus Frider. Mm-
diin.confuiti Saxon. iib.l. qiixfi. i6^. nurn. i. Beriich»
praH. conci..\').num.x.fubtit.dernater.furt. foi.^jx.
Jienintend. decif.Bononi 34. pertot. & aliis relaus
Conctoi.adStat. Eugitb.lib.^. rtibr.z^. nnm.i. l-^ani-
moil.dec.io^. annot.\.n.ic.& fecjij. S . infeiic.de cif 166 >
ti.l^t.^dden.adeundemdec.^^^. $. Emptor reifurti-
Vit,C ard.de Luca defeiid. difc^S. num. 2. ©" de Re-
gai.difc.ii<).nn>u.^.
Omirns etcnim aliis declarationibus , & limi-
tationibusaddudisper proximc, & ttifa reiatos
Scribentes , quatcnus pertincbat ad prjEfentem
cafum, fiante bona fidc, quodque ulterius resfiir-
tiva non cxtaretpcnes Emptorem , nec rcm, nec
2 prctium amplius vindicari poffe , fatis conftare
fupponcbam ex Menoch. de prxfumpt. Ub. 5 pr<t-
fHnip. 29. num. ;c . infine , Coji. in traEl. atitfctebac,
aut iffnorab.it diji.j). fiib num.j. cent.i. Cjiriact
controverf.So^). num. 16. & omnium meliusdiftin-
guens Carp\ov. inpra.x: Criminai. par. 1. t^uxji. 87-
num. 6<y. 70. ^ 71. ubi cumulat Angei. Aretin,
Tufch. Farin.Corrad.Covar. & aiios ,quos referc,
&fcquicur Sabeil. infumm. diverf. traci. tom.2. litt.
£. §. %.fub niim. 27. vcrf. fi tamen ignoranter , i^
mm. 57. ubi refert , ita fuilfe judicatum cum ma-
gna CaufiE cognitionc de Anno 1679. in Civitate
Morentix.
Veriim quia rursiis cx profeffo fufcitatum
fuic objeftum , an , etiam pofita bona fide , Lan-
ciarii , qui difi:raxeranc ferramina , poflcnt ad
aliquam refufionem pretii , Cwc asftimationcm
rci condemnari ; Hinc in fcnfu ctiam Veritaris,
maceria altius realllimpca , refpondi , quod ,
3 quidquid in contrarium dixeric Spad.in d.conf,
149 num. i.itb. I. & videatur innuere Az.or.inJiit.
Morai.par. 5. iib.^. c 5. c]UaJi.',.verf cjuid fi res,Ber-
lich. praEl. concl.par. 2. concl. 4^. nnm. 22. & praster
hos Scapp. de lur. nonfcript. lib- ^. c. 44. ex nii. 13.
uf^ueadf^i. ubi tcfiatur ita plunes judicalfcnec-
non ctiam materiam quidem docte , & luculenter
cxaminans, fcdcandem fe involvcnsV^/r. Frtder.
Mindan. confult. Saxon. d. Itb- 1. qiujl. 1 6^. ex.n. 14.
cutnjecjcj. Sc fignancer ex nurn. 33. verf.fedetfiycum
fecjci.
Quod Emptores rei furtivz , fi abfqiie mala
4 fide difiiaxcrint res coempras.ica uc dici non va-
lcac,quod dolo defierinc poffidere.nullacenus ob-
flringacur ad reftitutionem prctii ex fecunda ven-
. dicione recepci, nifi intjuantum ex eodem fecun-
do
De Commercio &Mercat Difcurfus XXVJlF. lof
do pretio comprobetiir , ditiores , feii locuple
tiores effedos fuifTe ,de communi fenfu Theolo-
gorum , & Canoniftarum firmat CoVarr.in repet.
ad rea.feuc^p.peccatampar. 3. iti prtnc. nf.mero ^.
Menoch.dictaprd.j', »9. nnmerO i^.lib.^. Clar.recept,
fentent.ltb. 5. §. furtnmfitb mtmero 16. 'oerf.fcioi
tnmen jCaroc.intraH. de refnrtivapenes tert. re-
pert. qHxft. 25. per lot. Fartn de fnrt- d. qHxfi. 177.
numero 49. verf. hoc tamen procedit , ubi ful> nume-
' ro 50. (^ 51. irridet Scapptnm concraris fententia;
aflertorem , ex quo dicat ita fipiiis judicafTe in
Urbe , ciim Romse vix fueric Judex in Curia
Burgi , in qua non de gravibus Caufis agi foiet,
Kovtt. in pragm. i.de empt,(^ venditnumsro 3. Her^
mofili. ad Lopez. l.ig.tit.^.par. 'y>gloJf.i. num.^y.
Godofred. de Reat. ^uaJ}. 7. numero ij8. Carpz.ov.
in prax. Crimin. d.par. 2. gw^e/?. 87. numero 70.
71. Balthijj. Klammer. in promptuar. lur. tit. 14.
§. 9. numero 7. Carol. De Mean. ad confuet. Leo-^
dien. tom. 3. obferv. :j(55.««7».9.&omnium latidime
Samhez. ad pracept. Decla, lib. 2. cap. 23. ex numero
4. cumplwr.feci<j. SabelL infumm. diverf. tra£iat. d.
tom. 1. itti. £. ^.S.fub numerozl. verf. (^fiille,
quiemit, Taniino/i.d.decif.io^. annot.i. nttm. ii.cum
duob.fetjiq nhi pariter cum F arinac. dtviAct Scapp.Sc
hoc elt , quod concludit Cardin.De Luca de Regal.
diUo difc.\Z().num.6.
Ad hoc autem , ut Emptor reputari queat fa-
ftus ditior , feii locupletior , conveniunt omnes,
indeque dum Emptor retinfins apud fe rem
furtiyam teneretur illam reftituere nullo i\hi
pretio refufo , ad litteram Text. indicia i.ind-
vtiem C. de furt. ica veniac compellendus relli-
tuere pretium ex eadem re furtiva retradum:
9 Namprxter regulatn generalem , quod (ubro-
gatio locum fibi non vindicat in particularibus;
111 hac ipfaindmduali mareria rei furtivjc Tex-
lotum habemus expreOumin /. quivas 49. §. fin.jF.
de furt, ibi , ijuod enim ex re furtiva redtpitur,
furttvum non effe nemim dubium efl ; nimmuiin-
turhic , tjut redailus eft expretio ret furtivji , non
efifurtivus , ficut etiam admonuit in fpecie no-
ftra Caroc, d. qnaft. 25. nurnero 3. Carp^^ou. inprdx.
crimin. ditlapar. 2. t^u^ft. 87. numero 71. verf. nn-
deficmpior , ,JMindan. di^M cjUAfl. \6n,. num. i8.(^
29. & numero 35. Cardofinprax. ludic. ^ Advoc.
in verb.fptrtttm numero 16, Larath.Theatr. Feudai.
par. ^.diiucid. 73. numero ii.Bofeol. in conirov.ftu-
dal. apud Card, De Luca de feud.<irt.6.nmner. Z.fol.
65^. & late idcm Card. 1)^ Luca infra relacus iii
meo Difcg^.maner.d.
Denique non obeft afiioilla squitativa, quae
defcendit ex cenfura Textus in i. me , e^ Titium
f.ficert.pet. fuper qua vehementer allucinatus
eft iJ^indan, d. ^usft, idj. fub numero 35. verf.
fed etfi h£C , Scapp. de lure nonfcript. d. lib. 3.
cap. 44, numero 20. & feqq, & videtur incli-
nare Calvin. de ^quit. itb. 1. cap, 35. numero^.
8
<J & ipfamet ratio naturalis expofcit , quod plus 11 &feqe[. nemo enim non fcit , quod adioprscfata
„„r.-....j j:.:-__ n :- ...... militat tantummodo , quando res aliena reperi-
tur penes alterum fine caufa * & ex titulo merc
lucrativo , feciis verb dum , ( ut ad prjcfens ) pre-
tium , quod ab Emptoribus in fecunda venditio-
neobtentum fuit ,afcenditadquantitatem,veiin
fubftantia,fivd xquivelentiaillud idemeft , quod
dempta induftria prxcedenter fuerat ab eodem
Emptore Furi exburfatum , ut benc explicat An.
gel. ind. l.fime , c^ Titiurn numer. i. infine , ibique
etiam Purpurat. numer.2,infin.& numero 18. Cofl.de
remed.fubfid. remed. ii.fub numero 4, Verf. fecun-
dtm efl , Card. T>e Luca de Regal. d. difc. 119. fub
numero 6,verf.vei ubi, & de Credit. difc.26.fubm.
B-Rot,decif,jj.ex nujn.i^.cum quatmr feqq,par,6.rec.
& dectf 9. num. i'{.&fe<^.par,i6.8i in hunc fenfum
fe expiicat Caivin,ubifuprk.
Eoque certius , quia , ut c«m D. Thom.fecnnda
fecunda quaft. 62. art. 6, ab omnibus recepto
12 condimzt Sanchez. adpmcept, DecaLd, Ub 2. cap.
23. numero 4. obligatio reftituendi ex duplici
duntaxat fonte promanare valet , nempe vel ex
injufta acceptione , vel ratione ipfius rei accep-
t2 ; utrumque autem ceflat , prifuppofita bona
fidein Emptore deincepsremfurrivam diftrahcn-
te,injuftaetenim accepcio funditiis convellitur
ex ipfa bona fide emptionis , & venditionis : mo-
13 tivum vero , feti ratio rei acceptx collabefcit,
quoties nec ipfa res , nec aliquid ex illa, propter
quod dici valeat facSus locupletior , perfeverac
pcnes Emptorem , ex his , qua: habentur per Text.
in i. item veninnt 22. §.prs.ter hac ,ff. de petit. hd-
red.ibiqiie gioftverh.facli , cum reliquis plena manu
coacrvatis apud Sanchez. ubi proxime.
■Abfquc eo , quod idcirco attendi amplius me-
cinatur Mindan. confuit, Saxon.diHa quafi. 16 j. ex i^reantur in oppofitum ab initio allegati fuprafuh
nu,z%.CHmplurr,fecjcf.lih.i. niimero 3. Quateniis enim pertinet ad Mindan.
Minufque pritendi valet , quod pretium re- & Scapp. fatis occurfum huciifque : Quovero ad
manferic in locum rei furtivs fubrogatum , pro- £erlich.i&e qiiidem in d.coneL 45. numero i2.par.2.
rcferc
ex fecunda venditione Emptor retraxeric , quara
in emptione a fe fada implicaverit , & pr^fer-
tim docent Caroc. Carpz.ov. PanirnoiL Sabeli. alij-
que quamplures in locis ubi proximc laudatis.
Q^iinimo non infpicitur abfolute , an plus Emp-
tor retraxerit , itaut indiftinfte obftringatur illud
augmentum Domino rei reftituere , fed habita
proportione ad induftriam , quidquid etiam illius
occafione aflecutus eft , fibi licite valet Emptor
retincre , ad ea , qux poft Sot. lib, ^.de lufi. (^
fur. <}uttft, 7. art. 2, er Marin. a Ledefm, cenfeC
Sanchez. adpr^cept. Decai. d, iib. 2. cap. 23. num.i.
f^ num. 27. & 28.
Atque hinc agnito , quod frequcntior Theolo-
gorum , Canoniftarum , & Coeterorum Scrtben-
tium calculus adhxfcrit huic Sententis , fupcr-
fluum cft ad aUas convolare rationes. Sed adhuc
a fufficienti partium enunieratione liquet evi-
denter , nullam elFe expenbilem aSionem con-
tiahujufmodi Emptorem , nonquidem perfona-
lem , ciim ifta , ex vulgatis , expofcat initum fuif-
fecontradum, vel quafi , qualis profedo nullus
dicitur intercertifle intcr Emptorem , & Dominum
derobatum ; minufque realem , ex quo haec de fui
naturarequirit dominium in agente , & pofrertio-
nem in Reo convento defiderat , vel quod is dolo
defierit poffidere , ut in i.ftn autem,%.fiis,i]Hi rum,
ff. de rei vindic.& in l, unica C.de alien. ludic. mu-
tan. cauf. Undc ciim in praefenti thefi fupponamus
Emptores non defijfle dolo pofTidere , rcmanet
incxercibilis , ut diximus , adio quxlibet re-
alis • quemadmodiim ad partes articulo difcuf-
f> poft Anton. ZJftli in §. jficitaque nitmero 14. &
feifcj.lnftit.de rtfl.Iicet deinceps fe involvat , ratio-
lO^
Anfaldi De Anfaldis
refert iiioppofitum Virgil.Piv^i^. cujiis verba fuut
illa cadem, qui lesuntur tranfcnpta per Minda-
nut/i, kdfftb nnmero 13. laudat qUoquc contrariuni
fcntientes , nec quidquam firniat de proprio ;
nAz.or. fimplicicer intendit ad explicationeni
Nnvarri , nec non ctiam fillit in ea diftindione,
quam te)\citSunchez. d.lib. i. cap. 2?. nuweroii.
an pretium cxtct , five fit confumptum, & in om-
nem cafum exuberarct , quod ipfc: habcrer contr^
fe univerfam 1 heologorum Scholam , de qua vi-
dcre eft per Sanchez. d.lib. 2. cap. z^ '"""■ '\;^
profitentur Clar. Farin. Tanimol. aliiquc fiiperuis
cumulati.
Spada demum in d. cor.f. 149. Ub. i. in nuUa ha-
U bendus eft confideratione , ciim fit merum Re-
fponfum pro Cliente , & fub nnm. 3. prasfuppdnat
conftare de mala fide Emptot is,ac poftremo loco
16 fundctur in 7>a7h in t. in re fartivajf. dc rondia.
fiirt. cujus dcterminatio nec per umbram applica-
bilis eft ad cafum , de quo ell: ouilHo , dum agit
contrafurem.&loquitur de obligatione ad in-
tereffcfeudcxftinationeetiam quanti plurimi
una cum frudibus.ficquc de ea actione , qux con-
tra furem tribuitur ex malcficio , ut in §. E.v maie-
pcio fnjiit. deaflion. & de qua Dian.refol.morat.
far. 1 1. trail.6.refol. 5. idque fane nihil habct com-
mune cum Emptore , contra quem folum prodiit
refcriptum Imperatoris in d.l. incivilem C. defurt.
IN EADEM CAUSA
FRO MAGNO ruCE HETRURIJi,SIVE
PROMOTORE FISCALI,
CVM EISDEM MAGONERIIS.
ARGUMENTUM.
Eligens , prajponens , aut fubftitucns an te-
neatur de faao clcai, & lubftituti , fielegit ex
necciruate Oflicii , &: quando dicatur cleaio
fadaex neccflruate, & dc dKlinaioneinterOf-
ficium publicum,&: piivatum.Procuratoralium
fubftitucns vigore faculcaris fibi concefTaf^quau-
4o tencaiur dc facto fubftituti : ncgligens in
cxigcndo , vcl in tcvidcndo computa rationis
Miniftio fubaltcrno qtiando poflit condcmna-
ri ; Et aliquadcfurto, & dclido Juvcnis , feu
Famuh quandofitimputandum Socio, vel So-
ciccati.
SVMMA R I V M,
1 Octafo fcribei:di.
a Trdponens tenetur de faflo Pr.ft7o/iti, fi ifie deli^uerit
in Ojfciofibi commijjo , fectts verijlexira idem^
Officium.
3 DettQutn quando dicatur commiJfHm in OJJicio , Vel
e.xtra.
4 nyf dtniriijlrans per alium , ftH patiens altum admi-
nifirare profe , tenetitr pro ilto reddere rationem,
^«»«.14.
5 Prjiponens , 0* eligens an exrHfetur , fi 4 principio ho-
niim, (^Jiiffictfntem etegit.
6 Prtponens, er etigens efi tocofidejujforis ref^efiu ipfius
iliUi,fcH Prxpoftti.
Ftdfjuj^br tenetur , non obfinnte , ^tiod Prlncipatis ab
imiio idenetu ejficiatur tion ido::et*i, ibtd.
7 Fide\uJforu bona per cjuanixatn affgicgaitonern cenfi-
derJntur ttii propria prinrtpaius debitorts , ad
ejfeclum^ , ut idein debiior cenjeaiur cjje fo{~.
lie/tdo.
8 Prdponenti , c^ e/igenti impufatur omne id,^Hod f/f-
Hionem ipf.imfubpeiuiitir, er dt raiione.
9 PrAponens , Vet fuhjittueus fiprsponat , & fubjlituat
e.x neceffirate piil>li(t Offim.futu efl, ,jitod ub iniii»
ett^ar bonu?n ; fecus vero in OJpcio privato , (^
nimero ii.ul^i expii^ntur Dottores co»rr<*r«,(^
nitm. II,
10 EieUio , vel fubfiitutio tunc dicitur fafla de perfonA
integra, quanAo ejiti integrit.i6 approbata efi antea
in OJfciis omniniifimilibm.
13 Eieclio , vet fubjiiimio quando dicaiHr facia ex ne-
ccJfiiArcVei non,& n. 15.
16 Eleclio non dictturfacla ex nectffttate , ^uando tex,
vet Superior non coarflat eleUtonem ad unum , vet
alterut/i eligendum, (^ num. 17.
18 Procurator , qUi Vigore generaiii factiitatis alium
Jubftituit i cjunndo teneatiir de faflo fubjiitu-
ti.
Et dc eadsrn concluftone remiffive, num. 19.
2,0 tiigens qtiando nutlum incrum percipit ex Officio ,
tun fi eligai a principio bonum ,uiieriut non tene-
tur.
Secits vero , ft ittiiitatem percipiat , & ad propriam
comrnoditaiem eieoert , n. 11.
o
22 jiccomandita tttnc dicitur potiits , ^uam Societas ,
^uando fitb alieno nomine exercetur negotium j
C^ u4ccemandttns eft creditor dumtaxat Capitatis
iwmijft.
Et tunc dtcttttr habere interefie per participationem ,
nenautem perproprietatem, tbid.
33 SecrHi non tenetur de tevi cuipa in furto a Fa-
Kuio commijfo , nifi ei mandaverit , ut pecHniam
deferret.
14 Socius eiigens malttm Fawuium,feu matum Mini-
ftrum, tenetur ex ejusfacio , (y contraUu , ^uamvis
nonfiterit in culpa non eiigendo,
Et fi tmie elegerit, tndtfiiniie tenetur, n. 25.
26 Eitgens mali teneiur ad damna , cfr interejfe ,(Jrpe-'
ricuio nominantis fiat eleflio.
27 Furtum diciittr cafiu fortuttus , ^ in Secietate cu-
jtijham damno cedat.
28 Adminifirationis fedula revifio ejficit , ^uod cttlp*
yidminiffratoruin factHus detegantur.
29 yidminifirationis computa non incjuirens dicitur in
ctdpa.cr tenettir degefiirper Adminiftrato em.
30 Ctilpa diciiur ad cafttmprdordinata , tfuandoftne en
cttlpa, vei negligentia caftu non evemjfet.
31 ExaHorft dcbitoresfno tempore non excujfit, ^uatida
ttti negligens condemnari pojftt.
Et explicatur Rot. decif. 111. num. 6. & feqq par.
17. ibidem.
DISCURSUS XXIX.
QUemadmodum fupra cnunciavi in DifcurfH
26. infin. unum ex principalibus fundanien-
tis, quod movit Judices in hacCaufa, illud erac,
quod Fifci , feu potiiis intcrelle Priucipis fatis
erat confultum , ex quo Magonerii ex nimia pa-
tientia, & tolerantia,quam habuerant erga ad-
miniftrationem Alexandri nonpoterantexcufari,
quin ex iliius fa<fto remanerenc obligati : Unde
illoruni
De Commerc. & Mercat. Dircurfus XXlX. 1D7
illom n Deftnlbres ad exciifandos eofdem Ma-
goisrios plura dcducebant mociva.feu ratioci-
II' 'primoiiempe cxeo, quod Alexander non de-
liq i.Tac circa Otficium eidemcommiflum , dum
non Fuerat prseeleftus exacl-ioai pecuniarum ;fe-
cundo , quia ciim Gubernatores Magonx prse-
legerint Virum Nobilem , & laudabiliter ab ini-
tio d;-p.it^cionem expleverint , curandum nort
eHct de excertibus fuccefTive commirfis j tertio
imaxime i quia ad eandem deputationem deve-
nerant ex mera necelTicate , proindeque fiifficie-
bat, e'cctionem fuiiie bonam ab inicio : quarrd
tande.n i quia Magonerii reputandi erant Socii ,
five participes cum M. Duce , irt quibus terminis
cum ncque de levi culpa obftringerentur, celVaret
idcirco omnis lii'fitatio , qurtniam culpx Mago-
3<^cc. eodem trafi. mt. 9;. num. 194. Rota coram Bi->
chto decif. 24? . myn. 20. confirtnata apud Card. ( err,
decif. 421,«. 14. s^ fuir dia:um in Bononien. Reddit.
rationis 24. Aprit. 1582. §. Quamvij Canonici ; eo-
ram (juaxArdo.
Ejufdemque irrelevantia fecUnda , prxfertim iri
abUraao , reddcbatur exceptio , quia ( ut profe-
quLbar ) pr^fcindendo ab iis , qui mox examina^
buntur quoad tcrtiam Infpeaionem , videlicet
S quando deputatio fubfequatur ex mera necefRcate
OfRcii, an cunc fiifficiat, eledioncm fuilfe pru-
dcntem , & laudabilera ab ini:io , adum foret de
communilTima conclufione , quod Praeponens te-
heacur de fado Pra;pofiti , quocies fufficefet excu-
facio , quod a principio bonum elegerit , quia
alio non curato Nbminator , five Priponens ha-
neriisimpucabilesneuciquam apparebant ad ca- 6 betur loco fidejullbris, acproinde ficuti fideiut
5
fum prxordinataE.
Sed his pardm pro meo judicio refragantibus,
quoties fub:itlerent quf dam animadverfiones in
facti nocula Mihi cranfmife , concrarium omninb
judicandum cdc cenfebam : Sequendo etenim
ordincm prsdidiarum exceptionum,quatenusat-
tinet ad primam, ex nilda fadi infubfiltentia mo-
tivum radicitus corruebat , quia ciim fupponere-
tur in fado , five ex Proceflu confliare , quod prx
caeteris Alexandir deliquerat in retentione libri
fcrraminum, & refpedive Quatcrnionibus ponde-
tuiti, quive deferviebant Capfcrio loco mandati,
ut fnpra didum fuit Difcnyfn 24. prout etiam in
fcriptiiratione debitorum fiditiorum , & in omif-
fa rcgifliratione litterarum, falfificatione Com-
nnffionum , cum fimilibus ; Hinc proinde dum
erat incontrovercibile ,quod tfta omniaadmini-
fterium, & Officium Alexaudri fpedarcnt , palam
quoqueefficiebatur, retorqueri concIufionem,&
Magontrios omnino obligatos remanercijuxta
diltiiidionem B*rt. in l. ne qHtdnumefo i.jf. ^o
Incend. rnin. naiifi-a^. Cephal- conf. ^6z. nnmero 27.
Bof. in prail. Crimin. tit. de furt. num. 55. Saill,
fraci. obferv lib. 1. obferv. 21. nmn. 6.&-J. Farinac.
inprax t^unfl. 24. num. 49. & feq. Cavalcan. d^
Brach. Reg. par. ^.««tw.i^^. Gittrb. decif.%%. nHm.g.
Manf confult. 41S. nHm. 3. ^ 4. cumfeq. ^ confuU,
419. num. II. late Guaz.z,in. ad defenf. Reor. defenf
;??. cap. 2. exnum. 2. cumfeij^. \lbifub num. 4. verf
in hic aittem, conclufive firmat cum pluribus 7{ot£
denfionibus , tunc delidum reputari commillum
circa OPficium , quando ille talis non potuilFet
fimile dclidum patrare, nifi fuilfet illi minifterio
praepofitus, & coacorditVizXan. de mandat Prin-
cip. sap.<). §.i. num.ip. & priter hos<«/«« fuperius rc-
giltrati in Difc. 2?. n. 17.
At non foliim circa prjemifTa , in quibus in-
concrovertibilis erat prrpoficio , remancbant ob-
ftri^^i Magonerii , veriim etiam & circa negle-
fiam opportuno ternpore exadionem, mulroque
ma<;'s circa fubrradam pccuniam jam exadsm;
fiquidem cx addudis , & late comprobatis in
DiT': 25. lucide jutlificatum apparcbat , quod
fi non exprclTe , tacite faitem fuerat Alcxander
djputatus per Icientiam , & tolerantiam Superio-
tum exadioni p' cuniarun, adeo ut communiter
. pro lcgirimo Procuratoreforct habitus, & rcpu-
taciis, ideoquc Magoneriosobligatos elTcredde-
re rationcm pro adminil^ratione Alexandri cum
eoniTi paticnna , & tacica voluntatcgcfta, do-
Cc;; ' elaci per FotUc, di Societ. cap. 37. numero '6.
for tenetur, non obftanre , quod Principalis , ab
initio idoneus, efficiatur non idoneus, ita tenen-
tur Priponcntes , qui , ut prajmifimus , loco fi de-
julToris habcntur adT*.vr. int. ttnperator il. §.u
ff. ad Munic. ibi ,fed ptatuit fidejujforis exemplo ,
prtorem conveniendtirit.ifiti nominavit ,ejhiafidet ra-
tione conventtur, & in /. i.ff. de Magifir. conven. ibi,
parvi enim refert , nominaVertm , vel fide\ufferi)V(^,
aut in fepertcHlum receperint ; Quinimo facultates
7 eligcntiUm uti fidejulTorum dlcuntiir aggregatae
eidem eledo , ad hoc , ut dici polTit folvendo , uc
per Vlpian. in l.fi plures 28. %.pr<ttered , il fecondo,
ff. de fidejuf. ihi , praterea fi qnxratur , anfolVendo
fttprincipahs fide]tiffor , etiam viresfepientis fidejuf-
foris ei aggrt:gand<i. funt i & bcne explicat gloff. in^
dtHo verb. aggregand&fHnt , ibi , ©• videatur tpfe^
folvendo ,fieiUs fidejtijfor tfi , fequitur Hippol.d^
Marfd inprax. Crimtn,%. attingam nUmero ^6._&
in traEl. de fide]uff. num. 179. 'H^oman. conf 320. fub
num. 2. verf. citm &fideiujjeris , plene Gob. confult.
54. num. ij. & concordat in terminis Correi poft
Afflia.in decif.-^xi. n.z. verf&per hoc videtur,Cofi.
de remed. fuhfid. pr£/ud, 5. num. 5. Coler. de procejf.
exec.par.i. cap,^, uHm.^6.
Ec fane tantum abeft , quod attendatur fola ra-
tionabilis eiedio , ut etiam infpiciatur fucceffiva
8 patientia, ac retentio perfonac mala: , & omne id,
quod eledionem ipfam fubfequitur , ficuti con-
ftat ex traditis per Guaiz.in. d. defenf. 33. cap. a.
num. j.Giurb. d. decif 88. numero 10. nAmaya in
l. nullus C. de Decur. lib. 10. numere^/^. & pra^fcr-
tim fub verf verior , ubi quod ratio verior eft ,
quare tcneatur Prjeponens , & eligens , quia in
fubftantia ex caufa malx elcdionis damnun»
provenit ,& nifi talis perfona fliilTct eieda, fimile
damnum non contigilfct ; Et idcirco Manf. in
d. confult. 418. quse prodiit in una fanuen. Incen-
dii , in qua Ego quoquc fcripfi ad defcnfam Ma-
^ giftratus , ut patct fupra in Difc. 23. contendit ex
nurn. 6. cum feqcj, facis elTe , eledionem fuilTc bo-
narn a principio , quando peragitur de Officio
publico , vel eligente ex neceffitatc , & melius
diftinguendo Fermigliol conf. ^to.num. 6. &feqc].
ubi inquit non fufficerc in Officiis privatis , quod
quis Adminiftratorem conftituerit communi re-
pucatione fidelem.
Addico , quod ubietiam ex abundanti forfan
perquircndum fuiflet de mala , vel bona eledione
ab inicio , non ita facile opiiiabar edoceri pofTc,
quod Alexander de tempore eledionis , cxtero-
quin pauperrimus , eflet fam« adeo integr» ,
& fpedata:
io8
Anfaldi De Anfaldis
& rpe«aataE opinionis , ut poircc caute huic mi-
inlteno priponi ; quod eniin in oppofitum dice-
bafur,enndcin Alexandriim pricedcnter addi-
ttum exritiiie minifterio Operantiiim a Secretis
Cardinalis Caroli ab Hctru-ia , nihil commune
habere replicabam cum qnalitate minifterio-
rum, de quibus .igitur , nam nec ctiam fi voluif-
fet, potuiifet in praedido fubalterno muncre*iie-
cretaris exccdcre ,& dclinquere , cdm nulla ibi-
dem caderet direSa , vel iiidiiefta pertradatio
Cramen^ , nam , ut ti adit Ciurb. coif. ^6. num. 17.
lonon cantum opuscft, quodquis elegerit perfo-
nam valde integram, fed quod ukerius talis inte-
gritas verfaretur circa Officiaomnino confimilia,
& id longe ante eleftionem , & cum Felin. prius
difium fuit pcr I^cam dccif 233« nu.ycoram Ltidd'
vif plcne Sanfelic.dec.ijg. m 8.
Tranfeundo igitur ad tertiam exceptionem i
inapplicabilem elfc dicebam diftinftionem inter
ti eledionem exvoluntate, vel ex nccefTitate pro-
venientem , quia C^farcell. ifaur. alle^.')^. p(r tot.
& fignanter nnm.i6. & fecjj. Manfd.confitltaii^ii.
Chrifrian. Ifw deproinot. cap.^. »«^.296. fol. 562.
aliiquc in oppofirum addudi , vel loquuntur in
Officio pubhco , & Magiftraru, qui cum non poffic
per fe ip(um imervenirc ob loci diftantiam in illo
loco fubaltcrnx , & vilis adininiftrationis * ( ut
erat cafus Manfii , in quo tractabatur de Magi-
ftratu Sanitatis , qui profedo non porerat exer-
ceremechanicummuy.us Cuftodis Lazarctti ) fu-
perabundanttunc, quod aprincipio cleputec per-
Ibnam communiccr reputatam pro fideli , & ido-
nca, qucmadmodum exempfificando etiam con-
tingeret circa Magiitratum,qui Florcntisnuncu-
patur dc Nove^ , nam procul dubio prseligens
Cancellarios, aliofq; fubalternos Officiales Com-
municatum non tenetur , nifi dc bona , vel mala
izelcdione a principio; feciis autem fi agatur de
Officio privato , imo & de pura ncgociatione ,
prout hic , ficuti diftinguendo tradiderunt Bart.
in /. I. jf, <]Hod mvifftmc nitm.i. ff. dc Publican. Ver-
migltol. d.conf^^o. nuin.%. & 9- Giurb. d.conf.^6.
ex num. 39. & fignanter nurn. 41. & 41. Maftril. de
Magifirat.lih.6.cap.\o. w.114. Cavalcan. de Brach.
Reg.par .^.num.l^^^.in fin. AjfliFl.decif.%1. fuh num..^.
De Marin. ad ReVerter.decio6.num.'). ^ decif.)^o.
num. t.
Nec juvabat refponfio , quod Magonerii non
podcnt minifterium iftorum JuvenHm per fe
ipfos fupplcrc ,velexercere : Qiioniam , adevi-
13 tanda aequivoca , necefTitatem hanc adhibcndi
fubalternumminifterium alioruin diftinguere ne-
celfe eft exparte Officii • non vero ex parte mu-
neris exercendi,alias quippe deriforiacnetprjc-
dida di(lin«aio inter Officia publica , & privata ,
omnis etcnim perfona honefta habet neceffitatem
retinendi Famulos,prout & Nautx, Cauponcs ,
& Stabulariicxquirunt adjumcntum Juvcnum ,&
famulantium , prout Tutores indigcnc minifterio
Fadorum , & nihilominus , quia Officium ifto-
rum eft privatum , abfque ulla dubitatione te-
ncntur , ad Texc. in /. 1. § Servi vero , ff fiirt. ad-
verf. Naut. cum concord. per Giurh. d- conf 35.
num.J\\ Grat. difcept. 677. nura. 25, (fr fecjq. Caball.
refnl. crimin. caf -jo.per tot. & judicatum Floren-
tis refert Sahell. infumm. diverf trailat. tem.z. lit.
F.^.iS.n.j.verftjttemodo auiem.
£c ob id pafTim habetur in ipfifraec Sociis,
quorum {\ aliquis deputavericFafiorem , vel Ad-
miniftratorem , quantumvis ad ejus deputatio-
l^neni coaSus fueric de necclTitatc , nihilominus
pro eo tcnctur , cum Praponcns dicatur in hoc
cafu pcr fe ipfum adminiftrafle , ut pcr Itxt. in L
flie inteftato, fj.de foiut.tbiquf glof]. affirn at Felic.
Sc alii fupra rclati nur/.. 4. quibus addi poliijnc
■ Sp.id. conJiL 127. num.i.Q-fcjq. & per tot, liii.t- Cen-
fil. decif. Lucen. 47. mim. il^. kotu coram Vbalda
decij. 736. nuvi. 10. ©■ dtcif. i(58. nim. 17. parte ij.
receni.
15 Vel denique neceffitatem iftam intelligunt,
quando quis juilu Supcrioris dcvenit adelc<5tio-
nem , ut explicat Ciwba d. conf ^6. num.zo.(juuz.-
Tjin. d. defenf ^'^.cap.z.nitw.^. Cancer. par. i. Var.
rejol. cap. 2. num. 93. & Je^uent. fcd ifte non erac
i6cafus nofter, quoniam pro jufiu Superioris , &
rcfpcftive necctTitate Scrihentes onines interpre-
tantur , quando Superior reftringit eleftioncm
facicndam ad certam perfonam , vel duos propo-
nendo , jubet iinum prseeligi , ut in calu Cancer,
Guaz.z,tn. & aliorum , qui prseter hos reallumun-
tur per Manf. & a Me quoque fuerant allegati in
d.Janiien. Incendii , de qua fupra d. Dijc. 23. Ac
ciim in prjcfenti in Capirulis Hrcftionis diSum
quidcm fuerit ,f piglino due (ftovani per ferviuot
dr ajuto di detta iJkt agona , led prapeleftio exri-
i^terit reliftaad arbitrium Magoneriorum , ceflaC
quxlibet excufatio proveniens ex hujufmodi juf-
fu, ut individualiter refpondit ^Uenochia* conf.
246. nu7nero 78. verfc. pntterea , Staiban. Iitn. re-
foL 34. ex nitmero 8. citmfeqiieniibus , ny^ltitnar. «d
Rovtt. conf 87. fuh num. 15. verf. quatnvis , ubi
quod hffc eft communior diftindio , plurefque
coacervat Carol. Ant. 'Z)e Litca ad Franch. decif
212. num. 2. Vi7z.an. de mandat. Princip. d.cap.'). §.l.
««;«. 16.
Fortius vero , quia in eadem parte Capicu-
lorum , a qua defumebatur ifta necefTitas , &
juflus Supcriorum , fubjungcbatur , e fi pejfin
pigliare , e rimovere ,1 piacimento di detto AlagoKte'-
re^ : Qiiamobrem non tantum non faciendodi-
ligentias pro indagandis exceffibus Alexandri
vidcbantur illi delidta permififie , fed fubintrare
dicebam punftualilfimam dodrinam Starban. in
18 d. refoL 34 ubi agens, an Procurator , qui vigore
generalis facultatis alium fubifituerat ,tcneretur
de fadio fubftituti, inquit , cafum elVe pl.uium , fi
ille Procurator hibebat facultatem revocandi
fubftitutum , & probat in hoc concordare etiam
19 contrarios , de quibus , & de materia videre eft
Si^uASpad. confii']. w.3. Itb.z. CafiiL dec.119. Vinc.
de Franch. er yldden. d. decif 212. RotadecifjJ. ex
num.ii. par.i'). cjr coram Vriol. decif^xi. num.l^. De
Luca ad Grat. difcept 395. ».7.
Corruit denique omnis amaritudo , quia in-
20 tantum eligens ex necelTitate non tenetur de fuc-
cefTivo fadto eledi , inquantum Magiftratus eli-
gentes non fiint Domini Officii , nullumque lu-
crum percipiunt ex propria adminiftratione , uc
declarant Rovit. decif']c). num. z6. Cdfar de Af'
ftiil. controverf. 4^. f.v num. 8. cum fejuentihiu;
Sed quoties , prout hic, Magoncrii habent non fo-
lum gubernium plenarium , eorumque nomine
cunfta regunt , fed etiam utilitatem , & certam
emolumenti participationem percipiunt adratam
quxftuum , &Iucrorum, oinni Jureobftringuntur
21 ex fado Juvcnum , guos ad propriam commodi-
taten;i
De Commercio & MercaturaDifcurfus XXIX. 109
ratem clegermic , ad cclebrem diili.idionem
Text.ril.ji ^fVMcomtrmnis , §. Qtio ve^o , fF. d^
furt. ih\, tnHito tamen ^cjuim ejfe , nemini Ojjicium
fmm , qnod ejut , rum qno contraxit , non cttam fui
cormnoii caiifi fttfceptt , damnofiim ejfe , C&far dz_,
Afficl.d. contr.i\'). nM7H.i2.dr iy- Giurb.d. conf 7,6.
nutn. 14. verf. tum rnaxime , iibi in idem coUaudac
Tnfih.&c Odd. 8c excipit roliim calum, qiiando
Supcrior approbalFet illam peribnam ; & deiisper
det' du ucilitatis unice ftmdatur Mi-,nf d. confult.
4:8. n.6.verf. cjui cafiu.
Dv.-veniendo candcm ad qiiartam , & poilre-
mam infpedionem , non percipiebain , ad qiiid
inferviret difpunftio , an Magonerii cenfendi fo-
rent iocii , vel participes ; quamvis enim in hac
thefe certum viderecur , quod ifla non erac So-
32 ciecas , fed pura Accomandica , ex quo in hoc
propofico concurrebac potirtimum AccomandiCie
rcqiiificum ,nempe cujusnomine exerceacur , vel
cancec adminiftracio, icauc Accomandans fic can-
tummodo credicor Capiciiis immiffi , & dicacur
habere interefle per participationem , non aucem
per propriecatem , ut ex Catan. conf. '].fub nu. r.
"^ta GenHen. decif 79. mtrn. 8. infin.cfr numero 9.
^ Rota decif. 554. nutnero 8. infin. par, 1. rccent.
dixic eadem Rotn in celebri Canfa 'Rpmana Cambii
de Sacchettis ij. Martii i6%6. §. f^erum, coramj
R.P D.Caccia.
Accamen daco eciam , quod iftud Magonjc Ne-
gocium forer qiiidquid fbi fuadebanc Magone-
rii , nulla. ( uc fubjungebam ) adeft racio , pro-
pcer quam ipfi valeanc excufari , nam quod dici-
«5 cur, fi Famulus Sociecatis , fine mandaco cransfe-
renspecuniam.illam furecur, Socius neque eciam
de levi culpa ceneatur , ex A^pr. Infiit. Moral.
■ lib. 9 par. ^. de Societ. & mand. ca-p. 2. verf.fecundo
■ efuaritur circamed.GHilielm. Maynard.tnl.contra-
nitiff'. de regitl. lur. fubnuin.Ai.Trombett. de So-
eiet. cap. ^.num. 19. collabefcic ex fado, ut fupra,
ciim nifi exprefilim , tacitum faltem mandatum
fueric Alexandro conceflum per Magonerios ;
Cumque exceflfus ejufdem Alexandri haberenc
admixca alia delida prscer exadionem , totfim-
queprovenirec ex fafto eleftionis, locum e con-
verfo fibi vindicabac doftiina Foelicii in tra^. de
■' Societ.cap.zi.n.^^o. dr mim.S^. & fecj^ ubi etiamfi
a^Socius clegerir Miniftrum, vel Famulum bonum
■ , a principio, adhuc tenetur ex ejus fafto, fequitur
yermigHol.d.corfj\20. n.1.
*j'5 Quodque etiam Socius in hoc cafu teneatur
" de mala eIedione,& damnis exinde fecutis, nou
negac (jyfanf in confult. 439. nmn. 57. ilfecondo ,
' fed inquic , concUifionem procedere , quando So-
cius cligat folus , & tamen ifte eratcafus prseci-
fus , quia Alexandrum elegerant foli Magonerii ,
nec gcnerica facultas concefia in concradu ere-
dionis Magonae prxfefercbat eledionem etiam
* Magni Diicis , ex punduali doftrina Menoch. &
reliquorum ubifupra.
Divagari autem adexamen ,an furtum repu-
tari debeat cafus fortuitus , & an , & quando
culpa dici poffit ad cafum prsordinata , ad hoc,
ut Sociiis tenearur , non crat , Ait diccbam^lpra;-
fencis infpedionis , irvquacx hucufque dedii<^tis
25damna, & incereffe debebaiic principalicer refar-
ciri ex vicio depucacionis, & electionis , ob quam
pcriculum fpedat ad nominantem , ad Text. ift-^
1. 1. adfin.fj l.neminem 64. G. de Prdpof. agent. m.^
reb. ibi, eleTione fua,fuarum^tie periculofacultatum,
& in/. '^Hidergo n.f.ad Muitcip. ihi , pericHlum.^
agnofcat , ^;/» tion idoncu-n nnminavit , & eft Textm
niagis puiiaualis, & fortis in l.e.x f.xlo ii.f.dene^
goc.gejf. quem extoliic Statban. d. refol. 54. «aw.;.-
<L>Ucrend. /ih.i. conirov. 106. per lot. Ht de hdo
Fclic. de Societ. cap. 21. numero 40, ^ 41. Card.De
Luca de Credit. difc.So. n,nn. 12. aliique , qui pcc
Defenfores Magoneriorum in oppoiicum defiipec
ayadducebautur, nec per umbram pcrcuciunt ex-
celfum Miiiiftri prarcleai five per Socium , five
per Parcicipcm , five per Accomandantarium ,
led generaliter rradando de maceria culpi can-
gunc cafumi-urci ,& derobacionis, & cujusdam-
no cafus ifte percineac.
' Ha:c icaque fuperabundare pur?barn infiften-
do liiper nudo fado Infticoris ,feu depuCacionis
de Aiexandro faAs a M.igoneriis canquam pri-
vatis Oiiicialibus , & Miniftris M. Ducis : Ac
reddebatur ctiam tuta pro meo judicio Caufa, &
vidoria, ponderando , quod tam de Jure , quam
prscise ex lege Ereftioniscompcllebantur Ma-
goneriiomnemadhibere diligentiam,ibi , In-
tendendo pero , che fidoVeffe ufare con ogni di/ioe»-
za ; Unde cum jiixra enunciatam noiulam' Mihi
tranfmillam defeciflcnt Magonerii in toc capici-
bus flipcrius expoficis fub $". Sed h^s varum , &
fignanter quantumvis ex peculiari obllgacione
tenerentur compura revidere , & exarare bilan-
cia,i]Iaque ad M. Ducem annuatim remirtere,
non apparcbac, quod ipfi per quinquennium uf-
que reviderinc racionem adminillrationis, fcri-
iSpcuracionis, & exaaionisfadisper Alexandrum,
& fic quemadmodum diiigencer agendo,geftaque
per Alexandrum recognofcendo comperiflent
illius exceftiis . uc in fpecie cum Borell. Guttier.
alUf^ue advercic Solorz.an. de lur. Ind. lib. <;. cap. r.
29 nurn. 127. tom. 2. Ica innegabile crat, quod ex hac
omiiTione refultarec laca culpa, five culpola negli-
gentia , propter quam obftringebantur ex fado
fubftituti, feu Prspofiti ,' ut pundualiter lirmac
Menoch.d. conf.2^6.num. 78. Verf.resfondeturve-
rum , & magis in individuo aliis addudis Cyriac.
controv.^ll.fub nim. 15. & melius num. 32. ubi lo-
quituradamuffim deomifTione per quinquennium
rcvifionis adminiftrationis ,feu computorum.
Ac propcerea quando eciam agendum fuiiret
de pundo , an culpa fueric , vel non fueric ad ca-
fum prsordinaca, recepcum eft , quod in propo fi-
to infpiciacur fubftancia , & eftedus , non aucem
incentio ;ciimque oculos tencndofupergtftis ab
Alexandro , calis figuratus cafus fortuitus non
evenilfer, deplano fequcbatur, quod ifta de Jure
jocenferetur culpa ad cafum prxordinata, cum fem-
periilataliseire dicacur, iine qua cafus ipfe noa
eveniiFec , ad Text. tn l. non omne ,f. de Statu Itb.
Cravet.confH. num.i-j.drtg. Dectan. conf.29.nu.z9.
lib.i. Menoch. conf.6~^). num. 15. opcimc Surdm
conf.\2. nu.6i^. Pacion.de locat. cap. 12. n. iii. er na.
Felic. de Societ. cap.i^.num.\j. Cenfaldecif. Lucen.
8:. nu. 14. Rot.decif^jS. num. 10. drfecj. coram Du-
noz^et. lun.
Nec in oppoficum circumferri merebacur decif,
III. fitb numero 6. dy l.pay. ly. quafi quod in eo
convcniac , quod Magoncrij non (inc pra-cisc Sa-
lariati, (ed caiicummodo parcicipenc de utilica-
51 te exadfionis ; Qiiia Rotaibtdcm loquicur de ipfo-
met Exadoreprincipali, & ad eum excufandum,
K ulcra
IIO
Anfaldi De Anfaldis
iiltra alias manifeftas |5robationes nagligentix 13 Confefio Precnratorts ,qHinon noctt ConfiituenUi
cxcl»(iv<is , adducit praEfumptionem , feii inveri- '" ' "' ------
(imilitudinem omifiionis diligentiarum , ex quo
Exador , dum commodum rCcipiebat ab exa-
dione , probabiliter illam non ncglexilVet : Scd
in cafu noftro quemadmodiim eadem dtdf. crac
inapplicabilis Alexandro principali Exadori ^
quem non dubitabatur fuiffe ncgligentem , & do-
lofum, pariforniiternoncongruebat Magonerijs,
qui & in abftraito fecundum huculquc dcdufta
tenebantur ex fola ratione prcepolitis , & ulte-
rius in concreto comprobabantur ncgligentilTi-
Jni, & tihdique culpabiles , dum ncglexeranc
tecognofcere deli(9:a in diespatrata per Alcxan-
drumadnormam Juris, naturalis diligcntia; cu-
juslibet Patrisfamilias , generalis conventlonis
Accomandits , quam fufceperant.
ROMANA, sf.u pistorien.
CAMBIl
fRO CAROLO VERNINO,
CVM ABB. ROSPILIOSIO.
ARGUMENTUM.
An , &: quando mandatum Procuratori fa-
&um pro (ufceprionc pecunJ.Te ad Cambium
nominc Mandaniis expiret in primo actn , ita
ut dans fecundo loco pecuniam cidem Procu-
ratori , & exiftens in bona fide, habeat , vel non
obligatum Conftituentem , fcu Mandanccm.
AfTerticni Procuratoris an ftctur circa man-
datum.velteneatur idera ortendere , tam ad
cffeftum , ut obliget Mandantcm, quhm ne
multo rninHs nocet Tertie, cr n, 14.
15 y^fl«/ tribmtnr Mt»'ianii ,non exeejuenti.
ij Contracliu prajurMtnr peiiits geflHs noMine proprio,
^HA/n PrdcHratorio, Vei alieno.
18 t)itlio per, iaiine pro, an imvortet contemplationem
perfon.i}Cujus intuitu aBus getniir.
19 MandatUm ad reapiendnm pecunias ad Catnbiiim
non conjnmitur prima vice ,fed durat ejuou/yu^
fnetit fati^fanum inteniioni Conjiiiutnti!.
20 Donatiofecunda tnutttts , Vei n»lU non fnficit pri.-
mam Htilem, cjvalidani.
al Recognitiobonafi^iii ,^uod contratttts ad altumper'
tineat, reguUtiier attendiiiir.
22 Ratificatio contraUus Cambit, vtl Cenfns a^utfoUtt
tnandato.
33 Ratificationem importat fcientia contraUus proprio-
nomine gejli fine reclamaiione.
2^ Raitficatio contrailus tanquam gej}i curnunaper-
fona, an fnffragetur alteri , cum ^uo Vere fuit ge-
ftus.
35 Obligatio non datur ftne faclo proprio , vel legitimo
mandato in perfona alterius, (jui c ontraxtt.
%6 Mandatarionon creditttr , f dicat fecifje a^um dt
inandato , vel commijfione alterms , nifi id pro~
bet.
Ptout nin creditur ei t ^ui in contraUu afferat , ft^
ejfe Complementarium alictijus Ratienis Bancaritt
xbid,
ij Teftificatio fimplex Cardinalis de rigere Juris in
prxjudicihM Tertii nen attenditui^.
Amplia, ut num. 30,
a8 Mandatarius , ^ui contraxit nomine alterius , rt~
manet obligatus ad docendum de mandato , vel ad
obtinendam raiificationetnt^ ».29.
Jl Mandatarius etiamft habeat mandatum f ttn , ^
quando rernaneat folus obligatus , & nen Princi»
palis.
tencatur de proprio , cum aliis in propofuo , de 31 Mandatarii deftyh Mercatorum nonfelent e.xpri*
.1 „ . „ ^,„^w.. merein emptione,quodemantadfavoremalterius.
~ 33 Ptctto pro rejerrt poiejt tam ad ufum , cjuam ad da^
SVMMARIVM, minium. ,. . „
34 Mandaturn durat tjuarndiu Verlfimile efl durare in-
1 VatliferieS. tentionem Mandnntis.
2 ExituiCauft, 35 Poenitentix an ftt locus in contraiiu , tjuandointra
3 Contrahens cum Procttratore intuitu mandati dicilHr certum termtnum res erat confignanda ,fiintra eun-
direHe contraxifie cum Mandante, dem terminurn confignata nonfuit.
4 Mandatum Procura ad faciendum ali^uem aUumt 36 Mandaiarius mandati fines excedens nen obligat
regulariter confumttur inprimo aUu, Mandantem.
Declara, ut rium- 5- £f excejfus potefl cenfiderari etiam quando MandatA-
6 Precurater fi afjerat rccepijfe pecuniam in caufam rius non reportavit ^uietantiam , vel aiiam caute.'
maudati,non priii\udicat Gontrahenti,fi illamcon-' lamadfavorem Mandantis,n.S'J.
vertat inalios nfui, 38 £mptio, & venditio recjuirit certitudinem pretii,
7 Tacitum operari nonpoteftpltu , ejuitm e.^refftm. alias lecus eft foenitentia,
8 Mandati revocatio utafiiciat Tertium , quomede fieri 39 Emptio , &vendiiio remanet perfeEla , licetpretium
debeat. fuerit coUatum in arbitrium Tertii.
9 Ignoraniia revecationii mandati prafumitur in Cafi- Dedara, ut num, 40.
trahentibut. 41 Mercateres accepto mandato de emendo fcribunt
10 Stlutiofattapoffeffori alicujus Majaratusftiffragatur
folventi, etiarnfi recipiens de tempore folutionts ex-.
titijfet priv.uus.
idemaue efi defol^^Jente Trocuratori revocato, quinon
habuit netitiam rcvocationis, ibid,
11 ^^andati conjumptio tit inducatur per primtim
aUum,dehct confiare , eftiodprimtts ailits fuerit ini'
tu* in vim e\Hfdern mandati, r^-n \6.
\X EpifloU probat (ontra Scrtbentem , fed non contra
Ttrtittm.
multoties rem emifie,ticet nonemertnt.
Et ijuid indefe^uatur, ibid.
DISCURSUS XXX.
t \ Bbas Rofpiliofus Annibali de Fide ejus ne-
jt\. gotiorum in Urbe geftori Mandatum tranf*
mifit ad eftedum , ut illius noniine pecunias uf-
que ad quantiratem fcutorum 1200. fufciperec
adCambium ; cumque przdidus Mandatarius
hujtffmodi
DeCommercio & Mercatura Difcurfus XXX.
hujufmodi quancitatem recepillec a Carolo Ver-
nino , Cambium creando lub expreilb nomine
conftituentis , evenit , quod , procurante Verni-
no fatisfadtionem , Abbas oppofuit , nulliter
extitifle hujufmodi Cambium creatum , ex quo
ejus Mandatarius facultatem , quam reportave-
rac , jam confumpfiflet in celcbratione cujufdam
alccrius mutui , feu Cambij , de qua conlbre
dicebat ex Epiftola ejufdem Mandararij : Sed
quia revera non apparebat de tali praecedenti
mutuo , vel Cambio , immo adctat dcclaratio
lo: Bapcifta: Gentilis in oppofitum , cum quo
prxteiidebatur antecedens initus contraftus , nec
non ex alijs fundamcntis , & ex fatis clara ratifi-
catione fada de hoc Cambioper Abbatem,in fcn-
fu etiam Vericatis refpoiidi favore Vernini tunc
inftantis pro expeditione mandati ; Scd Judex
deputatus a. Cardinali Jacobo Rofpiliofio Ar-
chipresbyteroBafilicjE IJberianae . feii S. Marias
Majoris , cenfuit, abfolvendum Abbatem , do-
nec poftca occafione Compromiffi fuper pluri-
bus controverfijs incer Abbacem , & Annibalem
facfti ia perfopam SpercUi de Sperellis nunc di-
gnirtimi Epifcopi Inceramnen. admilfa , & bonifi-
cataexciticinlaudopartitahzc , five concraSus,
quem prsecicacus Judex nuUum efle pronunciave-
rac. Tenor vero Refponfi eft.
Procedendum venic ad ulceriora in expedicio-
ne mandati , quoniam habemus Cambium legici-
me contraaum, nempe per Procuratorem ad
hoc habentem fpeciale mandatum : Idebque Ver-
ninus , qui cum eo contraxic , fovec incencionem
undique fundacam , ac fi cum ipfp Abb. Rofpi-
liofio direfte & immediace concraxiflec,adTf.t7.
in l. hitres abfens , §. apud Labeonem , ubi Petr.Bar-
bof. nttm. 1.& ^.ac numer.i%. ff.de ludic. Sraccde.^
Mercat^tit. tjnomodh in Cauf. Mercator. pYoceden.
fit num.zi. Surd. conf.i^.num./^o. Rocc. refp.zi. «.13.
C^ 14. lib. I. & in individuo cafus noftri Rotd in dc
«7:543. num. 4. &fet]<j. &per tot. coratn Dmozjett.
lun.
Nequc curbacquod faculcas procuratori actri-
buca excicilfec jam confumpca per aliorum Cam-
biorum creationem , ad regulam Text. in l. Bo~
ves , §. hocfermone , ff. de verb. fign. ibique Tira-
^nell. timit. 9. Angel. conf.^i. Rot. coram Buratt.
decif "y^. numero 6. & decif^^i. numero 7. coram
Dunozett. /un. dr apud Pofih. de manut. decif, 118.
numero 6. & in recent. decif. 138. numero J. par. 16.
Id enim nullaceniis comprobacur , & quacenus
per fomnium juftificarecur , minime relevarec ;
Siquidem publica: repugnac xquirati , civilique
ni
Mercat. tit. mandati num. zy. & 28. Rocc. de man-
dut. notab. ^6.nu. 94. & prxter hos optime A-ian-
dell. conf 452. num. lo. Mafirill. decif 20.^. f^.i, „«.
39. S^rd. decif ^6.per tot. ib$^ue Hodte; n. num 2.
cum ah js per Rot. d. decif 543. num. 28. cum ^.fcqq.
cofim Dunoi.ett.Iun.quam uti repecicam in recdec.
154 /'«''• S. fequiuireciam Bonden.tollHa. 4?. num.
168. Itb.z.
Et quidem hujufmodi tacita , & virtualis con-
ujmpcio mandati inagis operari nequit , quam
7 opcraretur cxprefla , & pofitiva revocatio , ad
Text. in cap.fctenti de reg. lur. in 6. Barbof. axiom.
89.?;. i.Bonden. coitun.ze.nu.-yj.tfrco/lufl.^o.n.zo^.
Itb. I. Rot. decif 157. n. i^.par. 8. rec. & in fubjeda
materiaProcuratorisGr^irMw.^/yrf^/. 599. »». i^.
&fe<j^.
Et tamcndiftindio eft receptiflima , quod , ne
Tertij innoccnces fraudentur,non fufficic cacite ,
& clandeftine revocafle mandacum , Sed vel ipfum
mandacum legitur diredum ad contrahendum
cum certa & decerminaca perfona , eoque cafu
debcc eidem pcrfonx fpecialicer incimari revoca-
8 cio ipfius mandaci : Aut verb mandatum eft ge-
nerale , & indcfinitum , fcilicet ad fumendum
pecuniam a quocumque , & in his terminis ne-
cefle eft , quod vel principalis fibi reftitui procu-
rec ipfum mandacum , vel per publica xdida , &
affixionesnocificecreyocacionem , alias Concra-
dus procul dubio fubftinecur , prouc ex Text. »'»
l.fed &fi Pupillus , & de quopalamff. de Infiit.aH.
ubiglof Caftren. & Augel. firmavic Rocc. in d.traB.
de mand. numer.23'). & 2^6. pofiprimum vol. refponf.
Parlador. lib. 2. rer. ^uotid. cap.finat.par. 5. §.17.
num. 2. & j. quibus addi poflunt Cravett. conf.jS.
fub numero 5. verf. nifi quando ageretur , Amendol.
ad Franch. decif. 490. numero 5. bene Carol. Ant.
De Luca: ad Gratian. difcept. 127. nnmer. 2. &feijq,
Non enim Pauperes Contrahentes coguncur in-
dagare incrinfecam , & lacencem conditionem »
& gefta iljius , cum quo palam , & legitime con-
trahunt , & poteranc concrahere , ad Text. in l.
ejus , ^ui in Provincia 41. ff. ficer. pet. Idemque
proficecur Stracc. de decoElorib. par. 3. nnm. 52. ubi
quod hoc impucandum eft Mandanci , uon ei ,
qui per ignoranciam concraxic , bene eciam Sal-
gad.in labyr.Credit.par. i.cap. 27. W.113.& fequicur
Cratian. difcep. i^. n.^J.cumplur. fe^. &exn.^().
9 ubi quod in Concrahence ignorancia revocacio-
nis prjefumitur.
Qiiamobrem , eodem praEfuppofico retenro, &
ex quo fufficiCjCondicionem Concrahencis excrin-
fecam veram efle , non tancum fubfiftic lolucio
Commercio, quodcjuis fincera fide concrahens 10 fada Procuracori putacivo , fcd eciampo/reflb-
cum aliquo qua: manibus habence pubicum Inftru-
mencum mandati debeac fub ifta bona fide decipi:
Unde quidquid fit in alijs macerijs excra Com-
mcrcium.vcl incer ipfum Procuracorem & Domi-
num » cercum undequaque videcur , quod Tercius
innocens , ac fidens ipfi conftituenti , non de-
bet ullo modo clandeftinos aSus Procuracoris
defraudari eodem modo , quo fi Procurator af-
ferac recepiflb pecunias in eam caufam , de qua
cancac mandacum , illasque inalios ufus conver-
tac , adhiic ipfe Confticuens , qui credidic fuo
Procuracori , obligacur , & non Tercius , qui cre-
didic ipfi Confticuenci , damnificacur , prouc uno
ore tradiderunc poft Text. in 1. 1. $. non autem verf
unde quxrit, ff.de exercitor. ntl Strace. de eontra£l.
n alicujus Majoracus , licet recipien* flieric de
tempore folucionis realicer a Majoracu dejedus,
& privacus , ut ex Bald, in l. 2. numere j6. C. </o
fervit. & aqua , 7{uyn. conf.iSo.numer.j.iib.i.Man'
dell. Aib. conf. 541. num. 3. alijsque relatis com-
l>Toha.vic Cafanatt. conf. ^. numero^O. 31.& ^i^.Sal-
gad. in labyr. Credit. d.par.i. cap. 27. numer.Ul. &
fe<^t]. idemque eft , fi folvatur Procuratori revo-
cato , quia ante Icientiam rcvocationis folvens
liberatur, /. cum quis %. i.ff. defolut. Stracc. dt^
decoB. d.par. 3. numer. 52. infin. Coft. de retrotra£l.
cap. 8. caf 28. numero 9. Scacc. de Commere. §. 2.
glof. 5. numero ^06. & fequent.fol. 583. Arias de_*
isJMefa var. refol. libro 3, cap. 4?. numero 23 . Carol.
Ant, De Luca Ad Gratian, d. dtfcept. 127. nurnero i.
K 2 Cturb.
Ciurb. -Atcif. 79. mmtro zo. Verf.ftcnt excirfatur. ^
Cceteruni > qiundo etiam luijurmodi revera
nimium Iblidum . & rationabile fundamentuai
colbbcfceret , adeout e:t capice Confumptionis
dici pollet invalide Cambinm creatum ; adliuc
hoc opus , hic labor cft , fcilicet comprc/barc ,
quod Annibal confumpferit vires , & facultates
maiidati , dtbet enim digico oftendi , quod vigo-
re prxdidi mandati , & nori aiias a£tu rccepe-
li rit confimilem quantitatem , itautminimc fuffici-
at, quodaliquaantecedentiaCambia contraxe-
ric, nifi copulativecdoceaturjquod priora Cam-
biafuerinteffiftive receptavirtute ejnfdcmman-
dati , juxta ea quar reluta decif. P:itei la^^Cy.Iih.z.
& Lotter.de re benef. hb.i. ijiujh ^o.w.d^. nec nori
Rot apnd Marchefan.de ComrniJJ.par. i.fol. ^"ilfub n.
2. per hxc prsEcifa verba dixit Salgad. Vn labyrint.
Credit. par.2. cap..^.n. \o?i.& 3o9.
Tantiim vero abeft , quod de antecedenci , &
congruaconfumpcionedoccsttir.quinpotiusnul-
la deducicurjuftificatio j quse mereaturattendi;
Exhibetur enim tantummodo quxdam Epiftola,
qux afreritur confcripta per Annibalem fub die
8. Februarij 1678, quz etiamfi per difcurfam nre-
reretur iilteliigi , & interpretari , ficuti Abbas
Rofpiiiofius deliderat , quod fcilicet ipfe confi-
tereturantecedcntemurum , & eonfumptionem
mandati : Actamen in praejudicium Vernini Tcr-
tij , & jampracexiftentis Creditoris nuUum pro-
bationis gradum conftituereC , ex illa vulgata
12 propofitione , quod Epifiobprobat quidem con-
tra Scribentem, nuraquam autem contraTerti-
um , Trentler. conf.^J. nimero \6o.& fe^.Maf-
card. deprobat. concluf. 6i6. numero 14- Menoch. de
^rbitr. lib. i.eaf. ^^.niim.lz.Genita defiript.privat.
lib. 5. de Epiflol.mm.i^']. Negiterol. alleg.i6.nHme-
ro 87. 'Buratt.decif. 119. numer-'^. & 9. 'I^oyoi dectf.
\i<).numero /{. & decif. m- ntirn.\')s par. \6.rec.
£t ratio in cafu noftro magis eft manifefta ; Si
enirn confetfio per Procuratorem emilTa nuUam
ij prcxjudiciuminfcrt i^riflcipali, ac Conl^iruenti,
quantumvis in illo plenam fidem habuerit Con-
ftituens , ad Text. in l. CertHtn , %.fed an & ipfas,
ff. de Confeffion. Thomat. decif. 59. nnmer. 54. (^ de-
ctf 123. HXM. 36 \ot.coram Lttdovif decif 407. ntt-
mer.7,. Coccin. decifS^. num. 7. & decif.:;\i. »».4.
cum coeCeris apud Modernmn Angel.de Confeff.lib.
^.qu^fl.i. n.\. &fefj<j. eadem 1{ot.in Lticana Bonornm
10. Decembr .\6'i\.coram Paulitccio impreff. apud.Sa-
miiiat. contr. 8. nu. zo. quanto minus noccre valec
j^Tcrtio, qui totam fidem ad iptum Conftituentem
direxit , ut bene notavit MaJiriH. decif.io^.ntt.io.
& confonat Snrd. decif 218. nu. 4.
Abfque eo , quod juvet opponere , Verninum
fidiftefiroplici fubfcriptioni ipfius Procuratoris ,
ideoque obftringatur etiam ejufdem Procurato-
ris fubfcriptioni in Epiftola contenti credere , &
ftarc : Qiioniam , ultra quod id elfet prseberc po-
teilatena Procuratondeftruendi jam fafta, ultc-
riusm.inime lubfiftic, quod Verninus confideric
de ipfo Procuratore , crcdidit cnim publico man-
15 dato& Conffituenti, cui tribuitur adtus , non
autem Mandataiio, & excquenti , ex colleftis
pcr Rocc. d. ref'onf 21. nttmero 9. cr \o.lib. I. Rot.
fanven. decif. 154. numero 4. Andreol. controv. )6.
vMmero 2^. Manfconfuit. w.numero 10. Gob.con-
ftilt. \6. numero 8. R^t. d. decif 543. nHm.6.^ 7. C9-
ram DnHQ^,
Anfaldi De Anfaldi^
At dato , nuniquam tamen conceflb , quod hu-
jufmodi Epiftola afficere polVct Verninuni , atta-
men in eanuUa continctur confeffio , quod Anni-
bal poft fusccptum mandatumin illius cxccutio-
nem, ac nomine Conllicucntis receperit ad Cam-
bium pecuniam ab ipfo Conftituente defidera-
tam ; licctenim dicacur, ft milte , e dngentofcn-
dt , che p.efi ti cambio per V. S. li hebbida un Mini-
firo prinripale delle 'Dogane c^c. non ideo fequitur»
15 quod iftampecuniartifufcepitpoftipfummanda-
tum & vigorc prxfata- facultacis , qudd ad amuf-
fim juftificandum eifc dcmonftravimus ex pun-
«S:iuali doclrina 5^/g4ij^ifupcnus]audata:Cumquc
non afferatur in medium aliquod Inftrumencum ,
vel Apoca Cambij contradti cum pnfato Mini-
ftro Dohanarum , quis revelavit , quod fueric
fuicepta peeunia poll mandatum , & nomine po-
J7 tius alkno , qiidm proprio ; imir.ojuridica prs-
fumptid militat in oppofitum , juxta Text. inlic^
inagis ^.'ff'. defolut.l.TittHm,drMAViMfit 47.5. Pr.t-
fetliu ,ff. cie admtntfir. Tittor. Alex. cnnf 132. num.S*
er conf.\;^. numero 6. /ib. 5. Corn. conf 310. numero
2. Vol. 3; Menoch. tib. 3 pr*.f. 46^ nmntro l. & fecj-
^ueni, Hedor Fitlic. de Sotiet.cap. 3. numer. 45. ©*
fe<]t^.&cap.\^.n.S].Si illa vcrhz perKS. htine pro^
quod compacibiliter , & regulariter prxfeferanc
jg contemplationem pcrfona» , cujus intuitu , & fa-
vore adlusgeratur, non autem importent expen-
fionem alieni nominis, cenfuit poft Surd.conf^^^:
niim. 29. cr Gratian. difcept.<)6. num. 16.& 27. Rot.
coram Bich. decif. 225. nitm. \. & ante eam optime
Spad. conf 369. nu. 9. lib.i. idem Gratian. difcepu
92^.numero 24. Altograd.litn. contr.i^. nHm.\^.\/^.
Dereliquo , ftando etiam prxfata: Epiftolar, &
prf fupponendo , quod Cambium cum prxdifto^
Miniltro ereatum fuerit vigore iftius mandati ,
certe , quod aflertio emitTain Epiftoladividinon
poteft ; Cumqueincadicatur, novum Cambium,
de quo eft quxftio , fuilTe fufceptum ad eftedum
extingusndi vetus , eccc, quod celFat omnis an-
fa dubitandi : Quasftio enim juxta prarmiffa for-
tafle locum fibi vindicarec , quando Abbas ob
duplicis Cambij creationem pateretar aJiquam
jaduram , videlicet Ci vigore mandati continen-
tis fummam , prouthie , fcutorum 1200. adinve-
nirencur contrada duo Cambia ejufdcm fumma:
in totum importantia fcuta 2400. Ac dum uni-
cum dumtaxat apparet Cambium contradum ,
ac pro uno tantummodo Cam.bio Abbas plilfa-
tur , & quinam ^quitas tolerare poteft , quod
ipfe perfrui dtbeat extindione anteccdentis
Cambi j , contra quod nihil opponere valebat , &
non rcfundere eam prscifam quantitatem , pro
qua mandatum exaravit ; unde in terminis indi-
vidualibus , neirpe de facultate data ad fumen-
\^ dum pecunias adCambium , quod non confuma-
tur prima vice , fcd intelligatur , tam de primo ,
qudm de ulteriori Cambio , donec fit fatisfa-
dum intencioni Conftituentis , confuluic Dec,
row/ 562. nitm. \. e^i. cujus dodrinam in pundo
CoUaudaC Stracc. decontrail. Mercat. ttt.rnandati
num. 20. & fine co»tradidore fequuntur Tira^uetU
in t.BoVes $. hocfermone limit. 6 \mt. 8. infin. Gram-
mat. decif \oi. fub numero 85. Gabr. comm. concluf.
lib. 6. tit. de legib. concl. i.nu.l^.Spad.confi^j.nu.
20. tib. z.'R^t.(oramDi*n9^.Sen.dectf.')'],numA. &
per iQt.
Dc
De Commercio& Mercat. Difcurfus XXX. hj
De Cambio , quod ennnciatur contraaum cum do , proiit hic , conditio Conftituentis non fueric
Gei:tile, nulla vcnit habenda conlideratio Tatis J^fada deteriori mucacio perfonx validicattm &
enim elfec refpondere , qiiod fimemorata: Epi- * "- "" "
flola: fidcs clt adhibenda , hujufmodi Cambium ,
quando verumeffet, forecpofterius noftro, de
quo difceptatur , nam illud Vernininofcitur ce-
lebracum fub die prima feptembris , adertum ve-
ro cum Gentile fonac fub die prima Odobris e-
jufdem Anni 1678. proindeque hoc pofterius
Cambium defedu poceftacis , & confumpcionis
laboraret, non autem noftrum ; numquam ere-
nim auditum fuit, quod perpofteriorem a<5tum
inutilem irriteturancecedens validus , & utilis,
iout egregie in proximis terminis de donatione
' fecundo loco fada de rcbus in prima refervatis
ad effcdum teftandi, refolvit Bolognett.in l. fi-
nal. nuta. irj.C. de pa^tt , F ontanell.de paU. nuptial.
- cluitf. 4. glojj'. 2j. nutn. 20. Ferrer. obfervat.par. J.
«■«/^.jo^.cum alijsexemplis ad fatietatem exorna-
tis , & addudis per Salgad. inlabjr.Credit.par.i.
■ cap. 4. per tot.
Indubitancer vero , quia Gentilis declaravir >
nullum umquam concraxifle Cambium , fed po-
tius fuille Mediatoreni ad effedtum , ut Verni-
nus illud celebraret; unde fiin Jure padirn per-
ftl mictitur, quod quis pofTit recognofcere bonam
- fidem , & declarare, quod contradus proprio no-
■ mine geftus ad alium pertineat extrad. per Rot.
decif 53^ 0- decif. 554. vtrohiqtte num. i.p»fi Cenc,
de Cenf^^ Coram Merlin. decif. ')11. nttrn. 4. Dn~
poXjtt.Im. decif. ^gz.ante nurti. i. verf. quamvis
enim , c?- coram Card. Celf. decif ?2?. mm.7,.cr de-
sif. ^"i.num. 5. par.%. rec. multo magis Gentilis ex-
plicare valet, quod nuUum contradum in pra?ju-
dicium Abbatis confccerit, & quod fueritMe-
diatoralterius,utdeperfeabfquealiaallegatio-
ne patet ad fenfum,
Veriim , pra-ter ifta folidiffima fundamenta ,
fupereminet alterum inevitabile, nempe quod ha-
bcmus in cafu noftro expreflam ratificationem
Abbatis : fiquidem ipfe gratias cgit Mutuatori,
ut ex Epiftola jam data , ideoque ftante exprelTa
ij ratificationc , idem, eft , ac fi pr.tcifum, ac novum
adfuiflet mandatum , ut in fpecie Ccnfus Rot. de-
cif. 194. num. 8. par. 6, & in pujifto Cambij decif.
59?. num.^..(^ 6. patr.i^. Immo quod fola fcientia
ij abfque diflenfu ratificationem , & validitatem
contraftus importet , vulgata eft doitrina Ahb.
in cap. citm olim de Offic. deleg. Alex. conf. 80. num.
12. Ith. 4. Ludovtc. Alfer. conf.u. numero 18. & fea-
^uentibus Menoch. conf. 120. numer. 27. Mant. ^o
iacit. Ub.l.tit. 15. num.-^o.Borell. infumm. dectf.tom.
1. tit. 66. n. 442. Rocc. de Mandat. not. 13. «. 2j.
Ruh. devalid. legal. cap. 15. n. '^^.Aianf.confult.i^i.
numer. 9. Fontanell. decif. ^o^. numero iz. Rot. de-
cif 152. num. i^.verf. ad cjuartum par. 2. diverf. ^
ceram Mant. deeif. 100. num.J^. & decif. 202. n. 24.
far. li.rec.
Nil rcfragante , quod prxfata gratiariim adio
dirigeretur in Gentilem, non autemin Verni-
num ; Tiim quia quotidie accidit , quod hujufmo-
di Procuratores opinando recipere prcuniasab
uno , poltmodum ab aliorecipianc , fimilelque id-
circo ratificationes pr^rfentent vero Mutuatario,
ficuti contigit in noftra hypochefi.fortairc per mu-
tationem extrinfccam nominis, & charti invol-
ventis -.Tum eciam, quia (uperabundat extitifle
fubftantiamContradusapprobatam, & dummo-
approbationemConcraftusnon collit, adca, qua:
m mdividuo firmavic Gratian. difcept.9^o.„.i^.qm
loquicur de Procuratorc Cenfum imponente , &
cum eo Rot.coram Card.Cerro deaf.i^-.n. 2.3. ^ 4.
qua: cradac in termiuisSociecatis Otiicij.
Supcrnon Dimmili cafu , licet ad contrarium
eftettumfcribensproMarchione Nicolao Maria
Pallavicino Ihefaurario , five Affiftuario Terra:
Neptuni , poftqtiam in Tribunali Thelaurarij pro-
dicrat fentcncia condcmnatoria ejufdem Mar-
chionis ad folvendum pretium, & refpedive re-
cipiendum iboo. rubr. frumenti, quae Annibal
Benignus Stacus Camerini T helaurariustranfmi-
ferat ad Oras Neptuni , qusftio erat, an, & quo-
modo conftaret de pricenfo per BcQignnm con-
traftu cmptionis , & venditionis ad computura
Marchionis; unde cum totum Benigni fundamcn-
tum confifteretin quadam attcftatione eximij,
& primarij Pr^fulis , & Officialis Papx , dicebam
m nova propofitionc facienda n Tribunali Came-
rx.quodperpcramagebatBenignus, cum nul-
lum exhiberet Inftrumentum , five fcripturam ,
qua mediante doceret , contraaum cmptionis,
25 & venditionis frumenti celebrafle dirette cum i-
pfo Marchionc i vel vigote alicujus mandati &-
<fti per eumdem , prouc ad hunc efil-aum requiri,
Ut quis habere poflic alium obligatum , dixerunc
^art. in l. Pupillt , §.fedfi Ego , tnfumm. &jHh. n.
^.& num.^.ibiqite Cafiren.fub.nu.^. verffehe in l.
contrarta , jf. dt negoc.gefi. Spad conf 268. «. 5. Itb.
2.Rot.decif.9. n. i.patr, 16. & poft eam /'ij/w;.2\(>/'.
alleg. Sj.num.z^^.verf concludo.
Neque facis putabam efle fundatam intentio-
nem Benigni in acteftatione praedifti , & coete-
roquininfignis , acintegerrimi Miniftri , in qua
dicebat , tradafle cum eodem Benigno , f /)e/*-
ceffe venire le dd. rub. mille di Granoper il detto Si-
gncr Marchefe : Quia , ( uc fubiungebam ) rigor
25 Juris expoicic , non elle credendum aflerenti ,
fe aliquem aftum , vel Contractum fecifle dc
mandato & commiflione alcerius, cx colledis
per Gratian.difcePt. 9^2. num. 1^.16. & il.Rot.co~
famMartin. y^ndr. decif. 88. num. 5. cum coeteris
interminisemptionis cumulatis per Bonden. col-
luEl. 49. num. 424. lib. 2. & de aflerente in contra-
«Su fe efle Complementarjum alicujus Rationis,
Turr. de Camb. difp. 2. qunfi. 23. numer. 123. & 124
cumalijsper Manf. confuh. 438. n. i. & 2. & ia
fortioribus fub eadem ad amutlim phrafe , quod
27 ita rigor Juris ex pofcar , dixit in propofito S. R.
E. Cardinalium Rot.coram Priol.decif.^%1. numi6.
& decif 260. num. 9.par. 18. & pocius coram Coccin.
decif^. nu.^. cum alijs iu Romana ,feiiCollen. fJa-
redttatis 14, luni'] 1680. §./». confirmata 27. lanva^
riji6Si. §. Proitt paritm , coram Card. Vicecmi~
/o.
Potiffime , quia Benignus monitus i duobus
Miniftris Marchionis , ne^frumcntum moveret , &
tranfmitteret , rcfpondcrat , nihil habere agerc
Cum Marchione , fcd tradafTccum prxdido Prae-
lato , & Officiali , qui & hoc non ncgabat in prac-
fata attcflatione ; & fic cum polfet dubitari , an
28 vigore hujus tradatus idem PrxIatUs , & Officia-
lisremaneret obligatus erga Bcnignum , ad ca,
qu2 in fpecie aflerentis haberc mandatum ,
vel commiflioncrti ab altero tradit^/»//. j«<!i. l.ft
K 3 Pupim»
114
PHpilli , §.fed etfKjuvi , 'Jab. qm.i e.x abtmdMti ,f.
dc rievot.^ejL Card. Mant.de tuat. ijb. %.tic. ii.««-
vierts. cr S.beiic Rot. cori,m Mertln. decif. 202.«;.'-
■^amero 6. & 7. ubi cx Doftrina Bard.inl.ProcHrator,
^ni pro eviflione numcro ^. f. de Procnr. iiiquic,
ouod coiurahcns tamquam Procuraror tenetur
vel oikndcremandatum, vcl obtinLTcratificano-
uem illius, cujus nominc promifit, aut contra-
^oxit: Oriebaturproindetak quale interclTe adfe
yuodammodoeximcndum refpeftu atteftantis,
quo cafu fidem imminui . in propofito Cardina-
lis profcquitur;?ot.^. decif.^Sj. nn. j.coram Priol.&
fi.decif.6o.nHm. jo.par.i8.
Quin ctiam , dum Bcnignus fafTus fuerat nefci-
vide , quod frumentnm dcfervire dcbcret pro
Marcliionc, fcd illiidtranfmittere promifilic in-
tuitu, & contcmplatione pra-dicti Pra-Iar! , e»
magislknignus cxcludcbaturab adione inrcnta-
ta contra Marchioncm ; quia prsfcindendo ab
acSione de inrcm vcrfo , fi quis contraxeric con-
31 templatione Prncnratoris , qnantumvis ifte ha-
bcret mandatum in gcncre ad contrahcndum , fo-
Iiim tamen habetobligarLimeumdem Procurato-
rem , ut trcs caftis diftingucndo optime firmat
clof. in d. l.fi Ptipilii , %fcd etfi , d. lerb. ^nia ex
abundaiidt , ff. negocgcfl. ubiloquciis de contra-
hentc cum aliquo Procuratcrc ait , hocfecitcon-
ter/iplaiione Doiniiii tanturn , er tunc ipjefolus tene-
. tur &c. aut TrocHrutoris, & Domim, & tunc utenjue
tenetur q-c. aut contemplatione Troiwatoris tan-
tiim, & titnc ipfefolm ,iit C.fi ccrt. pet.fer l. enm
^ui , 81 concordat ^JHantica de tacit, d. lilff. 8.
lit. II. nnmero 8. & melius Sanfelic. decif. iZz. feu
in cjiiadaw replic. ihidem infcrta fuh num. I. §. agit
entm fol. 45. iih. 2. & addudto Socin. inconf. 155,
vumero 10. verf. cjuintm cajus vo!. 2. Rocca resj>»n-
fum II. n»m. I.&^- Hb-i. optime Hodiern. late
de citero materiam examinans controverf. ^^.per
tot. & fignanter fuh nnm. 29. '^erf ^uidcjuid e(Jet ,
qui ioquirur in terrninis emptionis : Solumcjuere-
jifpedu Mandanti.s,& Mandatarii inter Mcrcato-
res admittitur dc ftylo , quod licet Mandatarius
emat ad favorcm alterius , in emptione tamen
id non foleat cxprimere , fed emat nomine pro-
.prio , nt cum PariJ. & Rot. Gemien. lace teftatur
Capic. Latr. confult. 21. numero 14. cum 3. fec]^.
Carol. Ant. De Lnca ai (jrwian. difccpt, 'yCC. fnb
nuin. ■.^.v:rf.folit:m efl ,& concordat Rocca re-
" ffonf.zi. num. i^.cum 2.fe<^<j. lib.i. Vcrum hoc non
rcfpicit Tertium comrahcntem , ut h:.bere pofTjc
obligaruTi Mandantem , de_^quo uuUamcntiofa-
da fuit in Contradu, utbene etiam dillinguendo
profeqiiitur Hodter;!. ubifuprk ex Dodrina Bart.
in L cjui in aliena, §._// is, qiti putakjt^.f. de accjuir.
hxred.
Ad Jebamque, quod rctento hujufmodi intellc-
ftuctiam conciliari pocerat prasfata atteftatio ,
nam ilia vcrba., per il detto Sig. Marchefe , rcferri
valcbarn, (ju.nta fuperias firmata ««w. 18.) ad in-
tcntioncm ,fcu caufam finalem,quam habucrat
idcm OScialis, i7t Grtinum polTct dcfervire pro
Mar,chionj,fcd non c{iiodcjus nominc contraxc-
jtjj;",& tribuerit Bcnigno adionem contra ipfum
Kl-^rchioncm cxcrcibilcm , & maxime quiacum
33 eadem diAin per , larine pru fignificarc etiam va-
Jeret fimpliccm ufum exclufivc ad dominium , ex
' 'Sild & Tujch. apud Barbnf dicl. 287. num. 15. in
&cto Joctbatur , Marchioncm non indiguiiTc
Anfaldi De Anfaldis
huiufmodi tiumento, fed tantiimmodo confeh-
tiilTe, illndtr.-infmitti adeffcdum explanandf in
Furno Cominunitacis Ncptuni citra citulum do-
minii , fcd cx caufa pura' adminiftrationis pro il-
lometpvetio, quo ci confignarctur.
Rursiisin facto pariter conftabatiquod fi qu«
fucrat data con;mi(Topcr Marchioncmpra:di(ito
OfFyciali , id fucrat fcaicum de Mcnlc Odtobris,
idcoque durum vidcbatur , quod idcm Officialis
linc alia monirione , fcu cercioracione fafta Mar-
chioiii de contrattu ale pro eo gcfto potuerit
eundem Marchionem obligarc ad recipicndum
frumentum de menfe Junii , & iic imminente uo*
va, & icrrili rtcolleda , quaiido tamcn mandaA
J4tum coiifque durare cenfctur.doncc vcrilimileeft,
pcrfcvcrarc inccncionem Mandantis , ut pcr Te.xt.
in Lfivero non retimnerandt , $. Ji wandnVcro , f.
rnandat. er Vani. de nullit. ex defect.inhabil.feuxtian-
</<«;./i.i56.advertit AIanf.confult.20'). «.27.
Etinomnem calum, cum doceretur j talem
commidioncm fuillc corrdpe^ivam, ut (upra j
ad indigcntiam Communicatis, nc alias Marchio
ad normam Capiculorum Aifidus Panem vena-
lem in pondere minuerec , dcbuilict memoratus
OPBcialis, &: Commil]arius inire padum , & con-
ventioncm cum Bcnigno, & intra certum tcmpus
35 frumerttum advehcret , quo cafu expirato hujul-
^ modi rermino , vei potuifiet.Marchio rcccderc a
contraftu, cx firmatis per '^cc. rejporf. 95. tiHt» 4;
& 5. /ib.i. Gratian. difcept.^^oj.num. 23. &fec]C]. vel
falcem condcmnari Benignus ad 2Eftjmationem
qudnti plurimifccundumtraditafuperius in Dif^
citrfn -] , num. n. Ac propterca dum in hac parte
56 fuerat exceirum in executione mandati , non po-
terat Marchio remanere ob!igatus,ex dcdudis
per Capic.Latr.d.confult.ii.n.\.&L gcneraliter,<]uod
57 Procurator excedere dicatur fines mandati.quan-
do fuit negligcns in reportandaquietantia, ve!
aliacautela ad favorem Conliituentis, PariJ. &
cactcfi in decifz/^-j.tJ,^. p.12. recent.erSa?feln.tti d.
replic.pnfi dec.iSi. n.^^.fo/.^^,
Motivabam deniqiic.quod contfaftus foret im-
pcrfcftus ex incertitudine prctii, ad Text. in. Lz.
ff.de contrah. etnpt. dum nec in verbali prxtenfo
mandato pretium contincbatur , nec Commiila-
rius cercioraverat Marchicnem dc pretio poft-
modum convcnto cum Benigno , & fic licitam
^§ fuifle pcenitentiam , & monicionem faftam a
Marchione , ne Bcnignus Granum amplius tranf-
mittcret, juxta cafum alias decifum in celebri
Ti^omana prjttenfx Vendiiionis CapJuU Auri , &• Ar-
genti filati coratn Pcenia , iinprejja apud Gratian, dif'
cept. 5C0. num. 27. Qrfeqcj. & apttd M archefan. ^o
Cemtiiif.par. \. fol. ^^■^.cirp. 5. foL 109. Sed revera
in illo cafu prciium fticrat collacum fine alia cer-
titudine in arbicriumipfius Vcndicoris, feu Mer-
cacoris Corjeiponfalis , dum didum fuerat ,
Av.tnt^^i^iatetni nel prez.z.0 piii che ^otete , e del coflo
di efo me t:e darete debito tn tnto conto : In pr^fenti
jjautem dici poterat commifliim in arbitrium Ter-
rii,ncmpe Mand.uarii , & confcquentcr valide,
ad Text. in l.fn. C. de contrah. ernpt. prout admittit
eundem Textmn explicando Rot. in d.decif.corar»
J oenia pencs (jratian. ubififprA nutn. ^2. Atnihilo-
minus motivum Mihi videbatur fatis fundatum,
4oquia Marchio non contraxerat cum Benigno ,
nec rcmifcrat prctiideclarationem in Pcrlbnam
Tcctii Mandacarii , ut funt termini d. L fin. &
fusQ
De Commercio & Mercatura Difcurfus XXXI. ijf
fiise fxplicac ^J^ayf. confult. iC^^. num. 8. &fec]q.
Card. de Lhc,\ de einpt. & vend. difc^. rinm. 8. cr
feacf. Ec ulreniis concurrebat omi(Tio certiora-
tionispoft r"-etiuni jam ftabilicum per Commif-
farium , coiitra receptum ilylum Negociationis,
41 d^ quo Capic.Latr.d.confitli.ii. nc.mero 8. & 9. ubi
folum iiocnt ,quodde ftylo Mercatorum qui acci-
piuat mandarura deemeiido , fcribunt Mandanti
fecilFe empcionem pro certo pretio , quamvis
rrulcociesadhuc in etfeftu non cmerint , dummo-
do fuccefnve confignent illam rem pro illo certo
pretio jam fcripco , five illud minui , five aiigeri
•oncingat. Etita fmt in p/ena Camera jadicatHtrL,
fub die 14. fmii i(588.
ROMANA PECUNIARIA
?R0 JO. BAPTISTA GENTILI,
€FM BAMCO S. SPIRITUS DE URBE.
ARGUMENTUM.
An fidejubens , -1' c/oligans fe intultu Ca-
pferii » icu AdnilnULatoris pro certa fumma
in comfitltim., ^ dimlnutionem illtus , quod ejl de-
hitoridem Capferitfs , 'vel Admrf7'frator, poifit op-
jponere cxcepcioncm non rcddicx rationis, vel
potius rcdavia condcmnari polTit ad fokuio-
nem ipfiiis ccrtx quancitatis, pro qua cum clau-
i^jla , omm exce[>tio»e remota , aliifque firailibus
•fe obligavic.
5 VM M A Rl V M.
i Tatii feries.
"i E.KitHi Caufe.
j Promittem folvere , intelligitur ,qmtenui de Iftr&^
teneatiir, cr non altas.
Idem efl de promittente fatisfacere, num. 5.
4 Promiffio nunijttam cenfetnr faUa dnimo noVandile-
galem provifionem.
6 Adminiftrator donec reddiderit rationem non petesl
di(t dch tor.
7 Prowijfiofolvendirertam ejuantitatemfub confejfione
debiti e]ufdein fummdi <jitid opiretur in Admini-
flratore , vel alio debitore.
8 Conffjfio certi dehiti faiia ah Adminiflratore habet
imhibitam- cjn-^^itatem, dmnmodo faUis compmis
tanti debttor dpnareat.
9 ClanfuU, omni c ^ceptionc remota , appofita in ob-
ligatione e.v caHjn admtnifiraiionis non impedit ,
quominiis computa priiis dijfungt debeant,.
Et ^iiandofeCHS, diflingue, ut nu>n 1 >.
II Ohli^atio adjeRa confjfoni dependet ab eadem con-
frfftone ,&ft confejfto non ligat, nec etiarn ohliga-
tio.
la Ecclefla > & Loca Piafemper prsfumuntur plena
dcjttitatis, & lufiitix.
ij Oh/igatio, & promiffiofemper cenfetur faHa in exe-
cHtiorem tiluH praceTttntis. ■
14 Promifftio po'iiis cenfeiur erronea , (juam (juod vo-
luerit auis fe obligare ad ^ttod de lurc non tene-
tur.
15 Promiftio , vel fliitio fiUa in computum /?<j^<rf rf-
^''' lationem adcomtjutaadmtniftratttnis.
1 6 Confejjio, promtfio, vcl oUiga.io ijuando efl relattva
ad ait'^nemlibrit}n,veircripturain,nonienet ',fttn
ttlis non apparear de dehiio. '
17 Ignorantia m fatio proprio prafumitur , ^uando agi-
titr de damno vitando.
18 Promifio Jolvendi cum termino ab hodie incipien.
tjUoiHoio imeiliiyr,tHr.
19 In Delittt!, in cjuibt» infltgit„r pcena ipfo JHre ,fed
recptirittir fentemia deciuratoria. . qitomodofi.it re-
tr-otrafiio.
£t anftt dtfferentia inter fentemiam privativam^dp de^
clarativam, num. 20.
21 Sententia condemnans profHrnma , ^Hd faclis caicttiis
apparebit , ttoti poteft exe^ui , 71'tfi fatta Calculatio-
12. Adrmniflrator fi ojferat reddere rationcm, non po/eSl
interim ad a/t^iiid condemnari.
tyimptia, qnod eejfante contumacia in exlnbitione ra-
tionum , non pofjit Adminiflrator conveniri pr»
certa Jitmma , non obflante ohligatione Camerali,
num. 25. cr 24.
25 Promijjio de foivendo , qttoties convtncitur erronea,
non oh/iaat.
Q
Amp/ia, ettamfi promiftio ejfet jurata , & haberet pa-
ratajnexecHtionem,num>z6. '
DISCURSUS XXXI.
CUm in adminift:ratione CapfxBanciS.Spi-
ritus folitse detineri perunum ex Fracribus,
feu Commendacariis Archiofpicalis paricer nun-
cupat. S. Spiritus in Saxia, prxcenderecur mune-
ri fuo defeciire Francifcum Gencilem , huic ad
1 evitandas majores vexaciones j neceffe fuic fide-
juffionem prxbere pro fumma fcucorum 4. mil.
in qua ipfum debicorem liquidum apparcre fup-
ponebatur : Unde per Joannem Baptiftam ejuf-
dem Francifci Nepotem fub affuetis claufulis
ttti principa/em, prtncipa/iter, & in folidum fufcepta
fuit obligatio de folvendo prjedida fcuta 4. mil.,
concepta tamen fub illis verbis , de quibus in
progrelFu Difcitrfut ; fed pulfato deinceps Joan-
ne Bapcifta,procuravit iftedeveniri ad univerfa*
lemredditionemracionis, & interea, quiaPeri-
tus.feuCalcularor ex iiliusparcc prareleftus in
concumaciam aiceriusPerici reculerat ,>Fraacif-
Cum pocius extarc credicorem,quamdcbitorem
Banci , denegare coepic folucionem : Cumque
prxcipua vis per Defenfores ejufdem Banci cgn-
flicueretur in formula obligationis ab Jo.Baptifta
inits , Ego,quoties fubfifterent fundamenca Peri-
t'\x, cumaliqud fenfu Veritatis dicebam ,abCol-
vendum foreeundem Jo.Baptiftam , fed non po-
! tuitraaturiuselici Judicium , dumampliiisa6tum
non audivi de Caufa , quam credo adhuc pend^re
indecifam coram Judice ipfius Banci. Scribens
itaque dicebam. .
Licet obligatio , cui Joan. Baptifta acceffit,
exiftat de folvendo fcuta 4. mil. ( iunt verba pri-
cifa ) in compntum , & diminutionem illius , ^uod eft
dehitor pro adminifiratione pradiEla , nihilominus
cum omnis pcomilTio , feu obligatio fcmpcr ad
Juris iimices coerceri debeat , hinc in ipfa pbli-
[ gationc minifterio }uris fubintelligicur , quate-
nus de Jurc promiffor cenerecur, &c non alids,
exhis,quse in punfto promiffionis de folvcndo
poft U^H ant. de tacit. lib. :■,. ttt. n.num. 19. & Cy-
riac. contr„i^j.i. num. 30. firmavit Contr.difcept.^g,
K 4 m>n. 12.
«5
Anfaldi De Atifaldis
num. li. & an»e eu«i idipfum tradiderunt Pttr,
Uriot.inl.nonomnis nnm. 9. iffi"- & numero 10.
fficert. petat.BHr/att. conf 329- nmn. r. Seraflmi.
de privileg. fitram. privil. i^ nnm. 16. Cramat. de-
tif lo^ nnm. 198- j4pa. decif. 399- nnrn. 14. Gra-
tian. difcept. 34. nnrn. 32. & S^.&deaf March.n^,
tirtm, 16, tdem Cyriac. contrCJ. 313. nn. 6. cum duob.
feaa. Conciol. de hjtred. art. 2. nmn. 6. Amat. Pa,-
norm. refol. ai. num. 4. Et legulare eft, quod pro-
mKTio nunquam ccnfcturfafta animonovaildi le-
galem provifionem, ncque quod quis volnerit fe-
fe in plus obligarc , quam de Jure fuerit obliga-
ms , ad Te.y:. in l.fife non ohtntit , i.fie-'^ conventio-
he, ff.de re \uciic, Dec. confit.^i^o.nH.^. Surd.confs^.
»«»».54. Thomat.dec.zi. e.-c nnrn. 73. cnm plHr.fe^^.
Amat. Panorm. d refol. ii. num.io. Pofih. refd. 664.
nn.i^- Reta decif 43. »«.4. & 12- poft Ptc. ad Statun
Vrb.&decif.620.num 6. cdram DitwZ luii. egregie
ctiam in terttiinispromiffionis fatisfaSionis A^o-
iin. refel.'). n.iS. ,
De Jure autcm dum verfeitiur m promiOionei
exarata ex caufa adminiftraEionis , nemo non
' fcit , quod Adminiftrator quidquam folvcre non
debet , doncc , &quoulque ratiauibus difpunais
illius dcbicuraelucefcat , interim quippe penden-
te Judicio redditionis rationis nccdebitor , nec
creditor dici poteft , aUt merctur , ex congeftis
per Salg.id. inUbyr.p. -ycap. 7. num. 19. late PauL
Rub. inprafat. adpar, 9. tom.z. recex num.-ji. curii
flurr. fe^q. Sabell. in fumm. di^^jerf tracl. tam. u
litt. A. §. 14. num.^. FonmncU.decifz^^. n. lo. Rota
decif. 157. num. 37. &fe^. & dec. 2a8. nurn. ?. er 4-
far.\i.& decifizo'). num.^.& ^.coramCardm. Ot-
$hobon.& decif.^i.num.-^.corAm Card. CerrOi & alibi
eniliies-
Nec opponarur , quod illa procederenc in ab-
ftrado , fecus autem ubi legitur certa , & detcr-
minata quantitas jam confell^^ta , cumque de ea fe ,
Ultcrius idem Adminiftrator conftituerit debito-
rcm,& profolutione obligaverit, nequeatproin-
de^aiiqua cxceptio reddcndi rationem , & exinde
poffibilitas compenfationis adversus adeo claram
& liquidam obligacionem allegari. Q,uoniam,
quidquid fit,ubi confcffio, & refpeftive promirTio
de folvenda certa quantitate inita eftet ab alio
d.bitor^ ,nonautem, ut adpracfens , ab Admini-
i^ratore ex caufa adminiftrationis ; profedo , uc
puichre in his tcrminis huic objetto occurric
Excobar.de ratioc. c. 21. e.v nu.i. cttmfeq. & fignan-
tcr nnm.ii. &fetj^. & num.zi. verf ex ^uibus , ipfa
canfcfTjo in Adminiftratorc non pr.TJudicat , fed
habet in^ibitam qualitatem ad exhibitionem ,&
litjuidationcm computorum , Rocca de Societ.
Aiercat. poft priM.vol.reifonf.notab. 30. num. 67. ifi
f.n. Noguerol. aUeg. 33. num. 34, Pegaf refolht.fo-
rtnf. cap.i.mm. 731. & ex num. 738. nfijue ad 744.
Carleval. de ludic, tem. 2. tit. 3. diifut. 7. num. 9.
verf.folnm poteft , & omnium meliiis Capic. Galeot.
lib. 1. controv. 4I. ex num. 8. & feij!f. qui loquitur
> in fpccie dc promiffione fada dc folvendo ctiam
J nramento ntinata, & cum claufula, omni exceptto-
ne rtmota, & {\.hnHm.\o.& 11. cvellit idem obje-
ftum, quodtunc, nempe ob exccptionem illiqui-
Azm , retardari non dcbeat aclio clara , & con-
fcllata , quando cademexceptio cx diverfis cau-
fis piovcniret ,fccus autem quando, prouc hic,
dcrivat ex cadem caufa , cumque fcquitur alter
Cavic.Latr.confHlt.^Ji .nHm.^'}.& i%. & pun^iwlitcr
admiiit Rota &ec. 1 (59.MB.14. ^ I J. eoram Card. Ot.^
iQthob. ubifolummodo inquit non intrare recarda-
tionem folutionis pro fumma pncise contclVata,
quando prjECelTic Iblidacio alicujus computi fpe-
ciaJis , nam hoc calii fub pr^etextu aliarum pen-
dcntium , feu rcddendarum lationum hon eft re-
tardanda folutio debiti jam liquidi , &: confelTatii
fed de caetcrc) prxclare facetur , conclufionertj
proccdere i quahdo nulla , ut in prxfenti t itltcr-
venit folidacio rationis.
Abfque co , quod propterea vis aliqua ficri va«
ieat i feu rcpiicari , quod ultra confeffionem dc-
bici fupcracccdat obligatio Camcralis , & execu-
tivadc folvendo : Nam, ultra quod in his termi-
nis loquicur Captc. (jaleot. ubijkprit, adhuc , ut fo-
lide poft Coru. G' umtnat. Dec. Crnveti.Soccin.&
Laderc. refpondet Altograd. cotif 44. ex num. 23.
11 adi-]. lib.z. obligatio adjcda confeffioni ab ipfa-
met confefnone dcpendet , ac promittens folve-
re eatenuspromiccit . quatcnus confitetur fe de-
biforem , hic enim in eadem lcriptura contenta
dicuntur correfpe<tliva ad invicem,unde ii con-
fefPo juxta pnmifla non obligat,ex quo per Juris
intelledum temperatur , dummodo tale debitum
appareat difpunclis rationibus, ncc etiam obli-
gare valet difta promiflio folvendi, ciim in corre-
fpcdtivis UHo corruente corruat & aliud.
Et fanc prazter intentionem promittentis , 8C
mentem Juiis fatis hucufque demonftratam aC
de per fe fufRcientcm , nihilominus ulteriiis eX
abundanti progrediendo fubnedimus , quod nec
etiam credimus , qnod diverfa fuerit intentic:»
ipfius Prilati Commendacarii , feu Prasceptoris,
aliorumque Miniftrorum , qui praefatam oblig«k
tioncm itipulati nofcuntur; toto namque contcx-
tu cjufdem Inftrnmcnti ,uc par eft, animadvcrfo«
& pcrfcrutato , conjicicur dumtaxat ,quod Ban-
cus in fubftantia voluit ob aliquam forte difFama*
tionem tunc temporis decurrentem aflequi cau-
tionem pro hujufmodi qUantitate fcutorum 4.
mil. , nonvero prompte , & manualiter exigere
fub cxtorta confeflione indebitum, velquod aliis
fadis computis fibi non deberi conftitilFctjidquc
non tantiim ob generalemprsefumptioncmxqui-
I2tatis, & Jufliti2E,qua: femper inlocisPiis tan-
quam de Ecclefia participancibus inefle cenfetur,
ad irad.per Scribentes incap. Hnie. i.fed diver-.
ff*m, de alien.feud. Dec. ctnf 131. nHin. i.propefineni
verf. Q- in Ecclefia , & conf. 282. num. 4. Aiandell.
conf 395. mm. 15. Rub, de tefiam, cap. 50, nnm, 58.
Torr, de faEl, fut.fuce. lib. i.c,%. num. 28. Rotn, poft
tundem decif.'ji. nu.zo. & (»ram Card.Cerro dec.^i.
num.j. & dec.99. n. 2.
, : Verumetiamattento, nt primifimus, tenori
ipfius Inftrumenti , in quo fub initio pra?mittituf
ancrtio.quodalias Francifcus Gentilis prarftite-
rit cancionem de reddendo rationcmadminiflra-
tionis fuar in munere Capferii,& de folvendo quid-
quid remancret dcbitor, (quod tamen in fado
nonfubfiftit; ) deincepsvero.priviaproteftatio-
nc de non innovanda vetcri obligatione, exigituf
promidio ab eodem Francifco exfolvendi fcuta
4. mil. ciimque ea foret fuperflua , dum jam ex
ipfo muncre Capferii , ac fufceptaradminiftratio-^
nis erat non pro folafumma fcutorum 4,mil. , fed
indefinitc obftriftus , & obligatus , planum vide-
tur,quodobligatio hic fuit expctita , & repor-r
tata pro babendo vero, & novo fidejuirore, ^ui
cutn
De Commerc. & Mercat. Difcurfus XXXL n/
Cifm accefferic prxdiftjEobligatioai ,ut funt ver-
ba, Canfa , er occajione exprimendis in inflrnmento
Minufque turbat , quod in eadem ob!igaci(i-
"^ terminus ratarum folvendarum incon.intnci
huiHfmodt obtigationisin Alma Vrbe, &c. Hincpro- l8 deberet incipcre , uc ibi, ab hodie incipien. ac pro-
inde, fi de naturaadminiflracionis, pro qua can- pterea Partes non intellexerinc expeftare revi-
tat obligatio, exiftit, quod prius computa di-
fpungantur antequam quis non obftante qualibec
15 confciTione inrei veritate valeat cenfcri debitor,
non plus operari valet obligacio , & fidejuffio,
quam operaretur adminiftratio , quse fuit caufa
obligacionis , ex regula, de qua poft: alios Surd.
conf. 19. nttm.20. ^ 21. Thomat. decif.i^.n. JJ. 'Jipm
decif. 392 ffih num. l.verf mde promijfto par. i. rec.
& dec.^l^- miin. 10. cortim Duran. & fcquicur Palm.
I^p- alleg.i^S.nttm.z. ica uc promirfio pocius cen-
■t^fcri debeat erronea , quam quod aliquis obligari
debeat ad plus , quod ipfa Jura paciantur , uc
poft Cyn. er Bart. in l. ctimfe debere jf. de condi£l.
caiifdat. animadvercit Capic. Latr. confult. 149.
mm. 48. mmfecjc^. & prxfercim nnm. 53. & melius
ance eum Ahx. conf 15. nitm. i.lib.l. Cravett. conf.
^iS.ni*m. II. &fe^. Beec. conf\i<).ntim.<)6. Altogr:
confti. g^.nnm. 81. lib.l. Cyriaccontrov. 257.»«. 20.
tyfBolin. d. refol. y nnm.\^. Palm. Nep. d.alleg.i^i,
num. 4.
Confpirat in illud verbum in comptttum appo-
jj fitum in obligatione ; Quomodo enim fieri , &
refpedive recipi potcrac obligacioj«coOT/7«t«;«j,
fi compuca adminiftracionis , ad qux refercur
caufa obligationis , nedum non eranr folidata,
fed ncc etiam vifa vel exhibita ; Quamobrem
j5fubincrac recepciffima propoficio , quod confef-
/10, vpI obligacio relaciva ad aliquem librum,
fcripruram , vel Inftrumencum , eatenus atten-
ditur , & obeft , quatenus infpiciatur relatum,
& in eo tale debitum appareat , juxta theoricarn
Felin. in cap. 2. num. ij. de refcript. & in cap. citm-'
venerahilis numero 24. de except. Riminald. Sen.
conf. 4j:?. num.T.. Cephal. conf. 200, nu. 8. Gratian.
difcept. 945. nHin.z. Altograd.d- conf 44. exnum.S.
cum fef/j. &per tot. lib. 2. Manctn. de confejf.cap.i.
vtmero 15. & cap. 7. nnm.^. Francifc t)e AngeL
tod. trnB. lib. 2. qudifi. 5. num. 7. Novar. dec. Regn.
Neapol.i')^. num.2. infin. verf. nec obfiat, & num.S.
& 4. Neguerol. alleg. u.nti.i^. & feq. & allegat. 27.
fhb numi. 42. drfe^ij. Rot. decif. 158. num. ^.par. 2.
tecent.
Non refragante , quod pertraftetur de pro-
mifPione inita ab eo , qui poterat , & debebac
efiTe confcius compucorum , & an revera eiret de-
bicor ranca: fummje ; Quia ex traditis per Imol,
inconf.i().eziim ibi agebaturdeSocio,quicon-
fimile fecerat Inftrumentum , & erat verifimiliter
confcius , & nihilominus refpondet , idem Inftru-
mentum executionem non mereri, nifi priiis re-
videaturratio Societatis, & quidcm fummo jure,
lyquia ignorantia etiam in fado proprio prsfumi-
tur , quando quis agit de damno evitando,ut pcr
Gabr. comm. concl. itb. 6, tit. de regtil. fur. concl. y.
num.<). Mafcard. deprobat- concl.Sjg.fub num. 4.6.
• verffecusfi agatur, Gaill. prail. obferV'lib.2. ohfer.
48- ntm 20. f^enturin.conf^yO. num.i.Caren.refol.^cf.
nttm.:\.Sabell.infumm.dtverf.traH.tom.2.. litt I. $.1.
fuh num. i.verf. e contra , Leoncil. decif Ferrar. 65.
num. 27. verf iibi ampliat ; ac de cxtero aftum ef-
fetdepraEmiflaconclufione , quod confeffio So-
cii, vel Adminiftratorisnon attendatur , femper
enim Socius prifumitur fcire rcs ad propriam ad-
miniftrationem pertinentes-
cpe
lioncs computorum, & reddicionem rationis :
AIiudquippeeft,quodterminus incipiat ftatim
decurrerc, aliud vero, quod compuca ante om-
nia revideri non dcbcanr , & fupcraccedere fen-
tenciadeclaracoriadcbici, feu non benereddi-
tx racionis priufquam devcniri debeat ad aftua-
lein executionem, feu relaxationem mandaci , fu-
pervenca namque declaracoria fuper reddicione
rationis , jufte relaxabicur mandacum pro omni-
bus racis decurfis a die ftipulacionis, & hic eft
effedus prajfatx claufulse , ab hodie , quia alias
i^terminus incipere dcbuilfet a die fententise , ut
familiare habemus in legibus , & Statutis irri-
tantibus aliquid ipfo Jure , vel pcenam ipfo Jure
infligentibus , quia cum nihilominus requiratur
fententiadeclaratoriafafti, currit quidem tem-
pus a die gefti acftus , vel refpeaive Criminis
perpetrati, fed adhuc expedanda eft fentencia
declaratoria , quae ex prsmilTa ratione tancum-
modbadidcm cempus recrocrahicur , ad T^av. in
cep. cum fecnndhn , de haret. in 6. & in l. ult. C. ad
l.Ittl. Majefi. Birn.conf.^S. num.i.lih. 1. Cofiadz^
zoretrotraU.cap. 8. caf 15. infin. & diftinguendo ia-
ter feptenciam declaracivam, & privacivam Capic»
decifiSz. nurnero i$. Schrader. de feiid. par. 2. 9.
part. princ.feEl. 8. num. 47. & videmus eciam in
21 fencencia , qua: inconcinenci valec , & terminus
appellandi ab ea ftacim decurrir , licet condem-
net pro ea fumma , qui faSis calculis apparebit ,
quamvis de citero obligatio calis dicacur velaca,
qusve non poccft excqui, nifi priiis fafta liquida-
tione , ut ex priclara deci/. Rote Lncen. penes
Merlin. la^2.
Citerum , fi haec locum fibi procul dubio vin-
dicarent , quando ab initio inftitutum fuilfet pro
Mandato executivo , & priufquam exhiberencur
computa ; quanco faciliiis , & cicra hsEficationem
urgere debent in prajfenti , dum non folum com-
puta pro redditione rationis fuerunc exhibita,
22& produda,quod abfque dubio in quolibet Ad-
miniftratore fuperabundat , cum debitori fufficiac
calculum ofterre , pecendo a Judice, quod eli-
gat Peritum , feu Calculatorem , ut bene pofl:
Alex. in L fi tnora ff. foL matr. inquit Nevil^an.
conf. 94. num. 17. §. & obtingendo , verf dicens.Cut-
tier. deTutel. par. j. cap. i.fub num. 53. NogueroL
d.alleg.^-^. num. 53. Pegaf refoL for. d. cap.^. ««.731.
Giurb. decif.i'^. ntm. 14. & quod ceflance contu-
25 macia in exhibitione rationum agi nequeat pro
certa fumma, egregie Cardinal. De Ltica de Tutor.
difc. 6. niim. 19. & generaliter quod pro certa
24fummaetiam conteiicain obligacione Camerali
non poflic relaxari Mandatum , nifi ob concuma-
ciaminreddendo rationem , plenidime SabelL irt
ftimm. dtverf traU. tom. I. litt. A. §. 14- num. 3 J. &
pacec ex Rot. in decif. 332. num. J. & fe<j(\. ac per
tot. par. 10, & prius ineadem Caufa decif.igS. ea-
dempar. 10.
Ac,quodmagis efl:,eledo ucrinque Pericoha-
betur jam in Attis relacio noftri , abfque eo quod
Pcricus Banci qnidquam rcculerir , imo concra-
rium ; cumque eadem relatio faciat Francifcum
potius creditorem , quam debitorem , hinc do-
nec , & quoufque per Peritiorem , vel ab Judice
oppofitutn
ii8
Anfaldi De Anfaldis
oppofitum dignofcatur , denegari nequit , quod
confertio ejufdem Francifci, cui adjacet obliga-
a5tio,hic,& minc convincatur undequaquc erro-
nea , & confequenter , quod juxta praffentem re-
rum ftatum, detcfto indebito , promifTio de fol-
Tendo non obliget , ex Roland. conf. 69. nitm. 49.
lib. ?. Gratian. d. difcept. 946. nitm. 2. AltogrU. d.
conf.j\^. n. 14. Hy. 2. AElolin. d. refol. 5. ex nttm. 1 9«
ttfque ad i6. Palm. Isfep. alleg. 57« "«•?• & fill- "bi
adampliat, etiamfi obligatio cflet jurata , & iiabetec
paratam exccutionem.
ROMANA PR^TENSI CAMBII
fRO JACOBO PATRIARCHA ANTIO-
CHENO, ET ABB. UKBANO FRA-
TRIBUS DE ALTOVITiS ,
CVM MARCHIONE ANDREA
MAIDALCHINO.
ARGUMENTUM.
Tra^Vatur An, & quando omictens faccre di-
Hgentias clrca exadionem , feu recuperacionem
cujufdam Cambii intra tempus conventum de
■proprio tencatur , &: lacc plurcs cafus diftin-
guunrur tam in propofico ceifionis , quam ad
alios Juris Cifcaus ; Ec incidenter deCambio,
quando poflic creari cx credito , &; quando be-
na dicantur intricata.
I FaBiferies.
a Refolutio CaHfit.
5 Caufa correfpeBiva obligationis tejftnse, cejfat &
ipfa obligatio.
4 Diltgentioi fi qnis fit fac ere obligattts , adhuc ad nihi'
Ittm enttur ,fi non poterai tllas facere cnm effeBttt
& num. 8.
5 PaRafunt interpretanda ad formam luris.
4 Diligentiai facere obltgattts inira certHmttmpm te-
netur,/iex eifdem diligentits emijfis effeUafuit de-
terior exaUio nominis cejfi.
SecHsver6,fifrHJlra tntraterminum conventum fecif-
fet dtligentias, num. 7.
9 Diligemia , qut, apparet non profutHra,poteft omit-
ti.
■ lo PaHum refolutivum ubi ceffaret tx conventione,fatis
efi, quod fubintret de lure.
21 Ceffionaritu habet regrcffum contra cedentetfu ,
etiamfi non fectfjet dtltgentias conira nomen cef-
fum , quando apparet , tllas non fitijfe profutHras ,
G" nttm. 16.
ji Texc. in I. Ci nomen, fF, de hired. & 3(51. vend.
expenditur, & declaratur.
1} Claufula , faftis diligentiis , ^mmodo intelli-'
gatur.
14 Cejfonaritts de lure tenetur interpellare Cedentem,
ut Veniatad eum defendendum.
15 SviEiionis jufiitiajlame , non efl opM ali* citatione ,
vel denunciatione.
Ij Ceffionario , ttt habeat regrejfnm contra Cedentem ,
fufficit docere de inopia debitoris per excHjfianem
fa^am ab aliis Cuditoribus,
iixcuffiobonorumdehiteris faUa abuno ex Crediiori-
bus predefi cateris, adeo m non teneantur ad itera~
tam excujfionem, tbidem.
18 Cambium creari debet de pecunia numerata , vel de
credito, aut alia re aqiti^ollentc pecuniit numerati»
& num.ig.^ lo.ubi an pojfit creariex credito»
feu mutuo , & num. 28. er 19.
ai Cejfio efi nulla , cr inejficax , tjuando nomen ceffnm
erat inexigtbile uftjue de tempore facla ceffiom
nis.
21 Ceffio ijiiitlibet habct tacitam conditionem , dummodi
Cejjlonarius creditum cejjiirn cenfeqiii Valeat.
23 'Diligenii.t an e^ent profuiurx, , vet non , pendet ex
circnnfiantiis, qt arbitrio ludicis.
14 Diltgentiarum omipio , ubi proccdltur fola veritate
insf>eUa,non ttttenditur,fed verifimilitudo , aut in-
Verifitnilitudo exaflionis.
25 In Cefiionario an adfuerit negltgentiai pendtt exfa'
flo , & circHmftantiis cafus.
E-Vcujfio etiam lite pendentefaBafuffrag.itur Cejfiena.'
rio,ibidem.
%6 Ceffionartopotiits, ^ui agit de damno vitando, t^uam
Cedsnti , ^ui de lucro contendit , f/tccurrendum
eft.
27 Ceffiofi reducitur adnon titulHm, intrat rtfiitmi»
frHUttum a die faUa cejfionis.
Jb 'Debitoris bona nonextare, vel fuiffe admodum in~
tricata idem efi.
31 Bona dicuntur intricata ,Vel ex mle Crediterumt
vel ex caufajideicemmijfi.
DISCURSUS XXIIL
COntraxerant diro Cambia fcurorum icjoo.'
Fratres de Veteranis cum fidejuffione
Jacobi Altoviti Patriarchx Antioclieni , ejufque
Fratris ad favorem Rationis Bancarix Aloyfii
Greppii ; fed fuperventa ejufdem Racionis deco-
dione fupra enunciata DifcHrfu 3. cum illius Cre-
ditores urgerenc Altovicas , pracbuit occafio »
quod Marchio Maidalchinus reperiretur Credi-
tor prasdiftse Racionis pro forte , & frudibus
cujufdam Cambi in fcutis 1700. Qiiamobrem in-
ter ifium, & Alcovitas ftipulatafuit conventio , 8c
refpedive ceffio ad tinem , utFratres de Altovi-
tispetendo, & obcinendo compenfationem cum
proprio debico moleftias Creditorum Rationis
evitarcnt: Sedquiaincer cxcerapafta ilhid ade-
racquod nifi fadisdiligentiis obcineri poliet per
Fratres de Alcovicis compenfatio intra lex men-
fes, certio prsdida haberetur pro nuila , & refpe-
ftive Cambium proprecio ejuidem cefTionis crea-
tum ab Altovitis cum Maidalcliino habendum fo-
ret pro irrito,& econverfopriterlapfis eifdem
fex Menfibus , & non interpellato Marchione de
impedimenciscelTioremaneret pura , & novuni
iftud Cambium cum Altovitis fuum fortiretur cf-
fedum , acfi concradum exciciffec in pecunia nu-
merata. Flinc cx eo,quod nedum fex Menfes, fed
integei\& ulcra Annus effluxus erat , quin apparq^
ret , Altovitas fecifle cdnventas diligentias , in-
ftitit Marchio pro reftitucionc novi Cambii uni
cum frudibus ; Ac Ego aflTumpcus pro defenfio-
ne Fratrum de Aicovitis ctiam in fenfu Veritati$
opinabar , inftantiam Marchioniseife prorfus re-
jiciendam ex fundamentis,de quibus proxime , 8c
pendente Caufa coram Thefaurario , pronuncia-
tum fuit juxta petica. Ciamabam itaque.
Eciam
Dc Commercio &Mercat. Difcurfus XXXI f. np
Eriam quando p.idum non eflet adeo clarum, w«w. 9. c^ 10. Samintat. cow. 29. www.zy cum aJiis
litterale j nimirum quod Cambium cum Mar- '^1^'g- Profe<S6de Jure cft.quod, (ipcrne^lieen
chione coiitraftum iplo Jure , & iplo fado cen- 6 tiam Cefnonarij fuit effeSa detcrior cxadio 110'
r__: ..u..,. ..n :_....„ ,.- ... c..:r „,„,5 cem , pr^fertim quando, prout hic . tliic
tempus diligcnciarum limitatum , tunc Cemona-
rius damnumdc proprio fentire debeat. utin in-
dividuo diligentiarum intra biennium facienda-
rum ccereris adduais adscnk RorAcoram Ceir,
decif. 100. nuTji.^^cs- 6.
At quotits conRat, ex prsfato Juris impedi-
mento nbn potuifle tam incra, qiiam poft ter-
7 mmum convencum reporcari compenfacionem ,
in his utique terminis non milicare prxfatam rc-
gulam.nullamque coniiderari polie negiigentiam,
prscitato objedo refpondit tadem Rot* d. deaf.
100. mm. S.coram Cci/l&c in punfto pnriUr Cama-
rat. rtfporif.6. Itb.i. ubi poftquam/»/^ mrn. 20. di-
xit, ncghgentiam remarierc comprobatam, quan-
doquisnonfecitid, quod tencbatur ten^pore,
vel loco iimitato , ftatim/«& num. 21. occurrit rc-
plicando, hoc nonprocedere, quando conftat.ta-
8 iem obhgatum facere non potuiire , quod promi-
icrat, etiamfi voluiifet , & facere procuralfet, be-
ne ctiam Amat. dnif Ferrar. 7. ubi pariter m. i.
agit de cafu , iii quo tempus Ceaionario ad exi-
gcndum pr^fcripcum erat , & nihilominus/«fc ««-
mero 10. refpondit , non propterea Cemonariuin
condemnari polfe , dum apparet , quod diligen-
9 tia, velfadum non relevaflet : Et eftrcgulare,
quod diligcntia , qus ufquc ab initio apparet non
eile profutura , poteft omitti , quemadmodum
late docent Marian. de /niiana imer conf. diverf.
StCHi. Illunr. colUn. per. Tetr.de Luna conf 15. cx
num. j. nf<}i4e ad 14. cum ihi not. per Mden.fub n.6.
Cyrtac. controv.Syj. num. 49. Nc^uerol. alleg. 7. n.
45. Pegaf refol.foren. d. cap. ^ ««/,..889. Tondut.dt
l^enfton.cap.n. num. 7. dr refol. civil. 49. nu,n. jo.
^ltograd. Im. contr. 2. nmn. 19. & 20. Boer. decif
40. n.j. Surd. dtcif.%1. nu. 9. Rota decif 567. ««.
^•''dmed.par.i.d>-decif6'j6.num.n.infin.par.z.
rtc. *
Secundo . quoniam in fubflantiaper omiflio-
nem diligcntiarum in termino fcx Menfium Par-
tes nihil aliud voluerunt , nifi quod cenferetur
receflum a prsnominato paao refolutivo,ibi,f«»f
cefio , ^ renunctatio habeatur acfiefetpura, ^ Itbe-
rafinefupradtaa refolutione : Verum pbfito , quod
loceflet padum refolutivum, nori per hoc tollitur,
quin aha via competentide Jure fuccurrendum fit
Fratribusd€Altovitis,utinterminis videre cft
apud Dec in conf.<)().fubn. 4. & fignantet verf^uiA
ad htc reffondetur.
Indubitati fiquidem Juris eft, quod cum ijdem
de Altovitis m hoc contradu non fecianr , nifi fi-
guram Cemonarij , ex quo Marchio Maidalchi-
nus loco pecuniac numeratac ccmt , tranftulit . &
dimifit creditum , qyod habcbat cum Ratione
Bancaria, ut legitur in toto Inftrumento ; quoti-
efcumque ijdtm Cemonarij docent , quod etiam-
fi in termino fex Menfium omnem diligentiam,
& conatum adhibuiflerit pro aflequenda com-
II penfationc, adhucfruftratoria fuillet , & inutilis.
nemo dubitat , omimonem diligentiarum non
impedire , quominus habeant regrenum contra
Cedentem , ut pcr Mangil. de eritt. ^mfl 78. nu.
i.&feqcj.Salgad.in iahyr. Credit par.i. cap. zj.
nmner. 58. Olea dt cefj'. jur tit.-]. cjuafl. ?. num. 40.
Ttndm.rtfol. civit. d.cap.^^. n/tmer.$o.(fr de Penfion.
d.caf.ii.
feri deberet , acfi initum , & crcatum non fuif-
fet , quoties Fratres dc Altovitis non potuif-
fent compcnfationem cum prxccdenti eorum
debito rcportarc ; iderii nihilominus decernen-
dum foret , quia cum unica tatio i & caufa fina-
lis contraliondi novum Cambium pro rata fcuto-
rum i7c3 ) juxta frpius emifla verba , & protefta-
tiones in Inftrumento fuerit ad effedum evitan-
di moleftias Ctcditorum rationis Bancarix riie-
diante beneficio compenfationis , hodie vero
conrtet , hnjufmodi compcnfationemextitiiTe re-
J jedam , de plano fequerctur , contradum ifturii,
& obligationem undiquc correfpeftivam , & cau-
fativam ex celTatione caufae evanuille , exconge-
ftis per Bonden. collucl. 17. »«. (58. 71. gjr 72. Hb. i.
Talm. Nep.alleg. 57. ntt.'i.& j\. Rota coram Merlin.
decif ^i^.nu.'^. & decif^oz.n. 6. er 1. par. 11.^ de~
cif ^i^.n.j p. 17. recent. Card. De Luca de Credit.
dife. ji.num. 6. & in pundo creationis Cambij
mediance ccmone nominum debitorum dixit Ro-
ta in N arnien.C ambt] iS.lunij idSj. §.penuli.coram
R.P.T). Rondinino.
Necrclevat , quod litteraliter quoque fuerit
convcntum , quod Altoviti tenerentur intta ter-
minum fcx Menfium judicialiter iiififtere prorc-
portanda compenfatione , intcrpcllandoadhunc
effeSum pro removendis impedimentis Marchio-
ncm Maidalchinum , itaut in cafu contrario , (i-
ve pofthabitis hifce diligcnti js omne damnum non
impetracac compcnfationis ccdere deberet Fra-
tribusde Altovitis, acficemo , & renunciatio
fui crcditi fada per Marchionem pura extitiflet,
& libera , ac fine przdido pado rcfolutivo; ideo-
que cum non foliim tempore convento , & limi-
tato , fed per plures Annos Altoviti fuerint nc-
gligcntcs, & morofi in expctenda hac compcn-
fationc, compellanturidcirco fibi imputare dam-
num non fccutx compenfationis , ex fontanell.de'
cif 2). nu. 8. & feqc^.& n.{J .P sgaf.refoL fortn. cap.
5. numero ?8?. eum fetjcj. cum tbi cumulatis. Iftud
etenim objedum manifeftiffime profternitur ex
pluribus.
Et prlirio , quia cum difficultas obtinendx, &
nuper dencgatz compenfationis nullateniis pro-
▼eniat ab ipfa negligentia Fratrum de Altovitis ,
fed ex eo , quod coram eodem Thefaurario de
Jure exiftimatum fuit , iftam compenfationem
locum habere non pofle in praejudicium forte cce-
terum Credirorum , hoc fane cafu cum impedi-
mentum minime procedat exfado, vel non fado
Fratrum de Altovitis , fed ab Ju|-e , & Judice ita
ipfum intcrpretante , eademque difpolitio Juris
nonfuerit alterata pcr lapfuriv<:wjuslibct tempo-
^ ris; hincproindc fruftratradari de diligcntia ,
vclnegligcntia, nccobligatumadillasfacielidas
ullo modo redargui aut, moleftari pofle , opti-
me tradit Lotther. de rt benef. lib. I. c^u&fi. 59. nu-
mero 123. & 125. ubi quod paria funt , vel nuUam
competere adionem, vcl compctcre , fed non
poirc exerceri , nam qui non poteft cam exerce-
re fimilis eft fpintui finc Organo , qui vero niti-
tur excrcere , quam non poteft , eft fimilisOrga-
no finc fpiritu.
Et fane ciim pada omnia ad Juris normam fint
f fcmper interpretanda , uc aic ^titlin. refil. 44.
Anfaldi De Anfaldis
120
d.raP. il.nHm.-]. ubi ampHat fiifficere , qtiod pro-
becur , diligcntias cxticille inuciles, fcii proprci-
imporiaitiani dcbicoris, & impoffibilitattm cxj-
dionis , aut alia julta de caufa , Cajjtc. GaUoT,
iib. 1. controi). p. ex nm/iero 72. ubi ad cxplicatio-
I2 ncm TfX. in Lfinomen ,f. de hired. or afl. 'oeridit.
obfervac , tunc tencri Cedionarium , qiiaiulo de
tempoic in folucum dationis nomcn cciitim clkc
lubilc , fcd cx pofl foret cff.Gtum non folvcndo i
. feciis vero., quando hodic conftat,nec eriain de
prxdicto temporc fuiirc nomen ceiaim habile, &:
idoncum ; & i"n tcrminis claufulx factls ditioenti\s
U fgfegie hanc propofitioncm cxornat C^ific. La-
tro. confnli.}^^. cx numero 9. ciimfe^ij.Card. De Lu-
ea de fideic. difc. ^6. vumero 8. & 9- & omniuin
- meliLlS 'J^ta "Bononicn. ftpnd. Monach. decifl^^.nu-
inerozo.ubicamBM. ita argtiic , Atfaitaex-
CHjfione licuijfst ndire ad ajjignantet» per faflmn
exfrejfnm , ergo idem ea nonjacla , quiafjeri non
. fotnit.
Tertib in idcm , quia ctiam de Jure vidcmusi
' quod CelTionarius , ( prouc in cafu nofiro perpa-
jiftun expreirum pra-cifs eaverur ) teneturadfi-
milirudinem Emptoris inrcrpcHare Cedcntem ,
uc veniat ad cum defendendum , ad trad in fpc-
cie per Cviac. co«/r. 574. niiinero 29. &fecjCj. Ton-
dat. d. refoL 49. mnner. 47. Cjrati.in. dccif M.-irch.
jri:?. nHrnero 4^ Ec nihilominusdum app2i-GC de;u-
fiitia cvidlionisi^c rcfpettivc difficukatc exactio-
\ nis,omirrio cicacionis minime atccnditur, cx
coWcixh a^uAD e Alarin.refol.c^notid.lih i.ciip. 108.
nii?n.^.& 6.Cirocc. dtfcept.4O.n111/.: 99. Cafiald.
■ corfnLt. 7. mi. \X-& lyCard.De Lnca de Credit.difc.
. .71. n.^.Rot. decif.ii^ n. ^6.par.^.toin. 2. rec. & de-
.« ,^'7^404 »0 par.<-).& decif.-:,2,-].n. iz.par.lji& decif.
.,\ .515. ««.15. coram litch-
Quamobiem appHcando ad rem , dum non ha-
bet Marchto Maidakhiaus moriva , propter qux
dcbLiiifct ab judice admitti compcnfacjo , f qux
fiadmittertcur, liscxparte 1-ratrum de Altovi-
1(5 tis' foret finita J nuilo ir..-ido diiigcntiarum & in-
. tcrpellationis omiffio uclevans cll: ad impedicn-
. dum rcgreilum coatra Ccdcntem, five rcfolucio-
nem concracius , tefte Salgad. inlaO^r.i^redit.par-
1. cap. z^.nu. 8).
Acgcrurquc robur iPcius fundamenti , quianec
Marchio , ncc ccetcii Creditorcs pocucrunc poft-
qiiam prima vice obtiniievunL liitisllcridemcdie-
tatc corum crcditi , cjLiidqLiam exigcre a Ratio-
jj ne Bantaria; ideoqueexpcrimencum iftud coete-
rorumfupcr.'.bundf:rc ,ad el+c6tLim , ne diligen-
tiaruin.St iiuimationisoniillio tribui valeat Cef-
lioiiario , vel obHgaco excutcre dcbitore»! , fir-
mat in punfio Salj^ad. d. pnr.i. cap. 23. n. 86. con-
cordant in propoliio excuiTionis fjfts ab uno cx
creditoribus Scacc. defentenc, & re iudic.glojj.ij^.
cjuafl.x^. n.60. Ma"on. dectf E Lrent. ^^.ftb nn. iG.
verf 0-ex his , n. 17. Flamin. Chartar. decij'. la-
nHe». 45 nn. 4, & Jeejq.
Qi^iarco magis li.cc omnia perftringujit , refle-
ftcndo adnjtuiam contradus , inquo verfamurj
Quoniam ad hoc , ur Cambium initum ad favo-
18 rem Marchionis fubiiftere polVct , vel oporteb.ic,
qaod ctearetur mcdiance ptcunia numcrara, ut
laudato Scacc. in piuribus locis probat Fentnrin.
19 co'J'. 10. nnm.iiQ. & ui. Vcl falccm rcquircbatur ,
illud creari de credicocxigibili ,& aquipollente
pccu;ii.i: niumetac<(; ut pcr Tnrr. de Camb. disjitt.
i. qu.tfl. 1. nim. 1 1.& oKm. 14. ubi quodquociimque
modo fiac Cambiiim , inducre lemper dtbec ra-
tionem pcciinijE numcracx ; Ht folum gtneralicer
2o quod Cambium crcari podic cx credito,feii mu-
tuo , dicunc relati per Card. De Lnca eod. truH.
dif. 3. nHin.^. Roi, dectf 829. nnm. 14. & 15. corara
Ditnoz.ctt. htn.decif. i^cf.fubnK. i^.verf. praterea,
& n». i^.par. lo.rec.
Veriiai dum creditiim de ipfo tempore fa-
dx ccrfionis ncdiim non erat minifterio Juris>
vci Judicis con.ptnfabiie , fed ncc ctiam txigi-
ai bile ,p!aiuim eli , dcfeeille ufque de eo tcmpore
iundamcntum, & requifitum rublianciale C ambij,
ad Te.\t. 1« /. nam f^ .ff.de dui. cum concord. pcr
ftgaf. refol.fcrcn. d. cap: 3. w. 3S8. Captc. Gaieot.
d. itb. I. co/ttrov. ;2. n. 66. &Jccj^. Scopp. ad Grati-
an d. decif Alarch. 13. ex nnin. 3: . cnmjeq^. & be-
litJ^ot.tr.d. Narnteni Cambt) i^. Itttiij 1685.^.^.
penult. coram R. F.D. Rcndinino: & eit vulgacum,
s2quod omnisceffio tacitam habcc conduionem,
dummodo Ceffionarius rempore dcbico credi-
tum cefium confequi pocueric , £eec. conf 1C5. n.
iPSuid. conf. ii^yfnl} n. 6.Altogr, conf.^l.J^ub n. 37;
lih.i.Scac. deCominerc. & Camb.i.z.glofi 5. nu, Z52.
Rodcric de ann.reddit lib. i.qitasi, 21. fub mim, 4.
Olea de cefl'. lur. d. tit. 7. ^tifii. 3. ««.19. Scepp. ad
ad Cruiian. d. decif. 13. n. 26.
Qiilnto denique , quia non folum materia hsc
ioca refidet in judicis arbitrio , Hirum nempe
23 revera confideracis circumftancijs, & alijs con-
ftec , CefTionarium exigerc potuilTe , vel potiiis
non obcenta compenfatio , vel exaSio provcniac
ex non fadtis tcmpore dtbito , & convcnto di!i-
genrijs, ut ait Menoch. conf. 518. numeroz. Lot~
,* iheri de re benef.d lib. I. c^Udfl. 39. num. I2i.&fe^j.
Lacif.de SfJvicn.tnsfeih.^^.cap./^. mim.62']. &Jecjq.
Oleade cefl.lHr.d.itt.l.qmji. ^.ftib. num.^9. Verf
^ttando vero , Pegaf. refol.foren. d. cap. 3. numero
8S7. Fontanell. d. decij'. 125. numer. 18. plene iJr-
ceol. in append. ad confult. foren. cap. 2. ex numero
6i tif^ue ad fi". & fignanter //«7«. 12. in quibus re-
probatdiftinclioncm inter tempus certidunarie
prajfinitum, vel non j Verum qiioque receptum
cft , quod in Magnis Tribunahbns , & ubi pro-
cedicur fola fa«5li vericate infpccta , non attendi-
2Atur fubtilitas omiffionis diligcntiarnm, fcd I0I3
fubllantia verifimilis , aut inverifimilis exaAio-
nis fpedatur, ut tradit St,,iban. lun. refol. 96.
nurn. 20. &f(^<i. Maftrill. decif 109. »«. lo.CanH/j
decif Sictl. 17.««. ^J.&feOji^.A^leir!. Medic. decif
Senen. 45 numero 6. Cenfal. derif Lueen. 10. nurn.
33. & 34. Mell. tbfervjoren. 85. num. 6.(jr "J.Sc
parHmalibi.
Ac proptereadum hic,& nunc profedoelucef-
cit,quod cadeiT) moti va Juris,& faai impoffibilcm
ferme reddidiftent, exaftloncm & compenfatio-
uem , dubicariporicnon videcur , quodhoc fuf-
ficiac ad cximendum Ceffionarium , dum , nt in-
2 c c]u'it Mell. objeiv.for.S. nitrn.i^. unice infpicien-
dum cft, an cx fedo , & negligentia Ceffionarij
ide vcnilfec , vel non , & in punSo cxcuffionis , ex-
tra tempus , & pcndcnte lite fatlK Cenfal. d. de-
cif Lucen. lo. num. 29. & 30.
Qiiibus accedit arquiras mani feftirfima , nimis
quippe durum, & intolerabile foret , quod Fra-
tres dc Altovitis cx omirTone diligentiarum ,
qnx ad nihilum fuillentprofutnro?, compcllercn-
. tur fubire adhiic idem debituni cum Ratione Ban»-
caria^
De Commerc.&Mercat. Difcurfus XXXII.
caria , quando unica finalis ratio creandi novum
Cambiutn proceffit ex fuppofito obtinend^ com-
penlationis , & inlimul coarftarentur ad dcbi-
tum duplicatum in forte, & in ufuris ; Unde etiam
a5in dubio fuccurrendum potiiis efFe Ceffionario,
qui de damno evitando agit , quam Cedcnti ,
qui lucrum confequi intendit , conclamat Scopp.
tid Gratianuir. diiia decif. 15. tiim. 31. & ante eum
Capic. Galtett. d. controv. 32. whw. 24. cmn plHribns
ft<\q Itb. I.
Quinimc» , dum iidem Fratrcs de Altovitis in
vim Cambii cum Marchione contrafti perfol-
verunt annuos fruSiis conventos , & non idcir-
c6 remanferunt immunes a confimili dtbico er^
ga Rationem Bancariam , omiiis ratio Juris , &
squitatis expoftulat , quod fibi reftituantur fru-
(Sus pcrfoluti , nam ( ut per hic verba habetur
pcr Olearn de cejf. J»r. in addii. ad tit. 8. ijitdftio, 1.
nitm. 8. fol. mihi 97. jii.vta riovijjimarn imprejjionetnj
'^T Lugdunenfem ) qaotics titulus, ex quo fuit fafta
cenio,adnon ticulum reduditur, Vel ipfo Jure
eil nuUus , condemnatio reddituum , vel emolu-
mentorum a die fi6tx ceffionis facienda erit ad
fruduum fimilitudinem , ad id allcgando Nogue-
T2I
amunRm pritenditur ) reperto egregie demon-
UntCyr.ac. contr. 327. nuM. Jj. Qrfcf^. Vrceol. d.
cpnjHlt.x. num.^-). infin. Ciarlin.contr.cj-j. n.i6. c- 18
Rota lamen. dec.c^i. fk(, „Ur„. 28. Virf.undecm inl
ca/nnefiro, Card.Vba/d.d.dec.^i.nHfn.d.J.^ Z.Btch.
decif^^.nu,n.2^. C^^iUectf.iS^.n.i.Q' dec.iSA.n.7,
>& 5 par. 13. rec. ^
SENEN. CONTRAVENTIONIS
PRO APPALTORIBLIS CHART^
ET TABACCI,
CVM HOMINIBUS CASTRI PIANI.
ARGUMENTUM.
Pleniflime traaatur mareria , An, & quando
B3nna,Leges,Con{litutioncs , vel Ediftatam
concernentia Commcrcium , quam alias quaf-
cumque tes i debeant ad efFeftum obligandi
Subditos , vel Forenfes publicari ; quomodo , &C
rel. Larr.Mut. Giurb. fJermofill. Acofl. & alibs, i" quibuslocis fieri debeateadcm publicatio, Sc
qiiibus addi poreft Rot. decif 666. nnm. 7. & 8. ac
pir tot. par. 4. tom. 3. rec. confrmata coram Cardin.
Benedid. Vbald. dectf 51. num. 4.er 5. Qiiod fanc
fortiiis urget in prifcnci , dum , ut prxmifimus ,
*8adfubftentationem Cambii requiritur , quod aut
pecunia detur effcdiva , aut alia res per iquipol-
lens incontinenti expendibilis.
Abfque eo , quod tot hifce rationibus i & ftm-
damentis, quorum fingula cxuberarenr , adver-
fari valeat poltreraum objedum , quod faltem Al-
toviti dcbuilVent aftionem dirigere , & cxercere
diligentias contra quemdam de Sala particulari
nominc obligatum in Cambio ct^o per Maidal-
chinum , quocies compcnfationem obtinere ne-
quivifient i Ratione Bancaria : Quoniamnon-
nc idem Sala ranquam Rationis Bancaris Ad-
miniftrator obnoxius erat Creditoribus ejuC'
dem Rarionis , & tamen Creditores nihil uf-
«jue ad pr.Tfentem diem alfequi potuerunt , vel
faltem dura fupereft lis , & intricata ; Ac pro-
prerea , data hac eadem difficultate refpeSu Fra-
trum de Altovitis nne aliqiu excogitabili muta-
tione ftaciis ipfius Salx de tempore cedionis uf-
que ad prxfens , rccurrunt omnes fuprii deduQse
ponderationcs circa Rationem Bancariam , quod
nimirum neque diligentiae adhibita; contra Sa-
lam fuiffent profuturae , ita ut dici non valeat ,
quodex illarum omiffionc exortum fusrit Mar-
chionipraejudicium , quod aliasei miniqne con-
39 tigilTet : Imo fi Cambium , ut diximus, requiric
quando adversus ea admittatur excufacio
babijls ignoranti^e,
pro-
SVMMA7{IVM'
1 PaHiferies.
2 Lex,Bannum,vei Sdtaumdefui ejfentia nonrequirit
pHolicattonem, & cjuare fiat publtcatio, & n. %.
3 Lex poteflfieri , & obli^are^, . etiarnfi nonfit infcri-
ptts. J J J
4 Lexun habeat vim ab ipfo momento. auo fuit cndita,
dijhnguei
6 Pitblicatio Legis, vtl Banni quomodo fit facicnda.
7 iHsCanomcum nttUam praferibit formam fer^vandam
tn pub/icatione legis.
8 Text. in Novell. 66. ut faft. nov. Conftic. altht
Conftir. j. Juftiniani addmitw , & late explica-
tur, ^ num. 15.
9 Leges,&'Banna , fecutapublicatione , fhtim Hgaivti.
in Curia , feu reftdentia Prtncipis , non e.xpeUato
alio termino dftontm Menfium , de qno in d. No-
vcll. 66.
10 TempHs duorum Menfium, de ^tio in d. Novell, (?<?.
an habeat losmn in Edicio pUiicato per infe;
terto-
rem^.
II
Lex , (fr Conftttutio qnoad temporalia in Curia Ro-
mana nuUam circa publicationem habet fpeciali-
tatem.
Sed ^uoad Spiritualia Conftitutio ligat fiatim ac eU
, , pHb/icata,nHm.l2.
vc pccuniam eftedivam , vel quid squipollens I3 Lex , vel B.nnum ad hoc, ut iiget, debet publicari in
ceIericonrccutiom,& exigibihtati, impoOibile unoqmqueCaftro , & ioco.
celericonfccutioni ,& exigibilitati, impolTibil
redditurhoc airerere etiam quoadSalam ; jun-
30 fta notiffima propofitione , quod idem cft , nuila
extare bona dcbitoris ccfTi , vcl adfuilfe , & cP.e
intricata, ex late colledis per Rot. fanuen. decif
1^(5 fub num. 7. verf. fuit tamen ad hoc reffonfum,
& num. 8. Thomat. decif. 61. numero 1 j. (^fetjHent.
jidd.ad Bnratt. decif. 476. numeroif,. Rota dtchi
deeif. 666. num. 9. &fe^q. par. 4. recent. tom. 3. &
gl apud Duran. decif 212. num.i6. quodque dicantur
intricata , vel ex magna mole Creditorum , vel
€x fidcicommiflo fuper bonis debitoris ( ut ad
Contra, num. 14. & 15. & num. 21. cHmfeqq. ubi ex-
p/lcantur, vei rejiciHntur contrarii.
Et de rationc,nHm.i6. &iJ.crnHm.^^.
Vifttngue, ut num. i8. 19. (Jr 20.
21 Opinio ea tenenda eft , tjua rationi , cjr autheritati
Textus innititur, non ^ux habet majorem rmMerum
Dodorum.
23 Statntim particulart ioci pn&Vafet Statuto Civitatis
Dominantis.
24 Ignorantia iegis , vU Banni in quibus cafibus admit-
tatur.
h 2$ Leges,
Anfaldi De Anfaldis
122
25 Ltgti , ffr BannimentA idita pro Stattt EccUfufiico
non flfliciitm hca BaronAiA.
16 Si tn Lege , wl ediclo dicatnr , quod in taii loc6
obfervarciHr , dtbet in eodem loco publicari , &
nirfi. 5 4- , .. .
ay Bertazzol. conf. j92« decktratur , feu rtuci-
38 Pnncepi non rrcogiofcmt Supertornm habei earn-
dem pyOiCjhitem infno Dotninio , cjitam habet lui-
peraior infHO hnprrio.
ap Con/Hittiiones Pontifici£ in concernentibtts tempora*
lia cji^andocjuenonftterttnt ttfn rtcepta in aliis l'rin-
cipaiibM-s.
30 Forenfts ciumdo cxcnfetur a contravtntione Banno-
rttrfLy.
31 Ancharan.Jun. in quift.59.num.2.& per tor.lib.2.
reprobaiitr.
ja Alex. conC ji.lib. 5. &conf.i8i.Hb.<5. ^ecW-
t»r.
33 Faeiin.incap. cognofcentcs num. 7. de ConUit,
expenditnr.
34 Vincent. de Franch. dccif. l6o> num. 3. expendt-
tur.
jj Le£rs, vel Bar.ni pnblicitio fieri debet y.i.xta fo-
iifitrn, & conftictiido in hoc prxvalet Ii.ri Com-
. mmii.
26 Leni, vel Banno cmr^.Wttic/nes excttfnntHr,ijnan.'
do ncn fiiitf.-.iUp:ibllcr.:i'j \itxtafolintm
37 Legisfcientia an:c c) nfdsm legis publicatitnem ^uan-
dofnffi-iat ad ^.'tp.rndiim.
Difii/iaiie , ttt ibi:i.& nu. 3S.
Mt cjuid,fi H/ira fcientiam concttrrat framin pr£.-
jndicittm Tertii , nuJnero 7,<). ttbi dantur exem-
pla.
40 Le<^t(, velBanni fcientia ex quibus inducatur j &
num. 41. ,-
42 Legis , & Bannifcientia , vel ignorantia an adfue-
rit , remittitur arbitrio ludicis.
43 Lex , & Bannumprdfumiturpnblicatumfiante tem-
poris anticjuitaie.
Ma.xiine ^itando coucurrit etiam ohferuantia e)ttfdetn
Bannimenti ,fe « legts niim .44.
46 Dodoribus Civilibus , & Canoniflis praihci^ cjuo-
adforum exicrmim fiandum efl , non autem Theolo-
gis , & Moralibus.
47 Privi/egiipiibhcatioan reqtiiratur ut ajficiat. , &
tjuando , remijfiVc.
48 Publicatio an y^mrarur , fjiiando agitur de iegi->j
Vei corifiitHtiiine particuUri.
DISCURSUS XXXIII.
j x^Um in Laco nuncupato Tian C*fiagnaiope-
V-vnes quampliircs Peifonas in carum Domi-
bus , & Apochccisrcpcrtx fucrint iionnulli Mcr-
ccs ab Exteris Principatibus rccepta: , & fignan-
tcr ChH-t.T Papirace^e , & ad ufum Alcarum , ac
deniquc quantitas conddcFabilisTabacci, ccepit
prxtcndcre Appaltator Status Senarum habcns
fupcr eifdcm Mcrcibus Jus privativum introdu.-
ccndi . vcndcndique , quod non tantum cidcm
Merces cecidilTent in commiirum.fcd etiam.quod
pcenapcr Bannimcntaipfius Appaltusinflidx lo-
cum (ibi vindicarcnt adversus carumdem Merci-
MTi detenrore"; ; Quare cnm ifti unica cxceptione
fe tueri procurarcut , ncmpc quodprarfataBanni-
menta cos non afticcrent veluci non publicatain
Uido Loco di Pian Cafiagnaio , idcirco Ego con-
fultus fuper articnlo, An,& quando lex , Bannum,'
vel tdittum , ut obliget contravenientcs , dcbe-
at etiam in loco loci publicari vcl fuPficiat in Ci-
vitate MetropoHtica, aut lefidentiali, vcl de-
mum in loco principali iubaltcrno , refpondi , uc
lcquitur , prius in abdratto , & dcinceps ad par-
ticularesfaiti circumllantias , cum quibu^ ple-
rumque matcria hxc pro mco judicio rcguianda
vidcbatur.
Convcniunt Majorcs noifri , quod lex , Ban-
hum i vel Edidum proHucns ab habente potci^a-
tem coudcndi Jura in fuo Dominio ad lui for-
mam fubllantialcm non cxLjuirat aliquam pro-
a mulgationem , fcd tantumniodo publicatio fe ha-
beat ad ctrcftuin, dc quo infra, vidcHeet obligan-
di S.ubditos , ne alias lub jufio motivo ignoran-
tii excufcntur, idquefapit formam potiusejuf-
dem icgis accidcntalem , ut cum Baid. in i. hu-
mdnum , C. de legib. Card. Ttifcb. Itit. L. comi. 255,
m.' wer.i.ubi in idcm rcfert Fiederic. deSenis in conf
■2X1. plene Bellng. in Specul. Pnnc. rnbr. rubr. 47.
^.fciendurn num.i'). ^fcijcj. Sanfiitc. decif. i85. nu-
rnero 5. Addtn. ad etimdtm. dectj. ;86. $ kegens tio-
3 fter : Qiiinimo nec eadem lex cxpofcit , quod in
fcriptis redigatur , ad cxemplum Licuygi , dc quo
Mafirill. de A4agiftrat. iib. ?. cap- 3. cx nurner. 95.
jilphonf. tJifodit. in §. Lex efi dttbit. 39. num. i.
er fequentibus»InftitHi.de lure natttr, gent, & ci-
vil.
Atc.ue hinc inferunt nno ore DoUores , 9110*
4 valcat Princcps ab iplo momento conditx legis
cumopportuiusclaufulisirritativiseidem iegi vi-
■ gorem abfolute tribucre , liabita tamen diftin*
dione inter effe£tus pcenalcs» & adum in contra-
ventionem legis geitum fimpiiciter irritantes ,
ex congeftis per C&vali. cornmitn, qiix/i. 903. ««.6.
^ 7. Fragof. de Regirn. R.eipub. iib. l.par. i. difput,
5. §. 4. nu. 2^4. verf nifiPrinceps , & \3iU\isfttb nu^
257. vcrfporrh efto , ubi refert teiin, /VJart. Pereir,
Comez. , Staphii, ^ Farin.Marefcoti. Var. lib. z.cap.
35. num. 24. Arias de Mefa iib. z. var.refoi. cap.
id. ««.7. dr 8. Poffent pngitl. 215. nnrn. 8. e~ 9- An-
titnez. de donat. Reg.li.z. cap. 10. ex n. 8i. cumfe^q.
' c^ fignanter nnrn. ^6.
Cum igitur pro majori folum perfedione ipfi-
5 iis lcgis , ac pro obtincnda inexciifabili obfer-
vantia, & ad omnes geminos cftedus , dequi-
bus fuprd,requiraturomnin6 publicatio , tefte
cum alijs innumeris Fragnf. ubi proxime numero
i$\-&2^. c;' fccjcj. Aiphonf. Modii. diila dubit. 39.
nttm. 4. CT fecjcj. Boreli. de Magiftr. Ediil. lib.- 3.
cap. iJ.numeroz. verf Editiur/iqiie , Graiian. aif-
cept.^61). nnrn. zi.cumz. [ecjcj. Antunez.. de donat.
heg. d. iib. i.cap. lo.num. q%.verf. fctendnm , (^
num.So. Cofi. in iraFi.aut.fcieb.tt. (jrc. cent. Vkdiflt
98. nitm. 5. ubi bcne diflinguit , Fagnan. in cap.
treugas ncm. 57. de de treug. C7 pac. Rovit. in pragm.
\0. de Extrail. mtrnero^. Modcrn. Gonz.al.in cap.
cogriofcenies nurnero 10. de Confiit. Conciol. aiiec.
39. nitm.i. 2. & 3. Spereil. decif i.nttrn. 38. (^ ^g.Rot.
decif.i^'.). nttmero 6.coram Burait. &. hoc juxta tcm-
(, pornm , & locorumconfuctudincs circa modum
proclamandi , & publicandi legem , ut omnium
eruA\t\^\mi Borell. de Magiflr, Ediii. d. cap. 11.
dum. .&feijci. & ante eum Rolnn.conf.'i.num.i/\.&
fecjcj. lib. 3. Farinac. in fragment. par. i.iitt. C. »«-,
jner. <559.
Expricur propterca dubiutio quoad tempns,
& loca »
De Commercio & Mercat. Difcurfus XXXIII. 125
&loc3. , iii qiiibus facienda fic , vcl fada prxfu-
matur hujufmodi publicatio ; & in hoc , uc adver-
7 titNavarr. conf i. de Cunftit.ntm. i8. §. Quinth ,
verf.prime efiiidem , VeUdiftert.^'). nu/n.j-^. nuUum
habemus Canoncm , five legem Pontificiam id
certitudinarie prjefcribcncem , quamvis pluries
in Jure Canonicocum priiiippolito faciendae pu
quamvis enim non defuerint, qui nihilnminns
prsdidum fpatium , five ccnfuram Amhemic^ ftr-
vandam elTe cenluerint, inter quos 2«r/i„. cour
200. nnmero 102. ^/.^y.& addudi per Fari„. ,L
fi-agmen.d.par. i. I.n. C. nmi. O^O.cr in refert.iu^
djc ^ti.fl. 3. cap. 1. nmn. 17. ^,crj. contrariL , Fc/a
d d,Jjcrt. 45. „,nr,. 75. c^/,,yy. Nih.lominus faltem
biicationis procedatur : unde nenio dubitat ex al- 12 de conluctudine , & itylo cjurdcni Curis rect p
■ ■ ' ■ --•■-■- ■ '■- ^"mcll.quodrbtimacpublicataeftaHquaCon-
le^atis , quod ad normam Juris Cxfarei totum fic
regulandum.
U\ Jure itaque Cxfareo repcritur dumtaxac
g Conflituiio 5. fttjitnimi , alias Novell. 66. vt fafls
novaConiHtutiones, ^f.per qiam fancirur , quod
port infinuationem , feii regiiirationem incer ali-
is leges , fivcJ in Codice aliarum Conftitutionum,
liccc ia ipfa Civicace , in qua promulgantur , fta-
tim obligent: attamen quia ia Provincijs nonnifi
Eoft duos Menfes verifimilis infurgic fcientia pu-
licacionis coetcroquin faciendse m qualibec Me-
tropoli,auc aliaCivicacecarumd.Provinciarum ,
ut kgitur in d. yinthj.fancirijus , dr^.ne igitkr ;
ftabilitur idcirco uniformis utrobique teraiinus
duorum Menfium , ne de reliquo una , eadcmque
lexpartem unam Subditorum figet , & aiiam non
obiiget, uc fignanter egrcgie prxnocavit Navarr.
d.confl.n.i^.verf.tiim ejnta Authenttca ,de Conflii.
fr. Antoii.(Joton.contr.MoraLlib. l.contr.i. cap. 5.
fnb n. Si.Fragofd. Itb.i. par. i. dijpnt. ^. §. 4. n. 25^.
Verf prohabilior , ubi verba ejufdem Ahthentic£
fuperadditis alijs DoEloribus examinac , & recen-
fct , fcquicur Antmez. ie donat. 2^eg, d. lib.2.cap.\o,
fub niuner. 78. verf attjue ita cumfeejej. ubi quid , ^\
Provincii finc valde remocx.
Verum , quia pleriimque praxis nos docet,
quod quaceniis fpedac ad ipfam Curiam , feii re-
fidentiam Principis,inqua legcscduntur , poft-
9 qiiam exdem leges effedix funtpublicsE , incon-
tinenti h"gent , vel ex quo fuerit appofica ciaufu-
la ex nunc , cum fimilibus , vel in vim confuecu-
dinis ita interpretantis , quemadmodiim dixe-
runt "biavarr. d.conf i. num.l^. & li.de Conflit.Car-.
fan. ad Statut.Medio/. lib. I. cap. '\6'^.ntm. 24. cum
trib.fecjq. & aiij/w^r^iallegati num.^.&c eft in pra-
xi notorium.
Remanetproptereadubitatio , Anadhiiccer-
tum tempus cffluere debcac refpeSu Provincia-
rum , & locorum parciculariumeidem Curia: fub-
Ip jedorum , ita uc fprjEfcindendo a Curia Romana,
& a coecerisfallentijs , feii cafibus privilegiorum
fpeciaiium, autEdidiproveuientisab inferiore,
de quibus iacirtime Fe/tn. in cap. cognofcentes nume-
ro 7. deconflit. Menoch.de arbitr. caf \%^.per tot. )
procedi dcbeac cum fpacio duorum Menfium
decerminaco ab Authemica pnlaudata , ut cen-
{uitAbb.ind.cap. cogno/centesnnm.i. Fcilin. ibid.
num. §. in princ. Menoch. diUo caf. 18^. nu. 7. Gabr.
"^comrn. concluf lib. 6. tit. de tegib. concl. 4. nume-
ro I. & 7. Borell. de Magiflr. EdiH. d. lib. 2. cap.
1 r. num.ll. verf nova enim leges , Fragof de Re/rim.
Reip. d.lib.i. par. i. diffut. 3. §. 4. mm. 254. & alij
omnes.
Diximus, pra?fcindendo a CuriaRomana , non
inquantiim concernit temporalia Banniinenta,
feii Conrtitutiones, in quibus nihil revera fpeci-
ficc difponitur, ut viderceft zpudFermigliol. con-
■ fil. 4^4. num. ij. ubi de Conftitutioiie vtgidiana ,
Card. de Lucade Feud.di/cur. 87. num. n. verffed
hoc; fed inquaatum refpicic gubernium fpirituale.
it
ft.tutiom ipfaUrbeobhgetin univerfum, ad ir.-
Itarcorum . quardiximusy?/;.^ inpropolitoclau-
lularum irritantium , fervata djltmttione inter
annuilationem aaus , & incurfumpcenarum , at-
que ita funtinteiiigcndi Nwjar.d.conf\. num. 19
verfper^tu omnta , Fa.tnac. inf:,gment. d.par.l
Ittt. C. numer. 553. &f^^, Marcfoii. d. Itb.z. cap
i^.num.p.drfec^cj & num.^^. dr ^6. Cofl.in tr.a.
*tu faebat ^c. d.difl. gi.ni^m. 7.^ %. ccnt. 2. FcU
d.dijfert. ^^.num. fi. Verf ^mdcjutd in punao , Fa-
gnan. m d.cap. trcguas e.x num. 47. cumpUtrr.feqr.
deTreHg.O-pac.Frafl-.-de Reg.Patron. Ind.cap. ni.
fub num. 8. Verf h^c publicatto , 2{ot. decif 69. n.
32. cfr SS.par.\i.recent.
Hucufque, etfi forfan non ita clare materiam
exphccnt Doaores , convenire tamcn infimul vi-
dentur : (ed magna cxoritur altcrcatio , utrum
fine aiiafubaltcrna, & patticularipublicationc
in quibuftibcc locis , Givicatibus nempe , Caftris
Oppidis , & Viilis tranfaao termino duorum
Menfium lexobiigec omne^ Subditos , & Provin-
13 ciaies , nam quodin unoquoque Caftro, & ioco
kcienda fit pubiicatio , ad prarmilfum laitem cfte-
«etum pcenalem refponderunt ^/^ a:. conftl. s\.nu'
7nero 5. hb.^. & conf 181. num. 13. lib. 6. Bertax.z.oL
conf Crm*n.s92. per tot. Partfcorf 171. 5. ^ 6. lib.
4. Roland. d. cenf i.fub numero 25. Ub.s. Burfat.
dtao conf 200. numero 104. & fecjcj. Card. Tufcb.
Ittt. L. d. concl. 255. numero 15. Fermigliol. d. conf
4?4' numero lo. <^ 21. Farinacinframem. d.par.
1. Ittt, C. numero 6p. verf. & debet 7& in repert.
ludic. d. ciuAfl. j. cap. I. nmnero i. Ancharan. lun, a.
59- K«w». z.&per tot. Ith.i. Paitell. exped. 44. nu?ne.
ro 25. Cyriac. contr. 210. num. 53. ^ contr, 715. nu-
tner. 7. ^ 4. Tondui. ^ucijt. Civil. cap.20. num. 7 &
8 Maflril/. de Magijir. d. /tb.^. rap. 3. num. 100.
Fe/ad difert. 45. „Hm. 69. verf quod ego verurrL, ,
OJaJch. dectf. 141. mm.2. Concte/.d. a//eg. 39. kk. 4.
Vrceo/.confu/t. ^i.fub n. 28. verfattamen , Manf
co>jfit/t.S'^\.num.').
Alij vero intrepide fenferunt , quod promul-
gata iege in Metropoli , ftacim poft duos Menfes
cmergac fufficiens fubairerna; notitia-, &publi-
i^cationis prjEsumptio , & idcirco illico afficiac
Provinciaies abque minifterio novs pubiicatio-
nis , Sc hi funt Novarr. d. conf \. de Conflit.nu.ig.
ubi quod hxc opinio frequentior eft , Apont. d^
foteji.proreg. tit. de provif perifo/it. §. s.ntmer.\9.
quem cum Caravit. rcfert Caro/. ^nt. De Luca ad
Franch.decf 3<5o. num. 2. §. verius , verf a/ij di~
cunt.fatis , Cava/.d. ytt. 905. nu. 25. Marefcott. d.
lib. a. var.cap. 39. num. 38. optime Gonz.a/. in d.
cap. cognofcenies n. II. verf & foflquarn Popu/tu , &
verf. cjua d.caufa , & num.\i.de Confltt. Dc Martn.
inaddit.ad Reverter.decif 434. »«»».4. & concor-
dant omncs , qiii generaiiter cum fpatio ab Au-
thentica prarfcriptoproccilerunt indiftinde, quof^
ve rctulimus>/)r^/i,^ nmtf.^o.
In conflidu iftarum adverfantium opinioniim
L X fortallis
124
fortalTis poftrema lisc magis vera tarrquam ma-
"is iii auchoritaceTf.v.';« fulcica dici meretur,quia
15 pvxdiitti^Hthentica.kixConftnHtio Itiftimanxa non
injungic fieri hanc fubalternani publicationenJ ,
fcd in ditlo $. fancmus fupponic , feu pnfunnc
poft duoium Menfiumintervallum glifcere fuf-
ficiencer potuille in Irovinciales notitiam le-
gis conditi per Principem in ejusCuria, adeo-
uc fub §. ne tgtthr , ubi fupponit , fuilfe lcgcm
paiam fjdam , & direiStam in Provincias , ampli-
iis non rcpccat ipatium duorum Menfium , d.t
quo fupra,nili occafione alterius No-^clU,h\
qua difponic idem , quod dixerac in fuperiori §.
fMicimm.
EcquidcmfruOra Jus /iuthenticarum dettrmi-
nairec fpatium duorum Mcnfium rerpcdu Pro-
vinciarum , ii uova in quolibec minimo loco
facienda elfec pubiicatio , dum in Curia prin-
cipis , in qua promulgantur , ftatim fine alio
temporis effluxu lex obligarct , uc in d. %.ne i^i~
tur , \bi,hic <^Htdern, cx i^uotnftnuataeft ; Unde idem
fpacium non cx alia rationc nofcitur acci ibutumi
quam ad eftcdum, ut eadcm notitialegis con-
grue poruerit in omnes partesprovincianim dif-
jgfeminari , proiit nimium vcrifimilitcr contingit »
ex quo quxlibei Communitas retinere folec
Agentes iaCuriaPrincipis,qu2:madmodum ob-
fervarunt Avont.de potift.Proreg.& Caravit.i,(\uos
refcrt Caroi. Anton. De Liica ad Franch. d. decif.
350. ttit. i.verf. 'Veriits, bcne etiam Adden. ad San-
fdic. d. decif^^6. §. la Miita : Vel ex quo confi-
lydit Imperacor, Provinciarum Prifides mittere,
fcii mi^furos eflc legcs per omnes Civitates fub
unaqaaque Provincia conftitutas , ut nullus _de
coecero occafionem fumat cujublibec igiioratio-
nis.quffmadnodump^r h.-ec verbadicitur»» d.Au-
thentita % Provinctarntn. Idcbquc videmus, quod
in Conftitucionibus Sytiodalibus , vel in alijs le-
gibusprovenicnribus abinfcriore rempuseft ar-
bicrarium, & longe minus, ucloqiiendo de Dioe-
cefanislace Pa\jhrd.in.var.elitcHbr.lib.'i.tit.i.n. }9.
Cxvall.d.^u.^nr. n. \-j .Antoneil. de tenf.tegal.lib.^^.
cap. 4. n. I. & dixit F^lin. tn d. cap. cognofcentes n,
8. de Conftit. abfurdum cnim elfet diccre , quod
lex Principis , feu Superioris tardius obligarcr,
nifi ex eo , quod fpatium duorum Menfium con-
cedicur ex rationc, de (\\.\a.fupra.
Ccetcrum, quando etiam nollemus adhirere
huic fentencix, nuUo modo recipienda, venit fim-
plicirer prima , qux nuUi Juri , (' ut mox in re-
18 iponfionc ad contrarios agnofccmus ) innititur;
quia ad fummmumpubiicatio facicnda vcnit dum-
taxat in omnibus fubalternis majoiibus , five Me-
tropoliticis Civitatibus , aut locis Inllgnibus,
non autcm in fingulis Pagis, & cx idcntitatc ra-
tionis in fingulisbomibus , & Tuguriis quando-
que pcr VJHas confparfis : maximum quippe , &
ocularc irripilt xquivocum , quando iuhxrentes
etiam fententix , quod in fingulis Provincijs fie-
ridebetpubHcatio , inquamdam confcquentiam
argucrunc , crgo illa facienda eft in unoquoque
I9I0CO earumdom Provinciarum ; unde fufficere,
quod inCivitatibus Capitalibus , & Locis infigni-
bus illa fcquntur , rcttius rcflcdendo dixcrunt
Alphonf Mtdit.in d. §. lex eft diihit. 72. «« ^/«-
ftit. de Inr. nai.gent. & civ. Bellng. i» ifecul.Prific.
d- rtibr. 47. ^.fciendHrn nit. z^. fol. inihi i\<).inprin-
ctp.Qol. 2. ubi quod ii in Provinciis potuit haberi
Anfaldi De Anfaldis
notitia Bannimentiper cluos MenfcS , id fuPRcit,
feciis vero fi nonpotuit , quod eft arbitranum ,
Coton. contr. moral. d. lib.i. contr. i.eap.^. nutn. 55;
infin. Carol. Ant. De Luca ad Franch d. dcc. 360.
fub nu. 2. §. verijt.! , verffed. Ego extftirno , opti-
me Gon-xal. in d. cap. cognofcentes n.ii.verj.dr ftlex
fit , de Lonflit bcne Claiid. Berta^^^zol.in addtt. ad
conf.crirt.tn. Patris izi./tit. A.uhi mirabiliccrma-
te lam dilucidac,& ponderac eadem ablurda,qu*
Jiipra, adhdc eo non vifo , dcduximus , Pi/aia Ue-
cif "1'oniij lth.\. tit. de Conftn. decij.^. n.Oc. ubi daC
txcmplum RegniSicilix , in quo leges publican-
tur folum Metianx , & Panormi.
Appiicando auccm ad rcm noftram , dubium
in priniis ellec , ucrum prorsus corruat ifta ne-
^oCeiTicas , quandononagiturdc Provinciis revera
divcrfis , uc ( cx. gr. ) concingerec rcfpedu Ro-
mandiolx, Umbrix, & Marchii quoiid Papam
uci Principem intemporalibus , an fcilicet tunc
facicnda cflethxcpublicatio non folum Roms,
icd etiam Ravennx , Macerata: , & Pcrufij, qua:
func capica Legacionum , & Provinciarum ; pcr-
traftatur enimin prifcntide eadem Provincia,
feu Ditione Senenli : ut in puufto optimd diftin-
gucns poft Siheftr. i;j SiimM. & Sayr. in ClaVt Reg.
ponderat Fragof de Regim. Reip.d.par. i. Iib. i.
disfut. J. §. 4. ». 25 '. verf limitat tarnen , & prius
fhb eodem nnm. verf qitod idern eft , ubi dat exem-
plum Reg!sHifpaniarum,&GalIix, qui habent
diverfa Regna diverfafque Provincias diftantcs,
egri|gie Goni^il. in d cap. cognofcentesnum. 12. verf.
nifi e.xprefie , & verf QrftUxfit , de Coriftit.opt\mi
Cland. Berjaz.z.n/. ubifuprd §; ex his , ubi per cap.
l.depoftul, Pr^ilat. (fr cap. fin.(jia matrirn.accitfpeft.
cum Schola Canoniftarum tbidem , inquit fat ef-
fe , fi Bannum publicecur in una paxte Provin-
cisEjfcuDioeccfis.
Et nihilominus , dum non controvercicur ,'
quod in loco , vulgo Radicofani , ( cui fubeft cir-
ca immediatam Jurisdidiionem Caftrum,de quo
agitur ) fccuca fic affixio , vel publicacio contro-
ycrfi Bannimenci , ncmo dixeric , quod id fuflice-
re non dcbeac, ex rationibus , & Authoritatibus
pra?miffis.
Abfque eo , quod adverfari poffe vidcancur
fupra \a.udAzi fub nimer.i^. nam ecfi maxima vi-
deacur ipforum Cacerva , icauc fi proccdcndum
eftcc cum mero numero , non expcndcndo cafus ,
raciones, & fundamenca , iftorum force fencentia
pra:valere debcret ; Attamcn , quiapr^jterquam
reveranon percutiunt noftram hypothcfim prx-
cifam , fupcrabundat tamcn cum late, & magi-
ftraliter traditis pefHot. dccifii^^. numer.C.cum
21 plurr.feejq.par. i6.refpondere , quod non ex mul-
titudine DoUoritm , fcd cum opinionc inixa ratio-
ni , & Authoricati Textus Caufa; veniunt dirimen-
df , quamve racioncm , & Authoritatem milita-
re adverluscontrarios , jam dcmonnravimus, &
conftac quoque ex ipfa ledura Auihentictt frw^
tat£.
Quod autem non percutiant vere , & proprie
ai noftros terminos,patet illos percurrcndo; Manf.
etenim loquitur de Civitate Corrigij , & fic de
Principatu diftinfto ab illo Mutinx , & de pro-
hibicione concra Jus , & confuctudinem alio-
rum Principarunm. Vnett. peragit de Banno re-
ccnti,& alias non pradicato , ac 'oejuitur perfun-
dorie,aliafque excufationes adducitinperfonis
idiocis.
De Cominercio & Mercat. DiTcurfus XXXIII. r is
idiotis. Cyriac. contr. 21 j.tradat pariter de lege
coiiccrnence akcrationem depoficorium ab Jure
communi, & reftrida ad Civitatem daminantem;
In contr, vert) 715. admittit cum Cland. Bertaz.zol.
non etre veram in abllrado opinionem Bertazz.oIi
Patristnd. fow/ 39:. led foliim fe fundat, quan-
do agitur de lcge fuper materia in qua adeft in
oppolitum Statucum particulare illius loci , &
13 tuiicclarumprocul diibio efl: , qjod Scaruta par-
ticulariapr£Evalenrincon:urfulcgis Li-icjtis do-
minancis , ut etiam firmarunc pott eumdem Cyri-
■ ac. ibidjm Bondet:. colluti. i. nnm. 70. lih.i. Ca-
ftald. confult. 21. nHmer. 3. alijque innumeri apud
iftos.
Conctol. d alleg. ^6. ultra quod reprobatur in
fpecie a Card. De Lnct de Donit. difc. 55. nttrnero
l.&fei}:}. agitquoq.;e ds lege imponence novam
folemaicacem donacionibus , cui latisfacere po-
tuilTent Oontrahenres , fiillam rcivilTent , & pro
fubrtinenda donatione in eo cafu revera funda-
tur in aiijs mocivis: Tondut. rf/TzD.fimplici ter fe-
l^quitur Ancaranmn , & ad excufandum a pcBna
ultimi fupplicij pedem figic in probabili ignoran-
tia.
Vermigliol.inconf.^l^if. nihilfirmat in abftrado,
fed folum quod Confticuciones Apoftolicx in
temporalibus juxta earum verbareftringuncurad
Statum immediatum , non autcm alteri concef-
fum , & infeudacum ; unde , & id , quod dicit in
conf io.««.lo (^ inconf.zz~j. n.6.C\im Farinac.conf.
»5 20). niitn. 17. percucic obfervantiam hujus Sacrse
Confulcz , quse dj ftylo recepic , ut Bannimenta
adica pro Stacu Ecclcfiaftico noa afficiant loca
Baronalia : quodutique non congruic huic cafui,
in quo peragitur ee Juribus Supremx Regalije,
qus numquam cenfentur tranflata in fcudatarios,
& crcdo,quod fine aliaallegatione in popofito
iftius Appaltus hoc notorium exiflat in ucraquc
Dicione Senenfi, & Florentina.
Faitell. d. expfd. 44. rnuner. 2^. tradat de Edi-
6io Ducis Urbini , perquod julTerac, obfervari
i5Decretageneralicer xditaper ipfum Ducem pro
toco Statu in Terra Ui^ceani , unde bene dicit,
quod ipfa Decreta debcbant in eadem Terra pu-
blicari ; Eft enim diverfum a cafu , quo Princcps
publiccc ab initio Edidum in toca Provincia fer-
vandu;!!.
£ertax.jol. in d. conf 392. confutatur , feu po-
lytius, at iit Cyri4c.d. ««/r.^i^.decIaraturaC/^M-
dio filio in d. addii. ad conf 122. e^Hfdnn litt. A. &
cceccrbquinperagit de diftinda Provincia , feii
Principatu , videlicet de Ducatu Fcrrarii refpe-
. du Mutina:, & TerrseFinalis.
<iJH.:flrilL de Magi^rat.c^ VeUAlcunt , quod
publicatiofacienda eft infingulis Civicatibus,fed
non dcfcendunt ad fpecificandum , utrum ift^
Civitates fubiaceant principnliori , in qua prodi-
itBannimentum, & ulteriiis {'ela carpitur a Gon-
z.aL in d. cap. cognofcentes nttm. I2- verf. ex quibm ,
de Conftit.
Farinac in utroque loco coUaudato movetur
ex PUto , & Ancarano , quibus mox refpondebi-
mus , quodquc plus eft , in f\igm. litt. C. d. nim.
6so. verf &deOeiiafi-i. admittit , fatisclfc, quod
ConlUtucio Impcracoris publicetur ad p!us in
jg Provincijs ; nos autem vcrfari in Bannimento
a?dito abhabcnte poteftaceni in fuo Dominio ,
quantamhabet Imperator in fuo Imperio, nociCfi-
mi hodie Juris eft,& patet ex tradicis per Mart
de fnrtfd. pur. i. cap. si.&^j.per lot. Fra/r.deRcq,
1 airon. Ind. cap. 8j. «. 50. &fcaq. AleiL obfer. for.
8j.««. n.&aliospamm.
Card. Tnfcho in d.concL 255. refpondetur ex prs-
nocatis perf«Myat „. u. ubi ^um CappelL Tholof
^////^«.-tradit fufiicere ad afficiendum Provincia-
jes, quodlexpublicecurin l'rovincu, quod & fo-
ummod6 di::ic Ofafh. decif 141. ,,«.2. ^cfi de re-
liquo agac de Principatu diftincto.
Keflanc ^trnores , nempe Aier Rolan. Ancha-
ran. fun.Farif ac denique Burfu:. Scd quoad Bttr-
fat. jure merito obfervat Farinac tnfra^mem.d .Int.
C.fHbmm. 6^6.ctrcafii. verff-di.i hoc Burfaius^
quod ipfenimis laco oreloquitur, cum habeac
fermonemde Conlhtucione Papali in Spirkuali-
bus .. quam vulc publicari in oninibus iocis , &
Caftris , contra ea , quxfiiprk communirt-me ad-
vcrtimus numero 12. quamvis poftemus illum ex-
cufare in eo cafu, ubi quxliio erat de bonis au-
ferendis Nationi Hcbrsorum in vim Conftitutio-
nisB. Pij V. quando tamen plcrumque fuccedit,
ut fimiles Confticutionesfadtsper Papamratio-
29 ne folius Stacus Ecclefiaftici in teojporalibus,
quoad eumdem effedum temporaiem executio-
ni minime dL^mandenturab alijs PrincipibusSx-
cularibus , ut dicunt Saigad. defupplic. ad Sanclijf.
par. I. cup.i.fen.:^. nnw.i;i. & fed. 4. rmner. 159.
FontaneL decif 583. num.^o. latifiinie Coriiad. de-
cif 119. ex ntmi.:\y cimflurr.fcjcj. ubiquamplu-
reslegesPontificias non recepcas enumcrar , &
bene diftinguit Antunez. de donat. Reg.,ily.i.d. ap.
10. riu. 91. cumflurr.feqc]. ubi pariter plura re cen-
fet exempJa.
Roland. d. conf S.fub num. 25. lib. 3. ficco pede
fequicur PariftHm , & perperam loquitur uti Bur-
fyiis, dam tradat de Conftitutionibus Pontifici-
30 js : Parif. autem difcurrk de Banno recenti , & ad
excufandum Forenlem , & non fubditum , quod-
que magis eft , non habencem in loco converfa-
tionem, uteciaminpundorefpondcns pondera-
vic CUud.Bertuz.z.oL d. litt. A.§. Prxterea tnfin.
Ancharani lun. in qusfi. 59. nimer. 2. & ver. tot.
Ith. i. Dodrina nullo modo eft recipienda, quia
31 prxterquam aberrat cum Anton. Eutr. tcrminof-
que confundityi^ ntt. 2. dum vult, quodnon fuf-
ficiat publicatiofada intfuria Romana , & ine-
pte facit iUationem , quod fi adliuc facienda fit
publicatioin Provincia , facienda quoque veniac
m quolibet loco , & Villa , feu Caftro Provin-
cis , quo nihil abfurdius , i\t fuprA diximus , & ad-
vertit BertaXz.oLd. Ittt. A. §. ex his , verf alioqui ;
Nihilominus mnititur authoritati >4/fA-.rw confj^.
nu. 9. /j^ 2.qui inmeo Codice id nondicit ,&al-
legatpr^didam Authem.vtfaU.nov. C onftit. quse
C ut vidimus ; vel retorquccur , vel hoc fingulari-
ter nullo modo difponit.
Alex. in conf. 31. lib, 5. rcfpondit in abfente a
32Civitate , &Dia:cefi , ut obfervavit Clattd. Ber-
tazXoL d. ittt. A. $. ex his infin. & in conf 181. lib.
6. inccr cjctcra quidemfundamenta ad fubftinen-
dam fcntentiam affcrt illud , quod Dccretum
quoddam duos Mcnfcs pr^fcribcns ad fcnctnti-
andum , non fuerat publicatum in Caftro TaHi-
gnani ; fed ultra quod ncfckur, an ipfum Ca-
ftrum confticueretmembrum fcparatum , & de
per fe , tamen fund^tur in verbis d. Auihent. ibi ,
tn Provincijs autem,ex quo difcrete per Metropoiitas
L 3 p.tl*m
126
Anfaldi De Anfaldis
fMmfan^ fnnt , & ibi , ex ^ho aireae , 6" pdam
faCia eji in mac^naque y]-etrop„!i , qni verba potiUs
fut huc uftjue coiv.probavumib ) excludiint parii-
culartm, 6c litbakenram in llngulis locis publi-
cationcm : Et deniquc qiioad 1'ionm <i ^«>f-
nacio laudatum , vidcatnr Claud. Beriaz.z.o/. ubl
fuvrit.
'Pratcr hos fupponcbatur , quod (lareiit m op-
55potitum F:lir..in d. Cap. ctgnofiemes , num.J. &
(S.}hr. de legtb. cond. 4. nuin.6. fed Fditi m piinci-
pioponit rcgulam iiucncui noiiro tavorabilcm,
fubfequentcs vero fex limitationcspotius inprb-
ponco amplianr , quimcaiidcm regulam reiiria-
ganc <jabr. dcniquc nihil adrcm, uc cx lc6ura,
diircric eni n de divcrfa ciusilionc inferiiis op-
^orcune cxplicanda.
Qiiotics itaquc vellemus aiticulum definire in
abflrado , liquct «infpcfta cenfura Te.xtw Cafarei
uuice prxfimcntis maccriam , fupcraddira ratio-
ne nimis evidenti , fatis clie , vel qurtd ( cum vcr-
fcmur in una > eadtmciue Provincia , fcu Ditione
Ssnenfi) ad normam prsclaudatae ^«//je/./. B;uini>
menta ,dc quibus cft quscdio , f.icrint publicata
in ipfa CivitarcSenarum , & fic in Provincia , ur,
34u'tra rel.itos , fufficerc, dc veriori teltatur rmc.de
Franch. dec. ^60. nHrn. S- qui folura contrarium in
fao cafu rcfolvit ,ex quo Pioicx juflcrat fieri pu-
bliv-acionciri inomnibuslerris, & locis ; Vei in
otnne;-n cafum, quodcadcm publicatio fuerirex-
pleta in Terra Radicof.mi, & fic in loco immedia-
to, ?c piiiicipaliori.
Ac cLiam , dcvcniendo ad particulares contro-
vtrfis circur.iftancias , juvac alias fubncftcre
an niadverfiones, ex quibusproContraventione
refpondcndumomnino videreturiremictimus ta-
men earuiidem animadvcrfionum applicationem
ad idem favtum , de quo nobis abunde non coii-
ftar.
Etprimo cefiaretomnis hificatio,quories ap-
pareretdc fiylo ,&: cor.fuetudine in fimilibus ca-
fibus publicandi harc Banuimenta dumtaxat in
Curia .Scnarum, vcl iii locis principalioribus ejuf-
dem Provincia' cum fabfccuta obfervantia , quod
aiiis obligati remanfcrint fubaltcrni Provincia-
lcs, & Subdici ad eorum executionem; in hac
55 quippj qusllionc prxcipuum locum obtinet con-
iuecudo, ita uc fiifficiiifc Cannum faifle publicatum
in ioco folito , liccc aliud dc Jurc fervandum fo-
rec , uc praecer exemplum Curis Romanx iuperiUs
adduftum profiretur Fclin. in d cap. cognafcentes
nHm. 7. circa princ. verf. ntfi conjuetudo cjjei. decon-
fiit. 8c adauao 'Dec. 'Bart. federic. de Senis, Ale.x.
yingel. e- Gr.ima:. notat Claud. BertaTj.ol. in pr<t-
diiia 4ddn, litt. A. vecf. prxterea , ubi quo i lia?c
JfJcommuniseftconciufio ,& fubvj.fr licct , ubiiru
fin. e convcrfo aic . quod excufaret Rulticos non
parcnces Prociajr.aci publicaco in Civitatc,qi<.an-
do mos ciiccquodomniafiuiiliaBanna publica-
rcntur etiaiii in Viilis , uc cum codem B.irt. La-
nar.Q- aiiis fcquicur Boreii.de M.-igt(ir.¥.diB.ilih.i.
cap.n.nu>n.z^.,:irjecj^ (jrnHrn.il. Fragof.dc Regim.
l.etp.d.p^r.1. lib.\.disfl.^..\.fitb nnin.i^^.verf limi-
tatnr t^rncn.
Secundo omiiis pariformitcr corrneret hxfita-
tio,quo'iirs , (ucp;-rfupponi ur infafto ) coucur-
rercr in Homiuibus , dc quibus agicur , fcientia
ifioruiii Ciunimeniorum aiuplcdcncium uiiii^cr-
faiJi Diciuiic.ii, fcuProviiiciam Seacnfen-ij Quam-
visenimcx traditis per Cabr.d.concl. 4. delegih,
if] num. 6. & 7. non modica adfit fcillura inter Do-
cYorfj , anBannimenta ligenc Subdicos ante illo-
rum publicationcm, pofito, quod Subdici habue-
rint illorum notitiam, & an adhuc cxpcdandus
fit terminus duorum Mcnfium : NihilouMius fi
bcnc pcrpendantur Auth,ritrttes dc hac inlpcctio-
nc traiiCauccs , f;icile conciiianiur , quia fi fo-
lummodo quis habuenr uotitiam legis.edenda,
fivc jarii edica:in Cau cra , fcd ncnadhuc piiblice
in Cliria , vcl alibi patefad:«E , ti.nc profciito fim-
pkx fcitntianoninducit obligationcm , ciinnpo-
tucrit ctiam Princcps paniiere , Ut etiam poft
Cratian. Garz.. OT aiios tradic Aniunez. de donat.
Reg. d. lih. 2. cap. \o.fub num. 85. 'verf. lex aHtem-';
58 Vcriim fi publicatib iegis , auc Bannimcnci fueric
jain fubiccuca , ik in his tcrminis non invcnio ,
quod Scrtbentes am.plius inquirant de loco , &
tempore faclcndi , feu faftse publicationis , fed
abfolute tencnt , quod fcientes, legem elle publi-
catam, ad illius obfervationem obfiringantur , &
contr.iveniendo vcluti tranfgrclTorcs coercean-
tur, ut per Felin. in d. cap. cogno/centes nim.y.verf,
fccnndo itmita , U^Iencch. de urbitr. d. iib.2. caf.ii').
waw.i^. c- fec/^. abunde Ceph^./.conf.^^. ex nuM.^^.
cHm plnrr.fei^ej. & addufto Cafanat. conf ^^ nn. 29.
& jicj. & nnt/i. 57. c? 54. citm fecj. "Rota in Farfen.
Molendiiii iq. Ad artii 1687. §. Nec obflat , corarn
R. P. D. Hervanlt , bene etiam Farin. iri repert.
Ittdic.diSh rju£f.7. cap. 2. nnm. 9. ubi ampliat , ut
mox dicemus , maxime in prsjudicium Tertii j
Marefcot.var.d.lib.^.cap.^g.n.ii &feqcj,
I-ortius autem , quando , data fcitntia, con-
39curreret quoque fr-aus in alterius detrimentum,
quia tunc , etiam non fecuta publicatione , com-
pellitur fciens refundere Partilsfx, & deccptz
ffilimarioncm , & interefle , fecundum thcori-
cam Bart. tn l. contra levem , ibtcjtie glofj.ff. de aU:.
ernpt. ubi dat cxemplum in eo, qui notitiam ha-
bens delcgc fada ,non tanien promulgata ,quod
frumentum viliori pretio vcndatur , fi:atim luum
trumentum iirptorinon ccrtiorato de Icge pro-
mulganda majori prerio vcndidit , & fcquitur
aliis congcftis Farinac. in Fragment. d. litt. C. nu.
647. Menoch. de arbitr. d.lib.i-cafi^^^.n.zo. &fe^ej.
Pa':^^. Jordvn. var. elucubr. d.lib.%. tit.l nnrn.^i. Pro-
iit etiam idipfum habemus iu propofitorcproba-
tionis Monctarum , nam fi quis ejufdem repro-
bationis notitiam habuerit , nec dcpofitum ab eo
fattum futfragatur ,ncc folutio dcbitorisapta eft
ad illum liberandum, imo folvcns, & fcicns tene-
tur, ad intcrelie, ex collcftis pcr Ciurb. dectf 87.
nitm. 17. & 18, cum aliis copiose per Gob. in traU.
de Monet cju.T.num.^6.chm flHrr.Jeejq.
(-lim itatjue in cafu noiiro tam cx confctfione
Contravcnicntium , quam ex Teftium dcpofitio-
ncconflare fupponaturde fcientia Bannimento-
rum Appalrus , quodque illorumcontraventio in
claram , & palpabilem conicqueatiam tcndcrcc
in detrimentum Arrendatariorum ,qui cx caufa;
oncrofa ,& correfpediva fufccperunt Appaltum ,
fupcrflua rcddi vidciur in concreto diiputatio,
quam fuperius late examinavimus in abftrado *
quinimo iii hac quarfiione Jura , fcu DoUores con-
40 tcntantur, quod ad cffcdtum induceudi , fcu pri-
fumendi fcientiam obligatoriam Bannimento-
rum cxuberet , vel quod illa tuci int in loco vici-
ao publicaca , vd quod ilii caies Homiacs hicrinc
foliti
De Commerc.&Mercat. Difcurfus XXXII f.
foliti converfari iii loco , in qiio Banaum vigeti
&pub!icatum fuit , quin etiam, quod eorum co-
piaporuerit habcri cx Archivio , vel alio publi-
co loco, ,iu quo folcant aHervari , ut ex Roman.
e^retin. Buir. & aliis Farinac. iti f-agment. par. i.
litt. B. nnm. j8. &fe^q. & d. litt. C. numero 549.
CAv.dl. cornm. comra comrn. d. qn. 90^. »«. 27. verf.
& innc efl, cnmfeqq. Sancta-e!/. v^r. refol ^uizfl.^-!.
fnb nnmero 6. verf. & fua'fiVis Confitutio , Rota
coram Millin. decif 2^)1. nnm. i. in p>. Verf. ultra
qt*od , &7mm. z. & decif. 239. niiin. 4. &feqj par.
17. recent. bene etiam Marefcott. d. cap, 99. n/t.^i.
&fiqq.lib,z. Claud. Bertaz.z.ol. in d.addiit. litt,
A. i. kdcnon ita, ubi optime advertit, aliud ede,
quod ignorantes ligari non debcant legibus
ignoracis ,aliud vcro , quod ex his non refultcc
prjefumpta , & fufficiens fcientia , & refpedive
4iignorancia cralfa , fupina , & inadmitTibilis : Ec
quod id maxime procedat in re , qna: folet gene-
raliter eflcper alia loca prohibita, cum 7^lot. Sc
' Capr, beue h'mitat Farinac, tn repsrt, Jndic, d.tjtt.^.
cap.\ niim. 16. 'Poffent fi^^ul. 21 v num, 5. ubi in fub-
42 ftantia totum reponit in arbitrio Judicis circa
probabilem ignorantiam , vel fcientiam , & con-
cordoit Belliig.in .fpecul, Princd, rubr. 47. §.fcien-
dum fub num. 25. verf. aut publi-atio efl faila cum
jeej^.Fol: tr.ihi 219. cel. i. optime Vincen, de Franch.
d.dec, 560. W.5.
Tertio tandem omnia hrc redduntur evi-
dentiora , quia ( praeter verilimilem fcientiam ,
& prxiiimptam , non obftautc , quod agatur de
materiaprzjudiciali,) fcire velleni.quomodone-
gativa iftius publicarionis etiam in Caftro,de quo
eft quasftio , remancre poffit infado comproba-
ta ; non enim traftatur de Banno recenti , & info-
lito , fed de Banno antiquiffimo , & apud Princi-
pes totius Orbis praSicari confueto , quodgiie
plus eft, prifupponitur , adfuiife alias in Iroc
' eodem Caftro Subappaltatores Tabacchi , &
quod refpedive Prajfes , feu Gubernator Radi-
cofanidc generali teftetur publicatione alterius
Bannimenti fuper Aleis , feu Chartis papiraceis ,
45qnando tamen ipfamet antiquitas temporis prz-
fuinere facit , omnem publicationem de Jure ne-
ceftariam extiti(Te fecutam,ut inquit Plot.de iru
lit, luran. §. 51. num. 12. in fin, Roland. conf.g^. nu.
mero 56. &fec]ij/. lib. 2. Cephal. d, conf. 35. num. 48.
&fe^t}, Farinac, in fragment, d. par. i. litt, C. nu-
mero 548. & in repert. ludic. d, cj. j. c, i. nu.6, & 8.
Rot, d.dccif. zjg fub mm, 4. Verf quam ex long<tvi ,
44e^ num. <j,par. 17. & jungendo probationem , de
quafupra, refultanrem exobfervantia Subappal-
tus, cum eodem Rolan, crFarin, in locis alieg.pro-
cedit Bilon, decif, Benevent,^i, num,2. Rota par.ij,
ubipro.xime.
Et fane maximum alias fequeretur inconve-
niens , nimiiimque ReipublicjE pr^TJudiciale , fi
pos ejufdem Reipublics utplurimum confiftens
in introitum iftarum Regaliarum , quxve datur
Principi veluti Marito ad fubftentanda onera Ma-
trimonii Politici , ut etiam habetur Difcurf» 26.
45remaneret interverfa fub pritextu , quod ifta
B innimcnta non fuerinc prsecise in hoc, vel illo
loco publicata ; maxime ponderando, quod quo-
dammodo poft longum temporis effluxum in hlf-
celocisexiguisprobatiopnblicationisreducere-
tur ad impoiTibile^cum nonagaturdefcriptura in
aliquo Archivio , vcl Codici; rcgiltranda , fed de
27
momentanea affixione Edifti ftatim lacerari fo-
hti : Utide quidquid de fcrupu!o(irace Jurisdi-
cendu.m eirec in cajteris cafibus, quos figuranc
Dodores fuperius relati, & expiicati , pro meo zsU
men judicio exhac prxcipua con(lderatione,iun-
etis aliis regulis, & propofitionibus , de quibus
fipra . pro oblervanna Banni refpondcndum om-
46 nuio fencu-em . Idque omiiVa Moralium,& Theo..
logorum Clauftrahum trutinationc , dum de his
in toro externo curandum noa e(ie , fed foliim de
pradicis CanoniUis , & Juris Civilis Inrerpeti-
bus , pcrpccuo monuerunt ..j^Matu. detactr.lib.2.
tit. i. num.^e. & 58. Lotther.de re benef.lib.-^.qu n
num. 9<). &fec]cj. Card, Albic. de lunfd. S,RE, Car-
dtnaUi/c^ pt z. tn prin.ip. num.i.impref aptidCard.
'De Luca Hb. 5. dc hmfi.foi. sSo.idem^ue De Luca
tn difcurfimprejf ap J Manf confult. 287. num, $6^
& de Vftr. difc. i, num, 6. & difcurf 1. num. 8. &
de Matrim. dif. j. num. 7. R^ta decif 52. num. 13.
far. 7. recent. & bene faifus elt diftinguendo ipfe-
met Fragof de Regim. Reipub. d, par, i. Ub. i. dL
i}ut. 3. §. 4. nim, 255. verf quod procedit , & ««,
mero 257. verfic. ijitod puto verum. An autem qux
47di(fta funt de legibus , Statutis, & Bannimentis
Jocum fibi vindicent etiam in privilegiis , qux
tcnderenc in Tertii praejudicium , & fignantcr
haberent poenam admixtam , ica ut requiratut
publicatio , & quomodo fit facienda , tradat
Gratian, difcept. 631. nurn.x, & per tot. Memch, de
arbttr. caf 185. nmn. 28. &fec}^. Mager. de Advoc.
yirmat,cap.\-],num, 211. prout utriim requiratur
^opublicatio in Conftitutione aliqua , feu lege par-
ticulari , ad inrerpretationum lext. in ^cap, i.
verf.fimiliier, de concef Pr<ihen. in 6. videre efl:'
apud Autunez. de donat, Reg, d, lib. 2. cap.io.n.i/if .
ferf.fed hae intelligenda.
LIBURNEN. PECUNIARIA
PRO DAVID SIDN^I,
CVM H^REDIBUS GUILIELMI
E L L A M.
ARGUMENTUM.
Paftum de non petendo quando fit perfona-
le, yel traniitorium ad hxrcdes ; & quid de cx-
reris paftis , & convenrionibus plene examina-
tiir, & maximc inter Mercacores. Subfcribens
aliquam fcripturam quando cenfearur appro-
bafle omnia contenta in eadem fcriptura, &:
adducitur regula cum fuis hmiiaiionibus , &;
dcclarationibus :Plura de mora ad cfiectum in~
terefle, quando dicatur incurfa,vcl remifla, &
quando non declarata contra dcfunftum, decla-
rari poflit contra h^Eredcm.
S VM M A Rl F M.
i FaEli feries.
2 Caufx rcvifio , ftve commiffio daiur d Sententia , vel
Decreto, quando agnur de arduo fttris arti-
ctilo,
Et de ratione, num.^,
4 PaUa regulariter femper tranfeunt ad hxredes.
L 4 Fa&um
nS
Anfaldi De Anfaldls
5 paclum negativuin an tranfeat aii hxredes , ficuti
ajprmaiiVuTn , & lit^ndo dicatiit perfonale , Vcl
reale.
6 Pailit.Ti de non petendo plits operaiHr , ^itam retmn-
cia-.io.
7 PaBum etiam ptrfonale tranftt in hiredem ad ejfe-
thtm excipiendiyfcciis aiitem ad ejfeUnm a^etirlt.
% PaUun an tra-feat adh&redes , velfit perfoiialcpen-
det a ynente pactfceniiiim.
9 yerh.1, Infii voi , e mc li conti fono faldaci , im-
portant liberattonem.
(to Compma fuijje folidata probatur ex enunciativafa-
vore Admtyiiftratoris.
jl Diclio tanquam plernmcjue , vel, ^nandc^ne impor-
tat veriiatem , & effetlnm proprietati correipon-
detitern.
li PaUnm nndim inter Mercatores habet vim ejfeBiV£
Jiipulatioms.
jj Claufiila , omni meliori tnodo , fnpplet defe^m
j^quiliand, ftipnla ioni <.
J4 Solidatio tollit ornnem ohligationem.
a5 / n Societate /i cjnis paii.uny nomen fnume.vpendi^te'
netiir potius de confiietudine Mercatoria ,<^uaja de
Iure^.
El cjnid.fifte talisfuiftet abjens tempore contraBi de-
biii, ibidern.
\6 Sociiu ,qni7ioncor.traxit,remanetCreditori obliga-
tiis per obiicjuum.
17 AnVacltimde nonpeiendoftt perfonale ,velreale->,
recnrrendnm efi ad c.ittfim.
18 Caufu Vcliit sfiritns, & anima difpofitioms eft inffi-
aenda.
19 Ro:. decir. 15. pofl: Toir, de pad. fut. fuccefl". e.x-
flicatur.
10 SociiU , cjui adminiftravit , regnlariterfolum tene-
ttir.
21 Subfcripiio refertur ai omnia , qns leguntnr itt
fcripf.ra , rdfi fubfcriptio fit limiiata , & re-
flrina.
21 SHbf.riptio non debet effe fpeciJis ,& tmprobatMr
Barr.
23 Siibfripte fcripturs. corpiu poteft efte exaratum ab
ipfo Contrahente , in <.U]us favorem cantat fcri-
ptura.
»4 CorrcBio in omni diffofttione eft evitanda.
i5 NoVationun^uamprxfmittw.
26 Subfriptio ubi ftt cjiialifcata , tunc folitmnon com-
prehendit omma contenta in fcriptnra.
Rota coram Cavaler. decif. 133- dedaratur , ibi-
dem.
27 Subfcriptio refertur ad omnia contenta infcriptura,
etiam remota-
28 Contra Subfcriber.tetn in dub.o, <^Hi poterat apertiitt
loqui, facier.da eft omnis interpretatto.
29 Inftnuatio non reqttiritnr in aUii geminato , cr de^
r^Attone.
£t idemprocedit tam in denatione, e[itam in remijfione
credi:i,fen pado de non petendo, K.50.
31 Infitiuatio recjuiritur in pado de nonpetendo , cjuo"
ttes proVent.u ex mera Itberaliiate , fecus fi ex
c.iuja.
31 Inftnuatio reqniritur in remiftlone debiii li:]uidi ,
0" exigihiiis , non autem illi^iiidi , & inexigi-
bilis.
a PaUum refolutivityn operatur duntaxat 'Oolente eo ,
cu^usfiVore eft appofltnm.
?4 T)iLitio concefta poft moram inducit eju/dem mra
mi/ti^vnem.
j5 PaBi refolutivi exercitittm dn trnnfeat 'tid hxredet,
dr nnm. 38.
3 (5 Panum legis commifforia , (jr pa£lum refoiutivum-,
dCjiiiparantur.
57 Devoititio non acceptata pet defunShttn non potefh
acceptari per hxrcdem.
39 Interefte non debetur Creditorifine mora debiioris.
40 Alorair.CHrfapcr A-.ithoremanpoftftt deciarariad-
'Vcrsii! hxredem.
41 ft Mora Atithoris d:ci.:rari vaicat contra h<cre'
dem, recjniritur ejnfdem hxredis interpellatio.
41 Mora no-i inciirriiur , mfi debitor fciat ventfte ca-
fum fus. obiigaiionis.
43 Mofa non diciiur incurfa ,fiper Creditorem in locoi
ubi facienda er^t folutio ,non fuerit defttnataper-
fona ad reciptendim.
tyfmplia, quando Creditor, & debitor fint diverfifori,
num. 44.
45 A Mora excufat juPa caufa litiuandi.
Fallit , u num. 49. 52. ^ 53.
46 Lucrum dotnie , cjuod debetur invim Staiuti uni
cum interejfe ,non dehetur ^uor.d interefte ,fiad-
fiiit jufta caitfa Ittigandi qnoad iHcrum.
47 A^Ioraexcluiitur indebitore etiam pro parte Vere
debita , ijnando fuit conVenttupro tot» , ^uod non
dehebat.
48 Sententia injufta in uno capilf , eft in}ufta , & nulla
in tritum.
50 FrHtJtii non debentur de pecunia , aliifque rebm in-
fruHtferis ,ltcet agaturde crediio priviiegiato Lf
gitima.
iJtnita, ut num.'j2.
51 Protefiatio de da?nnis , ^ interefte an fujftciat prt
confejuendis fruClibus rei , Vel crediti pciiti , ($*
nn.fei^q.
DISCURSUS XXXIV.
CUm ufque de anno 1(^45. & i(54<5. Ratia
olim EancariaLiburni cantans fub nomine
Joan.F.irfax, &: Thoms Bralilii fefe debitriceno
conflitiHet Guilielmi EUam in fumma Petiarum
I 15. miljcvenit , quod moram adhuc trahente Bi-
zanrii Honuphrio sidnseio , exticic renovata pra:-
dida Ratio Bancaria afliimpto nom.ine Farfax,
LiUer , & Sidnii ; Cumque ifta poUrema So-
cietas ,abfentc paricer Sidniio, decodionis fa-
to fuccubuerir de anno 1651. ,placuic tunc ple-
rifque illius Creditoribus iflud infortunium for-
te commiferantibus amicabiliter pacifci , quod
iibi memorati Socii intra annum folverent fcuta
vigintipro quolibet xris alieni centenario ,ple-
nariam Jiberacionem fortirentur : Verum diftri-
buta hujufce redufta- quantitacisfolutione intrcs
ratas,fuperadjedum fuit pa(3:i.m, che fe detto Gio-
Vannttnanc.ifte dif.ire il primopagamento,comefopra,
dentro ai termine di meficjHattrocon piitgiorni vcnti
di rifpetto ,ft deva intendere , come fe detto accordo
fatto nonfofte , cjrc Ac renucntibus aliquibus Cre-
ditoribushujuimodi conventionifefefubmittere,
prodiit fcntentia formalis injungens , illam ab
omnibus indiftinde fore feivandam vigore Sta-
tuti,&difpo(irionis Juris,ut/»/;r<i £>«/<:. ii.cr 14.
Pofl: harc Liburnum appulit Sidnsius , & indo»
lens,quod citraejus culpam', & adiriniflratio-
nem pati cogeretur jafturam per Socios admini-
flrantcs inflidam , & confequenccr fcncire prxju.
dicium nudi nomiais in pra;fata Ratione com-
mixti.
De Commerc. & Mercat. Difcurfus XXXlV. 17^
mixti , exoravic EUam prxtenfum Creditorem i
ut, bonam fidem agiiofctiido, ipfiim ab hac obli-
gatione immiinem declararct, votifque parem ur-
banitacem accepir, dum de anno 1655. tllam pofl
qiixfitas cxcufationes tardx replicationis,ingenud
profelliis eil eidem facisfacere per lisc pr«rcifa
verba , Voglio ejjer fincero verfo di yei , e non do-
Tfiifid^re ^nelto da voi , che altri hanno maneg^iato ,
e per lo ijtudefono obligati ; So, che da me non drfide-
rate cofu, che tni tregindicherii , tna che potro havere
ihnio regrejjo contro ^Heili , che ini hanno futio torto.
Infra vot,e rne li contifono come faldati, ii (^nalefarh
meco s'i realmente, co>nela,pi'uarnpla,evalidadichia-
razj ne, che potrA ejjei e fatta-, <^c.
Cumque tpiftoli liuic cxticeric annexa fubfe-
quens Apoca , feu declaratio , iVot fudetti Ellarn
per divcrfi i;Hont rispetti. conofattti da rioi medefimi ,
fer ia p^eftnte ajfolviurnci, ac^uietarno , reiajjiarno ,
e dtfibltij/namo il detto Sidnet,fnoi Heredi, e chi per
lui, da turte tali domande, pretenfioni, <^c. Deinde
polt regrelTum adversus casteros obligatos fibi
per Ellam rcfcrvatum , dchiarando cjuefta ejfer va~
iiiat e di tantaforz.ei , come fe foffe fatta avanti No-
taropublico,&c. emicac fubfcriptio , lo Guglieirno
Ellamper l.iprefente diihiayo non 7noieJiare,'o Jiurba-
re Onofrio Sidnei per le pretenfioni con la ragione di
Giovanni Farfux , &c. Et « fede mano propria ,
&c.
Ad normam igitur iftius declarationis abfli-
nuit Ellam ab omni perfecutione Sidn^i , fed
utrnque ab huinanis prarrepto , ejufdem heres in-
furrcxic , ac prcetendendo , quod prxfaca decla-
racio , fcu p.idumcenfendnin forec mere perfo-
nalc , judicialiter pulfavit hscredem Sidnsei , ob-
■ tinuitque nedurn ia hoc arciculo incencum , fed
ulrcrius, remotaetiim excepcione prsEmiflk re-
dudionis ,mandatumrelaxari pro fumma Pecia-
ru:n-)d:omill. una cum acce(Tionibus,& Interefle
Jiquidando. Quamobrem ciim ab hujufmodi Sen-
tentia , feu Decreto gravatum fefe dignolceret
hires Sidnii ,ariiiccum beneficiumrevKionis im-
ploravic , Meque in gradu revifionis ad fcriben-
dum adfcito , nccnon .y4loyfio Manfio , aliifque
prarclaris //. CC. , refpondi , etiam cumaliquo
fcnfu Veritatis, ut fequitur.
Prxfcindendo etiam ab Injuftitia in cribus
capitibus , feu membris memorataj ScncencisE un-
dequaque eftulgente , pro affequenda rcvifione
exuberaret ipfe Jurisarticulus fupcr primopun-
«So in abllrafto , An icilicec padum de non pe-
tendo , feu non moleftando appoficum refpeftu
obiigationis tranficori^e ad hsredes , dici me-
reaturpcrfonale, vel reale ; in hoc etenim exa-
minando adeb infudarunt noftri Majores , &
adeo gravis , & pervicax emicat conflidus Mo- t
dernorum , ut nuUo modo etiam ex ledtura Mo-
tivorum , feu Decifionis editi in hac Caufadene-
gari valcat ,qu6d verfemur in Jure admoduin du-
bio, & intricato, & confcquenter, quod fignanda
veniac fupplicatio , feu revifio , donec acriori di-
fpucatione , Veritatis luinen mclius eniteat:
Atque ita dc fa6lo fervat ha:c Signatura Juftitia',
quae ad amuffim fupplct vices Supremx iftius
Confultjc , refcribendo cum Claufulis fufpenfi-
vis , Caufamque iteium aliis Judicibus commit-
tendo , quotiefcumque de arciculo Juris ambi-
guocontingac difceprari ,quemadmodum telia-
tur iJK archefan. de Commifj. appell. ab exec. Brevij
far. I. cap. i. num. ^9. 40. eJ- 41/0/. 401. J?idoiph,
fnprax.par.2. cap. 6.n. 94. Card. De Luca Itbro 25;.
de relat. CurtA dtfc. ^l.fub num. 29. verf.^uandoijHe
vero.
Idque fub ratione evidencid^ma , prxfeitim , \x
prsmifimus , in qusBftionibus arduis , & nodofisj
Siquidem annuendo revifioni , Pars provocaca
non pacitur , nifi iteratx cognitionis incerval-
lum, Provocatnx autem lubiret cotalem fui Ju-
risperemptioncm , & filencium intolerabile per-
petuum, juxta ea ,qu2 in his pr^cilis terminis
unanimicer advertunt Cardmaiis Tnfch. Hn. S
conci. 904. ««7«. 27. Surd.confiq-]. ^mm. 13. Pal^.
tnprax. tom.i.par. 7. cap. Hnicenum.i:tj.Giurba de-
cif.^o.fub n.i^.Larrea dec.:;^. n.iH. Melituiinadr
dit.adCaJitli.de aiim.cap^.nu.lo. Bonden.CQlluB.Ko.
^•'^73-&^l-\.iib.z.
Czcerum , propius accedendo ad primilla ca*
pitalnjuftitijE , inanis pro meo judicio laboref-
fet novis Juribus,& fundamentis retexere ca,,qua:
dida funt fuper egregio articulo , An paaum de
non petendo fiftat in perfona illius , ad cujus
4 favorem apparet emifiiim, five potius uti cstera
paaa,& contraftus pertranfeat ad hxredes,*
confequenter omnimodam pariat liberationem
hxredis Sidnxi , utin terminis aliorum padorum
concludunc Ttra^uei. de, retratl. convent. $', i, glof.6.
mm.io. crfep. Mant. de tacit. Itb. 3 . iit. 1. num. 3 J.
& feqt}. late Surd. conf i-^T,. num. 15. Paim. Sen.
conf 11 . exnum. 15. cumfe^ej.Boronin.decif.:6.n.zJ.
par. z. Artmann. Piflor. iib 2. p^fi. 26 nurn. il &
feeiq. Rot. decif 659. num. 4. &feijcj.par. 4. tom. 3.
recent. & dectf 173, coramCardinale Oithcbon.n.t^.
&feqq. Sabeli.in Summ. diverf tratl torn.^. Ittt. S.
$. 30. nu. 7. .
Soliimque fas eft perfun<aori^ quodammodo
5 fubnedere , quod illam diftindionem inrer pa-
da negativa , & affirmativa , cui potiffimum inni-
titur adverfa Decifio , apud alios quoque priter
hucufque deduftos rejedtam adinveni , ut penes
Rebuff. conf 139. numero 7. Cancer.p. 2. var. cap. 8.
rmrnero lao. quodque Doftrinam Cyriaci in ccn-
trov. 21 1. nnm. \6. &fec]^. jam laudatam per alios
Defenfores fecuta eft Rot. in dec. 371. nurnero 25.
& 25. par. II. ubi etiam in idem refert firmata in
dec. ^'io.numeroi^. & d.dec. 659. ex num. ^.par. 4.
tom. :;. recent. quibus pro exclufione perfonalita^
tis adjungi poftunt plene dedudain dec..^i2. nu.3.
Hfque ad nurn. 13 . coram Priolo , ubi late difpungit
Text. in i. lurisgentium , %.pa£lorfm , f. de paB. &
tn l.fipaaum,Jf. deprohat. & in l.fi necepri.ts, ^.de
"oendendo.ff.deptgnan.Card.De Luca de alien. difc.
^6.n.^.&feqij.
PocilTime vero , quia padum de non petcndo
6 tant^ reputatur efficacise, ut plus operetur, quam
exprefla renunciatio , ut ait Bero.conf 51. num. 17.
lib. I. Imriglioi.fingul. 6^. num. 363. lib. 3. Bonden.
coliuEl. 5. num. 7. 8, & 11. lib. i, Rota decif 290, w.i.
7 &S.par.g. Ec rcgulariter etiam paftum quan-
tumvis perfonale ad effedum excipicndi, quid-
quid fit ad alterum agendi , pcrtranfic nedum in
h.-Ercdem , fed in fingularem quoque fucceflbrcm ,
cx Veg. conf^j^.fub n. 24. verf & in^uit, Ferret. conf.
3i9.niim.^.Burfat.eonf.^6l.fMb n. i,S.C(fi.rer/.ed fnh-
fid.^iS.nu.j. Surd. dec.zS^. nu. 24. infin. verf & dicit
laf & n.i<,.
Vcrum,quia ex ipfo fado quamcumque Juris
indaginem evanefcere cenferem , uc ab inticio
primonui.
130
Anfaldi De Anfaldis
pra-monui , & quia de fafiro etiam melior haberi
8 nequicrefoliitioiftius qu^enionis, qiiam ea, qux
ex niente Pacifccntium promanar , uc exprcfle do-
Cuit /. C. in dtcki l. fitris oeniiitin , §. patiornr/t.jfl
de piiH. ibi . Vtrkm autemin rem iVel i,i pcrjo-
nam vaclnm factnrn fi i non mtnUs ex verbis , (jttiMri
ex menie Contrahentimn ^JiiMaiiJum eft , & prcE-
notiivic No.ll. de trarifm']}'. cap.i^. ntimero 1 ^b<.
Hipp^ly'i*s tjMaia in Jua decifione intica foft con-
fiilr. civil pdr. i. nurn.Z^. Alto^rad Iiin.conir. 29.
mm. lo.Capic. Latr covJnli.\z^).nwn. 6. Tranche-
dtn. confttt. 49. num. j. Card De Lncapar. i. tn^
fitpplera defc. 187. mim y & ficj- tit. de J^eg.U. qui
prodijc inCiM^^didx decif j^^z.caram Prtol. qui
fiibmtrnAX. camdcmpropoficionem firmac , & ad-
mific etiam Rotatndec 15. nu. S-f<ft Torr. dc puBi
fttt.fucccjf.
Hincproinde , prxtermilTa pro nunc infpeaio'-
ne Apocseliberationis, ac fubfcriptionis ibidem
adjedx , reflcftere exoramus , quad folamet
Epiftola c/jnfcripta fua die 24. Janvarij 1655.
pcr Ellam , iiidctinitam , perpetuam , & rcalem
parit libcrationem; denegari fiquidcm non po-
telt, quoddum inprxdida Epiftoladicicur , /«<
'5 f-a voi , e tne It Contifuno comefihiaii , exiiidc re-
fultet potcntiirimaexceptio, feu virtus folidario-
nis ad traditaper Cyrutc.routrov. 494. nnn.ero 16.
C^contr 5o;5.waw. jO- Snrd. decif iij.fnb. /.Mw.14.
bene (jratian.difcept. l^i). nnm. 50. cr J^ Tonditt.
refol. cin. par. 1 . cap. 6Z.nnrnero i6. & 27. & in fir-
lOtioribus.quodfolacnLinciativafoIidationis Com-
putorum probet favore Adminiftratoris , plene
De Angd. de Conjeff. !ib. ucjmft. 7- efdt. 15. per.
tor. Non enim turbat , quod abfolucive diftum
non fucric , //' Connfono faldati , fed appofica ex-
titeric diftio illa come , lacine t^ttemadmodum, Cive
tamcjuam , regalaritcr importans improprieta-
tem , & dirtimilitudinem : quoniam id ucique ve-
rum 6:)rcC , quotics ex hac Parce pra^tcnderetur ,
nullam amplius rationem elFe reddcndam , ex
quo revcra computa fucrint cxtiHfta, & folida-
ta; fcd cum hoc in fafto minime fubfiftat, im-
mo iftud prxfuppoficum uti crroneum evertere
polTetde flicilihanc confcfnonem ,■ tantummodo
idcircb adduciturhujufmodi expreltio , ut exin-
de eliciatur eadcm virtus , & eSicacia folidatio-
nis , & r.cfi rcfpefiu finis , & cfteftus Computa
forent folid »t i : Undc quis dicac , quod illa di-
aio, r^M^«»ivj , talem ettcftum infringat,& ener-
vct .■' quando communitcr receprum eil , quod
iibi aliquid improprium sequiparaturproprio , ve-
re idipfum & tale rcpucatur , ex tradicis per
£arbofdiB. 40?. nitmcro i. in fin. ibique Soccin.Sen^
eonf 1. ntm. u. Hb. i- tt quod pridicta dictio tam-
II cjnam non femper prxfefcrat fidioncm , fed ple-
ruinque vcriratcm , vel effeftumproprictaticor-
rcfpondentcm importet , vidcre cft in exemplis
reccnficis pcr Crot. corf.izq. ntmero 9. optime
Lattrent.de 'Pinuconfi^-J.n. ;. & 11. Spad.conf. ^6.
num. 6. 7. cr 29. Hb.l. Nebriffen. in vocab. tirrif.fjj
lur. verb. tamq:iAm , Mint. de conjetl. ult.vol.iib. 5.
ttt. 16. ntt 6. Verf.^Jr licct , Rota Coram Card. Cerro
dec.1l6.niirn.\9.
Forcius aurcm , quia immcdiate fubjungirur ,
il qttale fira raeco si realmcn'e , coine la piu arnpla , e
Vi/ida dichiaraz.ione , fi enim nemo dubicat , quod
inter Mt.rcatores paftum, quantumvis nudum,
Ii cfficax undequaque rcmaneac , & obligatorium ,
ac forciatur robur cfFedivar flipulationis, ad fir«
mara per Croi. conf jfo. riHm. 12. er 13- Partf. conf.
B2. numero 18. lib. 1. Siracc. de Mercat. tit.de Cort'
tratl. Mercat.mtrn.i. yiftiiH. dec.^^9. numero ^.In^
trtgnol. d.fng, 6^.nmn, %^).& <^ci-. hb. ^.Rot. lan-
ven dec, 90. tiHmer. 5. Raudeti. dectf, 'Hifun. ^.fitif
titim. T,.^. verf. tiontht laiet, Mnta decif, 5; numer.i.
& decif.^x. mtmero 31. Alart.Mcdtf. dectj. 66. nu-
mero 49.
Etquomodo alVumcrc pra:fumcmus, quoddum
Ellam proniifit h-tibere Qcm\^wtd. corr.e ffldati , &c
Ulcerius pcncs feidretiucrc icahter( quod idem
procul dubio fonac , qnam inejfedn ) non exinde
infurgat effccti;s , & efficacia vera: folidacionis,
pracipue accedentibus verbis , con.e lapinatnpla^
e v.ilida di(hi.iraz.ione^ , qus prot<;(5i6 dcbcnt in-
telligi j vel de declaracione extendcnda ad
coniilium Sapicncis, vclpcr a^quipollcns fupple-
13 re claufulam otnni rneliori modo , & in utroque
cafucenfcndum perneccfle venit , quod Aquiiia-
na liipulatiohabendant pro interpofita, ut be-
ne poft Saltcet. in l. i.nnm 17. infin. C. depail.Cy-
riac. contr. 280. nutn. 11. 0" 12. Merltn. 1 ignatell.
contr. cap. '^.nimer.i-]. /tb. i.^irobatVrceol. de tran-
fati.c^HAft. 9. ntim, 5:. vcrf.ncijue efi etiam cum plurr,
fe^<^.
Parum rclcvante , quod fuperius videatur ap-
pofiiiire didiones , &c vei ba importantia perio-
nalicatcm, ibi , voglio ejjer fiticero verf. divoi , e
non domandare i^ucllo d.- voi , che alcri hanno ma~
neggiato , e per lo cju.ilefeno oUig.ui ; Quia prxter-
quam eciam inferius rL-pecijceamdem diftionem
voi , & tamcn fi computa inter ipfum , & fcri-
bcntem quoad effcftum habenda erant pro foli-
datis, ambigi non potcrat, quod hxres exinde
14 remaneret liberatus , cum omnis prxcenfiome-
diante folidatione femper,ac radicirus extmgua-
tur, ut inquit Roc. dec,^.:[6.n.io.foratti Peutinger.O'
decif, 189. numero 5. coram Card, Celf, & paffim in
alijs.
Adhuc obfccramus animadverterc , quod El-
lam non dixit , vogiio >ion tnoieftar voi , fed , "Oo-
glio effer ftncero verfo di voi , quod profefto pra?-
fefcrtrealicarem ex capite acquitatis , & natura-
lis Juftitia?, dum obligatio illa , quce coardat per-
mittentem nomcn fuuCT cxpendi in aliqua Socie-
tate, & ad folvendum xs alicnum etiam femota
j, adminiftratione ', reverd a tvainite Juris aberrat,
folumqueex quadampotius Mercatoria confuc-
tudine prafticatur , ut pcrhic adamudim verba
fafla ei^ ingenue Rota Gemten. dec. 46. pcr tot.&ft-
gnanter mim. 4. vcrf, Gr hocprocidit : Unde moti-
vum abfentix de temporc contracti dcbiti admi-
fit eadem '/{ota Cenuen. decif 97. ntt. 12. verf. non
ebftatj , ^iiod direbaiur , & conferunt in propofito
J<5addu(Sa poiigiof. cr l^ald. per Hetlor.F eiin.de So-
ctet.cap- ^o.nurn.^. fcilicet, quod Socius ,qui non
contraxit , remancc dumtaxat Creditori obliga-
tusperobliquum. .
Dum itaq; cx prxmidis claram habemus caufam
finceritatis , & refpedive abfolutionis , proten-
dcntem ad convellendam debiti radicem , in-
congruum videtur per apices Juris inquirere,
utrum paiSum de non petendofumptum in ab-
17 ftrado fic perfonale , vel reale , bene enim coin-
cidic conftiium Cafanattx i ^. n.i^-c^ per tet. nimiruvn,
quodubi caufa exiltic realis , potiufque fapir Ju-
Iliciam, & .Tquicatem, quam aduni liberarionis,
&gratuita:
De Commercio 8cMercat Difcurfus XXXIV. ijr
- KTionis , paftum ipfum cenferi 2j efFcdum, quod corpus fcripturx fueritab ipfo
eale ; & eil regula notitfTma , Creditore, vel Contrahenteexaratum , nrlri
$c gratuita; retni
quoque debeac rea
i8 quod pro interpretationc cujuflibet difpolitionis
caufa femper velut fpiritus , & anima ell perfcru-
tanda , juxta monitum Bald- inl.fi t^uis Servonn.
lo.C. de fiirt.Cornriut difcept.6o. nutn.io. ./4ntnne'^
de donar. Re^. Itb.l. prdlud. i. §.3. ;;«w. 78. &feqq.
Rota corarn Darano dec^c. n 42.
Atquc ex liib patefado , quod etiani pr^fcin-
dendo a fubfequenti Apocha, & fubfcriptione,
ab hujufmodi duntaxat Epilioia, uti vulgari Ju-
riseft , declaretur animus Eliam fcribencispro-
tcndens ad agnitionem bonx tidei , ac penitiis
debitum cvcllcndum , fateri cogor , quod ni-
mium mordiciis, & in abftrado fuit prsfata qus-
ftio realitatis , vcl perlbnalitatis agitata ; Sedni-
hilominus ad Apocham quoque delcendendo , in
primis prxmoncre neceire elf , quod etiam in
corpore memoratx Apoca: dicSum apparet , per
diverfi huoni riifeni conofciHti da noi medefimiper
19 la prsfente ajjolvt.mo , &c. ideoqne deventum nou
fuit ad controvcrfum paiftum fer far cofa rrata ,
ut erat cafus in d. deeif i^.poft Torr. Quinam vero
etrcntifti boni rcfpedlus cogniti a femeciplbper
Ellam , fatis liquet ex hucufque deduftis, ni-
toinirum de non pctendo illud , quod alii admi-
niftraverant , quive de Jure foliim erant obligati,
ut priter ./(0/. (jfK«e«. lupra laudatam, ad rem
tradidit Bneza de Decim. Tutor. cap. 2. ntmero 66.
quemfequituri!j^/«M«ox..^e ratioccap. 5. ntm.^^o.
verf. (jHod tamen intellige , & per verbum dtito con-
jicitur ex Felic. de Societ. cap.i,i. ntim.i6. ideoque
cum proculdubio iframet caufa , feu boni refpe-
' , (ftus haberi dcbeant pro rcpetitis tanquam ani-
mummoventibus infubfcriptioneEUam , ex quo
certi(Time non contradicunt eidem fubfcriptio-
ni , fed inferviunt , ut prsmifimus , pro caufa mo-
venre ; de plano fequitur, quod ii non verba,
faltem eadem caufa hajredibusmagisinnocenti-
bus convenrcns , hsredes quoque ampleftatur,
pafiumque cfficiat rcale , & ad h^redes tranfito-
rium.
Quid pius ? dum in eadem Apocha expreflfe
nominanrur hiredcs ; confugere enimad afylum,
quod in fubfcriptione iterum nominati non appa-
reant , evadit nimiiim debile , & contra rcgulas
in Jure firmiffimas , videlicet , quod nifi fpeciali-
ei ter, & exprede nofcatur limitata, & reftridafub-
fcriptio , illa femper referatur ad omnia , qua: le-
guntur in fcriptura contenta , ex Dectan. re^onf
■ II. num. 45. volnM. 1. Ofafch. decif ^J. nurn. 5. Rota
Cennfn. decif 78. num. 5. 'R^occafcleB. disfut. 39.
vurn 5. Pa/m. fnn. alleg. 32. nnm. ^6. Rota coram
Celf. decif ^i.num. 3. & decif 6i\.numero']. (^
dec.r!,q6. num, 8. & corarn Priol. dec.i^o.num.^<). er •
in Bononien. "Domorum 17. Aprilis 16^2. $. Nec
turbat, coram Qard. Mattbdo , er in %omana Pectt-
^piaria 12. funii ejufdem Anni^. NonreU'Vante,co-'
ram Patituccio.
Et hoc adeo verum exiftit , ut Bart. qui in l.
Tlivus , $. Item Senatus , ff, ad leg. Cornel. de fulf.
aicpinatus fuit , fpeciaicm efle oportere fubfcri-
ptionem , ab omnibus incrcpetur, zdltRo/and.
conf 44. «». 38. & 39- /ih. 1. Gabr. com?nun. concluf.
tit.de prafumpt. concl. 3. exntun. 3. citmfeaq. Maf~
card de probat.concl.X^i\\. ex numere ll. A^tenoch.
de prdt.fHm.ltb.^.pr£f. 6J. mm.\o. cr 11. P. 'PcUicion.
i^uftr.quAft. 18. ampltat.^. Nilque lefcrat ad huac
omcc
exaratum , prWcipue
dc (iylo Mercatorum , ex decif^s^.. coram Du.oz..
fun. repettt.dectf. i^^^. par. y.recentior. Card 2)o
Lttca lib. 8. de Credit. dtfc .%i,num.z &Z.& dirczg
n. iz.de/udfc.
Applicando autem ad rem , in quonam confi-
Itit pr^tcnfa hmitatio , aut feftrictio , dum nulla
adelt dictio taxativa tantkm , nullaque adcft
incompacibilitas inter cxprefTionem folius Ho-
nuphni ,&comprehenfionein harrcdum fupraex-
preHorum, imo limitacioni huic, & rcl^ncHoni
a^manifeftinrimercfiftunt omncs Junsregulje, vide-
Iicet de corredionc incontinenci , & in eodem
adu ( qualis fcriptura cum fubfcriptione rcputa-
tur ; femper evicanda , ita ut omnis in oppofi-
tum capi debeat interpretatio , ad nociffimum
Text. tn l. non ad ea , ibicjue ghf. sjerb. pr&fens in^
f.neff. de condit. & demonftrat. Stird. conf 362. n. ly.
Rota decif 536. num. g^.par. 14. e^ dectfj^. n. 4.
coram Duno\ft. Ec de novatione non prsefumen-
25 da , quoties vel exprefla declaratio , vel pofitiva
incompacibilit.asnonintercedat , ^Jidart.Medic,
decif 67. numero 2. q- J. Rota decif 122 num.i.
& 2.par, 14.
Eoque faciliiis , ponderando , quod non ver-
famurin Apoca fubfcripta prxfeute , & urgente
Sidn^io , unde quodammodo cogitaverit ipfum
mcdiante minus lata fubfcriptionc , aut aliter il-
ludere ; fcd lumus in fcriptura ferio confeda , &,
ut indicant piiora verba Epiftolx illam aflbcian-
tis , longa cum maturitatc , & tarditate tranf-
mifla , ut ibi , 'Doverei prima d'hora havervi fcritto
toccante tjuel particolare , Qrc. proindequc quare
non abolevit illud verbum eredi , e chi per lui ?
quare faltcm non appofuit dicaionem aliquam
taxativam ? quare dcmum aliam non exaravic
fcripturam paucis verbis ad modura fubfcri-
ptionis contextam ? Soliim quippc in hac mate-
riaadinveni , quod Rota coram CaValer. decif.i^:;.
fub num. 3. tradic , quod fubfcriptio venit tan-
26quam quaiiiicata attcndenda , ad id de ca:tero
allegando Fe/in. Ba/d. ^ alios talem propofiiio-
nem firmare non fomniantes ; fed ea decif pro-
diit in cafu . in quo aderat didio taxativa f«/a-
mente_j , & in eadem fubfcriptione reflriaa quan-
titas ad fcuta fcx millia,ut diferte legitur tam in
anteccdenti decif. 99. quam in pra:d"i(fta 133. at-
que ita illam declarat Rota dectf.-,%6. nurn. 7. par-
te 16. ubirequirit ,quod in fubfcriptione fcriptu-
ra fuerit fpecialiter immutata , & reftrida , alias
fecus , & in his terminis relato CaValer. loquitur
eadetn Rota decif 98. num. 2^.par. 17. & deaf. 77.
n. io.par.i8. Card.De Lncade Credit.difc.6%.n.().
Super hoc igitur pundo adeb eflcntiali noa
patet , quod in adverfa Decifione data fuerit ul-
larefponfio ; imo cuin pernecefle in partibus fa-
vorabilibus, & prxfervativis, circa aliorum obli-
gatorum regrediim , cenfcri debeat faftarcpeti-
tio contentorum in Scriptura , quare eadem re-
petitio non dcbet judicari fada de hxredibus ,
contra rcgulam , quod relatio fieri debeat ad
omnia , nifi pofitive conftet de reftridione me-
27diantealiqua taxativa , & quod fubfcriprio refer-
turad omniactiam rcmota, ut per Schenard. in
conf.-i\n.%. & fe^cj. "k^xo^^ Menoh. in fubfcrtptione
2%num.\c). ac denique, quod in dubio fubfcriptio in-
terprecandaeft contra Subfcribentem,qui poterat
apcrtiiU
m
Anfaldi De Anraldis
apertiiJS loqui , iiti profequitur Schchard. dido
conf. q^.nwn.iz-Ul'. i.
Firmato , quod cx tota fifti ma(Ta elucefcaE
hircdum libcratio, nullattnus refragatiir obje-
(Sla niiUitas cx dcfe(3M iollnuationis; iuffiGereE
enim pro illius everfionc reipondere , quod ver.*
famurin adu gcminato , fcilicet in liberatione
t^non i.inuscontcnta in Epiltola, quam in Apo-
ca, in quibus rcrminis, Gum illa tantiimmodo
exigaturproccrtificandaperfeverantialibcrcvo-
luntatis Donatoris , nullam rcquiri infinnacio-
nem , habetur apud Gratian. dtfcept.^^i- num. ^u
^ ^2. Bonden. colluH. S. nim. 6i. Itb, i. Rot. (oram^
Buratt.decif. 6^0. num. 8. & corarn Merlin.decif.
80. nHm. 17. in iin.i& coTam Peutinger. dectf ;5i. ni
\i.Cardtn.De Lu.a d: donat. dtfc. 5;. nH. <)■& difc.
jo^o. num. 8. & in iudviduo rcmimonis crediti,feu
padi de non petcndo UrccoL de tranfatl. tju.S-].
tiitm. S. (^ 9.
Quibus denique adftipulatur palTim canoniza-
- ta conclufio , quod tunc rcfpeftu pafti de non
«ipetendo requiratur inlinuatio , quorics peraga.»
tur ( nt accidebat in cafu , dc quo kota dtlla de-
eifi^j.poft.Torr. j depaflo provcnieate ex mera
libcralitate crediti liquidi , & ifcdubitati. nulla
-^alia fublilicnte , & impellentc caufa , ficutipoft
£a/d. Angel. Ttraqtiell. ^ir alioioiii^ndk Vrccol.
de tranfaU. d. cjtt. 6-). num. 10. & 15. Faber. tn Codt
lib.S. lit. 40. def^. HermofiU. ad Lopc^glof 15./. 9,
tit.^.par.s.n.^^.fol. mihi ^yi^cxterique apud iflos.
In prsfenti autem , non tantum fubeft cxpref-
fio Caufs veridicx impcllentis Ellam ad hanc
' «quitatem agnofcendam , dum dc confuetudine
potius Mercatoria , ut fupra , quam de Jure So-
cius, qui non adminiftravit, teneri valet erga Cre-
ditores; undc , & eidem sequitati innixus Ma-
gnus Dux impartitus eft Sidnxo moratoriam,
feu Salvumconduftum , quem alias in prxjudici-
um Tertii concetrnTc prxfumendum non eft : Ve-
rum quoque crcditum dici ncquit adeo liquidum,
& indubitatum , dum dc fafto iiludpcrcutiebac
veterem llacioncm Bancariam , & de ccetero
i^noratur , quomodo extiteritinnovam tranfta-
tum iubobligationeSidnxi , quodque magis eft,
ipfimet haercdes Ellam i Judice judicialiccr ex-
poftularunt Pctias p-mil. Judex vero adcb cftVa:-
nam quanticarem rcduxit ad Pctias dumtaxac
32 oSo mil.Undc procul dubio convincitur , quod
iftud creditum non cr;it liquidum , & cxigibilc ,
infpeiSa prxfertimprcrdida Principismoratoria,
ut ex fe patet ; & in puiifto refpondit Roia coram
Bitratt. d. deeif 640. e.\- nuin. 4. cttmfecj^. Sc ante
eam Bero conf. ■) l. nitm. 19. Itb.i. Rol.tn. dc lucr.dot.
tju. II. nii. 16. Cancer.viir.refol.par. ucap.^. n. ^.in
jin.verfcjHod eflinielligendum , cum alijS infitidc-
duccndis fuper exckiiione morx ; qua; ficuci io-
cum. fibi non vindicat refpeau crcditi illiquidi ,
ita ncquc ubi plus ab Adorc petitur, cum pari
pailu utraquc fraternizetpropolitio.
Ifta itaquc profcdb fupcrabundant ; Sed adhuc
reviiionem omnino expoftulant gcmina fubfe-
quentia gravaniina per idem Decretum , fcii Scn-
tentiaminflifta. Prodiit etenim condcmnatioin
prifatis Petiis odo mil.quando , pondcrara prse-
diaareduftionc, vixpotcrat urgcri adrationcm
vi"inci pio centenario : fundamentuai quippc ,
quod pacTun refolutivum in eadcm reduiftione
infcitum illam deftruxcrit , fortafse pcocederet ,
quotielcumque in Sidnseo verificati pofTet mofa ',
& contumacia , vel illa non foret remifla , quia
§3 cum padum refolutivum operetur dumtaxat vo-
lentc illo j cujus f.ivore kgiuir appofitum , ex
plcne cumulatis per Ca/iill. dcnf.iOf^. nutnero la.
Pofh. re/ol. 146, nnmero 15. AUetin. 17. numero 37.
Rota coram Cavaler. decifqo. n. .\.& coram Duno-
x.ctt Im. dec. 978. mm.lb. & in rcc. dectf.jfii. «.4.
f. 4. decifi,-^')^. num. 34; ^/eq.par. 9. ^ decif. 509*
««1.13. c? 13 part 13. ^poft Lrfeul detranfaci.deitf.
54.WW.V3.9.
'1 antuinabcft,quodHliam re''pcdu faltem Sid-
na:i intcntioncm apcruerit acccptandi refolutio-
nem , quin potius tiato cciam , quod pra:didum
padum juxta fupcrius prafmilla non pariat rea-
lem, & abiolutam liberationem , certe quod fal-
tem dilationtm ad vitam concetnebat , & prop-
terea cum uilatio habeat vim folutionis , nova-
tionemque prifcfcrat y h«c ipfa dilatio artnbu-
54 ta Sidnseo , quatenus j^m per eum incurfa fuif-
fet mora , produxiiTet indubitatam illius remif-
fionem , ut in terminis pracilis videre eft apud
glof.inl. chn [lipulatus ii^i in verh. commijja , verf.
aliasfiopHS , /f.de verb.ohlig.Beltamer.conf^i w.4. in
fn.verf.circaJecHndum,kui».confi^<).n,io.lih.^.Crot.
conf. qi.n. l"] . Honded.conf.^.n.66 .lih.l.C Ard.TH/ch.
litt. E. loncl. ig^.nttm.i?,.Spad conf 178 nttm.<). lih.
^.yiltograd.conf^^.niim.y^.lth. 1. Rvta lanuen. dec.
ij.num. ii.antemed.Tranehedin.confu/t.^i.\nHm. 19.
e^2o.
Clariiis vero , qnia exclufa ex prjcdidis, feii
rcmiffamora durante vita'tamEllam , quam Sid-
na:i , perpcram hodie , feii deinceps vigore mc-
morati padi refolutivipritenditur regreffus ad
Jura primxvi crcditi, quia quando etiam nulla
fuiiFet concelladilatio Sidncco, poterat quidem
Ellam, adcujus favorem cantabat padum refo-
lutivum , acceptare refolutionem convencionis ,
35fed hujufmodi facultas nullo modo tranfiit ad
fuccefiores , ex iis , qua: poft Menoch. (jj- Rot. dec.
361. num.6. verf. hts accedit i & deiif. 561. num. z.
po/l med.par. 4. diverf. dixit in fpecie eadem l^o-
tain dec.llo.nujn.i%.(^ ^g.par. 11. rffeMf.quselo-
35 cjuitur in terminis legis commiftoriar, cui padum
rcfolutivumundcquaque comparatur , ct^ Morot.
conf. z6. num. zj^.O- z^y.ZJrneoL de tranfaU. ^u^e/i.gg.
Tiiim. 21. Rot.detif 199. num. ii.par.6. recentior.ic
37 confert nocilTimum exemplum devolutionis non
acccptatiper defundnm , quod aftert iW. Rot.
&C. late ca:ccris congeftis 7)urwz.. lun. decif.^^o-
numer. 8. (frfeijj.Si magis infpecie, quodpadum
.>8 refolutivum evanefcat mortuo co,in cujus gra-
tiamextitit appofitum ,Rot.po/l. Vrceol. de tran-
faEl< decif..\i.n.u.& i2.&ea relataS^j/if//. in Summ.
diverf traU.tom. 3. /itt.P.i.l.fub nnm, i j.§. Ex y«i-
hus infin.
At quod non parum conclamare compellit,
exiftit poftremuni caput Dccreti , feu Sententis,
in qua liires Sidnsi condemi)atur ctiam ad ex-
cefTiones , & Intercfle & tamcn nemo ignorat ,
39 quodad hunc eftldum pofiti va mora exigebatur,
cx relatis per Bim.conf. 22. num. 9. 'Becc, conf. 105,
num. 24. Hondtd. covf. so. num. 21. /ib. 1. Sef/'. dee.
Aragow (?8. num. 19. Surd. decif.i6o. num. 18. Rot.
deciif.l'jj.num.<).& io.decif.%o\.ntm.Ti.& decif 880.
?/«wr. ^.caram Card. Cerr» , & decif. il.num.i\. & 5.
pofl e.xpedtt. Paitell,& dectf.i^.VHm. 14. po/icot/uTt.
Bondtn.
De Commercio &Mercat.Difcurfus XXXlV. ijj
In piifeiitibus fadti circumftantiis impodibilc
videtur, cjuod aliqua mora excogitaii polTic incur-
fa.nonquidem aSidnxo , dum negledia etiam illa
40 propofitione,quod mora incurfa per auchorem ne-
quic advcrsus hxrcdem decl.iraii , iit inquit Coccin.
dectf.u^o.nitmero i^.DttnoXft.fun.dccif.^6i. num.^.
Jam Uiperius oftendimus, quod meiiance laltcm di-
lationcin quam ad omne pcius flc6ti poccft padum
denon pccendo,mora,cciamfi fuilfcc incurfa,cen[en-
da forer remiira ; Mulcbque minus in illam incidere
valuic ha:res,
l^rimb> cx quo opcrs preclum erar.ipfum faltcm
41 de debico,& obligacioue dcfundi reddere cercioremj
ut pariter in individuo rcfpondic Rota ditla decifio.
330 num.i^part.ii.recent. &eftrcgula nimium vul-
4agaca,quod mora non contrahicur, nifi debicot cerrb
fciacvcniirc cafum fux oh\\^mon\s,N att.conf.i6^.
nmn.^ Gabr .confji.nHm.-^.verf. cnm igitur tib.i.Ro~
tacoram Peuting.dec. 2^^.>iu.i.& dec.jj,nu.i2..par.
iS.receat.
Secundb.quiacum Ellamnon adelfec paratus in
4J loco ubi moram tcahebac Sidnxus, cjufquchxrcs,
ncc ibidem deftinaverit aliquem Piocuracorem ad
lecipiendam fokicioncm , quam facerc curallcc Sid-
narus,nequit exinde dcducialiqua moraprodudtiva
Inccreirc, & ulurarum,ad RoUnd-conf.S-j num i^.er
feqq.tibroi.Rimi,iald.fun.conf.iji.niimer.6.Gr.%tian.
difcept.j^i.n;im.4^.yl/!dreol.controv.fgi.nHm.iS.cam
aliis per £pifcop.Rocc.tfe(ecl.diip!'.!.jynitmer.-S. c^
^^ fnb numero 4^ Qrfecjq.Cirocc.difcept.jj. mtm. 7. c^
S. ubi ampliacquando Credicor,&: Debicor lunc di-
\cmionfRjta corum 'Bnratt.dec.<^v'l.',ii.i.& coram
Merltno dec.iji.nHm. 10. & d.decif.%Z nnmer..^ poji
Bonden.
Tertib magis , & cicra principium dubicandi,
quianififupra ufquc ad facietatem perpenla fiilfi-
cianc pro inducendarealicitepadi.nemo camen ibit
inficias quod faltrm admodum ambigua , proba-
biiia , & broccardica rcputari mereancur , & per
45 confequcns , quodadfuerit jufta caufalitigandi in
iia:rede Sidnii, quo cafu uno ore rcceptum cft,mo-
ram nullacenus incurri , cx dcdudis pcr Bim. conf.
^^.nnm.io.Curt.Jnn.conftZ num.io.Staib.fun. re-
fo/.ii6.num.<)'j.& c}6.Surd.d.dec. ido.num.iy. opti-
mc iJ^fanftus confult.')S.numer.^i.&^i,Gob.confit/t.
l^.e.v num."] i.curn fe^q.Tranchedin.confult loi.nnm,
6.Rot.coram •,J^fant,decif.]2.num.').<2r 2.& coraffu
JBich.dec \%^.nHm.j.i.iz.& 25. & in longc forcioribus
terminis , quod fi vigore Statuci dcbeacur Conjugi
fupcrftici lucrum una cum Incereircclaraque appa-
4^ reat incerpcllatio propter litem fupcr ipfo lucro
mocam, quocies nihilominus debicor malicioic , &
ftaudulenccr non denegavcric piaeftationcm prccfati
lucri dotalis , fed juftam litigandi caulam habuerit,
nullum omninb intcreirc deberi, dixic Rota in Roma-
na Doti:. ii.7««« i66\.& i.Maii i662.coram rero-
i^io.quarumprimaeft dec.7,^j.num.ig.&- zo.parte^
iy& dec.<)i.num 14. or ''j.pofl "Bendcn.dc quibus late
Cardin.de Luca de Dot.difcept.\\ynum.^.& difcep.
iiS.nHm.v.
Quartb deniqucfuperacccdcntemanifcfta illiqui-
dicatc crediti rctultantc ex iplamct pctitionc hxre-
dum Guilielmi Ellam ,qui cxpoftulando Pctias zz.
mill. obtinuerunttancummodo mandatum pro odo
mill. Idebque quomodo pi^lupponi poteft ifta li-
quidicas, qua: ncc ipfi ^reditori erat nota; & refpc-
ftivequomodo cogicari val c mora, & contumacia
in Sidnso} quifefc oppofuic huic adcb cxotbitanti
pr^tcnfioni pcr ipfummct Judiccm in ipG Iicc&
47 Scntcntia favorabili caftigats i quando communi-'
tcr habccut ia foro canonizatutn i quod Dcbitot
ncgandocotum ntjn conftituitur in moractiamprd
parrcvcredcbita.feirpcrque ob cxcedcntcm prjc-
tcnforis audaciam , &ccmeritatem excufatur , cX
Scljenard.co'jf6i.num.zi-& zoc). Aienoch. de arbirr,
caf.l-jy nim.ij.Surd.coff.iJ^i.nu.G.Hodier adetim-
demSttrd.dec.6^.num.ii.Caren.refoi,\^o.num.6.Sa~
bellinfimm.diverftraEl.tom.^i.littera M .%.:,i.numt
6.Rot.d.dec.o\.nu.i.pofl "Bonden.i^ coram Card.Cer-
ro dec.iog.n.i6.& dec i77.nu.2,.& ^,^ dec.^S.num,
i^.coram Vba^o.
Omnibus icaque i primo ad ultimum in redi
Juftitia:IancccolIibratis, ncglcdifquc eciam aliia
Juris regulis, & fundamcncis , qui polfent in una-
quaquc infpe-lionc co.iccrvari , adcb corufcac irt
omnibus Sententia: injufticia » nt non folum fecun-
dum infinuacaab inicio exuberarct , nos in dubio
verfari pro rcvifione impcrranda; ^edciim in aliqui-
bus falcem capicibus Injuftitia videatur inexcufabL-
48 lis.hoc ipfum fupcrabundat , cum Scntcntia it\ uno
capite injufta , nullam pSnitus mercacur cxccucio-
nem,& collabefcac in univcrfum.ad crad. ^nfant.
de nulht.e.x defen.Jurifd.nnm.:,\.Scacc.de Sentent.&'
re fudic.gloff.idif.qitdLfi .\i.nuni.^,& fecjq. Rota decifoc
i<)0-numer.ij .parte \6.& dtcif^^i^^. numero i^ parte
\-j.recent,
SvTER praemiiraconclufioncquod juftacau-
fa litigandi cxcufct a mora , & a refedione damno-
rum, & Intereirc , alias confulcus , fupprcflistamcra
nominibus, occafione cujufdam Icgitiinae', quam fi-
lius , five Afcendcns uti pr.xteritus pecicrac interpel-
lando h^rcdem , juxra caurelam traditam aT^^w/a
49 de dflro in leg.^.jf.de eo, ejnod certoljco , notifi-
cando fcilicet hsrcdi occafiones individuales , quas
idem Legitimarius habcbac implicandi petitam legi-
timam in loca Monrium , aliaqm- honcfta lucraj
utrum lcilicctin hoc ca(u jufta c.^ufa litig.indifal-
varct hasiedem alolutionc fruduum tcfpcclu pccu»
niarum rcpertarum in haErcditate, & in quibus,tam-
50 quim de carum nanua infiudifciis nullos frudbus
praecendi polfc indubicacum cft,uc inquit Rjvit.conf.
j.o.num.S.& fe^q.iib.i Staihan. de Intercp lib.i. titi
z.numer io.&fe<jcj.Andreol. contr.^i^.niim.-j. Card.
De Ltica de Vfur.difcept.^^.niim. j. & de Dote,difci
iio.numero ^.& G.Rota dectfzjfi.ntmero ii.parti_,
li.recent.
Vcrum refpondi quod ftantc interpcllatione pr^-
dida , motivum jullx caufi litigandi ceiruct , fru-
(5tufque omninb deberenrur;Tij[m quia in longc for-
51 rioribus fufficere folam proteftationem de damnis,
& Intercirc,tenucrunt in fpccie C^phal.coyf^S^.num,.
49.0" $o.Gratian.dtfcept. 68S. e.v ntim.io. cumplur.
fecfq.Jofeph.De 'J{ofa confult.ic) num. jS. nAndreoU
d.controv.jO^.e.v nitmer.2.ufijue ad ii.Angel.deCon-
fef.lih.i.tjuttji.w num.^c^.Thotnat.dec.S-j.num.io.Pa-
fii,.'ioll.dec^^.annot.-i..num 45. Paitcll. Jun.ad e.vpe-
dii.ZJrhinat.annot.iynim.i'^']. &feqq. Tiim ctiam»
quia in omni matcria pratdidla intcrptUatio cfficir»
51 uc fi frudtus non dcbcanrurcamquam frudtus tci pc-
citas ,dt'beantur falecm tamqu^m damna, &inteiclle
poftcidetedamediantc Vjitoria, & fcncentia Judi-
cis Reum condcmnantis,juxtaroK/^.^«^f/. loinumi
l.infin.verfinterdum conf/lit,.'l-fcr/t'!.de /egir./ib.i.
lit.i.quj:f{,\.nt{'n.i().Card.De Lucade Dote d.difcep.
iio.fubnum.^. & diftinguendo fecuta cft Rot.\ coram
Card.Otthon.dec.Si. ex mmer.G.ciirnJe^q.Sabe/iin.^
M fumnn.
/ummJiv trdB.tom.^.verh Legmma mm.i}. %.cj,wd
im infi»e,8c praEfuppofuit eadem Rot.dec.^li. nu.').
coram Petiting.
Tum,& deniquc , quia alias fruftratoria ixddcte-
tur nvrmotata proteftatio cum cautcla Panli d"^
j^ Cajiro , quia fcmpct quilibct poflTet talcm qualcm
juftam caufam litigandi objcaate , ut patet ad tcn-
lum.quia ravas , vcl ob fafti circumftantias , vcl ob
intricatas propofitiones in Jure funtillx Caufx , in
quibus noncadacjufta, feu colorata caufa licigandi;
& de fafto.qubd hujufmodi cauccia obtervata , fru-
ftus ex capite damnorum, & intercllc debiti fuilTcnc
Legitimaiio non obftante litis jufta; pendentia, ad-
millt Rjt.dectf.i'^. ex nitmero 7. nj^ite ad ix.& d.de-
cif.Si.ex nnmero j^.ufijue ad zo.coram Cardinal.Ot-
thohon.
ROMANA MVTVI
VRO BEATRICE VITALI TARLATA,
CFM DUCE ALEXAND. MATTHyElO,
ARGVMENTVM.
Late de fubfcriptionc folii in albo , &: quid
ad hunc effeclum probari debcac , uc dicatur
foliumatbum fuiffcrepletum, & quando licite
fieri pofTit ilk repletio ; Plura de vi , &: efficacia
fubfcriptionis , &: de conjeduris inducentibus
fufpicionem falfuaiis in fcriptura,quarum rauliae
exarainantur,&: tejiciuntur.
S V M M A R I V Mi
1 FaEliferieSi
3 SxitHs Cattfi.
3 Donatiofatia per Miiitem Amafm , vel Hyjirionijfe
quando Valeat, remijfive,
^4 Suljcriptio indncit obltgationem qttoad omnia , qtM
conttnentur in fcnptiira fcripta.
5 Subfcrtbens habetur , acf tommferipturam propria
manu exarajjeti
"6 SubfcrthensprxfumiturwdiJ[e,acperhgiJfe ^nidqnid
in fcripttira conttnetur.
7 Subfcriptio ad hoc , ut dici pojjit Jncki itt folio albo,
oportet probare,!juodSHbfcribens folitits effetfimi-
liafolia retinere.
ProUtetiamprubari debet fubtraSlio , wl pojfibilitas
fubtrahendi idem folium,num.^.
g( Subferiptiones Militaritim expedilionum ejuomodo
ferijoleant per Cjenerales.
io Fatlotjeufundamento Dzci(\Qn\xmcorruente, necejje
eji rnmare fententiam.
Subfcriptiofolii inaibo non prajudicat, ^uandoproba-
tHr,biibfcribj!ntem non habuijfe notitiam contemo-
tonttnineoid.num.io.
y Doaores frmantes , ^uod Subfcribens folium albtm
fibi nonpr.qudicetfnpponunt, conjfnt e de cOnftgna-
tione , velJubtraBtone ejtijdemfolit , remifjive ad
flures Authotitatcs.
ir Recognitio manus optime fit per Teftes habentes nomm
manum,fi fint formiter exjtninati.
13 Tefles plene informati de chara^ere,& de cstero bo-
nxfama probant manum.
14 liJitJ de mamanttdeponentes,ftfulcianti*r4dmi'-
Anfaldi De Anfaldis
nicHlii,probant, five agatur de fcriptura pnblicdi
fve de privata.
15 Subfcriptio junfh cum Sigillo probat realitatemfcri-
pturte.
16 Sigillum appoftum in fcriptura habet vimfubjcri-
ptionii.
1 7 Scrtptura falfitas exciuditiir,quando illa habuit exe-
cttiionem in 'Jitdtcto.
18 F alfttaifcripttirA temovetur , cjUando veritate alte-
ritis Inflrutnenti roboratur.
19 Falftts tn iino reputaturfalfus in omnibus.
zo Falfitatiffuspicio tolliiur ex oculari infpe£lione fcri-
ptum.
21 Falfuatisfu^icio critur,<]uando corpusfcripturx Jiri-
iie legitur fcriptum , & poft Jitbfcriptionem adefi
sfatiiirn exuberans.
IZ Manus itnitatio de facilinon datur , ubi Vcrbanon^
fv.nt pauea-
2j Peritia non produch in ARis non attenditur.
24 Relationi Copijhrum in /nateria verttatis fcriptHr*
Jhri non debct,^ quare.
25 Periti ah una Parte ele^i,altera non ciiata,non at-
tenduntttr,Qr ^ttare.
26 Subfcriptio an,zJr ^uando dicatur duplicata ad hoc,
ut prabeat conjetiuram falftatis.
27 Falftatis eon]eBuram inducit nimia cautela , dr a-
Eluiim,velfubfcripttonis tmtliipltcitai.
48 Falfitatis conjeciurd debent eJJe urgentes, & perffi-
cua., & Juris,non hominis.
29 Milites plerumque fmit liberales ,& prodigi, & ide»
indigentes pecttniis.
30 Prtefumptio inopia,& alia t^uaiibet ecdit Veritati.
3 1 Sitbfcribentis confejfio ubi adeJifTeJies non ree^uirun-
titr.
32 Subfcribens folium album dicitur approbare inferen-
da infcriptHra,fi fcivft,ejuid ejjet inferendum.
Eeplens folium albutn de comtniffione Siibjcribeniis,noa
delinquit,fed eidetn Subfcribenti pritjttdicaL, ibi'
dem,
3} Subfcribititr fspe folium album ad hoc , ut mdiusre-
pleatttr ab altero informato de intentione Subfri-
bentis.
J4 Subfcribensfi vult impugnare obligationem eonten-
tam in folio fubfcripto, debet docere de deceptio-
5j ScriptHrit, emendatio,vel ceffatio, nifi aliud probetur,
prsfttmitur fada in prsfentia,vel de confenfu PoT'
tiitm.
3 6 Ratificatio importnt noVim mandatutn.
37 Notario, & Infiriimento potiits efijkinduttt , fuam
ttnico Tefli deponenti in contrarium,
j8 Falfitatem comtnittens regulariter procurat illam be-
ne velare.
3p Creditor concrahens cum Procuratore,vel alio,non
tenetur ejje folicitus de Verjione peeuniie in eait-
famexprejfam,
40 Archiviationis defeUus quando annullet Apocamt
vel Scripturam,& nutn.^i.& 42.
DISCVRSUS XXXV.
I TV^ Archio Aloyfius MatthjEiusPontificia: Mi-
LVj_ litix Gcneralis Locumrcncns, moiam tra-
hens dc Anno 164?. ia Civitatc Pcrufiii , fafius cft
mediantc Apoca Juvamcnto, &obligatioiic Canjc-
rali munita, in pUucs viccsrcccpifrc i Bcatiicc, '^cc-
nicam artcm fummo cum plaufu tunc cxcrcciiie,
fcucA jooo. eaque ad omncs cjus Jibitum rcftirucrc
proiTiilic
De Conimer.6c Mercat. D ifcurfus XX X V^ i^y
promifit; ultciuifque ob pluia, honeftaque repoit.i-
ta fcrvitia contextualicer pollicitus fuir irievocabi-
lem initedonationein annua: prxltationislcutorum
«jooad favoicm ejufdem Beatticis,& de fa6to in fc-
qucntiAnno 644. Marchio defuper publicum ce-
lebravic Inllrumentum.
Vctum in Hifpanias , & Bclgium translato Mai-
chionc, non potuic ab ejus Minilfris coutequi Bea-
ttix continuacioncm annux pixilitionis , & inulco
minus iVjucuircfticucionem,doncc poftmulcosami-
cabilcs cradfcacus,cicr3conclufioncni,faco ccilic Mar-
chio , indidoque ad inftanciam Ducis Hieronymi
ejus frariis , & iisrcdis univeifalis concurlu Credi-
4 totum in Cutia >-apitolina ,obtinuic Beatrix man-
datum cxccutivum pro prxfacis fcucis 5000. quod
etiam dcinccps alius l^xlatuscxequi mandavir.
Ac rcairumpta Caufa in V\.QX.2.cora;n R.F.D.Rori'
dinino, Me tunc in Caufa non Scribcn;c,/K6 die 15.
' o^^irm 1685. prodiic rcfolucio dcclarans, cJ^m-
tunm ncn dcberi, fub duplici fundamcnco,uno nem-
pe , quod Apoca fufpcda foret de falto , vcluti con-
rinens fubfciiption.m folii in albo , cum nonnuUis
aliis conjeclurisineadem DectJiJ':^, animadvcrfis;
Et altero.quod in omnem eventum taperet prohibi-
tam donationcm inccr Matchionem Miliccm , &
Muliercm.uc pixccndcbatur,Amafiani:Undcad exa-
men, & jufticiam prxdids D>cifionts trutinandam
in congrctru cum aliis adfcicus, credidi, ( & cxtcri
etiam adhxlcrinu ) piimum fund.irnentum ejutdem
Dtcifionn lubfiftcrc nonpolU: , rcliclo ad partes tc-
1 cundo.fupcc quo tupptctris noininibus fciptit Ca-rd.
De Luca de do'uit.di/c.^2. Cumquc mateiia hrc fa-
cilc conveniat Commcrcio,& hicrcaturx, libuir ca,
qux proicccllii a dccilis fueranc in hoc propodco
prxparata,rcccnlcrc , quiadc Caufa ampliusadlum
iion fuit, cxpcdantc Ikatriccquod Dcputati Eccle-
i'\xS. foannist lountinorum deUrbciliius Donata-
liiparticuiarcshujutmodi inftantiam reftaurent.
Quacenus icaquc pcrtincbat ad obji-tlam tulpi-
cionem fallitatis, d ccbam. ^ a. t i s cft uno verbo
rctponJere.quodipfamct contraria Deajio poticivc
fatcturiuci liquet in t^.T.v//* cnan.i^y ^. hi^c •;,« rc-
/cz,iv,quod ultima cjutdcm Apocx fublctiptio Lni-
^i Marcbefe yW.i/rf/, undcquaque lit vcra:ideoque
daco etiam , quod non lofum tctiptura corpus , fed
vtiam antcccdcntia vciba 'Joan. Luigi aJ^archefi^
M.ittei ujjeryno>e pr^ rnetto c^iiun:o di fopra obli^ando'
n.i,\jrc. forent alicna manu.tcu charadtcre cxaiata;
4 nihilominus ad etFctbum inducendx obligationis
omnium in fcriptuta contentorum fuperabiindat
fimplcx finalillima tublcriptio , cx plcne cumulatis
pec Rot.corum 'FamphiLdecif.Tj^.mon.i.tbic^ue Ad-
den^wn.<).& in kornana Pecnniarid. 18. A/ <?>"/. 1678,
§. TSf^n relevanie , cc^frtnata 2.Dece)nbr.e]ttfden2->
uinnicoram Card. Vicecofntte, cum aliis addudtis in
Difc praced.ntttn.zi. Subtctibens quippe perinde lia-
5 bctur , acfitocam fciipcuram propiia manii cxarat-
Cez^adg/oJJ.in S.i.verb.contrahentibtis, lnfiit.de empr.
dr vend.Oynotorn.in princip.ejufaem tituLnum. 6. Q"
feqcj.Sirn.de Frat.tonfiC.nHm.^^.BorelLconf. ^^. nu-
mer.iycr \^.''P egaj.rejolm .for .cap.i.nttm.iij. curn 2.
fe^ij.&priusnumer.Mo.&Jeijej.Rot.coram Mantic.
decif.'^z\.numer.i].c-r coram P^nia decif.i^6^,nu7ner,
^.Adden.ad Paynphil,din.dec.^.\i.fub numer.cf.verf.
ftnde ftthfcriptrc/.ard.De Lucu de fudtc.difr,i<).nu.
6 21.& proptcrea prxiumitut vidiircac petlegitle tcti-
pturam fubt'cripcam,& plenc tcivilfe quidquid in il-
k comnsmi, Purifcon/.J^^.num.i^- iib.i.Poit.lmL
conf.66 nHm.\y.(jr confs()2.nitrn.\o. verfnec oipJ]a,-L}
Htero>/.Schriirf}f confAj.ruimer.iz.centur.i. GohijiL
<td regiil Ctini\^ILgloJJ.6o nttm. 1 1. .hiden.a.i BnY.at.
decij,.^\g.)iumer.i^,verf,at Ji foliiim, kot. ,ipt:d Cec~
cin.decif.ii66.mno.Qr feiji] .ajy cor.n/i Priol.dec.\^6 ,
nu)n,i7.&\3.
Ec fane in tanium contcaria DeciJicadniilVi ve,ri-
tate poftremx tubfciipcionis , adhuc fufpedtam dc
filloApocamavguit.inquancum prxliippofiiicquoci
forcallc hievic una c": alluctis fublcviptionibus , qux
in Tellciis , 8c cxpcditionibus Milicaribus rccineiJ
folcnc in folio albo jquod priiindeab alio attiti;io-
fo Scvipcove remantcrirfub ccnorc mucui rcplccum;
7 Sedadiftud prxdippolicum compiobandum operx
pretium ecac cdoccre , quod Marchio folicus ellcc
contiimilia folia in albo vecinerc fub(ciipca,quodque
Beacii.ipocuecic illa tubvipeic,quiade cxcevo idnoa
piitumicur , fcd tamquam fuiuiamcntum cxceptio-
nis, concludencilfime d-bec jaftiticaii, uc in indivi-
duo (ubfctiptionis, qux prxtcndebacuc cmilla in fo-
lio albo,lirmavit i^niat.decO^/.irch.yi.nii^n.i^,^^
16.& concordatCo/?3 in iracl.aiit Jciebdt,,&c. cent.
^.dijL^y^^.nuin. :,8c ante eum Gab-iel comm.concl tit.
de preejiimpt .conc iuJ.^.nw„,^-),CUin fet^ij.M afcard . de
probat concluf.\^~\i.num.t().Qr (cq:j.Ro!.dec,~o. niir/,
2. cr }.poji Zacch.de Sotiel. ojfic. &LO^x.\mc coratLy
A^erLin.dec.^o.per iot.& Jtgnnnter tjnyner.'^ & fexjq.
icpciica poft /V/er/in.de pigncr.:ier,i6.h\ qua etiatri
eiiJunturdidaTcftiiimprxcciKiciwiumpiobarclub-
fcriptionem in albo , Card.De Liic.i de credtt. difci
8 8i.w?«w 7.C;' 8. & gcneraliccidc probacione fubcra-
dtionis omninb hcic\\d.i>gloJJ.Jin,tn leg.fi depofieffo-
nc, .dc prob,i!.Henric.Boych,in cap,per'os/itt il pri-
u>onu,2 de Tefiib.cogcn.I^o[.dec.2<)i.n.2.8i ■•p.^.Qr y
par.g,&'dec.\^2..nu,2,(^ fecf<f.p.ir.\^.
Forcius verb,qui:i rancum abcft,quod ;n cantra-
rium valeac dc iioc flylo , (cii coniuctudinc cdoccii,
quodque eciam foiiiim hodic controverfum exitterc
potucvic dcillis , ijuibus Mavcliio in Bellicis uccba-
rur Expcdirionibus , quinirnb oppolicum non prx-
fumpcive>tedevidenci(IIinecdocetur;prxfatumqtHp-
pc folium legitur adamuffim inlctiptum ad modnm
Apocxi&cujutcumqucalcciius inditfcrcncisicripcu-
vsjtciliccc peclong!cuJincm,feu pcrextcnium abG
que ullo, vcl minirno vcrbo,(cu ciciilo , quod fapiac
f) l^rxfccl:ucam Milirarcm: quando c convcrfo noto-
lium clt , quod litccr.x Patcntcs , cxteraque Expcdi-
tionum folia contctibuntur folio pcr lacicudincin
invcrto fub cxprclllonc Dignicacis, & Prxfcdturx,
vidclicecC'. ^«/•j'1 Generaie, lcu Ltiogototente Gene-
ralz^, ciim timilibus, ac dc ixdco ica fempei pradi-
care atruevcrac memdratus Marchio ,quemadmo-
dum pnccc ab excmplis,qnx habcri pocucrunccx hac
Parcc. Unde dumad ociiliun ccilit ncdum proba-
tio , & prxtuppoficum folii albigracis in Dectf(.nz^
figiiracnm , (ed cciam illiiis poHibilicas cxcluditur,
corvuic quoque dc nccclfc toca contraiix refolutio-
lo nis machina,qux(uper hoc fvmdamcnco ftruebacur»
ad ea,qux in proximis profcllacft Rot.d dec.zcji.nit,
^.verj.atcjiie ita,p.,r,c).,y~ d.dcc.i^i.in princverffed
hodie p,ir,\^.rec, &alibi ficqiicnter.
Diximus,(upcr hoc fundamcnco,Qi.ioniam cxcc-
Tf ccnjedlurx ad eliciendam falfuaicm por.dcrat^
in Dedfione^j , qLiantiimvis ut inha,|cvi(Timx , &
proiiusintubliftciues > locum libitorte vindicafcnt,
quotics dc tinali !ub(ctipiionc dubicaii concingevcc,
ficuti libuic dubicarc dc alccra anccccdcnci fublctip-
.. lione: Ac tiuD,ex fupra tirmaiis, ^'0.'.-: non dubitaveric
M 2 dcve-
13(5
Anfaldi De Anfaldis
de veritatcpoftvcmiEriibrciiptioiiis.qiixftio amplius
ciTcnon potcftfiipcifaKitatc, &conrequcntciapeiiti
locus conjcdutis,(olumquc valct opponi.quod fo-
lium a Mafciiione fubfctiptum , cxtitetit repletum
citrafcicntiam,& voluiitatcm cjufdem JVlarehionis,
cx dcdudis pcr Fratic.De ^ ngel.de ConfejJ.lib.i.ejii.
i.mm.^.Cfr feqcj.Rom decif.^oZ.Titm. i. c^/ecf^.parte
iyrec.& decif.\i,nitm.c).& lo.poJlTorr. de patl. fu-
tur.fnccejf. Vcriim afylus iftc, fcu replicatio omiiinb,
ut fupri.rcqaivitpraiambulam ;uftificationcm,quod
Marcliio foUcus circt fimilia ad amuflim folia con-
-- ficcie , quoiqueilla vcl Bcatrici confignavcvit , vcl
" per ipfam fucrint fubtrada advcrfus ca ,'qu£ fine
contradidorc firmarunt fupctiuslaudati , & fempct
conllantiiTime prifiipponunt , qui de obligatione
contcntainfolio alboUibfcvipto obloquuntur,utpa-
tet cx Prat.obferv-ii.Jub nH.j.verf.tamenfectis,^ n.
S,&fea<^.Ser^.pb.dec.()j^.per toi.Barz^.dec.wi.nmn.
ji.Vrceol.de tranfa^ijii.piu.^i.^Jerfc. quid^mdcmn
feijq.Rotn coram Dur an.de c. 251.«« 2. &fec}q.& dec.
zSi fuh ?m.X4f.Verf.qtiia hoc ejt verutnrparte ^.rec. &
dec.c}o.nu.^.coratn Merlin.& d.dec.^oi.n.i, &feqq.
farie lyec.
Cxterum,licec lia:c,ut praemifimus/upcrabunda-
rent , attamen vcra i-ion minus cmicantantcccdcntia
Vevba,?o.Z«/ji Marchefe Mattei c-ffert/!o,&c.c[uod
cnim ifta fuerint exaiata dc Manu Mavchionis , fpc-
Gihce dcponunc Teftcs formitcv cxaminati ; mclior
quippe, ccrciorque nequic in |ure,& piaxi exoptavi
U comprobatio vcticatis charadciis.quam ca.qux pcr
Teftcs habentes notam manum, ac judicialiccr cxa-
rninatos refulcat,cx tradicis pcr Marefcott.Hb.i.v^ir.
rejol.cap.%o.nmn.i./lckiU.de Grajf.dec.i. num.i. dcj
fid.Itirirum.Altograd. fun.conir. i6.ferepertot.Lii-
dov.dec.^S.mitn.^.Ccccin.dec.j^^o.nntti.j\. Merlin.de-
cif.6ii.nu.\i.& dec.6L.^.m.i. cum aliis pkniffime"»
dectfio.i'yjf.nnmer.x.& ^.coram Carili,& decij.yy ex
mttier.i ctttnje^uentihus &pr<tcipue num. ij;parte^
l^.reccnt.
Potiflimc autcm , quia piasdidi Teftcs nontan-
tum cgregix funt qualicacis,& famx,fcd eciam nemo
inagis,quam ipfi,potcrat plenioiem habcrcnociciam
charaderis Marchionis , dum illorum unus eft Sa-
tj ccrdos , qui in aftuali munere Sectctarii cidcmmct
Marchioni infervit , alter vevb Comici Bcvilaqiix
ejufdem Marchionis affini , uc in longc dutioribus
Xota dcc.ij.rjii.i6.apud Zuff.de legit.pncejf&^enc-
ralitcr yjfiograd.d.controv.i^.n.^t.&fei^q.Rota.dec.
lji.nii.ij.par.io.&dec.wi.Tiu.iy& i6.par.ii.& dec.
loo. num.ii.parte \%.rec.& dec.^S^.ntmer.^. coratn^
Priol.
Ac dcniqucvalidiflimisproveritatc Apocxcon-
ieduris:& adminiculis militantibus.quo cafu,nulla
habita diftinaionc fctipcurx publicx, vtl pviyacx,
14 Tcftes habentes nocam manum dubio pvodul fcrip-
lura: rcalicatemcomprobare,tradidcrunt Marefcott.
lih.^.var.refcl.cap.-j^j.nutn.^.Cyriac.contr. 272. »«.j.
Rota corarn Coccin.dec.iy^.nu.y&coraTn Bur^t.dcc.
S^o.num.yverftiam pLuttit,& deca^j^.mitn.j.&in..
rec.dec.i(}i.nutn.^. parte^.dec.76. niitn.^z.VerJ.cuttL,
quofiyloparie 6.dec.^<). num. ^. parte r,.& d.dec.^^.
num.ypane ii.recem.
* Intcrccdit eccnim,quod,alcra prxfatam fubfcrip-
tionem , Apoca munira dignofcicur Sigillo ipfiiis
lc Marchionis:5;ubfcviptioncm ctenim, &iigillum (i-
mul jundta plcnifllmam hdcm cujufcumquc fcrip-
turc conftirueccdocucrunc lnnoc.& cateri Cancm-
fltetncap.poj} (fJJiotiem,de ^rohat.Cephai. conf, 141.?».
II Burfat .conf.i,c).nu.i6.& ij .Sc'.)i:irpf.d. ccrif.v-j r,»:
i^.ccnt.\.& cmj 6-;.ri.^.& 4 cent.i.Mafcard. de pro-
bat.concl.i^o%.tm.i6.kebn]!.ftiper Cottcord. Fravc.tit.
de notnin.jacien.!^.iilt in verf. Ipctte probaiio>,if., An-
char.fun.qnfairiil.lib.i.q.\% n n.Franr.Matc. dec.
jl.n,/^.& dec.<)c)i.ri.z.par.i.Camtll.Boreil conf..^o. e.x
mt.i6.&fec]cj.Carpz.ov.refpotif.6-i'iuM..^y& 6.y re-
Jponf.jc).e.v ««.15 uj^ite nd fin.lih.!,.o^timc Ciroc.dtf-
cept.nj.fub nu.^6.verf.pr,ffertitn.& nii.^.Rata dec.
ljo.ntt.i2..& i^.& dec.io^.nu i^.& ji^par.^.iotn i.rec.
16 & dec.^oi.n.i.coram A/er/rw.ijiiorum pleriquc am-
pliancquod (ola appofiiio Sigilli habei vim fubfcci-
pcionis,illiufq(ie defcdtum fupplcc.
Confpirat quoqne, qnod pvo vctitatccjufdcm A-
pocx fiiit judicacLim nonfoUun ab Juilicc ^. oncut-
(us,qui mandaium exccucivum ri.laxavic , fcd cciam
abaltcro Pvxlato, quiidem mandatnme.xequ.ndum
17 forc dcmandavit , pvo c.xclufionc nam<)iie falfiratis
pocenciflimafcmpcrcenfcCur ciicumftai.tia , qiiod
(cripcuvxpro vcvis,& rcalibuscxtiterint jamabaliis
Judicibuscanonizacx,cx l r.iV.co»f.ioi.& conj^.-joi.
utrobique u.,^.flerinz.z, conf.^zi.riuM.it.&fc^ij.lib.z.
Farinac.de fulfit .& fimul.qu.i^^ nn.ziy.Rot.dec.icfo.
Ti.l.par.iS.recent.
Ac dcmum rcflc(flerccxoramus,quod Apoca.dc
qua agicur,cxcicit mediantc fa(5to policivo pcv cum-
dem bubfcribentcm (ucccflive iniplcc.i , & approba-
ta;cum cnim prxccr confcllioncm noftvi muctii fcu-
torum 5000. Marchiocxpiomiltrit favorc Bcacricis
inire pcr publicum Inftvumcnrum donationtm an-
nuorum(ciicovum 600 dcincepscfFc(itiveadcamdcra
cclebrationcm devcnic : In quibus ccvmiiiisddbitari
1$ non polTc, implemcncum (uWccutum pcr a(itum in-
concrovcrcibilcm , quamlibct fufpicioncm falfitacis
lcmovcrc,uno orc 3diio:2Ziint'£a/d.in ieg.f quis,$.Ji
trittutn n i.Jf.de xdcn.Surd.conf.ijyn jj Grat.dijcep.
i77-n.ij.i^egafrefoi.for.c.ic,.',u.ioS.Thomat.dec.^o.
tiuw.^^^i-I^ota der.66^.nutn.ypari.i.rec.
Atque hinc non pavum obftupcfccre co<;imur,
quod in ancea<^apropofitionc fucrintin oppoficum
rcccnfirx tpillolx Mavchionis , quafiquod exillis
pvoficua clici poirtc airercio cjufdcm Niarchionis,
quod ipfe numquam calem .4pocam fubictipferit.
Quoniam pixccrquamprxdi<^x Epiftoix , de qni-
bus tamcn menrionem non facit advcr(a Decijio 'u(-
quc dum produdx noii^fuerunc , uc illarum vcriras,
toculque rciior confvoucari valcnt .■ adhuc quomodo
vindicaripoteftingenuitas Marchionis,dum in pri-
mis a(l(:vic , numquam in ejus (ub(ctipcionibus ti?ii-
lum adhibuille A^archiBnts,qoando opfofnum con-
vincicur ex noftris documcncis;& ultcrius fatctur rc-
cepillc, & vidilFc Apocam controvcrfam, qux tam-
quam longeprius archiviatacSproduCta noinfioterac
ab Archivio,& Officio cxcrahi : Ac dcnique inficia-
tur.umquim celcbvairc donacioncm, & camcn de ea
exprcirecancaciblcmnclnftrumencum ab co (ubfcii-
pcum>& manu publici Nocarii exaracum. Undc nc-
ic) ceflceft tecurrcrcad illudinpropofito axioma , dc
quo f.C.in /.i.^.efuaf, ff.de qn£jt. 'l^acian.cotif.^o.nn.
lO^.^Bim.conf.iHi.nit.i^. Farin.conf.i6c).& conf.iyz.
uirobicjue n.c).Laurent.dec.Aver..iyn.i. & dcc ^.nu.
4. Hcf}or.Fttlic.itlleg.a,6.nutn.i<).par.i- Ciarlin.comr.
l%l.r}tt>r).^'.Conciol..dlrg c)r nitrn. 16.
Oftdifo icaque.qiiod ncc quxftio falfitatis con-
grucrcpofficcafui noftro , quodquc cciam vcritas
pviorisdibfcriptionis opfim(!- fuirpcr 1 tftcs, totqite
adminicula comprobata . fiipcvHuum vid.turobjc-
ftas lefellcre conjedturai»
Sc«i
De Commercio 6cMercat. Dircurfus XX X i V.
Sed adhtic niillatcniis fubllftuntpiimo loco intiin-
Fcci dcfcdus in contraiia Oecijiorje pondcrati : Non
enim ullo p.ido veiificatui' i:ir2:iiippofita,(3uod cof-
piis Apocx lic inchoatum in (upicinacxrtcmitarc fo-
Jii, & profccutum finc dcbita, & contueta margine
mcdiantibus lincisfiib insqu.ilidiftantiadirpohtis,
nccnon appavcatdivLitocliaiaclcic coiiiciiptu,mo-
do ad angulliam,ut runt vciba piarcila Dectfisms Jub
%.l;iirif:Ject defeEliii.Qnor\\zm adalium Judiccii),&
ccnfoiem vcritatisnonpiovoc3mus>nili ad iploimi-c
oculos judicare dcbentium,&: videbunt.quod Apo-
ca cft inchoata non in (uprema foliicxnemitatcfcd
dcmovecaeterarnm {cvipturarri>& exiftit compohca
^ fubafluecis marginibus,& a*qua diftantia.&cu uni-
I fovmicharad:crc;ldcocj;cum hocprxluppofitumcx
jo Jpfaocul.wiinfpcdrionc pccnitus colhtuv , (atis eft,
camdem Apocam unicuiq; liibjcciirc, juxta monitvl
Jtistin.in ^.JiJ nji.de grad,cognat.verJ.Jed atm jnagis
laic^BarOri.de Corpor tit.y.de oculTn.2j.ijr Je(j^.Po//h.
de -//lanitt.obferv.i.i «.^.ciim ca.'ccris in Rom.feu Vc-
rul fdeic.i-.fmii i^^&yS.fi.coram I{.i^ D.Rnndinino,
Idqjadeb veiiim,uc potius hujuimodi circumftaii-
, tiacompofitio iis fcviptura;.id homincm rerorquc.i-
lur, quia tunc fortair' fufpicio bllit vris indtici folcc,
quando lincaiprxccdentcsltiblcriptionefcripti fuc-
runc angnftifTimo, & divevfilTimo ftylojqiiia ncmpe
21 dcficicbat intcvvallum, & tamcn poft caradem fub-
fcriptioncm acccdit fpacium exubcv.ins pvo coto cc-
nore llnc ulla anguftia explicando.ficuci conjcAuva
hanc rcfcrcndo not.inint :>oc.'fm.conf.^ nii.';. '•JerJ'.
■ tertr<)J'uadeiiir hb.i.Aiand. .-dlb co.f.qi). i ult.Gen.de
' /crift priv./tb.i.c].6.dui>tt.y.n.i']-&ft'j.foL nnhi q^.
Farina dc falft.&Jin^ui d.^.m.vii.ij^i. Vegaf.rejol.
for.d.c.i) nttm.Sc).
At in pvxlcnti neq;prasccdentes h'nea: nofcuntur
angufti, neq; fubfcripcionem (ubfcquicur fpatium;
Qiiod (i corpus cxtitillct impletii per indnftviam arti-
ficiofi '>cviptoiis>utdicicur in Dectfone,ptofcd.b iftc
piiusfcdulb commcnlvualkc vacantem intcrcapedi-
iiem cum ccnore vcvborum.quodq; magiseft, abfti-
nuilfcc ab altcrafublcviptioiic, fo.Lnij^i, Mattei af-
ftrtroy&c.ncqi pcr quaciior lineas,&ultra forct aulus
alteram impingcre (ublcriptioncm, rlnm fupcr.ibun-
dabit finalis.cum ncmo non[ci<!t, diiificiliorcm eire
jj imitationcm manus, quando veiba non lunt admo-
dum pauca.cx ^oadcxiUsnci:Rot.dec.^j^.n.i.verfpro
adrnin.par.i.diverf.Card de LncadeTefi.difc.6.n.c).
Neq; aJvcrfns iftam vcricatcm admitti merencur
21 argumenta Scriptovum, fcu Pcvitorumjquia pv.Eter-
quam allcrcacorumdem relacio nonfuic adhuc iir
Adtis pvodudraiuc dixic Rot.dec.4;^2..n.\i.par.i^ acj-
2_A huc neq; produfta fuffragaretur,non folum quia hti-
jufmodi <--opiftatum rd.itioncs uti mercenarias paf-
fim rejecic Aof^,uc h.vbctuv in decz^i nit/n.^6. corarn
2j Card.Qithob.ScA etiam.quia non fucrunt,citata Par-
te,pra:clc6li, unde pociusdefcn(orcs, & Patvocinato-
res Partis advevfa; rcputantur,nihilq;probant,utca:-
terisrelitishabccurpcr Rot.--,iyy:.i.\.par.\..rec.<;jr dec.
l%lji:i) n.li.par.l6.cjr d.dcc .:\Si.yiu. lo.crii.par.i^.
Card.de Lncade fud.difc^ n.i^.verffi-ecjuentior.
26 Minulque intrintccum defcdlum valet pcraugcrc
duplicatafubfcriptio Marchionis;quia infubftantia,
&inrei vevicatc dici mcvetur fubfcripcio duplicaca,
quia patTim in hanc formam concipi coniueverunc
fublcviptioncs^vidclicctj^o.AZ.A/^.^jffrwojCrc-. in vir-
tti diijitcftn.firc.d.; /nelottojcyitta,cr fo.N.N.utpsi-
tetcx documentis, quaEdantnr.
£t faiie neq; poiitioiis lingus cultores,aut magis
'37
pvadicincgociovum.&commercii vahiiircnt Apoca
alio modo fub!ciibcrc,nifi cum illis vcibis,/o i^t^a-
fcr:;'o,Q:,-c. quia dc cartcvo ad ungticm coiicovdant
veiba quavumcuq;(iiblcriptionuiUnde cx qub nomcn
Subtcvibcncis incapitc,&;in calcc cmicac vcpetitum,
• nulla d.!tuv,aiit dari notcft n[hori:.:-,i:^»o'A jd nm-
17 bvamlufpicionisqucatpvoduccve,quodq;i.tla'ccnfcvi
dcbeac inlolitacauccla.quam pondcrarc allii6'\eviinc
£aLi.ccnJ.:ii n.^i.lib \. Adcnoc.de prjf/>,ip,/i^:^xi-j-r
io.n.2o.1^ogiter.aileg.j.6.n.\i'). ''egaf.refuLfor.'r:'.c.i^
ri-Ai.cr ?.'.8z.c.TCcriquc in contraria^Z^fn/^Icongcfti.
Ejufdcmq; lcvicacis ctFuIgcnt cxtvinfcctX conjedru-
*" rx:Qiiia pvxtcrqtian) illx ad ctlcdtiijdc qiio cllquac-
ftio,defidcvanturadcbgvavcs,& uvgcntei,ut rcni un-
dcquaq; manifctl:am antc oculos Jndicisconlticuat,
&promancnc ab f ure,non ab hominctcttc tann.de
f-ilft.z^ JirnitL(j.\^i.nn.ij.Stird.d.coniU.i-j:i per iot.c^
pr.uipiie n.6o.,iliogr.confi^o.n.:(,z.ltlj.i. A.tdcn.ad,
Greg.de c.^^ 6. fHbn ij.Thofna.d.dec^o n./^o^.Rot.irt
rec.der.^ix n.ij.par. [.c-r dic.y..n.% ^fecjej.par.iG.
Attamen illas fingilLitim expcndendo,convinci-
tur.quod vel ex diametro retorqucntur,vcl ipfo j-ado
pvoftcrnuntur.
Nam prima qualitati pevfonaru.m innixa,vidcHcec
i^quod Beattix nequivcrit fimilcm quanticatem tcuc.
5ooo.mucare MavchionitutFultoopibus paccinrsi"&
(tipcndio l\cv.C3m Apoft t.uiscollidiuv; quidqaiJ
enim (ic rcfpccfu ipfius March.contraquem citra 111-
jutiam dici poircctantum abcirc,qiiodavitx faculta-
ccs,&Milicavia Il:)pendiacjas gencvolicatem, vcl pro-
fufione implevcvincquininib iptcmcc Concuvlus tu-
pevcjus hcevcditatcpublicc indictus,pccuniaru dcfc-
ttione abundc oftcnCavcr!t:'jcd qiiattnus pcvrincc ad
Beatr.in qu.a vcrific.ibatur Pocr.-e Mantuani carmeu,
Gr.nior efi pitUhro veniens c Corpore vinus,
tnirtim etlc non debet,quod a Supfcmorum Fvincipii
munificcntiajapudqtios cximia xftimatione valcbat,
toc hciiltatcs ciiinii!avcrit,iit iftam,& longe majovc
quantitatem pocuerit mucuare;Maxime,qui3 pvxsi'i-
ptio ha:c vcmancc ad cvidcntiam roborata non irinijs
a gcncvali dictol cftiunijquam ex publicis documc-
ti.s Pi.vvnm laigicionih aliovumq;contva:tuum,adco
w ctia dc rcccntijS!: pcv confcqucns de tempove>ciuo
opes pcv cetrationem [us A-vtis dccrcvcrcfummain
fcut.5000. (upcr quapcndct Judiciumjejus Ncppti
,Q donaverit.- At propterca corruere hanc coiijcdluran ,'
rcliquisall.atis , firmavit in fpccie Senatus Mantu.;-
nusapud /-"rf/M.Ty^ep ^//fj.y-f. »««.-<;.:.
Itrclcvansparifovmicer cxiftic tccunda conjeiflura>
cxquo nulli fucrincTcftcs3dhibiti:Tum quia inop-
potrunum erac Tcftcspcr tpccie ditHdcntiv adhibcrc,
quando Beatvix.utaircrittirin Apoca.pcrplures viccs
aiitecedcticer eciam fine fcvipcuva ifta quancicatein" in
divcvfismutuis conliavcrat;Tum ctiam,quia invciri-
fimilcnimiiicft,quod Marchio volucvit Teftcspro-
prix indigcntix adfciri in Civicatc Pcrufii,ubi figu-
ram facicbac Locumtcncntis Armorum Gencr.iTis;
31 Tumdcmum , quia ad quid Tcftcscranc adhibcndi
dum Sublcribcntis adcrat confc(Tio?ut pcr 'Bhrt.in l.
nudiitn.6.ff.de donuc pet hxc vcrb.a refpondic 'Port.
Jrnol.in coi/^fCG.ftb n.xj.CS \'i-& co.ificji n.\i.
De hac cadcm macccia pr;ECcn(x (ub(criptionis iii
folio aibo phuics in contingentia Caufnuintcribcre
opovtuir,& Iignantcr inuna Po/tug.NiilliiatisCapi~
//.'/«;occalionc namq;(c"ribcndi pro nnlliratc Capictili
Provincialis celebrati in Rc-rno l'ovtU:'.inicr Rcgti-
laies OrdinisS.Tiinitatis Rcdcmpt.C.-ipcivorum cq-
rain Con^r.Conciliijinqua pro».liit rclblutio Clicn-
M j tibu^
138
Anfaldi De Anfaldis
t ibus favoiabilis,objiciebatiir cuidi Rcligiofo,quod 35 ptionem,imb de Juie'prxfumitur,quod cmendatio,
pcrperam folium in albo fibi ab altcro Rcligiolocra
ditum,vel ciifmiirum replcvi(Tct:Sed facilc fuit evi-
tare,profterncre accufatione.cx quo conftitic pcr de-
pofitioncm ejufdem Subfcribentis , quod liduciaiic
folinm cidcm Religio(ocon(ignavcrat, illumqiccrr
iiciotaveracde tcnore difpotitionis in(crenda:,in quib.
terminisnullam intrate fufpicionem fal(itatis , imo
lcripturam probare ac (1 infciiptafuKrct per eumdem
Subicribentem,diccbam cclebrcm clfc dec.Seraph-la
€fj^^ertot.8c fignantcrwl.er i-^dd.ad BHrait.dec.
419.7«^ n.iJf.Verj.nijt probatam,ty^I erl.de pignMb.i'
tit.ycj.^^.n 6. Prat.de objerv.n.n.S.l^aim. Nep.allegi
^^.n.c).de Atigel.de ConfeJJ./ilp.i./^.i.nn.y.Rot.coram
Merl.d.dec.cfo.n.-^i& d dec.^oS.ri.j.pMr.i^.ScchuiiS
diftinsiuendo Cabul.conr.n.nH.^.libti. Card.de- Luca
eie C/V. ■ ■/.«■' ((.81. .w6. ^ df^ ftidic.disc.it).ntirn.ij.
Potiflime,quia idcra Religiofus,quifiibfcripfcrac
■j,, tcftificabatur cciam dc cadem confidentiali conligna-
tione ad e(Fedlum aptandi mclius Icripturam juxta
oppottunitatem ncgocii , & circumftantias caius u-
trique bene notas, (icuti dc ftylo fieri paflim,& licc-
rcprofequcndo advettit Card. 1>e Lnca de Crtdit.
d.discep!.ii.»i!7n.6.verf.ut fiequenter contingit.
Proutctiamin fenfu Veritatis extitircquiiitus in
altero Cafu practcnfi (ubfcriptionis folii in alboiCu
cnimfub quodam computo Mercium, carumq; ap-
pretiatione rcccpcapcrPaulumfueritaPetrocjufdcm
rauliPatre atttibutafacultasFilioprincipalidcbitori
fumcnditotidempccuniasad Cambium,adefFed;um
cxtingucndi dcbitum provcniens a prxfata Mercium
iecepcione,Paulus vcro cum pluribus perfonis Cam-
biumcontraxerit, pullato deinccps Pctto tamquam
iTiandancc,& apptobante dcbicu filii, oppo(ita,ac per
duos Judiccscanonizatafuit exccptio,quod l'etrus
fucritfedu6lus ad fubfcribendum folium in albo,pu-
tans approbare dcbitum filii in admodum cxigua
quantitate contradtum pro familiaribus indigcntiis
Domus , & conftcutive mandatum concedcrc pro
contrahcndo Cambio in confimili cxigua quantitate,
& magnam(ut audivi)vim fccit Judicibus pr.xdi(51:a
Decijio in Rotn.M Htiii \^.Aj ari.i6^-i. coram R.P.D.
.^o««/;>?r'.'e:Adduccbanturctenim cidcm conjedluras
replctionis ob fupcrimpofitior.e charaC^eris,& qua-
dam apparence alteratione ejulde characlcris, ptaeci-
pue in ca paitcin qua de quatitatc dcbiti ttadabatur.
Egoautem in hoc ftatu dcfupcr,ut fupr.confulcus
crcdcbam , nonimprobabilicerfperari polfe revoca-
licnem dd.Sentcntiaium,liccttutiuse(Tcccnfercm cx
divcrfis fadli citcumftantiis amicabilcm inire cocor-
diam, quiade cajteronullatcnus apud Meconftabat
^^de hacvcrifimilideceptioncproutcocludcntcr pro'
banda vcnit, quando Sublcribens vult impugnare o-
bligationcm in folio fublcripto contentam , uc pet
Tex.itil.Stctit,i.nonvidctur,^.(^uib.wed.pign.'Oel hy^*
pot.folv.8c Dofttinam Bart.in /.i.§.Si cjuts neget,ff.
tjHemad.tefl.apcr.Bar2..,dec.^Bonon.i\.n.ycumJecjcj.8c
alii.quos refeit.&fequitur Roi.coramDuran.dec.i6S.
vwn.xi) cj" fecjCj.Sabcll.tn fumrn.diverJ.traUat.littera
S.%.%.num.c).verf.cavetidHm tamen,tom.j^.
Siquidcm in primis non erat quceftio de vcritate
fubfcriptionis fadljE perPetrum, licuti difputabatur
in d.Rorn. Ai liiitiXi c'nc:K Iupcrimpofitioncm,vcl al-
terationem chavaftcris , pr^terquam quod alteratio
tam in conftlTionc dcbiti qu^m in mandato nonfta-
batin fumma principali.adhuc fi qujE calfatio inter-
ccdebacpotcrat elfc fecut.i vcl dc tcmpore revidcndi
Computum,& fubfciiptionisfaftxperPetrum, vel
fatis cratno pioJjaUjfupcrvcuiirepoftipfanj fubfcri-
ac eciam,quodplusc(rcc,ca(Luio alicujus Sciiptuvsc
cafceroquin fublciiptx,vcl contedce dc manu 1 citii,
fadla fit de mandato,& in pra.'lcntia iplarum i'artiura
Ucin piopo(ico cum Ale.x .1' arif.C ruv .fimwix. I(ct.
dcc.Cf)S n.io.iy fe^ij par..].tom.^ rec.cr dcc.2^^.nit.
x6.coramCard.Otthub.Cr dec.2i^.n.f).par.i6.
Ccrtius,quianon cadcbatdifticultas Iuperquanti-5
tatetam dcbiti , quam roandati.itaut pra:tcndcictur>
quod lummade teporc fublcripcionis forct minor,
portcaq;rcnianIciitfuperaddica pcr maliiiam Crcdi-
torisjvcl altevius;Scdcam unica cxccptio rcfidcret iti
prxfnppolita fubfctipcionc exroita in albo , ccdabat
pro mco judicio omnis harfit.uio , quia jam Pctrus
vigorc ipliusmttindividui mad.iti ratificaverat aliud
Cambium cum alio contrachira in conlidciabiii
quantitate I(;ut.5ooo.& conlequcnter dici non pote-
rat.quod mandatum contincrct lummam in albo,&
in quancitatc cxigua, dum Pctrus ratificando prardi-
tiam Cambium confcirus fuit,Iummam nec cllc e-
36 xiguam,nec fttcitre in albo , quando tamcn ipfamec
ratificatio facla ad limites prxcedc^tis mandati,cura
quo fucrant etiam contrada Cambia controvcrla,
novum mandatum importarccvulg.Tf.v.»;/ c.r.uthr.-
bit.de regiiLjur.in G.Rot.coram Creg.dee.^i) n.A.fVf
coram Me,Ldec.j-j'J.ri-i.& dcc.iiS.n.\g.par. iz. rec.
Or dec.i%\.num.2y& i6.cora?n. Card.Cerr.fupradtf-
cept.^o num,ii.8c^2(i\m alibi.
C)pponcbatur,quod Pctrus in hujufmodi racificatione
ajtcnus Cambii non peiccpiirct ca, qux (uppouiit No-
t.uuis,nempe quod tidcm. Pccro non f ucnc dc vcibo ad
vcrbum pcrleiSum mandatum nntecedens ab co (ub-
Icriptum , & in propofito adductb.itur t]uxdam dcpo-
litio uniub Tertis ; .iCQultvaquodilladcpoIitioocicu-
ticbac tempus rogicub,&ob idnoncxcludcb.itur,ouod
prarcedcnter , &: .mcc rogirum (ecuta non fuilli. t lcctu-
37 ra,dtquacantabatIuftri!mencum,&cuipocius,quam
iinico 'i cfti fides dcbct adhibevi , cx dcdncl:is pci /^ora
dec.$76.n.ic).par.srec.& corarn DimoT^lun. dec.9>j,i.
n.\^.& dec .'i,Sf.n.\6 .corarn.pJ inot . cnmAWiiiw Ruman.
feu 1 anHen.TeJlarn.<).I Htiii \6^\.corarn. Card.Matrh.
imprejj.apud Card-Allyit.in tratlde hiconft.in Iudic-
^ i'i»-'->4-&fe<}^- Nihilominus pr.vcipua vib conlilic-
bat in co , quod pcr liaiic ratihcacioncm approb.intem
Icutorum ;oso.cxchidcb.rcurluppolicum, quoo man-
datum fuiirct cxtortum pio exigua lumma, & quanti-
catcinalbortlit.la.
Qiiin ctiamili poft fufcriptionem fKftam in albo vo-
luilfent Partcs Pctrum deciperc,non oportuillct lupcr-
imponerc, vel altcvarc chaiatlcrcm, ciim dc f.icili va-
luifiLntcum omnicommodicatcmcniur.ucalbum, &
deinccps illud replevc cum vcrbis ad un" ucmfiilhcitn-
3S cibus,nam qui fallum commictit, Icit illiid bcnc vclare;
ut ait Hodicrn.adSurd.dec-ilifub tm. 15. §. Et efuam-
vii,verf.natn.cmi vult aliaiiodfalfum,Ciarltn contr.
cf.nu.io. Epifc.Roccafefecl.diJp.4f6.nu.i6,& zy.
Diccbatur ultcrius,quod dtbitiim,pro cjusextindlio-
ncPctrus mandacum lulcipicndi tctidcm pccunias nd
Cambiumlublcriplcrar,ai-ip.ucb.it finuilatum, & a fi-
liofainilias contvadumpm quantitatc Mcicium inve-
rifimili,itaiit vcdolcvtt (pccicm,ut .m\m,diSrocchi:Si:d.
paritcvhujuimodi objcctum rcddcbatca ivrdcvans, tx-
clula ectnim pr.rtcnladiWcLipiionc in .ilbo,& datarca-
litatc mandati adCambium contrahendum,inlubliftcn-
tia, rimul.atio, & (ulpiciorelpcdtu dcbiii iion cratapta
noccrc Tcrtio contiancnti , qtii folum h.ibevt ,;cnlcba-
turrclpcdtumad ipliim mandacum , &M.andanrem,
non curando qua tle caulaidtm mandarum hijdcc cx.i-
39 racum,cum tic hoc non dcbc.it Crcdicqv c(Ie Ibilicitus,
cx late rv.idirispcr Scvibtntcs in Idoli infr.C. de :-iov.
ibia; (ignantcr Har.n.^iSurd.dec.^fin.j^.&pcr tor. i|[-n
miilnphcitcv cxcmplific.ir.Gr.ir.rt^-O)- i.w.ci.^Oi . cor.
GreiTor.declf.^w.num.o.ibifiic Adden.litter.i !'.&C0'
rainCavaier.dec-4.ii-n.y& decj.ioo.nttm O.par.ii.
8c f tiunc cvatiita lupva difcept.^o. num-y&fy!;.
Dcn'qiic objicicbacuv,quod_ Apoca,feu m.mcbtum
a Petro fublcriptumjaboracdcfccui Aichiviacionis vi-
gorc
7
De Commer.&Mercat. Difcurfus XXXV. ij^
pr<itenJione Sa/arii nitllam pcenam incurrit.
■^mplia teiiamfipr.uenjio Salarii detegeretHr infuhfi^
ftens, nutfi.iz.
^ore particulans Conftirucioiiis , Ccii Banniincntorum
iequilitx,quodque idcuco cadem Apoca non mereb.i-
■4# tarexccutionemadrradicapcrv^o?. coraw, Bich.dec
6i%.nHm.\. Sedfaciliseratreplicatio,Tumquiacc^dem , , - -
Bannimenta non comprehcnderc Apocas confeClas m iAem^ue ejt in retcntionc faUaper Adminiflratort
Vrbejdixitf^^JJor.i^ecii^-w-.i^/^^r.H. Tumetiam, ^.,»n, -.ir. j-
41 quiaantequamullafadafuidetopporuionmilis dcfe-
d:us,dcventum cxtiteracadconfeCtionem, & creatio-
nem Cambii,ut in fimili advcrtunt rclati per Concio.al-
leg.^yn-^Q.verf.Tertio cjuia,Frceol.inappendad con-
/iut. i.verf.itemfAllit-inpn.Rot.coram Dunoz.ett.lun.
dec.6s4-aitm.J^.
intj
FLORENTINA RELEGATIONIS
FRO SIMEONE DE BIONDIS,
CVM DEPVTATIS MONASTERII DIVI
PETRl COLLEN.
RESPONSVM PRO VERITATE.
ARGVMENTVM.
Judicium redditionis rationis an fic Civile,vel
Criminale , & quando Adminiftrator ante dif-
punctas rationcs poffit carccrari,vel condcmna-
catifa ajJicHrandi proprium creditHm.num.ii.
.^dmtmfirator prxfumtiur fibifatisfecijfe de propria
<iJ^fercedeiibide7n.
24 Adminifirator defcribens in libris , pecmiam exa-'
ilarn Domino reftituiffe, Vel alteri de ejus ordine^
nurnerajfe,fi non probet,an puniatur .
25 Adminifirator falfificans librttm propriu nonpunitur.
16 Falfttas commifja in libro, vel firtpturaprivata,Ve-
luti non apta alteri nocereynon efi punibiiis,^ n.zf,
28 Pailamultafunt inhonefiajednon tamenpunibiha.
29 Contra Admtnifiratorem an poffit procedi executi-.
ve,fiejus Itbrilaborent aliquo defeElii.
30 Hdres dolose fcribens InVetttariim non poteff puniri
criminaiiter.
51 Falfatus commiffaper Adminifiratorem fi nonno^
£uit,necnocere pottiit Domino,an pofflt puniri, vei
defuperformari inqiiifitio.
.52 Falfitas crediti cefii non dicitur adejje ,fitale credi-
tur/ifuerit ab fudice canoniz.ntum.
vi.FaHitas partitarum,vcl librorum quando dica- 3? ^'•f judicatafacitde albo nigTHm,^habeturproipf*
rur adelle , vel poflit emendari re integra ; Et
quando Adminiftratorpoirit detincriin Carce-
ribus , donec dederit cautionemdejudicatum
folvendo in Judicio rcddiiionis rationis.
S V M M A R I r M.
I VaEliferies.
% Paena inflicfu contra vertentem in ufus proprios pe-
cuniM adminijlratas non intrat,nifipriks calculata
fuerint rationes adminijirationis.
y Confeffio certi debitifaih ab Adminiftratore habet
imbibitam qnalitatem , duinmodo fa^is computis
tanti debitor appareat^.
4 Adminifirationesft ncnfint adhuc redditm , ^oJfttnL.
impunc errores emendari.
^mplta,etiamfiper PragmaticMimponatur poena con-
tra apponentes in librispartitas non Verastibid.
Falfitof , Q-faiu etiarn in Caufa Fijci nonjkt iti^
animo,cr confilio,fed in exitu.
Scriptur.ifulfa uiens debet perfeverare uf^ue ad
hocntpuniripofpt.
Paina contra bis fetentes debitum non intrat, nifife-
4juatHr effeUus exaElionis.
Admintflrator fi fe cfferat paratum inire computa,
injhrgit bonajides exclujiva deiiE}i,& n.i6.
Admintfirationis velamen tollit aHionem furii.
t/implia , quodfiper aflionem Civilem ex eontraUu
defcendentem confultinn efi Tartitnon intrat Cri-
minalis,ibidem.
10 Contra Admininratorem an,^ quando liceat a^io-
ne furti procedere.
'Dif}ingHe,Ht ibid.& fium.i^.
II Furtumfine contreHatione noncommittitur,vel quan-
do res propria contrechtur.
12 Adminijirattr retinens pecunias adminifiratas , vtl
illas vertens infms ufus an^&quando puninnon
poJfit,8c num.i^.
15 Adtninifirator fifideliter defcripferit pecunias exa-
ilas,non diciiur habniffe animutn fraudandi.
Secus autem,fipecuniam occultuvit, ^ «0« defcripfit in
libris,num\j ©" iS-
19 Poena non daturfine dolo,ex cjuo refultat deliUHm.
ao A Dolo excufat ^u-tiihet caufa iicet tnjujb..
ai AdmimUranr retmens pecunias admiritfiratM* cx
verttate.
34 tJ^ercatores de fiylofcribunt pccunias pro foUttisy
CjUando in antmo fe folmnros gerunt^.
35 Adrninifirtttor anpojfit inquiri dcfu/fo,fifcriptura
fueritferiptn de manu 'Jwoenisjvel Adjutoris.
j6 Adminifiratores carcerati an , er- cjuando pofflnt de-
tineri in Carcerib. donec dederint cautione folvc-
di jtidicatiiin fudicio rtdditionisrationis,^;!}- n.^j^
Cih3.l.i:e[.cnm.ci(.iji.6.explicatur,ibtd.& «.40.(27' 42.
5S Adrninifirator ab inttie ex caufa reddendarum ra-
tionum carcerari non potefi.
39 Carcerari qititionpotuit,an poffit arre(kiri,dr ».45«
41 Fidejufforprafiitn infequclam Carcerationis nulldt
vel iniufltt,non tenet.
44 Carcerationulla,vel in\ufiaobligat Carceramemad
damna,& interejje.
Et ^uidin hoc propDjitopraniceturFloreii£,&alibi,ib.
45 Cnrceratus an Sc quando admietaiur ad juratoriam
camionem,^ num.^6.
47 Carceratio diutinain Deli^-levib.habetur locopcenxi
(tAmpiia, tjuando concurrit gravis atas inpratenfo /«-
^uifito,ibidem.
DISCURSUS XXXVL
POftquam Simcon dc Eiondis munus Ratioci-
natoris , aliaquc fecvitia,dc quibus iufra , peC
fpatium jQ.circicer Annorumimpenderacerga AIo-
naftcrium Divi Pctri Civitatis Collen. coadus fuit
hujufmodifervitiumdimitccre.&fucccfllvcpet mc-
tum Carceracionis eidcm inflidlum decem & ulcra
Menfibus fub Ecclefiaftico Afylolacicare,doncc al>)
fcilfo candem vinculo cimoris, & ut facilius five A-
ftocfive Reus denegacam fibi Computocum folida-
tionem obcincrec , cvafic a loco immuni ; fcd ilHcG*
Carceribus mancipacus quxrelam (ubjic Ciimina-
lem , tuncque rcporcaca relaxacione fub alfueca cau-
tione dc fe repra;fencando,paulb poft iccrum ad Car-
ccrcs traduitus fcnccnciam palfus cft Criminakni»
fub qua cum cx eo.quod , in tempo della Jita ammini-
firaz.ione fifia apprvpriaio liijhnma di fciidi 1189.
fiivo &c.'de i denari di detto MonaJ}ero,e tyf^ona-
che,tam ctiamcxco,quod , per compaifare il detto
fuo debito facejfe apparire a i libri del Monajlero, e_»
da iHtfcrijtHrdtpfa/Jmefite, una ccjfiorif, chc dette^
M 4 tjyiona.'
140 Anfaldi De
Monache rkevevanofcudi jjo.ff «» credito liqui-
do,edair IntjHifiiopretefoconno li Orlandini,^iian-
do le dette A^fonMhe di tal cejfione non fipevano co-
faalunii , e che non havevano prejhto il confenfo,
prodiicadvcrfiis eiimdem Simeonem in xt.uc jam
78.ami.conliicucum,&pet fpatiiim quiiidccim Mcn-
](ium dura Carccris dctcncionc comprcdum condcm-
nacio injeiMef di Coifine a Pifa.efua Capuanato,
er a refiitnire alle dd>Aionache ognifomma di Dena-
ro fpettanie a dctta armiantlhazJone,e convcrtito iyi~
froprio ufo fecondo laHqntdi'.t.ione d<i farfi.
Quamobrcm cum in hoc ftatUjin fcnfu illius Vc-
litatisjqiix Mihi videictur,duplcxcxpcccrcturCoii-
filiumjprimo fcil.an Juriconfona.vcl poiiusinjufti-
tiarhbc afficerctur piiEmiirafentcntia ; £c fecundo,
quatenusaftirmativc, utrumipfc ^)imeon vcnirct li-
bere rclaxandus, fivepotiiis obftiinsi polk'tad prx-
ftandamfidciuflioncmdcfolvcndo judic.itum , fcu
omnc id, dcquo in Judicio rcdditionis lationis de-
bitor-apparuiiret.
Airumcndo primam infpcftionem diccbam,quod
!ibcntcrperlegi(rcm mociva ejufdcm refoKuionis.fi-
ve fcnccnti.-E , qucmadmodum de ftylo illius Alma;
Rota: inCivilibus Caufisprxfinitumcft, &pa{rimj
ac laiidabih"ter pradic^ri, notavimus in Difc. prxce-
denti ; quoniam fimplicitcr perpendcndo verba cjuf-
dcm fcntentisE nuUatcnus capcivari pocerac incclle-
^us in illius obfequium , ciim cnim cadem fententia
in (ccunda parce pr:efupponcrct,quod non adhuc fo-
letadlcgitimam folidationcm.&liquidationem de-
vcntum inter Partes,ncfcicbam,qnomodo civilitcr,
nedum criminalitcr Simeon condemnari potuerit.
Itaque(profequebar) ctiam quando cxccra.uc in-
ferius, fundamcncadccircnt , ac cx oppofito adcirent
particulares Pragmatic2,Banna ,vcl lcgcs,ficBti vi-
gcnt Roms, Mcdiolani , & alibi quoad Adminiftr.i-
torcs(rcrum tamen dumtaxat Cameralium) pcr qux
convcrtcntibus pccunias in proprios ufiis infligun-
tur pcEn«pccuniarite,vel alis cxtraorclinari.T:inulli-
bi tamen pradicatum fuit^quodantcquam Admini-
Ihator cxtitctit conftitatus in mora rcddcndarumia-
lionum,fcu cffcdtivc fuerintdifpundacomputa da-
ti,& acccpti , ad aliquam.ut piasmifi, condemn.itio-
iicm Civilem proceiruin fuerit , cum exnocillimo
Tcxt.in l.cnm ServiiS .jf de condit. & demonftr. non
poffit in fimilibus negociis aliquis conftitui dcbicor,
nifi fadtis calculis,5- ledditaratione, ut pr.rtcrmilljs
gcneralibusad cfll(3:um,ne Judicium Criminalc va-
lcat intentati contra aliquem ttiam publicum Admi-
niftratorcm fub prcetcxtu, quod illc rctii)Licrit,& in
^ proprios ufus convcttetit pccunias adminiftratas,
non obftantepeculiari Pragmatica hujufmodi rctcn-
tioncm,fcu convcifionem proUibentc fub ccrta poe-
na.firmavictx^f-i^/^e//. All;.confil..\^J.pertot. ScCi-
gnanter c.v nuw.^.cum p/nrr.fei^i^.8cnu(usco-nf.^^2.,
paritcr ytY>- fi3/,&pra:cipuc e.v num.i.cnmfeejcj. Ver-
rnigUot.cotiftl.^^^c^.i.um.i^. & gcncralitcr idem Fertnt'
glioLcorifi.^i.n!i?n'.u.:id^:b ut licctSimconantcipfain
Carccrationcm confcirus cxtitilVcr fc dcbitorcm ccr-
ta;, &dctcrminat2quantitatis, ( quod ncc pcr um-
bram in prasfcnti fadlo concimit J adhuc rcfpcdu
j cu;uslibct Adminiftrotoris liLrjnfmodi confcflio
idonea non cft adullam Civilis ctiam inandaci cxc-
cntivi rclax,itioncm,CLim habcat nonfolLim intrinlc-
cam rclationcm ad libvos , fcd quoquc imbibitain
qnal'tatcm , ut ptiusdcbcam nihilominus difpungi
raciones , uc cgregic tradit Sah^ad. in Lahyr.Credit.
parie i'iap.-j.exmm-ii-^»m'feqj-Sii\^nd>^-\tz\. nttm.
Anfaldis
ji.cum cxxcui fuprk in ^lfc.-^i.num.%.
Idcmquccftjdatopcr meram hypothcfim , quod
objcdta f.rliicas p.nLica: mcmoratx ccfli.jnis fiibluL'.:-
ret.quoniam, hrmo rcmancntc principio, dc quo cs
vcibis fcntgnti.r,ut fiipra,(]uod inita non fuciiticd-
ditio rationis.ac folld.itio,ncc mcndaciiim , ncc do-
lofa partitarum five infctiptio, fivc omiliio in aliquo
iclcvat.nih poftqnam parrira- (iitdicuntRegnicola;)
fucrint .attind.i: , nam ncccllaria ad clTcdum pccna:
4 omninb cftpcrfcverantia ufquc ad Compucorum lo-
lidacionem , iiuciim quippc,fivc pcndcntcrationum
difcufl^onc, locus tll pa-nitcntis, ac impuae valcnt
errorcs colligi,&emendari,ut in fpccie tradit yijjliCi.
ih Cof.Rcgni incip OjficiJes nn.i &cum €r:^.£})-
pez.,cr Gal^r. Excub.ir.de ratioc,c:ip.\^nv..\%.Ga>:aV,
deufCaM.^Sjcap.tl-pertot.Sc poli cos optime ar-
din. De Ltica loqucns in tcrminis rigidx Conftitu-
tionis^o Pauli i crtii.^dicxadvcrfjsCamcraics Ad-
miniftratorcs/if^ tn.de re(^»/.nifc. iic^.iu.ij- .'■' dijc.
j iio.Mu.t cjr 3. Siquidem ctiam in Caiifa i ifcii& Ca-
mcrx circa fraudcm,& falficatcm non inipicitur ani-
mus,vclconfilium,fcd dumtaxac exicus.ur pv
cxpr^JJ. in l.ron inieliit^tur , §. cjnando ..nui.. , .
F«''.F/'/^'.profcqLiitur nJHnnd fllb.d co'iJ.^y,.n>t..jjfZ.
f^ert/iigi.d.conf.i,^cf ftb «.14 Verf.yritferti?/!, &:coikot:-
dat Hond.cotif.io^.e.v ti.6S-citm fcrjcj.li/Ki.uhi )\\ for-
G tioribus , quod utens falia fciiptura pelfcverarc dc-
beat iifquc ad lcntcntia.Ti,!^*//? ("^crrni^l.torf.j^^^.ntt.
iipulchic Card. De Luc.t d-difc.w^ dc Regal.-.n.ix.
ubi ctiam, quod adco doliis confiftit in perfcveran-
7 tia,ut licct inipofita: nofcantur pcen.-E pro dcbito bis
pciito,attamcn ad illarum incurfum fola indcbita pc-
titio ablque ctFcd:u cxaiflionis non fufticiccx Rovh.
fuper Pragm.-j .de falf}iiim.j^.F arinac.inlragm. p.vrte
i./i/t.C.rin.j^iZ.CabalLrefb/.Crirnin.caJ.^Gci.yiH.^^.lmb
cx fimplici oblitionc fadapcr Simeoncm de incun-
8 docomputa inluigit bona fidcs cnjuslibcc Crimina-
litatiscxclufiva,utin pundfo Hond.d.co»f.\od-nn.n.
& fupcraddito larif Vermigid.conf./^^GG.ttwn. i6.&
priusad rem conf.iZi^.n.G.
Acquc \\xc pro injuftitia cx vcrbiScjufdem lcn-
tcnti.-c clicita cxiibctarcnt; Scd nihilominus ultcrius
progrcdicndo, cx aliis fundamcntis , pro mco judi-
cio,clariHimis ccirabac qn.riibct a6fio Crirainalis:
letincndo ctcnim tcrminos prim.r p.utis prxfuac
fcntcnti.x , & pr.xtcrmiira quoquc cx abundanti gc-
ncrali illa propoficione,quod quando confultum eft
Parti pcr adioncm Civilcm ex contradii defccii-
dcntcm,nullalocum fibi vindicac incufacio Crimi-
9 naiis,idcoquc vclamcn ipfum adminifttacionistam-
qiiam habcncisorigincm acontradhi tcmpcrataftio-
ncm furti,jiixca^/q/y.?''/ l.ircs Tntores, vcrb.contrecki..
rcjf.de adrnin.Ttitor. cum concord.late in histcrmi-
nispcr Fermigiio/.cottfl.^j.^. ex nu>i,.\ cutn ^Jecj(j.&
confzG^.n.^. dr conJ.iS^.n.i.c^ z.cr conf^ i.>7U.itT
feciq.Vartn.cotf.iGo.tittmer.x, &apud eutn gcminialii
Conlulcntcs ex tm.-j.cumjecjo.c^ ex ntt.ij.cur/ijejq.
qucm cum aliis fcquicur \n cifdcm tcriniuis ISljgHer.
a//eg.i.^^ dr '^y^Berart.in fpccui.Vtfit.c 23 /7.147.
Idti; cx ca nimium viva ratioiic, quod licct ctiam
contra Adminiftratorcm prohibitiimnofit t^iuri no-
10 mincproccdcrcad Text.wl.aaio. i. cjuodffHrandi,
Jj.de Tttte/ er r^t.dtftrah. 8i in l.falftis, C.i.r^V furt.
Artamcn,quidquid fit, ubi tradbrcturdcaliquofal-
fo Procuratorc , fcu Adminiftraroic , aiiov:- reci-
pienre iii lacculo pccuniam ad cftcclriiin iilimdcfi;-
icndi alicui Tercio; ccrtum prociil diibio eft , quod
eiiin folventcs cx voUiHtarc Crcditorfs do:r.ini'u pc-
CLinia;
DeCommerc.&Merc.Difcurrus XXX V^I 14I
Cuni£E transfcire dicantur in ipfum Exaftoicm , &
Adminiftratorcni,ex quo fadatAntummodorcputa-
tur foIutio5& lefpcdive cxadtio, nonut ipfamct pe-
cunia identificc Domino rcddatur,{fdtantumdcm,uc
ex cclebri Dodttina tido^of.i» l.fi ego nu.i.ff. de negoc.
geft.& »« /.// Procuriuort >it!.6.tid foi. & 7iu>r..j. (y- ii.
ff.de condttl.ob c<«M/;folidccomprobatf«'W^/'o/. d.
confjfG6.f'ib yiHjn.^b.Sc prius cunf. 2.Si.nnmer.y. Hinc
proinde impoflibileeft ,quod Adminiftrator , rcti-
11 nendo pccuniam cxadam , furtum committat, cum
illud fine c6tre6lationc,& minus rci propriK non fiar,
ad Text.iii /.prima ff.de fitn.c^ in d. /.jt Procnraiori,
ff.de condici. ob caiff.Fer?nig/ioi. tn locu proxtme latt-
daiis,8i mcliusinprxdido co>f.^66.nH.^.& 9. ubi
conclamat,quod alias dc omnibus rcs alienas admi-
12 niftrantibus facilc rcplc i poircnt Carccres, cum vix
fit aliquis , qui cxadtas pccunias cum fuis non com-
mifceat , cifquc in ulus propiios non utatur , & (ub
nu.fccjq.omnzs Auihortrates, &po(ribilia ratiocinia
mirabilitcr profterniriNam,ut bcnc (ubdit Mandeil.
ij ^/t>.i.f,w//;45i.-.'«.,io.u.doncc AJminiftrator intct-
pelletur ad rcddcndam rationem , in nuUam incidic
panam > &' fiexcarcmanctdcbitor alicujusquanti-
tatis, nuila lex vetat, quod cam interim licite rctinere
potuerit,:dcmqucrcpetit/«^ nu.tG. c^ in d.^-onf.^^i.
Jub >/it.^. y flU.i-j.
Nihilominusvcrfamur cxtrahxfitationcm,prlmo
quia cum foliim Adminiftrator pecuniam dc tcmpo-
Ijj. rcadminiftrationisinteicipicns ad:ioncfuui,& non
illadiftrdhcndarum rationumconvcniripo(Iit,quan-
doconftatjillas iu u(um piopiium convcitide animo
non rcftituendi.ut limiLando,(eu dcclarando DoCtri-
nam Burt.tn i.pnfihn»,o,^.continiia nn.^.jf. de lui.t^
r.<f.^f/?r.;/j.fubftcntaie coiiacur f ^?-;v.co«y."c)(5.>;«.2o.
quemvc tanfvimmodo adinveni Judicium Crimina-
lead Clientis oppoitunitatem approbafte , iiieir-
cumftantiis tamen illius particularis cafiis , in quo
nccetijm fuit Adminiftrator posnacorpoiis aftlicti-
va.fcd fimpliciter pccuniaria muldlatusjuc infi't. vi-
dere cft,& prarnocavit Fermigi.d. conf.^66.ex nit.ii.
cum feijq.dc magis ^xxzxsh fub n.^j.verf.(3- hinc cfii
&cume.-idemdirtin(flionc oblervac cciam BerArt-in
Specul.Vtfii.d.cap. ' 3.«.! ^Z.&fei^tj.
Talisprocul dubio animus non rcftitnendi m.ani-
fcftiftime cxplodicurex cademmec occulari revolu-
tione librorum , aquibus puobationem debiti, (eu
converfionem pecunix in ufum propaum deiumpfic
contraria fcntcncia; cancum quippe abeft, quod fur- -
tum commitccre.leupccuniasnon reftiruereperum-
bram fomniavcric Simcon.uc pocius palim,&finccre
ad ejusdcbicum pecunias exadas in librisejuidcm
ij Monafterii Creditoris dcfcripfciit.ideoque cx hac fi-
deliinttoicuum , ac pccuniarum exadarum defcrip-
tione ce^Fare omnccn (ulpicioncm fiaudis,opcitnc,&
in\n6.Wi<i\.\o^z'cTex.ini.pecuiaiuii!nequa^uam,ffad
J.fu/.Pectii.fcipQndk Mand.Alb.d.corf.^^i w.15. &
16.& d.co)tf.Af<jt.n.6.& 7. ubi in idem rcccnfcc regu-
lamalcerius7e.v/.f« i.non intelii^itHr,%.^iii paiamff.
de ftf.Ftfc.P^ermigi.d.conf.jf^G.fitb ««.19. verf.dum
etiam>8c. in durioribus d.conf^oifub n.^y.verf.Tertio
^fiia : Junfto prifcrcim, quod SiinGonpiompcara
femper.uc (upra, exhibuic voluncacem calculandi ra-
tiones,ficqucimperccpcibiIecft,quodanimiim furri-
piendiieu inccrcipiendi , ac dcnique non rcfticuendi
umquam habueric , dum ad expecitam ab ipfo reddi-
16 cionem racionis dcvenicndo ulcro pacefacicbac
cxadum,veluti defcriptum,|&pra:notatura in libris,
fupcc quibus ineunda ewc rationam di(pun(aio,quiii
etiamad ipfius eri:acli,& Jim dcrcriptifiicccfru'!^ te-
ftitutioncm,rcjciifis for(an cjus pritca(ionibus,po-
cerac judici.ilitcr compcl!i,uc niinisnaturalitci,& dc
plano parcc ad fcn(Um,& in propoiito Cum tiondsd.
d.corf.\o<).fub nitinet.^z.virj. Tertt.,i& ntim.^y cma
Tf^^.obkrvat /"eriniglioiJ.o^f.-LZa^.r.urner.^. & me-
lius d.cotf.j^^^.nv.-L/i. Ac defaclo r ,{.,■/ n.r.ccn f./:c)6'.
( quod uniccpotcft.ut diximus, in oppofitum addu-
17 ci tocus fundatur in co , qiiod Adtniniftrator pccu-
niarum quantitatcm ab co rcccpcam minime dcicri-
pfit.quodqucmagiscftjfcmpcr illam occulcavic ,&
poft reddicasquoque racioncs pencs lc recinuit,& iii
iilumproprium convcrticuti vidcrc ellfub nura.^.&
6.& nuM.i '.■i$.2,6.&fec]Cj.^ per tot.&. adhucuc cuin
f^/-;«/^/«/.obfcrvavimus,p(Ena cancummodo pccu-
niariacondemnatus remanficiquodque proptarcjtde-
fecflus Computorumetiam quoadipfampoenampc-
18 cuniariam fcmper , ac dc ncccirKatcicducacurado-
midioncm defcriptionis introitus in libiis gefts ad-
miniftrationis, pulchrc cum y^ff.tfl. Revener. Larr.
Ganaver.aliticjne pondcravic Card.^Dc Luca de Re-
ga/.diU.difcept.\i^.nnmero decimo ^uarto, &fequen~
tibm.
Secundb candcm cercius,quia cum ad quemcum-
19 1"^ cfFcdum quomodolibcc pnenalem requiracui:
dolus, cxquo rciulccrdclittumpofitivum, (inc quoJ
nondaturpa;na,ad Tcx ..tn i.f.nci.nus ,C.de poen.C on-
tiol.rejo/.Crimin.verb.fa/fiim refcl.i.nu.i.&fecj^. Sc
Ciim f^^ci r/iigi.i>i p/:irib.Curif. Rev(rter.i:iiisquc idem^
Card Dc L:ica d.dtfc.nc^.n 16 & dilc.izo.'":..{.kz'.it
20 qu.i-libcc cau(a , licec In)ufta,fcd probabiliccr opina-
n3ta,cxculctadolo,& poenaaitgcneralitcccx CiVni.
& Ro/apar.c & in his (pccialibus tcrminis ex SonPi
dc'/. /,«/;; prolequitur iii d.difcurf.jzo. >i.^ cum rcli-
quis moxrccen(endis; i'flrum profecibvcnitpro ex-
chifionc doliarguenda , induccndaquc juftacrcduli-
tatc in bi conc inludandum , quia prifcindciido k
non improbabili prorsus (uppofitionc , quod Mona-
fterium nonforct improbaturumceiTioncm crcditii
dcquainferius: Attamencum pr.rtendcretipfe aug-
mcncum ^alariiob labbrcs jugiterimpen(bs in afli-
ftcntia tot litium.quas per pUiia Tribunalia diu fub-
jit Monaft ,ac proculdubio tam cxattcftationedataj
quam ctia de Jurc,iftapra'tcnfio dici nequeat omni-
nbtemcraria.fcd vei ;ufti(Iiina,aut(alce multum pro-
babilis,& dilputabilisilnclaram venitcond-qucntia»
ir quodcx hac pra;tcnfioncf juxta eiiusintcntum abfor-
bente quantitatem pecuniarum abco reteiitam ) po-
cuericpccunias,dc quibus inquiricur,rctinerc fibique-
applicarclivc inproprios ufus converrerc, quemad-
modum in rcttninis,utdici (olct, terminantibus Ad-
miniftratoris Salarium prjercndcntis , & ob id pccu-
fiiam cxa<51;ampropriaauthoritaterctincntis,feucoii-
vetrentis inproprios ui.u^,fiim:itAd.ind. Aib.i.conf.
4JI. ex «;.',i4 ubi ad amii^rim dc prjErenfioncSalarit
nondum diterminaci,aucconvcnci,&/«^ num.iZ.&
xifecjcj. ubiampiiar , quod ctiamfiliujuimodi Sahrii
pra:tcnfioforct inUibiiftcns,cxcu(arct|tamcn a poena:
proptcr juftam cau(am ita crcdcndi,&/;<t«.5o. cum
fecj<]. laudac in (pecic confimilis cxcuiacionis pro Sa-
l.trio B.trihoi.Vci vn.fcd Ccpo//.&A/ex.idcmL)iic icc-'
rum rcpctic,& robufte firmac in d.conf.j^^t. e.x kii.u.
citmfe^^.& i'H.\c).c:,mfeqc)-{\hi parrtcr pr.Tcisc.uc iii
calu noltro conftabac decompcccncia Salarii in gene-
lepctdmplex [udiciuinnonnullorum Ttftium ,ab(^'
que eo,quod dc ulla convcncionc cju(dcm Saiarii ap-
23 parerctj& confonac in piinito coclimiiis rcccnuiouis
ad cffcdtbim allccurandi pioptimn ctcdicum Admini-
ftracoris^
Anfaldi De Anfaldis.
142
(itatons1^ermi^iol.difl.con/.^66.fub vumix.wrf.di-
eert erfo citMpiuf.feifif.o.Viis namc)uc noii verifica-
retiir unqnam illa piopohtio > quod Adminiftracor
cenfeatur libi fatisfeciire dc Merccdc fibi debita > ut
per Zacch.de Salar.qu.^i.num.yZ.
Quo vcrb ad alcerum fcntentix caput.fuppona-
mus quxfo. quod crcditum in libris Monallciii ha-
birumexparte Simeonispro cc(Io Monialibus fo-
lec undicjuefittamxomcntitium, & faUum>quodq;
etJam falsb Simcon fuppofuciit,& infciipfcrit> Mo-
nialcs conlcnfumhuic ccflioni prxftitiirc ; Adhuc
non video.inquonamfundari pofTit adio Crimina-
lis>ncdum condcmnatiofub poena CorporisalBidti-
va:t:t ob id itcrumcxoptaircm,quod,uc/«/)r<i,vidcrij
& trutinari poirent Motiva,quibus innixa fuerit mc-
niotaralentcntia aam pofthabiractiam gcncralipro-
politionc abinitio inlinuata, quod doncc, Scquouf-
quc non fucrinc folidaca Computa , quxhbcc f.ilfa
fuppofirio , &infcripcio parcicarum ob podibilcm
cmcndarionem , &corci.dl:ioncm nullo modo valcc
prasventivc de Criminalicacc incuiari: Nihilominus
non credo.quod in aliquodiftcracAdminiftracorcm
ad fui cxoneracionem celfiire credicum falfum,& in-
fublirtcns, & rclpcdive in libris aircruille , quod ea-
dem ccflio fucric pcr Dominum acccpcata, vclquod
z^in libiisfalsb luppolucrir > pecuniam exadamfol-
vilfe iplimet Domino, vcl Tctcio de cjuldcm Domi-
ni mandato , & camen in his poftremis cerminis,
quod nulla incrcc Ctiminalicas,egregie,& individua-
liicimdk rio/id.d.conf.iQCf fu(> n.^^.exverf.con/ide-
ro citM f ij/^.lib.i.uhi infin,vticn in eocafu obtinuif-
is,f''er7niglioi.d.conf.^66.ex n.i6.Verf. Adhuc adver-
tendum cu,m fe<]ej.& fub n.x^.verfdr idei),& fnb nn.
^c).verf.(juamobrem,Parinac.d.conf.\6r>.n.<) cr 6. &.
meliusibidem Scribqnces nu.io.&feqq.Sc vidccuref-
(cTextus litceralis in l .cjH d [it falfum inulcimisvcr-
hisffadl.Cornel.defa/fcamcoacoid. pcr Farinac.
de fal/it.dr fimul.t^.ij0.nu.:^i:^.O' ^i^.Sc gciiemliict in
y eifdem terminis , quodfallihcans Hbrum racionum
fuarum non puniacur dc falfo, conluUiit Alex. conf.
I45.f.v nu.z.crper tot.lib.6.Natt. co»f^$S.ex n.j^.uf-
quead %.8c ^o^fafPaul deCaJir.dr Socc dixit^c-
ta dec.\jf6.nu.j.Qr S par..^.iom.zrec,
Ec tacio,quando dcficercnt DoElrinA , evidens eft,
& nacuralis nam cunc cancummodb fallicas, prxfcr-
timcriminalircr>cft punibilis,quando(alccm habicu,
& poccntiaapracft lxdcreTcrcium:Sed cuminprx-
fenci nullam profcctb haberct poflibilicaccm no-
26 cendi hujulmodi flrlla infcripcio , & fuppofuio , ex
quo, quando ad oblacam, & expeciram rcdditionem
rationisdcvcnicbatur,facilc crarMonafterio, cjufq;
Deputatisrclpondcte, talccrcditum, quodceflifti,
noncftbonum.aut verum,&quando forer opcimum
& vcriflimum.iliud nolumus, fed hic, & nunc pccu-
niam iu concanci , fruftraque aireruifti, quod Mona-
fteriumilludacccptaveric, proba enim hocnam li-
bcr ruusfavorcSctibcntis non piobat. Et quis non
vj videt ,quod ceiratin femine,& in potcntia adVivicas
noccndi, & confcquenccr falfitas, qua: finc ea nullo
modo punibiliseft , exbenc pondcracis ^ctP.rif
conj i6^.n.6i.lib.jf.Veg.conf.ji,yn.<,.(y conf.^6.per lot.
Hond. d. conf.ioc).n. jf6. lib. i.Uabr, conf\6c).Ti. 11. lib.i.
Gabr.conf.\6') n.ii.lib.i.Farin. conf.j.fub n.ic verf.
auialicei,& d.conf.\6o.n.io.Giovagn.conf..^4,,n.\y&
ij.ltb.i.G odofred.de Rea'ib.(jU.\^.nH.6i. Bore/l.<o f
66.nu.ii..& iTf.Cyriac.conir. 6^-j. num.Si.Pegafrefoi.
for.cap.icf.num.i^t.Cr i^^.Gen.de fcript.privd.ltb.i.
qu.^.ex mm.i.ujque ad iS.fol.j,i. gr 5». Cofi.in tra^.
autfciebat, &c.cent.i.dift.Zyvu.>). Conciol.rcfol.Cri.
inin.verb faljum rejol.^.per tot. lare Vermigliyil. cotf
i^j .num \o.& jcr'o.& A.covf i^66.\.i:i/.\'& & f:h nu.
18 jfC).verf.^uoT/.cbrem,& t:;;ti .^^. ubi rtguhm gc.iera-
lcm coniiictM'c , quod liccc quardam inhontltc fianti
camcn ulcioncm non h ibcnc , rcquc omnc iUicicum
ijpunicur ;fcdiddumcaxac , quod lex ftatuic circ dcli-
tf um; Imb quod fi paicita: non (unc inccgia:, vcl ju-
ftificacccaur alio quoribtcdcfcdtu iabortncquoJ iq
Civilibus cciam pvoccdi ncqucac cxccutive , lcd Ju-
dicio ordinario agcndum fic, Card. Dc I.uca ^e Tii-
30 tor.difc.6.nu.i^. Undc & h^ics non dcfcribcns fidc-
litcr, & vcre bona harrcdicaiia in Jnucntaiio, quam-
Vis cenferi valcacdololus,non per hoc poicftcrimi-
naliccr ^\.nMn,C ard D.Luca de fnrijiX. dijc. -jc).nu. 7.
Rot dec.ioZ.n.6.pofi MerHn.de pij^nor.
Diximus.LjUod ifta (pecic^ f.ilfiraris nullo modo
punibilis cft , & hoc in nofti is rcimiris concludunc
Auihorttates mox rclatx;Quamvis cnim Fi.rinac.de
falfir.^i.cju.i^of b ,•.•.•/,•/.■.561 quan plurcs adducat cxi-
51 ftimantcs.cxcraoidinariam pocnam incr.irc:Actamcn,
ultra quod cxdcmDoiTri»* icftiinguncur ad pccunia-
nam>cxclulivcad illam relcg.arionii, \'.:j::bn.ai,.^(ij^.
rcfcrc inoppol:tum non (olum majoris forrc pon-
detis Authoes ,led cciam rcs judicaras> &lianc(cn-
tcntiam vcluti poftciiori loco rcccnlit.im, cx vulga-
tis Jutibus,ccncrc vidccui;qnod procul dubio h^c
pofterior (cnrcncia invalucric, (cnciunr SKrd.Bec.F<t.m
ltc.Vcr7fnii'i::' aliiquc dc morc congcfti pcr Cov.ciol.
alleg.Civil.ic) r.:i ■^<^.& refol.Crimn. vcrb.f.ilfnm. d.
refol.j^.num.jif &piius -^yo/.^ www.^.ubi in addit. ad-
jur.gir Cyriac.d.contr.6yj.riii.6-i.& 6%.i.Y^\^\o% cu-
niulac>& cum F.imin. .dtfcjtic concludit> quod fupcr
tali fatfitatc nec ctiam poteft formari inquifitio , &
coll.uidando Plin.ded.uhtfn^ra. a(fi.rtctiam 'jof. Lu-
doz-.dec.Luen.dlcenieai, hodie non fcrvari opinio-
ncm tcncntium.faltcm cxtraoidinariam poenam im-
ponipolfc^quibus addi polIunr/^^^.a'/f/. corf j^o.per
tot.Siacc.de Iudic.lib.t.cap.%.cx nuUi.^i^ cumpiur.
fe:j<j.i)hi multiplicircrcxcmplificat^C/^ajc^.ij^^fyirwyr
Reor.difcii.ex nii.z^.ufcfue adfn.icrn.i.
Verum fumusquoque extraterminos hujusqus-
ftionis , quianuUain rci vcritate fallicas interccdir,
qux punibilcm ullomodo eHiccrc potucrit Simco-
ncm:Quoniam fi falfitas confidcratur rcfpciftu reali-
jz tatis crcdiri ccfla,cumquc illudcxtitcrit canoni . atum
pcr fentcntias in judicaium tranlacftas, nc(cicur,undc
cliciacur uUa falficas,dum eciamfiin radicc nuUacon-
tra Equiccm de Hicronymisdebicorcm ccflTum ad.io,
.. fivccrcdituni compctiillet , ipfa camen rcs judicaca
confticuiirecSimconem verum>&lcgicimumCredi-
rorcm > cuin f.iciac de albo nigrum,&pro inconcto-
vcrtibili vcriracc habcacur, ad Text.in /e^.rcsjndica-
ta icS.jfde rcgu/.Iur. cum cxccris per A^r/. coram^
Pricl. decifo. 414. nimerofe.xio & jepiimo, & decif
6c)if.nwnero cjHarto,coram C<?r<i;>/.Ccrr.&alibi mil-
lies.
Qiiotics vcrb falfitas dcpromarur,cx quo Simeon
prxfuppoluicctflionem hanc cxciciflc acccpcacam cx
patcc Monaftcriiob illa vcrba particar,^v//j ercdi, o
beni del Set:atcr Ci.iVaheri per /a ct:ff:cr.c fatcci dtt
deito Biond: ,8c mnc^M facilicaccprofligatur obje-
cfum:ru quianon crcdo, quod ctia(i Siircoii propria
manu cxata(lLchancpaitita>potuilIctdivcifimodeilla
inicrlbercnam cum ipic piitisbonific.iflcc hxicdibus.
mcmoraci Scnaroiis hujudnodi dLbictim ramquani
ceirum,profc6tb (\ adfui ccdcntis commodf! lucctiji-
vc dcbebat hanc regiftrarc parcltam, dcbcbat quoque
fub
De Commerc.& Mercat.Difcurfus XXXV 1 . 14^
fub Computo,[in quofemper dciifcertlcate fcriptu-
tx facicbac alloqui Monialcs,& Monafterium ] cx-
j4 primere illa verba,?'e»-/rf ccffionefattaci , abfque co,
qModilla vere, &cftc(fliveimportcncullam aircrcio-
nem, quod Monialcs iltam cellioncm accepraircnc,
uc induriocibus circa conlimilem Itylum obfervat
Vermtgliol d conf.^6t<.Jftb nitm.^^o.^^oerf. & eo miniH:
Tum etiam , quia prxmiira verba noninfcripfic Si-
ly mcon.fed unuscxejus Juvenibus, feu Adjutoribus,
ac Scribis ;Undc dc corum faoto nequic tamquam
falfariuscenferi , uc in individuo bcnecomprobat
Honded.ii,conf.iO') -/inm.x^.zO.c t']-& numer.^i. ^
^z.junElo num. ii. ubi ctiam adducit,quod cum par-
tita fueric perScribam a libris cxcrad.i , quidquid
prxcer , vel ulcra contenta in eildem libri adjedtum
fuiccrrori ejufdcm Juvcnis,(eu Scribx crlbuendum
eft; Quod opcimc cafuinollto adapcatur , dum ori-
ginalis parcica maaens in Giorn.ili prxfcfctc cancum-
mod6,quod crcdicum fucricccHumjled necperfom-
nium quod fusrit acccptatumi
Etcx his,agnicanullitate Capturac , fupcrfluum
36 eft dcfccnderc ad alteram infptdionem,utrum poflic
Simeonfn Carceribus arrcftari , doncc cautioncm
pnfticerir de folvcndo judicatum in Judicio reddi-
lionis rationisjjuxta tradita per CabalL. refoLitt.Cri'
mtn.caf.\j^G. Quoniam hujutmodi praxis nihil com-
mune habeccum noftra hypothcfi ; nam,quidquid
fit interminisfurti» ac conlimilium dtlittorum , in
quibus, [ Lic apud cumdcm Ciilj..U. apparet ] (ecuta
legitima condemnatiouc certum ell in gcnere, vel m
fpccie cceditum , & inccrcirc Parics : id utique non
^y procedic in terminis Adminiftratoris, quia donccie-
cutafuerit liquidacio, ( qux adhuc iecuta non cft,
jiftcca verba cjufdem (cni':nx\x,Jecondo laLtquidaz.io-
ne dafdrfi ) non potcft ad hanc cautioncm urgeii,
fecum pundtualilfime animadveita per Mtinno\.de
ratioc.c.^.n.u).8c per confequens nec etiam fub hoc
prxtextu arreftari , ucprofequuncur SojJ c^Farinac.
apud Scann.trol.de fiJit.Crccr Lib.'^. c.q n.c^.fol.-^jj^.
Ecquidcmcum cxcaula reddendarum rationum
38 non potuilFct ab initio Simcon carcerari , ex Rata
d.decif. i.\6.part..\.tom.i.reccnt.& decif.io). coram
39 C^rd.Otthobon. Ica nec poteft hodie arrcftari,ad no-
tiflimam regulam in leg.Ji Retts, ff.de Procitr.TioJ]'. in
fratl.crimtn.tit.de capiur.nitm.^, & <)i, Farinac. cju.
2.7 .niim.i^z Scannarol.ttbi ftp/A nitm.i. Caftald. con-
ftilt.S',.num.io. ibiqiie Rota nitmer.2^.iy4ltimar.de.^
nttllii.rubr.ii.cjnxft.iQ.mtm.^^.Pegiter.decifi^^.per
tot.Rot.dccrf.iU.niim.^.parte i.diverj, (^r decif.^iyS.
nHm.\^.0' \6.parte i^recent. quidquid , ucpra:mifi-
'40 musjforct in cafu furci,de quo Cahall. loco cit. cum
tnncdcfacultarc,potcftatc,fcu juftitia Careeracionis
quxftio non eirct.
Addito , quod etiam quxlibec fidejufllo , qux
prxftari conringcret, foret fruftratoria , data etenim
exhucufque prxmilfis injuftitia non folum fcnten-
41 tix.led ipfius Carcerationis,quaelibet fidcjuflHo in fc-
quelam cjufdem Carccrationis interpofita proculdit-
biocorrucret.tcfte inpundo Parmac.inpra.x.cjUAjl.
^Q.ex num.6{.njcjne ad 69.& qH'^fi-iy'non.t-\.& 2.'.
Aiart.vot Pifan.iio.per toi Rfit.coram Dnran.decif
i1J.nf<m.j.& roram Celf.decir.:6i. nmn. 14. & decif
^'ii^.nim.iaparte l^.& de 'f.^i.num-i.part.iy.recent.
41 Quod idcb fecus eft in cafu , & praxi^da qua pencs
Cab Jl.uci fHprj,n\.nj. ■4u/hoy ifii loquitufin fpccie
juft,^ Carcerationis, & condcmnationis; Ec cft re-
gularc, quod antcquam quiJquani pra:tenfus Crc-
ditpt i;iii9y»ce polTu erga ticbicorcm nuUicer , &in-
43 juftecarccrnrum ,rcqu!ricur , quod poft Crimina-
lcm excaiccrationcn» idcm dcbicor exiltat plenarie
pohtus infua libcrtatc i qucmadmodiim poft alios
ccmprobac Scay.nay vL.de l/ift. iarcer.d.iiii.?. c<ji:e
io.ex nifM.zi fol.^-jZ.Fontanell.de paci.nupt.ciauf-i^.
i^.iS.par.^.>iu.:}^.ConcioL.refol.Crir'iir?, iierb. C aptti-
ra refoL. 8 nu. i .
Ac denique pro coronidc juvac rcflcdcie , quoi
non (olum ob nuUicatcm, 8^' injuftinam Carccratio-
44tiispotius vidcrctur Mbriaftctium condsmnanduni
ad damnorum omniuin,& expcnfarum rcfcdioncmj
quam quod cxpetere valeac aliam tid-juirioncm , cx
tartnac.inprux.d.qnaJL.iy. num. \\6.-yriiiC. contr,
^6j^.num.ii.PegaJ.reJoLut.for,cap. 16. numer .%J .cnm.
duobusfcijcj.^Borgvgnin.decifi.jiuin.-^l.parte lubice-
ftatur ica judicatum Fivizani, & poftcaFlorentis iii
gradu appellatiouis, ScannaroL. d.lib.':,. §, to. cap.i.
foL.^z.per tot & pra?cipuc ex nim.t. ufone ad 4 ubi
meminit de Statutohujus Civicatis Florencinasnun-
cupac. tL. Co7yzw«?Zf difponente fub rubr. de prdtcept,
piar.:yi:ig. quod nuUitcr captiis confequi valeat al>
iilo, qui eum caperc Rcit, iblidos xo proquolibcc
die, quo duravit CarccratiCJ , qUodque pro hujuf-
modifumma poflac e converfo ipfcincc' Credicor,
fcu carccrari faciens Carccribus mancipari , prouc
de fimili Statnto Saxonis videre cll apud Cohr.dz^
frocejJ.except.par.i.cap.^.!iUr/,.i^6. & decif. German.
i6\.per tot.Carpz.0v.refponJ.9yex nuM. 11. ttf^iie aiL
fin.lib.6.
Sed etiam ad omRepcius fubintrat dilemma»
quod auc Simeon cenlctiir idoncus ad folvcnduni
judicatum , prouc diccndum vcnic, ir,fpe6to crcdico>
quod habec adverfus prxfacam hxtedicatcm Seiia-
torisde Hieronymis , & vcrifimilitiidine juftitj.-c re-
conventionis circa : alavia, una cum pollcflione cu-
jufdam Stabili ; eoquc catu incongruum cft oblo-
quide lilla Carceratione .• Aucverb dcftitutus cft:
idoneisficultatibusi&agnitai.Tipotentta leftitucn-
45 dus cft libert.iti, nam cum Carccr gravior pcina i\t»
quam exilium , impium forcc majori poena nunire
Carceracumpro dcbito, qiiain pro delidto , tic c?e
communi praxi , £■: xquicace teftacur Sc^nnarol. d.
Lib.yc.ii.nitm.to.VerfpofcjHam au:e?/i, ^ nirn z\,fol.
46 582. Vel (altcm cum iimplici juratoria cautione re-
laxanduseft , utnon ncgac ipfe C^fe.i//. & moncc
CLar. tn iKfin.t]U:{Ji..\6. n:imer.\/\.^ fetj^. Gua^z.z.in.
defenf.Reor.i6.capite i.mmero i^.ScannaroL.d. Libro
S.^.i.capite ^.nuw.il.& feci'j.& per tot .fol.^t^, Petr.
Fraticifc.de Rubeis aptid eiimd. ScannaroL. in e-^/7-
fend.^.i.cap.i^.foL.^i, Altima.r, c\e nnLLit.d. rubr.\z.
cjti£fl.\o ntimero j^.&fscj.FontaneLL.decif. 2^6.>iU7/ie-
ro z.cum trihus fcjcj. Maxime ponderando decrcpi-
tam a:cacem Simconis, quictiamfi formalitcr dcliw
quirtct, cum ex eadem mileratione ataiis , tum ex:
^ydiuturna Carccracione forccliberandus, £.v ^noja-
tis, jiixca celebrem deeif.Frunch.^\'J. ex numero pri-
tno, ttfcjue ad ■j.cum CaroL. ^nton. De LuCa , aliif
cjtie Adden. & iii fimilibus pra:norarunt Honded^
co/iJiL. 96. namero irigeju/to nono, Libro prime Gtiirb.
confL.^j. numero ?6. tnfin.ver/. hinc vidimtu , Ca-
balL rejblut. crimin. c.tf. i.\6.nufnero primt , ff fetjij.
. (juaZAjn.defenf.z.c/tptte terno , numero deaniooclzi-
Vo,Joann,BapttJl.Antoi>elL.confil.%,fub numero 47.
ex verj.ac denicjite ufejue adfin. qui confufuic ad fa-
vorem altcriusSimeonis, Conjlnni. Cafiir.m.ffecid.
ijUitJL.peregr.Lib. i.ijit^fi.\o,num.l^.& ^.^.Cardin.De^
Lnca de furijd. dijc. 1 c^.ftb nttiner. 1 .verJ'.fqiiidenL.i
&pafliinnpud alios.
iLOREN-
144
Anfaldi De Anfaldis
FLORENTINA NVLLITATIS
SYNDICATVS.
TRO GVIDO MARIA STROZZA.
crM PVCCIIS, ET CICCIAPORCIIS.
ARGVMENTVM.
De intelledu Statuti Curix Mercantiar Flo-
tentix, & aliorum in matetia Syndicatus, quan-
do poflinijvel non ab uno Socio pradicari con-
traalteiura; Et quando diflbluta Societate pof-
fic rcpeti Capitale , vel debeant prius difpungi
rationes, late exarainatur,&: affetuntur tres opi-
niones cum diftindionc cafuum , &: aliqua de
nuUitatc Capcurx.
SVMMARIVM'
j FaUiferus.
a De Sytidicdtu Mercatofum,& StatmU i» boc profO'
jUo qui agarU^reTMjfive.
5 Captwra,Jiu Carceraiu ubi efl nulla , reficienda funt
Carcerate damrja,^ expenfa.
^rAplia , qiiocLaxnpezuCarcerato aBi$ injuriarum,
J Statutmn Curie i^JMercamie. Flarenwu ia materia
SyndHatus eJl nxcrbuaris.
<J Socius eiiam ^arxitidaris cvMVeniri nen poteft uhra
iqnam facerepotejl,Qfrde ratxtr.e^
j Socitis conventus a Creditoretenetur infoUdm» ,fed
coaventus a Socio teneturjolnja pro r^ata.
% Secius decotia Societatr, epfdem Societatis rejpeBa
cHcitur mortuus cfOiiitcr.^Qrideoficnpottll contra
Secinm dare Syyidi^a mn.
^ Secfetai tuiu didtftr decslUi,qiumd9 as aliemtm fti-
perai Capiiak .
10 Socii unius re^>eQ» mnponfi rtJ tjjefalva, & alie-
rttti JTatla.
1 1 SpMcatzs aa daripofitpr^ detiio pArticulari extra
caufam Socialeta.
li Socius .<'.n-,& ^uarA» pojpj csTiferi etiamteritus re^e-
3u ejufdem Sijdetatis.
I5 AdinhiifirMor regulariter nwn potefl sn propriis h«-
nis coKVemiri., ftdfohm fnper efiecUbtis admuii-
firaiiu
14 C^tttra,feM CarcercTio ahi efi miUa,dehstre^oca-
ri^tm obfiatite jiifiiiia eiufdem Carceratiomt.
l<i Admiaifirater ante rtdditaia ratiouem dici tte^uit
dcbitiTrtauxCrCiiitor.
j5 Sem:miaefiIlriUiffiris * ^iwa cornprehenditm»
Tiattd::atum in ea.
17 Sententia lata cotttra ali^iam mn potefi \ill* pro-
deJJ^j^
tS /i£Uo.,& pajjiv d.ari ne^uit in eodem fnhjeBv.
I9 CKtnfeJfio Socii., s/ei AdminifirMoris vanpottft ante^
dipancLis rMionese.xecHtiomdeiiianda.ri profuvj-
yna^vxl Cafit.-di c^nfeffato, Gi" de raiione.
io Societaxe dijjoltaa ,^« 3 cr qna-fd» repeti pojfit Ca-
pitaie,veIfro co rcisxa.ri tnatidatutn execuiiviirn,
Cr ntcm.xi.& 11. uj» rtfer/tsanr trts .opiniancs,
sx Stmim ^TLMi AJimiti^£tfr qumijexkilmitcioApu-
ta,dr bilancia,non peteftconVeniri e.vecutive-
Amplia, etiamfi bilancia forent tninus tntecra , q-
realia,ibidcm.
24 zJH or£ purgatio intrat de xquitate yCjuando ret eft
integra.
ij A^ionem , & inftantiam intentans incomparibtlera
cumpriMa,dicitur ab illa recejjifie.
46 Mora cjuando cenfeatur remiffa.
ly fudex Delegatiis nonpoteft ravocarefuasfententias,
vel T)ecreta definiiiva.
Ampiia, etiamfub pretextu erroris,Vel mdlitatit,ibi'
dem.
28 Socius.vcl Adminiftrator ttfcjtie ad intearam comptt-
torurn fo/id.iiionem potejt itnpune ernendare li^
bros, QT computa,
DISCURSUS XXXVIJ.
Oftquam h Syndicatu, qucm ad normara Sca-
tuti Cuiia: Mcicantix Hoicniin,E fub iii>ro 2.
1 r«ir.2.§. E tornando, , Stnator Afcaniui de Sami-
niatis tamquam tettius Creditor inflixcratadvcrsus
Guidum Maiiam Strozzium ^ccium. ik inftitorcra
in Portu Liburni Rationis Dancarix cantatiris (ub
nominc dc Samiiiiatis ,& Sciozziis» extiterat idcra
Guidus Maria liberatus; infarrexcrunt Puccii , 8c
Cicciaporcii ejufdem Societ.uis , five Kationis
Bancaria: participcs , & petierunc» obtinueruntque»
novum dccerni Syndicatum in pcrfonnm ipJius
Guidi Marix: Cumquc vigore cjufdein Statuti,icu
X SyndicatuSjdequo pcragunt5/r<?<rf.^f Mercat.nt.
de decoEl.parte ^-per toi.SabeI/.va".reJbLcap.^^.fi/i-
fner.\-j.Caball.refol.crtmin.c<zf.io^. per /w.late./fi>/<«
fiorentina apudZJrceol.de tranfai].ijiuftro.^4..anti^
rum.to exverfcjuarfivis enini cui)ijcq<f ^xx cxct-
ris intict Catcera'io illius , qui Syndlcatuirurponi-
tur, fuit idcircb Guidus Maria cx abriipro ad Ca:cc-
res tradutlus,pofl:caque cum dc vaiidicatcd' jiiixiri*
ejufdcm Syndicatus.&rcfpcdlivc Carccrationis ha-
bita fucrit difcepcatio ; Fgo,ctiam in fenlu Vciiiatis,
credidi non poruilfe dcvcnici pr^fcrtim ad iiiQan.-
tiam Participis, vcl Sociiadvcriiis altciuni Pauici-
pcm,vcl Socium fiib hac injuriofa forma pioccdcn-
di,ad Carcerationcm : Qiiamobrcmcx ilio,ail:ilijue
fundamcnti$,de quibus in progrclfu Uijcurjus , idt-
pondi, ut fcquicur,
Vi s A fciicadorum in hac Caufa, ndeo paitnis
rcfultat millitas , & injufticia Carccratio.nis,& Synt-
dicatus cxeiciri in pevfonam Guidi MariardfSmrsvz-
ziis,tit proculdiibio ab Juftitia,& arquiraic Jii«fi-
cum fpcrarc oportcat non (olum celcrcm rdfiar.uitK>-
iiem priftincE libertati cjufdcm Guidi Marir , icd
j ctiam damnorum omtiium , cxpcnfarumquimffe-
Aioncm,qu2e,po(ita ni;l!itate Capcura:, .veddiciDmMi-
cvitabilis, tcftc Bart.in leg.fi oleum io.fi.de dol.iajd.
^ in ieg.fin.i.nhllo, ff.de liber. hom.txhib. nenfii t&z,
num.S.in fin.iib.^.Roian.conf.SfO. nurn.tiJib.if. S-!^cL
confj^M.num.il.BoJJ.in pratt.crtTriin.tit ul.de C/!;rt:sr.
mm..\.%ann.Baptij}.Antonell.conf.j^c).nH)ncrj^..OSiim
aliis in antcdcnti 'Dtfcept.nitrncr.AJ^.q\3,odqa£ 'C^mua
4 compaar adio injuriarum , per Text. ta /cq iiv:tro,
i.cjU! pro reiJf.^MfMisd cog. cum ci>ncOTdj'fi.lta»
comprobat Alex.conf.]j.num.'j.lib.i.Kol.H;i:(.r'. nj'.
j^o.TUtmer.n.lib.^. Fenz.on.ad Stdt.f^rb.c^piu:.0%fa-
mer.\o.& II.
Etquidempro dcclaratione iftius niiUitntJ-f ict-
g-ccln abikaiio nKxcivum ir;cfragobile,qucid SyUi.'-
caois JUilio modo pra^icaxi porcJli \Dclm (niga
i^adiiiiiij.
De Commerc. & Mercat Difcurfus XXXVII. 145^
Socium , five ab Accomandante erga Accoman
5 datarium , ciim Statutum Curia: Mercantisc ccEte-
roquin exorbitans , ac continens odiofam feveri-
tatem, ut fatetur Caball.refoLcrmin. d.vaf.io''^.
per.iot. & figiiant^rfx tmm. 24. cumfe^if. loquatUr
dumtaxat, ac procedat refpedu Crcditorum So-
cietatis non autem congruere valeat Socijs , Sc
Accomandantibus ; quinimo tantum abeft , quod
Socius , & Accomandans valeat intentare Syndi-
cacum, & Carcerationem , ut potiiis Societas
6 ipfaredolensfpeeiem fraternitacis impediat,ne
Socius etiam particularis convenire valeat Cori-
focium ultra quam facere po(Tit , ctim abfolutum
in Jure (it , competere Socio etiam particulari
beneficium, quod in Jure nuncupatur dedniio «o
egeat , ad Texi. exprejf.in l.verim , jf-pro Soc.Hon-
ded.conf.i^.mm.zi. lih. i. Brm. de cejf. honor.i^Hitfl.
24. nim.i.dr 4. P-irif. conf. 99 nH.6^.cinnfe(j^. lib.
J. Callagn.dt benef. deduH.ne e^eat qttitfl. 13. mm. i.
&ft:(iq.& nnm.^.z. cum alijs, quos refert , & fequi-
tur Scannar.de Fifit. Carcer. lib.i. §. I-Cap. 5. nu. 6.
trfetj^. foL 478. plene .'Aodem. SabeU. infnmm.
diverf iraElat. litt. S. §. 20. num.iS. infin. verf. ^
non potefl, Rot. decif.lj'). nnm. lo.par.i^.rec.Si non
negat Card. De Lucafub tit.de Credit.in Snpplem.
par 2.difc.i6i.exn. i. cumfeq^. & fignanternwffj.^i
verf. atijne inter.
Atque hinc profequendo difparitatem, qua; ca-
dit inter Socios , inter fe , & Creditores Socia-
les , refpeita Sociorum receptum videmus, quod
. Socius convencus a Confocio nontenetur, nifi
pro rata , quando vero convenitur a Tertio
Credicore,erga ipfum tenetur infolidum, ad trad.
per Mant. detacit.ltb.6.tit. 22. ««.7. prope fin.verf
6 ifuamvis , Thefaur. lun, in addit. ad Patrem de-
cif i^^S. fubprincip. Verf. ^uia illa verba , Grat.
difcept. 279. mm. i. & 9' i^i(jue Carol. Antonius
De Luca fub num. 17. verf, Aut fumns in aliis So-
cietatibuf , ^JManf confult. 195. ntim. 19. Contr.
difcept.for ^^.num. 6. Rota fanuen. decifijS.n.^.
Rocc. prfl primum Vol. ref^onf tit. de Societ. Mer-
cator. notab. 75. num. 157. Card. De Luca de Tutor.
difc 5. num. 4. Rota decif. z^6, num.io. c^ u.par.6.
reccnt.
Fortiiis ver6,& ufque ad evidentiam , quia
8 non folum rationi,& difcurfui etiam naturali re-
pugnat , quod unus Socius, qui decoSa Societate
fingitur illius refpe(5tu mortuusciviliter, ex de-
dutxisfuprii in Difc^. ntm. 7. dr infi-a in Difc.feq.
num.-^i. cr 32. infiftere valeat tanquam vivus con-
tra fe ipfum , feu alterum Confocium ejufdem
mortis civilis participem , veriim etiam fecuta
decoiftione dcficit in Socio fubftantia cujuflibet
crediti,(ine quo dari nequit Syndicatus ; quia ciim
decodio prajbcnscaufam Syndicatui in fubftan-
9 tia pra:fupponat , quod perpenfis facukatibus
Societatis xs alienum fuperet Capicalc , adeo ut
Societas folvere non poHfit integraliter fna debi-
ta , ad Tex.in Lfolvendo ,jf. de verb. fignif laf. in
§. FuUoni infin. Inflit. de obltg. ijuit ex deliB. Me-
noch. de arbitr. lib.z. caf. 87. num, i;. verf animad-
Vertat ergo, Scacc. de Commer. §. a. glof.<,.fub.n.ij^.
Verffed in hacfaHi, Rocc.poflfecundum vol.refponf,
" tit.de deco£l.Merc at.n. 16 cjr t^.Inneceftariam emi-
cac confequentiam , quod nullum amplius extat
Capitale Sociorum , fed creditum cujuflibet ex
Sociis legitime abforbetur a Tcrtiis Creditori-
10 bust cum dari nequeat unius Socii res falva , &
alterius fra(aa,argumentor.r*/.w LLuciti<,ff.com~
mod. & tn l.fi nonfuertHtyfpn SoC. & tn ^.i. -verf
Grqutdemflmhtl , Inflit.de Societ. Cancer. par ?.
Var.cap.-J.n.^i. ^ '
Veritatcm hanc denegare non audent Puccii ,
& Cicciaporcii , imo prohrencur ingenue , quod
erga Gindum Manam tanquam Socium pradicari
non poteft Syndicatus, inaxime , quia jam op-
portune neglexerunt in aiteroSyndicatu compa-
rere ; Veriim tantummodo facagunt fubm.tte-
re Syndicatui GuidumMariam attenta illius pro-
iJfiecate : Sed captivarinonpoceft intelleauSin
obfequium iftius diftinftionis,quoniam fi fub hoc
termino proprietatis exprimere incendunc ra-
tam, & pfoportionem de proprio intromiflam i
Guido Maria in communi Negocio , & hsec cos-
quaiiter fubjacet fbrtuns cum Capitalibus alio-
rum Sociorum , quemadmodum hucufque prxno-
II tavimus; Autfubhoc vocabulo intelligunt debi-
tum per ipfum inproprio cdntraaum,tuncque ul-
tra quodinauditum profedo eft, quod pro debi-
to particulari exerceri poITitSyndicatus concer-
hens decodionem univcrfx Socictatis. non defe-
(ftionem in folvendo aliquod debitum particula-
re, alias ntoque dari polfet Syndicatus pro quo-
cumque debito particulari : Nihilominus fmitra
contendicijr , quod Guidus Maria uUum debitun>
inproprio contraierit, quin potiiis Socii illius
adminiftrationi commifere hujufmodi Capicale
contemplatione Societatis , ut ex Capitulis ejuf-
dem Societatis , & infpedione librorum palim
la apparebit , abfque eo , quod intret quiftio , de
qua pet Salgad.tn/abyr. par.t.cap.9.n.6o.d- 61. Rot.
Genuen. dectf.^i. num.iu (^r decifj^. num.^. Rocc. d.
ttt. de decoEl. Mercat. numero 264. ^r 2(55. & tit. dc
Societ. Mercat. »«/«.42. & 43. Rot. decij.-ii'^. nu.j.
&%.par.a^. torn. 2. plene CW. De Luc^de Cre.
dtt. dtfc. 6i. num. 2. & per tot. an fcilicet unus ex
Sociis pofRt cenferi quoque Tertius , cum illa lo-
cum fibi vindicet in pecuniis fucce(Tive creditis»
&uItraCapitaIe.
Neque dicatur j quod ratione forfan admini-
firationis gefts reputari valeat Guidus Maria
debitor inproprietate crga Accomandantes;UI-
tra enim, quod pariformiter repugnat , quoder-
ga particularem Adminiftratorcm cxerceatur
Syndicacus expofcens decoftionem Societatis,
& Taberna ; adhuc tamen tantiim abeft.quod ad
normam mcmorati Statuti fubjici potuerint uni-
verfabonaSyndicatui, ut de Jcire potiiis dene-
I3 getur , quod Adminil^rator urgcripodit ratio-
ne adminiltracionis in bonis propriis,fed exe-
cutio dirigenda veniac in bona adminiftrata,
ficuti pluribus coacervatis excmplis firmat Sai-
gad. in labyr. Credit. par. 3. cap.']. num. 7. dr ff^ji}'
\Rocc. de mandat. not. ^6. num. 233. po^ 1. voL ejus
tejpcnf
Conftito itaque , quod perperam , nimifque
injuriose deventum fuerit ad hujufmodi Syndi-
catum , fupcrfluuin quodammodo vidccur def-
ccndcre ad jufticiam , &: exaincn debiti ejufdem
l^Guidi Maria» , dumetiam quando in meritis fub-
fiftcret alfumptum , & prxtenfio Partis , Captora
ex hoc capire fubfecuta cum pridifta refcftione
expenfarum foret retradanda , exParifconf. loi.
mumero 7. Itbro 3. Gabr. de reflit. fpoLat. concluf. \.
numero 21. ijMarant de Ord. ludic. partefexta,
membr. 7. numero 2. VermigL conf.6^, num. i. in fm. '
N Scannarol.
]^6
Scannarol.de yifit.Carcer.d.Hb.l.rJrio.cap. 2. ?m. in
fin.fol.^\^.Roia decif. 151. nurn.^.par. z.diverf
Coccerum necjuc fubliftic , quod douec difpuii-
giiirur radones, eledis Calculatoribus, ac Pe-
ritis computa Socictatis trutincntur , iii obulo
judicari poffit Guidus Maria dcbitor Societatis,
jj aut Sociorum , ex rcgula in hac materia incon-
culla, quoduullus Adminiflrator ante reddirain
racioncmdici poffic dcbitor,aut crcditor, ex pri-
notatis pcr Excob.ir. de r.nioc cap.ii.e.v/i. n.u/^ite
ad iz.cum aliis p\cni fnpro, inDifc. ^\.n.6.
Quamobrcm dividendo , ut par eft , perrwas
Pucii, &Cicciaporcii, quatenus pcrciner ad Puc-
cium , ncfcitur , quomodo valucrit ilfc nedum ad
petitionem Syndicacus , & Carcerationeni , fed
admeram rclaxitionem mandati devenirc , quia
quando etiam Scntencia , live Decretum a Com-
promiflariis , feu Delcgacis repot tacum per Cic-
ciaporcios , validum, 5c juflum ccnf.Midum eflec,
prouc contrarium , ut infa , manifelliiTime de-
monftrabimus; actamen impofllbile vidcrur quod
j6Sentencia , qux eft ftcittidimi Juris, ampledti va-
Jcat Puccium in ipfanequc per unibram nomina-
tum ut conclamac Carp^nV.refpoifioj^.num. 4. lik
^.Nogtierol. alleg. ia.«.^5. Siird.decf. 2U.««.iJ. dr
decif 161. ntim 6.Ginrb.deeif. 84. nuiii. 4. Gratian.
decif, March. 214, n. 11. (jr \z. Leoncill.decif. Fcr-
rar. 85.W.14 & confonat Rota cora/n ZJbald. decif
98. nu.yfjr dccif. 283. ««.7. cor.im Card.C:lf.0- de-
cifigo. nHW.?. par. \6.recent.
Certi[rimcautem,& citrdprincipium dubitan-
di , quia Puccius tamquamunus ex Socijsgeffic
in illo Judicio figuram Rei .idversu. Cicciapor-
cios Adores expetenccs ipforum Capicale ; Undc
17 diamecraliter refiftic , quod fcncencia concra
aliquem pronwnciaca haberi poPfic pro iaca adejus
favorem, argumento Text. in l.fex teftamento in^
fit. ibi , qitodncc A^or petere ptitajfet , nec ludex
' in /ndi.io ffnftt , ff. de exequ. rei jttdic. adverfanCe
18 pnferciinnociffimarcgula.dcqua B.tld. in l. f
Vxor. in 2. not. C. de bon. atitbor. 'jud. pojfid. Ofaf-
ch. decif.c)x,. num. z.J^ota decif.<)^.num. n.par. 10. re-
cent.i<^ dccif.\6^.nu.^6.par.\1. Qrdecif6i<).nn. 17.
f.xr. 18.
Cum itaqncPacciusprorsiisnofcatur defticu-
tus omni bencficio rei judicatce , parum futtraga-
tur, quodGuidus Maria confjflusfneric debicum
erga eumdem Puccium ; Qijia cum hujufmodi
confeffio fonec dumraxac refpeSu Capitalis,
l^cadem confcdio hibet , uc inquic Salgad. in ta-
hyr. d.par.^.cap. J.ex num .22. ctmfeqq. & (ignan-
tcr nttm.^i. imbibicamqualicatem , uc priiisdebe-
auc difpungt raciones , und^ accepti confcffio eft
adeo conncxa cum incroitu, &. exitu admini-
ftrationis , & Societacis, ucnumquam, pra?di-
dis rationibus nondifpunftis , agi poffic pro for-
te , & fummaconfclTaca , uc profcquuncur Gittrb.
dectj. 15. num,i\,verf.fitnt enim , Amat. Panorm. re-
fol, 59. nu, z^.Guttier. de Tutel.par. ?. cap. i. «». 52.
cceteris prxter hos/«/7r<i congeftis «^.D</?.3i.«. 8.
Quovero ad Cicciaporcios , plures , eacque
HmpidifTimx pnirenc cumulari exceptiones ; fed
' infequcndo ftylum hujus curia» , & genium ab-
horrens fuperfluitatcs , quando ex aliquibus fo-
lidioiibusfundamentisCaufaponicur in cutOjftri-
Qti , & refolutive punclum attingam , Praemifla
fiquidem theorica , quod in hac qusftionc,ucrum
Anfaldi De Anfaldis
20 diflbluca Sociecace repeci pofTit Capitale , & re-
fpedtive pro corelaxari mandarum executivum ,
trcs emicant noftrorum Majorum opiuioncs ,
una nempe , qua: id abfoiuce dcnegat fub premif-
fa , niiiiiumque viva ratione, quod donec , & quo-
ufquc conhclantur calcuIi,rationefque expungan-
tur, crcdicum Capitalis, quoJ pocuit ex frcqucn-
ti fato ncgociationis dimiuui , & in totum peri-
rc , remaneciiKcrCum , & illiquidum ,proinde-
qucincfiicax adparicndnm actioncmexccutivam,
(icuti ccctcris antiquioribus congeftis voluerunt
Bald. conj. 465. uum.j,. 'VerJ.cjnartaratio lih.i. Cra-
Vett. conf 231. num.16. infin. c- conf. 275. Jub num.
I?. verf Tertto principaliter , e^ numero 14. Tarla-
dor. rer. qnottd. tib, 2, cap.fn.par. 1. §. 12. Ttmtt. 4,
«■zj.&Jecjq. iVltrlin. de pignor. lib.^ tit.^.<jusjl.i()^,
nitm.i.Cinrb. d.decifi^.Ju!; nttm j. 'Verfi^Hiiinobrem ,
Rocc. fiib d, ttt. de Societ.Mercat. ntim. 67. 2{ot.co-
ram Buratt.decif 58. num.^. Verf.dr ulterius, (^ de^
cif ')^').nHrn.z.c^ decif 6-^- .nH7n. 12. & inrec. decif
534. num.T,. &feqq.peir. i^.Card. De Luca de Tutor.
difc.6.nu/n.i').
Ec altera, quod ubi Socius conventus pro red-
ditione rationis foret coutumax , & rationes
2i reddcrencgligeret, feudetredaret, relaxandum
vcniat mandatum ad faftum , non autcm ad quid
certum , atque ita cenfuerunt Purpurat. conf ^^).
numero^. Alex.conf.\<)Z.pcr. tot. Vol.q. Negufan.de
fignor. membr, i.p.ir.^. ntim.37. aquibus non dif-
(enzit Surd. deiif iS^.nH/n.z.Qfr nitm.\z.verf. nott
etiam movct ,ctim fecj J^ot. decif.izS. nuinero J. &"
^.par.n. Card. De Luca de Tutor. diHo difc.6. ««.
15. ubi quod compelli dcbet Socius in hoc cafu
■ per viam mulftx , quod &: firmavic Rota coram
<tArguc\i, decijZ^i. ex numero 5. ufsiue ad 19. in qua
dencgata fuic relaxacio mandaci execucivi pro
certa quancicace ,fed folummodb coaftusSocius
ad ipfum fadum , & rationem rcddendam , &
patet etiam prafticatum in illa celebri Anconi-
tana Manr.dt, decif. 19S. & decif.:i7,z.par. 10, in qui-
bus prjEceflerat mandatum ad faiftum , & quia
illius vigore Socius fefe promptum exhibuerac
edendi iibros, ac reddendirationes, poftmoduiT*
formaliter fuit difcepcacum , ucriim conftaret de
fufficienciredditiouerationis.
Tertia denique fuit opinio fentientium , quod
in hoc fecundo cafu contutnacije in redditionc
rationum valsat Socius forcem expoftulare , &
exigere , fub ea racione,quod Socius.feu quiiibec
alius Adminiftracor raciones reddere aufugiens >
22 uti prxfumptus ufurpator , compclli poHit cxecu-
tiveadreftiruendum id.quod ad iplius manus
pervenifTe confl:iteric , ex his , quar poft Cavalc.
Roland. Menoch. & Chartar. dcfinivic Curia Pa-
normitana apud Gttirb. d. decij. i^.fub numero 10.
verfnamft interpellatits , cttmfeq/j. pleniffime Rot^
d.deciJ.^^z,>:H.^. &fcq.par 10. Card, De Lucade^
Ttttor.dtfc.ij.fub n,'),& de Dot, in SHpplemen,par,2.
dijc,\i^,num.<r.
Applicando igitur ad rem , cuicumque opi-
nioni tanquam fibi magis proficua: inhxrcrc prx-
fumant Cicciaporcii , femper , ac indubitanter
convincitur ,quod non foliim intentare ex fupra
firmatis nequiverunt Syndicatum , fed nec etiam
ullamextorquererelaxationcm mandati, pro qua
deinccps dcveniri poflct ad Carcerarionem ;
Nam procedendo etiam cum pra?fuppofito,quod
Degretum , feu fcntentia a-dita per Dclcgatos
fub
PeCommerc.&Mercat. Dircurfus XXX VII. r^;
fiib dic f'- 0(.i:^bris 1675. iindcquaque cenferi
tncre.u.r .'lida, & jufta , quodque ilia etiam ho-
jdietoi-ct: Ol pcr fc excquibilis , nec elfcc circum-
•fcriptapcr lubfecjuentes attusinrennedios , non-
ne ibidcm injnnda condemnacio ad C;ipicale
pctiaiU'1) 83;;- proceCTt fub conditione, quatenus
Socii adninillratores in termino trium Menfium
non pr^fcntaircnr bilancium >>ocieratis , fcu Ra-
tioriis Kaiicaria: , refervaca (ibi per cofdem Dcle-
gatos tacultate prorogandi iuiiufmodi terminumt
ciimquc idem Dccrctum , fcu fcntcntia dcman-
■ daca non fucrit executiom , ex quo fortc inte-
rim , vidclicec fub die :?i. Martii Senator Afca-
• iiius de Samminiatis > & Capitaneus dc Cardis
m.ijorcm partcm Creditorum confl:ituentes hu-
jufmodi inllantisE fcfc oppofuerunt ; hoc quidciTl
certum eii , quod dum fub eadem die ^51, Martii
1571^. produda cxtitere bilancia , nullo modo
ajerat amplius excquibilis pra:fata fententia , fcd
locus crat difcutcre rcalitatem eorundem bilan-
ciorum, idque in Judicio nonamplius executivo,
fed ordinario , eciamfi prxtenderetur , bilan-
cium clle minus intcgrum , & reale , ut in indi-
viduo,poft addudam prsmiflarum opinionum ,
& cafuum diitinftioncm , ponit pro indubitato
' principio Card 'De Lttca de Tittor. d.difc. 6.nu.ig.
& , ut primifimus , cafum habcmus dccifum,
& praSicacum pcr '2^ei.tn d. Anconitana ManriA
dcc.i^S.eT' ;;52. /'dr.io. & gcneralicer , quod Incer
Sociosnondecurviacxecucivapro reddicione ra-
tionis , Rota decif. ^^^. numero prtmo qt per tot.
par- 18.
Abfque co , quod refragari valeat , quod for-
fanterminus crium prxdidorum Menfium eflec
effluxus ; Nam , prxterquam infpefta memora-
ta refervatione poteftatis illum prorogandi , nec
non fubfecuta oppofitione , dc qua mox memi-
nimus , verifimile eft , eundem terminum extitif-
fe extrajudiciahter prorogatum : Attamen cum
agatur de condemnatione injunfta ob non fa-
d:um, & Gc in poenam , fatis eft, quod adliuc res
14 dici merereturintegra ad elfedum , ut desquita-
te in quolibet Judicio , & Tribunaii notoria , li-
cita foret, & admittenda eftet purgatio morx, ex
late coliedis per Rot.deci/.^o. num.j^.par.i\.diverf.
Buratt. decif.^%1. mtm.g. Manz.aned. decif.j%().n.i.
C; ftij. Coccin.dec.\^^^. mm.i^.Duran. dec.ijo.nu.
lo.DHnoz.ett.1 un.de'-.']')^. n.i^.Celfdec 524. n.^.Qr
10.& ^fr.55;. «. II. cum ca^terisnotiffimis.
Qiiid plus? dum Cicciaporcii , vigente adhuc
pr^dida contradidione Senatoris Sammini.ti,
& Capicanei dc Cardis , fub die 25. Sepcembris
1(577. infteterunt pro divifione efteduum Socia-
lium ad formam bilancii , & reporcarunt fubdie
28 ejufdem Mcnlis Dccretum uniforme eorum
55 votoabeifdem Judicibus delcgatis ; ex hacete-
nim inftancia prorfus incompacibili noncanciim
rcccftum videtur ab altera prseccdenci , ut bene
poft y4/ex. Caftren. cr alios animadvcrtit Rota co-
' ram Coccino decif.iiii. num. 7. o^ 8. & confcrt
dec.jii «.9. & 10. par. 18. Vcrum etiam ccnfctur
a^remilla ir.ora, ^' contumacia , qui pendet ab ac-
ceptatione Partis, ad trad pcr Rot. coram Grc^or.
dec. 148. nuin.i. tbitjue Adden. num. j. c^ corarn Ca-
valer. dec. 58. num.'^.& dec.6i\o. ninn.n. coram Bu-
ratto cfr ^«£-.445. mn/i.^.par.o. rec. qt dec.'^. num.').
pofl Bonden,
^ Nec dicatur , quod Cicciaporcii fucceffive
7
reportaverint aliud Decretum injnng.ns rcftitu-
tionem prartati Capitalis , quotics m termina
alteruis^Mcnlis non eHct faruiaaum prinri De-
creto 2S. Septembiis f^-jy. quodque iidcm De-
legatjfubdic 21. JuIiiidyS. dcclaraverinc, bi-
lancu , Juraquc produda non eife idonea , ac
fufficicnciapro rcddicioneracionis ; Ulcraenim,
quodexubcraretrcfpondere, quod Deleg..ti non
poceranr ampiius rcccdcre dprxccdcnci Dccre-
todcmandancc divifioncm ad normam exhibiti
bii.mcii , cx illa palTim canonizata propolicione,
7 quod Judcx Delcgatus , ad diftlrenciam Ordina-
rii , non poteft infringere, aur quomodolibec re-
tractare fuas fentenci:is , & Decrcta dc finiciva ,
etiam fub pr,Ttextu ntillitatis , & erroris , ad
Text. in cap. venerabui , q- in cap. in litteris , de
O^f. Of/f^.u. ubi omncs Canoiifix late cumulati
per Gutticr. Carion. ju. lib. 2. cap. 2. psr tot. Scacc.
de appell. tju. i^.remed.i. concl.6. num. 91. Rid Iph.
itiprax.par. i. cap. \^.num. 582. plenilTime Rofa de
exec. titter. Apofl. par.i. ci-p.^. num.i^. &fe^^. J{o-
ta decif. 6^1. nnm. 8. & decif. 678. ««w.j. par.z. reC
& dec^f.m. num. ? p.xr. 9. ©- de if. 591. mm.x.z. &
5. par. 18. Card. T>e Luca de ludic. difc. 5. num.i^.
verf &tamen,& difc. ^6. ««M.^.latiffime Alttmar.
de millit. rubr. j. cju. 8. exnum. i cumfecjcj. & per
tot. ubi cum plurium cafuum difiindione mate-
riam optime enuclear, fuse etiam Card. AMt. de
Inconflant. in Iitdic. qitifl. 37. ^ nurnero 351. cunij
flur.feq^.
Nihilominiis formaliterdeveniendum erat ad
liquidationem debiti remanentis , & affiguari de-
bebar tempus opportunum pro pleniori juftifi-
catione in plcno Judicio redditionis rationis ,
CLim dato etiam , quod bilancium reputari poftet
tniniis reale , imo poficive defcduofum , aut do-
lofum , attamen donec pcndebat rationum dif-
culTjo , procedi non porerat ad pcenam condem-
nationis in forte ob non faaamproduaionem
bilancii ; donec enim vigebat rcdditio rationis,
28 licita crac pixnitentia , & ad eftcaum incidendi
mpoenam , nece/rariaeft perfeverantiadoli ufque
ad integralem computorum folidationem , ex his,
qui iu longe durioribus prxnotarunt A^iB. iru
Confl. Regnt quac incipit Officiales num. 1 . fermi-
gliol. conf 7,^q.num. 15, cum aliis in Difc.priceden-
ti num. 4.
At cefiat omnis occafio dubitandi ,quia cum
pariter res foret in his Ccrminis integra , medio
autem tempore coram Supremo Magiftratu fue-
rit inftitum pro dcputatione Oeconomi hujufce
Rationis Bancarioe etiam ad inftantiam Puc-
cii, &illorum de Cicciaporciis , deinccps vero
de communi omnium Sociorum confcnfu cicati
fuerint Oeconomi pro dcpofico librorum , &
fcripturarum ejufdcmRationis.&r hodie aaua-
litcr major pars fcriprurarum , librorumque co-
ram eodcm Suprcmo Magiftratu reperiatur pro-
dutta , ac pro refiduo Jurium , qua: per Oecono-
mos alfcruntur rercnra , prolatum exiftat Decre-
tumaSi;prcmo MagifiratUjrcdditur impolTibilis
fubftentatio non folum Carcerationis eftcaiv.r,
fcd cujuilibrc rela\ationismandati : Naniquid-
quid fit, utrumpcndcnte prafito Judiciolici um
fucritvariarc, & ad inferiorcm Cu iamdcrcende-
re.dencgari tamen non poccft:, quod verfcmur cx-
tra terminos omnium Doclyi-t.-.rum , &opiniontiin
fuperiiis ia prima Clalfc djdudarum ^V^^el enim
N a proce-
148
Anfaldi De Anfaldis
onpiiKederc libet cum prima>tenente, quodnon
podic ablolnte relaxari mandatum pro Capica-
le , tiincqne fiimiis txrraomnem difficultatem ;
Vel placec cum lecunda , quod tantDmmodo
a"i poifit ad nudum fadum pro redditione ra-
tionis . & certe fadum ex parte Guidi Marix
plufquam |ilene rcmanct impletum,dum (i quse
Jura , vel fcripturoe deticiunt , provcnir ex culpa
Oeconomorum adinftanriam illorum dcCiccia-
porciis .alioruirque abfente Guido Mariaelc
6-orum : Aut dcnique vokimus fentire cum ter-
tia Clafle opinante, decerni polfe mandatum pro
forte , quories Socius , & Adminirtrator detrc-
ftetreddere rationcs, & quxnam detrcftatio ca-
dere poteft in Guido Maria , qui potiiis inflitit,
& infiftitproexhibitione librorum.lcripturarum-
que.
Refolmo ifim Caufi habetur infeq. Difiurfui
IN EADEM CAUSA
A R G U M E N T U M.
De cadem mareria, dc qiia In D//?.prxceden-
ti, ^ de beneficio deduclo ne egeat qiiando conl-
petat, vel ctirct ratione doli, &l in quo dlflciat a
privilcgio , nc quis carceretm- ; Plura in mateiia
Staruri conccdentis exccutioncm adversus de-
birorcm,c;urque harcdcs. Sotiusquam adio-
nem habearcontra Socium adminiflrantem, pro
rerticutione ful Caplcalis : aliqua de mandato
fLirpicionls fugx ; Et late quando unus Judex
poiruexequi fententiam alterius.
SVMMAT^IVM.
1 F^niferieSjfeH occafio denuhf rihendi.
Z Refa/utio C.ufi.
2 Soctns immittens in Ne^otio certamfummam , non di-
ei/iir aiiiis Credtior, Q- qttdle jits h.ibe.it.
4 Socins dans pecnniam Confocio m caufam Ne^otii
dcbet illam reciipcrare ftiper effeJibns , cr Merci-
ItHsfnperextantibiis, Q- de rattone nism.^.
6 Stattitimfire.piirut dnas qualttates , non fn^cit unam
tnter^jenire.
7 Tempus libi eft defiihftar.tia disfofttionis, vel Statuti,
debet pr&cise articulari, (^probart.
8 Princeps, vel Magiftratits bahens a Principe fotefta-
tempoteft concedere moratoriam debitori.
9 SalVttscondHUus, & moratoria ad t^uem ejfe£ium con-
cedantur.
10 Salvascomlucius , & moratoria nonprofunt debitori
ftigiti ■ 0.
11 Soctinon adviniftrantes pcjfunt .trere contra Socinm
adminiftrantetn pro redditione rationis , er libro-
rum exhibitione.
Declarin , u! nnrn. 12
15 Libros occultans , Vcl edere recnfans habet contrafe
prafwiptione ': mali furis.
14 Catif oiiinis etiam colorata e.^cufat a no»fa£lo.
ty4dminiftrator impeditus reddere ra.ionetn tiondici-
tur inculpa,ft nonreddiderii, d.n, 14.
•5 Sententia , a jua fuit appellatnm , habetur pro non
l.'ta.
16 E.xerutio fieri nonpoteft non prAcedenie priiii litjui-
datione crediii.
17 Siatuta permittentia fieri executionem pro Inftru-
mentt!, <^ crednis, intelligmtur de litjuidisl
1% MandatUm ftijpidonis fngti an pojfit relaxari prg
credito tllnjnido, (jr tn. eito, cr «/«/«.19. er 2.0.
21 Dccodtonc fecuia dthet fudex procedere ad feijHe-
ftriim bonorurn j & fcripturarnm.
Declara , ut nurn. 1 2.
23 SiatHti ab una parte non poteft fieri exienfio ad
u/i.imin odiofts.
ty^mplia, tti nnm. i^.
ij Senientia ccnditiona/is exe^ui non potefl,nifi priiit
adirnp/eta condiiione.
2(5 Judcx Ordinariiis an , ^ quando exeqtii pojfit fien-
teniiat fudicis Delegati.
£t fiid , an fentenita unius ]iidicis pojfit e.xe^ui per
a/tttm, ibid. & num. z^j.^^y- fe^cj.
27 fudcx De/cgatits eft major ludice Ordinario , & de
ratione.
28 Princfps uhi m^num appoftdt in Caufa , non iicet
altife trtgerere in ea.
19 De/egaiHs ab alio ludice , vel a principe , in iju9
dijfierant.
30 Jo. Ant. Ab Ecdef obferv. 169. num.i:. & fe^q.
par. I. dcclaratur.
31 DecoElto Aijuiparatur morti civili.
ZJnde Decoclusnon hiibet ve//e, neque nolle, n. 32.
33 DccoEla Soctetate ne^uit untis ex Sociis agere contr4
altos pro rectiperatione Capttaits per eum itnTnilft,
er de rattone.
54 Socie competit benrfcium dedudo ne egeac adver-
siis a/terumScciiim, ^ de ratione, CT" nu.^6. dr 37.
ubi examinaniur contrarinm tenentes.
Amplia, etiamftfitrjjet huic luri renuneiatnm, «.35,
Limita concurrcnte dclo, n, 38.
39 Do/us in Socio non prdfumitur.
40 Doitis ad effcilum exciufionis beneficii legalis tlebet
concludentijftmi probari.
41 Beneficitm dedudo ne egeat in quo differat a pri-
vi/egto nc cjnis carcerart pojjtt.
42 Frater, eti.^mfifecundum aitqitos non habeat benefi-
cium dedufto non egeat ,non poteft tamenab a/i«
Fratre carcerari.
4} Stattitum interpretatur ad normam luris , etiamfi
prohibeat extrinfecum intelleUum-
44 Statutum generaliter loqiiens non comprehendit d»-
tem in tis , in ^uibus tpfa dos eft fpecia/iter privi-
legiata.
45 Statutum Florenttntim generaliter pr£cipiens capi
fojfe h^redem debitoris, reftringendum eft prout de
lure.
Et tdee nen habet locum in h(trede Minore, ihid.
45 StatutumCuYis. Mercamidde Ceftantibus ,feu fal-
/itis interpretari debet prout de /ure.
47 f^ia execHiiviufeu '^ttis M. Curiit, Ficaria Nea-
po/is non poteft cxercertper filium erga Patrem,nee
per Fratremiidversks Frairem.
48 DiiplicitaiperfonarHmformaUum in eadem materia»
/i datur in Iure.
49 Socius adverslis Socium pro reftitutione Capitalit
non agit, nifi afltone pro fiocio.
Fa//it , tj/uando Socius uti Tertius coniraHum aliqttem
geffit cum ipfa Societate, n, 50.
Dec/arafii//tnttam,utn.<^\. -
51 Sententia /atafuper redditione rationis cum ali^ui-
bus Creditorthus facit 1 us ^uoad ornnes.
53 ji Syndtcatu feme/ abfo/utus non poteft amp/iiis ab
a/io ludice moleftari.
Amp/ia, ut num. 54. & 5?.
56 Minor pars , qun compartndo non potuijfet evitare
fatlum
De Commerc.& Mercat. Difcurfus XXXVIII. 149
fa^Hin a 7/ia)ori parte Credicorum, non debetidem
faHum inf-ingere ,fi neglexit comparere^t
DISCURSUS XXXVIII.
ADverfus adducia in prscejenti Difcttrfit
juxtanunquam fatis co!r,mend.ituin Itylum
illarum Partium propofua; fuerunt JudicumDu-
bicationcs in icnptis, nec non comnuinicaca !\.e-
fponfa aliorum in concrarium Scnbcntium : Un-
de uc prsEcipue eifdem Dnbitacionibus occurre-
rem,qua:ve erant iatiori calamo cxtenfe, leplica-
vi, ut interius recento eodem lenlu Veritacis , ac
ponens e confpedu Ileplicacionem hanc cum pr^-
dictis Diibuitionibus m alccra columna ejufdem
pagini tranlcripvis.Sed quiafatisde importantia
earunJem Dubicacionum liquet ex Refponfio-
ne, idcirco ( ne alicr.n in hoc Librorept-ramus)
. libiiic ponere loliim predidam Repljcationem
% prout jacet , & qua nicdiantc plerumque exau-
ditus t-uit Guidus iMaria quoad ea , quje fubfe-
quuntur.
Admirumus, non tamen in abftrafto, fed jux-
ta fubjcdam maceriam . quod ad hoc , ut quis
declarari poffit cellans , & faUuus fatis fit adcf-
fe crcditum ex p.irce petentis , (?<: in Reo convcn-
to nnam ex qnalitatibus a Statuto enunciatis ,
feu requifitis Uib illis verbis , Cbe notoriameme^
cejjaramio , 6 li fnggiranno con le pcatnie , e robbe^
altrtti ,i che fi reiireranno tn Franchigia , o in qua~
lumjue modo fu^giramo il cofpetto de loro Crcdito-
ri, ferrando i loro traffchi, e ricufando di fare il do-
verf Achi havera lorocreduto : Verum applican-
do ad rem , quod creditum Puccii , & Sociorum
fufficienier juflificatum appareat ex Apocha So-
ciali , nullatcnus opponi merebatur in przlen-
[ ti , quia Socius ab alio Socio recipieiis certam
pecuniarum fummam incauiam Socialem,ac pro
ineundanegociatione , non conHicuicur debitor
in proprio de qnantitate recepta , fed folum
terminata Ratione compelliturexliibere ,ac fo-
Jidare computa , & fuccefHve inire divifionem
efFeftuum fuperextantium , ut in fpecie de cre-
dito , quod fundabatur in Inftrumento Sociali ,
ablque eo quod apparerct ei fuilfe fatisfadum,
refpondit Cephnl. conf. l6<), fnb nnm. ii. Cabr.
conf. 6i. num. 16. ^ 17. iib.z. Decian. conf. 6c. nuyn.
43 . Itb. 2. Caucer. Var. refol. par. 3. cap. f.ex n. 528.
& cap. 15. nurn. 518. & ^^9- CitvalL comm. cjudiftio.
igi.nim. 3. & 4. ubi fignanter cum «^vendan.
aiiifjue advertit , quod pecunia non fuit data ,
ut inccgra redderecur, uceft in aliis creditismu-
tui , depofiti , cum fimilibus , quod & aic Giurb.
decif. 15. fub nu. 4. vc^f. neque in Societate, '2{ot . dec.
6iz. num.^.ptir.l.recen. & decif'^^^. nu?n.^. (^ '^. t^
fium. 6. par. 13. ubi ulcerius poft Felic. de Societ.
cap 39. num. 4. e^ Hot. apudPofth. de fulhafl. ftib-
ncdir, quod etiamfi dara fuerit pecunia in caufam
Socictacis, non poteft illa recupcrari, nifi in Mer-
cibus,& effsctibus fupcrextancibus.
Et ratio eft undequiiqup manifefta , nam
quando quis pofuit certam quantitatem in ali-
qua Socicrace , trium cafuum conringentii illam
fubmillt , quorum prirrus eft , ut fit lucrum, tunc-
que idcm lucrum venit inter Socios communi-
candum ; Secundus, ut non adfit neque lucrum,
ncqnc damnum , eoque cafu unufquifque readii-
pnitproprium Capirale,vcl Socius, quidumtaxat
operam adhibuit , ipfam operam amittit ; Ter-
tuis denique , uc damnum inccrcedere reperia-
tui-,&mhiscerminis vel Capi.ale minuitur pro
raca Sociorum , vel proporcionabilu.r unus
anjutirCapicaicalter vero operse patitur jactu-
ram : Ideoquc ctjm finita Societace nulia deiur
ccrntudo, quis ex hifcc caiibus evenerit ante
computorum difpunc^ioncm , creditor dici ne-
quit pro luo Capscali , qui illud immint in Socic-
tatcm, cum U tertius coangilfet cafus , idem Ca-
pitalc velpenicus rcmanfi;,ct dcperditum , vcl in
hac, aiit illa fumma diminutum , qucmadn.odum
hac invincibili racione freti profec|uuntur Cdt)^/.
d.<ju. 297. num.i. & 4- Parlador. rtr. ^nolid. cap.
fin.par. i.§. 12. mt.'^. Chartar. dec lanuen.i^. n.zi.
& 23. Giurb. d. dec.\'^. num. 4. in fin. verf tria nam-
que, Carleval.de Iitdic. lib.i.ttt.^. dilfut.l. »»m.-J.
& 8. torn. 2.
Deficiente igitur crediro , & confequenter
uno cx geminis requificis in vim prsEmilTi Sta-
tuti ncceirariis , fuperfluum rcddicur examinare
qualitates cefiationis , & fallimenci ; ciim enim
6 Statutum copulative utramque expofcat quali-
tatem , non luificit unam tantummodo interve-
nirc , ex craditis per Rimtnald. lun. eonfi.jij. n.i6.
Honded. conf 5. numero 8. lib. 2. Ancha-m. Innior
<]U. famil. lib. I. ^«.e//. 9 mtm. 7. er 8. AElolin. refio-
lut. 8. nu7n. 79, Bondsn. coHucl. 14. numero 28. Itb. 2.
Rotu decif.^^^.nujnero ^.coram'7->awphi/. Sed ni-
hilominus gratis , & contra fafti fubfiftentiam
prsfupponirur , quod derelidum fueritaGuido
Marianegouum. id enim aperciOime negatur ,
necullo modo comprobacum audivimus : ficuti
nec refrjgatur, quod obtinuerit aSupremoMa-
7 giftracuSalvumconduaum, nam ,u!craquodnon
percutit tempus injundi Syndicatus , & facta:
executionis , ut prxcise requiritur ex littera
Staruti, & de Jure notarunc Gratian.dificept. 162.
nu?n.9. dr dificept.^i)!. num. 21. Aaolin. diEla refol. 8.
num. 2^.'Palm. lun. alleg. 2^.ntm. 49. ^r $0. Rota
dectfi 9S nwn. S.par. 7. & decifi. 169. nnmero 21. &
fiecj.par. 11. ^ decifi. 4,9. ex num. 16. par.19. Adhuc
non vidco, quod vel de Jure, velex cenfura me-
morati Statuti circumftantia h^c referri valeat
ad aliquam decofiionem , nam etfi Statutum
adhibeat illa verba , 0 m cjnde modo fuggiranno il
coijietto de loro Creditori , nunquam tamen in-
venietur, quod obtinens Salvunicondudum , &
8 alTecurationem fua; perfona; per fpeciem mora-
torix a Supremo Principe , vel Magiftratu il-
lum reprasfentante , & confequenter ad id po-
teftatem habcnte , ex Decian. confi 96. in princ.
Itb. 3. Surdus confi. 281. num. 3. (j^ 4 & pra;ter hos
alii aptid SabeH. in jitmm. diverf traB.tom. ^.litt.
S. §. v niimero 1 1. vcrf cjiied pro deb:to , dicatur la-
9 ticare , vel fugere confpciftum Credicorum , dum
pocius moracoria , & Salvuscondudus operacur,
ut libere quis valeat in foro comparere coram
Creditoribus, obtincturquc dumtaxat , ne prse-
cipitancer , & contra fnris ordin; m , alia difpun-
dione rationum non fecuta, fpoliaretur jiberta-
te , ut aftualis poftmodum cdocuic expcricn-
tia , & prarnotavit in propofito Cofta de >e-
med. fiubfid. remed. 20. in pnncip. ubi dicit , iftam
fecnritatem , feu Salvumconduaum fieri quoad
efFcftum defenfionis, & rcponrmli impetrantem
iii tuto ; Imotanciim abeft, quod importct deco-
dionem, lacicationem,autfugam,quinpotius ipfe
N 3 Salvus-
15°
lo Salvusconduaus debitori fidefrago , decoaori ,
vv-l tu"itivo non prodefTct , juxta C onf. Bdd. 400.
fnh HHintiu 3. vcrr.CjHiirtnrMiovol. I. Pemn.Belinu
de Salv.conduU.folt tracl. de re tntlii. pa.9. lunn. 60.
Surd. decif ^o-j.mm.K^.Coft. A; remed.io.n. ly.S*;-
i;ell. i>!fumm.dtverf:radat.d. tom. ^.Ittt. S. %. 5. ««-
tner. 16. .
Hjiifdemqne irrcievantia; detcgitur prxdippo-
firum,quoddicipofricGu;a;isMana adformam
Scatutirecufa;!e facere dcbicum cum fuis Credi-
roribus , ex quo numqam cxhibucrit bilancium
iuarum rationam , quodque magis elt , rtnucric
implere, & executioni demandare illud bilan-
cium, quod fucrat a Cicciapnrtiis accepratum,
& juxcaquod Judiccs Dclcgati prxccperant tie-
ri partitiones. Siquidem cum ad prarltns tota
procelia moveatur advcrsus pcrfonam Guidi Ma-
rix , abfonum videtur , quod ad hunc cffcctumop-
poni valeant Decreta, & prxcepta cmtantia
contraomnes Socios , quodque ipii foii cribua-
tur , quod efl omnibus communc, quimmo, quod
ipfe , csEteris relucl.inribus , proiit rcluiStabant ,
II de per fc implere ncquibat : Ec qiiimvis contra
Socium adir.iniib-antcm vakat actio intentari
fuper exhibicionc librorum , & rcdditioncvacio-
nis pcr alios Socios non adminillranccs , •.xd.Text.
in!.(jttxdu7n, ff.de £dcn. Pacion.co>:f.<J^6. mmere
3. Rot. Geniten. decif li^.num.^.C.ird.pe Lttca lib.
7. de Tutor. dtfc. <,. tium. 4. Id tamen forte proce-
deret , quando iingulaficerftiiiret conventus, quia
tunc pro fola fua raca potuilTct condemnari, ad
Tex!. i-i l. acUone ., §. fcomminis , ff pro Soc. 6~ in
l. verlim , %.frres ,ff. eodem , Rot. Genuen.dectfi-C.
nwn. 8. Rocc.de Societ. Mercat. notab. 75. nwn. i^^C.
At ciim conventi . & condemnati hierint luper
praedida exhibitione Samrainiati , & Strozzii ,
aiiique Socii , impofTibilc; eft,quod folus Gui-
dus Maria debeat jaauram pati ; & tamen inter
requifita decoctionis numquam vidimus recenfc-
ridcnegationcmexh.ibirionis librorum , fed fo-
13 lummodo habetur , quod omnis prcfumptio mali
Juris iniurgic advcrsus a:dcre reculantem, cx
colledis pcr Menoch.lib.z.prdf^^. n.^.PaiteU.hvi
Anfaldi De Anfaldis
raphin:decif. 1258.««. 10. ^ decif 460. »«. 5. coram
Duno\jtt. fun.O' decifni. n. l. & 2.par. i^er decif
534. n. \^.par.ij,.recent.&i. infpecic Adminifiraco-
risimpedkircddere ratioucm exfa<5ioPartis,vel
alceriu5,plures congcrit Saheli. infutntn.dtverf.tra-
iixit. tom.i.ltti.A.^.iA.n. II.
Deniqudnon mercbatur adduciin comprobai
tiontm deco(5cioniscadcm fcnctncia , iu qua Gui-
dus Maria fuit dcciaracus Cei i:ins , & faliicui ; id
enimpecit principium , quia cum hodie iuliltacur
pro rcvocaticnc tjufdcm fcntcncia- cum omni-
bus inde fccutis, nuUo modo vaiet aliquid fuper
ca fieri fundamcntum , cum ad hiinc eftectum , ne
fententiauilatcnus atteudacur, cxubcrcr , quod
jj abcafitprovocacum.veiappellacum, juxcaTcAV.
in l. appellaiione, C. de appellat. Rot. cornm Btch.de-
of^iS- Jituniro 4. &dccif^6.nu ^: .cor,'.m Prtoi.&
lovam Card. Cerr. decif^-jo. ntim. 8. eJ" 9- C" dectf
51. num.}.piir.ii. reccnt. cr decif 55. »«w. n.par.
14. cr dectf jo6. nnmero 7. ^ fetjuennbus par i8;'
^ in RoNjana jiuetcornmijft dr Ceults 16. Jimit 1^85.
^.rninus exfententiis,coram Reverendifftmo trnerix
Decano.
Corr^uentibus itaqu^ hujufmodi rcquilitis ,
profcdo non oporteret patctacere fubfifUnciam
exceptionum, quz intra terminum Statutariuin
oppoikx fucrunt cx parte Strozzii : Jam enitn
fupra dtmonPira\fmus , quod Puccius , & Cic-
ciaporcii nulluin iiabent creditum liquidum , &
certum , & per confcquens cxequibile , cum no-
i5 torii Jurisfit , nullam execucioncm, multoque
minits iflain per viam Syndicatus adeo privilcgia-
tam ticri pofle > non pr2:ccdente pritis liquidario-
ne , ex Dodrina Bart in l. pvoinde, %.notahdHtn .ff".
adLAqml.Beld.tn l.i. C. de exec. rei jtiUic. yijin.tn
tracl. de cxec.par. i. cap. ic).n 8. ^r 18. ^urd. d'Cif
2.J.e.\- n.yCovarr.lil; z.var.refol.capi u. fuh n.i.verfi
infmma , ubi ait, nuUibi prt^bari polfcquod Ju-
dex ad executiontm proccdere valear non pi ace-
dente Jiquidatione, Rot.coram Ser.-phtn.dfci/. n6S.
»/<;«. 5.Cr deci/ (y^. nnm.^.G- 5- coram Buratt. bene
Card. De Luca de Crecltt. cli/c. 148. nimero 5. ubi
adignat rationcm incertitudinis , cx quo ncfci-
tur quid, & quantum a(V. Crcdicor confcqui de-
in aunot. ad exped.6i. 7ium. 9. Cenf.iL decif Luccn. 17 beat ; Ec quod Statuta prxcipicntia executionem
I.\«KOT. 14. Gregor.decif. 521. num. 6. Peutin^cr.
deci/.2-,. nim. 6. & 7. Ccrr decif.6^j,.n.9. PrioL de-
cif.i<)Jf.nU7n. ii-
Cer-iiis , quia non poflunt compatibiliter cu-
mulari ilta duo objcfta , nimiriim , noluit exhi-
bere bilancia,?; nnluit illa cxecutioni dcman-
dare ; quoniam ^^ lublillit hsc fccundapars, quod
illa noUierit exccutioni demandare , nequit veri-
fic.iri prima , quod recufaverii; exhibere , ciim, C\
exhibica non forent , non polfcnt cxecucioni de-
mandari : Qiiamobrcm cum ja.n fadafucritexin-
bitio , quam prjEfupponuntur acccptai^e Ciccia-
portii, vidcndum eft , unde provencrit ilU defi-
cienria in adirr.plendo , & cxcqucndo. Et fanc,
juxta fadVi fcricm Mihi prifuppofitam , provenic
ex oppofitione Mariidc Cardis , qux pixdictx
partici ini noluit annuerc , & intlitic fatisticri de
fuo crcdico anceriori in fumma peiiarum 59. mil.
Idcbque fat cfl pro d.duccnda fufticienti excnfa-
tinne , quod adfucrit tale inipcdimcntum , cum
a non f.id: > omnis caufa etiam colorata excufec ,
I4&- fuffici.it , exglo/J'. ir, Li. jJ. uit. verb.hoc Iudicium
irifin.ff.fc^uis Ius diftnt.mn ohtempt. Rot.coramSe-
non incipiant habcrc vires , nili poffquam In-
If rumenta , & credita funt effc<fta liquida , no-
tabilis eff thcorica Ba/d. tnd. L 7. numcro 7. Verf
niodo i^iuro , C. de exec.rei jttdic. quem fecuta eft
Rota corarn Man\aned. decif 1 54. num. 8. cr 9. &
millies judicacum prsfiipponitur pcr ^«<iw Flo-
rcntifU,m^ y utinilia Libumen, Executionis tnter
Altlchinas , Q- de Rubcis , qv.x refolutio prodiit
18 in terminis (iifpicionis fiiga:,cum qua concordant
addufti pcr ScannaroL dc rtfit. Cancer. lib 3. t. 8.
cap. 5. niimero .^.fol. 494. ubi ex Dec. Baid. ^ Cac-
ciuliip. adignat eairdemrationcm , quod poteft
fieri utfadis Computis vel non remaneat dtbi-
tor , vel in parva fumma , pro qua capi non
po(Tit , & confonat egregie FontanelLdecif.i^^.
num. 11.
Ac propterea quamvis dicatur in Statuto, a
chcfi diccjjec/jer Creditore , adlilic idintelligitur,
pollquam lervatis de Jure fcrvandis dcventum
fuidct ad executionem ; diflingucre enim opus
etl capita ejufdem Statuti , nam quattntis decia-
rat.quinam veniantcenfendidecodores.&falliti,
pofltjuam dixit , * in qualunque viedo fuggiranno
il cofjiettt
DeCommerc.&Mercat.Dircurfus XXXVlIf. jn
il cojpecto de loro Creditori , non aiitein > o che fi
diraiino ejjer Crediiori , ( quod protedilc) dicere
non poterar, d^m plures poilunc fc a-rtimare Cre-
ditorcs , qui revera iion fiuc , &: idcirco talcs
non cenfeantur, auc evitentur aprxtenrodebico-
re , ) lubjunxit , cr rf ■ ufando di f.ire il dovere a chi
have.aloro creduio ; Undc nequaquam id conve-
nirepocell lUis , qui duaccxat ie dicunt Crcdi-
tores , nain d:ica ex pi xmilT-s incertitudine , &
illiquiditateCredici, doncc tiitTit liquidatum, uc
fciacur, quid & quantum dcbitor prseftare de- .
bcat.dicinonvale!: ,quod quis recufLiverit fjcc-
redebirum cum (uis Creditoribus Qiiamobrem
in his tcrminis , imo in fortioribus , nempe de
t^fulpicione fugi, qua? cciercm e^igic aflecuracio-
nem perfoni , receptum efl , quod prEecedencer
conftare dcbeat de liquiditace crediti , Fontanell.
d' der. 2J4. num. 12. Jhomat. decij' 76. & dccif.S^.
Htrobique num. 6, Rota coram Swat. decif. 531. nu.i.
& dectf. 205. nu7n. 6. coram Crird. Gtthobon. Card.
; *Dc Luca de Credit. diff. ii^ n:im. 2. adeo ut tan-
quam nuUiter c.iptus (it relaxandus , quieadem
liquidationc non pia.-cedente excitit carceratus ,
aoetiamli poftmodum ex noviter dcdudis jufiifi-
carctur crcditum, ex Thefaur decif.tio. ntm.z.Qr 3.
Scannarol.de f^tfir.Carcer.lib.^. d.%.2.cap.7. num.lz.
fo/.^i^^^.Rotain append. pofi cUndem decif.il.n.^.ts' 7-
& num. 9. infin. fol.u^. Modern. Goh. confult. 8i.
tiurnero 6.
Secuta autem Carceratione , feu Syndicatu ,
propter quem Judex diflribuerc tenetur patri-
monium , & tacultates decocti inter iUius Credi-
tores , cercum teri-»inum eifdem praetenfis Cre-
ditoribiis rationabiUter a^Tigaat Scatutum a, ve-
al derji chiarire Creditori ; Et quia , certificata jam
decoftione , etiam de Jure Judcx proccdere de-
bcc ad fcqueftrum bonorun^, librorum, & fcri-
pcurarum decodi, uc caucum fit ei(dem Credito-
ribus, Ut per Text. inl. Fulcinius inprincip. verf.
Pr*tor ait, CT in /. I. per tot.ff. quib. ex cauJJ. inpof-
fej]'. eat. Stracc. de decoH, far. 7. & ti!i. nu.m. 14. Ro'
vit. inpragm. ?■ Jt'b num. 12. Verfinolevit cumfe^q.
de cef]'. bonor, Ro^c. in tracl. de decoii. Mercat. no-
tah.6. numero 19. & 20. idem Statutum egi-egie
cavit , quod OfFciales , ram ex Othcio , quam ad
inftantiam , di ejunlunjue Creditore , 0 che (i di-
ccjfe efjer Credttore^ , obftringancur inquirere
Mcrces , Ubros , fcripturas , aliafque facultares
eorundem dcco(5torum : Unde aUud eft , quod
ad inilantiam cujuilibet fimpU'citer prztenden-
tis , f^ eflc Creditorem , licet non detedum , &
liquidum , deccrnacur executio perfonaUs per
viam Syndicatus , qiiod repugnat omnibus Juris
aiprincipiis ,utfupra;aliud vero, quod certifica-
ta jam dccottione , ad inftantiam cujiiflibet idem
pritendentis inquirantur , & aflccurentur res
iplius decodi , quia fi id facere poteft ,& tenetur
Judcx ex Oificio , & mocu proprio , tam ex Ut-
tera Statuti , quam de Jure , uc fuperius , multo
magis faccrepoteric ad inllanciam incerelTe prs-
, tendentis :fed quod ab una parte Statuti , quod
exorbitat , & continet odiofam fevcricatem, uc
fatctur Cabatl. refol. criinin.cent. z, caj. 105. ex nn~
zimero 24. cum feqq. polTit ficri extcnlio ad aliam
partem ejufdem Statuti , ncmo dixcrit, ur con-
clamant cumulatr per Kot. coramCarHl.decif 265.
nufn.-i.z^dtc.g.num.i^i.par.ii.C^decif. i^^j.nu nj.
far.i^. &optimecum Bart.in/. Pratorait /afe-
conda , §. hac dijferentittjub nutn, I. verf feeundo c.-,~
fiuf. de vi bon, rapt. Ruccaferr. Y«fponf,6.i. ex n, 6z,
i^ufijnead 6),maxime quando concrariuiii cftde ]u-
re Communidcci(un,,ucpcr AI.ifcard,decentr.
St.itut.tmerpret. com/,z. n. 279. plcnc Cofitr. dtjhpt.
13. ex ;;«;«.! 4. ,fq„c ad 1 8.07- ./. i .j.infi^.
Subliftitpanterexccptio, quod Judex Oidi-
nariiis (cfc intron,ictcre ncquivcrit in execucio-
nefcntc-ntjxprolatar a Judicibiis Dckgatis : m
pnmis etenim ciimcardem fcncentia: non eflent
pura?, fed fub obligirione rcftitucndi tocum , auc
25 partem ,qu£ cxliibito bil.incio apparuiirent non
deberi , hinc non hida priiis hujufinodi obliga-
tione , indubitati Juris cft , qucd iilas Judcx Or-
dinarius cxcqui non poterat in Jocum alterius
Judicis Dclcgati , ut in fp^cie dixit eadem Kota
indccif')^^. nnm. 7. circa fin. verf. nec natacaw.io,
coram Ludovif & generaliter Honded. confi)y
mtm.iZ.ith.r. Sa/gad. de Reg.protecl. par.a^.cap.iT,,
nnm.i^. &feqq. Mafiri//. dec. 78. num. ?. & fi<j<^.
Fontanel. dec. 206. nu>n. iS.cum duobw fet^q. No^
var. decif 47. mtm. 2 . er j, abunde Rota decif 7.8.
mtm. 8. (jr 9. coram Dunoz.. Iitn. & cluif^o^. ntim.^.
er decif^^. nnm.z. ts^dec 626. numero 2, coram^
Cardina/i Cerro.
Clarius vero , quia prai-fcindcndo at? eadem
16 conditione non poCerant Judiccs Ordinariifcn-
tentiam Delegatorum executioni dcmandarc ;
Ucet namque opponatur, quodubi executio non
petiturofficio jndicisnobili.fed adio in faclum,
feu rei Judicatar intencatur ,exequi podit fencen-
ria ab alio Judice , a quo non fuic laca , ex Surd,
conf 204. num. 7. verf non obftat , & num, 8. Scacc.
de appe/l. cju^. n, num. 165. infn. Rota in d, decif
')4'). ««.2. corafn Ludoinf. Actamen Surd. ecfi lo-
quacur in tcrminis Judicis Deiegati ; adhuc in
eifdemterminisnonloquuntur B.^rt. inl,a, uivo
Ttd num. i ibisfHc Alex. num. 5, aliique per Snrd,
laudaci,ipfeque idcirco plura alia commifcet fun-
da-nentaadopportunitatem Clientis , de c^cte-
27^0 namque falvari nequit hujufmodi opinio, quia
cum Delegatus fit major Ordinario , ipfumque
Principem Delegancem reprzfencet, ad Text. e.x~
freff.tnc.ip.fMe, i/ fecondo , de Offic Delco. ioique
glfi. m verb. terminandafn , d" in cap. I^afioralis ,
% /'r^terea , de Off. Ordinar. ubi Barbof num. 10.
'^nfa/d.conf.^^,nnm.i6.& 17. Capib/anc. de Ba~
ron. tom. 2. cap. 51. num.iA^. Merlin. Pignatel. contr,
for.cent.2.cap.6^.num.2^. cy~ 25. Sanfe/ic. deuf
3(58. ntim. 3, late iJ^erol. tom. 3. difjut. 7. cap. 4.
ditb. i^. Fagnan. in cap, quunt.ivi num, 16. de OJfic.
De/cg. Rofi de execut. /iiter. ^jpoft. par. 2. cap. 1.
numcro 7. Incongruum eft, qviod dcluper fe in-
tromitrat Ordinariirs , nam ubi Princcps manum
28appofuic , inJignum cenfetur , qiioquon^odo re-
vertantur Caulk ad inferiorem , (cd t^umina ad
locum, unde excunc , revercuntur , ut func forma-
lia verba InnocentHin cap. inter dileUts numero 4.
verffed nobisy deexceff 'Prdat.Anfald. d. conf.z^.
nnmero 24. & 25;. plenilT^me Fagnan. in cap. verum
num.2'). &fejq. defor.compet. Covarr.prail.qito^fi.
cap. 9. num. f, Barbofa in d.cap. Paf/ora/is, §. prit-
tcrea numero \i.& ij. de Of, Ordin. "Bonden. coi-
/ucl. 37. nurn. lo^. &feqi. cr col/uEl. 47. num. ;i. &
32 /ib.2.Rotadccif. ng. numero 2. coram Cari//.
29 ultra quod diftingucrc oportct inrer Delegatura
ab alio Judice , in quo feniu potcft loqui Surdw,
& Delegatum i Principc , uc diftinxic idenu
N 4 Bart.
m
Anfaldi De Anfaldis
B/trt- a Surdovdntusind. l.A Divo Pio in princ.
rjerf. aliafo/uiia ,f de re \udtc. & lo. Am. Ab. Ec-
30 clef. chfer. j<,.j.>i.\i.cj' fe<]-].p.u^i.\m\\Yz propoficio-
nc , qiiod clapfo Anno expircc Jus exequcndi
fcnccnciamin Delcgato, fubncttit folummodo ,
quod Delegacus Princ pis ex praxi Pedemontana
exei)ui:ur line novacommirno;;e,fed priviaParcis
cicacione,etiam ultra Annum fuam rentcnciam ;
quod cafuinoftro non app'.icatur,qinadchacpra-
xi non edocctur, \\<i:c fcntenrix fuerunt executio-
ni demandaccL' ab ciidcm Dclcgatis.
Urgcntifnmum quoque rcmanet objeftum ,
quod Scaturum , de quo agitur , pradicari ncquic
a Socio ei-ga Sociurn ; Jam enim in antccedcnti
£)«/«•. lucide comprobavimus ,quod & repugnat
ratiopalpabilis, &conclu(io Juris amplitis non
controverfa: ratio fiquidcm,quia ciim Syndica-
tus pra:fupponat decoLtioncrT) Socieratis. & con-
31 fequenter mortem civilem , ex Gatt. de credit.cap,
2. tit.J. HHmero 2421. Hieron. Bo'(ja. Ir.Vcftig lur.
civil. L ij.cap. \^. miinero ic. Manf.cor^fult. ii6.
mm. ij.Cardin. De Litca de Catnh. difc. ri. m.m. V,.
verf loqnoido, (^ difc.T,S.nurn.^.Rot.deiif.-;<).\.num.
17. corarn Ser<^ph.s.debviZ qui kib cadc-m dccoftio-
32 nis labe opprimuntur, nonhabeanc vellc, neque
nolle , utprofequiturS.j/g.i^. tn lahyr.par.i.ap.^S.
nntn. ?.Capon.dixcpt.ioo. n/.m. i.& -^.Vrceol. di^j
tra'ifac.tju.tff.2^ nmn.i.Rota^dec.^^.n.w.p. 15. Im-
polTibile et't , quodPuccius, ?c Cicciaporcij age-
33 re po.Tnt pro Capicale immido in Socictatem,
fi , flante decoftione , totum Capitalc de necef-
fe cenfecur abforptum, ut bene in (pccie advercit
Card.De Lttca in Supflemen.far. i.tit.de Credit.dtfc.
J6l. nurn. 9.
Confpirat in idem conclufio Jurispariter in-
dubitata , quia Syndicatus ad formam Statuti
prxcipit Carcerationcm , de tadoin prxfenti fe-
34cutam, & tamen Sociusnscjuit carcerare Con-
focium , fed ei competit bcncficium dcdudo ne
cgeat,ut prjEcer addudosin antecedenti Difc.
vum. 6. firmant Angcl. conf 591. num. 7. Tancirot,
conf. 156. mm. 4. Thcfaitr. dccif. 119. fubnionero 2.
Verf./ccundi) quia , Coler.de proceff. cxec.par. i.cap.
3. numer.\i%, lerjlc. ali^uihus etiam , Amattis decif.
Mttrch. \6.numero 21. AIunnoz..de ratioc. cap. 55. nu.
^.verf ejiiiaquemadrnodim ,c^ num.u.vcrfquod ta-
men in Sucio , ubi cum glof.in l.verum , vcrb.fater-
nitatis ,ff.proSoc. ait, quodetfi furifconfitltiis pa-
rihcet Socios cum fratribus , ibi , hoc cnimfm-
tnam raiionem habet cum Societas lus quodutnmtdo
fiaternitatfs in fe habeat, adhuc caula Socii po-
tentior eft , quam fratris , quia prafu mitur,quod
ab initio conrrada: Societatis hic honcfta con-
ditio prcEcelferit , nc aliquis ab altero , ultraquam
facere poiTic , convcniatur , ne impcdiarur Socie-
tati humana: confortium, & propter commodio-
remufumCommcrciorum ,& dcinccps cmiiliat
5j cum Burrigar. aliifque , idcm procedcre, etiamfi
ftiiilcthuic Juri rcnunciatum , abunde -f4//o^?-/j^.
conf:i<).>i.4,.Crfeqq.lib.\.ub'\ ait,nemincni elle , qui
hoc nc-get , quodqus P^ota Lucci:. idipfum judica-
vit in Caufa Bandina.
Miramurque, quodhu)ufmodibeneficiura co-
arftari in oppoficum prarttndacur ad Socios uni-
verfales omnium bonorum quodque id non pro-
35 ccdat in Sociis particuhribus.quando Textus jam
allegatus inc/. / verumff.pro Soc. eft cubitalis ,
ibi , etiamfi nott univerforum honorum Stcij , fed
unitis rci , optime poft fVefemBec. & Bart, Alto-
grad. ind. conf.^<).num.\/^. lib.i.Petr. Loriot.de re-
oul. lur.a.vtom. 16"]. verfSocii itern , ZanTer. de ex~
cept. pur. i.cap. i^.mkm.u. Surd. de tilim. tit.i ^udfl.
78. n:an. 9. verf uhi extendunt , ubi plures alios
collaudac , Scannarol. de Fi/it. lib. 3. §. -J.cap. 4.
nufnero i'^. in ji>!. (;^ riumero \2. cnm fe^uenttb. fol.
4-5. ubi paritcr cum^^lof in d. I.verum advertic ,
potcnrius cile Jus Socictatis , quam frarcrnita-
tis. Abfque co , quod contrarium romiuaverit
37 Ca-d. 'T>e Lticain d.difc. \6\. nuin.^T,. deCredit.in
SunpUmen.par .1 .^.■^xz pofrquam/i/i» num.'^. verf. at~
yue inter , c\preU't pvo hujuimodi beneficio So-
cietatem in Ratione Bancaria , lcii Cari/pforia,
ex ntimero 1 1. cumfeqq. proci dic ad eum , qui nui-
lam Societatem contraxit, fcd dedit alicuipecu-
niam fub ufuris , ad quas colorandas , ac iubfti-
nendas dicitur contraxi(fe illum trinum contra-
<Sum , inter quos connumeratur Societas fida ,
juxta ca , qu2 ipfe de hac fpecie contradus diile-
ruit in Di/c.\. fnb ttt. de u/nr. ad quem expreile fe
remfttit : Sclgad. vero inlahyr.par. i. cap. 41. num.
I?. loquitur de Adminillratore, nondeSocio,
in quo prsdifta racio fratcrninatis , & Commer-
cii non cadit.
Et ob id non adaptantur tradita per Caflagn.in
traU dediicl. ne cgcat qtufl. l',.faUent.^. nu.l.&c pri-
jSus^M/cy?. i.fill. 1. ille enim limitat pra;mi(Iam in-
controvertibilem conclufionem dumcaxat con-
currcnte dolo , ut etiam limitavit Scannarol. de_,
Viftat. Carcer. ditlolih. 7,. %.q.cap. 'y.nutnero\^.fol.
478. Mar. Giurb. decif..^^. numero \. drfe^nenti-
bus : At in cafu noftro numquam Giu<ius Maria
^<) dolofus elfc rcpertus fuit , prout numquam prs-
fumitur , pra:cipuc in Sociis, ad Tf a:. «oetero-
quin noti(Timum expofitum fub hac rubrica iru
l. merith , ff. pro Soc. Unde pariter primonere
oporret, aliudefle, quod idcirco aliqui Dotioret
concedant,couveniri poffe Socium conttimacem
in redditione rationis pro reftitutione Capi-
talis.exquoaliasaperiretur via fi'audibus,& mali-
tiis; aliud vcro, quod Socius in hoc cafu dicatur
defado verus doIofus,& fracdulcntus.hoceniin
nondicunr,nec dicere pofTunty^wr W///7/f.f in con-
trarium congcfts , & congcrcnda; , dolus enim
non per poffbile , ( & cui dumtaxat poflibilita-
40 ti Do^ores pradini [it2Q,unt occurrere , ) fcd per
concIudencifTimas probationcs vcnit juftifican-
dus , prifertim , quando agitur ad poenam, aut de
ami^Tionealicujus beneficii ab Jure exprefse at-
tributi , tefte .h'enoch. conf.^m.mi.zO.Grattan. dif-
cept. 799.««w3.:?9 cumduob fe^tri. ubi pricise: loqui-
turdeamiffionc bcneficii deduftone egeat , Rotn
coram TAn.decif. 1202. ntim. 6.& decif. 188. num. 6,
& y.par. %.recent.
Pondcrando ulterius, quod aliud eft, quod
Sociiis etiam in cafu doli amittat prarfatum bene-
ficium deditUo ne egeat , pofTltque infolidum con-
veniri , utfolummodo limicavic Caflagn. drScati-
narol. quando dc cjctero gaudente Socio hujufmo-
di bcncficio,cidem foret relinquendumtantum in
bonis ut fecundum ejus qualicacem vivere poffet »
immo cum ejus familia alimcntari , ut punduali-
ter profcquiturj o3/««>jo^. de raiior. d. cap. 3^.
^inum.w.infin. Aliudvero, quod poffit carcerari,
quia an fratri f' cui a fortiori ,' ut prxmifimus , So-
cius comparatur j compctatbeneficium dcdufto
neegeatjlate d\(^\xtzntScribentes recenfiti per
Hering.
De Commerc.& Mercat Difcurfus XXXVIII. jy^
Merim. de fide')ujf- cap. ij. pnr. 4. exnttm. %6.ufijue
ad ^S. Mtchalor. de Fratr.par. ^ cap- 5^. ex num.
1.(umpLnrr.fecjq. ScariHarol- d. /ik^. §.J.cap.^.cx
TiH. xo. c im fe ^j c]. fol.i{-]y ubi Author tfie iiiclinac
diiintaxat in affirmativarn , ex qiio dc coetero
frater in fublidium veait a fracre alimentandiis;
Scd quod non poffit carcerari ratione vinculi fo-
42cialis,& Juris fraterniratis , communiiTime, &
citra controvcrfiam ad'Tiittitur etiam ab iis ,
qui tale beneticiumdcnegant fratri coiitra fra-
trem, ut vid^Te efl: apud Thefaur. decif. n^.ftib
nuttfro I. verf.fed illius opinto , cr num. 1. Maufon.
de canf.exec. Iimtt.i6. ex riim.ii.cufn plurr.fe^j. Le-
oncill. de priyil. pauper par. x.privil. i6%.per tot.
Amendol. ad Frumh. decif. ^66. nuin. ij. ^ 14. &
perbellepra:monciit Scannarol. loc. cit. numero 19.
/»/.475. optime etiam Rotadecif. ijy.n.^.c^feqq.
par.i^. rec.
Co nperto itaque , quod ob prsdidam irre-
fragabilem rationem , jurifque hrmilTimam con-
clulionem de Socio non carcerando, Syndicatus
excrceri nequeac aSocio , in nihilo obftat Statu-
I tum , quia fub rubr. z.%.£ che alcttno de Cejfanti ,
e fal/iti, ejus licrera nihil aliud dirponit, nili quod
Ceffancium appellatione compr<Ehendantur non
folum exercentes aliquam ex Arcibus , verum
etiam cceteri omnes cujufcumque gradus, & con-
ditionis; fcdin hac parce nec verbum quidem fic
de perfonis , ad quartum inftantiam declarari
quis polTit Celfans, & obtineri Syndicatus, & in
hoc pundo ftat difficultas. Quo vero ad alteram
partem cjufdem Statuti lib,'^. rubr. 2. §. Et ritor-
nando , ubi dicitur , a iifianz.a di ijualunque Cre-
ditore ,0 che fi dtceffe ejfcr Creditore , jam fupeiriis
fubnum. 18. §. Ac propterea , cumfej^.lacalentec
expofuimus intelledumiftiuspartis, & nihilo-
miniis quando eadem pars Statuti caderet fuper
petitione Syndicatus , non autem fimpliciter fu-
per facultate inquirendi effedus illius , qui jam
legitime fuit dcclaratus Ceftans , & fallitus ; ad-
huc cumStatucum nullibi nominet Socium, nul-
io modo ad eumdem porrigi valet , & excendi,
quoniam vulgacaquidem func Jura , quodver-
ba generalia, & apca comprsehendere generali-
ter funt intelligenda, fed non minus vulgata: func
propofitiones , quod Scacucum, quancum fieri
43 poteft , incerprccari debet juxta difpofitionem
Juris Communis , idque etiamfi excluderet ex-
trinfecum intelledum ( quod non facit Statutum,
dc quo agitur , ) uc inquit Rnin. conf. lynumer. n,
,:iil>. j. Rimtnatd. Iun. conf. 340. ex num. 102. & fi-
gnanter www.io^. & fec\i\. Mafcard. de general.in-
terprtt. Staiut. concL 2. nutn.l^. & 80. Gat/in. ^o
verb.fignif. /tb. 8 cap. 31. ntm.ij. Pa/ma Iun.a//eg.
2. num. I). Armenz^an.decif. fanuen. 6.nHmer.^2.
44Undc receptum videmus, quod etfi Statutum
guncraliter loquatur , adhiic uon comprihendit
caufam Dotis fpecialiter illo cafu privilegiatam
de Jure , ex plcnc cumulatis per Cyriac controv.
81. nutn. 9. drfecjq. Grattan. difcept. 27. nuinero 2J.
^difcrpt. 6.\-l.numer. 22. ^ difcept. 735. num. 8. cr
fcijtj . Alarefcot. Vur. Ub.i. cap. 45. num.g. Tondut.
refo/. civt/. cap.<)j. num. z^.Andreo/. contr. m.num.
id. &f'Jif. Concio/. al/eg. 48. num. 48 Q" 49- Bon-
jden.co'.lttfl.6.nu. x6. /ib-l.Surd.decif.z^^i.nHm, i6.
Cornaz.. decif. i6^.7ium.6. 0'feqcji.Mart. Medic.de-
cif 20. mim. 12 & i;. Cenfu/. decif. jj.a, num. I. nf-
^uead 18. Saminiat.centrov. <)0.exn.2^. cump/urr.
y?^^.( licct ifie concluliortem hanc declaret ad ali-
os cftcdus ) -^ui dtcif 264. nHtnero.i. &fec,j. par.
4- 'itvcrf or m rec. dccif .7-. numcro 11. p.ir. 1. ^3-
dccif. k;o. ;,«.2. ; e^ ^.par.%. & de Statuto Florcn-
^jtino.quodtthgcneralitcr , & univcrfaliter pr.r-
cipiat capi poi1c ctlam hircdcm dcbltoris , at-
tamen quia Conftitutiohiceft odiofa , reltrin-
genda fit fccundum rcgulam Juris Communis ,
& per confequcns non habeat locum in hirede
Minore , pra:cise refpondcndo ad objedum uni-
verfalitatis Sratuti firmavit Roman. confiio.per
tot. ubi Apofli//. addudo ctiam A4arfi/. commu-
nem hancopinionem teftacur,& fecutus eft Card.
Tufc /ttt. 5 conclif.^-j^ num.n.&i. quod hoc prx-
cifiim Statutum Curix Mercantif de Ceftantibus
aj.5patiaturinterpretationemJuris Communis pun-
(ftualiter probat idem Rom.conf 163.inprinc.5i non
negavit Cab.^lLrefo/.Crim.d.c,fio%. n. 2.
Ac propterea cum nihil difponat de Socio ,
qui dc Jure Communi carccrari non poteft , im-
iro gauder bcneficio deduclo ne egear^, ad illius
limites venit intelligcndum , etiamfi univerfali-
ter loquatur ; Atque in hoc proximum habenius
47 exemplum in confimili Ritu 166. Magnf Curis
Vicaris , qui etfi incipiat 8c longe fbrtioribus
per hsc verba , ftem qnod etfi debiiores , attt debi-
trtces j ^Harurncumqiie perfonarum , ut videre eft
apud Caravit.in d. /?zM66, Actamen quiaintelli-
giturjuxtadifpofitionem JurisCommunis , non
poteft Inftrumcntum via ejufdemRitus liquidari,
& carcerariPater, velFratcr, coeterique, qui-
bus competit beneficiumdedudo ne egeat , jux-
ta celebrem decif Vinc.de Franch. \62.per.tot.\h\c^,
unznimker omnes Addentcs colledi per ^^0^«-«.
Carol.Anton.De Luca, & per Rodoer. ad De Ma-
rin. cap. 190. per.tot. abund^ CaroL Petrain Com-
tnent. ad d. /:tt.l66. nu. 84.
Nihilrefragante, quod Guidus Maria repre-
fentet duplicem pefonam , in qua generali poffi-
itate plurimum fe extendunt Defenfores irt
contrarium fcribentes, fed inutiliter ; Nam etfi
Ego dixerim , quod meus captivari non poterac
intelledus in obfeqnium iftius diftindionis, non
48 tameii fomriiavi illam denegare in abftrado , cir-
ca quam Volumen integrum compofuit Modem.
Caro/. Anton. De Luca in traU. de p/ura/. homin /e-
49^<«/. Verumdicebam; &repetd, quodpro red-
ditione rationum , & pro reftitutione Capitalis
ab eo , qui adminiftravit , alia adio intentari ne-
quit , ni(i illa pro Socio per Text. in /. aUtone 5. fi
comtnunisjf.pro Soc. cum concord. per 'J{(cc de^
Societ.Mercdtnotals. i^.& 15. ideoque inauditum
eft , c^od per hanc adionem ratione proprietatis
valeat carcerari Socius adminiftransa Confocio,
ex Utifuprk coacervatis ; tunc enim faceret di-
50 verfam figuram a Socio , quando privatum ali-
qucm contraftum , feiidcbitumgefiiiretcum ipfa
Societate , qualis eft cafus in adduda decif. 273.
nnrnero 7. 8- ■.■7 g.par. 4. tom. 2 ubi Socius non ra-
tione adniiniliracionis , fcd privati contradus
contraxerat cum Societ.ite, quod & continge-
bat indecif. i^jfi.p.n: 19. ubi nonagebatde Socio,
qui adminiftraverat , fcd de eo , qui tamquam
Procurator gLlTic ncgotia Jofcphi, & tamquain
Campforin proprioreccperat Cedulas Bancari-
as, & fummas pecuniarum a Gabricle : Et cer-
51 tc numquam invenietur , quod Socius reprx-
fentct divcrfam perfonam a Societate ratione
adniuuftrationis .
154
Anfaldi De Anfaldis
ad iiiiiiftratioois.O-dfolumqiiando ( ex. gr.; So-
ciu» ad;nin;nT nisaccopifccT.vel dediffc: ad Gam-
bium a Nj"ocio foci.ili aliqaam qiiantitatem , ut
refercndo prxdiftam deci/.i^S. num. 7. & S.p^r.
4. fem.2. explicat Card. de W-cade Credit. difi.67.
nnm. 1.
CccteruiTi fiibfidit qiioque , quod eardem fcu-
tenticc prolats a Delcgatis cxiltant condition.i-
ks , & coalcquenter non aprc ad obtincndam
ARGUMENTUM.
Ratiocinacor Banci, vcl alius piomitccns dam-
num Baaco, aut Domino rciarcire , 11011 tcnc-
tur , U damnnm non provcnit c>; c")us culpa ; &
an requirarur lcvis,,vel lcvillima : Et plura dc cul-
pa , quando cum cnlpa compcnlctur. Fidcjuflbr
qMap.do pcccrc poHic , vcl non relevationcir) a
xecuciotiem ,'ut dixitnusy7«jp>-* »«. 25. nnilcoquc principali. Idencitas pccunix iublbad^j quomo-
magisurgjtmorivum.quodeidemfcntentixnon ^jjj piubctur.
poftinc favcrc Puccio , quoniam iple fuit unus
ex condcmnaris , ideoque extranei iunt termiui,
de quibus /^fff.J in dccif. 51. mim. 8. & <■). p^ir. ic;. il-
tfjla etenimloquiturdefentenciafuper redditione
rationisprolata ad favorem llei , citacis nonnul-
lis Crcditoribus , uude infjrtur , quod tamquam
fuper llaturei valeatetiam concra alios Credito-
res , Sed qiiod condcmnarus , prout hic , in fen-
tentiapoiTit excqui , vel fundari fupcr icncenria
contra fe prolata , neroo profefto dixerir, cum id
5 f^M M A R 1 r M.
1 FaUi feries.
2 E.xitiu Cauft.
5 Frotfticiens nrxjlare diligsntiaTn,&damna refareirt^,
liitelHgiiurfe obligare , t^uaientts darnnHjn prove-
niitt ex ejiis culpa.
Iduneft tn Ratioctiuitore frornittente rationefui Offi-
cii , nnm.^.
nec A(ftor, nec Judox excogicaveric, ut late in 5 In Chara^erumrecognitionc perittjfmi etiam decipi-
^ntecedsnd Difcnrjnnmi.il. &i^. imturi
Adverteudo , quod numquam ex hac Parte 6 Raiiocinator ,vel OJfcia/is yam ^iiitihet alitis pro-
impu" nivimus Syudicatum , ex quo ille obtincri mittens rem cuJiodire> an teneatur de levi , vel lc
nou polTit ab uno t;uiciim Creditore , quamvis i'tffirnaculp.t , dijlinguc.
noa admittatur, quod hujufmodi facuitas com- 7 Culp.Ltn dubio nnmquam pmfutdtiir.
petat in vim pricitata; rnbr.i.lib ^.fub $.E ritor- 8 Officialis , vel Miniflsr frejians fidem ei, cmpntfla-'
nando , CT ^. £ qu.indv: Veriim enixe rcRedtendum bat Dominus , non dicitur in cn!pa.
proponimus , utrumfeniel libero Guido Maria 9 Ciilpx impiitari nonpote/ffHrtnm , aut deli^Hmcom~
ab hujufmodi prejudicio pcr alios Socios numero mifim aperfonis , de quibus nemofusftcari pottnf-
plures intentaco"' - valeat iterum inquietari per fet.
uuicum dumtaxat , quia regulaefl: in oppofitum , ro Furtum, aiit deliBum fifuit comviifjiim ab eo,cuipr<i~
ex tirmitis perP«r. de Syndtc. ^.Official. cap. 1. nn. flabat comrnoditatem Domvius , rion efl adfcriben-
X. rletlor Faiic. alleg.^. mtm.i. & alleg.^[6. mmero ditm cu/pa Offictaits , Vel Miniftri.
91. part 1. Gi:trb. ro^ifs']. num. 18. Mut. deeif. Sicil. 11 Bancns tenetttr erga verum Credtterern, ^ttamvis pe-
j. nurn. 14 Ma/irlll. de Magiftr.lib. 6. c. 6. nu. 39
54 etiamfi eadem liberatio , feii abfolurio fafta non
ficric exprefse , fcd per fimplicem temporis
affluxum, utnomvkClar.inprall. ^.finaLqnitf.
51. num. 6. Gemsz.. "Jar. tom. ^ cap. t. num. zl.inftn.
Giurb d.conf.^yl.fub.mt. 18. Majfin.deConjifc.cjmft.
li.nHm.il-
Indubicancer autem , quia Puccius , & Ciccia-
rjporcij nequcunt, f ut exilHmo ) ullam allegare
jgrioranriam, ut ampliando comprobac Rot. M a.-
ctraten. apui.Thomnt. decif z-^.ex nnm. g.cuin fcqcj.
■ & vcrfnmur in Crcditoribus , quorum major pars
cuniafueritfoluta viirore falfi Ordints i Vel 7nanda-
ti , (jr de ratione.
12 In ( tilpa dicitnr , cjiii nonfervavit folitum , & con-
fuetiirn.
15 Soliium , velflylus inducitur ex iribus aBibns jiin-
cio decemiio.
14 Cttlpofus nonpoteflalinm de culpa redargnere.
Et in omnem cafum culpa cmn cuipa compenfatur, nu-
7ne^. 15.
16 Danini releVatio etiam promiffapeii non poteft ab eo,
cjiii dcdit caiifnn damno.
Awplia, ut ibidem.
preiudiciat miuori-.Undc quemadmodum,Ii idem 17 Eviciionon debetur 'nVenditore , ^uandoproveniiex
Puccius , f^ Socii tunc comparuillcnt, certo ccr- failo,aut ex culpa ipfius Emptois.
5j5tius co"cbar.tur abftinere a prorecutione hujuf- 18 Cedula non reporiata , nonfblet per Bancumfierifo-
modiSyndicKus. cxquoa majoriparcefuiilcnc /utio.
compulfi, tcffe -^nfl. inl. prima,f.de privil. Cre- 19 Culpa diciiitr ad cafum praardinata , ^uandofineea
dn.tr.Stracc.de dccotl.par. 6. num.n.qmvcvhOiAn- cnfus non comigiffet.
qeii per extenfum rcgifiravit , cum concord.y;«;7>-<t Amplia , cjuodfuffuit , pofje efle ad cafum praordina-
1
in Difcnrfii ir. niimi.ctimfeijcj.h^ nequcunt cx eo-
ru-n negiigenria in tunc comparendo commo-
dum reportare.
ROMANA rRv^TENS^
RtLtVATiONlS
PRO F R A N CI S C O A N T O N I O
C R V C I A N O
CVM BANCO S. SPIRITVS.
larn , nu. 20.
Subatnplia , ^ncd in hec non aitenditiir defeclus inten-
livnis . nurn. 11.
31 Damniimfeniiensexnegligentiacommilfaaheo, qui
de corfueiudine aliqind facere debeat ,ejirelevan-
dtis.
23 Dntnnnm ^iii caufvit, non poiefl ab alio etiam ohii-
gaiope/ere refetltonem ejujdem damni.
24 C ulpa Officialturn , CT Miniftrorum tribnenda efi
Pntponenti.
25 Fideinffor remanet liberatns ,ftprincipaiis Creditor
catitionem remifit.
Jmflta idern effe , quando Creditorfuit negligens trL,
e.xigendo
De Commerc.& Mercat. Dircurfus XXXIX. jyy
exigendo centra principaletn dehitoretn , nune-
ro z6
27 Fidejujfor ifidebtte exaHus , an , & c^umdohabeat,
reUvacionem advefsus Principalemt,
a8 Princpi nonpotefl reffti, aut dici, cur ita facis ?
ap Promijjlo, (j- obligatio ^HJ-libet tiitelligitnr authori-
tate Superioris Jemperfalva.
jo Pecunix exaEljt vigore ©rdinisfalffunt Domino re-
flttuendt.
31 Evidionis aHio cejfat , qu.tndo Emptor Voluntarie
cejftt re/n emptam , nec Litem fultfttnuit , aut Ve,idi-
tori denunciavit.
52 Identitas pecuni<eprobari potefl ex conjeciuris , (^
^Htbus.
Jdentit.upecnni^ derobat£ , velexa^A in vim ordinis
falfii cptomodo probeiuryihtdem-
DISCURSUS XXXIX.
CUiTi jtix.a inconcufTum ,& laudabilem fty«
lum Baiici S. Spiri us du :empore,quo Cru-
cianus , icilicec dc Aiino 1682. K.atiocinacoris
inuaus a(rump(ic , cidcm extiteric coniignatus
Jiber ,qui nuacupatur J/^f/fro Jn cjuo defcripta,
& notata legebantur nomina Creditorum ipfius
Banci , fub ea camen contradiftindionc , quod
. ubi aliquod repcrirecur vinculum fuper eifdcm
Credicis , in margine exprimcbacur cum verbo
condttioniiii , ac ctiam ubi Credicorum foret mors
(ubfecuca , apponebatur lignumf , accandem ubi
Credicores apud fe Ccdulam reciaerenc , hoc
ipfum indicabacur mediance licc. C. , idque ad
cfFedum , uc ipfe Ratiocinacor hujufmodi indi-
catione prsemonicus tam ad fui, quam adBanci
indemnicacem animadverceret , & prarfercim nul-
lacenus fubiignaret Ordines , feu mandaca Crcdi-
torum, qui Cedulam reccpere , nifi ipfamet Ce-
dula reiticueretur.
Cumque concigiiTet, quod quondam Francif-
cus Maria Honoracus ufque de Anno i66<).
quamdam pecuniarum fummam deponendo, Ce-
dulam a Banco exegiiTct , fuit iucce^Tivc in eo-
dem libro Maginro marginalicer adjeda litce-
ra C faftjque quolibet Anno de more renova-
tione, &, uc dicicur, /o/^o^/;o nominum Credico-
rum , remanfic femper Raciocinacoribuspro tem-
pore indicata harc circumftantia de Anno ifiyz.
mortc ejufdem Honorati , appofitum incontinen-
ti alterum fignum "j", & formiter explicatum Mor-
to. Veriim ciim in pra:fato libro Magiilrotradi-
tode Anno i682.per alios Miniflros eidcm Cru-
ciano nulla exhifcc circumftantiis fuerit indicata,
. fedacii ageretur de puro depofito viventis, fim-
plicitcrinicripcus appareret Francifcus Maria Ho-
noratus camquam Credicorpro prardida cerca
quantitate .fufcicara fuic prxtenfio , qiiod ex quo
. Crucianus admific ; feu fubfignavic falfum , { uc
fupponebacur J Ordincm eidem pra;rcntatum iub
. fimuiaconomine ipliusHonoraci jam pra.'defun6ti,
. tencrecur idcirco prsccipuc ob lictcram fufccpcx
obligacionis in Inftrumencodefupcr, ut infia, cc-
. lcbrato indemnem relevare Bancuin de eo , quod
. agnitabona ridc perfolvit Almx Domui Laure-
. tanae ejuldem Honorati Creditoris hxrcdi : Sed
Ego non iine fcnlu Veritatiscredcbamcxtriplici
fundaniento , (i non de perfe, laltcm iniimul
junctisCrucianum fore abfolvendum, Caufaquc
€oramIudice ejuiem Banci fuccertive introduda ,
pendetadhuc indecifa, quiaforce idcm Bancus
malum jus tbvere digiiovic.
Licec euim Crircianus h.ibere vidcrtCur conrra
le clar.im, & htteraleiu coiiventioncm non iolum,
.uc mons cfl, excrcendi iiJelem fufcepti muncris
admimftracioneui, fcd eciam ita, & taliceragcn-
di , vc pcr ipi.us adminiilratioMcm nulio um-
qua.i, cempore per ejuldcm Cruciani culpam,de-
tcCtam , vcl quavis dc cauia cciam occafione
mandatorum, & Cedularumfalfarum Bjncus ipfe
paciatur d^tnmencum; Atcamen(dicebaai ) pri&
5 mo loco hujiiimodi vcrba fcmper de Jnrc intcr-
preC3ncur,dummod6aliquaf3lccm culpaex par-
teipliusCrucianiprobctur jiKcrceaille,quemad-
modum de tadolbnanc pra-faca verba convencio-
nis, & Jure psnocarunc Go\adin. conf.6^. num.i^.
^^"^ton de locat. cap. 29. munero 46. RotA coram
Btch. decif G^6. num. lo c^ 1 1 .qua> loquicur in tcr-
mmis Raciocinacoris Moncis Piecatis.
PociiTime autcm, quia nullampeculiarem mer-
cedem Crucianus in corrcipcttivicacem illius
obligacionis recepic, nec recipic , folum enim
perfruicur aiTueco ftipendio annuorum fcucorum
^oo. quod eius prjrdeccifbribus in Officioprifta-
bacurabfque tali obligacioneiuccumbendi falfiti.
cationibus Ordinum , Mandatorum, & Ccdula-
rum,in quibus peritiiTimi etiam decipiuntur,juxta
exempla, & rationes animadv£rfas per Go,ho-
fred. in l. ^utd ft filfum, ff. ad l. ( ornel. de falf
Cal-Cin. lextc. lur. verbo imttari , Anfald. xonf 125.
ex num. 46. aJHenoch. dearbttr.cafii^.num.i,^.
& 15:. Thefaur. tjUAfl.for.Hb. i.^it^sl.z^. nu.J.Cyri-
ac.contr. 444. numero 88. Olca dc cejf fur. tit. y.
^ueftio. 9. ttuwero 1. Rub. de Teftamen. cap. 38*.
numero ?8S. cum plurrfeqc]. Ciimq; ageretur de
quotidiano periculo amittendi , ( non obftan-
tcqualibecfcdulicace, &diligentia,) in una die,
vel hora mercedera , quam pro toto tempore vit^
6 fus in hoc adeb operoio munerc aifequi potuiflct;
receptum proinde videmus in his tcrnunis.quod
tantummodo quis teneaturde levi,nonautem de
leviifima culpa ,uc egregie diftingucndo firmavic'
Decian.conf zg.nmnero ?i. ^ j^. m,, i. Matth.
de IHjauro inier confil. Cornet conf 242. amenum.
1. lib. I. Faltc. de Soaet. cap. 21. ex numero. 11. cum
flurr. &fecicj. & numer 25. & fe^<j.pacion. delocat.
d.cap. 29.num. 47.^ melius Ma^on. decifFlorent.
lii.n<m. 54. verf ^uoniam , & numer. 55. Rotapoft
fecundumvoi. conf.Fannac. dectf 208. num. ?. Verf
frimo, & coram Trtol. deccf ^7. mmer. \6^ & i-j'.
& concordat Rattden. dectf.} ifan.^. «.114. ubi quod
ahastorcc talis Officialis imputandus de demen-
tia.
Tantum vero abeft,quod aliquam culpam in
Ciuciano interveniifc comprobetur; quin pocius,
omiiTis omnibus prjefumpcionibus , qux femper
7 ftanc pro cxclufione culp^, uc aic Gob. corfult. i^.
numer. 9. cirfecjci. ^tmm. ?5. cum coeceris fnpra. in
Dtfc. la^.nu. 6. juftiiTimam idem Crucianus liabuic
credulicacem fublignandi Ordiiicm, de quo cra-
dacur; Namcum fcrme inhac mulciplicicace ne-
gociorum impoaibilc fit bcne nofcere, & recorda-
richaractcruni omnium inumerabilium Credico-
rum , diligcncia Kaciocin.acoris in co canriim ver-
farur, uc bcnc perpend.ic perfonam , cui facicnda
veniacioIu[io:Quamobrcm vbi compareac per-
fona aliqua boni a^ilimacionis , & famx, beni-
gnius cum ea procediiur, idcocjuc cum Ordo,
ieu
155
Anfaldi De Anfaldis
feuilliusGirata cantaretin perfooam cuiufdam
Antonij , qui aclualiter ab ipfo Banco dctincbacur
infervitio, vt dici^ar, perGiovane , ac fumma de
coecero noa elTet valde confiderabilis, nemo pro-
fedo dixcric, quod jutta credulitate mocus non
fujrit Crucianus, dum fidcm fuam przfticic ilii,
cui propriam idem Dancus accomodabac j ex his,
q.ix in proximis in hac eadem materia falforunl
Ordinuinyw/^fr/Mi deduximusin dino Difrnrfn 24*
num. 7. & de furco.quod fuic commiflum a con-
9 ductis , & domefticis domus, dequibus nemc»
fufpicacus elTet, quod cale delidum fuiflcnc com-i
miifuri , quod ccflet omnis culpa , dixerunc Me^
noch.irtco)if.l%}.nu>n. lOi & de pr:ef. lib. 6.p <cf.6u
nHmero$y.SebaJ}.Medic. de caf.fortuit. par. i. (ja.tfl.
I ?. r.im. 18. cum alisj de quibus fupra Difc. 29. n,
2^ Felic. de Socict. d. cap. 21. num.19. cnmfcijj. ubi
alia affert exemph.Magon. decif. Luen. i.fubnu.
Iz.Verf namfifuerit infiit. MartiVot.pifart.')'^. nttme-
ro 2.
Fortiusvero, quia prifatus Antoniusoccafio-
ne dumtaxac feruicii , quod Banco prxftabac, in-
formationcm , & circumftanciasiftius crediri de-
fumpfit,quipropter valuic Ordinem falfificare,
lc & confingere;Vnde eo magis rcfjrendum cft Ban-
co.nonCruciano damnum.quod exprsdiftafa!-*
fificatione provenit , ut in fiirillimo cafii firmavit
7hffaur.jtt:fi.f^re/jf.ltb. i. (jua^fi. 6i. num. 4. & fe^i
ubiquod ita fuii itidicatum , & conic^czCardin.De
Liica de Credic. difc. (58..w«w». 19
que magis eft , pacet ex hoc codem libro ptafii-
eatum quoad omnia alia Crcdita Dcfunftorum ,
Vel Ccduiam habentium; ad inducendam quipi
13 pe confutCudincm , ex cujus omilTione oricur
culpa , non folM»n prout hic , Itylus inconcuflusi
fed tres adus , jun^iiodccennio , Iblenc, exube-
rarc , uc infpecic dixir Rorn coram Hichvo d. decif.
di^^un.ij ttrfee^cj.c^ax prodijc in durioricafu, nem-
p deobligandoKaciocinatorc adeaiqu^excon-
fuecudinc iplius OPficij tcni-bacurexplere.
Dum icac]u • Bancus adeo culpose defecit in
negligcnda hujufmodi annotationc Mortis, &
Gedula: j & ex hac dejcaufa , ut mox com-'
babimus , Crucianus remanfit deceptus,
Vel faicem concurrente praefaCa indicatione deci-
14 pi non potuillet, nefcicur , quomodo Bancus cul-
pofus valeat de cuipa Crucianum arguere , con-
tra arquitatem, & cenfiiram Text.in l.fiputator, ^
in L iiemftObftetrix infin.ff.ad L j^e^uil. cum con-
cord. per Cravett. conf 919. n.\g.& 10.^ conf.^i^.
vuM.^, Felic. ae Societ.capi 12. num.\6, &fiej^. vbi
fnb «tfWiiS.pluribus coacervatis fubnedit , quod
qui culpx caudimdcdic, culpamailegarenonpo-
15 celt , & quod culpa in omnem cafum cum culpa
compenfetur, regula elt vulgacadcqua^/ff.v.r««/;
47. num.ii. iib.i.Teniitrin.conf. 50. nurn. 55. Cyriac.
ttlntr.i^j. ex num.il. cttrn plurr.fcqq. ^ controv./^')!.
vumeto i]<5. Trombett. de Soctet, cap. 4. numero 28^
& 34. Rota coram Coccin. decif. 1127. niternero 5. ^
decif 523 nurnero 8. coram Rernhold. Qr dectf. 45^
Advertendo prsefercim, quodCiucianus diver- i^numero ').par. i^.recent. quodque etiamdamnire
fam figuram gerit ab ipfo Banco , (olumque tene
tur, uc pra^mifimus, racione culpsc , quae , pofita
jufta , & racionabilicaufafecludicuv,ex Authorua-
II tibui proxime relacis : Bancus vero inrancum te-
necur erga Crcditorcs, quia ratione depofici irre-
gularis,& commixtionispecuniaedepoficat^cen-
fecur effeiSus Dominus ejufdem pecuniae fub
obligacione reftiruendi tantumdemi ac propte-
rcaquamvishujufmodi falfificationes adfcriban-
tur cafui fortiMto potius, quam culpae , & negli-
gentiz folventis , attamen cafus foituiti femper
pertincnt ad Dominum , quemadmodiim iub hac
ratione freti cradiderunc Stracc. de Comrnerc. j^. 2.
glojf. 5. »«7». -^'^^. Arn.it. Panorm.refol. 20. nnm. I. &
j-^q. ac per tot. Olea de cefi. /ur. tit. 5. ^«a;/?. 9. tx
miM. {i.cumfe^q. Nogiierol. alleg. \().fub nurn. 2J,
Franch. decif^^o^ ibi^ue Carol.Anton' De Luca Ro-
vit.decif. ij. exnnm. 23. Rot. decif. ■J'6,per tot. pofi
2. Vol.conf Farin.
At cjur.ndo eciam pcr difcurfum hujufmodi ni-
miiim naturalis , & juridica excufacio aliquam
patipoflet diPficulcaccm, verfamur fecundo loco
excra dubicacioem perfpefta fadi fcrie, ac ftylo
fuperiiis rccenfito ,' ciim enim in culpa dicatur
ille. qui foHcum, ac fieri coiifuetum non fecic , ut
.lino ore conveniuntaddufiiper Mandtll.corif.T,o-)„
num. 15. cir 16. Becc conf lOi. fnb nurn. 26. Pacion,
de lotat, d, caP- 29. num. 55. Cenfal, decif Lucen. 82.
num. y. Rnta d decif 6^6. num.K). coraw Bich. cum
alijs fuprA d. Difc. 24. nuM. ;. Bancus profeAo exi-
merc fe nequic aculpa nnnrfefta, quiaprxcermilit
ia libro , quem confignavic Cruciano , circa iftud
cr-ditum Honoraciprasnotaref cum vlteriorifpc-
cificacione mortis , nec non ctiam in margine de-
flgnare iitteram C. quemadmodum anceceden-
ter fuper hoc ipfo Credico Bancus praSicave-
rat, & inalijsqiiibufcumque prafticavic , quod-
levatio explicite promifla pcti nequeat ab eo ,
qui occafionem , & caufam damni dedit commu-
nitcr profequuncur per Tejit,inl.qu<tro, §. inter
locatorem iff, locat, Alex. conf.^^. numer,^.^ /^^
lib.6, d^Ialuaf. cortf. 44. num.g. ^ 10. 'T^cc. de af-
fecHr. not. 22. ex nttm. 27. cumfeqcj. vhifub numero
70. verf. c^r hoc , umpliat etiamfi adelPent , ( uc ia
Cafu iioftro, ) verba& claufulaf ^uodcum^uc^ua-^
HtercimijUe , &c, & facit fimile de evidione.qaar
17 non debecur, r\ fafco , aut culpapetentisfueric
fecuca , ad Tex:. in /.fundum 46. f. de eviEl. Rottt
decif. 1(58. num,').& decif.\6<).nu.\o.(j w.par. 2.ric,
e^ decif. 'y^.num.i). (^ i^.par^^.t^ decif.26-/. numC'
ro^^.& ^^.par.ij. (^ in Napolitana Pecuniaria
8. /unii i62$.fub §. Qutnmh j coram zAlber-'
^AtO.
Quod aiitem ncgligentia , & culpa ipfius Ban-
ei in propofito fueritcaufa, quod Crucianus re-
manferit deceptus , vel faltem , nifi hzc commif-
fa forc: ncgligcntia , decipi minimcpotuilfet,ni-
mis ocularitcr eluccfcit, quoniam fi fuper credi-
to Honorati fiiiirec defignataf , ac obitus infcri-
ptus , profccSo Crucianus Ordinem , qui a mor-.
tuo confici nonpoterat, nullateniis fubfignaflet;
ficuti pariter , ubi mcdiante littcra C, fuilfct prjc-
monitus dc prjeexiftentia Cedulaf,quia eadem Ce-
iSdula Originali non rcportata , non folent , nec
polfunt Ordines recipi , ac fubfcribi , multoqua
miniis fieri folutio , ut punftualiter advertir ^o-
vit. d. decif. 13. ww.13. infin. verf.& propterek Ban.-
curn : ficquc dubitari nequit , quod Bancus dici
mereatur in culpa , ciim in fubllancia , & in effc-
<Su fucric ad cafumprscordinaca, quidquidfitre-
fpedu intcnrionis , illa enim culpa de Jure een-
19 Cctur ad cafum przordinata, fine qua caius ipfe .
non contigiflet , ad Text.i-i /• non omne,fi^. deflatu-
lib.Altograd. senf. ^^. ti.li.iib^i.Fenttintll.decif')^^.
num. 2^.
De Commercio & Mercat. Difcurfus XXXIX. i^;^
««.2P. ciim 3\us/:ifra in d. Dtfc.zq. ri.p. Imo quod
ipfiilficiaC} poilc e(Ie ad cafum pfxoidinatam , Am.
broHn.dccijJ^eruf.i J.fnb riu.n.veyf.& fufficu, Pacion;
de Lucatiiip ii.nu?/t.i\2. Si quod non acteiidatui de-
ii fedtus incentionis , cclcbiis eil doddna /e. Andr.tn
caj' peteds , de Hoitncid. & cuin aliis Surd. conf.n.
nitin K%.in fin.
Eoquc clarius » quia ficuci honefte non poterac
Ctucianus iccuiaiefubrciiprioiicm Oiduiis giiatiin
facicm adualis juvenis cjaidcm Banci , & conle-
quentetejus Collegae, ita c conveifo agnito iigno
CJcduIx potuiirct honcrtiilimc , & fub verbis curiali-
tate plcnis fiibfcripcionem renucre,non exliibica fibi
Ccdula, & tainea uno vcrbo futficit animadvertete,
fcu tefpondcre , quod ccil culpa Banci nuUaccnus dici
poirec ad cafum praeordinaca , habec nihilominus
Crucianus adion^m advcrtus Bancum pto refedio-
nc damnorum , & intcrcllc , cx quo tua intcrerac,
Bancum non exticiirc ncgligcntem in appoiuionibus
fignocum , quibus cxtancibus in nihilo pocerac dam-
niticati , cum , ctiam exhibica Giraca falia fub ea-
dem Cedula , Bancus , qui Cedulam tecupetaverac,
ad nihil amph'us teuerctur : qu.mdo enim quis ex ne-
xighgcntia ab alccrocommiira in jis , qu* de confue-
tudiue facicnda eranc , damnum icnciic , illi reficien-
dum cHe planum eft , cx dedudtis pcr Bitrftt. conf.
i^^.iiu 44. cum reiiquis per Hoi.eorAin Btch.d.decif
6^{-,.num.i-!.& jc^:j.
Ac proptetea dum hujufmodi damnum tefici dc-
bcret Cruciano abipfo Banco , inulcis elficicur cir-
cuicus , li Bancus agere vcHc concra ipfum pro reJe-
vacionc vigore Inilrumenci , quando Crucianus cji
i} eadem caufa .igete poteft , vel cxcipete concra Ban-
cum dc przfata negiigencia , quse fibi damnum ahas
non obvencurum caufavic , ut de per fe pacec ad fcn-
fum, & in pundo pet Tuxi.tn l.cHm proponas , cum ihi
mt per DD .C .de N autic.foenor prsmonuit Malvaf
d.conf.'^-\.num.<).& 10. & bcnead propoficum Palin.
Sen. confult.-i\. num.i6. & fq-]- idquenon obftance,
<judd eadcm negligcntia non fueric commilFa pet
ipfum Bancum , icd pcr alios ejus Oificiales, Super-
I4.intendentes, feuMiniftros, nototium eft cnim, quod
Dcputans tcnetur de fadto , ac geftis ab illius Depu-
tatis , juxta7>Ari in l.fifervuijevdum , %.fi Forr.aca-
riHiiff.ad l.Aqiiil. & i" l.neminem , C. de Decur.lib.
lO.Rovtt.decifJc). per tot.Amat. decif Ferrar.^^.nu.
29 & ?o- tic ntm. 37. cum concord.yM/r.t recenfitis
in d.Difc.i<).num.i. i:t-feq<]. & iuipccie Camcrs pro
fadlo ejus Officialium Card.de Luca de Regal.Difc.
lo).num ^.verf.& ^uamvis , cumfeq.
Atquc h:EC dubio procul fuperabundare vidcncur;
Scd adiuic cx Mihi prasruppoficis alcerum tertio loco
intccccdic fundamcntum irrcfragab Ic , nimirum,
quod cum , dctLd:a falfitate praenominaci Anconii,
Bancuspro cjus indcmnicatc recepiirct (ecuritatcm,
five Gemmas, & pccunias ab ejuidcm Antonii Geni-
totibus pro rcfcftionc danmi , & pvxjudicii , quod
Bancuscxcjuimodifalfitate pati potnilTec : Atcamen,
frullra rcclamanrc, feque acrica opponcncc Crucia-
ro , cxcitctuntpecunix, & Gcmma: rcftituta', unde Ci
X< libuit Banco rernittcrec«utioncm , quam pra: mani-
bus habcbat , dubitaiinequit,quod Crucianus, qui
in fubftantia aliam peiionam non rcpraEfencat, quam
fidcjuirotis pro indcmnitatc cjufdcm Banci , reman-
fcritlibcratus , uc in fpccic docuic Bart.m Authent.
de fidijuff.in rubr.n.^.& 11. l.fitpulatus,^.fi cx duohiu
num <; jf.eodern , Pirrh.Mnur.de fide\!ff.par.i.feil.\o.
%.i2.fot.mthi ^^i. Si in dutioribusaccentafoUnegli-
gentia Credicotis in exigcndo , poft Text.in fffide-
jupres ,ff. defidqitjj. Ditrfat. conf.2.2^. nu.iy. Comcz.
•Vnr.refoi.torn i. cap.i;.num.^. Vafjuez.ror,tr.l!JuJfr.
lib.i.cap li.num.h.Falenii?'. Fra;c.defidejuJJ'. cjp.6.
num.io6. & j'e<]. ybi in fpccic fidejuiroris indcmnita-
tis, M.tgo,i.de,if. FUrene.i^.nttm.l . Rot decif.^^iS.
laprtmu >iu i^.p.ir.).recent. cum cxteris graeterhos
y»/?/-<idcdudis Difc.i6num,2i.
Ablquc eo quod refragari valcac , quod Bancus
iftud pignus rcccpcrit fub cxpreira condicionc tcfti-
tuendi , quatcnus Anionius pacccctuc cx hoc dclifto
Catcetacionem , qux cum fuetic poftmodum fecuca»
Baucus denegace non pocueric convt ncam tcfticucio-
nem Qiiiacum cx pradidia afTecuratione , leu pi-
i/gnoreforcc lusquxlicum Cruciano , non poterac
Baneus cxcrajudicialiccr idem pignus rcmiccere , fed
tcncbacur expcd:are, quod cicaco Cruciano judicia-
licer cogeiecur , uc benc in his cerminis conclama-
vic poft Bald. tn i. Vendijor , §. folet , f. de hxred.
aU.vendit. & Abb. conf.^2. num.n. Itb.i.Rimin.Sen,
confiii. num.i^. lib. i. ttjytarftl. in rubr. de fidepijf.
nHm.ti:6.& alios , Afenoch.conf.2iz.num.6^.&fe^ij.
& num. jS. Verf. non ob/t.it circafin. ubi ampliar,
quando incercefiic proceftacio ( prouc hic ) & fucccf-
fivc adducic exemplum Anthoris laudaci , de quo
inferius , & fequicur Amat.decif. Ferrar.i6.nu?n.i^,
Card.de Lnca /ib.S.de Credit.difcur.gi. num.^^.Verf
attamen, & admific Rota de£ifio6. nu.j.par.^.to.x.
ubi non obftance confimili confenfu , quod bona finc
cicacionc refticuerencut , feu apptehenderentur ,fun-
daturineo , quod fidcjutTor , feu Principalis in illo
cafu fuerat citatus , & petens relevationem diftuh'c
foliitioncm ufque ad Catcctationcm , quod & ine-
liuscomprobatut ui illius confitmacotia U io<?. e<j-
dempar.^. tom.2.. &egrcgJeillas leferendo pisnota-
sitCard.De Lucaubi proxtme.
Ebque magis, quia Crucianus validas opponere po-
tuiirec defenfiones, ac excepciones, & fignar.cer, quod
fccuca non fuic Carccracio ad inftantiam cjufdem
Banci,fedexOfiicio,3cdcmandaco Principis, undc
eadem convencio rctlicucndi congruam rcciperc po-
tcrac incerprecacionem , nimirum quocies ex daco, &
fadlo pcoprio , & ad ipfius Banci qucrclam fecuca fo-
zS rec Carccracio , cum ncmo obligecut defado alieno,
& ptaecipue Principis , cui non potcft icfifti , riec
dici cur ttafacis , ex his , qux in ptopofico pci Texe.
in l.facrilegti , C.de crim.facrtleg. pondcravic Lau-
rer.t. dectf Aven. 15;. nutn. 18. & Jecjo^. Molin. dc-*
Hispan. Primog /tb.i. cap.j. nu.S.Soufa de Kemfion.
cap.6o.nu.^Paui. Ritb in addit. ad decifiij. nurn.^.
& ').par.g.rec. idebquc quarliber promitfic , &
i? obligacio cciam pcsnalis , & juraca feniper incelligi-
cur , falva auchoricace Superioris , uc inquic Lif in l,
fin.nu.6.ff.<]nifaiifa cog. & in leg.fi qttis mnjor numer.
19. C.de tranfatl. Grati.in. difceptat.^2.0. numero i6.
Niger de except. cap. 9. §. j. ntm. 4 Seraphin. de^
privi/./itram privi/..H.7. mm.y. Mieres de Ado.iorat.
par ^.yu£fi.^6. num.f.Ciar/in.controv.i^ofubnu.^i,
Conrtul.atleg.6o.aum.6i. Bonden.collun.^c, rmm-i<i.
& ferj.iib.i.
Rurfus, quia fundamcntum convcnrar tcftitutio-
nis procctTcrac , cx quo cicdcbacut , praefatas Gem-
mas, & pccunias traditas loco pignoiisab Aiitonii
Gcnitoiibiis fuillecorum propvias , qucmadmodum
jidcm Gcnitores atrcrvcrant ; facilis crat replicacio,
quod rcvera ea;dcm Gemn ^ , & pccuni.t; cranc , 5c
relpcdtivepvovcniebnnt.ib iilis vigorc falfornm Or-
jodinum tubcraftjs , qusve proindc tamquam furtivx
O ctant
15«
Anfaldide
etant ipfi Domino , feii Banco dcrobato rcllituen-
d« > ad Text. I» i.fi alieiii mti/mt '/^-jf- defolnt.Iaf.
tn l.fmgiiUrte nwner.it. Vcrf drideofinuMmi t/iei,
f.fi cen.j^et.AmbrofKi.decif.fertif.^S.num.i^. & fec](j.
var.i. cum aliis, quosin individuo pecunioe cxadts
mediante Otdinc fallo coUaudac Rot.deciJ.^^^o. nii.i.
(^- z.coram Card. ^eljo,
Nequc hxc rcplicatio objurgaii valct tamquim
idcalis , 8c divinacoiia ; quia , pi^rcerquam futHccrcc
poffibilis dcfcnlio , ad hoc , ut ncqueat omitti cita-
tio ejus , qui habcc adcb ptoximum intcrtire , ut in
terminis Auchoiislaudandi, feu Vcnditoriscoutca
II Empcoicm , qui nulla adl\ibita defcnfionc rcm cm-
ptamexpecemi dimifit , & poftca agctc intcndirpro
rclcvacione ,fcu evidlione, rclpondic I.C.tnl.etnptor
fundt , C.de evicl.dr tn l.ft per imprudenti.vn.ff.eod.
Rotadecif.-]i%. tmmer.O.coram Dum'{jUtn.'& decif.
Sii.nutn.S. coram Card. Gerro , & dectf 541. w«m.6.
fa: 18. recent. & coratn Priol. decif. 455. nutner.').
& paflim alibi.
Nihilominus, & cumagerctuv de falfificacione,
& rcfpeftivt exadione dc cccenti pacrata , quodque
memorati Genitoies nihil prortus habebaiit in a:re,
uc cautam fummam dc proprio pollciic fuppcdicarc,
qnodque demum ipfemcc Auconius in ejus Confti-
tuto falKis evat , fcfc fuilfc (blitum cmcte Gcrnmas
in Monte Picutis , his profeftbconjecluris, & cir-
cumftanciis, aliifque^e facili^cumulandis infimul
31 jundis , velcomprobari pocerac idcntitas pccunix
falsb cxadas , vcl quod exdem pecunix nonad pt2-
diftos Gcnicores , fed ad ipfum falfarium actinebanc,
ficutiin vim conjcdtucarum id juftificari poire, com-
municcr obfcrvarunt rclaci per Rot. coram Seraph.
decifi^6i.natn.-'y& coram Cavaler.dectf.1^6. tmn.i.
&decij'.6i.nHm.ii. coratn ArgtielL optime intermi-
nis pecunia: derob.TX;e P arif conf.1^6 . mtra.s6. & 57.
Itb. 4. & in indtviduo Rota coratn Celf ditla decif
S^o.ex nmn.x. ufjtte adfin. qu.e agens , ut pracmifi-
iniis , dcprobanda iduuiratcpccunia^cxaftac in vim
Ordlnis falfi non potett clfc magispundtualis, ctiam,
ut ad prsfcns , ad effcdium prxfumcndi empcionem
aliatum Mercium ex cifdem pecuniis.
LIBURNEN. SUCCESSIONIS
PRO GABRIELE ARIAS,
CVM ABRAHAM BARZILAI.
ARGUMENTUM.
In Succeffiouibus Hcbrxorum an atrcndatur
Lex Mofayca , vcl Jus Conimune , vcl potius
lcrvaridebeantSratuta localia. Hebra.'i tolcraii
per Principcman polVint, &c tcncanrur lcrvare
eorura Ritus , U condcre inrcr ipfos Srarura, vei
Conruerucllncs induccrc i Lcquisin eorum bo-
iiR vacantibus fucccdar.
S V M M A R J V M,
I FaBiferies.
X Rcfolmio Caufc.
3 Le.v Mofayca ijuid dijjionat in materiafHcceJJwnis.
4 Succrjjlodr Iiire debetur proximioribits in gradu.
Atnplia nulla habiia diJiinElione inter agnatos , vel
to^natos , TtiafcHles ,Velfacminai , num.y
Anlald
is
5 ,- gnatit non dtcitur contemplata, ^uando ftttnin», vel
CQgn^itt anteponuntnr agnKtii,
"7 Lex Mofayca tn rnatcriajuccejjionis jervanda ejt /»-
ter tiebrAos ,fecHS auttrn tnier iiebr«,os,& Lhri~
fli^nos , & tiH.io. ubi referuntur contrarii,
8 Ht:br<ti,Ji contraveniani legi Moyps,puntripoJfHnt.
^ Hebrxijervnre debent eoruiii riiH,i,Jt non concernant
fcandalum , vel inalntn njum.
11 Lex Mofiyca an per advetitutn Redetnptorii expi-
raverit.
D Jlingue , wr ib dem-
i2 Hebr*i etiam quead atlui )udiciales pofitint uti lege
Mofayca , ^uatido Prlnceps , in cu]m loco cotntnO'.
rantur, td eu toncefjii, & nu.\^.& ij,
Amplia , quandoper Decretutn Ctnjitatn fuerunt con-*
firinatt Ritm Hebraorttrn, nutn.i6.
13 Atla judicialia , vel caremontalia ^utt dicAntur inter
Hebr&os.
17 Rotadecif.^i^.par.s.recent. expltcatut.
iS Heb,ai Romix. recepti tenentur ttd obfervantiam StU"
tutorum Vrbis,
19 Hebru inter ipfos ^uando pofitnt condere noVa Sta.^
tiita , velinducere novM corfuelHdines.
20 Ciaufttla,non obftantibus,<a/-/'(j/(f<? in privilegio tollit
ot/inta objiacula, (ju« eidem adverfantur, & n.21.
12 Prtvilegia concejja Veniennbus ad habitandwn jHttt
trreVocabiLia.
2J Hebrnoi-utn bona decedentium LibHrnifine hneredz^
deferuntur Synagog&.
24 Inifucccdetidi tn bonis vacantibiti efi de Regalibttii
necfolet concedi Feudatariis.
35 Itafuccedendi ad bona vacantia Cellegt an competai
Coltesio.
i6ln Hcbraorum Caufis procedendutnejfe per Dintoraa
hoc efi , per ritum Habraicum , fuit JHdtcatuntj
Liburni.
27 Ceffionariiis fuccedit in omnia lurd eedenti compt.>
tentia.
DISCURSUS XL.
INter Gabriclcm Arias , & Abraham Barzilal
Hcbraeos in Portu Liburni commorantcs occa-
fionc fucccdcndi in hxredirate Benjamini Barzilai
plurcs habirse fuerunt controverfias : fed quoniam
ccECctae , in quibus etiam fcripfi , tcfptciunc alia»
I inditFcrcntcs materias , folummodb placuit inferere
ea , quaf concernuntarticulum valdcinter Scnbentes
agitatum , utrum in fucceflionibus intcftatisHebrac-
orum atcendatur difpofitio Legis Mofaycac, vel Ju-
ris Comniunis, fivc pocius, Socuta localia , quia
eum in hac Caufa pociiTima visadcxcliitionem Ga-
biiciis couftituerecur fuper iocali Scacuto fceminas
cxcludcncc ob aguatos ^nccetTc fuic vcl pro inccllcdlu
plurium Dotiriiiarutn , vcl cx caufa particularium
privilegiorum , qux ratione Commcrcii fuerunc
atcributa Hcbriis Liburni moram trahcncibus exa-
minare, An , &quandoLegcs,Bann3 , vclprivilcgia
localiatulfragenturHcbraEisoccafioneMercaturaE rc-
ccpris , necnon imporrantiam prcrdidtorum privilc-
giorum; Undelicet in plerifque Regnis, & Principa*
libus Hebrsei fucrinr expulfi, per ea, qux juridicc, 5t
hyllorice rcferuncur ^ BoreUde Reg.C athol .prnfiant,
cap.6^ per tot. Nihilominus atcencaadhuc frcquentia
fimilis Nationisin plutibus locis Mercantilibus, op-
portunum cfrepotciit rcccnfercin prxtcnti Difc. ea»
qusE dillcrui lupcr prxdifto articulo,& infcquentila-
tius ctiam agctur dc cadem matctia,in qua tandcm ob-
2 tinui judicaiijStacuta fceminarum cxclufiva Hcbvfis
non
De Commerciis & Mercat. Dircurfus. XL.
T
?
non prodrdc , nec illos aJ huiic cffcftum poire con-
fidciaii uti Cives , & Incolas.
ilc iit Vciitas pcmcipalis infpcftionis luciditis ap-
1)arercc . pra:miuendiim ctnlebam , ijuod pcdpcdta
ege Mofayca hujafmodi fucccflio inJubicaiiter atci-
netec ad .Sarram B.uzilai uci proximiorcm > & con-
fcqucnccrad GabLielem nrias ejuiJem Saivae Dona-
tatium : Veibaliquidem piasfaca; Lcgis Mofayc^e .«
nuin.zj .eap.Omnij,0!e/is , rclaca ctiam pcr AierL n.de
lc^ti. /ih.i. ru.2.i^iiee/}.i. «Kw.l. VerJ. ejt de j;rimo , fic
littcraliccr ionanc , luflam rem pujiuUntfiltit Sal^ ha-
ad , daeis vvjfejjianein mtercoo^natos Patris, & rurfus,
Homocum morttmfHerit ahf<jue ptio a.d fiLiarn Cjtu
tranftbii harediias : fi filiHtn non hubt^erit , haOeiiit
/itccrflores fraires fuos ; t^uod fi fratres nonf^erint,
dabitis harcditaicm frairibus Patrisfut \fiauter/inei:
Pairuos habuertt , dabitHr ij£reditM )ts , c^uipro.cimi
funt. Undccumneque filii , neque filia: , ncc fra-
trcs , ncc Patrui IjpcrcxtaicnrBeni.imino, ipia vero
Satra cxifteret illiuS Amita , nulla cadtre poterat ha:-
fitatio , quod rcmanfcrit apertus locus fuccedendi
eidem Sarra; , qux tamquam proximior in concurfu
agnatorum habcbat pro ic litteram pr^fatse lcgis
Aiouyc.r cxprelsc vocantis in defcClrum pertonarum
fupra cxpredarum proximiores , ad normam Text.
tn ^.fi ignnr defnhan; , iLfecondo , Auih.de hitred.
f9
primi tunc cemporis f uriiconfulti , & Canonilla:
tamquam in Cauia cclck-rLima fcutorum 30. m.
quoi ve vid.re eft ufque ad lacietatem colk ftos pencs
Ura^tteL.de lHr.l-Wtm,g.c,u.i.o. qni cx ««.19 Hfauc ud
35-d!!putationem hanc omnibus numetis exornat, &
abtoivic, & tignanter/«6 m,m.xi.& 14. Car.peo.d^
bta'ut.excL^,j.ioe„.,,, cju.6o. per ,ct. ubi in fine cctta-
tur , quod ica fuit xMancui judicacum, Lo,-n.,onf.\z-j.
nitm.Utb.u HtppoL.Ktminuid. u,ter conJiL.ult. vo/unt
dtVerf.tom.uo»j.i6i. num.Xi.& fecjq. Burf.„.conf.x^z
nwner.^i.&^x. ubi quod y?."ro. concrarium tcriens
communiter reptobatur , & polt Aiben. brun. tn^
eodem tracl de i>tat faem.e.xcLuf.yar^Hard. de lud^ti
pir.i.cap.2.num.^.verf.q!(odLatius,drnum.6. He^
thr Fdic.alLeg.n. num.J^. & 5 par.-i. Farinac. infra-
gment par.i. L„t. l.nu.6^^ . & 6a,6. Treatacin^j. var.
reful.fubtn.de Confiit.refol.^.nu.u. Cyriac.contr.t^i.
nwn.^y. & feq^.Einan. Soarez. recept.fentent.Litt.I.
num.\^6. Gall.de e.vcept. ttt.i. e.xcept.i.par.i numer.
i2i.er/f^. Mtchalor. defratr. par.}. cap.zc). ex nnrn.
iZ.cumfe<jq. Fagnan.incap. Canonum biattca n:!.cfU
de Confitt. C^yd. De Luca Lib.i^. tit. de Mairtmon.
dtfc.i).num./[.
^ ^dque, prxtermitfisc^eterisargumentis, inclucaa-
bili rationc fulcitur : Si enim apud nos Hebr^i cole-
rancur adhuc fuper eorum Ricibus , & obferYantiis,
I
^bintcji.vntten.Efif.RoccaJeLeU.dtslm.Iur.cap.i. S quinimb fi legi Moyfis concraveneric , acriter ple-
»»^.42. Aflolin. refoi.^o. nutn.J,. Rota decij.io.num. ftendi fuiit , uc aliis relatis habctur apud F.^anJ. ,«
^■.par. 14. Nulla habita ditlintftione inter matculos, <t.cap.Canonum Stututa nu.i^.Je Conjiit. Gob.confuLt
& foeminas , Agnatos , & Cogiiatos , per Text.tn L.i. i^.mm.t,!. Et quare non debct illis intet fer^etipfos
%.pro.vtmos, ff. ttnde logna:. ^. non tau.en , junao §. fervari quoquc lex cOncccnens modos fuccedcndi,
cteierujn, Infiit. de Lcgii.agriai.fuccrJJlDec.tn i.fcemina j, carterofque adus nulium , prafefercntes fcandaiuHii
num. 121. ff.de reg.'ur. T^racj.de retracl. conjang. §.1. malumque ufum , ticutiinfpceiecouclamavit 2fatt\
glof.e,. num.\%. &feq.& %.U.glof.l.nu.^.& ^.AttoLin. conf.(,2i.n.-6.Trentacinq. d.refol.^.n.n.verf.2.&\erf.
refol.o^.num i.Cardde Luca de SHCceff.dtfc.2}.nu.3. ^.tti fin.tit.de Confiit.feteque omncsfitpr.t laudati.
& alibi patfim. Atquandoetiam itta pati potuiirent aliquam di/fi-
Maxime, quia tantum abetl , quod Lex.Mofayca 10 cultatcm in abflrado , cum ditlimulare nou libeat,
ad agiiationem refpexcrit , quin potius Sc filias 5ai- quod opinio contraria , licet minus fundata , fuos
phaad vocaverit intcr cognatos i^atris , &. filias fce
min^is prxtulcfic fratribus , & I'attuis, per quoscon-
fetvarur agnatio , cx traditis per iJ^iant. de eonjett.
tib.6.tic.i^.nuw 9. Giovuga. confii. num,^^. itb.z.
Cantr.difcep.6-.rum.i.& 3. C.^^fiald.confult.^i^.nu.j:
& 'i.l\pt.dcrtf.^'>i6.nHm.^.pur.i.recent. & coram Ca-
Valer. dectf.W,. nnm. lo. cr cornm Gregor. rffo/.^j^.
nHm.\^.& corarn Dunoz.ctt Sen. decif.bi. num 12. &
dec.f.2g. nuwcr. ^.par.1%. recent. q- in \.aceraten:
Fideico':imiffi 10. 'Decembris 1685. %fin. coram \B^.
P. D "Bcnincafa , & in Eonoi.icn. F tdeicummtffi d^
Ghifellis ij.Mati ld85. §. Qutuimo infin.coraw R.P.
D. HerVAult, 8c in individuo legis MofayccC 2{ota
decif.j^i^.num.o.par.i.rer.
Cumitaque, pcrfpefta lcge Mofayca , facccflio
forct devoluta ad Sarram proximio;c:n , in nihilo
obftarcdicebam Statutum florcntinum divcrfimodc
difponens, ac prxcipiens , quod a;j,nati remotiorcs
fceminas excludanc, cum in jurc noltio in.igis com-
7 municer iiivaluciic opinio , quod ubi quaftio non fic
intcr Chrittianos , & Hcbrxos, fpccta.i non dcbeat
quidquid pet Municipalcs locorum fandliones cavc-
tur, fcd quod tantummodo vcniatinlpiciciidum,quid
,lcx Mofayca in occuncnte catu , leu controverfia
prsEcepctic , & definiveric , ita namque omiills gcne-
ralibus , qux patlim congcrunrur apud Scrrbc" tes, in
tctminis individualibus liicctiVionis intctlatx , ac
itatutifocminarum c.\clufivi , lobulle hrmarunt /0-
0nnes Calnertn. conf, ^c.jnb iii.de teftavi. alias conf
455). quodmcipic, AnfiJud^m , ciy fubfcripteiunc
quoque habcat fequaces, ut videre ctl apud Anan.
in cap.ludat t./Jecondo rmm.i^ propefin.ve^fex quibttt
Videtur, dc Ludx.Guilielm.de Benedttl.in cap.Raynu-
tini , Verb.duM habensfiiiai nttm. 184. verf & omnet
PopULi, de Tefiam.Laur.de Palai.in traU. de Statut.
excLif.f(emin.nu.2^^.Nait.eod.trait.^H<ifi.2.princ.nH.
ic ^.ALex.conf.cff.fub num.-^. verf. & ex hoc tnferime
Lib.6.Rotan.conf.^'). num .lul-.b .2. Hippol.de Marfil.
conf.\o\. niim.^^: Gabr.de SiaiHt.roncL.6. nu.w.Surd.
de aLtrncn. tituL 2. cjuxft. 15. nurn. 7J. & 77. ScaL. de^
confiL. Sapient. Lib.i.cap. .^.vcrfpatet Hcbr.tos, Cra~
ttan.difcept.)!,^2. ««w.ji. Mieres de nJH ajorat.par.
i.rfUJtji.^^i. nuiner.^6(). & 271. MerLin. de Legit.Ltb.j.
ttc. I .qti.J.per tot.Sabeil.in pratt. univerj.vcrb. Ebrei
num.^t.&infumm.diverjjrailat.tom.-yittt.L.^.to.fub
num.iA.vcrf.ijifod imo.
Corrucbat omnis anfa dubitandi pcrfpi.'6lis prJvf-
fcgiis huic Nationi per M.ignuin Ducem in cjus re-
ccptionc actributis , cum cnim oppugnatotes noltr»
fcntcntix rclpondcrc rcvcra non valeant prxdictjc
eificacillimx, nimiumqucpalpabili rationi,quod fci-
licct nullum diicrimcn confidcrari valcat intcr toie-
ran:iamcxrcmoniah'um , ac Judicialium , fancrunt
II folummodo rcplicare , quod rcfpedtu Judicialium
pcradventum Noltri Rcdemptoris lcx Mofayca cx-
piraveiit , quodquc iJcirco Juda:i cxiflcntes apud
»^ hcittianos dcbtanc u i jitdcm legibus, quibusalii
Cives , &dc Popiiio rcguncur, uci vidcrc etl apui
Riccinll.de I Ur.perfoii.ltb.2.c.i^.nit.2j.verf.til:intum,&
nn.z'ii,i\hiC\ciQ(foiiiaconfilioNattit,Rot.decif.j^\^,
i6o
t>u.6.&f€(^^.far.\.recenf.revetit. apitd Cocchi.deeij.
Gl6.ex nn.iycumfeejci. cujiis opinioncm approbarc
hon audecC<jr^.O' Lwu de Doi.difc.i i.n.6.crje<^.
Lt qiioinodo coii-j^vULic potcrat in pvsfcnti, q.iod
}X conccrncncia aC^us judicialciiuillciKlublat.i , dum
"■ biiprcmus Ptiiiccps ptitata tribucndo piivilcgia pcr
vctbum volHmtis impaititus tll potellatcm libirL-
utcndi di tittte le Cirtmome , Preccttt , Riii , (Jrdttii,
e cuftmm di Legge Hebrea. ,Jcccndo il coftittne, epta-
cimento^vofiro : nan cnim crcdcbam , quod fubhts
vctbisdicincqucantcomprclicnla luJicialia , dum cx
«■ fcnfu Rot^, ikHicanilt infcqiicnrium 'D.Tbowain,
tj ludicialiaad difFcrcntiam Cacrcmonialium fub nomi-
ncprarccptotum cxplicantur , &contincntur , prouc
ctiam cadcm adfcribit fub boc vocabulo Lihrfii. tn d.
conf.i)!. e.v rm. 60. citTnfcjc]. 8i quaudo cadcm Rota
rcfpondcndo Tcftibus de L onluctudine dcponcntibui,
14 eotumdcmrclevaiitiam iidmiliticlpcdu illius Domi-
nii ,in quo cx pcivilcgio uti poteiaut Lcgc Mofayca,
Ut patcc in d.dicif.^i.^.nit.9par-i.>eccnt.
Addc-b.rm , quod conUutudo fucccdcndi jntcc
Htbrteos fccundum Lcgcm Molaycam plcnillimc
probata fucrac in cafu nolbo , adtout optime ada-
pcarctur Dodihia-^icciul/.de lure ('erfon.extragreu..
£cclef d. tihro 2. (ap.v,. ubi ingcnuc proferc lixc
J5 vcrba, /« uno tMtinn cafupojjei praedere oj,into Cal-
deririi, ^- eortm, r/ui ipjum JequiintHr , ne/npe ejitando
coifnetndo , vel ordinatio Itt Uonm rcpcriiitr laatt,
Vel exprefse approbata ab habente faculiaieinfacioidi
Ugevi : quinimb cx co , quod iolum fucrinc pcr Dc-
i6crcta Civitatis conhimati Ritus ipiorum Hcbrxo-
rum ,fecundum ipfos ctiam in ludicialibusdclinien-
dum cire , fpccialitcr argumentatur Fiorian. conf.iS.
■ fub vum.w. quod babctur ctiam inter eonf. Batdi fnb
alio nomine conf^^i. nttm.^. vol.^. quem refcrc, 8c
fequitur C>n<j .r««/»-.24.i.w««.?4.
J7 Acquc hinc ^ converfo nil mirum, quod Rota ccn-
fuei it oppofitum in ill.i Rmnana Sttccejfonis Hebrao-
ruin corurn Coccino , alias d.derifii-^. par.i. recent.
quia Roma: pra:cisc cautum fuit , quod Judxi pcr
18 ^. Sedemrccepti ar<^arcntur ad obfcrvantiam iitatu-
totum.ucin Conflit. Pii ir..iJ. qux incipitr//»W.
fts, (Jrjingults, in %l nfiiper volitmits, & I .'/'r> T.qua:
incipic Romanm ronttfcx, §.St.itnia, de quibus bcnc
adrcm KiccinJ.d.lih.^^.onp.v.ninn.^'
Ccirire infupcr advcitcbam omncm dilputatio-
ncm , cum non folum cx illis verbis , 0 alire fecondo
il coftuine , e piMiu.ciiiv icft'-o , pollct dcduci ficul-
tasncdum pr.\'fcrvandi vctcrcs lcgcs Mofaycas inter
j«) ipfos vigcntcs , fcd ctiam condcndi fortaiTis noira
itatuta , & co':Uictudincs, utiprofcquitur Riccntlt.
d,lib.i.cap.\'^.hHin.^. e; 6. ubi fub hac rcflccfionc in-
teiprctatur Bero.conf.2.lil>.\. vcvum quoquc habcic-
muscxprciram , ac prcgnantiflimam dciogationcm
iicarucoiumin concrariumcorumlcgibus.dSt Ritibtu
facicntiiim , ibi , -Vo ; ojiame (ju.ijivoglia Lrgge,
Staimoj^Bando.oproviftiiniin contrario,alle e^Hali pcr
proprio rnato , e certafcienx.a , e ccn U mfira ampla,
&affolH!.t pofeflti i/i tiiito deroghiai/io ; Impoflibilc
enim rcddcbatur, quod .Statutum attcndi pollct in co,
quod contiaii '.bitur mcmoratx Lcgi Molaycx.dum
aovirtus , & cUicAcia ilHus L\m(u\x r.on obft, niibiti
( etiamfi fuciit ca;tcrata , & non cxtcnla, prout hic,
fub effra:natilTiinis vcrbis, ) omnia , Sc qu.ccumque
rcmovccobftacula , qua: pdvilcgio , aucdilpolitioni
poiTcnt advcrfaii , ad tradita pcr RoL.nd. conJii.6].nu.
6z.iib.y. Mar..Hr.io/ihi.'\}a'-.refoLlib.\. rcfoL^^^.nntn.
7. (^n. De RofA de Exec.litt. Apoft.pnr.i. c(tp./\.
Ai^ifaldi de Anfalclis
vum. i?4. Rota decif.^06, nHiner. %,.par,\. recent. &
ccram Coci.in.decif\.o.c),nii..\\. i^ diaJ.Zii). nn//).6i.
coram Dnran. & in pundto dc Clauluia «0?! oLftan-
21 ttbtis ^taiutis , quod manifcifct abiokitam vohinW->
tcm illacollcndi , faftertn.in cap.i.cjHj^Jt.unica ^irt.i).
ttu/n.^ i\.«L€ Co/iJiit.in 6.
Qiiibus pio m.agi3 , ntquc magis aperienda Prin~
cipii voluiicatc yHotcud.nti. ad p;opagationcm Com-
2- mcrcii , ( undc idciicb coiilimiiia privilcgia attri»
but£ vcnicncibus ad hahitandiim ccnfcri confuevc-
runt iric. ocabilia , cx fitmatispcr Tappiarn de Ccn-
Jtii.Frincpar i..Cup.:\.,ii,ij^. ciii/,jccj^. gr r.um.zG. (^
Jecjcj.Coheil-ad Biill.L!on.kegii,..c.ii>,)0.fih num 114.)
lupcracccdcbat , quod pra:ter faculcatcm introducen-
di conluctudincs , iit ibi , becondo >/ cojtn/ne , c pia-
cimento rjofiro , qiiod profcdb prsEfcfcrt ad^um ju-
i} rildietionisjSummus 1'rinccps claigitusclt ultcrius,
quodobcuntibusabfque lisercdc Jud.cis , Synagoga
luGGcdciet ctiam in pracjudicium propiii filci » Oi.
i^ptincipalioris jutis Kcgalium, quod ncc ipfis Baro-
iiibus, &feudatariispri:r]i Ordinis folct compctcrc,
cx addutlis pcr Am.iy.^m tn J.\.n».^6. C. de bon.va-
Cant.ltb.io. Bobadill.tvtn.i. po/titc. itb.i- cap.i6.niim,
i.\6, Ripol.de Regalcap.cj. nn//:..^.o.Belion.ie Iur.ac-
crefc.cap.io.ijit.i,. ^/«M.y 7. MaJJin. de Cohftfc.c^H.i'^.
nuxn.\i).HXiin.ie L^egal.lib.r.rdp.c). nuin 'i.^.&Jeijcj.
& abunde Card.De ijtca de I-ciid. difc.Ji. num.^. ^
i^jecjcj. Imb ncc ciidcm Collcgiis folcc conccdi , ac
dc Jure Ipcdare , cx UQreil.dc pr&ftant.Rfg. Cathol.
cap i^.nmit.^j.&fe^jcj.
Rcmovcbac tandcm omncm diificultatcm , ( fi
qua:clTc polfcc, quod non credebam) res judicaca
iucer eafdcm Partcs cx Dccrcto diei ic). Maii 16S1.
26 pcr quod lancitum fucrac , procedcndum in Caufa
per Dinora , hoc cfl: per Ritum Hsbraicum. Unde
livc libcrct pcrpcndcrc iura Gabrielis , qux ex pro-
piia.perfona mcticur a Donatione Bcniamini , five
illa Saru-E , (Impcr agnaci remociores remancbanc c.x-
cluli in vim ccllionis a Gabriclc rcportat.T , cujus
27 proinde vigorc lucccfliilc in omnibus luribus cjuf-
dcm Sarrae ccdcntis vulgata kint lura collccfta pcv
burd.co:if.zz.-iii.i6.& fecj^. Cr eonf.'>:.z.>iU.\i. cjr decif.
SoS./.um.\. Rot.de: t/.iij. ini. 10.12. ^ i^ipofi Zacch.
de Obiigat.CcLir.er. & quotidic alibi.
IN EADEM CAUSA.
ARGUMENTUM.
De cadcm marcila, ^n qiia in Difc.prsced.
&c gcneraliicr , an Hcbr.vi habitantes cx caufa
Commcrcii ciicantur Civcs , vcl Incolx, iic llib
quiiius Bannis, Lcgibus , &: Statutis localibus
comprxhcndantur, &c cjuandoixcipi polluu ia
Tcltcs.
SV M M ARIV M..
1 In Succcjjionibin de Jure faeminn non niinHS , ^uam
m.fciiii adi/rftttiintiir.
2 Statuiajoe/ninarnm exclufiva repuiantur asfera , &
odioja.
5 yjgnatto ncn dicitur contemplataper StatiitHm,<^iian-
do fmminoi vocat ad fu. crffionein.
4 Fiiiajitxta Legein Mofa)Ca/ni/i fuccefftonibtu ante-
ponitw Fratri , qt P,itruo dcfwicli.
j Proximioris appeliatioie -Jcniitnt tam mafculi , cjukm
[aim.init, ubi agnatit nonftt ctniei/iplata.
6 SiatHtA
De Commercio & Mercat. Dircurfus. XLl. i6i
6 Statuta exc/itfiV/t fce/ninarum , ejkit vigent in tora
/ta/iA , cerfenttir condita , ut bona confervenmr
in agnatione Civiurn.
*Dcclara , ijiwd rcrrul.iriter foU qmlitas rnafnlinitatis
nonfufficit ad ejfedsmexcliifionis faeminarurA , ^uo-
lies non concjtrrit etiarnfaVor agnationis , nHm.-j.
Cr nii7n.2.\. *
8 Heb> tci comprehenduntur fub Statutis , (^ Legihui
AimicipalibHi locorum , in cjuihus degunt.
Centra, dr <Ji*od inter ipfosfervandaftt Lex Aiofaycat
num.ii.
Et maxime in terminis fucceffionis inteflate, »«.u.
Et de ratione , nn.i.^..'^' ntim t^.rs nttm.i^.
Et reprobantur cotitrarti, nu.\^.ijr nu.id.zj.i^ 28.
g Hebrau carceratis an fint fubminiflranda alimenta,
efU4i vigore St.ituti fubminifirantar aliis.
•10 Hebr^i anftbjaceant Statuto circa inodum libellan-
di in ludtciis.
13 Hebrdeifibjacent Bannimemis , (^ Statutispxnali-
bnt , cj- de raiione.
16 Doclores more Aviiim , & Pecudum ^uandoqu^
unt^alium mCe^r.itur ftne ratione.
IJ Dodoriim e.v muitity.dine non efi jHdicandnm , fed
e.\- ratione.
18 Do(5lores juandoquefunt adinflarTefliHm de audi/ti,
^ui nonprobant.
19 Hehrai potiitsfHnt IncoU , ejmm Cives.
20 Mercatores ex caufa Commercii degentes in aliquo
loco dicuntur poiius Incolx, quam Cives.
2t HebriRtu ejfellui Chriflianus , an pojfn excludere^
faeminiu Hebmoi in vim Statuti.
21 Hebrat non confervant decui farniliaritm , c^ f^len-
dorem Reipublicit , ^ num-i^.
2J Hebrai comprehenduntur fub Statutisfolum ttbi agi-
tur de materia £que proportionata ad lud^os , (^
Chriflianos.
37 Hebrai ctrca minorem Atatem an ftnt \udicandifectin-
dum Legem Mofaycam ,vellm Commune.
.Surd.deci(.i35. decUratur , ibidem.
29 Lex Mof^yca inter Hebrs.os non expiravit in mate-
ria Ritutim , ct* Citremoniarum.
Etquid in confuetudinihus judicidiibus a Principe ap~
probaris , ibidsm.
30 Lex nil aliud efi , cjuam commune Prieceptum.
31 Coi^Culeus diflictle potefi reifondere ob\eitit addu^ii
flne ratione , vel Aiithontate.
32 Privileginm non amiriititr per non ufum , quando non
adventi occaflo utendi.
53 Hebr£i comprahendunrur in conceffione faUa hoinini-
btu certi locifuper asfortatione frumenti.
34 Sabell.in fua prax. Italic.vctb. Ebrei num. 31, decU'
ratur.
35 Clerici cjuare non comprahendantur fub Statuto ex-
clufivo faetninarum.
36 H ebriti fl non fubftinent gravamina fubditorum , nec
etiamgaudere poffunt comynodo Sratnrorum.
37 Confueiudo interprerativa dubix cjitiifiionis inter Do-
dlores , dtcttur favorabilis, nec dtcirur correRoria
Iuris, aur conrra lus ,fedpotiusprAter Im.
38 Confutude intcrpretaiiva privilcgiorum fatts dicitur
conllare eriatn pcr ailm e.vtrajudiciales.
39 Hcbrat an admittantttr in Tefles ad probandam con-
fuetudinem.
40 Hebrd Tcfies admtriuntur, ubi e^Hdftio verfctur inter
ipfos Hebritos , & de rarione.
41 Hebrxi admittuntur in Tcfics in Caufis in quibus dif-
fictle efi invenire Tefies ChrtHianos.
D I S C U R S 11 S XLI.
CVm poft dcdudba in prarccdentt Difc. comm»-
nicata Mihi fueiint quampluta Juris Rcipoii-
Ia,c.x ijuibuspisccndebatut, fuccclTionem contro-
verlam fpcdaie ad Abiaham , variaque idcircoper-
milccrentur motiva , & Anthortt.ucs pro mco judi-
cio vcl yatios cafus , vel diverfos effcdtuspercutien-
tcs : HincEgo, matcriaaltiusrepcci.a, Rcfponlum
a:didi fequentis tenoris , & juxta illud obtinui judf-
cari , uchiitcnunciatum in antecedenti J /r.
Anccquam oppovtuna replicatione divcllam fun-
damenta ingeniofe in oppofitum excitata , opportu-
num omnino vidctur przfupponere , quod fcmota
landione Scatuti Florcncini LucccflTio, dc qna agicur,
dubio procul pertincrct ad Sarram in proximiori
gradu cxiftentcm , five libeat cum decerminatione
Juris Communis, five cumcenfuraLegis Mofaycje
hodicrnam dirimerecontrovcrfiam.
Diximus de Jurc Communi, quia qualibec hodie
difFcrcntia fcxus fublata , folummodo in fucceflioni-
1 bus inteftatis attcnditur proximiotitas gradus , &
ne velimus, (uc conclamac I >i'perator in l.maximuia
vitium , C.de iiber.prxrer. ) incufare narura?n , cur
nontotos wafculos generavit,ur Ui.dcgenerer.tur, non
fiant, nonminusFcemina:, quam Mares juxta pro-
prii gradus prsrogativam ad intcftatam fucccflloncm
invitantur , ut dixic Rora in Nepcfina Succefiionis
decif.iCj pM- .\6.recenr . & decif.c)^par. i-j.HtroUqUe
num. i.Qr'2.. acper rot. idebque Statuta omnia non
obftante nimium rationabiU motivo confcrvandi
agnationem , fplcndoremque familiarum , ut infra,
2 cenfentur afpera , & odiofa , quotiefcumque natu-
ralis cognationis , & fanguinis ordinc turbato , pro-
ptermafculosremotiorcs fceminam proximiorem 4
fucceffione rcpclhmt , ad trad per Bald.conf.S^. nu.
6.lib.').Corn.co7if.2.c\.6.num.6.lib.2. ^ conf.^j.num.^.
Itb.-i,. gratiait. difcept. 9. ntttn. lo. Mart. de fuccef.
legal.p.tr.\.qti£fi.\^. arr.^). mim.'^. Rota decifi^o.nu.
1-& 8.p.\.diverf. cum coeteris notiffimis , & abundi
cumulatis in cclcbti Fanen. Succejfionis decif.ji^6.<:f;-
deci/.\22.par.\.^.cr diHa decifz6]. ntim.i6. & feaq.
par.\6.^ d.deCif.^^.num.M.par .17. & dectf.6d. »«.9.
&feejcj.par.ici.
Ncque minus clara , & itrefragabilis forec inten-
tio SarriE inlpcAa ctiam Lege Moyfis , cujus prs-
cifa verba tcgiftiravimusjw anrecedenti Difurfu ,/.z.
Admittimus ctcHim , quodfecundum plcno , & eni-
dito Calamo pcrpenfa in decif.^\j^.par.i.recent. rcpe-
tita apud occin. decif.676. Lcx Divina Vetetis Tc-
ftamcnti, ftudensdiftindtioni Tribuum.ccrtum in-
J tcr ipfas fucccdcndi modum dcfignavcrit : At quod
adcb mafculinum (cxum pra^tulcrit , ut agnationem
revcra contcmplavctit , manifcftiflime collabefcic cx
fimplici Icdlura vcrbotum ejufdcm Lcgis T^^imer.
4 cap zj ex quibus patct, filiam , in qua nullaccnus
confervacur agnatio , fuillc antcpofitam Fratribus,
& Patcuis praedefuncti, qucmadjnodum adamuftlm
refpondir ^adein Rota in d.dccij .\\j^ 'i'U?/itr.%.var.i.
cum aiiis rclaiis w d. pritcedenti Difc.6.num.6. qui-
bus luperaddimus eamdem Rot.decif.^2. nuM.6.ceram
Coccin-rs d.dccif6'6.num.\^.& i.^.par.ig.
Ac proprcrea dnm ceirantcconrcmplatione agna-
tionis in ipla Lcge Molayca , nuliikjuc ad prarfciis
concurrentibus filiis , fihibus, fratribus, vel l'atrui$
procmortiii Jn iftornm dcfi dtum prxfata Lcx litccra-
HtcrpraECcpit, dabtiur hxrediia) }ts,quiproximifHnt,
O } ia
l52
xA.nfaldide Anlaldis
in dubiiim icvocari non poteft , c|uin eadem Sarra*
de coEtero m^^^ii pioxima , dcbcat ad fucccflloncm
I admitti i dthciv.-nce fiquidcm conlidciatione agnatio-
nis , (ub vocabulo proximtori , Sc proxwiions , nc-
dum malculos, lcd ctiam ffleminascontineii , poto-
lium eft , & firmant Honded. conf.i^.imrn.^i . & ^dib.
\.Menoch.conj.)t\i. nttmer.z. Siibell. in fuirnn.diveif.
traBat.tcm.^.lit. ^i. ^.yyni^inef-t-^-infin. Rota cor.im
Ludovif. decif.^6^. nmn.i. & coram Dunoz.etr. Iun.
decif-\6.»nm.i.O' decif.ui.niim.j & d.coram Ca>d.
Oithobon. dr curnm Pcntinger. dectf 4J. iiHmer.\. q-
elecif.^^6.num.i.corAm Bich. (jrdecef^OS. mtmero 4.
fnr.i '^.recenr.
Oftenfo igitur , quodcam Jus Commune Roma-
lioium , quam Divinum ad favorcm SauiC unanimi-
tcr confpirent , tota dirticulcas leducitur ad cxamen
Municipalis difpolicionis: Qi.iamobrcm nc fortein-
cidanuis inc^quivoca, qux citra temciicuis notam
dici valent iiicpriirc apud Scrib^ries in hac matcri.i,
Caufadividcnda vidcturfupei- hoc prxcilspundto in
gcminas infpcdioncs , piima nimiajm iii abftvadoj
utrum vidclicct Hcbicci commoraiKCi inaliqua Di-
tione , ubi vigeat iitatucumfcEminavumcxcluhvui]^,
gaudcrcvalcantbcncficioejufdcm.5tatuciadcfl^c6lum
arcendifoeminaspropinquioifs : i:c iecunda , qua
tenus affirmacive, utrum idiplum deiiniii iucrcatur
in Judxis in Civicatc i^ifavum , & Liburiii commo-
ranribus.
Airumendo itaque primam infpcftioncm, pra:-
niittendum venit , quoJ anivcila iitatuca in hac noftva
Italiafuper excluhone fceminaium lacis ffcqueiKia,
6 & familiavia,conditatcmper ccnfcucur, ut bonacon-
fcrventurin agnationc Civiuin , qui Rempublicam
©pe divitiavum , (;i:fplendorefovtunK mediancelup-
povcationc onerum fublcvant , & exovnant , ut pcr
SoL ctn. !un. conf i .ntt.-,^. & ^cfJib.i. CSurt.iitn.con/. 87.
jium.^.G ubr.comTii.concl. lib.O.de Stattu.concl 6. nn. i.
Afenoch.roif.6.nim.ii. Thib.Non.co/ifil.Jt2. ««w.50.
Brun.de Suitnt.fctmtn. cxihf..,rt ^.yuon.ii. Rot decif
0ynum.i. par.i.recent. ©- decif^C-inum.'). par.z.^
decif^-j^.fib nnm.yjerfprciit fuadet par.'^. er corarn
Cce£i».decif.6^<'.ntt''n..]. (^cor.-mDunoz.. Scn decif
j i^j.ntim.^. Undcquocics favornon concuriat agna-
tionis , ncquc ctiam favorc fimplicis mafculinitatis
* locum iibi vindicac cxclufio itacutaria, uc prolc-
qucndo animadvertit BrnnAn d.trachari.']. nis.2^ c;^
art.l2.rii:m.i.\-i.Rot.d.decifj^6i nttrn.G. & fecji^.par.2.
rec.d" d.dciifi ^'.fnb «...3. "jerfficque cttm ratio , i^
»«.4.5. i/~ S. cora.;t Dnnoz.e;t.Seri. &. latcin decif^^.j,
nit.6.(^ fe^q.coram Card.Ccrro , Curd. De Luca lib.
^.de Leoii.j.ifc.^.num.8.& in Stipplem.par,}. tttul.de
SuccfJJ.difc. -.c.ff.h ntm.l^.vcrf.ZJcrnrn.
Atquc hinc vctcnto hujuhn&di abfoluto principio,
pariim utilis in cafu noftio rcdditur gcncrica exa-
8 minatio , utrura Judxi compvxhcndantur lub Sta-
lutis , & Municipaiibus Sandtioiiibusillovum loco-
ium , in quibus dcgunt ; Idcbquc poncndi veniunt
ad pavtcs , qni g:-acvaliccv in oppohrum cum aliquo
appavaru fupcr hr.c propolicionc l.uidancui , nimivuii)
Parji corfz.mim.^).lih..\. Aia'C..biHn.cu>f.:^.,iHmcy.
ig»Fec.conf.'d^\. jHb num.y, Surd. conf.y^i. nutner.i^.
jiug.Biirbofin l.ludxi num.i.Cde ludtt & ift cap.pojl
mifer.tbilem mttn.j.^r 'Si.dc Ujf.r.Ptc.ad Stat. frbciip.
l^i.glej.2. ntitn.i^ Menoch. de arbitr. caf.z^o. nm/i.
IJ.GT feifc]. Farinac.in fragmcnt.par.2. htt. I. numero
62'. Mart.de lurtfd p,tr.j^. rrtf\66.nnm.^. RiccittU.
de I ur.perfon. extra gfcm. lib.^.ctip.^^. tiurnero 15. &
feqq. Gob. confttlt. ti. num.i.6.cum duob.fes^q. Sabeil,
infumm. diverf. iraB. tom.2. liit. I. §. ^o.wwwJ.J. ^
in praii untverf.vi.rb. Ebrei num.^c.Card. De Liica
de Dot.difc.\^2.nU'n.9.(^ 10 Roia decif.269. nttt/,.\iS.
f) (wn fe^q. pan 4. tem. %. ttccni. tibi traftabacut de
aqtiicativa , & nacuiali pia-ftationc alimentorum
facicnda in vim Conftitutionum Carceratis extre-
ina neceflTitate laborantibus, { ilc quo ctiam agunc
Vrjeil. co/uL ie<,>l.i^.nHMer..\oh. Grat. dfcept.ti.]}..
nu?ner.ii)iNovar. decif 94. nntner. 5. VargM decifl
A'ag. 6 .num. ■ i. ) Et Afyn. in pr.ix. §.4. cap."!. per
10 loi. pcvpciam tamquam pundtualis in contrariMm
magnihc.uur , dum tantummodo firmant , Judsos
fubjcdlos cfll- Scatuto Floventino circa modum libcl-
laiidi in Judiciis, pvaccipue obdidioncm cjutiibett
qua Scatutura ipfumperuticur.
Quoniam j-iuihontates tjh etfi in iftifmet termi-
nis h.ibeant innumcros contradidiores piaEtcndcntes>
11 quod ubi quxftia rcfidcat intev Hcbneos , ncquc
(pccialitcr in Jure Communi , vcl Statucavio difpo-
natur dc pevfona Judiorum , fcrvanda fic Lcx Mo-
(ayca, uti patct ex fusecongeftisapud Redenafch.conf
y^.nttm.-^.njerf. pr.z:crqt:ar/i , Reinkt,r.^k..in loco rnox
allcgan. ttutn.^ Surd. aectfi-^^.Jtib numcr.\. Farinac.
in fragment.d.par.z.litt. I. nutn.6.i2. Ricciui.de Inr.
perjon.dido libi. cap.^.niirner.l^. & Rot. tn d.dectf
A\.\.fub num. i.par. 1, recent. quibus addimus infc-
12 qucnrcs cekbrc confl. Calderiti. ;o. de tercatn. in
tcrminis fucceflionis inteftata: favore fGeminarum
proxinjiorum ( pratcr abundc rclatos in pracedenti
Dtfurjufnb niM.".) laf.tn l. cjuife fairisnuM.2^,
C. iinde liker. Ferrett. in cap Canonum Statuta nutn.
^'Stde Conflit. inter repet. Canon. tom.2.fol. rnihi 158.
tbicjue(ti.irn'Antcn.'Surgosn!tm.igi.verfc. nunc ad-
vertefol.iji. Barb.-^.t. in conf 66. numer. 10. & /f^^-
lib.^^.Albert. Bru/i.de Statut.foemin. excluf art.O.fub
nitir,er. (o. ''Oerfverumtamen . (jfeqcj. intcr tratlat.
7t.a^f).torn.i.foLi2o. Sebaft. Medic. in trM^. de legilf.
Cir Statut.par.z.^u ^.nu ^.Verfquai-i ^uidern , Cyrier.
de 'J'rimog.li[,.\.ji,s.Jt.i6.per tot.Rcinkingkzdc Regim.
Sati'.LUi'.2.ci:J}.2.ctip.i,.nti.ic. & non ncgat, magnam
in hoc articulo cfle difficultatcm Card. de Ltfta ubi
Jnpra , qui illam non cxaminatrc protcftatur.
Attamcn cxdcm Aiiihoritaies loquuntur de illis
Sratutis , & C. onftiiutionibus , qus vedc congvucve
13 valcnt J vdffis , & plcviquc pciagunt dc Bannimentis,
& Statutis pa-nalibus, quocUra rctpcftu ad tucndam
Reipublicx tvanquillitatcm nulla debct ctfe acccptio,
aut diftinftio pcvlonarum fub codem icgiminc vi-
ventium; Vel dcniquc loquuntur in tuccctHonibus in
abftrado , icu in confiiclu lcgis Motayc^ , & Juris
Communis : Vcrum in noftia adtuali quxftionc,
quoticslibcatrcfledtcread fundamcnta ,quibuscon-
tvarii innituntur , fatis in compcrto crit , prxvalerc
illos ,qui intrcpide fiimatunt, Statutum exclufivuia
focminaviim non comprihendeve Judceos , non qui-
dcm cx dcfcchi poccltatis , aut quod illorum Lejfc
Mofayca tamquam in tcmpircrnum duratura veniat
oblcvvanda , nam admittcndo rcfponfionem datam
huic, &. fimilibus ratiociniis pcr tcncntcs advcrfam
opinioiicm , qucmadmodum paviter admific Albert.
Brun.de Siiit.cxiltijfneo.tn. d ari.6. ubi poftquam ex
nu,^^. difpundia pva-didla gcncvica quxftionc incli-
navit cum Oppolitovibus , ictamcn ittb >ntin.6o.circ/t
ft.Lin verf.VeruHitamen, in individuo noftvo foli-
14 difilme fivmat , quod Sracucum fceminarum exclufi-
vum pvodcllcnequcat Judxis.cum fucvit sedicum.ut
dignicasfamiliarum confervecuv, publicavetoucili-
tas non vcifetut in conlervacionc agnationis, & fa mi-
liatum
De Commercio 6c Mercatura Difcurfus XLI. i6^
liarum JudEorum , fequitur (jall.de except. par.i.
tituLi.e.vcept.i. /iiimer.iio. ibi , limiiaiur 14. tnfilia
/Hdxi , qudi Hon e.vcludintr ex diffo/itione Statuti ad
commoduin alteriiis infi-ielis , cum de his , ^ni foris
funt , nihilad tios , optime eciam fldichalor. defratr.
p.^.cap.ic) ex w«M.i8.
ij Et lane videamus , in quanam racione fundacur
Anan. oppofitiE fcntentia: oiiginarius allcrtor ; Ifte
enim, pollLjuam communicc#repr.xhcndicur a Pnlin.
in eodem cap. luditi il z.nn.^.de I ndii. H tppol./ijrnin.
inter confil.uU.Vol. diverf. conf.\6^.fitb nnm.\ 7. verf.
nec obf}at lib.i. cx quo in iftotum fucccffionibusde-
negaveric , attcndcudam ellc lcgcm MoQycam , &
moveacur per rationes non urgences , fuccellivc tra-
dic , quod Scacucum cxclufivum fctminarum ample-
dracur Judxos cum pia;tuppo(ico , quod & ipfi fint
Civcs, &dc Populo , quod^uc in Lcgc Mofayca
praeferrencur agnati , idcbque ."cacuca prxponcncia
eofdcm agnacos camqu;im reducencia (ucccflionem
ad ccrminos cjufdem Legis Motaycx dici debeanc
commciidabilia : Ec iftcV tunc ctiam raciones , qus
dcducuncur per lequaccs Anani^ , & Frf//«»',quando
occahone examinandi comprshenfionem Hebrso-
rum in aliis iitatucis , inciJcnter & illative , non au-
tem ex propolito , & arciculo difcuiro dixcrunc, Sca-
tucum fceinin.iruin exclufivum concinere eciam Jii-
daeos, uci liquec apud Guilieltn.de Benedi^.Alexan.
Rolan. Alarjii. Gabr.Surd. cceterofque , de quibus iii
anteced.Tlifc.nmn.ic.
At cum hujufmodi raciones undequaque nofcan-
tur inepcae , adcbuc Felin. in d.cap.ludiei il 2. nitm.Jf.
de ItidA. dc illis dubicavetic, \W\,fiver.%fiintpr*.dina,
& quomodo poirumus cum fimplicibus Colledo-
ribus , & relacoribusin improba racionc fefe fundan-
tibus pr^fcncem definireconcroverfiam , in qua prre-
cise non habemus neque Textum , ncque decifto^iem
alicujusTribunalis , &econverlo Dociores addu(5li
cx hac Parce racioni vere irrefcagabili nicuntur ; dum
iG enim pco faco hujus legalis faculcatis Doclores quan-
dbque more Avium , & Pecudum unus alium infe-
queudo abfquc difcurfu , & anima racionis , ubi quis
prxcipue cx anciijuioribus in foveam cecidic , cxccci
omnes cxco palFu coUapfi func , uc cxclamac Dec.
co'f.^c,:^.,/u,n.i^. ad mcd.verf non objlat , (juttierez
confil. 12. numer. 41. Burgos de Paz.ad ll.Tauri i/L^
prooem.num.2^0. Ludovic. decif Lticen.zi. numer;2z.
17 Rot coram Arguell. decif. 14. num. 2.. Hinc non cx
niulcicudineZ)o3(?r«w,fcdexracionepronunciandum
elli , prxmonuic Imperaior in l.l. Verf. rudem , C. de
Vet.I ur.enitcLFdalric. Zaf.confa^. nwner,\6.per tot.
Cr fgnanter verf (^ efi mehercuie lih. i. CarpxpV. ro-
sfoHfjo.num.^.c). & lo.lib.6. Cofi. defad.fcient. 0-
ignor.inifeU.^o. num.ii. Concioi. alleg./^^. numer.\6.
(^ aiieg ^').num. i^. Rot. decif.^oi.ante num.\. verf
inteiiigendo comrnunem , par.i. diverf. gr coram Du.
ran.decif.i6.n:m.\^.& de:if\6i.num.'! .par.j.rec.i:^
decif.tl^.nnm.\o. q;' feqq.par.\6. cgccgie C<jr^. De
Z,uca de Penjion.in Supplem par.j^. dif^\.J'nbn.\<).(;^
par.^.inConfiiB. obferv.2.-\. ubi qaod Dotlores ccn-
i;8 fencur adinftar Tcftium de audicu dcponcncium , ac
propccrcafi piimus , a quoaudivcrunc, dignolcitur
mcndax , vd irrclcvans, ncque cciam ptobare debent
ab ilio pcndcnccs.
Quod auccm in debiii , & prorfus inlubfiftcnci ra-
tioncfundccur ^';.i//.inconfIi(5tu Alhcni Hrii/it^Cans
,Q promeo judicio elucclcic, cum & li Hebra:i pocius
fint Incolx, quam Civcs,utait /]ndr.al>Exea in cap.
Canonum Statutan.i6udc Conflitinter repct.Camni
20 tor,:.2.fcl,mtht igC. & geneca h'ter dc iUis , qui occa
fionc folius Nicrcacuia; digunc in loco , A:tn. lnn.
Ccif\-j\.. tiH..^. /Hderan. Ai ajcard.de gener.Stati-.t.
tnierpr.coKcluf.b. nMi,.v,. & faciuht fupccius cradita
D-fc.\c.mt/i.\^. Atcair.cn non func de illis Civibus,
& lncoh*s, qiiibus racio congrucrc valcac Scatuti,
nimirum confcrvatio .Tgnationis , & fplendor fami-
21 liarum , quidquid enim fit , quotics agcrctur de Ju-
dseo efflfto Chviftiano cxcludcte prxtendcnie foe-
jninain adhuc in Judaifmo conciimjccm ,utadniifit
.Brufi.in d.tratt.de Statut. excluj fcen,tn. mmfi.^.art.
6. nim. 55. curnfeejq. quem fcquitur ViV. canm. opin.
2\2.in fin.AIichdior.defratra.par.y cap.zg. ni!tn.i\.
11& fe^tj. Profcdlb tamquam Judai non confcrvanc
decus familiavum in Iplcndorem , & ornamcntum
Reipubh'cx , ut bcne aci rcm Salicet.in l.\.C.de Epijc.
audient. Lancell. de attent. par. 2. cap. 12. litnit. n.
»«.9. Proindequc impoffibije videtur allererc , quocj
Statutum intcUexerit cxcludcvc faeminas contra om-
ncm a:quitatcm , & nacuralc didlamen , de quoob-
ftrepic Corn.ind.l. r/,axnm:M viiiuiu tmtn.i^. ty^A.
2 J C. de iiher. pr&t. ad effccStum uc bona vadanc ad ma-
fculos Judxos rcmociorcs, in quibus nulla digni-
tas Reipubiics , nulius iplcudor famiUavum coii-
curric , uc pr£Eter/«^) <j telatos nhin.-j. in terininis,
24 quod hujufmodi Statuta non habeant locum , nifi
quando agnationis uvgcat favor , & contempl.atio,
yiitograd.conf.(o.ntmer.i2.iib.2. ManJ.conJuit.i^.
num. 10. bcnc Thornat. decij.ioa^. ex mttn. 25. cum^
fiurr.fecjq. Rott.dectfZi.tium.^.poflGUii.n.ad Statut.
Peruf. Et eft regulave , quod licet Jnd.ri comprx-
25 hcndantur tam (ubStatutis, quamfub Conftitutio-
nibus , & Edidfis , hoc tamen veniat inteUigcndum
in Scacutis fupcr materia acque pvoportionabih' ad
Juda:os , (icut ad Chriftianos , aliter lccus , ut poft
giofJ.inCletn.\. tnverb.cenfuram , de Ffur.Get/iin.f^
Mafcard. animadvcrtit Farinac. tnfragtnent. d.par.
2. ittt. I . tiurner. 640, & ante eum Mar.ent. confU.
i^i.ntm. 12.
Magifqueineptarcdditurah'a, imb potifTimaratio
Oppugnatorum , ncmpc, quodiftaStatutadici me-
rcanturreverfiva ad lcgem Mofaycam , qux favebat
agnationi ; Ultra cnim quod fatis e(ret refpondere
cum Brnn.in d.art.6.fub nu.6o.ex Verfvertmiiatnen,
quod id pvoccdctct , qnando Judii habebant Impe-
rium, &Corpus publici Rcgiminis componebant:
26 Attamcn fvuftrain contrarium adducicur , quod Lcx
Mofayca 2\(j.w. 16. 27. er 36. rcfpc^ftum haberec ad
agnacionem , quo pca:fuppofico , & crrore dcccpci
proceftcrunc Marcju.ird. Laur. de Palat. a~ cateri
ornne.i , quialcdura illorum vcvborum , omnes enim
Viriducent Vxores de Tribn,& cognationefua , pace-
facicoppofitum , ex quo ad inviccm pugnant ccrmi-
ni agnationis, & cognacionis , & cxubcvac, quod
fih'a IX claca lcge nnm. in /i. cap 27. ad fucctflionem
admicccretur cxclufo Patruo, & fratve dccumben-
tis, utinindividuo rctpondic Rot.d.decif.^\.^.nu//i.S.
par.\.rec.
Caetcrum , Uc primifimus , in concratium nul-
lutn habcii usTfXnini , rninufquc enfionem zWciuus
TribuiiaIis,qiia:loquarurintcrminis,quxveobcjus
authoiitatem , & cxcmpKim nos v.ijcat impclkrc
27 adcontemncndamr.uionem adcbp.Tlp.ibilem; Surd.
cnimin lif'// m'. pcragitdc minori xcitc, utrum iii
hoc dtbcat infpici Lcx Mofayca , (cti fus Romano-
rum , quodquc magis cft ( uc infva ) pori(rune funda-
tur in tdiclis, & Dccrecis Ducis Manciiacdiiponcn-
tibus,^iod Judiisidcm tcddevctur Jus , quaie rcd-
O 4 ditur
A^faldiDe Anraldis
164
dicLic Cluiftianis, piout ttiam rcfcit Gob. d. confdt.
z%.nitmcf. } . ubi alioscollaudac : Rot. autcm in d.
decir.J^\.\. /:.(•'■.!• potius addipv.luiic Sarri > dum cx-
cluro l'atruo dctulit iviatri liicccirionem adterminos
Tiiris Cooimunis , ac dc tcliquo ficmavit, tion fuiire
in Lc-^e Moyfis coiitcmplatam aguationem , quod-
qiic folum confufioni inctr Ttibus occurrcre prx-
di<aa Lcx Ucagcbat.
Ad Sc^l.de Canjtt.Sapient lib.l. cap.ia,. fuperqiio
jgtantus ficrumor , rcfpondcrc fupcrfiuum cft , diirn
line pt^cifa .A.uthoritatc , vel ratione , dicic cantum-
modo, l'ii!et Hebrdos ohfiringi Sttitutii dittunnbni,
f(£>/tina.s uon fnccedere (Xtamthiis taafcnlis , Cmo-
nifla in caf>. Iudxi il i. de Ind^. Ex rcliquis verb
alicgatis Bald.trt cap-l. de fori/ufidel. dfrcn. co>f.
^j'^. boccin. Sen.conf.62. & conf-o.Ub.i. & ^lberic.
de Statiit.exclif.fwmin.art.G.princ.q:*.^. hoc in meo
Codice non dicunt.
Ifta itaquc in abftrado , & justa primarn Jnfpc-
ftioncm fufriCLre vidcntur ; ocd cclTat omnis , pro
meojudicio, fcuipulus , 1?; aiiiaiitiido, perfpcdto
tenore privilegiorum , qux Judxis l'ifas , & i-^^rcum
Liburniappullis p'cr Magnum Diiccm fucruntclai-
gica :Siquidcniiii C'<p.-;.non rcLuivcad Synagog.ini,
ucin coiurarium pcacfupponituvjfed ad Liburni Por-
tum , decernicur libertas dt hjarei^i tffi tuue le vofire
Cerimonie , 1'rccctit, Kili , Ordini , e coflurni di lagge
Ebraica.o altrofccondo il rijji:!tne,e pi.Kir/ieniCVrf}: 0,
acproptcrcadum omncs ji , qui ccnfuerunc, Legcm
MoyusvacaLcquoad i^rxccpta judicialia pcradvcn-
«^tuin Rcdcmptoris^remancucedumta.-vatufu Rituum,
Sc Cxrcmoniarum c.t Principum tolerantia, confcn-
fcrunt, quod ctiam idipfum in 1'rxcepcis , vcl eorum
conluctudinibus judicialibusob Principis approba-
tionem concluderc dcbcamus , cx Rtccmll. dr lur.
terfon.extragre/n.ltb.t. Ci,p.i'j.nu.'j. cum Florian. &
Cyri.ic. rclatis \\^prci.ced.D'fc r.u.i6. Vidcamus qux-
fo , an illud vcrbum Precctti dcbcat interprctari de
Ricibus , & Cxrcmoniis , quod profedb rcpugnac
tam B.irfiito;:iMuetouid prcued. Otfc.nit.iT,. qu.im
iplius vocabiili proprictati , ncquc fac cft recurrcread
ill.im rcgulam,quodvciba in mcdiopofita dcclarcn-
tur non minus cx antcccdcncibus , quam cx fubfe-
quendbus : Ulrraenim quod cidcm regulx obftarec
alccra, quod vciba non dcbcn: ilare otioic , idemcjue
importare , adhjc fiib nominc rriccpcorum nemo
dixcrit vcnire Ricus , &; Cxrcmoiiias , led id , qiiod
in lc^c contintcur , uci viderc cft apud Moralcs , &
figna^uci apud :-a>iiljei. ad pncepi. Decal.per toi.ejits
trHt. $: piJEcipuc lih.6. c^p j^. 7mm.6q. ubi lcgem &
Prxccpruni , uonautem Cxvcmonias , & 1'rxccpta
jo habtc pro fynonimis , & probacur cx l.u //. de legtb.
tibidicitur > Ugein efie commttne Prd/ceptttm.
Ncquc mcrcbatur opponi , quod idcm privile-
gium habcrcc illam conciitioncm,/?«>c/;'c' ciajcun di
vot ne fa.cia ta deniiriz,fa alt' infrafcrmo Ciudice da
Ncl da deputarf , quafi vetb , ( uc in oppoficum in-
fcrcur,) cx c]uo Uidxi "udiccm inconcincntinonaui-
vcrunt, dcclatando nolk" uti ^t.uutis locorum, adim-
plctanoncxticciic cadcmconditio. Cum cnim adhoc
Ji fiimandum nuUx rcfcrantur rattoncs, vcl j^iithoriia-
tes , di;Hcilc di: rcfpondcrc ; Scd quis non vidct , anc
jcriiorat , quod privilcgia Judici, vclcui dc [urc ex-
hibcntut dumtaxat occupfcnte cafu , & cfflagitance
:i ncccflruatc utcndi; Undc communiccr rcccpcum ha-
bcmus , quod dcficicncc occafioneuccndipiivilcgio,
illud racione non ufus amitci ncquiceciamfiquispcr
mille aunos co ufus non forcc , cx congeftis per
Cancer.par.-^.var.refo/.cap.^.nH.ilz.cum i.fe^ij. ubi
quod ad rctincndum privilcgium fuSicit aptitudoi
& potcntiaillo utcndi, Alagc .de ^idvoc.Arin..t.tap.
l^x-nnm.-^Cjf.c- fecj. X ovar .cic •'raVam. Vajjall. um.l.
£raV.ioz.nu.^.dr yCorrad.inprax.Benef.lib.2.caj..\y
w;/M.95i94 Cr ()^.Capic.L.,tr.co>fi*lt.\i,3. cx num.i^.
Mifir.ll. decif.ijGnum.^. CT 7. lior. coynm Cavaler,
dccij.io nu.C <sdccf.6^.i\.n.\6.CDraviDunbZ.,Ihn'(y'
in Bitnnnna Iuri[j,^YOttiUns i-^ .Is! ovcmb.iG^i^.^.nam
j/rnniim injin.cnram Alber^ato .■^viaxiiTiejquiacuriofa
protcdo rcs cfict, quod dum dicitur, puti he ciafcuuoy
quilibcc Hcbrxus debuillcc Judiccm accerfere , &
conclamare ad mocium Turbx Judaicae in Ciucifi'
xionc Rcdemproris Noftri, lcn^an haheinus g;c.
Minulquc curbant alccra vciba , e mentrefnra tole-
rato dalia Sede Apofioltca, comea yenez.ia, e Ferra-
ra ^''oferva , cum rcnfus cocumdcm vcrborum adcb
littcialis rcfcracur ad tolcrantiam ipforiim Hcbrso-
rum '\n gcncie, vel etiain illorum fupcrflicionum , &
Ricuum, (ingulaque idcircb iiiigulis congrue fintre-
fcrcnda, & in omncm cventum quis dicic , quod fet-
ra;ix , & Vcnctiis vigorc Sratuti cxclufivi tocmina-
35 rum Judxi malculi fccminas ixcludantc Alex. nam-
que in conf.i-^.^th.ySc Rol.tn.in conf.^^^.num.^^.tib.z,
loquuntut dc quodam Ediclo , & concelTioiic fadta
Hominibus M.allx (upcr .afpoitationc frumenci, quod
nil hnbcccommunc cum pv.xfcnti cafu, uc cx lepatcc.
Az , ( ni fallor,) adeb fpccialis r.icio militat pro
Judxis advcntis Pilas, Cc Liburnum , uc daco, num-'^
quamve concclfo , quod Hebrxi Florencix > & Se-
nis commoranccs compr.Thcndcrentur in hoe Sca-
34CUCO, ucdixic SabelLtnfiu vrax.ttnivsrf Italte.litt^
E.tn-uerb.Ebr.i! nim.^i. ubi camen , ( fi vcnic inccili-
gcndus juxca Autlmitates , quas allcgat , ) adducic
Aj:n. Grattan. er Tufr,h. quorum ncmo percucic la-
tioncm noftri Scacuci in' capice , de quo cradtacur,
quodquc cvidcncius cft , rcccnfec quoque Ahchalor.
de tratr. qni mcliuspro hac Parce in noftro indivi-
duo loqui non poterac.
^orruic protcctb omnis anfa dubirandi in hifce
Judxis , quorum favorein Caf.'). corumdem privi-
legiorumdctcrminacuc , non volendo , che vot ,comc
di fopra , fitite fottcfofti k pagarnenti , Jttggetttonit
teggi, b Statttti, che foKofottopofii, e in auvenire fof-
ferofottopcjft of Ebrei habitanii in FirenXe, eSitna:
Undc inurilicerexquirimus, ucrum Jud.ti Liburni
commoranrcs compr.Thcndancur fub hoc Scatuto»
dum adcoclara, &cubitalis Icgicur cxcmpcioaqui-
bnflibec i^caturis, quibusdecxccrofubjiciunrur Ju-
dxi icnis,& Morentixincolacum crahentes. Acdum
55 non ex alia ratione Clciici , aIixqucpcrfona:Ecclc-
fiafticx non vcniuncfub hoc ' t.aruco, nificx eo, quod
Clerici lunr exempti , & fub illo noncoraprxljenfi,
ad Rot.corain Card Otthob.decifx ']<j.pcr tot.^ decif.
i<)->,par.\\.rec. & dccif.i^6.Pr./t Torr. dc pan.fut.fuc-
cef.cr decij.- iS.p^r. 1«. & r.Uhi.
Abfque co , quod juvet tbrcc replicare , qupd ifta
cxcmptio a Statutis veniac coardanda k Taxis , 8c
impohtionibus pcrStacutum dcmandatis; Quiaprx-
tcrquam cxcmptio eftgencralis , & indefinita, &hoc
ipfiim argucrec dilcrimen intcr Judxos I lorcntix,&
36 Liburni habitantcs : Nihilominus dum Judxi non
fubftiueiit oncra Rcipublic.TC mediante lolutione im-
poiitionum, aliorumqut gravaminuro, rccurric alce-
ra propoficio , quod ncque p.ariccr congrniim eft,
eos gaudcre commodo , & bencficio icacucorum»
cx plcne prxnotacis pcr5W. covf. 174. fitb num. 13.
'i^trfreffondeo i^feqq. Uonded. cQnJ.n. ex nuin.2/\.
cura
\
De Commercio 6cMercat. Difcurfus XLII. 16"^
'qq.lib.i.Merlin.decif.Liicen.2\.nu.6.Bcr.der]. ? Hebrsi «o» lUrait rttner aliaua rrrintuv^ „,^/ -/.'..
tum/iiJ^.lib.i.Meriiri.decif. L»cen.:^\.nu.6.Bcr.den.
collutl. 44. nmn.6z. lih.i. latc Thomat. d decij zzi\.
ex num.^G. curn plHrr.fetjtj. Rot. decif.V). §. ciuia eif,
fofl Fenz.on adSiat.ZJrb.CjT .4ecif.zt' .mtm.6. cr fa^q.
coratn Cardin. Oithobo/t. & habctiir aptid cjmdem
j4lex.d.conl.-]^.nHtn.s.infi''!.iih.). ubifiindjtui' > quod
Hebrxi onerarublliiicbaiic in Tcria Malli.
ebrAi non jurantfuper alicjuafcriptura , vel alia rt
Sacra ,fed taclo Calarno.
Vei etidvi jupir litterts tiAhraicis , fiur/i.^.
5 IuraMentt fubftantia non confflii m prAfentia , vel
taciu ret Sacra, vei aiteriM rei, or nn.^.O" 7.
El qu.re inpraxifervctur, qnoi luratts deheat tangere
fcripiHrM , num.^i.
Remanct poftremo loco fundamcntum confuctu- 9 Hehrxi (jUomodit debeant ju^are.
dinis , circa quam petpciara dehdcr.itur, quod dcbcac lO i^ebrxijiir.intesper i'rdcepta Moyfis , attt per Deum
clfc dccl^tata in concradidtorio Judicio , ctim non 'verum-fitisfaciHnt St.itu:o re^nt>entilHratnentumi
agatur de confuetudinc Juri contraj.ia, lcd inrcrprs- n Inraineniiformnla interChrtfitanos taSts Evanseliit
tativa dubis qiia:lUonis intcr Dottores in gcncrc. ( ut exolevii , qt hodie ftiSsit tangere quajcumqtte [cri-
37 in primo punitto ) vcl ctiam dcclataciva privilcgio- piiirAS.
nim , in quibus cctminis cxubcrat cciamli per aClus li Inrarefalfnm non dubitant ]i, qui ufurpant alienum.
c.xcrajudiciaUs , & c[uomodocumque dc ipla docca- 13 Perjnrtumejitomodo pHniatttr inter rJehraos , ad dif~
...;.. r__.,:„ .,...• c: — :. i,,i ;.. fereritiam Chri/Iianonu/ii
tur , uc in fpccic prima: propofitionis habccur in
dtciJ,Pui.i-\o tnfi-i.itb.^.(y fn deiij.1.0. num.y.par.^.
ycc. cumcjuibusproceilic Card.de Lt*c. /ib.^^.de pr<s.-
heMin.difc.iS.>i.'j.& in Suppiem.par.^.Jiib iit.de fuc-
jS cef]'.-J.ifc.^2. nu.^. Tranchcdin. confuit.^o. num.^i 8c
gcncrah'cer in propofico fecundac G.jiU.lib.i.pra^i.oh-
/erv.^.num.S. Verf.breviter, Moiimde primog./tb.i.
cap.6.nu.zj. S.-ibeil.tn fnmm.dtVerf.iraitut. torn.i.iitt,
C. %.^i,.fub num, 5. l.uc Rot. coram Celf. decif-^-"^,
ftnm.i^.Cr feqcj. & tn Ainerina fideicommiffi i^.lunii
JGj^.^.nec releVat, coram Card.rtcccomite.
iP Quod vcrb (upcr hac confuctudine dcbcant fil
Tcftes admicci judaci , miramur , quod in oppofitum
controvcrtatur ; (uiHcerenc cnim difpofira , & fancica
in Cap. 13. coiumdempvivilcgiorum , in quo , oc-^
currcntc quaHbcc lite, auc concrovctfia civiH , crimi-
nali, aut mixta, hxc prxcifa verba lcguntur , ammet-
tendo per tefiimonio li vojiri Ebrei con ginramento
r/iore Ebraico : Ettameii , quidquid dixeric tefpedu
Urbisabfque aliqua Auchoiitacc Rot.in d.dcciJ.^iJ^.
Tiuw.^.injin.par.i.rec. roagis communiter , & (ine
^oh^ficacione rccepcum cft, quod cum Tcftes debcant
DISCVRSVS XLIl.
PRopofita: diiKcultact ,^iCrUm dclato Hcbrxis»
ut moris cft, in Judiciis, vcl Concradibus Ju-
lamenco (urticiac, quod ipfiillud foimah"ccr prxfticnc
tadto Calamo , fivc potius compellcndi vcniant ad
jurandum fuper TyphiHmis.
Refpondeo , quod licct ex late animadvcrfis pct
Anton.Del Retn tract.de hiram Caluwn.cap.i'^. e.v
i nHm.ljo.ttfq:ie ad 1S2. tutior vidcatur dclatio Jura-
mcnti (upcr TyphiHmis , dc quorum cirentia , &
quiddicace plura prxfatus Amhor diileric non inju-
cunda> & incuriola, quiacamen»^yf movecurcancum-
modo ad obviandum pravae intcntioni Judasorum»
qui ahas Juiisjurandi formulas contemnunt, vel mi-
nus in corum coide pavefcunt , abfque co , quodde-
fuper aliquam deducat Authoritaiem nedum Cano-
nis , & lcgis , fed ncc alterius Scribintis ; Hinc cum
ncc ipfa hcclefia judicet dc occultisj & intentionali-
bus,rcccdendummiiiimecenferemacommunipraxi.
cde digni litigatoribus , Juda^i inter ipfos admittun- J ^(-'U confuetudine , juxti quam Juda^i non- jurant fu-
tur , ex latc cumulatis per Farinac. de Tefiib. qu.^6. pct aliqua fctipcura , vel alia te Sacra , fed tadlo Ca
WWV..216. Nicoi. Everard. in truU. de Tefiib. par.6,
princ.ceip.i.fnb »H.^2o.Vcrftertia limitatio, Conciol.
refol.Crimin. verb. Tcfiis ijmad perfonoi refol.2i.n.^.
41 Et iif raaccria , in qua difficile eft invcHirc Tcftcs
Chtiftianos , uno orc tradiderunt yJ/fx. fwy^ 179.
num. 10. iib.z. Buiognin, conf^i. nnm.i. infin. verf.in
fiipcr , cp-fub nnm.io. verf.praicrca , Seraphin.privi/,
Iiir.im.\z'^..fuh r.um.^. Cyriac. contrcv. 219. num.')^.
Conciol.diUa refol.2.1. nu.-j.Rot.decif.i^j. nwn.^.Verf.
tertio par.i.rec.
FLORENTINA DELATIONlS
J U R A M E N T 1
RESPONSUM PRO VERITaTE.
A R G U M E N T U M.
An Hebrxi in corum Contradibus, &: in Ju-
diciis debcant juxth corum morcs jura-clupcr
Typhilimis , vc! rufficiat , quod Juramcntum
prxlknt tado Calamo.
S V M M A R I P' A4.
1 Qu.fflio proponittir.
X Anton. Dcl Rc in traifl. de Juramcnt.calumii cap.ij.
cxnu.170. addttcimr , & declaraiur.
lamo dumca>:ac , ut rclato Marqitard. de^Iuddcis,
individu.ilitct firmat Guaz.t.tn.addefenJ.Reor.defenf
i-ifCap.G.nu.^. 8c concordanc Sabei/. infmim.diverf.
traUat. tom.i.iitt. l. §,4o.nw//.y. infn.Concio/.reJol.
Crimtn. verb. Tesiis <jtioad ex.tmen rcfol 2. in addit.
vtm..^. inji'1. &ance eos C.ivaican.in prax.de Tcjfib»
ir/iprefj:?nil}ipoJi tract. de lir.ick Reg. par.^. nnm.'^^.
4 verf.hid^i Vero , ubipcralccrnativam tcftatur , quod
Judiei jnrant fupcr littcris Hxbraicis , aut fuper
punda Calami, / ofih.de Mamt.bbferV.^-\. nHm.O^,
Verf.auttatto Calamo.
J Jdquc rationcm habct manifeftam , quoties Ju-
bcatrcflcdcrcquod Juiamcnti fubftantia nullatcnus
confiftit in prxdntia rci Sacrx , quinimb nec in ipfo
tadtu alicujus rti , vd fciipcurx , cum juxca Dodtii-
nain D./ln^itfl . dc Scrnwn. Donan, in Monie , o^ D.
Thom&fecunda fecundiS. qu.%().art.<.. de quibusTV.iow.
T)el Btnc dc iurar/. Ci,p.\,di:b.i. num.y cumaliis per
Sabei/ infnm'//. divcrftraci. d, tom.i.iit:. I . §. 45.
nnm.i. Juiamcncum dc(iiiiacur , c[uod Cit invocaiio
Divi,n N luntnis , ve/ Divini Tejiimunti ad fidetn fa-
cicndatn, ve/ promijjionem fervandatn; idcbqiic, ni(i
6 ah'tcr cxpolccrct '^tyhis , & obicrvancia, c.xubciarec
fimplcxinvoc.icio vcrbalis, abiquc alio ( iirpixmifi-
mus) cadlru, vil prxfcntia cci, cx his, qu.v poit Eman.
Soarez. recepi. fentent. verb Iurcjur.jn:io niitn. 329.
profitctur rWfM Cavalcan. ubi fnpra d. nuvi. 5?. ubi
hanc communem nuncupat opinioncm , optimc
idei/iDe/Benede luratn d.cf-i. dub.i nuni.^. ubi
poiiquam
i66
Anfaldi De Anfaldis
noftquam firmavit , quod taftusfoUim (kfcivlt pio
7 iluodamlimplicihi;no cxtcfiorc,7«.^_w;/7//.58 con-
cUidit . «.luod dc ca-tcio nullus rcquititur contradtus
pvotublUnti.i juramcnti> tdejf» Sabel.i}} /iimm.diver.
truCU\t.tom.-\.lnt.'r. ^■■j-fiiif mtfi.S.Ver/: (jHodimOi
R.it.decirjC'^. l.i priwa rnaa.y.par.i. rec. pulciuc pa-
ritcr Zt:f. deh.^irproreJJ'. g/f.^S- miTik.i-j. & tb. ubi
.% non aliam aiTi^nnt lationtm , quarc in praxi cotpo-
ralis illc contaChis cujullibct (iroplicis Seiiptuia!
adhibcatur, quando ctiam lolo veibo jiiramcntum
pra:lbii potcft , nifi quod Tcftis, Icii jurahs pcr hu-
jufmodi corpoialcm adhim cfliicitur cautior , ac tiie-
mordc importantia Juramcnti, diciturque majori
cumdciibcr.itionc jurarcquamfimplicitcrperDeum
folo vcrbo , & Uib hac ipfa ratione idcm ttadunt Pof-
fen1.fin0nl.16]. e.x ?itiit.-).i'.fcjne .idfi-i. Coh:iul.rcfuli
Crimiu.verb .Teflis ejusad eximen d.refol.t,nu.--.
Atque hincaiuiquiorcs uttiufque Juris Intciprc-
tes agnofcendo, quod in pr.xdicta invocationc ftat
omnis fubllantia Juramcutiindn curarunt cxaminare,
utrum }uda-i in'pv<Efcmia rciapud ipfos Sacrae , vd
fubalio cxrciioii (yno dcbcrGut juramcnrum exhi-
f bcre , fcd dumtaxat unanimiter Pcnfernnt , quod non
per Eyang-lium.aut Chriftum, (inquoncn credunt)
lcd per Dcum vcrnm , aut pcr deccm l'ra:ccpta legfs
Movfis , ciira (imilibus tormulis ad oblhin^endum
folo vcrbo animum , i?c confcicntiam opportunisj
intcrponcrcnt Jur.amcntum , ntiliquct cx Ba.rt.inl.
/nrij)ura}idi , %.aii pr::torinfri. ff.de /u>ejitr.Spect4-
/i?f.-.4^^.F<i:/i«.exteriqucpcnc.<! Aiafcard. de probat
concl. 944. «a»;. 15. & ^i» qucm rcfcrt» & fequitui.'
farin.de Tefiih.c^iixfi.^yC.ntim.^fi. Al artin.de Garat.
intercoijf.tiltim. vniuiu. dtverf.conf.Z^. nnm.<). Ub.i-
Bole^mn.conf.i^z.nMH-O.^^erfcjHod /tiramentum, ubi
lo quod ita jurando fatisfaciunt ctiam formx Statuta-
ria.', qurc Juramcntum cxquirat , Surd- confizz.nn.-
^i. Menucii.de arbitr.caf.ii^. num.C. Borell.infiimmi
dectf.tom.z.tit.i ..nuin.m. eriii. Ricc.co&ecl.j^iJifpofi
pri/!c.vcrf.fed (jn,o7/io/lo.
Fottius veio , quia nulla excogitari valct ratfo dis-
fcriminis , curfcilicct apud Chtifiiianos , & Fidcics
nullaamplius cxtetnccellitasjurandicorporalitcr ta-
itis EvangcUis , etiamli id delignatum , (lu (ancitum
videatur in Ca'i. hortaf/inr :. rj:!.vft. 9. fed dcgcnerali
\i confuctudine pro codem (igno exteriori patefacien-
do fatis fupcrque fit tangerc quafcumquc fcripturas,
lcHcgiofin Clem.i. '^.puno , de Ha,re!,. Farin. de^
Tefiib. cju.cft.J^. ru7fi.2z. Spad.conf^o^.fub rmmer.i.
verf/ictit efl if.ducluin lib. z Fiv. opin. 432. numer.i.
Cuaz.Z.in. ad defcnf /{eor.d. dcfenfi^. cap. 6. rmm.i.
Marchefari.de Coi/imrjf.par.^.cap.t. §.i. num.S.fot.
i%^j.lo.A/!ton. Ab Ecdef. vbfvrv.6^ fitbnttm 13. ''Jerf.
hodie tamen par. 1. CoJcial. refol. Criinin. uhl fuprh
d.reCoLt.ntiv.T,. Apud Jndaros vcrb ,de quibus Jura
nihil ii) propofito (iicciiiccdifponunt , pcrmitti ne-
qucat , qubd loco tangcadi (cripturas , Calamo ma-
niis apponanr , atc[uc prxfatum cxtcrius fignum pcr
ajquipoUcns .idimplcant.
Quodlifortc.idmajorcmperhorrefccntiam Divi-
n.c ulcionis cxoptctur dcl.uio hujufcc Juramcnti fu-
pcr Typlrfliniis ramquam rcbus apprimc Sacris, &
validiorcm Relisiionismorfumincutientibus,uti fuic
tatiocimrns Ainon. Del R>: (upcrius nb inirio ianda-
tus , tuncquc planc , fpcdato cffcftu ■ niiilius cmicat
relcvantia: : Pri'tcr<juain cnim in foro interno pro-
milTio , qu.t fv ipfi Dco , non pcndct , ( ut pnmo-
iniimuscum DD.Ain[uft.& Thom. ) .ab Irac , vcl iila
fonnuia adhiic ut cgrcgic pondcravic Card, de Luca
//'&. iv do /udic. diiczs.ntnner. 8. ferf.adhuc tamen,
Iiodieln foro mae,is circnm!pc6tc aeitur in hac ma-
ii teiia Juratoria. Eclanequi faKura dcponcre, vcl
alicnum quoquo modo ulurparc , aut fidein Deo da-
tam non impltre iion verctur , ncque ctiam dctrcft.\-
bicqnomodolibctintcrponcre }i.uamcnta,t?tf«.f, (uc
inquic 1'lalmilta) iniijuitates Jtcut Acjtiai ; Uude cx
hac ratione in praxi , & apud magna Iribunalia cx-
pillc iftam dclationt.ii Juraincntorum cxolelcciei
tdem Liird.De Z,/rCi<obfcrvavit /ot.c//.««.}.
In toioau^m externo quomodocumqueintcrpo-
natur juiamcntum , camdem obiig.itioncm , cum-
13 dcmqi;epcrjutiiefFc<ftum prodiiccrccompertiim cfti
divetfimodc (olum punitndum , fi apud Hcbrxos
intcr fc , vclcum C.hri.ftianis infimul quaEftiocon-
tingat p tccundum ca , quae accurato , & pleno cala-
Ho enucleanturper Decian. tract. Crimin. Iib.6.cap.
\o.nitm.i.per tot.fariu. defalftt. ^u.<ft.i6o. exnum:
22Q.ciim piurr.fe^"j. Scraphtn.de prtVi/./urarn.pnvtl.
Cj.fib num.i^.e.x verfc&tcnnn , ujijue adfin. O' pri~
vii.ii^.nur/i.6. in fim vcrf. aui /ud.titi , c^rftib nnm.J.
njerfaut contrahit , ibiijue A/artin. Benelicndorf. in-t
addit.niim.^. Sabeil. in fkm>/.:diverf. traH. tom.2. litti
I. §.40. ntirn.j. Mart. Medic. e.xam. Senen.iJ. fub
nu.^^^.infih.exverf atia opiiiio curn pturr.feqq. cuni
c«eris apud ifios fruftr^ ctanfcribendis.
LIBURNEN. PRIVILEGII,
Seu JURISDICTIONIS
PRO VNIVERSITATE HEBR.EORVM,.
Cfi^ VJDVIS,ETPVPILLIS EJVSDE^4
VNIVERSITATIS.
RESPONSVM PRO VERITATE.
ARGUMENTUM.
Hcbrxi , & eorom Mafrarii cjuando poiTinc
cfTc Judiccs in Cauiis propiia; Nationi?; Et de
Juiiididionc Confuku-n intcr Naiionalcs Mcr-
cacorcs. Priviicgium l.unict C.cjttand.Imperat.i»'
ter Pupill.(j Vid. an compctat Pupillis , &; Viduis
Hcbracis : Et late quando eidcm privilcgiocen-
fcatur derogatnm; plcne etiam quando pcr con-
ccdioncm Jurifdidionis iutra certum gcnus per-
fonarum, vclCaufarum ccnfcatur aliis JiidiciUus-
adcmpia JurifdiJtio.
SZ) M M AR/V M.
\ Fa[lifer!es.
2 De Privtlegii intelleElu fuperfltium efl traQare , hhi
non intrat Priviie^rium.
3 [-/ebrx! , or eorurn Maflarii poffunt effe /udices irt.
Cauflsproprix Nntionis.
4 Mercaturum Naiiones habent in Portubus propriof
Confiitcs ,Qr /udices.
Et de eontin Iuri\diltione rerniffivi , ibid.
j P/ebr.ti Pupitli , qt ZJidti£ non gaiident priviieaio
l.unic.C quand.Impcrat.intcr I'upill.&c.
6 Privi/egivl.umc. C.quand Impcrat.&c. noncenfeiur
dero^atftj/iper claufuias gensraies.
Ainpiia^
De Commercio & Mercat. Difcuf fus. XLIII. 167
^mpiia , ^ declara , ut ibid. ' ' "
7 PriviUgium l. nnic. C. quand. Irnpcrat. &c. cfjfati
ijuando fnerunt Jp,cialiter deputati ludices erga
certum geriM perjonarum , velCaufarum
noru
Item cejjat , ubi defignatus eji ipectalts I udex , aVO'
cata cognitione ab altts , nMn,%.
p PrivUegtum d. 1. unic. non fuffragatKr , nifi Viduai
vel Pttptllus trahat Adverfarium coram Iudtcz^
illiHi rcjpeHu competente.
Et de ratione , num. 10.
li lurijdiclio jpecialiter concejfa alii^uibui ludicibtts
<juando intelligatur cumu/ative , vel privative , (^
niim.12.
X j Privilegium d.l.iinic. non intrat , ubi ejl adempta /«-
rifdiU.10 tjuibHfcumijue /udicibtu.
14 Neapolitani Cives non pojjitnt trahiper Viduoi , vel
Pupillos vigore 1. unic.
Ij Privilegium concejfurn Neapolitanis non facit nentio.
nem Puptllorurn , cr Vtduarurn , & tamen utrofqtie
cmprehendit,
idque cum efFisnatis cUufulis derogatoviis
ojUnte ^UAlJivogltalegge, 6taiu.o,Bando. oproV,fone
tncontrario , alli ^huU per proprio moto , e (ertafci-
enz.a,ecen la noftra ampla, & .Jjolutapotefla i; tutto
dcroghiarno : Pacifice, &conftanti(rim^, juxta .Vilii
prxfuppofita , (eivatum fuit , quod Canff omncs
fnter ipfofmct Hcbrsos extitcrin: difculli, dccifa:, &
tciminatsE ab hujiifmodi Mairaiiis, ad.but fupervcn-
tisquandbque altercationibusfupcr hac Jurifdidbio-
he fuerint citia fcrupulum perbupremos M. Ducis
Magiftratusremiirajeifdcm MalFariis, & nonnifi per
fpcciale refcriptum fu^ Ceifitudinis aliquandoreman-
feiitadmiirusrecurfus, fiveattiibuta rcvifioadveifus
fcntentias ab iflis inappellabiliter pronunciatas.
Verum quianuperrimcfubprstextu famigetats /.
unic.C.ijUando /mperai.tnier Puptll (fr Vid coepcrunc
honnuHiHebrjeitamquam Pupiili, Vidux , vtl ah's
fimiiesiBilerabilesperfonaeadCuriamPrincipis.cjuC.
que Magiftratuum provocaic.ibique obtinaeruntau-
diii; Hinc proindc oblatis exparte ejufdcm Nationis
\G Mercatores , & alii trahi non debent ad Utigandum ' precibus M. Duci pro manutentionc fuorum privi-
— -• - J— .:-•'...-- Icgiorum etiam inhifce Caufis, & controvcrfiis, cx-
orta eft dubitatio , utrum favorabih'tcr fignandx fo-
rent, & a(iirmativccenfebam, ex infrafcriptis.
Siquidem pra:mittcbam,quod antcquam ad \{[[\is
articuli tiutinationcm dcvenirem, fummoperl; vcre-
bar.ne cum Dialedicis conclamare deberem , quoJ
hsc elTct quzftio de fubjcdo non fuppoiicnte , fivtf
in histerminis animadveitcre cum ^.tarli.contr \oi.
fub num.i^.vfrfcuv: igttttr , quod fupcifluum leddi-
tur difpungere , utrum ex tenore lupeiius infiuuati
privilcgii cenfcri Valeat fuflicienter detogatum cen-
furae d.l.unic.C. ^itand. /rnper. quoniam hujufmodi
difputatio locum fibi vindicarct, quoticsabfolutuia
forct , quod de Jure fub determinatione d l. h nc^
Hebraei comprehenderentur ; fed quando , ex mox
dc communiori /joi/ovMw voto firmaiidis , dilpofi-
tio d. l. unicx non ampledatur Viduas , & Pupillos
Htbraeos, ccfTar occafio difccptandi fuper iliius defo-
gationc, & pisfatum privilegium a M. DuccNatio-
ni attriburum fuperabundabit ad cfFedum , quod
prxfati Mairarii poflint cfTe Judices in Caufis ipfiu»
Nationis , quemadmodum in hoc cafu licere , pec
Text.tn l.Jitjua i^.C.de ludints , praenotarunt /o.di^
Anania in cap.cumfit col.i.eodem tit.in Decret. Ufon
in rubrijf.de /uj}.& /Hr.nu.S.Card.Tufch.prad.conc/.
litt./.concl.i-ji. num.yo.r^ant.de nullit. ex defeil /«-
rifd.deleg.Jnb num.^overft^uarnvis , Affiiil.dccifiz.
inprinc.Mut.ad<. onfuet. Panorm-cap.^S.ftb nu.iA.
Retnking.de /iegim.facul.lib.z claJJ.i. cap.^.fub ««.40.
Altirnar de nullit.ruhr.io. quitji.^.num.^'^. & quoti-
e.vtra propriurn dorniciiium.
17 Privilegio d. 1. unic. an ftt derogatum , inifici debet
intentto i-^nnctpis.
Jtem inffici debet eadem intentio ad dignofcendum^^
^uando '/■'rinceps concedendo un /urifditlionem vo-
luerit alteri illam adimere , num.iS.
De T^rincipts tntentione quando dicatur conjiare in hoc
propofto , num.ii).
ZO Stylta Trtbunalis , in tjuo litigatur , attenditur , non
auternfaVor , & privilegium litigantium,
21 Prtvilegium l. unic C. quand. Impcr. Scc.fupponiti
^uod Caufe fmt appellabiles.
22 Privtlegio d. I.unic. anfit derogatum, quando dica-
tur dubium.
23 Mens concedentis potitti , quamVerba,eJ!aitendenda
in Privilegiis , &gratits.
24 Obfervantia ejl optima interpres Privilegioritmi
Et an in hoc cafu debeat ejfe prnfcripta , vei obtenta iti
contradiUorio ludtcio , num.Zj*
DISCURSUS. xLiir.
1 NtercoEtera privilegia , quibus Ferdinandus L
I I Magnus Hetruriac Dux propagationi illius Em-
porii , ac publicx utilitati fuperincumbens Natio-
nem Hibtaicam Liburni commocantem profccutus
eft , concefTum pra^cipuc legitur illud, qu d nonnifi
ab Judicibuspropriae Natioaisillorumcontroverfis
dirimcrentur , ampiiiTimam ad hunc cffeitum tribu-
endo potcftatem MaiTariis^feu Gubernatoribiispra:-
laudata: Nationis per hic praecifa vciba.C^e itvojiri
Majjari Ebrei neiie vojire Stnagoghe hjbbtno autort- 4 diana nos docent exempla aliarum Nationum obti
"' " ncntium In Oris Maritimis, & Poitubus pcculiares
Confulatus , & Judices (peci.iles, ut patetex celebri
deciJ.Frar.c.i 23. Patign.in irafl. dc ludic. & privtl.
Mtiit.fuh nurner.io. tnfintrnprejf.apud RiVit.Juper
pragm. i li-ie MiiiuMaJirill. de Magijir.lib.y cap.if.
nttm.iy..Qr fe^<j.Gailup.inprax.par.2.cap.6. num.di.
Carieval.de ludic.lib.i.dijput.i ^'«tfi.6.feit.\i.nhm.
6^^. Fontanelldecififo. Cortiad.deciJ.io. ex nnm.
2x<).ufcjue ad fn.
Quodautem Pupilli, & Viduae Hcbrcas, alisquc
miferabiles perfonx iftius Nationisnon comprehcii-
dantur lub dctcrminatione^./..'(?;»f* , egrcgic docuic
Antcfignanus Ifern.in ConJiit.Regn.fi tjuts mpojierum,
fitper verbo ludais, Et licct Spadat..in Theair.ndui/,
dij^uij. 10. per tot. ( innixus Authoiitati .^ffllB.i^
commem.ad eamdetn Conjiit. aliis iib.i. rubr.i-.fub
Tium.^^i,
ta di decidere, e terminare , eporrepene, cheparra a
lorofecondoii rito,e modo Ebraico,tutte le dijferenz.e,
che nafceranno tra un Ebreo , e Caitro , e che pojfino
mettere le vojlre fUte terminaz.ioni , (^ aitre cenfure
a rnodo ioro ; Cumque de ccetcro pro dccifionc litium,
qua: vcrterentur inter Chriftianos , coidemque He-
braeos , jam fuperius in ip(o Diplomate piivilcgio-
rum fpccialem deputairet Judiccm , feu Confervato-
tem Chriftianum, immediatepoft pr^fata verba lub-
junxit , volendo in cio , che la giurifdiz.i.ione , e i'au- j
toriia, deldcitovoflro Giudice fia dirninuita , e cjueiii
Majjaripojfino di fatto rnandare tn efilio tutti ^ueli'
Ehrei, che A ioro parerunnofcandaiofi.
Ad normam itaquc iftorum privilcgiorum , qus
ulteiius idem M. Dux praecepit fempec interpretati
a favore di detti Mereanti tn ognt mtgiior modo.
i68
Anfaldi De Anfaldis
t:iiin,'\<). virf. item & ejuarto , & lacohi j4neUt de^
£otits tn novis addit. ad Bart. in d.i.mU* C.cjnando
J?/iperat. verf. & "« lude& tOK.l.fol.t^. fimplicitei:
^ffliclim refctentis ) fiibftinerc contcndac , quod
pcivilcium / nnicte xqo.c conveuiat Hcbrjcis , & iii
hanc opinioncm inclinare vidcatur Carol. Oniia in
ch/erv.ud Campun. rejol.6. exnitmero%. tifejite .id n.
Attamcn reprobato y^ffllB. & tamquam fibi contra-
rioobjurgato,communius,& finealiocontradidorc
Jferniam (ccucifunt Caravit.ad rtt.M. Cnr.rit.x^^.
inprinc. verf. limira tamenfo!. 129. Trentaci/i^. var.
rejol.hh. 2. tit.de citai.refol.i.ntim.i^. Marchejan.de
CommiJJ par.2. §,2.numero J4./0/.308. Ricciifll. dcLj
Inre perfon.extra grern. lib.l.cap.^^.fuh nttm.Z.verf
hxc coiiclufto , ^nim.c). NoVar.de eleH.for. fcU.^.
^hx/l.')'! .periot.fol.miht jiixta modern. Venet.itnpreJJ",
ji6.Valafch.de privil .paiiper.par . x.^u.tft. ^.nuraero
70. verf. ideo^iie , Barbof. in cotlett. ad l. unic. C.
^uand.Imperat. 7iimer.2b. Pegaf.rejol.forcn. cap.w.
numer.%6.Ricc.in addit. ad Franch. decif.6yi. verf
Pupi/ium Hebraim, Medcn.Petrafnper eodem rit.--
M.Cur.ry^.nu-\. pcnes quos folida raEiones, fruftra-
quc idcirco repeccndi cumuiaiicur.
Ifta igitur procul dubio ( dictbam ) cxubcrare vi-
dencur ad efte<Stum , in qiio tcfidcc lubftantia quae-
ftionis, & pro meo judicio coUunc anlam inquircndi,
utium ex forrnula mcmorati privilcgii (atis cxiftac
derogatum Sand;ioniprxdit1:x /.«»»c*,itant(ubhoc
prjpt!.xtu iiccaccvicarc Juiiididioncm Ma(rariorum:
6ed adhuc , pvsemiiraprius opportuna , ac nccefta-
rio facienda pondcratione , quod illi omnes , qui
ieairumpfcrunt difpucationem antiquitus agitatam in-
ter Albtric.in d.i.wiic.infn. airetcntem , quod ad in-
(, duccndam prsdidram detogationem fufticiaiK Clau-
fulx generalcs , & Cynum tn eadem l. iinicanumer.^.
verfuitimo cjiis.ro , mordicusin oppofitum profitcn-
tcm , quod fatis non fint detogAtori.E Claufulxgene-
rales , uherius cradidcrunc, quodnec eciam rcfrage-
tur, quod conccifio Juri("di6tionis aliqiiibus exiftac
attributa de motu propvio Principis , & cx cctta il-
liusfcicntia ," aut deniqiie cum rciatione ad altcrum
privilcgium contincns cxprcllam derogationem , nifi
fpecialis fiat mcntio Pupillorum , Viduarumquc,
qucmadmodum volucrunt loan.Anto». de Ntgrts t»
comment. ad Capit. Regn. Neap.cap.j^i.fub numer.^.
Verf ©- cjuid fi alicjuis , Cancer.par.z.Var. cap.z.nu.
24.25.,^ i6.Marchef'.n.de Commijj'.d.par.x-%x.num.
I7.&fe^<j.fol.ioi.& num.66. &feij<j.fui.'}io. Pafchal.
de patr.pot.par.x. cap.i.rium.io1>.&feqij.Seacc. de^
appeii.^Hsf.j.num.ix'). &JefAnton. de Baflis traH.
Var.lih.^^.^n^/t.i.nitmer.^. J^ovar. de eiec.for.d.feil.
/^.ex qu£/}.\.iifcjiic ad 11. Valafch. de privil.patiper.
par. . cjuafi y nimer.zS. Capibianc. de Baron.tom.i.
pragm.^. par. i. numer. z99. &fef. Gramatic. decif,
io.per tot.Tliefaur. dccifi-j]. p:.rtter per tot. M>l-i-
nen. decif.s.num.\\. iib .x- Percgrin.dectf Patau.ix^.
num. 7. Cajltii. decif. 39. pay. i. l'incent. de Franch.
decif.igi,per tot. ibiqne Add. abunde Carieval. de^
ludic.itb.i.di/pHt.x. (iMfl-O.feEl j.ex nu.sj/.Spereii.
decif\)6. niun^^,. Sabcii.in fitmrn. diverftraH. tctn.^.
litt. P. § x^.nitm.g, infin. De Marian. ad Reverier.
decif.^yiG.vHm.xi. Card.TJe Luca de Iitrifd.difc.io.
num.g.verf difficuitas cum fe^ej. Rot.decif.^\y nu.io.
far.i rec.
Sed omnes ifti , & quotquoc alii po(IImt ufquam
allegari , percutinnc tcrminos Jurildittionis con-
ceftk aUcui Civitati , Magiftratui , aut Baroni (upec
ordinaria > ac gcncrica coguicionc Caufarum > &
poteftate judicandi inptimis , fecundis, vet uitetio-
ribus Inftantiis, ut iiquct ixicCtura; NuUatcnusau-
tem dciccndunt ad cadim pricilum, in quo vcilaiiuir»
quando vidtiicct agitur de judicibus (pecialitci de-
7 putatis eiga certum petfonavum , vei Cautarum ge-
uus , tunc ttcnim cundti (ine hslitationc fatencur,
ctdarc pvivilcgium cligcndi foviim cx determinatio-
iie d.i.it^itiA conccdiim Viduis &pupillis, ficutiqua:-
ftionc hac fundamctitalitcr cxaminata patet apud/Vo-
var.in d.crucl./ect.^. cjuxj;.{ i per totjvi.mthi 157. nbi
quod plutics id extitic dcci(um, uc cctnitur in addie.
(id c on/l.Kcgni StatuiniUs ae M- Iu/ittiario in verh,
7ntferabiltum perjonarum, & rcctnicndo exemplafpc-
cialium Judicium plura congctit ad fatittatem , &
concordat ctiam lupp. tn decij. S. Conj. 4J- qui agic
dc rcmiiTjone fadfa ad Confuks avtis Serica: Judices
fpecialcs pvaEditlam Artem cxercentium & de Pu-
pillo licigantc cum Militibus habentibus tpccialcin
totum, &c Judiccsparticulavcs, idcm Novar.de Jcil.
^.<ju.Y'. &generalitcr ubicumqucdcfignatus tfttpe-
3 cialis Jiidcx, avocata coguitionc ab aliis, poft Baid^
Martan.Socctn. ly eumacm T^var, fttwa.sk Caric
Vai.de Ittdicd.itb.i. drsJut.x.cjUttft.C.JeCt.j. nuM.6^^;
circa fin.verf. cjnemadtnodnrn.
Idque ex fatis palpabili racione , quia cum privr-
5) lcgium i.untcx non aliter , ncc alio modo (uft"ragccuc
Viius & pupillo , nifi quando ttahere intendac Ad-
vcrfariam coram Judicc lcgicimo , & compcccntc
cjufdtm Advcriavii , tcftc Ijern.in d. Conjiit. Statui-
mtis , verj.item quidji Pupiiii , & verfprohibitus au-
tem,ibicjtie Afflitt. nu.\-j. Menoch.de arbitr, caf.66.
nHm.j^x.Caravit.d^rit.iii.num.-j.Mufeatell.inprax;
tib.ipar.x.giofcompetentes nu.'j6.& Ji^Aneii.Amat;
eonf.ii.nHtu.i.& fetjij .C apibianc. de Baron.diiio.tom.-
i-pragm.^.par.j.num.r.i^. CarlevaiM ludic.d.dijp^
1- nHm.6^g. Verf ratio efl , Contr. difcept.jo.fubnH.
x^y.verf.^uoniam reffondetur, Aiiimar.de nuiitt.rub.-
9.quj,fi.^. nurn.xx. De Marin. ad Reverter.d. decif.
Ji'^, numa^^. verj. conjiat enirn, o^nmh tdem AffltEl.
decif.xq .nuin.'i.& fecjq. uhi fib ««^fl.^.animadvercir»
loquod propccr fivorcm impcnfum miicrabiliusper-
fonis in tribuendo cis privilcgium cligendi foium»
non eft injiiftitia facienda Reis , ut convcniantur co-
ram Judicibus non (uis.
In claram emicac confcquenciam , quod Viduae»
& Pupilli Hcbrari rrahcrc ("atagcntes fuos Advtvia-
riosadCuriam Principis , ip(os indtbite conveni-
lentcoram Judice non (uo , quiadum Ferdinandus
I. dirigcndo vctba ad Univerficaccm Hcbiaeorum, ut
ibi, che I Vijflri Mal^ari Ebra.i &r. bcnigne imparti-
tus cft, uthabcrent Judices fpccialcs, hscfpecialicas
pavtim piodtiftc , ficoBtevi |udiccs , & 1 tibunalia
ipfiusPvincipis forcnc compccentia ; In hac quipp^
n inatetia ad dignofccndum , uttum Juvifdictio alicui
concctfa in iina (pccie Caufarum aufcrat aliotuni
Judicum Itirifdid:ioncm,reccptiftima diftind:io cfl,
qnod vcl agiturdc Iuvi(didionc atttibuta in unafpe-
cie Caularum alictii ludici in favorem publicum,
tuncqucadcmptanonvidettiraliorumludicum lurif-
ditfio : Aiicvcvbpvodiitinfavoremcertigcnerispet-
fonarum, ji('dcmqucpcrfonis (prouthic refpcdlu uni-
verfx Nationis Hcbrxorum)favoreftaliumIudicein
11 non habeic,& co fanccafu vidcttir lurildiftio indu-
bitanter cceteris adcmpta, ex oviginali Dodtvina Ang.
tni.tejiamenta oinniu , C. deTeJi^trn. quam referc , &
fcquicur Franc.Aretin. in conf.io . rium.i. verj.fn^er
arnculo aittem , Vincent.de Franch. decifjx^. nurn.^.
ubi paviter fequicur diftinitioncm .An^eli, Sc injin.
EQcisinit
De Commerc.6c Mercat.Dircurfus XLlIL i6g
meminic de prccdido confAret: >?.ihiqyie Carel. Ant.
de Lkc.i tn addit.num.). & concoidanc coUedliper
Gratia».discept.\ '^ finmero 41. Ricc. coHed.my. U-
?nir, z. Oiomed. Petron. in zyiUeg. imprcj]'. ap:td d<i_,
tJ^iarin.ad }{fVerter.din,dec.^i6.ful> nu.il.^.cjnod
a!t!eiti,''j' fe^q.foHo jnihi jiixta inodern.xdit.Ln^dnn.
loo^.idem de 'JM ariii.refolnt.t^tiotid.lib.i. cap. u^.
& num^^.cum feijq.Sc fignantcr nn 10. Rot. dei.^.nu.
(i.coram Ludov.& dec.j l.num. t. tnfin. verf. ^aando
enirfi,par.ii-ec.
Acque hinc niliil ofEcic>quod mentio aliqiia Pii-
pillorum, & Vidiiainm fa<5ta non apparcac in prasdi-
«ttis privilcgiis) quodqiic niimqiiam cenlcatur,l'rin-
cipcm collerc voluillc Juvildidlionem fux Curias,
& rcfpedtivc procedlioncm > quam impendcrc cenc-
turcrga Pupillos>5i: ViduasiC^iaprxccrquam prx-
miira: y^«/^ttr-/..?r(rj fciicncescalum }udicis(peciali-
ter dcpucaci prsfupponunLquod Princepsia hoc ca-
fu volueric omnibus cjus Magiflratibusauferre ju-
iifdi(5tioncm:Adhuc, (qucmadmodum Iiuic eidem
. ©bjcdlo rcfpondic Caylev.ilde jHdic.d.Ub.i. dispnt.
i.(]':a.fi.''>.jcci %.7im!.Gio.verf.fiucedtt ir^i Hr,in pro-
pofico Ncapolitanorum hrbencium pvivilegium> ne
JS •^1'bi convcniancur ) quociefcumque ex hoc pclvile-
gio rclulcac>quod aliis quibufcumque Judicibus fic
adempta Juiildictio>li poftmodum liib hocprxtex-
lu ad normam/.«/;i'.aliLis Tudexeligcretur, tiaheCe-
14 tiir Adverlarins coram fudice nonfuo>atquc ita de
fado quod pcr Viduas, & I^ipillos tvahi non poiTlnc
Neapolitaniadalios ludiccs yi^o^c/.nntci:, millics
fuilFe judicacum ii\.cmzidemC^rleva'.d.dijpitt znu.
(SyS.f^ifco^tt.rn aJdn.ad Franch.dec.^\G.nui)i i.!Z\^o-
i/a-.de elecl.for.d.fccl.Ji,.<^ii£f}.'^.per tot.foLi^^o. de_j
tJifarin ad Rcverter. d dec '^i6.nHrner.\^.prope fin.
verf.nam ^uod Neapolitani , ibn^rte Diomed.Peirv:!.
in d.All^{K%.E-cc i^intr^Verf. ^itia cerium ej}, apud '
quos caetcii antiquiovcs receufcntur.
Et fi harc toties decila nofcuntur in terminisNca-
politanortim > in quorum pviviLgio concciro pec
j) Rcgcm Fcidinandum i. [ ut lcgicur in Riru M. Cur.
301.] nuUa habetur mcncio PupiUovum > & Vidua-
xumjquanto magis ho: iplumdcfiniri dtbccinpvaz-
fc.ici>dumprivilcgium Ncapolic.-inorum impcdic, nc
ii.lem Neapolitani trahantur^ Viduis, & Pupillisad
litigandum iii ptoptio domicilio ipfarum Vidua-
rum.ac Pupillorum, ju.xt3 pvimam pivtcm -^/f?^: i'^.
niicx,^.fi contra,C .quandt) Imverat cC. ouod fapere
vidctiir majorcm afperitatcm,dum ipfa: miltiabiies
perfonx Ciys: Attiiccs, (ive Rck in hoc c ilii nahuii-
tur invita; exrra pvopvios lares:'jed ,id pi ittns,quod
illas miferabiles pertonse ciahanc Hcbiceos Advcrfa-
liosad fofum Priiicipis, indque Htbva;icum nimio
jC eqrum incommodo , & pvar Judicio Meicaturx co-
gancur rclinqucre domicilium>cftcoutra rquitatem,
& ccnfuram Te.vi.in c.tp i./eu y.i.. ,-^uihent.ut dtf-
fercntes ^udic.co/lat.6.iit.i^.Carlev,>J.de /udic.d.lib.
l.difput i..nurn.'^j6 ver f.in prirms . Rot .dec .lYyniim.i.
coram Diinoz.ett.Jtm.8c melius dec.-^ij .nnrn.6 .corat/i
Rernbold.
Fortius aucem,quiacum iupropoficaqujeftionc,
tam fcllicec ad cffciStum indagandi, an l'rinccps vo-
jy lueric derogarc fandlioni /e-^.H:itc.i,& refpeikive cci-
buerc pvivacivam Turildidionem exclud.udo quod-
libecaliud Tribunal. rccurcereopovtcac ad vcrilimi-
lcm Principis mcncem ,&incencioncm, ucinfpccie
prxdiftaidcrogationis monuerunc Rip.in cap. \. nu.
j4,</i? refcript.Grat .difcept. \8i nu.::^.Marot.dif:epc.
•j.7Hirn.^Q.T)iomed,Petron.in d./d//e^.impreJJ',apud de
iJ^Iarin. .id Reverter. ubi Jupra §. Verum ob]eUis,
wrflnio c!r joriiiis,Caroi. ,> rit.de Luca adCratiani
d.difcept.\%-:.nttm.^.Rot.dsc,>>^. num,^.:^. verf rrf?«fiil
^uandu cumfeija.yofl ldah.de iblic.Carney & refpc-
18 t\u voluntacis adimcndi juvifdicitioncm aliis pcc
fpccialcm alteti concciram,pofl Cr.ti. (jiurh.ij' La-
/////. obfervavit C,:roi..'int.de j^uca,.d tranih.dJec.
J2i.nipn.^.ve^fidem tjuar.dj,c^ in a>fim,,d.v.ad Gra-
tiau.d.dtfceft.i^^.ful> num.2o.verj. ceriius, Rot. dec.
l\6,nurn,6.coram l.occin.i^ dec.i^.^.vum.\o.(^ w.par.
u.recent.
i9 Profcfto mensM. Ducis in calli notbo videiut
ap rtiffima,dumnoa folum (pcciaks ]udiccscon-
cclfit huic Nationi per fpeciem Confulacus , ucfui
pra , fedcciam cunid. cxcero cvibuillcc cidem Na-
tJoni proprium Conletvaioicm, quaudo lis ageretur
inter CluiftianoS) 0£ Hebr.Tos,adeb voliiit > contro-
verfias inter ipfos Ptbrxos cx utraquc parce vcrten-
tes dccidi , ac ccrmiuaii pcr Mairirios , ut cxprcire
praccpcrit , quod in his tcvminis dirr.inuta elfet au-
thovitas,& Juiildidio iftius Judicis , leu Coiiferva-
toris: Unde erll non vidciim tcnorcir. ahcvius Capi-
tdW loqurntis de hujulmodi Confcvvaroie , nihito-
tninus verifimilc cft ,quod in illo contiiitantur alis
Claululx, (tti vcrba praffefcrcntia privativam [uril-
diclion m, &'Confcqucn'cr dum M. Dnx oidinavic,
Juiildid:ionem >. iallaiiorum minueve debeve alte-
ram iftius Cotifcrvatori , intrat afortiori argumcn-
tum>d.' quo in ./.'.v/j.?/».^'//n rr.a^js \:j-c.
Cr.lcitquc evidentia illiui racntis> & vevifimili-j
intcntionis, pcrptni"o,quod 1'iinctps ufusdt vcibo
non (olum decidcndi,(td etiam terminandi, iiab/pnio
t'.Ht<)rica ci iieciderc, C7' terinitiare. Quaniobvcm fi
tiibucrtttir ad favorem Pupillovum , & Viduarum
prareledio fovi^Caufr reddcrcntur contra cxprtdLirn
'itttram prxdidti piiviligii apptUibilcs ,cilm in or-
2odin.aviis attcndatur ftylus illius Tiibunalis , in quct
cati(a repciitur introduct.i, non autcm favor, & pri-
viltgiiiin pci(onavum Jicigantium , cx collcftis ptr
P..rif. onji/.\o~.mtmei 0 ij.verl.Cjuia J/yius libro j.
Ntcoi.Cutii.n.cohf/.^.:\.nuinero ds 1 of.Ludovic.decif,
Lueen.^^.nui^i (^ ficjcj.Q' prscipiie nurn. 14 bene ///-
tirnar.de t.H/Iit^rnbr.^-iju.ift^ic^.nii.SS.inpn Rot,dec.
']o^.nitm./^:part.3, /tb.^. diverf Et de facflo cum con-
II tvaiio pixfuppofito,ncmpequod Caufae fint appclla-
biles , plciiqiic Scnbemes examinanc privilegium
pvifa'x elcdtionis , &vaiiacionis fori.uc patec ex
ThcJ'aUr.ii.dec.\-jy ««.':!. cum aliis per Scac.de appeil,
^,''.n. I i;.c^ fe^q. & paflim prajfupponitur apud om-
nesdc hnc mateiia tvadiantts
Hxcque omnia facilius admittcndafunt in prz-
fenti,qiiia faltcm dcncgari non valccquod Dotlrtn£,
& raciones hucufquc pondtrata" rtm iii aliqua po-
2.2 nant dubittate , ficuti in his tcrmi:.is dixic Rot. ai[f.
dec.g^.nim.i^.verftamen id, pojt Zaith. de ob/igat.
C^r/<f'>-. ficquepofica hujufmodi dubittate ftcrnitiir
via ti benignx intctprctationi ,quam Princcps ficri
juftit per illa vciba , // ci;:,i/i tuttt > efm^oli Cnpitoti
0-c.vogii,.7no,chc fano intef afano^ , eptiro intei/etfo
Qrce che fir^nofempre interfrctaii da iittti i nojlri
Oiji\jalt,e iJM tfiiflri eifavo^e di dcitt A</e>ca!iti i,>f
2 j ootii migiior modo c^c. per t.i, qus in proximis tradi-
dcviinc AIar.<!_yfr!guiJf.ccnf,>^7..Jiib nuhi.^^.C artn.rt'
/ol.'c).tiu.6:'.Pafiju.-i/irr.de Sacrif. tioVa /ig.cj.6:-r .nu.
^.Rot.corarn Mohid.dec,\ydi. Pnben, ci~ -/ec.^S,'!.
15. coyam Diirano-
Adftipulanceprarfcrcim , tx Mihi^rxfup^pofiiis.
iucoiicuira obfctv.iiKia > juxtaquam Umpcr Caufx
1'
ctutu
17 o
Anfalcli De Anraklis
ctiam Pupilloiiini, Vidiiarumqiie fuerunt dccifx, 8i 14 Lecator an,cr sjiiando haheat aBioncm anh-aStib.
tcrminac-E per Mairavios huJLifceNationis 5 mclior -— Jn ri..:.^^,- ■ ._.
44 namque cxoprari iiequit Judex, & iiueipres in ma-
tetia privilcgiorum , quam iplapraxis,& obfeivau-
tidiyax. nzSnrd.conjzC>x. nnr/i. 46 verf.pofircmo Cjuod
Jrnmunitas,Maftrill.dci:.i.^i.vUM.C-\. L^rrea allcg.
ii.num.io.Capic.Latr.confiilt..]Z nu./^. Carent.d.re-
fol.\^.nn.%-j cuin xfeqi].Caflald.confult.lyntt.%.& 9.
E/^ifc.fkOccafeleii.dilp.fur.c.yo.n.i.dr cji-n.^j Rot.
4ec. i^^.H.^.coram <J^erlin.
Non advL-rfante.quodcadcm obfcrvantia non ap-
pateat umqii.uTi ir. contradiclorio Judicio canoni-
zata;id enim cxigitur,quaiido traft.itur dc induccn-
daxomprobandaque aliqua obferuantia prxfcripti-
2j va,feu deftrudiva furis clari:fed quotics, ut in prx-
fenti , quillio eftdc nuda inteipretationc Juris , vel
fatti dubii , oblervantiam quomodolibct piadlica-
tam fupetabundare, refponderunt GHtdo "/■'ap. confil.
j',i.nnm.^.Decian.conf.y.n.ni.&fcq:j.lib-i.Forfier.
inter confDD.iJf-f arpurg.confio.nHm.']^. lib. ^.^ol.
mihii^. ibi^ne etiar/t Hermann. f^ulte.confil.i^.ritt.
^C.Pr at difc .ix.n.yj.Intrig.dcc. .^f ^nu.zo.M anf.con-
fiil 7,^6 .n.^i.Epifc.Rocca fe/ed.di fp.^-j .fitl/ n.^o. cum
caetcrisconcord.addud:is/«/>r<j difcept.^i.n.^S.
ROMANA PRifiTENS^ MERCEDIS
PRO JO: BAPriSTA MARiNO,
CFM AGRICOLIS.SEV MESSATORIBVS.
ARGVMENTVM.
Tra£tatur cafiis , in quo quls contraxit cum
quodim Capite Mc(ratorum,vulg6 Caporale, ei-
quc folvit merccdem conventam , an adhuc in
fubfiditim tencatur ad itcratam foiutioncm cr-
gaOpcrarios , feu Meiratores fabakernos , qui
Metlem fccuerunc , Sc icfolvitur rcgarive , ac
daniur.pluracxempla in idcra confcreniia.
i Facli feries,
2 E.xitiis Cauft.
3 Adioperfonalis noncompetitcontra eum , cam^tio
contraUiim nonfitit,nec e^uaficontraUum.
eAmpiia, ^Hod agens in hoc caju dehet Offcio "Jutiicis
repelli,7iHt/i.^.
Item anplia, etiamfi perfonalis aSlio contralla fuerit,
< hahito reJpecJu rei, ejue pervenerit in alicuem Ter-
ttu//t,nHM.io.
5 Sohitie fa£ia ei , cum quo ^uis contra.xitjiberatfol-
ventei/t}'
Amplia,ut num.C.
7 Operarius cjuod fit dignus fita mercede, precedit in.^
mercede conventa,Cr non alihs.
8 Bonafides nonpattrur, ut (^uis cogatur bis folven^
ijued debet.
9 Aitia datur contra cum , in c/ijus uiilitatem neqo-
tiitm gefium efl.
10 Aciio de in rem Verfo ad hoc,ut detur,i^uid requira-
tur,8c nur, .ii.<:jr 12..
13 Coir MSparita^^ii" an (blig-nom''nttm rationefru-
inenti mutitorecepti,^ fcmintai in anro ejt^detn,
ifotaini.
coKduUoreM , qnifol-vit penficnem eiiam anttcifa
tam Sublocauii.
Ij Vifior , ejui dcdtt panem ,^ aliwviciunlia , ui;, (^ .
cjuc.ndu habeat nclionemcofhr.< eu?a , cjut iH.ire-
cepit,
16 Bul/a VrbanaVl 1 1 . concedens Pifi.oriLus aUiinem
comra eum, ^ui par.ew recCfit , i^uou.odo intel-
lig.ilUT.
17 Aitto de in rem verfo efl orciinaria,non e.xecutiva.
iS <tJ^Iuiuans}ccuntat/t pr^ alendoliito,e\uf^Ke L-^t.ii-
lia,an h:\beat fubfidiarie obligu:u fiHos , uxorem,
&famtiiain ejufUei» Tiiii,& n.ij.2\.^zz. m
23 Fabro ^'Murario,cum cjito quis contr. >:ii-.fclver,s,an B
liherciur reffetiu Operariorui/hc\i*i iabvraruntiTi *■
zyEdif.civ.
24 Judex debct ohviare fiaudibus,^' cellufionibus.
I
D I S C U R S U S X L 1 V.
PRo fccandis Mcflibus in quadam Tenuta pcn-
dciitibus pado, ( ut moris clt in Agro i- oma-
no j convciiit foan. l!aptirta iviarinuscum quodam
Jacobo Mciratotum Capiicvulgo Ci/^or 7'',utccr-'
ta llabilita mercedc MelTcm rtcidcrctjcumque con-
fcftadciupci tcriptura,& (ubfctjuut.i paulatim intc-
gtaliiolutione mcrcedis in manibus cjuldem Capi- ■\
tis>(cu Caporalis,ca(us, vclforrcmalitia prxbiicrit,
quoJ idcm Caporalii atrcptii fuga dctcccrif,uf pix-
tcndcbarur,in fokitionc lubalccriix mcrctdis facicii-
da; Mcllatoiibusabcodci» Capor.il ipia:clcctis,qui-
vc pra'faram MeHem lccucrant . habucrunt ifti tur-
matini rccurlumad Judiccm in Cuiia Gubcriiaroris
particulaiitcr hujulmodi CauHs dcllinatum ,pctie-
runq,contia Marinum rclaxaii mandacum,crcdcntcs;
iplumtamquam Dominum TenutccMciniimqifata-
rum omiub laltem in (ubfidium illis c(Tc obligatum:
Et tgo conlultus cx partc Marini contiatium lef-
pondi.ut (cquitur; Judcx vcrb vilis mcis Allcgatio-
iiitus abftincndum ccnfiit a pracdicla rclax.icionc
iT)andati,& ex motivocujuldam potiu.'; milcricordfas
fuum inierpoluit aibitrium, quo mcdiante Marinus
quamdam, lcvem tamen, fummam amicabilitec cx-
folvit.
Rcjicicnda venit inftantia Cpcrariorum perperain
intcntatacontra Marinum piopiiEtcn(a meiccdcla-
boreriorii in metcndo frumenta Tciiutx, dc qua agi-
tur, idquc (ivc dc lummo rigore Juiis,(ivc dc zqui-
tare placcat Caulam hancpcipcuderc&dcfinirc.
Quatcniis cnim peitinct ad Jurisrigorem.icseft
expcdita , quia Laboratoics nullum contraclunii
iiullaiT! convcntioncm inivcrunt cum Aarino , fcd
fuciunt dircdc condu^i pcr Jacobum,tiuiuiptafc
talc onus (lcandi Mellcs lu(ccpcrat: quaproptcr noa
, po(re coldcin Laboratorcs in miiiimo molcilare
Mariuum,cum quo nullatcnus contrjxcruni.rotifli-
ma lunt Jutis piincipia in leg.ji ..rca ^yjf.rie condiit.
indeb-cvwn coiicoid.pkne apuj Gabrccrifi.i^G.r.u.u
Hb.i.C yriac .contr.iZ:^ nut/i.y.. Roia Genuen.dtc. 14.
num.-ii\.& ^z.Concioi.ai/eg.^.^.finm.i^. eyfiloii/i. refa-
lut.f. nHr/i.\.ciim trihus fecjq, latc Gob.ronftsJt. j:. »«.
9-10.(^11. ubi quodagcns in hoc caiuctiam mcro
4 Judicis Orticio , & l'artc non inftantccIitLpclleii-
Ai\s,Rota corum tJM trl.dec.^^:.' Hm.^.& cfe<.j^3jiu.
x6.coratn Card.Gtthob. & m noftiis tcr minis Thoni.
dec.ijo.nut/i.i. &fecjq.
Et fane ciim nou dubitetut > convcntum prctium^
fcu recompcDfaai pio fccaiione Aicfljs /iiijll- pec
M.iiinum
De Commercio 6cMercat.Dircurfus XL i V. 171
Wannum foliiram prxnomiiiato Incofbo, &de hoc
habetmus publicadocumentajfaflicic pioctildubio,
fokitionem pei- eumdcm Marinum factam cxcitiire
•j ei>cum quo conrraxerac , abfc]uc eo , quod ad itera-
tam Iblucionem compclli poflic , auc debeac. uc pcr
Text.in leg.joluin-ih' •folitt.tm.jf de pignor.aEt. er Ro-
vit./iccif.z^ pariformicer in noftris fcre terminis (uc
infr^ j - oncliidic Card. De Luca de Crcdic difccft.
jynain.-j. 3c cft ccgulare in omni cafu , & in omni
maceria,excradiris pcr Suyd. decif. 219. numero S.cr
fec}<].cnm reliquis , dc quibus fitpra Difcz^.tmm.j^i.
C adeo ut etiam in forcioribus conclufio procedacni-
mivum ctiamii lolvcnslciac, pccuniasad alium pcr-
tincre,utprolcquicur Anchttran.jun.cjH(iift-\\,num.io.
&Je!^cj.lib.x.c\.\m aliis ^cxS^ibell.infmn. diverf.tr ad,
to7n..^.Iitr.S.^.iy/i.^6.riifi/i.8c^[cncfi!pra in d. difc^
Sl vero deiquicate ctiam fumma placcac proce-
dere,ficu i iniquumefl;, quod Operaiiis mcrccs co-
rum laboris non exfolvatur, hoc camen inrcUigicur
7 refpcdlu corum,qui illoium opcras condux>.ainc, ac
dc cadcmmerccdcconvencruncuccicclaiacpcltah^os
uinroiull.cciifij />.■«. iS. Ita magis iniquum cil,quod
qui cfFcdtive numcravic convcntam merccdcm ci,
8 cum quodiccdecontiaxicvalcac obdtingi ad icera-
tam fohitioncm, roaxime favorc cjus, cum quonon
concraxic.uc inquic jurisconfulrm in leg. bonapdes^jf.
de reg.^^itr.Surd.coaf 1^0. nri.ioo.Caftald.coiiful!. 16.
num ii.Boiiden.collitn.n nuw.i^c). lib.i. Rot.decif^.
vttm.i.par.6.rec.& dcc:J 17. num.ii fcj} difccpr. Con-
trit,8c\3cncindec.6^.nu//i.^.coram.2{jriot,fipriii difc.
2 6. >'"''« 48.
Nec dicatur.quod fi non direfta , fublidiaria fal-
tcm compccat Labovatoiibus adio contra Mariaum
fub prsECcxcu, quod mvdi.incc corumopcra, 8'. fudo-
re Mclhs rcmanlcrit exciia & fic nctrotiLiir) ucilcacf-
9 lerintpro codcm Ma[ino,qucmad.modum argumcn-
to Textus in leg fi fundui ,%.cjtiod in fementem ,tf.jclu:.
marr. cam Grat difc.xoj.nn.j. (^ 6.fibi objicir TLorn.
d.dec x~o.nim. 11.
Siquidcm cum harc aftio fublidiaria^quxvcaUas
1« nuncupatur ncgociovum gcftoriiro , fivcdcinrcm
verfo,perfui ncc^iririum antcccdcns cxpolc.^cquod
conftct de hac verfionc;. in utiUcvcem iliius ; concia
quem prstenditur cxerceri , arque ita vakat ex attu
fadtocum aliquo ahcr oWi^^ari, ad7f.v/ «,•/ len.y..ji
Jic accepir, ff.de in rein ver^.cmw concordancibus fu-
se congeftis pcr Dutirtn.in P.mdec.l.tom.i. Iib. i^.tit.
^de in reni verfo fol rnihi i%\<^. ij^f a;:J. conjnli. 34.
II num-ij. iftaque proinde adio fundcturin squitatc
l.flme,Qr Tittn//i,jf.Jicert pei.ut docec Bald. inl.ei,
^ui in fin.C. cjttcd cu/n eo,Rot. dea/ c^cf.rntMer.^i.po/}
Aierlin.de pignor.Q!- dcci f.c) .nnw .. a^.- tim fetjq.L, ,,r iz.^
-iG.recent.8c ubcrius agcair Infi^u-j^iti Dijlept. tium^
16 &fe€j!j.
Profcftb & cclfat utiHtas Mavini, ik ccfTat orqui-
tzspradiflc l.fi f/ie,& Titium , quoniam ciim idcm
Marinusperfolveric convcp.tam meiccdenvdi(ilo fa-
cobo,ipfe pvopccrcanullair utilit.cem diciturconfe-
Ecucrcs claiefcit excn plis.cj: uuo proculdubio
nulla D„[lri-:.u niillumqiie cxcropkim aulrii por<.-trc
in contravium , pviiTuim , & longe durius piohac
13 Pavcc tubminiftvac7)jpw.^;. -!'<£•. 170 in quaagtbatur
de co,qui iiHitu.nvcrat 'fvuincnrum Colono ad pra-ci-
fum ctfcdum iUudicminandi , &■ quamvts ex eo tc-
minc natiim circc fviimcntum^icaut cx eodcm mutuo
Dominusfundiconfcqucvcrurutilitarc ■ inappavtn-
tia (atisevideiitem , dnin (inc pra;dido feminc nulii
collcdtifuillcntfruclus;nikilominusquiapva:di<3:iim
fcmcn nonfuit mutuatiim ipfi Domiiiofundi , fcci
Colono, qui tcncbatuv fcminaredc propvio , dcfini-
tuin fuit, nullam mutuantiadioncmcompcccre ad-
vevfus Dominum pr.-Efiti fuiidi , non quidem dire-
dtam.cum deficeret concra6lus, feu quafi.ncc cciam
indivccflamdc in rem vcrfo , fcu ncgociovum gefto-
rum , quiacum Colonus tcncvctur feminare de pio-
prio , nullum exinde utile Domino rcfultabac , u:
fignanter vidcre cft/«^ //«.12 & per tot.Si Tho/naiuvt
icquitur Pacion.de locatc.^.n 41.
icciindum parircr, &• frcquens excmphim exoci^-
turadintellcdum pvicicati T^-x.in I j'-iL;i.'tm,^.Joltt-
inni.fj.dc pig-!.-ta. naip quamvisnil niagis rcceptum
fit, quam quod Locatov habcac in (ubfidium liypo-
chccaca inveda,&; iilaca in propvia domo,nihilomi-
14 nus C\ p vimus Condudror alccvi fiiblocavcric , & fe-
cundus Subconduitoveciam ancicipacc- c.xbuifaveric
primo Condu>5tori , lcii Sublocanti convcntam pcn-
fione.Ti , icccpcumcft iine("crupo!o , Cjuod (ccundus
Condu<5tor rcmaneac libeiacus.nonobftantc , quoi
vidcrctuicommodum, & utilitaccmpcvcepinc cx il-
ia habicatione , cum cnim cam non fuevic alfccucu*
iucvacive fcd oiierofc,& mercedcm iolvevir ci, ciini
quo concraxic ceftavc dicitur omnis i-quitas, & Sub-
condudot plcniifi.rnc liberacucccfte ^. oj} in trutt.de
ratio.rat.{^ i8.?;«.i7.ubi pva: ciccris fundacuvin inii-
nuatarcguia iccratx fohitionis non pcrroitccndx, ad
Texi.i:i d.lrg.bvnafides.Jf. de reg.fur.Rnginell.pran.
^•.iaft.i,l.ni47n.c).Ant (jo)ne\.var.rejol.to7n.i.cap.-^. de
Locat.fitb nttm.ii.verf. &Jiforte.& verf. imo erianii
C ancer .var .rej ol.par.\.c .\i^.n.yvcrf. dixi nifi,Pacio.
de locat.c y..rH.<;j.Maner!!.dec. ^).nit.6. .Adden.aJ.
Sanfclic.dec 5j6.§.jz». & cft quoque celebris «".(^/ff»/^
■Rovit.ii.infin,& per fo/.cum qua magis ad rem no-
ftram, ucmoxdiccmus ^xocc^ii CardDe Litcade
Cred d,difc.ji^.nw/i.j .& 8.
Tcrcium u agis ftiingcnscxcmplum dcfumitur 4
firmatis per Card.de Litca in nileg.dilcurf.jy de cre^'
ij d I ubi pcr agens de cafu,in quo Piftor de Uvbc Pa-
ncm dcdcrat 1 ranci(co cx conventione inica cum
Joannchinccum Joannes effc<5tus fuiiret non fol-
vcndo,& Piftov pvieccndcvec fubiidiaviam adtionem
cxpcriri contra ftancilcum,quircccpcratc.x col^ane
utilicatem;& alimoniam ; attamen pro vecitatc con-
fultus Qardin. De Litc.t rclpondic , 1 iftori nullam
adioncm competctc contva Francifcnm , dum i(te
docuerat pvetium Paniscxbuvlalle joanni , cum quo
riftov immediate concvaxcr.ac,quodc|ue plus eft ibid.
tra(Stabatur in rernn'nis ISullx , ieu pvivilcoij pcr Ur-
<|ui fpcAatoctfcdtu.ncc .Mefllum fecationcm, pvout i^ banum ViiL Piftoribus Utbis concelfi, & quo mc-
cpus eirccacquifivitcxcaufa lucvativa,&fincdi(pen- diantcdilponitur,ut l'iftoiibuscompctara<5tioctiam
li dio ccirante cnim liac locuplccatioiic de aKcna pccu-
nia, vci iaboce, nulla fubcft r.irio , ob quair^ contva
Tcrtium fincconcia<ttii, vcl quafi aliaquc obliiyuio-
iica(5tiocompecac,uc pcrirxc j ;-vciia vcrbafini:avic
Card.De LtiCA de C ie:'ftc.dijc.irj.ji,iiu.%.iift.d. dec.
e)c).ri.^(^.<[)erfprobav,ne'it'i::! e,:er.pofi Aiorl. :f: ;:i:/n.
Cura conc de quib.'>/ d-fe^.DiJc.i.,.S. j.-}.
concra eos ,qui dealicno oruine PaiiciTi vcccperuncj
rcfponfum cnim fiu'c , pvidi<ftam Bullnm cilc inctili-
gendam ad limiccs Jmis Coramunis.niinnumquo-
tics illc, qui panein rcccpcvacprctiumnon csburfal-
fccquodque iicc Bullarc:-."ancbar fruilracovia ; quia
I7 ubi dc ca:tero pvo liac a<5tioneltibiidiaiia non d'.re-
tuc viacxccutiva concv.i Tcicium , ut ctiam tvadic
P z Armet:'
Anfalcli De Anfaldis
171
Armem.an.declf.'} anuen.i-i,.mm Z5.& concordac^o-
ta dec 54.f.v nit.zyufqne ad ^i.parie si.recent. vigo-
le idcirco pia:noniinarx Bulls via cxecutiva concc-
dcbacur,diimmodo tamen pretium Panis non fuilFct
a rccipicntc cxburfatum.
18 Qi^i.irtum non minus perftriiigcns cxcmplum cft
dc eo,qui mucuavitpecuniam ad alimcntaTitii,cjul-
que familis,nam etfi in his terminis , cftcdo Ticio
rionfolvendo,illiusfamiliain (ubfidium rcgularitcr
teneatur ex adione de in rcm vcrlo ex cauU majo-
lis utilitatis;c]uaconfideravi pofl[it,rcilicct alimonis,
addito.quod nifi lecutum forec liujuimodimucuum,
eadenvfamilia de proprio fe fubftcncare dcbuillcc,
uc adnotarunt lafon.in l.husfolis riMm.z.ff.de condi£l.
indebit.Cof. de remed.fttbfid. remed.ii. iltat.mica
fer lot.QJr de rat. rat.cj.iiC. num.ij^.Grat.difcepi.ioj.
fer tot.c^ drfcept.Ji^.ahmer.^.&fei^^-MerJin.de pi-
gnor.ltb.i.tit.i.i^it.tft.yniim.\4f-& lyBaez. de inop.de-
bit.cipite i.fitb nuT/.er.')j^.verf.^uamvts enim , & alii
pailim.
fri) Adhuc tamcn,quatcnus attinet ad Uxorcm,com-
munius,& fcrmc finccontradidorc receptum cft.il-
lam non tcncri,non obftantcquod rcccpciic vidum
S.O cx ea pccunia,non folum cx ca racione , quod adtio
rtgularitcr minimc dacur advcrfus Tcrcium non ob-
lig.itum in contra6l:ibus,eciamfiperfonalis adiocon-
trada In liabico refpcdu rei , qua: cranfiveiitin ali-
qucm Tcrtium,juxta Te.vt.in leg-fin.S 1. de contrah.
empt.Tiraciuell.de retraB.chnfmg.^. 8.g/oj].^. num.j.
Vcrum etiam,quiailla xquitas,qus hujufmodi lub-
fidiariam aClionem producit cx d.Lftm:,& Titiurn,
^i non applicacur Uxori, quje non fover caulam lucra-
tivam,fcd onerofam,curn dcdcric docem, ut alimen-
iaretur,uti videre eltapud Sanchex. de M^i^tm lih.c).
difp.^.n.ic). Dian.refol. 7nciraLpar.6.tran.j.refol.io.
$.J/eruin his non obsiantibits, cy fea.ZJrccoLin utra^
j4ppend.ad confu/t.i^.8c fiiperadditis Scot. Fontan.Sc
aliis Andreo.contr.-i.6j.per iot.c\aitt{k:[W ira femper
judicaire.prout ctiam fuit judicatum ex cadcm ratio-
ns pcncs Mart.Medic.dec.2o.nu.^^.& 39. & diftin-
iigucndo, an Maritusde tcmporecontradti dcbiti cx
caiifa alimonia; c(rctfolvendo,vel c convcrlo omni-
no mo^s,f^elafc.depriviLpaup.par.i.i^.iS.n.i^. PJer-
mojill.ad Lopez. L^.glo.i.tit.i.par '^.n.ii./intoLin com-
rnent.adpri^DiLPijlor.num.j^iii.&feijCj Card.De Luca
de Dot.difc.i66.nn.^'i.PanimolLdec.^^.annot.2. nu.jj.
Rot.dec.z\ymtw./^.(!r j coram Roycu.
Quintum cxemplum omnino identificum,ac dc-
cifum in Tribunali Cardinalis Pro-Gubcrnatoris de
Anno i^Sc.ij- Scptcmbris, illudcll:,quodciim Do-
minicus Galeottusconftruere vcUctDomum quam-
33 dam inCivitate Ncpefina , convenit cumHierony-
mo I errctto Fabrolignario , nc opus ad (uum arcifi-
cium (pedtans perficcrec (ub certa mercede \ Hiero-
nvmus aucem in fui auxilium cvocavic alios , & {1-
gnantcr Marcum Antonium Rondcllam; cnmque cx
co , quod Hieronymus clTedlus cft non iolvendo,
Rondclla, aliiqucqui opcraci fuerant in bt-neficium
Domusdcnovo conftructtac, adtionem fubddiariam
jntcnta(rent conira Galcottum,iftc,quia docuit,con-
vcntam merccdem elfcttivc numcraireHictonymo,
cum quo concraxcrat, temanfit ab(olutus.
Dum itaque vidcmiis,qiiod a6tio dire£ta,& pcr-
fonalis cxpolcit contradtum, feu quafi ,' altera vcrb
lubfidiaria dcfiderar caulam lucracivam ex perfona
rccipicntis iirilicaccm > & ulctrins intcrcedunt toc
cxempla longc duriora , nan dubicamus , quominus
liibucnda fic abfolutoiia huic Parti ,conilanteraire-
rcndojquod ubi> (ut ad prifcns ) ii!c,cui ncgociiirii
utile gtftum circdiciuir , (olvic prctiuin convcntum
pro co ncgocio illi>cum quo contraxit,nullum cxc-
plum nullaDoc/.invciiictur,qLUT; firmarc ccntcc oppo-
ficumjquin ctiam hcile cdctlatam viam ftaudibusa-
perircjpodent cnim Mcftatoics ignoti Dom.& con-
dudli pcr Caporalcm coUudere cum co,ut fugam fi-
mularct in pixjudicium ejufdcm Domini , vel ut
eum obligatum. habcrcnt , ciii (ane fraudi obviaii-
dum citpcr Judiccm, ucinquir CenfaLdcctf.Luccn.
14 7i.nuui.i2.Rota deciJ.^^2..num.ii.par.\o.recen.& de-
cifijS-num.^ par-icf.
ROMANA PECVNIARIA
PRO LVDOVICO ALAMANNO , ET
JO.FRANCISCO DEL ROSSO,
CFM BANCO S. SPIRITVS.
ARGVMENTVM.
De muncrc Capfcrii, & qnando poffit oblir
garcRacioncm Bancariam. Mandatum. vcl ra-
tificatio de obligationibus t"a£tis per Capfciiiini
ex quibtis inducatnr, vclexckidacur : Ah'qua de
ftylo Banci Sanfti SpiricLis dc "Urbc; Aftio dc in
rcm verfoad hoc,ut intrct,quxiequirantur ,Sc
plura ad ornatum Alexafidr. in coifIL/\.^. mw.6.
Ithro 1. ad cfFedum , uc Inftitor poilit obligare
Conlocios,
S V M M A R I V M.
I FaBiferies.
X Exitns Caufe.
5 Complementarius potef} fiihfcribere nomen Conflitu-
entitim, & obligare Societatcm.
4 Capjerius poteji recipereyO" facerefolutionesfed nen
obliaare Sorietatetn.
o
Contrarium numero 5. nhi tamen declaratur , dijlin'
guendo inter Capferios publtcos,Qr privatos,^jr nu-
rnero 6.8ij
5 Capferius, an dicatur Injlitor.
9 Capferius non poteft obitgare Negocium, nift in con-
rernentibits Capjam.
10 Pr&pofitus non obltgat Pr.cpcnentem extra sjharam
prdpofitionis.
II MiniflriEanci S.Spiritus de Vrbe prohibentur fa-
cere ob!igationes,& credc>iti.ti,ac nu.ij.
nAc etiamlolvere depofitat nift tranfrntttantur Ordi-
nes legitimi diretU Banco,non autcm Capferio^d.
num.ii.
n Socius,an ohligare Voliterit Societate?n,infficitur,an
nomen proprium,vel Sociale expenderit.
AmpUa ,ut nu.i].
14 Mandatum,vel ratihabitio folum deducitur,(jHmdo
^uis videt nomenfuum e.Kpendi,(jr tacet.
Declara,Ht nui].& 16.
18 Societatem an ^uis voluerit obUgare, vel Socium,in-
fpicititr animus.
it, Mandatum,& ratificAnoexcluditur, ^uotiesproba-
tio duhia ejl, vel tccjuivoca.
Itemqtiotie.^ athts , vel ratificatio rcfer.i foteji ai
aham caufain,vel tiegofiiim,nm zo.
11 Cotfi-
De Commer.& Mercat Difcurrus X L V. i^^
II Complementartus,vel Infiitor,ut ohiiget 'l^egocium,
(jUit rei^uirantHr.
Alex.conf.44.num.6.1ib.i. adducitur , er exornathr,
ibid,& num.ii.
^j Florentin.pnfurnuntHr induflriti&fagaces,
i4 Socius an nor/anefociaii,velpreprio debitum contra-
xerit , dernonflratur ex partita crediii exarata
per Creditorem-
2j Creditorficjnis efJ€t,non efl veriflmile, quodfefaciat
debitorein.
i6 Ferflo reinanet exciufa exfola pojjihiiitate in con*
trarium.
27 Verfloyfeu aclio de in rern verfo ad hoc, »t detur, ^na
recjuimntur.
xZ Verfio,vei aiiio de in rern verfe non datur flne locu-
pietationc facla de re attena.
Et datur exempltm, num.i.^,& 30.
DISCURSUS XLV.
C'^ Um I iidoviciisde Alamaiinis,& Jo Francif-
^ ciis dcl RolTb apeiiieiinc fiibeotum nomine
1 Rationcm Bancaiiam in Uibe , ac de morcpicepo-
fuerint fimplici adminiilrationi Capia: Hicron. ille
ejiifdem Capft adminiftracioncm cxercuit > doncc.
"imminentc nnepriEdiils Sociecatis>leu Racioiiis,la-
ceflicus fuic adcompucorum folidacionem, 8c dc fa-
«Slofurticicnccmieddidic racionem de quatuot Mil-
lionibiis,& ulciaper eum 111 prsdicflo muncieadmi-
iiiftratis,folumi];icmanfic debicor in fc. circircr 600.
Vcrum,quia hujulmodi compucorum parificatio
proccflicex quo Hicronym.olti.ndic Praeponentibus
quinq; llgnantcr Schcdulas credici rcccpcasa Banco
^.Spiritus.fivc aFrancifco iplius Banci C4plerio,&
intciim occaliopr.i'buic , quod SLipciintendcnccs e-
jufdem i--anciS.3pititus revidLndocompucapropiib
Capferioagnovciunc , dclpcracam clFc rccupcracio-
nem illiusquanticatis,dc quatam exeaulahujndno-
di Schedularum,quam cx aliis capitibus dcbitorein
remanercpucabancproprium Caplerium,cxortahiic
dubitatio,an Bancus S. •pititus ullam inceinare pof-
fec a(ftioiicni conc^a Racionem Alamap.ni , 5: del
RolTb, quam kipponebant remanfille ctiam locuple-
tatam cx praicitatis chcdulis incxtinclioiicm dcbi-
toium RationisBancarisE convcrlis , & ex ttiplici
fundamento Dcfcnloies Banci crcdebanc intrare a-
«Stioncmconcia "^ociosptenominacos , primo ncm-
pe quiacciam apud Caplcriura Banci S.Spiricus re-
periebantut noniiulla: JchedulaE.ffU.utdicunc,/-'^^^-
ro cxarats per Hicron uiide infcrcbacui, quod idem
Hicronymus cam uam prxpoficus C.npfs porueric
obligare Negociumi Secundb ex fado,li nondcfuf-
ficicuti poreftace ab initio.falrem in vim caciti man-
dati,& ratificationis fadtx de gcftis ab Hierony. pcr
Socios principales , refultarcobligationem cjufdcm
Ncgocii conccndebant:Tcrtib tandcm ex c.ipite mc-
inoratae locuplecationis feu excinftionis debitorum
Socictatis , dictbant , locum libi viudicarc fublJidia-
ciam faltem adionem de in rcm vcrfo.
Communicatisidcircb )uribus,& allegationibus
cx partc Banci S.Spiritus cxarjtis, iliifqnc ad criiti-
nam difpun<fHs,cr'.didi,etiam in tcnfu Vcritatis.ina-
^ nemcircptxtcnlioncmjfctefformato Rc("ponfo,quo
fequjtur , illoque per l.">efciMOtes ;'..iiici vi(b,& exa
niinato„^ttiim iniplius
loque per ;.'ercriiotcs :..inci vito,ik exa-
nonfuitdc ' aufi.quii fottc
agnofccntes vr> iMrem,.[iM; 'iiM ■>'>'^.") "ioculis a Lo-
co f'io hdbunda eft,dcftii!.iuijiii^ ^Hi ntianonbenc
fiinddta.
Rtfpondcbam itaque. Quaccnusad primampcr-
tinecinipeiaionLm , paiiim vcnic infudanduiTi,curt»
Hieronymusnullam aliam figuiamf.KciCt in racio-
Tic Bancaria Alamanni, ,?.: del KoIlb,nili mcri,& fim-
plicis Cipferiiablquc ulia faculcacc Complcmcnta-
iii,& quin fubfcribcrec, & fubfcribcre pofe iiomeft
PiincipaKufn, lcn i^xponciuiun!: Unde ficiiti crca^
tio,auc dcpucatio alicujusin v oniplcmcmaiium t«-
j buitpOccftatcm fubiLiibcndi nomi.n Confticucntisi
fivc Ratioiiis caiitantis , obligaudiquc Soclos irego-
chtionis,Rutaf.inHefi.diC.i6o.fubprinc.ver/.^tcon-
fia:,Tnf-r.deCamh.dtjp.^.q.l.n.^6.Rvcc. in ejus tra£l.
de Mandatofeu CvmplcMetito notab. i.nn.z.pojl ejtu
rejponf.icm.i
Ita e cOnverfo depucacio alicujus Juvenis in fim-
plicem Capfcrium nullam aliam praebcc pratogati-
vam, & poccftacem,nili rccipicndi pccunias, quat k
dcbitoribus Rationis atfcruncur , & rcfpedtivc cx-
burfandi,quoties Crcditorcs cumaliquo Ordinc,auB
Littcris Cambii,fivc aliquolegitimo acccdanc docu-
mcnco,ipfafque rcccptIones,& folucioncs fidcHter iti
libio cxitus,& inttoitus adnotandi.ut vcrbiscubita-
libus dicuncTcftcs iu oppoiitum tndu(fli,ibi, Efe t£
^ Caffiere de' NegoZ.ia-m pijja fare li l'agaro,dico di
7ic,<fuandonon habbi H Cfifif !i'.,enio dc' fuoi Princi^
paii; & dc hac poccftacc, & officio Capferii ad hofcc
adus rcftridojuno ote tvadidcruiic per Te.wi/i i.^:t.t~
d.!M <).% N ummni.irios .^.de ed^n.^^-.itrb. ^fc.88. k.<J.
Roi.c(jra7/i Duran.dec 68.w«.ij,2.o.(jV ^G infin.& co-
rani Dunoz. dec,^:,i..n n c» 14. (^»w rec. dec. ^ii, n.G,
poil rned verf. Et hihHor/iimts par.i,
Quibus liquidillimis Jt!tl}oritatibus\.comm\inii
praxi, ,,V conruccudine roboratis neque per umbiaiii
contradicunc-^w<?/./ rfwr-M.rf/o/.io n.j ci-^-Giiirb.:
d.dec.i^ex nu.^.tidfin.Rota coram Serapio.dec.u^.ia
princC^ird.De Litca dc Cred.difc.6i).per tot. aliiquc
^ in oppofitum laudaciitum quiaioquuntuc,& procc-
duncinillis Bancis publicis Tabulx Panotmitanr,
quaecotrcfpondcnccidcm BancoS. Spiricus Adver-
lario , &SacroMonti Pictatis in Urbc, in quibus,'
quia non adfunc vcri DOmini, & Principales,f prouc
m cafu noftro ) qui proprio nomine , & charadtcrc
fubfcribaiic Ccdulas , & lictcras obligatorias ipfius
Negocii,nil mitum,fiipfi Ca'^fctii,qni foli funt Mi-
nifttirccipienrcsdcpofita j,& corum nomcn fubfcri-i;
benccs nominc Eanci,oblIgant ipfam Tabulam,ban-i
cum.vcl M onccm.quia hoc c^iftit illorum propriuni
officium , ad quodfuenincpifipofiti, &perconfc-
qucns obftringcrc valencPrxponcntcn),ad Textin L
i.inpriri.c^ toi.tii.ff.QT C.dc Inftit.ad Bart.inl. c^.i-
CKiriejuc^.Et ffen taTnt7i,ff.eodemGrai.dtfc.6j7. «.25.
& z^.Rotaf.inHen.dee i^.w.i.er/e^.cumcicerispcc
^ot.dec.j^.n.i.par.i^.rec.
^ Tum ctiaro,quia,excepco Card.de Lticain d.iifc.
C^.cred. pcrtrattante in tetminis Sacii Montis Pie-
tatisdc Utbc, ( dcquibus proxime) reliqui omnes
loquuncur de Capfcrio male rccipiente pccunias, tel
male illas folvehte , & tunc quls dnbicat.quod debi-
tor Negocii luimcrando pccuniaS , quasdebcbat Ca-
pfcrioj, rcmancat libctatus iNcgocid ? &e coh-
tra , quodfolvcnte Caplcrib falio Creditoriad il-
lum acccdcnti cum inulitatis, & adulrerinis fubfcri-
pcionibus,& Apodixis.Ncgocium hljcrumponeva-
dac a vcro Creditore i quoniam iftc cftcafu^ prici-
fiis,in qno cx fi^ko Caplcrii,tamqUam .id hunc prx-
cifum adlum prxpofiti , ccnctur ratio Bancaria ; aC
7 quod.utin prarfenti , valcat Capfcrins conlctibcre
BulletcinoS) ieU Paeare, & fub illll obligarc Ncgo-
ti\Xvii
174 Anfaldi De
ciam.&Rationftn.cftcontraprincipiumiMercaco-
rum , & difta Teftium fupcrius rcgiftrata,& contra
ca, quxdiftinguendoadiem optime declarat ^o/^rf
/anHcn.dJecA^.n.d^. verf.fedi^uiu,
Atquc cx hisfupcivacancumdctegitur lefponde-
ic ad a(lumpcum,quod fcilicet etiam Capfcrius nun-
8 cupari mcrcatwr Inftitor ; nifienimvclimus faccre
quxftionemdenomincjut in histcrminis conclamat
£ot. ',.dec.jymm.9.f>ar i-y. Inftitorvcre, &propric'
cxiftit illc , qui vel tft Complcmcntarius , vd habet
Rationem fub proprio nomine cantantem , alias
quippc fatcbimur,fed inutilitcr,quod Caplcrius dici
polfct Inftitor.fcdlnftitor foliusCapfaE.idcoquenul-
la alia fuboricturconlcquentia , nifi quod potueric
m obh'gare Pra:ponenrem iniistantiim > qus camdem
Capfam ttfpiciunt , vidclicct circa malam reccptio-
nem pecuniarum i Debitoribus , vcUoKitionem a
Crcditoribus , ut fupri , fcd dc citero quoad ahos
«dus , ad quos non cxtenditur Inftitoria , nuUa Pxx-
poncntium refultabic obh'gatio,pcr Text.tn l.tn emn
Jcf.^.SeiVMtGr »« i.^nicitmijne^^.non tamen,jf.de In-
Jtitor.aB.Everard.fun.conf.6.nnm. '^GMb.^.Michal.
de fi-atr.parte i.cap.j)f%.num.i^,Salgad.inlabyr.Cre-
•dit.parte i.cap.e/.nHm.SyMertin.de pignor.ltb.Z. eju.
■y6.nnmer.io.Rota coramlturano dtU.decif.i6S. nit-
mtro 56.
Cum itaque cx hucufque ad oculum firmatis ap-
ao pareat.quod Hieronymus dcbitabullctciiiorum con-
traxit cxtra fphqram proprii miniftetii,tefolutaquo-
quead evidentiam remanetpiimaobjeftiojfivc fun-
damentum Banci S.SpirituSjac Pripenentcs, fubla-
10 hoc debihfllmo cjufdcm BancirefugionuUatcnus
ex illius fado dici poilunt obligati , juxta plene cu-
mulata pcr Farin.inprax.^.iio.n.iii.Card.De Luca
lib.i.de Credit.dffc.io6.n.i;.cam reliquis,dequibus
fup.in Difc.i^.n.i-j-or Difc.i^.n.i.
Quo verbad alterumfundamcntum fupcr afttrto
mandacojvel latificationeiftorum BuUcttinorumfa-
«fta>ucprastenditur,ab Alamanno, &dcl Roiro,illud
jion minori facilttatc,& clatitatefupcracuriquoniam
praefcindcndo pro nunc a rclevanciflimis exccptioni-
bus,quas paciuncur Tcftcs in concrarium cxaminaci,
Elaccac reminifci , quodomnia Bulleccina concipie-
antur fub ca forma, Dal.Hign.D.Francefco feu:i....
droUmOyCre.ik vidcbimus,quod ncmoexprxdidlis
perfonis infcripcis , vidclicec nec Hieronymus , ncc
Capferius Banci S.Spiritustale de Jurcvcl de fafto
habebac mandatum , fcu facultatem ab corum Ban-
co , fedquodprxcisc iftum modum inter (eobar-
«ftiflTimam amicitiam particulari nomineconvene-
lant : Nonquidcm de Jure, c«m Hieronymuseircc
iimplex Capfcrius.ucfupta.nequepaticeralcer Capfc-
iius,cum iUi , tamquam Miniftro Banci S.Spiritus,
prohibcatur faccrc abligatioues, & creJentias , ue
II funt notiflima Edidta Banci paUm aflfixa , quinimo
nequevaleat folvcrc dcpofita in prsfato Banco pct
alios rclifta , nifi tranfuiictantur legitimi Ordines
conccpti uib formula dircftaipfi Banco, non autcm
CapfeiioiNon dcniqne de fado,quiaipforum neuter
«xprtflit in Bulletcinis Officium proprii Capfcria-
tus,& ivlinifterii, proindcque harc ipfafolapondera-
tioconvincccquodprivaco corura amicitis nominc
Coinraxcrunt ifine ulla altcrutrius Banci mixtura , ex
recepciflimapropofitionc, quod ctiampofita in ali-
quo qualitatc Suciali,ac poceftatc obligandiConfo-
jicios,infpicitnr,an illa facultatc fuerit ufus,fivepo-
tius propiio,& piiv.itonominc lcontradtum celcbra-
jcrit»cx conieftispci: Everard.Jm,d.sotif.i.nHm-l6i
Anfaiais
& x\,& fub num.x^.verf.cum igittir,& num.^.Uy.^
Caroc.dec.wS.num.ii Cturb.iid confuet MeJJ.m.capt
^.gloJJ.ynum.i Olea de ce^.]ur.tit..^,qu>ii.ji.'i. nu?n.}i.
Torr.de pafl.futitr.fuccejj'. lib.^.cap.io.nHm.^S.crJeij.
cum cxtcris mox allegandis.
Certius crgo,dum ad cffetfum, ut cx parrc Hie-
ronymi poflet induci obligatio luorum Principa-
I3 lium,neccirecrat,& habcrc Complcmcntum, & co-
pulativelubfcribctc nonpropiionomine , fcd fllo
eoiumdcm l^rincipalium libcre,& ablohucctiam fi-
nc propofitione , /\:r ut pra;teryM/;>vt budatos, finc
contradi(ftorc,& inhisprxcilis terminis prokquun-,
tur Menoch.conf.iyS.n.-p^.Spad.cof^J iiyi.-j.& S.hb.
}-Cap.Latr.conJu/t.jy«um.i^.& conjult.ioynu.ij. &"
Je<^ij.Capic,GaUot.cofitr.jo,nu.^.ltb.x.oy>iimc Fran-
ctfc.Pflm co^fHlt.^^.nu.j-^.&feiji.^liinc Kota dec.ij^6,
num.o.j & S.par.iS recem. cgcegic paritcr ^iurb.d,
dec.SS fuh W.5. &.Jiii/ «1?.
Adverfus harc palpabilifliima infado , & in Jurd
fundamcnta nihil aliud rcfpondccur , nifi quod ali-
quando Alamannus , & del Rolfo videiint , & icge-
rint BuUcccinos ab Hicronymo dircdlos Caplciio Ba«
ciS.Spiritus : Scd ncgLdlaoppotrunaicplicacionc
concra Teftcs exquoruro di(5fis atfe(flatione,& coii-»
tradicHone plenis ifta deducuntur , quarnam cxindc
exoricur probatio mandatiJtunc quippc fortaircpo-
j^tuiirctcx hac fcicntia , & paticntia militarc iftius
manditi pr£Efumptio, quando vidiftcnt, & lcgiircnc
BuUcrtinos nomine eorum Rationis Bancavi^ fub-
fciiptos,& iii hoc folummodo fcnfu procedic,& ad-
aptacur co:iclufio,qua: dcfumitur cx Textu in l.fiquis
*x Argeuca- /ij,^.t a- hoc ediito,verf.pertinere^ff.d^
eiier.. Mant.de tac.lib.6.ttt.-j.n.6 CnpicLatr.d. con-
/itit.yynHm.ij.Pacian.depraI>at.cap.6y num.^. lib.u
MichaLdefratrib.d.par.z.cap.'\S nu.iyCcfl. de faB.
fciem.& ignor.in^eU.^Tj.n.x. Card.De Luca de Lo-\
cat.difc.c).nH.7.& S.& de Credit.difc 68.»«w.i9.1at«.
Manf.confult.\c)i.tt.c).& fetjtj. aliifquc in oppofituin
coaccrvatisiomncs enim vim faciunt, &loquuntu£
15 in eo,qui vidcrit nomen fuum cxpendi,ac fubfcribi,
&nihilominus tacucric > quia lanc in hoc cafu ille,
qui fcir, &patitur aliquid ficrinominc fuo in rcbus
ad fc ipfum fpcftantibus, vidccut approbate, & vif!;
tualitcr mandarc.
Scd in cafu noftro totum erat in oppofito , quia
Hicronymus non fubfciibcbat nominc Alamanni,&
dcl RoHb , ficquepotiusrctorquctur argumentum
ncmpequodipG vcUcnt ccrtiorari, utrum Hicrony-
irus audcret cxpcndete corum nomcn,& agnofcen-
do,quodfolum fubfcribcbat proprium, rcmancbaut
non miniis immunes ab omni fulpicionc , quam ab
omni obligatione , qua: in firmatis numquam icful-
16 tat, nifiquis nomen Rationisufurpct, &fublcribac
fcicntibus,& patientibus Principalibusi cumq;Cie-
ditores Ncgocii aftercntcs littcras CambiijVclalios
lcgitimos Ordincs quietarcnr Ncgocium,parumin-
tercracvel intcrcirepoter.nt eifdcm Alamanno,&dcl
Roiro,quodipfc Hieroii. loconumcrandi pccuniani
cfledtivam cradcrcc Cicditotibus BuUcCcina, codenj
namqi modo>quod fi ;cx.gr.) lacisfccilTcc Crcdicori-
bus Negocii cum cjub priTaco crcdico , vcl propriis
pccuniis>nihil hocproderac> vel nocebat Ncgocio»
cum Hicronym.h.ibcrct in Capfa fufficientcm pccu-
niam ipfiusNogocii>ac dc cafc reintcgrarctin libro
cxitus , &intioituspcr cum juxta ftylum alioruni
Capferiorum retcnto : ita nuUatenus fpcdiibac ad
Principalcs inquircre , quam facilitatcm invcniircc
Hictonymus cum Capfcrio Banci S.Spiritus , ut iftc
crcdercc.
'
De Commerc.& Mercat.Difcurfus XLV. 175
crederet5& (acisfecercc BuUeccinis illi ab eodem dire-
^isjut de pcr fe pacetad fcnfum.
Magisaucem,& excta ditficulcatem perpensadil-
plici circumftanciajPrimb uempe,quod Hieron.nul-
lam , ut prsmifimus » mencionem fcciebac in libris
. Capfxjfive exicus,& incroitus, fed in illis rcgiftrabac
foluciones , ac fi easfcciiret cum pecuniisejufdem
Capfae fibi confignatae , & per conlequens praefata
BuUectina nullum affcrebanc commodum , vel in-
commodum ipfiNegocio,fed cancummodo fubleva-
bancHierona facienda totiesquocics numeracione»
proindeque ctiam quando Ahmannus,& dcl Roiro
voluiirent ptohiberc Hieronymo,ne faceret Bulletti-
na,ipfc potuiffct refpondere,veftranonintereft:Etfe-
cundo , quod BuUettina non ditigcbanturBanco S.
17 Spiritus,fed ioli Capferio,fub ea nimium patenti ra-
tione, quod Miniftri ejufdem Banci, confiderati uti
Miniftri,non folent,ncque faciunt uUam habilicatem
in credendo non habcnti pecunias ibi depoficas , ac
propterei nulii alii Mcicacorcs dc Urbedirigebant
pra:di6to Capfcrio Viglictca, ex quo cam ardlam ne-
ceflitudinem , & amiciciam cum ipfo minime cole-
bancquemadmodum paticbacur Hicronymu jldeo-
que rcairumendo Adverfariorum argumencum,quo-
modovo!umus,quod exfimplici fciencia, & pacien-
tia Principalium^quodHieronymus proprio nomi-
nedirigebac Viglietca CapferioBanci S. jpiricus, in-
{iugac ipforum obligatio,dum ncquede eifdem Eul-
lettinis veftigium appatebac in libris exicus,&in-
troicusNcgocii , &conftat, quod idcm Capferius
abfqueeciam ulla rcciproca denominatione Capfc-
18 rii poficive fequcbatur fidem Hictonyminullatcnus
aptam ad obftringcndum Ncgocium,concta ea,qux
deducunturexTi?A;.»H/.f«wj cjiui,C.t}Hodcumeo,£arr.
in l-Ji pupilli,%.i.'ium 5.^^ 'jff-'^^ ne^oc.gef}. Cofi.de
ration.rat.qmfi.j^^.nwn.j. kota fanmn.d. decif.14,,
num.c)%.
Ejufdemque irrelevancisc palam dignofcicur af-
ferta racificacio.ex quo conftec de reiceratis peticio-
nibus fadlis Hictonymo , comefiftava col 'Buuco di
S.Spirito(frc. adhoc enimprobandum danturduo
Teftes,nempe quattus,&quintus;ledrepetendo pro-
tcftationem de negligenda congrua oppoficione con-
traperfonas,&di(5la Teftium, quartus,qui in genere
deponere conatur de hitce requificionibus faftisiu
die S^Vi\^iyCome fi jkva col "Banco di S.Spirito? per-
iieceire debct intelligi de computo 'currenti retento
in iibro Banci Adveifatii,quod ad Rationem Banca-
riam percinebacnon autcm de Bullctcinis,qu£ dum-
taxat nomine proprio fpeilabac ad Hieronym.idquc
• cx ea propoficioncquod pro ir>andaci, & racificatio-
nis exclufione fufficicrcm clfc dubiam , & aiquivo-
cam,utinquic adtcmnoftram Grat.difcept.6yy.nu.
41. &f*ij.R.ota dec.^y^. nu.n. coram T)tmoz.. fm.&
d«c.6^.ex nHm.2^ njqne ad 2.i.par.iy.recent.& dec,
il.nu.ij.r^ t^ceram Card.Cerro.
Denique nonfubfiftit, quod priefaci Alamannus
& del Rollb, five eotumalcet inietic computa cum
Capfetio ^.Spiritus dc Bulletcinis ; quoniam Teftes
defuper in concrarium adducli nec pcr fomnium ta-
le quid valenc comprobarc: i^irousenim dcponitde
audicu,& per vcrbum,CV*rfo,& quatenus dicicvidi^-
fe Joannem Francifcum del Rollo cum eodem Cap-
Ccno,conte£^£iare,& abbacare tra /(»-o,chimetica cft
interpretacio , quod calculaverint fupcr BuUettinis,
cum computacio fieri pocuillcc , ac debctec fupcc
computo currence , & aii ucraque Patte retcnto af-
ccndcnce ad Ccuu 4}o. mill. acque in co illc taiuuni
parcirte pofita: fincad dcbicum Rationis ,quje confi-
ftebant iii Ordinibus ab ipfifmct Alamanno , & de|
RolTo lubfciiptisifivc etiam abbacatio lequi poceraE
piopccr alTiduas, & innumerabilcs Schedulas, vulgdr
■Pagaro , incer uirumque Bancum decurrences, fcd
ifta fchcdulac non erant compidjc inter Hieronyr
mum , &prxfacum Capfctium S.Spicitus, fed vel i
Miniftris Banci San V i Spiritus, vel fiimats ab eiif-
dem /^lamanno, & dd Rolfo , prouc faccncur iidem
Tcites inoppoficum examinati.- cxccii vcib Tcftca
deponunc de calculacionc fecuta intcr Hierony mum*
& alcerum Caplcvium , folumque quartus airetir , fe
femel ibi rcpcriiirc Alamannum,unde videamus , u-
trum ex fimplici afliftentia pcr unicam viccm unius
cx Socii- per unicum miferabilcm Teftem compro-
batapofllc infcrri , quod calculationes faftx intec-;
duas perfonas dc eorum piivato credico , &debito
cenferi debeant aJ ipfum Ncgocium pertinere , ecfi
ifte adlus dicacur imporcarc eam racificacionem , 8c
approbacionem, de qualoquuntuc iJ^icha/or. di^
fratr.d.parte 2. cap./^i.mtyn.^ii.Rota d- decify^. mmi
20 6.parte 15. rec. fivc pocius locum fibi vindiccnc de-
ducftaper Purpurat.cenf.yi.nuM.zy infin.Qr feq.lib.u
Grat.difc.6yj.nu.^\.& ^i:2{oi.d.dec,6^.fium. i^.&^
feq.parte 17. recent.
Tam icaquc de plano refoluta func omnia funda^
menca,quibus innicicuc Bancus Adverfarius , uc harc
dixifie lufficerecpro reportandaabfolucoria; Accum
tota prsten* quasftio r(?Cdeat in cxamine , utruna
Hieronymuspotueric , ac volucric obligare Ratio-
nem Bancariam,&e conveifo an Capfeiiuscjufdero
Banci fucric fecucus fidem Rationis , fivc pocius fi.
demHicronymi , mociva cx hac Parte utrumque
capuc manifcftancia funt adeb lucida, ut procul du-
bio videamur inutilitcr Judices ufqucdum iij pr^-
bendis toc rcfponfionibus defacigatrc : qub enim acJ
potcftatem Hietony.mi , ulcra jam dedu(5ba , fcilicet
quod illam neque camquam fimplcx Capferius ha-
bcbar, & quaccnus habuiirec ,non fuicufus , nomeii
proprium dumcaxac fubfcribendo , adhuc tamea
gladium in hoc ncgocio ponitad radiccs famigera-
tum conJil.Alexandr.i\i^.nu7n.6.lih.i.^\m\mz recciv
21 fens requifica de neceHc fervanda ad hoc , ut cciarrt
Complementarius potcns, & volcns obligarc Socie-
tatem, illam valide, & cfFeftive obliger 5 Primb ni-
mirum,quod Infticor, fcu Complemencarius( ucin
cafu noftro prscendicut Hieronymus ) dedarcc dc
temporcfcriptorum Builetcinorum, quodpccuniam
mucuo accipiebac pro tali , & tali pr^Ecifa neceflitacc
ad amuflim fpecificanda ; Secundb , quod vcrc talis
neceflicas intercedat ; Tcrtib , quod dans pccuniam»
illam neceflitatem fciat ; Quatto , quod non decut
major quancicas, qu^m ca, qu£ fignancer cxiftit ne-
ceflaria, ideoque Judicum prudentiae rcmictiturani*
madvertere , nedum , an prasfata requifica , fed an fal-
tem ipfofwm unum concurrat incafu noftro,adeout
cx hoc /olo incvitabili fundamcnco corruct omnis
anfa dubicandi , tum ex pun(5lualicace , & pondere
iftiusDo^/r/«tf,cum eciam , quia eam poftca plcnis
vocis fccuti funt DoHores, , & Ttibunalia, prout vi-
dctc cft cx i^ ichalor.de Fratr. d. parte 2.cap.j^.2.n,
iy.Falic.de Societ.cap.^o.nu.2i.cr fe<j^.Galeot.lib.2.
d.contr.yo.n.<^.^rat.dec.Marc.iy^.nu.S. & p^r tot.
acdcniquecandcm inconcufle amplcxa eft i^orn^o-
fira,\it in d.dec.6<\.fub nu c) verf.imo ubi,& nu.io.lt
dr it.p»r.\j (j- d.dec.y^G.Jitb n.^^.cutnJe^^.par.xS. &
cgregic idcm fucrat prius firmatum coram Card.Ot'
lholf,de(.^o.fub m i9,verfminus refragnri,^ fei^.
17^
Evidentiflime Muem ifta procediiiit refpeau illo-
rumquinque rullcttinorum.pro quibus hodic inli-
ftiturjQuoniam dato ctiam > ut dici lolct.numquam
tamcn concelFo > quodPvincipahs habuiircntfcicn-
tiam Bi'lKttinoium > quae fiebanc i Hieronymo,
c^uodtjnc ifta tunc approb ticnr , ac pro eorumdcm
fatisfadlione tranlmittctent Plaftras > ha:c omnia
pcicutcrenc ea Bullcttina > pro quibus hujufmodi
adus pra;tenduntur cclcbiati > (cd non cxinde fieri
valct illatio ad facultatcm facicndi genctahtcr , &
indcfinitc BuUcttina >ita, &talitcr,ut ctiamdcpiaE-
fcnti poflicr ,Hicronymus colludendo cum difto
Capfcrio ttanfmitc«rc alia Bullcttinacum /^ntidata>
abfqueco > quodiuhifce Schcduhs poiret opponi
Vulgatus TcA'.;^ / fr.nVtiiraiyC .cjui poucr. inpigwr.
habeav. poteiant enim in aliis Bullcttinis concuirc-
le [ ut iia dicamus per dilcurfum > & citraaliquam
approbaiionem] requifita yiiexandri ubt juf r^.qu^
nifi concuirant quoquc in fingulisprsfentancis Bul-
lcttinis , nulla rcfultatc potclt cbligatio Ncgocii>
22 cum jam idan ..iU.x. pricisc fupponat > adciVc fa-
. cultatcm,& placitum PiaEponcntium,ut poffit Pis-
pofitus contiahetc nomiuc Principalium,& nihilo-
. minus cxpofcit , quod adht praccila , & individuaHs
indigcntia.ad hoc, ut ex rautuo poflit Ratio Banca-
liaoblig.aii, ut prxter luperius cumulatos iu fortio-
li firmavic Torr dc p.^U. fut.Jucicjjiiti/.^.c-.ic.nu.^i.O'
jeq.
Quidplus imaoramur?dumtam \ priori, qnim
a poftcrioiioii pilpatur,quod ncquc Alamannus , &
dcl Rollo volucrunt , ut Hieronymo fidcs,& habili-
tas obligandiNcgocium praeftaietur . nequediftus
Anfaldi De Anfaldis
debitum i Hicron.contradumjpoftmodiimfucccfli-*
vc fub dic 6.Dcccmbi parendo anceccdcntibusotdi-
nibusfolidarunt compiituincariciiscumiioftia Ra-
ij tionc Baiicaria abfque ulla compcnfatione, quoties
habuillent hoc tamgravccicditumin cadera Katio-
nciUtin fimilimistcrminiscoiiclStaat Bcrtai.z..conf.
ii^i.nH.v'^. verf. cjii^itn. clt con]cciurActiin fecj.fAder.
Scot.conf.^yn.i^.ltb.i.vol.x.CyriAc.comr.-iSiQ.n.y Ro-
tu drc.i^^.piir 4 tom.i.rec.& dc-cio^.repettiaifeH dw'
f/icMindec.^oT.par.ytn oiuy.ibus /iu.^.& deCJ.^.n,
iz.par.io.&dcc.^,i ri.io.p.i6-& dec.^j^ n.i^.p.iJ.G'
dcc.^Qi. iiii.c).payt,lcf,& tn iionmi. Pecimiaria i^.fti-
fiii i68fi.^..ywiwo roiicurrittcoram Reverend.Emerix
Decjnv.
Dcvcnicndo itaquc adultimum pundum alTcns
vcrfionis, illa in piimis non piobatiiv, nec juftificat£
potcft in f itlo, quiiiimo cvidcntcr cxduditur > dutn
couftac, quod miituita fuit pccunia Hicronymo, &
fignantcr illa partitafcut.ioao.ad cftcdlum adsquan-
di compucum lucE C.iptcf , uiidc fiHicionymuseiat
dcbitor Cap(a:,impollibilis rcdditur pia;tenfio>quocl
iG ipfaCapfa , & Ncgorium fuetic locuplcratumcum
pecuiiia S.Spiritus,& tiiTien'ad eftcdkum cxciudendi
vevfioncm,tiiliicitnicia poflibilicas incontratium,uc
nit kt'fJinal.fm.conJ.7j^i.tmni.^.f:o!a f un^en.dee .i^,
riH.ioo.&.fcq'j.& Rontnnr. dec.^').;iH.^y.peji Merltn,
de ptgnor .iWii coram Card.Oifhoy./itc^.nu.^j.in
fin.&fec^.& d.dec.6^.num.y.& i^.par. i J & dee.6^.
num.\i.par.\%.
Vcr^m collabcfcit quxlibec occafio infiftendi fu-
per hoc motivo, quones dilpangamus,quidnam re-
quhacur adinduccndam adioncm dein rcinverfo.
Capfcrius habuit iiitcncioncm fequendi fidcm Ne- 27 iiimiium quod illc , cujusdcbita lunc cxtin6ta> vel
gociijfedfolius Hitronymi fui familiariflimi Amici,
utlupra.liquidem nontantiim Principalcs conduxe-
runc Hictoii. ablque qualicace Conplemencatii > led
iplum coegcrunc ad dandam fidejuflioncm pro rcda
Capfe adminiftracioneinfcucis jooc unde cuiiola
les circc> quod iplc poftei ex eorum pcimiflionc va-
lcrec ad fiii libitumpccunias indcfinice,S: fupv. fiim-
tnam fcutor. jooo.rcciperc, & obligarc Ncgocium,
hoc enirn tamquim r.imis ablurdum,& inv< tilimi
alia ncgociapctada.foveat cautam liiciativam>undc
propterea rctultet locnpltcatio cum alicna jadtura,
cumjuxta littcralciD difpolitionem 77.v:M.f inifepr»
Ptitre,<^.rerJUf// anter/i,& §.// Do/nini debitor,ff.de^
in reiii verf(:,zA hocuc ha:c atlio inciccnon fiifficiat»
uc alicuapecunia in alcevius negociiim , vel ucilita-
tcm vcrla fic.fed quod vevfum durccfpeftaco cfFefta
confillente in co,quodalias iftccontendcrecdelucro
concva cequicatcra piohibcnccm locuplecacionem de
J3 lc, facuicacis, ncdum fahitatis habec imagincm,& ca- 18 alicuoiifta veib locuplctacione cclTancc, nulla fubeft
mcn Florcntiiri fupponuntur in hac matcria laga-
ceSjUtpropoficum yiod I-^arif.conftl.iiJ.num.jj^. iib.
.^.'Lertiiz.z.oL ty4ndreol. aliofijHe dixit rneta loram
RoyM 6.>i.i70,««.i5,
Et hinc in idcm confonat reflexio, quod Miniftti
S.Spiritus pcrquifivcrunt fidcjuflbrem Hicronymi.a-
pudqiicm rcliquillc rccapita vclpondcrac Hicrony-
mus, atquc eidcm fidtjuflbvi Ctibucrunc compucum,
feu, Coiito aparte G.&c.idcft Giroiamo, &c. & cxc-
geruntdefafto aliqua illius recapita > & fignanter
compcuiavunt cvcdicum dc Mavchis,fciibcndoprius
d.fidcjuirori > uc cidcm cranfmiccercc Ccdulam ,fcu
"J^arne.rh miDJoraci dc Marchis ad eft^edlnm fut lunt
veiba epiftolae,^f liporrotnjuo iredtto Cpnto ap.tr-
te ^it aintnuire ildehiiodei Sign Girelavic&cca-
demqueveib.^ fcvcrcplicavuntMiniftti ,quando fc-
ccrunc <.iiC>P fide/uflbri quictantiam de Bullcttinis
ab eo vcftifufi.s; l-.Icoquc poflurousneadfcribcieiftud
dcbicnm con.puro Rationis Bancarii,fi ipfimet Mi-
niftri iUiid/cpoiuerunt in computum Hieronymi a
xj^pnrte , ac vno t;us proprio dcbito recognoveiunc?
•uxta ca.qu.i: in vildc proximis icfpondct Rotn ctram
Prtuio '^:c.i.j./!it..y.& 4.
Deuiquv promsjoiicircunsftanciarum cotolla-
tio > adquidMiuiariS.Spicicuspoftjamdete^m
racio , ob quam contva Tertium fiiiecontra6lu, vcl
quafi,aliaquc obligationeacbiocompccacuc perh^c
prxcila vcrba folide animadvcccic Card.De Lncalib.
S.de Credii.difc yt.nu. 8. & dijc j\. num.^.cuMfea,
& firmacum fuic in illa cclcbri Romana l^ecmiiaria
16 fumi 1664. & \GJanuarii \G6^. coram Bevila-
<]ua, quarum ultima iinprella cft decif. ^. parte 16.
e.\- nime^.\],. cnmpluribuifecjq ubiquodiftaaftio
fiindaca cft in xquitace dcvivancc e.x leg. ft me, & Ti~
ttum,jf./icer!.pei. qu£ rcquivicncdum fuilfe verfum
inutilitatem alicujus.veiiim ctiam hunc fuiire ctFc-
d:um iocuplcccm.
Applicaiido autem ad rcm, ubi nam confiftit,fivc
potius (bmniatur iftalocuplccatio iunottraRacione
Baucaria > dum Hieionymus non folum habebat iu
Capfa fufliciencem pecuniam> vei falcem habcrc po-
terac > fcd in rcdditionc rationis rcmanfit debicorin
fcuc.617. 7)- idcoquc numquam cxillit verificabile^
quod mcdiancibus Builcttiiiis pcifolverit dcbita
Capla:,dum in Capfa adeiant pccunix. vcl fi Hiero-
nymus illas iu proprios ufus contumpterat accipien-
do BuUcttina > facisfaciebatdibito proprio,&non
ip dcbico Racionis Banc.ivi v cuiKcnimdici poiretprx-
fata Racio Bancaviatublcvacaab ejus dcbicis, fi Hie-
i:oaym.Cceditor Capfs rcmaneiet,& Sociecas exin-
De Commer.&Mercat. Dircurrus XL V. ^77
de fuiirec aliqLiid fuper , luciata , ut dc pcr (e paccc ad AmpliA , iti.:in/t coritr.ihnu cum PrapD/iro , vcl ^ocia
cvidentiam,& bcne explicavi: Rot.in ^ec.yj^.nu.^j.Qr ignerajJetprAriizikm formi/fi,vcl Caiitula, .y 'HeJ,
C-roram £uratt.& d.dec.^o.n./^g.coramCard.Otth, f'^t'one,niy<.i2..& ^i,
& feqiiicui- eadem Rota d,dec.()./iib num.i$.Verf,ideo 13 Prspofitusyjci ^ocj^ns contrahens fiiperre non fpeiiani.
Cfimpart.\6.recent. te ^Sicietu: jm , itUm non obtigat, licct contra-
Fcquidem pio majori clantate vcniamus ad cx- xerit nomtnefo'i.<li.
cmpla , poirumusne pribcic locum adlioni dc in I4 P>''<pof'tus adnegotian.in^n ^liredpiat depofita, ayL,
lem vcrfo , fi quis dcbitor Titii pccuniam pro eo (a-
tisfacicndo rccipiat a Ma:vio,ex co , quod pccunia
Mcevii fucrit converfi in cxcin(5lioncm debitiad fa-
voremTitii.facis enim cll, ut Titius nihil fucritfu-
perlucratus, ncque hatlenns auditum umqnam fuit,
<]uoJ CreJitor rccipicns cogaturrcftitncrc pccunias
illi, qui dcbitori tuo mutuavit , cum conlnTiilibus
aliis cxcmplis, & lignantcr in illo frcquentiflimo in
obliget Prxponentcn/cel Socieratcm,iy'nnm. 44.
I j Inslitor, Socins, Accommandiitnriiis in dukio cenfiinr
contrahere nomirie proprio.
ProHt e convsrfo contriihens cuin alicjuo prafHmitur
contrahere cum eo itti privato,non Hii Socio , n.i^,
17 Contrahens cttm Socio,fivoluit fibi pmcavere de ra^
tificatione Confocii , »on dicitur interim contra-
xifje contempliiiione Socieratu.
30 Roman.r Cuiia dc /^gcntibus Hpifcoporum , qui fi l8 Contrahere citmSociemte,vel cumSocio mminepro-
proprio an quis Voluerit,convincitttr ex prttfump"
tionibns,cr conjetluris.
ip Contrahenscttm Socio, Vel Prdipofitofihivalde Amt~
co, ccnfetitr potius contemplatione Atnicitia, ^u.tm
Societatts conti .j.vifje.
xo Sociems, ut obligetur exfhBo Socii , fieceffe efl,quo(i
contrahens credere voluerit Societmi.
AmpU.iyut num zi.
11 Mercatores , /e« Campforesfolent in librts knnotare
negociationes de pecitnia aliena.
23 Afercaiores ,feu Cxmpforesft non defcripferint iti^
librii dehitum Sodetatis ,non pr.cjitdicant Credi-
tori.
24 Contraflus,an fiterit fadus nomine proprio , velSo-
ciaH,dignofciiur ex lihns,vtdelicet fifuerit in cii
defcrtpiHs Vel nOfL..
Item argititur ex 6piftolis,^H£fuper contranufHerint,
fcMpt£ adiifumSociatem , o- Mercantilem, vel
non, niim.^y
Via executiva,an,& quando detur inter Mcr- 26 Socit volunms in obligando Societatem arguitur e.i
:ores.Soc!Lis,vel lnrt:itor,an,&: quando dlcacur potefmte.
27 inf}itor,Socius,vel Agcomjnmdatarius defureha'
bet potefiatemobligandi Rationem,Sociemtem, av.t
Negotium'.
29 Inf}itor , aut PrepofitHsittpoffit obligare Negocium.,
qud Recjuifitnconcitrrere debcantyremiffive,& nu-
mer.^^. ^ 46. ,
dc Ediclo Cardinalis S.Honuphrii quoad Cam- 30 Text.in I.fed etfi Pupillus ii. §. cje quo palami & §.
pro folvendis Penfionibus ab eorum Dominisrcce-
perinctufficicntes pccunias, numquam Dominitcne-
ri polTi.iic i'.\ Dutuum, quod per Agentcs rccipi.icur,
etiamfipraeciseappareatconverlumin cxtindlionem
Penfionis.cum noiiidcirco nlla utilitas.aut lucrum
Dominis irrep(crit,quitancumdcni dcproprio tranf-
niilcrant,ex iis,qua; optime concludit Card. de Lu-
Ca d.elifc.jt.v.S> ^f C rf*^//. & hic crat cafus,dc q o
irtd. Homana Pecttniaria coram BevilaqHa.
ROMANA PRiESENTIS CAMBU
P/?0JACOBO GAGLIARDO.
CVM ANTONIO ALAMANNO.
ARGVMENTVM.
catores.:>oc!us,vel lnltitor,an,tS: qua
contraheie nomincproprio, Sociali, vcllnftico-
riojlatcexaminaciir ad cfFeclum obligaadi Par-
ticipcm,Prxponenrcm,vcl Confocium:Capitu-
la Socialia,vel pacta limirantia facultatcm Infti-
tori,an,& quando debeant publice exponi ; Ec
pforcs Urbis in hac materia,cum aliis,de quibus
\w Summarto.
S V M M A R I V Mi
fcq. tf.dc inltit.acT: perpendiiHr.
Et declaratHr,nitrn.li.i; 3i!-
Difiinqucut nu>n.y,& 56 .
35 Roc.in Romana Socictacis dcRotignisapud Salgad.
in Labyr.Cred.dccif.30. altas dcc.iji par.io. rcc;
adducttur.^ num.yi & ^j-
59 RelatHmmagi^,qmrnrefercns efl aitendendnrn,
40 Edttium Cardinalis S. Honuphrii jubens, quod Ca-
pituia , & fcriptami. Sociales ixhibeantur in Ar-^
(hivioydeclaratur,
41 Scientia ubi rec/uiritur ad certum effecium ,fatis eff,
tllam aliunde comprobari-
41 Mercator exigens pectiniiVi nomine altertM , re coti'
trahit obliaaiionem per sfeciem depofti.
1 Series FaEli,
2 E.xtim Caufa.
i eyfudiior Catnera habetinfacuUatihtti procedendi
, executive inter Mercatores.
Contra nutn.6,ubt difiinguitur.
'4 Rotaprocedit executive ,quando per Signaturamfuit
ei commiffa, Caitfa cnmfacultatib^s A.C .
5 Via execHUva non dattir, nifi in cafibtts ab Jure ex~
prelfis. „ „ ,
7 TmElatus , & prorntfto de contrahendo diferunt A 45 P>o Depof^^to datur vta execuitva
contraatt,&faao,&num.9. 45 f»Soc,oda(urred,tplnattoperfon
S Contra^us,feH a£lus ft differatur infuturum ; nihil
interimponit in effe •'tue ad e.vecuiionem.
3o Mandatarius non obli\' ^' Mandantetn , donecPt-
teflate fibi concejja ufis on eft.
i,l Prapofitus contrahens contra formam prtpofitionii,
feu Socius co.itra CnituU So$ieiatn,nonobltgaL,
Societatem,0' nHm-}.S.
onarum.
DISCVRSUS XLVI.
tAurentiusdcUrfinisintimus.&aniiquus .\m\-
■ cus,ac fcre oriinium ncgotiorum gcftorin Ur-
be yo.l-rancifci,& Antonii dc Alamannis,Ratioium
dcinccps Bancaiiarti apciuicin qna pto petfdna ab co
nomi-
578
Anfaldi De Anfaldis
nominanda Dominicus CoUimna [fub quibufdam
pa(5bis , & coiiditionibus faculcatem contrahcndi
Carr.bia fixalimicantibiis Ui(ino]contribuciat lcuc
jy.inil. Quamobrem Lauvcntius camdcm Rationcm
Bancaiiam fucceflivc admiuilbcins, 8c cxeiccns fcri-
pfic Anconio, ijuod ipfc habuill c occafioncm impli-
candi ad Cambium cum cjusNcgociolcuca <5. mill.
cumque adtancam fummam non .nfcendcrenc qux-
dam Loca Moniium Anconii ,& ex quibus prxdi-
ttum Carobium crcarid.bcbacci-anfmilit nihilomi-
nus Anconiiis mandacum l^ocura: pio locis Mon-
^ium lelignandis , fccutaque rclignacione fadaper
Laurenciumcamquam Mandncariumi numquamfuic
cffettive Cambium creacum , tum quia Anconius
exoptabac aiTccuracionem iquodamrtmico , cum
quiacxpofcebjt .^.ntonius facere Cambium fcut. 5.
mil. iogandoUrfinum,ut quoddeciret,vel cx fuicfi-
bus ancicipatisejufdem ^ .imbii.vcl dp pro^vio lup-
plctcticum (?,' derique.quia pio fucuro Mcnfe Janua-
lii refcvipfcrac Urfinus , quod idcm Cambiumcrca-
vidct : bcdfupcrvcnta ejufdcmUrlini morce ,cum
nuUadchujufmodi (.ambio notula, velmentiole-
gtrctur in libris l^cgocii, nccin Epiftolis Bancariis,
cxoica fuit difficulcas , an pro iftij pccuniis vcre al-
cendcncibus adlumuiam fcuc.4817 ^ccxrcfignatio-
ne loconim .Vioi.ciiim rcccpcis ab Urfino obligaia
fouc Ratio P.ancaiia fcu poiiushiredicasipliui Ur-
2 fini commiflaquc Caufa iii Roca i.iraTn k.P.D. V>/i-
«0 pcrSignacuiam Jufticiac cum faculcatibus A.C.
propoficum, 8c ditpucatum fuicfubdie ii. Fcbruarii
1687. Dubium , yin conjiaret de Crcttto, & pro ^na
fumn.a\itai'r cjj.-tyeL.xjnduyh Ad.-.cdatiuiKontrti Ra-
tionemBunc. r:.,}/i , illudipe fuit affirinativ^refolu-
tum proenui ciataqi;.inritacc fcuc 4817 50. eadcm-
que />'•( '/ ^' fuic puftmodum coiiiiimaca/;^^ die 30
torah: ^v.i.V' Vrj'no. Sed Lgo lcribcns pro Jacobo
GaiHardo in vimnominatio is,dcqua fupra.facien-
te tiguramcjiifdini llationis Bancaii.E, cuin aliquo
fenfu Veritatiscrcdcbam , refokitioncs cllc minus
probabilcs cx fadri civcuniftanciis , qus fuade-
banc Aiuoriium quid^m voluille Cambiumconcra-
here cnn?. Necotio pet Uifinum adniiniftrato , fcd
intcrim pecuni,im,& ufque ad Menfcm januarii, Sc
aflecuvationcm, fcu confcnfum Amici,viddicec Do-
niinici Columnx.reir.afillc pcncs cumdcm Urfinum
iicipcvfonam piivacam , & alluecam gercrc pvacce-
dcnccv omnia Anconii ncgocia cciam in hac ipla ina-
tcria prctii rccradi ex rciignatione locorum Mon-
tium;Undcciim.idvcvfuspra;di(5las reioUicionesno-
Va pcndcacappcllacio.putabam in alia Inftantialpc-
laii polfc vcvocationcm mandaci.
ttquidcni,tjnatcnus attinctadrclaxationcmman-
dati,& fic ad ordinem Judicii fivc vi.im cxccutivnm,
A6/<i ccnfuic iu pvima Dec-/tcne( quonhm (uppofiti-
vc &rniii ltvaicfpondcndoproccflitinfccunda;illam
intrarcpoircjexquoquemadmodum A C habct in
2 tcuUatibus proccdendi cxccurivc intcr Mcrcato-
rcs,au trad.per Rtdolph. infra.w par.pr,7/ia cap.i.nn.
(ai.&pciq.Rota dec iio.>iu.i.p.<r.yrec.& dec.ijo. w.
)•& ^-/o/? Zacch.de tbiig. Catner. &tit Romanape-
fuvinri^i '^.Decemh-u i6So-%.i-(oratn ReVerewJijJitno
F.nif ix Pfcnno; Ita communicatis pcr Sign.ituram
4 Jaftitia: f.-.culcacibus A.\....ipfi ^<,/iC,potuerit illanon
minus cxccuti vc proccdcrc,& rclaxare Mandacum.ut
pcr ivt.curam Uurati.dec.j^i.nurn.'/. & coram Tiich,
dec./^i^^.>iMtft.t.& coram 'Peuti>tger.dec,^iC. nnr/i.iy
^ dec.a.num.^t.corarn Prtolo.
ycmni [ uc diccbam ] non fubfiftit antecedens>
pra:miiraenim rcgula,qiiod non datur via,& proccf-
(us exccucivns , nifiincafibus a Jurcexprefl"is , ad
Te.Kt.in l.i.CHm tbi not.per 8.ild.jj. di e.xec.ret ]uaic.
Adden.addec.666.n.}6^.&jcc^q.par.i\.to>n.^.r(6.iio-
tacoram Dtfran.dei.yi.ntt.G.& dec.<)^.nMn.y co' am
Eich.Card.de Lttca de 'Dit.dip .^cf.ntm..^.^' de emjt.
& vendit.difc.^^.n.y& rle fudic.dijCi^i.n.i & fecjcj.
6 Hincfaculcaces A.C.inpvimisloquuncuv inccv Mer-
cacovcs,quaiisnoncvac AnconiLis.&Ucundotiibuunt
iolum facultaccmpvoccdcndi lummarie,& dc plano,
non aucem cxccutive ,' adcout non vemaneac cxinde
impedita appcllatio,idcoquc ncc eciam urgec conlc-
qucnciacommunicacionis liujufmodi faculcaccm,uc
cidcm objcdto bcne diftingucns cvcditum provc-
nicns cx litteiis V ambii hubcncibu. de fure viam
cxccutivam, ^ littcvis ay.vviJo , velcrcdico aliundc
rcfulcanccpoft Aion. cdecij". tlore!it.'/o. nittn.io. &
feijij.& ijtHib.obrirv.i-Qynurner.i^. unacum Saluft,
Tihcr.tn pr.i.v.icCpondiz Ror.corarn Hich.dccl.^ii.nu.
>:.& 9. qiia;loqui!tit non obftancccommimicacione
fnculcacum A.C. & quamvisidcm A. C. Mandacnm
jam rclaxaircr.
Ac hulha[profcquebar]conccndimusde via cxe-
cuciva , duai ncc conlKit dc puio cvcdiro advcrlus
Racioncm Bancaviam; Vcl cnim Anioniuspr.xtcndic
conlcuui pecuuias, fivcprctiiiin locoviim Aiontium
tamquam Cambium vigorc ptaediihjrum tiafta-
tuum5& liitcraiuir, crcandumdc mcnfc fanuarii jux-
tai:piftc.iaiii , qii.c noviflinio loco lcripta fuit pcc
Urfinum vcl cciam juxcapiimam Epiftolam, in qiia
pavitcridcrr I,'r(n;us proniilu cvc ituvum Cairb:um>
tuncqucpr.ipubilc cft, quodctiam iibi voluiirct, ac
potuilf.t obligavc Ration.:m Bancariam pio ifto
7 «-ambioiibcrc,? abfolucc, nihilominusvcrfarcmur
in puris cradacibus, & pvomifl^onibus , c]ux longe
diHcvunc ab iplo factccx lacc cradicis pcr Salg^ad.tn^
liibjr.Cred.pa^.i.f.^o. ex t:.n.cu>n plurtbns feejcj.now
tanctim,quia Cambium, uc cft iiocorium,vcquivcbat,
quodpofitivc cclcbiavetur (ub alfuccis formalicaci-
8 buspvocalibiis,&calibusNun<iinis, auc 1'laccis; (ed
eciam,quia ncmo non (cit,quod ubi cxccucio ncgocii
confcriur infuturnm,nihilad:um ccnfctuv.nifiadcf-
fcdivam exccutionem dcventum fucrit,uc ait Ahbas
incap.in Civitatenu.^. de vfur.Ant. Rub.in l.vinum
nu.' ^z jf.fi cert.pet .Tinell.tn l.2.C.de rcfctnd.vendit.
far ^.Ct:p.j^.rH.i6.Larrea alleg.fifal./ih.i ailcq.io6.
KA?Ai.8.& poft eos cgvegie Salgad in lahyr.Credit.d.
par.i.c 3o.;..2i.cr 25.
Scd ncc Uvfinus, ncc Anconius volnerninlibere,
& abiolucc pro ifto Cambio ex cunc obligarc Ratio-
uem Bancariam,c]nia c^ Antonius cxpcdabat prius»
quod obligaietui fivc hiijufmodiCambium appro-
bavct Amicus , utexEpiftolis , & utcrqucdebebat
cum fvucilibus }er f.r cija loi.d.i afccndere ad fcuta
50C10. Undc CLim harc omnia expctftarcnc perfe«Slio-
9 nem afuturis.&exciinlcciscontingentiis, remanenc
in terminispuri [raitatus^quinonacccndicucadT'*?.^.
in l./ivc/tinia:e,tbt^ue Scribente<,C.de re/lind. ven-
dit.Rota coraih 'Ui.aldo dec.Z().nmn./^.& dec.^A. nu.
iO./'<Jr.i7.& in fpecieCambii*« Bouon. feufanuen. .
Catnbti C.FcLruatii 1670 'i..Qiiiapritter,corain Car-
dtn.Vicecon.iie : ficq; licec Uifinus habuilfet libeinm
mandatum nd obligandam Racionem pio luijulmodi
10 Cambio, illam non obligaircc > quou(que devcnilFec
ad concradtuui cfFcclivum , & potcftatclibi conccira
u(us forccex cumulatis pcr CaJ><n. taij.^o-n.u. SaU-
gad.in /abjyr.d.par.i,c/ip.}o,tiitfn.iy & 15 Retacoram
A^ant.dce.iiC.num.},
Ca:te-
De Cornmerc.& Merc, Dircurriis XL VI. t?^
Ciererum non fineqiiaie AntoiiiLis voluitpijLiscon-
fen(um, five obligationcm Amici vcpoiraie > quia
per CapirLila Socialia cxprcde fiicrat vcritum > ne
poHcr Urfinusconcralicre Cambia limicara fine ap-
probarionc in (criptis repoitand.i a Dominico ,c)ui
conrulerarin Socictarcm capiralc (cutorum 17. mil.
proindeque eb minus agcndum clt dc Cambio noa
11 conrraito, quando fi fuillcrconrradtum , tamquam
cxrra fines mandari ik contra forniam pr.tpoficio-
nis , iion obliga(rec Con(ocium) feu Rationem , ad
Textnin noiijjim.in leg.i.%.nvn antem,crfic]!j.jf. di_,
e.xerc. att.ty€ncharan.confil.^2.ex nurnero z.ufqn^
ad fimm,PariJ.conJi/.c) \.nHMero iy<^ z6.lihro j.Rota
fanuen.decif.i^.nnm.^j.iy- m.Spad.confi.iiy libro ^.
nmn.x.^ nnmero G ubi qiiodidcirco deficicnte pote-
ftate fuperfluum eft di(cuircre c/c voluntate, Fx/ic.de
Societ. eap.^o.ntimcf.Sc lo. Gfatian.decifi.UMarch.
JjS.nttin.cf.Rota eorain Parriphi/. decifilc^.nurn ^.8c
decifi.i '6 n:iw.i.&.ficicj.parte iS. qui omnes lot^uun-
Jz rur.etiamficoiirrahcncescum 'ocio. vel Admiiiiftra-
tore ignoradcnr hujtUmDdi proliibitioncm conrcii-
tam in Capirulis.Vocialibiis , CL^im (ibi dcbcanr im-
putare.fi cafdcm facultatcs non perquifiverunt , & fe-
quitur (J/tl anitca dc tccit./ii?.h.tit.T.i.nwner.%. ve^ f.
ttbi dicit, Confi^ tittn:G..jjur.in fpernl.peregriu.qn^j}.
lih.i amfi ^intt)n. 14. & in tcrminis Cambii e.-.dcrn
Rct.dec.c)e).f»b nitui.S.i. Minm rcfi.-^^ariiiy' nu.^n.
pofi Mcrlht.de pi^ior.
Si verb pv^ccndacur rcititutio pccunix , fivcpre--
tii rctrafti per Urfinum ex vendicioii; locovLi Mon-
tium , eoquc ca(u nonminus in;p:a redditur actio
contra Rationem Bancariam,quia quodUrfinusge-
rcret miinus Procuratoris er^a Ancoiiium in vur-
dcndoillius loca Montium , niliil commune habec
cum iocietate,aurrarionc Ilancaria.uccft nocovium;
Undcfiin cxecurionem cjuldcm mandaticxcgirpie-
J3 tium, tcnebicur quidcm ipfiushsrediras, tcd non re-
manfic in ah^quo obh'gita Racio Bancaria , quamvis
ctiam iii hoc ca(u Ur(innsres iilas gelfi^rct nomine
Sociah',ut vaTe.vtn/n in diELieg i.§.»o« au:em,jf.de
e.xerc.ail.O' in leg.cuinirncjtie ^.^.non taJiien,jf. d^
inj/it.act. uno ore tradiderunr Fx/ic.de Societ. dtiia
cap^o.nUfn.J.S^ota ianuen.det.iz.nurnero i^.CT" dida
dec.i.\.nttrn.96.iJHonach.dcc;J.l;onon.'^\. nittner.u.Sc
"UM.iyC.r.lde rjtca de Credir.difcepi. 87. riVr^.io:
& dijccpt.i^o II 6 8c -'./^ota d.dec.i^6.-ti 4 &^/>5^.
parte i8. &prxciscad rcm noftram diclum fuir \\
l^man.t Cainbii \^.pt>i!i \6S.^.j^.^t!odeni7n nor.fw^rii
contraElam Soci.ilinominccorar.n R.P 0. Florel^nunc
PrafitdeGr.water.
Minufquc p.iriccr cum Ratione Bancaria , five
cum Urdno ramquain ^ocio , v.i Accomm.andara~
rio ejuidcm Rationis conrraherc in hoc propofird
\6 fomniavic Anronius ; Qiiia criam pariccr in dLibio
quis prjE(umirur conrraherccum aliquo uti i liva-
co, non iiti ocio, uc poft Rot. in C/ujtua Grani dc_,
anno i^-/j.cQra>n Robufler.Crat.d deiifi.MarchUfi,
in addit,niim.z.8i Confonat cum Cretctis Rot. d. dec-.
c)C).nurn.26.8i.z7 8c nttM./\.o. Scqi-penes Merlin.dcj
pignor.
Sed ctiam , quiadum hujufmodi prctium cratde
Volunrarc ucriufquc converrcndum .rdhibiro coiifcn-
(u, &obiigarionc Amici,vidchcer alccriiis Socii, leu
Accomandanris, in cambium fupcr h'bris Ncgo-
ciijfcu cum ip(a Ratione Bancaria.cvidcns eft, quod
intcrim dcrin bacur ab Urfino tamqiiam amico &
privato Procuratorc , non nutem tainquamSocio,
vel Accomandatnrio , ad quem pcrcinerc dcbcbac
tantummodo poft Cambiuni concractiim.utdc pec
17 fe ablquc aha allegatioiic pattt ad (en(iim,& in piin-
Cko , quod ubi quis volnir fibi (peciah'ccr caverc de
latificationc facienda pcr Coniociuin , vel Acco-
mand.uTcm non dicjtur contraxillccor.ttmplatione
Soci<:t3.ds, Gra'. dtjccpt. j :^ Juh nuM.^i.vsrf.yaierca,
& nnrityo nono , & ad rem Mttlm.decifi.o. i^S. ?;a-
rncrn 5 & 4.
Cc(ruqucomnisditTicuItas , quia jam cx fiL^i
ferieconftac cvidcntcr. quod Antoniusfemper con-
tcmplacuseft Urhnurn uci cjiis Amicum . & confi-
dcntiirii-niim,non lolum in cot gcneribus confiden-
tiarum nihil iiabcncibus commune cum re Mercan-
tih',aut racionc Bancatia,vciiim quoque in hac ipfif-
fima (pccie vcnditionis locoriim Monciiim , confi-
cicndo mandarum in perfonam cjus Fratrisad rcfi-
gnandum , ac libcrc prctinm cxigendum ,cum fiic-
celfiva refignationc', Ciimquccadem amicicia ctiant
inccperit . ut dixi rus , priiiiquam Urfiiius apctuil-
fet hoc Nesjocium ; iion crcdimiis , quod Ci in hac
li (jiatian.dicl.decif.Mtirch.ijS. nnrr.ero li. Saigad. iS materia ftmdum forct pr.TUimptionibus , & conjc-
in Liibyr.Credit.parte i.(- -ite 9. /«/«.Sj fyiddcn. .td
Buratt.deciJ.iyni*>n.iy(.^kfunJ.conpdt.^^ ".>;«'.". 29.
{4 8c confhlt •^-.'^■nttme .1^. & in cerminis dcpodti pun-
dtualilfimaeft -^e.tfi.yj^. ntimero 1. & per tot.coyarru
Sera-h.ni. . qujc loquitur dc Societate fimilia ad a-
muffim habente capicula, &conventiones, &hanc
decijionern camquam magiltralem fet]uuntur A4aniii..
de tacii.ditl.lit.i-^.tii.zi. itnn (' .ij--,!iian.dif}.dec.ij'i.
in addit.num.^y.C.isiald.corfiult-i^^.nu.i^^.Iiotd. dec.
i.t^6.nhin.i.part.iS.
Fortius veib,& citra h.rfitationem, quia nec pec
umbram Urfinu^contcaxir, aut contr.ihcre intelle-
15 xit nomine Sociali,no'i folum, quia rcgulairaie ha-
bctin dubio , utquilibct Initito., >ocius, vel Ac-
commandatariuscontrahir , veKe obligct potius
nominc propiio, quam bociali , ad Te.vr.tn /eg.ma-
gts putojf.de fo/in-8c tn leg fi ita /iipnlatus, §. Chry-
jogonHSyff.de 'Uf)-^,i'i'/i?.cum aliis ^zz Spad.d. ronfil.
ii^^.nuin.-t.lib.^ Aiant.de tacit.diEl.ltb.6.ti »/. ii.ntt-
rner.^.F aiic.de Societ.cap.ynttrn.^^. 8cjeqif. Michal:
def-atr.par.i.cap.j^^.nun-.^o-^J-^aitn.Sen.conrti/l. 47.
nuM.^vSc 41.& conjult.^%. nntner.lyScj^.Rofa Ja-
riHeri.diCla decifi.^.mim.'/ ^.^ ^aiiaii.diiia decifi. 178.
<ftuiis , tcftccum aliis ab co rclatis Fa/tc.de Socier.
d. ap.:^.nuin.Af<).8cfeqci.8c d.e.,p.^o."U>n.\^.i!i fin.fvl-
deliccc , an Socialinominefueric inicusaitus , fciz
conrradtus ) mijor deiidcrari po{fit conjcclura cs-
ciiiliva contempluionis Socfecatis , qiiam qua: rc-
19 fultat ex tam arda amicitii,jii)cta indiviclualc excm-
plum,& thcoricam "JSart.in i./i Pupi//.^.itcrn i^uert-'
tur nitm.yff.de nego- .geft.xbl, pttta ex amicitia, ejiiara
habehat cum eo >nai^t.>.cjita>n (Hm Dornino.
Augcturque vis, & efiicacia confiJcrationis ami-
citixcumprarcilione ab omni figiua .Sociali,& Baur
C3.\'\.\ ; c^ioniam cum uccallone altcrius emptionis
locorum Montium conqneri vidcrctur Lautcncius»
exq!io ufiis forcr Anconiiisminifterio Lcandii ejus
fiatris , rclpondit Antonius , egtia'rn:nte vien ftitti.ita
da?ne,e KS e i/ Sign.Leandro,8cc. & it non havcr
pregutoV. S. per ta coinpra dc' Mnnti, nonf'frei ha-
ver/ofitto,Je non per darlrrneno ivcormr.odo ,fiapen-^
do qua.>tta ofci!pm.ic>!r /e pimi H ft,o Wccoz.io; proin-
deqiic fi a-qiiaiitci in hac ipfa matrria Anljpnius rcf-
piciat Lcandrum fr.uuin non Banchcvinm , & 010-
modo dici valct , quod I aurciitio non conimilvllcc
hauc vciiditioncm locormn Mo'jtium , & f :ci»ha-
ceniJi
Anfaldi De Anfaldis
iSo
tem exieendi libcrc pretium , nifi fidem Societatis,
&Rationii fecutuseirct , prout dc cxtcro ommno
iequititur.ad ttxt. tn le^.fl"i'dc r^it.ad. ctrcafi,:.
ibi, & fufficerc/iin hoc credidertt,Naif.conftl. 567.
wm.6-/^oia?a>!ue->.d.deci/.i^.KU>f).^6.verf/ixtoad-
7niffis,& num.^j.verf. ^iiod cim Saidtn^ThefaHr.dec.
^Lfub nnm yvef.deni^iie pr.(fuppofno, dr nnm.y.in
^«. ubi tcftatuv,ita fuilfc rcfoUituin a ScnatuPcde-
;ii niontano , non obftantc ,quod ageretui dccafu , m
quo Sociiconvcncrant , ut unusexcontradu alte-
lius remancict obligatus,^o«4 d.dec.if^. num 40. qt
4i.pof Melin.de ptonor.cr d,dec.\^6.num.(i.&/e^^.
fnrte 18.
ii Quid plusVNonnc dc ftylo folent,& dcbentCamp-
fores defciibere in libris , ibiquc adnotare ncgocia-
tioncsdc pecuniaaliena,ut inquit Str.iC.de Mercat.
parte 2.nHm.66.C.'/lald.d.confuit.v,6. nim.^.&con-
fttlt.Vyj.nuMer.j. Undelicet,conftito aUundc ,quod
ij quis contraxerit cum Socictatc , vcl fit Crcditor So-
tietatis , omiflio dcfcriptionis cjufdetn crcditi in li-
t>ris Necotiinonprxjudicct Crcditori.utper Manf.
confidt.tc) .fub ntM.^^yVerfijiiarr.W, &JmI; num.27.
in fin.& nhm.i^.Giiirb.deci/.^Z.nmn.\: .Rotacora;?!^
Seraph.dec.n^cffHh num ^.vcf.Sc hmc eiiarn: An^-
anen negari ncquit quod dum falrem verlamur in du-
bio, & nonapparet, Antonium effcdive contraxiire
nominebociali ; hinc proindc dum circa pretium
i4provcnicnsab hac vcnditione locorum Montium
nuliafuit fada adnotatio in libris Rationis Banca-
jix.circui-nftantia \\xc non oftendat. quod hujulmo-
di iKTotium cllet proprium Urfini>& nullatcnus at-
tincnsad Rationcm,ut omnium antefignaimsdocuic
£art.in l A 'I^atrorii-njub rUK.^.C.co7>.rmn iiiti^fjue
fiidic. ubiait.quodadeffeauincognofccndi, an no-
jnineSociali,vclproprioncgocium gcftum fiicrit.fi-
bi fecerit oftendere librumrationum , & dcficiente
defcriptioncrcfpondit,adRatione..^,feuSocictatcm
jionfpe6tate,fequiturr.i/;f.^.' Societ.d ca^.2,.jnb ntt.
^6 terf.& ita rf/;tf/,egrcgic poft Socctn.Sen. Crat.d.
<iecifMarch.\yS.in addi:.'ii:m.j.^u\chxc-:^ci.d. dtc.
^y^.nu.i.coram Serapb. & Mant.de lacn.d.lib 6.tit.
ii.««/«.6.beucctiameadem Rota dec.^-,j.nuwer.^.
farte 15.
Accedente ulcerius,quod non folum non hiir hu-
Jufmodi pretium,utpote procuratoiio,&amicono-
mincjut pixmifimus , convcrccndum in Cambium,
annotatum in librisi vcrum etiam ipfa:mcc Epjftolx,
•75 inquibusprxceircruntiftitradatus , legunturin-
fcviptx abfque nota,& formalitare Ratiouis.iicmpe,
JUitfirtjfimo Stgnore,&.c.Dcvotilfirno Serittore, &c.
quodquepluseft. cxdcm F.piftolinon fucruntadi-
vc,& paffive rcgiftrntx in folico libto , copia lettere,
in quo regiftrabantur cundx percutientes Socicta-
tem,fivc Rationem Bancatiam.
Et cx his fupcrfluum cft ( deficientc potcftatc,&
voluntare obligandi RationemBancariam , vcl con-
irahcndicum Urfinotamqu^m Accomandatario e-
jufdcm Rationis in hac vcnditionc locorum Mon-
tium, &receptioneptetii J uhcrius animadvertcic,
quod Gum in omnem cafum ifta vcnditio , & relpc-
dtivc cxaftio refcrri dcbcat ad aliquam fpcciem con-
tractusihinc ficutifupcrius/«t « lo.occafione Cam-
bii prxnotavimus , quod non potcrat Urlinus finc
confcnfu , & approb;uione in fcriptis iniie Cambia
limitata,ita ncc poter.-it gctcre iinc eadcm licentia,&
approbatione iftum co)itradlum,quocumque nonii-
nc cum nuncupare vclimus, ut fcit cxprciTeliitcra
ipfocum Capitulorum, ibi>/r,wje «-«wrflf» timmn di
Cavjbi,c]t'.anto d'aliro negodo, S:c. cumqiic in cafu
contraventionis promiferic Utfinus,ut ihuefi-.cer.dofi
non hahbta dayepar obltgaio U c.iitiiie del Isfeno-
aio, ma s^intendajaitv a hoihe rnii> proprto , c-r U tnio
>'j//c»,&c Idcircb ad cvitandum delidiim,* aigucn-
do a dcfcdtu poccftacis ad altcrum voluntrtis^ut fieri
folct,& dcbcCjCeftc SpadconJ. 175. '..^'9.//^, ,•. Rot.dtc.
zy^.n.i6.par.ii & a/ibi pajfim;clai:um rcmanecquod
ubi ctiam dccircnt cam pnlpabilcs conjcdiurx, & cir-
cumftantix , jurilquc propoficioncs huciiiqiic infi-
nuatxiargucndLim e(lct,Urlinum voluille a6tus iltos
gerercnominc proprio.non bociali.
ty Abfquc co,quodamplius metcaturopponi, qtiod
Uifinus vclut Inftitor, >ociuSjaut Accom.indatarius
habcrcr libcrum gubcruium , &admimftrationcm
pro obligando Ncgocio.ad Texi in Irg \.inp>inc.&
tot.tii.jf cr C.de in/ttt. aEl. Turr.de Cnti.h.dijp.ye^n.j,
nu.ii.Rot.Lucen.in decif Huicanti.\S.& }p imprejjl
poft conirCJ.Altoarad.fHn.lib.i.Rocc.de Soiiet.not.j.
n.i\.Kot.dcc.\c)yn,i.&fecf(j.pof} Zncch.de obligCa-
iner.& dc.T^o.n.\.fo/l Salg.id.in Labyr.Credit.& dec.
i^\.n!m.\.par.\o& dec.jy».i.p.\^.& def.^^o.nti.zz, \
p.\6. Qui3,ut totics diximus,ncc voluit, ncc potuir»
&idcircbpro incundo Cambio cxpcdtabitur con-
fenfus, & obligatio Amici ; lmb,& prxfcindcjtdo ab
cxprcda prohibirionc mox CMunciata, quodquc veii-
dcre, vd cincrc loca Montium , aiicprctiiim cxigcre
28 non percincc ud Socictatcin.aut Ncgocium idcoque
fruftra quasritur de obligationc ejufdcm Ncgocii.uc
prxtcryMPr^relatosy/ri iut. 11. monuirunc !jo..tern.
ad Siird.dec.i\yntun.x.M .'nfcor/Hlt.^^.ntim.i Snn-
felic.dec.ijj.'iim.6.Roia d.dec.^c) iin ^c). & feor.pc/i
Merlin.de pifnor. Adhuc & de Ture rcccpcum cil,
2,9 quod Adminiil:rr.cor,& habensgubernium non pof-
fit obligare Socictatem, nifi adfiut tcquilita tradira iti
l.\.$.>.n>i aHiemdutque Bart.& DD Jf.de e.Xfrc.all.^
in l.pri./f.dc i>:/i,aEI. ut inquitpct hxc vcrba Rota co-
ra^i. Ser.,pl.d.dcc.y;^. tiunu^. cum aliisaddudtis irij
anieced.er.ii Difc.r.um.i\.& 21.
Adverfus hxc Rota '\n prima decif. hnjusCaufjB
jionita bcne mihi vifacft fatisfeciirc , & prxcipuc
nondiftinxit fupra inculcatam reduplicationcm per-
fonarum in UrfinomiHtantcm;Unde tuncoccafione
novx Audicntix eam curavi lucidius dcmonftare.
Ec quoniam cadcm Decijio de rcliquo agnofccbat
vim,&cfficaciam prohibitioniscontcntx in Capitu-
lis Socialibus,five Acconwnditxdccontrahcndo fi-
ne liccntia DominiciCambia fixa,quamve piohibi-
tioncm inlpicicndam cllca conrrahcntcdi<Stiim fuic
/upra r.unier, 11.& n. iolum rcplicavit,qnod ad nor-
roam Texi.in l./ed &fi PiniH.is 11. §. de cjHopalain,
8c ^.fce/.Jf.de i>ifiii.;iil. oppoituilTct. iic dc hac ptohi-
bitionei & Capitulis conftarct mcdiaiue ii)orum re-
gillrationc pilam cxpofita , & (ignanrcr in publico
Couiu!a:u 1 iorcntiiiorum de Urbcaddito Decrcto,
five Edidlo Cardinalis S- Honuphrii prccipicnce,
quodhujuimodi Capitula , & convcncioncs defe-
tcndx fint ad Aichivium Uib.rnum.
31 Verum (' repiicavi ) quatenus pcrcinetad cenfu-
ram d.Text.in l.Jed etft Pupillus, advertcre opus cft,
quod ciimcxoppofito habeamus in Jurcquodcon-
traiicntcs cum Adminiftratorc , Complcmcnraiio,
vcl Socio tcncantui pciquirerc& ind.igare iiliusfa-
cultatcs , itaut fibi dcbcant imputarc,fi caldcm facul-
.31 tares non rimando contraxcrint uitra poteftarein
cjufdem Frxpofiti, vcl Admimilratoris,ut inindivi-
dojo Spad.d.ronJ.u^.fub niim.').& nktn.io.& n. itb.^.
ubi ad amufljm ocurrit objeitojqtiod Capitula So-
cialia
De Commerc. & Mercat. Difcurrus X L V J. ig^
tialia non extiterint_ produfta , & loquitur de ~'
tonferrfii , prout hic , principalis intereHati nbn
requifito , Mant.de tacit.Con[iantin. Cajfar. c^ Ret.
pojt Aierlin.de pig/i6r. [apri allegati nu.ii.Bc expli-
cando Text. in d. l. fed etfi VKpiilHs , eadem /iot. d.
decif. 14(5. unmer. 12. $.&'fei^^.par.iS.8i addducen-
do Text. inl. 5. §. curtoftts ,ff. de in rem Verf. opti-
Ine pariter Capic Galeot. contY. 70. ntmero 16. c^
fe^tj.lib.z.
Hinc cum habeamlls cdnclufiories adeo irtter
fe pugnantes , nempe quod Contrahens tencatur
indagarefacultatesetiam fecretas Prxpofiti , vel
Adminifiraroris , & ex oppofito , quodCapitula;
& facultates reftridivje fint palim ; & pubfice
33 exponenda: , operz idcirco pretium cft deveni-
re ad fcedus alicujus diftini^ionis , prout illam
• habemus egtegie difpunctam , & firmatam per
.' Capic.Galeot.dtilacontr.jQ.ex nnm.i6. & fignanter
numero 18. lii>. z. fcilicet , quod aut agitur de
Prrpofito adeo generalitcr quorumeumque ne-
gociorum geftioni , & tunc fi quis velit hanc ge-
' . neraiem prspofitionem reftringere , teneatur
c palam exponere dd. reftridiones ; auc vero tra-
.. daturde Prspofitolpecialiteralicui RationiBan-
carix , cui , uc eft notorium , non eft proprium
• JFacere Procuratorem in rcfignatione locorum
- Montinm , miniifque contrahere Cambia fixa , &
Jimitata , fed foliim facere tradas , & remiflas
pcr Nundinas, & Platcas cum aliis Exteris Mer-
catoribus , in his fane terminis quianec de Jure
- poteft Inftitor obligarc Societatem , & Ratio-
I4 nem , & defiderantur requifita celebris conf A-
/fA.-.44.w«OT.6./t^.2.cumqUo proccdit deftingucn-
, do Galtot. nbifHprA, & cceteri reiati in d. Difc.
prtecedenti nHmer. 21. & zi..nia\iriim quod Admi-
niftrator declarec pecuniam recipere pro cali
prjEcifa necefficace ; Secundo, quod calia necef-
(icas revera adfic ; Tercio , quod dans pecuniam
fciac hanc neceflicacem ; Ec quarco, quod non
deturmajor quancicas,quamimporcec necefTicas:
Ncceflarium proinde non eft i quod palam expo-
nancur taculcaces reftridivx, fed cenetur Contra-
hens illas etiam fecretas inquirere.
Neque huic diftirtSioni adverfacur Rot. in Ro-
tnana Societatis de Rotignis alizs decif. ^o.poft Sal-
gad. in labyr. Credit. repetit. decif i^i.par. 10. Ciim
quia illa non impugnac noftras propoficiones , uc
B^fnb nnmero 6.7.8. c^ 9.8: in cantum recedit, quia
agebatur de dilTolutione, & paftis clandeftine ini-
tis poft dilFoIutionem Societatis, uc ex iedura
prttdiEls decif par. 10. numer. 4. c^fnlr num. 10. ac
ftih. numero 16. & explicavic eadem Rotadecif 2.
fnh numero 9. coram CelfCard. DeLncade Credit.
difc. 75. n. 9. cr difc. 87. num. 8. Tum eciam , quia
tantum abeft, ut a prajmiffadiftindionerecedat,
quin pocius laudac, & ^capimr conf.Ancharan.j^2.
quod non poceft c(fe magis punduale , uc eciam
demonftrrt Galeot. d. contr.10. numer. 17. Et quod
conclufiode paftis publice exponendisfoliimin-
telligatur in cafii ,quo data fueric faculcas Infti-
Jdcori pura, & abfohita a principio, & poftea limi-
tetur , feciis verb , quando paSa limitantia facul-
tatcm concrahendi fine licenciaSociifucrunccon-
vcnca iaicio , individualicer diftinguendo firmac
V^rojper Pafeth. conf.i^c^.por. tot. & fignanccr/;/^ w.
iS-verf. confirmatur , ubi in id adducit Doftri'
Tum & dcnique, quia eadem. decif fundat...
qma nulla relatio habita fueracad Capkuia, &
57 conventiones, ucy«^^. ««,«,., lo.verfnulUha-
btta : Scd m prxfenci habira fuerac exprelfa rela-
SScioad.plaCapiculaj Unde non applicacur^/wT
tn d.l.fedetfi^P,,p,li^,^ §. ^, palL,verb.dL
pla>w, ff.de Infltt.atiA\\^^n,n, dicit , de plano ,
tdejt jtne alto ftthaHdito tnteUeclu , fcd non dici: ,
quod fi inrelledus fit apercimmus , non iufticiac .
. de Capicuhs cdnflare poilc per relationcm , qux
59facit, uc relacum magis , qudm referens fic ac-
cendendum , habeacurque, ac fi de verbo ad ver-
bum efil^cappoficum in reierence , uc in duriori-
hmDec. conf 63. nu. C.Kerfncc obflat, cum aliis m
dectf 275. n. 9, &f«:jr par.i6, .
Quovero ad Edictum Cardinalis S. Honuphrii,
prxcerquam lilud fuic mere reftriftum ad vicarn
Promuigancis , & de fado inforo non eft in ufu ;
4oAccamen,quemadmodumpun<auaIimmerefppn-
dens fuper eodem Edido, & fingula illius verba
recenfens nocac Nicol. Catan. conf i.per tot. iUud
inceliigicur prout de Jure,.qu.ia Papa nort dedic
ei facultatem promulgandi Edicla contra Jus ,
idcoque firmac , concrahences debuifle omnino
inquirere formam Sociecacis, UK!rfi^bnumer.\u
iM/^»(f«rf^M.cxed,quodagebacurde Cambiofi-
xo f prouchic ) regularicer non accinence ad So-
ciecacem Bancariam , oftendic , rion poffe Edi-
dum operari, qudminus Concrahcnces cenercncur
probare i Cambium efle de pertinentibus ad So-\
tietacem , quodque requirerecur eciam probatio
indigencix Cambij pro Negocio.
Csceriim ex nudo eciam fafto verfamur ex-
tra hasambages i quia non folum Anconius non
cft Mercacor , & qui pocueric decipi , utpotc
crcdens licceris obIacorijs,& cam ardx eraC ami-
cicia: cum Urfino , uc procul dubio fciret , quibuS
padis, &convencionibusfufcepiirec cdmplemen-
tum , feii admimftrarionem , idque patet etiam
exprefse a toties requifita approbatione , & obli-
gationeAmici jUndcdato millies , quod & de
Jure , & ad formam praefati Edidi debuilTcrtt fa-
cultaces Urfini , eriam uc eas legerc poflenc An-
tonius non Mercacor , palam exponi , adhiic cum
palpetur , requifivifle approbacioriem , & confen-
fum Amici , nimiriim Ddminici de Columna,
non erac amplius cercificandus i ex illa facis vul-
4igaca propoficione , quod ubi certificatio requi-
ntur adefteaum fcicntije , & evicandx decepcio-
nis,fialiundcliqueacdefciencia,noneft opus alia
notificatione , ex colledis per fira^uell. retra^.
confanguin.%.^6.gloff.2.num. 24. Gratian. difcept.^^:^;
tiHm.-ii.^fecf^.Magon.dccifFtorent. 40. exnum.^.
ufijue adftn.di alibi pafTiiTi.
Poft hsc in fecunda Hecifione dici 50, JanvariJ
i6%%. Reta circa viam execucivam in %.ftn. noa
amplius infticic fuper coitimunicatione faculta-
tum A. C. fed in eo , quodpecunia perlJrfinum'
exafta remanferit apud cumdem tamquam Com-
plcmentariuni , feti lnlHtorem Rationis Bancariz
42per fpeciem Dcpofiti irregularis , per quod re
contrahitur obligatio , ut iri fpecic MercatoriS
exigentis pccunias nomine alterius per Text.
ini.Trxierch.lnflit. qttib.mod. re contrah. oblig,
cum concord.addudus fuit Carocc de depoftt.par.
-.(jusfl. 2. ex nHmero2\. Rot. decf. J^i.numer. 16. ^
nam ^auU de Caftro , & lationem pulchram afli- 4J17. par. 16. Sc ideo dicebatur , vigore ejurdem
finat. Depofiti compecere Alamanno viam executiyahi.
l82
Anfaldi De Anfaldis
!
huxtiText. in l.peniilt.ihique Scribenies , C. depofit-.
M.mon. de citnf- ^•«^'"- ""^r^'^'' ^9- 'l "«'"• 9- ^
fet tot Granan.d,fcept.66-. mm.l^. Poflh.refoL ct-
vil. i26.»>m.io.& u.Adden.ad Bnratt. dec.^xS.e.v
■ niim.2. Rota coram Cavuler. dec.z^. num.u & dec^o.
nmn. i?. coram Ninot, & dec.64. num. I. & dec. }55.
nitin.i.par.i.\. .
Ac , quidquid eir-t de appUcatione hujus con-
tractus .idrem noitraiTi . cum revcra pecunix non
elVcnc ab Urfino rcceptx per viam Depoliti , lcd
Procuratorio nominc exafta: , ad finem dcmccps
illas implicandi cum feipfo canquam Comple-
mcntario , fcu InlHrore , ut fupra ; atcamen
irta fimilitudo proderac, uc dici folet , Jecon ,
fed affligcbat btomachum,& fubllanciam refolu-
tionis , nam dato , quod credicum Alamanni ver- '
Aa terecur in Depolitum , nimis pundualis rcdde-
batar Decifo Seraphiin iT). per tot.m qua firitia-
turjSocium Rationis Bancarix, ( hcct m Capu
tulis Socialibus conventum fuerit , apud eundem
Socium ftare dcbcre nomen , & libcrum gubcr-
nium , & adminifbracionem Societatis ) non pofle
ex caufa Dcpofici , tanqu»n de re proprte non
percinente adrem Bancariam ^ oblig ire Societa-
tem , nan conflico dc verfione pecunix m urfli-
taccm ipfiusSocietacis ,& hanc Decifioncmzd:^-
maTin fiiffulcam eifdcm circumfianciisprarlsntis
ctfus, praecipuc ob non faftam defcriptionem liu-
jufmodi pecuni.T: in libris Societacis , tanqudm
- m.agifira!em , uc diximus , iequuncur fttpra relati
numero 14. • j •
De rchquo , circa merica , Rota paricer admi-
fit id , quod ab inicio fuperius fitb numero z. tuic
45animadver(um, incrare in hac materia redupli-
cacionem pcrfonarum in eadem perfona mate-
riali . five aftionem , & paffionem in eodem filb-
jedo , ut in propofito Socii concradiftiufti a per-
fona privaca. efl: fext.in l.fimus 6i.%.fi ^uiditnusg
f. fro Soc. Turr. de Catnb. disjut.i. cfu£j}.i$. ex n. ij.
^ dijpttt. 3. cinxfl.^. ex nitm.z^. Carol.Ant.De Litca
depUral. legj.cap.io. mim. 2. & cap.l2. mtm. J. &
tii , fecus autem in Innitore Menfje Nummtila*,
rix,qui idcirco ex natura Negotii habet hanc
faculcatem , ad id adduccado Ducirmam B.irt. in
L fi>:.-jf. de i.jjiit. acl. Bald. in l.i.fub num.J.C.eodem.
Jiot. lanuen.cec.i^. niim 89. 'Oerf.fed (juia, <J^/i-
ihulor. defatrib^par. 2. Cd^.48. num. 17. tn pn.verf.
nijt ti*men,HerTnofiU ad Lopcz, ^(ojj.z.l.j. tit.i. par.').
nitm. 10. Scd ulira quod in cildom terminis Ra-«
tionis Bancarix pro majori parce loquuucurad-
ducti fuperitis ntiM.z^. & Reta Genuem cum qua
proccdic Aitchalor. er atii , loquicur cxprcfse dc
Mcnla Camploria , cujus cxcrcitacio fit in pecu-
niis n.utuaudis , 8l mutuo reeipicndis , quod non
erac in prxfcnti; Adliuc dum ifte contradus de-
flexit ex fcnfu DecifiorAs in Depofitum , urgebac
individualisfemper Dectfio Seraphiai.
Quo denique ad Capitula Socialia, rursus De~
cifo cenluit , prohibitioncm in iilis contentam
de ereandis Cambiis fixis non obfifiere ob non
faftam eorum exhibitionem in Confulatu Ho-
■ rentino , ad normani Edidti Cardinaiis S. Honu-
phrii, habendo fe remilTivc ad NtcoLCatan. conf.fi
quando tamen Author »/ie concludit oppofitumi
& quando Alamannus nec erat Mercator , unde
decipi potuerit per littcras oblatorias abfque
■ iilla reflridione cantantes, & quando per requifi-
tionem confcnfus , & obligationis Amici , vide-
licct Dominici dc Columna , apparebat,Alaman-
num lciville eandem prohibicionem , unde inuti-
litcr cxpofci videbatur alia certioratio , ficque
etiam dcficiebat illa gcnerah's animadverfio fa-
A^ftain prsdiAa Deciftone , quod bona fides dea
beatexuberare in Tabernis , & MenfisNummu-
Jariis, ne Contrahentes ignari decipiantur, juxta
tradita per Rot. in Romana Societatis de kotignit
ubi fiipra nu7nero 35. & in Bononien. Pecuniaria low
Decernbrts 1677. §. Quia , coram CardinaL Viceco-
cornitz^ : Unde a primo ad ultimum ciim Caufa
penderet ab cxamine , an Aiamannus donec,3£
quoufque crearecur Cambium , pecuniam exi-
gcndam fidcrit Urfino tanquam ejus privato
Amico,&Procuratori,capcivarinon potuitintel-
lcdus in obfequium Decilionum.
FLORENTINA PR^TENS^ SOCIE^
TATIS APPALTUS
PRO SALOMONE & EMANUELE LEVI,
crM TELLES, & FANO.
RESPONSUM PRO VERITATB,
ARGUMENTUM.
PacVum de ineundaSocierare, prxfertim in
matcria Appaliuum , quandoobligeti Etanre-
quirarur , quod Came;a , vcl Piinccps locans
confcnriar cidcm pado : Ecgeneralitcr quando
-'^ fer tot. Rota in Romana Societatis , # Camm 15-
-= (Jl/aii 1679. §. nec ullam implicat , coram Alber^a-
■ to.& in Romana Cambii 15. Martii i6%6. %.penHlt.
coram R.P.D.Caccta.
Veriim fupponcbat poftea Decifio , quod Ala-
mannus credideric Urfino pecuniam tanquam
Complemcntario , & hoc eraC in quxftione,
imo concrarium exticit /«/jm comprobatum e.v
numero 15. (r«wye^«?"t.abfque eo ,quod inhacul-
tima Decifione verbum ulium fueric relponfum
circumftantiis ,& propofitionibus /6/,^«« addu-
dis, adeo ut xquivocum fempcr in eo vejrfaretur,
quodAlamannus utique intcllcxinet pretium re-
daftum exvenditionc locorum Montium tradere
adCambium Negotio per Urfinum adminiftrato,
fed quia interim cxpcftabatur confenfus Amici ,
aliaque erant implcnda antc creacioncm Cambii
cum Racioue Bancaria , pecunia hoc medio tem-
pore remaiiferat apud Urfiuum tanquam Ami- ;- . « - . ■-
cum, &Procuratorem Alamanni ; Maxim^ dum m eadcm marcna AppaUuum quis poflic iibi
converfa fuerac in contrafium Depofiti, ad tcrmi- Sociumaffumere. Et lare quando Princeps pra:-
nos allegatx decif. Seraphin. fumarur vohii{rc,ac pcfllt padis privarorum de-
46 Ex liis Decifo tranfcundo ad defeaum poce- jo^^arc i Et an in hoc cafu rcquirarur ujla citatio:
ftatis in Urfino ccnfuit . non intrare jro«/- Aie.x. £^^ i^,,.^ j^. firaul.itione.jjgnanter de perfona ad
t:!:i^S^::^li>S^u:.r::":^ Cu; pc|Lam , quando, 4— odo dicatur pro-
SFMMA'
cui Cambiuni non congrueret ex natura Nego- bata.
De Commerc. & Mercat. DiTcurfus XL VIL i?j
SVMMAli.lVM,
1 FaEltferies.
2 VeruM in confulendo ut meliKs eruatur , delreni c6n-
traria fundamentapriUs examinari.
3 in Appaltibas paEla or conventiones fervari debeni
tamqitam Isges.
4 Tacium de tnenndA Societate in fHturum efi obligatO'
ritm, & tjuam a^tonemproducat.
Et <juid tn pattofufcipiendi Appaltum comtnuni nomi-
ne A Camera , ibid.
5 'Paiium regulariieir eU flri£li luris , nec exienditur
deperfona adperfonam.
6 Emens , velcontrabensfimulataperfona alteriHS ,cen-
fetur jpfe emijfe , Qr contraxijje.
7 Fratis de perfona ad perfonamin lure prohibetur.
8 Simulatio deperfonaad perfonam probatur conjeClu-
ris etiam ftne caufafimulandi.
9 Simulandi caitfafuffirii , quodfit verifimilis, & ^uoa
a Partibus fuerit opinata.
10 Simulatio arguitur ex antecedentibiis , (^fubfequen-
ttb.is.
11 Emancipatio fili\ an, c^" quando prtefumaiur fimulata;
13 Simit/ationis materia tota pendet a veriftmilitudine,
Or arbitrio ludicis.
15 Retratius pr^fiimitur fimulaie eJcercitus per Vicinum
ad faVorem alterius , ejuando idem Vicinus efi no-
torie inhabilis adfolvendum de propri» pecunias ad
retrahendum necejjarias.
14 Princeps potiks prafumitur circumVentUS , tjuam^
fuod voluertt luri per Tertium qunfito prajudi-
care.
Ij Princeps num^uarn cenfetur voluiffe derogare paUts
privatorum.
Declara > id procedere dumtaxat in dubio ,ubi clare
apparet de volUntate contraria ejufUem Princi-
pis ,num.$o.& JJ.
16 Monopolium vere , i^ proprie in ^uo confifiat adhoc,
utpoffit dtci prohibitum , remijfive.
l~l Padum de ineunda Societate fuper Appaltibus non te-
net , nifiper Principem , vel Cameram approbetur,
C^ deratione.
Amplia , utnum. 18.
19 Principis affenfus , Vei licentia ubi requiritur , non
attenditur quid Partes convenerint ,fed quid prin-
ceps voluerit concedere.
io ConfirmatiofaBa per Principem dicitur habere Cau-
dam Serpeminam.
il Appaltator qmdfumat alium in Socium , Principi, (jr
Camen non intereft , & cjuando fecus.
22 Principis autheritas , & permiffio in quolibet paSlo,
e^ conventione fetnper refervata cenfetur.
2J Principis authorttas excufat Vtduam a contraventione
prxcepti de non nubendo.
24 'Principi ex certafcientia , crfupremapoteftatepro-
cedentineme pote/i dieere , cur itafacis?
25 Citationis omtffio non attenditur , cjuando citandus
tton potuifiet adversiis aiium ^uidquam oppo-
nerc_j.
31 Princeps fu:ilt'us derogat luri Terttj , quando iilud
eft evetituate.
Ji Subreptio mn inducitHr ob non faUam exprefftonem
luris Terttj , quoiies tale lus eji tamttmmodi de-
pendens , c^ evemuaie.
DISGURSUS XLVIJ.
OCafionecujufdamSubappakus inter Ema-
nuelem Levi , & quofdam nuncupatos Tel-
les , & Fano celebrati ciim plurcs initae forenc
conyentiones , fignanter legcbatur appofita pro-
mjnio , quod ubi ipforum aliquis , eodem Su-
bappaltu expirato , novum fufccpiflet Arrenda-
ttientum , perquirere teneretur alterUm , an vel-
Jec defuper pro virili Societatem aflUmere , cer-
tum temporis fpatium pr^finiendo , intra quod re-
quifituspropriam pandere deberet intentionem.
Cumque durance adhiac primo SubappaltU
nonnulla: inter eofdem fubortx extitilfent diP
cordix,propterquasmemoratus Emanuel expret
ferac nolle ampiius communionem ullam fbvere
cum pridiftis Telles , & Fano , evenit , quod Sa^
lomon exfilio Nepos ejufdem Emanuelis, con-
grua priiis ab eodem Avo etrancipatione repor-
taca.Supremo Principi fupplicavit, ut illi eum-
dem concedere dignaretur Appalcum pro No-
vennio decurfuro , atque non foium favorabile te-
fcriptum obtinuit , fed etiam Caius , vel indu-
ftriaprsbuicquodPrincepsin eodem refcripto
fpecifice iniunxic Salomoni i ne alij cuipiatn
eumdemAppalcumfublocarepoflec , vel in ipfo
fibi Socium adfcribere abfque prxcifo Principis
concedentisaHenfu , qui ulterius in ipfo refcripco
hujufmodi prsventivas conventiones tamquara
fapientes Monopolium , leu Dardanicam oppref-
fionem damnans explicite , & ex plenitudinc po-
tcftatis padum , de quo fuprd , initum inter Ema-
nuelcm , ac Telles , & Fano abolevit.
Veriim quia Salomon in fidejulforem fufcepti
Arrendamenti pijEflicit Emanuclemillius Avum,
hinc Tclits , & Fano fufpicari coeperunt , quod
omnia inter Avum , & Nepocem gefta fucrint
collufive , & in fraudem memorats Conventio-
nis, ac propterea dubitandi Campum aperuic,
utriim ulla aftio poflec per eofdem Telles , &
Fano adversiis Emanuelem , vel Saiomonem
mtentari,
In hac igitur difficultate , quse ob Cafus pro
inea notitianon incuriofam novitatem methodi-
ca indigere vidcbatur examinatione , opportu-
num cenfui ferio perpcndere fundamcnta pro
Telles , & Fano militantia , ut cxinde Veritas
magis elucefceret , juxtaillud adagium , de quo
fupra. Difc.zo.rmm.2.
Et fan^ dicebam )habere videntur TelleSjSc
Fano intentionem undique fundatam in Cap.
XV. vetcris Subappalcus , in quo exprefse Ema-
nue' fpopondic fc eile admilfurum in Socios
Teilcs , & Fano quotiercumque Arredamentum
miK_,. i^.m.3 , ot rjnu L]u(.>Lii.iLuiiiqiic rtrrcaamentun
e5 Princepspoteft in conCeJfione rei fua apponere condi- J aliquod de novo fufciperec, vel vetus continua
tinnec . /luas Velit. Tet . if},i prpnim n:i(9-a in C-iniMilic Ci,I-.^.^.,oIi-.i
tiones , quas Velit.
27 Citari n$n debet ille,quo invito poteft aBus expediri.
28 Princeps araui non potesl de fiimulatione , Velparti-
cipatione fraudis curn Tertio.
Amplia , ut idem procedat reffeUu GJficialium,
& iJifiniiirorur/i e]ufdem Prtncipis , nume-
TO 29.
ret . ifia etenim pada in Capitulis Subappakus
adjeda non tantiim reputari valent pars ejuf-
dem contraclus fubcondu6tionis , fed etiam ve-
niunt fempcr tamquam Icjt pra:cise,&: confiantif-
fime fcrvanda , ex tr.i4icis in fpccie pcr Corn.conf.
559. in princ.vol. l.Purif conj'. 82. numero ^J./ib.
i.'£ec. conf.^'). numero 25. cr feqq.Larr.alleg.Fifcal.
Q^ 2 wj.num.
i84
ny rt». 9. Pdcion de iocar. & conditH. cap.t^. n. ijo.
Card.de Ucu ltbz.de ]{egal. difc, 6i.n.i. dtfc.i%^
■ Prirercim, qnia dubicari nequit ad prirens i
quod pactum dc ineunda Sociecare , quantumvis
4 (onansin fucurum, cxiftat omni jure obligato-
riuai faitem adione perfonali , propcer qaam So-
ciuseonpelli poteft ad comniunicandnm rem ,
f]ux communi nomine dcbebat emi , vel eonducij
quemadmodum egregie diilinguendo firmat Ale-
?ioch. conf.iiz. nn. 21. qt fecjcj.&i in individuo obli-
gacione fufcipiendi conduftionem a Camera , il-
lamque communicandi Rota decif.6^o.n. lo.par. »■
rec. quam refert , & fequicur Card. Otthohm decif
AO.nn.-^i. verf. tlbi qHod procedit. .
Nequc dicatur , quod ifta rede quidem mili-
tarenr,quando ipfe Emanuel in fui perfonam con-
duxilTet Appaltum , ac cum fcorfim , nullaque fa-
aa ipfius mentione Salomon preces fuprcmo
Principi porrexerit , eidcmque dumcaxacannue''
rit , nequeac proinde talis paftio , tamquam
ftrifti Juris , de perfona ad perfonam admittere
extenfioncm, utait M^.noch.conf.^i.nnni.')i.Ad<*nt.
de tacit. lib. 5. "'. i-fi*b nnm. 4. Cyri.ic. contr. 451.
n. 17. Gratian.difept.Jie.nH.e.Rot.decif.lAcO.n.io.
eoram Baratt & alibi millics.
Siquidem nimium fragilis apparet hnjnfmod!
excufatio , qiiando ex pioxime deducendis eli-
ciacur, quod in fubftancia per iiiterpofiram pcr-
lonam Nepocis voluic Emanuelin fraiidem, &
prsEJudicium Soeiorum Appaltum, de quo agi-
cur occupare , cunc etenim incrare videntur a
tortiori difpofita per rext. in l. & qui fnb irndgi-
ne, C. de dijhaU.pignor. videlicet quod ubi no-
£ menEmptoris.vei Condudoris dignofcicur ap-
pofitumfimulate, habetur, ac fiipfemetEmanud
per iemetiplnm conduxiiVet , ad regulam Text.^
»« 1. 1. & toto tit. C.pliti va/ere , ^uod agitur , bene
Noauerol. alleg. lo.nmn. 51. e^/f ^y. Samimat. con-
■ tr.^^.nurnero ic).c?'20.& iate Rota corarn Bich.de-
cif 95. ««V). 9. 10. &feq<j- & nitm. 24. & generali-
ter , quod fraus de perfona ad perfonam in Jure
Anfaldi De- Anfaldis
i
exiftat undique damnata , le.xt. eft in /.
ftftsaen'
901. nmner-J. & coram C ard.Otthohon.decif.^6%.nH^
12. e^ coram Bich decif. 49. num. 7. & dccif 148.
numero i.&2.pur. 16. rec.&in Fanen. Dotii ii.De^
ceinbris i(58i. §. Et qnamvi! , corarn £. 7*. D. IJr-
fino , & irt Rornana Lucri dotir 4.7«/» 1685. §.C<i«-
fi fimniandt , corarnK- P. 'D.Rondintno ; Sedeciam
prxfitmpcioues adeopritfiilgcnc vehementes , uc
aiiiinuiii cujufcumque facis impcllant ad fibi fua-
dendum . coloracam pror.siis extitifie incerpofi-
tioiiem Nepotis : OmKtendo naniquc ponderare
jurgia , & difcordias ancecedences , ob quas
tmanuel prevcncivc dcclaraverac , nolle ampli-
lis res agere m communione cum Telles, & Fano ,
iocumnon miniis ex lubfequencibus, quam ex an-
tecedencibus fin ulatioarguatur, Falenz.uel. confi
173. nnm ^).l'alin.Nep. diciaalle?. 75. nnrn-^c). Ma-
rott. difcepi. 40. num.2. Tranchcdin. ctnfnlt.^f.ntt»
wero 2(5. Rot.coram Bnratt.d decif. <)Oi.nitm. i.&
decif. 32. n.^.poj} Merlin. de pignor. & coram PeH"
tin^i decif 2I. nim.ij.
Concurric in cafu noftro intempeftiva, vel fal-
tem adui nimiiim vicinaemancipaciojquantum-
vis enim aiiercre facagat Ncpos, quod ipfe taiem
emancipacionem expoftulavic, nihilominiis jun-
ii ftaprsEfata caufafimulandi, agnicoque Aviinte-
refie , fiinularam prxfumi emancipationem, irf
valde proximis monuerunc Bartol. in L\.%.Isejuo-
tjue nutn.-^.ff'. de collaU.Bald inrub. C.de revoc.tu i
^n<t tn frattd. fredit. nUin. 4. Salicet. in l.fi Pattr m
2. C, cjiti bon. ced. poff. lafon in l. non dubturn nume-
ro 48. C. de Legib. Cerard. Petrafanil. finguL ^6.
uurnero I. Cravet. confil. S07. numer.^o. & ^i.Rnin.
corfil. j^6.Jub nuTn.i.verf & etiam cornprobatHr lib.
2. Hond;d. toio conf.7,z. Itb.i. & ibt tjuntuor C/ariJft-
rni 'Hhjcrtbentes , Mnfcard. deprobat. ctncluf 599^
per toi. Solor\an. de lur. Ind. tom 2. Itb. 3. cap. ioi
• nurnero \02. /iojf. depatr. potefi. cap. i.nHrnero (>^.
curn diwh.fecjq. 1 apic. Lair. confnlt. 123. num. ^i.&
6i. 'I{ota dccif. 891. numero 5. corarn Coccin. & inu
recent. dedjione 746. & 791. la prima per totai
par. 18.
Acdedente praefertim prif^ita fidejufTione ini-
ta per ipfum bmanuelem ad favorem Nepotis,
quoniam etiamfi conjedura hxc pntcndatur in-^
fringifub prxcextu naruralispotius dilcdtionis,
quam fraudis , & collufionis numquam de ccece-
- tiumi §. Pnttor.aityff de paU.l. final.C. fi Man-
cip ita ven. Aldovin. conf 78. »««.44. Giurb. dtcif
^'- ■ Quodautemnepotisnomen dici mereatnrad 12 ro pryfumcnd^ •, Nihilominus cum ifta materia
jediun fimulata , & coUufive , comprobari fatis iiKcgraljter pendeata veriiimilitudine , & Ju-«
dignofciturexfadicircumftanciis, ciim etenim
agatur dere difficilispcobationis , recepti Jaris
8 eft, quodtunc fimulacio , praecipuc de perfonis
ad perfonam , levioribus juftificatur conjeduris ,
ficuti adnotavit Parlador. cjnotidian. difcrent. 109.-
§. 5. nurnero 20. Giii-rh. d. decif. ^\.nutn. 11. & fe^q.
1>alma Nepos allegat. ^.numero ^6.& fe^<juent.ubi
quod ncque prpbatio caufae fimulandi confuevit
inhisterminisdefiderari, Sarnniat. d.contr,:^^.
■nurn. 32. & 33. Rota cor.m Merlin. decif 714. nim.
■ 6. & decif 181. »«.3. & ifpofl Zacch. de oblig. Ca-
mer.
At in prxfenti nedum caufa fimulandi convin-
' citur evidcntiffima , ad cffeftum fcilicct.ne Ema-
nuelfumcndo Appaltum in ejusperfonam apcri-
ret locum convencioniquandotamen fuperabun-
9 dat , quod caufa fucrit a parcibus opinata , vel
verifimilis , tefte Andreol.controv. i66.numer. 12.
Palm. Nep. alleg."]^. nurn.i . & 14. Epifc.RocCafC'
tttl.diiji*t.Iur.cap.i\6.n.'\:J{ot. coram Bnratt. dccif.
4
dicis arbitrio , uri docet Card. De Luca lib. 8.
deCredit. dtfcur. 77. num. li. & prius Paitell.ex-
expcdit. XJrbinaten.Z']. num. ii.Cyriac. contr.iig. n.
82. & 85 Andreol. contr. 8. nurn.i'^. Rota d.decifiSl,
num. x.poft. Zacch.de ob/ig.Camer.& dec.u.n.i/^
p. 7. r«c. prcmaximc fufpicari potcft , quod hu-
jufmodi fidcjudio qux ex ejus hodierna , aflueta-
que formuia prxbet, ut quisobligetur uti prin-
cipalis , principalicer, & infolidum, effeceric
Avum rcvera Principalem fub palliamento Ncpo-
tis , cujus ctfi quaiitatem ignorem , adhiic opi-
nari fascft, quod exiftat pauper, & inopis for-
tunsE , quoque nifi Emanuel hanc fidejuilionem
pro ipfo iniviiTet , idem Princeps non tribuiflec
13 Appaitum ; Unde pofita confimili carentia facul-
tatum, Avique fidejuffione , vehementem infur-
gcrc prifumpcionem coUufionis de perfona ad
perfonam , in proximis terminis retradus fub ve-
lata imagine Vicini excrcicoper excraneum pro-
fequunturi'<ir/<»</«r. d. differcnt. 109. §. 5. num. ao.
^ltimar^
De Commerc.&Mercat. DiTcurrus XL VII. j%
Althnar. ad Rovit. conf. 21. numero zi. Olea de^-
ce^/Hf.tit.^.tji.i.tiHm.u.^De Marin.refol.ejuotid.liO.z.
cap.nS.anteriHm. ^J.e.v verf.hoc pofito yufyuead fin.
t^ inter alleg. Jttr. diverf. itlleg. 127. >/«/». ic. Capon.
difcept.^z6.ntirn.jz.Ctariiri.co^ir.i2i.nHm. 45. Qr 4<5.
Cafiill.decifi^.fnb riur».i6.GiHrb.d.decif.^i. nnrn.li.
(^ obferv. ^6.nHrn. 17. ^ adConfuetnd. nJUfeJJart.
cap. ro.gloJJ'. 10. num. 6, Capic. Latr. decif 57. ex
numer. 41. Verftc. vertimcardo Hfsjue ad fin.Talma
Ncp. d.alleg. 8. nnM. 40.0-41. Ariton. "Barra contr.
foren. cap. 44. per toi. Rota corain VcralL decif 14?.
fertot.par. i.Modern. Corradin.de prxlation, qnnji.
^.fere per lot.
Conftito icaque dc validitate prxmilla: Socie-
tatis , & limulcanee dececia collufione , refra-
gari pofie tion videtur prxtata abolitio , & dero-
gatio fada per Principem Supremum , quoniam
ii ifte forte audiviffet lura , & rationesmilitanres
pro Telles , & Fano , verifimile videtur , quod
aliud determinalTet ,cum numquamprasfumatur;
i^Principem voluide JusTertio qusefitum auferre,
icauc potius cenferi debeat circumventus , ex col-
le6tis per Scribeiiiesin cap.cceterkrn , de refcript.lite
Tranchedin. confnlt. 54. nnmero \. & ffcjc^. (jr con-
' futt. 92. numero 23. er 25. Rnb. in addit.ad decif
666. nnmero 51. & feqij. par. 4. tom- 5. rec. ubi am-
p\ia.t , etiamfi Princeps voluerit publicas utilitati
confulere , & fequitur Rota decif 482. «Hm. 2. dr
/eij^. &, numero 15. er 16. coram Dunoz.. lun. &
i^ quodPrinceps numquam cenfeatur voluiffepaftis
privatorum derogare , abunde Epifc. Rocca feUB.
diffut. lar.cap. 62. num. 49. &')0. Ciarlin. contr.
'''i^.num. ■^i.^R^tadecifwy.num. 5. & feqcj. coram
' Card.Otihobott.
'. Augeturque confimilis circumventio exverbis
' ejufdem refcripti , in quo Magnus Dux cau-
fam expreffic derogationis , & abolitionis liu-
jufce pafti , ibi , Perche S. A. non vuole , che i Par-
ticolarifaccino pdtti Monopolari : Quoniam voca-
bulum iflud Monopolii congruere poffe non vide-
tur pr^fenci cafui , in quo dumtaxat de cnnventio-
I5ne J)0cietacis fuperre conducendaa Jurenonim-
probata , ut fupra , peragicur , Monopolium ete-
nimverum, & propriumunice confifticin incep-
tationc dumtaxat Mercium , vel pa^io iriter Pri-
vatos inito de non vendendo" eafdem Merces itl
tali loco , vel pro tali iaferiore prctio , quemad-
•" modiim habetur ex addudis per Barbof.ad rubric.
Codic. de tJ^onopoi. Rovit. decifij.per tot.Farinac.
infragm. Ittt. M. numero 289 (^ fecj^. plene He-
fing. in traEl. de Dardan. poji alterumde Aiolen-
din. Tranchedin. confult. ^.nurnero \^.& feije^. &
d. conptlf. 92. per tot. Borell. de Jiiagiflr. EdicJ.
lib.X.cap. 8. nwnero 23. &fecjcj. Conciol. refoi. crirnin.
Verb.Atonopolinm refol.l.pertot.& ad Statut.Eugub.
iib.^^.rubr.zi.mimi.
Cceterum , quamvis hxc plurimum prima fron-
te urgere dignofcerencur , attamen melius in
lancc Veritatis appenfis utriufque Partis funda-
inentisexiiHmabam nullam aftionem competere
Telles , & Fano non folum adversus Salomonem,
contra quem exploraci Juris erat; nullun expe-
riri pofie Jiidicium , ciim ipfe fcfe alicui pado
nou obftrinxiffet , ft d ncque etiam contra Ema-
nuelcm.nam concedendo quoque omiiia , qux in
oppoficum pra:fupponebancur,videlicer,quod vali-
^ da ab initio excitillet conventio, quodque fimu-
"; latio undiqud foret indubicata,nihiIominusomnis
promeojudicio corruebat amaritudoexunicoi
eoque inevuabili principio , nemoe quod prse-
lyhta conventio ineunds SocietaCis ad fuipcife-
dionem expofccbat, quod illam Princeps , vel
Camera in tuccemva ftipuiatione fimiUum Arrca-
damentoium approbaret , & confirmaret, cuin
dc coecero nequeac aliquis in ConduAione Vcdti-
gaijumfibiSocium aliumcre , nifi cumaffenru &
parcicipacione Camera^ , qu^ ciim pomc alihuid
ex hac Societate (ibi pra;judiciale fufpjcari > vel
ab eadem Societace Isdi , valet quoque ad fui li-
bitum dencgare confenfum tali admimoni.ac par-
ticipationi , ut in individud videre eft apud
Rmn. conf 90. mirnero 9. Verf er ideb ekm Camcr^
lib. I. Rota /anuen.decif 14. Jub numer.^S.Verfnarn
ad hoc , Rot. coram Vbald. decif 21J. numer.T. verf.
\Zprimo tjuia , & nurnero ^.uhi ampliat etiamfi Con-
dudores ftipulati fuiffent pro fe , & perfonis no-
minandis, & coramCard.Otthobon.d.decif.^o.n.ii.
Verf.nam pro relponfione , Hf^ue ad num^S.
Ac propterea ciim prxmiffa conventio perne-
cefse expedarct affcnfum , & confirmacionem
Pnncipis , nil referre dicebam extitiffe aliter inter
i? Partes conventum, in ijs enim , qua fine Principis
alfenfu, & licentia fieri non poffunt,non quid
Partes inter fe convenerint , & in padum dedu-
xerint ,fed quid Princeps illis concefferit , prx-
cise venit attendendum , fecundum animadverfa
l>er Montan. de Regal. inverbo dimidium Thefauri
numer. 12. verf.neefuJfcit,Si ante eum Camerat.in
cap. Impertalemfol. 46. litt: S. dt prohibit.feHd.
altenat. per Federtc. Palm. Nepos aUeg. 6. numero 4.
& alleg. -J.nurnero 25. Rota coram Duran. decif 145.
numero 18. cUm alijs in ce/ebri roio Card. Ganaldi
irnprefj: decif 556. nnmerO 8^. & fe^cj.par.i^.rec.
uhlfttbnumero 22. pod Camill. Medtc. Capic. Ga- 1
20 leot. dr alios idcirco fubjungit , quod confirmatio
dicitur habere Caudam Serpentinam.
ai Fortiiis vero , quia quando etiam dicere vel-
Jemus ,quod juxta tradira in decif 208. num. 6.
par. 4. tom. 1. rec. Gratian. dtftept. 2-/6.mim.26.verf.
drfacit, 0-difcept. 547. numer. 45. &fec}q. Confian-
tin. Caffar.injpecul. cj. 57. numero 29. 50. er^i.iib.
J. Cameri , feu Principi non intereffet alium
affumi per Conduftorem in Socium , quando
principalisConduftornonincendit fefe eximere
ab obligatione erga Cameram , immo illius incer-
fit potius plures habere obligatos ; attamen id
forfan locum fibi vindicare pbffet,quoties exprefse
Princeps in concefflone Arrtndamenti non adje.
ciffet legem de non fublocando.velaffumendo
Confocium , cum tunc nemo dubitet , Societatem
cx ipfo Principisfado iniri non poffe, uc admit-
tit Rota d.decif.zo2.num.'j par..i\rec.&coram Card.
Otthob.d.decif.i\o.nurn.^2.
Atque hinc ( ut profequebar ) nullo modo dici
poceft , quod Salomon , vcl cciam ex illius ft-
mulataperfona Emanuel propria; conrravenerit
32 conventioni ; quia in quolibet contraftu , & pro-
miffione rclervatafcpcr cenfctur authoriras Prin-
cipis, & Superiori;., ut diciint tclaCi per Mangil.
de evin cjunijl 20. nMn.is.& \6. Salgad. in labyr.Cre-
dit.par.i. c^p. J7. numero 21. Bonden. coUtt£l. ?s.w«-
Trieroiii. lib. 2. cum reliquis////7r^ coacervatis ia
Dtjciirj: ^Q.nUmero ig & iu durioribus, quod au-
^jrhoritasPrincipisexcufct Viduam a contravcn-
tione non nubendi , Morot. reifonfgj. numer 14.
& 27. Rota dtcif 93. nnmtr. lypar. 10. recent. &
Q^ l decif
i86
Anfaldi Oe Anfaldis
dceif. 408. nm. i. & i- />'»»■• i*' <^ '^'"/^ '85. nume- 29 namqviam prjEfomarur , Miniftros fupremi Princi
ro i.&z.tar. i-i.& decif.t,6o.nHtn. 12. p. 18. Quis
24cnim valet Principi ex certa fcientiaj & fupre-
«na authoritatc procedenti citra facrilegii , ve!
temeritatis incurfum obiicere , cnr itafacts ? uc
refereiido verba M. Terentii apnd Taeiium lib. 6.
Annal. nocat S^Aarin.rtfponf. ^-^.nu. 3. & ante eum
fcriplerunt Schiurph. conf.s-^. numAc.cent.i.Ma^er.
de Ad^-Joc. Armat .ctip.6 .num.i^. &fecj<\. Ritb. tn ad-
dit.ad d. decif. 666. nu. 6^.par. 4. tom. ?. rec. Bon-
dn. collutt. 11 . num. H) iib. 1. aliique praeterhos
. ifid Difc.^i).nHm.2^.
: -y;-- Parumqueidcirco juvatinfiftere,quodTel|eSj
& Fano non fuerint per Principem auditi ; opor-
teret namque , quod ipfi de prxfenti deducercnc
ij aliquam adco efficacem rationem , qua: fi prajco-
gnita fuilTet a Principe , ipfum a tali prohibitio-
ne removillet , ficuti iino orc etiam in illiscafi-
bus, in quibus pro validitate aftus efteftiva expo-
ftulatur citatio.rL-fponderun: SHrd.ccy!f.\%u n. 2».,
piS collufilfe , dixit 7{ota in Forolivien. Er/iphyteu-
fsz^- Aprili4 1671. § Etpropterek , coram Revtren-
dijfimo Emerix , qaam bene fecuta cll eade?n Rota
in de if. 61^. nn.-j. par. 18 torn^Z.
Qiiidplus ? dum in eodem refcripto Princepg
non loliim relativam fecit menrionem de prardi-
fto pado , cnunciando pncifum Capitulum,
dieni,j?< Annnm ,fubquo contmebatur* fcd cti-
anj referendo fubftannam iftius conventionis, u c
ibi , chein ejualfivogUa tempo , che pigliajjero ntie-
"va Cendotia ,ft diiVejfe ineendere pe Contoameta ,
poftea fubjuiixic , ^ualpaito S* A. S. con lafuafu-'
prema authoriii dichiara nHlIo , e derogato cOrne fat'
to nonfojje ; prrfcindendo fiquidem a qualibet ra-
tionabilicatc caufac , qux eumdem Principem
potuit impellere, cxuberat quod fubreptio , vel
obreprio celFet ob exprelTam infertionem conven-
tionis, & quod Princeps abunde certioratus iili
derogaveric* nampraeter huciirque fivmata, con-
Cr conf.22y. n.ij.Cancer.var.par.\.cap.i-i.Jub n.6^. 30clufioil!a, quod Princeps numquam cenfeatuc
faher.in Codtc. lib.6. ttt. 11. defin. ;^ tnfine.Ctnfa/. pat3:isPrivatorumderogare,proceditindubio,le-
decLticcn 44. n.'j.Rotadec.z<)hn,'yp.io,dec.'^()^.n.6.
par.is.& dectf.^.ei.n.^^^.par.i^i rec.tk in durioribus
de eo , qui ex fado Principis fuerat abfquecita-
tion; rejeftus confuluit CraVett. conf, 5. numero 6.
Certius autem, quia conftito, prout hic de
certa Principis intentionc fadeout, ex proxime
dicendis , omnis circumventio, & ignorantia in
Principe excluditur ) non fuPficit , quod Jura , &
fundamcnta Telles, & Fano exiftant validiffima,
quoniam ftiperius infinuata propofitio circaonii-
iTionem citationis , & refpeClive affiftentiam ra-
tionis, vel ceflatioiiis innoncitatOjprocedic^n-
tummodo , ubi de Jure foret quis citandus , & au-
diendus, cique tunc affiftente ratione przjudici-
2d um inferri non poflet ; At cum in cafu noftro nul-
la lex ardaret Principem ad permittendam fublo-
cationem vcl Societatem , immo quilibet Priva-
tus valeat in locatione rci fux adiicerepaftafibi
bene vifa, utinfpecie Principis pofl: Snrd. Cald.
& alios Solorz.an. de lut, Ind. torn. 2. lib. 2. cap.ii.
num. 7. &feqq- Antuncz. de donat.Reg.lih. z. c^p. 29.
fnb numer. 118. verf.potefl enim, in hisfane tcrminis
ayncquit conceffio , autrevocatio ob (impliccm ci-
rationis, vel monitionis dcfectum redargui, auc
ait /. C. in l. 4. §. illui Vtdeamus, f. de fideicotmn.li^
bertat.&in l.tjnipoteflinvitis 76. ff.de reg.Ittr. Crot.
cenf. 26' .num.n. VFinier. de AJje(for. Par.i.cap. 4.
nntn. t\o. Cflpic.^Aleot.contr.g. tJU. 26.& contr.i^. n.
45. lib.i.Nogmrel.aUegat.^i.num.i^J. Ciarlin.cfn-
tro.'\2,num.^i.
Maxmequia, quidqi:id dici pofTet in Privato
locarore , quem forte ad exclufionem , & prairju-
cus , autem quando exprefse de illius voluntatei
conrtat , ex relacis per Gratian. difcep. 458. nurn.
4. Solor\fin. de Ittr. Indiar. tom. 2. lib. ^.cap, i.n.
25. & egregie ctiam declarar Rota coram 'JDurano
dectf.j;%. num.2o.& foratn Card.Oi thobon.de cif.ii^t
nuM, 6.
Eademque per confcquens facilitate ( fubjun-
gcbam ) diHoIvirur objedio , quod Princeps nort
prsfumacur voluifle Juri pcrTertium quxfito prs-
judicare ; ultra enim , quod revera dicere non
polTumus, quodforet Tclks.Sc Fano Jus certitu-
dinaliter qusfitum , cum ageretur de rc prorsus
cventuali , nempe de novo Subappaku, qui pote-
fat , & non poterat fufcipi , & ulteriuis de facili
valebat a Principc in torum denegari , proinde-
31 que in hifccjuribus eventualibusfaciliorem etiam
de poteftate ipfius Principis ordinaria intrare de-
rogacionem , patet cx congeftis per Cephal. cottf.
2i.nHm.'j2.& conf.6'y^f. num.')^. £ecCiConf.^6. num^
40. Surd. confil. 308. num.^^. & conf.j\oj. www.^i.
Molin.de Hyfpan, Primog. Ub.i.cap.i. num. 7S.&'
fi^. Tetr de potcfl. Princ. c 50^ num. 25. Tappia de
Confiit.Prificip. cap.2.nim.2^. Gturb. defuccejf.feud^
f. i.glof.%. nttmer.^c). ^ 60. Noguerol. allegat. 32.
nitm. ij.^..Mar.f.coufitlt. 252. num. 18. Ciarltn.contr.
230. num. 52. Thejaur. decifai']. num. 10. & quod
3*neque prijudicium dependens a futura acquifi-
tione facienda fic necelTario exprimendum , uec
caufetfubrepcionerh, plene Rot.d. dtc. ^6o.nu2^.
& 25. par. i3
Attamen collabefcicoccafio dubitandi confti-
to cx prarmilTis de palpabili voluntate*derogandl,
auferendic]ue Jus quodlibet Telles , & Fano quar-
dicium Tertii cogitari pofict coUufilTe cum Con- ^3 ficum , q|uia ubi Principis mentem tenemus ,"ioa
a8 du&ore , hic omnia facelTunt in Principe Supre
mo , cum de ipfo , quemadmodum de Deo , ne-
fas fit fomniarealiquamparticipationem fraudis,
& collufionis , femperque cenfcatur , illum ex ju-
fta , & racronabili caufa proceffilTe , ut inquic
Franch Niconit.tn Cap QuoniJtm contrapar.2nu-
rnero 811. de probat Hypolit. de Marfil. in Cap. At
fi Cltrtci , ^. de Adulteriisnumer. 112. &il^.dcj
ludic. T\:efaur. lun. in conf. itnprejj. pofl decif. 57.
ThefauriT^atrts n.6.Cyriac.contr. 6<)2.n. 12. Larrea
atlegat ■^.& alUgat. z^.wrohi^ue num.%.Bondtn.col-
/ucL^i. n^m. 144. Ub. 2. & in torcioribus , quod
nis redditur omnis difpuracio , ut limitando prx-
fatam regulam edocct Menoch.lib. i.prnjf (j.num.
18. & 24, Cyriac. contr. 555, numer. 10. &fecj. Rtib.
in addit. d. decif. 666. numero 61, & fec^ej. par. 4.
lorn.^.
Condudcndo itaque , fecundum eaxn Verita-
tem, qu.r Mihi viiiebatur, cenfebam , conftare
polle de fimulatione perfonx, ac nifi Princeps ex-
plicite , ut fupra , dcroganet, & & refpedive pro-
hibuilTer fublocare , Sociumque alTumere , com-
pelli potuilTe Emanuelem pra admilTione Tel-
les , Si. Fano ad formam conventionisj Vcrum
ob
De CommGrc. & Mercat. Difcmfus XLVIII. rS/
ob pratmiflTam prohibitionem .acderogationem
remanere a qualibec judiciali vexatione tutum,
& immuneci.
IN EADEM CAUSA
ALIUD RESPONSUM PRO
VERltATE.
ARGUMENTUM.
Examinacur , quando a£lio quanti minocis
intrec , vel non incrcc, ad ornatuni, & explica-
tionem Text. in l. laliani*! in princ. jf. de a£i.
empt. (jr i» l. cjnod finolit , %.fiplttres,lf. de adilit.
edi^. &c cres alieruniur limitaiioncs.
S V M M A R I V M.
I Occafitfcribendi.
t AtHo ^ttanti minoris regtilariter congruit contraBHi
e/Aptionis, qt venditionis, CS" (jnando.
5 Atiio ^nanti minoris facit , ijuod fit reficiendum id,
quanto minoris Emptor emijfet . fifcivilJet vitiumi
velfervittitem ret empta.
d^ Appaltator non poiefi fibi Socium ajfumere fine cott'
fenfi* Prtncipts, vel Camera appaltaniis.
5 Aciio ejUanti tntnoris non datur , ubi Smptor habuit
fciemiam omniutn qualitatum rei etnptai
Amplia tn tnateria cu\ujlibet evitlionis, n.6.
7 Scire, velfire debere , aut pojfe idem efl.
S Ignorantia luris neminem excufat.
9 Renunciatio faBa per Patrem, vel Matrem, ft impti^
gnatur a filio, non tribuit aElionem advtrsus renun-
ciantem, & de ratione.
to 'Princeps fiex fupremapoteflate cau/et evi^ionemi
illa non debetur Emptori, imo nec refufo pretia.
II ABio quanti mitioris intelligitur relative ad tempui
cotttrailiis.
i£ A^io quanti minoris anpro fexta, vel quarta partt,
vel arbitrio ludicis aflimetur.
Veclara, quod diSacenclufio examinatur in afliman-
dafervttute , vel qualitate rei empta ,fed non ha-
Ifet locumin ei/entualibus, nutn.i^.
14 Evitlio non debetur fro iis , quit pojfuntfe habere^
ad commodum , & incommodum.
V) Ittcertum, ^ nullum a^uiparantur in lure.
DISCURSUS XLVIII.
AGnofcentes forfan Partes,quae meumCoti-
filium poftulaverant , rationes , & funda-
menta deduda iii prsecedcnti Difcurfu elFe evi-
I dentia , fufcitarunt novum motivum , nempe
dato, quodmediante Principisauthoritate con-
vencio de ineunda Societatc fuper Appaltu fo-
ret inefficax , & rupta , faltem competerc poire
Telles , & Fano aftionem illam , quse nuncu-
patur quanti minoris , vidclicec , quod eifdem
Telles , & Fano reficiendum foret liiud interef-
fe , five illud quid minus exfolviflent , vei conve-
nifTent in Capitulis antecedentis Appaltus , quo-
ties cogicaflbnt, conventionem hanc de renovan-
da Societate vel non tenere , velpofle per Princi-
pem infringi. Verum Ego , retento eodcm fenfu
Vcritatis, in vanum cenfui motivum iftud promo-
veri, refpondens, ut fequitur.
a A<ftio quanti minoris , qu* regularirer, & pro
pne congruit contradui emptionis ,& vendicio
nis.quotiefcumqueniinirum Vendita Fuic aliaua
res vKiofa . vel alicui larenti oneri , aut fervituci
Obnoxia, juxca TeXt.inl. fulianus inprincp.f.
deanton. etnpt ^ i. ^„,^ ^, „,/,, , %fiplLs, j. i
^^dtht. EdUl. cum concord. per cLn. rcllut.
160. nurn. 8. Capic. Latr. decif 147. „,, ,„. i,,_ ,„
RomaP.a Mercium 13. fmnarit 1681. §. Verum por-
funt , coram I{. P. T>. Vrfino . & in ruerbten. BoL
rum II. AUrti, i6Sz. $. Defenfio autem , & jj. /^„i
Varit 1685. §. Nthtlomiaks , coram Guaxardo , nuI16
pafto fibi iocum vindicare poteft in cafu , de aud
agitur. ^
Prim6,qiiia etiam in prifatis terminis ven-
5 ditionis prxmifla adio non aliud in fubflantii
prs fe fert rcficiendum, nifi quanto minoris Em-
pcor coemiflet , fi tale vicium , & iervituteih fci-
viflet , ut monet Vlpianns, ind.t. lulianus, M\lti
tantitm ex empto aBtone prxflaturum , qunnto rninoris
ejfet empturus . fi td ita ejfe fcijfet , plene Gratian.
difcept. 361. numero 6. & 7. Cofl. de fa^. fctent. ^
ignor. tnfpecl. 90. num. 6. & i„ traU. autfciehat.&c.
cent. 2. dift. 69. uum. I. ^ 2. (yriac. cc^ntrOVerf.}'/^.
num. 14. er/f^^. Hermofill. ad Lopez. l. 63. tit. 5.
far.<^.num.'j. Quamobrem, applicando ad rem
hoftram, nequeunc Telles, & Fano allegare, quod
fi fciviflet , Emahuclem non fufcepturum Appal-
tum,ipfifque riullatenus cbmmunicatururo medic-
• tatem.tanto minoris exfolviflent pro Subappaltu»
hujufmodi cnim ignorantia remanet inallegabilis
in prsfcnti , quia cum fccundiim tradita per A ««».
tonf 90. «». 9. verf er ideo lib. i. Rot. coram VbaU
do decif. 213, num. j. & 4. cum aliis laudatij in
4 priccdenti Difvurfu , uequeat in Sociuni aliquis
airumi,quando Vedigalia , & Arrendamenta con-
ducuntur,nifi deconfenfu, & participatione Prin-
cipis , ejulque Camera: , debebant proinde Tel-
Jes, &Fanofibi pracaverciftumque cafum prs-
5 videre :data fiquidem fcientia vera,vel ab Jure
fubmtelleda , talis adio quanto minoris noa
competit , ^tiText. in l.fifundumfeiens,C. dc^
eviil. cum quo in terminis prardia^ aSionis pro-
cedit Card. de Luca de Emption. difcur. 10. fium. 6i
6 & generaliceC Natt. confiSi. num. 8. late Adi.ad
decif.io. num.i. &fcq<j. p. 3. recent. Rot. decif 469.
per tot.par. 9.
Et fane diximus , quod fcicntia ab Jure fubin-
7 telleaa fuperabundac , quia ciim idem fcit fcire ,
vel de facili fcire pofl^e , per fext. inl. lulianus ,f.
ttd Macedon. & l.fiduo,f. de acquir. h&redit. Gre-
gor. decif.ii-f. numero 7. Coccin. decif 1623. nume-
ro 15. &■ dectf.g. ntim. 13. prope finetn pofl dtfcept.
Contrtt : fibi proptcrca imputent Tclles , & Fa-
no, fi ncgligendo confulcre Pcritiores non cura-
runt certificari,quod a libico Principis pende-
bat, Ut fupra,admittcre Salomonem, feu Emahue-
Iem,& non ipfos, tit poft Surd. decif. 270. tium.i\6.
ad rem obfervat Rot. decif 210. num. 18. & 19. par.
8 16. recent. & generalc eft , quod ignorantia Juris
neminem excufet, ex colledis per Surd. conf 523,
num. 15. Conciol. allegat.6. fib num. zi. Barbof.
Chriflin&. er alti penes Sabell. infumm. diverf. tra^
Eiat. tom. 2. litt. /. §» i.fub num. 5. verf.^uod igno-
rantia Iitris.
Abfquc eo ,qudd juvcj replicare, quod forfan
Emanuele volente, vcl excitantc Supremus Prin-
ceps derogavtric conventioni de ineundo Socje-
(^ 4 tateiHj
)88
Anfaldi De Anfaldis
15 (ir 15. & eft regiilaie ,qu»d incertum , & miUutn
acquiparentur, ex Cra^Vttt. confil. 131. mm. 7. Be-
reit. Conf. IJ4. nmn. iS. Cyrtac, controv. 689. nn. 53.
(^ 54. & ad reni Rota Btnonien. penes ZJrceol. cer^-
fult. 54. »«7». 37.
FLORENtlNA DIVlSlONlS
VRO BARTHOLOM^:0 N.,
C r.V I L L I U S N E P O T I B U S.
ARGUMENTUM.
Societas univerfalis, five conimunio omniutii
boiiorum ex quibiis probationibus includatutj
vcl excludaturj &: U examinatur quomodonam
finc intelligenda vulgara illius requilita circa
communem habitationem,lL)crorum commu-
nicationem , &: nunquam fa£tam difpunctio-
nem rationum : Ei incidencer an, & quando
Dos pcr un|jm ex Sociis reccpta dctrahenda vc-
niat ex illius portione , five potiiis per antipaf^
tem c>: mafTa totius Socictatis.
SVMMJRIVM.
I FaBifiries.
t ExitPti Cavfi.
3 Divtfoinler Socios , alio tion obfiante,potefl ftti tici
libitumcujnflibet ex Sociis.
tempore convcntionis Subappaltumfubiiflec , ad 4 Divifiomm qiu dicit effefecutam po/l^uim ctnjlat di
tacem ; quia prjeterquam , ex deduftis in anccce-
denci D,fc. niilla coUufio poteft in Principe, ejuf-
que Miniftris prxrupponi, actamcn id m nulla lu-
bcri nierccurconfideiacione, quemadmodum vi-
9 dcmus,quodquocidiefiliiimpugnaut Matris.vel
Parrisrcmincianonem, criamfi pracfumi valcac,
qiiod ficcuii ucilicas reduftive ccndic ad favo-
r. m renimciantib , ita fucrinc illius ftimulis laccf-
lit!, adea.quiin (pecic rcfpondic Card.Delu"
c.xde donat.dtfcHrf.J\. ubi poftquam nnm. \i. firma-
Vcrac , quod fimilis convcutio dici merecur pars
concrattus ,/«& nnrn. i^.coucludicnuUamaaio-
Ijem pollc compeccre concra promitcencem.
Secundo , quia cum Princeps de plcnirudine
•a^otefta-is prxdifto pado derogaveric , iutrare
''■ videcur dikmma inevitabile , vcl enim ipfe Prin-
ceps mocus eft , ( uc pra^fumicur) cx jufta , & ra-
tionabili caufa , cuncque non hiibenc Tclies ,&
Fano,dequoconquerantur, dum Princeps frcgic
illamconventionem, qux crac Monopolaris ,&
improbata^ Vel libuic illi pro ratione cxcrcerc
lovoluntatem, & poceltatcm, eoque cafu nulla evi-
dioi neque pretii dimiuuf io,auc refufio facicnda
eft , ad Te.\t. iicteralem tn l. Lv.cms , ff. ds evtf}.
ubi quando res aufcrcur autlioriface Priiicipls ,
Vcndicor adhuc pretium valec expetere , idcoquc
tnulto magis iikid recinere,eum coneord ubcrius
»«^<i reaflumpcis £)r/^-<?o. W.14. e^/fff
lertio caudem fubmovetur on^nis diPHcuIra?^,
quia quando eciam per difcurfum facienda forcc
11 pra;cenfa deduair» , adhuc clim prxfaca aftio
quanco minoris habcar rclacianem ad Cempus
Concraftus,quancofci!icecminoris de pr^difto
Te.\-t.ini. citm Smptor, §.dedticlo,ff. de damn. infeH.
ibi , Emendabis tnihieo pretio, cjHoeratpriits, & non
coniputabttur , qttod niodo valct flus , & concordat
glof in d. l. ^ultmH' in princ. verb. ejjet empttirtts :
Hinc proinde nefcitur, quomodo po(Tint Telles,
& Fano liquidai-e deduftionem iftius atSionis
la quanto minoris , nam quamvis certenc Scribentes
in illius «ftimatione , opinantibus aliquibus,
quod pro fexta , vel quarta parte , vel arbitrio
Judicis s aut demum adliibita Peritorum eleftio-
ne podit ad illam deveniri , ut habecur apud
Si*rd. conf ^-2. nHm.l-j. Thefaur. Jun. Itb. J. ^Hxflt
115. nnm. 5. Mangil. de evitl. qmfl. 24. numero 41.
Merlin. Pignatell. controV./^6. num.^. cent.i. Carol.
u4nton. De Luca nd Franch. obferVat. 557. nitm.J. &
in animai ■ erf. ad Gr.itiari. difcept.761. nmn.i'). Mo-
dern. Sadarin. reffonf. 8. num. 21. T^ota tn dida Vi-
terbien. Bonorttm 11. Martii 1682. §. Nentrnm e.v
his, coram Gua.\:ardo.
Niiiilominus ifti omnes peragunc , uc primi-
13 fimus , de vitio , aut fervitute adinvcntain rcbus
cocmptis, tuucque profcftb, infpefto etiam tem-
pore contractus , poteft a:ltimari , quid im.pOr-
ter qualitas cx. gratia . feudalis , cmphyteutica ,
aut firleicommiiraria fuper bonis repcrta ; fed
cum iii prxfcnti tradetur de mero Appaltu con-
ducendo , quive poterac a:qua lance (ut continuo
edocet experientia ) lucrmi , vel damnum arferrc
14 Arradcntariis , in his fane terminis , ob hujufmo-
di incerdtudinem, omne facelTic rcmcdium eriam
privilegiacifnmum evidionis , ad firmata per Snr-
dumconf. sf^.num. ii. (lratian.dtfcepr.',zo.nUm.^l.
Facchin. controverf. lur. lib.6. cap. 68. Verf.fepti
eommunione anttcedenti, dehet probare,
J Societas univerftilis non dtcitur inter fiatres prohatai
ex ^Ho paternam hareditatem retineant indivi-'
fatn.
Limita, ut nUm. 7.
6 Soiietoiinter Fratresfaciliits prsfumiiur iC^ de ra-^
tione.
7 Text, in 1. cum duobus , §. cum duo , verf fi fra-
tres, ff pro Soc. declaratur.
8 Socic.u univerfalis inter Fratres dicitur probata ,fi
appareat de communicatione Ittcri unius negocia-
tionis.
9 Societas indv.citur ex condtiUione in jiffiElum faBa
commnni nomine.
10 Societas univerfalis re^uifita ^ua/int.
11 Curforis relationi de cttatione Domi fa^acreden-
diim efl.
12 Societatis univerfalis reejuifitum cotfifiens in commu-
ni habitattonc intelligitur de cohubitatione forma-
li, & de ratione.
13 uiftHS in dubio pr&furnitur ^eftus ex caufd pritamhu--
ta, ^ de tjua coiflat, non atitem ex nova, Q- de ^ua
non confi.M^..
14 Svcietas uy^ivcrfalis faciliits pncjumitur ,Ji Fratres
infrnul cavixcrint , & de c.dem fubjfantiafe
aliierint, crn. l^.
16 Socieiatis univerfalis reejuifitum cor.fifiens in com-
Tniinicitione lucroritM inteiltgitur de lucris , ft ijuit
hahent Socii cvrnmunicabilia.
17 Societatis probatie maxirne pendet ab arhitrio ludi-
cahitia.
18 Societas prohatur ex commiini, & promifcuti negocia-
lione.
ina concliifio, Chartar. decif. fanuen. 70, nurnero 14. 19 Svcieias prafumitur , qtiando confiat ,ijuod Fratres
promifcui
De Commerc.& Mercat. Difcurfus XLIX.
Carolum, & Bartholomium
promifcue fuerint negociati , abfqne eo , ^uod mus
alteri co'ifiititeret Sa/arinm.
30 SocietM non exduditur , ex (jno unus ex Fratrihus
notavent in Itbrii quid^uid alteri dehuerit , Vel ab
e» receperit.
21 Societas non excluditur , ex ^uo vntu ex Socijsfa-
ceret majorem fyttram , & negocia tranfirent per
ejus jnanus.
22 Societasnonfemp'.rexcluditurobcontraUusab uno
exSoci]s proprio nomine gefios , & tjitare.
J3 Societatu untverfalu re<^uifitum conffiens in ra-
tiombus nitm^Ham disfunclis probaiHr ex fola
7ieqativa.
J4 Societas probattir , vel exc/uditur ex obfervantia.
aj Dos per unum ex Socijs recepta e(i detrahenda de^
T/taJJa communi , non autem de portione ipfius Socij,
ejuando agitur deSocietate univeffali.
Declara , ut nurn. 28. ubi etiam explicatHr Gratiail.
dircept.904.er ««.30.
i6 Societoi wnverfalis anpojfit contrahi cumfoeminis,
»7 Mtnores , & Mulieres noit pofjknt contrahere Socie-
tatemfine foletnnitatihus Juris , vel Statuti.
ip Soctus per confejfionem voluntariam nonpotefi alteri
Socioprsjudtcare.
DISCURSUS XLIX. '
EXortainterBarthoIomsEum N.Fabrum Coe-
mentarium , feii Furnacarium , & illius ex
Carolo fratre pridefunao Nepotes accidentali
2 quadam altercatione , provocarunt invicem ad
. divi/ionem : fedciim circamodumdividendino-
va controverfia infurrexiflet , illaque penderet a
pricedenti natura communionis • an fcilicct ea
fuilFet univerfalis ,8c ( ut dicitur j omnium bo-
norum , Ego defuper confultus cenfui , quoties in
fado Mihi fuppofita fubfiftcrent , fatis , fuperque
X conftare de univerfali Societate ; fed , poft jedi-
tum Refponfum , ampliiis adum de Caufa non au-
divi. Dicebam itaque.
JuRe nimis in hac Caufa expoftulat Bartho-
lomius a Nepotibus ratam fibi debitam ex
communione habita ufque ad novilTimum diem
obitus Caroli eorum Patris ; Hoc etenim de
5 prxcifa natura fervatx communionis eft , ut fci-
licet bona communia ad alterius Socii libitum
dividantur , ex Text. in l. 2. in princ. jf. cornm. di^
vie. & in l.prirna, er /.//«1« , C.famil. Ercifc Bocr.
decif. 214. nttm. ^.Thefaur. decif. 242. nurn. 4. cum
aliis in pundo apud Thomat. decif. 224. numero 13.
Quod autem revera dubitari nequeatde com-
munione , feu univerfali bonorum omnium So-
cietate inter praedidum Carolum , & Bartholo-
mjEum , validiffime prxfulget ex ipfo communio-
nis primordio irrefragabili ; Non foliim quippe
nullibi conftat , quod iidem Fratres poft mortem
' Patris ad aliquam divifionem devenerint , fed
quod maxime ponderandum venit, ipfimet Caro-
lus, & Bartholomius infimul junSi , judicialiter
provocarunt Auguftinum alterum fratrem ad
divifionem , eidemque propria affignata virili,
ifi antiqua unanimiter communione perfevera-
runt : Ideoque nefcitur , quomodo valcat ad
prjcfensdenegari ejus quoque portio Bartholo-
m^ro.qui femper perftitit indivifus cum Carolo ;
if. Qiioniam fi ejufdem Caroli filii prsetendunt,
aliam fccutam fuide divifionem inter eundem
1^9
, id concludenter,
tanquam rem nudi tadi , & idcirco nufquam pr^-
fumcndam juftificare compeliuntur,ficuri refpon-
dlt iu indiv.duo Hondcd. ccnf ,9. rtum. <6.itbro i.
Facchm.conf 42. «„,^.7. ^,^, ,^ ^^^,^^^_ dtfePt.^.s
fcph De Rofacortjult.%. num. ,5. ^„,^ ^lal Sera-
pbtn. dectf .303. ««w.io.quam in fpecie collau-
dat Ctrocc.difcefi. 65. „«,«.5. verfNam iUacom.
mumo,^ eadem Rota coram PamphiUec.6s6 num S
& dec.^i^.ri.6.& J.par.12. recent.
Nec opponatur , quod huiufmodi inter ipfos
5 continuata comniunio tancummodo referri va-
leat ad indivifam paterns hzreditatis polTemo-
nem^non autem liceatexuide argumentari, quod
umverfahs etiam Societas fueric contrada , feu
continuata, juxta determinationem Text. in l.
. cum dtiobus , §. cum duo , verffifratrei ,f.proSoc.
Bart. th l. Titia , §. atterum nurn. 5. verf. primo ca-
ftt, ff.de adminifir. Tut. & in l.fiPatruus 9. num. 9.
Verf Ego cLartus , C. comm. utriufcjue 'fudic. Pa-
rif. conf 85. per tot. & fignanter numero 8. /ibro 1.
Manttca de tacit. libro G. tit. 10. num. 9. & fec^e^. &
ttt. II. w«OT.I4. &fecicj Rota decif i^^.num.S.par.z.
diverfdr deetf 129. num.i6. par.io. recent. biqui-
dem,ut pr^mifimus, iftud primordium indubi-
tatx communionis veliementer urget.feu facilius
yiamftcrnir circumftantiis,& probationibus iri
prxfentimilitantibus pro inducenda , prsefumen-
5 daque communione univerfali , pricipue inter
fratres, quorum refpedu illa magis de plano in-
tercertifle przfumitur , ciim Societas , & fraterni-
tas fimillim^ fint, quinimd Societas ipfa , frater-
nitas quxdam efl^e cenfeatur , ad Text. tn l. verUm,
ffipro Soc. cum concord. apud Port. Imol. conf. 6%.
num.2i.Mant.de tacit.d.lib.6.tit.to.rium.S. Gratian.
difcept.^^^j.nu.t. Micha/or. defratrib. par.2. cap. 14.
ftumero 16. Ciar/in. controv.i6. num.^. & 5. De Rofa
dconfu/t. 8. num.^i. Capon. d.difept. 394. numero 6.
Thornat. d.decifn^. nu?n.^. & 4. Rot. decif.2%. n.io.
par.-j. rec. & coram DunoZ.. lun. decif 598. nam.16.
& decifz-j. nurn.ii. par. 17. & quod concurrente
retentione paternx hxreditatis pro indivifo , fi
uterque frater , prout hic , fueric negotiatus, So-
cietas omnium bonorum contraeia prxfumatur,
poft Bart. & Felic. refpondendo pr^citato Tex-
tut in /. cum duobus , comprobavit Cirocc. d. difcep.
65. num.ii.
Cumque in noftra hypothefi_ fatis , fuperque
nofcatur demonftratum , quod memorati Caro-
lus, & Bartholomius plures infimul iniverint ne-
gociationes , {"we plura negotia, & laboreria con-
duxerinr,& fignanter ultraTeftes, ut infrd , de
hoc explicite deponentes ,appareatmediantibus
Apocis, quod nedum cum Monialibus S. Spiritus
unitim convenere de conficiendo cedificio , fed
etiam , quod communi noroine pro eorum labo-
8 reriis conduxere fornacem quandam , in his nara-
que terminis, neigle<5ta verificatione, feu concurfii
aliorum quorumcumque requifitorum, Societa-
tem univerfalem initam ccnferi inter fratres rcti-
nentes citeroquin bona pro indivifo , firmavic
ad diftiniiioncm extraneorum nA/ciat. de pra-
fumpt. reg. 1. prafumpt. 25. num 3. Verf. fed tamen
confidera , M.ifcard- deprobat. concl. i?09. nu. 45.
& ^6.Ciar/in contr. l6 .dtim./\.CirDCc. d. difcept. 6^.
nu.gdr 10 ubicapit Gr.ttian.ex qao videacur io
hac propufitiooc dubiraire , Carol. ^nt. De Luca
ad
ipo Anfaldi De Anfaldis
ud eHmimGratun. difeept. ?36. mm. i^ Et gene-
lalicer , quod ex conduttione in afRthim commu-
ni nomiiie factd , Sociecas intereflt: prsfiimatiir ,
yiie.x.conf.i3y»-i- '^crf. <jn<triiur , Hb.z- Anfatd.'.onf
44. nititi. 19. Gratian. difcef. 520» »». l^.& difcept.
874. nn.i.Thuinai. decif 1^2. nu.'].
Forciiis vcro , quia eciam ex abundanti con-
currunc in caUi noltro notirtinu illatacicic Socic--
tatis univerlalis re<}uihca , videlicet communis
lohabicacio, lucrorum communicatio , & num-
quam ratio reddita , icu difpun6ta , dc quibus ha-
becur in /. fi PatrHus , C. comm. tartufyne Indtc. er
in l. Tttium , & M-tviMn , §. aliero , jf. de admtv.t-
fir. Tiitor. cum coECeris plene congeltisper Cnrol.
Ant.de Litcaai Gratian. ddifccpt. 3^6.n.i^.Sal>eli.
infnrnm. diverf traCt.toin.^. iitt.S. >. lo.n.jf. Bon-
den.colltitl. 36. n. i.lth.l. Rotn corawSeraphtn.decif
J079. clrd.decif 1^03. ij-coram Coccin. decif.^ii.cr
ceram Card.Ottholf.decif.?>^.nry& decif.\\6.ti<\'i.&
eeram Arguell. decif.y. liH. -J.
Dc communi namque habitationc plurimi de-
ponuncTeftes, cum ulcenori addicamcnco illo-
rum verborum , e in cornmnniune ; Et hac idcrn et-
ftcacicer roboratur ex rclacione Cuitorum fuper
citacione executa in praEnominara concrover(ia
liabita fupcr divilione cum Auguftino altero tra-
ii tre . quiiiiis p:ote5:5 fidem dcfiiper indubiam
prjeftandamelle, dixic in propofico Rot.dec.%i.
7IHW.2. coram Card. Cerro ,&coraM Parr.fhil.de-
cif. "^61. fiib iitin.cvoi.v€rf.cjHimmo , & decif.zi.rtti.
10 par. i8. rec. Et camcn nec hujulmodi requifi-
tum dicimercrerur ncccdarium , ve! faltem in-
telligendum non eft de habitacione materiali,
, quodque fratrcs dcbcant manere conclufi intra
iz parictes , feu cancellos cju.Cdem Domns , fed fo-
liim accipitur de cohabicatione formali , videli-
cet de fubftentatione ex bonis, & induaria com-
muniprovcnientcaliasquippe fratrts plcrumque
indivcrfis Regionibus ncgocii caufamoram tra-
hcntes numquam polTent communidnem inter fe
foverc univcrfalcm , ut ex Dec. conf 68. mmer. i.
verf cr cnm a~lus, tJ^Ienoch. conf 6^6. nnmer. 10.
A^ant de tacit.lib.^.iit.io.num.^^.Felic. de Societ.
cap.io.nnm.i2. pubchre animadvertit lofeph. Oo
Hofa d. confiilt.'6.Mm.6.& 1.& nurn.^^.Si concor-
dant Fdderic.Scot. conf.-j. num. 2 1. Hb.i. & conf 9.
». II. itb.^.to?n.i. Myfiger.conf li.mi. ^^.verf &
^uamvis interdum , Mtch.iior. de Fratrib. d.par. 2.
cap. i^.nu.^. Caren.refol.zi.l.nu.<).Scopp.ad(jratian.
decif March.i^-J.fitb. nn.zj.R^ot. d.dectf^zi.nu. 5.
coram Coccin.
Quod veropraterconimunemmatcrialem ha-
bitationem ,nnn minus interccdacakeraforma-
lis manifcftiffime liquct ex ipfamet reconventio-
ne fafta in h:ic Caofa per Nepoces pra:rendences ,
quod Bartholomiusreceperic aCaroIo alimen-
tapcr fpatium annorum 19 Qiiemadmodumeniin
- ex hac pccicione, & confcffione judiciali refuhat,
quod Bartiiolomaeus feorfim vitam non egcrit ,
fcd communem viclum cum Carolo habueric ,
ita perccfse incumbit onus cifdem Ncpotibus
per fupetlativas probationes ollcndi , quod ci-
tra nomcn fraterna: Sociecacis Carolus alimo-
niam pribucric Rartholomaro . non foliim ,
13 qnia aftus feirpcr rcfcrcndus elt ad ticnlum So-
cietatis, & communionis, dc qiia faltcm per in-
divifam pofieffionem , ut fupra, lucidiffime con-
llat, quam ad titulum mutui, feu crcditi,de
quo non conltat, vulgatis Juribus, de ciUibuS
i>urd. conf. 119. num. 14. &feejq. Rct. cotam Royus
dec. z^Q. nu.C.Qr 7. f-r dec. }6. mim. z. ceram dirdi
Ctrro , cuni coetcrisapud :/<;;if»«A/»«;rfl<;/. devali-
dit. iegai.Cuf. i-j.nHm.i. crjctj^.dcfere per tot. Scd
cciam. , quia idipium , quod vixerint ad unam
mcnfum , ac de eodcm accrvo fubit.inti3E fue-
i^riiit liibftcntati Yciitmcns repucatur indicium
univcrfalis Societatis, ut in tcrminis prima; pro-r
poliiionis Thnn. Docc. conf lo. nnm. 1. Montesfe-
rclUcujif.ii>%. num./^. Ciiif. co/if \i. ntim.^i& /\.iib.ii
Treuiier. conf: 6i\»nUmer» ^<). liodiern.ad Surd.dec.
4y. HUmero 5. Rot.corarn Buratt.dec..\o2>.niim.z.(^
coram Coccin. d. dec. /^zi.fub ntim.z.verfnamijlt
15 fratres , &c in fpecie (ccunds Pvrt. Imol.d. conf 68*
fiib nuviiZo.Myfingtr. diCbnf 18. num. 33^ infiniverf
^ua' toprobatum , Biioti. dectf Benevent. 8. num. 1,
& z. Coccin.d. deci ^zi.ftihnum.'). verf.& habenda
eji raiio , lofeph De Rofa d.confulti 8. num. 6. infin.
ubi cum Majcard. d. conci. 1309.«. zj.ponit conviJ
dum pro uno ex prsEfatis requifitis loco habita-
tionis matcrialis.
Neque minus potcns emicat fecundum requi^
fitnm communicacionis quxfiuum , lucrorum-
J6que , quod in hoc gcnere pcrionarum exuberati
tefte Felic. de Boctet. d. cap: 10. quem refert &c fe-
quicur egregic Dc Rofa d. cunfuli.S. nttJn. 12. infin.
& poft Z^ncharam Cravett. tyh ichaior. & ahos
Caroli. tylnt. de Luca ad Gratian. d. difcept. 336.
niim. 6. &j. Advcrcendo ecenim , quod infpefia
earumdem perfonarum qnalitate non poftiimus^
hujufmodi lucrorum communicationcm patefa-
cere per fcripturas , librumquc rationalem Ma-
giftri Domus, feiipartitas alicujus Banci, in ^^01
extiterint depofitatjepecunixproveniences a pa*
trimonio , Officio, vel Beneficioaltcrutrias, fa-
i^tisfuaderepoteft animum Judicis, cujus arbitri-
um luminopere poHet in hac materia , ut inquitf
■ ^y^.yftnger. di conf 18. numero 3. quod ifti fratres
fola induftria viventes communiter inirent ne-
18 gociationes ad eorum artcm percinences , quod-
que eidem infimul incumberent opificio , prouc
conftantifTlme , & uno ore Tcftcsetiam in oppo-
fitnm addudi proficeri coguntur , nimirum quod
Barthclomafus , ut ipfi dicunt , ftaret/o/^rd 1 ia-
vori , Carolus vero progrederetur innanXj» e die-
tr», cx iis , qux 'po't\ Menoch. conf ^^^.numero 21.
Rot. laniten. apud. Bellon. dec. ^i.fub num. 9. verf,
fepiimaatjiuepotens , prarmonuit 1)? \^^a d. confult.
8. numer. 2;. & prius/«^ numero 22. ubi ex Soccin.
eodem Btllon. & Monach. poncieravit illud idem,
quod in noitra Thefe ehiccfcit fuper promifcua
• pr^eeminentia utriufque fratris innegociatioBe»
dum Bartholomacus quoque pra^r ipiebat Fabris
Murariis , quando pro inducenda Socictate fu-
ipperabnndarec , quod conjunSim in hifce opi-
ficiis lc gc(il'rint , abfque eo . qaod unus alte-
ri confticuerit pofitivum , & detcrminatum Sa-
larium , urpulchre "^XTEmomfix. Mant.de tactt.lib.
6. tit. II. nit.i().verf. ite.ntliamratio , Gratian.dif-.
cept. 714. nutn.2.
Parumquc idcirco turbat , quod aliqui Tcftes
in contrarium inducti , & fignancer Leonardus ,
remcrc depofuerint , quod Carolus fatisfaceret
Bartholoniaco adinftar ccetcrorum Artificum ;
Prartcrmiffis etcnim accuratis replicationibus
animadverfis in fafto , cujus ponderationcs tam-
quam ocuUrej.ijulloque Juris auxilio indigentes
pofiunt
De Commercio &MercaturaDircurfus XLIX.
pofltiilt rolummodo conftipari , adhuc & quo-
modo pofTibile eft , quod Teftes fciant, an aliqua
pecuaiarum fuppeditatio hierit per Carolum ta-
cta Barcholomxo per fpeciem Salarii ,quam po-
tius exalio tirulo , vel caufa : Non cnim cx eo ;
quod iidem alFerant vidiHe Carolum quandoque,
vel in dieSabbathi numerare pecuniam Bartholo-
fnxo , licet eifdem Teftibus divinare, quod id fe-
queretur ad ticulum nadx mercedis , ad qucm
- ertedum requireretur falcem , quod de ucriufque
<onfciTione , vel auditu ab ipforum oribus te-
ftificarentur , magifque propcered ( admidb
cciam , citra vericacis pra»judicium , fafto
hujufcc numeracionis fccuts inter Carolum , &
Barcholomxum ) rcdditur congrua: & verifimilis
ingenuaproteftatio tertii Teftis , aflerencis , lo
rion jo,fc tJ^yt . Carlo p'^^iijfe in vera cofcieni;a k^ ,
Bartholomeofuofraiello coine iJMntatore , opureper
darli ienari per altra ragione , o caufa , cui confo-
nat eriam quarcus fub 13. interrogatorio , ibi , lo
non so ,fe d. Garlo pagavaftto fraiello come s^iPMura-
- lore , 0 pur per darg/i denart , Ut in durioribus ,
20 nempc etiam quando unus ex fratribus notave-
rit iu libris quidquid alteri dederit fratri , vel ab
eo rccepcrit , quod cxinde ncqueat inferri ,
> quod Societas contrafta miaime przfumatur in-
terfracres, videre eft penes Alciat. de prafHrnpt.
d. reg.i.prdifumpt, 25. numero J. verf tertib adver-
te , fj^enoih. dc pr^/umpt. lib. s.prtefnmpfyS. num.
44. quos collaudat , & fequitur lofeph. De Rofad.
confuLt.%. »«. 8.
■ - ■ Ejufdemquc prorsiis irrelevantiac detcgitur
• objedum , quod idem Carolus exburfaret Artifi-
cibus eorum mercedem ; Quoniim folummodo
ad omne pejus ex hac circumftantia fas eflet ar-
guere , quod idem Carolus prieminentiam
quamdam refpedufratrisretineret , cum expe-
ii rientia quotidiana nos doceat , quod in omni
Societate femper aliquis rcperiri folet Pra^fedus,
figuramque conftituens capitis , & Redoris Do-
tiius, abfque eo , quod id in aliquo.deroget Socie-
tati , ex traditis in individuoper Ciarlm.d. contr.
16. num. 58. & .?9. bene etiam Rot. dec 28. num.ii.
verf neijue okflat , par. 7. recent. Quinimo etiamfi
J2 Carolus proprio nomine conduxiflet laboreria,
bona non effet confequentia , ergo Societas non
excabac incer ipfum & Barcholomaeum , maxime
aim in eifdem laboreriis promifcue , ut fupra ,
fuperincumberet Barcholomxus , ad ea ,' quse in
longe durioribus firmant LancelL Gall. conf.zuex
numtro 44. ufc^ue ad ^o. Everard. lun. conf. ^j. fub
nurnero 1(5. verf. cjui tamennomenfuum , ©• num.i^J.
lih. I. Gratian. difcept. 851. num. 49. ^ 50. Tbomae.
decif 124. ex num. 6, ufcjue ad 10. Michalor. d^
fratr. d. par. 2. cap.lj. num.16. De Rofa d. confuit.%.
»«^.48. c^'49. Rot. d.dec. iS.n.fi.pa.-.l.c^dec.ij.
nurn.io. &feq.par.\-!.
Super tertio tandem requifito nullatenus vc-
nit iiifudandum , ciim illud non exquirat ex par-
te Adoris aliquam extrmfecam probationcm ,
fed ad exuberantiarn remanet juftificatum ex
ipfamera negativa» nifi enim comprobetur.quod
intcr illos fuerit ratio difpunda , prsfumptio
33 Juris ftat (ut prxmifimusjpronegativa.atque ita
punctDaliter refpondit per Text. tnl. i» bello ,$.
fafki , ff. de captiv. & pofllim. reverf. cum caeteris
concord. Ciarhn. d. contr. l6. num. 20. er/f ^. De
Rofa d. confult.%. w.38.
Quibus pro coronide demiim adftipulacur
Pblervancia poftmodum quoque fublecuca- De-
tcCto iiqu.dem Carolo , nedi.m opera fociaha Sc
comTHmu perfccic BarthoIomaeMS , fed et.am pe-
eun.as ob id retrada.s ex.gi permifit iNepici-
bus: Qu-i^tumeniminpropofitoefficax.&ope-
24 raciva ccnfenda vcniac obfervancia , paret ex re-
lans per f .//c. de Soaet. cap. 3. nur.Z C^ capL
rntm. 92. Ro:. dec.f 220. ««,„.5. p,r. 4. ,om.^. & d.
dec. 20. nHr/t.v..p. 7. er dcc.^i^. num.^.p. 1, ^ Jgc
26o.num 13. & 14. par.16. e- dec.z. num. {.'coramL
C ard. Celf.
In alcera 5. Severini Doiis .imicabiliter canful-
tus fuper quadam pra;tenfionc , an Dos , qui af-
lerebatur pcr tratrem rccepra , foret deducenda
ad commodumillius fiiiorum per antipartem,feu
cx acervo communi occafione divifionis , quam
prsdidi Nepotes intentarunt cum duabus Ami-
us , quas pr^fupponebant in Societate univerfaii
permanfiHe cum eorum Patre , refpondi , quod
nifi alia { de quibus proxime ; adverfarentur .
ajproteao hujufmodi Dos detrahi debuiilet de
communi , & antequam ad divifion^m refidui
deveniretur , juxta Doftrinam Petr. de Vbald.
quam poft C^enoch. & CavalcM. punaualiter
exornat , & fequitur qrattan. difcept. 904. ««,«.?.
&fer tot. . . ^ ^ ' ^ ^
. Verum difficultatem fentire profequebar in
probatione fuppofiti,fcilicet quod conftaret de
hujufmodi univerfali Societate incer unum Fra-
tremi mafculum , & geminas Sorores ; cum enim
cx theorica Bart. de qua fuperius num. 5. minime
lufhciat adSocietatem univerfalem juftificandami
quod Fratres retinuerint unam eandemque Men-
lam ,^ & paternam hxreditatem pro indivifo i
mulco magis idipfum urgebat , dum agebatnr de
prstenfione mits Societatis univerfalis cum dua-
bus tcemims : Iicet namque de ftrifta Turis
20 Jura non renrjpnpr nnrt^ cf.",™, . f __• •
cen-
»5fura non repugnet, quod etiam cum fc^minis tam
tacite , quam exprefse contrahi po^t hujufmodi
Soc.etas , ad Text. in l. altmenta , ^.finff. de alim.
&ctb. leg. Felic. de Societ. cap. 3. nurn. 4. Kfrfe^q.
Ctrocc. difcept. 65. aum. 17. hoc tamen de confue-
tud.ne non fervatur , ex deduftis in fpecie per
Petr.de Vbald.de duoh. Frdtr.par.^. num. 17. verf.
plus etiam, Mant. de tacit. Ith. 6.tit.i2. num.^. in fin.
quamvis de hoc dubitent ( licet pro meo judicio
irrationabihter ) ^mcbaran. Itin. qu^fl. farml.
lib.:^. cjH^ft.^^.fuh ».30. ^erf iicetdicat, Felic. de^
Soctet.d. cap.i.fub n. 7. verf nam hoc.
Potidlme vero, quiaciimSocietas omnium bo-
norum prohibitam fapiat alienationem , ex quo
ab inicio cenfetur quiliLet Socius alteri donare ,
feu in alcerum tranfeire bona fua univerfa , hinc
7proiade non poteranr fine interventu folemni-
tarum Juris , & Statuti pra.'diasE fceminx Socie-
tatem iftam contrahere , ut in propofito Mino-
rum e^/;.v. conf. 154. rmm. 7. Verf accedat lib. 2.
Menoch. conf u. num.ii. Mant. de tacit. d. libro 6.
tit. IJ. num. s.&feqcj. Felic. de Societ. d. cap. ^ ««-
rnero 10. & feqq. i ontr. difcept.2^. per tct. & dif-
eept. 71. num. 8. &fecicj. & in pundo , quod Staru-
tarir folemnitates exigantur , dixit Contr. ubi fu-
^ri,Si'Rot. decygi. nu.io. ^ u. par.af. tom.^^.recent.
qus loquitiirpariformiter in terminis Minoris;
& in individuo Mulieris VFebel. de contra£l. Ma-
iier.cap 5. §.i. num.%6.& 57.
Quin etiam addebam , Do(9rinam Gratiani
fupra
19^
Anfaldi De Anfaldi^
fiipra allegatatn rton efle fimpliciter recipiendam, 6 Societas pribatur per aBns j ^uifieri nott./elent chfA
fed incelligi debere , quoties de citero indubi
aStancer Gonllaret , Doteni fuiffe ab uno ex iiOGiis
rec>;pcam . feciis autem * quando ( prout hic )
dc hujuf:nodi Dote appari-bat per fimplicem
confcfTionem de recepco, ut bene declarat 5/?e-
fuLt.fubtit.de tudic. ^.fe^niiHr, verf.^uid fi dud
^ualitatein Socialem.
7 Sortctai inier fratres faciittts pnefhmituti ^HArnirt'
ter extraneos, & de rattone.
8 Soeietatis con^eBurd poieHs ejl ,fi fiatris itifimul fue.
rint operati i vel negotiaVertnt , abfque eo j ^uoti
tinus ftlteri dederit reCognitiunern, <vel Salartum.
fratres ,nnm> ■], & fe(jij. Rimtndd. ?««. conf 366. 9 Rot. decif. 68. par. 8. & decif;j6i pan 14. decU'
Tium.6.&y. quosrefert, & fequitur yidden. ad ratur.
Buratt.decif. 908. num. 1 J. idque fub ea ratione , 10 Societas probatUr eSc Epijlolis , in ejuibttsfuit adhil>ii
«9 quia Socius non poceft per gratuicam confeffio- twn vocabuium di noi, & noftro;
nem,qusEfapic vcl dolofamjvel improvidam do- 11 Societas probMur ex Eptjiolts fcriptis,vtlrectptit
nacionem , alceri Socio qi|antumvis univerfali nomine SocinUi
prsjudicare , ad Text. in l.nemoif-pro Soc.cum H SocietasfuperUtiveprobutHrexconfejftonenniustx
concord. per Ruin. conf. 92* numi <5i ©■ 7. lib. i. qui & num. id
loquicur de confefRane emiffa in Judicio ; & di
ftinguendo incer confertionem gracuitamj vel ne-
cellariam Rota corain "Sich. decif. 224. num,9.(^ lO;
Sc poft eam De Angel. de Confejf. lib.^. quAji.^. ff.9.
in fn
i^ Societas probatHr ex ptomifcii* folutioHe debitorum
Negoeti , i)el Societatis.
14 Societas particularis in und fficie Negieiinonin'
fert ad Societatern univerfalemi
t>eclara , nt num. 15.
Denique defeftui poteftatis acccdebat etJartl J<5 Stcietasprobatur e.rohfervantioi
alter voluncacis , quia inlnftrumento confeflats^ 17 Societas particuUris faciliits inducitut , ^uim So^
Dotis dift*m fuerac per Severinum fracrem , il-
a^Iam recepilfe /i fua riftco, ac fubhypocheca pro-»
priorum bonorum , hiredumque , ex qua loqilen-
di formula animum obligandi Confocios exclu-
di , in individuo Docis inquic Alex. d. conf. 154.
nueroj. VerJ. fed in Injlrumentis lib. i^ & Bart.
aiiilque antiquioribus congeftis concordat Rota
dec.')6. num.i^. pur.iJi^. rec. Unde ex hishujufmodi
Concroverfia ex amicabili , ut par erat, compofi-
tione confopita remanfic.
ROMAMA bibliothec^
cietas omniumbonerum.
18 Societas probatur ex intitulatione librotHm tamqMAm
Socialiumi
19 Societas probatttt ex appofuione «jyf erci commHnis »
feiiSocialisi
II Societas confejfata de ttmport prafenti arguit ttiarru
Societatem de prateritOi
21 Societoiprobatur ex Tefiiifus etiam JingHlatibus.
zAmplia , utnum. 23. (^ 24.
15 Societas univerfalis non diUinguit meumj , e^ tH'
um ,^ <ts aiieum dt communibHf bonis ejifelven-t
dumi
i6 Sociipojfunt haffere divetfas ^Ocietdtes , &feparAtas
.«*T-TTAnfv-rA r^ rwttr K r\-n Tabernasfine communicatione Hnimcum altera.
TRO CATHARINA CO R VA D E ,7 sodetas Jiundi' probata non toHitur ptr contraflHi
k Lvi Abb l iJ , nomi/ie uniik Sociigejios , & de rationt w. 28.
29 Socius ft libro communi fcrihat , e^uod alter Socins
CTiV JOSEPHO SANGERMANO ^f^f' > T^^i recepit , non per hac defiruitut SocielM^
ADMINISTRATORE. , &deratione. . - ,. , . r,
30 Declaratio Don/ttortS non attendttHf , quando tpj*
ACrnlUFMTtlVI donatio apparetdeperfeclara.
AKLiUJVltlNlUM. ji Patet etiam quandoque metitMr fraudem conita pref-'
prios flios , & dantur exemplm.
Societas particularls prbbatur ex ConjeduriS, 32 fj^oriens non omnis pmfumitur ejfe S. lo: Baptifia
& quibus: Er plurcs conjecVurx cxpenduntur, adhoc ,ute']UsaJ]enioni fitftandHm.
& refpondecur conicaurls contrarils ; Er de dif- ^^ Moribundi ajfertioni noftatur inpra^udiciumTertih
ferentia inter Societatcm unlverkJlcm , vel par-
tlcularcm •- Et quid in Iioc opcrecur confcnio,
vel declaratio unius ex Sociis , S^ quando fic at-
tcndenda , vel non , licet fuerit emifTa In Telh-
niento : Et plura de difcrepantia duaium fcri-
pturarum , qnxnam (it attendcnda , &: quatum
altcra ccnfeatur prius effe confeda , eum allis ,
de quibus in Sumnmtio.
SVMMARIVM.
I Taiiiferiet.
i Exitui Caufa.
iAmplia i ut ihidi
34 Teftatoris ajjertio emijfa in tefiamento per eum cm0
feElo m bona haletttdine nonprobat.
3J Simulatio magis arguitur tx cauttlis aftiilatis , (jr
infolidis.
36 Capitttla , & fiffnanter lyHatrimorjia/ia prsfMmun»
tur confeHa pritts , ^H/tm Infirumentum , ttiam dt
confuetudine.
37 ^rgumentttm a commttniiif contingtntibus fumme-
pere ejjicax eft tn lute.
38 Scriptura , vel aOus an fuerit celebtatHS incontinen'
ti , vel cx intervalle , maxime pendet ah arbitrie
ludicis.
39 2)/flto alias pofita in »na fcriptura denotat tempuS
diverfum , cr excludit prxfens.
5 Stcietatis probaiio pendet ex citeumftantiis arbitrio 40 VerhumfuerkfianificattempHsprateritum.
/udicis penfandis. ^l Scripturaruin dtverfitas & conirarietasfuper eedem
4 Societas non re^utrtt fcripturam adfuiperfeSientm, neaociofacit, ut neutrifcripturx credatur.
fed perficiturfolo confenfu. ^j ScriptuTA centrarietas tirea temptu tollitfidem ittri-
5 Societas prebatur tx conjenHris. ufque.
/{il Seriptff
De Commercio & Mercatura DiTcurfus L.
45 Scripmramm Contrarietas obflringit ludicem , ut
recurrut ad Originale ,feh TrothocoUtim.
Et in hoc cafti judex tenctitrfture illifripturi , quA
rnagis concordat cutn Originali', »«/».44.
45 S'ripuraf.!Ciie poie^ alterari in figura abucali teni'
poris , velin aliquo hrevi Verbo.
^6 Scriptnranon potefl affiDficre roburab injpe^iione O-
riginalis , (i illud fit viiiatum , attt alttratum in
parte fubfldntiali.
47 ^" Scripiur(,rurncontrarietate fudr.v tenetur illi ad-
hirere , qux. magis fuicitur conjecluris.
48 t/^Uns ut dicatitr geflus incominenii in ntateria Con-
trafiiiUm, requiritttr , quodfitfaElusinprdtfemia
earumdemPartiiim.
49 N otarius quod pnflfit corrigere t nflrumentiim,intelli-
. gi/ur, dummodh Partesjmt pr&fentes.
50 In ContraUibus uuptialtbus bonafides debet exube-
rare j c^ de ratione.
51 Pater poflfalidinfiliA promijftonem occafione Matri-
rnonii nen potefl i'/i prinjudicare.
^inplia ciiam per viain , declaraiionis , ibid.
Contra , uum,%2.
Declara, utnnm.')'^.
DISCURSUS L.
CUm in Capitulis Macrimonialibus contraSiS
inter Catharinam Gorvam » & Francifcum
Antoniuin de Tinafnis Joannes Baptiita Cathari-
tix Pater promiferit donare eidem Catharinsc, fi-
liifque ab eanafciturisomnia&fingulaejusbona
in Urbe exiftentia , & intuicu ejufdem Matrimo-
nii , ac donationis Nicolaus Angelus Sponfi Pa-
truus confimilem donationem fpoponderit fa-
^91
tamquam pori6s deftruftiva promilfe donatioms
quam explicativa Juris , vel tadi diibii.
i olt plures habicos ab aliis Defcnioribos iq
^.aula congrcnus coram Judice, allmrptus tiji
ad lcribendum pro parte Catharinx. vilaque par-
tmonepr^d.Aarum crium infpedtionum, Requi-
cT r f ""i""""f •' ^"'^'^ P^« '"^« i^dicio diffi-
c cacis cardo reduccrecur ad examen terti^ ,
quia quemadmodum probata concludenter
J>ocietate vanumMihi vidcbatur opponi poflb ,
quod Jo: Baptifta Civi confidcratus titi Paccr fi-
veuti cxtraneus potueric Partibus prarjudicare
in abfentia earumdem bona fidc proccdentium .
& contrahencium Matrimonium mtuitu ipfiusli-
bers promKTionis dc donando , ita e converib
cxcluia Sociecatcprsdittsdui primaf infpedio-
nes reddebantur inutilcs,&, ut Dialedici dicunti
de lubjedo non fupponente -, Ac de fafto habito
deiuper novo congreflli cum apparatu plurium
Advocatorum hmc inde Scribentium,Judex apcr-
ti(Time expofuic, nuUam liabcre hifiraciouem ,
quominus prima, & iecundainfpeaiorefolvenda
eflet favore Catharins , & ide6 dubium redrin-
xit ad pundum Societatis , & an iiiius probatio-
nes eamdem Societacem adeo conduderent , uc
deitruaivam , & non attendcndam efficerent de-
clarationem Patris donatoris : ficque reaiPumpta
juxtameum votum difputatione ad examen So-
cietatis , Ego . etiam cum aliquo fenfu Veritatis j
perfpetSis infimul totius fafti circumftanciis , &
limultaneo primordio Negociationis fuper mer-
cimonio hbrorum inter fratres prxdidos de Cor-
vis in Urbe quoque , ut Mihi fupponebatur , no-
torio, credidiSocietaremfatisremailere com-
— ....„„w.. ^^.. .... .j.«f. -.....«. — --' ~'^"'"' -^"«-"-taiciuiacisremaitere com
vore Ncpocis , evemt , quod fub eadem die , 111 a probatam ex fcquentibus , Caufaque adhiic pcn
auade mnre fiiir fiiner eifdemCaDirulise^itenfum det indecifa . Goniinre.f ...^ ^^ 1 . ■
qua de more fuic fuper eifdcm Capitulis ejitenfum
publicum Inftrumentum Dotale, Jo : Baptifta
devcnit quidem ad quamdam donationem , fed
ciim in ea , Parcibus abfentibus , declaraverit ,
celcbrem Bibliothecam in Regione , qui dici-
tur , Parionis prope fabulolam Statuam Pafquini
pofitam ad ipfum Donantem minime pertinere ,
fed fuifle dedominio Jofcphi Corvi illiusfratris
pr^defuncti : advento idcirco obitu Joannis Ba-
ptifte , & confequenter cafu exequendi donatio-
nem , qux poft illius mortem fortiri debebat ef-
fedum , inftitic Cacharina pro confecutione me-
dietatispracdiftx BibliothecaE , ex quo non ob-
ftante declaratione , de qua fupra , revera fuper
hujufmodi Bibliotheca adcflet Societas inccr
Joannem Bapciftam > & Jofephum, & C\c pro
medietate fpedaret adeumdcm Joannem Bapti-
ftam Donatorem , introdudoque Judicio coram
A.C.ad inllantiam Catharinseadversus Jofephum
Sangermanum Adminiftratorenii & dcfenforem
controvcrfs Bibliotheca- , plures fubortse fuerunt
infpediones , prima nimirum , an Capitula Ma-
trimonialia forenc confefta , feu liibfcripta fub
eadem dic , qua f lit inicum laftrumcntnm dona-
tionis , icaut prjcfata dcclaracio , veUici incon-
tincnci adjcfta , apta eflec Jimitare feii reftringe-
re donationcm ; Secunda.cx quo agcbatur de
Patre rcfpeftu filiifi.bejus poteftate exiftentis ,
utrum vigoreejufdemPatria: po'teftacis licueric
Jo: Baptiftxmoderari donacionem ;Terciade-
nique , an in rci vcricate dici poflet probata So-
cieras incer Jofephum , & Joanncm Bapciftam,
mide contemnenda forec prsmiila declai-atio
det indecifa , fignancer ex eo , quod comparenci-
bus Cacharmx filiis , his fufpeaum allcgarunc A.
C. &hcec Signatura Juftici^ allegationcm hujuf-
modirejecerit, tamen ex fpeciali CommilTione
Pontificis fuic injunaum eidem A. C. ut procede-
ret de Voco Roca- , in qua non fuic ufquedtim ha-
bica propoficio ejufdem Caufspropter nondum
pertedum examen Teftium ex parte Catharinx
indudorum. Dicebam igiciir coram A. C,
^ Antequam oftendamus ad ocuium , quam cla-
re, & fuperlacive probata remanet Societas ;
opcrs pretium clt prxmittere , quod omnes il-
li adus , qui ex hac Parte afferuntur , & de coece-
ro fuperabundant , fuerunt dcfumpti , ut ita di-
camus , per accidens , & ab extra , nam ciim re-
liqui Scripcurx , & documenta remanferint pe-
ncs Sangermanum , non foium Cach.uina defti-
tuca iuit aliis probatiombus ex eifdem Scripturis
facile depromendis , fed cciam habuic idem S.in-
gcrmanus lacum Campum exliibcudi in medium
illa teftimoma dumtaxac , qua: proprix cxceprio-
ni , & intentui dcfervire polle cogitavit ; Undd
perfpeda hujufmodi quoque circumftantia nori
dubitamus.quodcontroverfa Societasfatisappa-
rere valcat apudocuIarifTimum Judicem , cujus
religioni, & arl,uriohxcipfa materia utpoce ex
nacuraliverifimilicudinc,acc6jedurisdcpcndes,
potirrime remitcicur, uc aic Myfinger.conj, 18. ««-
Vier 5.
Ec fane nocorium eft , quod ciim Societas, &
m:iximc particularis , nullam fcripturam ad fui
4 pcrfcdionem cxp0fc.1t , fcd fimplici confenfu
ftrmecur , ad Text. in l.Societatem coircjf.pro Soc.
R tJ/Hiclialor,
3
jp^ Anfaldi De Anfaldis
^Tit^hator. def-air.par. i.caf^ 19. nnm. 5. 4. & 5.
■J{n(ignoLde Societ.prMoia. mm.^^. Carpz.ov. corifio,
/ul^ m.io.verfpatet tnde lib.yThomM dici/.ii.\.>i-5'
Rota. coram Man2.4ned. dec.2i$.ri!t.i.& dec.z^i.n.i.
par.i^^.rec.
Hinc proinde receptum quoque videmus.quod
ad eaudeni bocicratcm jiiftilkandam fLifficianc
proculdubio con)cdarx , & prxfumptionfs ,&c
inter illas adfcribantur adub , qui Socifctaii i\nt
proportionati, Ifii rcgularitcr ticri nnn foleant
citra qualitatem focialcm,ut in propoiifo pn-
nise propofitionis advertit Myfwgf^- d. conf 18.
vnm.i. &fnb nnm. V- Verf.detnde conftat , Menoch.
eovf 8(5o, mtm. 7. & priiis conf 55?- num. 9. C«y-
fS.oi). d. conf 20. num. 16. & fec\ef. lib. 5. Ct*ritni
conirov.i6. ntm^-i,, Rot.i corain Ser.iphhi. decASo^.
f mm.6.& decif.^.,6%. nnmi. &fe<fj.par.i-. & in fpe-
cie fecundx Robert. Marant. co::f. 95- num. 1 . infn.
Everard. ptn. confn. nmn. 2. & ?• /'^- 1- Pacchin,
controv. lur. lib. 12. cap. 14. in fin. Michalor. di^
fiatr. dich par. 2. c.z. num. 1. citm plurib.fcjq. Rota
Centien.decif.-^\.num.^-& Romtina in decifs^-'"*-'^^.
($■ II. &d. dec. z^i.ntttn.i.par. 14. recenr. 8c ahbi
oiillics.
Applicando igitur ad rem , conctirrunt pro
Societate comprobanda ncdum valid.t coniedu-^
Tx , & prrfumpcioncs, fed in fiibjefto cafu proba-
tiones fcr,r,cpalp;;bilcs; ncglccti etenim cciam
7 illa magis generali , quod agitur de jufhficanda
Societdte non jam inter extraneos , fed inter fra-
trcs, in quibus facillimcprscfumitur , & inducitur,
ex coUedis per Caren.>efo/.\$3- "• 5-Cirocc. difcept.
65. nnm.io. Scopp. ad^jratian. dec. March.iz-^.n.t.^.
cum duoh.fecfci. cum cxtcris prster hos adfatieta-
tcm adductis in prdtced. Dtfc. num. 6. & extat iil
hoc propofito Textusin Sacra PaginaMachab.i2.-
ibi , ut renovemiis ajnicitiain , & Societatem i^uia
ejlis fratres noflri.
Prima,& vebemens conjcaura elt illa,&cin
non reSe valct Sangcrmanus unquam occurrcre,
tjuod nempe non controvcrtitur, Joannem Ba-
pciftam una cum Jolcpho cjus fratre per Anuos
50. vel 40. in hac Bibliochcca , feu negonatione
manfilTejillamque cortimuniter exercuilVc,& pro-
mifcue adminiftraffe : Unde nifi in oppohtum
% probetur, quo titulo,qua cooventione, vel fala-
rio Jo. Bapcifta miniftcrium ifiud impcnderct ,
profedo ad exempliun Diakaicorum de Cane
pofito in Trivio necelTe erit fatcri , quod fi non
fuit famulus , aut aliquo modo particeps , effcc
procul dubio Socius, ut in fpecie ratiocinatur
Soc. Sen. conf v6o. >iii?n.6. pofi med. Verffed in caftt
noflro lib i. ubi quod hoc argumcucum viokntac
ad infcrendam Socictatem , Caflre»fconf 549-M
nnm. 1. Verf. crfl a/iier diceret/ius iib. 1. Mitntica de
tacit./ib 6.tit.l\.fub num.i9.%. ItemiUa ratio, Verf
quod rmith rnagis,& tit. i^.fubnum. 46. cum ahis
in d. Mtccedentt Difc.nit.ig.
Diximus , quod cx parte Sangermani non va-
let violentx huic ponderationi refpondei i , alle-
gatur enim in contrarium Roia decif.68. par. 8.
^ recenl. & decif s6. p.ir. 14. quafi quod iltx decifio~
nes ad eandcm prifumptjonem evcrtendam di-
cant , poHc hanc excrcitationem refcrri ad jus fa-
rtiiliariratis, vel famulatus ex fratcrna charitate :
Sed lcdura carundcm dccifionum ftat loco replica-
tionis, quia inprima rclponfum fuit, conftarc per
Teftes , (juod altcr frater manebat , ut alii Juve-
nes , in Apochcca. reddebatqlie rationempariter
ranquam unus ex Juvcnibus aitcri fratri , & Do-
mino ,^pothcc,x j In fecunda \e\6 dccijwne iid'-
terna charicas ibidern ponderata deducuur , tx
quo agcbatur de fratre xtacis foliim Annorutn
deccm ,& qui pofiea fe cxcrcucrat uti Juvcnis*
& famulus , aderatque cxprciU Societas in coa:-
trariumcontrada jam mcdiantc publica fcriptu-
ra inter alios duos fratrcs : Sed in pra^fenti to-
tum eft iuoppofitum , & pocius probationes , ut
infra , concludunt , joan. Bapciftamfe promifcue
gcfTilie pi o Domino, ac pro '■-.ocio.
Sccunda conjcctura probacur cx ferie tot Epi-
ftolarum, qux cafualiter in Scrinio quodam repe-
riri potucrunr , & cx quibus non tantum de manu
ipfius Jolcphi fub plurali nomine adhibitum fuic
ic "/ocabulum dt not , e noflro , quod in materia pro-
portionr.ta Mcrcimonio Librorum fat eft ad
probationcm Societatis contra Scribentem , uc
pundlualiter Socin. Sen. conf 162. numero 15. & 14;
lilf. 2i Rocc. de Societ. not- 95. nuwi 203. Manf cvn-
/iiltatione 439. numero 24. fof. de Rofa coyifnltaiio-
ne 8. numero 26. & 27. 'l\<ita coram Rernbold. ded
280.??«. 5- Vcruro, quod inagis eit, & juftificatio-
ji nem reddit manifcftam,etiam litttrcr paffivx fu&-
runt communi nominedircdx & rcfpedive rece-
pta? j hanc ctenim folam circumftantiam prx fe
fcrre Societatcm indiibitatam , in tenninis litte-
rarum^ut adprxicns , cx caufa Mercimonii fcri-
prarum, C: tranfinilVaruin Lugdunum Kota ^ennen.
d.decifi^.num.^i infin. verf.Jed longe meliits, ^ n.6i
jindr. Cail/. conf.io. niim.i^. infinipar. ^. Rocc. de^
Societ. not.^. n. 8. Micha/or.de Fratr. d.par.i. capt
14. «.21. & fe^ej. De Rofa d. confult. 8. nu.i^. &feqj
CarpXfv. d. refponf 20. n.ii. & 13. /ii.5. Cirocc.diili
difepi.^^.n.^. Rota dccfij^c, nn.z.par. 15. qux lo--
cjiijtur de litteris ab exteris Mercatoribus utri-
quc Socio infolidum conferiptis , & decifi']. «.y,;
parte 17.
Atque hinc tertio loco fortificatiir , ac reddi-
tur inexpugnabilis prima ; ad quid enim cunt
Socin. Sen. & altis contendimus, violentam emer-
gere conjecSturam Societatis,exquo nonapparcat
de alia conventioncvel Salario, dum ex pr^edidis
Epiftolis tam reccptis ■. quam exaratisde manu
Jofephi, qui folus Dominus in oppofitum figura-
tur, apparet fibi tanquam Socium fcripfifie, Sc
ijconfcllum fuifle Joannem Baptiftam ; fi cnim in
omni materia confcffio fuperat omne gcnus pro-
bationis , multo magis m ifta, in qna proceditur
debono,& xqiio ,& infpicitur lolus confcnfusy
ut fupra , atque itaagcns de confeffione emillk
infubfcriptionibus profecutaeft RotaceramRem-
bold. d. decif,2io. num.^. verffed eiiam , Myfinger.
d, conf 18. nu. 35. cum duob Jeqcf. eadern Rota coram
Seraphin.d.decifi^o^. n.6.injin.verf.(^ maxirneur-
gct,'Diirandec.^c. nu.y & 8. & coramCard. Cerr,
dec.6^^. nu.2. & in Viterbien. Laudi 14. Maii «559.
^.necvidetur, coramVerofpio.
Qiiarta in idem infurgit conjeftura , quia &
i^hujufmodi confcfTio fa6ta per Jofephum robora-
tur cx folutionibus faftis pro debitis occafione
earundem litterarum modo ab uno , modo ab
altero cx Fratribus ; ex hoc namque ultra prxdi-
ftam confirmationem confcfllonis ex realitate
fadi conjefturam emergere , imo ex fe foliim
probationem Societatis , relpondit Menoch. conf
f 5J. num. H. in ^n. verf. h^ iittera, & num.i^. 'jofeph
D«
DeCommercio &MercaturaDtrcurrus L jpj
1)e Tipfa d. eonjHlt. 8. num. 28. & 3i- RotA coranL,
Dnran detif. 416. nuwero 11. quse praEcir.e pe-
ragi: de probanda Societate inteir duosBiblio-
polas Urbis , & d. decif. 241. nurnero 3. (^ ^.par.
14.(^ in '2^07/iana Stagni i6.lHniil6l-j.$ c.k geflts > &
Ianuar.i6li.^.ltnino , cdram Bourleinont ,1^ ^.Mai,
1681. §. quintrno ad med. verf eifdem tanc^uAm Socijt
dirigebantHr , coram Albergato.
Agnolcic Sangermaiius pondus ineluiSabile hu-
jus probationis . ideoque fatagic refpondere,
quod iftx licteri adiivx , & paffiva: , nec non
fubfccuci utrinque approbationes , & folutioneS
14 concludanc quidcm Societatcm in hac correfpon-
dcncia , & Mercimonio cum Mercatoribus Lug-
duncnfibus , fed non inferant Societatem totiuS
Apocheca: , ad tradica per 'Decian. conf. 78. nnm.
29. A^. 4. Rot. in /iomona Catnbti 14. iHtiij l6S^. §-
Nec etiam obftat , coram Florex. Sed multiplex , &
evidcns adell replicatio.
Tum quia jam , ut diximus , habemus in pro-
batis commune exercitium , & fi ad fenfum Soc-
15 «'«.«^ aiioru/ii nonprobata alia conventione indu-
citnr Societas,profe(5td ciim idem commune exer-
ciciumnonrertringereturadfimplicemcorrefpon-
denciam cum Mercacoribus Lugdunenfibus , nec
eciam hujufmodi piobatio fortificans hanc prze-
f.impcionem reftringi poccft ad fola Negocia
Lugdunenfia ; Tiim quia fi alice non adducuntur
Negociaciones cum Mercatoribus aharum Pla-
tearum .provenit ex eo , quod Scripturae , & no-
tulz retinentur per Sangermanum i ut ab initioi
infinuavimus ; Tum etiam , quia in una ex eifdem
originalibus Epiftolis de manu Jofephi exaratis,
& cranfmiifis Lugdunum , apparent pariter de ma-
nu cjufdem Jofephi adnotati , & mifTi quamplu-
rcs Libri pertinentes ad univerfam Apothe-
cam , ideoque dum ijdem Libri veluti commu-
nes tranfmittebantur in recompenfam commu-
nlsdebiti , vel Mercimonij , abfque eo , quod ul-
libi conftet , quod Jofcph ad debitum Joannis
Baptifti referret milfionem Librorum Apothecse,
immo quod nec ullam memoriam in eifdem
idLibris annotaret ejufdem miffionis , h^c obfer-
vancia.qui alioquin exprcffe fatuitati efiet adfcri-
benda , tollit omne dubium in hac materia Socie-
tatis , ex J^tacoram Celf.decif.z.nu.j.cum reliquis!
t« pracedenti Difcur.nnrn.fin.
Tum , & denique , quia Decian. & 'B^ta fupe-
riiis allegat. loquuntur explicite de Societate
omnium bonorum , & extra fpharram ejufdem
commercii , & tunc procul dubio ex particulari
negptiatione communi infcrrinon poteftaduni-
verfalidimam Societatem : fed nos peragimus de
'\1 Societateparticulariintra eandem fphjEram Mer-
cimonii , qur facilius inducitur , uc bene , & late
diiUnguit Michalor. de fratr. d.par.i. cap. i.fere
fertor.Si eft notorium , quod majora defideren-
tur requifitapro Societate univerfali inducenda,
quam particulari , ut prse csEceris plcniffime ad-
vertit Modern. Sabell. infntnm. diverf. tra^.tom.^.
litt.S. §. 20. e.x num.^.
Quinta conjcflura palam emergit ex tot Li-
bris impreffis communi nomine , advertendo ,
quod in aliis , ubi folum nomen Jofephi legitur
appofitum , & fignanter Carp. de E.vec. Teflamen.
Paitell. exped. civil. Gnz.man . de eviR. Nicol. itiflo-
fcul . cr decif. Vbald. row.i.cum fimilibus.commu-
ne Mercium/eu Signum nofcitur adhibitum: ficq;
i8quemadmodum communis intitulatio , vel in-
lcripuo pnvatorum eciam librorum SoLKcattm
mdubicatam pr^fe fert, ex Ga.lL d.confxo. tm. i?
f^' .1-^,^'f''''^' ^- ^'^onf 20. num. u> R^Ue„.
dectf.Tyari.prma nUm.^o.Lali de mod.anicul. nttm.
45^ Mmno'^ derattoc. cap.6. num.Gl.Cirocc.d.dtf.
cept.6^. nutn. 2. De Rof^ d. confult. 8. „um. 24. Rot^
_ d.dectf 4,5. ««w. II. infin.coram 'Dtir^no. Ita
19 in alns communcm fuppjet intitulationem com-
munis Signi, feu Merci appoficio , ut advcrtunc
Bald. conf^i6. nHm.i. infin. verf fautem apparet
M.^. Sirucc. de Mercat. par.z. nutn.ig. in.fin. Fe-
Itc. de Societat.cap. 11. ««w. i^.Carpz.ov. d. resionf
20, nHmere 17. ithro 5. 'De Rofa d. confultat. 8. ««-
mero 25.
Sexta,& fuperlativa probatio elicitur exTe-
Itamento ipfius joannis Bapcifta: , in quo , non
Obftante prxdcceflu Jofephi, infequendo morem,
& ftylum omnmm fcre Mercacorum , idem Joan.
Bapcifta dcmandavit concinuari Negotium ( func
verba prxcifa ) con tlnome dt Gto. Battifta , c Gto-
feppeCorvi,comeiefercitadi prefente ; Quoniam
20 ficuti ob adco exprcflam confcdionem neras eirec
dubitare, quod de rcmpore ejufdem emilfiE coa-
fcmonis Socictas adeirec , ut priter/«pr<i addu-
aos num. 12. firmat Dc Angel. dt Confef Itb. 2.
qu&fl l^.num.i. Bonden.colluEl.z6,n.i.tom.z. Rot.dec,
28. n.S.par. 7. rec. & d. dec. 27. niim.x. &^.par.ii.
& in Sutrina Dotis 28. j4prilts 1687. •§. Id^ue
etiam,verf poftta autem hu]ufmodi confejfione, corat»
R. P. D. Vrfino. Ita impoffibile eft dividere ean-
21 dem confcmonem circatempUs prxtericum, cura
verbum illud cdntinuationis , & relatio habita ad
tempus prifens concludac etiam de nece/Te So-
cietatem de prxterito,ut in pundo Soc. Sen.d.conn
l6Q.nfim.6.tnfin.cSrn.l.lib,2.
■ ^ Septimo tandcm fuperaccedit dcpofitio Te-
ftium dcponentium de primordio Ncgotiationis
m hoc mcrcimonio Librorum promifcuc per
utriimquefratreminchoato,& ulteriiis affirman-
tium ,quod in vita amborum Fratrum uterque ab
eifdem Teftibus rccognofcereturpro Domino, &
Socio , addita racione, quod urerque viciiTim fc
22 tanquam talis gerebac : Unde ex eifdem TeiUbus
licet fingularibus Societatem remanere proba-
tam , tradiderunt adduSi per Aldobrandin. conftl.
7i-nHm.^o.lib.i.Pacian.conftl.i^6. num.i$. Felic.de
Societ^d.cap.ii.nttm. ii.Rocc. eod.tra£l. d. not.^. nu.
10. zJ^ichalor. defi^atr. d.par.i. cap. 14. numero 12.
Thomat. decif 188. numero ^. Rota decif. ^^^.fub
num.uverf.cenferi debet par. 7,. rec. g d. decifz^.
ntttn.^. par.i. q- d.dccif.i^i. num.i.par.i^. ar d.de^
. "f- ^l- Jnb nttm. u. verf. cotnprobatur parte 17. id-
z^quc etiamfi non fint formiter cxaminati , ut re-
fpondk Rota decif. 58. ttu^n. lo. par. 15. & prifercim
ciim foli non adducantur , fed appareat eorum di-
24<5ium fulcitum cum tot aliis ufque adhuc relacis
demonftrationibus , ex congeftis per Bonden. eol-
lun.;\.^.n.i^6./ib.2.
Advcrsiis^xc (aliis tanquam levioribus ex i'n-
du(iria omillis J Socieratem oculariter juftifican-
tia videanuis quifo, quid ad illius enervationem;
& dcftrudtioncm afferatur, & ofrnes adus , qui
iii oppoficum circumfcruntur , ad cres fpecies re-
ducnncur , primo ad qiiandam fidejuffionem in
vendicione altcrius Apothccx inicam ex partejo-
fephi cum promiffione indcmnicacis ; Secundo ad
plures foiuciones , & concradus exprellc> foliim
R 2 ftomine
nomioe lofephi initos , & refpeftive receptas;
Tefti6 tandcm ad afs. libros , in qiubus prxteii-
ditur conliare , quod Jofeph tamquain fibi dtbi-
torem iofcriberet Joaiincm Bapriftam : Verum
nullaapcaeftin minimo offi-.fcare jnftificationem
Societatis,de qtia fuperius.
Qiid ecenim ad primam , facile cxpedimur , re-
petita proteft.itionc , quod non vcrfamur in So-
cietatc nniverfali , in quanon daturdiftidio mci,
AJ & tui , quo cafu profctio fidejulfio , & relevatio
tamquam fapiens iftani difcretioncm inei , &
tui deftrueret eamdem Societatem , qux vult , ut
dcbitum unius ex quacumque caufa ad alium re-
feratur fine fpe relevationis , ad Text. in l. ex
fartc ,ffaim/. ercijc. & in I. fiSocidatem mivcrfo-
rum %. i.fpro Soc.cum concord. per De Rof. ditla
€onfult. 8. mim. 39. Carol.Ant.Dc Luca ad Gratiani
dijc. 335. nmnero 15. Card. De Litca de Credit, dif-
curf 87. numero 3. Sed ciim traftemusde Societa-
teparticulari , nihil commune habet , qiiod Jo-
feph extra illam fidcjufferit pro diverfa & feparata
46 ApothecadocaliUxorisejuldem JoannisBapti-
tz, immo pafTim habemus quod cadcm perfona
materialis Socii poffit habere duas divcrfas So-
cietates . abfque eo , quod detur confufio unius
Negocii.Sc Societatisdebitorum , feii obligatio-
num unius cum altcra , ut eft magiftrale , & ple-
num Conf Cabail. iii. per tot. Hb. 2. & eo relato
diftinguens inter Societatem mriverfalem, & par-
ticularem^^WA in Summ.diverfTradat.iiit. S. §.
20.^. 14- "^^rA intelllge pradiBa. & ntt.zj.verf tjuod
SoctHs, & QonQO': Aii Rot.decif-i66. num.ucoram^
Anfaldi De Anfaldis
vances , adeout potiiis argiii liceat , quod forfari
adeftent alii parcita:,vel paginar, indubitatam So-
cietatem prx-fcferentes ) in cifdem notulis non
reperiuntur lupcrius enunciati Libri transmidj
Lugduiwim , non apparet , quod de totaliis com-
inunibusnegociisfuerithabitadiftindio.vtlquod
fuerit redditaratioprffcifa, &: continuataialcem
tot negociationiim innumerabilium , ac refpe-
dive innegabilium j cum Mcrcatoribus Lug-
dunenfibus , immb nec vere ad debitum una,
vcl altcra partita , quo: a tot aliis in oppoficum
deproippta fuit , rcfcrtur , fcd legitur in pleno vo-
lumine toc particarum unafolun^ velduseanno-
tati ob fimplicem memoria: caufam , & ut feire-
tur , quid dc illis Libris admodum paucis adum
forec,quando tamen coneordat univerfa Scribenti-
Hin Schola , quod etiamfi non una , vel altera exi-
i9 gua partita , fed totum datum, vel acceptum fue-
rit relatumin Iibrisaddtbitum,& creditum alte-
rius Socii , hujufmodi infcriptio reputetur fada
fimpliciter pro memoria , & ut ftatus Ncgocii
pofTit in dies recognofci, uci videre eft apud Fetid
de Societ.cap.io.n.^o. Scopp ad Gratian. di£la decif
127. nuin.-^o. cum i.fei^^. optime De Rofa tiiBa con-
fult. 8. nHm.^.cum i.fec^ej. ^ nu..^^.infn.Qr num.^l.
Mtchaloride fi\itr. d. parii.cap.l^. num.l^. & dixi
inprntcedenti Difc. n.zo.
Fugatis itaque aiSibus in oppofitum allatis, 8c
remanentibus in eorum inconcuffo robore fun-
damentis , & demonftracionjbus Societatem cla-
re patefacientibus, nonrelevatmodo dcclarario
fada per Jo Bapciftam , & ex parte Sangermani
magnificata ; Quia cum agam.us ^e a6ucIaro*
& jam firniato pcr tot probationes , admittere
declarationem ejufdcm aftus in contrarium ^
Greaor.
Ejufdemque irrelevantise detegitur fccundafpe-
cics,quiaqaodunusexSociis quandoque , vel
plerumque proprium , & folum nomen expendat joforet fubftantiafn deftruere , non declarare*
adivc , & panive in contradibus Socialibus, con- ideoque tunc fine fcrupulo receptum eft , decla-
ftito. prouc hic , aliundcde a£tibus promifcuis,&
communibus , non foliim non officit , quia nihilo-
minus cenfetur negociari ad commodum commu-
17 ne , ut in durioribus , nempe etiam ad cftcdutn
Societatis univerfalis monuerunt SoccinSen.d.con-
fil. iGo. ntm. II. lib- 2. Federic.Scot.conf 9. num.ii.
lib.^. tom. i. (jahr.conf)i.num. 4. & 7. /f>.2. Man-^
dell. conf 533. ex mm. 4. ufcjue ad 7. Oratian. dif-
cept. 547. num. 13. & 14. Bonden. colluit. 36,»«?». 52.
/ib. I. Ciarlin. contr, 16. nwn. 31. & 35. fed ad fum-
mum infertur ex communiter accidentibus, quod
»8 ille qui fingulariter nominabatur , aut contrahe-
bat , faceret majorem figuram , & , ut dici fo-
let,caput Sociecatis, ut punftualiter cum aliis
Rorc. de Societ. not. 66. ?iu.i$S.Gratian.difcept. 852.
««W.51. Scopp.ad eumdem ^ratian.decif 11-}. num.^').
ctim duob.fe^q. De Rofa diciaconfuU.%. nurn.^j. Ca-
ren. r^/o/.iS^. ««w.-.ubiampliat , etiamfi femper
ita prafticatum fuerit , & refol.^ii .fuh numero 10.
verfauia cUm negociatio , Card. De Luca de Regal.
difc.z7..n.\yMagon.dtcif.Lucen.\.n.z-].Capic. Latr.
dec. 189. wMOT.^r. & prajter hos alii relati in d. ante-
cedentiDifc.n.ll.
Dcnique pro mco judicio ad hominem retor-
quetur tcrtia , qux depromitur fupcr debito,ut
aflcritur , in libris relato de reccptis per Joan-
ncm Baptiftani -. Qiiia & Ego ad monicum Bart.
in l. Patronus numcr. 4. c~ 6. cumfeq']. C. commun.
utriufaue ludic. fcci Mihi defcrre eofdem libros,
fed inveni , quodf ultra confiderabiles fufpicio-
Bescxnumeracionepaginarumfuperimpiaaderi-
rationem ejufdem Donatoris elle prorsijs feiici-
endam , &contemnendam , ut in punfto dona-
tionis tradideruntreliquis congeftis Epifc. Rocca
felell. dtfput. lur. cap. 24. num.2'). Torr. de pan.fut.
fucceJJJih. 2. cap. 17. numero 71. ^ 72. Bonden. col-
lutt. i%.nHmero 47. & 48. lib. i. Palm. Nepos allegi
58. num. 24. Rot. coram Bich. decif 307. ««»1. 21. (^''
fetj^. (^fignanter nu 2^.(Jr coram Card.C eifdec. i/^i.
numefo 14. (Jr dec. 315. num. 3. far. 17. & alibi mil-
lies,
Nec cft , cur ad fubftinendam eamdem afier-
tionem per viam declarationis adversiis verita-
tem nitentem , ut fupra , in contrarium , addu-
ci mcreatur ponderatio , quod fuerit emifta per
Patrem , qucm credibile non fit , fiiiam fraudare
voluiflb ; Quia , pra:terquam pix idx meditatio-
nes non funt apta" pugnare cum prxfata veritate
31 de dircdo : adhiic non eft novum in Jure noftro^
quod parentes etiam proprias filias fraudare mo-
hantur , & idcirco prodierunt tot tituli/.e^ C.de
inoff. Tejlam. de inoff. Dot. cum fimilibus , ut poft
Decian. conf 53. num. J. Ith. r. Ciarlin. contr. 9. »«,
j8. & pulchrius ponderavit Fontaneli. de paH. nupt.
clauf yg/oJfS.par. 1. num. 51. &feq^. Altogr. lun.
contr. 63. nu. 132. & \z,^.cumfe^. ubiplures adignat
rationeSjOprime etiam Roi.dee.i^ii.n.ig. pofTorr.
depail. fut. fucceff.
Idemque eft , fi circumfcratur confirmatio ,
fcugeminatio acditain Teftamento;Tumquiafu&
ficeret refpondere , quod etfi promiflbr , feu Do-
32 nans vocaretur Jo.Baptifta,noa tamenprxfumen-
dus
De CommerG. & Mercat. Difcurfus L. ig^
ftrumentum. prouc de confuetudine, feu foJ/to
teftantur individualicer Fomanc/L dc paEl.
<!us eftfuifTe Sanftus Joannes Bapcifta , ficuci in
piin(3o iimilium deciaracionum in Teftamenco
cmillarum refpondere Surfat.cenfiSf.num.^i.Ni-
colEveran-d. in tra£l.de fid Infir/tpt- cap.w. num. j5.
IR^b. de valid. legal. cap. 17. nutn. 6j. Qr 68. Cy-
riac. cdntroverf. 80. num. 17. Surd. decif\i^.nHm.lJ\i
Capic. Latr.confult.ii^. nutn. 161. 8c 'ate in Foto,
feitdecif')^^. nnm i6,par. i^.recent. Tum etiam,
33 quia (juocieS hujufmodi aflertiones teftamenca-
tix cendunt in prxjudicium Tertii , non atten-
duntur, licet , quod magis eft , appareartt veftici
motivo fynderefis . & confcientiae exonerands»
ut diflinguendo habetur apud F*««r. de moment:
temp.cap.-i. ««w.13. Ariat de Mcfa var.refot. libro j.
eap 39. numero 24. Ruh. de valid. leg. d. capite ij;
nu.6^.C^ 70. Capic. Latr. dich confnlt.n^. num.l6n
drfeqq. De Anget. de Confejf. Itb.i. t^infl. 4. nam.<)i.
&qu. 71. »«.5. Roia coramCoccin. dec. ii^6. nu.lf.
& d.dec.')^'). num.z^. cumfeqi}. par. 14. Tum & dc-
nique, quia omnis przfumpcio , qua: quombdoli-
bec elici valeac ex memoriafalutis jeternx , Id-
34cum habet in TeftamentO condito in excremis i
fecus aucem durance adhuc bona valecudine , ut
in prxfenci ,exaraco, fecundiim Dodrinam Pyrn
.Alphan. iHl.i. nu. 19. C.de eden. quem laudac , 8C
fequicur Genua de fcript.pnv. itb.^. de Itbr. ratton.
num.6^.fol. mihi 191. Card. De Luca lib. 11. de legat.
difc.ii.fubn. 11.
Addico , quod ipfxmet declarationes emilTa;
per Joannem Bapciitam magis arguunc pra^exi-
ftenriam Societatis ; ad quid enim,fi Societas
refpedu controverfx Apothecse non adfuilfetjnon
palam , fed clandeftine , & infciis Sponfo , &
Contrahcntibus apponcre hanc cateroquin fu-
. perfluam declarationem , & ad quid iliam gemi-
J5 nare in Teftamento fub bona adhuc valetudine
exarato : affedata etenim , & geminata hxc cau-
tela pocius oftcndic undique fimulatam , & vcri-
tati, ut fupra , repugnantem confulto prodiifle
declarationem , tefte Burfat. conf. 175. num.i. Fa-
rinac.de falfit. & fimul. tjUafl. i6l. num. l.\6. Cyriac.
eontr.iK). num.6i. Capic. Latr. d confult.ii^.n.u^.
Staiban. lun. iefol. 9. num. 3. ?alm. Nep. allegat. 8.
tium./^.^. Rota deeif. 191. num. 9. c^ 10. coram Card-
Otthobon.
Et ex his fuperfluum efficitur pro meo judicio
difpungere , an Capicula Matrimonialia , in qui-
bus promiffio donandi continebatur , confeda
fiierint fub eadem die , qua exaratum extitit In-
ftrumentum eftcdtivi donationis , vel potiiis ea-
dem Capitula priEcefterint Inftrumentum , quia
nec videtur in fafto juftificatum afTumptum , ni-
miriim , quod fub eadem die , five incontinenci
celebrata fuerinc Capitula, & Inftrumcntum , &
quatenus citra veri prsjudicium ultro id conce-
dere vellemus Sangermano , nuUius tamen rele-
vantias foret in Jure , & ad eftedum , de quo eft
. qusftio.
Diximus in fadto ,quia irt CapituHs Macrimd-
nialibus dicitur , Capitoii Matrimoniali c^c. trat-
tati , e jkibiliti tra la Signora Caterina (^c. il Signor
Cio. Battifla &c. promette , e s'obHga avanti ia fli-
pola^ione deii' Inflromento dotale far' donaz.ione ^f .
ideoque dum habemus , qaod Capitula couti-
nertt promiiTionem de faciertdo in futurum dona-
tionem , nort eft opus recurrere ad aliam Juris
35pra»fumptionem , & juxta quam Capitula Ma-
(cuponialia femper cenfeucui: exaraca ante In«
37
num.ij.infii^0-»um.
cif 6-i-j.fui, nUm. 4. Verf ^niaMbUi
neraluer, quod argumentum a cor
Clauf l.^off.^.par. i.fUbnitm^i&^Zlf^^V^rumill
tnror, Cuceil. de donat. tom. 2. dift. l.Jfecial. i^;
Vincent. De Franch. de^
urimum : Sc ge-
•, - .„ - communiter con-
tingennbus exiftat admodum efficax in Turci
habetur per r.^r; ,'« /.y?^«« donaturns J d^
HfufiuUu cum concord. per Barhofl.c.aJL. lOi
ex ««,«.,. ^per ,ot, R^ta decif 334. r,um. t. par 2.
recent. & decif 142. nu,n.j. par, 7; ^ decif.u.„u. 5.
pofl Zacch. dc oi>ligat. Cattter. & decif 401. num 10.
farte 18.
Potiflime , quia nacurali difcurfui repughat»
quod fub eadem die de eadem re confedx fue-
nnc du2 feparaci fcripturar , quando facilius po-
terat celebran unica dumtaxat fcriptura , videli-
Cet Inftrumentum Matrimoniale ; unde, perfpeda
hac naturaliconfideratione, & refpedive repu-
gnancia, relinquimus Judicis religionirefleaen-
dum , an id verifimilicer potueric evenire , quem-
38 admodum arbitrio Judicis remiccendum efle,
an aftus fueric celebracus inconcinenci , vel ex
incervallo, monec poft Barz.. Mcnoch. m. Seff
& altos idem Fontaneil. de paB. nupt. ciauf 4.
^iofj. 5. num. 9, Giurl>. ad confuen Meflan. cap. 2.
glofn.fHb num. 2. vctf atii veri,, Argel. de acqmr.
poflefijH^fl.i. art.S.pertot. Caroi.Ant. De Luca ad
Granan. difccpt. 308. num. 17. §. Caterumyverffed.
tmo arhiirio Judicis.
Ceflacque omnis difficulcas e* leaura ipfius
Inftrumenri dotalis . dum enim in illo enuncia-
tur , citMfit,prout mihi Noiario dfcritur, tjUod aliat
confeaa fHcrtnt Capituiacrt. Jucidifllmc apparet.
quod dc priterito i feu priiis eadem Capitula
apfuermt mfcripca , & ftabilica, diaiocnim aliat
denotac tempus diverfum , nec poceft verificari
de eadem die i feu de prsfenci , ut in fpecie di^
ds diaionis alias notavit Barbof dici. 16. num. 7.
Caivin. in iexic. lur. Verb. aiias in fin. Nebrifen.
tn vocabular. utriufque lur. litt. A. fub vcrb. aitis,
^erf Tertih , G9iiz.at. ad regul. Canceii.gicf 14. fuh
num. 85. "Bonden. cottu&. 4^. ««;«. 211. Qr-fe^. iib. 2»
40 & infpeao verbo fuerint , ijuod & ijlud fic figni-
ncativum tempdris prsteriti , advertic Maivaf.
tonf.ii'^. num.\-j.i& 18. Rauden. conf^^.num.-i^^.lib.i.
& confdnac lo. Bdpt. Coft. in resjonf. itHprefpoft in-
ffea. 98. de faEl.fient.& ignor.num.^^.T^ot.dccif
ii.n.^^.par./^.rec. "
Nec obftat exhibitio CapitUldrum fafia per
Sangermanum , in quibus Irgitur ndtata dies 20i
Decembris , fub qua etiam rogatum fuit Inftru-
mentUm, dum ifta Capitula donflidtanturab alio
Exemplari pariformiter tradito per eurtdem No-
4itariui|ad inftantiamCatharinx ,quodve expri-
mic diem 10. & cortfequenter in omrtem cafum
ftartte diverfitate,& contrarietate fcripturarun»
fiiper eddem ncgotio , rteutri venit fides adhi-
benda, lit probant Atex. conf 70. num. ^. vcrftan-
demconcludit lib. i. Grarnatib. conf Crimin. 2^.fub
nutni'). & 6iCephai. conf.iSj. num.m & 13. Rot de-
cijl 229. numero 10. coram Dunez^et. Sen. & dec. 280.
42/»^ uum. ^. coram Card. Celf & in pundo contra-
rietatis circa tempus Adriam Negufant. in Sylv.
refponf.eju&fl.j.num.l/^. Gait.de c redit. cap.-3,.tit. I.
num 6j^.
Minufque dicatur, quodob hujufmddidifcre-
R I panciam
ipS
Anfaldi De Anfaldis
43pantiam reciirri valeat ad inrpcftioncm Origina-
li.s,rfii Prococolli, prout de cxtero ab Judice
l^fciciendiim eflc inquic Cancer^ pttr. i> var. captte t-j,
VHmero i6. i^Add.ai PamphiU dedf.a,-j6.nHmcro tT,.
. Rota coraiii Dnran, decif. 409. ?;;m. 8. & decif. 5-^4.
jj«OT. 4. cn:n tribitsfecjuenttbus pr.r. 4» tom. 3. recent.
tr cora"i Vhag.dectf.1c.niiin.\'6.& 10.& in Leodien.
^lcUionis Z7.1af}ttar. 1677. ^,. Proitt nonfnbfflit ,in
^firt. coram Bourlemont : itiut [udex ftare teneatur
■44 illi exemplari , quod convenire reperiet ctim eo-
..: dem Originali , ut proicquitur Craitan.difcept.iSfi
numiZi.P arrex.de Injlriim adit. tit. 1.refol.ynum.J<^.
francifc.Palm.confult.-^6.mm. 6.
Siquidem ipfum Originalc nofcitur evidenter
, aiteratum in parte fubftantialifnma teniporis,
4J5& dici , (i\Q in tigura abacali , quamve de fa-
cili aiteraripoire , patet ex trad. per Vennigliol.
«onf 132. numero 13. Card. De Lma de Dot, in Stip-
^ flem dife. 217. mtmero 3. Rot. decif.zu.ntim. ^.^.par.
\.,i9.rec. Unde in his terminis nequit judex arbi-
46trium fuum regulare pcr infpeftione niillius Gri-
ginalis , quod emicat vitiatum, & alteratumin
illa parte , de qua principalirer dubitatur , juxta
; Doftrinam Jnto)). de Bntr.' conf \i. fi'.h numerb^i.
: verf. tamen oponct , <iy4lc.r. cnnf iT^ifttb nrtmero
4. verf. fecits autem qnaridohl;.'J.'^in. conf.zi).
vumero 16.& fiil> numer.i'] .verffeclts antem ent lib. i.
jid;ian.TSIegufant.d.^tt.'.fl.-l fuimer.^i.cnmz.feijq.Rot.
decif.^i^i.num.-Ji&^.coramPemino^er.
>,. Addito , quod dum fubilantia Originalis po-
tiiis concordat cum Capitulis ex parte Catliari-
ni produdis , ipfoque Inftrumento dotali defu-
. per fuceefTive celebrato ob iilas didionestempo-
1 ris prxtcriti alitis , & fiterint , & ulteriiis vigeat
,- pro eifdem Capitulis Catliarinsr prsEfumpno Ju-
I .ris , quod lixc prxceiTerint Inftrupienrum , ut
■ fupra , illa procul dubio funt priferenda, cum"
habeamus in fortioribus , nimiriim quoticsneu-
tra fcriptura cum Originali coneordat , quod
47 Judex ftare debeat illi Exempiari , feii fcripturae,
quae per urgentiores conjefturas , & efficacio-
res faSi circumftantiasmagis accommodatur ne-
gocio , de quo tradatur , proiit firmat egregie
^peculat.de Inflrurn. xdtt.^.reflat videre 8. num. 19.
ihi, fiverb a diverfis pi educantitr , videat Ittdex,
■ ^uod migis fitfine fnsficione , & cjttod magts congruat
vegocio , & feCundhnillnd]Hdicet , fequitur Jlex.
eo>f.i^o.mimcr.2iJtb.6.Aia!ide!l conf.z24r.nimer,S.
Boer.decif.2'^x.nim.'] .
Verum , ut prsmifunus , etiam data celebra-
■ tione utriufque fcriptursc fub eadem die , non
tamen declarutio appofita in Inflrumento ido-
nea foret prxjudicare Juribui Catharin^ , ex quo
idem Inftrunientum declarativum , feti modi-
ficativum promiffionis donandi contenta: in Ca-
piiulis non fuit exaratum in earum%m Par-
tium pra:fcntia , non enim reputari idcirco
48 valeat Inftrumentum uti confcftum incontinenti,
„. adhutic fiquidemfinenuiecelVc cft,quod Partes,
, qu2 uiii adui interceflerunt , etiam alteri fue*
rint prxfcntcs , ut bene explicat Gabr. conf. (5f.
tx HHmero 3, (fjue adjin. hb- 1. Paucirol. confi^i.nu-
mero 9. Gratian. difcept. 797. ««;«• '^o.& 31.& priiis
difcept.TiO.nuiiiero 37. & fecj^j. Argel. de ac^utr.
f.jpjf.cjuafi. Z.art. 2. numcro U^. & art 15. mimero
438. & patet ex deduflis in propofito Notarij,qui
49etfi valeat InftruinentutTi inconrinenti corri-
' . gere, umcnhocinrelligitucdummodoesdem
Partes fuerint prjefentes eideiti cinrreftibhi , tit
oblervat Fannac. conf. 12. numtr. 6. & prnfet]uiiur
Bellon. dehii , qit.i: funt- incontm. lib. i.caP.K^.nmtt.
I. alias quippe foret in potcftate unius Partis
fub lioc p-JEtextu dedarationis , five adtus fadi
incontincnti alteram ablentem , & ignaram dc-
cipere ,quodfirepugnat gentraliter omnidifcur-
fui , Jultitis , & xquitat) , inulto Inagis redde-
^orctur intolerabile , & durum in eontradibus
nuptialibus , in quibus fupcrabundare debet fin-
ccritas , & prbniiHbrum impicmcntum , fine quo
Macriinonium non fuilVet cclcbratum, ut rede
admotiet Carvl. De Mean. ad cotfuetud. Leoditn.
par.i obfer'V.66.t:um.i.& 5.& ante eum Cancer. var.
tefol.par. ij cc.p. 8. de donat. fub num. 57. verf alias
- ej]si magna inicjuitas , Rot.coramCoccinidectf./^.^.n.J.
& decf..S:).n.n.& i2.ciaram Prtol. |j
De altera tandem infpedione circa Patriam
poteftatcm vanum eft habcre fermonem , quia
tantum abeft , quod Pater poft Jus quziitum
filia in his Matrimoniahbus proinifrionibui valeac
eidcm infcrrc praEJudicium , five fub apparen-
;i tia declarationis ,• five per viam difpofitionis
contrariac , ut nec etiam Marito confenticnte
Pater queat promifTionem , quam fecerat dotan-
di filiam, alteraredeclarando , id intellexilVe de
bonis Maternis , vel iilis inclufis , ad celebre conf.
yirigel. de Vbald. 20C). per tot. pvxcisi fub numero
2. cum quo proccdunt relati per Sttrd. conf 192.
numero 24 ejr 3 o.Bellon. de his , ^usf.itnt incontin. d,
/tb.i.cap.i6.num 6.cttm z.feijij.
Nil adverfante Doitrina Gratian. d. difcept.
308. numero 14. & Rot. decif 381. numero 3. par. 2^
J2 recent. Tiim quia eadem decif emanavit una tan-
tiim Parte informante , & fupponit explicituin
confenium Mariti, nec verbum facit de clandefti-
nitatedeclarationis,feurevocatiohis;Tumetiam,'
quia quatenus cum Gratian. facere intenderet
diftercntiaminter Patrem, & extraneum , crro-
neo prosus niteretur fuppofito, ncmpc quod ficuti
Pater valet Sponfalia filiorum dillblvere , ira pof-
53 fit revocare promifta contcmplatione eorum-
dem Sponfalium , id enim nuilain habet iubfiften-
tiam , ex cenfura Sac. Conc, Trtd.feff. 24. cap. i. »»
princ. de reform. ^jMatrini. Et fic corrucnte fup-
pofito , fivc antecedente ,colIabefcit quoque con-
fequentia , ut folide , & erudite refpondct in prs-
cifis tcrminis Pafcal. depatr. poiefi.par.i. cap.^. ex
num. 85. cumfecjcj. cum cxteris pleno Calamo cu-
mulatis per £jp//2-. RgccafeleU.diffut. Jttr.cap. 12.
tx nutn.i\^. cumfei^q.
FLORENTINA SOCIETATIS
PRO PETRO STROZZA,
CVM RATIONE BANCARIA DE SAMI-
NIATIS , ET STROZZIIS.
A R G U M E N T U M.
Libri Mcrcacorum plene probant contra
Scrihentcrri, vel eos , de quorum ordlnc funt in-
fcripri. Tranfportatio crediti de unocompuio
ad aliud fierlnon potellfincordine Intereirari:
Et lare quando quis cenfeatur eftciStus Soclus
Socli, vcl Soclus Socktatls j Et nonnulla de pio-
bacione Socictatis.
SVM'
De Commerc. & Mercatura DiTcurfus L I ig0
S V M M A 7{ l V M.
\ FaBi feries.
1 Exittu Caufx.
3 Lihri Mercaiorttm plene probant adversUs ipfos Mer-
catoreSyJeu Prxyonentes.
4 iJ^ercator non potefi adfui libitum partitat in /i-
bris deferiptas flornare ,feH tJtimktare.
Nec potefl fne ordine rnterejf.ui traifportare pariitas
de nno comvnto , vel caiifa ad aham cattfam , vel
coMputum, H::m. 5.
6 Societas probaripoteft ex con']e[iuris , & prxfumptio-
nibus.
7 Secietatem fnijfe contraUaminter aliqHos ,probat dc"
putatio lnJiito'ris , feu Prxpefti communi nomine
faila.
5 Socieratem , ^ Accomanditam probat Societatis , ^
Acco7nandit£ regiflratio in foro Mercatornm fa[lA
per Procuratores ,id hoc deputatos.
9 Socins non fcmper diciturille, ch\hs nomenfnit pofi-
tiim in Societate , qnando alifts in ijeritate efi Par-
ticeps, Vel Socius.
io Reco^nitio bond fidei in materia Societatis Officio-
rum quid operetnr.
II Societaiis contraUus ejl ^uid diverfum ab InHru-
jnento ,©- dari poteft Societas, quamvis in Infirtl-^
rnento non dicatur.
ti Societas probaturper Epiflolas ,& verba [igniflcan-
tia , quod Negotium , Vei utilitas debet effe com-
iHums.
Ij Societas probatur per litteras mifflvas fcriptas ah
Uno ex Svciis.
14 Societas probatur , qtiando ijuis in ali^ua fcripturA
nuncupatur Socius.
15 Socii unius confeffio pr^jndicat cateris Sociis.
16 Socias faciens difdiSlam Soctetatis alicui perfon&
probat ex hoc adftiiffe Societatem , er de ratione.
Divifio fuppontt pr£cedentem communione?n, ibid.
17 l^gligentia , deli^um > & contraventio nonprsfu-
mitur , (^ nurn. 18.
ip Gbfervantia declarat , an a£lus fuerit geftus cum
Socio, uti Socio, vel utiprivato.
80 Inverifimilitudo plurimum attenditur ad movendum
animtim fudicis,
21 Refervatio faUa in fententia excludit, quodfuper re
refervataeadatipfafententia.
DISCURSUS LI.
T? ReSa Ratione BancariainPortu Liburni fub
tl nomine Francifci & Joannis Francifci de
Saminiatis , ac Giiidi Marix Strozzii , contigit,
1 quod Petrus Strozza non nominarus ab initio
CapitulorumSocialium pro Socio , vel Participe
dederit eidem Negotio Petias 6666. i?. 4. Unde
cum eadcm Ratio Bancaria fuccelTive decoxerir,
& agcretur de redditione rationis , exorta elt
controverfia , utrum idcm Petrus Strozza habe-
rec hanc facultatempetendi redditionem ratio-
. his adversus ipfam Societatem , fivcpotiuscon-
fiderari deberet tanquam Particeps s & Socius
dumcaxat Guidi Mariae unius cx prjediftis no-
minatis, ita ut dirigere deberct adionem con-
tra foUim Guidum Mariam ; Ec Ego defuper con-
fulcus ex deduftis exiftimavi , conftare de admif-
fionePecri proSocio tociusSociecacis, imo quod
licec aon forct Socius.adhuceflet Creditor ejuf-
dem Sociecatis, nonautemfoiius Guidi Marii
2 Caufe camch exitus ignoratur, Hc Rclbonfum cft
tenoris , uc fcqnitur.
Non puto . quod ex parte Petri admodum
Iperctur ingens utilium, lucrorumque conlccu-
tio, ied potms , quod mediante expctica reddi-
tione rationis contra omnes Socios pronri^ in-
de,nmrati,acrelp.6tive facihori recuperacioni
ejus Capitahs acricer , ua par eit, intendacur ,
ac propccrea ctiam pofthabica difputatione .
utrum iipe Petrus cxiftat Socius Gnidi Marije So-
cii, vel Particeps, aut Socius totius Negocia-
tionis, , & Societacis , exuberarec , quod in fado
minime valeacconcrovertj, cum Petrum fore , &
apparereab initio infcripcum Creditorem in libris
Socialibus ad computum Mercium Sociali Taber-
nx traditarum pro Peciis i^nancer 6666. i^ 4.
fundata etenim hujufmodi intentione crediti ,
• qus refulcat ex prscfatis libris Socialibus , qui
3 procul dnbio probant adversus Scribences , &
Prjeponcnces incumbic contrarium allegantionus
juitificandi quanam authoricace fuerit excin-
4 dum , & converfum in ratam Cambiorum , &
portionem Guidi Marix, per ea , quiin fpecie
pnm2 propofitionis habentur apud Spad. con/l
i9^.nU. i.dr 6./ib.i.Siracc. de Mercat.par.2.n.6^,
Everard. de fid. Inflrmn. cap. n. num.^. Felic. de_,
Societ. cap.^S.num.u. Rota coram Duno^j Sen. decif
222. num. I. c^ decif i^i. nim. 6. & -J.parte 15. ^
dectf 80. num. i. par. i8. rec. dr corarn Card. Cerro
dectf%^%. num. 5. & in propofito fecundx Adden.
ad Ludovif decif^66. litt. E. ubi plures conge-
5 runtur, & in individuo , quod fine pracifo ordine
Creditoris ineri non poffit tranfportatio partita-
nim de computo Mercium ad illud Cambii , Rot4
torarnDunoz..'jun. dec^^^y. «.9. cj- 10,
Verum , quia fuper hoc pundo in oppofitum
audio judicatum mediante Relatione,dc quain-
ferius , hinc (tride , & refolutive procedendo ,
quod Petrus dici mereaturParticeps,Si Socius to-
tius Societatis , non aucem folius Guidi Marise
tot infimul confpirant probationes , & circum-
ftantis , ut rem undique faciant manifeftam , ma-
6 xime in hac materia, quse, utpote pcndens a me-
ro Sociorum confenfu , levibus etiam fignis ,ptx-
fumptionibus , & conjeduris contentatur , ut aic
eJ^anttca de tacit. lib.6. tit. 11. n. i. Rocc. pofl pri-
mum vol. refponf in traH. de Societ. num. 3. &fe^q.
Gratian. difcep.^:^^. num. i. Bonden. colluSt. ]6.nu.2,
Itb.i. Thomat.dec.^2. num.^.c!r feqij. I^ot. coramDu.
ran.dec .9c.num.6. a- decyi. num.-:,. par.i^.rec. cum
ahis priter hos adduftis in prxcedenti Difcurfn
num.Of. (fr %.
Er quidem non fimplex conje(5tura, fed irrefra-
gabilis probatio eyidentitTimercfukac, quando
in publica dcputatione Inftitorum , feu Acco-
mandigi^E, vulgo Accomandtta , Petrus legitur
infcriptus pro Parcicipc, & Socio totius Societa-
tis in pra;difta quantirate Petiarum 6666. 1;. 4.
ciinn eniu) in hujuimodi publicatione Accoman-
digia? dc frylo -.S: de Jure facienda in foro Mer-
catorum ad hoc, ut pa<fta, faculrates, & condicio-
nes inicx Sociecacis innocefcanc , principalior ef-
fc-dus ille fic , uc fciacur, quinam ex Sociis nomen
7 expcndec ,& eric fimul Infticor cxterorum, ma-
jorprofedfb exopcarinequitcomprobacio Socie.
tatis, quam ca , c\ax cx dtputatione Inftitorum 4
pluribus faSa promanat , ad Text. in L Infti-
R ^ tfr.
200
tor , & in l. in eum irtprinc.f de Infiicor. ailion. l.
frtma , & Z. ibtqne gloff.jf. dc exercit. aUton. Decian.
refionf 96. nurn. 404 V0I.2. Mafcard.de pro(>ac. ceri-
el. 1509. nurner. 14. Ditard.de Seciec lib. :. cap. 4.
««<«/?. 1. nnm. 4. verf aut. conftet > Graciani d. dif-
ceVi. ii6.nnm.\%. & 19. Staiban.Im.refol. 9^. «.2.
8 in puntto de alcera Aceomandigia adiiotaca iii
Jibro Mercatorum Florentii per Procuratoics
ab utraque Parte deputacos , Rot.decif2i^.nurn. z.
verffed admijji), & decifiS^.Jnbm.i.verf.ttnde cnmt
toram Man7aned.
Abfque eo, quod juvec opponere, quod in pri^
mordiali fcriptura Sociecatis dumtaxat Guidus
Maria nuncupetur pro Socio , & Participe ; quia,
pritcrquam fucceflive inpridida Aecomandigia
remanfic explicatum , & declaratum , qiiifnam
materialiter componerct de confenfu caetero-
rum formalem perfonam Guidi Marix, & nemo
non fcic , quod id fspiffimc pradieatur pro qua-
dam majori oftentatione honorificentia: nomina-
«p ti:adhuc femper.introfpici debet pcrfona.in quam
cfteftus dirigitur , non vero in quam fola verba
conferunt,ut in fpecie Sociecatis Graiian.difcept.
7«58. num. i.crz.Capic. Latr. dcctfli'-). mtrn.^i. Sc
ulcra regulam jf. & C. in rubr.plus 'valere^ , tjuod
agitur ; <jnam cjUod fimtilate conctpitttr , frequens
lubemus , & concinuatum exemplum in rcco-
gnitione bonz fidci , qua: prcxfertim In fimilibus
10 SocietatibusOiKciorumnominis fimulacionem,
& refpcdive rei veritatem manifeflat , ex noca-
tis per Rot. coram Bich. decif.^6'^, num. 24. cs^ 2j.
quam cum aliis referc , & fequitur eadem liota de-
cif 548. nnm. 18. cumfecjcj. & fignanter nu. zx.par.
18. & magis ad rem , quod nempe contrafitus So-
n ciecatis fit quid diverfnm ab inftrumento , tL< va-
Jeatdari.quod fic Societas, quamvis in lnfi:cu-
mento non dicacur , S^ad. conf z^6.fub num. 6,
/ib.i.ptimietiimGratian.difcept.^^-J. nnm.ii. &
12. Scopp. ad enmdem Cr^tian. decif. Marchth ii-j.
fiHmero 55.
Oftenfo icaque , quod in prxfata Accomandi-
gia Petrus nuncupeiur, & infcribatur Socins, &
Particepstotius Socictatis , quemadmodum le-
guntur infcripti cceteri , de quibus don dubicacur,
fuperfluum profedo videturulcerius infiftere ; Ac
iiihilominus concurrunt aliz lucidirTimae proba-
tiones, & prim6inrerceduntquampU>resEpino-
]x Francifci uniusex priucipalioribus Sociis, &
InterelFacisjin quibus Societatis Interefle , & be-
neficium denominatur commune , qaandoenim
Maliquidfub vocabulo Communionis geritur, aut
explicatur , femper importat Societatem , cen-
feturque inter iftos commune habentes IntereflTe
contrafta Societas , uc per Te.xc. in l. z.f. com-
mun. dividitnd. l.z. C.prcrSocio , Decian. d. confil.
56. nnm. 35- /«^- z. Mafcard.de probation. d. concL
3309. ««M.io. er 12. Falic.de Societ. cap.ii. ex nu-
tnero 2%.ufejtte ad^i. quoscum aliis refert,& fequi-
tur Duard.eod. tratl.d.Hb.z.cap. 4. ^«^y?.!. num. 7.
Cratian. d.difcepc. 547. nuw- 16. Themat. decif. 153.
rtKrnio. & egregie ir» fimilibus verbis, quod com-
munis efle dcberet urilrtas, idemGratian.difeepc.
1* 3j<5. nwn. 5. cr <S.Ec quod de ccecero probetur per
litteras mitTivas imius ex Soeiis, late compro-
bat Cravett.cenf.zi6.fub nurner. 1. verf. ^uarto ifia,
yutftio , Deeian.d.conf 96. nnmero 28. &fei^q. lib.
2. zJif afcard.de probat.d. concluf. 1:^09. nttMero 6.
Gr 7. Fdtc. de Seeitf, d. caji. lu nuf/ier» 10. &feijq.
Anfaldi De Anfaldis
'Hficc.pofi e]HS resfonf.lib. i.eod tit- nu.S. Rot.\decif.
}^^./ub nttinero 1. verf. ex litteris , (^ decif 590. w.
Spar. l.recior decif.iS./nb nur/i. 6.verf.praterea,
Cr nu.-j.par.-ji & confonant plcne relaci iaanttce-'
denttDifc. num.ii.
PotencifTima eft etiam feCundo loco explicita,
& licceralis confelTio , qua; nofcicur cmifla in
maiidato Procurffcxaraco per Marchionem Fon-
fccam, dumcnim in iUo l^ecrus exprefse deno-
niinatur , mo de gl' Interejjuti tn tjnella Ragionz^,
Socieracem cmergcrc indubicatam , edocet Soc-
tin. Sen. cvnfi-j.itb. 1. laudaciis a Roccod. tit. de^
Suciec. «.5. ubi qUodSoeietas probatur , quando
l^quis in aliqua fcriptUra Socuis nuncupatur , &
coi.cordan: jdndr. Gaili.conf 10, nnmero i^.fropi
fiii. V(i/~. co>!Ci:i2um antem lib. ?. Carpzcu. resfonf.
20. num.U. lib.'). Jofeph. De Rofa confult. 8. num. 26.
& 27. & ijuod confcffio uuius Socii aliis prarjudl-
15 ect , Graiian.difcept. ^qq.nu.^-^. Rot. lanuenjecif. ,
priwa riiim.i.vcrf.i^r prajudicat Secio . optimc Cen-
trnti difccpi. 44. «.12. cum declaratione tamcn de
qua irtfccj. Difc. nurn. 29.
Ht quid uicra defideramus.' dum Francifcus
unus ( u: prainiifimusj ex Sociisprincipahoribus»
2- !ub cujusnomine Ratiocantabat , cubitalfter
ciiidictam Sncietatis incimavic Pctro, id enini
^^pcrnccc.'se fupponic prsexiftenciam Societatis,
cum i- pofTibile fic , dari folutionem, ubi non ad-
fiierjt ligamcn , ex iis , quae in propofito divifio-
lus praiupponentis antecedentem communio-
nem dbuiide congeruncur per Fe/ic. de Societ. cap,
59. num.i. Vrceol. con/idt. 72. mm. z. Manent. dei.
cij. 24. titiTn.i. &ftih.niim4 z. verfic. quojiante , Rot.
c- 6/)'^ 410. «««1 2. coram Triol. & bene in terminis
f jfdidtaeconfert Rota decif.zi^.fub n.^.verf.maxi-
r;.econ€Urre»te,par.i^.recent.
!• >:imeaccedente fpeciali convcntioneinita-
Lura Sociali fub cap. 11. ne fcilicet quifpi-:
Uercc aliquem fibi aflunicre in Partieipemi
idcuque ni velimus & prifumere contravencio-
nem,& refpcdise delifium in Guido Maria,quod-
fjUi.: Magis efl, fupinam toleranciam in cceceris g
d -necefsc inferendum eft, qnod Petrus fuerit Par-
riceps Sociecatis, non aucem folius Socii , juxti
illas juridicas prsefumptiones, de quibus in pro-
^7 pofico ncgligentiaE Mandetl. confj%<), ntt. 24. Me.i
noch llb. 6.prttfumpt. 77. num- 3. Rot. coram Dunox..
decif.'^:^ . nurn. 42. & 45. (^ decif. iii. nitm.']. & lo^
pAr. ij. rec. ac rcfpeAu incerpretatiouis fempcr
1 * Jefumendar pro exclufione contraventionis,& de-
lid:i Rot. decif,i66.fub num.S. p.ir,2. rec.& d.decif
54^ »«7w.45. coram Dftnox.ett. lun.^ decif^^z. nu.
10. coram Card.Ctrro,
Ac denique adftipulante confideratione, quod
ex nulloalio capite poterat deveniri ad pr^di-
dam contrapofitioncm Petiarum 6666. 13. 4.
prascipue diftindim , & feorfim ab aliis Pctifs
33SS- ^- 8 nifi ^x co quod Petrus iftud Capitale
apponebat in Mafla communi Societatis, tam-
quam Particepscjufdem Societatis, & compo-
nens una cum Guido Maria unam perfonam So-
ciorum , tum ad evitandam nuilitatem adtus ,
qui ( ut fupra ) infcio , feii non mandante Petro
fieri non poterat ; tiim etiam , quia hujufmodi
19 obfervantia , qua? pr^fcfcrt ineorporationem
divifam ab illa Guidi Marix , fatis oftendit, fuif-
fe cum Societate, & non eum Socio contradtum ,
u( in terminis fimilis obfcrvantia: habetur apud
Qafiald,
De Commercit) &MercaturaDifcurrus LII.
Ca/iald.con/ti/t,i^j.nHm.i6. Sftrd. decif.i^^. num.<).
Rota decif.zio.num.^.& ').par,^.tom„ z. rec. ^ decif.
2iofitb n.S.coram Card.Celfo.
Neque etiam parum urget riittiia inverifimili-
tudo , quod Pecrus tancdm fummam fidere po-
tiuivoluerit uni Socio, qu^m tdti Societati , ex
lohac eriim Inverifimilicudine ndn leve argUmen-
tum infurgere in oppdfitum nemo non videt , uti
pra:monuit Rotn coramCoccino dectf.^i^. num.z. ^
coramCard. Orthob. drcif.io^. nmn. 18. c^ dec.6. ex
vum.6. Hfifitead 10. far.iy. cr decif.jo^.au.i^.par.iy
recent:
Cdm itaque ex hucufque perpenfis abunde li-
queat de exprelFa , nedum tacita admiiTione Petri
in Socium cocius Sociecacis , in nihilo obfiftic
prsBtenfa res judicata ; ad fummum etenim illa,
qui nititur relacioni Brunaccini , & Del RolFo >
poteft efficere , ne ab initio prsemifla prsetenfio »
qiiam de csECero habere pofiet Pecrus impugnandi
prxfatam contrapofitionem , valeac hodie refri-
cari , fed quoad prifentem indaginem tarttum
abefl: , quod defuper fuerit judicacum , quinimd
cubitalis adeft pr^fervacio Jurium dt doman-
expen-
<e tx proprtavcr-
2bi
6 Aaurnfacere debenspr^fumituretiamfacenponeea
, fine ^«,t«. ,//, aElHs perfic, non pcfjei. ^ "^ '
7 /n ^ocetaje purticular, d,fpungend. ^eni.m
y*. vei Ucra ohventa , Vfl paffa
fona. '^ ■"
^"^tT 71''"''" f'^' ^"'^'fl*"^^' ^ommmicantur
damna. ^ lucra 6-fit fartitio orkniufn de ternfori
10 Tefii Sacerdoti,&ConfefiariovMAe credimr
11 Soctetas umverfalis re^^ifn^ ^^^ji^^^
17. Soctetas umvcrfalisargut,Hr cx cornmHnicatione con-
traaus.vcltn^^efihnentifamper mum ex Soctit
aa eommodum aliorufn.
iS Tefiiumdefeaus fuppletur exnumero.
14 Sotietas univerjalis non tolliiur ex eo, quod quisplui
ab tmtto pofuerttin Societate , 'oel minus , atttplHS
fuertt iucratui. '
i5 Societas univerfalis a Tefiatore ordinata non exclu.
dttur A dtverfo .feu ittt<juali modofuccedendt de^
, inandato in cafu ohitui mius ex Sociis.
tt ddiUr eXemplum, num.l^. er 18.
17 Vfusfruaui Patri in boniifilii potefi prohibtri etiam
tacitt. '
darne la reddtljone del Conto a chi di ragione ne fia 19 Societat miverfaliiflante prAcepto Tefiatorii poteA
,-«„,<. ^.•u;i»r„Vr,„,amc aMv^rr^r„rQ„,,^»„r;, «, darietiamcumJnfante^velMtmre.
21 In Soci^tate univerfa/i non potefl peti redditio ratie-
ms admtniflrationis geft£ ab uno ex Sociii.
Et ratio djfignatur, num. 24,
25 Sociui non tenetur reddere alteri Socio rationem ,
^itotieipromifcue ab Htroqne atcipiebantur pecunix
ab Arca communi.
i4 Rationumredditiofacienda juxtapraceptHmEvan"
geiicum ^uomodointelli^atur.
25 Rationum redditto mitius pra^ieanda tft cnm FrA'
tribus, qnam cum extraneis.
16 Doli exceptio non datur , ubi tjuts aSlum fejfit , uti
qutUbet alter PaterfamHiasgejjiJfet.
27 Sociui , ^Hf libros , velgefiaperSocium aptrobavit,
non potefi deindeimprobare.
28 Ratio reddipotefi etiamfine libris.
29 Ratioreddi debet , ^ librifunt edendi in locogefiA
adminifirationii.
30 Laudum dpprobatum , c^ emologatUm habet vim
tranfaHionis, ^ rei judicata.
31 Adminifirator ftconfignavit in aHu foiidationii /crL
pturas, dr jufiificationes ipfi Domirio,non fotefi mole^
fiari pro nova reddiiione rationii.
£t datur cautela ad effecium , ut <iA dminifirator
fe eximat a periculo rationii de noVo reddenda,
tium. ?2.
£t an de fure ex fola redditione rationis prsfumantHr
fuifie bomino refiituta documenta , feU fCriftHr»
ejnfdeih rationii , num. 33.
DISCURSUS LlL
CUra Martitis de Gitardis quinque filios, 8c
exeorumaltero pridefunao Nepotem re-
lihquens deceJferit condito Teftamento, fub quo.
iildcm hxredibus inftitutis, prohibueracincereos
I fieri divifionem omniUm bonorum hiredicario-
rutB,qUa:ve illisobvenire ex quacumque caofa pO-
taiircnt per fpatium i2.Annorum,ad quod dcman-
daca Communiorcftringebatur: paruerunt prsce-
pto prasdidi filii infimul viventes, nullamque ra-
tionem ad invicem difpungentes, quoufque elapfo
decimo Anno exorcx fuerunt nonnull^ diflcntio-
Bcj,pr«cipue intcr Jofephum I. V.D. in Urbe ixi
fcquelam
»1 tenuto , nihil enim magis advcrfatur Sententisc, &
rei judicata» , quam ipfa refervatio exprefle adje-
da in Sentencia , feu re judicata , ut inquit poft
wffd/^^. aliofque Rot. decif. %6.fub numero 6. verf.fed
ttiam.par.io. recent. & confonat Larr.dec.Granat.
yj.fu^ n. 13. verf. tjuia ex refirvatione.
INTERAMNEN. LAUDI
TRO FRANCISCO, ET ALIIS DE
GIRARDIS,
CFM JOSEPHO DE GIRARDIS.
ARGUMENTUM.
Laudum, an, & quando habeat executloneni
paratam, ita utnullaexceptione poflkimpediri:
Abfolutio a perjurio quando non opereiur in
foro externo ; EtlatedeSocietatc univerfali de-
mandata per Teftatorem, & de illius differentia
quoad Societatem particularem in propofito
reddendac rationis perSocium adminiftrantem;
Et aliqua an fit neceflaria confedio librorum , &
ubifaciendafitlibrorum exhibitio, vel rationis
difpunftio. Adminiftrator fi reftituit computa,
& juftificationes Domino , non potcft moleftari
pro nova redditione rationis.
SVMMATi^IVfli-
*i faBiferies.
2 Refolutio Cauft.
3 Laudum, qUando Partei in Compromifio renuneiarunt
appellationi , & revifioni, non potefi de fiylo, cfr de
Jure retardari (jiuoad execuiionem.
4 AbfolHtii^i per\Hrio jam incurfo non efiicit ,qHod in-
terim retardari debeat executio Laudi , velalte-
rius cofitranus , in fuo adfit obligatio Cameralis.
% Abfolmto perjurii impofita pcena falutari , nififusrit
obtenta Parte citata , nonfufragaiur in ftro ex»
terno.
202
Anfaldi De Anfaldis
fequclam Curixprb majon tciripcfris parte com-
niorancem ex uiia , & alios fratres , & refpcdive
Nebotem exaltera \ proindcqiie ad illas compo-
nendas amicabiliter convencrunt , utEpifcopi,
propriique Paftoris adito Ji;dicio, quidquid ab
co fuiiicc refoIutum,abrque uUacontroverlia exe-
ciitionidemandarctur, cidetTi tanquamCompro-
niiHaiio, & Arbitratori ainpliffimas eoncedendd
facultatcSj eum promiiTionc jurata fub certa pce-
na obfervandi illud, quod quomodolibet foret ab
co iaudatum.
Verum , licet Epifcopus Laudum promulgave-
rit, nova tamen jurgia infurrexcrunt ex parce Jo-
fephi , qui ejufdem Laudi reduClionem ab arbi-
triumboni Viri poftulavit; Unde tandcm devo^
luta Caufa ad Roiam , eaqiie propofica fub dupli-
ci Dubio , altero feilicct fuper alimcntis , &
fumptibus licis , qui per Jofcphnmprxccndtban-i
tur.&altero, An Laudum elTct exequLndum,
"'quoad primum dcncgata faerunc aliuenta , &
quoad fecundum. dilata fuit rcfolutio Caufje , cjux
demumcx amicabilicompofitione per integ;rri-
tnum , & Dodrina non minus , quam aliis animi
docibus prsiUntiffimum Fffdericum Cacciamunu
ex Audicoribus ejufdem Kozx rradata tinem re-
cepit Scribens itaquc in Rota pro Fracribus , di'
cebam.
Laudum eft exequendum , Partes eniim fub ef-»
friEnaca CompromilTi formula , renunciando ge-
*^faerah'ter cuicumque appellacioni , &revifioni,
promiferunt Epifcopiarbitramentum obfcrvare ,
) quo cafu retardari uon poffe executioncm arbi-
trati , de generali praxi Tribunalium , & itylo
utriufque Signaturs ccetgris adduftis liabetur
plenitTime apud Thomat. decif. x6o. n.\ &fe(^^.Rot,
coram Pamphil. dicif.^i^. 7iHm.2.& inrec. decif.ziit
ti i.par.i-). decifi'!.fi.i- decif.i6o.& decif.i^^^vtro-
bi^tie ntim.2. Q;fei]Cj.par. 17.
Idqueindubicaater, attento manifefto incut-
fu Jofephi in per jurium , quod non folum tantse
exiftitefficacix.ut Agsntcm juxtavulgataprinci-
4 piafepellata limine Judicii, fed etiam opetatur,
quod quxlibet abfolutio defuper reportata ntrl-
latenus impedire valeat executionem Laiudi ,five'
contradus jurati, remanente illi dumtaxat facul-.
tate dcducendi fua Jura in Judicio ordinario,ad
ea , qu3E in individuo tradit Scaic. de Indic. Ith.i.
tap. 1. n.iz^^.verf. rrfpondeo, Zacch. de oblia. Carneri
9 25. mvn.xT,. ubi plurimos dat concordantcs , &
fcqutur Sofc^c. adConfiit. M arch. glof.i- nU.^6.
T^do/phin. in prax. par. i. c. 8. numer. 8(5. cirfeq.
Cratian.decif. Alarch.iC^. nmnero 4. & decif. 787.
* fer tot. & decif ^oo.numero 6.pa>-.].l'h.^.dtverf.
Clariiis igitur in prxfenti,dum abfolutio aCar-
dinal Vicario reportata egredi nequit Forum ia-^
teriorem, qunmvis cnim idem Cardinalis de man-
dato Summi Pontificisoretcnus fibi communica-
totribucnt ab(bIurionem,lcvem injungcndo pce-
5 nam t'aluc.ircm , ifta tanicn fuffragari non poteft
in Foro Fon , nifi in plcna Signatura Gratiar , &
Partc citata obcineatur , cx M-^.rchefau, de Com-
rniJJ^.par. 3. §. 3. nimero U & \-j .fi>Lz^J,.& 2J5. Pic.
ad Stattit. Vrb.gliijf.i-^. num.j\i,Vhert,de citat.cap.
3. num.^A. Ridnlpbin. in vrax. d. par.l. cap.S. mm.
y^.Thor.vot. decif.1,6. nttm. 66. & 6^. hh- i. Botti-
/ier.rle fticceJftheor.<)g. in fin.verf imo ad- erti Mell.
thferV.for.iM. »«?/». 20. Frceol.de tranfa^.q. 90.««-
merf J4.
Hine proinde non oporteret ad prarfens vali-
ditatcm, & Jufticiam prxfati laudiexaminare j
Veiiim quando opus fit illam dtgufiare, nullo
modo fubfiftunt exceptiones in oppofixum cumu-
latx.
Quoenim ad practenfam fiullitatem jCX quo
Epilcopus Arbicracor Comprouiiffiiines txceiic-
ric , declarando , incer lios i ratres cxcitilie com-
munionem omnium bonorum , clara nimiiim eX
ipio tado mauat rcfponlio ; quoniim ciim dcbe-
rct Epilcopus Compromilliarius vedere k che tjHan-
tiia arrtvi La giitfia pori^ione d'ogn'nn di loro, necef-
fanaptofceij rcddcbacur , uc infra , perfcrutacio
nacurjE Socictatis inter eofdem exiftentis, ficque
fruftraneum eit dubicare de poteftate Arbitrato-
5 ris , cx piana , rectptaqucp!opo!icione,quodqui
adum cxplicare dcbec, haberc fcmper praelumi-
tur prxaiiibulam faculcacem facicndiea,line qui-
bus hiijufinodi adus confummari non poflct.ad
Text. tn l.ad rem rnohilem i & liid legatttm ff.de Pro-
tkrat. ciim concord. pcr Snrd. cotif. .\6-j. nutji. \u
Mant. de tuat.hb.]. tit.iy niiw.z^.dr fe^^. Mart.
Medic. dciif. ^^.nnm.ij.i^. CT ^6.RotacoramPa7ft^
phtl. decifz^i. num.6. gr in rec. decif Z54. n. j.cr 6i
par.S.deci 202. nnmer. ii.far.iz.Qrdecif, 50; ««. 5,
par. 16.
Qiiodque tteceiTaria foret ih eo cafu indagatio
Societacis , nimium pa:ec ob paipabilem divcrfi-
tatis eftedum intcrSocictatcm particularem , &
univerfalem , fieuti eniminprima difpungendas
7 vcniunt expenfs , & iucra uni e:i Confociis ob-
venta, & relpedivfe palFje ex privata perfona^
ita contrarium dicendum venit in fecunda , juxta
quam Contradus ailivi , & palTivi, difpendia,-
& emolumenta per Confocios omnium bonorum
fafta & acquifita non eurantur , fcd hai)ita dum-*
taxat contcmplatione ad bona de tempore divi^
8 fionis facicnda: , partitio ficri dtbet sEqualiter*
proiicbene in propofito advertic Bald.tonf.i\^i.:
lib. 5. Maniic. de tacit. lih.6.tit.\o.num. 22. optimd
Fontanell.de pail. nupt. clanf. "i.glojf. 4. nun.oro 6t
tJ^fichalor. de Fratr.par. i.cap. 8. numer. 3. dr 4. ,
Cirocc. difcept.6'). n.^.Verf etiamfi, Gratian.difcept.
852. w«w.49.(^ ^o.De Rofaconfttlt.%. nn.io 'Rot.de-
cif.zi. nit.iz. par.-j. recent. or decif 27. «. 20. & 21.
par.xj. ^
Aggrediendoproptereanaturam prifat* So-
cietatis, illa procul dubio fuit univerfalifnma,
ponderaco prscepto poficivo communis Patris i»
ejus Teftamento litteralicer explieaco , ibi , ox-
dino , che l'inf)-afcritti mieifigliuoli non pofftno veni-
re a divifone de' n.iei beni i reditatii , t d'aUri, chz^
a lero ptacera concedere S. D. M-per anni 12. doppa
fegitita tamiamorte , &pau!6inferius , Inmodoche
fantc lafopradeitapofiuone in comri.tine,eJfendo dettt
jniei figliitoli cinijtte , & ilrnio Nipote nno , in ogni
cajo dt divifione s'habhino a fure del tutttfei parti
d'ajjegnarne Hna per ciafcuno &c. quoties enim in-
9 diftinde dcbent communicari univerfalia lucra t
deindcquc a-qualiter fieri inter iftos divifio , So-
cietas profedo refultat omnium bonorum , ex
uberrime firmatis per Surd.de Jlim.tit.x.^turfl.Z').
««.?. & 4. Felic.de Societat.cap.n.nu.zi. Michalor^
defratrtb.d.par. z.cap. 2i.n./\.&fe^f. Gratian. dif-
cept. 64;. nu, 9. & difcept. 904. n.\l.&fe(jcj.Cirocc.
di^ difcept. 65. num.<).& 10.
Magis ver6,& fiiie difficultate adjungendo pra*-
fatis verbis de per fe daris depofitionem Parochi,
&Con-
De Commerc.&Mercatura Difcurfiis LII. 20^
pliis iii Societate
& Confeffarii Taftatons explicitc tefti/icantis
deaudititab eodem Martio , tam ante, quam
po/t confcriptionem Teftamertti, quod icilicet
ipfeintendebatordinare , ac fucceffive teftando
ordinaverat Societatem univerfalcm i ac omni-
lo no diftindtam a particulari; huic enim , tamquam
SacedotaliCharadere infignito , ac ad audienda
fecreta magis abfcondira animi Difponentis ad-
hibico , fidem prseftandam elfe , dixitin fortio-
ribus R)ia decif. ii, nnm. 8. & (/-par. 7. rec.^de-
cif. 312. nKin. j.par. 9. & in pundo Confellarii ea-
dem Rotu corarn Scaphin.decif. 1128. mm.i. & de-
cif. 1166. fub nit.i.verf cjnodfane , (^ coram Mant.
dectf ix^^.fub nu 1. verf. ^ttod aiitem, &feq. & de-
cif 207. numer, •). 6. & 7. poj} Torr. de paci.futur.
fuccejf.
Quibusad abundantiam adftipulantur ccEteri
Teftesnumero, & perfonali Dignitate conlide-
rabiles , qui de cohabicatione quotidiana incer
II fratrcs , de numqu;mi racionc difpundta , de com-
~ municatione lucrorum , & promifcuo ufu pecu-
ni£E , rerumquc omnium inter hos fratres depo-
nunt ,irtis cnim notoriis rcquilicis concurrcnti-
bus adefle communioiiem univcrfalem , docuic
Antefignanus B.irthol. in l. Titiits , §, altero num.^.
ff. de adMinifirat.& peric. Tut. cum coeteris in pun-
<So allegatis per Coccin.decif 421. ««. 2. cumfee^ij
uf<]ue adfin. & generaliter didum (ak ftpra Difc:
49. nUM.io-
Et quidem ultra ccetera Societatis adeo com-
probata: adminicula , potiOTime urget communi-
tatio, feu Inveftimcntum fadum per unum ex fra-
tribus ad commodum aliorum in fumma fcuto-
■ rum ^-oD. de Dote ab ipfo recepta; quoniam hujuf-
izmodi communicatio numquam fieri folet, nifi
quando ratione omnimodx Societacis omnia funt
- inter fratres univerfaliter communia,prouc in in-
dividuo Docis firmavit Mantic.de tacit.d.lih.6. tit:
16. UH.io & II. & melius tit. ij. nurn. 21. infn.verf.
Dos autem , Gratian. d. difcept. 904. ntim. 6. Rot. d.
dectf i-f.fub nu.\6. verj. talifque Societas ,par. 17,
recent.
Neque ad hsec folidi(Tima fundamenta everten-
da fuftragantur objeda in oppofitum excitata; fi-
quidem pariim relevant exceptiones perfonaies
contra fupradictos Teftes allat^ , quia cumiidera
Teites adminiciile pro interpretanda magis vo-
luntate Teftacoris aflPerantur , quilibet defedus
»3 ex hoccapite, & ab ipfamultitudine,five nume-
ro Teftificancium fuppletur ad.frpius tradica pcr
Kot. coram Carill. decif. i8(5. num. 15. & coram Ar-
guell. decif 55. num. 24. & decif. \%o,num. 7. corar»
Card. Cerro , & dectf. 69. nu. 32. par. 18 & alibi
frequcnter.
tjufdem irrelevantisE redditur motivum pra:-
fervationis materni Dotis Circa Nepotem aTe-
ftatore demandatae , quafi quod ex hujufmodi
- ina:qiialitace ab initio ftatuta ceftent requifita
univerfalis communionis : iftud namque funda-
mentum fortalse meretur confiderari quando Par-
tes ipfjE non a principio, fed cx poft lucra, &ob-
ventiones , durante Societate defcendentes , in
unum ex Sociis communicare ex eorum particu-
lari convencione noluilfcnc ; at quando , prouc
hic , non ipfi fracres , fed dempta matcrna Doce
Teftacor litteraliter ordinavit , quod univerfa
l^communicentur emolumenta, nullatenus haberi
debec iu confideracione > fi quis pofuerit ab itiicio
quam aiius , quodque unus
imnus hicrit lucratus, qui-11 alter , juxca Dottri
nam PmpnrM. ir. Ipactfcenda nitmero j6.C de pail
Fjhc.de SocH,.cap.i^.„u. VcumJeq^.Gratian.dtLpt'.
eiinum.M.^ \z.& d.dtjccpt.^o^.n,im.\r.i'JichaL.
def-air.dpar.i. cap. 2. nurn. z^.Carol. Ant.De Luca
ad cumdem Grattandtjcept.^^.nam. j.(^ Q.LUrlin.
Con!r.\.6.nim.\-],^ J((ja.
Minufque juvat alicgare , quod Teftator, cui
le laudando conformavit Epitcopus , inxqualiter
ailpolueric , quod nimiiumobcunte uno cx ipfius
filijs primi gradus , Nepos ia ejufdcm bonis
non fuccedercc : xquivocum enim cft mani-
Ij teftum , quoniam inarqualitas non cadic in ipla
divifione , qui fieri concingeret , terminata So-
cietate fine morte alicujus , fcd originem trahit a
mero fucccdendi modo in cafu morcis ordinaco
per Teftatorcm , qui dupliccm cafum confideran-
do , unum nempe , quando omnes fupcrviverent
de tempore divifionis faciendae poft lapltim
12. Annorum , & in eo voluic che fi hMino afa-
tt del tutto fei parti da ajfcgnarfene una per ciafche-
duno,&i alterum.quo ipforum aliquis deficcret,
tuncque in illius portionem ad favorem fi-atrDm',
excludendo reprsefentacioncm in Nepote.fidei-
16 commilfum injunxii, quod procul dubio non alte-
ret naturam Societatis , quae requirit quidem
«qualitatem divifionis , fed non atcribuic perne-
cefse fuccertionem inter Sbcios , uc a fufficienti
partium enumeratione conftat ex accurate tr.^di-
tis per Barry defHcceJJJtb.\?,.tit.^.per tot.AntuneX^de
donac.Reg.ltb.^.cdp.jq.ex n. 59.^ cap.ro.per tot.caxn
ifti , nifi finc fratrcs , polTint , & de fado foleanc
abfque ulla violacione SocieCatis habere hxredes
penitus extrancos, ut de per fe patec ad fenfam,ac
ipfa praxis edocet quotidiana.
Facilius autem retenta ponderatione ordi-
nationis fadi per ultiinam voluntatem , nam
17 ficuti , juxta ea , qus quotidie habenrur pricepta
de non communicandof ex.gr. ) uiiifrudu Patri irt
bonis filij , ex notatis ab hnperatore in Amhent.tx-
cipitur , C.de bonis , qtu liber. Mart. vot. Pifan.
67. numero 14. Mafirill. decif 59. numero 6, (^
fe(j<j. £erlich.decif\^'j.(Jr decif. \^6. per tot.ccs-
teris etiam in prohibitione tacita confideratis
per Miindan. confult. Saxon. lib. ^. ejuifl. 55. Rot.
decif \6o. numero 4. & 5, coram Dunoz.ett. lun, &
in recent. decif. <^/\-j.par. 4. decif. 119. par. 17. ^
decif 140. par. 18. in hoc cafu prorfus inane fo-
iSret mocivum excludendi Societatem in Patre,
cx quo ifti quaeri non pollet ufus fruftus; Ita di-
cendum venic in prjefcnti rcfpefiu Nepotis , cui
non poterat acquiri haredicas Patruorum.
Maxime , quia leftator prudentirnnr.e confi-
deravit ,quod Ncpos tamquam Pupillus nuUam
pocerac operam , & auxilium prjcbere Socierati,
idebque voluit illuin privare fucceffione dum-
taxat Patruorumper fpcciem cujufdam compen-
fationis habito refpcftu ad ipfos Patruos indu-
ftrios ; maicque de coetero infertur , quod ratio-
19 ne pupillaris a:tacis exclufa remaneat Societas,
contrarium quippe,accedente ptiEfertim manda-
to Teftatoris , docueruntDoffcr^; abunde colledti
per Afich.ilor. de fi'atr. d.par.2. cap.i^.nfitnero ^ <).&
fei^q. Baron.de effen.min.ittat.effeB. 12. num.^o.Noal.
de tranfmiff.caf.')i.nn.7,.Rota coram Buratt.decif^oS.
Tium.S.crdecif.<)i.num.-^i).Qr ^o.p.ii.recent. ^ dtcif.
2i2.nHm.i.(irfeqq.crpertot.par.i2.
Pofita
^Q^ Anfaldi De Anfaldis
Pjfita i"itur incontrovertibili Societate om-
nium bjnai um , clare pi-afu!get in cceteris fuia
paitibus JulbriaLaudi , & prcecipue de non dit-
,- pun&a prius rationc Negocij , & adminiftracionis
Vobonorum ; quiacommunionis Omnimodz natura
nan patitur , ut ratio iiabeatur de praeteritis lu-
cris, & cxpenfis , fed omnia , prour de tempore
faciendse divihonis rtperiiintur , abfquc ind.iga-
ticne veniunt aequali lance partienda , nilque ma-
jigisrepugnatSociciati omniumbonnrum , quanrt
racionis difpundio , ut indefinitc advertunt Rt-
minald.Sen.r.onf'1^ nu.^i.lib.l.Andreol. cornr.7.Jf.nnmi
l/^.CiarlinJiclacomr.\6.nHin \6. R0tadecif.l29.f1tl)
num. 20. iierfpromifcuu deinum , & nnm.i\. par. \o.
rec.Si poiiit pro abfoluto CardiDeLnca lib. 8. ^o
Credii.difc.^i-J.fiibnuifi.^i
Erracioeftmanifefta, quoniam Societas uni-
92verfalissEquiparaturfabulofe aetati aurcz , juxta
quam nulla aderat diftin(5t!0 inter meum , &
tuum , fed unus ab altero accipiebat quidquid fibi
videbatnr proficUum , atque ica de fliao evenit
in pra-fenti , dum Jofcph in Patriam rcdcundo,
ibac . redibacque ad communem Capfam,pccuni)f-
quc fine uUa adnotacione uccbacur*ficquc inipoffi-
bile eft in hujufmodi bociecaribus univcrfali-
ijbus rationem reddere de exicu , & introitu,
quocies nefcitur , quidnam fracer de Socialimar^
fupio defu npferit , ex ijs , qux in durioribus ter-
minis , & iiiipfa Socictate particulariex hac fo-
la confideracione promifcui ufus advcrtit poft
'Paul.de Ca/ir.conf.\-i6.nim. \- voi.i. Riminald. Sen.
conf.^oo.n:t7n.S9.VoU.Rot.decif.z6'^.num.\o.par.6(3'
tic\ if.-<^6.nft.1 .Verf.(^ idco cuMjeqq.coram Buratt.&
dscif6\.num.\i.coramArguell.
Hinc etiam nimium de plano detegitur inju-
exuberare j dum etiam procedehdo cum rlgofofiS
sjtcrminis reddicionis rationis, ifta inter fratres
diverfiniode veniti mitiufque quam fiat cum cse-
tcris extraneis pradicanda, prout cum aliis con-
geftis pondcr nt Miihal^ir.de fratitb par.^.cap.^^.
num.g.dr lOi
Eoquc forciusi animadverccndo ad dii.plicem
circumAanciam in prsefenti cafu concurrtntem >
prima ncnipcj qiiod Marciuscommunis Pater no-
tas eoniimiles , five liberculos retineret j non au-
tem folemniter pridiftos Codices conticere fo-
lcbat , idcoque quoties iidcm l-racresfefe gefle-
26runc ad inftar cominuiiis Pattis prudencifTimij
quxlibet procul dubio doli cellat exceptio, cx
dedudis per Rot. corarnCoccin. dec, i^^6i.nmn%^.
Cir dec.z.^0.»-9.far.\'j.reci
Et altera , quod ipfemet Joftph expre(te fcivit<
& approbavit hujufmodi ftylum conficiendi libros
adexemplum ejufdcni Parcncis , ut plene pro-
bancTeftes, & prcccipuc tertius, ibJ, ?ni rifpo>ide-
Va detto Gjiofeppe , che li loro libri non ferViVano ad
altro ,foio , che fer memorta loro , e mi dtceVa doppo
la morte di Manio loro Padre , che li f-atelli fegui-
taVanoihnedemo l.ile, efoleva dire, li 'TcVerettinott
hunno havutu 7ncii , cht gfhabbia tjlrtuti ,crc. Ac
proptcreanuUaccnus adduci merebacur ifta prje-
27 tenho , ex ea pa(Tim recepta propofitionc , quod
nemo contra proprium teftimonium , & appro-
bationem vcnit audicndus, ut in his terminis poft
Socin. Sen. conf. \6o. nHm.%. lib. 2. Micha/or.de^
fiatripar. 2. cap.iJ{. nu.iy. Tondut. refol. Civil. Rotd
corarn Seraph. q- coram Comitul. dixit eadem Rota
d.dec.ij w.i. par. 17.
Idque ccrtifnme , quia etiamfi nulli confcripti
forent libriadminiftrationis, nihilominus nullus
ftiti.i conqueftionis Jofcphi, malequefaftaappa- iSexinde dolus argui vakret , cum ratio quoque
ret exaggeratio doli adversus cceteros h-atres;re-
lida enim pro nunc congrua replicationc circa
decantatan omirnonem conficicndi, cxhibendi-
que Codices rationis , fufficit in prxfenti , &: in
abftrado rcfpondere , quod dum ex confelTione
ejufdem Jofcphi , Tcftiumque depoficione habc-
tur, patrimonium MartijPatrisde temporeillius
obitus afcenditle dumtaxat ad fcuta 3000. de
tempore aucem Laudi promulgaci reperiebatur
audu.n fupra medietatem in fumma fcuc. 7292.
65. quodque magis eft . interim Jofeph durante
tempore decem Annoium Socialium annua fcuta
200. aliaque infuper emolumenta , & fubven-
rionesveftimentorumrecepit ,ablque eo , quod
uliam prorsns operam , & fudorem impenderet
in hujulmodi lucris parandis , ncfcicur, quomodo
ad prilcns audtac conqueri dc fratribus adeo in-
duftriis , cofque diu , noftuque pro ejufdcm com-
a^modolaborantes redarguere de dolo , quafi quod
ji.xcapr2ceptumEcclefiaaicum(utipfe;!ic)rcddc-
re nolint racionem villicationis eorum , quando
procnl dubio dcberet illafufficere , qua: habetur
in alceraEvangilijp.ircc, i^uimjfue talenca : crc.ecce
tUia cjntnc^ue fttperlticr^tui fum ^c^c.
Vcrum , propius accedendo adrem,nul!nm
profedo rarion.ibilitacis fonicntum habent hujuf-
modi conqucrtinnes.fiquidem ifti fracresabfoluCe
non defccerunt in confcripcione librorum, illofq;
de fado exhibutrunt excrajudicialiter Epifcopo
Arbitratori ; proindequc licet illi non fucrint ad
morem Mcrcatorum Urbis cum omni folcmnica-
tcrcteuu, adhuc tamen videntur in propofito
pofTit de ftrifta JuriscenfurareddifincHbris,ad
late cumulata per /indreol. eontrov. 124. nurnero 7.
Card. De Luca lib. 7. de Tutor. dtfc. 6. num. 11. (^
difc 17. num.^. Palm. Nep.alleg. 12. nHm.9. Rota
coram Gregor. dec.igg.nntn.^. ibiqtie Adden. num.\i.
^ coram Card. Celf. dec. 225. num. 12. er in recenti
decif. ^^^.nutH.l^^.par.U. decif. 5^4^ num.^.parte 13.
dec.i')^. num.^.par. 14. & dectf. 107. nttmeTo 2. & 3.
tarte 18.
Neque fubfiftit in fa£lo aircrta denegatio li-
berculorum , quos etiam ipfe Jofcph m Patriam
fapiiftme rediens , fsEpiCfime viderat , & aperue-
rat rjudicialiterenim fratres declararuntfefepa-
racos exhibere prifatas noculas.fcu libroj adom-
nem requificionem Jofcphi , folaquc concroverfii
reftrifta fuit ad locum , in quo forent idendi,
29 dum perperam cxhibitio prxtcndcbatur in Curia,
quando ratio femper reddenda , librique sedendi
func inlocogcftoe adminiftrationis , & non alibi,
prout eft Te.xt. licceras in l. i- & lot.tit.C.ubi de ra-
tione agi oport. Guttier. de Tutel. par. 3. cap.\.numtro
li^.^Berai.ia Specul.yifit. cap. i^.num.i^o.Novar.de
gravatn. f^i>fall.tom.2.gravam.i6.per tot.Roia corant
Jiuratt. detif. 474. numero 5. & latius >w/v» D«/f.
'J^.numero 12.
Non dirfimilem cafum contigit Mihi difpu-
tare in Rota luper quadam Romana reddittonis ra-
tionis coram R. T. D. C<j«'<« inter Jofephum Biif-
fium , proquo fcribebam , cum Com.Jo. Antonio'
Bigazzino ; utrum rcddita pcr Adminiftratorem
redditione rationis coram Arbifro , feuCompro-
piiftario , cique fa<tta confignatione Scripturarum
Admi-
De Commer. 8c Mercat. t)ifcurfus Lll. Jof
N
pofTeC ampliiis fdem Adminithator irjoleftaii fuper
nova rcddicione rationis > E: iicet hujufmodi Caufa
non fucrit tunc refoluta, ncc poftca amplius icpro-
poiira j quia forte Comes Bigazzinus venicns uti
celTionariiis Maichionis Cornelii Frangipani co-
gnovit iiifubliftentiam proptii boni Juris: Actamen
in fenfu Veritatis dicebam , incongruameile petitio-
nem.non lolLim,quia Laudum con 'rm.itivum rcd-
ditas rationis fuerat ab ip(o Marchionc approba-
jo tum.ilk emologacum , undc Laudum in hoc cafu ha-
ARGVMENTVM;
PromiflTio dc fatlcndoi donando, fe obh*ganJ'
do , vel ineundo Sociecarcm quomodo inrcr fc
difJcranr ,ad hoc , ut habcantor pro faclo , vel
agcndLim Cn ad inrcrcfTc. Obligacio Camcralis
non tribuir viam cxcciirivam , ti prbbctur pec
Tcfles,nec pro iis ^qnx vcniunt tantum.in con-
bcbac vimcranladionis,&rei JudicacjE, exco lcdis f.-n,,,^,^,;^,^ (:.-•„,.,.-«„., -i . r
,, , ., o Lj j j r, ^ ii-qutnriam^.SoLictasex quibus pr.r umatur ra-
mcr.iM.i.Adden.ad Bman. dec,f.6s7. mmerono. ^^^'^ dllloluta,_& quando poffit duranre tcmpo
no, Rot.recent. dccif.'^'].\.numer. 2.parte^. & decif.
3So f^itr/i.iparte ^.(y dec.itynum.zz.p.irte j.c^ dec.
^o^.nit>n.i.\.Q;- fc^cj.pa^ te iS.C?' dec.i6.nu.^%. par.\().
dr dec^.nn.ycoram Vb loo.
Scd etiam,quia dicebam rcddi impoflibile, quod
pollcc Adminiftrator itcrum urgcri , dumc.>: Laudi
contcxtii apparcbar, quod (criprura: , &computa,
ji^c.Tftcriqiic juftihcationes fucrant conlignatn: in pxs£-
fcntia Arbitiatoiis iplimcc [)omino,cum cnim ar-
ma pro.nia: dLfcnlioiiis cxcarent pcnes Adverfa-
rium jcJfabat facult-is fc dcfcndendi , & afFcrcbam
inpundo dccifa pcr Rot.decifio.i^^.fub nm/ier.i. ex
verf. cum enim appareat cumfc^uenttbus (^ dec ijo-
nuwer.S.di^fet^ueiJtibu! & dectfz^yntmer. ii. & i}.
corutn Dunoz, Scn.O" decif 0.1^6. 'ininero rrimotcirca
fin-& nimero^.parte \(). Itauc lucceflivc orctenus
confulcus ^ pIuribus,quicalculando , vcl reddcndo
rncioncm adminiftrationis polccbanc inodum , quo
podcnc iccrum non inquiccaii tub airuccis pro^tcici-
biisdoli, vcl ctroiisjundcnollent cum concinua vc-
xationc, vcldilcrirninefubire onus cuftodicndiicri-
ji ptaias cautclam hanc illis infmuavi , quod in rcddi-
tionc rationis vcl computorum calcul.itione procu-
raicnr , quod mcdiante Inftrumentoconftarcface-
icnt , quod propri.r juftificationes rcccptx fucrint
ab alcera 1'arte , quia tunc cx pr.-cmitla rationc rcd-
ditur impoflibilis nova moleftia; nam etli cxhibe-
rcntur traAu teinpoiis haec , vcl illa computa , live
ha:,vclillx juftificationes , rdpondcrelempcr pote-
rit Adminiftrator , aut quod ilke non (unt eidcm,
vcl nonfunt omncs , & integr<E , (upcr quibus fuic
inita folidatio, aut redditio r-ationis , & mcliorctrct
cautela , fi deconfenfu i^artis cnuneiarenturcompu-
ta , &• juftificationcs piolaceratis , & combuftis;
Et in his calibus non eircc opus recurrerc ad iilam
33 prarfumptioncm,an redditislcgitimc rationibusprcE-
fuinaiitur eciam reddita Inftrumcntatatioiium admi-
niftfitarum, nempe fcripcuri,fchedula:, libri, alia-
que ad id facicntia , dc qua , aftirmativam tuendo,
lotjuuntur Decian.confl./^ynttm.ii. 51. (^32, /ibro 4.
• Cancer.variar.refol.partc i.cap.y.nnmer.i^z.Qrpar-
te ycap.i^. ex ■iimer.^o^. uf/^ne ad 509. Faberin C.
lib.^.titul.ii.dcfin.i. infin. (-r nimer.y l^tcol. Catr.n.
confi/.}6.nutn.iQ.cr u Mell obferVai.for.no. num 8.
FranctfcMerlin dec. Lttcen ,c)G.nHmer.ioo.C enfital.
decffion .6a.>!ttmer.^o.& ^i.Rom dicbi decif.1^0. num.
8. coram 1)unoz..Sen.(jr decifio.ui.numer.^j.parte^
i^.recent.
re convento dilll)lvi i Et plura de modo contri-
buendi circa Capicale , & reparticionem lucrr,
ve! damni: Et aliqua de natura Otiiciorum Rd-
manx Curise.
S f^ M M A R t V M.
ROMANA PR.£TENS^ SOCIETATiS
OFFICIORVM
PRO AVGVSTINO SABBATVCCIO
CFM PETRO SCARSELLIO.
I FaEliferies.
1 Exitns Caupe.
3 Promittens faclum yfive Societrttcm inire j »0« potej^
regulariier condemnari ad ipfitMfa^im,fedfolitni
ad damna,cs' intersfje.
Et m hoc cafu daw!ia,Sc mterejfe Jitnt prius li^uidan»
da per Aclorem,niii/,..\.
Promijfio de fariendo tjunmodo difiinguatttr afa^oi
ttnut importet ej:fdem fatii perfeUronem, necne.
Promiffw de fuciendo non tmportnt faiium , <^ttand«
impleinentnm pendet exfiHo alterius,c^ nu.y.
Proinijfio de donando.vel defe obtigando habeturpr»
donatione,CT obligatione,Qr affignatttr ratio.
AmpHa,<juod ex mh promijfione cgi potefi tamtjKkm.^
ex ipjo facto, nu.^.
10 Obiigmio Cameralts non tribnit viam execHtivatit
in i{j,(ju,c non legnntur exprej]'a,fed folum veniunt
in confeqiientiam.
11 Obligntio inter Svcios direfln ad unum faBim,r,d »7-
lud refiringicnr,nec attenditu.r connexio ejufdeffi^
facii,vel identit.u raiior.is.
II Sociccati non repugnat ; (^uod unus Sociits Capitnlzj
majoris Valoris,alter verh minus contribuiit..
15 Societnii mn repugnat,cjtiod nnus Soctusfit 'Dominui
unttts ipeciei,& alicr alierius.
14 Tefii tyii ediatori contraElus rnagnafides efi adhi-
benda.
i^ Obligatio Cameralts probJl^ fer Tefies non hahee.
viam execMtivttm.
Ainplia,ut n-iG.
17 Societm pr<ef;mitur dijfoluttt.juando Socii cmperunt
feparatim negociari.
i8 Societoi etiam diirante tempore convento potejl ex
iuih caiffa dijfj/vi.
9ufki atitem caiija rcputntttr ,fialter Socius non impU.i
tlit e.x partefuti,nH.i^.
Et de ratione, num.xo.
II Implemcnti defeciu.t iibi refficit caufam finalem y fa-
cit , ijuod contrailus etiam nomiriatus refolva-i
titr
22 hnplementi defeHus non potefi argui i ubi illMdpcn-
det afacioTcriii.
i3 Morain contraHibits ultro citroqne obligjtoriis in.^
curritur flntim ac alier ex Contrahentibus imple-
vite.v partc fiia.
24 hnplemenii defcBus ex parte nntiis ex Contrahenti-
bns excufat aiterum a mora^
S t; /w-
Anfaldi De Anfald
206
aj ImfUmenii defeBtis attenditur , ttiamfi fit in mini-
mo,ad repellendum Aclorem.
i6 Officia 7{o//iana Curiti non pojfunt irt preprietnte ifu
altumtransferrifine confenfu Pap^yjeeus autem.,
circa meram commodttutem,
X] Poenitentia licitnefl in conirailibusi ^tti pendent ab
affenfii Prtncipis , donec talis ajjenfus interce-
doL.
iaS Lucrnm,^ damnum inter Socios dcbet ejfe com?nU'
ne, habita pYOporiione adpartes collatM tn Socie-
tatem.
35 Officiales ementes Officia cum aliena pecunia , &
cnm refervaiione Decreit ad faVorem Mutuan-
tis,Juht potitis Admtniilratores, crfar/iuli,ijuam->
Dorr.ini.
30 Societate diffoluta unusquisque recuferat Capitale,
quod pofuit.
DISCVRSUS LIII.
PEr obituin Thomx Palutii vacabat ad com-
modum Datarije Officium Notariatus A. C.
I ad cujusairecutionem afpirabat Auguftinus babba-
tucciusj & econverfo volentc Serantonio altcrum
confimile Officium ab coretcntum refignare , fefc
paratumcxhibuit ietrus Scarlellius; cumcjue ambo
tunc in eoJem Officio Serantonii manerentjcx ali-
quibus infimul convenerunt Sabbatuccius , & Scar-
fellius de ineundaSocietatc fuper prifatis geroinis
Ofticiis rcfpc6tivecmendis,& refignandisfub asqua-
li participationc lucri,& damni.parique onerum f o-
lurionc, eh'gcntcs de ciEtcro Jolcpham Righium ad
cffeilum exarandi concordia Socitatis Capitula fu-
per teropore,ir.odo,& formaadhibenda pro meliori
cjufdem Societatis exercitio , nccnon declarantcs,
<juod Socictas incipere deberet a die, qua fequeretur
I prima eorumdem Officiorum refignatio.
Promilfa iUicb implevit tx puitc fuaSabbatuc-
cius , rcportandoa DatanacoUationem memorati
Officiipro prctio fcut. 15400. ejufquepoirtflionem
adipifcendo ufqucfub dicp.Martii 1679. fcd Scarfel-
lius nontantum dcfccitin obtincnda altcrarefign*-
tioncintraMenfem Aprilis.proutcontexcuaHter , &
fub eadem dic initae convcntionis,de quafupra,pcpi-
gerat cum Serantonio ; Verum per Annum, & ulcra
ncgligendo dcvcnire ad emptionem fui Officii,
fcicns, & vidcns pacifice permifit , quod Sabbatuc-
' cius proptium Ofticium regeret , & gubernaret abf-
que ullacjus imagii^ili commixtionc.
Quandopoft quindecim Menfium effluxum ,&
antequam foiet confecutiis mcmoraram rcfignatio-
ncm procuvavit, quod Righius cxtenderct Capitula
prastenfi Socictatisicumque in eifdcm CapituHs,
ulcra caECerapadta,dcquibus infiL pcr vetbafubob-
fcuradeclararecur , quod prctium ucriufque Officii
dcberctacquiparari, videlicct,quod illud Sabbatuc-
cii en;ptiim pro di(5lis (CUC.1340Q cumularetur cum
altero refignaiido iSeranronio pro fcutis ij.mill. fic-
qucSabbatuccius airumeie ccncretur fuper proprio
Officio onus fcutor. 800. coepit Scatfellius judicia-
licii pullareSabbacucciumcoram Praclaro pro folu-
tioncvtldcpofico corumdem fcutorum 8oo.ad efFe-
ftum illactogandi in p.irccm prctii,& Officii ab ipfo
comparandi,& obtinuic ab co relaxacionem Man-
a daci, ^fd inccrpofitorccurfuad ^iignaturam 'uflici^,
illoquependcnte l'aitesdeveneruntad Concordiam,
juxca quamtolura quadarh fumma Scarfellio , rccef-
fura fuit ^ qualibctpatticipatione,& Sociecatc.
IS
Occafitwe itaque fcribendi tam coram prxc!i6t6
PrKlatcquam pr^sparandi IntormationcspioSigna-
tura Julliciae ,cciam non fine fenfii Vciitatis , dice-
bam. Concedcnda venic Ablolutoria huic Parti,tum
inlpedta Judicii qualitate pciperam intcnta i , turn
etiam animadvc.fa (ubftantia boni Juris militantis
ad favotem Sabbatuccii.
Quatcnus cnim peitinct ad oidinem, ac metho-
dum Judicii, ncfcitui, quomoJo valcu inprarfenci
Scavfellius cxccucivc agtre pio rclaxacione mandaci
infcutis ' oo.dum Apoca inter ipfum, & Sabbatuc-
cium cxarata non prorfcfcrc aduaLm pcifediionem
Sftciccacis fed nudam promilTioncm incundi eamdem
Socictatem fuper Officiis emendis; Unde vel cxiftic
locus pcenitencia: , uc infra , vel in omnem cafum
3 cogi nequic Sabbatuccius ad cocuijdam praecife So-
ciecatcm , fcd condemnavi valct dumtaxac ad prsfla-
tioncm damnorum > & intcrtirc, juxca communiffi-
niam fenccnciam,de qua Ri ldnd.conjil.6^ nHrn. 13. c^
feq.lih.^.Laderch.cohftl.^Z. nuiner.^ & Jeej.Surd.con-
fil.^\.r.urn.i.\ &feq. uiidohrand. CGnfiLryi.nutnJfvi,
& fecj.lib.z.Ad antic.dc tacit.ltbro ^ titui.\.numer.j,
infiti.jofeph Lu:tovic.concluf. 7;. am^liat.i. Carocc.
de Locat.iiiul.de Loc.itio>:.q;ialiiat.cjU,sfi.i. numer.^.
Facchin.contrcVerfJur.lib. i.capite ^o.ex Verfcon"
trariatn fetJtentii;M,ufcjne ad ftn.CJriittan.diJcept.i^ij,
num.^.Capic.Liitr. io,Jidt.\i.fuh nttmero undecimo,
Mart.JlJedic.decif.Senen.ii.per tot. Rota in ty£finei
Grant 6.fiinii 1614 (^ 11. pinti 1 17. Coram Sacrato,
£c alibi millies.
Acquchinc minimc venic Scarfcllius audiendus
in hodictna inftantia,(cd fiprcsccndit aliquidcxnon
fervaca pvomiflionedamnumhbi ivvcpfiircvclinccr-
4 eire dcfccifTc, dcveniacad ipfam liquidacionem , &
cdoceac quanci fua inccrfic , pvomiflioncm contra-
hcndi Sociecatcm non fuilfe cx hac Parte fcrvatam»
ut profequendo materiam conchidunt Cor».cow/7/.
x^b.num.\i.lth..^./1ldohrand.conJil.iv,x nu.iiAC^.itc,
iibiqaos refcrt,& fequicut Pacton.de I0cat.cap.z2.
num.w^.
Qiiod aucem vcrfemur in fimplici promiflionc
ineundi Societatcm, non autcmin a<Sbuali,"perfcdlio-
nc Socictatis, apercifTime dclutricur ex vcrbis ipfius
Apoc£C,& convencioiiis, ibi , con la prefente conve-
mamo di farc, i\ux cum futurum tcmpusrefpiciant,
J & non foncnt in faftum dc piaEfcnci, j^cx. gr.] fi di-
xiircnCjCO'; la prcje>!tef.tcciattic}pcx\}ccd]e promiflio-
nem dc facicndo, & non ipfum fadtum impotcant,ut
in ipecie diflinguendo nocavic r^f-in confil. uj.col.^.
verf.pradickirnulto cLartnslib \S ur d.d.conf.^2..num.
iy& conf.yji.num.i.Thefattr.dcc.mnujn.') &feq. (Jr
alterTheJaur.cjuen for.lib.2.ejtt.6 ■■fub num z.verf^
prafertim,Qr w.J. FontanelLde p.ift.ntipt.clatif.j^.gtoff.
9.par.^.nitm.:,^.& ^j.Mart.i\Jedic.d.dec.Senen.i2.
fub nu.<).verJic.cjuitpropter,(jnu.\o.Rot.Fl0rent.apttd
VrceoLde tranjait.cj. 59.«». i^aliique apud iftos.
Fortius vero.ponderata fadli \alidiflima circum-
ftantia,quod neque revera de prxlcnti ftabat in libi-
to» & potelfate Partiumcontrahcndi ex tunc Socic-
tatem ,cumdtbcrtnt piiusOfficiumunitimcoerac-
rc , & alfcnfum Dataria: , (cu Summi Pontihcis te-
6 portare , in hisenim ccrminis , quoddicacur nuda
promiflio dcfaciendo, & non impovcetfad;um, ha-
bcturapud 'jo.i rancDe I t,nt.corjil%6 n.tl.&fe^q.
ltb.i.Cynac.controv.G6\.uttm.yFontanelL ubiproxi-
me nitmero ^yverfl tem quodcjua>ido,Laticer.<variar ,
refolut.parte ^i.cap 7 nurn. izs Card. De Luca de He-
gal.difc.^\.tiHm.y& 6<& de fidetcom.difcept.i^^. nu-
wior.
De Commdr.& MerGat. bifeurfus L lll. lof
TneroZ.itotncoram Celf. decifK^UiAm'C.8cm puil-
&o Socictatis fuf*et icdc tonfenfu . &placico alre-
lius vendehds Rot. F/orent.apHd Vrceoi.de tranfacl.
d.^u.^cf.niitn.S-^.
Etquidcm convcntio , vcl promidio dc fccieu-
do folummodo perfcftioncm aClus inducit> quand6
7 nuUacenus tcpetitur admixtum faiftiim Teitii. fcd k
folo Conttahcntium Hbito > & abfoluta voluntatc
dcpcndet , ut cft promiflio de doiiando > vel de fe
l^bligando , ifta namque vicem vers donationisj &
pLitetlx obligationis piajf(.feit, cum eo ipfo>quod
S quis pcomific fe donatLiium , vcl obligaturum> non
indigeat faCto Tertii , ideoque ad evitandos circui-
tus donafte> veltefc obligalle prjElumatllr > cx Do-
^tina /oan.tyindr.in ttadtt.ad Specnlaior.tn rubr,
de ohligiit.^ foltitionx^azm cstctis reldtis fcquuntur
Cratian.difcept.nynMnero i^.& iy& dtci. difctpc.
. Ziy.nHmero vigejnno,& fecjq. Canter.v^riar. refo-
tnt dicl.pATtt ..capite J.nuiuer.ii^ verf.fecus tarnent
.Andrehl.controv. lii. ex numero ii cum plur. feijij.
Rot.Florent.apnd Urceol.de tranfuct.di£i. e^uitjito.^^.
nHm.i^.Scfecjq.Olea de cejj.fu.tit i.f]u£ji.6.nttfriero
'^•&Je<j<j& per tot.Rota dectf.ijy nurnero i.parte^
It.recen' & decif.^6/[. ex nurnero i.cmnfe^^. q; nu.
^p ii.prtei^. Itaut ex ipfa promiflionc de dcnando agi
r poffit tamquam cx ipfadonatJonc, Surd.conJ.^^^^nu.
' r S.Ro a dcc.)c)ynumz. Verf.& cjuod ex paUo parte j.
rec Add.ad Buratt.dec.yi€).litt ji.injin. Ctrocc.difc.
ii.nt<m.<)2..&c,^.
Vcrum dato,quod ab initiopromifljo tranfiviftct
in vcrum,& cfFedivum contractum Socictatis, non
tamen cxinde valet adeo ex abiupto via cxecutiva
in vim obligationis Camcralis in Apoca contcnta»
proccdi , cum coco cjus ccnore pcrlpedo , nullibl
apparcac ,ncdumquod fueiint piomiirafcuca 800.
pro quibusinfiftituc ,fed neque quod Sabbatuccfus
lencictur pto x uando Capitali contribucre, ibi, di
fare una Coinpagnia Jopra li due OJjiz.tt di Ncta-
riato A. C. nno al prefente vacante per la Tnerie_.^
&C da covferirft , &C. a me liAgoJiino Sabbatuccit
e Caltro cantante^ > &C. dn refignarft a me Pieiro
Scarfe/ti,8ic. proindeque ubinam fundacurpr£E(ens
Judicium exccucivum concra Sabbatuccium ad ex-
%0 burfanda fcuta 800 dum hoc in expreila obligacio-
ne Camctali non legitur , caqne (ubextendi nequic
ctiam ad ca , qus veniunt in confequentiam , ut iii-
«juit vj?/f och.de fr.ijumpt.lthroprttrio,pr<.Jith.j.t..^^
nui/,ero ii.& 2c).U^ anctn.de lurajn. parte .i..eff-ccT.
'l^6.f^incent.De Franrh.dec ix..num.^.Cahall. confil.
l^i.num.io^ /i^.i.egrcgie Rotu in deci: ■^j. num.i.&^
l.poj} Zacch.de ob.io. t atnrr & in tcrminls Socic«
II tatis, quod obligario iiiita inter Socios , fi fit diccfta
ad unuro faftum , ad illud (olum 1 cftringacut , licct
agacuidefaCto connexo vcl idcncitas rationi«con-
Cattx;Harimanrt. ili" Citixjl.jur.iti; 0 te^ iio,<]MttJl.
3. numero iG.\:^ fe^ej.iLplianfconfuli.iij. nmitro j^^.
4^l.& 42.
Neque dicatur,quod ftatim ac Cbntrahentcspro-
mifcrunt inirc '^ocictatcm luper duobiis OfficHs»
ex hoc ipfo intcllexerinc prapovtionabilicer cohtri-
bucrcpro Capitahbus ; ultracnim.quodid cxpreflc
in Apoca non legicur,quod fufficcrtccx Jup. a dcdu
ftis,cxubcr.K reipondctc , quo 1 nuUo modo neccflc
ki. cft,auc implicac, fi unus cx Sociis ponac in Socictatc
Capitalc majoris valotis, alter verb minus,ipfo Ca-
picali infpecto, contribuac > ut advcttit l>ero. conftl.
l6i.nu.2 j^.verj.tarnen i^ote/f lib i.Az.or.Injlii.Atnral.
farie yith.^j.e.^.fol.Utii.B. Frnnt* MAre, dec.iSj.
num.ef p4r. t.cam cjercris pec Rot.decifio.zu.nitm. r©,.
*3 ^^"'5 '^•.'■."■<'»'- l^rxcipuc cum agcrctur dcduobu^"
Oficii^dilcrctim,fcu fcorfim ad'mii1iftrandis,adtra-
dita per Rot. coram Pirovano apud Spad. .Hnjii.ic)^'
nUrn.l^.lih.l..
Minufquc tacrt^qiiod Mediator,cu't attribota fuei'
ratfaculcas ConficicndiCapitula.id iKtciaiitcc dccla-
lavcric in ipfis Capitulis longe pddm6(ium exaratisi
idemquc etiam , liccc pcc vcrba fubobfcura , cam-
14 q'iarh Teftis una cum Seranconio depofucrit , ideo-
quc eidem Tcfti tamquam Mcdiacori contraiftus
niaxima fides fic adhibenda, tx Mant.dccS.nwn. loi
Burait.dec.ljynumero ^ T^not.decif.Si.nutnero 6.
Prioi.decify6.>iHmero 2..& parte ij. recent.dscifwn.
3jd.numeroiJ^.& dec.izi.numeroii.parte 18. Qiiia
prsccr qilampUuimas excepciones, quxinferius (iia
loco cradencurifatis cft ad pracfcns re(ponderc, q.ioj
fiifta obligatio non ex ipfa Apoca,fcdexdi6to le-
ftiurii delumicur , agi non potcft cxccutivc , fed vi«
15 ordinaiia proccdcndum cft , ut in durioiibus tetmi-
nis , quando (cilicet perttaftatut dc ipfa obligatione
Canictali perTeftcs comprobanda, tradiderunt Gal-
ief.de 'ji>iig.it. a^ner.^HxJt.xj.riiim. 4 ihicjHe Zttcch,.
mmero-j.^ S Scar.de appeliat.-iUi.ji.:y.lir,,ii.^.nH.^
Mero 6^.& feij.Fontanell.de pad.tiupt. clauf.G.gloJJ.^^i
parte -j Jub nitm.6', Coler.de procfj'. ext-ciit. pane j.
capie i jub nurn.lS verf.tarnen differiim,& e.ip.^.fiS
mrnero i6.&parte j^.c.tp.i.nkyner.xT, Card.De I.urm
i6 de Feud.difcepi.^..) >'urri.^.& .\. ubiarapliat.&decla-
rat_, quando cciamoblig.uio CamcialfsContinetuc
in (criptucapcivaca , ciijus veiicas ncgarctut > icauc
■opus cflLt Teftes dcfupcc adhibcrc , plenc Rora de-
ctfion 54 ex numero ^]. tif^ne adjin.parteli. re-
cent.
Hsc qubad ordincm : fcd accingendo mcdullani
bbni Juris>vcrfaii procul dubio vidcmur in claris,
quoniartt quaccnus a pcincipio legicime fuiflct con-
ttactaSocietas,ipfa pbftmodum ditlbluta temanfit,
tam taciccquimexpceire; caciccquidem.dum Sab-
b.icuccius inconcincnci recepic Olficium fuum ^ Da~
taria, Scarfcilius vcib non cdntum ipfum non coc-'
micncquc habet dc prxfenti.fed palfus eft,quod abf-
17 qtjc ulUrevifionccompucorum,auccommunicacio-.
nc lucrorum Sabbacucclus feparacim negociarctuii
quod apud omncs pro manifefto indiciocacicae dif-
folutionis Soeiecacis accipitur ; adTexturn prxcla-
iwmin Lita^ue ff.pro Socio, Mant.de tacit. iih.G.ttti
2l.nitr>,.^x& ii.Aieno.h.de pritfumpt.iib. ^.prafumpi,
j6.nu.^6. &feei. & prxfunipt.6o.nHm.\o.Caren.refoli
iSi.nuiu lo.Ciroc.dtfcept 6ynu 6 Andreol. contr.^^^
nuin.xo.RoJignoi.de Societ.contraSl.j.difquif 1. $. 25;
ru.Michalor.de fratrib.par.x.cap.^6.nu.2^.& iap.,^X
nu..^.Rot.dec.n^.nHm.iypar.io.& d.dec.2xi.num.i}i
parte ix.recent.Qr corarn Card.O(thob,decif. 40. w«-
mer.i-j.^iS.
Sed noii eft opus infiftere fuper tacita didblutio-'
nc Societatis,dum illam habcmu exprcirrm ex Ju-
dicialiintimatione cidL-m ScarleUio fa(5ta : quamvis
18 cnim rcgulariter nequeat SocictaS durantc temporc
convcntodilTolvi , nihllominus jufta intcrvcniente
caufa fiuc hxfitacione convcniunc uno occ Scriben-
tes,\\\dim pode altero cjuoquc Socio invito difrum-
pi,ad Text.in l. fi conVenerit infin.jf. pro Socto,& iik
l.Societutirn. ijUurta,Jf.todein,Captc.decifon.ii^. hu-
mero yCard TMfch. conclnfiQ^ litteru S. numer.-ji,
Confianttn Caf.trjn Svecui.cjnJtfi.Peregrin.lib. t.^ui
^y.^.z nHmer.2x.& fer tot.iA ncharan.fun.qtuif.f.:'
nuIMt.l.jH^Jl.CSJitb f!m,6.V.-rf.ltiet enim.RoJigno/.
S 2. de
20S
Anfaldi De Anfalclis
de Societ.d.contran.y.difqHif.i.§.zi.nM.j^.&feqq. C7t-
terique mox allcgandi.
Qiiod autcm juftiflima caiifa diirolvendi Socie-
tatcm intcrceirerit.evidcntev apparet>gx quo Scavfel-
lius non adimplcvit ex partc Cua, omictendo Ofll-
cium compararc , cujuscontcmplationcdumraxat
inita erar -ocictas , quo (ane cafu,etiamfi nuUa faita
3^ fuerit interpellatio> ex ipto adimplemento unius cx
Sociis>& non adimplcmcnto alterius mora rcfultat
ihfanabili.s& cxindc inducitur juftiflimacaufa tecc-
dendi ^ conventionc,ut optimc per Text.in d. leg.fi
formenerit ,jf p: 0 Soc.ii\.miMk A'char.Jun.qM.')^.Ub.
1,& d.ifit.G^ tib.i.& i^U!tfi.^^.lib.^.in omnibns per tot»
fetr.DeVy. U.dc duob.fr.rr.par.n col i.num.G.Ca-
•picdec. 174 nu 16 quos rcfjrt,& lequitur Stad. conf
jLCf-j.nn :\.hh.z Duard.de Socter. Iib.\.cap.x.q>*.i nu.J.
C^ 'i.F^li.eod.trad.cup i^.nu.^'i>. &Jet^.Mtch.4/.de^
fratr d par.j..cap^6.nii>/. zi Rofignol.de Societ.d.con'
tran.y.^^ifqi.if i.^.ii.'!" <y.
Idque rationem dupHcem hal>ct,^utramque ma-
liifcftam, una nimirum, quod quamvis in contrafti-
■ao bus,prout hicnominatisregularir.T non dctui locus
pcenitentia: , fed .igi dcbcat pto implemento; nihilo-
minusjUt advertit Du.ad. Fxiic.c (J^ft. hulor. mox
rclati jidfpeciale eft in Societate ,inquaquis adim-
flcndo > ftatim alterum non adimplentem poiiit ia
inora, quinimo cum ipfum opinatum adimplemcn-
lumalteiiasSocii fuerit caufa finalifliima > proptcr
quam altcr induftus fuit ad contrahcndam iocicta-
tem , tunctamquam exdcficienria confenfus locus
^I fit refolutioni, quia ahas contra6l:us,& bocietas ini-
ta nonfuilFet.ad ea.quae cgrcgic rcfetunturpcri'«>-^.
Conf^Gifnb num.^-verj.cr inprindntti, Roland. conf.
lMdov.dec.\io.nu ^.ibitjue Adden.nu.j.& coram Pi-
rovano imprefi.apud Marchef de Cor/.r/ijl.par.-i.fol.
loZG.fuh num.j-Card.De Luca depdeicom. difcep.^.
' fab nttM.26.
Et fccunda.quod aliter diccndo,contra£tus mani-
fcftiflii V e claudicarct , nam pofito , quod Sabbaruc-
ciusin hocconfiderabili lemporis intervallo dam-
num fentiiiret in Oificio per ipfum acquifito.utique
Scarfcllius non inftetilTct pro ftabilicnda Societatc,
«juodquc pcius cft,nequc ipfecogi potuiirct ad adim-
plendiim, cum dc facili fele valuiflct excufarc , repli-
cando.quod pcr ipfum non ftabat, fcd dcficicntibus,
[utnimium verifimilefuidct] pccuniis , & confe-
qucnrc r ccflantc ex hac caufa, vel alio quifito colo-
^2 re aflcnlu Serantonii,impcditus crat implere, cxcon-
gcftis ^&x. Rot.din.deciJion.^^Q.numer.Z.Sc o-part.i^,
rec.
Ql^iibus proinJe non contradicunt Tcftcs addu-
£li,& dicerc conantcs , quod ante memoratam inti-
inationem>leu difdidtam (aspiusinterrogaverint Sab-
barucciumproconclufionc hujus Societatis; Quia
cum ipfc reipondiflct, fc forc proroptum,& pararum,
<juories Scavicllius adeptus fui^fet Oflicium , potius
cx hoc ip(o magis patefit defcdlus in codcm Scar-
fellio ,qui numquam ex parte fua contradtum , &
promiflionem cxplcvit , quodque ita babbatuccius
rcfpondcndo cumdcm Scatfellium magis conftitue-
bat in mora , o\xx tamen,ut ptaemifimus, ex (olo Jm-
jj plcmento '^abbatuccii refultabat,exiis,quaE mirifice
adrcm nofttam fubncciunt Surd.co fi^y.nit..y.Ca-'
Jhacan.dt Soiiet.offic. cap.6c) nMmer.^ bcacdc Cow'.
merc.^i.fUitfi.j.j arte z.ampU«t.%. numero 157. Sre-
'*4 feU.deciJio.xoj' nurn.iG- prout e converfo reccptura
iiabcmus , quod dcfectus implemcnti cx partc imius
s;% C9i)C[ahcntibus aUcium cxcufat i mora * idtiit
Sperell.dec..^o.nu.'^6.Rot.coramCelf.dee.i^i.>inm.'^.
& coram Card.Cerro decifSoi.nitM.^. & aectf.Ho^
nuyn.i.&^,
Ejufdcmque irrelcvantix exiftit afTercio.fcu prx-
fuppofitum, cum qiio coiiantur Teftc5pvocedeu-,ni-
mivum.quodcx fitto iiabbatuccii non cxbuv(aiicis
pvaedicba fcuta 800. quodammodo iir.pcdivetur
Scavfellius in emptione Orticii ; Qi_iia fi id ullam
habuiirct , vcl hab:rct lubfiftcntiam , mccflc
fuiflit , quod ^carfcllius tunc tcmpoiis oftendiflet
habereomnia alia aflignamcnta iiccc(r.ui.i, co mo-
do,& fovma, quo hodic ( licct non idmodum rcdtc)
curat oftendcre: alias enim quomodo juvidicc pote-
rat Scarfcllius airererc, quod fuerit ex hac pavre im-
pcditus, dum ex fuancque pcrobiilum implevcrat>
25 & tamcn j ctiamfi in minimo defeciflet, juic meri-
to poterat repclli , cx relatis per ^. aff.de exception.
ij.««//».39. MareJcottiVar.reJol.ltb. \.i.ip.Z%. hu . .4.
Hodiern ad dec.^urd. 60 /iv. .Al ;<rtf.c07fult \\%.'iu.
l.cri.&gcncialitcr fuse comprobat .-idden.ad dec.
^^x par.^.rec,iom.ynu.i.j^ & jenfil dec.Lucen,^^ nu.
^.Roi^ coruT/iGrejr.dec.iCn.^um ibinot.per Adden.&
dec. 1/^1. 'U.ii.QT ii.par.ic). ec.
Et cx his adeo maniRdc conftat dc diiroKitionc
Societatistam tacit3,quam cxpvciriquod^uc tx noa
implcmcnto potnevic fine dubio in o^nircin cafum
Sabbatuccius pvxbcrc (ibi locum poenrcnrii* , ut
non oporteat ultttius evagavi ; i>cd adhuc dicimus,
quodquamvis omuia (upcvius rcccnfica fund.vnicn-
ta dcficcvirnt , liccict hodic Snbbatuct io pa-niicrc,
2(5 cum cnim hujufmodi OtHcia non pofllnt dc iina in
aliam perfonam transfcvri abfque ummi l'onri(i-
cis.vcl cjus Olficialium a(renfu,& authovitatcquid-
quid fic dc mera ccflione civca commoditaccm per,
cipicndiemolumenta,ur diftingucndofirmauimfuit
per Rot. tn Romana Ojjicii Scnptorix p) ima Aprilis
i^^S.coram Pamphilio , & coram Seraphin. dec.-^.^,
num.G.& -j .CMiUtn dec,x^i,num.^. ^ io.i2)" dee,u6.
ntt>n.\,^.c!r lyparte ^.tom.z recent. & coram lancet-
lott.imprefs.apud MarcheJ.de C 07ntnijf,j.ar.l.f.l.j^6.
num.y& 6.& Coram Pamfhil.dec ^^^.n».^. Card.De
Luca de Regal difc i^j.nu^n.^.
Hinc proindc doiiec,& proufque hujufmodi aflen-
fus nofcacur obccntus a '^carfellio , rcgula cft apud
^yomncs indubitata, quodlicita eftpcenitcntia.ut laco
calamo tradidciunc Adden.ad Gregor. decif.^\4,fub
num.i-Salgad.in Lahyr.Credit.pane i.cap.^ynu u.dr
Jetj.Rot.apnd Achtll.de Grafi.dec.i.nu.y tit.de pail.
& coram Ferall.decifii. num.^par. 5. & dec.-^^^^i.fub
ntmi.verfic.& nifipar.i reccJr decif..\oS.num.^y^
fecjcjpar.\6. & prius /« Romana Laudifeu Locorum
■ jiiontiuvi \^.uniii6Af\.coramVerofJiio.
Pofitaitaquc ex pvxmifljslicita pocnicentia , vcl
receiru ab aflcrta Societate , fruftrancum opus vidc-
tur indagandi , an in omnem calum , quo Socicta»
fuiirct contra6ba,&in pri(cnti duravct atrafrcn tcnc-
rctut Sabbatuccius cxbutlarc fcut Soo. Std nihiio»
minus inquandamexuberantiam fubncdlimus quod
ifta obligatio non lcgitur in Apoca cxpvclla, ffuftia-
quc dc(umi[ur cx Capitulis,(cu minuta confc61:a> nc
aircritur,pcr Sabbatuccium; quamvis cnim ibi dica-
IwXjche il 'V,'.lorc,e prezjL 0 dt detti 'UJfiZ^ii s^mttnda
rajiiiagliato tra noi , e'" unHo nella jemtna dj jcudi
li^oo ?nonet,i,comprefo fe>(i,&t.id\wc id no impor-
tat^quodcftcdtiveSabbariic tcncvcturponcrc dcpro-
prio did:a fcuta Soo.lcd folummodo hu jufmodi rtr-
barcferenda veniunt adpartitionem oncrum, liicvo-
(UO]}damiierumq;,ad cftedtum (cilicc:t,uc ScarfcUius
noti
De Commer.&Mercat.Difcurfus LIIL 109
tim rccupcLat , quod in ipfa Socictatc contribuit, ut
iK)tat BArtolus in l.Reosynm.^.ffJcdncy. liets, Ron-
chegall.eod.tra3.fen in d.l.Reos tiim. 45. FAlic.di^
Sociti.cap.i^.nmu.-jyManf.confuli.yynH.i^.
noD reneretur de proprio correfpondere Cteditoii-
bus de moie mutuantibus pecuniam ad Officia
comparanda pro diftis fcutis Soo. fed iftud onus
correfpondcndi fubite obftringerctur Sabbatuccius»
proutad litteramfonant vetba > ciuje fequurtturin
cadem minuta,ibi > E detratti itfrunidel fudetto
prez.z.0 ciafcmo fer rneta, cojne anco tutti U pe/i,8cC.
8i eft quoquc de Jure, juxtaquod ficuti,ut fuperius
oftcndimus,non repugnat Societaci ,quod adiuin-
a8 aeqiialitas impoiitionis Capitalis, debet tamen adef-
fc pariformitas rcfpedu lucri. onerum , & damno-
ruin, habica proportione ad partes collatas , ex con-
geftis penes (jriitian.dtfctpt.6ii.numer.i.& ^.& dif.
cepr.j jB.m.i^ & t^.& nu.^i&fetj/f.& eft Text.in^
i.fi nonfuerint.jf.pro Socio, cum concord. pet Com.
conf.xy n.i^.verjic tatnen/icoafkit Ub.z.Mandell.conf,
^ypc'- tot.Marefc.var.lib.z.cap iJ,G.mt.i. Aiant.dzj
t*cit.lrb.6.itt.i\ ex nu.i^. ufque ad lo. Rot.dec.^i.nu.
16S' fi<j' par.i^.rec
SENEN. DIVISIONIS CASTRI.
no EQ^ JOANNE DE MARSILIIS,
crM ALIIS DE MARSILIIS.
ARGVMENTVM.
An,& quandopadum, vel prxceptum d6
non dividendo inter Socios , vcl hxredes con-
ventum , velderaandatum a Teftatore fperni
poflit impunc, vel non fit obligatorium.autalias
Claiius aiitcm pcrfpedo more , quo folent hu- P°"'^ a Princjpe moderari : Et quando adus di
jiifmodi Officiaacquiri, numquamenim , utpraxis cantur importare divifionem ptohibitam , vcl
non , cum cautcla fe prxfervandi aqualibctca-
ducitatc,vel poena.
quori.iiana docct , iftacompatantur ab Irujufmodi
. p.iiip.ribus OScialibuspropiiis nummis, &pccu-
,■ niis, itque ita de fado prafticavit Sabbatuccius,
. pccuni.is recipicndo ib illis, qui rcfervacionem De-
cieti ad eorum favorem veporcarunt , durum quip-
pcaimiumque afperum forcc , quod Sabbatuccius
ttnciccur cfFctlivc pcrfolvere dicta fcuta Soc pro
alieno Otficio,dum neque rantam (ummam a(iluaii-
ter implicavic in proprio , fed loliimmodo fcfc obli-
givit .-redicoiibus corrcfpondere de fiudlibus ,fic-
,. quc iii omnemcafumexubcrarct , quod deporcionc
attingenteSabbatucciodcbcteBtpriori loco perfol-
vi fiudiis , quos propottionabiliter pro rata prxfa-
totum fcucorum 800. tenererut Scarfcllius exburfa^
re Mutuatoribus cum, ut diximus , revera ifti Oifi-
ij ciales finc potius meri Adminiftratorcs , & famuli,
s Vm M A R I V m.
l FaEliferies.
t, TaElum,vel prAceptum de non dividendo ^uando t^
perpetumn.regnlariter non tenctt& n.6.& 7.
lAmitamr h<tc regula, ubifuerit adjeck certapoena»nn,
^,& 'j.hbi refellitur.
Uem timitatur , ubi paBtm rejlringitur ad certa bona,
nu.j^&vide nu.%.
9 PaUHm,feuprAceptum de non dividtndo etiam ubijit
validum,poteJi ex caufa moderari.
CMufa autem jujh qua dicatur.nu.ia.
quim Olficiorum Domini. ut latc difcuiro atciculo ^^ /'<«fl«7w, velprxceptum de non dividtndo quandtftt
ponderavic Jiota in dec.io6.ntmer.i.& per tot.parte
ii.rec. &in Romana Officit Curforatus coramVba-
go, interfuas decifi.y & in Romana Socieiatis Offcii
11. Februxrir i6jy.raram Card.Ficecomite, c^oascvixn
aiiis rcfert,& tcquicur .4dden.ad Pa?nphil d.drr.^^^.
numer.j & prorequicur difpungendoconfimilem na-
turam Officiorum,& effedrum cx connacuralt refer-
vatione Decreti refultantem Cardin.De Luca difci.
nnrn.^.& difC] .num.l .& %.difc.ii.num.z.& ^ de Re~
galihus.
CoEterum fiftete non opr>ortet fupct Capitulis
cxaiacis per Rigliium omicrcido etenim exainiiure,
utrum ipfe habeiet faculcarcir u-(c ingcicndi in hoc
punfto fubft.mriali contract is , iUius tamcn f iCtum,
fcucxplanatiodcftruitur ab cvident' injiiftiria ah"a-
tum partium eoramdem Capit'iloium,nim licct dc
hilce hodicnonagacur, atra-ncii Uim "opcrcmovc-
re , dt inftrucre polTunc in rcliquis anirr-um Tudicis,
juxta moni'uiT> I- ,i,'r„.r i> rj- dri i,i,,;- ,/> .i,.ff.dc
Tf.^f^;*^. qiioiiiam Righius pofuit in apitiil.itionc tur dividere fmclus
abfurda iranifcfta,qua;ve idcoluiu incomp,ii:ibih"a 21 Cantela datur ad effeElum non incurrendi cadnci'
cum prarttnfionc ">catfelHi, ut pi ocul dubio dcccgant tatem impofitam in cafu divifienis.
fenfum,dc quo (upra, impoitaiucm fi<npliccm ccm- Btejuid in cafu prohibit£ i Tefkttore moleflidfub f»n4
poralem accollationcm durantc -ocietacc , & non
ultta,voluicen.m,qood etiam ftnica "^ociccatc Sab-
batuccius (ubivct onu.i corumdcm fcutovum • 00.
tamquim dcbirum proptium, illaquc remancrent in
Otficio Scatfcllii contva cxpteiram natutam cjus
iocictatis, in qua unus de pvoprio hocvcl iilud Ca-
f uale coiKiibuit» «nufquilquc enim in hoc cafu fta-
compatibile cmn divifione.
11 Socuts an haheatpralationem in locatieneiVelVend*'^
tione rei cornmunis^remiffive.
1} Cmnmune ejuod efi,facile negligitur.
14 PaBum, velpractptHm de non dividendo cttm certit
paena potefi evitari ebtintndo remiffiontmpoent. it
fuhflttuto.
ij PaBum,velpr<iceptum de non dividendo quandoptt
Principtrn poffit rr.odtrari.
16 Princeps ^uando potius dicatur fuppltre voluntaiiTf*
defuntli.cjHam ei derogare.
17 Paiium , velpraceptum de non dividendo , puta ali"
quam hitreditatem , non violatur ptr diviftontmj '
ufus,& habitationis,
Ntc per pojfcjjionem bonorHm captam cum claHfulA
protndivifo,««.iS.
Nec per feparatam ptrceptionem, & txa^iontm frni
Buum<,nu.i^.
to Minores de furt prohibiti dividtrc , non frohibtn»
eaducitatis, nH.ii.& ij.
DISCVRSVS
L/V.
SUpet infrafcrtpta fedi ferie fub initio Advoca*
tionisconfultus cxparte ilHus,qui dividerc Ca"^
fttum cupiebat non obftantc concrivio pixcepto
S i Tcfta-
Anfaldi De Anfaldis
2IO
Tcftatoris/cquens cdidiRcfponfum; Etquia in fen-
fuVeiicatis infimul fucrac requifitusCardinalis De
Luca Prsceptoc meus, Mihi idcirco demandavic, uc
fundamcnta Requircntis,cxpcndcremjquoniam poft-
fuodum fubfcripfiirct rccolligcndo motiva,quaE fibi
magis vcravidcrcntur, pioutrecutum fuit, illiufque
Snbfctiptio una cum inccgro tenorc prccfentis Ref-
ponfi habctur quoque rcgiihacapcrcxtcnfum apud
eumdcm Card.De Luca in e\us Supplemenjmr- i-fnh
tit.dc Tejkim. difc.i).
f Ordinaco per Alcxandrum de Marfiliis perpetuo,
graduaU,& reciproco fideicommiiro in ejus dcfcen-
dcntia tnafculina, adjcitaque ftridiffima alienationis
prohibitione.fuic ulcciius injunftuminfticucis, om-
nibufquc vocatis, ut numquam devcnire poflcnt ad
divifionem Caftri del Calecchio , Sc Palatii in Civi-
tateSenen. cxiftentisfub pccna, & modis infra fuo
loco dcduccndis: Sed agnita dcinde pet Tcftarorcm
nimia incommoditate piovcnientc fspius ab hujuf-
■nodi necclTariis Sociccatibus, codiciliando revoca-
( vit prxccpcum non dividendi Palacium pcrmifitquc,
lirma rcroanente prohibitionc ahVnationis , iihid
ctiam pofTc diftrani incer Condominos.
Hinc proinde exafte per aliquod tcmpus obfcr-
•vata fuic dcmandata communio quoufque h'ncx k
primis inftitucis delccndcntcs inccr fe multiphcaca,
pluiibufquc perfonis replctac pribuere conrinuam
Jiirentioniim ca'.i(am,unde ad cas evifandas,dubicaii
pro Veritacc concingit dc pluribus i
Primb.An pr^ccpcum dc nondividcndo Caftrum
prjcdiiftum in pcrpetuum fubftincatur.Sccundo^qua-
«cnus negativc, an liceac uni aUorum emcre porcio-
j)cs. Ec tcitib qualis via,magilque expcdicns pro ne-
gocii dircftione vidcarur.
v. , Circa piimumlicct nonnulli DoUorei pondcran-
do difciimcn inter prohibicionem divifionis cx pa-
€to rcfulcanccm , & illam a Tcftatore dcmandatam,
voluerint,primo cafu padtum ctiam juratum colla-
befccre, & fccus in fccundo; Tamcn rcfohitive pro-
5 ccdcudo , prohibitioncm per ultimam voluntatcm
non fubftineri, fi in pcrpctuum progrcdiatur ,uber-
lime tradunt addufti per Clar.in i.Teftainenttm i^ti.
67.GraJJ.de Succejf.in f.Teftamenium qusftyi.Pere-
^rin. defideic.art.ii.nu.io.Fufar.de Subflit. qu.yoy.
num.\^.Andreol.controv.:c).ntm.\G. xJMichalor. dc
fratr-parte i.cap./^^^.per tet ^rioA De «JMefA lib.y
l}ar.cap.i%.nu.i^.^fctjtj.Fentanell de pad.nupt.gloft'.
*f.ciauf.^.par.i.nH.\o6.d>'feef(^.Gratian.difcept j)Oy.
fer tot.Cyrtac.contrcJ.^o^. nurn.yCapon.difcept.m.
nu.li.Rota coram Arguell. dec.22 num.^cf.& Jetj<j.&
coram Coccino dec.\2iynu yj.&fecjq.
Firmata proptcrca rcgula inconcufta fiipcr inva-
liditate talis prsccpti, tota controverfia rcftringitur
ad gcminas limitationes, quz defuper tradi folcnt ab
3 aliquibusjUna nempc, fi piohibitio de nondividcn-
do fada fueritcum pc^na ad favorem Tcrtii ; & al-
tcra,quando vcrCatur fupct aliqua re certa,& ad quam
4 Teftator affc6kionem habuiflet , ut in fpecie exem-
pUficando de Caftro habetur apud Peregr.Wmkziio-
nis authorem d.art.\\.num.%o.tn fin. c^wm fimplici-
Kr rcfcrunt Grat.d.difc.cfoj.nu.19. Fufar.de ful>fltt.d.
^u.jc-j .nu.i}..& fe^^.Bontanell.dt pa^ii d.gl.^.par.
Ncutra tamca limitatio obftate vidctur , non fo-
lum ex particularibus fadi ciicumftantiis , ut infri,
fcd etiam ilUs perpendcndo fingulariter,.& in abftra-
f fto.quiapiimam egrcgie impngnat poft Alex.aliof'^
fi«,Mi_ebalJ,t frmib.d p,i,(.^^.m.\%.& Jei^q. .
Et rcvera,rcli(fla etiatn,poucaqucad pirtcs Mi-
thalori authoritate , nullatcnus dicla limitatio fub-
fiftic,quoniam racio, cui innicitur, pcrcucit ccrminos
validanda: prohibitionis , ut fciliccc adjccla pcena,
prohibitio in mareria alicnationix dicatat futiicien-
ter vefticajCcd nihil habeccommune cum alrera ma-
6 tcria divifionis, in qua redditur invalidum pixcep-
tum longo tcmpoce imprafticabile non dividcndi>
ad cvicaiidas dillcnciones, & litigia inter conjundios»
ficque evancfcit motivum , malequc fit illacio ad
hunc cffe(5tum de prohibicione alienationis adillani
dc non dividcndo,ut piomilcuc volucrunc Fufur. d.
^uxft.joy. num-ii. ubi fe refcrc ad 5«*y?.63j mmero
ii^.Odd.de fideicommiJf.qU£ft.iynum.6(jratian. dif-
cept.^\y.num.^.Spad.conftl.^z. nM/n. iS. verf. QuH/ut
pc JlantibHf, tib.i. iArioi De tj^lefa lib.^.d.cap,x%.
'/itim.\S.
Fortius vero , quia in durioiibus terminis firma-
ykRotain una ty40ften. 'Donatw.ts ro- hebrHarii
\66i.ieram Fero(p:o twpreff. decifiyo.po/? Torr.di^
7 paEl.fut.fucceJf. quod ifta prohibitio in pcipecuum
invalida fic , nullamqucpariat obligationem , liccc
dcmandata fuecit conditionaIiter,&camquam per ad-
implcmencum ad lucrum confequendum , ut ibi,
quia relinquebanturticulodonationis lcutaquingeii-
ta,fi DonJtarii in communione perinanercnc ; Undc
mulco minus idcm pracccpcum fubftincbicur, quan-
do poenafueric adjcfta,cum valcat argumcntum,uc
quod non liceat ratione pa:nx, liccat tamen rationc
lucri , non autem i lenlu contrario, ad ea qux in
propofito Matrimonii demandr.ti , aut vctiti, quod
illiidfubfiftat, fi fieri contingat per fpecfcm lucri,
quodquii fub ea conditione vtlit Nubcnti tribuere
& non alias , non autem in poenam , deducuncur pec
Card.De Luca de Dot.difc.i.num.6 verj.ut ehirn, &•
de fideit:.difc.\^.num.ix,& difc.lyde Teftajn. &ali-
bi faepius.
Secundaquoque limitatio.qua fupcr prohibitio-
nein ccrta re, &Caftrofundatur, rccipic camdem
rcfponfionem deduftam ratJonc pocnas, quiaaffedio
quidcm poteft veflire prohibicionem , nc dica'ur fa-
dta fine caufa,proindcque invalidareddatur, non vc-
8 ro, quod vcl affettio, velpocna pcrmiffibilefaciat
Teftatori illud,quod dc Juiefacerc nequit; aliudque
motivum individuitatis ,five quod regularitcr Ca-
ftrum non paciacur commodam di vifioncm , non fo-
lum infado nullatcnus fubfiftit , fcd etiam in Jurc
non admiccicurjcx Fontanell. de paU.nupt. d.gloff,^.
par.i.riitm.ti>,.infine, ubi refcrcndo Teregr. firm3t,fc
non rcccdcrc ab iis.qui fupcrius tradidcrat.
Etquando ifta,qui niroium clare affcruntur, ali-
quam pati poirent diflicultatcm , quodque ctiam cx
abundanti piaeccptum de non dividcndo Caftrum
fubftineretur «adhuccx jufta caufa dcbcret Judex
9 talc pracceptum Tcftatoris rumpcre , ut loqncndo
de prohibitiooe Minoribus fafta , & ad rempus»
proindcque valida , poft Aretin.confil.ii fub num.
j. decifum refert Grammat.dec.j.^/arcabrun.con-
ft/.SyArju,\i$, Odd.de fideicommiff, dili.^uxft.ii.nu-
tner.6G.& feiyj.tJ^I antic.de conjeii. lib.^^.tit.^. nujn.
lcf.Cyrtac,contr.i^y.num..\.Arias De Mefa d./ib. j.
cap. iS.nuin.\o),Capon,d.difc.i\2.fitb nu.i^.verf.prout
in ftmtli.
10 Quod autcm adfit caufa juftiflima, tcftantur con-
tinux diffcntiones , & jurgia , quic occafionc com-
munionis, prxccptique dc non dividcndo nfmis a(-
pcci>& duti in dics cmergunt, idcoque procul dubio,
& quocumquc maudato non obftancc > faciendam
clTc
DeCommercio&Mercat.Difcurfus LlV.
effc divifioncm, volunt juxca oiigiiialem Doftiinam
Bartol.it: leg.ji convenerit ,jf.pro Soclo,& i» /eg.ju(>e-
mns , lafeconda,Cod.de Sacrof.Ecclef.Soccin. conftt.
conftl.ty^.libro i.Grammat.dtS.dec.-j . per tot.Tiifch.
I.ttera D.conc/tif^^i.num.c^.foJeph.Lndov. commuri.
9pin.tit.de Societ ccncl z.colum.i/^.verf.fncunda. cau-
ja,Ayora departition.parte i.cap.^^.fnh niim.\^.Merf.
Perofiel Ctheredero,SimOnceli.de 'Decret. iih.z.tit.
^.iriif eil.pt i?na cafi.per tot.Michalor.de fratr.dicki
par.x.cap.^^ fub nnm.i^ in fn. ^rat.d.difc.^o^tnum.
n.F ontanell.de paEl.nupt.dclattf./^.gloJf^.par.z.num.
^oi-& lo^. Capon.ddifc. i\i.fub nuin. 6j. verfitem.i
non objbnie.
Atqueex hiseraanat affirmativa tcfponfio ad fc-
cundam propoficam difficultatcm , quod fcilicet li-
ccatuni cx Condominis aliorum emcre pottiones,
dummodo Empcor non acquirat privativam Jurif-
diibionem habitu,&- aftu,fed remanente Jurifdiftio-
iie fuper Caftroomnibuscommuni , pofTunt reddi-
II tus in pauciores, vel in unum rellringi, quia tunc
fieri dicirut rationc meh'oris culturx , quje divifio
non vcnit !ub prohibitione > ad ea , qui de Caftco
loqucns tradic Alex.cotif^. num.6. VerJ.ubi dicufit*
lib.yt uiti.conf.':^.nu.i6.& fe^si.lib.yDecian.conf.il.
num.ii.lib.i.Guttierrez. de furam. confrm.parte i,
cap.^^.num.ii.CjioVagn.conf.xj.lib i.nuu. &\x. Fa~
lic.de Societ.cap ^ ,.nu.i^.in fine, quia tunc Caftrum,
auc fundus non dtfinit eirecommunis,ncc plura Ca-
ftra, aut pUircs fundi efticiuncur , &concordat Vr-
ceoi conjult ji-nu.iO.Sc zJ.Rota dec^.nu.zz.corani-
C^rd.Otthob.
Nequeopponatur > fuilfc fufficicnter provifum
per Teftacorem cx permiflione Afti(5tus , tam intei:
cos pcr novennium , qu4m cum exterisCondud:o-
ribus: quia cxiiidc non cxcluditur occafio dillciuicn-
di,ut faspiffimcpradlicatur fuper prscenla pra^lacio-
ii ne unius Socii advcrfus altcrum in locanda fibi, aut
exceris re comrauni,cX dedudlis per Faitc.de Sottet.
cap.iS.nu.^J.&fei^j.Duard.eod.tracI.iib.i.c.^.i^u.S.
Michalor de fratr.par.yc.^6. nu.i6.Pacion.de iocat.
e.^.nn.ij.
Imo raagis inch^nalTc vidctuc Teftator in hanc
pattem ex alccra periTiffionc vendicionis l^alatii da-
ta in Codicillis, in quibus agnofcendo dijficultatem
confervandi unioncm in divcrfis gcniis duorum fra-
trum ab initio rclidlorum , profcdlo fipoftea cogi-
tairccde multiph'catione lincarum , &perfonarum
ufque ad tre dccim, divifionem non prohibuiirct, in
punfto Cyriac.controv.^^o^.nnm.^.circa med.Scoio-
cub dnbio familis decor confcrvatur , fi pcncs pau-
cioics,autunum,Caftrum,autaHares infignis poflli-
deatur.cum incommunioncphirium deterioraripo-
jj tius contingat ob neghgentiam , qua: in rebus com-
munibus folet adhibcri , ut in fpecie ratiocinatur
Cratian.d.difc.cfO^i.num.ij. Odd.de fideicomrnijjiditi.
'3'*''ft.iinutn.6h.Grammai.d dec.J ■nHmer.j.& fci^ij.
ubi ponderat illud Salujiii.Concordia parVcS res cref-
cunti^iifcordia t/taxir.-iX iiiabuntnr^Scac.deCornrner.
^.i.giojf.i.nu.-^i.lk facit aliis congeftis Giz.z..in jidd.
«d Capic.Lair.dec ;.?.»«. ii.C" l'-''-}ej. ' ^
Quo demum adtcrtiam dubitationcm fuperor-
dinc a'dhibcndo pro ncgocii dircdioiie , duo fiint
confideranda,quod vcl Cdhdomini funt intcr fc con-
cordes, voluntqucdividcre, Sc folum veicp.tur nulli-
tatemaftus > aut pcEuam, & ficik- utrumque poce-
14 runt evitare.Judicemadcundo pto dtclarationc, vel
requirendo Hofpitale , cui poena lcutorum ducento-
tumincafu divifiomsdrcc apphcanda , quiaiftud
21!
ame praididli c.ifus cventum facile temittec pcenam,
juxcacautdam punftualcm , quaai tradit CyriAc.d.
^c/itr.i^j.n.z.
iS Vcl in omnem cafum expeiiri polTet Principisljc-
ncficcntia , fuppliccs iUi picccs porrigendo , ut pet
viam gratix,feU Jufticix divifioncm pcrmittat,& ad
eyit.\ndafcandala,& pericula iuigibiumexcommu-
nione rcfultantium tiibuac defupec neccdaiiam fa-
cultateitt , juxtaexempla , qu^ reccnfct fupcralrcra
Caiitd Grat.difc.99i.i>cr /cr.&fignantccw.ij. 8i iii
iortiotibus obfervatum fuitin d.dec.ijopoJlTorr.
de paii.fut.fuccejf
Eoque clariiis exempla praedifba applicantut ,qui»
potius affiftere videtur voluntas Teftatoris , nc alias
ex communionc contrariuseffcdus feqiietctur, Fu~
Jtr.de fubfl.d.cj.joj .nu.\^ nulhimque refukac Tcrtio
praejudicium.neq; hoc Caftrumextra familiam per^
tranfit,potiusve diceretnr hoc cafu l^rincepsdcclara-
16 rcquod eftambiguum in Jure,& acerrime difccpta-
tur apud Doflorej.qubdque ipfe Teftatbr verifimili-
ter declaradet , proindcqiie nondiceretur Princeps
lem duram,& exorbitantcm, fedphnam, & rationa-
bilem gtatiamconccdcrcjuxta ca qux diftingucndo
firmacegregic Carj.De Litcadifc ja \6.deJideicom.-
mif
In confimili atticulo fcribcns coram A. C. pro
Francifco de Signoiibus cum I'ctro cjus fratrc, bc-
cafione , quod illdrum Amita Tcftaciix uttumquc
fratrcm hiicdem iiifticuendo prohibiieracne patcr-
nam hircdicatcm dividcrcnt.impolit.i pcenacaduci-
tatisfoli Fiancifco , dicebam advcrfus l^ctrum pia-
tcndcnrcm,qnod Francitciisin camdcm c.iducitateni
incidilIet,inillo modo intrare camdem caducitacemt
namcum totum fundamentum ejufdem caducitatis
confiftcret in tribus capitibus, nempe cx eo , quod
Francifcus Manfioncm fcpar.-itam a Petro in cadcnj
Domo volucritiSecundb,cxquopro inJivifo ccepe-'
rar polTcflionem hsrcditatis ; tttertib, quoniam
feorfirn medictatcm frudUmm ad fe fpeftancium
cxigcbac , idcirco quoad primum caput concraven-
tionis rcfpondeblm ,quodManfiofeparatanonim-
portabat uUam divifionem prohibitam \ Teftatrice,-,
17 fed folum divifionem commoditatis>& ufus habita-
tionis, quas non cadit fub pr.cdidia prohibicione, ad-
duccndo Feregr.de fidcic d.art.ii.nu.io.in fin, verf,
dtvfa, & cum fequentcm Fontanell. de pati.nupt.d.
ciauf^.giofi ^.par.z.mm.M^. &generaliter Fnfar.de
fuhftit.d.qn<tft.']oj.nufn.i^.coramCoccin.d.deeif.i%i^.
num.^^.
Quoverb ad poircflloncm captam pro indivifo,
retotqoebam potius argumcntum.quia idipfum ma-
18 gis exchidcbat divifioncm,& dc cstcro fieri polTc ci-
tra conrraventioncm hominis , vel legis divifionem
prohibentis,patetcx trad. pcr Simonc.de "^Decret.lib,
l.tit.i^.cafi.n.i^foi.tnihiiii ubi plures dat concor-i-
damcs,Vrceoi.d.confitltji.n.u.drff^^.
Dcniquc quoad fcpararam frudiuum exaftio-
nem,quod ea nihil commune habcatcum prohibita
19 divifione , qua: intclligitur rcfpedtu ptoptictacis»
& fubftaiuicc, decifumcirc diccbam .ipud Soccin.
"jun conjii.jy nuinero 6.& jlihro i.Roi.ind.coiiJil.'io,
numero ^iibro i.Parif.confi!.6f.nurn.ij. itb. z. Sclie^
nard.corJii.:,S.num.ii.&feqc].ltb.].FiiJ.ir de fub/iit.
d.<]Uifft.joj.nurn.\i.\\h\ niillos, proutmoiiseft, affi-
gnat Contradidorcs. &coiicordac (Jraiian. difcept.
<.)ij.numero j. Sabeil. infumm. dtverfi traciat.tom.i.
iitteraD.^.ii.tiHmtro 1. «jr torn. ^. iitteraT.§.8.Jiii>
xo ttHm.n. Sc iiuciminis dlvifioilisdc Jure Commiini
S 4 Mino-
Il
Anfaldl De Anlaldls
211
Minotibiis prohibitaejquod fubca iiou vcniat divl-
fio ftaijtaam,Ro?nan.corif.io6.Kum.4.verf.wItertii,
& per Te.xt.in leg.LHciiiStubi glojj. in verb. patrimO'
ntHtnif.f^imtLercifc. janfto Bald.^ PaHl.de Caflrot
Cutiier.de '}uram corifirrn.d.par.i.cap j8.«MW.iz.plc-
iic SirnonceU.de Decret.d.lib.i,tit.j^.inlpen.i. caf. z.
fub num.i^.Verfpro ijuo etiarnfacit.
Et cx his Judexlicctptocuravcnc Caufam>ucdc-
ccbat)ptius amicabiliter componetc , & Eo cciam
confulebam, non quidem infpedka dubietate atticu-
li , fcd ad cvi^andas domefticas dilfentioncs > prouc
ficri,& pradicaii debet ab Advocatisj attamen, quia
Pcctus fovtbac praetenfiones cxoibitantcs , finalitec
concc(Tit Francifco Mandatum de manuccncndo , ac
ctiam [ utaudivi ] fcntcntiam ablolutoriam : Cum-
queoportuiiret tam pendente dilpucacione , quam
ai poftea renovare aftus confimiles » dcdi cautelam
CHenti.ut in qualibct citatione,vel adu poireflionis
adipifcendx, vel ufus , aut exadlionis fruftuiim pro-
teftarccucquod id fecerecpro indivifociicafubftan-
tiam, & propiiecaccm, vel quacenus de Jure id Ju-
dex exiftimarec ficri poirc,8i-non aliis, alitcr,ncc alio
inodo,quiatunc.ctiamfia<Slus(apcrc quodammodo
polTet fpecicm divifionis , confimilis proteftatio fa-
€lainipfo adupedtionis judicialiscicaca &audica
Parcc ptcefervabac acaducicace , juxcacradica peri?o-
tnm coram Meylin.dec.j^^i. ex ntt.i. cum tribuife^f.
C^ in Bononien.Fideicomr/iiffi corarn t^eroffiio poji Fa-
irinac.repert.ult.volunt.dec.c)cj.exnurn.i.verf.Et htte
Domini.cHm tribus feqq. cui confonaHC dcdufta pet
Contr.diJcept.G^^.nHm.ycumfetjq.
Cadentc folum limitatione,& prxcipue in mace-
lia legacorum>alioruraque juriumex libetalicace Dc-
fun6li provcniencium, quandoidem Defuii6tus, qui
poterat non telinquerc tale jus , vcl emolumentum,
pcr vcrba effraenatiflima, & clarakgatum , & emo-
ji lumentum adcmit in cafu moleftiarum , quaj quo-
modolibec, ac tara judicialicer , quam excrajudicia-
Hcer moverencur , quia cunc non infpicitur animus
molcftancis, &ancum dolo, five cicraillas intulerit
hxredi , five ucrum moleftiic jufti fuerinc, vel inju-
fta:,ad Text.in l.Lucius -y^.^.tres hmredes.ff.ad Tre-
bell. Grat.difcept.j^'i.num.7,l.cumfecjq.& numer, 56.
7{ot.dec.^^o.nn.j .^ fe^q.coram P eutinger. ixhi quod
35 nec cciamadmittiturpoenitcntia,&fupcraddicoS<j«-
felic.det.i6y.zc refpondens diHa dec.<tJKerlin.4^^i.
dcclaravit ectdcm Rot.dec.i6^.nu y& ^.par.ii. rec.&.
plene fccuta eft in Romana Legatorum t.Maii 1677.
fer lot.ScCi^nmtci ex %.fed fuit reJponfum,confirma-
ta ^.funit 1679. §. Prout a caducitate cumfeqq. co-
r*m Card.Vtcecomite rneritijfirno Archiepifcopo Me-
diolan. Undc d'fficile cft,quod inhis cermiHisfupra-
diita caucela poflit fuffragati.
VOLATERRANA, SEV FLORENTlNA
PRiELATlONlS
fRO EQV.PAVLO, ET ALIIS DE
MAFPyfilS,
CVM BAJVLIVO VLDARICO,ET ALIIS
DE INCONTRIS.
ARGVMENTVM.
LatiiCme (radatur,an verba appoficain fcri-
ptura privata , Mn qtiAle le Pa.rt't damno for^A
dljlromefitogturatoie guarafitigiato i» forma.im-
portent hypothccam i Ec hac occafronc cxami-
nantur alia verba indu£tiva hypothccx , &:
utrura attendatur verifimilis intentio Paitiumi
Et quando verba in contradu fonantia de prse-
terito rcferri poffint ad tcmpus prxfens , cura
aliis> de quibus in Sumwario.
SVMMARIVM.
i Ta£liferies.
2 Exitus Caufit.
5 Cr«ditor,t]ui prior efi in tempore, potier ejl etiam in
furs^.
4 HypothecA rejtiltat ex verbl^ fcriptura privat<t,
alla quale le Parci danno forza d*Jftromcnto giu-
raco, c guarantigiato in forma.
Contra nurn.ii.i^ & num.i]. ubi aJfigHantur rationes^
& num.i^.
Declara,ut num.x^& zy- '
5 t-idejiijjor ex qmbus cUufulis haheatur pro Correot&
prtnctpaliter oblig.-fto,remijjive.
6 Diilio:Come,latine,^xo\n,eM relativa,& limitativ*
ad dtffojttiorifm relatam.
7 Referensjine relato non prol^at,»
8 Subfrtptio quando efi rejtrina cum claufuiis taXA'
tivis,non irnportat approbationem omniurn conten-
toruw infcripturafubfcripta.
9 Fidejujjar regulariter non tenetur priufquim futrit
excujfus debitor prittcipalis.
10 Exceptio excujfioms tolli potefi perpaUum ; velptr
Statutum.
11 Statutum tollens txcuffionem nonprocedit in cafu c«n-
traria.
14 Opinio exteri Tribunalis non femfer efl recipiendoy
& de ratione.
ij Trebeilianica, &falcidia habetur pro prohibita iru
Tejhmento, ^uatnvis non exprimatur, fecHnditmj
opinionem Tribunalium Neapolii.
I(J Trebellianica filiis primi gradus prohiberi nonpoteflt
juxta optnionem Fiorentia receptzwi.
18 Specialia nonfunt multiplicanda.
io Hypothecaper 'J^tariurn in Infirumtnto omijft atu
cenferi nihilomiuus debeat appsfita,& num. 21.12.
^54.
ij Opinio fundata in Textu dtbet mnibus praVaJt-
re-j.
26 FidejuJJor comprthtndi ttonfoittfub nomine Par.
tium.feu Contrahentittm.
27 FidejuJJor ^uandoqut minui obiigatur,quam Prin^
cipalis.
28 Hypotheca ijuande »on trahatur ad accefforia , &
pofim in corpore fcripturt, non extendaiur ab fub-
fcrtptionem.
Declara remijfivcy ut ibidem.
29 Z>«3/o,quefta,f^ demonflrativa ad oculum.
30 Fidejuffio eflflriHi furis,&tenaciter illiui verbisefi
inh^rendum.
Ampita,itt ««.ji.
52 Difcretiva locutio demonflrat eontrariofa voluntK-
tem in cafu non expreffo.
3J Hypothecamfi quis expreffit in unaparte obligittio-
nis , &inaltera ornifit , cenfetur iliam noiutf-
J5 V«rbA,m\ oblisoj&c. an indttcant hypothecam.
De Comrnefc.& Mefcat. Difcurrus LV.
JEi^uid fifnerint adJHnna veri>a,dimio proprioj nu-
mero j(j.
^ Vetba , mi obligo di mio proprib . <]iHia nen diffe-
runt ab illis, &periculo rerum mcarum , impor~
tant hypothecain.
■ z% Hypotheca ad hoc,iit cenfeatur indHcla,potius inten-
tto Contrahenttum) ^ukm verborum conceptioVe-
ntt injpicitnda.
,^j Hypotheca aliquando ex veriftmilitudine intentio-
nts Partium inducitur,& dntur exemp/um.
40 Hypotheca iridiicitur favore Creditoris d die , ^uo
fuit ad ejus injktntiam picki executio fuper bonis
debitorii.
«jl Hypotheca contenta in Apoca privatu an retrotra-
hatur ad diem fcriptura , vel incipiat a die reco-
gnittonti eiiifdem Apoc<t.
41 ^a ariini nuUurn habet de fure tnandatim quoad
bona Vvons extradotalia.
Ampliu,ut ibid.
jj3 Murttui fine sfeciali mandato XJxoris nonpotefi ei
prtjudicare quoad bona extradoialia.
44 Sinutum Floreniinum inmateria adminiflratioHts
bonorum exiradomlitim Xjxoris declaratur.
<^J Statutum fi in dcfediu jubet recurri ad fiu Commu-
ne,an intelligatur de Jure Communi Romanorum,
Vel de fure Ctvitntis Dominantis.
4$ Adminifirator nonredditn adhuc raiione non potest
condemnari ad (^nid ceriHT/i, etiaynfifiterit confef-
fxsfe debitorejn alicujut cjuantimtps.
47 Compcnfatio,^ imaguiaria folutio non differunt in-
terj^.
48 Compenfatio non datur de una adminiflraiione ad
alteram , nec de credito ex propria perfona cum^
debito alieno.
49 De Hypothecapraambula appo/itn adfhvorem Cre»
diioris pofieriorisinernptione, (jy acquifitione reiy
remiffive.
50 Verba in contracitbus etfifonent in tempuspr£teri-
tum, referuntur ad pmfcns, c^uando proferuntur k
Nomrio, Vel Tertio.
Exemp/ifi- a , prout in contraBu Cenfus ob itta verba,
habuitj& rcccpit, ihii.
AmpHa , etiamft eadem verba proferantur a Partibui
in abfientia rei , de qua agitHr,velfuper qua con-
trahitur,nu.<i.
52 Verbnt^Uandofitmnarrativafh^i, continent ternptu
prjijens,^uainvis fonent de praterito.
Amplia,ut nu.^^.
f4 'Dominiumnon cenfetur translatum, nec debitor per
dationem in foluium Itberatus , quando fuper-
tfi aliquid agendum pofi ipjam dationem injolu-
tum.
fj Confenfus.vel ratificatio finon acceffit Venditioni fh-
U.Ji,nomine alterius , non tndiicitur perfeElio con.
traBuA,
j(J Hypoiheca efifuppofitiofive obligatio rei tnfecurita-
tem debtti.
YJ Hypotheca etlarn ffeciaUs refultat , quandofuit de-
monflrata res^velfundus, unde fatisfaciendum fit
Crediiori.
j8 Hypotheca conflitui poteji etiamper Epiftolam , vel
Nuncium.
DISCURSUS LV.
C^ Ontendentibus de praslationc fupcr quodam
j prctio Przdii judicialirer djftradi Eq.Paulo,
I aliifquc dc MafF£Ui> ac Baiulivo \J\Auico > & ;diis
de Incoiitris , dusper Judicem adveifus Equ. Pau-
lum excitacsr fueiuntdirHciihatcs Hna ncmpe,'q'uo(!
idi.-m Et]ucs,liril-ue ConfoiTcs iviteicnrur duircisac
crcdito , lcu adiom pciloiiali, feu Chiiogiaphaii:^;
E'coiiveiIo autcm illi dc liicontiis habciciK prd
fe hypoth-cariam.lla tc quod in ApoCatoium cre-
dici illa verba kgcrenrur , alLi cjuale le Purti damo
forZ.a £ Iflrornenio ginrato, e gHaraniioi,;tn infor^nd',
Et alrera quod credicum, quibusiidcm de Maftsis
erant rufrulci,tamqiiam pi ovenicns a Viroinia coruni
Audliice , remaiileiic cxtinftum cx adn^inilhacioae
paciimonii communis debitoiis jfada per Eq. Ca-
millum ipfius VirginisE Maiicum. Qtiamobvem in
hoc ilatu ad(cicusad(ccibcndum pro Matfiis , cun>
X fcnfu ctiam Vericatis refpondi,ut (cquitur.&ad ejuf-
dem Refponfi normamaudio poftmodum fuiire^u-
dicacum.
Prsfuppofita fadli feiicvidctur omnlno relaxart-.
dum cftc Maudacum de condgnaiido ad favoien»
J Fratrum de MafFxis ; habent ctcnim ipfi iutciicio-
ncm undique fundatam in temporis anceiioricacci
juxia vulgata ]ii\:i in cap.^ui prior , de reg.Jur.xn G.^
& in l.potior in princ.jf.qui pot.in pgn h^b. Cutn (uis
noti(nconcord.
Nequecuib.u , quod iidemde MatFiis fimplicR
creditopetfonah , feu chiiogiaphaiio iiuiicanCLir, ilU
Verb de Inconciis emiccnc lulFtilti hypothccaiia re-,
fultante cx vcrbis ApotX (upra Kgiftiatis.exquibus
4 emcrgece hypothecam exiftima(re videtur ZJrceuL^
confiilt ji.^.ij /'; ////.ad id collaudaus Thur inj u^plem..
cotnpend.decij.invsrb A:ypiiihccaari cerifeacn- foi.i2A.c
col.i../4ri.u De M'fa vai .refut./ib.2.cap. ^.'iii.C cum
quibiiseciampioceilic i^3fc.'rj^:'w/"88 f:uw. ii.lsb.i,
8c judicacum in Senatu Mediolani teftatur Sudurin..
rejponj.io.num.i^.
Siquidcm priusquam ad infubfiftentiam hujus
pra:fuppo(iti dctcgendam propius accedamus , toca;
concrovcrfiiE diflicukas abfcindicur perpendendoj,
quod Aloyfitis communis piiccnfus dcbitor nor»
pocefthodic dici taUs rcfpcdtu illorumde incontris»
quoniam Aloyfius (efe non obftrinxic obh'gation£
de evi(flionc (ub illa claufularum amplittidiue , quc
5 folcr erticerc, uc fidejuirbc habeatur pro Correo , &:
piincipahcer bbligato.utpenes Noguero/.atieg.^.rju^
i^.PoJih.refol.xo.nHm.iS.Gob confulj.^^nu.i^. Paim,
Nep.alleg.ii^.num.y^.,y- t Gregor.& Adden.decif,
j^4^.Tamphtt.dec.^6 nu.]S- Card.De Lucu de Feui'.
dtjcept jo.««w.5.fed quamvis in ventre Apocs fatS.i
nofcatur reiacfo ad Inftcumcntum fucccflive cele-,
brandum, ut ibi, e per ta detmvendim s\bliga come
AialleVudore il Signor LuigidiM. Fedra tngiira-
mi ,rome piii apieio fi dira nell' Iftromenio , objici^
& refpondcri po(rct,quod cum dcincrps nullum ex-
aratum fucrichiftiumcnctim,neqiicac certb conftare
6 de vi,& etficaciaejus obligationis.exqioilladidtio
come relaciva, & limicaciva femper eft ad di(poficio-
ncmrelatam.ad ccid.per Alex.conf.xi,. >ntm a^. cum-,
duobusjecjcf.lib ■j.Nait.conf.^'^7 in fi /.tyflberi.^Sru//,
conf.F eudal.ioy .num.'^. cum cartcris apud B.,rb(fam
7 d.-^66.mm.^.8c nimis vulgareeft, quod ccferens fiiie
lelato non probct , cx coUedis pec G atian.diftepc^
■j2.-7.num. 6. Rom coram Burutc aecif.jy^.nwae .} Jf
dec.^oi.num.^.par .1"^ .rec.cs- dec.t\o<). num. \y& \.6.
farte 19.
Vcrum bmncin diibicationis anfam fubmovec
pi3Eci(a reftridiojdc cjua cantac liibfcripcio pcr etiin-
dem Aloyfium fada ibi , wi obligo come mero.eftm-
pli((J.dei4ore,e}ton nl(rimenti>m in altra m.intirai
' - ' " "" -als
ill4
ac proptciea quando ctiam in corpbre itiagils ^atens
contincietur obligatio > nemo non fcit, quod eadcm
t amplifudo rcfiieaata > ac caftigataremanerct ab ipfa
fubfciiptionc » maxime cum gcminatis didionibus
taxativis.atque alias conlcnfum adimentibusjab adii
fedulocxplicaca> & limitata> ad Rot.coram CavaUr.
dec.-jg.nu// .i-decii} num.y Adden.ad l^arnphil.dec.
^^Z.fib ntm.io.verf.ttetnfcriptnr^.Rot.curam Btch.
ati..if7.' um.^.dr dec ^86 numt.parte iC. & decj^j.
mm.io.parte i^.receti cufD reliquis> dcquibus/»^r<i
DijC.^^.nii :. i6.
Dnm igitur Aloyfius ad favorcm Equ. Camilli
Venditoris dc tviftionc piincii>aliter obligati limpli-
citer acccffit in figura mvri fid(.jiiiroris > ncfcirur,
quomodo ad pracftns valeat in hoc ludicio exccu-
ciyo Concurfus idcm Aloyfius rcputaii pro debito-
le^non fa(fta piius diligcnti excuflioue boiioruir> 8c
faculcatum ipfius Equ. Jamilli^; notoriuin quippe
9 eft > quod in his ccrmini^ fidcjulloris obligatio dici-
tnr,&cft 11 crc conditional's,quacenus ntmpc Prin-
cipalis folvcndo non hc, ideoque nifi prscedat hu-
jufmodi cxcuilio, dc quaiunc text.tn AAthettt de->
fide}njfcr //tandac.ty- tn /iuihentpritjente,C.de fide-
|///7. nullum extarc crcditum , nec Judicii ordinem
pra;porteraii poirc,docueiunt hart. in leg.flipHlatio,
!i.hnhet autetn num.jf.jf.de oper.nov.nHn, .Alex. in l,
decem nttm.i^.jf.de verbohltg.ibicjHe fajtium.i^. Fa-
rif.conjti.^o.n..^^.lih.i. Mant.de tacit.:th.i/i.ti/. i6.fe'
re fer toi.tierttig.de JidejHj].cap.iy.j.arte i. ex r.uM.
l^.cHmJeij<].Altograd.<onjtl.c^<i.numer.ij^.lih.i.Aridr.
Dalner.de renunctat.^^Hr.cm.i.fum $^.ua/lerat.eod,
tra£i.lth.yc^p.j^.nHm 6^.A_ffitci.dec. }iii. num.i. C'«/.
vin.de ^L/Ecjuti.ltb.icap.iiiyex nu.io. cumfejej, Con-
ciol.ad Statut Engub.!ib.'i,"ubr.\cf.num.i. Cumquc
iftareftriftioptovcniac cx lictcraconvcncionis, illa
locum fibi quoquc viti'Iicaret,quando adelFcc Statu-
tum hujufmodi excuflioneni rejiciens , in taiitutn
etenim confimilia vaknt^Stacuta, vcl confuetudincs.
in quantum fortiuntur pafti, & convcntionis effica-
10 ciain,&quemadmodumcxpadoremittipotcft hxc
cxceptio,ita etiam toUi pcr Jtatutum, ad tradita per
U ering.de J.dejuJJ.Uiu.Ciip iy.p.irte i-ex num.i^^. Si
fignantcr nu?n.i--)~.cumjeq. (^aleniin.Frtineij.eodefn^
tratl.cap ^.mim.^,o'.. ta,beli.in fitmrn. diverf.tntlkit,
toM i.litier=i f.§ ii.vHm.^ Quamobrem in vimcon-
11 traria: convemionis arceri vim Scatuti , juxta illud,
lex luum,non tuum tibi dcnegat auxilium,pundtiia-
i liter fiimavit CaJlren.ci-nf.i^^.Jere fer toi. & prxci-
^ucfub nu-i.verf.fed ijh coUtgitur, lib.i.
Cstcrum, pofthabita etiam hac exccptione, nul-
lo modo (ubftcntabilis videtur opinio illorum , qui
cenfueruiit, ut (upri, quod pcr verba Apoca:, in qua
Partcs illam fortiri volucrunt vim publici Infttu-
menci.induda ccnferi poffit hypotheCa : Praemiftio
ti etenim, quod Thoriu, 8c Z/^r^f c/. cancummodo rcfc-
runc AriM De ^JM efa , quodque idcm ArtM Dt_,
tJ^efa dicit id ampliativc ad prius infinuatam pro-
pofitionem, quod li in Infttiimento fuetit per No-
larium omilfa hypotheca , debeat tamquam folita
apponi,appofita judicari, ut liquct cx illis , ^»<e tra'
di io ukto invalnit tnforo,8c hocipfumconftatapud
f 1/rceol.ubiJupra, nccnon etiam apud Rocc. & Sada-
rin. ideoque ptius etiam perpcnderc opporteret , an
tevera fubfillac mcmotacum anteccdens , a quo hzc
confequentiadcducitur. Attamen ftrifte pro nunc
procedcndo , quidquid teftctur ( ipfo tamcn acritcr
«ontradiccntc huic fententix ) ^riai Dc tJMefa
judicatuin in Sacto C^iiilio NeapoUtano pio hac
Anfaldi De Anfaldis
I) opinionc > nonvifis^autdifcuflis ftiiidaincncis cjuP
dLm^contrarium in cidcm prscilis tcrminisiubioii-
gc validioribus fundamcntis tcnent poft t^ii/.iii. )un.
& aiios borgnindtc.ij. ex / un.er.iV.cnwi phirr.jccjt].
farie i.Poltdor.kifa i>l>/erv.^^6.per /./. & pia:(ertim
numer i.8i 5. ubi tjuod ita rcnait , & rtfpondit 1 ifis»
& fupetadditis Cr^vett.Atbujf.cr tiri,ci. pri)(cquitiic
joan.^BafiiJi.Cofb. tnira^.ce claHju'. CO/iVeut c auf.
ljo.ntirn.i.farte 1. 8c. pvxccr hosbabe/t. tnfuttm. di-
verftraU.totn.i.ttit,jt4. ', .yjub num ^.verf.^iiod iy-
totheca non oriutur.
Etfanc cum (' utprimifimus ) perfcrutari non
Valeamus niotiva , quibus fuit innixum Confilium
Neapolit.inum,protctto non alia ratione , quam cx-
emplipoitit movere Judicantes j fed ncccxen plum
l^quodde Jurc iaipiignat idcmmct Arioi dc Mtjat
admoduin uigi rc potcft, nam & in eifdem Tiibuna-
15 iibusNcapolitanis alia confiroilis invaluit opinio,
nciDpi. qiiod prohibitio detratlioiiis 1 rcbcllianici,
& i alcidiae ptr Notaiium in Teftairtnfs omi(fi
habcridcbcat pro adjcda, uti vidcrc eft apud tum-
dtm riria^ de Meja d.lib.i.cap.\ynMt> ao. ubi parir
tcr laudat Tho>ur,,, aliisquc ad fatictatem Rtgnitolis
cumulatis idcra teftatur Carcl. yimen. De jLucu ad
Franch.dec.Giz.r.u/. . 3. 8c pltnius»» tratldc flural.
homin.le^al.CKf 75^«///.8.Std ficuti opinio \\xc com-
niunitci,& prifcitim cxplo(avcpcritui in Foro Fio-
16 rcntiiio, ubi pracfticatur , quod ncc ttiam i>oflit cX-
picficfiliis primigradus piohiberi,iitteftacuc lup.
tr; ir.,tt.(ii i,.egtt.ioift»erit.ti.^ i.rtitn..ji.i. uiali .1 onfl.
83 num.a./tb.i.Magor, dicij.f/orent.^^ nHm.,^.8c poft
eos Aiart.Aledtc.exuin. Senen 4 nutf.ic. pitne.^4-
hall,injiintm.diverf.tri,B.toTr,.r^.lii.T.!.i6.J' b nu. 1.
verf.Flo->e>,tid! tn}i,en:\tz impiobabilcicdditur,quod
fcqui dtbeamus eorumdcm Rtgnicolarum exem-
plum omni rationc dtftitucum in hac pixfenti qux-
ilionc.
Qiiod Ii pro lationc placec inrerprecarl,quod dum
In omnibus Inftiumcntis apponi confuevii liypothc-
ca.paiifoimiterccnfcndum veniat cx vcrifiniili Par-
tium intentione voluifte etiam haberi pro appofita
in Apoca,quam Paitts camdem vim obtinerevo-
hicrun ioccurrunr oir nia aigumi nta,& rcfponfioncs
attributxpcr Borgntn.ic sWosAc (^aWiiisJupr a , pri-
i"? mo nempe, quod aliasicqucrctiir . quod Putccs pof»'
fentcrtaic aliquem Tabcllioncm,quodpcivati$ ho-
minibus non pctmittitur. maximc dum lex concef-
fit cxoibitans hoc privilcgiumpixlationishypothe-
cis Inftrumcntariis adveifus ciediia aniciioia,idco-
quenondcbet fieri cxtenfio ad Apocas priv.itas,qnx
faltem trino Tcfte muniix no^ii fint , cum ncmo Pri-
vatus poflit , contcmpta folcmnitatc lcgis , ejufdem
legis beneficio perfiui > & in omncm cilum fcmpct
illa Apoca cric Inftiumentum fi61:c.& non vcrcunde
difpofitio loqucns incafuvero trahinequit ad ca-
fum fidtumin ma cria (utdiximus ) cxoibitanti,&
naturaliordini,& difcurfui repugnantc: Quibus ad-
deremEgo, quodaUasfeccrccirct cumulum prx-
18 fumptionum, five induftionum Ipccialiurri, qux rc-
gulariternon veniuntmultiplicandx,ad notatain/.i.
Cde dot .promtjj camconcoid per SarboJ.a.vtcm.vi.
hct^s^Rfit.dec.^^.nnm.u-cuirife^cj.par.^i.rec. ubi cum
C<»/?r.i'«co«y:54i.//<».i.inquit,quodcuro fpccialia di-
cantur miracula , non datur corum multiplicatro in
15 codcm fubje(ito:Prima namqucpr.Tfumptio.fcu fpc-
ciale c(ret,quod Apoca habcnda clll-t pro Inltrumcn-
10, quod maximc in prff judicium Tcttii non admit-
tijdiftinguendofiriDavit poft alios foan.Am.Ab Sc
" '" ■ clef.
T)c Commercio & Mefcat. Difcurfus LV. iif
clef.ohferv.ioi.mm.i^.par.i.Si. fecundo) qiiod in eo-
dem Inftriimenro non fadto cxiftiman debercc ad-
jedla hypotlieca.
FortiLis aiicem , quia nec de perfe fubfiftic in ab-
ftradto eniinciatnm ancccedcns,& fic altcium cxpr^-
ao milTis fpcci.ilibus,iiempe quod hypothccainlnftru-
meiico per Nocarium omiira rcpucanda vcniac pro
appolita , undeillativc infeiunt ad cafum noftrum
Authorimtes in oppodtum rccenfica: , Nam priECcr
Gaii.Ant.Fahr.Ari.ti de Aiefa^t^; Merlin.in ifectfi-
co /racl.de pign-quos proconcraviis cancummodo re-
giftravic XJrreoLd.corij «/..ji.w.vw 16. quibus adjungi
poteft Vela difert. zo.e.v -.^^.ufque ad 41. Nihilomi-
11 nus, quod hoc pnfuppoficum , & opinio nuUacenUs
fubfiftac,& advcifaf^ncentia fic verior, robufte cuen-
tur f^alufch.co'ifult.i^6.tom.i.^ in trafl.de panit- c.
6.nu.^^.o^i\mc ial-ad.in l.ibyr.Credit.part. i.cap.^.
& Dar.^.rap i^.%.mic.H,robi<]u; mtrn.^o.&C 51. Pacton.
tie locat.c.Gi.ex n.i^.ufque ad 11%, kotacoram Bich.
dec.^^^.,111 1 & 1.
Addico, quod, praefcindcndo femper ex praemifta
racione a D-Uont/n! Rcguicolis , ntmo non vidctf
aiquancum hscopinio,&numero, & (fi h'cet fubjun-
gcre ) pondcrc iciam AiuhorHrii magis roboracur,
quodquc plus eft,fundatur in Te.xtibm expre(Iis,uc iii
l.A^fto yfftjnx res pign.c^c. ibi, non aliier in jus pi-
gnoris fuc'e<lit,riifi convenerit ,Hifbi eadem res effet
o^//^«.'n,&clarius,ac folidius in Anthent collat.r^.tit.
i^.de .-trgcnt.cunirad.'^. Injnpcr, \hi, necjUeentin le-
inere hypoihecarn dedertmus his,e]iii de eapaciurn non
fecerii'it,n:ft ornnino in fcriptnra eorum , qU£ in bonis
funt, cornprobc-tnr Jacki efserr.eriiio , ant ipfi bonafua
pigrtori appoftierintMZ poft Fabr. Sc Rot.coram Mer-
/w.profeqiiirur Pacion.de locat.dtilo cip.^i.nwi.iij.
proindcquc qunndo etiam advcrfa fenrcncia majori
DottorHin c3\cu\o rccepcacllcc ,adhuc anceponi de-
23 bcrer hjec fundaca in Te.v^i^^f apeitiflimis.ut dcfty-
lo Magnorum Tribunalium caeccils adduffcis profitc-
tur fiota dec.iii^.e.x nu.io. curnfeqj. & fignancer/«^
»«.14 cumfe<^^.par.i6. rec.
Et in omncm cafum , uc cum Gait. reprobincc
14 RHrfaiU)- bcne obfecvac Pacion.d..-.^i.n.\Vj. contra-
rja opiniopoirec recipi in vim folicicancum,quoties
ceLbracum eirtc defuptr lnftruinencum,non ubi lo-
lum confedta [piouchic] dignofcitur Apocapiiva-
ta;Ec dc fadto f Vcf o/.admodum non infiftic (uper am-
pliacione ptacdidta rclacaper 7"/j(jr.& Arins De Me-
fa, fcd potius cxaminac arciculum , quando adfic jam
cclcbratum InftcumentU'n,.^< fundacur in incuria,«&
fimplicicacc Nocarii , & quando ipfe in reliquis lu-
ftromencis hypochccam apponere confuevillec , ut
conftat/w6/j.2.7.aliasquippe recurrunc abfutdamul-
tiplicacionis fpcrialinm, cxceraquecum Borgnin. &
Co//.fiipcriusaiiim3dverfa.
Ac daco,ut dici folet,numquamve conceir5,quod
cttaminabftraCtolibcrcc infcqui nudumcxempium
ConfiliiNeapolicani.quoj fimplicicer refert Vrceol.
tj non tamen in concrcco congcucre pofte videcnr pra:-
fencihypochefi,movctur cccnim Urceol. & aliiantc
ipfum ex ca vcrihmilitudinc , quod Cvedicor prifu-
macurvoluiircobftrinjTere fuum dcbitorcm in obli-
gacione quantum neri poccft , & c convevfodcbicot
prarlumitur voluiirefe oblig.are cum ea obligacio-
ncqujE in foro vcilatur, & in concradtibusquotidie
a Conctaheiicibus pra6ticatur,uc fuiic verba Orccoli
fitb num.2^. Scd applicando ad rem noftram , id uti-
. qiic convenirc pollcc Cainillo vendicori,ac principa-
. litci:feobliganti,&cuietiamconvcHiunc illavetbaj
aila tju^le le Partt,,jrc.&. rurfifsick cos)for' d'arcorT
doatribe le P-vrtt,x^on aucem Aloyfio fidcjuffbii , qut
fub vocabulb Parcium noncontintbatur, ut manifei
ftatKdura prsdidonim vcrboruin , che. co-it ftma
d'accordo,c' c. cmiftbrumpriufquam dcfidejuflorc
mcntio fierct in Apoca,maximequia de Jurc ctiani
iiSiub nominePaicium fidejuirorcomprchcndinon fo-
leCpcrT^Av.»» l.tabeo in princ.jnnUo ^.fin.ff-de^Ar-
^«.''.&patcc ex dcdudtis per Heririg. de pdejujj.capi
10 §-i8.//«.8,
Neccnimnovum eft , quod fidcjulFor inminuj
27 obligccucquam I-rincipalis,cuin non finc unum , &
■ idcm,ucpluribus |uribuscolle6tis oftendit ■.ierm^.
de fidcy.ijf.cp.xj .par .x.riH %^ citrn i/c-^^ldcoquc etff
regularicer fidcjumo fit acceiroria nd principalerrj
obligacioncm , adhuc quod in pr^cifis cerminis hy*
28 pochcca non fcmpcr crahatur .ad accelforia, imb po-
fitain corporcnon crahacur (piouc hicjadfubfcrip-
cionem, & ad conncxa, & unira, in pulchro calu fir«
tnac articulo ad Parcts difculFo 'itracc de adject.par.
4.^.10 ^fr^o/.qucmfequitur Burj.tn conf.i<). n.^o.irt
fin cum declaiacione camen, dc qua Grat.dtfc.^^i.nH.
^6 ufcjtie udfin.Sx. poft cum Sabell. infujimi. diyerfi,
trait.torn.i liit. H .i.yn ^.
Ac quid ultra defidciamus .' tantum abeft, quoj
Aloyluisvolueilclc folitoconforinare, & allumcrc
eam obligacionfm,quaE in 1 oro verlabacur, & in a~
liiscontradibuspratticabanir , ut eft tatio motivi
Frccoir,cr a/ioyu7),,c]u'in pocius apcrtillime a confue-
co formulario, &folitodiIceffir,ndm cum de morc
fide)ullbrcs folcanc in omni concracflu oblioari uti
principalcs.principah'tcr, & Infolidum , cx fupiadc-
du6lls ?.«.^.ip(cmordicus volcnsad poiribilc icftrln-
gere fuam obligatioi,cm,proccftacus cft fc obligandij
corne r/iero,efer/iplice fide)itJjore , e nun aUririientt, ne
in alirarrianiem , additisctiam illis vcibis , a ^uefbt
25 firtttn , quod verbum ^uejh eft dcinonftcativum ai
oculum,ex Texi.in Lriemoff.de h<tred.trijiit. Marefcz
''Jar.rcfol./ib.i.cap.yj.yiit.i^.Ofafc.dec.^i.nu.ii.inJin-
Sttrd.C(,nf.^o%.nu.iG.& dec.ii^^.fub wx.i.ne forte cb-
ftringerctur amplioii Inftrumento fe fubfignare , fiv
cuti dc vxcero enunciacum fuerat in corporc fcripcu-
ra:, uc ibl . corne piu a picnofi dira nelf Jfirori/ento:'-
Quamobrem fi recenic adeb ocularicer a (olito con-.
trahendi,& quomodb dicipoctft voluKfc fubire hy-
pothecacioiiem bonotum ex folo moclvo , & funda-
mcnco conluctl, adverfantibusomnibus Juiis rcpu»
lis,quod fidcjulfotis obligatlo ftrldtidime vcnir in-
30 tcrptccanda,itaurquancb niinus fieripoffic cenferlde-»
bcat fidcjulfor obllgacus, quodque idcircb tenacicec
cjus vctbis fic inhxtcndum, ut per ra/eiz.uel.conf.0.,
nnr/i.io (^ferj<^.Pa/rn.Nep.altcg.i2.^.nu.i.dr t. ubi ex.
Rut.coram Burat.dec. i^o.nu. 14. ampllac , id facilius'
31 piocedcrc.quociesruc in prxfenci) fidcjuflbr per ver-
ba taxaciva (uam obligaiioncm coar6lavit,&coiicor-
dztdob.conJitli.^i.e.M n.io.curnplur.feqcj Rot.dec 31^»
num Gpar.\G.c\.\m alIIsprxccrhos/«^n! coacervacis
Difc.^\.nu.x.
Eoqiie cvidcntiu'S conftac de vciifimili concraria
"i intcntionc , quia fi Intcr prarcipua argumcnta voluii-
tatis prlncipem locumhabctdKcrcciva locucio , aJ
Tcxt.in l.unic.^.fin antrni addcficieniis, C. dc caduCi
;(!//fw/'/.ncmpequod ubl Partcs voliitrunc, c.xprclfe-
runtjplaccat rcHLiftere quod quaiido non loliim Par-
tes,(cd ipfcmcc fidejufTor riridloreni (utpiasmifi-
mub ) obllg.uloncm (iibirc volcns caveri fibi cut.i-
vitdeindcmnitjitc.adjundahicrunt illavcrba, <.•/'«/•-
cio erajer aW ora in cafo dt vejjazione detio Eleo-
nori
i\6
Anfaldi De Anfaldis
mri obtiga > & hipothecafolennemente a detto Signor
Luigi unafua PoJfeJftone.&cMcoquc diim cconver-
fo in ejus (ubfcriptionc adco a conluctudinc fidcjuf-
forum aliena, imb ncc in tota Apoca uUum vcibum
33 fadum dignofcitur dc hypotheca , patct cvidcntcr,
noIuiiTc Aloylium cam fubirc ,utin pun6to hypo-
thccx,& confimilisdifcrctivaE ponderavit^»^ fer-
rarien.aptid Amat.decifion.%. num.6. verf.non hypo-
thecam.
Aft ubi adcbde facili,& contra tot rcpugnantias
conccdcrcmus cx fimplici vcvi(imiHtudine ,quod &
in Apoca po(Iitcontincrihypothcca,quodque etiam
fub ca vokieiit Aloyfiusfidcjubeicomnis tamen ra-
tio jquaUtatisfcrvandarexpoftularcc , quod eadcm
}iypothccavcrifimilitcr,& exintcntionc Aloyfii pia:-
fumcretut appofita favoic VirginioE in donatione
priccdcntcr inita per Aloyfium ("ub illis verbis , e_.
ili piii •VogiiOy e nti obti^o donare dt mio prsprio a det-
ta Sigiora Firojniafcitdi 400. &c. non tanttim.quia
urget ibidcm ratio meritorum expofita pro caufa fi-
naU , feu impul(iva,fcd etiam alccia Matrimoniicon-
trahcndicnm certapccfona; vclcnim (ubfiftevc de-
34 bct opinio Gaiti cxiftimantis,ut fupvi,hypothecam
omiiram adjedam non ccnferi , ad id rcprobando
Burfat.itioiqiicux. iiltra traditayJii' cap.^.ifuafi. G. ex
nuin.i-^<).ciimfeciq.& quAil.w.ex num.ioii.^^M.cx.fHb
cap.x tit.-j.ex «»/«.1458. & fignanter nmn.^a^G^.currL.
fecjc^. & cunc furaiis cxtra difliculcatcm cx hucufque
prsmiflis; Vel fi concrariam fencenciam amplcdti li-
beacjam habemus eumdem BH^fai.tn diflo conf. yi.
xt ex num.ZT.rjp.i/eijuetittt^ii! firmanCem, quod pcr illa
vcrba ob/igo dicatur indufta hypothec3,& rclato ^e-
nua,& Merltn.de pignor.bAbetl injuum.diverftra-
<bit.d.tom.:.litt.H .^ '^.fub nwn.^.VerfcItem quibuf
ctimque:c3tAcin<\^z omncs vationcs , qux adducuncur
ab Vrceol.in d.co^fnlt.i^i.fub num.ic).<:j 50. vidcliccc
quod hypothecarcfulcececiam ex ve!.bisgenetaiibus,
imo iiidcfinitis,licccopusc(rec facere aliquam inccr-
prctationem extenfivam.mitabilicer covgruunt pvx-
miiraedonationi , cum ccnfeatur Aloyfius cxutraquc
caufa iiifimul juncta meiitoriim, & Matvimonii vo-
luilfe fc omni efficaciovi modo obligarc, &de fado
VrceuL ibidem fequitur Bufni. in loco pticlau-
daco.
Certius autem.quia tion defunt «quipoUcntia a-
}6liaveiba,fcilicec {Wzy^^i mto proprw;i^\i\A cmm Amd
fignificarevalcnthujufmodi verba, nifi, de proprits
inei< bo>i!4y0.e propriu 7,iei'< lecunin- Vel ' ebus , ficque
ex eifdcm indiidam cfTc hypochccam, mivifice com-
probatTt-ti..' ijin.C.cjM yc ptga.obiig.pof ubi ?«-
ffi>'iu;,u> ccnfuittmcrgcrchyporhccamob verba,/-
~ de,ci- pericuio rerum ad ?/je pc/tif.entium , non cnim
'57 in fubllanti3,& in cfFcdu diffcrre potcft illa fovmu-
la loqucndijdfi mio prcfrio , ab alia, /^f , & pertculo
rerffm tnearuvhSiCum ccrf' ■ :cjufdem Text pioce-
dunc zjyfant.Mc:ijJ3.Pacif.Rot. altiijue apud Mer-
itn.de pign.lib.i.ijit.i^i-nu.i.^^t.dec.ijC.nMn.^.&fe^
38 <juetutbus parte ij.receriX.x. fi inpropofito juftum eft
voluntatcs Contr.ihencium magis , quam vciborum
conccptionem Infpiccrc , iicalc Imperatorin d.i.fin.
C.ijua: res pign.oilig.poj]'. &cum co idern Merlin.d.
lib.x.<^iit.(i.9^Ttii.-j.verf.fecundo, Carpz,oV.de htris-
frnd.foren.parte i.Conflit.i^. dejin.^^.nu.6.d!-T.&. re-
fcKVtS cumde n Burfat.tn d.coKj.ii^.nu.ij. Rotacoram
Cerr.dec.-^i\.nu.\'!i.\c).cir lO. &poJi Saigad. in labyr.
dec.^^.n.6.CTft<}'j-uhi paritcr fcquicur ISurfat.cr de-
j^%.nu.n.pari..\^.Sabeli. in funnn.diverf.traU.d.tom.
:...$tt,£i.f,<.nu.i.'2onden. lolluit.ijmt/i.^' & 6.lib.l-
omnis procul dubio vcvifimiHcuao,& inrcntlo Aloy-
39 hi judicandaefcquod voluevit ,donationem , pvimb
ex illa reiigionc , qu;c in foto inccrno impcllic hxrc-
dcm adobfctvandum lcgatum,licct niillicer rcliclum
fecundb , cx cau(a mevitovum , tcnio Matiimonii,
non peiire ex dcfcdu hypochcCiC , ut in Ipccic dona-
rionisioquicur ^or.co?-.iM C>r/'e d.dec. ^^^fitbnu.ij.
verfor »' hancjentcnttam.
Sivc igituv placcat juxta unam fcnccnciam exclu-
dere, (ive juxca aicevam inciudcre hvpothecam, f,jm-
pcv in fuo vobovc pevmanct ad favotcm fvatvum dc
Ma(F. indnuata vegula in c cjui j>riu-' ,ae reg jtf.in 6.
folumqucjuvac fupcvaddeve, quod cum faltem adie
40 exccutionis fadx ad conim iiiftantiam (iipcr Prx-
dio,dc quo agitur , indubitantcr exoi ta fu erit iiypo-
thcca adcommodum covumdcm dc \!a(Fa;is>cti3mfi ■
crcditum fuKrct chyrogvaphariuiTi, ut cx Soia,Papp.
Rebifff.aiiifj, docct Tondrcfoi.ctzii.c-izyn.S.Grivei.
dec.xj.n.iQ & i .<j.iit.decred.c.i.tti.8.ri.^\&p.y^i<)0
cumtdiquis pcr Manf.confu/t.\2->..n.icf.c^-^z . & cft
notoviuro:Hinc ctiam cx abundantipcvfpcdtohujuf-
moditempore forcnt iidem de Matiiis antcponcn-
di Incontriis; cui cum cnim Apoca,quibus innitun-
tur,nonfucvit adhuc vccognita, iiinc pvoinde, ctiam
quando hypothecam continevct.iilius vis non vcddc-
41 rctur cfficaxac confidcrabiiis,nifi a die facicnda- rc-
cognitionis,&con(cqucnterlongcpoftcxccutioncm
jam expietam,& hypothccam acqui(itam .1 M.iftitis,
teftc cum innumciis/^Vcfo/.<:o«yK//.i.;j.57.cjytf£y(^.ubi
infinitos cumulac, plenc ctiam babcii.in fumrn d.%.^.
litt.H.n.^.infin.Ce>fuai.dec.Luccn.^^ exn.C-j.eurn
feijij.uhi agens dc giaduacoria in Concurfu lacccom-
ptobac , quod rccvotradio hypothcca: in fcrlptuvis
pvivatis addicm data: non conccdituv,nifi in calibus
privilegiatis,puta Dotis>&c.
Vindicaca ex pvarmiiT:s prioritate , & prxlatione
crcditi Fratrumde MafFaeis , nll refragatur alterum
obic(5l:um,quodcontrovevfa donatio rcmanfctit ex-
tincSa ob (atisfacHonem dc ca vcpovt.uam ab Eqn.
Camillo ipfius VirginiiE donatatia: (i cudo ViroiPiu-
ra namq; & u(q; ad cvidentiam concuvruncquz dif-
ficulcatcmradicituscvc|lunt,&pvimb,quiacum hu-
julmodi (atisfactio dclhmacuv,cx quo pvasfatus Equ.
Camillns adminlftvando haEredlcntcm Aloyfiii cxil-
lo Jurc Patvia: poteftacis, quod ip(i compctcbat rc-
fpcdu Fcdroe cjus filii , & vefpcCtivc haricdisab A-
loyfio inftituti. hbi appropriavcvic fvumenca, l*ccu-
dcs,& Aigcntaexcedcntia vaiovcm (cutorum 1000.
uc conftac cx hivcntario nuUntnus ( quando totum
"id fubfifteretJprsEJudicium iufevvc valuilFet Viiginiar
Uxovi,non cnim agcb.ituv de aliqua rc in Dotcm ai^
fignata , fed dcdonatione rcman(a intcr bonapara-
phernalla,fcu cx radotalia cjuldem Donataviac , ideo-
que non pocerat Mavitus quidqu.im libi appiopvia-
4z re,aut dedipct agerc in prarjudicium Turium Uxo-
ris, cum nullum alcge dicatur in pvopofito fortiti
mandatum,juxta Dottrinam Ban.tni. Maritusnu.
i.C.de ('rocur.Surd.conf.i^.Q.fib num.^.Vcrf.cy-in his
bonisyO' nur/,.6. cum rcliquis pcr Fo),ia>:eli. depath
nuft.ctaHf.6 .glof] i.parte j-nu.^t^.Q- fecjij. uhifub nn.
56. quod fuit annuUata qiiardan; cxccutiofaLla per
Maritum fupcrhifccbonisilliusrid.Tiiniftrationiiion
confign.itis abfque mandato Uxovis , Roiacoram^
Bich.decif.iiij.nitm.z^.Q}' cornm I^noi.ilecif.7,1 num.
3.& in (pccic conctvncntium pr^ejudicium Uxovis,
45 quod tunc mand.itum (pccialc eju(de/n Uxovis ne-
cefravium fit,poft «/./« i exigcndi, :.de I^rocur.Rom.
£«gf».iliofque CoHn.dt Procur.p.tr.ycapA,nwn.x6,
vcrfic.
De Commercio & Mercat. Difcurfus. L V.
wrftc.nonautem , Sc feqiiirur Aiartf.conjtili.^c). num.
20. ir. & 12..
.. Abrqueeo, qiiodciirbare valeat Sanftio Statiica-
ria civiracis Florcncis > lum qiiidqLiid lic , iicrum
etiam ad illius limiccs procedendo ad cffcdum , de
quo eft qua."(lio , (utFiagari valuiirec, dum cx illius
ledtura , dc qua videre cll: peties Atigel. Dc Fhuld. tn
conf.it. nuM I. adminiftracioper idem Scacurum Ma-
rito conceira rcfpiccrc videcuc bona pocius immobi'
lia dcvenca ad Uxorem conftancc Macrimonio , &
relpedlivc capacia nacuralis fcudtuum produdionis,
dumprxcipuccavecur , quod propriccas fcmpec fic
Mulieris : & in (ubftancia quoad licitam'dumtaxaC
pcicepciooem fruduum de ci(dem excradocalibuS)
non auccm ad cffedum (ibi applicandicapitalc quan-
titacivum , illud incerprccacus tft idem Annel.d.conf,
6i num 6. & cum co ( quamvis ccronee collaudaco
Rot.t coram Bich.decif.6l j^.nu.ii .1/1 fin.
Coiruicnihilominns omnis hxucatio, quia Scatu-
' tum Floicnti^r nihil habcc commune cum Civicace
Volacerraua , cujus Scacura cum in dcfedlutn jubeanc
rccurii ad JusCommune Romanorum , non incrac
4j dubicacio illa, An appcUatiojie Juris Communis ve-
niac illud Civicacis Dominantis , (cu Romanorum»
quando tameneciam inhistetmiuis vcnire illud Ro-
manorum, patet cxcrad.pcr Adden.ad dectf.q8.exn,
2.cHmfcq<^.p.ir./3f.rec.tom.z.kntacoi'am Buratt.dectf.
^^inH.ii.ciim duobus feqq. (^ decif.i^S.nu.^. (^ 6.pofi
Aieriin.de kgit.cir deciftzper xcf.ubilate de mar.eria
par.q.rccent.Card.De Lucide Rtgal.difc.S^.n.^.
Secuudb te(pondecur , quod cum Equ. Camillus
(ibi prarfacas res appropriavericoccaiioneadminiftca-
tionis , quam pro fiUo hxrcdc geflic , nequic pro
debitorc valoris fcucorum millc ad pc:E(ens judicari,
icauc cxinde eh"ci valeac prxfumpcio , quod (ibi , vel
loco Uxoris fatisfeciire cenfeatur; cum cnim nuUa
prxccflcrit declaratio, in quam caufam hujufmodi
appropriationcm feceric , cantum abeft , quod Uxo-
rium crcdicum fibi cx^blviife repucetur , uc nec prae-
& comncnfatio non habct locum dc una adminiftra-
tioncad akcram, & quotics cxpartc Adminiftiatotis
non concuiiiccrcdicum expropria perfona , (cd ilKid
proccdic cx ah'cna , ad nocilf ««,/. M.^gon. Lucen.t
per 'ot.huann^Sa/gad.tn labyr.par.ucap.c,. nu.6i.&
par.3.cap.6.%.ti,.ic.„„m.i9.& (c<^cj Adden.ad GreTor.
decif}66.,jn.7. bcne eciam Card.DeLuca de Cr^edt.
dtfc.^l.ntmer.'^. ubi ad amiiiTim cxplicac , quamvis
ucrumqueNegocium , vcl 1'atrimonium ab CQdcm
homiiic adminiftrccur, feu excrceacur, Kot coram Ca-
va/er.dectf.^%.mi.^. & <;. dr coram Argne/Ldecif.ij.
ntm.e.cr decifj\6.n:m.1.cr S.par.l6.re(enf.
Difpucari fimincct Mihi contigit in alia Caufa
Romana ,feti Hiffalen coram A. C. an , & cx qui-
bus verbisad eftcdum I r^lationiscmcigcrct Hypo-
thccajctim enim in quadam Apocaconfcda Macriti
incer Dominicum Mariam Cairanum * & Jo. Viu-
ccncium Cafciolum nomine Hieronymi : lacrisfti-
pulancem, Caffanusper viam tranfattionis,(ui Lau-
di amicabih"s convcnilllc , quod quasdam nul.ea, feu
Aracia cranfmiccenda forent ad Uibcm favore Hicio-
nymi fuppofici Credicoriscjufdem Calfaii , cum pa-
do ramen , quod fupcr ciidcm Aratiis fatisfiecec pro
DupHs 400. jo.Baptiftx Mongiardino Crtditoriil-
lorum de Cafcioh's , cafus pracbuic , quod tfformaco
Credicorum concurfu fuper prccio ex judiciah vendi-
tione Araciorum rctrado,quxrer(.tur, An vigore hu-
jus padi prxlatio deberetur Mongiardino hcct pofte-
riori intcr Crcditorcs eorumdem dc CafcioHs, & fa-
vorc Mongiardinirclaxandum e(Tc Mandatumdt coii-
fignando, pro ipfo Scribcns, cciam in fcnfu Veritatis,
exiftimabam, prout fuccciTive obtinui judicari.
Dicebam namque , quod cum Auka prius per-
tinentia ad Ca^Tanum non alias in vim tranfadionis,
& Laudi fuerint confignata Jo. Vinccntio , & Fra-
tribus de Ca(cioIis, quamfub calcgc , ucfuper illis
deberecfatisfieri Mongiardinus, hincproinde eadem
Aratiatranfire minime potuerunt in ip[bs dc Cafcio-
lis , & confcquenterin corum Crcdicorcs , nifi cun
cise hic , & nunc dicere polTimus , Equ. Camillum 49(ua canfa pcr (pecicm illius prxambuliE hyporhti
remanere dcbicorem priefati quanticacis appropria- qua; ad fivoicm pofterioris apponi valcc citra fr,
ts » donec ad redditioiiem lationis eju[yemadmi-
niftfationisdcveniatur , pocuit enim illasresinven-
tariatasdiftraherc ad commodumcjufdcm hxredica-
tis adminiftrat.-E , & de hoc conftare non poccft , nifi
prius difpundlis eifdem racionibus , dum in longc
^6 foccioribus reccptum habcmus , quod cciamfi Ad-
miniftratoi conficcatur fc dcbicorem cercx quancica-
tis , non tamcu , pciufquam rationes dilpungantur,
dcbicor in rei vericace poteft judicari , cum eadcm
Confclllo habeac imbibicam qualitaccm , fi, & qua-
tcnus fadlis calculis alidd non apparebit, cx crad.
cgrcgic pcr Salgad.in /abyr. Excobar.de ratioc. Car-
levat.dc /udic.Capyc.Ga/co!.8i alios, dcquibusywpr^
in Difc.v.mi.%.\y feqcj.cj- Difc^l.num.M).
47 Tercio candem verfamut in claris , quoniam ifta
compenfacio , feu imaginaria, & prxfumpcalolutio,
(quod idcm eft, ut aic Ex.ibar.dc ratioc.co-rpin.}^.
Tium.i^. in fiii.) caderenon poceft dc unaadminiftia-
lione ad alccram ; jam enim fupra vidimus , quod
adfummum priccndi podcc , quod Equ. Camillus
forct adminidracor iftorum Jurium cxtiadotalium
Virginia: Uxoris', cumquc & forcc paritcr fimplcx
adminiftracor hxrcdicacis Aloyfii pro Fcdra filio,fub-
inctac receptiflima conclufio , quod Adminiftr.-;tor
prxfumacur quidem fatisfcciirc fibi dc fuo credico
cum cfTcdibus, & Juribus adminiftracis,quemad-
4Smodumilludpoirctcompenfai'e,fediftafidafolucio,
m
cx»
au-
dem ab Empcore , vcl acquificore cujuflibec rei»
juxca originalem Dodrinam ISlcgtifant. deptgnoril?.
^pur.prini. ww/atfr.J?. C7-34. Cei.fd.deciJ. Lucen.6z.
tx nurn.x.iifquc ad 7. Sabell. inftmm. diverf.tr aaat.
tom.i. /itt. T. §.i. 7tumer. 24. er tom./\./itt. V. §. 7.
»«w.ij. cum aliis , de quibus uberius infra Difc.2,4,.
num.\i.& fecjci.
NonncgabancScribcnccs pro Cicdicoribiis antc-
rioribus vcricacem alfumpci , fcu propoficionis, ki.
de duobus fignancer oppontbanc , primb nempc,
quod cadcm Aratia longe ance appolicionem hujus
padbi cranfiviircnc cx cirulo dacionis in (bluciim \xx
Fracres dc Caiciolis , prouc colligcbacur cx cnuncia-
tiva cemporis prxtcrici cmida in prxdidta Apoca,
fivc Laudo , ut ibi , che dtcde il detio Sig. Ccfiahi in
conto dip.'gamenio di detta ceffivve ; Ac proprcrca
cum dciupcr infixx forcnt hyporhccE Creditorum
anteriorum , non potuerac Callanus deconfcnfu lo.
Vincentii in nov.i ttaditione eifdcm Creditoribus
prxjudicare, ad ti.id.per Graiian.dtfcept.o^i^. n.z Et
fecundb, quoJ non conftartc de hac appofirione pia:-
ambulxhypothcc.r .ad fivorcm Mongiardini.
Vcium .ad piinium objtdum multiplicitcr rc-
fpondtbam , ncmpe , quod cadem vcrba enunciativa
tcmporis prxtcriti prolaca non cranrab i|^fis Parti-
bus , (cd a l'auIo Borgia .\rbicro , & Compromiira-
rio amicabili , & fic iion ideiico rtmpus prxfens cx-
T cludtba-
2l8
Anfaldi de Anfaldis
50 cludcbatur , dtim qiianclo verba piofciuntur aTcr-
tio . etfi foiiare vidcantiii in tcmpns pixtciitum > ad-
huc citra fcnfus viohtioncm uiplurimum rcfcrun-
cur , & impoitantaftum depra:lcnti , utinpropo-
fitoNotariiallcicntis in Inftvumcnto Cenfus numc-
xarioncm pccLinixUib illis \c\bis yhabntt, (jrcce^ic,
quodfubintclligatur tcmpus ptxfcns , notat Burt.m
l.JiitaJllpuLaius, §. Chryjogoiats riu^l.jf-deverb.oblia.
itild.in Ll.nHm.^.C. de non nnmer.pecun. cum aliis
pcr Rot.in deciJ.\ijS. //«w.j.er 4.©^ dectj.^ -(.>.'««. iS.
var,i6. recent. 8i habctur ctiam apud Ntcol. Caian.
decifi^.e.v ninti.ii. & (ignantcr ex num.i^.cnfnjetjcj.
Si bcnc dilHngucndo intcr Tcitium ita cnunciantcm,
ac ipfos Contrahcntcs , eadcju Rot* corM/t Coccin.
dectJ.6<)2.nH.i6.cir fccjq.
Qiiin etiam ubi ipfimcc Contrahcntcs utuntur
vcrbis tcmpus ptxtcrituui prxtcfcrcntibus^, adhuc,
51 quando prscipuc res non cxillic in prxlcntia Pat-
tiiipi , adlus tjntummodo habccur pro pcrfcdo , &
confummatodc tcpotccclcbtaca; Scriptur.c, exaltcra
Dodltina Bart-in l.p.Jl dotem nim.zi.jfjoitit. matnm,
Corn.'-onJi/.2.^'). nnm.i.lilj..^. quilotiuicur in terini-
nis vcnditionis Mcrcium fiib vcrbis, relaxavtt , dt-
mifit , cejlit , tranjinlit , Mant.de tacit.iib.i.titnl.i).
ntif/2.Si.(^ Zi.Rota Lncen.in dccif.nnicapoji controv.
yilioj^rad. lun.fub nuin.zj.verj.fiec vjfctt , & nu.iZ.
toin.-L. \it\-\z Menoih.conJiLwi. nn.i. ubi conllituic
5Z rcgulam > quod vcrba tcmpotis prsEcciici , quando
iunc fadli narvativa, concintni: ccmpus pixfens, qaod
& firmat poft Abb. & Barc. 2.\\o[qac/uij nnm.i.iS" S-
confonac Suid. dec.J. 1+6. nttfn.V:,. & 14. ubi quod
j3 cumfalccm hujufmodi verbafonantia tcmpus prs-
teiicum vtrificari valcant tam de tcmpore exaratx
Sciiptura; , quam ance , vcniunc incctprecanda con-
tra iUum , qui in eis fe fundac , fequrcur lace Gob.
co:fult.%i.ex mtw.jifG. itfijue ad ^i. ubi agic de verbis
Inihumenti , in quo didumfuciat ,/// vendino, q-c.
per valore di tanto , c^c.
Rurfus fubjungcbara , quod cum ex prxdicT;a
conventione , fcu dcclaiationcarbitramcntali Aratia
54dcnub forcnt menfuranda , hinc pioindc numquam
rcvcta tranfirc potucraiit in libcrum dominium Ca-
fcioli, adtoutincontincnti • & cxtuncillius Crcdi-
lores dcfupcr corum hypotliccas infigcre voluerint,
ut in terminis dationis in folutum, licct ad alium etFe-
ft.ini libetandi dcbitorcm , diftinguit Dec. conf.gc).
m:m.i\. 8c cum co Rut.c^.ecif.ii^.nu 5. & ^•pofi Cenc.
de Cenf. Si concordat GoMC^.Var.tom.2. cttp.i.nu.^i.
J\4oz.x.. ds ConiraU.tit. de emption. cap. deaccident.
empt.nnm.xj .AJf.iH.dei ij i}g.^:Hm.\o-Molin.de Con-
traSl.dlsput.^^C^.verJ.ln-er res.
Quoveibad alteram partem objcdionis circaap-
jj pofitioncm hypothccx p;xambulx , diccbam ( Sc
Judcx admilic ) de iplacvidcntct conftatc cx Jutibus,
& fundamcntis, dc qalbusjnpra luun.^o. Cy-fe^q &
fignantcr cx co , quod in. mcmotato Laudo , & rtfpc-
ftivc Epiftola conccxcualitct c ■'Uiici.ita, ac tranimiira
PcrVinccncium Hieronymo I rattidiccbacur, quod
nujufmodi Aracia,fcu Mctccs, Vii, c.iri:ata tn detia
fonpna per effer Cbsi co .Veniito col Slgnor Mongiar-
55 dtni , (^r. che cosii'ho afficurato, <-^c. Undc cum liy-
porhccanihilaliudfir .qiamfuppofuio > (ivcobhga-
tio rei in (ccuticactm dcbiti ptincipahs > juxta Tcxi.
ini.res hypoiheid 5 or t.^nxnunduin 15 ac lot.fere tic.
jf.de pigior.Rip.tn rnbr de pignor. num. -J. Mottn.de
Juji.dr lur. tom.i. di:J>ut.%2^. nitin.i. verj. hypothect
verl , (Juli.de Credit.cap 4 ««w.j^^j.^.^^ l^.Merlin.
depi^nor.lib.i.tit,i.jU.tfl.2.nnin.i,^ 2.
Clarum ptofcdlb erat , qnod ex vctbis proximi
lcgiifratisdubio procul cmcigcicc fuppoUtio , (iv^
obligatio Avatiotum in lccuiitatem dcbiciPuplaiura
j7 400 tt quod dc cceceio hypotheca reiulccc ctiam
(pccialis, quotictcumque tui , ut lu pvxicnti , dc-
monftvaia rcs,vcl tundu!>,undc lacisfacicndum vcniat
Ctcditori , tcftatut HArt. in Luctin \z. num.i.ff. de_*
attin.(^ ctbur.iegat. Merhn. de ptgnortb. iib.i.tit.j,
^uxfl.'.)\.mtmcr.\.;^fecicj. Gratta/i.dijcepi.6'6^, num.i.
& per tot.Q- dijcept.'6..^6,num.\'6. Saketi. injHmm.di-f
njerj.trat.tai, tom.z.ltti. H.^. ^.nui/t.^. Rot. decif.io.
58 nuin. 5. coram Nmot : & hoc proccdcte cciam intet
abfcntes mcdiancc Epiftola, vtl Nuncio, aut alia qua?
libtc iicripcura privaca , iuquit , 8c pvobat6\«»r. <io
Crcdit.d.cap..j^.nii.z6^.^jecjcj.cmr\ aliis per Merlin»
de pignor.iib.i.itt.^.^uttft.i^.num.Hi.Qr Je^i^.
FLORENTlNA PRiELATlONI S.
PRO EQUITE N. DE NERLIIS.
RESPONSUM PRO CLIENT E ETIAM
CUhA SENSU VEKJTATIS.
ARGUMENTUM.
Abundc agitur de matcria Prxlationis intei
Venditorem latione prctii , oc Creditores Em-
ptoris fuper ipfa re cmpta ; Et late quando cen-
fcatur habita fides de ptetio , necne , & per re-
iervationcm domini exclufa illius iranslatio in
Empt orcm : Et quid importet , pretium eflc de-
clarandumccrto tempore tranfado ; Et aliqua
dc confcffionc Procuratoris, quando non noceac
Domino. Ac de Bulia Baronum in Scatu Ecclc-
fiartico cohsercnter ad hanc materiam , utrum
ncmpe Baro poft diftradam Baroniam prxvia
rcrcrvationc rituli, &: Dominiiremaneac talis.
S y M M ^ R l r M.
1 Series FaBi.
2 ExiiHs Caufa.
5 Fendltor hubensfidem de pretio revtilariter pojlponu
tur CreAiiortbns Emptoris.
Et aJferlHr ratto , nitm.^S.
Hdc lamenfenientia efi ajpera , ^ irrationabilis , w.4.
cr ntm.6.
5 Siatiita concedentiaprttlationem ZJenditori in re Ven-
dica pro .ifccutione preiii referuntnr.
7 Crediior mniuans ad rem einend.nn pmferiur Crcdi'
torihus Fmptoris , cr de ratione.
9 yendiior nhi r.on habiierii fidem de pretio anteponitur
Crediiorih.ts Emptoris.
10 Fenditor ia dubio non prttfumititr habuijfefidem de^
preiio.
Amplia ,etiamfi rem tradiderit Empteri, ««wij.
Stiha/npit.t, ut nurn. 1 4.-
Et de raiione , num.t^.
Et dectarantur contrarii , num.u.
12 Vendiiionis natura efl rem tradere , fed non tranf-
ferre dominiuin.
16 Claitfuia confticuti appoftta in Infirumento venditio-
nis, fion importat , tjuodfi nonfuit habitafides de
pretto , dominiutn cenfeatur tranfiatum.
17 ClaufHla
De Commercio & Mercat. Difcurfus. L V.
17 Claufula coiifticLiti famulaiuf contraiiui princi-
palt.
Jdemejue efl de claufula ad habendum , mm.\%>
l^Venditor fi fibi referv.-.verit dominium rattone pretii
nonfoluti , an eadem refervatto refolvatur in f{>e-
cialem hypothecam , vel impedtat tranjlationefru
dominii.
Diflingne , ut ««w.i-^.^i.)^ 44. curn feeja.
21 Vendiiio faiia cum pun.0 redimendi non tmpedit tran-
flaiionem dcminii ,fedfacit , ut fecuia redemptione
corruant hypotheca contratiji per Einpiorem.
li Roc.dccif.io .par.j.rec. declaratur.
25 {''endiiionis pretiHm tjuar^do dicatur incertum , itaut
contracius remaneat imperfefius,
»4 Vendiior non dicitur hahuijfefidem depretio ,fiidem
preiiumerat declarandurn ab z^flimatoribui.
%^Venditor faciens Emptori dilaiionem circa pretiumi
an , c^ tjuando ccnjeatur tranflultjje domininm iru
Emptorem , & h^huiffefliem de prttii.
DiflingHC y Ht nu7f,.i.6.
17 Vendnionis prctinm efle commijfum pro declaratione
cert,t perjbna , velincertd. , in cjuo dijferat.
a8 Venditor non creditur habuifle fldcrn de pretioperfon*
ignota , Vel nonfecura-
»9 XJenditot fl re conflgnata credidit reportare flatirru
fatisfaUtonem , drfuit deceptus , non amittit rei
vindicationem.
30 Venditor agens pro confecutione pretii qtianAo di-
catur renunciajfe rei vindicationi , ^ numero Jz.
31 Gabtlla anfolvi debeat pro retrodatione vigore refeir-
Vationu dorniniifailte, in Venditione, remijfiVe.
34 Vendiiio potefl dtctperfeila multipltciter,^ ad plu'
res fffeitni. •
95 Conf'IJio .'rocuratoris , tjHando non efl omnino ctrta,
non poiefi Dominopr^JHdicare
2ip
DISCURSUS LVI.
SUb pafto rcdimendi ad quinqutnniiim duraturd
vcndica extiteiuncpcr£quiccm dcNciliis iifque
de anno 1651. qnxdam bona pio pretio fcistorum
I400. lupcradduaultciiusconvcntionc hifccpricifis
Vcrbis cxprelFa , 'piod tranjado ^mn<j„ennio , dr noru
redemptts bunts pradiHts debtant eadem hona ^flima-
ri , er ^HXta. dflimationem faciendam inierfe coa-
cjHari de lotopretio: Cumqueidem Eques , ncgledla
redemptione intra terminum prsfctiprum , ac i(H-
mationc prolata ad Annum 1660. ad ah'um dumtaxac
tunc temporis devcniri curaveric , bonorum valor
per Arbitrium \ pubh'co Magifttatu przEcledum fuic
judicatus attingere ad fcuca z8i'. Quamobreni
cxpetita per Venditorem prctii refidaaHs , ejufquc
ftuduum fatisfadtione , ptodiit iententia ejufdem
IWagiftratus , in qua Venditori pro fuo credito re-
manferunt adjudicata > feu confignaca ipfamet bona
Vendica.
Verum quia in hoc ftatu filius Emptoris qu«fita
pacerna hjcreditate cumbcneficib Legis, & Inven-
tarii , Matiilque pixdcfwicls perlonam induCndo,
ctepit prxtetidere prxlationem fupet mcmoratis bo-
nis ex iftius credito dotali, difccptandiproind^ Cam-
pum aperUic , urrum ratione cjutdem credici dotah'fi
vcniret ipfc fihus anccrior cenlendus , five potius
tribuideberec abfohicoria Reo venditori , qui pro
fatisfadione refidui , ( ut fuprsl ) obcinuit fibi bona
dccerni , & confignari.
In hac igicur diificuhate dubio procul cenfeban»
( & crcdo ita fuiirc judicacum ) ab impetitis Vendi-
torem abfolvendum elle : Quoniam hcet ex qno-
dam refponfo Vlpiuni in l. Procurutoris , §.fed etft
dedi, Jj.de trtbut.ati magiscommuniter prsvaiuetic
36 Confeffio ■ rocuraioris , <juando efi erronta , Domino ? '" foro feiitencia , qucd ubi Vendicor habuerit fidem
de pretio , leu , ut loquitur ibidern lurtjconfttUtu , fi
idcm Vcnditor/w credttum abierit , tantummodo ef-
ficiatur fimplcx crcditor chyrographarius , idcoque
non obftanrc generah' hypotheca pto obfervantia
concradus, & promillionis apponi confueta in Jn-
ftrumento venditionis , adhuc-in re propria poftpo-
natur Creditoribus Emptoiis , qui ftatim ac res vcn-
ditain dominium eorum debitoris pcrtranfit , fupec
eifdcm bonis ipforum hypothecas anteriores impri-
munt, utlatc viderc eftapud Pontanell. de pait.nupt.
cLuf.i.giof.i.par.'i>.num.-jO.Ruh.in addit.ad dectj.16.
ex n.c)\.ufijHe ad it^i.par.^.recent.Grtve/.dtctj.Do/an,
^6.num.i,Meil- ohjtrv.for.z<).num.^o. ^ ohfrv.nz,
nu.iy.Ca[tald.confu/i.6:.nnm.i..Qr S- cum ahis phiri-
bus pencs S,ibe//.tn fumm. d iveyf.tr i..ttai.iom..^. Utt,
F.§. 7. nurn.A,. Nihilomuius animadvcrtcndum ve-
nit , ( ut cb facilius illa, qu^e inferius iuper appli-
cationeiftius Theoricse ad rcm noftiam deducentur»
animum , & intcllcdum peiftringant, } quod hujuf-
49 Conditio refolutiva not impedit , aiium ,feu contra- 4 "lodi opinio nimiam, & evidcncem afperitatem pra:-
tiurn ejje interim purum. ^^f^" » adebut iilam intcr Claflicas iirationabiiitatcs
51 Baro , vet Feudatarius an diflraUa Baronia , vcl
Feudopojftt retinere tiiulum anttquum , er dinorni-
nationem , cr nu?n.^i.
5} Baroniafeme/ diflraUa , non ticet ad iltam redire_,
fine novo ajfenfu Principis , & dt ratione.
54 BuHa Baronum in Statu Ecctefiafltco requirit lurif-
dicitonem in Debttore, ex qtta infurgat prapoiemta,
^ impticita concujflo.
non prit)udicat.
^rnp/ia , ticetfit jurata , gtminata , & judiciatis,
ibidem.
57 Confejflo Procuratoris faSiafine fficciati mandato in
attcfHo ludicio , fi efl votuntaria > potefl femper a
Domino revocari , etiam non doilo de errore.
38 Vendiior fl exiflat in pojjeffione rei ex caufa pretii
non fotuti , in <jUO dijferat a cafu , in ^uo nonfit in-,
pojfeffione.
59 Coniraventens contraEiui nonpotefieodem juvari.
40 Credttores Emptoris pofjunt rtpel/i eadem txceptid-
ne , tjua pojjet ipfe Etnpior.
41 Po/fidens auihoritaie ludicts jufie dicitur pofltdere.
4J Dominii tranflatio in Emptorem remanet i?npedtta,
^uando conjiat , Venduorem non habuiffe animum
it/ud transferendi.
j^6 Vtnditor pro faciendis iicitis fruEiibus recompenfa-
tivts , an teneatur exprimtre , itlos refervajje /oco
AffiUns , & num.^o
CoIiocavtiirC.ir 1/'«. De Litca in Conflitt. le^. ^ rat.
poji ttrtia?n yari. Stijptnn. ol-ferv. 13?. & fcqiicndo
A/heric. aholquc conciarium lencientcs conciama
Thefa.(ju.f">.lit>.l. ^ux/f.i.^. num.l.in fin.verj'. rertirn
Ego , quod non dubitarct pro Vendicorc judicare,
quodque conlulcret Supremo Princip/ > ut lcgcm
dtfuper facerct perpetub valituram , qucmadmo-
dum de fadlo hanc nacuialcm averlioncm fcnticntia
pluia in id Statuta confpirarunt , quas Vcndicorem
cciam habica fide de prctio anteponcndum iai)xcriint»
T 2 ludc
Anfaldi De Anfaldis
220
ucde Luccn. Altograci. conf.^.num.^o. &fe^q- Ub. i.
de Avciiioiicii. tiieron t)e Laurerit.deci/ 96.1» princ.
Cardid.De Lhcu d.oh/erv.l^^. o~ de Dot.difc.ii.fub
num.Ci & difc.166. i.Hm.6^. dc Malltuano M.inent.
decifi^. nuM.i^. TheftiHr. d.lih.Z: i^ud.jl.^.\. nitmer.i.
verf.or ideo , hurd.decif.^6.^ i^<).utrobit]uein princ.
Cyriac.controv.Si.in prtnc. > cont>oz\.^6^.?ium.ii.O'
13. & dc Papien. Cojia remed.fnbfid.i2.nni/ier.i'^. er
rtmed. I14 Tjum. 40. & dc Fcitaiien. Figani. ad ea-
drm Statiita Ub.x.rubr.ij^. num.Vy Bonden.coUuit.
49. num.n. infin. tib.i. ac dcmum (omillis aliis ) de
Statuto Eugubino patec apud Couciol.in comment.ad
Statut.huJMS Civii.lib.z.rubr.yj.
Et fanc qiiomodo infimiil icftc compati valent.
< quod jiixta ccnUiram pi.Edi«5lx /• 1'rocu, utort^ , Vcn-
ditot poftponatut in propiia ic vcndita» qux num-
quam fuit dc pacrimonio Emptoiis , ncque illum
pco rata prctii non loluci dcpaupciavit , adeoutniii
Vcnditor rcm illam tradidilFct, non habcrcnc Credi-
torcs ipfiiis tmptorisilla boiia > fupcr quibus infi-
gerent cotum liypochcc.ii , quando in longe fortio-
li cafu , vidcliccc ad tcrminos /. licet , C. cjm poiior.
7 >wpf^?;.A)<s^. caiitumrepcricur» quodubi quisadrcm
cmcndam pecnniam Ttrtio mutuavic , (uper iila
quollibct anceiiores, poriorclque Crcdirorcs pra:-
cellac , ex quo ipfe , medianre mutuo , extitit caiifa
acquifitionis illius tci, .ic refpcGive impinguacionis
patrimonii , cx pl.uic congeitis in tpecie concurius
crediti docalis pcr N e^ufant.de pigiior-z.me,,;b.') tur.
nu.iy.Bald. Novel.de Dotipar .io.!,um.-^.verf. ^ fici
Rederic.de ann reddit.lib. i.cju^ft.ic.fere per lot.Gra-
tt.in.d:fcept.6l6t nmier..^. (^per tot. Q- dtfcep:.<)6-\.
mmer .z'^. Capyc. Latr.confult.WJ. nuiner.^i. ^ ^z.
y^dden.ad Bitratt. decif.Ci.num.g. Cardin. De Luca
de Dot.d. difc.i66. e.v ntim-^J. verfrdticnes autem-,,
nf^Ke ad 61. quem tranfcribcndo profcquitur C.rol.
Ant De Liica ad Franclj.dcctf ^06 fub ;/.j. Rot.dcciJ.
iZynum.icoram Buratt.
CoECcrum , his ad abundantiam, & ad faciliofcm
rcfolutioncm opportune prxmillis , propiufque ad
rem noftram acccdendo vcrfamur extra diiiiciilca-
tem ; In hoc quippc principio convcnit univcrfa
8 ichola Scribcntiuhi , quod intancum dcncgacur Ven-
dicoii pr.xlatio.inqu.intum fidem habueric dcpretio,
quafi quod incredicum ( juxtavcrbipc.Tcicatx/./Vo-
curaiorii ) abcunJo duos vide.Kur implicicc adus
cclebrallc , uniim ncmpe rcceptionis ipfius prctii,
& alccrum traditionis cjufdem in qiioddam mutuum,
pio quodumca.^at Crcdicor efticiacur , & icmaneat,
ticuci cgrcgicpvxnot.ivit /o.-in.Bapt.Si/va.ic.conf^i.
nu.z).CarJ. 'Dc Luca d.obfer.i^-^.verfplnres mtem
9 inpK At quocics non conftac, Vcndicorcm hujuf-
modi fi.f.m h.ibuillc dc prctio , ncminc diirenticnce
reccpcutn cft, Vcnditorcm fcmpcr cllc pia'fcicndum,
ciquc compctcrc rci vindicationem pcr (pccicm cx-
empcionis a contributo ; ut cnim idan } Ipianus i/t^
d. /. Procumtris lub anccccdcnci §. Ptane , ponde-
ravcrac, res venditA non alioi defntint ejfe me.i, tjuam-
Vts "endidero, nifi .tre fJuto , vcl JideinJJore d/tto,
veL altas fati.if.ino , opcime Atiograd. dicto conj. 6.
TiHm.6').& feqq.ltb.i. S.i/oad.in Labyr.Credii.par.i.
cap.\i.nUTn.wz.<:Jr feijij.zp- par.i.cap.z^.nit7n.li.(fr 14.
Mfy/ii!.ie ^igmr.hb.^. tii.i. ^uifl.^i. numer.6. Rot.
decif i oj.num.-^.par.yrec. caque rclaca Contr.difcept.
'Ji.vwn.z. & alibi frequentcr.
J::fta igirnr hac b i(c incontrovertibili , vidcamus
quzso , ubinara convincatur , Equitcm dc Ncrliis
iOvciidicorem hdcm habuiftc de ptctio ; £t quidem in
dubio hoc pvacfumcre hon licet , fcd arftatUr Ehiii
ptor , & ab.co cauiam habentes id potitive comprO-
b.ire , tc(\e Gadt.objerv.iy. nn.O.itb.i. bcne lo.hapt.
Sitvatic. d. conf^i. num.\'i. Vrjeti. conci.ii^. num.i.
proptfin. Rota d.decif.ioj. niim '- . tnfin.par.i. recent.
6c nifi cxprcfse dicatur, tradidetunt Mart.f^oi.PtJan.
43 rium.\.Mer/in.de pigfwr. d.tb.^.^uitjl.^^. «K.14;
cum aliis proxime rcccnicndis.
II Unde potcrat omicti allcgare irt Oppofitum Roti
in d. dectf.v:.-]. par.^. receni. dum coutratium infm.
dcterminat , piouc ctiarli Mer/m. ac HerTnujit/.
quia ptimus (ibi contradiceret , & (ceundus pro hac
l^aite milicarct , dum fecundo loco , videlicety«6
numero 1 i.gtoJK i. / 28. tttitt. ^.par.yfol. 549. refcrt
opinionem in dubioexdufivam iftius tidci , nifi li-
bcatcosinrcHigeic , ubi fucrit ccrca dies ad folven-
dum prctium jam ftabilitum , & ccvcum pracferiptai
luipatct cxlcttura.
Nilin abfttado otficiente , quod fucrit quoque
ad cfFcctiva:!) traditioncm dcvcntum abiquc uUa le-
(ervationc domini i quia nihilominus, pr£Etciquam
utipriEmonuit Cyn^^c. controv. 115. nuM.'). dc natura
li venditionis cft rem tradcrc j lcd non transfcrre do-
minium , idcoquc non poteft ip(a traditio tamquam
fequda venditionis pernccefte importaic ipfius do-
minii tiannitionem , & ic(pedivc' virtualem hdcm
13 de prccio : adhucquodcx fimplici traditione talis
fidcs h.ibita non dicatur , commuiu'tcr vidcre eft pc-
ncs A/e.v. rclacum a Card. Tufch. /itt. V. conc/. 6lji
nut/i.<j St/vaitc. d.conf^i.nHm.zo. drzi.drfub nitm.
z-).& 16. er- numero ib. ubi pulehre raciocinacur*
quod fi fide non habica de precio datur vindicatio*
ergo prxce^Tic traditio , hiermoft//. ad Lopex. dtcla
giojj.i. /.2,8. imypar.y num. 10. Gai//.d. obferva. 15.
TiHm.6./ibz Pa.'t/i.Sen. eonfuti.S.i^.nutner.'). Fenturin»
conf.^^.num.-^. & 4. iibi cum Surd. confioi. num.n,
14 er ij. ampliac , quod ncc etiam , (ecuta traditio-
ne totiiis , pro raca prccii jam foluti dommium ha-
bcatur pro tr.-»nflato , Rvder. confjfi. numer.i^. Verf
necfemper , Ambrofn. dectf..,^. humer.1,1. Grtve/. d.
decif.^e. nur/1.9. Grat.dijctpt.jio. nurner.zl. Bonden,
co//utl.^cj.>iM/i.i^./ib.i. Contr.dtfcept.^6. num.^.Rof.
decifiiis. num.\. cJrfeqi^, Qr decif.ii^.nmner.^. apud
Pojth. de fubljaji. ac proptciea venditioncm robui
ij defumere a folutione pretii , non autem i traditione>
profcquuntur idern Suvatic.d.conJ.}\. num.zi.Mart.
dZJot.^^ii.nurn.i^.
Multbque minus iftam pnfumptionem queunt
inducere claufula Cohjtituti , alicEquc de more appo-
i5nicon(uct2 ; qiiidenim aliud importam hujufmodi
claufulat , ni(i fidl:am quamdam traditionem , juxta
qiiam Venditot incontinenti fingicur fc confticuerc
poirc^Torcm pro Empcore : Ac dum talem etFcdhim,
&c(ficaciamnon paric, ncque opcracur vcra,realisy&
ctfcCtiua cradicio,quomod6 pius roboris potcft pva:-
feferrc tradicio fid.i, & vircualis , concra ea , qua: in
individuu cxclamac Port.lmot. conf.iyi. num.2^. ubi
poftquam anccccdcncer firmavit , nullam fuiirehabi-
tam fidcm de prctiJ , eiiam ftance cradicione rei veiii
dita, eoncludit, Mertto igiiur ^uod cxprejfa tradittt
non operatur , hoc civi/i , cjr commentitia conceJjuT/K
ejfe non debet ; & eft regulare , quod claufula , Con-
17 Jlttuti , ramquam mev^ accciroria , & famulatoria
conrradkui principali , intcliigatur operari dumtaxac
cttcdtum (uo loco , & temporc Juxta formam con-
vcntionis, ut patiter in noftris cerminis habctut apud
yi/tograd.d.conj.g.ntm.l'). & ^6.ltb .1. Gratian dectf.
iS March^ i^i. nttm.}. & in dutioiibus de clauiula , atl
habendum.
De Commerciis & Mercat. Difcurfus. L VI.
habendum , (t" clienandum , Merlin.de prgnor.lt^.1,
^mjl-^l »t*r/i 14.
Et quidcTi in Jure noftro numcjiiam invcnietur,
quo clau(ula Co.ijitcuii , vcl ad hah^idurn , cffitcrx-
cjue omncs impovtent , quod exinde fidcs de prccio
h.ibi accnleatur , fcd toium llantc illa accrrima di-
' fputationc , dc qua ScriUcmes apud Aierlin. de pi-
gnor //('.4. ijuxjt, 41. ?.f nuin. '^t^. jerme tifcjue ad fln,
■• Altogrnd. d.fonf..), mtmero 9. & Je^jCj.lih.i. Leotard.
' de uj.tr. qu.>.fl: 27. Carol. Ayii. De LiiCa ad Franth.
decif,-o6.jub nuw.^.Go/;.co-fttlc.ij^o.,it(m.i6. & fecjq.
ip Ca -'i. De Luca /ih.^.de Credtc dtfc.6:mirn.']. utrum
fcilicct refjrvatio dominii fafta per Venditorem una
cum ccrra ftudtuum tccompcufativorum conven-
tioue revera prcEieferat , dominium ab ip(o non fuif-
fc abdicatum , fivc potius ifta prasferVatio refolvatur
in conttadum locacionis , & condu£tionis cum
I]:)cciali , £; pcivilcgiara hypocheca ad frvorem Ven-
ditoiis, ita tarnen, ut fpedaco ctFcdlu ptilacio incon-
culscconccdcnda vcni.int eidem Venditotipro pre-
tio non foluto , nonnulli cb magis inclinant ad refo-
lolucioncm iftiu^ patti in locacioncm , & condudlio-
nem , leu nudam hypothecam (pccialem , quando
pra:fit£ clauful^ compatibiliccr cum prxlatione
Venditoiis rcgulariter dominii tranflatiouem poirunt
importare , cx dilputatis penes IS^jgufint. de pignor.
par,.^.princ.a nttm.^'). ufqne ad 41. AndreoLcomrov.
tS^).>!um.6. Merlin.de ptgnor.d.lib.^.t^uitjl.i^i. num.
6x.^feej. Pacif. de Salvian. in/peil.^. cap.^. num.^J.
Cr fet]. Larrea decif^i.num.6. VrceoLconfuU.^^.nuJn.
^o.C^feq.Armenz..tn.decif.Ianuen.ii. num.i%.&feqq.
Rotdecij.i^^^.nttm.i^.C^ Z').par.6.& decif.ifj.num.g,
foft Merliri.de pignor.
Atque hinc non leve squivocum carpi videtur,
dcduccndo ad cafum , de quo eft quxftio , conclu-
fioncm illam , quodfada venditione cum pafto re-
diincndi, adh ic, iplopaclonon obftantc, dominium
dicatur tra flitum in Emptorem ; nonenimid revo-
ii camusincontrovcrliam ,folum quippeiftatranflacio
judicatur fadla refolubiliter , idebquc rcdemptione
intraprxfi.Kum termiuum fubfecuta collabefcunt , &
ceirantomnts hypochecs pet Creditorcs Emptoris in
ipia re obnoxia rdolutioni conditionaliter iufixa: , uc
poft Franch.decif6^.num.^. Q- Jeeji^.Surd.dectf.l'i6.
num. 11. Rota decif.^6, nurn.^j.par.^. recent. Card. De
Luca de Feud.difc.6().num.'^.
Scd in prcefenti minime verfamur in venditione
11 cum pa6to redimendi , minulque in fortioiibus ter-
minis decfioj. part. 5. rec. in qua licct agcretur de
pretio peraugendo ad fcuta 800. quotietcumquc noii
cfteduarctur rcdcmpcio , adhuc Rot^ judieavit fa-
vore Vcnditoris ; Sed lumus in vendicione , juxta
quam , laplo tempore ad redimcndum , cxprelse cOn-
vcntum fuic , forc devcniendum ad sftimationem,
ac totum pretium tunc adxquari dcbcre : ac pro-
pterca , vcl ( qucmadmodum in his prarcilis terminis
coiiluluic M^nf.cnnjit!i,i6^.aprinc, ufqne ad mt.\6.)
tj cum nulli certi iiftimatores , feu Arbitratores fue-
lint in Inftrumcnto priclcfiri . & prctium cx hac
partcidcirco rcmanfciicinccrtum , vcndicio habenda
eft pio impcrK(5t.i , tribuenda.)ue Venditori rei vin-
dicatio , ad id adducendo S.iLl.tn /.fi i.itum.n.C.de^
Contruh.eMpc^ Ca// en. tnl. cjiti arhttraiu ^2,^1 de
verhor. oblig. Surd. decifuA,. num. 21. ponderantcs,
quod venditio ncquit pro parte non valcre , cui pro-
pofitioni conferunt --JMgHrjJ'. cunf.i6j.»t4.i^. V.iUfch.
de //<>•. 'mi^hy. -jUii:fl.ii. nnrn 12. cr fttb num. i>. ubi
lefponict objedto craditioins jara fecuc;e> RvtA deaf.
i7Z. num. 3^. (^ ^r,. er num.^^. & 44. p^^r 6. rcient'.
quam etiam cojlaudac Card.De Luca deCredtt.dtfc.
x^. nuin. 5.
Vei (altcm impoiTibile fcmpcr evadit aircrerei
14 qiiod Equ. Nerlius habucric fidcm dcpretio .fieniiri
ip(um piccium erac dcclarandam , & incettum , (^
(^uopacio, ( ut utar in individuo veibis Port.hnoU
d.conf.i I. num.z '.J Cj ■ufides habeatur , qusd decla-
raium adhuc nonft , & confonat VrfeH. concLlegaL
\\i.).nurn^.infin.
Eademque fallacia, fivea:quivoco laborat altc-
rum prafuppoiicum , quod in vjm hujulcc contra-
i5 (5tus fuerit tributa dilacio Emptori > atquc idcb tranf-
latum Dominium , ex Tajch. liit. V. cun'e..6^.nut/i.i.
& i.8c Altoorad.d conf.^. num,-/. verf. i.etn dicitnr
i6itb,\. Quia, quidquidfit, an ubi dilacio pro cerco
precio , & die; legicur tiibuta, ablolute convincat,
nabicam extitifte fidem de pretio , qu^ ptopolitio
lecipit eas di(tin(5liones , de quibus Alcograd.d conjl
g.num.j. ver/. item dicttur , cr ?itim. 1.^. cgregieS//-
vatic.d.conf^i. num.ig. &fecfCj. ubi quod c(t necef-
faria certa prsefinitio dici ad lolvendum , Merlin. de
ptgnor.d. lib.^.^u.tfi..3^\.fiuni.^o. & Jecjcj Ac quidquii
etiam fit , nbi prctii declaracio foret commillacertas
27perfonsE , in quo lenfu loquicur Tufc. uhtjupra , ad
diifcrentiam incetti Arbitratoris, (prout hlc,) juxci
dcclaratioliem , (eu diftin(itionem , de qua , prastcr
fuprd cum Manfio relatos > FontanelL de paU. nupt.
clauf.^.gloj i.par.iynum ^. & 54. Card.De Luca dc
Empt.ltb-I ,dtfc .^num,') & fecj^.
Extranei profe(5tb (unt tetmini diiationis , cuiri
Equcs venditor nullibi diftulerit dilationcm ad cer-
tamdiem, (ed tantummodo convcnerit , quod re-
dcmptione non (ccutaad sftimationem devcniretur,
in quopr*cifo ca(u cum habeamus DoihmM , a(?
rationes , utfupra , individualcs , fruftrancum rcd-
ditur divagaii per regul.as , & propofitiones genera-
lesalios kvicntes eftciftus; & principia ; quinin.i)
tantum abeft , Equicem de Ncrliis habere potuille
fidem de prctio adhuc ignoto , quinpotiuscumh^c
materia pcndcat A verifimili mcnte Contrahcntium,
iri primis alienum eft ab omni vcrilimilitudinei
iSiplum fidere voluilli h^redibus Empioris (ibi poeni-
tus ignotis , ciim iplcmet Emptot intra quinqutii-
nium pocuirtct ab humanis dcccdcrc , ad fiunata iti
pun(5lopoft t'„btan. de Monte per ^ex. Suvaiic, d.
coif.^i.nu.^i.verf.accedat; Etinomnem caium po-
terat. & debebac fibi Vcnditor fuadcrc , quod Emptoc
fccuta ccftimationcillicb pretiiim exburiaict, proin-
deque bene coincidit fub hac hypothcfi iiia conclu-
29 fio , quod (i Vcndicor crcdidit rc configudta ftatinj
fibi fatisfa(5luvum de pretio , & in hac cicduiitatc re-
manfctit dcccptus , non amittit rci vindicacioncm,
(icc dicicur fidem pretii habuille , ad Text. m i, qnocl
vendidi t Jf.de coi.trah.ernpi. Trent/er.confiQj. ?;«.§.
A/cogr.i.d.conl.().ntt.i.(& Jeqq./ih.i. Rodoer,d.co>if..]u
««w.io.er z^.Gait. de Credtt.cap.4. tju.^J}.\l. nnmer.
12 17. ALer/in. de pignor lib..i,.i. quitfl..^i. nHm.7,4f.&
fecjcj.Ainbrofin. d.jecij ^). num.^^. Hodtern.ad bnrd.
dedf^iO.fub nu.^, vcrj Jectu attcem, De Ai arian.rejol.
^uoctd./ilp.i.rap.-:6o.nu.%. Vrceol.confult.^^.nurn.^i &
^<)..M anf.co>ifu/c.\o.nu.io.Contrariu-: dtjccpi.']i..n.\^
&infti nif .'i:Af.aii.i\ & 11.
Nec in oppofitum mercbaturadJuci ,quod Eques
50 judicialirerinftandoproailccutionepictiivenunciadc
vidcatur rei vindicationi , id ciiim fovian locum (ibi
vindicarec , quotics controvcvfia foret cum ip(o
tmptoie, quiinvcnditioueinctndcrct pcrilftcre ad-
T i teifus
222
veifus Equitcm fatagentem tefcindetc comradiim»
uti erat cafus agitacus apud Altograd. d.conf.c). Itb.u
axxijnb nim.\i.& '3- idcircb tradit , quod EmptOrc
pictium offcreme , nifi hicrit alceti Jus quxficnm,
temaiiet impedica rei vindicacio : prout cciam dilce-
ji pcari contingit ad effcdjm GabcUa; , jukta conf.
Manent. IZ9. adverfus quod , & contra Gabcllam
5enacuscameuMancuanusjudicavit,utin^f «7^305.
penes Surd.
Ac cumcontroverfia in prxfcnti refidcat intct Ven-
dicorem concendcnccm de prxlacione erga filium
£mp:oris inducncem perfonam Matiis crcdicricis
Jutium Dotalium , nemo dixcrit , quod Vendicot
31 inftando profatisfadlfonelabaturjkprxlationc.quod-
quc Credicores Empcoris aliquod Jus dclupcr in
prsjudiciura ejufdcm Vcndicotis nancitci pocuetinc,
imocoucrarium individualiccr rclpondit Koi^ tn de-
fifiz^. numiJr. Verf & in oinnem eveniurn , df mtm.
l^. par.^. recent. &, cft nimium patens ad fcnfum,
quod tunc dc ptxlatione concendicur , quando de-
(perata reddicut via pctita: fatisfaftionis J beuectiam"
JJ ftcit M.tgon.(len/.Lucen.il. nnM.i^^verfultra cjHod
CHmfetj^. ubi diftinguic inter refcidionem adveifus
Emptorcra , & pta:lationcm crga cxceros Ciedi-
torcs.
Et ex his , ut omnia poeuJtuS pandamur scquivo-
Ca , in qux ob rcgulas qualdam , & propofitiones
gencralcs in oppoiicum telatas incidi polfec , ponde-
landum venit, quod quxftio \\xz decidcnd» vcnif
cum rationibus. 3c Dodrinis ferientibus pundum
praslationis, qus ( ut praemifimus ) unice pendet, an
fuerit liabica fidesdepretio , icautcxhoc capitedo-
minium dici vakat abfoluce tranllacum in Empco-
icm ; Siquidcm mulcacongerumur , & congcri va-
lentfupet argucnda perfe6lioncconcra6lus vcnditia-
iiis, quam nos non ncgamus , fcd pundus ftat, an ad
iftum eflFcdtumcontradus ipfe fuerit perfedus , &
tranflativus dominii . cum hujufmodi petfe^itio ad
34 tres, vel qu.ituor confideiccut cfFe£lus, ptimb fciHcet
ad efFedlum rcfciflionis, feu pocnitencis , iccundb ad
confummacionemejufdemconcraftus,qu£folatradi-
tionepcrficicur>tercibrefpe6lu periculi, &dctcriora-
tioiiisrei vcndicae, & quarcbquoadtrannationcmdo-
minii ad communiter animadvcrfa pcr Scribenies, &
prscipue Sald.tn l.ncceffarto %.ff.deperic.& cornrnod.
ret venditce, cum concord.apud Aianfconfuli.^.nu.i^^
Vsntttrin. conf^^. ?;«/«. IJ. Altograd. ditto conf<).ex
Anfaldi De Anfddis
ft)fra piit della flima , ^c Eccc qUod impofnbilie
evadic arguctc , quod ille incelkxcric , cranllacum cx-
titilie dominium tefpcftu prctii , proquo adtualitct
infiftcbat , quodve nen fucrat adhiic liquidatum,
35 Undc vcl ha:c confciTio tamquran ex pra:milTisctfcda
dubia i & inccrta ticquivic Dpmino pisjudicarc,
cum ad hunc cffcftum dcbcai eife pmninb cctca,
itaut leeipete ncqucataliam interprctationcm , ut cx
Kot.deciJ.6%'). nii/n.^.par.i. dtitrf. 6ixk eadem 'J{uia
coram Dura>i.deciJ.6i.ntt.^. ubi quod fatis cft , illain
in aliquo polFe verlficari , & ccrum Bich. decij. 169,
»«/«.1 .Deyingel.de Confcjf.itb.^.tjih.i.num.^.
Vel in omncm cafum illa undcquaque detcgcrc-
tur crroncs , quoni.im minimc fuHicit cx huculquc
animadverfis ad induccndam dominii tranflacionemi
quod padlum rcfolucivum effluxcric , nifi contcx-
tualitcr liabita fuerit fides de prctib , pOfito quippc
36 hujufmodi crrorcliccre cuicumqucctiam i-^rincipali
confeflioncm rcvocare,& quodcumque prasrjudicium
elidcre , quantumvisconfcflio fitgeminata > jurata»
& in Judicio cmilfa , ac dcmura ctiam ratificataj
plcne docuetunt addudti per Cyriac.contr.^ynnfu.ij.
& i^i.Lonitol.refol. Lrtmm.verh. confejjio refolnt.i^.
nHm.j^.& yDe An^el.de ConfcJ]'. d.itb.^. qH^ft.xo. ex
nurnero 14. ubi innumeros adducit nf^tte ad num.ii.
Unde mukb magis ficii poffe per Dominum refpe-
37 du Procuratoiis , cujus confcHio fine fpeciali man-
dato , Sc voluntaiie einiirain Judicio poteftfcmpec
ctiam nou dodlo dc aliquo errore revocati , patet ex
Bttr.Ji. decij.1^6. nn?/). ij. & 16. Cregor. dectj. fjo.
vumero 9. tbit/ue Addmumero iz. Bich.dectf.cfi.nurn.
l].& d.decif 169. ««»1.14. Dnvoz,. iun. decif 66^^
numero iGiRoyoi dectf 121. num.S- Parnphii.decifi.^^
nHm.j^.& decif.c^.num.iji & zZ.par.i^.reC. cum reli"^
quis no iflimis.
Ifta itaque Calamo magis di.^Fufo , qu^m quoJ
neccfTitas forfan cxpoftularct , dubio piocul exubc-
rant ; Scd adhuc ex alio inclu(flabili fundamcnto ver-
famurcxtra hxiitationtm,quia non lumus in Vendi-»
tore ad prarfer.s agcnte pro prctio in concurfu , fed
38 in Vcnditore Reo , & poddfbie , in quibus tcrrainis
profcdb cum l-^ars Advcrfa fit A6ttix , & alio Jurc
venirc non poflit , quam ex petfona Emptoris fibi
obligati, ipf L autcm hmptor ncqiiirct cxctccte iillani
3«) aelioncm ratione non impkmtnci, aut infiftere in',
Inftiumcnto , cui contravcnit , cx Coccin. decij.i^^.-
tujn.i. Ita nequc polVunt Creditores Vendicorcm ex-
viim.Z.cumfe!jq.'& nnm.il. cum feejq.lib.\. Idcbquc ^opoliarc, cum eadcm cxceptionc repcUantur , ut iq|
facis non efi retuliirc propofiriones unum , vcl alcc-
rum cffcdum rerpicicnces, nifi pcrcutiant ilkim pra-
cifum, de quoagitut,
Dcniquc non turbat , quod ProcutatorEquitisdc
Nctliis confcflioncm cmifcric in lib-Ilo , quodbona
venditatranfivcrjnt in domiuium Emptoiis , ut ibi»
tjjendo cjji beni rimafli in pieno , & ajjolmo dominio
di detto Si">i. Compratore ; Quia cx codcm libcllo,
fcu forma pcticionis oculariccr apparct , quod illa
refpicicbat dumcaxat expicationem tcrmini , feu
padi dc rctrovcndcndo , adjaccc cnim hujufmodi
conftflio fub §■ E come , ibi , £ come tljiidetto patto
refolittivo di nni^u' anni sfiro , efornt , &c Idcbquc
in hac parte bcne congruebat GonfcfTio tranflati do-
minii , cum piocul dubio Irujiifmodi pafto cxpirato
dominium,quoJ pvius refolubilitcr . ( Iblucotamen
precio ) ttanfivcrat in Emprorem , hxum dcinccps,
& irrcfolnbik remancat : Ac cum idcm Procurator
ImiDediatc fubjutuctit , Con carico pero , & vbligo
di pagare al Signor Comprattrc il QapitaU di quel
pcopofitoG^/f.^e Credit a.cap.^.i^udji.n.num.iiy.'^.
cumjecje^ 8c magis inpundfo /iUograd.d.conf.'j.v.'j'i,
lib.i. nbi alios rcfcrt fruftritranfcribendos.
Abfque eo , quod opponi valeac, quodperperam,
& intrufivc I:qucs de Nerliis bonorum poflcffiontm
41 fuerit adcptus ; quia curo id mediante fencencia fue-
ricfccucum, ncfcitut , quomodbdcinjufta poflcflio-
ile , & intrufione queat objurgari , contra ea , quai
poft Text.in l. jiiflepojfidet , ff. dc acqutr. pojjejf. 6i\K
infpccie jlipta decif6/\^.»U7fi.2.apf.d Poflh.de manut.
& coram Cardin. Cerro dectf 74, num. 25. & paflim
in aHis.
E' Convetfo ad alium Qffcftum , & feclufo illo
praelationis intcr Creditorcs Emptoris , ipfumquc
Vcnditorem contendentcm pro fatisfa^lione pretif»
fubftinui , cxpreiram rciervationem dominii non
impcdirc illius ttanflationem in Emptorem , agcba-
tur enim de MatchioneTarquinio Sand.iciucio.qui
vendidtrat Caftrum Patricae Lochaiiode ComitibuSr
fuhi exprcfTa lefeivaciQUt^dQiniHiiprQiiiMftciiiiion
foluci»
De Commercio & Mercat. Difcurfus L VI. 223
JToluti > cumque pofl hujuffnodi veiiduioiieni Tai'
quinius plura contiaxillec debita > quxrcbatut in
Congiegirione BaLonum, anbona fidcicommillaricl
Domus iaiKfiacrucij; pofTsffa per Matchioncm An-
tonium > Sc aliam Taiquinlum juniorem obnoxid
fotent eildem Crcdicotibus Taci^uiaii Sen. juxtace-
lebtem t-.oallitutioneih Clementis V 1 1 i. la 41. 8c
pundlusieducebatui in dilqilircndG , utrum Tarqui-
nius ^enioL flauce pndicta icfctvationc dominii re-
tnanlilRt Bato > & retinuiiret dominiilm ptxfati Ca-
ftri , in his namque terminis Credicores> interquoS
Urgcbac f rinceps Sabelhis , gavili fuiireilt beneficic*
Bullae i Sed Congregacio , Me fctibentc pro Sandla-
cruciis , centuic ( ut fupia) minimc remanfilleim-
pcditam vcram dominii ttanflationcm In Lotiiatiuni
Emprorem > noluitque relaxarc Mdndaca favore
Ctedirorum.
Scribeutcs icaquc pro Principe SabcUo dicebant>
quod hujufmodi cxprellatefervacio dominii proraca
j^2 valoris , & precii non ioluci non importabat fimpli-
cem hypothecam cum ptivilegio prilationis , fed
retentionem vcri dominii penes Emptorem , allc-
gantcs in terminis aUenacionis Feudi Apont.de poteji.
'Proref.titul.S. de refnt. feud. §.3. nnm.i^.cumfe^j,
Vtrf. Jt dominiuifi , fincent. de Franch. decif.j^o,
mm.^. & fe(\cj. 8c gcrierali;er dc quolibct alio Vcn-
ditote terurti indifferentium firmaca per Gratian.dt-
fiept. 175. num. 6. ^ fec^q. Venturin. confil. jj. »«».
J2. 55i. & fff-l' .^lcograd. conf.g, fub nnr/ier. 16. verf
^uo paclo cuinfe(j<j. Itb i. Cyriac.contr.\6^,num.l.(ff
/iiJ<J' & contr.^i-y.fub numer. ^j.verf. utram igitur»
Armenz.an.d. deciflanuen.^.fub numer.i6.e.xverf.
Verior tamen uj^ue adfin. Rota decif. 557. »«7«. z. ^
Verum , his non obftantibus , contratium , ctiana
in fenfu Veritatis , txiltimabam ,proutetiam appro-
4-^ bavit Co! gLcguio Baronum , quia quori hic iclct-
vacio domiiiiidcvciioii hodie fenccncia ilhus ctan-
flationcm non impediat.fed importetlimpliccmfpe-
cialem hypothecam > & adpurum cffcdtum pra:la-
tionis favoic Venditoris , docet priuslcribensirt haC
eadem Cz.aiiCard.de Lma difc.ng.n.u.in Suppiem.
iit.de Feud.par.i. &. ante eUm Hodte-.adSurd.decif.
l')7.finr/i.i2.drfetjj.G>att.t>). difcept.^i^.nu.i. ^fi^i^
RoVit. decif-j. per loi.Rot.d. decifx^'^. num 24. (^ ij.
par.6.rec.&apuii. Marchefan. de Cor>.mifpar.ifol.
lo9o.««.3.cUnj yindyeol.Merlin. er T^ot .poji eumaen
fupralaudar.y«^ »«OT.2o.
Indubitanter autem petfpcftis daufulis in eodeni
48l"ftrumentb vcnditionis adjedtis , videlicct ^«i ^<«-
henduTn , cejfit , tranftutu cum limijibtis , quia tunc,
lie detur repugnantia in codem inftrumento , con-
traftum venditionis convetti non polFe in locatio-
nem , optimc diftinguunt 7S(jguJant. & alii omnes
addudiy»^ d.nu.2.0. &i bcne Roi.dectf.')fg.f;ti7/t.xj.&
dectf.^6o.nu?/i.2.poftCenc. deCenf. l^rascipue quiac
Contrarcfcrvatiodominiiconcepca etatcum claufulis
refolutivis ih cafu non folutionis, feu non implemcn-
ti, ut ibi, item deficiente, &c.& in illis eventious, qtc.
49CX quibusnon extitillc fufpcnfum cbntraaum , fcd
folum dc illius refolutibne conVeiitum fuiire in cafu
conctario, diftinguchtes intcr Conditionero fulpcnfi-
yara , & refolutivam notant rclati per tionded conf.,
i6.vu..i\i\.&^^.iib.i.Peregrin.depdeic.art.^^.nu.Zi.,
Rot.coram Priol dectj'.^^.riur/i.i).& 1 g.
Abfque co > qubd ullius jjonderis digna videretuc
convencio dc frudibus recompenfacivis in locurt
fitj^. coram 1)unoz.eit. lun. & dectf. ^Zo.fub num.i^. Jo Affidlus , cum hujufrabdi caucela pacifcendi dc fru-
verf.qus, refervatio, corai/i R^oyas^&corar/i Rembold.
dectf^z%. num. 7. & in recent. decif zS^- num.j. &
feq.par.i^. quin etiam fubjungebacur , fufficere prd
4}impcdicnda dominii tranflacione , quod Veudicot
non habuerit animum illud ttansfetcndi , ex Morot.
conf.z. num.i6. Mart. Vot. Ptfan. 43. nUm.i. & fee^cj.
l^nb.in addit.ad decif.666. numer. ii^. &feijq.par.j^.
lom.^.rec.Carol.Ant. De Luca ad Franch. decif.^06.
mm.i.in fin. verfaliter ergb, M agon.de oif. F lorent.
9z.nu.\z.cumfec]ij.SeJ]'e decif^z. num.i$. &fec]<j.Rot.
decif^ii.num.'} ^.& $par.i7.
Et quoniam , uc/w/^r^cecigimus hu.\c).& 20. Do-
ftores tcncnccs hujufmodi lencenciam fundancur in
dtibus fub ticulo Idcationis folum per aliqubs lua-
dcatut > & prafticetur ad exuberantiam > fed nec exi-
ftit neceiraria , nec uHo modo dominii tranflacionem
retardat , ex lace dedudis , &. eXaminacis pet Sperell^
dectf.ii^.pertot. uhifub nuin.-j. refert C<tpo\L cauteL
i^^Snu.z.&fe^cj.Abb.inconf^^.n.^.&z.ltb.V.^oic^t
fub hac animddvetfioilc cxplicat , & iefellit.
Allcgabacur uhetius pto excludenda tranflatione
dominii , qubd Vcndttor Marchionis titulum rcti-
nuetat poft fecutam vcnditioncm ; Sed facilis fui«
tcplicatio > quod ifta retentio dcfcrviebat tantum-
modo procondnuatione hbnbrifica prafecminentia-
rum , quas fimiles Baroncs, & Titulati facaguntrcti-
4lco, quod contradus interim valet , ac fubftinetut 51 ncrcj Qiiinetiamjuxtircgiilais/f»i*/fi«ro, erf. hu'
• ..„ 1 :__:„ s, — j.,a:«„;., .'l: .. jufmodi rcfervatio ipfo J litis minifterio fub inccUi-
gcbacur ramquam indifTociabilis , etiam diftradl»
Feudo ,ab ofTibus Batonis , telle lo. De Platea tn L
l.niim.i.Cde Prapofit.bac.Cubic. & tn l.z. num.t.C,
de Pritfeil. Cubicul. lib. 12. Rovti. inpragm. de tttul.
abufe.x ««W.25. ufjue ad 46, Maftrill.de Magiftrat.
Itb.^. cap.ij. ex nu?ner.62. ad Sj. Rota decif.jc.fHb
ji nur/i.io.par.i. diverf liccc id tcvera concingac abu-
fivc , quJa exprcfla rcfervacioin concraftibuspiivacis
videcur exquircre l-^i^incipis confenfum , vcluci iilius
foncis , & oiiginis , a qua promananc omncs Tituli»
omnefque hoiiocifica dcnominaciones , adcrad.ucc
Petr.de Gregor.de conceft.teud.par.z. <ju£jt.j. num.ii.
Giurb. defucCeJ]'.Feud. cap.lxi. §. 1. g/o/-^. nut/i.i^
De Ponie conf 1^1. nut/ier.i. volut/i.i. q; tn trail. </o
potefl. Proreg.titul.l.de /ijfsnf Reg.numero ic. Undc
ncc cciam diftrado fcmcl Fcudo, ve! BaronJaper-
invim locationis, &condudionis, utprsecer ibire
latos tradunt Cyriac.d.conir.\(>i\.num.%. Beiion.de his,
^us.fiuitincontin. /ib.i.cap.i^z.per tot.Adden. ad d.
dectf.666. nu.WJ. &feq^.par.^. tom.j. Rota d.decif
^■^j.nu.z.corar/t 'Dunoz.et./un.& d.decif.ii^. num.j.
par,l^.& decifl^'}. pertot. apud Pofth.de fuhhaft. ubi
tx num.u.ufcjue <i£iyj«.fubjungitur, quod nec etiani
transfertur in hoccafu po.(rc(fio in Emptocem.
Clatius ifta locum fibi vindicacc contendebant,
4jdum fuctat cxprelse convcntum per Emptotes de
frudibus recompenfacivis loco Atfidtus, ac pro-
pterc^ multb magis contradtus vcndicionis pocerat
^eflccfti in alcerum locacionis , & condudtionis , ut
diftingucndo monet A/tograd.d.conf.<). num.19.verf.
fexiHs cafm efl , cum duob.fecjcj. /ib.i. Maximc quia
46 paflim Theologi ad hoc , uc incctim Vcndicor valcat
licice pcrcipere fruttus recompcnfacivos , expofcunt
reccntionem,& permanentiam dominiapud Empto- 5} mittitut Gnc novo Principis alfenfu ad illam rcdire»
rem , uc aic BelIon.de hts , quxfiunt incutidn. d. eap. quia nimirum rautato interim rcrum ftatu poteft
i&zjium^lMb.i. IPrinCcpsfufpicati de fidclitate cjufdem perfona: , vel
T 4 ebde-
224 Anfaldi de Anfaldis
ob depie(rijiicm foitunx non putare cadem pcrfo- lo Fer>ditor fi vuU exercere faUhjn redimendi , dehei
iiam titiilo , & decorc liaionali cxornandam , juxta Empion refmdere prttiHm injl^eth tempore redern-
Docliinwn Artdr.de Ifern.m c.q.i. §. Si vcro , verf. piionis , cjy de rniione , ibtdent , & nuiii.^^.
Itcin noio. , de contr. In'deft.Capy..deiif.i')6. mm.io. Et expenduninr , nc dcclarantur cont/arti , nu.ii. 22.
• Vtnc Ae Vranch.Aecif ^i.mim.i^.^ ftc^([. Spad.conf.)S. 6~ ij . uht jutd de Credttorihus tpfim Venduoru.
nitw.Uib.v.Matir.rMeg.^i.nittn. ,1. & Jleg.H.rm.J.De n Creditorpcjhrtor cogere potcfl aiiter,vrern adprxfian-
Mnrin.adRever:er.decij.^6^.mm.\, dam p.uteniiam y ut piarius 'Oendatur , nt ft qmd
CertilTime veib omiiiahxc proccdete fubjtinge- fuperffi fatisfucto anteriore , folvatur ettiem fo-
bam ad cflldum cvitandi cxotbicautem ccnfurjm fiertor..
prxfatx BuUx Clcmcncinx> qualicec inalii^naparce Declara , rton procedere , ^ttando Crediior emit pignw,
rdpiciac favotem Crcditoium , eorumque indemni- & tlbid pojfiict jue Emptorts , rium.ix.
tatem , expofcit tamen rcquificum Jiuifdi6kionis in Et de r.itione , riHM.i^.0- nu.id.o- i8.«t» dec/ararttur
J^Dcbicore, quac pr.efcfcrac aiiquam prxpotcntiam, Autliotitatcs «;2rr<ir»«.
icauc jidcm Crcditores, camquara implicite concuiri, IJ Crednores anpoffint intemare remedium \. 1. C. dc
ad afylum ejufdem cxoibicancis bcnv-ficii in cvcifio- refcind. vendic ex perfona fcnditorts eorum debi-
iKtn fidcicommiirorum recurranc , uc in hac Caufa tuns.
notavit Card.De Lkc.i d.dtfc.\i<-). in Supplem.ftib tit. 11 Vxor pofftdens pignus Mariii hahet privilegium , ne
- de Feud.tom.i. & pcius difc.^i-^.fub mm.b.eod.tit.Rot. amoveaiur a poffejjione , nifi ohlattones in fubhafta-
decif.^6 .fub nam.^i.verf. in hoc autem cafit,par.yre- tione excedunt Credttum dotale.
cent.repetita cornm Coccino decif.\6'io.nu.6'6.c}' Jeq<j. 19 Creditor pofterier aoere poieft executive conira Ter-
6c optimc :idvenitcadem Rota in Ramana Fidetcow-
Mijjt ^./unit i6^.\.'^.nontirget,cora7n Veroffio.
SENEN. PECUNIARIA
PRO HiEREDlBUS HlERONYMI
SERGARDI,
■CVM JO. BAPTISTA THOMASIO.
ARGUMENTUM.
Credltor poflierior qnando poffit intentare
actionem hypothccnrinm concra anteriorcm, vel
cogcre eumJcm antcriorcm , ut prxftet paticn-
tiam pro fubhartatione pignoris communis dc-
bitoris , vel dcniquo habcat Jus offcrendi. Vcn-
diror volcns cxcrccrc pacbum redimendi , vcl
Crcditor pofterior Jus oftercndi quale prctium
tium , cjuircm debitoris hubiui poft iiiem , c^Jen-
teiitiaf/i obtentdm ab eodem Crediiore, (^ nu.iQ.
25 Rota coram Bich.dccif 45.num,ii.& dccif.^j. nu.ii,
3c feqq. c.xpsndititr.
26 Emptor ad. cffccturn excipiendi non indiget cejjlone.^
litriurn , feciis aitiem ad effetium agendi.
27 Tcxt.in I.1.& i.C.dc3ntiqu.Credit.& inl.ei ,quifiib
imaginc, C.de diftradt.pign. declarantur.
li Credtior qiiando non prohiireatu. ethere fub haftafub
alio nomtne rcm debitoris.
29 Venditio quando dicatur faUa Inre Creditoris ad
finem exclitdendi lus offcrendi.
30 Paiitm redimendt prdfcribitur per (patium annorum
triginta , non obftanteditlione toties, quocies, fem-
pcr , vcl quandocumquc.
Et ijitid concurrente luramento , numer^^j. 31. JJ. 34*
& 3U
Et quid ceffantibus pr^fatis diBionibus cocics, quociesi
femper , &c. nttm.l'!.& 38.
36 Verburn , rerti , ^r verbttm , comc ftavaptima , quid.
irnportent.
dcbeac refLindere Emptori : Et latc quando , .S: 3^ Subrogatio reguUriter imelltgitar faUa eifdem qutt-
qjomodo pailum redlmendi prxfcribatur , dc- Htaitbus.
turque fubingicftlis in continuationem vccetis ^QCenfu redemptio faUa per Tertium transfert in re-
dirnentem omnia lura ,fiis obtiritterit k debiton.^
cefflonem Iuris luendi.
41 Subrogatio quoad hypothecam faHa de una re loc$
alierius intelligitur cum eadem anterioritate.
42 Subingreffio daripotefl loco Creditifrufliferi adtem-
pus ,id fuVorem fubtngredientis ettam u/tra idemj
temj Ks.
Exempltfica , ut ibidem.
45 P>gniis a principto traditum potefi ex conVentione de-
fiecJi tn venditionern condittonalcm.
4.4 Condttio potcftativa recularitcr non retrotrahitur,fed
faltit concurrenie Partintn volttntate.
ricrib.ts Vcnditoris , an pojfit advcrft^ pofieriores 45 Paflttm rcdimendi ^uandoque proirahitur , five ad-
"^ miitttur A Indice etiampofi regularem pr&fciiptiQ-
nern , qu.wdo concurrit Ufio ab initio.
concradus ad favorcm rcdimcntis loco Vendi-
toris j cum aliis , de quibus in Summarlo.
SV M MARiV M.
1 SeriesfaHi.
% Creditor pofterior petere Valet fatisfiUionim in eo,
ijkod excedit crcditum ariteriorisfiiper pigiwre ab
eodern antcriori pajjeflo , CT" nitm.M.
Etpotffi in hoc cafu inte/ttare hypothecariain, velaltud
fti/;tle rernediurn , nH.^.
3 Ernptor fi purtem pretii perfolvit Crediioribus ante-
opponcre reteniionem, & tUis iinpedtre immijfionem
eiiam pro indivifb.
Qjid ,fi toium pretiiirn fiierit foltttum anterioribttSynu.
5. er riurn.u.
6 P.itlum rediiitendt qnantum diminuat de Valore rei,
rsrntjfivi.
EtjH.ire foleat examinarifimilisdimiitutio,nu.1.
o Tinupore redimendi exptraioEtnptor ac^uirit liberam 1 jufdam Ccnfus coemit Hieronymus de Scrgardis i
f.jc:tltate>ii diifonenJi de re cmpta. Lepido Pctroccio Pv.-cdium nuncupatum JelGiar^Ji-
f Credttor ex perfona debitoris rttnhabet plui lurii, ««,; cumque intct coccerapadlaconvcncum forccillud
^uam iaheat ipfe dcbttor. rcdimendi incta quinquenniuoi, qUodquc incta ipfius
quio-
DISCVRSVS LVII.
PRo ptctio fcutorum 2000. partim fciliccc iii
pccunia numeraca , paitim in accollatione cu-
De Commercio & Mercat. Difcurfus L VII.
iqiiinqiiei\nii ciiniculum minimS Uccict Empcorl
j)iA'fatum v^cnlum , utdipia, accollacum rcdimete,
illitb Sc! g.iidus alceram ptetii irtcdietaccm in pecunia
dcbitam cxbucfavic anceriocibus cjul^iem Pctrocci
Credicoribus , ic fucceflivc cxplcto quincjuenuio, &
per coalequens cxpirato pi6to de reccovcndendo,
memoracum Cenfumrcdcmic , reporcicaad ubcrio-
tem cauchelam ccflione, tim k prididis anccrioribus
Crcdicoubus,quam abip^o Domino Cenlus cXpte-
tio fundi, ucfupri , compaiacidimillis.
Verumadhuc urgentibus quibufdam aliisejuldeni
Pecrocci Credicoribus , polkafuerunclubhalla non-
nulU illiusbona, quas paricer ab eodem Hieronymcj
dc bergardis hierunc coempca , illorumque precio
perfoluco Credi-oribus inllancibus , obcinuit & ab
iftis in confueca formi Jiirium ceflionem.
QuaHdo , in hoc llacu , fufcitaco Judicio per Jo=
annein Bapciftam Thomafium concra hajrcdes fupra-
didiHicronymi Empcoris, ccepitillein vim quo-
rumdam credicorumoriginem deiumencium ab Annd
163Z. puUare non folum i^rxdium del Gta><iino , fed
ctiamcoetcrain publica fubhaftatione , ut prsmifi-
mui, comparaca, cumque ex parce pra:didlorum Wx-
rcdumconvencorum oppoficum fueric, nullam Thd-
Biafio acfioncm fubeire , cum qua valeanc molcftari,
ex quo incigrum prccium ucriufque vendicionis ccflit
in cxcin6lionem credicorum longe anteriorum , &
idcircb coram Judice primse inlT^anria: fcntcnciana
rcportavi-rint abfolutoriam , hinc Caula per appel-
lacionem dcvoluta ad Rotam Senenfem, triplici fun-
damcnto infurrcxic A6lor advcrfus l^rsdium dcl
<jia'dirio ; Primo fciliccc mcdiance adbione hypoche-
Caria; Sccundb vigore alcerius remedii , de pra:ftan-
da liimirum pacicncia , uc idem I-^rxdium vcndacur,
& , fi quid fupercft , (atisfattis haercdibus , perlolva-
tur Adori , coctcrifque Lredicoribus pofterioribus,
Tcrcib dcnique in omnem cafum imploravit Jus
off..rcndi , cum quo & alia b ona per viam (ubhafta-
tionis acquilica a riieronymo crcdcbat appreh.nd^rc,
cumquedefupcr ab Judice promotae fucrinc diificiil-
tatcs, proparte prxdidtorum Haeredum rciponai.
■ Aggredicndo primam parccm objedionis , vccif-
fimaeftpropodtio in conccariis Dubicacionibusopci-
mc exornaca , quod poflidence Ciedicore etiam an-
i tcriore pignus communis Debitoris , valcat Creditot
poftcrior cxpecece facisfadbionem advcrius idem pi-
gnus pro eo , quod excedit illius creditum , prout
habecur cx Grattan. dtjcepr. ^41. numer. 3. ^ jeqij.
ZJrceol. confnlt%j. nnm.ij. Thomat. decifiod. num.
39. Rota decif. 559. nuin.'). par. 1. recent. (S" corarru
Cq ccin. dectfx^i^i. fnh num.xVerf Q- propterea , &
num.i.& y(^coram Bich.decif^c^.Per tot.Peutin^er.
decif^-jo.nnm.J. er 8. cum aliis in dectf-ji. num.n.
t!r decifiii. num.J . par.i). 07 decif.^12.. ntirn.6. par.
14. ^ decif.-j6. nurn. 25. & iS.pnr. 17. recent. & di-
dlum fuic in Rornana Certfn 5. Maii 1687. ^.Tertia
fro /intefata infin. coram R- P. D. Caccia , & prius
in Bononien. Ajjhciaiionis ad Palatum 7. Iuntn6%0.
§.firt.coram R.P.D. Vrfmo;
Sed adhuc in propofico ea folet adhiberi diftin-
6t\o , quod id fancprocedac in cafu , quo , vcl ipfe
Credicorpignus , uc fupra , dccineac Jiire meti Cre-
dicocis , veleciam .icccdcncc ciculo tranflativo domi-
nii inccgrum prctium non perfolvctit antctioribus
Ctedicotibus , in his quippe poftremis terminis,
j quamvis Card.de Lttca iiir.j. de Emption. difc.zi.per
tot. robuftc fubftineat , ut Crcdicor exuendo perfo-
nam Emptoiis, & airuaicndo aiccram Ctedicotis
22f
poflic impcdire pofteriorem , ne ipfum pcrtutbct,
donecfucricdellioantcrioricrcdicofacisfittus; Acca-
men admitcimusabfque piffjudicib vcricacis, v^icdi-
4 torem pofteciorem poHc hypochecatiam , vel aliud
remedium ab ca progtediens incencace , juxca magi-
ftcalcm decif Caval.^s^. cum aliis plcniflime ab co-
dem Card.De Luca rcbtis in d.dif.ii.nn.i.ae Ernpt.
& nupcr iiifAZ Rot.dectJ.zi:),nu.ii.^ 13.par.16.rec.8c
hunc cafum pcrcutit decif.-^^, nurn.i). poli Rcdriq.de
concurfCredttor. cr dectfii^.nu.i. &Jeq^.par.6.rec.
qua» in oppodcum circumferuntur.
At quando (prout hic ) integrum precium con-
j ventumin ipfa venditione integralitcr cxburfatum
fuit Crcdicoribus antcrioribus , numquam profittii
invcnietur , quod Hmptor valeat i poftcrioribus pet
viam attionis hypothccaria: inquicrari , quinimo
contrarium femper, & conitantiflTimercijpondit/?!//;!,
& (ignanccr <ro>-<i7/? Manttc. dectJ...\i.nHmcr.i. tnfin:
verj.praterea , &foJi Pacific. de Saivian. dectj.2^0.
tJu.^.verfnec ad remfacit , & deitJ.2,^o.per tot.corarn
Priolo , & decij'.^ G.num.6.par .11,. rec.dectfin.num.
I0.& decrf7ii. num. ^.par.f^. & advevtit Arias De^
Mefa var.refo/.itb.i.rap.^^.nurn.i.
Neque dicacur , quod inccgrum piretium dici ne-
qucat periolucum , ex quo Gorius fcfc obligaverit
emcre l-^rasdium dei Giurdinoftofciitis 4:oo.quod-
que in omnem cafum , ftantc pado de rctrovenden-
do , de quo (upr^ , vdlor diminucndus vcniat in
quarta parte ; Quoniam refpedu prjefati obligacio-
liismocivum evanefcitcx Mihipraefuppoiicis in fa-
clc> , dum idcm Gorius ilnico contexcu . & indivi-
duicaccprctii coemic ulcra fpemrcdcmpcionis Praedii
de/ <j'u<cit/to3.\in quamplurabona , quando tamcu
minimc fufficcrec exubcrans oblacio fadta per Ter-
tium , poitquamipfum padlum rcdimcndieratcxpi-
racum , ipleque Oblacot fccurus crac de defalcacione,
fcu non adimplemenco (ax obligationis : quovcrb ad
adcrcam diminucioQcm refukanccm ex eodcm padto
tcdimcndi , in primisadvertendum venit, quodlicet
in Jure admiccacur, hujufmodi padtum caufare di-
6 minucioncm , non quidem in fola quarta fcd etianj
in longe minori , hibita dumtaxat tacione ad tem-
poris prifinitionem , ex dedudlis per Rot. decif.6^.
num.ii. & ii.par.j,. torn. 2. recent. & corttm Coccin.
decif\]i^(,. nurn. 10. &feijcj. ^ decif. 192. numer.^o^
par.io. &dectj.7,\(,. nH'n.%. par.ix. ^ decif.c)^. nuw.
ii.par.xs. & in aliis pafTim ; Nihilominus ifta confi-
7 detaciodedu(5ta fuicfempcrad cftedtum tuendi con-
ttatlum aqualicace fceneracicia , nonautem ad ajce-
lum infiingcndieumdem Concraftum , prout ben3
animadvcrcit Rot. decij. 34;. «»^/^»-014. var. 17. rec,
& dectj.j^'^'^ rium.ii coram-J>riol. 8c videre cftpenes
Adden.ad Burati. decif.l6i.nu.c). &feij. ubi coeceras
in his prscifis terminis , & non aliis adiftvcniuntuc
concoidantes.
CcEcerum , quidquidfic de hujufmodi propoficio-
ne , corruit amaricudo , (tance ejufdem cermini dact
8 ad rcdimcndum cxpiracione , ficuci enim cffluxo
pra:dicto ccrmino Vcnditor perturbare non potcft
Emptorcm , iftequc acquitit libcram difponcndi fa-
cultatcm , cx dediidlis pct Roland.conf.%6-nH. i^^.verj:
tjuinto,Voi.i\. Carpz.nu. re!jicnfx%.niim«r.6. &fe^c] .
lib. 5. late Contr. difcept. jl. nitmero ij^Rot. coram^
Ludovtf decif^^^g.num.i & feijej. ihi^ue Adden.nu.S.
& decif.2^i.rium.^.par.ij.rec.cr d.decif.^')^. tium.12,
corarn Prial.
Ica pariter Crcditorcsnullo modo poteruncPrx-
diam , dc quo agicur , mokttare , cx nociflaoia , paf-
nmqu»
ii6
Anfaldi de Anfaldis
limqiic reccpta conclufionc>qiiod Cicditoresvalcant
A quidem cxciccre omnia jiira coiiim Dcbitori com-
p»tentia , ftd "on ^a , qua: in Dcbitoris jiuibtis am-
plius non cxillunt » ad tradita pcr Cenf.de Cenj.ijuj/Is
lO^.iitifn.ii-verf.itA nec Ueiitlor , Rot.corain Lndovtf.
gectf.^i'Z. a nttin.l. ufjne udfin. &llgnantcr«Mw. lo.
0- decif2io.ntt.l..p-<r.iG.recent.
Vctum , dato etiam , numquamVe conccfTo, quod
fftud pacltim rcdimcndi coniidcravi poiru ad com
modiim Crcditouim,!iontxiiidi;camen rclultac, quod
dcbeatpcr limptoiishcercdcs cxbuiiarilGXta, vd alia
pats quotitativa , quia ad lummum poternnt , an-
nucntibus jifdcm haiicdibus , Crcditoics admitti ad
redimendum ; Sed cum ; juxta ca , qu^ infeiiusdi-
cJmus in ccrtia objeiStione circa jus oiLicndi , c6n-
ccdaraus , ut ipli Cicditorcs pollint oticrre prctiUm
exburfatum antcrioribui un.i cum vcfedione m^IIo-
ramtntoium, & aiigmcnti Intrinlcci valoris iciul-
tantis cx bcncficio tcmporis t ica cxcicitium mcmo-
ract padi coincidicin idcm ,quia volenstxctcerc rc-
tiadum convcinionalcm, boniticaiedcbcc augmcn-
tum pietii intrinfeGc exortum , fub ca duplici , ae
potcntilfimarationc optimccafui noftro adapcabih',
primb mmitum , quod cum inrcrim pcndcnce iclo-
lucioneconcraiaiis vctc, & cffcciivc Dominusdica-
tur ipfe Emptor , augmtntum qiioquc lei (upcracce-
dcns dcbct ad ccmmodum cjufdcm Emptoris rceen-
fcvi, cair.quaiTi hudus, & ctKdtus dominii ; & fe- -
cundo , quod (icuci diminuco valore rci vcndica: hu-
jufmodi pattum procul dubio non excrcerctur , fta
lo ad feivandam 2qi!ah"catem dcbet dumtaxat admitti
rcdcmptio , refufo prttio cuircnci de tempore rc-
demptionis , pront combinando terminos juris of-
fcrcnui , Sc rccratftusconvcntionaUs cgtcgicfirmaviE
Curdin.De Luca dc Euft.dtf.^z.nH ii. &ante cura
Silvart. coTif.70. nitm.io. & fe^. Morot.de Iur.oj/er.
num.-lo.A'tenceh.conf.6o6.eX- rtu 15. nf^ite nd 17. C«/?.
tie faitsri.yar. cjHxJl.n. inm.w. Thefanr. dcaf.i^o.per
ti,t.Rovii.deciJ.2j^.nim.i6.Vrceol.confHit.i^, . nHm.i6.
Cirocciifiepi.li.ntizjif.
Devcnicndo icaquc ad expofitam difficulratcm, pa-
rifotmitcr admittimus , quod Crcditor polkrior
n poiTit cogcre Credicorem anreriorcm poifidcntcm
pignus communis Dcbitotis ad prxftandam paticn-
tiam,, ut illud vendacur , & facisFado priiiscjuscre-
dico refiduum apphcctur poftciioribus , ad trad. per
Polih.dejiibhdjt. injjett.uy. «»».48. CT in addtt.ti/id.
nnmer.iQ.iy li.Rot poji cttmdew deaf 171. niiw.2.&
S.&poj} Rcd'i.h:c'<id<- co>icnrf.Credit.dfc.j,^.nUM.\.
cum ccECcrisfnpcriusaddudlis «rt.v.i. Scdidfanclo-
n cum llbi vindicac , quando Crcdicor non poifidec
Jurc dominii , vcl pvctium convcnciim in vcnditio-
ne ince!;rc non cxburfavic anccrioribus ; Ac quocics
intcrccifit: tlcukis cmptionis , non folum non intvac
iftud remedium , quodcft cxccucivum , tx famigc-
rata dtcif. ia Romam bubhajiationis de Alcxtts nn-
prejJ.dir.S2.per tot.par.io. repetit. d.dec!f.2-]i.pienes
Pojth.de fnLLiJt.Z .•rat.de, tpji per tot. cum aliisper
' Card De Luca de [ udi .difc .^o.titiTn.i-\.
IJ Scd ctiam ciim vcrfcmur non in Cvcditore , qni
pignuscocmit ,kdin L.mptovccxburlantcintcgvum
pretium Cuditotibusanctrioiibus, iftud rcmcdium
pcrncceftc fiattuiizar ctim primo , ac ficiiti iicquic
Emprov a poftcrioribus Crcditoiibus mcdiante hy-
pochecatia molcftavi, ica ncquc potcvit vcxari Klo
fubaltcvnorcmcdio, quodagnofcicpvo fundamcnco
bafem hypothccatac , ex Rot.corarn Aiantic. & poft
Pttcijk. cum rcliquisy;</?r4allcgatisw»«).5.
Etquidem , Ci adeb de facili polTet Emptor coat-
14 fbari ad ponendum tcin emptam lub haft;t , maxi-
mum fcqucvctur abfurdum , qiiod dominia contra
omncm racioncm fcmpcr ftatcn: lub inccito , cx quo
poft pcifcdlam vcnditioncm i-olkc Vcn|ii. or debiia
contvahcvc , & Cvcditoves Iticcelfive crcaii cxpe-
tcicab t.tTipEOve juftificationcm prttii jufti, vel in-
jultii vcvum quoquc pocuillcnc Jtira, & DottureS
omitccrc accirimnm illud cxamcn , illamque -con-
15 cluhoncm indagarc j ticrum Lrcdicorcs valeaut in-
fcncarc vcmcditim t.i.C. de rcjciud. vendn. quae
ad amuflim vcquivic, ut la:ho fic ulcra dimidia.n , po-
tuiirciit cnim C rcditorcs pcr hanc viam, & rcmcdium
pacicncia: untim ctiara obulum fupra juftnm prctiura
rccupeiare, & c.imen nili aliqua fraus incciceircric,
etiam ji , qui cclicnt afHvmacivam , concedunt hu jiii-
modi rcmedium in fubfidium , & quaiido dcbitor,
qui vcm minoiijjrctio diftraxit , exiftit non lolvcn-
do , prout aiticulo ad Partes dilcullb dcfinivit Scna-
tus 1 holofanus apad A-J(iyiuirci.dectJ.'jo.lib.-^.Caicll.
de donat.tract.it.i.difci'.rJ.2.Viir.6.(i f^u/fi.i'^.^. optim^
O/ea deceffion lur.nt.^. ejweji.l.num.i. & Jeq Carol.
Anton.De Luca ad franch.decif.i2/^.fiu.^. Oe'R,ofn
confnlt.^j.nurn./^S.
Atque hinc dc pcr fc dignofci porcft , qnantum
facicnda Vcniat , five potius quomodb intdligi me-
rcatur dectfw Fmncht 456. cum Cujiren. & Rnta
16 'ipud Rcdrieiuez.,CiUon\3.m Cajtren. inco7if.i-]<). nurn.
9.iib.i. tradlatdc calatisa noftra divcrfa quaftio-
ncan , & quando Tcrtiuspro (uo Jure, &intcrellc
pofticimpcdivcexecutioncm rei judicats abfqueeos
quod ncquc per umbram ioquacur in terminis Em-
ptotis bona fide contrahentis , acque intcgrum pre-
tium convencum cxburftntis Credicoribus antcrio-
ribus , Rct.^ vcrb poft Kodnc^itei. Uectf.^^.nttmero 2,
involuic tcrminos , dc quibusy<«y:r«i tn J^omana Snb-
haJiatioTiis de .S/exitS: quaiido nempe quis Jure Cre-
ditoiis poffidcnspignus valcat avccrc cxcciirionenii
quicftcalus nimiLimdirtans anoftro, & in iuis ter-
ir.inisieclilfiine pvocedit , cum in Romana Cuiia
17 quocidie praccicttur , quod detinentc Uxore bona
fuiViiipio ctcdicoDocali , folcat interponi Dccre-
tum , iit ipfanon amovcacuv a iua poirdfionc , nifi
quatcnus obiacioncs rci lubh.iftandae cvcdicum cxce-
danc dotaic, juxta Thcoricam C uinan.in i.g, Dtvo Piof
%.^uajires nu.i.&z-ff.dere jttdic.(jratian. d.dijcept.
9-^l.num.'J.& 8. Rota coram PeHtitiger.deciJ'.'}-^^. nu.
1.& d.deciJ..\-jQ.num.'S. & coram Card. Cerro decif.
2^^.fiib nurTi.z7,.'Verf,& in ioancfententi.im , tijyue ad
fin.& tn rec decif.'y^o.nam.<).\o.& ii.g^ decij.^x^.ex
num.io. 8t lignanccr»«w».i2.t:^ n.par.i^. & Mefcti-
bence in '/(o>,ian.i , fieu Fiterbien. Cambii 25. lunii
1685. %.2.coraTn R.P.D. Caccia.
18 Fr.tnch. dcniquc conccdcns afliftentiam pofteriori
Credicori , (ubintclligitur in cafu , quo Crcditot
poftcvior hypothccarius in Judicio pcr eum infti«
tuto fcnctiitiam rcpottavcrit, &invcniacrcmhypo-
thccntam pcncs Crcditorcm , vcl alitim Emptorein
ifto mcdiorcmporeDominnmcffcftum,tuncecenim
optimc vciificari poteft , quod anceriorpignusde-
tinens, vel alius Empcor h.ibcns abco , vd ab ipfo
Dcbitorc caufam , lubjaccrc mercatur afliftcnti.c ad
cffcdlum vendcndi, cum,ftancc lice jam moca.cciarali
tigorofc non intret vitiuin iitigioli , niliilominus
bona confiderari polfint tamquam cxiftcntia apud
19 Dcbitorcm , vcl Crcdicorcm , icaut poftcrioreri*
agcre pollc exccutive , Q affignacio faCta fuillet Ter-
tio poft fenccntiain , ac lolum lupeidlcc immilfio,
docueuc
De Commercio & Merca t Dircurfus LVlI. l\f
ijocuciic criam Honded..conf.i.o.m.^^ f^ ^z.cHrn fecj.
dib.x.OjnJch.deciJ.G^.nu ^. cum aliisper Rot.dec.^^^y
tmm 5. corain Coccir.
Quodque pemecelTe intelligi dcbeac > fiiiire jam
2© inftitiicum Judicium hypothccaiium , benc demon-
itiac iequendo eamdem cohclulionem in Conlilio
Ncapolicano pvaCticatam De Martn. reful. ijuotid.
Caj^.^^O. >inm.y iiif i. Ky- inadd-^. ad Reverter, decif.
10. nnm 4. ubi laudac camquam pundualcm> &' An-
tcfignanum illiusconclu(ionisC^y/rf«. /w^./i« 'DiV»
£io , §.jed 6~ illnd , /f de re jiidic. qui loquicur iii
Credicore pignus poflidencc> nuUatcnus vcibincx-
traneo Empcore > qui ( uc ad pixicns ) nuUo moco
hypochecavio Judiciorem crr.icj&integvaleprecium
cxburlavitanccriovibus Cvedicovibus"> in quibusccr-
minis impoflibilceft pvo mco judicio repcrire Do-
iirinam,(\ax dicaccontvavium,camquam omni ratio-
ni, aequitati> &dilcucfui natuvali lepugnantcm.
Dcnique ad cxuberantiam placeac animadvcrcercj
cellac diiEculcas cx gemina > eaque inevicabili vc-
(J)onlione , una uempe in fafto i quod non veila-
mur in Creditove,'qui bona lui Debicoris cmcvicfub
haila > dum Hicioi.ymus nulio modo dici poceltj
quod cllec Crcdicov 1 ecrocci > cum quo nuUuuiini-
vic concradum , folumque ccllio a Liedicovibusdi-
rnillis vepovtacd opeva tuic cffcdiim icpelUndi pbftc-
riovcs , quinimb ciica hoc fupcifluafemaniic , dunj
2<5aliqua celTione opus non cvac pvb fubingvciru iil
Juribus Credicorum , quidquid dicenduin veniat
ad effcdlum agendi , cx late congcft.s ^ziz.^dden.
4id LHratt. dtJf.^z^. nuinero ic. Oiea de ccj]'. lur.
lituL^. ^HnJi.i.. nurn. 15. Afndt. Fanorm. refd.y.nuTn.
42.^ ^-j.Cardin.Ds Litca de Credii.difc.^z.fnbnu.
18. Rota decif.pl. ntm.n.far.ij. rec. 8c latius mfr^
dtfc,%6.nurn.^.
Ec alcera in Jure > quii quando etiam vctfaremut
inCreditore, cumiftenon dcbcat infcviovis condi-
tionis eirc , quam fic quihbec excvancus , ca ptohibi-
quod tam ifta Franchi Do'dri,M , quam ptsfataduo ^7 tio»qua:derivatadvevfus cumdein Cveditoreir. cx l.i
remedia uLquedum cxaminaca > Ik cii(puni5tapendenc & 2.C,Ji antiq^Credit.cr l.ei, cjui Ji-.b tmaiine, Cuic
ab indagatione ccrcia: dilEcultacis fupcr Juvc offe- «^'/^''^ft-^^^wcr-- milicac folummodb > qUocies Cicdi-
11 rcndi > quia ..itithorttates m oppolicum congelljc tor pignus diftvahac propvia auchovitatc abfquc Ju-
loquuncuv cum pvxfuppofico > quod nuUa dibcac dicis interventu in vim f.icultatis (ibi vcl ab homine*
habcri conlidcracio illius augmcnti , quod cx bcne- Vel alege.1tcribuca2 , vcl aliqua fvaus intereedac , vcl
ficio ccmpovis pvovenic ; Vcvum > quidquid iic dc iSdcnique empcio fecuca fic ad effcdlum cucndi pvo-
tigovc Juvis , (in quo fcnfu {oLpkuiFranch.didecif. priam hypothccam> fectis verb , quando ( ucad pvjc-
fcns ) Judicis faftum inccvvenic , ae Hicvonymus
tamquarh Tevcius licicacor przfacabona compavavic
animo adipifcendi dominium , non confivmandi hy-
potheeam, ex jis, qus rcfpondcndo ©mnibus in con-
travium addudtis, ac e<£tcris anciquioiibus rclacisfir-
mancur pcr Hodtern. contr.foren.cap.j^o, nurn.-j^,^^
JCij.ArtM De Mefa var.refol,lib.i.cap,i).per tot.Can
De Luca difc^i.de Lmpt.num.^.^' fetj, j^ dtfcj^ii
nutn.y^ fecj.de Credit.Rota diUa decif.\Z6. ex wa.j.
Uftjue adfinpar.i^.recent,
Nou rcfcagancc , quod vcndicio iftoium bono-
Irum dici nequeac fadta Juvc Cveditoris > cx qud
fucric fcrvacus modus adhiberi confuecus in cafu
45 (5. w«w.8. idque Carol. Ant. De Lucafnb ««w.^;
Montan.controvtr.')'), per tot.Staiban.Iun, refol.w^.
VHrn.^i. & ii,Barbat,de affijlent.glof.^,. nurner 7^(^
74. & alii > ) ccccum camen eft > quod de ^quicace
fuperius , & in pvopofito patli dc redimendo pon-
XI dcraca , contrarium diccndum cft'> quod nimirum
augmcncumcedere debeac commodo Empcoris> uc
pcrbcUe oftcndit Card, De Luca de Empi. d, dtjcnrf,
52. num,ii.
Et fane cocum fundamencum eorum , qui vo-
Xi luncaugmentum cedeve ad commodum Cicdicovum
eciam pofteriorum , confiftic in ca tacione , quod per
dationcm infolucum fadamantciiori Cvedicovi, vel
per vcndi ionem excinda noii remanferic hypocheca, ij) vcndicionum , quas.fiunc ab ipfis Debitoribus; Qiio-
' '"" niam , ucvcnditio fadla ccnfcacur Jure Credicotisrf
faciscft, quodad inftanciam (pvouc hic) Credicovum
deventum fic ad fubhaftacioncm , & delibcracionemj
idebqiic in hoc calu non incrave Jus offcvendi, plenif-
fimc tradit Rota d,decif.i86.n.io.par.iyrec. & corarrt
Duran, derif,^^'y. num.^^ adfin. cum qua procclIJc
fcribens in altcra Caufa Senen. Card. De Luca itb.^
de Credit d.difc.i.\z.nitM.^.(-r per tot.
Coincidic cum fupradida matevia pafti de recro-
vcndcndo , & augmenti inttinfeci , vcl excvinfcci vc-
ficiendi per retrahcncem favove Empcoris , alter ca-
lus valdc novus , & pev Mc difpntatus covam In<»e-
tiiofo non minus, quam Judiciofo , & cujuflibet
cxpcdlationis Pvslaco Marcdlo de Aftc , & poft-
modum, (ut crcdo, ) fopitus per concovdiam; Cum
tnim Cathaiina foicfta povtiwncscujufdam Domus
fub duph'ci contvadu VLnJidillct Chviftophoro .\lil-
licr, & luperadjedo pacto rcdimcndi fcmpcr , &
quandocumquc , tianladtis pluvibus Annis cxercuic
hujufmodi paftum mediante tcftitutionc pccuni-c
fadta pva:di6to Chviftophoio, fed quia pcciuiiairi
ad hunc effcdum vcccpciac ab Joannc Baptifta Ma-
rino , inita fuic convcncio non folum pro fubiii-
grcllii JuviLim quovumcuinqueadcommodum cjuf-
dcm Mavini , verum etiam expoluic , ae pepigit
Catharina > quod ubi iricra ccrminum quacuor Mcn-
fium ipfanon icfticucrec Marino pecuniam icccpcam «
tali
«juodque eidem hypochccas pev conlcqucns_iccrelcac
augmentum ; Sed , quidquid fic de hac racionc de vi-
gore Juris pvoccdencc j de ajquicate tamcn magna
,Tribunalia rigovcm iftnm ftexevunc , & cemperavunc
l^fub pocenciovi animadvcifione , quodfcilicctpvimus
. Crcditor eirctin damno , quianifi implicuillcc pco-
priam pccuniam in vcm Juvi offercndi lubjcdtam,
cmcre pocai^rec alia bona, qua: pavicer audta fuilfcnc
in valorc, 8i quod ficutidiminuto valorc abftinuillct
fecunduS Crcditov ab Juvc offcrcndi > ita ctiam non
debct lucrari co lupcrau6lo , ad ca > qox dc commii-
tii opinionc reecnfcre fas cft pcncs Cephui. conf, 550,
ex nurner.i^. ufcjue ad z^.Morot,confU.Y ,f^t^ nu.iG.
^.nonobfiat , verf.quare concludo , Meriin.l ignateli,
contr.9'^. nurner.li. cent.i. Coft. dc raiion.rtit. cjUifi^
C^s.^um.a,. Merim. depignor. iib..^.<^Uicfl.S^. num.^ti^.
Niger defubhafi.^.j.cap.^o.num.^oi.Mafiriil.decif
lox.numcr.iS (^feq.Tondw.refol.CivH.cap.loi.nu./^,
■ Card.De Luctt de Empt.ttbifupra, ccctcdquefuperiM
adduifti »«w. 10.
Ifta camcn . qux ufque ad cvidcntiam dedufta
funt rcfpcdtu Pr^dii dfl Cr.trdinn , fupcvflua cxiftunt
quoad coetcra bona in publicafubhaftationc cocm-
• c pta , quidquid cnim dicat Aot. coram bich. deiif^^i
nuMero ij ej- decif.c)'. nimicro 11. &fc<]. ubi contcii-
dit pvobare , quod idem fit , vcnditionem fuiifc fa-
ftamextrajttdicialiter, veljudisialiccrj&fub hafta,
:^28
Anfaldi De Anfaldis
talicaTu, (crant verba prxcifa) ruole.che reftidetta
Cafu cshrefjUmente ve/iduta al dctto Sig»or Maruii,
fon il dettopatiopero redimoidiyCome ftaVa prij/ia.
DefLinfta Cathavina> 1 lavia ejus filia poftqiiam
cranc jam cftl.ixi ab hoc poftrcmo contiadii cclc-
brato ciun Maiino Anni ,i. & ab aliis initis cmn
Miliicr Anni 4C. &iiltra, retra(5tiiai conventiona-
Jem juiiiciaHccr intcntavic advcifu^ Mavinum , pro
quo fcribcns, ctiam cum fcnfu Vcritatis, quotitfcum-
i]ue lifio abfuidet ab inicio , & proptcr quain pcr
Judicis aibicrium folcc (ut infta) paClum rcdimtndi
quandbquc prorogati , vcl a prxfcripcionc falvari,
crcdcbam , bonum Jus aflTiftere Alarino, & padum
redimendipra:di6tumper tautum tcmpovis eliluxum
XcmanfilFe fubtatum.
Et quidcm duplicitcr dictbam intrarc prircriptio-
jiem , unam nimitum dcfumcndo tcmpus Aiii\oium
30. k dic fecundi concvadus , & non facti rcrticu-
nonispecunix pcr Catharinara intta qu.:diimc(lrci
&altcram , (quatcnus opovtuiltt ) utrumquetem-
pus conjungcndo.fubtogandoquc Matinum in Jura,
& tcmpus ptimi Emptoiis , fcilicet Millicc 5 rcfpe-
(9:u namquc fccundi contradtus adducebam rcgu-
3olam , fcu propofitioncm illam , quod padtum rcdi-
mcndi pet fpatiumjo. Annotum pi:Etciib.itnr , non
obltante qualibet didlionc loties , cjuottes , fcinper,
vel ^u.vidocnmjne , aliitque quamlibct pctpct-iiica-
tem dcnotantibus , cx his , qux plcua manu rcfcruu-
tur per Tiraquell. de 'S^iract. convent. %.\.gloJ]'.i.ex
vnm.6.cim plurr.feqej. & nnm. 29. & 30. Tremacin^.
<Var.refol. lihi.iit.de ertipt. & Vendit.refol.io.per tot.
cumdcm rccipevc dcbct intcll,c<ftum tamquam folum-
modb idoneinn obligandi tHicacius iiucnUvc , fcd
iionad plusixtcnlivc, iit in pun(5todocuit Antefigna-
nus Ari^eL.dc ll.iLd. co f. 'yyjub nim.^. &: ance cum
f.t/in.in rubr. dc prafcnpt. nuui 15. ^eccin.lm.conj.
i^y„im.6c.CHm duob.feij^i hk.\. l^.db.deprgfcript.i^.
p.ir.ypar.princ. qiiitji. 3. tiutncr.i. LoVarr. v.ir. rejoL.
lib.\. lap.^). nnm 6. verf (jmuio , (j nuvi.~. Voiidor.
Rip.d. obferv. 162. t.v numer. 6. ufc^ue adpn. opcime
Giittier.de Jiiraninorifirm.H.par.^. cap.i. nUrn.^ tnftn.
(ir nHm.\.-\.citinJc^(^. Spad.d.ccnfi O:7in7nero z.lik.^.
Jtiithan.Iun. d.reJol,.\o.r'MM.j,o. CT 41 Lib.\.Gratian.
d.dijccpt,i.jiib hHrner.<^. iibt tcftatur , quod ita fetvat
Rot.'\I{omana , & rurfas/i</' >>ur/ier. 54. JSoer. Ucctf.
iSi. nurri.j. Marttn. £enekcndorJf. inaddit. adSera-
phin. deprivil. Iuratnen.priVtl.si. ntmer.yverj. Con-
trarittrn tenet , Frideric. Martin.de lur. CenJ.cap.^.
num.102.AntonelL.de temp. Legal.d.lib.z.cap.'6<). nu.C.
Fontanell.difla decif.Jynur/j.i^S.o- i^.RotainFLoren-
tina Bonornm ig.Febrnarii 1551j.ee/rtM Pampkil.Sen.
impreJJ'. apud yln.brofin. drcif Periif.zl.fol.^6. & de
eadcm opinione Iioi£ , & Curia; teftatur Card. De_«
Luca Bb.^.de Servit .difc .'i"] .\um.^.(y' 3.
Et in omnem cafum diccbam , quodtunc Jura-
tncnco ivibui valcrct cfficacia prorogandi adionem
33 rcdimcndi ad Annos 40. quar.do idcm Juramcn-
tum pcculiarirer adjacctct ipfimet padto dc rctro-
vendendo , ut fur.t cafus , de qtiibus R^t.coram Cclf.
decific^^. & coram Pnol. decif 58. uircbi^ue rmm.j^.
fccusautcm, quando , ut in prarfcnti , appofituin
nolccbatur gcnctaiitcv pro obtervantia Co itradtus»
Polidor,Rip.obfer.i62.e.v nttnt.i. ufjne ad 4. Gntiier. }4 tunc enim minortm fortitur vim , quia citra viola-
' ' " - -- ^...... ..!_.• i„:fr_i tioncm Juvamcnti dicitur quis obfcrvare Contra-
^um , dummodb ad mcntcm Jurispafto rcdimcn-
de luram. corifirm. par. ?. cap.i.pertot. ubi latidime
avticulum hunc cxplanat, Grati.in.difcept.z.ex num.
1. & per tot. Borgnin. Cava'.can. dccifiG. nitrnero i.
^ar.2. HermofiU. ad I.opez. l.^}..glvf.i.titul.'). par.'^,
niim. 11. &fecjj. & fignantcr ?;«///. 13. AntoneLL. d<Lj
temp.le^aL. lib.z.^ap.^^^.num.i. Petr.Frider.Mmdan.
eonfitlt. Saxori.lib.i. cjusft.i. confid.}. ex nitm.^^. ad
S6.Spad. conf.no. nit>n.\. Lib. 5. Farber in Cod. Lib.j.
tit.i^. deftn.-^. MerLin.PignateLL. contr.yo.nu.^i. cent.
3. Staiban. lun. refol.^o. ex num.^-.curnfcqij. tom.u
Manf.conJiilt.2i^.nim.i\.&fec}<].Frdncifc.Siephan.
decif Acjnerj. 15. nnm. i. &3-& dccifvj. nitmero i.
FontaneLL.decif.']'). nmier.^. &J'ejq. & ex numer.zj.
Hfyueadfin. Koppen. decif.^jeniian.i. nH..\%. &feqtf.
&pertotam, CenfaLl.de: if. Luceh.^G.nH.ii. Leoncill.
decif.Ferrar. 5. mm. i- Adden.ad Btirat. decif 410,
* mm.i2.Rot. decif.w.fuh nwn.t. Verf. prout d' paclo,
par.\o.rec.& decif.zi,i.nii.i.par.il. cumcoctcris mo.t
pro 3mpli.itionercfcrendis.
Qiiin etiamnihil refragari polTe fubjungcbam,
quod appoficumclltc Juramcncum in hoc fecundo
31 contradtu : Quoniam indiftintfte adhuc pvoccdic
regularis pisfcripcio Annorum 30. Tum quia cadcm
praefcriptio non prdvcnic cx impagn.uionc proptii
fcfti, vclacquificionc novi juris, itauc vinculuin
Juvamcnti atCtius opci.ui dibcat,& obftvingcre Em-
ptorem , led rcfultat cx bona lidc oticnte cx cteduli-
tate , quam Empcoc habcre poiait , Venditorcm
fciliccc tanto tcmpocc ncgligcntem illud rcmittcte
voUiiirc , ac proptcvta Turamcntum capax non eft
injicicndo ullum majusligamen ejutdcm bons: fidci
dilatisfaccrc non rcpiignct intva tempus Annorum>
quod pro cxcrcitio cjuldcm padti lex prarfigic, atquc
ica cxplicant Rnh. Alcxa>idrin. corf. ^.Jnb nutnero 8.
1/erJ. Sca dtc , cjued lAc hiran.entum , Mart. corfSi.
nnm.^. vcrf & cntn inprsfcnti , Aoderic. Su.r, z. in
l.pcft rem ,Jf-dere jttdic. quem referunt , & fequuu-
tur Ccvar.Var. d. iib. 1 . cap ^. num.". infn. Mant.
de tacit.Lth.^.ttt.^i. num.^^o. Lnp.de Vfnr .comment.
2. §.g nu.\oi.verf.& hoc ^uando iuramtntutn ,Her-'
inoJilL. tibijiiprajub nHin.iy.verf.inteLlige, 8c egregi^
diftiuguic Atnbroftn. ditla dciifPeruJiti.iy. nti.) ^ot.
in ReatinaTentitii i^.Aprilis i^-^^xorara LanceLlott.
apud eumdctn y::'inbrofn.foL,i'^.
Vcrum nonimprobabilitcrccnfcbam , conjungi
etiam pollc tcmpus priorum contraftuum , quo$
Cathatinactltbravircum Millicr , & confcqucntcc
35 in his tcrrr.inis concurrcntclap.^u Annorum 40. &
ultra ccffabac omnisquaeftio fupcr prorogacionc hii-
jus pacti vigove cujullibet Juramenti, tjucmadrro-
dum dc opinionc , quam tcncc Rota , tcftis eft eadein
Rotain Ro//itina f.deiror/imijji dc Aiutis coram Mel-
tio, rcgifttata npud Cenfal.ad l^ercgrin.de ficUic.decif.
l^.fub nii.t.VerJ.proui depatto, &par. 10. rec. dMcif
311. rnm.z. & i,. ubi loquitur per difiun6tivam 30.
Vf/40. Annorum.
Quod auttm conjungi polfcnt tcmpora hujufmo-
di ,Citis vidcbatur infcrii cx illis vcibis, refli dctta
Cafa effrefnmente vcnduta col dcito patto rcdimen-
di , come ftavaprima , non folum , quiaillud ver-
dtftru6tivum : Tum cciam , quia yuvamcntum fub- }5 bum , refti , jundum cum aliis , cotne ftavaprima.
fequitur natutam aitus, ciii adjicitur, unde i\ pafftum
dc retrovendcndo habtt iU.vm tacitam conditioncm,
dummodo] intra fpatium 30. Annorum fuciit fafta
31 pcticio > & obUtio ptctii j Jutamcntum (juo^ue
pra:fefcvt continuationcm vctcrfs concu(5lus, Turif-
que, ac dilpoficionis prxcedencis , ad Tc.vt.iti l.fed etfi
7/iancnte,ff'.de precar.RehiiJf.in L.alien(ttio,verf.mavety
&iitrf.rtmMiere t^.deverh.ftgnif. cum aliis , de
quibus
De Commercio & Mercatura DiTcurfus L VIL 229
indeque verus radix exficcetur , non proindc
-iccc palmcs propagacus , quive , non obnantc
.i(r,one nov. ...,..v dici polFec eadcn. Vkis
qalhtis /fipra difc. 6. ntim. i6.Rota in Ferrarien. Te-
nuu 'Di.Dfiamind 19. /««/'; i68o. §. quod auiernt
coratfi nAlbergato : Sed etiam , quia ficuci neceire
erat , ( inhirendo concradibus initis cum Mi-
lier j ccnferi repetitasillas didiones ,femper , ^
^l ^uandocHrn^iteyzMii vel padumfimplex redimcndi
remanfiliec prjEicripcum (pacio 10. vel 20. An-
norum, ut lcnriunt relati perTreniactn^. var. re-
fol.d.hh.7, ttt.dcempt. Qrvendif. refol. 10. ntimero
15. Ttrasjnell. de Reirati. conver.t. d. §. i. ^lojf. 2.
38 ««//i.S.auc falcem citra fcrupulum per fpacium exu-
berans in cafu noftio Annorum 50. juxca plenam
acicm Scrihentinm addudam per Hermo/i/i.ad Lo-
pez d. glof. I. /. 42. tit. tit. 5. par. 5. nnmero G.verf.
primtis e(i, & nnm.^ & 11. Fontanell.decifj^i.nnM.io.
dr ii.Card.De Luca dtfc.Synttm.iy.de Servit.Scquod
nullus fere dilTenciac in hac conclufione,notat Me~
7!och.conf.i.^^.ftbnnM.i.\. & cum eo Mantic. de lacit.
M.^.iit.:^i.nnm.20.in fin,
Itapariter omni Jure videbatur ,quod hscne-
cedaria relatio ad priores concradus facienda
39 forcc etiam refpedu temporis vigore fubrogacio-
nis , qui (emper incelligicur fubei("demquaiicaci-
bus, yiuls^.jwc.iipaA Rot .decifi^i.ntim.n. p.ii.recent.
<jr corain. [' iol.decif^'^g.num.j.0' 8.
PotilTime , quia Catharina profcffa fuerat iii
reftitucionc pecunia: fada Millier , facere figu-
ram ipfius Marini , ih'\, Tanto cheneiratto deiia
redemtione Vuol' apparire come perfona- interpofla
da detto Signor. Adarini , cancum quippe aberat.
deinde
are(
emiiTione nova;' radids
cum prima.
. Nec ad everfioncm hujus fubrogationis addu,
cipocerac ,quodftance refervac.onc quadrm.e-
ftnsi proreftituendapccunia Marino ) coiwen-
ta ad tavorem Catharina:, concr.aaus tnucaverit
naturam , & de vcnditione transfufus fueric in oi
45 g.H>s : Qi,ia de Jure eft . polle m vimpad, pign^ui
dcfiedi ufque ab imrio lu venditionem fubcon-
dicionc potius refoJutiva , quam fufpenfiva uc
func verbare-.v/./W.y?>,;^«;, j,.y?,.^ deptgnor.ihi,
potejt tta fieri ptgnorts daito , hypothecAVi , «r//w-
tra certttm temptts non fit folma pecunia , Ime
emptionis poffideat rem jttfo pretio tnne ^fliman^
dam , hoc enim cufn videtur ^uodarmnodi) conditiit^
nahs 9j]i venditio , qt ita Dtvt. Verus , ^ Anto-.
mnus refcrtpferunt , prout etiam tiiidem bene no-
tac Bariol.
Et licec in rei veritatepoftet dubitari , an hic
venditio condicionalis referenda foret ad con-
ditionem refolutivam potius , quam fufpen-
fivam , ceffare videbaturad pnfenshifitatio iun-
dis fupradidis verbis , refll , &c.come flavaprima,
&c. ex quibusrefulcabac voluncas Parcium perfe-
verandi , concinuuandique vecerem concradum,
& quando etiam przfata conditio dici poflet pro
parte Catharina: poteftativa , & regulariternon
retrotrahibilis , attamen idem in prxfenti cafu
quodexpra-miffareftitutionepecunizdicipoflent 44 promanabat eftedus , nam conditio quoque po
innovacx primae venditiones concradx cum Mil- teftaciva retrotrahitur , quando Partes noluerunt
initiumdefumiidie purificacx conditionis ,fed
lier , ut potius ad effedum omnimodsE refervatio
nis aptaretur exemplum Juris luendi pradicacum
inter Regnicolas in maceria Cenfus , ejufque re-
'4odempcionis , in qua fi redemptio fcquatur exfa-
do Tertij cedionarii Juris luendi,transferuntur
in eumdem Ce(tionarium omnia jura , acfi a prin-
cipio cum eodem Tertio inicus , velradicatusex-
ticiffec contradus , ad celebrem decifCapyc.Latr.
la 16 ex num.i6.Hfcfut /«^/«.fequitur Amt.Panor.re-
fol.i.ex num.^^^.cumfetjijf.Si praecipue num.ij.
Non abfimile pariter congruebat exemplum
41 alterius fubrogacionis , quse fiac de re ad rem,quo-
niam fubrogacio , in maceria prxfertim hypo-
thecx unius rei loco alterius , fada prscfumitur
cum eadem temporis continuatione , licetprima
res a nexu ejufdem hypothecx exprefse liberetur,
fecundum tradita per Merlin.de ptgnor.lib. z.^uafl.
51. num. 6. & 9. Bonden. colltdl.it.num.^J.iib.z.Rot.
coram Gregor. decif. 60. & decif 445. per. tot. &
coram Royas decif. 309. numero 11. & in Romttna
Cenfus,feu Repetitionis indebiti 1. Martij l6ji. §.
2}7on etiam fecundum , coram Albergato ; & in
42 durioribus , quod dari pofHt transfufio , feu fubin-
grelFus in locum Juris dimi^Ti , & tcmporalis,dum-
modo tale Jus vigeret de temporetransfufionis,
- folide non minus , quam fubtiliter firmavit Rot,
- coram Priol. decif 350. ex numero']. cum fecjcj. &
fignanter num.\'^.& 16. ubi agens de Cenfu creato
adfinemextinguendicreditumdotalefrudiferum
ex convpntione Partium ad tempus , tradit , m-
trare po(fe eamdem ancerioriratem ctiam pro fru-
dibus in perpetuum , quando Cenfus fuit creatus
de tempore,quo creditum Dotis coeteroquin tem-
porale adhuc vigebat , oftendique cum Caflren.
& Ruin. id etiam contingere in rebus naturali-
bus , nam (i de radice Vicis propagecur Palmes«
ufque a prmcipio , ex firmatis per Mant. de tactt.
Ith. 14. /,/, 46. numero 22. Salgad. in labyr, Credit.
par. 2. cap. 21, numero 51. Palrn. Nep. alleg 184*
mmero J5. & de qua materia latiiis habetur
tnfra Dtfc. 69.
Atquc hsc in Cengreflu habito coram praedi-
do Prxlato ( Scribentibus pro Flavia invaniim
contradicentibus ) in pundo Juris admittebantur;
SedDodus, ac Prudens Judex profitebatur velle
recognofccre ,an in hujufmodi vemJitionibus \z.
45fio confiderabis incercediffct , quia tunc cadere
pofl^e vidcbarur illa xquitds fuperius infinuata
pro hujus Juris , & padi exercitio admittendo
etiam poftfilentium tricennale ,& vltra, ut cum
Rot. animadvertit Cttrd. De Luca de Servit. d.difc.
8j.numer04.8ipa.tet etiam cx relatis VerAmo.
nelL de temp. legal.d.Hb.z, cap. %<) .num.io.Cahtn.d$
atjuit. tib. 2. cap. u6. ex numer.^.cum fec^^.& per tot.
Surd. decif^^, numero /\.Laurent. dectf Avin. 1J9,
fub uumero 14. Cirocc. difcept. 71. numero \6. In fa-
do tamen nullaex Mihi fiippofitis aderat Ixfio ab
initio , & ^\ quod augmentum intrinfccum , vel
extrinfecum concurrcbat , non erat ad hunc effe-
dum confideeabile , ciim ex rationibus , & Autho^
ritatibus addudis/«/?><» numero iq. &feijij. fempec
augmentum iftud ex alia potiori zquitate perti-
neat ad Emptorem.
PITILIANEN. P ECUNIARIA
PHO N. P AST I C A,
CrM NN. -
V ARGU-'
i}o
Anfaldi De Anfaldis
argumentum.
Lar^ traditur regula cum plurlbus amplla-
tionilius,quod Emptor tcncatur pendentc fo
lutione pretij ad fiudus compcnfativos i Plcne
eriam tractatur quando Emptor cx caufa mo-
leftiarura poflrit , necnc rccufare folutionem
f rcrij , cum pluribus dcclarationibus , &: ijmi-
tationlbus : Et aliqua dc fervitute itineris , vcl
alia.qiiomodo fit a;ftimanda,pr2:fctibatur, auc
vcniat fub difpofuione.
1 Scriesfa^ii
a Exittu Caufk,
3 fmpter tenetur folvcre frttUtts recotnpcnfativos , fie
retineatrem ,&pretiitm.
jimplia,ettamfi Einptor opponat exceptionem rei kbere
non traditJi , cT doceat de moUfii\s , mm.^.
Sitbamplia , etiamii ^Himolefinu intHlit.repertaffet fen~
tenttam contra Emptorem , nttm.y
Jtem amplia , licetfnerit conventum , qtiod donec Ven-
ditor caveret de evictione , non teneatur Emptor
ad folutionetn preti) , numer. 6. c^ 'De rattone,
, nurn. J.
8 Moiefiiift inferantur adversits Emptorempofl contra'
iiumveridittonis , Venditor tenetnr folHrnfufcipert
in fe liiem,vel caVere; fed nonpotefi retardari
folutio pretij.
Dec/ara , ijuod caucio dehet prafiartfolHm pTo itnpor-
tantia molefiiarum , num.9-
Jtemdeclara nonprocedere ,fiVenditorfit idonetts no-
torie , mttn. lo. & nttm.2o.
IX Cautio danda non efi , cjHindo eventus molefiiarum
efi dubiiis , cr Venditorjamfe obltgavit ad refeclio-
nem damnornm.
12 Strvitus adinventafiiperre vendita <juomodo debeat
aflirnari pro diminittionepreti]-
JJ Strvittis deteUafttper re vendita in quo diferatapa-
Ho de redimendo circa valutionem.
14 j^clio c]uanti minoris numeratur intct aStones
itdi/iii.ts.
St ideo non potefi valutari y nifi pr<tvia aBitnatione^
Peritorum , niim.\'j.
16 Peritornm cleElio efl ftibfidiaria , & ad illam non^
devenitur , nifi quands alit. probationes haberi
non pofiunt.
17 Afiirnaiio ubi femel faUa eft , prefnmptio flat pro
continuatione ejufdcm pretij , etiam ad effeHum
tvinionis.
18 Servitns difconiinua mediante ^raferiptione , noru
potefl acfuiri minOri ffatio , <]iiiim Annorum zo.
Ciim tiiiilo.
19 Servtens difcontinita non acqttirittir abf^ue titHlo.nift
per tempus tmtnemorabile.
ZO Vendiiorem ejje tdoncum ad ferVandum indemnem
Lmpioiem , vel non efje , in quo dtjferat , tnpro-
pofito folutionis preti] , quamfacere reciifet Etnptor,
^ nHin.fcj.
ai Emptor nonponfl rccufare folutionempretij cafu , tjuo
fenditor non inveni.it f,de]i'.fjorem eViBionis , aut
mo/efliarum ; &i}uid agendam in hoc cafu.
»i Empiores mulioiits afeCiare folent tnolefiias , »0
fretiumftlvant^
s5 Molefltafifmt affe^ataptr EmptoYem, nonpoteft ri-
tardarifolutio pretij , acfrHttitum.
Amplia muitiplicifer , ut ibidern.
24 Moieflt» (jHavdo ctnftantur frecufatii & affeUat*
per Emptortm.
15 Mo/efltarnm affeHatio , cr coli.uficrefultat ex om-Jfa
deferfione.
26 Evittio non debttur , (^itando froctffit tx cHlfA
Ewptoris.
17 Mo/efiiarum ,feH litis timor , Ht txcufet Emptorts 4
filutior.e , debei efic probiibii^s.
ag Tefies deponentes ejfeiiive nefcire , non frobant.
Amp/ia, ttt nHm-z<.j.
30 7efies de aitdiiu depontnies , honfrobant.
31 Servittts iiineris regulanter non comprehenditur itt
vendiiione , vel a/ia difpofitinne.
Fal/itfiante cLnifti/a , cum omnibus fuis Juribus , &
pertincntijs,y/t/f jcum ingrtiTibus , & egredi-
bus , nHm-^2.
23 Servitits pr^fcribi non feteflfine fcientia , & patitn-
tiaDotnini.
Arrflia , quodnonfufficitfcientia , & fatientia CondH"
norisfnum.^,^.
Itein amplia , cjuod fcientia , qt fatientia vtri Domi-
nifecttnditm alicjHos non habeiur fro pertnijftont, fJT
non contradidio non habeatur fro afiinJH, nnme'
ro^').
DlSCUi^SUS LVIII.
SEciita vcndicione cujufdam Celli Vinariarj
cum aliis commoditatibus , fub certa conven-
tione pretii, & interim ( durante dilationc ) cum
fiudibus recompcnfativis , evenit , quod Emp-
tor judicialiterpulfatus pro fatisfaftione ejufdem
pretii , & fruduum , excepit de quibufdam mo-
iefliis defuper illacis , allegavitqae exceptionera(
rci libere non tradits , & przparato defuper
quodam Juris Refponfo , ciim illud Mihi extite-
rit communicatum ab infigni Curii Przlato be-
ncvolo ejuidem Vtndicoiis,cum fenfu etiam Veri-
tacis contra eumdtm Emptorem replicavi,ut fe-
a quitur & credo ica fuifle judicatum.
Priufquam ad cvcrfionem earutn propofitio-
num , quce confparfx nofcuntur in juridica Infor-
mationeinoppofitumexaratadeveniamusjoperac
pretium eft pracmictere.quod Paflica habct intcn-
tioncmundique fundatam in publico Inflrumen-
to , ubi conftat non minus de cericudine prerii ,
quam de clara paftione fruftuQ compenfativorii ;
Undc ne Empcor concra naturalem iilam arquita-
tem , de qua conclamant Scribentes in /• lulianniy
§. ex Venaitoff. d. aH. ernpt. & in /. curabit , C. eod.
^ rcm infimul . cum pretio retineat, omni Jut e com-
pellendus eft ad celebrem facisfadionem, non
tancum ejufdcnipretii , fcd etiam conventi inte-
relfcquod potius diciturreftauratio, feu perfecu-
tio rei propris, quam fruftus , five acceffio lucra-
tiva, ex Juribus notirtimis, quive cumulantur pcr
Cratian. difcept. 588. «».17. Ridolphin- in prax. par.
1. cap. 8. nii.^ii. & feijq. Sperel. decif. 118. nu.i. cum
fe^:}. Magon.decif. Lticen. ij. num. z^.&fecjcj. Ratn
eoram Duran. decif. S'^- per tot. ^ decif. ^66. pari-
terper tot.par.\o.recent.&decif.%oo.uum.^.Grn.g.
& 10. corata Man\aiied. cuin aliis opportunius in-
fra allegandis.
Et fane , quatcnus percinet ad fruaus , nego-
cium eft pUnum, auUamque hsfitaciooem admit-
ten«
. De Commerc. & Mercatura Difeurfus L V III.
2jr
fretvfolHnonem non con.pdU , Uris ahthoritate mon.
/ „?'^_' P^J''''""'^^ ^' q""'^ ^"t Vcnditbrlitem,
vel
otx
S«r^ f.«/. 36. ««,« 14. Me,och. dcarbif Lf. ^2?
nHrtfoo s. Cmccr. var. refol.par. i. c p. j, , .^JI
^fre5i. Verf.putotamen , (^ «»;7,.6j. ^^,/ . i^^_
djc. exaw.16. & nmn 27. ubi etiaiii cum BaU if.
Pttl.Ofufch. Menoch.& Surd limitat quotics Vui-
lodicor fit idoneus , itaiic de lecuritate Emptotis
ambigi non pofTit . ^cr/in. Pia„ateU. comr..c
nHm.3. &feq^.centur. i. idemSurd. dedf 295. per
tot. Rota coram Ca^v.Uer. d.cif 602. num. i.Cardin.
De Ltica de empt. & vend. difc. u.numero 2. & difc.
38. nu. 8. optime pariter in fpecie fervitutis eadem
^ot. decif 18 i.fHb numer. 3 1 . verf fexta dtfficultat
par. 2. dtverf dr decif^So.numer. i. i/erf & talica-
ft* , par. 5. recent. reliquis ad fatietacem conge-
geftisin^fcr/.Si.^wWfroiy. q- i%. p. ,7, (^- ^„,y?o
572. ntimero <p. par. 18. tom. 2. qiii loquicur cam
refpedu capitalis , quam fruduum compenfati-
Vorum.
tens eciam quando fubfifleret totum abfiimptum
Emptoris , vidclicet , quod fincere, & realiter
penderet illacs molellix per Elifabeth fuper prs-
tenfioneparvulxCellx VinarisE una cum fervitute 9 ( ut prxmifinms ) in relufcip^at
4 itineris , feu tranfitus , quia non idcirco fub hoc evidtione pro iiportantia nr n!
prajtextu potefl interea Emptor ab eorumdCm ^'^^^'■^'lidcrunci?;^.».?/. 2. ««/ij.^V"*^^/ "
fruftuiimlblucioneexcufari , uc in individuo , ni- «« / inter ommsrum.i.ff. aui fti/d'c"'t\
mirum etiam in cafu , quo Vendicor remliberani ^---' " '
non cradideric , communicer firmarunc Cephai.
conf 6og. nitm.J. Lup. de Vfnr. fatin comment. ad
d. t. curabtt §. 7. num. 142. cum caeteris colledis
per Barbof in d. l. curabit num. 22. ^ 26. Facchin.
lontr.lib. 2, cap. ^^-fnb Verf altera efl controverfa ,
Honded. conf. 44. nnm. 13. & fecjij. Itb. i. Shrd.conf
loi. num. 25. Maflrill. decif. i6o. ex numer. I2.cttm
plurr.feijcj. Spereli d. dectfwZ. nurn. 30. &feif. Ro-
ta ceram (jregor. decif. 347. nvm. 10. & omnium la-
tiffime ad parces arciculo difcuflb Merlin. Ptgna-
cell. contr. cent. 2. cap. 'io.per tot. ubi ex nnrn. 30.
5 verf videndnrn cumfeijq. loquicur eciamfi ille , qui
moleltias inculic , fencenciam favorabilem obti-
nuillir,& fequitur MafirilL d. dectf 160. nttm. ij.
Carol. Ant. De Lnca rd Franch.obferV. 5^5. nim. i.
infin. verf. vel mft , plene eciam Thomat. decif 135.
nura. 6. &fcqj. & relaco Bald. Caflren. Alex. Pan-
ciroi & Gabr. Rota coram Pamphiidecif.'^!. num.^.
C^ 5. & concordac decif 191. mm.^.pofl Cenc. ^o
Cenf Coccin. decifminum. ji. & ^x. adedutnort
obltance , quod prxcise ( ex: gr: ) conventum
6 flierit , quod donec idonee per Venditofem de
evidione caveatur , non teneatur empcor preti-
um exfolvere , nihilominus quod ipfe eorumdem
fruduum folucionem nequeac evicare , refpondic
Honded.d.conf.A-^.fiitm.zi. /i^.i.aliisque fuperaddi-
tis Mangil.de eviti.tju£fi. 8-/.num.i^. Merlin.Pigna-
tell.dicla contr. 50. nu.^t.cent.i. SpereU.d. decifili.
num.^i.
Et ratio prxmiUbrum evidens eft & manife-
7 fta , quia cum hujufmodi incercHe prxftecur vice^
& loco frutluuni , qui ex ipfa re vendica percipe-
tencur hinc proinde pariim relevanc molefiia»
Empcori fupcrventx , donec enim , &qu6ufque
lis ftieric cerminaca per rem judicacam , ifla: non
impediunc , quominiisEmpcor aftualicerpotTide-
ac rem empcam , & ufu , ac frudibus rei empcse
perfruacur , ideoque milicare eamdera racionem
prxmiirsEnacuralisajquicacis, opcime profequicur
Honded. d.conf.i\^. numer. 13. &feijlib. £■ Surd d.
(onfioi.nurn.z^. MaflriU. di^la decif.160. numi 13.
MerUn. PignateU. diAa contr .<,o.nti.'i,l.& fe<\<f . Rot.
decif^jo. num.^, & decif. 424. nurner. 7. par.^. rec.
& rcIiquiomnesy«/;r<irelaci , fruRraque hic repe-
tendi.
Veriim quod hucufque comprobavimus refpe-
fiu frudtuum , venic quoque decernendum circa
precium , ac forcem principalen , nam quando
eciam memoracum congruerec alfumptum mole-
ftiarum fincera fide pendcncium,& ob id dici pof-
Cavtat de
iicis, Uno
air.Iaf
Diximus , ( ad fummum prjEtendi poflec hujuf-
modi cautio ) qnia de ccetero illam neceflariam
it noneflc, quoties(prouthic)dubius exinfrapon-
derandis redditur promoc^ licis eventus,& e con-
verfo vendicor fub hypocheca fe obligavic ad re-
fedioriem damnorum , & interefle , cenfuit 2^.
gtifant.de pignor.par.'^. mernbr.i. nvrner.2%.fropefttt.
verf&fiinlnflrumento, ibi , Etfiin Inflr^ento
vendttionis cum hypotheca bonorurn effet promiffa refe-
ilio damnorurn-, , (^ intereflk_, , fatis efjet abftjue^
nova cautione prdflanda , alias orirentttrfuper ven-
dittonibus ^ttotidie infinita lites , quia vix poteft re-
perirt Fenditor , cjtti in aitqtio comraUu non obUgaVe-
ritfua bona , cr nimis durum ejfet , quod ex hoc rertr
ditor deberet impediri in exatlionefut pretii , vel co-
gt diminuere de preiio propter dubium eventum diSia
obliga<ionis condiiionalis ; qu^ nota , quia non repe-
ries aUbi examinata , fcquicur MerUn, Tignatell. d.
contr. jif<i.fHbnurnero 8. Verfqttodfi in Inflrumtnto i
cent. I.
Pofico icaque , qnod eciam vellcmus , prsefup-
pofica realitace , & relevancia moleftiarum , ob-
ftringere PafHcam ad hanc caucionem ineundam ,
atcamen de facili expedimur , quia quidquid m
conrarinm deducacur fuper valuracione adionis
quanci minorisDomus vendica tuiffctquocicsfu-
per ea nulla fcrvicus Cellulx, &icineris deberecur
12 nempe quod ad exemplum padi de redimendo
illam aliiincracerciam, alii incra quarcam , alii
demum incra fexcam coiivenci precii exiftima-
vcrinc , ex dcduftis in Difc. 48. tiumer.iz. in pri-
mis nemo non videc, quod cum hac gencralitate ,
& fimilicudine prbcedi noii poceft, quia pafium
fec, quodin limine vendicionisimmineveC evidio '3 redimendi cocam rem vcndicam complefiitur &
8 ifta parcialis , ad fummum prscendi polTec , quod
Paftica fufciperec in fe hujufmodi licem penden-
tem , vel idoneam caucionem pro earumdem mo-
leftiarum imporcancia prxberec^in hocetenini
Textus eft exprelTus in /. fi pofl perfeElam , C. de.^
evtci. ibi , fipoftperfeRam venditionem antepretium
numeratum rti venundatt mota fuertt <juaflio , citm
in ipfo Umine contraUus immineateviElio , Ernpto-
rtm-i , fifatii ei non offerat , ad ad totitu , vtl refidui
converfo fervicus, qua.' ad prafens prsrtcnditur,
ad miferabilcm Cellulam reducitur vix duorum
Doliorumcapacini una cum fimplici Jurc tranfi-
tus in parce iiiferiori ; Qnamobrem iu nofiris
prarcifisrerminisaffertirci liberc non rradita:,vcl
prscenfo oneri ftrvitutis obiioxi* , in foro , &
i^inpraxireccpcum cft.quod ciim adio quanri mi-
Horis incer acdilicias aftiones adfcribacur.ad Text.
inl. qmdfi noUt, $.fi plHrts,ff.AdiiediEl. confcquen-
V 2 ter
23
as ternon nifi faaasftinlati(Jne per
dcm valurationcm dcvcniri ponit » ut cum
£a/d. in conf. lo?. lib. i.& Purpnrat. conf. s^e.nuM.
4. lib. I. Man^il- dc evi8. qn^fi. 24- nHmbr.^\. verf
fed Purpurat. Meriin. PignAtJd. eontr.for. eent. U
fan.^6.rmm (^.verfweAtnmenfentmiayCarol-Anton.
TDe UiCa ad Franch. obferV 557. nHWero 7. infin. &
i,t antmadvirfad Grutia'i.caj>.-^6\.nHm. lyinjin.uWi
teftatur ita in pradica vidiirt obfcrvari.
Applicando autein ad rem , ncc etiam inno-
ftrisfadi circumllantijs hujurmodisftimatioper
JtfPeri.osadiiibenda venit , ilve expcaanda , quia
cum l'eritorum elcSio fit merc fublidiaria , nec
umquam ad eamdevenirifoleat,quando proba-
tiones liaberi poflunc aliunde , uc notat Petr.
de fiietc. ijtUll. 15. numer. 294. Ni^er. de fub-
hafl. cap. 15. f. 1. nUmcr. 6. & 7- ^,pofitnmdem
dccif II. numero ().& decifir^.nnm.io.& dtLifiji.
Vnmer. -J.par^ 4. to. 2. recent. & dectf ^z.nim.i.Vfrf.
carierum cttm feqcj.par.f.Si latius decify^.e.t num.u^
Hfqne adfin. par. 10. Card. Ge Luca de ludic. difc.
3j\ numero 37.
Ceflat profedo nccc(rit3s,& occafio cujush-
bet altcrius iflimationis , i'9d ad omne pejus
fuperabundabic , quod Emptor loco cautionis le-
tinear apudfc ufque ad motae litis terminationern
fcura 24.vel jo.quiaduplex jam prjeceffit jcftimatio
rei , de qua agitur , prima nempe , quando pauld
ance fadam ipfi Emptori vcndicionem Ccllala
ha-c intcr cocteras pcrciuentias Domus tradita
fuit Pafiic^ per illius Socerum fub iftimatione
fcutorum 24. & altera , quando pro afl". reftitu-
tione Dotis fcuta ad commodum Corinthia , ex
cujus Juribus hodie infurgunt moleftise , pa-
riformiter illam Pcritia;ftimarunc in fcuc.:?o.ficque
dum duplex in cafu noftro concurric adeo pro-
xima Pericorum xftimacio , non eft opus ad novam
17 Pcritorum eledionem defcendere , quoniam con-
ftito , proat hic , de bis fafta appretiatione , om-
nis prjefumpcio militat pro continuatione e jufdcm
pretij , uc in durioribus, fcilicecquando eciam
femel appareat confticutum prctium rei,dequa
eft quzftio , obfervavic Bald.mi unic. col.penuttj
Verfquire an per Inftrumenm , C. defentent. qux
pro eo , &c. & fxpirtime refpondit Rota , ut coram
Feutinger. decif 50. ptr tot. & corarn Bich. dectf 6g.
nnmero II. & «" 'KyOmana %efcijfionU ComraBus
II. Februarii 1675. d^ 5- Aprilis 1677. coram BoHr-
lemont , & in terminis eviftionis decif 145. ««-
tner.i^. & x"). pofiMerlin.de pignor. _
Abfque co , quod in oppofitum replicari pofle
videatur , quod inhifcc iftimationibus nullafue-
rit habita mcncio , fcu refpectus de prcctenfis ju-
tibus traiiftuudi pcr Canccllum , aliaqucloca:
urget enim dilemma facis clarum , & evidens,
quod vcl de Anno 1660^. fub quo pnrfcrtim prima
prodiit xftimacio ad favorem Corinthii , Jus
iftud competcbat ramquam per fpeciem fcrvicutis
rcalis ipli CcnuLi-, & tunc dubio procnl diccndum
eft, quod Pcrici in faciem locihabuerint quoque
refpectum ad camdcm fervicutem camcjuampro
ufu ejufdem Ccllulaf neccirariam; Vcle conver-
fofcrvitus ifta non compccebac de prardi^o cem-
pore ,eoque c.ilii nuUa kicceffive poCuit ad favo-
rem Covinchir , minufque ad favorem Elifabech
perfici prifcripcio iftius fervitutis , attento
pricipue , quod eadem Elifabeth nonnifi dc An-
no KS-ig. & fic paulo arf c moLciUas excitataspof-
Anfaldi De Anfaldis
Peritos ad eam
feffionem adepta eft ejufdem Cellul^ vigdreMaa-
18 dati de immutendo , cum in hifce fervicucibus,
qus habent caufamdifconciniiam ( prxter coecera
requifica , de quibui. infra ) ad miniis tequiracur
lapfus 30. Annoruui una cum titulo , juxta
Te.V.in l.\.%.hoc interdicio ,f.de iiiner. aitff^ue pri-
Hlat. M 'ifcard.de probat.c^nei. 1114. nutncrsbj. Co-
V^r. rcfal. lib. 1. cap. i^J.fib nmiero li.ey4vendan.de
e,\:ei^H.miindat.par. i.cap.n.num. ic.Ctiheil.ad Bull.
Bon. Rcgtm. cap. ly. numero 28. & Jfjiq. Rot. coram
Celf. dccif. 137. nttmero^. & decif i$2. numero ^.
par. 17. recent: &c quod nullo concurrente ti-
t9 tulo rcquiratur tempiis , cujus initij memoria
non exiltac , diftinguendo tradunc Saiicet. in l.
lum de ifi rcmverfc tiumer, 11. jj: de ufur. Myftnger.
in ^.f^uuvelit. numen 7. Inflit. de fervtt. rujiie.
J^rad. Oynotum. in%.finai. nurnero IJ. Htt.g. Inftit.
eod.M afcard.de prohat.d.concluf.iii^.nMm.O'^.Be\lon,
Inn. conf. 40. numero i^.&Jeq. Adden. ad Paiteil.
t.vped. 24. nnmero 37. &-^2.Iofeph Cenfal.inrelfonf.
imprejf. pofi dcctf. Luce. 6). Andr.Cenfal.ex nn-
tnero 12. cumfecjcj. De Luca de Regal. dijc. l^6.nHr/i.
9. &■ de Servit. difc. 2j.numero 2.& ^.difc. ^z.nMm»
S.&q. & difc. 3;. num, j\& 6. Rot. dtctf joi. ex
fium. 4. lifqne adfin.par. ^.torn.i. recent. & d. decif.
237. num. i.curam Celf.& dicia decif.1^2 . num.^.par.
f].recent.& decif i^i.num. ycum dmb.feqq.corant
Cardin.Cerro.
Quinimo admiiTa hac faculcate ad commodum
Emptoris , retinendi nempe pro ejus fecuriratc
de refiduo pretij icuta 30. non modicum ergi
ipfum exerceretur Judicis arbitrium.quia vel Pa-
aofticavenditor reputatur idoneusadfervandumin-
demnemEmptoremproimportantiamoIeftiarum,
& eviftionis , & tunc , ut tadum hkfupra nu. 10;
cum A/art. Medtc.d.exmro. 26. numer. 27. nulla
ukerior cauiio venit expctenda , Ut etiam fuitde
mentc Rot, in decif. 2^1. fub numero 39. ex verf non
obflat , ufcjue ad fin. par. 2. diverf Aut vero ob'
2iejus pauperratem , vel alia de caufainvenirene-
quit fidejulforcm , tuncque paffim receptum , &
pracSicatum eft,quodnon idcirco refiduum pretii
ad ratam fervitutis , vel molcftiarum remanere
debcat penes F.mptorem , fcd aut debet converti
in emptionem bouorum ftabilium , quz ftcnt pro
fecuntatc Emptoris , vel apud Mcrcatorum,
Bancum , aut al um fecuriorcm locurn deponi , ad
not. pergloJJ'. ifi l. 4. Cde rtfufi:7{uin confil.206. nn-
mero 25. Verffeddeberent lih. 2. Cancer. par. \. var.
rejol. eap. U.fitb numero 64. Ofifch. decif. 24. num.
Ij.Cr l^.Mttrt. M edic.d.exam.26.num.2i. itqae ita
poi\.Marefcot.Gratian.Amat.& eumdem OfaJch.de-
finivit, & pTx^ticavit Rot.in decif z^'i.nH.6.& fe^q,
par.iz.recentior.
Creterum omniaharcproponuntur, & refpedi-
v^ procedunt indubitanter , <]uoties , ut diximus,
admitcere vcllemus totum id , quod per Emp-
torem priccnditur , quia de reliquo dum , ( ut
adhibeam verba Menoch. de arbitr.caf.i2/\. nurn. i,
lacitratamen injuriam ejufdem ErDptotis J debitg-
res verfuti , & cailidi , cum fidem faliere exoptant,
nefciiicct tempore praflitutofolvant Creditorivus rei
emptx pretium , ea cautheia utijolent ; cum foiutio-
nis tempus prope ejfe vident , curant Amict , &
interpofu4t,yerfona nomine iitem fuper re ab eis empta
rnoveri , itaut obijcere Creditori poflint , eviUionit
pericuium imminere , attjue itn cogi non pojje pretium
rei emptaftivere , & notanc quoque Surd. cenf. ^6.
nnmer»
De Commercio &Mercat. Difcurfus LVIII.
vumero 14 pn(i med. verf ubi pofl Bart, Ancharan,
Im. (jiMft. fntnil. libro j. ^uaJ}. j4. fith nnmero 4.
verf.cr qittiini ajjerunt , ^ numerq ,P oflh.refol. 145.
ex numer.^. cumfeijCj.Card. T>e Luca /ib.J.de EmPt.
dif. II. numero ^. prope fin. Verf atcjne cum ntmia;
quodqiie hujurmodi cauchela procefleric a Bald.
in l ^.Cub num. i. ver/ic. & notu tamen pauper > Cde
evicl. advertunc Mangtl.de evin.ejnAft. 25, »«?/». 19.
Hodiern. adSnrd.dectf. 255. nim. 21. fj^erlin. Pi.
gnatell. d contr.^^^fub num.t.verfnnde eleganter cent.
I & ftf«f.2.<i.c««?r.so.««w.3.alijque addufti per ^o/.
d.dec .1 ii^7^.num.i .par .VI .
Hinc proinde concors invaluic Scribemium om-
ij nium opiaio , quod ii appareac , collufive , & affe-
(^are moleftias per Bmpcorem fuifiTe fufciratas,
tunc profecto illas elFe defpiciendas ,ac fine alia
pr^flatione caucionis relaxandumelfc Mandatum
pro force , & frudibus , uc teftacur Alex. conf 6j.
fiib numer. 2. verftamem illud , e? numero ^, Ub. 5.
Snrd. d. conf ^6,fuh numer. 14. Verf primo efuando
conftant , Mart.Medic. d. exam. i6, nurnero :}i.ple-
nc Menoch. de arbitr. ditlo caf, 224^ ubi poftquam
fub /lumero 5. admonuic , non eife admiccendum
Empcorem ad jurandum , quod non per frau-
dcm , & maliciam curaveric libi licem move-
ri , quoniam debicor ita pronus eric ad deie-
randum , quemadmodum & inique litem mo-
veri curavic ,fub num. 6. firmac pr2di<5tam fcncen-
tiam , & deinceps (iibdic , quod circa probatio-
nem iftius fraudis , & malitise omnia repofita func
in Judicis arbicrio , qui perfpeiSis fadi circum-
ftancijs collufionem hanc detegac , & examiner,
fequicur Vtncent, De Franch. decif 297. circafin,
verf Relato , ubi inquic , quod vifum fuic DD. Sa-
cri Confilij Neapolicani , quod fupcr eo debe-
renc ftudere , an aliqua incercedat collufio , quam
in eocafu idem Sac. c onCincerveniife comperijc,
& idcirco Venditorem abfoivic , Carol. Anton.
'Di Luca ad eumdem Franch. obferv. 'y^^.fub numero
1. verf nifi Fenditor , Cancer. var. refol. d. par. i,
cap. ij. fnb nttmero 65. verf c^ hoc nifi Emptor,
Hodiern.ad Surd.decif.zg^y.fub numero J .^.fedfitpra-
diEla , verf.tamenhoc erit , Mangit.de evtfl.quteti.S^.
num. 64. ubi «»//». addic cum Aretin, quod reperta
poftea fraude , & coUufione poceft Emptor extra
ordinem puniri.
Quod autem in prsefenti liceac fufpicari de
*4 hujufmodi fraude , & collufione fatis eftlilget ex
his , qua* in fafto exponuntur ; ciimque in hoc
certa regula , ( ut iuquit Menoch, d. caf 224.W. 7.
&fejej. ) ftatui non poffic , recurrendum vero fic
ad conjefturas arbitrio Judicispenfandas , quaf-
vein terminis noftrx quseftionis laic recenfec
Surd. conf. iz. per tot. Protcdo non conjedura ,
fed urgentiffimaprobario refultac eo ipfo , quod
Emptor loco fubftinendi acritcf Judicium promo-
tum ab Elifabeth , & ftrenui propugnandi mole-
ftias per eam excitatas , ipfemet fubminiltrat Ju-
ra prjefati Elifabeth , Teftes pro ip(a inducendo,
»5 illofque examinari curaado t Unde fi fimplex cir-
cumftantia omilfx defenfionis indicat coliufio-
nem , ex 'vAlciAt. conf^^, num. 66. lib, 9. Fab.De
Annaconfio^- nMrn,\o. tJH enoch.confiii, nttyn.j^J.
& de prjtfumpt- Ith. ^.protf i6. mm. 5. Gait. de Cre-
die. cap.7,iit. ;. numero 678. & 682. Mailfil. decif
Z^g.fubnum.'^. T^ta decif.26^. num.ij.par. i:\.rec.
& dedf. ^g.num.i7,,po(l Torr. de p.iEl.fnt.fncceft',
quanto facilius,& citraprincipium dubitandipro-
^li
bacio collufionis emergit expofitiva oftnlione
contra femeciplum ab empcore parata,in his nam-
que termms fubintrat conclufio, quod ad cujufli.
26 bec evidionis exclufioncm fuffiat quoquomodo
ilhm adlcnbi polfc Hmpcoris culpa. , ut probac
<^nfild. conf 26. num. Zu& 22. Mamtl. de evtC}
p,.Jil^.nurner. i,&fi^^. & ^u.fi. i^^T/ub num, t.
verf tta cjuod , er^^^. Caftald. confult,-j,num, 6. ,»
fin verf cumauiem , & nttm. 7. K^t. decf. 167 „«.
meroi^. & i^,par, 17. recent. & tn Ne.,pdttana Pe-
cmtarta 8; lumi 16S5. §. Q^ininw , coram^lbtr-
gato.
Dcnique pro Coronide refledendum venit
27 quod cum nmor litis ad efttaum, dc quo eft qu^l
ftio debeat elTe probabiiis,uc ait Camer.diilapar.
i-var, cap. i^,fub num.67. "■ erf.verkm hahere , non
videcur ad prsfens, quod ullus probabilis cimor
evjdionis excogicari valeac; unde in vaniim cum
primilfo fuppofito eviaionis jam cercje Dcfenfo-
res Emptoris devenilfe videntur ad eXamen valo-
ris , & importantii hujufcc.evijaionis, l]v6 aftio-
nis quanti minoris , quoniam primo loco circa
prscenfam dacionem in folutum Cellulse contro-
verfi, novem Teftes per ipfummet Emptorem
28 dcfuper indufti tamquim vel dcponentes fe nefci-
re, vel de audicu ab eadem Corinthia Matre,
& Audrice memoratx Elifabeth nullum proba-
tiotlis gradum confticuunc , ex Junbus nocifti-
mis , de quibus in propofico prims propoficio-
nis Conciol. allcg. 24. numer. 52. Contr, dtfcept. 52.
2C)««we^oi8. ubiampliat, etiamfi Teftes poitea in
fecundo examine alferat fe fcire, Rotadecifv^.
numer. 22. crdecif 62^. num.i^, coram Card.Cerral
J0& in fpecie fecundac tdem ConcioL alleg.S^. num.12.
Rota coram fJHer/in. decif. 51. numer. 11. e^ coram
Zarat. decif. 38. numero 15. q- coram PrioL deci-
fione 32(5 numero 2. & decif 78. ymmer. 12. corarrL.
iJbdg.
_ Idemque eft circa prstenfam fervitutem itine-
ris , quia , prstcrquam fervitus iflra tamquam dif-
51 continua non cadit fub difpofitione, nifi fpecia-
Jiter de ea aftum appareat , ad Text, in l. in ven-
dend» , ihiijuegloft. ltti,E.ft^.de contrahen, empt. Ca.
poll. de Servit. ira£i. 1. cap. ^i.numero 2. & fea. An-
charan. Iun.<jH£ft famiLltb.i. ^uifl.6^.per tot.Surd.
decif 26^.fub numero 3. PaiteU, Iim, in annot. ad
32 exped. 24. numero 7. &fecj^. vel nifi (altem didum
fucrit , cum omnibmfuis luribus , & appertineniiis ,
feii , cum ingrejfihus, & egrejfibus, ex trad.per Corn.
confll. 154./«^ num, 6. ex verf hts tttrnen lib.2. Burm
fat confll. 267. num, 5. &fHb num. 5. verfpropter il-
lam tamen , & num. 6. idem Siird. conf i . num. 28.
& 29. Edic. de Societ. cap.^g.num 104. Cyriac, cen"
tr. 27. nitmero i. & contr. 661. num.zz, & 2?, Olea
de ceft. Iiir. ttt. 4. cjuift, -j. fitb. nu. 12. Vcrf ntflven-
dtto , Ciarlin. contr. ~6.num.i^. Capic.decif. i%i.fub
mtm. 1(5. verf tamen, c^uando tn Inflrurnento , Boer.
decif.^22. num.6.
Attamen verfamur extra difTicultatem , jam
tnimdiximus, quod ad lervitutem dilcontinuam
adipifcendam mcdiante prjefcriptione rcqujritur
fpatium faltem tricLnnariuni una cum titulo ; Ec
modo fuperaddirur , quod cum Paftica exiftat
forenfis , nec fuerit praefens alf. occiipationi , &
exercitio hujus prartenfcc fcrvitutis , immo potiiij
Domum , de qua agitur , locarc confiievcrit ,
37 deficit potiffimum rcquifitum prjefcriprionis
in hac materia fervitutis , in qua nifi interve-
y 5 niac
j^^ Anfaldi De Anfaldis
niat Domini conrenfus, & fcientia , eanon indu-
citur ex ciimulatis per norcll. conf. 46. nim. 14.
dr 15. Granan. difcepiat. f^Si. min.io. &feq. Surdns
dedf.zi,6. nnm.\6. l'aitel. Iurt d annot, 24. tiHm.V^i
Cerfa/. decif Lucen. 69. ex rum. ^3. ctm fequent.
Ru.ad. dccif.ioi.w..i2.f.ir.^. toin.z. recent. ZC^rO-
24pterea non fufficere (cicntiam , ac patientiam
Condtiaoris , ut pr.xfcriptio acquiratiic comra
Dominum , in tcrminis fervitutis probat Cajirenf
confil. 243.y5<fe num. i.verf mn c0nfl.1t autem hb. 2.
Trentaciici. lib. l. Var. refol.tit. defyjn. refoltit. 1.
nim.3. verf & cum recjHiritur, & in punao fervicu-
tis itineris , ac loqucns de Domino , feu Locato-
re Mcntc, Rotad.dedfioi.nutn.\S.par..^ tom.i.
quam refcrt, & fcquitiir Gratian. d. difceptut. 6%i.
gc nnm. n. Imo quod in hac materia fcrvitutum
fcientia.&patientiaDomini non habeatur pro
permiffione , fcd ad effeftLim prijudicii reqUira-
tur expreffus alfenfus , nec fuSciat uon contradi-
aio. voluerunt S<7». de Prst. conf 183. numero il.
£nrfat.conf.ui. ««»».4. No^^r.fuper Tragwat. de_,
Adific.prokib.colleU.\. ma/i.ii.Borgnin.dtcif.yy n.1^4
Q- lO.pAr.i.
INTERAMNER EVICTIONIS
/iVrfiJ JO. F.ELICEM FATIOLUM,
SrLEONARDUM AC BLASIUM
DE SERIOANNIS.
VOTUM IN CAUSA COMPROMISSA-
RIA PRO VERITATE.
ARGUMENTUM.
De eadera materia,dc c[\.}z\n Difcurftf pr£ce-
dem , quando moIelHx dici poflint per Empco-
rem affcaatx i Lran peti poffit cautioindcfini-
ta, vcl folura pro molcrtiaaulualitcrillata. Em-
ptor quando poifit evincereafe ipfo:Etphira
alia in materia evictjonis , &c fide)uiIionis,de
quibus in Summario.
SVMMA R 1 V M.
1 Enarratio FaRi.
2 Emptor inveniens fuper re empta ali^uem Cenfum
mn poteft aj^ere ad refctjfionem contratlus ,fedpro
liberatione k diElo onerc , & ^uomodo.
Declara, ut num. 11. i^ 12. ac nutn. ly
9 Fidepifflo prsjlita loco cawior^is de reftiiHeifdo ad
omue mandatum Judicis /njfragaiur lolitmCrc-
ditonbus , qni cempt^.rUerunt in tllo Judtcio.
10 Empior pro evitanda felutione pr^tii non juvatMr
molefiis ajfetlatis dr collnfivis.
Declara, itt num. 17. C' 18.
14 Fidc]Ujfto,Jeu promijfio defend;ndi efl individua,nee
ad ur.uru cafuin potefl reilrtngi.
1(5 Objerv.inna dedarjt meniein , & 'JoluntatemCon-
truhentitm ,necnon (ju.ilts fuerit forrna , Qr naiurd
ceniraBus.
19 Cejfio r.iro caditfiib diffofttiont Text. in 1. per di-
vcrfas, & I. ab Anaitafia, C. mandat.
Et de rationt, dr dd, II. limitationihus , nHm.20ill.22i
23. & 24.
15 EviHto iii qno differat a tudicio Hberationis i molt'
fliis.
i6 Emptor non tenetur injuirere de fubfiflentia mole-
fiiaru?n,J'ed ei fujfcit , iUas de facio Jibi fuijfe itta-
tMi
Hinr Ernptori fuffcit ojiendere fideicommifliim , (Jjr
Venditor teneiur afftmere in Je litem fuper iden-
titate , dttratlionibus , & aliis exceptionihus , nti-
mero 27.
;8 Emptor fcienttr emtns rem alienam non totefl ageri
de evftiione. '
Limita , ut num, 34^
29 Emptor perfordes procurans fbi eviciionem nonvth
tefl aoere contra Venditorem.
Dec/ara,utnum^6.infin.
30 Ernpior fi exproprio faBoin]ufto lucrum fiki tjutrit
in pr.ejudictum Ftnditeris , repellitur exceptioni
doli.
31 Svitiio non debetur , quoties provenit ex culpa Em^
pt^i^is.
Limita,utntm.'}6. f
32 Dolus pr&fumitur in eo , ^ui in contraElu tkctt ali-
^uam cjMalttatetn , vel circumflantiam^ , am Ji
fuijfet exprefla , retraxijfet alterum A contratien-
doi
33 FideJHjfio corruit corrutnte fuppofito , fub ^ho inita
fuit.
Intellige , ut num. ^'].& 59.
35 Do/fts malus in ^tto difiinguatur i bono , ^uandtt
ifte toleretnr , etiamfi tendat m prajudicium.,
Teriii.
38 Fideicommijfarim hnbet eleUionem in cafu alienaiio*
nis agendi contra aem a/ienntam , Vel contra hjtre-
des alienaniispro retntegr,uione.
40 FraHs , er cfilpa non datur abjejue aiteriHtprajudi»
cio.
2 Emptor , qui de propriis pecuniis redemit Cmfum 41 tA Liiereceffus . feutranfaUio , ^tia commodaafflt-
tra;fiaiivi , poteft repetere foiutum a Fendito- ~- •'''•''"-
tiAmptr/t , tjiiod tan^uam ceffionarim , & evincens a
fe ivfo poteft agere profruUibus decurfis, & decur-
rendi.<, num. 4.
3 Emptor detetto aliijuo onsre , Vel moleflia ftiper re
eui^ta ,anpcffit petere cautionem indefinitam, vel
folitm pro ii/o onere, & moleftia, & nu.l^.
6 Fidquljio interpretatur , ut minUs , ^tikm fieri poteSi ,
fidejnfjbr ceifeaur cb/igatus^
7 F idty.ijf.o femper refiringiiur adcaufam,pro ijuafuit
ftipu/ata.
^mp/t''jui concurrente caufa e.tprefja, aiit rationepar-
ticulari , non atttndatur major amp/itudo verbi-
THm. Ttum. 8.
rat , remiffive.
DISCURSUS LIX.
ANdreas Palumbus de Anno i6jo. in vendi-
tione Prsdii , fcu Tenutx nuncupatx , ii
Colli, promiiit Leonardo , & Fratribus de Serio-
annis Emptoribusfprsvia alfertione , quod idem
Prardium foretliberum ab omni oncre,Cenfu,ca-
ducitate , fideicommifro , &c. ) defeniionem , St
evidionem in forma ampliflima.
Verum cum de Anno 167J. ad initantiam Fa-
brix Margarita» Gubcrnariae hacredis benciiciataE
Andrei Venditoris interim prajdefunfti extitif-
fcnt pulfati Fratres de Serioanuis ad folucionem
pretii
De Commercio ^rMercaturaDifcurfus LIX.
|)retij fefidiialis , ifti exhibendo qujEdam fidei-
commiira , aliaque Jura demonftraiicia, prjcfa-
tum Pridiuin obnoxium reperiri cuidam iidei-
commi'lb purificato in perlonam Ludovici , &
aliorum de Palumbis , oppofuerunc excepiioneni
rei libere ndn tradita' , (ive introduxerunt Judi-
cium fuper traditione Praedij liberi ad forinam Iil-
ftrumenri venditionis.
Quamobrem A. C. coram quo pendebant hu-
jufinodi inilantisE j & exceptiones , rel^xavit , &
deinccps expedivit Mandatum ad favorem Fra-
trum de Scrioannis contra Gubcraariam pro li-
beratione a moleftijs', Sc traditione Prxdij liberi;
fed pendente ejufdem Mandati jam expcditi con-
fummanonc, eadem Gubernaria cum Iblemnita-
tibus opportunis, &nccc[larijs publicum exara-
vit Procura: Mandatum in perfonam Francifci
Ancaiani addandum inter csEtera , prxitandum,
Cedcndum , & hdejubenbum pro validirate difti
contraftus vendii; ionis , & evictione generali , &
particulari , & pro omnibus , & fingulis con-
tentis in Infirumenco venditionis. Unde prsno-
minatusAncaianus fefe in lequelam obligavit no-
mine Gubcrnarix manutenere Leonardum , &
Fratrcs de Serioanais in quieta , & pacitica pof-
feilione didi pfsedii ab omni lite , & mbleftia, ac
moieitance Perfona defendere , & liberare , &c.
& de quacuiique evi^itionegenerali, & particu-
lari,&c. in Judicio etiam Salviani.&c.atquehuic
obligationi contextualiter tamquam fidejuilbr,&
principalicer , ac infolidumobligatus accefTit Jo:
Fa:lix Fatiolus
In hoc itatu duplex apparuit fufcitata Moleftia
Contra Fratres de ierioannis , una nempe pro an-
nuo Cenfu fcutorum centum , quem fuper alio
Pridio , (ivi bonis inpofuerat Andreas venditor,
fub confueta tamen generica obligatione omni-
um bonoru n ; ciimque Fatiolus hujufmodi litcm
in fe aflumpferit , & fucceflive fuccubuerit , itaut
denegante Signarura JulKtii appellationem in
fufpenfivo, Antonius Cambius Creditor ejufdem
Cenfus apprsehendcrit polTeffionem memorati
'Prxdii delli Collt in Salviano > FratresdeSerioan-
nis Emptores , & polleffores reportata celTione
Jurium iftius Cenfus trandativc, non extindivci
de propriispecuniisdimiferuntCreditorem prs-
Altera moleftia prompta fuit vigore memora-
tifideicommifTi, perquod monafterium Virgi-
hum de Urbe caufam, & celTioncm habens afub-
ftitutis , & vocacis in difto fideicommiflb pari-
formitcr obtinuic fenrentiam immifTionistVerum
quiaad inftantiam Fatioli , qui & hanc litem af-
fumpfic, Caufa \\xc pcr Signaturam Juftitise com-
mida fuit in fufpenfivo cum claiifula , conflito,qmd
fit locM Ae^idianx , de prxfenti pendet indecifa in
Sac; Rotar^Auditorio , dum femel ibipropofita ,
diiata fuitrefolutio, & demandatum, quod coad-
juvarencur probationcs fuper identitate.
Ad normam igitiir iftarum moIeftiarum,& re-
fpedtive evidionis , ciim Fratres de Serioannis
prastenderecoepiirenc adversus Fatiolum nedum
profecutionem liberationis a moleftiis illatis, ut
fupra , ex capice fideicommiffi pro parte Mona-
fterii Virginum fedetiamreftitutionemfcutorum
centum una cum frudibus decurfis ob totidcm
per eofdem Fratrcs exburfata Cambio Creditori,
quive fuerac immiilus in Salvianum fuper Pisdio
ddUColU: Hiuc Partes amicabiiitcr componere
cupieutes hujufmodi controverfias , qus m/x?
mum hinc mde producere poterant incomn-,o-
dum&cxpcn' - -
ad hoc
as, meum rcquifivere Con.'iiium
uc prius examiuatis prstcnfionibus , &
refponfionibus , qu,d Juns eilct expendercm, &
danceps confulercm abfque figura Compromif-
, , P . c — -....ipromii-
( a qua (cmpcr pro mco gcnio Iibtnter ab-
tuiui; j- . n
modi Concordia.
farii
ft
quomodo hontfte terminari pollcc hujuf
^oncordia. ■"
At cum non Ic mper ea . qu^e oretenus commu
nicancur adeo efhcacitcr fuadeant ut in fcriDtis
juxcaiiludHoracii. ^ '
Segniiis irritant animos demijfaper aures ,
QHam ^iuffint ocHhsfiib\eBafdelibus ,
ricaetiam eifdem Partibus expoftulantibus) op-
portunum cenfui fine formali Voto , determina-
tione illas infinuare difficultates , qui (ecundiirrt
fenfum illius Veritatis , qu^ mihi videretur , ad-
modum urgebanc apud Me, ut vel illis praecDgni-
tis altera Partium faciliiis animum rationabili
Concordi^fubmitteret, vel opportuna replica-
tione eifdem dubitationibus occurreret.
Diftinde itaque agendo, quatcnus pertinet ad
primam moleftiam , fcu evidionem ratione Cen-
fus , dicebacur ex parce Fracrum de Serioannis ,
cafum obligationis eflb litteralem advcrsus Fa-
tiolum, quia cum iidcm Fratres pafli fuerint ef-
fedivam immiiTionem in Salviano , non obftantc
dcfeniione fufcepca in ea lite per FatioIum,hinc
proinde cum ipfe Fatiolus fefe pr£Ecise,.& ex-
prefse obligaveric manutenere Emptores in quie-
ta,& pacitica poflertione Prardii ab omni lite ,
&c. & evidione generali , & particulari etiam ia
Salviano , ut funt verba Inftrumenti diei 7. Apri-
z lis 1674. propterea quemadmodum prxdidi
Fratres potuiflent cogere Fatiolum ad extin-
dionem didi Cenfus , vel alio modo liberare
Prsdium ab immitrionc reportata per Cambium
Creditorem una cum folucione fruduum ufque
ad ejufdem Cenfus extindioncm , ut probant in
fpecie colleai per Cenc. de Cenf.ejmfl. 63. nHm.12.
Poflh. refolut. 11%. nHmero 4. Rota pofl eundem Cenc.
dectf.zSi. tium.z. Vrceol. con/ult.z^. nu. 8. & plenius
confult. 2(5. exnum. 8. cumfeq^. cseterique dc facili
allegabiles.
Ica pariter dimiflb per Fratres de Serioannis
j Creditore de propriis pecuniis cum tranftativa
acquilitione illius Jurium.valent repetcre procul
dubio non foium folutum , ut in his prsecifis ter-
minis cum Caflren.Gabr.cr Cenc.tradii Rot. coram
Merlin. decif 487. ex num. 27. cum fecjc^. alias de^
cif. 407. par. ^.recent. veriim quoque tanquam fub-
ingrefli in vim prxfati tranflacivx ceflionis in ju-
4 ra Cambii Creditoris polliint inpofterum evin-
cere a femeriplis pro frudibus ejufdem Ccnfus
femenftruatim decurrendis ad efi^ftum habendi
regrcflum contra Venditores , & alios obligatos,
ex mentc Fabr. (^ ( ancer. cradit Olea de cejf. lur.
tit. 5. ^iufl. ^. nuin. i>. & confonat Carol. Ant. De
Liica de plural. legal. cap. 148. num. 7. Rotacoraw
Coccin. decif 60^. nuin.z. cr dectf.1^6. num.^.parte
IJ. recent.
Ncc obftarc fubdebarur , quod prxdida fide-
judio prarftita per Fatiolum originem defume-
ab initantia promota per Fratresde Serioannis
occafionefoIiusfideicommilTi ,quod tunc fuerac
V 4 folum
2i6
Anfaldi De Anfaldis^
controv.^^, ex niimero2/\. cutn feqq. & magis in
^ ^ ^ piindo cautioiiispriftitaEde reflitucndo rtrf o?»«f
mm pro pr^ftiitione ftdejuffionis. Refpondcba- 9 /fandfUHm / ttdicis ,quod non Jncelligatur , ujli ad
folum dcte^lum , quando A. C. Mandatum , ut
fupri,relaxavit,& expedivic contra Guberna-
tur ctenim, ceffare omnem pritenfam reftridio-
nem cx amplitudine obligatiouis fufccpts per
l-atiolum juxta verbafupcrius animadverfa,ma-
xime cdiii non lit inconvenicns , quodexorta una
r duintaxat inolcftia* fivc detcan hnc, rel illo one-
re.&hypothcca Emptor agatprofecuritate inde-
finita quarumcumque niolcftiarum , &pro omni
eviciione litistam mota;,quam movendi- , & p.o
quibufcumque caiibus etiam incognitis , tcOe
Cancer. par.i. vvr. cap.i^.n. 66. Hodiern. ad Sttrd,
dtc.29$.nit.i. Mangil.de eviU. cjHAft.^^.ninn. l-Spe-
rell. dectf. 78. nnm. 24. &fei]<i. quibus addl pof-
funt (jtnrb. decif. ni.fHbnum. u.verfic. & nedunu,
Coft. de ration. rat.qiutfl.i^.nwn.i.Balthafar. praSl.
rejol. lnr. tit. 8. rcfol. 2. w«;/>. <;. Vmc. De Franch.
decif 555. »'«/•;. ubi quoditafuit ;udicatnm,& de
communiffima , & ve'ri(\ima fcntentia cum Altogr.
in conf.-y^. niim.^yi. lib.z. notando fequitur Caro/.
Anton. De Liua inaddit. ad d.decif. Franch.fnb
nti. 2. verf. dtfficiiltM , & n. 3. ubi quod ab hac opi-
nione recedi non poteft.
Exoppofito no^j neg.\batur pro parte Fatioli,
quoddum conftaretdefolutionc fatta a. Fratribus
de Serioannnis refpedu iftius Cenfus cum re-
porratione celTionis Jurium , compereret cifdem
de Serioannis aftio , de qua fupra > advcrsiis ob-
ligatos de evictione , aut liberationea moleftijs
Scd dicebatur , fidejuffionem fufceptam per
eumdcm Fatiolum non comprehendere cafum
6 iftum : pr3Eminaetenimregula, quod quxlibec
fidejulTTO tanquam a£tus de fui natura nimium \x-
iivus, & prsjudicialis ftrictiffimam recipiat incer-
prerationem,itaut,quant6 minus fieripo(TiC,cea-
feri debeat fidcjulTor obligatus, ad Te.vt in l fide-
jufores 69. §. Aurelic,f.dejtdejiiJ]yalenz.Hel.conf9.
nu. 26. ^/f^f. cum coneord. late recenfitis /M/y^
Difc. II. num.g. & 25.
Planum efle diccbatur , quod eadem fidejufTio
fufceptaperFatiolum reftringenda forct ad ca-
fum , & iimices fideicommini , quQd alfcreba-
tur ,ut fupra , purificatum in perfonam Ludovi-
ci , & aliorum de PalumbJs , cum enim ad cffe-
fium doccndi de periculo evidionis , & Prxdium
coemptum non elTe liberum , fuerint pro piirte
Tratrum de Serioannis coram A. C. produda
dumtaxac Jura refpicicntia idem fideicommif-
fum, & nullatcnus cogitaretur de pradifto Cenfu
loitge poftdecetto: hinc proinde non obftante
quTvis verborum amplitudine fidcjuffio dcbebac
iiKciligi coarctata ad ipfum fideicommilfum,
non autcm ad caufam omnino diverfam , & dc
7 qua nulla erat qua:ftio, vel fufpicio , de natura
cttnim fidejufTionis eft , uc femper reftringatur
ad caufam , pro qua fuit ftipulata , ut ait Engen.
eonf. 2. nitm. 2v & 4^. lib. 1. Gratiau. difcept. 960-
num.ij. Francifc. Palm. eonfiilt..^i. numero ^. cj- 5.
cum catteris , dc quibusfupra d. Difci^.nnmero 2.
& in fpecie , quod ubi concurrat caufaexpreda,
8 vel fpccialircr cogitata , vel ratio particulaiis,
propter quam ndcjuffio cckbretur , generalitas,
vel major amplitudovcrborum nihil operetur, ex
£ald.in conf.\%l. iih. 'if. iJ^f ut. decif. Sicil. loo.
exmm.i'). & pricipue mmiero 28. ,jMagon. decif.
F/orent- S?- p^r tot. & fignanter numero 26. 50. &
36. cum aliis plcnilTime oltendit <^ltograd. Jm.
tavorem corum , qui tunc temporis 'in Judicio
coniparuerunt ,tjy/ aftrill. decij. 116. mm. 18. 23.
&fecj<^. Noguerol. alleg. 7. mmuS. Si omnium latif-
lime Frunctfc. Pahn. d. conjult.^i. e.x num. 0. njcjue
adjln. ubi rcfert ita fuilTe judicatumi adautta lub-
fcriptione plurium //.CL.y&i cuiTjulo aliarum
Auihortiutum.
Addcbatur, to fortius ifta proccdere, quia non
tancum fas erat fufpicari , quod Fratres de Se-
rioannis fulcitallenc Can biura ad promovendum
Judicium illud eontra Pra:dium delH (ollt , quod
non et^at fundus cenfitus , fed generaliter dum-
taxat obligatum , & fic intercedere illam fi"au-
lo dem, quam ponderant Scrtbentes in l. ft poft perfe^
itam , C. de e-viit. Ancharan. ^nieft.famil. lib. 3. y«.
^g. Balihufar. praEl. refol. d. tii. 8. refol. 2. nutn. 4.
cum aliis , de quibus in Difcurfu antecedenti ex nu-
mero 22. eurnfei]^. verum ctiam , quod alT. folutio
Fratrum de Scrioannis , & rcfpettive cefTio ab eis
reportata fubjaccret ceniura^ , & prohibitioni
Text. in i.per diverfas 22 &l. ab Anaftafio 23. jun-
(Sa etiam ifecj. C.mandat. cx quo revcra prardidi
Fratres nou cxburfaverint prarfatam quantitattm
fcutorum centum ratione capitalis Cenfus una
cum frudibusi
Sed in hoc confiiftu maximam fentire dice-
b^m difficultatem contra Fatiolum , & pro meo
judicio cenfcbam , quod nifi alia relevantiora
adducerentur motiva , quilibet Judex relaxaflec
Mandatumcontra ipfum;habet cnim fprofcque-
bar ) Fatiolus contra fe claram litteram Inftru-
menti fidejuffionis,dum in eo a principio cnarra-
tur promitTio contenta in altero proecedenti In-
ftrumento venditionis fafta: per Andrcam Palum-
bum , quzvenon erat reftrida ad fimplicem ca-
fum fideicommiffi, fed prxvia aflertione, quod
PtiEdium venditum Iiberum elFet abomnioncre,
& Cenfu,in ampliffima forma lUpulatafuit defcn-
lio, & evidio, proindeque cum fucceffive expona-
tur in eodem Inftrumento fidejuffionis,quod Leo-
nardusde Serioannis direxerat ludiciimfuper tra-
ditione Prddii Itberi ad formam ditli I nftrumenti
<venditioiiis , ac tandem Fatiolus ampliffime pro-
mittac manutenerc Ludovicum ab omni lite,mo-
Jeftia , &c. & de evidionc gcnerali, & particulari
etiam inSaIviano,parum relevant prxdidae pro-
pofitioncs gcneralcs , quod fidejuffio ftridiftime
11 veniar interpretanda,idenimdicitur adefi-cftum,
ut fidejuffio coerceatur intra terminos vcrborum,
qiiibus conccpta fuit, ut concludunt t^/<i«,-. di.j
fideiuffecf.s.cap. 2. »«ot.J. f''alenz.Heid.conf.().n.2C,
&feijc^. Gob. confult.2il.rtUM.\^.Rota dec^S^. num.6.
par.i6.8i aliiomnes.
At quocics (prout hic j fidcjuftionis verba non
tantum funt indcfinita ,& habent relationem ad".
Inftrumentum vcnditionis certitudinarie conti-
nens hanc obligationem refpeftu molcftiarum ,
qu2 ex hoc Ccnfu fucceffive dctcfto fupervenif-
lenr, fed etiam inha:rendo pracdicto Judicio pro-
inoto fupcr generali traditione Praedii liberi fut>
vcrbis .ndeo cxprcffis fueric expromifia fidcjuffio,
& defenfio a quacumquemoleftia , &evidtione
12 particulari , vel gcnerali etiam in Salviano, cor-
ruunt omnia, quac fuperiiis opponebantur , nec
fieri poteft coardatio ad calum fideicommiffi, de
quo
De Commerc.& Mercatura Difcurfus LIX. 2^7
quo tunc temporis foliim oppoiicum fuerat, ut re-
[poadendo ad decif. /Uaflril. tradit Noguerol. d.
alleg.-j. nu. 12. &fe^q. Magon. d. decif. F lorent. fj.
nn. i.\. <jr 15. Card.^lJe Lhco, de Credit.difc. 91. ex
tiitm.^. uftjue adfi/i.
Eoque clariiis, quia > ut prifupponitur, in De-
crcto A. C. non iblumcontinebaturobligatiode
liberando a moleftiis ex caufa prjefati tideicom-
tnirfi, fed etiamadjedum lcgebarur, dr traditione
'Prtedti liberi ; unde ciim ex ^uihoritaiibus fupri
ij relatiS/«^ nu, 5. nuUa fit difficukas, quod eciamfi
moleftia » vel evidioex uno capite infurgat.peti
polTic i & decerni cautio indetinite quoad mole-
ftias in genere quantumvis incogitat3s:hinc dum
A. C. prscepit ultcrius dari caucionem pro tra-
ditione Przdii liberi, comprehenditur quoque
cautio pro libertatc alterius oneris , vel Cenfus «
ut in fortioribus pariter admittic Ahogriidtu lun.
d. controv.2,^. ex num. lo. cutttfeejij. Ec quod quili-
l^bct dcLndendi promidio fit individua , nec ad
polTic illarum relevationem expetere ad formani
promirnon.s uc pacec apud Poflh. refii. ,45. ^u. 5.
&fe'jci. & in fortionbust^rcf./. ,„ addit. ad confjt
26.ri„m.6. Ec circa difpoficionem dd. 11. per dil
verfM . c- tb Anaflafio , motivum paricer ex defi-
ciencia probacionis ceffabat in fafto , & nihilo-
^^"^jT '°i "' limitationes . qu^ prohibitioni
dd. II. traduntur. & pradicantur in Foro , ut nun-
quam concingac. illam verificari , & fpfficit prs
Cateris habere fe remiflive ad Vrceol. confutt ^i
per tot. «bi fub num. 4. CH?n feq^. quod fi credil
20 tum celVum fit liquidum > & clarum , non procedit
dd. U. diipoficio , prout etiam ifirmavic Rota coram
Royas dec.S'). Mm.fin. (fr decif.io. nurn.^. ^ 6. coram
Bichio O- dectf.6^^. num.i. parte 1%. ^ daif^je,
fubnHm.<). Verf in prafenti y & numero 6,coram^
Vbag. (fr decif^-j. num. 6. pofl eundem Vrceolum de
tranfaS. Card.De Luca de Regal. dife. 35. ««w. j^ ^
de Credit. difc. 5o. exnHm 9. & in individuo cef-
fionis Cenfus egregie eadem Rot.decif 35. mm. 6.
ex num. 9. cumfeqq
Accedebat in comprobationem prsmifibruni
mandatum ipfum Procurs confedum a Gubcrna-
ria omnino relativum adlnftrumentum vcnditio-
nis , & prxcise ad effeSuni adinveniendi fidejuf-
forem pro eviSione generali, &parcicutari , &
pro hberatione amoleftiis , a^uibufvis perfbnis
forfan ijuomodolihet , (^ quomodocumque inferen. ,&
demitm pro omnibus, ^ fingHlts in prncitato Inflru-
mento contentis,^ expreffis (^ per d. Andream pro-
iniffis; ac propterea ciim in ejufdem mandati exe-
cutionem fidejulFor accefferitfFatiolus , & clare
loann.
fas.iJHdnent. conf. w^.num.g. c^fe<}Hem. /e..
Franc. De Pont. conf6^. num.i^. (fr conf-JG. nu.\6,
CHmduobmfequent. lib.l. Conciol.aUeg.^'). «.13.^ iS,
Capyc. Lvtr. decifi^-]. num. 35. Rota decif I19 «»-
mero i.par. 1. diVerf&pofl Oleam de ceff. luY. de-
izcif^^^ num. 8. &decif^^- num. 6. ubi ampliat,
fieri id polPe etiam lite pehdente, & in recent.
decif. <)6,fHb num. ^.parte 18. & d. decif. 37. www.y.
pofl Vrceol. de tranfaiiionibM , ^ in Romana Cenftu
10. Maii l<579. §. DixerHnt Demini,cDram ILP.D»
Hondinino , Cardinalis De Luca de Credit, difc. 14.
HHmero 2. & alibi quotidie : uec non etiam quando
fe in idem obUgaverit , dubitari poffe non vide- ij ceffio habita fiiit per viam tranfadionis , &c con
tur, quod etiam ejus fidejuffio comprehendat ca-
fum fuperventum hujus Cenfus , ficuci compre-
hendebat mandatum Gubernariac, nam licet fide-
15 jurtio fit ftridi Juris , tamcB nunquam intelligi-
tur ad exclufionem eorum, quje veniunt ex eodem
Inftrumento , fuper quo fuic interpofita , uc re-
lato Burjat. in conf. 3 1 3./«^ numero 14. Rauden.dec.
Pifan. 4. num. 45. funt verba prscifa Rot,t coram
"Sich. dec.i^'^. num. 13. & fequitur Tranchedin.con-
fult, iio. num. 48.
Adftipulabatur denique inidem ipfamet obfer-
vantia , ciim Fatiolus jam judicialiter fufceperic
in fe litem prsdidti Cenfus , & fuccubuerit ; Un-
de quomodo ambigi poteft , an idem Fatiolus
voluerit fub ejus obligatione comprehendi etiam
hunc Cenfum , dum illius defenfioncm afiumpfit :
\6 vulgati quippe juris eft » quod ab obfervantia re-
fulcat certa conventionum, ac volunta;isPartium
declaratio , illaque oftendit, qualis fuerit forma,
& natura contraftus, explene congeftisper Bon-
den.coUun.ig.num,')^, & 55. lib. i. & colluil, 50, ««.
' 12 ^ &fe(jq. lib. 1. cum aliis apud eum fruftra tran-
■ fcribendis.
Ad id demum, quod dicebatur , Leonardum
de Serioannis fufcitaffe Creditorem Cenius, ultra
quod non vidcbatur , quod juftificaretur in fado;
attamen DoEiores illi , qui hanc circuraftantiam
17 expendunt , loquuntur ad effedum , ne Emptor
cahimniose faciat fibi moveri litem pro retar-
danda folutione pretii conventi , ut ex ledura,
j8 non autem ad effedum , quod fi in rei veritate
fiierinc in Judicio canouizacx moleftis , noo
cordiz, ut limitando docent nAndreol.controverf.
161. num- 20. Carol. Antort. De Luca ad Gratian.
difcept.iS6.fub num.(,. Verffimiliter,Rct. decif.iii,
nHm.S.par.i^.recent.cfrd. decif. ']6.nHm. 7 coram^
2^Vbag. Ac demijm qudties creditum ceffum noa
eft facilis exadionis, fed valde intricatum,& li-
tigiofum , ut pariter iimirando profequicur Rotd
diUa decif. 95. num.g. parte.\%. tom. l. & d, decif.
699. fuhnum. 7. verf tertio dernumparte 18. tom, 2,
& d. dtcif, 37. fub nurner. 7. ex verf. qnod faciliitt
ufcjue ad nurn. 10. pofl Vrceol, de tranfaH. ^ coram
Vbag. d. decif.q6, numero 9. er in d. Romana Cen'
fui 10. Maii 16J9, §. Vltra quod , coram R. P. D.
Rondinino.
Quo vero ad alteram moleftiam , fivearticu-
lum fidcicommiffi , non negabatur ex parce Fa-
15 tioli,quodejusobiigatioin hoc propofito effec
litteralis, non quidem ad eftcdum evidionis.quar
ufque tunc minime evenerat, fed ad alterum libe-
tationis a moleftiis , juxta notata per Scribentes
in l. ex iis Prtdiis , C. de evi^. & late tradit&
diftinguit Reverter. dec. \96. per tot. ibique ma-
gis amplc De Marin. inaddit, adeo ut in hoc ca*
iu, quoties irrelevantes deteds fuiffent exceptio-
nes addudx per eundem Fatiolum , indubitatum
erat teneri eundem Fatiolum, quemadmodum fe-
i6 cerat huc ufque , affumcre in fe litcm , cum Em-
pror non tenearur inquirere de fubfiftentia mole-
ftiarum.fed fufficiat.illasde fado illatasextitiffe,
ut ca:terisaddudishabetur per Rot. decif,')'ji,nu,';:
fj/\,drs,par. i8.&in pundo Pridii fideicommi/Ia-
rii , quod illius Empcori fufficiat oftendere fidei-
commiffunii
23^
Anfaldi De Anfaldis
tommi'rum , & Venditor tcneatur afliimere iil fc
liLcm fiipiT idt-ii^i^^-ite, dctraCtionibus , aliirque
exceptioiiibus , Ror.pnfl ractJ.dcS^lvtanJedfiSo. 34 lun
numer.i.& 5.poJf Certc.de Cenfih.decif..\%^.7ii:m.A,.^e-
q'iitur Vreeol- confnh. 5;!. numcro 22. cr7,y & tacit
Cirocc.d,fcel.t.6c,.ex nu.z^y.cumfe^ai.Mungil.deevid .
^,a/f.^+nn>nA6.&f<iqfie>ttil?.
Verum Patiolus opponcbat , primo , quod
Lconardus de Serioannis fucrat ille idcm, qui
tam^uam Archivifta { rcpcrtis ex induflria hujul-
modi fideicommi(io,aliiUuie Juribus pro fibi e viu-
cendo Prrdio facicntibus J arma rubminiiiravc-
igrat Aaoribus , idcoque Giim ipfe prxrumerctur
informatus de oncrc rei venditx, vel non polict
infifterc pro eviaione , aut liberatione amole-
ftiis , ad Te.vc.in l.ffundimfrtens , (\ de evitl. Bon-
den. colluB. 49. nuniero zjH. lii>. 2. Card. De Lnca
de Ernpt. difc. 10. numero 6. ^- difc 11. num. 6. Rota
coram Gregor.decif.^^O.riHm.lo.ihiciue Adden.num.iC.
e^ decif.^()7.num.\4,.& iypar.i).recen[.(j,- in HoinanA
Domtti I. Decemhris 1(^84. §./« coram RcverendtJ]'.
Emerix Dccvio, & alibi ; Veifakem ratione do-
39 li tbretrepcilcndus a liminc Judicii , cum quali
per fordes diceretur fibi cviaionem procurane,
juxta dccif Tij.par.i. coram Ferall. & generaie el^,
30 quod (i Emptor cx fuo f^ido mjuito lucrum, fpro-
iK hic , attcnta recompcnra fcutorum ?oo. ) fibi
qusrit in pc3jjudicium Venditoris > non debcc
hbi dolusiftc pacrocinari , 11: pluribus coacerva-
tis Gol/. coifidt.zi. n.T,G.&fe<}q. ^
Et fecund6,quod cum Ludovicus praceden-
ter , nimirum de Anno 1672. concordaiTet cum
in l.fiindtimfciens, ultra quod non probatur fcien-
tiatideicommilTi ante ipfam cmpcionem , fedfo-
I e^: poit ; adliuc non applicacur , quando Em-
ptor libi de evidione ( uc in prsfenci) cavic per
p-ttum Ipcciale , ut tanquam abiolutum fispponi-
tur in Ipecie per Surd. conf. 15. nu. 19. & confi.^/^i.
nHM.^j. & 38. Caren, refol. i6'j. nnm.z. Rot. decij.2^1.
nur„.2.pttr.i\.rec. & decif. p.7. nmn. 24. CT z^.par. y
& deiif..\6\).nttm.\o. CT- II. par. 9. & dec. 163. nim
^C.par.i^.Card.De Lf.ca de Empt. & Vendit.difc.l-]
ex liUM. 2. '
Circa auteni dolum , fuper quo magnus fiebat
firepici:s, quidquid fit in Foro convcnicncix, non
ridebain , quod in Foro excerno , & jiidiciali
pollet l.eonardus ica dc hoc dolo criminari , uc
noji valcrec cxpetere conventam fibi evidtionem,
&'. liberaiioncm , fi cnim ad normam lui muneris
pcrqnircndo Archivium adinvenerat fideicom-
niilla , cum quibus traflu temporis pocuillct in-
quictari , & prxcavcndo cum padis favorabilibii.s
Uicrum acquirere proctiravit , ilfa diccbatur fo-
^j lertia , indulhia, diligcntia, & dolus bonus , qui
toleratur, quamvis cedat damno Tcrtii, dummo-
do co principaiicer utatur ad proprium commo-
dum, quidquid in confequentiam in alterius pra:-
judiciumfuccedat, quia cunc non attenditur , ur
func prcEcifa verba Ritb. in addit. ad decif. 16. nnm.
Jz.p.-^r.)} recent. & ante eum late Bec.conf.=)i.n.ii.
& feq^. (fratian. difcept.^^l.ex num.zO. I^ota coram
Ilnrait. decif. 6. nuin. lO. & ftqq- Man\aned. decif.
^Q^.frtb nurn.'). Vbald.dec.S). fu{/ nnm.i. Et quoad
decif. Verall. de quayf</7)'<t nnm.i<). ilia loquitur de
eifdem fideicommilTariis , ne polfent molcf^are i^eviclione procurataperfordes Judicis, & nihil
.. .. . . . I!.- :., J.^ /; ..^ :.. \- ^: : 1 _.r. i L .-.._:.. T..n
Pr,rdium , de quo agcbatur , hinc proinde fi po-
51 ftca ab eadem libcratione recellerat , fux venie-
bat hoc culp.r impucandum , nec poflet amplius
expctereeviiSionem , ut opcime firmari diccba-
tur per Snrd. dccif 22. num. i- M'tngil. de evid. d.
quAft.;^. nim.i. & fe^nentib. & qiuji. iz-^.nnmero 2.
cum aliis per Me rehitis»« anteeed. Difcnrfu mt.
26. quodque in omncm cafum ciim tam A. C.
quam Gubcrnaria, & multo m.igis Fatiolus igno-
railent hanc liberationem , & iUius quodammo-
do dolofam renunciationem , corrucbat tam De-
cretiim dc przftaadacautione , quam fidejuiTio,
3i & omnia fabinde fccuca ,quia tacens in Concra-
du a!iquamq'ialitatem , vel circumltantiamprx-
judicialcm, auc alias damnofam ei,qui fecom
co.itrahit , dicitur in dolo , ex yllex. conf. 109.
numero ic- libru 4. Cravetta conf. 192. »».14. Nutta
conf 342. num. 5. Faccbitu. conf 18. nnm. 16. lih. I.
Conrr. difcept.1,6. nitm.j. Rot.decifl . nttm.%. par. 11.
rec. & detif i6.^.fiil/ niirn. 2. ve>f. vel ubi , coram
33 Cardin. Cerro , & eft vulgatum , quod Hdejuffio
prffftita fub aliquo fiippoiito , quod non lubfiilat,
& maxime ex fjdo Parcis , pariformitcr corruat,
ut pcr Rocc. de affecur. not. 97. mtm. ?8?. ctim fc-
^ueniibui Rnta coram duran. dectf^lT;. nnmero ii.
& eft gloff. per ilUtnText. in l. Mancipi.t 5. in verb.
vocanAum ,C. de fery.fugii. & contbnant fuperius
relari in Dtfc. 12. nurn. 7'. quando tamen fupcra-
bundairct , qnod ncquiviikt Ludovicus mediante
renunciacionc pia;judicarc liberacioni acquifit^
jn quandam co:i ci.iucntiam ad commoduin Gu-
bern.iri.s hrredis Vcnditoris.
C.Etcrum , his non obftantibus , dubitare
eriam cog.bar in fenlu Vericatis contra Fatio-
Juin, qiiia quatcniis pcrcinec ad cenfuram Texi.
ominus etiam in hoc cafu legebatur in Inftrumen-
to promifTa, ibi , lure , vel in]uria , autfer impru~
dentiarn , QT focordiam Ihdicts , (frc. qua promiiTio-
ne concurrcnte evldionem deberi , in fimili de
culpa, & contumacia Emptoris tcnetSurd.d.conf.-
441. num.^^. Mangil.de eviEi.d. ^u^fl.i^. num.M. 8c ■
magis ad rcm ^ltcgrad. conf.i^. »«»3.14. /ii>. i. idem
Mangil. (jutifl. \6. nim.^. & feqcj. Rot. dec.i/^-], «.3.
coram 'L^amphilio.
Remancbat fecundum objedum de refciffione
iiberationis,quamad fui favorcm ftipulatus fue-
rat Ludovicus -, Sed cumhicrefcilTioinitaforeC
antequam Fatiolus fidejuffioncm fufcepifltt, non
habeb.it ipfe , de quo conquereretur , cum de
prsdido tempore res rediiflcnt ad prillinam
naturam , foluiftque valuin"et urgere motivum »
quando pcr eandem refcilTionem fuilTet aliquod
Jus qusefitum Gubernariic , cujus intuiru Fatio-
37 lus fidejuirionem deinccps aflumpferat, quia tunc
congruiflent omnia fuperius promota fnb nu-
rnero 51. vidclicct , quod & corrueret Dccre-
tuin judicis ,& quidquid confecutive gcftum fue-
rat:Scd nonvidcbam , quod in hoc ulluin pr^-
judicium illacum foret Gubernarix, contextuali-
ter etenim , & fub ipfo Inftrumcnto , in quo Lii-
dovicus ftipiilabatur liberationem ^expreflTe con-
ventum fucrac inter Partes , quod liceret fidei-
commidariis adionem intentarc pro reintegra-
tione fidcicommitfi contra haeredem Andrea*
venditoris , qux erat ipfa Gubernaria ; Unde .
qualenam prxjudicium excogitari poterat irre-
pfiftcGubcrnarii exhujufmodi refcilTione libe-
rationis , quia fi ea mediante non tcnebatur in-
direde alliirnere in fe litem ,five de evidione re-
ipcdu Eroptoris ,poterat ( quodidem erat , vei
pejus)
De Commercio &MercaturaDifcurfus Lljt.
Jjejusj diiefte moleftari pro refufione pretii , &
j8 reinccgratione fideicomminTi , fecundum eam elc-
dionem , quse prsEfcindcndo ab omni pafto tri-
buitur fubrtitutis , uc agant -, vel contra rem alie-
natam , vcl concra alienantem , ejufque liscredes,
ex congeftis per Tarif. canf 5. num. 26. -verfpote-
rit etiam , cjr verf eligat igitur lib. 2. Peregrin. dzj
fidetc art. 45. fub num. 1 5. verf q- in ffecte , Ftifar,
dejttbftit. ^uAfi. 558. mm. i. er c^u&fl. 6x1- jnmn. 54.
Rotn coram Aferlirio decif 83 1 , num. 2. dr dec. 402»
. nnm.i.. & Jeej!}. par. 9. rec. & coram Celfo decif 141.
num 5. cr dec. 255. numero 3. qt in Fulginaten. Fi-
deicwimijfi 17. Maii i68^ %.t^uartacirca valorem,
^^coram Gita.xardo ; prxjudicium namque fuiflec
confiderabile , fi Gubernaria pcr hanc refcirtio-
nem reincididet in penitiis fublatam , vel in ean-
<lem , fed duriorem obligationem , in qua prius
non exticillec. Ec ideo non applicabantur ea, qua:
cum Surd. & Mangil. fuerant objeftata, quia cul-
pa, quam ifti Doclores , & quocquot alii confide-
rant , illa eft, per quam non defendendo, vel
conficendo, aut alio modo Empcor fibi caufaret
evidiipnem , quse alias non concigiffec in dam-
num ,& prjEJtidicium Vendicoris , uc ex ledura «
& confequencer applicabiles fimc iftx DoHrin^
excra cafum alienationis faftx de re fideicommif-
faria , fed quoties de re fideicommillaria peragi-
tur,unde nihilominus Venditorad idem cenere-
tur , & quod indiredte paci nbn poffec , pateretur
.ifodireSe , in his fane cerminis ceffac prapjudicium ,
&confequenccr qusEvis culpa, & fraus,qu2E fine
prsjndicio alterius non datur , ex animadverfis
per Rot. dec.^^6. nmn.iz. ^dec.i^o']. num.^.par.i^.
recent.
Atque haec , licet laciori Calamo , uc melius
Vericas erucrccur , fufficere pucabam dixifte per
modum dubicaCionis, uc incerim agnofcerecur,
[f I quam proficuum exiftac confequi illud Incrum ,
quod acquirunt miferi Litigantes ab eadem lice
recedendo per honeftam , & amicabilem compo-
ficionem , uc late extollic Vrceol. de tranfati. in^
prifat. ex num. 5. ufyue adjin. Reta decif 78. nu.jS
ctorum t
noti
2j9
' ^'/.>W"" '^/'i'>/'-/m.^ cafum.fed .,/«,>
nah. Ofjicn, non dtcuurfrenum ipfus 0§cti , fid
. ^^'^'darMrcmttneratto.o-deratton-c. ^
Jnielhge, Kr»«w. 40.
4 P'^-d>torir,^u/aruerfuffcittradere rememPtam. &
opcrart ut Emptor^ eam habere liceat , L autem
tpjum rirnfacereEMptoris.
5 Fcnditor Officti flatim ac refignationi conjenj.t , exit
ae bcena, non CHratofuturo eventu.
6 Ojficia racabiUa pojjunt per Principem ad hbitum do^
nart.
7 OJficia^RomanA Cu/u tjuando venduntur . non poteSi
conftderan deceptlo, ant fraus , ej- de ratione
8 IrettHm. ^uod rectpttur in refignatione Offici...
cenfetur potih anticipata vehditio fruHuum ,
proprietatis, ^ de ratione,
9 T^enfio . vel alia /ura vitalitiafi vendantur ,an,(j^
fuando illorttm extinaio cedat ddmno hnditorisi,
velEmptoris.
Vidt etiam nwn. 44.
10 Fetido devohtto, an Subfeudatarius agat cbntfa S«i-
fendantempro eviHione .rer/iijfive.
11 £vt5lto non dcbetur pro refubjeaa mutuo pericMU
augmenti, Vel dirninutionis,
InteUige.feulimita , ut num. 47.«^ 48. ubi de ratione
limitaiionis.
12 L<tfio de facili nondaturincontraBibusfuperlHri-^
bus vitalitiit.
t} Lucrum , & damnuni tompenjfanda funt ai efe^lmii
metiend* Ufionis,
Declara, ut num. 49.
14 EviUio regulariter non ^ehetnr, cjHantio cafus eVenig
exfailo Prinapis,
Amplia, etiamfi faElum Principis proveniat ex eau/a
pub/ica utilitatis, vel neceffitatis, n.i^.
Ltmita , ^uando Princeps proceffit per viam /uflitia,
num. 50.
Et diftingue , ut num. 51.
16 Princeps proifumitur femper concedere Officitl revo-
cabiliter,fivefubpericHlo redemptionis .
57. ^ ?8. (t dec. 180. nH.2S.penesT0rr.de paU. fttt, 17 EviHio non debetur, quando provenit ex natura reii
fnccejf. & tn Bononien. Tranfatlionis de Anno 167(5. ^ affignatur ratio.
coram BoHrlemont , imprejj. pofl etinderh Vrceol. de^ 18 OJficia cenfentur vendita donec durant, non antem in
tranfa^.dec.i2.n.2.dr n.^.acper tet. cafu,quo A Principe fupprimantur.
I9 Emens fcienter rem altenam , vel alicui oneri obno'
ROMANA EVICTIONIS xiam n\n agit de eviUione, nifijpecialiterde ea con-,
venerit.
TRO NONNULLIS SECRETARIIS OLIM VecUra , ^uodfdentia debetejfe certa , & in ^eciel
" - - - nec fujficit praftttnpta , & in genere , nhmero ^"6. (ji'
num. 54.
ItemdecUra.utnu.S'). tc^C.ac n.^q.
30 Texc. in 1. unic. §. res vero, Cde impon. lucrat.
APOSTOLICIS
RESPONSUM PRO VERITATE
ARGUMENTUxM.
Tra£tatur ample deCommercio, &natura
Otficiorum Vcnalium Roman.T Curix,&: quan-
do per illorum fupprcftioncm a Principe fadam
refignantes , fcu Venditoies tencantur dc evi-
dione ; Ethacocc.ifione abundeagiturdcma-
teria ev',£tionis, cum tegulis, limitacionibus , &C
dcclairationibus.
S V M M A R I V M,
i ]SfarratitrfatlMrn,& proponffHrcafffs*
defcript. lib. lo. expendiiur.
%l Creditor anterior non peteil avocare pecuniam bona
fide folHtam pofieriori.
Limita , conclufionem non procedert , ijHando peAtniii
foluta fuitfoVenti canfam lucrativam, n. 60.
22 Natt. iu conf 181. ilUuf^ue cafus refertur.
Et decUratur n. 62,
ij ludicium in materia litium dari ndn petefl certtimi
ftdfolumprobabtle.
34 Evinio debetur in qHolibet Contraflu enerofo etitua
citrdpatiurn.
25 Eviilio reguUriter importat cendemnationem in «/*-
plum, ^ refeiiionem damnorum, & interejfe.
2f Vendtur etiamfi in Coniran» fnerii preteflatt^ ,
24^
fe nollt teneri de eviElione . tenemr tamen adpre-
tium acce^iitin refiiiuendurn.
^mpUa, ^mdah hacpretii reftituiione honafidts nett
excUfat^ . num. 42.
17 Refu/um habens profe , dicitur habere intenttonem
fitndtitam , donec daceatur de limitatione.
28 •painceps dammm caufans -Privatis leneiur illiid
rtftaurare > licet moveatur ex caufapublicx uiih-
tatis.
Contrarii referuntur , n. 29*;
30 Donaiurius non poteft h^bert plus furis , qiim Do-
nator.
31 Princeps donans O^iciumvenale cenfeiur brevima-
nu illius pretium receptjjt , & reftituip ineontinen-
ti Donatario.
Et ^uid hoc importet ,n. 32.
3J Ca^nera , Vel Trinceps , fek Fifctts , qnamvis non
teneantur de eviHione lenentur , tamen ad fm-
vlum.
34 ^cjuitas I. fi me , & Titium , fF. fi cerc. pet ex~
pendititr.
35 Princeps, an , & quando poftlt revocare donationes
fmt refufione pretii.
35 Venditor , mpexprimat jualiiatemrci vendim , te.^
netuifemper de tvi^ione.
37 Venditoris taciturnitM in materia fcientia , & tjua,-
litatis tei vendita pnvalet cuicumque negligentig.
Emptoris.
3 9 Evitlio debetur etiam in contra£iihus innominatisi
41 O^icta Romans Cuaxfuiu in Commercio , crpopnt
vendi , & emi ^Moad]US percipisndifruBus.
43 EviClioimpropria tunc dicitU' , ejttando perVendito-
remfohm pretium venit refiituendurn.
45 Evi^io in quo differat apericulo rei , & de efccitbus
exinde refultantibus.
46 EmptorCJfcii vacabHisfincgle.xit mUlare pertcti-
lum Vtta aperfona Venditorts,ftbiimputet, & <^ua-
re idfe^uatttr.
52 Cafns infoiitus , vel fortuitus folHm dicitttr juando
fllum vr&videre non potuit humanum confili-
um.
Jj Cafusfortuitus pertinet ad Venditorem , non ad Er/t-
ptorem , quando habet caitfam dc pmterito.
J7 £vi3ionis in materia attenditur intentio Contrahen-
tiurn.
58 I.oca Montium vinculataemuntttrvilioripretio.
6i Argitmentum a contrario fenfu anprocedat , velad-
mittatur in diHis Doaorum.
<3 Il/atio fieriTionpvtc(i de nno cafu ad aliitm divtr-
fum.
COf zAtcjuitas non patititr , quod qitts lucrum reportet
ex damno aitenus.
DISCURSUS LX.
SEcuta fupprertione Collegii Secretariorum
ApoftoUcorum , ciim Summus Poiitifcx Inno-
centiusXl. in cjus Motu Proprio dcfuper exara-
to rcftitui prompte madairct Secretariis ilUid pre-
tium , quod vere , & effcdive admanus Cameri ,
feuDatarii perventum apparerct refpea:. autcm
refidui , vel ilUuspluris quod ab cisdem Secreta-
riis pritenderctur , Caufe coguitionem commi-
fcrit Thefaurario de Voto Rotx ; Hinc aflbmpta
ibidem formah , accerrimaque difputatione , pro-
diit poftremo Votum , & ad ilUus normam pro-
lata extitit fententia , in qua dcdaratum fuit Ca-
Ditram > ad nihil ultra,pr«ter pretium fibi ( uc fu-
Anfaldi De Anfaldis
pra) aduaUtercxburratum,forecompellendarti,
ut videre eft in Dictfionibus , Voto , & Sententia,
aliisque Juris documentis , & rcfponfis regillra-
tis apud Caid. De Lticapoft traci.de Off.Venal. Rom.
Curiie,&. didum fuit in Rornan i Pecmiaria 7. htnii
1686. §. Verliin ejuia, corarn Card. Matihjito,
Camque intcr cixterosiccrctariosde intcgra-
liprctii reltitutionc conteudcntcs, adnumera-
Ircnturilli, qui mediante titulo corrtfpettivo, &
oucroro officiiim coemeranc d Prsdeccirorum
Pon:iHcum Confangiiineis , & Nepotibus illud
bbfinencibus ex nuda caufa Principalis liberalita-
tis, ncquivcnint ilH cx eodem fundamento, quod
pretium ab ilUs exfolutum minime ad manns Ca-
tncrx pervencratjidem pretium rccuperare; Qua-
mobi em cum totalcm Officii , & pretii higerenc
jaAuram , exquirere fatcgerunt , An faltcm Ju-
dicium aliquod loco evittiouis valercnc cxperiri
concra prxfacos Donatarios, qui cadem OiTicia
accepco arquivalen:i pretio ad eorum commo-
dum refignarunr.
In hac igitur difficultate,quam fimpliciter enun-
ciando relinqucre maluit iudecifam Card.De L»-
1 ca in d. tratl. de Off. Venal. cap. ij.fub nurner. 22,
verf. Qaxftionefolui/i , cadenie , confultus ex parte
SccretariorMm in lenfu Veritatis , opportunum
cenfui prius cxpendeic rationes , & argumcnta ex
utraque Parte in articulo adco gravi miUtantia ,
ad h(ft i Ht cifdem ca , qua dccet , maturitate coU
libratis i redius deinde polTet deteriTi)nari judl-
cium , infequcndo vetus illud adagium,/<?rrot;;-
am aperit , <jttiper contraria tranfit, de cpofiipra in
Difctir. 20. (^ Difc.^f. utrobitjiie nU. 3.
Aflumendo itaque trutinare pondus exceptio-
ftum ,quibus inniti poterant memorati Donata-
rii Vcndicores , dicebam urgere primo loco pro-
poficioncm illam , qux ex Ferdinando "Brancia »»-
terallcgat. de Marin. allegat. 66. num.<). & 18. verf.
^ Quid ergo erit iflapeciinia , legicur admifla , & pon-
dcrata in Voto Roti Florcntinx , aiiifque ( ut in-
fra ) videlicec , quod cum aeqneanc revera in hac
materia Officiorum congruere termini empcio-
nis , & vendicionis , ex quovel eadem Olficia
tamquam de Regalibus principis , vel tamquam
infcparabiliaabejus Corona non exifi:unt in pri-
vatoCommercio, ac quantumvis iUorumadmic-
tacur refignatio , catamcn per quemdam intelle»
(Sualem adumoccultumdirefte celebratur in ma-
nibus ipfius Principis, a quo poftmodum Offici-
J um obtinere dicitur refignatarius , adeout preti-
um , quod foIviturRefignanti, convcrtatur poti-
us in primium , & rccognitionem ipfius dimilTio-
nis Officii , & per fpeciem contraftus innominati
exburfctur , ex quo per eam Refignans elficiendo
femortuumaperiai. locumnovx concelTioni faci-
endx per Principem in perfonam Refignatarii, uc
etiam in fpecic ponderavit Csr^. De Luca in ejui
difc. itpfreft. inprAdiUo traU. de Offc. Venal.foLi^i.
nurnero 16. & rcferendo d. Doftrinam Ferdinandi
Brancitt ibidem Rot. Florentina.fol. 200. num. 24. &
profecuta efi Rota Romana in Decif.defuper ^ditaeo^
rarnAlhergaio apud Card.De Luca ubifuprafol.^Sj.
n. 29. &fol. 394. num,\j.
Hinc proinde ceflante proprierate Venditionis,
dataque transfufione tituliin alium rccognitio-
nis , &prjemiipro dimidione Officii, in cfaram
emicare videbatur confequentiam , quod prsfa-
ti Donatarii eoruai munus abundc implevcranc
dimitceado
De Commercio k Mercat. Diicurfus LX. 24.1
diinittcndo Officiiim,& apeiicndc) locumconccffid-
ni poftmodiim fidbs pci Piincipe u RcfignataiiisJ
|. (tirKcienteilatisfccifre dicebantiiv eoiiim obligatio-
nijatque ad aliiid pvxtci iplum hacliim jamcxpletiim
ncquiicnt obllvingi.ad ciadita pev inb.in l.nonfilim,
%.morte nHiiiC'0 4J5. ^S" f^cjcj. ff.dc oper.KOV.nnnciat.
Mart.Medtc.ex..>tnH.i6 nwit.2.- AutHnez.de donat\
Rco.libro i.prxlud. 1. nninero trigcfmo, in fin.foiinn.
FraKC. 'Balth.ifar.prticic .refoLtit.o.rcfol.^.ful; mm.
^.verf. <3- jic Vendttor , & in pLihdlo Card. T)s L.ica
Lib.x.de Reg.tLdifi.i.nu.i-y.i-ffi". ubi qiiod Vcnditoc
ftatim ac rcfignationiconreiilit, pvctiumqLTC accepit,
illico cxit dc hicciia > non cuvato aliquo futuvo evcn-
tu.
Eoqiic magis, quia dubitarinequit ,quodifl:atn
dimi{T]oncm non fcccvint iii Itatu v.alido,& bonse fi-
dei,no;.rolum cx quodc fa<Sto Pvinccpsadmifit rcfi-
gnatioiicm, veium etiam > quialcgUKnc pnus 1
llud
Rondmfno , & patec ctiam ex ablinde proeniatatis pc?
euMdcm Card.De Tnca likii.dc Penjion. difcur.Cc,.
pcr tot.\.\h\ in fimijlbiis tfvminis Fcndi dcvoftui pict
10 corvcbovanda cndcm diltindione cuipofse, vel nort
culpol;ECcirationrsadd'.icitT/3ow.i,7, Dc jX^ irm.di^
gcnerc,G- cpulit.f^ulorum iii.,..par.i.„u ii^.Rofenthi
(ic fciid.cap.c).concl cfc) in f,>i.B.irboj i,< l fUtofa7n.i.fi-
nuLnn.-i.-! ff.fol .matr .;j- alteruin BArbaf.ne Epifc. al-
leg.<)4,.' u i\.
Tettibinidcmcoincidcb.1t pondcratio , quoci-
confimilcs contridiisinccvtamj&cvcntualempvor-
fus alcam pva:rcfcvcntcs non fubjiciuntur illis rcgLilis^
qua; adaptantur vcnditioni ibbilium, iLiviumq-.pcr-
pcfuonim,in quibuspvopvic cadcvc lolcc cvi(5lio,fcd
ramqiiam habentcsfc xqualanceadlucium,&dam-
num,ad increir;entum,& diminiitioncm,& quando-;
cjuc ad totalem pevcmptioncm , hinc ficutiaugmcn-
tum c.irillercommodo Rcfignataviorum^ita tolcra-
6 polTidebant, cnm depoccftate Piincipis in donando " i'c obftringcrcnturdiminutionem, & amiflioncm c
Oificia \\xc ambigi non poflic , ficuti dixerunt Ca-
firacai.ds Sjnet ujjic.cap.i. ntttn i.\. ^ fecjcj. Card.
De Luca de 'R^egaLd.difccpt. z.vuMcr.u. (jr de Offic.
Venal- apite 4. 'iiimero ly 8c latius dici.capite if.
per tot.
Ac dcnique cvidcntius , quia fomniari non potc-
rat, eoldcm Donatarios decipere voluiirc EmptorcSj
fcu Rcfignataiios , C!im confimilia Oflicia pcr orga-
7 luim Pvoxeiutavum in publica Platca diftrahantur,
ac nili vcnaicio , & rclignatio cclcbvaca fovct cum
hilcc Sccretsriis , alii ndn defuiircnt , quicamdcm
pccuiu"am exbiirtainnt , juxta prarcifam pondcrario-
ncm,qi.iam facit "nrJ.Dc lucr. d.dijc.z.aum.i-/. de_,
'I{egaUl)its, &in longedurioiibus Mcnoch. Ae arbi-
trar.caf.ii^.'ii4in.zi.(-juz,>/ian.de eviR.^H£i}.^i. niim.
13-& -J \.TSlj>:\:t<:roLiilicgiit.T,1.ruiner.C)r:.Di:m.refol.
Al0'-aLparte i.tract.i.refoiut.i\o.Cai-oCidecif.6^.ntt-
inero j.cy" 8.
Secundb non p.mim adjuvarc videbatur Donata-
riosalteraopiniofentientiLnn , quodcum Gibjecfa
matcria iion patiattiv, \ utpvxmifimus) vcnditioncm
propvictatis, & fubftantix ipfius OfKcii, idcircb pc-
cuiu'ailla,quxfub nomine prctii lolvitur ,noii mc-
S reaturdiciipfiusrei incontradumdcdniil.-Eprctium,
fed potiusquidam anticipata pcrcep io fruftuum
futurorum , qui alias pcr '.^onccdcntem pcrcipiendi
forcnt , eoldcm abinitioin cerca vcrihmili lumma
taxando,adinftar vcnditionis quE f ipet commodita-
ceFcudorum , feu Penfionum EccLfiafticarumpra-
fticatur,cx his,qux benc confidecantiir pcr Card.De
JLttca in d.tratt.de Offc.f on.t .c>p ^ '/K.S.j" 9. cnm^
fecjCj &hosterra , iuos Ikncficiariosdc faiftoappli-
cavic Rot.i inprima dccif.cor.i,,,, i Iheruaio .,pud eisr/i-
dem Card.foL^Sj .nu.iS.(2r in /nformattone tbid. re-
giJiratnfo!.(,6."u.ij.
Rccencaigiturhujufmodirattonc , motivabamj
non benc pcvcipi quomodo ob c.fum fupcivcntx
fupprclllonis pv,Etcndi poll. t aliqua evidlio, vcl pve-
9 tii refufiojcum in pv.tdiclis tevminis Penlionis, aliif-
quc Juvibus vitalitiis rcctptadignofcatur diftinCtio,
quod vcl commoditas cella expirat ob culpam Ce-
dentis.ex.gr.pcr coiuraiflum Matrimomi,vclairum
inopinata fuppvcflione provcnientcm, lecundum ca,
qtixad effcdum txcludendi vcmcdium evictionis
firmavit Sitrd.GriH &alii, de qiiibusy"/;^» difc ^8;
nii 14 & ob id vfdcmus qiiod illa h'jfio,qu2 in czte-
u ris miiitat contradibus , iocum non habct,vcl iion
itadc f.icili in iftis Juvibus vicaliciis,teftc Card.De
Lucade I'enfo>i d.difc.6^..'.;.dr 4. &pvius//^.i de
ReoaLdifc.io.nu.i'.!^ ii.ubi Rot. decii. dec. z^z.(^
dec.^y2o.pi-,r.6.yec.i2.part.]i. c^ dic.i%2..c(.ram Card.
Otihob.
AccedenceprjEfercim confiderationcquod aiflua-
Hs expcricntia docueiat,- hujufmodi frudus Oilicio-
tumlummopcrc cxcvcvillc , adeout pv.Tdiitftscafu»
fiippvcllionis , damnumque cxinde crncigcns com-
penfationemquodammodo vccipcvcrcumiprohictci
perccpto,& in poftevum ( nifi accidillet llippvcllio )
percipiendo, pvout adtcm movivatum quoquc fuc-
ratin dtV..caiifa Roinana pntn Officiorui,. pcvlnfor-
mantcs apud Card.De Luca /(//.67. ««.24 ubi o.Wc^z-
tur DclBene de Paria?n.ciip.2.dubtt.^.fef} \.fi,br,,6^
Verf.fcundo prob..ti.r.
Quarcb paiiter in idetn confpirare fubjungcbani
Te-^i.ni l.Litcius ff.de e^vitt.uhx Pattlus /.r.figuiandc*
^4 calum cvidtionis fecuti ex faiito Principis , definit»
camdcm cvidtionem , feu rei abduif.ionem tribucn-
dam clle mcro infortunio, idcoque illam cedeic pcvi-i
cuio Emptoiis, non autem Vcnditoris, cum quo in
tctminis Communitatis vcndentis bona,qiix fiicccf-
five fj(fto Principisfucrtinc abiacajprocedir Th.f.ejUi
forenf.lib.4f.ei.iQ.oU.y8K.co\-\coii^znzStiiyban.r(Joiii.
f"'-t-&fcejci.lib.\.&reJoL\()o.nH.\oi.lih z.Grat.difi.
SZQ.» ■ii.crfccjy Gabiili.deenjiff^.^.n.i^.c^ ^6 AUn.-
gti.codontracl./^.lj.nu ^.Grfeqcj.Ciarli>i.conir.t)i..mt.
:.l-& ^i..Cupyc.Latr.dec.zoo.7it;.],^.iydri6.Berlich.
dcc.i^Q.nu j .6" fe^cj.ht'\(C\mc Epifc.Kocca feiefl di-
ipt*t.'ftsr.Ci>p.c)\.ex nu.t.uj^ue ad '.^.Rota coram Fttt,
^ec.;Si.per tot.iib.y(& dtc fi.num.6.(Jr fenjq.parte 4,
tvtn.z.rec.
Idqueadcp verum,utnullatcnus obclle vidcrctnrj
quodiccundum cxpofita in ptarcitato Mc)tu Pro-
ptio , Pontifcx dcciaravciit , ad camdcm fupprcfijo-
ncm dcvcnilfc cx caula publica: utiiitatis, vd nccef-
ptionem Militia; , tuncquc non tantum pretium, fcd '5 fitatis;quia no idcitcb cxucbat naturam cafus inopv
ctiam damna, .^; inrcr^ ife vcni nii bonificanda, fecus
autem, qt.ando naturaliteriVcl ob c.afuiiifovtLiitum,
& inopinatum ( pvouc hic ) lefoliintin remanet |lis
conquifirum v..c
fitmatispcr \
iil^.jamt.u, !
Hionariojcxr.
RoiHAl ii
\<:i\r , S- niagiftralitct
'■is)ui'en'innii
nati,aquo Vcnditoi.vd t cdcnstcmpercxirtitiramu-
nis.ficuti profcqucndo tradiderunt Olea de ceff. fur.
tit.y.i]U.ft.^.}:ii)n.yi,.\:~Jc!^q,Aia7fliL'Jecviit.d.qu.\j.
tiutn.^i.BHrgiDid. eod.tratLcap.-6. pir lor.Card. VtL^
J.nra de Donat difc.^i.nitiri.^^.ij ^.& de credii. difa
% Qi_iiu;^
t^z
Anfaldi De Anfaldis
Ouinto raaxurc.quia cum nulU fuilTcc promi^ira
iOio.imbipU lubjcda matciia calem prom.lho-
•m rciiceicc , cum cxplcii lolcat pet fimpliccm di-
;(r,^nem,&Uibin2rcnum aconlcufu Piincipis (ut
CVl
ncm
mi(rionem.& liibingrc
fupia) pcndcntcm , ccnletur vcnduum OHiciumtalc
qiulc ci.!t, conceirutciuc dumtaxat per Rcfignantem
rubingrcirusinlocumfuiipfius , ac proptcrcacura
fuppr.ffjo poftmodum dcmandata piovcnirct ex na-
tufa intriufcca eoiumdcm Officiorum . tum attcnta
,6 difpofitione Juris Communis.juxt.^ quam 1 nnceps
cenfetur fcmper concedcrc Ofticia rcvocabiliter,&
fub peiiculo redcmptionis , ut obfeivaiit uei/ug. irL,
ihccul.lrtnc. rub>.i.6.^. Princef^s ,ni.yt" fn-Cr w».4-
MuresfHper Cor.flu.C.:thalfar.iCclUiy cjvn-i-
^ <.Rivol.var.re/ol.c.v.n r^i.Fo»taneU.de }att.mpt.
clULlo.s.n.^^&fcn-^-^c.^-o.r.par y .7,.nH.^Gy
^ c.,i.m.,i^.¥atard.dU^.r,fc.U.far.i^hegA. nu.n.
Larrca alleg.^6.n.xo.&fecj^.De.yUrm.refol.Jur.lib.
l.c.(,i.n.^.Stayhan.lHn.refl J,-J.n.^&h • &>»tcr-
minis Card rOe Luca de Offic.VenaU.cap.17.fnb n.
l2L.V'rf.Clarius vero: Tum dcnique perfpcda parti-
culari lege ercftionis iftius Collegii claudentc in c-
ius vifcc°ibus hujufmodi idolubilitatcm.cxnotatis
in T>ecv(ioue revoca:oria coram Aiberg.to Hbt jujra
foLiSi.nu.^.verra0tt, &patet ex eademConlfitu-
tione Iniwccntii VIU.& Beati .'u V.
Manifcftcfequcbatur . quod nuUa evidio prx-
ftandaclTct , piout videmus .quodicic contingere,
quando bona emphyrcutica . vcl tcudaha ex eorum
mturadcvolvuncur.aur aHascvincuntur , prxlumi-
a7turenim,Emptorem conquifivillc talem remtubeo
one.m& pcriculo.tanrique ^lbmairc catumcvia.o-
„is de fui natura contingibilcm , ad .plene cumulata
pcti^ancuot.conjd.ni.rx':-^^-^-^'^»^"^-'-''"^-^"''-'^^'
lib.l.SHrd.conf'o.n.n.^r,f:n.r,r',Ci.deretruu.hi^nag.
%.i.gloff9.num.i fsr jec) Orat,an.d,fcept.2oy^>um -
dec,f.^.nu,ner.-7^.<:rf^ci.RoUi coram Ser.pUnMecjfo.
i48o.««wer.4 ^^-h:!Iin.decifi.mirner.i.& 5.C dfde-
clfo.i,^.nHrn.i^.i'r,ol.decf.,^z.r>u,r.er.6.Crcorarn^
mnot.dec,f.7.r,u,ner.6.& in SaVonen .fide,commtjft
ihebruarti i68i.§. iV.M cinneviatonis,confrmatn
1.7«/« ei,i/dem Anm coram R.P.D.Vrf,no,Scio pun-
ao Efifc.Rocca d.cap.ci.fub «««•'^•^^'■/;'''';"'';'
& ma-is pr;Ecis^- Card.'De Ittca de Offc.Fenal.d,cl.
,8 cap.i^.mm.^. ubi quod hoc Officium Secretar.atus
dicitur concctrum,& vendicum doncc duret , & (it in
x-erum natura, noaautem, ut eo rcfoluto debeatur
Sftimatio , cumid nuUum habeat Juns,aut rat.on.s
fomentum. . , . /• r 1..
Sextb certius jungendo fcient.am hujufce rcfoli.-
bilitatis,qui tam de }ure , quam ex pecuhari patto
rutfupra Jpoteratemc.gere,idcoquc pohtahujutmo-
di fcicntia,c.'tra quamdamfpccic.n (imphc.tat.snon
•dcncaanda , pro cviftionecUminanda lubontuialia
,. indubicata conclu(i<s quod emens tcienter rcm alie-
nam.vclalicuioncii lcertitudinaliter obnoxiarn, .lUi
per fpcciile paftum fibi providcat, nequit pottca te-
cucacviaioncrcmedium aliquod intentarc.ad Text.
in leiffHndumfcieus 47. „bi glofj.tn verb.Jcens , C.
de evicc. & ultra aUcgatos in antecedentt Dijcurfu
numero i^.Cdjirenftn leg. Emptorem, %.^ui auttrr^
numero ^.fde an,on.empti,Natt.confil.iii. nurner-^.
^angtt de eviu.^utji.\<^i.num.iy& fe^q. Toudut.d.
refol.ii-^-num.ii.Pecch de ^yfcjtttdua. cap.^.cju^fi.iy
tJHm.i(i.vtrfv(lft£tnpter,&nit.iy.& iS.plcne M-
den.addec lo.nurn.i.&fajcj.purte 5. rcc. &. lacilTimS
Rot.indec.i^Ccf.per lot. pnrie c^.Cardin De Lttca de^
Feud.difc..^4.n.i;.& de Rcgai.difc. iSi^.n.z.Q- Jecjcj.
& in notlristerminis Rvcc.id.c.ip.<)\.nt!w.\j.^ fecjcj.
& magis ad rem.nempe de rcbus ab inicio donatis,
jo poftcaque inatium cnipcionistitulodilba6lis,vide-
tuc ellc Text.tn l.u>iic.!,<^res vcro,^ . Ue intponen. lit-
crai.defir,pt.ltb.\o.\Wi,Res vero.cjutc wemcraiiscau-
fs Ittcr.ittvxjemet noinen,exorc<i*iiicjitc fortitaen,li-
cet ab eo,qutfiifcepcrat, in aitertitn emptionis,vei cu-
jufciirncjne coiitractus \ure migraverii , citm pradint
defcripiioiits grWO.imiiie procnl dnh-o tr,insferetur,ut
Vei fciensjibi iinputet ,qitt accepit onsr.ttam ,vel fi
tgnoraVerii , quod interejl confequatur j & oum hoC
Textu eadem verba referendo procedit Tranchedin.
confuii.ioyjttb iiii..^o.
Septimb ,ac poftremonimium ftringere fubde-
bam motivu.n quoddam publici CoiTiniercii , cuin
cnim agerctui dc
pecunia kytimc ab inicio (oluta.
& rcccpta.poftcaquc tub bona fidc conrumpta.nuUi
latio pati videb.uucquod po(l long.am tcrrporis in-
tcrcapi.diuem ob tupeivcnientiam luppretrionis re-
pcci dcbcret prctium in aliosulus conveilum , &
l^incipe quodammodo autborizancc confumptum,
21 fccun<iumca,qua; ratiouccjutdempublici Commer-
cii contraancerioremcrcdicorcm avocaicpia^tumcn-
tcm pccuniain polteviori tohitam , & integra tidc
confumptam fulo Calamo oftcndit >urd.conf.^2.i.n.
16.I9-C?" ^o.Aterli,i....e p!gn.til>..:..ciH.ic)per lot.Thef.
(jHa.fi. fortnj.liif.i. cjU£Ji.i().ii!lcad.!nii loyrinih.credtt.
parte i.cap.iofere per tot.Manfconfult.io^.nmn.i.
t iat/iin.Lhurtar dec.fanuen.icj.Fr.r.cifc.Stcii:. dec,
./icjuen.^i.ar/tbo ex nu7/i.6.uj^ue adj.n.\M Rodoer.ad
De Murirt.rejol.cjuotid.tib.i cap.^i.n.i.Certfat.dec f.
Lucen.ii-n.i.dc dec.ir^ n.C.Card.De Litca de credii.
difc.^6.rt.6.& 11. & dijc.^i.n.y& -.& dijc.^.fub n.
^r_.Rota dec '^cjyn.z.par. z.rec & dec.in.n.i^.par.lo,
C-r dec.^yn c).par.i^.
Denique , nc videremur per (impliccs dumtaxat
propolitiones percranfirccatiis ifte fcrmcpundtuaii-
tcr nofccbatur dccilus apud N ntt.dtcl.conf t.iSi.uhi
2i cum' Rcx Galliatum tamquam Ducatus Mcdiolani
Conquiticot , & Dominuscuidam donairctduo Ca-
ftra,iftcque Donataiius cadem cmptionis titulo tran-
ftulitVct inaltcrum,atqueab eo per Duccm Sfottiam
prxdidfo Ducatui rcftitutum fueiint ablata , lefpon-
fum cxtitit , nullam cx hoc cafu , & Ptincipis fafto
poircprcEtendi cvi<5lioncin,pr,Tcipue,quianotorium
crat, ipla Caftra provcnirc a donatione dc facili re-
vocabili.
Vcrum.licct hic admodum prima frontc urgere
vidcrcntut, diccbam ramcn, quod vchemcntiora af-
15 tiftebant argu.ncnta Secrccaviis , adcout non fine ca
probabilicace ,quam tancummodo aufpicari huma-
ns fragilitaci conccditur in hiic; courrovertiarum
labyrinthis, (pcrari poiTet vidlorin; -iquidcm regula
cft indubitata , quod( circumlcripto (peciali pado
24 in conttJrium ) lccuta abdnftionc rci cxcautTione-
tofaconquihrae intrat favore Emptotis fpoUati fcm-
per evidlio.pcr TcA'. faris apeitum in /.vun dubtvamr
6.ibi,2^e» diil>tmtur,eiuuiiji ff.eciiiiiter yenditor e-
viiiionei/i nun pror/iiferit.re evicta ex cmpio cornpett'
re aiiionern.C.de evtEl. cumconcovd.int. pcr Gaitl.
p> ait.obferv.i\6.>iumer.-j ltbroi.]oan. Francfc De^
Poui.confil.jifi.numer.io.& ii./ibroi. GHZ.man.di.j
eviti.cjuxfl.^yantimerojeciittdcad 9. Rctfgnot.d^
c0nt7ati.tit.de empt.& Vendit.contr.xci.z. difcjuif.^,$ .
i),.nhm StManf.confntt.iJ. nttwer, I5. JSoyiden.coliuc}.
De Commef. & Mercat. Dircurfus LX. ^4]
cmfiis fiiadvbac, t]iioJ. idipfum falccrh p?a(5l}ca:i d
bcicr i Donacaiiis VcndirofibuS i ^ uiiiullomoti^
Wrtw.i. jT i.Rota coram Grfgor.dec.i^. num.i^. & dec.
}Si.nHM.]o.8c/e^.purie ij.rec. 8c dcc.iCy tium.^i. cj-
^yparte i^.
Qiiinimb > eciam ( juxca infciius adnocanda in
refponlionibus) polfcnc Donacarii Vcnditorcs cxcu-
25 fari a ligorofa evittione , qui non folum pcarfcfetc
pictii icfuhoncm.lcd cciam dupUim,ac rcfcttioncm
omnium damnoraa),& incercllc,iic probaut cx 7>.c,
»« leg.aim fuccejjores infin.C.de evitl uht gto(<.& in.
leg.etnriii anio,C.eodemti ttl. <J^ aiigil.eodem trnEl.
^itjc/t. iii. nitmer.zS.Foniaiiel/.dec. 211. numer.io liot.
dec.6'] .\.ntmer.^.parte iS.&: dcc.\.^^. num.xx. Si de-
cifii.Sc deci(ion.i%yniimer.\i.paric ic). Nihilomi-
nus Qertum vidcbicur , qtiod refpe6tu prccii nulla
adeb fortis tiibui poterar cxculatio , uc ab cufdcm
lefufione cxcufiri valcrcnc Vtndicorcs ,dum ctiam
16 quando exprcllc Vcnditor convcnic ■ fuitqucprorc-
ftatus ard:ati nolle dc eviclionc , ad pr tiun; tamcn
reftituendum cor.ftantiirime compcUicucut ait f.C.
inUg.Euiptoretr, ii.^.pnai.ff. de atliun.etnpt. ihicjHz^
gloJ]'.invcrb. non dnhtiamr, Tirt~^if//.de r:tr..cl. //-
gn.ig.%.\X.gl Ojlj.i.tiHin.\o De "1'or.t.d c:.ronfil.^\.nii?n.
S O" co/iJi/.6^.nui/i.i^./ib.i.<iyifan^i/. de eiiiE/. aHmfl.
\S.ntitn.t6 8cqnx/}.^S nun.^\.(j allerai ,dt rentt,.ciat.
cem .x.r enunc.\o .^.niiiii ..^. toni-i.ZJ ceoi.co^fjHlr.z.nn.
^yf^inc.De Franch.dcc.z^cf ?.«v ^.Fii). (iec.\^i nntn.
■2.(jr j. Lconcill. decff Fenar. 175. nniuen: 3. o^T/.t-
firtll.dccifion. 1^0. nuM 6. Hertnojil/.ad Lopi\^g/off.
6./cg.^i.iit.yp,irte ^.nu.i Sci.A^art-Mcdi .e.\at/i z6.
nu.^j.(jol'.confh/t.']c).nK.i^i..'.ot.dec.\<y6ffib nu. 8. co-
rain VbM.
Jafta igirur hac bafe , fatis fuilfcc tantummodb
rcfelicre oppolirioncs (upra rccenfitas, cx vulgatiili-
mo principio , quod ubi Ador habct inccntioncm
undiqnc fuudatam, (uperabucdcr aliqualitcr clidcrc,
17 vd ofFulcare exccptioncm Rei , qLiodque (cmpcr
ft:andum cft ipfi veguljE jdoncc dc cLira limitationc
doceatur , ex collc(5tis pei Fontanc//. de j^ad. i.npi.
c/auf.^.g/cjf.\.paric z.nm/i.\^ Scfeijq. 'Barbcf axiom.
158 Roi.corain.Maniic.dec.z^fi.nttm-.^.^ dec.^j .nu-
rner.t^ & fecj.p.irte 10 recent. Crd. De l uc.i de fi-
€leicomrniJ]',dtfi.i<)-nn.6.8c difc.^i.numer.\j. &alibi
paifim.
Ac nihilominuseadcm rcgulajquam pvofchabc-
banc Sccrctarii (olidc fukiib.itur cx plmibus fiinda-
mentis,& (ignantcr perpcnd pdo quod fi cadcm La-
mera , ipiequc Princcps puiittualirer , &ulqucad
obulum rcfticueracptccium acctpcum ne cum alic-
iia jactura qLiodatrjmodb locuplctaii vidcrcciir,
quancumvis publica ucilita(c,& neccllitacc impel-
18 lcnce fupprcflcrit Colh giinn, in( qiiei.doca, qux in
propofito honcftatis a 1 iinc'pc in hoc ca(u (crvan-
6x congeruntur pencs F .ai-i iii caj .< ut/idi/cftannm.
ii.de refcript.F lignan.in cap.c.x epif/olit. numer.w. c/r
fecjcf.de ref/tiut.fpo/iator. (!yi /togr.,d.confil.\oi.niimer,
75'& "i^./ib.i Laurentde'f.jTvenion.\^ynu?ncr,2.o.
Maflri/l.de Ma^iflrat,lib.i.cap,il.niitu.-fS. Guz.ii.an
de evifl.cjuasi.^t.num.S. &fcj. .rta^ De Mefa Var.
/iit.i.cap.\j.mt/ri.^9.S' /atX^m.de 'jur.Ld lot/i.pritno
hb.t.cap.ii.nuM.62. (y jeej.8c torn.i.caij.i.j. nM?/i.6^.(f^
fttb nujn.l/^.M^^ri V<.t.rtjaii.\6'5. c.x^ uin.f^. u/^ui_,
ad ^o.Ceifa/.deci/.Lucen. 4. «;<?■«. 48.49 c 7 • liccc
29aliis divcrfimodc l''rincfpi adulentiir, ut apud Card.
De Luca dc Kega/ib.Uifcur.\j^S.nur/ier.S. &/c.'].8cm
Informacioniius in e.iraU.cie Offic.fol.^^^.ntmer. xy
t^fecjq. _
Onmisptofcdo juristacicipfequcnatuialisdif-
m
pec
e^
... motivcJ
publij^ uc:iitati.s , v% I clafi obrcg bantur ,ni(l vo-
?o hitllcmus.quod ipfiphis juris R.;cnt ex donationi:
aflcciui.qui.Ti h..b.-rct idemmct l^iuccps Dcinacorj
concra rcguLm, dc qiu tAniu.cz. de doiiat./:eg/il„
^.c.4p.^.nu.^y,^^t.i ior..m Man'{^.ned.dcc.^,SS.nu.i.&
coriiin Card.Cerro de^.^^\.r,u.'\
Et finc , quidn.im iippoicarc potcrac condoiutici
pretii fad.i pcr i^rincipcm in conccirioue O&cii
cjiis t onf.inguinco ,vil famili.iri , nifi ad Uimirumi
31 quod vidcrctur cx quadam h(itione Jtiiis pictiu
Principiexburiatum , & ab co brcvimanu » &p
aduin occultum rcfticucum cidcm C onfanguinco^
ficuti cciamconcraCamcram diccbatur.ex Te.vt in^
/eg.venrjje i-/\.jf.de verbor.fignipc.u.Aebi,ff.in Um. /i-
beraiionif co/um.i xeyf.vidtiicci;codcm tii.de Verh.fU
/i^ntf.c\.\m aliis per Scrtbenici apud praditStum Car~
din.De Lucajol.^)S.i:ur/i l^.CT /«./.ll^ nu 26. & fea.^
fu/.\i^.nn zyibijne Ga/ler.de renunc lib.i.cap.A.nu
S-Crjccj.
Sed poficactiam hujufmodi fictioncclarum red.
ilcbatur, quod id pnbcic poccrac dumtaxat fomcn-
tum Donatariis licct inutiliter , & cxcra rationcmj*
quod prctium libi a Caincia rcfundcretur ■ Atnoit
cxiiidc fcqucbatur,qiiod tanuitiam Camcram rtpix-
fcncantcs,& illius Jurc dc C(iiciisdif| onentcs , , ut
convincirur ex forrnula Chirographi i(tarumdona-
cionum infert.i apud Cnrd, He L.-.ca tibifup. fo/. . i' i. )
arittari non dcbc cnc ad tcfticutioncm acccpti,ficuci
ip(a Camcradirc(fle dccilHciii Oltieii dilponcns re-
ftituillctjcx lutibus^/r^)'^ laudatis.
£oc]uc clatius , quia rctorqucndo Tcli fiipcrius
fn oppolitum conftruct.". , quotics iidem Don.icarii
mcdiantc rcfignatione clfcccianc fc civiliicr mor-
t(b0Si.ic rcfign.ivciantOfHcium in m.mibns cjufdcm
Piincipis, cccc quod adcptumbcncficium & don.a-
tiontra ex cadcm intevprecacione Juris diccbantuc
rctiodonalliunde quantumvis ipfo 1'rincipe indul-
gcntc,& aircncientc prctium tcccpilFcnr aRclignata-
liis, ccrrum ramen (srac , quod illud airccuti fuerane
cx pcifona,& loco ipfiiis Pap.x, & Camer<T,ac pro-
pceica ncquibanceamdcm pci(onam rctincndo rcili-
tutioiicm cvicarc , cum majus p'ivilcgiura, nt dixi-
mus,haberc non poflcnc quam iplcf ilcus,&Came-
33 ra,qux licct noncencacurdccvi(ilione,camcn ad fim-
plum indubitantec urgetur,pcr Te.vt.in i.fi 'Precura-
tor ^.jf.de 'jur.tijc.huid.in ieg i.C.de htrcd. Ve/ atl.
Vendtt.fiih nuin.^.Pari.J.conf\oi tium.^ii^.lib.i G baU
itn.de cviEl.§ ^.num.^^^.feregr.de fitr.hifc.lib. C.iiti.
j^.nttTner.^^^j.^De Font.dcpote/i. Proreg.tiiu/.^de Re.,
gal impofit,%.i^.nH.t.(ir feij. Mangil deevid.cj.\S\.nH.
2S.i' t*).Guzjnan. cod.trafl c>u. S. nu. 10 &feijf.Fon~
tanell,dee,2i\.nu\\<3' 11 & ilcuca cft Rota tn d. Ro-
/nanapretii Ojjkiorttm itbi fiiprafol ,^Si.nHm ,6.&fol.
Cxrcruii!,prcfcindcndo ccinm ab hac adcbpalpa-
bili rcpriE(cntutionc Camcra-,t ttugcrc numqtiam va-
Itbant Donacavii ac^ioncm iliam tubfidiariam , ini«
34 cx a:quitacc ieg.fi me, & fuium.ff.fi rtriiini fei. fi e-
qiicntcrin Foro pratiliciricondicvit , quod(i.ilicct
ubi poftidcnti rcm titulo onocfo cadcm aiifcrnriir,
vcl alio modo impo(Tibilis rcddacur iofius rei pcr/e-
Ctirio , tribuitiii fcmpcr .itSrio .ndvciliis rctincnti-m
iplitis prcriumc;; tichlo.&citii.ilucr.itiv.i , ncdctut
occafio rctincndi cx merolucio, ijuodalitiS oncio-
fus olim Acquifitor coil.ictyiii.uur, /ictiti in durio-
libus firaiavic /iciid.i. onj. ^^S.fu/i nuta.i.vtrj.conjide-
X X ra libi
244 Anfalcli De Anfaldi
ralib.i.ufgi hanc arqiutatcm Divinam.&Bobilcm ap-
galJ,fc.^o fnb ni*.^.& dtfc.ixo.JHb m,6 &fubttt.(ii
CreditJifc.y^-fxnt*-7- .„ .„
Applicando aiircm ad rcm.ptofcfto ifteeratca-
- fus prscifiis , nam cum Sccietatii fruftranim agno-
vilTenr in Judicio conatum rccupcrandi prctuim ab
flUsefFedtivc cxburfatum , quatc illud conkqui non
dcbcbant contra Donatatios.quinon lolum cxcaula
iucrativa, fcd etiam fmc caufa illud detincbant , nam
donatio.cuipoterant itiniti, cxtitetat rcvocata, pro-
ut acnovcrant alii aftualcs Conlanguinci l ont.h-
cum l^rxdeccirorum , qui OfHcium adhuc poa-dc-
bantde temporc fupprcffionis.iUud etiamfidonatum
ic abfquc uUa pretii rcfufione aroittendo,&de faculta-
te revocandi hafce donationes fuit late dilccptatum
ind.canfa Romm^ PretU OjjioorHrn. ptoutvidetc
cft inluculenta Infdtmationc impreffa in d.trutUe
OfRc.Venal.foLe^.&CyCHwfc^cj.&foUl.rium.i^i.
'DelBene intraU.de Parlam.caf zdub.z.feU.i.ann.
i:.per tot.&. fignanter ««w.?- &fea.z.nnm.u.& feq<].
i&nH.x6.ic latc ptobat idem Card- T>e Luca ibtdem
cap.q.ex nn.^y.cum pluribHS fc^q.Valenz.Hel. conf.^c,.
tiH.^uSc fecjuen. •■ a •
Adftipulabatut tandem pro Coronide teHexio,
quod Donatarii in refignatione Officiorum non ex-
m-eircrant Rtfignatariis.quod Officium abiplis dcti-
nebatur excaufadonationis , undc cum tacuernit
i,C qualitatem rei ,proptet quammelius de imphcatio-
nc eorum pecunis potuilfent Refignatani fibi coa-
^leie , intrabat femper contra Donatatios aetio de
cviaioncut tradit /Hdobrand.cof.i^.num.y-. Surd.
conf.irmm.iy& W& confil.\<inumer.^.& dec.iCs.
mum.y.& 8 & dec.x%%.mm. 46. Adden.ad Ludov.
dcc.wcf.num.lo.Rnh.tn Addit.ad dec.io.numer.7.&
feqq.parte 2,.receni. cum aUis mox rccenfcndis,&ita
iii pundlo hujus fuppreffionis , & evidionis cxinde
prstenfx poft hic fctipta decifum fuit in d.Romana
eecum^na j.hnn iG%6 '^■^I tnus reUvat, coram^
Card.MAiihMo. _
Abfque co , quod mcretctur oppom, quodhic
flualitasvclforct indaganda pcr troptores ,qui de-
bebant eirc curiofi , &foUiciti corum invcftimenti,
vel ,tamquamnotoria. aUa exprcffione non indigc-
ECf.Quia quatenus pcrtinctad prsdiifamindagacio-
4iem77eceptum omninb cft , quod alylum iftud non
falvetVenditorem ,cu)us tacitutnitas prxvakt cur-
57 cumquc ncgUgcntis ipfius Emptovis , ut in (pecic
Alex.conf.\^.nu.).lib.-,.Menoch.confd.uo6.nH.ix.<-r
conf.ny^-num 9-& lo.Lanar.confi^ nu.^') & i6Pe~
reor.confioi.fuh nu.6.verfc.qu.tre dicit.itb.i. Alto-
crad.conJ.it.r:u.<) Itb.i. Barz.ius dec.i<i. nu.^.Caren.
refol.iZj.nu.^,\:iK Adden.ad dtiiam dec.io.nu.zi.&
feqq.varte ^.rec.
Qiiovero ad prafatam nororietatem , lUa procul
dubioerat inaUegabiUs.ncdum improbabiUs, maxi-
me leflcftcndo . quod ctiam comprobaverat expc-
ricntia.Cardinalcm Altcvium obtinuiirc Secretaria-
tum ,■ fed tamcn ex caufa onerofa. & per cffeaivara
pccumx translationem ad Camcram.idemque acci-
debatin Sccrctariatu vendito per Cardinalem Chi-
fium Equiti Acciaiolo, cumcifdem Camcrabomfi-
calTetfcun 15. mU. proquibus fuerat abipfiscocm-
u[umOrticium;& tamcn ncmo inhac matetiaigno-
38 rar, quod nequc fcicntia in gcneie , neque quod po-
juctit EmptotdequaUtatercidubitaic , fufftagctur
Dw evii^ione cviundaj cx tiaditis optinje pet/i/fAr.
d.con(.\A,.n.4,.lib ySiird.d.conf.iy!.^-&i'i& «BJ?J
verfic.fi cnim,]untlo nmi.^^.verj.jcd hoc efi faljum^,
iJH encch d.ionfii36.nH.^ & yiylltogr..J. d.confil.
li.n;u//.'J.&fee]q. /[■lontey.decif.yir.\gon.\y «Kw.38.
MartiMedic.examinat.z6.iiH.\x. SiJecjCj.Roi.roraJ/i
Seraph.dec.v^Sa.rub n.i.verfic.neqi^e obltai,uh\ quod
fcientia dcbct effc ccrta,& in fpccic.
Et cx his dcvcniendo ad rmgiUarcm cvcrfioncm
Contraiiorum fundamcutovum.non obftat primum»
quod pieiium a Sccrctatiis foUitum tcputati potius
mcvcatur prxmium quoddam , Sc rccognitio, idco^-
quc indiiat fpcciem Contradhis innominari , vidcli-
cct trado tibi pccuniam', ur apciiaslocum vacatio-
ni,&conccflioni rcfpeClive mihi pcr l^rincipcm fa-
jp ciendaE:Qiioniam,data ettam veritateiftius affump-
ti . adhuc cvidioncm in Contra(5tibui innominatis
prxftandam cffcprobarunt '£>iid. in leg.Ji permimt-
tfonis,C.de evttt.Decius confil.x^i colum.y Cahallin.
de eviii.^.^.num.i^ySurd.deciJton.icfO.nHfi.i} & i^.
Hcrmofill.ad Lopez.gloJf.i.leg y..ttiuLy partc j. ?;«-
mer.^^.
Fottius autem,quia U*cct,velad GfFcdum,!!? Ctc-
ditores Refignataiii poflinta^iionemaliquam inten-
tare fuper prctio cxbuvlato Kefignati.vcl ne Princeps
40 admittendo refignntioncm dicaturcx ilUusconfen-
fu obUgatus reftituere id.quodnon accepit,voluetic
F erdin.Br anciu,iiC Rom t loremtna, & Rorhana, no«
men ptetii impropvie adaptari confimilibus Con-
tra(Slibus;adhuc rclpciftu Venditoris cenfcndum cft:
habere vimj& cfficaciam vcii prctii.tumquiain ea-
dcm BuUaBeati Pii V. fcdulo perpenfa per ./?»??!»Zj
de fadto ulurpatur tale nomen cmptionis , ibi ^r»
cjttibus Ojfcta emiJJeiVel habuijje fonjliterit , adeout
Cameralcs pritcndcrent , quod ctiam vcrbnm ha~
huijje forct fynonimum cum altevo e?niJJe,^iom lcgi-
tui in I/fortfUt.ontbns rcgiftvatisapudC^jrii/.X^f Lu-
ca foi^ r.ww.^.c^yf^.Tumetiamjquia (quidquid fit
4I civca fubftantiam , & proprictatcm Officii J indu-
bium pvofccto cadcrc nequit quodverusContradtus
emptionis , & venditionis vcrificetur iii ipfo Jurc
^evcipieiidi fru6Vus Officiorum lamquim mere al-
lodiaU, & dc libero patrimonio l'offtiroris ut habc-
tur apud Grattanidt/cept.djo.num. 11 cumfeqcj.Rot.
dec.\i6.nmn.ii.& feq.parte i^.Card.de Lucadc Re-
gal.difc.z.nurn.% & dijc 4 «» ^.cr difcii. riu }.& 4.
cum cajtcris praEter hos addudtis y»pr<i »» dije.y^.
num.16.
Minufquc tcfragari diccbam motivumbonae fi-
dci, juftique tituli vendcndi in Donatatiis; quando-
quidcm hxc omnia vakbant (olummodo excuGirc
41 Vcnditotes adolo ,& nctcncrcntur rigorofe rcfice-
re damna. & intcrelte , nonautcm^ quodfaltem ptc-
tium teftituinondebet, cxJlomat.dec^i.numcro u.
(jrattan.difccft.i\4r- numero 5. & c^.verfcjuld^utU,
43 Ciarlin.C6Hfrov.c)i..>;nmer.i^.& ob id hujufmodi rc-
ftitutio dicicur Ipccics evidionis impropriae.ex Surd.
conf.-,6.nH7n.i^ Mangil. de evid. ^udfi.i.fub num.^.
Guz,)nan.eod.trail.^ueft.i. num.^jy FontanelLd.dec.
izl.num.i^.
Ejufdcm irrelevantix dctcgebaturfecundum ob-
jeftmn. quamvis cnim ad .diquos cffedus fratcrni-
zcnt tcrmini rcccpti in matcria Beneficiorum,&Pen-
fionum cum illis Offi£iovum,attamen adpraefentem
44indaginem nimium intcrlcdiftjbant, fiquidem ubi
Comoditas Pcfionisemitnr,jam Emptoremit dircdtc
vitam ipfius Pcnfionarii,& iii hoc confiftit alea Con-
tradlus , qui proindc non pavit cvictioncm, quando
pqj:moijcincjufdfnj Pei-)(ion3rii Pcnfio icfolvitur.
De Commerc.&: Mercat. DifcurrusLX.
& cella: > ficmi ctiam ncqiie compctcrct cviclioi
qiioties per obiti.im Rcfigaataiii.incnjus pcrfonarn
translatiim cft,Oiiicium v.icarct, &: hic cft calusjde
quo tracflat Lard.Dc Ltica dc Regal.d. dijcei.t.i..nu.
17. rw/;/. ubl quod Rcfiguaiis ftati.m csit dc Ccena
non curato futuro cvcntu vacationis cx pcrfona
Emptoris: Scd cum in praEicnti agerenir dcfuppLef-
fionc abdiiccntc , & cvlncentc commoditatcm rei
empta; citra vncationcm cx pcrfona Emptoris , ur-
gcb.int omnia fundamcnta c.\ hac l*artc confidcrata,
huihaquc hic rcpctcnda,& csllante naturali caiU)&
reloUitionc conccdionis intrabat evidtio , quxad
4j ditfcrcntiam pcriculi Ipcctantis ad Emptorem , &
contingentis ob naturalcm peremptionem rci , lo-
ciim (Ibi vindicat, ubi res a me polteira mihi aufci-
rur,3d c\,(\ux<^si'Tex.in l.Edtn. 16.':. \.:^ l.Hcren-
ma.r o:^.jf.ui-eyiii cum concord.plcna manu coacer-
vanturapLid IJe RoJ.co-iij!>lt.j.ri.2y& fe^ij. ubi cgre-
gie , & ad fatietatem diftinguit intcr periculum , &
cvidtioncm.
bxcmplo fi.batrcs manifeftior, nam cum Eques
Acciaiolus cn.iirct a Cavdinali ChifioOfficium pro
pictio lcutorum zi. mill. lolum rccupcravit a Ca-
me>a lcuta ij mil. (ub co fundamcnto , quod num-
quj.ii cxpedita fucrat fupphcitio , lcu translatio cx
pcrtona cjufdcm CardinaH.s ad illam Equitis:ac pro-
ptcrca (imile, leu comparario l'enfionum bcne con-
'"'5^ *^'^^^'il> > cum (iari potuiircrcafus ecicris Ccirt^
tionis ob mortein ipliiis Officialis , ut iii propofitd
benc rcfponfum Riit pcr Informantcs apud L\ir,^ ie
L:u\ifol.i)6.>:!i:: i^.
Extrancaparitc-r rcddebatur applicatio quarli hui-
damcnticliciti per7w.;« l.l.utr.s^jj-.re eviU. cuiii
tamex Htteraejufdcm Tc.x-tm. quamper /iiierprete.i
mo ore explauctur, quod faaum Principis tunc Co^
himmodojurlic.-tii.- capax ad profligand.im evidlio-.
nem,quando l^inccps cx pknitndine potUfatis, fea
(' ut ahi diciint ) tcmpcftatis ad fupprcflloncm , &
prctii nrg^tioncm dcveniint ; At quando judiciatio*
50 prout hicordinefcrvato.&adhibita caufa; cognitio-;
nc proccflit , quinimo potius gclliire vidctur partcrn
privati Contrahcntis fde exponendo Rotnli difcuf-
fioni, ac prxtcndendo, quod tam de [ute,qiiam pet-
fpcftalcgc Eredionis Collegii poiRt Cameram ab
hoc oncre rcdimere.rcftitutis dumtnxat pecuniis ve-
re rcccptis, in hisfanc tcrminisfadlum l-^rincipisnoil
obfiftere unanimiccr tradiderunt C'oJ?a de r^tion.ra~
^c (]itfJf.ll6.nui/i.2.o.Qri .CasfiiL conirov.iorn./^.cap.,
^^.»um.ioc,.p/oprfin. Hermofll.ad Lopez. /.37. /r/.j.
parte yj^bJli.uum.G. Rot.dec iS.cv ««w.7. ■:U--nf:qi^.
parie ^.toin.^.-^cc- nbi dicit, quod tunc fohimmodo
fadlum PriiicipisjuJicatur cafus fortuicus,ficque fe
explicat 7^.iit.d.co}j/.^Si.iu..^.rj- fe^t^
"ine dilKcultatc aucem , quia hujufmodi cxcufa-
gruilkt, quando p.r dcficicntiam prasfati Cardinah's 51 tio potcrat quidcm tuffragavi ad vcrarn cvidioncm
Oflicium vac.flcr , nam tunc Equiti forct imputan-
46 di!m,curnon ruravcrit opportuncadcxpeditioncm,
& tr.inslationcm dcvcnirclcd potius makicrit curre-
rc pcriculum vita: ejufdem Cardinah'sj quemadmo-
dum fxpius pradticari icdmnCa^-d.De Luca de Re-
galih.i.iif 17 na 9. (^ dtfc^^. rtu.j.CT fccj.& de So.^
ciet.OJf.c.diJc.ii ii \j e^/e^^.
A.t de castero ficuti Caircra reftituerat Equiti prx-
fata fcuta 15.mil qux cfl-l-dtivc in vcnditionc rcccpe-
rat, idcin ptetium rcftitucndum procul dubio vidc-
barur a DonrtariisCamcram, uchipra, rcpvitcntan-
tibus, iUiufque loco , & Jurc pecuniam allcquenti-
bus
l^roftcrnebaturctiamtcrtiumobjc(5tum,rcflcdcn-
do,quod venditio Ofticii talis quah's,& crcntuaHtas
^■ykicri, & damni aHcujus extitiirct momciiti,quotics
Ofticium non fuifllt compatatum pro jufto,& con-
digno pretio,quia tuncnt in pundto obicrvat T^tt.
d.confi/.i^i.n,i.2 'Verf.l-'oJire>'i',Q: 7;;/. 9. J;ci potuif-
fct, quod emcndo rem prctio dcrerioci lclc (ubjicerc
voluiircnt fortuna:, ac dubio peiiculoto , in quibus
ctiam terminis loquitur Ro.ca Jeleci.djhut. ur dict.
evitandam,non tamcnprsietvarc ab ipfiiisprciii rc.
fufione, prout diftingiicndo ad tcrminos d.l. Luciut
pr^monuit rde.-n ojla conjii .i.i.nurher.^^.:y j^yT ioc-
Jat:r.jn^Jfforenf.lib.i efititj} yj.iiim.S. l f.itell.Jnn.iri
anriot.ad exped iS.nUfn.^.^ Ofafh.dec.-y^S.e.v nitrr.er-.
ynfijue adjin. qt pcr tot. Caftald. coifuli. 7. nmnerd
otl.iVo.
Atquehinc minime turbare fubjungcbimquocl
iftc dici mcrerctur cafus prorfus inopinatus, & info-
lirus, unde nequc procedcne Principe cxcaufa pu-
bhca: neceflii atis, vcl utiHtatis fuiflct locus cvictio-
ni: l'ra:terquam enim Dottcrcs ad id aikgibilcs pcr-
tradant dc fimplici diminutione introituum , vcl
Cenfiium, (alva tamcn rcmanente fubftantia, idco-
qiie neque etiam excludunt pretii riftirucionemr
fciriper ( ut fupra ) dcbitam etiam in cafu / Lnriuii
Nihilominus duplici rcplicationc fubvcrtcbam ar-^
gumciitum,una ncmpe, quod ex longacxemplorum
ferie leccnfita apud prajdicfum Cardrt.ne Lucr fol.
i~?.-&Je^. appavcbac (kpius concigiflc in hoc Piin-
cipatu confimiks (upprefliones, ficque pra;fcns iup-
preflloconchmati non poccrat pro cafu infoh'to , &
cap.<)i.num.p,/. Ac dum foliuum fucrac prctiumju- jzfoicuito, talis cnim fi.i(kt, quotics illum luilkini
ftum, & in publica 1'latca dccurrens , hoc fanc cafu
numqnam pretium cenleri poterat amiflum , ut latc
comprobac 1J> eoL.confuli. . e.v num.^6. CHmplurr.
Jecj(j.v\yi tx <dM ercnd.ioritroiJ.iur.libro 2^.cap.<o.
Jub num.jZ.vrrJ.Cum daturpro £tjtiali fur/inia, fub-
neftit, cogitari nonpolfe, Emptorem ita fl:upidum
voluiircfubirc pciiculum amiflionis pretii , alias
^Squippc fub hoc pra:tcxtii quacHbct ccflarct evidio,
&prctii rcftitutio omni ajquitatc , &Jurcdcbifa,
cum iiniverfi Contvadusfeinperadlucrum,& dam-
num.nugmcntum, & diminuiioncm protcndant.
Neque excrciccntia fruduum in aliqua poterat
habcriconfidetatione, nonlolu.Ti, quia,habito rcf-
pethij.dpretium exbiitfatum , non ita de facilicrac
vcrificabiiisin fadojled tiain, quia idcm augmcn-
fptum , &exctefctntia tcndcie vaKbat ad lecompcn-
fandum periculum vitix;j& vacationis > quod imini-
53
coniilium humanum pra:vid.rc potui^rcc, ad Te.\t.iii
l.2..%.fi eotempore,jf.de adinf.islr.rer.ad Civit. per-
tincn.Decins conf-j. num.i.verJ.Sctn cafu n'firo,Ale-
nach.de reciipcr poJJrJJ.remed ii-nuin.i^. Berell.conf.
6ynum.2i.Fxlic.de Societ.cap.iynnui, i. Bonac. tom^
i.de Coiuran.disf.ycjHnft.i.punH.C.num.i.RipdH, de
Aiainjlrat. l,oi;i.t Ai<rris tap.21 nurn.y. fiviits dec.i.
niiw.6.Bondc>:.cvileit.^i.fiuin.c). Itb.i. Contr. difept.
39 nim.J.
Ecalccra.qilod tunccafus fortnlrus ccditpcriciiv
!o Emptoris , quando (iipcrvcilic poil: contradtain
emptioncin jUt (oiunt vcrba Te.xt.in diUl. LuciuSf
ih\,fii!uro' enim cijfis eviitionis poft conrra&am er/i-
prtonem ad Fenditorcni non pertincrc, ff.de evicl.^cd
quando( prout hic ) rcfokuiii, &(iipprcflio Colh--
giic nanavit in vim p' a.Mmbuli p.niti*, & convciitio-
iiis appofitic in Eicc^iouecjufdcm Collcgii . & V, n.
X ^ ditoinl
H^
Anfaldi De Anfaldis
duorcm pettinct cafus,& dammim , iit lcguui in /.i.
C.defotc <:r cowmod.ret vcndit.WiU/iiiihor err.nu
ex hs tntitum canfis fm ordine tenetur,<jHa exprsce.
dente tcmpure caufam e^viElionis parani , & fub hac
diftinttionc milirat Scrtbentiim Sohola colle<5l.i pcr
Oe Ko:.tl.conJnlt.7.ntm.;i.&Jeqc].Giovagno.i. confd.
^^.mm.ig.lih.t.OJafch.d.dec.^^.nu.-j.A' Sandcdec.
frifiA lib.i.itt.^Aejinii.yRota d.decii.num.u.dr I2-
par.:^.to7n i.
Quintum objcftum nullam mcrcbatur relpon-
fioncm , quinimo cx diamctro piign.ibat cum ante-
ccdcnti, cx quo manifcftiflimc implicat,ca(um dici
poirc fortuitum.& inopinatum, &t.imcn,quod Uib-
lequcntc evidione ex propria naturarerum vcndi-
J4 tarum refcdio pia-llanda non fit quia ad hunc effc-
ftum ncceirccft, quod accipicns rcm dcvolutioni
fubje<aam , qualitatem iftam fciverit indubitanter,
ita namque confuluit Surd.conjil.in. nttm. 27. Ca-
balUn.de evttl.^iu(fi.ynHm.yr^'^°"'^'^^'^^'^- ^»""-
6o.ntm.7.6- S.Arnat.dec.Fcrr.ir.ynit ^.Mitt.dc.^iy
m icf.Hermofill.ad Lopez, d.l.^^i.tit.ypar.^.^lojj.i. n.
Mj.verf.tibi e.vf/ir^a.
Verum tunc folummodo locum fibi vmdicallct
conclufio de non pvailbnda cvittionc , qua; nalcitut
<5 cx natura rci ,quoiics cgillent Reiignat^Atii pro rc-
ftauro damnorum , & intcicirc ob fccutam iupprcf-
fionem,& refolutionem: At in calu noftiopraedidti
Sccrctarii nonconquarrcbantur di-fuppieflioncquae
certbceitius de natura eorumdcm Gthcioium cve-
nifta,fed dumtaxat de prccii jadura , quam prove-
nilFc cx naturaipfiusOflicii dici . on poterat , dum
cxteri Sfcrctarii prctium cxbuilatum Camcra: re-
cuperavcraur , imb ( ur fupcrius animadvcrtirrius )
contra naturant Uippicirionis exiftit , quodiplemec
Princcpsfui-primcndo OffiJum de pictio rcccpto
non leintcgvcr Oftici.ilcs, utdc per fc oculaiitcr pa-
tetadfcnfum ; ultra quodnon defunt cx abundanti,
qui pia:!cindcnt.ba cafu , quoquistanti minofis
cmeritrcmcx:gv:fcud.ilem ,cmphytcuticam, & fi-
■56 deicommiHiviam, vo!ucvunt,evictione etiam fecuta
cx natura rci,pretium forc rcfundcndum,ut pva: ca:-
teris j4ret.inleg.jt alnjuam rem num-yde ac^htrend.
fofjcjf.faf.in l.idtim.^. Emptorem nHn.z.C.commttn.
de /e^^at.CoVarrHV.lib.yVariar.cap.iy. numer.i.verf
M tam qu£nior.em,<iJli angil.de evtil.cju^.io. m-
weroi6.& ^iufi. II nttrf^ero 30 Tech.de J^Hidaa.
ditl.capite^.<^H.:fi.iz.fni> num. 18. verfmeo tnmett.
57 Et quidem cum in hnc matctia infpicienda vc-
niatintcntioContrahcncium ut oblcrvat ^rceol.d.
confiilt.i.nHmer.6 ' -tuuc dici potuiircc, Rclignataiios
cogitafTe pcviculum, naturamque rci in le (ulcepiirc,
quando pro viliori prccio,quam in cajtcris Sccrcta-
liacibus deturrcretin l'l.itca comparaftcnt huju(mo-
di ( »fficium , ficuti in dics accidcrc videmus in em-
5S pcionibus locorum .V.ontium , quse fi alicui vincu-
lo , vcl fidcicommillb nolcuntur obnoxia, non e-
muntur ad rationcm cxtcroium locorum , fcdpro
\iginci, auttrigintafcutis, vclalia fimili tpantitate
eiacmpcriculopvoportionata,expi.rpcnfispcrCrfr^.
Dl Luca de Regal.:'.iff.:,o.Jnb i.u.n., /eq.e dijcur.
^i.nim.iG.Kom dec.ii6. /ub nu?n.^i.& ^i.parte 14.
rccent.
£t ob id ex eodcm fermc principio fcxta diluc-
bntut objedio ; habucrant fiquidcm.vcl haberc te-
ncbantur Refignat.irii fcienciam , quod humlmodi
Collct^ium-etat rclolubilcfcdnon fucratillis pate-
" Edta qualitas poffcflionis Rtfjnautium > utpun-
dualiter quoque rcfponfum fin"t in d.Kamana Pecfi-
ntarta coram dr,' .Mattbstio nbi fiip: h: idcoque ad
hominem rctorqucbntur cti.im ccnfura '^icvtits tti l.
tinica %.rcs ve^o,- .de iir,po:'Cn. lncrat. dejcript.nl;.
10. ubi in cafu ignorantijE dibet a Don.itario refici
intcrcirc Emptovi , ignotanti.un vcrb pv.Tlumcnd.im
cflc in codcm tniptorc ■ imb non (uliiccie talcm
qualcm (ciencfam, & di^bitatioucm jarn abunde/rt^
w;«/«.;8. dcriionftravimusiquin ctiam vis iftius con-
Jc) clufionisconfiftitin co qiiod Einptorlcicns rcm pe-
riculo amiflionis lub)cdtam , pia'(umatur piccium
Venditoci largiri voluilIc;Ut per ,if.-dc':.dd did. dcc.
lo.nuT/ier.ycy G.pa^ tc 3. r^ Roi.did.dcc. ^Cc). parii_,
c). quod utique tomniari non potcrat in cafu no-
ftro.
Neque minori ficilitarc fcptima , & poftrema
convellcbacur oppofitio , tumquiaactum forct de
qualibctevittionc,& rcfufionc precii, qiioties moci-
vum conlumptionis pccunix boaa hdc llcutx futfia-
gavctur,cum plcviquc Vcndicorcs ignorcnt, rcm clte
alicnam,illamcjuc diftrahant adefflclium abfunicndi
pecunias in propiiosulus, & ncccflitatcs,acnihilo-
ix.iiuis(ublccuta;evidtioni remancant obnoxiiiTum
ctiam , quia in cildcmmct tcrminis avocationis pe-
cuniac (olutx poftcrioti Crcditoii, ( in quibus iftam
bonam fidcm, & coniumptioncm conlidcrant iyiu-
tho^irtiics (upra congclt.v) icc.pta (inc contvadidtore
6r prxvaluit limit.itio,quod ubi lolut.i cll pccunia fo-
vcnti caufim luci.i.tivam , cribuicur , non obftante
qnalibct conlumptionc in ftatu bonie fiJci,avocatio
antciiori oncrolam (uppoitanti,nd terminos Tc.vf.*»
l.final.%.itji prdfk:.mi,Vcrf.licenti.i^C.de 'fnr. delthe-
ran.Tercgnn.de fnr.Fijc.libro 6.tit.6.ntij/ier.S Verf.
nifl Crcdtti>r fecundus,kegcns Conjlr.ntius in L i. nu-
7/icr.ioj.C.de pccn.Fifcal. Ceorgius nUegat.]^. m.ii.
Mane,n.dec.^.nHm.^.rontanell.dsp.iEl.mift.clauf.
yglofi'.%.parte j.ntwi.^^. Awa . P ar.ortn.refol.si.nn.xi.
De Marin.d.refol.ji.nu ylib.\.Rot. dec.y^o.fttb nu.
^.par.i.rec.d!' dec.4,l.nu.^o.part.\o.
61 Co»/denique Nattx ii>i tantum abcft,quod per-
turbarc valuctichuculqucdcdu6la,quinpotius, li li-
ccrct argnmentari a conttario fenfu indifto,& Au-
choritatc 'DoUons ( prout ficri polle docuit Rirnt-
nald.f nn.confl .ii.riuw .ij .& %% conjil..\)0.num.6i~
Cir confil.,\66.nun>.xo.Lanctllvt.(jiill.ronfiil.i%. nurn,
jj.OT* confil.S 1. ««;/'. ^slicet contiaria fcntentia magis
communiccrrcccpta, & vcrior cxiftat.ut videre cft.
apud Surd.conjil.i>'^.nu7r,.'^<) Grai.iT.ificept.6Sc).tiu. 41.
Caren.rcfoL^i.nU7/t.i^.AitfirtlJ.dtc.2<^^. nu7,..6).Rot.
ccratn Seraphin.dec.%ii.ntirr,er 6 8c coram i^Hillin.
dec.\Sc).nHm.^.& cicc.^^h ntm.:js^. ccram Arguell. )
61 tririficc illc confovidcc Jura Rciignatariorum,quo-
niam in illa hypothcfi Donatarius Rcgis Chriftianif-
mi vcndidcrat rcm tamquam fibi doratam & inleru-
trat in Inftrumcnco littcras Fcgic ^iunificcntiE,
Emptor vcrb pcriolverat injuftum , & indignum
prctium, illaquc Caftr3,de quibns pcragit , injufte
pariter, & injuviosc fucrant ablatapcr Duccm Sfcr-
tianij Sed in c.ilu noftro non fucrar devcntum adtc-
fignationcm Ofliciorumlnb cxprclTionc antcccdcn-
tis don.icfonis , Ofliciaexticcrnnt conquilita proju-
ftifllmo prctio , &qur,lc fuilllt pcr(olutum ipfi Ca-
mcra;,(i .ibcadcm obtcntum foietOrticium,& i'on-
tifcx noninjurtc , & iniuriofe Collcgium fupprc(re-
rat-ncc praium dcncgavcrnt , (cd .id initar priv.itifli-
mi Civisillius Cam(.ram,& /fcr.nviuni judicialitru-
65 tinsE fubmilcrat,unde hic bcnecongiucbat ,quod cx
monito Te.vt.in I. Papiniantt!,fi. dc Mitior. dixerat
pvi-
1
De Commer.& Mercat. bifcurrus LXI. I47
■primo loco Rot.coram A beroa o , qiiod ab uno caCu u E'nfiio,(^ Venditto ijaando dicamr •perfeSla \ 'diflfn-
ncquit aJ alccium divcrlum infvni.uc apud ^ard n. gue,::t ibtd.i^ nu. i}. abi tjind m rebns venditis tn
t)c Li<r,, iii d.ir, n.foi.i'^. lu.i. nit7ncro,vo,:.;fre,vel mer:fura.
^ubliris iraque pvo meo judicio ad cvidenciam 14 C/anJuLt ciim libera iid']eHa in MA .daro 'Protnrtt
omiiibiis funda'mntis,qux umquam excog'taii po- na-ipoiejt d.:refa ultaie.-neXcedoidi ji>res e.xnnjjoh
tcrinr in oppoiinim . & manencc in luo loborc fir- ii eodem Ad^ndato.
milfima fiuis reguh prctii rclHcuiioncm fcmpcr ij ProcHr.uar coijhittms aJ. negociit d.bet adhtherz^
expofccntc , quodquc ncqiiibant Oonacaiii divcrli- e.ttn dilher.ti.4m,ejuain in rej'uii .id'-jtbui^:it't:
modc fe hab.rcabeo, quodpraLticaverat Princcps 16 ProcuratorJnfficittqiioitmpleaiid.rj-Hudv-rifiiMli-
Donator,qiiodquc in (ubft.intia apud cofdcm Dona- ter incfl A-fanda./v ex mente M.md nti.i,
tarios prctium non lolam cx c.iuta lucrativa , vcrum I7 Ai andatntn e.vie^idi fote// ad cuf.im, in auo fj^an~
ctiam remanebac abfque ulla canta, crcdcbam idcir- duns interrvgatus idemfecijj^ttvi l di.xifei.
c6 pro cjufdcm prccii rcKifione judicandum eirc , ad rS Procnrator ad ven/iendum an , ^^ cfudnd-i leaeatHr
qiiod eciam imptllebac non conccmncnda xquitas. de cafn decociiuiiis Emptorts feiittii dur.-.nie tem~
64 qiis non pcrmictit, cmptorem fpoliari, & Vcndito- forefoln.ionis pretii.
K-m.qui li rciiiiuiirt Orticiiim,illud amifiirecgaude- ijj Mandatum adiontrahendmnfecuto coniraBH expi-
xCiSi loC(i|Lcaii d: alicna pccunia, uc profcqucndo
cor.fidcraiuntpcr Texi. in t.narn & hoc natu a^C.de
con.tiU.tndeb.Alex.coiftl.iiifnbnntn.x.vol.^.Gana-
verr. dec.ic) »17.
//?.v C^nif.i nen fnii adhuc ad tnitinam ^ndicia-
iem e.v prtidenrialthm tnotivis evocata, fed occafio-
n.iliter, ut ftipra,, f.erttr.t' aplrc.b.iafun^amenta, /.>-
_/»;• ata:iorn?n \u dii5la P-orrana l'ccuniaria 7. Junii
i6S(>.coram Card. Ajacch.iio.
LIBVRNEN. MANDATI
FRO JOSEPHO VAIS VILLAREALI,
cyM DAVID, ET ALllS DE BONiS.
ARGVMENTVM.
Agitiir dc Prociiratore conftituro ad vcn-
dcndas Mcrccs (ibi tranfmidas , an , 8«: qunndo
valcat vcnditioncm faclam revocarc, vcl potius
teiicarur Domino ad damna, & intcrefic. 1'li.na
de Epiftolis intcr Mcrcatorcs , an , &: c]uando
inducant oblicaiioncm Sciibcnris ,cum diftin-
6tionibus, &: aliis,dc quibus in Sttmwario.
SVMMARIP^M.
i Series FaHi.
2 EfifioU inier 'Jlfercatores frobant, & hitbent vint
pitblii.i /nfiriitnenti.
Limi a, cjtianJo ?a.-,'fw SpifloU non fuertmt acceptatti
pcr eum.cuifnerant dtrcaa.rin.^ qt 4.
j Procitrator lOnfii.uriis ad v-y^e-.cii.ia efficttur fide-
jifflor Empioris pcr verbn .^i\i:mo dcl crcdcie.
6 Empinr, q- J^cndiior eodcm nmpore cjms ejje non po-
tefi.
7 Prociirator ad venderidnm non potefi regulariter
vsndere fibi i. fi.
S PriHS,Qrpof}ertti< mri dat<ty in eadelttfcriptura.
9 Epif/oU ,<ritecjua'ri pcrvcnerf.t .,-/ e:i 1, cuifunt dire-
Bd , nutU oriiur ohligaiiu •^ll iitentis , fsu Scri-
bentti. *<
I* EpijioLimfcripftfJenonluff.cic ad efftilum obligandi
ShribentemJed recjiti,tiur iniffio.
31 Epifiolam fcrtoe-is fi ?■ iirt.:i^r ai.teqiikm illa mitta-'
it{r,veiaecepfeiur,niilla contrahiiur obtfgatio, cfy
de raiione.
rat.
20 'J^rocurator non potefl fnri ^Hafto fid Prin ipalis
pr,iiudicarc.
Alia,i erga ettmdem Principalem tenetnr ad damniti
& i, terejfe,num.ii.
11 P'Oiurator poteji excedere fines muncL^iti , (jiioties
hujufmodi cxcefius tendit in uttiiiaiem Confli-
titeiitis.
Amplia, qtiod imc 'Procurator non dicttur facere con-
tra VoluntaiemConf}ititentis,nuiri.i^.
24 Procitrc.tor de fureferv.tri deOet tndemnis a Man-
dante.
2J FroCHr.Mor alienans rem Prin ip.dis ftnc dolo , notl
lenctiir ergA illum ,id tt'i'.jUjd iinere/Je.
16 Proi ttrLitor ■' onfttintus ad vcndendum aii,'j quindd
poffit abfcjue novo mnndato vendtttonem (t fe fa-
ct.im rcvocare.
D
rte
DISCVRSVS LXII.
Avid,& alii Dc Bonis cranfmifcrant ad cffcctum
vcndciuli qualdjm Mcrccs Lintas, vulgo r-le-
> Jolepho Vais Villarcali in Civicace Maflili..^
commoianci : cnmquc Jolcph vigorc cjufdcm mil-
fionis, Sc mandaci picsficas Mcrces vcndidillet Fcrdi-
nando Bagarano, idqueiiunciairi-C Mandantibus, illi
iion acccpcarunr ) auc appiobarunr hujufmodi cou-
tradum, nifi mediante quadamlimicatione , de qiia
conftaccx vcrbisin piogiciru )ifcurftts, rcgiftiaris:
Qiiamobrcm evaiicquod audica pcr Jofcphum fuf-
picione : eftis cxorca in Civitace Gadicenli.ad quami
ficri di.bebac tranfmiffio Mercium Fcrdinando Em-
pcori, noluic iplc faccrc calcm milTioncm.quam vc-
rcbicur ( ob vcib.i pra;di6b.x Epiftolx rclpon/iv.-E )
ftaic poftc ad (ui pcriculum ; ^cd cum illi Dc Bonis
Jotcphum coiivcnillcnc i.iburiu' proprctio pra;fata-
rum Mcrcium ac '^x forcnc vcndi',.T Feidinaiido,eum-
qucobcinuiircnc condcmnavi ,is fupplicavit pro re-
vifionc advcrlus hujulmodi fcnccntiain lacam a >laA
lariis,feu fudicibusHcbia:orum,&iigofcribenspro
codcm fofcpho non fipc(ciifu Vcicitislupplicatio-
nemprajditta; revifionis fignandam clTc ceiilcbam,
non minus ob avciculi novicatcm , quim fign.mtcr
cxtribuspro mco juJicio lolidis f-nnd imcntis.
Etprimo.quia ( iit JicL-bam j ncfcicur, quoinodo
incufari valcat foicph tlc illicica rcvocaciouc vcndi-
tioiiis , dum ipfi Dc Boiiis Coiifticucntcs cj'i)d..in
vcnditioncin exprcllc , Vcl liltcir. condirion ilitcr rc-
probaveraiuihabita namquc notitia pixJit^c.u vcndi-
tionis inirx in pcrfonam llxteri.fcn Hilpani (iib di-
lationc ad folvctjdum pcr qtiatuor Afcn(cs,co;.Kllim
X ^ rcfpoij;
248
Anfaldi De Anfaldis
vefponderunt,7«4»«» alla vendita a tino Spagmloper
fra/ichiotto,emez.z.o con tempo di cjuattro Mefijlan-
doli dcUrcdere con lafolitaprovtfione diduepercen-
iof^A herie; 'I^erb ,fe pretendete piu provifione , non
4'approVa,pcrche efjendo Foraftiero, doveva rjender/i
a coritanti -. Ac pioptcica diim quotics noluiircc Jo-
fcpli allv.'ntiii rcnuicati piovifionis fcuc- z. pio ccnte-
naiio.vcnditio pciillosDe Bonisimpiobaiur, nul-
latcnus dici valctjfuille aliquod Jus ccrtitudinalicci
quxficum Conftitucntibus , & confcqucnter quod
Piocurator levocare non potucric illum Contra- g
ftum,quiab ipfis Principalibus,perfiftente Jofcpho
in iua pntcnlione, habcbaturpro infedo.quemad-
modum ncc ctiam excogitari rneretur, quod iilla o-
bligatio Jolcphi fuborta fuerit in vim Epiftolx 25.
Junii 16S1. in qua iidcm De Bonis reddcbantur cer-
tiorcs fccuta: venditionis , dum cadem Lpiftola non
fuit acccptata ab illis , quibus erat dircda; quamvis
a enim Epiftola:,prfffertim intcr Mercatorcs, habcanc
vimpublici Inftiumcnti,utinquit Rocc refpurf.i^.n.
2.lib.i. Gait.de Credit.cap.i.^ii.J.nit.i^ji.^jrat. difc.
^oo.ntt.i.-}.^ j\.Mafconfiilt,u. nuS.Roi.Genuen.
dcc.i^z per to'.{k Romana coraw Z^yat.dei-iii. nu.i.
^^cf.i5.w;<.n.jt/tt?M6.NihiIominUb claiaparitcr, &
communiterreceptalimitatio cft , quodnifieaedem 9
3 litteix fuerint acccpcata: ab co,quicaldcm produxit,
non juvent produccntem , uc uno ore docucrunt
Bald.in leg 3 in i.not. C.de repud.hxred.ibiqiie etiam
u^lex.in ^.not (^ Salicet.nit ^.Jaf.in l.error nurn.^ dr
yC.de tif.Qr faB.ignor.Socc./un confyj. nu-i.lib.\.
quos rcfcrc,& fequitur Gen.de fcript. priv.ltb.^i.de^ 10
Epifir.u u^.Qr fe<] fol.mili 110.
Et fanc cum tota probatio initi Contraftus , &
venditionis unice pendcat a narrativa pra^dictae Epi- 11
ftoli , qniide cJEtero nullum exhibctur Jnftrumcn-
tum,vel Apoca vendirionis,in claram emicat confe-
4 qucntiam,quodubi cadem Epiftol.i non cxtititCpro-
uc hic ) fiinplicicer acceptara , nullam probationem
facereporeft contra Scribentem , utpoft Bart. (^
DD.in/e^.nudaraiioyff de donat. profcquiturrWf;» n
Gen.ubifupra nMn.m.Rub-in addti.ad dec.2S1.nurn.
6S.<^ 6g.parte ^.rfcbene Ret coram Priol. dec. 535,
««•ip.cumaliisin FaveutinaSucceffionii yO^artii
1684. §.^«/ nilis,fora7n R.P.D.IJrfino.
Ncqiieporcft fubftincri id ,quod in cadem Epi-
ftola fubjiingitur,(? nellaforrnaiche hhfeguito,Ticne^
J ad efje l .S ii Comfratore;ua.m poteft utiquc l'rocu-
rator ad vcndcndum pcr illa veiba ,flaremo del cre-
dere , cffici quodammodo fidejuflbrpro Emptorc, j,
juxta pundtuale conf.Dec.il j.nurn.^. ctrca rned. verf.
ifla enim verba^fs- nu.s.verf.pr<i.terea,non vcrb,quod
^ Contradtus proprie valcat ccnfcri cclebratus cum
ipio Procuratore , cum enim ipfe reprccfentarct
perfonam Vendiroris,non poterar infimul repra:fcn-
larc alteram ^n\>fioxis,i6gloj[,iul.\.verb.venditor.,ff.
derer.pcrmut.Carol.Ant.De Ltica deflural hom.Ug.
cap.M.Jub num.A.Verf.dtcendum: Et regulatiter ha-
7 bcns mandatum id vendendu.m , non poteft ex hac
caufa vendere fibi ipfi,cx Menoch.eonfil.ig6. ««.10.
jRot.Ianuen.dec.^.num.J, aliifque apud TSloguerol.al-
leg-\o.nHm. i;i. & in omncm cafum deficeret confcn-
fus cx paitc Procuratoris; quod eft unum ex fubftan-
tialibus requiCtis venditionis , ex dedu6lis/«/>r<i *»
Diffur.6.num.i,.0- Je^.
Firmatoitaque , quod vigoreprzfatac Epiftcl^
non acccptatacnif) fnbcondirione,quatenus Jofcph
contcncarerur minori provifionc , nulladici poilit
ccrtitudinaliccr init» vcnditio, adcout interim Con-
traffus quoad oblig.itioncm Jofcphi rcmnnferit iri
fufpenfo, pariim tiub.TC , quod idcm Procurator fub
dic li'. Juiii videntur pixlticiftc coiifeufum diminu-
tioni provifionis , & coi.li qucntcr cx tunc perfcdta,
& acccptata cxtitcrit vtndicio , Quia antequam hu-
julinodi Epiftola pcrvcnillct ad iilos De Bonis , le •
guutur immcdiate illa poft (ciipcavciba,quodfupcr-
vcnta PcftcinCivitate C;-,ditana,ad excmplum alio-
rum , & iK Merces vcnditx ranancrenccombuftae,
dtcrcvcrat,?;^» mandar' n.ru-iz.' ilf ariitc:non folum
quippe fubintiac in propofito rcgula, quod in tadcm
fciiptura dari ncqiiit prius , &pofterius, ut notat
Bitri.ra l.^ontraitns.C .defid. I iJirim.Grai. dtflcpt.
ijj.num.-/ or feq.Rota coram Merhn.dec. 792. nurn.
x\.& roram Celfdcc.riS> num 18. it dec.\xG pariitr
num.iSparie u.vcr.e^ dec.zc^.num i.fofi Bonden. fcd
quod omncm toUit difficnlratcm , impoftibilc eft,
quod iiU.i obligatio , vcl nd:io quacri potuciit Con-
ftituentibus ex prioribus vcibis I:piftoIx,dummo-
db de tempore illiiis rcccptionis contcxtualitcr
nuncictur rclolutio , imb non prolccutio Contra-
(^us.In hac namque materia Epiftolatum indubicati
Juiis cft,quod t.intum abcft, poruiire ex fimplicibus
littcris exoriii allquam oblig.itioncm ..-cribcntis,
qin"n potiusance cffcftivam traditionem,& acccpta-
tioncm non dicitur fccutus aliquis confenfus , aut
obligatio Mittentis, ad ciad pcr Stbaji. Medic.iiz^
accjuir.rer.dorr.glofj.x.parte i. tiUr/i.';^. Mencch.de ar.
bitr.raf.c)i^.mm.\% plenc ^cn. de Scrrptur.priv. Itb.y
de Efijl.ex ttum,t)\.'uni jccja.fo! 1C9. qucm fcqin'cuc
N nalconfil.i^ »«.4.ubi adrcm fubnedtit, quodnon
fufficit,aliqucm fciipfillc Epiftolam , nifi cam mili:-
ric ; Ac def^tto ob id rcccptum h.-ibemus, quod fl
Scribcnspr.Tdcccdat miffionijvcl acccptationi, Epi-
ffolain nihilo pra^judiccccumdcficiat fimultaneitas
confenfuS) qui poft mortcm intcivenire non potcft,
ex congeftis per Rot-curam ALr/iz.aned.dec,^^^.nu.j^
(fr dec.iioj^..nu.ycoram Card.Ccrro.
Verum,prartcr hxc.fccundo locointercedic alre-
ra imperfcdlio Ccntradus^quidquidcnimfitadcffe-
<5i:um poenitcnti^, an ilk dici mcreatur peifcdius , in
quibus cerminis loquuntur Onnnt. de contratt.trall.
X\.de enift.iy '■cehdii.dijp.w.jeil \i.nii?n.t^^. (y-fe^^.
caicrique in oppofitum dcdufti: Cettum tamen efi,
quod ad cfFcdfum pcriculi,ut iliud i Venditore cen-
fereturtrar:slarum in Emptorcm,de ncccftcrcquiri-
tur,quodipfimct Fmptori fucricncdumfafta confi-
gnatiojfcd confiftentibus f ut ad praefensy' rebus vcn-
ditis in numero,pondere,&. mci-Uira,quod csdcm res
Emptori , vcl cjus Kgitimo P) ocuratori habenti ad
id (peciale mandatum ntimcrcutur, tidText. in l.cjucd
fxpe,i.in ht.<,jf.de contrah.enif!. ibique optime Ant.
Faber infuis rational.Covarr.i r.tcJ.cjUieft.cap.^. num.
y.per tot & ^nns fnb nuvier.^, Caravit, in addit.ad
tyfjfliil.dec.yj^j.v.rf.ftconvenio , Molin.de cor.tr aH.
diJp.yGC-<.verJ.utrtirnautcm,LaJart. dcDecim. Vendit.
caf.'^.Jubnum,-!i.& i^.Her^nnJI/.ad Lopez,gloJJ. %./,
x^.tir.^.par.^.fub Ki/w.iy.zS.t" ip.cumaliisultra hos
fupra dedudis Difc.'],ex num.i.Sc lacius Difc. S.fere
per tot.
Dum iraquevenditioad hunc effeftum periculi
erat imperfc61:a,nontantum injufta rcdditurcondcm-
natioad camdem qiiantitatcm , pvo qua fupponitur
cclebr.-ica vcnditiccum filtcm valutarideberctidcm
pericnlum,quod pcvficicndo Contradtum per tranf-
mifTioncm Mcrcium (ijbirc putcrarit Conftitucntes,
fcdctiamin idcm cxoriturtcrtium,&pro mcojudi-
cioincUi(aabilc fundamcntum ; Quidquid enim (Ir,
ai) il-
DeCommerc.ac Merc. Difcirrfus LXlI.
an ill.i Ciaurula appofica iii jVlaiidato , comecofapro-
^>'V.poflic ffiqiiipolleicalccrj curn libcr.u dum cciani
l^ chu(u\z ttiin libera , tamquim accciroria rcbus iij
Mandaco concentis , non pocefl; cgrcdi confincs , &
impoicantiam ejufdem Mandati , ex cplledtis pet
'2^oflk.de 7nanut.objerv.%6.Jub rm i6. M-i>if. conjnlt.
6iri.^ Ro!.dee.S^t-n.'.cora//i Seraph.^y- dec.^in./iu.i.
fur.^-rec.i^y- Jer.nc.n.S.dpnd eumdem PoJlh.de myf
nut.tydec.^L} n.^.&Jeij.par.xj. deiicgari in omnem
cafum non vak-t , quin illum prxfcfcrat fenfum pla-
JHim,& naturalemiqui cx fc incltomniMandatOivi-
ij delicctquod Procurator dcbcat in negocio peiagen-
do eamdcm adhiberc (olcrtiam5& vigilantiamiquam
in relua adhibuillccad Hart.in leg.cjtiodNervaiibi-
tjne F»/go/.n.n in fin jf.depoj flcncvehto Crav Me^
noch.Ruger cr Gr^/.aliifque M anf.con/it/i.io^.n.iS.
^"/e^y.cgrcgie Alex.conj'.^j n.j,^ "S.lib i. & con-
fcruiu Nogiterol.aUeg.ii.nu.6z.R9t.coram Bieh.dec.
Applicando autem ad rem,quomodo redarguere
tencimus rctraftarionem venditionis,feu potiusnon
tonfumacam ptrfetftioncm Contractus , ut impor-
tant illa vcvba,wtf« ^n^.nd.rr' itin.<nz.t il pnriiso.dum Ci
ipfimet Conftitucntes fuiinnr piaifcntes in loco
Meicium,profc(5tb ut citeri.ablHiuiillentcx prxfata
rationabili caufa .nb illarum tra.ifmiirione, & curaf-
fent non implere Contra6lum,dum exulh^>& dcper-
ditis Mcrcibusantecftc(^ivam numerationcm l^etia-
ruai dellc 'Beatiihe , peticulum & dLtrimenajm ad
coldcm peicinuiirec Confticuentes, cx nocilBma pio-
16 pofitione, quod cxnbcret, Procur.atorcm adimple-
, vilfc^quod ex verifimili mence Mandancis vidcbatur
ineircut dixkg/ojj.m l.tnle padM/i,jj:de paU.Cr.iVei.
corif.zj^.nH.c).yilciat.con/.6j.nti.i-iib.?.Serett. conf.
m.n.j Verf-rur/us, Afant.de lacit./ih.j.iit.iy nu.z^.
17 Capyc.Latr.confttit.ioS.nn.to & quod Mandatum
debeac extendiadeum cafum , in quo fi Mandans
fuiiret incerrogacus, idem verifimilitcr dixiirct, uiia-
iiimitct monucium Cephal.co!iJ.'(,S.nn.z^. RaHden.
con/.\i/ub nu.ni ver/.tertio resfiondetnr lib.x.Ant.
Ciof.con/il.c)Cf.n.c). Itb.}.. Mant.de tacii.d iib.y tit.]^.
/ub n.^j.uer/.narn 7nandatHni,He^.F<iiic a/ieg.i.nu.
iO.<^ w.par.yRot. januen.dec.S.iiti.i;.dec.6.^.. nn.i.c^
decnjf.n.ytj^ an/.con/H/t.\%j. u.iyMarti Medid
deci/.Senen.s%.nnm.i6.
Idque adeb verum ,uc potius fi contrariiim Jo-
^18 fephptadicallet > potuillct condemnaii deproprioi
juxta peculiarcm qua:ftionem,de qna ^etTe-xt. in l.
ejui Jub condittonef^.de condii.^ dernonflr .2,Qn\xn ha-
bcfuirpenes Rocc.de M.indat.i'ott Comfler/i not.ii ex
Tt.^l.poJi- prirnHrn Val.rejponfuhi ex Stracc.de Mer-
cat.tit.rnand w.^A. fiibncdtitjnecciruium clTc ad cxi-
mcndum Procuratorcm > quod to tempote quilibet
diligcns Patcrfamiliasfcfe ira geflillct; Unde cum iii
praefcnti caeteri caurius cxiftimavcrint abllinere ab
oncratione,& mifiione lv!< iciurn,dlgnus potius re-
prehcnfione , damnique refc«itione mulilandus clTcc
Jofeph, nifi 8c ipfe abftiiuuirct.
i^ Atque ex his nullatenus tuibantgcneralcspropo-
fitioneSi quodMandatum ftcuto contradtu cxpircr,
Ut per Onnat.de Cumratl.to/n.i.tract.i^ diSp. ^yfen,
j.nu i^yA'toz.z..eoder/i tratl.ti.qnemadm.foiv.wand,
n.C.Mau/.in tr.-iFl.de inand.fi.Z.nu \6 'J{pcc.eod.tit.
not.cf^.n.i^i. & priterhos :[\\il".pr'a in Difc.^o.n.j^.
j^o qiiodquc non poflic Procurator Juri quxfito fui
Principalis prxjudicare, ad Tex.in i. Procnraior, C.
de ProcHr.Faienz.Hei.conl j^.J.^c^.zJ^/ant.de tacit d.
^itij.fh.iyn.-/,Goliq. dt l^rQcnrfAr.x.cap.^.ttHtn i^.
.M,0
Concto/.all,g^,„i.-^ -,.& f:^q.OManf.ct.n/,i.ioci n;
4fi.&Jec^^.Kot dec.jcf.n.i p.ir.6.& dec: j8(J. «.■..8.^
9.p^tr.^ & dic.yc.n 4f.p.ir:.i^.rec. alias tcii.atUi adl
21 damn3,S: int(.reire,ad Text.m i.ji Proct*rUt6y,i:>f..iii:.
durt,& l/t(^H:s aiiciii,-,qiii iHfcepit.jf.tnAnd.kJ^f .iii:,
Itusin tvAU.de Mandat.iii.^.n.y\ota Geniieri. dec.
dec.ijz.n.y& Roman.in dcc.^yi.i^ .jj- ^.r^r- j^,'cr/i.i',
rec.ThoM.dec.:^ «.15 Omnia ctcnim ifta :• ilitarcnfl
quoties revera * ontradtus ad OmUcs cffLcausextiiifA
fct pcrfedtus,&con("urflm3tus,;ic quoties acriordili-
gcntia boniquc Viii aibitrium,& prudciitianoii ix-
po(ceretconcrariLim,qui.uiinc.ctiamfiperdifcutfiiiii
21 ageretiir dc exccdii mand.iti , licct Mandatario rc;ri
utilem agendo fincs ("ua: poteftacis excedcre , uc aic
^a/.tn l.Ji /'i ocunttor n.O.C. de Procur. cum aliis pec
Capyc Latr.d con/it/t.ioS.n.\i.Ciarl.controv.u^.nni
l9-f^ot.dec.^^^.n.ypar.^. rec.& dec.6-^.nu S.par. 6..
opcime Apont.conJ.i^ n 4^i.iib.i ubi ^tiText.in l.fi
»3 'joi/:inern,ff.tnandui, rcgulam defiimit,quod ex caufj
potcft Procurator facere contra voluntatemDorri*
ni,quia non dicitur contra,fed prxcer.
Confpirancc tandem pro Coronide ilia nimiuni
squiraciva pondeiatione j quod verfamur in Con^
trattu bonx fidei , adeb utnimis ;i(pcrum , & du-,
rum vidcretur , quod ceirantc dolo , velculpa fo-"
fephijimb fuperabundanto ejus bonafide, & dilU
gentia , qua majorem in re fua adhibeve non potuif-
24 (ct, de proprio mul(5lari dv.bcri.r, quando potius^c
Jure Mandararius fempera Mandantc fervavi dtbet,
indemnis,adT<?A/ in ieg inter caujits, ?. curn SerVtn,
ff.r.'i:indi'.t.Spad.co'if 1.161. >.itrn.z /rb }. Roia fanne/r,
2J dcc.uo.nmn. 2. quin etiam alicn.ins reiri Doniiiii finc
aolo ad nullum cogi potcft intciclle, Roi.:^ec. i7z.|.
n.^O.coram Cocc,
Ex his itaquc crcdcbam , non folum annuenduirt
elTcpetitx revifioni.vcrumctiain quod iii gradu ap-
pellationisdeberctur jofepho ablblutovia ab impc-
titis De cxteroad materiam,an, & quando Procura-
16 tor conftitutus ad vcndcndum poftlt, vcl non abfquc
novo mandato Procurs vcnditionem afefadtam rc-
Vocarc videri pollunt pro neg3tiva(ententiadedu(5ti
^zt SciD.Theodor.aile^at.c)6,nii.xi..Cap.yc.Latr.d,con'
Jult.ioZ. nu.xC.
ROMANA , SEV ARETINA DAMN3-:
RVM,ET INTERESSE,
PRO FRANCiSCONIIS,
CP-M H^REDJBVS VINCENTH
MVCCIl.
RESPONSVM PRO VERITATE.
ARGVMENTVM.
Prociirator ad contraliendiitn (i celcbret
Contraftum niil!iim,an,&r quando tcncaturDo-
mino rcfarcire d3mna,& intcrclTciEt quid vcni.ic
in hoccafu appclIationedamnurum,&: interciTc*
F.t qiiod diciturdc Pfocuracore, anh^bcat lo-
cum inllcctore^vcl Pr.-elato Eccleli;c,inTutorc,
fcu alio Adnainillrarorc ; Ec ad quid tcncatiH-
Procurator , qui omilu ftccrc Invcftimcntm.ii;
vel fuppofuit Ptincipali illud fcciiTc,
250
Anfaldi Dc Anfaldis
S V M M A R I V M^
1 FaEli feries.
i Officiitm jHUrn nemini debet ejfe dumnofum.
2 •■frocnrAtor non debet tx Opcio I^rccnra damnrfica-
r» , fedpotius indeimiii reievari g, ijii tindan-
te^.
^ Procura»or,lnftnor,vel adminiftrator regulariter de
proprio non tenentur.
e Daranum occurrens in nevoeio non efi in.putRndHm^
^yVt andatnrioifed tJ^{ ar.danii.
Declara,ut nnm.^'].
6 Procurator qutindo certioravit tJifandantem dc^
excejJiifJH andantifi Mundans non reclamaVtt,
ctnfettir eutndem excefjuin afp-cbajje
•j Procurator apponens manus circa ta,^Uit in manda-
10 non conttnentur, prttjndicat Ui'! aKdanti,qui id
JciatjO" non contradicat,.
8" Procurator invtjiiens rem Dominiftne dolo , & hona
fide non potejfl condemnari ad aliquod interefjz^,
licet inveJlitnentHm ex pojl Jkclo appareai rninHS
tutum.
9 Procurator pecuniam defHnatnm invejlimfnto non in-
vejliensttenetur ad damna,^ interejfe.
10 Prociaatorfi uttliter ab inttio contraxit, non deOet
foflek condemnari ob fimjiruttt eventum , er de ra-
tione,crnu.ii.
11 Redditiorattonti poft Jpatiumtriginta Annorum ad
fuinmum pr^fumitur Jhcta, 'Oelprdfcripta,& nutn,
^^.& 44.
.15 Etnptor,vei Cejfionarius non potefl habere re^rejfum
contra Cedentem , vcl Venditorem,fimn appelta-
verit afententia centra ipfwn lata.
T>eclara,ut nu.^d.d' 47»
J4 C(,Uufio rejultat ex omiflione appellationis , c^ ideo
ftntentia , a qua tienjuit appellatum, Tertio non-
prxjudicac
Ij Procuraior tenetnrerga Dominum non folum dc latn
tulpa,Jed eti.tm de /evi,tam in oniittendo, :jnani-'
in cotmiiittendt, & nu.iG-C 17»
£f an teneaiw etiM dc leV:fJima , remiffive , ibi-
dem^.
jS Procurator dicitur in levi culpa > ejuar.do no^ adhi-
huiteam diiigentiam in re }»nndatii,<]uam (juiiibei
Pattrfamilioi adhibttijfet in refua.
19 Statiftum Vrbis (juid fcrva:tdtim prafcribat iu Con-
traUibus iiJMinorum,& Muliaumy^ «».12.
20 Conirailus Mulieris ex non interventtt Proxitnio-
rumijuando dicatur nuilus exfnifacie.
21 Mulieri ajjtrenii ctiam curn furMnento non habere
Proximiores in Contrab}u,noncreditur.
%l Caufa inContruclibus Alidierum , (JnJ^iinorutru
debet efle specifica, & individuaits,non autem ce-
Turaiis,cr vaga^O" de ratione,
34 Caufafalfa inCcntra^lu Mulieris facit corruer<.j
Decreturn ^ifdicis.
Et ^uidtfl caufa fit falfa tantum in parte, nu.i^.
i6 Verfio pecunis. in caufatn exprejjam cjuando fit pro-
curttndain Cantrailu geflo ctm Mulitre.
ZJ Ecclejit FeS:or,fiu Pniatus flpeciiniiU ejufdem Ec-
clefia. tmplicavrrit in ContraOum nuilutn,tenetur
*ppy& '"1"^ h.tredes ad damna,& interefle.
28 Tuier ce/ebrant ContraUum invalidum pro Pupilio
teneturerga ettmdem ad damna,& intereffe.
29 Tiitor,cj:iicrtdidit pecunias Pupil/ares perfonii non-'
idoneit,teneiur ad reflitutionem de proprio,
jUo Preettrat9r^ ad efeUuta obHgationii (tquipartty
tur Pra/ato , Tutori , vel a/ieri ayi dminiftra-
tori.
51 Procurator poteft facere n.eliorern , mn autem dete-
riorem condttionem Jui Principalis.
31 Tuior,aut Prccurator cjuando tet.eatur de ntminibut
dehttorum non exattisy
Diftin^e,ut ibidem,cr ntm-^-
j4 Id(,neus non dicittir , <jiii ratione ptrfvna,ittatis, aMt
condiiienis dtretle , vei indttetle poteft ob/igatit-
nem e/idere.
3j Idvneus non eft,^ui habet bona prohibita a/ienari.
Ampiia,ut non dtcatur idonctis ilic, cjui Jimp/iciter ha-
beatyut aiiini.huon' credito,r/;/w. 6.
Diftirgue tamen remiffive, ut ibidetn.
38 iJP/faudati defecius e.vEpino/a,vcifailoProcura-
toris cjHando argit.itur.
39 Procttrator excedens fines mandati tenetur ad dam-
na,(Jr interefle.
40 Culpa yefiiltat ex oiniffione fo/iii.
41 T^rocuraior habens mandatum ad recipiendtimfo-
iutioner/,, alindfacere nonpotefl.
4i PriiJcriptio hcn ctirrii , donec cjHt6 iitigat cum Dthi-
tore piitativc,
45 fraferiptio ccfat ceflante neg/igentia.
46 A Sen/entia jufla, q; Vaiidajaptrfluutn eft appeiia-'
re, quta cippe//ans deperderetxxpenjasftu/td ap-
pei/atimf.
47 Emptor agnofcendo malum 'Juspottft prtvtnirt^
evicHo)/ern,($- nihiicminus habe/eregrejjum eontrm
Fenditorem.
47 Procuratorfi mandattm [ufceptum non impiet,dam.>
num , & pericit/um exinde prpvenitns Ifienat ai
ipfitm-. .
Amp/ia,idcm efli in hartde ProCHratoris,nu.^t).
50 Prsruriitor,Cj,iii lenetur erga Duini- ::m addarnna, cj*
intereffe,an tcneattir etiam ad friitlus,
51 Damni,(^ interejfe appeiiatione veniuntfiunMS,^ li.
tis cxpenfit,.
fi Frntlus ex pecunia,quit debebat invtniri, taxantuf
ad rationem iocoriim Adontihm.
J3 Rot.decii^jS^. coram Celf. cxpenditur . & declara-
tur.
34 Appeiiatio regu/ariter datur a lic]uidationt ,ttiamfi
a^atur de materta executiva.
Diftingue ii<^ttidationem a caicu/aiiont ,prout fubnu-
mer.^y
56 Obiigatto inveftiendi probaiur ex confejflont tmijfa
in Epiflola.
57 Z/Jurxfiifpicionem removet CjUa/it.u perfonarum.
j8 Invefliendi occaflones cerfentnr Jaci/es,^ paratii in^
Vrbe.
J9 Ob/igattis inveftircidebet prcbare ficijfe di/igentias,
0" non inveniflc occafioncm it.Vefiiendi.
Co Fru£lus conventi.aut dehiti ioco /nveftimenti nofu
pojfunt excedere Veritatem ejujdem Invejii-
menti,
61 FruElus taxandi ad rationctn ioccrttm Montium,ta-
xari debent habito refpe£lH advariationem ttmpa-
rum,& fittFiiitim ipforum iocorum.
61 Obiigatus invefcirt tenetur nedum adfrui/us , fed
quanti importaflethahere ipfiim Inveftimentum.
C^ /tnpntatio fiunnum in Jcriem faciiius excujatur^
cjtiam reftitutio,ve/ bonificntio,remijftvt.
54 Procttrator , ve/ Admirnftrfi.tor fi loco inveftiendi
pecuntam^prout <rat obiigiitu<,iiiam vertat inprt^
fropvios ufus,ttnctur ad majus tntertj/i.
DISCUR-
I
De Commerc.& Aier
D I S C U R S U S LXII.
Vlgore mandati.quod ^ Cdmilla Tutiice Paii-
li,& ['ernardi Jacobus Muccius in Rcmaiia
Curia Procuracot,(ive Caulidicus dc rccipiendo (oi-
tem principalem cujufdam Ccnlus lcutoium 500.
c]uaccnus Holpitalc Orphanorum Urbis cumdem
Cenfum rcdimcre vcUct, devcnic idcm Muccius ad
ipfiusCenrusexcincSioncm peradlum rccrofimilem,
nicdiuife tamcn Ordinc per O.ficiales pracdidi Ho-
fpitalisdiicCtoSacro Monti Piaatis,i;iquo cumap-
pohru.n repcriretur vincultim rcinvcftimenti ad for-
mam Initiumcnti impofitionis ejufdem Ccnfus",
Hinc nallatenus ccrtioratis (uis Principalibus mc-
nioiatus .vuiccius dc prxfato pretio novum Ccnfum
coemic a Magdalena i'anizza,illum tam proprio no-
niine , quam uti Tiuricc j & Curatticc filiorumde
Gallianisimponcntc
Verum cum in Jnftrumcnto defuper cclcbratd
lcrvaii non fuerint (olcmnitatcs a Stacuto Uibis in
cp.M .8c i5i"prxlcripc£,cx quo fignancer unicus ad-
hibitus fin'c Curacor,quando & inccrvsnirc dcbcbant
duo pioximiores cam cx parcc Magdalens, quam ex
alcera filiornmjnec non etiam dcficiebac caufa ab eo-
dcm cacuco pvascise rcquifita , dum (olum gcncrali-
tGrab(que uUa ima<jinabili juftificationc , imb &
fimplici indication-,cxpn.(IliLXtiterunt quxdam de-
bita,& rclpcdlivc lcgita pcr praifatam 1 utriccm, Sc
Curatiicem, ut alI^iebarur,(olveQda i dc facili con-
tigit,quod pulfato judicialitcr dc Anno i^rt^.Vin^en-
tiodc Gallianis akcroix filiis .Magdilcnx tam no-
mine proptio, quam uti rlio, & hjeicde bencficiato
ipfius Magdalcnx profolutione fruftuum dccuifo-
lum, A.C exutru]uc dcfedu lolcmniratis , &caiifa;
fentcntiam pronunciavcrit ablolutoriam Vinccncii,
dcclarando , nullum jus competerc Bcrnardo advcr-
fus Vinccntium , vcl bona hcercditaria prornomina-
ta; Magdalen.T,& iafupcrobligationesin [nftrumcn-
tocreationisCcnluscxirtcntcsomninocircnullaSjfi-
ve nnnullandas-
Spoliatus itaque Bcrnardus & prctio prmxvi
Ccn{iis,& pr^ECxiitentia fecundi.procuravit, cxtraju-
dicialiter tamen , rcgrcirum habcre contra haeredita-
tcm \luccii,qui(ut fupra) pcrperam lecundum Ccn-
lum impofiiarat,fcd, ut plerumq.evenitjcum contu-
lcret interim Peririorcs, faco ccflic Bernardus,& iti e-
jus hoeicdicatc (ucceireruncFranconii : Quamobrcm
ifti ipiincipioignari , lcddcinceps hujusrci noti-
tiamadepci , cxquirerecospcrunt in tenlu Vcritatisj
iitrumcontra przfatam hircditatcm Muccii ullam
aiflioncm cumlpe Vidlorix valcantexperiri
Ditficulcarem primafroncc [diccbamjconcra Rc-
quircntes Mihi ingerit rcgub,&conclufio grncralisi
quod cum Officium fuum ncmini dcbeat etle dam-
no(um,uc per Trxi.ni I.j: cjni(,jf. '.iuemndmodurn Te-
Jhmen.aper. in noitris tetminis advertit Parif. confil.
^j.e.\' num.i^. /«fc.i.qui loquitur interminis Procu-
racoris,prout & Kot.<iiraiit /VJfrli :.r!ec,izi. iiurn.io.
cum aliis gcneraliter /«/'?■<;; dcductis in Difc zymtr/}.
«j-tantum abclt.quod proptei idem Officium rroeu-
latoris gratuico tulccptum a M.uccio d; bcac ipfc, il-
liufquehxreditas d minum aliquod teiuircut potius
Mandatarius indemnis fit coniervandus ab omnibus
detrimentis, qui virtutc mandati pati polILt , utin-
quit furiscoiijldt.lecfiobc.iuj.tu ^.fed cum Setvniyjf.
Mandat.Jaf.in l. SerVusTttiinum.yjf. de lcj.uPa-
rif.dco»Cil.i\iiexnum.thC!iMft^q,libro i. &pra!tct
cat. DirGurrusLXlI. i^f
nds .?/<j relati iri Difccp': 4ntecedenti hum.i^ & ]<}_
4 circoquodProcuratorilnititori Sc .idminiltratof
dcproprio numquam t.ticantuf,h.ibctur cx Sulg.,d.
in Ubyr.cre.d::.p.,r:c tertiA cup.-l.nuiu.ix Suheil. in^
fui>rr.-iivcyfirucl.toM.\.h.'t.P:%;j,(), mtiH.S. & quo(i
5 dainnum occurrcns imputandum fit Mandaiiti. noii
UAn63.i^noi,Scb.ii!.Mcd,c.dc c.y.foniiii.pur.i.a.iH
nnw.ii.
Potiffimeautem , quiaab tpittola pcc eumdc.-ri
Muccium trai)fmill,i Camillx t i;tiici,& nfpcdtivc
Mandanti liqiicc, quod idcm Muccius eam cerfio-
rem rcddidic dc creacione facfta ipfius Cenfus, idco-
qucdumeacicrh Camilla rcccpta confimili noticii
<? non rcclimavic . dicitur m hoc cafu fattum l\-oca-
ratoris approballe (altcm taci>c,etiam quando Maii-
datariu excctiiirct mand.uum , juxta^/o/ pundiu-
lcm in cip.citm olim.il pnmo,verb.Dro!intts,de O^ic^
Deleg.Snrd.confl.z^i.^titn. :i. cum cjEtetis in fpccic
per Marf.confttlt.\^j.hHm 45 & cutilttlt. \ cfi.nnm.ii.Sc
Si-Rot.dec.^j n.i6.crij.p^.ric,i2.8£ confonat M^nt.
«f<;.ioD.««w.4.&gcneraliter,quod fi Mandans fciac»
7 'rocuratorem apponere ma<iusciicaea,qua:in man«
dato non continentur, fibi prxj jdiccr, nili contradi-
car,elt Tc.vt.li Lft'i.ff:.ptod :nw eo, Uldrad.co.f.u)^
vit.j.Riiin conf. i^^.fiib /iu.:o.lil'i.Snrd.dec.i.oc).ri:t.St
'Verfrii/i cofifict,Marif.eo>ifnlt./^lj .17 S. cum teliqiiis
abunde congcltis fup.Dif.)o ".13.
Addicur, quod cum fccuiKiuni lcgcm iirpoficio-
"'s ipdus Ccnlus ab Hotpitali Orphanorum Urbis
rcdciDpti deberec pretium rcinvcitiri , i-dque etiarrt
contiiicrctur in priEcitato Ordihc dirciftQ '^ac.Mon-
11 Picratis , adcout hnjiifmodi prctium inrerim ftai rc
o dcn)orcuum,& {im fiudujuon vidcturdc aliquodo-
10 aigui polle pr.tfatii.m Procuratorcm, Ci eo modo>
quo pocuicprccium rcinveftivicquemadmodum pec
Te.Kt.tn l.eUgar.ter,%fi duTuff.de dol.B.irt.i'i I. Pro~
Cttrator s%.nnmer.\.vcyf.quiiro Cjnid importet.ff^. de.j
' i^ociir. cum concoid.(ihit/iot.dec.\o^.:um.2c).parte
9 S.rcc Quinimo nili Procuracor dcvciliircc ad novuni
Invcftimcntum, valuilltt cconvcrtocondcmnari ad
damna, & intercirc.cclte Honded. confiLii. num.zij.
lio 2.Graiia>i.dtfccpt.z^o.n!tm.r%.(^ 7,^.Sta:b.in. de
Interej] Iil;.:.tit.\^.nu7nj6. H.ota cor.tmCard.Cer^i
decifo.^j.num.i.confirmatacorarn Card.Cecchir.o ii2J>
dec.zii.num.2.-fj ^ pnrte^.recent Bc dec.\6-j.i .::■:.
i.piirte 1'.
Confpiratin idem , qiiodad tcnoiem praenoini-
nat.-E Epiftola: jam Muecius nunciav-aat Camill,£,
quodiplatumeretinformationemdc idoneirate Ccii-;
fuarioriim, fivc Impofitorumcjiifdem Cenfus; undc
vcl priE(umitiir,quod ipfa fiimpfetit opportunas Iii->
formatioiiesifibiqiic luppofitam idoneitatem adinve-
ncricvdfibi dcbct lioc imputarclinon fccit:&con-
fcquencer cum ConcraClus ab initio foret utilis, iioii
dcbec Procurator ex cvcnru concrario poftmoduni
loincrcpari: uc cnimevcutum iion Ipciflcmus, debcc
utiliccr etrc cccpcum.ait Vlpi.t-im in l.fed an itit> e,
11 i> . his autein t>i ftn.ff.de negoc.gefi.Si quod ad hunc ef«
fciftum infpiciatur tcmpiis C.ontra(ftus , noncuratd
quidevencric mcdio, vtl luccclTivo ccmpore , poH
Dcc.&cStrace.f\imM IrrancRocc.resfonf.iifitb >:.6.
cr 7 ii^' '.
Ac daco ctiam, quod ac aliqua ciilpa rc dargui po-
tuilfcc Mucciui, accamcu cum ab Anno if''45- "'q"c
ad pr.tfcns cinLixciiiic .•inni 44. vcl inrrat pr.rfcri-
12 ptiojvcl (altcm tubocirur prrf impca juftilicatio , &
rcfpcdtivc rcdJifioraiionis,ad >;ium Prociir.ato'-:.'h-
tainirioJo tcnctur, ut in longe fouiciribus iituunisi
licm-
252
Anfaldi De Anfaldis
ncmpc Aniioium lo.io.aut ad fummura ^o.ttadidc-
tunt itlan' pcr iUunnoz. de raticc.cap.^x. nuiner. li^-
txltc.de Svciei.Cip.yj num.j eJ" tittincr.^y cuvijce<<].
AntoneU.de tempor.iegaLlib.^. cap.-jj.nuTn.yCapyc.
<j, >leoi.ltb. I .controv.x^.Kimi.^ i •5}.e~ /^ ^y- & coiicot-
dac Rot.corain jCitUiadec .^^^ nu.} cr 5. iibi landat
in propofico a:tam dec.in Rowan^i Litierarnm L am-
htt \o.Deceinbiis i^S^.cor^JW Oriolen.^ dec 197. wk.
^O.parie it.rec.
Dcnique nec ctiam in omnem cvcntum fundata
vidctur intcntio Rcquircntium pro pra;tenla rcfc-
dlionc damnorum , & intercire ; quoniam addocen-
dum deculpolaccUbiatione Contrattus . ciulque
nullitatc (olum adduccrc valcnt prxfatam fcntcnriani
A.C.f d cum nulla ulteiior diligentia fafta noicatur
cx partc Bcrnardijcjulquc lixiediim prorevocatione
piadidcE lentcntiajj dicuntui podusipli cGonvevlo
niidc ncgligcntcs , ncc polliint cx hoc capice habcrc
regielTuin contra Procuratorcm,cum contingcre po-
ruiHet. quodpiokquendo Caufamappellationisob-
tinuiirtnt condcmnari Impofitores Ccnlus , ad ea,
13 qus in fimilibus Ccfl^onarii prstcndentis habcre
rcgrcdlim contra Ccdcntcm , & Enaptoiis contra
Vendicorem,habcnturpcr Inirigliol.conjil. iz.cxnii,
iS.anu 1CCJ1J.&: poft cum infinuat Olea de cejj.ftir.tit.
j.q.ynuii i6.Manr_il.de evtCc.^tutfLij^.per tct. quin
14 criam cx omiflionc appcllationisnegligcntia,& col-
lufiopva;fumitur ad hoc , uc (ententia non afliciat
Teitium,id thcoricam Ale.v.in leg.fipe nHi/t.^i.fj.de
re jHdic.Munoc h.conjil-iu jiib nttM.i<;.veuf.<^uod an-
tem,cum reliquis pcr Andreol. controv.ijj.numer.^.
Atnat.i-^anorm.reJol.jiy.nnTn zy Capyc.Galeot. contr.
^i.nutn.^i.lib.i.MaJirtlLdec.i^ji.mm.^ycitmfeqq.^
tlec.ii^ nu.j.Rotn dec.\^yntim.li par.i^.Qr in l>onon.
'Bonorim ii.Decetnbats i6Si-$-fecundb ^uia infn.co-
ram Reverend. Emerix Decano.
Ca^tcium ( his parum pro mco judicio refragan-
tibus ) omninb teneri in pra^miffis fatli circumltan»
tiis harrcditatcm Muccii ad refedionem damno-
jj rum,& intereirc rcfpondi: Ccrtum quippc eft , quod
Procurator, quidqiiid di(putcnt Scrihentcs circa cul-
pam levifllmam, obltiingitur prctftarc levem, & la-
tam, (ive ea confiftat in committendo , fivc in omit-
«ndo,& inhoc omncs concordare teftatur Ca>dtn.
De Ltica de crcdit.ettfce] i.i^.i.im.l^ & de Tutor.dif.
cept \6.ntim..\.8c^uusitb.i.de Regal.dijc.wy.nurn.ii
ubi quod ncmo dubitat , Mandatarium cire obiiga-
tum crga Mandnntcm ad culpam jatani , & levcm,
quidcjuid fit rc(pc6hi leviflimae , juxta difputaca pcr
HaryreVi.tn $.is c^utjhftit-de M^»dat.nitf/i.2i.cum-,
y^^^.plenifrime toitn.de Prc.nr.parte i.caj.t.e.xnu,
16 i.cumj'eeji,.&c fignantcr nim.y ubi quod lata, & lcvis
culpa venit fcmpctin a6tioncmandati , Duaren.irL.
PandeLi.ttt.%J^yi andai.ic.p.z.Stchard.difpui.ir.fnper
Injiit.thej.^.^.l. Maier.in difjiHt. ad lib.ij.Pandet},
tit.i.tkefn.ruMer.i. tiunntus dtfptit.ij.jtiper Injiit.
thef.iy.Georg.Struv.in /'anden.exerc.^.n.ii. Trent-
lerjeieii diffut.toTn.i.diJput. lo.thef.^ iitteraC.Petr.
Crcgor.Tholofan.fyntagm.ftir.lib.io.cap.i. ritiTncr..^.
Cardin.De Lugode 'jt:ft.& '}ttr.tom.\. dijput.Z.feU.
Z>numer.\o6.& feqq.M ajhill.deeif.vjj.fub numer.n.
verj cr neduiit , uh\ quod Procurator non folum te-
X7 nctur jquand^ cxdolo non adimplevitmandatum,
fcd etiam qu.ando cx ejus culpa lata,fivc levi coqtin-
g:t damnum.latectiam Aianent. decif.^y nitmer.i^,
Deculpaautemlata,vclfaltcmlevi ipfius Muc-
cii dubicati polTc non yidibjfur^quia eum ea dit;a»r
18 culpa tantum levis,qnando Procurator hon adhibuic
cam diligcnciam , qii.-iu) cjuilibLt Patcifamilias dili-
gcns in rc (lia adhibui(Ia,iid fex. .1^1 lcg^Tutortbus.Jf.
ae adminijh.l Kt cum concord. pct S^ird.confil. 5 ,0.
ex nu.^\.cuH,jccjej (jri,t.diJCipt.ii^.>iim.^i..Maneiit.
d.dec.^^.hH i^.Uoliii.de I ri,ciir.d.pa~,i. c, i.n.^.Q- 4.
plene Manf'.co'ijitif.\0j^n.i8.c~ 19-
Profeftoad rcm noftramapplicando, quomodo
excuiaii porciac Muccius , qui praicrcim crat ( ut
dixi • ns)in Uvbe Cutialis,dum pictium tute,&cau-
tcicinvtfticndum invcftivit cum Intiice, & Pupil-
lis (prcta oinnilolcmnitatc litteiis ciibitalibuspra:-
19 (cvipta pcr Vtacutum Uibis in dJ.c. pit. \i}.& 151.111
quibusapcvtiflnnefancitur , quod.ult.ra Decretum
Judicisi"^ ontrahtntcs cum Mulicvibus, &Minovi-
bus dcbi.ant curarc intcfVcnrum viuoium i'voxiiriio-
rumitam cx pavte Mulitiis,quam Mii)otum,& non-
nifi in dcfedum eorumdcm 1'roximiorum dcveni-
ri valcat ad (iibfidiaviam dt putationcm Curatoris,&
tamcn in pva:(enti nihildiclium , nullaque probatio
cmilla appavcbac circa dtficientiamcotumdemi'roT
20 ximiorum:Undc,quidquid(orct incafu,quovocatus
fuidct aliquis l'roxiinus, & concti;dcrccuv adtuifte
Proximiovemxcttuni cft;,& notorium , ut dici (olcr,
Lippis, & Tonforibus, quod in prrdidtis tcrminis
Contradl:uscxlai facic cftoinnino nuUus, ut diftin-
guendodixit Rot.dnciJ. cyJitbnuTn. v.verj.non objbit,
par.yrcccnt q- dec.i,\ numcr. j. & A.par.11. & dec.^.
num.^.coraTn Ninoi,& dcc.Go- i,ti>ii.i.poii Torr.de^
pacLfiir.l^iureff.cr in Fitcri-ini. ', iciaci ifmijft\6. jit-
nti \6S,^..^.'.o/fMnifiitiM defefli!S,cor.i>n /^lbergato;
ii&quodnon ftctur Juramcnto Mulieris adcrentis
non habcre i^oximiorcs , Roi.avud Marchcf.d^
CoTniniJ/^par.i fo/.c^o^.fitb nU'/..i.ve,f.'ion obfkit cjfer-
tfo,& i^f c.554.««w.4<f- ^.& num.d. par.\i. recent. &
dec.J^j,ynum.').& 6.par.jy& dcc \6^,.fib nurn.^. Verf.
ajfertio veri>,{y nur/..6.par.\.^.c- d .dec .6o.num.^.VoJi
Torr.de pan.ftitfucceff. ^dden.ad Pamphil. dec. 219.
Jub nwn.w.verfnec ftatur\\.mocuvn agcrcturdcCon-
tiadluinitocum Matrenomine pvopvio.&Tntricio
22Contrahcnte,duplex cxigcbatur Curatotialternimi-
rum, qui (upplcrct ipfius Mulicris , & alter Pupillo-
ium,& Miiiorumimbecillitatcm,ut pijcfefcit lirtera
Scatutorum kbijupra, & notat Card. De Luca lib.j. «i
de Atia.dijc.
Ncqiie miims clara eratnullitas cmcrgensexalio
fubftantialifllmo caufv dcftdu ; txpofitum etcnim
fuevatdumtaxat . quod pccunix lumtbanturadCcn-
fumpvo nonnullis dtbitis tum uniusSocietatisoffi-
ciiadfavorcm Laurentii Butii,rum pluiimorum in-
terufurioruin,& pignorum divcv ovum Argcntorum
in Sacro Montc Pictatis , tum ctiam divcvtorum le-
gatorum, quibus diccbaturgvavata ha:reditas Lindi
Viii CamilUr; & tamcn ncmo roo lcit , quod caufa
ij a StatutoUibis lequifitadcbtt tllc (pccifica, & in-
dividualis, ad hoc , ut Judtx validc potuillct inter-
poncre Dccretum.non auttm ftavc limplici airevtio-
ni Contrahtntium , quilnis ficuti prohibitum crt:
contiahcrcita vctatur adtrcio.pcr quam, Concradluj
validus rtddcrcrur,ut in iftilincc tevminis pluiies di-
Xic,& Rotn,^ fignantcr (.oram aJM erltn. dec.ji^.nu.
^yor Jecjtf.tyr dcc.^^^.ex nti.c). itjcjtte ad \6.parte u.
recent.s- dee.2^^.nuM..^.C!i>n dtiob.feej^.coramCelf.
& tn Romcina Ccnfus ic.Junit \(l-i.u.TotaigtturiCo.
raTn Card.l'icecoTntte,-stn dtc.SS.n. ycoramTritl.
& dec.\oc)fHb ttuT/ier.yverf.eoque magis, (^ nmn. (5.
pnrtc 18. __ . V
Eoque m.igis,qu«i> ex Mihi"pixfuppofitis, con-
fimilis
De Commercio &MercaturaDifcurfus LXII.
I
nmilis expredro caufsE riedutn reddebatur vaga,
generalis , & inefficax , fed eciam duplicirer
falfa., ciim ex Invencario tucelari per Camil-
lam exaraco non appareret , quod extarent ta-
]ia giavamina,& debirahireditatisBindi, immo
ex illius Tedamenco conftarec , quod idem Bin-
dus prohibuerac alienacioaemiftius prxcife Do-
mus, fupcr qua fuerat Ccnfus impolitus, quod uci-
24 que (i fuiiVet Judici exprclVuin , ille non intcrpo-
, fuillet Decretum , ut prorequitur Rota coram Cetf.
d. decif. zii.num 8. &d. dectf. 445. mtm.iS. par.i^.
er dcctf 312. ntim. 23. & fec^q. par. 16. cj- dectf. 54(5.
2^ n. I. par.ig.uhi etiam quod iufficit , caufam iii par-
te falfam eile , ad hoc , ut Concradus corruac in
toc um , & priiJS m decif. 63. tmm. 5. & 6.par. 12. &
decif. ij. num. 5. 4. & ').par. 17. & d.dectf. 88. nn-
mero 11. coram Priol. ( licec contrarium , & pro
meo Judicio reftiiis , ex qud agitur de materia
dividua,& Jura tendentia, ne Mulier decipia-
tur , operari non debeanc plus , quam exigac pro-
porcio deccpcionis , firmaveric eadem Rot. decif
l6j.nn. 15. C7-15. c!r decif.z6^.nH. li. ^.&l.\.par.
14. reccnt quas laudac Cardtn. 'De Lnca Itb. 7. de^
Alien. dtfc ?2. nnm. 20. & 21, & didum fuic in Ro-
tnanaCenfm ii. Martii \6%z. §. fin. coram Reveren-
dijf. Emerix Decano. )
£c in omnem evencum debuifTet Muccius pro-
curare falcem, quod pecunix , ancequam ex Sacro
Monce Pietatis confignarenturCamillijerogaren-
26 tnr in ver(ionem,&extinctionem caufarum exprcl-
farum, alias , fubfecuta libera traditione , prifu-
niicur , caufam fLiiflemendicace confidam , ucper
hic verbarefpondic^oM^ decif.^^^^i. exmi.x^^.par.
13. & concordac coeteris addudis dici.decif. 109. w.
7. &feq(j.pAr. 18.
Comperto itaque , quod ex tam craffo defeftu
Solemnicatum, & caufi Muccius pecuniam ex re-
dempcione primi Cenfus nulliter invefliverit in
»7 fecundo , de plano fequi fubjungebam, quod illi-
us hiredes tenerentur refarcire damna, qux exin-
dcprovenerant, ut in fimili Reftoris Ecclefix, qui
pecuniam implicavit in Cenfum nulliter concra-
dtum , celebris eft decif. in Comen. Pecttniaria la
i^j.par.i^.pertot. confrmata decif.^S^. pariter per
tot. coram Celf. & decif 9$. par. 14. & in terminis
38 Tucoris , quod fi celebraveric Concraftum pro
Pupillo qui non fit omnino validus , teneatur ad
damna, & intereirccenfuit Mttnnoz.de ratioc.cap.
14. num. 20.& per Text. iu l. Tntor , 17«» repertorium,
■ ^.competet, ff.de adrniniflr. T«f .e jufdem Texttts ver-
ba regiflrans Caren. refol. i%6.nti.z. verf.hoc prdrnif-
/», &ante eum Permigliol.conf<\6l.n. ^.ubi de Tu-
ajtore, quicredidic pecunias Pupillares perfonis
non idoneis , Rota decif. 77^. ntt. is.& dectfgoo. n.
lo. coram CardinaliCerre , & lace indecifl-jo. ».8.
cttmfecjc]. par. i^.
Illud vcro, quod dicitur de Prarlato , Tutore ,
vel alio Adminiftratore , locum habere etiam ia
Procuratore , immo magis urgere contra Procu-
^oratorem ,qui non necelTarium, fed omnino volun-
tarium , Ofticium exercec , per Text. in l.Contra-
ElHs,jf. de reg. lur. in fpecie probat (jratian. d. dif-
ceBt.lV).n. 5. fequitur Carol. Anton. De Lttca ibidem
in obferv.paritcr nu. 3. Henno^ill. ad Lope^^floj]'. 4.
:■ J.J.tit.i.par.':. n. 28.& patet tx Salgad.fupra alleg.
d.par. 5. cap. 7. KM.13. & evidentius ex ipfa ratio-
. nc , nempe ob negligentiam , qua: in hifce perfo-
nis proniifcue confidcratur , & quia Procurator
31 mcliorem , non aut^m deteriorem facere potcit
condKionem fu. Principalis , explenc conSs
per Bonden.M. 47. »,. 35. Itb. l.Rota deT,e'
ntt.i coram Btiratt.6c magis m fpecic , & bcncin
r„m2T !""' '".^°d^'" P^-opofito Procuraco-
rum & Tutorum circa exaaioncm nominum De-
32 bicorum recepra d.ltmctio eft , quod ficun „e ce
neacurTucor, vcl Procuracor crgaDominum;
vel PupiUum , quoties trattacur de dcbiconbus
repertis in riifccpca adminiftracionc, onus in-
cumbic eidem Domino , vel Pupillo jullifiea-
re , quod Debicor eHeC idoneus de cempore in-
33 choatx adminillrationis ; ita ex oppofito com-
pelhtur idoneitatem juitificare Procurator &
Tucor , fi agatur de Debitoribus a fe Cfintra&is
Ut late viderc eft penes Granan. d. difcept 1^5'
ex nitmero 43. fere ttfque adfi,,. Carpz.ov. de U-.
rifpr.foren. par. 2. Conjht. 11. defin.26. per tot. Ido-
54neus vero non eiV , qui ratione perlbns , sta-
^ tis , aut condicionis direde , vel indirede obli-
gacionem poccft elidere , tefte Bart. in l 2 f.
cjHifatifd.cog. ^lar. Angu,J]ol.conf6.numeroA.
35 & generaiicer de co , qui ( uc func Mulieres , 8t
1 upilh ; habec bona prohibita alienari , Henn?:
defdeiuffcap.S.nu.^y&fe^^. fequiturabunde ex-
phcans Cofal.decifLticeri. 4. exnHm.^^. cum fe.
36 tjHent. Immo nec fufficit , quod Debitor habeat ,
ut dicjtur , biion. crediio , ut bene Grauan. difcept.
5rj. ex nnmcro 23. ctmfecjn. & fignantcr nHmer.29.
&fei]cj. quamvis cum diftincaione contrarium ce-
neat Munoz.. de ratioc. cap. 19. exn. 42. cumfeaci.
Noh obftanc modo concraria , quia quod op-
ponebacur, non debcre OificiumProcuracorief-
fe damnoRim , quodquc damnum occurrens in re
37 mandaca Mandanci, & non Mandacario fic impu-
tandum, utique procedic, quocies agicur de ali-
quo cafu forcuico , fccus aucem , dum damnum ex
culpa,&negligcnciaMucciiproceaic,juxcay^wJ[>o-
ritates fuperius laudaCas: I^rouc eciam nil relevat ,
quodidemMucciusnunciaveritCamillsMandan-
ti inveftimentum ab eo fadiim ad finem induccndi
approbacioncm;quiaIeduraipfiufmetEpiftoi2de
manu Muccii exararjcprxrtfcrcbatpotiusncgati-
vam confenfus , & approbationis ejufdem Camil-
li , cumeadcm nunciatio appareret fafta poft 18.
Menfes circicer ab inveftimenco fubfecuto : Ec fl
deincepsCamillanon reclamavit, forfan cx co
provenit , quia prjtfuppofuit Muccius in primif-
fa Epiftola , quod Cenlus Impofitores forent ido-
nci , quando totum erat in oppoficum , ex fuprk
firmatis.
Quin eciam ex eadem Epiftola convincebatur ,
ieii refultabat fpecies cujufdam doli , ex quo ,
jundo tenore mandati per ipfum Muccium fufCe-
pcj, clarumerac, ipfum non habuilfe faculcacenj
reinvefticndi prctium cxigendum, fcd tantummo-
do idemprctiumrccipicndi, & fic evidcncerquod
exccfieric fines mandaci , uc in fpccie arc^uendo a
38 confimili Epiftola Procuracoris dcfedum manda-
ti obfcrvavic Rota decif 27. ntimero 17. C" 18 & nu-
mero i^.par. I?. qunproptcr Muccius cciam cxhoc
39 capice excefsus ad dan.na Cencbatur, & intcrcf-
Sc , ad Text. in t.Jtcui ni.indaVero , §./icnt , ibi^MC
Ban.ff. .9\fandat. Caftren. conf. ^i.in fin. Hh.i.
Card. Tiifch. praEI. concl. litt. tiylf . concl. 39. numt-
ro \o, ar ttHmero 49. Golin. de Frocur. d. par. i.
Y cap. 2.
2J4 Anraldi De Anfaldis
tap. 1. n. lo.Mantrit, decif.',^. w.jS.cr/ff^.
Rursiis ex eadem F.piliola veriticabatiir , id ,
quod perpendit Casiten. ubi fiip>a , videlicet ,
quod Muccius iii hoc Coatradu fe gefserit collu-
live , nou lolum ob mox enuaciatum cxcciVum ,
fcd ctiain, quia dcflicit certiorare Mandaiitem
dereinveftimento , & tamen antequam Contra-
ituminiret, certiorem rcddere debuiffet ipfam
Mandantem, ut cft (blitum, & notorium pradica-
40 ri; ideoque vel enunciata colUifio, vel fakem cul-
paex hac omifTionc foliti reCultabat , cx addudti»
per M.tndell. conf. ^o^.mwi. 15. & 16. Bec. conf^ 105«
fub r,.i6.Pacto,:.de Lccar.c.z-).n.^'). cum reliquis ds
quibus /i</'r<» mDifcHrf. ^9. nHTfiero 12.
Etobid corruebant deperfe alixpond'-ratia-
nes , nirairum , quodftanteonere rcinvefticndl
adjedo per Hofpitale Orphanorum Uibis , bene
egerit Muccius , novum invertimcntum cclebran-
do ; Quia prxterquam vis non ftabat infolo pun^
&o inveftimenti, fed in invcftimento pcrperam,
nulliter , Sc forfan colluGvc faao , adhucpartes
ejufdem Muccii crant dumtaxat certiorandi
Principalem de vinculo . non verd devcniendi
proprio Marte ad novum invcftimcntum , nam
Aiqui habet mandatum ad rccipiendum folutio-
' nes , aliud facerc non poteft , ut ait Surd. decif
229. nwnero :8.& poft cum Cenf.de Cenfjmfi.109.
numero 47 & 48.
Niillamque mcrebatur refponfionem illa pon-
deratio , quod Canlilla debcrct fumcrcoppor-
• tunas informacioncs idoneitatis novorum Dc-
bicorum; tiim quia adducebatur in TeftemNe-
pos cjufdera Muccii ; Tum etiam , quia Cen-
fus fuerat ab Judice nuUus pronunciatus non ex
co ,quod inopia excluderct aaionem , fcd quia^j
(ut praEmifimus ) Cenfus ex defcau cauf^ , &
folemnitatiserat nullus , ad tcrminos dd. dect/.ia
Commen.Pecuni^ria, cum aVnsfuperiiis allatisiNec
poterat dici utiliter c.fle cceptum , qnod fueraE
ccepcum nulliter , & forfitan coUufive.
Irrelevansnon minds videbatur niotivum prS-
acquiefccndi , & neghgentiam , palaro eft , & id-
45circ6 ceflare quoque prxfcriptioncm,qus info-
la neghgcntia ftindatur , doccc "Sald. in Ahtheni.
ntfi deceunAe uum. 1. C. de bon. rnatern. Rtt. dectf.
^jj.fi.i^'i.par.<i. recenr.cr dectf.2.^^.n.i^. p^jr.i^.cum,
quibusproccdic eadem Koi. docif. 300. nu. S. & 9.
ynr. ig.&i. cor>coTd:it Snrd. decij. 236. «. 15. Merltn.
decf.^ii.'iH.9.infin.Reyits decif\i.1. ntt.i.Bich.d. dt-
C//.50. riitin.^ & alibi pafTim-
inefficax poltremo reddebatnr objedumotnill»
appellaciouis a fentcntia A.C.dum ex fupra tirma-
tis lucidilTime detegebatur nullitas Contradus *
adcuut in d. Cnmem Pec:tniarta nec etiam inter-
ceiferic fenccntia , fed Roia cognofccns , Cenfum
fuille nulliter impofitutn , eondcmnavcritbJEredes
Rcdoris ad damna , & interelle , quia nimirum
in hac matcria recepcum cft , ut agnita juftitia, &
46 validitace lententia? nedum quis appeJlare non te-
neatur , fed male ageret appellando, ac deperde-
ret in hoc eafuexpenfas ftultae appcUationis, uc
tradit Papon. de Arrefi. lib.il. tit. 4. arrefi. 12.& de
communi Apofitlla ad Dec. conf.'] i\. fub n»m. ?. in^
A}erf. appellare , l^ (itt corif.io?,.per touRft.decif.\. nn»
8. coraw Fbag.Vadi in fpec'e emptionis , cum qua
procedcndum elVe tellacur Olea fuperiiis in obje-
6to allcgatus.eommunirtima invaluit opinio,quod
47 poffit hniptor etiam fcntencia non expectata pro-
nrium malum jus,& refpedti\ c bonam hdem agnoi-
cere prajveniendo ipfam eviCtionem , nec per hoc
impediatur regrefum habere contra Venditorem,
Ut pcrTe.vt.in l.Emptorcm 12, in princ.ibiqHe Bart.
riMrn.i.f. de acl. er/ipt. profcquitur Nait. loc. cit.GO'
meX^var. torn.2. cap. z.fuh ttnM.^9. xerf.fed pro con-
cordia , Altegrad. conf.\^. nttm. 15. /ib. i. Vrceot.di^
tranfaU. cjn^fi. 42. nHm.^.^.c^ confttlt. 25. nurnero id*
& 17. Sahell. infufnrrii eJiverf tra^. te. i.litt. E. §.
^.fnhnHrn. 7. verf. <fHod teneatur , \R^ot. decif^l'].
nnrn.li^ 2. & decif 390. infin.par. 5. rec. CT corartu
Dnran.decif.n^.nH.']. & d.deaf^. nu.^.f^ lo.ctrant
Vbag.
Firmato igitur , quod hireditas Mucciirefiin-
fcriptionis , quia in primis demcndi crant Anni ^Sdcrecompelleretur Requiientibusomuiadamna,
■•'■•■'" " -'' J J.-.- r."" & interelfe, ex ,T/<j/jf«f.<<. </fa/54. ««w. 39. 41.^^
66. Gaiin- de IrocHr. d. par. 1. cap. i. nurnero 10.
cum reliquis jamlaadatisy«tw«»><roi4. & dehsv
49 rede Procuratoris Rot. decif. 30. numero 3. ^ j»
pofi difcept. Contrti, t^ decif. 168. numero 17. par.
iS.remahcbattantummodo difcuticndum , quid
veniret appellacione iflorum damnorurp , & in-
tcrefTe , Et ccrte quoad lortem fcutorum 300. de-*
pcrditam , nullibi locus erat dubitandi , ut in di-
Ra decif. 383. nim.%. & 9- coram Celf & in aliisy«-
frt: Sed nec etiam dubitaii valebat refpedu fru«»
50 (Suum , qui pcrcipi potuiflent , ut cxplicando
illa verba Texius inl. ad componendos ,ibi ^nan-
ti intertfl , C mandat. probat Carol. Ant. TDe Lh-
ca in addit. ad Colin. de Procnr. par. 5. cap. 4. »«-
51 mero i . & quod veniant ratione damnorum , & in-
terellc frurtus una cum litis expenfis , Barbof.ap-.
pell. 6^.nn7ncro6. T^tt. coff yb.nnrnero 7. Mf.rt.
C^I edic dec\f.\^.fH\» nnmer .■\.verf. & ^HodfrHiins ,
Manf. confult. 188. nnrn. 29. '/{ot. deof. 244. »«. 4.
fipnd Zacch. de oblig.Camer. qt decifi^. nu. 9-par..
II. rec. & d. decif. 370. num. 9. & lo.par. 15. qux
loquitur de pecuniis , quiinveftiri potuifTent, dc
plcnc etizm eadern Rotapofi forr. de faH. fnt.fnc-
ce£'.decif i6.nimfro ii.curn feq^^nentibusSc rursilS
52 nnmtre ao. (umfeq^. ubi alias reterendo dtcifiones
&U^U|
ao. videlicet a die Contradus ufque ad dicm fen-
tcntii , de iUo enim dumtaxat tempore pa-
tefada fuerat nullicas Contradus , & refpedjvc
culpa,&negligentiaProcuratoris,necnonexor-
ta erat aftio fubfidiarie concra ipfum intcntanda;
Aiprxfcriptio quippe non currit , doncc quis litigac
cumDebitorepucativo .& cumquo jus liaberevi-
debatur.ut cgregic ratiocinatur Rotn coram "Bichia
decif. 50. numero 4. & in recen. dec. 91- n. ^.-j.dr 8.
^ decif 149. n«w. 12. par. 19- Ac proinde rema-
43nentibusab Anno \66^ ufque ad 1687. Annis
folnmmodo 24. non potcrat indufta cenfcri ulla
prifcviptio , uc coeteris coUediis rcfpondit Rota
d. dectf 109. nnm. n.par. 18. & dc folo tcmpore
44tricenario h.ibili ad inducendam prxfcnptionem
inhocpropofito loquitur Rei.d. decif. 197. ««.50.
far. 12.
Vcrum& cx ipfo hQ.o coiruere putabatf» om-
nemamsrirudincm. quia ftatim dctcda nullita-
te fccundi Cenfus per fenccnrian.i , dc qua fupra ,
coepcrant habcntcs intcreife in hoc ncgocio mo-
dum pcrquircre convcriisndi Muccium five ejus
h.Trcdiratcm , ut appircbnt cx Epiftola originrili
Reftorelli tranfmilla Bcrnardo , & cx Allcgatio-
nibus pariccr originalibus tuncin hac Caufa pro-
curatis, Si fadis^ cx quibus fanc excludianimum
De Commercio & Mercatura DiTcurfus LXIt.
tleadipifc.pojfejj-.rcntd S.numA^^.Sca c.deAvte'll
fruSus hujufmodi ad rationem locorum Moncium
taxavit.
jj Nec captivari poterat intellediis ,quare in^;
decrf. 585 . inprmc. corain Celfo , omilTo , UC ibtdem
dicitU'- , rig">re Juris , Rota condcmnavcrit ha:-
redivs , praEcuaci Rettoris male inveiliencis ad for-
tem lola.nmodo , pofthabita fruduum condem-
nationc , ut evenerac in in prtma decifione illiits
CaHfx 1)1 par. 13. nifi fortafse, quia vel nimi;im
boiiam fidem agnoverit in eo ConrraAu gefto
per Rjdoren vlI tradlaretur de iructibus in vi-
ta cjuldcm Inveftientis decurfis , & confequcnter
ipfi nec dcbitis.
Aiium Procuratorem in una Praten. Pecunia-
ria condemnHri obtinui ad damna , & inte-
retie , & relpedive ablolvi Dominum , feii Confti-
ruencem pro tructibu!) , quos idem Procurator con-
ftitucntiperfolverac & rucccdiveprartendebat in
fortem adhuc dtbicam imputari ; ciim enim fecu-
ta fiirec extradtioq lorumaam locoruin Montium
ad Joannem Bartolotium (pettantium , illo-
rumque prctium perveniflLt ad manus Bcrnardini
Lallii ejus Procuratoris ■ hinc Bartolotius eum-
dem Lalliu n requiiivic , ut in jliis locis Montium
prerium ,uc fupra , ab extraftione proveniens in-
vc/rirec , unde Lallius certioravic f^jrtoiotium.fe
jux;aord!ncm , & commifrionem fibi datam pe-
cunias rcinveftiifle.
Verum Lallius non jam in locis Montium , fcd
cum fe ipfo ,five in proprios ufus , & negocia
pecuniam implicavit , & folum vita tlindto Barto-
lotio , Canonicus illius Frater , & hseres reperiir,
figuratum inveftimentum non adefle ; quan.obrem
cx prudentiaiibus motivis amicabilicer convenit
cum Lallio ,uc eandem pecuniam in ejus Merci-
monia converfam retineret , dummodo de fru-
ftibus ad rationem fcutorum quatuor pro quo-
Jibec loco Montium tunc decurrentiu n in fcu-
tis 109. correiponderet , eo quia Canonicus pa-
ratam in illis occ ifionem habebat , & de fado
Lallius per plures Annosconventos fruclSus ex-
2yf
Ca,»er. ^ju^ft.^-j. „^rKero 61. er 61. Surd. decf. -'-,1
mmero^. ad 9. Gr.uian. decf. March. zn. r,Ln
u4dden.nuw decf .58. n.w.^poji Cer,c.de CenP
&dectf 57,. ;;«., ,. ^ 5. ^,,, ^ ^^^_ l^^^ /*
quidem fuit r>P'icatio , quodnoneramusin ter-
55 nnnis hquidationis . ied men CalcuU ad normam
In.uunienti , & convcutionis m eo contcnt-^
prout dilhngucndo ad pracifum efedum rciicien'
di appellarionts ^Vf^xtRotacoramCavMr.dec 32,
nHrn.^.infin.Verfnecre^mreb^tHr , cr deciUH r.um
26p^r.6.rec.crdcctf.2&z.nHm.i$.par.9.(^ decir. ioi*
num.^.coramCardOithobtn.
Quatenus pertinebat adnnedullam bohi Turis
inanemcfle dicebam primam txctp.ionem , cum'
cnim exfHpri firmatis nuMer« 9, Procurator non
mveftiens pecuniam deftinatam inveftiinento
teneatur ad damna , & interelle , fruftra rcdar-
guebatur de uiuraria pravitate conventio reftau-
rativa corumdem damnorum , & incere/Ie , icf*
que non negabanc ScnbeMtcs pro Lallio ,' fed
objiciebant, non conftarc dc hujufmodi dcltin*.
tione ,feuobligatione invcftiendi : Verum .ulcra
aircrcionem emiiiam in Inftrumenco,concurrcbat
Epiftola fcripra per Lallium Canonico , in qua
exprelse fallus fuerat , vorrei poierfare tl medefi^
tno dtt ri.ueflunemo dn Inoghi z6.dt Monte , che v.t-
^6do debuorea. V. S. perfodiTfare almio obtto . undc ex
confimiii Epiftolarcfultare plcnam probaticnem
obligationis inveftiendi : pundtualiter firn,avic
Rot. d. decif 28z. numeroi. cum plurr. feqq. par
9. rec ubi late Rub. tn addtt. circa ei=ficaciam
confcOionis in Epiftola contcntje adversiis Scri-
benrem.
Eoque clarius infpecftis etiam adminiculis con-
fedionem hanc roborantibus , quia Csnonicus
venfimilirer minime retin(,i(Tethaspccunias otio-
fasperfpaciumzo. Aiinorum , ^ ultra , eratque
burfavit, donecCapitulLimCathedrahsPraten.hjE- j-^Sacerdotali charaftere infienitus , & nroinde
res infcriptus a Canonico Crcditore Lallium pul
favit coram A. C. five Pr^lato deputatopro re-
iHtutione Capitalis & fruftuum decurforum, fed
Lallius oppofuit , quod folutiones jam fadx de-
berent in fortem imputariexduplici fundamento,
primo , quod conventio inita cum Canonico , ut
fupra , loco damnorum , & interefte foret ufuraria,
& fecundo , quod ciim loca Montium valerent
immunis a fufpicione , & animo fcencrandi , uC
oftendunt relati per Mart. Medic. exam. Seuen.
20. ex riHwero 18. curnfe^q. & pra-cipue num. 24.
cum aliis per Rot. decif. 94. num. 25. par. 15. rec. &
in his terminisad fubltinendam perceptionem fru-
ftuum,& excludendam impucationem lat^ tra-
didit eW<f»» Rot. decif^^i. per tot. &. fgnanter«p
numeroj. cum plurr. fe^q. part. 1,7. Ciimque occa-
fcuta 109. pro quolibet , ipfe perperam fol- ^Sfiones inveftiendi prompt.r femper , & paratz
vilfet adraiionem fcucorum quatuor pro cente-
nario : Quibus tamen exceptionibus reje<5tis, Me
fcribente pro Capiculo, relaxatum fuit Mandatum
favore ejufdem Capituli , & habito per Lallium
recurfu ad Signaturam Juftitiae , cum dilata ibidem
fucrit refolutio , Caufa remanfit terminata per
Concordiam , in qua Capitulum jdem ferme con-
fecutum fuit , quodjudicialitcrreportaverat.
Et fane etiam cum fenfu Veritatis credebam,
bonum Jus affiftere Capitulo •,prstermilTa nam-
que infpedione ordinis , fuper qao in Signatura
magnus rumor fiebat ex parte Lallii , vidclicet
eirelocum Appe!!.i:ioni,feuConimirnonifufpenfi-
54 vs , ex quo ageb tur de Mandato ccrtam fum-
mam liquidante , juxta vu'gitam conclufionem,
quod d liquidatione detur appellatio , etfi trade-
tur de materia celeri , auc executiva,tcfte Menoch.
repucentur in Urbe , prifertim m locis Mdmium,
Ut ait Rot. decif 479. fuh numero 10. pofl Cenc. de
Cenfib or decif. 19^. nu?/). i^.corarn Priol. & decif.
l6.niimero 10. & 11. & decif. i%-j. fub nutneyo \i.
pofiTorr. de patl.fut. fucceff. dcbcbat idcirco Lal-
lius juftificare ncg;itivam occafionum invefticn-
59 di , & edocere , fe fccifle diligcntias , non autent
taleonus incumbebat Canonico , feu Capitulp
illius hxredi , ut per fe.vt- in l.fi Procttratcrem.,
8. & in t. idem(]ue 10. fi. fl Procurator , f. mau-
dat. cum concord.habeturper Rot. coram Bich.de.
cif.^OT, nn7n.().&per iot.(^ dec.df%-].ntm.
Ejufdemque irrelcvantia; in fubjcda fadi ferie
reputabam elTe fccundam exceptioncm , IjceC
6oenim in fe vcra ellet propofitio ,quod frudus
loco Inveftimcnti per Partes conventi noft
polTint exccdere vcritatcm ejufdem dcftinatil».
y » vcftimenti.
256
veftimenti , iit m iiidividuo notat Card. De Luct
p. 2. in Supplem. tit. de Vfur. difc. 41. vum. 4. & fa-
cic regula Text. in l. 23. jf. de ufucap, dc qija Rota
dec.^00. riurn.^.par.^.rec. crdec.9^. nu. 20. par. \6.
uc fcilicet iina, eademque res non debcat diverlb
Jure cenferi ; & confequenter dum loca Mon-
tium valebant fcuta 109. reddcbantq; fcuta qua-
tuor pro quolibet loco, ita paricer ad rationem
fcutorum 109. , non autem ico. conveniri polfctj
& rccipi folutio fruduumperBartolotium.
Attamen, quia in dies & fruSus , & pretium
extrinfecumlocorum Moncium variari contingir,
Anfaldi De Anfaldis
tificatione non fecuta intra Idem tempus , podit
dc proprio condcmnari , vcl cx quibiis caulis
excuretur , aur non tcncamr , cum aliis , dc qui-
bus in Summino.
S V M M A A IV M.
1 FaVA feries,
2 Exitns Cauji.
3 Procurator JiipHlans prv alio,an,& qnando nrgeri ptf»
fit ad docendum de inandaio itliits, pro ^uo contra-
xit, Vel de raiipcatit.ne reiortata.
non folum oportuilTet faccrc meliorem fupputa- 4 T^npcaiio aUns proprio nuwtne gc(ii per aliqHem
'pi tionem , habito refpeftu ad tempora , in quibus
crefcit , vel decrefcit valor locorum Moncium ,
vel fieri accidit reduftio ipforum fruftuum ,
qucmadmodum optime profeqnitur Rota d. dec.
\6. num. 11. pofiTorr. de pati. fainr. fuccejf. fcd
etiam retenta, & utrinque fervata hacpropor-
Procttratorem indncitur e.\ fcientta , & non recU'
ntatione.
z/4mplia , hiijifmodi fcientiarn , & non reclamatio-
nem fujfra^ari , ettninfi ratificatio fuertt a Procu-
raiore promtjfa tnira ccrtum terminttm , nime-
ro 5.
tione debuillet in dies quoque favore Bartolotii 6 Rattf.catio inducitHr per liiteras mifivas fcriptat
excrefcere Capitale ad eandem proporcionem
valoris intrinfeci locorum Montium, & fic atten-
to tempore mots controverfix ad fcuta 120. pro-
uc communiter fingulaloca erant iuCommercio,
^iciim Procurator inveftire obligatus non mi-
niis teneatur ad fruSus Inveftimenci , quam ad
priltandaloca Montiiim , five reficiendum aiig-
menrum , quod fecuto Inveftimento ceffilTet com-
modo Principalis, fcu Conftituencis , zATe.xr.
in l.fi tihi homo , §. ckm Servus , f. deleg. i. cum
reliquis bene apud Ten. dec.9^6. num. 6.ic in
fpecie locorum Montium d. dec.zi%. num.-^.par.g.
recent. Unde poterat Lallius contentari , quod
folutio fruftuum parum exceffiirec ( habico rcfpe-
itn ad precium incrinfecum ) frutSus eorundem
locorum Moncium , dum ex oppofico pro parte
Procuratert.
7 Ratificatio inducitttr ex fola fcientia yquando agitur
de cornmodo raiificare debcntts,
8 Dies tiinc interpefUt pro homine ,(jUando aliqiiideil
faciendum ftne minifierio alterius , fecus autem ,
i^tiando rccjHiritur alterius t/iinifienum.
Et in hocfccundo cafu requiritur nova interpellatto ,
ibidem-
9 Procurator ,^uipromifit faElum aliennm ,five aiiurn
ratum habiturum , etiarn cum ctaufula , alias de
proprio, «0« poteji cogi ad failim ,fed fotitm ad
intereffe.
Et de ratione, num lo.
II IntereJJe venicjis in confecjUtntiam facli nom impleti
del}et ante condemnationem conctudentiffme tiqui-
dari.
Capituli ipfi condonabatur rc(\^edu forcis, feu 12 Dainnum ,o- intereffe fuifie paffnm probari dehet ai/
Capicalis augmcncumpreciiexcrinfeci de]ure,uc
fupra, reficiendum.
Eracque uicerius { faltem ad finem excufandi
<j?exadumab impntationein Capitale,juxtadiftin-
Aionem, de qua in propofito fxpiiis Card. De LU'
ea , & figiianter lih. 5. de Vfttr. difc. 12. numero 32.
fir feqitent. & in Sitpptement. eodem tit.par. 2. difc.
39. numero 12. & diHo difc.^x. ntmero l. ) etiam
reflcftendum , quod Lallius , uc praemifimus , hu-
jufmodi pecuniam empcioni locorum Montiam
deftinatam implicaverat inpropria negotiaMer-
'64 cantilia, in quibus terminis cum culpa , vel negli-
gentia non confiftac fimplicitcr in omictendo,fed
in commictendo, Procurator, feuquilibet alius
Adminiftrator non condemnatur ad levius , fed
majus interefle , ut citeris relacis cenfuit Rota
d.dec.-^qi. num.^o. c^feqi^.par.i-j.rec.drd.dec.ieS.
nMm.i'j.& 16. par.i^.
ROMANA PECUNMARIA
pi?0 SEBASTIANO PANZERIO
CFM BENEDICTO REZZANO.
ARGUMENTUM.
Procuraror, qui Concordiam inivit cum Cre-
dlrore fui Principalis, &i. cjus ratificationcm pro-
niilit intra ccrcum icmpus , an , &: quando , ra-
eo, qui agit pro refetltone darnni.
13 Culpa non efi tmputanda ei, ^ut nonfecit id, quodfa-
Hum non profnijjh.
14 Procttrator regulariter nunquam cenfetur fe votuijje
proprio nomine obligare.
15 ExcuJJiopriiiS efl ficienda contra principatem obli-'
gaturn, ante^uarn detHr aVocatio pecunitefolutd po-
fieriort Crediteri.
16 Ratificaiione projniffa intracertumtempus,^nonfe.'
cuta, Contratlus drjfotvitur.
17 Sotvere rninhs dicitur, /jui tarde folvit.
18 Sotvere mims dicitur, qui folvit minutatim,
19 Ftlimfamitias, ut pofjit obligari,fjuid requiratttrfe"
cundum Statiitim f^^rbis cap.152. lib.i.
DISCURSUS LXIII.
EX quo Sebaftianus Panzerius veluti Procu-
rator Canonici Andrci P.inzerii ejus Patrui
Concordiam quandam iniverat cum Benedido
Rczzano ejufdcm Canonici Creditore , eaque
mediante convcnerat , quod prxdidus Creditor
fibifacisfaceret annuatimdc fcucis ^o.fupcrqua-
dam Domo Canonici cunc abfencis, & de reliquo
pro eodem Canonico ampliffime incra ccrcuin
tempus promific de rato; cafuspraebuic.quod evi-
(SaperCIaram filiam naruralemConltantiiPan-
zerii prxfata Domo , ex abrupto infurrexit me-
moratus Credicor , & coram A. C. conveniendo
Sebaftianum ad docendum de implemento fuac
obligationis de faciendo ratificare Canonicum,
obtinuic
De Commerc. & Mercat. Difcurfus LXIII. 2^7
obtinuit ad Tui favorem relaxari Mandatum : Sed
Ego aflumptus in hoc ftatu pro parte Sebaltiani
mecu Maadati ferme latitan:is,ftatim cenfui.fpe-
rari poirc ejufdem Mandati revocationem , prout
j inconrinenti demonftravit experientia, quiaA.C.
prsejidtum Mandatum illico revocavic , motus ex
triplici fundamento, quod afferebam.
hc primo, qaia (uc dicebam jnunquam audivi, 8 (prout hic ; vcl cempus rcperitur appofitum
quod ob non lecutam ratificacionem intra tem
3 pus prxtixum relaxari valeat Mandatum adver
siis merum Procuracorem , qui prsdidam ratiti
cacionem ab ejus Principali inituram promific,
nifi veneric cafus, quod idem Principalis contra-
dum ejus nomine gellum improbaveric, quo cafu
opcime congrueret , ut Creditor urgeretipfum
promilForem ad docendum dc legitimo, & fuffi-
cienti mandato, cum quo contraxit, vel deratifv
catione reportata , juxca conf.Alex. il i^o.fub
num.i.^o^rffed nbi incjmetaretur lib. 6. & ance eum
Bartol. in l. ProcHrator pro evi^lione nitm. z.jf. de
Proiur. Rot. decif. 202. num.'). cir 6. coram Merlinot
& decij. 62. ex num. i. ufjue ad 4. par. 13. recent. &
hic eft cafus,dc quo loqui polfunc omnes in con-
trarium liudabiles.
Ac in prilenti cotum eft in oppofitum , quia
non folii n prxtenfa racificacio fuit in Adtis exhi-
bita, eaque pronunciata pro recognita, & a Teif i-
bi;s abuiide comprobata , fed etiam quando vel-
lemus , quod illa laborarec fufpicione antidat^,
quodquc hjdie , & non priiis confedta fit, exube-
rat femper,quod Canonicusnunquam de priceri-
to reclamaverit , quodque modo perdurec in ea-
de Ti voluntate approbaiidi Concordiam ejus no-
4 mine celebratam ; idem quippe eft , quod quis
fcientiam habens hujufce actus non repugnaverit,
ac Ci cxpreire illum approbaverit , ex communiter
recepca Doftrina Ba.rtol.in l. Quientm,jf. rem rat.
haber. , ilpique gloff. in §. I. cum qua procedunc ad-
dudi per Corbttl- de Cauf. prtvation. ob Itn. finit.
mtm.n-j. Burfat. con/.ni nit.ij. Cyriac. contr.6$^.
5 mm. 15. & in pundo ratificationis promilfa? intra
certum terminum plena eft decif Fantnnell. la 2J1.
num.i. (ir fecjq.ac per tot.
Forcius vero , quia non folum de fcientia pra:-
fatx Concordiz in Canonico edocetur ob ingen-
tem numerum Epiftolarum , qui de novo fucrunc
^ produftjE ; Vcriim quoque ex iilis & ancecedens
n)andacum,& fubfecuca coUigicur gratiarum adio
erga Sebaftianum pro ejufdem Concordia? cele-
bratione , in quibus terminis fufficientem induci
ratificationem , poft Parif conf 127. lib. i. mi. 32.
&fe^tj. in fpecie licterarum milTivarum dixit Rotn
decif.i^g.nHm.2. & dec.i^i. num. J. coramCavaler.
Poflh.de manut.Qbferv.<)^.n.i^S' & didum £uk fupra
Difc.^o «.22. &2^.
Maxime, quia ipfa Concordia refpiciebat com-
modum , & favorem Canonici , dum ubi priiis
- Creditor ejufd. Canonici agere poterat inconti-
• nenti pro integra forte Cambii, & fruduum.con-
venic minutatim recipere annua fcuta 50. ac
7 propterea , daro hujufmodi commodo , ex fola
fcientiafuperabundansemergit ratificatio, ut in-
quit Menoch. conf.iz().num.i.6. Cyriac. comrov.^i'^.
num. 27. c^ d. contr. 6%^- "«w- !?• & 14. Saminiatui
controv. ??. num. ^I.Torr. de paU. fut. fn-cejf lib. 2.
tap. ij. mtm. 108. Rotapoft emdem decif 39. num.'y'
(^ dectf 189. num. 17. & *» recent.decif^^ii.fHb ««-
tnero Jo. verf nMximevfro, & nitm-^i-par.^. &
dectf^^S.rfb num. ?. par. 19. & aJibi millics.
Idqne hc^c fciencia,& racificatio exmde re-
fulcans procemifet excra terminum praehxum; uU
tracnim , quod habemus pundfualitr.mam «iea/:
Fontanell. de qua ft^pra .- £,rec advertendum .
quod nonobftante prafixione diei, qux regula-
ricer incerpdlac pro homine . quando tamen
, . - . appofitum in re
exquircnce alrenus hominis minifterium vel ea-
dem dics appohca exiftic caufa multiplicandsc ob-
Iigatioms , novarequiricurincerpeliano, atque
ita in individuo noftr^ quarftionis h-mirando poft
Abb. tnj:ap. renerabilts eircafinem, de ludic. & Ri.
min4t. jun.cenfsi. num.^-j. firmavic Add. ad Bh-
ratt.decif.6^.r.um.i6.infine,Lyri.ic. contr. 6-]-j.^er
tot. & poft Turrett. in conf ulttm. volunt. ^.Maflril.
Wff.150. nnm.^ii. ^ 34.
Veriim dato . quod nulla ratificatio tacica , vel
exprefla oftcnderetur , quodque haberemuscx-
prefiam obligacionem fufceptam a Sebaftiano
cum claufula aiiks de proprio &c. fubintrat (tcun-
do loco alterum prorsus incvitabile fundamen-
tum, videlicet, quod tunc Dnnores omnesi nemi-
9 ne difcrepante, concludunt, quod promittens,
alium ratum habiturum , non poteft pricise cogi
ad faftum ,nec relaxari Mandatum perfonale.fed
tantummodb condemnari valet promiflbr pro
quanti incereft, ratificationemnonfuifle fecutam,
ad tradita per f^tnc. De Franch. decij. 624. per lot.
Caren.refol. 18. «.11. Afidreol.contr.^oq. nu.^. Cob.
confult.\o6. nu. 2. egrcgie Rota, ( quar loquitur in
terminis Concordia: ) cordw Ludovtfdec. 2^1. per
tot. ibi^ue Adden. infinitos congerit/«^ «. 7. (^ co-
ram Cclfdecif^^o. w.5. Qr dec.i^o.pertot. & fignan-
ter num.io.par.ii.rec.c^ dec.^i. num.^. ^ 'j, par.i^.
loprxftans enim interefle dicitur vere , & proprie
fervare promifla, Mdobrand. ccnf. 152. nnw. 121. ^
feq.Pacion.de locat.cap.zi.n.io^.^ 105. Rot.dee. 6^.
num.io. par.^.rec.
Iftud autem intereire antequam exigi po(Tir,ac
II pro eo refpedivc Mandatum expediri ,requirir,
quod concludentilTime liquidetur , ut bene pro-
fequitur Ludovif d. dee.2^i.nu.6.Buratt. d. dec.^a^.
nu.i^. Dunoz.et lun.dec.iS.num.z.Bich.dec.266.n.io.
&fc<^uenttbus.
Tantiim vero abcft , quod hujufmodi interefle
liqiiidetur in prifenti , ut nec unum obulum i
Creditore palTum jufiificari pofllt , quoniam fo-
Jummodo in contrarium cxaggeratur , quod
Canonicus medio tempore fuerit cfFedus dete-
rior in conditione bonorum ; Sed quid inde re-
fultat i Oportet enim, quod ifta deterioratio for-
tuns Creditori prsjudicialis ortum habuiirec , ex
quo non foret in tempore obtenca ratificatio : Ac
ciim (licet intra terminum prsefcriptumj impediri
minime valuiflet eadem deterioratio , quomodd
tolerari potcft , quod propcer defedum ratifica-
II tionis gravetur Sebaftianiis ad refundendum dam-
nutr),& interefle,quod ex hoc capite Creditor non
fubftulit , ut prxter allegatos generaliter tradunc
relaci per Altograd. conf.i.n.^i.(^ fecjtj./ib.l.
Et quidtm damnum, quod medio tempore irrc-
pfit , provenit dumtaxat ex caufa evidionis illius
Domus , cujus penfioncs fuerant afHgnataE pro
. fatisfadione hujus crediti ; Quamobrem roga-
rc fas eft , utriini quories ratificatio opportune
praecedilfet , evidio fuiiretevitata , vel enim ne-
gacive refpondetur , tuncque manifeftum emicac
Y ^ abfurdum
258
Anfaldi De Anfaldis
coram Card. O;f/;fl^o«.pluribusaliis cumulitiSre-
fpondit eadem Rota dec. uo. per tot. & fignanter
rium. 20. par. 16. rec.
ROMANA SPOLII,SEU EXPENSARUM
PRO CHRISTOPHORO PANZERIO,
crM DUCE GAETANO , ET LITiS
consortibus.
votum,seu responsum
pro veritate.
argumentum.
* Creditor fi fecccit cxccutioncm in bonls alte-
rius,qLiam Debitoris, Spolium committit ; Ec
Dcbicoris , calumniofa quodammodo dctcgiciir an adfit diftercntiainter Spolium )udicialc , &C
lApixccnfio vexandi illum, qui contraxic nomine violentiim , vel actentata: Ec hac occafione la-
tantum Procuratorio , quemq; idcirco vexari non tidim^ dc refeaione expenfarum , illarum liqui-
poiVc , lace dcfinivic /?«;<* d,H:i dec.ioz. per tot. co- dationc, & difFcrentia inter judiciales , &; extra-
1? ram Merlino & in durior bus de liac excuilione • j- • , c j i c c^-
15 ram /yieriinu ac xii judicialcs, Scntcntia condcmnans ad refcdio-
olo}]:%. par. 7. nti. 61. &fecj^- Thejaur. ^Hxfiio. 16. "cm damnorum , &. mtcrcflc an comprehcndat
t num. s- iib- 2- Card. T>e Lftca de Credit. difcurf. 51. -" — '-- «' --'-
1, abfurdum prstendere refeaioncm damnorum
ob non obcencam ratificacionem , dum nihil illa
profucura fuillec , utadrem prxmonuit C//<ir<?^.
«w/.ij-^.nww-S- Surd.decif 260. nitm.^. cttinfecjtj. &
decif.r-6. rtHtn.69. & concordant/»/'.^^ coiigelh in
Pifc.^^i.ex nu.^.upjuead^.
AuC vero prxfacam cviftionem impediviner,
eoque cafu non rolum illc cencbacur fefc oppone-
re, &quatenus illi objicerecur de hujufce raci-
ficacionis dcfeau , pocuiliet de tacili rcmoveri:
Vcrumeciam quis prohibet , quod hic , & nunc
Crcditor Juraiua non experiacui per viam Sal-
viani , vel execucive contra occupacam a filia
nacurali Conftancii ex titulo alimcntorum ,
quinimo cum creditum , de quo a§icur , lon-
ge ancerius exillat tanquam contraaum advcr-
SLis CoDftancium,& Vinccntium, poceft in inftan-
ti repellere detentricem ,• idtoque cum habcat
apercam viam fefe facisfaciendi adversiis bona fui
nurneTo 4.
Augecurque palpabilis, & machematici de-
monftracio , quod Credicor nulkim detrimcucum
fubiverit ex carencia racificacionis, quin pociiis
l6nocabilemutilicatemreporcavcric;SiqLiidemnon
fecuca ratificacione iiura terminum defignatum,
refolvebacur Concordia, ex Caballin.&i. aliis apud
M'tfi'i!l.d.dec.i')0.ex nu.^.ad 20. Rot.deCi^i6.ante
nu.X.verf. nam ckm f^tr^lii<i,par.q.rec.
Refoluca igiiur Concordia , redibat Credi-
- tor ad primxva Jura , qux etiam in illa fibi vo-
luic refervare , proindeque ficuti per Concor-
diam manus habcbac ligacas non expecendi , nifi
fcut. 50. annuarim , ita ob illius reiolutionem po-
tuillet expoltulare , & urgcre inconcinenti pro
. integrali quantitate fcuc. 241. ficque nemo non
videt , quod ratificacio erat ucilis Canonico ,&
lynonCrcditori , dum minus folvic.tam qui tar-
diiis folvic , ad Tc.vt. in l.folidum , ubigloJJ. & Ca-
firenf.ff. defolut. l.x.^cditiones, verftc. nam & dies,
- ff.de edend. Socctn. Sen. confl^ii.num.i.iib.i.Felafc.
i de privil. pauper.i. quJifl.^^. nu. 27. Barbof txiom.
lio.num. 9. Rot. dccif 6-j6. num. ^. par. 18. tom, 2.
l8 rtc. quam qui minucacim , Rot. decif 266. nwn. 18.
coram RoyM , & dccif 70^. num.z6. pr.i8.ubi quod
folucio minucacim recepca damnum,& incommo-
dum , prout etiam notarunt Giurh. obferVat. 106.
riumig.lSIoiyHerol.alleg.i^i.num.yg.Reta coram Royas
dec i8c. num.\i.& decl^^-nuw.^. qt dec.z^g.num.'^.
par.i<,.rec.
Atque hxc adeo videntur indubitata , ut fru-
... ftraneus profecS:© dcteg:'.tur Libor recunendi ad
-tcrtium , idcmque tuciiTunum Afylum , videlicec
ad cenfuram Statuti Urbis in cap. is2. lib. 1. irri-
j^tantis obligationem filiif.imilias abfque confcn-
fu Patris contraftam , nifi copiilative duo con-
currant , nempe quod idem filiubfimilias feorfim
-aPatre habitet , ac publice negotietur , ut prstec
Rot. coram Gregor.& i" dec. 182. num. 2, cfrcoram^
Peuting^er. dec.io6.per tot. crdec.<^6S. pariter per
tot.coram Bich. (^i" dtc. 16. nimero 1. g; Jequentibui
expenlas , &c quas.
SVMMARIVM.
a Sxeciitio fMa fuper honis alteriiis , i^uam Debitorii
revocanda eii tanejnam JpoiiMiva.
2 Occafiofcribendt.
3 Damnorum , & intereffe appellatione ^uid vtniat in
praxi , & in condemnAtione judictaii.
Diflingtte, ut ihidem.
4 Expenfarum extrajudicialium appel/atione veniuvt
ilUfaSapro Advscatis , Trocuratorihus, Copiftis,
^ Notariis.
Et veniunt etiam in licjuidatione originalitt Informa-
tionum Juris, num. 5.
6 E-vpenfepro Advocatis , Trecuratoribm , ^c. quan-
do etiam veniant appeilatione expenfarum judicia-
lium.
7 Expen/krum extrajndicialium in taxatione leviores
admittuntHr prohutiones,& de raiione.
8 Expenftpro Advocatis , & Procuratorihus, &c. ^««
appeliantitr demortH£, an veniant refictendic in lu-
dtcio Spoiii, diflingue.
9 Spolium violentum ^uoad rcfeUionem expenfarnm
exira']udic<ulinm non diffcrt ab aitentatis.
10 £ xpenfx, demortut, & extra]udiciales in Judicioat-
tentatorttmfemper funt reficiends.
Limita ^uoad cxpenfai fuperfluas, n. IJ.
Declara limitationem , ut nmn. 12.
13 Expenfn e.xtra]udiciales ^uare reguiariter non VC"
niant in condemnatione Spolti judiciaiis, & «.14.
15 Expenfarum condemnationem omrffam fuifje, Vel »»»,
aHt altero modo eonceptam , muitum refert.
16 Spo/ium committens dc lure teneiurremtttere omnia
in prijiino ^atu , & Spoliatum reintegrare de om-
nibnj damnts, intereffe, & expenfis.
17 Spolium commiffum ex defeciu citatitnisTArtis,non
differt d violento , & attentatis.
Et de ratione , num. 18.
19 Poffeffio capta fine citatione Partis , dicitur capta
per virn e.xpiilfiVaTn , & competit interdiUunut
undc vi.
20 Spolium
De Commercio&Mercat. Difcurfus LXlV.
20 Spoltum \Mfiiciale ijuitndo dicatur commiffum aittho-
ritate ludicis , velpottks ex fiilo Partis , Qr ««»».
22. &feef<f. ubi dcclaranthr , feu conciliantnr Ro-
tsE decifioncs.
SI Spolium viotentum dicitur , tjHodfuit cormnijfum vi
expu/fiVa , ludice , & Satelltiibus prtjinnbus.
24 Roc. coram Zarat. decif.3 .. expenditur , qt decla-
ra.ur , ^ nHin 25.
25 Spolium tj/iantumvis judiciale concurrente doU
habetur pro violento i feciis autern concurrente^
bonafide.
»7 ProcurMor pnfumitnr ctrtiorajje Principalem etiam
ad ejfedum c6ndemnandi eumdeM PrincipaUm ad
refeclionem damnorum.
28 Spolium commijjumper Procuratorem ^ftT^ominus de
eo habuit notitiam ,^ei non renunciavit , cenfetur
abeo ratificatum.
tyfmp/ia multo magis procedere , quando Dominui
procuravit fubflentare in ludtcio idem Spolium,
num.z<).
ejTe. & adhunc eflFcdum prXclcgerit Pcriu,
ceflacomnis occalio dKccpui.di
de quo agicur
veniat
m,
> an Spoliuin,
connumtrandu
.n:
DISCURSUS LXIV.
flhil iii Foro frequenrius auditur , qudni
' quod executio fada in bonis alterius , quam
Debicoris fic undique fpoliativa, & revocanda,
quemadmodum ex Dodrina Angel.in l.a Divo Pio^
^.ftjuper rebus ,jf.re iudic. cam aliispalTim tradi-
derunt Amat. decif.Adarch.^S.num.^.Contr.dtfcepti
55. nurn. 4. T^mcoram Buratt decif 7}i. num. \.&
fecjcj t^ decif. 908. numero ").& coram Peuitnger. de-
cif i\~j. numero \. & in Eugubina Bonorum ^.Maii
l6jg.^.i.coram Cardinali Picecomite , confirmataz6.
lunii i6So.coram Pau/uccio.
Verum nil minusperaguntSfCftfw/*^, quamre-
quirere , ucrum ei , qiii paflus eft confirnile Spo-
lium laborans ulcerius defcdiu cicationis , refi-
U J"in 'P'''''" '^"^"•""^ ^"'^"-•''"^- ' ^ Ob d
urrum m purgatione ipoln Judicjaiis rctici de-
J bcanr cxpcnl^ ctiam dcmortu^ , & extraiudi
Ztn^l::'Tr '"^"'"'°^' condemnronc
per lencen lam ad damna , & intcrelle , commu-
nuer , & i,ne concrad.dore rcccpca d^iunZTa
quod vei ag.cur de damnis excri.llccis.quaiia fun !
qu^pr^ccrexpenlas in hnbus accidcrunt f "x
gr. ; h Licigans proficiendo ad ludiciun cao-
tus fit initincre a Latronibus , vel Equus ob-
leric pariter m icinere , & hic minime veniunc
in condemnacione dan norum , expcnfaruii., & in-
tereflc ; Vel cractatur de damnis incrinfccis.qu^-
ve funt circa litem necciranaut cxpenfx Procura-
torum, Advocatorum , Nocariorum , Scriptura
rum , cum Umilibus , & hsec procul dubio compre-
henduntur in ipfa condemnationc , uc cun, neLr.
dectf 67. niim. ^.optime difiinxit , & extmplifi.
cavic Gr«.,^«. difcep,. 85 j nutn. 7. & 8. Carpz.ov.de
r«"f/"r.Saxon tit. 24. art. 2. §. r.num.^ & f.aci.
Manf. confult. 188. ex „um. 28. & fig„ancer ,/urner.
30. Font.uiell. decf 97. ««,„. i,cum/e<?^. Kotaco'
ram J^amphi/. dectf S9. num. i. & 2. cor.frmatn de-
cif zSs.nuM. I. &Je^^.par. i. rec. quas fub eadem
diltinttione laudat , & fequitur Bich. dectf. m
uitm.ij.& i8. '**
Ac propccrea , procedendo cum pridi6ta di-
itiiidione , corruere videcur dubium , an 111 ptx
fenci cafu Creditores Conftancii
qui fuerunt
perTnbunalCamer^condcmnaciadrtfcaioncm
damnorum , & incercflb , perfpe<aa cxecutione
Ipohaciva obftnngancur refundere expenfas de-
iiiortuas , & cxtrajudiciales ; fiquidcm cumf jux-
-j . .„ , / • r -N ? prsmiiras Authoritates ) \n condemnacione
cieiids vcnianc \.\\x cxpenfx , quif uc intrajnuncu- 4 damnorum , cxpenfe fafts pro Procuracoribus &
pantur demorcuse , five extrajudiciales; Donores Advocatisi Copiftis , & uotariis, dc plano feqiii-
turnecefntas refundcndi cxpenfas ouonn^ ^vrr.r
ecenim, ipfaque Rotn varios de csccero figurando
cafus , variafque confliicuendo diftindiones nuf-
quam ad hunc prxcifum articulum adeo familia-
rem dcfcenderunt. Quamobrem arreptaoccafio-
ne , quod Camerz Tribunal fpoliativam declara-
vit executionem fa<5tam cx parce Ducis Gaetani,
aliorumque Creditorum Conftantii Panzerii
fuper quibufdam Mcrcibus , & ftiliis adversus
Chriftophorum Panzerium eas dctinentem Jure
proprio , (ub eo prscipuo fundamcnco , quod Man-
datum cxecutivum a pra:did:is Creditoribus ob-
tentum contra bona hsEredicariamemorati Con-
ftancii nullatenus potucrit citra manifeftumSpo-
lium executioni demandari contra prxfatum Chri-
ftophorum ncjn citatum , nec audicum , nullamque
ab eodem Conftantio caufam habenccm , in ani-
mumdevcnerat qua:ftionem hanc fundamentali-
tcr examinare ; Scd nec otium , nec iftius Caufa:
necertitasfatisillam trucinare fuafit , & indulfiti
idcoque foliim ad fubmovenda quainplura yqui-
voca, qua» in conflidu divcrfarum Authoritatum de
facili polTunt incurri , aliqua prxter opportunita-
tem primifla» Caud-t libuic prxnocalle.
Diximus priter necefTitatem , opportunita-
tem prarfentis Caufa: , quia cum ad inftantiam
Chriftophori jam Camcra definiverit in fuis fcn-
tenciis , Cive Decretis, enunciatam execucionem
eiTe revocandam tanqaam fpoliacivam una cum
condemnatione Creditoruai ad daaina , & inter-
aifS re
mtnus
ecen-
s rcficici.dis a
. ,. . , "penfas quoque cxcra
Judicialcs,quarumnuncupatione ad amutTim con-
tincntur ilfa: mox explicati , ut videre cft penes
Rot.dectf.i^^.nHm. 15. verf^u^ expenfi ,par.^.to.2.
5 rec. ubi eas Iiquidando dinumerac , ctiam circa
onginahalnformationumluris , & coram Duno-
iftt.ltmdecif^^S.mcm.^y.Verf taxatio , & decifi<2
ex r,um. 9. cumfe^q.par. n. decif.z^.num.^.par.x';.
& ^vmsdectf 384. num.6. per. 14. & decif.ZT^i.num.
5- C^fe^cj.par. 16. & dectf 4. „um. 5. verf
e cumfei^ij par. \S. In-mo i\lx imerlLdich
fentur , quando agitur de damni ^^
tcmere litigante , ut pcr Text. iu L.fcimui',ibiqu^
Cyn. nnm. 8. verf tu dic , C. de ludtc. & Rot. coram
Parnphil. notat Capnc.inprax.par. ;, cap.n.art.art.
l^-tium.i%^.& J'eij.iom.i.
7 Etexquo hujulmodi expenfa? cxtrajudiciales
fieri foleiit abfque Tefiium inrervcntu , nullaque
reportata quictantia , Icviorcs admittuntur pro-
bationes , & fuFficic qualisqualis junificatio
eciam conjeduralis , & vcrifimilis arbicrio boni
Viri , ad 7 hcoricam Bald.tn l.rcfiiuendo in 2. notab.
C.depettt. hared. F^deric. de Sen.in confug.numero
4. & V Rot. d. dec. 2^1. nntAero i. & z. par. i. rec.
& d. dectf 89. numero l.& z.coram Parnphi/. ibiijttt
Adden.num.z. cum aliis.plcnififime in decif 117.
nutnero 1. & fe^^.par. iij.cr d. decif 121. num.6. &
feifnenttbuspar.i6. & coram Bich.dccif^^i^.num. i8.
(^19.
Y 4 Abfqu*
2^0 Anfaldi De Anfaldis
AL... .
pucationem( dc qua infra psragcmus Jp
Abfqiie eo , quod incongrue commifccndo dif-
Kationem( dc qua infra peragcmus J pratcendi
8 valeat , quod in h->c Spolio, fecundu u eorumdcm
Creditoruinexccptionem praeluppodto judicia-
li hLijufmodi cxpenfx demorcux rcgularittr non
dcbca.uur , uc vifa cft fentire ad dillinttioneni
Spolii violenci I^ot^ coram /in-at. decif. 51. UHmere
5. c- 6. & coram BichJec^f.T^.ex numero . & prx-
fertim «Hw«r» 13. lub ea ratione , quod tancua!-'
modo Spolium violentum hanc condcmnaao-
nem in cxpcnfas excrajudicialcs admiccic , quia
o illuddumcaxat pari paHu proccdit cumattcnca-
tis, ucinquit Cardm. De LucadelHdtc. difcur.
20. nmnero ?. in Judicio aucem attencacorum pro
loillorum purgacione etiam expcnfas demonuas
taxandas , & liquidandas elVc commumccr tra-
diderunc relati pcr Rot. d. dcctf 744- '-*•• "«''"'■<' 9'
far. 4. tom. 3. & coram RoyMdecif. ,84. nmnero 7.
^.&9.& coram Dnnoz.eti. Im. dectf.i2^.mmer.J.
^ coram Celf.dectf.So. mm.'].& deaf 1.^3. w«w. y.
& coram Bich. d. decif 534. nnm. 18. & 19. "bi Jnb
mm.zo. aic , quod folummodo expenfx fuperflux
tl reticinon debenc, CT dscif ^27. nttmer. \.&fecj^.
par. 18. ubi/«^ num. i. camdjm limirationem ac-
tribuit huic conclufioni circa fuperiluitacem ex-
penfarum , & prius dtEla decif 221. ex nutner. 5. &
prxcipue/«i mmer. 8. mmfecjq. par. 16. In qua de-
12 claravic , bcnigniorem rtylum pcr Rotam adhibcri
confuecum , quando condcmnat ViftumViaori
ad cxpenfas , non habere locum in attencacis, nul-
lam dilHndionem admitcunt , fed veniunt ufque
ad obulum rcUitucnda?
foiiim debi c reRicuere rem occupatam , & rcmit-
tere omniain coltatu,quoeranc dctcmporecom-
milTi Spolii , vcrum eciani reiuiburlare Spoiiatum
dcomnibus damnis, inccrelle , & cxpcniis , uc elt
Te.\!.in cap gravisdc reftii. Spoliat. Cum concord.
pcr A4arcijejan. de Commijf.par.2. j. 5. nttmer. u6.
ful. 18 u Gimb, decif ^^.Jnb nmn.i. verf pradiUtt ,
& nuineroi. Ridtlphiri.in prux pur.z.Ciip. l^^.num,
14;. jRot. cotam (^cratl.decif 171. nH»n.{.par.\. bpe-
rell. decijAOO. nii.io, Paitell.l nn. ,innot.6^. num. 8.
^H.iJlrUL decij^ ic/^.num. 1. ubi maxime contur-
rencc forma lcnccncia»; & pr^clara eft DoSrina
Rip* , queai Rotu tamq>iam Ancclignanum fem-
pcr laudavic in hac matcria , in /. ■/uuiiraliter , §.
nihil commune nnm. scjf. de uc^uir.pojjejj'. Rotaco^
ram Btch. dectj.^o^. tiutn. 31.
Forciiis vero , quia ( quidquid variaffe videatur
Roia in propofito , an fruttus m Judicio Spolii ve-
nianc dumtaxac a dieiQpcae licis,vcl ufquc ab ini-
17 tio commilTi Spolii ) cafus pr^rcifus hodierni Spo-
lii nihil difterc a violento , non folum quippe pro-
cellum fuit fine citatione Partis undc habendura
eft pro violento , & attcncaco , ut pulchre firma-
vit Rot. in decif. 572. numero 4. 5. & Jecjc^. coratn^
l^Card. Cerr. nam qui ingredicur Policffioiicm , vel
facit executioneni vigore fentcntise, vel Mauda-
ti nulli cX dcfedu cicationis , tcnctur de violen-
tia Ut bene profct]uiur Rip. in d.l. naiuraliter , §.
nihil cormnnne numero '^g.jf de arqutr.pofjejf Bolo-
gnett. inl. )ufH pojiidet nu.ic/. & Jecjij jf eod. nJHe-
noch dereup.pojfejj. remed.S.nu.zd. Paitell. Iun. d,
annot.6l, W/.13. Rotacoram Ser.iphin. decij.j^i.n.d.
I
Ateconverfo quando Spolium eft judiciale, 19 ubi quod in hoc cafu polIefTo dicitur capta per
idelicctcommiiiummediance authoritace Judi- vim cxpulfivam , & competit incerdidum mdi
ratio bonsE fidei , faltem
videl
13 cis, fubincrat qiucdam
colorata , qui ab hac rigorofa refeftione expen-
farum folet excufare, ad ea, qux poft 1'ojih.de Sub-
haji. infpe^.^^y.n. 79. & Ret. afudeumdem, & coram
/V/f r/»«. dixit eadem Rotacoram Zarat.d. decif 51.
nu. 14.
Q^oniam , quidquid fit de apphcatione iftius
conclufionis , fcu diltindionisad fadum.tunc
lAfolum fortafse illa uiiiitaret , quando ifta damna
& incereflc rationeSpolifpricenderenturutipars
Judicii , omiirum ecenim in hii terminis haberc-
tu'- pro omilfo ; At fccus eft , quoties , ut ad pr^-
fens , exprelTa concurrit condemnatioad damna,
& interciVe , adum fuit in Judicio ordinario tam
pro ti^ocatione exccutioms, quam pro hujufmo-
di c^demnationc, ex his , qux }^zr dccif Fut. 61.
num.z. Itb. 3. diftinguendo comprobat C.ipuc. irL.-
prux.d. par.^. cap.ii. art.ii. ex nu.m. tom.i. & ex-
plicite per decif Ctfar.de (jraJJ. la 5. de rejiit Spo-
liat. num.%.& 9 profelVa eft Rot.coram Biih.d.de-
cif 534. mum.%. & num. g.verfquo cafu ,|ubi etiam
cum Lancell. de attent. par. 3. cap. i%.nu.66.& Jec^cj.
jyfubjungit , multum inccreile , an fuerit omilla,
Tcl nonomiflaiftacondemnatio,five anuno,vel
altero modo pronuniatum fucrit ; idemq; colhgi-
tur apud eumdem Bich.d. decif 73. f atw .13. & pra:-
cipuc/"t mtm.^l. & 18.
Ec fane , quod Tribunal Camcra: omni Jure po-
tucrit condemnare pra^didos Crcditorcs ad refe-
fiionem damnorum , cxpenfarum , & intcrefVe ,
etiamfi omifVacondcmnatione , & refpedive pe-
titione Spoli?ti via ordinaria de per fe non ve-
nirent , manifefte clucefcit, ex eo , quod ad men-
ietemjurisregularircr,& indiftinfte Spoliatornon
Sed etiam.quia in prsefenti hypothefi totunJ
provenit Spolium non a Mandato , feu aurhorita-
te Judicis. ifteenim fanftifinme, & juftiflfime con-
demnavit hsereditatem Conflantii Panzerii, ac
concra eam relaxavit Mandatum cxecutivum «
fed non incellexic perfomnium, quod hocMan-
darum cangerc dcbcrctChriftophorum^five Mer-
ces , & Scilia ab codemproprio Jure , & abfque
ao ulladependentiapollella; proindecjue ciim exe-
cucio fpoliativa pioccfleric a malaapplicatione,
& ufu litigantis , & refpedive Mandatum confu-
mantis luper rebus non amplius hireditariis fed
ad alium jure proprio pertinentibus, dchcit pror-
siis authoricas Judicis , qua; uiiam cauiare valeat
bonam fidem in Creditoribus , ut optime ad retn
noftram rcfpondit Rot. decif 751. www.j. &pertct,
corarn A<r^r^egrcgic etiam interpretando Text,
in l. meminerint. C.unde vi , cjui loquitur de Spo-
lio violento, A^fenoch. de rccuper.pojjijj. d. remed.
S.fubnum 23. ubi cum Salicet. pundualiter figurat
ilium cafum , quando non ipfc Judcx cxcquitur ,
fed Pars line Judicio, & caufo: cognitione fub
prztexturcfcriptijfeiiDecrctipoffenionemingre.
ditur.
Acquc hinc fi Spolium vioicntum communiter
21 dcfiiiitur.quotiescxtitit comminbm cum vi ex-
puliiva , Judicc , & Satclliribus prsfentibus ,
prout ad eftedum excufandi Spoliuma violenntia
patec ex Ridolphin. in prax. d.par. 2. cap. 14. num.
154. .4dd. ad Buratt- diiJa decij'. 751. numer.g. \Rot.
corarn Bich. decif 263. num. 5. & palTim alibi : Id-
circo licct de ftylo non interceflerit phyfica Ju.
dicisprxfcntiajincervenitper abulum Partisexe.
quencis
De Commerc. Sc Mercatura Dircurfus LXI V. 261
quentias przfentia falrem moraliscum Executo
ribus , & Satellitibus ; avertendo, quod in om-
nibus tt/iKihoritatibus » & cafibus exclufivis Spo-
lii violenti urgebat confidcratio bonsE fidei , &
tituli faltem eoiorati ob Judicis id deeernentis
autiioramentum.
Ac dc fado Rot. in decifiii. nHmer. ^.pttr. l.di-
izv^j-yrdeveniens ad diftindionem Spolii judicialis,
vel violenti inquit, illud , de quo agebatur , noa
efse violentuin , quia adcrat Mandatum A. C. &
Aftor eiraverat legitimam perfonam, eumque ex^
cufat, fi non citavit adualem poireiforem , quia
modicum temporis intervallum intereefserat , ex
quo idem Ador facile fcire non potuit , an aliqais
elfet in poitefnone , & idcirco fecit citationem
ajgeneralem ; idemque contingebat in celebri Fer'
rarien. Spo/ii corarn \J\ierlin. in qua Judex Man-
datum concefserat contra cerrum particularenti
fundum , & refpondendo defcdui eitationis in-
quit, quod nulla concurrebat fcientia , quod ab
alio de tempore relaxationis Mandati fundus iftc
retineretur , videre elt in dectf. 740. ex rinmer.xo^
hucexhoc capite illL-d cdnfiderari meretur uti
violentum , exanimadverfis per Machefan. d^
Co^nmtS. dpar.2.^. 3. nunz^.^ ,30././. i8z. optirS
IK Rot.tnd.dec.jAO.n.Z.p^r.^.rm.vzWis decj. 687,
coram^VJerltn.n, qUafub hac diif indionc rec.pituc
Dotcrina n./.«../«,,,„ ^ddu.ad lUtre,nde:L..n
fin. ubi teftatur , quod benatus l>eden.ontanus di-
verfimode judicavit in p.opofico juxta bonam ,
vel malam hdem , qus apparcbat interveniDe in
commimonc Spolii;
Neque refpedu alibrUm ( ultra Sabeliorinm )
ahquod velamentum prxftare valet , quod dolus
coneurrens m Procuratore nequeat oftieere Prin-
iypah : Qiiiaprxter prxfumptamillam certioratio-
ncm , quam ad cffeftum refcdionis damnorum,
& interciFe cceteris rclatis uti verifimilem,ac fuffi-
cientem canonizavit Rota coram Ceif. dectf. 152. ».
5. (^/e^f . fuperabundat , quod iidem Principales ,*
feu Crtditores mediante tam diuturna lipepro-
cul dubio fciverint, Spolium exticiffe comminum,
veluu femper in (pecie , & in quolibec adu cica-
citmfetji}. par.^, lom.T,. recent. ubi alias quoque ra- 28 ti , cum eo ipfo, quod Principalis habet notiti
tioncs adducit, & fignanter , quod incontinenti
notorie eonftabat de non Jure pctentis revoca-
tionem Spolii eademque decif.re^cziti legitur
apud eumdem Merlin.la 687. Ac denique idem erat
2 > in cafu decif.^i. coram Zarat. ubi quidam Ludovi-
cus Braccius exprefse obtinuerat relaxari Manda-
tum contra Elconoram de Pisentibus, & Htis
Confortes , & fubhaftatio fada de loeis Montium
ad eofdem Adverfarios pertinebat , uc liquet ex
prscedentibus^^r/^ quarum una eft ctram Btch.
ia 458. & nullitas fubhaftationis proveniebac ex
deficientia crcditi,& exquoMulieres,quae liibha-
ftationem pafisE funt, erant Minores, & abfcntes,
nec poterant per fimplcX Edidum eitari fine de-
putatione Curatoris.
Et ut de rcliquo magis appareat , quod potiiis
ex quadam Epieichria - quam ex ahq la fundata
Authoritate , vel ratione Rot . proceflcrit tn d. de-
^^cif.^ucoram Zarat. libeat animadvercere , quod
folujn /«^ «»?/». 5. per modum tranltus affirmati
non deberi expenfas mortua,s;fcdadhuc agnofcen-
do , quod condemnatio ad damna » & incereflTe
exigebat , ut aliqua ratio hubcnda elTct de dam-
nis , & intereflc ( ad qaxfub num. 11. Spoliatorenl
teneri fafTa eft ) jufTit refici Sportulas , etiamfi dc
ftylo Roii. tunc illarum reftftiodcbita non foret:
Quamobrem cumnec ratio , nec cafus, nee aequi-
t is tbrfan in eo eonfiderata cogruat hodierno Spo-
lio , reeedendum nuUo modo eft a prasmifla in
principio eonclufione , quod in condemnatione
damnorum , & interelFe veniant expenfac extraju-
diciales , de quibus eft qusftio.
CceceriJlm ex alia circumftantia verfamur extra
difficultatem ob clarum interventum doli in bac
executione , quoniam & Sellorius unus ex Cre-
ditoribus optime fciebat pretium , Stiliorum, &
Mercium,fuper quibus confummata fuit cxecutio,
jam extitilTe fibimet exburfatum a Chrifiophoro,
& Procurator eorumdem Creditorum indubita
am
de Spolio commiifoper Procuratorem , cenfea-
turillud ratificafle, (lifi ftarim illi renunciaverit,
vel declaraverit nolie habere ratUm ; ut poft Bel-
lamer. tcftatur RoracOra?,> Ferall. decif. 179. ««^.1.
pur. 5. & fcquitur iAdden. ad Gregor. decif 525.
2J, nHmero 10. E6que certius,quando habita , utprse-
mifimus, hujufmodi noticiaper tot infinicas ci-
tacioncs , fiibminiftrando , ut verifimile eft, om-
nes expcnfas , aliofque adus excrajudiciales fa-
ciendo conati funt idem Spolium in Judicio fub-
ftentare, & defendere , in quibus terniinisinfur-
gcre ratificationem circa gefta per Procurato-
rem ; evidenseft , ad Rot.dcctf 261. num.ii. apud
Pacif. de SalOian.Adden. ad Gregor. ubi fupi a verf.
& mMlth magis , tdem Gregor. ditta decif 525. nu. 9.
Royasdecif 584. num. 4. Dunoz.at. lun. decif A-ji^
m. 4. '
y^d normam hujus Voti , felt Difcnrfut , agntta ra-
tionabilitate difiinaionis^futt ettam jndicaiMm inalia
CaHfa ab A.C. licet Me inilla nonfcrikente,fed^Hi»
etdem A.C.fuit ab illiui Caufn Patronomeo Amico,dr
famihari prafens yetutn extraditum .fuitquc HlteritiS
denegatus Tarti candemnatx. recurftti.
ROMANA CAMBII
?R0 ]0: ANDREA JVN. DE
OLlGANiS,
CrM FRATRIBVS DE VANNINIS*
ARGUMENTUM.
Cambiuman, &: qiiando dicatur eflercale,
& juftificari pcr Jitteras de/l' Andata.edel Ritorfioi
Etan j&quomodo hujufrnoili litterx dcbeant
recognofci; Faculrascambiandian expiret pcr
inorrem Creditoris , qui Cambium ereavit ^
tam paricer omnium , habebat fcicntiam , quod vel potiustranfcac ad ciiis harredcs ; Ht incidcn-
Chriftophorushujufmodipretiumperfolveratre- jcr an folutum plufqulim importenr frudus
fervacariisdominii,nee poterantampliusconfi- Gambiorum in Nundinis dcbeat inforrcm im-
«Irrari tamauim bona hireditaria Conitantii, • _ /" uj -i.- 1 - j- •
acrari lamquaiii uuua . , puian pet lubductioncm , qLKVvii 20 diciiur .
a6proindequeconfticoded-.lo,licctdcrcliquoage- J „ . ''. ^ ,...,' ^ .& ^ ,. '
retur in pt*Ienti de Spolio undique Judiciali,ad- ^^* ^'^^'^^* ' ^um ahis in hac matena Cambio-
tum,
26t
Anfaldi De Anfalclis
rum , qnando valeic paaum limi(atum quoad
fcLictuSjquodque proviljolics ccdant bcncfirio
Credicoiis,&:quando Cambia,linon dcbcan-
tur uti darona, &: intcrelTe , &c prout latius in
Sftmrftirio.
S V M M A R t V M^
1 FaBiferies.
2 ExitM Catift.
5 RefiitHtio in inteffrim datnr ad^Versits remjitdicatam
cejjlinte UJione , & tn]nj}tiia.
4 Deiiheratfofaila attthorttate ludicisprafimitnr vali-
da , & ]itjla.
5 Cambinm non dicitnr reale ,nift appareantpecmiA
cambiatA , CT recamhiat£ cnm tranfmtjjiont Ime-
rarnrn ad DJundinas.
Limita , cjniafu^ctt conji.ire de realitate per Ittteroi
del ritoruo ahjqite tllts dell'audata , & de raito-
ne num. 6«
^mplia , limitationemprocedere non objiante , tjnod
lih, i non exhibeantur , & conVentimfuertt ,Jian-'
dum ejje libris Creditorni n. 7-
Et de ruiione , k. 9«
8 Cambiorum realitas in Curia Romana nondicittirpro-
bata per libros ,aHt cijjertionem Creditoris , no,L,
cbfiaiite pacioin contrarittm.
10 TaBitm , ^tiod crediium probari non pojfit , nift per
Injlritmentum , velper fcripturam, anfubfifiai» 'Oel
adhiicTejhins admittaniur.
11 RemiJJiiria datur, licetfatiitm JKfiificari poffit perfcri-
ptiiras , tjuando melior jufiijicatio haberi potefi pcr
rejles.
la Patlum appofttmn adfavorem Credttoris non debet re~
torcjueri m e)us odiurn.
l^ Litterarnm recognito meliits fieri nonpotejl, quoin ab
. ipfisScribentibus.
14 Litter.i del ritorno nonpatimturexceptionemantt^
data , & de ratione.
15 CoUufionis exceptio inmateria recognitioms Ittterarn
del ritorno non impedu executionem Camhit.
f6 Collufio , f-aiis , veljmulatio c.xdiidttitr ex in-verifi-
mtliiudine . qttodpltiresperfon& in illam confpirare
■voluerint.
17 Facultas cambiandi regularitir expirat cttrn mort^
Dehttoris cambiare dehentis , & de ratione.
Contra , n. 22. & 23- ttbt <jnod ita fuitjudicatum ceram
yi.C.in Signaiura lujiitts , in R^ta , ac in Congre-^
gatione Baronum.
Et declaramur contrarii , nu.i/\.
18 Paniim maxtme affirmativtim comprehendit etiam^
hdiredes , non objiante diclione perfonali ipfi.
19 InCamhiopcrJona Creditorts , ^ttidebet camhiare ,
reprxfemat etiam alteram Procuratoris ipjhu De-
bitoris.
ao iMandatum, quod ineft Camhio dicitur necejfarium,
(Jr tngratiam , ac rem propriam Creditoris.
21 tJ^andafum cjuando efi neceffaritim ,fivetngrafiam,
& rempropriam ,JM and>it arii , non potefi reVo-
cari.
M
25 Indufiria perfonx cjuando efi (leila , nonpotefi illi
mimUeri»m alteri committi.
26 Difcretiva locutio arguit in Contrahenttbus contra-
riam voluntatem.
^^'/nteHifcfiagatur de difcretiva appofita in eadem^
parte disfofitiQuis , vtl in eademfcrtptHra,alitisfe~
-tks,nH.-ij<
28 Difcretiva locntio non conclndit pernectfiifaBHTn^ ",
Veivo/ttntatem contrariam , pr&cipue qiu<ndo avi..
/ur de recedendo a difpojtiione /urts , 0- datur
exeii.pium.
29 FritciH Cambiormnfoltiti %n exceff» , an debeant i/L.
firicm iwput,iri , veljimpliciter refinui , Q- n. 30.
& V-.
52 liiCaii.hiopaUttm, quod provifiorts ced.xnt commod»
Crednoits ,ful>Jitnetur.
Contra ,ntim. 36.
33 In Cumbio Jubjiineturtaxatio certi iHcri ,feit fru-i
iius , <ir «;;//<. "7 tJ.
Prafertim , qumdo aliit eadem taxatio efl Verifimiiis,
num. 34.
Declara , mn. 37.58. 39-d* 40.
35 Confejfio de recepto fiHa per CreditOrem «onfuffra-
gatur Debitori repetittone indehnt.
Declara , nurh.t^i..^2.(^ 43.
44 Cambtttrn cjuandu eft contranum ad certum tempus^
an eodem tempore tranfatlo frutlus ampiius dtcHr'
rant , cr nu.^^j.
4<^ Canthium contraUitm , quando Creditor certofcit ,
recipientem non ejfe negociaturttm iliaspecuntai,an
Valeat , cr ««. 48.(^49.
47 Scientia, e.\- tjuapotejiirriiari contra£lus , debet con-
currere de tempore ^ho idem Contrailus ceiebra-
lur.
50 H^res nonpaieft con<t)eniri , nifiprofua quota fjr vi^
rili.
51 AccoHataritis ft debitor etiam illius Creditorts , cui
foivere promifit.
$2 Soiutio cedit poiiks in debiium ,cHi accejjitfidejuf-
fio , qttam in debitum contraclum fine fidejuffore.
53 Soluiio fatta per eim , qui fufceperat mandaiMm fol-
vendi, ^uando Mandans eii debiior,cenfetur faiia
nomine Mandantis.
J4 SolutiofaBa de ordine aiterittt habetur acfifaUa effet
ai> ordinante.
55 Solutiofatia ab uno ex htredihiis ceditfavore etiant^
Cohneredum , fifoivens habebat ab eis mandatHm^
foivendi.
$6 H^resfolvens uitrafttam ratarn anpoffit condicer^
A Creditore , qui reiepit ; cr expenditur Tcxt. in
I. qui cx partc ft" de folut.
57 Repetitio indebiti an detur contra Crediiorem reci.
pientemfummam fibi vere debitam,iicetfoiutam ab
eo, ejui ad iliamfoivendam non tenebatur.
58 Solvens non poteflrepetere ab eo , cni foivit , quoties
folvit cxpaEio , Vel mandato alterins.
59 Movafi non fiierit contraBa in vitapromifioris , n»tL,
potefi incipere in harede ftne interpeiiattone.
Amplia , licct certa dies fuerit adjecia obiigationi ,
ihidem^
Deciara, tit nH.T^.
60 Interpeilatio 'Tupiilis , ^ Minoribus facienda eft in
perfona Tutorttm , & Cttratorum, alitts non re-
ievat.
61 Recambiurn creari nenpotefifine moranova De^ttoris
infoivendo.
6z tJMora quitndo eft mHltipiicabilis , reqMritur nova
interpellatio.
Arnplta , eiiamfi a principio fuetit ftatHta certa dies,
ibidem.
63 Camhiumprimum extinguitttr in quaiibet Feria ,^
'Debitorc traUas nonimpiemente novum creatur.
Alitis Ittterx rcdire debent proteftatd , tbidem.
Declara , nt n. 'Ji.
64 fj^andatum
De Commercio & Mercatura Difcurfus LX V. iSi
64 Mandatttm eiiain in contra^HCambiiexpirat per
ohiturn Mandaiarii.
Contra.num. 66. & 75."
Et de ratione, nmn. 6j. &Jeq^.
#J CambiiCreditor inducit novatiotiem , Ji vult tpfij
cawbiare , ^uando onut carnbiandi erat appofutim
Debitori.
Contra, num. 74.
«57 /« Cambiis ex Bulla B. Pii V. prohibetur celebrari
contratlm ultra^Hathpro pritnis Nundinii.
Et de ratione , num. 68.
Declara, ut num. 70.
71 Recambium in fubftantia nihil aliud eft , tjuam pri"
mum Cambimn cum interefe ob folutionem non^
faHam.
7<y Cambiandi onusfifuerit impofitumDebiiori ,femper
debentur fruSui, & de fatione.
77 Florentid,& m Tufcia requifita Pauli de Caftro hd.
hentur pro probatis in perfonafolitA ntgotiari.
DISCURSUS LXV.
PRo forte, &fru6libus unius Cambii fcutorutri
mille Auri Scamparum per Bartholoma:um,
& Pecrum de Vaniiinis contradi ad favorem Jo.
Andrea: Sen. de Olignanis , A. C relaxavic Man-
datum executivum , illudque fuit executioni
demandatum fuper Domo harreditaria pr^didi
Petri ; Sed CaufadeincepsinSignatura Juflitix
difputata, prima vice fuit cum claufula j^«*;?ri«-
judtcio pnfervata executio , fed in fecunda cum
claufulay/ ^M<(i exequendum fufpenfiva refcriptum,
donec negligente Vannino profecutionem ap-
pellationis , & obtento de more ab R. P. 2>. Be-
vi/ac^ua tunc /iot<s Auditore per Oliganum Dc-
creto moderationis inhibitionis coram eodcm
A.C.confummata fuit deliberatioi captaque pof-
feflio ejufdem Domus.
In hoc ftatu repetitisfermeeifdemobjedis,
quar habentur examinata , & rejefta in hac eadem
Caufa per Card. De Lucafubtit. de ^amb. difc. ij.
Vanninus novum recurfum habuit ad eandem
Signacuram Juftitii , & objiciendo injuftitiam
przdidli Mandati , primd quia non conftarct
de realitate Cambii > fecundo , quia litterje
del ritorno , ex quibus cum aliis deli' andatn reali-
tas Cambii defumebatur , non fui(fent fufficien-
ter recognita:, tertio demum ,ex quoper obi-
tum Olignani Creditoris cambiandi facultas ex-
piraverit, obtinuit rursus committi Caufam m
Rota cum claufula alteri de caufis reftitutionis in in.
i tegrum , prout de lure , eaque idcirco propofiti
coramR. P. 7). Rondinino , nullafuit capta refolu-
tio, ex motivo potiiis ( ut audivi ) difficultatis
cxorta: in altero Dubio, quod fub eadem die pro-
ponebatur circa validitatem deliberationis , &
fubhaftationismemoratae Domus : SedEgofcri-
bens poft didam ultimam Commiffionem in Rota,
■ quemadmodum etiam tenuic Card. De Luca iru
prafato difc. 15. de Camb. omnino credebam , ob-
jeda cfle infubfiftentia , maxime ex novis fafti
probationibus, & documentis , de quibus inpro-
greflu T)ifcurfiti,Si. itSLfub die 10. Deceinbris kJS^.
repropofita Causa coram eod. R. P. D. Rondinino
fuic refolutum , poft jam compilacum prxfencem
Difcurfum, qui incipic
Rcfpondendum omnino videtur , conftare de
rc judicata , nonautem de caufis reftitucionis in
integrum,ciim ehim validitasfic irtcontroverfa
juftitia vero evidens effulgeat , hinc pro n^ ex-'
clufa nulhcate , & injuftitia , cefl-at etiam lifio
radS' T'^' ^ fundamentum teftituio-'
nis. ad rexl. tn l. Minor,ffAe Minor. & in caf i. de
& 2. Prtol. dec. lO-UKrr,.^.& ^. & dec. 404. nu. 1. &
i68j > 2. corarri
■inuar.
in FavennnaSucceffioHti 2>) lu
^lhergato.
Abfoue eo, quod Mandatum ( cujus vigore fc-
4 cutaeftdehberatlo, & pro quaregularuer ftac
omnispr2rua,ptio validitatis, & jufticijc, cx Pofih.
defMafi.tnJpea. 5^ „um. 63. cum Je^q. Rota poil
eundemdectf^^. nufn. 10. c^ decif id^. „um. 4. & 5.
par. 16. rec. cum csteris in RoMana ,feu yilbanen
Bonorum 3. fulti 1684. §. 2. coram R. P. D. l^ndi-
ntnoj redargiii primo locb Valcat, ex quo notl
appareartt pecunia vere, & realiter cambiata.
& recambiati mediante tranfmiOione littera-
5 rum ad Nundinas , prout requiritur cx Conftitu*
te B. Vn V. la 118. ac etiam dc Jure . ut per CafttU.
deeifilz. num.ii. & fe^^uemib . & nuin.i6.& i<).verf,
& ettam in Mercatore, Maftrill. dec. 303. nutn. 18.
Noguerol. alleg. 10. exnum.%^. cUinfetjuemtb.Vreeo/i
de tranfa^ton. quxflio. 40. numero 18. late B.ot^ eo"
ram Bichio dectf t6.per tot. & i» rec. decifm. nu.i.
verf. quodprocedit, par.i. & dectf^ot. nufn.^o. ^
^i.par.i6. Siqtiidem realitas Cambii , de qub
agitur, fufficienter juftificararemanetper litcc-
6 ras, quar cx hac parte oftcnduntur deW andata,
e del ritorno i dum ad hunc pricifum effcaum
reahtatis Cambiorum ad normam ejufdem Con-
ftitutionis Beati Pii V. /« 118. , fub ea ratione,
^uod aliae litterae deW andata remanent feinper
penes Correfponfales , quibus miflk funt > fimpli-
citer, & abfolute fuperabundare litteras del ri^
torno, prster relatos in dec. 274. «««,.5.«^ 6.far.<i.
recent. qus prodiic in altera Caufa pro Oligna-
ms, refpondir Rota coram Buratto decif6o^. nu'
tnero l. & 2. ibi^ue Adden. litter. J. Vbald. decif
147. num. z.par.^. & coram Merlino decif6^6. n.i
& 3. cum ahis per ^dden. ad eundem Buratt. decl
532. numero 9. Bichiut decif 519. num. 15. & decif.
I41. nutit. 18. & icf.par. 11. & ceram Coccino. deCtf.
1901. num. 13. Roy.u decif 457. nu.i. ^ apud Spad.
eonfz6j. num. z6. lib. z. & decif ^'i.nitm.^.poftco/.
ha. Bonden. tom.u & dec. 518. n». 16. coram Card.
Cerro.
7 Nil officiente , quod , juxta coriventionem ad-
jeaam in Inftrumento Cambii Debitor ftare
promiferir fimplicibus Computis , ac pairtitis li-
brorum Olignani abfquealiaiilteriori vcrificatio-
ne, feu juftificatione, ideoque necefle habeat Jo.
Andreas ad eorundem librorum exhibirioncm
devenire. Quia,prxrerquam merito Olignanus
omifit hujufmodi librum vel conficere , vel aflet-
Vare, ex quo Ci ad formam pafti voluiflct fimpli-
citer exhibendo libros Cambia legitimare , pro.
batio harc , ctfi forte apud extera Tribunalia ad-
mittatur, fecundum tanicn opinionem in Curia
8 Romana , & in 'Hota miliics canonizatam forec
(noh obftantc pacio) prorsus inutilis ,& impro-
bata,ut pcrpctu6 tenuic ^m in dec.^sg.in finc^
par. z.rec. quam rcferr , & fequitur Capyc. Littr.
decif.Jo6. num. 46. eadem Rota dec. Ija. num. ?• &
feqq.par.6.rec. & coramPeutinger. dec.^^^^.nu.li. cJ-
eoram Bichiodecifj^. num.z^. & feejuentib. & dee.
$62.rtum.li.& i'}, ceram DunoTjtt.Jutt. c^ dtc 166.
num.
2^4
w»w-i5» & \6.par. lo. & Jer. 105. mm.6.par. 18. &
inter Exceros Scribentes f «/-e»- in Cod itb. 4. /« ,
2(5. Wf//;. r- C.j/?///- d.dec.Ui. mm.\6. (Jrfce^q-Ma-
firil/.ddec.^os.n.iT.&n.zo.
Adhiic curiofa profe<a6 res edet , quod exinde
9 ccnferi poflec abbrcviata facuUas edocendi de
realitace Canibiorum per probationesiriagis fut
fiipray tucas , magirqije in Foro rcceptas ; vidc-
mus cnim in durioribus , quod licec initum fuiircc
padum de probando folutionem tanciin.modo
per Inftrumencum , nihilominus , quia probacio-
jo num matcria coangullanda non eft, aut ipfum pa-
dum non valere , auc admicccndas efle pi obatio-
nes etiam pcr Teftes , latifTime cradidcrunt con-
gerti per j^pont. conf.i6.nHm.i6. (^fi^. i'^- 1- ^o-
fuit.in waQtnat.i.de loc.it,>imi.\6
Anfaldi De Anfaldis
'f
Hodi
. ad Surd.
electf.zT/. nttm.').& fe^q. Peregiin. dec. PataV. 149.
num. ^. prout etiam quamvis regularitef-ftemif-
foria non detur ad probandum. id , quod poteft
ti perfcripturamapparcrcaccamcu quando mclior,
magifque prxcifa habcri poceft comprobacio pef
Tcltes .illorum admiffio nufquam dentgacur , ut
dixit Rota dec. 70. ««7«. 6. & dec. 196. e.x nnmero 5.
cumfeqcj. par,6. cr dec.i.nuin.g. dr io.par.n.& dee.
}6i.e.v nu 4. Hf^Headfin.par.iy&dec.i^6.num.S'
(^ 4. par. I6i rec,
PocilTime vero , & cj.ra principium dubitandi,
quia paftum hujufmodi pofitive cendebac ad fa-
vorem Olignani Crcdicoris , & ad ipfum dumra-
xac rclevandum a majori piobacionis oncre ; un-
12 de c6 facilius potuic co nan uci.ne aliis dicamus,
quod padum tavore ipfius induilum in ejus
odiumreCorqueacur,S«r^.co?i/3i5- num.^^i.&eofif
425. num.\6.Rot.cor.im'Snrat!. dec. 110. mtm. 13. 6"
coram Celf.dec.r-^. nn- i-. tn fi,i. c\xm aliisiw decif
71. num.'&.& 9. & ^«f. 343- niim.io. par. 19. & bene
in hac Caufa Cardin. De Litca d.difc. 15. de Camb.
nu.^^.tnfin. & nH.6. Rota dec.6^6.fubnu.i.verf.nec in
frJfenti, coram Merlin. & dec.-J^j. niim. 4. coratTL,
Card.Cerro. .
Minus fecundo loco advcrsus eafdem licceras
del ricomo originalicer recognicas ab eifdemmec
13 CorrefponfaIibus,quieas infcripfcrant , & quo-
rum neino meliiis eas recognofcere vale.bat , ut
ait Rota decifilc.num. n,.coram Cardin. Cerre,
opponi meretur aliqua fufpicio collufionis , vel
j4antidat2E;tuin quia, ut ipfanaturalis ratio fua-
dec, & punanaliur, acin fpecie licccraruiii del
ritorno 3iiX\cn\x. Modtm. SadAnn. rejfonfzo.fub
e mmero 52. verf primo loco , hujufmodi litcerx tan-
.i.qnam (\\\^ Tcftibus infcribi folita: non admittunt
ffufpicionem l.fcrtpcurus , Q. cjui pottor.in pign.hab.^
fed ex fe iplis , & rationc bona: fidei, & publici
n; Commercii habent faciem folemnis Inltrumenti
i' fola recognitione indigentis ,prout etiam tradit
_: Gait. de Credn. cap.i.tit.S. ^/«w.^o^;. &fequent. &
. concordat Bnrfat. conf loX. nti?n. 9. Tum ctiam ,
15 quia cxciptio hrc , veluti excrinfeca , & altioris
indaginis , audicnda non erac pro rerardanda illa-
tum execucione , uc paritcr in pundo Kota dectf.
457. num. 3. & 4. corarn Rey.ts : Tum & deiiique ,
.1 quia traftacur dc pUuibus Epiftolis , qua: diverlis
locis . & remporibus a p.luribus , iildemque infi-
gnibus Mcrcacoribus cxaratx fiierunc , &: refpe-
dive recogniccE , idcoque abhorret cogitare ,
i^quod coc pcrfonx in cor adibus feparatis confpi-
rare voluerint in perpetranda collunoue , vel
antidaca, qucijudmoduiH cgregie in his terminis,
pi o cxcludcnda fcilicet fufpicione collufionis , &
iintidatsE frequenter ponderavit Rota,&. przcipue
in decif.\^s. nurn. 7. Verfc. cjtitbus accedit sum duob.
fe<]cj. coram Alerlm. & dcctf 10. ?;;jw.8. C!; Jeqej. co-
ram Nmot, & m;.gis in fpecie Gait.de Credtt. d.
cap.i. iit.^i. mtm. C5S. &Jeqij. cum aliis in Difc 27.
nu.i-/.&fe<^ & \azius infriiiri Difc.^i.
leriio candcm non curbac, quod per obitum
Ohgnani Creditoris facultas cambiandi can-
iy quam ad cjus perfonam reitridacxpiravenc , cx
cjuo cenfccur cicftainduiiria perfoiiae, ut in his
prscilis ccrminis dicicur firmacum pei: Ret.decif.
^J(^.num. 19. par. 15. recent. dec. 41. nutn. 12. dec.
173. num. 5. & dectf 251. num. 2, par. 14. Quoniam
inprimis , nifi de exprefla limicacione doceacur
in hoc cafu, rcgula eft indubicata , cjuod in quo-
18 libet pado , concractu , ^ conventione maximc
aSrmaciva comprehenfi intelligunrur hacredes,
etiaitifi nulla de eis faQ.'. mentio dignofeatur , ad
ea , qu2 non obftante didione perfonalirtima
ipft pctText. litteralem in l. fi paiium , ff.de pro'
hat.& inl. fArifgentium , §. pu^orum , jf. de paEl.
& tn l. fmece^ariiis , §. de 'Vendendo, ^. de ptgnor.
aH. bene firmavic Surd. conf. 384. nurai 46. cum
fccjtj. kota dec.\JS. num.^. & fet^q. coramCurd. Ot-
thobon. & pleniiis dec. 422. ex 7,11.1. ^J<JIHe ad 13. co-
ram Priol. cuin aliis latiusyJ</'r<i dedudis Difc.^^.
. ex illiM. 4. cit>/i fe^a.
Tantun vero abeft , quod natura Contradus,
de quo agitur, cadat fub aliqua limitatione re-
gula' prjemilfe , velalias rcpugnct tranfmifTioni
ejufdem facukatis ad hsredcs , quinimo ciim
i^idem Contradus , & rclpefiivc facultas efficiat,
quod Creditor ultra perfonam Creditoris gerac
alteram Mandatarii , ex animadverfis per Turr.de
Camb. difp. i. t^udj}. 15. nitm. 9. infin. (jait. de Cre-
dtt. d.cap.:. tit.j. num. 1392. cumfeqq. Rot. (jenuen.
declz.num.i^ Merlin.d. decif.6s6.r,um.\i.Peutinger,
de if.(). nitM.8. & decif.z^.\. num.\2. & feqq. par.ij.
& d. decij. 55. fub num. 7. pofi coUidi. Bonden. de
2opIano fcquitur , quod ciini idem Mandatum in
Cambio dicatur necelfarium , & in gratiam , ac
rem propriam ejuldem Creditoris , & infimul
Mandatarii pro implemenco cbligationis , &
Contradus correfpettivi , cx vchtis fupra Dtfc.i.
num. 5, &fe(jHcnt. & Difcitrfn 2. ntitn.\%. & 21. t^ec
21 taciteidcircoper mortem five civjlem , five na-
turalem,nec pofitive pcr exprellam revocatio-
nem fubvcrti valcat , ex Jlex. in l. qui ufumfiu-
ilitm 58. num.S, f[. de verb. obligat. Dec. in l.fingula-
ria «M.24. infi ,. & mm.i^^.ff.ji cert.pet.Gr^atian dif-
cept. 507. num. ii.& difcept. S73. num. i9.& feijtj^
Rocc.in traH. de Mandat.feu Complem. notab. 10'.
nutn.io. imprejj.pofi rtffonj- iegal. tom.\. Spad, conf.
l6\. num. 4. & 5. & conf\62. »«.48.49. ^ ^o.lib,$,
Rota decif 174. numero"^. par.z.diverf.&coramj
Cregor. decif. y62.num 8. & ibi yidd. litt. C. & co-
raia Merlin. decif.^^6. niitn. 15. & 16. Aiodern.
Rocca fclecl. diifini. lur. tom. 2. Crf^.134. num. l(). Sc
zim liis fpcciaiibus terminis , ncmpc quod facul-
ras h.T:c tranfitoria fit ad hsredcs, pro abfoluto
fuppolicum fuit in Romana AJuliiplici ().Decembris
1(5 :v corarn PiroVano , & 18. Martii 1654. eoram^
tJ^eUio , quemadmodum teftatui (ard. De Luca
de Camb. d.Jc. 23 num. 7. ubi quod etiam hujufrao-
di objcflum expirationis Mandati pcr mortem,
uc pr.xmifimus, cam civilem , quam nacuraiem,
rejedura ac contempcum fuic iemper ex prjEmilfa
ratibne
De Commercio & Mercat. Difcurfus. LXV. 26<
tatione in illa 'T^omana Cambiorum acerrime difpu
taca in Coi.grcgacione Baronum , & in Rota inter
Valcnrem , & Kaymundum , ut patct in dect/. qua;
emaiiavic in eadem Cauia la 254. ««/«. 16. par. 1^,3.0
jj deniqiie fubjungic , quod idipfum judicacum excitic
eo difputancccoram A.C. cumlucccnivacanoniza-
tione ■^ign.uuiiE JulHcijE, quasrefcripiiccum claulula
ftne pr£]iidicto , & concoidac CoJi.StcuL conf.^^.nu.^.^.
^nrr.de Camb.dispuCiit.^.^ n.ex nu.Ci. njijue ad 70.
RofigmL.eodttra^. ContritEl.^y.Cainb.i.dtf^uiJ.i %.i].
per tot.idern (ard.de Luca d.tit. de Camb dtfcx.nM.y
X^difc.^.nii. 8.& in hac Caufa d dijc.iynu.p».
Neqiieconcrarium firmare fomniarunt jiHthorita-
i4?fi(iipra relac«E//(^ nunter. 17. cum non percutiant
pundtum , an facultas cambiandi, ptouc hic , tran-
feat ad hxredes Credicoris , (ed agant de cafu longe
divcrlo , an adhuc duranre , & vivo eo , cui fuitin
Inftrumento »-ambii atciibucum onus , vel faculcaS
cambiandi , polTic alcer non nominacus in inllrumen-
to , nccdepucatus ad cambiandum cambiarepro no-
miiiaco, ikdepMcaco; Ec cerce cunc ncgaciva verior
laco fcribcns pro parce Chriftophori Panrerif nd-
verlus Bencdictum Kczzanum , (ive illius hartcdcm,
pr^tendcnce ccenim K.zzano lolutionem rcfidui cu-
juldam Cambu fcuc. looo. oppfuic Chiiftopho-
rus, <juodfcuta7oo. excitilFcnc jam rcftituta Kcz-
z.ano pcr Conftantium Panzcrium . qui cum in divi.
lione p,om>l,Hcc cxtmgucrc totum Lambium una
cumVuKcntJoejus fuc.c , & pc.„i,,3 i„j,,„„^^
liberarc , (eu fervare Chnftopho.um , hinc proind^
hciendainprimiseraciliquiuacio vera: quancitacis
refidualis , & lucceffi Vc dilpungendum , ad cuius be-
nehcium , & pro qua taca cclHiret prxfata folutio
icucorum 700.
Mctivum expetcndi liquidacionis provcniebat
ex eo . quod Rezzanus in caufam fruiauumprsdiai
Cambiireccperatannuatim plufquam revcra impot-
tavennt decurrencia L ambia Nundinalia, idqiie ex
teftimonio Campforum , aliifque Icgitimis docu-
mcntis clarum crat in fadto j Unde trahebam Turis
coniequcnciaft) , quod tocuro id , quod Rezzanus
uicraCambialcgicimarcceperac, in/fortem impu-
i) elle poteft lcntencia , quia dum fuic elecla induitria I9 taridebcret , facicndaquc idcircoeirctannualis ac
ccrta; pcrlona:, fine novo mandaco Dcbicoiis non po
tuic illiiis viccm alcer Procuracor, feu Mandacarius
fupplerc, ad regulam Text.in l.inter Artifices i^i.Jf-de
folut.A^-i u De Mefa Var.refol.lib.i. cap.tj.nuin.i6.
Rot.decifS- num.2^. par.6.rec. cum quibus Autho-
rttatil/us proccdunt Doiirina , ut fupra , in oppofi-
tum rehrac : Quod fecus eft exprsmiflis, quando
ttaftiturdehsiedibusinquolibecpadlo , &conveu-
tionc femper inclufis.
Et quoni.im communicatis Informationibusacdi-
tisex parceVann'ii objicicbatur in illis , quodjo.
Andrcas Scn. de Olignanis in aliis Cambiis cum
aliis perfonis ancc, & poftconcroverfum Cambium
celcbracis pa6tum exprcirum appofuerat, quod mor-
te Mandancis , vcl Mandacatii facultas cambiandi non
irirelligcrecur celfctre , & ideb magnum ( uc dici folcc)
r.i^. ^ C-i r. I j.-r :.._ j_ j;
c]x cC r u A-r " P " ' ^ 7 " y. r 7 r, '^"^ " «f t^u.uu cucgaDancur htmaca pet
feftum hcb.u iuper hoc ducrecivo modo operandi ioCard.DeLucAdeCutnb.atfc.z^.jubnHmii. & 1
ad defii'nsndam contrariam Oliffnani voluntatem in n\{is\neadrm Patn^na /i... '7~.,j.„,-.. - i-^ ".'
lcalatis illa lubducfio Lapitalis ,& fruttuum refpe-
dive , vulgo nuncupaca la bealetta , & £go prxcer
Authorttatem 6crtu,u,urn , & Iribunalium cciam
txcerotum , nempe Uiurb,t objerv.i 6.n.i.j.Alerlin
de ptgnor.itb.ycj.^ynu.ho.OUa decejj.lur. ttt.6.q 10".
exn.-y6.cumjccjq. Fontanell.dectf.109. cumfe<^a.^{.
cebam, prodi(ila impucacione fcalariftare fenten-
nam Rot<t in iacis agitaca Caufa Romana ,JeH Tuder-
ttna C ambtor nm,ut liquec in dei;tf.i^i.par.i6.& decif.
^j.p^c.iS.qux fuerunc confirmacae 19. 1 anuar .i6io'.
& ■i.Maiii6'!ii.coram Card.^'Hecomtte,&. approbatx
in Romana Falctdta i6.lunti \(,-f^^. §. Vroebat q- 8
Fehr.iC%i.%.fuppofto , coram R.P.D.Ro„ritnin'o, cum
fucceffivaperfiftentia, & refpcaivc cxpeditionc pr^
fac^E Cauls Roinana,feulttderitnu Cambtcrum
Veriim , quia ex oppofico allcgabancur firmaca per
xC ad defignandam contrariam Olignani voluncatemin
^ocCambio, adregulam lace exornatumpcr Surd,
conftl.^io.num.iS.Ret.dectJ.jOl.nHTn.J par.z.recent.
er decif^^o.num.j,ypar.u.decif.iii.ttum.S. & decif.
304.»«w.i2.^4r.i9.c^ coram Celf.dectf.ii6. num.d.i^
der.if.igi^.num.'^. ^
Facilis promeo judicio eratrcfponfio , quod cum
hujufmodi difcretiva deducetecur ex Concra<^ibus,
& Inftrumcncis diverfis , nulliuj erac efticaciae ad
defignandam concrariam voluncacem Concrahcncis,
ij quia diicreciva locucio ad hoc , ur opcrcctir , non
folum debcc cire in eadem fcripcura , fed cciam in
ea^jmmct parce difpohcionis , uc diftinguendo poft
Ror.dectjAy^. riHm.ii.par.^.rec. qt Add. ad Gre^er.
decif.^oi.nti.ii.in Jin. refpondit eadem Rot.deciJ.zzg.
nutn.7 coram Celf.& decifi:)^. num.-^.par.ij.recent.
repetita per incuriam , liccc fub divctfa dic in decif.
S79. nurn.i ) . par.iS. totr^.x. Addico , quod argumcn-
iStum difcceciva: , quando agicut de recedendo i di-
fpoficione Turis efhcicncc (uc fupra) Cambium atfi-
ve , & paflivc cranficorium ad hircdcs , numqu.im
concludic pcrnccefse , ut cum exemplo Evangelico
D. Marc. caji \6. ibi , dictte Difctfulis ejtu , ^
nius in eadem Remana , feu Tuderttna drfi. 51 i^
Supplern.par.i. eadem ttt. de Camb. in quibus folid^
rcverafitmat, non poirc in histcrminis incrarc di-
fpofitionem Texrus tn IJinonfortem , Jf. de condtl}
fndeb.cam cceteris concord, cx quo priEdidfa impul
tacio ipfo juce in fortcm facicnda locum iibi vindi-
cct dumtaxac in acceffionibus effldfive ufurariis,
undc ctfi Rota dixerit , quod fcuftus foluti fupra lc-
gicimum Cambiorum dccurfum habcri debcant pro
acceftionibus ufurariis , accaroen quia ufura non da-
tur fine mutuo implicico , vel cxplicico ,qui cadcrc
notipoceftdatavericace, & realicaccCambii, pocius
idcitcb iolucum fupra deciirfiim in Nundinis rcdar-
gui poiric de cxceiru , & ita dcbeac rcftirui , num-
quam tamen impucari . & cui revera fuiidamcnto
apud ExteraTribunalia , & inlocis Mcrcatura: foit^
magis plaufibili tcfpondille non vidcntur prsfats
Z)if£//;«i«f /, prout conqueritur /(^«/a Crtr^.Z>f £^£.;, ^^
dtfc.}\.n.\i.Qr u tn:>upp/em.de Camb.EoQ proptcrea!
ulcra quod diccbam ( infcrvicndo Caufx ) maais elTc
accendcndum fcnfum canci Tribunalis, quam privaci,
ccfi Clallici, & profundi Dotloris, adhuc paium infi-
ftcbam lupcrhocmodo imputandi, cum Clicntipro
u. marc.cai' 10. 101, aicuc utjcipmis f;»« , ^ 'tebam (upcr hoc modo imputandi, cum Clicntipro
Petro , nimirum quod id non inferat, Divum Petrum 31 obrinenda abfolutoria fufficerct bonificatio , fcu rc-
nnn ftiilT% (^.hrjn-i Oiiriniiliim . noravir /r//,'7'*M ...jU*- f..i^r^ illinr ^..^.«t-ir...... « . i' * : . .1 • : . - r.- v
non fuilfe Chrifti Dilcipulum , nocavit^/o/.»» rubr
Cde fervit.& a cjU.Palin. Nep.al/eg.i^]. num.ii.Rot
dectf.6%6.yium lo.par.^.tom.^.rec.
Circa rcalicacem, & jufticiam Cambiorum quam
plures articulos Mihi concigic dilpucacc cotam Prx
fiiho illiusquancitatis, qua:fupra jufticiam fiicrat ik
Rczzano pcrccpca , prouc numquam de hoc Rota
dubicavic , & firmaverac in cadtm Caufa Ror/.ana,
feu Tudertina Cutnbtorut/i fub illi inccrmedia decif.
ji .p.fJjrecentier.Sc admiccit Card.De Luta ubtfHprik.
2 Agijo-
Aoraldi De Anfaldis
265
Agnofcentcs Jcaqiie Sctibcntes pro Rezzano va-
nuaccm hujtis dirpuracionis eovum incentioiii mini-
iTJc prohcux , iccuifum habucrunc pio fublknca-
tione rccepcariim lolutionum ad alia fundamcnta*
& piimo , quia in Inihumcnco (-ambii conventum
fiiciac , quod comprehcndcrcntur ctiam provifioncJ
dc ftylo folvi , fcu bonificavi confuets CorrcliJon-
falibus in Nundinls , cumque compiitatis cildem
ptovifionibus Cambia Nundinaliafcmpcr afcendif-
lcnt ad fcuta quinquc pro ccntcnario » inferebatur»
licitam cx hoc capite fuilfe cxadtioncm , quia De-
Ji bitoris , cui fempcr incumbic onus bonificandi (imi-
les provifioQcs , nihil intcreft , ancxdem provifio-
ncs ccdant commodo Crcdicoiis , vd Camplovis
Corccfponfalis pro fua mercedc tationc Spacciorum
folita prarftari in Nundinis, ad id allegando Rot.decif
^').nu.^.par.^.tom.t.rec. & decij V-i->HinAj.par 15.
^ in pricdtiia 'H.omana Catnhii 10. Dectrnl/rts 168 7.
^.fin.in fn.rorarn R.P.D. Rondinino.
Secundb, quoniam liccc qiiandbque Cambia Nun-
dinalia non pcrvenerinc ad fcucaquinquc pro ccnce-
nario , quandoque camen longc exccllcranc, ideoquc
data hacditFormi cvcncualicate non potcrat Dcbitor
impiignnvc majorcm lolutioncm , cum ea forct
compenfandacum bcncficio illovum Annorum , in
quibus minus pLnfolvcrac , pvoindeque cx hac latio-
j! nc Bullam B. l^ii V. non coirpvchenderc , ncc in-
fringcrc caxationcm cetci lucvi , quod a;quc potclt
fc habere adcommodum , vcl incommodum Debi-
toris, voiuerunt L<:JJ'. de lufl. & htr.lih.i. cap^z^.
d:ibit.n.niim.^o. Az.or. l>iflitu,t.Moral.par.y lib.io.
cap.%. in /if.condit. Cardin. De Lugo de lufl- c^ lur.
Mjpnt.xi.fett.%. nttm.zoj. tom.i.Onnat. de ComraU.
traLl.n.difp.^i.feii.n Scacc.de Cornmerc. & Camb.
%.\.cjHAfl.-j.par.i.ampliat.i.nu.ig6. Leotard.de Vfur.
^uxfl.z^.nii.')/^. Rofigttol.de Camb.ContraB.^.Camb.i.
dtj^iiif.\.%. yper lot.
Tercio in idem , quiacum de ccmporc celebrati
Cambii loca Montium rcddcccnt annua fcuta quin-
J4quc , hinc proinde cam taxatio incereire cxillcrct
vevifimilis , Sc pvopovcionaca ad honeftum lucrum
alias vccrahibile pec Crcditorem , ncquibat de in-
juftitia , miilrbquc minus dc ufuva incvepavi , ut in
fpecic Cambii , ejufquc caxationis vidctur admifilFc
Rot. decij n^. per loi.par.i^. tvm.i- & magis clare
decif.jj^. nHMer.ij. ead.par.i2. lem. 1. & decif}^.
; nnrn.i^.par.i^.
j , Q.uarr6 in omncm cafum negabatur, coiWlarc de
«ffeClivis foUitionibus , qux fovcnt imputandx tam-
quam ufuvaviae, vcl veftituenda: vdut injuftx , &
indcbit.E , quia pvo parcc Panzcviicxhibcbantur tan-
3j tummodbconftirioncsdcrcccp o , qua: fi fufficiunc
adh'bcrandum Dcbitotcm , nontaracn futfvagancui:
ad crf.dum vcpcccndi id , quod pixtcndituv indebite
foliitum, fiibca tacione , quod obhgacio rcfticuendi
le , non auccm vccbis concrahacur , ad cclcbrc conf.
Fideric. de Scnis 54. nnm.zj,. thicjtte Adden. nHrn.i;.
Cratian.difcept.s6i).nH.i^. Roia coram Bnratt decif
^^i.rium i.(^ j, ibifie Adden- /iHrn.J. & 8. & corarn
Diinoz.ett.lHn.decif6%i.nHrn.t.&feq^. & drctf.-]^<).
mm.^.Criri recent.drcif.6.nft.l)-& i0.par.n.& decif.
518. ;;«///. n G~ 11 p-Jr.i-}.
His tamcn non obftantibus crcdcbam , ctiam ia
fcnfu Vecitatis , pkraquc cx cifdtm fundamentis cfTe
j<» ivrclcvantia ; Qi'^ etenim ad primum affcvebarn
Authoiitatem Curd.de Lncade C'tml/. di/cur. i~.
mm.T,.& 4 ubi in fin. tcftatur, in Tribunali, AC. &
Signatuta Juftitiz fcoipct k Cambiisdcbicisutione
damnomm, & intcrcflc rcfecavi cxpenfai ptovifio-
num , recovqucndo eafdcm Dcnjiones , <n\xjtipra fub
niur,.]x. inobjcdoallegabancar : Et placcbat rcycra
ratio , nam licuti Crcdicor dc.bi.c diuncax«t mcnluia-
rc id , qucid fua intercft , non cutaiido dc commodo,
Vel incoinmodo Dcbicoiis , iiapotcrat Debitor ex-
cipcrc , quod ipfc fotfan adhibcndo pro tvanlmilfione
i)pacciovumbeiievolum aiiquem v^amptorcm yalc-
bac obtincre , quod gratis fictct hujutmodi trantmil.-
fio. Ecciicafccundum.quidquid tacioncForiinteini
dileurrauc lupra lelati nnrn. j^. ccrcum tamcn crat»
J7 quod in Foro exccrno non poceiac in mateiia lulpe-
dta recipi , & admicci eonfimihscompenlacio incer-
titudinis,& cvcncualicacis, cum tnim citulus lcgicim^i
produdlivus accclfionum Cambii confiftat in rcaii-
tatc ipfiuS Cambii » & quamdiu in tci vcricacc Cam-
bia in Nundinis decurfa finc, omne id idcivco , quod
ultvatxigcvttur , remanerer tamquam Cambium iic-
j8 cum , undc five adficpadum , quod Ctcdicor iiiten-
dic donarc Dcbitovi tocum id , qiiod excedtrcnc Fc-
i\x , vcl NundinJE , fivi^ non , quocies ciaCttcur de
Cdmbio limitaco , cxcciru« quidem prxlumicur dona-
tus , ftd quod cft iufva conventionem dcbvt reduci
ad jufticiam , ut pro abtoluro ponit Card. De Lnca
de C arnb.d.difr .q .nu.z. quodque padum hujufmodi
jj) vix uti rcfpicicns accidencalia , & non fubftancialia,
aut naturalia Concradus , vitietur , & non vitict,
monct , & cradic Rot. d.decif.\i^. num.^.pur.x^. ubi
fHbriurn.fetjcj. procurat ulccvius evitavc difttcultatera
ci hOto , qiiia NotavJus talem convcntionem appo-
fuevit pvopvio Mavte , & de ftylo pocius , quam ex
voluntate Concrahcntium , & latius tn d. decif^^.
/■«r.i^.^fr m. inquafuppofitapadti invalidicatc dc-
mandatum fuit , difpncaii dumtaxac , An hoc pa(^um
vitiarccur ,vtlpotiusvitiaret Conttadlum.
Super tcttio fentiebam difficultatcm in abftrafto
eontra Clientem , fed in concrcco illa de faciii fub-
movcbacur , quia quamvis loca Montium de ccm-
pore inici Concra(5tiis reddcrcnc fcucaquinque,atta-
men fuccelfive fvudtus redadti fucvant ad quatuor,&
40 nupev ad cria , & confeqnenter ad camdem pro tcm-
porc rcdudtionem facicnda erac diminutio lucri ra-
tionc damnornm , & intcrctre , ex racione , de qua
fnpra 'Difc.C:.nutr>.6\. &punduaH decif.iO. ttHm.ii.
C~ 1 •.pnflTorr.de paB.fHt.JiiccrJj.
Quattam fuppofitionem , five excufationcm ccf-
fare parircr fubjungcbam ex fa^o , non cnim rece-
purs dicebanc , confejjv haver rtceVnio , vel , t/ii di'
chiaro conienio , ejodtsfatto , pront eft cafus Doflri-
narum fupra allat. w«w.j5. fcd exprefsediccbant , /a
41 tnfrajciito ho rtreVnto , qux cerr^ verba in his pri-
vacisaaibus, & folncionibuspvjEfcfaunt vciam , & .
nonfidtam numetationcm , juxcaea.qus declucun-
tm/upra 'Difc.2').num.-i4-& ?5- Et nihilominuscum
4inulla adcirct cxcogitabilis r.irio , propter quam
Rczzanus confitendo tblutionem non veram volue-
rit obulum rcmittere, vel donatc Panzetio , hinc cx
Col.x confclfionc ad omnes Juris effedus rcfultarc
adum vevjE tblutionis , coccetis cumulatis admifit
eadrrnI{ot.d.decif.6.num.i\. & zi.par.it recent. Ac
4) dcnique adverccbam , nos non vcrfari in Judicio
rcpecicionij indtbici , in quibus tcrminis loqucban"
rur concravix ..^«<^0''»'"''°J . fed cramus in Judicio
imputacionis , auc faltem loco rcftifutiohis in alccro
compenfacionis advcrtus Capicnlc pctitum k Rczza-
no , & confequcnter rcncb.uuv iptc tamquam Actor
doccvcdeerrore confelfionis,acdcftdtunumerationis
pccunix, utinquit di{l\Dg\icndo Ret. dectJ.zSi.riHm.
i.9'& 1«.
dita motiva pcr Caufse Patroiium ; Sed utrumque iii
mco fenlu erat ia-lcvaiis , alteri fiquidem , <juod
Cambium concractum eff.t duraturum ad fcx Men-
44fes , ac proptcrca liujufmodi tempore cxpirato fru-
ftus foluci imputandi eircnt in (ortcm, tamquam fiiie
fubjcdtopcrperain leccpti , prout (cquendoi!^tfr//.72
Et ex his credcbam . non oportere ad examen fe
tunds infpeChonis devenire , fcd c|uia Scribcntc
pro Rczzano (uppon.bant polFc couvcnire Chrilto
phorum tamquam podenbtcm cujufdam Vinex '--
red.tai.a: V.nccntii unius cx p,imis Dcbicoribu
iolidum obligaci , rc(pondcbam in primis . cert
s u>
certum.
coram tV.v/o/ diftum fuit in deirf.'j>,%. nutner.^. & per
^^tot.par.i- bcne lepHcabatur, quod tempus fex Men-
fium apparcbac conccirum favoie Dcbitotis. qui in 5° Rezzanus egilTct contra Chriftophomm" adi^ioiic
feonusca.i!bi3nditu(ccpcrat .ncicilicctpoiretprius perfonali , five executiva , jam non poterat idem
& indub.titum c(re. quod , quidquid fic in Judicio
^alviani , vcljftionis mere hypothcf aris , cum
urgcri ad r; iLitiuioncm Capitalis , non autem quod
co lapfo, Hc (orte nori refticuta amplius frudlus dc-
currere aon dcbcrcnt , cum tam dc dii natura ,quam
ex vcrbis iuituimcnti apparercnt promifli ufque ad
intcgram ipfius forcis re(h'tutionem , maxime quia
dum Dcbicor , non obitante conventionali dilatio-
ne , tcncatiit intra terminum prcfcriptum folvere
frudlus C,an>bioruin , & fic quando non eft moro-
fus, mulcb magis pofteidcbcteiIe(ubjc6tusfolutioni
tcmpore cxpiraco , & concurrente mora refticuendl
Capitalc , ut pulchre radocinatur Card.De Luca de
Carnh dij.:.^.iiH7fi.y&fcr toi- & dijc.i^.num.z. Rota
coramCard.Cerr. decif.-jo6. ^ decif.j^j. per iot.&
decif.'^iS. numer. i. CT fij^- coram Pemim. c/ decif.
2y.^.num.l^. & 14- far.y rec. & decif.-ji.yium.l .far.
)S>. & decif.nc,. inqua levocatur praicedens fupri
vATkizdtcif 8c decif.zz^. numero i.qt ^.acfer tot.
t.jd. f.ir.ii.
Solida non minus crac altera rcfponfio , quac da-
batui pcr Scribencesincontratiumillialterimotivo, ^.^^ „„....^i .„ ..a,
46 q.iod cum Chriftophorus debitor non e<Iet Merca- Ji 'a™ , nifi vcllcmus in cam integraliter refe
ti)r, &poirct Rczianuscertbfcire, noneirepercum- ''"' '"
dem Chriftophorum pecunias ( ut ajunt ) ncgocian-
das, hinc Cambium reddereturfimulatum , &inha-
bile ad ptodudtionem fru(5taum , juxta Dodtrinam
IJ.ivarr.i?! Manual.cap.ij.n.z^i. cum aliis in decif.
95.-/«.2.c^ ^C^ decif.i6^.nHm.i.z. er J. ^ decr/.i^6.
nu.i.coram l^eutinger. Quoniam non folum negaba-
47tur Jn fa(fto hiijnfmodifcientia refpedtu Rezzani,
prouc illa dcbet cifc, & comprobari ccrta, & indubi-
tata, nec fufticit, fi intervcniat ex poft , utcum Pur.
• pura!.conf.^,^.nH.9.Uzik {'^rceol.de tranfatJ.ifUiifi.J^o.
num.io.dr TiotaBonenien.ihid.num.^^i.ahi fuperaddit
Leoturd.de rfurejnaft.z^.num.Si. Verf.^fr nihtlomintu
feniio ; Scd relifta fuo loco veritate quoad Forum
internum , in quo Summus Dcus fcrutatur rcnes, &
Corda , quatenusfpedat ad Forum externum , pra^-
48 di6tas decif coram Peutinger. non fui^fe receptas in 54 eft , quod folutio fada de ordine alterius f vel ex
Chnftophorust.rgeri , nifi pro vltili tamquam h^
res , juxta famigeratam in Curia decif U 20 Venei
Arguell.repetit.pofi Merlin.de pign. dccif.\xj. & fe-
quuur tdem Merltn.di^o traEl. lib.-2..qudi 15 w« «C
& latius in {^ot.j.pofl decifRemhold.
Punftus itaque reducebatur , quomodo hsc rara,
j u^"'''^ ^°^" inteiligenda , five quomodo cenferi
dcberctfadta folutio per Conftantium . qui Jnftru-
mcnto divifionis , uc fupra , in fe accollaverat totum
debitum , ucium fcilicec folutio pcr eumdem inde-
hnice fada referenda eiret etiam ad po.tionem , quz
tangebat Chriftophorum; & profedtb opinabar . af-
hrmativeeirejudicandum , tumquia cum Accolla-
51 tarius efficiacur dcbitor de fervando promilFa ncdiim
tavore illms, pro quo fccit accoUationem.fcdetiam
ad commodum Creditoiis , cui dicitur acquiri Jus
citta cjus pracifam ftipulacionem , & prsfcntiam,
ex plenc firmatis per Rot. coram Bich. decrf. ng per
toi. Hinc , alia declaratione non fafta , folutio cc-
dere debebac falcem ptoportionabilitcr in h
anc cau-
...v^g>....i.v.L is.icrrc , ut
habcmus in propofico dcbiti concraai fab fidcjuf-
fione Tertij , quod in illud potius , quam in debi-
tutn ablquefidejuflbre contraiaum fit refcrcnda fo-
lutio , ex (jahr.conf.^^. num.i. &fejq.lib.x. CabalL
covf,l.i-]o. num. 40. &feqtj. lib. i. Gratian. difcept.
i2^.mm.-jo. NogHerol.alleg.^o.num.Gs.De AngelJe
Confeptb.i.c}u^fi.6i. numii. Add.ad Buratt. dectf.
i84.//r/.y4.cum reliquis pcr Adden.ad Pamphi.decif
33. numero 6. Imb quod ubi concurrunc hic duo,
53 quod Solvenci fueric mandatum , uc folveret , &
quod Mandans fic dcbitoi , tunc finc alia declaratio-
ne folutio pra:fumarur fada nomine Mandanris , non
autem nomine proprio . doccc Bart. in l.Titium^,
§. alter , jf.de admf/itflr.TutlCard.Tufch.Htt.S.conci.
3^i.num.6o. Mandell. Alb.conf.n.nu.T,. Menoih.conf.
Si.nitm.s^.Capyc. Latr. dectfi^i,. num.xo. & generale
Curia , tcftatur Card. De Luca de Camb.dtfc.^.nu.').
& difcy. numer.%. 81 rurfus difc.z^. fub numer.q. §.
Mtntts de lure : & quod conclufio proccdat in
49 Cambio proprio , puro , 8c dire£to , quando nempc
quis habens pccuniam Rom:E , & cupicns eam ha-
bere in Nundinis Bifenfonis tradit illam Campfori,
aut altcri , ut eam identificc illic cambiaret , non
vcrb ) quocics cradtatur de Cambio obliquo , & in-
dirc6to , (ub quo rccipie.is pccuniam non accipit
obligatione inita cum alteio, habeaturacfi fadla eirec
abco ,CraVett.conf.^6i. fium.^. SurM.conJ.^i^S.num.
z^.Antonell. confSJ- num.i^. Pefih. refol (,7. num.i.
& refol. 6c). num.^^. cum aliisper Gob. confult. 88.
Jj num.io. 8c quod faltem, ut diximus , fotutio fada ab
unoex hariedibus. Velab u.io ex plutibus obligacis
ccdat in favorcm omnium, quando (olvcns habet
mandacumab aliis Coh.^iedibus, firmat inpunilo
Cenc.de Cerf.qU.iot{.num.<).% Nec videtur.
co
fine illammcc cambiandi , fcdimplicandi in pro- J<> Afterebatur in oppoficum ctndnnText.in l.ex
prios nfus cum obligacione . ut Creditor . qui non
folet pccunias ociolas rccincre , in cafu moras valeat
pro fui ipfius indemnicatc fe rcimbutfare cambiando
cum aliis , vel idcmmct rccipiens alFumir in fe tale
onus procurandi . quod in Nundinis Crcditori farif-
ficc dc jcquivalcnci (iimma . egregic difcucitur , &
fitmaciir inptsdifta decifRoU Bmmien.ftties f^rceo.
parte, ff.de Jolut. ubi difponicur , quodhacrcscxparte
infticutus , C\ dcccm , qux Dcfundlus promiTeiat, in-
tcgraiiter(blvcric, pro parcc quidem libcracur , fcd
pro reliquo condicit; Sed illa non congiucbat prar-
lenti cafui , quia Conftantius non (blverat rantum-
modbuticohxres,(ed ulcra qualitacem hasrcditariam
concuiiebac in co propria ubligatlo accollacionisi
2. x iindf
:68
Anfaldi De Anfaldis
17 mide cum exp.xitc Cteditbvisfuiirct teceptum, quod
vere ipfi dcbib.uur , noii poteiat intraie condittio
iudcbui , ut conciliando a. Ti.vu in l. ex parte , f.
defolut. & i» /.fifce'i<t^ , §• cjtiamvts tf. de cvndict.
iiidcb. cumaltero Te.xt.tn Urepetiiiv,f.eod. cxplicat
yiiidrcoLcon:r.\i6.cx mmer.iS. cumfeji^.Kot. decf-
X.{;.>i:tmcr.i.pu>t.i.j.recent QT dtcif..^9. ex nnmer..]o.
ufqne adfin.part.il. (y dfcifj^^D.tium.u & ferjcj.paU.
li..& decifa6irinm.y<:^ feijq.iS' decif.^ig.ex niim.'].
jS ufqne ad fn.p.v.iJf. & cjuod lolveiis non poffit repe-
tcteab eo , cui folvit , quotics folvitex padto . vcl
mandnto altcrius, profequitur Leotard. de nfitr. ^it.
^^.nu.l'].Cob.con(iil;.^^.tium.').
Habito itaque fupcr his ur.a vice congreiru cotaih
pr.rdi(tto Prxlato , non fuit dubitatum de liac fc-
cunda patte , itaut folutio facla pcr Conftantium
proportionabilitcrccirciit iu ratam Chriftophori, (ed
neglcdJs , vel nou bcnc digcltis fundamcntis pcima;
partis qubadliquidjiionem Cambiorum , Judex ab
Uibc difccdarus, contcntus, quod Rczzinus rcli-
fta via pcrfonali inhlrcrcc pro immidionc in Sal viano
fuper Vinca hxrcditaiia pollcirapcr Chiiftopliorum,
conccinc immiilioncm 3 quae tamcn hodie fulpenia
ell ex bcneficio appclLicionis.
Rurius in ah'a flnrencina .feu Pifioridn. Catnoio-
rum quamplurcs ex cifdem articulis fupr^ dcdudlis
, ..ad trutinam cvocari coiitigcrunc ; Joanncs etenim
, , Gcnciii dnplcx per Apocam privatam inivic Cam-
biumadlui favorem eum Robcrto Soziifanti , m
una antem impoluit juxca moderniorcm cautelam
oniis cambiandi ipfi RobcLtodcbitoii, Jn ahera vcrb
Secepit ipfc f.»cultarem girandi per Nundinas ufque
ad intcgralcm fatisfadtioncm , & catu , quo Dcbi-
toi obirct , exprefse convcnit , quod nulla facicnda
forcc notihcatio , feu interpclhcio hEredibus ejuf-
dem , cdi ji cirenc Pupilli , vel Minores : Cumque
non (ccuta adhucrcimburfacione pricdii5la ficoceflc-
rit Robertus, tiibiis poft fe fili.abus fcEminis relidlis
in minori , & rcfpedtivc piipiliari xtaccconftitutis,
Joannes Ctcditor, nullo CuracoredacoprxdiittisfcB-
ininis,tantummodo eildcm protcftatus cft dc conti-
nuacionc Cambii cum omnibus ejus circumftanciis,
pctcndo faciifidioncm, alias ceneri intendcbac Debi-
triccs ad omnia damna , & incrclTe.
Cum icaque paulb poft cxoica fueric Jn Rota Flo-
rentina diibicitiode lcgicimofiu£tuum , fcu Cam-
bioriim dccurfu , J.udcx advctfus Joanncm Crcdi-
torcm fLibcil.s, & vcrc ingcniofas tscicavic dubic.a-
tiones» rcfjic(5t;i cnim illius Cambii , in quo non
, fuerat transfufum onus Debicori , objicicbarconcra
tfadir.iriipettus cx iiitin.ii . c:imfe<]q. 8i fignanccr ad-
verftis fiimatapcr Card. Dc Luca de Camb. difc. 4.
niim. 8. quod cum h.crcdjs non incurranc aliquam
jf, moram cx fado Aurhoris , nifi fucrinc intcrpellati,
liccc .appofita fuiir.c ccrta div s , cx quo fcmper allc-
gar'. valen: ignoranciam , ad diftindtionem Rotit co-
~ rani Hich, dectf.^ic}, nitw.x^. Cr- /«-77- hic fibi vidcba-
,^ tuiclTc cifis pi.ecinis, quti inrimatio , & inccrpella-
JQiio , utfiipra , ficta Debitii.ibus habcnda erac pro
nonfida, cum Tutori , vcl Curacori forcc facicn-
._ da,tx ^'fo:;rvi.'JeTntor.'^Curui.cap.yynnrn.-^%1.
fol.6\z. & in pvopofico Cambii Caball. co>if. i4>. ««.
iS.e^i^ lil>.i. Sc rcfcrc Subeil. in fitmm. divcrf.tracl.
tom^. li t. P. §. •-. nutn.K^. §. qiiod Puptl/us ; ideb-
«jue . dcficicnrc lcgicima incerpcUatione , mora non
poccrat cenferi cx ptopria pcrfoni contrada per caf-
dcm Piipillas hcEredes , iila mtcm concradla per Ro-
beitum Patiem non crac apta filias aliiccre > dutn in
61 Ctcatioiie ncambii fempcr nova mora contrahicur,
6c Imc qua alias tecambium non lencicc , ut inquit
Tit>r. ce *- atnh.d:ij)ut.l.iutjt.i. PrelegtTn. nnn.er.^.
C^ 54 Cait. de Credit. caj .■i.tittil.1-hHii..i(iXC.& JecjCj,
Cvnirov.d/fcipi.^f^. mvX' .xj. Cardin. De Lua de^
Camb.dijc.21 §. £ ttittoctc , Rot. decij 304. num.i^
part.Hf.rcceni. Et idciicb piilfim habccur , quod in
Ciqualibct Fctia mora lit multiplicabiHs , &: mulci-
plicanda, adebiic nova ob id requiracur incerpcliario>
quantumviiceita diesfucrit ftacuca, ucpoft la/.ml.
Ji ex /c^ait caifaji:b ntim. 14. ijoj. cjUnrio mtabiit/er
Itrmta , f. de zerb. obl-^, in fpccie Cambii tradit
Cyri.ic controv. 6x9. frb tnti/.er.i. Ec exinde ctiam
63 dicitut , quod iii qualibet Feiia Dcbitoie ttadtas non
impleiue excinguicur primum Cambium , aliudque
novum , & omninb diverfum concrahitur , utbcnd
obfervacT/zrr. de Cam.d.diifut.^. cjuajf.j. nmi.^. &
(jit.tJi.').>iim.g.Rofgnol.eod,tra[l.ContraU,'). Camb.i,
difqutf.z.%.-j nttm.^.Card. De Ltica de Tutor dtfc.io.
num. 15. alias namque litcera: reditcnt ptoteftatae , ut
ptofequiturrVifW Turr.d. dtf»t. ^.^UdcJt.^. nurn.io.
Catt.de Crcdit.d..cap.i,ut.1inuTii.\4f'6.^.
Qubvcfo ad fccundam Apocam , objcdabatut,
quod etfi Dcbitor airumpfiircc onus cambiandi, cum
tamcn nuUa fadta forcc mcntio in (ubfcripcionc de
nxrcdibus prouc continebatur in corpore, iunc pro-
inde pcr mortem Roberci Mandacariicamquam per-
64(000; perindullriam dcftx hujiilmodi faculcasctira-
vetic , ad fe.xt.iu l.fi ^iis alicut , 'i,.?/iortc ,ff.mandat.
& in §. itemfi adhuC , l >iJ}it.eod.tit. Mt.nt. de tacit.
lih.1. lit.i^. rairn. 15. & magis ad tcm Cambii Stai-
ban.de Interef. Itbi 2. ittul.i^. nurner.6<). &Je^cj./(ot.
decif.c\jq. num.ic/.par.ir^.rec. potiflimc , quia Cte-
dicot poft nullicct facftam incimacionem hsetedibus
cjufdcm Robctti cx fc cambiavctac , unde ex quo
6; Ctcdicorpoftdarum mand.icum.adcambiandumnon
debecampliusin negocio fe ingcrere , cenfcri in his
terminis indudtam novationcm dixic Roi. decij.i^i.
numA^.par. ij.
Verum fcribcns pro Joanne non fine fenfu etiam
Veiitacis rcfpondi , quod fi arciculi dcfinicio erar cx-
pctcnda k L)(tiri>u.ri<m pun6tualitate , jam quod
66ncquc' pcr obitiim Mandanris , nequc Mandatarii
cxpircc faciilcas cambiandi .ibfquc neccfTitatc nov«
incerpcllationis , fcd quod cadem faculcas cranlmit-
tacutaftivc, & paflivcin hactcdcs , probabancad'
du(fti fupcrius/w^ nutejero zi. & 23 quibus addc-
bam copiose materiam diircrentem Ntco/. Catan.
decif.j\.pertot. & (\z^y\7,mz\. ex ymner.jifi,. cmn feejej.
qucmve nominatim approbavctac Rota in Caufa , de
quafupta 10. Deceinbrts i^hj. §. Nonohfiat , corarn
R.P.D. Rondinir.o.
Et cx abundanci occuttcnS ptidido cacetoquin
ingcniofo taciocinio teplicabam , quod licet ad
alios cftldus nova mota tcquitacut , feu fit nova
mora mulciplicabilis, ac denique novum creari di-
catur Cairbium , quando in Nundinis fiunt tecam-
bia, & prorcisc ad toUcndam ptohibitionem con-
fi^tentam in Confticucione B. Pii V. quaetll eciam im-
prtlla apud Turr.de Camh.d.disfut.i. cjujcjl.i.l^roleg.
fiib nurnero :j. ne videliccr concraftus Cambii ce-
681tbrctur ultri, quam pro primis Nundinis , quia
aliasconcrariiim padtum vtluti coadlivum Debico-
lis , nc polfec Cambium cxcinguerc , lapcrcc ufura-
riam pravitacem , uc advcrtit T«' r.de Camb.d.difput.
^.qufji.w. >m.\i. Negnerol.alleo.iQ.num.^t^. & Jeejq.
Merend.de Cemb. Nundin. cap.\. nu. 47. cumjecjcj.
Attamen in fubftantia fcropet obligatio cft unica,
faculcas
De Commercio & Mercat. Difcurfus. LXV. igp
ifaculcas Ciediroris cft unica , ac dGiiique moia pari- tinuatio fruauum Cambii contra hxrcdes faltcm m
ter cll uuica , durans dumtaxnt qubulque Dcbiror
hon fatisfaciat i ut ctiam lcgebatur in Apoca, ibi,
che Jtno al juo intterorimborjo Lo tenga,e fuccia tenere
fopra li Cainhi delle Fiere di Novt ^c. & benc rc-
ratione damnorum ,& inrercire, quia cumtraftetuc
tunc de fiilceptione fatU , & mandati omninb ne-
cc(Eun uk^ue ad Creditoris reintcgrationem , non
potcrac dici eleara induftria perfonic , nilquerefcrc-
fpondit Spad.conf-^S-j.nntn.ix.hb.i. Rot.d.decij.p^. 75 bat, Mandatarium deceinirc, quia etiam eo defun6to
T)UM.^. infin.part.^. recent. (jr in Camerinen. 'l'ecn-
niaria iz.Mait 1679. %.Sedaliis,Coram Card.Taya,
70 Uiidc & idem B. Pius V. refcribcndo Bononienfi-
bus , ciuotiercumqUc advciitis Nundinis Dcbicor ef-
feftivc non lolveret , vigore prxccdcntis faculcatis i
ptincipio Creditoriattribut£E cxprefscappiobavicre-
cambia, utex decLuatione penes Turr. d. disput.^^.
potcrac Mercacot . fi fuilUt ab ecdcm Mandatario
prxeicdus , prour tenebatut , continuate Cambia,
& rccambia , utpro abloluto tradit Card. De Luca
de Camh.diUodiJc.j,. nurn.']. & d.ctfc.z^. num.-j. ubi
etiam , quod ita fuit definicum ab A.C. & canciniza-
tum k Signatura Jufticia: ,& concordac Tiot.Florent.
apud Catan.d.aectf^.nuM.^6. q- 47. &ecncralitcr'
^u£ji.\. Frologoin.Jith nuM.z^.fol.^^J. & beneidcircb 76 quod ubi onus Cambiandi fuic impofitum Debitori
notatpraididtus Turr.d.dijpitt.y (juaji.^.fuh num.20.
circafin. verf ijitod ipfum uju Venit , nin irum quod
71 prxfcindetido i prcedidlis cfFedibus recambium iii
Aibftantia nihil aliud eft , quam ptimum Cambium
cum intercire ob folutionem non fadam , quod &
lepetic in eadem difpHr.^.ejuxJi.l.num.i^.
7i Addebim , qilod de fa6lo G dt. incantum perperi-
dic extindlionem primi Cambii, & creationem novi
independentis , inquantumad terminos , de quibus
fiipra n:tin.:^G.t<7-fijcj. agic dc fubftinendo Cambium
contradbumcum eo , qnem Creditor certbfcitnon
circ ncgociaturum pccuniam , ur in d. cap.i.titul.j.
nitm. 1.^66. Cyriac. dcnique loquicur de prstcnfa fa->
cultate cuidam conditionali Crcdicori concelFa de
locum fibivindicecin eo cafu dilemma , quod vel
Mandatatiusimplendo Mandatum Spaccia tranfmi-
fit , tuncquefatisfadlum ficjuftitisc, & rcalitati Cam-
biorum , aut verb defecit in adimplendo fufccptam
obligationem, & in his terminis teni.atur favoie Cre-
dicoris ad damna , & inccreire , qux poftea liquidaii-
tur ad eamdem rarionem Cambiorum Nundinaliurt»
plenafunt volumitia, ex colledis per Cafiald.confuit,
88 ««.4.^^ '^.Rot.coram Peutinger.decif.^^y ^ ccram
Dunoz.ett.Iun. decif. 819 zMzspoJl Salgad. in lahyr.
Credit.decif.j.& coram Btch.decif.ipi.nu.y. (frfeaq.
& d.Hccif.Jod.nttm.i.coram Card.Cerro.
CcEterum ex motivo , de quo fupcrius numero 34.
corrucre fubjungebam omnem in uttoque Cambio
difficultacem , nam quando eciam per expiiationem
faculcatis cambiandi , Cambia ipfa deflcxiftcnc in
percipiendis pecuniis ad Cambitim pro emendis qui-
bufdam AdamantibuS , 8i bcne fiimat , quod non
propterca fub hac conccffione venit facultas creandi 77 mucuum , adhuc quia in iUis Partibus , quando tra-
nova Cambia pro primis exringuendis , uc in d. con- dacur de folito negociari, non func prscise juftifican-
trov.6z9.nUM.^ & rcpecit m Jetjuenti conirov. 6^0. dzteqinCitz Fuul.de Cafir.ini.^.jf.de eo, i^uodcert.ioc.
fub num. 6. quod fecus erac in pra:fenti , qUia Debi- prout teftarur Maft.Medic.decif. Senen.i^.nur/j.ig.
tor ufiicam ab initio dedcrac faculracem duraturani Leotard.de yfur.qtt^fi.-i^. nu.^ySperei/. decif^o.nu.
potius pcr modum conditionis refolutivs , quam 78 i8.^ 19 defacili , refoluto ctiam contradtu Cambii,
ilem facisfadionem : Ac frudlus ab initio taxati , & conventi Joanni debe-
fufpenfivs ufque ad integra
7} demum in omnem cafum , vel ex his retorquebatur
decif.Bich.^o^. num.iH. cj;' fet^q. quia mora dici po-
terat contiadla in vfta Roberti , continuans , utpiae-
• mihmus, ufqueadreimburfationcmCIrcditoris, vel
fupcreranc ah'at ratioues pro fubftincnda hujufmodi
dd ungucm conventione , & cfFedtu optime expenfs
per Rot.Florent.in d.decif^. apud Catan. nurn.^i.^
fe^ij. Si per Card.De Lhca in iocis alleg.
Et ex his defccndendo ad alteram Apocam , pa-
rum pro mco judicio importabat cxaminaic , an ex
quo Joannes onus cambiandi Debitori impofitum
ad exercitium deduxic , cenferi poirec Concradlum,
feu priccdentem padfioncm magis fibi favorabilem
innovaire, ad Rot.d. decift^x.num.is. parAJ. Quia
admilFa ctiam hujufmodi novatione , & ceffante
transfufionc oneris cambiandi in Debitoicm , nihi-
lominus cum Creditor eam legitime implcverir, fivc
exercuerit, fat erat ( non obftaiire obitu iVlandantis, &
Mandatarii ) facultatem cambiandi adli ve, & pafli ve
tranfmilfam fuiftcin hircdes , crcdcbam tamen,nori
74.fubfiftere hanc novarioncm , quia cum Crcditor ha-
bcret tam de Jure, quam ctiam in coiporefcriptuia:
bantur uti lucrum ccflans , ut bene concludit pretet
laudatos num.^^.Card.De Luca d.difc.^.de Camb.
fub num.S. ibi , Sfd etiam , t^uia Cambiorum curfut
nonfoium refuitat e.x ratione mandati ,fedetiam ra-
tione refiaHrationis damnorum, & interefje, ^u<t aiiat
Creditor itapati dicitur , & fequitur Epifc. Roccaftm
leii.disfiHt.J ur.to,2.cap.^6.cx nu.i.ufque ad 15,
ROMANA CAMBIORUM.
PRO DilCE AQ^V^SPART.^,
CVM COMITISSA LAPIA DE
THOMATIS,
ARGUMENTUM.
Plene tradaturde juftitia, & reallrare Cara-
bii j quodque nifi apparcat dc lcgitiraa tranfraif^
fione Spacciorum ad Nundinas , non fufficiac
faculcatem cambiandi , ilUm proindecxercens , & Partium confciriOjfolidatio, &r folutio fruduuai:
refpedivctransfundcns poftcikin fubfcriptione ejuf- Et an adlic diflcrentia intcr Dcbicorem excipi-
dem ApocjE ad onus Debitotis non diccb.itut quid- entcm de imputaciorie , vcl agentcm ad rcpeti -
quam innovalTc , fed cumulativ^ ad cautclamaliam tionem Indcbiti. Prodi.ccns fcripturam quando
obli^ationem Debitori (upeiimpoluHri: , velde pcr ,r •11-,.^ •„,,, .^ ^ c ^ • <,
c ° L-i. -/r c V- r. " poliiti lam impu'^naretuseexaminatur, &quan-
lecomparabilicerexercuiflcuc fermeinpundlopro K . c ■ a i.iujaiui,ui. v^uai.
cxclulionc novaiionis lefponfum fuic in^my.706. do retincns Scnpturam, vcl CajcuJum ccnka-
»«•8.©- ■jij.iium.s.coram Card.Cerro. cur iiluna appiobairc.
Exclufa verb ngvatioue > de pWno inttabat coh-
Z j SVM,
270
Anfaldi de Anlaldis
SVMMARIVM.
X Fatliferies.
a Exttus cauf*,
< Quieianiia Creditoris faEla tn puhlico Sanco flent
probat folwionem.
/L Soiniio probatur per Calculum, Vel Scripturam Cre-
diioris , eiiatnfnonfitertt ab eofubfcrtpta.
j Partitd. extruUn ex Itbris Mercatoriirnpteneprobant
contra ipfos.
tf Canfejfto folutionis emtffa in ludicio Criminali prohat
etiam in Civili.
n Confejfi» in Criminalibus emijfa probat etiarn in Civi-
ItbHS , tjuando efl adminictilatai
8 Mercatores, eorim^ne httredcs tenentur cuflodtre^
libros , (^ iilos exhibere ad inflantiam interejje ha^^
bentium,
Amplia eti.im in htertde haredis , ibidi
Etcontrarii declarantur , num.^.
10 Confeflio Procuratcris mediante prodkBione alicHJUi
fcriptum non nocet Do?ninofine Ifecialt mandato,fi
Domtnus eadem produBione non utatitr.
11 ConfeJJio ProcUratorit non nocet Dor/.tno , ejuando ha-
bita illius notitia per eum reVocatur.
11 ProduUio lurittmfaUacnmprotefiationibus, ^pet
compuirum , &c. lon nocet.
Et tnaxime , ^uando /uraftne illa produiiione alias de
perfe non probarent , num.i^.
13 Produdio lurittmfaclaper Aciorem ad fundandam
fuamintentionem , differt in materia jr/)Hdtcii a
produ^ione fafla per ReHrn.
15 Seriptitra , vel notuU , fi ante produUionem fuerit
diu retenta aj>roducentt , utrum exinde refultet
approbatio.
16 Calcttlt retentio non inducit approbationem retinentis
cjuoad in illo contenta , ^ de ratione.
17 Confejfio Debttoris pro realitate , ^ Ugitimationt^
Cambio^urn mn attci/ditnr , (^ ^uari.
jimplia , ettamfi Cambia ultra confeffonem fuerint fc-
luta , nmn 18,(5- 5:.
ip Rot. decif.i^i.par.iS.&coram Ubag. decif.ij & iii
Foiolivicn. Pccuniaria, fcuUturdium 4. Dcccm-
bris i675).coram V2iu\\icc'\o, dedaratnr , (^ nu.iz.
jo Indebttiim . feu indebitc Joluium in materia ufuraria
fici/tus probatur , (^ de ratione.
21 Ailoris , (j Rei differentia in probanda , vel txclu-
denda realitate Camhii , addnciiur.
ij Cainbio<^Hm re.iliiM debet juffificari eoncludenterper
tranfmiffionem liiterarnm ad TSj^indin.ti.
2i\Cambiandi jacii/taiem habens in cafu nonfaiUfolu-
tionis , debet docere de dcfecln folutionis , & de
aliis reqiiifitis , ttt ibidem.
25 Facult.u aliquid agendi (juando fuii conceJJa condi~
tio:uiliter , non potefl exerceri , ntfi eadem condi~
tionepiirifie.ua.
X^JDitlio , pcrb, iatinj, dummodb » conditionem im-
port/ti.
27 DiElto,fcu verbuM folTc , tam<}uamfub]untlivi imper-
feUi importat conditionein.
^ Facultatcnhabens fmnendiad Cambiimpecnniof fine
alia notific.ztione Debitoris , tenetur adhuc pcfl fu-
fieptai pecnniu notificare, cpiod ill.ii fufceperit.
29 Mcrcatoris jn.itit.u non reddii in Curia Romana
["niiimum fnterejfe , nifipmbentur rcijuifita Pauli
de Caftro , vel C.trnhiornm re.tlit.ii!,
30 Indebitum olHtum efie pr.ttendens dehet probare de-
feEium r^mlitatis , ^ua cejfame refultat indcbitum.
jt Sotutum iii caufiam uniMt Cambil , ^uamiiii tnaliftt
JotHihm , mn debet imputan in cattfam Catnbii
diverfti
t)eclara,MtnHin.7,^i
jz Cambtoruiti reaiiiM nonpoteft dici jitftificata ex foli-
datione , (^ ttuprobaiiune Oebttot u.
j J FritUusfioluti pro C.tmbio non legitiino e.xtenuant for~
tem , dr in eam impiitantur,
DISCURSUS LXvr.
EX caufa Depofitatiae Moons Barpnalis Caefii
nuncupati remanferat Baitholoma:us Sctnius
Cieditor ufquc ad Anuum 1659. lcutorum 1156S. de
quo tcmporc Dux Ca?fius camdem Dcpohtaiiam
cxeiefendam rutfus conccffit cidem BaitholomKo de
Anno in Aiinum ufque ad ambarum Partium bene-
placitum , additaeonvcntione > che duran:e la Depo-
fitariafiu Anni ,JidtVino rtvedere It conti di efia , t
faidargli ogn Annoi
RealTumpto igitur per Battholonijeum muncrc
Dcpofuaiii, Diix Caefius , ut moris cft , pervenire
fecit ad manus Baitholomaei quamplurcs pecunia-
rum fummas ad ctfcdum cxtinguendi tam dcbitura
anceccdens dd. fcutoium iij68. quam dceurrens pro
folutionibus fadis , & faciendis a Bartholomso fa-
vore Moncirtarum : Sed cum nullain vica ipfius Bat-
tholomsifecuca folidatione poft plurcs Annos Co-
mitilla Lapia de Thomatis h>^res mediuta ptxfati
Bartholoirai Ducem Csfium polfavcrit eoram A.
C.pto ccrta quantitatc fcutorum ?70i. cujus cffc
crcditriccm Baitholomci hsreditatem prxtcndi.bat.
& obcinuetit relaxationem Mandati cum (iicccfliva
approbatione Signatura» Juftitis refcribentiscum af-
futtaclaufulapi£efctvativacxecutionis/we/»-4;/«rf»f»o,
habitus fuic cx paite Ducis recurfusad altcram Si-
gnatuiam GratiaE , ubi Commiflioncm appcUationis
impetiavic Roiji. diieftam : quaproptcr propofito , &
deincepsdifputato Dubio prius coramUuaxardo, dc
fucccfljvc cb iltius obitum coram R-l-^D.^Bir.incafiaf
An conftarct dc crcdito, &pro quafumma, nulla
pcr aliquas viccs etiam fuffiagantibus omnibus Au-
ditoribus capta fuic relblutio , fcd tantummodb iti
iilcima propofitionc piodiic refcriptum j quodlibii
pcr Bartholom^um rcccnti exhibetentur.
Inhocftatu( utlWpiuscontingic) mutatis Dcfcn-
foribus, £go amplius non fcripfi , prout fcripferaia
z aiite pro Duce j fcd , ut audivi , Caufa non fuit am-
plius definita , obtcntalblum perComitillam facul-
tatc, fc« libcicatc exigcndi pro hujufmodi crcdito
nonnullos fcu(^iis quoiumdam locorum iMontium
ad Duccm fpcdtantium , quod in fubftantia fpccicm
vi(5toriae,vcIfaltcm eumdcm rcdolct ctFcdiiim : £go
vcrbmatutuindcfupcrcffoimare judiciumnoP. valui>
quia cumtoti difputatio rcduccrctur ad quoddam
Computum dc manu Bnrtholomasicxaratum ,& re-
fpedtivc piodudumad finem docendi deqiiibufdam
foliitionibus pio pavtc Ducis , cum alHictis tamcii
pra:!ervativis, tirinfra , pundus ft.ibac . an favote
Bartholomjci forcnt bonificandi prxtcr fortcm fru-
ftus ctiam Cambiorum; dc quibus ob rctardatam
Ducis lolutioncm Bartholomxus ipfum Ducem
confticucr.u in pi asdido Compuco dcbitorcm , & pct
confcqiicns quxftio crat , an Cambiorum dccurlus
foret Ifgicimus mtdiantc contueta tranfmifl!ionc Spac-
ciorum ad Nundinas, & idcb.nJoftcndcndum contra-
rium Dux infiftebat luper cxhibitionc librorum Bat-
tholomsi ; Cumquc quid coutineictui in cifdcm
libris
De Commercio & Mercat. Difcurfus LX VI.
libris non vidciim , & an icvcra aliiindc convincerc-
tut t^iificicns juftiticacio ic.ilicatis Cambioriim , fo-
Iiim libuic aiinotairc id, quad ad Canfas Opportunica-
icm in pr^cedencibus difputacionibusdc.duxcram.
Du£E itaque erant infptdliones , qas cadtbant in
Caufa , quaium iinarefpicicbat juftificationcm folu-
fcioiiisintcgiidebici , cjuo Dux occalione utriufijuc
temporis DcpofK.iiii prscilive i bonificdtione Cam-
biorum obflcingtbatuv erga Bartholomaiam , Et al-
tera , an pofic.i juftificatione congruac folutionis
remanerec facisfaciendum frudtibus Cambiorum ,
prouc A.C. exiftimavcrac , Si. iii prsdidlo Computo
(uppontbatur.
Quatt.nus ad primam pcrtincbac infpeftioncm,
livcad jurtficacionem folucionumi Duccfaftarum,
diccbam. Cum noftrxpaititx, fivc Calculi contra-
pofitio coiiftcc ex (txdecim particis, qubad undecim
illarum juftihcacio emicac indubitaca, damus enim
fidtsexaClionis Moncisl'icracis , unacum quietan-
3 tiis de manu ipfiusSeivii,cx quibusplenam refultare
probationem , habetur cx vulgatis abunde colledlis
pet ^ati coram Du)2o\f^ii. lun. decif. 6\i. num.ii. (^
coram Cdf.decif.-ynnT/i.i. & coram Card. Cerr.dec.
<ioi.repeitt.dectf.26^.par.t.^.HtrobiqHe nu.i.^ decif.
I(f0.nii.6.p.jr.i6.recent.
Refpe(5lu verb aliarum quatubr parcitarum , vi-
delicet U.1J.14. & 15. componentium fiimmam fcut.
I447. eadem vcritascomprobacur cribus , jifdemve
ocilaiibus modis, parcitie enimfcut. .;5o. & 160. ju-
ftificanhu ex fcriptura Computi particularis manii
propiii ejufdem Seinii exaraci : undcciica iftas nul-
l.im fubelfe pollcdirticultatem , in terminis Calculi»
4 tciam non fubfcripti per Cteditoiem , tradidit poft
Panciroi.ionfi -\i.nHm.].i.Menoch pritfHmft.66. nu.j..
lib ^.lujeph De Fe!a dtJjertat.izun.iS. Ro:a tanuen.
dec.ii6.nHm.2. plene I^ot.decif.^o.nu.io.^ fe^^.pan
^.Q" dec.no.nu.xi.Qr ftijij.p^.r.i6.rec.
Alia; duz partita: fcut.400. & 457. quaevc func la
14. & I . opcime compcobaiitut non tantum ex co-
pia libri nuncupati Qj^uiemo at Cu/Ja quem contra
j Serniurn plcnam fupetindu(;ere probacionem ncmo
dubicabic , ad trad. pcr Gen. defcript. privat. lib. 4.
^u(t(i.i.de libr.rat. Mercat. nuK.i. &fecj^. fol. mthi
i^S. Marijuard.de lur. Mertat. lib.^^.cap.g. num.')^.
Cr i^»f. coram Aierlin. dec. si.num.i. ifr in rec.dec.
z-jS.num.^.par.iS. ubi quodfuperlativc probant,^
dec.Sc. nurner.i far.i^. & concordant/«^r<» relati in
'Difc.')inum.^.& <■
Sed etiam abundc corroborantur ex copia parti-
tarum Montis i. xdi ab Godcm Scrnio produdta pcr
A(5la Gubernatoris Urbis advcrfus Chriftophorum
Zuccarinum ejus Complcmcntarium , ex hac enim
6 produdionc ficuti relultat confcflio indubitata, ita
licet in f udicio Ciiminali cmanaverit , fatis fuper-
quc probat in Civiii , juxca ea , quje in (pecie itadidit
Rot.coram Cefar.de Gr.^jja decif.\.num.-,.de Joluiton.
quam fccuta cA eadern Rpt.coram Pxnia decif. ^.:^(i.
w»w.4&generaliter Rot.tmer diverf.decifTji. nu.^.
par.^.C^ coram Seraphin.decif^l^.nu.^. & in recent.
decif.-l6z-nu.\.verftc.tum e.vejfnxreUypar.2. cr decif.
140. num.ii.^ar.^. & decif.S^. ««w.14. (y ij.coram
jirgHtll (Jr de<if.\.\i.nUTn.9 coram Iriol.
Poftrema denique partita fcutorum 1151. prove-
nicns cx refiduis Montis Caedi temanfis apud Ser-
nium Depofitarium, effulget cx libro pro partcCo-
miti(rE produdlo , ac cx incmorato computo, proin-
dcque cum ultra primiiTam propofitionem , quod
fola confedio cmiifa ia Judicio Ciiminali probat
. . '71
eciam m Civili, concurrati & intetcedat etiam illjus
vctihcaciopio majori parrc tcddica inconcrovertibi-
_ hs ob (upradidas parcicas 4 Montc Pictatis cxtra<aas»
7 nemini dubium e(re valet , quod eadem cbuFe^Tio,
uti a iilnde etiam adminiculata , plenatie probet itt
CiVih. ad tladita pci- Rot.poji conf.Fartn. Uci.z.ytiH.
2.toTn.2.pr cora,.'. yirgt.eUes d.dec.-6^.nH?n.l^.i^.& i^.
cum ahis /;; dec,f.^.^-j.la z.nHm.^far.^i.reUm.^ d.
deciJ.ijfi.hU.iQ.coraTn 7'riol.
AtqUe haec (fubiungebam) de per fc corufcanc
adcb clarc . ut prokab nobis ipfis fuadcrc compcl-
lamur, quod in oppofitum vciitas ifta non impu-
^nabitut ; Sed adhtic in omncm cafum lucidiusom-
mapoceruntroanifcftati pcr cxhibitionem librorum
Scrnii.qui in piarlcnticafudcncgari nbnpoirct.cura
t^eragatur de iibris Mcicatorum . qui cos conficece,
& cuftodirc obftringuntur , itauc nbn foUim ipfc
8 Mercator, fedetiam iilius hires tcneacur cxhiberc
ad inftantiam habcntium defuper intcre^re , juxta
gloj]. tn Clernent. 1. §. ( oeterHm , verb. compeliendos
ad mtd.de Vfur. M enoch.de pr&fumpt. lib.^.pnfei.
nutn.io. Add. ad Gregor. decif.itg.nHm.i.^R^ot.coram
Buratt. decif.i-ji.num.n. & 12. & corcm 'nnnoz.ett.
lun.decif.^j^. nurner. 3. e^ 4. cjj- in recent.decij.^-f,
nHm.ypar. 11. ubi loquitur dctcrtiohstcdc.ej-a'**://.
115. WKW.5. C^ 6 par.i). confirmata decif.iQ^. num.x.
3.& ^.par.\%. cum reliquis iii RoTnana Soctetatti iq.
5, MartiiiGZ']. §. fin. coram R. p. t). Rondtnino , qu^
paritcr loquitut non foliim de primo , fcd etiam dc
fecundo , & ultctiori fucccirorc , Decifiones verb
forfan in oppoficum laudandx loquuncur de hrrcdc
privaco , non auccm de hztcdibus Mcrcacoris pcr-
pecubobligationi huic obnoxiis,ptout benc,utrum-
que calum diftingucndo , refpondit Rot.tn rectnt.d.
decif uj.num.^.Cr fetj.par. 11.
Aghito itaquc ex prsmilTis , quod Dux folveric
Scrnio plufquam folverc deberet , ac dcfcendendo ad
tccminos (ecundac infpc^aionis , ( profcquebar ) vi-
deamus quifo.quidincontrarium fueritin lioc pro-
pofitb dedu^aum : Et quidem unicum Comitiinc
fundamencum confiftit in co , quod ex parcc Ducis
fueric produ^aum aliud Sernii Compucum , cumque
iftud ulcerius contineat Cambia , & Intcrcirc , fupct
quibus tota controvcrfia reftringirur, videatUr cxind^
PuJc illud appiobaflc , fibiquc praejudicairc ; Vcrum
iftius fundamenti levitas cx. plutibus , ac dc pcr fe
fu/ficientibus replicatiouibus de facili cvcrtitur.
Et piimb , quia cadcm produaio , & confcqucn-
tcr implicita confeflio cmilFa fuit pet Procuratorcm
abfquc fpeciali mandatb , undc illam nocerc Frinci-
10 pali nequiviirc, prxfertim quaiido (prout hit) cadcra
ufus nonfuit, piena funt volumina > & fignantcr
Roi.in receni. decif.i.^. Jub nHrn.^.verf acctdit , &
dectf.^^^-^.nu.yaTite finem ,Verftc.& adprodunionemt
par.2. 8c in aliis pet Adden.ad Buratt. decij.tgyfub
/ttt.B.Verf^ in tonfefftont taciia, Adden.ad Gregor.
decif.y,!. num.iQ. tdem Gregor. dectfiio. nHmer.H.
Vbald.dectfi^\().ntim.%.& 9. lV in Praten. Capfetia'
nu to.funii 1(5 2. §.,-//^«(r hincceffat , coram Reve-
rendifj'. Emertx 'Decano, & in decif.^.^i. nu ix.par.
ili.fo//».2. rec. inaximcquando fuit , ( ut ad prajfcns )
11 tamquamcrtonca per eumdcm Duccmptincipalcm
rcvocata, i?oMfor«;« Btchio decij'.i)i.nu.i7.(y deiif.
169. TiHm.i^. & decif. jo. nHm.ii. &■ coratn Buratt.
decif.\^6.nHrn.i^. & 16. & dec.^66. num.y & 4. &
coram Dunoz.ett.lHn.deetf.66ynHm.\6.fHpra Difc.^6.
nHm.;6.c^ ?7.
Sccundb o)a^i$,quiaidem Procurat(}r bujufm'bdi
Z 4 j^ioivL'
proanftioncm fccit non fokm fn pavCe , & pani-
j, b'.s , & pct compi^Hum , led cum alia Ipcciali de-
" claratione , ncmpc , Cnra ap(„ohai,o,em ahjHafk.
Jmerejfe Cambtorum , & ^norUJficum^ue frutlHnm.
#- Inierefe, itaui potins corrnat aHm, ijua^n f^rotejla-
tto IlU enim dcclaratio opciatut, Ut adlus, quatehiis
ullum inferre poira prrjudicium, vitictur, & rcma-
neac ipfa protcltatio , ut in propofito fimilis prote-
ftationis inquit Sini. de Pr£t.conf.i.-iy nH./.er.O.Rot.
■ coram Put.in correti. deiif.Slo.nHm.i t-i.hh.i.c^
■'' decif-Ji. riHrn.s.par.i-J.rec. & gencralitcr deprodis-
ftione pcr compnlftim , & in^arte , er fanibu. tra-
dunc i>cacc. de hidic. lib.i. cap.n. nuw. -}29- Patlelt.
e.vped.^2. num. 40. C^/^77. C>f'fi^- dtcif.^<). num.j.
Rot. in d. Praten. Cappeilani* d. §■ ^icfuc hmc ui^
fift.confirmata in decif.-^j,. nH.ii-par.S. dr in Romana
Cenfis^i. Januar. i6%i. §. Tarmn rclevanie , coram
JR.P D. Rondmino.
Certius veib , quia pioduftio hsc bdla non tuit
pro Duce tamqu.am Adow, fcd dumtaxaca Reopcr
J3 viamexccpiionis, idcbque , quidquid (It , quando
Adtor aliquam pioducit fcripturam pro fundamento
fux incentionis , in quibus tctminis loqui poirunc
omncs Auihoritatcsin oppofuum . & prz ccrtens
OjaJch.d.d€nfy).nUM.26.Roc.]anHcn.deiif.-]2.nu.^.
•^lo/eph Lttdwou.decif.Pinti 19 f'^ nHrn.2%. verj.frcus
■ trgo, Zuccar.decifLficen.xl.ni!m.ioCir6cC.difcept.
-jc.vum.li. Rof.coram Pamphtl.dectf22').nH.'). ibi^ue
Add.nHm.ii.& fccj. & in r e c.decif 70. num.-i^. pariy
G- dectfij^. nUM.ig.part. 17. ccrtum eft , quod in
Rco conclufio hujufmodi non militat , cum faterl
minimecenfcatur eo ipfo , quod excipic , "nn mdi-
■ viduo pluribus rationibus , atque exemplis diluci-
djndo dilHnxif Ror.dccifio4.>iH„..U.par.i.dirjerf&
. dectf.167. §. Praterea,poJI Fcnz.on.ad Statnt. Irbti;
*' Imbcumfciiptura , feu Computum , prouc hic,
/i piodudum dc pcr fc non prcbarcc , mfi jungcrctut
••• confcffio prxfumptive refultans cx ipfa produtlionc,
'■ turicprodaaioucm fadam cum prasdidis proccfta-
tionibus non nocerc , diftingucndo communiccr te^-
ncnc Fdtn.Bald Alc.xGab.&ciX\\ rckci per Hondcd.
conr. iZ.ex nu,f..%i. Hb- 1- Cyri.ic. cor.trov.6.2. ex nu.
9. & fignancer numcr. n. o^f^^. & ^c produftione
Calculi loquens Rot. coram Cardin. Cerr. decij.-/i:\.
«»i./j.8.er 9. . r 1 L \ i
Nequc fomcntum ( utpancer relpondcbam) valet
u ipfa piodudlio recipcre , cx quo Dux idcm Compu-
tum pcr longam tcmpus apud fe rctmuenc , undc
illud approb.dIc pia:fumatur , cx decif CelJ. la 26^.
nn.S. infin.Verf &■ uUra depofiionem , couHrmaca irt
deci}.\7i.nH?ner.\o. drfecj^.par.i^ recentior.^ Qho-
niam pra:fatr Dccifiones pcdcm non figunc ui fim-
ph-ci recemione , fcd in Apocis cicditi , & Tcftium
dcpoficionibus , aUifque vchementibus admuuculis,
adcbucipfa rccentio dclcivi.upro uno , coquc dtbi-
UflTimo adminiculo , quia de cceccro potuis iHa re-
16 gtda , uc rctentio ■icriptur.v iuducat approbationeiTi,
folemuiccr limitacur , quotics craa.uur de Calculo
* daci , & accepti , dum , uc inquic pcr Text. tn l. cmn
Servits , f. de cond. ct demonjhai. Menoch. de fra-
fumpt lib.:;. pr&fumpt.G-. nti i . CalculusprrEfurriitur
recincri, non ut debitum agnofc.icur , fcd uc vidca-
tuv ,an tedle ille fucvit coufeclus , adducicquc idcm
• hnc conttadii5tovc fiimantes Ctipol. I.ifDsc.& Gabr.
' Quod & dixcrunt M.mdell confil. 448. numero 2.
^.ifcard. de probat.concl..\%o.nnm.'). crconci.^^C,
n»mer.39.CaroC. de e.xcuff.bonor.part.2. qu£fi.6.num.
' 66.Gm-decif^t*fitli^- "«w-i- ■*"''/• ^'»'»*» '»>«'''"'*
A^^faldis
Jolet , Vermigtiol.conf.t}!. rJHm.j. Rot.decffiii-^"^'
^i.par l.dfOerf.
Tettib ctllac Omnis difficultas > quia admiflo>
numquamve tamcn concciro , quod cx iftaprodu-
^ione poftcc rckdcate tacica , &. hdtaquxdam con-
feftio , atcamen ccrrum eft , quod cacJta confcffio
ncquic opciaii pKilquam expicUaopciccur 5 dd quis
iguorat, quod cxpuHa ttiam C-nlcflio non poccft
Ij icddcic licicam , 6^ legitimam pereeptionem Cam-
biorum , ik interelVe , nifi piobctur illorum vcritasj
& reelicas , ex quo mateiia ifta non pcndct a Voltin-
tatc , & potcftate l\artium , ah'as cnim aperirctur ni-
rnis lata via ftaudibus, & ufuiis, ut millics refpondio
Rora, 8i lignanccr poft Cenc.de CenJib.dectJ.^^^^^.nH.G^
G" (oraiii btihto aicij.y^. a nuin.2\: ufque ad 19. ^
dccij.i^o.nu.i2.c/ i^ & decficfi.nitm.^. t^ deciJ.^^O^.
nu.^.f^ i\.ctimjc(j. ubi dicit procedere, ctiamfi Cam-
i§ bia imt tokiia, quia cedunt in (ottcm, & in recentior.
dccij.^i. hum.yp^r.i. & decij.^y;). rumer.i.par.i. er
deitf.^p.. nuxn. 2%. & decfJ.z^J. numii^. verj. Neijue
ad hunc effcttum , & num.zD. curnjetj. cir dccif.2c)2i
ntm.^.par.j.c^ dectf.G^.rtuin.x- .q- Je<]. & num.i'].&
decif.p']. nurn.16. (srfe^.par. 9. & decifl66. nu-i^i
par.io. & decijiji.)! nurn. .& 6.par.l6. & decij.i^i.
ntim.S.&i-j.par.ii). & iii ahisinniimeris,quaE poHent
Cumulari , & fcquitur Vrceet. de tranjatt. <juttJi.<\o.
KU/II.1S.& ib.CaJtuta.confntr.i^iinim.^.
Atque cx his adevidcntiam dignofcitur, quantum
cxtranca: rcddantur Dectjiones in eontravium folits
dcduci , videlicet in Brundufna Pecuniaria coram
Card.Matihxto , & coram Vbago , quarum prima e(i
la igi.par.a. 8c fccundi habctur ^^encs Authorem m
ordine la i^.ty in Forotivien.Pecuuiaria ,feu f-fura-
rtim ^. Decetnhris 1579. corarn Pauluccio; quia iil
carum cafibus circumftantiae erant toto C oelo di-
itj verlx , dum , ultra quod aderat dc medib Inftrumcii^
tum foHdacionis genericc conccptum pro omnibus
praecenfionibus abfque ulla mcncione Cambiorump
fuperabundat pondcrare , quod ibidem Rota fefc
fundat in ea conclufione , quod repccitio ?iidcbiti
non datur, nifi indebitum concludentcr probecur*
cum fufticiac fol.i poflihih'cns in oppofitum : undc
quidquid dc ftiitla juris ccnfura dicendum forct in
2ohis cerminis , cum de coetero hujufmodi conclufia
in materia ufuraria , vel faltem dc ufura fufpeftiffi-
ma cura non fic , ex qno ffta non dicitur rcpetitio
vcra , & rcgularis , ftd irregularis, & impropria , it*
qua proinde non requiritut illa rigovofa probatio in-
dcbiti ,qtiar in aliisfortafsecafibuscxpbftulatur , uc
cgrcgic dilhngucndo firmavit Rota tn ree. dcctj..^20.
nu.io.& U cr dectf^26.nu.i .& feij(j par.\^.& decif.
4o\.anu.6. ufcjue ad iS.par 16. ubiy«^ ««. 17. dicit,
iftam eire repctitioncm irregul.rrem.
Nihilominus in pvacfenci corruic omnii amaritu-
do , & apph'c<itio , quoniam Dux nihil pccic , nequc
rcpctic , fcd (oliim*allcgac folviirc ; ComiciiTa ver6
21 gcric partcs ."ictricis , & pccit Cnmbia , & Intereflc,
ptxrcndcnsin hanc c<iu(am rcccpilfc , & retinerc fo-
lucioncs alioquin , ( uc (upva dcmonfttavimus ) ad-
acquantes , imb abloibentcs Capirale crcdici , hoc
eriim cifu Adlori agenci incumbic onus probandi
vciitacem , & realitatem Cambii , &lnrereirc , pro
qin'bus prarccndic recinere pecunias cxpvefsc in hanc
caufam folutas , atque ica opcimc diftinguendo dc-
clarat Rot.coram Bichto d.dectJ.J^. num.i >. &• Jecj.&
num.\7,.& feojij. & d.dectj \i,z. ^ nnm.<). ufcjue ad 18.
& dicla dectfs6^. nurnero ^.& plurib.fe^cj.& infec.
decif.iii. nm.i' &/f^f- & ^Mcif 391. numtr.x. &
piurib.
De Commercio &c Mercat. Difcurrus LXVI. 273
tm- ad efFeaum, uc Debitor ftiac, fuu
plu^ib./eq<f.par.i6. & hanc diftiniaionem exprcfse
22 prsfecvavit eader/t Rota in prxfnta Brundnfmu quoad
folutiones expicfse fadas in caufam Cambiorum,
( qu^ in cafu noftro afcendunt ex confelllone , &
Calculo ejufdem Partis ad fummam fcutorum 5301.
J2. ) ut patec ex decij.ndica 13. Maii \6iy corarn^
Card. MattLtio imprejfa in rec. decif.^^iii. nnm.Hf. cr
•^.cy- dectf.6%i.numero 3.©- 4.^«?-. 18. in quibus , quia
folutio vaga leddebatur , & inccrta, non fuic in cau-
fam Cambiorum admilTa. »
Fortius igitur, quia ad prxfens nulla iiitcrccflic
folidatio , illa enim , qui deducitur , concernit pri-
Inam De^ olitatiam , cum quanon apparent com-
mixta Cambia , fcd relpediu lccundx niimquam ncc
pec umbram fadta fuic ComputoiUm dilpundtio,
liccc ex pado convento fieri quolibct Anno dcbuif-
fet; Idtbque ceirante folidatione , & vigcnte obliga-
tione ad illam deveniendi , quanto magis proexclu-
fione Cambiorum remanec hrmum noftcum funda-
menrum,quod Lomiciira tamquam A<Srix juftifi-
X} care cencatur corumdcm realicatem , fcil:cet , quod
CambiaUictintcraiilmiira ad Nundinas , prouc con-
ftancidime dchderavit Roia ubijupra , & nuper in
Rum.uio. , feu Thdertina Cambiorum decif,6^. par.\^.
eonftrmata \^). Innti 1680. ._r 5. A4aii 1(^81. corarrL.
Card. Ficecomtte , cum rcliquis antiquioribusadda-
6k\sii\vrjicedenti DJc.nu.^.
Minufquc rcfragatuc , quod Sernius haberec fa-
culcitem fumendi pccunias ad Cambium , pro fe re-
a^leTandodepecuniistolutis : Quia adiftumeffcftum
tria rcquiLcbantur; Primb , quod Sernius docetcc,
Ducem cjlfaire in folucione ,uc per Roi.'oram Duno-
g.ett-/uri.ciecif.c)62:»u.g.ScciHMib, quod idem Sernius
ufus fucrit didta facukacc; Tercib, quod vere , & rea-
licer diclam fummam cranfmilcric ad Nundinas, cum
conventio cantcc de Cambiis , de quibus Scrnius
fuillec lcgicimus Credicor , ibi, Li C aji^bii pero , de'
tjuali tl medemo Si^. Serni ne fofje creditore , legiti-
mus enim crcditoc Cambiorum dici ncquit , nifl
— -n] dcbitum tor-
queri liib uluris , polTitquc idcircb proprii indcmni-
tatiproviderc, juxra magiftralcm, & cckbiem Man.
Y"'di decf.^^&i.nn i.qt t.i'e,ttinoer.deC.S^6.m.2 ^
Jeff.dr def.,^3..„;,m 6.& coram DHmz.ett.lm:d dee,
962.ntt.\o.& IX.&coramCard Cerr.dectf.^63.nH.\0.
& W.Epifc Rocca d.ciip lo\.nnui.\-i.
Non curbantc, quod verfemut in Mcrcatore foh"to
negociari ■ Rota cnim , & Cucia Roman^ hoc non
29 admittit , (ed neceirc eft , quod cercitudinaliccr pro-
bccur vcricas , & reaUtaS Cambiotum , vel Intcreirc
cum requihtfs l^ auL.de Cafiro, alias Cambia . & !„-
terclle minimc debcntur, quamvisquis fit Meicacor,
&fohcusnegociari,utincckbri^i'mcwf«./'fa<m<,!
rta coratn Bichio, qus eft tnter ejtu imprejf. decif.16.
nn.^.Verf.tjuit procedunt etiam in Mercatore,vclalias
foUto negociari, & num.\o.& feq. & in rec.dtctfi^u
mi.verj.fnod procedit etiam tn Mercatore , part.i.
& d.decif.^o\.num.j^o.(jr ^\.part.\6.
Atque ex his cum , prxfcindendo ^ realitate Cani-
biorum , apparerct dc iupcrabundanti facisfa(ftione,
ComitilTa in fucceflivis Caufs propoficionibus duo
rurfus , feli magis ciiixe promovebac , uiium nempc,
quod negaciva Spacciorum juftificartda forec ex partc
Ducis, ftancequod pr^celferac folidatio, & rcfpedli-
vc folucio frudtuum eorumdem Cambiorum , ad
jo regulam , quod qui prascendic indcbice folucum , de-
beac id comprobare mediante ncgativaillius quahca-
tis, cujus defcdus facit indcbicum , & afFercbacuc
Rot decif.i^^.riH.^^. & 6part.^.tbm.2.recem. ejr decif.
i^.Htt.D.poft Turr.de C amb.
Ec fecundb , quod cum tradaretur de conventis
Cambiis bimeftrahbus , five de bimeftre in bime-
31 fttc , hinc fadla prajdida folutione in caufam pri-
mortim Cambiorum jnonpolfe dari imputationenj
fokitionum in ukima Cambia , qus pretcndeban-
tur tamquam diverfa , ex Card. De Lttca de Camb.
dtfcl.fhb num.\Q.
Veium facih"s Mihi videbatur efiTe refponflo , quia
atur
25 probeturillorum veritas, & rcaUcas, qua non pro- circa primum > nulUbiconftabac infadlo dc pi'xren'
batadeficitcondicio,fubquafacukascambiaudifuic 32 fa foh'dacione , qui tamen nec iu Jute fufFratracu
concclfa , ad trad. per Salgad..in labyr. Credit.par.i. pro juftificanda reaUtace Cambiorum , ex eadem ra-
cap.().num.-jo.Rot decif'.\'i\.num.\.& i.coramBuratt. tione , de (\\.\3.fHprA in propofitoconfcfljonis,nimi-
rum quia reaUtas Cambiorum non pendet ab appto-
batione Partium , uc fpecie foUdacionis poft Batd.in
L.rogafii, %.fi ttbi num.j. f.ft cert.pet. Rot.d.dectf.^^z:
mm.j.par.\.rec.rrceol.de tranfn.d.^Ma:fl.j,o.nHm.i^.
&i6.eadem Rot.d.decif.<,2.nH.z%.<& decif.iSj./u.zo.
&fef^.par.-j.dr coram Btch.d.decif\e,\.n.^.8c rurfus
d.dectf\<.)\.num.i,i&fe(jci.par.i%.
Prouc etiam rcfpediu folutionis nuUibi apparc-
bac, quod Dux folviflet in caufam fruduum; A. fo-
Kitio, qu£ pra;t«idebitur in hanc cadfam fibi izGti
per Sernium, pendcbat, ut fupri , a k-gitimitacft
crcditi , feu Cambiorum ; Ec nihilominus nec ctiam
& in terminis Cambii Epifc.Roccafele^. dtfput.Iur.
tom.z.cap.\o\.cx num.\.cumfe<jq. 8c fignanter ««.6.
j,6Nam didio ,per6 , & verbum ,fxij]e , conditionem
important , ut in tcrminis didionis , pero , firmanc
Stayban. Iun.refoL>iS. nutner.\j^. Merlin. Pignaiell.
contr.^o.ntan.Z. cent.i.ManfconfHit.6^. numero 14.
Fontaneti.de pacl.nupt. cianf.6.gloJJ'. i.par.^.nu.^. Rot.
coram Seraph.decif.j^g.nu.\.<S' decij.2^\.num.\.& 2.
& nu.^par.j.rec.Qr corarn Diinoz.eti, lun decif^iz.
ijnu/n.S. 8c in fpecie verbi,/w^^, quod cftfubjundtivi
imperfcdti, i^eregrin. conf.^. num.prtmo voi.j. Surd,
confii i^S.num.^^. Larrea decif. Granat.')2. nHm.\%
Gregor.decif^ ii.nu.2.P£n.decif.\62,num.i-.& in rec. 3} folutio juvat , imb folutum in fortcm imputacur, ut
. dec.i20.nu.2.&-:,.par.\o.
Augecurquc defeftus hujufce kguimitatiscrediti
cx akcro de pcr fe cxuberante , & incontrovertibiU
fiindamento , videh'cet , quod etiamfi probarecur,
Sernium cranfmifilTc Uctcras ad Nnndinas vigore fu-
pradida' facukatis , ( qu»d tamen nuUo modopro-
»8batur ) quodquc Duxrenunciaflec intimacioni,acca-
mcn ifta renunciatio intelUgitur de ptima nocifi-
cacior.e facienda ab eo , qui habet hanc facuka-
tem fumcndi pccunias ad Cambium , non aucem
inteUigitur de fecunda , qux pernccefsc , poftquam
. pecunis fueranc accepcs ad Cambium , expoftula-
didtum hnfupra «»»;.i8. & pknein decif.j.^.num,u
coram Btch, & deciJ,\66.nuMer. \.& 2. part.\o.&
dectf.jg2.num.2.&fe<-/cj.crpertot.par.\6. &inforrio-
ribus Vrceoi.de tranJatt.d^f.^o.nu.iy&j^.Cafaid.
confuit.\.6num:\i.
Eademque rcfponfione toUcbatur fccundum ob-
jcdtum , quianon potcrac dici fatisfadum priotibus
Cambiis bimcftr.ihbus , dum ncc Dux folverat , nec
Scrnius poccrat fibi foluifle non conftito de kgiti-
mitatc crcditi , a qua etiam pendcbat f^cukas fibi
fiiSe fol vcndi in caufam iftoru m prxcedcntium Cam-
biorum bimcftraUum , & idc^ cum ageretnr dc fo-
lidaitione
274 Anfaldi de Ai^raldis
liditione facicnda; & geiieiali CoiDputorum revi-
fionc , oportcbac , quod pcr Aancem jiiftihcaretur
rcalic.is Cambiorum , dum riiic ilHs , ut fupra '^ "
proprium
Dlix
dcbitum cumSctniodillblverat : Cardm.
lA^autcm 'D: Luca d. difc.-]. de Camb. tiurn.m. loqut-
tur dc Cambio vctcri dc confenfu , Vel ex fafto l\ir-
riiim novato,& in novum transfufo,& ramcn fatctur,
id clfe mcrum tatiociniuth , & fubtilitatcm , quia
fpcdlata fubftantia fadtifcmpcr idem cft Cambium Jn
fuo cafu rjjinoratum folum qubadfrudtus.
SPOLETANA PECUNIARIA
FRO COMITE VINCENTIO
PLAInICIaNO,
CTiVFRANCISCO COMOLO.
ARGUMENTUM.
DKTcncur ample dc matcria , quando fiibfti-
hcatur convGntiodc ccrto Intcrefle , & quomo-
do cx port idcm IntcrciTc futficiat juftificari i Et
CompntA , &folKend« txtinxit tam forttm , ^uam
fruUns convetitos.
Prttcivue concurrenie conftdtrahili temporis intervallo,
nurn.lo.
21 f^jurajiisficio rtmoveturex Nobiiitatt ContrahcntU.
21 'Ufiirarii ciarn faenus exigunt , & qui palam exi^it,
pritfuinitur alienus ab Vf^ra.
2.^ Frnttuum irnputaiio in joneiri ipfo lure qua rationt
detur , prdtipue in Curia Rowana.
x<ifZJ fiira non e0 rtcipere afpOnte danie.
25 FruCltts ifeu Intereffe conventum debetur Vtgortpri-
?ni ContraHus , quandofecundtu , vigore eujus nen
debcrttur , tfi nullus in radice.
Secfis autern, (^uando fecundus nen efi nuilus, & primtu
fuitper novationern extinctus , ninn.x6.
27 Frulius , & Interejje valide peiefi cewventri in tran-
failicne.
Et ^uando id procedat , ibid.
18 FruUus conventi in fecundo ContraBu funt validi,
tjuando idem fecundus ContraUus ortginern trahit
a venditione reifru£lrfern,
29 Fruilus , & Intereffe Valide conVenitur , tjuando di-
mittitur , vel ceditur , attt vendttur T{egocfutni
feu Apotheca.
dc difterentia inter Aaorcm pctcntcm intcrefle jo Vfurd Vjurarum , fve Intertffe alterius Imereffe de
f onventum , vel non convcntum , ac Reum ex-
cipicntcmadvcrfusDcbitorcm intcntanrcm in-
dcbiti rcpctitioncm : Et quando conventio In-
icrcffe fubftincatur , fi fada fuetit vigore Con-
franfaiStionis.
S V M M A R I y M.
lure efi prchtbitum.
DISCURSUS LXVII.
cordix, feu TranfaiStionis.
1 FaBiferies.
2 Exitus Caufit.
3 Creditor danspecuniam Debitorifuo etiam ad titulitm
Muiui, convenire potefi de certo Intereffc ab initio.
Deciara , rc^uiri , (juod Creditor ex poft ]nftijicet ju-
fiitiain conventioms , five tanti f*a interfuifs^,
ftum.Jf.
Hu\nfrnodi atttem \iifiifcMio fuffic^t , ejuod fitpropor-
tionaia , & virifimtiis attentis loci , 0- perfonarum
circitmfiantiit , num.^.
Riaida autemprobati» reifinreretur , ubi 7iulla adefjet
conventiofnper Intereffe certo , ibid.
Ampli.i tnhitipliciterpr^diUam ccnclufionem, ^uod at-
tcndatur taxa verifirnilis , tiifuh nu.6.-J.& 8.
9 Intereffe ubi fnit convenium ab tnitio , non habet lo-
cum DoBrina Pauli dc Caftro circa moram , & de
ratione , ibid.& nntn.lc:.
II Rbt. in Savoncn Pecuniaria coram Card. Viceco-
mitc , aiiai dcciC401.par.16. declaratur, & num.
u Reguia quod potui noUii &c. <\uomodo congruat con-
veniiont ficla de ctriointerefje infenfu Rotae.
11 Rot coram Mcrtirt.dccif.409. dcclarattir.
IJ Imerefie fi futt ab intttu conventum , &pofteafolit-
tum , tenetur Debitor cxcludere poffibiittaiem ejuf-
dem Interefje,
17 Negociari foliius in materia jufti inierejje non foium
inrelligitur Mercator,fedeiiam ^uifolet pecunias
otiofii non retinere.
Thcjaurarins , feu Appaltator dicitur effe foiitus nego-
ciart , ibiJ.
i8 Occafio implicandi pecuniai ad honeftum lucrtm quo-
77iodhprobetitr,
15 Debitor firnfHtnitur recoqnoviffe iegitimitatem Inter-
effe^, feu vidijje fnftijicativntt , juando fuiidavit
C"^ Um pro ferviiio Subappaltus GabcUae Carnis
^ Francifcus Comolus , &: Vincentius Perange-
lus , ac SatvatorFrancefchini reccpiircnt fcura mille
a Com.Viiiccntio Planciano.deluperexaratunt Apo-
cam obligatoriam iub die 16. ApviHs 1671. nempc
de rcftitucndo eamdem quantitatcm per totum An-
num 1674. & interim dc folvendo ftu6tus ad ratio-
nem fcutorum fcx pro ccntenaiio , & Anno.
Subfecura dtinccps intct prxfrtos Sociosdcbitb-
res convchtione quadam , Comolus in fe tor>im
irtuddcbitum alFumpfit, &accollavit , promifitquc
illud cxtingricre , prout etFcdlfvc nulla pricccdentc
rcquifitiont- , fcd (ponte iilud cxtinxic , cxburfando
fcu a 1000. rationcfortis, &aliai6. & ba. 6o.pro
friidtuum dccurlorum rcfiduo.
Poft iiic , pacificc prxtcrl.ipfo integro triennio»
infurrcxit Comolus , & fovmale Judicium pro rc-
pctitione fruftuum , quosfolverat in lianc caufatn
iitteralicer eonvcntam , intvoduxit coram Thcfaiira-
2 rio , & dcinceps in Camcra ( Me tunc in Cauia non
fcribcnte, ) ac fcnrcntiam favorabilcm utrobiqucrc-
portavit ; Sed tevtio loco difpucata Caufa in eadem
Camcra , proponcnte altcro Prsclato , feu Clerico
ejuldcm Tribunalis , refponfum fuit pro confirma-
tione prrecedcntis fentcntix Camcralis.
In hac itaquc tcrtia Inftantia fcribcns pro Co:
Planciano cxpcrtusfum id , de quo fscpius teft.uur,
& conqucritut Card. De Luca infuo Theatro, ncmpi
quod dirticilc cft poft vulnus in Caufa acccptum»
& itcvuiii confirmatum , & maximcfubcildcm Ju-
dicibusfperarcrcceirumaliEpe captisre(blutionibus;
nam etd nonnulla ex vctcribus Sufl^r.iglis fucrint vi-
gorc (cqucntium fundamentorum (quje pro mco
judicio , & iu tcnfu criam Veritatis Mihi fatis clara
vidcbatuur ) immutaca favore Comicis, atcamen non
potuic totum Collcgium conliftcns in diiodccim
Pra:lntis ccctcroquin miva; intcgvicatis, & ftudii im-
inutari , Diccbam itaque.
Etiam quaiido Comes in ptxfenti tamquam Acftor
prom9-
De Commercio & Mercat. Difcurfus LXVII. sjy
promoveiec Inftantiam pio rcfticiitione pecunijE tra-
St£ Comolo una cum Interefle convento , foret
proculdubio exaudiendus ; fitjuidcm indubicata coii-
clulio eft , quod liceat ab initio pecdniam ccadenti
convenire cum fuo Debicore de cerco Incercire,
eciam in cafu Mucui prsEcifi , in hoc enim concorj
eftfencenciacam Civilium Incerptecum , qu^m om-
nium Canoniftarum, & Theologorum, ncc umquam
de cadem propolicionedubicavit J^ota, & Curia Ro-
ihana , ut ccsccris ufquc ad naufeam coilcdtis vidcre
eft apud Andreol.comr.^yfHb §.£t htric eti,»n , Boh-
den. collu^.io. ex tiurn.z. cfttit plurr.fetj'}, Itb.l. nbf
(ignanter plures coacervac in tcrminis confimilis ta-
xationis ad rationem fcutorum fex pro ccntcnarioi
Ciurlin. contr.29.exr1wn.fz. Graiian.dijcept.^ij. cx
nhtn.l.cuw/e^ij. ibique Carol.Ant, 1)e Luca num.').
Cr /eqq.Thornatkdecif.iii. ex nft.^^.CHmfeq^. lacidimd
Rofeph 'De Rofa confult. ij. ex nnm. ij. ufyue ad 29.
torn.2. Epifc. RoccafeleiL dtjpHt. iHr.torn.i. cap.jjg.
fium.i^. Spad.conf.2.z6.ex nurn.i. curnfeejq. lih.i. qui
confuluic in cclebri , & Magiftrali decifiiS. coram
Vbaid, qua:ve uti calis impreiri legicur t & repecica
foft fecHudnm VjlHrn.conf tartn.deciflli. Card. De
LHca difc.\2.de yfur.num.z^. ^/f^^. cum aliisfru-
ftr^ cumulandis.
Ec quamvis requiracur cx poft , quod Credicot
volcnsexigere convencum incerclle dcmonftrec, canci
rcVeta fua incerfuifte , uc fubjungunt omncs fer^
yluihnntates proximc addudae > non tamcn ita rigi-
da expoftulatur juftificatio , quemadmodum requi-
rerccur , quando nullum fuillec Inicreirc convcntum,
& pciEfinicum , fcd exubciat, quod attentis loci,
Regionis , & perfonarum circumftantiis , & Iblito
coeterorum eadem caxatio religioni Judicis appa-
reat proporcionaca > & verifimilis , ut benc diftin-»
gucndo Dodlrinam Caflren. circaejus nbtoria requi*
lita in l.i.ff-de eo , ^nod cert.loc. ab hujufmodi cafu
prscedcntis verifimilis convencionis « cum eodem
Cajlr. lacc Com^ich^iGioVagn.conf^e.num.y&fecicj.
iib.i. lo/eph De Rofa d.conjHlt.v^.fub num.ii.&fe^^.
lib.u AndreoLd.controv.^i^.d. §. Ft htnc , ubicum
Gutiier. & Gait. pluribufquc aliis fitmat , quod po-
> fita hac verifimilitudine legitimi intereffc id habet
vim probationis , nifi dc concrario per Debitorera
cdoceatur , LeoncilL dectj. Ferrar.6'^. ex nu.ig. cnm
fecj^.Thoinat.d.dectfiii. ex nu.^<). ubi poftquam latc
tradidic , admitcendas cfle conjeduras,/»^' num. jq.
inquic , quod Debicori incumbic onus comproban-
di excefliviiatem , & magis in individuo Armenz.an.
deciJ.larmin.V:. nim.ii. & 21. ubi refercndo plurcs
f Rotd decifiones fiibdicj.quod rcgula pcobandi praccisc
promptam occafionem reinvcftimenti non procedit,
quando Intetefie ab initio fuic promiirum , quia hoc
cafu furticic verifimilisgeneralis juftificacio habendi
prompcam occafionem rcinveftiendi , optimc etianl
CardmuL De Luca de Vfur. difc.A. fub nurner.io, §.
Ahi agitur , Verf. Nihtlominm , ubi quod hoc fcm-
per vctius crcdidit , ac etiam apud doftos, & fen-
facos Judices admitti pradicavic , fciliccc inlpicien-
dumefie, anPaitium caxacirct veiifimilis , nec nc,
potiifimc (fuiit ejus vctbaprxcifa ) ubt non agitur
(td effeUj^i% Interejje , i^uod de lure Creditor a morojo
Debitore ahfcjue alia conventiorie ajfecjui Velii.fed ad
itijltficandam taxam eonventionalem ; Et de fafto
Rot. in d. celebri decif.iiS. corarn Vbald.Jnb nurn.^.
8 & per tot contenta fuit fola probatione , quod Cre-
ditor oftcndcret hnbere aftu pecunias in aliis luctis
implicacas, quodfancnocoiiumcftinCemice, qui
tunc tcmpoiis gerebac Officium Thcfaurarii Gene-
ralis Perufis , Umbtia: , & Spolcti , proindequedu-
bicarinequic ,quod non habcrct undiquc paiatasin-
dividuas occafioncs implicandi pecunias etiam ad
frudtus loiige majores.
Adebque veruin cft , quod concutrente vcrifimili
laxationc non fic ulccrius inquirendum de prardiilis
xcquifitis PitMli de Cajlru , quamvis cnim illorum
9 pocifllmum fic mora Debicoris , adhuc illa non cxi-
gicur , quocies Intercire fuerit convcntum , quia non
racione morje , & fic pcr fpccicm pcenx , fed rationc
cjufdem Intcrcflc illud debetur , dummodb cx prse-
laudatis faiti circumftantiis illud reddatut verifimi-
le , juxta communicer , & paflim receptum confiL
Decii ili.fub nurnero 13. Burjat. conf.i%^. numero 59.
Graiian. dtfcept.z^o.num.i,.Turr, de Car/tb.diffut.z.
^HieJl.2/\.nHm.^i. Staiban. de Inierejf. lib.i. quiijl.12.
mm. 20. Leotard. de Vjur. tjuafi. 74. »«w. 21. (^ 32,
Conciol alleg.';^. num.^cf.SHrd.decif.if^. injin. Altt-
mar. ad Ro^it. dectf^l. numer. 5. Verf. & conclujio,
Bonden. collu^i.\^. num.6y ubi quod id przcise lo-
cum habec, quando concurric jufticia , vel verifimi-
licudo Incercire raxati , & num.wj.ltb.i. & d.collutl.
20. num. 20. volnm. 2. Adden. ad Gregor. decif. J4K.
r.Hm.i^.Verfhtc tamen conclufio, Rot.peji difcept.Con-
trii decifl^^i. num.y er decifl^-j. num.^y ^ 4. par.
n,.rec.& decif.T,o\.nurn-.^. & f.part..^. benceciara
eadem 'R^ot.d.decif.) S.nun.Q. corarr, Vhald. ubi quod
quando Debicor , ( prour hic ) folvere quandocum-
que poccft durance dilatione , fumma dedudta in
paftum non cenfetur promiira pro dilatione data»
fed pro intercfl!c.
Et ratio omnium pr^miiroruih natutalis eft , ni-
td miumque manifcfta , quia ficuti pat^o non intercc-
dehte durum videtur , quod Debitor , qui pecunias
recepit finc uUa conventione Inteteire , alias fub eo
camdem pecuniam non recepturus, ponidcbeat fub
Ufuris , abfqtie eo , quod fciat mcdiance inccipella-
tfone intencioncm Credicoris, quodque is habcns pa-
ratas occafiones lucrum confcqui intendit; Ita ccon-
Verfo forct exorbicanj, quod Crcdicor , qui alias noii
cxburfaflec pecuniam cfFcdivam , nifi correfpediv(J
rcportairct promifllionem fruduum , debeac illisea-
rcrc ob vcrfutiam Debicoiis fub prictcxtu , quod non
fueric interpelktus , vcl quod eirec Ufura , quando
pro intcrpellatione dcfervic explicita convcntio In-
tercfl!e, & pro exclufione Ufurz nocoriecas , quod
idem Ctedicor poccrac loco gcrendi morem Dcbito-
ri, ad idem , vel majus lucrum pccunias proprias
jmplicaie , utfatis colligicur ex Auihorii-atibui hu-
cufque relacis.
Rctcncaque hac diftinftionc terminotum , extta-
ncjE , utprxmifimus, efliciuntur Auihorttates , &
rationes in oppofitum haftcnus dedudx , & fignan-
tet illae omncs , quae defumpta: exticerunt cx hima-
ti tis in Savonen. i^ecuntnria corarn Card. Vitecomtte^
alias decij. 40 1 . par. ii?. Prsfcindcndo ctcnim pro
nunc ab aliis ponderationibus , & diftinftionibus,
Cafus, fupcrquoifta, & alijc Dectjienes fxoumni-
runt , habetur explicatus in prima Decifione ejufdcm
Caufa: coram Card. Taya , qux hodic cxcat imprcfli
apud Zujf.de leq^iiiM.l-^rocrjj.m o\dmc Li i-^.ubipa-
tec , quod Crcditortam in pi ima traditione pccuniac,
quam in fiicccflivis prorogacionibus , & dilacioni-
bubprofc(ruscft ( funt vcrba prxcifa ) mutuo illam
tradcre Jine aliifuo utili , vel Inierejfe cu]ujcumque^
generis , & dcinccps , fne a/i^uo Inierejje , vcl utili,
ac demura rurfus, fnt a/t^uo ImereJJe decurjuro,
earadcia-
Anfaldi de Anlaldis
275
eamclemque fadifpccietn nclamuflim figurat , & cx-
ponit ard. De U*ca Sciibcns ineadcm Caiifa /«/>.=;.
ae PJiir. difc. 12. tn prtr.c. Uuclc cum non peicutiac
ptxdldiis Cafus noftiam liypotlicfim, admittac qui-
dem podumus pfopoUcioiKS m cadera dccif. ^,o\.
far.i-^. gcncralitcr coufpcvfas , quod pro fimplici
MutLiolicita nonficpcrceptio Ufurarum tx Tiarccpti
Evaugcliciccnfura, Alnniujn date, nihilinl jjir.in-
tcs, qiiDdqiie foUitioucs carumdcm Ufuravum tam-
quamillicita:ipfo Jurcccdant infortis cxtinCtionem,
quodquc fe fundans in Ufuvarum juftitia teueatur
ipfe comprobare pracfata folit« requifica /'auii de^
Caftro, Scd hxc omniaproccdunt, quandofccundum
illam fadi fpcciem non concurrat ab initio expreira
conventio de fvudibus folvcndis una cum veiifimi-
litudine juftitaxationis cx loci, Regionis , & perfo-
narum circumftantiis fucccflTive juftificati, lccus au-
lem hifce omnibusintevcedcntibus , ut fuic (uperius
comprobacum : Et dc fadlo eade/n Roi. « ; d. denf.
104. tn fin. poji Zuf. de ier^ijtm. Proccf cxplicite
II protcftaca eft , quod potuiHcc Cteditor optimedc
codcm Intcrcirc convcnire , adebut intvarcc rcgub
fiof.ia I. iuu\i , C.dc d-inii:.anie n:i}>( & <n l.G.vtri/.
fotes, C.fiquis aitert.veifbi, aim d.dectf.\\i\ijieri^6
auod potuil nonvolmt , ■— 'Tfited wiiiit non fotitit;
& quod cxKoc capite promidionis facicndi Mutuiim
gracuicum abfquc utilicatc , vcl incerclTe cclTircnc in
eocafu omnesquxltioues , teftacur Card. Dc Lhca
d.difc.iz.fub «//.i^jT num.^6. i\.\x.cia.veio decif.^oq.
coram Vleriin.mc dc primo.ncc dcfccundo cafu.aut
1{ quiftione pcrtvadat , fcd folum de pvohibito Ana-
tocifmo , & de Ufuraeciam vetita Hebvxis
Addico , quod prsccipua difKculcas , qus cadcbaf
inpr:Edii5ta Savonsn. Pccuniana , & vatio refolutio-
i^nis captx confticic in co, quod, ne panderecurUfura,
Crcdicoroccultavcrac folutioncsfiudtuum, fivecau-
famfolvcndi eofdcm frudus , qucmadmcdurn ex-
plicando pocilTimam vacionem ejufdcm refolucionis
proceftatuc Rot.ddecifio^.ftb num.i^S.vcrffed ma-
xtme , &fub num.x\- verf. cr ali^ui , poji Zujf. ubi
ftpra , Si mclius Card.De Uica , qui fcripfit in ea-
dem Caufa contta Mutuatovem , A.Aifc. li. ««w.;$.
infin. e.x verf Jpplicar.do amem ad rem , ufque ad
nitm.^h ubiquod fi Mutuatotpalam convcniftct de
ftudtibus, & publicc cofdcm fvuctus exei^iirct in hanc
caufam , fuilfcc omni furc , & in rci veritate excufan-
dus ab ibi d.raandataimputacionc in fovtem , licec
ncc ctiam eadem Caufa finiverit per modum Judi-
cati , fcd fopita rcmanfcrit per Concordiam.
Si igituc , quandocciam Comcs fovct Ador iii
hac Caufa , juftc valcvct expctcvc , & obtinere Man-
datum pro fovte , & fiii6tibus non folutis , quantb
facilius, & citia dirticulcatcm vcnic { pvasviainfic-
macioiK fentencix , de qua agicuc ) abfolvendus ab
15 impctitis; Qiiando cnim copuLtivc incerccdic cou-
Vei-.tio, & fol uio , nihil ex patcc Cvcdicovis proban-
dum elfc , fcd poiribilicaccm coufimilis lucvi cxclu-
dcndam fove pevneccfsc a Dcbicove , in individuo
fivmavic Rot-Ferrarien. apui i.conciil.d.dccif.d^.fub
Tium. 5i. Veyf resjt^ideb.ifur , 8c concordat l^ermigl.
coif.o\ nu!n.-j. &liqiict exipfomctconflidtu ,qui
16 adcftincer dcrtfionem tn d.SaVonen.Pecuniariu la 350.
pari.is. qua» cx hac Pavtc allegSbatur , dum fitb n»m.
18. nfaue ad fin. rccenfcndo , ac dcclarando omncs
./iurhorttaie' dc\\iC matcrialoquentes firmat , quod
nifi pcr Debicorem cxcludatur o.mnis poftibilitas,
quod fruftus foluci potuerint eltc dcbiti , quando
idsin Dtbitot cft hiXoi , obtinere nou potcft ; &. c
converfo in d.decif. ^o\.par. \6. ubi reCefTum fuit.
totus labot 'Decifionts confiftit in oftendendo , quod
Dcbitor i'.i eocalu erat Rcus » non Aftor, conten-
dcbat de imputationc, non autcm rcftitutione, quam-
obrem ctfi porrexiiret libcllum , in quo inftitctat
dcclavati , fohitiones ab eo fa6tas pvo intctuluriis»
tamquarn injuftas , & illicitas , forc in fortcm im-
putandas , fivc reftituendas , i<oia refpondit > illa vct-
ba , //i'f rejiiiuendas , habsnda forc pro non appo-
fitis ftance daulula falutari teducens ^c. utfatis re-
cognolci valcc in d. decif. 401. cx num.i. cumplurr.
fe^q. & ica etiam diftioguic Card. De Luca d. dtfc.
iz. fitb r.nm. 17. verf dijcnrrebam , cuinfeej^. & , ut
fupra vidimus , ftac in noftvis terminis pro hac Parte
ex numero 35. d. Verf Apjjiirando , cum ficjej. itauC
difficilc fic , quod in noftro individgo prsccdentis ve-
rifimilis conventionis una cum fpontauea folutionc
Defen(ortS ComolirefecancZ?o^ir»«<ji , qua: probent
concrarium.
Ec (ane , quando fponcanea , & pacifica prace(I3t
folutio , cancum abeft , quod cxcludacur polTibilitaSi
quod jidem frudus licite deberentur , utpotius dc
Jurc includacuc prsfumptio , quod fuetint verifica-
ta omuia requifita ad hunc etTcdlum liciti Intcreirc
ucceilariaj jam cnim vidimus , quod dc requifico
morae uon eft curandum in hoc cafu , prout nec etiam
17 iii Comite vcluti Thcfauraiio dcfidcranda venit qua-
licas , quod eirccfolituscum fuis pecuniisnegociari,
ut cx abundanti quoque docuerunc cxemplificando
Leotard.de Ffur.d..jMifi.i^.num.is.& feq^.Statl^an.
de IntereJJ' d. iib.t. cju^jt. 16. num.S.& num.T,T,. curn
fei]ej.Cyrtac.conir.j,6i.nmn.\i.& 2;. & mcWixscontr.
^2r6.fub num.yo. cum ccEtctis abundc pcr Bonden.d.
collnU.i^.num.^^o iib.i. & confert Jiot.coramSeraph.
deci/.ji.^..nitmer.\. ubi de eo , quieamdcmmctpccu-
niam antcccdenccr apparebac eire negociacus, &fe-
quicut Gob.confiiit,-.,i.num.i.\.
Ad fummum icaque exoptari poftlt ( procedendo
cnm magis rigorofis terminis , qui valeant in hac
re cogitari ) quod Comes dc cempore petitje exa-
dkionis ,& extindlionisfui cvedici juftificaffccquod
quando mutuavit fub Intereire Comolo (cuta millcj
habuiirct pvomptam , fpccificam , & individuani
occafionem implicandi hanc quantitatem ad cam-
dem rationem (cutorum ; fed ad iftum cfFcftunn
j8 fuperabundaiTet , quod vcl fideiE Teftium , aut ali-
cujus Proxcnetx atccftacionem pvodivxiircc , cciam
abiquc necclTicace nominandi pevfonas , auc cicandi
Parcem , juxca pulchias , & communicer approb»-
tas denf. ^eraphin.Ji^.fib num. 2. & 711. numere j.
verf.tertium , quodper Tejles , Ciarlin.d.conirov.z^),
fub nurnero 54. Card. De Luc.t de Vftir. d. dtfc. i8.
ftib num.io. §. /iuc aptur, verf.tunc enim, cvxm aliis
iu le tam clara de facili coaccrvandis.
Ac proptcreaquocics praeceflit folidatio Compu-
ti , convencio , (blucio, & excindlio cam forcis, quam
19 fvudtuum , pra:fumicur prxce^Tirte (emper hanc ju-
ftificationcm , vel noluilTe Dcbicorem illam rcco-
gnotcre , & examinare camquam de te nocoiia , &
opcimc inftrudum hujuice veritatis , ut pluribus re-
lacis dixit Rot. in Brundtftna Pecuniaria cum XJlfa^,
deciJ.T.-^ exnu.^.verf.nam veriftmiie cum^iurr.fetjej.
repetir. dccif.6'6i.num.'^. & fecjtj. par, li.torn.i ubi
peragens in terminis Cambiorum , qu,^ rcquirunt
ob cxpre(ram Bullam B. Pii V. juftificationem tranf-
mifTionis Spacciovum ad Nundinas , traditquod iii
hoc noftto ca(u prifumitur excitide eadcm Spaccia
tecognita pei Debitotcmfolvcntem,vcl(altem tvaus-
fuudituf
DeCommercio&Mercat. Difcurrus LXVII. 277
funditur onus probaiidi contrarium iii ipfmn
Dcbicorcrn , licct probatio hrc confiftac in ne-
gativa, ut latiiis tbidem , & in eadem Caufa pari-
ficans terminosprsdicise S..vonen.PecmUri(t com-
probat Ctnd.Ds Lnca de Camb. tn Supp/an. b.xr.2.
dijc. ^^. nttmer. 'y.dr 1 . ufqne ad fin. ubi anipliac
2oproccdcre mixime quOLies ( prout hic ) aliqiioJ
temporis intervallum procedit a dic folutianis,
& excin(5tionis adalterum promoci ludicij condi-
ftionis indcbiti.
Hxcque omnia mirifice roborancur cx aliis
2i circumltanciis omnino fufpicionem Ufurariam
excludcnobus ; Et primo ab eximia Comitis No-
biiitace , uc in noftris tcrminis poit Bec. Gratian.
€$■ Rot. dec. ^i6.n.i.par. 4. diverf. egregie Ciarltn.
d. concr. 29. rtHM. 7^ & ferjq. Spad.d. C(inf.z26.
* num.li.lib.z.Caren.refol. 22. nutnero i^.A^olin.refol.
SS. nutnero .^..^.'De Rofi d.corifnlt.i^.numero 55. lib.i.
Card. De Luca d.difc. 12. deVfur. num. 36. & ple-
niiisfcum Mant.de tactt.ltb.S.tit.i<i.n.$.ic Leotard.
dc Vfnr.^ii£ft.^^.nim.)-i.)\a difc.^i.num.n.de RegaL
Ilip.a Dijc.6z.t.um.%-l.
Setundo , quod cum proprium faencrantium
fic non p;i!am , fed ciam rccipere foluciones,
& de his convenire , ut contingebat in pradifta
22 Savonen. Pecnni.ira ; hinc proinde ciim Comes
per Apocam rogatam de Interelle convenerit,
Hc coram Notario , & Teftibus refiduum eo-
rumdem frudauni receperit , ac debitum foeno-
ris evane(cir,utoprime prokqamuar Menoch.conf.
54?. num.c). ^ 10, Burfat. conj.^j^^.fnb nnm.^i.verf.
qttarta , Caren. refol. 14. nHin. 18. Ciarlin. d. contr,
2g.nu//i.'li.crj2.& contr.^Q.ex num. 6j.CHmfeqq.^
fignanter mim.6%.SpereU.decif.i%.n.6o.
Tcrtio tandem ( m utar prsEcifis verbis Card.
De Luca dtfc. 17. de Vfur.fub nttmer. 22. %.fin.)
23 ratio , ob quam per Romm , & Curiam magis
reccpca eft opinio , uc Ufura; indebitse , quamvis
voluntarie foluta?, imputentur ipfo Jure , non au-
tem rcpetantur per viam condidionis indebiti,
• confillit in eo , quod cenfetur , Debitorem itd
magis coade ,quam voluntarie folviifc ob formi-
•'•<latam fuffocacionem ad rcfUcucndam forcem , ac
etiam, quia icacenfetur voluilfemagis commode
a debito fortis cum diminutis foiutionibusfe exo-
nerare, ut plene in decif. 6g.par.9.rec.8i fequitur
fub hac eadem ratione '2^t. d. decif 401. numero
l.^.verf.fed urget , cumfeqtj.par.l6. Epifc. Roccafe-
letl.difut. Ittr. tem. z.cap. i59.««w.28.& prius cap.
**' ^95. numero 24. euin 2. /f^^^.Sed quando , ut ad prz-
fcns , Comoius non foliim fponte fruftus perfolvir,
fed etiam in aftu reftitutionis Capitalis ( & fic
cefTante ad evi*Jentiam utraqne ratione , & mo-
24tivoj Capitale ipfum una cum refiduo fruduum
decurforum volunrarie cxburfavit , cclPat quoque
quxlibct UfnrK fufpicio , & intrat bona fides,
vel faltcrn non mala , ad hoc , ne frudus jam
percepti , & confumpti reftitui debeant , ut pari-
formiter in punftocum Nc.it.Fxieric.de Sen-Snrd.
Scac. aliisijue Acc\iX2.X. Ciarlin. d. contr. 29. numero
70. Card.De Litca d. difc. ii.ftth numero^l. Rot.d.
dectf. :;78. foftnumero 24. lierf. infuperpar. 15. qux,
ut vidimus , in hac przfumptione , & articulo
Juris non difcordatab ejus revocatoria/^^jr;. i<5.
decif^oi.
bamdcm conventionem fruduum , fcu certi
Intercne ab initio taxatam validam elk con-
tendcbamScribens coram Prarlato in una Hydrttn-
Canomc.sTcrr^Martani. qu, vcnicntcs un Jc-
ga arn Paccnt.a: de Donaco pr^tendcbant ma
nu entionem ,n quafi ponerTione exigend, fruetus"
cujuldam Cenfus creati mediante qifadam tr.n"!
a^ one ad bvorcm p..-.dict. Paci..;Kia: ; fcd cu 6
nul.a mccrvcn.liet pecuniu ,n crcaconc cjufdcm
Ccalus, hgo, .pollquam ingcnue d,fficultatc;bi ,
Scm C^r'r ^-^^' ^'--,, f.u Patrona
ejufdtm Cauf^ ,nlmuavcram. ucque dianofcens
non pofle Ccnfum canquam Cc^um fulfti ""i
procurabam conventam annuam pra-ltationem .
& Interdle detcndere ex duplici titulo price-
25dcnt, cumnon implicet, Contradum Cenfwa-
cm eife nullum , fed pofita ipfius nullitate pri-
(ert,m ex dete6tu form^ . adhuc Intereile con-
vencum , feu frudus vahde exigi , & prartendi ex
titulo pnmsvo, ac de perfe idoneo adparien-
dum legitimum decurfum fruSuum ,& Interefte
abfque eo, quoddici pomt, titulum prxcedentem'
remanfiftenovatumexcreationenovi tituli, fcu
celcbratione novi Contradusin radice nuUi , ut
punduahter.&bene advertit ,& probat t ^r^w.
I^e Ltica de Vfttr. d,fc.i6. num.^^.&feqq. ^ difc.if.
ex n. 16. verfverUm refteihndo cumfecja. quod ta-
men fecus ellet , quando formalfs incercederet
26novac,o, quia tunc vetus creditum , licet habile
ad produdionem hHjduum , ob eandem novatio-
nem , & transfufionem in alium Concradum feu
cauUm debendi in nulla habetur amplius confi-
deracone, & mfi novus Contradus fii: prodndi-
vus legitjmorum fruduum , parum refert,quod
ant,quus pernovationem extindus forct capax
eos producendi, ad Text. in L Emptor 27. f deno-
Vat.Sttrd.conf.i^^.n.iS. Cyriac.contr.i^z.ntt.y.. Leo-
tard.de VfHr.^u^ft.ip.n.^^. &admktii idem Card. -
Pe Luca d.difc.i6. ».y.
Quod aucem exclufa novatione , & praeclufo
t,tuIo Cenfus fubftineretur taxatio lucri , & In-
teretTe , dicebam fatis efle manifeftum , quia
idem Cenfus hon fuerat fimpliciter cclebrarus ex
27creditopra:exiftente, fed in vim tr.infadionis ,
qui nifi fuerit adhibica pro colore quxfito , &
ad palliandam Ufuram , efficit, ut taxa conven-
tionalis fruduum tanquam correfpediva ad jura
dimiflk in cranfadione , & pars ejufdem trans-
adionisomni Jure fubfiftat, nifi alirer collica-
tur cx fadi circumftantiis prudenti Judicis^ar-
bitrio pcnfandis, ex iis , qux poft Buld.&Ro^
ni.tn. tradit Mant.de taclt. lib.%. tit.iS.fuh nitm.z^.
verffed pttto, Card. De Luca. de Vfur. dtfc.zS. nti.S.
Vrceol. de tranfaEl.<ju.(ft.^o.yiu.n.cnmtrib.fcqq.Rot.
decif.j^o. n.-^. par.2.rec.& dec-2S6.nu.').&- 6. par.i^.
ubialiar referunrur, confirnata in dec. 74. nu.i. &
ficj^.par. 14. alias dec. lOS. Poft Torr. de paH. f»t.
fucceft.^ ^ '■-■■''■'
PotilTime , quia ( ur Mihi fupponebarur ) fue-
rant in cadem trinfadione dimilFa quamplura
bona frudifera , aliifque pritcnfiones annnum
redditum favore dimittcntislcgitime importanr
28rcsj undc pra-rer tirulum tranfadionis concurre-
batalrer dcrivans cx a-quiratc /..r«r.v^//, C.de aiJ.
Empt. prout ad fuftentnndam taxam friic^ijum fa-
dam in rran'adione profcquuntur , & firmant re-
lati pcr C^ird De f ucu d. difc.rA. de ufur nttm.f. vhi
qitod tunc fnb cadem tranfadionc occulrarnr im-
plicirus Conrradusemprionis,& venditionis ad-
initcens idcirco rationem, fcu xquitatcm d. Text.
A a in l.
27^ Anfaldi De Anfaldis
irtl curahi' , Vfceol. de tranfa^. d.cju^fi.^o.nMm.
9 C^,« Roi. d.decif.1^6. mm. ^.far. 13. Idque
citra lcrupulum rccepcum videmus in fortion-
bus nempequodfi in rranfaaionenon dimittan-
ftoturbonaefeiftivefruaifera, fed cedacur , & di-
micratur aliquod Neqotium , vel Apotheca -, lola
probabilitas , & veririmilicudo lucroruni , qux
foienc contingcre in hujufmodi Apothecis , &
Negotiis , fruftus licite conveniri permittat,
ilkque proprie erat cafus, de quo in d- dedf. 236.
par.i}. & deaf.l.:^. pr.r. U\. & in ^liera. Fn/^inaten.
Pecuniana corar/t Card. Cerro interfuas dectf 898.
»«w. I. &feq'j. fuper qua etiam prodiit d. difc.iC.
Card. De Luca tn de Vfur.
Veriim licet hasc omnia in Jure vera eflent , &
non modicam ab inicio facerent impreaionem m
SVjfiMA7{fVM.
1 SeriesfaHi,
a Tcxt. inl; acceptam, C. de Ufur. expenditur.
3 Debttor per Depoftum r.on liberatur , fi fecunias ab
eo depojitas hrevt manu reiroacceperit.
4 Dfbitor fi pecuniam depoficarn rctroacceperit, anad~
burrcm^rnant liber.ut jiHc]uJJ'ures,& pignora.
Pr9 aij:rmiviv,i adduiitmur Authoritatcs,er rationest
nurri, 5. er W.9.
Pro negaitva referuntur corttrariiynum.6.ubi etiam de
ratione.
7 hepofunrn reciiperatum regulariter non fuffragatur.
8 Solverc nondicitur , <jni poftqitamfolvit , ftaiitnfotu-'
turn reciiperat.
gorum Partium , cumque propterea udem fruftus
non poflent aliud de per fe parere Intereik citra
pravitjtcm Aaatocifmi omni Jure damnacam, ut
in /. nullo modo^ C. de Vfur. Scacc.de Cormnerc. cr
Camh. §.7- glof-i: num. ^9. & fe^f- Tranchedin.
confult. I. nttrn. 52. cum trtbiu fe<j(j. Rot. Gentien. dec.
Sj.fub nuTn.%. verf dubitatttm,& nttrn. 9. & Roma-
na part. z. di^Jerf. decif. 315. "«w -S- & decff^ou
m n. & mi. 20. par.^. rec. non erat idcirco appli-
c.nbilisratioill.i compenfatioais.five fubrogatio-
nis in locum bonorum fruaiferorum , minufque
conftabat, quod fuifient in hac tranfaftione di-
miifa Jura, &pritenfiones,qux poffent efficcre,
utinpartempretiicorrefpeaivi conventas fubfti-
nerentur Ufurs : Et ita de faao fuit judica-
tum.
FLORENTINA CAMBII
SALVIAN I
SEU
Tudice attamcn ( uc plerumque folet evenire ) lo Depoftum folernne, & validum , ut dicatur , qua rfi.
claudicabant in applicatione fadi , quia Cenfus ^^t^.irantur,reminivi
apparebat impoficus in vim quidem tranfaaio- n uepoft.um fiert ne^m per Debitorem , mft quando
nis. fed in hujufmodi tr.-infaaione in partem prs- Cndttor efi in comumacta recipicndi.
cipuam Capicalis fijerant calculaci fruaus cujuf- 12 Depojnum, ut relevet , dehet fieri in faciem Credtio-
damAntephati.fcukKridotalisadmot^emiHa- '"\^ f' '''''"'' ^ j- ■ , .
■ ■ -■ ' — c-..ii..« j^ uepoJtto}aao,nHlium currtt tempus Credttoot adtl^
lud rectpiendum.
14 Depofitum failurn ad favorem ,feu infaciem alicu-
jiis, nonpoiefl (ine illius conferfn Uvari.
15 DePofitum , ejuod manet in libertate Deponeniis , ha-
vetur pro nonf.^.iio.
16 Cambii anterioriias an expiret in prtmo Camhio i
velduret in fe^uemibus , ^nando d.itafuic facultas
Creditori cvntinitandi , & refertur optnto Kots af-
firmativii.
Concrartum, ^ de ratiene vide n. 17. g^ 18.
19 Car/ibium,feu mandatum ad cambiandum Creditori
datum an,^ ijuando expiret in primis Nundinity
Cff- n. 20.
Xi Cambium,feu mandatUm ad.Camhiandum in Civita'
te Fiorentia durat uf^ue ad fffen.ivamfolutionem.
22 Hitres nor liberacur ah Vfurts dotaltbus ("'iditxdeiri-
tis , nifi iniegram Tiotem reftitiiat.
23 Depofitnm non integrum , & defeUuofum etiam in uno
Nummo non fuffiragatur Deponenti.
24 Depofitum conttnere debet tamfortem,^uam fruHusa
aiias nonjuvac.
25 Depofiti integritas jiiftificari debet per Debitorem,
non auiem per Credttorern.
26 Depofitum , uhi tjuantitas efl iiiiquida , vei incerta,
fieri debet curn oblatione , & obligatione foivendi
refiduurn.
27 Depofitumfieri debet etiampro quantitate,^ fumm*
iittgiofa.
Deciara, utnum.ii. ^fuhnum.K).
29 Cautio , vei obiigatio de reficiendis Melioramentit
iiii^tiidis, vei ittigiofis de lure Juffcit iocofoiutit'
nis, vel ejfeiHvi Depofiti.
50 Depofiium dicittir iiiegiiimum , i^uando "Deponens ex
iiio percipit interufuria.
Contra rium. 31. ubi declaratur , er rejicitnr ^tudam
diftinSio.
32 Diponens in concurfupritferturratione Depofiti ca-
teris Creditorihus.
Dedara, ^uando Depofttum eft gratuitum ,alias fcciu»
num. 33.
34 Depofitum continens condiitones , proteflationes t ^
vincuia nonfuffragatur.
Et de ratione, nurn. 35.
Diftingue tnter eonditiones intrinfects , (fr extrinfecas ,
nutH. 16.
37 Creditorct
f/fODOMINlCO SALVADORIO,
..;u
CFM H;£REDIBUS PETRI MARI^
STROZZll.
RESPONSUM PRO VERITATE.
A R G U M E N T U M.
Examinatur, an , & qviando Depofirum di-
ci mercatut validum , ut liberec Dcbitorcm.
Dcpofitum quando poffic rctroaccipi pcrDc-
poncnccm , vcl non , &: cafu , quo rctroacci-
piatur , ut[um libercntur fidc)uirorcs , & pi-
gnora ; Ucponens quando prxfcratut in con-
curfu cum cxteiis Crcditoribus : Anteriori-
tas in contra^u Cambli an ruffragerur pro re-
cambiis ; Et quando mandatum ad cambiaa-
dum nonexpiict in ptimisNundinis. Crcditor
graruitus an prnfcratuc in concurfu iis , qui con-
traxerunt fub Uluiis.
De Commercio &:Mefcat. Difcurfus LX Vlil.
J7 Creditwesfine IJfuris ^rs.ferendi funt in Concurfa
CreditoribM , ijui contraxerunt Juh ZJfuris.
Conira nnmero 58. 0- 39. ubi declaraiur > c^ di-
JiinguttHr.
'S
DISCURSUS LXVUI.
Ufceptis per Jo. Baptiftam Pencium ufqiic
de Aniio i(5)5- a Petro Maria btrozzio fcu-
fcucis 500. ad Cambium Nundi.iale fub exprcira
conventione , quod illud coatinuare deberec
abfque alio mandato ufque ad inccgralem faiisfa-
dionem , quodque neque facultas , feu mandatum
cambiandi expiret per obitum alterutrius , fato
deinceps , videlicet de Anno 1650. ceffit Joan-
nes Bapcilla , relidifquepoft fe nonuUis Liberis
in pupillari adhuc xtate conilitutis , iifdemque
idcirco politis de more fub 1 ucela , & gubernio
Magiftracus Pupillorum , curarunt Officiales ejuf-
dem Magiftratus qua-dam llabilia diftrahere
pro pupillari ire exfolvendo ; Qiiamobrem fe-
cuta vcnditione unius Prardii ad favorem Do-
minici Salvadorii , ac per ipfum crt-ed:ivo pretib
exburfato , devcnit ad notitiam pridictorum Oflfi-
cialium , quod incer coetera dcbita Pupiliorum re-
periebacur prifatum Cambium paffivum , proin-
deque fafto ftacim Depofito debitar quantitatis,
iliud Creditori intimarunt , fed ipfo negligcnte
dcpofitam pecuniam intra aliquod dierum inter-
vailum recipere,canrius cxillimarunt OPficiales,
nc illa in damuum Pupillorum remaneret ociofaj
eamdem quantitatem in confimile Cambium adti-
vo comiiiOdo Pupillorum implicare.
Diu itaque rebus in hoc ilatu quicfcentibus,
de Anno i<58i. infurrexerunt hseredes Credito-
ris , pulfntoque in Judicio Salviani memorato
DominicoEmptorc,d.;bicandianfampr;Ebuerunt
de pluribus ; Primo fcilicet , an mcdiante prx-
ftto Depofito Crcditori tunc viventi intimato,
liber evaferit Dcbitor , & refpcftive Dominicus
fundi Coemptor ; Secundo . quatenus negacive,
utrumobiIlamfoIutionem,qua;hngiturinNundi-
nis fibi ipfi fad:a per Creditorem occafione reno-
vationis Cambii , feu recambii , credicum extite-
rit novatum , fuamque idcirco aticerioritatem
amifcrit ; Tertio dcnique , an frudtus ejuldem
Cambiiceflaverintproptcrexpiracionemmandaci
in primis Nundinis , abfque eo , quod de iilius re-
novatione elucefceret.
Ailu nendo itaque primam infpedionem dififi-
cile vidcbatur fccunmi dcfuperproferre judicium
ob nimiam ambiguitatem , cum qua Phiiippia
Imperator Hyrenix. /'r.if li/o /-'riefmo refpondit in
l.Acceptam 19. C. de Vfur. ibi enim poft formam
in faciendoDepofi opra^lcriptam relcribit , quod
eodem Depofito fubfecuto Debttor Hberabitur,
C- Im pignorum toUetur , deindcque rationem hu-
jnfce determinationis adducens , ca'"um fupcrius
decifum iterummvolvit , concludcndo , quod agi
non poffit adversus Debitorem ,mfiforteeM recepe-
rit ,/ed contraDepoftarium ,vel ipfu cor/iprtente^
f^cunias , quemadmodumnamque ex cenfura illius
Te.viiis communiter reccptum eft , quod ipfemet
Debitor nuUatenus liberetur , quotiespecunias
ab eo depoficas brevi manuretroaccepcrit , ex
traditis per /nfconfAjz. num.6.lib.i. Chajjan. conf.
41. nniii. 19. infin.&nutn. ic. Negufant. depignor.
far. 5. membr.yfub n»m. 27. verf Narnji Debnor,
^70
Arnold. Ferren. adconfuet. Bttrdtgai tu. ^.delU-
9'^e//.d,retratlconvent. §. ^.g/of io.fubnu,„.i
BaMt^. l.Barboftn /.fi n,or. .otium. il.propifinff.
flut.AUir.mMter BarboJ.u. d.l.,cceptlm LL.I
i>urd. conf 585. ntm. 40. Caroc. de oblat.par. i. tit
y<m. l.^\cniLectardde'Ofur^u.fl 4 n>^>n.J.
Lofl.de re ^n,egr.dift.^...num.^.Tondut.refo/.dvi/.cl.
107.?;«;«.! 2. er i;. ■' '
Ita e converfo rcfpeftu pignorum , & hypothe-
4 carum maximc , & pro meo jcd.cib adhiic ideci-
cila refidet controverfia , utrum ii^i i„ttGra
liccr remanfermt extintts, five potius per prita-
t^ pccuma; recuperationem fadam a Dcbicore'
jura Creditoris per fpcciem cujuldam evitnonis,
vel excitationis a fomno revivifcant , quam du-
biecatem Leotard. in d.^u^. ^^.j„b numero^^.
verfdeciHo tamen , rehnquit examiuandam ;Nam
$ Specu/at.m fimilibus cerminis fidejulToriis affirma-
tivam pro iiberatione tuecur fententi..m/«^ tit.de
fidejuf.%.i.nu,n.2o.'i,erf Q^idfi tibt obtui , cumque
fequitur S«r^. confi^^. numer. 21. L^iurtar. decif
^'^"'"'"•^^■pfr tot.Hertng.de fideiHf.cap.ioJ.i.mm.
35- Efijc. Koccafeletl. disjut. lur. tom. 2. cap. n8;
nurner. 29. Sed HypfoL De Marfi/.intraB. ^efide-
6 jufi. yu^fi. 58. numcro -,j2. adverHim fubftinet
opimonem , fub ea nimium viva ratione , quod
nondiciturfaaum , quod pofteanon durat.ipfum
que ultimo loco rcfcit Caroc. de T>efefit. ^u.tji.
100. verf Contrartmn , 2iZ fub dilHnctione ftt;Wm
M.'rfil. cum Speculat. conciliare fatagit P''.-,lentin.
Franc. de fidejuf caf. 6.e.v numer. ^j.prarcipue
ntmero 4/. & qi,r:id pignora non evadanc libera
per hmplicem realcm oblaiionem, tradit Merlin.
de fignor. lib. 4. tit. 2. tjntfl. 90. numer. s. 8c prius'
^/w/.84.««»,.n2.^-/f^^.ubi indiftinde concludir
quod excitatur , vel revivifcit prima aSio cum'
omni jure competente ipfi Creditori , acfi Depo-
7 fitum faitum non foret & generalitcr quodDe..
pofitum recuperatum non fuffragetur -I^ota decif.
SO^ fub ntimer. 19. verf. Et ijnarBvis ,far. 7. rec. c^
decif.2Qi%.ntim. 22. coram Vriolo ; prout dicimus de
5 folvente , qui ^^ fojvic , ut ftatim recuperct non
dicitur folvi^le , z^AText. in /. cjuific folvit ,ff. de_,
foliit.Samtniat. contr.q'^. num. 54. Bonden. colluil.^:^.
num.i^i./ib.2.M anfconfult. 2oo.num.io.& feaa.Gob.
confu/t.S-j.niim.i6.a\ii[quc apud iftos.
In hoc igitiir conHidu fortafse in fcnfu iliius
) Veritatis, quse Mihi videretur .inclinafiem pri-
ms opinioni , infcquendo (poil habita omni alia
squitate , qu^ in his terminis pollet conliderari
tamquam in Jure non fcripta j rigorem Text. in
d. /. Acceptam , qus licetperilla verba, nififorte
HIm receferit , actioncm ( redicori cnncedat,'
attamen loquitur adversiis dumt.nxat Dcbito-
rem ,& Depoficarium , ac denique contra ipfas
pecunias alibi idencific- '•'.pcrris , ideoque tra-
hcnda don eft hujufu odi aftionis revivifcentia
erga fidejullores , &: pignora , qus difiinde
[\i\tri Imper.iior a quolibct obligationis ncxu li-
beraverat , fub ca urgcntinima rationc ctiam per
Debitorcm amotis pccuniis adhuc viva , & per-
durante , nimiriim quod Serviana .iftio manife-
ftifTirr c dcclarcr pignoris inhibcri pei fccutioncm,
vel folutis pccnniis , veifi per Crcditorcm ftcterit,
quominiis foivantur.
Verum Mc fummopcre torqucbat in oppofi-
tum conlidcratio^quod quantumvis Magiftrarus
A a 2 Pupillo-
2%0
Anfaldi V)c Anfaldis
Pupillorum dici meretur Iiidex compccens in hif-
cc Dcpolins dccernendis ( quod eft unum ex
10 no:ifrmisrcc]uilirisDepofti folemnis , cjiut fu-
se rcfcruntur apuA Fr.n. dlfccpr. a^. per. tor. Itb. i.
Card. De Lhcu dc Dot. difc. ^/. num.^. &fecj. ) Ni-
hiSominusnon vidLbam, quomodo potucric ;td
jltud deveniri Depofuum , dum Strozzfo noji
ftierat prsced-nrcr oblaca fohicio fui credici ; &:
u tamcn regularicer Dcpofiro iocus non cxiflic,
nifi contumsci.iCi-cdicoris rccioere recufancis
iinercedaccxplcncdirduiftisperD/ino^^ft''./»".^!?-
cif 754.»»'/».^ ubi concorda-.ices plcna manu con-
geruntur , & crr.dunt etiam Gabr. conf. 57. nnmerg
6. U\>.\eVouh.rf(ol. 60. «.20. Card.De Luca deDct^
d. difc. ^i.ftih nurneroS.verf.verf.exea clara, lint
coraifi Greyor. dccifi.\6. nmn.i. ibicjue Adden. n. ;i«
CT- coram 'civaler. decif. i')^. nit.T,. & decif. ^62. n.'
li.p.ir.g.rec.
Q^unimo etiam qnando valuiiTet fine alia coil-
tumacia Creditoris tieri Dcpoficum , nihilominiis
nrgebat alius confidcrabilis dcfcSus ; nempe ,
quod idem Dcpofitum factum non fuerat in fici-
iiemejufdem Srroixu Crcditoris , quoniam ciim
' Depofitum ut rclcvet , •.Lbtat cxire de dominio
Dcbitoiisid mime fequitur, qnoriefcumque non
app.irctin f.iciem Crcdicoriscollacacum, exiis,
c\ax firmat Rot. coram T.^ .hold.dccifzcj-]. nii\. 8c
.melius cor.'!)/> Priol. dccif. Z:,%. n. ^- & conlonat ea-
Rot. dec. 238. n.\. & 7. 6' dccif.zc)6.nH. 2. poft Cenc.
de Ce'f.6- dectf^j^.nu.i.par.^. rec. & d.dctifJ^Gz,
n. o.par, 9.
Et fane nimia exRit differencia inter utrumque
cafum , cu r. cnim nullum ccmpus a Jurc ftacu-
ij cumhabeacur, intra quod Creditor aractur ad
accipiendum Dcpofitum fed valcat ad fui libitum,
& in perpecuum illud iii codem loco retinerei
donec f )rcc prompta (ibi occurrat occafio impli-
cationis pecuniarum ; hinc proindcquoties De-
14 poficum cancadec in ficicm eiufdem Strozzii , fe-
c rus erat , quod illinc abfque ejus conG-nfii ^
vel citacionc removcri nonpocerac , ad tradi-
ta per Capyc (ja/eot. conir.for.lib. 2. contr. 10. nu.
69. Rot. decif 475. nim. z- pojl Cenc. de Cenfib. &
decif^cj^. ntim.^. & ^. cornm Retr.bold & cordVt^
Bich. decif. 500. nuin.i. &decif^^i. mm. 2. & f«-'
rec. dccif 91. num.6.par. i^. & in Romana Dcpofiti
I. Aprilis 1680. %fii/iiUter , curam Card Viecomi-
rc. E convcrfo aucem CLim Dcpofitum cantans in
faciem alterius cffet finc ejus miniftcrio revoca-
biic piout dc fafto rcvocatum fuir , durum profe-
do vidcbacur , quod Crediior nulla lege adreci-
piendum intracercum fpatium adftridus, ideo-
que pucans , Depofi:umuicjus facicm fuifie de-
fcriptum, fuoque arbicrio pcndcre , fi poftmodum
acced.it ad Capfcrium recepturus pecunias , de-
beac cx faftoDcbicoris, vel Tercii abfque ejus
culpahabcri pro facisfaiSo, velfalremamifilTe fub-
fidium pcrfccutionis hypothecaria.- : quamobrem
15 quoties Depoficum m.inct in libercate Deponen-
tis illud volunvarie pro libito reallumendi , habe-
turpro nonfado, ucopcimc obfervat C^iri^.^Do
Luca de Vfir.difc i-j.nuw. 9. Verffivc m.tgis , libi
in idcmrecenfct kot, in Romana 'Depofiti coram^
iJifelrio.
I Major ( de ftrtcSa tamen Juris cenfura ) fiinda-
dari poccratfpescx parce Dominici in fecunda
in'pe6lione, namquarnvis^^.-^jzV/C^^wfiiwf;;. Pe-
16 cHuUria u. Mttii id-J^.coram Card. Taja , &i>i^
'Rnm.ina Cambiorttrn 29. Tannarii i58o. coratn Eod.
nulIasadducensy^«ffcom<tffj- dcclaravenc , quod
DoUrirta proximc iaudandiE proccdant in cafu j
quo arcribuca non fueric Creditori facultas conci-
nuandiCambia;nihilominusnondii;olviciIlamra-
lycionem, videlicct quod cum intaiitum iubliineri
poffint recambia, leunovaCanbia cum recurla,
inquantum fingitur . qiind iple figuram faciat
Crcditoiisin rcpicicndo fdiunonem , & inlimul
lertii , quipecuniam Debitori fubminiltrct , ac
dcniqiie ipliusDcbitoris , qui folvat , pati etiam
dtbet, quodeadem tundio divcrfarum pcrfona-
rum,qjx fibi prodeft inrecambiis, cidemnoce-
at rcfpcctu ancerioritatis,circa quam dum in cre.i-
tione noviCambii prcElupponicurprimum extin-
ftum , & novum. cx forte , & fructibus ex integro
iScrcatum , nccefteeft, cjuod prima antcrioricas
fucric rublaca, & inccpcric a nova alterius Cambii
creatione, ut priterminis generalibus inindivi-
duofirmavitSir,«cc. de Commerc. & Camh. %. i-.gloff.
, 5. ex n. .|o8. cwnplnr feqcj RotacoramCoceino decif
1414. n. 5. & decif. 1550. pcr tot.
Super tertia denique infpcdione , nempe
qudadcxpiracionemmandatiinprimisNundims,
jQUullum cenfcbam confticui polle fundamcntum ;
Tum quiaditticulcasfubmovebacur cx fado , dum
canibiandi faculcas fuerac attribuca , fno aW in-
tiero paotmenro &c. fenz.a rtnovar altr ordine^ ,
quodque magis eft , extiterat convcntum, quod
Cairbium ai^tive , & pafTive perdurarct non ob-
ftanceobituCrcditoris,vclDebitoris;'l umeiiam,
^^quia de Jureeft , quod nifi mandatum fuerir li-
mitate conceptum, abfque alia expreffione pof-r
finu)ova,&fecunda Can.biacreari , ex celebri
conf Drcii<^62. numero i.& Jeq. btracc. de ContraEli
fJ^/ercat. tit. mandat niimero 20. Tiraquell. in l.Bo-
ves , f. hoc Sermone liwit. 6. num. 8. quos refert &
fequicur Rot. coram Diinoz.ett. Sen. inaltera Floren-
tinA Pecitiiaria decif. 57. numero I. ubi fitb nitmer.2.
ulteriusprogrediendo teftiiicatur de Confuetu-
,j dine exiftence in Civicate Florenrina;,quod femel
datus ordo accipicndi pecunias ad Cambium ,
duret quoufque fada fiicrit folutio , & in d. Ca-
rnerinen. Pecuniariai2. Matt 1619. %.fcd aliis yco-
ram Card. Taya , cum reliquis dc quibus/«^?viD»yc.
30. nu. 1 9.
Ex his iraque ctim fola difputatio ad primam ,
& fecundam infpedioncm reltringeretur , atque
inutraque periculofus exicus fufpicari valerec,
praccipue obRpmamt. Rctx Auchoricatcm in fccun-
da , Caufam idcirco hanc honefta Concordia ter-
minari pol1c confiilcbam.
Super validicace Depofici ad cffcftum libcran-
di Dcbicorcm dlegitimo alias decurluintcrufu-
riorum , & fruftuum difputaricontigitin una'7^-
manaDotts cam coram Frxlaco , quam in Rota;
defundto eccnim Marchionc Camillode Maximis,
Ihercfia Maria Lancia cjus Uxorplurcs habuit
concroverfias cum hiredibus Viti , & fignanter
petiit integramrefticucioncm fua: Dotis cumqua-
dair, donatione , feu augmento dotali fcutorum 5.
mil. quod in compcnfationem ejus juventutis
Marchio Camjllus ipficonftituerat: Verum pra:-
diftiliircdespro confequendalibcratione a fru-
ftibus dotalibus vigore Statuti , & interpellatio-
nisproculdubio debitis Adrici fecerunt quod-
dam Depofitu p, interpellaruntq, MarchionijTam
ad accipiendum idem Depoficum i Sed Me pro
ea
De Commercio & Mer&at. Difcurfus LXVIII. i^i
ea fcribenre diftiim fiiic , illiid minime fnffragari
tanquam multiplicicer de fe6l:uofum. Prsmilla
namque propoficione , quod cumDos, ejufque
frudus fuccedant favore Vidux loco Alimenco-
rum , iii-res licec liberetur ab eorumdcm fru-
duum , feii Alimcncorum praedatione , quoticS
eciam iiitra Annum ludus Docem in quantitate
ajreceptam refiituat : Nihilomiuus id intelligicur,
quando liseres integram Dotem reiHcuic , quia
deponendo, vel refticucndo parcem Dotis mini-
me liberatur a frudibus , & interuluriis dota-
libns , juxta deci/. Anton. Cipyc. 24. nnmero 6. trCi
addit. quem fequicur f^ir.c. De Franch. decif. 489.
TiHm. 23. Antonell. de temp. legjl. lib. 2. cap. lo.num.
7. in fin. QiHrb. ad confetnd. AdeJJkn. cap. i'^. glof.
15. verh. rcddantur numero 13. in fin. Conciol. de^
h^red- art. ^. ntmeire 161. infin. (^ in eadem Can/a
Rottn 3. Martii 1687. §• -^t^ue htnc , corarn R. P. D,
AloHnes.
Quod iiujurmodi Depofltum eilet defeduo»
fum , primo apparcbac , tjuia non erac inccgrum
tam refpeiitu Doris , quam przdift^ donationis,
jfive augmsnci dotaiis , quam dL^nique fuciuum,
qui interim erant decurfi ; qnod enim Depofi-
ijtum non atcendacur ad pfcemilfos effedus, licec
defcdus confii1:ac in uno Nummo , paffim habetur
ex traditis per Ale.x.conf.-^^.nHmer.^.Ub.-l.Menoch.
de arbitr. caf, 252. nmn. 21. Ginrb. decif. 87. num.i'^.
Leoncill. decif Ferrar. 18. ntim. 3. CT decif. 38. fitim.
14. & 1(5. Rot. decif. 80. nttm.^.^ decif 6^1. num. 4.
far. 4. rec. e*r decif. l^t^. nim.U. par. %.ar decif.
^6i.rmia g.par.g.^ coramVbald.decif.j^S.num.j.c^
in Neapo/ita-iaTecuniaria^. lunii Ii585. §. Hinc
frorsks infin.coram Albergato y confi'?natn iz.Aprt/ii
i6S7.§ Et cjuidem , coram R.P.D.Molines.
24 Qaodque pariter ultra forcem Depofitum con-
tinere dcbcat etiam frudus , & interim legi-
time dccurfa , indubicati Juris eft , ut profe-
quuntur relati per t-jMeno-h. de arbitr. d. caf.
2^2. num. 12. Vrjill. ad Afiiicl. decifio'^. numero 10.
Canccr. Var. refl. par.^^.cap.^.numero 4.^ 5. Giurbt,
decif. 98. numero 1(5. Cenfal. decif Lucen.x. num.61.
& 62. Armenxan. decif. lanuen.^i, numer. 16. c^
17. Rot.coram Merlin.decif. 744. ex num. 3.& pra:-
fertim nnmero 4. verf nonfuerunt , Gard De Lnca
de Dot. difc. 51. numer. 6. quodque idcirco integri-
25 tas Depofiti debeat per Debitorem juftificari,
non autcm defeftus comprobari per Creditorem,
portG-j^r.dixic Rot.coram Grcgor.deci/.^^So.fnbnum.
2.nec facit,dr num.^. ^ diUa decif. 234. «;<»». 14,
part.a.recentior.
Ec quamvis hujufmodi propofitiones limiten-
tur , quando quantitas debita , vel pecica non fic
■2<Jomnin6 cerca, & liquida , quia cunc, ( quidquid
"••'in concrarium cum Pcre^rin. Cofi. c^ aliis cene-
re videacur ^iurb. d. decff 87. numer. i^. infin. (^
d. decif 98. ««?«. 19. ) vcrius , & iquius vide-
tur,fuperabundare , faftum exciciffe Depofitum
de prsdi(9;a quantitate liquida , & certa, cum
oblationc , & obligacione folvcndi refiduum.qua-
, tenus de Jure , & ad omne judicis mandacum,
quemadmodum anciquioribus colledis habetur
per J^t.decif^iiz.n.S.coram Manz.ancd.Qr in recent.
decif.^^i.nuf/i.6par.i.& decif.21S.num. i/if.par.9.&
decif. 2. num. i^.pttr, 10.
Adhuc tamen prodclTe minime poiTe fubjungc-
bam cxcufationcm , qnod hi-res Marchionis Ca-
millidepofuerit dumtaxat quantitatem nou con-
troverfam , & defecerit in deponendo memorara
fcutaj. m,l. qu^ pr;.tendebantur non dcb'^ Ac!
tricl ,n vim pr^-ditta. donationis , feu augmehti
lec non et.am ,Ik,d plus , quod in.portabat valo;
ocorum Montium refpect^ve ad tl.pus co£
tuts. & .elbtur^ ,rcu relHtuenda; Dotis; fiqui-
dem idem har.s non fecerat pra:m,.fam obla-
tionem , & obiigat.oncm folvc.di illud plus.
quod juxta feniu., cjufdcm ha-red.s erat in^eer-
tum , & ilhqu.dum , & fic moc.vum celfabar ex
iitto ; quin etiam de Jure cadem oblncio & obli
gatio m.nlme torfan profuiirct , cum non aeerecur
de fumma Jncerta, & illiquida, fed potiiis de
iumma lit.giola, cumquc nemo fibi Jus diccre
27 valeat , in arbitrio Dtbitoris ftare non debet
Depofitum quantitatis fihi bene virr , fed quod
etiamde fumma l.cigiofa Depofitumfit tacien-
dum, veluti probab.lius cuecur Ciarlin.rontr. -^oo
fubnum.22. cr 23. & aliis cumulatis Rot. in d Nea-
politana PecuniariafuperTnariutemione 8. luntt i68j
& IJ. .yUartii 16U. §. Ltnfin.coram ^lbir^ato •
28quod fane intelligerem, ubi fimplicicer Debi-
tor offerrec verbocenus lolvere quod eft in Jire,
ftcus autem ubi fuperaccederet Judicialis obliga-
nofolvendi, cuin tunc durum videatur, qnod
Dcpofitum cenfcripoCTitdefeftuofum, quodque
iibi j.jm rcpentur confultum Creditori teneatur
Debitor cum nimio ejus mcon.modo pecuniam
vel fub Ufuris invenire , vel otiofas retinere , ita-
Utadillum effedam nulla dici pofnc iiicercede-
re dittcrenria incer quantitatem iiliquidam de
fado, vel illiqoidam de Ture; iinde videmus,quod
2$)pafnmadmittitur confimilis Judicialis ohligatio
de reficiendii ( ex: gr:; Welioramentis illiquidis,
vel litigiolis, perindeacfi illorum valor folvere-
tur, veldeponeretur, ex deduiitis ^txGarz.. dn^
txpenf& melior. cap. 6. nmner. 19. Valafc. de fur.
empLyt. ^u&fi. 25. num. 25. Rot. decif 304. num. 2j."
coram Strh. & dectf 337. numero 26. (^ 27. par. i6.
rec. & decif 18. nn. i6.par. 17. qt. i„ Bononien. Fi-
deicowrnijfi de Benatits 26. Fekruar. (^ 17. Maii
1680. Mirobicfue §.fin. coram R. ^^ D, Vrfino 5 Er iri
poftea cognita per ^w«?/aimprobabil.tare hujus
afTumpri fuic declararum , & admiflbm in d. Nea-
politanaPecmiaria 12. a^prilis icSy. §. Neciue po-
tefi, cumfeq. coram R. P. D. Afolines , ubi quod ad
impediendum curfum Ufurarum fufficic praftare
fidcjuffores dc fupplendo quidquid deficere con-
fticeric, vel in fuis cafibus cavere cum generali bo-
horumhypocheca.
Dixi , qucd Dcbitor alias recinuillct pecunias
otiofas durance lice abfque ullo beneficio Crcdi-
torisjcum inUrbchujufmod. Depofica Judicialia
fiancin ^deSacra Montis Pietatis,qua; nihilre-
tribuit de lucro , aut frudibus Deponcnri ; benc
verum, quod fi Deponcnsapud aliqucm Cam-
pforem pccuniam per eum folvendam Crcdicori
in cafu vidoria' , intcrim concurrentibus requi-
fitis PaUliDe Crt/?r(7 dc legitimo convenirctlntc-
refle cuin ipfo Campfore , ridiculapenes JVleeirec
3oillaoppofiro quod Depofitum cenfeatur illegiri-
mum, quandoD-ponensex illopercipit inreru-
furia,pr6ut ^oil Stracc. de Dccoti.par. ■vult.fub
nurn.Of. infinuat ImrigHol. decif.Sicii.ir:um.6. & ni-
mis indigefte Gturb. deeif. 98. uurner. 9. & 10. Vel
31 faltem talis conclufio indigct derlarationc , quia
C\ agatur de legirimitare Depofiri iutcr Depo-
aentcm, & C»tditorem , profedlo fivc Doponcns
Aa 3 legicime
2^2
Anfaldi De Anfaldis
leTitim^ recipiat fruflus a Depofitario , five non , f«fi Cenc. de Cenfh. c^r decif.^-j^ nu.i. far.^.f^ dt^
pariim hoc v^nic confiderandum , Giim Credico- ctf.^62. mn^.ic.par. 9. rece^r.
ri dcbeac rufficerc fecuritas , quod in cafu vido- i.olum limitatione , leii dcclaratione cadentc,
ri« pccunia fit prompca cjusfatisfaftioni : fi vero jdquocies ageretmdeconditione aliqua intrmfeca,
quslHo hc incec Deponenrcm,& Depofitarium ^ve qa.ir inttiet eidem Dcpofito vel ex natura
fuper validicatc earumdem Ufurarum, jam non lu
r-us in quxllione , an Depofitum dici merearur
Jegicimum , fcd an Ufurarum convencio , feii pe-
tic^io fic legitima , & ui his cerminis pariim tuca
Mihi videcur diftinftio , an Intercfle fuerit ab
initio convcntum, vcl exta(fto,prouc diilioxic
Intrigltol. d. decif.i. ni*tr,er.\-l. Gturb. d. decif 96.
numero 10. quidquid enim fic in cafu , quo Depo-
Ctarius per fpecicm cujufdam benevola; , & pror-
siis gratuics recognicionis folvat Dcponencii
iiec a principio , nec ea pofl: legitimum rcddi-
tur Incereirenifi concurrencibus requificis lucri
cclVantis , feii damni emergencis , ( qui tamcn
inDepofito, ucfupra , de neccffitate faciendo
cadere non polUmt , ex quo dici nequit , cellarc
lucrum , vel damnum emcrgere in aAu de necef-
fitate faciendo) & confequenter fola difputatio
Depofiti gracuiti , vel fub Ufuris rcfpicit alium
effecium prxlationis , ciim enim decofto Merca-
32tore lexxquicaciveprsEcipiac .Deponentemram-
quam pociiis Benefadcirem , quam Credicorcm
Negocii in concurfu cum cocteris Credicoribus
prxferriadTf.vf. tn l. fi hominem ,%. ^uoties , f. De-
pof iJHant. de tacit. lib. 10. /«.10. num. 37. & ;8.
ubi de more bene declarat , Azjsr. Infiit. Moral.
par. S. Itb.J. de Depof cap. 8. ^U£ft.6. Carp^oV. </o
/ntifprud. Forea.par. i. Conftir. zS. def.n. 15. »«?/».!.
f^fcijq. Schrader. in ^.prMrekfub numero ^^.verf
Tertio aElio , Inf.it. de obltg. Gait. de Credit. cap. 4.
m Apprend. niimero izj^.fol.Mihi 471. Hermoftll.ai
Lope-rl. 9. tit. ?. p*r. 5. glof I. numero 2. & J. LeO'
tard. de Vfir. cjtuft. 32. num. 15. confimilia ccflanc
-33 privilegia Depofito attributa, quoties, retento
folo nomine Dcpofiti , concradus verfus eft in
alcerumfoeneracicium, ut re'pondic Papiman.in^
t. Lucius ij^. f. Depof ibique optime Cujac.cujus
Terbacum aliis tranfcnbic Leotard. de Vfur. d.
ejiidfl. 32. nttm. \6. &fecjci. & ante eum Stracc. de_.
Decetl. d. par. nlt.fub numea. ?. RodricjU. deconcurf
Credit.par. \. art.e.nnm.ilo. cwm. fec^^ Bonacin.
tom.i.dt ContraB.di^Ht.-!..qu.\^.puntt,ult.nu. 6.
Petr. Frider. Mindar. confuli. Saxon. lib.i.quaft.S.
fttb nit. 6. & 7.
Infupcrin pridida Romana Dorwaccedebat,
quod idem Depoficum fiaum ab hiredibus Mar-
chionis Camilli concincbac plures conditiones,
SAproteftationes, & vincula, qux omnino effici-
unt , ut Depolicum reddatur nuUum , tede eJiie-
noch. de arhitr. d.caf.zT,2. num. ^i.Gratian. difcept.
260. »«w.7. Magon. decif Liicen. 31. numer.K). (ji-
urb. d. decif. 98. numer. 4. & 'i- Leoncitl.d. decif^S.
num. ^. &•). Leoncilld.decif $S.numer.\^. Add.
ttd Greior. decif^ic^.fb numer. 11, Rot. coram Ca^
valer.decif 156. num.2. & coram Alerlin. d. decif
'jj^^.nuja.^.verfmultifcjueinvclntnmi &in& in-^
rec.decifisZ.fub n.l.Verf.dcniq»] f.tr.y& decif 652.
fub n.^.par. ^.&decif. 122. n. 20. par. fi.idquefub
Concradtus , vel de ordine , & mandato Judicis,
quemadinodum incer ucramque conditionem
communiccr ditt Jnguunc rtlati per Grattan.d dif-
ccpt. 260 nMii.\.l ifllo. refol. civ^l. 60. nu. 26. & 27,
CiHib. deci/. 'i>i.numero 1. & 2. cr d. decif. 98. nu.
7. & 8. Adden. ad Gregor. d. decif. 505./«^ num. II.
Rot.decif i6ij.num,>-). upud Paiif. de Salvian. & co-
ram Coccin. decif. 15 mm. ;?. & coram iJManZMted.
decif. 512. niwi. 9 & 10. & m rec. decif 43. nHm.\o.
pur. 4. decif 228. nnm. 17. cf" decif im.n.^j.par. g.^r
decif 146. HHm.2o.& zi.p.ir. \c.&Wecif. 109.». 17.
corarn Card. Cerro. •
In quadam alcera R^mana Concurfm Creditorum
propoficay«^ die 15. lunii 1681. coram R^verendiff.
Emerix inter Marchionem Patritium , pro quo
fcribebam , & Hippolycum Bucciottum , ac Fra-
tres De Bolis , prsetendcbatur , quod in Coa-
curfu formato fuper Dtpofito precii Tabernae
Veftiaria» Pecri Pauli Augelini venirenc pra;-
5-7 ferendi lidem De Bolis , tx quo Marchio dedif-
fet pecunias ad Cambium Angelino , Boli autem
res , & pecuniaseidem credidilTenc abfque Ufu-
ris , adid allegando Text. m.l.frentri , §. tn ba-
nis ,ff. deprtVil. Credit. Simon. Piflor, conf.'].n.il.&
12. lih.2. iJkftndan.confult, Saxon. de Itb.i. ^M<f/?.8.
n.^.Giurb.ad confuet. Mefjan cap. ^-glcff. 2. »«.48.
Acofl. deprtvtl. Credit. reg.i. ampliat. 3, n. 12. verf.
limita tertio, Amat.F anorm.refol, ^.n.^j^.Rodr^H. de
concurf Credit.paf. x.art.^J.n.^i.
Sed Rota , nuilam przbendo refponfionem, nc-
glexic objeftum , & jurc merico , ciim quia pra^-
38 difta: Authoritates loquuntur in concurfu Mucuan-
tium , ad terminos /. interdum .f.^uipot. inpign.
h.ab.lum eciam, quia id dicunc refpeftu ipfarum
Ufurarum , non aucemforcis, uc prx cceccris de-
clarac Paul. de Caflr. in l. idem condemnatus, f.4^
Compenf.De Pont.decif^^.num. jo.CHmfeqq. Paf-
chaL de Patr. poteflpar. 2. cap.l.num.^S. Capyc. Ca-
leot. itb. 1. conir. 21. ex nu 17. cumfeqq. Tiim & de-
nique,quia vcl hsc conclufio non habec locum ac-
39 cedente hypocheca , fed foliim reddicur difputa-
bilis in conHidu perfonaiium adionum, vei cft
abfoluce rejed:a apud Tribunalia , prouc ceftatur
de Curia Panormicana , & Senacu Princiano idem
Amat.d.rel.^.fub n.-j^.Verfcontrarium tamen, & be-
ne confirmar Aterlin.de pignor iib.^. ^utfl.'). nu. 83.
Mart.Medtc.exAm.Senen.ii.n.i^.verfEgoautinon
video,cu7nfeq^.uhi pulclire oftendic,nullam extare
racioncm difcriminis inter Mutuum gratuitum.,
vel fub legitimis Ufuris , & relatis pluribus con-
cord. fequitur Bonden. celluU. zo.n.zyiib.i.
IN EADEM CAUSA
ARGUMENTUM.
De eadem materia , an , &: quando anterlori-
earatione, quia Depofitum debet eire purum,& tas compctcnsexCambio, competat ctiam pro
95 liberum , ac tale , ut Creditor poffit illud ad fui
libitum exigere , ur monet Gabr. conf 57. num. 6,
tib.i.Tranchedin. conjult. 109, nnm. 12. Gob. confult.
\if.fuh num. 58.^0^ coram Gregor. d.decif^o^.n. 9.
H>njut Adden.n.i\.& decif.ii^^n.u^ decif.2^6.n, 2.
rccambio in prarjudicjum Tertii , Quid fitre-
cambdura , &c quare fit validum : Pkne trada-
tur, quando conditio poteftativa , vel cafua-
lis dicatur ad effeduin cetrocrai^ionis in prx-
iudiciun
De Comtnerc. & Mercat. DiTcurfus LXIX. 2S?
C^ iri l. TitiM , f. qt$<i res pgnor. oblig.pojf. dr in l.
Lucius •tjf. quifot. inpgnor. hab.
S V M M A R l V M.
J Occajio fcribendi.
i Cambiutnnovum,feu recambiHm quoties creatur, fnp-
ponitm pracejjijfsfolutionein VeKris Cambit , <jUtc
lUui extinguat.
3 Gabelta debetur non minits pro Cambio , ^iiam prt
recambio.
4 Retrotranio hypotheca non datur in recambio ad pri-
mum Cambiuin tn prjt]udtciim Tertti, & n.J.
5 RetrotraUio reefuiritextremum habile, &,utdtciiur.
4<juo.
6 Recambium ijuare fit licitum, & ijuot perfinaformales
in eo repritfententur a Crednore.
8 Hypotheca Johitur , ^uoties vere , vel pUe folutio pt
depecuntis Debitoris.
9 Scacc.de Camb. §.i. glolT.5. nu.^id. expenditur.
10 Subingrejfio ad nor?nam Text.in l.Arifto, ff.quae rcs
pign.obiig.poir ^«* re^uifita defideret.
11 Subingreffio adfor>nawd.Tc\t.prx cateris reauirit,
^uod pu^lum de fubtntrando Jit expreJjUm.
Viftingue inter Anorem,& Reum, n.iz.
JJ Amerioritas competens proprimo ConiraBu, an tom-
petat in renovatione fecundi , (Jr ulterioris , quanda
agitur de prt)udicto Tertii. •
14 Anterioritas co^npttens pro forte ,^fruEiibus]Uxta
Text inl.Lucius.ff.quipot. in pign. hib.de ,jui*
bm fruiitbus intelligatur, drn.i-y.
16 Recambium creatur fuSl^ converfione primi Cambii
cum fruiltbus , Veluti pro novo Capitali , feu
forte.
17 Recambium reijuirit , quod Dehitor non utatur po^
tejlate folvendi , (^ Creditor utaturpotejt.ite mart-
datiftbi concejfi ad cambiandum, & «.19,
j8 Retrotrailte non datur , ijuando ContraClus » velfa.
Bum pendet ipoieftate Contrahentium , tn praju-
dicium Tertii.
ao Conditio poteflativa , & impediens retrotraSiionem
in prajudtcium Tertii tunc dicitur , quando Debt-
tor habet facultatem diJfolvendiLontraclum, & hy-
pothecam.
Amplia,five expiica multipliciter, ut n-ii. (jr 22.
23 Condiiio dependens a folutione f^ienda per Debito-
rem an dicatur poiejiativa, vel mixta, ^ n. 24.
i5 Conditio , qua conjtflii in dando , Vel in faciendo ,
fuamvis cotttrariofato pojfit impediri , adhuc dici-
tur poteftativa.
a6 Conditio ingrediendi Monaflerinm licet pendtat ab
admijfione Monialium, dicitur poteftattva.
1.7 Conditio poteftativa nulla inVenitur, (jua ex irnpedi-
mento, & fato contrariopojfit non ejfe poteflativa.
Et dantur exempta , qua non idcirco faciunt conditio-
nem mixtam , ibid.
S8 Conditio , fi decefferit inteftatus , dicitur potefta-
tiva , & impedit rttrotraUtonem in pr<t]udtctum
Tertii.
»9 Conditio non definit ejfe ptteflativa ,five conceptafit
Verbis aflirmativis,five negativis.
39 C onditionalis obligatio non retrotrahitur in prajudi-
cium Tertii , cjuando invito etiam Debttore im-
pleri potefl conditio caufativt, obligationis , ©• nw
mero ji.
ji Text. in 1. 1. ff. qui pot. in pign. hab. txptndiittr,
& c«nciti4tur.
30 Coridittoan fit poteflattVa >i„i . r r 1
e7ef}u,.rnii ^ '^^''.'^'^"'fi^^tin^adciuerTL,
ejjectumjoleat examtnari. '
37 Rctrctramo,qu. datur mmateria hypotheca,non.
datur tn retrotraUione dominit , VeivolTefnJi. .«
pra]udictum Tertii, qut dommLn m^ltZc
. MCfUrflvit.d-deratione. '^
DISCURSUS LXIX.
p Oftquam pro mcra Verltate Rerponfum edi-
I M, aeram.dequo inantecedentiD/yi«r/«,Pars
qua: meum Confilium perquifiverat , fuitin Tudil
cioprovdcata, cumque Judex,ut Egoctiamopi-
natus jueramitotam difputatiGnem reftrinxerit ad
lccundam Infpedionem anterioritatis Cambii,
anlcilicetilladuraretquoque pro recambiis in
prsjudicium tertii Creditoris , fcu prfffcfforis,
communicavic , ut laudabilismos eft , fuas Dubi-
tationes in fcriptis , in quibus dicebat . quod
J.cct hypotheca d Pencio conftituta pro rccam-
bns pendere videietur a duabus conditionibus
poteftativis, una nempe cxparte Debitoris qua-
tenus non folverit , & altera ex parte Credito-
ns.quatenus recambiaverit; Nihilominiis fccu-
tarccambiatione verebatur, nectlam in pnju-
dicium Tertii hypotheca retrotrahcrcttir ad ini-
tiumContraftus: Qiiamobrem Egoad opportu-
mtatem Ciicntis adfcitus, non fine temporis an-
guftia, & abfque co , quod maturum dcfuper ef.
formare poffem Judicium , eifdcm Dubitationi-
bus, refpondi, ut fcquitur.
Pro vidoria prasfentis Caufa fuperabundarc
Videtur vahdiffimum illud fundamentum , ncm-
pe quod inutiliter qusrimus de vi,& efficacia re-
trotradionisadinitiumcontradusCambii , de
quoagitUri fruftraque perpendimus , an virtua-
lis,feu interjprctativa ilia folutio, quam Credi-
tor Cambii fibimetipfi facere cenfetur ex pro-
priis pecuniis, revivifcat ia recambio tanquam
per fpecicm conditionis cx poteftate ipfius Cre-
ditoris tantummodo pendentis ,dum ipfamet fo-
2 lutio,qu«de neceffitate pro efformatione novi
Cambii fupponitur fecuta , cxtintit penitus prio-
rem Contradum , ut per Turr. de Camb. diffutat.'}.
3 qusfl. 8. numero 5. Itaut pro recambio veluti Con-
tra^au diverfo debeatur etiam Gabella, ex Duard.
4 deCamb.quafl.^.num.i.iz ac proprerea deficiat
prorsiis extremum habile ad retrotradionem ,
quemadmodum in individuo , fretus hac ratione
novationis , & cxtindionis priorisCambii , ad
favorem Creditoris intermedii firmavit Scacc. de
Camb. §. T..gloff.^. nutn.^oS. drfeqe^. & gcnerali-
J tcr, quod hujufmodi retrotradio, feu fidio tranf-
lativa requirar extremum habile , quod nuncu-
parur a quo , Negufant. depignor. par. j. membr. i.
num.^o.Cofl.de retrotraU.cap.j.num.i.dr feq^- Car-
teval.de fudic.ltb.i. tit.$. diffut.i^ nu.12. Capyc.Gai
leot.conir.i6.n.\,^.lib.i.
Et fane dum adversus illos ,qui accrrime con-
tendunt , hujtifmodi recambia cenfcnda fore om-
nino illicita , & ufuraria , exquo foret przbcre
iocum Anacocifmo ab ipfifmct Eihnicis im-
A a 4 probaco,
Anfaldi De Anfaldis
4 probnto > nnlla alia ratioiie Modfrnir,res tucri
conantiir cadem rccambia , nili quod diiplicau-
do . imo triplicsndo perfonam intelicdhialcm ,
ftu tormaleir. in ipib Creditore confinguiir, qnod
-- ilk* /ibi priiis f.uituet , ac dcinccps folvat adve-
nien-ibus Niindinis proprium Creditum in dt:-
• ■ ft-duni ipfius Dfbitoris , fcribendo ad hunc cf-
i:d\\m littcras de-la ?-»(r«/}f , deindci;]Uc conver-
tar infortcm frudus ejuldcn) Cambiipio novp,
& incegro Cambio in vim prafnmbuli mandati in
creatione prioris Cambii rccepci , prouc hte, &
funditusdifpuntta maceria videre cfi apud Z.f 9-
tard. de V/^r.^u.jl.i6.per tot.Gait.de Cred.cap.2i
tit. -J.ex itum. 1392. Capyc. Latr. dcc. 106. per tot.
picniffime Carol Ant. de Lma dc plu.al. homin.le^
gdl.Cdp.W.ex nu.l.curn fei:i<}.Tt:rr.de Can^b. d.S^j.^.
ynxft.^.per tot.dr ^UJijl.xz. nitrn.^,^. i&feijq. Rot.potl
Bonden.dec^^.n.S. &fe<jj-
In claram pcrnec.ae venit confcquerttiami
' qnod adventis primis Nundinis fccuca jam fiie-
= fit iquipollcns , Sc virtualis roliiiid prioris Cam-
*' bii contradi per Strozzium , ideoquc (i ipfc poft-
' ifioJam anliclans continuationiCan.biorum.reu
■rccambiis novum , & indepcndcns Crediium
■ Creavir,& exhactiaioae , & novarione emolu-
' 'tnciitum novi Cambii voluit aucupari , pati etiam
7 d'-bcr. quod reliquiaE, &hyporhcca ejufdem prio-
ris Cambii expiraverint , adeo uc intcrmediante
D.jminico Tertio Creditorc hypothecario ci-
dcm cvafciit poricrior , ut in individuo iub hac
pra:cifa ratione conclndcrc proHtctur Scac ubi
fupra, cum aliis in Difarrfu pr^cedenti nit.i-j.c^ iS.
8 & gcncraliter , qiiod ubi fingicur , quod ipfe Dc-
bitor perfolveric , remaneat fublataquilibet hy-
pothcca, Rotacorn>n LHdovif.dec.6%.n.^. & 5. cum
qua, & aliis proccdic MerlinJe pign.lib.^. qn.^'^.
ntt.2.Cr Ceqq-
Neque ad cortvcltendam bafim hujus folidifli-
-'■ mx propoficionis refragari polTunt ea ,quxftib-
iieftit Scuccia d. §. i-glof ^ numero 416. nimirijm*
9 qu-odCredicorcrcansrccundanCambium vidca-
tur inutuatfe Debitori pccuniam pro illius obli-
■gationc diifolvenda, & refpective fiibingrcdicn-
■do in hyporhecam , & locum fui ipfius , ad nbr-
mam famigcrati Texnt^ in l. Arijk.f. cjii.t res fio?!.
\oobl',g. vif cum ett-nim pl-ohujufmodi fubingrciiii
- 'iirtiucendo tria.eaqiie nociflima concuriere de-
• bcant , piimo ■ vidclicec padum , & convcnti6
-dc fubintraado in locum , & hypothecam dimilii
Creditoris ; Secundo qnod pecunia ad etfeauni
dimittcndi eiindcm CrcdicArem mutuctur ; Ter-
••-^tio-qurid eft-cftivc cx prafaca pecunia fcquatur
•* ejufdcm Creditoris dimiflio, cx plene cuniulatis
'• per Surd. conf -444. num. 9. ■ifaitic. de tacit.Ub.n.
■ iit. 19. nHm.\c. Gr^ti.in.difcept. d-jo. tinin 10. Faber
' inCod.lib.?, tt:.9. depnit. z. in princip. cr definir. J.
V late y4r„at. p.tnortn.rejolut. -J.n. 18 &ficjq. ('npyc.
'" Odleot.lib .i.contr.')^ .niim.-]l. Olcnde cejj. '/ur.titl 4.
• ^K I.w.zi.
Hinc a^->pli(jando ad rem , valtnt qiiidem for-
■- taflc in prxfenci cafu vcrificari pcr fiftioncmpo-
ftrema duo requifita , fcd piimum nullibi appa-
ret , aut app.v ere porclt jullificatuin , ciim Credi-
tor iutentus foli lucro rccambiorum ncatur qui-
■ dem mandaco fui Dcbitoris pro novo Cambio
' creando , fcd t.-tmen ncqiie vidctur fo;rnia!l(2'dc
■ pacifcendo , qnr>d in priorcm liyporh;cam fibi
■■ competentvm fubiogredcretur , tiuando de C8e-
11 tero ncmo non fcit , cjuod ifla conventlo, & pa-
dum dc fubincrando dcbct clu; cxprcfuim, ut func
vcrba h'i:teraliaTcv/«j rv I. yirifio fibM Etiaf/tft
iracontracluMjit , iii antctcdens dii/.iiiereiur ,ncn->
aliier i,i tui p,'gnori< fitccedat ,nip co/iVenertt , ut
fbi e.ndcM res obltgata ejjht , Sc fcquitur IBarbof tn
Lpo/i Dotem ^i Jiib nn.6o verf Et cjHoad prtmam,
^'. juhtt. '\dcttriin. Fnher in Cod. d- lib.'^. lit.^^.defin.J:
ttnterned. Gratian. dijcept. 269. num. 1. C'" 2. Amat.
d. re\oli:t. 7. niiin. 24. Merlir.. de pignor. d. libro 4.
y.7.cy?. 4-4. nnm. 5. orfeqj. Car/tva/. de ludic- lom.z.
12 iib. I. //■/;;?. Aisji. 55. exnHin.\%. qui diiiinguunt in-
terCrcditorem agcntcm , & cxcipientemi& cor»i
cordat Cardinalis De Luca de Credit. dtjc. I. nu. 4.
crdifc. 4i nniu.i^i & 16. Rota decrf. 248. nur/j. xi.cft
li.par.i^i Cp- dic.i)^. n. 6. (y io.^jr.14. rec. & dec.
315. n.ii.par. 18.
Atquando dicere vellemus, quod fiftio in his
terminis tanti cenfenda ciiet efficacicE, ut fubin-
grefliim Creditori favorabilem importaret , ille
tamcn nequit ullo modo tranfcendere primanrt
fcn-tem una cum importantia primi Cambii,quo-
niam impoffibile reddicur , quod Crcditor , qui
15 cffcctive novavit primum Contradiim, vclit can-
dem anterioritarcm transfundcre in fccundum
contradifiindum,& fcparatum aprimo , ac pro
cujus extinctioiic , & refolucione cclebravit fe-
cundum ; ac propterea anterioritatem folum-
modoremancre tjuoad piimum Contra£tum,non,
autem profccnndo , aliifque recambiis inprEejii-
dicium Creditoris hypochecarii intermedii, opti-
mc firmat Carleval. de fudic. lib. i. ttt. 3. diffutat
55. nuni. I ^-i Capycim Gaieota d. controV.^S.fub ?;.3i
lerfunde citrn boc cejfet , cr num. ^h&fc^q. Hb. 1.*
Olea de ceJJ'. lur. d. tit.^. c}it£ji. i. fnb r.umero ^6.
Db Marin. rcfolat. fur. /ib. i. cap. yd. num. 10. S*
feqcj. Capycius Latr. dec. 16. num.'^. verf poterit
ergo , dAmat. d. refolut. 7. nmn. 32. plcne Eptfcopus
Recca feleU. dif{>itt. lur. torn.z.cap.i^J. n.q.&feqqi
Rot.dec.ic^'^. nu.\<. C'feqi^.par.u.rec. & facit etiam
eadem Rot. dec.^w.fiib nu.2. &fej^.poJi Cenc. «/o
Cenfib.
Et quidem fi ad terminos ejufdem /. Luciustff'.
14 qui potior. in pignorib. hab. ubi explicite dcfinitur ,■
quod anterioncas competcns pro forte locum
/ibivindicet ctiam quoad fruftus cum concoFd.
per Rotam dectf.iS<is. num. 3. & feqq- coram Cnc~
cino & decif 383. vmn. \o. cttm fc^uentibus par.').
rec. & decif 328. nnm. 28. & 29. par.9. uno ore r«:-
15 ceptum e(h quod illa dumtaxat locum fibi vindi-
cet ini!lisfiu(h:ibus, qui tanquam merxacceffio-
ncs cjufdcm Concraftus cx eodem fonte provc—
niunti fcciis autcm , quando tradtaturde illis ac-
ccffionibus , t]ua: Oarc poniint de per fe , & taii-
quam fors, & Capicale , cx Doftrina Ripa in I.
I'rivilegia ntim. i^.jf/. de privtleg. Creditor. Burfat.^
conf.io^.nu.^2. Capyc. Ga/eoi.d.iib.i.contr. ii.nu.i').
Olea de ceff. hir. d tit 4. c/Ui.f}.\fnb nu. ^6. verf.nam
licet Creditor^Rpiner. acl De .Marin.d. cap.l6.n.'i.
Card.de Luca de Credit.difc^. n.'y.& <5 & in durio-
uhn^Carleval.de ludic.ubifnpra d.dffput.s^.nu.^io'^
Crfeq-/. ■ . ■
Qiianto magis id concludere neccfleeft in ca-
fu,dc quo agirur , dum in tantiim fubiiincntur
1(5 rccambia,in quantunxnovum Cambium confide-
ratur pro novo Ccpitali , & fortc prorsus inde-
pendcntc, ut prarter ab init io laudaros paffim ha-
betur apud Card. Dc Luca de Camb. difc.^.nurn.xo.
&difc.
De Commerc. & Mercatura Difcurfus LXIX. ^Sf
ifc ic,.r,K>n. j. & difc.ii. mm. i?,.& defideic.dtfc. 25 petidcret quoque ab eveotu fortunt cx n "
terat dcbuor tko ad.crfante per n.opu Jdcpl
m.,& "mpoccnsefhciadfolveiidum , cx D ,ttr,-
na C««.. ,« /. fil„,sf.,mn,, nHo,ero J. f dc ....
^.r«;« obh.a>. (^u, 1,,^, hujufn.odi cifus un.-
cuque poil,c obnngcre, tanciuam n.hllominus
rarus, .\ per acc.dcns . minime potcll rcfiapari ,
24 cum in hac matcna lcmper confidcrcc.r id, quod
frequcK.us acc.d.t , l.cet aliqn,.mdo prxberc va-
leat intortun.um , uc Dcbicor .mDediatnr ..r .•„
t^ difc
l<)l.fuh nlimero 8.
Hxc icaquer dicebam ) fine aiia folucione Du-
bicatiotium pofUinc fufficcre : Sed nihilominus
aggrediendo , uc par cft,examcn earundcm Du-
bicacionuir. , qux ingeniosc nofcuntur in hac
Caufa excicati , credimus procnl diibio , quod
eifdcm non obftancibus , impodlbilis rcddacur re-
trdcradio in prsejudicium Dominici medio tcm-
pore et+c(3:i lucceflbris iinguhuis ex eademn.et
nacura , & quiddicate illorum recambiorum.Cuni
enim ad eft-edum , ut recambium polTit crtbr-
ly mari , {ubltancialicer requiracur, ur lupra tetigi-
inus j quod Debitor advenientibus Nundinis
non ucatur potertate folvendi, & e converfo Cre-
dicor excrceac pocell;accm vigore mandati fibi
per Debirorem conceffi accipiendi a femetipfo
pecuoias pro fua fatisfattione , & tefpettiv^
traafmictcndi licceras con la ricorja , clara proinde
18 fubingredi vide:ur propoiicio , quod.iibi Co.ura-
<Sjs ab unius , vel alCcrius poceftace dependet,
muUbqs.c magis qiiando , prout hic, a libito utriuf-
qu-" ; numqaa^n ht retrotraftio in Tertii prsjudi-
ciun. , juxta Text. in l. Tttins ^.jf.cjUie res pignor.
ehlig. G7- in l. cjdbiiLnewn 9. i^- tn l .fotior .ii.jf.cjtd poi.
in p':gn. huh. cu:n concord. per De Pont. conf. 154.
nuy/icro 6. Q;-f<jj. hb. 2. Giova^non. conf 35. riHwero
5. & "S. lih. I iMxnnil. de e-Vtit. cju.ifi. jd. ex numero
7- & prscipue numero 8. in fin. Salgad. in lahyr.
Credit. par. 2. c.ip. 20. ex nurn. t,. cuinplHr.fecjq 8c
fignancer nnmer. 10. Caren. rejol. 59. num. 10. er 11.
Sperell. decif. 71. num. 31. Mtnf confult. ^z^s.num.
10. Rot. coram Pesitinger. dec. 211. nuT/i. lO. &feq. &
decifi6^.nHm.J\. coramDunoz.et. lun. cum ccetcris
tnox recehfendis.
Qiiod autem a libito , & potefl-ate Pencij pen-
derec creatio novi Cambii , feii ipfum recam-
bium , evidentiflime liquet , quia fi ipfe ante Nun-
dinas , vel ipfis adventis incontinenti folviflct
jQ pccunias .id Cambium receptas , indubitabile fo-
ret,quod recambium cfformari nequiviflct , ne-
que tran^^micti pocuiifeiit memorata: litreri della
ricorfa, ut efl notoriuiT. , & admittitur in eifdem
D.ibicatrionibus , & egrcgie explicat Card. De
Lu a de Camb. difc 27 fol. 105. §• ma cio. Ideoque
quotiefcumque poterat a Pencio impediri, ne ce-
lebrarecur novus ifte ContraSus, fcu recambium,
20'" his fane terminis condicio diciturpoteftativa,
cum ad amuffim ad hunc effbdum infpiciacur , an
Debicor h.iberet in fua faculcate libertatem dif-
folvendi Contrafcu.n, & hypothecam, ficuti ex-
plicando hanc poteRacivam condicioncm optime
prxnotavit PanciroL conf. i^^.nmn.g. quem/equi-
tur, & extollit Pacion. de locat. & conduB. cap. I4.
§. 2. numero ic. & ante euin Merlin. de pignon
lib. 4. tit. I. quxflio. 22. num. 5. ubi ad effedum ,
quod congruat cenfura diElA l.Tiiii** dicit,fufR-
ii cere , quod fit in poteftate Debitoris recedere a
primo ContradLi , vel aliquo modo fe !iberai-e,
ii fnb verf (ontranus enim d.nurn^. fubnc6tit,
quod idem exiflat non accipere pecuniam , vcl
per renitutionem accepcam extinguere , bene
eciam Thcftur. cjUttft.for. Itb. t.. cjU.tfl. ^x.nti. ^. verf
2iaut veroy ubi quod dcbct Dcbitor non polVe rece-
dere a Contradu, quod & confirmat poll: Hart-
rnan. Pifior. cjttx.!}. lur. Ub. 5. qiis.fl. 14. ex num. 17.
Carlcval.de nudic.d.Hb.x.tit ^.diif.2^.n.z6.
Neque turbat , quod facultas ifta folvcndi
n ^ ^pediatur, ut in
term.nis pofl Ttracjuell. de utro^ue reir.lK tiiul i
5. ^6.glofl.fin. num. .... videre elt penes^^^W
conf^y^. nim.ero 9. ©- 10. vol. i. De Pont. d conC.
iS^.nnm. 13. crH.lib.z. PhyUben. Brufell.de Coni
^sdit. Itb. i.ttt. 2. „Hm. s.adfin. Et quod cond.tio .
qu£ confifnt five in dando,five in facicndo,quan.
tumvis ob inforcunium impediri queac datio . vei
fattum,fir fcmper poteflativa^T^ATA. eft in l. jam^
dubttari 85. adfin. cumglofi. tn Verb.funt poteflaet.j,
jf. de h^rcd. inflit. Cefl. de retrotraEl. cap %.caf^i
nnmero 12. verfftve conditio,8c confonat /ioia co-
ra?n "Suratto dec. 581. ex numero 15. citm Jccja. ubi
fub prsdido fundamcnto , ouod argiKndum fem-
25per eff a communiter accidencibus, condicio in-
grelfus in Monafteriuiu , licct pendere videatur
ab admiflione Monialium , habita fuit pro pro-
teftativa. ^ ^
Et quidem , fi pro excludenda poteflate , vci
transfundenda condicione potcftaciva in mix-
tam , fat elfec ponderatio pofTibilis infortunii,
2.7 adum foret de omni conditione poteftativa,nul-
ia enim cond.cio poteftativa eft, qu^ non poffit
elfe non poteftativa ,uc pcr Text. ml.^.^.pmo,
ff. de iMred. iriflit. e^ Barni dcfUccejf. Hb. 17. tit.n.
"""lamat Arias De Mefa lib. 2. Var. refd caf.::^.
concl
num. I. infin. Quamobrem neque etiam talis dici
mereretur illa fi m ambulabts , vel Capiiolnim af
cendes , quia pollet dari cafus obicus improvifi,
Vel fradurar Crurium,cum fimilibus : Unde ccfi
decedere teftatum , vei inccftatum non femper
exiftar m noftra potcftate, dum quandoque eti;>m
m adu convocandi Notarium , quodque magis
eft, fermc completo Teftamento, Vita; noftrs
debilirtimum ftamen , ut inquit Poeta, de tnbus
unafccac. , Nihilominus , quod illa conditio
^^ cum prirnim dece/erit inteflntus , cenfenda veniac
poteflativa, & vokmtaria, non autemcafualis,
vel mixta , plene firmavit Rot. in tlla Kdwana Vi-
ncA imprefl'.dec. 251. num. 8. er/f^^. ufc^ue ad 14. &
dec. ^6j. ex num.6. ufcjite ad u.par. 18. rccent. ubi
ulterius firmat, non futfragari Claufuian. f.\ nmie
proutex tunc [iro inducenda ret.-otrac^ione in pra:-
judicium ejus, cui medio teirpore fuit Jus qusefi-
tum.
Minufqueadverfatur, quod non fuerit in con-
ditione pofita ipfa foiutio , fcd foliim defcdus
cjufdemfolutionis, quodcjue ci.mDcbitoreti.iin
invicus potucrit ad folutionem adftringi , cellct
propte.-ea iliud arbitrium, quod impcdiat letro-
tradioni.m : Jamenimhucufquc dcmonftravijrus
exuberare, quod Dcbitor , qui rcguiariter doncc
folvat adflringi potcft , vaicat antequ.uii ad/lrin-
gatur quandocumque dcbitum folvciido fe ab
obligationc libcrarc ; Et tamen in qno dilfcrre
vaiet , politum fuille in coiidicione dcfcdum
folurionis , non aucein ipfam folucionen^ ? folum-
modo cnim exinde inferri valet, quod pofTlt fie-
ri rccanibium , fi dcbicor non folvcrit in adventu
Nundinarumj
'^6
Anfaldi De Anfaldis
apNmidinaruiil , fed non idcirco quod conditio
ucgaciva amittac nomen & tfficaciam poteftati-
\x , uc bcue aiiimadvertic Coft. de rerroiract. d.
Cip. 8. caf. ?i. nnm.li. verf. ftvi condnio , cum quo,
& Briifill. in d.tr.ifl. de Condit./ib.l. tit.z.verf.coriim
tiHtem, Merlin. ile^I^ianor. d. lih.Jf.iit.i.cjHitJi.i^.n.1.
circufii. verf etiamficon.iitio.
CLrius vero, & prxter hxdcationem , quoni-
am tota vis iftius retrotractionis non confilliic in
co , quod D..bicorpotuerit ad folutioncm com-
pe!li, fed an so iuvico valucric per Crcditorem
contraftus,& obligacio implcri,& cfformari; cum-
que in caUi noftro , volence Debicore pecuniam
primo loco cambiatam reftituere, non polkt Cre-
ditor creare novum Cambiiim, & implere manda-
tum , cellat procul dublo o -iiais tjuxftio rctrotra-
50 flionis, qui locum , ut prxmiiimus , fibi vindicat
dumtaxat, ubi invico eciam Di^bicore condicio
caufariva obiigacioais iir.pleri valec, ut pra:cise
cancat ratio aiTignacaper fnrifconfiiltuin in d. L^tii
balnenm 9. jf. cj/ui pot. in pign. h.ilf. ibi , /; modl nd/L.
ea. conditio c/fct , que invito Dcbitore tmpleri nonpof-
fet , ficiici eadem vcrba rcgiflrando proicquitur
MalvAf. d, confi 34. fiitm. 9. ^ferhn. de pi^nor. d^
lib..\ ijti.tfi.i\niim,l.verf.^ ad ide?» cfi aliit.i Text .
d" ntnn, li. Salgad. in Ubyr. Credit. d.par.^.cap. 20.
««/«.14. egr.jgi.} /iot. dcc. 7^8. nnm. 4. cnmfe^ij.par,
1. dtverf.ubi diftiaguic incer coadicionem , qu£
invito Dcbicorc potefi , vcl iion poceli: implcri, &
31 iii rccuado mcmbroten:r abfoluce , i-aadicioacm
cenfendam fore potcftacivam, & impedicivam re-
tro:radioais , & ance eam Cafrenf. in l. qitidam ,
§. fiiiit)familiM , verf. imellige autem , jf. de 'jerb.
oblig.Caren.d. refol.i-}. nHm. 11. & u. idemque pro-
ficccur iLPH.int. de tacit. liL 14. tit. 46. nu.\g. verf
& hjc cptidcjiiciimfeq^j. ubi fcmper eam dicit effe
coadicioaempoteftacivam , qux inviro Debicore
implcri uon poceft , & in huac fcnrum late Man-
ticampirpcndity4liogra,!.confy..niim.zi er ^i.tib.i.
dicens , quodrecrorracciofundacur , quando non
eft in voluntate , fed nccerficite reccpcioais, &
obhgatioais
Acque hinc , cum coarra ea, qux leguntur
[a.ncka.in di'Ja l. poiior , & i.cjut hah.citm , folcac
pcr Scribentei ia oppoficum poadcrari Te.vt. m l.
52 I. //! cjttipot. i'ipigri.h.:b.ubi t^apini.uini COacludic,
qjod licet dos inparce tancuiiimodo fucric fo-
luta , & antequam Maritus remanferic facisfadius
de refiduo, idcm Marituscoarraxcric cum iaccr-
mcdio Credirorc , nihilo:i;iiuis(i Maritus refi-
duum doris fucc ifTivc recipiat , creditum docale
pr;rferatur ipfi Crcditori inccrmcdio ; Noa fub
alia ratlone evuacur iHorum Jurium Aatinomia,
jjnifiex quo receptiorefidui dotisfafta pcr Virum
poft contraftum dcbicum , & hypochccam iaccr-
nicdlam miaimc pcadcbaccx nuda voluncact: ejuf-
dcm Vifi , fcd ipfe prfcisc urgcbatur acciperc
rcfid.ium, ac cx proprio ficl") Uxorcmreddcrcc
indotacam : Proindeqjc q lod iu fola coadione
Dcbitoris(' qar ncc per fomaium ia cafu aoflro
concuriic ) rcfidcat co;a concroverlia rccrocra-
(Sionis , cradiderunr per illa verba pr.rcicaci Te.xt.
in d. prima , ibi , t' * ' prohe diii in potefiate ejtti efi-
fe , «' pec^niam ■■efidtt.im redderet , Ht tmntis do-
ta a Mnlierejfe viieretnr ,f. cfut pot. inpignor. hab.
Merlin. de pignor. d.lib. 4. tit.i. (jnxfl. 21. n. 7.. Sal-
qad. in Lihyr. d. p <r. 2. cap. z\. nitm. 5. Ver/. cju^/tn-
gnLaiijfima , ctnnfe^q.Al.ogr, d. conf. 33. num. zi.ifr
ficj. lib.i. Rot. a. decifi. 728. nim.lO.O'n.& fercj^et
tot.par. I. divcrfi. ubi plurimum fiipcr hac infudat
diftindionc.
Firu/ato itaque , quod ratio inducendx retro-
trattiouis uaice fundcrur in ncccffitate Dcbito-
ris , qui aequeatimpediie jquon.iaus per Credi-
torcm c6di:ioimplcatur,ia p;\treatiauteR-! Cam-
bii Debitor folvendo vaKicrit iudubirancer im-
pcdire Credicorem ; nc cvcrccrc potuifiet condi-
tioacmniaiidaci pro rcc.unbioincundo, penden-
temabeo,fi idem Dcbitor adventis Nundinis
non folveret ; Itipciftuum evadit deicendcre ad
aiteram partempotciiatis refpcdu ipfius Crcdi-
toris , dum , uc przmifimus , perfona fempcr De-
J4 bitoris ejufciuc poccftas fpectacur , nullaque ha-
bctur confidcratio quoad illam Crcdiioris , uc
prsEtcr adductosprofcquitur per hxc feime verba
7hefiaur. qttxfi.for. d.iib.^. cjiuisl. 51. ««.3. verfi. fed
ego dico.
Retentis igitur hifce tcrminis , egiegie appli-
carur ponderatio dcficicntis xquitatis , cui ni;i*
turipfaretrotradtio , ieu fittiotranslativa, rcpu-
35 gaat enim , quod Debicor , qui adiaiplcndo pro-
mifla & coafcqucncer advcncis Nundinis iolvcn-
dopotuillcc Idc cximcie ab obligarione recam-
bii , qucac , negligcndo folucioncm , intermcdi-
um Crcditorem fraudarc, five fubiiceie excrcitio
Salviaai , pcr innumcra recambia, bona inTerti-
um translaca,ut liqu-rt apud omnes hucufque con-
g^-ftos ,qui m()vea:ur cx ca facis pripoUenti ra-
tione , tpod Debitor invitus non valebac compcl-
Jiadpcrfkicndam , feaincundam obligacionem ,
adcout illa coaventio recaaibiotum refolvi po-
tiiis dicatur in tradlatum , & promifTionem
de creando nova Cambia , fi non folvcret , quod
utiquc maxime diftat ab obligatione jam perfe-
cta , vel invito Dcbitore ad arbitrium Credito-
ris implcnda , & perficiencla , juxta animadverfa
pcr eumdcm Caftren. in d, l. c^iiidam chih filium^ ,
%.filiitsfa?rnlias , (f. deverh. eblta. idem Mant. de^
tzicit.d.itb.l'^. iit..3f6.fiubn. i<).verf.fiecnndhprobaturt
Aia/igii. de e.xiti.d.jHiefi.^6. n. 14. Cratian. dtficept.
855. ex n.ii. eoque , licet mendose laudato , 5*»^;
gad.in labyr.i.d.cap. 21. nn. 16. cr 17.
Cceterum , prxfcindcndo etiam in quamdam
exubcraatiam ab hucufque pranotatis, vcrfari ad-
huc videinur in claris , quia pracfens difccptatio
^6 retrotraciionis kib indaginc conditionis pocefta-
tivx , catifalis , vcl mixta: , revera cadit, ac cxa-
minari contingit, quocies agatur de concurfu
plurium Credicorum contendcntium inter fe
ratione fimplicis prslation s ex hypotheca antc-
riore , vel pofteriorederivantis ; At ciim in no-
flra fiidi ferie pertrafietur de Doninico Salva-
dorio veroDomino, & poffcllore bonorum me-
^7 diocempore in plcna proprietate ex caufa oncro-
fa , & fubfidcptiblicaqu.rfitorum , videlicet ante
crcationcm novorum Cambiorum, ccflarc vide-
turomnis anfadiibicandi , quia ciim tunc agacui'
de magna 11 utacione ftatus rci , ncque maneat
res fub domiaio ejufdem Dcbitoris , & confe-
qucntcr in eodem ffaru fecuadum lublliiatiam ,
conditio numcjuam in pia:judicium Terrii , cui
fuit plcnum Jus , & dominium quifitum , ad-
mittitur , uc ex ccnfura omnium prxdiftarum
//. fcilicec /. I. /. ^ni bu/ncHm, & i. petior , diftin-
gucndo optime refpondec , & firmat •7-'etr. Bar~
hofi. in l, i.par, 3. numtr, 33. verfi.non cbHat tenia
difficultM ,
De Commerc. & Mercat. Difcurfus LXX. 287
JiffcHltas yf.fol. Matr. quem refert , & fequitur fHperfiatu rei ^f^cit fus quo^d omnei. "
CarUval. de jHdtc.libl. tn. ^. d. di^Ht. 23. nmn.^%, 21 ^ffecHraiorcs aU^ui ubtfolverHm.vrsrHmitHr Nan
& concordat addudo Cntsll. de doriat. aliifque
NogHtrol. alleg. 14. num, jd.
ROMANA ASSECURATIONIS
PRO ABRAHAMO JACOBO SADIQUE,
^' CFM ASSECURATORIBUS DE URBE.
ARGUMENTUM.
Lare de difFcrentia inrer pecuniam trajedi-
tiam ,rcu NaLiticum fa*nus, si Cambium Mari-
timum i quando Cambium Maricimum,& pro
qua racrcede portic a(!ccurari,Si an requiratur
probacio onerationis pccunise pro validitatc Af-
fecurationis Cambii Miricimi : Et alia plura
de probatione Naufragii, exclufione Barattarix,
cumcxteris cadcntibus in macctia AiTccuratio-
nis,&: dequibus mStimmario.
SVMMA R I V M.
1 FaUiferies.
2 Refolutio CaufA.
3 Text. in cap. fin.de Ufur. in quibHs terminis proce-
dat, declaratHr.
4 AJJecMratio Carnbii Maritimi efl omni lure licita, ^
de ratione.
5 Cambium Maritimum , & ejus AJpcuratio pro qu«
pretiafieripojje exemplificetur d Dodoribus.
uijjecurator , cjuifecit AJjecurationem , poteflfe facere
ab alto ajjecurare, ibtd.
6 AJfecurationis contraUus antiquitus eratignotus, & A
tribus circiter Sdculisefl adinventus.
7 Ajfecurationis materia non eft traBanda per apices
/uristfed juxtaflylum, dr confuetudines Mercato-
rum.
8 AJJecuratores ad evitandam folutienem pofl cafum
finiflrumfolent plures epponere exceptiones.
9 Jn AJfecuratione Camhii Mariiimi non eft necejfaria
probatio onerationis pecuniarum , (^ de ratione &
n.io.cjr I j. jMwfto M.14.
10 Afleeuratores tenentur refarcire damnum occurfum
pro parte rerum ajjecuratarum .
it(juidde deterioratione, ibid.
U Affecuratto faSlafuper Cambio Maritimo refohitur
in ContraElum Sponfionis de Navifalva.
Vel in ContraBumfideiuffionis, & fuare, n. 12.
15 Naufragium probatur ex Confulatibus , ct Teflibus
etiam Nautis , alidcjue admittuntur probattones
naturales,(^ de ratione,n.i6.
17 Barattariafemper cenfetur excepta in <]Ualibet Af-
fecuratione.
18 Barattaria tancjuam redolens deliClum recjuirit exttr-
Eliffimas probationes.
£t ad eam committendam retjuiritttr dolus , er machi-
natio Navarchi, nu. 19.
Et ijuandoproprie dolus , feu Barattariadicatur con-
currere, ibid.
20 Sentemia Contumaciaits prAfumitur lata ratione
Contumacia,non DeliEli , & ideo nonprobat Deli-
flum in Civilibus.
Zl Sententia lata cum aliis AJfecuratoribus , tanquam
fragium exttiift probaium.
23 ^JJecuratto ficri non potefl nltra valorcm Mercium.
Cr reru?,, aflecuraiarum.
Intellige ubi Aflecuratiofiat pro eodem itinere ,feupe-
ruulo.fcctts fi adfit diverfitas uirterts , VeipJcu-
hem mellige . fi Afliruratio excedens concernat can.
dem rem,fecusfi diverfam , num. 24.
25 AJJecuraius currere debetrificumoElava^tit.
Ampita , tu nttm. 26.
Contra, nurn. 27.
Et de ratione , num. z8.
29 Conftitutiones Barchinonenfes in ^uanamparte fiut
approbata.
30 e^flicuratores in cafu finiflro debent reficere Af-
fecurato damnum paffum , non autem bonificare Lu-
crum,
Limita in Afecuraiione Cambii Maritimi , & de ra-
tione ,num.3i.
Item limita , qiiando eyffecuratio fuit faEla pro
tJ^ erctbus falvis ajportandis ad talem locurny
num. 32.
Etqttidin propofitodiifonat Confulatus lanuenfiuni^t
nUm.^l.
DISCURSUS LXX.
JOannes Honoratus , & Francifcus de Cuges
Navarchi, feu Capitanei duarum refpedive
1 Navium nuncupat. la Madonna del Carmme^ , &
l'Arme di Gerufalemme pro acceifu , ac receflu
Mercaturs gratia adlnfulam Cypri , necnon Ci-
vitatem Bizancii fufceperunt ad Cambium Mariti-
mum fcuta 4000. ab Abrahamo Jacobo Sadique
Mercatore Hebrato Liburnenfi ; cumque ifte fu-
per eodem Cambio,& periculo, quod de ejufdem
Cambii natura refpedivc currebat , procuravic
in diveriis Civitatibus AfTecurationem pridiSi
Cambii folvendoeifdem Airecuratoribusaffuetum
prsmiumhujusContradus .evenit utriuiqueNa-
visnaufragium: Quamobrem , inilante Abraha-
mo ad limites commilfx fiipulationis contra Af-
fecuratores Urbis , detreaarunc ifti folucionem ,
obiiciendo de more plurcs exceptiones , de qui-
bus in progreifu & Dijcurfm , & apud Card. T)e_,
Lucafubtti. de Credit, dtfc. iii. qui fcripfit in hac
eadem Caufa pro Abrahamo corim A. C. & ob-
tinuit relaxari Mandatum contra Affecuratorcs ;
2 Sedcommiiraappellationein ^o/<j, Meque tunc
in Caufa fcribente , Rota parirer cenfuit, relaxan-
dum efle Mandatum contra Airecuracores , &c
pra:viis duabus Deciftonibus 13. lunii 16 j^, c- 13.
Maii x6-]6. coram Card. Taya , & quarum prima
eft imprefla poft Vrceol. de tranfuEi. decifio. 6G.
fuccceflive proculit fencentiam favore Abraha-
mi , quirve etiam fuic confirmata pra»viis aliis
Decifionibus 12. Decembris 1678. coram Vbaf. inier
fttas decif^^. QT z6.Februarii \6%o. cfr 4. funii 1681.
& 19. lanuarii i6%2. corarn. Reverendift. Smerix
Decano , unde tandem coafti Aflccuratores pa-
rueruntjudicaco.
Ciim itaquc tam in primis , quim in ulterio-
ribnsdirpurarionibus Scribenccs pro Affecuraro-
ribus m hac maceria fludiofe forfan commifce-
renc terminosCambii Maricimi. & Naucici fceno-
ris , five pecunis crajedicia: , aliaquc iquivoca
difleniinarenc>
i88
Anfaldi De Ahfaldis
ditTcinirtarent , pro eifdem xquivocis dctegcndis
tfcnfui ance omnia nonnullas propofitioncs in hac
inateria pi :rniicccrc. Diccbam igirur.
.- Pro feciliori confirmacione cam Mandati ab
A. C re!ax.uiqLiairi priorum Rota. refolutionum ,
ad cria eft advcrccnduin, & primo, quod Contra-
<Jius Cambii Maritiu:i , dc qu.> agicur , nullate-
ims comn.iic.ri valci: cum tcrminis Naucicum
5 itrnus percuticntibus in cay.fi-i. de Ffur. proindc-
quc remanet inanis omnislabor , qui dcfuper fic
in opp )fitu;ii , cum in pra^ditto Textu foiunimodu
concineaturprohibicioeorum.qui velratione fo-
lius Mutui , vel fub fic^ione , :nic palliamcnto na-
vigationis i:"utura: fiipulantur Ufuras ; non vcio ,
.4. quando (prout hic ) agicur de fruftibus conven-
tis habica rationc folius, & vciipericuii , quo
cafu contraaum validum elfe , nuUoque Jure Im-
probatum , dillingucndo dixerunt ScribcntQs i/L^
d. caf. fm quos rcfcrt Ltip. dc Vfitr. in cowmcnt. ad
cwndemText. § 4. Vcrffed prorefolitiiof?e,Navarr.
in Mannal.cap.l~l-niiin.i%%. A\i'r. Inflit. Morat.
par. 5. lib. 5. tti. de Pfttr. cap. 6. ^«.i. 'Verf altera
opitii» , S. iiitern.de j4jJecnr.par. •,.ex nu.^j.cfmfei/if.
RebeH. de oblig. lujlii. hb.i6. ej». anic. nn. 16. Graf.
dicif Moral. 'ib. 2. decif iii. num. 15. Vrfelt. concL.
legal. 151. mt. 28. Scacc. de Coi/iMerc. dr Camb.%. r.
g«. 1. »««8.497. &fee]]. :■:■ cjn..(i. -J.p.ir.z. a.np/iat. 8,
vum^S^- Granun. dtfccpt. s^tj.num. }. CT 4- "'^i '»
prxci.ls Cerminis convcntionis ad raiionem vi-
ginti pro ccntenario, Manf.confttlt. ^z\. exn.6.
ufci^e ad 9. p!enc Epifc. Kocc.tfUa. dtifut.tttr.tom.
2. cup. 98. «. II. crfe^ei. Rot.decif 53. n. 29. &fci]q.
aptfd.Vrceol. detranfaci. repetit. decif ^6().ex n. 79.
par. 19. rec.
Secundo , quod in individuo duplicis Contra-
dtis Cambii Maritimi , & Airccuracionis , de Mu-
r tuanrerciiicerNavigaturis, acque recipiencepro
pericii)o fulcepco fcuta^o.pro centcnario,dein-
deque fefe facience anccurari a Tcrcio , eique
fcutaS.foIvente , habecnr cafus adlitteram ex-
plicacusapud9'^'«^^'« deuniv. rer. hHinan.negoc.
itb.^.cap. u. confeU. 2. Verffexto (jmrmtr , qui re-
J-erendo Moltn. de luft. & lur. firmar ucrumc^ue
Concradum cire validum , recepcum , & pradica-
tum , & concordat ; ard. De Lttca de Crcdtt. dtfc.
161 . nuin.6. &prius d. difc. lu.num 9.& 10. cujus
verbafcie adlittetam rccc\ifct ^dter De Luca ad
Gratian d.difcept.s^^). nttmero 7. & gencraliter in
hoc proporico , quod Adecruracor pofllc ab alio
Tercio fe facere alTecurarc , poft Stracc. San-
tern. &lo:de Hcvia Kocc. de /4fjccHr. not. 12.
nttmero ^c. Ide6c]ue non oportet aniplius fuper
hoc articulo Jullitiam prjcfencis Caufx oftulca-
re.
Tcrtio , quod ConcraSus ilH Aflccurationis
(liccthabean ur aliqua illonim vefiigia apudHy-
6 lloricos antiquioics J in Jnrc tamcn Cunt ignoti ,
& prof.iciliori Commcrcio circitcr a cribus Si-
Culis.idiiwenti , cx animadvcrlis pcr Htig. Grot.
de lur. l',eli. ixb.z. c.>p. n. mim. 3. Siypr/h>n.de Iur.
Mariinn. par. 4. cap. 7. a numer. 9. Thrftttr. o^H.xf}.
for iib. 4- f »1/?. n-fuh nuiner. 1. 'Verf 07" ^ttamvis ,
Gib iUtn.dicl. Ub. 4 c.ip.M.art.i.n.-^.Sahell. in fumm.
diverf trail. tom \. lict.A. in addit. ad %• 4?- nu. 12.
fo/. 6zo. .^0/. dcrlf. 4:10. num.l. & fecfCj.piir.lC-i. tec.
7 Ac p' opterei pertr aftandi non funt cum Juris
apicibus , & ri^oribus , (cd fervandt Mercaco-
ru.ii cuiifuctndines , corumcjue ftyli adpublicam
cam utilicaccm recepti ,ut ait Santern. de Affecur.
par. 2. nur/1.22. & par. ?. nitm. i. & fecjtj. Giballin. d.
cap.u.art.i. nurn. 2: Thejaur.d. cjuAfi. '/'J.num. 10.
iib. ^.Card. Dc Luca de C redtt. dt/cnrf^^.n. 7. & 8.
&dijc. 108. r,n//j. 1(5. & agnovic Rcta coram Gregor.
decif. itC. numero 3. & dectf. 47. nuM. 3. & 4. j^ar.
7- ''ec,
His igirur prarmitTs , procul dubio corruurit
8 omnes c.xccpcioncs folicx fcmpcr coacervaH ab
Ailecuraioribus adevicanduin folucioncm ut ad-
vcrcic San:crn. de Affectir.par. .i,.jitb mir/i. 48. Verf.
^ui.i if/i , fontaneU. deiij. 243. nit/n. i6. Rocc. di^
Afecur. vot, ^^.nttmer. 152. Mvnacho dccif. Lto-
rent. 1 nnm. 102. Card.De Lui ,1 de Credit. dijc 106.
fub ny.mero 5, & poft hxc fcripca Rot. in Romana Af-
fecurationis fhpcr re\e'uione Arttculorim ^.Itmii l(l£j
%.fin. coram R. P. D, Hervault. , & in hac Caufa
idem Card. De Lttca d. difc. 11 1. de Credit.Jub nu-
tner. 1 . verf citmque : Ec prhiio non obftat dcfcdtus
oncracionis pccur.iaruni; quia juxca pra-diiturn
ftylum Mcrcacorlim.eorumque ccftificacioncs da-
9 tas in fado , tah's oneratio minime rcquiritur, ne-
queinContraduCambiiMaritimiufureceptaefti
non folurn earatione , dequaprima DeciJ. liujus
Caufa: iwpreJJ. pofl. frccoL de tranfatl. decij. 66, n.
8. ncinpe quod pccunia' , & 1 hcfauri non afpor-
taniui. in aperto , ut Piraras invitent ad rapi-
nas.
Verumetiam, quiaontrationecellaria noneft
10 ex propria , veraque natui-a hujus contraftus, qui
a rcliquis Aifccurationibus nimium diftat , ex
quo in iilis Merces ftantpericulo Creditoris , &
Domini , atque fi ipfarum aliqus depereant ,
pro raca venit damnum ab Afiecuratoribus refi-
ciendum , ut per Text. in L ckrn aut Arbor ,ff. ad
L Rhod. de leci.Sanfelic. decij. iSi.ftibnum. ^,.vtrf.
nec objiat. Ttxt. Rocc.de Afjecitr.not. <)2.per. tot.
pro indubicato ad.uifit Rota coram Duno^ett. lun.
de(if.^6c.pofl num.i. verf non. abfiat , ubi/«^ num.
feqtj. idipfum firmat pro partc deteriorata , maxi-
me ftantr pafto , fcquitur Spifc. RoccafeleH. difp,
lur. cap. 97. nurn. 6. & fecjcj. & h.ibetur apud Ma-
flrilL decif\i)-j. Sed in Allecuratione Cambii Ma^
ritimi totum pcriculumcft CapitanciDebitoris ,
qui plerumque cas pccunias impendit in arman-
do , reficicndo , alimenta prxparando pro Navi,
& itinere ; proindcquc palTim , ut in ca!u nofiro,
pactum apponitur , quod five plena , five.vacua
Navisredicrit , teneatur fortem Capitaneus re-
flitucrc cum fiudTtibus , dummodb Naufragium
11 non patiatur. Atqueidcb Allccuratio pcr Ter-
tium fada (upcr Cambio Maritimo ad favorem
Cambiantis rclolvirur vtl in nmpliccm Conrra-
<9um Spoiifionis fiiper Navii"alva, & incolumi ,
juxra ea : qux- recenict Gtb.illiii. d. lih. 4. cap. 11.
confeFl.2. verf.Jcxto cjujcritur , ubinaiuram iftius
Aiiecuracionis mirifice perpcndic , & dixit ctiam
Rat. d. decij.)^. nnm. lypnft VrceoLde tra/iftU. alias
decif. l6q. ex ntim. 9J. cum fei^ueniibus par. 19.
12 Vcl rcfolvitur in quardum fideju(T:on.em , reci-
picndo pro ca Salarium ratione periculi in cafu
finillro fupcr ipfa Navi in generc , juxta aliam
rationem, dequa Az.or. Jnflit. MoraLd.par.:;.lih.n.
cap. 18. de Coniraci. AJJecur. dtib. ^.faiafc. confu/t,
18. nurn. '^.VrceU. d.conci. 151. nmn.z^f.ThefaHr.lib.^.
d. ^itajf.jj.fub ntim.6.Verf. in AJfecurationern,Scacc.
de Cvnmerc. & Camb. §. T. cjmij}. i.fub nurnero
129 . ti?" Jub nittncr. 503. verf comfrohatur fecundh ,
A^aufon.
t
I
De Commer.&: Mereat. Dircurrus LXX. 2§9
I
MMfon-ie CaHf.execHt. prx/nil.t.m.^. Epifc Rocca
/eUcl.difpHt.fHr.d.cap.^j,n;i.^z.tom.2. Adanfd.ton-
_/«//■. 421. ?.'fMO.
13 Hinc juremerico talem defeftum onentionisini-
nime curavic Rot^i d.dcc. 66. c.v nifn.S.ufcjUe adfin.
poH Vrceol. de tranfaU. & jin (pecic pluvibus ad-
du(5lis'onerationcm non leqniri ficmavit aliis cAdcm
Rot.4.dec.:^6c).>:itin.Sy & Jf^<j j:a--t€ 15) ubi i-lemon-
14 ftratjnon elE- in Cambio Maritimoneceirariam pro-
bacioncm onerationis;& fccibcns in hac Caiifaegrc-
- gic hoc objeftum in lcnfu Vecicacis diluic Cf.rd.De
,. Ltica d.difciu.ie credit.nit^n.^ & fcjcj. & lequicuc
Carol.vAnton. De Lnca ad Gratian.dicl. capiie ^2>c).
itcunda paricec oppoficio non probaci Naufca-
' gii,ni(i pcr Naiicas , ac omi(rx cicacionis h.ibcntium
lnccic(rc,profed:b adduci non mcrcb.icur,quia (atis>
ij &ad cvidentiam Naiifragium remanfic comproba-
cum ex confuctis Confiilacibus, & ab obfcrvancia a-
, h'orum .-V(recaracorum,pra:lcrcim Libiirni,quiin fa-
ciem locilolverunc , cxquo cevera fcrvara fuerunt
omnia in hifce cafib^is pradicari confucca , ciim in
16 hac maccria ob locorum dift.inti.uTi, & celciicacem
trillis evcnCiis non (bhim admitcinturN.iucarumde-
poluiones, (ed eciam ah"i probacioncs nacurales pu-
bHcae vocis > & famse, cuin (imiHbus > remoca qua-
cumque fcrupuloficace legis Civilis, ex recepca Do-
^rina Bart.1nL.-2.. C.de jSljjiufr^g.lih. ii. nhi Ad.den.
Ittt.iS.ad Ttied.Mafcard.dt prot;at.concj.2.j^-,.nu.^. CT
fecjq.Grevx.ad GuiipraEl.ohfsr^v.iih.i soncl.i^. confi-
der .\.n .\. i-iarmun.t), iiQ. cbferij.lib.x.ti:.\yohj'erz/.2i.
' m fin.Scapp.de fur.non/cript./rl>.^.cap.^zni{.^. & 6.
Rocca re.if>o fx%.nHm.<).& \o.li-b.i. Si.-ciin.de RegaL
/ih.z.cap.^.nnm.cfj.Rot.coram tJ^f anr.de cicfj- nmn-
i.y^.Csrin recenf.dec.iS).nHrn.i.part.6- & der.j^io-
int.^.partc 16.& d.dec.^6<).(y' e.v numc). cum fcoq.par»
19. & lace in d.Romana AJJccnrationis fnper negocio
Jjrinctpah Af.Julii i68f. §. 2. 3. ©"4- corayn R.'P.D.
■Hervault.
EjufJemqiic irrclcvancia: tcrtia decegicur objc-
J7 dio (uperair Barattaria,6L- qualis cafis rcgulariccr>
■ ac fcmper cnlccurexccptus in omni A(rccuracione>
- iit pcr Roi.de^. 99 ntt./i^.roritrn C/^^ij^.Quoniam cum
Raratcaria,urpoce redolens dehftum. rcquirac ad fui
j6 canonizacioncmprobationes cx omni pavcc indubi-.
tatas, 3f perncccire concludcntes , iicex Stracc.dcj
' .t^/fecHr.gloJj ^\.nn.2..c!r ^.Rorc. rejppnf.^A^.nu.i^.tom.i.
Odd.conJ^.:\.n.i.Cr Rot.deciio nu.c^.part. i^.refpon-
dit eadem Rot.d.dec.^2.o.nu.\i.par/e i(J Icaiic dciidc-
15 tctut^dolus pofitivus,fraus,vcl machinacio,t\t fubdic
Rot.dec. 4,00.^11. y parte i-j.& d.dec.',6c).nu.^y'-&fe^ij.
parte i^.ubi quod dolus ilh- non folec co.iiimicci finc
lucro>qu6dquc recipiac aliquid qui camcommictic.
CX Stracc.de JJfecHr d.gi/j ^\.nitm \.8i Z.Loccen.de^
'/nr.Aiarit.lil>.i.caf'.^.nii.io.Vcrfet/:coHtrapa(.iu?n,
■fo.de Hevi.^ iv. i^byr.Co»firierc.NaVai.iih.^.c.\i.n.S.'-
(^ c,l4.».2j.bcne ctiam ec^dcm Rot.dec,j{j .»■ i.co-
ram /'r/o/.pleniflime f.frf.ixocrufficci.dilfnt.Inr.d.
cap.c)j.ex nu.i^.cnjfi //«"r.y?^^.!ibiexcmplificac, 8c
pliires modos recenfeccum quibus commiccicur Ba-
tattaria.
Profcdib dc hujufmodi doloconftate non poccft .
ex ProcelTu CriminaU MalTilix dcluper fabricato>
cam proJierit in mcram Connjmaciam,ncminc pro
>o Capitancis compavente, undc pra:(umendum vcnir>
racionc folius Concumacia;,non auicm probaci Dc-
licH pcofiliirtc , abfquc oo,quod atcendiTncrcacur iu
Judicio Civilij ad ciad. pcr zAlsxand. in ieg.ft/e^
num.6^.ff.dc re jtidic. tariniic.infrax.efu*ft.\..ufn:
9i.Thcm(!t.dec.c)C) nn.j^6.Rot.dec. ^C^fnb tfn.^pAr.z.,
rcc.Cr cor.-.m Coccin.dec.i\n.vn7.'i..^.dr ccram Af :in-
Kj'"ed.dec.i^S.n:im.2.. &Je<^j.o- coram Pamphii.dec:
iZi.nu.^.iljicjae Adde>:.nu.\jf.in^n,fr- dec. i^\.n.-].&
S.p.ir.\yrer.
Pra^cipue.quia dcinccps inConfulacn PorcusLf-
burni Pilis rcfidcntc comparcures Capitn.nci obci-
nuerunc .ab(olucoiiain pnviocxaminc prsfatl Pro-
II cclTus Maililicnlis; idcoquc dubirarincquit, quod c.a-
dcm fenccncia , c.imqiiam (upcv ftacu cum lc^itimis
Oppoficoribns (cmcl prolaca ,faciac Jus erga om-
ncs cosquale habenccs Inccrc^rc , juxta cclcbretrt
Texi.rn t.irigen::um,ff.dc /lat.homtn.Rot. LinHen.dec.
i.nttifL^z.Andreol controv.\^A^.ntim. i8. Concioi. al-
ieg.}i6.nHmer.z6.'Rot.cora?n Scraph-n. dccifon.v^^ii,
nurn.S.ZJbaid.decifion.j. ntan.i.Duran.dec. 8. nnm.<.
& dcc.c)%.yiumero \^.C(iram Cardin. Otthohon. & m
Romana Jideicommi/ji de Rriffolis zo.ltmit \6S6. §. pe-
nuitim.coram R.l\D.Rondtntno.8c'\{\ ccrminisfimilis
fcncenti.s alibi prolaci fivmavicfrt«i^e« Rot.inaitcra
Rornana AjTecuranonis coram PaitinccibimpreJJ. par^
ij.rccdec.^oo.fub.nitm.zii.verf. vintimum denrcju<i_,i
, &.num€ro \^.& \y& dicldec.c)y.numero j.corartt
ZJhaa.
fiS
Forcius vero, quia dc fafto cajcevi AfTccuvacores'
incoJcm iorcu Liburni cxillcntcspoftquam acriccr>
iic fupra,te le oppolacranr>itramcii agnolccndo veri-
Z2 r.acem iftius inKorrunii , eoruin rac.nm pcifolvcriinc>
iftijcccnim iiiiq;non lolvillcncli caium vniNaufipgii
nefciviirencadca.qnx in propodro dixic Ro: t coram
Meriin.dec.-j^i^ nu \.^.8c in noftristerminis d. dect
g^.nu.S.corani 'Ub,tp.
Ouavca paritcr minime obcft oppo/itio , quoci
cum AlTccuratio non vnieac ultrn pericnhim , cpioJ
curric Aircciuacus , hinc cum Arf,curaric)nes Mcr-
cium juxca computum , & reparticioncm fadam in
pr.x-diiSlo PiocelTii Madilien. cxccdancillarum valo-
25 rcm,conuar in hoc c.ilu Allccuvacioicx Rota dec.\-/i
per lot.par. y.rir cum (bhim id permittacur,quando
inccrccdat divcrlitas itincris,vcl pcricuh', cx quofuf-
ficir, non .adcireduplicicucm in codcm valorc, co-
demquepericulojuc eKGiitrb.obferV.j^.n iS.benc ra-
(.iocuuxin Er>7/ .Rccca d.c.gj.n.:j.
Siquidem , quidquid lic dc aliis Mercibus , rupet
quibus cxccco: c.idunc Airccuraciones , cum in ca u
pr^pfcnci fubjcdlum Allecur.ationis fic Cambium
Maritiinum,nullibipaccc, quod Airccur.icioncs pro
co rcccpcae Cambium iplumcxccdancidque lu;Kcc-
24 rc, cum ab una rc , vcl Aliccuraiionc ad alccram noii
valcac illaciojpunftiialiccrcxpllcat ■■ c.rd.De [ ttcade
cred.d<fc.\oj,fub n.i.crrta/n. & clariusww.S & con-
fonac Ginrb d.obferv.ji.m.tS Rot.d.det ^y.ww.inj"
fcejij.coram Vb.g.& d,dgc.^6c)ri,6c),par.\y,
ij Minus poftrcmo refr.igatur quinca.quod Abra-
h.Tm AlTcciivacuscuucicdi.bui(lct periculum o6t.av^
pavtis > quam in omnem c.i(um ellc dccrahcndam
coiicra .\irccuratiim .ad fivorem AHccuvatoris fup-
poruiirc,(cu pradicadc vidcCur Ao/..'/f<.46o inprtnc.
coram DHno^.-lun.& d.der.i6c).mt 70 par.i^.Oc patcc
' cx Foutanell dec.xjfj^nit.\j^. & fet}Cf.Thelai,r,<ju,t/i.
foren,Hb.jf.d.qH.j7,n.\fi.& \j. Itauc ejufdemocbvx
2(5:paitis periculo ncqnc ctiam lidem .■^llicaracoies
poliint venunciarcuc monuic Kocc. refpon/iS ^^«.14.
ltb.\,& fub ti' .dc Jffnnr.not. Si.nnm y^- Ret.d.dec.
^6<),nu.y\.p.rr.it).
Qiioniam, quidqilil in (uo cafu vx ipfo fado ad-
milctic Rot.dJec,x6<).par.i9.cciVjm de jurcfft.quod
igo Anfaldi De Anfaldi^
17 Artccuiatio ficri valct pro toto valore rci alFccura^
XX, ut nocic Card.Ue Luca d.difcef-i.ioj. de credtt.
nHintr.J^.Cr J-& conftat cciaiti ex ttadic, pcr tyin-
Gara. d^cijion. i8i fuh mmer 1 vaj.futc & & alia,
Stracc.de Affecur.glojf.io nnmero 4. Epi}cop./^"Cc4
d. capi e ^jy.numer.v^. cumquc pridiclum pcricu*
ftSium octava pattis ab Airtcutaco fubeundum foUinj
defumat.ir ex ConlKcuiioiie Barchinoncn. caffe i.
fol. ic. ifta abfolucc in hac parcc non cft utcndenda»
cxq.iononeft gaicralis, nequc gcn-jralicci ^^f^^^xa-
batJ , proui al 2 , led paiticnl 11 i^ pro codcm 1 )CO
fuperaddica poft ftnem v. onfticutiimum g.necal nm
iRomaiiis, & aliis iMncif^ibiiS approbacamm » iU
Is cnim gcnerales , &■ gcncialiter approbaiar tunt
dc Anno 1075. & concincnc Capicila 194 & inicr
t^ ifta non Ugicur talis Confticutio de ocbva parie
pcriculijha: vcco particulatcsfueiunt, .ic i.itcc aliis
novitct fupcraddita: pct duo Safcnla tnblcqiicnria,
& 4 iieminc appiobatac, uc dignofci poccft ex '^ho-
ROMANA LOCORVM MONtlVM
RESPONSVM PRO VERITATE
SViPR.SS:S NOMIKIBVS.
ARGVMENTVM.
Eyaminarur , an pactiim icdimendiappofi-
nmfauvrc Venciiioiis in vcnditionc locorum
M-^ niii m,recuracori.mdcmlocorumMontium
cxtr,idioiic,reu ('iipprcflionc,durct adhuc fuper
pictio , itatt fi illud f ciif leinvtllitum in aliis
li'cis Montium, quorum \alor poftmodum ex-
vtcvciit 1 poHu Vcnditor lupcr illi.s exerccrc
prardidnm pactum: ti hac occalione diffcritur.
nologiaapprob.ttionis rcgiftiaca amef / i.dd Con- ^^1,3^ adio compcia' pro cxctcitioiftiuspadi,6C'
ftitucionum,utcx oculari infpedione LibeicuH e.a-
tumdem,& cx^WcutdemCardin.De Luc^d.dfcept.
\07.fub niitner. 6. de credit. qucm iu pundlo tcfcit,
& ad huac cffedlum fcquitui Kot.d.dec.j^i.o.num.ii.
partt i<5.
Fucrat prstcr h$c motivatum quod Airecuraco^
restcncrencui dumcaxac rcficetc pccuniam etfcttive
ttaditam ad Cambium , non autem lucrum , uc fu-
pii , fcutorum 20. pro quolibet centcnario con-
ventum favore Ctcditoris pro pxrmio ipluis oam-
bii Maritimi , & in coricfpediivicacem pcriculi , ex
quo rcgulaiitcr Airtcutacor venit tancummodotcfi-
loCiendumdamnum , quod pacicur in amilTjone rci,
non aucem bonificandum lucrum.quod exindcper-
Ccpiirct , ad Text. tu leg. §. por io antem ,f. ad leg,
Jihod.de y^fl.cum coctcris pct Rocca do -iJJecHr.
not. si. nurnero 101. er loj. Efifcof.Rocca dtchcapi-
te q-j.nurre--o 59. Vctum motivum fubjcdx matcride
rcddebatuiimppHcabilccum prxdidti Anthort.i^
k\ tes loquatuut de Atfecurationc Meiciuin , y\\\£ (i
foetint ab initio aeftimatae , adr«am iplius acltima-
tionis ( pro qua etiam rccipitur ptJe;nium Allecu-
xationis ) ficri debct ab Allecuiacoribus damni le-
ftauracio ; fccus aucem cft in Cambio .Vlaricimo,
quiacum illud , ut fupra , fundctur fupet redini
' Navis (alvs , hinc quociifcumque Navis falva non
lediic, Atrecuracoics tubire debent icfurionem ctia.Ti
illius lucri , quod Afllcucatus advcnta Navelalva
..^ percepitrct. utin pracdidtis, & confequcntei durio-
tibus ceiminis Mercium atlecuiacarum, quod fi rit-
fccuratio fafta fuctit pro talva afpottationc Mcr-
cium ad talcm locum , Airecuiacorcs compcllancut
ad fcfufioncm illius hicri , quod Atrccuracus pcrce-
pitrct in co loco , diftingucndo dcclarant iclaci pcf
6cacc. de Commerc. & Camb. §. i. qitiflto.i. nHtoero
169. verf.fecuiidMi cafus , Rocca de . 'jjecitr. d. »01.
H.r/uMero loi. Epifcop. Rocca dtctacapite Kfj.nttwe-
ro i^.Rot. dicTn dec.^j- numero iq.& H.parte 7. rr-
cent. 8c prius dec.x^%.ex nttmer.^. partr 6 ubi uh d.
numero i.ex^.fed cjuando inptopoilto Confulatus
jj Tanucnfiumcw/j//e9j. dat dittindlioncm N.iufragii
fecuti antcqiiia> Navis ocivenerit ad medictatcin
itinctis.quia cunc fi.cidcbet «ftimatio ad raiionem
Idci, i q"o Navis ipladifccffit , Sc c convcifo fi ca-
fusfequatur poft mrdium itcr, damnum|, (cu valor
dcfii i deb^at .ad propoitionem > 8c xftimatioactn
loci, adqucioNavis pctvcniie tcaebatui;«
an illa dari po(iu,quando Empcor non po^fider,
ncc dolo dciiit pt'll"idcre. ti quandodamnum
(uppicrtioris , vcl rcdudionis iocoium Mon-
tiuiT) , aut valoris cxtriii(cci diminuti ccdat in-
commodo unius,vcl aherius Contrahentis.
Sf^A^M^RirM.
1 Serits Fatii
i Prvj..tilo redtn.oidi non potell intentari , nifi aBit
perfonJis,fi^f ad ii.iftfje.
J^a.-ct7iie,^Ha' <*i. pafluM con epturnfnitpervtrha otii-
^HM , non autethperverha dtrecin , & irritatiVA
atlHs,nnii,.y
Ccntra,ijuoi4 de xejHitatefaltem detur aUiorti ptrfi»
cniart.. , velperfo-alis tn retnfirtp:a,nu.^.
Declara,<^!,bd hac attio non daiur,nift rationt rti , qutt
adhuc pr£exijht,riU7n. 5.
6 Etnj^ torji rcm tmpiam tion po/fidet,nec dolo dtfiitpofn
Jidtre,nori ii£ainr,panoreditnendi:($- dt rationt.
I Princeps extingutns loca i^ ontnim dicitnr txer^
cere sjertetn cjuaindavi ketrailus.
8 Cenfum redtrnens ttnttur refiitiiert folitm primftm^
pretium in cre.itione tpfns Ctnfus receptum, non^
ohfkinte , ^Hod fecundus Emptor, ant CeJfionariHt
} lu',aut minus exptndtrtt.
9 Creditores quinam /int praferendi in pecHnia rtda^
ila ex FeHdo,an habentes afjttifum Principis > ijtl
noii haf'tvtes,fed anterivres,
Vl\<ecm.Deft:av\c.dec.64^.expendit!ir,itid.
10 Ptgnorata res pro pretio afcendente ad Valortm if-
Jiut rti ctnfeiur ptrptiHo ailenata ,feH datainfo-
in um.c^ ae raiione.
II PaBumrtditntndi c^utm 'valortr/i importtt tremijfi'
zi.
IX C rtdirorts,ftruta locorum Alontinm extinSioHt, di'
cuntur yecuperartpretiHtn tx nitra ntctffitatt.
Locorutn Montinm fHpfrefJlo diciitir aUus ntttfla-
riHS,crde rattone.ibid.
Ij Smptor fccHndus tvtntente cafu redemptionis fk£ia
a^rti/,0 fenditort an habeat a^ionem adlnter»
ef]e centra pritnum Emptorein.
I4 Loca Monttutn rtpHtaritur imtntdtaie acquiftta i
Prti c t on auiern .i Refignante.
ij Lfimtm Mmihnixfrtti}*""' fecuta tfthArtsgra^
Vtftltf
r)e Commenk Mgrcat. Difcurrus LXXI. 191
Vatus nomine/ko pretiffm initeftiatt fttcit jrH^its
fms.
AT/iplia,etiamft hares exprejferit,pecstniamprdvenirt
ex /ucis Montiumextranif,nu.Z^. l /^^
16 DiniotcCpcdiweejficittHtfin^d/a/in^Hiisfatrefe- 1
DISCVRSVS LXXI.
reiidu.
iy Locoru7i% Montium fupprejjio , (^ redidiio ^HOtnodo
dijfcrant inter fe, (^ nit.ic^.
18 "De Cenfuum reduiiione ,pr*ctpue fkckt authoritdte
Principis,remijjtve.
40 liatio info/Htum Creditore Volentehabet vimfo/H-
tiunis numeratit..
i\ Le-V tjuando Jingat , unUm ContraElum occuitari /Hlt
a/tero, five duos ContraclHsfub nornine, & apfa-
rentia umiis.
ix Favor non debet ift odtHm retor^ueri.
24 Subrogatia pretii ioco rei ut deiur in particularibus,
vel rei /jco fretti,conihre debet de voluntate ftib-
rogandi.
25 Princeps nbi Vutt prttium loco reifVel rern toco pri-
tiifubrogariffotet expritnere.
a5 DamtiHm contingens in f-ittlibus reidonat* , cejfa,
vet affignati. cedlt incommodo Donatarii,vet Cef
ftonartt-
Fatroniis poft Dctem tiffignatam 'Meneficio , Vel Com-
mendd. non tenetnr fupptere fiuttus , fi illi pofttiio-
dnm minuantnr,ibid.
Declara,Ht »«.ji.
17 Verbatn dHbiofnnt accipiefida demonftrative , non^
tnxative.
jimptiaprafertim,ijHando verhafunt nttmerativa,ibidt
ij Locorum Montium fupprejfio tamqHam Veniens de
natttra rei non caujat evtnionem.
19 FrHtlusfiredticantHr,aut Tninttantur ex faBoPrinci-
pis,de eviiiione noH tenetur itte , ^ui promiftt eos
tnanHtenere^
Declar4,ut ««.59. (^ 4<S.
30 Evitiio dehetur , ticet fi-uEius minuahtur de natura
rei,^Handofuit sfecia/iier promifsa,& n J4.
51 Verhum-, integcc idem importat. , ac fiiic diminu-
tione.
jj Promiffio,Vet legaturn annH£tjUantttatis in ^uo diffe-
rat Apromijfione,vcl legato annui redditus.
35 Locttrum MontiumfitppreJfiones,ac redutHones nortj
poJJunt dici cafus tncogitaius , cumfie^jHemer itu
ornni Principatu contiyrgatvL.
jfi Cafus infolitHS,(jr verefortuitus quis dicat4r,<^ nk-
tner.^0.
J7 De Redutlione fruEluumCenfuUm, t]Ua flerifolet pet
Principertt,vet Magifii atum, rernifitve.
j8 Commendit. Militares fuecedunt loco Stipendiorurk,
Militarium.
41 Loca Montium minus in foro eefiimantur tempori^
Betti.vetalterius infortunii,^ de ratione.
41 Verhum,feudtElio, l'iftdro, ad\eEla tn obtigationt^
dandi <}uid importet^
4j DiEiio pioiit licetimportet retationem , ^ conformi-
tatem,inteliigitHr resfetiHcjUantitatls,non ff>eciei,
velfundi.
44 Dotium adsijHatio demandata,vet facienda per Pa^
trem interfilias,proeedit,ne invidia crefcai inter
Sorores.
45 Valor /ocorum MontiUm infpici debet attento tent-
poreContraElus.
^G Dotis congruitas defumitur attento tempore dotA-
tionis , non curando augrnentutn , vei decremen-
tiimfubftantii poflck feeufHm.
£t de rati»ne,nHin.jfj.
fcntura loca Montiam i Pctvo cocmit Joan-
nes ino ^netio (cuiovum 100. pioquolibct.
cum pado tamcn & facultace icdimcndi llirper, <Si
tjuandocun;c}ut favoic ipfius Pctii vcndicoiisicum-
tiuepauldpon;, vidclicctfub die 1;. Ftbruarii i68y.
Summus ic vcrc SandiiTimus , & Zclai.tifTmus
Pontiifex Innoecntius XI. Vei;cres Montcs extiii-
guendo, &relpc<flive illorum Frudusin pofterum
rediicendo plcnariam conccircrit libevtaccm , & ar-
biciium Montiftis Crcditoijbus vel retroaccipico-
di inttinfecum cnjuslibct loci valorcm conliften-
tem in fcutis 16 .vcl tianfeundiad novos Montcs
proeodem cieditb.fcuprctio fcutorum 100. addi-
to.quod in tifu non fafti declarationis recuperaiv
di pretium intra tcrminum in Edidlo prsfixum pro
inajoricorum cortmoditate, lemanercnt Montifts
Creditores in eifdem Montibus.ciim minoritamcn
fruftu adfeuta tria tcdado pro llngulo loco , abf-
que eo, quod rcnovare compcllcrentur antiquas lic-
teras Patcntalcs, ut latius in Edidlo defuper publi-
cato. '
Cafus prxbuit, quod ctfi Joanncs emptor profi-
terctUr.opportunam emifiirc dcclarationem in con-
trarium.adhucin libiisdctincri folitispcnes Officia-
Iem,fcu Sccrctarium corumdcm Montiumtantum-
modo lepericbaturannotatum S.P. (qua;ramen lit-
tcrs potius vidcbancur prarfeferre tanfitum ad Mon-
icm S Pctri, quam p_erfevcrantiam ineifdem Monci-
bus fiippteflis,& relpeclivc reduftis:) Quamobrcm
dubitari contigit, an amplius tunc tcmporis durarec
favorc Pcrri Vcnditdris padtuin rcd:mendi,de quo fu-
pra.five potius loca,inqu£e velremanfum,vcl trans-
fufum apparebac creditum Joattnis, ad ipfum liberi
peatinerent , itaut quodlibet exirinfcdum au<^men-
tum,quod dcinCepS accidentaiirer cvcnetat in fcutis
fex , & ultra pio qublibet loco , proprJuin ejufdem
Joannis cenfcri debercc.
DifKcultaciscardorcducebacutad cxamen,utruin
Summus PoncifcX procedere incellexerit per viam
vcrx exriii(Stionis , & fuppieflionis vcterum Mon-
tiiim , five magis pcr alceram fimplicis redudtionis
quoad fruftus quoniam pofito, quod in prima di-
ftindionisparre vcvfarcmur.clarum pro meo judi-
cio vidcbacur,quodomncpadum dc recrovcndendo
cxpiravcrir.
SiquideiT) licct magnafit apud Scribentes contea-
tio,qu2nam adio competat Vcnditori pro excicen-
do hujii(modipa6lo,reputantibus aliis,quodnonni-
1 fi meiaperfonalisa(5tio, fcu ad Intereirc poflltintcn-
t3ri,adcout finc ce(fionc primi Empcoris agi nequcac
advcrfus fecundum,ucpoft Gomez. var.ioM.j..^c.ip.]..
num.ig.ibi^Ue Adden.niti/ii^o. Acoft. de privil.cre-
dit.reg tamp/iai.i.ex numer./^.ad 10. cJ- atios latc in
3 terminis paiSii cdnccpci pcr vcrba obliqud ad diftin-
itioncm padti diic(5licxpiicari folicipcr vcrbaa(5fcus
irtitativa,vidclicec quod ri.lticucopietio rcs fitinem-
pta,feu venditio nulla ipfo Jurcfirmat Otea de ceJJ'.
ptr.tit.^.ejiun. 10. in Mifcetl.ex nu.^.ufqHC adfin.
& concordanc Vdalric.Z af.conf.iz.ex ««.34 ufcjiie.j
ad ifQ.ttb.x.Vvefemhec.confii i^.fuh nH.6. Modtfiin.
Piflor.confii,.(j 2.nu.io.& fecjcj .v ol.i.Carf.z.ov.de fu-
riipr.feren.p.tr.i.Confttt.i.defin.iC.exnu. 4. uf^ue ad
fin.Pcfih.refot.civit.6o.n.i6.Magen dec. Btoreni, 10}.
per tot.Jo.Franc. BatthafpraEi.refot.tit.y.refot.i.fuh
n.ti.Grive/.decifDotan-')in.p-& 53.
B b i Aliis
292
Aliis \fcrb magis comoiiinicec oppofixam cuenti-
biis lentcntiam, ncinpc qiiod flve d. dgote Juds.ll-
vcdcxqaiuce dccuc fcmpei: adio ici pcdcciuoiia,
4 vclptifoiialisinrcmfcdpca , icaut rc$ vad.u pcncs
quemliba cuin fua caufa.aG- oncre tccrovcndaKii ul-
uue ad tcmpus conventum.uc fequendoTlicodeain
J^aul.^te Cajiro in Ljicuw vcnderei nttmer.6.l}.dc yi-
/«or..iJ.inmimcds fcic congcftis ptxmoncc Amat^
Fatiorrft.rejoi.ig.cx m>".i.Cartcer,var. rejol.pane i.
tap.i^.ni4.ioi.Cahal.conf.c)6per toUtb.uMcrHn. di
piin.lib.x ttc.ycj.gi. per toi.&i fignanrcr >.it.\9-& 20.
&hanc amplcxafuntTribunalia.utpcr A^a^o^i.dec.
Ijiceri.%o."HW.^.& --Pontanell.dec.q^.ir (i^-t^-^o.fcr
toi.'PcreirJec.Lu/i;.i^,nu.6.Faber.hiC-/ik^\. ttt.^,64
defai.8.'Sorgni)i.dec.i6.riii.6.parte y. Coriia:.za>i.deCi
LiHe».i^.niii.& z.FrflTic. Siephan dec.Aqueri.^Z.nu,
6.Man.Medic.dec.iyntm.1.&Jc<iq. Larrea decif.
(jrantiC.j6.n.l0.rranchedi-:.co»lnlt.A^.< er tot &. vi-
decur etiam tcnuiffe Rofaai wdec.^i.^.6coramDn.
ran.& dee.^i >i.i').& fcqq- coram Prioi.
Attamcn in hoc conveniuncS(rr»^c/U«.f, quodha:G
J aftio five pcrfonalis,& aa Intcreirc.iivc realisiauciil
?em fciipca non dctur.nifi lationc rci adhuc prxcxi-
ftcntis,quemadmod<.!m vidcve eft apud pioemillas,
aUaf^ue ab eisrckcas ^»./.onf<i'fj-,quiL>usaddi pol-
fuut Gasp.tr Manz..dcci^.Palat.c-tt^it.ifi.ntiM.yidem
i^CHtaneiLdecifi^.nnT/i.V.Vni': quotics in cafuno-
ftroconcurrcrct fifpprcflio locorum Montium , &
fic illiusrci.adcujusrecopcrationetft Pecrus iibi fa-
culcatem leferVaverat , ccrtum ciacquod ead.-m fa-
cultas rcmanebac inexcrcibilis,& padumccnlt-bacur
cxpirairc, ut in puuttiialiffimis terminjs tradidit Ca-
Jlrenf.conftl.yif.ntt i.popc jin.^Ui^ri.patet hoc .IttmHm,
Cr nn.yin Jin.tcm i.uhx quod hiijufmodipadlum du-
6 rat quoufque Empcor rcm habct apud(c,&: fic facul-
tatcm cjufdcm rei rcl^ituendx , nam quando dcdnit
tcneii ipfo }urc,quodque Jusquxfitum primo Ven-
ditori intelligicui fub ea conditione , quatenushbJ
pretium non fueric rcftitutum.optimc quoquc H,e.
ron.Mariltan.d€C.l'-.nu.'6.&fe^cj.uh\(\\iQ'^'\fi^fio.
miirio dc rccrovcndcndo dcbet intelligi , nifi cx cau-
fa ilcgc pcimiira Emptor alteri coadus fucrit re-
trovcndcre.
Apph'cando autcm adrcm,profefto ifte vidcba-^
tur calus pricifus , nam quamvis CaftrenJ. &c Ma-
rtlian. loquantur in terminis ,inquibus per Con-
fangu-neum vigoreihius rctraftus, qui i TiraijueH.
auncupatuc Itgrh.ger ,sc\ per Vicinum juxta ccnlu-
ram itatutatiam retrahatur rcs ab tmptorcaequifl-
ra cum pado dc icciovcndcndo .\blquc co , quodte-
ncaturad ahquod hucicllc , vcl ad aUquod invcili-
mcntum pretii . fuper quo Vcnditor itctum cxperiri
valcat convcntam facuh.itcm ; Nihilominus idcm
Contingitad amuftim, fuppolita fupprcHioncin cafu
7 noftro.nam quaudo l^ontif.x cxtinguit Mouics,non
facitaU.imfiguram , quam lcgaUs rctiahcntis, live
Jura proptia fifcaUa rcdimcntis idcbiiisin crcdlio-
ne Moiuium contradis, idcoquc ncn curata imrnu-
tationepiecii cxtrinieci intcr l^i.vatos.five iUud fuc-
rit aud1am,five diminutum.rcibruitpraium iiitrin-
(ibcum accepcum in oiigin.iU,& primsva vcnditio-
nccxplenc cr.aditi, pcr Card.De Luta iri tratiat. de
Loc.Mnrit.'aj,ite 4.t.v ««.i; cnmfe/^q. idquc ad mo-
t rem & fimiUtudiui.m Dcbicoris Cenfualisyqui vo-
lcnsCenfum rcdimcre rcltituic illi , apud quem de
tcmpore retrovcnditionis vlgct Cenfus, precium to-
lummodo in priini vcndinoiK rccepcuin , ncni ob-
^dntc,quod fecundus Ccirionatius.vcl Emptot plus,
Anfaldi De Anfaldis
Vel minus cxpenderit.ufbenc uhurhque cafum pari-
hcando ptoicquirur idern Card. Dc L^ca de /ie^ai.
difc.yy ntmer.y &f"ij- & cum co Roca in Rornana
P/eiii Ojfiturnnn.). Jitnii 16S0. (i.ntJL^ne ,&ij.
Martii i68i.%iPr<s:ierca , cornTmA Ihergato irnprejfi
ttfnd Cardinal. De Ltica de Ojjic. Verial. foi. i88;
Ecidcb vcriim eft, quod TccHta fuppredione ve-
rerum Monrium.fivc rcdcmptionc iilorumcum re-
ftirudonc fclius prctii intunleci expiiec quodlibet
jus redimendi con\'cnrUm cum ii.rermcdio Rcfi-
gnantcilcu Vcndicote, ut fiugaciir non cllc initain in-
^ tcrmediam hanc vcnditioncm , Ut liquct ex cdebri
dectf^Hf.Vtnctrr.De fi^iich. iibi folide de more fir-
macur, ac dctldicur , qtiod qiiamvis iupcr prccio rc-
d.a(^o a dillitadbione rei feudalis prasfcrancur tegula-
riccr Ctcditorcs cum allcnlu Rcgio , litamcnpre-
tium proveniat in vim rctohidor.is Gdntrachis pcr
padrum dc rccrovcndcndo cxeiciturn a prioii Vcn-
dicore Caftii , velalrcrius rci RudaUs, habeacur prO
luimquam exfoluto , & ach numquam cmpcio cjut-
dcm Caftiifuillet celebrata , fub ea rationc , quod
quando illa res fuic vendlca cum antccedenti onere
tccrovcndirionisf prouc hic ad f.ivorcm Camerje )
dominium ccnfecurtranslauim coiidicionaliter , 5c
ideorefoluco pdori Conrr.idtu aitei rctrb non ccn-
fccur celebracusjuc conftac pcr eundern franc.d.dec,
6j^.ex mi.^.verj.p ergo curiijeq:j. 8c [>txcisc fnb n.i^,
& Jitb w//?/<.i T.iibi fubdic, quod in hoc cafu pretium
ramquaminparticulatibus non fucccdit loco rci,ui-
fi iufubfidium,nequis lueretui in re aHena,feu altcri
dcbita.
Scd fi hxc de pland procedcrcnt in abfttado,
quantb facilius locum fibi vindicabant ineoncteto,
quoniam Camera rcddidit , fcu rcddece parata erat
idcm predum fcutorum 100. quod fuerat cxburfa-
tum it Joanne eidem Petro. idcoquc nequibat intta-'
re cafus fubfidii ad induccndam lubrogationem in
particularibus,dequa Franch. uhi proxirne, fcd po-
io tius e convcrlo cum nuUa ampliuslubcfUx fpcs lui-
tionis , cx quo vanuiii ctat vcllc rchabcre ccnrum , ia
his tcrminis judicatur fcmpcr prctium,feu res libefa
cffcdla accipicntis , ut optimein propofico inquit
Senatus TDolamts apitd ^rfveli. d.dec.^i.nu.^.^.verf,
faaf ettarn,& h».J5.& gcneraUtcr Alivgrad. corifl. j.
nnm.ii.lih uRot. acc.c)<).nHm j apMd i'acijic.de SaU
vian.& corarn DuTioz.et.fitn dcc.6)otiUTn.i^.cr corar»
Pamphil.dec.ijfO.nHm.% &coram Prtol.dccifim.^iJ^.
niim.20.& in rec.dec.i^i) num. z.par.iydec. 22^. n.^.
& dec.2.^6 n.\ypar.\^.& dec.^4,.'i.i.par.i^.cnm2.\us
prscer \\osinpA tn Difc 8i.»«.;S.
Acccdcbat in idera,quod licct cx hucufquededu-
dis cxubcralfa non amplius exr.ive in tuo cire itU
ccntum loca fupprctra , attamcn ncc ctiam ipfum 'M
prctiumcapax crar fcrcndi amj^Uus onus retrovcn-
II dcndi , qtiia ni.ijor ille valor , qucm folct importarc
paclumrcdimcndi , ad trad. pcr i?«r coram Dunoz.,
jun.dec ic)6.iium.^.& dec.^o\.nur/i.2.& coram Priol.
dec.xy.uum 12. (y- dec.i^z. nurri ^o.parie 10 & i;t Ra~
Vennaten.Banorum fuper hono Jnre ^.Decemhra x6Si.
^'fin. corarn ReverendiJfimoErnerix Decano , fueiat
pcr Camcram rceroentem abfumptum , proindeqne
coincidcbant ea, qux fubjungic ymc. De Pranrh. iff.
dec.6/i.>iu.i-j.verf.iiltimo non «hUac, niroirum,quod
cum Camcra ufa fuctic Jure foo,non erat cuiandum,
fi alii in confequentiam Ixderci tur.
li Qninimb cancum abeft , ut cxcinftis Moncibus,
& fic recuperaco pietio exmera necellitateper aftum
rctto>
DeCommercio ScMercat. Dircurfus LXXI. tg^
jfimilcm illorum , qui montes eoriim arbinio extinftio e(rt:r gcneralis.omniir.oda. & abfoluti vA=
rerro
redimibileseiexeiunt, uc poft /iot. in Roman.i Loco-
rHrn /ly orittKm corarn R.P.D. Rondinino alias dteif.
i^i. n;ir/i.\.parie i-t.rec.dix.k eade?n Rom corarn 1 rtol.
dec.^^y.num.i^. idempretium rcmancre poircc affe-
ftumalicui pafto de retrovcndendo, itaur cogi va-
leref Joanncs.nifi voluillcc rcinvcftircad aliquod in-
veftimcntum,ut potius. ni(iqualic.isptimoidialis,ac
relolubiiis eorumdcm locoium Montium utrique
benenoca faccrccutconcradus hinc independercc ab
eadem rc(olubilicatc>jiixta prarcitacum conf.CnJircn.
& decifC^i/ rtit.ni, omni jure dcberet Pctrus rcfi-
cere Intc"-''!' .quod paticbatur Joannesin reftitucio-
ncC:' . . -bipfononimplicabilis prastciquam ad
miiiorc.T. :cdudlamque rationcmlcutotum tritim,
k3 ptr ea..qu.E in fpccie (ecundi Emptoiis,cvcnicnteca-
^ i\x icdcmptionis b^a a pcimo Vcnditoic , dilputan-
tur per Ttracjucll de retratt. lignag J) 12 gloj]. i. f.er
/ff.&pr^cise diftinguendoy«<' nti. 7. &jeqq.Gaifar
Munz..cl.dec.l-'aUt.j^%n.6.&fei^q.
Deniqueadftipulabatur altera non contemncnda
ratio.qtiod cum loca Montium tamquam dc Rcga-
libus non iintquoad eorum proprittntcm , &fub-
ft.uitiam in Commcrcio , fcd (blum quoad meram
commoditaccm , & jus percipicndiannuum reddi-
tum jadeouceadcm loca reputcncur acquidca non 4
14 Refignante.lcdab ipfo rrincipc, ut mC ard.de Lu-
ca de Regal.difci- .ftb nuin.i verj.e.xoa rna'.ifefh,&
difc.i%.nmn 7, & dijc^^ nutn.ii cr i;.& alibipaftim:
Hinc dumip(c Ptinccps Contraftum icfcindit , noii
habct in quo pcdes figat pa(2;um rctrovcndcndi con-
ventum inter Reiignantem,^' Rcdgnatarium, undta
praslcttim rcguladc qua fupta,ac ctiam inferius,(ci-
licct , quodiubtogationondatur prctii loco rci in
particularibus.
tt ob id in terminis eorumdrm loeorum Mon-
tium decilum lcoitm coram Priol.d dcc.4i7.ex nmn,
15 i^.nfi^ne ad f.n. quod contii'.gcntc extr.ldtione confi-
milium locorum , fi haeres nominc (uo pretium re-
cuperatum invcftiat.faciat omnino fiudus fuos.nec
aduUumintetcflc tencatur rcfpcdtu fidcicommiila-
riorwl^, erga quostan ummodo obltringitut pre-
tium rcftituctc . licet loca Montium cxtiatla fotcnc
fidcicomirjHatia , cum ccirantc convcntione lcx
non obligct , ut quis ptoaltcio faciat Procurato-
tem.
Firmacoicaque, quod iibi Poncifcx intcllexiflct
proccdcrepct viam fuppreflionis , & cxtindtionis,
nnllum fubciretampliuivinculum rctrovcndicionis,
pundus ftabacucprdEmifimiiSjindignofcendo.an iii
oncvel in altcro calu vctlaremur; r ccenc pro mco
judicionegari noii pocctat.quod Edidtum,dc quo fu-
perius.& multomagisChirogvapha, inquorum exc-
cutionem prodierat Edidtum.prxieferHnt vciam,&
formalem excindtionem : Nam ecfi diccrecur in Edi-
(ko, reftino utnindue elttnti, <■ r.ff'eifivatr,enre ridotii,
incontinenci camcn fiibjungcbacur, nel tncdo infa-
fcritto,cioe &c. & pcr condqucns rcmancbac inqui-
rendum , quomodo infimul inferius compatcrcntiir
terminiifti extin6lionis,&reJuCtionis intcrfcdivifi,
t6&(eparaii mediante \\\i.d\di\onc ^ cjpetiivamenie.^1
c\\\x efficit , ut fingula fingulib fint icfercnda, ut pcr
BarboJ.d 1^,% nu.6 Rotaco' atn ( it^Vuler.dec 581. «.5.
& dec.iZi.n.-.j,arte 6.rec.& coratn Dunoz.. Jun. dec.
6{o nui/i.iS.^ dec.ioi.nu.-.parte ij. &• in Ravenna-
ten.Pecuntaria ^.Junti 16S1 !• Aliis autem infin.co-
ram Card.Taya
Et Ginc plaaum cxiftimabam,quodfupptcflioj &
gcner,.iij><jijiiuijiuua. oc. aDroiuta,V(ia
cabulum vcib rcductiouisadjaccret fiuaibtisinfu -
tiuum prsltantlis , quaicnus ex iiovo confenfu , fcU
Contradu impiicito, vcl cxprcdb veUenc rcmancte
Monnrta; ad nov.rain cjufdcm ftuctus redudi: .mx^
niiila ctenim propofitioi-c.qnod ca verfatifr inciinfe^
ca dirttrcnci.v u.tci- luppvuTioncm i & redu(itionemj
mmimm, quodrcductio^olum convcnioc, quaiuld
17 1 rinccps non vuh dcbitum diilolvae.fcd continuan-
te vetcri dcbito abfquc co.quod cogi po(ric,auc Velit
ad vcftitutioncm pvctiianniiuin fructuin imminuit;
fupprtiriovcvo , &cxcindtio veiificecut , qiundo
Princcpsvcl rcfticuit . vcl prompcus cft rcfticuere
pvccium inciinilcum , ut latc- dirtl-vcnciam hanc cx.-i-
minando comptobat Ccrd-De Litca de locts Moit.
18 f^jP.J.iyf^^P.^.adinftavCcnfuum.^^uipavifovmiterrc-
duci dicuntur contvadiftinde ab cxtincStione , & fa-
culcatc icpetendi (brtcm quaudofiuctusimminuiiii-
tui vel dc conicnfu Paitium d i'riVatis , vtl ex Supre-
mi Principis authoiitatc.cx tvadicis per Leoiard.cti^
'Ofptr.qtijft.j^'t!,.per tot.Capyc.Lntr. dec. iZi. per tot;
Cardin.DeLttca de Cenf. dijcepi-ii^. cr tu Sispp/e/ni
eodemtitul.diftept.^i. ^ de zy'iitin.& Contrati.difc.
6.nuw.'^
Hincncmononvidcbat > quodp SEmiirumEdi-
dtumcontineret vcvam fapprcfliunem in fc j nant
pri ' o loco pollicebatur prompcam vcftitutioncm
pretii ad incrinieca i. rationcm (cut. 100. ideoquciii
hac parceocuiavcevac, applicniinonpoirecominos
iedu(itionis. cx vationc, (eu dirtin(itionc mox enuu-
ciacaiidcmquc cvatquoad illos ,qui( ut aicbac Edi-
dtum ) vorrannotrapajjare ne i Monii deUafeconday
0 ter^i Erez.z,ioie &c.per la concitrrene cjU.iyiiitn di
i^:». c^c. ibi ccenim eXpicirc immucabatur Mons
quodq;magiseit,ip(um pretitim inrriniccum afcucis
100 adillud di i^c.proutciiam immutabatuv Mons
quoadtvanfiie volcntesad Montcm S Petri prim.£,&
fccundoe Evcdionis , fcmpcique vcrum evatdiccrc,
19 quodtianhcus dc Monte vtteri ad Montcm novum
importavct rcfciflionem vctetis Contra^Sus.non au-
rcm fiinpliccm redaClionem ,quiE fic Cccditoiibus
invicis inaudicis,&rcluCl:ancibus,uc penesCrf/<i. Di
Luca,Qr a/ioiin locis fnpra allegacis.
Cumquc pra:(upponcvccui,quodin librls Scci^p-
tarii.tcu Oificialislegcbantuvadnocat.x pvardiclic lic-
revx S. /-".impovcantcs.utdiximus.tranfitum ad Mon-
tem S.Pctfi , & conicqiicnter praeambulam dcciara-
tioncmfupponente , non crat pvoindc opusdcfcen-
dcve adtcrtium ca(um, dequo moxdiircicm;!s,mi-
nuique oportcbat petpcnJcrc, an congrucicnc tcrmi-
ni vcdu(5lionis,quia jamiecepciat Joanncs viccfolii-
tionis inpccunia numciata pretium coriefpondens
in locisMoncium pfv viam uovi con(enfus , no-
viquc Contta(5li.is , juxcaeamlibeitatem , quamha-
birt Creditov tccipicn.iifatisfa(ftionem modofibi bc-
ne vifo , & fignanter r.icdi.inie dationcinfolutum»
10 qux volente Cicdicure vim habcc folucionis nu-
metaty,& cffcdtivx.ad Te.v.m Llibera i^uadarny C.de
fenten.l.cleg,mter,ifjiciue glo.jf. de pigjul.ficjuis ^litiin,
ff.defoitii.tiird.deci 6.n C.& per rot.Card.De Ltica
de Feud.iii Siipplem difc.^o.n.i.P.ot.cornw Bich.dec.
}iij. nitrn. ii.O" coram ."rtol.decifoyi. 66. numero 16.
(Jr dccifio.v,i^.>Jtt}'t.^.coya>n Caruiv.Ccrro, & deC.yj^.
numero ii.purte i6.recc:/!t.& ^ci fion. j^o- ntirnero 3,
parte 19.
CjECcrum d<:i'ccndi.r,Jo cciam ad tcttium cafum
tcfpc(ilu eovnm,qui omiil-rant ccmporepitcfixo op-
poicupam faccrc Jecl.irationcm, ut nimiium irti pvo
0 b ; ma)ovi
Anfaldi De Anfaldis
294
majoti eorUmcominodirate icmanerent in Monti-
biis antiquis cum minoii fruda redudko ad tiia
proccntenaiio , Nihilominus nec 'ibipioccdebntur
per viam formalis rcdudionis,qux exigit i'ut totics
diximus J quod iiat inlciojVcl invito Dcbitoic , lcd
Ptincepsloco erigendifcuftratoric novum Montcm
in nuda denominationcointcrpretatur, quod Monti-
ftx fponte conlcntiant inin; novum Contradtum
cumminoci frudu,ac propterci iicutidubium non
ciFct , quod fi Montiftae rccepco prctio iliud iterum
implicallcnt in locis Montium ad camdcm rationcra
(cutorum crium pvo ccntcnario , quod tunc extra-
ncum cllct vocabulum vcdutliionis , nifi in quantum
matcrialiter illud accipcrctur quoad minorem fru-
£tum innovo &voluiitatio lnveftimento,itaparitcr
concludcreneccrte cil , 1 rincipc interpretante hanc
voluntatcm , itaut occultctur reftitutioprctii tam-
quam fadla cum eiiiptionc implicita , & voluntaria
41 corumdeirj locorum, cx liis, qua; in propofito icgis
(cui comparatur Piincepsjliofcefimilesquandoque
aCtus (upponcntis,&; occulcantistradit Bu,d.in lcgJi
intery <J. de fur.DoL.Natt. tonttinelLSi. alii addudi
^ci Rot.dec.t^i.nu ij.par.iy.
Potiflime , quia tam longe aberat 4 coadtione
(qui rcquiricurin redudionc)utPrinceps proftirus
fucritid agerc pro majori Montiftarum commodi-
tate, qua; fanc commoditas fuiiret in allcgabilis , Ci
perfcvcrantia in Monte vetcii cxticillet coaAa , &
non pr.Tfuppoficiva novi fpontanei Contiac^us, fic-
11 que quod l^rinceps efFccerat favorecorum , quibus
crant pccunix libcre reftituendaccongruum non erat
in eorum odium rttorqueri,ucin l.nulla 'juris rati >,
ff.de lcgib.8ci>il.cjHodJAVore,C.eode7n, cumcstcris
vulg.concor. & idcircibcofdem Creditorcscxemerat
^ confecStione novarum litrcrarum Patentahum,
quod fuilfet nugatoriuin > fi pec viam redudtionis
procefliirct.
Siigicur Princcps habucrat precium pro fponte
rcinveftito a Crcdicoribus pro majoci eorum com-
«]oditate,dtbebat etiam pra:fupponi, quod idcm in-
vcftimcntum fcedante in caiu cxcin<^ionis obhga-
tione,& padto retrovcndcndi) forcc fadtum ad ucili-
tacem majorcm ejufdcm Crcdicoris ,qui inveftive*
lat prctium,quod erac integvalitcr fuum>ut benepoft
Menoch.Alex .3\\oi(:\\.\c Rot.d.dec.^/^g.n.^^.c^ ^.par,
15. & magis ad rem d.dec ^^^j fnb nH.i%.corarn'Priol.
13 ubi non curavit, quod in cmptionc fadfa pcr hxre-
dcm cxprimcrctur , pecuniam provenirc ex locis
Montiumextradis ; Imb quodadhocut pretium
24 fubEogctur loco rci,vel its loco prctii in parcicula-
ribus, requiratur, quod conftet dc voluntatc tubto-
^iind\,Card.De Luca de cred.dijc.^^.nu.^y.cum/eiji^.
& nii.^ycum/e^cj.Vndi: vidcmus,quod ubi Princeps
*5 vult prttium,velrcm (ubrogari.clare folet exprime-
re.iitcavetur in BuUa barGnum,& adycitit Card.De
Luca ubi j pra nu.6y
Occafione fimiIiumfupprcfljonum,feu redudio-
num locorum Montium quotidiansefolcnt infurgc-
rc concrovcvfi^e , cujus nempe damno,& incommo-
do ctdcrcdcbcnnt, &' pvarcipueplurics confultus ia
fcnfu illius Vcritatis.qu^Mihi videretur , velpro al-
tcia parriiim fcribens refpondi diverfimodc juxta di-
verlas cujuslibet c.iuiscivcaftantias,magis fiequen-
tcr verb in propofito fundationis Commendarum,&
fignantev in una Grofetana -.cum enim Bernardinus
PhanucciusCommcndamqiiamdamerexiirctinRe-
ligions Divi Stephani lub obligatione deponendi iii
locis Montium Fictatisriorcnti.T! fcuta(J oo.adef-
fe^tum conlcquendi annuum fiuduin icuf.200. pro-
ut hablta rationc ad lcuta quinquc pio quoiibet cen-
tcnario , feu loco coitfticiitb.un dc ctnipovc tredio-
nis : Ec tjuouiam lupcraddit.i fiurac pvomiflio cvi-
dlionis etiam pto ItCLno : & imtgio redditu prsdi-
(Sovum (ciitovum 3oo.cxovt.i proiiidcfnit dujjitatio
an lubttcuta vcdu(5tionc tovuiridcm locoium Mon-
tium in nimiumcoufidcvabili quanticatc , tcneretur
Commendaiarius , vtl hories 1 undatoris iupplere
quod decrat anniio vcdditui fcutorum 300 tam ad
bcncrcium fucccirovum in cadem Commcnda
quam ipfius Kcligionis ratione /iniiata:,& Mortua-
lii, qux occurvtntc obitu cujuslibct Commcndata-
rii,& vclptdivt iiigicHu novi lolcut^rariopixfacx
Rcligionispcrlolvi.
Dcfupct icaque ctiam inteirogatus proVcritate
altcr,& quidcm cximius jC.cvat in voto, quodnul-
laccnus facienda ellct aliafupplttio per hxrcdes, fed
quod damnum ccdcrcdebertt Commendx, &RcIi-
gioniji dictbat namquc , qnodcafus contingens poft
;g hidtam donatioiiem, vclaftjgnationcm, adnormanj
promilfionis a quocumquc Donatoie , fundatore,
leu Promillbrc, non vcnit ipfi iinputandus, & poft
adum cx parit fua Itgicimc pcrRctum ad nihil am-
plius uigcii potcft, ctiamti frudtus rciaflignatie rra-
&.U tempoiis muiiianturjrx rivm.uis in tcrminis Pa-
troni, vtl i undatoris alicujus Eencticii per Lotther.
de re Ucmfic lib.2.r^u,.J,.u,.fub t.ttm.n Urat.dt/cept'.
^io./uhnim.xQ.e.x Ve^fcjuv.J/enoidum , cuin (e^a.
Card.De Lucu do iJonat d/c^i.: cr lot &prxfertim
ex >JUm.6.Rot.dic.i^o nur/r^.verj.vide?/.us eniM.par-
te i.dtVer/& dec.y..nu» .ypurie z.c^ in rccenr. dt/-
cpt.SxlUH.i.par.z.o- corarn P<t''.dec.6i6.m.c,.ciim
quibus pertranfit cadfm Rot.dec.^}}. nu.e,. (^per tot.
c am Ca ■> Lerr.
Ncc obftare (ubjungcbat , quod Fundator fe ulte-
lius ohWgAymuc :iam pro/ecurt,(s ifitegro eorum lo-
corum rcddiui m jumma/cmoruv, 500. cx quo hujuf-
i7 mc)di vcvba nccipi dtbcbanc dcmonftrative, non ta-
xative,non Iblum cx yulgaviDodtrinafirfrropinan-
tis ita centcndum clfe in le dubia , ut in C^turio nu.
iiff.de vuh.tr pupill.Grat.dt/teps i^fi mm.io & n.
&difept (>j7.rju.ii.&/e^i]..dKdrco/. contr.-j^i.nu.^.
ubi ampliac, id magis proccdcrc, quando verba func
numcrativa,juxra lext.tn I.TrJhv^ento, %.i.ff.de Ug.
2.& in histerminis Card. Dc Luca de Donai. d.diji;.
S^f>'tJn^-Rot.dcc.6i.nu.i^.& /ecjcj.parte u.recem.f^
tn ^u.ximana Alivientarnm c, Dtcembris i62z.§.fn.
coram %P.D.Caccia. Std ttiam, quiacum ex (upri
aSdcdudisfrequcnsfitex natuta vti hujufmodi loco-
rum Montium redudio , vcl fuppreflio , venire non
potuic fub quacumque cvidionc , ut profcquitut
Grai.d.diJc<pf.^io.nu.2-j.o-J.cjcj.qui loquitur in cer-
ininis,&gencralitcr Mangil.de c: 'd-cjUAji.zi.per tot.
cum aliisdequibusyJc^r^;'» Di/c.6o.T:Hm. 17. Et ea
ipfortius , quiatalis diminucio proccirerat ex faiilo
Principis , qiiodproindc txcufacnon obftantecon-
trariapromiflione , a quahbcc manntcntione fru-
ftuum,&rcddituumpvominbrum,ut bcne^Vwr. d.
dijcept.iio. niim.ij.Qr/e^rjcj.O/ca do cejj.jur.tit.y.j.
i-f!»m.2,i.crf^i^.Tondut.cJol.Civii.cap..ic,.nu. 54. (^
/ecjcj.Card.De Ltica d.dt/c.^i.de Donat.num.^. o" de
credit.difi.Oj^.n.i^,
Verum Ego hisgeiicialibuspropofitionibusnoii
faciIeacquiefccbam,poiiui^:jiicpva;fcindendo ipat-
ticularicircumiftantia, dequa infcrius , crcdidiilem,
f©re icfpondendara pro fuppktionc j illud enim,
,. quod
De Commerc. & Mercat, Difcurfus LXXL 295
p qnod pipra fuit finnatum/^^ ««.i6.locum fibi vin- AcccdeUatdaiiJuc quidam vciifimilitudo Con^
dicat iii abftrad:o,& quoties a Douante, vcl promit
rcnte fimplicitet cnuiiciatur quancitas annui tcdJi
tus rcidon.ita:, vcj aflignari.fcu adignandx.nonve-
1:6. quando pixcisc adclt piomillio manutcntionis,
& evidionis pro illo rcdditu crfectivo , primoctc-
nim cafu uti^ue poteft intrarc r.guh , quod verba 3S pro tcmporc illum^aunuum i ^fccurum fruchim"
, . 1 - -i - — — -on'
trahcnruimj ,«, ob quam credindum crat, vol .ilTc
Ofticialcs Rebgioiiis obligarc rundatorem ad pccl
petuam liU;iisrtdditus manuicutionem j quia nim{-
rumagcb.aturcieCommcnda rcquiraitc pio fplcn-
dotccjuidcm Rcligionis,.ic fubftcutacione Milituni
intclligcnda fiiit in lcnlu dcmonlbativo , non vcvb
taxativo.quodquc damnum contingcnspoft icm af-
fignatam , & donatam cedat incommodo Airiguata-
)ii,& Douatariitamquam Domini : in fccundo au-
tcm jam patct , Contrahcntes ad aliquod plus vo-
luillc obligari , qucmadmodum pcc lexiustnUg.fi
fi Vendiivrt ibi , ^''/» '<i^c .iclmn cfjet , hc divntaxat
decem yrAllaret ,ff, de aHiori. ew^ t. refpondit Rota
31 d-decif.^i.nu.iScrfeif^.pancii.Vd etiam pracdi(5t.-E
./^Hthorjfates contia! is ptoccdunc in calu, quo quis
ab inicio cina aliam promilfioncm manutcncionis
ptomifit allignarcannuum rcdditum fcutoium tot,
quia fi illc, cu us f.ivo.c inita fuit promiirio , con-
icntacus cft rccipctc talcm aflign.itioncm in locis
Montium tunc conftituentibus illiim tcd dicum pro-
miflum.dicicur obliguioni laris&clum.nccamplius
tcnecur Promittens , aiit . vilignans ad .iliam (upple-
rionem,&: hic cft cafus,dc quo in J. dccif. ^i^.coram
Card.Cerr.Si^iwx in ^icc.z^T.p.v.y.re':.
Potiflime infpedta prcegnantia v^rborum, & prx-
J2 cipuc diciionc iila im^^^ro qu.-e idem importat acy;-
rie dtmiiinttone, cx congcftis pcr Aienoch.co tld.'^']^.
ti!:.U.Su'd.confl.)ii num.']. Fetr. Eariqitez.poJi ejus
C 0 nfU .opttf.z .uimcr .Z'^.? er egrin.de fids le . irtnu/.^.
niim.()o.Gra.'i;!n.d!fcep:.6D^.nii.z. fiot. dectfion.^^o^i.
nt'..\o.8c decifo ^ ^.nuin^^.ccram Celf ncc lionctiam
35 illa rcplicaaone vcrbi in fumm^,']\.ixZ3. diftinctioncm
( pro meo judicio vcrbalem potius , quam icalcm)
dc qua Kot. di:i. decifion..^^'^. hum. i. cor.tm Card.
Cerr.
34 Et quoad cvidtioncm fubfccutam dc natura rci,
facilis occurrit rc(ponfio,nimirum quod illa dcbea-
tur promiflione acccdentc , quantumvis (equatur de
natufa rei, uc tradunt Mungil.de evid.cjnxji.^j. nu.
j^.Thefanr.fjHi^jl.for.iih.l.qHafi.i^.riU.il. rle' n.ojtll.ad
Lopez. l.^j.tit.%.parte ^.gio/J.j. nii.C.^rJill. ad .dffii&.
decifio.z^^i.num.l.in Jin.Magon. dec.Slorent. 6t.fitb
mcr/t.io.verf.auia id lcCHtn non habet, Cjiiirb. dec. jp.
fub nu.t^. CapycLair.confili .1 t8.MK.46 &.{J.Car-
dtn.De Lncade Fe:td.'ii/ccpt.^^j{. ";.'.i4. cj' de Dut.
dtfcepi.Zc)fHb nit ^fadtum vcrbPtincipis non poteft
in hac m.iteri3adcb inlolitum,& inopinatum ccnfc-
ri,ut poflit rcfcrti adcaium vcrc fortuicum,cumfrc-
35 queiitiflime in omni Ptincipatu (olcant contingcre
fimiles rcdu<5tioncs,& fupprc(rioncs, ut in (pecie lo-
corum Montium Card.Df Luca. de lorif Ment.cap.
^.per tot. 8c fignanter nwn.^.Sc in puncto, & ad cfFc-
d:um,deqao agitur Anftld.conjil.i^.num.ii.verfad
<jHartum,8c ccnjii.i6.num.^u Cafus quippc infolitus,
36 &forcuitus dici meretur ille.quem nullum conli-
humhumanum ptajvcnire valet,ad Texr.w/.z.^.yi eo
tempore.fj. le adintniit.rrr.ad civit.pertin. Dec Me~
noc.cr aliiAf^ quibus in d.difr.t^o-nu.^z.Sc quod hoc
ipfum pradticari etiam confueveric pcr Principcm,
vcl Magiftratum iii proxi na materia redudtionis
j7 fru£tuum Ccniuum favore pr#(errim Communit.i-
tum, abfque eo , quod tcputari polilc cafus omninb
infoh'tus,& incogitatns , patet ex dcduttispcr Cenct
de Cenf. ^H.^.per tot.KoVit.iin pragtn.^. de Cenf.Ca-
pyc .Latr .dec.\%.nu.i.& fecjq .C ard.bt Lucade C enf
in SHpplem-par^z.difc j uper toi.
nc
«^ommcnd-' ctcnini ad amuOim (iibiog.mcur ad hu
fincmloco ftipciidiouim Milicaiiumj ut ex ^epha/;
Conf.^-J.nu.iyul t.<cjHe notat Ayifdd.ronJ.yj nitm.^^:
8c confl.-^.nHm.iy& i,^.cr conjil.ij.o.mtuiero ij.5o-
iorz,an.de fur.lnd.tom.i.lib.^.capttcy nwrter. 40. ^^
cap. ynifm.12.
L xterum cx aUa parciculaii,ut prsmifimus, cir-
cumftantia ccnfului.quod controvctfiaamicabiliter
componerctur,cx quo ncmpe rcdu6tio hujus (pecici
locorum Montium forct pra;tcr nat(iram,& praxim
aliorum Principatuum, quiaab annuofrudtu fcuto-
rum quinque redui5ti fuerunc ad unum cumdimi-
dio, cafus vcrb,dc quibus per.agit Aj\ild. & prceci-
pued.confi/.26. confiltebat in redudione ftudluum
de quinque ad quatuor; Ac quod ('arres cogitarc po-
tuerint cventuram tam inligncm diminutioncm »
profcitbdici poccrat omninb,('cu fetmc impolTibi-
jtj 'f > & conicquentct cum in his tctn iiH's velu-
ti a ncmiuc etiam 'prudcnte pr.Tvilibilis is ca-
fus rcput.indus ccttc forct non tantum profoitui-,
to,(ed cciam iiifolito,cx yJlex.conf.icj. nnm.i^. Uh.y.
Alciat.conf.^g.uu.ylib.i.Maudell.cotJ i. t,.8.(jrat.
dtfc.icfynu y.tj-feiji^^.Amat.PiinDrmrcJol iS. nnm.i.
&pe io:.De MarinrefirLa^uoiid. lib.z.cap. ii6.ex
nu.Q.ifcjne ad fin.Pegaf.refol.foren c^ip.j ex him.<^(,x.
cum fccjcj.MiJhill.dec.i^j^^.ex n.ij chio plttribfccjcj.
C.-pyc.Laty.conJult.^o.nttm.\c).cnmz feac^. PiiCion.de
locat Cap.:^^.nu.6y&Jec,<j.Rot dec.xio.\.'-j.'U).;feq-:f.
coram Burai.vcnhc idciicb non potcrat fub ordina-
ria rtipulationc, itautir. hac partc applicarcturratio>
& hindamencum 0''ex , alioiumquciclaco;um/«cr<t
KM. 29. pofthabica diftindioncquam ad camdem Do-
40 drinam O/ea, cr A faidi facit Carol. Am.De Luca
ad Crat.d.dif ^io.fitb n.-j verf.hinc aitento, ^ «.S^
vidclicet an fimpliciterpromittatur eviilio ex fadro
Principis, veladdatur excaufa de futuro, dum cau(a.
rciolubilicacis provcnit cx faculcate , quam habec
Debitor quicumque (e libcrandi ab Uliiris, cumquc
Pcinceps non dcbcat c^Fc inferioris condicionis , id-
circb caula revcracft dc pr.Ttcnto,licctexpofttem-
porum, &locoruni ciicumftanti;c , acpecuniarumi
reipedive carcntia , vel abundantiafolcat impcllerc
eumdem Principem , vcladfupprcfljoncmcocalem,
velad £equam,& ju(tam rcducT:ioncm.
lnaliaCau(a Florentina Duiu de Fghis oo.nfor'
mitcr coincidit aitcrcari non jamexcapite,ut(i)pra,
fupptefljonis,vcl rcdudionis.led cx nimium pet ac-
cidcntia Bclli immutato valore c.xtrinfcco locorun»
^i Montium Salis Florcntia: , prouc tam iii eadem Ci-
vitare FIorcntiflE,& in ipfa Utbe,;ic ctiam in Fifcali-
busRegni Ncapohtani , qua:vc a:quipollentin (iib-
flantia cildcm locis Mo.itium, mulcotics cvcnire ob
huju(inodi infortunia & accidentia Principatus , &
cx qiiibus ccnlctut idcm Piincip.uus camquam iplo-
rum locorum Montlum DebitorcllVctusdcccrioiis
Conditionis,ponderavit C»7^W/';. De Luca de Rcg.il.
difcept.^o.num.\b.verJ.atcjiic Mbttjue,c- dtfcni.nu 7;
& p.itct cx Rut.indcc.G^.':^ nti.u.citm fecp.j.parie y.»
rectnt.
Cum cnim Sciiator Alamannusdc Ugliis poft
condituin Tc(lamcncum,iii quo juirerar,Autcli.-?,&
Bb 4 Latha'
Anfaldi De Anfaldis
296
Catharini fiHabiis imiformcm Dotcm prxftari , fu-
pervLincns niipnii ttadidiirct Autcliim Francifcd
Mediccocum Dotc in pccunia feut. 4500 & pro re-
fiduoc^lTiiretloca Montis Salis 55-qua: tunccxprx-
miini caufaaccidcntium Bellicommunitcr valcbMic
Tcuta dumraxat 54. pro quolibcc , fato dcinde ccnit)
quamobrcm hircdes.ac Exccutore5Collocantes iii
Matiimonium Cathavinam alteram filiam cnm S^-
natorc Jo Anconio Uorromaio pariformiter exbur-
farunc fcuta 4500. refiduaUa verb fcuta 3000. corrcf-
pondentia puediaislocis 55!« rribus Annis,leu cr-
minis folvere promifeiunt: At quamvis Scnator Bor-
iom.-EUsab Anno 1649. ufqucadi68o. hujulmodi
conftitutioni acquievcric > Catharina camcn Vidua
fuperftcs cxcitavit prajtenfionem , quod (Ibi f-orcnt
mdenda ab hxrcdibus Patcis loca pariccr 55.^0 fpe-
cie.nonautem vcrfo valore in quantitate de tempo-
leconrtituti Dotis dccurtcntc, quia nimirum Beilo
poftmodumcefl'ito,aliifqi calamitatibus loca Mon
tium ad p.iftinum ftatu'r,& valorem redierunc Sed
Ego ccnfuijcamdem prxtenfionem male elfe funda-
tam.
Siquidcmcum mocivum ex parte Catharina: re-
fiderec iu ilUs vcrbis , je li dia 1'iliejfo , non proinde
4ipucabam,id fore intelligcndum refpedu (peciei , (ed
rclpedu tancummodo tjuancicacis,quiafive idem dc-
tur in genere, fivc in fpccic, fcmper eft idem, quando
cadcm fubftancia , & imporcancia concurric , uc aic
^laralojuid re^ul.i>.C(occll. (]U<l.i ^.fubtiu.g.verf.
non objht illud^CHin feejv^.Sc concordac Bermi.\nlM
ClaHjiil.Infirum cl.uf.xi.oi jj.\j^.niM.%.Rot.dec.6i^.
nmn.-^i.varte ^.'o^ri.z.rec. 8c quod confimilia verba
43 ftcnc demonftrativeadquantitatcm,non caxative ad
fuudum.f.i^fw Roi.tii firinuuaDo iscorain Hour-
lemom impreJJ.der: 16 n.cf e^- lo-par.ij. ubi in forcio-
ribusrcfertur de:.^^2 f.u-par 6-
Ac propcerci cum haeies , feu Executores confti-
tuerint Catharinx quantitatemcorrefpondencem va-
lorilocorum Montium ,qu3J l'accr cribuerac Aurc-
\ix , facisdicebantur iirplcviiremencem Defundti,
44 qua: in hac adxquacione non vidctur ad alium fi-
nem rcfpicerc, nifi ad iqualitatcro dotationis in fub-
ftantiaad hoc, neinvidia crefcaiintcrboroies, jux-
ta ponderationcm Soccin.fun.confl.^yntt.G Itb i. Pe^
regr coyfU.-]\.num.().^ lO.Ub.i.PattelLexped.'.^. nu.
loyPontanelLdepa[l.mipt.claufygloff.%.par.inH.io.
Jiot. dec, 1 1 1. w.4.^rfr. 1 5 . rec.
Quinimoadcbexaaam haercdes , feu Executo-
rcs obfcrvaveranc 3:qa.ilitatem, ut quamvisdecem-
porc » quo nupcui cr.ididcrunc Cach.atinam , valot
locorum Montium eiret diminutus a Scutis^^. ad
41 . attamen ncccpcrunt v.ilufationem fcutorum 54,
proucjEftimabantiir , quando fucrunt prxfata loca
5J. /iurcHr confignata : Unde quidquid pofteacon-
tiger^cdeaiigmcnto ob ceirationem inforcuniorum
4J ficuco , Gt crar obreivaire valorem temporis cele-
brati Sponlnliiii ,fivc Concraduscum Aurclia,non
curato.quiddJuccps .iccidetit, uc in cerminis Ju-
riumrifcalium Regui Ncapolicani rcfpondit ^of<i
dick deciji. n.r'j^.„!,.„era i}. -ir fequeniitfns parte un-
46 dt itn.t . 8f geieiiilit.r in propofico confticueids
Dotis,qund attciidatur ccmpus celcbiati Concradlus
ad eff. Cbmi d .u.nci.di juftitiam , vel lirfionem,
quamvis fucccftivc contini^^ac rem a(Iignatam cref-
cere, veldimiiui tyi'( enoch.de arbitrar. c^y.i^jj. nu-
jne, \b.cnfnl sf:]. Peregrin.de [ideicommijfart. 42.«*.
j^Q.tJkt erlin.de le^it.lii>.ytit>i.qmfl.\i,nHrnei.i' &^
ty.Hodierniu leg.hseediHali ^uifi.i&.nMm.ij.^ t j|,
Botiillier deSucieJf.ab tnteji.thsorem.^1 .vu.\.(^ feoi
Capyc.^aleot.iib.z.contr.iC.n.ij^. Ciarlin.controv.^j,
per lot.BojJ.de Doi.cap.ii.nu ^^.'UrccoLde iranfad.
fUAj} i2.nHj/i.ic).Ror.dec.\c)ynum,j^par!e 2.recent.(^
dec-.q^.ni'm.j,.Sc ^ cor.nn tiich i. Et rcvera qucmad-
modum fi idem valorlocorum Moncium (ucceftive
in d.-ccrius ruilFcc , Catha;ina filuilft t , ita pariter ad
fcrv.indam alteram arquoliratcn) non minusmanife-
47' ftamd.'bcbat contentati dcseftim.itioi.e rcccpca. H-
ccc ca'ijs prsbucricloca Monium in valore extrin-
feco pcraugcri, ac ad mcliorcm itatum icduci.argu-
mcnto (orum, qux in propofuo Rctrattus conven-
tionalis/i</.>*i tctigimus /,';/c.j7 nnm 10. 24. jun-
<fta prascipue acquieicentia Matiti > &■ oblervantia
Annorum 40. iutficicntibus pro majori d.claratio-
ne voUmtatis Defuncti fada ab txecutoiiibus , qui
nullum deluper fovebant Incereirc, & non erar invc-
rifimile , quod runc cempoiisconlulendo Pcriciores
illam Doccmconftituerinc , & a:qiialitatem ferva-
verint , quam quilibet Vit bonus conftituiftec , &
fcrvaifcc.
ROMANA SEV JANVEN.
P E C V N I A R I A
?R0 JO. BAPTISTA MARINO,
CVM ANGELO ANTONiO PAGANINO.
ARGVMENTVM.
Exceprio, qux ohftac Cedenti,an obftet Cef-
fionario : Ccdionarius an poftir compelli ad ex-
bitioncm librorum Cedentis, &: plcne examina*
tur articulus,an, &: quando Mercatoradinftan-
tiam altcrius Mcrcacoris cogi polfir ad reden-
dum proprios iibrosj&i^ rcfolvicur negative,cum
aliisjde quibus in Summario.
S V M M A R 1 V Mi
1 TaUi feries.
2 Refolutio- Caitfx.
3 Exceptio , (^UAobJiat Cedenti novpotefi opponiCef-
fionarto , (juando in perfona ey^fdem Geffitnarii
diverfa tntlimt ratio,vel jttiUas.
Contra num.^.ubi dijiingititiir,(^ nii. 7.
4 Ad']eRusfolutioiii litterarum Cambii regulariter nen
potejl agere contra Accepmmem ,jed Jolum reeipe-
re volunmriam folntionem.
6 Ceffionarius agens contra nomen cejjtim, an teneatnr
ttdere Reo adfundanddm exceptiontm hbrum Ce^
dentis.
5 Mercator ,five Argenmriits ^dere '/lon tenetur prt'
prios Codices alteri Mercaiort , Vel Argentarto^
eJ" de ratione.
9 ^ura loquentia de Argenmriis habent hodie locHm itt
MercatortbusfeulSl^ui/miitlarits.
10 Mercatorum fecrem non funt perjLrutandd per vijtt»
nem eerum/ibrorum.
11 Mercatorumlibri continentes faBumTertii,Velft^
referentes ad SeriptHroi, & iibros alterius , nihil
frobmt,
w Libri
DeC(
ommefc.& Merc. Dircurfus LXXii. 207
%t Libri Mercntormn etiam ad mkfn favorem flene —'- '^ • - . ->'/
piol>a>]t.
13 BmCMConi^if.declaratnr.
14 Ltbrorft7n aaiciode fure noh perrnittitur regulari.
i?
18
ter adfundandam faentionem Anoris.fedfolHm
ad eam coodjnvandami
15 Scrii>ens,feH ir.ihsnS per Htteroi Cawhii quarn for^
ntulon adhibeat in fcnbendo ififtt crediior , vel
non iiUuSjCHi traUam dirigit.
l4 Librorum dditio per Judicem demAndari non debet,
nifi prohabiliter cognofcat,adefe inpeieme jnflaj/i
caufam.
Solntio in quam caufam cefjerit > ambigitur foiunt,
<]Uando nulla pracejfit declaratiofotventis,J'en rs-
cipientis.
Librorum xditio de fiire Canonico , (^ aqmtate, ac
tx Jlylo Kot^concedtturfirie aliadtfitniiionein'
terReHm.O' Aciorem, antiquata dijpoftione ff. 6c
C.tit.dccdert.
Contraifeit declara ut num. 19. er 20. ubi etiam hodie
qu£ re^Hifca difiderenttir.
11 Dodiiojc lct^uentes in maieria Mercattrum ejuoad
exhibitionem librorum orocefferunt cum TextibuS
n.8e C. lotjHentibus de Argentariis, ©" T{^ut/mh-
lartii.
Xi yiflifl pro aditrone librorum eff mere fubfidiaria , nec
habet lorHm.ftVeritas aliunde haberipolfit.
13 Meiiocll.conf. 4o5.nuni..9.& lo.expendiiur.
24 A-^ercatorumfidibHS.Qr attejiatiombus ettam txtrd-'
)udicialibus credendum ejfi
Dec/ara, utnu.i^.Q- 26.
DISCURSUS LXXII.
' 7V/r Andaiunt Joann. Hcnricus » & Francircus
X.V 1 Maria Carrcga Mercatores Januenfcs Jo.
Baptifts Maiino , ut cxpcnfas pro cxpeditione Eul-
lariim CLijufdKn Piiointus Crati Dioecefis Ulyifi-
ponen. pei.ficerct . tranfmittendo ad hunc cffedtum
eidcm Maiino litteras Cambii pro valore fcuto-
rum 500. fici quli Joan. Baptifta longe fuperiorem
fummamfolvit pioprasdida expedttione , abfque
fo , ijuod apparcrer , t arrcgas primos Sribcntes de
fupercxcedcnte fumma illum rciiitcgrairc,& nihilo-
minus iidcm Carrcgx intciim tLaxeiunt ab eodera
Maiino quafdam Cambii litrcias fcutoium i^o.fol-
vcndis Angclo Antonio Paganino , rccnfavit Mari-
nus hujufmodilitteras implere , ex quo nihil habe-
lct in manibus dc cffcdlibus Scribentium , imb ex
Caufa pixfatac cxpeditionis exiftciet illorum credi-
tor.- Quamobiem P.iganinusopinando.tjuod fecun-
Bum dccurrentiacomputa, lcu ncgociationcs intet
Marinum , & Carrcgas hi poffcnt appaicrccrcdito-
res, non dcbitores , pulfavit cotam A.C, eumdcm
Matinum ad cxhibitionem librorum ptoprii Ncgo-
cu",fivc ad prxft.indam patientiam pto cxtradlionc
partitarum ab cifdcm libiis ; fcd hoc iccufante Ma-
rino, & acritcr atticulo difputato,Egofcubcns pro
codem Matino nonfolumdiccbam , fcd etiam cre-
debam,incoiigruamelTe petitionem, &de fado Ju-
1 dcx ijui ab initio , meoque adhuc Rcfponfo non
vilo tclaxaverat gravatoriam , illam rcvocavit, fcu
mandavit fupcrlcdcri ,& Cauianon habuit ultcrio-
rem progrcltum.quia Paganinus abftinuit 3 petitio-
ne.Dicebam igitur.
Priufquam ad infubfiftcntiam practenfz cxhibi-
tionis dcvenicndum vidcaiur,credercm, omnino ne-
ccirarium clle nonnuUa sequivocafubmoverci Jam
cnim^ Paganinus Wpreire prbteftatur , quod agerc
non uitendit contra Marinum tamquam fibi dirc-
tte obligatum, cum iple littcrat Cambii, de quibus
agitur, nonacceptavciit, fcd totaillius prjctenfio
conliftit , quodveluti Ccffionarius valeat infifterc
coutracumdcmMarinum utidcbitorem fui Debi-
tons , ablque i o , quod illa cxccptio. qu2 aliis op-
poiii poll-t concra L.anegam ccdcnccm , queat op-
poni Pag.ihino extraditispet &;<./,„„. dij.ept u6
vumero ,0. ^ogHerol.^Uegat.vi.fHh ni..mero c^xJrtL
iJe Mefa vartar.refolm.lib.i.tapiie ^i, nHmero 10.
i^onter. decif Aragon. xynH.xy^ fetjcj. >$■ per tot.
cum alus.quos reftrti &fequitur Olea de cejJ.iHr.ti^
6.qn.njH'j nuw.^6.
iiquidcm in piimis non cxiftimo , quod Pagani-
hus aliam figuram reprxfeiltct^quim adjcdi folutio-
ni Iitterarum, quas infcripferunt Carrbgz, undetan-
tumabeft.quodvaleatcxtracaufamlictcrarumCam-
bii moleftare Marinum.ut ncquc, fi acccptatio fuif-
fct_fub(ecuta,poffctaIiud agerc, quim folutionenj
rccipete.cicra facultatem judicialicer agcndi,ad Text.
tn l.cjuod JlipHlatus lo.JJ defolut. er l.emi qui ita,$.
<juifibt,8i l.fin.f.de Verb.obltg.glo. in l.fo!vendo,verb.
exigere, JJ.de negoc.gefl .Tondm.de prxvent.par.t. cap.
) ^-num.i.&cfeqci.yrfeU.conclH.tegal.j^^.vnm.lAf. Can-
ffr.var-.refol.parte x.cap.6.n'<.Hi.Ftrgtl de legit.per^
fon.cap.iynH7ner.l.&: fe<jci.SciptoTheodor. allegat.jd.
numero decimo,Ciarlin.controv 171. r.umero ij. Ccfi-
fil-decif.Lucen.^.num.<).8i6.Cafyc Latr.dec.?,.nH.^.
Rot.Genuen.dec ^^.nH.4^. & Lucen.apud Magon.dec.
^\.num.t.cr x.Ahuf.ronfitlc.ijc). e.Y iju.i" .cum p/urr.
f^iq.tL diftingucndo ditlum innfupriiDifcept.i.nH-
fnero 13.
Atquando ctiam Paganinus forct vcrc,& effedi-
ve CcfliGnarius cx caufa undcquaquc oncrofa ,nou
tamen congtucrcnt ea.quae deducuntur,ex Gratian.
Arixi De iJ^efa,0- Mor:ter. tum aliismutuatis ab
Olea dece('.lHr.Hbifi,pra,ii\.ccn\m egrcgie dc mote
materiam cxaminando optimc ex nu.^ diftinguit in-
ter exceptiones , qu3E cohsrent perfonx Cedentis,
vcirefpiciunt adionein, ejufqueexcrcitium , &in
primo cafu exemplificans iti ccffione fada ab Ex-
communicato firmat,quodexccptio,quae Compete-
retcontra ExCorBmunicatumccdcntem ,6bjici non
valcat Ccflionario , vehiti vitium mcrc perfonale,
( quando tamen ceflio fuit cx caufa onerofa, ) qt vi-
dere eft rx niim.^y.nf^iie udf]'ieM,[td prius inaliero
njembrodiftinftiortis abfque alio difcrimine cauf«
oncrofz.vcl lucrativ^ ;'«^^/«/« 9 individuaiicettta-
flrandoarticulum exhibirionit in pugnat A^,ire<il,
controv \s%. prjEtcndcntcm ,quod Ceffionarius noii
tencatut in hac materia , qccmadmodum ttneretur
Ccdens, & fequitur Pubntrn in C.at Thorniu paiiter
in C.rer.judic.qiti tenent oppofitum & rcvera F,iber.
lib.i.tici.de •'cden. defin.iy. opcimc refpondcns objc-
6lioni etiam in hac Caufa fad:«,quod ccfiio ficriva-
lcat etiam invico Dcbitoi c.non poceft melius occ ut-
fcreperillam imoncva, denKjtie nvnpoiefl cejfio de-
terioreyn Jrcere Debitoris condiiionem,fi infcio ,vel
inVito eo faiia ft , .tejnumfHe ejl , ( ejfionartum
tafdem exceptiones pati , tjHoi Cedens ipje pati co-
gerecur.
Sublatls itaquc hlfcc praifuppofitis . &('iiod fir-
iDa in his terminis remaneat regula vulgati fcxiHt
in l.nerno pins /uris,f,de rejfH/.liir.obd^: Paganino,
ficuti obftatet Ccdenti^capitalisccnfiiiaTfAV. inlfi
(jnis tx Arger.tariis,h .Prs.tor ait.ff.de nden.c\\x\ littc-
laiitcr determinat, uc Argeutatius «dicioncra prae-
tcnderc
Anfaldi Dg Anfaldis
298
tcndcre hon Vileat a'o alio Argentario , »7/.« ratiohe,
( fuBt veiba Textm ) qxod enttm '.pfe inftriuhu effe^
foiejl 1 t.jtrnmtmo [ns. 1'rofcfflnuis • qubd Si cgicgie
ctiarii pta;nDtavit tdem Faber in raitoria/.iib.i.tt.ii.
in c'.M\.6 SiY^yi^/Br ninVrrf. aliotjui abfttrdtori cst,
Ou.^re^uin lib.iM\inricn.iit.i^.cap.i. col.%. circa jin'.
ibii tpfi vcro yir£entarii>,jiti inflrii^iis ejjc pntcfl Jn'~
flrnine.sto fns. l'rofejfioniSiltl ei.cjui itctim ndipnftu-
laVcritynon cditHr,>ifi e.v juftacait/a, (f ^r^vi ratio
aderidaft.idem(\itc tradit Aicffoch.cor.f/. 40J. nti.i^i
^ io.(!r dc arbnr fud.c.if.a,cjc).fiib nu.n,-;. t erf.ion-
trartam tawen\ quodqucde castero difpofirum in Ar*
jj gcntaviis habcat hodic locum iii Nummulariis > lcU
Mcicatotibus,nemo dubiratjteftc /'actan.de prcbat;
Ub.i.c.6T,.nt)yi.iA\xzm%'Te.Ki.in /.ijHtdiun,'^. Num-
7n:!/ayios,ff.d.e jiden.Gcn. de Script.privdib ^fo/ 152.
n.i\-Armenz.dec.fanucn.6'].n.io-
Idquc mirabiliter locum libi vindicnt in prsfcn-
tibus fadti circumftantiis , dum Pagminus (iitis a*
bundcnofcitut inltructus InflrumcntO Piofelliionis
fuorum Autkorum ,c)c qrio abillis rccepit Epifto-
lam MariniprxnominStis Authoiibus Paganinicon-
fci iptim , nam ficuti exticit ci ttanfmiira ijti julmodJ
Epiftola.iii qua Mariniis declarat in canfam cxpcdi-
tionis Bullarum rcccpiircfcuta^oo & pro aliisfciitis
I95.j5.feciire tradlam , ita [\ ptxtcndit, aut fupponit,
quocl prxfati cjus Authores ponint advcrfus i\'lari-
num alia creditafovcrc.curer paritcrfibi per eofdtrai
tranfmitti mcdiante (olica pavtitatum cxtractionc
Inftrumcnturfi eortfm Profeilionis , hcrftpc annotl-
tioncm deb'ti,& crcdici, quam procui dubio ,tam-
quam & ipfos Argenrarios,feu Mercatores, csaraltc
non ambigiruriproindequcdum^prster claram prx-
citati T^^ATccnlnramjConcurrir idcntificia ratio kgisj
jonuliomodo cogcndus cft Marihus ad rolcrandaral
pcrquifitioncm fuorum librorum,cum,[ut dixit Rot.
coram Cocctn.dec. i<)o .n.tS.infin.lfHri^Qr ^e^ttiraii
non ft confentancitm>qnod quis videat facla a/ieriusi
& maxime Mcrc.nornm,(k plcnius Am.it. Panorm,
refo/.^l.n.-^l.Si poft 'Dec.in c i.nn. \t$. & S-^.depro-
hat.Sc Rot.coram Aler/in.dec.jo^.nH.i.Roccafe/etl.
difput.Jttr.cap.-J^^.n.ii-
Nf c ofKcit refpon(io,quod verftas contrapofitio-
nispaititarum fivcercditijautdtbiti intcrMaiinum,
& Authores Faamini d(.inmi non valeac cx libro il-
lorum dc Carrrg^.,iub eo prxtcxtu,quod liber Mcr-
catotis contincns fadtum Tcitii,(cque rcfercns ad li-
n bios,& (cripturas altcrius depcr fc nihil pvobctyad
•" Text in Anihent.fi qnis in a/ie}HO,C,de icden.&inC^C-
cic "Sec.confi/.^ fitb n.^.Vlrf.VoUM re mi:tiiritts, (Je-
nitadefcripr.prtVat./ib.^.tit.de /tbr. Mercator.n.'],
/o/.ijp.ncproptirc^noneongruatratioprsEdidHTf.v.
pi*(uppoi-.ens>qtiod (ulHcint Aigcntaiio xditioncm
cxpctenriconlimilc Inftrumcntum fux ProftifiOnis;
QiioniaTn , quidquid litde hujulmodi propolitiona
in abftrafflo , certum tarticn tftjquod ifti libri ,f(.u
paititaj illouim dc Carrcga [ junctis litrctis miillvis
IX Matinijdc qiiibus, ubi nlla poiribilitas crediti inrcr-
ccdcrct facilc poftcnt tdoccic] pUn.im ptxcipuc in-
• ftrcoldcm Mcrcatorcs p'ob.uiontm coii(fitucreiic,
nt arriculoadfaiictarcmdilcudbdixic Rft.dec.jSy.e.K
n.i.Hfcjue iid pr,.par.ii.iom.i apudquamcxtcia: fru-
ftii tranfcribandx.
Et nihilominus qur.ndo ttiam prsfati libri illo-
lum dc Carrega lunttis litttiis mffivis plcnariam
probarionen» nonconllitucviint.arramcnfadta prius
hujufmodi produdionc littttauim , ac particaium
tunc intiarct Doftiitaa Bnrfaii in contrariuni ad-
,j dufti ih J-o«/;j9 quia licet ;)?« agat intet Mercatbres
hinc indcfundavit piiusctcditum Jo.Franci(ci Ca-
pclli cjus Clicntis cx littcra Cainbii eidcm Iranlmif^
ia pcr (-'ipcrariulTi dcbitoiim una cum pra:ccdcnt<
rccognicionc Charadciis,& bigilli ipfius ^JCribcntis,
Ut paut «•.!.■ ?/H,i8 c»>iji-^cj.8i ^iixUiiim /i(b n.i^y.ciirn
Jicjl- unde duthtaxat/w^?';< li^adtolltndam omncin
dubitationcm (ubdidit infpici pollc libvos rationum
bociccatis debitiicis , maximc quia.ut prolcquicur
ful> nu.^z.ver/.citm rta^HCiam ipli libii ad Oftic^uin
perSocios debitores fuerant pixfcntati , iindciub-
jungit illc, «0« videu , ^uare ad peiiiionem alioihiru
non debr.int iterarn n.ideri i & e.vtrahi eorurr.dem^
partit* dati , Cy- recepti , necnob dd. /itierei: tni/ft,
e^ acceptata tatnt^ttiim tn ei* erdinaiie defcribaninr,
& ex eis fac\liur dd. litierdrHm D.Camti/i prebati»
refultet.
At quod ablquc ullo pOEnitus fumo,l& fcmiplena
probarionc credici poiTit induIgeriPaganino cxquili-
tiolibrorum Marini contra claram litreram , &
mulro magis rationem Textus (upra laudati , nullo
modoconlonurh Juftitia: vidctur j potiftime quia
14 ctiamde Jurc (olum conceditur xditib.quando tra-
dlatur non de omnitib fundanda imaginavia inttn-
tione A<floris,fcd (olum ad cain coadjuvandam, ut
bcne explicac Bart. in /.1. ^. mdniones/uh^ nu.-j.verf
er tdco drcti,f.de <cden. ibiquc ctiam pulchre "Ba/d.
nii.i^.verf.venio ad exempla/ectmai membri, eyi/ex.
in ieg.fin.in fin.C. nden. cum caetcrisplcna manu pet
J-^acian.de probar.d.lib.i.c.Cynu.cfcf. (^fe^cj. Guttter.
tonft/.j^6.nH.\.& j.Rpio/phtn. in prax.par .xc .l.nu.Gi,
6c )iuin.Ci..verf.prtmusef}fBucc(iron.de di/ferent. in-
ter 9udic,Civt/.cr Crimin.dificr,6-].nii?n.i.Scacc,d*
fudic./ib.i.cap.w.n.^^o.&fet^ij.Tarrex.de Infirum.
Adit.titu/.'\.refoltit.r,.num.x\.& feej.Caro/,De Mtan:
ad '}tts Civi/.Leodien.obfervat.t,c)y, numerofecuttdo,
& paffim apud TraciaTttes cbatcriam hanc a:ditio-
nis.
Qiiibtis ad exuberantiam acccdit,qucfd ex ipfa le-
«ftura Epiftolarum ram cx partc illotum dc Carrega,
quam Mariniinlcriprarumprorfuscxcludirur pofli-
bilicasalcevius crcdiri, nam (i Carrcgx cxtitidcnt in
alrquo crcdirores Marini, utiqiie non dixilfeut^quDd
fubtccutis cxpcnfis Expcdirionisjt/? ntfartmoiapro-
vifia,opure vt daremo altra divifa,&. rur(us non fc-
ciirentillam rcmiiTioncm , aufo vi rimettiamo fcudi
300- &c. efi anderdprovedendo Scc.che per mancan.'
\a di /ettere non fi efatia ma cgtorfrovifla Scc.accio-
ij che i'efiettofo/j'e cn/fiprOnto^netDO ci-i\rDnoi\(r.it,qi]od
qnando Meicator cxiftit ctcditor lui Coircfponlal/s,
libtrc facit traCt.im , diccns , poneted conto&c. n6ii
autem prouc hic") proraittitcxtriniecam rcinburla-
tionem,& captat cxcufationes minus intcgraf, & iii-
furticientis rciniinonisiproindcqucexclufa piobibi-
Ktatc caulsE (omniati crcditijCum pia:fato Te.vt.in i.fi
16 tjiiis ex Argeniartis.^.l^riLtor ait.jf.c/e <«<iew.manife-
ftiifimc cOnjUngicur detcrminatioaltcuus7VAv«r/a
/.>'§.fi mecH7n/J..td exhiben.ihi,] ttdicem ad cxhiben-
dum /jiitienHs cognofcere, an ]uflArn, & pribabiierii^
caufam habeat yjE/or ailionis,propter ejuarn exhiberi
ftbt defiderer,Rido/ph in prax.d.par.xc.yrtu.^2.Fat"
ieii.exped.62.n.6.crfe(jtf.
Dixirhus , ctiam Epiftolarum ex patte Marini*
quomodo cnim cogitaii valcr, quod ip(c foret dcbi-
tor illovum de Cavicga, dum ipfc fccit traftam (cut.
195.51. ad cifedfum fe rcimburfandi.lcu ur dicitur,»»^
canto de/la jfefi de/lu fpe^i^nnc; quinimo dum tam
hujufinoditradaB] > quam n)i(iioncni aliorum fcut.
300.16>
De Commen & Mercat. Difclirfus LXXll. ip^
500 reecpu adcbmjiutiim hnjus mandatifcu expcrt-
fanim pro expcditione , inanis dctcgitur cxpoftulata
exhibitio ad cffcdum dignofcendi, an Mariiuis coii-
trapoiuerit hujulmodi creditum coruttidcm dc Cat-
regahuic expcditioni,fcu potius aliunde fuerit fatis-
fidus , cum cx prididta littera rcfponfiva habcatur,
in ijuam caufam fuctint milTaE , & reccptiE pecuniss
ly nam,ut poft Rct. cotnm Lttdovtf.decij!on.^C6 nulne-
ro 4. ponderat OM art. <!JM edtc.<xainen. Serten. ly.
mtmero 5, tunc intrat quaeftio , in quam caufam fud-
rit contrapofita , feu rccepti folutio , quando nulla
pra:ce(fitdcclaratio folventis,(eu recipientis,&coii-
cordat cadern Rat. coram Cavaler. decifion.iC^ynume-
ro 1. & j.
Et ex his comperto , quod ad exclufioncm prai-
tenfac xditionis reiiftat littcra , & rati» geminorum
18 7>.f/M«7«,ftuftraneus cft apparatus , quod legcs om-
nestituli ff & Cod.de eden. tccelUrint ab Aula eic
ftylo Rot£ , aliotumquc Triburialium , qua: inniXa
»quitati Canonicx finc aliqua cxceptione perfona-
rum indiftinde prxcipiunt , fivc A<5torem , five
Rcum tcneri asdetc Inftrumcnta , libros , & omnes
19 alias fcripturas: Siquidem minime fubfiftit,quod
iii hac parte exolcverint Juraj^C" Codtcis , 8c quid-
2Z
empti ab oncrc ^ditionis, Vcl prxtcndcrcmus , quoi
loh Fifco,aut alii privikgj.ito Coinpcteret hbjiifmo:.
ai facuitas ; fed duin ttiam hodic in h.ic mateiia id
emirmandam ,ftainciidamque legulam contraiiani
Mercatoribus pioccditur cum Juubusantiquis.ho;
dicquc parifcr in praxi,quando vcritaS aliundc poffie
habcn.cclTct aftio hic fubfidiaiia.ad Tcxi.in i./i ^nis
ex yirgentaynj,^.cXt^„„r,jf.dc idcn.yiib.iti cafi:^
\.nu.io.deprobai.NcvtUn.io)ifil.^ m -,\fnan.Ani.
AbEccltf.obferv.it A,9fiib «H.17 ivr/. qitando aitttm
parte i.^l-^aitell.Iitn.in annot.ad exped.i^.nu.w.^fr ti;
Magon decif.Lwen.^.nitmer. 9. Ko/acora>n (jregor.
e/ecffto.v.().-t{?n.2.ycr jf.Sc adduda univeifaicholi
Canoniftarum profequitur Paciandeprohat d. lib.i^
cap.61 uum.^y incvitabilis qiioquc rcddituraddu6ta
limitatio j quod Argentarius Aigcntario, five Num-
mulario a:dcre non tcnctut , cum iftc aliundc cx ItS
fttumcntis fua: Profcffionis poflit cdocere dc pro-
prio Intcrefte.
Cumque idcirco habeamus Textus exprellbsii
quosin hac partenon improbarunt, fec^pricise fc-
cuti funt Dctfores, & /^ouu vanus cft clalqior , quod
nullus iJonor fuerit hucufquc dcdudus ; Jam cnim
idipfum prsenotarunt duo Juris lumina Frf^d-r , 8c
quid dicunt Larr.alieg.ffcal ynHmer.j.Buccaron.d. ij Duaren.nQC non ctiam /Wewof/j. fupraallcgati ««. S^
tiijfer.O^J.nHmero ij. CAValLcommun. contra commun, Jicet enim in f.i(5lp,fupet qud confuluit Aienoih. a-
^u.ffi.Zi.-j.num xo.c^ fecjCj.Merend. controv.lur. lih.
^.cap.^6.numer. i. (^ f'^^' i^a^rex.de Infirum itdif.
tit.j.refolut i ex r>i:me: .%. cumfeq^j. Rot. dec. \o$.fnb
numer.\.verf. ner pLtcuit, ^fecjcj.parte iS. percutit
dcfttudtioiiem illius reguli generalis , juxta quam
( exccptis quibufdam cafibus.&gciicribus perfona-
rum (pcciali privilegiofuffultis, utcx. gr contingc-'
bac in Fifco ) iniquum reputab.itur , quod Arma fu-
mi polTent dc Domo Rci ad cjus offenfionem, &
io pcrnicicm. Scd dc cstero etiam hodic tria cxiguii-'
turnotoriarequifira, primb nempc, quod cdoccatur
dccxiftcntiatempote litis, vel poftca, (ccundo de
Interc(rc pctentis , & tcrtib dccafu (ubfidii , quod
fciltcct aliunde vcritas haberi non valeat , ut quoti-
gcretui de ca(u diverfo,attamen propofitioncm hana
fuby.fo>i/j/.405.«« ic>.e/~ 10. tamqiiam unum cxfutin
damcntis ad fuum (inem tendentibus adduxit,e con-
verfb nutem nullus in oppofitum ajfcitur cxtra Bur-i
fat. fed quompdo ifte loquatur > \^mfupr'a animad-
vertin .us.
Adcitera , qua: dicunturde fidc Mercarorumi
24 quibus in fimilibus mateiiis ftandum eftc pra:mo-
nuit Manf.ionfult .\o4,.numtr ^o Rt. ccram Gregor,
dec iiG.nu.i.cjrpoJ} T.rr.de CiMb.dec.^^ verf.Q- hu~
)ufi/,oci flylus , ubi etiamfi agatut de fidc cxtrajudt-
cialii c/ dec- i\ii).nuin.Ci.coram Bur.ai.cjr dec.i^^.nui
i\.p.vte y.rffew.cxubcratcum Conftantin. Cajfar.in
SpecnLcjuteft.p€regrin.cjuj.ft.^i.fub ntim.iS. replicare»
dianz nos doccntdifputationes,qu£e iuper concuifu *i quod quidem corum voto,& ftylo defercndum cft.
hujulmodi rcquifitorum habenturin omnibus Tri
bunalibusUrbis,& patct apud VrfeU.concL legaLSi.
num.y^fecjij.Patiell.fun. in annot. ad d, exped 62.
num.i.c^ feqcj.RidolpiAn.in prax. d.parte x- capite ^.
nu.ic).^fcij^.ThoTnat.dec.%sx.num.-^ Rot.Lucen.^pud
Pahn.N ep.alleg.ii.num.x. cr feqq & in fpecic etiam
teftatur Card.He Luca de lud.difc.iS nu.i^. er Rota
pcnes iftospa^Tim rclaris
Quin ctiamtantumabeft,qiiod ^maff.i^Codicis
iii defuetudinem abicriiit, ut in hoc prxcifo articulo
quoties DoJZ»»-^/ , & ^a^ -.finc aliaprobatione exi-
»1 (lcntii librorum cogi poilc volacrunt .viereatorcm
ad ^ditionem , nonnifi cum ie;.;ibus de rtrgcntariis,
&Nummulariis loqucntibus in prxfato Jmcf.c^
Codicis proceircrunr, ut conftatcx longa difputatio-
ne, quam in tcrminis Mefcatoris ad l^artcs exami-
iiant,& relinquunt indecilam Pen de fript. prtv. d.
Ubro ^.cjutli.^.per tot.fol.iy .Armenz.an.d. decifton.
tanuen.G-j per tot. cgrcgic Menech. de arhitr. d.cafu
j^c)^.ex' num. d.tmfecjua-itibus & num.^j .cum fecjq.
Facchin.controv.lur.libro ii.capite S)./oa?i.iy^nion.
Ab Ecclef.obfervat.^o.pc'- '.ot.parte i Rot coram Bu-
tatt.dec. J45.W.I.& prsEcisc infcqucndo Text.in LPra-
tor ait,^.is eiiattt.ff.de <tden.Bich.dec.iz/\. nu. ii. &
aiibipaflim.
Quamobrem tunc intrarct adverfa propofitio,
^otics de JuiCj^. 0; Codieis Mcrcatorcs fotcnt cx.i
fed timen fano modo,ne Sutorultra Crepidam, quan-
do fcilicct ariiculus,de quo dijputatur f ("unt vcrba il-
lhis)fecntn non trahit Juris articulos abftrufos per
tetmisos,&. regulai luris decidendos,^uos MercatO"
res atttngerefua .groffttie nen vaient;& ridiculumfa-
ne ejjet, ubi habemus in ipftfmet terminis Dcciiiones
doUiffime digeftai a primis Tribunaltbus Tals4t
(multoque igitut fcirtius,ubi adfunc Tff.Y«a,utfuprij
littcrales J invefligari Iiidicium tmpyrtcorum. £c
16 quod atteftatio Mcrcatbrum nihil vefi"3geturin iis»
qu2 cdnceinunt Jutisarcic!iliim,di.tit (xpiflimc^p-.
ta,8i fignanter f Or4W Dunoz.lun.dec.Si^.nH.i.Crdec.
^i.nu-n.& iz par.j.rec.& dec.}<)o.num.i2.part.ii.^^
dec.ni.Jium.2'J.poft Salgad.in labyr.credit. o~ in Ro"
tnana Pecunt.iria,feu Camhit ^c.Ianiiarii i6S8.§.£c
deniijue qttoad atte^atitnes,coram R.T.D.Vrfino,
ROMANA PR.£TENSiE
EXHlBlTIONiS
?R0 JO.BAPTLSTA MARINO,ETCRHI-
STOPHORO UBALDINO,
CFM APPALTA.ORIBVS GABELL.€,
F R R R I
ARGV-
300
Anfaldi JDc Anfaldis
ARGVMENTVM.
Dc cadcm matciia ccditionis librorum , &:
quandoSoLius non adminillrans teneatiir cxhi-
bcre libros pro Socio adminiltrante. AppaKa-
torcsan pollinr cogcrcDominos Apothccaium
pio iibrorum cxhibiijone ad cfFcdum invcnicn-
dx fraudis : Ucdiffcicntia inter Socium , &
Paniiipj.m , & pluia dc Juramcnto in iiicm,
qnaiido , & quomodo poilic pradicari ; cum
aiiis laie conccrnentibus eamdcm materiam
rcddiiionis rationis , quando ncmpc I br Mum
dcfcdus , vcl impedimencum excuict Admi-
«iftiatorem.
S V M M A Ji I V Md
1 FaEll feries.
2 ExttHs Caufit.
3 liArma regulariter tion fnnt fmntnda de Dmo
Hei.
4 Librorum adfiio licet concedatur de rigore, tameyi~>
probart dehet exifttntxa penes Rettm de tem^ore^
tnet£ tiits.
5 Librorum exifientia nonprobata,jHffictt 'Eft jurare.^
libros rtoii habere,nec dolo dejitjje h.-here.
Ai/flia,etiait, c^uando conflat ex ali^uafide , vel rela-
tione Feriii de librornrn txijientia penes alterurn,
tiHW.G-
7 Libroruiii admintftrationis ad exhibitionem tunc
Jolum Domrnus ^oieft condemnari cjHuiies efi tn.
caJu,cjuo pojJ:t pmcipere Admititjiratori, ut ex-
hibeahor "«.1^.
i Sociu ',(jr I^ar. iceps in e^uo differantiremiJfiVe.
J-^ariicipes in Affiitu ex picioZiJj.Uuarit nen pojjunt,
inolejhri u i.ocatore,ibid.
f Lihros tiatntnillratiofiis ttdere teneiitr Socins admi-
»iftrai,sS(cio,(jut ncn adrM>iiftr^,itt.
Jo Socius pnitaSoctetaie mn tenetur de JhUe alterius
Socii.
II Socius particn/aris non poieft fer vium deliili obli-
^are ahum Sccitm.
ix Appaltutores non pvjjunt fi-at..des ^jMercinm defu-
mere^etendo exhibitioncm librorum FHndaci, vel
Apothecx.
tf Libros.velfcripturas ddere non ttnetur quu ad dete-
gendum proprium dc/icJuw,
14 Claiiju/ fiiic fticpitu , & figura Judicii non to//it
fitbjhntia/ta iudicii.
Non oj eraiurjit ad exhibitionem ttneatur is,qut a/ias
de Jure (fdere non tenetur,ibtd,
15 Rota. coram Lich^dccifio.^i^. adducitur,<^ dec/a-
rutur,
16 Librtrtm ad dditionem ejMomodo teneaniur haredet
tJ^/ercaioris,fiJintplures,diJlinaue, ut thidem c^
»«»«.17.
19 Cedendo aBionem ejuis /iberalur, ijuando tenetur ex
eofo/um,cjuod hahet atiionemcontra a/ium.
XO Libros.fe/Jcrifturas ddere, ^ conjervare efui lene^
tur,f}non kabeat, ^ non *dst ,condemnari potejl
ad JnierrJJe.
X\ Jurah etitutn in /ittm non datur eontra haredem, vel
Jide\uJ]'rem,& de rattone.
iJmtttt, quandotis]amfmt coittejktti contra DefeUmt
ttum.i.1.
ij Juratnentum tn /iiem non diitur , nifi contra imfnt»
diMumAo/ojuin.
24 Societatis,vet partiiipationis forma prohanda eft ad
hocut ex ea polJit a^i.
ij furamentuin tnUtem ante^ifiim deiur , dehet prius
ali^ualiter 'judici ccnjhre de ^uantitnte Verifi-
mili,fuper tjua eU jurandum.
£t traditur fort/iula,tbid.
Et dec/aratur ,conc/uji0,tiu.i6.
27 .Ar^umenium a contrario J'c; fii defumipotefl etiam^
in piitti.s,^^ conventionibu!.
28 Tctnpus,feu terminus concej"iis Dehitori fi expiravitt
exciu ir eumdem Debitorcm nb e\us henefuio
29 lempcrisfeu lem^ini conceft.Oji:.!/ .ippofitiocenfetur
fhcki fhvore Di hiioris ^ obiigaii.
jo Tci/.pus conventum nin currit,>.ifi ii dicquo a/ter ex
Lcntrtr.hetitihus imj/evii ex p.,rte Jua.
31 Tetnf,us nui/icjuam turrit impeatio ex fa£lo /idver"
Jarii.
32 Ii/.^eatens evcnium conditionis non potefi percipere
cov.woiIhii. ex dilfo. itvne condniona/i.
33 Tctiij. us,ve/ teri/.tnus quai.do dicatur prnfinitus utri-
cjue ( outrahentt.
34 It/i} /emeniui/, cjiiunf^o ex utracfue Parte recjuhritur,
ob/rrviiri debet ordo , crprtorit.t4 rerum adeffe-
iipim diortoJcindt,^His j.iins teneatur tmplere.
Excmplifca,ut hu.tiy
36 t>^/ orofus tn ixi.ibendo /ibros , ve/ a/it^uid implen-
do dtci non potefi ,c^ui fuii ii/vediius exfatie Ter-
tii.
Dec/,ir.i,ut nu.7ci.ubi etiAtn expenilititr Cyriac. con-
rrov.544.
57 Imp- >•,. eriiin provei.iens a Prii.cipe Supremo Ut
excufrt,coti]iare aehet,Jnilas fi,iftc di/igen/ias pr»
eo remn^^^endo.
38 Ii/,j cdimentum non re/evat , ^uando i/tud adhibitis
di/igentiisj oieji rernoveri.
40 Impedii/'e):tur/,ut retevei,opus eff,cjuodfufer eofiat
prote//atio,ea^ue Parii notificeiur.
Contra tamen de tscjuttate , (j- fententia , ^«4»» tenet
Rota,«K.4i.
'T}ifltrioue,n nu.^2.
43 Impedimentum tit re/evet,debet fitpervenire,& ntii.
adejje de tempore a{}us,rr. cjitare.
44 ^eddttio ratior.is fieri potefi etiam fine librisl
Dec/ara, ut procedat non minus pro quam contra Ad-
minifiratorem,nu.'^').
Item dec/ara , dummodo ter Teftes, Vel a/ia pub/ica
dccumenta , (^ probatianis ratio rfddatur,nu-
mero 46.
Ltmita,uht ira^kitHr de Patrimoiiio amp/iffimarttmfa-
cultaiurn,nu..if1.
Dec/.:ra /i9/,itationem,ut nu.^S.
49 leiip-:s,fenterminHsindi:htoccnfttur appofitusgra-
tiaJo//tcitand&,nen extinguenda ob/igationis.
D 1 S C V R S U S LXXIIJ.
I T^ Analdi Appaltatorcs G-ibcllac Ferriprstenfio-
J ncm cxcitp.riint,qiiod b.Baptifta v.arinus,&:
Ciiriftoplioiiis Ubaldinus AfficSiuriiTcnuia;, v^m
nunciijTfur Conchi , p:i iplos icc<pi£c a 1 tibunali
Congicg ' Cfticii Don^ini , S' piopricratiae ipfius
TdiiKa' plus conlumpfiircnt de vcna t crraccii (blita
claboraiiinprcdifta cni ta,cjiiamirrpoiia 1 rcxem-
pti6,c]uam ab cadcm Gabcll.i laiionc . C fticii obti-
ncnt mcmcatar Tcinits Affidluaiii, S; ad id pro-
bauduminfticcrccorajn i'ia;laco fcomra Marinnm,
&Ubal
DeCommerc. &Mercat. Difcurfus LXXIII. 301
& Ubaldinutn pro exliibitione librorum , quos
afTerebaiit Sociales inditto Affiau : Veriim Hgo,
fciibcns pro Reis opinabar , non elk locum In-
ftantioe , maxime quia prxten(i libri fucrant alio
traduftipcr quemdam Miraltam Participcm Jeii
Ad-niniftratorem hujus Affiaus,& poft nonnullas
Intbrmationes in voce , & in fcnptis Caufa pro
mea nocitia non habuit ulteriorem progrellum,
vel quia ( ut puco ) fuit reaiiumpta per iplam
Con^regationem S. OSicii ', vcl quia amica-
biliter concordata. Tenor vero Refponfi eft , ut
fequitur. . . •- i- -^
Reiicienda venit laftantia , quomam hcet
contra rigorem Juris Civilis prohibentis , ne
mediante expetita sdicione Arma ^^'"f ^ur ^k
Domo Rei , ut in /. mmis grave , C. 'i^J^P^-
MenochJiarbur.caf.^99-numer.i.o-^.^rfdUoncL
6un,imcro 2. Io.A>uon...b Ecckf.objerv.^9nHmerA.
^ . pur I. cum reliquis adduCtis m anteced. Dtfi.
mmero 14. Canonica arquitas id induxent ; nihilo-
minus ad hunc ctfcrctum non probanones prx-
■ fumptivas , ledper omnino concludentes proban-
daert iibrorum , 8c fciipturarumexillcntlapenes
Reum lacefT.tum de tempore motx iitis , ut m hac
parte fequendo Ttxt. ,«/.5. wpnncip.^^./cjendum,
f. ad e.xioib. perpecuo dixit Rom , fic
coram Seraphin. diCif. iiz^
ad Gregor. decij. 129
nmnero w.s 14.
nnmero 9. Vrfell. d. c$ncl. 61.
ITgnantcr
nimero i.& deaf. 241.
I ^Z72 dx^^erf. cum "aliis plene in dectf 237.
.7a /n- ^. n»m. n. par. n- & late tirmat A/*.;/:
i. Anton.j^b BcJef.d-par. i.
num
numero 4
''^fpSVero cantum abeft . quod ulla com-
probata fuerit exiftentia penes Marinum , &
[jbaldinum , qoiarmo patet , q'^^d cn..dam Scat-
f;,fiirria feu libi ipcc Miraltam conkfti , & tam-
ouim mi-nus cg/es acriter exhac Parte xmpu-
quim ^^^^^^\.^^^ Miralt^ reftituti ; ideo-
ad evidentiam priori excrelho re-
gnati
Nequc juvac airere , quod cum verfemur intcr
Socios , Marinus , & Ubaldinus obftringancur
loco Miralta: ;quia omiiino gratis hoc dicitur,
ciim folum ille fuerit Capferius , & limplex Parci-
8 ccps , leu Conductor Negocii , ac propcered non
polis iftos terminos incer fe confu;idi , late ni-
miuni dc plano apparct , & habccur firmatum itx
illa nocilTKna Romunu Participatto-iis coiam Vbaldo
in ordine Li 21?. er 311. & in altera Romar.apr.venfA
Societatis corum Ctrd. Oithobon. derif. ^.c. c^ de-
ctf 64. Unde ad dirt-crentiam Socii noa poilunt
Participes ex tada aifiduarii ptilfari a Locatore,
Rot. lanuen. decif.i.^. numero i^o-zsrfeijcf. PanciroL
conf \<^6.numero 3. Salgad.in Uhyr. Credii.par:i.
cap. z6. numero 74. Card. De Lucade locat. difc.i-J.
numero yper tot.
At quando etiam veliemus , quod per difcurfum
adeffet ifta Societas , non ita de facili in Jure in-
v.enietur , quod aliquis Socius de fefto alterius
Socii libros non exhibentis teneacur, quiadum-
9 taxat repericur , quod unus Socius , qui adua-
literadminittrat , alteri Confocio obrtringaturli-
bros adminiltrationis exhibcre , ex Bero. con. 191.
fub numer. 35. Lib. \. Parif conf. Zg. numero 17. &
■ aj. Lb. 1. Menoch. conf 37^. numer. &fet^. lo. Ant.
Ab'Ecclef d. obferv. 49. nnm. zi. late Giurb. decif.
9^.nu/ner.2.Q-J.NicoLCata>3.decif.2.\.num.i.Fitlfic.
de Societ. cap. 38. num. 41.©- '\i.Rot coram Coccin.
decif. 2169. nutn. ^.fe^fxam concord. /up>A 'Difc.
^%.nuMer.\i.
Potiffime autem perfpcd-s geminis circumilan-
tiis , primanempe , quod prsefata occultatio , five
afportatio librorum fafta fuic poft diffoiucionem
loSocietatis , unde recepcum eft , ut ea tinita
Socius de fado Confocii minime tencatur , pcr
Text.inL Omne as aiienum ,jf.pro Soc. Rot. decif
233. numero 7. par. 15. rec. Et fecunda , quod cuin
hoc ( uc infra ) imporcaret infubftantiadeli-.
que cetTante a-^^.--^- ^^^^^^ ^^^^ . ^, .
^" ''■° "\ g^ Ubaldinus jurent non habere, 11 aum , non tantiiin Socius , qui(prout hic)prxten-
quod Marmus, i,.,bere prsefatos libros , feii dicur parcicularis , fed nec ctiam omninm bono-
neque dolo defiille habere praetatos
fcartafacc a iuxta confZabar. 119.«.?. 'oerfQtioad
1/ «7 ubi ad^^ercit , Jura loquentia de .dicione
habere locdm , quando non cft in controverfia exi-
ftentia librorum , Aretin. conf 120. numero 2^erf
fed rarnen hts , Bero. cor/. .9- ««»»■ 5- ^'^-S- ^^™ ^1"^
plene per Ridolphin in prax. par. ■>
. cap. ^.num. 54.
r.i\diverf& deci/^i^j.num.
2,.po^ Z accl. de Societ Ojfic
Rot.d.deci/i^i.num.z.pa , . ,^ ■ j r
' • " ciet Ojfic. Cr (orarn Gregor. decf.
Z9<f. nnmero 2. m Bononten. Cenfus^ Inmt^6^^.$.
ficparfforrnuer . coram R. P.D.tloreX^ad pr.^Jens
Pr.ftde Gr^naten. & in punfto de Scriptura , fivc
dlibris , qui pcnes alterum ex relatione Perun,
vel alterilis Perfon^ conftat remanfille Row. tn^
d.decif.i^7.nu.6.par.ii.rec. & admifit eadem Rot.co-
ram ■Bich.deci/ ii^.num.i^.&j^-
Et quidem durum , & afperum foret , quod
dum Miralta libros ad fui libicum, & pro fuo pro-
prio IntetetTe conficiendo , demdeque ^"s f^^^or-
tandofuitrcmperAdverfarius Marin, &UbaIdi-
ni . in hos pollet transfundere hanc obliganonem
7 ^dendilibros.folummodo enim valct tiu,s?on-
demnari adexhibitionemlibrorumpencs Adm -
aiftratorem exiftentium, quando eidcm adm.n -
ftratoti praecipere potclt ut exh.beat , ut notab,-
liS , & in terminis Adminiltratons hmicando
• dixit Ro,.coramSeraphind.dect/.n2^.nu.i. Adden.
parc
rum valct faciendo aftum illicitum alios Socios
obligare , fed Text. licteralem in /. fijratres,^.per
contrarium , & Ladeo , ^fnaL ff. pre Soc. Natt.con/,
f),. num. 2. & conf 260. num. 1. 'Port. ImoL conf6%.
. fub nurnero 33 Ftilic.de Societ. cap. 29. num. 35. ^6.
& 37. Co/l. de/ail./cient. & ignor. inipe£l. 'y6.num.i.
&fet]cj.Borgnin.decif.ii.num. ^o.par 2.
Coeteriim quando omnia fuprd dedufta defice-
rent , cxalio dlarifrimofundainencoverfamurex-
tra difficultatem.quoniam ciimAppalcatorum in-
tentio percuriat prsetenfionem juftificandi fom-
niatam fraudcm hujus Partis refped:u Ferraccii
non confumpci in Tcnuta, & laboreriis conductis
ab Officio Sandsc Inquificionis , omnis iquitas,
& Jura rcfillunc petitioni , eodcm modo , acfi
12 vcllent( cx: gr. ) AppaltatorcsDohanarum Urbis
perquirere librosfundacalcs, aliarumq,- Apothc-
carum ,cum firtiilibus , ad cffedum dignofcendi
fraudes yfeii omilfas rerum gabellabilium dcnun-
ciationes .utin pundo poft CraVett.conf.969.nu.
6.&/i:^^.& VeriniglioL con/ 27S. num. 6. exclamat
Rocca f.leil. disfut lur. cap. 7 j. num.^.6~per tot. \\\
hocquippe cafudcbent Jpfi Gabellarii opportuno
tempore invigiiare , noa aucem accufacioncm
ftrucre fuper libris , & fcripcuris Particiila-
rium , (ecundiim litterale refcriptum ^Antgnini
C C Itnpe-
302 Anfaldi De Anfaldis
Jmperatoris in l. Qni accnfare ,C. de^de». ibi , ^<»
ACiiifAre Vvlnni, p • obMiones habere debent. , citm ne-
oHe lurts , neeiue ajuitatis raio permittat , nr alie-
norurn Inflrwnemorum insjtciendorum potcfliu fieri
dsbe.it. ; tc hanc quoqiie opinioncm in maceria
|3 fapiencc delittum ccnuic Rot. coram Caputajnen.
par. 1. dsctf. 295. per tot. Scacc. de Ittdic. hb.i. cap.
II. «K7«.4M. & concordac Cyr\ac contr. 544.?;. 33,
Cr feqq.Vrftll.d.comil.&i.n 17. Parrex.de Inflruw.
€dtt tit.-j.refol.l.exri.i^.ufque ad ix.Add.adGregor.
d. decif 129. n. II. Rot. dcctf 318. h. y&fe^-pofl 2.
vo!. I. onfil. tarinac.
Non adverfance , quod in hoc negocio force
traaecur dc maceria , & infpedione commifTa
fine ftrepitti , & figttra formalis fitdicii, quia nihilo-
minusnon vcnic gravandus ad exhibicionem is >
qui de jure non poceft , auc dcbec ardtari , uc in-
quic in fpecic noftra Bartol. in Exirav^g.ad re-
reprimtndnm in verb. c: fiiuram nttmcro 17. verf
Item an in hac Canfa , & fcquicur Card. THfck litt,
E.conclHf^S.n.zS.Cohell. ad Bull. Bon:7{egtm.cap.
4^.»-37'& 38. ■^«^- decif.)OO.n.^.p^r. ^.recenr.
Acque hinc ( fubjungebam ) cxcranea procul
dubio remaneCii. decif coram Bich. la 224. fecun-
15 diim quam prxcendicur incrare adversus Confio-
■ cium obligacionem aedendi libros Sociales. Quia
ibidemmmmt dubicabacur de priexiftcncia So-
ciecacis , librorumque Socialium , quinimo hbri
communi nomine erant infcripti , & unulquifque
Sociorum promifcue adminiftraverat ; Ac m cafu
nollro nec Sociecas apparec contraAa , nec hbri
pr^efcferunc nomen Marini , & Ubaldini , nec hl
umquam bujufmodi AffidumConchx adminiftra-
runc : unde evanefcic appHcacio Textm in i. fl^fftis
16 ex Ar^remariis , §. cogentnr , ff. de eden. ibi namque
traftatur de pluribus hxrcdibus Argencarii , qui
omnes cenencur ad finulicudinem plurium Tuto-
rum fi omnes admiaiftrarunt.
Ac ceiru omnis anfa dubicandi , ex quo in tn d.
§. coientnr , cui unice innicicur d. decif Btchii .
17 non conft^^bac , quod Ubri exifterenc penes unum
ex hxredibus , velobligacis ; fed in praslenri ex
fupra animadverfis cum ftierinc rcfticuci Miralci ,
Qui foaam poftmodum arripuic,runc profeao ah-
T _v *. i II* ir^., j«.^««..* ,.cVa
rational. ad l. ciim fnndus , %.\.ff. fi cert.peMt. Cm-
tell. de Donat. traiLi. difc.i.f^ecial. 10. ntijn. 13. »a-
^«.laciCfime Olta de cejj. lnr. iti. 5.^/. 14.. nu- 2. Qr
per tor.
Ifta profedo fupcrabundarcnc ; Ac dac/) eciara
per dilcurium , quod Marmus , uc Ubaldinus
valcrenc compelli ad a'dicioiicm librorum, cum
2otamen illos effe<5tivc non h.ibeanc , videamus
quiso , ijuo remcdio valtanc obftringi , &c ctr-
cum eft , quod fufficic oblacio Incerelle , uc ad
Parces arciculo difcullb refpondic 'S^ota coram-»
Burait. decifb^z.drdecij. ic'6.periot. Card.Dc Lit-
cade Iiidic. difc.z^i. ««.32. Unde confulant Appalr
tatores , quomodo pocuerinc hujulmodi Incerefle
liquidaie.
Non enim applicare valec Juramentum in li-
tem , de quo nuWaiex AnihQrttatibus in oppofitum
adduftismencioneni facic , auc facere poteft fub
dupliei , eoque inevicabiU fundamenco, primo
nempe , quod cum remedium ift ud fin.pli citer de-
tur advcrsus dolofum , illud congruere nequit
Cafui noftro, quia dum ifte dolus procul dubio.
non adefi: in Marino , & Ubaldino , fed cancui^n-
modo practendicur.ipfos urgeri poHc propter ob-
ligacionemab alferca Sociecacc derivanrcm ,ple-
na lunt volumina , quod neqne concra hajredem ,
21 nec adversus fidejulTorem , quantumvis dc coe-
cero exprefseobligacos, Juramencumin litemad-
miccicur , cefte Fannac. in fiagment. par.z. Itit. !,
W.1054.G?- 1055. ubi innumcros recenfec, Leotard.de
Vfur.q.jj.n.x-j.tnfin. MonterdecifAragon.il. n. 6.
cum fei^q. Borell. infHmm.decif lib l.tit. 52. num.z^.
Rot.de. tf 44. nH.2^.par. 9. rec. Card. De Luca lib.
7. deTutor. drfc. 8. ?;.ii recepto cafu, quo lis fuerit
22 conceftaca concra Defundum , quia tunc defer-
tureciam contrahseredem, ucpoft /'/»/. cradit!^i-
dolphin inprax.par. 3. cap.i.nn.ii^o.F arinac.in frag-
mnt, d. par. z.litt.I. nutnero lo^^.verf & proptereki
& numero 1057. Hermofll. ntdLcpez. l.^.tit.^.par. J.
glofii ^.nnm. 24. verf.de fendtt. idem procedere, Btl-
ten. lun. conf. 51. numer. 12. Sadarin. refponf^o. nU'
mcro ll^.Verf. c^ho in cafu , Rot. ceram Btch. decif.
173. numero 15. (jr decif.zii. num.i^. par.i"]. & pri-
usd. decif.^i\. num. z6.par. ^.di in pundo quod
os Cotevedes , vel obUgacos pulfandos non efle, 23 non decur.nifi contra immediacum dolofum,ide6.
adlicceram dccidk tdem rexnisihl, cogentur & ' '*''--
fiicceffures Argentarii adere rationes; ^uodfl ptitres
ftnt hxredcs , & ttniis h.ibeat ,folits ad adtiionem com-
pelletHr ,fedflomnes habcant , & Hnus&diftbi deff
deret , omnes ad diditionem compeliendifunt, & pro-
fcquicur ff!of. in verb. haheat , ubi pro concordan-
tibus adducic Text. in 1. 3.§. ^'«''^ > ff- commod.& l.
aUione , $.fl commHnis , ff. pro Soc.
Ab!que eo , quod juvec icerum rcphcare, quod
Marinus, & UbaldinuspofTinc urgcre ipfum Mi-
raltam ad librorum exhibicionem , id enim rcde
18 procederec , quocies foret in poteftate corum-
dem prxcipere Mii-alcx , uc libros concroverfos
exhiberec, & ica propoficioncm iftam declarar,
ac prifupponic Rot.coram Ser.^phin.Adden.ad ^re-
gor. & Vrcell. fupra dedufti nHinero 7. Sed cum
notorium fic , quod hoc minime refidec in pocefta-
te Marini , & Ubaldini, de plano locum fibi vin-
dicatea vulgacifTima, & inconcufia propoficio,
19 quod quocies quis cenetur ex co , quod aftionem
habec concra aUum,eamcedendo liberacur.ac per
Text. in l.Quod dehetnr , ff de pecul. leotard. de^
VfHr.qu.^fl.9i. numer.i. & pciiis egregie Faberin
que cribui non poffic concra Coha:redem , vel So-
cium dolofi , poft laf in l.fl cjHando n. 37. &J'etjtj.
ibitjHe Plot. C.unde m , Card. Tufch. litt. I. concluf.
jrS. num.^6. cumfcqtj.Card.De Luca de Tntor. difc.
^.pertot. ubi lace impugnat Piottm concrarium
tencncem, & confonac Spifc. Rocca feleU Jjfp.I ntt,
tom.i. cap. 143. «.15. & feijcj.
Et fecundo , quod in omncm eventum obftac
inccrtitudo tum refpedu participationis in af-
ferco Affiftu , a qua cum pendeat condemnatio >
nimirum pro rata uniufcujufquc, infpicicnda con>
24 probandaque fbrct ante omnia forma contrafta:
parricipacionis, uc in fpccie Cratian. difcept. 335.
ntfmer. 24. cum eciam , quia oporceret , quod
25 priusaliqualiccrfaltem in oppoficum probarecur
quancicas ejufdem Incerelle , fuper quo in li-
tcm Jurare precenditur , cum Jura noftra non
aarnictanc , ut in libero Adoris Juramenco fit
ftandum , adeoucC ex prsnoratis apud Quxs ad
conir.for.cap.i^.n.ij.verf.ini^uemfcopum)Dt:cretum
fupev- ifta dilatione Juramenti dcbeac incerponi ,
uc le<]uicur , vidclicet , C»ndemnamus StychunL,
in taltm <^Hantitaf(Htj , quam noflra hac Jementia
taxamus.
De Commercio &Mercat. bifcurfus LXXIlt ?o?
^atnui , & pro aua iHrarnemum in litem de- Anconiu<: r,r'..r»,-„o.,... ni,: c , * J^ J
ttixamui , & pro qua furameuium in litem de
fcrtinur , & tradunc ^ffiicl. decif 360. ful; num.
8. Cancer. vur, par. i. cap. 8. nHinero 2^,Cirocch. dif-
cept. ii|.. numero II. Borell. infumm, d.par, i. tit. 52.
numero'y.j.& lo.Leotard.de Vfur.d. quxfi . 77. ^num.
61. Faber.tn Cod. Itb. 5. lit. ^z.de in/it. juraii.defint.
»it.numer.\.Frjincifc.Palm.confidt,<)o.nujn.ii.^feija,
ubi plene agit de materia Juramenci in licem de-
negandi , Eptfc Rocca d.cap,i^^,numer..^o. Rota co~
ramVerall.dccif 121. ntim. ^.par. i.Fontanell.decif.
;?oo.e.v numer. 6. uf^ue ad numer. i^. ubi admonet,
iquod Parces pfobenc aliquo modovalorem , &
IncerelTe , & non Hdant Juramento , quodque f u-
dices ( Ibnc verba pra:cifa (faciant per <efttmaiio'
nem appa^ere de valore , tjuidebet ej]e norma , dr fun-
darnentum hu)us tnxationis , Zl ^^«.^.fubjungit , dices,
nthil ergo prodert: luramentum ? parHmrejpeciuvalo-
ris , & prster hos , alios adducendo , fequitur
Ctird. De Luca de Tutor.d.difc. 8. numer. 6. & q.<^
de Credit. difc. 128. nwnero 5,& concordat LeoncilL
2i:deci/. Ferrar. 150. e.x num. 3. cutnfeqtj. ubi tamen
• quod ludcx non femper arftatur ad iiujufmodi
taxam faciendam , quia potefl ex poft quantitatem
arbicrio fuo moderari.
In altero veio cafu e converfo , nempe in vna
Florentin.i Cambii , feii Reddttionis pendence in
Audirorio Rot£ Florentina , ex quo agcbatur
concra adminiftrarorem , credebam , non in-
trare excufarionem cxhibendi libros , redden-
dique rationem oppofitam ab eodem Admini-
ftratore ; ciim enim Andra:as Pefci Capfcrius,
feu Camerarias Menfac Archiepifcopalis Floren-
tini habuiiTet in hujufmodi munere adjutorem
Antonium Fabruccium , qui & ipfi Andrese in eo-
dem mnnere fuccelTit , nec potuillec celericer Con-
puta fubalcerni adminiftrationis gefts per Anto-
nium revideie , fufcepit interim ab Antonio fcuca
1400. fub ticulo Cambii , de quibus poftea relU-
tucis in quancitate fcutorum looo-remanentibus
■400. initafuit occafione ejufdem refidui conven-
tio , per quam Antonius promifit non petere ab
Andrxa quidquid ex caufa prsdide admuiiftratio-
nis eidem Andre^rcfpedive deberec.
Ac quia fuperaddica fiiic condicio, feudecla-
ratio per hsec verba , Dichiarando , che detti conti
fi devtno ejjere jnldati dail' una , e faitra Parte per
tutto ilrorrerite Aiefe di Gennato ,purche' nonfteno
ritardati in alcun modo per dato , efatto rnio , (^ideft
Anconii ) altrtmente sjirato detto ternpo ^c. tpfo fa-
£io fta amelecito il profeguire per il confrguimento
della detra fomma difctidi 400. accidic , quod in-
traprjcfatum Januarii Menfem nullafuit expleta
revifio , feii folidatio; quamobrem inftanceju-
dicialitcr Antoniopro confecutinne pr^fatorum
fcucorum 400. & obiiciente Andreaquodobfta-
ret pa&um folidandi prius memorata Computa,
fciic prima vice judicatum pro relaxatione Man-
dati,fed in gradu appellationis cxtitit infirmata
fententia : unde in hoc ftatu fcribens pro Andra?a,
cenfcbam , magis juftam fecund.im efl'e fencen-
tiam , quam primam.
Clarum quippe Mihi videbatur , quod padum,
de quo fuperius , pr:rfcferrcr obligationem non
prxtendendi rcfidiuimCambii , abltincndique ab
executione , doncc ratio fubalternx adminiftra-
tionis reddita fuiflet per Anronium ; Tum quia
isfe obligaverat non pratendere quidquid fccura
calculatione debuilTec ; Tum etiam , quia duin
Antonius pr^fervavic «bi faculcutcm agend. or.
reliduo , quoccs Con.puta non fuilknc S.^tf.
^:^Z:Tr '^"^'-.' ^ concranoSVe"-
ctenim a concra 1 ^et '"'!^''" =■ ^'■S""'^'"^"'"
^■,- '""f- 75°- '"♦«^'■^ 9- Vcg.conf n, rum i
Stm. de Prxt. eonf. 77 numr. ,^7 r ^'
itl^.i.ttt. 14. «,,«.; a 4. &fe^j,Rot.dec,f,^^. „^
ryr. 5. coram CaValer. Card' 'De LtJde'Fel7
^--5.ne,ueidreveraexparteAntonU
Ditficultas itaque reducebatur nonminusad
lapluni tcrmim,quamadimpedimencum , quod
allcgabacAnconius icquenseciam redditionem ra-
tionis , quia de coetero relevare non poterat,quod
aSumus Menfis unde liceret infcrre , quod An-
drsasab ejuldem dilatictnis bencficio per expi-
rationem prsfati termini remanfilVet exclufus.
ITff,"^.'" ^- '• §• ^'""^ ^'^'^'"« 'ff' ^«' plHfyuam
per //. «^cum concord.per Ioflioman.conf.6.nurn.
6^.0algantt. de condtt. & demanjir . part . 2. cap.
'■ qt*. 36. numer. 6. ^ ^u^fl, 70. numer. 8. Andreol.
couir.^yji.num.U.
Occurrebat etenim dilemma fatis perftringens,
29quod vel terminus hujufmodi fucnt appofirus
Antonio , prout de Jure femper pr^iumitur . ciim
in<i efTec Dcbltor, feu obligatus rcddcre ratio-
nem , ut m /. eum ^ut ,ff. de verh. ohitg Caftren.
conj.ii-j. nurner. 4. verfnam fuieor , hb. i. Mant.
*^"^"tM.^.ttt.ys.numer.-ii.RiuerJiuJ.f.per Novell.
lujh>,.par. 9. cap. 14. numer.lO.Mart.Medt,.deaif
benen. 14. „un,er. 45. Bondcn. coliuE}. 48. nurnerosi.
M. i. Manf confult, 15. numero 9. /{ot. dcctf zo6.
intmer. 18. coramCard. Otrhobon. & in hoc cafu in-
dubiratum erat , quod mora Antomi , live bpfus
pr^didi temporis prarjudicare nequibac Aiidrex,
30quia quando hinc inde aliquid cft implendum.
numquam incipit currere tempus convuitum,
nill a die, quo alter ex Contrahcntibusimplcvic
T^^r^^^^ ' "^ *" ^^^^'^ P^'' '^^^'^- "' '• '^^'1"»
%. Ji.de <i..-\il. Edin. cuiii concord. ait Manf con-
fnit. ni.numeroi<,. &fe^q.PoJ}h.refol. II4. nume-
ro 22 (^ 2?. Rot. decif 77. numero 4. decif iij. nu-
meroS par. i)i. recent. & confirt Antonell.de ternp.
legal.lib.^.cap.^.numero ii.cnm zWhfupra addudis
Difc.^fT,. nnm 24.
Auc verotaletempuscogicari pocerac afTigna-
tum Andrcar tan quam ex alia caufa dcbicori,
ttiDcque cum fpfe ncquircr in plere ex parcc fua
obculp.uTi, & defcdUim Anconii libros, & racio-
31 ncs numquam cxhibcntis , ncque paricci in ejus
ptijudicium tempus convencum valuit efBucre.
ex quo ilkidnun^quam currit impedito cx facSo
Advcrfarii , Hald.inl iriir.iuiile num.i.ff.de Minor.
Laureut. S-iivan. de F..ud. recoguit. cjh. 79. nurnero
l,Gravat.ad rejtr.in prax.iib.6, cap, ult. num.i<;.Fa'
lenz.uel. conj.^^. nhm. 22. & 25. & nurn. 51. Graiian.
difep. 929. vum. 9. & fe<jq. Antoneil. de ternp. iegal.
iib. i. cap. \s. nnmero 2. ,& 5. Sanfeiic. decif 406.
52 7//(»/f»-.(5.iepugnat enim a-quitati , quod ex difpo-
fitionc conditionali coinuiodum percipcre valeat,
qui cjus eventum impedivic , ad Text. in l. ■ 5.
C c J §.^«.
.04 Anfaldi De Anfaldis
i.jirt. ibiijKe B^rt. Akx. alii^uc , jf. de condiFi. cai^f
dat.Soiin.Sen.inl.tn IureCtVtli nHrn.^.f.decondit.ci-
(LeMonftr.Menoc.conf.6y^.num.-yU & in his fere ter-
miiiis Cajiren. conf. 217. fnb nnmero I. verf. najn
fi tet/ipM , Itb. I.
Qiiin etiam ubi vellcmus , quod termjnus
« utriqiie cflet prifinitus , adhuccum eadem con-
dicioafadouiriuf^ue penderet , ut indicabant
illa vcrba , che ud.conti dtvino eprfaldaii d.,ll'tmA
el'Jira Parie, profeao non poterat , ncc de-
dcbat Andraras implere , feii folvere, fi prius ex
parte fiu non in.pkre Antonius , five libros, ac
34 Codices rationum cxhiberct , nam quocies hinc
inde aliquid eft implendum , rerum ordinem , &
prioritatem effe infpeciendam , oblervandam-
que , notantrelati per Rot. decif 471 nimer.23.
far.g. recent. aVlis decif. i^i-TiUT/ii 13. & i^.coram
35 Card, Cerr. & ferme in punao refpondit Rtiin.
conf."yyfub nnmero ii.Verf ^uoniam hoc negatur , &
num. 15. & 14- /«^.^.ubi agic de eo , qui promiferat,
intra ^JlienJem Novembris refidiium debiti folvere,
faUo Saldo , & Calculo.
Sed neque pro meo judicio aurcs in pro-
■ pofito prjcbendi erant alf. impedimento , quod
allegabat Aatonius , awtumans , fe non potuille
librosexhibcrcexquo Cardinalis Archicpifco-
puseofdem Hbros ad feavoGaverir , illoque dem-
36ccps tradere abnuerit , quafi vero nemo poffic
dic) morofus , fcu quod ob cjus culpam impleti
nonRieritconditio, ( ur exigcre vidcbantur illa
ycrha, piirche nonfiano ritard-ui in al un' modoper
dato,ef.tto inio ) quando quis ex fafto Tertii
remanfic impeditus , ad Text.inl. ComrneatHi,f
de re fldtlit. Bec. conf 104. num. ^.(JPfodentn.Pifor.
conf 44. nunier. 77. & 78. '"<'/• 2. lofeph. Ludovic,
decif Pernf 105. numer.Q & fe^q- Card. De Luca de
Empt. & Vendtt. difc. \y ntm. 4. Rot. in Bononien.
feit Ftrmana Olei 26. Imii i6-]9.%. Sane inpr<tfenti
infia.coram R. P. D.Rondinino ; & inhis terminis
exhibendi libros Cyriac. contr. 544. num. 62. cum
fetjcj.^fsre per tot.
Non folum quippe tale impedimentum nequi-
bat cenferi de iis , qux removeri non polfent,
quia ultra integricatem , & Juftitiam prxfu-
mendam in Cardinali , quoticfcumque fuppli-
ces , & dihgentes preccs porrcxilfet Antonius,
37occurrebat replicatio , quod ncc etiam .quando
agitur de Principe Suprcmo , illius faftum , &
impedimentum excufat , nifi doceatur , Oiaximc
in materia Juftitia: , fadtas fuiiie omnes diligen-
tias pro eodcm impcdimentoremovendo , quam-
ad modum ex Bald. conf 595. numer. 5. infin.verf.
quarih cjuta .//('.i.probat /}lto£rad. conf 45. numero
3(5.&priusw«wfr. 26. lib.2 & fequitur Bonden.
colluU.^o.num. ijo. lib. i.& regulare eft , quod alle-
38 gatio impedimenti rejicitur,nifioftendatur, illud
removcri non potuilTe , quia non poteft dici quis
in'pedicus , dum valet impedimcnrur removere,
Ut pcr Guttier. de Tutel. par. I. eap. 16. nttm. Iio.
libri Giornalis , ic in adionecontra eum intetv
laca ad exhibendum pra:tendcbatur relaxari Man-
da"^um cb>e^rccrando , i!lc vcro juite le exculabat
aba;ditione petitapropcer carentiam libri deten-
ti ab Orticiahbus Dbhanx , fed nos ii» prsefenti
non petebamus relaxari Mandatum adversus An-
tonium tamquam exhibcre recnlantcm , at quod
eidemAnton.obftabat exccptio rationisnon red-
ditx.quodfaneexiftit tott)L«elo diverfuni,adeo
uc idem Cyrtac. qui mimquam Adminiltratorenl
eximere (omniavit fub hoc paUiamentoareddi-
tione rationis , e.x «Mw.icp. WA/f^i^.exprefse ad-
niiferic , & firmaverit , racionein fiuc libris etiam
reddijjoHe.
Ad id aucem , quod fubjungebatur , Andream
40 dcbuillc protcftan , pcrfc nonfletifle, quomi-
niis ha-c rationcm difpunftio fequeretur , prout
requiri folet ad cftedum , ut alltgatum impedi-
mentum refragetur y juxta Dodriuam Fdhn ifu.
cap. ex tranjmijja nurnero i. de pntjcript. eyfitx. iiu
l.properandum , %.fin. autem uterque , C. de ludic.
laj. in L^ui in aliena, §. Celfiti n11m.26.ff de acqutr.
hnred. FontanelJ.de patt. ntipr. clauf. ~.glof. l.fnr- 1.
fnb numere 64. Verf. cjuaviVts entm , C" nutnero66.
& 67. Seraphm. de prt<VtL Iitram privil. ^^.num. 12.
lofeph. Ludovic. d. decif Peruf. 105. num.i^. t>perell.
decif. 85. numero 21. & fe^^uenitbus Rot. co^am Ve~
rall. decif-j^.fHb. nu?/j.i. par. 2. hcile (ixit refpon-
^j dcre, & quod infpeSa arquitate etiam citraali-
am proteftationciT) fufRcit , de ipfo impedimento
conftare , prouc fequendo in hac parte eumdemj
laf. in d. Lproperandum , %.finautem, C.de ludic.
proficecur de opinione Rota idem Ferall. d. decif.
"i.per. tot. par. 2. Crefcent. decif^. aliasdecif. 234.
tit. de excepr. ^ decif. 708. num. 2.par. 4 diverf&
dectf 5^7. numero y.par. l.rec. & tenent etiam Va-
lenz.iiel. conf. 4. numero 78. er d. conf. 44. num. 2p.
Seraphin. d.prtvil. luram. 35. num.lj. Gratian. dif-
eept. 5^1. infin. Qr decif. tj^larch. 74 ntm. 19. idem
Fontanell. dedf 107. ex ntm. 7. tifcjue ad fin. & de^
cif i^S.num.i.yintune-^^^de Donat. Reg. hbi^.cap.i^.
ftib. ntim. \^6.Thornat. decif^. nu. 33. Bonden. d. col-
Itin. 50. nu.i6^.lib.\. Eptfc. Roccafelecl. difput. lur,
cap.62. fubnumer. 6.
Ac dcnique , quod objediohon congruebat,
comAttihoriiates '\n contrariumrelata: percutiant
cafum impedimenti provenientis a i&ixo Tcrtii ,
Ai fecus autem , quando , ut ad pr^fens , illud pro-
manat ab uno ex contrahentibus . feii ex fado
Partis, utlimicando poft Rutn. «»/150. num. \6.
& 17. lib. l. & Rot. coram. Pania juxta imprejj. Lug.
dun.decif ^J. num. ii. habetur penes Bonden.d,
celluEl. 50. nim. idS. Itb. \.Card. De Luca de Benef.
difc. 56 «MW. 4.
Addebatur ulterius , quod hoc prztenfum im-
pedimentumaderat etiam de tempore initse con-
ventionis , ut fupra, , & fic ex ipfo fado ccflabant
omnes difputacioneshaberi folitx occafione im-
pedimenti , ciim hz concidant quando impedi-
Jidontan. eod.traU.cap. 26. n. 50. Fdlician. de Cenfib. a^ mentum fupcrvenit , non autem , fi illud extabaC
/ii.3. cap. 4. mm.i2.SHrd. decifi^ii). ntt. 29. (^/e^^
Ciarlin. contr. 90. nurn- \.& 2. Rot. corum Seraphin.
decif \zo6. nurr.t^.f^ ». Qrcoram Aiant. dccife)i.n.
2. Qr decif 196. "M.6. e^ i.p.ir. /\.iom 2.rec & decif
^<)2.n.\<).par.\%-
Cyriac. auteni adduftis in oppofitum d. contr.
39 ^^^.fx num.i^.cumfeqq.drper lot. loquitur de prje-
ccnfo Adminiftratore convento pro exhibicorio
etiam de tcmpore pafti , & promitTionis , tunc
enim fibi debet id impiicare , qui voluit eodem
impedimcnto jam prsvifo, & cxtante fe obligare,
ad regulam Texi. in cap. damnum 8<J. de regul. lur.
in 6. (jrin l./ed etfi ^uis 7. in fin. ff. de InHit. aU. 8c
apertc colligitur ex Bart. Batd. aliifque laudatis
per /iltogr. d. conf. ^^.fub nurn. 6. lib. 2.
Fortius in idem , quoniam vel credendum
erac.
DeCommerc. & Mercat Difcurfus LXXIII
crat t quod Antonius talem obligaciorierti redden-
jj4 di , rationem ailumpferit , quia putaveri: , etiam
fine libris i!!am ab co reddi polFe , & fi in hoc
deceptusremanfit , fibi imputet ; vel prxfcinden-
da ab ejus opinione fuffragabatur Andtv x talis
in omnem cafum in fe veriiTima propoficio , &
quam practer addudos/«/)r<i Difc. 52. ««w.zS.tue-
tur Cyriac. d. contr. 544. nnrnero iO}.& fecjcj. Rot-
Florent. Itb. nuncupat.Mottv. \i%.fol,m.Qr Romana
penes Farinac. conf. 96. num. 53. er eoram Meriin.
54 </<c-?/r 56'-;. ««?/». 5. Nimium namquc repugnabat,
quodltec conclufio recipiatur favore Adminiltra-
toris , ({ ille laceffitus ad reddendam rationern
voiente Domino , vel Socio ob' deficientiam
librorum jurare contira eilm fofan in litem , valeat
excufari > quod etiam fine libris ratio reddi
tio uon provcnerirex faao Andres,fed dpr^fuD
pofitoimpedimento ad i'e excufandum allcPaco
per Antomum, nulla xquitas patiebator; Quod ter-
mini expiratioeidem Andrei debcrec obelfe.
ROMANA, SEU FLORENTINA
PHCUNIARIA
PRO SAMINIATIS , ET STROZZIIS,
crM MARCHJONE CASTRI FORTIS.
A R G U M E N T U xM.
Socius,quandoeft debitor in prop
rio , non
poiTit , ut funt termini DoHrtnarufn ,deqmbus poteft petere ccmpenfacionem cum Capitalc
'"" J ^ " -^ 'ramiftoinSocietateitietiamiiladiflblutl Red-
ditio rarionis facienda eftin loco geftx admini-
ftrationis , &: quid ftante cbntrario confenfu ,
vel facla oblationedelibtis tranfportandisfura-
ptibus petentis , aut ftantc difficultate , & im-
pedimcnto tranfportationis : Aliqua de Socio
non mictente in Societate Capitale , vel indu-
ftriam promifTam ; de Iktcnsd^t^vvifoquzn-^
do,&: quomodo iint attendendar. Et de Ju-
dicio fuper redditione rationis , quando dicatuc
connexum , uc coram uno , codemque Judi-
ce debeat cognofci , cum aliis,de quibus in
proxime , quodque e converfo contra ejus excu-
fationem non poiTic Dominus, vcl Sociiis replica-
45 re , etiam finc librisrationem reddere vaiens,
nempe vel per Tertes , vcl per alia publica docu-
mtnta , idoneafquc probaciones, uc declarando
tegulam prxfata.n fupponunt , & tradunt Calcan.
conf. qi. in fin. verf. cUm iiAque Titim , CfaVetf.
Conf.z-J^^.fub nnmero ii.Farinac.d.conf.c)6.nHm.'^^.0'
/ef^.Si. flraEfertim 'ntm. 50. ibique etiam Rotin Ro^
mana TutsLe coram Gymio in duabus decif. Vrfill. ad
tyfjfiin. decif. $60. numero 10. i'ifin. eadem Rot, co-
ram Pamphil. decif 97. ?z»?>». ^.{^ 6. & irt Bononien.
Redditioiiis 8. Aprilis idSo. §. ISlon obflut , ^uod
atitjudndo , confirmata 2J. lanuarii 1681. j). fin.
^^'] coram Albetgato : cadentefolumalialimitatione,
ubi traftrtur de ingenti Patrimonio ampliffimis
facultatibus ref^rto ,quo cafu libris non confe-
6is ratione doli prrfumpti polTe in propofito Tu-
telse Pupillum effedum majorem jurare in litem
contra Tucorem, cenfuic Rot.in d.Bononten.Reddi-
SUmmmo.
^ V M M A Rt V M.
1 FaEliferits.
2 Exittu Cdufi.
tionis Rationis in §§. mox laudatis, corarn Alberga' 3 Me^catores qHomodo in lihris defcribant partitat
48 1» ; quam camen limicacionem credcrem efle ve- proprtM Sociorum , ad diferentiam iliarum , qu»
ram,nifi ex fadi circumftanciis aliter reSo Ju- pertinent ad Societatem.
dicis arbitrio videretur , ciim Pacrimonium ma- 4 De Redupltcatione perfonarum formalium in tadtr»
gis , vcl miniis opulencum reddac quidem magis,
vel miniis diiiicilem , & verifimilem fupplecivam
probacionem per viam Teftium , aliorumque do-
cuniencorum , fed non idcirco illam omnino eS-
ciac impofTibilem.maxime quia dari poceft cafus,
quod haeredicas , vei Pacrimonium fic ingcncilTi-
mum , fed ucpocc confiftens plerumque , feu pro
majori parce in locis Montium , Officiis vacabili-
materiali.
5 SociHs tjHando efl debitor in proprio , «0« poiefi debi-
tum Compenfare curn Capitale immiffo in Societa^
tern , & de ratione.
6 Societate diffoluta repeti potefi Capitale contra Sc
cium negantem exhibere itbros,^ de ratione.
Contra , quando idem Socius efl prornptta reddere ra-
tionem, nufn. 7.
bus , Cenfibus , & hujufmodi , facile exiftac per 8 Socimtn Societate OfficHnbn iucratur fsttem^nifi pro-
confroncaciones recepurarum publicarum , auc ^«'f'* f»>p^everit ex parte fua , feu dedent conven-
ctiamprivacarum, feuperficterasPatentales ,aut tuwfidejujjorem.
Inftrumenta demonftrare quid,& quantum perve- 9 Sociusfi non pofuerit in Societate Capitale , vel in-
neric, auc pervenire pocueric in manibus Tutoris, duflriam promijfam , non potefl pro rata deficieme
vcl aiterius cujufcumque Adminiftratoris. expetere lucrnm.
Poftremo, actandem defcendendo ad natura- 10 Soctus non ponens in Societate Capitalt promilfum
!em , 8f planum intelleftum illorum verborum ,
Purche ntnflanoritard.tti in alcun modo per dato , e
fatto rnio , non alium fignificacum Mihi ea vide-
bancur imporrarc , qjam quod a fenfu contrario
49Antonius gracia foliicitanda: calculacionis volue-
rit evitare illim retardationcm , qux in cavillofa
quandoque liquidatione , & difpunSione parti-
carum ftuJiose fokt per alteram Parcium procn-
rari.ucindubio cenfendum effe.relatis antiquio-
ribus firmat Sanchez. de Matrim. lib. i. dtffut. ^j.
num.z.& ^.'Royit.dec^i.fub ««. 11. & poft eos £^1;/?.
Roccafeie^.dil}./Hr.cap.6i.n. iS.Unde cum reCarda-
teneturad interefie.
11 TaElainter Socios Junt ferVanda.
12 Redditie rationum fieri debet in loeo gtfls. ndmini-
flrationis.
Amplia , id procedere , non ohflante cjuocunaue prtvi-
tegio Foricompeiente Ftduis , & PuptUis , ibid.
FaUitflante confenfu, ut altbi reddatur , num. ij.
Dcciara f.illentiam, ut nutn.\i\.
Itemfdllitfliinte oblatione tranffortandi iibros fumpti-
buspeteniis, n. 15. & w.45.
Deciara pariter kane fAllentiam ,Mt num. 17. & i?- &
nHm.^6.
Cc I 16 ludtx
7p6
Anfaldi De Anfaldis
i 6 y uiex iytierPonere debet arhiirittrfi > prouc wagts tx-
pt-dtat utrifue Parti.
18 Rota non tfneridit fdcere Amhuritatem in firrmtis
iticidemer in Decifioilibus.
20 Piiclnm dereriiiitendis connwer/its inter Socios i
vel de reddenda raiione cofrmn Arbitris , qmmodb
i>itelli'iaiur.
ai <!jM,i]vr pars regnlariter non potefl pr&']udicare
tntnori, nifi tn/imut fuerit congregata > Qr dc ra-
tione.
Z2 Ma\or pars nonpoieji pr<it']Pidicare minori , quarido
agitur de pra]itdicio. {j- tntereffe fingitlornm
23 Caufa recouvcntio-tis terrninari dcbet umco antex-
tH cnm Ca:'fa conVeiitionis.
34 Refesiio daittr etiam ante diein , (^ conditionerrL-t
^n.wdo agitur de Debitore Exiero , Vel alik< fu~
tfeito.
J5 Mandati aBio contraria ad hoc, ut detitr,fnfficit do-
cere de tmpUmenio Al«"dati.
Et hoc hahet etiam locum infol^vente litterai CamyH
contra Scrtbcnian, ibid.
26 Litiera d^Avvifo non habent necejjariam connexio-
nem cum lictens Cambii direitis.
27 Litter.t d^Avvifo recepta non obligmt ad folijen-
darn,fedfolitinlitierJiCimbiidircn£.
a8 Littera d'Avvifo nm prohant reimbtirfutionem fa-
vore Scrtbentis,rfiiits mandatnm foium probant .
29 Iitdex pjn.indo pojjit terminiim ad folvendim in eJHS
Dccreto dilatare.
30 Refcripta te/rgatoria , (jr avocatoria Canfarnmflri-
tlcfnnt tnicrpretanda.
31 FcrbHin revifio ,fcu. rivedere qnidimportet.
32 Princep! rcfcribendn favorubtlitcr nni peiitioni , al-
teram non conccjjum rt]ec'ijfc cenfetitr.
33 Refcriptum reciptt interpretationem ab intentiont
fupplicaminrn, qt (^Kando.
Amplta, ut nitrn. 34..
35 Princeps prAfamitHr volmffe refecare diifendia ex
diverjjtate ludiciorum , c/~ Itciit?» proVcnientia.
35 luris apices defirunnt Commercium.
37 ludiiium Concnrfiis Crcditorum eji connexum , nec
debet comincntia Caitfarim in eo dfJidi.
j8 -^ffi* p^-o Socio ,feu negotiorum gejiontw eji genera^
Its, & coram eodem fudice efi cognofcenda.
39 Admintjlrator non potesl condemnari jKper Calcu/o
defmnptoex uno , vel altero libro ,Jid omnes de.
bent edi , t^ recognofci.
Declara, ut num. ^^?.
40 Ad/tidiciitm Conritrftts comparere teneniiir progra-
duatiotie , & executionc Creditores ,<jitt obttniie-
runt A'Ianda/a ab aiiis /udicibns.
Exceptto , ne continentia Caufc dividatur , quando
revera /ocum habeut.
Adminiflrator non potefi Creditum proveniens ex
caufi f.nitts admintfirationii compenfare cumdebi-
to alteriHs adminijirationis.
44 If.dex , aui nravavtt in uno articu/o , redditur Parii
fuipectiis ncdumin aitis connexis ,fed etiam infe-
■ .- paratii»
Dec/ara ,Ht num. %i.
47 Ratioreddi dehet Juper /ibris origina/ibus admini-
firationis.
48 1'artita /ihrorurn non prohant , niji fint extraBa
Parte (ttata.
ty^mpita , tit ntiin. 49.
50 Perttus eleflus a iitdice in ludicio redditionis ratio-
nis repHtatur tancjtiam e']Hs Afefjiir , feu Confi/ia-
rius.
41
42
ji Caufa tota c^uando deilelvaiur (iante appellAtionead-
jnifjafuper uno articulo,ve/ gravat/ane.
Et ijuid ,j1 Iitdex , ijuid gravuVti in ttrio articu/o,Jo-
teat mucart per Turnum , ut contingtt in iuaicibus
MeiCatorum, num. 52.
DISCURSUS LXXlV.
COntrada Societate iiiter Saminiatos , fll
Strozzios cum Marchione Callri Fortis,
aliifqiie Iiitcrellatis ad cffcctum erigendi Ratio-
nem Bancariam in Portu Liburni , unnfquifque
Sociub poiiiit in eadem Societatc proprium Ca-
pitale ; cumque inter cxtera pacta convcntum
toret , quod ancequam ipfa Capitalia , leu lucra,
vcldamnadidbluta Socictate dividerentur , fa-
tisfieri prius debcret tcrtiis Creditoribus ipfius
Societatis,evenit ,quod Marchio Ciflri Foctis
ad compiitum propriuin traxerat quan plures
fummas ufc)ue ad Petias 48. mil a praefata Socie-
tatc , fcu Ratione cantante fub nomine dumta-
xat illorum de Saminiatis , & Strozziis : Qiiara-
obrem tcrminata Societate ciim prae cartcris Cre-
ditoribus infifleret Marchio Nunnez Credicor
ejuldtm Racionis in Petiis n. mil. hinc Saminia-
ti , & Strozzii tanquam Credicores ob tradas ,
de quibus fupra , iVlarchionis Callri Fortis, intro-
duxerunt in Urbe Judicium contra Marchionetn
ibidem tunc commorantem , quive folum ( ut in
progreilu Difcurfus ) excipiebat de compenfatio-
ne Capitahs cum proprio debito, & de quibuf-
dam aliis Mercibus . five CoHis , qua? afrercbat
tranfmifla ad commodum ejufdem Socictatis;
2 Vetiim Caufa coram hi C ex diverfis extrinfecis
circumftantiis per plures Annosinterpolatim di-
fputata obdormivit , nec ufque ad pra;fens , quod
fciam , terminata eft. Ego tamen fcribens pro
Saminiatis , & Strozziis crcdebam , relaxandum
clTeab A.C. Mandatum contraMarchionem, ex
fequentibus.
Licet Marchio pr^tendat , pofuiffe in Ratio-
ne Bancaria , de qua agicur , Petias z6. miL
circiter , qux tamen revera non cxcedunt Pc-
tiasi?,?^ r- nihilominus in hacparte folumuno-
do confidcratur tanquam Socius ejufdeui Ban-
caria- Rationis , & per confequcns aflertum il-
liusCredicum difpungi ncquit , nifi cum regulis
Socialibus ic converfo aucem in altera parte ,in
qua tanquam Pcrfona Tertia, & privata contraxic
dcbicum vigore littcrarum Cambiiin fummaPe-
tiarum i6.mil., habecur ac C\ foret extrancus,
3 nullamque connexionem habet cum codem Ne-
gotio.juxta conruecum ftyluin Mercatorum ap-
ponentium hujufmodi debita , feu tradas , ut ipfi
dicuiit , A conto a parte^ , & Creditum e contra
Sociale a como corrente, & juxtaeam reduplica-
4 cationempcrfonarum,qua: paffim datur in Jure,
adeout ad hunc etFedum Marchio ccnferi dcbeat
divcrfus, & multiplex homo , neque valeat unam
pcrfonam cum altera confunderc , ad Text. inL
Tmorem 22. verf. difcretafunc enim,ffde his,tjuibus
ut indign.Snrd decif.i^T,. fuh numero i^.Verf.^mr-
tii , & riumero \6. Va/enz.ttel. conf. I5(5. nttmcro 79.(^
feqci. Sa/gad. in /abyr. Credic. par.z. cap.J.a ntt-
niero 27. ad 54. Roc. decif 78. niirn. .^.par. i. rec. &
decij. 252. num. 8. coram Gregor. decif. 451. num. 17.
coram Mer/in. rjr decif\9^. num. \().coram /'euting.
& egregie Card. De Luca iih. H. de Credit. di/c. 8.
num. 8«
He Commerc. & Mercat. Difcurfus LXXIV ior
Dtfc.^J.nHTn.ii.c^ Difc.^^^num.jf^
/••ofka igitur hujurmodi iiicontrovertibili ve-
ritate . ac fiparatione Perfonarum , fruOra cre-
dit Marciiio recardare foliitionem debiti per
ipfun uti Tertii contradi fub paliiamcnto alltr-
ti.ac fcparati Credici Socialis ; ilUid eniin pofte-
rius remancr ( ut infra ) vigore fpecialis padtj vin-
culacum padtis , & legibus ejufdem Societatis,
quimmo neqiie de Jure potelt prxtcndi , nifi
priusSocialis ratiodifpungatur, proindeque cum
ex partc lua (ic debitor liquidus , clarus , & iiidu-
bitacus , nequit ullo modo contraponi afiLrtum
Credicuin ^ociaie turbidum , incertum, & intri-
catum , cafus eaim dari poteft , ut adeo ex jaitu-
ra negociationis diminutum fic Capitale , quod
parum , aut nihil ex pr^tenfo iliius credito , fcii
Capifaieremaneat , prouc uno ore tradiderunt
Fj;AV. de Societ. cap. ^i. numero 69. Parlador. rer.
^imid. lih. 2. cap. fi>]._p.<tr. 1. §. 12. limit. 4. nimero
35. Canccr.Var.rcfil. par. yCap.J.fJurner. ^l^.GiHrb.
•dvcif. !^. numero j. & fetfcj. Rot. coram Bich. decif
2z6.n;unero i.cr 2.
Ag^rjfcens Marchio hanc veriratem prxfumit
eaiidem conclulionem iimitare, exquo pro par-
6 te iliarum de baminiatis , & Strozziis denege-
tur exhibicio librorum , quo cafu tenent Doi/o-
•^ res\ quod in quamdam contum^cia? poenam poiTic
a'5lio libere excrceri pro ipfo Capitali , ex Char-
tar.decif.I antten.i ^.nuyn.z'). verf. contraritm tarnen,
Moltgnat. de rete7H. q. 725 C^irleVal. de ludic. lih.l.
jit. j. dtfp.-^.iutii.i^ & ultra hos alii in Difc.^j.num.
^■''52. Icd^quivocum eft inanifeftum , quia prjcdi-
'','&s iimitatioprocederet ,quoties effcdive dene-
gareturrcdditio rationis, & hiceli: cafus , qucm
percuciunt Authoritaies mox recenfitaE j at ciim
in prifenti fotummodo iidem de Saminiatis , &
7 Scrozziis renuant cxhibere bilancium tamquam
tranfmitti folicum durante dumtaxat Societate,
fed de coetero exiftant prompci , & parati ad red-
dendamrationem,nemoeft , quidubicet in hoc
cafu , quod Capitale pofitum in Negociocenleri
debeat vcluti Creditum demortuum , nequc ante
ipfamredditionemrationis valeatexpoflulari, ad
■ ea , qua: fub hac pra^cifa promptitudine oblata per
Confocios pundualicer deducuncur per Baez.. de
Decim. Tutor.cap.2. niim. i68.Gnttier.de Titte/.par,^.
citp.i num.')^. Gtiirh.d.dectf.i^^.mm.i'^ 8c concordant
relaci in d.Difc. ^y. ««w.25.
Acque hinc adduci non merebatur , quod ex
parte eorumdem de Saminiacis , & Scrozziis do-
<Sum non fuerit de adimplemento expromilfb,
poncndilcilicet in communinegociatione Petias
40. mil. unde ex iftius adimpkmcnti dtfedu So-
cictas debeat haberi pro non contrafta , five Con-
tracSusSocialisinpurum Cambiumrefolvi; Quia,
pr.-^rcrquam prsdida Conclufio milicat foliim
in pccnitus diverfis Societatibus Officii , qu«
8 in Urbe frcqucnter contr.ihi confuefcnnt , in his
enim termiiiis fi Dcbitor pra;cendat pcr obivum
Officialis nontencri ad rclHturioncm fortis , (cd
illius lucrum fccifle , cuncque nifi prxfliceric
Opporcuno tempore promiHum fidejudbrem , dc-
ncgaturcidi.m acijuifi:io,fcu liberatio rcftirutio-
nis fortis ,ne .-^lias lucrum capiat in eo ncgocio,
i)bi dcficit , & hoc eft quod conckidit Rot. in
oppoficum laudaca coram Card. Ctthoho». in decif.
151. ©■ coram^Sich.decif. ^^i.per tot. t^ decif 160.
h^bccur;^l^-o;;;.^"''^"-'"^^^"^'«^aaum
At nos profcdto fumus extra imaginabilrm
ftuK contrada , ac in publica Platca L.b umi
dm m conipcdu omnium cantaver.t , vanum d
d m Z ' T^ P"""*" P^^ Marchion^m in ^a .
dcm soaetatcm conHaca- dat. fu.ruu m tiulum
<-ambn , quomam ad omne pejus DrsCenJ
Jgno.ceudi , an Samuuat. , & Scu^^z^.i.oS „
Negocio lummam polfickam , folummodo lo "m
i^biv.nd.cabit , qu;mdo vcrlabm^ur in,piaJcT
tione ratioms , fi ccenim de eo tempor^c.dem
de saminians , & Strozziis nou edoc-bunt. po
fuiile m Negoco pra-didas Pctias 40. mil. eo fa-
9 ne calu non poterunc proraca deficiencclucrum
expecere , licut etiam contingcret , quandb
Soc.us fpopondifiet operam,& induftriamlxpen.
dere in aliqua negociatione . & tamen def.ciftec.
& ilte clt cafus , m quo mcrcbatur allegari Con-
clufio ,n contrarium dednda ex cumulatis par
Mtr, ccnf 87 liL ^. tjraiian. difcept.^^^.^^t^rn.,.
10 & in punfto , quod fi Socius non ponic Capitale
inlummapomiHa .teneri ad fummum valeac ad
IntereHe Fd,c. de cap. x^.numro i^.drnumer,
^■&fcj. Sabcli.mfm. dtverftract.tom.^. Utt.
^ . ^. 20. num. 58.
Ifta igitur abfque alio inutili digreffu ad obti-
nendam relaxationem cxpeticiMandaci videntur
exuberare , fcd dicimus cx abundanti , quod
ulcra Juris regulas , de quibus lupra , alTftit in
nofira fadife.ie fpecialilT^mumpadum .nitum in
Capiculis Sociahbus , in iilis etenim e.xprefs^
iocii convenerunt , quodantc difpundionem ra-
tionumfolvi deberent,& dimiti Crcditores So-
cieratis , unde ciim hodie dc todo MarchioNbn-
nez exirtat CreditorPetiarum a. mil. illarumque
II expctat fatisfadUonem
vanum ef evagari per
extranea , fed ad tormam pr^didi padidebec
Jndubitancer per Marchionem facsficri obliea-
tioni per ipfum , ut (uprd , uci Tercium crintra-
ds , ad traditaper T^ot. in decf ^oi. numero i.
par. 16. 6~ decif %. num. 2. ^ 3. par. f]. rec. ubjf
ccEter^ rekruncur.
Cceterum in poffibile eft pritendere , nedum
iub/iincre , quod rcdditio racionis , ( qu;e de re-
Iiquo ultronLe offercur Marchioni , quociesille
dcputet Perfonam Liburni, vel 1 lorenti* , qua:
eidcm ilhus nomine affiftat redditioni < ficri de-
beat , & pradicari in Urbc, id enimeft contra
omnia Juris principia , q.iar agnolcendo , quam
durum fit extra locum geftje aJminiftrationis li-
bros tranfportare , partitas vcrificarc,ac quacenus
oporteat pcr legitimas Tefiium probatioiies fup-
12 plcrc , decreverunt , ut nulimi daripoiTt privi-
lcgium.ctiamfiperagaturde Viduis, & l'upiJJis,
proptcr qiiod racio reddenda vcniat cxtra locuin
fulccpta: adn;iniftracionis , prouc rcfponderunc
hnperatores in l. i. & tot. tit. C. uhi de r<,tio-
cin. i<ni oport. Excohar. de ratiocin. cap.-j.per lot.
S.ilgad.in L.hyr.Credii.par. i .cap.-j nm/iero 9l.&fe^.
tJ^Iagon. decif Lttcent. S- numer. jij, Graiian. dectf
March. i8c. in addit. num. 6. & •j.Tafchal.patr.po-
tefl.par. 1. c.ip. 2. mimer. 109. Rccc. de Socitt.Mer-
cat. Tiot. loc. numero 21 r. Nov^r. de eietl.for.fed.
4. ciu.ffi. ■^■\. per lot. Petra fuptr Rtt. 2jo. n.iz.Card.
De Lkcalih.i.de /uris d. difc 75. nuwero 2. (^ ^.
1(ot. decif 607. numero i.par.i. rec. & dectfu.fHb
C c 4 nujntr.
3oS
nitm. i.f. (ireHmmnlta,eoram ?xma , & deaf.iio5.
per. tot. coram SeraphiH. & prascer hoC alii , de qui-
bmfHpri Dt/C)!. tium.ig.
Non applicabili in fado limitanone ob con-
jj fenfum , qui afTericur pra-ftirus ex partc Socioium
dc Saminiatis , & Strozziib corim A. C quo po-
fito ccllet non minus ratio, quani dirpofitio ^d.
U. C- abh de rattocin. ad trad. per Rot. coram Bich.
decif.\i6. numero lo. er cor.wi Petttxngtr. dtctf 64.
fiurn \6. cj- dectf. »54. nnrnero 4. &fep. & dectf ^(5.
»«/«.41. crfeti.par. 10, recetit, Quonidm loluinmo-
do decreta fuic elcdio Pcriti ad eftedum rct^reil-
di , an , & pro qua fumma Marchio pixcenlum Ca-
pitale poCucrit in Negocio , quod cum procul du-
bio toto Crelodiftct a Judicio fuper rcdditione
rationis , ad oculum idcirco retorqucntur Antho-
ritaies mox relacae , IUee etcnim fimpliciter loquun-
14 tur , quando Confocius produxit Computa , pro-
cefsum , & particas coram A. C. quinimo expli-
cite promifit rationem difpungere in Urbe co-
ram eodem A. C. vel in Rota , prouc videre eft
in exaggerata dec Jncgnitana Manna coram Cardi
Corrado, ijnprejf. dccif llo. mm. 2- verf.fcd jam-
diii , curnfic] par. 10. rec cum Burfac. conf 74. nu.
37. er/f ?-7- <^/w »««' 44- ^ ^'"^ ^^ eadem dtcif
depromptis. .
Ncque ilUo modo intrare valet arbitritim Itan-
15 tc obligatione , qux fit de tranfportandis Iibris
fub expcnfis Marchionis , zdText.inl. Priior ait
inliii.ff.de dtden. & in fpecie Roi.^jemien.dcaf 98.
in.fn. Magon.d.decif Litcen.^. nttm. i.\.& /ecj.
Grati.in. d.%cif March. 180. nttm. 8. dr in addit.
n.tm.^.fo: Anton: Ab Ecclefohfeyv. •)l.ni*m. i^.
cmn a. /"f^f par. i. Rot. d. decif no. nnm.').& ^.par^
10. recent. Quia, practerquam attenta aequitativa
ratione pracfatum arbicrium ab akera potentiori
ratione conquaflatur , cx quo , licct finita fuerit
Societas refpeau temporis, durat adhuc refpedu
•recuperationis effcftuum Socialium , ficque ni-
mirumarperum redderetur, fi mediante hbrorum
ti^anfportatione ad Urbcm impoCTibile evaderet
i(5Socialia credita exigerc , idquc cum utnque Parti
magis expediat , pct confequens xquitas ifta , &
non alia dcbet infpici , & fpe&ari , ex his , quae
in proximis refpondit /. C. in l. uon amfliUsi6.§.
Bonortim , & in l. mn potefl 27. & ibiglojf in Verbo
aJHmaverit , ff.de legat. i. Corn. confiii. ntmer. 5.
leb.i. Merlin. de legit./iO.S- tit.^^.cjuaji. H. num.3. &
fe<j. Rot. decif 'y^.num. ^.par. 16. rec. & decif 310.
num "^.par. 19.
Nihilominiis Rot. in d- declf 110. num. •).par. lo.,
17 non firmavit , quod , ftante hujufmodi oblacione,
iimitanda foret inconculfa rcgula , de qua fupra
Anfalcli De Anfaldis
ram. Dunf^^lHn. tnreeent, decif. 185. mm.ii.par.^*
decif 196. fiitm. 38. par. n. decif 413. num. 7. par.
16. decif III. nH.-2.9.&2^;).pur. 17 decif. 218. »«.25.
er ij.par. 19. & in Amptn \en. fen Civttaten. Vnio^
nis 4. lunii 1685. §. Nil. rejrag.wte , corirn ^- 7.D.
19 Rondinino; & in puncto, quod hujufmodi obligatio
dicjtui effettatajncquc mercaturatcendi, Hrn-.a-
vic Card. De Lucad. Iii>.j. de /uyifd.dtfc.j^.n.n.tJT
feq: ubi refpondet contrariis.
Denique non turbat paduni Sociale, quod
COHtroverfidE, quJE pollent inter Socios exoriri ,
remicterencur Aibi ris ehgcndis in CivitatibuS
to Ncutralibus ; idctenim venit intelHgendum cura
confuctograno Salis , quando feilicet in ipfared-
ditione rationis aliquod emergeret dibium , auc
difficultas in ahqua partita,fcd non cxinde fub hoc
prxtexcu trahcnda venit Caufa cxtra locum ge-
lla:adminiftracionis , ut occurrcndo huic cidenrt
objedoindividu..liter refpondit Ant. Faber.in..
Cod. lih.i.tii.i%.dt Ar^t". dtfinii. 2, qai dicit i
prius rationes sdcndas , quani ad Arbitros ratio-
nalcs recurracur , Hcri fiquidem poceft , uc lam
bene rationes rcddi appareat,ut controverfianul-
la fucura fit , propcer quam ad Arbitros recurrere
necelTe i.r , fubdens, non apud Ada , fed brevi
manii cEditionem ei1e f.icicndam, cujus Deitrinam
fub hisprxciiis verbisrefcrt , & fcquitur 7-/^»<j»r.
ad Stntui. Ferrar. lib. 2i rubric. 139. num. 50. verf
hiiic m^lofiicc urrtt.
Ejufdcm infubfiftentiac exiftit airertio, quod
promajoriparte ccEteriSociiconcurranc in defi-
deranda rcdditione racionis in Urbe j Quia , ultra
quod hujufmodi affertio nullum habet in fafio
aifundamentum , neque edocetur de confenlu ma-
joris partis , qui ad hunc eftedum prsjudicandi
minori de Jure requiritur , ut interveniat,omni-
bus infimul in uno loco congrcgatis , ex coUe^lis
per Scannartl. de Vift. Carcer. lib. 3. cap. 1. fub
numero 14. & 15. fol. 4x1. ubi optimam afTignat
rationem, nimirumquiadari poteftcafus, quod
unus trahere valeat rcliquos in fuam fententiam,
& concordat [refj). De Valdaur. obferv. 112. num.
li.prope fin.verfdebeni. auiem-. , Vrceol. de tran-
faU.cjUift %^.numero \6. 2{ot pcft ettm decif. \. nume-
ro 3, cum coeteris , de quibusy»<^?-<j Difc. n. nu. 6.
&fecj.
Certuin tamen eft , quod ncque in Jure hujuf-
modi propofitio fomentum habet , cum in prx-
fenti trafteturde re valdeJaefiva, ac fingulispr*-
judiciali , quinimo contra exprefTum padum So-
ciale in Cap. 19. ubi dccernitur, iibros remanerc
deberc penes Saminiatos ; hsc etcnim coniinu-
niflima eft diftindio , quod major pars minori
fcd Doftquam pedcm fixit fuper pofitivo confcnfu 22 "O" pracjudicat , quando dc fingulorum InterefTe
datoper confocium circa redcUcioncm rationis
in Urbe , augmentative pcr quamdam uberio-
rem circumftanciam fuperaddidit , quod ftante
diftaoblig.itioneco magis DD, inclinabant ad
prajfigcndam quamdam reddicionem in Urbe ; ac
propterea cum ifte non fuerit punftus , & fun-
damentum pnncipale ejufdem refolutionis, nui-
lavcnichubendaillius confideratio , cum eadem
li Rota femper , & ubiquc fuerit proteftata nolle
facere Authoricatem iil iis , qax incidenter , &
ad aliquam uberiorem argumentationem dedu-
xit , fcd quod ponderari dtbeat racio principa-
Hor , ac fundamentalis capta: refolutionis , ut
hiibetur explicatum in dtctf 498. »«. 29. & 30. eo-
pertraftatur , & quando adus , in quem major
pars confentiret,afterretfut adprifcnsjintolera-
bilc prarjudiciumminori, adcommuniternotata
per Scriiienies in capfin.de maiorit.&obedient.Shrd.
eonf 6<i. nu.1l. & 19. Creff. De Valdaur. d. obferv.
112. num. 1 1 . late Vrceol. de tranfait. d. ^udfl.S^. nn.
2?. & 24. Roi. coram Coccin. decif 572. num.2.& dc"
C'f 85. num. 7. par. 8. rec. & decif 244. n. 2'j.& 26.
par.i6.Si admiflumfuit inForo/ivien.Appa/tus (ahi
plene articulus ifte difcutitur ) 12. Febrharii 16S0,
§. iicet a.<te}n , coram Card. Matihitio.
Unum pro Coronide fupereft animadverten»
dum refpeftu reconventionis , ac circa prstenfa
Colla , quoniam non negacur , quod illa reftitui
debeaac
DeCominerc. & Mercat DiTcurrus LXXI V. 300
ritermino, & dilatione fubextendere fed n
debeant Marchioni , five excomputari in illius
^debitum ; fed duo refpondemus , primo nempe ,
«^quod Caufa ifta reconventionis contextualiter
terminanda -ft cum altera noftra Caufa conven-
tionis , juxca Text, in cAp. i.^ tot.tit. de mntupeiit.
cum pluribus rclatis per Calvin.de ^^uit. l h.i. cap.
"jS.nHmer. i. orfe^^.TondHt. de prAVent.par. i. cap.
58. num. z.(jr 5. & melms nttrn.J.Mo/i^nai. de recon-
vent. tjUafl.ii.pertot. TaZ.de Tenut.cap.S^.tiHm. 19.
Gtitrb. decif 2.nHm.J.& S.CarleVal. de /tidic. lih. i.
tit.i. difput. ■j.n.S.Oliv-de Fer. Ecclef.par.^.^ucefl.^:..
ni* n.^2. Altimar. de ntilht. ruhr. i J. ^««e/?. 26. n. 45.
&fe<ff. & lignanter»«.5o.d' 54. ubilate materianl
explicar , & exornar.
Secundo , quod in pmnem cafum Saminiati ,
& Strozzii juremcrito pollunt eadem Colla loco
pignoris retinere , donec fatisfadi fuerint de
i^eorum Credito adversiis Hxcerum nulla bona re-
tinentem,neque Romx, nequeinHetruria, ideo-
que ad evidciuiam fufpedum , ut poft Saltcet.l^-
gt*fait y- <4rocc. finguiaricer animadvertit /Wrr-
/»«. de pignor.lib 4. tfu. 78. num. 22.
Polt tizc excepit Marchio , quod Credituni
liiorum dc Samniatis , & Strozziis nullam habe-
re pofset excucionem ex fola exhibitione Trada-
run , feulitterarum Cambii , quas ipfe fcripfe-
rat, fuerantque impletsE , nifi infimul produce-
rcaturc ^iicomicantes \kzcrx d' Avvifo , exquibus
p.srjadcbir refultare polle aliquam probatio-
nem facisfadionis proprii debiti: Sed Ego refpon-
dcbam , inanem elTe exceptionem , non foliim ,
25 quia ad exereendam aftionem contrariam Man-
dati , quod conrinetur inCambio, fufficitdoce-
re dumtaxatde implemento , ad Text. inl.flve-
ro non remunerandi 12. §. fi mandaveris , C^ inl.fi
Aiandato?n!o [yibiijue Buld.in princ.ff. iJ^andat.
cum concord. per Cald. d. empt. ^.xendit. cap. 13.
«««.125. &fei^q. & in fpecie Roi. coram Bich. decif,
481. num 16.
Verum etiam ex ipfa ratione , tum quia litterae
16 d^Avvifo nuUam habent neceflariam connexio-
r-*il-"-T-O.Jiuiolphin.i!i^
m circa locum red-
F^-^-pi^^t.i.cap.^i.n.^et,
In uoa dimmili maceria ti
tionem , yel conncxionem Computorum cifus
qu.dam adtuic difpucatus , & refolutus Tti.Sa
( ancequam Scnberem in Caufa ) n, /. ff S
^-.mcer umverfos Credicores Amenc. BarduC
cii, & Senacorem Jacobum de Zacis ; Cum enin,
idemSenatorprius coram fex OiTficialibus , qui
Florcnc^ mncu^^ntnr diMercanz.ia, tan:qulm
Socms , fcu Princeps convenifset eumdem Ame
ricumpro generaliredditione rationis Tabernae
abeoPanormiadminiltratx, fuccelTwe , fecuta
decoaione Americi prsdiftus Senator petiic
coram eodem Magiftracu difpungi quoddam
«-ompucum particulare nonnullorum Beftiami-
num , obtinuitquc Decreca pr^paracoria juxta
repetita , fed recurrentibus Creditoridus univer-
ns ad Principem , prodiit rercriprum , Li fei di
MercanXta rivedino cjuefla Caufa,fentne le Partt U
^^rmtntno come convcgaper buonagtHfltziafecondo il
Vo>o delUtreCadict dellefconde , appellatiom, non
ovflante (frc.
Exdrta igitiir eft ad normam hujus refcripci
dilputatlo , ucriim de Voco prardiftorum trium
Judiciumdecidendaeirent omnia capita genera-
lisadmmiftrationis , vel potiiis particulare dum-
taxat Computum Beftiaminum , quod clTe difpun-
gendum Florentia;. Magiftcatus , utfupra,de-
creuerat, prxfatjque tres J«dices, five ^,a Blo-
*-m»';4 certfuit , omnia foredefiniendade Voto
ejufdem Rot^ ; fed in hoc ftatu adfcitus ad refpon-
dcndumDr«>«i,fe(i Motivis pr^diftorum Judi-
cum, creddi , refcriptum principis intelligendura
elie tarttummodo circa particularem adminiftra-
tionem, fcti ComputumBcftiaminum.
Movebarex rcgula.juxraquamremanebat fun-
data intentio Senacoris , nimiriim quod ubi agi-
nem cum litteris Cambii direftis , ut profequi- 50 tur de rcfcriptis , fcii Commidionibus Dclegata
t,..'j>.. j j.,:r .«r „„„,-,.„.,.«, ».vt, \r,.A^^A riis , & refpedive avocatoriis a Judicibus Ordi-
nariis, ftridilTima femper faciendaeft interprse-
ratio , ad Text. in cap, i. de Ojjic. Del,g.& cap.fin.
de refrtpt. cum concord.in fpecie per Magon. dec.
Florent. 87. num. 4. pulchrc l^alenz.uel. conf.i-j\. ex
tittm. 2%.ufcjue ad ?i.
PdtilTime , quia dum Princeps in refcripto , fcii
Commiffione adhibuit illa vcrba , rivedino ^uefta
Caufa, Magiftratus vcro Mercantijc ufquedum
non vidiffet, nec cognovilFet, nifi dc particu-
lari adminiltratione , feii Computo Beftiami-
num non poccr.u proinde idcm rcfcripcum cx-
extendi ad Caufas non vifas, ciim dc natura
jiejufdem vcibi rivede-e eciam grammaticalitcr
nihil aliud fignificetur , nifi iteritmvidere , ad tra-
ditapcr Card. Tufch.litt. R.cond.m. numero r.
Pereir. de revif. cap. i. nfim.u. addito, quod Crcdi-
tores exprefse Principi fupplicaveranr pro obci-
nenda CommilTione dc Voto Rotd ad eftedum co-
gnofcendi tocam Caufam pra:via expoficione ucri-
ufque InllanciiE pcndcntis a principio coram Ma-
gifiratu fuper redditione rationis generah',& par-
jt ticulari ; ideoque dum Princcps fe reftrinxic ad
meram revifionem judicati , videtur rcfpuilfe fe-
cuiidam partein peticionJs qubad generalcm red-
ditionem racionis non judicacam , ad Ttxt in cap.
tur 7(ot. d. decif. 481. num.ij.csram Bich^ Vnde ad
»7 efFedum inducendi obligationem folvendi non
attenduntur inter Campfores littera» d'Avvifo ,
fed folum littcrs diredx^ut inquit Scacc.de Camb.
§. 2.glolf.'^. tt.-^^J.Gam.decif Lufit. 1^6. nu.^.& pyr.
tot. Add. ad Buratt. decif. 48*5 n. 7. inf.n.
Tiim etiam , quia efto quod in eifdem litteris
d' Avvifo didum fuidet , quod Marchio tranfmit-
tebat Socictati Crcditrici has , vel illas res , feii
pecunias infatisfadionem , non tamen erant ap-
t3" juftificare eamdcm fatisfadionem , ciim litte-
28 rx d' Avvifo nullo modo probcnt favore Scriben-
tis , ut in terminis reimburfationis firmat poft
Natt. & Surd. 'R^t- coram "Bich.d. decif..\%i.numero
28. & prius n.6.& 7. ubi quod foliim ex eis proba-
ri potcft mandatum , iftaque dedf. eft repccica in
rec. decif.\<)%.par. 11. & eam {(i(\\x\r.\xr eadem Rot.de.
cif. 295. numer. ^.par. 15. & antea in decif.26. num,
12. & i^.par. 5. ubi diftinguitur inter litteras di
Spaccio , S)i \\\z.s d' Avvifo , & concordat E^t/rop.
Roccafeleil. difput- lur. tom. 2. cap. g^.numer. 11.
Et ideo concludebam ,quodad fummumad cfFe-
(Sum , ut Marchio polfetedocere de alH reimbur-
a^faccone, valeret Judex terminumad folvendum
alias unius diei , feii , ut dicicur , nifiper totam m
niaceriaUtcerarum Cambiipradicacum, longio-
ai
ircoramCurd. Otthvboi.
CT" 9. 0- corarJi
310
ai Jucltenriam infine , d. t>etm. Jlex. conf.g^^.n. 5,
lib.t.Bec. conj.^iyniim.l. dr fecjt]. Mandell.Alb.conf.
'Jil.pert'{ Roca coram Bnratt. dec. 88. num. 2. cr ?
^cora,n Biih.Uecif.^^ii-n.x^
decif i<55- nnm-^.dr dec. 459. nitm,
Card. Cerrn.
aij,-, N>-"C Mihi coiKrariuni fuadere poterat regula *
" rc-uconckiilo, quod potius exgcnerali fapplica-
tione Creditorum ccnrendumtortt , quod Prin-
ceps , & inaxime ad lites abbrcviandas, refciibe-
re intellexerit juxca. petita, ex q 10 ab intenrio-
53 ne Supplicantium capienda fit inrerprctatio,
etiam q.iando dubia funt vcrba relaipti , & meus
Refcribentis , cxCephul.conf. jj.n1m.36.Ger.Spin.
confji.iium.S.Cyriac.contr.^26. nnrm^o.&fc^q.Rot.
decif 2^5- »»'«.8. corAin Coccin. d decif. lO^^.namer.
5. ceram Card. Ottbohon. & decif 271. nttm. 2. f.ir.
14. rec. (fr decif.i6i. num. 8. 6^ 9- P^''' '^ ^ '" ^^'
. mariaEmphytsufs 6. A^artii-i6Sj.%. Pruh.iturtcr-
tio ex fiippitcaiione , coram Albergato , & magis in
propoiito Manfconfiilt, ij^.num. i.er/f^ii/.idque
54etiam;i oporteret verba refcripti impropria-
re, ut a-npliac Menoch. conf 6^0. fub nmi. 6. Rot.
eoram Cajjador. dec. 6. num.^. defiript. cllm alils
pcr GoL confult. ^^.nnm.x^.. & quod Princeps pra;.
35 fumatur vcUc in conlimiiibus refcriptis obtrunca-
re , & rcfecare difpendia , & aditus pUirium liti-
um , & Judiciorum , ad meatem fexs. in l. termi-
mt} , C. de frull. & litis expenf & l.pyoperandmi^
. i^.C.dc I uiic. hibctiK apud Cyrijc.contr.io.n.^g.
& 60. & nocat in propofico Manf.d.confiilt.ij^.ex
ttnn. 2. verftjitod non modo.
biquidcm omnia iltapro meo judicio ceirabanr*
du;n rc(crip:um , uc fupra , rellridum recede-
bat ab intentione Supplicantium, ac pr.-Efcfcrebac
implicitam lcgationem eorum qua; non legeban-
tur exprefse conceiVa, nec fine ratione , quiare-
torquenio vetifimilem Principis men:em crcden-
dum erat.Principem abftinuitie ab annuendo pre-
cibus omnium Ciedirorum petentium, totam
Caufam •^cneraiis rtcldirionis rationis avocari ,
fej committi dc Voco Rot£ , qula nimirum (i in
qualibctpartira in hujufmodi generali rcdditio-
ne rationis difcutienda cadere dtbcbat difculTio
7{ot.z non fuufet litcs , & difpenJia rcCecare , fcd
potius augerc , cummtlus expediret relinquere
hanc cognitionem fex OlKcialibus Mercantia-,
qui i:i Caufis Mercatorum lorum particulare
confUtuunr ad hoc , ut judiccnt expcdice de bo-
no, & xquo , ubi c convcrfo realVumpca dilputa-
tionc in Rjt.i muiciplicabantur lcgales fubtilita-
55tes,quxdcftruiint Commercium innixumbono,&
xquo , iit advcrcit Card.DeL'A-ade Credit.difc.jS,
num.J. &feeic}.
Neque pariter relevare vidcbatur, quodcra-
ftarerur in Concarlu Crcditorum , in quo datur
jyconnexicas , & dc-pendentia , & locum fibi vin^
dicat,cxceptio , nc concincntiiCaufxdividatur,
ad trad. pcr Sahi^^i. in l.^byr.p.ir. i. cap. 4. nim.iy
(ir iejcj. & numero ^6. & ^.^.eod. cap.t^. fnb. num. J.
Vfrf.& cjUid ubi adeft , cum fejq. Cortiad. decif. Ca-
thdon. 0 ex niim..^6. cum plitrr.feejej.&. fignantcr
nurner. 7,^. cum feqj. 'ard. De Lttca de Inrifd. difc
8^ nnmer. q. qjid & procedtt eo ipfo , quod agi-
38 tur di adione vcl pro Socio , vel ncg.>ciorum
^eftorum , qua.' eft a£tio gcneralis , ncc patitur
Judicis . aut JuJicii divifionem , ut fubdic Ton-
^nt.de prxvein.par.i.cap. io.'j«.i. & 16. orpar. i.
Anfaldi De Anf^ldis
cap. 14. nM.6. Mtrl.depotefl. Tudic. traB. '\6. nu. 6.
Loriiad. d. decif.-^6. ««?/;. ^4. & tcrme in individuo
F onttineH.dc paEl. nupt. cianf. ^. glofj.^^.par. 2. injiiij,
39 ubi cum fuiiitt pctita intcrhncalculacio fuperli-
bris cujufdam Sociecatis exiltentibus in Civita-
te Barchinonen. fine pr.xjudicio aliorum jurium,
& librorum, Senatus Carlialanus rejecit lullanti-
am , cx qno rationes ad^r.ir.iftratinnis Jcgitime
rcddi , & caicuiari non potcrant , nifieacumdcm
rationum voluminaomnia in mcdium sdcrentur,
& proftrientur.
Kcplicaban* namque rcfpcdu Concurfus Cre-
ditorum ,quod couclufio , ne coutinentia Caulae
dividacur , nonappiicabatur in fafto , quia Sena-
tor quoad Compucum particulare Beltiaminum
nullam graduationem inter Creditorcs petebat ,
iindc dari poilet , quod Magiftratusproierret fen-
tentiam contrariam fentenciar Rotali , in qua gra-
duareiuur fub eodem loco aiii Credicores, ut eft
ratio Salgad. Cortiad. & Card. De Luca -, fed tan-
tum expoftulabat dcclarari Americum dcbito-
remexciufa Beftiaminum, cumque cceteri Cre-
ditores polTent adversus hujufmodi pratenfio-
nem opponere coram quoque Judice quidquid
voltbanc, profetto ex hac capice non intrabac ,
divifio concinenciff Cauia;, obtcntocjuc deinceps
per Senatorcm Mandato , fcu canonizatione
fui Ctcditi, j;im naturaejufdcm Judicii Con-
40 curfus compellcbaturpro airequenda graduatio-
ne comparere corim Magiftracu , feii Judice con-
curius uiiiverfalis) ex firmatis perettmdetn Stlgad.
inlahyr.d.pttr. i.cap.A.nurn.ll.&i^.Q; nurner.6^.
& 64. & cap.^. numsro i8. & fic ceiTabat implican-
tia divifionis continentiae Caufarum , nec li^nten-
tia lata de Voto Rot.t Florentina fuper Beftiami-
nibus paricbat exceptionem rei judicati quoad
alteram Caufam Concurfus, & redditionis ge-
4ineralis adminiftrationis , prout in fubftantia ne-
cefle eft , ut obftct exceptio continentia; Caufa-
rum non dividenda: , ad communiter notata pec
Scribentes in i. nuili , C, de ludic. Salgad. in lahyr.
Credit. d.par. i. cap.^. n. 4^5 & fecjCj.Card. De Luc*
de lurjfd.difc. J6.nu.').& de ludic.dtfc.i.n.^^}.& de
Aiien. difc. 47. num. 4.
C^iinimo rantumabcrat , quod NegociumBe-
ftiaminum parerc poiTet cxcepcionem rci judica-
ta' quoad generalem redditioncm rationis.ut
tamquam quidomninb feparatam paffim efficiat ,
42 quod eadcm perfonamaterialis ejufdem Admi-
niftratoris, nequcat opponere compenfarionem
Crediti ex caula unius adminiftrationiscum de-
bito proveniente ab altcra adminiftratione , uc
probat Salgdd. in. /abyr.par.i.c^!p.<). nuvi. 61. cHmj
plur.fet^ij. Giurb. Merlini & aiti pcncs Rota decif.
^6.nttm.J. & fecj. par. \6.rec. Doftrina autem
43 Fontancil. rcfte poterat procederc in cafu fuo , in
quod agcbatur de una , & eadem adminiftratio-
ne, undc nonpoteratibiSocius, vc! Adminiftra-
tor mcrito condcmnari pro to , dc quo debitor
appareret ex libris pra;ccdcntium Annorum,dum
ex fcqucntibus libris , & Annis valebat juftificare
Crcdicum , vel jaduram Societatis, & confequen-
tcr cvitare condemnationcm.
Denique nullatenus officiebat alterum alfump-
tum, quod Magiftratus in Caufa , fcLi petitionc
Bcftiaminum gravafict reliquos Creditores defi-
niendo contra ea , qux fupenus firmata funt ex n.
11. cumfeqq. AiiKricum tencrirationcmrcddere
de
De Commerc. & Mercat. DiTcurfus LXXIV. ^n
t7/J' /«^'V. drfcur. 33. fub nu. 20. ^,rf. ^,e^,j,
Accedentc demiim duplici ponderatione.al.
tera , quod etiam pofito gravamine per primi.n,
51 Jud.cem .llato. non camea extra tenoren. refc ?!
de Negotio Bcftiaminum excra Urbem Panor-
mitanam , five locum gete adminiiiracionis ,
44ide6que llante tali gravamine Magiftratus evale-
rit fufpeiitus nedum in ipfo negotio principali, &
in connexis, icd etiam in Caufis feparacis, ad
Text. in cnp. ad hitc , tl primot de appell. nbi Franch.
fub niim. ;. cj- Barbof. num. 2. A^ienoch. cotf. 94. nn,
i^.&f^Jq- Si.ifft. de litier. Grat- cr Injtit. fj. i6u
§.y; Canfit principalif , Scacc. de iippell. cj. 17 limit.
47. meiiibr. 7,- riHin. 2. ^ ^. Ant. Capyc. decif. 147.
per tot. Capyc. Galeot. lib.\. controv.^^. ex nurn. 34.
CHm plurr. fajq. Graf]. de except. txc. 34. «». 84. &
fecj. Foncanel. dec. 16. ex nam. 3. ufqne ad 10. San-
felic.de6.i6. per tot.
Occurrcbat etenim clararefponfio , feu tetor-
fio argumenri , nimirum quod (i Magiflratus gra-
vaverat in Decreto prxcipicnte rationem reddi
extra locum geiti admin:ftfationis,nec etiam po-
teranc trcs Judiccs, fcu H^ta Flor. cognofcere de
eadem, & multo miniis de tota Caufa , & univer-
fa!i redditioui rationis ; & fi congrucre valebat
45limicaciofuperius infinuata»»w. i;. quoties fcili-
cet ofE;rcur hbroium tranfportatio pcriculo , &
rumpcibus pecencis , prouc eriam ulcra relatos
fub d.n.i'). tenjifl'- aiTcrebatur Rota Florent. in ejHs
Decif.nou itnprejj. feu lib. Motiv.lo% fol.iii- & 126.
45^ lib.\iofol.'<.i-\- lcu quod dato, quod in loco ad-
miniftrationis fint fequellraci, vel alias excrahi
nequeant , Judex micterc , fcu fubdelegare de-
bcac Pcritos, uc libros recognofcerenc , & refer-
renr, auc alids rogare , feu fubdelegare Judicem
loci, teftc ia his cerminis Parrex. de Inflrtm.ddit.
tit 'y. refol.T,. nitrn. 31. ^2-&feqq.Gen. defcript. pri-
Vat. lib. 4. fol. 254. nnm. 5(5. &fe<j. Magon. decif.
Lucen.^. nu.i^. Jo. Ani.ab Ecclef.obferv.^i. n. 35. &
36.par.i. omnia hxcpariter expleri poterantper
Magiftratum , & per confequens ad oculum ailer-
tum corruebat gravamen.
Rursiis in fafto excludebatur aliud graTamen,
nempe quod Magiftratus partitas Computi Be-
ftiaminum exhibitas ex parte Senatoris approba-
47verit , & canonizaveric pro authenticis , quando
Camen non folum rationes reddcnda; funt in fuis
pci deiegacorn pocerat cenferi devoluta toc»
C^ulu , mfi dicatur , c««, ornn.bt^s incdentihus ^c.
uc in calu C^Ianfit d. confiUt. 174. ,, „,,,. „. ,V./:
^Hod tpfum , curnfe^Herit. Grattun. dfcept. 6 nHmt-
roS.&7. Salgad. de Reg. prote^ar^.itT.n,
exnumero ic. Verf pro cu,us darttate, cumfL.&c
IJgnanter num.it. & 15, ^ „um.^6. & 37 Et alce
ra,quodcumtrafiaretur deMagiftratu tempo-
52raii. & airueto in fingulo quadrime-ftre benefi-
cio Turni immutari , gravamenidcirco tuncilla-
tum ab Officiahbus eo tempore rcfidentibus
non poterat auferre totam , feu aliam Caufam
non decifam m prxjudicium Succefforum , qui
ab omni gravamine, & intentionc gravandi eranc
innoxii , uc pundtualicer limitat Scaccia deappelL
dtUa cju&fi. ij.Umit. 47. rneinb. i.numero 14. btne
etiam<!-;^.r/. Fot. Ptfan. 142. per tot. IrnrtotioL
decifStctl. 49. num. 18. 19. & 20. Fontanel. d.dec.
16. nurn. 10. Caufr tameneventus poft hujuimodi
Difcurfum ignoratur, cum de ea aroplius aduni
non audiverim.
ROMANA PR/^TENS^
CERATIONIS
EXCAR-
fiJO CATHARINA GATTA,
CVM CLAUDIO MELLUN.
ARGUMENTUM.
Cefno bonorum tam de Jure , quam ex Prin-
cipis refcripto repottata non fufFragatur Debi-
tori dolofo ctiam ftante confenfu Creditoris:
Debitor quando in propoiito dicatur dolofusi
Mandatum fufpicionis fugar, feu pro aflccura-
Codicibus originalibus , ut ia(\mt Menoch. d^ lione Judiciiquando , quomodo, & in quibus
'ir-bitr. caf 209. ««■ 14. curn fe^q. led etiam exetn- dicbus concedatur ; & quando fidejulfio prsefti
48pIaciones parcicarum regularicer nunquam di-
cuatur,& funt in forma probanti.nifi Parce cicata
fuerint extraftse, Rota coram MilHn. decif. 324.M.2.
& decif. i-ji). nit. 7. coram Pamphil. & coram Mati-
X^ned. decif .^66. num. 2. & in recent- decif. 419.
riHmero 7. parte 14. maxime quaiido Creditores,
49 ut in pra:fenti , oppofuerunt , hujufmodi exem-
plationes non elle authenticas, ut profequuntur
relati ptr Ridolphin. inprax. par. i. cap. 2. nu. 193.
&fejq. Pofih. de manut.obferv. 97. nn. 34. &feeiq.
& obferV. 99. «. 17.
Siquidem Magiftratus tantummodo affignave-
rac terminum Creditoribus , Ad haver' rifcontra-
. to , e fatto rifcontrare le fcritture autentiche del
Conto de "Befliami , unde non ex eo , quod in De-
creto dicitur , autentiche , refulcat confcquentia ,
quod Magiftratus eafdem fcripcuras declaraveric
auchcnticas , pocius namque per affignationem
cermiiii , & mulco magis per eledionem Pcriti
prifervaca rcmancbat Creditoribus facultas po-
ftea opponendi defecautn legalitatis ; Pericus
jonamque taliter eleftus reputatur fimplcx Aftef-
for , fcu Coiifiliarius Judicis , ut inquic Card. De
ta de reprxfentando Carceratum tanquam fu-
fpectum de fuga non teneat , cum aliis , de qui-
bus in Summario.
SVMMARIVM.
1 PaUi feries.
2 Refoluiio CaHfd.
3 Ceffio bonorurnfive de Tnre,five ex Princifis refcri"
fto non fujfragatur Debitorihus dolofis , ^3" de ra^
tione.
4 Cejfio bonorum etiam obtevta de confinJH Creditorii
non tenet,fi Debttor efi dolofus.
5 Fratis ,& dotus in otnni Contranitfewper cenfentttr
excepti.
6 Decoilus in ludicio Civilifemper prafttmitur dolofuSt
nifi probet contrarium.
Et ad hunc ejfeclitrn, doins , & fraut probatur ex con-
jeclnris n. 8.
7 Doltis, & fraus in Adminifiratore diciturprobat^ ,
^uando non regiflravit inlibris Merces , &parti-
tas Negotii ,&n.^,
40 Deluj»
3^
Anfaldi De Anfaldis
ao
10 DoliirG' frauiprafumttur irt Admiftt/lratore.cfiiarj-
do upparet iSIe^ocmin dimwutim /ine Catifa , &
vumero II.
It Liber JSIegccti/criptnsa In^Oerie , Ivftuort , velcom-
plc./Je/nario qitando cenfeaiur epprohaius a Domi-
13 Socius adminifirans Keaociumfine confeclione libro-
mm prafnmiiiir in dolc.
J4 tJl/arJatHmfuspuior.is fHg.t facilins concedtturpro
J/l'ccuratione ludicH, cjua 'i ad hocnt DcOiior in
vim iiliuifelzere ccmpellatnr, & rium.i^.
i^ec reaHtritur ab initio in his terminis tkm exaUa
probaiio deteriorationts conditionis in Debitore^ ,
d. num. 14-
T)eclara , ttt nHm.ii. & ti.
16 Mandatumfufpicionisfugi concedi potc/t enamtnj
diebusfeflivis.
17 Principis refcriptum emanafji: ferPfer ctnfetur ad
normam Iitris. >■ ,•
18 MandatumfHJpicionis fiig<e non recjuirit Credttt U-
quidationem perantca ,fedffficit , illitd tiqntdart
po/i Carceraiionem-
19 Ftdeiufor pr^ftittts a Carceratopro a/Jkuratisne fu-
dicit , data nullttate Carcerattonts , hberatur.
Fideiti/jhr de reprsfentandofuh poe,ia dcbiti adfavo-
rem Carcernti non tenetitr ,fi Carceratiofutt nulla.
Debitor Forenfis , .'U^n qno ^uisfcienter contra.vtt ,
. nequit \Hran fusfeilus ue fiiga eofolum, qHodfit
Forenfis.
DISCURSUS LXXV.
INita per ]o. Antonium Gar.tnm , & Claiidium
Mdlum tundacaria Societatc, concefTaque Clau-
1 dio adminiftratione , advcrsus eumdem infur-
rexerunt varii Crcditores ex una coram Judi-
ce Civili, &exalia Catiiarina Gatta Oxor, &
haeres Jo: Antonii qi.ierelam porrexit Criioina-
lem Tuper fraudolcnta occulatione, five tranfpor-
tationc Mercium : ftdCausa Civili Foro rcmifsa,
impen-avic inrerea Cbudius mediante Commif.
fione Clementis X. ad bonorum CefTionem admit-
ti abfque ignoir.inia. _ ^ .
Profccuto nihilominus m Civilibus Judicio
per Cutharinam , timuic ifta, quod dum in lon-
gius mora protrahebatur . Claudius erga Pa-
triam fugam pararet ; Idcoque fupplicavit San-
aifTimo Innocentio X I. Succeflb; i, ut ftante dolo
manifcftp cjufdem C:iaudii opportunum defiiper
adhiberetur remcdium , & obnnuit rcfcribi ,
^ ^onfignor A- C. , che riconofca i'cfpvfto , o
ritroVato , che nel Debttore vi fta dolo , proceda per
Ciu/li'{ja.
Stante i^itur dido refcripto , doloque coram
A. C. fads' iuftificato , inftitit. Catharina pro
Mandato fufpiciouis fugx , atque docendo de
csEteris rcquificis , iUuis vigorc carcerare tccit
Claudium ,.qui cum habuerit recurfum ad A. C.
pro excarcerationc , eaque fucvit illidcncgata,
petiic apud Congrcgationcm Vifitationis a Car-
ceribus liberari juxtii compctcnres ejufdem Con-
a gregationis facultates : Sed , Me fcribente pro
Cathxrina, denegata fuic Excarceratio, quxpr^-
tendcbatur in vim obtentx , ut fupra , CerTionis
bonorum , nec non eriam ex Crcditi illiquidita-
te. Dicebamitaque.
Si prartendit Claudius excarccrari , attenta
Certione bonorum , dc qua fupra , plaaa videtur
j effe replicatio ,quod hujufmodi Ceffio fuffragari
nonpoteft Dobicori dolofo, quiaPnnccps , &
Juraadmittcntia Dcbitoresad talercfugium in-
tcnduntadjiivare miferiibiles pcrfonas, non au-
tcn> Decodorcs fraudulcntos , nc alias tempcra-
nientum Pietatis prxf dium doli , & fomentum
fraudis evadat , ad plcne deduda per Thu>/.in^.
Co-f. 23. niim. 117. C/n.cer. v.rr. rc/ol. par. 2. cap. 9.
71UI/1. 46. & /ecjq. Felic. de Societ. cap.Ti^.nu.^y.Ca-
hall. re/ol. Crmio. ca/.xc^. iitiij..ly & H- Ciir^b. cortf.
100. hiim. 1(5. & decif. 41. num. 9. & fetjcj. Gratian.
difept.^^io.nu.j. Chriftma: ad Conjtie;. A^echlin.
tit.il. art. I. num. 9. Carpl^fU. de ^fyt Dcbit. cap. 2.
nim.il'). & fecj. & cnp.^. num.zzo. tim/e^q. Aiau-
fon. de Cauf. exec. timit. ^.num.^2, & num. 58. &
60. Scannaroi. de Vtftt. Carcer. iib, 3. §. 9. capite 4.
num. 22. (^r 25. Amat, Partorm. refolut. 2;. ««.!.©• 2.
Dian. refol. Moral.par. 7. traH.^. refol. 5. & refol.
12. Valeron. de tran/aEl. tit. 4. qtuft. 8. num. 5. lean.
yint. abEcclef obferv. 180. num. 11. par. i. Conctol.
ad Statut. Eiigub.ltb. 2. rubr, 7j. nurn, 4. & 5. Ca-
fliU.decif. 125. K«M. 4. iX N. Corihiad. dettfCatha-
lon.jo. num, ^q.Adden. addtcifi6. num. 55. &Jeqq.
par.S.rec. Rocc.dcc. 22i5. nim.i,^. corarn Coccin. &
dec^-j^.nu.i CT' 4. corainRoyas.
Idque non obftante, quod prxfata Commif-
fio emanaverit citata Catharina ; quia tollitur
omnis diffcultas ex di<5to do!o , dcteda cnim
^ fraude ccflare debet beneficium ceffionis quo-
modolibet obtcnra", etiamfi ipfimet Crcduores
expreife,& pofitive dediflent proprium coiifen-
fum liberandoDebitorcm, vel rranfigcndo,prout
in individuo firmat poft Soccin. Stracc. aliofque
Valeron. de tranfabl. d. tit. 4. ^u<tft. 8. rium. 18. cura
j feqtiem. & fignanter nim, 22. fraus quippe in omni
Contraftu fempcr ccnfeturcxcepta , ut aic Bart.
inl. fin- num.^. ft. de Prator. ftipul. cum cxtcris
vulg. , de quibus Rota coram Coccin. decifi^jz/^.
nurn.i^. & 20. cr dec.2S9. nu.i^.par.J.rec,^^ decj.
nK,J,par, II.
Quod vero dolus adfit in cafu , de quo agimus,
fatis conftare po'et, primo ex ipfa prxfumptio-
6 nelegis, juxtaquam quilibcc Decodus prxfumi-
tur dolofus , faltcm ad effeSus Civiies , ni/I force
per Debitorem comprobetur infortunium , vel
aliqua fortis afperitas, ex iis , qux plenilTime de-
ducuntur apud Cancer. var. refol, d,par. 2. cap. 9.
num. 52. Cortiad. diUa decif Cathalon. 70. num 40.
cum plur.feq^. Cinrb.d.dec^x. num.12. Donat.Anten.
De Marin. alleg. 120. nuia. %.poft lib.t. refolut. Rot*
£ononien.apud Ca/lald. confult.i :^~.nurn.^2. lo. Ant.
Ab EcclefdiHa obferV.\%o. fub nutn.ll. Verf hinc tC'
nentur.
Secundo , ex quo Claudius plures partitas a
7 Dcbitoribus Ncgotii exigebat in dies , illafque
nonadnotabat in libris , nec non etiam Merces
ipfi tranfmifliis per Corrsfponfales clandeftine
rccipicbat , ncc illas pariter not.ibat, unde de
fado pofl fallimcntum apparuerunc hujufmodi
dcbita Fundaci inexpedata , iflaque afccndunc
fincprxjudicio aliarum fummarum juxta actefta-
tionem pcriti ad fcuca i\6i. 48. proindeque fatis
8 videtur fraus ipfa detcfta , cum hujufmodi
omifTio in confcribendo ficret , ne poffet Socius
impcdire , fcu recognofccre fubtraftionem , ma-
xime inCivilibus, in quibus fufficiunt folxprsc-
fumptiones, & conjedurx , Siracc, de Decocl,par-
ce 5. ^ num. 24. ad 40. quem luperaddito Azeved.
rcfcrc.
De Commercio & Mercat Difcurfus. LXX V.
refeit, &fequitar Cortiad.d.decifqo. fi*b numer.^^.
p & in pundo cafus confimilis Natt. conf-^6uper lot.
Gahr.conJ.1^8 nh?n.^. cr 6.hb.i.Rot.dectf2ii^.nH.^.
cortiin Coccin.
Tertib randcm exuberat Jullificatio doli cx ben^
Idifpunda, diftinftaquerelationc f.ida pcr Pciitum
ab A. C. pro animifui inftiudione judicialicer tle-
ftum , ibi enim habetur , quod in fine Anni 1670.
( uifia Capitale) lucrum afccndi.bac ad fcuta 4071.
io i& tamen de Anno i 67 1. nedum minime conftat de
uilo lucro , fed etiam nefcitui , quid adbum fuctit de
d. fumma fcutoclim 4
biinutum in fcutis 90
Dc ultimo vcrb Anno 1671. apparet , quod fuc-
rant aHignata Dcbitoribus Negocia infumma fcuco-
rum ofo.r. quorum exada rcpcriuntur ^ Claudio
(cuca 480. & ccctera ufque ad fcuc. 1861. conftanc elle
dcpcidita; undecum nuUa teddatur ratio , proptei"
liquam adco ingcns diminutio potuetit contingerci
non vidccur opus progrcdi ulccrius , quando eiwm
• nullum , iic (upra , iiifottuiiium evcnit, totum frau-
di adfcribcndum cft , ut prxter alkgatos ciadic in
pun&to 'Hjitt.d.eo /T} ^i.Jub nim.^^.verf cum laitur;
(■rnuin.6. & fick ■cannarol.de Vtfit.Carcer.d.lib.l.
Neque juvare porcft Claudium , quod libri fue-
rinc exarati k Pcrvo Paulo Valorio , qui camquam
Amicus Jo. Antonii pocucric pavticas ad libicum
fcvibetc ; Quoniam evidenter corruit bbjcdum , ex
quo Valorius dcputatus fuit ad confcribcndum dc
confcnfu ejufdem Claudii , idque fatis patet , tum
quia Valotius , tamquam divcrla: profcffionis, non
porernc proptio Matte confingeie partitas Socialcs;
Tum deniquc , quia Claudius prsfatoslibros quo-
ii tidie habebac prae manibus , illorumquc vigore ex-
cgic dcbica Ncgocii , ideoque non poccft hodic im-
pugnare , quod ufu quotidiano approbavit, uc iri
fpccie Rot corarnSeraphin.dectf.i^6>i.nit.^.8i melius
toram Burati.dectf.ii^.num.t).& 2(5.
Ebque magis , quia niilli alii exhibentur Codices
rationum , undc pernecclse inccac cnunciaca pra:-
fumptio , quod ifti confcripti fucrint dc ejus appro-
13 batione,& mandato, vclfi Negocium Claudiusad-
miniftravic finc libris , hoc ipfum uigentem inducit
doli pvxfumpcioncm , ad nocaca per -Isljit.d.confsdi.
- fubriitm.n.verfideoft Socius , Roland.conf.^q.nHm»
l^.lib.l. Contr.di/eept.^o. num.ti. ^ffiiil. decif.^60.
tmm.t. & fcjl- Ofafc\o.decif^%. num. 21. Rota caram
yerali.decif.iii).nu.y.dr ^.par.2 & in Bononien.Red-
ditionis Rationis 8. Aprilis 1680. §. Dolu* , curnfeq.
confi^mata i^. lanuar. 1681. §2. & §. Augetur , co-
rain Albergato , & confcrunc ea , quae fuperius de-
dufta fuctunt in 'Z)«/t-. 7 j.««w.47.
Maximc , quia dolus ad praefens afFertur pro fub-
14 ftinendo Mandacofufpicionisfugx , & airecuracio-
nisjudicii, non auccm pco repotcandalacisfadipnc
Ctcditi, ut diftinguendo in ptopofito probandx dc-
• tcviorationis pctfona dixit Rat.coram Cardin.Cerr.
dtcif<^%).nHm.j. & decrf.il. numer.g. confirmata in
. dt.-tf ^oi.nu./^.par.^.rec. & quod facilius dcturhu-
15 jufmodi Mandatum pro aftccuvatione Crcdici,qu^m
ad hoc , nt Debitor foluac lummam petitam , pacec
ejt Fontaneli.dectfz^^.ex num.6. Rot.decif.uZ. num.
2. poft Zacch. de Oblig.Camer. cr in Bononien. Af-
fecuruttvnis /udicii 5. Mait 1684. §. T^mhizc om-
ritu , & 2$. luntt ejujdem Annt '^.huic na^nue eb-
fctio , cor.tTK R.P.D. HervauU.
Acque cx hoc cttam evancfcit oppoikie » quod
opusforcticporcarc Com*ifnonettt rcfotmatoriara
alccuus jam obccnci pcv Claudium ; nam pritct-
quam adeft prsfatum icfcvlptum Sandtilfimi piivla
natratioacdidliCommiinonisobtcntum . idcbquc
CommilHom Ipcci.dilTims «quipolicns : ccitat ama-
ntudo , attcntapva:fata diftindlione . qUodagaturdc
e pclt
ovi-
timphci airccutat.one , ne judicium tcddacu!- dufo
rium , hoc cnim cafu i^ oportuilllt pvoccdcvt
viam Commiflionis , Paicc ciraca , procul dubi
dcremur monuiire Cl.uidium , uc fugevet: u.idtf iA
conccflione iftius Mandaci nulli fevvancur folcmni-
7 1 .imb Capicale remancc di- 16 raccs , & in diibus ipfis feftivis proccditut , cum pe-
riculum iu mora confiftac , juxca Do<atinam GUjj.Si
£an. relac. per tarinac.de Carcer.^HaJt.2J: numer.
lo-j.Fenz.on. adStatiti. V,b. lik\.cap.^%. nurn.-yi. ^
33. Scacc.de ludic lib.i.cap.^-j.nnmer.i-^.Tetrfuver
Rit.M. Cur. rit.qo.Jub num.z.Sabetl. injnrr.m. di-
verf.traa.tom.i. /itt.D.% 4. ««^«.34. Sanfdlc. dedf
f^\.fub num.^i.verf ^uo fundamer.to , Cortiad.deaf
Cathai.69.num.y.^ ^Rot.d.decif^ci.niim.U. & n.
par.i^.recent.
Fottius autem , quia revera cum de Jure non de-
berec , uc fupv4 , CclTionc giudcvc Debicor fraudo-
17 iencus , rcfc.ipcum faiccm^^dcfcivic pro majoti de-
claiacione Juris , ad cujns normam ccnfccur ema«
nalle , uc in propqfito pluiibus iclatistradit Gmrb.
d.decif.^i.numer.6. <. .iffa/d. c.;jit/t.'6^. nnM.z. Rot.
apud Marchefan. de Commijf.pur.j.foi iiS. fium.^.^^
coram Prioi.decifi^^.num.^.Qr decij.^cft nHm.i-j. ^
iS.p.-ir.^.rec.
Si verb prstendit Claudius excaicerati propter
nallicitem dcfumpram cx eo , quod aCtur.. fuciit pro
Crcdico non iiquidaco , nimium de facili lefponde-
tur ex recepca pvopollcione , quod ad evicandum
18 adebevidenspvjEjudicinm Cicdicoris rcfpcotu fu^^cpi
faceft , Credicum poftcaliquidavi , ( uc fartcim no-
fcicur in prxfcnci ) idque tam infpedlis ficultaribui
A.C.cujusaibittio idremifit SumriUis PontifcxPau-
lus V; juxca verba regiftraca in d. decif.2.1 . ««w.8,
coram Cocan. qiiam ipfa Juvis ccnfura , ad tradi:a
pcr Cafiren. conf.ult. hh.i. Cancer. V^r.t efoi. par.2.
cap.io. nurner. 16. (jatl. obfer.^.'^.mim.%.iib.2. Scan-
narol.de Vifitat.Cercer.tib.:,. §.8. cap.i. m.m.n.Rot,
toram Coccin.d.decif.2ii6.ex nu.j.repettt.p.ojt Scart'-
narot.in Append.^.^.cap.^.num.J.
Nil relcvanre , quod A C. decrcverit , prsftita
caucione pto fcutis looo. cxcarccrari , quoni.im id
evcnit de confcnfu Catharina: , quae ad complaccn-
dum Ciaudioconteocafuic , fub ea quancicacc prjc-
ftavi fidejuirorem , imb advciccndum cft , quod fi
hodie dcncgac Claudius illum dare , fignum evidcns
eft , quod licuc bona cclavic , inceiidic cciam occul-
ij> care peifonam , fi enim innoccns cft , dcbicumque
non habec , nullam quoquc dcbcc habeie diliiculca-
tcm , quiaftacim oppoicune libcrabicur cciam fidc*
jullbv , prouc cradic Fermigiioi. conjil. 3. %. numer.io.
Facchin.contr. /itr.tib.^. cap.6i<.verf.veriim , Sabell.
in furmn .diverf.tr atl. tom.^.iiit F . ^.i^.fub num 6<)i
& pradlicavic Rot. decij.y^, num.io.par.i^. rec. (Jr
decifisi.^ d.decif.i,o\.per tot.par.^.
E Convcilo aiircm in hac ipfa macetia {\jt(^\c.\o-
nis fugx , & piobanda: detcvioiationis Di.bitoris
ad ctfcftum , ut quis potnciic camquam dc fuga fu-
Ipc61:us cavcciaii , fciibcnspvo Chriltophoro l-^anzc-
rio , qui fiJcjuircvac fub pvomidione dcrcptaefcncaii-
do pto Joanne Audibcrc PilcatorijE Cymbse Patro-
no , obtinuipcrPta:latum Gialcix" l-^ratlidcm dcclara-
ri> fidcjuflioncmaPanzciio piarftitamcllc, nullam
Dd quod-
*o
3<4
quojqiie rtiigis eft ( antcquam munus atlumcrem
fctib.ndi ) Panzcrius credcnS indubitanter teneiii
mcum Coorilium folum pctcbat ad ctFedurti prpcu-
randi (ibipuiccavcrccirca modum rccupeiandi illud,
quod folvcrtt tamquaOJ fidejuiror : btfd audita pcr
McfaAirctic, rcfpbndii niliilabco lolvcndum cfrc,
illiulqUc obligationcm coirucie > quia cUm data ntil-
litatc Mandati , lcu CatCcrationisobligacio pr^aita
pcr iadcjuiroretrt dc leprsErciuandd fub pccna dcbiii
coriuat » acfi intcrpolita hon foict , ut pixcct mox
lclatos nitm.i^. fitmant ctiam, Farinac.Murt.Qr aln,
dc quibusyw/^r» in Difc.'^6.nu..\i. 8c magisin pun(^o
u^lexan.conf.ig.inprinc.Ub.y
Hinc diccbam , qtiod Catccratio Joannis Aiidi-
ai ijcrt erat omninb nulla , quia cum non valcat ad il-
lam dcveneri , niU Cicditdi falccm cX poft , ut fupra,
comptobare valcat , qilod cjuS Dcbitot poft contra-
ftam obligationcm ca-pctit detctiorare conditioncna
fuam i proptct qnam iderti (.Jtditor potueiic julle
fufpicati de fuga , ex Do^irina Angel. in l.fi ah Ar-
bitrtt lO. §. ij>n cx cuHfu niiiner.x.jf. <)Ut fatifd. co^
Anfaldi De Ahfaldis
SVMMARtVM.
t Seriesfadi.
2, ReJolHti» c atifi.
} fwdex dehet hnbert Ccr docile , At irttitftiti* , <^ ^»
riiute prucedere.
4 Iiidex dtbet , tjttantHin fieripetef, malitiit , crfrau-
dibus ehviai e.
5 Statutum conditum ad iinpediendas frandes dieitnr
concemereionuin , CT utititaiern fubltcatn.
d Cejffiii bonormn concedt non debet DebiiaTihus fraudo'
lentis , c^ dolofis.
7 Ceffio bonoruMi ex dispfftione Statuti Vrbis, ac ttiarn
de iure non admittnHr, nifi Debitor jnfificet, <jHod
tffeftits fuerti nonfoltiefido ex rnero infortunio.
Amplia , cjHodJi infbrtunio admixta eji u/iqua cu/f4,
Cejfio bonerkm non admi/tiiur, num.i,
p StaiHtum frblt in cap. iSv lib.i. rejieieits CTeditorti
ChyrograDharios in concedenda Ctjfione honoritrni
Vel Inductis Debiiori , declaratur.
libi ait » quod cx iioc capite fcclt rcvocarc millc to Ratie legij, nenjimplex fi^uraiio cafi*i debet attendi.
Capturas , Atex.d.confi^^.Jub nmn.i. verf <<r (indrh-
Vh dictum luramtntAm , ^ numer x. Meridt petejii
Iudic. tran.13. num.-J. Graiian. difcept. S^J.wmw.i^.
fetjq.Contr. difcept .^%. Jub num.f. Rota corarn Buratt.
decif.lo^.num.2.& decifvi.r»t.^.S. &6. ^coram^
Ca'Oater.decif.'iZ').ni*m.l.& d.decif^^i^.nu.e. &fe^cj.
far.i/\.rec.& coram Celfdectf^Ci ex nn.S. ufyue ad
II.& d.decifSl.num.S.par.^.
Applicando ad rcm , nuUibi apparebat, quod Au-
dibert fuam conditioncmdetctioraiTct, idcbqiicmo-
livum , quod idcm Audibert elfct Natione Gallus*
& Forcnfts , ae niliil in Urbe poirideiet , nihil com-
&i munc habebat cum probanda detctiorationc , nam
11 Do/hs i & f/aus arguiiur e^ telebrattone ailm itu
par^so lace , & extrA Demtei/ium.
12 CentrailHS Minoris , vel Mulieris ce/ebratus extrd
Territorium prdfUmitnr f^Hf in fraudem.
13 In^erifimiiitudo prafefert irnaginem falfitatis.
14 Simu/atie , & co/lujio arguitur e* negligentia defertt.
Jionis.
1 5 CeJ/ie bonorHm admittiiUr , (jUando Dtbitorts aliai
tnarcejcerent in Carceribus.
16 CeJJio bonorum Ht concedatur, non tji opHs, Debitortni
tjje aUua/iter carctratum , fedfufficit , in/iitiim^
fore pro Carceraiiont.
Contra , num.ij.
& r-ofcnfis , Sc nihil poilidcns in Urbe rcpctiebatur, 18 CeJJio bonorum ut concedatur , recjttiritur citatio om^
quando Credicot fuiccpit ab eo obligaTioncm , ut nitm Creditorum ex Staiuto f^rbts , & Ferrariti
optimc proftqiiur,Ci.ii-^/f.v.fl!.(<)'//i9.« 4. iib.^.ba/d. acetiam de /ure.
tonfz^i^.nu.i vojl med.verj'.na7n atHus DebitertVi/.i. 19 CangregatioVtfttationisejuomodofegerat in admitttn-
qucm icferunt ,! & extollunt Natt co'f.^)0.fub n.l^. dis Debitoribus ad CeJJionem bonorum.
titrfcfed ante eum , Snrd.conf.^n nu,z<). Caccialup. lo Creditorer ^uando/unt certi , citari , non pojfunt ptr
de Debit./uIfeii.qintf.6.num,Z7.imfreJJ',inter TraUat. EdiHum , fed debent citart perfonaliter .
diverf.de y^J]ecurat.& Caution.fo/. Mihi 580. ibique Quodprocedit etiam in Ceffione bonerum, ibidem,
ttiam PetnPecktde lur.fJien.cap.i^.n.^.fo/.J^^l.Caroi. 21 Cejfio bonorum nt detur , debetformittr probaripau.;
pertM.
az Officia/is atiejiationi non fiatur ftnt Itgitima txtra-
nient partitarum.
13 Probaito , ijua rtjultat tx rei , am faHi evidentiai
fuperat emnts aiiai probatienes.
Pttrafnptr d.Rit.i-f ->.Jub num.\o. verfut propterea,
Rot.coramBurat.d.decif.'iSt.num.'j,
ROMANA PRvtTEKSA CESSIONIS
B O N O R Lt M.
PrO 3ULIANO BERNARDlNO
B U T 1 0,
cr.v RAPHAELE, AC SALOMONE
DE FORMELLO, ET ALIIS
HEBR^IS.
A R G U M E N T U M.
Dc eadcm materia Ceffionis bonoriim , iC
4jU3n<io , ilccr fucric admKfa pcr Judiccm , de-
bcat rcvocariftante niillitarc , vcl iniuftitia ra-
tinne fraudis , & doli , qui quando concurrcre
dicacur , plcnc examinatur.
D I S C tJ k S U S LXXVI.
RAphael , & Salomon c!c Formcllo Hcbrziad
rnftantiam quoiumdam ah'orum Jud.Toruiii
carderati extiterunt , fivc procurarunt ab eifdcm cat;*.
cetati in Curia Gubetnatoris Montis Rofei , & ij-
circb obtiuucrunt , przvia commuhication^ facul-
tatum Congrcgacionis Vifitationis , admitti ad bc-
ncficium C eflTionis bonoium : Scd cum ad Urbcm
fucccflive pervcnti tentateot fib Cypeo impettats
Ceflionis fc tucri advcrfus Julianum Betnatdinura
Butium , ah'ofquc Cteditoies , & ab initio ab A. C.
vigore cjufdem Certionis icportavctint fpccialem
inhibicionem; Caufa poftea mature reaflumpta , ac
difcufla, Mcqucpro Eutiofcribentc, idem A.C.dc-
clatavic , prccvia revocacionc prididtx inhibitionis,
Ccflloncm nuUam , & invalidam > mocufquc fuic
Judex ex fequentibus,
Dcbec
De Commercio & Mercat. Difcurfus LXXVI. 31 j
Debet qaidem ( juxra animadverfa pcr Infor- Secimdb . quia non conltac , quod CrecJitotes ,J
3 mances pioHebriis) Judex habeie Coidocile, ac
in Jufticia , & Vecicace procedere , uc llabctui- in lib.
Regim 5. caf. 5. fed nor. minus obfttingitur malitiis,
4 & fraudibus Hominum occurrere, ex notatisin/.
Cttin \i , ^. 'Tranfadtones, verf.cum lis , jf.de tranfail.
l.infundo , ubi glojj'. in verb. indtdgendnm , f. de rei
vindicat. cum coctcris abunde colledis apud Roc.
decif.\2.nttm.ii.fojicollud. Bondcn. & luprain D//i-.
44. ^MM. 24.
Magis aiKcm in cafu nbftro , ubi Statum Urbis
in rap.i6i voluic hiice fraudibtis , quje pro repor-
tanda Ceflione bonorum , & illudcndis vetis Cre-
j ditoribus palTim commitcuntur , providere , quod
utique bonum publicum , utilitacemqueconcernic,
ut ait Fer,z.on.ad earndem Statut. m cap.^i.nu.y Rot.
decifti^.par.Z.corafn Fcrall.
Ec quidcm hujulmodi beneficium Ccflionis, quod
i fuitab Juce inccoductum promero rublidioMilero-
rum , quoties de facili communicaretur ftaudolcn-
tis , & doloiis , crficerctur prxlidium iniquoriim>
adverfus ca , qua: conclamat Brun. tn iraEl. de Cef.
6enor.^ii.t/i.j,.f.rinc. qu(tj},^. ?iuin.\.^j'eq. (^ cjiuji.2%.
fere per tot:Eenz.on. ad Statttt. {^rh.d cap.\6\. ntmer.
2j. Rittershuf. in §. fin. injine princtp. Inflitut. de^
^nion. Tjuper Novell. Iiijiin.par.^. cap.ynumer. 22.
Hu^ert. Giphan.de ordin. I udic.tr aCi.i. cap a7.ce/.j.
Verfijuartb fi dolo , Rovtt. decif.SC. numer.j. Ptgant.
ad SraiMt. Ferrar.rubr.i^^^.num.^^S. Rub.inaddtt.ad
decif.igi.num.iji.c-r/f^.par.ci.-^ec.Rot.decifij^.per
toi.par i.coramVerali. & prjcterhos aliicumulatiiii
pracedenti Difc.num.y
His igitur opportunc pr^miffls , & applicando ad
rem noftram , profcdb fraus , & collufio manibus
p.ilpaci vidccur; Ec primb , quiaScacutum vtcac per
vetba ncgacivaaliquem admicti ad cflioncmbono-
rum i mjife fatalia damna , calamitaies, Qr fortuttos
cafm , vel vel adverfa pcjl contr^Ba debita incurrijje
7 <:/£ifKf >-«(.• In pracfenti autcm nullibi juftificatusappa-
rec cafus hujufce m.ih"gnantis forcunae fupervcntus in
Hcbrsis , idcbquc remarlec ex hoc capitc irrica Celfio
vigorcm cjirfdcm Scacuti , quod in hac parce cum
Juris Communis difpofitione concordat , ex ani-
niadverfis pct laf.cjr Aretin. in %. fin.lnftit.de adton.
Adden-ad Cappell. Tholofan. tjUdft.^l.^Baez.. de inop.
Dehit.cap.i.nmn.^ifl. infin.Cancer.var.refnl. par.z itr.
de CeJf-honor.cap.<).nnrner.^o.Q-<^i. Hotoman.illujir.
quafi.24.fHbprinc.Verf. qutn etiam , Roderic. de ann.
reddit.ilb.2.qu.\o.fub nu?n.\^.Verf.dicens , Hering.
defideiufl. cap.S- e.v ««wef.ioj. cumfeqq. Maufon.de
Cauf. exec. limit. ^.fulf nujn. ?^ verf. teriio ^uando,
Ciurb. decif.^i. num'.<i. & tcftando dcconfimili Sta-
tuto , feu Confuetudine Regni Siciliae MM.ad Con-
fuet.Panorin.cap.<^1.num.\.^raf.de exeept. cxc.\J.nu.
^^.infin. &fub num.^'). Cajiagn. de benef.dedu^.nt-t
egeat qu.w.num.^'^.
Quinimblicec inopia in parce fupervcnetit cx vi-
8 tio fortunae , attamen quia admixta pra^iumittir cul-
pa , conveninnc DoHsrcs , qiiod ifti milcracionc in-
digni finc rcpucandi , argumcnco Texi. in l.fin. %.fin.
ff. de his , quA infraud. Credii.Brun. de Ceff.bonor.d.
qu.x.princ.^u ^.num.i,. Stracc. de DecoEl.par.2. nu.i.
tnfin.verf.tertium genus , Q- par.T,. fub num.i. verf.fi
vero de eo , Cab.il, refol. Crimin. caj.xc^. nurn. ix. &
t7,Farinac.i>i prax.qu.i6.nu.^ Plot.de tn lic.juran.
^.^.niim-6}.. Andreol.contr.\2yfubnu>n.i2. Valcon.
de tranfad.tit.^.^u.^i cx num.i.cuMjeqj.Si pisecipuc
tJH7/t-6.(jiurf>.d.decif<{i.nHm-io.
quia non conftac , quod Creditotes , ad
quotum inl1:anciamcarccrarino(cuncurHt.br2i, ju.
ravcnnc feie elTc vcros , & lcgicimos Ctedicores.
prouc pricipic idcm Statucum , quinimb prxdiai
Creditores exiftunc mcre Chirographarii , quodquc
niagis cft , aWqueullaTcftlum fublcripcione ; pio-
indequequamvisStatucum Uibis a...p.u.i. videa-
9 tur Chirographarios repellcrc in eleaionc facienda,
utrum iphs cxpcdiat dargiii Ceflloncm , vd indu-
cias , uihilominus iri utroquc cafu mih'tat eadtm ra-
tioprxfumptivafiaudis, nam ficuti ad etficiendum
majotcm numerum polfunt coUufivc contingi dcbi-
ta ; itk eodcm modo polKmc hujufmodi dcbica im-
pingi, ut deindeimminencc Carceracionc fcquatut
cffeaus inhibitionis in vim Ccflionis pro ah'is inno-
_ ccnribusCtcditoribus repcllcndis :ficqucduraha-
io bcmus rationem legis in calu noftro mihtanccm, non
accenditur figuracio cafus , fcd idem cft , acfi Scacu-
tum de hoc exprcfsc difpofuiirec , uc pcrbciie dixic
Fontaneil. de pacl.nupt.ciaiij.^. giojfi.f ar ^^. num.i6.
verf.qui tamen , Rot.decif.^Ji.nmner \i.coram Mer-
l\n. (^ decif.\<^if. num.\.par.)o & decif.^yf^.num.t^o.
par.i^.rec.&dectf.^i^.fiib numer.j .verf..licet ,coraTn
Cardin.Cerro.
Tercib clarius ponderando locum , in quo fccUca
eft Carccracio , ac rcfpcdiivc admilfa Ceflio bono-
ium, fuitenimin Villa , fcu Caftro Moncis Rofei,
quando HcbrSi Creditoies Mandatura per Menlem
II ancc rcportatum cxcqui potuiircnt in Urbc ; ex hoc
enim adlu celcbratocitri Principis , & Domicilii
rcfidentiam, dt prxfcrciminlocoadebpatvo maxima
11 cxoritur fraudis fufpicio, prout habemus in proxr-
mis terminis Mulicris, vclMinotis euntisadcon-
trahendum cxcrjt Tccritorium , ad cradica per Scri-
hentes in i.quo Tuleite, %.ciam fadum ,ff.de regul.Jur.
Surd.conf.^j^.num,^-,o.Decian.conf.i2.num.\'j.& feaqt
iib.i. lace ^ndreoi.contr.^\^. ««.11.22. d" zj. Cyrtac^
Contr.\o.nu.%-i..(fr feqq.Graiiw.decif M arch.io2.nu.
6. y fecjq. cumaliis pci: Car.De Luca de "Donat.difc.
35.««.! J.Rot. deciJ.^^J.par.ti. (jr decif.}ji . utrobiqut
nu.\2.par.i<). cr in Narnien-. Cambii \%.lunii\6'i'). $.
fin.coram R.? .D.^Rondinmo, gi prius in y.f liiana Do-
Tiationis 11. ApriltsiG \ i.fin.cor.m Eodew.
Quarcb in idem , reflcdendo ad remporis brcvica-
tem , & nimiam circuroftaiuiarum inverifimilirudi-
ncm , nam fub unica dic c.irceraci fucrunt trcs Hc-
brari, qui' omnes ad hujnlmodi bcucficiurji admitti
rci ottarunc, quomodbcnim irifcnlum prudcncis Viri
cadcrc poteft , quod tres Hebrsi cafualicer couvenif-
fcncdecodcmitinercfacimdo, quodin Monce Rofeo
adinvcnca inftantanee fuiflinc Mand.ica pcrlon.ilia
contra unumqucmquecx prsdiiVis Hcbseis, quod
demumibidem cum Ipcci.ili mandato ProcnrjE forct
invcntus Pcocuracor Cteditotum , qui illud faccret
apponcrc in Adlis, & Procclfu : quod enim morali-
13 tcr inverifimilitudinc cft, fraudis , & fallitatis habet
imagincm , ad ea, qua' bcncad rcm pismonuic Baid.
ini.i.num.Xs.C.de Serv.fugtiiv, Soccin.l i*n. conf.m.
tium.xo.hb.i.Rot.coram Seraphin.deciJ.nw.tiun/.^.dr
decif. (^i-f. numer. G.par. 4. lam. 3. rec, eJ~ decij, iio,
tium.:\..roram Celf.
Quiritb augctur pr.rfumptio collufionis, cxquo
pracdiclus Procuracor nil aliud ibidcm gcflic practcc
cxhibitioncm mandati Prociux , iit mclius cxiiide
Proccfliii icgitimaretur , at ncquc unam protiftatio-
iicm cmilit, & fignantercum produccrecur fimpli-
ciflimafidcspaupercacis , dcqu.i pioximc, quinim6
nequc tunc appcllavic, led foluminodb ad Urbem
D d a rcgcef*
3i6 Anfaldi De Anfaldis
rcgreirus , & poftquam de Caicetc cxierant Hcbrxi,
iulUtitpro reciirfu , quafvquod nonadeirtt ordinn-
ruim vcmt dium appelbtioiii.s > unde cx hac palpabili
%iincuria, ac ncoligcntia dcfuifionum collufioncm
emcigcrc , teftaiitur N^ut. loi.f S5 '. intmera ^i.vnf.
prob.tur (jHotjne , Mafcard.dc pabat cokcIuJ :ii.
tiumi.Merlin.PignaieUiConir.Ci.v. i.ce)it.i. Nigcr
de c.xecttt.rei]tidu.(.i^.6.yi'^''''Um.u.y^ndrtul.co7iir.
p6.'iim \i,.V)ceoLconf!lill-iitt.\<.<ir 14 6- conjult.
6ynu.i^.Rot.coramScrafhMaf-i6'^.nuM.i.& decif
^2<;.num3.par.ii>ree.6- dectJ.52.Kuw.i .far.i9.fHpri(
Difc 58. ntm.7')
1{egn. ^eapol.\^.num.\.f^ ferj.Io.Anton.Ab Ecclef.d,
objeriw i^.nitrti. 10' 8c antc eos Gratian. dhfcept./^i6.
fiit.ii^.Cj' fe<^<j.M.<"Jon. de Cnv.fexer.d. litnit.'). nu.\?.
cinn ifeci^.Mur ihefan.de Cotnmijj.par.^. %.i.fub nu,
tG.Vcif cjnod vei-umnon Crtdojol.z^i.C alvin.de £^uit.
d.lll.XC.,p.\i^%.tlU.J^.l,{j- 45.
Oclavo , quoniampaupcrtas dcbcbat prins coii-
cliidcntci jiilliiicaii , & ab alleganceprobari, in pri-
knii vcic) non adcll , riifi limpliciflima tides , qiije
cum non piobct , cx notoriis , non (olum opcratur,
ut lupia, quod Piocutator tenebatur iflam faltcm cx-
tcpdon.m opponere , fcd ctiam , quod dtficiat ea
Sextb , quia illicb devcntum foit ad Ctflloncm, ii formalis piobatio paiipci tatis , qui in hoc Judicio
rcquiiitiu , juxtacumulata pct bcannaro/. de Viftt.
Carccr.dlib.y %.-)Cap.2.n.^ qt cap.j.nu.ijiHubert.
Ciphari.de Ordin.Iudic d.trati.l. c.ip.2j. col.^.Verf
(juarntf/i ttt 'Debitor.
Non advcrfanre aflcrta fide Communitatis He-
^^ btTorum j quia ncque atccnditur atteftatio publici
TtatutyFrb.d.cip \ \ni!.i.Graj}'.d.exccpt.ij.nnjn.yj. i •. 0/ficiah's abfquc lcgitima partitarum extia(5tione,
' jrr: /../"...... G.tit.de Credit.cap. •,.111.1. nui/i.^2j.^feej Rotcoram
quia
ham quamvis fcx ciicitet dits dicantur cfluxi , Jd
cvcnit ,cx quooportcb.u cxpciiarc littcrascommu-
nicativas faculcatis Sacrae Vifitae , & tamcii bcncfi-
cium , dc quo agicur , non conccdicur , nili quanda
Ij dignofcitur , quod alias Dtbitor maicclecict in Car-
Ceribus, ad Te.xt-in 1.\.C.cjm bon;ced.pcjl Fcnz.on.ad
Verf. curn hoc remediiim , ScannaroL de riJit.Carcer
iib.y^.g.i>ipritic.ntt>n.'] & vcir- i,U"i.\o.t i.rs u.
; Ncqua dicatur , qn od ctiarn antc a£tiialcm Carce-
16 rationcm , & poft lolam oipcditioncm Mandati de-
, vcniri vak-at ai Ceflioncm , ex Covarr. V.irr. rejol.
ltb.2.cap.\.Jub ntim.S. bocr.d.deiifl^g.nu.^i. Cancer.
Var.p.tr.2.cap.^.nH.2l.ChriJiin.ad Confttet.Mechlin.
tit.^i.firt.imm.i. i» ff". verf. Con:rariam tamcn, lo.
ylaton. AbEclefobferV.q^). r.Hw.-.par.uCalvi'i.
de tquit. Itb.i.. eap.ici.jHb nHm.^- ^. Jnppiicatio au-
ten , v.'rf.vele\M , cui nniiiinet. Uitra cnim , quod
»7 non'dcfunt plcriquc , qui ad hunc cticdum cxpo-
ftulant , quod Dcbicot fncric reah'tcr ad Caiccres
traduftus , vcl quod ipfcmct in iUis lcfe fponte con-
ftituerit , quo« coUigit Gnirb.d. decif^unn.^. eoque
Uudao MniJon.de Caiife.ter.d.li'nit.^.Kii.^-;.Baron.
de Citat.tom.i.in ad.iit.ad ^itxjl i.).nnm.iyc. Conciol.
adStatta.Eiij^iib.lih.T-. rubr.i:.. nu.^^.Sabetl.iiifumm.
diverftrailZ. tem.i.Htt. C. §. 14 niim.\.in fn.yerf
s8 nontamen, adhuc ccttum eft , quod cunc dcbuiircnc
citari omnes Creditoies , ipiotumque majar pars
afllntiri, ut HttcraUtcr habctuv in d.capi6\. Statiit.
, ciim quo concordat Hatutum Ferra
Ludovif dec'f.^,yy. nurn.'). jbi^uc Adden.numer.g. (^
CorumDuno\ett. Inn. de(ij.'.,')0. num.). cum ah'is iri
decif:^.^. num.i.par.ii. rcc.Qr decif.\i<). num.6. &
J.pur.iJ.
Nonb > & poftremb deniquc , quia iftam frau-
dcm , & fictltiam paupcitatcm pofterior compvoba-
vic cxpcritncia , dum rcvocatis aHis inhibitionibus
adfavorem confimihum Crcditovum , Hcbixus iHis
22 latisfccit ; idcbquc qusnam major cxpoftulaii vaiec
juftificacio , quam ea , qux ab effeilu , & evidentia
faiti rclulcac ? juxtaTheoricam Bald. ini. contrane-
gantevi adjin.C.ad l.Aejui/.Mafcard. de probai.tom.
i.jiitef/.i.num.uScacc.de Indic. iib.l.cap.^jijub nuta.
^.verfdr ita , MaJirili.decif^Oj^. ntm.io.FontantlL
decif^oc. num.^d, Rot.coram Ludovifdecif.^iJ^.num.
6.& coram Duncz.ct.lun. de(if.\co^.rtum.iy ^ decif.
2Ci'Hm.9.part.c). recent.i^ decif.^\o.niim.lJ\.foram
Card. Cerr.
ROMANA, SEU ULYSSIPONEN.
ASSECURATIONIS JUDICIl
f'rb..ib initio . _
m , ibique i'igani.m r«6r. 114- ac etiam de Jure p^Q LAU RENTlO.ET NICO LAO
probat rofi.de remcd.fitbfd ; cmed.i \il fruno e.v iiu.
y.cumfeq^. & coricrc cJubcri.Giphan.dc O, d.Iudic
traci.\.c.ip.2-].rol.r).verf.fe.vi»m ttt Crc-iiiorcs. • '
Atquc hinc fcpiimo loco ficuti Hcbrxi procura-
• runt ab Uibc K.poitavc pva:bcas Imcrascommum-
cacivasfacuUatis, ira poterant Domidimiira copia,
vcIpcrionaHcetcicarc Cveditorcs, non autcm ad Va-
i^ Uias , prsrcipuc quia cvant cciti , & Congrcgatio Vi-
fit.nionis admittic Cicditovcs ad contiadiccndiim,
quinirrbvult iUis inriniationcm flcti carn tevmino
fufticicnti ad allcgandamcaufam , tpavc Carceratus
DE GINORIIS,
CFM ANTONIO
ARGUMENTUM.
Larc agitur dc Mandato fufpicionis fiigx, Icu
proafTociivaiionc Juc^icii.quando poirit rclaxari,
qiiid rcquiratur tain dc Jnre Communi, quam in
Vibe cx Rcformationc PauH V. ic in hoc pro-
::: admittinondcbcrad Ccflloncm,ut patccex Dccrcto pofico rcfcruntur, Si rcjiciuiitur plurcs nuHitates
•■ tclatopcr ^caunarol.Hf yifit.Carccr.d.lilK-y.^.^^.cap.x. oppofita: advctfus rclaxaiioncm taUs Mandati.
nur,,. ;. & quod Crcditotcs ccvti cifari nequcant per
»0 Ediftum .diftinttio cft notifl^jma.dc quaplcne Sd-
^ad in Labyr.Crcdii.par.\.cap.\.nH.^.\.CrJeq. & ant^
cum prob.vtunt Bald. in ifi>i. nurn.,\\.C.de EdiH.D. '
Hadr.totl. Gratian. difcept.-\S). riumer.ii.dr 1} /'»- 2
S f^ M M A R I r M.
lidorRtp.ohJerv.zj\. num.i. 6" 2.Vbert.deCitat.cap.
j.ex nmn.i,^9.cum fe<jq.(jr cap.u.Jiib nnmero 402.
Amat- Panormrejolw. niim.^. /?ct.deciJ'.i^S. num.2.
p/,r.:.-'ce n S^in tcriiiinis CclTionis bonorum Co/i.
FaHi feriet.
'^eio/iiiio Caufe,
) Mandatiimfufpicionisfug£ evitatur per cautionem de
Jiundo juri , cr judicatum fo/vendo.
Et id pradicart fo/et prafertim contra e.xteros Debi'
tores , num.^.
'd remed fnbffi ij.it pri>ro fub numer.w.verftertih 5 Ma»^titm fi*i^icionisfugafaci/iMretaxatur,^itando
mertriti*r , eoc^ uc cum aUis addudo N-ovar. dtcf alins pojjct reiaxari Mmdatum exteHiivHm. . ^
De Commercio & Mefcat Difcurrus. LXX VII.
imo ^Handopotefl reUxari Mandattm executivn?»^,
non \mat fide]HJfio de ftando Juri &c. nu.G.
7 Lit(eritCa.,hitfredenntproteflat£, daii-.r via exe-
cuttva contrx Stribeniernpro reflttutione oeettni*.
S Mandatttm fusficionis fug£ vigore Reforj/iationis
Pau/ir. expedtri nonpoieft per Trocur.norem, nifi
ille habeat ad ad id spectale Mandatutn:
Et de rattone , riKm.i6.(^ 17.
Dectaru ,tit ««. .1^.14.(2?- 19.
10 MandaiHiithabens Ipeciale ad']urandftfnpoteJl ]urare
fuipetium ue fca.
ii Aiandatn.m cum libeia eperatur , <iuod Proctirator
facerepoffit omnia , e^nm, expleri Valent per ipfum
. Conftiiucntein.
12 Mandatnm habens cum libeia dicitHr habere Ipefiale
M ■■'.ndatum ad ju undiim.
i j Conftituiio , vel Statututn loejuens fuper Captura De-
bitoris recipit interpretattonem a lure CommHni.
16 Cai ceraiio trrogat ignominiarn.
i3 Verba qu.wdo/unt clara , nonefi optu pr^fumpttoni-
buiy &■ conjeciuris.
20 Mandatumfu^icionis fng^ ut coicedatur , fuffcit,
<ju^dde Creditofummarte appareat , Vel^arbitrio
ludici^i
il Mand.itumfufficionisfugd non requirit iiquidatio-
nem Crediti perantea , fedfuff.cit , il/itd liqutdari
pofi Carccrationcm.
22 AlandaiHmfufptcionisfug£ retaxari nonpeteficenird
cum , qut non poteft carcerari.
25 l^obihs poteft allegarifuff)eiltu defuga, cfr nu.z6.
t^ Nobilis fi alicjUando eximitur A Captura i idproce-
dit ex url>aniiate.
25 Doli ratione admtttitur Carceratio , ^ua aiias nerL.
darettir.
zy E(jHites Ordinum Militarium anfint veri T{eligiofii
& perfoM EcciefiaflicA ad effdlum ne Valeant car-
ctrari tami^HamfuffeEli defuga, er ««.28.
2p Cterici an poffint carcerari tam<^uaMfu(peiii iefuga)
diflingue , ut tbid.
30 Debitor fi a loco , in ejUo manent Creditores , difcef-
fertt , nec fue^^it reverfm , dicitur vagabundtu , ^
in fuga , & num.^^.
jl 1)el>t!vr pofitui in Banuo dicitur efje infuga;
32 Debitor dicitur deterioratus in conditione ,quando e]m
erdines,vet titter£ Cambii nonfuerunt ucceptatx.
33 Mandatumjufpicionis fugit. retjuirens jHramentHm-)
Creditoris fuper diciafufpicione , retaxari petefi,
(juando Debitor nihilpoffidet tnlJrbei
34 Mandatum ftisficionis fiiga re^uirens deterioratio-
nem conditionis tn Debitere an poffit relaxari , fi
non prolyetur deterioratio , difitngue , nt ibidem,
& num.^^.
)6 Rot. dccif i6o.'part.i4. & decir.561. coram Cclf, de-
claratur , ^ num.yj .
in locis cum Scribens nullos habcret effcdtus , littc.
Iff Itatim prorcftata: lcmanferunt ; Scd intaim -
"on ckpcdtaca illarum reVecfionc , fugam aiiipuic
Antomus a Civitatc UljfT.poncnfi, doncc adventaad
l^inonosnoticia.quodAntoniusad U.bem atccfTc-
lat, ciantnufcrunc ipfi Mandatum Procurs, dc quoiii
progrcfTu Z)//«,r> .- Quamobrcm 1'rocuratbr co-
lumdemde Ginotiis incontinenti cxpcdivic Manda-
tum lulpicionis fngx , ku alllcurationis Judiciiad-
Verlus Antonium, quieidem expeditioni fcoppofiiit,
ac iiiftitit pro illius revocatioiie tam coram A.C.
Judice Maildati , quam in Signatura Juftitii , "sej
2 eadem inftantia , Me fciibente prb Ginoriis , uttobi-
quc rejeaa fuitex fundamcntis , qusE fequuntur.
Nihil cft refcribcndum ; Jurc ctenim mctico de-
terminavic A. C. quod fi Antonius fatagic cvitarc
Mandatum fufpicionis fugae , cavcat , & (ccurum
tcddat Judicium : Ad hoc quippc tendic hujlfmodi
3 Mandatum fufpicionis fugx , cujusexccutio dccli-
nari non f oteft , nili per cautioncm de ftando Jurij
& judicatum folvcndo > ut poft Ridoiphin. in prax.
par.i. cap.i^. numero 46. & Fe»z.on. ad Staiut. Vrb.
cap. 98. cum ibi not. dixic Rot. in decif. 362. num.^i
par.i6. & coram Zarat. decij.io^. numero iS.&feq.
& in Remutia Domtu 20. lunii i68j. §. ISljc fubfiftit
injin. coram R. P. D. Benincafa , <^ in Bononten.
Afjecurationis lHdicii%. Maii i^S^. f.ttaque, ^ 23.
lunii ejufdem Annt %.i.coram R.P.D.ttervautt, Con-
firrhaca n. Decembris 1686. §.i. corum R.P.'D. Ron-
4 dtnino , &de univerfali confuecudinccdncra Debico-
rcs Exreros teftacur Gaitt.praH.obferv..^^. numer.io.
iib.i. Prat.tnaadii.ad Mufcaiell.in prax.ttb.i.par.S.
glofl.detinebitur ex nu.i^. Petrafuper Ritib. Ai.Cur,
rtt.iio.num.cf.verf.praxistamen.
Abfque eo , quod aures pr^bends veniant frivo-
lis nullicatibiis oppoficis concra relaxacionem prx-
di(fti Manditi fufpicionis fuga; ; Quia pro gcnerica
earUm fubverfione cxubcrarcc unica , eademque
inevicabilis refponfio j nimirum , quod ( quidquici
fic in aliquo Crcdico conditionali , vcl in dicm , auc
alias non habcnce viam executivam , iaquibus cet-
minisloqui ^oitant Dottrma in contrarium allccra.
bilcs ; ) quandocamen i prout hic , dcbitum cft in-
dubitatum , ac pro eo inconcincnti (ub nnicd clca-
tione polKt Credicor , vel ejus i^rocuracor obtinerc
Mandacum execucivum , illiufque vigorc capi , &
j decincri Antonium , ita pariter , alio non curato,
Mandatum fufpicionis fugac fubftinetur , cum pro
faciliori dumtaxat execucionc relaxetut , ut in indivi-
duo firmavit Rei.denfiii.num.^.'). (^ 6.p(ft Zacch.
de obttg. Cameral. quam fequicut Addens ad Buralti
decif.^i^i.nutner.t). Card.de Luca de Credit. difc.ii^.
ntim. 15 & concordat Rot. in d. Romana Domus 20.
lunii l6Sj. %.nutloficjiiidetn, verfor inutilis , certm
38 Fifcus non tenetur ad debita Delimjuentis cantraUa " R.P.D.Benincafa, ubi cciam >quodquando poccft re
pofi Deliclum.
40 Debitor habeiurpro non poffefjore,ejUando vel defa^o,
Vel de lure fieri nequttftper ejtts bonis executio.
Amptta , ut w«.4i.
42 Mandatum fufpicionis fuga cjitando non impediatur,
ex ^uo Debiter pojfideat fiahilia.
DISCURSUS Lxxvn.
ANconius recepit in Civicace Uly(Tiponenfi k
Laurentio , & Nicolao de Ginoriis l^ctias j.
mil. eitquc confignavic qualdam licteras Cambii di-
kAh Jauux , Maflilix > & Civitaci Gadiccn.^ibus
laxari Mandatum cxecucivum , non juvat fidcjuiTio,
quod & ance4di(9tum fucrac in d.decif.ii^.num.xo.i^
ll.pofi Zncch.ds oblig.Camer.
Quod aucem compctac advcrfus Antonium via
cicecuciva , manifcftum cft . cum ipfc confignaveric
Laurencio , & Nicol.io quafdam lictcras Cambii di-
tcdlas Janifam , Mart.lias , & Civitaccm Gadiccn-
fcm ; unde cifdcm litcciis ibidcm proceftitisab cis,
quibus craiit diredlx ob carcntiam Crediri , (cu ef^e-
cluum cjuldcm Anronii , incrarc procul dubio viam
cxecucivam , qua: favorc Commerciinon minusprd^
littctis Cambii cribuicur conrra Mandataiium accc-
ptantem, quam coutra Scrihcncem in cafu non im-
Dd j plcmcmi»
3'8
A nfaldi de A nfaldis
pkmeiiti , feii tegreltas, & ptotcftationis > notoiium
elt, &habctiuclcciCamper Jiot.m decif.^l^.nurn.i.
Cr z.pur.^.rec. & decifiii.num.). & feq.coram Card.
Otthobo & coram Btch deaf.-^^i-ex niiil. & fignan-
tei««w.2i. camteliqniscoUcdis pct Rot. Bononien.
Apud Vrceol.de trMjfitL<}n.^o.»ftm.t}.& ^Jf. Card.de
Ltici in locis/I//'r4 allegatis Dtfc.yrU 5.
Atqae ex his , nt prxmifimus , fiuftrancnm elt
eafdem niillitatcs fi;-,gilUtim aifpungctc; QiLiaccnas
8 enim peitiuet ad pLimam , quod jaxta Refotmatio-
ncm l'auU V. tequiiatar Mandatnm Ipcciale , uc in
cadcm Conftitutione impteira apud Scanru.rol.dz^
- Fifu.Carcer.cap.^o.i'! Append.mfH.z.idem^tte Scan-
narol.ibid.Ub.3. §.8. capA.:wm.ufol.^S^. Rot. decif
1)87. num.6. coram Cuccin. ^ dectf +01. nitm.-J.par.
5 i^.rec. id utiqucvenitimelligendum , nifi Procuta-
tor obpatatam Ctcditi cxccutionem polfcc de rcli-
quo venitc ad cipturam Debitoris , cam nulla ditFc-
rentia interccdit intcr Mandatum cxccutivum , &
altetum fufpicionis fugse , cxfipr.t allcgatis : Ec nihi-
lominus qualc magls Ipccialc licfidcrari potcft Man-
datum , qaam illud , quod fnit a Lauvcntio , & Ni-
coUo tranfmiHum ; dum iu eo tiibuitur facultas ta-
cicndi EJJecunoniyCattitre Q-c.gt:^.if fpy^ l'amma
dclCoftituenie &c con libera &c. Natti inquo con-
fiftitproefatum Mandatum ,nifi in facukatc jurandi,
& refpeclive caiccrandi i Idcbquc in foitioiibus,
10 quod h.-.bcns Mandatum fpeciab ad juraadum poITic
juratc fufpeiftam de fuga , dcclarando omncs , qui
d.ducuuturper Scinnarol. firmat Maulon. de Cav.fl
exec.ninoltat.^.ntim.T. Q^iodque liabcns Mandi-
u iwmcitm /^i^r^^ impoitans , quod Procutator facere
■ poiruid, quod faccre polFct IMncipalis , ad reJ:.'./«
l.Proc:trator cum iibera ^'i.& /■ Adand.ito 6o.ff.d^
ProcHr.Gratian.di/cept.i96.'ittm.ii & decf.March,
-j^.w.i.Ricc.coHeti.i-i-io.inpyin^. Thor Vm .dccif.tSg.
riH.x. vol.t. dicatut habcte I\;and.uum fpccialc etiam
u ad jutandum , Ute compiobac Seraphtn. de privil.
Jur.im.privil. lU.wKW. 4. & coneofdat ctiam Con-
e,ol. atlcg.')^. nnm.^. Aiioltn. refol.91. r:mi.;o. Rot.
coram Mant.decifi\.iu.<^.&poft Cenc.de Cenf.decif
lZ(,.num.i. & dectf.^2%.nti>"'i6.& decifno. nimero
■ i7.par.19.rec.8c m.igis in individuo poft Alcx.Peck^
■■ & lanmn. ctadic Cyvi^iC controv.^':^^'. num.\^. quem
cnm aliistefetc ,&fcquicut Roi.d dear.^oi. wk«.8.
ij p.ir.ry rer. ubi quod cciam ad hunc etFcdum fupcr-
abindat M.mJacum gaicralc ad litcs, ( quamvishic
deaj. ioqu.uur prxcifive a llcfovmacione Paulina:)
14 Alias (i ad amuflfim cxplicari dtbcrct in Mandato fu-
fpicio fugx , nou futKcerct .-.Und.icum fpcci.ilc, pro-
ut expofcit Confticucio Paulina , fcd rcquircrctur
individuale, quod non lubfiftit, ut in tcrminis ad-
vercit Alex. cvfiy.. mm.xo. lib. 6. Et cft tcguUrc,
15 quod Conftitutio Pontificia prarrcribcns fpcciah'ta-
rem Mandati tccipiat inccrpricationcm a Juie Com-
muni , ut in punao quoquc Dcbitoris capti habetuc
apud /l)2ioneU.ronf'.\.nH'n.ii.& 1;.
16 l^t fauc cacioncs omncs, qux pondctancur ad hoc,
Ut Mandacum fpcciale cxlgat.ir , nimirum quod
cum Carceratio irroget ignominiam , cx Bald.inl.
JiClericus nnmer 6. C.dc Epifc. & Clertc. Hertng.de
fidepiff. CAp.6 numer.^^. Font.^nell. decif. 154. mim.
iv). pvob.ibilc i">on fir , quod prxcipue contra pcrfo-
17 nam NobiUm Cteditov id pradicaci volucric , ut ait
Scannayol. de Vifit. Carcer. d. Itb. 3. §• S. cap. ^.,. fiib
nu.i.^piff *'■''' '*'*''"' ^vcrf.tamenfiDebitor.qaoA-
que fufpicio fugx camquam Utcns inanimo Ptin-
eipalis cxplicari nequcac pct Pcocuratorem , aper-
tiflime celfat in ptaefenti , dnmattributa lcgitiufe-
cuUas jutandi fuper Animam Conftitncntiun-! , &
catcetandi ipfummct Antonium in cotpore, & ia
fubftaucia jam non (implic'tcr fulpcdum dc fuga,
fcd adu fugacem ob inopinatum dilccfiiim a loco
contraclidtbici : Undenon cft vagnndun) fiipcrprx-
rumptionibusl^^obilitatis , vci animi Lauiciitii , &
18 NicoUi , dum habcmus litceiam Mandati tam cUtc
cantancem , vuig. l.cwinnntu , %.citm ita , jf.de iierk.
it)bbii^. quaiido piajfettim alias dc Jure iufficeie Man-^
datum ad litcs gcncralcj vidVut fentiiire Rot.ind.
eiecif./^-ji.ntt.'].cs' S.par.i'^.
Sccunda nuUitas cx prajtenfa illiquidititfe Crediti
non mctebatuf adduci ob cxpreiras lirteras Cambii
ab Antouio conicripcas una cum publicis Inftiu-
mcntisproccftacionum , utfupra, & tamcn fat eft,
2oquod aibittio Judicisi Vel fummatie in a<fbis cou-
ftct de Ctcdico , nc Innt vciba tam ^tatuti Uibis d.
cap. ^b. Iit>. 1. quam Rcfotmacionis Paulinx apud
Scanna-oi.in Aipend.d.cup.^Q.nu,/:.^.fol.% . & dixit
Rot.coramCocctn. dtitfzi.\6. ex nvtn.^.cimifecjCj ($*
in d. Bononien. A^ecurationis ludi i 5. AdiAt 1684.
%Nam hxc , & zi. Iiinii ejitfdtrn Anni ^.Necdent-
que , corar.^i T^P.D. Herrjault , & 11. Decenbri< l586.
^ Credititm ^ corarn R.P .D- Ronriintno, Etquodfuf-
II ficiat , Creditum cx poft verificati pioptet pericu-
ium, quodcft in mota , Seraphin. de pnvi/. luratn.
p tvii. -j. e.v num. Jc. cnmfe<j!j. Fontanell. decif.i~o,
>,um.-. & detif.iy^.num.n. kS" \i.Card. De Luca dy_,
Credit.d. difc lU. ntm,'. & 6. cum aliispijetcr hos
ielatisy«yr<j in Difc.fj.nu i8.
bjufdcm itfckvantiaj eft tcttia fund^ita inNobili-
tate Antonii; Ad hunc eccnim cfFcdum oporterct,
quod oftendcrccur in Jure , Nobilem non pcirc car-
ccrati etiam vigore imminentis , nt fupra , ^ landati
iicxccucivi , durr, folummodb (ufpcftus alicgaii iic-
quic , qui carcetati non poteft , ut inquit ScannaroL
de ytft.Carcer.d. lib.^i. V^- cap.i. nttm.^f. Et quod
23 Nobiiis indubitanccr valcat fufpecSus allegari, vi-
dcrc cft apud ^miier. de I tirurn.confirtn.par .i.cap.16.
nurn.y. Petrafuper Ritih. M.Cur.rit \-]o.r.urner.i.
infin & fi qux cxcmptio datut Nobiii i Captura»
Z4ptoccdit folum cs urbanicace , tefte Ktdolphtn.in^
prax. d.par.i.cap 14. num.^j^c). Maximc , quia er
ptifcntilJusUifti citcumftantiis liquctde dolomani-
fefto Dcbitofis , cum cx ctaditionc litterafum in cr-
cambium pccunix recepts pet loca , in quibiis ncc
obulum habebat , tum etiani ex fuga antc litcerarum
rcdicum pacr.tta , tunc ctcnim ccirac cadem favora-
bilis prxfumptio probitat-is , & fidei , qux videruC
2j affiftctc Nobilitati , & propter dolum etiam permit-
tituf , quodalias nonpermicterctut, uctcftacur Baez,,
de inrp.Debit.cap.\6. nurn.\<). & fecj.Scunnarol. d.litf.
16 ^.^-S.cap.i. num.^i fjerfcjuafitunc : Etqnodprivi-
icgio Nobilicacis non obftante poftit Debitot carcc-
rati , poft S.ilgad. & Oleam fitmat Ernan. ^Pegaf.
Luftan.njol.forcn.cap.^.nu 787.
Ncqucmajoris cft tclcvantiac aitcra nutlitashuic
confccutiva , Vidclicec pra:ccnfa quaiicas Ecclcfiafti-
ca dcrivans ob privilcgium alf. Ordinis Miiitarisj
Admodum cnim difccptaii polTcc de cfticacia hujus
27ptivilcgii , cumtale piiviicgium non fuffragati , ut
pcrfonae eodcm fuffultac cenfcri dcbeant vcti Reii-
giofi , & Ecclefiaftici iiqueat eadecs^T.coram Se-
rafh'n. & decif 95. numer. 2 coratn Duran. latidime
C^rd.De Lura de lurifi.difc.gzper tot.Si cconverfo
i8 oppofitam teneant fentcntiam tcUti per Caftug.d^
henef. deduii. ne egeat qutfi, %. nimero iS. & ferjq,
Scannarel.
De Commercio&Mercat.bircurfus LXXVII
Scmnarol.de IJifit. Carcer.d. lib.i. %.y.cap.6.nHm„
32./o/.4c)B. & fervacum videcur apud ciimdcrri Card.
De Lnci de Creiit. dtfc.ni.per lot. Ac nihilominus
29qiiod ctiam Clerici capi poflliic j de communioii
C£ValLcju£ft. 6j. e.v num. 4. laltem quando in adkii
fugas deprchenduncur ', uc ex Scann^rvl. d. iil>.;. §.
8. cap.z. .-iuthero 77. definivic Roi-dectf.^6i. nHmer.-j.
fart.\6.
Ncdum autetii verfari videtur in aftn fugx , fed
in fugi jam a loco contradti dtbiti lecuta poll; kipe-
rius infinuafas ciicumftantias , proindeque in his
terminis ceirac paticer ill.i pi±fumpcio , cui rationc
Charadteris Clericalis inniciincur Gratian. cjr alii
penes Srannaro/.d.lib.^.%.i.'ap.z.>/it?n.^^, coecerique
^O allegabilc5 , pociufque c converfo Debitor repucacur
vagabundus , ucin pundo dc eo , <^ui infciis Credi-
toribus alio fe conculic , hcc rcvexfus eft firmavit
CraVett. conf.ii-i-']. num.i. Coler. de FrocejJ.exec.var.
I-Cap.i. nimi.ii^. in fn. CarpXjoV . de luriiprHd.foren,
pari. Confiii.^o. defin.ij. ex num.). cum plurr.fecja.
Fomanell. decrf.i.i^i. num.')- Rot.in d.Bononien. A^e~
curaiionix fudicinl.Dece//ibrff i646 §.fugte demcmt
coram R.P.D. Rondimm , & prius in eAdem Caufa
5. Maii 1584. §. I.^m verh ad med. Verj. nec abs re,
& 23. lunii ejafdem Anni §.2\(j'f di^a Teftium, cum
fecj. coram R.P.D. Hernault : Et quod pofitUs , ( iiti
jl Anconius ) in Banno , ccnfeacur cire in fuga , poft
Bald. CacctalHp. ^ alios prcifitetur idem Scannarol.
V9
Credito , & illud provcnicns ex littcris Cambif exti-
tcrac novacum & cxtindum , ut patct cx lcdtura
e uldcm dectj. ab iuitio . & .;,• ra.m^. «y,,, ,^ ,„.
37 idemque pnusdixcrat in anteccdenti decl.Lud Cclf.
56;. ad.ta in eadcm Caufa>^ nnv.ero m quodouc
magis cft . .dcrn quoquc Dcbitor Urbem accc.lciac
bccafione Jubil^. Univcrhlis , & p.a^ftitenit fide-
jufrorem dc rtando Juri , & judicatum folvendoi
quod eft illud , dc quo qusrimus , & non ultra , &
ad quod A.C. Anconium condemiiavic.
Et ob id nil ctiam facit . quod Antonius alf boni
poflideat in Civitate Ulyxboncn. Pntetmifla etcnim
nimia , & palpabili invcrifimilitudinc , quod Lau-
tentuis , & Nicolaus Roma? fubire malicnt tot in-
commoda, & expenfas, quoclcs valcrenc uUomodo
m rei vericace faciifieri inprKdiaraCivitace , in qua
ttahunc Incolacum i Adhuc cum eadem bona facriftt
a Principc Gonfifcata, ncquc ex Tcftibus in oppofi-
j8 tum indudlis notafit caufa , qux pra:ccdat , vci iioii
praecedac dcbitum coritrad:um , juxta dilindioncm.
de ^iuaBajard. ad C/ar. %.fin. ^iMji.jH. iJH?n.ui. tn
fin. , eregr.de lur. Fifc.tib.^. tit.i./ub numer.^^.verf.
tntellige,Guaz7j„.de Confifc.concl.iy riHm.ig.Acofi.
deprivil. Credit. reg.i. urrfl 'j.nHm.^^'). Rodriqucz.
deConcuf Credit. par.i. ari.i.fub fiHr,..^. Verf.td
tameri , Conciol.refol.i rtmtn. Verb. ttftus refoLi.nu.
21. parum relevat , quod Fifcus gencraliter , & iii
abftra<ao camquam hxres anomalus dc Jure tcnca-
tur ad lolutfonem dtbitorum, imb quod ftante tranf-
d.lib.^. § S.rap.i.nnm.^'^.
Pbftremb nil rcfragatur quinta nullicas , nempc 39 gratiorie Dcbicoris ad alium Statiim , reddicaque
quod idcm Anconius fuam non d.ccriotaveric con- longc difficiliori convencione cuih Prihcipe , & l i-
dicionem , quodque plura bona poflideac in Civitace
Ulyxboiien.Rcfpeilu enim deterioiationis, nimiutil
de facili rcplicaci poflet in f.i(5lo , quod major prb-
31 fe<5lb detcriorario cxoptati nequit , qn^m ca , qu^e
refulcac ex proti.ftatione , 8c rctufatb implemento
littcrarum non ab uno , fjd 4 f ibus cjus Corrcfpon-
falibus , ficuti iii his ad ainufliin teiminis advcrtic
Jiot.decif.Jj!^o.nu.6.& 7. coram DunoZ.ett.Iun. quaui
fccuca fuic eadem Rot.in d. Bononien AJfecityationis
Iiidicii 13. Iu>iti 11^84. §. Dibiorti verb , corarn R.
P.D. Hervault. Sed nihilominus cairtum habetUr iii
Jurcquod ne reddacur cluforium [uramcntum Cre-
dicoris emilfum fuper mcta lulpicionis, fat cft, quod
fco ,
at
o , contra qucm durum clt litig.rre , dcbcac Judex
bicrium airccurationis Judicii iiitciponcrc , in lon-
ge durioribus obfervat Card,,, ,^e l t*ca ae Lredie,
dtfc.njf.num.i:. Quodqiie ubi de Jure veldcfaad
4c t-onfumari nequit extcutio fuper afTc.tis bo.ii."; , De-
bitor habeatur pro non poirtflbre , docuit Soccin.
in Lfciendum , jf. fti J^ttJ i. cog. i>Jlufi. l,ber. in^
prax cap.i^.nuif.er 6. .& 7 l,b.i. MiUnen. decif.iU
nurn.-^l. & 34. iib. i. & niagis in fpecie AntoneU. d.
confi. num.ij. Rot. in d Bo onien.AfJecuratiopis lu-
dicii ').Maii 1684. §, Oh)i'ciel>aittr , ^ i^.funti ejuf-
dem Anni §.^uia ctim Re'ioinni. cor.m. R.P D.tier-
•vault: Et fi bona fiiit po(F. Ifa non 4 Principe ( prouC
J3 Dcbitor in Urbe nihll poflidcat pro aflecuratione 41 hicj fcd a Privatis Crcditoiibus infimplici Salviano
Judicii , uc per \\xc verba tefpondic Roc. decif.^^u dctmeamui- , Scannaro/ de rijit.C^rcer. dttto lib.2.%.
Jub numeroiSverfparUm obfiuntc , & nuw.\^.par, S.c.ip.z ntiw.\o.Verf.Vel ft e\pu bona.
16. recent.
Ebque ccvtius j & pisEtcr omnem haEficationcm,
quia ne incidamus in aequivoca , diftinguerc , fcu
34 refleftcre nccelfc cft , quod tunc (olummodb dcte-
rioratio fccuta poft ass alicnum contra6bum vcnit
comprobanda , quando debicum eft conditionalc, &
dics obligationis non vcneric > 8c hi lunc ceimini,
quos pctcutic Conir.difjept.^S.num.^.& 5 coeccrique
congcfti i'upra in Dtfc.ly fub ntirn.zu non verb quo-
ties ( uc in pra:fcnci ) Credicum cft purum , & undc-
quaque liquidum , & cxccucivum, juxca licteralia
Vcrba Statuti in d.cap.<)%. tib.u ibi , & fi obllgationts
dies nondum Venerit , de deterior.ittone condiiiovis
docuerit , & cgregieeadem verba Statuti regiftrando
Acc\^X3.x.Scannar()l.d.tib.^.^-'^.cap.z. nuin.i<).& 7,0.
3j Quodque ubi poircc , ut ad prxfcns , rclaxari Man-
datum executivum , non intrec rcgula dc probauda
dcterioratione , videatur Roi.in d.decfuS. nHm.').&
6. pij} Zacch. de Oblig. Carner. Add. ad BHcatt. d.
decif.^u nurn. 8. & 9. Ec Rui. in decif irio. par.i:\
CoEcerum (licec ex abundanti juvat ciiam iii
prjefcnti repctcrc propofirionem ab initio infinuatam,
qiiod fcilicct h^c omnia locum fibi fortc vindica-
rent, quando non habcremus Creditum Cambiale
iiquidum , & execiitivum , quia qucmadmodum
4ietiam advcrlus poflldrntcm Stabilia non dcncgatuc
fub hoc ptxtextu aftio quoquc in pcrfonam vigore
Mandati executivi , ita nec fiiffiagari potcft eadcm
a(T. pofleflio pro evicanda fubfiftcntia Niandaci (iifpi-
cionis fuga: , quod pro faciliori exccutione , ut ("11-
pia, conccditur, cxjis, quas huic prxcilb objc^ao
rclpondcndo poft Cuftren. Abb. 0,- Surd. probavlt
Antonell.dtconf.iex nu.i^.uf^ue ad I7.
IN EADEM CAUSA.
ARGUMENTUM.
Judex iiDi prasvenit in cognitione Caufae , Sc
relaxationc Mandaci , coram co vcniunt omnia
jficxptcfsc loquitui: in cafu . quo non conftabac de Acta remktenda ; quando non procediiur pcr
D d 4 viana.
320
Anfaldi De Anfaldis
viam appelldtionis, fed agitur de aiguendo Man-
dato, 6c illiiis exccutione impcdienda. Equitcs
Ordinum MHitarium , &L pcrlbnx EcclcfiaftiCiK
an , & pro quibus dcbitis , &: llgnanter cx caufa ^
DC^ociationis allcgare poflint privilcgium , nc
valcant caicerari : E' de eodcm Mandato lufpi-
cionis fugx , feu pro alTccuvacione rcrum , an
polVir abfque vicio Attentarorum obtlncri ab
uno Judicc •, pcndcntc Hrc coram aiio ; Et dt in-
tellcdii Ciaufulx purgatis Attentatii.
S V M M A R I V M.
I Occafio fcribendi.
a Nvvj refolmio Canfd.
3 Prxventionis , & ittis pendenttA exCeptio operdtHf^
quod otfjnia AHafint remittenda ad lndtcem prx'
•Veniejuejfi.
Ampli:i ,iit nu.^.
£t de raiiont , ntt.^^.i;^ J.
8 ludex, cjui pr&venit in cogtofcendo , praVenijfe etiam
inteUiaitur in exeane/ido.
tyimplia , (^ decU>a , ut fnb nu.cf.
JO Excepiio , atix proponitur adverftu eXecHtionem fo-
lam Mandait , in <jho dtjferat t.b exceptione , ^ux
opponatur adverffts /iibftantiam ipfim Mandati.
II Judex five Ordinarius ffve DelegaiHs cognofcit folm x
de uullitate interlocutoriA afc latA , ettamfhabeat
vi>n definitiv£.
11 l^ar in parem non habet Imperium.
13 Sentennam,feH Dccretumdeclararepotefl nullHm, &
in']Hfiiim, ejni potefi refcindendo faihirn judicare.
14 Privtleffiionfirotine allegatum vel non efi habendim
in cstifideratione, vel efi deducendum coram ludice
Mandati.
J5 Card.Dc Liicade Credic.difc.nS. adduciiHr , & de-
claratur , (y-nu.ij.
j6 /udicium Concurfus univerfalis trahit sdfe omnia
alia Iitdicia particuL^ria.
18 A<!i/es, five E^ites nullum habet privilegiiim circa
debita contraUaexira caiifarn Milttitn.
i^ Miles rations doli perdtt prtvihgia perfonalia , feu
Militix,
20 Clerici anpoffint tamqrtam dc fiiga fujpctli carcerari,
dr ni-.m. 21. J
21 C/erici pof/iirit carcerari , necg^udenl privicgioap.
Odoaidus , dc folut. nbi dolus concmrai,
2J Dibitor cjitando dicitur dolofm.
l^Clerici non gaiident prtvilegto cap.Odo.iidus ,de fo-
\\xt.pro dehitis conir.:ilis cx canfa negociationis.
25 Intimaiione nonfecuta non ajf it Decretum,feu Inhi-
httio , quam ludex mandavit inttmari.
x6 Mandatum fusficionis ftigx potefi cbttntri coram
tino ludice , licet Caufa pendeat coram alio , O"
nurn.fecjc^.
Idertiiueproceditin Mandatopro ajjecurationt rcrum,
ibii
37 ludex ^uilihet Ordinarius potefi concedere Inhibi-
tienes , (^- Mandatapro ajjecnratione rerum trafu-
^anda^^um. 4
19 Claufula purgntis Anmtitis fnsfendit lurifdiUiontm
ludicis , donec purgentur Attentata.
Dechra > ut num.^u
30 Sig^tatar* lufiitidt Decreta intelUguntur femperfrottt
de /ure^.
DlSCURStJS LXVIli.
CUm , juxta dedufta in praeccdcnci Difc. cial
A.C. quam Signacura lultitijc lejcceritluftan-
tiam Antonii , is diu lacitav it in ioco Immuni , dc-
indcqiie cx .ibiupto , cianfnnll;» citacioni.- quadam
Dom.dim.cop.ad l'rocniaroixm Lauvcntii, 8c Nico-
lii , inftitit coiam Catdin.^li Urbis Vicatio piocon-
cclTionc- pcifonalis ( ut dicituc ) Nongravetur , ea-
qucin concumaciam ejiifdcm I'vocuratovisobtenta,
juicfatus i^ocuvator , & eximius lelpcdivc tunc
hujdS CauffC ratvonus Fctdinandus Nuptius Horta-
nus pendente Impreflione mericb ob ejus intcgrica-
tcm j morum fuavitatem , vigilantiam , & DoCkvi-
namad Munus Commiiratiacus Gcncvalis Camerj^
Apoftolic;:^ iii flotida adiiuc , fcd expcrimento , aC
Judicio admodum matura xtatc promottis , iiabuit
recurfum ad Prxlatum Auditovcm Caidinalis I^a*-
fcdliejuldcm Signatun pro avocatione Caula: 4Vi-
cavio , fcu illius remiflione ad A. C. tamquam Ju-
diccm Mandati , 8c rcpoitata iiujufniodi remillio-
ne , non acquicfccns Antonius , in plcna Signatura
Juftitiae poltulavit remitti camdcm Caufam ad Vi-
Carium . cxagcrai.do fignantcv, quod ipfe tamquam
Equcscujuldam Ordinis Militaris , & fic tamijuim
pcrfona Lccieliaftica fubjiccrctur foli Vicatio , & ia-
limulex cadcm ratione pollcrctprivilegio ,ne pollec
in pcrfona vcxari: Sed rurfus , Mc fcribentc proLau-'
icntio , &Nicoiao , Signatuta novam iianc Inftan-
tiam rejecit , remittendo Caufam ad A. C feu re-
fcribcndo Nthit. In hac icaquc nova propolitioqc
diccbam.
Verfamur in cafu , in quo jam A. C. pltiriesau-
dito Anronio relaxavit Mandatum fufpicionis fugx,
feu de airecurando Judicio , illudque excicit luccef-
fivc bis confirmatum ab hoc Tribunaii , ideoque
fi idcm Antoi.ius prsetendit hodie illius cxecutio-
nem , feu porius juftitiam dc direcSo infiingeic mc-
diantc piivikgio , quod fibi ut ^iiliti , ac Equiti
compcteie opinatur , cxccptionem hanc deduccre
omninb tcncturcoram A.C- Judiceiplius Mandati»
non autcm refidcrc v.ilct in cjus aibitrio facultas di-
vidcndi idcm Judicium , & confcqucncer dcludcndi
Judiccm, & Partem , obftat quippe notiflima ilia
cxceptiopixventionis , fcu litis pcndentir, ptopter
quam ad priorcm Judicem omnes cxceptioncs » om-
niaque Acla funt rcmittenda , conjungcndaque cuni
Adlis , pcr qtiae fada cft pr.vvcntio , & lis ir.tci caf-
dem I\artesfupcr codem ncgocio coram codcm Jit-
dicc difculB , iit pvobant lext.in t.fi cjuis pofiea 7.
ff.de lurtfd.-^ir.n.Iudic.dr inl.tam coHatores , §. ult.
C.de re Mittt.Iib.n. ciim concord. pcv Io.Franc.de
Pont.conf-jo.ex numir.x. cum plurr.fec^q. Iib.\. GailL
fraXl.obferv. lib.i. obferV-ii). nu C. 7janger.de except.
par.i cap.^. num. i.f^fctj. Carp::.oV. de procefj. htr.
Sa.xon. ttt.^. art.y exnumcr, 5. cnmfc^^. Chrifloph.
Srhnvanman.pracl.obferV.^. ex nuyn.i. ufquc adjin,
Oliv.de f'.r, Ecclef.par.^. ijuifi.^. niimer.2.^. & 29.
Carleval.dc ludic.Iib \.tit.2.di{f>ur.i. mum.^^.Giurb.
dtcif.zr,numer.i <^ 2. ubi cjuod id procedit iiedum
rcfpedii principalis ncgocii , ( prout hic , nimirum
an Mandarum lnfpicionis fuga: vcniat ob prxmilFas
cxccptioncs confirmandum , vel revocandum , ) fed
etiamrcfpcducujufcumquc altcrius ncgocii ab ipfo
jim difcuiro ovigincm tralvcntis , cx Dodrina F^lin.
incap.ex tenore nttmer.i^. de refcript. Himtnal.Sen,
cenf.i'iC.nHm,io.(^ 2i.vel.2.Feiidor. Rip.obferv.i^o,
nurn.i.
1
De Cominercio & Mercat. Difcurfus. LXX VIII. 321
iionhabctlm-
»«»7.2. ^3. CavagnoL ad Deeret, Montisferr.tz. §.
i. nw/ ^.
j AlLis tiia rcquercntuc evidcntifTim.a abfuida , pii-
mum , t^iiod id:tTi Actor, vel Rcus poiret coiam
diveifis Juditibas ob unam , & camdcm Caufam
vexari , moleiliaquc, & fumptibusalHci , ucadvcriic
Bofj.de for.cu/ap^t. num.\oi.:.cai;c.de lHdic.lt0.i,cav.
I2..ntt,-ner.'jj. m fin.C£rfi.ov. d.titid.i/.an.i. nuwer.^.
Sabsll. infuiHin. diVerf.tra^ut. tom 3. litt. P. %. 47.
nnmi). "Jerf. cumnemo; Secundum , quod continen-
g tiaCaufsdividerctur , imo adeirct contrarictas judi-
cati inccr duo 1 ribunali.i , advcrfus ccnfuram Tex.
ifi 1. 1 .er !■ jf.de tjntb.reh.ad euind. /tniic. eat. q^ in l.
nuHt , C.de Iitdic. De Pont. d. conf.yo.ntiM.i^.Card.
De Lttca de ludic. difc.:;. rium.^^ Tertiumdeniquc,
7 quod Judicium nou haberec finem ubi fumpiic ini-
tium,coiM\a.\cgu\nra /.ul>i acceptum io.Jf.de Judic. i^idem privilcgium camquim ferocfne aUe''
11 diaionc poUcnris.par enim in parcm
pcrmm,vulg./.„^;«er A'la^rjtr.ut,s,fde recqt.arbtt
cr cup. tnm.'H,t, § cjuamvts , de eieU. Surd.co»r.^i
nutn.n. ^ conf,o6.n;nn.y^. rale„z.ue/.conf.iiA.!,
njim.-lo.Ga,ll.pratl. obCerv.^i.. um..). .'ib.,.ThlL.
decM^. r,um.^. quodque dumt.x.ir pofTu dcclarare
,3 nulhni), vcl injullum aliquod Mandamm, uui poteit
racmdcndo judicare , polt Buld. iiutr, ■: /0 lj„ar
advatu l'hihp.Fra>,ch..ibifHpraf,tb nu.6c,.de appell
& concordat Alemch.Ae arbnr i,h.\.cjH.rfi.cy. ,,« ,5.*
e7-/<r^5'. ubi bcne in propofuo diftinguit.
Ebque certius , quia cum coram eodem A. C.
Anconius vaiias oppofueiit cxccptioncs , quominus
contra ipium rcL.xari pollec M^ndjcum fufpicionis
fugs , dtbebar tunc cempoiis ctiam iitud ali: \iili-
tare, vcl Hqucitre pcivilegium opponcrc; und^ vcl
ficuti egrcgic omnia hajc abfurdarecoUigcndo pro-
fcquitur idem Cariev.t/. d.traB. /ib.t . tn.i. disiut.x.
^nji\t.l. nnrn. S99. Unde & qui Jurifdidbionem oc-
8 cupavit in cognofcendo , pra:oc£upaire intcUigitur
in excqucndo , ut aic Surd.co 'f.i)i.nuMer.i2.cr co/if.
^i).rtiiin.-ii.GiH.rb.d. dccif.i^^.num.z. Toriditt.de prX'
ventpar 2. cap.^^jf.nu.i. & i.ac nu.'^. ubi dicic , hoc
^ procedere indubitantcr , quandopcragitur de primo
Judice competcncc , & Oidinario , uc in prifcnti.
Dixiinus , quod Antoniustentat infiingere de di-
rcdtojullitiim Mandati ab A.C. rclaxaci , iion cnim
agirur d'.- Mandato cxcutivo , quamobiem ialimul
ftarc poflic . quod A.C. re6te condemnaveric Anto-
nium , & iftc ejufdem Mandati valiJitatcm , &ju-
Ititiam admic[cnv.io adcat aUum Judicem aiioquiii
compctentem pro obtiucnda iuhtbicioae impcditiva
cxecutionis , ut «.uiotidie pro lalvanda perfona con-
tingit in inhibiiioiibus 1-idx, & Agriculturae ; Sed
trai5t.-irur de Mandato lulpicionis fugz ad ctfe6tum
prsEcilum ilUid c.fcqucndi contrapcrfonam ejufdem
lo Antonii , ac propterea ii alius Judcx dcclararct , il-
!um vciuri alli Mih'ccm , vcl Equitem carccrari non
poire , fcqucrctur politiva revocatio ipfuis Mandati,
quam obiinerc non hcet , nifi mediante repofitione
Dccrcti , fcii rcvocatione Mandati fadtaab codem
Judice , vcl mcdiante .'lcero Judice appcUicionis,
utin individuocelcbris eft Do6tcina Phihpp.Franc.
in cap.dt/edofub nutn 6j.de appe//. quam fcquuntur
ZJant. de nuilit.rubr. corarn ^uo nullitai (3-c. nurn.z.
fol. rnihi 40. ^ 41. Myfinger.praU. obfervat. Cent.^.
obferv. g i. num. ^.ihi t aut enim vo/ui/ius agere de^
nu/litate ante fententiarn definttiv.nn , puta a/icujtu
in
nulladibcth.iberi conlideratione , vcl dcbct dcduci
coram Judicc prioiisMandaciait pixter claravcrb»
Reformationis Rcgnantis i^ontificis teftatur Card.
De Luca tn Dtfcurj. dcfuper xdno par..'^.,» Supp/em.
fub ttt.de ludic. difc.^^y.m.^.verfi.nempeySc hciunt
pcreumtradita/^.j.sif lurifd.d,f.-r,.n,i.2,.:.(:^ 4.
Ncc exempjum conlimilis bencficii admiflionis
id ca^.OdoaraM obiciui pcr Equitcm Griphonium,
15 de quo tdem Cardm. De Luca de Crcdit. d,fut.n%.
quidquam commune habet cum cafu noftro ; ult*i
cnim alias diffcrentias, qua; polU-nt aflignari , palpa-
biUs eftilla, quod ctfi pcr Card. Vitarium fuciic
pr^diCtus Equcs admilFus ad iftud bcneficium , noii
fuit ibidem dilputatum fuper praefenti articulo rcmif-
fionis, fcd Crcditorcs alio non curato iiicontir.enti
appellarunc ad Rotam , folumque ab cifdcm Ciedi-
toribus quaefitum , &difputatum fuit , an pr^nomi-
nato Equiti Griphonio piivilcgium iftud compcte-
ret , quodque magis cft , in co cafu nontrad b.itur
de aliquo Mandato fufpicio.iis fugae , quaptop.cr fe-
queretur prxmillum ablurdum , quod unus |udej£
nonnifi aEqualem ordinariam h.abcns 'urildidtionem
dcftrucrct, & revocarct Mandatum altcrius fudicis
fibi in eadem Jucifdi6tionc co^qualis , fcd agcbatuc
adnormam diftinttionis , dc qua fupcrius nMn.io.
de pluribus Mandatis exccutivis , idcbquc concclTio
prxtati bcneficii non tcndcbac ad impugnationcm, &
retradationcm judicati ab alio Judice : ac dcniquc
cumadvcrfuseumdem Equitem Gtiphoniuminom-
nibusfcie TribunalibusUrbisrelaxata fuilfcnc Man-
d.ica exccutiva , incongruum , & impofl!ibilc rcdde-
b.atur , quodcoram unoquoque Judice difcuti dcbc-
Decreti , ve/ Inter/otutoriit , (^ tunc refert , an nu/- 16 rct dc competentia illius pri vilcgii , & confcqucntet
litatemfeorfum , & abftjtiC appel/aitone , Ve/una curn
appellatione proponamus , <^utapriort cafu , ne conti-
nentia Caufi dtvideitur , coraineodem ludice proponi
debet , coram cjuo fnit cospta , & pendet controVerfta,
ju.vta /nnocent.cr Franc.(^c.a/tero verocoram ludice
appellationis > ft inodo nu/litas deducaiur taincjuam^
gravamrn ^ro ]uflificatione ap^el/ationis interpoftit,
plcniflimc ctiam Scacc. de appe//.<jutfl.\^. remed.i.
conclitf 6- e.v nurner 1. verf. capio , curnp/urr. (eijcj.
Sahad. de Req.proteEl.par.x.cap.S. w»«w?.69,ubi quod
XI nullus alius Judcx poteft fe ingererc , ctiamli hujuf-
modi Dccrcrum , fcu Mandatum habcat , prout hic,
vim dcfinitivx.
Et fanc fi Antonius fegravatum agnofcit ^ De
creto, fcu M.md.iro A. C. nullatcnns (omilforc-
mcdio.ippcUationis ) potcft adirc Tiibunal Vicarii,
cum iftc ncqucai dcftrucie . & rclcindere judicatum
opportunum erat , & ncccirarium , quod unus, idcm-
que fofct Judcx, juxca naturam Judicii univcrlalij,
dc qua poft Sa/guld.tn /ubyr.Credit.pur.i. c.ip.^.cHm
fecj.Card.De LUcade Feud.difc.^^.nu.w. & de I udie.
d-difc.7,.num.i\2.
Et cx his fuperfluum rcdditur cxaminare , utrutn
Antonio valeac compcrcre hujulmodi bcncficium,
ne tcncacur , nili inquantum faccre potcft , fiveaii
ipfe poflit ratione pr.vrcnfi Equcftris , ac Militaiis
Chara6tcris juiaiidc fuga fufpedtus ; \ xc ctenim
examiiuatio ficri poteric , ac debcbitcoram A.C qui
in prarlcnti habcr manus liberns , cx quo Antonius
non cxiftit in foinia Camcrs obligatus : /Id adhiic
17 cum aJdimmum iplc valcat talcbencfijium implo-
rarc tamcjuain pcr Equcftrcm Dignitatcm ctfc^tus
pcrfona 1. ccicfiaftica , ficuti contcndcbat Equcs Gii-
phoniui, (\iif\d.dtfc.i ifj.nnvi.-^,. uin fecj. api<di ari.
altetius Judicis squaii «iam qubad Cieticos Juiif- j8 DeLucadt Crfdtt. quia dc cosctio taipquam Milcs
piitilc-
Anfaldi de A nlaldis
3^2
piivilcgiiimiUiiJ lion extcnditur ad dcbica contraiila
cxtracaufain. & occafionem Milici» , ut fuiccon-
clulum ex Apont.de f«teft.pre> eg.iit. de ajletifJieg. §,
7. rtHtn^i. cum Albcrtct Odofied. Bart. Caftagri. ^-
Scannarol. penes C ard^ De LueJi d.difc. 118. riHrn.^.
^ 10. ubiultcrius perpcnditur > cjuoJ (i ratiohedoli,
js) vcl cx aliiscircumftantiis iion rclcvat Clrai.dtet He-
clelialticus , multb fflinus lulfiagatur Miiicaris.
(<hiamobrcm etli magna (it qu.tftio , an 'v.lcticus,
Xo vcl alia pcrl na Eccltiuftica potiu tamquam dc fuga
rufped:uscarcerari, &plcrique cenucriat ncgativam,
ut poft aiios i'ojfrit. ftrigui. 1:2 ac prajcise ita iir-
mavcric Congregacio Sacte Vilitationis , & Roia , uc
in dectf. ^61. ex num. 6. it/^ue ad ftru pa-\ 16^ rtcent.
41 aliisvcrb affitmativa qiioquc piacQcritlencentia < uc
viderc eft penes Belleti. dijcftnj Clertc part.i.iic.di^
fuvor. Cleric.Canott. §. 2. miifi.'j,i.& de fzvor.Lleria
(>erfon.%.\\. JHb nntner.i. VerJ.'^. cafts , Thomas T>el
Betie de Iininun.Ecclef.cap.<)i,dHbi'6. totn.i. ciim aliis
pcr PattirnoU.decif.tA.iinnvt. 4. niim.\-j. Niiiilominus
tJuplcx occutrit indiibitata Ifmitatio , & pracipue
• illa, qua: provcnir rationedoli, quiatunc cum Jura
abirorrcaut » furfiagium imparcitari doiofis , perfd-
1,1 ns Ecclefiafticse nccbcncficio cap.Od.ardns , de folnt.
pcifrui vaicnt , ncc csimuntur a Carccrationc ob
iulpicionem fuga» , quemadmodum finc dirticultate
reccptum tcftatur Card.De Lnca d.difc.n^. nn'/! 1?.
de ( redtr. ciim Caflagyi.Belleti Roi. aliifquc ibi lau-
ditis, quibus addipoinmt F<»r/V;. inpr^x. ^.•/u:/;'.!^.
««Wi7l Graiiun. difept.^ i..nHm.^q. ScamiaroLde
Vifit.Carcer. iib.^. §. S. cap.t. nim.-]^.fol rniht 510.
Marchefan.de CommiJJ.par.-^.ttt. de C ormnif.adtnijf,
adc.tp. Odoardui jf.i. numer.i6 fo/.^i^j PanimolL d.
niecif.i^. annet.^. nHm. i" & :'•. Rot. decif^x. nUm.
10. er zi.par.id. &admiirum fuit in altcra decif^6i.
num S.eadetn par.i6. Si ^lcmiis in decif.ioj.ex nnt/i.
6 ufqtie ad fin.pAr.^.
Quod aurem dolus Antonii emcrgat undiqucma-
nifeftus , conviiiciturcx co.quod poft dclidta.n jam
perpetrarum, & ex quo dcinccps palFus cft Confi-
fcitioncm , recepft IVias 3000. dcindeque in carum
corrcfpcctl-ivitatemconlignavftGinoiiislitferasCaim-
ij bii dire(^.is ubi nuJlos habcbat cifccitus , cumque
certo (ciret , ill.is forc rcdituras cum protcftationc,
fugam antcearum revcrfionem.irtipuit ; Exliiscnim
citcumftmtiit dolum cllc clarum , dixcrunt in pro
coram codcm A. C. Sed cam pendente interim di-
fputatione audivcric , Lanam afportati pcr fuum Ad-
vcriarium, iecuiit;ni habuit incontincnti ad Tribu-
nal Thclauvaiii , obtentoque iVlandato de allccu-
rando hujufmodi Lanam > illud luper eademandavit
exccucioui : rccLimancc autcm Mario Tozzio Buci!
/idvcrlario , iij^natura Jullitia; nd inftamiam ipfius
Tozzii Caulam tcmilic ad A.C.fupcradditaCiauUili
purgiitis Anentatis.
in hoc igitur ftitu diccbam , quod cx duplici ra-
tionc non potcrat cxccutio fada pcr Butium ccnfcii
atccncaca , piimb vjdelicct , quia cum cx partc Tqz-
zii totum funiimentum conltitucrctur, in quadarrt
cicatfonc i'utio prnrlcntata ad dicendum contralitis
pcndentiam coram A.C. hinc cum fub eadcm cita-
tione prodicrit Dccrctum inhibitorium cum intima-
tionc , htijufmodi vcrb intimatio facfla non fucrit
ante prxdidam cxccucionem Mandati , celtibant Ac-
15 cencaca } dum inhibitiones , & Dccrcta ad hoc , wt
articiant , iiGCcirc cft, quod cxtiterint intimata , alias
tcmancnt in lufpcnlo ob non lcrvatum Judicis prs-
Ccptum , qui incimari mandavic luum Dccretum j ex
firmacis per Rot.corain i-ut.decifi6i.ltb'\.iri cerretti
©■ ciram Gtegoir. decif.^i. nurri.>>. O- coram Cavaler:
decif.1^%6. niiM.i. c^ coram Coccin. decif,i-j-j)i. nttm.
y& in recea. decif.ii^. num.l. ©- %.par. 6. & decif.
^'i9-nttin.\. & feijcj.par.i.). cr dectf.^%. mm. 3. coram
Cdird.' err,
5ccundb , quia fi hsec locuin fibi vindicarcnt irt
quocumque gcncrc cxccutiouis , cb libentius > &
citia fcrupulum ingebanc , dum agcbatur de cxccu-
tionc fadta vigote Mand.iti de alFccurando , & in
a^tu occultationis , feu rranfportacionis Lanarum;
i6in his enim tcrminis alium Judicem adcundo non
dicicur bffcndi Majcftas illius , coram quo pcndet
C auli , & ncgocium principale , fcd pocius fumi
iftud celere , Ik neccllarium rcmedium , nc Judi-
cium pendcns rcddacur clulorium , & dc magis ia
graciam , quam in fprccum Judicis , pencs qucm Hs
i7 cft : & c^iiod idcircb qiiilibcc Judcx ordinaria fulgcns
auchoricitc pofiit fnhibctc , Sc concedcre Mandati
pro rerum (ut vulgb dicicur) crafugandarum allccu-
racione , tradit Aiaijen. de CattJ. extc.ar/pliat. ig,
mm.iS. Scaniiarol.de Vifit. Carcer. lib^. %.^.c,p 2,
TiHmer.i^. (& Jeqcj.foL 507. Rot. coram C oc in. d af.
22lC>. exntim. i. ufrjue ad 8. quodquc id ficri valcar»
I
polito :ajitli.decif..\6.per tot. & prifcrtJm nHtner.6. 18 licct talis Judcx elTet incompetcns, vel Caufa pendc
M :nC.co>ifHh.\i6. nuiner.is. & infimili loquens ia
Clerico I^rocuratorc , fcu rutorc cujufdam 1'upilli
Rot.in d decij.zoj.ex nur/t.^^.paiWS.
Congruir etiam alccra liinicatio , nimirum quod
14 veilamui in dcbito contrado cx caufa ncgociacio-
nis, Sc Mercatura:., in quibus tcrminis habcmus ia
finjili , quod pdvilcgium deduiio iie eg.^.tt Cicrico
ncgociatori non compctat , quemadmodum uno ore
cpmprobarunc Redoan.de Spi,'.cjHx//.2 num.^j.injin.
Cr num ^o.ameftn.^fiurn.jyocrf.&hoc dicit, Farin,
*» frugment. par.i. litt. C , nnm. 1 52. (^r in pra.x.cjus.ft,
% nuin.--)-!^J>animolLdectf.l\. mt.1. Cajlagn.de benef.
dedutLne egeat cjusft.io fal/ent.^. Scvinantl.de Vijit.
Carrer /tb.-i..§.i.cap.6.nitrn.\'i.fnl 498.
Validitatcm alterius cxpcditionis , ac cti-am cxc-
cutionis M.uuiati dcalfccuiando rem in iite cxiftcn-
tcm (quodvc ftaternizat cum Mandato fufpieionrs
fug.T rcfpicicnte aircciirationcm Fcrfonx , & rclpc-
Aiv^pavitct Judicii ) fubftincbamcoram A.C fa-
vore Julfani Butii , qui prxtcndcns , quamdam La
rctcoram alio fudice , cx cadcni racionc ,pracleiciin
guando pcriculum eft in mora , ampliando profc-
quuntiu Ro/r-.n- conf.O^j.fub num.zif. Verf.fecundo re~
jpendetttr , iib. ,■. CncciJup. de Dehil.fujpect. qu.tji.^.
fub nurn.^. Gra1iAn.uifcept.i7'). nui/.er.-j. cum ^.Je^q.
ThomatMttifi'). nitw.^').^ fecj, & decif.wo. rtttm.ii.
& 19. late Rot.d.dectf,22i6.nitMer.- .^. ^ ^.cor^ttLj
Cocctnrtpctit. denf.'' ^\.ntm,\.').(3' <^.par.^. tom.],
r^^ffw/. &admiirumfuit in decif.iynum.i.yerf.prttfer-
titn , pofl Scannarot.de f^tftt.Carcer.
Admittcbat Judcx has propofitionesin fe vcras.
& in fado juftificatas , lcd diincultatcmfciuicbjt ob
cnunciatum refcriptum Signacurx Jyftitix, qus ad
iplum Caulam rcmifctat cum Claufula/)«''^^'w yit-
^9 tentatis , undc diccb.nt , habcrc fc manus ligatas.
fibique fublatam cire Jutifdidionem vigorccjuldem
Claufulie perablacivumabfolucum conccpta: , & cx
qua lufpcnfam alitcr judicandi rcmancrc potcft.item
plcna fuuc volumina, uc in (pcciecoeccris coliccftis
/{ot.decif.2^x.n.<\.<& ^.par.i6.rec.
naoiadfcpercinerc > Judiciumdcfupci intrcdiixerac 50 Verum rcplicabam > quod cutn tefctipca Signa-
(uie
De Gommercio & Mefcat. Difcurfus LXX VlII. 323
\xi turac Juftiti* venianc fempcr intelligcnda prout de ettamfdvere anticipate , diimmedi) nonprxteni^t
Jiitccx walgazis, 8i dixk /ioi.coraM Seraphiri.decif. regrejfum contr» Mandantem ami adventHn^
io3i.nu}/t $.(j- eoratfi Dunez.eit.Iun. decifSz.nHm.^' ,,. iilitts diei.
(t decif.6jv nwn, 5. ^ar^". rec. Hiiic 'u\ individuoi i<J Lf«f r* Cambiifolvibiles ad certam diem poJjHnt aa.
ri anti. '^
i'
quod refcripcQm > XcaCXiu^nXx pur^atts AtteniAcis ciftart anti.
incclligacui- quaccnus de JUre calii adiinc Atcencica> Nec potefi Scrtbens poJle<i revocart eafdtrn litttnu
feu vcnianc purganda , non vcrb coeca fide > 6c alio & de ratione , ibid. *
bon (Jifeuiro , plenc dccidic Rot. decif.^^TOf.per tot. 18 Mandatitmfiert poitjl gratia Maidantit , aiiena^
corAm 'Dunozj^t.lHn. repeiit.decij.2.\S.part.2\recentt vel Mandatartt , vel mixta.
quam poilmodum fccuca fuic eadem Rot, coram^ 19 Mftndataritfa[lHm dtcitur factum Mandantis.
Priot. decif.^^9. numer.6. ct 7. ^ patt. 16. recent. ao MandatHinrevocari r.onpotejl pofi folmiunemfaUam
dMandatario.
ai Mandatnm reviicari non poteji pojl^u^m Mandata-
rit44 vigore Mandatifecttpr^aramenta intrtnfeca.
decif.Zyi. Tiumer.%. ^ 6. Scd (Juia Judex adhucan-
iceps iixrebac , putaris , non polle iibi arrogace
iJlud arbicriiim , qudd fibi quandbquc Rota latio-
nabilitcr airuinic tamquam Ttibunal Collegiati-
vum , & notoris autiioritatis i & Kftimationis , con-
fuluic proprerea ParccS , uc rurfus adircnt Sigru-
ruram pio dccl.icatioue 5 Vcrum incerim ab huma-
kHs prxicpco Caufx Pacrono , amplius a£lum de
Caula non audivi.
ROMANA,SEU ANCONITANA
LITTERARUM CAMBII
pRO ANDRyEA, ET LAURENTIO
DE RVBEIS,
CVM LEONE AMBROM*
ARGUMENtUM.
Solvcns lltteras CztahWpir onori di leiierd^odi
jrirata poftquaiti exdcm litcerae fuerlnt accepti-
tx ab eo , cui erant diredx , an liberet Accc-
ptantem , five pocius retineat ipfum obligatum
una cum Scribente , vel Girante , & pliires in
hac matcria cafus diftinguuntut ; Et quid , fi fo-
lutio fa£\:a fuerit anticipate , & hac occafiorie
quando folutio ^nticipate fieri poflic, vcl fada
Procuratori liberet Solventera.
SVM MARIV M,
l FaUiferiesi
xExitus Caufe.
j Solvens litterM C ambii fuper protejiu in honorem eU'
intendit habtre obltgatttmj
rumdem Htttrarum
Scribentem,
*Dtclara , ut num.\.& 5.
6 Litteras Camhiifcrihens , ^ erdinaris Correfpenfatit
tjHodfe revaleat contra alitjuem , an adhuc rema-
neat obligatus , Jt Correffonfalis folvac fuptr pro*
ttjlu , or in henorem litterarum , ^ ««.7.
S Littera Cambii admittunt in fe plures Contra£lm,
plures acceptationts , ntenon plura Mandata , &
num.ij.
9 Solvens litteroifuperproteflu , felet protejiari , ^Hod
intendit retinere obltgatos alios , cjui prim erant
obiigati i & nu.io.drderatione , nu.ii.
*Declara , ^uod magit tamen habet obligatum Scribtn'
tem.nHmn.
13 Nevatio excluditur fiante exprejfa refervatione Itt-
riumperantea competentium.
14 Obligaiione prima firma manente , non prehibetHT
aliera ei *(ccdert.
Z; Mandatum habtns dtfelvtndo in ctrtam ditmtpeit/i
Vtl extrinfeca.
£t exemplifcatur remifftvi , ibid.
iiSoiutio anticipAti fatta Precnratori libtrat folvtnx
tem.
DiJiingHt , Mt nHm.i^.
Centra, quod imo indiJiinRefolvent lihtrttkr, »«.24.
discVrsvs LXXIX.
POftquam Leo Ambron Hebtzus iii Urbe Mct-
catoc litceras Cambii fub die iojanuariicotir
fciiptas ab Azaria Mifeiaclis Efdrx in gratiam Fttii
Reppii i & ab ifto giratas ad favort m Aiidiex , &
Laurtntii Dc Rubeis acceptaverat fub die 17. cjuf-
dem menfis Januatii, rccufaVic carumdem littera-
lum valorem pcifolverc fub prajccxtu, quod Mifciacl
Eidra (ciibens Foio ccfliUet ; At quii hujufmbdi de-
codio Scribentis dctedta noiecbatur poft undcciiii
dies ab acceptatione > rempc fub dic 28. Januarii*
facilc fuit ( Me ?.d feribctidum pro Rubcis adlcico )
corarn A. C. fubftiiurc ctficaciam oWigationis ami
dcco<aionem fecutae ex eifdcm fcre rationibus , 8c
^uihorttaiibui fupra dcduftis Dfc^. (j; Jet^a. Undc
LepconVolavitad aliam exceptioriem , nempcquod
i;um jidem Pc Rubcis (fcu illorum Complcmen-
i^rius ) audita rccnfacionc Hebra^iconfuecam cmife-
tint proccftacioncm , & deinceps rcfpondetinc, accet-
liatno noi a nvi medemi fcr c-nore dt oirata , hifrc
pr-)ind(; remanfcrit non obftaWe prsccdenci acce-
pcatione Hibixus liberacus ; & diificultatc fupct
hoe k Judicd rcftiiifta , putabam , etiam in fcnfu Ve-
i litatis, exceptioncm hanc foic piorfuscontemnen-
dam : Scd Caufa ufquedum pcndct indccifa.
Potiflimum itaque fundameijtum Dcfenforum
j Hebrxi conftituebatut fuper ca propofitionc , quod
folvcnsi fcu acceptans Cambii lirtera syo/r*» protefio
feronore dilettera, 0 dtgir^ita nihil aliud agcre intcl-
lcxeiit, nifirctincrc, feu l^bcre obligatum ipfutn
Scribentem, vel Girantem, la cujuj honorem folviflc
ccnfctur , ptout dc rcccpta Mcrcatorum confuctudi-
nc tcftantut Scacc. de Cot/imerc. & Camb. %.i.gijf.i.
num,}^S. Rot.Januen. dec.6. num.J. ^ 8. (j* Romand
ceram Card. Otihohon. dtc ii3. nutnq. cum ifeqa,
er de: if i . num.;. apud. Ole. dt ceff. lur.fjr in rttetit.
dec.i6. tiurn.i, par,'^. (^ dec.i^j. nurn.i. (-ri.par.i^.
quibus addl poterat Epifc Rocca felell. dijput. lun
tom.x,C(4p.c)^.niir/i.ii. 8c ccEteii fuprd allegaif D»/f.z.
mm 42. & alibi.
Quan-.obrcm ad omnia iquivoca fubtfjovcnda,
& nc prztnida concKifio in fuis tcrminis vt-rifljcha
male applicaietur ad h&um , trts cafus Ego di-
ccbam cffe diftifigncndos ad cffcdtum digno(ccndii
an folvcns i vel aceeptans , ut fupii > littcras Cambif
inenert dilttttra , $ ai gfraia fopraproiefto habeat
obli
ga-
A «faWi de A nfaldis
3-4
obligatMm folum Scribentem , vel cthm rctincat
alios dc coetcio libi , vel in eifdem litteris quomodo-
libLt obligatos.
Ptimus itaqiic cafus eft , qUaniJo fuciunt Cambii
littei.-c fimplicitci dictdli Loncfponlali Scribcncis,
folvibilcs aliciii Tertio. adjcdo abfquc alia pcrto-
jj. nariim mixtura, & tunc nill illc , cui func dircd.t,
velit eas aecepcarcprofcdh illasacceptans/-ir omre
di ieitera , eitgtrai.i jufr., proiefio non portfl: linbtrc,
nec intendcte alium Ilbi rcrhancrc oblig.ULim , qu.itis
ipfum Scribentcm , cum luiUus alius prxtcr (funi-
dcm Scribcntem effcdive rcpccirctur pro hujiilmodi
Cambio , fcu iittcris obliij.uus , & bic c(l caUis,
& magis generalis confuctudo , dc qua agit Rotd
lannen. d. dec 6. rntif.cr. -. er 8. & dec.19 .. Fiiniii-
nell.de paU. nuptiAl.cttttj.siglojj.T.. Tittm.i.infifi.paY^t..
idemScace.de Comm.c. rj.§.2.^/«y7 5 '■n>f>er^ ^V-
ubi quod in his tcrminis JictcroE dicuiuur abufivc
folvi fuper proccltu , quiapotius tblvuntut pro ho-
nore littcrarum.
Sccuudus cli cafus , quotits littcras fciibcns fa-
cic tradam ab illd ,• cui funt direftx , c_um cxprcf-
fionc , quod fc rcintcgcct pro fumma folvciida ab
aliquo Tectio , vidcl!eet , e f-oricte in conto di A'.
feu , vi trag^hiaii^o per conto dt N. tunc cnim qiiia
fortc iUccui funt litccr.-t dircdls, non vulc agnofcere
in dtbitorcm ilium 1 citium , ad computum cujus
trada , vel rcimbutfaiio facrat ordinata , coquc cafu
abftinct .ab acccptationc nmplici , tcd litcerasaccc-
j yxdil fopra protejiv , C" '» onore di Iniera , tuncquc
propric, & vere cadit cafus , quod intcndit Accc-
f'tans haberc obligatum Scribcntcm, non vcrb iUum
ibetare , & rcimbutfationem cxpcdare dumtaxat k
1 cttio , ut funt termini pra:cifi , quos percutit Scacc.
d. ^.2. ^iojf.y»it//^.J5'di Epfi. Rocca d.fap.fjjf.7mn.\i,
& 15. ^oi.d. dee.iG. vu}.'ier.2. fur.%. (^ dtt,ii%.nuitn.
y.cum i.jeq^- c<jr:im C.trd. Oithcbon. & d. dce 455.
nHin.i er i.par 15. 5: ita etiam c.is dcdarat Suminint.
(t>ntr.2j4ittm.^,Q.dr 5I-
Advcctendo tameh , quod ctfi in hoc fccundo cafa
6 volucric Scacc.d. §.1. ^ 'f.//-5- «'•^" rtM>n.^^^%.cumfeij'^. \n
focma potius difputativ.\ , quam dcciliva , non pollc
illum , cul littcrs fucrunt dircdfs dividetc roanda-
tum rctpuendo reimbutfationcm , (eu recoguitio-
ncoi in dcbitorcm ab illo Tcrtio.fcu illum Tcrtium,
adcoinputum cujus f.ii51:a fuit trada , & (tc intrarc
non polFc acccpt.-itioacm joprafroiejio per ondre di
7 letiera ; veii«*s tamcn, & rcccptius cft , qirod idfa-
cerepoffit , •' ukciiusquod Acctptans , & loWcns
habe.it obligatum, ulcra Scribcntcm , ctiam illutn
Tenium , in cujus commodum tracba fucrat direifla,
ut larc examinatamatciia fitm.-it io puntSto Twrr. ^c
Cauh.dilput.z. <^tnijL\i. uum.-.i.dr jii.Rot.il. dici')^.
?ium. 4. &fe<f^. piir. ly ubi rcfcvt decifa pracccdenfcr
in ihi-r:a Romana littcr^rtn» CuttMt wyrtprilis .6^6.
%.non ohfiat i corajnGhifilerio, Schiias Sarfiiniat.d.
cottirov. 27. ?7«w.ij j. & feejj. ubi ita cxplicat omnes
' plcrumquc Aitthomates fupia dcdudas ,& rcproba-
■ w 6c„ciia\3.th^\o\cq\xiv.Kex ittt.^^.curnfeifij.Epifc.
jRocct d c.;/ .^}j,.r.v ,:itrn i^.Cfmfenj^.
Teiiius dcuiquccafus cft , quivc a fortiori (ut
Jicebam) individu.ilitcrdirimit hodicrnam qu.xftio-
hcm , «.luando nimirum pvo cifdcm litteris Cambii
plurcs rcpcciuntur oblig.iti ,ncmpc Sciibcns ratione
mand.iti, Girai^rationc gir.ita:, & Accepcans vigorc
acccptationis , noii cuim i-.nplicat , imb frcqucns
8 c(t , quod pio codem Cambio , fcu lictcris Cambii
plurcsJCoacra£tui , pluicfquc accepcationcs enafcan-
tur , ul egrcgic inquit Surd.cotff.^i^. ex num 26.verf.
refpondco etiuW , 8i poft cUtn Samifiiat. d. cchir.z'].
nitm.^^fi. atque iti hoc pofticmd cafu cantum abcft»
quod Acccptans , 8c (olvtns iibi ipfi pvo honoie iit-
teraium,(cugitati- ihttllcxcritc.ximere Acctptantcm
ab obligatioDt fidcjuirotia ptr cum cbntiatta in vim
S> ipluib acctptationis , quinin.b in eadtm protcltatio-
nc , lupcr qua fit acctptatio , vtl loKitio , rcicrvahtuc
Juta concia quttncLimquc obiigatum pra:ccdti)tcr
raiione iplms Cairjbii , (cu littcrarum , utplcnc arti-
culo dilcuiro tradit Tttrr. de Cd-.-.b.d. dispui.2. i^uxji:
13. e.v ■/iU}/tcr..j. ufcjue ad fiv. ubi quod , qui folvir»
lo habct adlioncm ncgociorum gellbrum contra omnes
obligatos , ctianifi illoium contcfi/pl.nionc non (ol-
vcrit , ^JHb /.Hrii 50. rcfut .-d hunc cifctftumloirr.u-
lam protcrtationis , fubjupgcns, Ecce r^tiur , ^Uud
tomi/.unis pr.ixis iriieili^u , e- it^es CiimbiHtn dettr-
ininant, aElioncm, etiarn non cbficihtt prtiejlu, ac^uiri
contra aiios prater datcrem , & fub «i/.^ c cumptjq.
icCcnfct Jura cxprcfla , & fruftia tranfciibcnd.i , pct
qux dtcernitur, oriii polte adlionem ncgocioi um
gtftoium , li plurcs fint, ad quos idem ncgocium
liccc cX divcvfis caufis fpcftct , vel prb qiio plureseJt
divcrfis caiifis fint obligaci , 8c Jtib nnruer. 41. 0- 47.
li (ubdic , foKunmbdocontr.i d:.torcm licterarum orfri
quidtm m.igiscllicaccm aclionem , (cd'non exindc
iirpcditiir ottus a(ftionis adverlus alios aequc obliga-
tos , & quoddixit Tnrr.de Carnir. ficmavic etiatn Sa-
mi/iiiir.a.toniy .^'.ntim.^X.
Etquidem (fiibjungcbam) ad efFeftuta libcrandi
12 Acccpcantemabobligationcjamirrevocabilitcrcon-
tvada , opbrtcvet, quod Acceptans, & (oivcns fub
protcftu cxprefse libcvairct ^imum Acccptantcra»
vcl faltcm adtura geiTiircc incompatibilcm , a quo
infurgere poiret aliqua novacio cXtindtiva prioris
bbligationis , ad tcrminos Tc.vt. m l.fin. Cdt nevat.
Vcrum in pr.xfcnti Andrxas , & Laurtntius lion fo-
lum exprcfsenon libcrarunt Hcbra;um acccptant..-mi
fcd pra:cise in ampliflima forma Jura ipfis quomo-
dolibet coropctentia rcfcrvarunt contra quofciunquc
obligatos, interquos procul dubiovigorc acccpta-
13 tionis, ut lupra , .-idcrat Ambron ; nil enim maois
repugnat novationi , quam praefcrvatio Jurium pet-
antea competcntiuih , ut inquit <^'at. conftt. u5.
nurner.^i. iib. i. Nuti. conJ.^i-J. ntimcr. 2 Amati Ptf
norm.refoi.^jO.ex numer.w.iifque ad ij. Capyc.Gaiiet^
centrov.^2. ntirn.u. er feej^. /th.i. Rot. corarn Coctifl.
dec.S. »«?«.}. Verf.Tum ^uia , ^ corarn Bich.der.^id.
mtm.xi.^ coram Dxinoz.ett.ln-: dtc.c^-j.nit.-i, (^S. &
dec ^z^.nu.l^^.p.^r.yrec.
Qiioverb ad incomp.-itibilitatcm folutionis hAjs
per onore '^i^ir.Aui , proftrtb illa non cft cxcogitabi-'
lis^cumct.^wjp^iifirniatisnullarcnusrcpugnct.quod
folvcns habcrc vclic pro oblignto ctiam m.vgis prin-
cipaliier ipfiim Gitantcm , vd vcfpcftivc icriben-,
tcm , & infimul rctincreoblig.itum Acccptanccm,cli-
14 cirur cnim potius in his terminis remancic in fuo cllc
priftina obligatio, & (ccundaci acccdcre, ucinfpc-
cic rcfpondic Rot. d.dec.z^^. num.n. ^ iz.part.i^. &
poft eara Sarniniai.d.co>itr.i~j.nttm.i^s-Cr 4<5.
De ctfcftu ejufdcm foltitionis in in honorcrn gi-
racac (peudente ImprciTionc) dilputaricontigit inea-
dcm Caula , deqa^fupra Dijc. •. e.v Kum.^ . Cum
cnim Judcx inclinarcc rationibus, & fimdamcntiV
pcr Mc in pracdido Difc. dcdu^ffis , atramcn aliam
cxcitavicdifliculratcmadver(usZagnonos,quiancm-
pc lictera: inicriptse per hxrcdcs de Guidcttis a/i'or-
dine di Marc» SfKdtndvti 5.7'. foivertda crant pet
Gcrma-
De Commerc. &Mercat. Difcurfus LXXIX.
Germ.inum in proximis Nundinis NovaruiQuam-
obrem admictebat quidem Judex , quod pocue-
rinc iidem Zagnoni lolverepcrquamdam fpcciem
honoris licterarum loco Germani , fed difficulta-
tem reduccbac ad folutionem ancicipatam , non
ex eo , quod qui fufcepic Mandatum dc folvendo
in cercam diem , nequeac folvere anticipate,
15 dum quocies Mandacarius non prjeccndac iia-
bere regrenbm concra Mandancem ante adven-
tum illius diei , ipfum prsemacuram feu ancicipa-
tam ficere polle folucioncm litceralicer dcccrnic
Text. inl.jima/idaVero in princ. jf. mandat. ibi yfi
mandaVero tihi , vt pro 7ne in diemfidejubeas , tmjue
pHrefiJejitJJerM , (3- folveris , Htiitits reffondehitur,
iterim non effe tibi mandati athenem ,/ed citm dies
Vcnerit , & quod dicic Text. notarunc tbi omncs
~ Scribentcs , tn. fignancer 'Bart. Salieet. & Bald.
tam in corpore , quam in addit. prouc etiam vi-
fCdemus , quod quis pocell: ance diem accepcare
' littcras Cambii , & liabere obligatum Jicnben-
tem advcnicnte die in licteris delignato ,3bfque
eo,quodpoli; hujufmodi acceptationem , licet
' anticipacam , valeat 5)cribens rcvocare Manda-
tum , prout late firmat Spad. conf. i6z. nmn. i. c^
ftijij.& pcf tet.ltb.x.Szd motivabar .idutique pro-
cedere , quoties Scribencis , feii Mandantis non
interfitficri folucioncm anticipate , utpote quia
agacur de cxcinctione illius d;bici , fecus aucem,
quando ( prout hic ) Scribentis intercrat ancici-
patam nonficri folutionemad effedum poteil:atis
' tevocandi Mand itum ante adventum diei , & ac-
■ cepcacionem illius , cui lictera; dirigcbantur:
■ Veriim , prasterquam Interefle Scribentis , feii
Mandantis non pendet ab accepcacione pra^ven-
tiva , vel punftuali , fcd , ucinquit Spad.d.confi62.
fiibnum. 10. lib. :?.provenittantummod6obfidem,
quam Scribens accommodavicfavore Terciicfunt
vcrba prxcifa ) cjui defeeit infolutione Vaiuta dd.
litterarttm Catnbii.
Replicabam tamen ( non fine fenfii Vericatis)
quod ciim litteri cantarent , aWordinede Mar-
co Stuiendeli S. P. pagarete &c.non aUtem , Pa-
gareie a ^JMurco StudendoU ; hinc proinde cum
17 in litteris Cambii plura contineri pofTmt Manda-
ta , ut docet Turr. de Camb.difput. z.c^u-). >mm.^.ty
fecjtf.^^ numrro 56- & 37. duo videbantur fub prs-
fata formula loquendi includi Mandata , unum
nimirum exprefse diredum Gcrmano de fol-
vendoilli , cui ordinaret Studendolus , & alte-
rum tribuensfaculcatem cidcmScudcndolo con-
tradandi fuper licteris fibi tranfmiifis , five ad
■ favorem alterius ordinandi foiutionem in gra-
tiam ipfius Studendoli, adText. inl. 2.ff..Man-
dat. ibi , five mea tantumgratia tihimandem ,ftvi
ttliena tantiim .fi<ve rnea , & aliena ,five mea , & tua,
(fr aliena
De plano fcqucbatur , quod diim Studendolus
nedum acceptaverat hanc ficultatem , fed illa
pntcise ufus fuerat , difponendo , & concrahen-
do fupcr valuca lirerarumrecepcaperScudcndo-
]nm a Zagnonis , iQaiiiue concractacio , & or-
dinatio facienda foret defuinatura antc adven-
tum NiMidinarum , itaut ad hunc fincm Gui-
' decti tranfmifcrinc Studendoloprsvcntive litte-
ram ,idcirc6 Zagnoni dicebantur hjbere fcinper
19 obligatum Scribcncem , cujus ncgocium , implcn-
do mandarum Studendoli , fecitie vidcbantur,
juxta difpoficionem Text. in l.f^uis 6. §. exhoc
in hac
^'ilo .ff. de^den ibi , fertine^e antcm vidttur ad
me ratio , fi „odo eam trattaveris me manciante
prout et.an. cumeodcmr....obfcrvat W"^
Camb. d dt.fut. z. 9«.y/. ^. nu,ner. 10. n. dr ,2. vZ
tTnr '''°""'^' Mandatum,dequa Jatiiis
ff ^ ^'' A- "^J- ••^'P*«'-« quidem primuin
20 M ndacum d.rcaum Cermano ,led .,on aJcerum
conceflum Studcndoio , ut in foit.onbus
GenHen.dec.M^.num.^.
Addcbam exempla , 5f pr^pofitioncs
matcna MandacorumpafHm reccpcas , quia (i*ad
2lc(teaum,nerevocari polTic Mandacum ex capi-
te , quod res inccgra non exiftat , fufficit , fuiflc
fada per Mandacarium pnparamcnta intrin-
leca , vel cxcnnfeca in execurionem ipfiusMan-
dan.quemadmodiim mulcifariam excmpl.fican-
do probat Myfinger. m §. recte cjttocjtie nmn.i. & 5.
Inftn. ttt. de Mandat. tbi^ue ettam Ptccard. num. 3.
Schrader.numero lo.tnfin.verfin Trocuratore autem
ad negoeia,Ruin. conf. ns.fub mtm. 14. tih.\.ijkl an-
tic. detactt. Itb. 7. tit. 21. numero 4. &fei^. Cofl. dz^
re integr. pr^lud. i. fnb nuwo I. Caii. de Crt^
dit. caf. 2. tit. 7. immero 242^. q- feq. quanto
mmus revocabile eft-cttum fucrat iiujufmodi Man-
darum , dum Studendolus tamquam Procurator
illorum de Guidettis litteram contraftavcrat cum
Zagnoms, & ii^i folvcrant valutam ejufdcm litter*
dc proprio , ficut ordinaveiat Studendolus.
Ec cxemplum in proinptu adcrat a ibrtiori,
retenta fiquidem diainaione prsBdjdorum Man-
datorum , quodque StudeudoJus faceret figu-
ram Procurator.s faltem per fe , vel peraliuni
conftituti ad exigendum Iitcerx valorem, hinc
32 de Jure diccbam clfe , quod qui folvit anticipate
Procuratori , fcii Adminiftratori ad exigendunj
dcputato , bene folvit , ad Text. in l. cjuod m dicm,
ff- de fotut. cum concord. in fpecie per Gratian.
dtfcept. 505. numero 50. & ^uMunnoz^.de ratioc.tap.
2? ex numero 51. cum plur.feq^. ubi late articulo
t^ difcufTo non dubitat de vcricatc Conclufionis,
quando Mandacum eii cum Irhera , prouc ex fiylo
Mercancii. v.debacur procul dubio refultare per
illa verba, aWordme S./'.
44 Quin eciam indiiliiKfte , quodetfi Mandatum
exifiat fimplex , nec coiiti.icat ciaufulam cum li-
bera , aut aliam ipfi corrcfpondi-nrem , quod an-
ticipacaloiucio fadta hujufmodi Procuracori fub-
ftineacur , ad fafietaccm tradic , & tucturC^W/.
comrn- cjH<(fl. 790. fA; nwn. ^^^.cutn fetj^.ubi miratuc
de Munnez., qui in cafu Procura? limpiicis aufus
non fuit articulum refoUerc , S^fnb >iH>n.6.^. io\ain
limirat , quando fraus probarcrur , c\ux proisiis
erat inexcogicabilis in prsefcnti , diim Zagnoni cf-
fedivefolvcrant valutam girata: Aiiichinodc com-
mifrioncStudendoli,& dtv.J/um k-quitur Rot.dto^
i~]^.nim.:i7,.& feijcj.par.s.rec.
Rcfponfionihuic, & his refpedive fundamen-
tis Dodlus Judcx pcvcra acquiclccbat , fed
ob quafdam inrcr fe contrarias acteftaciones , &
judiciaMcrcatorum,qua:ftudiose hinc indc fue-
rantprocur.TCa , laud.ibile tempcramcncum a<Ihi-
buic.de quo cciam fic mcncio infra in Difi.Generali,
expouendi fcilicct in quadam minuta , feu excm-
plari per ucramque Partem concorditer eftbrman-
do , & pcr cumdcm Judlcem revidcndoprarcifam
fafti fericm , &: fincm , adquem rcndit occafio du-
bitandi , idque adeffcctum , ut Mcrcatores matu-
re magis , & circumfpcde valeantcorum profcrre
H c judicium»
32(5
Anfaldi De Anfaldis
Judicium, qiiod interim cxpeftatur ; Scd fut au-
divi ) jam Mercatores cundi Januenfes> ac Nun-
dinarum retnlerunt favore illorum de Zagnonis
concra haeredes de Guidcttis.
ANCONITANA REDDltlONIS
RATIONIS
PRO JO. BAPTISTA VlNCENTia
crM ANTONIO EJUS FRATRE.
ARGUMENTUM.
Qiiod Particeps, ilve admiiTiisin Parttcipcm
ab nno cx Sociis non habcat aftioncnl pctcndi
redditionem rationis ab aliis Sociis , fcu ab Ad-
minidrarore Socictacis , fcd folutn agcre ponir,
& debeatcontraeum ,qui illum admibt in Par-
ticipem , plene dtmonlhatur. Ratio fcmcl
reddiraquando rursus reddi debcac, &: (^uid ad
nunc efFedum requiracur : Proxcncticum , 2c
roerccs Procuratori conftituto ad cxigcnda
Crcdiia difficilia quancaciTe dcbeac, cumaliis,
dc qiiibusin Summario.
S V M M A R J V M,
t FaUi feries,
1 Exitiu Caufi.
3 Socitts admitteni aliutn in Participem dicitur contra'
here Secietatefn cum ipfo Participe feparatam ab
illa CHm aliii Sociis.
. Et ideo Partictps nuttam habet aUionem contra Socios
admkientis ,fedfoium cenira ipfum admittentem,
ibid.
4 Soctts non admiwfirans habet aUionem convemend*
Socium admintflrantem pro redditione rationis.
^mpliat etiamfi talis Socitu non admintftraverit de
verfe.fed mediante opera alterim dr de ratione^,
num.6.
^ Particcps non poteft convenire yldminiftratorem ele-
Uurn a Socin , fed folim Socium admitientem ad
partteipationem.
7' Text. in l.ex contrario, ft^ pro Soc.expenditur.
i Secitts ,<jiti FaUorem^feu Admmftrdtorem Societa-
tis non conftiiuit ,ftare non tenetur e]us tibris.
5> ^Heddiiio rationis ijiiando rnale fdla ej]e dicatur.
10 Socio fitfficit docere fummarie , & «It^ualtter de fm
Iniereffepro e.xhthitiove tibrorum adversusCen'
fociiim, licit ipfe jam femel rationem reddiderit.
U Ratiofernel reddita ampliusreddi nondehet.
Ma.xime,ftnon tma,fedduplex accefterH liberatio,fcH
^uietantia,mtm. \i.i
Limtta concurrente dolo , errore , aut enormi l<ifton(U,
num.}^.
Declara limitationem, quoderror ,doliu , vel Ufio de-
beat conclHdenter,non pr&furnptivi probart,n.\.^.
£t de ratione, rww.i^.
16 Expenfr clandefttni. vtilgo Gafti fegreti, c^uando
fint bonificaridx Tuiori, 'ocl Adrniniftratori.
' Expenf* Vcrifimiles qtiando fme alia \niliftcattonz^
bonificanda fint Adminiflratori , Vet Tutori , ibi-
dem.
fj Brror ad efeUum , ne tjttis tensatur ad iteratam
feddiiionem rationis, eXeluditur per poffibile.
18 Rattonisredditionem iicrato petens ex captte dupli-
ctrionis alicu}HS partittt maie bonificatA debei cori-
cludenter probare dtip/tcaiionem.
19 Rationis reddiitvnern de novo petens tenetur libreii
& fcripturoi a fe hahitoi , & retentas exhibere ,
aiias rejicitnr apetttione.
ao Doius non habeiur in renftderatione ,<juand9 ex e»
non rcfiiiint isfiofVel darnnum aittri Parii.
21 Doius refititans ex laciturnitaie tnnc cadit , ^uando
aiter Contri'.hcns,fifiiviftet, non contraxiftet.
17 Procuratori conllituio ad exioendum Credita dtfra,
& diftictiiafolet , ^ potefi bonificari tertia , aut
e^uarta p.irs eorundern Creditorurn.
25 PupiUus tenctur bonificare Tutori ornne id, qtiedpra'
ttr Oftiiium Tutela e.vpendiftet ciim aiio.
Exempttftca in Tutore , qui pairocinium prafiiiit irt
Caufis l^upiili, ibtd.
14 lura duorum fi concurrant in perfona uniusi idem
fervandiirn eFl in uno , (juod fervaretur in due-
bus.
15 Tutori ,<Oel Adminifiratori bonificatio gratuito faila
non potefl impugnari ex eo , ijuod de lure quis ad
eamfaciendam non tenerttur.
2.6 Troxeneticum debetur Mediatori ContraUus ,
etiamft fartes pofi conclufum negotium veiirrt ab eo
recede,e->.
DISCUR5US LXXX.
ALexander Teliinus fufcepit adminiftratio-
ncin Ncgocii , fcu Societatis initx inter
Ferretum , Herculauum , & Antonium Vincen-
tium ; ciimqLie Anconiusoccafione divifionisini-
ta£ CLim Jo. B.-!pcifta ejus fr atre declaraffet eun-
demjo B.iptiitam participem pro quadamrata
Capitalis pcr ipfum Antonium immifll in Socie-
tatcdifpucafum fuit in Rota Maceraten.,zn Joan.
Bapcifta, dilloluta Societate,de quafuperiuscon-
venire polFct Tcllinum Adminiftratorem pro red-
ditione rationis , & refolutum negaiive : Quam-
obrcm immutatapetitione inftitit Joan. Bapti-
fta contra Antonium fratrem ad hoc, ut ipfe fal-
tem rationem redderet.velreddi curaret dcprs-
fata adminiftratione , & in hoc ft.itu aflumptus
Ego ad fcribendum pro parte Jo. Baptifta; co-
ram A. C. , five Prslato a Partibus concorditer
acccptato , indubitatam credidi efle jurtitiam fe-
i cunda: petitionis ; Sed quia interim fato ce(Tic
Caufe Patronus, amplius (quod fciamjadum non
audivi de Caufa. Movebar itaquc,dicens.
Ex eadem ratione , qua per Rotam Macerateni
definitum fuit, Joan.Baptiftam nullam aftionem
intentare pofte adversiis Tellinum pro redditio-
nerationis, pronunciandum omnino videtur, ad
candemredditionetti rationis Antonium tencfi/
& obiigatum effe.
Siquidcm dum intantiim dcncgata fuit hujnf-
modi adio contr^Tellinum , ex quo nullam ipfe
contraxit Societatem cum Jo. Baptifta , qui fuit
admiffus , feu deciaratus tantummodo Particeps,
3 & Socius ab Antonio, icaut inhis tcrminis d\ix
fingantur.Si revera fint inita:5ocietatcs , una
intcr prsfatum Tellinum , & Antonium ,alioP-
qiie illum ab inicio pra;ponences adminiftratio-
ni, & altcra inter Antonium, ac Joan. Baptiftam,
citerofque admiflbs in participatione dominii,
& Intercire , ut puaaualicer probat Text. in l. qui
admtttitur^
De Comrrterc. & Mercat. DircuVfus LXXX. ^U
idmittitHr rkm 3-fif<f-f.pro Soc.Everard. Inn.conf
^l.nnm i^j. /if> I. Fonianell.decif. z^^. nitm. y 6.
& 7. Olea de ceJJ'. lur. rit.'^. ^uefi. y nim. 14. ^ ij.
Pt4cion.de locat cap.T,!. nmti. 21. quibus addi pof-
func A-^or. Infltt. Moral. par. 3. /;^. 9. cap. q.
Verf.i^. (^Hxritur , Rofignol. de SoCiet. Contratl. 7.
frxnot. 25. n.j. & 8. Carol.Anton. Dc Luca adGra-
tian.difcept.^^T.n..^.&infin.
Ii» pUnam venit confequentiam , quod ijjfc
Antoiiius, qui facicfiguram veri, & cffedivi Socii
cum Jo: Baptida , compell.uur reddere rationem
pro reiliiio , vel cogcrc eumdem Tellinum , ut
ad illius difpundionem deveniat, non folum ex
regula generali , quod quilibet Socius convenire
pofTit Coniocium pro hujufmodi redditione ra-
tionis , fi ipfe Socius , qui convenitur , Socicta-
teni adminiitraverit de pcr fe , ad Text. in l. ^m-
dam mprinc. f.dc nden. t.i. §. Ofcio ,f. de TuteL
quam v,s penderet lis coram A. C. . ac idTm ':
l'!?!^""''"^'^^^ et.am , quu ex oculare i.^.
9 fpedione conftat evidcnter de nullitate"& innK"
le particaru;urtihcationem coram i-ericis. Qucm-
admodum neceflarium elle nnconum ll^lZ
fpondeaunt plene relati pcr Fer ' ^
37- ex n.6s.cHm/e^^. Rof.coram M^rHn.dmcf":
?n, ■^^>/""-^' "^ '"'■'"'' ^^'^- Otthobon.decir
, Addito , quod impombile videtur , Tudiccm
poffe arb.tran , quod ratio fufficienter reddita
tuerjt, quotlcs coram illo non exhibeancur iidem
!'^"'if ^ompuca rccognofcantun quin etiam ^o-
decif. \6-->.r,.6. fupra Difc. 5B.«.ii.& in punfto Par
5 tic!p:s,qiiod debe:i: convenire Socios, iion autetn
Ad.iiinil{rato:em, quem id*"m Parciceps non ele-
%it,Rot.Geniten.d.dec!fy<).fub.n.9-verf.fveroSocint
fuis nonfit, Fontanell.dida decif z^^.ex nnm.z. CHm
fe<^<f. & pncipue n. 7.
Verum eciam C\ eadem Societatem non de per
6 fe , fed mcdiante ope , & minifterio alicujus Fa-
«^oris , Inftitoris , aut Complementarii admini-
ftraverit,ficutiad ungnem contingir in prsfcntij
dum Antonius ab initio elegit , &: deputavit Tel-
Jinum , fiiigitur enim tunc acfi ipfemet Antonius
perfonaliter adminiftrallet , ut ^cxText. in l.fiHo
inteflMo , ibiqut glof. f.de folut. in individuo tradit
2\(^w/. in addit. ad Alex. conf. 47 litt. C. verj. (jr
^ttiponii , lib. i. F&lic, Rocc. Spad. Cenfal. Rot. co-
ram Vbald. Bich. Card. Cerr.&i pvxcise in Bono-
nien. Redditionis Rationis coram Guaz.ardo, cum
4liis, de qaihus fitpra Difc z(.).nn..\.junno num.i/^.
Et hoc eft , quod concludunt Textus fuperiiis al-
legatiy«t ««7«. j. & fignanter in /. ex contrario , f
7 proSoc. dum enim ibidicitur , ex conirario faSium
jHocjue Sociorum debet eiprdflare ficut Jttnm , cjuia
ipfe aduersits eos hibet a5iionem,pernecelst refuitat,
quod prasftare debeat faSum rcdditionis ratio-
nis , quod eft pra;cipuum , quod impleri dcbeac
inter Socios vel per (e, vel alios ab eo deputatos,
bt fupra adminii^rantes
Et fane alias intolerabile fequeretur abfurdum,
quod nempc Jo: Baptifta , ex quo non eft Socius
Tellini, fed eft Socius Antonii, non poflec 3
TelJiDo redditionemrationisexpetere, & e con-
Verfo nec etiam podet convenire Socium imme-
diatumexfa<fto, & adminiftratione Tellini per
ipfum prxelefti , fed ftare dcberet csca fide ge-
ftis ab Antonio abfque illius citatione , & inter-
8 ventucum Tellino, quando ncc etiam ipfifmct
libris aTellino confe<Sis Uare , & crcderc tene-
tur , ut in fpecie Adminiftratoris ab alcero ex So-
ciis dcputari firmat pod Alcxan. tnconf. \?>6. r.u. 2.
& 3.lib.2. Afunnoz.d.ratioc.cap. iT,. fub.n.^^.verf.
p i< FaElor , & "-6.
Fortiiis vero , & practer hsEfitationem , ( licet
ex abaiidanti ) infpccto , quod quxdam aiT. rcd-
ditio rationis nupcrrime produAa redolet ma-
nifcftam collufionem , non foliim quia ad illam
226g.pe
Consecutiue ad mox infimiatam propofitio-
nempluries occafionem habui velpro una Parti-
um vel in lenfu Veritatis refpondcre, an , & quan-
dorevera ex capice crroris , vel redditionis ra-
tionis non legitime dilpuna^ polTit Adminiftra-
tor cogi ad iteracahi rcdditionem ejufdem ratio-
nis , & pra?fertim id Mihi contingit in una Ne
lea-
poUtana , fek Florentina varie dilailia , ti agicata
cor^mdiverfis Judicibus Dclcgacis ;cum enim
Andrxas Efchinus ramquam 1 titor adminiftrave-
m valde ingens, & pirigue Farrimonium Pctri
Andre^ Andreini , qui major dcinde fadus am-
phmme hberaverat Efchinum , Ci-piOet autem
illum moleftarefub pr^tex.u erroris , totaruc
inferuis ; difficultas reducebatur ad quamdam
partitam fcutorum 14655. quam perperam favore
Tutoris fuilfe bonificatamaffertbat And'-eir!us,
& ex hujufmodi errore , tamquaiv t>: uiiguc i,eo:
nemj obtinere faragebat revidonemut ad uni-
verfalemin iubfianria redditionem r.-i:ionis co-
geret Efchinum, proquo fcribens diccbam,reou-
lam amftereeidem Efchino,quicum fcrvatisom-
nibus folcmnitatibus mediance cxhibitione In-
ventarii , ac difpuriaione fingularum partitarum
ii liberationem fortitusfiierit , non pnterac dc Ju-
re amplius ad novam redditionem compdli, ad
Text. in l.femel, C, de Apoc.pub/ic. & /.Jicjnidem ,
Cde tranfaB. cum concord. pcr E.xcobar. ae raiioc.
cap.4ti. num.i. Cyriac. contr.^^. ex numero 120.
cumfeejcj. fjldetl.obferv.for. i\o. nitm. 4. &fe^cj.Rot.
coram (jregor.dectf. 556. num.2.& eoram tJHertin.
decif. 4<59. num.'). cr in rec. decif 5:2. numi.^.& 15.
pari. (>. f^T- dectj. 128. num. 1. &Je^c^. par. 10. ^ co-
ram Card. Otihobon.deeifs. nitm, i. ubi/wt nitm. 2.
& 3. ampliar , id magis procederc , quandofuc
13 contingtbat in prarfenci adfunt , duo Apochs li-
bcratorix , fcu qiiierantiae & in fecunda ratifica-
turprima , & rcniinciatur cum |ur^mento revi-
fiOni Computornm,& lequitur Tranchedin. confult.
66.nuvi.l^.
Vcrum Scribcnres pro Andrcino infi/kbantin
limiratione, vidcliccc quotic.s redditiorationis,
& fubkqucns libcratio vrtio doli, crroris , auc
i? enormis lx:ionis laboranr, quia cunc ciim cr-
ratitis vel circumventi nulUis dicatur cffe con-
fcnfuJs i vcl confenfas iron trahacur ad ignorata,
E c a auc
328
aut ddlose difpofua i linUa hberacio capax eft ,
abfolvendi 1 utorem , vel alium quemlibec Ad- -
mjniftracorem , ad mcncem Text. tn l. chn Scr-
VUi,ff. de condtt. 6> dmorrflu & in ft^uisaffinna-
vtt.ff. de M. Moman. de Tiud. cap- ?8. ex nmnero
Ij.. «/^«^ ^«i 155. plene ( fc/?. defad. fctent.6~igr>or\
irtfuoResfonf adinfpetl. 6. ex tmntro <).De R'f%
(onfult. 21. num, 14. flores t>e Mena. var. Ith. i-c^f.
iSfere per tot. Caftald. confnlt. ^T.ftib nnrr. 10. verf
idMinen,Uh. l. '^f. Bormtfen. .ipnd Em.dem con-
fult. lil fiib. mmero 12. itrf. hoc mmen , & jeij. U'b.
2: Donda ; conjuii. is.fub nurner. 16. -verf nna efl,
flrfecj. I ntrifliol. dectf 17. ex nurnerv g. u/ijke ad
fm.Roi.cortnnMantic.dtctf.z^%.fub mmi. 4.C~ (oram.
Duran. decif 362. ex num. 14. dccifiy. num.26.cum
^.fe^^.cordm Card.Otthob.
Punftus itaque verlabatiir ili applicatione ad
^adum , ut femper comigcre folec in forenfibus,
colluaationibus , in quibus nimiijm de raro
Caufs decifio peiidcc a difcurtlone articuIorUm
jf uris , & « uc Vulgu.s opinacur ; i nimia Scrtben-
tium fcilfura , & Voluminum Operofa congerie,
fed a reda ejufdem Jurisapplicacioneadfaftum:
Quarnobrem Ego ad fulcicndam regulam ab
liiucio infinuatam rursiis fubiungcbam , quod de
huju(tnodi dolo , errore , vcl Islione ad ctfcdum,
de quo fupra , clare & concltidenter , noh autem
priiumpcive ,& per mera indicia debebat cdo-
ccri , uc monet Neviz.an. conf 94. in fin. Menoch.
df arbiir.cafzo().nim.fin. late De Angil.de Confef.
lib.2.cju^ji.i').numero2-].& zi.Francifc.PalM.confiilt.
9c.nurAer. 3. cum fecjcj. Mell. d. obfrv. uo.numer.
lo.Vrceol. de tranfcl.qujfji. ()%.r.um. S1.& num.^^o.
Tranchedin.d.confult 66.num. 28. (^ ^^.Cenfal.decif
Lucen.6o.ex ntmero 8. cumfe^c}. Eptfc RoccafeleEl.
dtjfut. lur.cap. ^l.nnmero 6. Rot. in Bomnien. Pe-
cuniarta roram Bevtlaqna apud jBolin. refol. Jo.
7>um. -s.&corAtn Dunotstt. Sen.decif 2^0. numer.
^.& ei.decifnS.nitm.'). par.io.rec.d-corar/iTeutin-
ger. decif 161. numer. 9. cr 10. decif. 450. numer. j.
cor^m Priol. & decif i8j\ niimer. 7. &feejei.par. i).
Nam , iit advertunt pleriquc ex aliegacis , & ulcra
cos Card. 'De Ltica iib. 7. Tiitor. difi. J.ntim.i.prope
l^fin. fcuci pcr Judiceni Colcrari non deber dolus,
vel error manifellus.itaeconvcrfo tribueiidanon
eft facilis anfa apcriendi inhnicarum litium laby-
rinthum cum fupplantatione utriurquc Partis iii
Anraldi De Anfaldis
411
expenfis htis , aliifque damnis , qux confecntive 2onamque c
nuncupantur G.ifti fegrtti , rerum namque ma-
giitra expericntia demonftrat , quod magna ne-
gocia non polllmt ad finem perduci , nifi me-
diante recoguitionc ^ &: expenfis,quas non deceE
poftea propalari : & gcneralitci", quod expenfa:,
dummodo (inc vtrifimiles , fint bonificandasl uto-
ri , vel Adminifiratcri finepricifaillarum juftifi-
cationc Gunier.de Tiitel.par. 3. cap. 1. nur/.ero 151.
Cendsfcript.prtvat.ltb.^.ttt.delthr. Tutor. numer. 7.
&fe^q.foi.2a'i. Scacc. de ludic. iib. 2 cap. U.Kum.
155. Contr. difrrpt. ^2: numer. 13. Ec confcijuenter
i^fola harc podibilkas , & multo magis vcnfimili-
tudo exciudebac identitatem partitse bonificata:
in redditione rarionis cum illa taxata , ieii li-
quidata per Dccretum Vicarix , ut in terminis
pro reiicienda praetenfione iteranda: tationis
cum Petr. De Lund firmat Cenfal. d. decif Lu~
18 cen. 60. ex num. 22. & quod petens deveniri ad no-
vam rcdditionem rationis dcbeat probare idcn-
ticateiti partitje , vel negacivam duplicitatis caufa?,
habetur tx Deccon/^^jf. iium. 4. propefiu. verfwi
obfiat , (jUod tnlts liberatio , Farinac. conf 7. nwner.
7 verf irnriio Ai.lor. Maxime , quia petcnte Elchi-
tio , ut exhibcrentur libri adminiftrationis , re-
nuebat Andreinus ad illam devcnire , & idcirco
multo faciiius juvabat Efchinum allcgata poll;bi-
Htas , quod Decrctum vjcaris refpiceretLtfedti-
vas expcnfas , fcu pradicfla Gafta fecreta , bonifi-
cario atitcm fcutorum i4<?35. concerneret mer-
ccdcm fibidcbiramratione opera: j & induftria:
adhibica; per Elchinum in faciendo , & ad finein
19 perducendo partirum cum fummo lucro ipfius
Andreini , ut in propofito petetitis novam reddi-
tionem rationis , & nolentis iriterim libros ex-
hibcre bene firmat Cenfal. d. decif. 60. ntmer. 30.
& ^\. Rot. decif. 11. per tot. & fignanter num'].& 8.
far.^.iom.i.rccent.
Omnemque pro meo judicio difficultatem re-
movcbat unica pondcratio , quod cum ex moX
deducendis rcvera deberetur Efchino fada fibt
bonifieatio fcutorum 14. mil. non poterat dari de
Jarfione, vel crrore , tunc enim ( five fcienter.fiv^
ignoranter bonificafTet Andreinus hanc partitam)
intrarec Ixfio, vel dolus,quando idem Andrei-
nus effcftive bonificaflet plufquam de Jure ,
vel confuetudine obligaretiir , fecus autem , dum,
utinfra , ad hanc boniftcacionem teacbatur,dolus
confiderari non valet deficicnce la?fio-
ab eadcm litc rclulcanc
Acque hinc defccndendoad prxdiftam parti-
tam fcucorum i^d^^.totuinfundamcntum Andrei-
ni confiffebat in eo , quod ex caufa crcditi bom*-
ficati fub eadem partita , nempe vigore cujufdam
partiti initi cum Rcgia Camer.iNcapolitanapro
cxigendis nonnullis creditis , & faciendo confi-
dcrabili lucro , jam Magna Curia Vicaria: bonifi-
. catlet Efchinrtfcuta ^ooo.undc non pollet cxcula-
ri a dolo , crrore , vel lifione manitcfta fuperexce-
dcnsbonificacio Jn fctitis 14633.
Ex partc igitur Efchlni ncgabam veritatem
alTumpci , quia Dccretum M. Ciiriz non con-
tintbac explicice boinftcationem iftiufmcc parti-
ti^cumgcnerahter diccreC^ro omnibus ind.com-
purittone contentis , abfquc co , quod lciri polFcr,
quidnamfub cadcm comparitionc concincretur;
quinimo verifimile erat , quod juxta confuetu-
dinem Regionis bonificatioadmifla per M. Cu-
itfriam tefpiceret illas expenfas clandcftinas , (juz
ne alterias Partis , ex trad : per Dec.confi%o.num.
6.&i.Cephal.conf.io'].nnm']<) cum aliis per Ano-
lin. refol, iii.numero %o:R^t.coram "Buratt.decifis.
niimero 6.&feeje^. & decif 384. nurnero ^.coram Celf
Itaut taciturnicas , qiiae pro parte Andreini aderc-
batur commiira pcr Efchinum refpeflu Decreti
Vicaria: , tunc foliim adjuviirtt eumdem Andrei-
21 num , qUotics C\ fuiflet fibi exprcflum tale Decre-
tnm , potiiiirtt illum retrahcrc ab hac bonificatio-
nc , qua: aiias dc Jtlre , xquitate , aut confuetudi-
ne facicnda non ellet , ut pro arguendo dolo no-
tarunt Dero.confiH.nfjner.^^. lib. l.Manent.conf.
140. num.zi.& feqq. cum cceteris per Rot. decif. 78.
vum.l.coramCelf.&fuprikDifc^^^.num. 32. Caflaid.
confuli.j^S-num.ii.&feq.Gob.corfiilt.il.num.').
Quod autem deberetur Efchino talis boniff-
catio in fumma fcutorum i4<$33. non poterat in
fado dubitari , nam Efchinus cum Regia Camera
ope fua , & induftria ini-hoaverac , perfecerar,
& cummaximo Jucro ad finem perduxerat par-
ticum
DeCommerc. & Mercat. Difcurfus LXXX.
titum iiimium ingenns quanticatis cum magna
22uciiitate Andreini ; Unde li fimplici Procuratori
conrtiiuro ad exigendd Credicadura, acnon fa-
cile exigibilja dc Juftitia , vel de confuecudine
tribui potell tertia , auc quarta pars Creditorum
cxigcndorum , juxta Doctrinam Rocc. de Man-
dat. Tiot. sy. eo fortiiis dcbebantur Efchino pn-
faca fcuca 14. mil. correfpondencia fcutis tribus
pro cencenario cjuldcm parcici , illiufque exa-
^ionis , non enim implicabat ,quod ageretur de
Tucore, fcu Adminiitracore obligaro ad n^gotia
Pupilli utiJiter peragenda , quia ciim iftud parti-
4j tum efTcc quid extraordinarium , tenetur Pupillus
bonificare Tutori, quod aliis extra OiiRcium Tu-
telx bonificallec , qucmadmodum in propofito
Tutoris , qui patrocinatusfuit in Caufis Pupilli,
abfque co , quod in redditione rationis appareat
aliquid ab eo expenlum in hanc caufam , tradunc
Galter, in prax. Tutel. par. 3. rubr. 2. fnb nume-
ro 42. verf. ttddns tu tertimn , Barbat. de divif
frutt. par. i. cap. 16. fub nurnero 249. f^incent. Do
Franch.dec. 122. numero 4. Aionter^ decif Araoon.
Officii lucretur fruftus
P9
ne , an Credicor recpicns , & rctinens pi.
gnus lucretut fruaus Cambii , vd aJtexius Con-
tradtus.
S V M M A7{iv M.
1 Faili feries.
2 Extius Caufa.
3 SocietateOfficit dijfoluta fer obitum , non cUrrUf^
aMpltusfruflus. "*
4 In Societate Ufficit tmercedtt Contraaus vera a.
proprt£ Soctetatis. * ^
5 Societas inter plures coniraHa dijfohieur in totum
per mortem unii-.s ex Sociis.
Et ^uidyftSocietasfuerit contraUa cwnClaufula Mq.
lidQm,numq.
6 Card. De Luca de Socier. Offic. difc. 6,plenede.
cUratftr, er num.i'}.
8 Rot. in Romana Participationis coram Ubaldo
decif. 113. declaratur.
I9.fub numero 21. Verf cr iuxtapramifatn: & quod p Societas comraEla cum Corpere eoMii^uo an per ehi.
a^quotiefcumque jura duorum concurmnt in per
ibna unius, idem fervandum fit in perfonaunius,
quod fervatctur induobus ,Textus eft in l.fi mihi,
(^ tibi , ff. de leg. i. ^- in l. Tttia , §. i^ui Mario.ff.
de ann. legat. cum concord. apud Zacch. de Sa-
lar. ijuxf}. 52. nmn.2%. & fe^. & in fortioribus ,
aj quod Pupillus non polTit impugnare bonificatio-
nem , & recognitionem benevolo Tucori faSam,
& ad quam de Jure non obftringeretur , bene re-
fleftit Moman. de Tutel.d. eap 38. num. id^.Unde
a primo ad ulciraum ciim ex Officio non eHec
tum unius de Co/Iegio expiret.
10 yniverfitas nuncjuammoritur.
11 Societas Qfficii deftderat periculum dependeni i
morte Socii eatn centraheniis.
ti Vxor, (fr Maritus an cenfeantur ejfe una , (^ eadem
ferfona, c^ ad cjuos effeElus.
14 Secietas contra^a cum hxredibus
, An per mortem
umusex haredibus ceffet , ve/ duret cumfuperjli.
ttbus, J r J
Parif. in conf. 82. lib. ?. adducitur , (fr referuntur
illum irnpugnantes, ibid.
obligatus Efchinus ad imph"candam cotam fuam 15 In Societate Officii Contranusfnbjiantii^ri potell in*
operam , & induftriam pro negociarione tam lu
Crofi partici in fpe , & in cvencu , ceffabat dolus
concludenter, ut fupra, probanduspro expeten-
da nova reddicione rationis. & potius exigua
ad pracfatam rationem fcucorum trium pro cence-
nario reddebatur talis bonificatio , ciim ex caufa
4'5foh'u3 Proxenetici tanquamTertius potuiiret id-
ipfum meferi, etiamfi Partium poftconclufumne-
gotium poeniteat , vel Contradum de confenfu
refcindant , tefte "Jaf. L i. ««.y* ff'. de condiEl. cauf.
ter Titium,& Sempronium, & fericu/umfiare fub
vita Caii ^uantumvts ionorantis.
Et tn hoc cafu dans pecuniam dicttur Creditor , non
Socius, num.i6.
17 Societas Ojfctt cantans in perfona duorum diffo/vi-
turpro medietate, etiamfiante c/aufija infolidum,
18 Stipulatio , nifi adfit claufula infolidum , cenfetttt
fnlta feinper pro vtrili.
zAmpiia etiarn in terminis fiiputationis Viri ,&Vxo^
ris,num.ig.
dat. Caroc. de locat. & conduEl. par. 6. concluf. 964 io Soctetas Offcii eft materia dividua , & poteft flare
quem fuperaddito Gratian. laudat > & fequitur '"
Zacch. de Satar. qHaJ}.S^,num.io.
ROMANA SOCIETATIS OFFICII
TRO CANONICO CAROLO CASINO,
CVM ANGELA FELICE POSTERULA.
ARGUMENTUM.
Socieras morte unius ex Sociis diffolvitur;
& quid rtantc claufula infeltdum , vel Societare
contrada curij hsercdibus , aut cutn Corpore
collcctivo , Societas Offici! non differt a rcliquis
Societatibus : Er aneadem SocictasOfficii, vel
Cenfus vitalirius conrraftus ad favorem duo-
rum Conjugum per mortem unius ceftetin to-
tum ,vel pro medicrate ; Non prxftiiro fideiuf-
rorc per Debitorcm , an Crcditor Sociecaris
frofarte.
21 lus accrefcendiefi debilius tranfmiffione.
22 Pturatitas concepta fub itiis verbts ,& decedenti'^
bus talibus fine filiis, an refolvatur in fingulari-
tates.
Et quidffidiElumfit poft eorum mortem, w.23.
i4 Vxor , & Maritus infimul donantes eorum ben4
cum refervatione annua pmfiatiorris ^tiamdtu vive-
rent , an per mortem uniusfiiperjles habeut totumt
vtlceffet fro medietate.
45 Bald. conf.292. num.2. lib. 5. refertut , (^ dectara-
tur.
Cenfus vitaliiius affimilaiur Sucietati Offcii , ibid,
46 Cenfus viiaiitius contraElus in perfena duorutn
^uando cejjet , Vet non pro inedtetaie per ohitum
atterius,
27 lus accrefcendi non inirai in ContraBibus , nifi i
Contraheiitibu.f fuerit sfiecialiier expreftim.
28 Sofieiatis Officii vacatio non irnpeditur per defeitutn
pr^f/iiiionis fideiufforis , tjuando Crediicr recefit
frnEluf, (i~ de rationt.
29 In Societate Offitit fi Debitir defecit in pnftando
E c 3 fideiufforem.
33^
Anfaldi De Anfaldis
fi<ie\uforem,& irt im}>lendopromtJ}a,fuUHsamplins
Tion decurruni favore Greduorfs,ar de ratiei'e,&
nni/itTo yj.
Et hucJcrvatKr in Tribunali J.C.num.^O.
22 RejoLiiones Trihunalimn , & Sacraritm Con?rega-
iiouii>iifn-it atieride^.dit , ^imndo concHrrmii e^dem
ctnmijtmti* cafus , ^ nonaiias.
22 Creditor rettnens pi^nus Dibitoris anfrutlHS convemos
legiiimi Incretur.
Et ^iitd in propo/iioferyet Signaiura lujliiiit.,».^!.
S^ Teflinm in materia, <jaMtit>probent,nori potefi certf.
regnLx haberi.
35 NetttU dt rnanu Debitoris conjcrtptx , acpofi ejUs mot-
tern repertnfidesprAjlanda efi.
36 Noiarms, ^ui regavit CcniraElm , faett fetriiple^
nam probationem.
37 Teps unius diclojlari potefl , & qtinndo.
38 PignHsft..^uivaleat Crediio.caftur dAtHmprbfolH'
tt eum tranjlatione dotuinii tn Creditortm.
c
DISGURSUS L XXXI.
Ontraxit ad fui favorem Societatem qnam-
dam Officii r-rancircus Pofterula ciim Lu-
ca Antoaio Cafino , dcindeque poft ejufdem
Francitci obitum renovata fuit Inijufmodi Socie-
tas tavore I hilippi Colleonis , & Angelx Pofteru-
li illius Uxoris ; ciimque Caiinus loco pignoris
conligaalTec Bjrcholomsro quafdam Tabulas pi-
ctas , & fuccediveobiillct Bartolom^us, cxorca
fuic inter Angelam fuperllircm , & Canonicum
C.iroiu.n Cafinum Dcbitoris hiredem multi-
plcx controverfia tam cirea rcpecitionem fortis,
quam fruduum decurforum , & fignanter prima
diScultas verfabatur , an ex fufceptione , ac re-
tentione pignoris , de quo fupra , impeditus re-
maufillec fiuauum decurfus ; becunda , an per
obicum Philippi , cujus favore , & periculo una
cum Angcla Uxore canrabat Societas , difToluta
in rotum dici polTet ipfa Socictas ; Tertia , an fal>
tcm vacaHec pro rata , fcu pro mediecace in forcc,
&frudibusrefpedive : Quamobrem Mefcriben-
tc difputatis hujufmodi arciculis coram A. C. re-
laxatum fuit ab eodcm A. C. Mandatum pro foVis
f udibus , rclida ex caufa prxfati pignoris for-
tc in fufpenfo . commiilaque cum Claufulis fuf-
penfivis Causa Prxlato valde dofto , & eximio,
nimiriam Jo. Francifco Albano Vrbinacen. ob
ejus egregia merica , Hdem , & erudicionem,
alialquc pr^clarasanimi, & morum prxrogativas
pollmodumaillpripco ad pra:cipuum Munus Pon-
titiciz confidentis , quodve a ^ecretis Brevium
nomen inditum habct , & realliimpta coram eo
pr^didarum Infpeftionc, rrucinatione , Manda-
rum A C.infirmavic , lolumque illud pro medicca-
te exeq.u decrcvit ; ciAiv.que Caufaadhucpendeat
in ulccriori gradu Commi^Tioni.s , non impiobali-
ter putarcm , quod f.irto melius , uc infra , di-
lucidato obrincri polTitex hac Parce etiam ple-
naria ibfolucori.i , fi non cx fiugulis fundamen-
tis , ac feorfimfumptis , & quorum aliqua fut in-
fcrius } dcduccbam ad Caufs opporcunicatem,
ex omnibustamen infimul jundis > & coHibratis.
1 cnor vero Refponfi eft.
Aduerfus Mandatuni ab A. C. relaxatnm pro
foHs fructibus , relida forte in fufpcnfo , con-
cedenda omninb videtur Abfolutoria ; non
tniia jio.Tunt uUo inodo dcberi frudus , dum pcr
obitum i'hilippi , fub cujus nomine, & perlciilo
3 infimul cum Angela Filicecjus Uxore Societas
cantabat , rcmanlit eadcm Sociecas procul dubio
diloiuca,&pcr confcquens inemcax pariendi alios
frudus , cx Gi^hr. lonf. 78. infn.lib.l. & conf.
63. nMnero 16. lib. 2. Caflratan. de ^eciet. Offc.crp.
8. nnmero 56. C7 37. (^ dp. 48. nurnero 6. Cyriac.
Contr. 252. nnrnero 48. tr/fy^- Santlare/J. var. refol.
{j.i^fi. i\1.numer.\.).l(ot.dicil.^Af.ritt,.6.pofi Zacch.de
Zacih.de Sjciet Ojfc.ijc pon'un in aliis.
Qiiod aucem ob pra:didum obicum Philippi
remaufcric dilioluca dubio procul Socictas,patet,
4 ex quo cuni in hac Societatis fpecic procedatuc
cum eifdcmmcc terminis , cum quibus procedicur
in quovii ilio genere , fcu Ipecie Societatum , &
hon minus in hoc propofito , quam in aliis inter
Datores , & Acceptorcs pccuniarum vcra , Sc
peifeda Socictas concrahncur > ut probat Spad.
conf.^o.numer. i^^.lib. i. Graiian.difcept.Oj^^.nnr».
^j.Torr. de pati. fiit. fuccejf. lib. 5. cap. II. nurnero
li.Rot.decif.'j.\'i exnHm.().iHmfeej[<j.par.iZ.rec.
h\ planam venit confcquentiam , quod ubi,
5 prouc hic , eclebrata rcpericur Societas incer plu-
res , pcr unius can.ummodo m.ortem iJla quoad
omnes extiaguaturj nullique reliquix terr.aneant
apudfuperfticcs, juxta^^j^commumcerreccpcam
in ^.foivitur , Injiit.de Socict.Alexan.conf.6Q.>:urfti
l.ltb. -jiAiant.dc tactt. Itb. 6.tit.ii\.nHM. n.Carpan.
ad Siatiit. Medtvl. torn. 2. cap. 485. num. 85. & 87.
^ratian. difcep. 852. ntmer. 2. G^ fecjcj. F<i.lic. de Se-
ciet. cap. 32. num. 2.& num.li. Ciurb. ad Confueiud.
MeJJan. cap. "y-glojf. y nmner. %. & fecjCj. Rofignol.de
Societ.dtfcjuif.i. i.6. rium. T,- M aJiriii.decif.i^^i.nMm.
2(5. cumfe^^. Torr. de paU. fut. fucceff. d:R. iih.^,
cap.io. ex numer. 2. cumfc^cj. Rot. decif. J45. num.
i. & fecj^. ac per tot.coratn Celf.Sc nonncgmtin
hac pr£cifadilputationey4w^rfo,fe«rn, .fA- num.i.
ttf^uc ad ■y.Cara.De Lucade Societ.Ojfcdifc. 6.num,
6.inoppofitum allcgati.
Abque co , quod fuadere pofTint ab hac pro-
^ pofitione recelTuminfinuaca perCard.DeLucad.
titfc.6. numi'/. ipfe enim pcragic de cafu , in quo
concurrebac Claufula infuitdum^xd videreelt/»^
numero 1. ibi , Rujfmus vero aiierius Officii popjfor
ttndrn iniit Societatem eum AJcanio , ^ Profferojra-
trihus de Cojiugutis infiidHrn , nec non ctiam inter-
cedebat obfcrvauciam fubfecutae folutionis etiam
pofl obirum alcerius ex Sociis ; quamobrem li-
cct fub d. nut/.er. 7. per verbum Pnttereg, { quod
indicat , motivum deduci ad ornarum pociu»
& adexuberantiamjrefcrat illam pondcrationem,
quodquandoex una parce diixperfonas Societa-
tem contrahuut , conftituere vidcancur unum
Socium formalcm ex duplici perfona maceria-
li compoficum : nihilonnnus nulatenus infif^it
fupcr hoc nudo motivo , fiquidem in dido ca-
fu agcns dc folutione fruduum fada abeodctll
Ruffino debitoie , propccr quam ab alcero Socio
in Officio redargucbarur ,fubjungit , quod hu)uf-
modi ratiocinium fufficcret falcem ad inducendaih
in Solvence bonam fidcm , & juftam crcdulica-
tem, videlicet quodnon obftante obitu aiterius
ex Sociis C redicoribus Sociccas durarec , idque ad
effcdum ,uc exinde de culpa obprjcdidam folu-
tionem Ruffinusconvincinon valeret.
CcEterum ceflance Claufula infoHdum , 8: moti-
vo cujufdam juftse , & excufabilis credulitacis,
nuilo pado fubfiftic , quod fi ex una parce duac
perfona:
\
De Commercio&Mercat. DircUrfus LXXXI.
perfon* camqudm Socii contraxerunc cum alcero,
& eoriim unus prcedecetTit , potTic in hoc cafu ]i-
niicari inconculfa regula , de qua fupra , videli-
cecquod per morcem uniusex Sociis diHblvatur
Sociccas quoad omnesfuperftices ; Immo , quod
7 magis elt , eciam eadem Ciaufula infvUdHm con-
currence , quod adhuc increc dnfolucio , Hrmac
j4lex. d.cor?f.6o. num.^. e^ 5. //t.7. Graitan. d dif-
eept. 852. nnm.li& 8. F-<i.lic. de Societ. d.cap. 32. nu.
l^^.Giurb. ad confuet. Mefan. d. cap. ',i glofj'.7,. num.
3.Torr. de paci.futi fttccejj. d.lib.^. cap. 10. fA;«. 25.
Verf. Ari 'Dfrii , f«/«y2'^^.ubi reprobac Andrecl.d.
contr. -3,1. quamvis & ipfe Andreol- non impugnec
in his pra?cifis cerminis Sociecatis Olfficii diflblu-
tionem Sociecacis, fed folummodo innixus prse-
facas Claiifulx infoitdumpro Veritate cenfeat , So-
ciecacem vacafle pro mcdiecate , & in alcera me-
diecacerefpcctive perfeveralTc : Ecdefadto con-
8 cord.'.tin idom Rot.in T^omana Participationij co~
ramVb ild.decif. 21:;. «.!. dliispoii Mnrcbefan.de
CommiJJ part.i. fol.^oS. licec enim in eo cafu foret
ab intio concrad:.i Societas incer Guicciardinumj
&C)igiaiumcu n ficulcace tiominandialios.idem-
que (juicciardinus fuccerTive nominalicc in fua
p.)rriane Caflaieilam , & propcerea ob hanc no-
minacionem in portione Guicciardini ifte cum
Caffarello conrticuerec refpedu Olgiaci unam
perfonam formalem, accamen Rota non dubicavic,
quod perobicum GuicciardiniSociecas incocum
expiraiTec , & incancum poftea. receffic , uc pacet
ex decif.10% ptr. 4.rec. int^uantiim difputatum , &
comprobarum fuit , Caffarellum admiffum exti-
tillc uti Participem , non uci Socium , & ica con-
ciliando prsefacas dectf. dcchnvit eadem Rot.dt
dectf.^.^^.ni4m.i. coram Celf.
Fortius vero , quianec ad noftram hypothefim
aptantur exempla attributa per eumdcm Card.
p De Luca d.difc. 6. de Soctet. Otjic. videlicec de So-
cietate concrada cum aliquo Corpore coliedivo,
ut eft Collegium , Communitas , vel Capitulum,
non foliim , quia in fpecie Sociecacis , de quaagi-
tur, illa contrahi non poffec cum Corpore colle
5jf
incerprecacioncm ab Amhoritat.b.t , qu,s alle
ganc Do<arn,a Par.fit ,n .. nj 82. nttm.^,. / t ' Z
13 qao fundacur Card. De Luca ..b.f,.pra, percitic
term.nos Soc.ctat.s concract^ cum hartdibu
quamobrem h adpr.fcns concrada forec Soc" I
14 cas cum h^redibus Franc.fci Poiterui^ in genere
unc torlan obcLmte ai.quo cx h.red.bus pife S
rar.r in fuper.hbus velur. coUcdive comprehen-
fis, uteftcafusM-. quem in hunc fe..fum lau-
dac quoque GtHri^. ad Cofuetud. nuijan. d cav t
glofj. 3. nnm. u. Ac fecus el> in cafu nollro . qifod
que mag.s urgec , idem Par^f eciam in fu.s ccrmi-
nisdignolc.cur commniiioricjlculo reprobatus
Ut teltatur Grtve/. decf Dolan. %.frb n. 2?. ^r}.
nonobjiat, nhl refert Dcc. in conJ.u^.Lancellott.Po-
i"-^'tf»-& Cachsran.qm 3.dvctsdsTarif. in eadem
wula fcripsere.,
Agnofcere videtur Angela hanc veritatem, fru-
Itraque contendit illan-. elidere fub pritextu,
quod Societas fuerit rcnovatarebtivcad Inliru*-
nientum donationis fub illisverbis, /«.xvrf iilttu
fonnam , & mn aliat , proindeque ciim donatio,
ad quam habita fuit relatio, extitcrit folummo-
dofadaeidem Angelsejusqne l.berisnafcituris.
hihil idcircb commune habcat cum perfona , &
obituPhilippi ejus Viri. Veruminhac materia t
prout generale cft in onmi Societate , attendun-
turperfonx. qui leguntur in eadem Societate ,
iiom.natx , licet in proprietate & in dominio
Societasfpeftec adalterum, & etiamfi conven-
tum fuerit , quod ad altcrum fpedare debeat , id
en.m relpicit utiliratem ^ & InterelFe , non au-
tem peribnas Socialcs , uti quodie videmus in Ra-
tionibus Bancariis , in quibus plerumque domi-
nuim pecuniarum , & Intereffe fpeftatad alios ,
&tamen figura Societacis remanet penes nomi-
15 natns : Quinimo in hac fpecie Societatis Oliicii ,
ut optime oftendit Card. De LucamSHpplem.pan
2. tit. de Cenfib. difc. 42. num. 9. & poteft , & con-
tinue folet fubitantiari Contraaus inter Tertium.
& Scmpronium , fed deftinari pro Socio , & pro
periculo vics perfona eciarn Caiiignorancis , eo
loftivo, quod numquam deficerec , ad Te.\t. m l. i5que cafu dans pccuniam cancummodb Crcdicor
prop'jneba:ur ,ff. cjuod cn\iifcjH'. ZJniverf.nom. cum
concord. per (jrattan. difcept. 721 nttmero 10. c^ 11.
quando e converfoSociecas ha:c expofcic corref-
ji pedivitatem periculi pendentis a morte Socii
eam contrah°n:is, adtrad per Spad.d.conf.^o.
numer.io.dr iS. lib.i. ISljvari infn7nm.BnUar.part.
I. comment. 92. unm. 12. Torr. de puEl.fut. fuccejf. d.
lib,^. cap. II. num. 91. Card. De Lnca de Soctet. Of~
fic. difc. u. nnm. 14. & feq^- £pifc. Roccafeletl. dtf-
fut . lur.tom.z- cap. 1^5. num, \6.infin. Rot. deaf.
76?. numero 7. yar. i. cr decijio. ^^i.ptr lot. par.i^.
eliverf. Qrdecif.z^^^j.nHm. I. &pertot. coram nJMer-
lin.
Verum etiam , quia dum nomine proprio So-
cietas contrada fuit cum Angela , & Philippo ,
cone^^nrre non potell: nomen , & eftedus Socie-
tatisinitxcum Corpore coUeftivo, fed ifti Con-
1» juges ad omnes Jur.s cffcctus habentur pro tota-
liter, ac tam mcterialicer , quam formaliret fe-
paratis , fecundum firmataper ^xasde incompat.
Regn.par. 4. c.iV ?. ex num.li. cuinfe<jcj. Carcl. Ant.
De Lura de p/nral. bowin. legal. in CoUeci.m. poftti
poftfinem Tratlatus jub num.^o. verf. contrarium ve-
riHscumfeqtj.
Addico , quod fi 'Do2ores rccipite debent
eft non Socius , ut rcferendo eumdem CMrd. D^
Luc: de Societ. Ojjic. d. difc. 12. ex nnm. 17. profe-
quitur Torr. deputl.ftt.fitccefd /ib.^. cap.u. ex
numero ()6. verf ijHinto ^itaritur, & in individuo
cafum decidit Card.De Luat d. difc.6. de Societ,
Ofjic nHm.i. & ante eum Card. De Lugo de luji. ^
lur. dijp.^o.feii. 5. nim.^. circafin.
Fir.nata icaque ex prxmirfis dillolutione Socici
tatis , & confequenter ceflatione fiU(iluum , pro
quibus tantummodb rclaxatum fiiit Mandatum ,
fijperrtuum videtur ad ulteriora defcendcre : Sed
adhiic qubad medietatcm cancantcm fub pericu-
lo, & nomine inemorati Philippi reddicurindu-
17 bitatum, quod faltem pro illaracanedum frudtus
reddantur inexigibiles , fed quod eti.im Cafinus
fortem fuerit fuperlucrarus , idque etiam ftance
Oaufula injh/idiim, (qua? in cafu iioftro non adcft^
ut admicrit , & pro veritatc firmaLt Andreo/.d.
contr.^i.per. tot.
Ebquc proptcrea certius , dum prxfara Clau-
fula , ut diximiis . in hyporhc'^ noftra defidera-
l8tur, idenimc.^ficit ,ut Vir, & (Jxor iiipularicen-
feantureanidcmSocietatein provjrili, ad Text. in
/. Reos 11.^. cum Tabulis , / de duob. Reis , (^ in /^
a/ienares , f.fi fluribus , f. de pijjnor. late Surd.
H e 4 eonf.
33^
Anfaldi De Anfaldis
conf. 150. e.v *«»>.H- c*mfi^j.Mant. dtit.icit Itk 15-
tic. 3. «KWJ.8. & 9- Gomez.tom.z. Vnr. cap. 12. «7»/». i.
Gratian. difiept. 63a. nttm. 4. d" fej^.Connan. Ith.b.
Comment.cf. 5- »«w. 2 Jnt. Faber. lib. U.ron\ect.
cap. 4. Pacion. de locat. cap. z6.nHmer. 2. & iu Ipc-
19 cic de {Hpulatione pro Viro , & Uxore Dec. conf
j8i numA.&pertot. Rot.decif 71. nnw.S.poTt Torr.
de fuU. fnt./ftccef Ac propterea celVavit etiam
proeadem virili focultasrcpctendiCapitale tarii-
ioquam vacatum,ex quo vcrfamur iu matcriapro'-
siisdividua, ut notat No^Vur. in famw. Tinliar.
far. 2. commem.9l- nion.i.J^. & 5. «<<"« 7'o'''. de pach
fut.fHCceff. d. lib. 3. cap. 11. ex nunier. 41- cmnfe^^.
& di.\it Rot. decif 543. nttmero ^.coram Ser.iplm.&
dccif 69. numero 10 &fetjq. or mtM.l^.cnM.fe^q. co-
ram Merlin.
Qiiin ullateniis per i!la verba , ^ttibiis morienti-
hns htiiufmodi Socieiate dnranie , ttmc , & eo cafU
Ofictalts lucretttr fortem , rcputari poffit iiiduftum
Jus aliquodaccrcfccndi : PratcrmiHo cnim , quod
in hacmateriaj in qnanon datur tranfmimo ad
hxredes , multo minus locum fibi vindicare valec
si Jus accrefcendi , quod efl dcbilius ipfa tranfmif-
. - fione , ad plene animadverfa per Bcllon.de lnr. ac-
:■ crefc.cap.l.cjtufi. ^\.nitm.6.dr fe.<l.
Attamen fimiliare habemus , qnod etiamfi
diSum fuerit in numero plurali , decedentibus (
42ex: gr: ) ditobns Rcnunciatariis , vel Donatariis
. finL- tiiiis , adhiic pluralitas hxc rcfolvatur in fuas
fingularitates , a-que altcro ex renunciatariis ,
feii Donatariis moriente (cinditur pro parte re-
nunciatio , feu donatio , teftc Cancer. vaa refit.
tar.s- cap.is^ num. z^-^.&fecj^- Ofafh.decif 110.
fer tot. Roi. Ferrariem apitd Contr. difcept. 23. nttm.
44. inf.n. Manf. confult. 219. pen tot. Epifc. RoccA
feUa. dtfjut. /nr cap. 22. nttmero 4. &fe'j[^. acper
tot. Rot. decif,%19- nurn. ^ coram Dttnoiett. Inn. Sc
ij infortioribus fi diftum fucrk, poft eortimmortemi
non addita didionc omniHm , Salice iti l. nnumer.
35. C. de Inr. etnphyt.Adden. ad Alex conf 204. Htti
B. /ib.i. Rtun. conf. 48. «j<w.8. Ith.i. Bero tjtixfl fa-
miL%'^.ntmeroi. <J^fa£on. decif Lucen '6.numero
14. & ferme in noftris . immo durioribus termi-
»4 nis , nempc de Uxore , qui una cum Viro omnia
bonadonaverat , refervata quadam annua prifta-
tione adfavorem utriufque cjtiamdilt viverent , quod
fi illorum unus prxmoriatur , pro medietateex-
. tinguatur conventapra:ftatio, & fuperftes du.m-
taxat alteram medietatem confequi valeat, rcfert
decifum GHtdopap. dectf. 204. per lot. & fcquitur
Barttide Succejf. lib. I?. tit.9. fub nim. 2. verffmi-
liter, Donat.Ant.De Marin.ad Reverterdscif.l^^.
n.i&9'
Et ut propius cafum noitrum attingamus , ma-
giftrale non minus , quam punftuale extat conf.
i5 ^Bald. 292. nnm i.lib 5- q^i loqnens de Cenfn vita-
litio , ( in cjmnibus fraternizante cum Societate
Officii , ut obfervat Scacc. de Commerc. §. i .<jit. i . n.
^Q-^.infin.) firmat , quod fi illc ad favorcm Con-
i6 juguni fiicrit creatus , intantum , uno ex Conju-
gibus decedente . pro rata extinguatur Cenfus ,
inquanium pattum dcfuper exiliat clarum, ut
legitur in faAi narratione apud ipfum, quem fub
hac expreiTione cjufdem padi omnino neceffaiii
fequuntur Gaill. praEi. obferv. lib. 2. obferv. 8. num.
4. verf. & talis redditus , optime Gratian. difcept.
756. nu. "i6. & Sl- bcne quoquc Fontanell. de paB.
nuft. ciaHf^.glof l%.par. 3. num. 99. Le»ttrd. dc^
Vfhr. ^n^ft. ^i). numer.i^.Ufide cum prarfati Con-
jugcsincafu nollro neglcxcrint confimili pado
fibi pricavcrc , celfarc vidcturonmis lislicacio,
27 dtbencquc fbi iinpUtarc , cur lcgem apei tiiis noa
dixcrint ut pio cxcUifione Juris accrefccndi nio-
nuit Alex in l.jt mihi , & Titio n.i.tiiqiie l.f. nu 3.
f. de verb. oblio^. ubi eiiar/i Dnrren. in C otument. Pur-
purui. corif i;;o. nttmer. 6.Em»n. Soarex.inaddit.ad
Gowez. Vur. refoL rom.i. cap.\0. num.i.infn.Cancer.
'V,,r refoLpar ^.cap. iz.fub «MM.55. ^eJlon.de Iur.
ttccrefc-ap.^.cjnxfi.ii. n, 31.
Nec hujulmodi vacatio feia extinSio cenferi
poteii:impedita,exqlto Debitor defcceritinpra-
ftatione ridcjuHbris ; dilm Conftat de receptione
28 fruduum , quos eti^m in parte exuberaret fuiftc
receptosad hoc , tit cenfeatur renunciatum ref-
cilTioni Conrraftus, ut otnirns generaijbusCJrrfj-
tian. difcept. ^oi.num.i^.&fetjq.ibi^ue Carol.Ant,
De Luca numer. 8. Torr. dep.itt.fut.fuccrjf d.lib- 3.
cap. II. numZg. & 90. Rot.decif. 290. ntim.^.corani
Merlin. & decij. 742. num.xo.coram Dttnoz.et. lun.
& decif. 289. num. j. & decif. 343* n.i. & 2. & n. 9.
par. n.rec.
Qiiinimo dum Angela inftitit fuper h^ijufmodi
defedtu, & rcvera apparet j judicialiter jam infti-
tum fuilie contra Calinum pro pra:ftacione fide-
julloris , quv)dquc plus eft , prodiiife Dccretum
Cum termiuo 15, dicrum ablque eo , quod Cafi-
nus eidem Decrcto p.Trticrit, fequitur eviden-
3J>ter, qnod exfoio capite frudus ampliiis decurre-
re non potutrint , quia ciim Cafinus ob non im-
plcmentum hujus pafti remanferit impedicus lu-
crari fortemj impolTibilceft , quod frudus legiti-
me abilladic deficietltis implementi potuerinc
decurrere , tamquam ( ut fupra ) correfpeftivi ad
ipfum periculum , ut individualiter refpondec Ro-
ta coram Bich. dcctf ^^i. fttb num- 17, & 18. ibi,
.Adei) tjtiod , nifi fdejnjjbr prAjletur , mors fuperve-
viens non apertat viam lucro Societaits, fed Credi'
tor fuiius receptos reHiiuere teneatnr 'Debitori , 'Oel
infcrtem imptttare, ejuia ceffante ob non implementwa
Debitorffpericuio amiffiontsfortis , illos lucrari noru
valuit , jicuti in terminis folutionis fruiiuutTLt
prinifemejiris tradit Cafiracan. &c. idemque fir-
mat Scaccia de Commerc. d. %. I. tjuifiione l.
r.ttrn. 579. eadern Roit tn Romana Societatis Offieii 2.
Mrii 1659. coram Meliio , qujc ciim non habeatur
imprelfa, illius particula regiftrabitnr in Calce.
30 Unde hodie in Tribunali A. C. fui/fe ftylum in-
crodudum , uc ex temporc non implementi cx
memorata ratione amplius frudus non currant,
teltatur Card. De Luca de Soctet. Ofjic. d.difc.ii.fub
n. 21. Verf. unde propterei,
Deniquj ( fiibjungtbam tamen opportunita-
tem ex abundanti , non autcm in fenfu Vcritatis
( concurric quoqtie receptiopignorum fada a Da-
toribns pecunix , qux dc pcr fe videtur idonea
31 ad curfum Ufurarum impediendum : quidquid
enim obiiciatur de ftylo , & praxiTribunalis Si-
gnaturs lultitis juxta exemplain contrariumre-
lara , oporteret in primis recognofcere circum-
32ftantias illorum cafuum adhoc, ut pro exemplo
poflent defervire , ficuti in propofito Dcclaratio-
num Sacra: Congregationis palTim refpondit Rota,
& fignantcr in dectf. 19-] .poji num,\o,verf.non ohfiat
refolutio , apud Pofih. de manut. & in decif 842.«. 9.
& ic. caram DunoXft. htn.
De cscero aute pofthabita fciffura TheologorHm,
qui
I
De Commerc. & Mercat. Dircurfus LXXXI.
qui confundere videntur terminos pignoris , &
fidLjurorum,profed6 Scribentes in 1-oro Civili
nmgis verfatifubftinent abfolute Contrarium , &
^jopcime demonftrant , quod intahtum Creditor
rerineils pignOra pretiofa , & vendibilia , ac forti
pcincipali iquivalentia neiquit frudus obtinere,
inquantum reputatur ipfam fortem habcre pe-
nes fe , ( qudd non contingit in fidcju(Tione , )
ideoque non valet prd forte , quam habet apud
fe , frudus & accediones exigere , ut punduali-
ter tradunc Rodertc. de ann. reddit. lih. 2. ^tta/lio-
ne li. nnrnero 40. Cenc. de Cenftb. <^h. 60. num. 44,
dr fetjttent. Noguerol. aileg. 10. nmn. 94. ubi recen-
fec per extenfum Dodrinam Becii , & fuperaddic
Ittfch. MaliriH.cr aitos ;quamvis prsfatos termi-
nos pignoris, & fidejulTionis commifcendo oppo-
fitum nrmaverint Scacc. de Cotnmer. $.\. ^. I.var-
te 2. atnpliat. 12. nurn. i. cr feijHent. Tnrr, de Camb.,
difp 5. ^;<.u. nu. 6. & fecjq. Gait. di Credit. cap. 2.
Hr.-.n 22;6.cH>nfeq(j.Cafhopal. Oper. Moral.part.l.
trati.^z.disftit.j. pHnH.n.nitm.2. I{ofignoi. de Camb,
Coitraa %.C amb.i.prit7iot.u.n l.^ 2.
Paru ique refrag.irur , qucfd de hac pignorum
reccpciouc rion conftct per probatibnes unde-
quaqae concludentcs ; pra^milfo etcnim , quod
^4cam in maceriaprobationum,quam circaTeftes
nulla potefl: certa rr-gnla determinari.ex fanftio-
ne Hadrtam addutta per allifirat. in l. 5. $.ldeo~
que Diviii iff.de Teflth. IStigr. de Landem. tom. 2.
i^»i/?.48 num.ig.Aderlit.TignateLcent.i.cenirovS^.
n.zS.Hot coram A]ant.dec.^:^S.n.f.& dec.^j^i.nHm.l.
toram A7erlin.8i alibi f^pilTime.
Dubitari profedo po.Te non videtur , quod
teligioni Jjdicisfarisconftare valeat depra?miHa
receptione pignorum, feu Tabularum ; quoniam
habemus depoficionem duorum Teftium , ( quo-
fum unus, qui eft Notarius dc Inftrumento So-
cieta:is rogatus , non tantiim de extrajudiciali
ConfefTione teftificatur.idque in pluribus, ac plu-
fibus vicibus , fed conjungit vifum cum auditu,)
remanentque eorum dida pleni(Time adminicu-
35 lata cx riotula Lucse Antonii Dcbitoris , ac Viri
cjcteroquin notoria: probitatis , & fidei , unde
confimili memdris fidem prsftandam efle, in hac
ipfa materia Societatis Officii reliquis colledis
dixic Roe. decif.'). nim. 17. poH Novar. in fumm.
£Hllar. alias decif.^^%. nHrn. 28. parte 18. tom.2. ac
dcnique remanent fuffulta a Creditoris tacitur-
nitatc, ac defiftentia Judicii de tempore , quo
idem Lucas Antonius rerum confcius,& informa-
3<Jtus vitam degebat,quando tamcn folus ipfe No-
tarius inter Partes ipfas approbatus , nullumque
Intereffe habens in eo negotio plufquam femi-
plenam probationem conftitueret , ut in propo-
fito Teftis MediatoriscenfuitSfw<if«/ Mantnanus
apud Gob. confult. 145. ex num. 25. ^ penes Bonden.
collufl.^^g.ex nu.zj^.lib. 2. Card.De Lucade Smpt.
(j^yendit.difc. 10. num.'l,Rot.decif.i\'^%.num.<).& lo.
par.\B. fiquidem in hoc, ut cum Menoch.de arbitr.
in caf.^g, nitm 20. profequitur Senattts Mantuanus ubi
fupray totum facitredi Judicis arbitrium, talis
cnim elFe poteft perfonaTeftis, & fafti qualiras,
ut ei plcna fides, quamvis fit unicus, veniat adhi-
benda , & confonat ']{ot. dec. 401. nHrn. 7. &feifcj,
farte 18.
A primo itaquc ad ultimum , vel ex quo per
obitum Philippi dillblut.a remanfit Societas , vel
ex quo nifi dc rigore pignorumrecepcio, faltem
DoJ5"'J" P'-*"^"^?"^ fiaejufibtis vecat exi J
poife frudus.& accelTloncs, veidenique . ex' g
obpra.didum obicum eadcm SocieL pro ?
M^SayTam^^"^'^'^"^
Mandati jam relaxati . ,mpon, omniad dcbuiik
^erpetuua, niencum Angcl.; max„r-e, quia j n!
^isetiam tot circumftanc,ispr^run,itu?fibi e^
38 dem Angela poft lapfum tcmpo%i. ad 6 d u urn
mtcaile fnpcr p.gnoribus CTcdico JXTl
tibus, juxtacam Jur.s prxfumptioncm ,Vuan, "n
hac re ponderayit Negttfant. de pignor. l^ ,
t>»ernbr. 1. nu.nero 20. ^ 50. tdem Gait. deCredit.
cap.^. ju.fi. ^^ nurn. loj>-,.^f,^_ ^ nHm.m-j.
Cenc. de Cenfib. d. ^u^fi. 60. numero 45 ^erU„
deptgnor. Ub. 5. ciu4. 45. num. 73. q, fj. Sami
nut. cont, 75. num. 15. cum rcliquis ad fatietatem
Congeftis/«/;r^ Difc. 7,. num.xo.
R. P. D. M E L T 1 d
Romana Sociccatis Officii
Ven. z. Maii k^jj.
inierat C^far Column.-i A. C. Notarius &c.
Nec obftare vifa ftiic renovatio &c. Alias enim
poterat dari cafus . quod didus Gamba , feuPer-
fona , fuper ciijus Vitse periculo Societas renova-
ta fuerat , Spadam pridecelTiiret, & tunc Colum-
na poterat prstendere . fe Societatem fuperlu-
cratum fmfle ; e contra vero Mancinus celTiona-
rius allegare potniiret , fibi hanc fecundam So.
cietacem non fuifTe ceffam , fed foliim primara
ad formam Inftrumenti fui celTionis , & ordiois,
^ fic Debitor prorsus delufus remarifiiret , &
jpfrudus ad rationem duodecim pro ccntcnario
folvere cogeretur abfque ulla fpe lucrandi fortem
principalem didi Societatis , ciim ceiraret peri-
culum , in quo illa principaliter fundatur , Mant.
de taat,lib. i,tit. 2. num. 17. infin.Rota dectf 267.
fub ntm. 14. par./\. tom. 2. recent. & in Romaua
Societatu Officti ij. A^arttt 1648. §. & in hoc dtf
fert, coram Bichio. Ideoque fruftus ex ea nequa-
quam fine Ufur^ vicio praetendi poflbnt , ut dixit
Rota pofi Zacch. de Societat, Offc. decif 73. num. 5.
cum illi permittancur ad racionem duodecim'
pro centenario propter Viti pcriculum , & fpem
lucrandi forrcm principalem ,Gabr.conf.i%.num.$.
verf. & cjuia id , quod fcrupulum toUii, uL 1. & itai
tradit Spad. conf. 40. num.ic. lib.i.
Et ita utraque &c.
TERGESTINA PECUNIARIA
PRO FRANCISCO DONADONO,
CFM FRaTRIBUS DE VEL21IS.
A K. G U M E N T U M.
Epinol.^ , ^ nbri intcr Mercarorcs an , &
quando probent : Merccs an , & quando ca-.
dant fuh hvpothcca i i!v' abundc cxaniinatur dJ-
fpofitio Text. in l. ficripturas , C. qui^ot. in pign;
hah. Qiiid rfquiratiir ad cffcdiim , ut rufpicio
ancidacx pofllt opponiiEcan folcmnitas prsdi£id
Apoflic
334
/. poiiii fupplcri per alia adminicula , & proha-
ti^iKS , S^ ^>^ quibus : Er quando fufficicnrcr
Apoca d.'-;itui cffc rccognita pcr Tclks jn ca
(ubfcriptos,cum alii<, dc quibus in Summariff.
S VM M A RIVM.
I fr.niferies.
3 Refelufie CAnfd,.
3 Stntentia [e referen.t dd ABa ambigm ,feu rion j«-
flifxata, & in tllis fe fundu,;s, tfl rinlU.
* Re^, c-r Pofjefjori fttffctt vttucre per non Ihs Ailo-
Anfaldi De Anfaldis
rts.
5 Libri Mercatoris ad hoc, nt probent , debet recognof
ci, anfint bene, qt intrcantiliter retenti.
6 Partitx extraUx ex Itbris etiam pnblicis non probam
fiae Partis citatione.
*f EpiftoU non legitirne recognita nKlt.imfncit probatio-
nem.
8 AdmmicHla non fufagantM , itbi non praceditgra-
dns alitjuis prcbanoms, cui conjUiiot pofint.
9 Crediior Chyrogr<t;hariui rion poieft agere contra
rem fui Dcbmrts tranfiuam in Tcrtinm Pofjcffo'
rem.
to Merces recipinnt h^potbecafn , fi uti CorpM diilra-
haniur ,fecHS vero ft vead.inttir tiiinutatim.
tl Datio in folHtum , Vet in pignM dtffernnt imer fe^,
Cr coanofcitttr una. sfecies ab attera , ^nundo futt
tranflatttm Dominiu/n, vel non.
12 Subrogatto acciptt naturam ejits , cHifaUa ifl.
13 : ri»r in tempsic porior efl in iHre.
14 Textus in 1. Scr jpturas, C. qui potior. in pignor.
hab. noHprocedit, nifi ubi tficoncurfus cHm jJtiblt-
co Inflrumento.
Et declarnncnr Authoritates co»/r«m, «.15.
16 Recognitio nna ScriptHrt. facla ad terminos 1. Scri-
ptUTiXsfnpptet alimn , & omnis inftmut conjungm-
tur. .
17 Teffesetiam adperpctiiam examinati faciunt admt-
niculuin.
18 Sotemnitates prafcript^in l.Scripturas ttonfiant pro
forma fi-.hfiantiali , fedfUfficit, antidatam txcludi
ex conjedttris, qt attts probationibus.
Amptia, ut nttm.t^.
19 Ttfles etiam ntilUier examinati faciunt a.iminiew
lum.
10 Prorogatio termini in examine Tefliiim an,f!r mando
cauftthiHlic/item , ffatlaftt abfjut fpecialt Cm-
t/:ijjione Papa , vel inncints.
21 Ttfies in recogni;io':ef'.ripturx adformam 1. Scriptu-
ras fi fint mortui , factui.t pien.m probationem,
tjua^ifvis notifiiertntformiter examinati.
Ei ^itld , fi unus Teflis obierit ante recogniiionem , an
lH^ri.-.t exarnenfiperfliiim, num. zz.
25 Ti]}et deponen:es de tempere ciim diclione in circa
adhncprobani, Qff de ratione.
14 TefliHi/trecvonitio it materia 1. Scripturas ptr qUA
verb* cenfeaiitr fufficicns.
16 Scrtptitra tfu.ndo fnit inferta in aticjy.o publico In-
f}ru'iierito,f.icit Magnum adminiiulunt adexctHfio-
nerna>ittd.-t£.
27 A^itidatefufficio ctffnt, cjUdndo al/as plttrima per-
fon<t debuijjent confCirare in filfitacem.
18 i>tntentia abfotutorta obienta tn I udicio Criminalt
gdversiis fimuUtionem probat etium in Civili.
29 Siinulationis fuffiicio cefftt , cjuandc/ aliunde conjlat
dt veritate Scriptura, vtt aUus.
30 Decoilionis tempiis , quando ptrvutit fuhftanii«TrL.
aclitSjfrxiiscprobandnm eft ab allegttntt.
31 Scripiurared.irgui non potefi de antiditta ab eo,cjui
k.bet fcriptut.,m tnagis fnsfetluri» dt tadimantt-
dut.l.
34 Crtditor hypothecarius Itck pofterior prdferturChy-
rogruphario iinitriori.
DISCURSUS LXXXll.
FRancifcus Donadonlis emit a Carolo Mat-
thxo Repoch tanquam Crcditore Francilci ,
& aliorum de LocateUis quscdam Ferramenta,
illaque tranlmifit fub ejus uoniine ad Civitatem
Nq\ am in Provincia Picena ; fed ibidem ad in-
ftantiam Fratrumdc Velziis uti Creditorum eo-
nindcm de Locatcilis fcquellrata extiterunt : Ec
quia inttrim pcndehte Caufa fequeftri vcndita
fuerunt eadem Ferramma ., illorumque pretium
de mandaco Judicis deplolitum penes Campfo-
rem , Causa tandem variis Praeiatis coiTimilsa
dc Voto Rote, ibique difputato Dubio. an confta-
rct Ai b'sno Iure 'Donadoni , quod prxcipuc pende-
bat (ujrra ci"tera tundamenta , dc quibus in pro-
erelili £)«/ir«ry«i) ab co , utrum Apoca, cui nite-
barur Crcditum Matthsi Repoch , mererctur
fidem in concurfu credici illorum de Vekiis , rc-
folutum fuirper trts Decifiones coram Atbergato,
confiare de bono Jurc Donadoni, illarumque
dus leguntur imprelix par. 18.^^^.540. cr dec. 652.
fed pofrremo repropofta Causa/x^ <^z>d. Febr.
1680. co>am eodern y^/^f r(7«j/o , reccflbm fiiit a de-
Cius, & vigore ultimz hujus Decifionis pronuncia-
ta cxtitit Scntentiapro Velziis.
Vcrum iterum commifsa per Signaturam Ju-
flitix Causa alteri Prilato de Voto Rotit, & poft
variasaiiasrelolutiones fuperquibufdaminciden-
tibus edi:as,& de quibus fit mentio in hoc eodem
Difurfu , ailumprus Ego ad fcribcndum pro parte
Donadoni , ctiam in fenru Veritatis opioabar,
2 Scntentiam hancfubliftcrenonpoflle ; Unde re-
prOpofitaCausa/»t die 24. lanuarti 1681. corarrLa
/'<?«//«i:i-;o,emanavit refolutio rcvocatoria praccc-
dentis Scntentii , & fucceffive ad ejus normam
latafuitaltera Sententia, qoar etiam habuit efle-
dum exccucionis ad tommodum Donadoni. Ut
igiturfaciliori methodo dilui poflisnt motiva po-
firema? Decifionis coram Albergato , fingillariter
cenfui cxaminanda fundamenta , qua: pro parte
Donadoni potiffimumridtbantururgere : Qua-
propterdiccbam.
Quinque funt fundamenta , quorum finguU
adeb folida funr, & efficacia , ut de per fc Senren*
tiam, dc qua agicur,unica: Decifioni innixamever-
tant.irifimul vero jundapro cjufdem Scntentix
infirmatiofie dubioprocul exubercnt.
Primo fiquidem , quia in prxdida Decifiene ,
in qua fundatur contraria Scntentia , a(feritur ,
quod Credirum Fratrum de Velziis fuerit femper
pra-fuppofitum in antca6is,& huic Parti favora-
bilibus Decifionibus : fed hoc nullo modo iubfi-
ftit.quinimo expreire fuir ipfum Creditum in du-
bium revocatum , ipfaquc Ruta idcirco mandavic
coadjuvari probationes , prout videre eft in
Decifione edita zy. lunii 1674. impreff. decif. 540.
parte 18. & exinde etiam iidem Fratres pluries
infteterunt pro recoguitione juxta partictilares
Dtcifionts dcfupcr promulgatas cumque nunquam
fueriac
De Commerc. & Mercat. D Ifcurfus LXXXII.
fuerint hujufmodi probationes coadiuvats , de
plano eadcm Sententia coUabefcit , non enim
poteft illa fublUneri , dum fub hypotheli , & cer-
citudine ilHus Crcditinondum juftificati.fed am-
bi^ui procedendo tribuit aftionem eifdem de
Velziis contra Donadonum tertium Polfellorcm,
feuDominumeffcaum Ferraminum , de quibus
infra , uc in punfto Sententiac ex hoc capite an-
nullandi notavit Lardtn.incap^ Eccle/ia , de Con-
fih. Anion. dt Butr. tn cap. ab extommumcaio , de-t
refcrtpt. Abb.in cap. inter cocterus , de re jitdtc. cum
concord.per Apa. dectf. 47- "««• ^- ^erj.fedper
mefuit, cnmfecjcj. VrfilUd eumdem Affiicl. dectf.i^.
num. 2. &fefq. Cammarat. refpon. 19. nttm. ic.
Et quidcm quomodo condemnari potuit Do-
nadonus , dum Vekii adeo manifcfte in fuo de-
fecerunc falurari , fuamque adhuc non compro-
barunc incenrionem,nam quando etiam bonorum
Jus undique clarum, & limpidum ad favoi em ipfi-
usDonadoninonapparerec, prouc ex proxime
deducendis clucebic ; nihilominus. eidem Do-
nadono.camquam Reo, & Podeirori. fufficeret vin-
. cere per non J us Aaoris, feu ob non probat am ex
partc iUorum de Vclziis propriam imentionem,
infequendo illud Adagium c^mad te Itberas ^des
habeo , ut in proximis ad rem noftram communi-
ter refponderunt Barl, decif Bonon.^j.fHbnu. l).
Bonden. collua.2^..ftib nti.^.ltb.i. & collHct. ^o.nu.i.
2 Cr^.lib.z.Rot.coram Mantic.decif z66.nHm.ii.&
dectf 709. ««w.io. p^r.i. rec.& decif.iS'>- ntt.^.apHd
Pojih. de manHt.& decif ^^i.nHm.i^-par.io. & deaf
348.«. ^ par. 11. . ^ „ n-
Fortiusautem^quiadefaao necefle erat jux-
taprxfcriptum M. prifatas coadiuvare proba-
tiones, cum Credicum Fratrum de Velzus fimpli-
citer fundetur in quibufdam afl"ercis parncis extra-
dis ab eorum libris abfque eo , quod udem libd
fuerinc recogniti , & animadverfum , anbene.&
mercantiliter elTent reccnti , cum c°^;eris notim.
mis requifitis apprime necellanis ad hoc . ut hber
ad favorcm Scribentis fufficientem gradum pro-
bationis conftituat , ex traditis per lajon.m l.ad-
rnonendt n.m. i^S-ff- ^e iHrejttr.F.Untn cap.2. nu.2.
dr feoic,. de U. Inflrum. Menoch. confz96. num. i6.
VfeL Scacc.de iHdic.lib. x.cap. 11. nnm.1z9.cHm
plirr fecic,. -^ot. tn illa magijirali Bonon. Laudtco-
tam Piro^ano dec.^^%. ^^-^ f ?''']' ^^-^a' %t\'
^84. nH.6. & 8. p»r. 15. plene Adden. ad dectj. 345.
feriper tot.var.9-rtc.
^ Mquc hinc ad iftum efteftum prxcise require-
baturhujus Partis citatio in earumdem partita-
rumexaaione.qux adeo de formahtatc ex.gi fo-
let , ut non folum ( prout hic ; adhibenda veniac
335
defitn. Pijior confz-j .num.-Jo.VQl.i. Rot. toram Mtr~
tin. deciJ.'^19.nH.^.& decif.^C.par.l^.Cr decif.^^.j?ar.
17. rec.Htrohiqiie « n. c;- decif.21%. num.\G.cor.,m^
8 /•»-««/.& quodex hujufmodi imperfedtis admini-
culisdarinequeatfuihcicnsprobacio , dixit 'I{ot.
in d. decfs^i^.nu/n.^.par. 2. rec.& decif.6^j.nH. 22.,
coram DunoKjtt.lun.
Verum qualifcumquc fit ifta partitarum , 8:
Epiftolarum probatio , atcamen ad omne pejus
Creditum Fracrum de Veltiis erac dumtaxac
Chyrographarium , & abfquc hypotheca , unde fe-
cundo loco Sentencia mcretur infirmationem,
quoniam non porerant in mera adione perfona-
9 li, & fine pracdida hypotheca agere contraDona-
donum, quij ex late dedudis in noftris Decifionib.
& fignanter in prima , exi!lec tertius PoHeflbr,
refiftence ad hoc licccrali cenfura Text.in l. fi.Cde
contrahen. empt.l. cum cui, C. de a£lion.& obligat. (^
i.fin.C.de httreditar. aition.Ccnc deCenfih- i^Uitft.gS.
nu.22.Merltn.de pignor.lib.^.i^Utfi .lo.nu.2^. 'J{ot pofi
eumdem deciJ.2~tr!H.'^.& dec.666.n.i^.par. ^.tom. 3.
rec. & paffim alibi.
Quinimo licec Creditum illorum de Velziis ful-
cicum eflec hypotheca , prouc non eft , adhiic il-
iola nequivic , & nequicexerceri fuper controverfis
Ferraminibus tamquam Mercibus minutatim
venditis , quidquid diccndum foret , fi univctfa-
liter , & uti Corpus diftrada reperirentur , jux-
ta notidimam diftindionemderivantemex Tex-
tu in l.curn Taberna, ff.de pignor. & late reaflump-
tam per Stracc.de Mercat. tit. Mandat.§. ult.num.
7. erS. <._yMeriin.de pignor. /ib.^.ijuan.^'). nnmer.^o.
& fe^q. Marcfcott.var. refol. itb.i. cap. 24. nurm 3.
Pacif. de Saivian. inffeii. 5. cap.2.num. 191. &fei]q.
Card. De i.ucadeCredit. dtfc.^^^.nuM. \6iRot. dtc.
12^. num.^. & '^.& dec.i26.num.j. apud. Paeific. de
Saivian. & coram Bich. dec. 62J. num. 29. & loram
Card. Uithob. decif^^^^.num.l. & punftualitcr rtfe-
rendo Decifiones prxcisi arditasin hac Caufa, no-
bifquefavorabiles, & qax funt d.decif 540. ««.2.
. & decif 6<}i. numer. \.&2. par. 18 rec. refponfurti
fuit in dectf 726. ex num.^- uf^ue ad ij.ead.par.\i.
tom.i.
Non adverfante huic infuperabili fundamento
tefponfione contrarii Dedftonis , quod cum ho-
die amplius non exiftant Ferramina , fed pecu-
nisE , feu pretium ex illis retrafium , hinc proin-
de fuper esLdcm pecunia admitti debeat concur-
fus utriufque Credicoris , darique prxlatio Fra-
tribas de Velziis : Prjetcrmidb etenim pro nunc
articulo prxlationis , ( de quo proxime ) xquivo-
cum, quodinhac fuppofitione capitur, videtur
efle manifeftum , quia ipfa Ferramina datafue-
let , ut non lolum ^F«"^ "^ ^ ^ runt i„ foiututum pro certo pretio , & per con-
refpeau l.brorum ^o ^ '"'S; ' ?,T ' '^ ,^1^ feauens fuerunt vendita , & non conceiFa in pi-
ageretur de librispublici Officialis , nihilominus
€ partitx abiUis defumptx , Parte contextualitet
non citata , non probant ,ut perpetuo refpondic
Rota,8c fignanter coram Grcg. dec.^69.n.^. Coccm.
dec ni^.num.^. Zarat.dec.i>i.nH.i^.dertf.H'\-"-^°'
part. 9.& decif 190. num.^.par.i^.rec.lUfHprt Dtfc.
nA.num. 48. . . . , r- n 1 .;
Eodemque proinde vitio laborant Epiftoli , a
quibusdeprnmi prxtenditur robur , & admini-.
culum partitarum . cum enim & iftx non fuennt
7 formiter , ac lcgitime recognitx , illas «»'1« J^^-
^ do probare compcrti Juriseft, & pro abfoluto
principio ponunt Oldrad.conf22rnu.6.Parif.conf.
\\ynH.i^>ltb.^. Colicg. Ingoljiad. tnttr Confii.Mo-
fequens fuerunt vendita , & non concefla in pi-
gnus Donadoiio, cx plene collcais per t^e-
noch. de prafHwpt. Itb.^.praf 150. num. 7. Monach.
decif Bonon. Ar0.punEi.-!,.num.2o. Paiteil. Jun. itu
annot. ad exped. Vrbin. 45. nnm.2.& 5. fofDe Rpf*
confitlt. 7. numero 8. & Jeqq. Rot. decifio. 194- »"-
mero t^.coram Gregor. & decif ^%6. num. \o.pf*r.
1(5. rec.
Qiiamobrem nil profeao refert , quod eadcrn
Ferramina fuerint prius per Frarres de Velziis
indcbirc fequeftraca , & in prjcfenti nofcantur
aliena fub cautione pretii rccepti ad formam De-
pofici ; qiiia ad fummum cxhoc reUiIrarc valet,
quod prctium ctiam in fingularibus mediance
^ ' Judicis
33^
Judicis ititerpofitione fucceflerit loco rci , fcd
i>u;nquam poceft obnde Donadonus mutaHe tigu-
II ram , & ubi prius erat Empcor Fcrraminum , ob
hanc diftraftionem cenferi purus Creditor , con^-
tra cxprelfam > ac vulgatam naturam fubrogatio-
nis , de qua habetur cx cumulatis per Kot.deaf 120.
nnm.^<J ^6.par.n.fitprH'Dtf:.%-J-niim.^().
llta igitur abfque ulccriori progreflii iiipera-
bundarent j Sed mhilominus tcrcio loco fupe-
raccedit ancerioricas uottriCrediti.adcouc etianl
in calu , quo Donadonus habendus efll-c folummo-
do pro Credicore , non auccm ( ut fupra. proba-
13 vimus ) pro vero Emptorc , idhiic tamtn illi ne-
gari aon poflet prihitio , exrcgula nimium^ trita
i.coiior ,jf qttipotior. ifipign.hab. de qua/(«/?M Difc^
55. numero 3.
Neque ad evertcndam hanc incontrovertlbi-
lem antcrioricatem juvat rqilicatio , fupcr qua
unicepcdemtixic ai^irrf. Dccifio ^n\mmn-\ quod
deficiat requilitum , five er.tremum rccogr.irio-
nis TelHum nollra in Apoca fubfcripcorum, ad
j^noimam famigcrati Text. in U fcylptnr.ts,C.<jui
potior. in pign. hab. Siquidem incongrui prorsus,
& inipplicabiles ad rcm noRram cxilb.iat ter-
mini pr.c/.i/.< /. ctlni iUius difpoficio , & modus
in ea pra;fcriptus dumcaxac locurn (ibi vindicarer,
qu.indo Crcditum illovum de Velziis derivarec
cx publico Inilrumcaco , quoniam clim in hoc
cafti habcat pro fe publi^am fidcm , & cxinde pro-
b;ttionemprobatam,debecillc,quivuhperTeftes
fuppiere Nocarii , & publici Officialis defcdum,
cofdein Tcltes examiiiare fiiper vericate , & cem-
porc obligacionis ; Sed ciim non folum juxta pra:-
niida pr.rfacum Crcdicum Fracrum de Velziis
non appareat non adhic juftincatuc.i , fedetiam
in omnem cafura nitatur fcripturis , librifque So-
cialibusprivacis , nuda foluinmodo attenditurin
hoc cafu ancerioricas , ncque memoraca forma /.
ycWcrwrf.f exigitur , prout advertic omnium Ante-
iigninus Actirj. in GLfj. e\nfdem Ir^isrjerb. fmm
robur infn. Cah^tll. coif. m.numero 7. iih.l.Gen.d^
fcript. priv.it. Itb. i.c.-^p.fn.fol. 71- numero I08. cum
fejc].Card.De Lucad: Credit.dtfc.z1.numer09.R0t.
■ Aecif. 19DI. num. <). cor.m Coccirt^ cr coram Merlin.
decif. 155 itnmero 11. \.z.& 13. & coram Pampliil.
-■■decif.^Tj.numero i.&^^.
'';>■' Quibus ncque per umbram contradicunt Do-
ilores m pridida adverfa Deciftone rclati , illis
nHmquefingiliatim, & in fonte luftratis conftat
15 ad litteram , quod omnesloquuntur incafu , cfuo
Apoca privaca cum publico concurrat Inftru-
mento , prouc etiam pondcravit refpondcns eif-
dem Authoritatibas inobjedo relatis tertia Decifio
mbi.s favorabilisarditai.Oecmferi; i6i6.coram^
^/t?r^^.'o ,alia.s decif.1).\.>iUMer.2. part.l^.&l prius
egrcgie Merlin.ditla decif.vs.num.n.
" ktAizn etiam , quod forct proccdendum eum
rigore d. I. 'cripttiras , ecce , quod quarro loco di-
cinus , & fubftinemus , quod Apoca pracdiAa
ftiit plufquam fufficientcr a Tcftibus recognica,
idque nonnnice tancum , fed ufque pcrtresvi-
ces ; p'im6 nimirum ad perpctuam rei memo-
' riarti ;fecund6 i.idicialicer ( quamvis prxtendatur
■ "ex»fnen confcitum excra rcrminum ) ; Ettertio
■■ ■hupcrf.ibnofi ivaformalitate incoi-roi^atoriorum:
•t^nde qu;indo ctiam pcr difcurfum fingulx hii-
Anfaldi De Aiifaldis
invicem fupplentur ,& exuberant , ut ait CloJT. in
l. 5. verb. ff>ecie ,jf. de Tcjtib. Bald. conf. 7,. nHrnero
4. lib. 7,. Soctn. lun. conf. 52. numero 24. cfconf. 39.
tiumero 14. /jfe, i.R^mtn. conf.~.num.7,.Cyriac.ccntr.
2i;i.w«v/.2t lionden-(o!/iitt.^.n!m.^c.& colluit.n.num.
5c./;^.i.cuai reliquis vujg.
Cernus auccni , & exrra difficultatcra ,quiare-
Vcra prifac-e oppolitioncs aiiaca: contra fingulai
rccngniriniics irinime lubliftunc , quod enim pri-
ma fuerit fa^fta ad ptrpetuam rei mcmoriam , non
l^cfHcit , quod lefies niaxiii um non prabeantad-
niiniculnm ,& indicium vcritatis, cxpuno-^^jt.lun.
decif. i)6^.num,\i.Pamphil.decif.6o^.nuw,y. jttr^uell.
dectf.S.numero ^i.Cr decif i!8. num. i6.Vbag.decif.
53 num.2.iy dec.i$6.num.l).part.i'/.recent. & ad rem
Coccin.decif.^6g.fiib num.6.
Ac propcerca, acccderitibusprarcipue coeteris
conjeCturis, & adminiculis, infra ,iltudexamen
fufficeie deberet , dum etiam quando trattatur
advcrsus publicum Inllrumencum , &: non ( uc
ad prffftns ) contra fimplex Creditum chyro-
grapharium , ifia adminicula indubitanter iuffi-
ciunt , exqun foleninicaccs recenfitz in^. l.frip~
tHras , non fucrunt adinvcnta; pro certa forma
18 fub(bnri?li,fcd fimplicicer adtollendam fufpicio-
ncm fraudis anridata: , proindeque fat eft , illam
celfare ex aliis circun ftantiis , & adminiculis,
quamvis prsfatx folcmnicates minime nolcantur
obfervacx , ut dccifum rcfert in Regio Collate-
raii Confilio Fincent. DeFranch. decif 95. numero
6. 7. & 8. Scopp. ad Granaten. decif. 94. num. 23.
24- .C^ 25. ubi plures adducit , £^»/1:. I^occa fileh.
diifmt Iiir, tom.x.cap.\\\.numer.2.P4ilm.Nep.a\ieg,
32. num.cfc). cr 40. & fepius fmravic Rot. & prasfer-
Unidecif,\oo.ni<tn.\.cfe^.par.j\.diverf.Qrcoram Ca^
'Va!er.dec.^.\6.num.'J.& coram Btiratt.decif.1i().nu.
8.C~ decif, 17. num. ').pcft Merltn. depignor. cr coram
Bich.decif.>.o.nnm.il.\7.& 14-6^ corarn Ninot. decif.
10. nurner.o 6.& i.(y decif. 216. numer, ^.par.\l .reci
Cr itt Sononien.fek I antten .C art.bii z6.Februarii 1687«
§.r«/«/ EfiJiot.t , cortm F.P.D.Hervault , cum co.'-
teris infcriiis rccenfcndis.
Minufque officit , quod fecunda recognitio
reddatur nulia , cxquo fuerit fada in tcrtio ter-
mino.ncmpedie ly.Martii, & ficiniraduos Men-
lcs ab Judicc fub dic i^.Ianuarii ejufdem Anni pro-
rogatos , ipfc vero Judex nequeat ad tertii ternii-
ni concelTionem ,fcu prorogacionem devenire fine
i^fpeciali Commiffione Papx ; Qiiia , prsecerquam
hujufmodi nullicas non infringit fubftantiam
veritatis , facit adhuc adminicuhim , & proba-
tioncm , ex Ror.decif.^^g^.nu.:^ par. 1 .recent. Coccin.
dec.^o^^.nitm.^ atcmen hujufmodi objcftum , ni di*
lo camus fupcrftitio forreprocederet,quoties altera
Pars prorogationi contradi.^^iflet , iecusautem»
dum ( uc in cafu noftro ) acquievit , prout excm-
plificando tradit Rtdolphin. inprax.part. \. cap.
11. nttmer, 158. SeVerol.de Remijfor.cap. i^^.num (?.ubi
quod ctiam , Parte non contradicente , tercia , &
quarta vice fieri foietprorogatio.
Scdqiiid ultra contendimusrdumhabcmuster-
tiam recognitionem de reccnci fervatis lerv»n-
dis , ac hib interrogatoriis exhibicis ex par-
te illorum de Vclziis compietam ; non enim
merctur contraillam deduci , quod duo tantura
Teftcs fucrinc examinaci, quia cumterrius inte-
KJjufnodi recognitionespatercntur aliquem defe- 21 rim obierit , ipfum habendum efle pro rcpetito,
<iiim,certumeft,quod omncs infimul jundsad ilJiwfque mortem fine retra6tatione examinis
V '1 ; fccutam
De Commer. 6c Merc. Difcurfus LXXXIl ^^^
rcciiram potius mngis coiifoverc probationcm vcri
tatis , lacifllime articulo ad Partcs difcuiro dociiit
Gen.de fcript.prtvat,dtdjib.\.captte fiti.fol.6i). t/inu.
Ci.ijr feq^.Gratian.df^. decif. t^farch. (^^.rnim.j.
& S.CaVa/er.dec.^12. num.7. & in fortioribus ter-
minis unius Teftis defunfti ante ncogtiitionem,
2i quod fufticiac alios duos (upciftices dcpofuiircj cra-
dunc BHrfat.conjd.ioynnmer.yO' 6. Trentncin^.var:
reiclnt.lih.t.tic.de fid.rnflrmi.refolht.ii..nuiii.ii. Verf.
/i^nndu! cJ},tiyHenoch-de arbitr lib.t.cafu^. num.i,.
Hodier.ad SHtd.dec.ji.ntm.i. A4antic.de tacit.Hb.
H.:it.z^ fnb nn.u.Grat.d.decifzJlf arch. 94. ntt.i. (jr
i«).ubi plenidime Scopp.nn. C-z^ feqq.Carol.Ant.De^
Lttca ad Franch.dec.6.^^.nu.'^.'2'ahn.1S[jp.d. alleg.
Nrc fubfiftit.quod Tcftes non concludant tem-
puspraecifum fubfcriptionis: Quiacx ledura tolli-
tur ditHculcas,aker enim cx cis airci ir> Apocam fuiire
confcctam per tres Annos antcquam ipfe ctliceretur
Aftinis Donadoni,& .aftinitnscftii^. Annis citrai
ideoquc combinaudo rcmpora, patct, illum prscife
pcrcuteie Annum i^jcj.Altcrvcio magisclare depo-
nit,Apocam fuilFc confcdlam a viginti Annis citra,
& lictt adjcceiit didlionem in titra , ifta piobatio-
ncmprascid temporisnon cxcludit>dicifuique po.ius
35 appolita pro majoii cautcla iplius Tcftis , utdixit
Angel.conf.i^j.nttni.j^.Rut.coram Greg.dcc.!,^o, nuM.S.
0- <ifc.i8i5.'»«M. 14.57- ij coratn Coccin^ 8c quottdic
injaliis.
Idque adeb verum,ut fi poft tot Annorum dcflu-
xuna ante oftcnfionem ipiius Apo;a: fpccificairenc
diem,& Annum, fuilFcnc potius fii(pc(5ti,cum inve-
rilimile lic , quod memoria retincrc potucrint diem
pra;citum , quo fuit geftum ncgocium aliinuim , &
tamen adctfcctumdc quoagicur ,l.\:iscft, quod in
gcncrc rcferant Annum ; quinimb dum poft Apoca:
^4 oftcniioncm 3tfirmant,ca, qux fciipta cr.iiit,eo mo-
do,& tcmporc, quod expie(ra funt, fuiftc contracta,
huju("modipiobationcm ctiam pcr duos Tcftcs eli-
citam aEqtiipolierc ligon kgfripturas inindividuo
detinic B..r!.in d.l.fcrt^ti>ra6,verf.item dcbeitiiGait.
de credit.cap.z^iii.^./r^t/i.^id^.iJ^iintic.de mcii.d^
iib.utit i^.nu.yverf.ejuir. etiam, Gabr.commun.con-
cluJ.liO.i.ii/it: de probat.concinfo/i.io.num.g.hie fo-
feph fela dtfcrt.ii.sx nutner.^^. cumfci]cj. Sropp.ad
Crat.d.dec.c)^.nuM.^4,. & jj. &dixit Rot. ccramhu-
ratt.dec.8^.^.nu>a.i\.ijr ^.quxloquitur infortiorica-
fujubideficicbac exprcflio,diei,& Anniin ip(o Con-
tradu.
CcEtcrum , ubi etiam non haberemus prasfatos
Teftcs, vidroria nihilominus ctTcc iu tuto, quia con-
1$ cucrunt tot,& tantaadminicul.i, ut indubiareddatui
vcritas noftra Apocse etiam relpcctu tcmporis,itauc
inhis termin]s,eti.im quandodeficit ptorfustublcri-
ptio>& rccognltio Tcftium.omtiis antidatae fulpicio
fublata remancatiUt pritcrtupra plena maiiu rclatos
ptofecutaeft Kot.coram i-rl i dec.ySo.num^^-cr 3.&
dec.ij2..nu.i & z.
In primis etenim habetur,quod in cxecutioncm
cjnfdcm Apocx fuitconfc-dlum publicum .ManJa-
tum ProcuroE ad exigindum Creditum controvcr-
fum,& pro illius fatisfaftionc una cum fru6libus re-
cipiendum f crramina , dc quibus agitur , eumquc
46 Mandatum fit munitum (iibfcviptionc duorum Tc-
ftium.&rogitu Notariixcirn omnis anridatx (ufpi-
cio» qua:ina6tupublico con(idcravi non pottft ,ad
ea>qua: in individuo de infcrtionc Apocac facta in In-
(^umciiio etiam poftcrioci refpcdu Credici incei-
mcdii Pavtisadvci(x '^■cm^^n Rot.coram Cazai.deir,
446-^"«.:-^ quam feqiiutacft poftmodum corrtw iV^-
not.dec.ic.mi.^.S: gcncralirer radem Rot.d. dec.ioo,
nu^.parte ^.diVaJ.Ci; dec.^6^.» ^ parie^uom.i.dec,
X^.n.j.par.j.dec.Vy7:.a & ilp.ir.ii.rec.
Dcincepsnon (blum eonftat dc ("ucccftiva diticJ-
ncinloliicum facl.r Donadono in coa^pK-mcntuni
prsdidti Mandati »_necnon dc pondcr^ioncorum-
dcm Fcvvaminum ("cciita pcr mlnus pubUci Doha-
ncrii Civi.atis Tcrgcftinx.fed ctiam appavet , quod
poftmodum a Matthio Rcpoch cadcm Fervamin*
fueriint vcndica Donadono.undc ex tota hujus f.xitii
&ci:cumftantiarnm conglobationelucuhntcr con-
jicitur,quod (i adhuc fu picivi vellcmusdeantidata*
dicere quoquecogcremuv,quodiclem Repoch Con-
filiaviusRcgimentalis IniignisCivitatis Gratix,vul-
go Gr^z., Uonadonus optimi famac , ut deponunc
Tcftcs Chyrogiapharii,quibis,&ter rcfpeiftivc cum
Juramcnto tecognoverunt manum, duo alii Tcftes»
& Notarius (iibfcvipti in Mandato fado a Ktpoch
in perfonam Donadoni, ac Otfici.rlispublicus, qui
27 Ferraminapondcravit , confpiravcrintad ftvucndam
antidat,im,& fimulr.tioncm, quodin coc Vivis difpa-
ris conditionis null.ucnus tft cvcdendum , ut in his
terminisconfiderat Rot.in d.dec. i^^^.num.j verfaui-
vus accedit.tjr dutbus fe^cj.coram tJ^erltu.^coram
Ninot.d.dec.\o.nipn.^ Cy- coram Prid.d.dei.^Co.nu,
S.& in dec.\;^.niim lo.parte g.recenr. &concordant
rciatiyw^ri tn Difcept.ij nu.iy.& iS.& Difcept.6j.
hum.16.
Jund:aprxfevtim pvo coronidt ("cntcnria abfolu*
toriaprolataper Judiccm Criminaicm adfavorcm
Donadoni fiipci prxrtnfa fimulatio;.c, camquam ob
non repcrtum ciilpabilciTi,quodcum prafticari non
folcacnifi pvobationes oini;in6 cxclud.inc objedam
fraudern,& dclidum.perncctirt fcquicuv,quoddum
cndcm lentciitia tvanfiium fccit injudicacum, ilia
dcbeat h.ibcti pvO abibluta vcritate ciiam iii hoc Ju-
28 dicio Civili , ex iis , qux citcris relaii.s dtducuntu»
pcr Rot. dec.^\. n.C-parte ij.rcc.Sc egvcgiein dec.^Su
nu.io.^ u parie 16.
Acque ex his poni nullo modo mcrencur in con-
flidlu debiliflims tonjccturse inoppofittim reccnfi-
%. tx,quod cnim Matthxus Repoch fit confnnguineus
illoiumde Locatcllis, non probatur , & quatenus
probarecnr , idramen imbucre non polfcc iillam ti-
mulacionis fpecicm > dum conftico ex prxmillis ad
29 evidcntiam de Apocx vciicntcquxlibet fufpiciorc-
mancc inallcgabilis,ut inquic Capyc.Latr.co/ilult.i^y.
nH.6-f.Armenz..dec ^anuet:.66.n. ij.Rot.dec.S^.nH.io.
coram Bich.& dec.ij^.ti.iGparte i^.c^ dec.itj^.n.cf.
parte i6.recent.& tn huc Caufa d.decifo.jc^-i.nnmer.
6.farte i8.
Ejufdemaue irrclcvantix rcdditur , qubd Apocil
fiiericfubltripta de temporc dccodionis coiumdcm
de Locatcilis, id enim paviformitcr nullomodo vc-
rificatur in fafto.imo pocius cx eifdcm Epiftolis pct
Fratrcs dc Vclziis product. explicitc patct,qHod poft-
caperpluvcs Annos continuaiunt in codcm nego-
cio, quodque m.ngis eft.ulcerius pro cxcludcnda dc-
codionc(quxdicitur in Jurectllatio ,\Fovo juftih'
caruv. Locatrllos pluvicslonge poft judici.-]itcr , aC
publice in ipto Fovo conipavuille , ci quando (ati«
}o etFct, quod atrcita dtco(5lio dc tcmpotc contcctx A-
poc.c non adfiiillcr , qiininvis (uperven-lkt ex poftt
nndemultbfoitiustentnrur Fratvcs dc VcUiiioftcn-
derc nonfolum allcg.itnir. JtcodionciTi,(cd triamil-
liHSCcmpusfpccificatccumprobitionibus pvicilis.
r i ti
338
Anfaldi De Anfaldis
adindividiialltei: fiimacapev GratJifc.i^i.num.io.in
cujus calii erant lapii {oUim ii.dics
EoqLic clatiiis , quoniam admitCcndo etiam ( ut
dici folct^conciaiium iiKcllc6lum,& pracfuppofitum,
videlicet , quod Locatclli tunc tempotis clfcnt dcco-
fti j hoc ipiumfiindaaicntum adamullim contra il-
los de Velziis Ktorquctu r ,di) m &ipti paulb polt.imc)
de tempore magis allcrtx dccodioni proximo.Cre-
dicum conit.uiirc pr.Ecendunt;unde nonfolum in ea-
demNaviverfarciKur, (cdlonge majori fufpicione
ipforum Creditum hboiarct.dumilludnuUaprorlus
extrinfecaprobatioue validatur.lcd dwmtaxatinniti.
tur fimplicilfimis partitis , & libris, qui multb faci-
liuspocuerunt confingi quam Apocanoftraiobora-
gi tatot Inftrumcntis.&actispublicis.idcoquc lempcr
ifta vcnit prxfcrcnda.tum ob datx antcrioiicatcm, &
raniStioncm dttt.lcjtti i^rioryjf.cjui poiior.c^i .Tum ob
urgentiores circuruftancias adverlus eofdem de Vcl-
ziis milicanccsjUt in fpccic noftrae quaeftionis optime
rcfpoudic Kor.dec.iiil./itb ii.^.verf.ex qHibuSi& ».j.
coram Seraph.
QLiincb tandem.uc jufticia hujus Caufi magis.at-
que magis ptohac Parce elucefcacab abundanciam
fuperaddimus, quod eciamdaco , quod Credituin
Matthari de Rcpoch.a quo Donadonus caufam dcfu-
uiitjforctpoftcriusjprout.ibfolutenegamus, nihilo-
minusprarfcrcndus cftct Donadonus , cum enim A-
poca noftiacontincaccxpretram hypothecam , ibi,
obligando a cio tuiti U hojhi bem jjreieaii , e fitturiy
CBfimohili, corne jkibili fotio le cl.iufole piu (Irette^y
cbe/iiino it C^irvithia Credicum verb illorum dc
Vclziis iitfine hypotheca.nemo ignorat, quodCrc-
31 dicor hypochoearius prxfeccur Chyrographario»
quancumvis auceriori, vulgaca/^^. Lredttor u, §.|;
friinuitjf <]iti fotior. in f^ignor.habean.iJ^^ erhn. de^
S V M M A R I y Mi
i FaiH Series
i Refolutto Caufai
5 Creditor frior in temfore ejt fotior in 'ftire,& ptS'
ftrendtts.
4 Tcxt.in lcg.cum Tabernam, ff. de \pign.^uid dijpo"
Et in cfuxbus terminis procedat,}!H.^.& lo.
j ReferV^:to dorninti , (ftiandu cji at?fcjita ante tradi-
tionem rci Venditd , opcrattir pra/ationem in if>f$
re Venditufecus f ex i/jcrvalic.
Et ideo non eperamr ^noad a/t.ts res non cadentes
fuh ipfa 'Vendttione , fve amplius non exmntes,
nmn.di
"l Subrogatio , tjus militnt favore Creditoris fpecialis
ad nortnam Tcxt.in di(5t lcg.cum Tabernam, mi-
Ittat etiarn ad favorem buUcnits hypothecam ge-
ncralem.
Et idcirce inter ijios eft attendendn fola anterioritas,
num.^i.
II fenditor Frurnenti cutn refervatione dominii an ha-
beat pr^Uiionemfuper Farina extraSn ab eodem
Frunicnto.
li Fenditor LanA an habcat prdationernfufer VefiibtU
ex eadcrn Lana jdbricatis.
IJ Subrogaiio tn materia hypothecit non datur in parti-
ctiluribiis.
I4 Domiriits ifeii Locator prdferturfifer fiuSltbtu ex
iUius fundo collctlis.
Et de ratione,num.ti.
AmpUa,ut nu.iy&nu.ii & 2J.
Ft an prnferattir Creditori ex canfa Seminis , remiffi-
ve,nim.i6.
pignor.lib.^.tjuttJi.i^.nit.i.&fecj. & Rot.poneumdem I7 Locatio plurittm rerumfh^ fuh unica mercede ,vel
iiec.<o.nn.$^& dec.zo.nii.i.& iparte \y.rec. Card.
Be Luca lib.i.de Credit.di/cept.^-j.nu.iz.verf.adeout
Cretittores
ROMANA,SEV PORTVEN.
PECVNlAFxlA.
TRO MARCHIONE, ET FRATRIBVS
DE GINETTiS,
cri^MILVIO, ET SELLORIO.
ARGVMtN TVM.
pretio an dicatur una,Vel mnltiplex,& num. 18.
i4er2j.
I5 Fiy; otheca defui naturafemper efi individua.
xo Cenfusfifuerit irnpoftus fuper fluribus corporihus,
quamvis fuper quoltbet corpore eenfeatur dijiri-
t>titus pro ratn,tamen quoad kypothecam info/idum
funt omnta corfora hypothecata.
26 DatioinfoJutum f)-ate>niz.at cum emptione , & »jcn-
ditione.
27 Hypotheca cadcns fiper <^ni>naltbus,& SemoVen-
ifbiis non efi regulariter exercibilis contra Ter-
tium Emptorem bon&fdei.
Declara, ut ntimer. 28. & feq. ubi quidreijuiraturad
con/iituendurn Gregem obnoxium hyfothecs, e.vtra
domini/tm DoBoris.
Rerervatio dominii facit prxferri Vendito- 3° Locator.feu T>omtnns Herb^rum qua ratione habeat
X, . \/f ^,.,- „».,J.v^ .^,-^ pralatione^n fitper jtinimalibus.
rem Mcrcuim,quatenusMerces vend.t.x pr.x- Et/rocjttaratn^rlH^
exiftaor; &: non ali.is. Text.in leg. cum Taber-
nam , ff. de pig»or. late explicatur : Dominus,
feu Locator quando pro Affitlu praeferacur fu-
per fcudibus Soli in concurfu aliorum Credi-
torum Conductoris. Contradus locationis
plurium rcrnm an !itunus,vel multiplex , &C
fignanter ad etfecl;um prxlationis , vel hypo-
theca:. Et an , cj"x dicuntuf deMcrcibus , lo-
cum hab.ant in Scmovencibus j &: pro qua
rata Do minus Hcrbatum habeat ptaclaiio-
ncm.
31 Pritldtio competens vigore l.incerdum^ff.quipot. in
pign.^ro c]ua rata locum habeat,& ntmero 34. 35.
& 36.
31 Idcntitas AmmaliHtn depefiorum debet ecncluden-
ter iiifiifcaripro obtinenda fralatione h Domin»
Pafcui.
Et ^uomodo prebeiur eadem identitas, »«.53.
37 Sclutio in cjuam cattfam debeat referri , dignofcitur
ex contrapofttone partitarum.
3S Solutionis negattva probatur, fi in libro,in quo cttte-.
r£ notabantur,non lcgitur defcripta.
3p Solutio nonpotejl referri in illam caujam,qfiatn exce-
dercnt eddtm partititfoihtionm.
DISGURy
DeCommer.&Mercat.Dircurrus LXXXIH. 3^5
PISCVRSVS LXXXIII.
■I '\/t Arcius Cardinalis Ginettus tamquam Epif-
iy X copus Portucn. conceflic in Aflidum,ultca
CaiJponam exiftentem in eadem Civitate Portuen.
noiiuuUa Prata ad ufum Faui Conftantio Panzerio,
Cumque occafione ejufdem Atfidtus.ipfo Catdinali
pridefundto, Marchio, & Fratres dc Gincttis illius
X^cpotes, Sc hasredcs infifterent pro fatisfadionc rc-
Cdui , piicipiic fuperquodam Fobho rccolkdo in
eifdem l^ratis,(ive fuper ipfius FtEni pretio , & valo-
re.& idcircb gpnderec Caufa coram Prxlato, & Ju-
dicel*ortuen.fnempeAnconio Altovitalludiofiflimo,
&praEclarx Doftiins , & rcCliflimi Judicii Viro
poil.nijdu mcritiffime prselcdloadMunus Sccreta-
lii Congvegicionis Concilii:)infurrexerunc Milvius,
& Sclloiius &exquo vendidcranc eidcm Conftan-
lio Avviamcncum prxdidts Taberni cum ceferva-
tione domini qioad Scili.i,& Merces in cadem Ta-
bcrna vendica cxiftentcs, pcstenderccceprrunt prsc-
lationcm. bcd Ego fcribens pro GinertU in fcnfu
ctiam Vcrltaris opinabar, his dcbitam circ prxlatio-
X nem,& dc fa<5lo ica fuic jndicacum , nec Caiifa ultc-
rioicm habuic progtcirum. Tenor autcm Rcfponfi
itafe habct
Qiioiu.im agitur de Focno rccolledlo in Prato
^lim v^aidinalis Ginctti,praefcrcndi veniunt cjus hx-
redes in Concutfu confignatio.iis , lei.i habcntes ab
cocaufam,tamquam piiorcsin tenpoie &potiores
'■} in Jure,juxt3 vulgatam dilpoficionem Text. tn cap,
(jnt prior,de regHl.fuy.in 6 i.cjia Bulneurn, - l.potior,
jf.cjuipo .''tpignar.hab Barbof.axiom.i 8. Tranched.
confnl.tS nnm.i^'?apon.difc.zoi.riu.1,Rot.dec.']i6
nnm i.pa .i8,fo;/j.z rec,
Neque obftat refcrvatio fpccialis hypothecas fa-
ftaa Milvio.& Sclloriofuper Mobilibuscommuili
Dcbitori vcnditis , & quod proptcrca valeat intrarc
4 ad eotum favorem Text.in leg.eiim Tabern.%m-,ff.dz^
pignor. '\\\ quo fancitur, Merccs in Tabcrnam poft-
niodum introdudtas fubjcdas cfle eidcm vinciilo
pignorationis.
Qiiia , quatcnus pertinct ad rcfervationcin domi-
tiii , ifta caiit jia pracfcrvare non poteft rcs de novo
introdudas, fcd tantum fuffragatur quoad cxlftetitcs
de teroporc vcndicionis,ne alias omilla hu julmodl rc-
5 fervat oncvcl appofita ex intctvallo amlfilicnt in rc
proptiaptxlationcm, cx Grattan. dlfc.6yo.'nHm.ii.
"Vrjill.ad ty4ffliU.dec.^o6.nnm.i.0- i.Merlin. depi-
tnor.ttb.^.c]it<t/l.z^.nuM.ij. Salgad. inlabyr. Credit.
parte i.c.\i.mm.^.Ctrocc,dtfcyj,nHm.^%.Card Do
Luca de Einpt.& Vendit.dtfr.s.nu.i.Sahell. itifumm.
tliverf.traB.tom.^.!itt.K$.7.num.\^.Rot.dec.^6^.nu.
d\,verf.ejua raiioyie.parte x.rec & ita quod cadcm re-
f? fervatio dominii non opcretut , nifi quoad Merces
Venditas . & adhuc prxcxiftentes , patet ex codcm
Card.De L'ca -u i, redii.dife lyfub nurnero t.cam
quo procciTit Roia in Romana Concurfus Credttorum
lyfumi i Si.i .refer<t)atio,coram RevertndiJJ',Emerix
Der " 0.
Quoverb ad pratenfam fubrogationefli vijore d.
l.cuT/1 '.ihernam , ill.i militat ctiam favorc Cardlna-
lis, qui fibt non folnm clare , & apctt^ refctvavcrac
prxlatio K m in qnib"fcumquc rebus poftei inrro-
7 duccndis led etiam cx gcncrali obligationc Camera-
li, qux comprchendit futura venalia , idemque opc-
ratur ac fpecifica iclet vatio fupet Mercibus alicujus
Ncgocii, uc in pun^o Negufant, dtpigntr.partc i».
rnembr.x.mm.i% q,it, deCredii.cap,.;,ex HHir.^d.
^irl,„.depig„Ub.x.c]Hj^fi.^i.num.l. ^ 4 Capon.d
«ycioy. W.24.
Hinc piolndc cum e&dem modo Cardin.ilis , ac
Milvius,& iellorlushabcanthypothccata quxcum-
quc conngHrcnc introduci dc futuro ,procul dnbio
8 lcmpcr venit attendenda antctioritas ; maxim^qula
rcvera ^. leg. cum Tabernam ncque vcibum facit dc
5 prxlatlone , folumque de ea ditputati fol t ad cfft-
<^um excrcendi a<aionem concta Tcvtium» in quem
Merces fuerinc translatx » ex ptcriie difputatis in dec,.
n:-'t6 &io^.pofi Pacifd/ Saivian & in dec. 107,
nu.6.pofl Merlin.de pi^i.repet. penes Card.Otthob^
dec.s<i.CiraCc.difr.yy.nu,62, ^feq. Card.de Litca de
Ciedit.dif.iz.n 21. i^ difr.^yn.^.
Clatius vcrb , quia Foenum reccllccaum fuic ab
hxrede communis Dcbitoris, qui fi alibi ilUid rcpo-
fuiirct, ncque per fomnium pcfllt oriri difputatio de
prxlationc ; ptoindcquc dum in Hofpitio rcpofulc
poft mortcm Debitoris , ccirattituliis l abeinx , &
quando etiam officere pofler, ( piout in rei veiicatc
adevidenciam non applicatiirdifpofitio .l.cu-iTa'
lobeinam ) illanon iiitraret quaiido Uon Diblror, fed
'^ius hxrcsintroduxit poft illius obltum ics in Ne-
goclo > uc ad litreiam diclc Text. ibi, e.i, ^n.e inortis
ieu,po-e Debtiur., in T.brrnainventnfu i (^c.& fic-
manc Manent.con/}l.\iy>,u.ij^,.i'r' v .Merltn.de ptgn.
^tb.i.^UA/f.j^ynu.C^.Rot coram Cavaler.dec.i^^.nH.
z.i>> foi.
Neque vidco , aliquod excogicari pofle fuilda-
tncncum in oppc)ficum, dum non agicui dere,fupec
qua idenrificc refcrvaca fucric a Mllvio, c^- Scllorlo
hypotheca fpccialis , imb ncqucde re 4 Mobifbus
Vendicisifivc eorum pretio provcnitnte,undefalcecn
dllputari valcreC juxca ccrminos alrerius Text.in leg.
iicet,C.jiiiipot.in;ign.hab exemploFaiiux excra»^»
II cx Frumento vcnJito cum tefeivationcdominii, dc
quolacediircric Cyri.ic.contr 46S ,/um.i.^ &^\.Her-.
moftU.ad Lopez. l.z.gltjf.^ tit \.pr.rt.^.nnm.\^.C„ivin.
deaquit lib.\.cap,^\.per tot controv. difr.yx.per tot,
Surd.decifio ^l^.numer.^.^ feeirj.grat.decif.March.
li 184./« addit num.6.& dc Veftlbus cx Lana fabcicati»
Rot.Aveni$n.dec.c)6.per tot. Cyriac.d.controv.^eS^
num.ig.
Quibusomnibus ad abundantiam adftipulari pop'
fctalia ctiam de per fe rclevans confidcratio , quoA
hypothcca,fcu rcfcrvatio non pcrcutit Tabernamiiv
gcnerc,& A^vviamcntum cum ;uribus vendendi , &
holpitandi , quxve 4 Cardlnalifuit communiDebi'
toriconccfl'a,fedfolum cadcm rcfervatio concernic
13 MobilIa,& rcsparticularcsampledHtutiidcoquclo-
cumfibi non vindicatprxtcnfalubrogatio,cum ca ir»
patticularibus non conccdatur,cx Guit.de t reriit, eL
cap./^,^n<fiio.\i.ex numtro \^ei^.(!^/olin. de P/imog.-
iib.^^.cap.^.niimeroi^.&feff^.l^eregrin.decifPatav».
i.numero 6>Surd decr/io.^o6.num.\.c;fecfej,Manent^
dec.^Ti.per toi cum aliis lat<: pcr Mer/in dtpign.diii.
lib.i.^utji.^x.num.i^.&fetj. & niimtro 43. & eft nO-
torlum.
Vcrumqnando illud clarum,& infupcrabilcmo-
tivum antctioritatisnon adcirctjfubfiftcrctcciam fc-
14 cundum prxl.itionls ,qux femper datur Domino
ex Fosno , aliifque fru^aibus in cjus funJo Golle<5li.'»
cciam erga Credlcorcs cxprciram h.-ibcnrcs hypothc-
cam anteriorem.ad cclcbrc conjU.Dceian.^o. Itbro 3.
Peregrin con/il.><o.p(r tct.& fignanccr numero 1 ver^-
fcaugeturylibro yGratian.dijccpt.i^.ex nnm.^- Pai..
itH.t.xptd.U pf r tot.CHm ibt not.per Adden. Paden.
lix «o
Anfaldi De Anfaldis
v340
dc locat.c-^i.ex mm.^y.Benc{eri.collu[i.io.mtm.^i. or
fe^.lib.i.Rot.coram JBHrttit.dici/.^o^.nutn.^.uh ^d-
<ifw.««w.4 cumaliispcr Roi.dec.^^i.per tot.panc ii.
rec,& dccifio.G^if nn.^.parte 14. & qu!indo[piout liicj
iy cum dominio jungitur fpecialis rcleivacio cjufdcm
doiriinii,coliaudanQO«i.£i(?c.3Si- parte 11. claium cfle
drcic Cdrd.De Luca qe Cre1ii1.dtfc.17. Tnttn.y drol.
^^nton.De Luca ad Cratian.d.dtfcept.i'). cxrnm.^.
16 &prrrcipue /?«?/». ic. quidquid inconcurlu Crcdito-
ris, qui icmcn mutuavcrit > plcniflime diiputet :'a-
cion.de locat.d.cap.^^.cx ««?/». 49. Ci^on.d.dtjc.xoj.
riu.^o propefin.verj.idem in MtitHantc^verfvcrutn
AititttanSiBonden.d.collun. xo.e.v nu.iS. uf^ite ad 59.
lib.i.Epifc.Rocca fele^l.dijp-fiir.cap.ji.ex num z.uf-
e/tte ad ij.
r'J7 Nil rcfragante, quod Contradus Affidusplura
corpora>fculpcciesco;nincrc videatur.idcoque.pric-
latio dari poflic rc^pcttu portionis Jcbici tantum cx
Prato provenicntis; Quia motivum pioccdit rclpe-
18 &.U prctii foluti , ut illud ccnfcri dcbeac diftributura
pro rata quarumcumquc rcrum venditarumjfcu lo-
cararum,ad Text.tu l.-yEdtles, S.fin.jf.de .^dil.Edici.
^^aul.Dc Cafir.in l.fiqitid ex Pamphiio niir/i.^.jfde^
leg.i.Siiigad.in iabyr.Credit.parte z. cap.c). vnm 24.
'Verf.conducif.Honvzio percutitcafum no/lium, in
25 Accedcntc prifertJm natura ContraAus,fcu vcrl-
fimili mcncc Locatpris,qui nullatcnus feparatc,& di^
ftinctc dcvcnifllc ad locacioncm liagulaium rcium,
ut ad argucndam unicicatcip i;i proxipis advctcunt
Tira^u.de retrati.ltgnag.< .2,5 glojl. i .e.v 'num\\ ^.ctim^
/e^^.GiiXz.an.de evid.cjn^fi .^^'^.r.it.t). & feijij.Salgad.
in Iabyr.cred.d.par.zc.u.'J.Zy8i in puntlp Carcc.de
locat.QT cortdiitt.par y^.i.iiu.\6.ttt.d.e mu/tiplic.Con~
traB.jo/. 1 66.
Nondidjmilcmmatcriamcxaminavifcribcnspro
Jo.Eaptilla :Varino,c]uicum rcccpiiTet infoluti^m 4
quoJam fuo Dcbicore quanicarcm coniiderabilem
Armcncoium lcu Bovumjijifuncxic Gregorius Gre-
gua,& vcluci Grcdicor cjufdcm cftmmunis Dcbico-
ris cx caufa tam cujufd.im i rumcnci mucuaci, cjuam
AifictusHcibarum ,cx abiiipco Bovcs (cqucfttavic,
undc-ncincctim iinpcdiretuc culcuia Aratoria, fuc-
runr inTribunali /igciculciua:pcr viamDcpoficirc-
liifli Boves.iivc illovumpveciun) pciics M.^rinLim,in-
trodudtiqucdeinccps conciovcrlia pcc Giegu.imfu-
pci confignacioneipfius Dcpoiici phuibus Hgo ir,c-
diis hu utmodilnftancixoccurrcbam.
Ecpiimo.ex quo Aiaiinus vigorc pia;did:xdacio-
nis in foliitum cffdtus fuejac, fivc confiJcrari mcrc-
bacur r.unquam ccitiuspollciroccum datioinfolu-
quotiadlatur dc prxccndcndapi^^^-^^ione lupcr re'i- ^^ cum non minus,quam cmptio. &vcndi;io adinvi
19 quacu, &; fupei- cxLTciiio in hypothcca , qux dc (ui
nacuraeft individua,ad Text.m leg' quamdtUy C.dc_,
diUraB.pigmr.C abal!in.de divid.& tndivid.parte z.
fub nitm cfHsTparte ^.fub nti.zS.Cofi. de Claujitl. con-
Vent.parie %.claiif.iynitrn.6.&L j. Merlin.de Ptgn.Hb.
4 qmf} izj.num i.q;- fecjcj.Cyriac.controV.ic^y/mm.i.
.Andrccl.in Co/ieci.depign.& hypoth.ir>.prejj'.pofl ejtts
Controv./iit. I.vcrf.-y Bonden.coHuU.^l. num..i\.& 5.
lib.i qu'..madmodum habemusin proximoexcmplo
Cenfus impofici lUpcr pluribus corporibus , &fnn
ccmfraccruizcncvulg. Jur.coUcdlisper Crot.confi/.
^ynuineroz. ijoi:dea.(:o/jti..i^i. nnm yiib.i. Graiian.
diJcep:.^ii.i.-im.Z Gcorg. Frdntzk^^e Laudc?/i.cdfite
l6.num..^zj.s ^}2..Ctrorc.difcepi.66.>.u>/i.^^. Rot.de-
cif.66i.nu»u.^ parie i.diverf c-dec.n^.ftb nttr/icr.4,
paric y^fc.Q-- dcifio 6^o."iim.j.cor.iM Buratt.Si paC-
fim alibi: Ac propccrea (ubjungcbam,quodnullahy-
pocheca pocciacexctcv.ri concra Marinum, illa cnim
crat opcracura mancncibus dumcaxac cifdem Bobus
iudominio communis Debicoris. fcd poftquam illt
Xo dis, C|uialicccillc ccnfcacur fupcr quolibec corpore ij fucrunc bona fidc lecepci in Iblucum non ct.ic am-
diftribucusproraca,hypochecatamcn, tcu adio re-
de valec intcncaiiinfolidum fupcr uno , rcfpcflu
eciam obligacionis cx ahcro corporc dciivantisufque
ad intcgram facisfadlionem , cx bcnc firmacis rpad
Cenc deCenJib.<]H£H.io.num.^.& qu£.Ji. 98. »«7^.31.
Sa/gad.inUbyr.Credit.d.par,z.cap.n. nu.j. &feqq.
apud quosc-ECcrl.
ii Foicius aiiccm in matcria fruduum favore Do-
mini , cu jus incuicu duplcx urgcc circumftancia, pri-
ina ncmpcquod iniquum licalium Credicorcm pix-
ferri fuper re , qux cx cjus dominio derivac , unde
tradi communitcc folcc a Scribentibus , dominium
Locatoris,quod eft in Solo,pcrmanerein hypoihe-
ca,ex "^aid.in l.in rcbus,C.de jur.Dot.Cait. de Crcd.
eap.^ num.^8o.& tnm.i^^j. acquc ideb de quolibet
ti credito Domini advcrfus Colonos loquicur indiftin-
.d:e i^aiteil.& aiti,de quibas fupranttm.i^.Si mclius
Figant.ad Siatut.Ferrar.rt'.br.^o.7ium.\J,.lib.\. Er al-
tcra licccraliter in noftra fafti fccie concurrencc,
15 quod Cardinalis refeivavic fibi dominium fuper om-
nibus rcbus.proindcque non pocuic in Foenoabcju<;
Praco translato aliqnod jus acquiri alceti Credicori
ctiam antcuoti.uc obtcrvac .'^ot.decifo.^c^c^.numero 5.
parte \ . sccni . & magi s i n puiidlo eadem Rot.d.dec.
jjl nU.6.&feifCj.parie 11
i4 Dcmnm abs rc non cftcc diccrc , quod vcrfamii.t
in unico ►^.'fidiu , Hc .c ad lcicndam prccii quancica-
tcm facta 'uciicdinumeratio, ad ca qix in fpecie ci-
dem objccio refpondic Rot.d.dec.izy < u. & mclius
d.iec.t.z6 f,er iv .^ 'fi Paftf.de Saivntn.Mffiin-de.^
pign.d.tib.i.q.^^.t.^i»
plius cxercibilis advctfus Tectium,ne publica Com-
mercii fidcs , & ratio deftruerecur , uc in propofito
nou cam Mobilium,quain Scmovcncium,& Anima-
lium firmanc adducfli pcr (jtnrb. decifio. ^o.fnb num.
f.verj.dum.tn eo lcco,&Je^q.Pacion.de iocat.cap./^o
n.i^6.Rot.dec iSi.num.i. & ypar..^. di'Verf.& dec.j^.
ru.^.&fe^a.poff Rodricj.de concurf.cred.& dec.^yn-
S.&c) cora?» Card.Otthob.
Abfquc co , quod congrucrc poflec limitacio la-
tafuperius/«t nitm. 9. in ptopofico fubrogationisi
qux efiicit, ut hypochcca pofllt cxerceri concra Ter-
tium ; Quoniam id utiquc proccdic , quando vcn-
diturGrcxin univcilum , cunc cnim racione ipfius
univcrfalicacis.iivcagaturde Tabctna ,five de Gre-
aS gc, admicticui loco ici diftrartx lubiogatio aiccrius,
& confccutivc cti.im perlecucio ipfius Corporis
confidcratitamquam conftituentis univcrfitatem fe-
cum fercntcm vinculum,fcumcrcum hypoihecx.uc
bcnc expJicanc pct Text.in /eg.Grrgc in princip.jf. de
pignor.junch dtclJig.CKm TicL'ernaTn,ff. qutpot. inpi-
gnor.hab. Negtfant.de pignor.tar:e i.7/:en/br.i. num.
iS.&z^.l^acion. de iocat.diSl.cap.^o.ntimero 159. Rot'
diverfdecifio.zp.numero 4 & ^.par:e cjtiarm,8icon-
fonant rclaci in antecedenti Dtjctpt.numero lo.iccus
Jp aucem in pr.-sfcnti , cum cradareturdcBobus, qui
Gregcm, vcluniverfiratem iion conftituunt , &in
eisjvel cx cisnon rcfulcat ,fcuconfidcracur nativitas,
& fcccus Viculo, um.cciracquc vis, & r.itio memora-
^ CjE fubrogationis, uc pundtualicer diftinguic Cardin.
Ds Ltica,/ib.~.deiiyHicrt.'.tifcept.ifiibnitmerozS. Sc
facic zJ^erltn.de fignor. lib,z.jHtJito.j^ynitmero 57.
■&
I
m
t)e Commerc. & Merc. Difcuifus LXXXIlL
^ feqq.Rot.d.dec.iiyrtfi.n. verf. <jr ex his.pofi Pactf.
de Salviart.fjr de'./^.o^.nwn.j.parte i!5.apud quosbe-
nedeclaratuciquid adpr.fcitum finem cxerccndi hy-
pochecamconcra rertium requiracucpco conllituen-
doGcegc> vcl univerfitate.
Secundbfuperaddcbam.quod quando tatione liy-
pothecsE prstcndctec Gcegna pra:lationcm in con-
cuifu Matini obcinctc , dcbuilfec idem Gcegna de-
monftcare, quod Boves sdc quibusagcbatur ,eircnc
illimet.quos depaftos fulife alferebat pcopriis Het-
30 bis,nam omncs tribuentes prirlationem Locatori,
feu Domino Herbacum fupcc Acmencis pcocedunc
cum fimilitudine,feu difpolicionc TlrAr.jw tea.inter-
dur/hff^iii pct.in pi^mr.hjb.Misidcxe cft pencs 2\(^f-
^ufant.i.c p:g};or.p,.rte y.membr.j.tiurner.i6. Borgnirj.
decifioa.j^^.parte i.num.^ySalgad.in labyr. Credit,
parte \.cnp,x.^.':v.m.i :o crje^. ccnfura autcm cjuf.
ji dem 7fA-//.';inctst dumtaxat fupcr iptare , qux fuit
cef-6ta,& rcfpcctivc beneficium conlccvationis ob-
tinuit, ad tcad. pcr Surd.dccifo.^u- per tot. . '■- erim.
de ptgnor. lib.3,q:ufl.y)iitmer.6y.S.ibcU. injumm.di-
Verfir.i[l.tom-i.ittt.ti.i.yjHb nim- 59, verl; nndeci-
jno competit tnfin.Card i)e Lnca de Credit. difc. 19.
num. 15.
Qjjamobrcm applicando ad rcm ,dcficcrc Gre-
gna videb.rtut in hujutmodi juftificationc , nimirum
Jiquodhi Boves idcntificc dcpafti fuilleiit in illius
l^rato.qnod tamencircdcmonftrandum monet Natt.
co>ifi/.So.niim.J{.Cancer. V.irt.ir.parte i.cap. I4. num.
^^.cxiciiquc ^et Paciori.de locat.cap.ii.num.66. id-
quc dc faClo non crat tam facile juftificare , cum ad
huncetfedbum, nificoncurrat aliquodStigma , fcu
j; Mercum particularc , non (ufKciat corrcfpondcntia
coloris > vel alia quxlibct lcvis,aut gcncralis dcmon-
ftraciOjtclte Natt.d.confl.S -.num.^. infin.Verf. nam
debuit,& nu.^ 8i fcquirur Paciou.de locat.d.c.ii. mt.
6j.6S.dr feij.Rot.dec.iHiper tot.par.S. rec.
Ac dcniqucfubdcbam.quod conccflaetiam, fivc
fafta probationc idcntitatis , actamcn bcncficium
prajlationis a r^regna intcntatum non jam ctat cx-
petibilc pro fcro Afiictu Hcrbarum, feu Prati , fed
alia fub.ilccina opus erat juftilicattone, ncmpcde il-
34t
non ncgabatur.communtm Dcbuorem pUis illi,fcu
t;us Adminiftiatoti folviircqnam importarct AtH-
eius.fivc precinm Herbarnm , folumquc objicicbat,
hujulmodi lolutioncsccdeiedirbere inaliam caufam
Fcumcnti mutuaci , undc cardo difpntacionis in hae
parcc rcduccbatur ad infpcdionem ocularem cujuf-
darn libcrcnli , in quo notat^ lcgcbantur partita: fo-
lutionum i cumquc hx foicnc duplici modo conce-
cept;E,in una fiquidem Columna cominebatur clara
cJcprcffioin caufam Grani , & circa hoc cclfibat dif-
putatio,inaltcravcr6 diccbitur fimplicitcr,& inge-
ticicper rnaggior /wjw^,undc rcfleftebam^quod cer-
37 te hscquantitjs dcfignatain diverfa Cohimna,&
abfque cxprcflionc incaufam Frumcnti nonpotciat
rcfcrri,nifi adfolutioncm Affiiftus Hcrbarum , ut in
fimili , fcu inpropofito contrapofiticnis patticarura
CUm yi/ex.Soccin.fJH enocb. alii.i^:te relpondit I^oti
dec ^o6.n»m.^i.eoraM Bich 8iamc eam Adart. Me-
^8 dicexam.Seuen.iy nu7n.^,6 imb fac crat.has folutioi
ncs non eire poficas fub Columna refpicicntc com-
putumGrani.ad hoc uc iii illas refcrrinou polfcnr*
ficutiin fimili pariformitcr nor^viz Rot.corata CeJf
dtc.iCS ^/.w/.ii.Addito, quod fi ha;folutiones rcfcr-
jp rentuc ad debicum Grani,longe cxceffi.iri.nt ipfum dc-
bitum,quod non erat diccndum, fcu prjefumendum»
ut in Ipecie folutionis in unam,vcl aliam caufam re-:
fcrcndxprofcquitur Ros .d.decifio.i^o6.num ,ix coram
Bich. Sc concoidizGrat.difcept.it^.num. bj.eadeni
Rot.dec.6jej.nu7n.-j.verf.qitx voluntoi, parte i.diverf.
Caufa tamcn pcndec in eodcm Tribunali Agtieultit-
1« adhuc indeeifa.
FLOREMTINA PECVNIARIA
PRO MONTE t>JETATIS FLORENTI^j
'CFM ANTINORIS,ET ALHS.*
ARGVMENTVM.
Ahunde rradatur de difpofitione Texi.ift i.lf=-
la rata prxcifa Herbarum,quas apparct Bovcs fuilfe <et,C.quipot.inpign. hai>. & quando privilegiuhl
depaftos , fub ea ratione , quod cum prxlatio dcri- ^^ ^^ dcrivans prxferacur Doti; & quid.fi favo^
?4Vansex «'"./fi'. ««-''««"itamqiiam remedium mere %x . ■ . . 1 ^
'^ • . f I • j i-v j • re Muruantis ulrenus intercedat pactumDrx-
aEquicanvum fundccuc inco , quodalias ad mcom- . . . . "^w j^a..iunj pi^
modum cujufcumque Cceditotis Animalia pccjif-
fcnt , fcu quod dc c.ctcro e.^fdem-cxpcnfas lubjiflct
quilibet alius habens dominium » vcl creditum fu-
pcr Animantibus ; idcico xquitashxc non cxteil-
35 ditur ultra ratam neccflit.:iis, no;i autem p:o eo plu-
ii,quod extra hancncc flicacem Debitor communis
maluiflet impcndcrcuc in fpcciepoltaddudtam prx-
lationem Creditori Hcrbarum compctentem limitac
Gait.de Credit.eap..^.ijn n.num. 565. JK^w.&liquet
ctiam ex Carol.Ant.Oe litca ad (jratian.di.fcept. 25.
fub nHrn.i^.prope fin. verf idtfue non ex /egis;8c gcne-
^6 ralitcr adterminos cjufdem /.inte^dum comprobant
Mant.de taclth.i.tit.iyfuh nti-r.j.rj- nit>n.i$. Grat.
d.difcept.iynumil- ©■ 24. & difeept.^io/nb nKrn.').
"verfubietiatntAmat.Panori^.refol.ynHw. 6^. Giitrb.
4id Confnet. MeJfan.cap.c).a/oJfi,nu.^y.t ifin.-verf.nec
tt/tra,Aiart.Medic.rxam.Senen.n,nuM-g.Capon.d.
difc.ioj.fub numer.^i.ver/.qHarti. qnod prdferattir,
£onden.d.colie£l.io.nu.ij./ibi.Rot.dec.^iji nH.6. C"
l-par.i^.
Tercib tandem exipfo fafto tollete contcndcbam
difHculcafbtiijquiaiKnipt.' conftabaC;& pct Gregnam
ambulx hypotheca: , qux quid fit , quid rc-
qulrat , &c quid operetur , pjeniflime exami-
nacur.
S V M M A R I V M'J
I FitSli feries.
z Pra/at 0 favore MutHantij ad rem emtiidafn ntn fx-
pofcit confenfum Venditoris.
Et <jita. reqttirat)ibid,
} Mutuans ad rem efnendam an praferatiir in nn^^
cwfu Dotis, & num.6-
6t <]u<ejit ratio mi/itansfavort Dotis, mitn.S.
4 Dodlores non ob mu!titudine7n,ftd ob praponderan-^
tiam rationuin funt attendendi.
5 Tc.xt.in l.licctjC.quipotin pign.hab.fw; rstioniin-
nitntur.
7 Venditor refervans fibi domininm in re vtnditafr*-
fertttr 'Dotietiamanteriott.
^ Mons 7'ietatis fitiitur privi/egiis /'«'« Cattfd.
Iiemprivi/egiis Ftfci.num 10.
II DoscmFifco, ^ aiiis privi/egiatis pari pajfn pro-
f f j ctdit.,
Anfaldi De Anfaldis
342
tedit, er tnttr eos attendmr fola prforuiu tem-
porif.
II PrivUegiornm con^uajfatio quarido non intret tn ma'
teria prxUtionit.fed u»Hs tnagis,c^uhn dlter dicn-
tur prtvilegiatusi
Privilcgtorum cowjuajjatio non intrat,<]Hando inperfo-
tta unius adefi unnm dumtnxat privtlegium,& irL»
perfona aiterius duplex,d n.il.tn fin.
ij Hypothecaprdambula appofita in coniraHu emptto-
nts^uidjit,(^ ^uid operetttr,&^Htd pro earecjut-
ratHr,CrnUM.iJ,.\^'& 16.
17 Hypotheca poteft conflitui nonfolum pro pr^fentt,
fedetiamprofuturaobligatioiie.
18 Hypotheeadependens aconditione poteftntiva regu-
lariiernonretrotrahitut. _
ip Hypothecapraambutatn ^uodiferata diffofuione^
Text.in 1 potior,& in l.quiBalneum.ff.qui pot.in
pign hab.
to Hypocheca praambuta debet apponi in Umine acijut-
fttionis,vel incontinenti , Sc non eX poft,jed non eji
necejfarins confenjtis (^enditoris,&. pcr tOt.Difc
ai VenditorfihabHitfidem depreiio ,fed fferabat tllud
(btimfibifolvtan habeat reivindicationem in->
cafu non faB£ folmionis ,& num n.
4} Emptio fziih pro perfonanominanda tfecHtnnomina-
tione , retrottahitur in praludtciltmCreditorHT»
N eminantis .
;a4 Licentiampetens a Principe poteH cogi a£tHmi pro
quo petiit licentiam , confimmare,
ij Utentiam obtinensrefignandi Benefcinmpotefi dz^
rigore Jnris compeUi ad reftgnandum , & de ra-
tione.
»6 RetrotraBio fit ad diem CmraBns , non aittem im-
plememi,quando tmplementum ejl necefjariim.
'^mpUa,etiamfifit necefjaritm exparte untus Contra*
hentis tantHm,nnm.iy.
a8 Mandacum nonpoteft revocari, ^uando refficit In-
tereffe,^ utilitatem Teriii.
2^ (JPfutuansad rem emendam pr&ferturnon expri-
Vi!egio;fed de fttre,8i ex implicitaprioritate tem-
foris t & nHtthiO.
DISCVRSUS LXXXIV.
ia T7 XoptansMarchioHoratiusiMbntcquaEdam
XZ^ bonaStabiliaemerekquibufdamdeConcinis,
ncque expedicam habens integram pecuniam profo-
lutionc pretii eorumdem bonorum impliGanda con'
venitde Anp.o i(«o6.cum Officialibus Montis Pieta-
lis Florcntiarillam abipfisfubconditionib.recenfen-
dis mutuo recipere; Cumqjeidem Montiproficuum
fbrtairc forct ad hujufmodi mutuum devenite,ex quo
brevi manu illamet pccunia redibat ad Monrem Pic-
tatis mutuantem uti de confimili quantitate Credito-
lem illorum de Coticiiis.hinc proinde portedlis pcr
Warchionem piecibus Magno Hctrutix Duci pro
«iTcqucnda oppoituna h'cenria, ut Mons fubipfius
Principis protcdrioncexiftcns contradbum hujufmo-
di poltctinircfavorabilefubdic 14. Juniiejufdem
Anni prodiitrefciiptum: quamobrcm hac fecuritatc
rcportata in fcquelam carumdcm precum>ac antccc-
ilentis convcntionis memoratus Marchio Inftru-
mcntum cmptionis fub dic pariter 15. Juniiexaravit
cum Concims,ac ptomittcndo ultra fcut.4 mil. cir-
citcr dc piopvio pro intcgraiido prctio exburfarc ah'a
fcut.^joo.a prxfatoMonte,utpra:mifimtis,mutuan-
da, & fprci.ile paftum adjecit prrlationis, &hypo.
thccx > 4uam nomiiK prxambulx coafueveiunc cx->
plicarc DoUores ad exptimendum ea mcdiantc, quod
acquiritui Mutuanti antc ipfum momentum ttans-
lationis dominil in Emptoicm Jus . & hypothcca
adeb icm emendam afficicns.ut in prxjudicium cjut-
dem Mutu^ntis ncqueant dclupet aliovum Credito-
rum quamtiimvis antcuorum imprimi nexus, & hy-
pothccx.
Verum quia adtualis numcratio pecunii mutna-
tx fccuta non fuit.nifi fub dii- 30 pvxdidli Menfis Ju -
liii,& econvcrfo longcpiius.ncmpc ulque ab Anno
15S0 UxoiiiEdotis Dtbitor Maichio rcperi(.bacur,
hinc pet illius obitum fatto calu reftitutionis ejuf-
dcm Dotis.Uxor, illiufque hancdts intcr ctetcraoc-
cupaiunc bona.uc (upra, coempta.doncc intiu;;cntc
Montc Pietatia , ac cxcrceic intcndcnte cfhcaciaiii
hypothcciE,dequ;\fupia>dil"piitar.ioi iCampiisapcri-
ri ccepit. utrumin concuilu potioia Juia afTillcrcnc
Uxori, vd ab ca caulam h.ibcntibus , fivc potius
Monci muruatoii,(^umquc a>ivcrfus Monrcm favo-
re Uxoris , aUoruniqnc Cvcditorum robullc fcii-
pfiflct a^liyfius ManJtHS,\.n h gitui in cjus C OrijHli.
3^5. &' nihilominus Judcx xdidillct Dubiutionts
contra dcduda pcr cumdcm A-ja.:jut!/!,\L'^o cx paitG
Montis recjuilitus pro mngis iminicnJis iifdcm Dii-
bitatiouibus confului.ut lcquitui , & poftmodum
Invcni.quod ctiam pto Montc accuvatc,iJ- Ibhdc tcf-
pondit l^alm.Nepes ut patct cx cjus ^.//^^.184*
Gemina^funt fundamcnta.qux pv.Tl.vtioncm Mori-
tis Pii adeviJciitiam infinuant unumncmpcdc fu-
rc,& fld nudos cerminos le^^Jtcet, C. t^nt ivi.in ^ti;,j.
hab. & altcrum vigote ['i^cifx convcntioMis , (ive
przambulae hypothcca' ad coinmodum pra:djdti
Montis adjc ;*:s inipfius cmytionis hiftvunic; to;i:n
fane dubitavi poffc non vidctur.quod pnlcnti irypo-
thefi congruat ccnfura d.lJicet,m\sW\ etcnim iiivc-
nitur caurum.quod Mutuaror ad ctf.dium .icquircn-
di fpecialcm , &privilcgiatam iiypothccam(upcrr«f
cmcnda dcbcat ctlc prasfcns Contvaftuicmptionis*
qaodqucnumcratio Mutui fiat iiicontincnti.qucm-
admodum Ucctpcrpetam objicitur.utinfia rcfpc-
dku praeambulsE hypothccx.nam ad tcrminos fi,i.ii.
cei tantummodb requivitur . quod pccunia cxprc/Te
in caufamrci cmcndiE data fucric quodquc dc ipfius
pccunix vcrfionc appareat quodqucdcmumfpccia-
lis apponatur hypotheca fupcr rc cmcnda, qux ora-
nia cum in prxfcnti calu intcrvcnevint , nil icfcrt*
quod numeratio ad formam pvomiflionis pott aiftum
a explcta rcmanfcrit , quinimo nonopovtcre , quod
Venditovis incercedat atrcnlus.poft Irranch.^dcctJ.^-j.
per tot.zvndkiy^mat.l-^anorm.rcfoittt.^. niimero zi . &
patet cxfirmacis per Gait.de Credit.cap.^. ^«11 uu.
iioi.Meriin depignor lib.^.^uan.i} per tot. 8c poft
Hodritj.Carleval.Sc alios De Card. Luca de Crtdit.
difc.iynu.y
Pofito itaque , quod intret dicki lex licet , tat-
barcpotrc non vidcturlongus DcElorum Catalogusii
qui vohierunt , hujufmodi Sandionem non incrarc
j adverfus hypothecam Docis antctiorem . &dc qui-
hos infe^uenti Difcept.nMrnero ^. Nam prxtcrquara,
ntinfra. fotralft nonpaucioves .pvimiquc nominis
^urisconfhlti pixlationcm advctfus Dorem Mutuan-
ti ad rem cmtndam conccirere ; adhuc juxca moni-»
tum Imperatoris in leg. i.verf. rHdem,(. .deiJeter.
4 fur.enttd. non QX tau\ntuiiin\: ty^Htljorum, fcd cx
prxpondcrantia rationis vcuiunt qua;ftione» divi-
mendx,& dixit perpetub Rotn, & fignanter-afff/yr^oi.
ante num.i.verj.dr jl^tHerunt,pi<r i.d.tverf. cjr dec.Gi.
mim it.infin.verfSedqmd apr.d Domir^t.ScnicMy
par.s.ref.
De Commer. & Merc. Difcurfus LXXXlV. 34 j
Ac pioptereadpplicdildo ad l'cni,cUm rati6 , ob
quam Mutiianti ad rem emendam Contra tjUafclim-
) qne przlatio impartitur , illa potidlrrie dignofcatur
cire,quod nili Creditor tnutUAiret illam ptcuniam,
cmptio fecuta ncJn foret, &confeqLientet fada non
fuiiret acquiiitio talium bonorurti per Debitorcmi
hihil habuiiretCriditor anteriDr, undefua jurapof-
fccexperiti.ut ritiocindntur Q'>at.difc 6i6. uumer./\.
H-oderic.de ann.reddit lih. .cjn&^r.o-num. ij. in fin,
<5 Verf.riec etiatn obfkint, \ quomodb tolerardlirri cft
quod Dos adeb exbtbitans confcqui debeat privile-
gium , utveniat pr*ferenda ipfi Mutuanti , qui fuit
caiifapra:cila acqui(itionis,quive ndnmutuairct.nifi
efFedlns forcc fecurus de pr^lacione alias cniin Mii-
liereslucrum facerent Cumaliena jaftura,V£lfaltcm
Vellent fuper re quodammDdb allena prceferti, con-
tra ea,quxconclamat 'iofch Liidov.decif.Teruf.^'^.
T)H7ii.\<). Sarbofirt l.fi cmn Dxittm z^.f.utt.mm.^i^. in
fine.ff./»lnt. Ai.Uyim.Atnat.Taporrn.d.yefoi.-i.nu. 2^
Capon.f^ifc.toy ''im.i,t atquc hanCopinioncmClicct
forte Arirmeticb Calculb dcfumpCo rriinuscbmmU-
nis dici valcit , utctiam patc: in Difc jrq. nnm.i. )
vcriorem,magifqucrationabilcm cxaggerac Calrd.De
Lui.a at Dot.aiJi.nrf.i66.niimer 57. e.x ve^f. rat-encs
autan,uff}He ad n:t 61 ubi quod alias Mulier fe fatis-
faceret debonis altcrius- qudm Debitolij, cum caj-
teris praeter hos late dedu6tisj'«/'>'<i 'l>ifcept. 56. nn*
tner.l.
i^^tque hinc viJemus,quod qnaritumvis nbnnuUi
ftudeant infinuare , quod hypothtcadotalis anteiior
pracferatur ipfi Venditori refervaiui (ibi dominiiimj
quod in fpecialem reiolvitur hypothecam prb rcll-
duo prctii nol» (bluti j atcamcn lentcntia h.tc cbm-
^ Oiunicerrcprobatur.ac Venditoremptarfecrifpfl Uo-
ti ancerioci nimaruntaddudti ^ti Merliriidc pi^nor.
iip.^.tju.^i.ex num.^y.ad ^)^. BofJ.de Dot.Citp.ii ntm.
^6.Rot.corain C aVui.dec^icj.rium.^. & de vcriori,ac
in foro rccepcaopinioneteftaturC<»r^. De Lucu de
2)o/.a.i7i/i.i6(5.»« ?9»
KtacJUc gcncraliter , & (^ ut dici folet ' in ab-
ftradtu ' rmata rnultb magSs kcum fibi de-
bent vindicare Jn pr^fciitibuj fadti circumftail-
tiis ; unica (iqitidem , & pro mco judicio frigi-
diflima ratio pr^Iationis Crediti dotalis illa cftj
8 quod cum Mutuans ad rcm erhendam piibtioncm
fortiatur ex privilegio rcfultance cx i.hts confeijitens,
j4uihen.de <,'^«.>/.'23cif.fubintiec corumdem hinc in-
de privilcgiorUm cbnqu.iiracio , & confequtricct
prioricas ccmporis favore Dbcis inlurgat , ac Mu-
tuancem cxdudac * Ac hujufmodi racio congrucre
poftc non videcur cafui noftro, cum non veilemur
'9 in Privaco Ctedicorcfcd in Moricc I'iecacis, quicam
petfpcfta piecatc Infticuti quimipflusnomine,Cau-
la Pia rcputatur ,ejufquc privilegils perfruitur , ad
nocaca pet Novar de e/efl.For.fcil.i.<^u^rfi.ji.nHm.i.
& fit ^j.per /or.quem fcquicur Coheil.nd BHll.Bon,
Jie^im.cap.ii.nnm j^y idcm apertiinme firmans/w^
ntm.iyManfcinjutt.iiQ.'!! .ijc^/f^.quinimbctiam
10 Fifciprivilegia hifce Moncibuscompetcrcprout il-
Ja fuifteGommunicatahuicMonci dcUrbe , refert
Card. De Luca difc, 50.«. lo. de Lred.Rot.caram Bit-
rat.dec 6^9. nu.ij.
Ac ptopterca parum non eft.qubd cadem Dbs,e-
11 jufquc tituhis inferviat pro conqua(rando utrbque
ptivilegio. Fifcali fcilicet , & Caufae Pix inhzrehtc
Wouti Creditotii fecundum ea, qua: notaVit Butrig.
in l.i.C.deprtvil. Ftfe. Ba>t,in i.i,n.i6 verf. dtit <jun-
^tftff/«lHt,rMtr.^lex,C0nf.io^,p j./i^.tf, 'T^egufdt^
f*gn.par.'i..ynernhr.i\ 'n.id Cdbailxonf.lj.nu.^.Vfii.i.
Barb.in d.l i.part.i.niiJf.foint.mAtr. Guttier.praB.
ejH^ft.lib.'^ (}uxfi:izo mt.x.F otimvi.dt paii.nupt. ciuuf
7-gl<'S'--parte 3.- ».5 Mcrii^i.de ptgn.itb.^.^.Af.nu.xa^.
^fe<]q.Cafon.d.Hfr.toj.fiihn.i%.<:ard.ne Lttca d:
difcuif 6G-n,]o& >;.66. ieDor.
At qubd caufa Dbcis dcbcat priferri,& pr^valc'
rc Monti,qui nbn foUimdi!plici,& unoquoqLie pari
piivilegi© rcmaiiti luffulciis jtld itiam habL-C pro fe
claram convcntibiiem, majoreinque Juftitiam , &
seqiiitatem, cui nititur Teii:.i-; d.l.inet, ncmo profci
Ij ftbhoc dixcrit , imb rcgulie TurisomncSrc(i(ti)nti
nempc ut attcndatur quis exiftat magis ^iivjlct^ia-
tus , & in quoplura vincula privilegiiconcurrantj,
qufve magis perigat dc dimno vitat-)do qUar bmnia
Jn Montc Piccacis concurrerc palam eft , & confo-
hac Tijgufant .difl.parte x.meri.hr.^.nHm.\ot).i^odrit].
'de Concttrf.Cred.parte i.art.i fuh ntt. i.Verf.fecUn"
diiBarbif.in d.l.i.payre tS.nrM.i^.in pne,ff.foiiit.?na~
trirn opcime Cap^c. iaf-.iecif 1 g^.num.i^.Cp' -0.8c
plenius.quod locum fibi non vindicet conquairacio»
iibi in Uno non taiuum rriplcx ' prout hic j fed etiani
diiplex intercedit piivilcgium,.Vo^'*i>-.^e Eieci.For.
feii./i^..,]'titjl.s'6.7iit.yf.AniireDi.contr \j^6 H n.tyCon"
ciol.a/ie£,-;^.ntt.i^^. Roi.apnd y4rgiteii.dec.iynum.i2:
verj.& ex eo,& nU.i^.
Citctum ,priter prxpollentiam privilcgiorum
lcgalium , inevitabiiis vidaur cfttcacia dcrivans ex
h.ypothccapr2:ambulaappofica iiiv^bntradu vendi-
tionis , & bptime fubftcntata fn xditis Dubitationi-
busjetenim ad tbllendam amarirudinem, fcudifficul-
tatem prima: infj>edibnis,nempe i g ii e , fufficicns
caucclarepucatur ifta hypocheca ob quam,quando
Ij res emenda cranft: indominium DibitorIs,cUJusra-
cione illico imprimuncur hypochecx conccadts pttf
bonis fiJcutisi jam imprcira icpericuc aiice momcn-
ttlm acqiiilKionis i(ta hypbcheea , cum quaresin
hunc modum atfcdta Dcbicoris eificicur , atque ica
Dpcime concludit Card.De Lttca dtfc.6.num 10. ^
dfc.is.niim.^.de Cr'td.& d, difc.i66.de Dot.fubnUi
62. & cbncordac RotAcornm 'Burat, deciiynu, 4.^
fei^<^.A'ier/in;deptgn.iii>.^.ttt 1 cj.^un.io.crfe^ij.
Diximus, quod concordat5/«r^fr.nam quamvis
if^»</.adje(5tum nofcarur padtum, uc fupec re cbemcn-
da nulli alii Jus,hypochcca,vcl adtib acquiratur , at-
tamcn hoc ipfutn concunic in cafu nbftrb falten»
pcr asquipollens ; quidquid enim (It in terminis nu-
Qxi.itiet. dum tamtnadjcdtafuitpiscambulahypo-
thcca , de qua non loqucbatur in prima patce fuica-
fus BurattHiMetti cmcrgic etfcdlus (iquidem, uc rc-
ftc huic eidcm objedo occurrcndo nbcavit Merlim,
de pig>i.iib.i^tit.i.e].i}.ftb nu.ii.verf.non ob(kii,qao~
ticsappblitiim legitut pacStum pnambuls infixio-
14 nis hypochcca: ad favoccm ccctz perfonx , fcquituc
de ncccirc quod omnis alia remancat prohibica ac-
qilifitio Juris,vcl adtionis obqiiam eidcm prxam-
bulx pr^judicium infcratur, ali^s enim & hujulmo-
dicautcla rcdderctur fruftratotia , &locum non ha-
bcrct illa regula, quod qui vult confcquens , vclic
etiarii antcccdcns,folumqi.ie idem Mer/iv.in antece-
dentt )j,^i.]il>^.nu.iOi& Jeejcj. qubtics fecutus vide-
tur Bttrati drctfonem, procclTitper verbum augmcn-
titivum/ocf/«/,fcd de cjEteroy;*^ i:um.i^ coiicludir
pcr ha:c vcrba, unde privtlrgttt>n,^Hed d.itur Muiie-
ripro Dote d iege , Itjcnrn dehet kabere in bonis, quA
tjuiruntnr Viro Debitori libtre , (jualia non funt ea^
ijut anteejHam tranfeant in domimum ipfiis,recipinnt
fttUHtn rejtrvttncnis jpeciaits hypsthtc* fidfavor^tm
F f 4 rj«/,i
Anfaldi De Anfaldis
344
ejus, qkipecuniam creiiiitiHt bene cOn.probac foan.
Fran'.De P.,rit dcc.-.^.nu.'!: .rumfeq.
Ec ex his Eiccii cogorjquodfufo Calamo dedu(^a
pcr ^H a.t, um, qui iion negando vim , & cfftdlnm
iftiuspcarimbulaE cuiat lolummodb ofteiidcic»>.juod
£>(/ur.'*jde ipl.i loqutntcs pioccdunc cum piaHup-
jj pofico duplicis circimftantii. piimb nempc , quod
ipl.i piiambuh hieiit appoiiia pec Vcndicorciri, &
{ccund6> qiiod adravoicm antiqui Credicoris , faccii
inquam cogoi>quod illa Mihi viJjncur fapcrc Ijbo-
rcm irricum ntillaquc dignum rcplicationcdum hr-
bemus Antuonrates tupciius addudtas adcb pun-
Aualcs, ac loqucntcsnon de Vcnditoicfed de bmp-
torc imponenre hypotlrecam non ad favorcm Crc-
ditoris jam pixcxiftcntis » fcd mutuancis ad rem
cmcndam»quibus addi poteft Salgat'.>': iaby>. ( red.
^<ir.2.£-.i4.w.io8.iibi pavitormi^cr rradlat dc ipfo De-
bitore , fcu Emptorc hujulmodi hypothecam rcfcr-
vantc non tantum adcommodum v^reditoris poftc-
lioris.fed ctia cujuslibct aheiius Tertii.&excranei,
Et quidcm quoties oppoitccet cvagaii per ratio-
nes , ubi habemus Dodrinoi individuales , piotcftb
foitiota funt fundamenta , qux militantpio Tcrtio
iDUtuante ad lem cmciidam , quim pio Crcdirorc
piJEcxiftentc pofteiiorc, quoniam potius ablonum
leputaii dcbccquod valeat hve Venditor, fivc Emp-
toradhibtndo quanidam , ucita dicamus , partialica-
tem favere magis pollcvioiiCrcdicori, quam antc-
rioci,ut ctiam ditttumfuic Difc.feq.n.ij.Qr i8.concra
16 autim,ubi agicurdc Mutuanceadicmcmendam,iiiil-
lainjuiia fic ^. rcdiioiibus anterioribus,cx quo bona
cmpta non clfcnc in bonis eorum Dcbitoris, utpcr
hic vtrba dadidic Gr.^t.d difc. 6i6.n.^.& 5.er di/c.
Ejufdemque itrelcvantix , fcu inapplicabilitatis
dctcgitur alcerum objedtum fupcr eo excitacu(n>
quod cum hypocheca , qus rcgulacur camquim pe-
diftcqua, fcu filia obligationis, ftarc ncqucat fine ca-
dem obligationcpctlonali , hinc cum in cafu noftro
oita non forct ifta petlonalis obligatio de rcmporc
conftituci hypochccccex quo non adhuc Lecuca crac
mucuandsE pccunisnumciatio,itanequeiocum ha-
bcre potuci it hypothcca.
Egrcgie acnim refponfum fuit in pricitatis Du-
17 bicTtionibus , quod hypothcca valeat conftitui non
folum pro pt£rfcnti,lcdetiam pro futuraobligatione
& iii hoc TextHi eft litteralis in l.res hjifoihfctt ^.jf.
de pi^ri.Si tradunf A/lerend.conir.fur. iih.6.c.^'j.n.'/.
Grivcl.dec.'Dolan.ii^.n.i6'F9nmn.dec.^6^.nu.ii. Z/r-
ceo/.confn/t.i.n.^o.Carol.Ant. De Luca ad tranch.
tiec.6yj.n.9.verj.frofktura enim,Dondiitti confult.i^.
V--, ac prasfupponuntomncs, quidc obligatione fub
conditione mixta,caluali,& potcllativa,uc infrik, dif.
ccptantur.
Nontutbantc, quodfubfecutapofterior niimera-
18 tio,tamquan. alibera voluntacc Marchionis Hora-
tii dcpendciis , rctrottahi non potuerit ad diem inita:
. hypothccJCpcr 7fA/./«/.po/jor,cr' in l.cjHi halnenM,
jf^iit p- .'Hfi^n.haheani.cutn rcliquis,de quibus/««
prdin Difc.6c).exn.ii. cumpiur.feq^.
Siquidcm , ulti a cittras relponiiones mox exhi-
bendas,animadvcrtcndu m cft,quod prxdifte i.pottor,
Ip cr i'^^' ' aiheuv tcto Coelo diftanc ab hac hypothcfi,
jbi iiairqjConcuiluscratinttrilliim,quiaftu,& pu-
r^mut'iavttac,& alccrum,cuir. quo Dtbitor, quate-
nu.- pcciiiu im ab co iccipcrct.fdc obligavcrat , quo
calu omnis xquitas poftul.-ib.K, quod qui in effedi-
5^a cxbuifationc pecuniz prsevcHicantcponcndus vc-
vcniat poUicenti fimpliccm fpem :' At iii no/lra fadli
fctie Uxof pccuniam dotnlcm noli contultpro re
cmcnda,lcdiplc ^ ons tfttcHvc folvcndo lcut 6500.
caula fuicacquilitioais idcoq; utabinitiopraMiotuvi-
mus , ncmo Scnb niium txpolcic. quod pccunia in
ipfoadu mutuccur.fcdfac s cft.quod conftccdcver-
liunci-juodqi in fiibliancia pccunia per Montcm mu-
tuata ifftcericquodiftabonacxtitcrint in bonisDc-
bitoiis.imb lufticit.quod dt vcifionc conltct pcrad-
roinicula; & conjcduras, ucait taru.De Luitt de^
Cr^d. ^fc.\.hf 10 (V cift.x^.nu .5.
Soltimquc afiud Sirihcr.ies volicumdignofcittir»
quod ifta rclciv.icio hypothcci dtbcac apponi in ip-
iolo liinincacqnificionii.vclincontiiunti; non autcro»
qiiod uumcr.uia ira air:'.ititiuc VtnJitoic ante , vtl
poft Iiibfcquatur , ficmi cnim fai5laquar.documque
loluciotic fcmptr vtiificaiia acquificio d. alicna pc-
cunia.itapoft factam .-icquifitioiicii, non Hccc appo-
ncrc padum , pci qiiod pr.TJudiciuio ii:ff,.;tur ancc-
rioiibus, qui «Jclupcr Jub acqi.irivci.unt , & hoc tft,
quod dicic l\ue, z.:ut. uiiicc ptr Ala.ji:.v. rllcgans
in co7ifl.')6.i.U7n.'^6.&JccjCj.c\ini(\uc fic \Qic\z Sai^ad.
in lAhyrir.tb.Credtt.p.rii. x Cif.i i.r:ii?.i. lU. & piofe-
iluhuiGr.nian.drfccpi.Ojo. T/iiMero j. i-^l u.at .'I' H'
niiriii,rejolut.'^.iVJii..\<i. c" 50 bcnc ctiam C ard.D^
LucadeCrcdit.d dijc.iy t.um.b. Burati. c> yidiien.^
dec.Ci.
Augcturquc hnjufmodi confidcrario , quiaalias
idcm tmeigcrcc cffcchis , nifi cium vtlimus, quod
prctium in paice mutuanda iiabcacur pro ioluto ab
inicio,fcquttctui,qiiod doininiuir habeii nonpoirtc
prociansl.uo,& conlcqucntLr nuilum adhuc iusde-
lupcr quxiipotuidct ab antciioiibus; Hcct cnim ha-
i bita fidc dcprctio domihiuin tun.sfcratur in Linpto-
rem , attamcn fi fpciabat Vcntiitor { ut nd pi.«ftns )
ftatim le illud pciccptuium, intciim doiniiuum non
tranfic.iit fQigLjj m l.fi Cjnaji Verb .faiitfaElioncverf.
i^iMinus,ij.cie pi^n.att. J^ eguf.dc jign.ja, .C.jnemb,
i->'.y7'in fin.PoJiiUe fibhaft.i ,lfei,.i-j,nu.'jc.& refol.
civ.i.-j^.tiii ii.opcimc .'Jertnojill.ad Lopez, n/o.i./.iS,
lit.^ p.,r'C ^.nu.:J\ ubi ulceriuscx 8cr/aZ.z.o,. lub'un-
31 gicidcm tirc , quaiido promiHio Emptoiis habcba-
tur pio ptcunianumcrata,adcout (^oncini vendico-
rcs potui(fent,quocicsMonsnon(olvilItc.vclinftarc
prorcfolutionc Contra<itus> vcl tci vcndicationc , &
concordancprxccr hosrclaci /<//'. Dijc.^6.>i.x^.
Dcniquc clarclcit cadcin vciitas ab cxemplo»
quodhabemusfamiliaredccmptionc fich pro pcr-
iona nominanda, omiics enim iatifllmc ccwigefti pcc
Salgad.in L.byrinth.d.par.^.t .\::,.exn,x/^.tifcjue adfin,
cum alii ,dequibus/«^ £>{/". li.".} tcuucrunr,quod
aj nominatio retiotrahatur ad principium cmptionis»
ablqueeo,quod CicditoresNominantisullum defu-
per jns adipi(cantur , unde fi Maichio cmendo pr»
perlona nominanda Montcin nominalTct , conqucri
de hacnortiinationencquiviircnc anccriorcs» quare
non poculc illi jb iniiioacquiicrchypochccam:im6
fiidcmMaichio pocuifftc incalu prccii noncxburfa-
ti dare manum rciolucioni C oncraiSus ctiam invitis
anrciioribns.quarenon valuittidcm M onti prjeam^^
bulam hypochccai-n ftipulari?
Patct icaquc cx hucufque cd abundariciam inC-
nuatis , quantum abfcrrct ^ cafu noftro ccnfuia
Text in i.(.ottor,Qrtn l.Ou' rtalr.eHm & quantum cx-
tranea reddaturdifputacic),anfimusincoi:dicioncpo-
tcftaciva,vtl mixta; Scd nihilominus in mcntcm pru-
dcntis Viti cadcie non potcft,quod pcndrrer ^libito
tim Montis, qu4m Marchionispcciiniam niuciiarc,
&
De Commerc.& Merc. Difcurfus LXXX V. 34^
^ rcfpcdtive recipcrc , imb uterquc faltem dc boiio,
& aeqoopactumquamvis iiui^um explcrc cogeba-
tur, .' oiis(iquidem,quia noii (olum licentiam mix-
lu "ndi rcport.iverat i Maguo Duccfcd etiam , ut ni-
Hiiiim veiidmile cft ,adfuit Dccrctum Magiftratus,
iivcut dicitur,»/ /\trfit ;Marchio autcm duplici ar-
«Sabitur neceflicate, tum fcilicet quia ipfclicciuiam
expo(hilaverat,undc quiquidlk in tcrminis Privato-
rum,quos pcrcutit d.l pocior.,(v- d.l.^ni B.fhj€»w,<i['
veriimode pvoccd'tur Cum Principibus Supremis,
a^qoincqucuntper Oratores cliidi , imo quod petens
pro a!i.|uo attu i Principe licentiam,illamquc obti-
nenscogatur cumdcm aCtum cekbraie, Tex .ift lit-
tcralis in cap <jHid»ii, ii.de renunc. ex quo uno ore
2j infcrunt,utquipetiit a uperiore liccntiam rcfignan-
di Bentficium,ca reportatal.iltemde ftridbo Jure rc-
ngnarecomp.Ucrctur.ex Car .Ti*fc.iiit,K.comLi2.i.
««'/..5 CaJJ id.df .1. «,,.5 de reiiu n .Bardof.in d.cap.
^Ht^ami^iHrK.x. tJH ^iol de Irre.jiK Ith.-^.ap 6.iutn.
Ji plcne 1'^rtjJe reftgmt.Benef.ii^.i,ciiUitft.\% ex nu-
tne.. ^2.cHr/i j/urtb./e(fcj. uhi pUucs aflignat rationes»
& figiianter ncSupcrior illudatur , maximcin Pcrfo-
nis qualificatis , qua: caveredebcnt , ne eorum vcrba
raciaiit inira. &tjui;i rv fimplici promiflionc ,& pa-
Ao nudo nalcitur obligatio cnm l rincipe , quin
etiam f ut in calu noftio j cum ipioMomctam-
quaiin Pia Caula.
Tum & fortius , quia iftam mutuationem in pa-
ctum cum Vcnditoribus .Viarchiodeduxerar, ut !c-
gitui cx verbis apud eumdem Alanjium d. coif.tlt.
^i<i.Jub nu o.f^ n:i,c}.infi.'i.^ ««. lo.cr ii.utrobiijuz^
parirer infii. ubi adeftprxcila acccptatio e)ufdcm
reictipti,ncmpc (olvcndi pccunias fibi mutuandasab
Officialibub vigorc cjufdem lelcriini, ideoquc cum
a6 impiemcntum ContiaCtus dc ntccflitatc lequerctur,
ipfum dicm Conrra6tus,non autem implcmcnti inf-
picicndum forccomprob ivit L dncer.vai .refoi.p ir.
3 c.i.nu//i.2c.& poft idart/nun.Piftor.^u 14. nuw.\o.
parteyRodricj.de Cor.curf. .redit.' a te x.uyi .1. um.
^yRoi.dec.-fi^.tiUrn II carte i-diverj &indurioribus,
quod fufficiat ad cfr..(£tum retrotraitionis ncceiTitas
27 fervandi promiffa cx parte uuius (jivagnon.lth.i.re-
ifonf.^yn.6 Roi.d.dec.ji^i.fub nu.ii. c-r per tot.parte
I .diverf.
Certius ver6>& citra principium d.bitandi, qufa
intcicrat , iftam promilTioncm fervaii tam refpc{5ti.t
Montis , cui rellituebantur pccunix tccipicndas k
Venditotibus , quam rclpcdtu corumdem Vcndito-
rum,qui tali mcdio libcrabanrur ^ dtbito cum Mon-
le Pictatisjunde quis aud^bit inficiati>quod ha:c om-
nia non fucrint (olemniter conclufa inter omnes
Contrahcntes , ip(umque Principtm, & Officiales
Montis,qui in tantum toitc adtu cxburfatunt pecu-
niam promi(ram , quia cum ^ ontradtus celtbratus
fuerit in Vigilia S.Jo.hapiiftoe,acfucceflivisFcftivi-
tatibus , Magiftratusnumquampotuit coadjuvari,
ficquepofitolntere(rc, & ucilitstc Tcrtii,etiam ca,
aS qua: de (ui natU' a funt rcvocabilia , efficiuntut irre-
vocabilia,ad ea , qua; in terminis fimplicis Mandai
firmavit 'Bart.tnl ji cumfnndmnpoft nn.^iff.depatt.
ibrque faftiu.i.Caslr.nu /^.Aidobrand.conJ ^j^.nu.^.
iib.i.Maniic. leta>-i-.Ub.j. itii. nu.i^.Rot.dec.^^.
mTn.^.& fecjef.par.j^.rec. cum reliquis ad fatietatcm
cplledtis//*/"» 'rj-ji .■'>:.' H 7.0.1's- II.
A primoicaqucad ulcimum,(ivc libcat proccdc-
fc ad mormamTe.i .in prxcitata i.itcet, fivc mcmo-
latx c rurcljc hypothtcae p Ximbulae, pra'latio con-
cedcnda eil Monti , quoniam undequaquc ptsftil-;
29 gct,quod ipfc non folum potior,fcd ctiam prior iu rc
cmpta ieaiper cxtitcrit.ad Texr tn l.Jt «,f K/,ibi, or^,
•tiemt emm Caufuft^ pignorif Ftjcusjf.de ^u^.t^if: Oe
Pont.d.dec.^,^.r,um.'<<.c,mJe^,ter,ttl,tts Me>li>i. depi.
gnor l.bro j ^.-«/?«e.....;i ««v,.jj.,^ ^g. ubi fubncftit,
quod Muruans cx hoc intcllettu prxferatur non frx
2optivi!egio,(cddc lureCommttni quia quoadboia
comparata tcmpore prior exifiimavi ,' ccniciiqfie
meretur. f.-:
FLORENTINA CONCVRSVS
PR^LATlONb"
SEV
PRQ VXORE, ET ALIIS CR^DITORIB.
CHRISTOPHORI NOVELLI,
crM GASPARE CELLA.
RESPONSVM t^RO VERIT.tTE:
ARGVMENTVM.
D*; caciem mitcnzText.i»l.ltcet,C.quip^t.i»
pig^jor.hak & hypothecx prxamhul-r, quoJqMC
iai» rcv^uirariiiam adju-i aci favorem i;h"us, qui (ic
CrcditorEmptoris:htlattcjnandoD.biiorpo{-
iit , necne in non acquircndo ptjcjudicare fuis
Credicoribus,& fignanter U-^fori.
SVMMARIVM. '
t FaBiferies.
X Uypoiheca praambuU frequenter praUicatur apuX
Fiorenunos.or de ea remtjffve.
} MitiUiins ad lem emeniarn non pr^fertur dc rigort
furis Dott ant.eriori,
Et d.' rai'0'ieyrjit,/ ,\i,
4 Texc in 1. licet,C.qui pot. in pign hab. requirii ver-^
fione?» pecui.tx in rem ciopiam.
5 Hypotheca praambult recjniit debitHw Emptorig
erga i\lnmyCu\us fhvore adjiciatur.
Vel ^uod pecunta fuerit Verja in rem emendam- , ntt-
mer. 6.
7 Z^xor in bonit ejmfitis per Vtrurrt pofl contr.tciumJ
Aiatrimonittm pr.tferiur haben.ibus hypothecam^
anteriorem licet exprefjarn.
8 Confcjfio de recepto non [^robat creditum, (jr Verarttj
numerationem in pr,i\udicium tenii Creditoris.
Amplia, uon obfkinte tapju biennii aJ opponendam, ex-^
cepiionem non numeratie. peciinie,nu.^.
Item amplia , etiamfi confeffo fit ^minata,n.i\.
10 Debitorrecipere poteft folutiontm ttfuo Debitore-ii
fed nonpotefl eum liberareper corifeffionem de re^
cepio inprajudicium creditorum.
11 Pecuiiiarum qtiantitiu notabilis fineqnietamiafo/vi
nonfolet, O" nu. 14.
1$ Dcbitor in acjuirendis prxjudicare poteftfuis credi-^
tortbiis
Dec/ara.ut num. C.
Et /imita,Ki nnm 17.
Et de raitons /imitationisin.ii.
Item li'fiiia,cjHando agittir deprajudicio ZJ.voris ejuf
demDcbttoris,n.\cf.
io Mu/ier,/icet poftertor fuper boniijbi in Doiem da-
ttimandD meleQiiripoftt» velnQnacreditorihut
*ntt.
345
Anfaldi De Anfaldis
artieriorihtti ip/ms dantis.
£t dtclaratur Roc.dec.40.pa1M4.rec. ilpid.
fl.1 Detales res djiiwata . & traditit Viro ctnfAitHr ti
ivenditaper Vxorem > ^ pretiumpoftea riHmera-
$um f^iro in Doiern.
XI Filiapro Dote hfhenda in honii Patris dicitur prO'
prie Creditriy.
aj V3\vR.'^c^.A\cg-\^4r-^dducitHrt&declar.& w.24,
2J Creditor,Ht iCtjitirat hypetheCAm ex perfona Dehtto-
ristfat ejl,quodDebitor fer rmmentHm atiquid ac-
^utjiverit.
'i6 Sohens,ut fnbingrediaiurin '}ura dimijfi Creditoris
cmtfuis pecuntis,debet fibi caverc de paiio fubin-
greps.
»7 Refervatio dominiifufponit iltius praexijlentiam, &
fint eo non operatur.
a8 ReferVatio dominii importat /pecialem hypothecam,
& prxtationem.
t)sclara,Ht »««.29.
J» Hypotheca , five obligatio realis nequit a principio
crearifinepncedenti ohligatione perfonali,
DISCORSUS LXXXV.
SUb cadem die , qua Chriftophorus dc Novclh's
publicum celcbravcrat Inftrumencum cmptlo-
&t nis fub illis paaisjicfervationihm.a.- w=..idriiouibus,
dcquibusproxiro'^ > pcrApocam propria manu fi-
gnacam con/cilus eft rcccpiirs i Gafpare Cella fcuta
40(37. in pccuniaeflec^irc numeraca ad ticulum
Cambii , &ulccrius fefe debitorem cxcare fcucorum
i6oo.in vimprsnominati Inftrumenci ejufdemcm-
ptionis.
Vcrum^cumin hujufmodilnftrumenco emptio-
nis Pra:dii.feu bonotum dell' Aia nmva Marchcttus
venditor declaraverit,advcndicioncm iftamdevcni-
te pro diflblvendo sre contrado cum Cella, & ref-
pcdlivcex caufa Sororiae Dotiscum Albi/.ino ejus
Cognato>convencumpiaEcisefuic,cjuodrcfctvacain
ptimis piaeambulahypothecafupcr Prsdiojac bonis
ptsdiftis ad favorcm quorumdam de Fiedcrighis pro
fumma fcutoium /ipG-j .accommodati aCavibio(fMx\x.
Vetba pt.tcifa^ atdettoSignor Novelli per impiegarli
neW apprcjfo Cmpre , rcfcrvataintclligerecur CcUe
Credicotijfcu Carobiatoriprslatio lupet cifdem bo-
nis advetfus quofcumque ctiam cxcaufaDotis Ctc-
dicotcs Erapcotis.
Cumquepariccrconventum fuerit, quod Albi-
2inofolvctcntutfcuca 2767. cidcmut fupradcbita
per Marchettum pro rcfidao Sororii Dotis , fuper-
adjeda tamcn coiidicioncquod ideai Albizinus ce-
dere cenerccui Novcllo cmptori omnia Jura doca-
lia.ptaefacus Albizimis, icaconfcncicnccMaicherto,
ceflic hujufmodi jura Novcllo, & refpedivc quicta-
vicMarchcttum.
De rcfiduo autcm ptecii cmptionis ftabiliti in
quantitatefcut. 6272.convencrunt infimul Vendicor
ac Emptocquod fcuta 1 6oo.folvi dcberenc Ccllx in
lotvicibus.feu ratis,& inceiim eidcm CcUxcorrcf-
pondcrecNovcllusdc fruftibus rccompcnfacivisad
rationcm fcutorum quatuor pro cencenario , quod-
quc pio eadem quanticate fcut. 1600. dominium
rcfervacum cenferetut ipfi CcIIce , & refpedive pro
eo, quod fafta quadam compenfacione rcmaneret ad
fovorcm Marchctti Vcnditoris.
Explicata igicur , feu cxpleca in hanc formam
vcndicione , poftaliquoc Annos decoxicNovcUus»
pro Jndeque fupet cjus b9ni«,& figuanccr fuper pra^^
diftoPrzdio </«//!' yiia^nuova concurrcntibus Uxo-
rcjaliiiquc Crcditoiibus antciioribusNovdli cura
mcmorato Cclla, (eu cjus Ccfllonaiiis, qui pia:fats
praambulae hypothccx innitcntcs contcndLbant de
praelationc , dubitari idciicb contigic , quis rcvcra'
ptarfcrri mcrerecur,ac pro Uxorc, ccetcrifquc Ciedi-
toribus antciioribusjUt fupra,icfpondcndum ouini-.
nb ccnfui.cxpluribus.
Et primbiquia dcncgaiincquit,quod rcguia Ju-
ris vulgatiflima in /.cjiii prior,jf. cjui pot.in pign.hab.
afljftac Uxoiijaliilquc , u: prxmifimns, ancetioiibusi
Crcditoribus Novclli;ac proptcrca tota difticultatis
anfa rcftiingicur vel ad illam potioiitactm. quo: Mu-
cuanti ad rem cn endam ejufdcm Juris bcnignitas
impaitita cft iu l.licet,C.eod. vcl cd pa6fum Ipccia-
le conventa: prcrlationis dc confcnlu Vcndicoiis , &
Emptoiis ad favorem Cella;,qtiod fubnominc prat-
ambulx hypothecs folet explicadj& apud [lorenci-
nos quotidicpradlicaiiccftacur N eguf.de pi^n.par.^,
num.ii.& }ec^q.Card.7iifch.litt. H. concl-ii^. nurn.i,
Merlin.de pign.tib.j^.<j/Ute/l.i^ nuin .n- M anj .cortjult,
^i^.num.^.cpx prodiicunacum concraria <?//<•?./'<?/-
tna Nep.iS^. in eadem Caula, dc qua adum fuit in
Difc.prttcedenti.
Verum ncucr.i pocioritas appllcabilis cft ad ca-
ruiijjdc quo agitur>quia prortcrquam refpcdtu l.hcet,
quando ctiaro illius cenfuta prxfcnti congrucrcC
nypothcfi.adhuc favore Uxoris milicarcc indubitaca
prxlaciccum quia vel piivilcgium ipfius Dotis coii-
qualTacur cum altcro conccllb Mutuanti ad rcrn
cmcndam , & confcqucntcr pofita conqiiallationc
rubintrat ancerioricas ccmporis.qM^dc perfc fiiper-
abundac ; Tum eciam , qui.r Dotis favor,ac privile-
gium utipublicum Inceiellc relp^cicns Privacomtn
padlis praEvalerc debec , ad Text. litceralem in ^his
confeejHenSyyiuth.de aejHal.Dot.CoVar.zar.reJcl. lib.t.
c.-]fub nu. 3. ibique laie De Faria in addit fub num.
4,l.&fe<^^.<J^ ant.de tacit.lib.a. titu/.i^.num. 7. &
Jcq(I.Vatenz.ue/.conf^6-num.^o.Crat. difc.cfC.^ nnm.
i.Cait.de Credit.c.^.^uAli.n ««W.153S. &Je^q.Can-
cer.parte i.aariar.cap.^.nurn. 7. zJ^I eriin.I^ignatelt.
iib.i,controv.i6.num..^.&feq<f. Thejaur. (juij/.fortn.
ji.per tot.lib.i.Pacif.de Saivian. inffeU.^. f.4. rum.
C^i.fofephDe Rofa confnit. p-num.i.&feej^. nAdd.
ad Rodricjuez. de Concurf.Credit parte lart. 7. num.,
ni.& ii}.Cyriac.contr.Si.nHm. icf. Sc 20. f/ore\,.Dz..*
tJtfenavar.tib.i.^U'tJi.6.art.s.num.i4^.FraT:c.Pa/m.
confu/.i^.nHm.i-Mcrend.contr.fur.lib. d.c 34. nHm.:^.
& ^.Bojf.de Dot.c.\%.num.%o.^AJflicl.decif^c6.>nim.
yCaJliii.dec.z'z.num.2.Giz.z.are//. decifie.inurn. 49.
Rot.dec.$2i.num.22.&feftj.parte yrte.& coram Bh-
ratt.dec.22^. num.}. &hanc maglscommuncm cfle
fcntGnciam,ac fundari in Textu claro ind.§. his con-
fe^uens,famut Card.De Luca de Dot. difcept. iC6i
nurn.^6.& 57.
Nihilominus ram ad cffeftum.ut intrct potioii-
tas /./<«/,quam adhocut locum fibi vindicarc que-
at modeinior ifta caucela , qux dicitur prxambular,
ncccire cft,quod evidenter apparcar de folutionc cf-
fcftivain caufam ipfius cmptionis, vd faltcm, quod
illcad cujus favorcm apponitur padtum prarlationis»
& piacambulse hypotheca:, forec veriis, & hgitfmus
Crcdicorejufdem Empcotis,refpc<ftuetcnim /cg./i-
cet parum nccclle cft dcfupci infudaiCjdum habcmuff
litteram ejufdcm Textui,'}a\,cH\Hs pecuvta Pradiim
comparaeumprobatHr,Mer/in.de ptgn. iib.ytit.i. qu.
xi,.num.i.& per ttit.Cardin. De Ltica de Cfedit. dif-
ctft. \. nufmr.n.& difcept,\i.riHw.).& ^Ror. coram
"Surat.
De Commercio & Merc. Difcurfus LXXX V. ^.f
Snrflld.dec.zi^.nim.i CM unfJ.confult.i^ s. num: cbnvcvfo habcmus ci cadeif) htiohc, cjliod ctfi De^
i^.clrcafn. in terminis vcro pra^diftr prajambiils lo bitor in prrjudiciam vJrcuiiotmn vnleat rccipne
'."''Jf'oncm atiio DtbiCorc , ncqiiit C.imcil ctmidciii
libcrarc pcr meram conRflioncm dc rcEcpccm bc-
nc ad rcm Curd.He Lfna de ,rcd.difr.^6./nl, n.\y &
aiicc eum eongcfti per Saljad: in Ukyr. pafie i. c.>p
zj.nn.6i.
Ablqiic co , qiiod cadem confclTio valcat fomen-
tum alujuod rtcipcrc cx Apoca lcparata cjiirdcni
Carbii ; quiaulcraqiiod idipUim involvic potiiiS
conjediiiam v.ilde urgent;m limulatiOnis , cxqud
in ipfo adii crptionis , codcmquc In/t.umcnto, ut
moiis clt,dcbuiirctintcrvenirc ctlcbruio Cambii.&i
incontincnti loliuio .idcommodum Vcndicoris:Ni-
hilotninus cadem r^pocajuxta .Mihi tranfmiirapriE-
fcfcrc dumtaxat coniimilcm, & proifus nudam coii-
fclHoncm de rccepto.ibi, hh ncevnto lajop/adetCit
Jo>/imr,(i;e jcndi j^o6yin contanti, e ItJoo. devo pa-
11 gArliin virtit dellci Compra del i'odere cfrr.zc prop-
cerca cumulacio iftarum confedionum in nihilo dc^
lctvitjcum in prxjudi.ium tertii Circditoiisjcciam-
C\ forent millcnon actendancur, cx traditis pcr Btiid.
ifi /iuih.fi(^ua (Jyl'f iiiier nn.j^.C .ad Velei..n.Viq.r()r.f,
l^.,lH/i.\^.
Acccdicquod lcCtura mtmorati I.ftrumcnti em-
ptionis patcntifliinam cotuinct iiiveriUiriilitudinemi
nain cum Marcncttnsab inicio expoUieiit , ad caii-
dem vcnditionem dcTeniirc per iiberdrji A.il rl:iiuo,
che tiexe ciH t: Sig o^ C- ip.r'-r. Cel/a & dc fafto con-
venericquod cidcm Ccllx (olvcrencur nfidualia lcn-
ca i6o:'.mJrum profcdlb eft,qiiod in cxcinplaii pari-
Cer Mihi cianlmiiro non lcg.itur , qnod idcm Mar-
12 chcttiis ullam quictantiam ab codem CcUa rcporta-
vciir , hoc cniiii pror(uS dlc invcriiimiie inadct ipla
rario natucalis.ui pro argucnda collu(!one,adquani
relpcxic fnlimianus iaprxcicaco §. his vonfe^Htnsyu^
15 ibi , Injirmicatent eniw Aiuliebris n..tftriifaiis nor:!-
?nit.s,(^~' qiiia fh-ili: circwnvcntiones fin»! adv^-rfns e,t'i
& rclacis didem^eihis P.il>n.d.a/leg iS^.w.ii- & op-
14 cimc ponderavic Kot.coram ^^eg.dec.^y.^ mt i.(y «/i-
rec.deci^f^.n.^ & dec.x()Q.H.\o.par.G.^ dec.]^\.n.\^.
p-!^.it&dec.i67.>:.8pa.l.^.&tn 'Bonon. Conctirfiii
li. F cbritarii i6yt'} .nec ctiatnfacii,coram Card Vi~
cecoinite , & t/i Romana Cambiorutm^ fanHani
1680. §.«0» objkint dttoiverftc .-fecnndo ex alio,corar/t
Card.Taya,
Atque eX his minime :elevat> aut congruit pro-
ij pofitio nimium dc cajtero "cncralis , (cilicct quoJ
Dcbitor in acquircndis pollic pracjudic.ue Credito-
ribnsetiam hypothecariis.petTi-A;/./» i.cjui autem i/t
prifii .^.\ jf.de his,cj ! i in jiaitd.crcdit. cum cOncord;
per Palm.d.alleg.iia^ nn.^.Rot.dsc.^o.r.nin.S.partiL^
i.\.>ec.
Quoniam p^^xfcindcndo acafibus,Jequibuspcr-
aguiic l' ^lm.Sclioi .mos alkg. rcviirr.ucdiximiis, noii
16 congruunc luijuimodiccrmini » ilh' cccnini procc-
duncqiianda ' ebitor in cocum rcalircr,&' cum ctfc-
(itu abftinct ab acquircndo , qui.incmpi- vtllcgiti-
mam (ibi dc |urc di bitrm in bonis iacris.vcl l.g.iia»
auc hxicdiratcs, vd ctiam lucriim .St.KutariutTj (ibi
competcns (ti.'er boiiis Uxoris nolit agnofcerc^ur a 1
normam cjii(dein fcxi. inle^.cjiit A«.'f//jperpcndunc
A4eriin.de ic^nc lib.:,.ii!,:.i].t^.ptr tot.Prai.uajerv.e;
H -y c.tGKim.x.Matif.conftili .x\. pcr to: .Rot .dtc ,x\<) .
vn \yp "-.18 qiicts fcqni profcirus cll P.tlm.tn d.sUcy.
iS^.wi^.&p-.tctcti.i.maivid C.tre^i.refJ.ioi.pef^X'>r:
S.ibeH.inlilnm. diverl irnl!.:ow.\.liti.D.^..^.n:i.'ir, &
j patet apud Antcfignanum cjus cxpohtorcm ISicm
faiit.de pi^nor.d.parte ^.htim. ^^.ihi, c]Hod illa res ftt
sfeciaiiter hypothecatp. pro alicfm debiio ipfius 6n'p-
toris.putn pro Dote VxorisUlliu.t,Sal^iid,in /ah^r.par,
'2..cap.i^.nHM.iio.NogUfro/.a//eg.\.j.niim 59 'Verj.ubi
tf e.v hac regiUa\8c in pricxiftentia Crcdici,vcl juftifi-
cari verlionis pccunis in rcm cmcndam Pa/m.Nep,
d.al/eg.iB.^ nMU. '><,■'■).& lo.cr W/.W.16. plenc Maifd.
CDnfH/i.^iyaum,6.& jecjj.Padf.de Salvian.d.in/peti.
^.cap.i. ntim.>io.& ^ii, Barbof.in /eg.ficum Dote».,^.
fn.fiib fium.J^js^ Vcrfe.xhis igitur.jffol. Ai^tr.Sc con-
ftat ctiam cx decif.Fran. h ^ji.per to:.8c fignanccr nn.
^.verf.ier dtJn^iri , ubi ftudct comprobirc , quod
empcjo bonorum f.icla hicrac dc pecunia illius,ad cu-
jus favorcm adjeda fuic hujufmodi hypocheca.
Forcius auccm juftificncio ha:c nccciraiia reddi-
dicur in prcelcnti, quia cnm inter Creditorcs Novel-
li adlir, ut prx nihmus, ilUid Uxoria? Dotis, omnis
prairdiirptio potius militac , uc U qus pccunia fuic
cxburi.ica Vcndicoii , provcneric ex fubftantia ejuf-
dcm Docis; qn.ipioptcr rccciitum cft,quod in bonis
7 poftca qua^fitis ip(a Dos pr.xfciac ir eti.im habenti-
busexpreHam anccriorcm hyoorhccam . uculcradc-
diittos J.ipi d tn i)ifc li ««/• .50 cx 1 heorica Btitri-
gar t / .•.j/!.-iii^,C.c]iii po-,in /.i^i. h.b piobanc C««-
cer.var.rtf i.ci.j.arie i.cap.tf.;iu.i.J^erc^.,,-...e fur.Fifc,
lib 6.tt:.6, .utn. iy.Eofi.de uot.d.c p.ii.num^o. Rot,
dec.^-j^^.ntim.^.. fccj cor:im Carc^ (.er> .& liec.Zi^Si
nu.^.parlcij.Q;- dec.^^i.nu.ij.parte 18 recc^ in Rorna-
na A/tmcntorum i. /«'«' 1675. §. Ai.:xtme cjuia, co-
ram Cu/atatu.c inRoman;'. Domus 2. Jpri/ts 1685.
^.i.infin.cor.tm R.^-^.D.Ror.dinino^confirmat.t 28. <?-
r,uarit i6%6-%penult.coyiiim R.P.D.tderi].!u/t,8c tn^
Recineiri'. Cenfus 21. Junii ejnfder/t Anni §. penuit.
corarn Alber^.tto.
Dccaliveib numeracione iii caufam empcionis,
imb ncc cciam crcdito Ccllx cujusfavore inita fuit
ri.(ervatio,nullatcnnsconft.ic,fiquidcmiii Inftrumcn-
to dicitur , & a/ Sig^wr Gajparo Cella pc /a f mma
dt fciidi .!\o6j.accomodati a Carnbio a/ detio Sigtior
' Novci/i per iwpiegar/i nel/' Jpprijjo eompre &c. Sc
infetius , perche deito Novei/ i di confenfo di detio
AJarchrai prefente,& ordina-te d-/ denaro,com^
dijj;,havu 0 clul ceiio ' ella p. qo al rnedemi A/hiz.i-
Tii&c. proiiidcquc pr^ccrquam dirmetralitcr rtpu-
gnarc vidctur , qno'^ p cunia fucrit data ad Cam-
bium , & coiic.xrii.iliter vetfa huiicin alium Con-
traftumcmuri ■ is , .ndhiic cnm n .llibi apparcat,
quod ve.e , S elf;.cl-' ve Novellus tcccpcrit a CcUa
hujnin.odi quai tiiat m, quod facile fuiirct jnftifica-
re mcdiante numeiatioiv coram Notario > & Tcfti-
bus, (olumq.icidcircb d.Uipcr habcitur mcra con-
fcffiodc icccpto , ii.£C p ;ef itim coi.tra proxime
animadvcrlin» p.s'ii/f ptionr n Kgis (upponcntis,
quod acquifirio facta f i;.rit u'. pecuniis dotalibus )
8 nuUo modok>obat vcram nmicr •.tioncm in prxju-
dicium cjuidcm Uxoris, imb iMC cujulcumquc altc-.
tius pnexiitcntis ;..rcdircris,ad trad.pcr (j>ir///f . o/i-
trov,^c).n.-j.!j- S./k/Lt/u/.ii. '.+. :Cltl/.ubferv 127.
»«.:8.a: i.d<r..}i5,t7.5 y/ji.i^qua: liquitnrin tcrmi-
niscmptionis,r;~ dec.rj^i^.n^.i^.j.i^ 15.adeontqu.rm-
p vistranfacto bi':raioccnfc(riodc rcccptoiolcatpro-
brrcnon camcn hoc procedic in pra;)udicium Cre-
ditotunj,cx \'i .:,.Ard.Ti cj.Ci -in z.. aro.Felician.
IJ erMofi//.a.\\iscpQ innumeris apiid Sai/a^iin Uhyr.
pttr.).cap.iynu.iy.& zi.^ ex nH,i6.':nmfe<iq. ficuc c
Sabell.in liiin>n. diverj i
cft cclcbris decTranch l,i 101, ubi plcniiljmc aH^o,.
8i(r.
348
Anfaldi De Anfaldis
Sc fignantcr Caro/.Ant.De Luca,(. ard.De Luia ;;'o
ereu.i a/yc.i^yer li^^j^er rot.
Atiu pracftmi NoviUus iii rei vcritatc minim^
abftinuit Jb actjuiiiiido , Ifd poiitivc qiiKfivit lii*
dium > canidtii qiic acqi'il.cioi<i'tn , iccundum pri»
fumpcioncm lcgis,ut fupii.non conftito ifttdivc de
CrcditoCillx , vtlnumcvationc picuiiiE ad ininc
prxcitum (.ffedum ^^ ccnfeturftcifli poiiusdt pccu-
m"is dotdlibus idioqiie ceflantc titulo veiac ablttiifio-
17 nis! a lucrativa acquifitioncnon polft Dcbitoieiii in«.
fimulacquirerc , & prsjudicaic Ctidiioiibusante-
riotibus mcdiantc etiam pafto.ut pofti rior in acqui-
lendis prjEfcratui-,poft Mant. de tac ith.n. ni.^./.n i.
MoJjeJ..>dC.nJuet.Neap.iom.yp.r.iycj 6.n 10 cgie-
exiCarcl Am De Lw^a adfranch.d.dcc. lo . 1.! jj.
ubi repiobat Capoi. contra fentiintcm.fi iia liniitat
oixdidtiimTfXt.i» l.^tiiauie7",&. inquicnon obft.i-
rc decij e\ujdem Framh.la 97 fupvaielat.wr.cuni ibi
ageretiir de vere routuanrc cum paClo,ut pisEfcirttur
auterioiibus in retmcnda cum pccumarbipiomu-
|S tuata alias quippcnoncirctnonacquireicud acqui-
•rerc cum fuppla tatione, & pvzjudicio Cvcditorum
pia:«xifttiicium,quod Dtbiioii non licct,tx tiad.pcr
C.rd. e Luc d.diJr.u%.rM.2..&. de crcdtr.Sc ^nius
W.<<f7(.ij7."«.i8.d' ip.&concoidat Andreol.conDov.
I7J. «.<///., 3.
h ovtius vcrb,quia fi veifaremur cciam in termi-
nis merr.oiata?,/.9«»<j«/w,& revcra in (ubft..ntid tia-
ftarctui dt acquivcndis titulo lucrativo , itaut qui-
ftioefltt.an NovtUusobftiingi poflct ad ha:rcdita-
tcm adcundam.vcl acceptuidiim lej.atum»cum ca:tt-
xis cxerrplis prcximt rciatis; cenUa.i tjuidcm /. ^«i
<i;//fw;iolen.ntm in piopoiuo patctctur limit.itio-
§9 ncm ob piivil i^ium fplius Lxuti^c Dotis, in cujus
prajjudicium non pcflc- fieii tepudiation^.m, (cu non
acquifitionem,individualitti iiadit t' , uric.PepiHsih-
ter conj.Soc Sen ccrJ-^GjKh ?/.6./;< .4.? -poft i t,t'.De
.Annaconf-j6.n.6.&7.Mf'<"^-C' tci .tt.(.on piobac
Andreoi.d.c cntr, i^j^.n.n.CiH' h.ad Cenjhet. Al ejjan.
C.^-'.l.1.nu.\6.De Lucaad franc.d.o^Jerv.\o\.nu.\^.
ubictiam inidcm rcfcit Peregr de ^ur.Fiji t .iddu-
tit ratioiiem, fcilicct quod nonfoliim pro Dott ju-
dicaidum vidcatu: imj cnfius.fcd ctiam,quia 7tA/.r«
d./.ejui auiem eft ixoibitans.
Dixinnis,( xccpta /.<;/.& 7 aln .nam qii.itcnus at-
tinct ad kot.md dec .«^o^ar.i^in primisibidcnj non
acibiturdi- pvac)tidicio Dotis,(td potius in favorem
filiidcata: , ac dc cafrcvo iliiiis tadVi (pccits toto
Cfflo diftar ^piarLciiti.ptiagtbatiircnimde Domo,
ao quam pvo fiindo doali noi)a:ftiinato Uxor tradidt-
lat Vitofuo , qnerrve dtinccps tam eadcm Uxor,
quam ejus Vir afTignaiunt in Dotcm communi filia;,
cumqut dubitautuv.an utluperali juod Juscompc-
revcvaluiiritCrtditovibus ipfius Viri, ucte quidtin
cxcitirrefolutum ncgative.cx quo id;in Vir num-
quam fueiar effcdus Dominus dittdus cjuidcm
rorrus jfolun tjuead removci dam qu.nmdam im-
pl'citani cnptiontm,& vcndiiioiicm,qu<c for(an ejt
fictiont fui\sdicipotcratfccutacxconcuv(u Viriin
tr diiionc Dotis f dacommui i filiae ,iidcxubcran-
ti.in uplicatuv.qiiod fiadlruit hjcc implicitacmptio,
& vtnditio . nimirum quod dum Vit infimul Do-
At rrum tiadidciat pvo Dott , n putavipofltt Domus
ab U^orc vtndita Vito,&;b iplo tiadiia filije pcr il-
lum s&vvr occultum feu buvis manus.de quo dif-
fcrunc D/J." Ljingulart^.ff.jiceri.yet. & in L licct.ff.
tl<- litr.Doi 'Bellon.ae j oiejl. eor.^uie finnt tncont. lib.x.
f.i^.SHrd.aec.^f.n.^.ffr.ian.defaa.Kupt.claHj.y^i.
S.^»jr/.i3.eA:?x.8.Niliilon3inus optime va^ucrunr fti
hzc implicita vtnditionc pacilci , (cu tacite, vcl ct'
prtflt tonvi.nivc, quod jiisanicrius, lcu poiiusquz»-
icictui filise , &icaiii .-icciiiivcndis pia:judicavctur
Crcdiioiibus Viri aiitciioiibus.
Ei taiidtm in p ardicl.v l^ypoihcfi adhuc concur-
rcbriuquod coiivtnta pia;lacio concciiubac favorcm
ij vcii,& lig tin.i C vci.titoiis, qualis ccnlccur (.flt filia
Haiione Lotis fibi dcbitx in bonis Pattis,per^/t/. 1«.»
l.ji'e>vM,, y Jtii.ifj 'UcrL.ffJji ,fj.de 'OC' i.ibli^. Crar.
difc 214.//.1J Alai.t.de trc.iil izttt 16. '^..^ cumaliis
pev i>' _/;.'/-/> .i.J^.nu,\i.(3'Ji.c-rj. & per confequens
btne apf litabatuv cxtmplum. vatio, & caiusdequo
pet Ne^tJ.Ale //?i.../;«,'jwr,ut {upia pcvagitut.
Quovcro ad alw. illius Conlukatio , fcii alleg.
ij 184. tmaiiavit pvo Montc i'io iftiusCivitatis adver-
iu^Airj tJLilquc Con/Hlt.^iy hi... Itd quaftio, ut
apparctin/'« e.ui.n 2?!/ dumtax.u rtfidcbat in eo»
qiiod A'ani. pva:tendtb.at,quod padtum ptxambula;
hypothcci appoi i non pofl. cnifi ad tavovem Crcdi-
toris jam pia;ixiftititis in lirjnc Coftiadus,cumq;
in eocaiu<idtfl..t quidem padttim,(cuconventio mu-
tiii m ai1t1.11. itvtra in pi.ciii'ia cffcttive numtrata
pcr aliquot dicspoftcaluctcfliil.t, non verb in ipfo
adu cdtbr.ntiE cn ptionis, & vtnditioiiis,non poircc
idciicb N.ops.qui poftmodum nnituavicliabcripvo
Vcto,&pva;txirtcntiCitditou,ut conllatapudcum-
dcm /)■> «*._/.«.' c _/;,// 32j.t.v / 6.c~t:"ij ccjCj. uhi ulccrius
ftiidf comptobnrt,qLiod numcracio n".utuideinccps
fatta , t.imquam pciidtns a conditionc poteftativa,
retrotvalii non poirtt ad iticm rrppodis hypothcca»
cum pv^tlatione favotc Montis , qui adhuc pcrfona-
lem nonacquifivciat obligntionem,
Ad h.inc igituv dillicultatcm fiibmovcHdam te-
ftcut opinor,t:go -•// d.pr^ - <•«'. Dfc. & idem Paltn.
rc(poi'diir.us , poffe fovlan io primis Dcbitoremc-
nitnrcm,vcl Vcndirorem in gvatiam ipfius Debito»
ris giatificarc alicui cx vevis Cvcditovibus ejufdcm
Emproiis,utpatct fignantcv apudcumdem Pahn.Jub
24 »«?//. y.9.& lo.ubi vcpvobatccnfcntes, quodpaftum
iftius prsaiT.bulx dt-bcac tantummodo adjici pcc
Vcnditoitm,Vcnditor tnim,ut pvimifimusjilludap-
ponit in gvatiaiv (empcr Emptoiis . idcoquc nuUate-
nusobfiftctc, quod Cvtditum illius. ad cujusfavo-
rtm pactuir) initur, txpctlaict puiificationcmcon-
ditioiiis, cum ad hunc ttitclum adir)itcr.tur retrotra-
ttio.ultia quodtti.im.fi in co cafu fccuta non fuiflct
aohiic ii.iituatio Montis,atcamcii aderat coiiventio,
& pollicicacio de accipiendo mucuumfafta Principi
Supieiro cuin (ucccfliv.n, ac rcalinumcracione, flt
veiiionc pccunia: mucuatx incaur.nn cmptionis.
Cun. itaqut protius in.npplicabilcs notcanturtet-
iuinitaii / ltcet,C cjutpot.th j igti.hu b quam l-^uiau-
tet/:,jf.ac kis,^u<t m puud.crcni:. ac dciTijm przam-
bul^ hypothtcx, imb confcflion. s aditae in Inftru-
n.ci 10 tn ptionis undtquaquc laborcnt fufpicione
collufionis!& fiaudib.non circt ultciius progrcdien-
dum j icd adhut (tcundo loco cxoptavcm, quod ad
pavtes pcvpciidi iido idcm Infti umcntiim , dicerctur,
quomcdo vcfpcctufcut.iy? . quaf (olutaaircruntuc
Albizino, potcft pio ratacjufdcm C rcditi,(cu folu-
lionis locum fibi vindicaic convcntio piaEambuI»
hypochccx in pixjudiciuro Uxoiis, alioruirq; Cre-
dicoiumanceiioium,qiioniam indi.bitatum tft.quod
de tcinporc ctUbrata: cirptionis iiabcbat Albizinus
fupcr lna:dio vcndito liypochccam , & Juradotalia
pioprixUxoris.cumquc eadcm incontincnti ccllctit
Novell» EroptoiijUt ibi,cede a dctia 7\{jvelti IttpK^
Ume
De Commerc. & Mercat Difcurfus LXXXV. ^aq
^red ronbusiplius Emproris, quafi Jod dare uJ
imphoca locupletatio cum al.caa j.ftura , ut de
clarant congellx per c^r^. De lJ,c CrXt
6. num.6. ^ Cea. ■' '
adS'.";;' 'T™' ^ ''^"^ hxfitacionem. quia
ad hoc, pro ifta quanntate competere pollet fbe-
is, immoquxhbet etiam gencralis^hvpo L.
necefle erat , quod pr^exifteret aliaunH H.Ki.
vel obiigatio perfonalis
iante tutte le ragieni dotali ne/iapiit ampUforma ^c.
idcirco ^\ iiypotheca priexiftens in Prxdio favo-
re Albizini traniitum inftantaaeum fecic vigore
celTionisin Novellum, de plano fequitur , quod
in hac parte reddiriir incompatibilis favore Cel-
la* memoratum paftum prsEambulae , ifta enimj
uc vidimus , expofcit, quod Eniptor abrtineat ab
acquirendo . & in prxfenti liqucc , fidiam fuilFe
pofitivam acquifitionem Jurium dotaliuma No-
veiio , ficque concrovcrti nequic » quod ilJicd
eadem Jura dotalia ab ipfo momento inllanta-
neajcertionis fad^Novello debicori remanferinE
afFeda illius Creditoribus pr«exiftentibus , qui
habebanc obligata non tantum Jura przfentia,
fed futura , ad iitum etenim eftedum fufficit, quod
3j per momentum temporis appareat de acquifitio-
ne Debicoris , ut per eumdem Ttxt, tn l. licet , at-
tenro verboy?<^r»w , ptxnotavic ibi BelUpert. in^
fin. 8iStcbard. nMm.j.verf.pratereapreceditiC.aui
pot. tn pign, hah. & poft Merlin. de pignor. admific
'2{ot.d.dcctf 40. «2. par. 14. rec.
Ncc opponatur , quod Novellus hujufmodi pe-
cuniam exburfaveric Albizino de pecuniis ipfius
Cellac , ut ibi , dcl denaro , come dtfje , havnto dal
dettoCella: Omirtendo etenim rcpetere , quod
aliunde de hac allcrtione conftare deber,quam per
meram confe(tionem de recepto ; attamen non
futficit,quod quis folvatde ahenis pecuniis, nifi
%6 illas tradens exprefse patifcatur de fubintrando
in Juribus dimilli Creditoris , ex notiffima /. Ari-
fio yff.njHii, res pignor. obiia.poff.de qua late aftum ha-
bfitur Difc. 59. «. \o.^feijci. Maxime , quia repu-
gnat, quod hujufmodi Juraintelligantur celTa, &
tranllata in Cellam , dum exprefsc leguntur cefTa,
& tranflata in ipfum Novellum.
Idemque dicendum eft quoad fummam fcuto-
rum i5oo. qusE folvere eidem Cella: promifit No-
vellus in caufam pretii , nam circa hscc evidens
cia
tum ,
currebat , etiam perfpefta ledura Apoc^ Cair bi"
dum ibidiCKur, , fc^dt 1600. devo paSi i
vm^, della compru del Podere err. Nam^^obligatio
Sohypothecarianafci, & aprincipio creari nequit
fmc artteeedenti perfonali tamquam illius Ma-
tre, ad Text.tnLconiraht,nr,ffdeptg„orBero conf.
toi.per tot.&fignanter ex nmnero 8. verf cceteriifL
eumfeqcj.lib.\. Merltn. d. pignor. hb.^. qu^fi 78
nutnero i. Altograd.Iun. contr. 39, num.zAf. Atiolini
refoLxo. num. 26: ^anf d.confttlt. ^iy ex num. 7.
cumfeq^. Rot. decif 124. mmer. 2.par.±. rec.& de^
ctf 555. „um. 18. cor.m Meriin.& in lanuen. Loco-
rum Monttumii.lumi i6^uU.infin.coram rerofhio:
cui cceceroquin validid.mo objedoetfi occurre-
re procuret l^ahn. in d. alleg. ,84. numer ^^. & 24.
oftendo , quod hypotbeca poOit confticui ance
fcffedivam eoncradionem debici. & dixi etiam
t.2,0 antecedenti Difcurfu^ numero 17. adhuc rc-
Iponfio hxc extranea redditur i cafu noffro, dum
fuccemvc Novellus nullum debitum eontraxie
cum Cclla.
RAVENNATEN. SALVlANI
IPRO MARCHIONIE RODULPHO Ef
FRATRIBUS DE SPADIS,
procul dubioert , quodnec cenfura/. licet , nec vis
prjeambulx hypothecje poteft adaptari ; non qui- 6" VM COMITIBUS DE POMPILIIS
dem /. Ucet , quia nullum interceflTit mutuum, quin
potius ipfa promilTio folvendi hanc quantitatem
locopretii , & refpcdive prxftandi interim fru-
dus recompenfativos excludit quamlibet nume-
rarionem, feumucuacionem : proutneqoe pari-
ter congruit prarambula , eum celliinte mutuo cef-
fet Creditum omnino neccffarium, ex rationibus,
Scayfuthoritattbus fupra cumulatis.
argumentum.
Crcditor emit Merces , fcu rem a Debitorc ^
& in partcm pretii computat, fcu compenfat
flium Creditum ; infurgunt Creditotcs pofte-
riorGs credito compenfato , vel iprcmet Vendi-
Minufque propterea relevare poteft confide- ^°^^^ ca.ula cujuldam Crediti cceteroquin ante-
:io , quod pro ifta quanticace fcutorum \6oo. tJoris, & petunt immiirionem in Salviano : Qux-
ratio
explicite rcferverur dominium favore Cella: :
xj Quoniam cum ipfe non elfec Dominus Prxdii co-
empti, cadere nequit ulla refervatio, quifup-
ponit antiqui Juris priexiftentiam , ut priter ge-
neralia , de quibus Palm. Nep. alleg. wo^ exnu-
mero \j\. ufejue ad 18. Caftaldi conjult.ii^.nitmer.
8. Rot.dccif. ijS. num.\6.par. 17. in pundo refcr-
vationis dominii probar Sim.De Pr£t conf.^-j ^.fnb
num.%. verf. at ipfe Hebr.tus , & port cum Grattan.
difcept.^yZS. num.i6,Bonden.collHit..\S.nu.6i.Qr 70.
iib.\.
In nihiioobftante, quod faltem eadem referva-
tio dominii refolvatur in fpccialem hypothecam
aSprxteribilem idcircoCreditotibusEmptoris qua-
tumvis ancerioribus , & prrexifientibus , juxca
veriorem hodie fencentiam , de qua fupra Dif-
curfm 56. num 47. j««f?o numer. ;o. Quia prajlatio
39 hcc compecens vigore hujufcererervationinis ini-
Qu:
ritur , a(n eis competat talis immifrio , &: refolvi-
ttir ntgativ^
S V M M A R I V M.
i TaUiferies.
1 £xittu Caufa.
i Creditorisfavore of»nia jura Debitori/kc competen-
tiafunt ohligata.
Et ideo nonpoteft Dehitor concurrere cumfuo Credito-
re , idtd.
4 Credttor emens rtm a Dehitorefuo , & e.xcomputant
Creditum hco preni ,fingi,ur hrevi vtanufatisfA-
tius.
'Declara , ut nu. 13, tc per tot Difc.
5; Eviiia re tradiiainfelutum , velvendita Emptori,
Vel Creditort,revivifcunt prijeava ipfiiisjura.
Declara , »/ tium. 6.
C g Suhdtclara^
-«
350
SubdecUra , ut fium.\6\ (f l?-
n .. reditor t ft einat retn fni Dcbitoris , non extinauit
prnprinm hypoihecam , cjuatn prik< habebat fu^er tlltt
re ad ejfetlum retinendi duMtaxut.
8 Einptor jtex propYiapectmadihiittat CreditoresVen-
ditoris , in tllorurn JKrafnccediiJint cejftone, & f^-
Ho ad effe6ium rettnendi.
yiwpli.1 ,ut num.lo.
Et ratione, nHm.\z.& 23.
^ Creditorpoteflfuccedcrefihi tp/f,ftVe retirert e.v pro-
priis \uribus.
il Credttortshypotheca iicet per dationern in foltttim fi-
kifatlam A Debttore exitngUatur , ttdhUc ex £tjui-
tate ad effettum retinendt altajubintrat <^uafi hy-
potheca.
14 DatioinfolititmfaBa Creditori importat implicitutn
ContraUim emptionis , cr vendttfonts.
EteconVerfo , tjuando Creditor e.xcompntando Credi-
tumemit rem Debitoris , dicitur%llamreceptjjei>u
foluium , numer.iS.
18 Surd.dccif. idd.num. 7. & {qc^<\. adducitHr,?^! de-
claratur, & nu.^i, & 2i.
l5> Marr. Medic. exami 47. num. j j. & feqq. declara-
tur.
to Hypothecaadfa^-Jorem Emptoris compenfantis fuum
Crediturn loco pretiifemper durat exceptione tuiti-
va,feuadcffeBi»nreii>iendi.
^4 RevivifcentiaprimsLVA atlionis datur, ijuoties eviBio
fequitur ex culpa , & f^clo Debitorts.
DISCURSUS LXXXVI.
CUm taulus Spada creditor efTet fcutorUm
2000. racione SocietatisOfficii , quam, re-
cognofcendo bonam fidem erga Curforem , de
more uti principalis , principahter , & infoiidum
contraxerat , five pro ea fc obligaverat Camillus
Pompilius , & qui fucceffive accefserant Hiero-
nymus Guaccimannus, & Paulus Zanca , emit pr^-
fato Hieronymo altero ex prsmirfis obligatis
quoddam Pridium , & ad computum pretu con-
vcnci idem Hieronymus bona fecit ( funt verba In-
ftriimeuti ) diUo Emptonfcuta 2000. ]am habita da^
jurtbus e\ufdem Ernptoris Romt ad Societatem Ojfi-
cit.
Rebus itapacifice perdunintibus i & in quieta
nonedione memorati Praedii manentibus nedum
prsedifto Paulo Empcore ,fed etiam illiusfiliis,
& Nepotibus , ac rcfpcftive hiredibus, infurre-
xerunt Pompihi hxredes prinominati Camilli,'
ut fupra, infohdum , & principalicer obligati,
& fub prjefuppolito cujufdam Crediti ex caufa
cujufdam evidionis , feii indemnitatis, median-
te Judicio Salvianipecierunt immidionemfupcr
enunciaco Praedio polfeiro per Fratres de Spadis,
eamque obtinuerunt priiis ab A. C. & poftea in
Jiota{ Metunc in Caufanon fcribente ) prxviis
quampluribu.s Dectfionibm , quarum dux habentur
impreirx decijione 151. & dedfiotie 270. part. 19.
Cumque Signacura Juftitia: denuo Caufam com-
mifinet in^Rota cum claufula Con/iito de tribus ,
prodiit ad favorem Ha:rcdum de Pompiliisaf-
firmativa refolutio , ncmpe , conflare de tri'
bns.
Et quamvis , concerTo pnftmodum Exequatur,
iidem Fratres de Spadis acquicfcenies judicato
nermirerint Pompihis ficri exccutioncm fupcr
Pradio concroverfo , iHiufque poffertionem adi-
Anfaldi De Anfaldis
pifci attamen , Pompiliinon contenti firrplici vi-
<Soria,nifi etiamtriumpharent , mokftiam luf-
citarunt dc novo qu6:.d ftuttus: Quamobrem
coadtitucrunt 1 ratrespra:di(iti mhocltatuitcrum
adirc Signaturam Jufticix , a qua caufam refticu-
tionis iniiucgrumcommicci obcinuerunt.
In h'ic igitur ftatu aliumptus ad defcnfioneHl
Fratrum de Spadis non niodicair) admirationem
concepi , quonvodo ih hoc cafii , in quo favore eo-
run dtm hatrum non minus rigor Juris , quam
srquitas manifefta cOncurrebat , tot adverfs
prodiiffcnt Dcafiones , & SententisE , nifi for-
te id veniat tribueudum ex quo per Scribentes
pro eildcm Fratribus male pro meo judicio
infiftcbatur fuper pundo revivifcentia? priorii
crcditi bocietas Officii , quando infiftendum
erat fuper altcro inevitabili punfto retentionis
ad effectbm excipiendi dumtaxat ,& fuper quo ,
non obftante , quod propofita Causa Jub die 20.
lunii 1^87. coram R- '7'. D. Caccia in illa tempo-
ris , & btudiorum auguliia prodierit refoiucio
confiare dt re jndicaia, attamen ciim concefla polt-
ftiodiim fuerit nova Audientia , & quaidam di-
ftinftio ( ut infcrius ) addufta in hac poftrema
Decifivne minime fi.bfifteret , crcdcbam , quod
T^ia, quac gloriatur , variata ferie fundan.cnto-
rum , adinftar vcri Sapientis inutare etiam refolu-
tioncs , &confiIium, rccetfiftet indubitanter i
2 Decifis : Et de fafto Comitcs de Pompiliispoft
concefnonem novae Audientix ( vifis his AUega-
tionibus,& agnitaCaufa: difficultatejlocoproie-
quendi Rotale Judicium inftiterunt , & adu in-
ftant pro Concordia a Me femper commendari
foiitaob nimiamh'tium incertitudinem , & dif-
pendiofas Litigantiu a:rumnas.Dicebebam itaque.
Priterttiifio naturali difcurfu , & illa nimis pa-
tenti rcpiignantia, & abfurditate intolerabili ,
quod Comites de Pompihis , qui tamquamha:*
redes Camilli erant debitores Fratrum de Spadis,
po(T;nt Armarctorquerc,& moleftare eos in pot
feiTionc illiuS Pridii , cujus emptio , & acquifi-
tio mediante compenfatione Crediti , ad quod
erant iidcpi dePompihisobligati,fuit fola caufa
eorumlibcrationis : Nihilominusftrifteetiam, &
de extremo rigore Juris Causa perpcnsa , com-
petit Fratribus de Spadis retencio injuftifTimi
denegata in prxccdentibus Sententiis, faitein pro
forte fcutorum 200C. Non enim in contrariis De-
cifionibus , & fignanter in ultima cortm Paulucci9
ponitur in dubium , quod nifi pcenicus eflet ex-
tinfta hypotheca rarione Socictatis Officii com-
petens Fratribus de Spadis ante emptionem Pra:-
dii , de quo agicur , Comices dc PompiUis quan-
tumvis anceriores moleftare non poflent , nec vc-
nire in concurfum cum pracdidiis Fratribus , nam
eodem Jure , & adtione , qua venirent Pompihi ,
5 ipfi repellerentur , cijm idcm Jus , & adtio com-
petens Pompihis foret obligata, & cadcns fub
hypocheca ad favorem corumdem Fratrum de Spa-
dis vigore mcmoraci Crcditi Societatis Officii, &
ncqueat idcirco Dcbitor eife umqudm potior*
vel anterior fuo Creditore adversiis eumdera , fei
communem Dcbitorem , ad Tex/. inl. notnenyC.
(jUA respianor. eblig. paJJ. iate Thojaat. decij. 44. nit,
9. cr fecjcj. R^t. decifio n. \o.poft Merlin. de pignor.
& decif]. num.i^. pvr.g. rec. quae loquitur in pun-
<3:o retenrionis cx juribus Debitoris,& decif. 415.
w. 6. & lO.par. j8.
Fundannentuio
De Commerc. ScMercat. Difcurfus LXXX V I
Fundsmencuin itaque contrariarum Decifio
num y &: prarf^rrim a:dic2E cor^^n Patiluccio ftat m
eo , quod cum p:r Paulum Spadum fiieric emp-
x^ tum Prxdiu.n controvcnum , & in partein iiliiis
prerii h&.3. c -«jnputacio Credici , hngatiir a le-
ge rolucum prctium Vcnditori , & ab lioc Emp-
rori , eidemque Crcditori rcftitutum , per Text.
in l.fwgrdaria , ff. ficert.pet.^ in l. ?. ^.ffdft ^De-
, hitorem , jf. de don.it interVir. & XJxor. Caftren. in
l. ehaanternnm. 6. Vcrf. ptrinde ettatn ,ff.dc pianer.
ati. Cofl. de rctretra^. cap. 8. caf.i-j. nuiii .i. Rot.de-
ctf. ^^i. numero i^. coram Bich. ideoqae extinfto
femcl Crediroper hancfidaai rertitutionein, re-
manferic fub!;i:a obligatio Camilli , qui fuppo-
- nitur fidejuflbr in eodcm Credito , feii Socie-
• tate.
Nec obftare fubjungitur, quod extincSio Socie-
taris intelligatur fada fub coiiditionc , quatenus
res cmpca remancac pcnes Bmptorem , unde ea
5 non impicta revivifcant priores hypothecae con-
tra Dcbicorem , ik cjus AdejuHores , ex trad: per
• Atant. de tacit. lih. i6. tit.io. mm.z^. CaftiU. contr.
■ lih.^. cap. s^. fitb nmi. 6c. ^.v verfftiperio' % autem >
cumfecjcj. Th:faur. cj:i.ifi.for. /ib. 2. ^ua^ft. 88. ««».4.
0" f<t<}J' Merlin. ds pinrior. lib.^. cjuitft. 150. f.v nn-
mero zg.citmfec^cj. Kefponfum enim fuit , quod ifta:
6 Authoritates proccderent , ubi d( bicum eflet ex-
- tindtum per dationem in folutum , vel per acqui-
• ficionem fundi Cenfiti ,iecusautem , quandoex-i
tindio ( prouc hic ) orirur ex numeracione pecu-
ni.r (ive vcra, five f^Qa , quia runc non revivitcunt
adiones , fed confulere fibi pbteft Emptor contra
- Venditorem vel attionc exempti), velagendode
evictione , ex Graiian. difcept.T:.n.i.^.cir/e^<^. & dif~
cept- 962. num. ^l.(^feqq.Card. "De Luca de Feud.
difc. iii.fub n.^. plene Rot. decif. 580. ex ».23. uff.ii
ad fin. coram Bich.
Verum , ultra. xquivocum in fafto , quod nem-
pe Camillus foret fidejutlor ; quando revera ipfe
Camillus fuit principalis principaHter con'ra-
hens , &' principaliter recognofcensbonam fidem
refpedu Curforis , immo tantum abeft , quod
ipfe accellcrit uti fidejunbr , quinpotiiis promi-
fit, alios, nempe Guaccimanum , & Zancain ac-
cefluros : Attamen cum tocaditficultas rcilringa-
tur adpuudum, .m per hujufmodi emptioiiem,fe-
cur.ibonificationcCrcditi inpartempretii, fubla-
ta (ir pcenitus hypotheca , adeout nequeat Emp-
tor opponere ampliiis ex eodcm Crcdito rcten-
tioncm , ftride pro nunc , & fine alio ratiocinio,
&non amplius pcr DoBntM loquentcs dc datione
jnfolutum, ve! acqui.ltione fundi Ccnnti , fcd
(inc contradiftorc per Authoritates individuali-
ter loquentes in terminis emptionis fadx per
7 Credirorem,quod viva remantat hypothcca ad
. efivctum non agcndi , fed retinendi contra alios
Credirores Vendiroris , c^' refpcftive communis
Dcbicoris hypothccariam incentances , articulo
ad Parcescxaminato, & plene dccifo videre eft
ad claramlitteraraTeA;^. »« l.cfuia Debitore_, , &
mclius ibidcm '^lojf. verf. fed t^nid (i ,f. cjni pot. in
pign. hab. apud y^/in. de exec. $. 7. cap. 56. num.^.
^pertor. Dc Lttca adpranch. decif.^o.nmn, ^.verf.
notandnm, Anton. Capyc. decif 4',. per tot. ubi late
firmat, quod durct ctfecius hyporhccx quoad
retcncionem ; & magis in pundo de Crcditore
emcntc a debicore fio aliqucm fundum cum
folutionc .
vel prdmimorte folvendi rcfid
ata pretii rnn-nr-nf.r." .,^,1-
ahos Credicor
Jff
uum
qi'odp.ontapretiicompcnQtipo:rc""^p;nr;;
ad ^ftii' •" ' ,^."'^'^q"e hypotheca perdurcc
adctteftumretinendi, A/.,,;e ^ ^
16.
verf.
tn:. cvnj.iz^^.ex num.
omncs/>>ui,7;j-f.f hocdicLiit,& ■ . . 1 ^
toris einentisnoni
>'on etium , ufcjit.
in tcrn.inis Crtdi
dacf^^^. Annaco;f.90..ntm.^^ Mart.Meutcde-
cij.j.\. tiwn.z.
Kario aurem iftius a nemine controverfz con-
clufionismultiplexeit.&primo.quiaquemadmo-
dumfiquiscmat remalicujus, licct non caveat
de ahqua cc(r>onc. vel pacio fubintrandi.fi tamen
7'^ P'^'/° dimittanturCreditorcs anteriores,
dummodb poflldeat , ad efRccu,n retincndi , non
autem agcndi iubintrac ia juribus corumdcm Cre-
ditoi um dm.iflorum , ui latiflime tx mcnte Text
tn l.aui ^qiiitate , ff. de dol. mal. e.xcept . cum con-
cord.ad fatietatemreccnfitis Cra:tan.dtfiept.^6q
ex numer.^.ufui! ,d 28. ^ decifMarchta 66.nu.<).
&Jecjq. Ma>,iic. de tacit. lib.n.ttt.zt) fui> nu.^^.verf
& hanc ofinionem , ©- in de.if coram eodem Manttc.
regtftrata apud Gratian. d.dtfcep,. 16^). r.umero 38.
& fecjc]. Arias de Mefa var. rejol. lib.i. caf. i-.per
tot. Andreol. contr. 348. i.um 11. & li^. Aianfcon-
M.107. numero p. &fcqq. C^rol. Anton.De Luca
adCratian.d dtfcrpr. i6c).ex nwn.z.cumpiurr.feqa.
Card. De Lucade Lredit. difc. 1. num. .:;. er difc. %.
num. 3. ^ 6. ubi quod ica kx fiugit , ncir.pe i£m-
ptorcm folvere ea intentionc , ut cum junbusdi-
mi(Ti Crediroris po^Tit fe tueri , Ro,. corum 'I^am-
phil. dectf 68. ».3. & 4. ibti^ne Adden. n. 5. q- decif
i;5.«. l.p.ir. 6. re. ent.^ dccij izcj.n.i^. 0- iycoratn
Card. Otthobon.& in kemana Afociationijz^ Mar-
tii ii^-Si.^. Parittn rehvante, corttmreVerendtft.Eme-
rix.DecanoySc pnus in '2^manapecuniarii 19. lunii
16io.%.Eientt»,coram Ca^d.Taya,[u<^vi D. 57. ». 26.
Ita cx identitate racionis' ( fingcndo ad amuf-
fim illud , quod dicitur in Decifione l^auiuccti ,
quod nciripc fiugatur pretium vendirionis Crcdi-
ton rcflitutum) ipfcmet Emptor, qui duplicem
facK figuram , Crcditorisnimirtim , & Eniptoris,
folvendo prctium libi ipfi extinguit quidem Cre-
dituin , & hyporhccam ad efitdtum iigcndi , fed
non ad cftrdum retincndi , & tucndi poiVeflionem
ex juiibus propriis , in quse ex eadem fidione le-
gis ccnfetiir rubiutraflc , ntque cnim ullum confi-
derari potcii difcrimcn in eo , quod idcin Crcdi-
9 torfucccdat loco fiii ipfius, ve! in locum alterius
Creditoris, ucfunt prxcifavcrba InfDe Rojaxon'
Jult. 24. cx «.3. & iignanter ««w.i.j.Si. ;.,«; vooiyi,
fin. tom. 2. & quod poflir proprium Creditum fibi
acquiri pcr Credirorcni , & cum eo uti rctentio-
ne , ^nw3.tCyrtac. contr. 2Z.U nim.ii.&i^. Et idc6
Gr.,tian. ddifcept. 26g, in qua , ut prarmitimus, la-
tetradidit, poHe Emprorcm ex pecunia fua di-
mittcntcm Creditoresin iliorum Jura iubingredi
ad efl-edtum retincndi,/»^ ?.«. 28. &fe^q. ampliat
10 (lunt veiba pra^cifa^w.-^j/ ifta reteiio darttur,cfuan-
do ipjcmct prihius Creditor eirerct pigr.us fihi ,& aiiit
obligatum ah eodem Dcbiiorc .rationem llibdcns ouia
fua dtit^cniia ei non debet obejfe.
Sccundb quia , utbtne , &.' fubriliter cum la-
cob. HHtrtgar. c'~ N rgufant. qvim\is m tetminis
dationi.sin folutum , qux( ut iiif a ) non difcrc-
pat ab cmptione , tradit l^tvcenr. De tranch. detif.
45?. n.-^ lunt verba pariter pracifa )licet •atnenfit
compeiifatione partis fuicrediti iu precium, & iiexiinilahypoiheca tContraUturtamenex dijpcjitione
C g J Jurit
ip
lurtsaliaqHafihyfotheca, S: idcirco ad terminos
Emp.oris cum Dodrina Angcl. in L /ibera , C./i
anter. Credtt. Dodrinam Vincentn De Framhis ad
etR-aum recinendi trahic fub cadem ratione ad
caruiii Credicoris emencis Cirol. Auton. De Lh a.
ihtdemin addn.fitb numero t. <^. difficultas , verf.
AngeL inl libera, Arias De Mcft d.lib-l. var.cap.
l-j. mmiero 8. infin. &fcq<]. ^De Mattn. ad Rever-
ur. dectf.zo. nttmero \.i.& ^ Et idi.-6 fi ex fiaione
nafcirur numeratio, utdicitur in Devifonc l\wliic-
cii.n ifcitur etiam ex cadcm tidioncltgis alia qua-
li iiypotlieca pro effcftu rctcncionis.
Tertio in idem , cx quo non tancum prarriimi-
turCredicor emendo rcm fibi obligatam a Debi-
tore voluiOe Credicum fuum cxtingucre inquan-
tum rcs emptapencsferemaneacimmutnbilitcr;
verum etiam.quia nUllacx durarionc hypothe-
Ucx, velfubiugiedione inlocu.n fui ipfius , auc eo-
rum Creditorum , qui dimifTi fucrint cx pecunia
Empcoris , infurgic Ufio , damnum , vcl jaiitura
aliorum Crcditorum , quia alias nihilominus fi
non fuilfec fecuta diSa tmptio , & vera i auc fi-
(fta folutio, nonpoTec f uc in prxftnci ; ille talis
excrcere fuper eademte fuam hyporhccanr. , & (ic
ckm ttejHumfit , ut ei , qiti ptgmis a Creditore anti-
^utore , velafetpfofuis nummis Itberamt , fubvenia-
tur , ne pecunix prspriit judnram patiattir, ei per e.v-
ccpdonem dolt malifitccarritur , uc pariformiter per
Hec verbanotavic Jr,M De Mefa d. lih. i. cap. 17.
mmero u. QT i?. ubi adducens eumdem Franrh. de-
«•»/ri?4. numero 5. inquic , ma.xime cjuia pojlertori-
btts Credtioribus nulla trrogatur iny.iria, tjUandoqui-
dcmfipriordtmijfus nen ejfet , procul dubto vn.iret
prxferendns- CaroL Auton. de Luca ad Grattan. d.
difcept. z6g.fib num.S-^^erfea ratione , OU<! decejf.
lur tir. 4. qiixfi.i. nim.i'). & confonac Matf.d. (on-
fult. 107. niimer. ^i.verf rationemfubneiiendo , Cal-
Vin. de rf^«". leb.l. cap. 66. w.5. &fee]q. vbi loquen-
dode aliis Credicoribus Vendicorum inquic, nec
ettMn rnelior eorum conditio effeda effe debet , fed in
eiusft.itHConftrVata, dumpis agendinonfuttaecjHi-
fuum Emptori . fed tantum jus rettnendi , quod
& ad amuffim verificacur incafu noftro, nam fi
Paulus Spada fibi non folvilFec mediante empcio-
ne, & compentacione , nonpoffenc.uc fupra, Co-
miccsde Pompiliis exercere Salvianum, vel hy-
pochecam.
Non obftant modo contraria , nam id , quod
dicebatur, quod fingatur cx Juris intclleau pre-
I? tium fuilfe reftitutum Empcori infimul, & Credi-
' tori , non officicad cfFeftum recencionis, nam&
eadem lex fingit , quod eadem reftitutio fafta fi-
bi fuerit per Creditorcm ad cffeftum fuccedendi
■■ loco fui ipfius . & ex propriis juribus defenden-
di , & confervandipolVeffionem ; rursus & eadem
lex fin^ic , quod extinda illa hypotheca contra-
hatur alia quafi bypotheca ; & demum ficuti , nifi
fccuta fuilTet vera , vel fi<£ta folutio , aut numera-
tio , non po(Tent Pompilii fuam exercere hypo-
thecam , itaxquicas nonpatitur.quod id facere
valeant reporcando beneficium cum alicna jactu-
ra. . , • •
Addico , quod in d. decif. Pauluccit admictitiir,
quod fi tia<5t;.irecur de datione in folucum. , pro-
cedcrenc Authoritates antccedcncer pro hac Par-
te laudatae , nempe Mant. CafltlL Merlin. & alii
fupra allcgati w«w. 5- Et tamen nulla eft fomniabi-
lis difterentia intcrdatioiiem infolutum.Sc emp-
Anfaldi De Anfaldis
tioneirifadam a Creditore , non foIum,quiadatIb
14 in folucum nihil ahud in fuftancia cft , quam im-
plicirns Contractus emptionis, & venditionis,
ad liccerani Te.vt. in L 4. C. de eviJ. ibi , nam hu-
^nfniodi contradits v.cein vendiiionis obttnet , Fen-
x.on. adStatiit. Vrb.lib.i. cap. 19^. ««»/. 63. Pm-
telL e.xped.lJrhin fg.num. 15. J^ot. coram Buratt.
dcc.:;ji. nnm. z. cuni rcliqiiisy7<^ri.« DiJc.Hy niirn.26.
Scd cciKTm , quiapr*^»c/rf Deiijio in §. Et uicumcjue,
iiiquofirnuchujufmocai fittionem , vel rcfcrc Ju-
ra gcncralia , vel C(ft. Ac retroiracl. quiloquicur
nou in cerminis vendicionis , fed in tcrminis da-
tionis inroluciim , uc in eodem caf zq.cap. 8. nu-
mero 2 thidem alleg. ibi , i^uia datio info/utumcen'
feturfo/utiofiBa , ^uandocjitidem finguntur bona info-
luium daia pCYpnits Vendiiaet, cm datafttnt , (^
ab ipfo pecunia nemine pretii brevi manu recepta ,
deinde eidem loco foliiiionis , & pro fatisfadion^
debiii reddita , atque reftitut.i ; Unde iion viden-
tur objurgari poife illi Dodrinn ramquam fcri-
entes cafum dacionis in folucum , & in co adnitti
incrarerecencioncm.ac conccxcualiterpoftca pro
veftiendoratiocinioextinftionis noftri hyporhe-
CSE adducere Dod^^ims , qux loquuntur in terminis
ejufdem dacionis in folucum rejedcc can quatn
diffimilis.
Et qi:idemquando Creditor emitremDebito-
ris , compcnfando fuum Creditum cum pretio ,
i^ quid aliudtacic , nifi celebrac dacioncm in folu-
tum.' ut individualiter Salgad. in lahyr. Ctediti,
par. 2. cjp ;. ?J4W.45. ibi , cit\HS refoluiio CT" Dodri-
na irivincibili alio nititttr fiindamento , nam re Debi-
toris emptaper Cre ditorem compenfando fuum Credi-
tiiiii cum pretio , nthtl aliud eft ,• cjuim receptio info-
iutum , ut perfe patet ; & in ipfamet datio in folu-
tuin prsefefcrt illud idcm , quod dicebat Coft.ut in-
numerisrelatis ait idem Salgad tn lahr.par. i. cap.
18. »«. 3. ibi , dr per hanc confignationem , &■ info-
ItttMn datiunem inducitur novus Contraclus ptenitits
e.vtindivus prioris obligationis , fingitur enimfer eant,
Debitorem priusfolvifte fuo Credttort , deinde Credi-
torem eadem pccunia eniiffe rem i Debitore , d.Lfi Pr^
diitm.
Quemadmodum itaque infubfiftentes funt ra-
tioncs cc>ntv:irixDecifinnis , ica inapplicabiles,&
rctorquibiles funt Atiikuritates , qua; in ea allc-
gantur,nam decif^io.cora?» B/Vfc.loquiturdc fru-
ftibus Cenlus fecuta compenfatione decnrrendis,'
& certe compenfato Cenfu cum emptione , illi-
ufque pretio ; non dcbcntur fi^uftus , cumtunc
l^nonagatur dciquitate pro clTcdu retentionis ,
fed de fubingrelTu in adionem , & hypotiiecam
vivam ad eftcftum agendi , & producendi no-
vum creditum , l\ve. novos fruftus ; fcd quatc-
nus acciner ad forrem , & rcccntionem proea,-
dectfto. prxdida rctorqucrur , ut patet fub nutn,
8. 'Oerf in credttttm , & nielius in ejus confirmato-
Tiila 406. ex num. 17. & praecipue numero 35. {$•
34. ubi prarcise admittic , quod cffedum exci-
piendi revivifcit hypocheca Cenfus alioquin ex-
tindi , & paritcr in decif. 551. loquicur de revi-
vifcenciarefpcdufruduum , ut inprinc. %. LJinc
Joannes Francis , & per tot. numquam autem dif-
curfum fuit de fimplici retentione pro rata com-
pcnfata.
Gratian. difcept. 3. loquitur de datione in folu-
tum , & in cafu , quo Creditor volcbat agere, non
(^prouthic J retinere,g^ difcept.^^i.psiTKei tradac
ad
J
I
DeCommerc.&Mercat* DifcurfusLXXXVl.
efFedutn aaendi , & de receprione Decnni* loconr. onnrl i,.,r.^^u„„„ r_ . J^5
t/ ad efFedum agendi , & de receprione peciinix
fecundx Societacis in exrinftionem primx, uc
cx ledura : Card. denique De Luca defeud. loqui-
tur de fatisfadione in pecunia per iblutionem
veram , & non fidam , & paricer ad effcdum fru-
ttuum,illorumquc dccurrusport extindionem.ut
videre ert difc. Si.per. tot.Si melius /ib 8. de Credit.
in dff.^z. «HW.i8.ubi loquens dc Empcnre , & con-
fiderans iittioncm in contrarium pondcratam,
admittit , nullam fntrare adionem./f ^,ut ille fub-
dit conjnltumfoinm remnnet, Htrectpiendofe tueatur
dd. fttrihm.
Adversus prsmifTa in contraria Dedfione ad-
modiim brevi corarn R.P.D. Caccia quateniis con-
ccrnii iftud pundum retentionis nihil aliiid di^
dum fuic , irCi quod durario hypotheca: , dr qua
loquuntur (v^«j/3(,r/(^f« fuperius relati, locum
fibi vindicarec folum refpedu eoruni Creditorum,
qui non pocerant moleftare rem empcam ab alte-
ro Creditore, fev.us aiitem,quando ipfc Debitor ,
qai vendidic.vclejushdejullbrconcrarem ab iplo
venditam infurgit, ad id allcgando tamquim bene
diftingujntem <urd. decif.z66.jra. f.i.crfe^q.
Aia>e. .^4edic. exam. 47. num 33.
Scd occalione pettndi novam Audienciam in-
trepide fubjungebarn , qiiod nec per umbram Au-*
theriiates iflx defcendunc eo modo , quo fupponi-
■ tur ,ad hanc diltindionem, five non percuciunE
finem, & cfKduin rettntionis , fupcr quo unice ,
& princip.;li:erinfiil:imus: S«>-<^. enim »« d.dedf.
j8 i66. uc legicur tn princ. in argtmento , e^ in toto
corpor^ , uc eciam patet apud Hodiern. in ad-
dit.ad cHmdem in princ. examinac , an Creditor ,
cui evidia fuerunc bona fibi in foiutum affign ^ta,
valcat poftea redire ad priorem hypothecam
concra bona Dcbitoris , & fic agere poffit pri-
mxva adioqe , & ex primo Contradu , five po-
tiiis teneatur agere ex fecundo , nempe adione
ex erapto , & concludic , quod non poceft agere
cx prima adione ; fed quia adfunc expreffa Jura;
llt in l. I. ('. fi antiqit. Cred.pignor. Vend, quae fir-
mant, ut Creditorc recipiente pignus infolutum
nun excinguicur hypotheca , hinc fub nu. 7. diftin-
guic , hoc verum elfe , quateniis Creditor anterior
moleftetur, apofterioribus ,y^r(funt verbaprac-
cifa )/i ejHaramnf , an re evicla liceat Credittri age-^
re hypothecaria contra Debitorem , qui rem tllam de-
dit in folntum , dtcendnm erit , tfuod non , <juia inter
Contrahentes extinguitur debitnm , & eodem mo-
do refpondet ad Texr. in d. I.cjui a Debiiore , jf. tpti
pot. in pign. hub. Scd in prsefenti non cradacur,
quod Fracres de Spadis velinc agere hypocheca-
ria ex primxva adione contra Comites de Pom-
piliis, fed incenduncfolummodb recinere adver-
sus eumdem Debitorem agere e converfo volen-
tem , & facientem in hoc calufigurara Tertii , Sc
pofterioris Creditoris , concra quem dnrare hy-
pothecam protuitionepoiVeffionisexplicite con-
cedit idem Snrd.
Clarius retorquetur c^/'<?''t. Medic. d.exam,
47. num. 33. &fejcj. quia. fnb num. 33. nullam ficic
diftindionem inrer alios Creditores, & iplum
19 Dcbicorem , fcd ex oppofito/«^n«M. 22. in fin. &
w«wfr. 2?.cubicalitcr irmat, dari revivifcentiam
folum( funt paricer verba pricifa ) iiiioad retentit-
nem , nonauteincjHOnd afiionem', &allegac eumdcm
Fah. De Anna i>i aHo cnnf. 7,6. qui non poteft loqui
niagis prxcise,& elcganter, firmans/>;r f«/xm *^*fn
r^oconf quod hypotheca femper durat e,r
£4- & Marttum McMc. ad fincm rccem lon s /.'
aioni inter adioncn, . & rcrenc.onem . in qu 7«
dicere fas eft ) non dabitui- in contraruun Sr
qui concradicat i Non officit , imn.o i pi! L^
retorquetur rano qua: fuic in contraria ItlS.
21 ^.delumptacxeodem5«r,/.videiicet , quod ijl
tantum c.rcaalios Creditores poftenorcs non
extinguaturhypotheca. inquantum cum trade-
tur de empnone , & fic de adu incer alios gefto .
hinc quen.adniodum cis non prajudicaret idem
adus ica nec debec iilis prodeflc : fccus autem
relpedu Debitoris, ex quo per enpcionem ex.
tinguacur iHiusdebitum , ac perfonalis oblisatio.
Nam ucproxime advercimus , extinguitur qui.
dem debitum,& perfonalis obiigatio ad efHdum.
ne Creditor amplius cx illo retineat , quoties
idem Dcbitor moleftias fufcitando tamquam eX-
traneus,& rertius Crcditor velic rem empcam mo-
leitarc , quoniam & r<fpedu iftius Cred.ti , quod
ex al.a caufa habec Dcbicor,certe Comites de P6.
pillisprartendunclibipcr empcionem fequutam
non hiKfe pr*j„dicatum, & idtb intencsnt :.alvia-
num; Ergo C\ atttndamus rationem Surd, , nec de-
bet ifta emptio eidem Debitori infimul. & Credi*
tori prodeire.
Atque hinc cUm ratione Surdi in die propofi-
tionis cercio loco illam , ex qua mnvcnrur 'BoUo-
%1 res omiies ad concedcndam reccntioncm ex caufa
duracionis hypochecse , quia nimirum ex eadcm
duratione nulla lafio , nuilum damnum infur-
git rcfpedu alterius Creditoris , .^ualcs Pon,pi-
111 fe jadant ; nam ficuti , nifi fecuta fuifiet emp-
tio , non polfet Creditor pofterior in concurfu .- n-
tenoris , & fic iidem Pompilii in concurfu i-ra-
trum de Spadis rem illam communis Dcbitoris
moleftare : Ita non debec ei eadem emptio pro-
deflc contra voluntatem Ementis , & contra x.
23 quitatcm naturalem , ne quis de aliena pecunia,
vel Credito commodum rcportct, undc txccpcio-
nc doli mali Emptori fuccurri , i\:mantfupra re-
Jati ««/«. 12,
Qninimbfi ulla foret excogitabilis ratio diffe-
rentia:intcrallosCrcdi^ores,& ipfum Dcbito-
rem, qui infimul exalia caufa fit Crcdiror , for-
tius urgerer contra Debicorcm , nam quando mo-
H leftia fequicur ex fado , & culpaipfus Dcbito-
risnedumdaturf utfuprd^ retcncio, fed etiaitt
adionisrcvivifcentia, ut cgregic ■thef.<ur. ^utfi,
foren. Itb.-i. d. ^uxfi. 88. ««.;. tMfin & per tot. ibi, rt-
gulajHperius tradita, cjuod aBio exiintla non >tViVi/.
cai , non habet locum , cjua>ido folntio ex fntlo , er chI-
fa e\i,fdeni Debitoris nen habet efeHum, er CreJitor
abanterioribus moleflHiur.
SENEN. PECUNIARIA.
PRO VINCENTIO DE PERFECTIS,
ET EJUS NEPOTIBUS,
crM CAPITANEO JO. FRANCISCO
DE CARUIS.
Gg 3
ARGV.
3J4-
Atifaldi De Anfaldis
ARGUMEiSlTUM.
Societas ex quibus rcm^neat cxclufa , fcu
ron probaia , & fignanter quando aginir dc
pi xtenCo Socio , qui tucrit abicns i Et larc
dc Intcreffc, an dcbcacur non inrtificara indi-
vidnaoccalionc invcfticndi , Vd ti Socictas, ant
Dcbitot , cum quofuii convtntum , dccoxciit:
Er remifTivc dc InrcrciTc rci judicatx, anlit li-
cicum. Vetba a diJpofiT^ofte quid importenti
SVMMA1{iVM-
j Seriesfa£ii.
a Societas , uti quidfafli , tonciudenier probanda eji aB
allenante.
tjyiaxline ad ejfedum agtndi cemra ali^iiem ex Cre-
dito contraHo cutn Societate, «. ^.
S5 InterrJJe ad menendum insficitnr perfona Credit^
rts ,non Dehitoris.
16 Decoflione /ecHta cejfunt ffHrx , ^ Ivterefl'e debi-
titm a Decoclo.
Dijlinjiic^ tit d. n. 17. (^ ;:. 29.
i8 Adora non cdit , ^ttando Dcbitir efi dctoBus.
3,0 Decoflio Dekitoris non facit cejjare frKttus Cett-
fiis.
i4//ip't.i , itt ihid.
51 Dtcotlio Debitoris nonfactt ^utfrnntis Cambii nort
dtcurrant,
32 Deiodio Alcrcaioris eleili a Partibus in contraUu
Camhii^ an f.icint (tjjare frutlits.
Diflingue, itt ibid.
35 Paiimn di correre egual fortuna importat Socieia'
tem.
l tiem^jue pra fe fert conventio di ftare al bene, e al
malc, «.54.
35 Libris originalthus Carnpforis recipientis pecunias
jlAndiirn esl potim , ^MJ/,) tr.jnfcriptis ab atio Mtr-
catore inter,ffats,feii Correffonfuli.
4 LihorMninfcriptio tJeHintiiitLitiovonprobat Socie~ 35 Ferba a difpoiizionc irnportant dorninium perfomt
nominati.
Contra, cjHod importent etiam adminijirationem, «.38.
Declara, utn. 59.
57 Sccietatis ejjcnti.de rejiiifitim ccnfflit in communi-
tationefor:Hn£, & liicri.
40 Socictas arntiitH-r ex deputaione aiicujus pro negotio
commitm nornine e.vplendo.
41 Societas nnn refnltat , ex qno pecunia expofita nego-
tiationifi commitnis cum alio,f quis pejleanon ctii"^
trahat tantju.im Socius.
tatem, ijuando non conflat de mandato prAtenfi St-
cii circa prddillam intiiuiationet/i.
5 Socictas non probatiir ex nomine ,fhl-> quo iiia canta-
bat, ^nando veritas aliter fe hahei.
6 Sonus, qui contraxit Societatemnomine etiamabfen-
tis , nijt iippareat de ratificAtione ejtfdern abfentts,
mn dicitur probata Societas.
7 Socieratis probatio dedutta cx intitiiiatione librorum
repiitatnr non admodirm urgens,Jid leVis.
£t ideofiSocius erat abfens , & non appareat fedfjk^
aflum Soa.iiemtfoia intituiatio non probat Socie-
tatern, num- 8.
9 Socinw Sen. conf. 87. lib. i. declaratttr.
10 Maidatum , wl ratibibitio refultat , (juando qttis
fcit, velvidet nomen fuitm expendi, & tacet.
11 Societas nonprebamr fnfficienter excommuni reptita-
tione.
J2 Contr.ihens ctim alijuo tani^uam Socie debet invefii'
g.ire veritatem, & naturam Societatis.
13 Socitt.is excliiditur e:: piitribus aclibus negativis , ^
prjtcipne e.v non commtinicatiohe iucri,& ex aitts.
i4 Confejfio ,&folutto facla Metu Mandati nonprxju-
dicat.
.. Praferiim inter diverfas perfonas, ibid.
15 Sotietas c.vcliuiitnr, (juando probattones , & conjeHu-
ra tnmpro. tfuam coniraftant in scjiiiHhrio.
16 Sociu! ut polJlt recipere pecuniam ad Cambium, ^hs
retjfiiiltia debeant concurrcre, remijffJe
17 Societas regulariter non datur fine appofitione Capi-
talis.
■18 Anconell dc tetiip. lcgal. lib.i. cap. 47,poft n.35.
detlar.tturt
19 Occafio inVefiiendi tjuando prxfutnatur parata fine
aiia probatione.
ao Occajio generaiisi feu confuetudinaria in Regione
non fufficit,fed recjuiritur individuaiis , juxta opi-
nicnem Rotx Roitianar.
21 Interejp , fivc Ifurit , qu.c niinctipanttir rei judicatt,
atJ, .7 quandofiut licitx,&n. 22.
25 Ca/nhiifrHclus , veilnterejfe conventum correlfe-
clive wi 'rel}'<ii::io>iemCatiralis intra Certum sem-
pus,an fidliuc decmr.tt e.wlr.ito eodemtempore,
velnoVa retfiit^aiur i/iierpcii.uio.
2^<Si'^iet:Jte deciUa, fjuras , q- lnterefie (onventttm
cum i'jfa Societatecejjare, tndt.uvit Rota Sencn.
Declara,ut num. ij- ,
DISCURSUS LXXXVII.
?Er Apocam privatam Camillus dePerfedis
ram proprio nomine , quam illo Rationis
Bancarix canranris. ut diccbacur, fub intitulatio-
ne ejufdem Camilli , & Vincenrii ejus Fratris
confeiitis cfl mutuo habuilTe a celebri , & fortu-
haro Tilrcarum dcprrcdatoreCapiraneoJo.Fraii-
cifco dc Cardis Petias 2500. , & ratione lucri
celVantiscidcm folvere promifit fructus ad ratio-
nem qiiinque pro centcnario : Qiumobrcm poft
obicum ejufdcm Camilli inftiritCapitaneus con-
tra Vincenrium, & refpcdive contra filios, & hx~
redes Camilli proreftitucione prifiti Mucui una
cum frudibus decurfis , & non folucis ; cumque
pe-,dence hac Caufa fii i<ota Senenfi Judex Rela-
tor,fcu Ponens juxca laudabilem ftylum pluries
enunciacum illarum Parcium edidiUet fuas Du-
bicationes contra Vincencium , Sc memoratos
filiosCamilli ,ex parteickirco Reorum conven-
torum rcqiiificus , pro faciliori earundem Du-
bitatiouum ihlutione Caufam cenfui dividen-
dam iu duas iufpcdioncs , unam nempe rcfpi-
cienccm folum Vincentium, qui ciim coto tempo-
re fuidet abfens . negabat unquam contraxifle
Societatem cum Camillo , utrum fciiicet de So-
cietate conftaret inter ipfum , & Camillum : Ec
alccram , an in omnem cafum legitimd fruftus
conventi dici pollcnt dccurfi. Retenta itaque
prarmiria dillindione pcrfonarum, (^abfque co ,
quod tamcn Caiifx fciam exitum ) cum aliquo
fcnfii Vcritacisdicebam.
Qiiatcnus percinet ad perfonam Vincencii ,
iflc ad pr.T:fcns convcnitur canquam Socius
Camilii prxdcfundi , unde inprimis ftabilicnda
venic
DeCommer. &:Merc.DiTcurrusLXXXVlI
t reg.la indubirata , quod ab Adore Socie- videtur,quod ex hac circumftantia maxi^ ^
i venit regnla indubitata , qiiod ab Adore Socie
tatcm allcgante iila probanda eft concluden-
ti/Time, ut uno ore firmarunt: Aiex. in conf. 1J4.
n»r/i.^. lih.<^. lo, Bapt. Silvaric.conf.^j.nHni.^^.Biic-
caferr.conf.c}').nnm.i^.Carpz.ov.resJoKf.20.nHm.i.liii.
"i-SMrd.coHf.^^l.nHmero 9. Hichalor.de Fratr.par. 2.
cap i^.nHiner.z, (fr jjer tot. Cenfal. decif. Lneen.W.ex
nujn.2<) rwH feqcj .Rot .coTiirn Burati.decif. ^i^j.nHr/i.i.
& decif. 116. num I. & i.par. 8. rec. qt coram Colf
dedf.ill num.')-^^ decif. 40. numero 6. &fe^. coram
Card. Otikobon. & in Rornaua ,feU SpoLetana Socie-
tatis 16 Imti 1587. §. l^on rntims exclhditHr , co-
J ram R. P. D. "Benincafa , tefninis de eo , qui agic
contra prxrcnfu.)i Confocium pro Inftrumcnto
celebrato cx caufa Societatis i^enoch. conf. 7,o\.
nnm.il.Zacrh.de oblig.Camer.tjUitfi. df.nHin. lo.Ftlic,
de Sociei .ciip.T,\.nHrn,')^.
Tanrum vcroabeil ,quodin cafu noftro Socie-
tas c includcnter juftiHcata remaneat , quinimo
conjediira: omncs, qiia: ad illam fuadendam ad-
ducuncur , nunium debiles agn')(cuntur ; fiqui-
dem rnra vis , qua; in contrarium ex Juribus pro-
dudis emergic , prxcipue cn;i(ilUc inenunciati-
vis fuper iila Societ^ce fadis per Camiiium
tam in Apoca debitiab eo contradi , quam in
inti-ulatione librorum cancantium ad favorem,
ac fub nomine coeterorum Fratrum; fcd in hac par-
te non fJatur hujufmodi enunciativi' , & infcrip-
tioni , nifi conRet de mandato , aut voluntate Tra-
trum,feu Sociorum , ut in fpecie animadvertit
yllex.confi^6.nuin.\.& 2./«^.2.quod non attendatur
nomen illius , qui fuit appofiius in Societate,
quando vericas aliter fe habet , Gratian. difcept.
jdH.nuMer. i. er 3. cum concord. fkprd Difc. 31.
niirn.9.&n.
Et quidem ciim non probetur , quod reJiqui
Fratres fuerint prifentes , & confenfcrint prxfais
inritulationi . ad fummum elici valet, quod Ca-
millus conrraxerit Societatem nomine quoqu^
abfentum fub ipe ratiHcationis , & in hoc fal-
vacur ejus integritas , & legalicas ; undc nifi de
illa racificacione exprefse doceatur , namquam
dici potcft perfedc initus , aut probatus Con-
tradius bocietatis , juxta ea , qui pdft Boccac in->
■tract. dt Societ.Offic.nHm 2i2.Cyriac.contr. 2^2.num.
4. ^ 5. Rot. decif, 66c. num. ^.par, 1. diverf.RrmiLt
Card. De Lttea lik. 5. de Societ. Offic. difc^. & difd
^.utrobiijue nttm. 3.
hortius autem , quia quod ex intitulatione
librorum oriri valeat prxfumptio contradjc So-
Cietatis apud Scribentes repucacur argumencum le-
vidlmum , ac de facili elidibile ,ficuci pondera-
vit Socin. Sen. conf. 1^0. /»'' ««w.4. Verffed ad hanc
eb]etlionem , & vcrf ex cjno datur Intelligt , Ub. 2. 8c
fequitur Mafcard. deprobat. conchf 13C9. num. ?<S.
Ti.lii-. de Societ,rap.\ i.num.22. Gr.tian. dtfcept. 547.
nH.\'^.& w.^^copp.ad eumdein Gratian.decif. March,
ebferv,iij.^2.-^^.
In pra?fenti vero hujufmodi prifumptio faris
clidi vidccur , ex quo ncque perfomninmappa-
ret , quod reiiqui Kracrcs unicum adum Socia-
lem expleverint ; licet enim non rcpugnct in pra-
xi, quod Socierares contrahanrur , cV pcrtraden-
tur illiusncgoci.i abfeucibus aiiquibus ex Sociis:
actamen idutiquc locum fibi vindicit ., Ik proce-
dit.quories conftat dc Societatc ab initio indubi-
tanicr concrada, fcd quando ; prout hic ) immo-
ramur in fimplicibus conjctturis,uegarjpofl"e iK>n
M„Hm,2.^erf & ,.ia c/.l..C'i,^;'«- ""^V'
^onf. .4. r,Hm.,. Z.2. MafarddtltT"- Tr
^Z09. ntttn. 37. & 49. & ci.cna^^ -j/X?^
fub mtm.^o. verf. non enimfiffcit ■' ^'
Neque his adverfarur S.ctn. Sen in conf %r
hb, 1. ulcra enim , quod & ipfe inniticur A>,r'h J*
mus;etiam pra.tatam al.am limitatione.n exclufi-
vamSocietac.s ex dcfcdu promifcuorum aduum
Sociahum adducic ; adhuc ibidem concurrebat
pofitiva adminjaracio, & fciencia inritulacionis
prout videre eft ^6 «..8. verf f.dt et,am , eo e"e-
nim calu nil miru n , fi Societas induda nra;fu.
meretur , cum data fcicnci^ , quod aiiquis meo
lo nomme gcrat nego ia, nequc prsfente , & oa-
tiente permittam nomen mcum exocndi, rcfultet
Mandatum , vel ratificatio, juxta Tf.vr. in 1 1, .nis
ex Agentartis , §. ex hoc EdrHo, V.rfpertinere}de
eden. & monet 'BartoL confj^.jnl, num.x. verfL^.
terea, cuni ahisfuprd Dtfc.^'^. w.14, '^
Prout minime potcrt o^clic, quod in libr:. '1-
loriim dc Bcnallaiis , & Vcnturinis nofcantur ap-
polita nonuna debici,& crediti circa omnes Ira-
II tresdePcrfedis;nam prartcr quod ncque cofn-
munis reputatio probac Sociccatc m.ex AW.. conf
9^-"**^ni\o,in fn.& nnw.ii.lib.i.R .. m.Jun. conf.7Tj
mtm.^-j.& jS. Felic. de Societ,cap,n.f,b numero 20
Gob, d. confHit. 69. num, 39, Ce^iQL d, decif Lw
cen, II. nurr,. 37 Rota decif 94. ,,..w. 14. & ,5. co-
ram Card. Otthebono. Nihilominus vcrfan.ur ex-
tra ha:fitationem, ex quo & ifti i,, dcfcribendo in
eorum Jibiis nomina omnium F.atrum tode.Ti
modohipfifiin.,quoCapiraneusdeCardis,fiden-
do innculacioni , quando omnia Juia c).imant,
12 quod lili, qui vohint ciim aliquo tanquam Socio
contrahere, tcncsncur invcftigare naturam,& ve-
ritatem Socictatis , ex allcgatis per C.firen. conf.
lo^. fttbmt. I. verf &ftdi.a,ur,lth. i. l>afe,h. conf.
199. numero 15. Gomel^var. refol. torn.^.cap.-^. di
Societ.fub nttm. 6. $. Item etiam , verf. ttrtio modo
uf^ueadfin. Feitc. de Soctet.cap :^o.nu.^.& f^^.Ca-
pon. difcept. 361. nu. ic- & II. utrobi^uetnfn. Mer-
iin. Pign.,tell.contr.for.cem.2 cap.^i.ntt.ig, Rot. decif.
402. W.12 & 13. corarn Dunozjt. Itm. cum sXnsfuprk
Difc.^6.nu.\2.
At quod pro meo judicio removct omnetn
fcrupulumdifFicultatis,ilIud cflc vidctur, quod (i
revera incer ilfos Fratres adfuifiet Societas , nj-
mium de faciii darcntur aliquxprobationcs, non
folum circa appoficioncm Capitalis , fed quod
13 ilii ad inviccm communicaverint lucra, & obvcn-
tiones Negotii , ac in eifdem. libris pritenfis
Socialibus appareret dc mifTione littcrarum , vel
annui biiancii, cum (imiiibus aiiisadibus inter
Socios pradicari confuetis , non dato cnim fii-
mo; .1UC probatione iftius communicitionis , im-
poffibile eft.Societatcmprarfumcre , vclcogitare,
•nd tradita per Gratian.d. difcept. ^.^7. num. 10. &
ff^. Sc ad rem noftr?m Felu. de Sotiei. cap. 9,fub
nwn. 42. Verf. & licet , Rot. decif 129. fuh nurn. 12.
%.fed qutdqutd.par.io.recent. & dec.2%^. numero 18.
Gg 4 ptr.i-]^
35^
Anfaldi De Anfaidis
/«r 17. & ad hoc fiint Textns aperciOlrr.i in U 1. in
Jin. ^l.fi id, quod , verf. utcrUm ,fpro Socio, l. fi
tibi 14. in fin.f de pr^fcrtpt.verh. quos congcric
Gr,tttan.d.dtf'ceft.^^1.n.29-
Atque hinc iiullo modo ri»rfragacur , quod Vih-
Centiiis in tranfaftione , feuCoiitraau cck-brato
cuni illis de Zatiis medio Juranicnto coniclius
fijcrit , hanc Sociccacem adhiille ; cum enim pr^-
fupponatur in faao.quod lila couK Qlo inter alios
lAcdita fueric extorta metu Carc.racionis nnmi-
nentis, acfub cxplicita protcrtatioricdc non ap-
probaudo prxdJdam Soaccatcm , fcu Kationem
Bancariam cantantcm.ut fuprd, noiuine omnium
Fratrnin , in planam cmicat confequcntiam,quod
iitc Contradus , & obligatio , feu conh-(Tio non
i rantum tanquam res inter alios adca pr^judicare
non valct, /. i. & tot. nt. C. res tnteralf.s acia crc.
fed etiam , tanquam defticuta animo, & confcn-
fu, in nulla venic habcnda confideratione , ex
congcftis per De Angel. ds Confef Itb. 3. c^usft. 16.
fnb uum. 29. verf in Civiiihiis, & in durioribus ter-
niinis folventis mctu M.mdati per Jdd. ad Gre-
gor. decif 365. nuin. 4. & admictit: Graiian. difcept.
524. mm. 3v &fe^. Cresf. de Vuldaur. obferv. 94.
KUin. u. Rot. cor.m Dnran.dec. 373. num. 18. & pofl
Snl^ad.tn Ubyrint. dec.-jT. nitm.io & coram Ninot.
/iec.^-i «.8.
Citerum qiiandoetiamdicerCvellcmus , qnod
«X parte Adoris concuncrent aliquae conjcdu-
XX, n:gare etiam non polTumus , quod ob ablcn-
tiam , & dcfcdum fcicntix rcccnhtum abfque
appniitione Capicalis, & communicatione lucro-
rum una cum fcparaca ncgotiationc folius Ca-
if miili non militent urgentiores pro lleis conven-
. tis , quando fufticerec pro Abfolutoria reportan-
da, quod ellcnt in arquilibrio , uc in individuo So-
cictatis poft Crav.'tt. ac lof Ludovic. notavit
M-tfcard. de probat. conclnf 1310. nttm. 17. & con-
cordat Rat. tier .(58.«.HC>~ "-S- far.^.rec.
Eoque magis conccdcnda vidctur Abfolutona,
fakem ad eftcdum , de quo agitur , quia alias
, oporteret exorbitancem facere cumulum prz-
fumptionum , nam pofico etiam per modurn dif^
curfus, quod prifumptiones reccnfiti pro indu-
ccnda Sociccace prspcnderartnt , necefle foret
ulccrius prsclumere in Camillo fpccialem pore-
ftatem recipiendi pccuniam ad Cambium, feu (ub
iglnrerefle , ciim de Jure Socins hujufmodi aftum
explere non poffit , nifi vclia.us ftare cot aliis re-
quifitis relatis per Feltc. de Societ. cap. 30. nnrn. 22.
Rorc. poii primftm vol.coaftit. de Societ.Mereat.
notab.Jtl .Epifc.Rocca fehil.disjitt.I ur.tom.i.cap.iou
. cum aliis>/7r<i in 'Difc. 45. nuM. zi. d* 12- &Difc.
46. tiim. 29. & 34- & tamen ncque etiam fcimus,
i^fcdprxfiimimus, quod fuerit pofitnm Capitale,
. fine quo non datur Sociccas , ut pcr Te.vt. in l. Se.
natHS 35. §. ft qnis , ibtcpte Caftren. jf. de doriat. &
cum .Menoch. de arhitr. firmat Rocc. ubifnpra no-
18 lah. 2-..nitrn. 5;. cui non contradicit A»tonell. ^o
lempor. legitl. ltb.2. cap. 47. poft nu. 3 6. ciim ipfe fo-
lirtndifcutiat, anultra Capitaledcbonispropriis
Socius ceneacur , fcd non dicac,an fine Capitali
Sociecasdicimcrcatur contrada, quod longe a
prjpfenti di'lat indaginc.
Hxc quoad primum articulum , & perfonam
tantiim Vincencii ;Qii6ver6 ad fecundum fupcr
diu-ati-^ne , fcu validitate convcnts prarrtationis,
ijidiiSBdum vidctur, quod quidepid apud Mart.
Medic.dec.i^.namer. 29. Scacc ie Commer. e^
Camb. §. 1. ^«^y? i.part. 2. ampliat. 8. nurnero zz6 .
Rocc.rcsp. i^.uumero 10. ti^rn. 1. Ltoiard. de Zyjur.
tjuaii. 74. numero 43. Sanfec.dec. 124. numere 10. CT
/e^icj Rc^jtt.ad rragm.d* Ce)ftb,pr*gm.inurn.^%.Car-
leVtil. de litdic. III. ?. difb. i.Jelect. 6. numer. 91. &
fecj. Rot. coram ierapbin dec. 186. infin. Card. Do
Lnca de Irgat. dtfc, ■:-. num. 7. prxtendatur vigere
confiieciidinem , ut fuiiiciac , paratas elfc occafio-
ncs invciiuiKli ad lioncftuni lucrum pro conlc-
qucndo Jntcrelfe : in h;ic tamenmateria confue-
tudo non excufat , S: nifi concurrant notidima
requifita Piiuli De C4//K0 , damnabiliseft opinio
contrarlum fcnticntium , adcout ultra qualita-
teni Mercatoris , & foliti inveOicndi rcquiratur
2onon ( prouc hic ) gcnerica , fcdindividualisocca-
fio , aliasUfurarcfiiltetmanifcfta , ita enimarti-
culopkniffime difciiflo vidcreeft apud Rvmm Ro-
jnanam in h:ic re ramquam utrumque Forura
qundammodo refpicicnte uci pricipuum Spe-
cuUim prxoculishabendam , ux.coram Zarat. de-
decif^6.per tot .cr coram Btch.dectf.i6.pariier per tot.
C^ dectf.pi.riii.xo.cr \\par.g.rccent.& decif\^^-foft
Torr de paUfut.fucceft. & quotidie inafiis.
Ncc ex co , quod jair. fucrit pcr Judicem pri-
mre Inftanria' dctedum, & judicatum Crcdicum
Capitanei , poteft txinde prxtendi InteielTe ,
21 quod pcnss ficghicolas , & in Jurc Civili nun-
cupatur Inrereflc ob rem judicatani^Nam quam-
vis dc prxdido Jure C^fareo (_ cum quo procude-
rc \\dcmi\r St,iib de /riiereft.liL.ziit.l^.^iuft.itnica
de /riierejj.reijudic. De ^J^farin. allegat. 48. Vinc.
De Fra>:c. dcc. 227. r.umer. 6. & prius decif t\.per
tot. Rtttershuf fnper T^ve/l. /nfti». par. 3. cap. 9.
numero <).infin. CarpzoV. de Jfyl Debtt.cap.\.num.
301. (jr fecjq. lo. A Sande decif. Frif Itb. 3. tit. 14.
defin. 11. "Berlich. decif. 30. ««wfco 7. cenfeantur
ifts Vfur.T poft quadrimeftre , tanquam per fen-
tentiam Icgis , iicits & permifla;, ut habetur in
/. I. C. de itfur. rei jiidic. Attamcn non folum ia
jjCuria Romana , in qua inaudita cft ifta prx-
tcnfio , fcd etiam apud reliquum Terratunn
Orbem dencgaturob JurisCanonici refiftentiatn
iftapermifrro accipiendi Iucrum,& acceffoncm a
quantitace per Judicem declarata , ideoque iftas
Ufuras aboiitas fuifle comprobat Leotard. de
Vfur. .jiuft. 11. per tot, ubi poflunt (ine necerfitate
rcpetendi , & tranfcribcndidefumiccetericon-
cordantes.
At dato , numquamve tamcn conccflb , quod
nedum licita fuillet ab inirip conventio Intereife,
verijm etiam , quod obfcrvanda , feii juftificanda
non forenc reqiiifita Tattli De Caftro , ( circa
quod decifio videtur expctenda cx flylo parcicu-
lari Tribunaliuin, & Regionum^ duo nihilominus
fuperfunt fundamenta , quoe notabiliter annihi-
lant , vcl diminuunt prartcnfioncm ; & primo,
quia pecunia non fuic mutuata indefinite , fed
per dovergliele reftiiuire trg tl termine , e icmpo
2^difei Meft , unde tranfafto dido tempore expi-
rabant Ufura: , ni per novam interpellationem,
accum novis rcquintis in mora habili ad produ-
cendum InterefleCamillus induccretur , ut deci-
fum fuit in una Romana Cambii coram Card. Cerr.
interfuM decif '^S^. per lot. refetit. decif. •)Zj^. par.
\^.rec.&c in longe durioribus eadem Rot. decif.')^^.
ntnnero i.coram tJ^fanx.aHed.& decif. 962. num. II.
coram Dnnoz. /un.
Ec
De Commerc. & Merc.
Etfecundo ,quodad omne pejus Intereirepo-
terat decurrere doiiec ,& quoufq^duravit aOei ca
Sociecas , & Negocium Camilli , non auceni
ultra, ideoquc ciim idcm Camillus fato cedcric,
>4& decoxeit ab illo die , quo refoluta remanlic
bocietas per illius obiuiin , ac decoftiortem , ex-
tinda pariterfuir obligacio ad Intercire , fecun-
duinea,qaa; prsCer opportunicateni Allcgacio-
num prafupponuntur definita ab illo Auditorio
in altera Senen. inter Bandinellos , & Branca-
dorium.
Non turbante , quod ex firmacispcr Leotard,
de ZJfnr. <^H&fl.%Q.nimer. 18. CarA. De Luca de
%Jfitr.dtfc.^'j.niim.\Q.-:j)- d'ifc.z<).nmn.6.\\\\\2.c mace-
ajriafimpliciceraccendacurlnccrefleCreditorisjnori
autem Interefle , & perfona Debitoris , qui etfi
non negocietur , adhuc tamen prjeftare teneatur
Incerefle : id enim rc(S:e forcc procederet , quo-
ties convcntio hifta e(fcc cum aliquo parciculari
Creditore privato nomine contrahence , at fccus
eft \w pi^fenci , ubi Capicaneus contraxic Credi-
tum , & fub InterefTe mutuavit Negocio illorum
de PerfecSis , anniliilato enim ipfo Negocio , &
confcqiienter extindo Debitore expirat obliga-
tio tamquam per mortem fidtam , & Civilemj
aiJprout pradicamns in Debitore decodo , nam fta-
tim fecuta decofiione , & pcrconfequensCivili
niorte fuperventa, celfat Vfurarum decurfus , ad
cumulata per Adarott. difcept. 54. numero z6. Roc.
reijonf 41 j)er lot. lib. i. & poflfecUnduinvol. lit.
, de decocl. Merca!.not,%.nHmeroz']z.& fejq.Scacc.
de Gamb. §. I. tjUtfl. J.par, 2. amp/iat. %.fub numer,
100. & concordat Capyc. Latr. decif 15?. per torl
plenifime Gob.confult.^^.exnnmer.i.cum ^.fei^/j.uhi
mulciplicicer ampliat.
Iftud tamen poftremum fundamentum pcr Me
deducebatur ad opporcunicatem Ciiencis , quia
quidquid definicurn uc fupra , Mihi fuppone-
rtcur in Rom Senen.in fpecie dccoftionis Socieca-
tis, &fuperquo punSo non pocui niacurumforma-
re judicium , cuiu non viderim iilius Canfi Moci-
va , reii De ifioriem , & de coetero ica in abftrado
pariim probabile clfe cenfercm ; quoniim cum nul-
i^iaafngnari valeac diffcrentia incer deco<5tioneni'
Sociecacis , & alicujusparticularis perfonx , riam
& ipfa Socictas fingicur pro perfona quadam in-
Ccllcduali , fcii formali reprsfcntaca ipluribus"
Sociis maccrialibus , idcoque ea mors Civilis,
qu3E per decodionem concurric in Privaco , mili-
tat etiamin Sociecate,& e converfo , falvari pro-
inde nequit pr.Tdida refolutio Rotit. Senen. nifi
in iila fpecie Ufurarum , qua? citra convencionem
28 debeantur ex mora , in his enim terminis tam
Dcbicor Privacus , quam Sociecas decofta non
podent diciinmora, dumadhuc , fivellent fol-
vere , non podenc , ad Text. in I. ckm ejuidarn 17. §.
fi Pnpillo ,ff. de Vfur. Carleval. de Iitdic. tit. ?. dif-
fut.%.fub numer. J. Capyc. Latr. d.de decif.l^^^.num.^.
Rocc, de decoil. Mercat. d. noi. 95. fuh numer. 27?.
duem cum aliis refert ," & fequitur Gob. d. con-
fitlt.7,4^.nHm.7,.
Acquando agicur , ( prout traftabatur in pra?-
»9 fenti ) de Incerelfe convento ( pofico , quod aiias
foretlcgicinnim ) celTat ratio prxdifta , quia non
amplius racione morse , fed promKTionis Ufu-
ra? debentur, ut latedixi fuperius Dtfc,6-j. nttmer.
9. & in his prjEcifis terminis 5c4cc deCamb. d. $.
X.e^jifl.j.par.z.Ampliat. %.ftib nnmero 100. vtrf.
bifcurrus Lxxxvii. ,,4
amjlia primh in fin, Hodiern. ad Su^d. dectf ifii
quaos pancer rekrt , & fcquicur cum al.is gIS'
^ quod ( qu.dquid volu.riur nonnulli ) per de 0-'
5od.o.,em Dcb.ror.s uon ccLnc fiu^is^convcnci
fmb ntr r "'^"' ^«"fignat.vi . i^ni6 Me
1686. %.fir,. coram R. ,'. o. Kondtnim fir.ravic non
fufficere ulcra decoftionem concurfum Credlco-
rum cum lubfecuca fcncentia graduatoria fine
aauah reftitutione forns , vellitem -^dic^rii
aa|nat.one bonomm , & d.t.one in lolutum
tadrta Crediton pro iotte , & f, uctibus ex Sahad
*n lat>yr.par.i.cap.ii:numero \-,.cm>fec,a.eadem\oi
coramTrtoL dectf 172. „um<:ro 10. ^coram Card.
,T ^"^''•, ''.'"'>• "c. nu?ncro 6. & fccjcjMi in terminis
31 Cambii , quod illud non cclict per decodionetn
Debitorls . bene dillinguens . ut fupra , inter
Uluras debicas ex mora , vcl ex convencione , ac
dcciarans/l^rfm^»; , & Roccum fuperius laudatos
fub numero 76. Card. De Liua dt Credtt.difc.i4,^,.ter
. tot.de Carnb. in Stfpletn.part. 2. dif. 35. mmero 4.
J2 6-/^95?. ubi eciam dclcendens ad cafum.quid,
fi Mercacor depucatus in Concraftu ad cam-
biandum dccoxeric , utriim ceflenc in boc cafii
trudus ejufdcm Cairbii , ( & quem articulum
ex in'ubfifientia iai±\ , (eu non probaca- deco-
dionis declinavit Rot. in de<tf zig. tx r.nm. 6.verf
htsfimmtts cumfec,cj par.i%. diftinguit intcr fruftus
decurfos,& loiutcs , bonaque nde reccDtos,&
jnter jdhuc non fo!utos,vaijdifque rationibi,s pro-
bar , non Am repetitioncm foluti , fed bene fii^o-
re Debicoris celiare curfum fruduum non ioluco-
tum, quibus& tgo adhircrcnon dubicarem.
Super exclufione Societacis fcripfi in quadam
Rom.tna Soctetatis Lotti , in qua iicet ab initio
plures prodierint Decflones eamdem Societatem
canonizantes , & fignantcr fub dic 23. ^j^Jartii
1667.©- zJf.Fehrunrii l66i.coramyarefto , & ^S.Ih-
nii iSjo.coram Alhergato , quarum ultima habetur
tnrecent.par. 16. dectfz69. fuccenRve tamen Rota
Teftium dcpofirionibus , fadoque meiiusdilu-
cidati revocando prxcedentes refoiuciones fte-
ticprocxclufione Societatis , nempe lub die 2j.
Marii 1672. coram eedem Albergato , alias dicif.
iSg.par. 17. & rursiis fubdie^^. lunii 1674.(^27!
Afariti 1675. coram Bourlemont ; Cum cnim con-
tigiiret Antonio Tamarelo in eo ludo "Venetia-
rum , quod Lottum nuncupatur ; infignis vi£to-
ria fcutorum 59. mil. cum exiguo jadu , ieii pe-
ricuio Monet^ . ccepit poft morcem ejufdem
Anconii Francifcus "Viaorius prjcccndcre , quod
prardiaaviaioria , fculucrum forec illi communi-
candum , pulfacifque hiredibus Anronii fuccu-
buitinduabusfententiis, feii Inftanriisi^oM/«'^«!/,
& crederem , quod eciam in tcrtia Inf.antia ( ia
qua hadenus pcndct ) Rota pricedcntes refolutio-
nes , & fentencias confiimabic.
Non enim ad cfFcftum probandi Societarem,'
five potius cominunicacioncm lucri convencain
incer Anconium,& Francifcum affcrcbatur ulla
fcriptura publica , velprivata , fed rolom totum
fundamentum ferme coniiirucbatur \n affeaata,
& invcrifimili dcpoficione quorum dam Teftiura
dcponentium ulterius de a/H confefPione extra-
judiciaii ipfius Antonii ; Scd ifti optime , ac-
curate iucrunt tim in dido , quam in perfona
rejeai
35S
Anfaldi De Anfaldis
' . r^-jefti in prsEcitatis 'Decifienihm , & fignantcr
'i:. poltrcma 17. Mn-ytn 1675. (vram Bou^Umoni:
Uiuie major vis fi^bat ex parcc 1 rancilci liipcr
o i;bii:J.im libiis Argcntarii , fcu Campforis Wc-
■ cvjcuitim, 111 quibiii, cum Ballcctina, fcu pccuiiLf
polira- ad iiU)ufmodi Lottum , feu lucrum per
Fraiicifcum cantare , U dtspo^i^ivnc ji" Antomo , in-
fcrebatur j quod ficuti Francifcus Ibrcem fuam lic
communicavcrat Antonfo , ica camjem comnni-
nicaiionem palfivam fubirc d-bcrcc idc'i< An-
tonius , vel laltcm cx IvK admodum ditta Tcftium
fulcircntur , quiifi quod ex h.ic tbrma loquendi
^jnafccrerur impiicitum , & virtualc \^:\iium dicor-
tfie r:'U:il fortuiut , fcu dtflnre ai bene , e al malci
quod Societacem , vel communicationem So-
cialcm cujafcuniquc cafus , & cvcntus imporca-
t&,^cxText.tn l.Caim SeitD luff. de Vfiir. ibi,
miverferum debitorum forinn.m jufcipsre , ac poft
Ah^. Bohgnen. & Bcro. dixic in fpccic prioris
focmiiLr ,'feu convcncioais Roia deuf 21 ; »h-
Mcroi.&feqq.coramCelfamfirmatA tn decif \zi.
^j^mmero 3. & fe^q p^-r- li- &- i» terminis pafti , di
n.ire al hene , e al in.de , Gr.nian. dijcept.^.^'. nti-
7ncroi^.&i6.Ciarlin.comr. 16. nnmcro 38. [nfepk
De Rofjt confu/c.S.nKm. r^-Thom.tr.decifi^^i.nur». 27.
Hor. coramVb;ild.decifiil.numcro ■].& d.decifizu
tin>.ie'0 <^.par.iz.rec.
Scd objectum duplicitcr corruebat ; in fafto
{iquid.;m , quia •-Cli libri Venetiarum ita, canta-
rcac , ncn tamen ita cnntabanc libri originales
Aioyfii Greppii , qui in Urbc fucrat a Mcrcacore
Wn.-tiarunidcpucacusadcxigendas^notandafque
peciuiijs reccpcas ab illis , c]uiin Urbe eafdcm
35 pccuniascxponcre vellent liuic !udo;unde libris
Grcppii tamquam matrici , non vero illis Veneti
Campforis tamquam exemplis ftandum erat , ad
Roi. dccif 24 nnmero 7. p.^r. 11. & in Bonottien.
Eviiliouts i.Ittlii 1671. §.femili. coram <^ibergaio,
&' in hac Caufa 2^ Marttt 1672. coram Alergato d.
decifii-'i.n!im.\').& l^.par.lf.
Muuifque niocivum fublitlebat in Jure , quia
eiiam prjcfiippolitis pro veris hujufmodi verbis,
^6Adr:fclt{jonc d'Antonio , ex illis potius refultabat,
dominium quoque pecuniarum , quas cxpofue-
r.ic Francifcus , pcrcincrc ad Antonium , per
Te.xi. in a.fi:!. Injhi. qiub. cx 1 .luf m.wumitt. rton lic.
Surd. de:if il<). nttm. 6. Bonden. collutl. 51. numero
27c. lib 2. Rot. dectf. ^j^.par. 4. diverf & decf
l.p rorwnPriol. uiroLf^ne tium. l. &.conkc]\icntci:
3 7excIudebaturSocictas , cujus eflenciale requifi-
tum confiftic in reciproca communicacionefor-
runx , & \ucu,i\t'mi.i.inftn.&inl.idquod,ff.
pro Soc. 7{pt. d. dectf Z2\. mtmero ^.par. 12. rec &
declf^i^.mmerojf.par. i^. & coram Alanlanend.
decif.i'j2titiM.].& coram Coccin. decif zoo^.num.-j.
, &cora") Argitell.decif<,i. nu.s.& I9-& i» 'lac Caufa
■ d.d'iif.iS-^)nim.i-'.& i^-pir.l-j.
j8 Et quamvis fubjungcretur , quod pridifta vcr-
ba . a dffof-^ione, non fempcr imporcenc domi-
.- nium , .Sc propiictatem.fcdquandoqueadmini-
iirationem , cx Cenc. de Cenjib. ipuli.O-J.nujnero
■:. '31. R<it. coram Coccin.decif^%unu>/iero2.& ^.& co-
ram CAValer. dctif. 147. ntfiiero i. & feocj. & dtcif
.■ l-J^.fuh num. 5. ex verf. Careruia , Hfiue adfin. pofi
ekmiem Cenc. Rcfponfumfiiit , i: bene , idprocc-
rem accpircntis pro fuo Principali > qnia"runc
conftct de acquifitionc dominii pro Principali,
nccclfe eil co modo intcllig(.repra;di6ta verba,
ne darcnturduo Domini inlolidum ejufdcm rei ,
imn;6 & contiiirietas m eodcm attu gefto per
Procuratortm;
40 1-t addibatur , qund licct conirahi foleat So-
ciccas inccr plu.cs delrni;:ntes unum ad txerci-
tium alicujus negociationis communi nomine
facicuda- , ad Tc.ki. tn I. lkm dutbfti 52. verf fi
Vcrh id ad.um ft , ff pro Soc. cum concord. apud
Dtctar.. rcifchj.i.)6.n('.mero l^.& 40. itb.i. M-ifard.
cie prcbat. iuncl. 1309; nurnero I4. & y^cnQ fttprt,
Dijc. 51. n. 7. Attamea in prarfcnti ininime confta-
bac de dcftin;)tione , feu dcputatione Antonii , &
pr.ecipuc quia nulla exigibatur induftria per-
fonx in hoc ludo lubcundo , &c de catero quan-
41 do cciam argucrere ob pcrfata verba , quodpe-
cunia negociacioni expolira elfec communis , iion
tamen hoc concludit Societatem j in qua opus
eft , ut 4uis non pro fe , fed ramquam Socius
contrahat , atque mercetur , poteiicnimexalio
titulo pecunia elle crcdita , vcl communis , uc
cum Barr. Cej^hui. Dec. aiiifejne refpondic Rct. d.
decifsG.ntimero i^ par.ij^.rec. & redte cxplicatutn
fuit in hac Caufa 27. Martii 1675. >. Taies autetn irt
fin.coram BoHrlanont.
BONONIEN. ASSIGNAMENTI
PiJO CLEMENTIA HKRCULANA,
cr.v/ CAMERA,SEU MONTE
B O N O N 1 E N.
RESPONSUMPRO VERlTATE.
ARGUMENTUM.
De diftcrcntia Monetx imaginaiix , & realls
in ttiatcria lolutionis facicndic , quando Mo-
neta ibic altciata in valore extrinfeco , & an
in cadcm matcria attcndatur oblcrvantia in-
tcrprciativa , vcl pral(.iipriva , (cii dctur re-
llitutio in intcgrum lam circa {tikuioncs jatn
taiStas , quam ciica faciendas , Et incidentcc
cxaminatur calus , an , quando Mcrcatorre-
tinens , vcl cxpcndens fallam Moneram puni-
ri valcat , &L ciim variis dittindionibus , ac de-
clarationibus reiblvitur.
SVMMAl^lVM.
I Orcafiofcribsndi.
i Moneta , c^ha efi in cbli^ationefolvettdi , tibi non efi
iinaginaria , fed refcriiur , folvenda eft effctiive,
Vel juxis v.tiorem currentem lernfore foiutionis fa-
ciendii,
3 ty^t oneta adicHa in ob/i<^arione foivendi licet fit
tmaginaria , tamen dcbeiur ejiti v.dor citrrens
de terr.fore folittionis fuciendi , tjtiar.do diHiinL*
fuit ad rationcm currentis pro tempore va-
loris.
derc inxtalubjcctamm^teriam, & juxta cafum, /^Obfervanti.iinterpretativainmateriaMonetarumnon
^o in quo loqucbantur eardciii Amlioritaies , nimirum attcndiiHr , ^uando conventiofoivendi eft clara,&
• 1,1 reraiinis Frocuratoris Cciifum , vel aiiam iiiterain,
5 Nova-
DeCotrimerc.&Kfercat. DifcurrusLXXXVII. ^yn
5 Novatto ad hoc , ut detur , rtt^uiritur vel exprejfio
li.teralis , 'Oel aHuum incom^atibiliiai.
6 Novationis terrnimts non cadtt in materia Moneta-'
rum , er (jnandofechs.
7 Card De Luca difc.gjde ^cg3.\.declaratttr.
8 in Monetarum materia ,fek circa modum folvendi da"
tur pmfriptio ^o.vel 40. AnnorHrn.
Limita,/iante ma^a fide Debitoris refuUarite e.xpa[lb
litteratiincontrartum , nnm.^).
Declara , qnod in bmnem cafttm de facili datur Credi-
tori rejiitutio in integrwn advershs prxfoiptionem
folutionis alio modofacU, ^uamcantaret conventie,
num.\o.
Pr£jertitn , quando prafcriptio opponitur contra haredes
Creditoris , qt de ratione , nnm. 1 1 .
I3 Monetarum in materia an , gr (juando detur repetitio
per viam condi^ionis tndebiti,
Jj itt Moneturum materia tot prafcriptiones re^uirun-
tur , tjHOt Anni
yimp/ia in ^ualibet alia anntta praflatione , nnm. 14.
15 tyhonetariim ia materia bonafidts excufitde prx-
terito , feu circA folutiones \am faHas , cr de^
rattone.
Z6 Monett, tjuando^ue emuntitr tamtjUAm Ifecies , feu
Merces Mercantiles.
17 Monetas in aliejua Regiont non expendibilts licitiim
efl Mercatoribus tranfmitttre ad alia loca , ubi ex^
penduntur.
j8 Monetam cudensfub imagine alicuiHs Principis,iUius
Majeflatem ojfendit.
I9 in tJ^onetarum faifificatarum Caufa cognitio spe^
Elat ad Principtm offenfum.
Declara , utnum.20.
31 <LyH onetarum falfificatio t^uot 'jAodis committi
po/f"- . , ., ■'
ai iJPionetam cudens punitur paena ordinariapublica-
cationis bonorum.
*Declara , m num.i^.cum ^feqq.
ij Monetarnf^-iifam e.xpendens,velrttinens a^udfefcien'
ter punitur paina arbiiraria.
Amplia , utnum.i^,
ip jiionetam faifarn expendens ignoranter non elt
punibilis.
Et de ratione , num.^O.
^l Monetam falfam cttdere ad effeUum tranfmittendi
iH^m Infidelibus eft iicitum.
Declara , ut num.'^!.^' 55.
34 ijyionetam falfificans non expendibilem , vel re-
probatam in loco falfificatiottis non punitur paen^
ordinaria.
35 C^nfifcatio proveniens d Inre Communifacit , quod
quilibet Fifcus confifcet infuo Dominio.
Declara , ut num.^^d.
37 MonetA cufto fub imagine aiicufHS Principis qtiomo"
pofftt refarciri ,ft de ccetero Monetafit bona.
DISCURSUS LXXXVIH.
ANtequam daretur occafio fcribendi in ge-
nerali , ac celebri Caufa agitata in Tribu-
nali Camerx Apoftolica: inrer Montiftas Montis
Julii , & Cameram Apoftolicam , & de quaatSum
habcturin T>ifc-feq. confalrus fui pro Vciitate dx
parte Clemcntii Herculani , qua» cum obtinuiflec
hireditario , & refpedive jure celFo nonnulla Lo-
ca Montium vcndita in ipfo limine Ereftionis
Afcanio Leonio pro fumma , & quantitate fcu-
torum mille Auri in Auro boni ^ & juQi ponderis,
& quantjcatem fcucorum pro
corum pro tempore currcntis
an ex quo bcutum
cum
Anno fummam
centenario , feu
vaioris.idcirco requifivit
aureum quod crev^erar ab ObuIis"85'7d 0^;?:;
?ecu?r7nt' ^^^l^^'?". f-^^-^ decurforum ac
decurrendorum ad c,us tavoren. , quiarefpeaa
Capital.s immmente jam pr.did^a H^j^cum
mnverfis Mont.ft.s , nullum particulare peteba^
lubire , & bgo quidem relpondi , augmcntum
Scuti aurei iUius commodo ccaifle : Verumquia
per longKTimi temporis fpatium Montifti om-
nes exegerant adrationem Obulorum 100. & de
inceps 120. credidi quidem , quod de rigore
Juris nulla intra valuilTet obfcrvantiaprxfcrip-
tiva , maxime in futurum , futurum , fed circa
pr«eritum ex quadam a:quitate parum proba-
bilem tore fpcm conftquendi ultra folitos Obu-
los 120. Ec defado ita fuit judicatum ( quamvis
articulo non bene digefio ) in enunciatacelebri
Caufa, dequa Dtfc.je^. Tenor iraoue prffdifti
Relponfi eft fequens.
Clementii non folum adiftic receptilllma , &
hodie plana Juris propofitio , quod cum Scu-
ta Aun fn Auro boni , & jufti ponderis con-
» venta in Eredione rcperiantur ad prifens Bo-
nonia?,inItaIia, & ubique , quandoetiam nuUa
defuper ( ut infra ) intercederet fpecialis con-
vcntio, folutio promifla facienda foret juxta bo-
nitatem , & valorem de tempore hodiern^ folu-
tlonis curretttem , ex iis, qui ad difFerentiam Mo-
hets imiaginarii , vel poenitus fublati, & irrepe«
fibilis deducuntur per "Bartoi. in i. T^aultu mm.
A[-ff. defoiut. Caball. conf.xoi. num. 6.^ q.f^ niim.
ij. Itb. 2. late Rub. inaddit. ad decif 6j.ex ntimere
S^i-cHmpiurr.fe^^.par. 9. Rot. decif.^z. numer.C.co-
ram Ludovif ubi Adden. nun/.t.cir decif.^jo.numer.
i. &feq.par. 4. recent. c^ coram Pnn. decif ^^i.per
tot.Card: De Luca iib. ij. de Penfion. dtfc.^^. w.4.^
difc.^'). n. 2. ciim aliis prsterhos adduftis in Difc.
feq. num. ^.
Verum etJam , quia clarum emicat padum ex-
burfandi hujufmodi introitum adraiionemcurren-
tis pre tempore vaioris , in quibus terminis, etiam-
fi in prima fpecie Monets imaginarii , vel fup-
preflx , & irreperibilis verfaremur , padum in-
concufse fervandum effe , ac foJutionem fieri de-
bere juxtd valorem in locum ejufdem Moneta:
imaginaria , vel fupprcflk fubrogatum , unanimiter
tradiderunt Ventunn. conf 45. numero 54. & fetjq,
Tondut. quafl. Civil. cap. i.numer.^.cr cap.^.numero
^9-&fe^q.Cenc.de Cenjih.^iufi.^^^.nnm. •^.Manf.con-
fMlt.-^gi.per tot.Sc poft Cravett.conf.^j. num.l.Card,
De Lnca de Regal.dtfc.U-num.%.
Neque his ull.itenns adverfatur ei\nnciatus
folvendi modus ad rationcm Obulorum 85. pcr
Sa:culum , & ultra pradticatus : Quoniam vcl
hujufmodi folutio dcducitur per viam oblervan-
tii interprctativi voluntatis Contrahcntiuin
ab initio , coque cafu repugnat ad evidcntiam
memoratum pac^um clarum , & littcralcin con-
trarium ,'nullus enim intcrpretationi locusexi-
ftit , quando promitTio, vel oblig.7tio nullam reci-
pit ambiguicatem , prout in individiio Mouetx
nno vel airero modo folvcnda- rcfpondit Furpur.
conj. ^^^.fiib «umero 4. Spad.confs'^. niimero ^. hh^.
Cyriac.eentit,l%%.nHm. ij.cum 2Jeqq.Caren.refoi.6i.
numer»
3^50
n:imero 8. l<ljgHcrel. alUg. X. ntimro 84. drfefGra-
iiuN. difcept. 417. "tnner. il. & fcf;^. & dtjccpf. 560.
tiHmero 15. cnnt fe^jcj. Gob. de Motiet.<^it^fl. 6.nHm.
90. Card. De Lttca de Regal. difc, 116. ttHmer.^.Cy' dc
Penfion.d.difc. 34. niim. <).VerJ.ut qtiibns , Rot. decif
^p. mm. l.part. 4. rec. tom. 1. c~ decif 165. nttm.
<,'.eaicm par.Jt.tom. z.rs coravt Ditnozctt. Sen. decif
\^<).7tn.').& coram Amat. Dnnoz. dectf-j^^. num. ^.eJ"
d:Cif.z6i.nHm.S.coram Prtol.
Au: vero praettudiciir , cjuod ah eadcm conn-
nuarafolutioncfuciric induaa uovatio , tuncque
pariter de facili Cubintrac refponfio , qiiod cx nu-
do fado de per fc non incotnpacibili , fed potijs
emiflb pcrenorem ( uc infra ) importibilc clt fom-
5 niare novacionem , quoe vel cxpofcit luteralem
cxpreffionem , vel faltem incompacibilitatcm in
alia convcntione fcripta i & inlirununtali , &
hi func tei-mini , quibus adaptacur , & congruit
titulusnovationis , ad Texr. ta I. fin de twVat. Sc
dignofei potel^ per dcdu6ta apud Am^ct. Panorm.
■ refol. 50. mtmero i.&fe^q- Cajyc. Latr. conJUlt. 120.
«».2. &feq. Bondcn. ctUtiil. •).num. \oi.& Jetjij.lib.z.
Ma.t. Mcdic.exaw.Scnen.-^ii.pir tot.
Idqueadeo verum , uc Doflomde hacmatcria
6 traotantcs reveranumquam fincnova hinrumcn-
ti.vel Scripturae confcaione conimifccanttitu-.
lum novationis .fedobiiciendo diuturnam folii-
tio.iem in una fpecie Moneta: , lUam adducunt per
viam obfervantii interprctativx , ut fupra , vei
7 przfcriptivi , dequaproxine folumque Card. De
Luca tn d. difc ^.l-de Regal. ( quia quxftio ab eo
difcufTa refpicicbat Capitale ) uicidenter aftert,
& commifcct vocabulum novationis refpedu
fruaiuim , nihil tamen ferio , aut mature defu-
per firmando. *
Rcmanet itaqne difpungendum ; utriim cx hac
ccntenaria folucione dici valeat induda prx-
fcriptio , qu3E Monci ,feu Camerx fuffragetur , m
qua propoficione quamvis non defint aliqui , qui
8 inuirentesdifpofitioni Texi.in cap.ckm oliTmdeCen-
y/6.pri-fcrip;ionem in propofico rcfulcarc volue-
rinc per folutionem jo. vcl 40. Anriorum prout
vidcrc cft pcrgiofji in d. cap. ckm olim , verbo tri-
£t>itafex , Gabr. comm. concluf tii. dc foliu. coNcluf
1. numer. 25. St*rd. confiio. mmer. 18. Sp^id. d.conf
^8.mirr.cr.^.lib. 3. Cenc.de Ccnfb.d. ^n^fi. 85. m-
fuero ^y.\.Card.De Lttca de Penfion.d.dif ■i.i,.numer.<).
Ro:.tn 1'apicn. imphytitifs 13. Itmti i66l. %.Nci^tte
adprobandarn ,coram Otahra.
Nilominus communior opinio militat in oppo-
9 fitum, cxquovcl prxfctipcio dari nonpoteftin
reundiqueclara,&litterali, cum cx illa femper
emerqat mala fides in bebitorcimpedienspro-
inde ex Juris Canonici cenfuraquamlibet prx-
fcriptionem , ex collcdis in fpccic noftra pcr
Si*rd.(^onf.'\S^.ru*m. 43. Cyriac.contr. '.,%%. mirneroit.
JSoJf.in prail.Crimtn.tit.de Alone:..ftib niim.-j.Loifer.
de re Renefic. Itb. i. 9«*/?- ^9- 'ttimcr. 230. NogueroL
d. alleq. 2. nnm. 88. Cenc- de Cenftb. d. cjuifi. ^S-"Uf»-
56. Card. De Luca de Penfion. d. difc. 34. numer.io.
oprime Tondui.refjlut.Civil.CAp..\.nu. I. verf cjiiodfi
Verba Cantrailus, & c6cord.Thefiur.de augi-mi.AU-
»tt. pir I. H. 74. Gol/.de Monet.cjUafi.^^.nu.iO.&fe^.
Ve! faltem uno orc concludunt Scnbentes,
loquod inhoc cafudcncgari non pofilt reftitutio in
intcgriim cx confucta claufula gcneraii , fi qtia
MhC \itJa &c. ut paritcr in hac difcrcpantia
Moactarum firmavit Card. De Luca Penfion.d.
Anfaldi De Anfaldls
difc.l4f.nitm. 15. o;- 16.& ante Cum Surd. d.conf ^<)^,
rnim.4^1.(job.d.qtixfl.%.nitm.l1 ■ciiw plnrr.feq^
Facihus aucem in prarcncibus fadi circum-
ftantils , ubi verfamur in vuidicione ab inicio fa-
da Afcanio de Leouibus , deinde que in illius
xrcflb j vel cranfmiHb in ha-rcdcs , vel ejus fin-
gular^s fiicceirores ; undc ciim fcmper Jura prifu-
li nianr ignorantiam in harcde , vel alio particu-
lari SuccciVorc , quod icilicet ndn habuerint ifti
nocitiam inllrumcnri ErcLtionis , & quomodo
folutio facitnda forct .. juite crcdidcrunt , vel
potuerunt crcdcrc , quod eo modd , & nonalias
fibi , vel ipfis ficri dlberet folutio , ex firmatis in
his terminis per Cofi. tn trail. cmtfiiebat &c. cent.
I. difi.^^.ex nim.^. Lotier de re Benef. d. lib.l. qutel^.
39. mttn. 163. & in pundo hiredis , & fuccelforis
Surd. d. conf..\'j:\.nu.^), & 40 Cyriac. d. co«/r. 388.
nu. 25. & fc^.
Qijiniino ftante Hujufmodi impracfcriptibilita-
te,vcl facili impetratione reititutionis in intc-
grum , potiiis rctorquenda forcnt Arina contra
Montem , ciim , pofito errore, pOlTct Clemcn'-
la tia expetere terminos decurlbs , ac non lcgitime
/olutos, ficucipotuinet e converfoipfe Mons per
viam conditionis indcbiti repetere ultra debi-
titm folutum , ut in fpecie noRrnMonald. conf/^^.
ex n.6. lib. i.Stird.d. cenf..^^j^.num.21. & 38. Cyriac,
conir.iz^^.num.i^Gob.d.Adonet.d. quitfi.6.num. 91.
& c)i. & confHlt. 25. n. 12. & n. 21. Armenz.an. decif.
l annen.^c). n. 23.
Prd:cipue refpcdu 29. Annatarum poftremo
dccurfat-um , cum enim tradetur de annua re-
fponfione,fuccedit rcceptiffia Conclufio,quod toE
13 prsefcriptiones rcquiranrur,quot Anni,ide6q;cum
quadragenaria, vel faltem tricenaria ex fupra de-
dudis prxfcriptio exigatur , 29. przftationcs ab
'- ifta prafcriptione videnciir immunes , u;: egregie
' profcquendo notavit Card. De Luca de Credit.
14 difc. 140. num. 4. & generaliter eft Text.in /. cUm
notijfimi i & Illnd autern ,&$. In his eiiam , C. de
prdfcript. 30. vel 40. Annor. (jratian. difcepr. 490-
num. I. & difcept. 883. »««.14. Rot. decif. 190. n. aj.
fofi Zacch. de oblig. Camer. & decij. ^.ex num. 15.
cumplurr.feqq. coram Bich. &decijf.^'J^. nu. 14. ^
fc^q.par.g.rec.& tn Romaua Cenfus ii\.Ianuar.i6S6.
§. Validitds , cordm Card. Matthxio.
Iftatameh afterunturadeffcdumut Mons faci-
liusacquicfcatpctitioniClementiae , atque ani-
madvcrtat , Bcllum cum majori probabilitate
potiiis fieri poffeinejus Provincia, quam quod
revera omninb tutam cxiftimem hanc prartenfio-
nem, licct cnim iftafolidum habeant formentum
Juris,& ipcciales ^uthores , ut fupra ; nihi-
lominijs , vcl cjuia Tiota incidenter oppofiturti
firmavit, vcl quiaMundus infinitis licibus intri-
carecur , vcl dcnique quia rcfiftat ratio boni vel
medioE fidci Dcbitorem abfolventis a reftirutione
eorum fruduum , quos fine dolo , ae pofitiva fci-
entia, prxfcrtim in hujufmodi Adminiftratoribus
Montium dc difficili cadente , in alios ufus con-
15 fiimpfit , praxis ipfa quotidiana docet , quod in
futurumfucrint Crcditores condcmnati ad inte-
gram , ac debitam*~folutioncm , fed rcfpcdu
temporis anteadi plenariam reportaverint abfo-
lucioncm , ut ex Rot. coram Pjtn. decif 5. num. i.
repait.decifit6.pofl.Cenc.de Cenfib latiffime tefta-
tur Card.De Lum de Credit.d.difc.i^o. nHmtrt 5. &
feq.
Accidic
DeC
eCommercio & Mercat.Dircur. LXXXVlIi. .51
cidir in h3C maceria McMieraium Milu cafus falcem cumulativ^, tradunt rclati pct L.ure.rd.r^r
Accid
forcc iingiilaiis , ac de reliquo coritingibilis in ma-
gnis Empoiiis, & inrer Mcicacores , c^ui quando-
jgquenegociantur Numinos , & Monctas tamquatri
Ipecicm ,(cu Mercem Mcrcantilcm , five uti mate-
riam rudcm , ut confidcrat Swd.corjf.zY^ yium.^^.Vtrf.
■ rcsjondt tamen , & bene Manf, ( qucin poftea ad-
inveni fciipfiiTe pro Inquifitis Mcrcatoiibus in hac
Caula ) corjjultxbi.num.^^. uhifnh nUM.j,^.cx Panf.
i couf\()^.nwn.iz. lih./\. Tirt^uell. ae retraU. lignag
- pct Laurent.decif.
yi'^en.n^.„,„n.t.crfub num.^.verJ.VerUMai»en, Fa-
rinac.d.covf.^^.num:G & m eod. ^0,0 r.u 41. ceieoii
Scacc.de Comm,r.d.%.^.kf.^j,b n.^2.',crj.ju,,^,
f """f>'- optimepaiicct Ruynuld. in Commcnt.ubi
Jupra d.cap.^.Y, „«.,06. & i^a nofcicur ptaaicatum
Rdpcdtu aiitcm ftcundx infpcaionis, currtfilfi-
tas Caiolo objcdaca non conccrncrcc , nifi ilf.im
fpec'cm.quxdicitutiefult3rcrationcforma:,vide-
^.i.XloJl.io.fuh numer.i^. ^z.eved. a/iifiue luh- ai hcct ob apbofitioncm Cunci alcerius Piinciois Anrn
I7 jungic , non eire idcirco prbhibicutn Mercacoribus
I- Monccas in nh*qua Rcgionc non expendibiles tranf-
njirtete in ah'as Rcgioncs , tibi cxpenduntur , vd ma-
' joris a:ftimationis exiilLint , & lequitut /0. Dominic.
'liayndd.infiio Moderno , cr diUo Comment.de Ban-
mm.(jener.Bonon.cap.y% ^-fuh VHm.^%.il primo, § .Ai
trajfifteni . verj.^uia A'fercaiorii>u.r.
Ciim enim in Statu , feu Tcrritorio Priiicipillx
Dumbes ingens quantitas aurcotlim Florenorum,
Vulgo Zecchini , cufa fuerit fub afiueta imagincj
iivc Infignibus Reipublica; Vcneta: , cadcmgue Re-
ipubUca notitiam habueiic , quod eorumdcm flore-
norum quancicas non modica Liburni reperirccur
apud Carohim Bcnaflai , enixe infticic , conftrui Pro-
celliim concra pr:rdiftum Carolum : Unde in hoc
ftacu dc tribus in fenfu Vcricatis confultus fui ad iti
llruendum animum unius ex Jiidicibus in hac Caufa
a M. Du6e Hccruiii Delcgatis , piimb nimirum,
adqucm fpcdtarct hujiis Caulce cognicio ; Secundb,
quile Dcliftum in h'S terminisdici poUttd Carolo
- perpetratum , quave proindc pa-na foiet cocrcen-
■ dus; Terti6 candem , quocics Confifcatio bonoium,
• . vel mulda fahem pccuniaria intrare pfacuiirct , cui
• ' Fifco fieri dcberct appIicatJo.
i Super piima difficultate facile refpondi, coguitio-
' iiem fcilicct fpeftare ad Tribunalia M. Ducis , in
quibus de fado, acquiefcente RepubUca , Caufai
fuic difcufTa , ut liquet pcnes tjA^lanf.d. conju/t.ziii.
fnb nu.^.verfdr hinc ejt ; Qiiamviscnim ob Moncta:
ll^falfificationem fub imagine alicujus Principis , illius
-' dicatur offcnfa Majeftas , adTf.v/. tn 1.7. ibi , cujui
^ ebnoxti Adajejiatt Crimen committunt , C.defalf
' Aionet.Giurb.conf.6$.nutn.6i. Scacc.de Coviinerc. §.
i.alojj.^.fub nn.^9.verf.& ideoji^uis tllam Codofred.
". de Reat.aU.i^^num.^J. Animte : de Cojnit.Imper.cnp.
i.num.')^. M^iff^n.de Conffc. ^tuji.6.nu 19. MAfirilL
' de IndHlt.Gener.cap.i-J.n.j.Crf(r^.Aniunez de donat.
Rea-.lib.7.cap.zs.nMn-''t9- CapycLatr.dccifi-g.nu.^.
ii.dr i2.Cortiad. dectf^j. num.ic Sanfetic. decif."^^.
num.j. P animoU. deeifjj . numer.O- & (ec^.Raynald.
ubijupra d.cap.^. §. x. numer.$. & idcitcb ad ipfum
)l^ Principem offenfum pertinere vidcatur punitio , ut
tradit Gig.de Crim- Uf. Ma]efi. lib.itit. de CTimifi.
Crc (juis cognofc.foff.nu.^. & ^.Decian.trail.Crimin.
lib.l .cap.i.6.nHm.i.F arinac .conf^i. nt^m.i6 in fin .(Jr
in VotMd.impref]'.nu.>,6. ubi Gramatic.j^ffii^. & alii
referuntut , & concordant Rovit. T^var. & coctcri
apud Maffin.de Conjfc.d.;^Uii:/l.6.nu. 1.2. & l^.Borel/.
de Refi.Cathotpr.tf}ant.cap.\xnum.p».
Nihilominus , quia Ctimen , fi quod adctat iil
Carolo , ptovenich.it ( ut infcrius ) 4 Mandato fu-
fcepto , vcl dcftinationc cxpindcndi , vcl ab ipla
■ aftuali cxpcnfione , hinc proindc dictbam , rcmaiv
filFclaifam quoquc |ufifdid:ionem M.Ducisuti Do-
iomini hujuscelcbiis Empoiii , idcbquc cognitioncra
in his cahbusfpcCl:.\LC ad Judiccm cjus loci , in quo
Delidtutn fuerat conci[iu.itum , vel coniummatupi.
Moneta in pondcre , Sc in matcria minime Iabot.-ibat.
juxt^ diftinCtionem , de qua Barbofde Offic.(j potefi.
Epif.par.l. a/leg.y.itumer.^i-l.&feijcj. Decian.tran.
CriMtn.d./ib.y.c.<p.2}.per tet.Carpz.oti. inpraxiCritn.
par.i.ijHAjt.j^l.^ ^-..pertot. hiiOime Gob. de Menet.
<^tt'&Ji.io.nu.j,.cr {. 8ioh(<:i\u Manfd.confti/t.j^i.
num.i-j. & 18.
Clarum erat in fadto , quod Carolus Monetam
Ixijufmodi non cufetat , fcd probabatur fibi fuilfe
ttanfniifram e Civitace Lugdunenfi a Pompeo Ga-
fparini, & idciicb diibium cantumrr^dbcnc poterat,
an Carolus clfct purc M.ind.uaiius ipfius Gafpatini
fortc Cufdfis ejufdcm Monetx , vel cx conttcdatio-
nc.dcquafupeiiiis nu.\6 . iUam reccpcric , alialque
lcgitimum cjusdominium quxfiveric : piimo cafu
adhuc incrare non poterac , nifi poena arbicraria pcr
21 viam muldlx , quia lictc ex addudis pcr Spad. conf
J14. & d. conf.Wy /ib.i qucm rcfcrt , &■ fcqui vide-
tur Gtb, de MQnet.ejux.(i.\\. num.20. 6c per Fartnac.
d. conf.^%. poena Confifcationis bonorum vidcrccur
infligcnda , hi camen loquuncur in cifu , quo fuer.;c
tufa Moneca fub Cuneo Sedis Apoftolicx, atque
Bononiamtranfmiira, & ficnon miriim , fi ( amera
Apoftolica pcena Confifcationis propriam vindica-
bac injutiam ; Ac in pi.^efenci cum 1 abricatoi Subdi-
tusnon clTetM. Ducis, nec illiusSccmma violavciir;
iion potcrat congrucrc poena Confifc.icionis, quieft
brdinaria, & confecuciva ad Crimcn Iifa: Majeftatis>'
fcd folum locum fibi pocerat vindicatc pcena extra-
i3 ordinaria, fivcarbitraria , cum non Suhditus fibti-.-
carvs Monstam altetius Principis Crimen lajfa: Ma-
jeftatisnon incurrat , ut reprobato Menocb.com-
miinitw fitmant XJerrmglie/. c onj. 219. nu. 6. Carpz.ov.
in pVax.Crimin.d.par .\ cjusji.^'..nu.2'! . & fccjq.Scac.
de Commerc.d. %.x.g/oJi:-^.num izc) .Vmc . De Franch.
decif.^^o.nttM.6. Mar../inionin. var.reJo//\/\. in fin.
Verf.<juarto i^tiia ,lib.7,.Concio/.refo/.Crim.verb.Mo-
netafalfa refo/.2.nu.l.Gib.dr Menet.d.cjUe^O.ii.nu-iJ.
14 & in pundo , quod fola poena aibitravia valcat, ac
dcbcat pradticaii , patct ex Luurent.d.deiif.ii.^..^ve-
nionen. qucm ficcopcde refetunt iVi3x/(»>-.y;/^<r nr/i^.
defatf.Monft. cn//cil ^.num.io. Rovit.in Bragm.i.de
Monet.nu?n.\i. plcnc Tondtii.tefo/. Civil.cap.20.per
tot. ubi refpondct Conftitucioni B. Pii V. /a 115. pct
quam cavccur , Monccam tondcntcs , vel fabtican-
tes afficicndos cffc ultimo Supplicio , cumquc in co
Cafu Fabvicatori cxticeric impofica pc2na fuftigatio-
nis , ncg.u , potuiirc lupcrimponi pa-nam ullam pe-
cuniariam , ctftaturquc , ita hiilTc judicatum, qiian-
if cumvis .admitccrct , inctarc polle poenam pccunia-
riam , iiiii pr.rcefliirct alccra condcmnatio Corpori*
affliiftiva , prouc ctiam eonccdunt , pra-rcindcndo'
ipiasfata pa-na Cdrpotis aftlidtiva , AUirJ.l. lonjit.
^], numer.i in fin. f.v verj. Jed pra:r/,ijjis , ufqi" ad
Jin. Cabed. decif. Luftt.%>.). par.i qiKm rcfiit .^ tit.
dicta Pr.igm.\. num. 12. Lanrent. d. deiif I a^. propi
fii. habendo Me rcmiflivc ad quantitatem, feu ratana
Hh cen.
Aiifaldi de Anlaldis
362
»6*cOndemnationis pecuniatis inhoc ptopofito ta6bam
jk Deiian.d.lib.7.cap.ii.nHm 15. (jibaUtnM Hniv.rer.
human.negoc. lib.z.tem.i.srlii^. cap.j^.nHm.^.Sc ptX-
Certim circafin. ^ .
Ctttcrum coiiftabat in fafto » nos potius vcrfari
in fccunda parte diftinftioni» j quoniam Carolus
Monctam non cufetat j ncque pure rcprsfentabat
pctfonam Gafpatini > imbapparebat , hujumodi cu-
fionem proceitiirc in loco , & de iBandato prsfar*
PrincipilEc de Dumbcs , ut etiam vidcre cli apud
A^an/ d.confiiU.zl 1 .fnb nn.-^o.verf.ha/ic tamen, Idcb ■
qucnon potctat inquitidealia pcfina* tiifi ca 1 quaj
lolet imponi ictincntibus » aut cxpcndcntibns fal-
fam Monetara ; Quamobrim firmaco hoc alfumpta
«7 proccdendum ctat cum diftindionc paflirh rcecpti
intci fcientiam » & ignorantiam , icaut U Carokislci-
viifct , Monetam non fuilVc lcgitime fabiicatam , il-
laroqueapud fenihilominus teciniiifrct , vel cXpen-
(diilet, adhuc pkdi vakret ptEnadumtaxat arbitra-
ria , cx coikiflis pcr Farinac. de Crimin.inf. Ma}eji.
y»rf/.il5. ««w.iibi Cdrpz.oV.inprax. CrtTnin.d.par.u
y«4i.««.9o. (^ xo^.Merltn. ^Hgnatell.ceritiZiCbntf.
cap.i6.nnmA2.&fe^ef. Novarr.tnftitnm. J^Hilar.par.
i.Cemment.ij^. nnm.i^. Conciol.refol. Crimin.d. Verb.
Monttafalja refol ^.num.i.^ i^.Cob.de Monet.<jfi.\it
r.v nnm.-},6. cu/n fe^if. Manf de sonfHU.2^1. nHmi^^.
7^ay?iald.ad Bannim.GOier.^Soiion.d.cap.s^ §.i.w«w.
18 iio^&fecj^. prxfcitiro , quia ttadtaretur de non Sub-
dico expcndcntc Monctam alceiius , &, non iUius
Principis, incujusTcriJtotio fequcbatur expcnfio,
nc alias plus puniacur Auxiliacor , quam princ^ipalis
Dclinquens , ut nocat Marftl.d. conf.^j- num.z. & j-
Cr conf.fi. nnm- 1 1. & fuperaddicd GibalUn. de univ.
rer.hnman.negoctorn.i.Ub.i.d. eap./\.ariii^.nHm ^.&
fe^fj.M anf.diConfHlr.iSi.nu.:}.}.
At hujufmodi feicntia non erat comprobata pet
Fifcum , imb coiijcaurx ignoranrix nimium ucgc-
bancinoppoficum, utlatius tuetur M anfd.conjHlt.
2i^i. nHm.^6.cr fe^cj. 8c confcqucnter pofita ignoiail-
iptia, 8c rctento principio , dc quofupra, nimirum
• quod Moneta tacione pondciis, & matcii* eirctper'-
fedla, nulUmque habcrct maculam falficatis , ccnfc-
bam ab omni pcena CaroKim circ abtolvcndum , ex
. Vermigliol conf 111. nuvj. 5. Menoch. de arbttr. caf
316. ex nnm j). CibaUin.d. art.l^.numer.ii. Detian.
tra^.Crimin.i.lib.JtCap.z-J.num.i. Farinac.d.qu.ii).
num. 155. & fecfcj. Mut. adConfi4ctHd. Panorw. cup,
77. nnmer.i^y Amendel. ad Franch. decif.^oi.num.-j^
MaHr.BHrg.de mod.proced.ex abrttpt, ^u.ii.nHmA^i^i
^ fe<](j. F^br.in Cod. Hb.^.tit. Jj. dejin, 1. numcr,2.
^ntunez. de donat.Reg.d. iib.i.cap.iy nnm.S^. infin.
Corttad.d.dectf.%-. nmn.^i,. Manf.d. confHlt.iSi.nu.
35. Panimol. d. decif.yl .nnm. 19. e^ 20. Rayriald.ad
Bannin.Gcner. Bonon. d.cap.^, §. i.fub num.i^.verf.
jo nam ft tgnoraverit ; cciratcnim in praemiffis circutfJ-
ftnnriis Ixfio Siibditoium, & offcnGo Princip.itus
illius loci , in quo Moncta rcpcvitur , vcl Caula
«ognofcituf , quincciam dirficilccratjuftificare idcn-
titatcm, fcu diffcrcntiam haium Monctarum ab illis,
qu.t cum , vcl fine .vichoritace Venetaf Reipublicac
cufs fotcnt , uc optimc latiocinatut GibaUtn.d.cap.
^.art.\<, nutn.T,.
Adduccbntur ulterius ex partc Caroli mocivum,
quod hujufmod! Moncta: forent fabvicataj ad ftncm
Jl eas tranfmittendi in Imperium Turcarum , & per
confcqucns , quod cum eos fcaudarc non fic illici-
tum , infcrebatur , nulbm in hoc cafu prEuam intra-
X() espun^ualifet fiiniatispci Mtnoch. conf. iioS.
tium.^.verf. hispntmijjis j (fr rmm.iy. qHcm rcfetliti
Rovit.in d. Praom,\.de Monet.nHm.i6. tn Hn.Gob.d^
jMoner.d,qu.ii.nH-ji.Manf,d.conJult.i.ii.»H.^yRay'
nald.diCap.y^ii\,fMb nH.t':>. ii primo j§. At tranftenst
ii infin. Sed peneS Me tale fundaflicntum de pet fe etat
contemplationc , ncdum quia > fi non dc ditedkd
pugnabac eum igndtantiaad Caroli dcfealioiicm la-
tionabilitet fupciiusaddu^ai illam tamen valdcde-
biUcabac i quia fi Catolus fcicbat i vel intendebat
Monctam tianfmitcerc in l^lagam Orieutalem , ergo
Vidcbacur fufpicioucm habuiffc dc illius probitacei
fcu lcgicima imprcilionei vcrum etiam , quiatune
3j fubfikerct animadvevfio fv.iudandi Tutcas , contta
quos pctpetuum Ecllum indidum cft , quando phy-
ticc j auc moialicct eidem Monccac icmanfurz cireut
pcncS Turcas tamquam in eovum Rcgionibus tan-
lummodo cxpcndibilcs , fcd cum vigote Commeicii
nimium defaeili icmancte potuillent in Piovincias
Chriftianorum, fempet vigebac jpetieulum fraudandi
Innoccntes, eofdemque ChriftianOs : Et dc fa^»
AHtidbritates ptidiftz moventut a patitatc , nimi-
34 tiim quodqueroadmDdumpoenaovdinaiiaBonpuni-
tut fallificans Monetam inloeo nou expendibiiem»
Ycl tcptobatam j ex Thcoriei Marftl.tn l qui faljaw
rtut0,^i. <2r 'i.^-f.ad l Corneiide fal/.Robert.M arant.
(onf^h^inu.Ji verj.fimiiiter i CoVatr. dt coUat.veter.
Nur/jfm.cnp.fin.fubn ^.verf.excufatur autem, BoreH.
de prjiffant.Reg.Caihol.d. cap.l2.num.60. Barkof.de
EpifCid,aUeg.'ji.nu.6t.PegHer.decif..\6.num.i'). GHtd.
de Mtneraii^u.qZ.num 115. Kiihz.eiidt Inr. Monet.
ciafii^i^u.l.fe^.j^. num.^6. Larath.in Theatr.feudali
par.Ui diiucid.^2.nu,\^. Noharr.in furnm. Buiiar.d.
par,l.C ornmeni .2 '\.nHm,ii,hc\,-ic ^ob.d.ijH.il. num.i^.
Antunex.de donatiReg d ,iib .2.e ap.t^.num.l^^iM anf.
d.confult, 2^1. num,^<j, Raynaidt ad Bannim^^Bonon.
d.cap.^^.^.l^fHb nHtn.26.verf.fed cjuid dicendum.^
Ita propOrtionabilitet nullam poenam fubirc dcbct,
qui bonam Monctam falfificairct , vcl rctinuiffct,
tranfmiffuruS camdcm ad publicos Fidci Hoftes. Ve-
rumecdante ex prxmilTis hujufmodi ratione , moci-
vum tcmanet infulfumj
Denique tcfpcftu ultimje difficuhatis non dubi-
tabam , quod ubi aliqua pcena pceuniaria Carolus
foret cOerccndus , illadebcret non jam Fifco VcnetOi
fcd CamctJt M. Dncis applicati j quia ubi inttat ge-
35 ncralis, vcl paiticularis Confifcatio de Jure Com-
muni ( prouc hic ) ob Crimen Ixf^t Majcftatii , unuf-
quifquc confifcac in ftio Dominio ,]uxca Dodlriniih
^Maid. in l.exfatio l^-ff.de htcred,inftit, ^ ini.i.
ttum.loo. in fin,(^fe.^c]. Cde Snmm.Trtnitt, & Fid^
Cathol. Card. De Luca de Regal difc 1^8. num.^6.
^ dife.i^c), num.zi, c^m aliis ad faciccatero xnlJot.
feu decif, 556. wkw.h. t^fe^c],part. 14. rec. & pencj
tptfc.Roccafeien. disfut. lur, cap.i. nHm.2. & feqtj.
qui pavitet fcripfit in cckbri Caufa cjufdem Voti,
fcii prate>'fk Incamerattonis de Frangipanis ; ( qu«
36 tamcn DoHrin* fupcr compctcntia Confifcationis
intcf plurcs Fifcos ntiquc locum fibi vindieant»
uc admitcic fcribcuseontia pridi^um Votum Card.
De Luca de Regai.in Suppiem, par. i, dtfc, 161, ex
nuTn,^.cum fetjq, & fignancer numer. 17. Scd ad effc-
dum inducends Confifcacionis maximam involvunc
difficulcaccm , & a:quivocum , fieuti latius oftcn-
dit idem Card.De Luca ubi proxime , & Ego poftei
acticei fubftinui adfcicus ad defcnfionem Maichio-
nis Cotnelii Frangipani , itaut opotcuerit Fifco Caa-
fam concordatc. )
Solumque in Venctx > ac mtticifluna Reipublicx
(itisftf
De Commercio & Mercat. Difciir. LXXXVIII. 3^3
Miracnti "
fatisfaftioncm fiibJLingebam > quod ubi dc coecero
Moneta [\xc in toto> vel in pattedebuiiri-t confilcati»
qiiin enam ad cxubci^nciam , excluta t-iuoqiie Coh-
ij filcatioiic , potiiillcr dcUri imago , (ive Cur.cus cjuf-
dem Reipiiblici , vcl iterurnNiiminos rcfundcndo,
vcl icduccndo cos in rudem Aini mallam , qui.i tali
modo Reipublica luum rccuper.ibat Intciclle con(i- i? ■^'^tnm iwprvbare in Hnaparte, ^ i,i alieraappre
ftensinappolicioncCunci fui, ut prad:icatur,quando ^'re nou iicrt.
aliena btigmata , vcl Inlignia uluipairut , cx traditis Ampl a , id neijue lite^e Minori, tbiil.
jj Solitmn ut ^Hiddicipofn, dm^vet tretadminni Ann»
prtLCedentes retjntrttntur.
16 Negmiv^prolKmo excluditkr i. mera pojjlbilitate in
CoitrariHtn.
inr 1 1- p 'ft d^c f.Re7f)b l^i atqncicaquodammodb i^i Monetuft debeatHr ex Principis ordinationt (uXtA
itur in /J. Aiatih. unnm , vel alium Va/oreih , ctjjunt omnes dilfiiHlta-
cap.ii.redde cjuijunt L.'j .ris Cajuri, ly-t.quem Te.v- tes qttOAd illi-.is folutionem.
fattum fuilfcc illud , quod pncipi
tum iii histcfminis adducunt Bd.conf..-f6.fuh n.i.Ub. 19 ^annmn , vellex Uaat Principem conditorem in tna-
^.Menoch.de .irhit.d.caf.^iO.'!.^^. & /^^. Giballin.d.
tap..\. '.rt.i<;,'i,<:. Sc.icc.de Cointner.d.^.x glof[.'j,.fnb n.
S^.Antunez. de donat.Reg.d.lib.x.cap.i^j.Juh nu.^2.
BONONIEN. MONTIS JULII
PRO MONTISTIS,
crM CAMERA APOSTOLICA.
ARGUMENTUM.
De cai.km mareria , de qua in Difcpr^ced. &c
de Moncca quando dicatnr imas^inaria , vcl rea-
iis , &c quando dcheatur cadcm ipccics Monetce
idcntificc , vel rnpplcri polfic , aur dcbcar juxia
teriaMonet.irH:/i ,^in <jttaiibst atia ex vi dire-
iliva , non aiitem coaili*oa.
Et aeratione in jpecie Monetarum , num.21.
io Monetam abrogs.ndifactiltaieli dt Reg.Uibns SuprefHi
Princtpis.
21 Atinmfacere qtti pdteft, •valet etiam iUitm tjualificare.
21 Producensfcrtpinrain lenetnr lllamacceptare tain pra
fe , quamcontra fe.
13 MonetA conventJt de valore ubi ndn apparet , folutio
f.icienda eft de Moneta nova , (^ iifuali iliiw no-
mtnii , qH£cenfetHr loco antiqUx fttbrogata.
2J Moneta inferiorit excufione refultdt impltcita Ga-
bella.
Z6 MonetA valor pnfens , uhinin correfpondet va/ori
antiijuo , fuppleri debet.
17 Probatio , tju* concludit pSr poffibile , nonper necejfe,
non attenditur,
valorem currenrem dc rcmporcfolurionis. Plura ^S Afotieta dbrogara habetttr pro non Monsta.
de abrogarione Monetarum, i^j quando dcbcac "^■9 Monetjt ahrogatio non attenditnr , ^H.mdo illa fitit
dari , vci (uppleri valor ad normam MonetsC pjfimndtim Comrticrciorejhtuta.
, ri • j • 3^ z/i"Hin non hert , VelfaCttim p'jjfe4 nvocar* ,idem
abrogatae. Pniicepsquandoteneacuretiamcon- " j ' j fj
tra fe ohfervarc Bauua , vel leges ^editas in ma
teria Monetarum.
ejf.
SV M M ARIV Mi
1 FMiferies.
X Rejdutio Cauft
51 Dijcrctivus loqnenii , vet operandi modus diverfam
argnit intentionern.
32 'Diclio coAem fgnific.it eamdem rem identifice.
33 Adonet^z Vator , vellpecies , ^u.f f.tertt iti ■ bligatione,
arguiturex obferv.uitia pracltrnta tnredeniptione,
feu e.xtintli-one obligaiionis.
54 Monetarilm in materi.i t/iuttiim factt obfervantia ju-
dicialis.
tur , vel debetfotvt t,> eademjpecie , 'vel in valore jj MonetA e\tifdem Vocahulum , feu Ffecies uhi reperi-
dcjnivatenti. ^ tur , non attenditur abrogatio veteHs Monettt, &
4 in AJonetarum materia verba Auti ili Aurd itnpor- ^tm.^Ji
tant petiam Auri , & Monetam realetn , & efe- ^6Monet<i Vatoretn qui diiit ejfe immUtatum , debet pro-
tiiVatn. d^tre mutationem intrinfecam e]ufdem Monet*.
Moneta in conventionem deduSla pr,s:fumitur ejje in^ 38 Fr.(fcripno ^uhad modum fotvendi in hac , vei ilta
Moneta non datur reffietlujortist ^ Capitatis.
j Moneta f fuerit promijfa in certafpecie , ^ reperia-
Commercio , nificontraritiin prcbetur , ibid.
5 Moneta non dicttur idealis ,feu imaginaria , qtiando
reperiiur.
6 in Monctarum rnateria verba ad rationem librarUtB,
aut Juliorum toc , Jtare ditunrur dernonjirative,
^iiaiido Moneta , /eujpecies , ijuit efi in obtigatione
JolVendi , reperitur.
f Moneta irnagiuaria nutloi habet eviisphyfici pajfiones,
8 in MonetarurnmateriaVerbii\ion\,Sc]i\ii\^onAms
excludunt Monetun imaoinariain.
9 Moneta imaginarta cjiu ft , O" dantur exempta.
10 l^ibri publfca Depofit.triis. ptena probant ettam pro
Tertio , & contra Tenitm.
11 Solitum, t^ conjnetiido probattir ex publicis InUru-
mentis.
12 Arotiriientum fumere non licet a Panirulari aduni-
verjale , ju.vta regulair: non pvobat hoc circ &c
ij Ternfm , cjnando efi defubfiantia diifiojitionts , debet
pritcise \ujlificari.
DISCURSUS LXXXJX.
C"^ Onfidcrans cum folita Paftorali follicitudlne
_7 Poncifcx vcrc Optimus , & Maximus Inno-
centius XI. quod in niinium Camcri pixjudicium,
& contra temporum immutatas cucumftuitias
Mons Julius nuncupatus in Civitate Bononia: ab
Julio 1 1. ercttuscxccdcntcm fiuftum ad rationcm
Scutotum feptcm pro ccncenaiio annualitcr (olve-
bac , prxvio Chyrographo hujufmodi frudus redu-
xic ad .Scuta quacuor; Vcrum quia bcnigiicfcmper
abhorvuic , f.vc ablbnuit a co.idlionc , idcitco ne-
mini facicns injuviam concclTit Moncidis i.Lctto-
nem , vef icmancndi in Montclub hac rcdudl:ione,
vd recuperandi ad coruni libitum Capitalia (upet
f odcm \\ oncc implicata juxca formam Eeiedionis
iplius .Moncis.
Hh X Cuu)
Anfaldide AnfaUis
364
Cum Iciquc nonnulH tx Moncillis dcclavavcclm,
repctmanfutos in Monte , dummodb cudcm (olvc-
rcmuf ftuaus dtcuifi , & d.cattcMai ad lation.m
Scucotum Auti in Auto , vcl valons pto tcmpotc
cuttcncis , alii vetb declatavamc vcllc tccupctaie
Cnpicalia cxpofita in Sciuis Auii in Ayto, vcl v.loic
cutrcnti, ptoucaiam ftudus dccuiLos ad taconcui
faltcm . in qua dctcmp tc in cc.niuis valucrat -^cu-
tum Auicum , Minilbi Camcialcs huic pta:tcnhoni
fc actitci oppofuctunc : Oiumobtcm commilla
C-iufa in Ttibunali Camcc^ , caquc pUuKS ptopo-
fKacotam R. P. D. De Allc Clcrico cjuldcm Ca-
mct^, poft pUiics tcfoliuioncs. & dupucac.dncs
habitas eciam pct modum itiangulat). cunciovc. .x.
quia Camera fignati ptocuravic aham Comm.lUo-
t nem contra Rcgimen Bononi^ , candcm >•<- '^- 0.
AUrni .684. icfolucum fuic f.wotc Monciftarum
tclaxandum clfc MandatumqubadCap.calra.n >cuc,s
Auii in Auio , qubvcco ad fri.clus , rclav.ai-.dum pa-
licetcire Mandatum in Scutts Auri in Auvo, lcdlolum
qubaddccurfospoftredu6lionem, fuuque (upet ca-
dem tefolucionc dcfupct ab eodcm Pta:lato extcn(um
(ica MinilltisCametanbuspetcncibus) Yotumvalde
elabotacum , & doclum.
Scd ad inl^anciam ejafdcm Cameta: .tetumcom-
miira Caufa R. P. D. Paravicino akcn cx l rarlu.s,
fcu Clericis ejufdeth Tribunalis , in hoc (l.uu a(-
fumpcus fui ad fctibendam pto Mona(^.s , quotum
favote, in fcnfu ctiam Vetitatis , ccnfebam , cllc
pctfiftcndum in tefolucis. unde bis lcpropof.ca Cau-
fa , ncmpe/^^ dic 10. Mcvnn , & ^l- -^««" ' <5_o ,.
pto cxeciuionc Mandaci janl , uc fupta , relaxao te-
fponf.im fuic , & patiformicctaUcrum extcntum ex-
ticic Vocum , in quo accurati(rime non minus, quam
foUd^occutticutcnndis objeais cx parce Cameia:
in quaUbct propof.cionc de novo fufc.catis : bc ua
faUcm infufpcnf.vo, cum (ubtcquuto etTcdu expe-
dicionis Mandaci , cjufque cxecucioms , Cauta hsc;
tecminata icmanfu. , « . ^
Etquo.uamnimislongaforctteg.(ltat.opUmunl
Rcfponforum , qux xdidi in cadem Caufa , pnmum
dunuaxac infcrendum cenfr.i , prxfctcim qi.u tci-
qua nuUam fctm^ atticuU Juris indag.ncm pt^(c-
ferebant , fcd con(mcbanc in nudis fadt. fuppofic.s,'
& iUacionibus , quibascamqa.am inlubl.ftcnc.busad
faciccacem facisfacic poftrcmum Vocum , dc quo lu-
pta: Idebque icmicccido curiofosad idcm Vocumy
( quod una cum ptxcedenti eft jim imptcnrum , &
defaciU uctumquc in aUquo VoUim.ne in d.es a ii-
gabitur ) accingam fundamcnta magis fubftanciaUa,
qu£E in ptxcicaco ptimo mco Rclponfo lefeiuntui,
ucfequicui. ... • ,
Toca vis difpucationis tcdacitut ad gcmina ob-
jcda , fivcpociusxquivoca, qux o; patcc Crmcra:
ptoponuntuf , de cceccto cccnim vcgula indubitan-
tct a^Tiftic Monciftis , quia cum Evcdho Montis , dc
quo ac^icuc , ^l tefpcaivc foUicio fada ptoempcio.ic
locotumcjufdcm Mo.uis cancct Ac Scntts Anrx iry
Aitro Ltinei Italt, Uujufmodi aucem Scucapa^Tim fint
in Commcvcio cocius lcaUx , Uiac pvoinde de plano
1 fcqnicuv , quod pev adam veccofimilcm Camcta cc-
neacut , vel cadcm Scuca Auri i.i Auro in ip(a(pccic,
qu^ tcpetirur , vefticucrc , vel faUem valovcm ad
pracfcns xquivalenccm , ut fitmant finc contrad.dorc
Jo.Bapt.Coraz,z.ar.in traEl.de c.ugm.Monet.art.\.;ui.
^.Cenc.de CfH/.7«'«/?.S5."ffw.^.CJ' 9- fo.Kiihz.el.dz_j
jnr. Monet. cUfx. 7»«/?. i- /'«w.i". & feqij. Cyriac.
contr.z6l.mm.-i-Rnb.in addn.ad decif.6'j,nm.i$.&
fe^^.par.<). Carol-Atit. De Luca adCratian. difrept.
/^ij.riitm.^.C^fecfij. 0- dijcrpi.^^Co. riur/i.^. 7'ar'WiolI.
acctfj^^.a'ii,i'i.<..>ni>n <i (^ jeofi.Aritonell.de ie».poi.
If^inl.liii.i cAp.OfX.nim.l^. C'iren. refoL6S.»u.-.^.lran-
c^ie-,iii.CG>'Jttlt.y).rU!7n.{. ^ fecjfj (joh.conj1J-.2y ««.I.
& jeqcj. CurdU)e Lttca de (■'.(■ QyLtlijc.XzG. '-«.^. & 5«
er de Bcncf.difc.^ig. rurn.iO. R0i.dcaf.yj7. >'iit/i.i&
Jeijij.var.i.rec.i^ deaf ii\':. rni.-ie> .^. par.i. CJ- aeetf.
i^'j.riiiir..i.par.^ & tnrai/i l' •iwphil. de(:^X(). mitf.l.
V.hi Addcii.'titt/,.l iuih je(]Cj. pUitts aUos adducit ,^
dectj.y'^»f nt'.//:,% (^fcc].parr.\t. c-- dec.'].3,i.htir/).l. &
fci^q.pai i.i^i.ifirii. rfc.
is^on obftat icaquc piima cbjtdio , nimiium
qiiod ciini dc tcirpoic pixfatx Eicttionis non rtpc-
liiciuuv tttcdiv^ confimilia fcuta conftituencia va-
loreni Ubvavun) quacuoi , cadcir, idcircb vaUitatid
tunc cemporis f.ida ad rationcni libiaium quacuot
pcripccitm imaginaiix Mbncc.T: cx convtnr.ione i'ar-
ciuui it(ulcanttn) ilatcdicatur c.xacivc , noii aiiccnl
demonftracive : Nifi cnim ah'as Unbcremus piobacio-
ncs UmpidiiTimas iu oppofitum , (at c(Iec relpondeiej
M & quod (emptr pix(umptio ftat pro vigcntia ulusi
& coiTimevc.iattualispecunix in convc.ic:ontm ha-
bitx,qubdque ubi apponuntuv vc.ba .^uri m An'ci
ifta ligiufica.u (ubftuitiain , (eu , ucdicunt, petiam
Auri cfttCtivi , exciu(aquaUbetimaginabiUtact Mo-
nccx idtahs , & tophifticx , nt iii ptopofico primae
propofiiionis ptv 7f.v/.»A; Clem. henefctcriirti, ijerb.
Moiicn>7n ciirrcmem , de Dccirn.Soccin confi.\'J.fnb
nii.a..lii;.i. iij^tyfi>igcr.de obferv.t^ cent,/\. trideric.
Martm.de Cenjib.cap.K. ntnn. d^. & infpccie fecun-
dx Cttrt.Sen.de A4onet.fitb wkot.i^. verf.cjuia illa ad-
didio, Alciat.resJonf,-^j^.tiii!ner.}.<jr 1. &re(ponf.j^.
fubnittn.i.lil/.?) berett. conf^ji. nuTn.x. Mencch.conf.
i^S.Jlik ntm.y Lottker.de re Benef.ltb.i.qtiitfl.z^.riu.
xii\.ij^ ell.alleg.Co.ntm.xi.iib.-^.Tondia.ijitiifl.civil.
cap.6. numer. 10. c^ feej^. Ccb. de U^onet. cjit£fl.6.
niir/i.6i.verf(^ per verha , & nntn.Gz. Rcufier.decif.
j.e.v nttrn.i\.crfeijej.lih.^. Card. De LUca de Credtt.
diJc.\/\o.nit>/!.n.
Pocitrimc , quia , uc habccut m drcif^-j'^. nnr/i..\.
coratn Dunoz.tti.lHd. & in ilUus confitmatotia , quai
cft decif. \\). nmn.z. &feq.p"jt ^.PMerlin. dcpignor.
rs Card. T/e I.uca dc Rcq.iL difc./i^^. nurner.';. vema-
* nec cxcva dubium , quodciinc adellenr pUiics fpecie%
Scutorum Auri Cunei lcaU , in quibusterminis hu-
ji.fmodi txpvcftio .id raticnem /ihrarmn c/naiuor ftarc
6 ccndcur ad dctcrminandus , fcu divcifificandum va-
loren-, unius fpeciei cunc decuriencis ab altcra , uc
liino orc tvadidttunc S.icc.conJ.izo.>iHKer i(). & 20.
Itb.i. Fcl/on. de his , ^Hicftintinconcii./ib.i.cap.M'^.
ntmer.z. Verf.piacHtt autein , ciim aliis , quos icfcrt»
&• fcquitur Tonditt. de Lenfin c.ip..\c. niirn.x6. &z-j.
Caren. d. refol.G^. nHiner. 5. & feqij. Tra>ichedin. d.
confult.^t). nutn.^ CarohAnlQii. dc Lucaad Gratian.
d.difcept. .^17. niir/:.G. &fc^(j. Bocr. decifii-j. nuw.-^.
Adajtrilideiif.j.iiu.i j.Add.ad Parnpl.i/.d.deciJ.iicj.
ful) nHtn.'i.'..'eif.ntnpliatur etiiun , Rct.dec.2ic). nuin.^.
& feqcj.pojl Cenc. de Cenfc' corarn Duno\ftt. lun.
d.dec' j/,\.nurn.a^,i:Jr d.dec.\\<).fuh nuin.7,. vcrfqui ej}
caftu nojier, & nutn./^.pofl Aler/in.de pignor.& cerar/t
Coccin.dccifzi^';. nutncr.i. Qr coram Bich.decifz^o.
tJ»>n.S.&fc^ij,& decifii-j. nuni.jc.coratn Card.Celf.
& decif.\6A;.ntitn.-'. (^j;' feqtj.par.i^^.Card. De Lucade
Benef.d.difr.%i).fuh nu>n.i6. verf adevcjue id procedit,
& de Credit.d.difc.l^c. num U. Zacch. de Salar.^u.
lG.nutn.7.& R.
Acdcnique praicer hsfitationcm,dumdidumquo-
qu^
De Commercio & Mercat. Difcurfus LXXXIX. 76<
, 5ueSn,,«.»i.0-j,^i;,.„.i„,,.tum=nimMoneu lucid. , 4 i„c„,„ovmihili n,obMio„= Ji..2
ima^inuu riLillas habcac entisphyfici pairiones , nec
polTic impiimi , vel eire bona > auc jufte , vel in-
jufte pondecaii , uc inquic Surd. conf:^^). rium.i:./g.
Bapt.Srlvatic.cofifj^^.Jitb nun.^Ji^.Buccaferr.conf.S-j.
nttm.^. Feninrt'!. conpj^y fnh mm.r'. Ica econveifo,
S qnocics expcelTum dignofcicur pondus , & bonicas,
per neceiricium anteccdcns includirur ens , & Mo-
neca phyfica , vcca, & reaHs, juxca Doaiinamfi^jr/-.
iii 1.1'aitius , ff.de Jolut.Curt.de Monet.Jub d.nitrn.^).
verf. cjuta illa addiElto , Berett. d.conf.^^i. nutner.i.
plene Menoch.conf.i^i.nu:n.i2. & fe^cj. er conf.uS').
t n^tru.yC enc.de Cenfd.^unjl.o^^.nn.^^.verf.nec eo cafu,
Tondut.ejHitJl.civit.d.cap.6.>mw.io. c^ de Penfion.d.
cap.:if0.nuin.i^.BerHcb.pmtt.concl.lib.t.cottcl. j^.nu.
^^.Gob.de Monet.d.quxfl.e.Kurn.t^^^. drfeq^.Beer.di
decif. i.1 . nnm.T,.
Et fane nufquam audicum fuit, nec reperiturapud
TradMtcs de m.itcria, quod tcrminus Monecxima-
ginaris fuciic excogic.icus in fpecie verx , & cffcdti-
V.E decurrentis ivlonctas , qusve tunc,nunc,& fem-
pcr extitic, &exili:ic in Commercio fub eo colore,
& (ubtiiitatc , quod dc cempore obhgationis ad il-
lam piicifam quanticatem , feu valoicm defignatum
non adefTcC Moneta cocrefpoiidens ; folum quippe
., . piobacione vetitatis.
quidquam reipondcre ad Bannimenta , ex quibus
pritcnduur cdoccri de ncga iva valoris Lib.aru.n
quatuor : Scd nc quid incachim rclii.quamus, qua-
tenusaccinecad .^dida de Anno i j , . & . 55 , iiU
"^j i" r '" "'"'"""^ '-■"•^ c.^ru noftro . cum eadem
Adidta iimphcitcc percutianc Scvia ^ene.fu , de
quibus adtum non fuic in noftca Eredtionc , alias
torec ab individuo argumcnciii ad tocam fpccicm.
U quac huc in ftipulacionem dcdudta, hvc aparticulati
ad univeilale , contra omnia Juiis piincipia , de
quibus Cruveir.conj.^6.nu.^ .-idd.-n.addeefi^i.nH.
41. far.^.rec. & eft nimis trita legnla nonprobat hoe
ejje o-c ut in Inecjue NaiuUs, uh\^,ojf.verb.eum r.thiU
C.de probat. cum concord.pec Benden.collu^l.^i.nti.
289 Hb.i.RoiJeiij.^^i.nu.j.par 18.
Minufque poteft haberi ratio Bannimentoriitn
longc prxcedcnrium , Annorum fcilicct 1545. 1 44.
& 1545. Quoniam fi Camcra, licct injultc , con-
tendit non elfc attcndcildam vakitationcm , & cxi-
ftentiam Aurei Italici de Anno 1568. & 1569. in qui-
bus B. Piiis fiudum hujufce Montis reduxic , & re-
ipedivenova loca cieavit, illaque rcdcmit ,ut latius
in refponfione ad fecundam objcdionem , ha ad fer-
vandam .■«quahratcm pavi rcphcatione cxubcrarctdi-
Monccx imaginaiix nomcn adhibitum appaiebic, ij ccie , quod ncc etiarn attendenda funt Banoinicnta
quandoccrtum omnino eft , eam fpcciem MonctiE non peicuticntia tempus Ere£tionis , & in quibus
non cudi , vcl numquam fuilfe cufam , & infcul- efficaciapiobationisconfifticcx tradicisper Gr,(/i.».
pcam , uc (unc Scuta Alarcarum , Librje in Scacu Me-
diolani, \!arapctini in (-Iy(paniis, Bajoccum Romx,
NeapoU Ducatum jCumfimihbus, &nonaHas, uci
videre eft apud Comci. ad regiil.CancelLt:t.de valor.
■ txpriin.(]utJi^.<).niim.T: & ^.Cenc.de Cenfib.d.cjtt^Jl.
i^.nutner.i'^.^ Jecj:f. Scacc.de Coihmerc. §. t.glojj'.^,
. nura.6i.Layr. decif.Granat.it. nurn.^tGob.de Monet,
<jUxf}.inHin.]<).(^ fecjq. Q^ d.<jUjefi.6. ex nu.io.Carot.
u4nton.de Lttca ad ^ratian.difcfpi J^x.nu-a^. Andreol.
contr.7,\q.nurn.\o. & fcjq. &confonat bencdediifta
per Amiciim meum Peregr. Majer. de Legat. Ave-
nion. :"- :L/£>ni/.hh.\.cap.24. nu.i^ c!rfeqcji
Vcrum , ucdiximns . evidencia rei fuperatomrtes
" difcurfiis , & poflibihtates ideales , cum ex docu-
irientis , qua: dantur , h'qucat evidcnter , quod de
prxcifis Annis 1550 &15.1. aderant in rcriimnatura,
& in aftuali Commcrcio Scuta aurea Italica, qu£
paifim per Contrahcntes vaUitabantur ad eamdem-
met rationem librarum quatuor , proindcquc cum
in iftis Privatis Contrahentibus , ac refpedtivcdepo-
nentibus apud AAcm Sacram Montis Pictatis nnlla
poiTit (bmniari ratio procedendi pet Monctam ima-
- ginaiiam , nec in Monte Depofitario , eifdcmque
Privatis Contrahentibus cadcrc poiTic fuppoficum il-
lud indigcncicr , propcer quod in oppofitum prsten-
ditur, Sandlam Sedem pocuille picefinire , & taxare
valorem Scuti aurei cxccflive , claium cft , omncm
iftius objecli umbram cvanc^^iccrc , ablque co , quod
icliceac controvertcre illam probationem , quac pro
Tcrtio , &concraTertium cxpublicis Inftiumencis,
& Ubris pubUcae Depofitaciac Moutis Pictatis cmcr-
git , cx B.trt. in Ljundain , ^. Ntitn/nularios nuin.^,
jf-d>e itden.7{et.coram Dunoz.ett./un.decif^^g.num.';,
& 4-C~ coram Card.Cerr. decif.'/6ni!.<^. & decifiS-).
nutn.z.Sc citcapubh'caInftrumcntaadprobitk)ncni
II fohti,& con(ucti plcnafunt voUimiii3,ut apud S«»-«/.
decif.z6^.nu:n.6':.Barz..d ctf^Jub tiu.-. cum rdiquis
adfatictatcmper Bonden,co/luil.i^.num.i^-^.iib.i.Qr
eoliun.l^b /"r7/-.i;'\ t- 159. /«^•1.
Atquehinc imcuslaboieiTe vidctut> pofita tam
difcept.Ki. nutn.^.^ dtJcep:.^c)\.nUM.u.loJlh.reJol..
^i^nHin.j^. Thornat. decif.o.fub num.^i. Rota loram
Card.Oithobon. decif..o6. nuin.j. (^ decif 19. num.
Xcoram Ceif rr de,tl.\z6.num.\{. tnfin.pofi difcept.
Contrti , & paftim ah'bi ; prxcipne in iiac iDatcria
14 Monctaium , in qua mirjcuhim eft , ii vaior carum-
degi cxtrinfccus non immutecur , & crelcat, uiidc
de facili a pra:didis Annis ufqucad ,-innum 1551. bre-
(Stionis , potuit ^ Bajocc. §. cxcrefcete ad Bajocc.
Sofutbcne in propofito conciamaiunt Rener. mter
trati.diverf de h onei. /*/>. :. C.p.i. num.zcf.lo. Bapt.
Coraz.x,ar.d.tr aU.de augment. Monet.art.i.. ex num.
^c) curnfe^^. Scptxdpac num.')^. 8i pott: Biide/l.dt
MenSt.^ re nutnm. Senatus Vfaniuan. apud Got>.
eodetn traEl.d.tju.6.nu.9t). Et dc fafto conftat , quod
ab ipfo Anno l54:?.ipfamet bcuta Sencnfia valutantut
long^infra pietium Bononen. 77. & de Anno 1550.
afccndunt ad Bohon. 78 ut ex littcra Banni , unde
dum ipfamet improba, & inferiora Scnta fccerunt
hujufmodi augmcntum , multofaciliusillud efficere
vainerunt Scuta Bononicniia , vcl altcrius Cunci ita^
Uciboni , & jufti pondcris.
Adftipujancur huic veritati alcerum Bannimentum
aditumtcibus , feu quatuor abinJc Annis , (cilicec
fubdie 15. Fcbruarii 1555. inquopra;(ciibicur , f/jo
tieif.ae li pngarnenti lideLbano comar' tutti li Scudl
d'oro , quaii fiano dt buon' pefo , c^ ai pefo foiito di
iire cjuattro dt cjuatri>ii ; ac propterca certum cft,
quod infpedlo illo vcrbo contare adcrat non inima-
ginationc, lcd in etfe^itu Scutorum .Autcum numcta-
bile, piout numeratum fuit in rcdcmptione quo-
rtimdam iocorum Montium faifla pcr Lamcramdc
eodem Anno 1555. & perpendsillis vcihis,peJafoiitOf
ij folitum iftud non potcrat incipetc ad amudim dc prae-
mi(Ib initio Anni 1555. (cd (altem ad minus tribus, auc
quatuor Annis ante, ut poft Ca!?yc.decif.:6 ■ pcrpcn-
dciidodi(itioncmyo/«>o, ..■intonell.de tetap. icf^i. ttb.i.
cap. i.nii.i).Bon len.coiiun. 19. nu.^6.iib.\.
Addito , quod cum cx prjfiriflis nemo cx Scri~
btnttbns dc m Numoiulariacogitjvetic , uxnquam
Hh } Monc-;
l66
Anfalcli de Arfaldis
Monetamtnmcup.iie imagiiianAm , quae tion folum
aliquando , fcd lempcr iii ulu fuic , Camcra profcdb
id prsfupponens, & figutans iioii debcc ad hujusfup-
pofici jaifihcacioncrn adrnictipet probacioncs «qui-
vocas , fcd eo ipfo proHigata rcmanct pra:tenla ncga-
}6 civa,quando ctiam non probatioiics manifcfta: , ui
fupra, fednuda» & mera poiribilitas prO hac !\a;tc
inilitarc pofr.t incontrarium , ui pofi Aiot latccom-
oiohxi Cutnerat. responf.i^.niu/i.y). ey^^- ^o deri.
eoUuU.^:..»Hrn.i]U & i^i.iih.i.. lalrn. Nef.aHeg.i.^^.
mtm.n.Epifc. Raccafileti.diiput. Itir.iorn.i. c.tp 149.
TiH.z^.ijyfe^.Kot.decif.-.z^j.fub !i.J[.p<irt.2.ric. dr decif.
l.ni*m.\6.t>ar.%. 8c frcqucnter in aliis.
Corruenteitaque piima objcdione , faciic coll.i-
befcic ctiam altera , qu£ funJacur in abtogationc,
quac aireritur fecuta figuantcr dc Annis 1567. & 1573.
liutcs namque, cxquc p.Upabilcs tam in raclo, quam
iii Jurc fubfunt refponlioncs , quarum fingulir exu-
bcrarent: rtpiima, quia quando ctiam fubfiflicrct
totum airumpcum Cametx , nempe quod fignantcr
iliamct fpcCies i>cuti Auici Italici > qua fuit in obli-
gationc convcnta , & ftipulaca , rcmanliirct abrogata
juxw ptxfcriptum Bannimciuoium , lupcr quibus
unice fundatur hujufmodiairumpcum ; Atcamcncum
in eifdem Bannimentis conccxtualiter cavcatur i Che
ttittigl' obitght fatii , e the fi farunno ejrc. dwsefira
fattAioffura, memjone,che lipagamenti s'habbinda
fjtre di fciidi d'oro in oro , fi debbano intendcre , e
s'tntendtno difudi d'oy» in oro d'/ialia di biion'oro,
egiiijlopcfo , cioe di cjuelli da 109. la lihra , e it De-
bitortfieno obligati di paqare a detti fuoi Creditori
dettaforie difcudi , hodic verbhic , & rtuilc adfinr»
& commuuiccr repcriancut hajufmodi Scuta Auri
Italii conftituentia in quantitatc numerica dt 110.
unam libiam Auri , ( quod cft magis fivorabilf Ca-
ty merac dcbirrici) ncfcitur , quomodo valeat eadera
Camcra fuiidare luam cxceptioncm in priori parte ip-
forum /ididorum contincnte alTettam abrogatio-
ncm,Xinfiinulimpiignirc modnmibifolvcndi prx-
fcriptum etiam pro dcbitis pr.ttcritis , & rctpcdivc
fatutis foiutionibus, contra cxprclTi Jura in /. ciirn
tjn.triiur,ff'..ie udmmifir.THt.Lji Titia, %.ldein refpon-
dit , ff.de verb.-iblig.l.fi^uis initium, jf.de eden.Vrfell.
£oncl.legaLn,i.ymm.l^'. PaLn.Ncp.aileg.^a^. nnrn.ir,.
Manf. conftdt.ioo. nnrn.^. & loquens Ju Ipecic Mi-
noris Rot.deci' 511. nutner. i'>. cr i7. part iJ^._& in
iSpunifto, quod in his tcrminis ccllccomnis dilputa-
tio , qua: ficrifolctfupcralteratione , ac valucatione
Monetarum Palm.Nep.alUg {.^(^.nimer.i. verf.fed
omnern tn hoc difficultatem , & admifit Kot.coram Se~
raph.<iecif.S^-nu i.verf.&hoc m.ixime, &concorda:
Ma)if.r.onfult.t,c)\.fuh nurn.x, verffed cum , ubi quod
in hoc cafu rccuni non poteft ad alias incctptccacio-
ncs pcr fubaiiditos intellcdlus.
Quin in contraiium opponi pofTe vide.atur , quod
iftud pratceptam prarfcribens modum ftatuiis folu-
tionibus nequeat exdcfcdu Jtirifdidionis , velpo-
telhtis obligare Camcram dcbitricem. Tum quia,
ly Ut optimc occurric Palm. d. alltg. 146. fub numer.^.
Ver(.^u^ dijj'pJ:ti.o , & num.9. cum agatuc de lcge pu-
blicum bomim concetncnti , videlicct adtolkidas
litesin futurum , U non obligat in vi coadiva , ligac
tamen iti vi diicdiva , cs Ribeli ■■■oliii.Csvali.
aliilque pcr cum rclatis , & fcquitiii gcnctalitcr
quoad Principcm Turr. de pcid.fitt Juccejj./ib.ucnp.
10. ex nuin. \i. Verf nltima fcntcntia , dr numtr. if^.
cmnfecji^.lam etiam, quia, 1» Prolcgati ptotemporc
HDi 6um Rcgiminc Civitaiis Bononias liabuetuac ex
pcrmiffione Principis facultatcm exprciTam , vel !rrt-
plicitam .-ibrogandi , ciirandiquc Monctam , qua;
iointci principaiiora Stiprcmi Piincipis Regalia de
Jure adfcvibituc i juxta decij. tn k^arpeniloraten.
Cenjhi . quxutpote pundtialis, & in tctminisLcgati
Avcnionen. fuic cx. parcc Cinicras laud3ca£><«r. 19. «<:£•.
■.::() j!X nHi,:.\. ujijuead 8. & prTElercita nutn.6. ^ 7;
tui addi poceft .-srnifji. .• de Iur. M>i]:fi. Jib 1. i.ap.j.
rhti/i 5. cum 'Boer:iugtier. 5- aliis apud yintunez. de
den.u.Rcg.iib.i.cap.^yniiir..\x.verf. cr tndefit ;nccef-
II lario cciam fcquicur , quod habuerinc confimilcm
potcftaccm modificaiidi , & qualificandi cumdcm
adum , iiamcjui potcft aftumfaccre, potcft ctian|
illumqualificatc , idTexi.tn Lvidcamus , %.pentitl.l.
tii aihortieus in princ.ttbt gloJf.Q- letf.in ^.notah.Jf.dt
tn /it.lur.Cnftrin l.vemo poteft ad fin. ubi A/ex.num.
iH.jf.de leg.i. Cravett.conf.ii-y.fub nuin.i. verf (Jrfi
licei , AElnlin.refjL ^-j .r,u.66 .
Tum & denique , quiavis obligatoria rcfpcftil
Camersnon tanctimexotiiur atationibusprimillis,
fed ctiam ex ipto fafto cjufdem Camerx , qux pro-
duccndo , & adduccndo prxfata Bannimcnta non pb-
tcft illa lcinderc , tcd compcliitut > vd in totum ap-
probare , Vcl in totum impiobare , ut prxter albtos
i.lfuprayiu ij. paOim videinus dc produccnte aliquam
fcripturam , qui adihiiigitur ex proprio fado illam
pro, & contrate rcciperc, cx firmatis per EpiJc.Rvcca
fe/cti.dispiit./ur.tom.i. cap.^ijub nu.h.verf.fed niAh
rnodu , Rof. decif^di.nHrn.^. par.^.recem. er coram
Ce/f.decifz6j^.-'!UM.t).(jr dectj.-^qi. num.i2.var.i^.(^
decifj^.nH.i).^- decif.iz^.nu.ii.par.i^.
AgnovitCamcra hanc veritatcm profedlo palma-
rem , & inevirabilem , fcd con.ata eft iclpondcrc»
quod dum hodie non rtpcritur liljra Auri , qua: con-
ftituatur ex fcutis 109. fed rtquirantur iio. iiidc fi»tj
quod .idhuc certa fic abtogatio. Verum id nontoljic
efficaciain prxmiirx lcgis contextualicer indidfx in
>£di6lis , qtia: Camera approbac , & producic , und^
vcl folvcrc tcnctur ipfum valorcm correfpondcntem
adfcuta 109. vcllalcem in cjtis gratiam potcft tole-
raii , qtiod lolvaclcuca iio. qua- camquam inferio-
ris lig£E prajpondcranc ex l^tincipis colcr.iinia boni-
tati , & pondcri lcutorum 109. ut in durioribus
25 criam quando non apparcretdc valore Monetaecon-
vcnt.-r, vd, ut fupra , dcbitx in vim yEdidorum»
quod adhuc lolucio facienda lic de Moueta utuali ,.&
nova illius nominis , quae vidctur loco antiquaefu-
brogata ,poft Curt.Z^tn.Gabr. c^ burd. AnioneiLdt
urnp.iegai./tb.i.cap..^2. num.n. Cenc.de Cenf. de fu.
S^.nurn.jc. Adarf. confuii.y)i.Jiibnum.J.Verffrimi
autem , & confonat Boer.d.deiiJ.^ij.num.M.Gob.de^
Aionet.cjUi(fi.^.riiim.\o'!.. & hoc cft , quod dc confue-
tudine folvendi ad valorem currcntem tcmpote fo-
lutionis , conclamant Scribemes cumulatiy«^r«j nu.
l.&feq^. & hoc pariter cft, quod inidemconverti
prxmonuic ben,<tui Doianiu apitd Grivel. detij. }5.
nim.<). ibi » ergi) Jviveuda cfi jcfiimatio , vei de .Ma-
neta anii^u.i , vei de nova ad raiionem intrinfecit bo-
nitalis MonetiC antiijUJt , ifHod nthilaiiud efi dicere,
cjuarn foiuttonem ejje faciendam de pecunia prjtfenti
Jecundum ^f/irnationem pritfetitem.
Aliascnim rcfultarct abfurdum monftrofiim , &
i^intojerabilc , quod ipfemct Dcbitoc in Moneta anti-
qua melioris ponderis , & ligi abnucrc poiret lolii-
tionem in codcm numcro Monerx novx a le ipf»
crcaia: , & cufx , lub prsrextu , quod aliquaiiterifta
infcrioris cxiftat coiiditionis, ut patec adtenfum , &
bcne inteiminis Ducis f euaria: Sur^.ctrif-il^.Jub
mt/i.ij.
aic Curd. De Lnca Uh.i^. MifceLlan. djfc.j^. nun.-iy
durum , & imptrccpcibilc ciret , qtiod ipfcmct Prin-
ccps , qui Monctam cufit inferioicm , quam ea
Carat.171 ;. fcu fcutorum 109. proqualibct libr.i,re-
46 fpueret folvere illud minus , quod ab cjus fado pro-
ceditj, quin potiustcnetut juftum fupplerevalorem,
cx relatis ^<:iGob.d.canfulch').i:u.\t & 21-
Secunda non minus clara rcfponfio piomanat ex
fa(5ti infubfiftentia , nonenimbcne pcrcipitur , aut
percipi poteft , quomodo de hac abrogatione con-
grua prStendatur dari juftificatio ; affcruntur nam-
que ptimo loco Bannimcnta Annorum 1555. & 1556.
in quibus potius cum Scutum Aureum Itali^valute-
tur in libris quacuor, confovctur , ucdiximus^quod
adfucrint hujulmodi Scuta afcendentia tunc tempo-
ris ad valor,em caiumdem librarumquacuor : affertc
autem fccundo loco Bannimencum Anni 1^6 j. Sc
i^yy & infcrre . quod dum in primo dinumcrantut
dua: fpecies Amrcorum , una Oarat.i/i '. & alcera
pondus provenirct cx majoii ,1 vcl
miuoiiuutinieca bonitacc , fcu potius ob cdncicatera
tcmpotis , auc forte roAiam hominum , qui pul-
chiis, & aurcisquandbquc littcris dckdantUr, idco-
que non cx co, quod hoc, vd illud Scutum Auicura
minus^ pondcns habcrct in hoc , vcl illo Anno , &
idcirco fuic abiogacum , intrat confcqucntia«'cncia-
lis , cvgbomnia : cucar.u.ca tunci lcahcciam boni,
& julti pondcris , de quibus cantat Ercaio , folutio,
& rcdcmptiolocorum Montis , de quoagitur ,fuc-
runtabrogacaiquemadmodumnccdicipoffecjuxci
praxim recencem qubad Tcftoncs , quod fi quispro-
mifilTet refticucre coc Tcftoncs , non tenerctur tradlii
tcmporis cos icfticucre in fpecie , vel fecundum
aquivalcnciam valoris forCe cxcrcfccncis , fub prx-
tcxcu , quod iandtiflimus Poncifex Commcrcium
illorum , quierant infcriorispondcris , abrogavcrit,
tunc quippc proccdcret iilatio , quocics indiitin^c
omnia Scuca Icalia: , vel omnes Tcftones fuillcnt
abrogaci , uc dc fc patet abfque alia ^/ie^atione , co
Carat.17. ,. in fecundo verb appcobcntur dumtaxac i^ ecenim cafu Moncca gcneialicct abrogaca pro non
S.n.,.. A„r^..c.r ..., ■' u;.,.....^;„ji „__/!„. „..„j i^^onctiYizhQiaa^i.iMcumStcard.tnl.fi^utsarieru
tnrn nuTn.i. C.de donat. ait Gob.de Monet.d. qmjl.^.
fub nHm.ii.verf.veritu tamen.
Tercia refponfioeft, quod etiafn quando vcUc-
ftius figurarc , quod Scuta Auri Italiac , qux fuerunc
dcAnnisiyj;. &1J56. valucata inlibrisquatuor,
elfcnt identifice illa , fuper quibus fundatur Eredtio,
& refpeftive fuppofici pondcris Carat.17. i- «^u»
aflcruntur abrogata ; Attamen deinceps fub eodcm
Annoi57z. 1574 & 1576. nofcuntur Commercio
Scuta AurcaCacat.17. \. hinc proindeconftet, quod
vigore primi eXciccrint abrogata Scuta Carat. 17. \,
&. vigoie fccundi ctiam abrogaca ifta poftrcma , re-
linqucndo folum in Commercio Scuca Carat. 17. {.
profedlo in primis nihil concludic ad rem noftramj
quoniam in primo Bannimcnco , iii quo dicicuc,
ri^rovurff in cjUfJla Citiii pochijfiina t^uantita dtfcHdi
correnli di pefo di Carati 17. \. (jc. ma trovarfene
bitona (juantita di maggior pefo dt ijuelli , chefono
di Carati ij. \. nullibi coardtacot negaciva , quod
etiam dc eo temporc, fciiicec de Anno 15^7. noii i^reftituta. Quamobrem fufpenfionis potius, quam
reperircntuc Scuta Aurca Cunei Itali veri, & jufti
f>ondcris , quac afcendetenc ad Carat.i^i l Et nihi-
ominus pofltivc conftat de concrario j nempe quoci
adefllnt verc , rcalitet , & cffcdive etiam de pn-
difto tempore Scuta Aurea Ciinei It.ili Carat.17. |.
in primo nanrquc Bannimfnto aidito fub did 11.
Oftobris 1567. litteralicer dtcitur , & fic mentio de
hujufmodi Scutis, ibi , che ti/cudi d'oro battuti in
«juefiaZecca , ifualifono al pefo di Carati 17. «. tuno,
efono a num.iog. lalihra , In fccundo verb Banni-
mentodic 15. ejufdcm Menfis, & Anni enumcran-
tur ptimoloco ScutaCarat.17. z. &fecundofitmen-
tio de Scutis Carnt.i^. \. qux prohibcntur , tettib^
dcniquc occafione providendi , quid dc cifdem Scu-
tis prohibitis agendura effct , djlponitur , ut tranP
fertentut ad Montcm Piecatis, che It fara data /4
Valuta pei- ribatierliin tanti hnoni fcudi del pefo di
Zecca.: Unde cum inpriccdenti Banno promulgato
per u. dies ante declarctur , quod Scuta dt Zecca
forentCarat. 17. l. cum valutationeBonon. 85. jam
patet , quod eciam quando abrogabancuc Scuca itife-
riora, aderant quoque Scuta di Zecca , nempc Cal-
rat. 17. ;. Maximcquia pta:di6tum antcccdcns Ban-
Hum diciii.cjufdem Menfiscxpiclseconfirmaturper
illa verba , & il refio ($-t. liccc de coecero exubcta-
rec, quod tota argumencacio Camerac qubad pro-
bacioncm abcogationis cxiftat cciam in fc dubia , &
17 aequivoca , & ad fummum concludens per poffibile,
non autcm pcr nccclle , ad hoc , ut nuUius profedtb
fic relcv.intiai , ex congcllis pet Comtoi. aUeg..t.$J.
num.ij cum fcacj . Bonden. cu/luti.^u nui/i.i)o. lib.i.
& in ptoximis il^ota coram Celfo decif.i^o. num.g. £$•
dectf.6.\.tiHm.i.r-,.par.i].rcc. & deCJ^.nutn.i. par.S.
• &alibiquotidie.
Augecur dubfctas , iucercitudo , 8t, <c<juivoCUm
abrogationis nomcn mcretur effeftus Bannimenco-
rum , fuper quibus tantus fit rumor , cum nemonon
fciat , quod a<9:us incffeduatus nihil ponic in elFe , cx
tacione Te.vt.in l.fciendum i $.§.fundum, (fr in l.non efi
mirum i6.infin.f. 'juifatifd.co^.Barbofaxiom.ij^.
Tium.u.& i^. Epifi. Roccafeled. difp.iy^.mtner.^Tt.
tom.z. Rot. coram Gregor. dectf.-i,i6.num.-^. ^ dectf
279. num. i^.par.a. rec. cum paria fint , adtum non
io fieri, vel fadtum poftea revocari , & cxcingui, ucaliis
congeftis fequitur Ma>]f.conftilt.x6ytiu.6.& 7.
Coeterum pro quarta rcfponfione dicimus , quod
dubiac , & zquivocs probationi , quam adducit
C amcra , longe majotis pondcris , & efficacii ad-
yerfantur probacioncs exclufivaj cujuflibct abroga-
tionis : Siquidem dc eifdemmet Annis 156S. & 1569.
in emprionibusquorumdam locorum additorum ci-
dem Montiper B. Pium V. adhibctUr illacademfor-
mulaScutorum Auri in Aurocumillo adjundtivo
dt Zecca, qiiia nimirum antecedcnterdc Anno 1567.
fuerat cautum ex edidto , quod Scuta Auri Italix
Doni , &' ju4i pondciis nuncupatentur di Zecca,
lignum evidcns , quod Scutum /vuvi Jtaliiboni, 8c
juftipondcris numquam fueiat abrogatum , imb d
perpoflibilc cuiracxtitiffccnova Monccacum altcia-
tionc, &augmencobonicacisinttiiifccaE,utique non
omilillent Camcrafcs de morc follicici id exprimc-
re , non aucem pcrmififfcnc , loca h^c fupcraddira
in omnibus exajquari cum veccribus , uc omiflis gc-
ncralibus pradlicum nos cdocet cxemplum iii cadcm
Civitate BononiiE rclpedlu Montis Vini ; poccntius
ji quippeavgtimencumin Jurenon habcmus ,quamdi-
fcrecivum modum loquendi, vcl opcraiidi,pcr7(r.*r.
in l.cum Fraior, jf.de ludic. cum aliis opcimc ad rcm
noftraiii ^cz /iot.coram Di,noz..lu>idec.6^i./ub nu 10.
verfquAttdo cmtnFafay ar rtu.n- & decif.ji.j^. »».9.
HU 4' ^trf.
Anfaldi De Anfaldis
3'S
<Vcrfrfie tnim , ^ar.i^ rec.& in Romma fidekimmijjl
n.Itinii 1678. §• fin. corarn Bourlemoni.
QuoHqiie rcvcri inimoiiam dtlicrit adcfle in Com-
mcvcio iciinim Auieiiiri%oni > &jufti pondcris ad
iiormam piim^ Ercdionis, & rclpcdive. qliod niiln-
qiiam idcm icutum Aurcum fucrit abrOg;nura , li,i-
ciciillimc convincitur cx fadlo ipllus Camcis , qui
de Aiino 1569. occaiioiit rcdcmptioniblocouimiltius
Moniis ita cxpccffit. C^ hoc j/ru eodetn preuojcmorhm
1500. A»rit» yiuru , bom.Aurii dr jii/li pofidefis,
ijito per olim FahiiiM e]HS l'Atrem ac<]uijitum fnerat;
quinimb dum dicitur , pro eodem pretio , y«o e^r.
illius autcm Patei fuci ic unus cx conquifitoribus cjuf-
dem loci h. principio Lredticmis > plulquam ocula-
rc cft , & quod a principio fuctint loluta llujufmbdi
Scuta , Sc quod numquam fucrint abrogata , alias
ji quippe non cougulcret illa di(5tio erdcm , qux figni-
ficat eamdcm rem', & idem prctium idchtificc , ex
deduttisper Rot.decij.iiynu.i^.par.i.dtverJ.Qr coram
Cocci/i.dec.2oJ.!iu.i6. er 18. & dec.x6o.Jttb nurn.ii.
VerJ.& m.t.xtvit , coram Celf. & dec.i7^.nii..^.corain
Card. Cerro ; quodquc de reliquo fortiffimum fic
^5 argumcntum , quod deducitur ab ipla rcdcmptione)
tradidcrunt relati pcr Gob;de Monei.d.cjH^fi.e.Jnb n.
^').verj'.id , ^tiod eiiam.
Acccdit ctiam , qUod curii dc Anno lj()i. ipfa-
mct Camcra prxtenlioncm cxcitavcrit , quod au-
gmcntum Scaci Aurci cederc dcbcret illiuscommo-
do , nonautcm locorum Piorum , quas loca Mon-
tium cmerant , nimis Juftitic , & humano difcuriui
repugnat , quod de tcmpocc tam proximo non bene
forct inftrudla, quod numquam icutum hujufmodi
abiogatum cxtitcric , imb loco prartendcndi augmen-
tum , in quo fuccubuir, longe facilius dicere potuif«
fct, quod vctus Scutum Autcumrcmanfcrac 18. Aii-
nis ante abrogntum , qucdquc ipfis locis Piis debe-
retur cantummodb valor dccurrcns dc tcmpore abro-
gitionis, alias obfcrvantia h^c judicialcm omncm
34 piorfus ditimit cor.tiovcrfiam, utin his prxcifis ter-
minis refpondic Sitrd.corif.^^^y.mtm.^O. Menoclo.conf.
j^().nn.2i.Ccnc.d.^nafi-i').nH.^^.& ^J{.Gob.de Monet.
^y clfc , ficuti rcfpondic CH)ac. in l.jHotits infin.ff.ck^
njeyb obltg. ibi j Nos hoc Inre uiirmtr , ut aureis cre^
diiisau' et reddaniur^fiVe crCUerint^ftMe decreverint,
dum e]ufde?n bom:aiis reddaniur, ^Hafueriini accepti,
& optime alios Te.xtHs, & Atiihortttitts dcfupcr ad-
duccni l' Aiiiinoi.d.dtcif .i^.ii^. annot.i.nu.^.& jtcja. £a
lianique , qu.-e ptriUs opponcbatut cii ca pnfcriptio-
ncm , non vidciuur ampliusbbjcdtaii , & JUre qui-
58 dcm , quia qiiatcnusattinet ad fortem, fupercanulU
cadic obfcrvantia , nulla prarlcriptib, quia crac ad in-
ftar Ccnlus peipetui itredimibilis , & numquam Ve-
lUt Cafusreftitucndi fortem Montiftis, dc quibuscft
quaeftio , prbut liodie contingit , unde ccllantc pof-
fcftionc , fcu quafi, inallcgabilis , ncdum probabilis
ctticitur omnis prcefcriptio , uc o^Diffis gcnciahbus
in individuo pio Vcritace adverfusRcquircntcmic-
ipondk Card.De Lttcu de Credit.dtfc. 1.^0, e.v nu.xo.
& in noftro quoque individuali cafu in trait.de Locis
A^ om .cap.:.\.iium .^-\ .
Hxc icaqucdiccbam refpcdlu fortis , & Capitah*s.
Verum qubad frudtus rcpctcbam ca , qua;dcduxe-
tam requifitum in Caula particulari , dc qua in D /c.
pracedenn c.v finm.j^. ujcjue adfin. Sed qucmadmo-
dum ibidem dfxeramy///' uHtn(r,\ j. quod frudtus de-
bcrennirad rationcm Scuti Aurci infuturum , non
autcm idcm rcfpcdtus habcri pOlFct ad prxtcritos,
ita, ut hipra . fuic in hac Caufa refolutum , hcct at-
ticulusnon forct adtrutinam benc cxaminatus , quia
nimirum Montiftisfacis vidcbatur rccuperare forrcm
in Scutls Auri in Auro , eorumque indcmnitati im-
poftetum providetc.
ROMANA VENiE FERRI
PRO JO. BAPTISTA MARINO,
CVM MaRCHIONE BALDINOTTO.
• ARGUMENTUM.
Rci Vhidicatio non compctit , nifi Domino,
d.jti<ej}.6.>iu iC. QT iS.Rot.apudeinndem Cencdecif. non autcm Admiiiiftratorl : £t quid importec
iii.nn.z.Qr ^.cr nuM.c^.
Quinca tandcm rcfponfio cft , quod omnes ji, qui
aflctunt , ob abrogationcm Monctae infpicicnduin
eflc tcmpus contradus , vd ipfius abiogationis, fup-
ponunc , quod pccunia in ponderc , & bonitatc in-
trinfece fucrit mutata , ncc amph"us rcperiatur ; Sed,
iic diximus . hanc mutationcm fadam fuilFc non
emetgitcx ^Edidis folum reprobancibus Scuca Au-
3j rca minoiis, & injufti pondcris : Et deciteroquo-
ties temporc foUicionis rcpcricur idem vocabuUim,
&. fpecics Monctx , ccrtum cft in Jurc , quod illa
dcbcat folvi ctiam cum fuppofito prxccdentis abro-
gationis , ut cradldetunt Piiypur.it. in l. cum ijnid nu.
ij ^.ff.ji cert.pet.Ctirt.I iin.conf.ici.fiib r.itm.C. Ernefl.
_ _,Cotmam. (onf.^6^num.';i. Sttrd.d. conf.^^^. ntimer.i^.
j^, Cabr. cottf.i6^. nurn./^. verf.ficuti cntm , lib. i. Cenc.
_•_ jte Cenfb.d.jU'fi S;.num.i .Antonell. de temp.legaL
. d.ltb.i. cap 41. num.n. Gob. coufnh.i^S. nHm.6i Rot.
eorarit P.(ni.A dccif. %. numf^. 6 verf. c-r fic nonvide-
tatur : & dc ncccflTicatc ptobandi intrinfccam mu-
^C tationem , optime idem Siird. d.confi,y,. niim.% in^
fin.verf. ^uodjt dtc.aur , cumjeij. Frantes var rejol.
Cap.\i.num.A,\.^ 4-"
F-vcrfis itaquc gcminis objcdis , & fubfiftcnte tc-
gula ab Jnitio pracmilTa , ctcdimus , & (pcramus
proculdubioproexecucioueMandatircfpoitdcndtlm
Oeconomla, fcu adrainlftratio. HvpotlKcanoa
eft cxercibiiis contra Ehiptorcm Mercium , vcl
fiucluiim alicujiis rei ; Te.vt.i» l. interdum .,ff. efui
fot.in pign.hab. liabet locum in concurfu Crcdi-
torum , non vcio concra Emptorcm : Ec dc
Ctcditore J)cr Concordiam fufpendenic Crcdi-
tum , vcl remiftcnte jiis anteiioricatis ad cffe-
(Stum, ut aliquibus Creditorlbus pofterioribus
fatisficret ; an fibi dicatur prxjudicafle circa
eamdcm antcrloritatem rcfpcclu aliorum Cre-
ditorum , qui non fuciant in Concordia no-
minaci. Allqua dc privilcgio Dcpofiti, & quando
ifte Contradusdlftinguatur ab altcro Mandati.
SVMMARIVM.
1 FaFliJeries.
2 E.xitm Cauft.
5 Articnlinon fitni admittendi t tjuando probatio ab eis
rcfultans efl irrelevans.
4 Articuli non funt admittendi , ^uando probatio ab eii
refultans haberi poteftper Infirumenta.
j Articuli nonfunt admittendi cotttra pro^riam confef-
ftonern Ariiculaniit-
* 6 Rti
De Commercio & Mercat. Difcurfus XC. ,60
6 Rei vindicatio competit foli T>i)mim
7 Adrninifiraiie non eft ntulm habilis ad transferen-
dnm domimiim , <^uoi remanet apud enrn , cuitu
nomirie adminiflraiio ge^-itur.
8 Adminiflrator comparatiir Oecoyiomo, c^ Procuraiori.
tf Admtniflyaiio, cr Qeconomia couceflapotcft rcvocari,
non obflante paEio , ^ucd debeai tn perpetHum , Vel
alicjHo remvore durare
rum artic.iloiiim : Sed Egoetiam in fcnfi, Vuitatis
cciiUbam , coldem aiticulos dle rcjicicndos cx lolo
capuc.uclcvan:ia:,prourcrfcdusclcmdnll.avit,cum
actum r.mpl,us non andivcim de Caufa , ablHncnte
Msichionc ab ultcrioti profccutione.
Ait.cuji (iraciuediccbam ) cx paue Marchionis
cxh.b.r. m hac Cauf, vcniunt omninb rcjici.ndi..
rci.ll.t enim iliornm adminioni rct '
10 Merces non recpiHnt hypothccam , CT ideii non poiefl 3 minc cont.ovcrla , quod m,oti"s iflu' mo."'hic'* dci
agi contra illarum Emptorcm
n Merces flfuerint deir s.d.ttA, c^ ab alio emptic, iraian-
do Emptor rernancat tmtts adverfiu Dor/,inu?f!s
remijjivc.
11 VfuifrunKf diiripotefl in Mineriis , cr Fodinis.
13 Mypcthecafipcrfrndibits non compeitt , ^Handofue-
rnnt vendiii , dr alienati in Tcrtium.
J4 Exper.f^ failx in alicjua re non tribnnnt hypothccam,
niji in concnrfu Crediiorum , fecits adverfns Em-
ptorem , er dc raiione,
15 Creditores Chyrographarii , feu pcrfmalern h.tbentes
attionein concurrunt pro rata , negle^a inter eos
ratione temvoris , 've/ anterioriiatis.
li Creditor remittcnt liypo bscam contemplatione ce-tH-
rum perfonrnun nnUtfn transfert jiu de proprio itt
eafdem perfonas.
Xl Mulier obliga-'is jitra dotalia in ContraBu geflo una
cum Fira faVors Teriii, nenpotefl eadem jwa oppo-
nere adverf» p^Qeriorem Crediiorcrn Maiii.
18 in ConcHrfn < rediiornm pecnnia nonfolet , nec debet
Itbere conflonari, fedjub cautione de reflttuendo
prinribus C^c.
19 CircKttw inuti/es funt femper evitandii
io Creditor confentiens remiflioni hyporhece flbi ncn pra-
indicat , fi credcbat , aliosnon extare Creditores
pr^ter eurn , cujmfa^Jore confenttrt.
al Credttor confentiens remijfloni hypoihecA iin,Qr <^nan-
doflbipritjudicet jHoadalios Creditores pofleriorei
prater nominatos in ipfa remijfione.
Dijtingue , ttt niim.2i..i.^.i.%.^6.i1 •& 28,
13 Creditorrcmittens hypoibccamfiper iina re ftbi ohli-
^atafibi non Drtejudicat juoad alteram.
tj) Obligatio cttm hypotheca initafivore fuisrorum , ac
incenorHin Creditonm an , ©- qmndo eifdemfnf-
fragetur.
pCreditor ex caufa Depofitiiiabet privilegium poti«-
ritatis.
Ampiia , Ht num.^x.
fi Depofttum , vel Mandatum an refultet , quando
'Sancheriui pecuniam alio nomine exaiiam reiinct
apudfe.
DISCURSUS XC.
TO. Baptifta Mavinus emcrat a quadam tercia per-
fona confiderabik-m i;aanticatcm Fcrraccii , fea
Vcix Fcrri , uc pr2ccndcb.iciir , cxccactim de Scatu
Plumbini , cumque Marchio Ca;far lialdinotcus
tamquam adminiftvator reddiiuum cjufdcm Stacus
vigorecujufdam Concoidix > & conventionis initx
Cum Principe Ludovifio , iiccnon racionc cxpcnla-
rum , qii.is in cxcavatJonc Vcnjc praedidt.r fcciHc
fupponebac , inccnderct revoc.ue (vcluti iibi ptx-
judicialcm ) cmptioncm , lu lupra , fact.rin a Ma-
rino , infticic ad ctfcctnm ptobandi prxmillam .ad-
miniftrationcm , & cxpcnlas coram Prxlaco Alfcl-
foic S. Ofticii Judicc privato R-ci convcnti vcluti
Atiictuaiii Fenutx L_onchx (dcquafuit habitamcn-
tio iupctius in aliis Difc. ) pco admilfioiic noiinuUo-
ceguncur irrcltvantcs ad pra.'parata: Caulic vifto-
r.am , nc inucilibus diipendui .iltcra Pars alFiciatur,
veniunc lcmpcr lefutandi , uc fnic ptrpecua lcntcn-
tia, & praxis omnium 1 libunalinm , cx adduCtis
pcr Capuc. inpr..x. lom.-. far.^.cap.i. art^. t.Hu.er.
195. Cardin. De Lucade !udtc.dijc. u. rmn.xo.Rot>
apud ( aputa^u. decij.6%.num.7.part.'3. Buratt.dectf
357. nurn.^. or in recent. decifi^ nurn. 7. par.x^. &
dcrtftS.nttM.iipr.r.i-j.o^ cvrum /'rioi.dccij.ic.nu.j;.
& bene ii. dectj.>)^. num.i^. pr/i Bonaen cum aliis,
quos indecorum circt in ptopofirione adcb ciata coa-
Ccrvare.
Quod autcm palpabilis dccegatur irrelevantia,
convincitur non folum cx fingulornm aiticulorum
lcdtura, & fignar.ccr refpccftu primi atticuli dati ad
etfcftum comprobandi , quod Vcna exiftcns in iw-
fulalluasad Marchionem .ittineat uti Adtriniftrato-
rcm a Principc Ludovif.o deputaturo ; id namquc
4 nulla indigcc juftihc.uionc per viam .eftium, cuin
mcdi.intc hmplici cxhibitione Inlt umenti iplius Ad-
iDinirtiationis poflic , ac dcbcar hcri probatio , uc
\uc\ukCard.T:e uica n.dijt ,1. de Ii,ati .num.ii.
Koiu cin.M Milhn.diciJ.f. nv.m.z. Ditran.decif.i.,6.
tiurn.^. Cava/er. ciectf.% ;. nnn.er.i. 0- tvram C ardin.
Oi:hobon.decif.\i^nttm.\.t cr;.Qr derij.166. n;i.ig.
p^<rt 15 recent.
Verum etiam infimul jungcndo omnes tres arti-
culos , &' admiiro linc vc.i prxjudicio , quod Mar-
chio valetct nmqu.im comptobnc , quod ipfc fo.cc
Adminillracor conciovcrfx Vcnx , quedquc in iilius
excavatione aflcrtas feccric cxpenfas , quodque de-
mum cadcm Vcna publicc cocinpta a tcrtia 1 eifona
pcrMarinuinadanuilini fit illi viulcnter cxtradai
Portu Plunbini , quid indc fcquitur l Vcl c. im prx-
tcndit Maichio Venamrecuperarcpct viam rci vin-
dicationis , & jnrc Dominii, tuncque lidcm con-
tradicic non (olnm Inftrnmtntum adminiftvationis,
ut lupra , pcr Marchioncm exhibcndum , fed etiam
jpfa confcnio emill.i in cifdcm articulis piodu(5l:is,
in qiiibus lcle luidum piofitttur Adminiftratortm,
5 undenet}nic contra propriam confeir.onem ad ticu-
lum Dominii incompatibilcm convolare, ur rcfpoiv-
dic Rot, coram Diira". dcci/.n.]. num :. CT ^.Burat.
decifS-j-j. num. 7. Ce/f. de,if 58. nitm.3. qt dccifi')^.
num.y c^ »■;; recent. de!ij.<,\, nuw.c). Cj- 10. par,-j. 0-
d decif.22,num.i. &fetjj. p.irt.i-j.cr m Ca/aguritana
henepcii dc Oc onx(^. Iiinii \6'-,.\. §. irielevantia in
fin. coram /icviiarqua , Cardii. De Liica de Judic, d,
difc^inum.-!^.
Ec qnidcm ciim rri vindicatio cannimmodb coii-
G cedarnr , & cxciccri pollit ab habcntc jura Dominii»
ad Text. in i. in rem attio , & tot. tit.fi. cr C.de 1 ei
vindicat. Sondcn. cu/lnFl ^).niim. <). /ib i. Rot. dertf.
II ;. nii.z. par.\i.). cum coetcris vulg. Ctlfir profttflo
7 titulus , &• proprictas Dominii in co , qni limplicem
figurnm gcric A^dminiftratoris , Itd ttiam Dominium
iiihoccafii unicc fifttbat , &■ radicabjtur in Prin-
cipc , ctiamfi potcft.itcm cxtrnhcndi Vcnam iion
habcrcc, iicpoft Cenc. de Cenj'.cjit.z/'/.6].Jiib rum.io.
370 Anfaldi De
Cr fiHm.',i.GutTUrJe tutel par.l- rap.j.nttm.']. plene
S^lgad in /al^yr Credit. parii .cap.' ^ ex mtn.ij. cimi
plur.fecjj. &fignantciW(ti^o Curd.ie Lncade Beiicf.
elifi.^:/.'i'i">-^i"fi"-^p'- dccij.290. nuM.y o" •].p'-rr.
19. Eft quod Adminiftiatot mcro Occonomo > &
S Procuratoii comparetut , pUiribus cumul.itis Ji-
iiatn fuit in Rorna/ia Oecono t.ix 14. lamtti-n \66^}..
coram Card. Cerro HffreJJ.pvJ} Torr: dt j>ad. finur.
furcefdecif.Ql. dr inier fn.u Ae~ tf.qt ).per to..'m qiii
j> iiltcrius fitmatur, polfc llujufmOdi admini(bationi.in
icvocaii nonobitantcpadto > quod d.beat in pcrpc-
tuum,vclproalii.]uo remporc dctctmiuatodi.iraic.
Aut vcio pisfumic Maicliio upr*lcncaic altcrain
fitiutam Crcditotis > ^•LMh cxcrccrc liypoihecaiiam
in codcin Inftiumcnto adiiiiniftr.uioiii.s coiitcntam,
tuncquccum agaturdc Vcna .iblque ull.i rxcedenti
Inhibitionc difttadl:.r nonfoKimin MariiUim , ftd
prius ctiam in alccrum , a quo iptc i\ aiinus cam-
lodero Vcnam coemit > ccttum cft -, quod cadtm hy-
pothccaria iiitcniaii nou vslct ndvcr!iis Tcitium>
lcdVcna rationc publici Ccmmeicii libere ttanhvit
in Emptoccm > ad cominunitet notata pec icribcntes
in l cnm Ti:berna , jf. de piorwr. Bald. ia L uli adhuc
mm.^^l.C.de /ur.Dot.Cjpyc.Latr, decif.i.^. nUin.ii.
Rotdccif.ioj. nn.G.pof} AJerJtn.de 1 igno'^ . a\ia.s corain
Card.Otihobon- decij.j^.nnrn.g. cura quibus cgtcgic
ptocodit Card, 'Dc I iiiu dc'^g. l dijcurj.\t).7in..\.
&confonant addutli//(/^><i Ihjf.^z.nu io.& induiio-
u t!bus loqucndo in tctminis iftius Vcna: eciam ccntra
Dominum in cafu dcpr.cd.uionis, & non { ut ad prae-
fcns ) .idvctfus Admiiiiftratotcm i ^tm^LSiitdem Car.
De Litca de Fru '.dijc.j^i.nn.n ctrca fiti.
Idquc ad-b vctum > ut quamvisultra figuram Ad-
hiinilhatoiisconfidcvarc vcllcmusin Maichionc al-
tiiam Conduftoiisfrmlituum >qiiodqne cadem Vcna
ji fit habendalocbfiudmim > exquo fuper hujnlmodi
Mincriis> ac I odinis fccundum aliquos daii potcft
litiilus ulusfriiftiiS) & alccrius cujulcumquc Con-
tradius > tefte Uarbvf.in l. T>ivoriio , %.fi Vtr num.9.
& 10 Jf.folut. Mairtu..Garz., de expenf. cap. ix.fuh
nii.Af~. Verf.in FruLluario igitur , B,irb.:t.de divifon.
fruil par.i.capA^ .mm.7,C).C ajiill.de Vfufriicl. cap.^j.
nu/n.\6. Aioiin. ue i'rimngenit.lib.\ cap.i^.nurnrr.S.
in fine, Giittier.de CabeU.^u.^6 nu. 1. & fe^^.tixttn.
de RenuLlib.zcap.i6.nn.^6.Ruuielin. ,.d BulLCaroL
par.i.dijjert.i.lhcj.icveyf. hinc(y- Aiet.xlU, & feq.
Larr.dccif.<^ra'.ai..\i^.nu.i:.C:r (ecjc/.
Attamcn non minus indtibit.ata cft pvopofitio,
quod intantuin fi udliis cadant lub hypothcca > caquc
13 valeat cxetccti tcipcdu faidtuum > quatcnus ipficx-
tent > fcd fi fucrunt venditi > Sc .ilicn.ui , cclfac cjus-
Ciimque illoruin pciLccutio > acqiic ica poft (7«wf {,.
Negiifant , Menoib. o Urattan. tcncthnc Conttadi-
iloie Mer/in.de pignor.hh. . tit.i.tjaxJhCiJ. num.6Q.
Facton.de locat c.ip.^-:.ntitn.'y^. Cardtn. De Luca d(Lj
Regal difi .u6.num-^
Mcc ratione cxpcnfaium iilli potcft compcccie
14 magis piivilcgi.it.i hYpochcca> tcu pra;lacio; Qiiid-
quid cniin fic > an iftz itficicndx venianc pcr Fiin-
cipciiit.imqiiam dart^na , & hitcrcllc palltim a Mar-
chioiiciuili bicimcn h.ib.tut in furccautuni, quod
illatum v'govepoftir rertius , & fiiignl.iis Snccci-
r<»r c.ivifnm iovcns onciofam inquictari , illa cnioi
I ia:la{to ,<{u* dctivac cx mcnte text.ln t Intcrdum,
^. 7«« ^o-. iii p-^nnv. liab. locum fibi vindicat dum-
tixat ir.tei Coiicfcditorcs , acrcfpcd:u cxptnf.irum,
«jujc tiunc iu communi pignorc confcrvando , nam
Vo cafucon6unitX!^u;tu> & laiio, quodpvxfaca;
Anfaldis
expcnfa: fuciunt Canfa communis pJgnoiis confcr-
Vandi , lltcontinuando materiam ejufdcin Llnierdtm
habetur in L 6. p'o.\.iincJc:j. jj: eoU. ih'\ , cjitcd hiijtci
psni :i.tjalv,imficit lotilts pi^notis caujam cujus ta-
tionisnieminit Aiant.de lactt.lib n iii.z\.Juh ni,m.i.
A^lcrlin.dc pighor.lib.'-,.ijii.'^.n.^..i4ii,.u. L' .^Horin.refoL.
Tj.fcib nu.x Ii(inden.collnlLzo.nu..,% lib.\.
Ad lnft.intiam ejuldcm Maiini alium aiticulum
hypDchcc.uiiiri) , fcii (iipcr fubj.-da matcria hypo-
ihccce, cjulquc icmiirionc cx.uiiinavi in Caiifa Ro-
»«.0,^» C'c/wc;(yi<i ptiicitiite adhiic coram A. C cuni
cnim Ratio Banearia cantaiis in Uvbe fub nonpine
rtancifci Uarlatani, & |o(cphi De Judicibus pun-
clum ( utdicituf ) Kcilla , & ad inftanciam Jacobi
N.'tuccii , & ivacionis i3ancaii.i: i-rancilci 1'aravicini
CarccracionemtubjiirctBatlcccanus , phitesinunum
Convcncrc Crcditores, intcr quos fi^.nantct Catolui
Ghirlandavius Crcditor dcfcd.c Kationis in lumma
fcutoruin 16800. qui ad liberandum Bailcttanuin
inivic cvim cifdcm Cteditoribus Concordiam > qua
mtdiaiue convcniebacut , ut pecunias tecuperandac
per infigneiD dceo6l'oncm Domioici Matije Caira-
ni a pr.tfaia Racione Batlett3ui> & Dc Judicibus
cjus Ctcdirrice dcponcrcntur pcncs Francifcnra
Monthionum > cuiii padlo , quod idem Ghirianda-
rius nihil de prarfaio (110 Cvcdito liipet his pccuniil
dcponcndis coiilcqiiipoir.t , donec ccetcri Credito-
rcs in cadcm v.-oncordia nominati latisfadioncm pro
medict.ice corum Crcditi obtinercnt > dcinccps autcni
fccuta hacfacisfacftioncfibi refcrvab.rt Ghirlandarius
facultatcm xqualicct concurrC^iidi pro fua raca.
txatiib itaquc ab elF.dtibiisjCairaoi pluribus pe-
cuniis > formacoque dciupcr concuvlu comparuc-
runt alii Crcditorcs prarccr nominacos in Concor-
dia , & inccr eos Jacobus dc Raccis , Auguftinus
I'cyre, & Paulus Galicanus Nicicnfes ( reditotes
meinoiacx Raiionis in fumma confidcrabili cx caufa
txadlionisftuduumlocovum Montium > dequibus
\n libris qiioijuc cjitfdem Rationisappatcbac ; Und^
orca crtqu.rftio , an eis cciam fiiftr.igatecut remiflio
ant. rioiitatis , & rcfpctlive lulpcnlio Crcdici fadta
pcr Ghirland.uium in did-a Concordia ciim coJCcris
Crcdicoribiis,&" HgoicribcnspropraediiilisNicicnfi-
bus (quamvismacurum judiciumetformarc nonpo-
tiicrim,cx qtio noii vidi Jura, & fuiidamenca aliotura
coMcurrcntivim ) nonfineramen (enlu Vcritatis ctc-
dtbam, bonum Jus, iit infra airiftcteNicicnfibus.
PrxmicCebam namque > quod quemadmodum
Chirlandarius non potcrat violando propriaro con-
ventionem imptdircqviominvisalii Creditofcs>cuin
qiiibus inivit Goncotdiam > lacisfadtioncm pro ine-
diccatc eovuin Ctcditi obcincrcnt > ica ncc valcbanc
ji.iem Ctcditorcs obfiftete lupci mcdittareab ei«
eonlequcndaconcvirfui ) & coiquali fatisfailioni i
Nicicnfibus pctitx > quoniam de Jute ipfi tamquam
15 fimpliccs Cicditorcs *- hyiogr.iphatii non pocetanc
dc pcr le iillain pvaEtcndcve pvsclationem > cuni C te-
dicorcsniccnccsfoliobligationi pcrfonali, nullaante-
riovitatishabita ratione , pro rata vcniant in contri-
butum, ad Tcxt.in LProcuraioris 6.%.fi piures , (jr §.
flane , /y. de tribnt.aB. (Jr in L pro debiio , C.de hon.
dtuihor./tidiepoJJid.Gait.de Crcdit.cap..:]. ^u.wnum.
io^.\. Rodrirj.de concui^.Credit.par.i.ari. .n.x.Mer-
tin depion.lib.i\.tit.\.e}H.l-].nu. i . & fecj. CarleVal de
ludic.wm.i. lib.\.dt[pMi.-,\.fiib nu.i-verf, ratio huji*»,
CriveL iccif.DoLi>:.ij .n 5 SabelLin Jum diverf.tract.
torn.i litt.C.^si.fubnu.^i.Palm.Nep.alleg.-ji. num.\6^
£pifc.KoiCafeled.dtS}m.Iur.cap.\^^.nu.\'j.
Abfquc
De Commercio & Mercat. DifcUrfus XC. 371
im ncmp^ Credicor aot£;rior hypothccarius , qu
lentilr , rcm Cibi hypothecatam alteti obh'oari,
fcl pccuniam pofteriori conilgnari , yalcat advei-
usportttiorcin icaiTumerc (^toptia jura Crcdici , &
Abfquc eo , quod els prbdellc Valeret fufpertfid
Crediti , vel remiflio fux anteriotitatis fafta cum
eifdem in praecitata Concdidia pcr Ghirlandariumi
qaia ndii exinde jiis Ghirlandatio Cteditoii ccfitc
roquiii Inftrumcncarid , & hypothccario competcns
dici poterafc in cds ttansfuhim , cum finc- peculiari
(g ceffione hori detur in his ccrtoinis ulhis fubingrcirul
in jura renuiiciantis , Vcl cdirfentientis favorc illo-
tum Crcditorum , cilm quibus inlca fuit convcntio,
fcu prdmiflio , juxtij/o//. communirer receptam iu *8 dc Jure , quaiii vigorc Rcforrtiationis l^auli V
l.CiandtM titUx , f- ^Ht pot.in pi^nor, hab. Lnnetr,
Var.refol.par.^.cap.\^. nHw.ii^.enm ifc^'}- Vincem.
He Franck.decif.^il.fui nH.i).Verfefi etiaiA , ibi^nf
Caro/.yint.De Lncafub num.^.verf.inftrtur , cr nu.
6. & i:iirfusi<^m Pranch infet^uenti dtCtf.^^jS.tm.
a.& ibi pariccr De Lnca in princ. qui dmacs firmanr;
quod j3cr has renunciatidncs , & promifllones , niCi
ecflio jiirium cranflitiva fuperacccdat , non poirwit
cxchidi Crcditdres , qui alias vctnrcnc poft ipfuni
(>iomiacntcm , aut rcmittcntem fuam hypochecami
Vcl anterioritatcm, bene, & puni^ualitctctiam Spad.
confiii. nutn. II. verf. nec propier , e^ rittm.it. lih.J.
iibi cum quidam Ctcditor potior , & antecior coii-
Veniiret , quod prius fatisfteret Crcditotibus Luccd-
fibus , non proptcrca jidcm Lncenfes ccilferi pote-
ranc fubrogaci in juribus cjufdem Crcditoris , itaut
fublato durrtaxat impedimento ejufdera Creditdtis,
Lucenfes, &iiiter cosquidam Cantaiinus icmancrct
in eodcm ftatu , quo ptius crat : Et quod haec rc-
ihifllo, feu conventio fic multum divcrfa k fubro-
gationc , & fubingreiru protefticuc Salj^ad. in lahyr.
Credit. paryc(ip.i.. ^unic. num.^^ Q- 4^. & priui
BwTw.^j.er/e-f^. ubipariterloquicurin pun6lo, addu-
fccns racionem , de qua fupra , nimirum , quod cale S
Credicores , quorum favore prddiic confenfus antc-
rioris , ndn ptoindc iri ejus gradum fubinttent ad cic-
clufiohem aliorum ; & cdnfonanc Altogr. Im.contr.
\\.nti.\ <f.Arinenx,(in.decif.l anuen.\%.nu.\'^.
Solumquc remiflio hypotheci folet transfundc
ucrum
conf
vel
fu
nypothecs \ quiacum Ghttlaudarius jam quoad fe
rationc mcdiccatis fatisfft^iortis obcincuds ab aiiis
Crcdltoilbus nihil ageic habctet , non dcbebat ad-
vcrlus hanc pecicioncin Nicicnfium infuigct* , &
inaximt reduc^ndd rcfh^ad jtaxim , quia cum tani
tit.
dt iHdtc. t» Catif ^ivtl.fHb % Cauft dtfcHjfonnm,
yerf (^- intsrtm. ludicts nc<)ucant in concurfu Cre-
ditorum pccunix Comparentibus liberc confignari,
fcd daca caucionc de rcfticuendo prioribus , & po-
tioribus, ac contribucndocumxquaUbus,utetiain
adveitcrUnt Salgad. in lahyr. Crtdit.par. 2. cap. 6.
nHm.i.er ftqej.Card.De Luca dt Credit.difc.^y^.nttm.
2. d" 5 & difc^:^. num. 14. Rot. toram Dnran. decif.
421. nkm.ii. (fr ctram Bick deci/.^u. nHTr..i.o. &in^
RomanA Ctnjm I5. /«w/i i676.§. obligationtm vtrot
ttram Bourltmont , & in Lattretana ConcurfUs la.
tJHfdem M.enfts , ^ Anni $.fin.coram Lodem : Pro-
fcdto ficuti in hoc cafu , & fecuta confignatione nori
ValetcntaliiCreditorcs, hcc ipft Ghirlandarius im-
pcdire hanc conttibutioncm pco aquali ad formaui
pramilti fcautionis ; Ita fupetfliiiim erat id objiccrfe
I? ad pisfcns , nc aiias ficict circuicus inutilis , & fciij-
pcr evitandus , vulg. Jut. apud Menoch.conf.'^^)^.^».
il.Gratian.difctpt.iij.num. 15. & dijcept.^6;^. tmm.
i1.De ^ofa.eonffilt.^i. tJM.28. Rot.decif.i<^. nu.x^.pofi
Ole.de c:]f.lHr.& dtcif.ii$j.nH.$.par.i.rec.
.Confiderabam tamen intra Mc , 8c in fcnft» Veri-
btis , quod tale qualc Intcieirc poterat in his tctmi-
nis fovere Ghitlandatius, quia imminuta per con-
tutfurti Nicicnfium fatisfadione medletatis Crediti
aliofum Crcditorum , obftabat fibi pa6fcum non coii-
turrcndi donec dc prsditta meciietatc forent facis-
fa6ti , unde potcrant apf>llcari ca , qux in hac qui-
ftidne per viam limiUtiohis idducuntur i Scriben.
iz favore alterius jura rcraittentis , quando eadcm totibus , videlicet qiiod Ci confciltiens deceptus fuit 2
rcmiflio conjungitur cura obligatione , piout fre- poftcriore Creditorc ,Crc<ienS , non adefle aliamhy-r
quentei accidcie folet , quoties Mulieies una cum
tocum Matitis fe obHgant ad commodum Teitii
Contiahcntis , vel Empcoris bonorum ipfius Mariti,
<]uia cunc non taritum ad exclufionem poftctiorutn
Creditotum Mulicrisjura ttannata dicunturin Em-
ptotcm , vetum etiim , quia valdcdurum eflct, quod
eadcmmct jura dotalia cxciudcrent pofteriores , fiv^
intcrroedios Creditotes fupcr bonis k Marito diftia-
£Hs, eifderaque Creditoribus hypothecacis , &rur-
fus MuHer fupcr rcfidualibus bonis ejufdera Viti pro
fuis inregris juribus dotalibus Ctcditorcs poft fc
17 vcnicntes arcerct , rcceptum eft , ut Mulier pro iili
tatapiioris fux , ac de leliquo validz obligationis,
ut puta pio evidlionc in pcifonara Erapcoris , nc-
queac itetum opponcic » fcu duplicarc jura docalia
fupcr rcftancibus cftedibiJs Matiti, Ut Me fcribentc
Srmatum fuit in Romana,feu (^tterbien. Cambit lo.
Martti i'-Sj.%.fin.cora?/i R.P.D. Caccia, &dixeiunt
Ctiam Flamin.Monac.in addir. ad Mintido.decif.i(),
num.n.infin.Rot. Lucen.penes Armem.an.iH partic.
impreff.pofl decifl atiuent^i.fub nH.2. Qr Rornana ifU
decif.-^-yi.nu.^.par.Vj.Qr tn Cainerinen. Bonorum il.
Martii , & ^.Maii iSSi.coram Albergato.
Compcito igicnr , quod CieditOfcs non poflent
retardarc Nicienfibus coxqualcm fatisfaftionem,
fubjungebam , inancm reddi difpucacioncm non finc
aliqua confufionc , & fciiruia agicacam , ut infciius.
pothecam intermcdiara , tunc fan^ rationc ddli Con-
fenfus adhibltUs ei non noccat y ut per Roderic. ^o
ann.reddit.lib. 2. cjuJifl.^. num.^o. Hodiern. ad SuriL
dteifiG^.nu.'] . &fuperadditd Caballin. miUt/oq.^^-j,
infin.Mtrlin.de pignor.d. itb.^.tit.^. efuafiuo.nHm.
24. Verum id non erat in fa<Sto applicabile , quia
Ghitiandaiius ndn fueistt citcumvcntus , imd fcic-
bat , vel fcitc debcljat , extate alios Creditores,
prout rcgulaiirer contingit in hijTabulis Nummu-
lariis , ( quod uon accidit in ah'is Dcbitoribus pii-
vatis , ) &(. ptzcipuc ad ^tatfcns , quia Ciedirura Ni-
cicafium apparebat ex libtis.
Ccetetum fttiaiusieairumpta matcria, quc, uC
prxmifimus , effc(^a eft invdluta ob quatadara antl-
nomiam incct refponfum 7-';?«// in l. Paulus ii.f.
fuib. mod.pign. •Vei. hypoth. foiu. 6c Martiani in l.
Crediior 12. %.fi ttcum. ff. t^utpoi.in pign. hab. fivi
pocius juxcaconfuctas Juriftarum confufioncs , &
fcifluras, adeouc Salgadum tn labyr. Credii. par.q.
cap.u.%.unic. qui qtisftioncm hanc a fundamentis
Cxotdifut» &:tradac, tani^uam nimium clabora-
tum , vel leguleicum' atgueric Card.Dt Luca tn Sup-
plem.part \.iit. de Feuci. difc. iz5. num.7. & rcvera
cciam Mihl vlfum eft, quod maccriam hanc , cottcrd-
quin mco judicio non ram difiiciicm , Auihoriiie (de
rciiquo profund.^ Doftiim) admodum involvcrit.
In hac itaque quxftionc , an Crcdicor confentiens,
lem
Anfaldi De Anraldis
3/z , .
ri vcm alteti obligaii . vel pccuniain confignavi poft-
• • bonatur ncdum iiU . ad cujus favorem coiilcntur,
- veleiiam»liis Crcditoiibus iu medio cxiftcntibus,
•■ &qui jam habebanc Dcbitoicm obligatum anie
• conlcnfum , foedcvc diftinaionis ilhm dirimi polie
■ cogicarcm , quevcinUibftantia oiiginem dLiiimit i
Salt.et.irt l.fm.nHinA. C.ne rcmijf.fi^n. ncfnpc ciuod
i^ vcl ex fa(2i circumftantiis appatct i Cixditorcm
confentrre ,■ & rcmittetc dumtaxac fuum jns iind-
• lcxiirj ad favorcm talis , & talis dctcrminata: pcilo-
. nx , fcu Crcditoris , coquccafu cum idcm conlciiiiisj
- & remiiTio imponcc rcnunciationem prdprii jurisj
' intrant , & Mihi placcnt rcguUt confceutivs dciu-
rer cndcntes , fcilicct quod rcnunciatio tamquam
i ftrifti juris , &indu(aiva cicra caufam dilpcilionis
propris fubftantix non dcbcat cxtcndi dc cafu ad
■ cafum , & dc perfona ad pevfonarti , & in liac paitc
proccdcrcm cum difpofitione Tex.tn d.l.Creditur n.
' %.fi tectm , jf. ^ui pii. tn pifnor.hab. atquc ita ccnfe-
1 rem clTe intelligendos, fcueonciliandosaddLiaospct
Surd.d. dec'tfi6i.r.Mnrf. lo. & ii. ibtq^te iriediirn.
ntm.^y.GratiM.^iifccpt.i^unim "/ . ibiqne CaroLAnt.
De LHcafubnutner. 10. §• diftir.gtiit , verf.fi amein,
idemijne De Lnca in ad.iit.ak Francij.decif.^il-^iftm.
•). %.rufims i verf.ftmtan , Cy.iac.contr.2,^^. ntm^z.
Meyltnde pnmyj.lib..\.iit.^.ej». ■ l : .mt.i^.MajJin^
dc Confifc.qti.y..fnbr.ttrn.li^. Rot.declf.^ci. nW^.cr.C.
f.tr.\:\. rec & coram^Bich. dectf.ii^. numer.io.^Jcrf
aut emanavit , Eftfc.Rorcafclttl.disjut. Iur.c,jp.\yo.
i> «Hwer. n. proutquoquc dicimiis , quod corifcnltis
pcr Cicditorcm pra'ftiuis rcmiflioni fua: aiitctiori-
tatisquo.id unamrcm . non prsjudicat circa alias
rcsomninbdiftin^tas, ^ctTe.xt.in l.fi ttntti , %.anti
ttnnta, ff.de paEI.Ciimcomoti.J^et Pacifdc Salvian.
i>iffea.7,.cap.Z.nH.t,^'i. De Martn.ad %everter.decif.
148.? -r n.yuftjtte ad 6. Armenz..d. decifJamUn i^.ftih
■ v.iyAltonra.Utn.i.contr.\i.n.\i.Eptfc. Roccad.cap,
■ ^o.n.il. Rot.dccif.Zjf^i.n.^o.coram Card.Cerr.
■ Vcl non adcft hujufmodi cxpvcifa , aut falccm cort-
j.^jcauialisrcftiiaio , fcd potius vcFcxveibis , vcl cx
- fadti circumrtantiis cUiccfeic , confcncicntem^ ha-
• tuide rcfpcdum ad facicndam rcm gvaram Dcbicovi,
- fivemillamadcirccauram, pvoptcvquam uni magis,
quam aheii confcntive Credicov antcrior voluciir,'
tuncquead omncs Crcdicorcs indiftindte povvigitar
remiiTio, idcmque confcnciensultimum locum ca-
pcflic , ut ptartcv Salicer. in d.l fi'i.nit>n.^.CJe rtmij}.
fig"or. ftrmatcum aliis MerHn.de pignor.d. lih..^.^H.
vo.nu.i<).ryriac.d contr.^^4.nH6. & inhuncparitci
• fcnfum benc proecditdctcrminatio d.Text. in ^-Pati-
iits ii.ff.^uil. mod. pign. Vcl hypothfoht. ibi , & ideo
mediiCreditorit meliorem caufam cffetiam , Rot. d.
dtcif.^-/^.nu.79.par.4. rec.
ht proptcrca difficultas'teducitur ad examcn,
quando ccnferi dcbcat , hibitum fuiire rcfpcdum
■ ad hunc , vd ilhim dctcvminatum Crcditotcm taxa-
tivc , vel potius ingcncrc ,fcu eommodo Dcbitoris,
2;&inhqc, quando ctiam fumus in dubio , cvcdcn-
dum tft , confcncicnccm nonfe voluillc limicarc , aut
rcftringcic, quia nimirum potcrat ipfc apcttius lo-
qui, ac fibi pvovidcvc , cyigbfin d.l. Creditor, §.
fin. ihtqtte B.tri.ff. qiti^ot. tnp'gn->r. h^ib. Gr.itian.d.
difcept.7^\.'Hn.XK. Fabr.in Cod. Itb.^.tit.zi. defin.\$.
' nitm.T,. &' feqiijudo Rot.in d.decifT,l].ntm.jo par.^.
rec.Merlin. de pig'ior.d.lib.4. ^uxft.MQ. fub num.19.
<virf.ubt id di:it , quibus adjungi poftitnt abloUite
26 fivmantcs , Cvcditoicm confcnticntcm clTe poftpo-
iicndum Crcditoiibus intetmcdiis , cx quo nimitum
fupponcnt , rcrn in dubio vcvfari , & hi funt "Bart-
ttl)i proxtme , koderic.de .^nn.reddit. d./ib z. /^uxfl.^'
«MW.48.c7' -9. \ enoch. d" frdfiirhpt. Hb.l.prd.j.11^.
nitm.i. idem A^ferlin.d.qmjl.wo. rHm.'^^. Salgad.in^
t.ibyr.Crrdtt.d.part.j.Ciipa^. §* titiic.nHin.^o. & jec^q.
&nHm;.^^.CHmfe^q.C!-ntimer.']o,cnmfeq^. quera
fcijuitut Card.de Lu a de Credindifci^.nH»..'}. & th
Siippletfi.de Feud.difc.itC.nu.y.
Applicando autciti ad rcm, iion foluth vcifari Vide-
i^bamur indubio,(cdctiam & vcrba, 8i circumftantic»;
fuadcbanr , vtl gratia Dcblroris, fcilicct Batlcttani,&
De Judicibus , vcl indiftin^ftc prodiiflc conlcntum
Ghiibndarii . tum qnia curriin Carceribus reperiv c-
• tur i^avlcttaluis, nili cuniSi Cvcditorcs giatificatifuif-
(ciit a Ghiilandario , potuiffct arrcftaii ad iiiftanti.ira
nliorum , ncc tacis eratquietairc Natucfciiim , & l^a-
r.ivicinum, quiadvcrfitscumdcm cxecutionidcman-
daverant Cavcciationem ; Tum etiam , quia non cvaj
nfiign.ibilis racio , pvoptcr quam Chirlandaiius fa-
vorc non jam unius , aut altctius Crcdicoris , ( pio-
ut cx&mplifieant coavdtantcs con(cn(um ad nomina-
tos * azfupra numcro Z2. ) fed quinque , auc (cx re-
mifcracancefioritatchi ; Tum & clavius, cjuia con-
vcntum fucrat , quodnifietiam Carolus Bonifacius
Crcditor altcrius Socii De Judieibusfub hypothcca
nollcc cum cosrcris Crcdiconbus vcnire in contii-
butum , noii polTet c.tdcm Concordia , & remifljoi
futi^lagari cidciH Dc Jndicibus ; Tum & dcniquc,
qtiia fatis exprtlTcrar , quid fibi vellct Ghiilandariiis
rc(cr7are , dum diftinxcrat , mcdietatcm vclle dividi
Crcditoribus , quodqucfiipcv altcra intendcb.it con-
currcre , ac dcmum habcvc fcmper omnino obliga-
tum Bailcttanum : Idcoquc ncdum fovtius urgcbat
prxmifla ratio , quodpotui(retlegemapcrtiusdiccre>
fcd iiitrabat validius argumeutum dilctctiva: , dum
ca , qiia; voluit fibi rclcvvarcrcicrvavit. Etdcfadto
in cafibus, in qiiibus inFovopro rcfttidtiva remif-
iS fionc , fcu non cxccnfione contcnfus refponium fuic»
appaucbac dc pvojcilacoavclatione , & rcfcrvacionc
fuorum Jurium crga ceteros Crtditorcs , ut bcnc
eolligitur , & deelavatur cx Spad d.conf.iiS.fiitM.t').^'
i6.iit>.^. 8c cx quxll^ionc ad l-^attcs difcufTa pcr Salga.
d.par.;.c.ip.\^.^.untc.ex ww.ico. ti/c^He adfiri.& ptius
ntt7n.zi.&fee]q'.& nUm-^^.ac 57. cnmfecjcj Rot.corum
'Bi:h.d.decif.\ri\.r:um.i9.ofec]cj. &• coneordat Epifd
Rocca d. ciip. 1^0. Jttb nnmer. 4. e.v verf paruM^ue^,
nfjiicad fin.
Addcbam cx abundanti , ( licct nbn potucrim
rute id confivmare , cum non vidctim reuovem
Apoc^ Aceomanditx confcdlce fub die 4. Maii
1677. ) quod cum cx Mihi (uppofitis adcflct promif-
2p fio fiib obligatione Camevali de fatisfacicndis omni-.
biis Cveditovibus futuvis, potctant quoquc cidenj
convcntioni innixi , fubfccutaquandocumqucratifi-
eationc, costcri Crcditores prxtcndcrccamdemaiuc-
rioritaccmhypothecs, quam haberec Ghivlandarius,
ut fcrme inpundVo, ac lacecoivcrariis tcfpondcns dixit
Hota coram L cccin.decif.iti ).ex n ^.Hfque adfin.
Motivabatur ultcrius ab cifdcm Crcditoribus
Principalibus , quod cildcm compcccre poflcc illud
30 privilcgium pocioritatis , quod folct cx caufa De-
pofiti conccdi , juxta (upciius deduifta 'Difc.6%. nu.
32.. quibusaddi potcrat Rodri^uez, de ConcurfCredit.
far.i.art.6.niituer.z:o.Q-ftibnHmer. 221. .icofl. de^
priviL Credii. reg.^. nu?ner.^$.fo/.y2. (jr ampUat.i.
■ ejufdem regtd.^. nitm.^.fol.^x^. CafiiU.controv. /ib.^.
cap.\6.fub nh.6^.ver/.Cteierum , Cnr/,val de' Judic.
iom.2.lib.i. di^Ht.^i. nu.^. &fe^^ & admittitCrf>\s/.
De Lhca
De Commercio 8c Mercat. Difcurfus XCI.
- De Llfa de Credtt.difcept.^.ftb mm.6.exverf.ma-
jor igitii- i uf^ue adfin. ubi licet vaiiji dillindiones
adhibeac ad cffedrum evcrtendi > (ca applicaudi di-
Ji ftindionem inter publicos Argcntados^i^rivatofque
Metcacorcsiad mtcllcdkum Texi.i^! leg.fi vemri, i.
guod in bonPi,ff.de priviU^.Credit. ibi. ejni pccuni,ti
«d Meffdrnfdiui public.im fef.ti'i,deiO,':t:rMuL, , at-
tamen jure metito contiatium fuit dccirum in Cafu
ipfius Sard.De Lnca>ut ^txtctin priucip.dtB dijcep.
«juia ultra rationem publicx fidci railitat pro meo
m
Centra,nim. 10.
Et de rationc,nuTn.u.& \i.
> Eide\u{foncm ^ni obtinutifhi ^raflari inprima l„.
Jiantta,fpoft„iodHm appenet.dibet practtrare. ut
de mvo fibi caveatnr in jttdtdo Mpellationii,
tiliasfthi imputet. . ,i ,
J Fidej»jor,ubi de frtre, vel cx paFJo dcbet fmifari,
velaliusfftbrogari , ejje debet ejujda.t e^ualmtis,
& idoneimtii.
_ ' Pi<^'^\'^fio,feuCaHtiode\udicAttmfolveadoefiFrA-'
judicio altera>dequa rf/a w;.«D«/c-tf/'/.6S.''^«/-.32 vi- toria,Cir fttdiciafis. " •' •'^•^- .1
delicet, quodhi gratuitb depoiientes dici mercantut 8 /« FideJHjfione fxdiciali , & PrtetortafhbrofaiidHi
tius Bcnefidoies , quam Creditorcs commiinis eji noVus fide\uJfor in locumpritni mortui, ^eiefe'
pot
Tabula; Dcbjcricis,adcoutvirtualiteriti(it in hister-
ininis illa prxlitio,qux conceditur Creditoribusad
rei confervationcm mutuantibus.juxca leg.interdum,
jf.cjnt pet.in pianor.hab de qua fspius in praecedenti-
bus Dijcurfbus
Ui non foivendo, fecKs Vero in fdc\nJfione Conven»
tionali.
Fidejuffiojfe» Cautio fitdfrialif denm prdjkiri debet
in fecunda [njkimt ; , c^UAndo jamdam, expiravit
in priina.
^2 Sed abftincndum cenfui ab hoc motivo, quia rc- il Text.inl.fcum apud,if judic (o\\xx..expendittir,<^ de.
vera non congrucbit titulus Depofiti.fcd altcr Man-
dati Ratioenim Bancaria EavUttani , & De fudici-
bus cxegcrat f udtus locorum Montium fpedtan-
tiumad Nicicnfcs , & ex hujufmodicaufadumtaxat
dici poterant CrcditorcsiUt beiic diftinguitTi?.cf.t«-.
l.i.%.cjHodft rem,& %.(i rogaveru,Jf.Depoj.8c pundlua-
\\tciL'i{ot.coram Seraph.dectfio 1 1 'j6.per toi. & fuper-
addito iJlfantic.de iacit.{il\io.tii.^.'!um.S.Gratian.
dijcijj^.vurn.t) c^ difc.ij}.nui/i.'j .Card.De Luca de
Credit.d.dijc,2. .««;«. j.
FLORENTINA, SEV UBVRNEN.
CAUTIONIS
TRO GAPITANEO CAROLO LONGL.
CfW SORORIBVS DE CARDIS.
RESPONSVM PRO VERITATE.
ARGVMEN TVM.
: Late adducitur , & deciararur , feu irapu-
gnatur Caball. refolut. crimin. caj. 109. fupcr ar-
f iculo , «n C autlo , feu fidejutfio de judicatum
folvendo data inter Mcrcatores in prima In-
{lantia , duret eriam in fecunda , & refolvitur
affirmative , exempHs rerum judicatarum j ma-
xime quando Cautio fuit reciproca , Sc utra-
que Pars appellavit a prima Sententia : Et an
differat , Gautionem fuiffe datam coram Judi-
ce Ordlnario , vel Delegato j Et an in omnem
cafuro , quod fidejuffio in primo Inftaniia ex-
tinguatur, poffit Ador petere novam Cautio-
nem pro fecunda.
S V M M AR I VM.
i FaBi Series
i Caball. rcfol. crimin ca.(.io9.addHcftMr,^ ieclara-
tur,& «.i6.£r pertot.
, Fidejufjor de \udicatumfohendo an teneatur.fi Jtt-
dex apptlUtionis revocavit Sente tnm pri ris
Inftantiit, in ^uafnit initafdejuj/itiubt tte^ative.
^tds ratione,num,^.,
cla>-atur,(2' 1 .1
1} Fide\njfiij ^uJtcialis de judicaturn folvendo in quo
dijftrat , fi d^m fuerit coram fudice Ordinario,
"oei Delegato.
14 Revificfeujiipplicario a Sententia an,& ^uandoitt'
tret i;i locum remedii appellationii-
15 Sentenii.i hubeturpro non iam , quando ab ta fetidet
appeHaiio. #
17 Fidejuffio , five Cautio fudi.ialis an comprehett-»
dat \udicatHrn in c.mfa appellaiionis, vel revifio-
uis, convincitur e.x verbii,fub quibtts pritjiim fuii
fide\uffio.
Item convincitur ex verifimili Partium intentione.jl
num.zo.
18 Verbum poflit inclttdit omne tempus , etiam ftttu-
rujii.
19 Caufa non dicttur finim,dtnec durat revifio, vel ap-
pellatio.
Fidejujfiofi d,m fuerit pro Cauf,inquo differat afide-
jujfione ricfnpro lnfkinti,t,tbid.
II Fidejujfio dc \udicatum folvendo ubi petimfuit , &
prAftim. pro parte utriufcjue l.itiganiis, non cen-
fetur rejirich ad primant I nfkntiam» & deratit^
ne,& num.ii.
DISCURSUS XCL
MUtuis petirionibus.feu prxtenfionibus vcr-
tcntibusinter Carolum Longland.ac Anto-
nium Martinum Navis Gubcrnatorem . iliifqueacl
judicialem trutinam cvocatis> i' fticum fuic ex parte
ipfius i ongland pto judiciali,& idonca Cautionefub
his pra:cifis vevbis, Sia dato Mallevadore nellapre-
fente CauJ> per ogni raggione , & Jnterefe del dftf
Signor Lo^gland , Scd Judex in codcm contcxtuali
Dccteto annuendo hujufinodi inftantix per ogni
ra:gione , & Imereffe delle pretenfio.u in ;ju.'fki Cau-
fa,chepoffahave.e ilSignor Longland&c. parinc-
cefficate devinxit Inftantcm favorc Martini.ibi , Sia.
tenuto&.c.dar rectpro^o Mallevadore &r.pero£ni
fuapriitenpone nella prefente Caufa da dichiara>-fi
fopra le raggioni,e pretenfioni di ciafcheduna delle^
Cum igicur ad praecilam normam ifti"» Dccrcci
prsftici fucrinc hincindc fidcjulfores , & fignancec
pio Marcino cale munus fubicricCapir.in(-usdc Car-
dis,cvcnit,quod ptolata pcr Judiccm filius Inftati-
artim alceri favorabih>
incipcaftiictum
bene-
risE icnccncia parcim um . p
imploravit Longland a Supicmo i'i
374 Anfaldi De Anfaldis
benefici'uftirevIfionis,qua'inteiIm pendente fuborta
cft adverfus filias , & hsicdes praefati Capitanei dc
Cardis anfa difccptandi ,utrum pet memoratE Sen-
tentiz piomulgationem fidtjuflio inita ab ipfaium
Patteexpiiaverit , fivepotius etiam in Judicio ex-
petirs revifionis perdurarct, cumcjue femotis pecu-
liaribus fa6^i circumflantiis injundum Mihi fue-
lit, qujod refolutioni, fcu C'<»/«« \oc). peties Caball,
pro Sororibusde Cardis , feu cciratione fidejuflio-
nis ailegato fl:ii£tc> ac dumtaxat rcfpondercm, ccn-
febam idcircb, quod ( iftius Docloris Authoritatc
minimc adverfantcjfidejuflio.dc quaagebatur> om-
nin6 perfiftcret.
At priufquam cardincm difficultatis attingcrcm
(diccbam ) opportunum videtur animadvcrterc,
a quod etiam ubi dc caetcro vctfaremut in puris tcr-
niinis,&qua:ftioncagitatapcr Caball.d.rejtl.crimin,
feuCaJ loc). ncquc contrarium , ut infra,fuadercnt
vcrba pcculiaria Decreti , ad cujus limitcs fuicepta
fuit hincinde fidcjuflio ,adhuc nimium diftat 4 no-
ftro cafu pracfuppofitum.cum quo ptoccdit Cabatl.
cxteriqnc fequaces ejiifdcm opinionis,omncs etenim
3 iigurant cafum, quod Judcx revifionis, vcl appclla-
tionis de fafto jaro ptonunciaverit , Sentcntiamquc
prioris Inftantiz revocaverit,& fubinde altcrcantur,
«trum Crcditor,ad cujus favorcm inita fuit fidcjuf-
^o de judicatumii)lvendo , vakat pto fccunda Scn-
tentia reportata m gradu appellationis agereadver-
fus fidejuirorem , quemadmodum videre cft apud
cumdem Caball.d.cafioc) ex num.G.Sc magis,ej(pref-
fe FalenzMel.covfil.i^y. num.io.& feejcj.Cyri.ic xontr.
3.^^ in prtncex verj.jecmdm efltCancer.^var.parti^
^.caf .^.ex numer. 13.0. Soufa de Revif.cap. cfo.per tot.
1heJaur.dec.ioi,(iix.x.iirell. dec. ij^.p^inc.de franch,
dec.xoS.(jr der.6oi.
Verum nullatenus pra:fupponunt , quod re inte*
fra,& antequam Sentcntia primi Judicis ( prout
ic ,) rcvideatur, dubitari privcntivc contingat , an
Cautio data coramprimo Judice (fufFragari valeat
in futurum pro condcmnatione,quae fieret ab Judi-
ce appellationis,vel revifionis, quinimb agnofcendo
^ vim illius nimium validi argumeuti , quod in con-
iratiura h. Sedtatcribus Alartm) Silimani,& Guiliel-
mi de Cuneo adverfus Bartolumin l.cum apud Sem-
proniHmif.judicfo/ut. dcdaci folct, nempequodfru-
ftratoria reddctetur ipfa Cautio, quoticfcumquc illa
non prodeirct in ftatu revifionis , cum eadem tunc
exiftatCaufa , & czteroquin finisipfiusCautionis
ptotcndensad reddcndum tutum Collitigantcm in
cafu viitoriac , quae pcndct i confirmatione prims
Scntentia: cludcrctur, nihil aliud refpondctc conan-
tur,nifiquodStipulator poteftcogcre Advcrfarium
j iterum fatisdarc in appcUatione, fibiqud idcirco im-
putet,quarc,cum appellavit,noviter fibi cavcrenon
procuravit,ficut rcfpondit "Sttrtol. Antefignanus C<?-
balUt&c citcrorumin d.Lcum apudfub num.^.ffiju-
dicat.folvi,8i. dixit idem CabalLd.cafioc). n xj.verf
dicit "Sartol.Cyriac.d.contr.iZs.nH.iS.Rodoer.ad "De
JMari)t.caf).\yj.mt.ii.verf.Et Jecundh, cum aliisfru-
ftritranfcribendis.
Applicandu itaque adrcm,quodammodb abfquc
aliadifcuflione iftius articuli palam fubintrat favo-
rc Longland dilemrr.a incvitabilcquod aut ncidcm
Longland in cafu (peratac vitaoria: perrevifionem
con ra intrntionem Bartoli,8c Caballi cluforium pa-
tiatur Jiidicium, Cautio debet cenfcri firma , & dii-
rabilis ,& tiinc intcntum obiinuimus ; aut verb li-
bet ablolvere Sorcres dc Caidis , eoque cafu idcm
per diverfa rcfultabit cffeAus, quia necelTe crit con»
fimili , nec minus idonea C autioue tutum rcddere
prxfatum Longland, nam fi intantiim "Sartolud , flfe
{ aiullus, cacteriquc curant cvcrtcrc fundamcnradu-
rationis fidejuflionis , inquantum Aftor appellando
fibi potuit confulerc pcr petitionem altcrius fidcjuf-
foris , in claram venit contequentiam , quod dc prs-
fenti illius fubrogatio ab Judicc dencgari non poflJc
cum iifdem ad amuflim qualitatibus,cx tcccpta pio-
pofitionc ,quod ubi dc Jure ficri dcbct rcnovatio»
vcl admiflio alterius fidejuflbris, iftc dcbct clfc cjuf-
dcm qualitatis,& idoncitatis,ad tradita pcr Cevc. de
Cenfih.t^uafi-^i.ex nutn.26. De A^arin.refo/.i^ynwa,
i6./ib i.Gu^^nan.de EnjiU cj. 17. ««.7. Card.De Luc*
deCred.diJcurf.i^i.u.io.&: Jub iit.de Cenfib.difc. 34.
nu.c^.in Supp/empar.z.
Etfancjpraefcindcndo a prarfato Barto/i.Caballi,
7 & aliorum praEfuppofito , cum Cautio hacc cxiftac
Pra:toiia, fcu Judicialis, non autcm conventionalis»
juxtadiftindlioncmjdcqua rdati pcr ]o..i'irit..rjbEc-
c/cfobferni.i62.?iu.^par-i.Rovit.uei.:c),nii.ii, q- ix.
tyi rindnz.an.decij'} ^nuen 34.««'»?. 16. Sifec^c]. in du-
bium cadcrc non potcft, quod illa in omncm cafum
forct icnovanda,fpc6tato ctcnim finc>& cifcAu hu-
jufcc Cautionis habente tradum fiicccllivum,
ctiamfi moituus fueiit fidejufrct , vdeffctitus non
8 folvcndojindubitati Jutis cft,quod fcmpcr alius dc-
bct fubtogari , quamvis fccus diccndum rorct in.
Cautione coi.vcncionali , adtradita inlpccie ultra
proxime relatOft pcr /t^ijr///. ia rnhric. de fine^ujjor.
tmj/i.q/^.Gwtez. var.iem.i.eap.i^ defide]nJjor hujis.i,
Cratia/i.dfjcept.H.nurn.i.Caricir. tar.refo/.d.parte 2.
cap.^.nu.i^j.Qy feq. Ar/.at.Panorm.rejolut.^c). ni<j».i.
Cuz.man.de Evicl.d.jujtJl.iy.nu.iC- f^a/enttn.Franc.
de fidejujjcap.^.ex num.i6^.Fincent.De Tranc. dec,
^^o,nhm.^.& y.ubi de fidejulToria Cautione in ca-
fu retradtationis fcntentiac, tbi^ue communitcr Ad-
den.Card.De Luca tib.-j.de Tutor.difc.4[-nuM.\o.Sa»
heU,in fn7nm.diverf.tr AU,tQW,i./it! ,F .%. \i.nun,er.tx,
Epifcop.Roccafs/en.dtJpHt.fHr.rom.i.cap.i^^. nurne.
ro 12. or ij.
Atquc cx his compcrto , quod alia Cautionc
confulcndum fotet indcmnitati Longland, eongrue-
rc vidctur objcdtum , quod pcr ha-c pvxcifa vcrba
p f\bi (ecit Gabr.in cenfi/^yriu^./ib.iihi, in hHjuft/itdi
Cautio/iibus parum intereji ejus,cui dantur , uifiniin
prima Inftarnia expirent, ejuia denuo prtftari debent
infecunda,fi petantur; nonenimputo, quod Lon-
gland magis appetat fidcjufllioncm Soroiura dc Car-
dis,qu^m altciius cujufcumqncacquc tamcn idoncac
peffona::Sedadhuc difpungcndo dcdudta pcr Ccbait,
iH din.cafio^.in piimis rcfpondere cogorcum 77jf-
fatir.d.dec.ioi.numer.yVcrfNec ^uic^uam^^nod \i*
cct Barto/i opinio in d.leg. cum apud, ff. juilicattiTU
fo/v. magis cpmmunis attcnto fotfan numcio arith-
mctico Doilorum vidcatur , nihilominus fi in Judi-
ciis inlcqui dcbcmus quid fucrit apud Tribunalia
. dccifum, non vcrb difccptacum intcr Donorcs, rcpc-.
iiemus,quod quicquid dicat Caba//. Cyriac.atiiijtie,
univcrfaTribunaliaconftantiflimc teuuerunt, qnod
10 ctiam fidejuflio de judicatum folvendo pr^ftita iu
prima Inftantiaduictingradu appcllationis,utpra:.i
tcr Thefaurum tcftantem de pluribus Senatibus , 6c
Patlamentis,tradit Morot.rejponf^g-fub n .n.AIarf^
Vot.Pifan.z.nu7n.io.Frfi//.ad u^ffiitt. decifion. iSi.fut
tium.G.l^ifiant .ad Statut.Ferrar.lib.i. rubr. ij. »«»».*
14 & ij. & patiter dccifum juntStis Aulis pcr Confi-
lium Ncapolitanum refctc Prtfe; De Franch.dectfig.
jzo.quam
De Commefc. & Merc. Dircucfus XCIII. ,7 j
jzo.qiiam rffffi'"//w?»»tamqii4m msgiftralcm uno oic
coiliiidancfic fcquuntur fontan.de patt. nKpt.ctanf.
^.^Iojf.\o.parte i.num. 6y & fe<]cj. ^yf ,tta adCon-
■ funuA.l'atiorm.cap te ^i.nmnero j ^.verjln t.ir.iHm,
J-Jodier'i.ad Strd.decifion .in.nitTnero ^.Graiian.dif
^ept.^ S nHmeroi.:^. ibique Carol. Anton. De Euca
nnTn^.^ nnrn ly&per tet. idem^ue De Lttca m oh-
fervat ud Frarich.di^i decrfion.^io fiw ttnm.t verf.
mhilominus ubi quod hajc opinio verior cft & ma-
gis rcceptaj&prius idem firmaverat in ohfrv.a. ad
<ieciJion.ic%.'iHmer.i. ubi cxprcilc rcpro^ando Ca-
ballumnK , quod iftc Vircxceroquin Dodiffimus
rcmanfit dcceptus,C/'>-;/7?4n.« dectj. 'Bdg j^.p; r tot.
Volum.i. &tandem in lianc fcntcntiam confpiravit
Rota RojnanaM poft Cajlren. icftatut ^ \br. comm.
conclu.lih.^ iit.de fidejtiJJ.conc/M.^.fib nu,2.Sellarrn,
dec.iyjCdf.De ^- ajj.de c.z.riHM.j.dr ^.de Igcar.P&n.
decilw.^^i."H7/i.i.iuxtn iwvreJf.Lngdtin. ubi expreire
t""«dchac inconcuira opinione ^»/* mentioncm facit»
. optime ctiam Lard. De Lu.a de credit, dtjcurj. 99.
riH.A. 4.
Ftratto.fqux d^ ca2tcro,ponderarapraxi,&om-
nium Ttibunalium concotdi (entcntia.qnodammo-
do efficitur Lapcrfl la adhic prsefalget urgentilfirna,
: quia 1 ext:is capitalis,(uper quo & Bnri.&. reliqui le-
•" fc ptincipalitci fundarunt in i.L^um apnd,ff.ju'^icat.
il /Wy.incininm difiiiic fidcjuirorem non obftringi, in
Caufa appc.llationis , in qnantum fidejnflio reftiicla
erat ad perfonain certi , & detcrminaci Judicis , de
quo parciculaiiter, ac magis fidere poruitfidcjuiror,
quinimb <( qucmadmodum eti.mi aliquisex prxci-
tatis AHihoriUi-.i aA\'<:\.ui,c< ^^.xicnivn tS'{j.r4rcU.d.
d.dgc.lj^.nitm.l .Th ftity.d.dsi.xoi.iHmer.is,. quibus
addi poceft Fe^nnrin. confl.y .nnmer.^^.^r 36.)Sem-
pronias nominacus in dtl.ic?^. cm?» apno ciat Ju-
2Z dex FartibiTseltCtus; Atquaiido[prout hicjnou in
gratiam. & conrcmpluionem cctci (udicis,lcd pro
aiTecurando ludicio ing.ncrc pra:ftita fuit fi lcjuf-
fiojdici ncqnit, quod illa cvanuciit, donec cnim rc-
vifio dcncgecur, veladmicratur, ipinque Caufapro-
grediturdurat cciam finis fidejuirotix Cautionis.ac-
tjue ita ultra fupetius abunde laud.itos (olide nota-
runt Peguer.dtc.i ^.fnbnuiii.i.cx verj-pradttlti ta-
men,Gtz.z.arell.d.dec.\jf. num ij. Fontanell. dect^Z,
^ ^Proctdendo igirurcum tcLmims appillationisab
' •Pt«"umcriw/.captis, &[nl]nuatis. quomoJb
ciiu valcc , quod caula, proptcr C|uam itiita fuu fide-
juliio, cel avciit, dum ncmo nonfcit.quodpotifll-
li musappcllationis ctFcc^us cft, ut fcucntia , i qua
provocatur, ncdum rcmai,c.K mediante appcllatiinc
iulpcnLa, Ud ctiam ccnlcacuc cxtincla , & pro noti la-
"'Cxabunde congeftis , &compvobacis i.> fpccic
V^^tontarulUepaU.>:^m.dia,c!af.^.el.ii:,^y^^^
h^>=nHm Cy & fignantcr cx nim.6S .t'f,He ad nnmer.
. '6Q.hlodiern.ad ^nrd.dici.decifidn.ui.mimer 7 Par-
lador.rcr.^Hotid.din lib.i. cap.fin.farie ^.^.^ ,u,m lu
. & genetalicer R.t.coram ArgHell.dec.n ji.y ^fecL
& in Neapolitana Pecuniuria Ui,dpri(if 1687. §.£
adtdxoramR.P.D. 'ioliies. '
Cxcctum qiiando etiam pcr difcutfiim fundan^en-
tahucufquepqndcrata aliquam pati poircnt dirfitjul-
tatem, ac placcrct potius :. .tb .Ui. & r yriact , quan»
rerum jud^citaruiufcqui opiniuncm ; nihilominus
omiiem cvadinHis ambiguicac?m,pondcrando, qupfl
lC Cahail. .///(^.vpctcutiunc cafum lijnplici(fim« fidc-
jufljonis iniciE ds Judicatuni folV.iido , io quibtis
terminisfa-agunrprxaidi, quo.l fidcjufllo rcftringa-
tur ad ilLid.qiiqdfucric judicattim inillaprimain-
ftantia, i^ ab co fudicccoram quo Caucio cxcicit
intcrpofita: .^Vccuir.. prxfcns fid. juflio non lcgaciir ii»
hunc modum cooccpta, proind.quc locum fibi vin-
dictt animadvcifio , quam cciam admii.rit Caball. d,
caJ.iQ^.nu.ii pcr ha:c prxcifa vcrba, videlicer quoi
11 circapropofcim tju sltcne-n diligenter ponderanda.
fuit verhufi4e)HJio:i6, qMtfoleni varie co:cifi,:of-
feni enim eiji adeo large , & ample concepta , ijttocL
comprehenderent jndicatum etiam inCaitfi appeUa-
tionis-,Velre'Vifionis,8i antccumpoft Uippolyi. /;e_,
<!.^(/r/;/.adnotavir ^nfca eli.ii p.-.tx /idqnfl. nartff
J.mod ^i.Kum.j^.&ba^emowuk inhoc ipfoa ticuio
Card.De Lucain Conflict.leg.i^ ration. objtiv. 290»
poft j part iuppUm.
Profcdbqui major dcfidcraii vaicr expreflio,&
aptitudo vcrborum ad compr-hcndcndu n quidquid
fuerit judicatnm in gradu reviiJQais , vel appdlario-
uis.dum fidcju(fio cxtitic ab Judicc dcmandata per
ogniraogione , (^' inierefe delte pretenfoni in ^ueffii:
Caiifa, chepojja hav^-re il lignor Long/a>:d , non Co^
VH.6 c^^frrof.ubi alios reccnfet, Aliimar.de Nnl- l'^ lum quippe illud verbum pojju involvit dcfui natu-
ht.rubr.it^.ijiufl.i^.nH.^.&fecjtf. arlador.rer.ijuotid. raomnc ic.pus ,ttiainiiutiu:um ,ad ctad.pcr Surd,
lib.i.cap.fin.par.y^.yfub nu. 9. verf aut vero .judex, co>:j:l 267 nnm.i^ L ainn.conjd.G nnm.ic^.Palm. Klep.
13 Ab(quc co , quod forfan opponi mereatur, quod
non verfemur in Judice Ordinatio , fcd in Delegato,
ideoque ncc ctiam in tcrminis appellationis , (Vd rc-
vilionisjQuia ScVrfill.fd /jffliU dici.dec.iSi.nHm.6.
ThefiMr.dtn.dec.2oi.ntm.il loquumindc Dthgato:
C<j6«//«/hofcetccminos nondiftinguicquinimb pa-
tct, ipfumparificairetcrminos revihonis, fcu rccur-
fus ipfimet appcllationi ,utin d.c-f.io^.ex nuinerz,
ufcjU' ad 6 8c reverarcvifio,pra:cipuc,in cafu noftro,
14 provenJt magis cx Jufticia, quam cx mcra gratia, &
bcnignirate l'rincipis,acproprercafubincrac in lo-
cum oidinarii rcmcdii appcllacionis , quod ccitb
•certiusco'i>petiiirct,nifi de medio intcteljct privile-
gium , & revcrentiadcbira Dclegationi ^ l'rincipc
Conceirae, ccftc ('^ Lijc.conjult.sinH,, .p. verf. Etfi-
ctit revi\i,R.el,HJf.in irail. de Supi li .in prdfai. num.
84. Scacc.de ajfella. .c)u.xfl.\^.remed.\ nuw. i"]. cum
fei^cj.Berlich.pracl.concht.parie \.i.o nlu.' o.annm.'].
Fereir.de MAnu iieg.par.i.cap.jj.ni.jj. verj.unde^
mpparebit.
alleg.Gj n:i}ner.6i.Qrf rjcj.ToadHt.reJoltir. Cm/.jOR.
rtitm.' .Rot.coran. Ludov.de.-. ic)z.nu,n. 2. cfr dec. jcj,
num.n.parte \i.reeer.t.& car..m Priol.dec.iC^.nu. 7.
fed cum ipfa (idejulfio concrrnat lircm, &Caufam»
ibi,/// cjuejia CaHju>\\on verb judicatum , vcHimpli-
cem Inftantiam ,■ eccc , quod dcncccfTc concludcn-
dumelt,quodeadcm fidcju(fioamplc(tljturetiamap-
ia pellationem,&rcvino(Km.cuir) Caula dici necjuqjc
finita quamdiu durar levifio vcl appcllatio, exnota-
tisper ■ J odicrn .ad Surd. di 1 .dec .iij..nHmerii 6.verf,
nec i'S dicatitrfinttii, C aroL. ty^nton. De Luc.i i^d
Franch.difi-deci/ian.^zo num.t in fin.^Ju/f ntimer.t,
1'crfJVihi/ominHSr toni^nel ','de paEl.ttupt dict. rlaiif.
4f.gloff\o.parie I ex niim.6%.Trjnchedi>uconfnli.HQ,
nutneroz ' Ac Jcfadlorcflcdtcndum vcnir.quodom-
ncsii qui .^pinioncm llario/i, Cab.i//i, ac CEtcrorum
fcquunrL.r,noncumalio proccdunrprjcluppolito , &
fuiidamcnc >,iiifi quod fidcjuflio da a /it iuftanti«,&
non Caula:.
Eoque fo tius> 8 prsctcrhaifitarioncm primilla
militaic dcbcrtt > jungcndo Vfifbis verifimilcm mcn-
1 i 1 tcm
Anfaldi De Anfaldis
17^
ao ccm,& tntcntionem ambarum Parcium.qium appci-
meforcin hiC piicifa quaeftioiie infpiciendam cra-
diderunr Gabr.d.conjtl-^^ nh.^.tnfin.itO.iXjratJ.dif-
cept.^^S.nn'ner.i6.Card.DcLucade Credn. difcept.
lQO.mm.^.&. adrem <J^anitc\de mcit.lib.iii.ti'.i\'
num. }o. Cum cnim non agacur de iJmplici fidejul-
fionc przftica expaicc unius diimc.ixat , & adfavo-
ai rem cantummodo LonglanJ.fed etiam ad commo-
dunj,& ftcuiicatem utiiuf^ue Partis, quomodo vc-
rifimilcelhquod utvaque Farsnon confpiravciit a_d
cumdcm fincm,& intcntum, quod in cafu gravami-
nisliccrct l'aicigravatx rccurfum , & rcvifionem
injplorare, illaque obtenta, ac revocatogravaminc,
confequi fccuritatem fatisfatlionis.five in prima.li-
vc in lccunda Inftantia caufa tctminarct , ut ferme
jicr hsc vcrba habetur penes Gahnel. dict.corif.^y
TiMm.$ VerfEt confetjHeriter liqnet, & tminer.i.nb i.
ThefiHr.dicl.dectftort.ioi. rmmero 4. ubi ponderata
hac inccncione finali vocat concrariam opinioncm
tl2(»r/o/«fophifticam, & infipidam; & mauisin indi»
viduo de Caucionc hinc inde dara C ard. r Luca d.
eiifcep-.99.nMTn. -j.de Cedn. ubi paritcr.quod in hoc
cafu fidejuflio non rcfpicic folamlnftantiam , (ed
Caufam,&fecuiitatem, 8c cumeoCarel Atii.Di^
i,Hca ad Grat.A.dtfc.^4,Z.n.\7.
IN EADEM CAUSA
ARGVMENTVM.
De eadem marctia,&: quando fidcjuflio prar-
fllta cenftatur pio fola Inftanria , vel pco rota
Caufa , & ufque ad finem litis Procuraror ad
liccs port litem carpram qu.indo pofllt revoca-
ri: Fidcjuirio quando ficmcdicina requeftrl,vel
noniVcrbum Caufa quid importcr,&quando fi-
dciuflTio cxigat ftipulationem , vcl poflit fine ca
fubfirterei Plurade fidejunione de judicarum
folvcndo,qiiando fic praeftandaper Forenfes,vtl
c) us loco admitcacut Caucio juratoria,cum alils,
de quibus in Summmo.
SVMMARIVMi
i Occt/ione fcribendi.
X Text.in l.cum apud Scmpronium,fF,)udic.folt. ad'
dnciiHr,Qr declaratur,
5 Tcxt.inlinvitus,C.deProcur.fAr/'»«</«>«r.
^ Precurator adli.em an pofjii Itte ditrante reVocari,
(^ relfetiive cogi ad Ittern frejequeridam.
J)ifiingue ,nt ««.5.
C tideJHjfio de judicaiumfoivendo, art datafitfpU In-
jkntia.vel toii liti.arguitur ex verbu,,&ex mente
Partium.
7 FUe]Hfilo de \udicatHmfolvendo,fidam fuit profecu.
rimie utriHffue PAriKi.fuceedft locojetjueftri, (^
durat durarite tite , &- ».9.
i Fide)ujfie an,^ cjuando liberet kfe<]HeftrD,8c. verifi"
Cetur,quod Ftdejujforfitmedtcinafijheftri.
10 Fidcjitfiio de \udicatum Joivendo e^urat uj^^ue adfi-
nem litif,tjuando Fide]nJJor loabet er<t manibus bo.
na eum relevare detrentis^itaui damnum fati norL.
pojfit.
11 Obfervantia declarat intentionem Partiunu
X% Fidejnjfie dt iHdtcatnm feivende,an durttprottt»
lite,nonpotefl certa reguU deterriitfed verbafitnt
inijitcienda.
ij Verb,m Caufa an differat k verhe \h,& w.14.
15 Caufa dicithr eade)ii,cjuando efl iriir eajdet/t pcrfo»
nas,& eadem eft ailio,0' pratenjio.
j/1mplia,utnH.i6,
17 ctdejujfioprafiita loco Carcerationii intelligitur du-
rnre ujque adfatisfatiionem Crediiorts.
18 FideJHjfio pritftita cum claufula quatenus &c. dtei-
lur (onAteienalts.& dummvdo <]uu de fu) e tetieeii'
tur.
19 Fidejuffio data loco Carcerationis ad hoc,ut corruat%
debet ejje declaratum abJudice,Carcerattontm^
futjje riullam.
zo Fidejujfie ad hoc,ut tcneatjretjiii-^i urflipulatit.
21 Principe ceraTei atium cc/ebr.u i.ijel j. enes ^ti.i,idem
eft
ai Pre Fidejujfore pariens fe dffribi penes ^ch,tene-
tur, <]uuTf^vis non iniervenerit siiyulutto ^cterif,
vel Cfediteris.
25 Fidejujfio de judicatumfo/vendo an duret ettam iHm
fudtcio revifionti ,& nu.Je^ij.
l^ Fidejtijfiode judiciium folve.iiio durat etiam profe-
CHnda Inftnntia appeilaiionis.
25 y4ppe/iatio,(y reviftv ambu/ant pari pajjii,
xC i>oula de Revifion. cif.90.def!aratur,& numer,i$,
& le).
XJ Ciaujuia z^^cWmonz xemoiiiintelli^itur de frivo.
la,non auiernde iegittma i^j fe//aiione,
50 Sententin num^unm tranjeunt in JHdicatum JiantCt
tnjti/h.ta,
jlmpti. ,ut ««w.jl.
U RePt utio in I tegrum fiaternix,at cum revifione.
3J fiefiiiutio tn inte^ ttW tmtnijuuin te Jetur Jub/ata.
Amj>lia,ut ibid.
54 Fidejiijfto de judicatum feivende an duret in gradi$
refiitutionisin integrum-
Jj Fidejujfio de reficiendts ex^enfis , & fudicatinnjbl'
Vendopeti de fttrepote/i.
Fal/it de cenfitetudine, nH.^6.
Deciara fai/entiatn.ut num-^y.
j8 Fidejuffiode )Hdicatumfb/vendopeti,^injungipg^
teft ex /«yfej cau^a,
Et talis cattfa reponitur in arhitrio fudicis, nu.^f.
40 fudex arbitrari potefi.prajkindam ejfe Cautionern d*
judieafum fo/vendo, ^uando ab expertwento pra-
terito timct,}udi(atum remanere pojje e/uferium-t
(^ num,/^\,
Ampiia, (juodfoiafujpicio judicati elHforiifufficit itu
hac materia,nHTn.4^2.
43 E.vcHjfio in honis Debttoris facienda non efl, qttand»
fuper iilis honis non^ottjifieri exeeHtio,nifi repor-
tiittr Excquatut ab fusdicente extra Statum.
44 Sequeftro iocus eU fuperfiuUibui litigiofis , quand»
exiftens in pofjejjione ilios exiger.dt nen hahet ho-
na in Statn, in ^uo litigaiu^-,
45 £xecutie,vel ttnmtjjio centedipeieft in beniifttis itL*
Territorie fudttantis , quatido nor.poteft ebiituri
in bonis extra idem Tcrritorium.
46 Cautto juratoria admittitur , ^uotiet cavere debens
invenire non poteft fide)ufiorem,
47 Cavere tenetur Mulier , fi habeat Maritum , vel
C onfangHineos divites,iicet ipfajitpauper.
48 Cauttom juratorix 'ntn eft loctisjkinie jujh cauft,
qued fudtcium del/tat afjefnrari per CHHttonem^
effettivanu»
discur;
De Commerc. & Merc. Difcuifus XCIL 3^7
1 c.tp^i.l\,j h^l de pa.r.Forcff.pay.t rap.^.rx r,.2,oii
cum nuocquot aliis fucrunt allcg3ti,& umqiiam fuut
allegabiles.
Vcium quoticsecoiivcr(o,urpraEmi(iiT^i)s, jRdc-
juOiocx Jncciuionc Paitiiim jundta impoitainia
jnxclictorum vciborum conccvnatlublbv.Vtiam liiisi
&aircciirationem prrEccnfioi nm Caroli Longhindk
palam fit ciuodnonnilieadcm Caufa tocaliccr linitn>
& cxtinCta ccirct fccuricas,& Cautio pcomiira.prout
3 videmus iii cerminis Maildaci adliccs, pct Iro.mm-
tus yC.dt PyocHr.cum quibus comparativc procc-
dk Hering.de fideyij]. inoppofitum allcgacus dici.
dp.io.^. lo.numero i,.Tondut.4c pr^iVcnt. ptirte i,ca~
pite ^onumero lo-n.C^ii. eum cnim Ccpe conciii-i
gat in praxi dubitari , utrum Mandatuin ccnfcatuE
dacum adfolam Inllanciam , adcouc ea perempta»
4 veicerminataexpiict , iive pocius Procuracoi con-
fticutus rcputari debeat ad liccs , nnde ncqucat Iki
duraiite revocari , imb ncc ipfe Piocuracoi refpucrt
profccucioncm ejufdcm licis , fcd ctiam invicus il^
lam prolcqui pec omnes Inllantias obftringatur, eit
difputatis per Gajp. ijyi a'iz.-de Procur.titKl.^.cx tm.
tner.^i.Vbert. de Citat. capiie 9. ntmer. 37(5. ^fe-
tjHentihus Card.^sy^ lbit.de Inconjkni.tn Jitdic.eiutfi.
9-& <Jii-per tot.Rot.coram Seraph.dec.i^^. nHm.i.c^
dec,i\%D,nutn.t,^ Coram ^regetec.^^i.hH.y ibique^
Adden.nim.it.
Rccepca diftin(9:io eft , quod vel Procurator fim-
plicirer emicat confticucustuncque de Jure [cx quc»
5 Mandatum ftri<ili juvis cxifticad text.in cap.cjuiad
agenc'Mtn,de rofM»-.!» 6,] tancummodb datus repu-
tatur illi piEecifs Inftanti^; Autveib adfuntin Mau-
dato vcrbaaptacompvchcndere fcqucntcslnftantiask
& totam licem, & fignvntct ubiconcurvit ClaufuU
relevaris zrc. eoque cafu quia cadcm Claufula pvae-
fefcrt fidejuffioncm indcfinitam dc judicacum fol-
vcndo , cenlctur accribucum Mandacum per quasli-
bcc Inftantias,& ufque ad liccm totalitcr finitam j uc
pariter allcgando Caflren.Botr. Vinctnt.De Pranch,
Thefaur.aliofyue, qui loquuntur in fpecic fidejuflio-
nisdejadicatumfolvendojfirmavit Rotucoratn Coc-
cin.de ciisf.ex nmner.i. & fignanter tmmer. 4. cuitlj
feqq.& dec.^l^.ex nurn.6. ufcjue adfin.apud Pofihii.
de mmtit .tyi dden. ad Gregor. diti. dec.^jf^. numtrt
ii.Rido/phin.in prax.partt i.cap.-^.nim.^j^. Altimar,
dt Nullit.rnhr.\.i^u.^ynum.j^^.CardiAlbit,d.<ju.]ik.
num.-j6,
Et quod in hac ipfa materia ad dignofccndum»
6 utrumtidejuiror ardlari intcUexerit e)iis obligatio-
ncmpotius ad illud Tvibunal, illum Judiceijj , il-
lamquc Jnftantiam, qi#am adliibftantiam licis incro-*
fpiciciida veniant meiis,& veibainitje obligationis»
quoad mencem ultra Gahr.^rattan, .l4ant.c:r Card.
De Luca laudacos in T)ifcept. antecedenti fub ntan.
20. tradidit idcm Nogneroi in oppofium rclatus d.
a/J{g.ij.t]UM.it.& circa vcvba.quaiidoruntadmodum
gcneralia.poft Artt.crGrat.Hti ing.dt JjdeJHlJ^d.caft
jio §.io.t7utn.iS,
Applicandoigicur adrem.tam mcns> quamver-
ba profcdtb confpirare vidcntur in id , quod fiJejuf-
fio pra:ftica fit liti» & i^aufs nouautcm fimplici in-
ftanti£e:Quatcnus cnim conccrnic mcritcm.?^' incen.
tioncm, veifamur in Cautionc fijcjudbria piilbt*
hincindc, ideoquc licut crcdibilcelh quoj Mavtinu»
voluericaiecutitate pviftica pci;^ Longland cxigcr*
facisfadtioncmjqujcnonnili licc fi.'iita locum li.Tbct»
ita ccnfciadum eft , fidejnnioncm cxavatam aJ fiivo-
SCin Longland ad cuirdem fincm prouniiire 5 u4
iDISCURSUS XCil.
POft asditum Refponfum,de quo in Difcurfn
antecedenii , prodierunt nonnullx AUegatio-
nesad opportunitatem Sororumdc Cavdis, quam-
^rcm pcr Rcquirentem , eifdcm Allcgationibus
Mihi ttanlmiflis, iterum fui incervogacus, quid.[pa-
tefictis objcdis, fcu fundamentis uvgentibus m op-
pofirum ] fcntivem ; lcd Ego c|uemadmodum tan-
tummodo in didlo anceatto a:dico Relponfo, prouc
fucram rcquificus , dillblverc , five cvecccve ex dcfc-
<3:u eciam applicationis ptocuravi dcduda pcr Ca-
bali.rejol.critn.caj-icx) ita ad pr.efcns non rcccdcn-
doabjam tradicis, de pcrfevcvantiainicxCaucioniSi
feu fidejuilionis, non obftancibus ingcniose motiva-
<is,dubicavi poirc non credidi.
Quocics cnim [ rsphcabam ] revcra fubfiftat,
quod per illa Decreti veiba , fta tenuto , & obli-
£ato dare aJ^alievadore in forrna di ravion^
'jalida per ogniragione , orinterejje delle pretenfoni
in e/Hefki Caufa,che pojfa havere il Signor Carlo Lon-'
giand con detto Signor Capimno Antonio Aiartino,
juxtaquac Capicaneusde Cardis fidejuiroriamfufce-
pit obIigacionem,cenIcridcbeat,eumdem CapitancCi
de Cardis magis refpiciendo ad omnimodam fccuri-
tatem juvium,&lncere!re ipfiusLongland, qu^m ad
illim fimplicem Inftanciam coram Liburiii Audicore
pcndentem vohiiire prxbcre Cautionem pro cota
fubftantia litis,feu Caul3:,& rclpedive pr;Etenfionis
Intctcire ejuldem Longland,fupetvacanes protfus ef-
ficiuntur omnes fere ponderationes,& /.uiijoiitaiei,
cjujE ccetcroquin judiciofe fuerunt iii oppofitum rc-
iat£,ac excitataerSuperfluum fiquidem remanet exa-
mcn , an ftantc primaeva avocationc fada per Ma-
gnum Ducem 4 pia:did:o Auditove Liburni.ntcnon
cciam cx aircrta pcremptione ejufdem Inftantia: co-
ram codem Auditovc tamquim Judice Delegaco,ac
denique utrum ex novo redicu Longland ad ipfum
Audicovem veluci Judicem Ordinavium,vel pcrfiic-
ccifivam novamquc Delcgacionem poftiemo loco
fadtam inperfonas Auditorum Rocx Flovencins fi-
dcjuflioexpiravcvic , five, quatenuscxpiraviirct; per
concordcm nihilominus pccicioncm iltius novifli-
njx Dclcgationis ad preces quoque prsfarJ Capica-
nei fub pvxcila nuncupacione, & expreflione fidejuf-
foria , rcvixeritj Quoniam quxftiones hujufmodi
Cadcrcnc dnmcaxac , quando prima fidejuflio fimpli-
ciccr ftetiirec in terminis illius Cautionis, quacdici-
tur dc judicio fifti , & judicatum folvendo , tnncque
licct omnes in contratium congefti tcnere videantur>
quod in hoc cafu fidejuflio ptiftitaremaiilcric ex-
linda , moventui: tamen omnes ptaiditki c x ceofuia
Text.in i.cum apud Setnpron.jf.jud.foiv.c^anG quodfi-
i dcjuflot contentus fucrit tubirepericulum illius ju-
dicati abeo Judice.velab coTvibunali, unde quo-
ties vel ipfe Judcx mucecucaut finat perimi Jnftan-
tiam , aut contingac mutatio Tribunalis pcv extraot-
dinariam Principisavocacionem^leu Dclegacionem,
deficiac quoquc voluncas,&intentio fidejiiiroris.qui
coramillo Judice, &covam illo Tvibunali,&non
alias in hac fttidi materia fefe maliiic obftvingeve;
ficuci vidcre ell pencs Aiiimar.de T^ulln. rubr. 4.^ .
z^.per tot. qui omnes anciquiorcs de hac raatsria dil-
currentes ^Ai\ic\t,H odiem.ad Sitrd.dtc.iii.Trenta-
cinju.Variar.refolut.lih.x,iit.dt exptnf.reful.^. Tht-
faur.dec.toi..Tering, defide)ujf cap. 10.^.20. l^ogite-
rvl.alleg.ii.OHerot.refionf.-^^, Pe OHar.varJfb,
378
Anfaldi De Anfaldis
7 cnira iii his tefminis diftingueiido obfervac Card.
De Lnca de Credit.dife.\^<).fHb nMmer.-j. hujufmodi
Caucio leciproce pct utramque Partem incerpofita
tcfpiccrc videtur Caufam>ac fccuritatcm ipfius rei,
adeouc cadem Cautio ftare dicatur loco fcqucftri,
& duret durantc Caufa > cujus cxitus expcdlandus
cft>ex G abr.cortftly^y^.lib.i- Gratian.dtfcept.i^Z-num.
ii.& fe(jq.8i. admittit Hering.de fideiufi.diB.cap.zo.
^.lO.num.zo.Taite/l.Jun.inannot. ad exped.Vrbin.
^o.num.i%.
Ccttius verb , quia de fado fuic in Rcgno Crc-.
tcnfi prioii locdfadlum fequeftrum ; Quamobrcm
ctfi circumftantia ha:c cvicari prxtendacur cx co,
qiiod adhuc pctfeveret idcm fcqucftrum , feu Depo-
fitum , attamen ,quidquid fit infpefta reahcatc fadi,
fiihilominus ad cruendam Parcium inccncionem fat
cft,qiiod eo animo liberandi fcqueftrum fueric prc-
fticus fidejuftbr, nam de caccero no^i femper ifta fide-
$ juflio ( quamvis dc Jure nuncupccut raedicina fe-
qucftri,ad TfAv.f» l.fi Fidejufor , %.(ifatifdat,jf. ^ui
fattsd.cogan.Caroc. de SetjUeHr.parte 4. ^uaftion. z.
tiitmer.i.Ricc.colleEl,m6. in princip.Herin^.de fide-
fUj//.capite lyfub numer.zi.& feqij.Maufon.de Cauf.
.€xecut.amplia'.^-j.num.^^. Ludov.doc. Lucen.^i. num.
^,& 4. ) fufficiens eft pro liberacione cjufdem feque-
ftri , non caiicum quia ad prxRiiiram rcgulam, quod
jpcrlacisdationcmde ftando Juii,& judicatum fol-
vcndo libcrctur fcqueftrum > plurcs limicacioncs ac-
«ribuic jaf.in d.l.Ji FidejuJJbr, ^.pn.ff.quifatisd. cog,
lBaron.de Citat.tom.i.in Addit, ad<jU£fi. li.ex num,
^j.Ridolphin.in prax.parte i.cap.i/^,num.iji.& fe^^,
Addtn.ad "Surattjec.^g^.fub nttm.^.ex verfverum
jjac concluftOfUfc^ue adfin.Conciol.ad Statut. Eugub.
lib.i.rubr^i.num.i^.aum 'i-feq^. Sabell.in fumm.di-
merf.trad.tom.^.litt.S.%.i^.fubnum. I5. Capyc. Latr.
dec.i9J.num.'^z. Scd cciam de confuecudinc to;iu8
Italis ( qus idcircb extendi nequitad Infulam Cre-
tcnfem j rcceptum cft, vigore iftius Cautionis redi-
ini fequcftrum , quia de reliquo fimplex Cautio de
ftrido Juic fuflicercnonfolet.utpofteumdem faf.
Curt.Sen.aliofejue confidcrat Ludov.d, decif, Luren.
^rwww.j.plenc Manfconfult.ixi.nitifi.io. vtrf.Fide-
jujfor etm/hcum fe^ej. ubi quod ad hoc > ut rcs fc«]ue->
ftrata 4 vinculoliberctur, necefle cft, ut in fpecie Fi-
dejuflbr prooiittat ejufdem rei lequefttataE reftitu-
xionem.
Coivoborat camdem mentem,& intentionem il-
\i fortis pondtratio , quoddiu vidi per 5ciibentcs in
hac Caufa agitatum, feu dimicatum , an Capitaneus
de Cardis>qui rcmper priftitit fidejuffionem, Intcr-
cflc &patticipationcm habcrcc in injuftadcpra;da-
.tione fubfecura •, Undedaco ctiam pcrdifcutfum,
quodcomprobacioiftius parcicipacionis,& Interef-
fe non fic adeb clara, uc dc pcr fe fufficiac ad con-
^demnationcm hcredum ipfius Capitanei nomine
propvio,& citra fide juflbsiam obUgationem , ncgari
tamennon valec, quodaliqualc falcem non fovercc
acceflbiium , vcl remocuin Inccreire , & pcr confe-
qucns cb facilius admicccnda vcnic fupcrius infinua-
tarcflexio, quodcum cjufdcmmet Capitanci fidc-
5» juflbiis intercflet, obhgatioiicm praeftitam cx paite
JLongland durare cum effcftu,ica perfpc(3:a inccncio-
ne iliius non dccredtaveric confimilcni obHgatio-
ncmlinite.juxta monicum iHrnctn.in l.in conveniio.
|0 nibus,ff.de verb.figrnf.Ez quod fi apud Fidcjulforem
ftent res obh'gati|> unde damnum in fubftantia' paii
non poflit, quod fidc jufllo dutecrccedendo k gencra-
hucibHt coucratiis definiYic Confilium Ncapoiica-
nuro vpudVinc.De Franchis decxaZ, in fin. ic raS'
ininic Thor.in compend.decpar.i.verb.^FtdejuJfor de
fitdicatumfolvendo in unoTribunali.
Accedic , quod idem Capicaneus de Cavdis tanj-
quam fidcjuflbt fupph*csvic pio noviflfima Dclega-
tionc iftius Caufx ; h'cct cnim paiicer contioveita-
tur , quod ob id finc nova ftipuktionc nova dici ne-
qucac fufccpta fidcjuflio : Accamen nemo ncgabir»
quodfalccm pcr viam declaratiouis > & obfcrvanti«
11 ex hoc adu poftmodum fccuto dctcgatur qualis fue-
lit intentio Capitanci abinitio,vidclicct quod intel-
lexeric ufque ad litcmiftius Caulse finicam, obUga'^
tioaem fufccpifle, ad Text. in leg.fed & ?u/ianti4,§.
proinde,ff.ad eJ^aced.l.fi Serviis p!uriu7/i, §.fin.ff.dt
leg.i.cv\m aliisper Rot.coram AJant.dec.ji^.num.y.d'
feqq.& coram Coccin.dec.c^^^.kx nuW.C.ttfi^ue adfi».
& dec.yy.num.S) .corarn Btch.& inrecent. dec.i^j^.nit.
6, par. 10. & dec,ii^.nM,'].par.n-& dec.sij. nuw. ij.
fntrte 18.
Animum,& incentionem plcnius expandunc vci-
ba .• Non cniro fidejuflio fonac firophcifcr dc Judi-
cio fifti>& judicacumfoIvcndo,fcd rcrpicitfccur/ca»
tem CaufcE.uc ih\, per ogni ragione, & interejje deiie
pretenfioniin tfUeJhtCaufa.chepoffa havere ©-, .Ideo-
queqiiemadmodumInccrefle>& prscenfio Longland
nullatenus claudcbatur intta bicvcro ambicum il-
lius hiftantisE, vcl intra fphc-eram iUius TribunaHs,
coram quo prasftita fiiit fidejuflio.ita nequc ad cum-
dcm Judiccm , vd Tribunal coar(5lan potcft fidc»
juflio ; quando namque verba funt admodum geite-
t3\h,]zmjuprafub nmn.G.cnm Aretin(jrat & Ht-
rtng. demonftiavimus , fidcjuirorcm cenferi datum
Caufs,non Inftantiic: Et generah'tcr,quod non poflic
U ftatui certa rcgula, fed pondcranda fint vcrba fidejuf.
Iioni ,admittic Cahall.d. caf.103. num.ij. & excla»
mando increpac Card.De Luca in Confii^.l. ^ ratio.
poft tertiam par.Supplem. ohferv.zcjo.fer tct.
QuidpUis ? inuciUcerqujerimus > ucrum fidejuf-
fio dara fuericCauCacvcl hiftancix,dum expreire di-.
cicur>»« ^Hefta Caufa ; Jam cnimScvibcnrcs proSo»
loribusde Caidis adroitcunc , quod regulaiitcr vcr-
bum iftud Caufa rcfcracur ad iplam licigii maccriam,
non aurcm adlnftanciam , fcd rationc fubjcdraj ma-
teiijc facagunc iftud vocabulum ad fignificacionenj
Inftanciae rcduccre : Sedparum pio mco judiciovc-
nic inludanduro in lefutando pondciationcs pro at-
gucnda tali reftvidionc cx fubjcdta maccvia enuclea-
tas>cum prarccv debiiitaccro,& rccorfionem ocularcm
earumdcm rcflcdlionum,habcamus in Jurcpraffini-
13 tumpia:cifc,quidvcvbum C<;«/^ pv3E(cfevat,namlij,
& Caufa quantumvis fecundum pvopiiam vocabuli
fignificationcm diff^irant intcr fc,& Caufa conveniac
potius matcris Criminali»lis verbrcdtiuscongruat
Civilibus dccifionibus, ut per Texc.in leg.i.ff. doTe-
ftibus & in leg Ittis ncmen,ff de Verbor.fianificat,ci\m
gloff'.&, Text.in leg. Caufai, C. de tranfail. obfervat
Speculat.in lit. de prafent. refcript. ^.ratione form*
fium.J.Calvin.in lexic.Jur. litt.C- verh,CaufA, Verf.
Caufamff. lite, abunde Buccaron. de diffcrent.furan»
14 diffi6f.per tot, Attzmew promilcuc in Jure recipiun-
turjjuxta Text.in l. in pecuniarits,ff.de For.&gl. ifu»
Auihen. hahitat in verb. litem, Cod.ne Fil,pro P^tr.
cgrcgic pariter £uccaron,diii.differ.i6}. nurntro %.&
fetjtj. & fub num.6.verf.& efl altni terrriiniis,MaufoTt.
de CaHf.exec.prdud.i.num.t. Tondut. deprAVent. d.
par.i.c,^o.num.iy& fe<jf.
Atque hinc non relcvat!, quodjam Ifupetiusex-
piclfa hicric^maccria ; quia eciam fucrac deduda in
iicca*
De Commer. & Merc. Difcurfus XCII.
litem, nobifquc fupeiabuiidat.quod pro fynonymis
accipiancui lis , & Caufa,ad hoc , iic infpicicndum
veniat , an eadem lis.pendente adhuc revifione, di-
ci mereatur finita, & confequentcrcum ca extin£ta
fidcjuflio , ut latius mox diirercmus : Prsetendere
autcm coardationem per illam didionem tjnejki,Sc
alteram prejente , squivocum cft manifcftum, nam
prsdidx di(ftiones important quidem refttifftto-
nem ad eamdem Caufam , feu licem , fed non ad il-
lud judicatum,Judicem, vel Tribunal, itaut tidcjuf-
fio inteHigatur data pio eadcm , non pro diverfa
Caufa , qualis profeftb reputati non mcretur ifta,
Ji qua: eft inter eafdem pcrfonas , fuper eifdem practen-
fionibus,& in qua eadem aftio intentatur , ad Text.
in l.cum i^nxrimr n.eum i.feqq. f de re judic. Rom
toram.Arguell.dec.^ii.num.zi. ubi ampliat cum ^f-
fitEl, dec.^^^.fium.i^. quod Caufaadhuc dicaturea-
. dem,quando cft inter eafdem perfonas, & fupct eis-
ji6 dem rebus, licet diverfa fit a<aio,(^ coram A^ferlin.
379
juffione nondfbeatattcndi: Rcplicaicetcnim.ouod
20 milla intcivcnciit ftipulatio.ad hoc, ut ifta novj fide
juffio ponetfubfiftc.e.ad Texi.in l./iipu/at:o!.Hm 5 $
J<ilisacceptio.jf:de meri.oblij^. C^l^/enoch.coNf2.u.„„\
^^■l^O'-ell.coi'ifil.:if-].nnM.C).AUra.reJponf.j,g.„MH. 7.*
& feq.Hering.de Ftdej^JJ.c^p^n.nnm.z. De Marin,
Var.refol hb.i.cap.^S.num. 2. Fab.in C. tit.de fide-
iuf:defn.^.num.2.v^jffi,a.dec.S9. r.uw.i.C hartar. de-
ctf.Januen.-^i.y.um.^Q. in pcimis petic principium,
nempe fi antccedens forct cxpuaca ; L: nihilomi-
n^is CLim ifte ai^us geftus fuerit coram i'u'ncipc,
ii hifce non indigcc lolcmnicacibus , c«m idem fit
aiftum gerere vel penes A^la , vcl coram Puncipe,
utplcnc, &eruditecomprobat 'Halich. pratt. con-
cluf.par.i.concl.^. itt. deTejLfn.hi^ ctiam i?<cA-
ter. tn repet. l. omtiium 19. C, de Ttfiam. e.v ,,um. xu
cumplurr.feqq.Gajpar Manz..de Teffam. tit.i. num.
■ p7- &feqq-)pmes autcm Adafupcrabundat nedum
proptia manu fubfignare a6tum fid.jiiirQrium , fed
dec.ii.num. 2. ac dc cstcro, Ci fubjeda materia fpc- 41 fimpliciter pati , fe fcribi in aliqua Caufa firlejuflif-
ftadda eft , jam hucufque obfervavimus , quanta:
confpirent circumftantix ad clicicndum animum ve-
te fidejubendi pro lite,& Caufa, non autem pro In-
ftancia^
Iftaque pro meo judicio exuberarent ; At nihi-
lominus quod hujufmodi Cautio refcrenda fic ad
durationcm litis,pcrfpicue defumicur ex alcera,qua-
tenus opus fic, perpendenda fidejuflione inica de An-
no 1670. cum eademCauciocelebratafueric per Ca-
picaneum Marcinum ad efFc£tura cvadendi e Carce-
. ribus, in quibus tcperiebacur mancipacus camquam
defuga fufpe6lus,namficuciCarceratiodurairec,do-
nec fuifict Longland Creditor fatisfaiftus , ita etiara
«7 pctfeverare debst fidejufllo tamquam fuccedcns lo-
co Carccrationis , uc omnia antccedentia limitando
cum Gahrtel.Curi.^ Gr<i«<««.exprelle firmatiWfwt-
yiltimar.ia contrarium fatpe citatus d.traELde Nul-
iit,rubr.^.<jf.i^.n»m 19
}p Parumque turbat, quod eadem fidejuflio fuetic
, prsftica coadc, & conditionaliter , quatenus nempe
tencrccur Martinus ad iterum fidcjubendum, ex la-
te traditisper Bmden.colluU .i^.nitmero ii.cnm p/itr.
fequentibus /o»». i.Admittimus enim,quod eadem fi-
dejuflio dicatur in termi.iis condicionalibus ,>&in-
tancum valeat, quatenuslicita,& honcfta fit.fed op-
portet,quoddoceatiit, eamdem fidcjuflionem fuiHe
illicitam , & inhoneftam , quod gratis undique pvas-
iupponi:ur,cum nec probari poflit, ex quo f utdi-
ximus ) fuccedit loco Carcerationis omninb juft^
ob fug2 fufpicionem ; ptoindeque non applicantur
tcadita per Bonden. ubifupra , ibi enim firmat cum
^igant. quod fidejufllo fada cum claufula , quate-
nus feefueslrum valeat,y:xik,8c rcfolvicur annullato
fcqueftto ; fed quod Captura in cafu noftro fuerit
19 annullata, vcl annuUanda , hoc opus, hic labor eft,
quemadmodum parcicularicer diipungendum elle
prxmonuic Coccin.adntt.^i.ex num.^.poU.^. Voium.
decif.
Ex alio etiam capitc ( quatenus per difcurfum
cenfcri poflet fidcjuflio reftrida ad Inftanciam ) iila
adhuc vigeretin pra:fenti,quia cum afentencia , feu
Incerlocutoria pronunciata , fueiit ab utraquc ob
unanimemprovocationem,&appcllationcminftan-
tia,vel Judiciuro finitnm; Hinc cum dc Anno \6-j7,.
llierit fidejuirorio nominc expedita Dclegacio per
ipfummet Capicancum de Cardis , nefcitur , quare
f oftictna hfcc fi^ejuflio * fcu pcrrcveiancia in fidc-
fe , ut cxinde quis rcmaneac obh'gaMis , cumpatiea-
cicntiain Judicio habeat vim pcrfLctiflima: ftipu-
lationis , cx Theorica Bart. in i, tmfi ojicndirnmff.
defidejuf.Boerdecif. ^i^.fub num num. ^.verf.undi
tenetur,Caravit.fuperRtt.i^^.n. yThor.in compend.
rer.yudic.Cauf.6o.n.iy6.?eirafuper d Rii.i^^g. num,
18. ubi fic limitat illam propofitioncin , qnod Fide»
juffor non valeac fe obftringeie , nifi per llipulatio-
■em.
Firmato kaque, quod vcl accentapiima fidejuflio-
ne fufcepta de Anno 166}. ob prxgnanciam verbo«
rum,& mcncem verifimilcm , vel perfpcda fccund»
de Anno 1670. vcluci fubcogaca in locum Caicera-
tionis,vel dcniquc perpenfis ulcimis precibus , qu« .
perincerpoficamPrincipis auchoritaccm forciutKuc
vim Aipulationis , fidcjuflio ptocul dubio petdu-
ret ; Poftremb non advevfatur , quod falcem hujuf-
25 modi fidejuflio extinguatur in Judicio revifionis,
ex tradicisper CabJl.d.caf.io^. Hertng. defidejujjld.
cap.to.^.zo.iH.zj.crfe^q.oou/a de Revtf.<:ap.^o.per
/or.quem lequicur AltimAr. de NuUt. dicia rubr..^..
9««//. 25.«. 17.
Jam cnim qubad Caball. 8c modb qubad omnes
alios illius fequaces prcevcntivc tcfponfum fuit it»-
pr.e«iS^^«</''Z)z/<-.quodiftiomnes, & iignancer Ht.
rtwg.exprcfse ucuncur fimilicudine , & comparaci»
neappcllationis; Ac cum, quidquid apud nonnul-
J4 \os'D0tiores, univetla Tribunalia in cerminis Judi-
cii appellacJonis firmicer cencanc , Fidcjuirorem da-
cumin prima lnft.inci,-i pecfevcraic cciam in Judici»
appcllacionis,uc conftac cx fcric recum judicatarum»
dc qua in d.pracedenii Difcept.num.<).& 10. quibus.
addi poceft Aitimar.d.rubr.i^.qiuji.i^. num.i\.Rot.co-
rom Coccin.d.dec.ii^.fub niim.^.vcfcr hccftisdtlr
tioddetnejue Coccin.iu d.ejns adtiot.^i.numer.i^. Int
planam venic confcqucntiam , quod idcm diccndunj
iic in cerminis revifionis parj ^<airu ambulancis, un-
dc C(j^.i//. idcmquc Souja fi in fpccic apptllationi*
2J dccipiuncur , eosdecipi quoquc nccellc cft in cermi-
nis revifionis , qui nifi circa. hoc fpccialiccr .ippa-
reac dc Jure ,divcifificaca , nullam piorfus agnofcit
differcnciam, ceftc codcm Souja de Rev>f.eap-<-j.num.
^o.cap.zo.num.2.& d.cap.go. nutn.^.vcrf. hujufmodi,
Sc.%cc.de appeli.qu^Ji.i^.remed.^y nnm.3Q-& ffjq- Sc
ftxclpac numcr.JS.in fin.Hul>f' t.Giphan. de Ordm.
fudic.traH.z cap. lypertot. &lacius ipfemet Soufa
(aP.g.num.i.Vtr let. ubi alias quidcm iiicer appcUa-
1 i 4 tioncm»
3So
tioncm , & rcvjfionem a(Tignat differencias , fcd non
Anfaldi De Anfaldis
Z6
iftam. ^ /. • j
Abfque eo quod opponi mereatur,5p»/<iw t» «•
cap.90.ex m?nA\.cutu/f^^.ptx cxteris vim confti-
tuctc in eo, quod lemedium revifionis fit cxtraordi-
iiarium,& in co,quod fcntentiatranfiverit invem ju-
dicacam,qiJX liccm rcgularitcr cxcinguitrjuvac nam-
quc in pcimis cx ipfa piaxi rcfpondcrc cum Herhg.
defide]UJ}:d.CAf.to.%.to-nfm.ry*r>ii».(\woAcam toc
cx indulgentia , & juftitia Principis rcVifioncs infti-
tU3ntur,°quot fcntcntia: profcruntur, rcrocdium hoc
■procul dubio efficitut f.uTiliarc , & quodammodo
crdinarium; Ht ccttc nihil ultcrias prafcfcrrc potcft
Delcsntio fada pcr Principem , qu^m fi
m generc
-t.^ delegata fuiirct Caufa cum claufula appellatwie re-
lay rr,ota,S,c tamcn ca feropei inrclligitur dc fiivola, non
,r aucem dc lcgitiroa appellacionc, qux ex C3picc,[pro-
., ut hic ] injuftitis exoriacur, ex Barbof cL>nj.c).num.
l^j.DeijyjMin.rcJelut.fur.cap.iso.nftw.J- cJ- 8.^ji'i.
.■ ; fotaceram Bich. decif. 254- "«w-J^- cum aliis apud
-., . Card. Albit.de ^nconftant.in ludtc ^(wy?.^?. nti.t\.
- verfcontntriuM, Alnmar.de JSIullu. rubr.y iju^fi.
.^j,num.^y^f€(jt\. ' n- •
i. Rursus , prxterqu^m inhxrendo fidejuflioni praE-
.V,. fliciE de Anno 1670 recurric animadveifio , quod fi-
cutipendentehac revifionc durarcc Carceracio, iti
,. ' paricer pcrfiftcrc dcbcat fidejuffio ejus loco fubio-
aSgacajAdhuc Soufa principalit«i'fundatur ,feu loqui-
tJr juxta Ordinacioncs Lufiranas , ut pacct dtU. 'cap.
5o.w«M.ii.ac fecundum easrevifio tribuiturtaucym-
modo degracia.cxccptis quibufdara cafibus, dc qui-
bus idem i>0Hi.i dtr^tl.cap.y
Qaamobrem cum nuUa in prsefenci vjgeat Ordi-
nacioreftiingensrevifionemex Jufticia.&contraiid,
quod tradir Sotifa tn caj.tte 40. ejti/dem traU. quoci-
apdiananos doceat obfervantia» rcvihonem nou mi-
iius ,quam remedium ordinarium appellaiionis fuf-
pcndcreexccutioncm nondum fadtam,de facili quo-
. quefubvertiturobftantiarei judicatx:Sic]uidem, ul-
. tra ca, qux diximus in propofico mcmoratas claulu-
Ix appe//attone remota, familiarecft , quodinjuftitia,
cx cujus dcguftatione fcmper conccditur rcvifio,
30 nunnquam permiccac, fcncentias cranfire in rcm judf-
catam,uc aic Rota corarn Cavaler.aec.6co. num.-j. &
. cora?u Card.Oiihobon.dec.\6i.num\i.& t.Qr dec.i\c).
mm.\.parte i6.rec.& dec.\^$. num. fi.parte \c).& iru
-, Romana Salviani i.Decembrn i68z . & in Ptfauren.
currcndi, & confonat Rotacoram Sich.d.deci^^.nH.
^j.Lard.Albit.tn loc.fMpra relato mwier.efy Idfoque
34quodin hiscerminis rcftitucionis in iniegrum duret
i\JiC]\iS\o,c:tBald.^xo\izs\zTtjefaur.diti.dec.i.o^.i.u-
rnci.i~.
Ad camdcm maccriam rrastoriae Cautiom's ,fcu
Judiciah's fidejuirjouis non inutiiiccr fpedtarc vidcn-'
tur ca,quas in un2Romana,fcu LitneD.Sar^^znen.Suc-
tejpona diiputavi in Rma fcvibenspro l^ecro Fon-
thia , qui cum pra;ccndcrcc per obicum Dominici
Riccaidl cjiis Ntpotibapcicam fibi fuiiVc fuccSflio-
ncm ab inti-ftaco in bcnis cjuldcin i^iccavdi parcim
fitis in Uibc, partim vcrb in Dicionc Maira:,& CaT-
rariafjinfticitcoram A.C.pro manutentioncillaque
obccnca iion potuit M.andacum dc (upcr expcdicuoi
executibni dcmandarc quoad bona cxiftcnua in prz-
diclo Stacu Malli,& Catraiij: : Quamobvcm cum ^
convcrlo propaice Dominica:cjasNeptis , &refpe-
^ive Soioiis Riccavdi conveniiccur coram cbdcm
eodem A. C ex .IncerdiAo aJipilc.-ndac , five ( uc
dicicur in Cuvia ") ludicio Immiirioivis , oppofuic,
eidem Dominicae dcnegandam cHc Audicuciam , ni-
fi prsbcrcc Cautionem dc ludicio fifti,& judica-
tum (olvt.ndoj cumque A C.pcv Kntentiim dccia-
ra(rcc,Dominicamtencri,& obligatam l\T^ adhiiiuG.
modi Caution:-m prxftandam.iiuvodudum hiitnle-
dianic appcllacione Judicium in Rot.i ror.im R.y.i).
Rondinino, propoficaquc Caufayi/i' die l^.iAprilis
1687. emanavic rciolutio , Cantionemejje pr«(ian'
dam^.
Pro affirmativa itaquc refokitione obtinendadi-
jj Cebam,quod licct Te.xt.in Auth.geKcraliter,t .de £-
ptfc.& Cleric.&in Auth.cjHod fieri,C.de diiat.&i/u
i.ad excludendM, Aiit h.de litigiof\n]un^iv ,2iiu\(ijin^
tiam Pavtis dc facili dari Caucionem de Judicio fifti
56 & judicatum lolvciido;factbart ime.i,rcgulariterhu*
jufmodi jura hodic abiifT; in dcfuctudiucm , uc per
Rot.dcc.)i6.par.i.rece'!.& coram < orcin.dec.')0.^.&
corarn jOttrat.decif.^c)S. Sci» f.tnuen. Peiittiiaria i^.
Deccmbrts 1639 coram Card. rJicrn>>y?/to Veroifio,
Card De Luca de fudic.dif i].riu?/i.l,
Vcrum id utique pvoccdcre {ubjungcbam in pu-
ristcrmiiiis Rci convenri opponcntis hanc exccp-
tionem ad repcUcndum Aitorcm ik liminc fu.licii,
in quibus rcrminisconfidcravi poteft.quod id oppo-
natur pcrlpccicm iniqui prxfidii ad licemifeu faris-
fadtioncm protrahendam ; (ccus auccm quando tra-
Pecuniaria ^.MariH i(586. utrobt^ue hi.coram Re- J7 tl:acur de Adorc Forenfe , qui fupcr una, eademque
verend. ErnenxTJecano, & m Ariminen.£xe?npiio- Caufa movct Judicium adverfus Subditum pollcf-
• vii ^Maii l^^bi.^.F ur.damenturn, coram R.P.D.Ca-
^i ;>rtfrrf;idquc licct in;uftitia non fic nocoiia , ut profe-
.■■ quitur Buratt.dec.y:)^:n.\,& dec.c)^.n.i.cora?n Card.
■■ ■ Cerro , & in Foruiivien. Salvtamiu ^anuartt iGj-j.
• %.i.coram Jiourlemont,8ca[\h\ipAff\m.
Dcniquc nil obftat, quod pctica fuerit Delcgatio
cum promifllone di non richiamare ,ricorrere ,d di>e
di ni<lii,4 , Iftaenim veiba ri\imquam toUunt prx-
'51 miiTum remedium reftitutionis in integiHmfrater-
nizans cum ipla tevifioncut agnolcit tdern Souja de
Revtfcapiie 57. Reftitutio autcm femper locum ha-
33 bec , quandofcutentiacftinjufta , &numquamper
qu.ircumque vctbafublata ccnlctur , uc pcr Scacc.de
apfell.cjuxli.\c).remed.i.,ium.^. ubi quod dacur adver-
fusfencmiam in appcllabikm ( prouc hjc ) pcopter
exccUcutiam Judicis , imb&adveifus (cntcntiam
Principis, vel Papi, & nurnero 6. ctiamfi lublatura
tum clfct jus.fcurcmcdium dicendide nullicate , &
nm/.tre j.licet fublatum quoquc forct rcmcdium ic-
forem, &is poftulacpcr viam reconvcncionis, ut ci
dimirtanturbona pci eumdcm Attorcm in fua Pa-
tria,ai. divcrlo Dominiorctenta,tunccnim, qiiiani-
mis Rciis SubJicus traftarcrur adimpavia , dum
quaudo Aiffor 1 orcnfis vinccrct,f.curus cfletdeob-
tincnda (atisfadtionc,& cconverlo Reus clTc^tusref-
pcdtivc Adlor in fua reconvenrione non poiret de
facili cxtra Statum rcportarc rxccutioncm judicatu
Cautioncm prxftandam clK: fivmat diftingucnio
A«gel.in l.filtmfiimiliaf nt*.J\.jf. /^uifatisd.tog.Aiex.
in /eg.fciendum,'^. i .fi eod.cum alii5,quos rcfcrrC7<i/-
lup.in prax.Neapol.parte z.cepitei\. niimcr.i^.Vin-
cent.De Franch.dec.^u.nimero i.& i. Joan. fyinton.
Ab T^cclef.obferv.for.AfX.nn.x^.parte t- late Pcir.Ant.
A>:gtiJfcl.conf^o.ptr tot.lib.i.Cyri.ic. co'i!r.6<)<).nH.
i.& .ac per tot.
j8 Atque hxc fufficcrc purabam:Scd .Tdliuc ex abnti-
danciconcurrebat caula juftiflimj, &ob quam, uon
obrtantcquoddccasccrorcmedij Cairiouis .ab AuU
tccedretiti
l^.coram Bith. Cardin. De Lucade eredir. fiifcept.
ii^.numero 8. ubi teftatui-, pluiics obtiimiflc pradi-
cari,& plutes congeiic decijion.^ mtm.z'^, ^.Jecuy^do
39 licetiVerf.fi tamen: Ciimque circa hujufmodj jufti-
riam caufx tocum reponntur arbitiio JudJcantis. uc
communitet pet bcrtbenies i» leg oinnibus, ff.de fu-
dic.L a//ren,coujil.^oj.in fin.lib.i ijlfcnoch. dc ar-
biir lib.xcaJ.iAfO.niimer. j i^ Jeqnennbns Vrfill. ad
ty^ffiiti,dec. \yo. fub num.^.verj'. Ego aHtem,Ginrb.
. ,d^U.dec.i^.fuh hum.zi.verf. ejux. eiutein, cr rur er.^i.
i.'. Vinc.Oe Fr-inch.dit'i.dec. ?ii. numer. .\.ibitjue Caro/.
Anton.De Luca num.z. verj.hoc tnmen,<yfitb num.^.
fo.Ant.j-ll' Scclr-J.d.parte i.objerV 41. riu/n.9. Q- /ub
fium.i6.Franres in Pafiaral. Regular.farte i.^uiji.
J.nu.ii.Goii.confulc.i-^^.nu.^t.Rot.dec.iynu.i.purte^
l.divff.
Piofedto in pra:fcntibiis fidi circumftantiis in-
terccdcbat adualis cxpeiiLiitia de prxterito , quo-
niam cum 1'etrus obtinuidct Mandatum de mami
40 tcncndo , non potuit iilius cxccutlonem reportarc
quoad bona Mainc,& Carraria.',undc iJipfum nimis
apcne inJicabat quid Ipcrari po(retimpoftcrum,&
contequcntcr intrabat Carmcn iWui^J^raieri iraiio
Jcire futw^a docet, cum quo pundtualitcr proccdunc
Barbat.confd. 6^.l^ub num.^. Verf. ad hoc yesjondeo,
Itb i.F(gdertc.Scot.co>7fil.6.num.S-iom.i. lib.i. Nevi-
z.an.in Sylv.Nupt.lih.i.fub mim.i^ifi. Cofl.de remed.
/uhfd.remed.^g.fiib num.n.^.p> tn.o cjuod tnfin.vtrf.
Jic d ciiur.Si coufonat illud Scneae iib. 12. Epi/l.:^S.
41 quod confilium futuri ex prstcrito veniacuc etiam
notac Hering.de fide]uJ]'.cap.i.numer.io.& 1,1 &benc
Roi.diEi.dec.iyfub mm.i.verfdr propterea,parie 2.
dtverj.
Ac proptcrei fi in hac matcriafuperabundac fim-
4iplcxfufpicio , quod judicacum reddi valcatelufo-
rium.uc poft M.fcMell.Qr ey^fflict. firmat Cyriac.d.
controv.6c,^.mmer. $.6, & 7- aliisque (ojperadditis
Ciurb.diil.dec .^.num .x(>-zJ^i ilanen. dec 11. kum.^i.
inJin.ltb.t.Conrad. Rtttershuf./uper NeveU. fuj/in.
valcrctfidc.ullorcm i„ U.bc, p.out ^ fccundUm ta-
mcnJudic.saibitru.m;admini,&p,acHciric],ui.
do.juc lokr.tdte Bald.-JrCajiren.tn l.i Jj</u, Ja.isd
'''g-^^tt:nSen.conJ,l.i^on,m..^.v,r/.fepn„u,r,brol\
Y'-'»- efl.:H.nu.n.:,^.IJit'>e:t.Ciph.,„.deOrd,n fu^
dic.tr.itt ucap.ii pofi mcd. vcrf ejl aiuemea L autto,
fol.Mtbt 109 lo.^lnt..ib EccleJ.d.rbje>v.:^\,num li»
&Jeejqparie i Co„ciol ad Snntut. Eu^ub.lib.t ruhrV
l^.'"<m.^.Si,rd.dec.i:^unum.iyverjep,adtaamfen-
tc)iiiam,p.' Marin. .d Re-,erter. d.-cifi,. ^oZ.num j.
47 ScdditHcultasccirabacin primis cJcfifto , cum ilU
habcrct Viaritum, & nonnullos Confmguincosplu-
rcsctfcdiis inUrbe poflidcntes , ucin fpccie Mu-
Hetishabcutis Gcnerum Divitcm rcfpondit G.uyb^'
ddec ^fub>.u.^i.Vfr/.non ib(bi( fcit u^'o ; Nccnon
ctlam corriiJoat in fure.quia qucmadmodum.ut fu-
pra advcrcimus , ftante julU caufa rcccditur 4 prs-
mida defuctudine dandi Cautionem.iti cxeadem ju-
48 ft.i caiiia, & rationc Cautioncm juratoriam non ad-
mitti , licct impoffibilitas allegetur , per hsc Vetba
rcfpondic Gii*rb d.dtc^. fub num.i,i.verf.non obfi.vt.
^fcfte.&antceum fflici.dec toi 'Ww.j.ubiquodeft
communis conclufio, quodque fuic ita djcifum , fe-
quitur bHrd.-onJl.62.nu. iyKaud.conJil.6\.>ium.i6.i^
nu.i^.utrobitjue tnfin.lii>,i.fof. Luiov.dec. J eruj.iy
num.ixViv.dec. ijy.ff.j.
ROMANA CENSUUM
FRO MARCO BELLO,
crM JACOBO FALLARINO.
ARGVMENTVM.
Socius quando prxfumatur acquifitiones fc-
cifTe de propriis pceuniis , vel Iibi acquirere vo^
, - • . n /, luiire,eriamliacquilivcritdcpecuniisSocialibusi
parte a.cap.u.ntmere fecundo, Franees tn raJtor.Re- !:,.„„„„,• ^ rr . ■ 1 ■ j ■ ,
I jii' r j tj- -, ri „ .. ^ ttexaaimMuT Text.t»l.reicommunu4.s.(ytv/e9,
gular.dttl.parte fecHnda,qMxJtto.-/.fubnumero ^.(fr .x ^ ^ ^ - _, ,, t-) '-' * ' "^S*
i.Balda/J.dt ^ngel. m ^Addit ad Gix.z.arell, deci- ^""'"^ 5 '//"'^ 5tff .Confcirio,vel dcclaratio Ven-
aJion,^%.nitmer» ^.^ fub numero i. quiddicendum ait^oris non attenditurin pracjudicium Empto-
ad pracfcns, ubicxpcrientiapatcfccerat, Mandatisin ris , ncc dcclaratio Emptorls in prajjudlcium
Uibc relaxatis dari non potuiire exccutionem, & fic ejus CreditcrLim : Compenfario quando detur
in forcioribus locum fibi vindicabat id , quod pra- jpfo Jure , & in prxjudicium Creditorum antc-
riorum ipfiusCreditoris ; Inhibitio fada Debi-
tori , ne folvat fruct:us,an comprchendat foj;-»
tem.
«fticavit A^ott decijio.i^.num .^.parte i.Yrcetit. nempe
4} q.iod ex co folum neceiraiianon fit excuflio in bo-
iiis Debitoris , quando petendum erat fimplicitcc
Exetjuatnr cxtra Sratum »&!in decijio.^04 parte ij.
'44 ubi Rotn dixit,locum ellc fequcftro ,quod regulari-
- tcr eft de Jure prohibitum , quotics exigcre volens
frucflus locorum Montium in Urbe , qua:ve crant iij
lite, folummodb pollidebat bona in Civitatc Aftcn-
fi i prout etiam i fortiori congruebac exemplum c-
. juldem Rot.in decttJon.x^.Hu/n.<^. & feqq.'{& num ij.
& feq(j.parte ^.recent. ubi concefta fijit immiiTio in
'45 re non pccica, nec obtcnta ( videlicet in bonis fitis
in Agro Romano loco & vicc bonorum extra Sta-
cum tcclefiafticum, ad qua:revera competebat im
S VM M A R I V M.
1 Facliferies.
2 Exitw Cauft.
} Tcxt.in I.rcicommunis 45. & iii 1. ifiericbjl. ff.pio
Soc.^uid diJponanCj.
£t in diibio prctvaletT e.\i.m d.l.Dnctitb,M.ii.
4 Empior y velpoffeffor rei furttvx qttando pef Dtmi-
num c»nveniri poffit rei Vtndicatione.
xnidio ) ob fimplicem ditficulracem cxecutionis , uc 5 Pretium reifurtiv* nonfuccedit loc» rei,
ctiam ccftacur t *rd.De Lucu de Legit.difciS. num. Et tdeii Alercts ex prttio rei^ {>"''''"'' (ojnparatd ritn,^
ii.& de Doi.in Sifpplctti.difc.iiZjiHm.ii.& dt Judic, funt furttv* necfofiuft vindicxri, nu,6t
difc.^o.nmn.^-j. £t de ra(ic7te,nu.y,
.4 g ji^^
3Sj
Anfaldi De Anfaldis
S furufcripti ri^or pravaUre debet a^uitati nonfcri-
ftx.
') Emens Cenfnm defecmia aliena > ///«7» tamenfbi
acqtitrit.
10 Procitrktor confiituttis adiinponendtm Cenfum-Jiil'
lum depecnnia Domini, ftii fhvore fivnietHr ,fihi
ac^tiirit.
ij Senteniia abfolutoria lata in Criminalibus e.x defe-
Bii probationumprobat,<:2' tranft inrern jtidica-
tam.
13 Sofius pecuniam commune/n invefliens adfui com-
modnmfibi acquiriti^ nu.ij.
jimplia , etiamfr Socius acqnirat depecuniis totaliter
pertinentihus ad alterur/t SocitiM,n.i6.
Sedtenetur in hoc cafu erga Socitm ad damna,^ In-
terejji ,n.i^.
17 DiHio qntiido iwportat condiiionem fujpenfvam.
it Dominiu/ufolo momento transferttir.
19. Declaratio non potefi toUert fus qiiifimtn alteri
CoatrahentiyVel Tertio.
a« Furis confeffie non efl apta prtjudicare Tertio.
Confeffio , vel decLiratio Venditoris non nocet Empto-
ri,ftfuerit fhchpoft venditionem,ibid.
21 Dec/aratio Ernptoris , qttod emeritfibi , velDomino
pecuniarum , tjuando attendatur in prajudicinm
Creditorum ipfitu Emptorii,feu declaranii<.
ia Compe fatio ad impediendtm curfum ZJfiirarum ini-
> nifleriu fitris inducitur incontinenti.
uimpliA, ^iiodfi Debttor pofieiifolviffet , competeret ei
repetitio per viam conditlionis tndehiii,n.i^.
3.4 Corr.penfatio datur etiam in Cenfti, Parte feu Debi-
toreopponente,
S5 fudicis Praceptum, feu Inhihitiofkcki Dehitori Cen-
fus,nefolvat fi-uclns Creditorifuo,non comprehen-
dit fortem,& n.tS.
26 C cmpenfatio favore Debitoris datiir etiam inpr^ju-
dicitim Creditorttm antertorum fitiCrediioris.
xj Compenfatio nt inducatur ,fuificn e.v parte Debito-
risfatlnm taleproponi,ex quo illa refultet etiam^
■' implicite.
i«) Decretum primum circumduciturperfeeundum.
-^mpJia,Hi num.p.
DISCVRSVS XCIII.
- T\ iT ArcusBellusnonnullosCcnfus itnpofukad
pt X.VX favorem Gafparis l'elli, qui cum Sociusef-
fct in quodam Negocio Jacobi Fallarini , anfam
prxbuit eidem Fallatino prxteiidcndi.quod Marcus
recbgnofccrc deberet iu Dominum ex caufa prxdi-
^orum Cenfuum ipfum Fallarinum,ex quo, ut fup-
poncbat Fallatinus ) Gafpar,qui Ccnfus ad fuifavo-
rem impofuerat,Socialespecumas fuito fubtiaxilfct)
& implicalFct in eorumdcm Cenfuum acquifitio-
nem : Verum huic pctitioni fefe Marcusoppofuir,
quia cum juftificaret folviire Gafpari Crcditori tot
fummas , qux fcre valori Ccntuum corrcfpondc-
bant,nolcbat alium in Dominum recognofcerc , fcd
compcnlando folutum cum ipfo Capitali Ccnfuum,
debitum cum Gafparc cxtingucrcjcumqucCaufaab
initiofucritin Fovo Criminali introdudta per Falla-
rinum contra G.irpaicm,& in co Fallarinus obtinue-
xit etiam dccetniinhibitioncm contraMarcum De-
bitotem , ne folvcicr frudlus Ccnfnum ipfi Gafpati,
raudcm dircdercaniim.naiiiter Fallatlnum,& Mar-
cuin di[piitatione in Civilibus cotain A.D.Iivc Prse-
lato , Ego Sctibens pro Mai c j candide Rcquirenti
,•;,; piius infuiuavi > quod amicibiliter curaiet infic
Concordiam cum Fallarino j ct>ffl-«tfi verai cenfc-
rem propofitioncs.de quibus in progrelTu DiJ^urfnt^
attamen quia articulus principalitec pro inco judicio
pcndcbat abonsjvcl mala fidefadlarum lolutionum
ftantc inhibitioncprardifta , nccnon etiam ex fniti
probationc rcfpeftu Gafpatis.quffftioproptcreared-
debaturfaftipotius,quam Juii», & inqiio nulia-re-
gulacerta dari potcft , fed totum pcndi.ta prudentl
2 Judicis arbitrio : Unde poftqu.am, habitisquibuf-
damCongreflTibuscoram JuJicc,quoddam iplepro-
vifionalc protulit Dcctctum ciica fiudu-^ decurfos
ad effcdum deponcndijCaufa rtroaufitpec Concoi-
diam fopita.Dir tbam tamcnfavorc Marci.
Ufquedum rcdadbam vidco diiputationcm ad exa-
men , utrum in prifcnti cafu vcikmur potius \a
5 tcitumis Te.vt.tn legrei corm-^^uKtf /^^'{F.i>rv Sccc.oct
qucm,prob.ito furto commilTb ptr unum cx Sociis>
conccdi videtur altcri Conlocio ici communis fut-
tiv£ petfccutio; fivc poiius ad tciminos L ?neriio ji.
ffleod.qux pia:lumit)''ocium in dubio iutcfuoufum
fuitle. Vetum ctedcrfm omninb prclcindi polle,ac
dcbere abhujufmodi infoc(Stione , dato fiquidem, ut
dici folct, millicfquc concelT() pcr mcram iiypothe-
/im , quod Gafpar bellus Socialcs pccunias furto
fubtraxiiret.cafdcmque fucceflive implicalli t in em-
ptioncm annuorum reddituum,fcuCcn'iUuin,dequi-
bus cft quxftio , non tamcn intratcc conLquentia>
quod Fallarinus cogcrc valcat Mavcum corumdcm
Ceiifuum venditoreroad iplum rccognofccndum in
Dominuln,& refpcdtivcfiutli.s pcilolvcndos;Quo-
. iiiam in Jure ftatutum quidc m h.ibcmus qiiod Do-
minus rcifutto fubitaftcE valcat judicium vindica-
tionis intcncaie adverfusejufdem rci furtiv^ tmpto-
icmjidtcrminosTe.^^t.in i.ttjitvi/e/n-.C-iie fnyi.idqu^
non ctiam abfolute, fcd fub ea diftinftione, an, cum
bona, vel mala fide, fnrtiva les fuciit empta, & ac-
quifita, ut paret ex traditis per Menocb.de prAftmpt.
lib.^.prifhm.i^. num.lo.in fn.Baltiiaf.Kliinmer. tn~
l^romptuar.fur.iii.x^ ^.9-'fo. Franc.^Balthafir.ptafi.
refol.tii.C.refol.j cumaliis,dequibus/?//7»'^ Difc.iS.
fiurn.i Si 1.
At quod.ubi non agitur contra ipfam rcm dcto-
batam,tcd adverfus pvctium vci dcrcb.:ta;;fivee con-
5 vetfocontra rcm cx pecunia furto lujjtraifla compa-
ratam, iilla amplius dari poflTit condidio fuitiva, fi-
ve rci vindicatio , aut quarlibct alia adlioejufdcm
rei,vcl pretiipcrfccutotiajptofedb intot.tit.ff.^ C.
nonadinvenietur,quinimb 7>Av. eft littaalisin op-
pofitum in leg.jni Vas ^^.§.fn.Jf.defu, t.ihi.cum Fur
rern furiivam vendtdipt, ct mmmos preiii Dominm
reiper virn extorft,fnrtum nur/tmorum eornrnfectff^
reifonfum efl (j; c .qtiod enim exrefurtiva redigitHr^
furtivttm non effe ncrnini duhiinn cj}; Ntmmus igitur
htc,quiredaEliU efl expreiio rei fnrtivx, non ejt fur-
tivttr. Qiiamobrcm dum habcmns Texturn adcb cn-
bitalcm exprcffc dcfinientcm, quod id ,quod icdigi-
turcx rc furtiva , furtivum non fit, itaut Dominus
ipfc furtum committcrct , quotics idem , quod fuit
cx re futtiva rcdaftum,extovqucrer,profcdb vanum
dctcgituralias quacreredefupcr Auihoritaies •,Etm-
hilominus praeterabunde rcccnfitosyT//^»'^ m d.Difc.
ii.nurnero lo.itain punfto,& infcnfu Vctitatisagcn-
6 do dc Mcvcibus ex firttiva pccunia compaiatla;
quod nullo modo cjEdcm Mcrccs fuitivs dici
poflflnt , idqucad noftnim prcccilum cfFtftum , vi-
dclicctquodtupeveifdcm Mcvcibusnulbtcmiscom-
pctant ludicia rei perfccutoria , (cd locum habeat
concuvfusinterCieditorestmptetis;firmavitC»Jrfl(.
dc
I
De Commerc. & Merc. D ifcurfus XCIII. 3^3
7
De L«cade credit.difcepti6.ex nu.^.ufejHe adfia uhi
dcduxic , tamquam exprcilam, & non admictentem
dubietatem, cenfiiram prxfati Te.vi. licct ibidcm ex
incutia Imprefrorisloc»illudallcgandi (ptouc inci-
pit)^«i F^,dicarur ^«» rf j.
Et fanc ratio eft evidcntiflima, qiioniam ('excepta
Dote , qux etiamex fui privilegio tamquam quid
univcrfum confidctacur.ad normam Text.tn leg res,
^Hit ex tiotitliff.de fur.Dot. J nufquim in parcicula-
ribus pecuniis, feu rcbus (prouchic ) precium fuc-
cedic loco rci,fcu loco precii, uc optimeexponic j/.
»'« diEl.leg.cjui Vm,% fin.ffde fnrt.in Verb. non eftfur-
tivns, & melius Bartol. in eodern §.ji''. quem cciam
refert tbidern gloJJ. in addit. 8c fcquicur in terminfs
leifurtivi Mindan. confnlt. Sa.von. lib.i- t^imft 163.
vura.^^.S: plenius Card. De Luca d.difc.iG ex tiu.6
Petr.de Vh.ild. de dHohHifr^trihus parte i^.frincip.
fo/.l.&pofteosbcneeciam/c.:«. Anton. ae KigrU
tn Capn.Regn.cip.ad hoc, de fttrt.fub nHw. 105. verf
fateor tan.e,,, \W\,cjHod ita deintim Soctiis teneinrfnr-
tt, fiprobaremr afene de dolornalo , ^ ^uod doiosi
contretlavit rem cofnrnunew, aiias prd/tin.tttir DoiiHt
fm ?Hrt uti, qiiiim furti con/iliHm ir.ixe, & concordaC
'^iHl./iub.devalia.Iegalfap.iGJnbntiM.j.Sfeii.det.
t^.nu.^^.Modern.Ro/ignoUde Societ Comran.y.prx-
not.ii.fub niiw.yverfhic tamertadverte,cr dijqmf.i
^.ii.infin.
Tantum vcib abcf>, quod iftc dolus malus , & ani-
mus concredaiidicomprobetut , idqueapcite ( uc
concludunt .^Hthoritate.< mox reccnlits ) quin po-
tius .ippareatdc contrario, dum neid potuit in Jit-
dicio Ciiminali juftificari ; uude pio abftci^^enda
ttf^ue adfni.de credit.uhi etiam ex nu. 10. pollquam li qualibct macula congtuunt ca , quE in foitioiibus
cum Addin.ad dec.i^.n.^J.^p-fe^j.par.^.rec.Qr Rot.
ceram Merl n.dec.^'-^ Q- ^fc.j^^.fitmavit.Jusfcrip»
■J tum , illiusque rigorem privalere dtberearquitati
non fciipts ad tollendarn illam afpcritatcm , quac
ptimo incuitu faveie videtur Domino pecunia: fur-
to fubtra(3:a?,ne debcatpoftponi Credicoiibus Emp-
<oris,plurima congetit exempla,&fignantcr illud fa-
iniliarcquod nifi Vcndicor ilbi fpccialitercum rcfer-
vatione dominii providcrit,quotidic poftponicur in
rcfua Crcdicotibus Empcods, quiptecium Vcndi-
loii non folvic.
Atque hinc quotidiequoque vidcmus in termi-
nis emptionis Cenfuum firmatum , quod ubi etiam
5 de alicna pecunia appareanc , ac rcvera fuerint con-
quifiti, attamcn fiunt Emeniis, non Domini pecu-
nia;, qui folum agcre poceft adverfus fraudolentum
Emptorem pro refufione pretii, vel iux pecunir , ii-
cuti coismuniter notaiuntScntmf;»» l.fi,ui pro-
penis,C.de rei vindic.Cenc.de C enf.quA/i .Cj .nuTn.ii,
tcrminisobtenra: etiam pcrmodum provifionis, ac
rcvocabilitcr liberationisa vcxatione Ciiminali tra-
didctunc Covarr.variar.lib.i.cap.i.iiumer.S.Thefaur,
dei.ifio.Si.nitm.i.}p\enc Guaz.z.rn.ad defenf. Reor.de-
fenf.2.cap.-y exnH.^.cumJeqtji.SiConcoidat Modem.
Rayiald.ad Bannim. Gener.Benon.c.i.$.i nu,i6ypro-
pe fin.verf.rationes vero.
Ncc pro inducenda conjcftuta doli ,praecipue in
inatcria,qua; [ ut diximus] apertam exquiric juftifi-
cationem , juvatipfemct Contradlus, fcdimpofitio
Ccnfuum,de quibus agiturj Nam & quis non videt»
quod& eidem Contradtui , & implicationi con-
gruiinc veiba Tcxt.in dt[} /eg.n.erito, dum enim ibi-
dem dicicur, credendurn eji,eum, qui partis Dotninus
efi , iuieponus Jho uti, (jiihn fiirticonfliutn intrz.jy
deplanofequicur,quodpariformicer Gafpar crcde-
rcpetuit tamquam Sociusuti Jurcfuo ,pecunias
amocasfucccffive inveftiendo in tot Cenfibus cum
Maico , alias enim fequcretur , quod ad tetminos
^iz ubifub verf& iw/^nwc?» afFcrtfortiflimum ex- 13 TfA-f.in celcbri leg.Ji P atruus i^.C.comtnun.uirtuftjue
10 cmplum de Procutatore conftituto ad emendum
Cenfum , quod fi pro fe , Se. non proConftitucnte
emat,& ftipulctur fibi,& non Domino,pro fe illum
acquirat , licet Mandati fincs perperam corrumpat,
& cmac cum pecunia Domini Conftituentis , & di-
xit T^t.poR eutndem dcc.i6yntim.<).8cio ubi quod
etiam firmatur icgula hxc pcr cxceptiones.quae dan-
lut in rcbus cmptis cx pccunia dotali,Minoris,Mi-
litum,& fimilium,& dec.^^6.nu 1. curn ifeg^ & mc-
lius in dec.^Cj w.i.er 2.quas refeit, & fcquitut Cen-
fal. dec.Lucen.2.nH.\j.Po/i refol.Civil.iynu.i. Add.
ad Pamphi/.dec.2^').n.ii.& 23.
Subfiftente itaque hac inconcufiTa ptopofitionc,
«juatenus attinet ad fudiciuni fupec rccognitioncin
Dominum,& fucccffiva folutionc ftuduum intenta-
lum , dubiiati poftc non videtut de clara Abfoluto-
xia, abfquc co.quod ( uc ab initio pfjcmifimus ) ne-
ceflc fic devcnire ad eximen, uctum verfemur in dif-
poficione7VA.7.«« Lrei communis , fcu potius in altc-
ra fubfequcnti explicativa /.Wf nVo.jf^^ro Soc. Scdad-
huc ii) quamdam cxuberautiam juTat fubneftcie,
11 quod nifide pofitivodolo malo , & animo contre-
^udic. quotics Sociuspecuniam communcroad fui
tancum utilitatem , & nomen convertit in emptio*
nem , aliofquc Contra£tus , non acquiterct fibi , fed
tamquam de re futto fubtrada acquireret Socio, &
Societati: quandotamcn [quicquid fitadcffetaum,
14 ut Socius in hoc cafu teneatut ultra prctium refiin"»
dere Confocio damna,& Intercfle , ut cenfuito^*-
noch.confl.ix\.nu.^i.Mant.de tacit./tb.6.tit. iG.fubn.
15 34. ] tefpcdu verae , &juiidic2 acquifitionis tam-
quam de rc proptia contrarium litteralicerfancicur
^lrnpQratore tn d.l.fi Patruus , & communiteriii
propofito Societatis paiticiilaris idipfuro alfirm*.
runt 'Bart.in le£,TiiiHm,& UMitvium, §. altero.ff.de
admin.THt.Scin l.fifatres,verf fed ^uid,fiftnt duoy
ff.pro Soc.Petr.de Vbald.de duob.fratr.parte ^.num.^.
Menoch.d.confil.\ii.numcr.~]%.Fitlic de Societ.cap.^,
num.i^.tJ^erlinde pignor.lib.i.cjudji.^. nnm.^.Mi^
chaior.de Fratr.parte i.cap.S.nu.i^&feijcj.Andreo/,
controv.T,jf.num.\i.in f.n.&lmxxsfub num.xt bcnc /*«»-
cif.de Salvian.inlpeii.ycap.i.numer.jSi. & ^<^g. cum
fecjq. RoJignol.de Societ d.difcjtiif.i.%.\^.per /p/.quod-
quc magis cft eamdem conclufioncm unoorcam-
Aandi pccuniam Socialem doceatur , ftat omnis 16 pHarunc, licet emptio, & acquilitio fida Hon fueric
ptzfumpcio exclufiva iftius animi, & doli, de qua in
W./.w*r»fo,quamve notabileni appcllat^/a.i^i^.^f r^.
inire,& in iftimettctminis Vinceni.de Taleottis in-
ter conftl.Alex.(onfil.\-ij. fuh num. ix.Vetfprttereay
eumfecfci lib^ ubi quod \AcTextHt in Lmerito eftdc-
cifivus,&adeb tcmpetat altcrum Tc.%r. in Irei cotn-
rnunis , ut ttansfcrat onus in allegantcm probandi
^larc > & concludcmer concratium , idemquc ctadic
de pecuniis commuuibus.led lolum dc propriis aJtc-
rius Frattis,ieu Socii,A^oM<i«. confil. ic^i.Jubnum.S.
Menoch. confii.in. numero qHadrageJirno , O" confil.
^\().nHm.y Ftlic.de Societ.cap.i^.nurn. 75. Michal.
ubijHpra ntirn 14.
Ejufdemquc prorfus irrelevantiA: dctcgitur aiT.
conftfllio mcmoraci Gafparis; Qtiia,qua[cnuspciti-
OCt ad rcm noftram, iiec applicatur in fa Ao, oec rc-
lcvat
384
Anfaldi De Anfaldis
levar in Jurc: Noii quidcm in faiSko.cum non dixeiic
Gafpai,Ccnrus cocmi(Tc,ut acquireret Sociccati, fed
quod dumtaxat fovcbac intencionem rcponcndi pe-
cunias, ti'.iandoillx forenc (ibircftitutx.proindcque
leddicur inccrim innegabile > quod Contradus , &
eroptio Cenrusftabat,ftetic , ac dc piacfcnti ftat pc-
ncs ipfum Gafparcm impolicorem doncc,& quouf-
17 quc fiat reftitucio , pcrfpcfta illa didione quando,
qu2 condicioncm (ufpcnfivam importat , ut apud
fariJ.confil.%i.rMM.6.ltb,i-SHrd.confil.x^^ nimcr.}^.
^rat.dffc.^^i.nurn.^i Larr.deci/.Granat.^i. ««wj.iS.
Jiot.coram Uregor.dec.^iS.nHm.i. Cr dec.2^S.nim.6.
farte yretent. ad cfFcftum autcm , dc quo difcepta-
tur jfuperabundac nedum quod ftctcric ufquc ad re-
18 demptionem, ac rcftitutioncm, ftd quodpenesac-
quilicotem,& Emptovem ftctetit pcr momentum.ad
Text.tn leg.2.ff.de reb.eor.Si in individuo cmptionis
'($€) Cenfus,& coufimilis dcclaratioms Rot.dec. ^jifj.nu.
i.fsr ypojl Cenc.de Ceuf. qua: prodiit inilhReMana
Cenjus de Ode/calchis coram Caijaler.interfnas dec.
ij^^.rium.^.dr 4.
30 Non dcnique fufFragitur In Jure , cum confe(Iio
ctiam Furis non fufficiat contraTertium, prout (atis
non cft coiifeffio Vcndicoris poft vcnditioncm fa-
t£ta.m,ut noccat Emptori, cum confimilibus cxem
vortie,^.ob donatienes num. ^^.in fn.ffyfolttt.matriml
Hodiern.ad Surd.dec .nj .numer.^-Grajf. de except,
exc.iC.nKm.j^c). propefin.<ier/drfr8ti compev/ntione,
Olea deceJ/.'/ur.tit.6.qttefi.ii.mmer.ii. aliiquc apu^
iftos.
s^. Attamen negati nequit , quod in materia Ccn-
fuum ( Parte falcem opponencc compenfationem }
Cenfus ip(e excinguacut , cxcollcftis pcr Ccrc.De^
Cenf.^.SS./ub nu.6.ierf.ii:uc .,iiieTii.(^<^i4afl.ioS. nu.
$.& 6.Spad.confiI i]i.num.z.lil>.i.Tho7nat.dec 25i,»<«.
xi.C^ /e<jej.CoreioUulleg.^6 nuin.icf.ctm/e^fj.Bonden.,
eoUuil.^l.num.^''..lib.i.Hodiern.ad Surd.d.dec. 117^
mmer.ii.Ret.pofi emndem Cenc.dec. $16. nu7n.x.(jr
/eqq.GfpoU ifjlderlin de pignor.de c.^t.HHm.iy &fi^m
& coram Dunoz.fun.dec.icfi.per tot.& dec. T,i.num^
i^.coram Card.Cerro,& dec.j^^^.per tot.fc.rte u. re-
cent.& dec.ijt.num.z%.partei'}.& dec. i,i6.nu7/ii.&
/eqqpar.iZ.
Abfquc eo,quod rcfragari valcat Prorccptum Ju-
dicis C liminalis injung(.ntis "• !arco , nc fvucSbusfol-
verccimpoftcrum Gafpari Crcditovi:Cj^iia, praetcr-
quam juxcapun<ftualicer firmaca pcc Rot. in iioma-
na Cenjusij^. fu 11 i6j6. §• Tiim tiiarn ejiiitt ,coram.j
./rf/^f>-^<j^0j«u3usparticula icgiftraturin Calce,(cuin
eadem Decijio non h.ibcaturimprcfta illud non atfi-
plis ex Surd.Rolan , alitsque individualiter in fpecie 15 cit ullo modo fovtem, & tft ctiam in tcrminis Ccn-
iiirti rclatisper Cyriac.contr.6og.nuTn.i.i&i.8c^c
neraliter per £)f Angel.de ConfeJJ.iib.i.qHdin. lo.per
iot.Sahetl.in /ummMver/.tratl.tom.\.litt.C .%.iy /ub
31. & admiCit Rot.coramCavaler.in prxdicTn Cau/a de
Ode/calchis dec.iii.uhi licec e.v ntim. 3. tifyue adfin.
plurcs adduxcric probationes, & circumftantias pro
2l adminiculaiida declarationctandem infin. rcfcrvavic
diicuticndum, an hujufmodi declaracio prsjudicare
poiFct Creditoribus anccrioribus, & in cancum in ^-
<^er.245.deinceps affirmacive rc(pondic, cx quo im-
poficoi Ccnfus eadcm dic confedtionis Inftrumcuci,
& amotionis pecunia: fcripfcrac in libris iacionum,
^uod eafdcm pecunias dederat ad commodum Do-
anini ipiarum pccuniarum , & dc csccro dcfpcxit
conjeduras omncs cxteroquin urgenciifimas in eo
cafu,nedum ipfam dcclarationem vcluti poftimpo-
fitionem Ccn(us , & jus acquifitum Credicoribus
cmiiTam.ac rcfpcftivc dcpromptas.
Conftituto igitur ex hucufque firmatis , quod
cullacenus pro perfccutione rei , five vindicatione
Ccniuum adio compctcrc valcatFallarino , cciam
quando clarum forccpccuniam iocialcm fuifledo-
lomalo^animoquecontrcftandi fubtradtam, quod-
^uc de ciEtcro ncc per umbram de hujufmodi dolo
inalo,& contrcftationc doccatur ; Jam diximus,
<juod quicftio rcducitur ad pra:lacionem, feu potitis
ad inquirenduro , ncrum Marcus fua Crcdita com-
peniarc valeat curo cifdem Ccnfibus,& in hoc regu-
la efta(firmativa,nametfiplcriquc volucrint,quod
aa adetfugicndum ufurarum curfum ipfo Jurcindu-
cacur corapenfatio, ad Text.in l.ficonjkity C.de co7n-
fenf.<J^M nnnaz. de ratiocic. totn.2. compitt.i^.nnrn.i.
Leotzird.de Vfur.^uafi.S^.num.io, Capyc.Latr. dec.
iynuTn.io.& feq.Cen/al.decif.Lucen.ii.nu.^c,. &nu.
Cr3,,&fe^q.Rot.dec.^o<).num.zo.&fe(jq. parte ^rec.
dec.ii^.num.ii.& dec.ig^. nutner.^.parte 15. & dec.
506. «ww yparte iy.& dcc.6^.num.y & feqq.partz.j
!%■& dec.j^^.num.i. p(fi Zacch. de Salar. adeout d
23 [fafta compenfationc ab ipfa lege ] Dcbitor folvif-
iccrcpetcrc valerct cx indcbiti coudidtione quanti-
tatcm foluram pro rata compenfabili , ut ampKa:
eJHutmux. dtn.cetnput-i^.nutn.if.^Barbo/in leg. Di-
(usdcc.SiciLcora7n.M.iflyul iv^.tium 2.).C^ /e^^.Ni-
hilominus non quid fadbum fuerit, fcdquid facicn-
dum forct,aeftimandum cftjEt dc icliquo tantaeft vis>
& indulgentia Juvisad favovcm Dcbitoris compeii-
26 farcvokntis, ut etiamfi agatur depvaejudicio Crcdi-
torum antctiorum fui Crcditoris valcat Debitor me-
diance compcniacionc dcbitum cxtingucvctcftc Scac.
de Commerc.^.i.glofi'.^.a nu.j^uif.cumjeqq.Giiit.d^
Credit.c.^.q.j.A num.^^^.Carlev.il. de 'fudic. totn.i.
lib. i.tit.i,.difp.zl.nn.i.)\i\\Qto n.j ubi rcfpondct fun-
dan?cntis contraria: (ci\tm\i!£,Capyc. L&tr d.dcc.i^.
ex nu-ij.uf^ue ad pn.^ihrb.ot/erz:io6 niim.S. & ^.
ubi paviter rcfpondet coiVianisyMerlin.de pign. Ub.
i.q.H.in fin.Ajfitl.contr.fur c.i%.n.^9.& c..^\,& ^i.
per totCaroL.Ant. De Luca ad Franch.dec.<^.nr..i.
Card.De Lucade Regal.di/c.i6.nu.-] .& diJc.ii6.nH.
1. ucrobique attcftans dc magis communi,& rcccpt»
fcntentia,c^ lib.%.de Credi/. difc.^6.nu.i2. Imo fatis
eftfaftum tale proponcre , ex quo implicita rcfulcec
27 compenlacionis exccptio,ut probanc Bart.in ieg. i.
}iUTn.6.Jf.de except.R(iVit.conJtl.6o.nu.jif.lib.i.Redoer.
confi/.^^.nu.ij.(jiurb.d.objerv.io6.num.ii.Hodie>n.
adSurd.d.dec.iiJ.num. 11. Vinc.de Franch.dec.y-j.
num-I.Capyc Galeot. contr.6}. nutn.io. lib.i. Cafye.
Latr.d.dec.i^.num.26.
R.P.D. ALBERGATO
Romana Ccnfus
tMercur. 14. htmi 16^6.
Sinonfuerunt folutiftudus CcnfuSjdc qiro agi»
tur,Diana: poft Annum 1630 &c.
zS Tum ctiam, quia Inhibitio ad frudtuslegitur, &
idcb quoad fortcm principalcm nihil operari po-
teA,uttr3dit «J>fafirt/J.deci/o.zi<;.numer. 24. &/e^.[
& f quod plus eft) pr^cedens Decrerum dc non fol-
29 vendoalteri , .juam Irancilcx Tibald^c , circumdu-
dtum fuit , & rcvocatura pcr aliudcontrraium dc
Anno 1630. inquo didtum fiiic» quod Tafchis ficrcc
folucio
DeCommerdd & M^rc^t. DifeUf rUs XGI V; m
Indic. Rota cordm Duram dec. 388. nnm. c.d- '-"^aUaAClV.
rolutio ... -- j j --.
ff. <ie Iudic. Rota cordui Duran. dec; 388. ntim. y. (§•
in !<lnUi\*s-,fen SuhUcen. Atttntdtormt v.rHlii 1545.
eoram h. m. Bichio ; i quo tempdre citra Tibaldl
5oiiun<]iiani ampliiis frudtuS Cehfos ekegit, qsod
conlideravic Rota in Urhevetttria CtnfUs 23, febr.
i(J<;4. co^rAm todem b.m. Sichit f. NtfHe ehfiat ,
[~ Verji junHd pYsfeftlm.
tLORENTINA PRiELATIONIS
PRO FRANCISCdi ET PaULO AME-
RlCO DE VESPUCCIlS,
CrM UAZZJEIS , ET Gallettis.
ARGUMENTUM.
Emit quls fiib Hafta rcm Dcbitdrls , pofteo-
<que paflus cft evidionem ; Quacritur , an age-
tc podic pro fui relevdtionc ^dverst^ts pofterio-
res , qui cmerunt alias res ejurdcrti Dcbitoris^
& folverunteidcmmec Creditori pretium, pro-
ut fcccrat primusEiilptor , & coticluditur affir-
tnative , ctiamfi priciius Eitiptor nuUattl ccflio-
hem reportaffet Jlb Evinccnte : Et hac occafio-
tic examinatur , an Evinccns polfit cogi ad ce-
dendum Jura fua pofrefTori dcjedo , &c an hu-
jufoiodi ceirio , {1 fiac ex incecvallo , fuf&agetut;
ipfi pofrefToci.
SVMMA R I V M,
I FaSt/eritf.
a Cefiionariu4 , fui obtitiMt cejjionem enm ftomijfionti
tvi5lionis , prtfertHr tam Cedenti , ^uim atteri
Cejftonario pofltriori , Ucit agatur di eodem iurti
vtl Credito cejfot (jr dt ratione.
£t hoc procedit etiam inEmptorti quihabtt ailiontid
in cafn tvi£iionistintrapofteriorttEmptortt,ibi'
dem.
'Amflia , etiamfi Smptor cijftontm Hon ibtintttrit aU
Mvincente, num. J.
■4" Cejftonaritu , Vel Emftor ft noti ohtinutrit i Cedtntn
Vel yendente promi^onem tviQionit , non potefl
*gert contra alios Emptortt ,vtlCiJfionariott]uf^
dein Crediti, nifipro rata.
' Et fuomodofitri dtbtat ifi» deduSit pto tatd , nume»
ro j.
6 EviSlionem paffui an poftit eogtrt Evinetnitm ad ct-
dtndumfibi lura.
7 Ctffto lurium non potefi dentgari , ijnandt non nteti
Cedentiff^prodeflCeffionario.
9 Ceffto Inrium peti potefi etiam ex Offcit ludieit i
tjuaudofHhefi atfuitM.
9 (^ejfio lurium peti pitefi A Peffeffore dejeSo etiam pofi
jfententiam, & reftitutionem rei.
io Ceffio luriumper tertium Pojfeforem fotventem Crt-
ditori petipotefi ttiam tx intervallo ,& de ra-
tione.
II Cejfio lurium tranfiativa neijmt obtineri , tjnanda
folutiofit depecnniii , vel tffeiiihks eommtinit De-
bitoris
12 Dominium actjuiritur per empiionem.
f} -Cejfionarihs exercere pottfi tmnia lura , ywii eompe»
tuni Ctdtnti.
tn velpuccii, de Anho vero 1645. & ig,. aclihe
dum Mazi^, de Mazz^is. & jacobi GalletS^
tiumque iftarum delibetatiollUm Mohti C SH
torifuitpetfolUtUm. ****
Subfecuta autem longe poft cviaiohe Domui
dcliberat* Vefpuccio , de duobus fui expTrtt
Francifci , & Pauli Americi de Vefpucclis tequi-
Jtus, prlmo nempe , an poffent iidcm Fratres d«
Vefpucciis ex caufa prsdidar eVi^ionis age^
t>ro tclevatiode advcrsus Maiiaruth , &GaJle&.
tumEmptdres pofterioreS , tiulla etiam reporta-
ta temdne Juriutii ab Evincetlte ; & feciiridci
{quatenusaliquacertio foret neccftaria) an poflet
ruffragari illa.qu* foit rcpottata cxiQtetyailo.
Refpondi itaqlie;
auatenhs pertinfet ad prlmahi infpeftibnem,
1 r 1 ' ^ '■<^">'""^'= prdcedendd , puudus i mc-
ro taao dcpendet , utrilm fcilicet quanio diftra-
tta fuit Ddmus ad inftantiattt Montis , ideta
Mons, qai proportionabiliter Jura fui Crediti
tetTit i & tranftulJc in Vefpuccids Emptdtes, pro-
mifent qijoquc fecuritatera ; iii his cnim ttrmitiiA
nulla fubeffe poteft ditficultas; qUod Vefpuccil
fcxpoftulare valeanc reIeyationem,& agete ad-
VersuS pofteridres Empitores infolidum.qUia liceC
ilti fucccJlive repditavcrint CoDfimilem ceJTio-
bem ab feddem fonte , & anterioritate derivao-
i tcm , adhuc tamen rcmatlet femper iiiconcufla
pralatio adcommodum illoruni, c[ui priis emca-
ao, prias etiam reportarunt cemotiem , & obliga-
tionem pro tjufdetn cmptionis ; & cefHonis fecu-
titate,citeraquippe jura cella Emptoiibus poftc-
noribus iranfierunt cum vinculo hypothcc* ad
tommodum priorum pro manutentione prim»
tejohis^proiat cgregie articulo ad 1'artes dlfcuf-
fo firmat Fbntanide patl. nuft.elauf.^.glbjf.1%. par.t.
mm.U.&fef.Satgad.in tabyr. Credit.par.^. cap.t^.fm
liniconu. 85, verf prdfatam tamen , Olea de ceflur.
tit.^.fuaft.^.f,u.2yFaberin C»d. iib.i.iit:iA:defin.iA.
apudquosc»tci-i.
Et qtiamvis nohriuil* fci hifce AuthoriiatHiu
loqUanttir cUm prxfuppofito obtent» de hOto
i temdriis i Crcditdrc c vincentc, nihilomintis cutri
eadem ratio «qtia lance conciirrat in alio cafii
tertidnis ndn faSa: , ( obligatio fcilicet cdrum ju-
rium ; qijar pdftmodiim cum pridido vinculo
h-anflata fucruht in alios Ceffiainarios ) hujus cef-
lioni&defcdumnonobcffe ojjtinl^ firmat Oleadg
tejj. lur. d. tit.^. qM.%.h.%-].
Vcriim quando ( ut verencium furhmoper£ vi-
detUr ; folummddd Mons cellerit jura fimplici-
ter, rtulla adjetia promiffiont fecuritatis , ex <jui>
Iwe Greditoris vcndcbat ; tunc pdterit quidcna
primus Emptdr agcfe contri pofter/ores, fcd
4 non ampliiis infolidum , ac dumtaxat pcr quain-
dam rpeciCm contributi , & , uc Scffhentes dicunt,
pro rata relcvationis retnedium interitare , ex fir-
inatisper Oleam ubifuprd ««w.i^. Salgad.d.par. 3.
cap.i^.n.i^.verf.pr*fatam tamen, latilfimd Giurh.dt.-
*if37'»-5'&-ff^.
Kk Atque
38^
Atque inhoc cafu , iquoties fola ratapropor-
tioiiaMlirer prxtendi valeat per priores Bmpco-
j res , indubicati Juris exiftic , quod ifta proportio
tK-fumeiida veuiat , habita ratione ad corpora
*. poiMd tam per eum , qui eviaiortsm paiHis eil,
*' quam p^r alios , qui luccefrive , iJc prsEmillmns,
.' obiioxii repcramtur relcvationi , adcGiit calcula-
n dcbeant pretia omnium corporum obtlist=ico-
rum , Si dempta pritis rata proportioiiali corpo-
yis evidi fecnndum ic^ulam aiiream , vulgo del
tre , liccat pro refiduo m.^)leftare poaeriorcs . ad
ca, qtii perbclle praEinonct C(i//. ^f r^/jon.j-d^^rwa;/?.
A iio.num.i : ltitrigUol.fiiigul.n.ltl>.T..Felicia)!.de Ccnpb.
hb. ?. ctip. i. nitw.ig.vr.f.obfervavi ,qu6s rcfcrt , dc
fequitur Ctitrb. decif 57. imn. 6, Olca de cejj. fnr:.
d.tit.^.i/H.^.nuw.^z. .
Ifta igitur fortafse fufficerent proenuclcatio-
ne praefetitis controverfia: : Vcruin a.Tnmendo
quoquealteriusinfpeftioni.'! examen , quamvis cx
, acctirata librarum revolutionc.fas non fucrit adin-
« venire Attthoritutam , qu.r. difpungat in indivi-
duo , utrumille', qui pairusell cviaionem jco-
y%ere potTit Evincenrem ad fibi jtira cedendiinl;
• Atcanun prztermirTs i five fuppofitis nonnul-
lis regulis , quir pafnm in hac materia receptx
h nofcunair , qu.id fcilicet ccOio denegari nequit,
quando non obeft Cedenti.k e coiiverfo prodeil
CeffTonario , Ut ait /. C. in l. in Creditore , f. de^
^'vUitm. Ds Pont. conf. 6. ntm. ?.2i& i^.lib.x.Amat.
pAnorm. refol. 3 -j.-timero lo-C^ numero 38. Ncguerot.
Alifn^.u.timnero <).tn fin.Mangil.de Evicl.cjUxji.Si.nH.
lo.Grattan. difiept. 68(5. mnn. 10. Calvin. de a^uit.
iib.i.c.ip.-]-] num.iJ^.Carol.Ant.TDe Luca ad Gratian.
^ difcept.^O().fiib nit.j^verfjroteji comprobAri , Thomat.
decifi^o.num. 15. Giarb.decif.S-].mm. ^o.infin.Rota
(oramGregor.decifS^-l.nim.i'^; _ ... ..
Vnde applicando ad rcm noftram facile poHct
inferri , qiiod pridiaa regulaegregie congruat
in prarfcntibus fa6li circiimftantiis . in quibus Ve-
fpiiccii fummopcre adjuvarttur hacceffione , nii!-
Uimquedctrimcntum refiilcat ipfiCredicori j.qui
evicic ; quinimo omnis2:quitas , & ratio nacnra-
h-s expofcere v idctur , uc iUe,qui remairllc fpoliaruS
Doroo r.b ipfo proprio ^re coempta ,' valeat fal-
teiti , rucdiante ceffionc , obtinere remeduim ad
jura , & bona amilfa rcintegranda , quod cafu offt-
cio Judicis impartiendamelTe.cefrionemdixerunt
Scribe^uei in l.fires chligat^ , /■ dehgat. I. Signorol.
eonfi 100. fnb nUmero il.verf. modo in c/ifu nojiroy
Surd. conf 536. tiumet. %■ Cahin. de &quit. d. ttb, i.
eap.TJ.numer.n.&feqq GrM.tn. difcept. -j^l.numerd
iQ.Adden ad Paiteit;c.vpedit. TJrbinatoi.^^i.num.iJ.
& i8.p!ene Epifi. Roccafeleili dtsfut. lur. cap. 152.
nwn.\-i.& fnbnum.z^.tom.^.
Concurritque ultcrius validiffimum argun-tcn-
tum iftius veritatis , ex quo , etiam poft ablatam
poTcfnonem mcdiantc fcntcncia , pafTnTi habcrur
in Jurc rtabiticum , quod ccffio prxtendi pofnt ab
ipfo PolTeabre dejeao,ut poft Negufatit.d^pi-
gnor. par. 5. membr. 3. nnm. 3«. '"«'"7^ tertio poUfeti-
tentiam , Carocc. de ohlat. <jfU.(ft. 23. num. ^.verf.pofi
ftntentiam , tenct Merlin. de pign. Itb. 4. <jiufi.-j'^.
m.^^.verf.extendiiHrtertioSi Confonat FaberinCo-
ti,ic.lib.%.tit.y..definit.\.verf.adid.
E-cxhisdeperferemanctdilfoluta altera dif-
fi: lc -s , an cefHo , de qua agitur , reportari po-
tucit ex intervallo ; dum etenim DoStoresCapvi
laudati unanimitcr admittiuit , quodetiam poft
Anfaldi De Anfaldis
ft.
8
■9
10 reflitutibncmrealembbtirierivalet cefRo, virtua-
liter qubcjUe ,& pernecelse fupponunt , quod ex
incervflllo Cadem cciTio (it reporcabilis > & 111 om-
tiem caiuni hoc iprrim firmavit exprefse^/oyT; un4
Cum Text. i'n d. t fires obligata 60. in fin. jf. de leoat..
l.ut animadvcrtic Roiner.ad De Marin. cap. 43.
nimerow tj- iz.idetnDe .Vlartn. d.cap. ^^.ptr tot.
itb. I. Merlttr. depignor. d. /♦. 4. cjunfi. 75. f^er tot.
Olca dc ccjj. lur'. d. tit. 5. ^imft. ij. niimeT. :H. apuj
quos dpcima deducitur racio ; qus ih torcio-
ribuscalui noftro ad.\ptaturi fi ctcnim fecundum
prjediftorum fcrtliim incantum Tertius PoHisflbr
rcportarc potclt; cclfionem cx intervallb , eX
quohequit prxfumi , qUod ipfc Tertius folveric
ad cftcCtum liberaiidi Dcbitorem principalcm,
inultb magisid prdcedit in pr^rrcnti.ubi non fpon-
te , fcd coat^lc Vcfpuccii paffi funt,quod inDomci
ab cildcm einpca Crcditbr facisfierct.
Ncque dicatui" , quod prasfatae Atnhoritates
ccdaiit in tcrminis effciftivj: folutionis fafta.- de
propria peciiniil per Poftellbrem ; Qtiia in fub-
ibnria eadcm adftipulatur ratib , quahdo fe-
nquitiir evidid , in Jure quippe dlimtaxat inter-
dicitur faciiltas accipiendi cetfionem traiiflativc,
iquando foititio fit de efic(itjbus , vel pecuniis fuK
dominio , vcl ii<*reditate Dcbitoris exiftentibus,
ad tradita per Menech. iib. i.pr^tfuTnpt, 143. iiHTnero
I. (jratian. difcept. 28ei. ntmero 6. & 7. difcept. 795.
Hutnero2/\. Adden.ad 'Paitcll: d. exped. 51, numer»
16. Thotnat. declfi. 385. nuriiOr. 4. Rot. apud Tofih. de
fubhafii decif 89. ?iH>n. i?. ^ dccif 94. num. 13. pofi
Torr. de pati.fut.Juccefi'. Card. De Luca de Credit
difc. 48. num. 3,
Sed 2i,d prxferis Jtbtum eft iri oppofitum , cuni
Evincens remanferlt fatisfaftus fuper Domo , quat
non erat ampliusdc efte(S:ibus,nequede dbminio
iliorum de Machiavellis Debitornm , fcd crac
de eftc(3ibus , 8c fubftantia propria iplbrum
12 de Vefpucciis , cum illaraemendo, acpretiuni
exburfando , ejufdem Domus dominiuin adeptl
fuerint juxtd nocifllriia Jura , de quibus in §. vtn-
dit£ verhres , Inftii. de rer, divif & acquir. ipfar.
domin. cum concord.riimium vulgatisapud Cwrr.
difeept.2i.num.\.Bdnden.coliuU 5 num.ill.lib.i.Epife.
I^occafcletl.dljpiii Iiir.tdtn.r.tap.ii^.num.^.
Coniperto itaque , quod ex intervallo cedio
valide poruerit reportari , fuperftuum eftinda-
re , an Iblucio pccunia: dcpofitata? fucrit niilla>
tamquam defc(Siva citationis ad videndunir
riiandari confignari , adebut ea ceffio , quar ha^e-
rius fa(3:a reperitur,dici mercatur re integra;Qiiia,
ex l^upra dcduilisqiiando etiam cenfendaveniac
ex intervallo impetrata ; illa pro meo judicio
rubfiinetur , idebque , pofita validitate iftius
i^ ceffionis , concludcndum videtur , Vefpuccio
agere poftc adversus pofteriores Enaptorcs, uc
fupra , acfi agerct Ei\\ics de Aldeg^s , quC
Domum ipfam evicit , ex clariffimo effeftu ab
eadcm ccffionc refultanre ,pcr Text. iu t. 2. %.non^
fotkm ,fi\ de hiered. ^ ail. vend. Surd. conf. 166.
. nutnero it, T^ot coram Merlin, deiif, ^io.numer. a.j^
fecj(} & coram Biih.decif.)SS.num.26.& decif.^S^.nu.
}.coram Priol.cr ttt Roma^a luris redimendi zj./hhU
1687. §. I. infin.corain Reverendijfi Emerix Decdm,
ii alibi millies.
De Commercio & Mercat. Difcurfus XCV. jg^
FLORENTINA LOCORUM
MONTIUM,
f/fo MARCHIONE MATTHIA
DE B ARTHOLOM^IS,
crM MONTE DELLE
GRATTICOLE.
ARGUMENTUM.
Plcneaglturde Locorum Monciumnatura ,
& (ignanterad cftl-Jiim, an per ipfiim Moncem,
ejufque Officialesa!lcgaripoirKpra.Tcu'ptio ad-
versus Crcditores eorumdem Locorum , &:
maxime fi concutrat ccnicnaria : Et quid de
friic.lii-)us de prx'tciito vel in futurum i cumali-
is circa pr.xCcriptioncm , e)ufque requilua. Ec
late quando cmens Loca Moncium efficiatur
fccurus , li eadem i"pci:larent ad alium , qu.im
ad Vendiiorem , & exornasur raateria cura plu~
rium cafuum diftinttione,
S V M M yi 2^1 V M.
au-
1 FaEliferies.
X Pfisfcriftio 50. vel 40. Annoram , an intret in annkii
prdfiaciombus , efu<& d-sbentur ex conventione , re-
mijfiVe ,& nnrn.J.
3 Montiftit. nonpojjknt a Principe , vel Camera invitis
repetere Capitale.
4 Loca ijliontium ratione irrepetibilitatis Capitalis
a^Hipmrentur Cenfbus creatis ad fermam BulU
B. Pti V.
5 Pritfcripiio in maieria Cenfus efl inallegabilis tim
^uhadfortem , quMn ^Hoadfruntts.
Velfaltem , firma remAnente irnpricfcripiibilitate quo-
adfortem yfruElns 29. ultimarum Annatarum non
prafcribuniur , num. 6-
18 Ofiiciaies Montiumfunt meri Depofitarii , non
tLTn Doinini.
19 Vepofitum tarn p^oad dorMmum , cjuam cjuoad poffer.
fionemllarecenfnnrapud Drfo.crJ. ,rJv/r^
per.es Dcpofitaritm , apud o^nan remaneijota de-
lentio. •'
Ideocjr.e tx hac ratione prefcripiio mn daiur in Depo^
fiio , mm. 20. ' "
21 Prtfcribereadjnininratornnm^uhmpotcfl.
i2 PrAfcriptio cfua malafide non datur , von obflmt<u
lapfu centenarid.
25 Pr^fcriptienem^fek bonamfidem allegare nonpotefl,
^ttireiinet apud fe Inflrumenta , eic ^uibus oritur
fctentiaproprt! ciebiti,
^yimplia, utnu.2'/.
44 Libros retinens apudfe cenfetUr haberc fcientiarrLj
contentorum in eis, ad effeiium maU fidei indn-
cend,e.
25 Trafcriptio tollitur ex malafide etiamprxfumpta, ^
<^uando.
26 Pritfcrtpiio \am de Pure completa non infringijur fjf
malu fide pofteafuperveniente.
28 Bbnafides , feti tgnori-.niia allegari non potefi ab
Ojfctalibus , tjuifinguHs Annts tenemur libros re-
videre.
29 Prafcripiio non intirat fiante paUo folvendi concepto
per verba lempcr , & perpetub.
Jg PrAfcriptio induciaper Staiuium velitti res odiofa de-
het quaniHmfiertpoiefi rejiringi , (S- coardart.
Prs.ferttm in materia Regaltum , &lurium cum Prin-
cipe , num.'}!.
32 Trafcriptio eft ^uisdampcena per Itges infiiHa nmli^
genttbus.
33 Pmfcriptio nen cUrrit agere non valenti.
<tAmplia , ut n. 34 cr 55,
36 Adversus prisfcripiionem datur reflitmio in integrum
ex capite ignorantia; er ^uando circA eain Itetur
luramento Pariis , ibid.
37 Trafcriptio fuii (i legibits adinventa , ne 'Dominia te-
rum dikfiarent in inccrto
8 Pr<efcripiionetn adinducendam re^uiritur pojjejfio , ;«- 38 Leea Moniium , feu Fifcalia Regni NeapoUs an, d-
ftm titulus, (■;• bona fides.
$ Loca Montium pojfideri dicuntur ab ee, in cujusfaci-
em defcripta reperiuntur.
10 Loca Montium veniunt appellatione Stabilium.
Et ideo Veniuniin legatobtabiliutn , & Valet imponi
fuper ets Cenfits confignativus , ibtd.
Et caduntfub Extravag. ambitiosJE , de rcb.EccIef,
non alien. num.12.
11 Locis tyh ontium aquiparantur Fifcatia in Ti^gnQ
Neapolttano , eaejue pariter reputantur tar/i^uam
Stabilia.
13 Tr^fcriptio non cadit in Itiribus incorporalihus , nifi
concurratpeiitio, & denegatio cum ac(juiefcentia,
^paiieniia.
14 Pritfcribere non potefi Debitor annnam praflationem
infutitrum exfola cejfatione afotutione ,fed reijui-
ritur viterpellatio , (^ recnfaiio.
15 Loca Moniium Ftorcntidtnon abdicantur a Credito-
ribus , nifiin cafn tdft M^jrflatis » & num. 52. ubi
e/uod idcirco amitti non pofjunt propter prajcripiio-
nem.
16 Loca Montium nonpofjknt ob/igari , vel in aliunt^
transferrifine aurhoritate Offictaiium, (^ expreffio-
ne in Itbris , feii litierts Pateniibus.
tj Prafiriptio, vel prjfumptiofotutionis ttonhabet lo-
quomodo per Regtam Curiam jibi a^ptuemur cafn
quo eorum Domini non repcrtaninr.
S9 LocaMontinm in ^uibus d'j}erant k Ftfcatibus Re»
gntNeapolis circa eorum adminifiratiorJem.
40 Dotfiino quando cempetit rei vindtcatio , fi resfue-
rit confumpta , vet difiraBa , daiur injubfidiiim^
aElio ad pretium.
41 Emens Loca Montium tam in Vrbe vigete ConflitM^
tionts Vrbani f^III. 154. (juiim de lure efl fteurm
ab omni moleflia.
Difiingue rerntjfive , Ut n. 44.
Et declara , ut num.^^'). cum plur.feqc[. &n./\c). ctm^
42 Loca Montium nen recipiunt atiam hypethecarn , nifi
exprefiam in liiteris Fatennbus,
43 Loca Moniitm Vrbis uonjnbiacent Confifcationi >
nifiin Crimine tdfic Aiajeflans.
48 Pecunit:. avocatio lunc datur adverfus pofiertorem
Creditorem ,<jua>ido fuitjotuta medianie Senten-
tia , aut Decreto /udicis.
DISCURSUS XCV.
CUiii mos inolevei ir it^ Civirate I-lorentis ,
( vel ouod ita cantum fueric ercdiionc
Kk z Montis
3"S
M^iuis Communis nuncupati delle Doti , feu delle
GratikoU ) qiiod pro monumenco, & julHficatio-
ne Crediti Montiftarum illistantummodo conli-
giietur Schcdulaquidam, feu Pagella cum adno-
tatioiie libri , & refpeaive filii , fub quo uniuf-
»• cujufque Credicum remanet regiftratum, dcntga-
ta dccacteroprorsuspoteftate infpiciendi librosi
nifi eadem PagcUa , tanquam unicum teftimo-
nium Credici, exhibeatur ; eafus idcirco conti-
nue prsrbet , quod vel pcripfummet acquilico-
rem, vel frcquentius per illius hseredes prsdidla
deperdatur FagcUa , idcoquc deticience ipe , &
tnodo inquiiendi libros , compellatur Moncifta ,
etiam cerco fciens luumCreditum , lugcre irre-
parabiliter jaduram aniifTuMns iplius Scheduls,
& Crcditi, unde in propofito vcriiicari quodam-
modo cum ahqua afperitate contujgat adagium
iWudi, fidoartacaditcrc.
Veriim quia quandoque etiam poft longuni
tcmporis interjedum forcuna foler occurrcre
huic malo ob cafualem inventionem iftius notii-«
\x , hinc ciim nuperrimc ad manus Marchionis
Matthia: de Bartholomxis pervencrit qu^dam
Schedula, feu memoria patefaciens , quod ufque
dcAnno 1565 Francifeusde Bartholom;eis ilhus
Auchor quorundam L«7eornm Credicorin prxfa-
to Monte exiftcbat j & abindc citra nuUos fru-
dusexegerac, cceperiint Officiales prsetendere ,•
quod hujufmodi Credicum cxciterit plufquain
centcnaria pra:fcriptione fublatum : Cumque dy
fuper ab Judice parcicularicer dcputato edics
tusrint nonnuIlK Dubicationes, l-go pro parte
Marchionis requifitus ad illas diHblvendas cre-
debam>etiam in fenfu Veritatis, denegari noit
polfe eidem Mirchioni integralem fatisfadio-
nem , ex fequentibus , prout audiyi fuilTe quoque
judicatum.
J)i vellet Marchia duntaxat recnper.ue for--
tem , & frudlus per 29. Annos de proximo de-
curfos , rcs careret omni difhcultatcquiaquam-
visinprxmilTis Dubitationibus fub §.^«. motive--
2 tur , quod in annuis prseUaciombus , qua: deben-
tur ex conventione , & ftipulatu , incret 30. vel
40. Annorum prxfcriprio, juxta opinionem Bul-
gari , fcu irlojj: in I. Cmn nottffimi §. tn his etiam-. ,
C. de pr£f:rtpt. 7.0, vel. 40 Annor. Accamen , quid--
quid (it de hac qusftione in abftratto , ceftat du-
biratio in illis annuts , fcii quadrimeftralibus
, prscftationibus , qux nafcuntur ex forte ,fcu Ca-
pitale pro p.ute Crcditoris irrepetibili, qua-
j lcdicitur Crcditum Montiftarum , pro quoagi
.. non poteft, mfi Princcps, vcl ejus Camera eji-
gat devenire ad fupprelTionem , vel extraftio-
ncm , ex dcduSis ^zvCard.De Lttcaintracl.de
Locis Mont.cap. 4.««w.55'&ef^^>» praSica »oto-
rium ; In his quippe terminis , ciim deficiac negli-
■ gcntia Creditoris , cjui Mater cft prarfcriptionis ,
dcficit ctiam pr.rfcriptio , ac propterea quemad-
modam contingit in Cenfibus ex difputacione
BuUx B. Pii V. cffeclisirrepctibilibus, acquibus
4 l.oca Montium adimulantur , uc pundu.ilicer poft
Liirream , & alios tdem Card. 7)e Luca difcurf. 2j.
num.\%. de Rajal , & in individuo pecuniarum in
Montibns Florentia: difc. 1. «"• 20. Hb. 7. de Alic-
j nat. Hinc vcl fecundum firmata per Rot. decif.ifi^.
nnm. x.poft. Cen^. de Cenfib. & plenius coram Bichio
decif.}^. rx numer. 15. «/"^»« ad 28. repeiit. decif. 55.
tx numera ao. ci*m ffj^- fofl tJ^erlin. de ftgnor.
Anfaldi De Anfaldis
quas refert , & feqviitur (^aflald. confult. 271. ««m;
3.^4. tom.i.eadeMtjHe Rot.decif. 47. HHrn. 2. eum ^
feqcj.par. 15. rec. inalkgabiliscit omnino prxfcri-
pcio , tam quoad fortem , quam quoad tructus ;
vcl in omhem cafum admillaprscfcriptione qUo-
6 ad ccEteros truttus , adhuc peci vaicnc illi ultimo-
rum Annorum 29^ ex Card. De Lnca de Credtt difc.
\.\o. fub numero ^. Roi.poft. 1'acif.de Salvian.dccif
30^. ««■/ .3. & ceram Card. Ccrrodecif. 178. nu. 17.
er dectf.-ji'^. nnmer. 20. corcm 'lJttnoz0it. htn. & in
Romani Salviant 9. FebrUarii 1688- §; Secitndh non
obflat , Coram R. P.D. Caccia , fn^ya Dtf.c. 88- ntt-
7 mer. 13. 0- 14. & gcneraliter pcrfpcdo prxdido
fundamcnto irrcpccibilicacis, quod tot prifci^-
ptionesqitoc Arini requiiantur , abunde (reje6i:Oj
five cxplieaco Bnlgara , fcu ^loJJ'. in d.l. ctim notif-
fimt JCertc. de Cenjib. <j. 118. per toti fignantur e»
nH?/i.i-j. ctmfec^q Cnftald.d.confiUt. 272. ntim.^.Soti
decif. ^■J^.nuj/t. t^.x^. q;- 16; par. gi repetita decifl
lOj. ««.8. (y 9-poJI Merlin. de pignor. (^ coram Cel-
fodecif 70. W.9. Q^-cofam Nicot.decif.62. num.\i.&
d.dectf.^l . n.6.far. 13. idem Card.De Luca de Cri-
dit. difd. n. 7. 07*8.
Ccecerum neque per ffiomentuth temporis va-
let Moncem adjuvare prajfcriptio, quominus fru-
8 Ctus uftjUe ab inicio macuratos rcftitL;ere obrtrin-
gatur , c]uia cum pro fundamento , & bafe prx-
fcripcionispolTellio , juftus titulus, bonaque fides
cxigatur, ex Juribus notiffimis , & ad abundan-
tiam congeftis per Caftill. contr. lur. Hb.-j. cap.26t
tx nnm. I. cHmfe^f & per Sabell. infnmm. diverf.
trail. lomS- Htt. P. §. ^i.nmn;^. Tranchedin. confultt
z. numero 14. & paiTim alibi ; nullum cx prsefatis
necclTariis excremis concurrere videtur in hac
hypothefi > non quidcm pofieffio , quia illa num-
quam Itetit apud Moncem gerentem ( ux. infra )
fimpliccm figuram Depofitarii , fed penes Fran-
cilcum de Bartholoma;is, ejufque hareditatetn «r
9' ciim Loca Montium dicantur poffidcri femper ab
eo , in cujus facienr djfcripca reperiuncur, etiam
ad effeftHm magutentionis , ut dixit Rota decif.
Ij^.num. I. apitd 1'aflh. de rnanut.i^r coram "Sichde-
cif. 590. num.^. 0- coram Card.Cerro decif22C). n».
13. &decif.2-j().num. l.& in recent. decif.^O.fub.n.l..
par. 7. (^ decif 170. num. w.par. 18. ^ in Rornana
Ftdeicommijfi -^.Augitfti 16 jo. ( in relationihus Cau-
farum ) $.penult. corarnCard. Taya.
Neque idcirco venit difccptandum , an , quo-
madoin Juribus ineorporalibus locum habere va-
lcatpofieffio, & refpedive prxferiptioj Quia pra?-»
terquim firmata prsedida propofitione, quod poC-
feffio Locorum dicatur extare penes Montiftam,
illa ncquit eodcm tempore rcpcriri apud ipfum
Montem, necontra vulgata Juraeadcm polFcffio
apud duosreperiatur, & confequenter coUabef-
cit unum ex rcquifitis ad pra;fcribcndum necef-
fariis: Attamen negamus , quod Loca Monti-
um cenfenda fint Jura incoiporalia , fed vere, 8C
loefFective reputancur, & funt Stabilia, quamo-
brem & veniunt fub legato Stabilium , & defu-
per imponi poteft Cenlus confignativus, qui pro
fiibjcdo dcfidcrat fundum ftabilem , e» colledis
pcr Cabr. conf. 141. num. 2^.lib. 2. Cenc. de Cenftb.
qtitifl. 29. num. 13. & feo^. -Pacif. de Salvian. insfeSl.
3. cap. 2. num.6^o- &fe^^. Gratian. difcept. 585.»«-
rner.g.Si ante eos Ale.x conf.i^^.num.i. vol.l-TToe-'
faur. lib.i.^tiafl.forenf. <).tnfnz^ , CohelLad Bull.
Bon.regim. cap. 34. art. iS. ex numert 11. ujque ad,
De Commercio &Mercat. DiTcurfus XCV i9r,
riHm.-^i. o- decif. J55. nurn. iS.par.^. rec. late Card.
t)e Luca de Regal.dife. ^■^.mm.z. &feq:j. & de Cen-
fib. difc. ij.nnm. 6. & in terminis Fifcalinm , qux
adanuffim m Regno Neapolitano corrofpondcnc
noliris Locis Montiu.n Rovit. in Pragm. i. de lur.
& exaEl. Fifcai. numero 79. & 80. ubi iu fpecie ,
quod cum dcbeautur ab ipfoPrirtcipe , vcl Re-
publica , nou poliunt judicari pro luribus incor-
poraHbus , fed omnino, ccnferi dcbent immobi-
Jia , adducitque Tiraquell. Avendan. Lafirt, , &
BubadiU. Si in pundo ad effcdum , ut fimilia Cre-
12 dita cadant fub Extravag. y4mbi.'iofa, de reb. Ec-
clefuon alien.idem Card. De Luca d.difc.l. nu. 20
fL ^ J .«/■ n ■ "^ 11., 1« , ^ .
anes. "•^^^^-^-h-ooramR.P.D.M^.
es
clefuon alien. idem Card. De Luca d.difc.l. nu. 20. & cortfequenter ex liiiii,Q ri/ \- 'r'"'- ^; ''"• »
M.7. de AUenat. & prius d.d,Jc. ^^.de Regal.fab „. '^ fib,le redditur , quod rem Sofi;.' °"' ''"Pf
?. "Uf ^-Z: ^ comprehendi, & admittit i^oc. if«7: i8a. ter ius nomih^ H..r;.„ i,.,_. FO"ram , quamve al-
dicbus Com„,„„is i„ illo,„™ mLs pro „ 1
3. verf & comprehendi, & admittit Rot. dectf 184
». 15. & l6.par. 9. rec.
Atquando etiam vellemusprardiSaLoca Mon-
tium connumerare inter Jura incorporalia , ad-
hiic deficeret in ipfo Monte polieffio , ciim , quid-
quid (it ad eB-e<5tum boni fidei,adillum tamea
poiTelTionis necelfe fit , quod in eifdem Juribus
terius nomine detincham- r ».., .- •
^^usDepofiu,d:;ur^:^.^:;:^t^;---
21. ^olorz.an. de lur. Jnd^nr. tom. 2. Isb. 2. c.p iT
««.«. 46. Bonden. coll.H. ,8. „urn. 92.iib t dl'
tiecifiT^-t^r^'"'^^'"^ x.^/j. 2^':
Ijincorporalibus locoipfius polVedidnis concurrac num.A.var./L ) nnrnfri)^/,,'^''^^^^' '^ '^r^'^'^'^^'
'peticio, & denegat.ocumacq.uefcentia, &pa- '^Larr^aLeg.USX^^^.TS^^^^S^S "^/
ro5.&6. ubietiam loquitut de Adminiftmo-"
1C«
r_ -" ' — — o ; — 1 • — ' — ^..-
tientia , qualis hic profedo neque pcr umbram
jurtificatur , juxta communem opinionem , de
qua Jlex. in conf 1^6. fub num.K). verf. Item ad hocy
lib. 2. Ripa in refponf. 1. num. 24 de Confuetud. ubi
agic de prifcripcione centenaria ; & eft Doftri-
na originalis tiald. in l. male agrtur mm. 4. C. d?.j
prifcription. -^O.vel. ^z. y4««oi'. ubi ait, quodqui
i4 vult pra^fcribere annuampr^ftationeminfuturum,
n-)n fufticit , quod ip(e ceflaveric a folveudo , nifi
interpellacus , ut folvat , recufac folvere , quia
tnnc interrumpitprxfcriptionem Domini; &con-
fonat lofeph. Ludovic. dectf. Perufin. io5. ««.i^.ple-
ae Rota decif.z^ynH. 26. coram 'Tentinger. & decif.
387. «. 6. &fe<jf. coram Royas , ubi ccetera: con-
Cord?.ntes referuntur.
CefTac pariformiter juftustitulus", cum favore
Montis nort allegetur, neque fit allcgabilis do-
natio , fuccelTio , ant alia caufa habilis ad trans-
ferendum dominium , non foliim , quiaexProvi-
15 fionibus e jufdem Montis prifatum dominium non
abdicatur a Creditoribus , nifi in cafu Criminis
22
Deficittandembonafides, finequa, hortob-
nonnoSn ""^^^"^"T ' P-'^"p,?on;nSuci
non polle Docueruut plena manu relati per Partn
cjMf 27. num.:i9.l,b.i. Pedrocc. conf ,6nLn l
'^fmCravett.conf^y,.„,,„.,,J^'^^^^
T;:,;- 7f''' '''^-r^^r r,.L'.N:f;:e1nf.
225. num. 5. Burjat. conf.i^,. num.i^, qui omn^s lo-
quuntur etiam f ^^n.pocc auu.ru^ n.°lk ct
JhU. ccntr lur. d. Itb. 7. c.p. 26. num.21. Mltn dc
Prnnog. I.b.2 .,;,. 5.«,. ^;. Salgad. de^eTp^ut
P^^-^-cap i.f,bnnm.:i^.&par.^^ o ^x m 280
Ufj.e adx^-,. M.-;irin. deMa^rJi.lii,''', Z'pZ
r^t^rm^.&dectJ.Sutl. n4. ...'p.^.JV^X/:
confult 168. .«,...,.55. ^fe^^. ,, num^^f^t^lXt
den.coUuB. 20 ntm. i-j,.&coU.a zj.nHm.si & fe.a
l^^-Rot. coram Royas de»f 470.L.9. <^'j../| ^
nu. lo.par. 17, rec. ■> ^ '.
^ Quod aucem in cafu nofir.o dcfit bona fidcs, &
econverfo mala inexcufabiiire.- elucefcac, fatis
»uuiL.a..ui * v.....,..ww^v.o , ^.........^ ^^'""'■^""J '"aia inexcutabilireielucefcat faric
la^fas Majeftatis , fed et.am . quia .mpotT.bile eft , ij fuperque conv.ncitur , ex quo O.liciales retinenr
quod fecuta femel inteftatioue , feu defcriptione apud fe libros, in quibus ifrud Creditu littf rA rl?
in faciem alicujus , ab illo Loca Montiurn aufe- ris lesebatur . innm>.,.c^»..^;.,;„_^ crisc.a
rantur , nifi ex eifdem publicis Regcftis , feii
libris appareat , tum ex altera peculiari Provifio-
ne prifati Montis fub §. Non riceVeranno , tiina
etiam de Jure Communi,juxti quod neque etiam
I6diftrahi, aut obligari , vel in alium transferri
valent abfque authoritate Officialium, & expref-
fione in libris, feii litteris Patentibus, exd!f«/;
J97. num. 10. & II- apud PoJih.de Subhajl. Card. De
Luca de Regal, difc. 26. mtm.i. & 3. difc.z"]. n. 3. &
4. & difc. 38. n»m. 6. Rot in Sutrina Pecuniaria 4.
Jnnii 1688. §. Secmdo ex eo , coram R. P. D.
tJ^Iolines.
Idque adeo verum , ut pofita hac neceffitate ,
quod cranfl.itio , & legitima acquifitio dcbeac
pernectfse apparcre iu libris Montis, ncque va-
leatfuffragaricenreuaria ,& immcmorabilisalio-
17 quin idonea ; quia ciim h;cc in fubftantia exi-
ftac mera prxfumptio , cedere tandem cogitur
veritati in contrarium emergenti , ut punctuali-
tcr, & in fpecie tradiderunt Natt. conf 358. nu. 13.
ns legebatur . inqu.busterminisnequeregularis,
nequeceritenar,aprxfcriptiopoteft prsetendi, uc
in {pec.e trad.derunt FaUn. ,ncap. vcniens num. 7.
depr„fcrm.pec,an.conf xi-j.fuh nume 0 69. i,b 2
Cajltll. d. l,b. 7. cap. 26.fub numero 30. F.^cchtn.conf.
66.num.2i.&t^.i,h.i. Andreol.controv. 141 nL
rner 5. Thomat. decifi^. num. '^i.Eptfc. Roccafeieti,
dt^ut. lur. tom. 2. cap. 149. „umer. 41. Ro,a coram
feraii. decif-.^. num 2. & fe^cj.par. t. Cavaler. de-
c,f 77, „um.-j.& decifc,!. „utn.io.& n. Merli„ de-
(if 653. ««W.27. &fej. &coram Card. Cerro de-
cif %\6. nu.i^. & in pundo dc retinentibus libros
24 Camerac , quodcxindc dcducatur fcientia.cx qua
per confcquens relultat malafidcs , Surd. conj 3;^.
mimero %%.veYf Quia iibrt ; Et quod ob rctcncio.
nem Scripiurarum , in quilnis de alicno jure
25 conftat , non attcndatur , quod mala fides prjE-
fumpta uon inficiac pra-fcriptioMem , cx c^uo prjc-
fumptio h.tc adL o eft vcheineiis , ut pro veritate
inomnibus hibeatur , Cardinai. De I.uca diL^
Dot. difc. K54. numero 11. & 12. in fin. ubi refert.
K Jt i Cavaier^
/
^90
CAvxHr. fupra allegatutn y & Rot. dettf 3. namera
Abfqvie eo , quod propcercii prodelTe valearj
quod liujufmodi rcieiitia , & rcipcdive maia fidcs
poiucnc Jatcrccderc refpcau OfTicijhum cxi-
Ueiicium de tempore crcationis iftius dcbici, icu
i6 acQuifuionis Locorum , quodque proinde fii-
pervenca hodie lcicntia nequcat deftruere prx-
fcriptionem jamcoirplctam,ad mcnzcm^/ojj: c.iq.
'vinUntt , verb. novent , & tn cay.fn.Verb. mtiU , dc
pr^fcrivt. bero. conf l.. Ith. ^ Tir^tqttell. in traB.
CMf. crJJMit. iimit. 12. numero l6.ChrijHn^ i ^id Coii-
fuetud.Mechlin.tit.io. art. i. ntimerbio,. Cowcx.^
adl. ■^.Tuuri numero n5- '.r''»^' """■• ^'^^ rtnmero
^i.C arval.de wracj.Qaurt.par.z.jHb nim. 462. Solor-
K.^n. de fitr. Indtar. tom. 1. Hb. 3. cap. 2. numero 54
Anfaldi De AnCudiis
dum contcdis » ubi Creditores adnotantur ,ta-
iis conditio , feu obliijario e^<prelle de conftniU
eorumdem Creditorum regilirata rcperiatui :
iJnde lequicur , quod dum ram in libris ,quain
in Provilionbus pra;taus nulla de pvartcnptionc
fic mentio , non dcbcac ?.b Officiaiibus Montis
30 in pr.TJudicium Montiftarum incentari , ciim
h.TC fit matcria odlcfa , & iniquifrimum prifi-
diumj ii enim ubi Scacucum ill.im confovet , ex-
clamanc D«do>-cj,quoddebcac,quantum ficripo-
tcfl: reltringi,& coaiCtari,/W<?'.'itV//.f 0^/222. nttm.
2^.crfe^ibi!jite yldde:;.Fade>ic.Scot.conf.\.ftib num.
45. lib. 4. to7n. 2. Schrader- pruct. ^n&ft j>.j. nurn.S^.
tttrn i.Jecjg. Seraphin. depnViieg. /uram.privii. 53;
tiumcrs i_;8. cf^Je(jCj. junth mnnero 159. Pvjjent.fin-
gnl. 91. himero y.o?' S. De R>Ja con/ult.u.nitm.i^.^
lyVrfl.ad Afjiicl.deci/.i^.nu.z (^ S-tiot.flpudMerlirt,
^S-i. IrAnehcdtn, con/nli. 15- nmnero ^o. CaftM. -, - ,-^ ,j --v-:, -^ ,........^.....
conhtl' i-'2 nurnero 10. /«'/=.2. Leonctll.dccif.F.irrar. dectfhu.num.^.& 5-er cora?» /ioyoi dectf 127. num
76m'mi.SpereU.deaf.:-J<).nitm.9^.&f^'I-/iot.<iec,f 31 ^. l^rfffernm in materia lU-a!ium , aliorumque
ig6 nitm A&y coram ■ >Uant. Nou tautiim , quia Junum cum Principe , uc pvclcqtatui- KoJembaL
47 praemill'' nvU fides refultans cx rctcntione Scri- de Feitd.eap.^.conclu/.ii.nu7n i.Si.vtin.de Regal.iib.i.
Dturs admilta fuit advetsus Loca Pia , qu^ ( Ut eap. 5. nnmero 171. Larr. alleg. 50. numero 112. Mti-
^ ■ ■ - r, _.iv.. ftrill.de zJ^(agt(lr.ltb.\.cap.i<)nHmer. li.&fe^q.
Qucntb magis caven debet , ne , ubi non adelt,
cx integro inducatur.
Tercio magis , quia cim in fupradidis Provi-
fionibusiii «;'./«. difponatur.ciuod Loca,de qui-
bus agicur , non po(Tint ullo umquam tcmpore
eciam pcr Cameram incorporari , eaque potTidcn-
tcs molcitari ratione quorumcumquc delidorum,
& cxcet]uum , licet enormium , cxccpto Criminc
iarfje Majeftatis Divinse , vel humanx; ladaram
emicat conlequenciam,quod ex majoritate ratio-
nis ncqueant Loca concroverfa , eorumque fru-
dus Monti incorporari fub fimplici palliamcnto
j^pr^fcriptionis , cjux nil aliud eft , quampoena
per leges negligcntibus intlida,ut colligitur ex
ejus dcfinicione , qUam ponic , Surd. conf. ^g.num.
^-j.Cr deci/.i^^i.nnw. 15. Seraphin. d.privilcg.Iuram.
^^.n.i.^6.PoJJent.fngui. 9?. «8.& concordat Athlin.
fefol.i'6.Mu?n.C).idem Surd.dectf 236. n.i';. Rot.de cif.ij.
num.^.in fin.par.^.rec.Cr decif 17. nttjn.-^.in fin.par.^.i
rec.& deci/.iic.n.^j.par.^. & decif^^^.n.i^.par .i^.
Q^uarto dcniquc , ex quo cum ( juxta praemif-
fam ab initio confuctudinem , feii lcgem iftius
Montis) Inftrunicncumobligationis revera refi-
deat m ejus publicisRegeftis«,feulibris, folum-
que tribuatur Montiftis Schcdula exigua , & quis
non videt , quod cum nimiuum facilis rcddatur
amilTio hujus meuiorii, & pcr confcquens inhabi-
litas agcndi linc hoc tcftimonio , concedi quoque
35 dcbet , vel quod numquam currit prarfciptio,
etiam mille Annorum , ex vulgaciffimareguia ^
quod non valenti agere non curric praffcriptio^
de quain l.inrebtu , fi.ftna/.C.de lur. Dot.MandeU.
conj.^T.^Miimero i.i.Gas(}ar.Man\jdecif. Palaein.^^,
num.g.in ftne , Grivell. decif.io.\.nujn.\i.Atlolin,re~
fol. ^.numeroli^. Rct. corarn Buratt.decif^^ig.nHm.T.
Cr corarn Dnrun. dectf 426. numer. 6.cr in rec.iecif.
..... J r _- .. -! -^ _!- J_
pturs admilia tuit aave-.sus i.uc<j ri.t,>.juAi \xt
moris eft; dc Annoin AnnummutarefoknrPrx-
pofitos , & Officiales , mi lignanter conrra Col-
legium PP. jefuitarum R^t.decti.%\6.nimero s^.
coram Card. Cerro , Verum cciam , qr.ia cum
18 Su.:cefrores in Officio , ou.nelque OFhciales ex
proprio eorum dcbico compeilanctir fingulis An-
nis pcndcrarc exicum pecunix pro frudibus tx-
birfaca: ad hoc , ut fi rcddicus Montis non luthcc-
rct , ftppleri polTec ex GabeHa larina;, aliifque
emolumentis , ut cxprefse fancitur inProvifione
adica de Anno 1593. "«^'1""^ proculdubio alle-
g.ui ignorantia . & refpedive exeludi politiva
fcicnti^a , ut coeceris omidis in individuo Fagnan.in
c ,p.Nullii> n.^T-de ^^n/ar.&i patet etiam cX Ait-
tboritattbiu fupra congcrtis,& prxcipue apud Surd,
dco"f.-r'^-»it>"-SV'^'^^'/^'^'*"^^'-
Coniiito itat]ue ex praemiffis . quod omnia tria
requiaca ad prxfcriptionem induccndam nullate-
nus concurrant , lupcrvacancum evadit ultenus
pi-ogredi:Sed adhuc in qu.imdum exubcrantiam
ex aliis quoque dilcrecis fandamcntis quxlibet
prsefcriptioreinanetprofligata.
Ec prin.o , quia in pr.T;citatis Provifionibus
Moncis de Anno 15 ,;. exaratis cxprelse dicitur,
quodeadem Provilioncs habeant naturam , eftc-
dumquc forriantur Concradtus irrevocabitis ; &
aiibi ia §.:V«;/ ri.evrr.mno , poj} tned. ibl , &^' tal-
tache ref(UoJia,che dettlCredtton di Monti fv.detttft
pa<rUino fempre &c. ex quibus verbis pertuita-
tem denotantibus omnem clidi prxfcriptionem,
itaut piorsus in.al!cga!ibilis exiftat , advertunt
Scccin. Sen. conf %6. mimero n. Ith. i. Vdalrtc. Z.^f
conf. x^,.numero z.ltb. 2. ubi ampliat eciam in pri-
fcriptione longi(Timi temporis , R^iiin.confni.num.
7 /ib. i. conf 1)0.' nitmero ic. Vcrfficitt.ergo Jtb..\.
Bt*rfat. conf. 550. nmiero 152. Oabr. de p-/iifcript.
, Cor.cluf.e.ntiTtt.-J. Galerat.de r nwic. tom.i.remiic.^').
Coyrciirj.o.nicm.j. uaicrar.uc. t iiy^".. '"■'-^ /■ -^ - j ■> j
mtm.6.veyf.Co>i:rurium . cent.i.Po/Jeni.fingHl. gj.per S^-j^.num.^i.part.rydecif ■]o.r,Hm.n.& iz.parA6.& de~
foz ubi coiitraviis rerpoudcr , Andreol. contr.ig.nu.
g.Rct.decif.r^A,.i:umero i.par.i. dtverf.& decif^i.
r!U>ri.2.& "i.corat/f Priol.
Secundo , quia in dido §• Non riceveranno
ft.mncur, quodLoca MomisCommunis , de qui-
biisani vir , nviliam recipianc obligacionem , con-
dicioricm , hypothecam , aut almd quodcumque
viiicuium , iiifi in publicis libris ad hunc cfte-
cif.^66. num. s.ubi quod hoc etiam naturaliter efl:
verum ,par.\i).&c in Komana,fek Civitatis Caftelli
55 Dotis 17. fj^artiil6^\. §. 2. infn. coram Albergato,
& in fpccie adversus lapfum centum,& ultra An-
norum innixus probabili ignorantia" Hondeded.
conf.Sc. numero^'). lib. 2. ^rattan. conf i2y per tot.
itb.i..Mandell. d.conf.zii. numero 20. & 22. Vrfill,
ad.Affitil.decif.^-j .rmtn. 2.& 3- &omnJum latiHimc
Minf
DeC
ScUi
ommercio 5c Mercat. Dircurfus XCV. jgf
lantibus Sororibu. jdCamcraTribonal , ibid.
^JHanf. d, confnlt. 168. ex num. 77. & prscipas ««.
82. 'Verf.velfalttm, autin oinnem cafum , quod
35 propter hanc memoriam , fcu notulam de novo
repertam conccdenda veniat in integrum reftitu-
tio , & in hoc ftari dcbeat Partis Juramento ,
ficuci profcquitur Ho>:dcd.d conf. 80. nuM.^i. Hh.i.
f^eniHyiri. ca>if. 50.«. 14. Nicol. in lucnbr. Jttr, Civil.
lib.i. tit.6.n.6. verf.ignorumiaVtro-,to7n.\.Andreni.
contr. •]i.mi.6'i. \Janfd.confnlt.\6%.n.%.s,.Rot. ceram
Merlin.d. decif. 811. ». 15. er decif. ajy. nu. 6. apnd
'Pacif. da Salvian.
Ciim igitiir incongruiefficcrenturterrniiiipri-
fcriptionis, adeoutetiam evaderet inapplicabi-
le fijndamentum ejus introduftionis ( videlicec
j^quodfit adinventa, nc dominia rerunh ftent iri
incerto , ut per Text. in /. i.jf de ufucaf. notant
< hoppen.prati. obferV. 'i6.nu ').lib.l. fecch. de Ac]a&-
duEl lib. 1. c.tp. -}.. ^tttj}. ^.numero 5. Arias de Me-
fa var. refol. lib.-^ cap. ^j^.fnb num. 17. Andreol.con-
tro.^g.n.l.G oh.conftilt. ^\.nHrn.y^6. &feej. Cafi.i/d.d.
co ifitlt. 111. num. 14. itb. z. ) ex quo per partitarri
in libris Mon^is accenfam femper , & quandocum-
Iqiit: apparebat Dominium Creditoris fixum , &
invariabile.credcbam idcirco , quod in omnibuS
iavore Marchionis idi deberet refolutio , quem-
admodiim fupponebatur alias fuifle de Anno
I650. in fimili articulo judicatum , dum etiam iri
durioribus terminis , fcilicet de prididis Fita-
38 fibus Rcgni Neapoh^tani , in quo quand6<fue oc-
currentibus generalibus revifionibus RegiaCuriai
fibi applicacprxfita Fifcalia abfque proprio Do-
mino remanentia , numquam id facere intelligir,
iiifi temporaliter , & quoufquc Dominus dete-
gatur , ut tradit Card. De Luca in Supp/em.par. I.
tit. de Rega/. difc. 187. nu. 16. verf ^ tertio quan-
tnmvis in antecedenti verf. fecundi conftituendo
3pdiflfcrentiam inter Loca Montium Urbis , & Fif-
calia illius Regni dicat , quod adminiftrcntur per
Privatos Creditores , aui proinde fibi deberent
imputare , fi ab exadlione fruduum ex eorum
focordia ceciderinr.
Ad hanc eadem materiam Locorum Monti-
um , quae ratione publici Commercii peculiari-
bus , utdiximus, pollerit privilegiis, & fignan-
ter illo , ut libere tranfeant in Emptores , fe^
Refignatarios, fpe<Sare videtur Cafus e Converfo
decifus contrd Emptorem , feii Refignatarium :
Cum enim Odavius CatTianos plurium Locorum
poilellbr , & Dominusqiiinque habcnsfiIios,alte-
rum nimirum mafculum, & quatuor foeminas, om-
nes fibi xqualirer hiredes inftituillet , procura-
vit mafculus fimulate confingere , quod in Tefta-
mentofpecialisadelfet declaratio, quodfcilicec
Loca Montiumunice ad ipfum pertinerent, obti-
huitque ad fui favorem transfcrri eadem Loca,
Cum confueta tamen Claufula , fine pr£\udicio hnf
bentium meiiora , ^ potiora jtira in diEla hdreditate
ex ^uocumejiUe capite.
Cumque fuccedive illa refignaffet ad favorem
Antonii , conjundim quoque cum eodem Anto-
niopoft fecutam refignationem deleri fecit per
Sententiam memoratam Claufulam , fcu vin-
culum , donec prxmonitae Sorores Refignantis ,
& refpective Cohaeredes de hujufmodi novitate ,'
anfam forfan prxbuerunt Antonio Refignatario ,
utilla, adpericulum eviiftioriis , feii rei vindica-
tionis evitandum , iteriim diftraheret in alium
Emptorem. Vcrum a prifata Sencentia appellan-
em-
<jue acnter Causa difputata, prodiit bcutcut.a
mhrmatonapnn.^. cui Antoifius etiam acqul;!
bcribcnsitaque pro eifdem Sororibus f ultri
nonnulla qu. ad argnendam pr:mam SentcntL
am dc nulhcate dcduccbaiuur luper iuval.da It
putationc cujuldam Curatoris in earum abfenc.a)
pra-m.tcebam, quod ecfi Antonius pcr poiterio
reiB religuatloncmexiviircvideretur de Scena
attamen cum artificiose , & collufiveLocaMon *
tium,ut intra.diftraxericinTertium.judicari de-
beatproaauali polfeHore , itdut pretium loco
re. ..ihdccaiu fuccedens rcfundere tcneretur .n
lublidium , nimjrum quocics attenca libcftace
Locorum Moncium ncquiret ultimus , &: omnind
mnocens refignatarius iiiquictari , cum vel pre-
40 tium m his terminis fuccedat Joco rci, vel faltem
detur m fubfidium aftiovero Domino ad ipfum
pretium confequendum , tit poft Ancaran. Tufch.,
Cuja.a/iofqHe in propofitorei conlumpcs firrtiavic
Hot. tn Anconiiana 'Pecuniaria coram Arguel/. ihter
fuas decif. 38. num.'). cf 6.
Abfque eo , quod eidem Antonio fufiragari
pofiet notiir.ma ConiHtutio Urbani VIIJ./^?,^^;
4ivel potius privilegium infitum Locis Moncium
de eorum peculiari nacura non patiente , quod
emens mcdiante Organopublici Secretarii,a l-^rin-
cipe prseledi remanere dtbeat deccpcus ,ex iis
qu2 pro omnimoda recurirate Emptoris , & Re-
fignatarii exemplo firiiihum Junum tradit Larr.
alleg.ffca/.^z. & in fpecic notavit Lenc. de Cenfib.
qu£jt. zg.fub nurnero 11,. Mer/in. depignor. /ib.i. tit.
a. ^u^tfi. 14. numer^S. Cratian.dtfcept.-J^c.nu. 48.
Cohe//. ad BuU. Bon. Regim. cap. 34. art.2^. num. i.
£pifc. liipccafeletl.disp.IHr. cap. ^i.num. 18. Rot.
decif 77. nu. 19. & 20. par. 6. rec. Card. De Luca
de Regai. difc. »6. fub num. 2.&in trait. de Locis
Mont. cap. 2. num. i. &fecji^. & cap. 5. ntim, I.&3.
Itiut cadem Loca Montium nullam recipianc
42 hypothecam , nifi eam , quy forte adfic in litcerisi
Patentibus exprelTa , ut fiibdir Cenc. de qu^fl, 29.
fub r,U.\i.verf.nes atttem /oqnimur , l^ot.dectf 14. §.
ftn.pofl Fenzon. ad Stat. Vrb. & coram Mer/in.decif.
'm. num.ig.& decif.^yoOf. n.j.par. \-}.& tn Rimantt
Supp/ementi Legitirnte ii. Febntar. l62>c.%.penu/t
coram R. P. D. Prftno : .Quinetiam in Urbe pecu-
liare eft ex eadem ratione , & ex privilcgio fpe-
43 cialiter deluper attributo, ut non fubiaceanc Con-
fifcationi,nifi in Crimirie la?fs Majcflatis, teftc
Farinac.conf. 202. pertot. /ib-l Guaz.z.tn. de Confifc.-
cencl. 15. amp/tat 2S. num,'^. &fe(]Cj. Noguero/. al/eg.
li. num.i^^. &fecjej. Card.De Luca de Locis Mont.
d.cap. 5. «.18. & feijej.
Siquidem , omilfa etiam plurium Cafuum di-
44 ftinctione , quam fupcr hac matcria , & pritenfa
libertate facit Card.De Luca de Rtgai, tn Supp/em.
par. I. difc. \6^. per tot. ubi ^.v ;;«w. 4. ufcjue adfin,
quinqucfignantcr cafus diftinguic , & examinat,
in quibus eadem libertas minime fuffragetur Em-
ptori , ac Rcfignatario, necnon rece.ifct y^«//;e-
ritates , & Dccifiones unum , vel alterum cafiim
perticuticntcs , prout eciam realTiamit in d. traii.
de Locis Mont.d.cup.2.per tot.
Rcfpondcbam , qnod hujufmodi ccetcroquin
juridica , & xquirativa libcrtas mimiTie poteraf
prarfenci hyporhefi adapr.iri, cx pluribus iunda
mentis ; Et primo , quia Anconius non fcrvavera
Kk 4
erac
confuccum
^Q2 Anfaldi De Anfaldis
co.ifiietum ftylum coiicipiendi Ordinem . feu
Mandatum dc folvendo pretium , rt cht have>ti
liherawiente rifeqnato , quo cafu emens dicitur
notius contrahere cum ipfo Pnncipe medianti-
busejusOJicialibus.quamcumcumPrivatoDo
Ac muio, & Refignantc , fed dirc6te Loea Monnura
rtceperat a tilio mafculo CalTuni , unde tunc cef-
fare potidimamracionem , in oua fundatur hujuf-
modi libertas , optime advcrtit CarL De Lnca de
Reval. dtfc. 29.«»w.4.& referendo dectf6<,\.cora7n
Ca^-Jaler. diaiuguit d. dtfc. idj. ««w». 5. eoL tit. ttu.
Snpplem. ac rursusin iraa.de Locis .jMtnt.d.cap.z.
A6nZer. 16. quemadmodm obidentitateni ranonis
habetur in termmis Deliberatarfi , qui nulliter,
vel injulU fucrit in poircOionem Locorum Mon-
tium imminUs , quia nempe fadum Judicisre-
putatur fa(Sum ipfuis Partis , & ccflat pubhca
authoritas illius Orticialis ad id per Principem
fpecifice praselefti , ut profequtrur Card. De^
LucM d. cap. 2. nutfiero 17. & hic proprie cafus efti
de quo loquirur fiot. dccif z^Sj^.par. 5 rec & dectf
']0.far.-].& coram DnmT^tt. Imi.decif d^i.cr decif.
^oj.inffi.p.^r iz.rec ©" decf.^^i-ex nnm.n.ufqtte ad
/f« c4r.14.Et in faaohoc etiam pro fecundo urge-
barfjndamento ,quia Judcx dcleverat memora-
tum vincukim abfque Cl3ufula7»»<r/?/'.tj«<i/ic« crf.
liulliter , & injufte.
Non obllante , quod ad hoc fecundum funda-
mcnti'm evcitendum adduccrcrur quxdam con-
fu tudo delendi hujufmodi vincuium poft lapfum
biumii, juxta quamdam attcftatianem , qua; per
Nocarjos , fivc Sccretarios Camcri aftcrebatur;
Qiioniam ad fummum talis conluetudo , vel fty-
lu^ Luocedere poterat , qupies extrajudicialitcr
Antonius adharrenseidem ftylo remotioncm hanc
47obrinuiiret fccus vcro , dum in ifta vinculorum
aboiitionejiulicialis. fcuSententis , aut Manda-
ti ludicis male procedcntis adhibita fuit autliori-
tis . quia tunc locum non habere eamdem confue-
tudinem tradunt Amhoriiates mox rclati , & con^
cordat Rota coram Cavaler. d. decif 6^1. nHrnero
4. er 5- & bcne in d.dcafs^i mm.u.&feqcj par.i^.
48 & in fimili , qnod etfi avocatio pccuniae pofterio-
ri Creditori folutx non detur ad favorem ante-
rions.id tamcn miniinc procedat , quando pe-
cuniafuit folutamcdiante Sententia, vel Decrc-
to Judicis , Card.De Lncade credit.difc.\-].jnb num,
l6.Verf& tertio ciarius.
Tertio adduccbam , quod cum refignatio , feu
vcnditio eorumdem Locojum Montium prove-
niTct a nou Domino , applicari non vidcbantur
ea , civix fuper libcrtate corumdem Locorum ra-
49tione Commercii circumferuntur.quia cum tocum
fundamcntum ejnfdcm libertatis, & Commercu
confiftat in publicatide , ipfa potius publicafides
violaretur , dum cuiquam aliquid , quod fuum
cft , auferretur fine fado fuo , contra Text. in
l. U , cjtiod uoflrtu,, ,#: de regul. lur. fcuquod
non Domiinis vcnderc polTct res akerius . ad-
versus§.yl cjuis non Do,ntno , 'Doinino , / nflit.de rer.
/ivif&ini rcfpondic Roi.d.decif.6si.nuw.6.&fjeciij.
CoramCavaler \\h\ fuh n:im. 8. affert aliam ratio-
ne.n . quod ncqnc Princcps pcr viam Contradus
poccft aliquem abfque illiu-i confcnfu obligare.ita-
utconcer:-» iiitclligatur .falvo jureTertii .cr co-
ram Diinoz.'it.riii.d.decif6^z.ti.\'^.Vtrf.ubi Rota.
Vcrn n in knfu Veritatis motivumiftud fragile
50 crcacboiu , quoaiam fi talis limicatio ica indillin-
£lc non diftinguendo inter bonam > v^l maiam K-
dem Emptoris, feuRefignacarii admitteretur,red-
deretur idacahs , & ferc iiuir.quam adaptubi lis ad
cafum libertas tam nccellaria l.ocorum Montiumj
par um relevantibus pro iiieo judicio rationibus fu-
pcrius expenfis per Rpt.corain Cavaler.mm etfi ve-
rifPima: cxiftanc prididtae propofitioncs in abftra-
cto,attamen quia magis intcrcft Principi , & Prin-
cipatui , ut Loca Montium paratum habcant Com-
mercium adoccurrcndum publicis indigcntiis,&
fub quibus comprschenduntur falus Populorum,
prifcrvatio Ecclefiarum , Pupillorum , ac Vidua-
rum , hj:c longe potentior cit publica: utilitatis,
ac fidei , quam fit lUa , utrui« invito Domino
rcs auferacur , cum id in lubftancia , in occur-
rentia caliium prim.iri6 refpiciat utilitateni pri-
Vatain jllius Domini , qui illa Loca deperdici
non autcm conccrnit alciorem ( ut diximus )
publicam utilitatem , ac primariam , ut inno-
centes , ac bona fide contrahcntesnon abftineanc
ab empcione j & confequenter ccHet indiredte
Commcrcium , potius namque debet fortuito
cafui adfcribi fi Dominus amittat , quod fuum
eft , fine fado fuo , prout etiam accidit inruinisj
Incendiis , fimilibufque in hac lacrymarum Valle
vicilTitudinibus , quam quod Commcrcium adeo
necellanum dtftruatur , vcl difficilius reddatur,
unde Princeps non dicitur aliquem per viam
Contradfus in hoc cafu obligare fine ejus confen-
fu , fcd per Itgcm generalem , quar ajqua lance fe
habet ad commodum , & incommodum fingulo-
rum , anticipate declarat fiiam intcntionem , cui
quis, acqnircndo Loca Montium ; voluntarie fub-
jicitur. Potiffime, quia non cft defpcrata indem-
nitas aniittentis Loca Montium , cum ia cafu
mala: rcfignationis habeat regreirum contra Offi-
cialem , quandoque adversus Cameram , ut reftius
fentiiile videtur Card. De Luca de Regal. in S«P-
flern. d.difc. ;<5j. Qr de Lacii Mont. d, cap. z.Mrotii^
tjue nHin.%.& jec^cj.
Quarto tandcm , & principaliter infiftcbam fu-
pet niala fide cjufdem Antonii;probatum nam-
que fuerat in fafio , quod idem Antonius notitiam
habuilVct de 1 eftamcnto Odavii P.itris , & refpe-
dive jcquali jure in iiiccedendoquoad Sorores Ret»
lignantis , & ante refignationem , feu novam di-
ftradioncm ab ipfo faCtam in perfonam alterius
conftabat . eumdem tfaitalle Concordiam inter
ejus Authorem . ac Procuratorem pra:didaruin
Sororum, & dcinceps eadem non conciufa con-
volaverat ad prxdidam diftraftionem in Tertium;
ac denique apparcbac , quod vcrum , & juftum
prctium communiter dccurrens non [olve-
51 rat : Unde ex his circumftantiis pofira mala fide
Antonii,corruebatommsoccafioeumtutandifub
fidc publica Principis , & Commercii , ut egrcgie
declarat Card. De Luca de Regal difc. 31. numer»
15. & 16. ubi pricise ad argucndam malam fidem
utitur argumento minoris valutationi^, feu pre-
tii , i]uod & repetit in traB. de Locis tyHont.
d. cap. 2. numcro 24. &fet}^. & prifertim nHmero
16.& tn Sit: pletn.d.difc.\6^.eod. tit.dc RegaLnum.^').
Quamobrcm ex his omnibus motivis , & fignan-
ter cx hoc poftremofad quod potiflime debent rc-
fleftere Judicantes ) pronunciatum fuit , Anto-
nium tencri reftitucrc pretium fecundz diftraSior
nis , quod receperat ab illo Tertio Refignatario;
icaucinhacCaufa ( forte fingulari ) verificata re-
manferic
DeCommefcio&Mercat.Difcuffe3CCVf. ,0^
ferit libertas , & favor Locorum Montium in "^o Sciemiainpr^mdiciaiib- s ' A f, '
eodem Tertio Refignatario prorsiis immune ab /"^^^ono/t^demJJmeproLr" ^-^' PW^^ftd
Omni fufpicione fraudis , & e converfo Dominus, 21 Locat^ ret fnbfiamia nbi d f •
innocenterprivatus.cxtiteric fi non ad Loca Mon- qnod ConduFior vr^^^.u y'"^'^ ' """ ""^^dinir,
- -'- '- " •■ '•■' ^''odsdejkunti^r ''''''^"'''^"''''''^"^'f'
Amplia , ut min. 21. (^ ij
de reimfgue , vei manuientione
25 Creduor condit,o„,lu »r>te<,Him a^at ,debet\HCtifi^
care , ^Hod implmtntHm conditmns e^.ener!,
26 DefalcHmregHlarttcrmn compettt ^mfifaiUcompen^
Jattone AmwrnmfteriltUm cUmfertilibns
£t anpro ^'^demcompenfitionefacenda/UexpeaandHi
eventusfe^nentiHm Annorum , num IJ.
28 DtfalcHm deheiHr non faila aha compenfationi^
■Annt ftenlts cwn fertili , ^uundo concHrrit
conVemio. ,
29 ad Defalcumfaciendum non retjuirittir probatio dam^
ni tntolerabiUs ,fedf,fficit damnum talt cjuaU,qHo^
tiesadfitpaltum defacteisdoDefalce.
30 Conductor , ^ui obtinmt Defakuu, a Locatore , debet
ex eadem caufa illudfacere Subcon^uttori'
32 Defa/cum non debetHT raiione impcdimenti , cjHando
Conduthr fciebat , velfctre debcbai , felitumeai
tale impedimentHm.
Declara , nonprocedere , ^uando in Inflrumento loca-
tionts adfunt verbaprotmitentiafUndnam Uberiam
tatem ufus rei Ucata , num.^l. ••
tium fine fuo confcnfu alienaca, ad iliorum camcn
pretium reintegracus.
RAVENNATEN. THESAVRARI^
Pi.0 BONIFACIO GRANARA,
Cf^-M CAMERA APOSTOLICA.
ARGUMENTUM.
Appaltus SalinarLinti , feu tranfirus faliuril
in quo coniiftat j quando Appaltatori ne-
di^im dcbeatur rcmiirio merccdis , fed etiam
reficienda finc a Locacore damna , &l Inte-
rcfle : fubftantia rei locata: quando dicatur
periiiTe ; quando prxvilio , vel fcientia futu-
ri cafus tiocerc polfit , vcl non Conduftori.
Et qiiando , obtento per primum Condqdo-
retn Oefaico , illud communicari debcat pro-
portionabiiirct Subconduftori , dc quid inhac
iharcria operetur pa£tum facicndi Defalcutil,
cum aliis , de quibus in Summario.
S V M M A R I V M.
i FaBi feries.
a RefolutioCaufe.
3 Locatd reifubjiantia ubi deficiat in toto , Vel inpdrie,
mn , ft computatio Anni fierilis cum fertiii , fed
Condutlor in totum , vel pro parte Itberatur a
penfione.
Et de ratione , ntim,^.
Amplia , e tiamfi fuijfet conventutn , ^iiodnHlla debere-
tur remijfio , feu Defalcum , num.$.
6 LocatA reifubftantia quando dicatur defecijfe , & nu-
tnero y.g^" 8.
9 Locats, reifubftantia an dicatur periijfe , c^uandtpars
juris /ocatifuitextna , ^aiia non.
10 Larrxa alleg. Fifcal. 17. adducitur , & decla"
ratur.
11 Locata reifubflantia in toto ; vel in parte deficiente,
reguiariter debetur ConduBori Defdicum pro iiia
tantum parte , ^a* defecit.
Deelara ut nutn-i2.
13 Locationis , & Appaltnt in materia bonafides , (^
xejuitM infpicienda efl.
Amplia , ut numl^.
55 Appaltatores , feit ConduUores in fufcipiertdo
Appaltum confiderant ftaiHm proxime antece-
deniem.
16 Appaitui , & conduBio (jabellarumfufceptafemper
cenfeturjuxtafolttum.
Ampiia , ijuando fuit etiam de foiito conventum,
num. 17.
18 eyfppattui Saiinarum , five lus dtjlribuendi Saiem
inteiiigitur juxia /iaium praBicum , & folitum
pr<tcedens.
la Locatoris culpa uhiconcitrrit , nedkm ConduUori de-
betur Defalcitrn , fed eiiatn refeiho da^nnorum , (^
Intereffe ,^ num.^i.
DISCURSUS XCVL
i A Ntiqui Ferrarii Duces agnica necedita-
,/~\ te , quam liabebant Mediolaneufes , feiS
Provincia Lbmbardia: vehendi ialem ex proxiaiis
Cerviz , & Cifenatici Salinis per Flumen Erida-
ni, feu Padi, pro tranfitu ejufdem Salis certain
fummam profingulo Modiofolvendam impofue-
runt ; Unde devoluco Ferrarix Ducaiu ad S.
Sedem , Cafliera Apoftolica confuevic liujuffro-
di trahfitum locare Tliefaurario Provincis i£mi-
lia; , pro fcparata tamen annua penfione fcuto-
rum 4100.
Cum autem Mediolanenfes novam viam in-
yenident ducendi Salem ex Mari Liguftico pec
Ditionem Janucnfem, varii interim fnlcepti fue-
runt per Miniftros Sedis Apoftoli.x tradatus iit
Hyfpaniis, veluti prjetcndences.quodonus cranf-
cundi per Flumen Padi denecefse incumberec
Mediolanenfibus ex anciqua confuecudine , feu
convencione : Verum quia de more in lon-
gum procedebant hujufmodi tradatus , adeouc
Bonifacius Granaral hefaurarius prsfarseProvin-
ciiE ^milix nequiverit dfrance novennio cjus
Appalcus quidquam exigere ex prx difto cranfitu,
hinc proinde occafione folidandi compuca cum
Camera non folum cxpit prittndcre.quodfibi
forec defalcanda penfio , de qua fupra , fcucorum
4iOG.fed eciam quod cflec eidem bonificanda alia
fumma fcucorum 40&0. quam fix^ , & invaria-
bilirer ab hujnfmodi cranfitu ulcerius exigcre
folebac , & revcrfis poftea Mediolanenfibus
ad anciquum tranficum ( pendentc adhuc ifta
concrovcdia J Succe(R:)rcs in Appaltn adualicer
recrahrbanc. Qiianiobrcm afliimpra difputatio-
ne in Con^regacione, qiix nuncupacurCOT;>/'«r(?-
rum , fcribens Ego pro Oanara , in cres arti-
culos Caufam dividebam , primo nempe, aneflet
eidem
Anfaldr De Anfaldls
Granarx defalcanda prarfara penfio , feu
394
.. tid-m ^ ,
partira fcutorum 410°. Secundo , utrum quoque
cfdem bonificari deberent aha lcuta 4900. C3:te-
roquin cxigi confueta ; Teruo tandem , ex quo
pcr Ca.reralcsopponebatur , Granaramde te.n-
pore rufceptioais Appaltus habuilk fcientiam hu~
ius jnnovadonis , utrum lcientia hxc eidcm Gra-
iiirsepodetprxjudicare: ttquoniam in progrellu
Caufi addebatur infado, quodGranara potuil-
fet in tribus pofterioribus Annis , in quibus et-
fluxonovennioconcinuavit ;n Appaku , pnvunm
concordare cum Mediolancniibus , juxta Itatum
/ antiqn.im , fed fucrat impeditus a Camera , qus
-«VpciEtcndcbat , ut fupra, onus hujus tranhtus in-
cu.Tiberc Mediolaneniibus ex nccelTitate. prodiic
r fub die 28. Scptembris idS^.refolutto, debsrt De^
.fulam infcHtis 4100. per tmegmm mvc>mnm;pro
uhimis tribits Amis dtlaca , & jitjhficeninr tmpedt-
AHumendo itaque prim.im mrpcftioncm ( di-
ccbim;res vacac omni di*cukate, quia cum
;.vcx fubfecuta innovationc Imprstariorum Medio-
' laai prorsus d.feccrit lubttantia rei locatx , pla-
i na, & a nemine coiitrovcrfa fubintrat propoh-
tio , quod nuUa habita computatione antectdcn
rum , eurn plHrr.fe^q. Caroi. Ant. De Lnca ad Gra-
tian. d.difcept. 195. ««.24.^0/. decij^')^). num.lo.cO'
ram Buratt. Card. De Luca dc Locat. dtfe. 42; »».3.
£pfc, Kofcajelett. dtjpm- lur. tom. 2. cap. 120. «Wfl.
Qiiod autcm dcfecillc dicatur in pra:fenti fub-
ftaucia locationis, liquidilTime cmcrgit ex ipfo»
met tenorc Capitulornm AppaUus, m quocon-
ccditur , iltrtLnjiio de S^liforajticri , che Jnra/Jita-
tioperfervtz.io deUo Stato di ^jYiLwo; Unde cum
ex pr.Tmi(Tisveibispalamh.;beaLiir , quodlocatio
conliltat in crantitu Salium pro iervitio StatusMe-
diolani , dc plano fcquitur , quod iinpedito, feii
deticiente prsdido tranluu ob iubfecutam mno-
vatiiinem Imprifariorum Mediolanenftum , qui
aliniide trandro , & providLri ca'perunt, defe-
cit & periit ufus principalis , fcu lubftantia ejuf-
dcmlocationis , juxta Do6trinam Cuman. tni. in-
terdttf/i, '^.ijHodex 'jS['Uifrt^"io numer. 1. anter/.ed,
ver/.fedji ponnf/itts , ff. de acqntr. pojjcf]'. BoJJ'. de^
rei//tJJ'.merced. Condticl. nuin.\o^.Carpan.ad6tatiit.
Adedtoian. cap.T,^^. ntttn. zo6. torn. i.Feregrin.ionfr
!?8. nnmero 10, lih. 5. & plura in propofitorecemec
exempla Carol. Ant. De Litca ad C raiian. didtfcepe.
195. ex ntim. 4. ttjqne ad 14. & in fpeeie , quod ubi
tium ' & lublequentium Annorum , live Annorum 7 Jus exigendi Gabellas , & Datia confiitit in tran-
' ,n uberibus , aequcat Locatorqnid- ficu , vcl introduaione rerum, dica^ur periilie
feu mcmbro , in
fterilium cu
quam pritcndcre pro parte
qu •) cadem fubftantia jocationis evanuic , exple-
ne Hrmatis per Ancaran.corf.^oi.fib nnm.v -ocrf
^niUs tamcn , & mrnero 4. Swrd. conf 34- nv.rn.zo.
conf i-;7. nitin. 4. &fccjC[. conf 400. '/nimer. 8. tn fin^
■ -oerffecttndo tnoyeor , ctimfeqci. & conf.^o-^.ntimer^
7. cr S.ubi in puntto Appaltons Sahs, & decifr-<^,
mmcro 6^.(jrattan. dtfcept. 195- ««'«• ^- dtfccpt.Sl^.
mrn.3J. 6~dtfcept. sSl.ntm.6uAmat.Panorm.re/cl.
la. num.ii.Gittri'. obferv. z^.fttbrtum. u.verf Gabcl-
ia-tus , Tondtit. c^tufl.Ctu. tcm.i.cap.^i «.29. & fe^<J'
Barbofroi.dccif6-.. mirn.i.ltb. 1. F.tber. tn Cod.
It^.^.tit.^z. dejin. 47. numero 6& 7. Contr. difcept.
90. ex mtm.^. u/cjite a-ifn. Atloltn. refoi. 4?. ex nn-
mero 24 Pacion.de locat. cap. ^j.ex nmn. 18. & ntim.
87. Manf confult. z6.J';b ntmer. 6.\. verf.unde con-
Cluftonem , & nmy6^. & fec^(\. Bonden. colktt^c.nn-
inero 197.:^ numero igg.tnpn.lib.u Cob. confuit.'^!.
num.u. N.irt.Medtc. exam. Senen. iz.exnu./^o.uim
fecjcj.ManrilL decif ^99. num. nl.cumplurr. fecjq,
-■CenfaLdecif Lncen.14. ex nm.T..cttmfecicj.Rot.coram
y Miliin.decif.T,6i, n.i.&eoratn Buratt. decif :io. ««-
mero 5. • , r
Idqne fub illa fatis pcrfpicna ratione , quod li-
4 cnti in vendicionc rei pretium conftituitur refpe-
ftu ejufdem rci , ita merccs in locatione confti-
tuirur rarione , & iiabito refpcdu ad provcntus
fingulisAnniscx fingulo corpore pcrcipicndos ,
• undedelicicntcufu,'"& fiuitione, & refpeftive
■" proventibusilliusmcmbri, dcficit hindamcntum,
f in quo fubftantiatur natura , & finis locationis; &
confcqnentcr ctiamfi dcduccretur in paftum k
quod nulla in hoc cafu facicnda elTet remirt^o , hu-
jufmodi paaum tamquan rcpugnans fubftantiac
hujus Contraftus in nihilo foret actcndcndum, ut
profcquuntur Alemch. conf. 27. nnmer. 52. & conf.
6-i.riHm.l'] Monald.conf.ixz.num.^J.verfdcveni-
endo, Grd-itn.d.difcept. 195. nmr. 5. & 6. Conir.d.
difcept.qo. nttiner. 8. circafin. Mr(lrili. d. decif.299.
nutnero \zi.& 122. 8i latc propolitionem cxornac
Aaoitri. d. rejol. 43. cx numro 16. verf &pradiao-
fubitantia locationis , itaut fulTiciat , quod ajibc-
tum ufum Condudor habere non potuerit , Ma-
Jirili. d. decif 299. numero lio. & m. f.yt'f enoeh.d.
conf.6jj. num.6. i>i.f:i.& Jecjcj. & nuin. 17. AJarchin.
de Beil. Divin. par. 9. cap. l-ftb nam.Zi AEloiin. d.
refoL 45. nttmero 24. & 25. Conir. d. dijcept. 90. n«,-
'^.tnfi'1. & fermc in individuo Appaltus Salinarun»
Surd. d.conf. 507. num. 6. & 7. quod tamquam ce-
lcbre , & M.igiltrale fequuntur Contr. d. difceptt
90. numer. 4. Verfubi loqnitur , Cenfai. d. dettf 14.
numero 12. & 13. Pacion.d.iocat. d. cap. 47. num. 25.-
Carol. Ant, De Luca ad.Gratiav. d. difcept. 195. ntt-
tnero 22. & ad rcm prarciara eft Dodrina Buiriiifu
cap.propter Herilitaiem num. 19. ^e /ec<«f ubi quod
8 conducenti Holpitium caufa hofpitanditranlcun-
tes , fi poftmodum ex aiiquo cafu pauci , aut nul*,
li homines tran'eant, quod tunc omnino ob defe-
dain lubftantiam confiitentem in ipfo tranfitu ,&
hofpitalitate remiffio debeatur , eumque referunt^
& fcquuntur Fr ancifc . Aretin.conf^^i.per tot. Camill.
Medtc. conf 141. nu. 5. Capyc.Latr.decif.i6z. n. 22.
&fecjcj.
Ciarefcit ha?c veritas ex ipfo fado nimiriim
quod ( preter prajmilla verba fatis limpida , & cu-
bit3lia)fubftantia hujufce locationi^fundetur ii)
tranfitu Salium ad Stacum Mediolani, quiaper
intcgrum novcnniumrefpedu Salium ad alias l-^ar-
tcs tranfeuncium in cotum cxiguntur fcuta 645.
ba : 46. ac propterea non credcrem,quod in men-.
tcmalicujuscadcrepolljt , quod fubitantia loca-
tionis confiftere valeac in mcra alea rranfitus
9 aliorum Salium , quando nihilominus receptum
c(l, quodetiaml) aiiquid fucrit exadum , periif-
fe cenleatur fubrtantia pro partc non cxada , uc
relaco BnJ]'. &c Carpan. uuo ore tradiderunt Mar-
chin. de Bell. Divin.d.par. 9. cap.y.fuiinumeroi.
Amat.d.refol. ^'i.fub num. 27,. verf.pariter ,uhi id
ait inTribunaliRcgio fuiffe deciCim,Ccntr. d.dif
cept. 90. ««W.5. tnfin.Aclolin.d refol./\^.nu?/t. 26. 27.
& 28. & eft cafus apud Surd d. conf 507. per tot^
fisnanter numere 6. &• 7. ubi ait , non fufhcere ,
quod
De Commerc. & Mercat. Difcurrus XCVI. 29S
ni ab hoc mcmbro., & contemplationc iftius lucri
( ut nions eft ) alia membra locavit fub gravioii
refponfione merccdis, noUet hodie eadem fcu-
quod pro parte Salia fuerint confumpta, quia
nihilominusfat efl ad efFedum perempt* rubftan-
ftantiae , quod non omnia fuerint confampta , 6c
attendendum idcirco firmatbilancium folitxcon-
fumptionis.
Acque cx hi$ in concrarium afferrl poile non
^QCredimus AlUgaiionem Larr./aij. fubftinere fa-
cagcntis , quod fubftancia iftorum Appaltuum
confiilat in folafpe , & jure percipiendi Vediga-
lia : Quia pnterquam Appaltus, dequo agitur,
fpecificatprxcifLim tranficum baliumad Statum
Mediolani, quipoenitusdefecit, & ex proxime
amraadverfis palpacur , quod in eodem tranfitu
confiftit totus proventus , & ufus , ac fruitio ejuf-
dem Appaltus ; adhdc tamen Author ifte aliud noa
prxtendit in pradiBi Alleg., quam fubftentare
renunciationes , quas fauere obftringuntur Ga-
bcllarii illarum Partium de omnibus cafibus eti-
am infoliris , & excogitatis , nempe lacendio,
Aqua , Ruina , N^ufragio , & Bello , quamvis
Bcllum excitecur albipfo Rege , ut patet ex le-
iftura : In cafu autem noftro Camera nedum nori
cxegit hancrenunciationem, fed pepigit de op-
pofiro , ut pundualiter quoque refpondendo ob-
fcrvayit Cenftl.d. decif 14. ex numer. 68. cumfe^tf.
qui de ccetero ex numero 46. ufjHe ad 77. fingula
rcfellit fundamenta Larret , & contra ipfum re-
fert judicatura pro Appaltoribus adversiis Came-
ram Lucen. in illa Kotn-, prout eumdem Larr. re~
probavit Cres^. De Valdaur.obfer. lo^.exnum. 10.
CaroL Ant.De Lucand (jratian.d. difcept.l^^.nn-
mero 19.
Verum non minus clara favorc Bonifacii dete-
gitur refolutio fecundi mfpedionis ; licet enim
regula fit quod pereunte fubftantia totius, vcl
*i alicujus partis Appaltus competat Condudori
dumtaxat remilTio mercedis pro illa parte , ad
Text. in l. ex condn^lo 16. & l. & hac diftinilio 38.
inprinc.ffi iecat. cum aliis per PdcitnM locat.d. cap.
47. num. 18. Carol. Ant. De Lttca ad Gratian. d.dif-
cept.\()s- numero i.tnfin. &colligiturex reliquis
jupra congeftis num. ?. quibus etiam addi poflUnt
relati per Peregrin. d.conpg^. ««w.^./r&.j. l^ermi-
glioLconf. 478.«« 6. & feij. HsEC tamen regula red-
dirur prorsus extranea , & inapplicabilis ex plu-
ribus qui etiam feorfim ponderata.multoque raa-
gis iniimuIjunSa remponere vidcntur fub oculi^
ufquead evidentiam
fiafpi™'*^?""!!!!"!!' ..^_"": '''^'^ "°" "■^q^^tn
rr^.CA '^^"'""'^ emergens , aut lucrnm ceflans
conhderanda U,nt, fcd ucpote cfFedivuum Capi-
tale , adeouc fub quancitace fcutorum 4100. oc-
culravcrit, ^^, comprchendcru^atrenta naturali
, vencacc ) prxdifta lcuta „100. I„ hac ouippe fpe-
i^ciecontradus bonam fidcm ,, & ^quicatem in.
ipicieudam , fcrvandamque efTe clamanc Covurr
praii. ^uaft cap.30. >!■»».!. prope fm.verfvUitamen,
Comr. d. dijcept. 90. /«6 mm. 7. ^aftrtU. d. decif.
299. niim.n'6. J(ot. coram Mamira decif 35. ad fin
, Et quod adeb fit is Contraftus bonx fidei , uc
I4pr«ter ceeteros fimiles Contraaus nedum Offici-
um Judicis conccdacur, fcd jure aftionis aei pof-
"t per Conduftorem, poft Cald.ic. de efnpt. & ven-
dit. cap. 17. num. 50. & 51. obfervat CenfaL d. decif
14. ««»»• 25.
Secundo certius perfpeaa conventione illa .
di dare , .e jnanienere detio Conduttore nel pacifict
fo0o , Qr efaz.z.ione di ttttte , & fingole enirai^ ,
efrutti di tuttigf Appalti , e tnembn Ifecificati, &
eprefi nelli prefenn Capitoli drc. Quamobren^
dum Antecdlbres jn Appajtu ex hoc mcinbro
fuerant afilieti percipere fine labore , & invariabi-
liter fcuta circiter, Sooo.eomagis, & pr«er
hxfitationcm fequitur,quod verapretia confiftant
. in fcutis 8000. quodque Camera teneatur eadcm
15 fcuta 8000. bonificare , dum , uc egreoie advertit
Cofd. De Luca de locat.difc.6. n.6.&i melius difc. j.
niiik.n. adfin. eod. tit. de locat. & prius lib.x. de Re-
gal.difc. 71. nu. 10. alias Appaltatores npn fufce-
piflent Appaltum pro tanta penfione in aliis
inembris,cum ifti femper refpiciant Appaltum
in illo rerum ftatu, in quo tunc res exiftcbant,
faciendo computum ad quantum tempore proxi-
mc pr^cedenti dedudis oneribus fruaare con-
; , fueverat , &idcirc6 etiam de Jure eft , quod Ap-
KSpaltus confimilium Jurium , &GabeIlarum fufce-
pti femper intelli^antur juxta folitum , & confue-
tum , tefte Ruin.conf.-]/\.nHm.\. lib. i. Burfat. conf.
190. num. 2(5 & 36. & conf 193. num. 48. Cohell.ad
BhU. Bon- Regiin. cap.^6. nurn. 58. e^ cap. 48. ««. 13.
JEpifc.RoccafeUn. diffut. lur. cap. 75. nu. 12. Card.
De Liica de RegaLdtf.-]i. num.%.Rot dectf6o. nu.^'.
coram Cavahr. Unde eo clarius id , quod de Ju-
Et primo, quia prxmifla conclufiQ locum R- 17 re difponitur, debet urgere, ftante pafto fupe-
«2 bi forte vindicac , quoties agatur de Appaltu pro
certa furama conftituto , fcd habili de fui natura
ad damnum , & lucrum , five ad aflequendam mi-
oorem, auc majorem utilitatem , quemadmodnm
Jiquet exprsEcitatis Juribus, & quotquot umquam
polFunt defuper allegari , & in his tcrminis fuffi-
cit, quod Locator abftineat a petitionepenfio-
nis , quia cum lucrum foret incertum , & poflec
«qua lance damnum emergere Condu6):ori,fupcr-
abundat , ut inhacincertitudineCondudorob-
tineat liberationem : At in noftra thefi rcmanec
extra controverfiam , quod abfque ullo niinifte-
rio, opera,veI induftria Appaltatores pro tempo-
re fixd , & invariabiiiter foJici erant confequi
d Subconduftorihus annua fcuta circiter 8000.
quodqueiftud invariabile lucrum Camerse inno-
" refcebat, unde pugnaret nimis cum bona fide,.
& xquitate, qnod Camera, qua» certo fciens.cjnod
tanci certitudinal|icer aflequebantur Arccnda(a-
radjcdo , ut benc ccEteris relatis dixit Rot. in de.
c.if.n'y.n.ii.coramCard.Otthob.Epifc.RoccafeU^.di-
ifiut.cap.iii.num.^^.Qrfei}. ^i
, Tertio fortius ponderando, quod Camera fub-
ftinuit in Curiis Hyfpaniarum,pr2Efatum tranfitun^
elfe coadivum , & neccllarium , ac propterea non
folum magis corroboratur fundamcntum , de quo
fupra , nimirum quod hujufmodi Appaltus nou
confiftac in raero jurc evcntuali , fed in re certa .
& fecura , verum ctiam , quod confideravit ( con-
cedendo Appaltuiri)illum rerum ftatum pradicum
iSraatcrialem , juxta quem cxigebancur annuafcu-
ca 8000. Proindeque recurruncea , qua? circaiiu-
|ufmodi computum materiale in fpecie Salinarum
deduxit Surd.d.ronf.')Oj.num.6.
Qtiarto , ( & hoc congruam habcre nequit rc-
fponfionem) quia Camcra formitcr interpellara
agnovit uci proprium ilHid jus cngcndi imprefta-
(ios Mcdiolanenfcs , atc de ia^io expoftulanti-
hus
39^
Anfaldi De Anfaldi^
bus eifdem TniprarfariU > t>t ipfis pcrmitte-
retur alTuetus tranfitus per Flumen Padi j no-
iuit Camera tribuerc Bonifacio poteftatem,
immo cxprefsc vetuit , ne ullarti celcbraret con-
ventionem cum pracdidis Imprifariis , quod fane
vcru:n ert in perpetuam utilitatcm Camcrae.dum-
Imprifarii coadi extitcrUrtt eorrefpOnderc mo-
dcrnis Appaltatoribus de Idnge excedcnii annua
qiiantitate fcutorum ii. mili ficque ultra huciif-
que animadverfa fundamenta ; dtbetur a Came-
ra fupplemcntum , feu bortificatio ad minus ia
15 fcutisS. mil. & refpcaive n. mil. tatione damno-
rum ,& Intercffe , eum culpa Ldcatoris dici poffic
exortum impedimtntum hujUs acquifitibniS ,
^uam faccrcpotuilletBonifaciUs, flanteqiiippc
hujufmodi culpa , verfamur eXtfA terminds (im-
plicis remilTionis , & intr« refedio damnbrum^
& Inteitirc , ut communicer firmarUrtt AltbirMd.
conf.2l.nHm.'iU& feq. Hb. i. SHrdJ,tlc(ifsi6.nUmtra
66. BoJ. de remijf. TiHTced.Cendua.fnb nnmero iO%i
Jiecc./effenfi-J.nnm.U.ltb. i. CafliU. contr.lHrJib.3.
cap. J. nHrn. 26,Tonduti refol. CiiflL d. *ap. jl. nnmi
JJ.& 1%. ci\m aliis ^tt Atlolim d.refoL 43, ttMmtri
4J. Cohell.ad^BHlL Bon. Regim.Cap. ^i.nHmAjMa-
ftrill. d. dccif.2<)9. TiHmero liiCapyc^ Uatr.decif
\-]i.nHm.6.Alanf.d.confHU, 16, nHm.i.Epifc.T(occa di
cap.xz^.nH.xe.Rot.coramVtralLdecifxll.ptrtQt.par.u
(^ dectf.ii^i.nHm.^.apHd Pafif.de Salviam
Quovero ad tertiam , ac poftremamirtfpcdlio-
ncm, iadubitati Juris eft i quodpratenfa fcicn^
tiatalisinnovationisImprefariorumMediolaneO-
26 fium prxcisc , fpecifice , & cdncludentilTime pro-
banda venit in oppofitum , citm in przjudiciali-
bus non fufficiat verifimilis , conjcaiTfata , vel
pracfumpta , ex plend , Sc ad fatictatem colleais
per Adden. add. decif 542.1 ix mim. 90. Cnm plurrj
fe<jj.par.^.tom.'i^ VtntHrin.conf^o. n.l<).&fe<j^.Ho-
diern.cor.tr.^^.nHm.^u7<,ot.decifi6o.nHm.^.par.S.rtt»
,&decif.^(i.num,\6.&fe^.pAT.%.&dtcif ^6.num.\^^
& i^.coram Card.Otihtbon.
At quando etiam per djlfcurfum aff. compro-
baretur fcientia Bonifacii , adhuc geminar in pro-
poflto interccdunt irrefragabiles relponfiones>pri-
ai ma nempe, quod feientia in nihilo attenditur.quo-
ties, ut probavimus fuprii num. i.&fe^q. digno-
fcicur perempca fubftantia rei , qnidquid fit , ubi
damnum fimpliciter contigifiet in firnaibus , ut
pulchre diftinguendo notavit Hald.in Liicet num4
7. C. locat. Surd. conf 400. rtHmero 25. GtatUn. d.
difeept. 195. numero 2. &fe<j^' Tondut. quafl. CMh
d. cap. ^.»Hm. 4^ Pacien. de locat. cap. 0,6. nHmt^
ai 98. &fe^<j. ubi/«i' msm.ioo, paritcr ampliat , fiv^
peremptafubftantia in parte ,five intott*m,quod
& pro refedionc Interefle deduxit ft/rw» Ba/d,
tonf. J29. Jiumero l. verf in cafu ergo , lib.l.M „ , . . ^ ,•
a^ enim aeens de modo , quo ficridebetJn bisfer- aj lis.exrccepta illa propofitione , quod Creditor
tus fuerit in exigendb promifiiohffm i tamtraj
di dart , e mantert dett6 Condnttort nel poffjjt , #
tfaz.z.ione di ttttte i t fngde cntrate , i frUttt di tut'
^.^gi' Appatii , e mtmbtt , hoc fanc cafu ceflatqu^li-
bet hxfitatio , & non obftante fcicntia locuc
eft pta:miflk refeiSionl j Ut limitaddo habc-
tUr apud Surd. d. conf 507. nmntro ^.&').Pa^
lcion. dt iccaiiine d. cttp. ^6. nHrrerO 97; CUptr. de-
tifCanf. FifcaLCaiif.^^^.ex num.t^ Hfyui adfinem^i
Coiridifcepti^^inHm.^. Manf d conjH{t.i6.jHb num.
"I^.Vtrftion tnirn i & nHm.^o-S^t.coram Coccin.dtcif.
j^iinHm.^.vtrf.fir ttiam non objiantt , & tiHmi^.vtrf
neehabtndaratioi
Ftequcnter etlim in hac materia remiffio-
his i Hi Dcfalchi intcr LocatOrem , & Condu-
(ftotem (Upcr VeitigalibUs * omiflis aliis i quae
conccrnunt alias locationes rerum indiftercn-
tiMm , Mihi contlgit afltimere qUasftioncm i &
fignanter In Una ihter Chriftophorum Panrtriumi
& March. Cxfarem Baldinottum ; fed Caufaulte-
riorcm progreffum non habuit , quia initio tra-
^atu amicabilis compofitionis , ad eumdena
finem Scribens Ego prO l^anrerio asdidi Difcur-
fum etiam in fenfu Veritatis exaratum , quo ( ut
puto ) eXaminato , & ingenue approbato per
Defefifores Warehionis j abftinuit illc ab omni
alia judiciali petitione.
Tradtabatur enim de cafu , in quo t^rofper Ta-
gliacarnc Author Panzcrrii receperat in Subap-
paltum a BaldinottogeneraHGabellarumiacDo-
nanarum Urbis Arrendatario Affiaum Flumiciniw
& Agruminum , fed eo durante vehemenS Epi-
demia , fcu Peftis gralfata eft ; quapropter tatn
Baldinottus i Camcra Apoftohca,quam Profpec
d Baldihotto cceperunt tefpcftive petere D^
faleum : Cumque ocsafione huins mutu* pcti»
tionis rellfta fueririt fatore trofperi in fupenfoi
fcuta 5oo. fub pfa^O , di non domandaft dd.feuM
600. JiHthi dalla Rtvtrtnda Camtra Vtrri dithittm
rato ifegli s'aJJ>ttta il Dtfalco, an&i fincht ime ( id
eft Baloinotto ) non fa fatto Defalco per il ditt*
Appalto dalla Re^trevda Camera , hinc quia
pro parte ejufdcm Prorperi juftificabatnr , Bal-
dinottum obtinuifie a Camera Defaknm ia
ingenti fumma fcUtorum 155. mil. ex caofa pr«-
fatz f cftis ,• diccbam in epunciato DifcHrJu ad
cruendam Vcritatfm , & faciHus ineundan»
tranfatltioliem fdito , cafum cfTe planum favo-"
re PanzeriJ pro Obtinefida fimilitudinaria r«-
miflione ; Quoniim fi ad repellendum Baldi-»
nottum de Jurc fuflfeciflet paAum de non pctendo
fommam in fufpenfo rclidam , donec fibi faftum
foret t)efalcum a Camera , itant dc hac negativa
doccrc teneretur idem Baldinottos tamqudm vi-
gorc ejufdem padi effcdns Creditor conditiona-
minis remi(Tio , confideranda{ irtquit ^funtfrH^et,
^UMperdtdii ,feii ^nantitates , &fecunditmillaifa'
eienda efl detraElio ad nnmernm frHgHi» percipien-
darnm , & noii perceptarum , "Jiip. "» traQ. 4o
de PtJ}. tit. de pnviL contra Peft. numert 24. UHa-
ftrilLd.decif.1<)9-infin.
Et altera , quod vcrifimilis notitia , feu fcicn-
tia Conductoris ad fummum pTa^judicare poflct,
nullo intcrvenicnte pafto in oppofitum ! fed cum
eonditionalis juftificare tenetur , advcnifle fux
conditionisimplementum, adtrad.pcrDff. «»/!
^2\.ninn.6. /ilcx.conf.\\9.nHm.%.nf^ue ddfin.lib.l.Rot.
diVerfdoc.ii^.nMm.\'J.& \%.part.2. & pofl Zaelh.de
ebligiCamer. dec. 18. & decif.iii.utrobi^Ht num.i.i.
& ^.& coramCocein.decif.T^.nitm.l.&decif.^^. nttm.
1.& ^.coram DunoXftt. lun.
Profedo res vacabat omni ditficaltate Ob pro-
bationcm obtenta: jamaBaldinottoremiffionis,
adprxfens , vice cximendi Camcram , & pcrfpi- i5ade6ut fuperfiua Mihi vidcrefnr infpeSio , aa
cue convcniendi , quod ifta innovatio fupcrin- proconfequcndaremiffionefimiliumAffiduumdc-
cumberct pcriculo Condu^orii , Bonifaciusctu- beat ficri pro damoi mcnfurationc compenratio
AQnoruia
De Commerc. & Klercat. Difcurfus Xfc Vt. 307
Duce Caietano pra^tendentc Affiaum Lacus Scr-
dam l„h,bu.o.,e fuerat idcm Pauzerius in-,peduuc
31 ex prte Ducs uIm , & fruitione pifcatioms V "^
regu a quod Conduftor ia.pcdicus u'i fn^.rc
condud. . & max.me cx fa^^o Loca o 180^0
rataten.por,s.quodi.ravitimpcdimentS^^
ftat..neMerced.seff]cituri.!;,.unis;er;;^£^
f<p-^rHh„um. i). ubietiam quod debent ulterius
damna . & Intere.ie refici Condudori : VerTm
dam ^ilir^^^ff'' > " dcpolitionequorum^
djm Te(hum refultare , quod juxra fohtum de
eodempr^cifo tempore numqudm permittipif-
32Catio confiievern , hinc proinde inferebat , Pan-
zerium ten?n eciam durante impedimento , ex
quo vel fclebat , vel fcire debebat huju(modi con-
fuetudinem & confequenter.f^bi acbebac inmii-
tare , (, Aftiftumhac con(uetudine ligarum maluic
lulc.pere-, ex cumulatis ^ptxThef^Hr. cju.,fi.for l.b i
^Hsff ^^.nnmer. i. ^- numer.n. ^c fnb nnm. u. wrf
fed .ffa optmo , Hodiern.ad Snrd. decir 87. ««,«. 2
Capyc.Latr.co./Hlf.^o „um. j^.^^ ^^.Cohell.ad Buli
Bon.Regm.cap^^.n,un.&fecj<i.Ro!a corata CaValcr.
dec.6o.per tot.&~ dcc,f.6i^.num.J.& coram Dnnoz.cti.
iHn.aectf.ioo^.num.-i ^ 4,
Refpondi tamen , ( & Judex adhific ) quod
tunc hujuf.nodi congrucrct propofitio , quando
ialtem inlnftrumento locationis nihil diccretur. -
vel adelTent clanfiila: reftriciidnem ad conus-
tum indicantes; fecus autem . dnm,utinhoc
ca(u, legcbaturverbacffi-snati(T5ma, nempe libe.
3?re , plem lure , m/lo Jure refervato , cum fimi-
libiis , quia tiinc nifi clara , & pofitiva corti:
proberur fcientia Conduaoris de hoc folico
rdcrivante , ut dicebatur , rie Scmiiia.&Ova
Pificium turbarentur, fatun quc opportune dein-
ceps nonproducerent ) remitceiidj procul dnbio
eratpen''oConduaori,qui h.ijus conluetudinis
ignarus majorem fortafse Affiaum promifirfub
fpe cont,nnandi fine aliqua interruprione ufam
tci locat^ , ut per Text. in l. qnxro ,ff. de aH. empt.
tradif Cafiren. conf. 417. per tot.lih. i. & pofteunT*
dem C«/?rf;;.admifir Rm.coram Cocin.^iec. y.i.num,
5- &/e<]7, quxve prodiic in eadem Caufa , de qu4
Cavaler.d.decif.60.
VOLATfiRRANA CONDUCTlONIS
PRO GHERARDO, ET RaPHAELE DE
MAFFi£IS,
CFM OFFICIALIBUS M. CAMER^
ducalis.
Annorum fterilium cum fertilibus , circa quam
ad normam Tc.vt in i. Hcet , C; lucat. &• prius in /.
ft uno 17. jf. eod magis communicer affirmative
coricludunc 5«»-,^. confj-^.nnmer. 1,^ fe^^. Capyc.
L<itr.conjHl:.j^o.nHm,^'^.(^fcq<j.(^ decif iji. nu. 42.
Cr ^^.Lary^a alieg. Fifc.il. 17. num- 27. e^ alle^ ,8«
num. 5. cr I?. <y alleg.zc. ntim. 7. isr fsc^cj. Rot. coram
'Dtinoz.ett. [nn. dec. ijoj. nit>n. 8. tp- 9 & ~ oramP,ich.
dec. 525. >iutn.i-&feq. cuni aliis , pra;tcr hos , quos
fcribens in altera Caufa ejufdem l'anzerii ornate
cumulac , & declarat Epifc. Rocca felcEl dilf,
eap. lio. nivn. z6. Qr /f^y. nec non in antecedcnti
eap. 119. numer. 58. &fccj^. ubi etiam cum eode,n
Surd.d. conf.^^. nrm. '14. Pacion. de locar. cup. 48,
^■jnurnero ^j & frqq. aliifcjne cxaminat , ucrum expe-
dari debeat ad &ciendam hanc conpenfationem
fublcquentium Annorum eventus , vcl potius,
alio nonexpedaco quoad fucurum undique incer-
tum , habenda (ic confidcracio ad tempus prxfcns,
& rcpedive ad calculationcin Annorum prsce-
dencium , de qilo etiam cafu agic Barhof.Fo;.decif
Cz.nim. 20. lib.z. Card. De Luca de RegaLdif. i:,j^.
ftibnum x^.verf.ponderando , (y-nitm.i6. Rot. corkmj
Coccin.dec.ii.nu i.Q^ po/} Zacch.de obiig. Camer.dec.
4.2.»«;«. 5.27- dcc.i-^i.num.t^.
Siquidcm hx quxftiones , & fimiles ceflabant
28 ftante pjdlo , & convenrione prxdifti , quia tunc,
ncglefitis eifdem qnxftionibus , abfolute , & in-
dilliniSe idcm paftum erac fervandum , ut bene
J)er AngeL conf. 312, nnm. 6. verf.Vndi , ibi , TJnde
cUm hic cmendaiio d. damni non petatur e.v natunt
Contraclus ,fed e.v provifione panion.ili , nil ir.i£l.in-
dumefl-de provijtune legalidiffonente , cumfuperve-
ni: , ant antecejfii uben.u , & concordac F^ji^f ?• f;z_,
Cod. lib. 4. tlt. 43. defin. 5$. opcime Cyriac. contr.
Jji.num il.Contr .difcept z6.num. <).& difcept.^^g.num,
^.Bonden.d.collufl.^^o.fubnHm.i^.libA. proiitgene-
ipralicer, feu in fimili reccptum eft , quod itance
coiiventione Dcfalchi non fit inquirendum , u-
trum damnumpaflumab APfiftuario fueric intole-
rabile . fed fufficiat tale quale , CamitL ^fedic.
conf. 25. numero 15. Stird. corf. ^07. nmner.z. &feqf.
Tondut. cjUdifl. Civtl. cap. ^i.fub ntimer. 11. verf. unde
in cafut contingentta , & feqq.Card. De Luca de Re-
gaLdifc. 6^.num.i.& d. difc.i-^Ji^.num. 6. ^\cne Epif.
Roccafeleii.diif.cap.iii.num.i-ii. admific Roi.corara
C0ccin.dec.421.num.1i.
Ec quando deficerenc Auihoritates ( fubjunge-
bam ) exuberarec nacuralis , immo Divina ra-
tio , de qua in Sacra Pagtna Evangelti fecun-
ditm M atthium cap.iS. Qacimdmodmi enim Bal-
30 dinocus tamquam generalis Arrendatarius obti-
nucrac abfquc alio compuco , vel compenfacione
fteriiitatis cum fertilitate , (eu rigorofa damno-
rum iuftificationeDefalcum a Camera , itaafpe-
rumfuiflet.quodeamdemremifrionemnolletcoiT».
municare Subcoadudori , cum in pra:dido Evang.
D. Matih de iniquicate damnecur majorServus,
qui , obtenta a Domino liberatione iu ingenci
quantitate , Confervum fibi debitorem in pauca
fumma futibcabat , ut optime racionatur Card.
ARGUMENTUM*
Plene ad interpretJlrionehi Text. in /. iocatio 9.
§. Rclitjttatores ,f. ^c Ptihlictt}?. (cu an , & qnan-
;uijiiiia iui.^..-L^".. , "- ^-Y - • -..-.. do D«.bitorcs , five Rcliquatores VciftiiZaliurn
DeLucadeRegJ.d.dtfc.^^.num.a,.^Kid\tenzm admitrendi non fint ad novara condVlio-
{ahtit.delocat.d,fc.6^umu-.Epifc.Roccadcap.,i0. ^^^^ ^ j^,^^^^ prxdido Textui quaruor U-
K«w. i.c«w2.rrw. ubireh-rtalcerumEvangchcum ^. . r ^ j 1 • .^ 1 .• • •
TiHNi.v.cujf .jii «,^,„.«/7f„,..,,-f me. . tTHtanoncs, kudcclatanoncs: PublKan, qui natn
Orsicumm , cademJftenJura ,q»amenji fuerttts ,me- ' 1. 1- .
tietnr & vobis. dicanrur , & dccomm mnnerc , ac diM-orentiaa
Pro eodem Panzerio obcinui paritcr A. fimplicibus Vcdoribus, fcu Naviculaiiis.
C. Defalcuin , & refpeftive Abfolucoriam' i
L\
SFM'
398
Anfaldi De Anfaldis
SV M M'A RI V M.
I PaBi feries. ^ . „. i ,-
4 Text.inl.iocatio9.§.Rehqiiatores, fF.de Publicani
ex^nditur.
Dchiioreucr Reli(^icatores VeBigatinm nbnfnnt admrt-
tendi ad noVAin conditHinntm , ibid.
Limitn ,fReU^m!ores Uo/uosprctftuerintfdejuforei
pro rejiduo , vum. ii.
Itemlimtta ratione ^(jualiiatisfervarid.c , ntrtttm--^-
3 T>ehitum E^nittm Religionis Hierofolymiiam debet
ejfe duntm , ad hoc , ut tpft Eqi*ites irnpedia.ntur
ab afeciitione Commendurum.
4 Legtscomprehenftone cefmte , cejjare etiarn debei ejits
difiofiiio. •
5 VeCligal proprii iiAtur iUd . qnodfolvttnrprorebus
Civitati inveBis , vel evdiis.
Jtem VeSl^gal dici poteft,ciitcd Principi ,vel2ijpu^
hlic£folvitHr exfandis Venigalibus , num.G.\
7 Sa/i"<tin!cr Rcgalta Principis nmnerantur.
•8 Vetior ,feU Navicularius r/nts dicaittr.
Q Jppaltus S Jinarum confiftit i>i jureprwatfVe vendin-.
■ di,Vcl difirtbuendiSalem.
Xo Rubrica aliegari poteft ad inteHeBumhligri ,& de-
cifionem Cauft.
Pubhcani^ftve ^ppaltatores qutftnt ,& de dufltct
eo- :tm dtjferemia.
Locaior operarum cjiiis dicattir.
Publtcani dicuntur publici Cav.es , In Itire fnnt
odiofi. ,. .,r- J
U Siatunm , vel lex' vetans anqiudfactendHm.re-
' CHlartter non irritat ]amfa2um , Cr dantur cxem^
pla . numer. 17- «^» ^*'«^ ^^^' '^'^'' "^«""^
a^.nitllare. rrn' /•
15 Minoresprohihentur conducere f etltgalta.
Seifide faao condnxerint , locatio tenet , num.^6.
18 Admiiiiftratores C*vitatisJilocent MtnonVethgaltai
tenennirde/r prioerga' ommune.
,9 OffiriaUs , ^nifngiilis AnntstenentHrrevtdtreltbros,
non poftlint allegure tgnoramiarn.
20 Iiinoranttae.Xc)uibusexcludamr.
ai Solcmuit.ncspr^cript^ in iocattone VeUtgahum
^ ' «0» habent locHtn , cjUando Pnnceps hcat m-
mediatr,
2J Fide]uj}ormdareobligattts ^mndo dtcatur obltga-
tionifaisfecijfeperxquipollens.
24 LocanofaQa pluribus quando cenfeaturfattam-
roUdltm. _ f.
25 Locutiones tot efecenfentur ,quotfunt p^fon^ , cjm-
bui locatiofaclacft.
Vttle per iniitHe non vitiatur m feparabtltbus.
' - 1 - .n .•«>^v Locatorem
II
12
2(S
27
er
^^iuilitas fervatida eft inter
Conduilorem.
DI SCURS US XCVII.
OBtinu.rat Ludovicus de Maffsis , prxvio
refcripto M. Ducis . Tus coiiducendi
Salem e Siliius Volatcrranis .id Civitatem 1-loren-
tiar ufquc de Auno 1670. incipien. tamen a.b
dic I Novcmbris i67z.& rcfpcttive termuian. m
proxime foturo quinqucnnio , quando , durante
adhuc primjEva condi(^ionc , nempe dc Anno _
1674 itcrum fuppUcavic Principi pro allcquenda
rcno^>atione eiufdcm conduaionis ad alios An-
nos o£to, non ibluni in fui iplms perlonam.
fed etiam Gherardi , & Raphaelis ejus filio-
rum ;tumqijc Magnus Dux anuuiiret , celebratuni
de more fuit defuper lnftrumentum , in quo ilH
ad normam antecedtutis promircrunt idoneum
prabercfidcjulVorern ad favorem OfRcii, feu Ma-
ftracus hujuliiodi Salinis , five Sali fupcriten-
dentis,& pr.rponti, addita ultcriusexprcflacon-
ven;ionc , tjuod (kmt vcrb.i. ptrtcifa ) per ^u^lfi-
vo^llia <diro dcbiio,<lje haVcJj(ro,e chc h.iVcr.intio det-
ti Sianori /MAjfci con dcita U'>ibe/ltf , «0« s'intenda
fper tl prefente Iftromento fico preg]Hdiz.io , 0 inno-
V..'^oic titciina .Ale ragioni , er anicrioritA dell*
Ynedcftna Giibell.i.
Veramquia, imminenrc fccuada; conduftio-
nis ingrclfu ,fubprxtextuqi;od Ludovicus debi-
tbreX e.u'if;i .".nceccdsnris reniancret , ncdum cx-
titit impcdicus In exoptata profecutione con-
dudidnis , fed criam illius filiis coaiqualitcr , nt
fuprd , in hac fecunda conduttione , feii concef-
fione dcnegata fuic perfevcrantia, vel ingreflUs ad
illius exercitium. Quamobrem ciim in hoc fiatu
dubicari concigerir , an rice , & rede fuerinc
Mafei ab hujufiriodi cdncinn.-icione , fiveingreflii
rcjefti ,negative , etiam in fenfu Veritatis , ref-
pondendum ccnfui , ut fequicur,
Tota fcjeftionis bafis, & fundamentnm inni-
titiir cenfurs Tirxf. t» /. /of<»fio 9. §.'Reliquaiores,
ff- de Pubhcan. ubi ciirn per harc vcrba refpon-
idtrit Pomponlus I C. Reli:jU.iiorcs VeDigaliumad
iterandam conducUoner/i , anterjUAm fuperiori con-
ducltoni fatiifiviant , admii tendi non funt , trahitur
cx parce Officialium confeqnentia , qnod , flante
dcbico Ludovici occ.Tfionc prxcedentis condu-
ftionis contrado , potuerit , & debuerit arceri
ab ingreflu nova: conduftionis , qucmadmodum
ad formam prxditti Textus notarunt quoque 7e-
iregrin. de lut Ftfc.lib. 6. tit. 5. num.W.Pefth.de Sab-
haji.inspeU. 32. vtimer. ss-Sixtin.de Regal. tih. i-cap.
6. nurncro (^i.Cohcll. ad Btiil. £on. Regim. cap. 44.
niimer.^o.Verf.ijuod ijuidem , Rovii, inpragm. 5 ^e_»
adiHtniSfr. VniVcr. num. 15. 'Reverter. decif.<)^g.per
tot. ibiijue Dc A<farin.tn addit.num.i. Mete in addit.
ad ^tz,z,arell. decif. ^.num. 14. cum cceteris de fa-
cjli cumulandis.
Cceterum licet prima fronte nonparum urge-
re videatur, nihilominusinpropofica fafti (pccie
fedditur hujulmodi refponfum Pomponii inap-
plicabilc ; Quidquid cnmi fic , an vere , &
j realitcr conflet de fubfilicntiaafl.'. dcbiti ica cla-
ri , & liquidi , uc requiritur , per ea, quas in fimi-
libusterminisCommendarum Religionis Hicro-
folymitana: , opx nequcunt obtineri per Debito-
rcs comniunis ..trarii , millies refpondit Rpta , &
fignanter in dectf. 305. nu. 6.c~fe^q-part. 7. rec^
derif. !<)■]. ntimer. 4. &feijq. coram £ich. 8c in aliis,
de quibus fup.d difc. u- num. 6. Plures tamen
occurrunt animadverfiones , quarum fingula: fu-
perabundant ad excludcndain memorati Textus
appiicacionem.
Ec priirb , quoniam littera ejufdcm Texius
loquitarcxprefsedeReliquatoribus Vedigalium,
unde cum hujufmodi vocabulum , & eflentia
A minime congruat Maft-kis , planum eft , ceflan-
tc comprchenfione lcgis , ceflare etiam illiusdi-
fpofitioncm ,ad Text.in /.4 %,teties,ibique Caftren.
ff. de damn. in infeil. cum concord. late re-
aflumptis per Ttrai^ucll. ad l. fi umquam , verb.
Lihertis mm. i.Cde revoc. donat. Surd. decif. 1 22,
nujtttr.
De Commercio & Mercat. Difcurfus 3tCVlI. ind
nHfner.y^.Mdr.AHtonin.var.refol.lib.l.refol 9. nurn
^.Parif.de Sait/iantinspetl.i.cap.i.numer.j.Mofiach.
decif. Lncen. 15. ««. 33. & alibi paffim ; & in punfto
prohibui; eondudioris Vedigalium Gnttierde Ga-
bell.tju.i^^z.n.^fO.Cr jecjq
Qiiod aucem prididilm vocabulum minime
congruar Malrxis , parec cXleilura ejufdemln-
ftrumenci , quod cam dc Anno 1670. quam de
Anno 1(574. ftipulacum in fubjeda maceria di-
gnofcicur ; Non enim MafF^i conduxerunt d Ga-
bella , feu Magillracu Salis ullum Vedtigal fed
tancummodoonustraducendiSalemeSalihis Vo-
laterranis ad Civitatcm Florentix eorfi fumptibusi
& expenfis , reportando corrcipedive folucio-
ncm ad ratam conventxquantitatis circi Salem,
quem aflu traducerent , quando nemd non fcit;
quod tunc dicerentur Reliquatores ob condu-
(Sionem Vtdigalium , quando ipfum redditum,
5 feu jus Dohanarum conduxiiVent , Veftigalenim
communiter definicur pro illo redditu , feii pra:-
ftationcjqui pro rcbus Civitati vel invedis,vel
cvedis Publico folvitur, ut per Text in t. enmytjui
yetligat , jf. de VeHiitil, jf.de Fecligal. mon£t ibidem
Alciat. BalZiHranAc Fend.in cxp.Unic.iju* ftnt Regal.
Vsrb. reUigal nHmero i. ^ fiejtj. ibique etiam Bor-
cholt. TiHmero 45. Capyc. in Invefl. Feudal. verb. Ve-
iligaiibns , Boreil, de pnflant. T{t^. Cathol. cap. ii.
pertot, Tretitler.felen diff(it. Itb.z. diffittt. li. tiaef
9. titt. A. Verf.fedproprte FeBigalefl , ubi quod ad
6 fummum comprihendicur id , quod Reipubli-
cx ex fundis vedigalibus prsftatur , Sixtin. de
Regal. iib. 2. cap.6.num.i.& fecjcj.Cohell.ad BttiiiBon.
Hegim.c^p.^j.nutn.i.crfejtj.
Immo & qUatenus vellemus, fubnomineVe-
digalium comprsEhendi quidquid vel ad Rempu-
blicam, vel ad Principem percinet jurcpublico,
N.gri . & Caufs decifionem polTit allegari . uc ait
£^c.onf,S^„. 8, C,roc.Lpt.^o.nL2.Tr"n.
mr.35.tiorcorarn Martin.Andrea decif uo. ««« .^
- Cr cora,n Buh. dectf r^,. nurner. ,5. ^- decf ,:
nH,n. u. par. .4. .,, Profeao tale nomen Publl:
canorum longe abcft a Mafe,s , quiriullamaliam
faaunt hguram . quam vehcre d"bcnt,um ip 1'
11 Salem l^.b icani aucem , five quos nosnuncu^
pamus Appaltatores , & Condudores , in dubH-
ci funt dhkrentia vcl quia nomine Hfci carnquam
fimphces Adniiniitratores Vedigalia cxiaunc &
gubernanc ad omnimodam ejuldcm Fifc?ucilica-
tcm , vclquia , uc irequencius accidit , tamquam
veri ,&pt-opni ConduCiorescerca penfiorte Fifco
foJuta iadem Vedigalia exigunt , & gubernanc
ad propriam unliiatem , ut per Text. zn /. i & ,
ff. de PHbitcan. obfervat Card. De Luca Re?a< difc
85.««w.8.& coneordat^/o/;,;^ §.,.-t;,^^..7;;^^„, ^
in ipecieideSalinarumCondudoribus/?f^^^,„ d.
l.eHm ^tii , S.7'ubltc^ms , ff.de verb,fig,>if Caivin. in
*n Lexic.tur verb.Pfib/icanU!. .
Solumitaqueadaptari pofiec cenfura memo-
ratx i.iocAtio , quando Ludovicus de MatF^is con-
duxiflet jus vcndcndi Salem . & ex caufa con-
venta; inercedis pei- eumdem Fifco folvendi debi-
torremanfiflet, & hoc cfl- . quod generahter {ufj
nomine Pi.blicanorum adjungitur in d, I i. ^. i. fi
de fPublican. ibi, ^uiia Fifco cmdutunt ."inhis
enim terminis vere fuiifec Rcliquator Vectiga.
hum , ex qiio nempe vel Vedigalia ad Fifci utili-
tatcraexadapenes fe recinui(rcc,feu difpendillet,
vel ( qiiod idem eft ; eoruindcm VcCtigalium lo*
co conventam , & fi.brogatam , & merccdcm non
perfolvrfet : Sed . ut prarmi!imus , taniummodb
live onus tranfvehendi operas ipfe locavit, Salein
nulla mercede coriftituca fimpliciter aOumpfir,
feti intcr Regalia quomodblibet numcratur, , wuiia iijcrccuc conitituca iimpuciter aOumpfir,
'j admittimus quidem , quod Salinx inter eadem iz unde tantum diftat , quod Ludovicus eflet Con^
Regalia . & pubiicos proventus adfcribantur , ex dudor Vedigalium , quinimo ipfe erat firiiplici-
Aec\\\/^\<i.rscr RnrelL Ae Rea. Cathol. tritliant. cao^ ter lorarnr nhpranim t-,rr. ^^^A^r^ ..„_.• 1/ n.-
— ^ , — ^ — ,- ^. -
dedudis pcr Borell. de Reg. Cathel. praftant. cap
25. numerO 7. Sixti/i. de Rrgal. d. iib. 2. cap. 19^
numero i.&fe^jcj ^ntune^^de Donat, Reg. iib, 3, cap.
11. numer. 5. 6c paiTim apud coeteros TraUantes de_-
Regalibtu ; Sed non idcirco dici poteft , quod
8 Matfei conduxerint hujufmodi Salinas , feu Ve-
digal . fed potiu* meri Vedores Salis nuncupari
poflunc . & merentur , unde & dc Jure folum di-
cuntur Navicularii , feii Vedores , ut in propolito
per Text.tnl. i. & tot. tit. C. de Ktavicul. advertic
Oeorg, Struvius in PandeB. exercit. Jl. thef l-^.Verf
NaVicuiarii , AntHnez.de Donat. Reg. d. Itb. ^.cap.
lo.fub num.31. verf.inter cjuos erant alicjui . Amay*
in l. 2. numero 58. C. de ij^nnon. & Tribut, iib. 10.
Tunc enimCondudoresSalis, vel Salinarum re-
putandi forent, quoties ( ut fuprapriiisgenericc
oftendimus ) alfumpfilVeht in Appaltum eafdem
SaJinas ^ ficuti pradicatur in Statu Ecclefiafti-
9 corefpedu Salinarum Cerviae , & CsefenjE , vi-
delicet fi jus ipfum vendcndi , diftribuendique
Salcm privacive fufcepiflent , & ex caufa prarce-
denti condudionis dcbitor remanfiflet Ludovi-
cus , in hocquippe confiftcre Vedigal.feu condu-
dionem Vedigalis Salinarum , habetur apud Soc-
ctn.Sen.conf.i\6 .voi.z res^pon.xoo.num. 39. Card. Dc
Lucade Regai.difc.m.riu?n.2.
Et fane hoc ipfum clarius elucefcit ex Rubrica,
qux prsedidi /. locatio fuperinfcribitur . ncmpe
10 dt Pubitcatitmsi cum enim Rubricaadintelledum
ter locator operarum pro eadem materia Vedi-
galium tranfvehcnda , juxt^ Text.in i.<jui operas,
& l.cpii mercedis ,ff.iocat & l.opera , ff.de oper.Libert.
cum reliquis apud Pacion.dc /orat.cap.i^.nu.i. Qrper
tet &c facit Z^cch.de Saiar.cju.SS.per tot.
Addico , quod nemo ignorat , Publicanos cos
, efie , qui ratione exadionis earumdem publi-
ij carum fundionum i feu Vedigalum nimis ri-
gide publici Canes nuncupantur , aliaquefimilia
nomina obtinent in Jure , ex addudis per /="? rre/r.
de Gabell. nttm. 216. Amaya in t. 2. num. 7. & fecjct.
C. de ExaU. Tribut. ttb. 10. Sc.;ic. de Conmerc. §.j.
glof-^.f'ibnumer.i.& 3. Concit. refot. Crimin. verb.
Gabella refoi. 6.fub numero 1. Boreli. in fumm. decif.
lib. 2. tit. 15. numero 60. tom. J. Solorz^an. de lur.
Indiar. tom. 2. iib. j cap. i. numero 62. Paitetl. lun.
in annot. adexped. Vrbin. /^g.numere zi.ejrfef.qiiod
fane.cefTante caufaiftiuseiadionis , non conve-
nire Maftiis , cvidens eft , & manifeftum , dum
iftidumtaxat fruuntur fimplici munere tranfve-
hcndi, & refpedive prirogativa delationis Ar-
morum.
Sccundo , quoniam prydidus Text. nihil aliud
dicit , nifi qnod illi Condudorcs W iterandam
conditnionem admitttndi non funt i Scd cum jara
Maffari reperiaiitur admiffi pr.rvio refcripto
Principis , & publico Inftrumento , ccdat ap-
plicatio ejufdemTf.v/«.f, non folum ex regulalni
/. Patre furiofo , ff. de iis , quifuntjui, veiaiie».
JMr.
Ll
ne
riHmero
^oo ' ' Anfaldi D^ Anfaldis
),«r. nempe multa f^BA tetient C^c. ciim reliquis
apud Harhof.a.\tom. 9^ mm.7,0. (t/e^f & exakcia
terttui etieiiur &c: de qiia \n propoluo Surd.
conf 174. nitmer. 12. & 15. ubi inquic , quod muka
impcdiunt Ordinandum , qni: non impediunt Or-
diiiatum , & qu(td li Statutum prohibeat
quis veni^r ad tiabitandum , non cxcludit e
qiii jam fueric reccpnis .(-'alenz.vel.conf. i^S- "«'
108. l^eta diffcrt. 4. nu. 48. cum cceccris excn.phsi
qux in fpccic locationis VeCtigalium fatfi- ni pcr-
fonas prohibitas recenfet Avendan. de exeqit.
Mandat.par. 2.cap. u.fithnurn. n;.%.Ofi.'Viitn rt-
^uifitnm infin.& %.feq. Coheil. ad BhH. Borv. Regiin;
cap. i^.nttin. IC.& il.
Sed eciam , quia fimilem omnino habcmus de-
terminationemTf^cfJ» l.tnfi-andein , $.fin. dt^
25 Iiir. Ftfi. per quana prohibecur , ne Miuoribus
Vedigalia loceutur , ibi , Minoribns z^i. An-
»i6ne^HefnndM,ne^ttel^eiitj^alta locanda funt , cum
quoparirer procefTit Pcreorin. Cohell. & aliis , de
quihas fitpra Difc.iZ- nHmero 11. & fcq.^^t nihilomi-
itJntis.quialex ulcerius non procedit aaum irri-
tando , receprum videmus,quod fide fado Mi-
nori fuerint locata Vcdigalia , kicicio rubrtine-
tur , nc iniiidividuo firmac Lafir.de Decim.vendit.
dit.cap.i^.fiib ntiir.croU.Guiiier. dc Cahell.cj^nfi.iii.
Jiib nttm.i^.verf.iindef dc f.iclo , ubi cgregle advcr-
i-j cir , quod lex , fi hoc veUet , debuilVcc ukenus
ad'im annullare , Narbon- de atat. Ann. 25. qttifii
lo.nurn.Xo.
Eoque fortius , qv\i 'aTeregrvt.de liiriFtfc.hb,
6. tit. ').fab niim. n. innuit , feu cradic , quodalias
tSRefiores Civicatnm , feu Adminiftracores ica
locantesCommunitenerenturjhxc eft poriffima
ratio , propter quam Lafart. Gttttier. & ^^^-
ben. folide demonftrant , adum non polTe irri-
tari .quodque folum cavere debuiilent Offlciales
priufquim deveniiTent ad iteratam locationem.
Nec turbac , quodde tcmporecclebrarionis
fecundilnftrumcnci nonadhtic decedum ellcc de-
bitum Ludovici ; Qiiia vel iftud debicum pro-
l<? veniebac ab Annis jam decuifis , tuncque non
ignoranriae , fed proprix negligcntisadfcribere
dtberenc Officiales , fi idem debitum non reco-
gnoverunt , cum ad normamCapitulorum condu-
dionis quolibet Aimocompupa forcnt Iblidanda,
ut pro cxchifione ignorantia: ex Clement.iinica,§.
fin. ibiqHc ghfj. Verh. fcire , de concef. Pr^ben.
glolj. in cap. tnnotiiit , verb- ignorantium , dt Elecl.
cum rtquisinpropofitodixi: 7{ot. dec.^%. nttrncr.-
q.& decif iT9- ntm. icoram Priot. &. firmatum fuic
fupra Difc.^^y.num.i^.
Si vero debicum contraftum fuit poft Annum
1(574. & fic poft celebrationcm ejufdcm Inltru-
menti , tuncque paritcr nullam ignorant iam , qux
futfragetur , vaknt allcgare , cuin de fado prx-
fuppofuerint , Ludovicum polTe remanere de-
bitorem , exprcfsc convcniendo per veiba fupe-
rius regillrata , quod per quodcumquc debitum,
quod hibercnr Maffzi , non intelligerccur cx hac
nova condudioue prxjudicatum juribus Ma-
girtratus : Ac propterca dum nihilominus ca-
aodcmprxfuppofitionc dcbiti nonobftanread no-
vam dcvenere condudioaem , ccllat adtrad.pcr
Htird. conf iso. nimero 24. & feqc]. Tortngall.
ilfitbnumero \o. & magis ad rem Rot. corarn^
Buratt. dcif 'i^i. fub tmm. u. verf ^uia fatts,
fuf fe^q
Tertio vcrfaniur cxtra anfam omnis difputa-
tionis , quia , ut vidimus , idem Textm , & boito^
res illuni lequcntes procedunt cum fuppolito,
quod conduiitio taCta fueric authorizantibus fini-
plicicer Syndicis, aliifque OfficiahbusCoirmuni-
tatum , vtl Principis •, Sed in cafu noftro recondu-
Ctio perviamCjruCiiprocelticcx immediatoPrin-
cipis refcripco , voluncace , &. induigcntia , de
21 qua TextiM non loquitur j & idcirco ca omnia,
qua? circa prohibitioneS , 1'oicmiiitates ,velalia
fcrvandainiocationeVcdtigaiium injureftatuun-
tur , niiniinc proTcdunt in his , quse dircftepro-
manant e Principc , ut latc arciculo dilcufio
oftcndic De Pc/tt.m conf.t)^.& ^^.lib. i.&in traEl de
fitefl. Proreg. ttt. 4. de Regal. ir/ipofit. $. 5. ««7». 30.
&jeqij.Poflb de Snbhnfl .tnsfeci .\.nit.^Q.& feqq.San-
fc lic .decif .y..i.niun.\\ .i uin z.fee^cj .
i2 Qiiarco , quoniam iplemec Text. in littera lup-
pedicat lin.itacionem illam , ibi , nifi forie tales
fidejiifores obttUerint , jui debtiis eorur/i fatisfacnt-
re p^ratifint , ut etiam obiervavit leregrin. d. lib.
6. tii. <).nnr/tero 11. Cohell. adBhll- 'Bon. '2{egirn. d.
c<7^. 44. ««»-;. 50. §. cjttod cjuiderninfin. Sixttn.de Re-
gal.d. lib.i.cap. 6. nu. ()i. & alii omnes : Quam-
obrem cumjam in pra^ccdciici Concractu Ludo-
vicus pnbere dcbuillec fidejunbrem ratione an-
tecedentis condudionisintraMenfem , & illum
jam prarftitenr , utique manetfatisfatSum deter-
ininacioni ejul\lem /. locatio , doncc enim fuerint
excuni fidcjulTores jam pra:ftiti , habet Gabclia
fecuritatem , ccllatque propterea finis lcgis , &
fic , ex Juribus notoriis , iilius difpofitio ; Cum
i^enim,etianifi eadem fidejuffio dicenda foret de
forma legis , eflct tamen decerminata ad certum
efFcctum fecuritacis, propterea abunde obprafa-
tam antecedcncem fidejuffioncm dicerecur eidem
kgi coafulrum per ^quipollens , tcftc in proximis
terminis hdejulloris Sulgad.in labyrint. Credtt.par>
l.cap.fiit.ex nU7n.X^<) cum plurr.fe^ij.
Qi«int6 tandem , quia omnia hsec percutiunt
241-udovicum , non auten; illius filios Ghcrardum>
& Raphaelcm , qni cum ccnfeantur infolidum
invefiici i cx quo infolidiim quoque tenercntur
prodi-bito forfancontraliicndo , vel contingibili,
lic rcfpondit Ruin. conf. 1^9. numer. 10. verf ta-<
n.en atia ttrgtns , lib. 1 Tiecian. conf 73. nmn. b. Lih.
2.& poif eos Rot. decif 4?). nurn. 7. par.i.rec.Et de
rcliquo.prxfcindendo etiam a folidali obligatio-
15 nc , rcgula fit , quod tot cenfcancur fads ftipuJa-
tioncs , quot funt perfonx , ad quarum favorem
cancat conceffio , ad doctrinam /af. in l.fimiloi, eJ-
Ttttofiiianumer. 12. verf.af.fnndamentum ,ff. deverb.
oblig.tJM ant.de tacit.tib.').tit.'). fub nimeroi-j.&c aiii
pencs Attograd.conf.ii.nHm.t6.&fee}ij.lth.i.Rot.de'
ctf.J^S-fub nitrn.2%.& dectfq^cfub nu. 2. verf& tot.
dtcuntur ,coram DunoX.ett.Iuit.
Sequicur idcirco , quod cum iidem filii non
exiftant in obulo debitores Gabella: , & parati
fint tiitam illam rcddere mediante fidejuflorum
exhibicione , hinc nbi incapax effet Ludovicus
( contra ca , qux hucufciuc dcmonfiravimus ) ex-
pcrcndi exercicium no va; condidionis, non tamea
abco poilent eliminari illius filiinullacentis dcbi*
2<5 torcs , nec incapaces , ex reguia, quam in noftris
terminis expendit Altograd.d confiiante num.2jt
& nit.^y^.iib.i. videlicetquod in feparabilibusutile
per inutile non vitietur.
Ponamufque pro majori claritate prafticum
exemplum.
De Commercio & Mercat. Difcurfus XGVIL
S VM M A RIVM.
4OZ
cxemplum , fqilicet quod per hypothefiih de
cefTiliet jam Ludpvicus priufquam tempus iecunds
conduftionis advenilVet , nonnc Hlii ob fufcep-
tam obligationem compellerentur alfumere cori- » Fi^iferies.
dudionem , vel in ea perfeverare ? L/nde& qux i Exnttt Cnitfi.
ratio potefl expofcere , quod ipfi nihil habentes 5 Depoftum non FHirTe , vel URu,„ /• vr /■ j „■• - .
,. ■ idcmcf} J ""'*'" JfW.featiM/itieri
commune cum incapacitate Patrisjriequcant , ae
a idem Pater per camdem incapacitatem mor-
tuus clTet civiliter , infiitere pro mariuteritione in
couduciione /'alias Contrahentium conditio non
lyf-iretsqualis, contraomnem iquitatem, & Ju-
ra , de quibus in /. lulianus ,%.fi a PHpillo ,jP de^
aU. empi. Bnrfat. corf z^ '. tinmero 6. Cyriadcontr.
592. nnmero.\o. Mangil. de Evtil. ^uit/l. 150. nutne-
ro 16.^ feqq. Bonden. collittt. 5. nnmero 88. tom. 2.
Fontanell decf 261. nttmero 8. Qr 9. Rot. decif, 195,
mm. iz.coram BHratt.&cmno^ris individualibus
terminis Cobell. ad 'Bntl. Bon. Regim. d. cap. 44.
i%nitmer. 55. ubi ex eo , quod folum in quibul"dam
cafibus , nempe d alius non reperiaur Condti-
dor , tenentur Publicani etiam iaviti Gabellas
icerato conducere , approbat rationesquafita-
tis fervanda: refoiutionem Congrcgatiouis Bo-
ni Regiminis , qux cenfuit, debitum prxcedcn-
tis condiidionis non obfiftere renovarioni fe-
4 Se^itcfritm ad hoc, m ft vulidm re ,ui
. t.onem ad tnf.nnam Sc^ueJhJtu. ^ ^ '
5 bolvens uni ex Sociis ^iucr.uHr.
yimplia , m nnm.6.
. Diclura , Ht riHm.j.
8 F^^nltatemh..bensoblig.ndiaUHmfeHmnon ^blijtat,
^lnoulquefacHltaie rionntMHr. ^
9 ManduiHm non connnct, ntfi ^nod Verifmiliier M^rt.
dans ,JeH ConjlnHens ejjet concejjurns
io ^and.tum in fU fr^JHduiHm neino PrafHmitHT
accep/ajje. '
it MandaiHm inter Socios inteUfgitHr circaea, oh*
Socte:attexpedtunt ,&num.i-j.
12 Socins fine ?uandato Confoct* non potefl cenvemre
ccmmHnern Debitorem.
Sed beneputcfl ab eo petere extraJHdictaliter , i^ dz^
ratione dijferentin, ,nHm.i^.
».„ ».^...^^.i,my.iAc i-wi. ^.^..i..^i^ .^..v^.uw^i.i n.- ,«.n/«c aijjeyentidi. ,nHr/!.i-^.
cundx: Ideoque quanto certius in pra;fenti ,dum 14 Socins recipiens indcbuam folutionem mn ohlitAt
filii ad oblervantiam , & perfeverantiam in Con- atiernm Sociitm.
tra^u non cx mera pombilitate coaftionis fub- 15 Mandatum,JeH Decretum expeditum (hretareH neole-
CdiarisE , & privilegii Fifcalis, zdText in l.cotem
ferro , §. rnaxime . cum ibi not. per DD.ff. de Publi-
can. fed exprxcifa lege conventionis obftringe-
renrur.
Poftremb non omittimus , quod in praxi nort
tpfemperfervatur rigor pr^didae /. iocatio ; Nam,
uc punSualiter legitur pene C oheii. d. cap, 44.
numert ^o. oppofitum Congregatio Boni Rcgi-
minisad petitionem Provincise MarchicE refcri-
pfit.
TERRACINEN. AFFICTUS
?/?0FRANCISCO GIARDI-
NhLLO, ET ]0: BAPTISTA
M ARINO.
CFM CAROLO CIROCCO.
ARGUMENTUM.
Sequcftruraan , & quando poflit concedi,
vcl contemni. Sokitio fa6la uni ex Sociis an, ^ ,.
_ j i-u ■ r 1 o j "on recHperat Meiioramenta.
& quando iibcrct (olventcm , & quando unus ,^ 7^^,„„,„„ „„ j ,,. ■ g .■
2 ., ,T • ,. . ,. , • ,. . *5 -Darnnitm , tjHodex cuipa nntus ex Socitsprovemtt
cx Sociis pollit judicialuer , vcl exrrajudicia- ettantumimpHiatHr.
liccr petere fatifadionem a communi Dcbito- 27 Societaie dijjotuta , dividendafunt interSociosfoJ/im
tc fine Mandato alterius : Cieditor particu- ea , ^Hafuperfttnt.
laris unius cx Sociis an polfit agcre contra So- '^ Sodetas dijjoivi poteji ttiam per JHdieem ex juflA
cietatcm ; & quid depcrdac Socius cadcns ex * ^""j^- , „ .
,,-.<•• ni • J T fW-^^fi^tern catifaejt , tjuando SoctHs non impiet S»r
culpa lua .1 Societare. Plene etiam quando In- ciuiem obltjitt nem ^num.i^. ^
ftitor,vel Sociws pollic inire Connattus fide- p Conduaor haigalium fi debito temporenonfolvat
juftorios , & oblifI.ircSocietatcm ; Ecquandoli- termlr.os conventot , potefl expeiH , & locatit
ceat recipere nli.rccdcm cx fideiuffione , piurcf^ _ refctndt.
~ - - ' 3' tntef Socios cornmodum, (^ incommodum debrt ejji
•tcjuaie , c^ coTiimHne.
31 Societati renutfciare , vei per ludicem exclHdi , ^
privari , idem ejl.
L ' J n ^pifloi*
tlaproteflxnone ah aiteraParte in ^His emip,en
nHiium,^ re^ocandum.
Depofttum confignaiHm , Vei JHdtcialiter traditum non
audttoeo , ^ut preteft.ttusft.rM ,fe veiie ciiari,
&M(Jtri , tamij:tii'n nniiiter confignatum, eflrevo'
ca..dum , tbid.
15 Cteditor parttCHiaris aiicujut Socii nonpotef} direUi
convenire Societatem ,fe fulitw petere qiitd^utd fa-
^ts caieults Dehitor habet in Soaetate.
18 SecjHcJirnm eft Ipecies executivnts.
19 ab Execwione regHtariftir n»n efi tnciptendtim.
20 SecjUtfirHm non tenet , nif mediante Credito , de tjHQ
Dehitor per ludicem j.t conviElus.
21 Prornittens foivere ,inttiiigitur promififfe , ftatenkf
de lure teneatUr.
22 Creditor contra Deffitorem fui Debitoris agere mn
potejl , nifi inter ccntera principalis Debitor prtiti
fuerit condemnatus.
23 DonatiVum , (jnad foivitur Commnnitatibus pro eb"
tinendo yijfclu bonornm earumdem Communita^
tum i non recuperaiur ab uno Socio adversitt
aiterum , ^uundo is ex cuipa fua fuit exciM.'
ft*faSocietate y4ffinus,cr num.26.drfcqq.
24 Ernphyteuta cadens ab Emphyteufi ob eJHs cnlpam,
tton recuperat Metioramenta.
que cafus diftinguuntm in ca qua:ft:ione , an Ac-
comandans, vcl Socius tencacurukra Capitale,
quod pofuit in Sociccacc.
^o2 Anfaldi De AnfalJis
-j EpipoUfcriptaTertioregtthriiir nonfrobat.
34 Confejjio cedm , 'Oel debut (atta per Socinw cenfc-
turfcmper relaifva ad Itbros rationH^n Soctaiium.
35 Ad>nimjtra»s per aliwn tenetnr reddere rattonejn;
a (i ipfe adrniniftrajjet.
56 Soctiis dtfo/iita Socteiate pr^flare dtbetcaationejA
piofolvendts debitts Socinltbi^s.
37 Oblioattone prtrna novaraperfecundamagendnjnefl
VtgarefecundtCTtonprima.
DecUraynon procedert , cpi/tnio fecmda obltgaito
seJebraturinexectttionem , vtitmpiememttMprm^t
ntttn.^^i. -
Item declara , nonprorcdere <)iioad ^Hahtatts e.vtjfen-
tes tn ailn novato ad favorein Crediions , cjmactn-
aUu novame adfavo-
6p Ifoci^tas > vel Cvmphmcntfim tfUanib dicanlur
idem vel pciiiis independcrtiia & diverfa , fek
»oVa.
fentur in ejfe , ac repcxitxtn
reme)ufdetn ^nnm.i^z. .
j8 r»^ e.xecunv.t non compctit , ijttandofubflamtaobh-
gacionis , vcl formalttas puiii exe-ctttivi probaiur
perTeftes,&num.^S'
T)ecl.ira , nonproredere , ijuandolenes addiicuntar iA
nia]orem comprobaiionem veritatts , vel i^uelttatis
^' ejnfdem obli^^itionis , ''.44«
Item declara , ^itando Teflcs addHcnntitr pro re^eRio-
•^ He e.xcepitonis , uon aktem pro fitr.danda aUionei
num.\^.
-■txceptionHm difcufio non femper retardat viatuexe'
cniivam , & <j:iando . thtd.
/tem decUra , qu.tndo Tej/es examinantur fnper re-
cogniiione maniis negutx pfr Debitorem in ^poca
execttiiva ab eofulfripta , nffm.^6.
|9 /r.ftttor ,feit Complementar. tis ncnpoteflfide\tibere^
pro alio extra riecejfuaiem , ve/tnihtatem Negocit.
DecUra ,Ht n:m.^^.
Ei de raiione , nuin.^<).
40 Cafitali certiim , vel limitatumfl apponatttr tti alt-
quoN-gocio,nonpojjiintCre:liloresmcieflareSocios,
vel PrciponememitLiraidcmCapttaie.
Diflingu! ptures cafus , ui ex numero 5«. fere ttf^ue
adfin. , .....
4f Ff J'H#^ '^" f««/«^^" ' ^^' pottns prtnctpalis tru.
a/iquo Contraciii , ^uomndo dignffcatnr.
50 Jjjecuratfo Mercium nihii alttidirnfurtat ,juarn..
sheciemfidejisjfionis pro i!/arumpericido.
Jl Ftde-jubere , ^ ftare del Ciredere idemftnti 6
nitin.s-. ,. . ,
55 hro Fidcy.iftone inter CMercatores Itcue acctfxtur
mo/imeninm,^uodnurjcupaturpro\iiio.
54 Fide)ujjorfoteft abf^ne lobe ufuraria rectperemer-
eedem , velSaiarium.
' * tnttllige , fit pc riculum , « • 5 ^
Et ad au.im rutio lem , num.')6.& 57. _
yicc Uxntans mn teneiur Crediionb*sitltra Capt-
tale accoi/.a>idaium , & de rationt.
' t>!cUra , ut nitrn.6o.
Et de rattoiedec/arationis , nnm.6i& 62.
t5t Fraus proprianemini dehet patroAnart. _
64 AccomuH aiarius,etumflnu'l,im appenatCaptta-
io .fedfolam induftnam , tenetnr injoiidum . &■ »«-
definiti , ern^a Crediti,res. t- ■ •
■«5 ioiiiinterfcie-ientitr pro vtrili ,fed favore Terltt
Contrahentis injolidum.
' Deft.ira,u'tnum.6'J.
*' ^t iflui foHAurn qUomodeinteiHgatur , niim. 66. tibt
da itur exernpU.
'■ Thefaur. quxft. for. lib. 4. quift. 30. dectara-
tur , ibid.
«8 )SHhfcrtbens,velpatiens expcndt prcprtum nome»,
tiiietur irifo/iduta.
59
DISCliRSUS XCVIII.
FRancifcus Giardinclliis , & HieronymUs
Manciiuis conduxcrunc in Aftidtum bona
CommUnicatis Sermontcaci (ed ex iquo MancinuS
ex pliinbusCaufisnon implcvic (bcialcm obliga-
tioocm ; per rcm judicatam fuic cxclulus ab ca-
dcm 6ocKtacc , & Affidu : Quamobrem rcnova-
tus exdcic idcm AfFttus in pcr(bnacjuidemGiar-
dinclliuna cum I9. BapciKaMarino ; ciimquc ifti
fublocaHent , feii vcndidiflent quartam herbarum
Carolo Cirocco , advento tempore folucionis
prctii CiroCiTbs ad fe e^imcndum exhibuit in
Congrtgationc Boni Reginriinis Cedulam cu-
jufdam Dcpofiti faSam vigore fcqutftri , quod
Con.munitas Terracina: ob:inucrat adversiis
effcttus , ik bona Mancini ejus Debitoris. Verunni
habica priiis difputaiione circatori compeien-
tiam , nimiriim ancognitio hujus Caufi pertincre
dcbcrct ad Judicem AllidjE , qui jam , non ob-
iiante prardiCto Depcfito , relaxaverat , Man-
datnm contra Ciroccum , five potius, ut ipie pe-
tcbat , rtmutenda foret ad Congrcgationetn Bo-
ni Regiminis, taiidem pcr Signaturam Jultitis rc-
mi(sa Causa ad prsfatam Congrcgationem fub
prifuppofito,quod agcretnr de Inccrefse Commu-
nitacis 1 crracinie,plureshabitifueruntcongrefsuS
coramSecrctario i fcupotiusillius Auditore, qui
plura motivavit non forfan ita bene pro meo judi-
cio inter fe coha:renria,& fignanter , quodritt
fadum a Cirocco fueric Depofitum > rcdeque
illud confignatum Communitati Scrmoneta Cre-
ditric3,cum Giardinellus unus ex Sociis nova? con-
dudionisfucritcitatus , undequemadmodum re-
d^e potuiflet folviper Ciroccum ipfiGiardinello
etiam fine inrerveiitu Marini , ita potuerit perfi-
ci, &, ut fupra, confignari Depofitum citato folo
Giardinello jac dcmum , quod cum Comn unitas
Tcrracina: creditriji eflet memorati Mancini,
potuerit ex cjus perfona agere contra Giardinel-
lum , quem Mancini debitorcmefle diccbat ra-
tione veteris , & poftea judicialiter rupta* Socie-
tatis . prarcipue , quia Giardinellus in quadatn
Epiilola fcripta ipfimet Procuratori comparenti
videbatur (bppofuife , quod in principio prio-
ris Societatis lucrum adfuiflct , ncc non etiam eX
quo Mancinus una cum Giardinello perfolverac
Comrrunitaci Sermonetae locatrici fuam quo-
tam illiuS Don.itivi , quod juxta ftylum StatuS
Fcclcfiaftici plcrumque ponitur in oblationibus li-
niilium Affictuum ad favorem Communitatis.
Egoaurcmfcribenspro Giardintllo, & Mari-
no , in renfu etiam Vcritatis , credcbam , inappli^
cabiles cflc hujuimodi fiibcilitat^s , ncc poffc Ci-
rotcum , accenta eciam palpabili altcdatione
Depofiti , eo mcdiantc pr.-cjudicarc Marino , five
novce Societati , a qua receperat herbarum fu-
baffidom , fcu vcnditionem , Si occnrrens hujuC*
[ modi objedis iblum potui obtinere , quod de-
cerncretur fub codem termino rcportari Cedu-
lam ,& Giardinellum teneri ad redditioncm ra-
tionis pro tempore quo duravir prima Societas
cum Mancino , nec airptius a6tum audivi de Cau-
fa,qux fi propofita fuifletin pleoa CongrcgatJone^
faciliorem.
De Commerc.& Mercat. Difcurfus XCVIII. 40?
faciliorero , ut opinor, obtinuiflet expeditionem
Tenor autem pridi<il;£ Refponfionis ad objeda
Judicis ft-qucns eft.
Etiamfi lubftineri utique pofTet , quod noii
obftante afl". Depoiico , illiufque con!ignacio-
ne relaxaiidum direCtc veniat Maiidatum con-
tra Ciroccum immediate in forma Camcrsobii^
gatum favore novar Societatis , ex rt gula indU-
^ bitata , quodpar eft , nullum t'ui(fe fadum Dc-
policum , vel faftum quidcm , led nuUiter, ex
Congjitts ptcSurd. inconfnM.li^. & 35- Goh. confult.
i^.n.<)').R.oi.coraiit Bu att.decif.i')6.n.\,z.zj'-i.& de-
cif.z.n.s.par, lo.reccrin NeapolitanA /^ecHniaria iz.
^prilis i6Sj.§. Stcfuidem , corarn R. P. D. Molines.
Et fanede nullitate ejuldem Depofiti ambigi
poflc non vidctur , dum illud f.iftum repericur iri
lequclam cujufdarn fequeftri cantantis de cfFecH-
bus Mancini exiftentibus neneS Giardinellum uti
illius Socium , quando deoitum Cirocchi mini-
me concernit Mancinum , ncque Glardincllurn
uti SociumMancini; Unde cumnonpolfetexhoc
4 capite Ciroccus ad inftanciam Sequeftrantispati
executionem , dLbtrbat idem fequeftrum omnino
contcmni , ad trad: infpecie poft Grat-confzfi.nu.
fj.vol.i.Ferrer.pransobfery.fMr. ^.cap.ii^.adfn.pci:
Cancer. var. refoi par, z. cap- ^.tx »«.24, & fignan*
ter num. 50.
Nort oftante , quod hujiifmodi Depofitum fue-
rit fuccefiive confignatum citato eodem Giardi-
tleilo , qui praeiupponitur Mancini debitor, & fic
j quemadmodumpotuiiret Ciroccus illiusdebitum
perfolvere ipfi Giardincllotamquam uni ex Soci-
is , eX Gratian. difcept. 401. nwn.j^^. cT 52- Rocc.de
Societ. num. i^o.& 141. Cofl. in tratlautfciebat.&c.
cent. I. difi, 51. ntim. 12. Pacion. de locat.cap. ^6. nu.
80. & fe^ij.Carol. Ant.De Lucade plural. legal.cap.
49. numero 4. & in animadverf ad enmdem Grati-
4W. d. cap. 4ol. numero 16. fofeph. Ludovic. decif
6 Luccn. 1%. num.i^. & 14. qui ampliat , etiamfi So-
cius cxigens habeat minorem partem in Societa-
te , & Societasfueritdifsoiuta , id tamen igno-
fante eo , qui folvit , & concordat Rot.decif. 240.
per tot. par. 13. Ica pariter dicendum veniat , dum
folutio fada fuit de Judicis Mandato , praevia ci-
tatione ejufdem Giavdinelli.
De facili etenim polFet replicari, quod nihil
habet communc prxfatum antecedens , nempc,
Ciroccus poterat folvere GiardiaelIo,erg6 etiam
alteri eo citato de Mandato Judicis ; Nam intan-
^ tum folvens uni ex Sociis liberationem aflequi-
tur , inquantum promifcue , five viciffimunus alte-
ri cenfctur Mandatum fecifle ad exigendum , te-
fle , Maao:i. decif.Florent. 106. num.^. lof.Ludovic.
d.decif 25. numer 14. verf.nam mihi , quod tamen
abfoiute non admittunt Caflren. Fulgof. Alex. &
Ruin. rclati per eumdem Magon. d. decif Florent.
106. num. 8. nec DoElores addufti per Gratian. &
alies , de quibus fupra, id dicunt : Sed ha'C ratio
nullateniis congruic cafui noftro , dum etfi cita-
tus Giardinellus , fc tamen oppofuit folutioni,
t proindeque infcrri non valet a Mandato exigendi
voluntario ad folutionem coaitam , & invitam ,
Cxfirmatisper Salgad. in labyr.par. 1. cap. ;o. mim.
^ i"). & 16. non cniin quid amplius contincri poteft
in Mandato maxime pra:fump:o , quam alter
Socius conftitucnsverifimiliter concurfus fiiiiret,
Utiit Soccin. lnn. conf. 11. num.il. Vol. ^.Valenz.u~
tt.ctnf i^iC^rntm. 18. Bart^, decif. Bonon. li^j.nHf».
25. Larrea dectf Granat. ig. nitmero 9, infi,,. Nec
ctiam prxfumi pocclt Giardinellum Mandaci ifti-
ic us exercitium in fui prxjudicium , & contra fuam
voluntatem acceptaiVe, ut inquit Ro!. decf A6g
numeroS. & i^. p^r. 18. cum Mandatum iuter So-
II ciosreftringarur adea .qu^Socictati cxpediunt,
non utTercio contra voluntarem uc.iufque Socii
lati^fiat ,ut eft^/.y^; fingulari. in /. r.'cmo ex Socis,
vert; ahenar^ , Jf. pro Soc. I af in l. ftip,dax,onet
non dividumurmmero <).jf. ds verh. e%. cum aliis
pjValenz.ueL cerf 147. ,,«„. j^. (^ ^^ i,^,^^ ^^
addit. ,id GomeXJom. 2. var. cap. s. de Soctet. nume-
ro 1. Qiiinimo tanrum diftac folutio , fivc aftus
cxtrajudicialis a folucione, & aftu judiciali,uc
IinecSocius cortvenire pofnt communem Dcbito-
rem abfque Mandato , ut ex Ruin. conf..)z. ful,„H-
mero 6. l,b. i. e^ Jh.v. conf i85. numero 4. lib. 2.
. probat Fx/ic.de Societ. cap. ;c. num. 55. quidquid
13 dicat per rc.r/. inLfiunus 28. in princ.ff.de paii,
Pacton. d. locat. cap. 7,6'. nttm. 50. qiii venitintelli-
gendusde pecitioncextrajudiciali , qua: nimium
diffeft a petitione , & conventione judiciali ,
& ex qua ciim oriaturquscdam major difplicen-
tia, poflet ,in prarjudicium alcerius Socii , feii
Societ.-itis Debitor offcndi , & antiqua nego-
cia, fculucra, qus parabat Societati interrum-
pcre.
. Fortius vero, quia citatio, vigore ctijus fa^a
fuitfolutioinvito,& rcluaanteGiardinello, non
legitur explcta contra ipfum Giardinellum tam-
quam Socium Marini,cujus fimultaneo commo-
do cantabat obligacio Cirocchi, fed fafta fuic
in confequentiam cjufdem fcqueftri limitati , ut:
ftipra , ad perfonam Giardinelli uti Socii Man-
i^cini; ideoque ex hoc fado non potuit liberari
crga Societatem , ut in propofito folutionis in-
debite fai5la:,vel fada: alicui Socio nomine proprio
Dec. conf 93. num.i. per tot. & praecipue infin. verf.
EtprofeHo , ubi hxc ait , EtprofeiVo non video , quo
Sptritu motttsfnerit 'Beneditlus adfohendum Zano-
hto , ctim fciretfe pro eadem qu.intitate o(>ligatum^
Thadd^o , tdeofibi tmpiitet, & difcat eautius negotia-'
ri , & fequitur FJic. de Societ. d. cap. 30. mme-
ro6.
Nihilomihus, omiffa etiam pro nunc ifta infpe-
(Sione , cercum eft , quod in omaem cafum repor-
tanda venit Cedula, feii Depofitum, quiacum
Mandatum cujus vigore fiiit confignatum Com-
munitati Tcrracin^ , expeditum fueric pofiha-
ij bicis tot proteftationibus , & fignanter illa , quod
citalretur Marinus., dc cujiislnterefreprincipali-
ter agebatur; de plano fequitur , quod nulliter
fuerit expeditum , quodque idcirco veniat revo-
candum , ut in terminis Dcpofiti confignaci , ac
judicialitcr relaxati ad favorem unius abfque ci-
tatione alcerius, qui in vim confimilis protefta-
tionis in ejus confignacione cirari dcbcbat , tra-
dunt Vbert. de Citat.cap. ^.nn.i^i.T^t coram Sera-
ph.deci/. i^iz. n. i. & gcneraliter de nullitate reful-
tanteobrprctamhujufmodiproteftacionem^/«</^f>»
Roi.deiif.\os.n.z.(^ ■J,.ac per tot.par .\.diverf.& coram
Millin- deeif 22. nu. \o.& dedfZz. nu.l & coram^
Coccin. decif.-jGi. n.l.&2.& corarn Bich. deeifiSl,
nu. I. &fecjcj.
Ablquc co.quodde Intereffe certo,& indubita-
to ejufdcm Marini ullarenus amb gi non valeat ,
ciimagcrcturde Cirocci illius certo Dcbitore,
hiut quando cciam fupponere vellenjus , Commu-
L 1 4 iitaceti]
^o4 Anfaldi De Anfaldis
nicatcm Terracinae ex perfona Mancini omnino
c']e cicditriccm Giardinclli , adiiuc , & qiiis non
fcit , quod M uiaiis veliiti novus Socius juremeri-
ropoterat opponere, prout opponit , oiiod nil
l6aliiidcompetebat,aUtconipctitCreditori Giar-
diiiclli ob debita ab ipfo quomodolibct contra-
6a an:c novam Societatem , nifi id , quod dcdu-
do ire alieno in fine remanebat Giardinello pro
lucro novx Socictiktis ut ncmine concradiccnte
firmant Valafch.de f urttt. cav. zi-per tot. Rocc. de
Societ. Tit*m.iTi. Merlin.de pt^uor. hb. ^.ttt. i. ^Udfl.
41. ex nH.ii.ver/.pr.xterek Creditor Socii , cnmfe^<j.
& bene profequitur7o«<i«f. reftl. Civil.cap. 5^. nn.
Ij. 14. & 15»
Nec rclevat, quod Marmus non eflet ad Cau-
fam admilFus ; Qiiia non idcirco contemni potc-
rat proteftatio tada per Giardinclluni de niliil
agendo , nili citaco eodcm Marino , nam fi ad fen-
fum Cirocchi Giardinellus habebat tacitumMan-
datum pro recipienda rolutione,& eomniuni Dc-
Jybitore iibcrando , miilco n1agishab.bat illudde
pr2Efervando,& proteftando jura fui Socii , cum
hac procu! diibio novs Soctctati expediret , jtix-
ta praccitatam|/ft//. i-i l. ne?ne ex Sociis , ff. pro Scc.
C!im SLVnsfnprA reiatis mtmer. 11. quibus addi pof-
funt Sttrd. conf^-^. num. <). FdUc. de Societ. cap. z8.
WM.54. Mell.obfeiv fr. ^^.mnn.Of. _
Agnoicit Ciroccus vim inconcuffam ilhus
fundamenti , proindeque recurric adprxfuppo-
fitum Creditum Mancini in fcutis 165. qui idem
Mancinus dicinirfolviire CommunitatioccalionG
ineundi m&iv.u , & fubjungit , quod racione
cjuldem Credici , quod etiam in fe accoUavit Ma-
rinus, potucrit Communicas Terracinx feque-
Itrare , ac fibi rcfpedive facerc confignarepecu-
niam debicam a Cirocco. Sed in primis lioc nort
tollicneccmcatcm,ciua(mediantc proteftatione
f.icla perGiardinellum) coardabatur Communi-
tas de dt:mdo Marinum , ut ejus dcfcnfiones fu-
p.r iioc audirentur , & per confequens qubminus
Cediila, feu ^)ecunia lit omnino reportanda : Ve-
rum coiruit in radice omnis dubitacio , quia an
hiijufmodi quantitas folucaper Maucinum foret
rcftituenda, deberetelfe ccrtum&indubitatum»
adhoc, utcxhoccapite fubftcntabile foret Se-
iSqucftrum, non folumcx regula, quod cum Se-
queftrum fit fpecies cxecutionis, c\ Rebitjf. de^
Se^ueflr.ort.i.gloJ]: z.-'iHm.-,.Carpz.oV. de Afyl.De-
bit. cap. 4. nttrn. ^09. Riddphin. tn prax. par. i. eap.
14. numero iS^- Ret. corAm Buratt. decif 6y^.ntm.l,
19 nondebet regularicer incipi jib executione , uc aic
Sciurph. corifi'). nHrn. ?. cent. 5. Vulenz.iul. conj, 58.
numero 19. Coler. de proceff. exec. par. 1. cap. 2. w«-
vtero 10:. Rora coram Gregor. decif. lov ««w. 9- fd
aocciam quia Sequeftriim in fpecic non tenet , nifi
mcdiante Credito , dc quo Debitor fit pcr Judi-
cem conjunctus , ad Textum cxprcirum in /. i.C.
deprohib.ye He/lr pecun ihiqtie Brunneman.in prine.
optinic Schiurph. d. conf lyfnb nit. i. verf oportet
critm, ceut.-^y. biiue ctiam Rota corarn Biirat. dec.^9^.
mTn.i.&feq<j.& d.dectf (i^^^.niim.z.rs fe^ij. & ge-
neraliterC<i'^.7)f Liica de Credit.difc iz.n.z.Rot.
dectf.^yj nHinero 14. & fecjtj.par. to.
Eoque certius , quiaquod debcret pricedere
ffUtencia condcmnanspriusGiardinellum ,ultra
difpofitionein lcgis , ut fupra , lirteraliter con-
veiKum fuir iii Apoca in oppofitum addudla ,
ibi, k. peiche il Si^nor. CiroUme fJrl ancini pA^o
l'altVa meia del Donativo infummapari all* acten-
nato dijcudt 275. cjuando fi vr ete ndejje da ejjo ^ran-
cint doverf dal d. Signo>- GiardmeUi rtinujlo jol»
TielP/lJfuto tl rimhorfo di deit.i partiia,& il big. Gtar~
dinelii Joccoinhejje per oti:Jliz.ia nella detta pre-
tenfmie , tn ^uel caju detto Si'/nor Ai arini dovi 4t pa-
gare pcr lu rau a lui tocc^virc , cumc fopra , aitrtjcu-
di .)i.hit.66. Undeneicitur, quoinodoinvimpras-
diiitar Apocj: retardari pol!e prztcndatur pro-
nunc rcltirucio Dcpoliti , i^»; Mandacum dc confi-
gnaiido dd. pecUnias ad tavoicm Giar«iinclli ,&
Marini , dum quando etiam tam cxplicice non
cantaict Apoca prardifta, & Marinus libere pro-
11 milillet folvcrc,femptr id intelligeretur , nempc
quacenus dc Jure , & nou alias , ut in pundto
<J^U ant detacit. Iib. ^.tit,']. na//M9. cum coeterii
Jiipra Dtfc. ^i.num.^.dr 5. De Jure aucem vidioiUs,
nccelfariuni elle , quod prjecedat judicis con-
ia demnatio , ut prxter Burati. & zWos fuprA rela-
tos, ad eftedum agendi contra Debitorcm Dc-
bitoris tradiderunt Surd. conf^. nutn.i. &1.& de-
cif. 506. niim. 15. l'acif. deSdvian. inspett. 3, cap. z,
niiw. 207. &J.eejej. Olea de leff. lur. tit.^. tjttitj}. 4. ti,
8; Tbornai. lie. tf.')i. nimii. bperetl. decij. 91. num. I,
Jiot. decif. ~;6q. nuw. z.par. 1. rec. & decif. 52. nnt»,
io.par. 15. & coram XJbag. decif. 17. repettt. decif,
620. par, ib. /ow. z.rei. utrobicjue numero^^y.
Atque hinc fuperfluuin tCi alliimere lianc infpe-
tSioncm in abluatio , agat cnim priiis fer: ler:
Mancinus, velexejus perfona Communitas Ter-
racina: luper hac prartcnlione , qua: non debec
incidenter hic , & nunc innnifceri , fed ad patteS
dirimiper fcntenciam, fecundum littcrampradi-
(Sa: Apoc^ : Etnihilominiis fruftra praetcnfio hxc
cxcitatur , nec Scribentes pro Cirocco dabunc
uWzm DoUrtnam , qui dicat , Socium kgitime ex-
clufum ob ejus culpam ab aJiqua Societate recu-
2j perare polVe, aut debere hujufmodi Doaativum ,
quod ex nulla alia caufa fuit per Oblatores ab ini-
tio traditum , nifi pro obtinendo eodem Affi<Su;
ac propcerea cum ab codem Affidu cecideric
Mancinus cx culpaliia, n,on poceft quidquam rc-
cuperare , licet vellcmus confiderare idcm Do-
uativumprO quodam melioramento , & impen-
fa in eanidem Societatcm converfa , prout non
eft : quemadmodum vidcmus , & quotidie ex-
24 perimur in Emphyteuta, qui fi cadatab Emphy-
teufi obejus culpam , non recuperatmelioramcn-
ta , qux alias recupcraret , quando per lineam fi-
nita.m, vcl cicraculpamterminarctur Emphyteu»
fis , ut funt Text, exprc[G in 'i^.fare au!em , Au-
thent. de nonalien. &c. ibi , iiul/am metuentihus w*-
liorationum reddiiionem, & m§. five:!) cjiiis , Au-
thent. de Alien.Emphyt.Amic.de Iitr.Emphyt,quitfi.
qo.pcr tot. lal.ifh.ted. traU. cjua^, 25. num. 2.&
feqcj Borcholt. de Fetid. cap. ^. numer,^l. verf. & tjui-
dem , Gaill. prad. obferV. ith.i. obferv.lil, num. 15.
Berlich. prafl. concLpar. i.concL 4(5. num. 49. An-
tonelL de ten.p. legAl. ib.i. cap. 6i. num. 4. Modern.
De AngeL de Im} tnf. & Melior. Ari.1. nnm. 27. &
28. Capyc. Latr. decif I20. num, i. Rota coram Se-
raph.decij. 546. num. i.& <).& decif 149^- num. i.
Card. De Luca de Emphyt, in Shpplem. par. 2. dtfe.
25 71. num.i, & in propofito Societatis , confonat Cy-
riac. eontr. djc. numero 2.
Coetcriim nec iftud Donativum rcputari valec
2<5uIIo modo pro aliquo melioramento , vel im-
penfa iutiinfeca , qus duiec , ncquc repenbilis z
Mancino
De Commerc.&Mercat. Difcurrus XCVIII.
4oy
J^ancino poft diiroluram Societatem j ponamus tionem rationis pro tricnnio trahfado ufqu' dum
deucntum non fuerit . & tamen conltet , Gurdi-
enim quod Societas ditrolura remanfilTet poft no-
vtnniuai juxta conventioncm , & certe dc Dona-
tivo nullacrat habendaratio, tiimquiailludnon
nellum contlirum fu.llc lucrum in Societate rtpor-
,, r • , > ■• j ^,^ 1 "^"T^^^^^a^lh^i-cellcdumdcducKurqui.
crat Capitale, tum etiamjquiaparticndalolum J^dani EpiHola fcripca Tertio , nno,-nn.
ay vvjniUntincer Sociosea , quxdiflbluca Societate
remanent, & fupfcrfunt , cefte Bonacin. tom. z.de
CoiCruU. disfiitt. :. ^«4/?. 6. punU. i\.pib mtHiero 7;,
Ver/.oRavo feejititnr , Duard. de Sociei. lil;.^. cap. 6.
yttxjl. II. nttmero 10. Fs.Ltc. eod. truB. cap. 59 nnmero
3' C^-Jf-i^. Rot. corarn Nicoti decij\ 50. nmnero 25. ^
fecjq.
c^.amobrem idem profedo decernendumeft j
cum Societaspoft tricnniilin remanfcricdilloluta
Culpa Cirocchi , & tatto Judicis ; non etenim
minus iiiter n.odos finicndi bocictatem adfcri-
28 bitur lapfus tcmporis in Societate prxhxi , quam
fi per Judicem dirifnutur ex julta caufa , ad
Text. litteralem in /. attione in prins. jf.pro Soc.
t^lodern. RoJJiinioL d. Societ. CimtnnB.]- dif^uif. 2.
§■ i^.nnM. 2. a^ ance eum Duard.eod.tract. Ith. ^,
(rp. 5. ^u^J}. unica num. 3. & feqq. Cum aliis/»/?r<i
Difc. ^.nnm. 18. ficque caniuirimodopoteil Man-
cinusexpetere redditionemrationisproprsedida
triennio , & fi in eo inveniaturquantitas Dona-
tivo correfpondens , poteft illam petere , fed
non dcbet fe ingcrere quoad fucurum , quia id fe
habct ex accidcnti , & ex obfcrvantia , & pun-
dualiratc Giardinelli , & Marini, ficuti nairque
2p ob defcdum Cirocchi in adimplendo Socialera
obligationem Judcx illum cxclufit , prout non
obftantc duratione temporis convend ficri polle
tradunt congelti per Cofl. defaB. fcient. cr ig-tor.
difi. So. numero']. cent.<. &pr£Eter cum rcIaci/M^ri
in d. Difc. 55. nnin. 19. Ica potuiflet Communicas
30 Sermonetar refcindere Affidum pro fexennio re-
manence , ni(i Giardincllus propriae obligationi
tempore convcnto fatisfeciltet , ex firmatisper
Cohell. ad Sull. Bon. Regim.cap. 48. nu. 56. abfque
eo , quod tunc citra decifionem repeti polfet Do-
nativum.
Additur lucidiorem i comprobationem, quod
fruftraper Judicis fententiam pronunciatumef-
fet, quod in futurum 011 ne commodum, & in-
commodum fpeftare deberct ad GiardinelJum ,
fi Donativum efficeret , quod contra ipfum pro
repetitione adioaliqua poflet intcntari, cum lu-
crum , vel damnum pro hoc fucuro fexennio non
pendeat a Donativo , fed ab induftria , vel mera
31 eventualitate ; unde nondebet Mancinus evade-
re pedculum futuridamni, & recuperare Dona-
tivum eidem damno fubjcdum , concra rcgulas
Sociales , de quibus Mell. objerv.for. 55. nttmer.jj.
■ Rota Ferrarien. apnd Leoncill. decif. 65. numer. 5.
Alias namque poflet quilibet ad cftedum recupe-
randi iftud Donativum , & eflugiendi pericuiunt
in futurum male fe vcrfari , & ex culpaprxmium
reportare: Immo ciim non adimplens dicaturre-
nuHciare Societati, eumdemquc operetur eftc-
jadum privatio judicialis , acrenunciatio , ut in
pundo probat Confiamin. Caffar. tn Specul. cjiufl.
feregrin. c^u&fl. gy. nuinero 15. & per tot. Hinc ficu-
ti renunciata Societate non poflec Mancinus cx-
poftulare , nifi divifionem intra pracdidos tres
Annos , itd etiam fcuca judiciali privationc , cum
prima Societas dicatur omnino finita , & alcera
DOvata , ut profcquitnr Cajfar. ubifttprd.
Neve rursus 9ppouacur,quod ad hanc reddi-
, - - quo cafu rtculari-
ccr non pmbat, cx Cyiac. ccnt,.^ummero 6. &i.
Crattan.dccif /f/..rW,.i55 ««w.^.y^nt. ^d dtcf 282.
ek mtmero 25. cumplnrr. fccj^. p,rc. 9. ,,,,„:. >?,,.
dccij. jij.mm. 6.par. 2. rec. maxime cun. fuerit
exararaad alios allicKndosproSocictacc ineun-
da; Ht nihilommus cumeadcmconfcmo fitundi-
34 quc mhis maccriis dcneccire rcfercnda .id ipias
rationcs , & libros Sociales, adfirmatapcr Ca-
pyc. Latr. Rocc. NogUerol. Pegaf. & reli^uos abun-
de conge(tos/-«jPr^<« Difc.li. numer. 7. &feciq. &
dif. 57. mtmero 19.
Profcclo vidcndumeft , an Giardlnellus tenea-*
tur ad hanc redditionem rationum dcvcnirc i
cumque ipfe non fuerit folus in adminiliratione
35 pr^dida , fed illam eXercucrit Tertius ab utro-
qne infimul dtpuratiis non niinus ad eamdem ra-
tionem reddendam tenctur Mancinns , quim
Giardine!lus,ad Text in l.filio miefiato, ibicjue gloff.
jf.ciefolut.QumcoucQxA. ad {atictacem recenlitis
/uprtk Dtfc. 29i ntmero 4. tj- numero 14. fjr Difc. 80.
nurnero 6
Denique, ne quid intadum relinquamus , fi
Ciroccus ( fundaco etiam crcdito Mancini ergd
GiardincHum } vellet ad formam padi revidere
Computa nova? Socieracis , & ita lucrum , fi cjuod
eflet , ( bi applicare ex perfona ejufdem Giardi-
nelli , ncmo non videt , quod prjctenfio hic apt^
noh cftad iri-jpediendam con<ignationem ; £t ni-
j6 hilominusopoiterctquoque, cjuod cunmon fue-
ric rcmifla necenTtas cavendi pro debitis , qus
forct detcgerentilr , feu pof. bili damnocventu-
ro , illam prseftaret j ad Text. tn l curn ScC i , \6.f.
cotnmun. dtvtd. l omne <ts alienum i-j. cum Ifecj.ff.
pro "ioc F<tlic. de Societ. cap.^^. Kum. 100. Hering.
de Fidejuff.cap. 5. num. 54. Surd. deetf 279. nurn. 1.
Manf. .eufttli. •■j, numero66.
Pendente adhuc ImprcfTione contigit in una
uinconitana Tecuniuria occafio tangcndi /;milem
materiani non parum involutam , vidclici t an , 8e
pro qua rata pro dtbito Uiius ex Sociis ipfa
&ocietas, vel iidem Socii teneantur , & fignan-
ter quando fupra i vel limites Capitalis rema-
ueant Socii obligari .• Cum enim Jo Baptifta
Bcrtblla fibi obligatum haberet Raphaelem Fir-
mum Hebrxum , & Mercatorem Anconitanum
pro tradirione quorumdam P;innorum , & Aren-
garum i Jofcph Maria Nembrinus fub nomine
Rationis cantanris Jo.Pecri Nen brini ejus Patiris
prbmifit Bertollae loco 1 jrmi facere prsedidarum
rcrum traditionem , fed poftca dignofccns diffi-
culcatcm fervandi promilfa , loco pra;fatarum
Mercium fpopondit coiifignare BertoIIa- aiias
Mcrces i;i qu.adam quantitate Canabis, & Gau-
fapis , vulg6 kafcia.
Verum ncc eriam Ncmbrino adimplcntc fecun-
dam hanc promifnonem , egit BcrtoUa corain
A. C. , (ive Pra?Iato ab eo dcputato pro configna-
tione prididxCanabis, & Rafcia;, obtcntoquc
Mandato in fummafcut. 536?. contra bona harre-
ditaria Jo.Pctri inrcrimprxdcfundi, commifsaq;
Causa appellarionis in Rota co am R. P D. Capra'
r<i,fub die 31. /<*«« 7^.1(^89. prodiit rcfoIutio,/1^4«-
daturn A-C.effe exeijutyfdurn.
Scribentes
4o6
Scriberites pro Ratione B.incaria Nctnbrini
tria prce ccEceris oppoiicbanc , iHuim concernens
ordinem Judicii » prxtendebant enim , non in-
trare viam execurivam , cum qua proceirerat A.
C. , quia licct prima obligatio , feupromifTlo tra-
dcndi pannos , & Arengas obligatione Camerali
fiiffultaeiret,attamendicebatur> rcmanfine nOva-
ramper fccundamobligationemextin&ivam pri-
msE tradendi nimirum Canabem,& Raicias, cum-
que hsEC non concineret Cameralem obligatio-
^Tnem.fubdcbatur, agi non poffe vigoi-c prnna;
obligationis executivz.ucpate novat^ fed iecun-
di novantis non executivarcxtradiris per ^or.co-
ram Dmoz.ttt. Inn. dec. '^z6.f»b nmn. ii. c^ inrecr
dec. iJi.fub num. 4?. verfjed eft inutatim , par. 4.
^ dec.ziii numero l.par.i^). ^
Eoquc magis , quia de fecunda oohgatione
^onftabat quidem per Apocam. & Scripcuram,
fed quiacirca facultatem Jofephi M.irii m oblu
gando Racionem Bancanam jo: Petri ex partd
Bertolla: indufti fucranc nonnuili Teftes infere-
batur , applieari ea qua: in fortioribus pro cxclu-
(ione viac executivae patrntl habencur , nimirum
j^quod viaexecutivanon intrec , quociesipfamet
obhgacioCameraliS* velaliud paftum execuci-
vum mediante depofitione Teftium juftifieecuri
ex Foller. de Conir.til.Cerf. verho tamjuhm mtn. 57.
/0/. 59. Font.imil. de pucl.nupt. clauf.6. glof.^.par, J;
nitifi 6i. Caftracan.de Soctet. Offic. cap.U.fub num.
lo. verf Conirarium tamen , Pofth. refal. 90. m. 19.
Ca/L-f de oblig. Camer. ^uxft.t-J.nn. 6.ibi^ue Zacch.
vum.-J. &fecjcj. . •• ,.
Secundo defcendentes ad merita negocii dice-
bant , quod quando etiam Jofeqh Maria habuif-
fet ( ut vereconflabat)tacitum Mandatum ajo:
Petro obligandi Rationem feancariam uci iliius
i') Complemencarius , adhuc non poterat in hac
pro-niiTione f.ida pro Firmogerere aanmfidejuf-
forium , cum ficulcates de Jure competentes
. Gompkmentario , feu Inftitori ahcujusNegocii
ftull itenus exccndancur ad fidejubendum pro aho
excra iplius Ncgocu necefricacem , vel nciiica-
i . tem< adr*^/. ini.ewm , §. Servnt ,f. de inftit.a^.
■ Cancsr. Var. part. ^. cap. I. nitmero%z.c»-nfe^cj.
;.' Cturb.ad Co,ifuet. Aleffan. cap. 9-gi<>f^- ««• iJ- '«^
-y^fia; Manf confuii.19^- "«"»• 8« & confult. 195. n. 2i.
•cttmfecjc). Rot. dcc. i^z. m.m.ij- & ««'««>■- ^o.part.i.
i dcverf maxime quia fupponebatur , Jo. Petrum
prxcedcncer depucaffe Dominicum Qiiarengum
iii Complemencarium cjufdem Rationis fub ex-
• preHap.ohibicioncfidejubcndi.
Tercio tandcm concludebatur , quod in om-
' nem cafum injufte A. C. relaxaverac Mandacum
contra bona hmeditaria Jo: Petri , quia dcbuif-
fec tantunmodo relaxari concra effectus Socia-
! •lcs ipiamque Rationeiii Bancariam, ex quo Joan-
-■ nes Pecrus ccrtum Capitale fcutorum 25.- mil.
pofuerac in eadem Ratione . & non ultra , jujtta
40 iUampropofitionem, quod ubi Ncgocium eri-
- giturcumcerco , & hmicato Capitali , Crcdico-
• res folummodbhibencobligatumidemCapitale,
nullamqae aftionem excrcere poflunt adversus
aliabonaejus, qui Negociumerexit ,utper f.ot.
lanuen. dec. 14- nwriero iii. Adden. ad Thefiur. 4ec.
■.i:{6.Surd.dec 2i;. nn.ipropcfin.verf & cjfHamvis ,
' Fontandl. dec. S06. num. u. & fecicf. Rot.coram Du-
m\f't- lun. dsc. 4rOi.»um.9-i^ nit.u.cr fe^g. Card.
JjeLu.udt Crtdit.difc^r wkw.w.
Anfaldi De Anfaldis
Ego autem , etiam in fenfu Veritatis, cfedc-
bam , omninb juftam fuilTe relaxationem Manda-
ti ; Qub etenim ad primam oppofitionem refpe-
iSu ordinis yudiciarii dcdudam ex prsctenfano-
vationc , refpondcbam , quod dum Ratio Banca-
riaNembriniloco tiadendi Pannos, & Arengasi
quas conlignare {'c obligaverat in fotma Camcrx ,
promifit tradere Canabem , & Haicias , imfjoffi-
bilc erarjquod hic fecunda conventio , fivc pro-
mifno ccndcns in fatisfadtionem , & implcmen-
tuin prarccdentis importare polfet novationem
primjE circa artionem , & viam executivam , ali-
ud quippe erac , quod EertoHa non polFec agerc ad
Pannos ,& Areiigas , fed pecere teneretur confi-
gnationem Canabis ; & Rafciarum, ( qUod ultro
adiiiictebam , & inliacpartc prima promiffiodi-
ci pdteranc novata , ad terminos Authoritatu^ fu-
pra in objedo allcgatarum n^jy.) aliud vcr6,quod
atSioexecucivairiCentandaproconfecutioneMer-
tium fcundo loco conventarum eflet extinfta , &
riovata, quod eft impoffibile, ut diximus , cx
enunciata racione i quod (ecUhda convcntio,feu
.j obligatiocelebrata in exccutionem primae , il-
lius adiiouem extinguerct , contra ca , qua: poft
Bart. aliofcjHe in l. fmgularia , jf, Ji ceri. pei. pcr p}u-
ra exerapla docet il.>H enoch.de prdfu»ipt . lib.i. pta-
fftmpt. i^j^.nu,n.^6. ^ntrd.conf 58^. num.i^. Fvntaneil.
dccif. ^6a. numero 16. Capyc Latr.dtcif. 38» numt-
ro 42. Bpifc. Rocc.ijelecl. difput. lur.cap. 182. nume-
ro 28. tom. 1, tJ^ an, ej^t edic. exam. Senen. ^i.pu-
mero 64. Rot. dec. 92. numerb 11. par. 10. & decif.'
213. tjumero 10. & Uipir. 19. & magis in fpecie cir-
ca privilcgia prioris adionis transfufa in fecun-
damobligacionem ^ idemSart.in lialiam nu. i.ff.
d. nov.il. llantic. de tacit. lib.^, tit.^. »«»».14. verf.
cjUAdam autem ; i^ generaliter , quod omnes qua-
42 litatcs , qux ex conventione inerant in adu nova-
to, cenfeanrurparicer ineffein novante ad favo-
rem Credicoris Sttrd. eonf. 269. num. 17. cum aHis
per Card. De Lucade Regal. difc. ■^^.Tiumero u.
Epifc. Rocca d. cap. 182. nm/i. 6. & 7. .^0/. deaf.1%1.
nnmero ?o. c^ 31. coram Bich.
Quovero ad alceram fubahernam oppoficio-
nem erga eamdem viam executivam , dicebam ,
xquivocum ftare in .ipplicatione , ucique namquc
43 verum cft , viam execucivam non incrare , quoci-
es, ipfa fubftantia Crediti vei obligationis, auc
formalicas alcerius padi executivi per Teftes
probareciir, & hosterftiinos percutiuntfupriai-
Icgati fium.'^?). quibus addi poflunt Pignant ad Sta-
tut. Ferrar. lib. 2. rubr. 120. Scacc. de Appeil. cjUdfl.
17. limit.q. numtro 6}. Sed in prifenti de liibftan-
tia Crcditi apparebat per fcripturam fulcitam ,
ut fupra , Camerali obligatione , Teftcs vero
44 addueebantur in majorem compr«bationem ve-
ritatis , ac rcfpedivc qualitatis in Debitore fe
obligante, videlicet Inftitorii, nam tunc viae exc-
cutivar privjlcgium non adniittitur , ne melioris
conditioiiis fit Debitor ncgaus, quam fponte
confeilus , iitin propofito ingeniose , ac do6te!
diftinguit l'eregrin. Mafer. de Avenion. ac <i/£mil.
y.eaat. itb. I . cap. 6. §. 1. num. ^. cMrn piurr- Jetjej, re-
ferens 'Pofth, refol^ 6-j. ex num. 21. Sanl^ de Regim.
Rcgn. Valent. cap. 13. §. z.fuh nu. }2. & Je^^j. & Rot.
in Romana A/Jociationis io.Apriiis 1683. §. Htrafue,
infin. coram R. P. D. Cascia.
Quinimo potius cum Teftes inducerentur ad
4)rcjiciendam cxceptionem , qua negabatur, \o-
fcphud)
De Commcrc. & Mercar. Difcurrus XC VIII. 407
":°''""' P^: Teftes. a-u atceftaciones Can-pfo:
fephum Mariam erTe Complementarium , & Inrti-
torem Rationis Bancarii de Nembrinis , lccumi
fibi vindicabat conclufio illa , de qua pcr Do^ftri-
ham Bart. tn l.fin. fnb mm. 21. •\)erf. am comfaret ,
C.de Edict.D. Hadriari. toUen. aliifque^o/. dec.
l$o. ex nnm. 5. cnm feej^q & praEfcrtim w«ot. 7. & %.
par, 16. ubi quod non OTniumc.xceptionum dif-
cu(r»o cciTare facit viarri executivam , fed earum
dumcaxac , qax habent Juris ,' & Fadi fubfilien-
tiam , itaut fi Judex compererit , cas non rele-
^vare, nequeat idcirco recardari procejliis exe-
4^cuti"iis ; Undc 6: videmus , quod G Debitor ne-
gaverit, Apocam fuilTe propria manu fubfcripram,
non proiiuie , fi oporceat fuper hac ncgatione,
vel eicepcione Teftes inducere , cc(Iat via exe-
cutiva, ut comprobat Mafer. d. Ub.i. cap. 6.§. i-
TiHmero 6. ^ feq^.
Atquehincaifumendo fecundam oppofidonem
fuper bono Jure , replicabam , nec fubfiftere iri
fafto, ncc revera in Jure rcfragari , quod verfare-
mur inobligatione fidejulloria , quiaciim I-irmus
airumpfiifetobligatiouem ab initio tradcndiBer-
tolli Pannuni, & Arengas, hinc etfi Ratio Ban-
caria promi/ilTcc iiUis loco , & fut dicebatur)yp?r
ii Ferini facerc hsj^c traditionem , in fubilantia
intellexerat partium , feii negociationcm a Fir-
ir.o contra;l:am in fe recipere , rollendo de Sce-
fta perfonam tirmi , prout palTim intcr Mercaco-
res pradticatur ; idque dcmonftrabant gemina:
circumftantiz , una nempe , quia Firmius ad fa-
vorem Rationis nullam rclevationem indemni-
tatis promiferat in Inftrumenco , prout regula-
iumtociusItalia.,&GaIIis.
49 r.bus cenfcn dcberet facultas'fidcjub<ndi . ubl
dcccetcro h.berent facuitaccm obhgand, K tiol
,neni proncgocnsMcrc.ucihbu», adum cflcr.
ut cl.xnru. de Commcrco pro majori part,
30 almd eft airccurac.o , quam fidcju(^o pro pcr. cu
o Mcrc.um fuper aliqua Navi oucratarum f ut m
/. I. O- 5. totoque tu f. de PJ.utic.f„;cr ^cjcc dC
Corrmerc ^. .. t^u.fl. unum. izc,. tnfn. cnm aliis.de
qmbusf,pr^ Dtfc. ,:. nnm. ^. & pienius D/T?. 70
num. ,2. & tamcnhic Contr.idus ncceliiirio. &
utihter pamm|>raaicacur, prbucctiam bcnera-
tiocinatur Manfd. co.fult. u)^ nnm.z^. j» £, ctr-
5i/j:Ideinquepariterviden-us in mPteria dd fi^r
delcreder^, quod quocidie praifticatur pjoDe-
bicoribus tert.is , aiiisque , ut ex illo Iralico
Tradlatu qui nuncupatur // N'egoz.iame di Cio.
. ^"'nemco Petri , cap. 51. habctur^apud Manf con.
'izfnlt.i^y nwn. 29. & tamen b fiar dcl crcdere , nihil
ahud eft , quam fidejubere , fcu acctdcve .ilicna
prominioiji ad Text. in l. i.ff. de reb. /redit.fcert.
pet. Hering.de fideJHfl. cap. z.n. ^i. fup-A Difc. 61.
"!!'J' ^'^"'P^cie parifoi;mitcradvercitur penes
Manf confult. 196. n. 21; cr 22.
, Animadvertcndo ulterius , quod alias elTet au
ferre occafionem lucrandi illud cmolumcntum,-
5j quod licite iri caufam provifionum a Mercatori.
bus quocidie accipicur , ex Mmfd. confHli. 194,
ex »K. 25. §. Verum ) & generaliter , quod ratione
riter contingit : & fecunda , quia pretium vendi- j^periculi liccat merccdcm , Salarium , vcl rccpin
4? tionis, ac cradicionis harum Mercium folvi de-
bebat a BertoUa , & cranlire in manus , ac do-
roinium memoracarRationis ,quo cafu nondici-
Cur fidejuffionis aftus gcri , fed proprius , atque
principalis , ut bene advertit CabaU. conf \6\. nu.
4. & 5. lih. I. Gabr. comm. conclnf tit. de fidejnjf.
concl.i. nu. i. Mantic. de tacit. lib.\6. tit. 1. nnm. 3.
Gratian. difcept. 701. num.^. & dtfcep. ()6i.nuia. 42.
Vinc. De Franch. dec. ')').fHb ««.8. verf. ^uia rfhilo
penfampro fidejulTionerecipereabfque labeufu-
raria„docentrcIatiper ^cacc.de Commerc. i.f.
gloJJ.l.nHm.-}. MHnnoz.de ratioc.tojn.i. couiput.\6.n.
6.&fecjq. Caneer. par.i. Var. cap. 5. num. 118. Leo-
tard. de Pfur. ^uaji. 25. nHm. :?i. Card. De Luca lib.
5. eod. ttt. difc. 4. nn. 8. Gregor. 5^ yidden. decif y^.'
num.a,.& 10. & decif i5i. num. i e^ ^.Rotdecifi^.
mm. 9. (^rfeq. & numero 17. & decif 27. num. 4,
pofl Zacch. de Salar. quidquid fit , ubi nulium pc-
tninui , Sot. decif.i')^. num. ').&6.par.z. diverf.& 55 riculum adefler, quia tui^c citra ufuram quidquain
"^ ' P^^f^ipiiionpoflet, utprofequuntur^o^fr/r. ^e_,
an. reddtt. tib. 2. cap. 12. «w.14. Munno1.d. comput.
16. n. 5. Leotard. d.eju<tfi. 23. num.y.,. AdL ad Gre-
gor. d- deiif. 7(5. nu. 10. mfin. Palm ^{ep. alleg. ij.
nHtnero6 &fe^<i.& alleg.\6. nu. 4. Rot. d. decif 161.
nurn.^.& ^.corarn (jregor.remzmnte foliim qu.T/) jo-
ne c.rca caxam ipfius provifionisaut mcrcedis ,
5<jnam quamvis regularircr dicatur, lidcju!l"orcm
poire confcquifcutaduo pio quol.bec Centeiia-
no , uc videre eft apud addudos per Bonden. cvl-
litf}. 51. nurrt \-j.lib.i. P.Jrn. Nep. d. alUg. IS- ntim. ^.
Rot. corom Gregor. d. decif 161. nurn. 2. & d. dectf
19. num. \6. pofl Zacch. de Salar. cT decif 121. nitm.
^.par.\i.rec. nihilotninus certa rcgula dari non
poteft, dum ficuti pcriculum potcli efic divcr-
57fum , ita , nifialiud dtfiniat confuctudo, vel Sra-
tutum particulare , aliquando plus . aliquandf
minus daripoteft, & convtniri, prgut cxigit ra-
tio, & qUalitas ipfius pcriculi pcr fidc)u/fbrcm
fufcepri , proteftatur , & firmat Leotord. de Vfur.
d.c^Hifl. ^-^.num. :;4. ly ^Z.Card- De Lucad. dtfc^.
eod tii.n.g. crfub tit.de Camb. difc. 2. riuw.\<^.^ 16.
Ror.d.decif )6i.nHrit.^ coratu Cregor. ibi<^ue A^i-
den. nurn.c). infin. & d.dtcif 19. n:!.\o. & rtu. ij.pojl
Zatch. dt Salar.
Tertia
decif.^j-j. num. \o coram 'Dunoz.ett. Jun,
Minufque in Jure motivum admodumurgebatj
Nametfi hdejufno in abltrado defui natur^dici
nequeat adus utilis , ac pertinens ad Societatem
vel Inftitoriam , quemadmodum recenfendo vcr-
ba d. Tex. in I. in eum , §. Ser^vus , ff. de inflit. ail
probant Manf. & aliiTM^r^iallegati numer. 59. id-
48 utique verum eft , quando tradatur de fidejuf-
fione nullatenus concerncnte rem Socialem.aC
nullibi conferente rei Nummularrar.ut fi quis Cha-
titacis , vel Amicicix ncxu commotusfidejuberec
pro evidione alicujus rei , Concraftus , Dcli-
<fti inditferentis ; fecus aucem eft , quando ( prouC
hi(; j obligacio fufcepca loco alterius concernic
concradionem Mercium , quia tunc confimiles
obligationes inter Mercacorcs func apprime ne-
ceflarix , vel racione emolumcntorum. quzcxin-
de retrahi folent, vcl racione conlervationis ipu-
tuae correfpondentii , ac reciproca: plerumque
nccertitatis incer Campfores , & fine qua Com-
mercium facile deftruerecur, ficuci declarando
contrarios firmac idern M anf, confult.\.)^ ex nu.
25, cumfecj^. plenifTime etiam Torr. de paH.fuiur.
fuccefi. lih.T,. cap. 10. exnu. s^^.ttfcjue adfin. ubi mc-
ttiinit.itafuifle judicatum,& teftatur de fiylo M*3f-
4o8
Anfaldi De Anfaldis
Tertia deniqiie oppofitio , pro meo jiidicio 5
ad^quivoca fubmovcnda peculiarem diftinftio-
nem cxpofcebat , iinde opportumimcenruipIuiL-s
cgc^aisdirtingucre, quorum primiis eft , quando
a"icurdc vcra, & formali Accomandigia, quia
nTanrum aliqui uegociandam pecuniam tradidc-
riiK tcrda- pcrronx , fculnftirori, qui lub pro-
prio nominc , vel akerius Socii Ranoncm ndmi-
niltrct, nonautem fub nomine Accor.iand:uui-
59 um, tu.icque ccrcumclh quod iidcm Accoman-
dnntcsnon polTunc tcncri pro htio cjuidcm In-
fticoris ultraquam pofuciint in illo Ncgocio t
ciim Accomandansdicatur dcponcns, & Acco-
manditaniliilaliud fignificet , quam Dcpohtum
pro ncgociationc incunda , & (ic idcm Accoman-
dans liat quidem Socins ob IntcrcTe , quod h;i^
bet in illo Dcpofito, fcd permodum particip^i
tionis , non proprictatis , aut vcrx » & . propris
Societacis , uc clt Tcxt.w l. cmjnenAare ,jfJe <oerb.
ftgn-.f, ac excmplificat Ni:ol Cat.i». conf. 7. fnb
num. I. Ro!. Gennen. dccif 59. ««.v;. S. infin. & m.
9. & confonic Ret. Rom. in dscif 554- nnm.^i.infin:
p.ir. I. recen: & meliuscxplicac e^tfJcm Tipt. in cclc-
bri Rom.ma Can^ii 15- Martii i626. $. ferkrrt. ,
& 5 Sextum deniqHc , & clirius §. ^m. fft ^ttoqHe,
&fcrefcr tot. coram R. P. D Caaia, ubi quod tam
ex lcge Accomanditx , quam fx difpofuidne
Statuti Florcntini , quo.ics Accomandantes
no:i fint nomin-iti , Credicdrcs dici. ncqucunt
concraxilTe cum ipfis Accomandaiiribus noii
nominatis , fcd foliim cum infa R.itione , vcl
pcrfonis^nominatis, ideoque non polUint Acco-
m.indantes m hoc cafu tencri erga eofdcm Cre- •
dirores.nili rationerei , fcu illiuslimitati Ca-
piralis , cun quo contribuerunt ad cftbrM.indain
illnm llarioJtem , ac perfonam formalem , feu in-
tcllcdualcm , & cnm qua Credicorcs tantummo-
do concrahunt: Ec inhac parte recipi poffunt ,
fc": veniunc iiuclligcnda; Auihoritaies fupra laiida-
txniimcro JfO.
Secundus cft cafus , quando. iidem Accom.1n-
dantcs (improprietamen L3lcs)permiferuntex-
pcndi propriu.nnomen vcl abfokue, vcl junftim
^o cnmillo Inilitoris , & in his tcrminis , quia Ter-
tii CL-»ntrah.-nres intcllcxcrunt h .bcrc cbiigaita
illa nomma , fub quibus Socictas nuncupacur ,
& cinra: , parum rctcrt , quod limicatum fucrit ,
nccneC.ipicale , cum pro toca ilin.maperfon.-ili-
... lcf fen pe'r adltringacur noir.inati in illa Racio-
'^- nf i adcotu potius rcvera cong-uat Aecom:iti-
dincibus nomen Socii , & pocius fit Societas y
qu^m Accomandita ad etfcdum , ut(qi)idquid
fit intcreofdem Socios, favore tamen Tcrtii tc-
ncantur omnes , infolidum , & ultra Capicalc ,
ut innuit , & admittit Ro-. in dida Rornana rat/ibii
15. Marni i6SC\ d.f.SextiimdeniiftteSimeViusdc-
d:ir.-ivic, & :uimi:5t eadem'2{ot. dccif. 606. nit.i^.
&/<-i/q coratn Merlin.
N .c facit ill:i ratio , qu« , iit dixi mis pro mco
judiciononlcvcptoduxitxquivocum in hac ma-
tcria, ni iiirum , qu.^d obligitio rcpra:fcnterur
6\ in illocorpirc Socictatis , unJe Coiitrahentcs
fibi imputcnr , nifi pcrfpexerint , & invcftigave-
rint qurt!it.arcm , '6c quanciratcm Socictaris eo-
rum , cum quibus contvahinu , ut videtur fcntiif-
fe Ret.coram D'.< ifjjtt./icn.clecif. 402. «. lO. &fe^q.
Quoniam/Joff/rfw^hxc, (cuconclufio vcnit intel-
^zligcudain alio , qui effc poceft tcrtius cafas.
nempequories, Societas cantai fub homine Ti-
tii, & Sempronii cum didione ccetcrata, feii e
Compa^iit , cjuia profedo quo^id alios Socios non
hominarcis ac folum inclufos lub illo nomine o
tcimjagni, fi quis veht illos habere obligatos,
dcbfbat invciiigjrc quancitatcm, ab eo pofi-
rani i\-\ Ncgocio , &proptcr quam concurrcbant
adipfamp.rrouainforrnalcmSocictatiscffbrman-
d.im. Scd ifta non militant qudad cxprcfse nomi-
liatos , nam ebrtim lioiiKn \cnic fcmpcr !ub obli-
gacioilc pcrfon3li cotitrcfta cum Creditorjbus,
&■ acccilbrie fcquunrnr bona , exemplo Navem
excrccncis, in quo ad normam Te.vr. tn L nec. ^nid"
cjttam ,ff. de Infiit. aii. (^ in I. hubebat , §./«•)/• de
Jnjiit. non curacur qoam qui'quc portionem in
ipfa Navipofuerit, fed attendicur, an cxcrctie-
rinc , qucmadmodum bene , licct force non ici
clare , patet ex ,^*/. Cerluen.decif i^f^./ubnuru. 20.
'Verf decimi tnjuio^ebnt , cim JeejCj. & nu. \z6. verf
ad deciinum , & fccuta cft fcd piiriccr non ita cla-
re , Rot. d. dcrif 402. niitn. 15. &Je(]!j. corarn Dmo-
tf//. /«». &rc(5tiijis defumicurin d. Romana Cam~
bti i^.A-fartii 16S6. d. §. Sexttirndcni^ite , & §. Sed
in cafii pr.ifcnii , cor.un R.I.D. Caccia.
Rcflcdcndo , qtiod alids , fi obligatio nomiria-
torum reftringcretur ad Capitale, rcpugnarcnc
advcrsc"ls pr^diciani racioncm fuudatam in fim-
plici ncgiigenria Crcditoium , qui non perquifi-
Vcrunr iiuancitatcm ipfius Capitalis , dux aii»
longe forciores, prltria , quia polfcnc Nomina-
ti , & per fe , vclpcralios Adminiftrantcs con-
fingcrc in librisCredita infubfiftentia , vel fimu-
lata , & Crumtnam Rationis per ablationem pe-
cunicT immmucre j & fic ( nt dicitur )/rt//;Ve col/it
Borfafiena, .abfque eo , t]Uod ncc etiamde hoc
argui polfent , inlir.6 abfque eo , qiiod tillo modo
decoqncrent , cttm jaftnra apparcns reducerctur
adfolam partem Capicalis , liberaeorum perfo-
nii , & bonisremancntibtis ab omniobligatione,
quo nihil abfurdius ; Et fccuiida , quod i\ Nomi-
nati, & AdminiUrances , qui pariter optime,im-
momagis fcirc dchcbant qaantitatem Capitalis
pcr eos imniifn , volucrunt contrahere ultra fphs-
ram cjufdcm Capiralis , ipfi forent primi , qui
viol.ircnt fcicnter limites ejufdcm reifricti Ca-
pitaiis, & confcquenrer nulla aquitas , aut ra»
ejcio pati debct , quod Nominaris pofTibilis f uc
in prima parte ) & eftcftiva , ac propria ( ut in
fecunda ) fraus patrocinctur, ad Text. inl.fi tx
dolo,Jf. de rcivindic & in cap. audivimui , de col-
liif deteg. 'Bec. coyi(. l8(5. nuin.zi.BarboJ'. axiom. loi,
rnm. I. Cyri.ic.contr. 2^^.tmw 4. C~/(q<]. Rttb.in ad~
eLit.addeiif \6. nHrn.\%2.& Jfjpar. 8. recent. Rot.
cornm Ccccir. dciif /\j\. ntnn. y & 6 & coram Ptn.
decif..'^6i.fiih:m. ^.
Quartus ( & qui patentiorem cfficit tertium VJ
mox cnunciatum ) confidcrari poteft in pcrfona
ipfius Accomandacatii , fcu Infiicoris , nam C\ hic
fuerit cciam folus nominacus in Racionc Banca-
ria , ncdumtcnctur indriinice qu^ad dcbira con-
tradta liib nomine ejufdtm Racionis in co folo
canr.intis ulrra raram Capiralis r'b eofdem immif-
64 fi , fcd fi nihil prjecer fimplicem induiiri.im ap-
pofucric, ut frcquenter evenire folet ( quia ple-
iimqc.c pcr puros Accon;and;'nf< s erigitur Ne-
gocium fub noniine, & adminiftratione l\tri,
vel Joannis ab''que ulio vcl modico Capitale cjuf-
dem Petri.vel Joannis^adhucin perfona,& bonis
infolidiim
De Commerc. &Mercat. Difcurfus XCVIII. 409
f^erim Capitula, confimiiia conrinefe certum
«"•-'Piule . & l.mitatas [acultates ( veriim eciar
irtfolidum cft obiigatus , uc dc Jure & difponit
StatutUrn Fiorencinum fub rnbr. lo. ut in d. dectf,
'^'i':^. nam- '6,& decif. 6-\o. mimer, partter%. par. i.
'rtc.
Qiiintus denique cafus eft , quive dedic anfarrt
quaiiipiuribus a.'quivocis fuborcis , uc diximus i
m liac maccriu , utrum in abfiirado Socii in Con-
eraduSocictatis inter eos tade vel in prxpofirio-
ne alicujus Inllitorisfe obligalfenc Iiibere racum,
& gracum tocumid, quod a Conlbciis , fcu ab
eorum Inllitore ficretoccafione Societacis icum-
que ia tiis terminis pra:vaiueric illa diltindio, de
'^S qoifupya Difc. 37. nttmer. 7. nimiru.ii quod Socii
refpeftu Tercii Contralitntis cencancur infoli-
dum, interfe v(?r6 ficridebeac rcparcitio pro ra-
ta , ut etiam notavit ThefAur. <juxfi fot .h^ .^, (jnefl,
^o.fiib nimero l. verf. ^uamvis Ego , dr numero z.
85 Hinc Imjiifniodi difiinctio geueravitnon mo-
dicamconfufif^nem , ut increpando tdtc.de So-
ctet. cap. jc. nnm. 33. monet idern Thefaur. d. ejiinfl.
^o.fubnttm ^.Ciqmdem pucarunc Doflores, \dsm
eflej quod Socius tcneacLir infolidum crga Cre-
dicores , ac tcneatur ultra porriondm Capitalis
ab eo immilTi, & ramen coco Cccio diftac una con-
ciufio.fiveunus eftettus ab alcero : ponamils enim>
quod cres Socii conrticuant Societatem , & co-
rum unus ponat pro Capicali fcuca milie , alii ve-
to duoproquoiibec ^oo.SociecasJucem dcbitum
contraiiac in fcucis 2; mil. tunc fane, fi Socii te-
ncnrur infolidum, Crediidr debec a Sociecace ci-
tri aliam confiderationem obtinere illa fcuta 3.
mil. , inter ailcem ipfos Spcicisfieri debet pro ra-
ta rcpartitio hujus quanticacis ad porcionem Ca-
pitaliscumiiia aureareguia qui nuncupatur det
tre^ i Sed fi Societas contrahat dcbitum in quan-
titatc fcucorum 3. mil. & in hoc calu facisnon eft
dioere , quod Socii tencancur infolidum crga
Tertio^ Contrahentes , fedoportet tranfireFre-
tum Gaditanum , feupiusultra Columnas Her-
cuieas , nempc ad cxamcn , utrum unutquifquc
ex Sociis remancat obligatus infolidum, de pro-
prio, & uitra Capitaie ufque ad incegram fa-
tisfadionem Credicoris : In qua fane quacftione
valde familiari , & quam folum vidi taftam ,
& propofitam i Thefanr. d. lib. 4. qntifl. 30. d.
tiHmero ^. ex vetf. durn <^u*rit , uf^ue ad fln. hic
impugnans Ofafch. in decif 150. & teftans fuilfe
refolutum per Scnacum Pedemontanum contr^
eumdem Ofafch. , inqiiit^-Socios teneri uitra Ca-
pirale , quia omnes Socii vel funt uti principa-
les , vci uci adinvicem fidejuflbres , & Thefau-
rurn fequi \idttaT E\\:cn(o'- decif,2j\6,ex nnrn.ij.
far. 6. recent. quae eft eadem cora^/i .yi/terlin. d.
eiecif.6o6.fub numero 10. & feijuentibus ubi varios
dat inccHeaus ad hanc didicultatem Iblida-
lis , vel proportionaiis obligationis enuclean-
dam.
At ncc ratio Thefauri admodum (tringit , quia
generaiiter fumpta deftrueret omiics Accoraan-
ditas , & omncs Societatcs initascum iimitacio-
ne cerci Capicalis adminilhandi per Tercium
infticorem , vel aiterum ex Sociis , proindeque
anexe.fdem Opituiis appareat ^, ciu.sd.berT
effe nommatus «t exeo poif.t cognofci,an fecun-
dum difi.nctionem cafuum » dc c^ua fupra , Volue:
r.c (ubire iMdefinicamobligatioucm pioprii no-
mimsi & confcquencer cum accclloria rubjuca-
67 c.one omn.um bonorum , intclligcndo tameirirt
tubfiu.um , k-i^ difcu!lopr,us Cap.caleSocietat.s.
quod clt pr.manoobl.gatum, UC cx Dodr.na
J^J. Sc Fald. nccnon ejufdem Thefauri diftinxit
Rot.d.decfCzO. num .7. ^ ,8.er .Wi.a,. corarrs^
Merlin. ubi ex qao efectus Sociales fupeccbanc
tat.stattioi.i Crcdicoris , vidccur reliquiile quz-
Itionem hanc indecifam.
Applicando icaque ad rem , ciim Jofeph Ma-
ria e/fec quidem Complementariiis , & habcrct
( uc conftabac in fafto ; facuitatem obligandi, iub*
icribendique nomen Racionis . fed nomen prx-
didum ftarec inperfona Jo: Pecri cjus Pacris fci*.
entis, & patientis.dubitari pro meo judicionon
poterat , quod juxta firmara in fecundo , & d for-
tiori in quarto cafu omnia bona cjufdem Jos
Petri ultra quodlibet Capitaie remanercnt obii-.
68 gata BertoIIx , nam five quis fubfcribat , vcl pa-
tiatur, propriuna nomeii fubfcribi , & expendii
tenetur infolidum, ut etiamdefinivit Rot. Genu-
tn.decif.\%'^. exnum.\. verffecundtm dnbiurn, ^
HMm.2 & poft eam Rocc. de Soctet. not.iz.nu.^^.^y-
35. C-^'riac. contr. 592. num.^. (^ a,Antolin. tn Com'
inent. ad frivileg. '7>iflar. num. 385. Rot. in Roman>i
Societnttsde "^iotignis i^.furiit I645. §• 2. confirmata
2. Mariti 1(546. §. i. infin. coram Ghifllerio.
Nccea,qua:dicebantur de facultate, vel Ca-
pitale limitato tradiro pritis per Jo: Petrum Qua-
rengo anteccdenti Cdmplementario,inaiiquo re-
Jevabanc ; Tum quia ex prxmitTis vis ftabac in no-
rnine proprio , quod Jo: Pecrus panUserat expen-
di abutroque ; Tum etiam, quia vercvetus ra-
6^ tio feu Complemcntum Quarcnghi erat expiratum
per iilius obicnm , & Jo: Petrus permicccns fub
cjus nomine devcniri ad novos ac^us , novam ,
& independentem conrraxilfe diccbacur Socie-
taccm , vel Complctnentum refpccSive dediire
Jofepho MarisE ejus fiiio , ut bene diftinguit , &
firmar Rocc. de Societ. not. 78. num.)62. plene Rot,
deiifi6$.ex ntm. 36. & pra:cipuey«t nUm.^o. cur»
i-fe^^. purt.tj,
FLORENTINA HOSPlTII
PEO JO: BAPTISTA MARIANO,
crM FR>^NCISCO GEORGIOi
ARGUMENTUM.
Contra€tns Cenfus rcfervat.vi , cmptionls aa
vicam , vel donationis fum oncrc annu.x pra:-
ftacionis qiKomodo intcr (c diftinguantur : Dona-
cum ipfe Thrfaur. d. qu^fi. ^o.fub num. 6. verf & tdrius exclpicns dc l:clionc an Cn exaudiendLis
/>nj^ffrf<i dicat , quod per Judicem diligcnter In- tam in judicio manurcntionis , vci cxecuti-
fpiciendaerunt Capirula Societaris, crederem, ^q ^ quam ordinario ; Contradtus vitaiirius,
quod non foliim ponderari debear , an ex con- ^^i ^^ ^-^^ ^^ vij3jn quando polTit , vd non
texruliqueat,quodSoc.ivoiucr,.icfeobl.g..rc ^ rcduci aJ Juftiiiam : Et ^uid
exf*ftoalteriusind«finite(cunapociuscxperciis f" juQiccHi ituu i * j n
^io Anfaldi De Anfaldis
in maceria tranfactlonis fupcr rebabcnte tiadum
iuicctrivum , five annuac prarftacionis ; Et ali-
qua de Awiamento particularitcr xftihiando.
L.Tfio in cianfadionc quando requiracur rcfpc-
£ta cotius Contradus vcl futficiat ad cjus rcfcif-
fionem in aliqua partc,
eaMfatctrrefpeclivitatan , ^ubtiti mns ftArtfotf
raiftne Altero.
Jo Lifio regHiariter attendiiur tnffeSlo tempore CttitrM-
c.i:4s.
Detl^ra nonproceders in tis , tjM hal>ent traflun , (^
obfervantiam fticcejfiVam , fbid. 'V':rf. Sed tacilis i
SVMMARIVM.
I FaBiferits.
X Contratins vitalitii plerhnqut iecipium , & Fitx rt-
gulaeft falla.\.
9 Manfitentiependente appeilatione , vei niilHtate, aut
re/Hiutionein integruin dtneg&ri non potefl exi'
fienti m pojfejfione , vel r^naf.
4 Manittentio cencedenda eji Donatori in qtt^fpoffejfio-
ne exigendi annuampri^ftaUonem »* Donaturio, do-
nec Donatio per remJKdicatamfuertti-ef-ja.
< Donanii nen poiefi reiardari procefiu extcntivits per
excepttonem ixfionis alicgatx per Donatarium.
6 Cenfus refervativus poteft compiicarijeiicreari ettam
in Coritr.i^u Donaiioms.
ay4mpiia etiaminContraolu Donationis canfA mortif,
r.um. 7.
8 Cenfus refervativiis reeulariter reqiiirit perpetuita'
tern Canonis ,fe'u Cenfnf.
^ Cenfmrefervativi» refervari dehi fiiper eodem cor-
pore tradiio ad Ccnfnm , dr n- lO-
II Contr,iBus taiis ejje cenfetur , /juniis fuita PartihiU
nuncupatus.
la DonationisContraUiistenfetiir efleiil(c,^uem Par-
tes nuncuparuntpro Donattone>
I? Donaiionis Contracitts cenfettir ejfe ifjuandi) Centra'-
htris renunciavit infefntationi.
Jiem cjuando aiia adfuntpaUa, dt tjuihis ibid.
14 Donatarimfi aiitjuodonus acceptaverit , non pdiejt
paeiiitcre , nec petere reduiiionem-> , (^ de ratio-
»0.
15 L^fiQ requlMter non cadit in Contracllbits incertis i
vel d^naiiterfe h.-ibentil>us adiiicritin , qt dam-
num.
16 Coniratius emptionis ad vitam poieft arbitrio ludiris
reduci adjujiitiam.
Deciara , ut num. 17. & 21.
18 Cenfus.fiVe prdiftaiio viialitia nonpoteftrcgularicum
norma Text. in 1. liaeredicatum , ff. ad 1. fal-
cid
19 ^vviamentUrn Hosfitii , vei Apothea reeipit par-
ticHiaem xftiinattonem.
20 Rot. in Albair-n. Yinex coram Albergato^//<i;
decif. 408. par. 16. conciliainr cum Card. De Lu^
cadifc. 6i.inSupplcm.
22 Lafioin annua praff.tttone , ffoi in re habente tra-
aumfiiccejfivum debet ad A^matem , & ]uftitianu
reduci , ^ n. 51.
23 L^fio tn ftnv capitulo tranfaHionis an fufficiat pro
refcindenda teta tranfallione , Vel potiiis refcifio
peti poftit cjuoad concernentia iliud capitulum , &
«.24. cr i6.
35 Dodores Confilentes parim attenduntur , rAftvi'
deatnrjudicatntn in illa Caufa,
37 RediiBio annui Cenfm ex capite e.vceftus nen f,iCit ,
qiiod refcindatur eviptio , cujits cccajicne lecopretii
fuii Cenfui impofttiM.
28 FrHtluum recompenfativorum taxatiofifit exujftva
non annuilat CoiitruBum emptionis.
j9 CeiiirMusfsi.Hiidfts ctitbratus occafmt primi mru.
DISCURSUS XCIX.
PLilries exprcflb donationis vocabulo Jo: Baj^.
tifta Manaiius Hofpitium , fcu Triclinium
ab extcrorum tunc affluencia valde rcfcrtiim i
& frui-hfcrum conceffit Francifco Georgio fub
claululis ptrpetuam Dominii tranlktionerri im-
portantibus , cumque nonuulia contcxtualitcr
onera Donacarius in eodem allumpferit Jnflru-
mento j & lignanrer promiferit ipli Donanti men-
firuam fuppeditare priftationcm fcat. 18. donec
vixeric, ipfoque ab liumanis prjercpro , confimi-
lia fcuta 14; & refpedive 9. ad vitam Matris,
Uxorilque ejufdem Donantis continuare, incum-
bente dumtakat prscdido Donatario perpetua
obligatione folvendi menftrua fcuta quinque irt
facisfadionem quorumdam piorum»lcgatorum^
dummodotamen ifiaper litem ( de fddopenden-
temiac fumpcibus pridiGi Donatarii profequen-
dam )reducrnoncontingeret,velanunllari;Cafus
2 prsbuic , quod , prErdvfunda inccrim Marre ,
Donator adliuc prseter verifimilem cogitatum *
& forian fpem Donacirii ( uti frequenter in hifcc
Contradibus evenire folet, tcfte Card. De Luca
de Donat. d(f. 54. ntm. 14. ) Vitac curfum progre-
dicur : Quamobrem Ceorgius , primifla credu-
Jitate celcrioris Fati fruftratus, prodamare coe-
pit adverfus iiujufmodi Contradum , illumque
judicialiter ad juftitiam ufque a principio reduci
expoftulavit ; Sed ego fcribens pro Mariano «
et iam iu fenfu Veritacis , credebam , prastenfio-
ftemundique elTc iufubfiftcntem.
Etfane (diccbam ) antcquam medullam boni
Juiis penctremus , & hujufce pctitionis perpcn-
damus fundamenca, opporcunum erit prsmitteJ
tc , quod doncc per trcs conformes deteiSare-
maneat,& declarata injuftitia prjEfcntis Contra-
dus , nequic Georgius evitare folutionem ad for-
mam initsE convencionis , ciim cnim non agamus
de incerta quantitate , propter quam l{ota in fi-
millimo , ac celcberrimo cafu , de quo infra , ma-
nutentioncm Donatori denegavit , fcd fimus in
Ccrta pra;finic3taXatione fummseufque adprxfcn-
5 tem dicni perfoluti , retardari non valet fub quo-
libec prarcextu nullicacis , vel injnfticia: manuccn-
cio Mariano, ex plene cumulatis pcr Hended,
cenf. ij.nu 47. iib.z. Grutian. difcept. 796. nuw.^^.
(Jrfeq.Rot.pofl Cenc. de Cenf det.ii-^. num.1.& 8. cjr
4 </<•<•. 255. inftn. cum quibus in pundo annuar prscfta-
tionis ad fivorem Donancis promifla: per Dona-
tarium proccfTlt Rot. dc. . 50. num. 6. fofi Mtrlin.
de pignor.
Quinimo, eciamfi per difcurfum manucencio
tribucnda non cflet , nihilominus vigore pra;fa-
CrpromifnonisIirCeraliccrcontencarin Influmcn-
5 co habenceparacamcxecucioncm , impcdiri ne-
quirec proceirusexccucivus , queinadmodum,iie-
gledis gcneralibusinindividiio Donatarii cxci-
picntisde exccflu, & gravrminc fupra viits,&
frudus bonorum donatocum, icfpondit kot. »«-
d. dec.
De Commefcio Sc Mercat. DifcUffus XCIX. 411
d. dec. ?o. numer. 'y.foft Merlin, di figmr repetita
cor/nn Card- Cerro dec. 22. ntmero 6. & in celebri
liemana ,fc'u Abanen.Finsx coram eodem Cerr. dec.
i^i.percot.c^dec^i^ nnm. i.&fe^q. par.i^j.rec.f^
dec.i6^.niim. i .Qrfctj.par. i6.
CcEtcrumdifficilem Provinciam Georgius as-
fumfjlic , prasrendendo , quod hujufmodi Coiicra-
&ns, tamquam fapiens nacuram Cenfus rcferva-
tivi, pcrfpedaJiodieinjUllicia , necedltacc pra:-
ftationis , ad limites emolumcnci ipforum red-
dituum Hofpitii temperari debeat , & reduci:
Siquidem nuHo modo praefenti congruunc hypo-
thed termini Genfus refervacivi , nam licet mi-
6 nime repugnet , quod Cenfus refervativus fub
titulo donacionis complicetur , vel mediante do-
natione creetur , ficuti per Text. in l.jin. C. de
>vr.^(rm«r. exprefse proficetur Cravet. tninconf
ilj.numer.^. infin. Menoch.depritfiimpc. /ib. l.prit-
fnmp. \oj.niiTOi. j. & g-ubi cciam ref;rc Folier. Bo-
vium , & Sotum , ac pro indubitato prifupponit
7 Dnard.de Conf.qH.i6inumi$.dr f«- 17. nHm.i.Qr i.ubi
ampliat ad donacionem caufa niOrcis.
Nihilominus nimium aberrat propria, ac vera
natura Cenfus refervativi a terminis, in quibus
verfamur , quia prxterquam Cenfus refervaci-
vus , qui admodum fraternizat ciim emphyceufi,
8 rcgalariter expoftulat perpetuitatcm Cano-
nis , fcii Genfus , ficuti perpetUa exiftit conce(tio
ipfius rei , juxta firmata per Covar. var. refel. lib.
l-cap. 10. nmner. J. verf.primum , Gomer^^ad L. 68.
JaHrifHbmnn.i.verf.cjuidamefl, Duard. de Cenf.
^u^ft 19. numero^. & 5. Leotard. deVfur. tjudft.^u
ttumerozii Epfc. Rocca feleilt dijput. lur. tom. 2;
cap. 149. num. 28. Attamen denecefse requiritiir,
9 quod ipfa annua prxftatio , quodcumque etiam
nomine explicata , fuper codem , vel alio prici-
fo corpore dcfignato refervctur,ad7>.vf.facis apcr-
tumin/. 'JJ.ff'. contraJa. empt. Cravet. d. conf. iil.
numero 4. & poft Bart. Imol. aliofque CovArr.<\iar.
d. Itb. J. cap. 7. numero i. circi med, vetf fic &
Cenfus , Duard, de Cerif ^H- 12. nur/iero 2. & ciarius
fu. 15. nwnero ^, Leotard, de Vfur. d. qunft.jfi. num.
to 58. ac dcilotat ipfamct ctymologia nominis,
qua: refervationem pracftationis ex re ipfa do-
nata,feu conce(rapra;fefcrt,quod etiam conviii-
citur ex prinotatis per Vrfil, ad Affliil. dec. 80.
numer. "y.Cen. de Cenf^uitft. i. nnmero S.Salgad. in^
l^thyr, Credit. par. i.cap. 3. numero jc, Pacion. di
locat,cap.i.num. ^ii&feq.Sc fignanter »»7». 44. ubi
feqaiturCr«?'Utf/.& Menoch.(apri laudatos, /'/«Atir.
de Cenfib.dilput.i.fed.i mtmeroz. Frideric. Martin.
de lur. Cenf. cap. 2. num. I9. Scaa de Commerci §.l.
^uafl.\.numero 197.
Verum in praefenti totum emicat in oppofi-
tum , quoniam quod Marianus vouleritinire dum-
taxat Contradum donationis.qua: in Jure nun-
cupatur fub inodo , feu onere vitalitix prxfta-
tionis, palam fit ex ledura ipfius Inftrumenti , in
quo millies exprimitur nomen donationis irre-
vocabilis , Donatoris , ac Donatarii , neijue an-
nuaprxftatio fuper ipfo Hofpitio refervatur , fed
indefinite Georgius promifit correfpondere de
fuperiusexpofita quantitatead vitam Donatoris,
ejufque Matris , & Uxoris ; Unde nifi fubjeda
materia, vcl padorum qualicas diverfimode fua-
(I deat , receptiffima fubintrat propofitio , quod
Contradus talis efle ccnfetur, qualis i Parcibus
auncupatur , ad tradica ^cx ijyi agon.de c. f /«ir.33.
numero i.Palm.Nep.allegA6,numerl»i^.Epif. fitccs
feJed.difput.lHr.cap.e-i.nHmero l.& cap.<^^.numer i
cr/f f 7. Rot. coram Vbaid. dec, 205. num. 4, f dcc\
UA,.numero ^.cJ- in rec.decsynumero ^,par, i^.tom.
IZV& dec. 55^. „K,n. i^.ead.par. ^^.tom. z Hc in Ipecie
dona!ionis Decius conf^^^i.num.n.Cravet, 0^1,20.
num.^.Ser^tph.dec.i^i.ntm.^ verfTcrtti, Cocctn.dec.
o9~\.nHm..i^ Zurat dt:.ioz. um.6.
Tanriim v.ro abcft ; quodfubjeaamateria, vel
velqualicaspadorum vcra: , &?ropnidonatio-
ni rcpugnet , quin porius etli 'diverfum nomcn
Contrattus appofitum cxciciifec , pada , qucE le-
guncur in Inltrumento,donationem tantumn-io-
15 dd fuific celtbratam ofte.fitarcn:, dum & promif-
fafuit evidio , qU:E Cenfui refervativononcon-
gruit, &fuitrenunciatum iufinuationi, ac revo-
cationi ex capite ingratitudinis , & poenitcntisi
cum fimilibus j qux per totum Initrumentuin
fspius repctita nofcuntur , ex his namque clici
Contradum vers donationis , dixic in individuo
^ot. coram Zarat.d.dec.]02.7iam.j.& fetf Card.De
Luca difc. 61. mimero \i\.part>,fub tit de Donat.tn^
Suppiem.qm fcribens in pratdida Romana ,feii Al-
banen. Vtne* , licet potius hujufmodi Contrattum
reputct inferius pro Coiuradu emptionis , Sc
venditionis ad vitam , attamcn pro Contradu
donationis illum Rota canonizavit m decif.dc^ufet
atdita coram Albergato , qua; legitiir imprefla decif
x^oS.numero 2o.&Je,^q.par.i6.recent.repetit. dec. 81.
poft Tor. de p,ifl. fut. fucceft.
Firmato itaqiie , quod verfemur in fpccie do-
nationis cum pridiftis oneribus pecuniarjis
acceptc .parum relevat , quod ad pr.xfcns Gcor-
gius conqueratur de exceflu onerum ultra reddi-
i^tusHofpitii .cum enim ipfe acceptaveritdonatio-
nem hujufmodi gravaminc fociatam , fibi impu-
tet , fi tanti aliena iftimavit ; undd , ncque locum
eflTe pcEnitcntia; , nequercduftioni , dcfinivit in
punfto Senatus Sabaudus apud Fabrum in fuo Codi
lib. 8. tit. ?7. defin. ^.pir tot. Chrtftin. decif Belg.
lib.%. deeifig\. nurn. \^. Surd.de aftm.tit.^,^tuft.2^.
numer. 8. &fe^. & ntmer. 19. cumfeqif. Caliill. eod.
tra£l. lib. 8. cap. 14. nHmero20. & fetj. Gratian decif.
March Sj.in addit.numcr.\.8i magiltraliter Rot ex-
planata materia ind.dec.ii\.peftTorr. alia.s ^oS.ex
num.^.ufqiie ad ^6.par.\6.
Fortius vero , quia ad amullim concurruntcir-
circumftantia: intercederites in illa Romana,fek
tyflbanen. Vint£ , dum ibi onus a Donatario fuf-
ceptum vitam Donatoris concerncbat; idcoque
cum detempore initxconveacionis ob adverfam
forte valetudinem ejufdem Donatoris , aliarum-
que perfonarum , quarum una de fatto morti
ennccffit , dari poflet cafus, quod paucisdiebus
fupcrviveret Donator & cnnliderabile lucrum
Hofpitii , ejufq; Avviamenti aflcqueretur Donata-
fius, Divini proptercadebct tribuere Providen-
tiac , ac difpofitioni , d vitar tramite pcrduQo in
15 vivis pcrfeverat Donator : Unde in hifce Con-
traitibus , qui tamqiiam fupcr jaftu retis arqua-
liter , ad damnum , 8c lucrum fc habent , uullam
allegari polle la;fioncm , plenifnmcfirniati?»;./;!^
d. decif..\oi numero J.&jeqqpar. 16. rec.quim fe-
CUta eft ead. Rot. in dec. 660. numero t.par. iS. tom.
2.&C prius coritm Cocan.decifiS^-i- """>■ 2'-(^ ^'^■<^
dectj. 49. pertot. coram Peinttiger.& decif.<)^.nHm.^.
& 10. & uumero 28. i^.poft. Bonden. & decif. a;^.
nHm.\o pAr.i^.receni.
M m 2 Ai
^12 Ahfatdi De Anfaldis
At quari^o etiam « abundanti vctlemos , quod
ifte Coiuraaus revcra tranfgrediendo tcrminos
vcrx doiiationis flcacretur in altcrum cmptionis^
& vendiiionis incertar fururx Ale«, tamquartl
per fpeciem emptioni» ad vicam , itaut auoque
i<5intrarepoflenctermini rcduftionis ad Juflitiamj
& squalicatem . juxca illud arbitrium ,quod Jiu
dicibus a lcge datummagnificac thefAHr.ptrTexi.
in l. cmn ^mdam ij.in pnnc.ffdt VjarSuh decl/.2i6:
& habctur cx cAp. (nggeflH») , de Decim. & tradcrc
etiamTidetur Leotard.de Vfnr. d.<]u<tfl. a,\.nuin:
21. & 58. infln. Sccpp. ad Grait.in. dectf /Vfarlrh- ob-
fef^. 85. ««w.J. & thferv. 87. mtmere 4. & 5. Card.
De LucA dift. 54. ex nurn. 5. cnmfeej. de Dovnt. & in
fek Albanen, f^ine* , Ctfi ipic jiira fuccilinbcml^
tueretur.
Et tx hisfupcrfluuhi videtnr inquirere»anpr«-
tcnfa y-cduttio detrahenda veniat ufque ad initiuni
ConcrattuJ , cuin cx hiicutqiie firmatis neque
de Jure flt loCus pcRaitcntia: , aut reduSioni ,
heque etiam de hiio ob infinuacas ihcertitudi-
hes devenirivaleat ad caiculum cXcedUs, & in-
juftiticc; Et riihilominUs ih quandam exuberait^
tiam fubne6timus , quod fpecies profeQo fatuita-
tis videciir {irftcendcreimplicicamrertitutidncm,
Teu imputacionem prssflationum de prasterito
iblutarum i cum ad liunc effecbtUm requiretuHa:n<>
enormitTima.ac dOluSP()Rcivus,qucm utiquc(pei-'
d. difc. 61. num.'). ii prsfertim^t num.i^. cumfetj. 21 fpedo tcmpore Contraftus ; & rcdditu Hdfpitii
' ^ ' ■' - • ' • bene innotefceiiic ddcm Dbnatario ) hcqiib per
unibram contidcrarc fas cft , per ea t qua: conclu-
d. p.tr.2i in Supplem. eod. tit
Ccrcura tamen eft , quod in Jjrimis difncilc
quodammodo, & impraaicabile evadit hanc prs-
tcnfam ijEfionem , & injuftitiampcnfare,- non {h-
inV-.m etcn\m Thtfaur. in d- dec. 2.26. & priiis id
Jfcifi 120. quemfcqiiicur Leotar. ubiftprk , Citpyci
L^tr.dtc. 18. ccctjjiilqucdmnes.qiii in hac arbicrii
jncerpofitione pcrfiftunt , titplurimum ptifuppO-
nunt , quod agatur de CcnJu i *el Canone per-
jgpetuo , nos vero lumus in mcra anniiapra:ftacione
vitalicia, quar nequic ctimcenfura/. W^niV^jtK?/',
f. adl falctd. commcnfurari , et coiigcftis in d.
iiec. 4o8i nutn.^. & 6. fat: \6, rtc. & prilis in dec.
n. dec. zgi.dec. :i20. & dec. ^zj. par. 6. ac optimc
tradij Card.De Luc* d.difc. 54. n. 11. & feq.de D«-
nat.Saminiitt (irithSZ. nt ^J.f^ ctntr. 34.nrtwer.lo. II.
At quando etiarii ynMni j & probabile pretium
confticucre polfemus , non obftantc incertitad)ne
vita: , tam Donatoris , quam aliorum , adhuc re-
manet alia potchtior inccrtitudo , videlicet illa^
quxex tedditibusejufderii Hofpitiiderivat : Non
enim incafunoliroprocedendum cft habitacon-
fideration: ad midum valorcm matcrialcm iplius
laHaCpicii, feii DomiiS , fed in prctium deducen-
da eft qualitas , & aftimatio Avviariienti , feii
lucrt , qiiod cx mmori y vel majori Exterorum
horpitium afflucncia minui poteft , & augeri , cx
iis, qux in fpecie Avviamcnci peCuliarcm de pcr
fe recjpiencis arftjmacionerii deducuntur per Ce-
phuLcvif iz^.fnb. uum. 21. verfflttrtmim eninL. .
Cr numero 21. VrfelLconcluf iqi. per tot. Gratian.
difcept.').\7.nurn.i1^. Tondnt. refol. Ctvil. 199. ex
mm. 8. ufjueadfi':. late Adden.ad Vot. i.impref
pofi dtctf. KcmboU.t mm. .;8. Rot.dec. ^^c. num.J.
par.z. rec. qnx loquitur in individuo Hofpitii,
^ coram Coccin.de^.^-i^^.per tot. & liec. 529. nHm.<) .
& in rettni. dec. z6o. f.um. -].& 10. part.g. (y dec.
1^6.nH'n. i.par. IJ. 0; poflTorr. de pan.fitt.futcef
dtCi 168. niim 8- 6~ft'b nnm. 9- "^frf. adtitjue , & in
Romana Dtoghert^ 39. Martii , & 5- IhIii lOSi.co-
tam R.T. D. ManUeL
Ac proprereapofitahacdiiplici incertitudine,
videlictft,qiiodcitius, vel t.trdiiis obire porfic
Donator , l jufque Uxor fola in prxfcnti fupcr-
ftcs, quodquc Hofpitium fortarfis hodic in illius
redditudiminmuin valcat ad antiquum provcn-
tumredire, iiT-.pofTibik quodammodo ...iftere ,
quodhrc pr* cnfa exccffivitas a:qua acftimationc
aoiibretur , ingcnuc in pro^ofito admittit Card.
De L*ca d. difc. 61. ex nutnero 8, cHmJecf.fub tit. de
Donat. in Snpplfmtnt. ubi cx hujufmodi pondera-
tioac acquiefcit refolatiohi captx in d. Romsna,
dit idem Card. De Lucad. difc 54. tJt nufn, 6. nfqui
adfin. dt Donai.
Hk oppofito reauSidncm annUajpraeftationiS
faciendum eire contendebarii fcribens in alia
Caufa pro M. Ducilla Etrurias , qax tum in Con-
cordia de tcmpdfe Alcxandri VII. mahdante
codcm fontifice initacum Communitate Pifauri
fuper illacelfbri trianghlari controverfia J^ifak-
ftn. MolendinorwH intcr eandcm M. Duciflam
tum Camera Apoftolica i & {irsdiSa Communi-
tate Pifauri , de qua Card. De Luct, de Feud- difc.
5 conveniriet in locum tertix partis Molendino-
rnm ejtilkntium in lite pcr Concordiam a(t'gna-
ta: eidcm CdmmUnitari ficrfolvere annua fcuta
900. traftu vero temploris Ibnge minus cx eadcm
tertiaparteperciperetur ab oSicialibus, & I4ini-
Ifris M. Ducifta: , confilium idcirco petiit , itt
reduftionem ad juftitiam , & iquitatem polfet
expoftiilare : Quamobrem , communicatis Juri-
bus , & fundamentis Communitaris , credebain
Ego non fine , fenfu Verltatis , inibfttiam cfle
racionabilem , & fundatam ; Verum controverfiai
hxc ulteriorem progrcfliirii non habuit , qtiia rc-
aflumpca pcr Cpmmtinitatem antiquiori lire fu-
per pertinchtia Molendinorum fub prajtextu »cl
fundamento Ixfionis in bignacura Gr^tJx , & de-
inceps in Tribunali Camcra:, plureshabitscfuc-
runtCaurx propofitiones ( in quibus pariter (cri-
pfi pro M. Ducitfa ) abfque fbrmali refolutio-
ne : Quapropter Regalis hic Principifla eodem
amore, quo Majores fui Status Urbini Duces»
bonarumque Artiuin cultores , & Ma:Cenates <
fubditos profequebantur, diligens Communita-
tem , novi Concordialubcns przftititalfcnfum,
caque mcdiantc fopica ncdum fuic hic difcepta-
tio , fed alia: qualibet , qux per fpecicm Hydrr
ad limites antcccdentis continue in plura Capi-
ta erumpcbaiVt.
Bafem itaquc conftitucbam { pra:fuppofita la:-
fionc qui mcdietatcm cxccdcbat ) in litterali
ccnfura Text. in L ckm ^uidam ij.jf.dtVftir.ibig
Prafidem 1'roviricis adi,ejHifiipulationem , dt ch\m
2i iniqHiijte ^uiflus ts , ad modttm fufla txailionis ,
redigtt , uhi g/oj]'. 0- DD. , Alberfc. inprinc Bald.
7ium. 2. cr ?. Salicet. num. i.& clarius in f^if . ^nggt^
flum , dt Decim. cum concord. per Mandell. cgnf.
34. num. 16. Menoch. confi^6. num. i.&ft^q.Can'
cer.Vur.refo/.par. 1. eap.t.num.^T). Redcric. d^
ann. reddit. lilf. 2. ^atli. i^. nHm.g<;.Pacion- de locau
tap. 4j.«»«;«.49,&«alibi frequcnter.
Nec rcgulam hanc coacroverccbant Scribentcs
pro
De Commercio & Mercat. l^ircurfus XCIX.
pro Cominuiiitate, Ctd replicabant , commen-
furari non poife hanc injulHciam , fcii larlionem
25 refpedu annua.- prasflationis nifi tocus contex-
tusprjncipalis initae tranradiortis exnminarctur,
quia pOcerat dari cafus , quod in aliis partibus
ejufdein tranfadiiionis M. Duciila reman(ii'et
compcnfata , qiiin etiam , infpcfto diibio Ii:is
evcntu torius tranfadionis , difficile ede la:linnem
hanc demonlhaie , ad id allegando tamqtiam
punduale co>y. SHrd. 217. quem communiter e(fe
approbatum advertebant , ut ex Valeron. de tran-
/aci.'ir.6.^!ix/}.2.n!irn.6i.Rot.Cor<tm Cocin decij'.^ 70.
numero cr deeif. iz6. niimero iz.pofi Zaich. de oblig,
. Carner. (jr coram Vhuld.decif.izo mtrn.^.^y dccif.pi.
niim.2.& in rerent.decifzjfi.num.M.par.U.
34 ^ed , prcYCerquam tgo replicabam i idem eonfl
S«rii.enreimpugna um a Lancellott.GaU. conf ic).
& 40. unde nifi fcirecur , quid fucrit in con-
25 flidu ucriufque Coniulencis judicatum , non
potuerat rtdes ulia adhiberi dedudtis apud S«r^.
ubifnprA , qui fcriplic ad opportunicatem elientis,
ucbcne monuit Fincent. De Franch.dec.z6o.numero
6. ^Petlm. Nef.aleg.\o%.nntnero.\.':ard.De Luca de^
fideic. dtfc. 98. nnmero 24. Rot.in Lauden. Cenftu 21.
Innii i666.cor^m Card.Taya , (^ decif 105. numero
26. §. Conf/iutnveto infin.par. i^.rfc.Nihiiominus
cum eadem conventio circa mnujLm pra?ftatio-
26nem adjefta foret in tranfadione per capuc
30
41?
tot en.m cenfcndi vemunr Contradus in hoc
"■u , quot lunt capita ftipulatioms ex rra
diClsper AUnCell. W/6 .. f |,. n..J ^e ^
ac 0 -110. .imer.0- ^orum Du.n^z.ut I un J^r r^ v
177. «« .^cr 6. ,ora„ CarUl. ^ decrf Ji6„umer 6
& -l.par i}i.>e<. ^ ii^.numer.6.
Motivabacur ia contrarium.quodadmetien
damlxiioneanempusContradusforetinfpicini"
dum ex collectis per Cm.c. cont.o.. .^nllZ
ror,. V,leron. de i.afaa>on. t„. 6. cju.ft. j. „„^.
^Uogr.lan.contr.^ „.45. R,,, ,,ram Cocin.dec „i'
rnm 10. or dec. ,450. nmner. ji. (^rtn recent. dui?
2J5 nnm.6.par.i/^. ■''
Scd faciliserat refponfio , quod tunc procede-
ret propoCcio,ubi pro parce M Ducilif pra-ccnde
returtranfidioimpugnari, fcd ciim folaquaeUio
veriaretur In exce(r.vitate fuper re habente tra-
ttum fUcceHivum , inutilis rcmanfillbt conclu-
31 ho ab initio mfinuata , quod adiri valeac Prx
fes Provincis , qui excemvam exadionem rcdi-
geret ad juftitiam , fakem de iquitate Canoni-
ca , per r*^:;. in d. cap. fuggtft^m , de Decim. de
quo latC Card. De Lua /,b. 14. eod. ttt. de Dectm
jt'}' T/"'- ^^ '«-^"/'/'/^"'"'f./''"-/ l.tit.deTeftam.
oninino fcparatiim, nullateniis implicabat, quod 32 dtf.^i, fnb num.i^.verj.ficliui , &inte
ha?c prajRatio tamquam excelTiva moditicaretur,
tranl^iiStio vero fuper tercia parte firmata per
Poncificcm iw fuo robore perfifteret , ad tradita
per Ancharan. in Cup. AcceJ]'oriutn flib nu. i6. verf.
7rtterea , de reg. lur, in 6. loanes Bapttjla de S,
Balf in traH. de Correl^t. tfu^Jf. 66. nimero S^- Rot.
coratn Carill. dec. 177. nurnero 8. ^ corain Bich.dec.
281. nnmero 28.& prjccipueyiiti/ffr/; ^uofaciliits , &
in rec. decif. 23J. numero 15. par. 17. (^ decif. J^6.
numero j. cj- feq.par. 18. quse loquicur in terminis
tranfadionis.
duplex autem in propofito dabam exem-
plum , alcerumdeeo, quiPiafdiuniemcndo ,Iocoi
27 pretii , fuper eodem Pridio Cenfum impone-
ret , nam non idcirco , quod Cenfus cradu tem-
poris tamquam nimium exceffivus reduceretur
ad jurtitiam , emptio dcbebat retradari.duo nam-
que in his terminis dicuntur adefle Contradus
fub eodem Inftrumento , nec proinde , uno ref-
cilfo , alter corruit , ut dixit Rot.in Affifien.Cenfus
zS.Afartii i6^^.^.h!i)ufmodi auteta , coram Bevila-
^ua, dcquafit mentioin^i c.i^i.numero lo.par.i^.
28 bt alterum in eodem propofito einptionis , nam
fi quis ad normam /. curabit , C. de aH. ernpt. con-
veniat de frudibus compenfacivis in quanci-
tate fuperexcedentc , non proptcreaContradusi
emptionis irritus rem.anebit, fed folum illa taxa-
tio in exceflu redigi dcbet ad juftitiam , ex Leo-
tard.de Vfur.ejUAji.-jz. num. 8. & fecj^. & fignantcr
fub numer. 11. verf.^uamobrem, Rot. dec. 2. numero
l.efrcoram Card.Ottbohon.Epifc. Roccafeleil. dtjput.
lur cap.g6.num.%.
Accedente inidem vulearipropofitione.quod j„^,;^.-i nr • r l • , . . rr ' ■
cum affignatio terti^ parcis Mokndinorumfta- ^c ma)onbus Ufur.s fubtitulolucri ceirantis, &
re poflet , citra conventionem annua- prifia- «^"^'^' cmcrgenns , qiihm importcnt cxpenfx
tionis , per fptciem taxae veiifimilis fadti , & pro hujnfmocli Sacrarum ^dium manutentio-
a^accollatafper M.DucilVam ,omnis ceflabat corrc- ne. Et piene dc rcquiiitisejuiclcm lucri ccfTan-
fpedivitas , qua? , ex Juribus notiffiniis , efficit, ut tis, & damni cmergentis.
uno cx correfpedivis fublato alterum coUabefcat,
Mm 5 srM*
ro; '■ j^ ■. jj ' — •-vrminis tian-
f'.dionis ex Doctri;i3 liar,. i„ l. mter Stipula nem^
».v ^. Sacram mmero y.ff. dc verb. oblig.Si poft Rot
cor.m Martm. ^ndr. dec. 48. numcroifverf ai
fecu^dum , (^ nume,o 14. repeiit. dec. 7:0. nttmer 8
/«r.j. r.f.dixi: eadem Rot. dec. 24. numero o.V
y>?f. par. I?. ubi-\|uod tot cenfentur elle tran a-
^ diones , quot funt anni in his , qus habent tra-
33 dum (uccem^^Um , quodque idcirco etiam in fu u-
rum Iifio confideratur in iis , qua: habent obfer-
vanciam fuccelTivam , nec lafio reflringitur ad
tempus Contradus , & priiis quoque didum fuit
m Aurten. Congru^ 14. ^Jtartt i5o8. §. conferunt,
cttmfeqcj. coram Ortcmberg. 8c concordat B„rhof.
yot.decif.6i.numero S./ih.z.Cancer.var.refol d par 2
cap.Vnum.zj^.MaJf!m.de ConJif.cjtt.Ji. ^■j.nut^.^z.Z
fec]. fcquitur Pacion. de locat. cap. 49. numero 107.
Larr^decif Cranat.69.nHta, i6.\a.ti Bonden. cellua,
26.nutn.i^o.lih.2.
PISAUREN. PECUNIARIA
i^^O GENTILE ; ET ALIIS DE
BELIS,
CrM MONTE PIETATIS.
ARGUMENTUM.
Late tradatur , quando Montcs Picratis h'ci'td
valeant rccipcre ratione Eleemofvnx frudus,
five Ufuras a Muruatariis ; & an valcant pacifci
4' 4
Anfaldi De AnfaUis
S rM M A R l V M.
l fMiferies.
X, £*■»':« Canft.
.^to.tratiHS tatis c^i cenfetw ,<jHAlis A PArttbus de-
no.in t.^.tur. ,
4 /nie ei'eiil)itn!i>conventtiyn , fiexpofi nort}iifliii c-
ruratrednore , c^uvd tantt jHriiNierfieru.reddt-
tiir tllicutim , & ufurartH.vi.
£t <,,:<». re^mfta :iecefria(ln( ad efedttrn legttimandi
httjufiuodi Inieref'' ohVennmi , nuia.l.
5 ^lontes Ptetaitsjunt liciit,cr pojfttnt EUcinofynam
perdpsre a recipient-hus MutUHm , cT comrartum
diceiues funt excofimunicati , & numAO.
1)ecUra , nt nHMAl-& 12»^' de r.tncne.
Jtem declara , tjitod non pojjunt pecu.iam desltnat^m
adufnm Paufsrttm convsriere ad luerum , CT ne^o-
ctationem , nn'n.6,
8 OfficalesC^ontiitm Pietatisnonpojjunt dijponere de
ps.Hniisftnc licemia Siiperiorum.
9 frttereJJeut/"iUtct!um,Jitlfcit, qttod occafio inve-
jliendtex htdaturper pvjjibile.
13 DaiHnitm emergens non debetur , nifi prcbetur tndt^
Viiividui , cpiod ex catifa pecunix rwnjolut.t per
'D. bitorem Creditor damr.ific.ntt>f4ieyit in acctpten-
do vectini.im fuh Vfiiris , 6" num.\.%.
Itemnou debcnur, r.ifip,obc.itr , cjnodCreditor aiittn.
dc non pottiei ii Aatnrtum evitare , ?7Kw.1 4.
15 0^tttii.ttarii rectpierttes pectiut.mil. AUnte Ptetatts,
uhri. Elcernofy.t.tm , ref.cere teKCntur i^utdqutd
M-ins perjolvii pro inveniendts pecuniis ad jHi
fuhjientationem.
De Lra ,utniim. \6. & ij. j j a
l.j ImervelUtio non efifzciendaVcbiiori , c^ttando adefi
convemio acctptendi petuntas ^d tfftHs dumnum,
©- Interefje, . ,, • •
Item , qnAndo Debitot renttnciavit tpfi tnterpelUtiont,
nttm.ic.
DecLra,ut num.zi. . . ^ .
21 [nteypellanononefifaciendaDebitort * Credttore,
^ttih^betfacultaiem cambiandi cumfe tpjo , cy d«
ralione.
D I S C U II S U S C.
CUm iii revifionc Computoriv.r, adminiftra-
rioais CapGrMoivis l'ictatis Pilaurucper-
lU!. tuerit Liiciainis Ikkis dcbitor in fcutis 2905-
Orlficiales cji.rdcm Moiitis tecei uiit ipfi '^i'^-|o-
ncm,& corrcfpcaivc couvcncriint , quod Bclus
dcbcrer inteiini lolvcrc cidcm Monti Eleemofy-
n-im ad Vationcm lcurorum ;• pro ccntenano,
alio infuper adjeao pado , quod li duiantc dila-
tione Mons Pietarisprocjus ncccrtitatsbus indi-
g.rerpccumis , illas rccipcre polTet , ablqueaha
i..ti'natione, damno& Intcrclk ejuldcm Bcli.
Ciim icaque plurcs pecuniarum fummas Belus
folviilL-t Moiiti cx caufa , & titulo dd. fruduum,
& rcfpcttivc Intercfie , abforbcntcs f polita
impurarione earumdcm pt;cr.aii'rum in iortem;
princip:ilc dcbJHim, infurrexit Mons contraGen-
tilem . & alios dc Belis hxrcdcs , feu fidcjuf-
foresUiciani ,ac pra-tcndcns cjufdem Capitalis
2 relHrutioneni eos convenit cor.v,ii Prstore Pifau-
ri , qui Abfolutoriaui favore Reorum convento-
ruinpronuncJavit. Dcvoluta autem appcllarionis
Causi ad A. C. cum trcs elVent infpcdiones
feu prjctcnfiones Mootis , prima nimlriim ratio-
ne conventa; diiat"tonis ab initio ad ratam fcu-
torum trium pro centenario ; Secundaex capite
damni emcrgcntis , ex quo Mons impofueraC
quiM"d3cn Ccniijs ad rationem fcx , & otto prrt
centenario ; Tertia denique ad rationem fcuto-
rum quarLior cumdimidiocx capirelucriccfsatis,
qni.i nempe Monsproprias pccunias coadtus fuir
implicarc incxtinctioncm dd; Cejnfuum ; fuit ab
A. C. judic;.tnm , dcbcri folum ip^i Monti fruflus
ad r;itioncm fcuiorum triuin : Et randcm com-
mifsa Causa m Roia co (tm Card. faya , eaque
propofii \ Juh dte 8. Februarii i(58o. cum Dubio,
^n debercmur Elecmojyna , ©- damna , ac Interef-
Je , refolutum fuit , Eleemojynain eiebert , non au-
tern dam-ia , cr Iniercfje. At rcpropofira eacicm
Causa/"^ die 21. yJprilis 1681. coram Eodem , 8c
difpucato foiito Dubio , Ai ilandum , velrece-
dendum ejjet a decifis , rcfponfum fuit , /}.wdutttj
ejje in de. ifis c^un.-td Eleemojyndtn ,Jcd recederidurnj
^Hoad d.unna , (j- Interrjje ; ncquc ( quod fciam)
Caulahabuitulterioremprogrclium, fcdforteluit
amicabiliter concordata.
Scribens itnq c pro Belis tam coram A. C.
quam in Rma , inlcnfn Vcritatis credebam , quod
refpedu Eleeivofynx , illa quidem deberi pof-
fet , fed non ad raxam fcutorum trium , cum
nullibi docerctur , quod ab aliis D(.bitoribus<
feiirccipicntibus in mutunm tantiratione cxpen-
farum , aliorumque oncrum ( legitimantium , uc
infra i hujuimodifrudus J Mons confuevifiet per-
cipcre ; Qriovcro ad damna , & Intcrefle , pla-
cuit in hac p.nrte magis judicatum ab A. C. quam
fecunda vice in i^f4 ; Siquidem retenta opinio-
ne alias firmata per eamdem Rotarn , quodetiam-
fi Debitor renunciaverit interpellationi fibi fa-
ciends , quateniis Creditor addamnum ejufdemr
Debitoris fumeret pecunias pro fuis indigen-
tiis , adhiic fufceptis iifdem pecuniis teneatur
idcm Creditor denuo interpeilare Dcbitorcm,
an velit llare fub illis Ufuris, deficicbat in pra:fcnti
cafu talis inrcrpcllario , & dc hoc objedo nulla fic
mentio in fccunda DfrJ/owf , qu« tamen aitpler
rumqueaccidit , innixa fuitalteriprarcedenti De^
cifioni in Foroltvien. Pecttniaria num. 4. DecembrU
1679. coram PaHtiiccio ,in qua l^go non fcribcns
nec etiam puto,quodtale motivuum concurreret
infacto , vel faltem fucrit promotum per Infor-
mantes ; Bene verum , quod in utraque Decifione
hujus Caui.T rcfcriur pcr cxtcnforem fuflragium
uniusexquatuor Votantibus.quinullumlntcrelfc,
aut damnum,vel Elcemofynam dcberi opinabatur,
motus cx infrafcripiis.
Nihil dcbcri rcfpondcndum cft ; QiiaCeniis
namque perrinct ad priin<im partcm Elecmolyna-
rum , frufiri ad pra:fcns titulo adeo pio co-
lorantur Ufur.c , vcrfamur ctcnim dumtaxat in
annua prardatione conventa ratione folius lucri
ceiTantis , atque ita ad littcram declararunt Ad-
miaifiratores in ipfo Infirumcnto obligationis
iuhiWh^Ji^ihxs ,cUm fi dd.DD .Reciores pecitnidS pra-
diHas habererit prompias , eas titicjue ponereni cum^
hcenlia DD.Superiorum ad honeftum iucrum , emen^
du tot Loca aj^ontimn in Jhna Vrhe in beneficitm
dtUi .VUntis : Ac propterca dum habemus claram,
ik exprcdam denominationem tituli & Con„
traftus, unacumratione lucri ceflfantis fubftinen,
te eumdem Contradum , perperam recurritUf
De Commercio 6c Mercatura DiTcurfus C.
ad altcruin titulum Eleemofyna: , ex recepta
3 propolirione , quod fempcr talis repiitari debec
C'jntr;i(tius , qualiccr a CoiKrahcntibus fuic ex-
pre:iu,s , &: repucatus , ut aic Bart. in l aui fun-'
dmn , J. Qui ,mjcifi, f. de contrahcn. empt. Rtp. in^
l. :.. r..ii.jf.ii cert. pti.Cyrtac. co>nr.z6o.riiim ij^.
Rot.decif.zi^. nti. l. po/i j-^acif.de Saivi.ii. & coram
Merlin. d'c''f. \6\ nn 2. (vr corMnCoc.i i.dcdf.%^:^.
f>um 5. drdecif.i6^. nujn. 6. pari 12. rec. & coram-.
Ce!f. dicif. 728. niim. 2. cum aliis, piJEter hos , iii
pracedentt Difc. n. u.
Rcquiiitavero lucricefTantisnullo modo con-
cur: u.ir , ideoquc licet ab inicia pocueric hujuf-
niodi lucium , & lucei-elle conveniri , & taxari,
4 nihilomiuus quoties (prout hic ^ fuccelTive non
apparet , quod tanti rc^i^ri Mont is interfue-
ric , quodque prxdida requilica prsefcripta per
Caflrcn. tn l. ? t. fin. f. de eo , quod lert. loc. ad uii-
gucm veriricentur , Interelie durantc dilacione
conventum rcmanetillicitum: iV ufurarium ,jux-
taplcne nrmuta pcr Cr.i!ian diflept- 38 ]. mrn. 10.
&fe^. Aich.iran. l un. cjiiift.f.tMtL lih. 2. <ju.ift. ?j;
num.i^. Sc.icc de Commerc. §,. i.ejuxfl. J.par, 2.<j«j-
pliat. S.fitb niim. S?. Leotard. de Vjitr. ^m.'/?. 72. n.
8. Rot. coram Bich. decjf.^%1. nutn. 1 2 & prius^c»/?
2. Vol. confil. Farinac. dec. 331. nttrn.^. 4. CT decif. i^,
nnm i^. ^ 14. p.ir. 5. e^ decif. <y . nnm. J^. par. 14,
rec. cum coeteris , de quibusy/«/7r<i Difc. 6-j. niim.
^.drfetjiij.Siin tcrminis loci l^ii Card. De Luca
dtfc, 29. nu. 2. ^ ^.iil'.y. de Vfw.
Et quidcm manifjnii.Time cxcluditur primum,
fcilicet quod Mons fucrit alfuctus pecuuiam in-
veHire , vel in lucra , & ncgociationcs implicare,
y ciim confiniilcs Monccs a Sacris Canonibus , &
Conciliis intanrum fucrint approbati impoiita
poena excommunicacionisadverfus prsfumentes
concrarium, exCon/fii, i\. Z-''»;<« X. & notarunc
Quar.mt. in fttrnm, Bullar in verb. tj^lontes Pteta-
tis , T^tVarr. in Manual. cap. i-j. nutn. 213. & dz_>
Vfur. num "^g.cum fecf^ Bvnactn.de Contrutl. di'
sfut. 3. punEl. 12. cjHdijl. 3. Leotard. de VfUr. ^n.tfl.
22. ex ntm.^^.cumfeej^. inquantum pecuniam dum-
taxat retinent expolitam Pauperum indigentiis ,
ideoque illos non polle eamdcm pecuniam ad
C hunc ufum defiiiutamin aliquodlnvellimcntum,
feii negociationcm convertere , omiffts genera-
Jitatibus , in pundo firmat Caflropal. Oper. Mo-
ral.par. 7, tit. de luTlit di.f^nt. 4 ptmSl. 14. num. 5.
infin. ibi , «0« p9tefl exigi lucrum cejjans ex nego-
ciatione , cum non pojjit rjje pecw.ia negoriaiioni pofi-
ta efi miitnationi , & profcquitur Ciballin, de f^jur.
tem.2. lib.^. cap. 7. art.2. n. {. Verf.fecundo in^uit.
Ceffantque parirer alia duo requifica , nimi-
7 rum quod Mons habcret prompcam , & indivi-
duam occafionem inveftiendi, lucrandiquc , ac
denique quod culpa Dcbicoris non (oiycntis,
iftud prpximum , & indubitatum lucrum amife-
rit, ideoque exhoc quoque feparato funda/iien-
toprsefarum Interefretamqnamincertum , & in-
detcrminatum exigi non pollc , prjctcr rclatos/«
--...C..^.^e Luca d.f.,2. rttt. rj. tnfin.e.d. ,u. de
Magis a;irerti , quoniim ultra dcf.aum iufti-
ficac.oms Khus prompticudinis , & occafio s
in quo bcc aUo Privato Crcd.core dcfidcra;;;
E. -fi '.■" P-''""^"''^'"^^ oportebat i., Monce
lpcoh.-a.>operioM.mpel-mia:o. ut tradit C^.^.
DeL-igo.:cIufl. cr Iny.par.z. diifui. ^^.fed. ,0
r^>. .9?. qnam hccntiam l,ti.,u. U dcd.lfent ,*
IK pccuma;.urd-ximu., dcfiinac^ ^'aupcrumiiidi
gcncm.naluimufumconvcrterenrur, & camea
9 adcffcccumprohibcndi confcquucioncm Inccrcf-
se lufficic iola poil bi!ic.!s quod vel non adeifcc
occafio , velliadcTccpra^fataliccntia dcneaare-
tur , ut aic Rota dectf 401. ««.42..,^. 16. r.c.^um
coeccribluprarclucis.
Ncquedicacur, quodiflaoccafio cercfficata
falcem rcmaneat ex iileemofynis , qui a Mucua-
10 tariis exfgi folent per Montem , uc tradunt ad-
dua^fupraM. ■>. Ouia , ulcra quod cx eodcm fup-
plicilibcIlo,qucm Miniftri Montis porrcxerunc
V. Lcgaco pro dilatione Debitori conccdcnda ,
lucide conltat ,qiiodin Cap!"a cunc tcmp^ris re-
pencbantur fcuca 4000. ac propterea facis dc per
fe movcturjurtificario, quod exprsficadihtio-
ne lucrumEiccmorynarum ccfikvcric , & om.Hb
eciam , quod, cx dcdudisfupra ame nu. 5. Mons
delnrercfie convenic ob folum ticulum , & fun-
damentum lucri cellancis racione empcionum l.o-
coium Montium,quas fncere potuilict : Adhuc
tamcn corruit omnis diiVcultas, quoniann titu-
lusEIeemofynx foiummodo ex notorio Montis
Inliitutolocumfibi vindicat . quandn Paupe.' es,
11 & Indigentes proccdcndo pcr vi;.m very n utua-
tionis tradunt pignoia , ac refpedive recipiunc
pccunias.quia tuncra lonc cu(lodia-,;<. Minifiro-
rumlicitcexiguntura Murujtariis Elcer .Aynx;
Verum nullo modo adaptatur, & consruit caf li
nollro, quia Mf^ns prsrdi^um Innit"uti;m iiori
oblervavit , nullamquc cufiodiam pignorum . d-
hibuic,idc6que fub palliamcnco Elecmofynar non
polk Monccm exi.'}erc in lucro , iri individuo re-
fcrendopryfiram Confiitu ionem Lronis X- inor-
dtne la II. nocavic Gtbathn. de Ifur. d. tom.2. lib.A,.
cap. -j.art. 2. num. 2 & ^ Ca^ro^ ai. d.ptr. 7. tit.d^
Jiijht. disfut. ^.pun£l. 24. nmn. 5. Carol. Marant.
refponf 2-. num i. er fecjcj.par. 2. M.tnfconfult.^^^.
num. 10. &f reccnfendo ea verba , abfcjue Montiutn.
huiufnodi lucro , rcgiftracain Con.iUo Lateranen.
tradit Petri Gregor de Vfr. lib. 2. cap. ^.num. \6.
verftta deiniim , Bonacin. d. difput 3. cjiij^jl. -^. punfl.
12 ««W.4. Card. De Litgo deluj}. ^lur. tom. 1. di-
Ipitt. 25. num. 192. Le.tard.de Fjur. cju.tfi. 22. nitm.
S^i.ubiexCaietan.Sc Cow«/«/.rcfcrtPauIum II. ica
Legato fuo Perufino rcfcripfilVe , & concordanc
Afttta adConfuetiid. Panorrn. cap. 3(5. num. lO.Gait,
de Credit.d. cap. 2. tit.-j. nu .1428. &fecj<j PtgnateU.
Confidt. Canon. tom. i. confutt. 41. nu. ly.^^ tom. 4.
Confult.\^\.per. tot.
Idque fub ratione patentilTlma , quotics enim
pra nu. 4. late habetur firmatum ex collcdis pcr j^ pro mcr.i dilationc , & mutuo , ac fine pignore
Cafiill. tib.2. contr. cap. i. num. 6<). verf.immo , cr
cintraria , Sabell. var. refot. cap, 51. numero 2. &
eap. 100. numero 14- i^ (.fiard. de probat. con-
cluf. 933. nutnero 30. Gait. de Credii. eap. 2. tit. 7.
num. 1691, Staiban. de IniereJJ'. i b. 2. Cju^fi. unica n.
134. Leotard.de Vfur. d. cjn.tjl. 72- nu<n.%. c^feq.Gi-
ballin. eod. trail. iib. a. cap. 5. art. 7. num. a. & 3-
Mons cxigere valeret certum interefib , non di-
ftingucretur Moiis Pictatis a quolibct Merca-
tore, cujus moris cft , Dcbitorcm fuum moro-
fumponcrcfub Ufuiis , ut priclare dixit C<»/?ro-
pat. d par. 7. tit.de iHjhi. difput. 4. punil. 24. »«.
5. in fin. Verf non potef}. e.vigi lucrtim cejjani , Gi-
Ifalltn. de Vjur. d. tm. a. tib. 4. cap. J. art. 2. num.^
Mm 4 ver-
4'6
verffetundh in^nit , Cehell.adBull.Bon. Regm.cap.
Polico igitiir , quod pnma Ipecies Intereilc
dcccgdcurinjurta,& illicita, facilius cdUabercit
fecunda , qu2c tandatur fupet damno cmergtncc ;
qui.i ad hunc cftldtum deficic principale rcquifU
13 iu:i) , indivdua icilicet probado , quod proprcr
piicifam carenciam pccuHix lclvendoE d Dtbiro-
re faeric Crediror damniticatus in accipicndope-
cunias fub Ufura , vel annuo Canone , uc cdm-
munitcr tradunt Mereud. de CaiHb. Nurdin. cap.
^.nwn.zz.Ciurlin.tonn. 173. nn^n.zo. Hermofill..^d
Lipez. l.io.alof 4. tit. i.par. 5. nuj/i. 48. crfecj.Po/lh.
refolL 115. mmero i8. &ffq'j. Zacch.de S.dar.^u^ft.
47. ««w.ij Sabeli. Var.refol.d. cap. loc nn H.Con-
ctol.alteg. 5(5. nu. 4;- Gub. confnlii i^.mtrn. 87. &
fuitfemperinconcufsa AVxfcnccntiade qua \Jo-
hedun. dec. 5. nnm. i. de Vfnr. quem inalcerabili
Calculo deindc fcquuta fmt in^/f'?/: n5i ««w. 5*
po]} iib 2. confl. Farinac. er ciecif 550, nnrn. 7. pofl.
Cenc. de Cenjil?. & decif 8. ntim. 2. aptid Fcfih. dz^
SH'jh.ifi. & decif ^. inprinc. poji Penton. ad Stat.
Vrb. Coccin. decif 498. nnm.u & T.. Merltn. decif
409. mnn. 17. & dectf. 86. nam.il. &fe^.par. ii.ubi
reprobitur ^«iV. in ccnf lo^.Hb.J,. fcnticns, quod
fuiTiciac mora Dcbitoris , & geherica probatio
damni Credicor-is , abfqUc eoquodfpecifice con.-
ll.;t, idprovenire ex culpa Dcbicoris , & decif
zl:,.n:m.-{.part.sj,.re(ent. ^
Facilius autem, perpendendb, quod Mons
fcxiiocoriis ; nonerat adftriaus pecumam mu-
tuare Pauperibus , quocies illa careret , vel in
omaem cafum poterac ifti indigentix occnrrere ,
vcl cum fcucis 4000. qux babebat in Capfa, vel
exdiftraaioae Pignorum non expignoratorum iii
tempore prifixo ; ficque alterum nimis de plano
l4ceiTatrequificum, quod Creditor aliunde dam-
numeviiderenequiveric, ut cceteris relatis fir-
mat Graiian. difcept. ()Z-].nuin.%. &■ 9. ubi quod \\xc
Couclufio neminem habet contradiaorem , An-
tondl. dt ternp. le^ul. Itb. . cap. 58. mim.^. Mohedan.
d. deaf Z. m prilic. de Vfur. Bich. decif n^.nu.9. &
d:cif.lol).nU'n.yy par.c).rec.
Nillaenus adverfante , quod Mutuatanite-
15 neanturultra Eleemofynamrcficere illud , quod
2b eodem Monte foKitur pro inveniendis pccu-
niis ad ipfius fubilencationem neceHariis , ex
Pafq:uU'g.denf cyUoral. 18 'J- nu..}. cimfecj^.rard.
De Lwo de In(}. & lur. tom.z. d^ difp. 25. num. 198
GiUlTn. de Ffir.nh. .\.cap. J. art. ;. confea. 3. fub
numtro 4. Leot.trd. eod.truEl. d.cjtufl.r^. num.^.Rot.
in Forotivien. Tecuni.iria^. Decei.-.bris 1679. § de^
v.ttidii.itz^ , &/e<}- coram Paulitccio. Ecenim hu-
16 jufmodi jHchoritates loquuntur in cafu , quo
Moiuium ereftio , eorumque ^rarlum conltat
cx pccunia f vnore conduda , vel quando per
Priucipis Indukum, & per riamlegis iinivcrta-
lis omnibus notorije accipiunt fub Ufuris pecu-
nias pro conftfvationc Moncis ex nullo alio
fundo , vel xrc- pcrmancntis > & ica , pkues fpe-
cies iltorum Montium difiinguendo , fe expli-
cat Leotard. ind.efHxt. 22. n»r.i. 57. & Pafijiialig.
decif i%%. ^^ 184 iibi inniticur pricifx Conftitu-
tioni particulariccr edica? pro Ferrarienfibus a
Paulo III. idcmque tradunt Card. De Utgo,&
Oiitallin. in iocts a lieg ms .
Anfaldi De Anfaldis
At in Monte , de quo agimus , neque per
fonmium concurrunt diftac circumliantii , cum
l^vcreille fit ercdusde publica pecunia Coniiviu-
nitatis, vel 1'iorum obventionibus , in quibus ca-
fibus uon polfe txigi ultra acceprum & ultra fti-
ptndium , & expcnfas Minil.horum , firmant la-
te congilii pcr eumdem Leotard. d. (^iufl. 22. ».29.
& ?v tr/^yy.aliique omntb nox relaci.
I-ortius crgo , quiataiicum abeit ,quod in prae-
fenti rcceptio pccunii pcr m poiitiouem Ccnfus
provcneric cx uatura iplius iviontis , ut fupra ,
quinimdCenlus 111 cafu iioUro prsrtcnditur iropo-
iicus vigorc Jjatti in Inltrumcnco adjcfti, idco-
18 que nifi concurailc fupcrius reccnhca requifita
damni cmcrgcutis, Mons , qui non facit aliam
figuram , quam meri Crcditoris , confcqui nequit
prxdittum Interelle , ad rirmara per Roi. d decif.
125. num. 9. coi .nn Bi.h. & U.decij.^o^ num.^^y.par.
9.rec,&d. decifiG.nHm.i-j.&fe^.pAr. 11. & alibi
{jaflim.
Atque hinc devenlendo ad paftum accipiendi
pccunias ad damnum , & Incereile Bcli, &abf-
j^^que illius interpellatione , unde alia non elfet
neceflaria interpellatio , ad trad: pcr Cytac. con-
tr. 526 ntim.i.^. & /ecjcj. Add. ad Gregor. dectf.\.\%i
fkb nnm. 4 Verf. htic tamen j Roi.decif. 185. numer. 5.
er 6.par. ?. r:ci& decif. 157. ntim. 2. &fe£jCj. par.
15. & decif. 301. num. 4. & fe^. par. 15 fiiprti 'Dijc.
20 6~.nuti.ero 9. & i©. & in fpccie negociationis fa-
&.X per Dcbitorem cuifumque interpellationi ,
iadem Rot. decif 274. num. 2. par. 5. & dectf. 413.
ftib //«W.2J. verf.intimaiio ,par. 13. & decif.li6.nH-
mer. z^^.part. 14. Verfamurpariterextradifficulta-
tem jquia, ultraquod adhuc edoceri deberetde
prstfata , ac pofitiva necefncate , cxuberat tamen
ea propofitio palTim in Curiareccpta, & cano-
nizata , quod hujufmodi rcminTio folummodo
operatur circa intimationem , qua: alias ad con-
ftituendum Debitorem in n.ora, & refpedive
tribuendam poteftatem accipiendi de fado pecu-
niam lub Ufuris necefiaria txiftebat , non au»
21 tem tollit ncccfTitatcm illius interpellationis ,
qux poft acceptas pecunias fieri debet eidem De-
bitori , ad effedtum, ut ifto ccrtiorato , quod
ipfius damno currit InrerelVc , valcat ab eodem
libcrari , \\ vclit , juxtacommuniffimam conclu-
fionem , de qua ufque ad fatietatem per nAmat.
Panorm. refol. fj. num. 11. Saron. de Citat. tom. 2.
ftngiil. 85. nu.2.& ?. Graiian. difcept. 829. numer, 9.
Scacc. de CommerC. §. i. e^uxfl.J. par. 2. ampliati 8.
numero 250. Amonelt. de tempor. leaal d.ltb. i. cnp.
^'i.num.x.l^nt coram (sJ^fertin. dectf. 737. num.9. &
10. & coTam Card. Otthobon. decif 269. num. 4. &
pi aeter has reliquae , de quibus fuprA Difc 66.
««wfro28. quidquid dicendum , quando ab initio
22 fuilTct crcatum Cambium cum facultate cambian-
di cum fc ipfo atrributa Crcditori , quo cafu cum
idem Creditor faciat figuram Crcditoris infimul,
& Mandatarii ipfius Debitoris , ceulerur fe ipfum
interpcllaTc loco Princip ilis , fibiciue debct im-
putare Dcbicor , fi Creditorem fuum Procur.ito-
rem conftituit,ut diftingueudo advertit Rot.decif.
379. num.2. far.z. rec.& decif. 304. num.i\. pan.^.
& decif. ^'^.fub liit. B. verf. fecnnd» vero ca/u , pe-
nis Turr. de Camb. & decif 6}6. num. 10. & 11. co-
ram Merlin.
DIS.
417
DISGURSUS GENERALIS>
Tn quo cbntinentur Vdria circa Styium,Caufas, judicm, Privileaia Mer
SC iignanter de corUm Libris, cjuomodo debeant retirteri, &quamfacr'^'^"^*
probationem tam pro j qudm contra Scribentem j aliaque incidentei
de feorUm Litteris ^ Pagellis , & Obiigatidnibiis
er
Hn^^ coml>ilta,Hr ad hflantiam Mcrcmi^
Itcm /imita in c^/^«/].difFamari . C. de inecn ma
numi;r&I.ficontc„dat.ffdcfia:^"£^:
, rtfmfliv* , numz^. '
mmio ''**"""""' ""'^ fl^^rts iudtcet,
i8 Lcgcs Par,itarn,n Hyff^ni^ defirviHnt pr, intcr'
, ^ pretattone legHm ( iviliHm (^ der '
Et datnr exempU ConfHlatuum in plurihHt locis , & JI Creditor agere non potefi , niCiVro ruaVaTJ'
tatts , num. 52. ' •
t)ifttngHeta7ntn , itt num.31.
54 I»rame,,tHmCalumni^ non requiritHr h /udiciit
Atercatirum.
Coutra , num.^6.
SVMMARiVM.
i CoHpt , (^ negttia t^tre4ntilia dehertt trdElari
de p/ano , ^ afHo , remoiis Inris opicibM , ^
fubiilitatihfu.
% Mercatores male agnnt, qui reli£la vtteriJimplicittUt
Juhtiliz.ant in Fore.
J Caufat,Qr NegoeiaMercantitia rtmittifudici ipferiim
I Mtrcatorum ^uandb^ue expediret.
fortnbui , ihid
4 Mercaturam (juintum J^eipubiica Elementum appel-
lavit. Baldus.
^ Mercatura tarn Terreftris , quam eJifaritima eU
utittjfima ReipHblict , & ideo favorihm cumu-
tanda.
6 De neceffmte imprimtndinovos Libros in mattriis 35 luramtntHni CaUmnit ft praflitHm non fm rV
ItgalibHs. _^ "'^''"r'^ii'^^'ProceJfum,fialteraParsillHdn^
y MtrcaiorumCaufas abfyHetelajudtetartaeitotxpe- petiertt, ">* n»n
direfummoperiimereft. ,_ 37 iuramentl»m CatumnU non caufat nUllitaier^,
V Commerctumnondebetretardarunecimpedtrt. f*"'."^ ">nflat de hono \ure neiti^tntis itlud
9 MercatorumCaufadehentttrminarilcviizoVela^ . flare **
ipra'
EtqHidftgnificcniifia verba levato Velo < nnme- 38 Mercdior ,ctfinonpofidiatiMmohitia ,mn tcnetnr
f^^^^fAare ,nec pottfl aitegari fufp^nwi
beclara tdmen , ut ibid.^num.^<).
rt 10.
Zl Sententia dehet ejje conformii libello i & pelitio-
ni , e^ agens ex una caufa ntn petcil cx attera
obtincre.
Fallit in Caufis MercatorUm.in tjuibus attendiiHr quid
probatum , non tjuid peiitHin , num.ii.
iS LibellhS , & petitio ntn admittitHr ,fi efl incerta.
Fatlit in Caufis MereatorUm ,five pctitit fiat in voct,
five in fcriptis , num.li^.
Ij Mercattres an gaudcant privilegio miferabitiHmper-
fonarum ,&nHm.l6.Hfque adl^.
Declara , prout fub num.19.
Mereirices nongaudentprivilegio miferabiliHm pcrfo-
narum , ^ de ratione, fub num. 18.
-Jo Co^traBus in loco tjuilibet de iHre potefl eonveniri.
y'j "^"""^"^"'"'''mmeiiiita ,nen t
^ Jatifdare , nec pot^ '^^lfg^^ri fufbeElut de fuu
Dectara t4men , ut ibid.tfr num.^<).
40 Apio,^pafio datur in MiriatiriBHS,qiti poffunt ai
folVere , ^ de ratient. ' t .» j
4i MercaiorHm flytus dttertdl dehetin cencUrfii fHrii
Commmis .
42 Ftorentlni Mcrcatottsfitntvatde peritiin materid
Mercatura.
4J Mercaiorum votum , & judicium ex^uiri debtt iit.:
aditione legum concementium CommerdHm.
44 tMercatorum judicioflari dchtt in eeneernentibtts
corum fiylum , (^praUieam.
Contrd , num.^^.
Et de rafiont , ibid.
Coricorda tamtn, Uinum.46.^ nnm.^i.
Std hoc non preeedit in Mercatoribus , & de raiione, 47 de t^ercaiorum flyto notorio potefl tudcx cxtrd^
JHdicia/iterfe informare
nHm.21.
li Nnndiaa an habeant privilegium , ut quis iliis dn^
raniibiis nequeat rationt Centrailus , vel debiti
eenveniri.
£t ^uid in Mercatorihus , qui efftnt in Nundinist
nuM.is.
^4 Mercatorft debiiHm contraxii intuitH I^undina-
rmn ,' ve/ ut ii/Hi fo/veret in Nundinis , potefl
tunc in eis Conveniri pro eodem debiio.
aj in Nundinis non requiricur cittitioverba/ts ,fedpra-
Slicatur rea/is , ^ de ratione.
i6 Crediter ad agendum reguiaritcr antt diem rompt/ii
nenpetefl:
49 tJMcrcateris a/icHjusflylusparticuldrii magis dttiiL
ditur ,<fuam Hniverfa/is. "
Sed talis fly/us dehet efie uniformis , & fenfer ebftr-
VdtHs , num.')^.
^i iyh ercatorum dppel/atione qui vcniant ad Varioi
efeilus , ($■ num.^jiciim plurr fctjq.
51 de /Hdicihus ,Jei* ConfHlibHS tjifaris Pifis rejidtnti-
bus , torHmque iaudihus.
J4 ^rtifex efuis dicatur contradiflinBcdKM crcattre..
55 tJ^fercatura fi efl prohibita Hebrdis . non </
i/lis interdifla refeBio , (fi- vendittt f^eftimcntorHm
neva mattria.
i6 AniftK^
De Commercio & Mercatura
418
K6 tyfrttfex, velpotiuf Mercator art dtcatur , qiti cxtr-
cet neaociMionem admixtain 4riifieie.
J7 j44 Aiercatorern ab Anifice di(ii'ignendnrri aitendt-
tur fo.iimiinis ujtt! , & repttt^ttj.
58 %jyfe> caierurn appeUattone inSututis ediofts non ve-
niunt J>-iifices.
59 iHrifdiHio in conceffa in Cdufis Mercat^ram an in-
telhgatur cumitlative , Velprlvative , & n. 60.
61 lnri/dfciio cvncefiain Cuttfis Mercaioruw intelligi-
tur etiam in dependent-btss , v^nergcntibKS , & an-
nexis»
7{eslr,n^e tamen relfeau Catif^rnm , & negoctorHm^
vere Merrantihttrn , ntimtro 62.
Et cjMs firit ,fi£ CaiifA Mercantihsretnijfivi, ihid.
tArrflia didam reftrtciiofiem , tjHando psr/btx liti-
gantesfunt Mercatoresifed negocia nonfunt Mer-
cantilia, ntl. 63.
64 CMercatorun appellatione 'OcniHnt Jrtifices i ijaan-
do agitur de Statittis penienttbus Fa/farios, & De-
coilores.
C<y tjti ercatotitmprivilegiis iit ^uis pbtiatur i qtttn^tit
rcftifitafitnt neie/firia , & <jue.
Deilara,ut r.H.66.6j.&6^. ^
Siatmmn lo^itens de MercatoreKoncorhfrthendtt it-
Ittm , qUl ijomine alisnt MercatHram exerCet , Jub
Intdtigt ad efecium conSurrendl cum pHblico InjifH^
mentopcJtiViori , nii.g^J.acfub d. nuTrt.^6.
too Statiitnrrt tribiiets ijyptthctain , vel viamexeCHti-
V.trn Apotis,is InjirnTnentis inictligitur contra Dt-
biiorem , non autemcoriira TcrtiostfoJJc/jores.
loi Hypothcca cotite/].! libris Mtreatorurn an prccfera-'
tnr C¥editts L hiregrapharits anterionbus , CT nm.
102. ttbi dei laratur.
103 RerjtkifiTA 1. fcriptiiras , C qui pot in pignor.hab.
non Junt Hccejiaria iii quietantits , (Jr aliis fcriptu-
ris tiberaiortis:
i04 Statutum concedcns Viam extrutivam Apoeis Mer-
catorum a» tntelUgatur rt-jpeitH Dcbitoris , vel
etiam Tertii.
io$ Statiiia concedentia fidem librif Mercatorum intel-
ItgHiitiir circt fpeclamtaad Mercaturam.
106 Ltbris Mercatorumfi fides adhibetur ad tcnninoi
Ittris , hoc intetligitur ettamtnCantraElibus extrk
Mercaturam
'Decii.ra, ut nUtn.loj.
lob Statuta concedenti.1 fidem tibrisMercatorum habtn%
tocurn etiam eXtraTerritorium Statutnttum.
Et de ratione , num.iog.c^wi.
UO Teftamenturryconditumin l9co,HbitxStttMt0i Vet
coifHeittdine fujfcihnt duo Tefles ejt V^lidum etiattt
e.vtra Tcrriiorittrn.
an , & ejitanc*
d nnrn. 66. t rj 1 l ■ .. ,
6g MercaturavlfJ-esfptcies,Velplures Artcs excercfns lli Statutum conccdens pdcm ibrts Mercatorum an dc-
an.et cuaniode Una potttis , cjtim de atla Art<Lj, beat attendi tkmfi agatur de modica , e},:irn de ma-
gnafurnma , & num. 113. ii^.cr/et^^.
it in his terjHinis pro fumma intcltigitur quatibet par-
tita de pcrfe, non autem coacer^Oata cUm atiis,nn-
tneroli^.
11(5 DeStatutis, ^ Cdn/litntionibus vigtntibus in Sta^
tu Eceiefia/iico , & in Vrbe circafidemtibris Mer-
catorum , vet Artificumpr/cjlandam.
117 Si Statuturn concedatfidem tibris Aftificum , anfii
credendumtibris Mereatoriim magis injigntum.
118 Si StattitHrn concedat fidem tibris MercaiorHm,aMi
re^utfita debeant concurrere in eifdem tibris.
Et perpendttur , ac reiicitur ittud renjutjitum , ^uod li-
bri debeant epjcripti de mariu ipfius Mercatvrist
nu.119. iio.crfecj.
131 LiberfcriptuS in aliijUo Negocio prafumiturfcriptm
de confenfn Domini ip/itis Negocii.
122 Cautela ad ad effecium , ut tibri probent , (fr ob*
Vtetur fraudibus,
Scripturafacla de commi/fione alteriut , tjui nefeiifcri-
bere , cjuando probet , ibidem.
ii^ De T^ecognitiorit manus , illiufjue variis modisy r«*
mi/fivi.
124 In Recogniiione manus Epijlolarum, Vet litterarufU
(ambii admittuntur Tefles dcponentes de nota md-
nu.
125 Libris Mercatornm creiHtMr ,etiamfl de eis difpute"
tur , cjuando Scribens non ejl atr.pliHS Mercator.
126 Aiercator conveniri potcjl coram ludicibits Merea-
turixpro neguciis gefiis ejuando erat Mercator, ticit
pnftea defiertt c/Je talis.
127 Notarius fif>il/'urn committat , non prajudicat tn-
firurnentis antca confetlis.
128 Statittaconcedtntiafiderntibris Mercatorttm an li-
gentpcrfonas Eccte/iu/licas , rerntjftve.
129 Liber de lure Communinon probat favort Siriben^
tis , necpro lertio contra Tertium fene adminictt-
lis.
Et ejuiiiamftnt i/ia adminicuta , n. i?o.
£r an requirantur urgenliora decoile Scrihente^ , nu*-
m ero iji.
t^aximi
Vel Merc .turdfit rcptttandtts , & ntt. 70.
71 .j^fercatiiramperaiiujnexereensnonarnttttt Nt-
biiitatem.
71 Mefcatnrareguldriierpr.(',itdicat Nobititatt.
Limita , & dectar», ut numer.-JV 74- &fen <t "'*"
meroSz.
n6 Mercatttra l^enetiis nOnprajudicat nobilitatii
I:em nec in Civitate GenuA , niim.-JI.
Ei generatiter in Italia , Lufttania , & Hyfpaniis, nit-
mero 7S.
79 Statuta religiorks Hyerofotyrnitai^t. reiicieniia Mer-
caturam ab a'r>.i/Jiorie ad Habitum excipinnt in^
Italia lanuenfes , Fiorentinfs , Senenfes , (^ Lh-
cenfes.
%0 Ftorenttni Nobites exercentes Mcrcattiram tn Hyf-
paniispojjiwtibicjfe Hidalghi. _
$1 De Ftorentinis in materia Mercaturx refideniibits in
Vrbe , eorumtjuc Tribunali , & Caiifis.
83 Mercatu,a an extinguat Nobilttatem ,vel potfus ea
cejjata Nobtlitas revivifcat.
Et cjuiddefuper^fiatuaturin Provincia £ritanni£ Gal-
liarum inum.i^.
8j Mercatori morientifine h^rede fuccedtt Natio , &
^uando.
85 Mercatoresfideiuberitts non habent beneficium ex^
cuffionis.
Et de ratione , nim. tf.
8» MercMura in Mmoribns , F tliisfamitias , & Mu-
lieribns exin.it corttm Contraclus a fotemnitatibits
luris, ^Statuti , Qrnum. 91 & 93-
Et de rattone, d. ««w.88.er nurn. 89.
90 Fiiiusfamitias Mercator non)UvatUr Macedoni.tnt
^uoad Mutua reccptaex eaiifa Atereatnrx.
Et tn dubioprifumttur Muiua eotraxi/fcex caitfaMer-
caturit, w«w. 551-
a\ Ltbrts MercaiorumFlorentiaprffiaturintegrafidef,
0- itiorHinvnore re/ultat lyponhca.
itAmplia , tdemc/fe dt conjitctudine in tota Itatia ,
nUM. 95-
ftderait9»e,nu96.9i.&99'
Difcurfus
Maximtjt lihri remanferiritpenes ipfutn pofi decoUio-
nem , num i^i,
ijj Statutmm concedehs fidem libris HebrAorum conttk
Chitff^nos n»n vaiett
ContratnntnA'^^.
Declara , ut nitm.i^$.
Et de rattonc , ihid.c^ nnfeq^.
l}6 Tefies Hehris.i non Admntuntur contri Chri/iid-
num.
Limita infubfdiytm , nHm.U-].
Item limita , quande habent eonteFles Chrinianos,
139 Statiitum , ut fides lihris adhibeatiir , nen juvai
per/oriM fnfpettas , er rnabfamii.
• 140 Lihri nulUm habent fldem , fi appareant abraft,
eancellati , aut aiiiis vitiofi.
/implia ,^nod in hoc cafitpotefl contra Scrihentem in
litem \nra ri , num. 14!.
itein amplia,(jHia tancpotefl liber inparte acceptari,
C" in altera yepyobari , ««7». 142.
143 Liber,firepertatttr inparte falfM.pr.ifnmiiHr talis
in toium.
Et e contra ,flinparte reperiatur Verus, ««»».144.
t^ r.xime fl partitd. vcrificatx fini_ eonfiderahiles i
nuin. 14^.
146 Liber ,fi probat pro Scrihente , probat etiampro
Tertio , c^ contrti Tertium , c^ de ratione.
147 Liber privatus probat pro Tertio eontra Tertium
conrurrentibus adminicnlis.
148 Ltber probat contra Scribentem , etiarnfl non flt
ttntus legalitert
149 Calculus , (jr ijnodciimtfuc folium mantt aliciijiis
exaratum prubat contra Scribentem.
IJo Libri nonpofunt proparte acceptari , ^ pro Altera
refpui.
Declara , ut num. 151. & 152. ttbi de librofe rcferentt
ad Ordinem,^ i^nietantiam.
153 de LibrisMercatorujndivifls.
154 Liber timcupaius Maftro «0« prehat flne Gior*-
nali.
155 Liber Manttalis , Stracciafoglio , aut Vacchetca
memorta caufa fcriptus nen probat.
Prabet tatnen adtniniculum ,num.i%6.
jimplia , (juod nonprobet etiam tn prxjitdicium Scri'
hentis ,num.\^1.
Contra t num.i^i.l')().& K^L.
150 Liber privatns probat contra Scribcntem.
162 Liber Scartafaccio di Fiera non facitfidem,&
de rattone. *
Declara > ui numcr.\6^.
1(54 CedaU Bancarij. ,feuDepofitihabent executionem
paratam , cr reputatitur pnblicttm Inftrumentnm,
nec admittunt appellationeta,
Et an ex eis tribiiatur hypoiheca , num.i6$.
166 CeditU HaucariA h^boitur pro pectinia tmmerata,
fi interCedattraditio , 3" acceptatio.
^tnplia etiam ad ejfetlnmcreationis Ce'ifus,rium.i6j.
Subatnplia , etiarnfi Merc^itor , fit ilUs exaravit,
pofleadeco.verit ,nUM.i6i.
169 Sdtedala ,feu Pagarb huhent vitn Depofiti.
Probunt non flcus ac publicum Inflrumenttttn^
niitn. IJO.
E' gati^entvia executiva ,nurn.\j\.
Ritrsus hubentur pro pediuia numerata etimfl nuUum
caufatn contitie.int , innn. 172.
J7J StheduU , fcii Pngaro an ftijf.ciant loco pecunit
in creaiione Cetijns : difl^n^ue , M ibid. &
WMM.t7J.
Ceneralis. ^^
E.detnSM.U,fekVz^,rh ait diflin^,„,„^ , ,.
Ett.axitnc de eadem diflit,aione ad efentim . ut crffetit
. f^uHus recotnpcnfutvi , nion.'. -4. ^
176 Cedi.UBancarl^ ^dmittitnrpropecHnia nutnerat^
m Deliberaiionibus. .
Sed an re^inramr c^nod co.,fl,' ^pr.xifie.tiapecuni^
"dcredttimtn.us.cujusfavotef.aa futt ^eduia
Pagaro an adtniitr,tHrtn Deliberationibmpropecunia
nutneratn , ibid ' '
»78 Ferba pcr altrettanti fuptoniv.t . fecut.mfuif^
nutnerattoncm , Vei mutti.amiemflmuisjmim*.
Proui eiiatnverba reco contaiiti , ^««.179.
Et an adtnittant prohationem in contrartHm , nu~
rnero 180.
Vel referripofintad aliam caufam prxter MutuHm»
nutn.iil.
Diflingue , ut num.iSz.
185 Littera Commendadti* regularhtr non ohliiant
Scribentcm.
Declara , ut nutn,\Sj\.
185 Litter^hortnttVx nonobligant Scribenterfi.
Eallit , titniun.\S6.
CUin Vitae forenfisoccupatio difRcile peCc
mittat , c]iiod per exercencem in ea mu-
nusaaualeAdvocationis poffint dcbita macuri-
tate inchoari , pertici , & in lucem xdi veri
Tratlatni ( non criim fermo eft de iilis Vo-
Juminibus , qus fpeciem potius redolent in-
digeai Repertorij ) fub ferio exainine , & dif-
cutTionc propofitionum jnris , addendo , rc(oU
vendoque ad publicam utilitatem novos cafusj
novafque quDeitiones , non autem , nt plertim-
que contingit , dicere jam didta ,& fimplicicec
inunumcolligerc, quxalibi confperfa nofcunturi
mcns crat abftinendi prorsus ob omni aditio-
ne , cum potius fijtUltas hodie legalis in tantam
Librorum machinam excreAxrit , uc Juxtd vulga-
rcm opinionem alter delideretur Juftini.inus Im-
perator , qui , abfciHis tot Voluminibns , in iinum
Codicetii noftris terriporibus niac^is accoiDoioda-
tum rcducattot Libros , & Liberculos iiucr fe
quodammodbcolluclantcs, & inhnitaruKilitium
produfiivos : Et fi illa talis qualis libido fcribcn-
di.quxbrcc Mihi imputabiiur , eracexplenda,
profcdo non dcbebat Ingenium immorari fuper
nac Nummularia matcria , cum non dceflcnc
revcra , & cx communiori judicio valde nobi-
Jiorcs,ut funt EcclcfiaRica-,Jurifdiaionales,[-cu-
dales,Lidticomminaria:,cum fimilibus, & circS
qiias non dcfuitoccalio iii conttntiiolam Pali-
firam quandoque defcendendi.
I Vcrumnonreorabfoluce iiJcL-aionepcccaire,
quoniam etfi Caufa: , & ncgocia Mcrcaiitilia
debcrcnt dc plano , & xquo trac^tari , & dcfiniri.
infpicicndo iiarui alcm rationcm , & dictamcu
cujufdam vcritatis,& a-quitaris , pofihabitaom-
ni lubtilitarc, ne dic.lmusfrccjijeiKcrfupcrnitio-
nc Juris , ut aic Han in l.Quintus , f.Mandat E.ild.
in corif. i y8. »«»/.5. verf Itcrn tnCanfls , Hb. 1. Socin.
Sen. cotf. 107. nuinero j^. lib. .^. i^iracc.de fj^ler..
eat.tii. cjuotfiod.pruced. fii inCmf, Merc.it. pur. i.
nn>r,tro{.Caf {nV.resfo'jf.^6. num.io.lih. 4. Vel.fc. de
privil. l^iupcr. par. 3. ciiisji. i }•. immero 17. I{i-
poll, de Magifirat. Lo^la Marii eap. 20. nuin. <68.
virf
^.-..o De Commetcio &: Mercatufa
verf hoe maxime , Calvin. dt it<^uit. ltb:\.cap.6.rnim.
II. CtnM ad Smmt.Euiab. M. 5- rubu i. mmer.6.
Dn-
J
5
Rot coram Skh. dec. 557- w««»^'"'' ^S Cr «<»>■«« ■
n(ix.'tt. Iitn. dec.6^. numero 5. & etec. 448. wkm. 5.
par. iSrrf-
Nihilominus expcrientia prjcbet totum con-
traflLiin , vel qiiia id accidatob bominumma-
litiait) in dics rcii-'pjr adaudam , adconc ipfiniec
Mcrcacores , relitta aiuiqua (implicu.ite , ni-
mis fubtilizen: iii Koro contenriofo , prscipue ad
effagicndas folucionts, qucinadmoclum inf^crto
etiam luotemporc obfervavitjclamavit^ue Ca^d,
Tnffh. liit. M. concluf. 107. fub Tmm.-]. Sed hodii
eontrariitm ; vel quia aliquando ignorancia ter-
minorum talem producac ca^^cttum , unde mul-
totics expediret ad publicum bcneficium Cau-
fas,& Ntgocia Mercacorumreniccere dirimcn-
da prafticis in illo exercitio , qui vere de pla-
no , & fine llrepitu , & tigura Judicii,appel-
latione remotaprocedant , ut in plerifoue Locis,
& Portubus ni;nium faelicircr practicatut , &
tradit M^rant.inpar. ^. virf ui ludiniim Mer^
catorum ex nitm. 48. ad fn. ilfiqitt Follcr. in addit.
Marcjsrd. de /«>". ,>Mercut. lil).-},. cap. \ & feejcf.
Ca-d. De Luca de lurifd.Difc^^.fnb n. g.Ripoll de
ilU}}?-^. Log. Mar. qui inccgrum defuper ididit
Tciia ttiiTH.
Opportunum proptctea duximus , vel faltem
noa oinnino incuriolum , & inutilc Typis manda-
re Centnriam Difairfmtm ai. pledentiurn non
cxigu.i;n partemdifpucacionii niagis familiariter
in ioro cadcncium , adhoc , uC vcl lumine rcrum
judicacarum > velob conliiclum habicum in eifdcm
Caulls , & cx quoVericas magis erui foletj in
poftcrum defumi queat talis qualis normajudi-
candi, tollcndique anfam contentionibus valde
praejudicialibus ipfi Commercio , dum ficuti
commcrcium , Mercacuranuncupata Reipublicx
quincum Elemencum , ex BJd. onf lafi.fitb nu.
4. vcL I. Cirfr^v.reshohf. 92. numero 18. tnfn. lib.
2. Strac. de Mercat. ^..rt. a. tit. -> Stat. ^JAUrcati
Kitm. 4. Hieron. De Plnltpp. dtJert.F1fcal.30.vum.1S.
Leonctll dectf Ferrat.^z nMme>o it. Bonden.colluEl.
19. rmmcro 2o$- hb. 2. & ob id {\^t Terrcltris , fivc
Maritima , fcmpcr eidem Reipublica: utilidi-
ma , magnifque favoribus decorata , & decoran-
da , uchominesad cam alliciancur, ex Smc. </o
Cominerc. §. '• tjttiefi. i.ex numero 66. Petr. Gregof.
lib. 4. de Repiib. cap 7. Soiorz.m. de lur. Ind. tcm.
2.lih.^. cap. I . >(«wf 'C 60. &feqci. Conrad. Rittershuf.
fiiper NoVcll. Iu!}t». par. ^. cap. 12. numero 3. f^alen.
Z,itel conf. y.. mm.'6<>. Bonden. d, coUuU. 19. numero
204. tribuere confuevit continu;'.s altercationes
forcnfes ; Ita e converlbpauci func, qui mate-
riamhancpraftice digcllerinc , ipfequemet cxper-
tus , quoties oporcuit vel pro una Partium fcri-
bere , vcl in fen(li Veritatis refpondere, pkiscem-
poris abfuTipfi in hac matcria pro compiian-
dis DifcurfbiM , & Allegationibus , quam for-
fan evenerit in aliis magis dc ccetcro in Jure no-
Hro metaphyficis , acprofundioribus , quia nem-
pe fufius hz , quam illz funt a Scribentibiu vcnti-
lat* , unde q«od ex caufa ab initio infinuta cx-
plere non valui mediance confeflione Tra£laiM
in fuas qujeftvoncs , & Cspica bene diiiributi,
quive proinde tocum hominem , & non brevem
Vitx curfum exquireret , per zquipollens quo-
dammodo fupplere tentavi colligcndo Ceuturiam,
fupra , habcndo quantum fieri potuit femperprx
oculis Vcritacem.
Addito , quod quidquid magis communirer,
uc prsmifimus , foleanc homiueis opinari , ut po»
ciiis abolcnda forent hodie > quam cumulanda
5 Volumina nollr» faculracis , quorum fcnten-
ciam rarionabiiiccr ivrtpii^uM^Pariador. poft traEI,
ijttoiid.tjuxj}. i/r Epifi. z.adflios numero i. e^2.Ego»
pro mco judicio , ccnrcrcm , ut eo veneri-
nius , quod ipfum vitiuiii , fcu lupcrfluitas in
ncceiTicacem vertatur , Dam praxis quotidiana
foreniis iios doccc , quod canca ticri folec ifiima-
cio Dotiiiiiaruin pnndualium > ut vel finc illis
capcivari neqiieat aniniusnonnullorum Judican-
tium,&oninia rcputencur va:ia ratiocinia , vel'
aliquis intcrduinniinis lataS rcrineathabcnas ju-
dicandi , prout vel Ingenium , vel imbccillitas na-
• turalium inciinationum force fuadec , auc impel-
lic i quod ucitjue non cam de facili poteft occur-
rcre.quando rcrum judicatarum afferunturexcm-
pla i vcl adducicurille cafus prscifus ,& maximc
ad meram Vcricacem difpuncfus , & cxamnatus,
qiiemadmodum ad tempcrandam hanc Ingemo^
rum coHtrarietacem , de de qua fcecinic Fates,
Mille hominum ffecies , cj" rerum difcolor ufnsi
VeliefRum cftttjite efi ,nec voio vivitur kho.
erudire nocavit lo.a S.inde in pr.tfat. ad decif.Frifit
cir. aprinc.& lo.PhiHpp.Morispeiten.in pr(tfat.ad ejus
Confiia nurn.z^J.ffr per tot.
Expcdic icaque , & ica firmant Doflores , & Tri-
bunaiia, ( fed ucinam poftca demandarctur exe*
7 cutioni ) quod , ut diximus , Caufa; Mercatorum
remoca tcla judiciaria , Juiifque fcrupulofitate
cito expediancur , quia & alias facillime fe-
quicur , quod Mercacores in judiciaUbus laby-
rinchis , & amaricudinibus diftradi ; & involuti
defcranc Commercium , & cefiet publica fidei
8 iilius nutritiva,qu.TndotameniIludnon clfe impc-
diendum omncs fatentur , adTVAr/. »«/.j. §. «c>
potentiores , jf. de Off. Pr^fid. Strac. de Mercai.pat,
4. numero 52. Mnufon. de Covtrabann. quitfl.^. numt
8- De Philtpp. d. dijfer. Fifcah 30. numer. 15. cum
aiiis per Epifc. Rocc. diff. lur.feleil. cap. 75. »»»»<
9 n. Ecquod idcirco levato «Uf /0 in prsccitatis con-
troverfiis Mercatorum procedi debeat , Texiut
eft in /. 5. C. de Naiifrag. iib. 11. ibi , decemimuti
m levato 'Velo ift^ Caufd cognofcantur , quodque
10 illx extra ordincm , celeritcr , & ex folo Ju*
dicis Officio tradandi veniant , optime mon-
ftrar Marcjuard. de lur. Mercat. iib. 3. cap. 7. nunti
5.ubipluraaderuditionemrefcrtfuperexplicatio-
ne hu jus clauiulas , feii verborum ievato veio, & numi
6 (yj. recenfetexcmpla Tribunalis Admiralitatijl
Hollandia? , Succia: , & Hyfpania'.
Arque hinc juremerito, quidquid luris rigor
it expofcat , vi Jclicet quod fententia debeat eflfe
conformispetitioni , fcii libcllo , unde agens ex
una eaufa non pofnt ex alcera obtinere , ut aic
Specutat. in lit. de Senten. ^.\.num.66. verf.fed pone
li egi ; Atcamen ex pubiica a?quitate merito reccp-
tum eft , quod in Caufis Mercatorum minime at«
tendatur quid fucrit petitum , fed folum quid
fucric comprobatum , five dcbitum , Vbert. de
Citat. cap. 12. nnmero loi. Carp^ov. in Procejj'. lur.
Saxon. tit. 6. art. x.numer. 47. FuiafijU. de privil,
Pauper.par. 1. ^itaft. i^.num. \S.& i^.Rot, Genue».
dec. i6. num, 4, M^r^uard. de lur. Mercat.d.lib.j.,
eaf.J,
Difcurfus Generalis.
tap. 7. ex nnm.ii.cHm feqij.Rot.dec z6% nH.6.peft. 2.
'Vol. conftl.Fartnac.Adden. adGregor. dec, ij6.n.iz.
verfz^ proi^teica.
Ciuin L-ciam licec rcgulariter non admittatur
ijlibcllus, five pctitio incerta, per Text. incap.
i. de Itbell oblat. Adliuc cx cadem racioiit: , de qua
proxime , qnia fcilicet infpicitur fubft.inria veri-
tatis , quid fucritde bono, & arquo julUticarum
I^inCaulis McTcatorum , admittitur, non obilan-
te Parcis oppofitionc , pecitio qaxlibet incerta,
fiveorecenus , live in fcriptis , uc relaco laf.m l.
adita riumero 6. C . de aiden. Alcx, alttf<jHe , Ri.ta la-
nuert. dec.zi. nuf/i. 6. & poll eatn ^'el.^iftjn. de privil.
Pauper. d.par. 2, tjiiJift. 14. h«w. 20. & fet^i]. Mar-
^uard. de Inr. Aie'cat.d.ltb.\.cap.-J .nu. zj\.a'fejc}.
Nequedefuerunc ,qui Mcrcacores in numero
XJ miferabilium perfonarum adfcripferunt , eifdem-
que privilcgium eleitionis > & vaiiationis Fori
competere cenfuerunCjquofve late coliigit Novar,
de ele^.For.fetl. icjitjf. .2. nttmero i. ,ji! tir^UArd,
de lur, Aiercat. d. hb- 7.ca9. 7. nnm. I3. ( qui ta-
16 men fano modo boc dicic , & ad folum effcvlum;
ut in Caufis Mercarorum lummarie proctdacur)
iftiufque propolitionis rationes adducit yel.iff.
fj de privt/. Fauper. d. p.ir.z.cjn.tft. i-f.e.v nHj/i.i. cu>n
fUirr.fe^cj & fi^b ««;/»«ro 8. pariter enumerat piu-
res iAmboritates id e.xprcfse firmantes , verunl
• 18 fub niitnetto ^. cinn fecjuenlihus bene fubHenCat
contrariam fententiam , cum omniarevera alla-
ta pro cxforquendo taiiprivilegiof^ivoreMerca-
torum dici mereantur Yanicates ida^ales ; nam
argumentumdefumptumabAvaritiaMercatorum
potius adoculumretorquetur,quianimirumcon-
tra omnera naturalem difcurfum efficeret , quod
«X Crimine >& reatuquis fortiretur beneficium:
Ut m propofito Meretricum , qu^ ex proprio de-
lifto cffici non debent miferabilcs perfonx , ple-
he in tenninis /. unici. habetur apud Sperell. dectf
I58. nurnero 10,^ feq<j. illudque alcerum motivum,
ijuod Mercatores , veluti afllduo pericnlo incur-
/ionum Maris , & Ncgociationis expoiiti, dici
,po(Tint pauperes , ultra quod expofceret cafuum
diftinclionem , nec eflec omni generi , feii per-
fona» Mercatorum adapcabile , adiiuc videtur pro
mco judicio fupponere poffibilitatem pro aSu
pbyfico, cumque de omnibus in hac lacrymarum
Vallc Viatcmbus hujuf nodi poffibilitas inciden-
di in paupertatem prsdicari valeac , nimis pro-
bat.
Solumque rationabiliter congruere pofTet ta-
.19 le privilegium miferabilitatis , five eledionis
Fori, quando tradarecur de Mercatoribus ub
aflueta publicanorum perfidia occafione tranfitus
perfonx , vel Mercium gravatis , quia tunc vice
adeundi Judicem illius loci , in quo gravamen
, iiiiifet illatum , & fic de ccetero magis coivipeten-
tem , pncerunt recurrere ad Curiam Principis ,
vel Prxfidis Provinciae , vel ad alium quemcum-
que locum , in quo magis celcrem , & expeditam
rcparationem obtineant, & in hac parte recipi
poteft declaratio Novar. de elecl. For. d feil. l,
quxfl, zi. numero 1. Carleval de fu>.ic. diffi. 2. nu-
mero 571. to?n. 1. & admictit (^elaf^u. de prtvil.
Panper. d.par. 2. ^«.«7?. 14. numero 17. ubi rede ad-
vercit , id eis convenire tamqu^m Advenis po-
. tiiis , quim Mercatoribus , 2^do/j}hin. in pra.v,p.ir.
3. cap..^^mm. 55. Bene verum quod in praxi fcr-
Vatur conirarium , licet fervari,nQn.dvb^ret, vel
421
vcl falrcm diificile eft ubique obtinere huiufmo-
di neccdaria remcdia, ciim liii Pubiicani cxcau-
la, de qua Tra^an. fioualtn '\n luis lepidimmis
I arnamrclationibus.habeant Judicesprivativos,
cni^am quibiis , nuILi habita negociorum , Caufa-
lu.que diftin<Sione, comparerc cundti'obIhin-
giintur.
hx caufa pariccr itineris , quod fa;pius afrumere
coguntiir MercatOi-es, rectduur ab Juris reou-
iolis, nam ct(i, quilibcc conveniri valeac iu ioco
Contradtus , uc iunc Te.\t. tn op.ftn. defor. co.npet,
& in cap. 1 . §. Cmtrahe, tes , tod. lit. in L & in l'.
Isresabfens \<).%.\.ff,cie fudic. iibi p!eni(Time7'f-.
tr. Barbof & Iignuiitcr^.vw«?/j. :;. rfmfi^^. (^ ex
vumero \c . Cuitter. dc f..ra>n. cvnfirrn.par. 3. Cap.
16. ntimerox. crfcrtot.&i alii ,quos congerit^«-
gufiin. Barbof.in d.Citp. i.J Contr.ihemes nnmera
13. Rofbach de Couip.irat. ftir. Civ. C7 Canon ttb. ?.
tit. \, num.l1. ^fecj. Ritiershufftper Novell, Jifti^
vian.par. 9 cap. 10. ex ntt. 58. cumplurr.fccjq. Ton.
dut. de PrctVent.par. i. cap. 18. niirr..<), cr feetc^. Kot.
dectf.i%\, num.i'). par. iq. rec. Attamen , quia con-
trapublicam utilicatem quotidie ab corum iti-
nereMercatorcsdivertcrentur , &. dcbtt e con-
verfo Contrahens cum .Mercatore non ignora-
21 re illius conditionem , non polfe idcirco cun?
in loco Concractns conveniri , quocies ibidein
fucric adinventus occafione irineris , voluerunc
ptr Text. in d, l. hjires /thfens , §. proinde , Verf. At
fi <\uis , ff. defudic. ibi , ditrifftmum efi , quDtcjUot
tocis cjuis ni^.-^igat , Vc/ tter faciens del^tus eft , tot,
locis fe defendcre , Donel/. & coetcri penes Fe/.<fcju.
de privH. Pauper. d.par. z.cju. \^.nurn.ii,i^ fef.j,
Advertendo tamen, id locum fibinonvindi-
care pro iliis ContraAibus , qui gefti fuerinc iti
Nundinis , ceflante namque privilegio , quod ge-
neraliter , vel parciculariter extiteric Merca- ori-
ijbus conceiliim, ne in Nundinis racione Concra-
«Suum, vel d^bicorum conveniri valeanc, eorum-
que res, &perfon3; arreftari , de quo fant privi-
legio , feii cafu Text.e^i. in /.««V. C. de Nimdtn.
ubi tamen Impcratorcs Falens , (j- l'alc:.tini.wus !o-
quunturde debitis, & Contractibus alio tempo-
re , fcupiicadcncer goifis , prout norat f^e/^ifif,
deprtvt/. Pauper. d- ,^u.ifl. 14. nim ^6. 0/iva Wo
For. Ecc/cfpcir.i. c]"- i'--fiib nuw. 59. verf non ob-
fiat Text. &c explicat ad alios effedus Petr. Peck^dc
/«r.y;)?fw. inlocorclatopcr Petr. ad Rit. M. C.
rii. \i6. numeroii). t^ per tot. ubi plura de Nundi-
nis , earumqne privilegiis ; regulam pra:dictam
23 limitari & Mercatorcm in Nundinis , & loca
Conrracftiis conveniri pofic , cum Matih. Siephani
lib.i. de luri/d. c.-.p. 29. numer. 52. cceterisquc de-
clarat Ve/afcju. de privi/. Pauper. d. p.tr.i. c^mf/.i^t
numero 37. Petr. Barhof. in d.l. hxres .,bfen<, §. pro-
inde 105. ctitnfecjCj. ff. de ludic. & lace Ohv de t-'or.
Ecc/efd. par. 3. cjU.ift. 22 nu>n. ^g. ::fcjUe ad nionero
65. prout idcm eilctquando dcbitum iMercato-
^4 re fuiilet contradum ante tempus quidem Nun-
diiKirum , fedvel carum intr.icu , vclca Icgc >.uc
inNundinisdtbitum folvcrerur, quiatuiic ctiam
prodcbiii.s ancca concr;idis Mercator conveni-
ri poiTec in Nundinis , ficuti cum Choppin. & /'an/.
Chrif/ir.. moncz litr. ad Rit. cj^f- C. d. rit. \\6.
fab nunicro 20. verf. ntt.tndum ; Immo iii Nundinis
25 non prafticari cirationem vc, b.ilcm , (ed foliVn
rcialem, quiapcnculum cli ii)inora.& veniea-
tffs sd Nundinas lunt fiifpc^^i de fuga . ccftifica-
N vi tur
Dc Commercio &: Mercatufl
422
tar Marqnard. ie lf*r. MncAt. d. //fc.3. cap.l. mi.
16. sr feq'}- .
tx oppofirfJautctnquamtunivis nemoregula-
riter mvicus compellatur ad agcn Jum , & ^v^n^ n-
46 ter Creditdr ad peationem >.Ubiti urgeri mim-
me potr.t , Ut funt verba Text. in l. Credttor 20. C,
«i<f c/';«6r. Nihilominus.qaia expedit, Mercato-
rcs noil Ihre infufpcnfo , neca Commercns, ne-
g ^cjationibufqnc dillrahi , Jurc Rcgio Hylpani.v
%-l rum caurutii elt , quod Mercator compellore va-^
leac Credicoi-em ad .ig.udum.ut celtatur ejufdem-
que JurisRegiivjrbatranfcribit Velafcju.de yri^
iVil.Puaper.d.par.i. ^n^. 14- "«• ?9-q"<-'J ""^iq^ie
cenferem practicuri polle , Sddeberc eciam in aliis
Curiis , & Regionibusi Tum quiaconcilrrireffi-
cacia rationis , qux loco no.a circiimicribicur ;
*8 Tum quia fecu.idum hil^oriam , quani rccenfet
Card. De Luc.t m Supplempar. 1. i>l ^.nntt. ai dijc.
1. de Servit.fib nwn. ^.fd. 4. hce leges Hyfpdnia-
rumdepromptx cumparvaalceranone tuerunt i
Coiice lHliln<i<i^o , itau: ir. c?.libus dubiisliceac
Romanbrum leges ciim lcgibus Hyfp^imarum m-
cerpretari , & concordat Rot. dec. z-j. natn.S. par.
I. rec. Tum & dcnique , qilia li 111 privads perfo-
39 nis, nullnque privilegio poUencibits admiccitur
(imiiis provocatio Aftoris ex parte Rei vigore /;
<i:f^,n.irl, C. dc iigen.in.''.7}:i>nijf.& t ficor.tcridai,tf.
tiefdeJAjf.ScqAX rcmedia , feii CommilTiones iit
Curianancupaiitnr /.•u7.jf/ow;V,- & latlationunL. i
U' paccc ex dcductis per Co-^Jarr. var. refol. lib. 1.
cap. 18. d^t .trchefan. de ComriiJJ. p.ir. ^.fol. 514;
0- reqcf.ieniibHS Ridolphin. i>ipra.r. d pa'r. ?. cap. J.
fer lot. lo: A.u: Jb Ecclef vbferv. 114. par. i. Vin-
cent. De Fraiich. dectf ^85. Sanfdic. decif. ifcS. &
paalm alibi : Mulco ccftiiis cortgrucre debec fi-
milis facultaspcrfonis magis privilegiacis , qua-
ks func Mercacores; etfiadeffcftum inducenda:'
20 prxventionis inter Judictrs in Curia Lubccchas
cenfuram fe.vt. tn d. l. dtfamari non facilc recipi
dicac M.trqn^iyd. de I:tr. A4ercat. d. lib. 3. cap. J.
nitin.21. ^ . . • 1- «*
Inpropolito etiam facultatis conveniendi De-
31 bicores ,etlinemoagere poffit reg.ilariter, quamf
p •o fui rata , ad n.vr. i,t l. ftmihi & Tttio uo. m
princ. ff. de 'Ocrb. oblii. & iril. rtm te 9. C fi cert.
tet. A!e.x. conf 19^- '•«''>• 5- i"f->- ^'^- 7- Ronche^aH.
inl. Reos, S.citm fahMs nitin. z;. jf.de dnoh. Rcts y
cu.nreliiiuisriorifninis : admitticurtamen Mer-
cacoi' , quando prxcii^ue contraxic aliquam Socie-
3> cacem , ut valcac cciam (inc M.in Jaco convenire
Dbitor.;s FutiJici , vel Societatis pro toto
Crcjiconecatcendicurexceprio , quodnoncon-
ftoc , pro quJ rata ag^ns fit Socius , ut per An^.
in l. ftnn.u tnpriic.f de p.icl. quem leqnitur Ctitna.
conf -!.fi*'j.n4>r,. n.verf fnfe.itido Conjultatioiii
articHlo; lic.c lioc nontranf^jat finc difficultate,
cx lis , quarperpcnduntur fupcrius iu Dijl.^i. ex
fin-n. s-cu ,i efjcj. ubi difrinximus iucer petitionem
juJicia'em , C^: excrajttdici;iicm : bene vcrum ,
33 qiiod ubi non repugnec pecicivTni iudiciali alcer
exSociis, prbuc erac in cauM'. Difc. 98. crede-
rem protccto , ir.ox ennnciacam concluiiouem clTe
vera-n , nec polT.- calcm exceptionem per Debito-
rcm coilvcntum r.pponi.
Non etiam in Judiciis Mercacf^rum reqtiiri
■ 34 Jjr.-imciitum CaUtmnix , ex Rntershnf ^ aliis
innuic Mayi* ird. de lur. Mercat. d. Itb.;. cap. 7.
;?x.//fr.ji.Sed cum ifte,8c Doilares per eum laudaci
tnovedtiiur limpiiciccr rationc confeqiicntise , hl-
miriim ex quo Calif^fe Mercacorumfunc fummarii,
in quibui talis praeltatio Juraihenti non exiftic de
fubltaricia , nbn vidco , iquod aliquid fpecialitatis
contineat F.ivor , leiiprivilcgium Mercaturas : Ec
ob id nligatoria videcur fnbahtrna diltinctio;
qUam ftqucndo A/Mcf/j.-a.-/» fubnetut MiixjHard.
anfcilicecprallario hujus Juramciiti pctitafuerit
ptralttram Parcium , admitcens.icU volens.quod
in hoc cafu dtbcat deiicccirc praJtari, fecus au-
tcin i fi fucrit ncgiedca ; Quia jam per Tcxi. lit-
35 teralcin in cap. i. de hiratn. C^lnwn. in c decerni-
tur , vaiere procclliim , quoties petita hon fueric
delatid ejufdcm lUramenti , & de fado hxc eft
tommunifnniadiftinftio,pr6utcomprobal)tG>-Wj(p
de E.xcepT. exc. 32. uMn. iss. Alarefatt. lar. rejot.
iib.l. cap. 47. nitm. z.Tt^eJanr. cjus.ft.for. lib.i.(}u.tjf.
40. nufn. i. CT- 5. .Ridelphin. in prax. par. 1. cap. 8.
mmeroi)']. &feij. Znccar. decif Lucen. 15. nume-
ro 17. Thcmat. decif. i,i.nttmero 24. Rot, coratn Gre-
gor. decif. 157. nttvi. i.tbique Adden nutn. 23. & in
Romanu Cambiorttm 15. Maii i6y6. §.//4 de lura'
jnento CalHmiiis, ; coram C»rd. Taya : Cumque
5<5 Mcrcatores non flnr immunes ab animo calumni-
andi , tX iis , tjUa: habentur apud Bald. in cap.
citrh Caiifatn, dt Te/iib.Sc realTumit Stracc.de Mer-
cat. pat. z.Jitb nH>/i. J^. verj. itcet.iempejiaie noftra,
cumjeti^. nefcitur , quomodo , petence Parte hanc
leg.ik'ui facisfactionem in Caufis Mercatorom ,
iion debeant cam confequi Litigances ; Imtnol
hoc de confuecudine , & ordinacione Barchino-
tieu. fancicur exprefse , itt apud Ripoll. de Magt-
Jlr. Log. Mar. ap. ii.^^r/o/. quamvishicctim Fon-
tauell.dec. t8. f.tim.j. iriutile, & fruftratorium ho-
de cognofcac hujufmodi Juramcncum: beneque
37 idcirco Rota '^w^«4 quocies ex Aftis evidcnter
appareat dc bono jure illius , qui neglcxit prx-
ftarehujnlmodi Juramentum , non attcndit nulli-
tatem, qu.x aliasdc rigore Juris poflet emerge-
re , Ut in dcclf.^^.mnn.Spar. i.recc^ decif il.n.ig.
corarn Argne/t, &r dscij. 92. nnm.i. coram Celj.0- iti
Ro>nana Tejlamenii 12. Febrnar. 1(572. §. Recogniiio ,
in fin. coram Bourlemont.
Spccialc vtrocfi iuMcrcatore, cjuod ubiMan-
datum iiirfplcionis fuga; rci.-ixari poteft ( concur-
rentibus aliis requifitis , de quibus fuperiiis latd
didum fuic Difc. 77. &feci. ) cotitra iion poffidcn-
tem immobilia, ut in propofitofatisdaiionis ju-
dicialis a contrario fenfu argui folec , per Text. in m
l.fciendnm i^.f.tjnifttifd. cog. Actamen Mercator ^
38 non poiridens , nifi mobilia, fcti Mcrces ab one-
re fatisdationis liberatur y & confequenter 9
Mandato fufpicionisfugx , ad "Bart: in d. l.fcien-
dum numero %.f. qmfinifd. cog. Peregrtn. litnmn. dt
Citat.real. lib.\. cap, 2. numero l(5i. Marquard. de
lur. Mercat. d. lib.T,. cap. 7. num. i^.&fe^cj. Velaf-
^it. de pfivit. l'.iUper d.par.z.qunj}. 14. num. 41. lo. M
Ant, Ah F.:flef. par. i. objerv.^^ numero 8.& qui- ■
dcm r.tcionabiiictr, non tantum cx rationeaffi-
gnata per d^U arcjitard. & Ab Ecclefttbi prorime
qiiia vidclicet Mcrcator habcns Credita intrica-
ta ccdarc faciat fufpicioncm fugar , quis enim di-
vhiare vulc , an Mercacorhabcat,vel non habeac
Crcdita intricata , quando Mandaca , qua» rela-
xantur ex caufa fufpicionis fuga? , fpatium minime
concedunt inquirendi de hujufmodi fuppofito >
leu requifico , & alias , fi ficret hstc iuquilitio ,
eifctmonerc Dcbicorem , uc fugerec -, Sed rearus»
quia
qufa caute ptocedere dcbent Judices erga fimi-
- legenus perlotlarum , quarum prscipua fubftan-
tia verfacur in credito,& communi rcputatione
idoneitatis , & fidei , quse omnia remancrent
. violaracx improvida Carceracioue , vel alia fi*
mili vcxatione , proprcr quam etiam ditifTimi
Mercacores Faciilime deftruerenrur .- Unde dari
nequit in propolito cerca regulageneralis, nec
t>lacent in iiac parte dcclarationes , feii limi-
taciones attribucz per tjkf arqaard. d. Ub, 3. cap.
7. numero ^j. & fe<]q. quia remcidunt in prse-
citacas vanicates ; nempe an Credica fint liqui-
da, an fint obnoxia iri alieno , velMobilia , Mer-
cefquc per Mcrcatorem bona fide portideancur-
59 proindeque verfari debet in hoc Judicis arbicrium
circumfpecae omnino adhibendum , & fignancer
debet induci ex fulpicionibus relevantibus,pet
ijuas coniiciatur , Mercatorem ad fiigam fefe
prjcparade , quemadmodum ex Dodrina Bd'
di oblervac [ounes zAnt Ab EccUf.d.par. i. obferv.
111. nnmero 18. & omniurii melius , ac pleniiis lU-
foll. de M agifir. Log.Mar-cap.-j .per lot.uhifib num.
58. moncc Judices » uc in h.ic matcria maturc , &
acterite procedartt.
Aiftio, & padio non datur in codem fubjeSo,
vuig. /. Vranins ii.f. dffidfjnjj'. Scd , ultra quod
hujufmodi regula puffim h'mitatur in aliis quo-
4oque cafibus » prxcise tamcn fallit inter .\1er-
cacores,qui poffunt compatibiliter fibi folvere,
& hsec confuerudo nediim ell Juridica & ratio^
nabiiis , veriini eciam quodammodo necellaria,
tum ob faciliorem negociorum expeditionem,
tiim cti.im , quia eadcm negocia perficiuntur
pleriimque per litteras , & ellet multiplicare in-
Commoditates , quocies adhibeoda eflent Inftru-
menta , & apponendi Tercii pcrfoni , quse illam
Mandancis feorfim rcprxfentarent , hancque con-
fuetudinem idcirco bene approbavic RotaGenuen.
dec. ^i. num. 5. vsrf. At pro rnajori , (fr ««w.^.quam
refert , & kqmtnr VeUfijH. de privit. Pauper.d.par.
z ^u/efi.i^.num.tj.& 28.
41 Solet etiam inter privilegia Mercaturjc re-
cenferi , quod eorum ftylo ftari oporteat , itauC
hic prsBvalerc debeat difpofitioni Juris Com-
munis , ut ait Com. conf 319. nwtiero 12. iih. 3. Gen.
defcript. oriVat. lib.^. de litter. Camb. t^Hiifi.6.num.
16. Rec. resfonf. 4. numero 27. (^ reffonf 21. numeri
20./ib.i.Ruuden.dec. Pifan. ^.num. 108. Ro'. Gennen.
dec. 7. numero 11. Capyc. Latr. confuli. 21. numero 8.
Hieron^P alm.apud Bonden.collecl.^^.numero 2©7 lib.
i- Rot. coram iSIinot. dec. 50.»«?«. S3- & dec.\iynu.';.
^ipar. rj. rec. & alibi pafTitti ; & de pericia Merca-
torum Florenrinorum in hoc propofito magniti-
cata vidcrc eft coramGregor. dtc. i26.nHmer.\. (^
coram iJMerlin. decy^j. numer.^, ^ numor. ^6. c^r
^Sdec.j")^. nnmero 9. verf. Neque coniemnenda : Et
ob id juremerico , quando cradacur de legibus
publicum Commercium concernencibus,adhiberi
foleac Vocum , & judicium Mercatorum , ficuti
in sdicione Pragmatiat de Cambiis Neapoli fuilfe
obfervatum , refert Rotit. in 'Pragm. i. eod. tit. nu-
mero \\. Roc. d. resfonf.^. num. 27. in fn. lib i.quod-
44que in Judiciis ftari debeac illoruna opinioni in
• concernencibus eiimdem ftylum , & pradicam
Mercatura: , pafTim quoque dixit ^»^4 , ut in d.
dectf.\i'i.num.^.par.\'^ rec.& decif'io.nHm.^.par.\S-8c
in omnibus mox allegatis.
Ac confimilis difcurfus , feu privilcgium nU
Difcurfus Generalis. ^,-
altcriusParrU.^^ ' "^"^ Dctenfores
H;m.^n^m:;;ir^^t--cxtr.ci:
ac dcmonf>r:,vim..is ^...^zi^.t '''"'"'*
^6. fuperaddcntes mod6 T pt.ter" I^TIa^ ^
Mell.obfr..for. 79. r,.jS,^'^ 4 W tt;
venS;r T" """ ^"' ^^ion.bil, fundamen oto
vemente l^pius ex culpa ipfoatm Campforum %,
Mercatorum . q„i ^ ur dici (blet ; i„ S Parct^
tum atr.bulanccs . & , uc morem gcrant RecmVcn
Tibus , per ipeciem acccftacionls ex ra uS^^
but^tVoto,proutjacec, per eafdem Pa^tes . &
Littgantes extcnfo , ut advertit Rot. dectf 7. „«,?
Salgad tnlabyr. Credu. & quoties aliqiis ex ,'nfi-
gnionbus Mercatoribus fubfcrit . c^c^ter?pk-
rumque . nec etiam infpicientesquid inpr^i-
tZt c .'?'" J°'° contiricatur ; claufisocults
pariter fubfcrtbunt , adcout quandoque etian,
diverfa judicla , tmmo inrer ferepugnancia &
IXZfcTr''''''''''' ''^'^ 'elb'fclan't ^
JpfametCaufa.&concroverfia.qui.nempecallids
Partes nomtnibus immutatis , vcl fupprcms cam
dem fact, fubftancia.P proponunt fublSbendaT'
Ne igicur psmtus redd.cur ideaiis , & ad Itbi-
tum Judtcis irbitraria admtfTio , ve! rejeftio fi-
mtltum jud.ciorum , & ne nimis credule Judices
illafcquantur ,aut nimis rigide illa rcfpuanc id
gravc pr^jud.c.um Rcipublics,& Jufticise , qua:
iemr rSr-^ '" .utpcrapiccs JurisCacfitrada-
rrc '^^^^^^'^•'^"'"•^'fns , fubingrembus & Jure ac
crcl^cend,)d.r„nantur n. gocta Mcrcantiliu.concra
to f-upra inf.nuita.propofitiones , ica non patitur,
ut nim.s ca^ca hdc ambulccur cum hujufipodi men-
A r Aut ""T'']' "* ^"imoniis . & Votis , idcir-
4^coadh.b.ndav.det„r media qusrdam Via utri-
ufque cxtrcm. conciliativa . videlicet quod ubi
non fit arttculus Juris vaide c.xpedicus , auc
non fonet ,n abufum Ufurari^ pravitatis, fed
maxime dependeat ab incclligcntia verborum , 8e
fubobfcun modi loqucndi Mcrcatorum , n^c-
non etiam a praxi particulari Negociantium.
47 tunc fane , ({ agatur de re notoria , mtuerit Tu-
dex,priterm.(Tisfubtilitat.bus,&interprartat.o-
n.ous Juns . etiam extrajudicialitcr,& , ilc dicunt.
In Camera ,n fe formare.juxrd Dodrinam Bartol.
i» l. ^.fin. cum ll.fecf^.f.de Tefhb. Eu^en. conr. 42.
nHmeroio.Caflitl.dec.Sici. ^.num. to.qui loquitur in
matena Aflecurationis , cum reliquis per Roc. de
^jfecurat.notab.oS.^lias num 2^7.itfc<j^.
48 Si vero rcs fic ambigiia , exquirendum venic
judicium formale Mercatorum alicuius infignis
Plates,ant refpcdive Confulum NunJinarum,
adverrcndo . quod fadi fpecics cum omnibus
fujs crcumft^antiis bcnc cxprimatur , nccnon
eriam finis . fcu pundus , ad qucm tcndit difpa-
tacio , prout Me Scribcnrc pradicavit doiius,
& judiciofus Judex in qiiadain Caufa, dc qua
fupra Tlifc. 2. fub n/mero ^\.V/trfinhoc .&[Jtirc.
79.num.i^.§.De ejfe^H.uf^ue ad /f«.poflinodam ju-
N n 2 dicando
i
- ^^ De Commercio & Mercatura
dicando.prout Ego cenfucram ; ad hiuiccnim
ettcaum)ii(ricl'arcibus,utribi prius oltenderent
Miiiuram , five eXemplar attcftacionis , & judicn
Mcrcatorum ab ipfis reporcandum pruilquam
illiid craiifnKtereuc , vel fiibrc ibi, aut dekipcr ju-
diciumproferri a Mereatoribusprocurarcrtc, &
I ^^.",K,.,,-.ri,r rr,nrili-Anturaueoroncsfupra
hoc modo falvancur , conciliancurque oroncs lupra
enunciaca: abfurdicaces. » n , •
Ea vcro , qus didla liult hucu(ciue de Hylo,».
confuetudine Mur^acorum in gcncre , non con--
nculari
minis,
e
(qi^iemadmod^^mde jureeRm omni probationc
confuetudinis , velnti particularis, ; pra:valet,
magifque attenditur , quam uaiverfalis; ut polt
Rot. Genaen. firmavit Romana coram TiUratt. dcc.
419. ntimero 4. & fi<]q & dec. 287. wmero f.par.i^
& admittitur in dec. 80. mfmer. s. rj-feq^,.par 1«,
♦oubitamcnfubjungicur ,quod ftylus isparcicularis
nonrelevacnififi.unitjrmis.fcmpcrque obler-
Aogruunc , quando iraaatur de liylo par:i
alicujus Mcrcatoris » in his namque tcr
quando nonfitprovsus abuUis» & corriiptcla ,i
prycedantlcgitimaprobationesejufd. dyli .J«
varus
Nonminuscum diftmaione , fcu grano Sali3
iida crt , mtclligendaquc quafiho . qumam
pU:andi privilcgia Mercatonbus concclla , quan-
doque vcro ad alterum fubiiciendi cofdem Mer-
cacores le^ibus , aut Statutis poenalibus opportu-
ne sditis oro eoruffldecoaionibus coercendis.
cu.? fxpius non fine dolo patrantur aUt hnguntur,
& aliquando demum ad effcdum jurildiaioms,
vel facultatis privative attribut* ahcui Judici
fuper cogaitione Caufarum ipforum Mercatorum.
cum fimihbus, undc non una , eademque decifio^
autdcfinitio generalis poteft omnibus cahbus,
vcl eftcdibus congrucre.
Et fane , fi agacur inhoc iiltimo propolito co
in fin. vcrf. flrtUe vtro , Gait. de Credh. Cttp. 4.
tit. ].qtuJi.').uu.zo6'J. Capihla>ic> de Baren.torn.i.capt
90. nurn. lo. Conciol. Alleg. <§. u;tm> 5. f^ ad Staiut,
'EitQub:ltls.\.ri*br.\.nHrn.'^.
\r^ Artifcx vero e convcrfo , & contradiftindea
Mercatore repucari debec in hoc eodem propo-
fico il'c , qui rem empcam mucata illius fornia
coaiponit ,leu vertitin aliam ,uc fi quis,Char-
tam Papyraccam cmendo , Codices & Libros
coiiiponat, vcl ii^uacransformec inl abulas, cum
fimiiibus , licuu pcreuir,demT«A-r.«» Crt«.e/fa>«j>
bS. difhntl. eit plcna dtcif. Surd. ^l^. niimero I.
& per tot. Furinnc in fagrn.d.liii. C.fffb nurnero
16'/. cum reliquis lacedcQu6cibper/().A"tf^f.Co/?.«>>
d. cap. 1. de ludic. nnmero 16 j. i. o^cioL d. alle?. 58»
nuiitero 4. q" ^d Statut. Euonb. d. Itb. 5. rubr. \. ntt-
55 tnero .:\.Rot.dec.\t)/^ riuw. 1- par. .^.tem. 2. ubi quod
prohibica Hcbr^is Mcrcatura noncft prohibitum
reficere Vcliiirientaex nova materia , illaque re-
vendere : Undein praemiflb cafu , veluti odiofi-
tatemcontincnte , comprxhcndi non polTent fub
nonine Mercatorum Artifices , & pariter ia
$5his terminis credo , veram efle rejedionem il-
lius opinionis , qus ex DoSrina ^ncharan. in^
cap.fin.numero 10. ibiqite Imot. nitmer. i^.devit. f^
honcfl. Cleric. teuet , quod ubi artificio admixta
fit ncgociatio , tota dici dcbet negociacio , uc
apud Capibianc. de Baron. d. cap. 90. nUm. 20. tom.
2. & placct , quod reliftis fubtilitatibus , an ,&
jyquaepars artificii , \el negociacionis praepondc-
ret , atrcndi dcbeat communis ufus , & publica re-
pucatio , juxta quam hi vocantur Artifices,&
non Mercatores , ad Text. in l.i.C.de excufat.Arti-
fic. Petr. Gregor, Tholofan. in fuo Syntagm. lib. 18.
cap.zi.numero 10. lo. Bapt. Cofi. in d. cap.i.de ludic.
nurnero z6i. qt exnumero 28?. ujque ad fin. Surd. di
dec-^^U.numero 5 ^ S.Conciol.d.alleg.i^i.numero 6,^
fe^i}. ubi fib ««.y.bene obfervat , quod idcirco ta-
les Artifices vulgo denominantur A/<«gf/?ri nempc
MaHro Luca , Mafir' yintonto q-c. Sicque gcn.e-
Caufarum,cumfimilis Jurifdiftio pri- j8 ralircr in hac parte ftatucnda venit regula,
quod five de aufcrenda cognitione Caufarum
Judici Ordinario trafictur , '^xnt de fubjcdione
alicui Scatuto odiofo , & corrcftorio Juris Cora-
muuis,fub vocabulo Mtrcatortim Artifices mi-
me comprxhendancur, ut pariccr pro regulatra-
dic cum Alex. in l. coeiera $. Sed. & fi^uitnw
mero 5. fi'. de leg i. ihicjue laf. niimero 15. cr 16.
Sirac. de \Jrpfercaiur.part. 1. nnmeroj. & iJ.Surd,
d.dec.T,i^.nnmero 1.
Diximus , quod materia ha^c Jurifdidionis
eft odiofilTima tamquam aufercns Jurifdidionem
Judici Ordinario , quia licet fccundum varias
^9 concctTioncs quanddque ( ut in dubio ) rcputctuc
prodiilTe cumulative , non privative >utfufo Ca-
lamo diipucatc ornW. dec 10. numer9.2^g.(^fe^<j,
vcrioreiVr nihilominus in abftrafto crederem efle
60 fcnccmiam , quod tamquam concefla intra cer-
tuin genus pcrfonarum reputari debeat priva-
tiva , falvaclumtaxacfacuirate utriqi-jc particon-
cordiccr prorogandi Jurifdiftionem Judicis Or-
dinarii , ut cx Cancer.Uar. par. 3. cap. 10. num, 8.
'J^ipoU.Vur.eap. i.nnm.dj. Fontanell. dec. 2^1. ex
ntiin. i. cumfecjij. in propofito Magiftratus Logia:
Maris concludic Cortiad. d. dec. 10, ex numero 239.
& poft Paul. Staiban. conf. i.numero.iQ.Carsl. Ant.
De Ltica ad Franch. decif 175. niimero 2. Ro/. Lu-
cen. afud Palrn. JSlep. alle^.^i. numero i.©-/f^y.Sed,
uc pra:.
S.aicionis
vacive concelia licet , quacenus concernit per-
fonas Msrcatorum , fit favorabihs , r^lpectu ta-
men cximitionis a Judice Ordmario eft odiofiffi-
ma . ideoque neceiJe cft indagare , beneque rcfle-
ftereadvcrba cujunibct Statuti , velprivilcgu
Principis , nam (x Statucam dicat , quod Cauls
ciMercatorum ab hoc , vet iHo judice cognof-
cantur ,ut Pifis fignanter habetur in cekbri illo
Magiftracu , quL nuncupacur » ConfoU dt ^are,
qnivc componicur cx duobus qualificacis , & No-
bilibusMcrcatoribus l-lorcntimsuna cum Allef-
fore lcaumpcrito habentc dumtaxac Votum
confulcivum , quod tamen , ubi rcpcnatur ad-
mixtus [uris arnculus , foict fcmper ab eildem
Conlulibus approbari , & refpettiye apud
Tribunalia in maxima haben conlidcratione
parctin dec. ^. ex numero 14 '^"''f- l'lf»rtmtm,&
ftcfq.&dec. 36^;. nmnero 44. & 59- & fecjc;. par. 19.
&iuhocc3fuprocedendumvcnic cum vcra dcli-
$■> nitione Mcrcatoris , ut ncmpc Mercacor lic ille,
qui vcl Tabulam Nummulariam , & pure Cam-
bialem exerccr , vd cmcndo,& rcvendcndo Mer-
ccs , illas in minimo non akerat , ad normam Text.
tn Can. eitcteni , 88. diflina. Fran. in cap. ^uam-
qramtnfin. de Cenfi »« 6.cumahis pcr Fartnac. tn
fi:.gmeni.liit.C. numero 167. Intngltol. finguL 7.^
u L:i.lib.^.lo.Bapt.Cofl.in eap.l. de ludic num. 258.
aiia
uc
ijtpr*m!/imus, nil certum firttiaH poteft , eum
torum pendcat d renore concenionis , vel obfer-
vancia , uc etiim fupra firmavimiis Di/c. ^ifer tot.
Ex eadem verb odioiicate ( non difcedcntes
Ci^h h.-jc exemplojurildiftionis attributs in Caufis
Mercatorum ) habemus quidem , quod eadem
Jurifdictio locurrt fibi vindicet inomnibusinci-
den.dependcn.emergcn.annexis , & connexis, ut
CX Strac. de Mercat. ttt. tjHommodo prcced ft , par,
2. num. II Portol. Salted. coeierifejue flindat Corti-
ad. in dec. lo* numero 234. &feqcj. & ante enm
GtHrb. conf. 9z. numei 0 10. Sed non minus e con-
5iVerfo id intelligitur circa Caufas , & negocia
vere Mercantilia , non autem quoad aiia indiffe-
rentia , ut C\ tradetur de aliqua hzreditate , Tu-
tela , cumfimilibus, ciim revera privilegium hu-
juifnodi intuitu magis Commercii , & Mercatura?,
tjuam perfonarutn lit accributum , ex originali
fonf.Fulggf. lo^. per tot. Cdrd. Tnjch. int. M. Conci.
aoy. nuinero 7. Giiirb. d. conf. 92. numer, 8. Conctol.
*d Staiut.Eugub.d- itb. 5. ruhr. 1. numero 7. Cortiad.
«/. ^ff. 10. ubi pollquam Temidive fub numero 231.
ad Cancer. d.par. 5. var.cap. 10. nmnero 9. Ripoll.in
^ddtt. ad Peguer. in prafl. Ctvtl. rubr. 4. riHmero 6.
Solorz.an. aliefjue agic fuper quaiicate Caufaruni
Mercantiiium , nimirum quinam fint Caufa;
Mercantiles , italimitaty»*^ num. 235. & cum Bar-
bif.inl. i.art. i. numero J^.ffl de ludic. (jiurh.d.
6^ conf. gi. num.S. ampliat/«fe nnm. 2^6. quantumvis
de Caufi,& negocio indifferenci agatur interper-
fonas Mercacorum , quia privilegium , ut dixi-*
mus , datum cH Mercaturje , non pcrfonis.
E converfo aurem ubi fit qua:ftio in material
ndn odiofa , non ita mordicus videtur procedcn-
dum ', Narii fi inquiratur de re pocius publicum
favorem conccrncnce, uteft coercitJo Criminum
concra Fures , Falfarios , dolofos DccodoreSj
Dilcurfus Generalis. jiji
fea.
74- 'if
„ . . '*'■• «' Elr&. Fur.
^-. coUed. .\,6. .^Ufc^rd. de protat. conLf.
iibibc
io.^j. Hodiern.adSurd. d dec 313 ., /
ub,bc..e.p,icatrequificUm:^!S;affe
Coeterum . & in h:ic parte , pro mco fenfu.erro-
neum_el^procedereindiftir.de,& cum foli; It
neralitatibus . quia Judcx \n propofito caliura
requificorum debec introfpicere fiuem , quem
, teriunt ipfa privilcgia , ac requifita refpedive.
O^quia non femper illbrum concurfus eftncccfia-
nus ; cx : gr. didum fuit , quodqui aomine alie-
no exercct Mercaturam non comprehenditur fub
icatuto ioquente de Mercatoribus , ut etiamcen-
Inerunt ^«^./. ,„ l. qUamvis ,ff. de acqutr. poff. Ant.
De Bal.traa.var: l,b. 5. ,it. de Mercat. Lmro 7.
M^tht l?i. gam.deeifLuft, „0. „»^er. 22. Ric. .
eoilea. 5558. tn fin. Gtballin. de umv. negociat.
Itb. ucap. 3.art.,i.f^reper tot. & camen fi quis ha-
bcat IncereiTe, ut pucaracione Accomandigis ia
?liquo Negocio , quod per alium exerceat , vide-
Jicet mediance Accomandatario , vel Inlticore
ab eodcpucaco,adhuc profead quatenus refpi-
Jllud Negocmm , & iurra Spli^ram ipfaruni
.-.um Mercaricilium , uc in maceria Fori , Ga-
beliarum cum fimilibus ; habebicur pto Mercato-
re ; Decifio enim in propoficoprivilegiorumpen-
det , ut diximus , a ratione indudiva cjuldem pri-
vilegii , quod datur Mercatur£i& non iviercatori,
& Mc rci non perforis.
Idemqueproinde eft fuper poftremo requifito,
<5uod quis majorem retinere debeat bonorum
cit
«^4 probabilius pucarem , Mercarorum appellacione 6j partem implicicam in Negociis ; redtius
concineri eciam Arcifices , dutn licec poeni in
fe fint odiof^ , & reftringends , nihilominus,
quando verfamur in lara falcem maceria Commer-
cii,Scatutum puniens vendentes res malas , & fal-
fas , feu corruptas , non obftante , quod utatur
verbo Mercatoruro , Artifices quoque comple-
fti cx idcntitate rationis exiftimarem , ut pa-
ter ex Cortiad.dec. 16, numer. ^o. C aball. refol.
Crimin. caf. 177. aliifque apud iftos ,jqui non vi«
dentur ( & rede pro meo judicio ) Arcificium a
Mercatura diftinguere.
<Sj Circa verd Privilcgia , quis veniat fub nuncu-
patione Mercatorum , facile eft recognofcere cx
concurfu , vcl defedu rcquificorum , qux ad con-
ftlcucndum aliquem vere , & proprie Mercato-
rem folenc ponderari , quive communiter ad
quinquereftringuntur ,nempe quod illetalis fit
matriculatus , acdcfcriptusin Mercatura, quam
profitetur , illam cxcrceac , ac de perfe, non
vero perintcrpofitamperfonam , ac deniqne plu-
ries adus Mcrcantilesexercueric , cum non fifPfi-
ciac unum , vel alterum adum explevrflc tam iii
vendendo , & rcVendendo Mobiiia, & Merces
comparatas , quauii in dirigendo , aut complendo'
trai^as , feulicteras Cambii,pr6ut etiam incer
Privatos cicra qualicatem vere Campforiam
foletquandoque evenire , addico etiam altero,
quod majorem fuarum forcunarum parcem illi
exercicio applicueric ; ex Marant. in prax. par.
^.diJl.^.nMmero^o.&fe^ii. PiC' *i^ Siitm. Vrlf.
enim ex
prxcicaca animadverfione femper ance oculos
habenda , quod plerumqiie priviegium dacur
ipii Negocio . vanum eliecdicere , quod Nobiiis.
& dives Accomandans , v?I pro cerca raca Capi-
tahsimmtffi parcicipans de^liquo Negocio, nbi
difhcultas rclideat occafione ejus Ncgocii , is
non debeat haberi pro Mcrcatore , ex quo plus
in bonis immobilibus, vei mobilibus poCfideat,
qiiam m Mcrcantiis , ideoque redius fubfti-
nuillc videcur contrarium C<j/z/««. dea^uit. lib.^,
cap.zS^. per tot. & poft eum Sabell.tn fumm.dh.
Vtrf traU. tom. ?, litt. M. §. \6. num. 2. infin. verf.
Paudet tamen , & ante eos Intrighol. d. ftngHl. 77.
e^numero 2. Itb. 2. Quapropter fumma diftindionis
femper vcrfatur in eo , ucrum privilegium , de
quo rradari contingat , fit realc , vcl perfona-
le , five mixcum , nempe concefium perfonae pro-
pcer rem , primo fiquidem , & terrio cafu nedum
unum , & alcerum rcquificum , dc quibus proxi-
me , fed nec alia coctcra exiguntur , fcd folum in
fecundo.
Cumque detur quandoque cafus , ut eadem
«59 pcrfona piures exerccat Arces , vcl fpecics Mcr-
cacura:, cuncapud nonnullos quiri foiet , an ma-
jorem fortunarum racam , feu rcmporis foicac
implicare , & refpedive abfumjcrc in hac, vel ilia
Arce , feu Mercacura , ad Thcoricam Btrt.ini^u*-
ritur ,ff. de Siat. homin. Dcc. (onf.in,. fub numiro I,
'^erf. nec ulttriusobflat, f^inc. De Frunch. dec. 175.
quibus Stracam , Capiblanc. T.ipp. & reliquos
^ o ) addic
4^^
De Commercio & Mercatura
ad.lit Cartl. Ant. De Luca ibidem numer. i. Sed
■!jo Bgo paiiter examiiiandiim exiftimarem , de qua
■ re aqKur . cxeinplo liquidem Civicatis , qiixpo-
. , tctlcoiicurreic incadcm perfona i eipcaupiunuin
V Civicatum i ex colleais JtiprA 'Difc lo. uHmcr,
'" 24. putarem . quod de illa Aite tamquam redu-
piicative , i>c toiuialicer duplcx liomo ccnicndus
V, niac , de qua ratione Caufe , privilegii , vcl D^-
Jiftifi-qufftio.utbenedifiiiiguit Annafi»^uL^-6o.
Carol.Ant.De Lnc.i d.ohfcrv.i--S. nf.m.^.^
tjl Et quoniam mox diximus.dari polVe Noblilem,
qiiiexerccacper aliuTi Meicaturam , qiiod uci-
quecd familiare , eoquc cafu Mcrcaturam non
obeiTe Nobilitati on;nes concordaut * ut patct
t ex ^ld^-> vin. conf. 2 • . wimcro 10. Anfnld. conj: 158.
-: ■num. j<;3. riyacjncll.de Nobil. cap. iT.nmner. 7. &
cap. 3^. 'H*'.-). 22. Carpan. ad Sumt. Mcdioi. lom. i.
• c.ip. 4ii tiKm. 7. Fxiic. de Soeict. cap. 8. nimero -ao.
verf. velftqtiis exerceat , Alyfiriger. obferi/. 54. num.
■ I?. &le^f. ce»t.6. ubi rcfpoudct regulx 9«« pef
aliurnfactt&c. cui eriam picnc fatistacic Gait. dz_j
Credit. d.cap. 2. ttt 7. tfuxfi.^iex nutnero zo<)6.
...Hfjne ad 2100. Ik {.^qnXtViX Card. De Luca de Pra-
-Liemin. difc.T.:^. nwn.lyRot decif.i^^b.num.^i.coram
«■. Royoi , decifii^yium- lu & 12. par.ii.& decif.ii^.
■ - '■num.'i.& g.part i6.rerctu.
At nec ctiam ( parumper immdrantes luper
-i-hr>c ) quxlibct Mercatura dircAe pradicata in
f»2quib.:fcumque locis . vel perfonis pra^judicat No-
' bilicati ; Qu-in,vis cnim cx dilpolitlone 7^/^.
- in l.i.C. de Commerc. & Mercat. regularicer fit--
mi'i foic^t , quod ticr Mercatuiam amictatur
isiob.li^as , fcu quod ed ipfo , quod quis negocia-
' tu. , habe.itur pro iguobili , uc piae aliis voUierunc
Schradcr.couf^^.mm. 4. C^Hant. fuper Pragm.rct
Frmnem.lib. 2.cap.i. mm. 4. Hermng;de Iur Po-
nfar cflt) \%.theor. iJ\.per tot. Knmdm.ad Buil.Ca-
' p*r.7,.It[rert.^.thef9- Pcreir.de Academ.%\l9^.verf
dico lercio >Tr.v,chedin.confHlt.^.mm.^^i Guidopapi
- iertriqO.per lor.ibiijue omncs Adden.
AttwtMi reguia lixc piurcs p.ititur limitatio'-
nesr&utinamproboooReipubhci id unverfa-
. Ijter ampliaretur ) ; i'rim6 fiquidem relpettu {ub-
7ir<ai , uarn fi q^'is Domum retineat Nnmmu-
-•''-lariam , & utvult;b diciturji/ )?^«co .nonpropte-
■ rca NobiUtatcm\-imitrit , Carpau. ad Smtut. Me-
diolan.tom.l. ^.•^/'•4'^. numero ^l. & y.. dlfpo-
fitio etenim pradidH ri'ext. m l. i. C. de Coin-
7AMerc.& Mercat. proprie cadit in iUis Mercatori^
bus qui extra rcmNuivimulanam non lolum Mer-
ces emunt , & vendunt , fed cas veudunt minuta-
tim.ficutideclarant Cephal. co,if ;;7. mmero^.
.-Infa/d.d.coif. US. mm. ?45- '^rf^^- Strac.dnMer^
cat.par. 2.nHm. if inprincGait. de (redtt. d.cap.
1. tU. 7 t]!4. ^. num. 1080. & rtum. M29- Gam. dtcif
L:tfit. nt.nitm. 6.wrfadverteham,T>ondcHS con-
fuU.z-j.iium.^^.
75 Sccuada '.iir.itatio cft.quones ex particulan
locorum confuctudine , vel Sandione .iblquc
NobiHtatis iadura ncgociatio peimittitur , cx
addi.dis per A,f.ild.d.conf.il%.r.umero -,r/.6~fc(j<]f.
Siruc. de .Merc>:t. d. par. z. mtmero 18. Myfmger. d.
•^ferv. S4- nume-'. i J. ccnt. 6. Sc.tc. dc Commerc- $.
j. a.-tJ^. l num. 76- bitrigiiol.fiagul. 86. num. i. lib.
5. Hornin^. dr Ittr. Poftar. <ap. 10. theor. 1. prope
fin. wrf.%lobtlcs praindi , Card. De Lucad. difc.
li de 'Pr^hcmin. numero 18. Adien. ad 'TamphiL
cdsterum tpar, i.rec. & derif.zg^.»Hmerel$.&feiff,
jdcor.m Dnran. ut fpecifice de Civlcate Vene-
tiarum teftatur Onator. de Nobil. par, j. cap. 2.
ntimero 5. Caput. de Rcgim. Reip. cap. i. §. 1. nu. 26.
VerJ. unde Veneri , (^ tvp. 4. r^w/t. 54. 'Didac. Dc
Afartin addii.ad Giz,z.are/L dectf^j.fub num. 17.
7-7 & de Civitate Gcnux Oitnlor. d. par. 5. cap.2\.
numer, 6. Fejic. de So.iet, cap. 24. nniner. 40. Rot.
J iinuen.dec. ii^.mtm.^) & 10. & gcncraliter de Ita-
lia,Luiitania , Hc Hyfpaniis , Rumelin xd Bull.
Carol. d. par, 5. dijfer. j. thcf 9. in addit. litt.C.
propejm. Fragvf, de Rcgijn. Retp.par. l. Itb. ■^. diff.
6. ^. c).nurn': 168. Gait. de Credtt. d, cap. 2. tit. 7.
^■M*/?. 5. numero 2161. & fe^rj ubi cciam tcftatur
de coilfiictudine Regni Ncapolis , & Civitatis
Ancona; ; Er de fadlo tn Stabiiimentis Religionis
Hicrofolyniitanae , qua; gcnerofam Ncbiiitatem
txpofcunc in corum Miiicibus , fpecihce fub
!it. del riccvimentode FrateUicXcipiuntUT in Ita-
lia ]anuenfcs , Sencnfes ,& Luceiifcs ; Quinimo
quia hujulmodi exenptio , fcu praerogativa Na-
tionibus ell attnbuta , illanon impedit, quod
tanquam Nobilcs hubcri debcanc in illis lo-
cis , inquibus Mercaturam excercent, utibigau-
deant prsrogativis , & hdnoribus , qui Nobiii-
bus in eo loco commorantibus conccduntur , ut
80 in propo.itoFlorcntinorumde cccteroNobilium,
quod fi cXerceant Mercaturam in Hyipaniis,
quod ibi polTint clle Hidaigi , tcftatur Guttter.
pran.jiixf.Itb. 2. cjH&f}: 13. f.v numeroSj,. & prx-
81 cipue nitr/iero 92. crg6. & in Urbe nediimhabcnc
propria Scatuta contirmata a Pontificibus Leom^
X. Paulo Itl. & Pio IK 5 venim etiam habenC
Confuiem , Tribunal , & Notariurn pro nego-
ciisMercantibusejufdemNauonis, itaut occur-
rentc difputatione fuper inteiligentia nonnullo-
rum Statutorum , Signacura Gratix ( etiam Par-
te relufitante {' non ademerit Jurifdidionem ei-
dem Tribunali , feu Confulatui , fed quia ageba-
turdc articulo exempiari ,& in quo poteratca-
dere iulpicio aficftionisin illisde Natione , Cau-
fam quidcm commilit Confulis prardiftae Natio-
nis , tcrminandam tamende Voto/?o;.e , ut patec
ex dec. 'io.per tot. coram Dunoz.ett. Iun. & concor-
dat Card. De Luca in Relat. Rom- Cur. difc. 44.
ftib nimi^.
82 Kursus , & tertio limitatur , quando arftitudo,
& necefiltas loci Viros etiam Nobiles ad cxer-
cendam Mercaturam impcllat , quia nimirum
mediantc Commercioncccfle fit naturse ftcrilita-
tem emendare , cum eniin in his terminis magis
artendacur caufa , quam proprietas ipfiiis nego-
ciationis , ut poft Bart.btni animadvcrtit Lo-.iher.
de re Bencf. inprmfat. ntm. 151. nullatcnus Merca-
turaNobilicatem ofl-'ui'cat, ut probant Tira^uelU
de Kobil.c H-fub numer.zi.Anfaid, d,conf. Ij8. nurn.
^^6. Myftnger. d.obfeiV.^^^.num. 12. infin. cent.6.
Carpan.adStattlt. Mediol. d.cap. 415. nufo. 13. tom.
I. Caput. de Regim, Reip. d. cap. 4. numer» 35. verf.
fic. ettam.
Quata tandem , omiffisaliis , iqua limitatia
eft , quae refpicic durationem, & eftedum talis
qualis prxjudicii, quod ex Mercatura exercitio
relultaret ; nam in plcrifque locis immo & de Ju-
8?rc Mercatura potius temporaliter mortificat,
quim poenitus cxtinguat Nobilitatcm , idcoque
eadem Nobilitas cel.'ata Mercatura potiijs i
fomno, quam a morte excicatur , utbenenotanc
Chaffan,
Chajfan. conf.6^. numero 54. infin. verffed dato, &•
nuw. i5. CraVeti. conf iS-^.nwn. 2.infi>i.ve>f.nl?i
tamen , Fab. Di Anna eonf 17. nnm. 18. er eorif 80,
num. 9. A'ifa/d.d.conf. i;^.nnm. 554. &fej. Ttra-
. fuell.de Nobi/.cap. 27. ^Kvi.j. Caballin. mi/leioiju.
794- """* '• verf.fedfie.vercitimn , Gratian.difcept.
9f6. n:im. >. Capitt. de Regiin. Reip. cdV. I. §. i. 'jww.
21. inf.n.verfi & ipfe Pater, Andreol. contr. 167.
nu. 2. A-iodenu Sa'ia>-in. refponf.i^.nUM. i^b. Hujuf-
qiie rei occafione rubltinui in iina ij^lelevnana ,
feu Rhedonen. Habiius, qiiod in Provincia Brit-
$4 taiinia: Galliarum ( uc ccum conftabac ex Regiis
Diplomacibus , & Arcftis ) Scribcnspro 7£gidio
Barryn gioriose detundo in cxpugnatione Caftri
Novi , Mercatura Nobilitati q^iorumdam La-
terum ejufdcin Barryn minime rcpugnabac, quia
dimillb Mercatura: , exercitio Nobiles illius Pro-
vincis adprivilegia,& prxrogativas rcintegran-
tur, acfi numquam illani exercuillent , in eadem
MeliVitma , fek Rhedonen. tJabiius 5. Innii 1684.
§. Netju; ad infrtrigendat , coraw Rtverendifftim
Srnerix Deeano , ampliCis in dubium fupcr hoc ar-
ticulo nonrevdcata infuccelTivis ejufdem Caufse
difputationibus.
Incer ccecera vero privilegia , qui de Jure
competUiit his Nationibus recenfetur illud i
gjquod obeunre aliquo Mercacdre ab inceftaco fi-
ne hxredj , admiccatur ad excludonem Fifci ipfa
Natio , dummodo in illa P»egione eadem Natio
conftituac, aut habeac Collcgium, vel Conlu-
lem , & Judicem , coram qao convcniatur , pro-
uc in fpecie fimilium Coilegiorura pulchr^ exa-
tninac Bart.c;' Adden ad eumdem inl.fi ijuis filia,
ff. de irrtt. cjr rup. Teslam. cum reliquis apud BoreU.
de prxft/tnt.Re^. Cathol- cap. i^.nHrner. 47. &fe^cj.
Vtnc. de Franch. & illius Addittonatores dec. 1 9!^,
Scacc de DecoEi.far.J. num.ij. Mut. ad Confuetud.
Panorrn. cap. 58. nu. 49.
Ucrum vero in fequelam privikgiorum Mer-
caturs , vel potiiis in parciculare Mercatorum
prjejudicium recenferi mereancur qua?dam fingu-
laricaces , qux invaluerunc in Foro , poceft efie
inquiftione; Sed adhuc femper eft privilegium
juridicum , & rationabile , quod Caufx publica:,
vidclicct Commercjo ttibuicur , etiamfi privacis
corumdem Mercatorum perfonis nocere yidea-
85 tur, u: eft illud , quod Mcrcatores fidejubentes
pro alio etiamfi non renunciaverint beneficiis fa-
vore iidejuflbrum inrrodudis adhiic non gaude-
rant beneficio excudionis erge principalem Debi-
torem, velquiaexcufTionis, exceptio eftdejuris
apicibus, ut in fpeciecenfuerunt Rald. tnl.fru-
Jira nwn. \. C. de nonnum.pscun. ^JMarfii.d. ■.•ibr.
de FidejnJJ. num.B & fub ntm.^^^.Verf. unde Cam-
pfores , Grattan.difcept. 279. nu/n.l^. l^afejtW^^contr.
i/lufir.cap. ^?. numero 2?. Gaill. lib.z. obferv. 17,
vumero ij. Vinc. De Franch. decif, ^o^.nurnero^.
infin. & numer, 4. lof Lndovic. decif. 'Tcrnf. 45.
num. 11. Thefanr.dectf. \6G. nttrn. 7. velquia idcx-
Sypofcit pra;cipua fides , quam habent homines in
promiffione Campforum , juxta glofl'. in i-fin. Au-
thent. defidejufi. Ia(s. in l.fingularia nu.^s^.poff.med.
verf. itern attende , ff. ficcrt.pet. Fab. De Annaconf.
82. numero 25. CT ^«5. Stracc. de Mercat. rnbr.^uo-
mod. in Cauf. Mercat. lit. /e E.xcept. numero 5. Se-
bajl. <J^edic. de acejuir.poffefj.ghfs. 2.par. i. num.
^li, fuilent. 2. idem Graiian. difcept. 6^^. n.\i. &
iz. Gomez tom. 2. var.cap. \^.fiib nurn. i^^limit. 4.
Difcurrus GeneralLs. ^^f
Gync.de Fidejitf.cap.^. numero ^igc
n ■ -1 • . ' jj i - j *^ ^ •> vu,
adlcribi dtbcc, quod juris, vel Statuti folein
nitaces CGeteroquui racionablitcr requiiicae ad ob-
viandum dcccptiombus , quibus irretiri F,cile
polluntMulieres, Minore/, achl.itamilias, ,;i-
88 liiiommus h bujulmodi perfonse publice Merca u-
ram exerceaut , v.ontraCtusfubitincantu-- noPha-
bicd qnavis lok-mnirac.- f uris , vci bcacuti , dum-
modo concernant ipiauj Mcrcacuiam ; 1 u,i, quia,
ftaam ac Mercacuram c.xercent prifuinuiiCMr in-
duftrii , diligchtes . & capaccs ; lum ctiamiquia
quotics oportcrct lervarc fulemnicates Contra-
duum , illi in pra-judicinm prompti , & expediti
Commcrcii nimisprotr.iherentur in longum , &
rueret occaiio prc-ceps iplius ncgocii ; Tum &
S^denique, quia loco Judicis , & proximiorum
itat ipfa publicitas expofirx negociationis , & eo
ipfo,quod proximiores, vel Judices non curant,
Minorem, hiliumfamilias , & MuLicreiti amoveri
ab illa publica Negociatione , cenfcntur eam ap-
probadc prsventivc pro omnibus aftibus, & Con-
tradibus , quos in cdnfequentiam neeellariam
trahitipfanegociatio , utinterminis Filiifami-
lias , qui riec juvatur pra?(idio f uris in recepcio-
he Mucui, fcii berielicio S. C. M acedomani , irsdk
Mant. de tacit.fib. 8. /«.7. mmer. 19. Rovtt.fnper
fragm. I. de S. C. Maced. nutnere 7. Maujon. de^
Cattf. exec. ampliat. \o. niim. 70. Fy.-^gof. de J\cottn.
Seip.Chrifiian.par. ^. lib.t. difput.z. ^.lo.fubn.^io.
Verf. deni^ue , Ricc. tn addii.ad franch. decff 70.
in fin. retenca femper prxdida declaracione quo-
90 ad Mutua recepta ex caufa Mercaturi , fecus au-
tem extra illam , uc bene notat Alex. tonf. in. Itb:
7. nnm.i.acpertet. & fignanter//<^ ««w. ^.verf.fcd
ubiinali^ua , RoLm.conf. 92. num. \\. iib. g. Crot.
fonf. I42. nurn.^. Bec conf 5. num. 15. lo. Pnpon. in^
Confuetud. Burbon. §. \6%.prop'cfin. Arneld. Ferron'.
ad Confuetnd. Burdigal. tit.i. dr flat. ^ jur. Perfin.
%.i.col.2.pofl rntd. verfi fingamus igititr , Chafsan.
in Confttet. Btirgund. rubr. 4 f. 1. in verb. Au cjuel
cas , num. i.foi. 131. a tergo, Stracc. de Mercat. tit.
^uomod. in Cauf. iJkfercat.proced. nu^n. 41. "Boc^
cacc. ad Conjiit. Marrh.g/ofij.num. ^6. Scacc. de
fudic. lih. 2. cap. 11. num. 150. Matifon. d. ampliat.
iD. num. 70. infin. Borgntn. dectf. ^\.fub numer. \6.
Verf. juod efi inte/itgendum , par. \. Mariitan. de-
cif 72. num.j^. & admifit Rotdsctf. 284, numer. 1.9.
par. 9. rfv. quin etiam in dtibio , & donec de con-
j)i trario non docc^tur , Mutuum prxfumitur fufce-
pcum in caufam , feii ex caufa Mcrcacura? , quia
nimirum illaaplicacio, qnamadhibec erganego-
tium,cujus ratione dari folct indigentia pecu- '
t\'\x prsvalct improvidcE dilTlpationi refcribili ad
aiinm titulum , vel caufam , u' profequuntnr Ar-
nold. Ferron. ubifupra d. col. 2. propi fin. Vcrf.fi au-
tem id nonconflet , Boer. ad Conjwtud. Bituric. ru-
rubr. I. %.^.infin litt.G. Carpan ad Stjtut. .Medio-
lan. tovi 1 cap. a^\6 .num .\c)^ .Stracc. hc.cit .ful> d.n.
^\. verf in rc aH'cm .itnbiq^ita , Gomez. tom. 2. var.
Cjp. 6 fiih num.2. Itmit. 0. vcrf. in ditbio tamcn , Roc-
cac.d.glof.'^. Jubnu. i6.verf.fi Vero non conftat ; &
91 in fpccie Minoris , quodpro majori reputctur in
concerncntibus ncgocia Mercantiiia , ^ratian.d.
iiifcept.zjt). nutn. J\6. 0" fe^J ubi Bald. R^otn.in.iliof-
que antiquiorcs adducit.j^o^. .ipnd. Marchejan. de
Comtuijf par. 1. fol 72S. qiiar loquitu" in pundo
SCatuci Urbis » & dccif i6j. mimero z. infii.par.-^.
N 11 4 r$iC.
De Commercio Sc Mercitura
42S
rec. & decif i84- '-^ num.io.cum ^lHmfeijcj.par. 9.
^- dtcif. 503. nuiitero 10. par. \^.cr poft Mell. objer.
foren. decff. i->. nttm. 6- crcoratn Zarat. decif. 122.
Mrn. 5. & decif. 7?. nnm.^\: & 21 />#/? TT^ffr. dt pati.
fiit.fMCcef.Card. De I.ucade Alkn. difc.'}^. nii.^. &
feoj- & 111 fortioribiis argueiidoad Muliercs.qua"
95 de Jure COinmUni 11011 luiit inhabilitatx ad con-
trahcndum , C/)*-»/?»»* : ad ConfuetAm Mcrhlin.iit.
9. art. 10. nnmero 2. & fecjCj. fojchirn. Wibel. d<Lj
l.ontraii. Msdier. cap. 4. e.x fiu. X^^.ufcjui adftn. lo,
A' Sande' decif. Frif. Itb.i. tit. 4. ^efin. 4. verf. t^mm
dr itfit , Card. De Luca d. difc. J4. per tot. Itb.-]. de
Alten. (-; de Crcdit. difc. 75. num. 5. drfe^'j.& difci
iS.nu. i.&fe^jf.
Confiderabile nonmlniis cft privilegiiiin juxta
varia Locorum Statuta , vcl Principis Indultai
quod libris Mercatorum vel fidcs indclinitaj vel
ufque ad ccrtam fummam adhibcatur , ptout fi-
gnanterFlorentit Statiltum eft, quia p:!rtitx li-
94brorum exemplats coinmirnone Judicis noa
foliim habent vim publici Indrumenti, fed etiam
continent hypothecam bonoriim Dcbitoris , ade-
6ut etiam in concurfu akeriuspnblici Inftrilmcn-
ti fola tcmporis prioritas attcndatur , Ut inqni!:
'2S(r^ufant.depii7nor.par.'^.jntmbr, z.num.i^J. & fecj(^.
fJ4i agon. dec . F lorent. iii. num 8. ubi tafnen lo-
quirnr per vcrbum/o>-/e . & adinitit Gratian. dec.
tJPfarrh. ZOT,. & addico Soccin. Sen. in conf. 240.
in pri :c. vol. 2. & Sard. dec. 312. num, j. nec non
C? .-!/>. de Credit. cap. 2> tit, 3. KHtn. 89. & 90. Scop^
ad eumdem Gratian. d. dec. 205. num.li & priiis in-.
tbferv. addccif 1^7. nUm.i6. ubi cum eodem Giiit.
flrtcftatur, hoc ipfam procedere de confuctudind
toiiiis Jnr^ , de qua etiam meminit Caro/. Ant*
De Luca :id ipfitm Gratiai. difcept. 171. num. i. ubi
rarionem alTignat , & fcquicur Falm. Nep. «iZ/c^.sj.
nim. (5. late ecum F lamini Chartar. decif Genuem
1271 mm.'].
Ratio autcm , quare tribuatiir vigore Statati
hujufiiiodi iib'is cciamhypotheca, vel potiLis di-
fp^itativc ueducatur in coiifequenciam, ( quia non
oinnia Sc.acuca cxprefse tribuurft hypothccam pro
Crcditis contentis in libris Mercatorum , fed eo
^jjipfo, quodStatura jubent , libros, corumque
particas habere vim publici Inftrumenti , infe-
runt.reruicare pcr confequcns ctiamhypotlTccam;
ilLeft,quia nimirum quoties iidem libri finc
lcgihcer ccnti , coacurratque integra fides
Scribentis , fatisf.ic^tum per .Tquipollcns dicatur
Cen'urx Text. tn l. Scripturas, C. auipot. tn piqnor.
hah prout eidcm Texmi tanquam deforma potiiis
probatoria , quam fokmni latisrieri poife per
zquipollens fupra diximus DtfcurfSz. numcro 18.
Grfee;(j. Siquidem . poita legalitate pisdida,
^l prxfuTtitur , quod data , & acccpta , Creditum ,
& dcbirum (Ingulis diebus vere iint adnotata , &
faciie dignofci poHlt per Peritos , an adfucrit ulla
alterario tcmporis , ficuti ex eodem Negnf int.de
piftir. d. par. 5. membr. 2. numero yj- Gulgof cinf,
Ui. num. 2. verf adeft namqite, bene ratiocinatut
Gratian. d, dec. 20?. eX numero 6. &fe^j. & in ad^
di:. numcro 7. & /""J^J. Undc in hac parte putarem
c.Tj diftingucndu'ii , qiiod vcl Sracutum conccdic
exprefse hypothecam iibris Mercatorum , &
tunc nulla potcft efle difficultas, quominus ftan-
. 98 tliim fit ipfi Statuto , cum procul dubio poffit
Priiiceps , vel Scaturum concedere hypocliccam,
qux eft Juris mere Civilis , & pofitivi tisnientum
a Principis authoritate removibile , & concefli-
bilc i & hoG el^ i quod pro ratione , ac vahdita-
te ralis Scaciiti retiif confiderant Soff»?/. d confL
240. in prtnc. lib.i. Gratian. d. dec.io^.n: 10. & iit
itddit.num.';.& Jcijij. Scopp. ad eundem d. objerv,
157. num:z6.
Aut vcro Statutum exprefse hanc hypothecara
iion concedit , fed illativcproccditur cum racio-
iie , de qua fupra , videhcet quod per ajquipolkns
fatisfiat dilpofitioni Text. tn l. icripiwoi , coque
'99cafu utiquc admitterem, quod inconcurfu alce-
rius publici Inftrumcnti etiam cxpreffam contii.
nentis hypoihccam fola prioricas tcmporis at-
tcndatMr j fcdfi Scatbiumdicat (implicitecquod
libris Mercacorum ftari debeat , eifque ulteriiis
coiiccdac vi.nmcxccucivam, pofletquidemfubin-
de refuitare effcftushypocliecarin concurfu alte-
rius Crcditi hypoihecarii , ve! etiam adversiis
ipfum Dcbitorem ; at ft quxftio cHec, utrum vi-
gore talium parcitarum exerccri poliet utilc SaU
vianum intcrdidum , aliudque remedium hypo-
thccarium contra Tercium poHelibrem ex caufa
pixlcrtimonerofai valde dubicarem de hac ex-
tenfione, quiaforet facere cuniulum fpecialita-
tum , ncmpe primo, quod libris Mercacorum cre-
daturin pra:judiciumTertii,fccund6,quod polienC
Concurrere cum publico Inftrumento , & virtua.»
liccr conrineant hypothecahi , tertio tandem,
quod eademhypotheca/itexercibiliscontraT er-
tium pollenbrem , nediimin concurfu , fed etiam
agendo , & rcfpcdive cxcludendo , unde a fortio-»
ri , vel faltem a fimiii congruunt ea , quje late fir-
hiavirrusy«</>)-<i Difc. 55. in propofito Scripcurae
continentis verba A)la c^uale le Parti dannoftrxji
d^Ifiromento fniHrAto , e qitarawigiato in form/t :
Nam ccfi differat unus cafus ab altcro , quia irt
prardido cafu Partes , feii Privati nequeunt fibi
tifurpare poteftatem creandi Tabeliiones , & No-
tarios, ciim id vetitum non fit Principi & Statu-
to, nihilomniis fubfiftunt aiia fundamenta dedu-
Qa inprididto Difc <;^. cxclufiva indudionis hy-
pothecar,& pra'(ertimadduriortm cfftfium agcn-
di contra Tertios cx caufa onerofa polTciforcs ;
ioo& facir ad rtm Aderlm. de pignor.ltb. J. t^uxfl. 41.
numtro 10. & fec^cjtiennb. , ubiquod fiStatucum tri-
buat viam cxecutivam Apocis , vel Inftrumentis,
locum fane fibi vindicatquoad iplumDtbitorem»
non atltem contra Tertium , & anteeum ex Bald.
in L i.numero6.C.comm. de leg.it. laf. Ba/d. Novell.
N egtifant.a.\ii(q\.\e., Mantic. de tacit.lib.n. tit- ii.nu-
mero lo*
Prouc etiam id , quod diximus, racionabile
efle , quord in concurfu Creditorum pracfcratut
fundans fuum Creditum inparcitis hbrorum Mer-
catoris ftanre Sratuto,quod eifdtmlibris cre-
datur ctiam in prsjudicium Tertii , vel inter Tcr-
tios remancre fuppletam formam probatoriam
loi Text. in d. L Scripiuras , aliqua diclaracione indi-
gcre exiftimarcm in alrcro contingibili cafu,quod
ipfe Mcrcator , vcl alius ,ut fupra fundans fuum
Crcditumin libris concurrat cumalteroCredito-
re niccnte Apocsc privati , ac deftitutx trino
Tefte , tunc namque non tantam efTficaciam
tribuerem ipfis particis , & libris , ut fi Credicum
refultans ab Apoca privata appareat anterios ,
valeat ille , qui fe fundac in libris, acfi habcrec
pro fe publicum , & verum Innrumentum cum
liypotheca , cum Creditorcm Chirographarium
excludere*
Difcurfus
excludere , vel faltem Ci concedere velimus Cre-
diroi i , ecfi pofteriori in libris fundaco prarlacio-
nem in concurfu antcrioris mere Chirographa-
102 rii , cx quo ciim facilius fic tempus confingere
iii Apocis privatis , quam in libris , idcirco in
concurfu prob.icionuin femper certior praefera-
tur , ad cradica per Gait de Credii. cap.^. cjux/i. 11.
»««.1874. O/ea de cejf.lur.th. 8. ^itift. T,.fub nit. 6.
Leoncill. dec.i^^. rium. ^. leviores proftcio ad fivo-
rem Credicoris Chyrographarii admitcendx erunt
probaciones fuppktiv^ circa carentiam fubfcri-
pcionis trium Telliom , prout indulgentioia func
Jura, qu« praefervaii: Creditori, nefuam amic-
tat anrerioritatem in concurfu , quam ei , qui fa-
tagac Tertiu.n onerofum , ac pacificum vexare
poile(Ti:)re'n, & ex hac racione , quando nimi-
loJ riim cradacur de Tercio liberando , reccptum
videmus , quod requifita «i. /. Scriptnras minime
deliderantur in Scripcuris liberatoriis , nempe in
receputis, Hc quietantiis , teile Card. De Lttea
de Credit. difc> 22. niitn. 9. Rot. dec. 596. nnrn. 22. &
25. par. 15. recent. quos refert , & fequitur Bondsn,,
eollHti. 5. ««OT.54. ltb.2.
Quod vero di<Siim eft de libris Mercatorum
non ica da plano proccdicquoad hypothecam in
Apodixis eorumdem Mercatorum , ex ratione ,
de qua fupef iiis ; nam quamvis Statutum conce-
104 deret Apocis Mercatorum viam execucivam,vel
difponcrec , quod cxdem Apocse haberent vim
publici Inllrumenci, adhuc, quidquid dicant3«-
tr. Ancharan. & reliqui reiaci per Tira^uell. de re-
traSl. convtnt. §. i. olojf. j.nHmero 57. Gratian. d.de-
cif March. 205. nurn. I. cttim-feq^. verior ex fun-
damentis mox allatis Mihi videtur fententia,
quam tenet idem Tiraejuell. ibHidern, Jfin. de Exe-
xecut. f. 7. cap. 2j. num. ^.cumaliis apud ^ratian.
d.dec.io^.n.^. nimirum quod tale privilcgium in-
telligaturrefpeftuDebitoris, non autem Tercii
polTelKjris , vel Contr.?.hentis.
Solent tamen Dotlores hujufmodi Statuta cort-
cedenciafidem, &executiQnem libris Mercato-
Joj rumreftringere ,feudeclarare in concernentibus
Mercaturam , non aucem in aliis , ut apud Man-
deH. Alh.conf.g^y.numeroiz.ibtqui Adden.litt. C.
"Bec. conf.^. nnm. II. (^ 14. Tnrrett. conf. 47. nHm. 4«
Vol. 2. Viu. dec. 445. fuh num. 2. Hodiern. ad Surd.
ad Surd. dec. ^12. nMn,6.(jratian^difcept. J^j.nu. i.
cum 2-feejcj. Maceraten. var. lih. 2. refel. ult. cafl^.
fer toi. Conciol. adStatut. Eugubt lib-t.rubr. 74. n'.
4. Leonciil.dec. I08. Adden. ad dec, 345. nuin. i jj.
&fecf<f. par. g.T{ot. decif, 272. num. 4. & 5. par. 17.
rec. pieniffime Scopp.adeumdem Gratian. d.dec.iii.
uum. 27. &feji]. ubi late cuetur hanc fencentiam ,
106 folumque eamy«^ nnm. ?2. cum Genua de Script.
frivat. lib.'^. tit. de Itbr. Mercat. numer. 44. &feq.
Gratian. dtfcept. 171. numer. lo Surd conf 545. nu-
mero 9. limitat five inquit , quod fi librorum Mer-
catorum fides penderet a. Jure communi , tiinc
probarent inomnialio Contraftu extra Merca-
turam.
Verum quemadmodiim vana eft fnppofitio an-
tecedentis , ncmpc quod dc Jure Communi libri
confimiles probent,ita inutilis eft confequen-
tia; quoniam fi vigore adminiculorum , alio-
rumque requifitorum , ut infra , libri Mercato-
rum ibrtientur de Jure Communi vim probatori-
am , certc quod hoc non provcniet ratione Mcr-
caturaj , fed cx ipfis adminiculis , & juridicis pro-
Ceneralli ^^^j
bac.ombus.idedque deplinOprobatio extende,
tur extraiphxram Mercaturae: At nec in abftra-
,0, r '.^^. '''o"^ '^''^' P'-'^"^ huiDfmodi reftriftio,
107 (ivc di. .n6iio,niii aUafubdiftindlionediiucide-
tur, viddicet licrum tradetur de libris potius
jlicujusArt,hc.s,quam Mcrcatoris , vel et.am
Mercatoris.auc B.nci non facientis publicam
hgoram , uc in U. bc- cnr.ngir qudad libros Banci
S _Spimus , vcl Montis Pietatis. &Panormiquo-
aa labulam: necnonctiam/i .igeretur de Cam-
plore, aut Bancherio prim.? notx, & infigni '
quia , adauu't.i difpoficione Sta.uti , probationcm
et.am ulcra negocia Mercantilia ex hujufmodi li-
ons emergerc dxximu^fuprd Dif 66. n. ^.
An autemta!e.s libri Hdem ubique recipiant,
108 vel tantummodo eorum fides coardetur ad li-
rtiicesTerritoriiScacuentium. magis communi-
ter , ut excendacur ultra Territorium , tenenc
Mafcard. de prohat. concl. ^n^. nitm.ii. er 22. f^iu.
optn. 8.05. Gen. de Script. privat. d. ttt. de Ithris
Atercatefum mmero 18. &jrc}j. Scacc. de fudic.
i*b. 2. cap. V. numerg 2^9, &feqq. Hodiern.ad Surd.
decif 199. numero ?. Ricc. coletl. 3535. ampliat. 2.
ConcioL ad Statut. Euguh. d. lib. 1. rub. 74. mtm. 2.
idque habere videtur probabilem , & folidam ra-
io9 tionem , tum quia non agitur de re poenitiis cor-
redoria Juris Communis , fecundiim ea , qua
proximc tradentur , Statuta vero , qua: veniunt
ad Juris Communis declarationem, nullo loco
circumrcribuntur ; Tum & forciiis , quia trada-
tur de forma probatoria , & quadam potius ib-
temnicate a6tus , ex quo Statucntes libros Mer-
catorum arquiparant in hoc cafupublico Inftru-
niento, unde applicantur ea , qua; in propofito
folemnitatis aftus Libemus occafionc 1 eftamen-
iio torum . quod fi per Statutum , vel confuetudi-
nem^ duo Teftes fufficiant , 1 eftamentum valeat
hediim intra limites illius Territorii , fed ubique,
ciim fufficiat fervare eas iblemnitates qux pro ce-
lebratione adus in loco rcqimmta<;,Peregrin.co?if
62. num.i.& fecjcj. tib. i. Caball. conf\o4,. num. ^, &
pcj!}. hb. 2. (^aill.praii.obferv. lib.i. ohfer^. li?. per
tot. Guidopap. dtcif. i6z. num.2. Vincent. De Franch.
decif 552 num.2^. Rot.decif.-^li. nu.-^o. & fecj. par.
cf.ree. cum reliquis vulgatis ideoque quod liber
iiidebeat eiFefcripcus in loco Statuti ad hoc , uc
aiibi probct , cum Gen. d. tit. deJih. Mercat.n. z2.
bene advcrtit ConcioL ad Statut. Eugub. d. Itb. 1.
ruir. J^.num.2. in fin.
Atque ex his non video , quomodo DoUores
in hac propofitione diftingucre vidcantur , an
112 Statutum mandet , fidem prj:ftari in modica ,
vel magna fumma, ficutipoft Tnvifan.decif. 16.
num.^. itb.i. & Gen. d. ttt.dc libr. Mercat. num. 26.
profequitur ConcioL d. lib. 2. ruhr. j^,nH. J.qui
115 etiam cum 'T^ib. in addit. ad dectf. ^^^;. num. 118.
par.g. w. notac, ScaCiicum prsecipicns.in oitinl
Caufa credi libris Mercacorum , ua indifcrctum
114 non valere : inrelligcndoulteriusillam fummam
de qualiberpartica , iVu iiimma de per fe nonau-
tem coacervaca cum aliis , uc per Adden. ad F^-
tic. in cap. ex parte num. i. de re/cripi. Felin. ifu
Margar Var ccictnf part. 2. Virb. privilegium^
fot. 47. Chartar. d. derif /anuen. 127. in fin. Quo-
115 niam aliud eft , quod Scatucntcs debeant refle- :
dere.id tiualitatespcrfonanim, illarumquc fidcm,
nc indiltiiide impartianrur tanram aurhoritacem,
aliud vero , quod Ci in iUo loco , ubi adell Scatu-
tum ,
De Comnniercio Sc Mercatura
4P
tiim, indctlrtlte admittanturadprobandum iidem
libri, pofTit , & debcat hujufmodi admiffio, &
probatio vir.i luam dcperdcre ob majorem , ve!
minorem lummam , & quantitatem extra Terri:.
toriu-.n , iiam & hoc ipfum dicLudum cflet ad nor-
mam excmpli fupcrius infuiuati in non rtiinuS
rcgliofamaceria 'leltamcncorum > nempe quod
Tcitamen-a confcAa cum duobus Teftibus cau-
tummodo roburfortirencur , li agcrcturde modi-.
ca hxredicate , fecus vcro fi ingcuti , & valdc
pingui i &tamenrationabiIitcrnon datur hujiif-
inodi diftindio , nam vcl iii tocum , & ubique li-
mitanda eft fumma , pro qua dcbcnc probare ;
vel ubique recipi debent indefinite , nec cnim
eft ratio ditferencii , quare Scatuences , Ci\c
Univerlitdtes ( prxfuppolica Priiicipis approba-
tione ) valeant crcarc publicos 1 abeliionea in il-
; la IJniverfitate , qui fmt p^nfona: ludes, & igna-
tx, iUifqucdebcatperuniverfum fidcs adhibcri
proqualibct (umma , & quaiititate , non autem
vaicanttalemlidem tribucrc Mercatoribus iih"us
Locipro quacumquefuuima, & quantitate , dum
in fubftantia aliud non funt hujufmodi libri, quam
Inftiamenta Ca;-upforix profeHionis , ad ir.entcnl
Text. in l. ft nnis cx Argentams , §. Prxtor ait , ff.
de ^Aen. dc quo/«/;r*i 'Difwf. 72. nmncro 8.
Soiidioritaque diftinOcio ,quehabcr! foletpst-
Jpfofmet StatucnteS ,illaeft. quam fupcrms m-
dicr.vimusincer publicaS McnQis Nummularias ,
five y£dcs , i.ifigncfquc Campfores , ac Arcifices
potius , & Mereitores minucatim vendenccs ,'
cum prima: fpecici masime conueniat integram
fidem prjcftare, non vero fecunda? ; Et de fado
Scatutavclprivilegialocaliamelius, qnamfacianc
ipfi 'Dodores , prx oculis habent haric diftin-
ftionem , in ipfa enim Orbe in qua , iit dixi-
mus , fides indubitanter praeftatur partitis Banci
S. Spirirus , Montis Pictatis , & refpcaive in ma-
xima habentur confideratione libri infignium'
Camoforum , quatcitus potiea traftatur dc infe-
riorili)us Mcrcatoribus , & potUTS Artrficibris, li-
bris coTiuTi pro certa , & modica quantitate fi'-
des tantum conceditur : Ab initio nainque in di-
H(!5Aa Urbe.&StacuEcclefiafticohi libri proba-
b.inc ufque ad fummam fcutorum ^o ut ex Cenfiit;
46. Pii IV. quod candem privilcgium Vrharms
vin. favore Piltorum , Aromataiiorum , cum fi-
milibus cxcendit ad fcuta 50. uti vidcre eft pen-es:
Rnb. ad d. decif H5- ««'»• M5- &f^n p^- 9- ^ef.
itauc certa rcgula dari nonpoffic , rocumque pcn-
dca: alpccialicate Statucorum, vel privilegiorum
Principis, jr- u
Advcrtendum tamen Cenferem , quod li ni hoc,
ii7velil!olocohnmineshujus , velalterius Socie-
tatis, auc arcispotiunturprivilegio , utpro ccr-
ta fumma crcdacur corum libris , durum poftea
foret, quod immorando rigKi furis, vcl inrcr-
przrarioni lMlor,m nuUa tidcs falccm pro cohfi-
nijli quintitatcinillocodcm ioco praftanda cf-
fet libris Mcrcaiorum qualificacoiumexco.quod
tales Mcrcatorcs nullofrucrcnrnr Stacuto vcl pri-
vikgio , vel falccm difcreci Judicis erunt partcs,
u levioribus adminiculis contcntctur, vcl eciam
(inc illisomaino credac , qu.indo fumma cft veri-
lig fimilis , cauO pronortionata , Scribcns fit homo
' lcoalis, vcl lUud Bancum , aut Ncgociumpro
legiH hibitum, librique fintpcrfcae carculati,
8^^i.w:i;iui cum appofitione Ai>Qi , Mcnfis , &
dici applicando requihta , qui ct iam in termi-
nis Statuii rcccnferi iblent pcr Scribentes , de qui-
bus RoLin. fbnj. m. nttrn.6 &fe^i^. Itb. ^. Gen. d.
lib. 4. tii. de lib. MercatMUw:^'6.& fec^q.Scacc.di^
Iudic.hi;.!. cap.i\.ex n. z6j.ciimfejf. knb.ad d. de~
cif. ^^').fcre per tot. par. 9. [arcl. Ant.De Luca ad
Gratian. dtfcept. 171. nurner. 1. c~ ex mimer. 7. u/jHi
adfin.Rot. dcnf.\^6. nnMerv 2. par. 14,
DifBcuicacein veio fentioin eo icquifito, qliod
lipadhoc, ut etiamiianre Statuto , vel confiietu-
dine liber probct , exigatur , quod Mercator
cumdem libi um propria manu confcripicrit , uti
Vult tdern Roiun. d. cor.f. 92. man. 6. verj.feiHndi) ,
tjHod, lib. :;. Gen, d.tit. deltbr. Mcreat. numero 51.
K^ fecjc^. & poft eds CoHciol. ad Siatut. Eugub. d. lib:
1. 'rubr.q^.niimero 6. Qiiia licct ad excufandum
Priponcngcs quandoquefiat dirtinttiointer l'ra!-
ponentem 3 & Negocii Caput , illiufque Adiuto-
rem , tcI Scribam , uti fupcriiis Difc 36. nufn. 35.
Atcamen ibi erat fermo de Ratiocinatore , non
120 autem de Mercatbre qui n»n potcft , etiam ubl
vellet , fcribere perfe ipfnm , fed ad huric ef-
fedum rccinec Juvenem , qui nuncupatur 5cr»V-
turale^ , inojoribiis quippe , & tocius Negocii
curis fupcrincumbens diftrihitur ; unde cum
alfueta prudcntia tale requifitum venit intelli-
gendum , ac tcmpcrandum , fi res agattir etiarrt
cum arcificibus inferioribus qui tamen ad riio-
dum Mcnfi pubiicz fimiles Jtivenes cceteroquin
approbatos , & honeftos pro loci confuetudine
121 retinent , iiam inhoccafuintrat conclnfio,quod
liber ica fcriptusprifumatur fcriptus de confcn-
fu Domini , ad Alex. conf.i^']. numi<). lib.i. Intri-
gliol.fingul. ti6. num. /1,6. lib.^. Capye. L*tr. eonfult.
95. nurnero 21. Rot. decif.^joc. nujnero ao. parti 2.'
recent.
Dc feliquo proficuum , & neceflarium cft ,
t]uando per Scatuta , velprivilegia talis fides tri-
buitur libris infcriorum Mercatorum , vel Arti-
ficum , caure admodum proccdcre quoad eorum-
dcm librorum finceritatem, defcriptionem,&re-
tentionem,nam quemadmodum ad Commerciumt
facilius manutenendiim pro certa , & verifimili
quancicate hujufmodi Mercatores relevantOr ab
oncre prcbationis proprii Crediti , & ne toties
quocies conftringancur ad Apocas , & Inltrumen-
ta celcbranda , alTervandaque ; Ita ex oppofito
bona fides , & publicantilitas non patitur,quod
fraudibus Porta aperiatur : Unde Ego inania
cenferemhac Statuta, feii privilegia fummam li-
mitancia , ciim vel non attingant necelTitatem
quaridoquc fupcrantem cafdeni quantjcates limi-
tacas , vcl incra illas polTinc anfam pribere prs-
jii didis fraudibus , ficque pro mea debili opinione
non agnofco quare , non addacur ( loco toc
requilicorum ) obligatio , ut Dcbitorcs partitam
fni dcbiti fubfcribant in libriscorumdem Merca-
torum , f< C\ illc talis fcribcre ncfciat , fcribat alia
perfona nota de cjus commiirionc , ut in Jure
adniiccitur , tx M.wdell. Alh. conf 660. nurnero
T. & 2. Gen. de/cript. priV- Ith. 2. de Apoc. jnanu
Tert.fo/. 94. o-Je<f<j. Cratinn. difcept. jSj. nUMero
57. & difcept. 948. numero 15, & fe<}<j. Cait. de Cre-
dit. Ciip. 2. lit. 3. nuw. i-ji)!. & Jeij'}. & riurn. 2848.
cmnfec^q. FenT^n. ad Statut. Vrb. Itb.x. cap. 83. n. 13.
Q- 14. lo: Ani: Ab Ecclef. ob/erv. 48». 14- in fin, &■
obferV.^^.n.^.par. t.Conciel.ad StatHi. Eugub.ltb.i.
rubr. ji. «. "J.tbi^ue Mtdtrn.Rtinaguer.inaddit.
num. 4J.
Difcurfus Ceneralis.
4jf
An
l28vel
Cl
ad^r27 '" !>"g^'Hcs. (ariseric ren S
Scopp.aJ Qr.nan. d. de if. March. .37. L.t
r^ •-' con;uccudine, re-
in Mercatoris ad
Ceirante vero Scacuco vel con;uccudine re
Tertium,
^'i'"^1V^' "";»i^^"^pro lertio^oncra
h*»»». 4?. f^rceol. cen/Hlt.g. num. lo. &fe<^.Rvt. decif
1^9. »«.20.2!. er 22. prfr. n »-«'£'i& paffim.
Necrationabili hiuic provilioni oBftarepoteft
illa animadverfio , quod nimii fubinde audiren-
kx^ tur diiputaciones luper recognicione manus,
quf frequentcr in foro audiuntur tam rcfpedu
necedicatis recognofcendi , quam modi , ut vide-
re efl: apud Guii. de Credit. d. cap. 2 /1V.8. e.K nurn.
2910. cHmplttrr.feqcj. Fenton. ad Statw. f^rb. d. lib.
1. eap. 84. Amat. Panorm. refot. 20. Berlich.pracl.
concl. par. i. cap. 44. l^ela dijjert. 22. &feqcj. 'e?af
refol.for. cap. i.per tot. Andreol. contr. jS. Rot. co~
ram Buratt.dectf.6ii. & decif. 624. Merlin. decif.
^14. D:tran. dectj. ^67,. decif 292. par. 19. quodque
id Comrrterciiexpeditionem turbaret ; Nam &
cxdem difputationes audiiincur quoad juftifica-
tionem requilitorum , de quibus fupra , & nori
ita frequens eft cafus , quodquis veiit confinge-
re alienani manum fub periculo punitionis , vel
alcer eam negare , quin etiain polfct lcniter pro-
cedi luper confimili recognitione , relevando
Mercatores ab onereillam faciendi permodos,
*24 de quibusfupra, admitteiidoque Teitesde no-
ta maiiu deponentes , proiit in hac ipfa materia
iUercatura; pradicatur in rccognitioneEpiftola-
tum i ac litcerarum Cambii , ad not. per Capyc.
Latr.Confalt. 145. vu.-io O' fi<\- As^- coramBuratt.
decif 145. nHrnero 28. & in reeent. decifiji.fub nn-
mero i.par. 3. (jr drcif.i^^. mm.i.cr feqtj. par. 9.^
decif. i^i^.mt.^.cuifi fecj^.par. i^S< quocidie in aiiis.
Etcirca id, quod dicicur de his libiis obicer
eft notandjm quod illi probant quocumque tcm- 132 Decoc^orem poftdccoaionem ex"?oc!T''^'"
125 pore . nimirum eclamfi de temporc quo infurgac rcff. Mercat. not. lo. ««r/,.20. cnm 'feac CarA n!'
hu^\\\ ? admmicula, & conjcdun »
qus iJlos adn, vent . exiguntur , cx S,trd Ltf.7 1 .
^ot. coram Gregor. deaf 502. R,b. ad d. dectj. Lc"'
f-r. 9. rec. Conciol. adStatttt. Eugub.d.Ub. l rubr
l^---9-& n.e.dc,, Rct.dec,f.uj6:n.'..^fe.a.far 14
^dectf.^o.par..^.to.„.,Mc,f 5,7. .«i./i.^8. iJt
tro n ^^^f^^^^^^d-^bcanc eflc li^c admmicula , im-
l3oponr.b.e^eftccrt6dctermmarc. & fic oportef
panter habcre fc remilTlve ad ;.«.. .Ue.atos , ^'
^hos , qui paflTrm juxta cafus continacniian, agunt
ae matcna; Solumque prarnotandum vidctiir.
quod majora profcao adminicula defidercntur in
IJiperfonamag.s. vclmiuus fufpcda, nam fi yaa.
tur de Mercatore poltmodum dccofto , urgcu-
tiora exportulantur , ut rede obfcrvat B^rart
fin. & d.x.t R^t^^rar. ^B.ran. de.if.t nZr. .4
occafio vcl controverfia , non exerceat Scribens
amplius Mercacuram , infpicitur namque tcm-
pus, fub quo fuerunt confcCti , Mafcard.d.pro-
bat.concl.'.)'!^. nuweroz). Stracc.de Mercat. tit.
tjHoinod. in Cauf. Mercat.proced. fit par. i.nu. 54;
Genua de fcripe.privat. ttt. delib. Ratien. Mercat.
vurnero l^-foi. 24?^ Excebar. de ratioc. cap. 11. nurn.
^i. f^odiern. adS^rd.decif g^. nurnero i. Sropp. ad
Gratian.decif March 1^7. ««»«.^7. reguiare quip-
pe eft , quod fcmper attendatur tempus, in quo
adus, de cujus fubfiftentia , auc validicace fit
quxftio , fuic inicus , quemadmodum exeinplifi-
cant irt cifdem terminis Mercacoris , qui Ci de-
126 ficricelfe calis, adhiicpro orhnibusper eum ge-
&.is , dum erac Mercator, poteft conveniri coram
Confulibus Mercaturz, lo: Bapt.-de S. Severin.
in l. omHes foptili num 12.jf.de lu^.& fur. inter J^e-
Vet.lttr. Civil. to.i.fol. 7^. Gratian dtfcept. 326. n.
15. CaraU. refol. Criinin. 147. nu. 11. Sanfetic. decif.
21. num. 4. Et ex oppofito , fivc in fortioribus vi-
127 demus , quod Itiftiumentuni a Nocario confe-
dum de cempore , quo illius fides erac illibaca ,
nullumdetrimcntum, aut fufpicioncm patitur,
fipoftci Notarius falfum commifille rcperiatur,
definatquc idcircoipfo Jure cfle Notarius , uc
confulu.t Atexan. Stiatic. inter conf, Crimin. di-
lierf confiij. nnm. i6.verf. quinimb ticet T{otariw ,
ibique eti.m lut. Scarlatin. confiS.n.%'). & conf.uo.
n.io. Nev,z.an. conf. 27. nmn. I.& clarius/«t nu. 21.
Verf Non objiat igiikr, Profp. Tafeth. corif 8. nurn.
8.& lo. Riminald.lun. conf 58. n. 22. CoVarr. prafl.
au.cap.ii).fub ».'j.%.Q»,"t'* conclufio,in fln. Mafcard,
deprobat. concl.lOO-^.n..\')-Conciol.refot.Crimin.Verb.
falfum refot. lo.n. \o. Rot.de r.rio.n.z.infiu pcfi.t. vol.
CQnf.B Arintic.& d.ec,f.']6<). n. \6.& ij.par.i.diVtrf
ei
non
Lucade Credit. difc. 78. num. 16. alterCarol. Ant.
Ue Lncaad Grattan. difcep,. 17,. „,„„.9. verf de-
!*«<.; quidqiud fit , ubi agatur de probando ex
libris Dccodi aliquod fadum intcr alias pcrfo-
nas , uc in cafu ^ot^ Genuen. dectf lo. num.6. vcl
quando hbri, aut partita: apparcant fcriptx re.n-
porc habih, & longeante decodioncm , i>aut
ex ocuian mfpedione remaneat cxclufa qusiibcc
1" pic.o ancidatx , ut pcr Mar. Antontn.v^r re^
J»i. Itb.i. rejci. 58. rmr/>. ^. & 8.
^Prouretiam circumfpedc magis procedendum
■It quoad hbros Hcbraeorum , qufa licet vcra
loii hc ( fuppofitis terminis hiibilihus^ propofi-
^33 tio, non valere Starutum , u. libris Hcbr^omm
conrra Chnftianum prxltetur fides, ficuti cca-
llierurit Alex. eonf ?. nti,n.^. ttb. 2. Cravett. dc ,/»-
«f«. tempt.fol. i^o.fib num. 29 Sc^cc. de ludtc.itk.
2. cap. II. „u. 158. ex quo ertkacia probationis,
154 qur dcfccndit ab Jurc pofitivo, cmanat a Prin-
cipis, vel Statuti illius jura habcn. is poteftatcm
lupra ide.n Juspofitivum, uc admictit idem Atex.
conf.-^-^.fttljn.i.verf attamen vigorc, tib.\. Scacc. de
/udic.igc. cit.d. n. 1 58 . infin.
Adhijc ncgari non potcft , quod ex eadem
ratione , qua tcncnccs , ut fupra , Statutum non
valere , commoventur , nimlrum ob perfidiam ,
qiiam naturaliccr nutriunt , & prsc.se fovcnt con-
, tra Chriftianos , prt .fcdo a fortiori , cc/rantc Sta-
I35 tufo,& Principc id prarcipiente, nullarcnuspro-
barc dcbcant eorum libri ad favorem Scribcntis ,
vel Tercii contra Tcrrium , codem autem Statu-
to interccdcnte circumfpcde , ut prarnufimus,
agcndum cft , & rigorosc magis vcrihcaiida rc-
quilita per Dothres volita in ccrminfs ejufdem
Scatuti inccrChrlftiaiios, ficuciponderac quoque
Sabell.
^32 De Commercio & Mercatura,
Sahetl in fumw. diverf. tratt. tom. ?. litt. L. §.
r./«^ mmero z?. Maxime , quia non poteft ca-
dcredifcrimen.quarecredendumliteorumlibris,
qui , uc luperius advercimus , funt Teftimonia,
ijrtproprix protc (Tiams , fi eifdcm teftificn-itibus
contra Ch iftianum nullafides merito adlvbetur,
cx coUeCtis per Snrdi conf. ii^. nnrnero g.lo.Ant.
De Nigr.tn Capit. Rean. 109. mm.io. Cyri^c. contr.
485. numero i-]. Rndolph.rolomitr. de ffflib. coricl.
91. nulter. I. r«w T,.fcqc]. ccit. <,. Adell. ohfeyv for.2<y.
numero 22. Bonden. colltitl. 22. numero zo-& zi.ltb.z.
Coler. derif.German. 127. nnm. l. Rot.cor^mGrrgOr.
decif 510. tiKmero%. folumque in fublidium rccipi-
J37 turpro tali quali probacione eorum depoficio.ut
tradunt Authoritaus , de quibus /«/"ii Difc. 41.
J38 num.fin.&i vix pro admJniculo dclerviuncquancio
idiprumdeponantaliiTeilcsFideleSj iU Orcho-
doxi , ut dixit Rot.declf.i^.nnmcr. ^.fart. ^.rcc-ij-
il<>>decif 19:\ numero29. ptrt. 16. & quando etiam
inter ipfos Chriftianos non juvat cale >)tacucum
in perfonis fufpeais , & mali fama; , uc ait Farl-
nac. conf 20. num. I. itffin Gen de fcript.^riv. Ub.^.
de libr.Mercat.nmnero ■x^.& feq.Scac.de [udic.lib.i.
cap.u.nnmero l%6.Gait.de Credit.cap.z.tir.-;. nuMero
i-^yCancer.var.refol.par.x.cay.ii.riu.'). '^f. Gen-oen.
detif. t.nun..S2. .
tAO toque minus libri fidem recipercnt , (1 ex
corum infpedione patcrencuralcerationcm, erro-
res , interlineaturas ,fuperadditiones. & apoPiU
las , magifqnc fi apparcrent abraiiones , & can-
cellationes , vcl incifiones , ucopcimc monent
Gen.de frlpt.privat.d. Itb.^. de lib. Mercat. mmer.
S6.fol.i^^.Gait. de Credit.iM fiiprii nimero 194. &
fecja Carol.Aut.De Luca adGrMtan.difcept. 171.^;«-
7ner09.verf.item nonficit , Rot; coram (jregor. decif.
n^.ntimero 2.ibiijite Adden.numcro 6.Rnb.ad d.decif
141 ■^\'i.nHmero%6.par.9.rec.c\^xi eziamftib nu}nero\^2.
ftibdit , in his terminis pofle contra Scribentem
iAi in lirem jurari ; prout etiam poOe ( ad declara-
tionemeorum , qux intVa dicentur )aliquas par-
titasejufdcm h-bri acceptari , & aliasrefpui , ex
Parif conf 90 nHmcro2'y. lih. l.& Rot. par. 9. rec
diftmguic eadem J^t. in Romana Locorum Mon-
tium 16. Martii 1682. §. Tartitn, cum feq. coram-,
Card. Maithxjo : & e converfo , ex regula cor-
i43reIativorum , ficuti fi reperiantur libri m una
parte faifi, in totumtalcs pra;fumuntur , cefte eod^
De Luca adGratian. dfcept. 171 ante nmn. 3. Rub.
ad d. decif 345- rturner. 85. par. 9. ica , fi dignofcan-
J44turin partc vcri, maxima infurgic prxlumpcio
veritatis in totum ,Eorell. conf%i.num. 20. Gra-
tian. d. difcepi. 171. nHmer. u. ImrtglioLflngul. 85.
numero\o crJc^^.itb.^.Chartar.d. dectf. lamien.
127 nnmero 5. Berart. tn Specul. Vtft. cnp. 2:. nnm.
lii.d' feq.Bonden.cohttl -J.num. 20.& C0llun.i9.num.
9i'& gi.hb.i.Tranchedin covfitii.i^.mi.u. Rot.decif
'145 ^^-'.nurn.^.p^ir.i^.rec.^ maxime , quando parcitx
verificacx funt confidcrabilcs rationc fumma?,&
h.ibent aliquam conncxionem , Caftald.confult. 118.
num.l.Rot.coYam Argueli.decif.so.ntiw.u.
Promifcue egimus, fcunon diilinximiis termi-
no$ incer probationem favore Scribentis , vol
Tertii contra Terciiim , quoniam par eft ratio
utriufque cafus •, & fi incafibns ab Jurc Commu-
ni velaStatutodifpoficistribuiturprobaciolibris
14(5 favore Scribcntis , mulro magis tribui dcbet fa-
vore Tercii contra Tertium , cum minor adfit
fufpicio alteraiionis veritatis in eo , quod refpicit
Incereire alienum ,quam proprium , ad Text. fa
l. exem^le i C. de probat. Sabell. var.refol.cap. il.
ijif-j nw» 1. Unde de Jure iibrum , etiam privatum,
concurrentibus adminiculis probare pro 1 crtio
conrra 1 ertium , habetiir ex addndis per Concioi.
ad Statut.Euiijtb lib.^.rubrof^.nu. 11. Rot.dectf^^i.nu'.
t.& feqq.ptirt.i^.decij. \i6 .nuyri.-j .par . 14, cr d. decif.
^•:\1 .num.ii.ct' feij^.part.\9,
148 Quotics aiicem tradatur conrrd ipfum Scri-
bcnccm , tunc nemo dubicac , librum probarei
etiamfi nullis fuiciarur admiiiiculis , immonoa
obftante , quod minus lcgaliter fi tentuc , ut
poft Ge-ii.aliofque hnbetur ex Gatt- de Credit. d.cap.
2. ttt. ^.numci. 20^. Conciot. d. Itb. zrnbr.-ij^.nHmero
lO.Carol. Ant. 'De Lticaad Graiian. d. diftept. 171.
nnmer.^.Verf./^uando , Rot.coram C elf.decif.z\io.Hum.
6.& decif '^'^. nittnero \\.par.i\t rec. Sc jure qui-
149 dem , quia etiam fimplex CalculUs , & quod-
cumque folitim propria manu exaratum probat
contra Scribentcm ,Tar.f.conf 96.imm.io.& 32.^
num.^^./t(f.^ Menoch.de prjifumpt.lib.i.praf.66. nUm.
2. V(la difjert. 23. numero 18. Rot. coratn Royas decif.
/^66 num. 8. inf.n. Verf.fed etiam, & decif wo.num.
ij.dr i^.ptir.i6.rec.
150 Sspius tamen difputari continglt , an libri,
eornmque partitffpoirint prounaparte acceptari,
& pro altera refpui,& regula eft negativa , Gait.
de Credit. cap. 2. tit. 5. nmnero \022.^feijq.Mafe'r.
de Legat zy^md.& Avenion.ltb.i.cap.^S.ntttnero 29,
Cfrfee^q. Rot. coram CaValer.decif ^i^. numero 5. ^
dectf. ))2. nnmero 3. & dectf.^%i. numero i. & feijcj.
par. 2. & corarn Duno';^^!. lun.decif 974, numero 17,
& coram Card. Cerr. decif.-/%i. nHrnero 4. quod ta-
151 men intelligicur , ubi partitx ftnt connexx , hoc
cft quod contineant unam , eamdercquc cau-
fam , unaque veniat ad qualificationem, vel per-
emptionem alteriuS , ut apud Add. ad Gregor.
d. dccif, 79. num.-i.Mart.,JA1 edic. decif 88. num.^i
Rot. decif lOi. nttm:^.par.^. rec.& deaf.^<)9.nutn.6.
& numero 10. & li. par. 9. & corarn DunoZ.et. d.
dec. 9j .'^, numer.i-i . & concordat decifi^Cy.numeri^
14.p4r.19. bcne ctiam examinat , ac difiinguit , &
rcipeftive cxempiificat ,fjl4afer. d.lib. i.cap.^Z.
l52?/«;/>f)'e5o. (Sr/f^^.Intelligendo , quodhujufmo-
di connexionem non facit relatio habita ad
quictantiam , vcl Ordinem , quinimo nifi cadem
quietantia , vel Ordo exhibeatur, quidquamnon
probant part itx.i^or .^f c //388.«»»» i iierf& ad alta
regula , circafin.pae/.i.rec
J53 Diverfi vcro funt libri , quibus uti folent Mer-
catorcs , intcr quos adert libcr , qui nuncu-
patur Giornale , diurni neir.pc cxitus , & in-
troitus , & a quo per fpecicm recompilatio-
nis , (eubrcvis tranfumpci dcfumitiir alter , qui
154 nuncuparur Mflflrs ; fcd quia is eft mere rela-
tivus , regulariter non attcnditur fine relato , ac
nifi a:datur alrer Giornalis , uc nionet Cyriaccontr.
544. «/.'WifKo 10. c^ II. & ante cum Gen. defcript.
priv,/ih.<^ tii.de Giornali ,feU libro Diario numera
i. & 6 fol. 28-1. Rot. Genuen. decif 173. numero 6.
& Roinava deeif. ]^.nton.i.& ^.er mimer.J.par.ij.Sc
didum fuic in Rovntna Societatis 2&,Novezibrts 1687.
%.fin.coram R.P.D. Rcndinino.
155 At nullam probationem facitalter liber,qut
dicitur Manualis , videlicet infcriptus memo-
ria; causa , quive etiam, juxta varias confuetu-
dines , & Regiones denominatur Facchetta , feii
Stracciafoglio , non obftante etiam , quod vigore
Scatuti«
Stacuti > aut confuctiidinis pixcipiatut > fidcm libris
adhibcri » ficuci cx Doftrina Bald. in rubr. C.defid.
IrijtrHin. & laf. in l.admotiendi nurn.^ i . verf. ^utnto
limita , f. de IureJMr. cradic 'I{ot. ^enuen. declf. i.
nurmj. Bonden.coi/uEl.^^. nurner.i.lib.i. ubi tamen
1^6 fub num. 6. inquit ,illum prxbeic adrainiculum, Rot.
foji Zacch.dt Sdlar.decrJ.i^.nurn.g. & coramFba/d.
dtcif.i<)/^. numer. 4. Adden. ad d. decif.^^^. numer.
llo-part.g. undequod necprobcc, ex Honded.conf.
39. numer. ^l.& 54. Hb. 2. ampliavit Rota militarc
157 etiam in prsejudicium ipiius Scribentis , ut in decif
^ol.nMrn.i^.piar. 14. Verum , nifi divcrfe fuadeant
Xj8 fa^licircumftantix, ampliacio hic vidcturpericu-
lofa, tumquialicet libcr Giornalis reputctur apud
fupra allegatosfub num. 15?. cllc veluti Prothocol-
lum libri Magiftri , artamen id uciqwe vetum cft re-
fpeftu ipfius iibri Magiftri , fcd prima Matrix , &
fpecies lmbreviacur£ , i qua idem iibcc Giotnalis
immcdiatc dcfumicur , eft hic, qui vocacur Manua-
iis, fcu memoris , aut Stracciafoglio , idebque favorc
Sctibcncis , vel pro Tertiocontra Terciumprobarc
tedc non valet , qnianimirum majoii obnoxiuseft
altcracioni ob defeftum perfe^ae catculationis , imb
& lacetacioni ad libicum Scribencis , qsod non con-
tingic inlibro Giornali legalicer retenco; dc reliquo
auCem , quatenus percutic Scribencem , hber hic
Manualis habectadicalem efficaciam Imbreviacurs,
&ProchocoUi :Tumetiam, qaia fi ex rclatis /«/7r<»
nurn.^j,^. quodlibet foHum proprio ahcujuschara-
dlcre confe6lum probac concra Scribenccm , nefci-
tur, quarc probare non dcbcat ifte libcr Manuah's
propria manu exaracus ; & quod incec ipfas l^arces,
f j9 vel Scribences , vel prxfcncesfcripcura: iu hocUbrd
Manuali infurgat probatio , vifa eft fencire Rot. <^e-
nuen.d. dectfi.fuh d.nnm.iy. &. in propofico piivaci
160 Bonden.c^Htl. 1 9.nHm.i^.iih.z.Rot.dectf.$i)/^.nu.2o.
par.').rec.& decif.i9^.nMm.Cpar.6.& decif.ii.6. nnm.
6.& deeif.^')^. nurner. 4. par.^. & coram CelJ. decif.
517. num.2. Ac ptoptetea tunc efTet recipicnda prs-
j6i dida conclufio , ut ncc etiaoa probet contra Scri-
bcncem , quando ex lc^ura , & infpcdione apparc-
lec, iliam nocam , feu patcitam adjedam exciciire pet
Difcurfus Generalis. 43J
(quod numquam , vel rarb coiurngit ) obKgatio bo-
norum contincatur.
Harum quoque Cedulaium , a publico tamcti
in-
155 Banco piomanantium i etfeaus cft , quod in oin
nibus h.ibcantur loco pccunia: numcrats tam nd
finem iuduccndx foUicionis , dummodb intcrced.tC
ttaditio , & acceptatio , ex Altograd. confe.jub nu.
^<).Verffed id,^uodpontt , lib.i.Rot.corarn Buratt.
decif.^oo.& dectf.<)^6. ntrebicjite num.i.f^ decif.tii.
num.n. &feqq.par.ii. er in Rornana Pecuniarta 9.
Decembris i 68 o. §. Ne<jue huic intelhSlui , cr 9.
Maii 168 1. §. Ademt , corarn ReVerendiJJ'. Emerix;
1S7 quam etiam ad cffc(5l:um , ut eis mcdiantibus fatif-
fiat cenfura Bullx b. Pii V. ad trad. pcr Altograd.
d.conf.6.nurn.^o. Itb.uAddcn.ad Burait.d. decij.^yod.
nu.yverf.Et ideo, Btloti.deaf.Cauf Benevent.2<).nu.
e.&fetjej. Leotard. de Vfnr. cjuxji. <:,(). nurn.^t). Epifci
Roccafeleil. diffut. lur. tom.7. cap. 116. Jub num.^^.
verf ideo^He ,0- nurn.^y 8i antceos Cenc.de Cenjib.
^«<«/?.5o. nurn.i^. Rot.poji eur/jdem dectf.ic^i.num.z.
& decifi{6. par.c). rec. & decifu part.ii & decif.
^9S'par. 14. in omnihui per tot. Adebut i\ poft prar-
168 fatam traditionem , & acccptationem fequatur dc-
codio iUius Campforis , qui eam exaravic , dum-
modb non fuerit immcdiata , fed qiixhbcc ncgUgcn-
ti.i in cxigendo vaicac imputaricam rccipicnti , Cen-
fusfubfiftat, &refpedivefolutio habeatur pro fa-
fta , Leotard.de Vjur .d.c]U£(i.^<).nH.^t.. Oiea de cejf,
lur.tit.j.tju.^.nurn.pariter 41,
Pradicantur quoquc alis Schedulx , qu* ntin-
169 cupantur Pagaro , nimirurh , Pagarh a GioVanni,
yt\,a chiportara %l prefente fcudi &c. iftaque pari-
tet formnla obligationis fortitur effiGaciam Depofiti»
ut inquic Cardin. De Luca de Credit. difc.2<;. num.
170 y& 6. & concra promittentem probat nou fecus ac
publicum Inftrumencum , nt inquit Rot. decif ijj.
numer.^.par.iS. habetque eumdcm proceiTum cxc-
171 cutivum , quo gaudcnt Httcraj Cambii , cum fueric
illarum loco introdufta gratia facilioris Commcr-
cii , ut ex Card. De Luca ( mendos^ tamen allegato)
tradit alter De Luca ad Gratian.difcept. .^^^.Jub
nurn.l. verf ^ in illis parvis Schedulis: Imb quam-
fpccicm porius adus de fucuro, vel cradacus, quam 17 1 vis nullam caufam concincant , icputantur pro pc
conclufive » ac poficive cnuncians fadum , debitum,
aut folucionem receptam i Scribente , icauc emet-
gat ratio , propter quam , cceceris pattitis ad librurai
Giornalcm tranfportatis , illa, dequa agatur , nori
fuerit cranfportata : Prouc videmus , quod fimilis
161 libcr nuncupacus Stracciafogito di Ftera fidcm noii
facit , quia partiix ibidcra fctiptx poirunt variari,
Rot. lanuen. decif.i.num.io. Cr 19. fed ccirante hac
16} poffibilitace variacionis i quando Ferke func com-
pletx , plenariamei fidem adhiberi cenfuic Rot.co-
rarn Bich.decif^ii. num.i. & decif^oi. ^ decif.<)6').
Mtrobique num.ii.
Solcnc incer MercatorcS alix littcrx , & proba-
tiones gracia faciUoris Commcrcii piadicavi , nem-
164 pc Cedulx Eancarix, fcu Dcpofiti , de quibus
fparfim adum fahfupra in aitis Difc. illxquc ha-
bent cxccutionem paracam , rcputantui tamquara
publicum lnftrumencum,ut m^ratian.difccpt..^').^.
in prtnc. Sabell. tnfurnm. diverf tra^. torn.i.iitt. C.
§.u. nurn. 3- ubiquod nec admittuncappcllacionem,
fcd ad plcniorem juftificationem eorum , quae fu-
perius diximus ex numer. 94. cum piurr.fec^cj. ctadic
poft Gait. de Credit. cap. 2. tiiui.S. nurn.^'<)y ctirn
jecjtj. & pv!Ecisc««W- ^19?- quod non idcircb ope-
ifcj rantttt cftcitus hypochecakios , nifi in ipfis CcduUs
sunia numeraca , nuUamque admittunc exceptio-
nem , ex codcm Card. de Luca de Credit. dtjc.ii^.
nufner. 10. & ^nu^d.difc. 25. num.2. Sed quando,
refpcdu hujus poftremi efFcftus , feu prjvilcgii, ni-
miium ut loco pccunix numcratx habeatur hxc
Schedula Pagaro , verfaremnr in cieatione Ccnfus»
J7} non credercm , quod ullatenus talem vim foverc
polfet , nifi cum diftinftione , quod vcl eadcm Sche-
dula confeda » feu fubfcripta cft ab eodcm Vcndi-
tore, fivcimpofitore tendis , & tunc illa nbn cft
admittcndaprO implcmcnto Dulli IManx , quia ia
fubftanria non diffcrt in hoc c.ifu 4 fimplici , quan-
tumvis executiva , promifTione folvendi , numeran-
dique pretiiim in fuuirum ; Si vctb fimilis Schedula
lamquam cantans ad favorcm illius ccrtx pcrfoiix,
vcl ctiam libcre , nempc (utfiipra) acht f.orieruii
prejenie , fueiit txaiata ab infigni Mcrcarore noii
p.atiente aliquam cxceptionem crcditi in piiblico
Commercio , dummodb nullam contintat limita-
tionem , profc<5l6 non dubitatcm , etiam ad hunc
fincm Cedulx cquipollere , & habcrc vim Dcpo-
fiti , & pecunixniimeiatx , & acfi exhibcretur all-
qua , qux dicitur , fede di Crediio , vtl alfccuratio
ccctitudinaria folutionis , adinftar , ut prxmifimus,
Ccduix , dc qua diftingucndo loquicut Cardin.dt.^
O o Lue4
De Commerc & Mercat.
414
Lnca de Credh.difi.l.^tni.^i. & ipfum refercns CafoL
ylnt. de Luca ad Gratian. d.difcepi. 454.««».!. So-
Uimque iiitct iinam fpcciem Ccdnli , vcl alteram,
aii coiuineatff/^* di Lredtto , vcl airccurarioncm fi!-
turi folutionis , crcdcrcm elTc diffcrcntiatD ad tcr-
, minosfupra rclatx diftin<aionis , quando tiadt.uctiu
ly + in propoiiro /. curahit , C. de att. emft. quia fi im-
portarct fimplieem afTccurationcm > & Ccdul.j cbn-
fccliciret ab Emptore , noii dclincrct is h ibeic p:2
inanibus rcm > & prctiiim , iit icqucndo animadvcrla
pcr Rst.tn J^omunA Dornorum i. Decemhrts 1606. 10-
ram PawphiL interfiioi decif.^i. nutn. 6. c^ Jefcj. de-
clarac Add.ad Gregor decif-^^j. numer.\c;.iK jin- E'
17; converfo autem fi Ccdulactiam futnriE alKcnratio-
nis dc folvcndo cxarata fuciit i rcrtid , ut (upra,
infigni Mercatore j vel vcrfcmur in 1'agaru abloluto
cjiifdem Tcicii » cciraicnt frudtiis recompcnfativi,
fibiquc imputct Emptor , fi iaconrinenti nonexegit :
Neque obji-ctum facit; quod ha:c allccuratiofuturEfe
folihionis vcrtatur in fidcjufrioiicm , quafi qnod hic
iidejuiror opponere poffit bcneticium excuflionisy
lic iniiucie vidctur CarduuL De Luca de Credti. d.
difc.-i. (ttb mt.S- nifi enim formnla obh'e,3tionis aliud
(uadcac , licet fle<ftcrctui: in fidcjuflioncm , qiiod cx-
Ccpcio cxcutfionis non attendatut intci: MciGatorcs
/«f >-<? firmavimus «»< S6.
Hinc pro fcquendo terminos ram Cednlx, qHartl
"Paoari) alicujus idonei Mercatoiis , palTim vidc-
176 mus, quod,circa Cedulam , iila in dch'bcrationi-
bus icquirentibus aftualcm pccuniacnumcrationem,
& pra-fcntiam admilla fuit loco cjufdcm pecuiiiai
. numeraticnupcrinCaufa, inqua fciibcbam, ncmpc
in Roinana Cajaltttm 21. /«?/z/ itbg. ^. A~Dn obfiat^
coram R.P.D. Caccia , ubi rcfc rt j & fequitiir Card.
■ De Litca de Itidic.rJifci 4 0 /ub w».v.' 68. Noii creeto
I77tamen, nccctraviam elFe piobatiOncrapi,rciiftcn-
tix pccunisE ita abfoiutc , & iudiftin£te in Kanco il-
lius, qui Cctlulam confceic ad favotem Deiibcrata'-
rii , prout infinuac , fcu fupponit d. Deciftafub d. §.
Non Xibftat , quia dato , q lod talis Meicator fit idd-
ncus . ctiam quodnon habcat pecuniam illius , pra
quo Cedulam confccit , id qiiidquam noti rcfert
.(jiibadfokmnicaccm actus , qiiia adhue Cum ncqueat
Mdcator opponcrc, ut fupra, cxcuflioncm, aiit alias
' effugcrc foUuioncm , Ccduladclcrviet loco pccunia:
nun-.crnt.-E , &. idipfiim cx identitate rationis iocum
fibi viadicat in Pagnri) , qui pai itcr habctur in pra:fa'
tis ciicum{t.iiuiispropccunianumc!at.i
Ac quia iui)ufmodi i'a^^ar<i legulaiicer cancincnC
i^Silhmcsprcflionem , per altrett.intt , qux tanc cs-
prefTio pra:rfcferc leinccgrationcm totidcm quantita-
tis pt3ECcdct)iei numerata: , lcu mutuatx pcr illum,
ad cujus f.rvorcm eanC.it idem Pngaro , cx collcdtis
per Rot. coram Celf deiij'.i()6. num.^i,. tir coratn Peu-
iinger.decifx-l-r. nuw.~. cf par.i<. decif^J,^. num.-;.
& 4. quemadmodiim patit« aCtum inimcrationis
tjy pvactcfcrunt confimilia vciba , reio cofitanti , uc co-
rt^m Burat/. de^tf.icf 1, nttm.i. c/ coram Coccin.dccif.
^oi.vKM^. & l.ite in dfif. 80. k princ. ufijue ad num.
1804 d.vir.xi. Ex oppolicoautem vidctur Rot.ind.
deftj.^\'^. vum.i.. par. lii. tctn.i. luppoliiiire , quod
hsccoifcfl^io ve)iciat quidcm probationcm ovdina-
riam ia contravium , tcd non undcqunquc apcvtifli-
iSi mam ; quin ctiam poirc hanc cxpvcflioncm per
(tlnenariti rcfr-wi ad quamcumque cauiam practcr
Mutu!.im, vlI Dep.olitum , advcitic Capyc, Latr.
decif.iii nHm.<,Z.iirJ'^'j. Confiuniin.Cijjar.in SpecuL
ftresr, ^H.LI>.i.ifu.^z. ^ i.nu.l^.ierf.cau/a tnintper
fiiirettanti; Hinc proinde dubitari poflc videtur,qut)d
Pa\:.*ro non valeac omninb tortiri vim pccunije nu-
IBcvatS in crcatione Ccnfus, &inadimpleiidaforma
Subhaltacionis
bcd Ego ad xquivoca fubmovcnda , CDlUndam-
quc malam appHcacJouem Docirin.anm diftingucn-
jSz dum puraicii in primis iucct Oidinejn , & t-.g^tro,
quoniam , atccntis tcrminis fn^aro , h ncccflc noii
cft , quod iliud ullam caulam continCat , utdiximus
juptu numero 11. mulrb niiuus potcft tcvgiveifari
lolutio , 6.' amitti efficacia pccunire numcrata: in gra-'
tiam publici Commercii pcr cjufdcm bchcdulas tra-
ditioiicm intiod"6ta, fi contincat implicitam con-*
tcflioncm Miitui , vcl Dcpohti ; Et tccundb , quod
dubium cafKrc potTit , ut lupva > quando tiadlacuc
Ac Pagaro contcdo pfct Ptivacum Sciibenccm ,,leu
ipfum Dcbitolcin , fecus autem ubi agitur dc publi-
co Mevcatoic.
Aliam qusftidiiern cxcicare (olcnt \\x Scheduli>
fcu 'i-^aiJiiri) , iicitim nimivum folvcns illiium cxhi-
bitoii liberctur ; tcd dc hac cgimuS/H/;r«« Dijc. z^.
num.i'). Ecquoniam incodcm Dz/fi^^. pariforir.iccc
fitb nurn.\6. cccigimus maccviam littetaium Licdcn-
tialium, aliarumqiie, qua: vocantur Commendati-
tii, ad ctfcClum camcn para: libcvationJscvga tolvcn-
tem , juvat obiter etiam tetigiirc , quod vcgularitet
183 hujulmodi Httcra: Commcndatitiae numquam pa-
rere poflunc altcium dtiviorcm ctfc^tum obligandi
icribentem , ut cft Te.xi.tn L/ivero , §. c^:m ejt:idar/iy
Jf. Mandat. ibi , cum ijttidam talem fpifolam fcri-
f/ijfi yhnicofto , rogo te cnhiney.datum habeoi Se/ii-
iiuM Ctc/centeln Amictim ineum , non obligabitur
Mandatt, cjuia cornrfiendandimagis homints , quam
mand^indi t.iiifafctipta tfi, Mafcar.de probnt.contl,
6i^.nH7ner.o. er ic. 'Sorell.conf..\-j. nu?n 17. Mant.
de tacit.hb.']. tit.y num.il. & fecjcj. C/ifii/Lcontr./ur;
//^.4. caj\^.c, nutn. 10. Carpz.ov. de lurijprud. foren,
part.2. Co'fttxo.defin.io.num.\. & /ecj^. Coft.d^
rtf- otrMxaf.6.cap.%.nttm.6.Canctr. Var.iefol.part^
J.'ap.i2.nit?n^i.CarOc.decif/{..'^.y.um.^^. injin. cxce-
pto , quotics ultra commendationem aliquid ccrti
184 contincrcnr , pimirum ut perfonx commendatas
pt.xftarctur certa quantitas, vcl rcs, Gomez.^^ar.totn.
i.cap.i^.rium.'^. (j^n. de fcript.prtv.lih.^.ttt.de /itter.
Cotntnendut. ntim.6.foLi6^. vcl commcndatio myftc-
riose , &cum dolond tupplantandum illum , cui di-
tigitur , cxtitcrit cxarata , ficuti cxplicanc CephaL
conf^ll. num.^^. & /ecjej. Borell. d. corf.i^/. nurner.
y.^.cHM x.fecjcj.tlering. de Fide^ufi.cap.iZ. nam.w. (j-
fe<je].CaypzJ>v. de it-.risfrttd. foren.par. i. Confiit.\S.
defin.ult. pertot. &. prxcipue •■-v nttrn.s. tifcjue adfin,
(^ d Co>tfltt 20 dcfin. 10. nttin.-]. Gutiier.pran. iJUd/f,
/ib.i (jtiicfi n^z.nnin.i. Qiiod & pavi paflu ptoccdit in
iSjlicccris horrativis , qure ctfi Scribcntcm non obli-
gent , cx Cien. de fcript.priv. d. /ib.'^. lit. de Epi/l.
18 ^ hortat.fo/ii6ynum.t. attamcn G ultcrius progicdian-
tiir ,dicantque ,ex. gr. noli dnbitare hocfacere, cjuia
noln , cjuod e.x eo a/iquod d.tmnum patiaris , profcift b
( quidquid dixevic Aie.x. cnnf. i e, ). lib. J. ) Sciiben-
fcm tcnevi rckvare illum , cui fimilem EpiftoIarQ
divexic, vcrius proficccur , & probac OV*?. d.fol.\6^.
e.K Mtm.s. iifcjite ad fin. Ec ccrrb quandbque miror,
quod in rcbus , & propofitionibus ( prout lunt pro-
ximccnunciataE) naturalcm , & planam fignificatio-
ncm h.ibciitibus cot infuvgant qua-llioncs temper Hei-
publicx pva^judicialcs, m.rgis aiucm fcntibiles , &
proflioanda: 4 Foro , & controverfris Mcrcatorum,
Itaut qucmadmoduin in Coipore phyfico huirorcs
uimis
\
I
Difcurfus
himis atcenuati , & fubtiles Phtifim prodticunt > il-
ludque dcftruuiic * ica acutse ( plufquam pat cft )
teflexiones , & motiva Politieatn , & ceccinomiam
Reipublic^E ectiifctvacioncin alceianc, & coiiumpunt;
Etutinam aliquandomeliusnon eftctcum Hippocra-
tis tcftimonio/^^. PrAcept. mOnentis , nec pigeat ex
PlebeisfcifcitaYl , fi cjHid. ad curattonem uiile, grolFo-
lanomodo, ac fufflmaiic Caufas Mcrcatorum diri-
inere , & tecminare , quam pet exrortas legum inter-
J)retationes , Sc Judiciotumanfiactusejufdem Mcc-
tantiles difputationes ptottahere: Sed vitium noftrx
humanitatis , Si omni j£\o commune , & familiarc
cfte vidctur, nam ( ut liqutcex anciqua formulaqud-
tumdam Sentcntiarum in Marmore pervetufto regi-
ftrata , & modo airervata in hobili MufjEo loannit
Ciamptni in Curia Prilati fupra irividiam commcn-
datione digniffimi , dum , prxter cceteras , ac gcne-
tofas illius animidotes, in cjusptopriaDomo Am-
phitheacrumapeiuicomnibus ferc facukatibus ,Sci-
entiifque rriultotieSab AulaMignatumcxulautibusj
unde incer eelcbriorcs hu jus SsecuH Accademias me-
ritb cenfetur ) hquet inquam cx prididta fbrmulaj
(quod fuper fimplici litigio penfionum cujufdami
Domus tres Scnrcntis fucre fub variis Confuli-
bus , & refpedtive fub initio Cifatum pronuncia-
tx , adebut ex diligenti rctum vcteruth fupputatione,
& cx Faftis Confularibus iS. fare Anni in pr^dida
cOntroverfia i fub uuica citatione tetminanda , re-
inaufcrint abfumpri.
Vetam tion inde ab hujufmodi pernicioiis cxei^°;
Generalis. ^jj
ph-s noriija venit defumenda , fcd abfquc toc Turifpc
tuorurti alccrcationibus Caufs . ut diximus , Mcr-
catotumcitb luntobtruncaod*, ficuti in fubicdlo.
dequolupra. Cotpotls phyfici opportunius uuan-
doqaecflc, finecotMcdicorum. Chir^rgorumcuc
congaftibus , movbis occurrere , manifcft!iclcpidilli-
mc ,&Oinaciirime Her>,ardinHs (^,„ga m fuorectn^
tior* doclo , crfoltdo Cornv.entario ad ^phoriftaot
f;<^^«» /f,>>;^<>f r«f,s & cujus fragmenta ant^ im.prcf-
honem Mihilcgcnda in horisfuccifivis communica- "
Vic, utf)otcnon iucuriofo delibandiea , quarpertam •
eximium , Pium , & valde Amicum mcum Ncoceri-
cum , & pradicum AtiatOmjaf.ac Chitiirgii Lcdtdi
rem i ac Profcftbrem publicx utiUcati majidantur.
AtqUe h;5c in tam vafta Comrnercii , ©- Merca-
r«r<« navigatiohc , vcluti littore, indicafTefufficiari
cum , priter ab initio infinuata Foti impedimenta*
hon adeb credula Mihi fpes blandiattir , ut queat
ingeniu^ audader dando Carbafa Ventis fliKaus
omnes innumerabilium ixxi quarftioniim , & tcr-
minOrum ih rnateria cadentiuhi pixcerVolarc , &
irrumperc ; Et fiquidc Calamo vel ofcitantcr , vcl
non ita matutc Ubratum cxcidit , bciiigne Lcdori
ncanimb infultandi aiiorum ingcniis , veldcrrahtb-
di Tribunaliiim , aut Judicum prjerogadvis , ac dc-
bitae reverenriaE velim impUtes , quia fine ira , &
ftndio, .qUorumcaufas (ut protcftabatur .ornel.)
procul habeo , fed pro aHis roagis faeHciicrexcitandis
unicc motusad Cynofuram V»iitaci'«> qusrciiut ofc-
tutui meo Hcuit , reipexi.
L A V S D E 0»
Oo X II^DEX
■v-ar
INDEX
MATERIARVM ET CONCLVSION VM,
Qua; in hoc Libro continentur*.
A
ABSE^4S
CUrator abfenti a <]no , & qtiomodh danditi j <Vide
iiifraverh. Cincitor.
ABSOLUTI O
^Pcijurio «0« ejfidt, quodinterim rctardari Valeat exe-
cuno ( ontratius . tu quo adfit lurarnentum , "Vel oUi-
gaiio Camer.itis , Diff.^-i^iitn-^-
\ Pci jiii io «0« fnjfraf^atur in Foro extcmo , nifi fnerit
ebtenta cutn ciiaiione Par/is ^Difc.i.nuu^.
ABSOLUTORIA
Vide itifraverb.Scnxmui,.
ABSO LUTDS
i Syiidicatu fibi rnoto per altcjuem an valeat poflea mote-
flari ad in/iantiain aliorum , vtde infra verh. Syiidi-
cacus.
ACCEPTANS
LitteraS Ca.mbii corn^ellttnr ad illarurnfolutionemvia
execuiiva , ac omnt exceptione poflhabita ^Difi.ynu.
3 & Dtfc.^.nitui.i^-
Perinds acjiper folernnern flipnlationem prafixo tem^
pore fe obl^gajfet , d.Dfc.af.nuin.T,.
Litteras Cambti licet non fit dediior fcribentis , tertettir
ta-nen ad illarttmfoluitonevi veluti Ftdejujjor ejujdern
fcribeniis , Dtfc.i nttin.i].
Jdeoque ex hac ratione tenetur ad foltitionem littera-
ritin non obflante rnuiatione ftatus fcrtbentii , ibid.
Amplia e.x e.idern rattone , ut neqneat Jcceptans ne-
garefelutionem JdjeUofHb prxtexiu , quod velitfol-
vere Jtribeitii, e^ni de relifao exiflat ejus Crediter,
ibid. nuM.i).
Littcras ' ambii juxia unam opintonem ^quiparatHt
Mandaiario , Difc.^.nuni.y
Ei ju.vta alterain Fidejujjort fcribentis , ibid.nU.^j
Litceias Cambit an leneatur ad ilUrumJoliittonern veluti
Debitor ex caufapropria , vrl tarnqnarn Fidejuflor
fcnbentis , Drfc.l fub nu.\c.VerfAdvertendo.
Litceras Cambit nequit evttare folutionemfub prx.textU
eiecoaionisfcribentis, <juoiiesillafecutafuit pofl acce-
piationem , Difc.''^.riu^-& Dijc^ mi.io.
Limtta , cjiioiics nec Acccptans efl Debitor , nec /ild-
itUits eft Crediior ipfiiu fcribcntis , CT de ratione, diEL
T^ft.s.ex nit.26 ufjiie adfin.
Litrcras Carnbii non tcnetur ad illarumf>iluiionem,fi de
lempore accept.itioKti fcribens reyeriebatur decoHni,
Difc.j,.nu.-!.cfr Di^^c.^.nn.^.Q-S. ubiarnpliatur.
Et qnid , fi deco^io fecuta qitidem fuit po/i acceptatio-
nem, fci de ternpore ejufi">n acccptationis jamfcri-
bens caepcrat vergere ad tnopiam > Dtfc.^.nu.^.(^ ].&
diii. DiJc.^.nu.M.&ffJlf-
LitteraS CatnvH an valeat eviiare folutibntin fuv pra-
textit , quod Ad']edti*, quiliiieras giravit adfavorewt
alterim , pnflea decoxerit , Difc.i.nu.ii.
Litteras Cambtt an vatcat repetere ab AdjeHo valutant
eidemfolutainJubpr,tiexttt ,^Hodj'exfftor Ittieraritm
decoxertt , Dijc.i.nti.i^.
Littcras Cambii nn valeat fc exirnere afolHiione ptrex~
p lonem non nitmerau pecttnix , DiJc.i.nu.lo.
Littcras Cambii ex dolo, ^ fUfireflione aliertm ex Con-
trahentibn! , neqitit compefli ad earum folutionem^
Difc). riH.io.
fraferiim ; quando Aeceptans non efl Debitorfcribe»'
tis , ibtd.
Ampha , quod exccptio doli in hoc cafu impedit efe-
fliim vine e.vecutiv.s , ibidsrn.
i.1 declaranttir Atithoritates conirarit, ibid.nu.xi.
Litreras Cambii non poteji ainpliuifiolvere Jcribenti inj
pr<e}ndiciurn Adjecii , Difcj.nnrn.^o.
Littcras Carnbtt Jcrtpta^ ad uiofingttur in inflanti Mct-
ptaiionisfoluijfe , ij- brevi rnariu iterurn recepijje va-
lutarn ab AdjeEio per Ipecicm Depojiti, Difc.^.nH.li.
Ac proptcrca fl Jecjuttiur decoUiu fcrihentis tntra ter^
minuin ufui, neqmt Aeceptansfe extmere afolutione,
ibid.
Litccras Carnbti feriptoi ad ufo habet terrniniim decemi
vel qutndecnn dterum ad folvendttm valutarninillii
contentam , Difc."^ nu. lo.
Idque ad dijferenttarn illariim , tjua infcribuntur j
vifta > cjUicve idcirch nulla imerpofita wora folvi de-
bent , ibid.
^landatum , vel Ordinem folvendi alicui Tertio , aru
Valeat efi'i<gerefoliitionernfitb praiextu , ijuodipfe non
fit Debitor ,fedpottus Creditor Mandantis , Difc.x-
num.^i.
A C C E PT AT I O
Rcgula certa dari ne^tiit in riiaieria acceptationis litte»
rarnm Carnbii, jed penderari debent particulares cir-
cuhfianti.t ca/ifnm , 'JHjc^.uu.ij,
Ccetera vide irifra verb. Littcra Cambii» veif. Ac^
cep:atx.
AC CO LL ANS
Dcbicum alient>m tenetur erga Credttorem , ad cu\nt
cominodumfecuta efl accollatio , etiarn citra tjm pra-
cifarn flipidaiionem , & pnfeniiam, Difc.6).nu.p.
Et compellitiir ad folutionem omni exceptiioe poflpe-
fita , Dtfc.i6.nu.2.
ACCO M ANDANS
Nou tenetur erga Crediiores Accomandtta ultra Capi-
tale accomandatHm, & dt ratione, Difc.^^.nu.^c).
Ithtlligt
& Gonclufionuni;
Intellige , jUMndo Actomandans non hnbet notnen iit
Negocio , Vel Accofnandiia , a/ias/ectu, ihid.n.io:
A C C O M A N D A T A R I tr S
Teiictilr iftfolidHm » & indefinite erga Creditores Acco-
mandtu , ^aafub e\Mjoio nomine cantat , Difc.^S.
nnm.6^:
Amplia , licet iffe nntlam pofuerit Capitalt ifedfoiam
indufiriam , ibid.
ACCOMANDITA
Dicitur yuando Negocinm exercetur nomine alieriui;
qunm Accomandaniis ,feu iradentis pecuniam, Difc.
i9.'iftm.i2.^ Difc^^,nu.^2.
£t tali cafu Accomandans cenfet»r tantummodo cre-
ditor Capitaits immijfi, er dicitur habere Jntereffe_,
fer participationem , non vero per froprietAtem ,dict.
Dift.i^ifbid.
Prbbatiir ex regijlratione ipjiM Accomanditt faBa iri
Foro AiercAtorum per Procuratores ad boc dtptita-
tos , Difc^t.num.i.
A C T A
Scntentia non probat , nec executionem meretur j hifi
jitfitficttur ex A£lis , Difc^.nu.^.cir 6.
Ainplia , etitnnfi agatur defententia antiqua, ibid.n.tli
Difiingue , tit tbid.rin.y.& 2.q^ nu.ii.
Et Umita , m nu.io. ibid.
Scntentia non prohat ftne ASlis , ejuando Addncitiir ad
effeSiumfttbJlinendi execmionemfpoUativam, Difc.ij.
num.16.
Scntcntia , ex tjttd pratenditttr juflijicdri I ufpatronattui
nonprobatfine Aclis, tftiando ajfertUr ad effeUumfttb-
flinendi prttfentationem , Difc.i^j.nH.lJ.
Tranfpcfrtarc /«wffrwr Aclor inflanspro confirrnatione^i
vel executionefententiit latx adfuifaVorem , Difc.t^'
mm.j.
IdemejUe efl , fi AUor prateridat infringere fetttentiam
latam adfaVortm Rei , ibid.nu.S.
Et ifuis in hocpropofito dicatuf A[lor , Vel RetUi ibid.
nnm.^.
Et vide latius infra verb. Scntcntia.
Tfanfpottarc ^uts non ienetur AHa in ludicio nott pto'
duaa , Difc.x-i.n.i^.
ACTIO IN GENERE
Cedendoi <*i3«»«f OT quis liheratnr , ejuando tenetur ex e$
folurn, quod habet aSlionem contra altum , Difc.j^.
num.\<).
Cc Paflio dari nequit in eodenifubjeBo, Dife.^J.nU.iS.
Faititin Mercatoribus , <jfui pojfunt fibifotvere , (^ de
ratiene , Difc. (^ener. num.^o.
ACTIOINSPECIE
jtqultativa defcendens ex Text. in 1. Ci mC > & Ticiiim,
ff.fi ccrc.pct. videinfra veri>.%/£^Hitas.
AwocitOiia tribuitur ex aquitate legio contrd eum , ^ui
retinet pecuniam, vei rem alienarnfine cdufa, ap titulo
merelucrativ» , Difcj.nu.']!.
Dc in rcm vcrfo ad hoc, ut detur, qtiid reqfiiratur, T)ifc.
44.««.i®.ii.(^ li ^ Difc.^^.nu.zf.
De in rcm vcrfo efl «rdinaria , non execHtiva , Difc.^^.
num.ij.
De in rcm verfo non datur abfjue iocupietatione faiid
de re aliena , Diff.^-^.nu.ti.
Exfmpiifica, ut ibid.nu.i^.& ^o.
Mandati , vel potiiu tlla Depofiti an competat adverjiu
Exatloremaliend. pecunia, Dijc 90. ««.J2.
Mandati an compeiat contra eum , de cuJM ordinefuit res
confignata alicui Teriio , DiJc.ii-nu.iS
Maindaci non compttit adverfm eutn ,' g«» nuiluin dedit
Mandatum adeontrahenditm, •vclfe obiigandHrru,
piff.S^. nit.^y
Ncgociorum gcftoriim ad hoc , ki dtiHr , r,fl«,w>.i
fraceaensobitgatio, & ntiltia. tii.us ^proSZJ
Ncgociorum gcftotUm competitfoiventi Hnera. Car,.b,i
jHfer prou-^tu , vel tn honorem iitierarum con,.
f^rtbentern, Dtfc.^.rtu. 41. cT %c.j. «.. 4 /r/
1(Ti"; t":'^'"'^'^'^'""'''" ^-'^' ^ Thefaurario
daturficfoLventt Vta executtVa tontra fcr.bentem
. dui. Dijc.i.nu.^^z. ,nfi». ^ ""entem,
Ncgociorum geftorum non daiur.ubi debitum roiutum
erat i„ej^c^x, Dtfc. ij.m.^i. ^ "*
Perfonalis non competi, contra eum , tum auo contranum
nonfmt , nee ^uaficontraUum , Difc.j^^,„u.3.
^mpiia, quodagensin hoC cafu debet Officio ludieu
repelii , tbid.nn.^.
Item amplia , etiamfiperfonaiis aUio CentraSa fueri^
tum alto resf>eilH rei , qtta tranfiverit in Reum con-
ventum , ibtd. nn.ioi
Quanti minbris reguiariter congruit contraUi emptioniii
& ■vendttionts , er ^uando , Difc.^S.nu.2.
Et juid ireficiendHmftt EmptOri vinHtehujw anioitis,
tbtd.nu.j.
Qiianti minbris non habet locum i ubi Emptor habuit
fctentiam omntum ^uaiitatem rei empta , Difc 48
www.j. V • t •
Amptia , idemprocedere in materia cuiuflibet eviclio-
nis , ibid.nu.6.
Quanltiminbris "umeraturinter a^ionei adiiitiat Difc
58.www.i4. ' ■' •
Qiianti minbiis refenur dd tempm Contraam , non at-
tente^uidpofleafe^uatur , 'Difc.^S.nu.ti.
Ettjutd detrahat a vatore rei , feu quomede aflimetur,
tbtd. nn.iu fjr Difc.^S. nu.tz-
Et in cjuibus terminis procedat hujufmodi detraElio, vet
afltmatio , diH. 1}%fc./\%.nU. 15.
Quatui minoris valutari non fotefl , nififnvia afHina-
tionel^eritorum , Difc.^t.nu.i^y.
Quanti plurimi , vide infra verb. Emptor.
pro Socio , e^ negociorumgeftorum eftgenerdU , fjr co-
ram eodem ludtce eft cognofcendai 'Dtfc.yj^.nu.ii.
Realis ^Udndp competat Dominopro recuperationereifu*
adverfm Tertium , remiffive, Difc.z-j.nu.i.
Rcalis, vetperfonaiis an cempetat Fenditoripro exerciii»
patti redimendi, vide infra verb. Padlum rcdimcndi.
ACTU ARIU S
Atteftans dere^eiiante adfuum Officium fienam fidem
neretur , Dijc.i^nu.ip.
A CT U S
Qeftus coramPrincipe non indiget folemnitatibuf ac^
foret geflu* fenes A£la , DiJc.()i.Hu.2i.
Hahensfacuitatemfaciendi aitum prafumittir etiamfa-
cere pofle e.a , fine ^uibus atJnt tiie ferfici nert foflet,
Dijc.^i.num.6.
lAefFciluacus nihiifonit tn ejfe , Difc.%().nHm.i').
Mandanti fotius tribmtur , quam exequenti , Difc. jo^
nuih.\y
VanifUnt . aUitm nonficri , veifaHum poflea revocarig
Difc.ic).nu.;o.
Pbfterior nuiius , aut inUttiis ron inficit antecedentem.*
ailum vaiidum, & utitem , 7)ifc.jo.nM 10.
Exemfiifica , u( ibid.
^tx^awhatgefliu ex eaufafrdambuia , & de ejua eotu.
ftai , non autem ex nova, (^ de ^ua non ceiftat, Dtfci
49. nurn.i^.
Quaiiticari Wfr dumtaxat ab to , tpti fottfl tiiuwt fa-
etre , Difc.%<).nu.t\.
0 o ji gro
Index Materiarum^
pvo WaMdimcfemper prtefumitHr , Difc. i ^.mmito.
Uhus» & tdem »on potefl proparte approbari , &pri
altera improbari , Difc.^i).nitm.i'].
^/irnplia > id neqne licere Miuort , ibid-
AD JECTUS
Solutioni litterarmn Cambitft decojuat pojf acceptatio-
nim , an Valeat is , qui Valntam Campfort mmera'
Vit , fub pr£texiH , qHodfoiutiofecnta nonftteiti,reti-
vere fimtlem <fnantttatem , qiiam eidem Campforide-
hei ex aliA caHfa , Difc.\. nnw.^.
Soliitioni HtterarHm Car/ibii necjnit jndictaliter agerej}
eontra ayf cceptantem , fcd folum recipere volnnta-
riamfolntionem , Difcji.nHw./t^.
Difiingne tameniUt in DifcHrJ.i.nnm.t^.
Solutioni UtterarHm Cambii ex caufa incrativa tepelli-
tHreademexceptione, ^uafcnbens ipfe per Acceptan-
tein repelleretur , Dif.<^.ii.2'). cr a>itf «ijj.
SolLitioni litterafarn Carnbit , Jeciita acceptattone , ae-
^iiirit jns irre-jocabile , ttai<t tyicceptairsfolvere ne-
<fueatfcribe»ti , Difc.j.nHm.^^Oi
Solacioni litterarum Cambii, i^uivalntamfcribintl ex-
burjavit , habet regrejjum contra eumdem firibentem
in cafu ineffcUuationis TtaB.t, Difc-').nH.j'^.
Et cjuid, f fcribensfecit Tra£lam non ad faiioremj
ipfiiufohentis , fed ad commedHm altertm , ibid. ««.-
A D M 1 N I C U L A
'^on fuff) aganttir , ubi nonpr^cedit gradtii aliqHit pro-
bationis , cui poffmt con\unni, Difc.i^.nH.^i.
ADMINISTRATIO
Non ejltituln) l?abilis ad transferendim dominium,^uod
remanet apud etim j ch]iu nomine adminiflratio geri-
tur , Difc.9o.num.J.
Si Oeconomia ex paiio conceffa in perpetunm , Vel ad
ceriiim ceinpui , potefl nilnloininus cjHAitdocHmque re-
tiocari , 'Difc.go.nn 9.
ADMINISTRATOR
Vide etiam tnfraverb. ^cMhxoxMiowi.
Adminiftrans^^)' alium ,feH mediante opera , & mini-
flerioahcrius, hxbetur acftipfemet exfe adminifiraf-
fet , Difc.i().nu.\i\t
yEc]uipaiaturOfro«o?/3o, & Procuratori, Difc.^o.nu.^.
Carccrati non potefi ex caufa reddendarum rationurrt-i,
Difc.iG.nn.1%.
Carccracus an , (Jy cjiiando arrejlari valeat in Carce-
ribus , doiiec dederit cautionem fo/vendi judicatum
in ludiiio redditionis raiiovis , Difc.^6. ex nMm.^6.
uf(jHe ad 42.
Compcnfatioium qnando valeat opponere , vide infra
verb. Compcnfatio.
Consputa adminifirattonis fi fedulo revideantur, f.ici-
liui deieguiitur ciilp£ , (Jr exceffm Admmifiratorts,
Difc.i<).nH.i%.
Compura adminifiraticnis revidere negligens dicitiir in
cuipa , & lenetHr defacio , & exceffibm Adminifira-
torts , T>ifc.ig.nH.ii).
Computa adminifirationis fuiffe foiidata prtbatur ex
fimpiici enuMciativafavore iy4 dminifiratoris , Difc.
.^4.>j«.io.
Condemnui necjuitex Caiculo defumptoex Hno , vel
aiiero hbro , fed omnes debtnt edi , o" recognofci,
Dtfc.l^.nu.^9.
/nteHige , ui ibid.nu.^-^.
Conf>.(lio certi debiti faEla ah (^dininifiratore , vel
Socio cum promifftoiie tlludfolvendi , ei non prajudi-
cat anie rtvifionem computorum , &~ rcdditionem->
rationis , Difc.^i.num.']. (^ 8, er Difc.}j. num.19. &
Di/c.g'6' nHm.7^.
Etde ratione , ibid. ^ Difc.^6.nu.i.(!r d.Dtfc.^']. ibid.
^ D'/c.55.»«.46.
tAmplta , licet Adminifirator , vel Socius folvere^
promiferit fnmmam co/,frjjai(iM pnVio iuraineiito%
er cM7n cluufula omni cxccptionc remota , d. Difc,
31. //«?«. 9.
tyic etiam cum obitgatione Carneralt , ibid.n.ii.^ X4.
Ltmita lamen , ut ibid.tm.io.
Dcfcribens in iibns , pecuniam exaSlam Domino refii-
tuiffe , vei aitert de ejui ordine numerajje , ft nonpre-
bet ,an puniaiur , Dijc.i6.niim. 14,.
Dolus, C~ fraui tn Adi/.iniflratore dicitttr probata ,fi
tion rtgiftravtt in itbris Merces , zirpartuai Negociif
Difcj^j.nu y.^.cr 9.
/ter/i , ^uando Negocium apparet diminutum ftne caU'
fa , ibtd.nii. 10. (y" II.
Item , quando adminifiravit Negocium fint liJtrit^
ibtd. nu.i'^.
Exccntio ndverfns Adminljiratorem 4n dirigi debeat
prius Centra bona adminifirata, ifuam contrae^ttt bena
piopria , Difc.ij.aum.il.
t.yitcwl'<iecenventri Mequit pro redditione rationis, Dif.
37. »«/«.23.
PrJicipue, cjuande exhibiiit computa, (jr bilancia, ibid.
^rnplia, etiamfi biiancia forent minus integra , (^
'rCalia , ibid:
Exccutive anprOcedi Valeat ibntra Adminlftraiorem, fi
eJM libri i^berent a:i<juo defetiu, Difc.^d.nu.i^.
Yz\iif\c:ini ItbrHrn propriurum rationum nen punitur de
f,ilj0 , Difc.6ntl.i.).
Prtt ertitn ^ ubi faifttM non erat aptanocere Domino,
ibid »«.20.cr ij.&nu.^i.
Et maxime , ^uanclo faifitai proceffit ex faUo luve-
nts ^ feu AmMuenfis reienti per Admintfiratorem^i
ibid. nuT/i.,').
Fraudandi i.nimutn hahtii^e non dicitur ,ft fideliter de^
Jcripjitin iibris otnnes pecunias exalias, DiJc.^C.n.i').
Prout e , onverjofi audanci anitnHi/i habiiifie prafume-
retur ex cccuiiaiionepecttniit, (^ ot/,iffa tiltus dejcri-
pttoneiri/ibrisra/ionum, tbid.nu.ij.cir 18.
Furti notnine potefi criminaliier conveniri , "Difc. ^6.
TiHin.io.
Lirnita , ^uoiieS Parti confuliuM efje potefi per aUio-
nem Civilern ex Contranu defcendentetn , (j- qH& di.-
ciiur dtjirahendarum rationum, ibid.nu.^.
£1 difttngue , Ht ibid.nu.l'}.
Prifcribeie numijuatnpotefi res adminifiratas , Difc.^f.
num.it.
Prarfumitur exfefaiiifaUus de mercedefibi debita, Difc,
y6.(Mb nu.i^.
Rarioncm donec reddiderit, interitn non potefi dici Cre-.
ditor, aut Debitcr^THf .^i.n.6.cr Difc.^l.nH.i^.
Rationcm donec reddiderit , nccjuit condetnnari fuh
pratexiH , cjuod res , vei pecuniam adminifiratatnjibi
appropriaverit , Dijc.^^.nu.i.
Ampiia , non obflante StatHto , Vei Pragmatica , qnx
prohibeat hujiifmodi appropriatiotitm fub certa pcena,
ibid.
Rstioncm donec reddiderit , potefi interim itnpunepar'
/itM libroriitnerroneas emendare , Dtfc.j6. num.^.&
Difc.^^^j.nut/j.i^.
Anipiia , etiatnfi adfit Praamatica imponens poenaptj
contra apponentem tn librts partitat non Veras , diil,
Difc^G. ibidem.
RatioHem donec reddiderit , potefi inierim itnpunepecit-
tiias adrninifirationis apud fe retinere , eafijue cum
futs cemtnifcere , acetiatn in ufus proprios conVertere,
Dtfc.^6.iiH.n.& 13.
Rationcm
6c Conclufionum.
Ratibnem redderefifuit mpeditui, mn dicitur in culpa,
finon reddiderit , Difc^^i.riHtn.i^.
Racibnem reddereparatnsneqmt ad ali^nid condemnitri
a"te reddicam rationem , Difc.^i.nu.iz.Qr 23.
t.Amplia, non ohftante obiigatione Camerali , ibid,
niofi.z^.
Ratioiiem reddere paratus prafumitHr immunisifraude,
& ufHrpatione , Difc.}6.num.i.^ 16.
Racioncm reddere tenetur , Ucet non admini/lraVerie
p^rfe ,fedper alium , Dtfc.z^y.nu.^.
Et de ratione , ibid.nu.i^. c^ Difc.^O.ntim.6.
Rationem rcddere teneiur illis dumtaxat , tjui eum ie.
pmurunt, Qr ejuorum res adminijiravit, Difc.il.n. ij.
Rationem fifemel reddiderit , (^ confianaVeri} Domino
fcriptur.ts , Q- ]uflificationes , mn potefi amplius
urgert ad iteratam reddttionem rationis , Difc.^i.
Amplia , tjuod Dominus rejici debet a petitione novx
reddittonis rationis, ntfiexhibeac libros, (j fcripturas
ife habitu , er retencas , Dijc.^te.nu. 1 9.
Et datur cautela tid effiilum , ut Adminiflrator ft-t
tximat a periculo rationisde novo reddenda, d.Difc.
p.nurn.^z.
£t an de Itire e.vfola redditione rationls prafumantur
fuijfe Domino reflituta documenta , (j-Jcripiurte ejnf-
d-m rationis , ibid. nu.^T;.
Kctincns pecumas adrnintiiratas expr^tenfione Salarii,
nHllampainam incurrit , Difc.7,6.nu.zi.
ylmplia , etiamfipofi.modutnpratenfio Salariidetega-
tur injubfiflens , ibid.nu.2z,
Jdemque eflin Adminidratoreretineme pectmtas, vel
res adminiflratas caufa ajfecurandi proprium Credi-
tum fibid.nu.i^.
Via exeeutiva an dctur adverfui Adminifiratorem , vel
Snctum pro redditione rationis , vtde infra verb. Via
cxccuciva.
Vniveriicatis conveniri potefl pro redditione rAtionis a
fingulis de eadem Fmverfitate, Difc.zi.nu.i6.
^QJJ ALIT AS
Sctvanda efl inter Contrahentes , Di/c.^f^nH Zj.
yEQUIPARATlO
Improprium ubi atjuiparatur proprio , veri & idiffum
tale reputatur , Difc.^.^.nu.io. infin.
js. qy r T A S
Dominus pro recuperatione proprta rei , vel peeuniit,
tjUi remanet apud alium fine caufa, potefl ex £<jmcute
l.fi me , & Ticium , ff. fi cerc.pet. intemare attionetn
aVocatoriam , Dtfc ^.nu.^x.
Iflacfue Aijuitas Jummopere attendi , &fervari debet in
Trtbunalibns Mercatorum , ibid.
Et fi reddacur dijficilis perjecucie ipfins rei , competit
ahio adverfus detinentem prettum tllius ex caufa Ih"
crativa , Diff.do.nu.^t^..
Limita , cjuando res aliena reperitur penesTeriium ex
caufaonerofa, Dtfc.z%.nu.n.& Dtfc.^^.nu.n.
Ecclcfia , & Loca Piafetnper pr<c/umuntur plena aqui.
tatts , & luflitiit , Difc.^^i.nH.ii.
lusfcriptum , c]uf:jue rigor pravalet aijuitaii nonfcrt-
. pitt , Difc.9'-,.nuZ.
Non patitur , ijnodquis lucrum reportet ex damno alte-
rtus , Difc. 6o.ru. ''■'^.
^STIM ATIO
Semel ubi fatia efl , praumpiio flat pro continuatione
e\ufdempretit, Difc.<)%.nu.\f.
Amplia ettam ad effectum evttiionis , tbid.
AGGRESSOR
Praeljumicur, t]ui incolumts in conflttln remanfit, & i con-
vtrjo Aggre/fus, <jui m eodem occubuit, Difc.<).n.ij.
^v&i\unk\iz,<jmeratfortior , (fr vaU4ius armatus , Vet
o/Joeiatus ,& de ratior.e , Dtjc.<^.nu.i2.(fr 19
AGNATIO
Contemplaca«ow^,(;,/«r;.f>- Statuium , quod fceminat
vocat i^djuccifiontm exdnjis Fratrtbus , & t^utrutt
aetMncli , Dtf .41. num. 5.^5- .| .
Concemplata non dici,„r per Tcftatorem, cjui voeavit
foeminas ,vel cognatos , eofque pratuUtagnatts, Difc.
^o.num.f..
Pro.\imiorum appellatione veniunt lam mafculi , quam
faemtn* , ubi agnatio non fit contemplata , Dijc.^u
mm.^.
ALIENATIO
FzdzcumCiaufuia falvo Beneplacico Domiai dicititr
fiare in/usfenfo , donec idem Beneplacitum impetre-
tur , Di/c.6.nH.i$.
ALIMENT A
Mutuans pecuniam in caufm alxmentcrHm Ticii , ejuf-
tjue Familiit , fiTicius e/ficiacHr nonfolvendo , habct
aBionetn contra F^imiliam , Difc^^.nu. 1 8.
An aucem hac aHio cxerceri valeat adverftu Vxorem
Titii, ibid.nu.ic).2l.(fr ii.
Et vide infra verb. Uxor.
A L I U D
Pto alio ,pHtafl>tciespro quanticaie , dari pottfl Credu
toriVolenti, Difc i..>^u.%.
AN ATOCISMUS
Iiltereffc alterius Intereffe,five Ifurx Vfurarum dicitur
Anutocifmus, & omni lureprnhibctur, Difc. 67.». jo.
A N I M U S
Si Coal^n 10 cadere nonpoteft Juper aBumoraliternotu
prii.utfibtli , Difc.\i\.nn.zi.
& Confilium non insft itur in inateriafraudis , & falft-
taiis , fed dumtaxat exitus, eiiam in Caufis Fifct,fe» .■
Can.er^ . nif. 6.aum.^. '
yctiCumlitudoplurimum attendimr ad indicandi.rn, Vel
arguendum animum , O'/ .14.nK.20.
A N N O N A
fiCcipriviiegiis an, & ^u,';,iio gwde.-.t, Difc.t6.nH.^.
ttamenmm iradens ei, e^hi paiaj/i, 2r communier repn^
tabaiur Minifler Annon^Jiberaiur, Dtf.i^.nu.j.
ANTERIORITAS
Cbropetens pro primo Carnbiu un rompetat etiam vrtf
Recambto , vide infra Verb. Recambium.
Competcns/'>'tf^>-i/«o Contrattu an competatin renova-
tionefecundi , gr ulcertoris , tjuando agitur de praju-
dicioTertii, Difc.6^.nu.\'}.
Com\)etens pro /orte ad normam Text. iii LLucius,ff.
quipoc.in pign. hab. competit eiiampro fruitibus»
Dt/c.6<). nu.i^.
Diflingiitjutibid num.i^.
Non habetur in conftderatione inter pltires Creditores
Chiregrapharios , fed omnes coneurrunt pro ratti,
Dife.^o.num.i').
ANTIDATA.
Exceptio Antidattt non attendttur in concurfu duarutru
Apoearutn , fe d folum cjuando Apoca adducitftr cott^
tra publicum Inflrumentum, Difc.iz.nH.\^.
Et declarantur h.a\.\\om:nzscontrariti.,ibid.vu.l^.
Ejfceptio AntidattcnecjHtt oppenicontra litceras dcl rftor-
no in materia (' ainbiorum, & de ratione, Di/^S-f.it^.
Nec talis exceptio Valtda rfl ad itnpedtendam paratam
execHtioneiri Cambiorum, ibid.nu.tS-
Exceptio Aniidaia nctjmt opponi adverfus t^uietantiaSy
C'y .dias fcrlpturas Uberatorias, nifi.Gener.nu. lo^.
Excliidi ronciudenter debet in liiteris Cambti, qud dedu-
cuntur in concur/u Credicorufn, Di/c.i^.nu.62..
Excladi potefi per eonjetluras , & a/ias prebattones pefl-
O o 4 habitiS
IndexMateriamm,
habiiis folemnitatihus fnfcriptis « l. fcriptutas » C.
qui pot.&c. (}H£ nonfiant proformafitbjiantiali, Dif
Amplia , ut ihid.ntm.t'i.
Rccogiiitio Apocd pluries fa^a attenditHr i & Unitu.f
pro cxchtfione Antidau , Ucet unaifHs^ue deperfc
aliquempateretur defetlutn, 'Dffc.ii.nu.i6.
Rccognitio Apocs ad exclttdendam Antidatom fujficiti
^iiodfiat h TefiibitsfuperfiiiibM, cjuoties aticiuts eoruTii
objit anie rtcognitionem , Difc.^i.nu.2l.& ^i»
Recognitio ^'pocit ad excludendam Aniidatamper ^m«
verhacenfeaturfufiicienterfana a Tefitbm , Di/c.82.
««;/». 14.
Sctipcura pnVata inferta in publicv hifirimemo an pofftt
redargui de Antidata , Dtfc.ii.nu-i'}.
Sciipmu prii)ata argui necjuit de Jiitidata ab eo , qui
habet fiinilemfcnpturam rnagis de Antidaia fitfpe-
Uam, Difc.it.nu.il.
Sufpicio Antidatt excltidiiur e.v tni;erifimilititdine,
^uodplures perfoni ad tllain eonfingendain cvnfiirare
Voluerint , Difc.i^.nH,\6.0' Difc^i-nu.i].
A P O C A
Archiviarl an , & <juando debeat , ut mereatur execu-
ttottem , vide infra -verb. Atchiviatio.
Hypotheca an oriatur ex Apocaprivata rx eo , cjuod
J^artes voluerunt , illamforttri vimptibitct , ac jttrHti
Infirwnenii , vl<ie fitpra Verb. Hypothcea
QiKratotia, Vulgi) Poliza di caiico w^^'«J attenditur
^Hoai verbjper Pariesfi*perud,iia , cjuain ^uod »'Ia,
qut contineniur.informitla imprejju , Difc.6.nim.
18 dr Jo.
APPALTATORES
^ Confidctarc/ff/f?J« in fufciptendis Appaltibus flatumprO'
.xhne aniecedentem, Difc.<)6.nu.i^.
Dtbitores ,feu Reliquatoresfircmanferintexpraceden-
ttbu4 Appalitbit^! (jabeWarum, non admttruntur ad
iteratatn earumditn conduUionem, Difc.9y.nu 1.
Lirnita , quoties ^nirait ftr.t idoneos pntfiare Jidejiif-
fores pro fatisfadione reliquatud , feu refidui , ibid.
num.zi.
liem liinita ratiotie a^ualitatis ferOartda ; quoi e.vem-
pltfica , ut ibid.nu.i'i.& 19.
Itemiimita , jnottesDebttores , Vel Reli^uaiores fue-
runtde fuiio admijfi ad novam conduRionem , tbtd.
num.\^ &/i;^^.
Fraudcs fibi fuitoi juftificure neqtieunt petendo e.vhibi'
tionern librorum FunUaci , vel Apoihecs, , Difc. 7}.
dc Manu Rcgla :A ppaltaiorum, vidc infra -Oert.Matius
Regia.
Publicani ,five Appaliatores ejuijint , <& de ditpltci ec^
rumdijferenifa , Difc.<)1 .nu.xi,
Pubhcani diciintitr veluti pubiici Canes , & in lure fnnt
odiofi , Difc.9].nuni.\y.
Socium an valeant jibi ajfimere irt Appaliibtu abfque^
confenfu Principts , Vtde i.ifra Verb. Vcdigal.
APPALTUS
Cihclhmm /ufceptu) femper ccnfetur \tKcta folttum^,
Di/c^^6. nHin.\6,
t^tnpltapriferiim , ^uandofuit c.-cprefse defolitocon-
ventum , ibtd.nt1.1i,
Minor an po/fit Appaltttm Gabcliaritm conducere , Vel
pro tl/o fdejubere ad favorcm Fifct , vide infra verb.
Minor. /
Pada , dr conventiones in^Capitulis Appaltiu,adjel}£ di-
curiturpars C ontraUui , ©* adinftar legisfervari de-
hent, Difc.^y.num.l.
yaaum fufcipiendi Appaitutn * Camtra communi no-
tnine anftt obligattrium , ^ quam aQiontm froducat
Difc ^l.fub nu 4.
B.t an necefie fit , quod pir Principetn , feu Cameram^
Jpecifice approbtiitr , ibid.num. 1 '].& 21.
Ef (juid i fi Conduclor fiipuiaius fuijjet Appaltutn pra
/e , & perfonis nominandis , tiid.nMm.ii.
SalinaturH lenfifiit in )ure privaii^Jo vendendt , vei di^
/htbucndi Salem , Di/c.t^f.nittn.^).
Sahn.uiim > five ju* di/htbuendi Salem inteiiigiiur
jnxta fiatum pratlicum , f^/oiitum pracedens , Di/c;
96. W«?/?;l8.
At^PELLATIO
Admi(ra//(i/7if*' uno articulo , vei gravamine am & quart'
do devoivat totam Catifarfi ad ludicetn ad quefTLji
Difc.-j.\.>,ur//.^t.
Et <juid ifi ludex j cjuigravavtt in uno articulo,foleat
jnutari per Turniim , ttt contingtt m fudicibttt Merca-
torutn , ibid.num.')!..
Admittitur in Caii/is , in qiiibtu agitur de ardue iHrii
artictiio , Difc.^-^.nu.l.
Et de ratione , tbid. ntim.^^i
Caiifa dici nequit fintta , qubtifque dttrat appeiiatio , Vei
rcvifio , Dtfc <^\.num.i^.
C/<?»</«/rt appcUationc rcmotaj ■z/tVf r«/><i z/frt.Claufiila.
a Liquidatione rcgnlariier udmittitttr , licet traFletur di
inateria ceierem e.'^ecutionem expofcente, Dif.6^.n.S/f,
fDtftingne tamen inter iifuidationem , ^ calculutio-
nern , ibid. ntttn.^')^
Sc Ke^JlCtoambuiu»! p^ri pajfu i 'Difc.ginu.ij.
Et declaratur Soufa de Rc^if cap. 90. ibid, num.t6,-
zi.dr t9.
A Sciuentia vaitda i & ]ufia fuperfitium efi apptliarti
ne ay^ppellans deperdat expen/M fiulta appeiiationis,
Dif.6i.num.^6.
Stntemia , a qua pendet appeiiatio, non attendiiur ,fed
habeiurac/t lata nonfutfiet , Dtfc.^i^ ^ Difc.^i,utro~
bi^ue nttrn.t').
A QIJ 1 1 1 A N A
ScipulatJo } vide infra Verb. Solidatio.
ARCHIVIATIO
Apoca «0« archiviata intra tempus a ConfiirtttioniitM,
vei BAnnimentts ,pr(tfinitHta , non rneretttr executio.-
nem , Difc.^ynttt/j.^^o.
Limita ,/i agattir dc Apocis in Vrbe cenfeFlis , in ^m/V
bus Archiviatio nen efi necefiaria, ibid.vu.a^i.
Et deciara , tjttod defetlus fyirchiviatients dthet op^
poni antefententiatn , alioi narn^ue refuitat approba-
110 , ibid.mim.''.!.
ARGENTARIUS
Edere an teneanir proprios iibros aiteri Argentario,vide
tiifra veri. Exhibitio.
lura ioqttentid de Argentariis habent hodii locum iru
Mercatorihtis ,feH ^ummulanis, Dtfcji.nu.^,
A R G U M E N T U M
i Communiter coniingentibtts efi admodttm efiicax in
lure , Difc.o.num.^j^..
^ Contrarioy?////< an procedat , Vel admittatnr in diEiii
Dodlornm , Difc.6o.mt.6i.
^ Coauaiio fcnfu procedit, & admittitur etiam inpaSlis,
^ conventionibus , Difc.l^.num.%1.
i Difcrctivo modo ioquendi eft tn lurevalidifiimum^,
Difc.6.m.(). c5- Difc.ig.nu.il.
Et vide etiatn infra Verb. Difctetiva.
^ Particulari ad untverfaie non procedit , juxtaregulafn
non probat hoc cire &c. D1fc.ig.nu.12.
A R M A
de Domo Rei lurafurni nen perr/iiftHnt , Difc.jy »«.j,
&fub num.li.
ARMA.
& Gonclufionum;
. ARMAMENTUM
Dcftirtatic pecnmx in Anmmtmwn Nuvis excluditur,
fiiiU abfyuc iilia exprejfione tradita fuit ad Cam-
biHm , Dtfc.j^.Tium.ii.
Lictci« Patentales ob/entd. defaeiendo Armamentitm tri-
buuit fnnplicetnfacHltatern ,fed nullurn inducunt ne-
cejfi:atem armatidi , Difc.i/^.nu.-^i^.
A R M A N D 1 v£
Qax^fmt, (ir de 'Jarits hHjwvocabuitintellecithus,Dlfc.
26.ex nu.n. ufque ad 18.
ARRESTATIO
Carccrati qui nonpetuit , nec valetarreftari , Difc.l6.
riurn.^^.
ARTICULI
Non funt admittertdt , tjuandoprobaiio ab eis reftUtans
efi irrelevans , Difc.i^o.nu.^.
IdernijUe efl , cjuando id , <jUod probari intenditur > po-
tefi jujii/icari perfcripturM , ibid. num.^.
l^onfurjt admit.endi contrapropriam confeffionem Arti-
culantis , Difc.<)o.nHm.^.
A RT IFE X
an Dicatiit , vel potim Mercator , ^ui exercet negocia-
tionem admtxtam Anificio, Difc-Gener.nu 56.
£t an in hoc attendi debeat cornrnunts tifus , (^ repttta-
tio ,tbtd. riu.')1.
Dicitiir , fut Merces emit, itlafjue mutata earumforfgtt
revendit, c^ dantur exernpla, Dffc.Gener.nu.j^.
Exerccns plures , ac diverfas Artes , an , & ^Uando pe-
tius de una , tjuarn de alia Arte fit reputandtu, Difc.
Gener.nurn.6g.& 70.
Metcatoris appellatione nOn venit in Statutis odiofis,
Dtfc.^ener. ««.58.
Limita , quando agitur de Stdtutis pumentibus Falfa-
rios , & Decoilores ,ibid- nurn.6^.
Vnivetfitas, e^ Homtnes unius Artis pojfuntprohibere,
neattiidern Opificium e.xerceant, Dtfc.z6.nu.ii.
ASSECURATIO
Apoca oneratoria in materia Ajfecurationis magit atten-
ditur efuoad Verhaper Partesfuperaddita,ijnam <juoad
illa conte^na inforrnu/a impreffa, Dtfc.6.».l^.& xo.
Prout magis attenditur in hac materia verus Dominui,
^uam p;rfona in Apodixa enerationis nomitiata,
Difc-i2. num.$.
Diftingue tamen hoc , ut ibid. nu.ti.dr !}•
dc Batattaria/o/«ij cornmitti in m/tteria AJfecurationis;
' vide infra Verb. Baiattaiia.
Carr.bii Maritimi ejl omni lure licita , Difr.yotH.^.
Et de ratione , ibid.
fEt ^iiomedo DcwSotes exempUfcent iilius prttiUmt
ibid. nurn.^.
Cambii Maritimi non reqnirit probatienem onerationie
pecuniarum , Difc.^Jo-riu.^.Qr nu.i^.& 14.
Et de ratione , dicl.nu.^. ibid. & num. 10.
Cambii M^tritimi rejolvitur in Contra^im Sporftonis
dt Navifalva , Difc.-j . nu. ii.
Vei in Centratiumfidejujjionis, & tjfUare, tbid.nu.12.
Caiifae Ajjecurationemnonfunt tratianddper apices lii-
rts ,fed I uxiajiyiiim,& confuetudtnes Mercatorum,
Difc.^o- num.'].
Conftitutiones Barchimnenfes , quoad materiant Affe-
curationis , in cjuunam partefint ubitjue itju recepta,
Cjr generaiiter ,>pprobut£, Difc.Jo nu.ii.& z<j.
Comtz&iis Afieciirationis antiijuitus erat ignoiiis , ^ A
tribus circiter Siculisfuit adinventus, Dtfc.yb.nu.C.
Conttadlus Ajjecurationis Merciurn efi fpecies fponfio-
nts,V Ifidejujfiontipro liiariimpericuio , Difcjo.nu.
ri.cr Utfc.^%. nmn.')^.
Vel fecundum alios comparatur emptitni fericHli, &
regulatur cum termin',s , ^ natura empthnis , Tfrn^
12. num.^. ' ' ^7'*
Fada de tempore ,juo jam cafu, Naiifragii eratfuutus^
eftabinttto n.iU . ^ AjfecuranuL ntn obiijt, D^
Et de ratione , ibid. num.20.
ficti non poiefi ultravalorernAier.iit^ ^- . /r
.r J •''"'"^^'"■^''''f^oum, crrerHmaffe-
curataruin , Dtjc.jc. nurn.ty ■"
Inteili^e , ^uandofit AfecurMiopro eodern itinere .rett
pertculo ,fecHs fi adj.t diverjita^ i„„eris , vel peri.
cuit , ibtd. '
Item tnteiitge , fi AJJkuratio excedens concernat eam-
dem rem .fecusfi dtverfim tbid.nu.i^.
Ficii vaietpro totov.lorc re.t .JJecurat^ , Difc.jo.nu.^j.
Verba pcr fc, o a chi fpcctairc, b attcncfTc c^utd irr.portent
tnmaterta Ajfecurationis, Dfc.n.>m.^. rf- „„ ,2.
ASSECURATOR
Cambii Maritimi recipier.s pro pertcuio fcuta to pri
centenarto, potcflfefe facere ajjecurari k Tertio, eL,
mtnusfoivere , T>tfc.yo.nu.^.
poft Ci(amfiniftrumpiermn<jHefoieiplures opponere ex.
cepttones ad evitandamfoluttonem Difc.-onu.i
Excufaii non valct ^JolHtione tn cafu NaufLiifub prt-
textu ^uod Merces non fpeiiarent ad Ajjecuratum,
fed adaltum . Difc.iinu.i^.
Et quid ,fi revera in ContraUu Afecurationis fuerit
fimuiate noimnataperfona alierms , qur.m eju, , ad
^nem (peUat IntereJJe ,ibid.riti.t-j.
Naufragium , vel caji^ fmifier pr^nmitur plene Mifi-
cattt,, fuando altcjui ex Affccuratortbus fuas ratasfol.
Vemtnt , Difcjo. nu.zz.
S£mtlu.xlata contra aii^ufex A/ec»ratori/rM, tamtjuara
JuperJiatH rei,facit 9us ^iioadomnes, Difc.yc.nii.zt.
Teneciif reficere damnum contingens ex iaElura Mer-
ctumpre rata deperdita , Dtjc.yo. nu.id.
Etijuid defimplict deterieratione , ibidem.
Teuctu^: dumtaxat reficere AJjecurato damnum pajfum,
non autem tili bonificare lucrum , cMod ex rebtu alfe.
cHratts percepifet , Difc.-jo.nu.^o.
Lirnita in AffecuratiorH Carnbii Maritimi , ^ de ra^
tlone ,ii>id.nu.^t.
Itemitmita , quando Ajfecuraiio fuitfanapro Merd-
bmfalvts affiortdndis ad taicrn locum, ibtd.nu.-^i.
Etquid inpropofito di.ffionat Cotfuiatus lanuenfium^^
ibid.num.^^.
ASSECUR ATUS
Cuncie debetrificumoiSaVxpartii vaioris rci ajfecuratte,
Difcjo.rtnm.i').
Ampita, ut nec AJfecurator V.iieat renunciare pericuio
ejufdem oHuV£parttt , ibid.m.z6.
Contra , ibid. num.ij.
Et reifondetur Coiflitutioni Barchinonenfi in hoc prt^
pofito,ibid;riU.2S(^ i^.
A S S E N S U S
Crcdicorcs ejHinam fim prxfcrendi in pecknia redaHa ex
Feudo, anLtbcntes ajfenjurn Principis , Veinonhtt-
bentes ,fedanteriores , Difc.Ji. n» 9.
Et expenditur Vinccnt.Dc Franch.dccif.^^.i^/V.
Poeniccntia admiititUr tn Coruradibui , qui pendent ab
ajjenju Frincipii , donec idern ajferfus intercedat;
Dijc. ynum.z'.
ASSERT16
Vide etiam infra verb. Attcftacio.
Mandatatii , ijuod fecent actum . vei ContraHum dt^
Mandatu , q^ commijfione aittriHs, non probat, Difc
^C.nurn.i6.
Exemplifica in Contraciu ernptionis initapro aiio,ibid.
Ittm eximplifica in eo, cjiti in CintraEiu afjeruit\,fe tjje
Compk-
Index MatGriarumi
Comfiementarium alicKjns Ratidnii Sancarit, ihtd.
Ec i'inpJia , ut ibiii. ««w.30.
Motibuiidi , vide tnfra>Oerb. MbriwiridtJs.
Teftacoris > vide in\raverb, Tcftator.
ATTENTATA
Claufula purgatis Attcmatis , 'Oide ivfrAverb. Claufula.
Ekpeiifx extrajudiciales anji>it reficiendain ludutu at-
lentatorum , vide infr^, Vtrb. EX(icnf±.
Spolium viotentum (juoad refetliouem expen/hrum pr^-
cedit pari p»jjit cum /fidicio attentatotuin , Difc.6^.
nura.g.
ATTEST ATIO
Vide etiam fupraverb. AiXcnio.
Cardinalis de rigore luris^on attend/tur inpriijndicittm
Tertit , Di/c.$o. num.i-ji
Arnflia, ut ibid num.^o.
JudiciswoK attinditHr , ^tioties tindot adfhbflinendHTH
faBum proprium , Difi.ii- niim.^^i.
Mcrcatorum an attendaihr in deciforns i remijfivi,
Di c.2^. nur/i.ii.
MctcatdrUm etiani eXtra\Hdiciiiiiter fa^a i folet atten^
di , Difc.jt nnr/i.x^'
Mercatorum non attenditurin )ii , qus. concernunt tv.ris
aritculum, Difc.-ji.nu.f).&26.S' Difc.Gener.nu.'^').
Officialis de re fpedante adfumn Officttiri}plene probat,
l)'fr \^.num.i().
Q?tich\\$ fnper ex-ifientia partitarum alicujus libri,non
probat , nifi eji,dempartit<tformiterfuerint extraila,
Difc.i6.nu.il.
AUDITOR CAMER^
i.tscm^icfrocedit iriter Mercatores, Dtfc./^G.nttiy
IntelLige , (ff difiin^tie , ut ibid.num.6.
aVocatio
Pceunix , vel rei propria remanentis apud aliumft^e
caufa competit Domino exaquitate I.fi inc,& Titiumly
fF.li cett.pct. Difc.f. num.T^i
?k-tiitiix.fe/ut<eCredit0ripoJ}eriori,&per hunc bonapde
eonjumpt*, non comperit anteriori, Pifc.6o.vu.ii.
Limiia , ut ibtd.nuM.6o.
VccwnixfolutA pojleriort CredittridnteijHam detur , Hrt
fiert debeat excuffio contra principalem Debttorem^,
remiJJiVe, Difc.'^'}, ntt.V.
Vecumsfolittx poflertori CreditOri datUr ad fa-Oorem
anterioris , <fuoties fulittafuit mediantefententta, vel
Decreto ludici.t , Difc.q^^.tium 4S. "*»
AUTHORITAS
Piincipis Supremi excitfat Viduam a contraventtont*
prerepci de nnn nubendo, Difc^f.niim.^^z.
Supaioiis cenfetttr femper prsferv.ita in cjuafibet prd-
mtffijne , ©• obligatione licet paenalt , QT jurata, Difc.
^9.num. 19. & Difc.j^y. niim.it.
A V V 1 A M E N T U M
Apothec*, -vel Hoffittirecipitpartieularem afimatit-
nem , Dtfc.t) ), num.i^ .
B
B ANCU S
Cedala Bancaria ritfioriginaliter reportetur , Bancus
nottfoiet recipere Ordines Creditoris in eadem Cedu-
la defcripti , Vel eerum vigore facere folutlones , Difc
"9 nn 18 (^ Difc.^<^.fi,b /lU.ti.
Miniftrt Banci S. Spiritui de V^rbe prohibentur factrt^
oh.'icattones,c^ credent}.tf,D'ifc.^').nu.i\.& ij.
Pccunia exada a Banco 'Vigore Ordinis falf , refiitm
dehet ipfi BanrO derob,iro , Difc.^cf.nu.^^o.
Ttnctut erga veruin Crediiorem , i^uamfiispecmitiftH-
ru alttri foluta vigore falji Ordinis , vtl Aiandatit
(g- de rMitnt , 'Difc.^^.nu.li.
B AlSf NUM
i^ditum p^o Statu EceleJi*fitco non affcit LocA Bari^
nalia , Difc.^. num-i).
Ddbitor poJitHS in Banuo dicitur effe in fuga , Difc.TJ.
riliiit 31.
Publicari an , & cjUard^ debiat ad htc i ut affieiat , vidt
ti.fru verb, Publicatid.
Scicntia/'«^//c» bannt ex cfuibUs prefHmatHr , etiam ai
eJJedHm pantbilts cbniravtntionis , DtJc,}^. num.j^o.
BARATTARIA
ticcptifer^per cenjeturin ijuaiibei AJJecuratit>nt,Difi>
lo.nui/i.i i,
Probaii debet conclitderttiffimi > utpoti rtdilcns dtli-
ttum , Difc-fo num.\i.
ylmpiia , itt piobart debeat deiut , & mathinatio Na~
'tfarchi , ibid. nui/i.l^.
£t quando proprti dolus , & Barattaria ditatur citt*
currere , tbid.
^ A R O
de Bulk Baronutn , ^ide infra verb. Bulla.
Retinere vdiet titulumi antt^uum , & deneminaiioneftii
eitampbfi difiraHam Barontam, Difc.^6.nU.^U
Det/ara , uc ihid nurn.si.
An autem Valeat , diflraclafemel BaHnia , ad illant
redire abf^ue nUvb PrincipH aJJierifu,ibtdinu.j^.
BELLUM
Pr^ds in Beiio jufio anfint capientiUm , rtmiffivi, 'Difc,
' ■^.Jub num.c^i.
Princeps femper pntfumitur movere Bellum ex jufia
caUla, Difci^. nu.^i.& 42.
BENEFICIUM
Dcdif(flo ne egcat competii Sicto etidm partitularii
ijuando convenitUr ab aliis Sbciis tDifc.^-^.nurn.i. &^
'Difc.^S.nu.^.^.^6.& 37. aCnum.^o.inftn.
Etde r^atiorit , d.Difi:.i'J.nu.6.& d.Difc.jS.nu.^^.
.Ai/iptin , licft fiiifjet huic luri renunciatum, dJDifc^Si
ttHm.^<^.
Lirnita , concHrfenti doto , ibid. nkm.7,%.
Dedufto ne egcat in ^uo differat aprivilegio i nefHtt
Caneraripu^Jit , Difc.iB.fubnu.^o.^erf.Penderandog
& rftim.4i.& ^i.
DeduiSlo neegcat an competai ffatri ctnvent» ab aitera
fratre,remijfive, Difc.^i.nu.^\.& 41.
Dedii Ao ne cgcat an iompetat Clertce negociateri. Difhi
78. nHin.iif.
BENEPtAClTUM
RefetYaturb in alienatione dtnec inttrcedat , Hlitnati$
remanet in fnfjenfd , Difc.6.nu.\<,.
BONA FIDES
Exubcrare dcbet in Contratlibus Nuptiaiibus , & dd ra-
tiene , Difc.^o.nu.^o,
Exubcrare debet intir Mtrcaiores , ne Contratientei
ium iilisdeCipiantur , Difc.^6. nurn.^J.
f^onparitur,Ht bis tdem eXigaiur , Difc.iS.nu.^S.
Ar/ipita , Ht in Dtfc.^^ num S.
d'e Rccbgnicionc ion<efdei, vide infra vcrb. Recogniticia
DONA VACANTIA
Vide infra verb. Regalia.
B U L L A
Baronum /'« Statu Ecclefafiico ut habeat locum, te^hirit
lurifdiclionemin Debitore, ex cjua infMtgafpr<»poten*
tia , & prafumptacgncuffio , Difc.'^6.nH^^.
C
C A D U C I T A S
Protcftati0 4W , &^uaiidoprafervet it pcena caducitatif
trdinataper Tefiaterttn in cafu dtvijieniSfDif.^^^.n.u.
£t ^Mid
& Con^lufionum.
£} ijuicl in cafn prohihita moleJ}i<tfnb p<xn* cadncitA-
tts, ibid. ?3fi>22-& 2?.
C A LCtJLUS
Adminiftfatoi ne^uit coniemna-i ex Calciilo defnmpto
ah uno , vel altero itbro , fed omnes debem cdi , &
recognojci , "Difc.J/^^ nu,'^^.
Intellige , ut ibtd. nut/t.^y
k Cicditore confeEiiu , ejiiamvis ah eo non fHhfcriptttt,
p/eneprobat eJHjdetn Crsdttoris Jatisfaiiionem ,Difc.
66. niirn.^.
ujtutt pro
re-
Maritimi.m, vide fttpra verh. Arccilratio , & 'verb'
AUecurator.
Mercatoris qu.iiitas in Cnria Romana non fuffint
rcdttau CumbiorHm , & Intereffe , uifi prebentt,r
^ui/iia raiih clc Cartro , Dtfc.66.nH.z9.
Non tenet , ^^^oiies Creditor cerio/dt ,'Dcbitorem pecu-
,a.is recpteniem mn e//e illas negoctaturHin , Di{e,6^
num.'.6. ■' '
Contra , ibid. »«».48.
Et declara , ut «.49
& Foliiiiii qAodcumijtlt propria manu exaratum plene Novatio ex failo C reditoris indncitur in Cambio T
proi>at cohtr.\fcrii}entem, Difc.Gener. ««.149. Credttor ipfe Viltt cambiare , ijuando tale ontu adie-
Kezentio Ca/cu/t cominenits datum , c^ acceptum non^ Oitm erat Debiiori , Difc.6^.ntt.6%,
tnuuctt tl/ius approhattonem , (^ de ratione, Difc.66.
num.i6.
CALU MNIA
de Juramento Calamnix, vtde infra verb. Jurametitilin.
C A M B 1 U M
Anteridrifcas cornpetens pro Cat/ibto an competat etiant^
pro Recambto , vide infraverb. Recambium
>ifc.6yntt.6^,
Contra,^ deratione tibid.nM.'].^,
Onus camhiandift fuerit ii/ipojitum Dehitori , fetnptr
debentur fruElus Cambit,<:j de ratione, Dif.6yn.y6..
Primum extingutttin (^ novur/t creatur in Nundtnu ,fi
Debttor non tmpleat fraUas, Difc.6^.nfi.6^.
Et de ratione , tbid.
Deciara t ut ibid.nu.ji.
Celcbrari nonpoteji ex BuHa B. "l-^ii V. 'Utcraejuampro Probatio z/f r«/<j/<j , ^ realitatis Camhii cui incumlat,
priiois C^undints , Dijc.^ynu.^l. <«« Ailori , velReo j DtJc.66.nu.H.c^ 13.
£t de ratione , ibid.nu.6i. Piovifiones m ceUant eor/tmodo Crediioris in materiti
Inte/lige , iiitbid. num.jo. Carnbiorttm, anpattof.eri V.ileat , Dijc.(,<,.n.-i;i.i^ ^<5.
Creari regutariter dehet mediante pecHnia numeratai Katific:ins Cambiiim adjuifavorem contraiiumperinde
Dijc.:}Z. nu.1%. O" 21. habetur , acfe dedifet AlundaiHmad il/ud cetebran-
z/4n aittei/i crearipo/fit de Credito exigibiii, c^ tttjrui- dum , Dif.lo. num.1%.
pollentepecHnitnumeratit , ibid. nHmer . i<) . (^ num. V^esXc non dicitur , ntji appareant pecuniA camhiatA ,f^
3^- & 29. recambiat(t cum tr an/mtjfione litierarum ad Nundi-
£can Credito , Vet Mhiho , ibid, num.iOi nat , Difc.6ynu,y(y Di(c.66.nu.2^.
Crcditor habens facHtiatem cambiandi , u/tra perjonani Deciara , ejuodju//ieit: c<jn/l.ire de realitate per litterdt
pmpriam , repraCentat etiam alteram Procuratoris dddtomo abfafueiliis dtirunddta , & de ratione ,d.
ipfits Dcbitoris ,Dfc.6^.hU.\(), Dtfc ^-^. nuw.d.
Exceptio antidats , ve/ cotlnfonis in materia recognitio- Ampiia , dec/Hrationem procedere non ohjiante , ojHoii
nts /itternrum del ricorno , non impedit executionem Uhrt non exhiheantur, Itcet conventumfuerit, Jtandum
Camhii , Difc.6';. niiv,.i'). ejfe /tbris Credttoris , ibid,nu.Ji
YiCliks^s^feit Mandatm/ijumendipecunias adCambium Et de ratione ,ibtd.nu.h.(p-'.\
non confiir/iiiur inprtmo Cambio , fed durat qttcHfijue Reale nOn probutur in Curia Romana per foios /tbros,
fatisfiat intentioni , (^voluntati Manddntis , 'Dijc. ve/ .<£erttonem Creditoris , Dtjc.^^^.nu.i
^o.nu.ig.cr Difc.6i.nu.io.& zl
Facultas cambiandi expirat per mortem Creditorii cam-
biare debentis , Dif.6^.nu.\'].& 64.
Contra , nempe qitod hu]iifmodifacuttas tranfeat etiam
adhtredes Credttoris, ibid.n.iz.& i}.& n.66.&j$i
Et itafuit fipius iuiiratum , utibidi
Et dec/aranrur A.\xt\iO\itztcscontrari£, ihid. nun^.
TiCukiScambiandtCreditori concejfa an, & ejuandn eX-
firet in primis Nundints,1)ifc.6S.nH.iC).i.o.& 21
Facultarcm habens cambiundt in cafu non fuiufo/utio*
nis, ut i/l.i utipojftt, probare debet defeiiutnfa/Htionis,
," & a/ia , Difc.66.nu.z^.
Facultatem hahens camhiandi cum fe ipfo , non tene-
eyfmptia, non objiante quocumque paBo in contrarium,
ibid.
Reale «0« probatur exfola affertione , vel confejfiene^
Debitoris , & de ratione , IJifc.66. nu. 17.
Amptta , ticet utira conffj/ionem intercefjerit effeBiva
foiutiofruiiuum, ac lo/idativ , & approhatie etfdenu
Debitorts iibid.nu.i^.^2.& }?.
Eo etenim cafu , nvn roiiftitu atiunde de realitat^
Cambii , frtttlus fo/uti imputantur in fortem , utrobi-
que ihid.
Et declarantur dccinoiies in oppofitum addu^a , ihid,
nu.i9.& 21.
de Rccambio , vide infraverb. Recambium.
tur tnterpeltare Debitorern , & de rattone , Difc. loO. Soliitum in caufam untus Cambit , quainvis male fit fi'
tutnm , non debet irnpttiari in eaufam attertus , (Sr di-
verfiCambii , DiJc.oG. w«.ji.
Declara , ut ibid. num.^.
Taxatio certi /ucri , feu fruilns fuhflinetur in contraSlu
Camhti, cjuandoeapote/i aque/e habere adcominodumi
nurn.ix.
Facultatem habens fumendi ad Cambium pecunias abf-
que aiia notificatione Dcbitoris , tenetur adhuc pofi
fiifceptat peciinias notificare , quod iitas fufceperit,
T>ifc.66.nttm.i^.
Et de ratione , ibid.& Difc.ioonu.ii,
de Frudibus Cambit/olutii in exceffu imputandis infor-
tem , vide infraverb. Ftudlus.
Frudtus Cambii contraili ad certum tempui , eodem tem-
pore expirato, ar/f/iuspon debentur, Difc.^^.n.^^^.
hiiettige , ut tbtd. nu 45.
Ftudtus ' arnbiian cejjent pofiquam Dehitor detoxerit,
vlde infra verb. Dccoiflio
& incomt/iodpim Debitoris , Difc,6j,nu.i^.
Prxferttm , quando eadcm taxatio efl veriftrhitis , &
proporttonata ad honefium iucrum a/ias retrahibi/e^
per Credtiorern , ibid. w«. ;4.
Dec/ara , ut ibid. nu.:;].-^% i.).& 40.
Et an tn omiiern c.ifum hu\ufmodi ta.vatio fubfiineatttr
ratione ittcri ceffaniis, ibid.nurn. 78.
CAMPSORES
MaJiditum, quod ineft C.imbto, dicitur niceffarium, & in in Di cbus Spaccti, & ( ut dicttur) di Pofta, Hcet fcfliVis.
gratiam, ac remproprtam Credimts, Difc.6).n.io. coguntur vacare ixpedititmhus negoctormn.Dt/^ M.
Index Materiarum,
Sdleht deflylo in likts Rationis amotare negouationes
depecftnta aliena , Difc-^6. nu.zz.
Declara, ejuod. ft omittant hu]uf//todf annotationem,/ett
defcripttonern in libris , non tarnen per boc pnejHdi-
cant Vcro Crediiori , ibtd.nu.i^.
C A P 1 T A L E
Sbcietacis > vide infra verb. Sociecai.
C A P I T U L A
Apfa.l:\i\saii & paHa in eis contenta dicAninrpdts Con-
tratlus, & tarnquam lexferfari dehnt,l'tjc.^-j.n.-^.
Maciimonialia de confuetudine prius conficiuntur, ^uam
Infirumentmn dotale , Di/c.50.w«.;6.
Socialia an debeant inpubltco expont ad hoc , ut cdntri.
hens cum Infiitore , iv/ Socioftt fecurui de eorumfa'
cultatibus , Difc.^6.ix nu.^D. ufcjue dd^fi.
Et declaratur Ediilurtt Cardtnalts S. Homphrii man-
dans , <jUodhti\u[modi Capitttla , & conventtones di-
ferri debeant ad Archivium frhanuin, ibid.nu.^o.
C APSERIUS
Cdgnofccrc dn teneaturftngulas perjonds , ijuibusfacit
folutiones . Difc.i^.nu.2.g.i2.& it-
Bt (juidin Capferio Banci publid , qui nonfoletfol-
vere ahfyut figno , vel Mandaio Stiperiorts i tbid.
num i'^.& 25.
tidcjuirot Capferil , i)ei Adminifiratoris ne^uit <t Do-
wtino cenveniri , nift in cafu , (juo ifie damnurn pajjus
fuerit ex illorurn culpa , Difc.zi.nH.zi.
inftitof an, & in i^uibus diferat a. Capferio, Difc.^^.n.i.
Oificium i & munus Capferii tn <jUo proprie cbnfiftat,
Difc.i^. nit.io. & 25- & Difc.'\').nH.^.
Et an pofiii obligare Rationem,feH Secietatem, d.Difc.
45.««w.5.6. dr -].& nim.g.
Et an ad httnc efe£ittm reqHiraturftientia, & patientia
Principalium,feu Sociorum, ibid.nu:l^.i').& 16.
C A P T tr R A
nde verb. Carceracio.
carceratio
Aneftari netfuit, ^ui carcerari non potuit, Difc.j6:nU.^cj.
Debitot carceratus an , & ejuando relaxari Valeat fub
juratoria CaUtione, Difc.^6.nu.'\i.& 4<5-
Dthitoi: nuHiter , velinjufie carceratus non potefi a Cre-
dttore molefiari, m/ipoliquampr£via excarcerattone.^
pofttus fucrit in plena Ubertate, Difc.S^-nu.^}.
Diutina in Delitiis levibus habeiur locopeenA , Difc.l6.
nurn.^j.
Amplia , ^uando eoncurritgravis <ttas inpratenfio In-
tfutfito ,ibid.
DoH raiione permittitur Carceratio , ^ut, allas non ad-
rnitieretur , DifcjJ. nu.zs-
TidcjuCTio prsflit* infequelam CarcerationisnulU , vel
injujl^ non tenet , DifcyG. num.>\l. & Difc.-]S. num.
19.& 20.
Jntellige , dummodhnttliitas Carceratitnisfuerit \udi-
ciuliter canontz.iia, Difc.91.nu.t9.
Fracet an valeai carcerari ad inftantiarn alteriitsfratris,
velpotiu! ei cornpetat beneficium dcdufto nc egcat,
Difc^^.rium.^I.& 41.
Ignomiiiiam irrogat , Difc.T]-nu.\6.
Nobilis an pojfit carcerari , vide infra verb. Nobilis.
Nulla.Vif/ injuftaobligat Carcerantemad dainna , &
lntereJ]e,Difc.l6.num.'\^.& Difcil^nu.-^y
Amplia , r/uod in hoc cafu competit Carcerato aBio iti'
iuriarum , diH. Difc.^^q.nu.^.
Item amplia , licet Captnra , vel Carceratioforet tan-
tum mtl/a ,fed noninjufta, tbid.nu.14.
Et tjuid in hoc propofitopratlicetur Florenti£ , & alibi,
d.-Difc.^^. ihid.
Ritus M' Curia Vtcarit, Neapolis licet per verbagtne-^
ralid disjonat , carcerAri pojfe Dehitorem , adhuc tioh
rnihtat inter fratres , nec inter Patrem , & filium-t
Difc.^^i.nui/r.^l.
Socius an valeat Carcerari » CoHfociis , veifotiitt ti
competat bcncficiuin dedutio ne egeat , vide fupta
virb. Bencficium.
Statiitutn , vtl Coiiftitutio iojitms fuper captura , &
carceratione Debiioris , recipit ititerpreiatioKern a
lure CtT/imuni , Dtjc.^jj. »«.15.
CARDINALIS
Attcftationi quat,do credntur, vidcjupra f ffrt. Atteftatioi
C ASS ATIO
Sctiptura, Vel ejut emendatio pra/umitur faHa in pra-
feniia , vel de confenjtt Partium, nifi cortsrariumpro-
betur , "Difi.^^.nu.^^.
C A S U S
Cogitacio cadere nequitfuper cafu mbraliitr nonpnVU
jihili , Difc.i^. num.2 1 .
Exccptus in ali<jua dtjpofitione per diUionem falvis i im^
pojjtbtte efi , quod cenferi valeat comprehenfus tn eO'
dem diipofittone , Dtfc.l^. ntim-zi.
Esccptus in a/i^ua dtsfo/ttione fi evtniat , non faciti
^uin eadem disjiofitto remaneat operativa iti reliquit
fuis cafibus , Dtfc.j^.nuM.z.^.
VanakixsiVelinfo/itus tuncfoium diciiur,i}ttando illum
pmvidere non potutt humanum confiltum , Difc.6oi
num.^2.& Di/c.ji. num.^6.& 59.
Toit\lk\ispertinet ad f^endltorem , non ad EmptorerHjg
^uando habet caufam de pneterito, Difc.6o.nu.jf.
C A U S A
f n Contra6tti Mulitris requtfita,vidt infra vtrb.MuHer.
Difpofitio (ju/iltbetrecipit inttffrttationtm ifua Caufat
Difc.^^.num.\%.
Eadcm dicitur, & non diverfa , ijuando tfl inttr tafdetn
perfonas, & fuptr eijdtm rtbtt»,Difc .<)x.nu.\<y.
Amplta , licet diverfaftt aUio , ibidem num.16.
Fitiita dici nequtt , ^uoufqut durat revifio , vtl apptlla-
tio ,Difc.gi.ntim.\9.
Jufta, & rationabilis femper prifumitur inaiiu, Vtl
Mandato Prtncipis , Difc.^J.num.zi.
Vizpetttur eodem privilegio , ^uo gaudent Dos , & Fi-
fcui , & inter ets attenditur fola priorttat ttmperis,
Difc.S^ nurn.iii
Pia excluditur tn eo , quod habet admixtam negociatio-
nem , & Mercimemtim , Difc.i4.num.12.
Pia «ntximatur a remiffione ratt, debiti fer maiorem-f
partern Crtditorum faiia communi Dtbtteri, Dife.i^.
num.%.& fecjij.
Vhnuilum hahet privilegium, nifiquodinveniturin lure
fcriptum , Difc.i^. mm.s.
Vi3.,feu motivum Pietattsfoto Spiritu Deiducitur, Difc.
i^.vum.ii.
Et requtrtt copulative Pietdttm in opere , & inttntio-
ne , ibid.
Arnplia , quod ad hoc , ttt imret favor Pia Caufa , nort
fu/ficit fmplex propofitum defaciendo , fed requiritur
fatlum , ibtd.num.xi.& ^o.
Prxcipue quando agitur de his, qua faiium fuccejfivurn
expetlant , ibidcm nurn.xj.
Et in qnibus cafibus fujfragetur fimplex propofitum abf-
que effecitiatione , ibid.num.i<).& num.i^y.
Publica non intrat favore Dotis , cjUando alinnde confuU
turn efie potefi dotationi Mujieris , Difc.l^. nutu.46.
& ««W.5 ?.
Rcconvcntionis terminari debet unico conttxtH (Hitu
Caufa conventionis , Difc.Jj^num.i^.
Verburn Caufa an,&in <jue diferat a vtrbo Lis , Dife,
Q2.num.n.& i/L.
CAUTE.
8c Conclufionum.
CAVTELA IN GENERE
InfoHca argiiitjuspicionein f.iijii,nis, (Jij-^, jj, ;, 27.
. £l fiMUlationis, D/c. =>o «35.
CAUTEL.i. iN SPECIE
4K Admiruftratory^ eximdt ipericulo raiioHis de novo
reddcndifi Oifc.^x.num.^i.
UC <-onco'i6.\^ f.^damter commtmem T)cbitoreir%;)' ma-
jarem partem Creditorum cttteros obliget adobfer-
tiarti, ')ifcAl, iiH. <f.
UC DifiCioficrt valeat no>i ebftante, cjttod Tefl^itar eain^
p'ch,ii»eritfMbcertapa;na adjeda ad f.iVorem Ter^
tii,Difc.-j^ num.i^.
£t de alia c.ntiela ad effeclum non incurrendi ca-
duiatem impofitnmin cafu divifoni-St ibidem, nw
rner 21
Ut Emptor dvento tempore pr.-cfcripto detrcELir?_j
. v,il.\a Jotuiignem pretii rei empt& > Difcur .'^Z.nw
rncr.2. .
Et .jiuaudj cauteU htc non fHJfrAgetur Einptori , ibid,
. nu.i^cir P^qij.
ut Libfi \4t c fiorHm probent , & obvietttr fraudibus,
Dt' ..;. >r . /ill.HZ.
UC l'en'culum rei vendit£ fpeclet ad Emptorem , DifcS.
nu.i^
C A U T I O
idc Judicio y?'?* , ©•■ JHdicatum folvendo demandari
Jtlet per fudicem ad injkintiam Partts, 'Difc. 52.
num.^y
Falii de confuetudine^ibidemnum.i^.
"Difli^K^He mmen,ut ibid.nn.^j.
de ]udicio /ifli > <^ judicatumfolvendopeti , ^inJHngi
poieiiex jufla caitfa.Difc.^intim.^^.
Et ^iiit dicatur in hocpropofito JHsla caufa , retnittitsr
arbitrio fudicis,ibid.num.i<).
fufia autem caufa cenferi poteJi,qu.'.ndoab experimen-
■ to prateriio patet , ejuod judicatum in fuiurum reddi
fofjet eliifo)ium,ibH.nu>n.^t».c^ 41.
J/impHa, quodfolafusficio judicati eluforii exuheratj
projufla caufa,ibid.n»m.^i.
Cdtera vide infia verb.?idc)ii{rio,& Fidejuiror.
Juratotia an , & ^iiando adinitintur pro relaxaiianZ-»
Debitoris carcerati,Difc.^6nu.^^.& 4(3.
Jutatoria admittitur arbitrio fudtcs, queties cave-
redebens von invenit Fidejufjionein , Difcur. 91.
num.^6.
Lirni.n.fi adfit jufla caufa,(]uod JudiciHm debeat ajfe-
cu^a^iper Cautionem cffectivain,tbii.nitm'^'^.
Malicc bibens Maritam , vel ConfMguineos dtvites
pr^flare debet Cautionem , licet ipfafit paupcr, Difc,
<f]..nU"i.^J.
Prxllita de reftituendo ad omne Mandatum Judicis
fuffrag.itur folum Creditoribus,<fui camparuerunt tn.
ilh Jitdicio, Dije.^e).ntim 9.
<Ie Reftituendo prioribui,cr potioribus pnflari folet in^
concurfu Creditorum, vigore Reformationis Tauli V.
'lifc.cfo. num.iS.
Veiiditor an , cr^uando teneatur prtjlure Cautionem^
pr I cuclinnernimtnentc in iimineLonuraUits , vid^
infi-a v^r^.Evidlio.
C E D E N S
Nomen Debittri^ ad f.vorem fni Creditorii an valeat^
po/ha abeodem D:bi'j'e icffoexigere , eumque Itbe-
rare i>i vc,r.\»^uiitii Cefiunarii, Pifc. z. num.ii.
Cf an .i^i eff^Jnin t tPed:endx, h;:]-ifmndi exatlioiis re-
ijHirai'ir,^uo'' ' r( di "yiuerpel.ttDebitoreincefjum,
ne amplintfolv ./ Cedcnii,ibid.dr tJ.12..
^n H ein Creittor ani rior ^ edentis,Vel Ceffionarii
yaleat impedire CreditorempQ^eriorem in txailit'
ne Dfb,cori4 cefi, velpecnniam ab. co cxaUam avoca.
re,tt>td.nit.'n.iy
Nomen Dcbi^or,, pro foluto cum rransUfo-c onr.is
fpct.s- exercitu adiou,, i„ i:eJjlo.:.iriA,„,r.i,,Hv «
pitHs ogerecHitra Dcbiiorem<,efJum , Dtfur.n.
mer.ii.
Nomcii Debitoris ad hoc.ut agerc toffit c:ntra.CefloHa.
rtitmjcbet jtiffifirure , c^nod Nomen ccJJ^m efft W»
ruon.Difc.xb.nnm.y
'Itew,jnodopportune confi^navtrit Cefion^Mo In^rtt»
mentu , ^ \ufitfic.-itiones Crediti cejfi , ihidem,n»>
mcr.^.
Dts7ingtie,ucibid.'i.ii.cjr 19,-^ Di/e-.i^ nu.^.
e^n aatem hiitnfnodi coijianano ,vzl traditio prt"
furnAtttr ob dnttiirnirntcm temporif, di:t.Difc.\C.nw
mcr. 16.
Etan V.de.it attdiri Ccde>7s,f!ffcrat trad.re Cefiona-
rioi:iJiific.iiio:es , & /nflrnwtntn fvftrjMm Nomin*
cefifuerumcfcla ■ieteriora,ibid riu.zc,
Et an Cedens , loeo efediv.i t,aditiont5 Inflrurnenti,
fatisfkciat indicando dicm rogitw, <j- T^fmntm , d>
Dtfc^lJ. riu.-6.
C E D U L A
Bancvu,yJ« Depofitihabet execmionem paraami&re'
putatHr piiblicuin Ii ftrumentum, nec admitiit appet-
Ltionem DtfcGener.iiH.i6^: ,
Et an trihuat ullarn hypotheeam,ibid. num.iGy
Bmana. habetur pro pecnma mmirata , fi iniercedoL
traditio,^ aCcspiatio,Dtfc.Gener.num.i6G.
€tan idprocedat ad efeiitim creatioms , vide infrk
t^erb. Ccnfus
Et .in h^beat vim pecunU numeratt in Deliheratip'
nibt;s,vtde verh.DeUbemio.
Bancaii.i nifi reportetHr,Bancus nonfolvitvigore Ordi^
tiis confedi a Creditore in eadem Cedula defcripio
Difc.icf.n.lS. »
C E N S U S
Compcnfatio an,e^ quanda detur in Cenfu , vidt inftn
fer^.Compeufatio.
Crcaii pnteft mediante CediUa pubiici Band, Difc.Gt-
ner.v 167
Amplta,ut ibid.r.\(,%.
Et an Schedula,fcu Pagarb habeat vimprcunia nume»
rata in creatione Cenjus,ibid num. 175.
Creari non poieft mediante Ordine, vel Mandato dire-
cio altcui Banco.feu Mercatori juxta opinionem Ro»
t£ Roman£,Dirc 7.»-4.
Et de ratioiie,ibtd.num.$-
Crcditor Cenfiftfucccdit in /octtm , & anterioritatent
Crediti dimifi cumpecuniis C enfualibus,Difc.^j.n./^\i
Ampiia , hii]ufwodi unterioritatem fnfragari etiamj
pro fruBibttt in pe rpetuum , licet Credtturn dimifum
effet dumtiXAt temporaliier fi-utitferum . ibid.
Dcbitor Voiens Cenfim redimere tenetur reftituer^
dumtaxatpreiium A fe receptum , non obftante, ^uod
fecundtu Emptor , aut Cefionariui plus , a»' mintn
expenderit, Difc. 71. «.8.
^XDVloxinveniens Coifumfuper re emptapotefi ageri^
conira Fenditorsrnpro Itberaiione » taii onere, Difi^
^^.num.i.
Etfi ipfe Ceiifum 1 edimat de pmpriis pecur.iis , an re-
petat folutum a Venditcre, cr an ifle tenetitur adftw
ilusibid. nnin.^. & 4.
Emptus depecnnia aliena aCtjuiritar Emptori , non au-
tem Domirio^t9itni.(t')ifc. pj. "•?•
Exemplifica tn Procuratcre , qui emat Cenfum adfu*
favorem de petnrii.t i>niitip«il>s . ibiiem, nnmero
decimo.
P p Es-
Index Materlarum
^xtlngui non fotefl cum ProcHratore habeate Manda- Carceratione, Difc. 76. nm.i6^
',. tum ad exigendos fruniis,Difc.i^.T^v 4}. Contra, ibid. nurn. ij.
tyimplia , eitainji l enjus fnerii ..b imiw creatus cnm^ Bonorum ut concedatur , debet formiter prohari fau-
eodem Procuratore ad favorem Prineip^lis abjen- pertasper Debitorem, Difc, 715. «. zi.
tis, tbid.
Frudtus Cenfus ven cejjant ob decoUionem Debiteris,
Di/c.'6y./:ii.^Q.
AMpha,ui ii/td,
Impolicus ftfnerit fnper plnrihus Corporihns, adhuc om-
ntiiCorpora cenfetuur infolidnm hypothccata pro fo^
littionefi-fMuiiTn, jif.Z] >iu, 10.
Inhibirio 'fiidiasfiictaDc^itortCenfus,nefolvat fru-
itHs '- refitt9rifuo,riQn cornprehendii foriem. Difc j,j,
nnM.ij.(^ 28.
Pra:fctiptio inmateriaCenfus efiinalhgabilis tamtjUo-
adfortern , qnam^uoadjiuilus , Dijcnr.c)y numere
quinio.
Veljaltem,firma remanente impr<cfcriptibilitate cjitoad
fortem,fiutlus 24. ultimarim Annataittrn non pr^f-
fcribnntur, ibid.num.6.
Racificans Cenfum adfnt favorem creatum ferinde efl,
acji didijjee Mandatum ad illum imponendHm , Difc.
^o.nwh.ii.
RcJemptio Cenfitsfachper Tertium vigore luendi fibi
Bonoium/cue competens de Iure,five ex refcripto Prin^
cipu obtenta, non fujfragatur Debitori deiofo , ^ ^o
rattonc, Difc. jj. n. 5.
Etde raiione, ibtd. & Yiifc.jG. n.6.
yirnplia,etianfi Creditores prtfliterint affenfum eideta
ceJfioni,d,Difc.1 <^.nH.^.
Et de ratione,ibid.nu.y
Conditio tucim ineji omni cejfioni , dummodo nempe^
CeJJionarius Creditum cejjiim confeijui Va/eat , Dijc,
^2.niirn.i2.
Dcfinklo cejfionis qualis ft, rcf.ijjive, Difcur.i6.nH~
Mer.io.
Febuw cedcxcfi^nifcat ^;«/7dilcccierej©' alterumftii
lcco ponere.tbid.i.urn.w.
Diffojnto Text.in l.pcr divcrfas , & l.ab Anaftafio, C,
Mandat.»?' rnaierta cijfvnis no;i Jhjfragi bilisnifi pr^
fitrnrna -vere folutn,raro •vertfcainr iti fcro, Difc.io.
nitm.ig,
Et de ratione,^ dd. W.limittitionibus, ibid. cxnurn. 20.
«y^ne ad 14.
cejjiper Debitorem, <]uid transferat tn redir/ientem^, Fada ut dicaiur in grAtiam ipfius Cedentif , VelCefJio-
Dijc.^y. nurn.j^o.
Rcdudio anniii Cenfusex capite excefjns non facit ,
cfuod rcfcindatur empiio , cujus occafione loco pretii
fuit Cenfus referVaius,Difc.c)c).nur».z7,
de Redui^ionc Cenfuum ,practfue, Jafki aitthoritate^
'Principis,remtjfive,Difc.yi.'Jum.lS.C^^j.
KeCctvativui potefl complicari,Jeu creari etiam in Con-
tranudo}iationis,Difc.^^.num.%.
narii^Vel petiiii ingrattatn utrinsejHe,insJiciiHr untce
ad cjHernpertineat pcricitlttrn ncwinis cejfi, Difc.i,n.
iS.& 2.c).& Dtfc 1 nurn.xG.
Fadta/« dtlbto pr.Ljhmitiir profolvendo , ricn pro folutOt
Difc mnrci.iS.Sii^.
Jurium necejjartu non efl ad hoc , ut Emptor /itiimre»
dtt^tur in hcur/t Crediioris din.ijfi ad cjfctlmrt e.vci-
piendi rontra poJieriorern,Difc^~.num.z6.
ty^mplia etiam in ContraUn donationis caufa mortitt Jurium ncgari nerjiiit,cptoties non nocet Cedenti,&pr».
. ibid. num.y. deft Cejfionario, Dtjc.^^.ntim.'].
Refcrvativus r«g«/<tr;Vf r requirit perpetuitatem Cant- Jwium peiiporefl etiamex OJflcio fudicist^uandofnb"
ni:,feupr^jhttonis,Difc.y^.num.S. efl <icjuit,ii,Difc.c)j^.nu.i.
KeCeivativus rejervari debetfupereidem corpore tra- ^^^tiumpetipotefl a PoJJeJJore de]ecio etiampofl fenten-
dit» ad CerifuM,Dijc.()^ n.^.& 10. tiam,^ reflitutionem rei,DiJc.i$^.num.^.
Vicalitius aJfmilatur\SocietatiOJficii , Difcur. 81.»». Jorium petipote/i etiarn ex intervall.' per\Tertitirnpof.
T/ier.i^. feflorer»folventer/> Creditori dirr.iJJo,Diff t>^.nu.\c.
\italitius contraHus in perfona duorum ^uando cejfet, £1 derattone,ihid.
velnun pro medietateper obitum alterius , Difc. 81. Jurium translativa nequit obtineri , ^uandofoluiiofit
Mtim.t6. de pecuniis,veleffeUibus communis Debitoris , Dtfc.
Vitalitius ,feu annuapncflatio ad vitam nen potefl re- 94.««;«, 11,
gu/art cum norrna Text.in 1. hxrcditatum,fF.ad l.^fal- Nominis Dei>itoris,vide infra verb. Nomen.
cid.Dif .c)C)jiur/i.iS. Nulla , & inefficax cenfeturj cjttoties Debitor eefftts erat,
C E S S I O inexigibiJisetiamdetemporeJk^£ceJlionis,Difc.^2,-
fionornm admittitur,<juandt Debitores alias marcefce- ntirn.ii.
rent in Carceribus.Difc.jG.nutn.iy Et talicafu Ceffionario delentw fru^w ttfque a dic^
Boriorum e.v diijofitione Statuti Vrbis , ac etiam de_, fbifaHa cejfonii , ibid. n. xj.
^urenen admitttiHr ,ni/i Debitor juflificet,ejucdeffe- Ki\ociti potefl per Cedentem ante acctptntionem De^'
UHsfuerit nonfolvendo ex rnero infortunio, Difc.jG. bitoris ceJfi,qiiando ii/a continetfimplex Mandatum
de fiolvendo,Difc.i.num.6.& 1. -
CESSIONARIUS
Edere an leneatur Debitori ceffo /ibnir/i Cedentis ad
fundandam illiu-j exeeptionem, remiffive , Dificnr,
nitm. 6.
Exccptio , ijua objbit Cedenti,nonpoteJl opponi Ceffiiona-
nnrio,cpiando in perfiona ejusdem Ccfiionarii diverfa
wiilitat ratiOiVel uti/itas,Difc.j2.num.S.
Diflingue,ut ihtdnurn.^. & 7.
Excutcrc non teneturhona intricata Dcbiioris fihi cejfit
Dtfc.^ji.nu 50.
■£■? (juando dici pcjftnt intricat:J,ibidem,nu.^i.
Excvcc^e'* potefl ornnia , jur* , qtt* ctmpettijn Cedenii
Dificttrf. 5 4.?/». 14.
Intet'
tium.j.
%Ai/iplia , ^uod fii infortunio aimixta efl alicjua cul-
pa , Ceffto bonorum non admittiiur , ibidem , nu-
rner. %.
Bonorum ut concedatur,re<juiritur citatio omniumCre-
ditorum ex Statuto Vrbis,8c Ferraria,ac etiam «lo
^ure,Dtfc.j6.nHrn.\Z.
£t Congregatto Vifttationis deVrhe non admittit De-
biiores ad Cejftonem bonorum , nifiauditit Creditori-
bus,& cjHorn9do,tbid.vurn.ic),
Eifl ' reditcres funi cerii, debent perfionaliter citari,
non auter/i per EdiUuin, tbtd. n. 20.
Eonorum ut concedatur , ncn (/? opus , Debitorem effe
aCtualiter carceratum ,J'edfiuJficit, infliiumfore pra
5c Conclufionum.
Interpellare ie fure tenetur Ced.er.ttm , «r 'Oeniat ad
tHm defendendim^Dijr.y .n.i\,
LimttatUt ibid.nuiy
Nooiinis Dchitorii at.c^ qnjindo teneatur de deierio-
rattonc , & peric:ilo noniirii cejji , 'vide infraverb,
NoiTien,c^ verl^.Pcuciilam,
Primus, ^ni obtinnit cejjiuiiem cum prcinijfione e':ic}io-
nts, agere potej} pro rclevattone adver/ns Cclfwtu-
rinm pnfierioremjhniU ceJfignefufitituM, Dijcnr.^^.
nmw.z.
Er de ratiive ihid-
Amplia Ht iiid.vn.^.
Lt vrde latnts infra Verh. Emptor.
Rcgrcilum hibere non poteft eontra Cedentcm , /; «oa^
ttj'f>e.'/avi: afcntentia contra ipfnm lata,Difcitr. 62.
Ttu: i. 13.
Li.nitti , fifcntentia appareat vaiida, (^ JHfta ,il>id.
rium 41}.
^c-z^cz^-.f.m.it^ntiins con-ra Cedentcmfitff.cit, cjnod do-
ceat de tnopia Dcbitorti per e.vcitjjtoriem f.itiam nb
alttt , redttortbus,Difc. 51 «.17.
Succcdir in outata jttra Cedenti comfetentia , Di/r.40.
■ u 17.
Succiucndum efi in dtibio potius Cejfi9narin,ejtn{i^it de
d, rnno viiando,^tia/,.Cedenti,ijMi de lucro eontendit,
Dtfc ^i.iiu. 26.
CIRCUITUS
hwtilcs Junt fempe r evitundi, DiJc.<)o.nu.i^.
c n A T 1 o
Cuifovi a'tefktnti:ciiaiio lem fii'jfe Domi executam, cte.
dendiim ifi, Dijc. 49. uu. 11.
Dcfci^i.is Cita ioiiis non atienditur , i^Moties citandui
non [otuifsct aliquid retcVans adverfus a^um tppo-
nere,DtJc.^j. mi i^.
Exeniplifca.iit tbid.
"Dciectis Litafinnis non potefl allegarl ah eo,quo invito
poie 4: .-BhS cxpediri, Dtfi.^j n.ij.
Paitis reqniritur in probatione negativ*. , Difcur. 24.
•'»./». ;o.
PciTon.iHs re^uiritur, nec fuffcit per EdiUum , ^uando
Cr'diiores fintcerti, Dtfc.-j&.nu.io.
PoJT (lio ciptajtne citatione Partis dicitur ifoliativa,&
Z'ioltnic,Difc.C iif.nu.iy .& iS.
Et tali cafu compitit expulfo Interdi^um unde vi,ibid.
nurn.ic).
CIVILITAS
Acquixicut vere , & prop, ie nonjolum ex origine , fed
etta iiretinne Dotriicilii, Dtfe.io.nu.j.
jtmplia,t:/aad uhtcum^ue fit mentio ( exgr.) d^t^ene-
tis , fcu Floremini', id mteiligitur de habentibus ibi
Domiciliurnjicet non originem,ibid.nu.% .
jiinplia,id procedere tam in concernentibutfalJorem^,
quam odiim,ibid.nu.c).
/tein ampiia , cfuod CivilitM , qunt refultat e.v Do.
miciifo , pravalet Civilitati originis, ibidem,mtme-
ro 15 & 29.
Acquiticuc multis modis,^uosvide infra verb. Domici-
liiim.
Pluiium lororum , nempe altera ratione originis,& ai-
tf a ratione Demiciiii,esi eompatibilis , 'Difcur.io.
tJt^. 2.4.
Sedf.^nnirprnvalet Civiiitat Domicilii, ibidem , »«-
mer ij.cr ;o.
Di''tngne in cr aiius prxjudiciaies,(jr favorabiies^^nia
de citte.o atfn^ihur iiiud DomiciiiHm,cfuod ejl magi*
JHUorab le tpfi '09fniciltario,tbid .nu,z6.
£t <juid,qu4nd9 DomiciltariHs non fHbfiinet tnera in^
loco originis,ibid.n!ii''.f,
Prob.itur cx ajjirtione, (^ emineurtita Trincipls^btfc,
^mpita.^uod contr.: h.qufmo.^t .'Jfertionem non •admiU
tt ar prol?atto i,: conir.itii:>.-,il,!c{,
Probatur ^ .v aiiejhr.one Locirmcncmis,^ OJfciaitsfu^
premi Principis,Difc.xo.nu.G.
C 1 V I s
Oh\k^:iK\.\<i ad fiibeitnda munera,^ tnera P^tris cxim-
pltctioquodam ContraUu,^uiinttripJum,& Patriani
ce Jeinr inteyeJje.Difc. jo. /.'.I9.
Sed hujtifmodi Ctntradus diJTDlvititr,^ obligatio cef-
Jiu co tpfo,cjuodqi:ii fc transfert ad l'rincipatwn di-
diz>e;:fi.J)oiiiinit,(v- dc ra;ione,ihid.nn.2.t.
Oncra Civiratis qui hon Jubfiinet , habetnrpro non Ci-
ve, Dtfcio.nu 27.
C L A U S U L A
Adhabendum, &al!ciiandum cenfeiHr mefe atcejjo-
rt.<,& j.u.'inLuor;.i Co/itr.4niiiprincrpaii,Dtfrur. ctf ,
Appcllatione rcmoca inteiirgiiur de fi-ivoia,non aute/tL.
de iegiiima appeii itione,DiJc.^i nu.i-.
Confticuci famuiatur Contrailui principali > Difc.^&i
nu.i7.
Conrticuti an operetur , ^Uod pericuiitm rei vendita ad
ponius , vciad menfuram ante ponderationem , vei
tnenfurationem perttneat ad Etnpierem , Difcur,i,
»«.30.
Confticuti an operetur, qUod cenfeattrr translatum do-
mininm in Emptorem, quando Venditor nvn habuit fi-
dei/i de pretio.Difc j(». nu.i6.
Cum liberU adjecTn in A^fandato Procurdt habet 'uirrLj
sf)erialis Mandati adjurandur/iiDifc yj.nu.n,
Cum libcra operatur,quod Procurator facere tojjit om*
tiia , (jUA expieri vaient per tpfitm ConfittHcnietnj^
Difc-jy.nu.n.
Non tainen operatur , quod Procurator ^alent ex'
ledere fnet in tJHtndato exprejfos , Difur. 61,
numer.i.^.
Faftis diligentiis qfiomodointeliigatur,vfde infia verb»
Diligcntia
InfoliduM , vide infia Verb. SocictaS » & verb.Stipa-
lacio.
Levaco Velo quid importet,remiJfive ,Difcur.G ener.fub
nu.io.
Non obftantibus afpofita in Privilegio , toUit omnitt
objkiiuia, (jua etdem adverfaripoJfunt,ljifcurfus 40.
««.10.
Idemque operatur Ciaufula non obftantibus Statuti»>
tbid.nu,iu
Omni cxceptione remota adjech in obligatione folvendi
ex cauja adminifirationis non impedit ,(juoi/iinuj com»
pHta prius diffnngi deheant Dife. ji. n*.j>.
Et quando fecus,diJlinguo,ut ibid.n le.
Purgatii Attcntitis fufpendit furtsdtilionem fudicis%
donec illa furgetur, Difc 'J^nu.i^.
Purgatis Attentacis inteiiigitur , quatenus de furt illa
adfintfeu veniant purganda,DiJc.yi.n.^i
Rcbus CiC [iiutihilsfubtntelligitqr in omnt difpofittoni^t
paBo^ij- conVentiene,Dif.ionu j.
Jitnplia (tiain in quocHmque privtlegio,(^ exempttone,
ibid.(^ ?7.53.
Limitainhis , quiex torumnatutafe habtrevalenu
ad augmentutn.dr diminutionemiibid.nu.',!.
Item lirnita in his , qut tratlu ternporit poJJi*.-i! <e^uali-
terfe habcre ad eommodum , & iricommodum ^ ilid.
}iu 16,
Scicns nou tencri, fed volens &c. appofita in JnJirH-
P p X mt/u9
Index Materlarum
mtntofidejuj/ionis qnid operetur , Difcnr. 22. numer.
14 inj}v.
Sijic fti-cpitu. & figura Judicii non tollit fubjbintialia
judici , Dij'. 75- ..14.
Nec operniitr,ut ud e.xhihi/ionemteneatur Uyqni alias
d^ 'fwe edere t^oniene-ur^ihd.
C L E R I C U S.
Catcciaii an pojfi! veluii de fit^a fisfieElus , Difc.
77. nu.t).c- Difr.']i.ntt.i9.& xi.
£t ^Hid.ubi agaiurde Cltricodolofo, din.Difcur. 78.
num.iz.
ad Concuifum Crediiorum forrnatum coram fudice^
Laico an comparcre teneatur , Difcitrfm \i.nMme~
ro 17.
Curacor valide datur Clerico abfentiper fndicem Lai-
cum,^tti de atero fit cornpetens in illa Caufa , Difc.
15.««. 24.
Difiin^ue inter C nratoreiH generalem ad omves liees,
dr paiticnlareMqtioizd illam Ittemtnntum coram ?«-
dice Laico legiiiine fenden;ern,ibid vM.ij.
Gabcllam yo/z/fre eneturpro rebtts ad eumfpeckintibus
ex caitfa nCiociutionis , (^ mercimonii , Difcurfm xQ.
riHin. II
Negociator non gnudet beneficio dcdudo ne cgeat>
Diji.-]Z niim.i,^.
Prtvilegio Cap.Odoardus>dc foluc. nongaudet , tibi do-
lus t oncurr at ,'D'fc ."] o.n .11
Sraruto rxdufvo jaeminarum quare non ligetur , Difc.
^x.nitm.^^.
Scatutis LJcorum an uti valeatinparte tnntiimfiiifa-
voraH.i, vel potiits tam pro,cjuam contrafe admitte-
re cbft tngatur,Difc.\c)nu.x^.
Statutum tnandans , Creditores concurrere per as,
& libram , an liget eiiam Clericos , Difcurftts u.
tiun.-.t.
COLLECT A
Exadlor CollecIarum.viUe tnfra wJ^.Exador.
COLLEG lU M
]as fuccedendi adbona vacantia Collegarum an com-
fctai Coilegio, Difcurftu ^o.nuuier. ij. & Difcurjui
<jencr.num.%').
COLLUSIO
Excluditur ex inverifimtlitudine , <juoi plures per-
foni. in illam consfirare voluerint , Dijcurfus 65.
n 11711 16.
Ptinccps argui nonpotefl de collufone , aut participa-
tior>e jraui ts lum aliquo in prA]udiciitmTertii,Difc.
47W«W?.l8.
%/4rfipli^,utidemprocedatrefpeUuOfficialiHm , &
tJ^/ iniftrorum ejiifdem Principis , ibidem nume-
ro ijj.
Ptobatur exomijfa appellatiene adverfus ftnteniiam-'
coni rafe latam,Dtfr.Ci. ».14.
Item ex omtjfa Caufx defenfione, Difc.^S.n-z^. cfr Difc.
']6.nutii.\j^.
COLON US
Pavtiarius an obliget Dominum ra^tone Frumcnti mutuo
rerepii ^^jefftinattin Agro ejufdem Dornini ,Difc.
44.?;mw.i5.
COMMEND A
Tut)(iiXov,vel Pati(.nii.i poft dcten ajfi^iiatam Benefi 0,
■V lCnmmenditnon ieneturfitpplercfrucitu,fiillipoft-
t/iodiim minuantur, Difcji.rium.iG
'P' .ijeriim,f fiuEluifuerint diminuti ex^aclo Prtncipif,
ibidem,nutft.i^.Sl ntim.^o. Limita, ut ibid.numer.So.
Cif''?fl-
Militaiis cetfeturfubrcgata lcco/lipcndiorum Milita-
rtur„,DiJc.-j\.num.}i.
COMMERCIUM
Dcftruitur ob legalesfubiiUnites, Difcurf. 74. nmt'
r ^G.
Impcdiri non debet, aitt ullo modo retardari, Difc.Gt"
ner.numS.
COMMUNICATIO
PrivilcgiorumjtJ^lf infa 'urr/'. 1'rivilcgiam.
C O M M U N 1 O
Ncgligcntia folet -adhiberi tn rebui cornmunihw , Difc,
J4.^«.ij.
Probatiir ex fubfecuin diviftone,Difc.^i, nu.\6
Univcrfalisj/f M oinnium bonormn, vide tnfa verb. So-
cictas.
COMMUNITAS
Vide etiam infa veri\ Univciiltas.
dc Domnvo,cjuod py<tJhirtJolet C omMunitnti ab ejusj^f-.
fciuayiij,i,ide i>:ji\i ^'^•(■•/'jDonacivum.
Futnandi /«j privativnm an Imtc.n , vide infra verb.
Furnus.
Miivor conirahe/is cnm Cvmmunirnte, vel Z/nivcrftntc^
teneiitrjervnre ^olerrimtr.tes f.iris,vcl Statttit, Difc.
iS.KUtn.iy.
COMPENSATIO
Cenfus e.xttngiii prtejl iriediante lOmpenfaiidne, ^uando
'j'U' s ilLn/ oj pouitfDif .^ynit.i^.
Contrapo(icio^<?y/«.'ar/(,vi habei vivi compenfaiioni', dt
folunoni:,Difi. i-2.n«.i8.
Lirnira ,rjuones concurr.it malti fidcs in ipfo contra»
ponente , Qirjbifttefolvenie,ibidei/i,nu7/icrodeci-
rno nono.
Tychhoi joiej} mediante compenfatione exiingue.e de-
bititrn cumfuo Ci editore in prx^ur.icinm C reditorum
antcriorum ejujdem ^ reditort~,Dif -cf^.nu.zC.
Fic ipfo fure ad evitandtim curjum Zfiirarum, Difc.9^,
nu.22.
yimplia , c]Uodfi Dehilordefaclo i/la< fvlvijftr , rrpe^
tere pofet per viam eendi.tionts indebiti , ibidein, ntt-
mer.z^i
Idcm rft ,a.cimaginana, feu prnfurnptn folutio , Difc.j^.
num.Aj.
Inducicur/rfVorf Debitorisex tjuotumtjiiefaUo, h ^ttod
rejultet implirita exrepiio compenfationis, Dif ur. 9J.
num.li.
Non datur de credito unins adminiflrationis cum de^
hiia aitertus , Difcurjtu {ynum.^Z & Dijcttrfa* 74.
«««.42.
Amplia,licet titrumejue Negocium ,feu Patrimonium^
ab eadern perfona adminijirettir , diilo Dtfcurfm jj.
ibiderfi- .
Iiemnondatur de debitoproprio cum credito alientt,
ibidefH-,.
Non datur dt debi!0,<juod habet Socim inpreprio,cum»
Capimleper enmimmijjb inSocietateni,& de ratione,
Dtfc.-j4f,nu j.
Solvcns , qtiod dcbet , omiffa compenfatione , pntfumi-
tur , ^uod non ftt Credttor eji-tj , citi folvit,Difc./^^,
tui.z^.
COMlLEMENTARiUS
Primus hiibens fnciihtius liii.itiita:fi dcccjfcrit, & »«-
v:t<fiierit eleciiii,an cenfeatur depiitatt» cum eijd^nt-.
factiltatibiti limitatn,Difc.c)%.nu.C9.
Rationis Bancirijtpoteft Jubfcribere nomine CcnftitHtn.'
tiiim, dr ob/igare Katto>iem,feu Societatem, Dijc.^^.
ntt.f.
Sedfi ftihfcribat nornine preprio,non ohligat rrincip*-
les.ibid.nu.i^.
Vt valeat obligire Ratioitem, fua rer^uirantur, vid«^
infra &fr^.l«ftitor.
CON,
& Conclufionum.
CONCLUSIO
Attendicur irl ComraUibns , >io?t (Uttem meri trachms,
Difc.yn S&Difc.^6 n.c,. . •
CONCURSUS CREDITORUM
Clerici»^ ali£ Eccle/iajfics pcrfona an rcricMtur corn-
purere coram fudice Concurfus ejtiantur/ivis Laieo,
Difcii.n.iy.
Veponex\san,c^^uandoprieferatur in concurfuCredi-
torHTrt,vide infrk Vfrt.Dcpoficum.
"Dos prafenur in concurfu Crrdiiorarn ^uoties non ad-
funt alitt hypothecA anteriores e.vprcfa , Difc. 15.
ntin c,.
Forenfes Creditor ttn teneatur comparere in fudicio
Concnrfm formati in in alio Principatu,Difc. n. nu,
25.25. jT 17.
Formatus Cuper honis Debitoris dccodi ^ttid eperetur
Di/c.n utm.i6.
Judex Concitrfn: Creditorum avorat adfe totnrn Cati-
Jam. (j* y}cki cora:n <]u,lbnfcurnque Judicibnt penden.
tia.nifc.M nttil.^ 16.
Judicium ConcH>-Jus CrediiorUm ef conne.xum , & de-
pendens , nec continentia Caufi debet in eo dividi,
Dtjc.j^.nu ;j
£t quand» revera ohflct exceptio coniinenti& Caufa-
' ■ rum non dividend£,thid.nu 41.
j4mpli^,tjHod Credirores,c]ui obnntterunt Adandatnab
aliisjttdicihus , tenentur comparere corarn Judicz.j
Con wfns pro obtinenda ^radumtioncQr executione,
ibid.nu.^o.
•Judicium C oncurfus jisri dehet tn loco , nbi exijiit ma-
jorpars bonorum Debitoris,Difc.nnu,2Z. ©" Difc.i^,
nu.ii.
■ Vel fahem ubi ade/l ipfemet Debitor , vel major pars
Crf ^""'■«w, din. Difcur.il.numero 13. & dtH. Disc.
ij nu,zi.
ld<jHe ^roeedit tam ad effe^um d.indi dilationem De-
bitori.^UAm adfinem >-e/mtteidi tlii partem debiti,d.
Difc.ii.n i^.cr d Disc.i'.fub nu, ix.
Judicium Concurfts nniverflis irahit ad fe tmnia
. alta jndtcia particKlaria,Disc 78. nu.i6,
LicccixCambii ubi dedmuntur tn eoncurjlt Credito-
rutn,pritbaridehet comludenter ternpus , ^uofuerintj
fripfd,Difc.l^,n.6l.
Pccunia: m concurjk Creditorum nonfolent Itbert conft-
£n^ri , fed fub Cauiiene de rejiituendo priorihus &c.
■ Dtsc,c)o nu 1%.
ie StiWo m.mdante , <juod Creditores inpatrimonio
Decoflt concurrant per £s,<^ iibrarn, Vtde inf'A verb.
Dos,C^ verb.StiZuZixm ia gcncrc.
CONDlCTiO
Indebicij vide infi-a verb. Indebitun}.
CONDiriO
Facultas ali^uid agendi concejfifub conditione , ne^uit
cxerceri ,nifieadem condiiione pnrificatu , Difc.66.
nu.i^.
Impediens eventum conditionii non petejl recipere corn-
inodurn e.x difpofitione condittonati , Difcur. 73. »«.
mer.^i. .
Poteftitiva an dicaiur , vel mixta , ejttx depende$
kfoltttione facienda per Debiiorem, Dtfcur.6^. nn^
mer it,.^ i/^.
Potcftativa <« - dicatur,vei mixta, ^uando diBurn fnii d
d( ctireiit intcftatus, Difc. 6t). «. zS.
Poteftativa '-tt dicutur ,attendiiur perfona , (frfotefiat
D bitoris , non C.reditoris, Difc.6<).n. 54.
Poteftativa«/'<//V4/Mi' , vel cafualis ,aut mtxta , ad
^uiM cJfeBum fajeat exainin4tri , Difi. 6<f. ni*me.
Potcftativa dicitii'^ , cjua confiflit fve in dardo , f<oe In
fictenUo , iicct cunir.-.ri) i-.no pu[jit impcdiri , Di^^c.
6'j.fJtt.ij, ■'
£.\:anplipca in condttione inorediendi Mv>,aflcri;tm. ,
qux drcttiir pv:cfmiiVa, /ic'ci psndea! ah admifion<i_,
MoKialiuin,ibid.i.;i-i..i(,.
Poccibtiva niiHa i)ivtrntM,-,^nte ex impedimentcc^Fa.
ta ccriirario pojfit nunejje potefativ!t , Difur. ^y.nu-
mer.i-j.
Et dantiir exernpla , <jU£ rion idcircofuci-4Ht conditie^
nem rnixtam,wid.
Pn:elh:iw:L ejfe poiefl , licet ftterit concepttnper Verbtt
'■eu^'i:iva,Difc.6^.'iu.2.y.
Potcftativa <]uare non retrotrahaiur in pr<cJHdiciurrL,
Tertii , fcKC retrotrahitur cafttalii, Dtfeitrfm ia.
Potcftdtivar«ro/r<?i«/«r concurrente Partium vo/unta
tr,!-.ifc.^j.mt 44.
Potcftaciv.i tion retratrahitxir in pr^judicium TertH,
^uando Dehitor h.ibebat facultatem difolvendiCon-
tratlum,dy hypothecam,Difc.6<).nu.io.
^rnpli.ufve exemp/tfca inulitp/ictter,itt tbidem,nu*
■ rner.il qt zi.
Poreftativa non retrttruhiiur in prjsjudtiium Tertii,
^uando itla invito Debitore impleri non pcterat,Dife.
Cy.n«.50.C^ 51.
Et in hoc propoflto examinatur , ac conciliatur Text-
. in lcgc piima, ff.qui poc.iii pignot.h.-ib. ibidem , nu-
mer.i^i.Cr jj.
'P^e(o\wi\W3,vel potius fusfienfva an refultet ex verbii,
(i plncueric . in Contraliu Smptioms , Difeurf. tf.
nu.xi.
Refolticiva pntfupponit aUum perfenum , & purum.j,
licet refolvibilem , Difcurf6. numer.i']. ^ Difcurf,
CONDUCTOR
& Locacor non debent ad imparia judicari, Difcur,*)"?,
nn. ij.
Remifuoncm mercedis ejuando confetjui valeat a Loea^
i»re vide infia Verb.RewifCio.
Sahconduttot,^ui foivit penfiontsprincipali Cenduno"
rt eiiam a/,ticipate,non potefl moit(kiri,vel cogi a La.-.
catore ad iteraiam fviu!ionem,Difc.i\/\ nu.ix,
CONF ESSIO
Adminiftrarotis.iJe/Seai de certo debito cumpromi^o^
ne illud folvendi,an,!:Jr ^itandoillipr<ejudieet,vide^
fupraverb. Adminidiitox.
Dcbiti reLttiva ad aitijuein iibrum,vel fcripturam,Kort
prajudicat.flin iliis non appareat de taii dehito,Dife^
r,i.nti.\6.
Emilla»» fudicio Criminali probat etiam in Civili^
Difc.66.nu.6.
Maxime,qfiando veritai ejufdem confeffionis aiiunde
adriiinicttiattir,ibid.nn.j.
Emiila metu tJ^fandati non prtiudicatj , DifeHr.%-j^
nti.\\.
Prttjertirn inter diverfti perfonas,ibid.
Emptoris,^w«i emerit non ftbtfed Dvmino pecnniarumt
^uando aitendaJHr in prajttdiciurn Credittrum ejuf»
dern £mpioris,feu confiteniis.Dtfc ^ynu.xi.
Eiionea, /tceteer/iinata, ac piitrics repeiiia,non noctt, ^
potefl rcVocari, Difc.ii.nu.^.j^.i:^ ^.
Iiaut eodem modo,^tio cerruit confijfii.forruat etiam~
obliJntto eidern erroneacoiifejfionitnr,ix i,iiid.nu.ff.&
Difc.}i.nii.u.O' zj,
j^mplia,etiam ad ejfeUum imfediendi viam execufi'
vain,d.Difc.xi.n lo-
Et trror ctnfefjionts to tpft pnb ttir , ^uo ptr /»-
P p ^ flrtt-
Index Materiarum
firMnentum confbt, rm alittrfc hp.bert,ibidtm m- pis,il;id.nHvicr.iu& tJutneroif.
mtroix. CONflSCATIO,
Errou.a non nocci,/icet fuerit ernijfa corarn 'fHdice , & Loca Montium V^ bis nonfhb]acent CcnffcattOni , ntfi
ftr t^nein fbt pr*fcntem acccptam > Dtfcept. xx- nn- *" Crimine Uf* Majtjbtts,Dif£.^ynur/i.^).
Pftro 15. Piovcniens 4 fure CoinwHnijactt , tjuod quilihet Fifem
^jnyi a dupliciier,ui ibid. cey.pfcc in fHoJ)omi,:io,Dife.i^.nHt/t.ii.
Ef dc raiione,ibi4.tiHyi.i(, \ir 17. Declira,ut thi'.nHh-i :C.
ianstVidrtnjiAVerb.Yaxwm. CONJECTUR-^
Procuracoiis^Jw^M, ©■ i'.ctrta nonprajHdicaf Dtmino, Impcifedls non conjun^MntHr ad factcndamprobat*Om
Dtj .^^.'um.i^ nim,Dtjc.x-j..mii.x<^.
jimpUiuH- tbid. £t dc ratione,tl>id.tiHin. 26.
Procuracoris em'f]'a in ^Hdicit voluntarie , c^ ahfcju^ CONbENSUS
Ip ci..it Ma>tdato ,fo:en a Dojnino revocari, ettam^
non doflo de erroren^tfc.^6 num.^-j.
Ptocuiatoris, ^uando ejl error,ea,Domino non pricJHdi-
cat,DtJc.')6. nut/i.^i.
jimplta.Ucet fn jiirata,^eminatn,Ve/ judtciaJis , ibi-
dem.
fnfertitn, ejuando hubita illiHs notitia fuit ptr Domi»
num revo ata Dfc.66.nHt/). i.
Procuratoris » qHs non nocet ConJlitHtnti, multo minus
v.Jet nocereTeriio,DiJ'c.}o. .i^.Qr 14.
Procuratoris tncitareluUuhs^x ^roductione ^H>iHmfzi-
per Crcditorem pr.tJ}i'Ht alicnaiioni rei fbi hypotht-
caia nonpotefi deinde revocut', Difc.i.nnm.iz.
Idem^ue cllfiCre^iicr cor.foniai ,Ht Deiiior itnporett
Cetijsimfitper bor,i< jbt li\p:th(.ca.t.'.,iliid.
JLii/iiiaiur, (jiintjdo res rft » iieQ^ya^i.nta i^i.ic c.dht:c noiu
fitfecHia(itienatio,veliripcJi.U: Lenjus, cjuia mnc efi
locus revocatior.i, ibi.i.^i.im.i^
Etgeneraliter !imiia.Ky,(juctti.' cotfcnju.fult pVitJfiiMi
fuper aUu defsi ti/imrii reVccaiilitbid-
An autem d^crnt^qHoi tJis (cnji njm fuerh d^.tasftr
Crcdtiorern iaiitc,vci cxjrejcjbid.i 14.
ila abs^ue Jpeci.ih Mandaio , non nocet Principaii, Etnptoris, (Tf^en iiori.i .uha U'ij , eodeh-cjne ten.porCf
qui tademprodHciione ufus non fHit,Dtf(tpt. 66. nu- conlungi ad i.oc, m cf/.ptto,^ vcndittc dii'i lalcaiper^
Viero 10. .- fech,Difc.G.n::m.'^.
QvL2\\fLza.tz prohat ■fhRunt,vel Deliilum in venere , Ucet Ampli ,ut tbid.nHtn.^.
de illtus ^uali.at.bus dnbitari coniingat , Dijcept. 9. £t vide etiatn tr.fia zerb Einptio.
»«/«4. C O N S E Q^U t N T 1 A
de Reccpco nonpribtt Crtditutn, (fr vtram numerittio- Ccrta deduci non poteji a pr. tiCtjjnj 'jnt is iiiecrtfii cJ* di^
tJer/i tn prmjHdtciHtn Ttrtti Crtditoris , Difctpt.te. ^uiabili,Difc.i.nk7n.itf.
I.HW.8. CONSTITUTIO
Ampltanon ohfkvnte lapfu hiennii adepponendam tx- Vom\fiQ'\iin materitt lei/ipo^ali an jemper Hfurecipia»
cepttoncm non tiHweraiA fecHfiaifhid.n.tf, tur in aliis Princiiatthus,DiJc.^.. num.i^,
hem ninplia, etianf lonjtjftoft ger/.inntti, tbid.n.iu Publicata in Curia f^et/mna jbtn/t obligat 1» Ktiirjerfum
jde Rccepto/«^<jo<i'«y tn/o/utia»th: s wi,iutis,feuparVa
JuT/iii.a:,^ de ra.ione.Dlji .lynum.^.
Tr.xftriim tnter phblieos Mercat ires.ibid n jfT^
dc Receptof^/fa/.*' D.btttrtr/i jHO Dehitori, .(DifHffrn-
gatHr fro iJiiHs Ithera.totie iii praJHdicium Credite-
rum cenfttentiSiDijc.iynHm. 10.
<ie Reccpto/<»&i pcrTuiorem illegiiimum , y«t tamen^
palum, (^ coii.mH\iier reputabatur pro talt,Hherac
folventem,Difc i^.ntt 59.
de Rccepto anfnff-.gatHrpro liberando Debitore Fifci,
.-.-vide tnf-a ijerb Dcb'Cor.
dc Rccepto anfujf agetur Debitoripro repetitione in-
debtti,vtde infra Verb. Indcbitum.
de Rccepto tx ^uibus verhis refultet , vel exs/Hdatur,
D'jc.6j >ium.^\.
Socii prA)udicat Confocifs,D-fsi.rJujn.i<^.
Fallit in confejjlone volunttiti ,qHit.C€teris Sociis notL.
prtjudieat ,DiJc.j^^.miti. .2 9.
^mp/id , etiaTnJicoifeJf.ejuerit emijjain fiidicio,ibi-
dem.
abjcjue necejfitate tllAin uhique j,Hbiicaiidi , Dife. jj.
num.ii.
Dijiingue tamen,ftt ihid.
CONST ITUTOR
Quis dicatHr,(p- an dijferai A FiJcjtiflire,Difcept.ij.mim
mcr.z.cJr ij.
C ONSUETUDO
Intcrpretaciva dubit. qu..fioni! i'.tf r Doftorcs non dici-
tur contra 'fus,fcdfonusyraier JustC^ rcputantr fa-
Vorahi/iit^Difc.j^i.tittm.^y.
Imcipmztivi indncitur , cr probatHr etiamper aSnt
exira]Hdiciales,Difc.^i.t>Hm.^i.
Judicandi ut inducatttr tn alitjuo articule, rcquirHniMT
adminus duAfententie , cjua ncni;icidei:ier,Jed fS
prtfejso iilnni refolverinl,Difc. 1 8.J/KW.J9.
Ultimus flatus aitenditur in tnateria eonfnetndinit,
Dife.\^.num.i6.
CONSULES
Maiis Ptfs rtfider.tts cjut ftnt , & de eorutn ItntdUiMS^
Dtfc.Gentr. r.um.^i.
in Tranfaftionc emijjaplent probat eenira Confitenteta Nationcs Mercatores folent habere in Portnhut propriog
^ de Tattene; 7Jifc.t).n zj
V et\dho\\s er/iif'a pei/ vendiiienem nonnocet Emptori,
Dijcepl .Cft,.num.ir:.
CONFIRMATIO.
Principts diciiHr hubert Candam Serpentinam , Difc.
^J.niim lO.
Statuci operatur , tjued illud cenfeatnr aditum abipf»
Princtpe cotifirmante,Dijr.ic). num.io.
Exemp ifiritfUt ibid.r.Hin.i 1
CoriJules,& fHdices,Dtfc.^ynut/i.^.
Etde eoruia ^urisdidiene^rei/iijjivc.tbid.
CONTINENTIA
CaufarutB dividi non debet id Jiidtcte eoneurftis Crt^
dttorum,Dtfc.j ^.num.yj .
Et ^Hande rtvera locum hi-beat excepiio tontinentia
Caufarutu non dividenda,ibid.>um.4^\.
CONTRACTUS
Etanadhwic (fecium dtffcrat, ^ncd StatHtim ftiezit AHio perfonalit ex ContraUu an comfeiat adverftts
exprtfe confirmaitiin a Principe , vel ab infttiorihus etim.cum cjuo non fHtt centra^Hm , vtdejupra verb,
etnditHm cnm antkeritait ptrmi^va einfdem Princi^ AGdo \n fpecic.
V
Can«
& Conclufionum.
Contraveniens CofttraFiiti mn pote{} eodm juVan,
Coirefpedivi «0« dicHntur,^noties nnutjhre foiefifmt
Aie'v,Dtfc.c)c). nfm.ic).
. piftiaaui ejui natnrA ejie dehet, chjhs eft ContrallM,
Difc.it.num.^.
Etnpcionis advimmpotefi arkitri» ^ndicis rednci ad
jHfltiiam,Difc. 99.«»»;.i(J.
lnteUige,Ht iirid.nnm.ij.io.Qr 21.
Et vide etiam infra verb.LxCio.
Jurati nonft,h\4jent Laicorum Statniis , 8c diifofitioni-
btts.DiJci^.num.'}^
fn Loco qnilibei de de fnre con<\leHiri potefi , Difc.Ge'
ner.nntn.io-
Sed hoc non procedit in Mercatoribus,(j- de ratione^
ihid.num.ii.
£' qnidfi zJHerratores contraxerint i» NHnditiif,
ibil.iurn. 2.2.2:;. QT 24.
Mu!i..vi%,''J/i)if irifia verb. Muliet.
Noiinnacus rifo/vituf ex dejeUu implemtnti , efitando
■■•■•; ill'i Conira^tm nenfutjjet inviiHS,Drfc. 5j. /,m.ii,
Obligacio Contraclns ren.anct avnd perfonam i>i e» no-
mi..n::un , licct Contrahens habuerit animHin flipulan.
fti pro alicDifc it nnrn.j.
Prsfe<5lus> cfrconclnfus ^itando dicatur, ad phires effi-
B'is,vide i//Jra «u^ri.Empcio
Rcfolvitui nonfccucn ranficAtione promiffa infiacertum
icriiiiiittin.DiJc.C^. nutn.iG.
TiMseJJc cenfetur , cjuaiis fuit a PartibninHncMpatus,
D i fc. c) cf.nnm. II (:^ Difc.iaQ.nurn.^.
Vcutai petius rei attenditur tn Contraclibus,quarnquod
in rcrtfiura continetur,Difc.6.niim.zi.
\iu\hius p/erumqne decipit, i^uia (''ita rt^ula efifallax,
Difc.c)^.num,x.
CONTRAHENS
Cum aliqtto tamqnam ^ecio , vel InJlitort cfuid tenea-
tttr invefii^are , vide infra verb. Iiiftitor, cf verb.
Socius.
Nomiiic alterins fimuUte , hahetur ae fi ipfemt con-
ir^x jfet, Oifc./^-j. n. 6.
Nominc froprio potiUs , tjuam aheno , & Procuratori»
tontraxijje p'iifiimitur, Dtfc. ?o. «.17.
Nomiue fropnopoiefl recogiofcendo bonam fidem dt-
ciarare,(]Uod Gontraclus ad aliumpertintat, , Difc.
}o.num.ii.
Pefforia nominata in ContraBu remantt obligata , lictt
Contrahens habuerit aniinum fitpulandi pro alio,
Difc. ii.n.j,
pro 1'erfoiia nominanda.lhtim ac nominavit,txit dt See-
na,nec tenetur ampltus ad onera, er cbligationes iru
% Contradu contentai,D:fc.\i..num-i.
J^imita, cjuando Contraftmfuit invitus pro fe, & perfo-
na nominauda, ^uia lunc ,fecHta notninatione , tam
ipfe nominans , i^uata nommatus ttnentur info/idum,
ibid.num.^. (^ 10.
CONTRAPOSITIO
^artitartm , vide iuprivcrb. Compenfatio,
CONTRAVENTIO
Incerpretacio femper fieri debtt pro exclufione eeotra-
ventionk, Difc.^i, n. i3.
CONIRIBVTIO
Dominium . ^ jupcrtori^at exeluditur ex contribu-
tiont faJa td mortm Caterorum Subditorum, Difcu.
n. 14. & ij.
COPIST^
Rdacio , feufides Copi(lari-:min maitriaytritaiis, Vel
faijitati^JeriptHrtt} vm aiitnditw , & ^tare, 'Dijc.
l\. num, 14.
CORRECTIO
Evitandaf/? in om.n dlsJwf:tone . cyproea CxduJiend^
peri debci ormw inicrprc.uio^Difc. u n.ia,
CORRF.SPECT1VA
(pcdfj.i cbiig.uiunis crjjante , etjjat''& ipf*
Caufi
i corre^
obligaito,Difc.i,i.\u j.
CORRtSPECTlVITAS
Concradus yJfrtMfrt.- ctW^ratni orcujiorie primi non.
c.ii:f.u eo-refp:c{ivit.it.'!.;,(juoties h>ii,s flare poternt.
fne altero,Difc.^<) iiHWti.:).
CRED ITOR
ad Agcndiim ante diem regul.inier cvMpeili n»n potcfi,
Difc.Gener. riuifi.il}.
Et ijHid,fi cornpellatrir ad injktnttam 'Debitoris, auifi$
Me*caior,ibid,n.i-?.
Agcrc «9« poiefi.nifi profita rata, Difc.Gener.n.^i,
Limitu inSociis Aiercatoribas,ibid,n.^2.
Difiingue tamen,ut ibid.n.i,).
Agcrc «0» pct;-}co'itra Debnarcmfui Debstoris,nifiitt'
rer cttei a priiicipalii Debitor priiis fuerit condtm-
natus,Difc.^%.n.ii,
Anccrior non potefl avocare pecuniitm pvfferiori fb/n-
tam ,(^abto bono fine confiitnpiam,Difceft,6Q. nH'
mero 21.
Limitu,fi poflerior ft creditor ex caufa lucrativa , qS*
anterior ex caufa onerof^,!iinc enim tntrat avocatit,
nulla habitaratione hon<t fidei ,ibid.nu.^d.
Cliirographarii Crtf^/Vflr^/ , feu perfonJem habenttt
aUioHem .'^oncurrunt pro ratn, negUcbi tntcr eosrtk'
tione tewp9ris,vel anterioritatis,Difc po. «.ij.
Cliyrographarius ?;ow^orf/?rf^erf contra rem fui T)e-
bi.om translatrim in Tertium pcjfejjercm, Difcept.%i.
nmn 9.
Compenfacionem non tpponens prtfumitkr , tjiHod non^
Jit Creditorejus , cui fecit folutienem,Difictpi,^i.r.H-
mtro 25.
Condicionalis antecjuam agat,dehet y.iflificare,quod im-
plementwn conditionii eVenerit, Difc.c)C.nu.i< .
Confcntiens alienationi reifihi hypothecat£ , nonpottfl
deinde hnjiifi/>odi eonfenfum revocare, Difc.i,n.ii.
Idewque ef},fi Crediior confeniiat imfofitioni Cenfu»
fuper bonis fibi hypothccatu,ibid,
Limin:,Ht ibid.num.i^.
£t videfiipra Verb.Coi\(ei-\(iii , Qr inferins hoe eedem
Verbo Vffr/Remictcns.
Emens rem a Debitorefuo , & excomputans Crtditurn
iocopreiii,fingitur brtvi rnanu de eedtm Crtdittfa-
ttsfai{us,Difc.ii.num.^.
Declura,ut ibid.n.i^.Qr ptr tot.Difc.
Emens rem a Debitorefuo , & txcornputans CrtditMrt^
ioco preiii, eenfetHrtliam recepifji in fciHtHm,Difc.
U.n.-s.
Emens remfui Dehitoris no» ixtingMtt prepriajo hypo»
th(cam,i)uam priiis hahehat fuper iila rt,ad effecinm
retinendi dnmtaxat,Difc.%G. nu.l.
Et de raiione,ibid.nii.i.& feqq.& n.m.
Emeic potefifub Hojki rernfui Dehitrtstnmquim Ttr-
tius animo acijtiirendi dmininm^n^nconfirmandipro»
priam hypoihecam.DiJc.^T-n 18.
Emptoris repeiiitur eadem excepiione, tjua repeiierttur
ipje EmptortDifCjS.n-am.i^Q.
Gracuitus a>i,& ijHahdopnferaiHr CreditorifubVfw
rif.videinfiaverh.l^ixhtio.
Habec obilgata omnia ]Hra Debiiori fuo tempettniia,
Difc.^6.nuin.j.
Et idto mijuit Dtbltor concnrrnt cam fuo Crta.itore,
ibidein.
Hypothccani »t ticaiiirai f.v pirfcnafui Debitoris ,ftiL
' Pp t ^lh
Index Materiarum
efl,<}itod tpfe Debitor per momsntim tewporis altqHicL
acqufivertt, ijtfc-Synum z$.
Hypothccatius, 'iccc poftertor ^pr^fertur Chirographa-
rto ..irerturt,;jtfcMi.ri:tt/i.l2..
JmmiiVus ex prii/io Decreto in vitn utilis Salvid/ii ad
rerit coriiyrMns Dckitorts.non acauirit defaper ullam-i
fr&Lmone/n rcfpedit altoruin Credttory.m de catera
arnerioruiHy I tfc.ii.fttir w/w.i}.
^nantem in cafu,qno rern dimtttere compellatHr,ftt ei
fucunda ati^ua refufo e.xpirtftrumtibid.
MajorOitrj Crediioriimjhnie,vei ifi.mitiente deccSlio'
ne comniunis ue\sitorts,potefl eidem dare di/ationem,
ac etiarn partem debiti per tranfailionem remittere,
Difc.ii.>i.i.& Difc. 14 nu C.&j.
Jdque licetftt dejute , tumenidtpfum dijponitstr per
StatHtHm Curiic Mercantt£ F/oreniia, diCl.Difc. 14.
ZlUM.^.
X)eclura ^Hoad remiffonem partis debiti.quia iUa non
fs , nifiin tribus cafibus ,de (juibHS dttt. Dtjcf.r.ii.
num.j^.
Contra , t]uodfaBum A majori parte CreditorHrn indi-
fiintte, cr in oinni laftt oblt^et minorem , ihidem nu-
rnero 5
'i\VjQ'ipars Creditorim in concedenda ditatione Debi-
mrt anli^et caufam Dotis, Dijc.i^.nu.io.
Majot pars credtiorum in remijfione partis dehiti an~
liX^et ■'aufam l-^iam Credttricem, Difcur. 14. ««w;. 8-
&/eijq.
"Mdiovpars Creditormnin remiffionepartis debitifacki
comrituni Dtbttori non ligat ateros Credttores,jtian-
do Denttor hdbet bena Juff.cientia pro faiisfaUi$n^
em>utm,Difc-ii.^un>.ij.iriJn.
J^ajot/ ars C redtiorurri an ad ejfeUum concedendi dila-
iior.em Debitori, Vei eidern remiitendt partem debtti
teneantur tnfimul tn nnum congreguri,'Difc.i\..num.6.
e^ DiJc.-jr^.num.ii.
QHid,f nonfott. rnajor ptrsffed omnesCreditores con-
cordarent.,ac feparatimfoliutn fubfcriberent, d.Difc
xi.hum.j.
£/ e^Hid,fi e.x StatHto,Vel confttetudine nonfii necejfaria
fimtlt' congregatio,tbid. num.%.
£t traditur cautela ad effeUum evimndi in hoc propo-
fito ornnem dijputationem , tbidem, num.(f.& Difcept.
lt^.>iuni.j,
Mijoipars Creditorum , ne^uit prajudicare minori,
fuando l. reditores mtnorempartem confiituentesfunt
h)pothecarii,& adfunt eQeUus capaces e\Hfdem hjipt-
thec<t,DiJc.il.nu.\o.
£t de ratione,ibid.>iu.u.
Diftinoue lamen inier fiwpUcem dilationem,ae remijfio'
nem debtit,itt tbid.n.ii.& 17..
Major pars Creditorum necjuit prajudtcare minori,
^uando agitttr de prijudicto , & IntereJJefingulorum,
. Difc.jj^.r.um. 22.
Mmot pars C>editorum , qua comparendononpotuijfet
evitare fadum a ma]ori partcnon potefi idem fatlum^
injringere,fi negle.xtt co?nparere,Difi ;8./'-56.
"Muivi^ns I fcumaw,vide fitra vert.Mutuans.
Negligens ternpore congruo petere Jatisfaciicnem d fuo
Debttore , nequit agere contra Fidejujforem , Dif.iG,
ni:m.2i.
Obligatio cnm hypotheca initafivortftitttrorum , ac in-
ce icrtim Creditorur/i,an , & quando eisdemfuffrage-
iH ,Dtfc.<)o.nnm,i().
Plus eiebiio petens non conftituit 'Debitorem in mora,
.- ..etiam reifettu partts vere debitx, Difcept.i^.nHme-
ro 47,
Plus JHris habsrc neqttit ex perfona fui Debitoris,
quam ipfe Debitor haberet,Difc. 1. nm. i6'&T>ifil
^j.nurn.^.
Poftcrior agere poteft executive contraTertium,ejMrem
Debttorts habutt pofl litem , & fentemimn obtentam^
abeodem Crediiore,Difc,^y.nH.i^.& 10.
Pofterior exercere votcns fus ojjerendi ad ^ttid tentatHT
erga frt/rium Crtditorern,cr iitiii ad materitim,vide^
inpra verb.Jus otflrendi.
Pofteiior petere valtt Jatisfaclionem fnper pignorz^
comniunts Dcbitorn pcfcJJo ab anierivre tneo , ^Hod
excedit ilUus rednHm, Difc.^-j.ntirn.i,
Et talicafu C>editor anterior tenetur prajlnre patiefU'
tiarn,quod pignus vendaiur, ut priCVtaJuifatisfaniO'
ne reJidiiH/ii appttcetur pnfieriort ibid.nam. n.
Et adhunc cffecliim pvtejl Crediior piftenor intentart
hypothecartar/h vsl altud fimi/c > emedium , ibidem.,
num.^.
Et rjutd in hoc propofiio fentiat Caid. De Luci,ibidem
num.}
Li}niia,quando Creditor ante>ior pojfdet pignus jHre.j
Errip!oris,rion Crediioriuibirt nuni ij.
Et de ratione,ibid.num i^.
Et declaratur Authovicatcs contraria , ibidem,nume''
ro 16.& 18.
Poftcrior utfubingredi.itur in Iochm,&c hyfothecam an-
teriO' is dtmijfi,<^ux re<juirantur,vide i,Jia verb.Suh-
ingixirus.
Pra:vcniens cxteros Crediiores in fecjiiefraione effe-
ituumcomrnunis Debitoris, mm accjutrit ulliiviprala"
tionem in eisdemeffcttibHS ftij.iejiratis , Difcur. 11.
nwn 13
Sed resfeejticTlrata. adhiicfubjiciitntitr concurfui alia»
rmn Creditorum,tbid.nurri.i^
j/implia,etiamfi tinus exCredttoribus retineatinpignm
rem commmis Debitoris, ibid.num.iy
Limita ^itando communis Debitor pfjidet ejfe^ut , vel
iionafufficientiaprofatisfaSlione omnium Creditorumt
ibid.nurn.^j.
Et quid^fiunus ex Creditoribus fe^v.eftravit rem Z)f-
bttoris extftentem in Principatu dtverfi 'Deminii»
ibid.num.iS.& iO.
Prior in ternpore eft etiamprior in fure, Difc.^y num.}.
Difc.Si.nu.^.& Difcur.%'ynu.-^.
Provineia unius prafcrtur Creditorihus alieriusTr»^
vincit^ Dijc. 11 fub nuio.
Inteilige, ^Hando oornrnunts Debitor habet diverfa , &
feparatn Negocia,Jccus Ji tf.icum tantum.ibid.
^cmiiteiis hypothecam contemp/atione cirtarum perfo-
narum,nn/lum transfert jus de prcprio in eafdernfer-
fonas,Difiurf^o.num.iG. f* .
ylrnp/ia,& exemp/tfica,Ht tbid.
Rcmittens hypoihecarn an , & cjuando fibi prajtidtcet
fuoad altos Creditores pofleritres prater nominatot
*n ipfa remiJfione,DiJcnr. 90. nH?ner.2i.ii.i^iy2.6.
27.& li.
Rcmittcns hypothecamfibi non pr^judicat ,fi crediditt
altcsnon extare Creditores prater eum, cuJHS favore
ill.m ret/:ifit,DiJc.t)0.nu.io.
KetDhtcns hypothecat/ifuper una re fibichligata , nottM
frd]iidicatfibi quoad alteram retn diverfam , Z>»/f.
^o.iitr/t.zy
Refciflio Contra^Hs ex capite Ufionis an va/eatimen-
tari per Creditorem experfona Venditorisfui Debi-
torii^Difc.^y.num.iy
SocictiUsprJferturCreditori unitts exSotiis,^uifolMm
habec iiElionem contra refiduim Capita/is , Dtfcnr.
^.rtumi^.
Socii extra «aufavt Societatis rtonpotefl dirtfte eonve-
nirt
& Conclufioni
im.
«'»•« eMmdem Societatm yfedfolnm feiere cjiud^md.
jh,.t<{ CalcHhs Debitoy habet in Soctstate, Difiur. 98 .
nu 16.
is itaturo (iijpnneme.fjHod Creditores fuper patrnnonh
l)e co.il f.itisfiant per <iis, ^ libram ,vide tnjra verb.
Scatutum in genere.
SacccAi:ttpo'el( ;ib- ipft ,ftve retinere ex Drepriis juri-
l>:ii,iJtjC 8<j. iu f
CULPA
Culpofus non potesl aliHm de culpa redargtare , Difc.
l ■ un jne efl in et^i^ni rulpA cauftm dedit,ibid.
Etiii omne H cafiitn culpa cuin culpa cornpefrf,ttur,ibid.
' n ly ' "
Cuftos .'/, & d- cjtt: cttlpa tene.ilMr , vide infra verb.
<^ii los.
ExclLidiruc ec diliirKti.t , c^fol^rfi.t ali*s probata circa
H'^j'ii'./n , de cjuo agttur, Oifc. 45 w.ij.
ExclLidiciir ri c, y:it crc dtdit perfb>u,c:ii credebat Do-
r/ttnm ret, vei pecunis, Dif-.2^. n. 7.
Exemflifica in materia falfot nrn Ordinum , ibid. cJ-
Di[c.i<).n 8.
Excliidicur in eo , ejuifeyvavit fliinm , ^ confitetum aft
atttspraclicari in tfficio ftbi commiffo, Difc. 24. n. 4.
Et e conve^^ft is , ijni no.i vbfervavit folitunt , difitttr
i'i culia, i'.id. nifn.^. & Difc.}^. nuni. 12. er Difc.62.,
num. 40.
Et ifluU folitttm ex cjuot adibusinducatur, d.Difc. 39.
nurn. i;.
Excludicur «'/«, 7 ifervtndo confuetum leftitidt ,vel
cnn'i7 iitvit >-e'iino 1 Vero Oornino, Difci^. w.j.^ 18.
pro ExclHiioiK cn/p(C "Jtijet omnis pr^fuvtpiio , Dtfc. 14.
nn.n.G.& Oif.^i). n.y.
loipiitari non deoei tllt , ejui nonfecii id, quodfuflum non
p--ofuifer,Difc6:.7iu.i^.
Levti runc dicitur, CjUando^uis von adhibuit in ncgocio
eain diliornriam , ^uam in re propria adhibttijfet,
Dtfc 61.11 18.
Vxroxd'\n\zz dicitur adcafum,!jUoties finetali culpaca-
jus ipje non eveiiijjet , Difciir. i^.num.^o.8c Difc.^y.
tium.i^.
ui'nflta,efUodfnfpcit,poJfe ejje ad cafum prieordinatam,
d.Difc.i<) nu ^O-
Itemamp ia.qttod in hoc non attenditur defeBtts inten-
tiontfthid. .11.
Procurator an teneatur erga Dominum folum de lata,
Vil eiium de levi, ac levijftma culpa,vide iiifra verb.
Procuratoc.
CURATOR
AbieiHi d.iri netjuit per Jitdtcem , ^ui in ipfum , Veluti
mn fitb Utum,iiullani habet ]urisdtHiontiit.Difc.i^.fub
«M'//.ii §. icc pofito.
AhCci}ti/:cbdito v.dide datur ob fimplicem ejus perma-
■ci i.ii/i tii /oco ejufdem Oominiivalde dtfhinti aCu-
r'.',tn cfua /iti(rjtui-,}Jifc.i^.nu.ii.
Ablcnti w liie daur .ih eo }u itce coram cjuo legitirne^
'■''.? 'juiictHfn,[)Hc.\^.nu.ii,.& nuit^.
Ab(cntf C/. ■'ico va/iie d.<iurper fudicem Laicum ,<jui
de c. t'yo ftt Judex coriipetens in eo Judicio, Difc.i').
n<r/r:x^
Dijiii^u iner Curatorem genera/em ad omnes lites,
ec p ,rtie /jrem i^itojd litem tantum coram fudice^
E"i' 0 legitirnc peidentem, ibid.n.7^.
Duplex recjutriiur,quando Mulier Vtduacomrahlt pro
Je,& latnquam Tutrtx eiiurn adfaverem Pupiltorum,
Difc-^>i.nH.ll.
C U R S O R
Rclatioai CHrfnit di ciiaiione Dmi ^^kieredetidMnL.
efl , Drfc. ^y.numer.ii.
^ . CUSTOS
oalaimra pro cufodi.i rcnnnrecijtet^s lenetur etiam^
de lcvijjima. cidva, Difc. i^ hi\.
Dtjlingut tamen, ut in Dif . 59 . "; , 6.
D
D A M N V M'
Appcllatlone d.rmr.ortm , c> '"tcefe Vi-nii'.nt fruaus
& l:ttiexpenfte,Difc.6i n ^i. ' *
Appcllacione ^^;/wir;,,vy , er ^me.cf i^nid Veniatin^
cnndtrnnatione ii(dici:ili,DifX,j^.nu.y
Difii'gv.e inter dan.na extrtnjc a , qt tritrinftta , ift
tbij.em.
£meigcns,':'iWe infra ^ef^.lncerclle.
& inteicHe fuijjc p.ifnm probart debet ah eo , qui agit
pro tUttu ycfecl.c:ic,Dtjc.6^,.m.ii.
Probjtum i4if..it tngener,,nuo.id iiiius tiquidationera
ad?ni:iii;,r (jntxiibet probaria , ac eit.itri Jkttur ^ura-
tnento d.mnifcati,DtJc,^ nn.io.
(J^axime , cjuando coucurrit eiiam adminicu/ttm de-
pofiiionis Teflium Itcet extraiudici,du,ibiil.n 3.1.
Promitccns refarcire d .mna ,t»tetligmir fe ob/igare^,
cju.uenus darnna provcniant ex e\tti cutpi , Ve/failo,
htfc.^().nu j.
Excmj.lifica tn Ratiocinatore Banci,ibid nu.^.
Rclcvatio damni , etiarn premtfa ,pe;i non potefl ab eo,
cj ii dedit c^ufarnda/nno.Dijc.^^ n 16.& 1%
Arnptia , Ucct releVatio damut fncrit promifuper
verba quandocumque.ijualitercumque &c. ibid.d*
nurn 1 6.
Kelc\Mio damnifieri debet ^b i/lo , qui caufam damtii
dcdit vb neg/igenti.im cor.nmiff.,min eo , quod de con~
Juetiidtne facere tenebatiir,Difc ■^T,.nu.iz.
D A T I O
in So\\xx.mr\faUii,per Dtbitorem Crediteri licet e.ttin*
guat ornncs hypotbecas , tninen ad cfeUutn reiincndi
ortturfivore Lreditoris alia cjuaflhypoiheca , Dtfc
26.nurn. 11.
in Solutum fraternizat cum Contracln empiioms , &
vendtt:outs, Difc. i6.n.t\.
in Solucum vo/ente Credttore habet vim efeUiva fo-
/uttoms, Difc. 71. n. io
in Solutiim non prnfHrntiur in dubio,fedpotius pro fol-
vendo, Difc.i. n. 18. q; 29.
iti Soliitum non fubfiftit , ubi nullum adeft Crtdiium
con ra Debicorem, Dijc. 17, ». n.
in Solutum nontransfert dominiurn , nec liberat Debi-
torern, ^ugties poft ipfain fitperefi aliquid agertdum,
Dtfc.^^ «.54.
in Solutum, vel in pignus difernnt inter fe , & cognof-
cttur Miifpecicsab alteia , quandofutt translatunt
DomintHm,Velnon Oifc. ii. n.ii.
D E H 1 T O R.
Anterior, velpotiorfuo Crtditore efe nenpotell, Dift*
S6.n 5.
Et de ratione, ibid,
Carceratus an,^ quando relaxari valtatftth juratorU
Cautione,D'f .^6.'ium.j^^.<r- 4<5.
Carccranis niit/iier,vei t,i]ufte nequit a Creditore tnole-
Jlart,nifipcflejiiatn pr,tvia excarceratione pojiius fui-
ritin pl na /iheriate^/fif y6.nutri...^}.
Carccraciis nulltter, ve/ tniulte poiefl.gcre coittra Crt-
ditorem ud darnna, Cr Interefe , Dij'c.\(>.nuin.^'\.&
Difc.^j.nttm.y
Arr>p/ia,t'.id.Difc.yj riiim.j^.
Et qiiid tn hocprtpoJno^rriiUcttur FLrtn:* -6 atth,
dDtjc.i6.ibid. _
•^ D.coiilus,
Index Materiarum,
Dccoftus, vidc infri verb.DccoAus.
DoloCaStUtitans, Vel [Mgitivus non dicitiir ex eo, (juod
impetravit 41 Principe moratoriam , Vei Salvttinion'
dnclHm,'DiJc.iS.rj 9.
Et de ratione,ibid. or riHm.io.
Fidejuiroris bona , & facultates per qhamdam ag-
gfeganontm conjideraritur veltiti ejfedus Debitom
frimipatis , ad hoc , ut ifie cenftri Valeat folvendo,
DljC.icf.nitm.y,
Fifci ex caufa Contra^in,ftfolverit ejas Ofjicialtbns, 8c
ab his rcpormve>it confefftonem de rectpto , Itbera^
tur,Difc.i6.nitm.^o
Secus autem,fiftt dehitorfi.utsfett regiflratus in libris
Fifii e.\- canfa Collf^hrum , vel hti]Usmodi,c^tiia tunc
nonliberatur , nift defolutione appartatex rtgifira-
tione fa^ in eisdem libtis,ibid.n.i<).& 45.
JEr de ratione dijferentix inter tinum , ©• aiierum cA-
fttm,ibid.n.j^i.& 41.
Et cjHid de confuetudint fta!ia,ibid. n.^C.
Fifciy/ malifelvit e)us Offi.talihus , non potefi cogi ad
itera'0 ■otvendum > nifiprtus eisdem Offi.iiilihiis ex-
cuJJiSiDifr.i^-nurn.^c).
'.ArnpHa cjHodprius ttiam excuti debent fidejujfores to.
rumdcm Ofjiciatium,ibid. nft.^o.(^ii-
Hypotheans jpeciattter rtomen Debitoris ad fuvorerru
Jii! Creditoris, an valeat poftta ab eodem Dtbitori^
exigere,turntjue liberare,Y)if.i w.ii.
Et an in hoc caJh necejjaria ftt ex parte Creditoris
denunctii/fo in perfo,iarn Debitoris hypothecati . ;;e->
amptius folvat Crtduori hypothteati , ne atnplius fol-
Vat Credtto i hy^othecantt^ibidriuw.x^.
iJirurn vero Creditor anterior tarn hypothecantis,
^uam ejuf,in ijuem fach eft hypothecatio , valeat ir.i-
pedirt exaEliontm nominis hypothecati,vel exailHntj
avocare,ibtd.nu. ij.
Jn Moia ifuande ronjlituatur ob retardatnm folutionem,
vide ivfi-a Verb. Mora.
Przjiidicarc po/efffuis Creditoribus,quando agiturde^
tic<ju rtnatSyDiJe.Z^, nu.j.
Dectara,ut ibid n.iC-
Et timita,ut n.ij.
Et deratiorte timitafionis,n.iS.
Item limita,^ttando agitur de prajudicio Vxeris ipfius
Debitoris,ibid.nu.i<f.
Solveiis tjtiando liberetHr,Vel non,vide infir^ Verb. Sol-
vcns.
Sufpcdus de fuga ^uando )urari,& capi poffit, vide in-
fra verb.^ugi.
DECLARATIO
Douantis nen attenditur,ubi donatio tpfa tfi dtperftj
fuits clara,Difc.^o.nu 50.
EtBptoris, (^Hod emeritfibi , velDomino pecuniarum^,
^u.irido atttndatur in prajudiciHm Creditorum ipftus
Emptoris feu declarantis,Difc.i)j.>iH.ii.
t^on pot eft totiere \us tjUdtfttum alteriContrahenti,Vel
Tertio.Difc. 9j.wM.19.
Priiicipis,7/«d'* mfia i;fr-^.Ptinceps,t/f r/Dcclaratio.
Statuti.z/f/ Prtvitegiimettor haberincijUit,(jua)nea,(fU£
dijcentic ab ipjisintt Smtuentibiis,feu eoncedentibus,
Difc.ief.nu.y.f^ ij
DECOCTIO
Adjcfti in rnaleria litterarurn Cambii an tribuat jujhm
caufnm Aceepanti recufandi Jilutionem Giratarie
cjiisdem Ad\cBi,Difc.i .nM.\x.
Dcbitoris delegati non facit,cji<tn nihilominus Delegans
rer,ianc.^ttiberatus,Difc.Z.nu.\i.
"Emptousfeciita durante termino ei prafixo ad foiven-
dHt»pretium,an, CT qnn^do valtat irnptitariProtH-
ratori ad Vtndendum confiitutofDifc 61 n.\%.
Formalis<»« dicatur, ^uando Debitor factt punQum , &
an unus cafus differat ab aiio, Difc.n.fuh nttm. 16. ^
nur/..ic). . |j
Foriralis an differat a fimplici deficientia Credi:i irt^
propojlto rsctfandifHb hoc pratextu foiutionem Ittie-
raruui Ccmbii , Difc. 4 »».4.
Formalis nbi vimcjurm fuit detecki,fruf}rA qHaritur, ar.
prius i.*tuerit,Difc..^.n.\6.
Fru(flus Catnbii non cefjant ptr deco^ienem Dei>'.to; ■
Difi.ij.nn.^i.
Et ejuid,fi nen tpft Debitor,fed Mcrrator elefcut ^
tibus ad cambiandum decoxeyii,ibtrI,i:Hm.^i.
Fru<Slus Genfhs non cejfantper deconione-.n ■':ebi:'j - .
Difcij.nu.^o.
Amplta.utibtd.
Iinnjinens,y?« iatens confiderari netjuit in r'.,'jui , ./..'-
tnam cenfidsrahilem perfolvitjtiis L rediioribiis,DtJc.
4.n«.z2.
Immincns,y«« latens prebatur e.v iibris e;iifd'.}u Debi-
toris tAtenter decolti^TftJc.^.nu.x^.
^tn\n\nt\^s probata dicitur , quodes p'rperf:s faenltati'
btti Debitoris confhi:,illa.s nonfnfiicere pio iniegr.^ fo^
tutione aris aiteni,Difc.'). nu. iS.
Immincns,/e« iatens ^uando nonfiiffragetur aectptanti
iitterM Cambii,Difc.^ nu. 9,
]udcx,fecu:a decoUione alicu\us,flTitim debet prectdere
ad fecjuefirationem bonorum , Scfiripturarumiliius,
Difc.^S.fi.n,
Declaru,ut ihid.nu.zi.
MMi6intisf.icit cejfart Aiandatum eornodo ,que iHud
cejfaret per mortem naiuratem ejnfder/i Mandantii,
Difc. 4. nu 7.(27* Difc.s.nu 5.
Morti xquip(iratHr,Dtfc.Af.n -j.Dif<^.n.^.^ Difc^i.n.^i.
Probanda eftptr atiegantemprsferiim rjuando aoitur de
prajudicto Teriii, Difc.i.nu.6.
Jimptia, ^ued prohari debet ab allegantf tempus pr£-
cijur/i Jecoilionist^uando iliud eH dejubflnntia aClus^
VelCauJi,Dtf..Si ««.jo.
Probata ut dicatur,re^utrtcur vei Judicisfententia, vtl
forr/,airs ceffto Fori,Difc.^.nu.6,
Veifaltem recjutrit^r cinujura N egoiit , fc^nefiratjo
eJfeEluum,c- iatitatio Debitoris,ibid.nH. 10.
Probaturf*r indieia > & cen\etlurat arbitri» 'fudicis,
Difc^ nu,i-j,
Scribcntis iitterat Cambii sbftnt ey4d\e8is ex caufa lu-
erattva , praferttm ^ttotiesfcribens non eft credtter
AcceprantiSfDifc.^. nu.i^,
Sciibcntis iitterui Carnbii non argtiitur pernecefie ex *»,
quod titdem iittera fuerint protefkitA per ejus Cerre^ {
ifonfalt}n,Difc, 4.»«?/». 19.
fJrHaxirrit, cjuando Correffonfalis denegaVt earum
acceptationem ex iujh,dr indiferenti caufa , ibidetn,
nu}n,i I .
Sctibentis iitteras Cainbii nonfacit , quodtyicceptans,
qttifolvtt Ad\eRo tn eisdern titteris , vaieat cor.tr A
etimdcrn agerej,ro repetitione,Difc.i.>iU.\^.
Scribenris litttrM Cambii ad ufo fecuta intra ttrmi-
nuni eJHsdem ifus non iiberat Accefianttm a folutio-
nt .T)ifc .i.num.M.
Sctibcntis iitteras Catnbii non iiberat Acceptantetn k
foluiione , ejuoiies itia fet^uatur pcfl Acceptationemy
Difc.^.num..\. & Dife.Af nu.ii.&Difc j.n. 10.
Secus,fi de ttmpore Acceptationis \amirruperat dteo-
£lio,d.Difc./i^,nHm.j.& diU Dtfc.nufn.^.cr C.ubi am-
pitatur.
Ettjtiid,fipaHlo ante Acceptatienem jam imr/.inebant^
figna proxiine fHinrtt defoUteni^idi^.Dtfe.i.nuw.^. & /•
1
& Conclufionum.
StVer qy,i verlfa indiicatur tnter <J^<rcatores,il>;d,
c
. &Vi^c.^.H.\$.c^l'J.(frDifc.^.exn:t!n ii.ud ic,.
Sciibeiuis !itiera» Cambii, etiam feema pojl iy^ccepta- ni: x6.
ttuum. liberat Acceptantem afolutione , ^Hot.es 7:ec Nen t"dHcitur,mff,ieyit}}>ecifce ttntht.-fortna Man
Adieans eft Crcd,tor,nec Jccepta ■'.s efl debuor Scri- d.tt.ut p,u»f :y....» ,n..,.duz, m jdvi , o~ M nd^a
bentiSyDifi.^ e.v nu.iG.H^^ue adfn. rttu dnrr.taxat foh. eic pyomijif,, T),fc, 17 ««. 26.
A/v n- C>ECOCTURUS ^' ^•'^^''^''"'^ -^^^"^^^^^ix^^contrart^^ibiden^numt,
AVlQS gejlt per prextme decoaurHin noitfHbpinentHr in ro ij.c^iS.
frxjudtcinm Teriii,lJifc.<y.nn.2z. DELlBERATlO
Er^nis dicaiur pro.xime decottnruSy tbid.& Dtfc.l^. CcdiiU "Bancarta^vel l'agai6 JtiUiy.s mfg is Merca-
fub nu 6i- lorisanhabeat Vimpccu^^ijt mmeratx in Oelibera>^
Confcflio etnijfa per proxime decoHu^njn nonprobat in^ tione,Difc.<^i:)ter.nu.i-j6.
frA judtciiirn Tertii, Difci^. n. Ci
Amplia,Uit ibtd.
We Proximo non foiet Creditoytbus fuis folvere in^en-
tew pecftnt.iritM ejUannatem,! »/'•4. n 2.1.
D ECOCTU S
*Jo\oaxs femper p^-£j)tjttt!ur in judicio Civili,donec con-
tr,. iuin prob.tu-, ' ifc.yynu.fi.(^ 11
£• tid hiinc effeCtiiM doln.,^;- fraus probatitr ex conje-
dn<is,ibid.:u -j.ii.cj;- fic^cj.
Liber Uercaforis decotli non probat,nifipyo ejus lega-
litate urgentia concurrant admtnicHlu > Difc. Gener.
«.151.
trciipuetfirernanferit penes tpfum poji decoilionefrLj,
ibid iin.m. -*
Moratoiia>y^« SalvuscondnEius Principis non (Hffraga-
tur Debttori doltse decodt,velfugiiiv«, Difc.fi.nit-
nter. 10.
£t an rccjutratur , cjnod confiet de fr^exiffentia pecu^
nioi ad creditum Hiins.cHjus favore Faci:ifuit Scednia,
ib-d. nu 177,
Judicis auihoritnte fa&i , pr^furr.itnr vaiida, dr jufkit
V>iic Gynnm.^.
D E L 1 C T U M
pro ExcUifione Deiiflifujfuttjola dubietasii;^ poglbiii*
toi i>i cnirariHm, TJisc.zj.r.H \^
£t tn ditbiofieri debet ihterpretattopro iiiius esciHfio-
fione,Difc. 51. »«.„.18
Qualitas indiiHiva Deiidt dehei probari > adeout non^t
fu§ciaifaBunifihe ili.i ejuJitate,Difc.zi.n.iOi
DENUNCIATIO
Rcquifita eid ejf.tlimftentiA , ^ evitanda deeepticnit
potefi omitti,ft aiinnde It^neat de fctemia , Difc.^i^
num.^i.
DEPOSITUM
Non habet Velie , neejue nolie tnmejuam civiiiter mor- Adio Depofii,Velpotius Mandad ..n refultet , auandit
tuus.Oifc.^i. n.t.ii.. Banche.iits retinet apudfe pecHniam aiierius nemin^
Socictas tunc dtciiur der.ochi, ^uando as aiienmn Jupe- exactam^Difc.c^Q n 31.
rai Capitalepofiinm in eadem Societate, Discur. 37. Confignitum , vei jndtctaiiter traditum non audito eo^
nu. 9. ^ut i^otelbitusfHerat,fe velie ctt.iri, q- atidiri , eft re*
Socictate deco&i cejfant \Jft>r&,(^ Intereffe conventum vocar.dum,feu reportandum,Difc 98.»;« ij.
CHih li/fa Sociemte, iJt <c 87. «K.24. Ctedkov,fhnoDepofito perDebiiorewyXHiium habet tem^
Inteliige.at tbtd.nH.i -C; je^^ej. pus prafixHtn ad iliud reciptendum , UifcHr.6%.nH-
Societatc decocia neijittt unus ex Seciis agere tontra, tner.iy
aliotpro rernferaiione Capitalis per eumimmijfi, ^ Dehkot faciendo T)epofitHm iiberatur, Difc 68.« i.
e^e ratione.Dif' ^S.rr.^. Liii,tia,fi Debttor pecuntas depoftas breVt mann re»
VCmxtC^T Imerejje cejj.intjktimac Debitor efi deco^us, troacctpiat, tbid. «.}.
iJfjc.Sj.nu.i^
Diftinaite,Ht tbid n.zS & 19.
DECRETVM
ludicis ifuead Contrailus MHiterum , vide infra Verb,
\!ulicr.
ludicis, quodintimari debebat , non affcit , nifi intime-
tur, i)if 78. >ium.i).
Vximnm circuMducitur perfecundum Difc.9^. n. 29.
tyf"iplia, Ht tbid. n. }o.
Refoliitioncs (jr Decreta Sacrarum Congregationum
funt atiendendd, ejuandu concurrunt eetdern circum-
ftanim cajm, ©■ non aiiAs. Otfc.?i. n. ji.
DEFALCVM
Videinfraverb. Rcmiffio.
DhFENSIO
Debitor/; pecuniam depofttam rotroaccipiat , an adhtte
remaneant itberaiiJideJHjJores, ^pignora , Dif.62.
nu. 4.
Pro ^Jfirmativa addttcuntttr Authoiitate*, & tationes^
ibid.iiun,.^.(j^ 9.
Pro negativa referuntur contrarii,ibid.nu,6. ubi eiiam
de raiio^ie.
Domimnn:, cr pojjejfio Depoftiiflare cenfetur apudDe-
ponenteifi , non vero penes Depoftta^tum, apiid quern
remanet fola dctentatio,Difc 95.« ip.
Ideoque ex hac ratione DepofttAitus nequit prafcribe-
re rem depofttam,ihid.num.xQ.
Exigcns pecuniM nomine aiterius , tenetur ad re/iitu-
tionem ailione Depoftti irreguiaris , Difc.^C. nume-
ro 41.
feu Pi^omiffio defendendt eft indivtdua , nec ai Hnum^ Faftum ad faVorem ,feu in faciem alicuJHS,nt^uit abf'
dna.taxat cafum refiri .qipotcft ,Difc.<^<).n.\\- ^ue iiiius confenfn.vei citatione ieVaii , Difcitr 6i,
DELEGANS »«.14.
Libcratus remanet iicet poft delegationem Debitor de- ^3i&amcumco?;ditionibus,protenationibus,<:^tincHlit
ie^aius ejfciaruf deeoctus, Dtfc^ n.\6. non J:<fr.igaitir,l)ijc.(^i uh.^^.
DELEGATlO Ei de ratione,'bid. n.y-,
Non inducitnr,nift concurreniibus rcfuifttis , de ijuibtts Dtftingue tnttr candiiiones intrinfecas,^ extrinfecas,
Otfc.i.n.io.Disc.^.ante nH.ii.& Disc.xj. «.14- & nu. ibid num.iC.
i.7-& iS.tVz fin. Fieri debet tn faciem Creditoris ad hoc.ut releVet, cr it
tt datur exempliim deiegationis ex Socc.Sen. d.Difc.
ij.nu.i';.
jNon tnducitur absque Mandato Debitoris deitgantis,
pisc.ijji.n.acfub n.it.junilo »«23. & 24.
ratione, Difcur.6Snu.li.
Ficri dcbct ceram fudtce competente ad hoc,tit fuffrage-
tHr,DiJir.i nu.io.
ficri dcbet lam de forte , ^ni^m dc fiHBibus, altas
ntB
Index Materiarum
non relevat , Difcnr. C%. nnT/tere 14.
Ficri dcbct eitam pro t^uantitaieji^fumma Htigiofa,DiJc.
6Z.>JU.iy.
Dectarii,Ht ibid.miir. li ^ fiib num.ic).
Ficri ttoquitper Debttorem.nifi ejuarido^CTeditor efl in^
contwuacta reeipief/di,Difc.C8 Tiim.ix,
illegirimum csiifetnr, <juando Ueponens e.x illopercipit
irnernfwia^ Dtfc.C^.nit.:jO.
CcTitrayibid.nnm.-^i.abi coriclnfto declaratur, & rejici-
lur qiudaTii diftiKtio in eppofitutn.
Intcgvum dehet (jje,& fdeficiat etiarn in unoNitmme,
Tio/i fuffra^ atnr DeponcHti,Dijc.€)^J.nu.i).
Et hi!) Jriiodi integritoi jiiftificari debet per ipftm De-
po)ientein,non aitiernper Creditor ern^ibtd.nH.iy
MoncrK de pro.vimo reprobaridifctenierfaclHm, tion li-
berat DeponenteTn,Difc .y^.fiib nwri.^<f.
Vzua.fnnt,fu^iim ncnfuifje Depoftiwn, iJel fniffe faBum,
fed niUliier,Difc.e)i.rium.y
riaslatio compettt Deponenti ratione Depofiiiin conctiT'
/« CredttoruTn,Difcur.6S.ntmii. &Difcur. 90. ««-
7/ier.^o.Qr 31.
Intellige,^nanda Depofttum cH gratidtUTn, alias fecHt,
d.Dtfc.6B. num.T)^.
Quantitas deponenda itbi efl illi(juida,vel inceria,fujji-
cit DepofinmfimTn£ iijuida cum cblatione , & obU-
£ationeJolvendi refdHUTnfecutali^uidat.ione» Dife.
6%nu.z6.
Recuperatump^r 'DeponenteTn nenfuffragatur,Difc.Gi.
nurti.-j.
jimplia,ut nonfuffragetur,^Hando efl in libertaie De-
ponentis tllnd pro libito recupefmdi, ibidem , t}h-
mer,\y
Socius , Vel Inflitor recipiens Dtpofitti non obligat Se-
cie:nteTn,vel Segociuin,Difc.t\6.nHij^.
£/ de rationcibid.num.^Of.
yi[\A\xvn,&J'oletra!e ut dtcatur,,^u* reqHiraT>tHr,remiffi-
ve,ijtjc 6S.ntim. 10.
Via execitttVitcoTnpeitt contra "Depofitarium pro refli-
tutione Depofin-Dtfc.AfG. num./^y
DEPR^DATIO
Chtiftiandrurtl prohtbiia esl Ms Chrijlianis tam <io
fure,^uam tx Decretis Congregatisnis de Fidtpro-
paganda,Difr,cf ««.j.
iimplia,tjuod ad effedtm , ut eorHm bona depradari
poJftnt,requi. itur ,<]Uod tliis,veluti Hoftibus publicis,
)nfbi de cuifu indiHumfit Bellum ab habente potefta-
teT/i,ibid.niiTn.y (^r 7.
^nveri) Navis Chriflianorum deprtdari Valeat ex
eo,i}Uodrecufet vifitari & Piratis pariter Chriflia-
nit,ibidnurn.6.& per tot.Difc.
Probata ubifuit ingenere,circa qunniitatem rerum de-
pr<tdatarumflatiir JuraTnento ipfius depradati, Difc
9. nur/j.is.
*}'rt.feritt/i qttoties concnrrit ati^ua Teftittm depoftie
tjuantnmvit e.\-tra]udicialis,ibtd. n. u.
l'ioh.\t[ivperTefles, lich abfijue ttllafolemnitate luris
exarninatos, Difc.c). n.i^. infin.
DESTINATIO
Do^deflinata an,^ cjuando h.ibealur pro vera Dott./,
vide infia verb. Dos.t/ec/Dcftinata .
E{i<futdiatrnsinanirno, Difc.iJ,. num lO.
tdeoejHe arguiiHr,cr probatur averifimiii, ibid.
Noii unenditu^.nec halietiir pro fnBo tn Foro externo,
^iiando exi.:de refulta^et prijudicium Tertii , Difc.
M^fubni-.rn.Aj.
Prout ncn attcnditur tdreguliindam dijpofiiionem le-
gts ,fed /oiim ad regi.Undnhi difpofitionern hominis »
ibtdem,nHm..^Sf
Honfuffcitinhis, qua faSinrrt fnceejflvam expeSanti
Difc ij^.nHm.yy.
Patrisfamilias infficitur ad dignofcendum <juid veniat*
Jub aiicjua disfofitione,pHta iegato,vendt:tone,aHtfi-
mili,Difc.\/^,riitm.)G.
Et in hoc cafn defimatio arguitnr ab ufu ipfias disfom
nentis,ibid.
Pecuinx in ali^Mod opHs arguintr ex eo,^Hod pars ipfiut
pecunidfuit ir/.plicata in inchoaticnem ejufdernope-
ris,Difc i^.ntim.iG.in fin.
Pccunix in ArTnan.entmn Navis exeltidrtnr , firadtin
pecuiiia abfc^ue ulla exprejfione tradita ftiit ad Cam-
i>ium,Difc.i^.nHm. 18.
PcciMiia: ad Fendum emendHm nonfi-Jficitpro exelHdett-
dis ab ejusdeT/i pccunix afieciitione StCHridfitrenitis,
Vel fairninis , ^ha alii»s ab ipjo Fcitdo excindcrentur,
DijC.i.^.nu.^1.
Probatio defttnationis reptttaiurjffrefl diffIcillima,Difc.
14. num.ii.
Deciaca , cjitodnon idcirco deflinatio probari vaiet ex
eonjtciHrtSiQ;' prsfuMp:ion;bu:,'bid niir/i i;.C7' 16.
Sed probari debet aut per T/:odimfaili aut Verbis ex-
prejfis,ibid.nurn 17.
Aliits inierim res jiidicari debet ]iixia Jiatnm pntfen-
tem,priecipue anie opus c.fptmn,ibid. n'irf:i^.
Velfeciindum even'Urn,five ab ejfetlUtiirid.nii.i^.
Ec feviper »•/ dcflmaitone attendiiur princivtum , noTL.
auterntilud. ad t^iiod res fecitndario , &p$r aetidens
converiitur.thi ^.v,''7.
DEVOLUTIO
Non accepif.tapcr Defnntium acceptari nee^uit abilliHs
harede,Dif.^^.ini,..^^j.
D I C T I O
Mihpofita in Inflrumento , vel aliafcriptura denetat^
ternpHs prAteritHm,Qr exciudit prafens,'Difc. 50. nu-
mer.]<).
Comclatine prout,?/? relativa, & iimitativa ad disfv-
fitionem reiatATn,Difc.^ynnTn.6. ^
Eodcm fignificat eamdern rem identifice, Difcur.Sef. nit-
mer.^i.
idcm feii l'ifteiro adjeclki in obligatione dandi, quid im-
pOrtet,Dif.Jinnr/i./^Z.
Incontincnti quormdo verificetur , vide verb. Inconti-
ncnti.
In (Hiibus referiur adcafus,& ifeciesproxixne difpofi-
t.tiidl' enunciatai,Difc.\T,nu.\y
Intcgre idem importat,ac fine diminutionc, DifcHr.yi.
nnm ji.
Vet,iatine pro importat conteirfLtiefiemperfentt, ettjmt
ttitttitH aElns neritHr,Difi.iO.TiMH.\. 8.
^ix,iatine pro petefl rtferri adfimplicem Hfum, excinfl-
Ve ad dornini«rn,Tifc.i0.nHrn.ji.
Pcrilchc,/«i//?7» quaproptcr,yf« proptctea der.oiat can-
fam finaleT/,,Difc. Z2.n.6.
Pcro, /<?««f dummodo conditioTiem ttTiportacDifc,66,
tlH 16.
Pra:tcrc^uifti «quod appofitn in Confiliis , & Dodrinis.
priicjefertp(,iiiis,rr.eiiVHt/tfHife dedhFium ad ornaium ,
<^:iam adfubjhntiom CAufte,Dife. i7.»kw }J.
Piouc licet importet reiationern,& conformitater/iitamtn
inteliigifur resfeEln ^uantitafis, nonfpecie,vel fnndi,
Dijcitr.ji.n,^^,
QaAiidoimportat conditiinew fHfpenfivam t DifcHr.()f.
nurn.ij.
Qucfta efi demonflraltva ad ocuiMmiDifcjy-^u.i^.
Re(pc6livc efficit,utfinguiisfitu referenda,Dtfc.-i.n.-i6,
Salvo,rt;«(alvis efl e-xfeptivti,&modi§cativa , Difay. ,
num. 32.
TamquAti
& Conclufionupn.
Taraquam nonfemfer mportatfdionevi , fed plery.jn-
^uc indicat Veriiaie>/i,vel efeittm proprietitu corre-
ffondentemyDtJc.i^-un.u.
D I E S
An,& ^uando interpellet pro homine , '■oide infru verb.
Intcrpellacio.
Crcditor an , & qtiando valeat per D(b':vrein ca;-ipe!li
ad agendutn ante die;.,vide infra '•jcrb Lrcdicor.
D I F F A M A 1 I O
de Retnedio l.difemari, C.dc Ingcn. nwntirnilT! S:les.(i
concendatjff.de ndcjulT. remijjive, DijcKr.Uener. iin~
taer.2^.(tryO
DIGN ITAS
ConcdTiOiVel Commijjio anfuer/t fhcla a/ictii titi vri-
vatAperfonA , Vel poiitu tam^juam consiitHto tn tali
Dignitate.ex <]uib<f r!igmfc.i'.u^,Difc.ii-n-y&.^-
D I L A T I O
Conccila in duhio prafitmitnr favore Debiioris, (j- obli-
gutiJ.:hfc.-y:.U'!i.l.<).
Debitori cor.ctjjiper ?fiajorem pariern Creditorum an^,
& ijiiando cxterii pr.ejudicet, vide infia 'Vsrh. Crc-
diror.
Dcbirori concefsaft expiravii, exclndit eimdem Debi-
torein ub e\us he-:eficio,Dif(; 'j^.nunt.iS-
Wora cerfetur ren^tjja e.v diluiione 'Debitori concefa ad
fnlvenduin.Dijc.i^, :ii<M,^^.
Pendentc ditattone ada!i<j:!id facienditm nttUa impu-
t.:^iponJt mor -, vcl negligeniia in eo , qiti r.on fccit,
Difc.j n.^.fs- lo & Dtjci.i.u.ii.
Qtiinquennalis Dchitori concefU per majorempartenL..
Credttorum an pr£]:idicet Crcditori ex caiifa Detijt
Difc.i^.iiii.io.
DILIGENTIA
Claufula faftis diligcntiis inielHgittir , dummods fieri
valeant.^Vi-l fnt profHtur<£,Difc. 31. nu.iy
Oblig.uiis facere di/igentiM ad nihi/ttm teneturf i/las
nonfecit,cj:4ando rcjera easfacere nonpomit , Difc,
51. »«.4 & nu.-j.^ 8.
Obligatus/^rf ?T di/igentias intri certum temptu ad ni-
hiiinn tenetur,i//as f non fecit , ejuoiies apparet , di-
/i^entias,non fuijjc profitturas , DiJc.^i.Jub num.S.
Obligatiis/^fe>-? di/igentids poteji illas omittere , quan-
do ufcjue ab initio confiiit , eas non fuij/e profuturas,
fed potiiis inuii/es, Difc.ixnum <).
■ Et Judicis arbitrio remitiiiur, utrurn di/igentia ejfent,
profHturs,,ve/ non,ibid.nu.iy
Omiffio di/igentiarum non attenditur,fcd 'Otrifmi/itH-
do cxaElionis, ubi procediturfola fa£li veritate insfe-
{ki,Difc.^i..num. 14.
Przfumitur in dubio,non autem neg/igentia, Difcur. 13.
nurn.i^.
Vixi\.\mn\ix dttrare in eo,qui alias cornprobattu fttit di-
/tger.s in re,de qut agittir ,pr£fertim ad exc/uftonem
eu/pts,Difc.i.y nim-x^.
DISCRETIVA
Locutio demonjirat contr.iriam <volMntatem in cafu non
exprcjjh, Dtf.^^.nu.^2. & Dtfc.6yttum.3.€.
Inte//ige,fiagaiu.- de difcretivaappofita in eadempar-
te di<!pofitiiinis,ve/ in eademfcnptura, a/iasfecus, d.
Locucio«o« conc/udii pernecejjefaclitm,velvciuntatem
eontrariam , fr.ecipue ejHnndo agitur de recedendo a
dijpefitions juris.Difc.Gynim.iZ .
Et datur exemp/um, ibid.
Vide etiamfupra vrr^. Argumcntum.
DISDICTA
Socictatis fupponit iUitu pr*exifienttam , Difcur, ji.
nnmer.iG.
D I S P O S I T I O
Caufa velur (J^innis , jj- avi^a enitnlihet difpfaionis
j-f; f '■ ejl niie,!.:'.c>7.4.i,DiJc.-:^.7)ii.i6.
Pcrfccb non diriiur,q:iA co:Cii nnr per Ve. kafimpltcem
velie,t.iievt daioianiit,, i>ijc 6.>,u 5.Q- 6.
Statutum h^ticnsper verb., f.x-r.jtirja, (r- prafervaiiva
non i-idiicit dis)cftii.fie,rt,Di,c.^ nu ic.'
Inte/iige , fjifi dijpontio necrjhirio 4edtt aiur 4 cafibtiSt
C7 Visri^is e.vprcfjis cjtfdcm S:.Ui,ii,tb,rt.n:,.\x,
ferba a difpolKione ijuid imjortent , vide infra verb,
Vctba.
DISTRACTUS
Ejus eil natura.cu]iis rj? Coniracin', Oifc.\i..nu.\A.
DIVERSITAS
Induci non debet circa unam,^ eamdeni rem, Dijc. io«
w;/w.i8.
Inrtaiincntorum, vci fcripturarim fuper e:dem negoci»
tjitid cperci.,r,vide infa ff^.Sciiptura.
D 1 V I N A T l' O
Divinare neinvjr.rfii,t,iiiir djuirt mor.i/iier non prxVift-
bi/em, 'jijc. 14. num-ii .
D 1 V I S I O
CaJucitas ifnpofita per Tefl^itorem tn cafi divijlonis
qi<ninjdo va/eat cvit.iri,Dtfc<^i,^,nu,^\.
Lucri,c~ darnni inter Socios cpioinodoferi del'eat,vide^
irijra "Ufr^. ' ocii.
Minot de fureprohihitus dividere,nonprchibetur divi^
dcrefriiciits,Oifc.y\.num. 10.
Portcflio bonorum capta ciim C/auJida pro indivifo non^
importat prohibitarn divifionem,fed potius eam exc/H-
dit. Dtfc.^4f.num.\%.
Probari debei ab a//egante,tamqttam tjuidfani, Difcur»
jfC).num 4.
V\.o\\\hzn uet^uit afejhttre in perpetuurn > Dijiur.^^»
ntm.i.cr 6.
.Ampiia,ut ihidem,num 7.
Et (juid , fiTefktor tn cafu contraventionis adjecerit
pcenam ad fivorem Tertii,ibid.num.y& ytjr n, I4.
Et anfubfijkii prohibitio divifionts,quando refiringitHT
ad ceriabona^ibid.nu.^.^%.
Prohibitay//«f c»/ ad tempiis ^potefi ludex ]u/la de caH'
fa la/em prohibiiionem rejcindere, dr divij7o/iem ae-
mandare, Difcur. ^^.nu.f.
Et ejUA dicatur in hoc propofito jiifla caufa, ibid.nu.io.
Et an adiri va/eat Princeps , ur moderettir huiufmodi
pr.tceptumde non dividendo,ibid.nu.\ya' \G.
Proliibica divifione Ca(lri,Ve/fundinon cenfetur prohi-
biia ea div Jio ,au£fiat raiione me/ioris cuitur*. , rc"
manente iniegraproprietate,Difc.^^.num.ii.
Item non cenjettir prohihita divifi» ujiti, ^ habitati$'.
nis, ibid.nu.\j.
Necfeparata ferceptio, feu exaflio fiuEluum , ibidem»
nuM.\cf (Jr io.
Socius pocesi ad /ibitmn intentare diviftonem rerum
comniunium adverfus Confocium,Difc. ^cf.num-^.
Supponic praredentem communione)n,Difc.^\.num.l6.
DOCTORES IN GENERb
A^nzccpim juidquaminaliijua ijutflione , ve/ articu/o
de:e, iniiient ,prtiis debent tcrmtnos tndagare , Dift.
2. num. I.
Aigumciiriim k contrario fenfu anprocedat, ve/ admit'
tatitr in diclii Dodtotum, Difc.Go.nn 61.
ut Attcndantur,«o« tiim haberi debei ratio .id eorttm di-
iIum,(]Ham ad particu/are< eircnmfianti.u cafuum-,,
in cjHibtu /o^uuntur, Difc.\8. n. 4?.
Avium . & 'J-^ectidum mo>ep/e itmcjue uniu a/ium infe-
cjtiiiurfine luttUne rati},:ts , Difcur. .,\. nuincro dect-
mt fxto. ,
Index MateriarurrL,
Civiliftjc » & Cdnoniflic attendi debcm in Foro exierm,
Noft autcm Thfulogt,& AIi>raUs,Dtfc.iynnm.^6.
Conlulentcs non atieiiuhiiinr , inji conjiei de exttu
4 Mjt,tn i]ituJi;ripfernnt,D*JcHr. i.nut». 19. 6 Difc.
Qonij'eint:s,ad tnkr Tefttim, mn merentur fidetn , fi
d tcgamHrfalji.vel male jnndatt tn partefuhjianna-
It , uifc. 1}. «««'.6.
Co iuliMcs /i ajjirant aiifuod motiviim ftih ditlione^
pijfcer iMi3nmuoi,vi.ieninr fotins illud d. mxijjead
ornaitm,sjttr.u,prufHblUntialifH:tday.efito , Dijc 17.
Coiilulcntes diffiitle pefjunt resfondeye ob\eElis addu-
Uts jnealiqti^ ratione, vel Authoiitate, Di/cMr.^i.
ntim j£.
ConMcntcs difficile pejfnnt dare judicthm certum in~
rnMerta ii,tnm,Difc.6onutn.ii.
Ccnfulcntes ad magis erHendam Feritatem folint pritts
ex.iminarefu'damenta P,.r.is advcrft , T>ifc.i0.nfi.
2.& Dtfc.^j.nH.i & Dtfc.6o.nn.Jhb nu. 1.
Confulentcs cjitomodofegerere debeant tn Caufis,in <jm-
hns htbeant Interefje eorum Principes natttrales ,
Di, ■ 16. n. I.
M^tUitudo Dodloium non nttenditur in decifione Can-
farttm ,jed pr<ivalet «pinio tnnixa rationi, Velautho-
ritati Tcxtiium punliHultum.Dtfc.iy «• ii. Difc.^im
nnm ij. Dtfc.^i.n.iy& Dif.%j,.nHm. .^.
Non funt attcndendi in eo,ijuod dicunt, qita'do incppo-
fttum milttam Textus retundi , & pUf.ctnales, Dtji %.
nuM. 4.
Punftuales ubi defnnt^procederc efusefltum regulis,&
p' :n' piis furis,Difc l nutn. 5.
Teftibus de auditu c.uandocjue afimilantur,8c de ratio-
ri\Di '..\i.nkra. i^.
Tti£tim sde re Jl^uritimd enuit.taniur,Difeur. f. nu-
- rner o
DOCTORES IN SPECIE
AffliA. decif.iSS eximiuatur.Difc.ii.nu.^.
tr reji .■ r,ie>td nu.s.
Iderr. dccif.jj?. expenditur, ^r decUratur , Difc. 17.
?»(..'/.. 2 b.
A\cyi.con(.li.\'\\i.^.^conU%i.\\\3.6.declitratur,Dife.^.
KHffi. 31.
Altograd.conl.jj-lib. t.rettrqHetHr , Difc.i^. nurntr.iA.
trtfin.
Anchatan. Jun.quarftiamil.lib i.quBft.J^.num i.& pei:
tOt.J-ff^ r i.,.tu> ,r)tfr.^ynu 31.
Anton. Ucl Re intradl.de Juraiu. Calumn. cap.ij. cx
tntm i70.a.-!dHcitur,<y- declaratur,Difc.j^2. nn.i.
Bald in 1 (icut n r.dc zti.em^t. dducitHr, & dec/ara-
tur,Dij . b .. /"'• .c).-'rfecj^.
Lt reprobatur,ihid.nu. II.
Jdcm conlil. 548. libio i. exflifaiur.Difc.i.fMb num.
6.Si7.&Jub numer.q.& 'DifcHr.i.numer.ij.iif ««-
Tt>er.i\.8c 2.7.
hmizzoLQonl^i^i.declaratHr^Difc.ii.rum.ij.
Boccac.ad Lonftit March.gloirS. num. l5a. ferfendi-
■ tur,o examinatHr,Difc 18. »««.40.
Burrateonf.)9.^ff/<i >-<»/«>•, D»/c.7i.n«»J.i5.
ldemconf.ioo.num. 101 & {zo^a^.increpatur ferYxa-
mc.Dife.y^.num.x^.
Caball conf.i35.lib.i./<if«///w«f exfeniitHr,Difc.\A,.ium.
y-r 5«
Idcm u(ol.Crimin.Ca.i09.;)/fr' examinatHr, Difc.
91 fiHf,. 1.16.C fer tvt.
Et C i(.i^6.:xflicatnr,DifcHr. i6.nujner.^6.(.r numer.
40 C 41
C*p) c".Latio coiifult.4». dedaratur, 'Lifc.^.n.x\.& 17.
Ctrd.DcLuca de Credit.difc nt.addHcitMr,& decUrA»
tHr,Dtfc.-j%.num.\^& n.
Idem de Rcgal. in Supplcm.difc. dtcUratur ,Dife. 9.
1 ur/1.6. C ^.
IdemdcSociet. Offic difc.6. exaniinatnr , Difc.it.
hHlli.6. C '5'
Caftrcn.in I. ficnt u. C. de ad empt. in tjnibtu termi-
nisprocedai, decUratur, Dtfc. S- n. 9. &fee^c[.
Et reijcirui, ibid. n. ii.
Idtm conf.521. lib.i. inipHgnatur , & refelHtHr, Dift.
13. ,-;«?/i.4. 5.
Cyriac. contr. J44. expenditur, & declara/ur,Difc.yj.
finm. 59.
FiHn. incap. cognofccnrcs num.^.dc Conftir exfendi'
tnr, c aeclnr.inr, Dtfc.yy «.jj,
Fontancll- dccif 114. expef:ditHr,Difc.i. ntt.-j. in fin. &
nut/i. ij.
Gizzarclldccjf i.num.jfi. ScCcqq. refjritur , Difc. ij.
niir/.i. 29.
Gratian. difccpt. 904. addncitttr > & dccl..ratttr,'Dife.
49 »..j C~ li'
Larr. allcg ^'\(ci\.\j.refertur,& cxplicatur , acenuit-
crnniitr tllum itnpuginnres , Dif-.<)6r.t.\iQ.
Manf confult.j /.tte peyfendtiiir,^:^ dcclc.ra:nr , D//<r.J.
per tot.
Idem confult ly^.e.rfendiinr, V>;fc.\.n.i .& feq^.
Idim confiilt.jij. addtuttttr, & exflitatur,Dtfeur.?.^.
niin.i^.
Maifil.fingul.j8.<'.v/j;/7i»rf/«r,D//f.i n.i^.\^.& 20.
Mait Midic.cxam Scnen.j,7 nu.33. & lcqq.c/ffA,r4/i*r,
Ltji.i!6-n:i. 9.
Mcrcnd.contr.Jur.lib iicap.^o.iS' libio 11 cap.z8.0fr-
fei.ditHr,& examinat ur,htjr.i.ni!r/:. lo-C jecjtj.
Natt conf.i8i.fj(f/^«e cajns reJertHr,DtJc.6o.r.u//t 22,
Et declar..tur,tbid.nhm.6i & Cti.
Odd.conHj.examinatitrj&decUraifir , Di/e.iy. nif-
mer.iB.
01drad.conf.7i.& 72. exfendiiur, extimtnatur , Diji.
14. nttm.^g.
Et refcruntur iUuT/i imfiignantes in d. conf. 71. ibid,
««.40.
Palm. Ncp. allcg. 184 adducitur , & decUratur , Dife.
Sj.nti?n.iy& 24.
Palm.Scn confult.48.<jrf<i//f//«r, & ab objecli^ vindi^a'
t/ir,'Difc 1. num.>^.
Paiif CGnf.82.1ib.i.«i^^//(r«>/<r,(7' referttntur illum imfu~
gnantes,Difc 81.wxw.i4.-
Polth.relol.Civil. 114. in guibus terminis lo^ualHr»ex^
fenditHr,Dif .^.num.it,.
^cvencx.dec.^y.exfenditur,Difc.i.num.io.
Et re^icitHr,ibid. ntim.iB.
Dc Rofaconfult. 68. late examinatur , Difc.S. nnm. 9,'
&fec-q.
Rot Gcnucn.decif.4.^ff/<«r4«r , Difc.if.numtr. x%.
t**c 24.
Eadcm dccif > j.er l6ifariter declaraiHr,Difc.j. »«-
tner.^i.
Rot.RomanajfK^e »«'V<t verb.Kota.
^oyi: dccii.6 ^)./Audatur,&/!b ol?)edit vindicattir,Difc.
iS.5.i?.v«.2j.<«ii 34.
Sabtllin praCt univcif.Italic.vcrb.Ebreinum.ji.</f<'/(i-
r.!t!ir,Diji .^i.ntm.^^.
Salgad.in Libyf.Ctcdit.par.4 cztpyUteexfltcftHr,Dife.
26. tiiim. 47.
Scacc de Commctc & Camb.§.2 gloinj.num.416.ffAr-
pe>idifur,D'Jc. 6rf. nutu.cf.
Scapp dc Jur.non fcript.lib.3. cap.^^^^.iepide impttgTta-
turfer Fatinac.& Panimoll./^i/f. 18. nttm.y
Socciii*
& Conclufionum.
Soccin.Sen.GonfST.lib i.dccl.itatiiriD/;c.S7.w«w.p.
Idem con(.64 lib.) exsrniiiuiury g" dedaranrr , Difc.
ly.nttm. iJi.
SoufadeRevifcap c):>.declaratHr , Dtfc.ffi.numcr.iS-
zS. Cri9
5uid conC ^iS addndtMr}& examii>^tMr,Di/c, t.nnm.ij^»
sr "^ «« .18.
Uem (iQciC.i66.ple»e€xaminatMr , Dtfc.SS. nnm.iS.
Thefaur qu2(t for.lib.^.qusft yy.perpenditHr.cir decla-
ratu^, )i/ ur. ^ .jMb r,.66
Tuaquell. de II. connub. gloirS. "Mm. ly^, perpenditHr,
Cr ■•xa/u.t.^iMr, Oij i8./ih7H..^o.
Idem deretradlat. lignag. ^.iglolfi^.numer.jS.re/i/-
iijnr, or dvciarMtHr,u.ff(Mr.i^. nwntr. iS. CP" turner*
i^.tn fin.
D O L U S
ia Adminiftratore ^M«modo probetMr , videfupra verb.
Adminifttacor.
C»rccratio,^/« ulias non adn,itter!tMr,permi.'t}utr, tM"
inen rAiione dcli, 0if.y7-num.ij.
Ciiifa qHxlibet,licetiniujki,excHfut a doio, Difc. i6\nu-
mer.zij.
CUiicasrsttne deiinon^atedet benefcioCap. Odoar-
d»s 'le fniut. Hfi.y% nHm 21.
in Dcbitore ex ijiti'us ar«Mattir,DiJc.yi.nur/i.lJ*
Ef^tde «p 4 «/tf»-^ Dcbicor.
in DecodVionc <«« , & tjAando prtfnmatMr , videfMpri
'oerb. Dccoiius.
Exccptio dolt tmpedit Viam execMtivam iitttrarHm^
La/nbii,DifL,^.fub num.zQ.
Excepcio doli n»n datur , ubi tpiis aUum gefflt eo modo,
ejuo ^Miltbet prndens PaterfamiliM tllMm gtffffct,
Dtfc.^i.nMm. i6.
Exceptus femper cenfetur in omni Contracin , DifCJ^.
«</V).J
& Fraus arguitur ex celebr .tione atlHsinparVoioto,8c
exira '^o>niciliMm,Difc.j6.num.ii.
Exempiifica.ut ibid. tMm.ti.
Ignoranti* .r.iJJ.4,yjMfi'ia arguit doium,Difcur.ij.nu-
me .1.
Malus f .,» .odo diilt guatur a bono, & ^uando ijie toie-
retur , iicet tendat in prajMdidiim Tertii , 'Difc, J9.
nurn.j^.
Aliles rwime doiiperdit privilegta AIilit4ria,Difc,yi,
num 19.
Non habetur in confideratione , (juando et eo non re-
JMltat lafio , vel damnnm aitert Parti , Difc. Zo.nw
Tner- 10.
Pisna,n9ndatMrregMlariierfinedelo , ex efut refitltatt
DeliflHtr, i/c. ^^.''um.i^.
Probaci debet conc/udentijjime , qnando agitnr ad pee.
nam,vel allegatur ad effeiiHm txtlMfionis beneficii le-
ga/is,Dtfc. "8. nutn.^o.
in Socio reguiariter non prdfumitnr , DifcHr.i%,nn-
tner. 39.
£f vide pleniMS infra verb.Socius.
_Taccns in Coniraclu aliijiiam tfualitatem , vel circtim-
fiantiam, cjtie /ifntjjet e^prejja , retraxiffet alterum a
ifontrahendo , dtcittir in loio, Di/cMr.^y. nMmer.iX- &
T>ifc &o,nMm.zi.
DOMICILIUM
f^iJe etiam Verb. Civilitas.
Acquiritur per dectnnalem habitttionem , iicet nMtla
concurrat dec/aratio Atiinu tx parte acfnirentis,
Difc.io num. 10
Hd.tiitoque magisper fpatitim ^n.Vel ^O.Annorum CHrru
fertmnenita in loco uf^He ad m«rtem,ibid.?iH.u,
Acqui,it«r/,.r transiahriem faft.iita nn^ cm ina\ori
p.irie Oo,iur,itfi,Disc.i(>^.'nnri.lt. '
^^fipixa , qtiou jHjfclt tr..r,s/atioa/;rti\HS panisbono*
rtim, donecp, vbemr , ^uod .^i^ts Wr^r;/;.. retitita^,
tvid num.iy
Itemamp/t^,ciMod irar^datio bcnorkm eo MtafisfHfficit
p>i> .^c..M,fiuoKeDomu,/it , >jy..<„dof„ dc uno i^rwvi^
pa;:i adaituddt^jerfm D<j,„i,.i:m,,I,-J,,h,_ %
Non.icquiii.iuryJ/,e- anirno, ti^.,„ p,r h..bitr.iiot.emcttt^
liim yi.woruM, Difc.i&.rj.iA.
Sxejnp/ijica in Mercciore cvmtnorantt in loco ex ean»
fa quttj/us,i:^ MercatHr£,ibid.
Ru-iiis e.xeir,p/ifica tn Schol.irilms, Offcialibsts,^ Ca^
Jie/lanis Fortalitiortm, ihid.nnm.it.
Zir/iim in Mcrcatore degente in Portnbnsifi-rfignantet
Liburni (^ de ratione,tbid ti.i^.
lletn itrntta , ubi ^J^ercaicr iranfiuiit omnia bona^
&fam:iiam in iocum^Hbi MerCatMratn exercet, tbid,
nu.iy.
Pr£fertim,fi A-fereatorin /ovo criginis nonfubeat am-
piius cnera,0' miinera,ibid,
Transfcrens ad Principatum diverfi Dominli amitiA
JHra,comrnoda,(y- incommoda CiViiiir.tis ortgtnaria^
Difc.io-n.ii io. clr ij.
Exe??ip/ifca in Hijpano , ^«i transferat Domiciiiumm
in Callioi ,& e converfo ,ibidem, diil^numtr,i%, #
num.ii^
D O M I N I U M.
dc Diverfitatc Dominiorttm de temfore Reipublica Re»
manx,&- juxtn (ktutn, ae temput TnodernMm,Disc^\^
pcr EmptioncnB acfuiritHr, Disc 94. w.ii.
ia Empcorcm an iransferatur,facki lendttione c«mpa-'
Uo redimendi,Difc.^6.nH.ti.
Et ^uidft Emptori fnerit ronteffa diiatio adfolvendum
pretiHM.ibid.nu.x^.(^ 16.
in Emptorcm non transfcrtur, qHandoconJkit, Vendito-
rem non habuijfe animutn iiiMdtransferendf,Disc.^6>
nu.jt^t,.
in Emptorcm non transfertHr exfoiatraditionertifhm
chper Venditorem,Dtfc ^C.nu.ii..
£t de raiione,ibid.i^ num.i^.
u4mpiia,nen cenferi iransiattitn dominiMm etiampnra^
ta pretii jamfoiuti,iicet prareJJerit traditiotvtiwrei^
thtd.nurn.ia.
Et cjkid 'hnte Claufula Conftituti,(^{V(.»M.i$>
Rcfirv tio dominii,vide infra Vfr^.Rcfervatio.
T lAnskitut per foiHmmtmentum ttmporis , Dtfc.j)i.nMi
rner.i%.
D O M I N U S
t/Equitai 1.(1 me,&Titium, fF.fi ccttpet.^andofMfr*-
getur Dominopra recuratione reifue. exiftentisptnet
alium fine caufa,vide fupra «jpr^.itquitas-
Kei vindicatio ^uando eemfetit Dornino , fires fnerit
confumpta, vei diflraBa, dathr iiii infHbftdiHm aHi»
adpretium, Dife e)j. «.40.
£t vide infra verh. Rci vindicatio.
DONATARIUS.
Acceptans donationem cnm ait^uo onere , non potejt
deinceps pcenitere ,ampettre rednUionem ,drdfr0>
tione.Difc. 99»«»». 14.
Plus juris ex donatione ,^Ham ipfe Donator, hahere WJU
foteft,Difc.69. num.iQ.
'^ DONATIO
Ccnfus refervativui an Vale.1t creari in Cmta^H df
nationis, videJuprA Verb.CcaCu$.
ConuAansdonationiscettfetureffil/e , ^Him^Parta
tthneuparHnttrtdotfififfe.Difc.^^nH.ti,
Oq i /tern^
Index Materiarum
Jttm ^vttndbfuh renttnciatHm i>iJt?iuanorit,ac reveca-
tioni ex cupt e tngratttndin ■s,qj- fdenitentistcumftmi-
libus.ibid.ii; . ,ij.
Damnum cvmtnj^eni m fi-nnibttd rei dunat^tiVet affigna-
t£ ceji.li in u ,4i/iodo Oon.rai it, 'Vei ^ejjienarti , Oisc,
•ji.nfitn.l6.
Pr.(femm,l'i fittUHs f^erint dtminuti exfaHe Principts,
ihid. I im.i).
Z.fwr ;^.,i</ ibid.ri.^o.&fe^ij-
Declit.uio Do/.^ntis uon aitendititr, (juando donAtio ejl
de per je f.t!ts clara , 07 de rattO)ie,Difc. ^o.nu.i^o.
Innnua'' i ^ita/idj d. be..tVide i^ifrti vcrb. Infinuatio.
Militis <'u:ki Amjfi.t ,vel tiyjirionijj* anfubflincatHr,
remijjive Dssc ^ynu j.
Mioo:h /i>'eJo/emnitatibMS nontenet , liietfaiki fuerit
aaf iKrem l^rt>.ctpis,0ijc. 18. num. 33
Viom'.^\o dc doridndohabetitr pro dottatione effe^iva,
Dtjc.y^.nii.i.
Et de r..tione,tbid.
^mplia,ijuod ex tali promijftone agifoteji taJn^uam^
tx ipp faBojtbid ntun 5.
Sccunda f.icki de rebiu iu prtma DonUtione refervatis
ad ejfectum tefkindi licet ft ntdta, nonideo tamen in-
ficit priorem Donationem CiKiero^iiin xalidam, Dijc.
jo num.20.
Uxot » & Ma-' itus ftin donatione altcuifach rejerva-
verii.i unriuam p>'t.Jiaiioniin d eorum fuvorem^
^uamdtn vivc) i"i ; ,tn per obtritm unius prsfiaito
coiiVenta cejfet pru mtdicune, Difc . 81. n. 24.
DON ATIUVM.
Comuiunitaf i prjjiarrjvlttiti/iper yjjftluariosnon recu-.
j)eri.:i,it .,i uni hcciv uii":ersus alierttm, cjuando is cx
■cu/pa fiiafuit ex,./ufi!i a Sccietate yifjidus,DiJc.c)%,
num.2}. /iu/n.i6 &Jei^cj. '
DONATOR
Manuteiiendus ef t, iju Ji }'o£eJfione exigendi ^uid an-
nuumaDoiiatarto ,a(jni<f nifl/itaf, Ve/ in\uj/ttia con-
Ventipr^fiatidnis juci n jitdicialiler agnita,DtfC'^^.
nurn.j^.
%Amp/ia,i^uod ft adfit adfavorem Donantis pub/icur/t,
J iijlru,„i:/.i,m , non retardutar p ocejfus execittivus
fer excei touet/i l..,.ui,ts uLiegHt&per Donatartum.,
ibid,nHr/,,y
D O .S
Adajquatio Doiis demauc!at<,yve/faciendaper Pairem^
reJpeP.up/inrum , prccedit , ne invidta oriatitr inter
Si e'-ey,DiJC -ji. m:.i\i^.
Caufa pub/ica non inirat favore Dotis^tjuoties a/iunde^
conjniium ej^e pottjl dotationi AiH/ieris,DiJc,\^. nu'
mer.^C.^^y
Con^ruitas Dotis confderatur attento temport doratio-
nt- ,';</)/ ch, u,i,',o augmentutttjubfiantio.pofteafecHtum,
Dij i-ji. nn//,.^6.
£1 dc r„tio/jtJtid.nuvi.j^j. ' '
^VOnftirutns Dat/m eo ^ut.. credebi>t,fe teneri,non obti-
• ^«" ',;■ e]tts credulitM detegaHr erronea , DtjC. 22.
rni, j8.
Dcnin.ita ^■•ando habeatur fro Vera Doie , Difcij^. nu,
?2.3}.^ 3
HegH/arittrl iLeiur fro vera Dote , ejus^tte privite-
gits fruttur,ibid. nim.^o.
Strr,-er t^menin i.oc f,r,:pof:to haberi debtt relfeBns
adpecii/iares en^uscjue faEli circumjiantias , ibid. nit-
Wff .j I
Btin cjuibus .errn'nis rtgti/a in abJiraRo prccedat,
ibrd. hui,\
Dilatio cmcejf.1 Cehitoiiper majorem fArtem Creditc-
rum, an /iget Creditorem tx cdufa Dotii, Difcitr.-n^
nu. 10.
Filiay ro Dote habenda tn bonis Tatris dicitnr proprt^
' redicrix,OiJ, .Synur/) ix.
^iicui, Oos,Q' Lam» l't.i j an privi!egiopotitMtur,adeo-
ui late-'- eos aitendaiurjcia priorita» tcmporis , D1J6.
'84 nu, II.
dc liiidlibus Dotis.vide irifrkverb. V\u6iui.
Fundus fli/iaius, 0'tradttus Viro i/i lJote»,renfetur ti
veiidiius per V.coi eii.,c!r pretiriii t/iitis poUi a d,itkm
P''ro pro Dote,/)ifc %-,.'U.:\.
Hypothcca Oo.-rJ iacita,ve/ e.\prejj'ajicet poj/eriir pra-
jc lur omniljHS uLtis hypothccis laciiis anierionbus,
Dif.\y nu.i^,
Irno leiunduni aliijtws pnferiur etiatn anterioribui
exjicjjis, ibid. n. f,
Lcgata non dtcittfr proprie Dos , fed cenfetur fr/ip/eX
crcditri/i p/ cu> tiiriurn , ac non pcti:ur [.rivilegits /«»
cjuentibit' de Dcte, ■- if< .^i- nu j.
Cout''.', tbider/j nu7/i,^. (^ y
Lcgacum .Oot.sfa^iiim l iictia. pau^,eri,^ Confr,n^uinen
rion /licitur i-iu/r,,i^ui,i : cnfett.r reltcium potius iriiui-
ttt Con,'a.£U7/i.itatis,<juAmtxmotivi i'ieiatis , 'Lifc»
14. nu. 43.
Metcaturx favor pr,\va/et favcri Dotis , er Matrim»-
n'i,Difc.ii.rium. 29.
MiiK»r nbiigans fe ff.vo-e T^otis an teneatur ab obfer.»_^
vi^! turn fo/ci/i)!it.:i;im,Dtjc .1%. nti.it.
Aitilicr// rnorno/ipoteji dc pcrjejibt Doiem confiiHer(%
Difc.i^.nup .59.
Dtfii-/:^ue rtr.ijj,vc,ut ibid.
MiiRcr,//,'f/ j.cJferior,aii,c~ Cjuando n.oief^ari pojjlt.fu»
fer bonis frl^i in Doier/ daii',d ( redncribit^ ttii.crit-
. ribus ipfus d,4nttj,! /tfc.Sy-i.n. 10.
£t detlaraiur in iuim Rot. dccil.^c paitc 14 rccinr.
thid . ^
Mulitr non prdfumiittr tradidijft Marito fro Doieur
eririia fii. boraj ifc 14.?;«»/..- 6.
Et cjttidfji ^iia/icii Vtri tontrariumfuadeat ,ihid,num*
S7-& S8.
Mutuans. «/ rem emcndam an prdferatur Doti , vidi^
irifa 'V^r^.Muru.ins.
Paftum nudumfavnre Dotis parit a£lionem, Difcitr.i^,
r,H/ .33.
V;iXCi poft fachm fiia promiffionem Do.is non poteft il/am
a/ierare,deciariindo, iniellexijje cotare de bonis uia-
ternt<,vel il/is inc/i,Ji.t,Dijc.^o.n.^ \.
j^mpita , /tcet Alaritits hutc declarationi confentiretf
ibid.
Ej dec/arantur Authoriratcs in ejpcfittm , ibid. nt.ni'
Praeiatio cvmpeti: f, Vcre Dotis /iictprfieriiris , ejHctie$
aiia. 0. .o.mrrunt hypotkcci& unieritres exprejftt
» Dijc, \}.nu7/ .<).
Ff idep.oxi i ftiperius i/fj.Hypothcca.
l^ixhtio co7//jcnt A.ti/ieri iro ji 1 ou i>, bcr.is f^ri
pifi cJ-1'1 ..trinwnium ejuitfitts advcrfus ejunJciWKjHt
Creditores etiam anteriorts,DiJ .13 nur/.ic. C" Difc»
Synitm.j.
Pro Dote c^uando ft in dubio judicandum,necne, vidt^
/«/;►( "Vfj^Dubium. ^"
Probari debet .tb al/egunte,qHia ejus affignatia, Vei con^
ftiiutio,veiHtt <jutafatii,ncn pr<tfun,uur , Difc.\j^.ntt-
rner.^y
non Ptobatur per verba enunciativa in prdjudictumSi
Tcrtii, /icet Jec.is inter tpfos tnunciantes , ve/ CoH'
trahentes,Difc.ij,. mim.')^.
l Socio
& Conclufionum.
k Socio recepta,^uando agittir de Societate Hmverfdiy . E. M P H Y T E U T A
y/ deir.ihehda de inajjk commtmi.non autttn de por- Cadens ab £mpljyteuji ob e,„s cnipaM, ntn recHprrlt.
tonetpjiHsSocti.OiJc j^j.mm.is- ^'iiora,,.eniu,OiJ}.^^.nu,..\j^
t
tiQHe
Z)cclara,ut ibid.:Htn.i.i.
£t ii,/tit.r,it: ibtd.nu .jo.
Specialia Dotis non Junt multiplicanda , Difcur. ij- »«-
tner jj.
Statutu n e.vcipiens Dotem a, concurfuper as.dr librarru
E M i' T 1 O
pci: ^\zdioazmd-.euHr,quttndo unnut.i pretiumcdnflL
tuitur {ex.^r. Jpro toto F, umeHfo, vel OUo c.bfcfuz^
iner.furationr, (j diiinhiKione yredi tnf>n<Hlas
'U'asyvel ModioSyDtfc.^i.n-.a,,.^. ^
MCM'
<*v ce,:fcatiir etiamexcipere Dotein legatatn, deftina- Dominium transfert in emptorem, cui pretium exhHrfa,
tAtn,acpromij]'um,Difc.ii.nntn.i.&fec^cj.(jnHm.'J.& vu.Dife. 94.w».ii.
Di/f.14 *..i.49. Et de cajibus.in ejuibns emptionon ttansfett dominiunt
■^£t an m hoc cajn Dos praferatur ijuibufcuin^ue hypo- in £ ioptore?n,vide fupra z^f /t.Damiiiium.
th:cis exprejfis antertoribus,dit}.D'fc.ii. num 16. iS. & Vcndicio cenfeiur celebrata , nbi coneurrit conferif^
!• (^ :j. res,& pretium, Disc.i6nu.^.
Stacutam trritans CQntraBus non regiftratos, & Dotem & Vcnditio/70tf/? diciperfeB.crmltipUciter,(^advariot
exctptens , cenfetur eo ipfo Uotem velle pmferri , q- ejfdliis,de cjuiius, Discur j6. num.i^.& Difc, 6unH,
de ratione, Dife.iynu.ii. mer.li.c^ tj.
Stacucum /o^uetisper verba ^eneralia r,on comprehen- & Vcnditio«r dicatnr perfcBa, (fr translativa dominii
dti Dotemjpeciuliter in iliu cafu de cafu de furepri' ac fericuli.re<]uiritHrfmulianens eonfenfus EmptO'
vitegiatam,Difc.t,%.nn7n 4^^. ' ris,<j- Venditoris,Disc.6nu.),
Vcndicor eim refervaiione dominii pritfertur Deti licet Amplia,ut ibid num.^.
anteriori,Difc. i^^.nim.']
D U B I U M
CeCCioninopotins , qniagit de damnoVitando, quam^
& Vcndicio no« dicitHr perfeBa ex ftmpUcibus verhit
veUeitatcm in futHrnm emendi,& Vendendi denotan^
ti!pus,Difc.G.num,',,
Cedenti,(]Hi de lucro eontendit,in dubio eft fHccHrren- Sc Venditio «0« dicitur ptrfecla , ^uoties e\us Conc/ufia
j,..- r../-. ^ pendei aplaciio , & volumate Conirahentium , de.
tiec inHnter fe confeniiant,& concordtnt , Disc.6.
nurn.i®.
8c WcndkiofaHa fub condiiione dlcitttr perfecla ante^
purificatam condiiione-m quoade^eBut paenitentitiyfem
CHs vere refpeclu periculi,tjifc.6 i/Hm.i}.
Et vide Dtfc.i.n.ij.(& lattus ihfra z^^rt.PcricuIum,
& Venditio/<?i7<«r«OT referVatione affenfns Superierit
di.ritur imperfeEla , donee idem afjenfus intercedat,,
Difc C.num.i^,
dum.Difc.^i.nutn.zC.
Culpx pro exclufione in dnbio prafumitur , Difcur. 2 j. ».
14.^ Difc.^i, nHm.\j-
Dotis fhvorein dnbio eft ')udieandum,Difc.iynHm.i^.
.Ainplia , ^uod ad hunc cffeEliim fufticit habere HnunL»
Doikotcm pro ipfa Dote, ibid.nu.^6.
Limita tamen , ^uoiies e.xinde fequeretur correHio fn-
ris Communis,ibid.nu.26.
Judicandum eft in dubio contra F ifenm , Difc.iS.nu-
mer. 47.
JudJcandum eft in dubiopre Fidejujfore.^ , Difc 11, nu- & Vendicio requtrit certitudinem pretii , alias Uctuefi
mer.i^.
Socius, vel Injlitor in dubio prAfumitur contraxiffe po-
tius nomine preprio,qHafn Sociali,vel Inftitorio, Difc.
4^. num.i^.
l^roHte convtrfo quis pr£fumitur contraxijfe cum ali.
fHo Hti PrivatopotiHS,jHam uii Socio, aut Inftitore,
ii/id.n.\6.
paenitentia.Difc.^Q.num.^B.
Et compttit fendtteri rei%/indicatio,ftpraeeJferit tra»
ditio,Dtfc,^6.num.7^.
& Vendicio an Valeat, fi pretitim fuerit ColUtumm ar^
bitrium Tertii, Difc }o num j^.f^ 40.
Etandifferat , quod deelaratio pretii fuerit commijja
cert(Z perfon&,vel incertd., Difc,^6.nHm,zi.
Subfcripcio in dubio interpretatur contra Subfcriben- Verburn ii pl.icnctic in ContraElu emptionis an importet
tem,quipoterat apertius locjHi,Difc.^^,num.iZ.
Tcmpuc ,feu lerminus in dubio eenfetur appofitusgra-
tta follicitand£,nen extingHendce obligattenis, Difcur.
■ 7j.wK.49.
Vcndiror «'« dubio nottprafHmitur habuiffe fidem de pre-
tie,'Difc. ^6-nMm.io.
Vctba »■« dubiefuttt aceipienda dcmonJirative,non taxa-
ttvc,Difc.-ji.nitm.zT.
^^ECCLESIA
iEquic»s, & 'jttftitiafemper eenfetur inefe Eccltftt, ^
O" Loco Pio,Difc.)i.nHm. u.
Re(^or tftu Pralatus impltcans pecuntM Ecclefia inj
ContraElum nHtIum,tenetur ad damna,cr Interefi_„
,• Di/c.6i. nttm.i'].
Amptia etiarn contra hxredet ReBortt » vei Pratati,
ibid.num.Si.
E D I T I O
f^ide infra verb. Exhibicio.
EMANCIPATIO
f jlii ex cjuibus prctjHmatitt fimHiate,vtl fraHdtltnier
^^4iitftD*fC'^T'Wtm.ii.
conditionem refotutivam,VetfuJpenfiVdm, Dijc.6.n.iit
'/ Et an dijferat, cjUod verbim iftudfuerit affirmativt^^
velnegative conceptum,ibid.
ad Vitim^vide fupra "Urr^.Contradus.
E M P T O R
Vide etiamverh.lmcxede, Periculum.Venditot.
A(^ioncm quanti minoris an , & quundo tntentare Vd-
teit adverjus Vendttorem, vide fupraverb. Aftio iil
fpecie.
Adtjoncm ejUanti plurimi intentare poteft advcrfus Veit'
dtterem , qui ei non eonfignavit rem.intra tempus coif
ventumJJifc.y.num. II.
ExernptificA in Empiore, cui intra certum tempHs fa»
cienda erat confignatio Frumenti,ibid.
Et ^uid referat ad hunc ejfcnum,qHodfuerit venditum
Frumentum in genere generatiffiino,vel dea/i^uocer-
to Ioco,aHt ipecte,Disc.S.num, 11,
A<5lionem fuami plurimi intentare Valet contra Ven-
ditorem, ^ui non habebat inpojjc rein.^uam Vendidit,
Difc. y.num.ti.
Cenfum , Vet atiud onitt inveniens fuper re empta an^
pofitagere ad refcifftonem Contraiius, veldumtaxat
fro ttbtrationtatait onirt,DiJc.^^.num.2.
Ccafuin
Index Materiarum
Qin(vL.m fufer rempta aiinventumredimens tratnla-
tive de pyoprtts pecHtiiis poiefl repetere jolHtHm a
f^enditere,Uifc.^^.nur».}.
Amplia,qi*»d iumqitamCejfionartm,0' evincens i /o
itfifOte/i H^ere frofrHtttbuidecHrrendis , tbid. nit-
viey 4-
Confeflio Etnpt»ris,vide fuprk "UcrKConfcflic».
Crcdicor Emptorisrepellttitr enderif ex eptiotie,^Hitre'
peUtpojJes ipfe E'f>pfor,Di/c.') ./iHt/f.^0.
Doli e.vcepnoht repellitur, fexprof/ri» fkcicinJH/io lu-
crimj^bi ^jHsrit inprajHdicium Fenditorii , Difc.$^.
Pominium tjuando, (fr ex juibus cfffeatnr transtatum
iti £mpcore.-/>,vi..e jHpra 7/f>^.Doniiniuni.
•JBmcnj nomine alterim de flylo M ercatorutn nen fulet
idfrt Cont aciH exprimere , fed pottM emere proprio
pomine, Difc.^o-nHm.^
front exeodetn flyb muitoiies accidit ,quod quis ac-
cepto tjtlandato de tt/tendofcribit Mandanti.rcrru
ernijjepro cerio fretto , licet adhuc illarn non etnerttt
ibid.nhm.^i.
ft ijHid inde/ejuaiHr,ibid.
%aienspr»per/ona nornirianda,/ktim ac netnitiavit, exit
dte Scena , & ' redttores illitu nHllnm jhs /ortinntHr
Juper re empta i)\prjejudiciumnominaii,Difc.n.mi.),
C" Oij .84.iKW.13.
i,tmi(a,ui d.Di/c.\i. tJHtn.^.& 19.
Ei vtde fHpriiverb.ConKa,heas.
Evidionem an, & cjuwd,, loabeat contraVenditorem^,
■ vt.lr iiifra z/e ^.Evi<^io.
ti\iStu% ■^efoi/ipeni'ivv ^uando , (^ ^uibus cencurren-
titus teneaiur/ulvere Vendttori , vide infia verb.
Frudtiis.
«le Hyfoihecz pra^.mt>Hla,<}u<eper Emptoremfolet afpo-
nnH « t^Hijitio e rri a<i favoretn Creditotumfoilt-
riiritm.viie irtSr» vii.Hypochcca.
Locoriim AIoniiur/,,vii-e i., a i;«>i' Loca Moncium.
Pado redimendi expirato,jbtitn Etn^ or a i^nirit hbe.
ratn fae Jtatem dtjpontndi de re empta, Di/c. 57. »«-
mer.%.
Primus , i^ni ohtinuit ceffionen a Venditere cumprotni/-
fione eviUtonis,agere potefi infolidutn pro relevatione
adverfus po/leriores Ei/.ptorespmtli se/fionefui^nhos,
Dijc.^^. ium.i.
£t de raitotie,ibid.
^tnplia,ltcet primus Emptor cejftonem tion obtinHit «If
£vinrentc,tbid.'Hin.^.
Si vero primus Emptor obtinuerit fimpliciter ce/Jtonem
furiwn abfijue promi/fione EviHionis , tunc non agit
fontra po/leriores,nif pro rata.iiid nurn.J^.
£t ijuomodo fieri iebeat ijla dednUio pro rata, ibidem
nwri. <!,.
Rcgieirum iiabere ne^uii adverfnsFenditorem,/inon ap.
pili vttA ^entemta conirafe lata,Dif.6t.nu.\i.
Liinitftlijententiafuerit valida,(^ \u/la,ibid.H.^6.
Et !»ip'ia,ui ibid.nuri.^y.
Rcgreirum h bere netjnit contra Venditorem non cita»
tiu/t,ajfercndo /olam fenteniiam/ine Ailn, Di/c.l^.
nwi'. 14.
Rci furttv^tenetur il/am Domino re/iitutre , etiam ftbi
j.-etto non refu/ofOtfc.i?!. num.i.
JE; 4e rdiione,ibid,r.u.ii.
Litttita /tante bona fidc Emptoris , tunc enim/ivs_,
re^ pencs ettrndeia exiflat , j\ve non , necres , nec
fre tittn vtndicaripottfi iDoniino,ibid.nH.i.& Difc.
5j. num.-\.
£t tjiu bnna fides in Etnptere femper prafttmitHr, dotjec
^ti.>trariumprtbeiitr,'Di/f.ij.num.y
ji/nplia,Ht tbid.^u.i^.
Kci^urtiVit ^ttod Ui/ueritfcttntiam de Furto , projbari
pete/f tx indiiits,c- pr^/H/fttonii/U!, Dif. y.tium.C,
/impha, ^ttod hnjtifi/iodi fi, hnnprobari etiarn poteft
tx notirtis fxtr,tjH itciuiibi^',ibtd.
Contra,juod noi/u^ciai/i,tt.itia co <ieiiHrfilts, q- nr*»
/Hmpta,tbid.r,ui,.i6.
Declara,(juod in ornnem e*fum pr,tfumpiioiies , 0- con^
jedura debent e/Je urgentiffma.c leg',non hominisp
ibid.iH/n 17,
Kci furitv^ cjuudfuerit in feientia,vel nit/a ftde , argHi-
tur ex diininuiione , aut alteratione preiii eonfneii,
Dtfc.iy.nHtn.f.
Jiem Argui'Hr tx clandefino rriodo, ^ho emptiofuit ce»
iebra,a,ibid.nu.%.
Prout e converfo ex.lu-.ittur /eientia , vel mala fider,
^uoties emptto fitit inita patam,& pHb/ice, tbid.nHm.
Itemfetentia,&maia fides dedu.iiurex a/terationt^t
VariatioHefgni,feu.iler(i rortfiieiijbid. n. 9.
/tem , e.v tfuo ernptio fnit eeiebraca divcr/o rnodo ab
aiitsfanis bonafide,ibid. nn.io.
Itemex retcnitone rei empia tn /cco occu/to , Ve/ ex
emijja confueta regi/lratiotie e]Hfdeir. ewpiienit in /i»
bris Nrgociifibici.nu.M.
Item e:. tgnorantta crafa, ij-/Kpiiia,ibid.nu.ix.
Item arguitur ex farni/iaritate Emptoris curn FHrc^i
ibid.tiu.i^
Dec/ara hoc,ut ihid nu 24.
Rei furtivx adii/ittiiur adprcbar.dam fgnorantiam me^
diante jHrainenio , cjuando contra eumdem mi/itattti,
/o/um tndicia,Di/c. 27.r-<«w.i8.
Kei furtiva/i i/lam altcri veniHdit etiam cum bonafi-
de,adhHe tenetur iiorri/io refundere Jretium , Vtl
afHm.iiiontin,Oifc 18 ««.^.
Contra,fUod lon it .eatxr rtftitntrt, nif txct/fumfre-
tiitftu td,iu ^uo faCius e/i /oCHpIeiior,tbid.ex nuw./^f
u/^ue adfin.
£t declarantur Authoritatc» contrari£,ibid.n.j^.(& it^
£t ^uandoErnfor ad hu-e effeElum dicaturfatius /«^m.
fletior,ibtd.nu.6.& w».i}.
yimflta^Hod Emptor licite retinere valet augmentttm
frttttf^uod exfropria indu/lria comfaruvit,ibidemj„
num.i.
KeifHrttV£,qHamponeka/teri vendidit bonafide, noru
fote/i » Dotnino conVeniri atlione ulla rea/i , ve/ fer»
f»na/i,& de ratione,Difc.ii. num.9.
Et an prttium in hoc cafu remanent fuhrogatum ioeo rti^
farttVa,tbid.nH.e) & lo.Di/c. ^}.niitn.j.6.& 7.
Et anin profofiio/uffragetur DoriAno remedium , ftH
<e^«i/<«l.fimc,& Vitiuip, ff.fi ccrt.pct.<<, D«yf»r. »8,
nHm.ii. ••• --»
Sccundus evtnientt cafu redempiionfsfaS!it dprimo fV«-
ditore,an habeat aiiionem «(/ Interefit contrafrimum
Emptorem, Dtfc.ji. nu.i^.
Solycns pretium Crtdttoribfu anttricribus Venditorisi
necjHtt a pofierioribus mo/eflari aHione u/ia hyfothti
caria,Dtfc. ^i.num.^.
Minufcjuefer vi:im/iiibha/lati<>nis, ibid.nu.if.
Solutioncm^m/'» evitare non valet/ub prateXtm evi^
Rionis imminentii in ipfe iitrdne ContraBus ,qHotit^
Vtnditor c/l parattn cavere, Vel /item in /e fufcifere»
D^fc.^i.rHm.9.
Et ifi.i Cauiio prnffari fo/utn dtbtt frf^ itnf»rtanti4
mtltfliarum,ibid uu 9.
Cantra, tjtiod fdiicttprit/iari debetii CautiointlefinitM
fro mo/efiiis ttiam in futnrnpi co!7ting^ibi/ibits,Di/e.f^
nnm.y&i^.
& Conclufionum.
LiTnita,t}UOtfts Vtnditorforet notoric idoncus, drfecw-
rus, cjHiA tHncmn efet necefiaria bu\Hftnodi Caniio,
d.Dtfc.\%, nHm,io.&io.
, Item iirnim,^Motiefcfimque eventm molefliarum efldn-
hiHi,^ Fenditor\amfe ebligavit ad refeiitonem dam^
mrum, ibtd,nH,n.
Alia 'vide infra verh.Y:.v\Sdo.
SgUuionem pretii m tffngtat , plcrHmcjue moleftia.5 fbi
ntoverefacit a(fenate,&coilHfi'Ve,Difc.^%,niim.2i.<:S'
Dtfc.t^i). num.io.
Sed in hos cafu comPellitHr adfolutionemprttii, & fru-
iluum abfcjne eo , ejuod Venditor teneaiur cavert tx
caufa dd.TKole(ltarum,d.Disc.^^.num. ij.
Arr.plia mulitpliciter,Ht ibid.
£i ifnaido tnolefiiA cenfeantnr affeclatAt ^ procuratx
per hmptorem,ibid. ««.14.25 &z6.
Et qiiidffi ta/ts moiertia,fnerinc in fudicio reatittrCa-
nohi\atA , nifc. 59. nurn. !■].& 18.
SoUitionem pretii ut effngiat cb ttmorem Iitif,feu molt"
fltarum,debet timor efe prol>ai>ilt*, Difc.^^.nu.i^.
Sixhinxtst in jitribus Creditoris dimijft eibfc^ite cejftonK^
ad ejfetlum e.xcipiendi,quidefuid fit adalterumagen-
diyUisc.^y .num.z6.& Disc.Za.nu. 8.
£t de rattone,d.Difc 8(5. num.\i.& zj.
Caiera vide infra Verb. Subingicirus , & Vendicorw-
dem ttmpore cjuis efje non pote/i, Dise.6i,num.6.
ENUNCIATIVA
Dos,ejuf(jHe affignatio non probatur ptr fimplicem tnurt^
ciativam in prdJHdicium Tertii_, ^nidefuidft inttr
ipfos enuneiantes ,feH Contrahcntes , Dtscur. 14. ntt-
Wfr.54.
EPISCOPATUS
Uniti licet interfe habtantnr pro diftin£lis,^ diverftt,
^HOud Epifcopum tamen habcntur pro una Dioiteft,
£)ifc.i9-nHm.i\.
EPISTOLA
Acceptatay* no^ fuerit pereum , ctti extiterat dirt^,
non probai advfrfm jferibentttn , Difcnr. 61 nume-
ro y& 4.
Antequam pervsniat ad eHm , cui tji direfki , nulla
orttur obligatio iyHitttntis,ft» Scribtntis, DifcCi.
num.s).
. Jdeoque non fuffeit , aliquem fcripfijjii Epiflolam > nif
eam transmiferit,ihid. num.io.
Hinc ttiam,ftfcribens Epiflolam mtriatur antt^nanL.
illa rnittatur,vel acceptetur,nulla eontrahitur obliga-
tio,& de ratione,ibid.n,ll.
Wercatoris probat,^ inter hH]us gtntris perfonof habet
vimpuhlici /nflrumenti, Difc.61. num.t.
IntiUigetdummodo fuerit aceeptnmper tum, cut txtitt-
rat direSa,ibid.nu.l.& 4.
Probat dummxat adverfitsfcribenttm,non auttm contra
Te rtium, Disc. 30. nttm.li.
i.eco^nitifintnfutrit>nullamfacit probationtm , Difc.
ii.nHmy.
Recognofci melius Kt<iHit ab alto,qHam ab ipfofcribtn-
bente,Dtfc.6ynum.i^.
Scripu Tcrtio refuUrittr nonvrobat, Difc.jZ.nHm.iy
E Q^XJ 1 T E S
Hicrofolymvtani i»<it«w/ , Scprofttntur ptrpttHHm^Bti-
lum ctintrA Turcat, Yiifc.l^. ««.14.
Hierorolymitani quotmodis pojfint rtmantrt dcbitores
Cormnunis -^rarii ad eft^um capacimtis,vclmca-
paciatis Commtndarum remifftve,Difc.ii.nu.6 .
Et ad hunc cffcHnm quale debitum rtquiratHr^Difc.ff-;.
num.y
©rdinum <Lplf ilitnrinm anfint vtri Rtligiofi , & perfo-
94 £(eleftafli(4i ad iffUHm>nt valeant carctrari
tr.mcjuinnfufccli de ftiga.DifC.j-}, ntim,f^.(^ ig.
Otdiiuim C^tlirariitm n:i!lHm hal/en: pnvtie i:ttru
cjHjaddcliim conirachixtra cauf.iVi ^liliiU,Uttc.
l^iuHin.xZ.
E R. R O R
CoakfCicvcl cbligatro^cln,vel emif/a ptr trroreman.
obliort. vidtjuj^ra ve.b. Cowfcffio, vide infra vtrb.
Obligatio.
Conftnlus e.viliiditur,(if<.nte trrore ,Oifc.i,i.ntt.\a.
yimplt.i,(juod hjtc regnta nuUam habet in Jure linita^
tionem.iOid.
in fzfXoproprio non eflalUgcbilis^Dif.iii nu.X^.
Deciaru:id proctdercfiagxtnr de lucro afjecjHtniotfi''
cusfide damno vttuncio, tbid. n^i^.
Probatui eo ipfc,rjuod C9njht,rtm aliitrfe habert , Difc.
22.nHm.xi.
Solvens per trrorem repttit tx tondiUione indtbiti% vel
fint caHfA,Dife.i'.nuj/).io.& 11.
E V I C T i O
Cautio pro eViElione itnmi/itnte m litnine ContraBut
prtejkiri dehet ptr Venditoretn agentem ad preiiift-
lutionemadverfus £i),ptorim,DiJ'i.^% nu>ii.%. .
j^n aHtempritjhri debeat Cautio indejintia,vel foliiMj
pro importantiarnoleftin.rum ,ihidknH ^.Difc . ^j. w>*-
mer.^^.&X^.
£t ^uid , Ji f^^tnditor fit notorie idoneus, & fecHrus, d.
Difcitr ji^ num lo.er 10.
£t qiiid,ft eventus molesHarHmft dubinSi & Vtndittr
iamfe obligaVerit ad refeciionem damnorum, tbtd.nu»
?aer. 1 1.
Et tjHomodo in hiftt Cafibus confulatur Etnptoriyfil^tn'
dttor ob paupertatem , vel aiia dt sa*fa caUtrt ne»
tjHeat^,tbid.nu n.
Cautio pro eViiltone imminente pr^Jbri non debet ptr
f^enditortm, ^uando £mptor moltfiioi fibi mcVtrtfe-
cit ajfeihte,& colluftvt,Difc.^i. rnot a.5.
Et an Emptor admittatttr ad jHraHdum , quod ntlefli*
nonfuerint per malitiam procuratd.ibid.
£t ^Hando moleftia dtcantur tiffcclacie,& procurata ptr
Emptortm,ihid.nH. 14.1^ & 26,
Dcbetur etiam in Concrattthustnnotninatis^Difc.LO.nu-
mcr.^p.
Emptor, immintnte tviUiont in litnine Contra^us , an
poffit danegare f^enditorifolHtiontmprttii , Videfuprk
•Ufr^.Emptor.
Emptor, (bime iuUitia eviSlionii,non ttnttur interpel-
lare Venditorem,ut tum liberet a meleftin > Difcjiy
num.ty
Emptor,/fen/r juslitia evinionis,pottfl ttiam non expt-
iiaiafemtntia rem molefbnti dimitttrt, & nihilomi-
nui rtgreffiimhabere contraVendiiOrem, Dife.6i. nu/'
mer.j^j.
Emptor ad tftSlum liberationii a molefliii ijuid^idftt
ud alterum eviBionii,non teneinr intjttlrrrt dt fubfl'»
fitntia moltftiarHm.fed fHfftcicillM dt fa.iio Jibt JutJJi
ilLi*s,Difc.^<).num,i.6.
Htnc deteUo fideicornmijfo fuptr rt tmpta,fujicit Em-
ptori oftendei e fideicommtftum,& Venditor tentturaf.
fumere infe litcn fuper identit^te,detraUionihHs, &
attisexceptionibHS,ihid,nH.i7. .
Einptor,y»« pafus tn evitlionem , anpofit cogere Evtn»
eentemad cedenditmfibt i«?vi.D«/f.<)4 "».".& Je^^.
EmvioTfeienteremensreMJienam.vclalicHi onert ob'
noxiam,non potcft agertdt evi^iont , Dtfc.^9 '"* »••
& D1fc.6c.nHm.t9.
£t derationt, d.Difc.Cti.fH-^i^'^ . , ._.
Ltmim,a,iando Emptorlfaiali erfttt cavit deeViBtt'
tic,d.Difc.i9.m,.H-^ d.DiJe,Co.rM 19. ^^
Index MateriarurrL,
Bt declarat ^uodjcieniia Emftoris debet ejfe certa, C"
in tn Ipecie, adeoHt pr^fumj-ta, dringenere non fnffi-
ciat pro excludcnda eviBioneydtB.DtfcHr ,6(>. numer.
58.C&' 54.
in Feudi deVolHtiotie an competat SuhfeudatArio 4d-
vtrftts Sttlffeitdantem > remijfive , Difcur. 60. rtu-
mer.iQ.
Fifcus> & Princepj, eJHf^ue Camera licet non teneatur
de evitlione, tcneiur tamen adfmpltim , nempi ad re-
fiitHtitnernpretii.Difc.Ga.niim.iy
Libcratio a molenOf , e\ufqHe fiidicium in ejuo differatj
* fitdicio eViElionis,Difc.^^.num.iy&fe(jcj.
Loca Montiumfi fupprimantur a Prtncipe , Vendjtoft
feu RefignansnontenetHr de eviHione , Difcnr.ji.
Non debetur in ContraUn , ^ui poterat fe habere ad
itmmodtim,& ineommodum, Difc.^i.nH , i^. & Difc.
io.num. II.
InteUige,ut d Difc.6o. nu. 47.^ 48.
Non delpetur , cjtiotiesfe^uatur exfaBo,aHt culpa ipfns
Emptoris,Difc .ii^.nu-\j .Difcfi. nu.id. (^ Difcnr.^t/.
nM.31.
Limita,Ht d.Difc.^i). nH.^6.
Non del>etur,<fuando Emptor,nMlla adhibita defenftone,
nHlloijue fafki denunciatione Venditori,rem dimifit,
Difc. i^.num.n.
NoB debetnr, quando Emptor per fcrdes illamfibiprt-
cnrdvit,Difc.^().nit.icf.
Limita,ut ibid.nu.^6,
Non deiretnr^tjuando provenit ex natHra rei, & ajftgna-
turratie,T)ifc.Go, mt.Vl.
DifiingHe inter eviciionem rigorofam qusad damna , &
Intereffe , acinter reflitiitienem pretii, ibidetn , nn-
rr,tr.<^y^ 55.
Et declara > quod in hoc prepofito principaliter inffici-
tur intentte Contrahentium,tbid.nu.^j .
Et limita , ^uando Emptor Jpecialiter ftbi providtt
ettrm de cafu evi^ionit provenientis ex natura reit
Difc. qi.num. 54.
Non debeturfi eafeejuatur ex faBo l^rtneipis, Difcur,
4S.ntt.10.ScDifc.60 «».14.
t^^mpUa , etiamfifanum Principis proverdat ex cau-
fapublicii utilitAtii,vel neceffitatts , diB.Dtfcttr. 60.
' num.i^.
JLimita,cjttando Princeps proceffit hon defaU» ,fedper
Viamfujlitia,!:^ adhtbitxcauf£cegnitienis,tbidem~t
nHni.50.
Et difiingue inter eviElionem rigorofam > & resiitHtio-
ne7npreiii,& ibid.nu.^i.
Obligatio de eviUtene efi de natura,8c cnnfc^uentine-
Cffiario Contraitus prtncipalts,Difc. 18.nxw.4j.
Et debeiur in cjuoltbet ContraiiH onerofo etiam ciira
paBumtDifc. 60. m.24.
il^ciiculo yci in^ut drfferat,^ de effeUibHs exindere-
ftt>tantibhs,Dijc. io.mim.A.'^,
Rei zcridit^,vet in fcliitim iruditd Emptori,velCredi-
dftori facit , ^Hod friintiVa eJHS jura revivfcant-,
D'y?«r.86. .«W.5.
De lara,ut ibii.ny.G.
Sitbdecl.:ra,ui ibid.num.^Cet 17'
K\go'cCi,fcHpropriefu7npta importat condemnaiionem
tn dMplutn , & refeUionem damnorum, ac Interejji^,
Difc.60 mtm.i^.
Imprcpriaautetn ttirtc dicitiir , c^uando folum pretium
Venitper Vcndtorem rejliiitciidHDHtbid.nu.^^.
Vendkox tenetnradpretiirefiituiione?.'! eiga Emptorem,
licct cxprejje couvcnerit[, nolle teneri de eviUioni^,
Tijc.69.nu.16. '
Amplia,ejuod ab hac pretti refiitutione botki fides yien,
exctifaL,ibid.nit.j,z.
EX ACTOR.
Collcftarum tenetur foium exigc. e a Dcbiionbus irm
notnlapbi fradiu^ defcriptis, ),on ai:tem cognojcert^,
an illiftnt Vere 'Debitores,Difc.i\.num.i^.
DommiufX) pecuniarnm ex^ikiruin an tranfent in Exa-
£}orem,itr.ut pojjit illam cumfuts coM>niJccre,dHmme-
do refiicuat Dotaino iantttndem,Difc ^6 fnbn.w.
Mandatum ifcctale ad exigendum tin dcbeat kabert^i
nde tnfii ^'?y^.Mandat«n).
Negligcnsjiy morofm in exigendenon pr£fimitur,dH7n-.
ab eXMUtone cotn?nodHmpercipit,0' ttttlimtcm, Difc.
ic).nttm.ii.
Pccunisc alterius nomine exaUa an ttneatur ailiom^
DepofiiifVel petius illa Ai andati,Dtfc.*jO nu.^i.
ViOiuiatoii, Vei Exanoii cenfiintio ad exi^e/ida Credi-
tu dura,^ diffciliafoler , 8ipvteft boriififnri lerttat
vtl^uarmpars eorumdtm Creditvn.m^OiJc.io.n.^t'
Rationem donec reddtderit,pcici'i lidie inicimreiine-
repetuniiii exaitas , eafqiie etiajr, in ujus propritt
converttre, Dijc 7,6.ntm. m&it,.
Retinerc an,^ cjnando valeat ptcnnias txackis ex caw
fa Salarii,vel jro dfiecHraiieue proprii Crediti,vide
fuprJt "Ufri.Adminiftrator.
Solvcns Exatiorijutaiivo ( ivimiis an hbcretur a debi'_
tecum eadem Civimte,vide infra verb. Solvcns.
EXCEPTIO IN GtNERE
TittmtregHlamin cafibtu non exceptn ,DifcHr.ii. nu-
mm.i^.
Obftans Cedenti an,& tjuando oiflet eiiam Cejfitnari«t
videfupra 'Ufr^.Ccflionatius.
EXCEPTI O IN SPECIE
Antidara;, videfupra ■Ufri^.Antidara.
Ccdcndarum objht Creditori agenti contra FidtJHjji^
re7n,Difc.i6.nHm.6.& DiJciJ.nnw.y & Dtjc xi.nu-^
mer.iS.
Et an Creditor teneatur tradere Eide\ufori Inilrn»
menitm Crediti contra 'I^rincipalem^dd. Dijc.i6.(^
ij.utrobi^ue ibid.
Virum vero exceptie hac coTf>peiat tti,.m Sponfori, d.
Difc.ij.nu.y
Doli facit cejjare viam exccutivam litterartim Cam"
bii,Difc.yfHb num.to.
I^on datur,e]uoties ejuis aUtmgeJfit, uti ejuilihet prH^
dtns Paterfamilias gefifiet,DiJc.^i.nif.26.
Non numcratx pecunia: an,(jr quando valeat cpponiper
Accepta.nttm Ittterai Cambitpofi acceptntio»em,vfdf
ftipra in verb. Acccptans.
Non numcranta pccuni.t>^««f /»<"(/? epponi Ciranti,anj
valeat opponi Giratnrio,Difc i.vuin.^j.
Non numeiatic pccuniacKc» efi ailcgabtlii inter Mer-
caieres;DtJc.3.^.fiu.p,
E,X C U S S I O
^ona intricatnDebttorts habentur,acfi nonef[ent,ade^~
iiuM excHfitonis,Difc.^i.nu^o.
Et ^nando dicantur intricatn,ibid. tmtn.^i.
^xccptio excujjionts non attenditur tn Magnis Trihuntt-
libus",, (^ ijhi procedttur fola faHi vcntate insfelhf
Difc.:.inutn.ij^.
Exccptio exctifiionis tolli potefl nen minus per pailutujf
^uamper Stattitum, Difc.^ynHm.ic.
Std fi toHaiHr ptr StatHtHm,pofiiint ntl.i/ominus Ctfki
trahentts contrariuvipacifci,ibid.nu.u.
Exccptio cxcujfionis non cotnpettt MtrcatorthHS fidtr.
]ubeniibus pro alio,Dtfc.Gtntr.r,Hm.%6,
Ei de raiione.ibid.dr nu,^'],
Fafti ah uneexCrfditeribusprodefi caierij , adeo Ht
ifli
& Conclufionum.
ifti non t:neantar ai iteratatn excujfioncm bonornm
commun^s Dcbnoris, Difc ii.Jlib nui,!.i-].
Faiiti /iie /ue pcncbiue fuffra^^.cur Cejfwaario, Vil alio
gbligatofACa-e diUgcnuas, Difcur.y^.nnr/i.iy
Ficii regltUritfr debet contra prtnctpJcin '£>ebitorein,
Amequam cortVeniripoift fidejufior, Difc.\).n:i)n.<).
Fallii, qnoties Debtior j.rmcip(ttis mor.itnr e.vtra Stzir
ru'/i,DiJi ii.n:'tm.S
Jtcm fi/iit,^itotiesJiiperbo»is DeiiicrisVeluti Jitis c.v-^
tra Stntttmfieii neqttit c..icniio,!.:Ji reportetnr Exe-
c[\xitm,DiJc.<)i. nttm.^y
Fien" regu/ariter debst couir.i principaliter obligattm,
antecjnam dctur avoc^tio fcctvnit flut£ pojiertori
Creditori, Difc.6:,.num.i^.
Scatutum tollens bcnefciiim c.xcujfor.is non hjibet /o-
cnm, ijii.indo Partcs cuntrnrium conVcneriint. , Dijc.
fj. nitM.ii.
, E X E C U T 1 O
CoiKediait fttper hnis ftiis in ferritorio fudicanti^s,
^it.ir.do conjitmmari no>i potcB t>i boni: pe:itis,vc/iiti
e.\tjiet:tibits extr.i Tc ri!orinm,DiJc ^i.r/um.^j.
Coiitradtus^^',?/ negociifi difcratnr in fHtt:rttm,>ithii in-
^ terirn aUiim cenjetiir , doncc. ad ejfeciivam, execntio-
nern d.Ve.:iatur,Difc.j^^ .nuiim'^.
^ifkifiiper Itonis a/teritts , cjHam /Jebitoris tatntjiua>n->
jpoliativa cji r£Vocanda,Oifc.&4,.nH.i.
Fieii non potcfl , nifipriiti pracedat /iijuidatio Qrediii,
Difc. 38. num''.!'',. . ,. ..'-^^iC^:'^- '
Hitic StMutttm yrxciDiens fieri executionem pro In-
jir[meniis~, t^ Lr.,'diiis,int.ctii^ttir de /iqtiidis , ibidt.
TJH.l-J.
Hypothcca indncitHr f^vore Creditoris A die, cjuofnit
adeJHs injhniiamfajfa executio fuper bams Debiti*
ris,Difc.S').nn..i\o.
^mp/ia,eiiamfy aq.t:ur de Credttore Chyrographarig,
tbid. ,
Jiidicmm rcguUriter incipere nen debet ad .executio-
ne,OiJc.c)%. nnm.xcf.
E X E M P T I O
Fide tnjraveirb.ltnmnak^s.
EXHIBITIO
Cgdioiiarius an teneatur exhibere /tbrum Cedentit ad
fundundam exc.cptionernDebitons cejfi , Difcur.-jz.
nurn. 6.
Cliiuju/a finc ftrcpicUjSc figura ]\xd\cnnon operatHr,ut
ad exhibitionem teaeaiur us,<jui a/ias de -jure edere^
•..nontgnetur,Dtf.y^.nu7n. 14.
Dominus non cogitur ad exhibitionem /ibrorum fiii Ad-
jnuitjiraioris, niji quando eji in cafu, cfuo pojjit pneci-
pere Adminijiratori,. ut exhibeat,Difc. J^.n.j.dr 18.
ExidcnUi Penes Reumconventum de tempore motx /itis
probari debet corfciudenter per AUqrem infjieniehi^
pro cxhtbiiione,D.ifc.j', nu-m./\.'
£t mnprobata. per Atiorem exiflentia,fitfficit Reo jti-
ra.e /tbros, ve/fcripturas non habere, nec doio dejtife
halfcre,}bidem,nHm.y
A}npl''t,/icet ex a/icjua fde,Vel relationeTeriti conjiet
dij cxijientia penes ReHm,ibid.nu.6.
^s;cs Mercatoris tenetur librts ajjervare, eesque ex-
i}tt:-e ad injhtntiam Intere£e habeniiiim tTjifc.66.
mi!i. .
jimpiin e:i„zm ia h.treeie h£redis,ihidem,num.i).
Et dec/.tr.-iitur hwMomKQS. contrari£iibid.
Hxredcs •J^rlecateris , fi fnt p/iires , quurnodo te-
neantur an exhibitionem iibrorum , Difc.j} tiitmer.
16 & 17. _
I^ibvoLum , aliarurn^ue fcripturarum defiire Canoni-
c»i Af de Jiyio Rocx hdininQi eoneedintr tam Reo,
cjihim A;lori,anii,;:iata dHfcftieKc ff & C. Je cdcii
Drf.-jz.nnr/r.i^.
Intel/ige,ui Uid.yr.i^n.ir-,. ■ih.&if.
Mvxciioi, Jive A.ger,:U.i,:i „...,, i,:ctiir cxh:be,e f!^
proptos Codiccs .dtcri Mercatori, ve/ Ar.c,nLo,
Dtfc.Jt.. i,H.,i.h. , '^
Ei cic r.itioiie, it<./.c"".«.iQ.
£c rcipondctiir DoUri,:^ lUu-f.y ;,, co.if. j;. i„ .cpofi.
ititn .!dd::<:ia,il;id.ii',t.'.i,..;^j,ii,ft,,jit,,_^,-; ■ ' ' ■'
Moio!lis in cxhtbcndo /:br:,s dicition pu.:^l , ^ui edcre^
nori v.Uetob i,npidimJntu>ntcriti\.D,fc. -. „....g.
Dfd.ira,:tt ihid.nn)r..ic). hbietiath expetidititrCjulci
coiitr.544. ■ • '
Non concedi:ar adfimdahdarn intctionim AP.oris, Jei
Jolu.-n ad e.-im c.uid',uvandam,D:Jc.ji.::um.\Xi
Erdc r.uione,D:Jc.j'y nu.yQ- fib num.n,.
Noii concediiur,nif fidcv coguofiahudefse inpctentt:*
]Ujb.in,cj- probabilim cutifim.Di;c.ni.uii.\.G.
Noil sonccdi!.'t^,'iiftnbus cericnrrcnt,ib.:is reqnif,tis,dt
quibtu,D:fc.-ji.nu.zo.
Noii cinceditur , i]uando'VeritM o/iiindc hAleri poteHt
ciimaiiio pro ediiione fit mere Jubfi.iinrta. , Dijc.ji,.
>:u.ii.
Non conccdiiiir , ijuando tendit ad dctcoenitim de/i:
lldrii ey.is, quipuifunr ^ro ediiione , Dijcur. 7}. nu-
'tner.x^.
Obiig.itus ad exhibitionem,crcc>ifervntionem/ibroru7nt
ft illos effecHve rton h^hcat , tenetUr d:trma \-ut ad In-
'terelfciDiJc.yymim.io.
Rcicufans exhibere /ibros,ve/fcr'iptur.u habct contraje
" pf:ifHmptionem ma/i 'iiiris,Difctl%.nUm 15.
Socius iidininijirani tenetur exhtbere /ib^os adMini-
(iraiionisConfocio,qHinenadmiviJiraVit , Difc.ju
niim.c).
6t addt!C!tttr,ac dcciar.ttiir in hoc propojto Rct. co*
ram Bich dccif.ii^.
EXPENS.C.
Glantlcftiii^,*;?//^^ Gafti fcgrcti, tjuandofint bonifcandi
THtori,vei Admininratori,Difc.%Q.nurn.\6.
Exn:i'pdlzii\cs dicuntur,jii£ pitnt pro Advocatis, Pra»
curntoribiis,CopiJii},(^ Notariis,Difc.6^.nt(m..^.
Amp/ia.quodfub earum nomine veniutjt etiam Ori^i^
na/ia Iriformationtim in fure,ibid. nu.^.
Itemampiia, ^uodhujmmodi expenfe connumerantiit
inter Judici.iies,cjuando agititr pro refenione iamnoi^
rum contra temere titigantem,ibid.num.6.
ExfrajudiciiIeSy?ro Advocatis, Proctiraioribus,(^Ck cju*
alias appeiiantHr demortHX,an Veniant reficiend* in^
Judicio Spoiti,Dtfe.i5^. riicm.2.
Di/iingtte inter Spoiium 't^udiciaie,(^vioientum,ut ibidt
Cf" nnm.^.or ij.
Et dcciara diftinilionem,ut ibid.nu.i^.dr 15-
Extrajudiales, &demortui£ reficiendxjiini in judicio Ati
tentaiorum,DiJc,6j,.nii.\o.dr 12.
Limita cf:ioadexpenfMjuperJlit.u,ibid.nHm.v.
EtcraJLidicialcs jtt/iificantur ievioribus prob.itionili»',(^
de ralioric, DifcGc^.num.l.
YaHxina/iijua re nen tribiittnt hypothecam adverjia
£mpiorem ejiifdem rei , fed dumiaxat tn coniurfn
Creditoritm,Oifc.-c)Ci.riu 14.
\ crUimilci cjuando aiiffjne a/ia iujiificatiorte iemfcan»
dit veniani THttri,vel Adminifir.uvri , DijC.icf. nit»
mcr,\6.
E X P R E S S U M
Dician id;(jitwdnecefario fe^' '•••'«' e.Kprtjfisin tA-.
don di^nftione, DtfcAynu.iZ»
AmpHa^utibid.ntitn.i}.
Dicitut id , ^iiod inta vir/nalittr exprejfo , ant tJt
»ir'i$.
Index Materiamm
mtnte diliontntl/colHgimr^Difc.w.nii 14.
EJCPROMISSOR
SMcicut ilUyi)Hi promitttt detJ^/andstoJeHAdinftan'
tiam 'DebiteritiVel tbligatifaltem ine^caciter, Dtfi.
ly.mtm.i-GrG,
yil aho inodo dieitur ille,^Hipro a/io, nevandi ammo,
promittit.ibid.num.^.
£,t expendimiur }ura loquentia de Expromij}ort,ihid>
nHm.j.t:^ w*.ic).&iO.
DifFctr a FidejulJoreyijuia ^ui FideiHJ}oremdat,obliga-
tus rntnet, f «« "^ero dat £.\promiprem , Itberatur,
Difc.l' numi.
Interccdere anptfitpro non ohligate , Di/cur. ij.fub
EXTENSIO
Non poteflfitri ab una partt Stututi ad ali<tm in mate-
ria odfefa.& exorbimnti.Dtfc.^i.nHm.^^.
i>r<efertim,ijuatidocontrarium extat decifum per "}>**
Commme, O^id.nu.i^'
F A BE R
Sohent Fahrt Murario , vel Lignario , eum qut quii
contraxitpro fonftruUione ty£difcii, liberatur etiam
reJp£c{uOperari»rum,licet Faberpoflea deeoxsrit,
vel aufHfferit,Difc.±±.num.ii'
^ F A CT U M
Caufa ^ualihet ttiam colornta exeufat inonfiiUo,Difc.
3S..»»OT.i4.
Illicicum, & inheneftum ejfepoteft, & tamen nonpunibi-
le,Difc ^6.num.2i.
Lextftve Statutum '*emns altejuidfieri^non cenfetur ir-
ritare ^am fnitum,Difc.<^7nHm.\^.
Maximccjuando uiteriM nen proeedit faUum annul-
lando,ibid. tium.iy.
i Uinduo,vel ordine de faciende non infertur neceffa-
rio ad ipfum faElum,cum a/iud fit mandare,(^a/iud
facere,Di/c.'/. num.^.
£t de raiionefibifi.num.y
Promiflio defactendo /onge difert ab ipfofaBe.Difc ^6.
ntim.-j.
'£t quomodo diflinguatur i faUo , itaut importtt ejus-
dem fatti perfeaionem,necne,Difc. jj. ««w.j.
Promiflio defaciendo non impormt fattum, efuando im-
ptementnm pendet ex faUo alterius ,Difcur. jj.ntf
mer. 6.Q^ 7.
PromiflTio defaeiendo , non eb/igat pr^cise ad faUum,
fedfilum ad damna,& /nterejfe,Difc.^y.num.i.
Et ^uid in hee cffu teneatur i^ilor probarcibidem^,
mm.4.
FACULTAS
Ctmbiandi cencep Crediteri ^uid eperetur,&antran-
featad tliius haredes.videfuprii va^.Cambium.
Conccjra conditiona/tter ad aHquid agendum,nonpoteft
exercert , nifi purifieata eondititne , Difc. 66. nu-
Wfr.ij.
Habens fatultatem obtigandt alium , eum non oblig/tL,
atuufque ta/ifaeuttAte nen ut4tur ,Difc.^^.nHm.%.
FALCIDIA
Vide iw^<»Wrfc.Trcbellianica.
FALSITAS
Kt\im\Xi,Vel eonfilium nen tnfficttur in maieria falfita-
tis,& fraudiiyfed dumtaxat exitni,D'fc.]6.num.j.
. Ampliaeiiatn in Caufis Fisci,& Camera,i/>id.
Cautela nimta,vet infelita arguitfHJpicionemfalfitatis,
Difc.^^.mcm.ij.
C4am commitiifolet,non autem pluribiuperfenit e.vpenit
nefaei/edetegatur,Dife.i7.num.i.i»
Con]e£tuxiefalfitatis debent epvraVes^Sc «rgentes , St
jHrti^non hominisyDifc.^ynum.ii.
Cic Jiti cejfi exc/udititr , (i ttiudfuerit a fudice canonim
z.atum pro hent,& reati , DifcHr.^^C.nu.fi.
in Libnsprivatis , feu propriarum rationum cemmijf4
non e/t punibi/ii,Di/cui .^6 ntim.^y
Pritferiim,qHando hujnst/iodifatfiiM ncn erat apta a/»
teri nvcere,ibidnitm.x6.& 37 & nuni, ji.
in Mumsimitatione efidrfficitu , &imprt,^ahi/is, ubi
verba nenfunt paHca,fedplHrima,DiJ(.j^.ium ii.
Sctipiux st arguiiur e.x eo,^uodi!liM corpus apparei arm
£lt/fimefcrti'turn, &pcfl fHbjeripitomm adeji sfiaiiHM
exubir..ns,l)ifc.^y ium.it.
Scriptyrje exc/tidttnr.quoiies i/lafhit a/iM judicialiter
caneniz.ata pro Vera,& /cga/i,/)tfc.}^-nHm. 1 7.
Item (juandti roboraiur^veritate atterinsfcripHtriii,vet
lrftrHm'nti^ibid.nitm.\%.
ScxipiuxxieHttur exocutart eiufJeT/itnJpe^ione , Difc,
^^.rium.ia,
ljcei\ffatj,f Jcriptttra dehet perfeverare uf^ue ad fen»
tti>itiAnp,ad hoc,Ht ptiniri v.ileat,DiJc )6'''Um.6,
F A L S U M
Bincus folvens Vigore OrJinis fatji tenetur erga veritnt
Creditorem aditeratam fo/utionefn, & de ratione^
Dift.^t). num.n.
ComOiittens /alfum regutariter procurat,&feit e:ian.,
illud benc ve/arej)!j'c.^s.nnm.^%.
Pccunia exacla vigtre Ordinis faljl refiitui debet Domi»
no,feii Banco derebaie.Difc jp.^/r.jo.
E/ yuomodo probetur identitoi kit]Hsmadi pecunia^ihid,
num.^t.
F A R I N A
Fideinfiaverb. Frumentum.
F A V O R
pro Pavolt tjHod efi indunum , vei difpofitum , non defet
in edium retorqueri, Dijc.iynumer.x'^.& Dtftur. 71,
»MTO. 22.
FEUD ATARIUS
Diftraiflio F*«<i» an ].Dfftfibi retinere iitH/Mm,& anii-
quar/i denvminaiionem,vide fupra Verb.Vm o.
F E U D U M
CrcdCtOres ^uinam prnferantur in petunia redach f*
Fef{do,an habentes aftenfHm Principis,vet nen ha\tttt'
tes,fedanteriores,DiJc.-]i.num^.
Et expenditur Vinc.dc'Ftanch.deeif.<54.«i«</.
fi Devolvatur <r<i Dominum , an Shbfettdatarius agert^
Kaleat contra Subfendantem pro eviiiione, remi/fivt,
Difc 6o.nu7n. 10.
Exc\iiCi}s-a fuccefitone Feudi nen dicitur e)ccltifi*4 a pt-
ctinia fimp/iciter deftinata ad ernenduT/i Feuditm.t
Dife.\^.num.^i.
FIDEICOMMISSARIUS
Eleflioncm habet in cafu a/iemnionis agendi Ve/ contrit
rem altenaiam,vel centra h*redes atienantis pro fi-
integraticne,Difc .^<) «Kw.58.
FIDE JU SSIO
A.QCe'Xoxiz,& conftcuiiva cen/etur ad prineipalem ob/im
tionem,Dife.^.num.ii.
Ideoqne fHhfinere nen poieft , ^uoties deficit debifur^
principt,/e,ibid,
Et ^uidfi 'I^rineipa/is fit naturaliter tantum eb/iga»
tutyfed non civi/iter,an fidejujfio fubfi/kit , remijfivt,
ihid.mm.i^.
Adius ob/l£at,fed nonplut extenfive,Dife.$num.i^,
k CirccxMO praHita non tenet , (juoties Carcerattofuit
nulla,veiiniHftn,DiJc.i6.n.^i.& DiJcy^.u.i^.&xQ. _
Declara , dHmmodonultitaiCarcerationisfMerit\udi-
cialiier caneniiMl4,Difc.yi.. ttum.^g.
£r[onca(
& Conclurioniim.
Erronca ,/?« inm chv> prafnppofifo pracedentis obliga-
tionis , cj.Ki, non aderat, non tenet , Dircii,-. n. riii-
tnerj.^i*
Exccndi nrqnit ultra id , ^nod Fidqitfbr litteraliter
promifit in Infirumento, Dtfc. n. n. ic.
Fa(5ta a.A commodum untm perfona non extenJittir cd
/liitimy etiamfieademcanjaconcurrat , Difc.2.1. nn-
mero 8.
jimpltaf etiamfi perfona non nominata haberet Inier-
efjc in eodem Contra[lu, ibid n. lo-
Fa£ta/"-o A-ionuo non lenct , Difc. j. n, 5.
pcr Filiumfainilias ,tn fieriv.tlcat non folinnpro Patre,
fed etraiii pruquolibei c.vtranco, Drfc.li.nHM.iz.
Hircdis putatifi ftvare f.iih ac etl.-.n Ij.xreditario no-
mtnc ftiptiUt7:,non prodefi vero h^redi pojtmodnm de-
tecli;,^)fc.zi. nin/t.io.
'^QX. iw^ko^icm an f C^ qn.qndo ftri Valeat , viJe infi-A
ver^.Infticor.
de ^udic^^iiiii fiyendo dicitur Prtttoria, ^ '}ndicialis,
Dijc. 91 nH.m.'].
Et ob id denuo prajkri debet in fecunda Injkintia,
tjH.'ndo j,i>/i data expiravit in pi ima^ibid.num 9.
de juiiicitamfolvendo i')quodijf.'rat,fidatnfueritco-
ra»i judice Or4inario,velDelegato, Difc.^l.nurn.^^.
Vide etiam infra verb.^iie]\\'Xox.,^fu Cra vcrb. Caii-
tio.
Lzfioncm redolet, quiafide\itbere , donare, Qrperdere^
junt untm,c^ idem,Difc.i^.nmn.ii\.
Mens.C^ intenno Partiftm Vsrij7milis multumoperatur
irt matcriafidejujjiouis, Difc.xi.num.']
ijimi.n , tjuando vcrbaftdejnfjionisjitntdeperfecla-
ra , ^uia tnncjlntur verbis , cr non mevti , ibidem,
num.i^.
Mcvczzoics pro fidejit^one recipere folent emoltmtn-
tum,quod nunctioatur ProvifioiDf/f.jS.WMWj.jj,
per Minorem /<?<?& «0« tenet,^ de ratione,Difc.iS.nu-
r/ier.i.\.y- ti.
Non porrigitnr ad eum cafum,in quem Fidejujforfe non
ohligaffetfDifc^. nu. yinfin.
VizahnlocoCarceraiionis intelligitur dttrare ufcjue^,
ad intearam /atisfatiionem Creditoris, Difc.^i. nu-
mer.\-j.
Prxftita loco Cautionis de refiituendo ad omnc Manda-
tum ^aiiciifuffr.igaturftlnm Credttoribus,^ui com-
parueruntin illo fudicio,Di/c.^^num.^.
PraefticacM/w Claufula quatenus &c. diciiur conditiona-
lis,Qr eatenus obligat .cjuatenus quis de fure teneatur,
Difc.^i. nuin.ii
Pracftita/rt^ alifjuo fuppofito,qmd non fubfflnt,non tenett
Dif'.j9 num.ii.
Intclfgc, tit ibid.mm.yj-& 59.
Promiffio dcfendendi adjefki in fdeiu/fitne efl indivi-
dua nee ad unum cafumpotsfi refiringi , Difcur. jcj.
num.i^.
Refttifta.*'^ unam rem,titulum » vel caufam nequit ad
aliam dtverfam,^ feparatrjm extendi,Dtfe.i\.num.i.
& Difc.^cf. num.f.
^mplta,ue concurrentecaufa expreffa,aut ratienepar-
ttculari non attendatur ?naj»r amplitud» verborum,
d.Dfc.^^.num.i.
Scqueftcurn an,& quando tollat,fjr verificetur, qitod f-
de\uffiofit Medictnafequefiri,Difc.c)i.num.2.
Sciidli /uris cenfetur , ideoque firicie etiam debet inter-
pretnri,Difc.zinum.9.& Difc.^^.nKtn.6.& 11.
^t tenaciter ejus verbts eft inhiirendHm,Difcur.j$. nu-
me- 5 .
'Pr'i.fcrtim,quaiado Fide']ufforper verba taxativa cear-
(tnvitjuam obligAtienem,ibid.n.ii,
Decl ra h.tc en.ni.uut in Difc.^^. .':;:}/3.U.
ad Teir.imi f-,nti,ira:fUio ev.-ic/,. nr.'.pvre cxihat fvt^
^■,:u:rAeJidc^.jf,neleg.n , fr.e dt co.'vcmLal„
UlJf..ll,':Um.li,.
l'crba ftarc M ctcduc nnpcr-Ant fid:]ujfionem, Difc.61.
nnm.^.i,- rijc c,'6.,mm.\\.(Jr y .
Weii\yt:i:ivcrfali.t tn fi i,\ujJione ron recipi,i,:t aUtiy.am
rejtriClt^mm,'D::c. ^i.„u,/..y dr Dif .K^.:..u//r.iu
F I D E j U :. S O R
Caplcrii.t;./ .^dminiftr to.ii necjim * Ot/n.irio tonVenU
ri , niji ^H.mdo tdem Dorntnus fuerit dammj.catust
Di'C.ii.nnm.n.
dc Cl.iuCulis , ex quihiij Fidejitjjir babeiurpro Corree,
& prtncip.iliie. obligato,re/m<J?Ve » Discur. 55. „„»
T/.er .y
Co mptcliendi nor. folet fub nomine Tartiwn ,feu Con^
tr ..bcKtiitvuDifc .^$.nitrn.x<i.
Conveiiiri ncouit f. Crtdi.ore , (jui ncglexit lempor^
congrito rcporciire fatisfathonem a Debitoreprincipa*
li,Difc.i(, /.nm. i>.(Jr Di.<c.y),:ii,/;i.iO.
dc Diffcrcntia inter Fideji/Jfurem, ^apromijjorem, Con*
fiitiitorem , & Sponforcm , Disc.ij.num.i.& feqHen"
tihw.
m Diibio jiidicandum eft pro Fidrjitfare^ , Difcur. ai.
nnm.^y
Etrotem, vet igncrantiam alleg-re non valet, quotiesfe
f>hlig..vitc:iimClaiifiila fcicns non tcneii fed volcn»
&C.Dif. 22. niim. iJ^.inp//.
Exccptione cedendariim repellere potcfl Crediioreiii
agentem cidverfus en/nde/n pro folutune , Difc, 16.
num. 6.Difc.\'J.num.y& Disc.21.num.1S.
Et an Creditor teneatur tradere tide\uftori Infiru»
mentiimCrediticontraprincipalem Debitorem , dd,
Disc.\6.& ij.utrobiqiie tbtd.
Excuflio fieri reguLriter debet contra principaiitert
ebligatum antequam convcniri valeat FtdcjuJJork
Difc.^ynum.t).
t alhi,^Hando perfova excutienda moratur extra 5ftr.
tum,Difc. 11. nurn.S.
Alia in propofito beneficii excujfionis competentis Fidt-
\Hflori,vidc fupra in '«n-^.Excuflio.
FaCultatcs, & bona Fidcjufsorisper sfeciem agareratio'
nis cenfentur ipftus principalts Debiiorisad hoc,ut iftt
dici Valeat folv;ndo,Difc.ic). niim.l.
de Judicatumyo/!/r?)fl(fl datns inprimainjkintia, an dit-
ret,feuieneatttr adjtidiCatum ingradu appel/ationit,
vel revifiontSyDifc.^i.num.^. &Disc.^i.t.um,i.y ubi
negaiive,
Et de ratione,d,Dife.^i.nnm.'),
Contra,ibid.num. 10. & d.Dtfccfi.num.i^'.
Et deratione,d.Difc.^\.nuin./^.iy.\i.& 19.
Et explicatur ;>; h»c propefiio Text. in lcg. cumapud»
fF.judicat.folut.r^ii/fW dd.num.ii.& n. & Dijc. 92,
num.i.
Declara, cjuodin hac tjuafiione plurimum atten^untur
Verba,Jiib ^uibus tnita , vei concepta fuit fide\vjflu , d%
Disc,i)\.nnm.\-;.& d.Disc.^i.num.C.
NeCHon infficitur verifimiiis Parttum intentio,d.DttC^
^i.ntim.io.Sc d.Dtfc.^i fub n:tm.6.& num.i2.
de ]udic2tiin\f>lvendopr,efiituspro parteutrtiifqne Li^
tigantis in prima Inflaniia,tenetur ettam i„gradu np-
pellationis,& re^ifionit,D'se.^t.nKm.ii.ui/i de r^."»-
ne,& num.z?.& Difc.i)x.riutMl & 9.
de Judicitum Jolvendo toictitr ujg^ ai'f"''ni litis.ruan-
de ipje habft vn mambus bona enm rel Vare debcitht
itaut darnnunr p.itt non poJfit,Difi''9^''^""'^^'^'
de Judicatum/o/tw*/» an teneatur in gr.idit refliiutio-^
nis in iniegrhm,Difc .cn.nm»}^'
Libcni-
Index M
Libevatur.^MC/Jf/ prindpalis Crediicr Jponte remiftpi-
g-u.liU .ucioueui qitAvihiibebatfrtim,>iritbiU,Difc.
Et de ■■(ntotte,ibii.rlH.x-.
Liberatus/f»».7 ub ovltgaitone non aTnplius tenetnr , niji
probtt!:'> ifiiod po/hfiodHm no vam ohligationem afium-
pfcnt Di/i.ii /luM.ii.
an Libcrctiir/^fr DepvjnHmfaElum a Debttore , ticet il-
Ihl: ub eoUem Debttore loilmoduTn rctro accipainr,
zifdefupra verb. Dcpofitum.
Novus /iex 'yaao d.iri , <u4 fubrogari dcbeat , prafkiri
dehei e)nsdem ijHulitatis ,dr idonettntis^Difc^x.nn-
mer. ).
^5ovus/rt^rp^/7rr" debctin locim pramorttti,cjUando agi-
tur e fdejiijjionf PrMoriu , ac fndiaalt , licetfecHS
ftt in n^NV: tionali-.Difc .i^l.niun .% .
Oblig^ins fe in Contrattu Atulieris , vet Minoiis nutto
ex deje^H So!e>/ininatHM,anteneatur,rc?mjfive , Difc.
5. .««.25.
Ohligm po/et} arUius,fed non inptus extenfive,Difc ^.
,H„. 4.
Obligari loteft ad minuuquam teneatur Debitorprinci-
pults,Difc.syniiHm 7
Obligati ioteft ftne prxcedenti Mandato , velinflantia
DebirurisfDifc. ij. num.^.
Contra , qt (juodin hoc cafu <juis dicatttr fimpttciter
7iegoiioriirnqefior.ibidem,nwti.i$.
Obligari nonpotefi.nifmedfanteftipnlaiione , Difc.^i.
m .10.
Liruitziin Fideiuffore,q'iipaffns fuerit.fe tttitatemdef
crtbt penes yJm.ijui.i tunc nutta refiiriturfltpnlatio,
ibi '."uwt.ii.
Obligatus dare Fidejufersm ^uando dicatur obliga-
ttoni futisfecife per ticjuifollens, Difc 97, «.13.
Oificialis publici cenjciur perius retcvaior indemnita-
ttsy^uam Fideiufior, iifc.z\.nim.ii.
Pr«(b'tus a Carcerato pro ajjecuratione Judicii , dam
nnlti;aie carcerattojis,Hberaiur,Difc.jynu. \ 9.
lcxem^ue efi in FidejuJJore de reprdfentnndo fub jcena
debiti.rbid.nu.zo.
Vel ptincipalis ^uod quis fuenttn atiquo ContraHu, ex
iju b^is digttvj. atiir ,DiJi,.^% num.^j.
Si\zi[\im,vet mercedem tictte pereii-tt prefidefulfwne^,
58. niirn 54.
Etad <^uamrationetn,ibid.nHrn.^6.8c 57-
Intetiigcdnmmodo ^j.t ^ericHiHmfolvendi,quia eofe-
ctujo nequit citr.- tabem ufurariam aticjutd percipi
pro ineunda fde'\iijfione,ibid.nu.y j.
Izncimxycjuavdo Debttor principalis, ticet ab iniiio ido-
neMycfficitur non folvendo,DijCi^.num,6.
F I D E S
McrcMozaiTi.vide fuprti v^rt.Attellatio.
de i^rctio .^uando dnuturhabtia per Fenditorem, vide^
tnfraverb.Wendhoi.
F I L I A
Cteditrix proprie dicitur pro Dote habendA in bonts
i'atris,Difc.%^. um.ii.
FILIU^FAMILIAS
ContraherczY///; obtigare non potefi fecnndutn Starttta
Vrbis,nij. iii cafu, ^uo (eorfim a Fatre hahttet, acpu-
hii<e neroticinr,Dtfr. C^.yt.i<).
Fidcjubcrc ^vteff non foiitm ad favorem Patris.fed etif.m
fro juotibtt e.vtraneo,Dtfc. it.n.ii.
iMcrcator r^n (laifdeat benefcto Maceduniani,viat infa
"VrrcN^cvcarorcs.
i Minore «", c '•' f«» diffe-at refpe^u obligatioiium,
t- Ci .rrijduum, Dtfcur.ii.nnn'.$r, 11. 14,1^" 19. er
fub nitm. ^8.
ateriarum ,
Mutuum contrahere nonpotefi,Dife.^9.nKm.n.
F I S C U i
de Bonis Fifci,vide infraverb. Princeps,
ad Debita Detintjuentii ^uando teneatur ; didingHt , ni
Vt.77. // 5S.
Dcbitor Fiftt,videfiipra w^r^.ncbifor.
Diligcns eii in rebutfuis , ^ maxtme iu a^tfuirendo»
tJf.lS.nu'/i,i6.
Dos, Fijius , & aiifa Pia pari paffupr cedunt, ^r in-
ter eos artcnditttrjota pnoritoi letnforts, Dijcur.i^.
u, .11.
de Evidione ticet non teneatur , tenetttr tamen adfim-
f.lttin , vtdcticet ad refiiutionem pretii,Difc. 60. nU'
Gabeliam an , c^ cju.indo f.l^^ere tcreatur de rebus pro-
pyi!S.Videi:ifi-a, Verb Gabilla.
Hypoihecam forrimrpo oi/i>.ihiisfi<ii Crediiis,^ Cort-
:r tlibus.Dtfc.i% nHm.^.& fiib nnm.j^i.
Jndicandum eft in dubio contra Fijcum , Dif:ur,\Z.>itt-
de furibus Fifctibus Regni N eapotis ,vid~ infra verb,
Loca Montium.
Mcrcari regWwiur )jonflct,0ifc.i6 «.9.
Piinceps an,8c in cjutbus dljferat a "ifotDifc. iS.nM^i.
Et ad hoc , ut fura Pri-:ctpis dicantur l ifcatia , ejmA
rec/u!ratHr,DiJ' zi.nn. l.&Jeqej.
Piivtzijftre tfiiir.ubt non repertiitr fpecinltter privite-.
giai.i^.^Dt.c.i^.ntitn.^. (y^fub nu.- 4; & n-AfC.
Et i rrep.intH- dtcenies abjcjv.e aticjuo fnndamentOf
fptcialc eft in fiCco,ibid num.^.
Privilcgiatus anfit t/i eo,qHcd .IJinor obtigans fe a.4 fiti
fhvoteifi non teneaitirfervArefoleninttutes;viiie in-
fra verb. Minor.
Privilegiatus dt tnjkir zJ^Iinoris , ^ Doiis, Dift. 18.
nit/i..i ").
StzivKum generatiter lo^uevs arnpleP.ititr etiam Fifcum%
niji ijle doceaje cjje Jpeciutiter tn eo caju privit.gif^.
tiu/i,Difc.l^.»utn.j^.
Cambinm,/^» Mand.ttitm ad can.biandum in Civita-
te Fiiirenti.t durai ujcjue ad effeltivatnjotuciontm»
Dif 68. n. 21.
Civitates St^ttu Senatum ejuomodo Vocentur Ftorenti*
in FftoS. lo. "Baptifiig, , Difc, o.num 30.
Confulatus Maris reftdens Ptfis coii/fonitur ex duohtn
Nobittbm Mercatoribfu Ftoreniinis , & de ejus lan-
dibHi,Difc.(jener.nH.S2.
Florcntini pofi deditionem an amiferint )U4 cendendi
Statutafattem ctim apfrobatione Princtpts , Difc. 19.
num.^.
Et cjuid de Pifanis pofl amiffum Dorfiinium,ibid,n.ij,
Tloi:enzi[\i pricfut/mituttndHflrtitCrfagaces , Difc,^^.
nii' . j.
dc Locis Montiiim Florenti* , vide infrk verb. Loc»
Montium
Mi^ausDnxEtrurixfucceJfitinomnia jura Reifubli-
cjl FtoreniinAfTiifc.xo nu.il.
Mcrcatores Ftorentint fmt valde periti in materia
Mcrcaturct, DiJcGener. ««.42.
Et h.tbent in Vrbe Confutem,Tribn}at,(^ Notariurtu»
proeorum Negociis M ercanttbns ,ibtd.& nttr/t.Si.
Nobiics Ftorentini exercentes Mercatteram in tJyfpa'
>iiis pojfitnt ibi ejfe titdalgfn , Difc.Gener.nu.Zo.
Recjitifita Pauh" dc Caftro Ftorentix , & in Tnfcia ha-
bentur pro frobatis inferfonafotita negoctari , Difi;,
6^.nKm.j-;.
Status Senatim quomodo fit unttus Reifublica Flortn$i»
tia,feu M' Duci Xfrurix, Difc. io. w. i.
& Conclufionum.
^e Scatutis FlorentU , vide infra Verh. StatmHin in->
(pecie.
Trebelliinica ne^uitprohi^eri filiis prtmi gradus \uxtA
opi)Jione//i florentia recepiarn , Dife.^).nn,i6.
F O D 1 N vE
Dicuutur de Regalibus Trinctpis , Qr de ratione , Difc,
z6.riHmz6.
Ufusfiudus dnri fotefl in Mineriis , cfr Fodinis , Difc^
^o.niiM. 11.
F OE D U S
eft Contra6tu5,/?>-;ffi /itris , nec recipit extenfonenLj,
Difo-.io."i*M-3-
Princcps Catholtrm an valeat inire fcedtti cum Infideli-
bus abfque labe peccatii , Difc.ij^.rm.^o.
F 0£ M I N .£
Agnatio non dicitur conternplataper Statutuw, vel^tefia-
torem , nbifxminx vocantttr ad fuccejfionem exclnfis
Agnatis , Dtfc^C.nii 6 & Difc.^i.nu.^er ^.
Proximiotum appelUiione co/npraheiiduntHr , auolies
agnatio noufutt contempUta , Dife.^^i.ntt 5.
de Statutis exclufivis fteminarum , vide infra. verb. Su-
tutum in genere.
in Succcflioiiibus mteftatis de [ure Communifimul cum
tnafculis admfituniur , D.'7f.4i.n».i.
F O L I U M
Mhnmfitbferihens an, er cjuundafihi prajudicet reffeElu
eorum • cjuib •/< poflea repletur idem folium , vide infra
verb. Subfctibens, ©■ Subfccipcio.
F O R EN S 1 S
Crcditor an teneatur comparere in ludicio Concurftufor-
tnattin alio Princip.ttu , Difc.ii.rni.i).26.(jj' 27.
Et an ligetur Statuto jubente , ^uod Creditores fuper
fatrirnomo DeeoEli fatisfiantper ds , & lihram , tbid.
num.^9-
Debitor c]ubadfufpicionemfugtt,videinfraverb. Fuga.
an Excufetur <t ctf/«)'<i'Of«//o«ff Bunnorum , remijfive,
Di/c.i^-ftm.^o.
F O R U M
Competeiis ratione Contraitus , vide fiipra verb . Con-
tr.iftus.
dcPrivilegio tf/fffio«u ) ^ variationit Fori materiam
l.unic. C. quand Imperat. inter Pupill. & Vid. vide
infra verb. Privilegiiim.
F R A T E R
Beueficium deduRo ne egeat an hubeat , cjuando conve-
nitur ab alterofrare , remiffive , Difc.-%.nu,^\.
Carcerari neqnit ad inflantiam alteriHifrains ettam »'«-
cafibus , in cjuibus ei denegatur benefieium deduBo ne
egeat , Difcii.num.^i.
F R A U S
Coinm*cti regulariter foiet ihier perfonoi conjunBas, Vtl
farniliaret , Dif.^Jnu.i^.
Fallii . cjuandofrnHS tenderet in pritjudicium ipfortim
Contrahentium, tunc enim conjunttio, Veifamtliaritas
potius illam e.xcludit , ibid.
Sc Culpa iion datur abfcjue alterius prd\udieio , Difc.^^.
nnm 40.
Excepta/^WJ^ffr cenfetur in omni ContraElu , Difc. 75.
nurn 5.
"^xdnAxtM^ ex ejualitate locipublici, inquo a^ta , vel
ContraUusfiieritgefliu , Difc.zj.nu.2i.& ij.
/tern ex inverifimilititdirre , cjuod plures perfon£ bone
conditionts, c^famjc Volnerint in enrn consftrare , ibi.
num.zj.
Et de yaiione ,ibid.nurn.iS.
Petmicti non debet , fed poiius ei efl obviandum , Difc^.
nu. 1 & Difc.jf.} rni.z ■,.rJrDifc.j6.vtt.^.
de Petfona 4Uper/enar/j in lureprehtbetur , Difc.^j.n.J.
Propria nemini debet patrocinari , 'Difc.gi.vum 67
Stacutum conditumadtmpediendasfraudes dtci',ur'con
cerncre bonum, & >*"l"^tempM,lUaTn,D*fc.T6.nu ^.
FRUCTUS ^
Antcrioricas competens proJ,rte , ^n competatttiamvr,
frH:t bus , ^cid,/apr.i verb. AntctiotitiJ.
Cambii^;_ ■.c/Jcm Debitore decotio , vtde fupra verb.
Decoc1:io ^ ^
CzmWxommfolutiin exceffu\uxta opinionem Ron Rq-
mani ^mputantiir infortem, Difc.6y„u.ig.^i rj- ,,
Et cjitid tn hocpropofito/entiat Car. De Luca ihid.n.-.o.
Cambioium an , & qnando pof/nii ab tniiio taxart tru.
certafumma , Vide /upra verb. Cambium.
CoUcdi exfundo an fint hypothe.ati ad faVorem Loca-
toris exclufive ad reliqnos Credttores, vide infra Verb.
Praelacio.
Commendae» vel Beneficiifi diminuantur, an^ & cjuan-
do Fundator, vel Paironus teneatur ad fuppleitouem,
videfupraveb. Commenda.
Convenci triter Debitorem , vel Creditorem rjuandoftnt
liciti , vide tnfra verb. IncerelTe.
Convenci an debeantur Crednori retinenti pignorapro
/ecuritate ContraBus , vtde tnfra verb. Pignus.
Dotis ViduA debitiper hxredes Mariti non cejjarit, nifi
tntegra Dos illi reflituainr , adecut reftitutio partii ad
hunc effetium nonfuffragetur, Difc.6i.riu.ii.
BypozhecA exerceri ne^u tfuper frHUibus , ^uandofue-
runt venditi, &a!iennii in Ttrtinm, Diji.()o.nu.\i(.
de Pecunia, /j/'V/9«^ rebus infrttSitferis non debentur,licet
agatur de Crediio privilegiato legitirnA , Titjc. 54.
nurn.^o.
Ltmita,quoties Legitimarius congruo tempore interptl-.
lavit h.tredern de d^imnis, ^ Intere/fe, ibid.nu.-^l.
Ft de ratione , ibtdnum.^i,
Id^ueprocedit , ILet h^res alleget , fe habui/fe \i,ftam
caufim litigandi , ibid.nurn.i^,
Recompenfativi tit lictte v.ileant pactfci favore Vendi-
torts , reqittntur , quod res permaneat \ure domtnii
apud Empto-em , Dtfc^^.nu./t^^.
Rccompenfacivi debentur per Emptorem , <jui retinet
rern , & pretium , Dtf .s^.nu.^.
Amplia , licet Einptor opponut cKceptionem rei liberi
Tton tradiix, gr doceat de molefltts, ibid.num.i^.
Itemampliti, etiamfiilie , qut moleftias intulit , reper-
taptfententiam centra Emptorem, tbid nu.').
Ritrfus arnplia , idprocedere, cjuamvis Emptor expaSle
non teneretur ad /olutionem donec Venditor caveret
de eviiltone , ibid.num.6.
Etde ratione omniumprxrnt/forum , ibid.nu.j.
Rccompenfaci vi an debeantur per Emptorern, cjui exaro'
vtt adfavorem Fendttorts Ceduiam , vcl Pagurhpro
afticuratione folutionis ; diftingue , ttt in Di/c Gener.
nurn.ij^.^ lyj.
Recompenfacivi (ifiterint conventi in tjuantitate excef'
/iva, reduci debent ad \uflttiam , fed non propteres
corruit Contra^us empttonis, Difc.oo.nu jS.
FRUMENTUM
Viie etiamfupraverb. Annona.
Qo\o\ms parttarius mutito F timenttim recipiens an cbli-
get Dor/iinnm , tn cuJM Agro iilud fuit /eminamm-',
Difc.^,.^ »«.[j.
Vendens Fruwcntum rnniori , feu currentipretio , fi fct.
vit , ^uod illiid ex jujfu Principis de proxirno prcmul-
gando debcbii: viiioripretio vendi , ad <)>iid teneatur
erfa Emptorem , l)i/c.T,^.nurn ^9-
Vcndicor Frumenti rum refervatione dominii, an habeat
praiationem fuper Farina extraHa ab eodem frmnen-
to , rtmt/Uve , Dife.^^.num.n.
Rc FUGA
Index Materiarum,
F U G A
Cleticus anpopt carcer»ri taintfuam fttfft^lm de fugat
. >ii.-.-;'J.nftm.z9-& Dtfc.li.nu.io.&jee[(j.
Dehnor foJiiHs in^Banno dicitHr ejje m fugA , Difc.yJ.
Debitor Forenfts , tHjn f «o ejHis fcienter centraxit , ne-
tjun \urart defHgafHsfeiitti e.xeofolnm , cjHodftt Fo-
renfis t DifcT^.nnrn.zi.
tDcbitor i>i jnAteriafHfpictonisfngihabetHrprononpof-
/ejjore , qH^ndo vet de fatto , vel de I ure fieri ne^uit
execHtiojUper e\iu bonis , DifcjfnH.^Oi
Ainptia , Hi ibid.nnin./^\ .& 4-'
Debicor '■eputaiHr vx^.thnnd.Hi i & infuga , cjmndo eX
improVi/o recejfit a, loco , in ^ite manent ejrn Crediio-
res , nec HtntfHa 't fnit reveriiM, Difc.yl ■>'!*. 'jo-
Ideoqttetalt cnfu Iudex debri arbiiriHm fmm interpo-
nerepro aJJeCHratione ludicii , tbid.ntt.^gi
t)cbitor»» ma^eriafnsjtctonisfn^tduiiur deteriorattti
in condtuone, ejHando efii-i Ordines,vet iiiierte Cambit
n^n fuerHiii acceptati , Difc.JJ.nit.^l.
Mindatum /«//»«£ »««<if»<g'« corxedipotefi etiam tn dtebtu
fejiivij , Difc.j^.nu.\6.
diiorisfufer di^afnfficione, rtlaxaripotejf , ^uanit
Dibitornthil pojfidei inVrbe , Difcj-j.nu.ij.
Meicator, etfnonpojfide^a immobilta, non poteji allegari
jHipeciiu de fuga , Dtfc.Gener.nH.i%.
D cl.,ru tamen , ut tbid.Gr nHm.^^t).
\^o\)\\\ipotejl AllegarifiiftedHs defnga, Difc.Jy.nM.^u
F U N D U S
Dotalis , videfupra verb. Dos,
FU RNUS
CbmmunitatcS habent ex eonJheiHdine jus privativHtn
jnrnandi , Difc.t6.nii.i~i
i)cd Appaliutores tnrni edrmndem Communitatumnon
gaudcnt privile^iis Fifcalibui, iiid.num.ij^,
FURTUM,ETFUR
Adminiftrator an , or quando pojfit conveniri aUioni-»
furti , videfittpra verb. Adminiftrator.
Culpae impuiart non poiefi furtum comtntffum ii ptrfonis
coH\uticlis , Vel dotnefticis , de quibus neVio fujpicari
poiuifet , Difc.^c).num.^.
Culpje Minifiri , vet OJficialis non imptftaturfurtum^
cornmijfuin ab eo , ctti 'Duminta prt,flabat eor/imodita-
te/n , Difcig.nu.lo.
lAMAatmnJJtipicionisfu^^ facilitts toneeduur pro affe- Declaratio > vet confijfio Fnris non efl apta prajudicare
curaiione ludicti , ejuam ad hoc , ut Dcbitor in V:m
itliiufiolvere compellatnr, DtJc.j^.nii.iJ^& l^.
Kec reijHiritur ab initio in his ttrmiiiis tarn e-^acia
probaito deierieratianis conditionis »« Debiiore , tbid.
d.nHrn.xj^.
Imelltge tamen , ut ibid.num.u. 0- 2i. & Dific.JJ. nu.
74.- v^f^.e?- 3-'.
Mandatum fu>}iciom fugt evitari nequit , nifpercau-
tionem de ftando luri , & fHdieatum fiolvendo , Dific.
yj.num.^.
Tritcipue, tjuando illud relaxattim fuit contra Exte-
rum Uebitorem , ibid.num.j^.
Mandatum fiufpicionis fitgtt expediri necjutt per Procu-
ratoreitt abjcjiie' fpectati Mandaio Vigore Reforma-
tionis l->auti V. 'Dij^r.jj.niirn.^,
Et de rattone , ibid.num.i6.dr ij-
JnteL igt , Ht ibid.nHm.9. i^.'i^& 19*
Et an ad huKC effedHmfiufficiat Mandatum fpeciale ad
juyandttrn , ihid.nuio.
Mandatum lusficionu fug.t potejl obtineri coram uno lu-
dtce Itcet Caufia pendeat coratn alie , er de raiionCt
Difc.-i.nu.26.
/demiftteprocedii in Mandato pro ajfecuratione rerum
trafugandarum , ibid.& num.zj.
Ar.iplia ,licettalis /ndcxejjet aliasincompetens,ibid.
nnm.i%.
Maiiddtura fufpicienis fug£ neefuit reluxari pre Credito
tiii-jutdo,& incerto,fied prtus omnini) pra:cedere debet
Itqutd.nio, Dific.^i.n.ii.ubi de raiione , & ««.19.
.Ai/ptia , nt ibid.num.io.
Contra , cjHodfnfficiat , Creditum liquidaripofi Car-
eeraiionem , Dijc.jyrium.ii.ubi etiarn de ratione . &
Difc.J-'.nH. I. _,
£' cjtiod fujfiiiat ,auod de Creditofummarie appareat,
vct .irbitrio ludicis, d.Dific.y nu.io.
Mandatum fuificionis fng-efacitius relaxatur , tjuando
alioi pojjet retaxari Mandatum executivum , Dific.
'Jl.nurn.S-
Amplia,tjuod cjn.ihio intrat Mandatum executivum,
non ]uv>itfide\iitfo dc (lando f uri &c. ihid.nH.6.
Nec recjuirttHr probatte deteriorationis in Debtiore.^,
ibid.num.'^^.
Mandiiam fusficicnis fugarelaxari non potefi contr*
eum.cjuinon potefi carcerarn Dific.JJ.nu.xz.
UiniiuainfiuJJiKionis fit^^i requireris Juramtntum Crt-
Tertio ,Difc.^)i.nuin.20.
Dominus rei derobata potejt agere contra Furem non^
fii/iuM ad rern , fied etiam ad Interejfe tjnantiplHrtmi
unacurnfruclibni , Difc.i^nu.iCu
Emptor rtifttrtiV£ , videfupra verb. Erftptor.
ISioncornrniitiiur in re proprta , Difc.^6.nHm.it.
Vecunh furtofiubtraUa reftitui dcbet Domino deretat»i
Dific.^^.nnm.^o.
Socius an, (& qnando tentatur defurto, vide infra vtrb*
Soeius.
gabeLLa
t^ide etiamfiupraverb. A]pfAutoies, & «-fr^.Appaltu^i
Clctici pro rebu* ad eos [peBantibns ex caufia negocia-
tionis non gandent itnmunitate d Gabellis , Dtjc.x6.
niirn.ii.
Contraduum an folvi debeatpro retrodationt , quafiat
vigore refiefVaiionis dominit in re vendita , remijfivt,
Difc.%(,.nur/:.]l.
Contra<Skiium, ^utt.vcaliM debeturpro Cambiotanfiolvi
debeat pro Recambio , DiJc.6^.nnm.^.
Exeirptio afiotutione GabeltAalicni Caftro, vel Civttati
concejja an extendatur ad toca fiuperau^a , vel units
pofl concefftonem, Dific lO.num.^').
Fraudata tjuodfuerit , ne^itit dedtni ex ptr^uifitiont li-
biorurn Fiindaci,Oel yipotheca, Dific.j^.nu.ii.
Solvi non debet de rebiis , vet Merctbm, y«<« traducun-
turad Fificum , 'Dtfic.ii.rium.\6.
A^ttlthque rnintts de rebits , ^Htt pertinent ad eumdtm
Fificum, Dific.i6.nu.<f.
Limita in rebus ad Fificum pertinentihus ex eaufia nego-
ciationis , & merci.-nonti , ibtdnnm.io. & num.i^. (jr
50. ubi rejpondetur contrariis.
5oivi non debet de rehui ad locum adveElis ptr mtrum
traujttttm , Difc.i.O.nim.t').
Lirniia , fitres fuerint extraSit a loco fiuhdite GabeUa,
ilidem.
Et e.v hac ratione in hujitfimodi cafiihui GabellariifedHl»
imjuirunt , Vr.de res proVeniant , ibid.nH.i6.
Solvi non dehet per Principern ,fieu Locatorem ejufidemj
Gabetla , Dijc.2\nii.\].& Dific.26.nu.iO.
Et cjuid , fi iigatur de rebus ad Principem fpeElantibtu
tx caufia pHra negpctatiotiis , d.Dtfic-zi. nH.io.& nu.
zS.z^. cr 30.
Ttan-
6c Gotlclufionum.
Ttanfadkio in materia Gabellarum ejHando dtcarnr ctri' Confuctudo inter Hedrto
tinere odium , ■velfaVorem ,praJHdicium , Velbeneji- monio , Dffc.^i.ttum.^i).
i an prcbetur ex eorum tejtU
Contraveniences leg, Mo/ayc^pofuntpnniri , rDifc a6
ciHin , Difc-io.num.li.
G B M I N A T I O num.i.
ItiCmiXatio non re^iiirtiHr tn aiiu gerninato , Difc.ji\. ^^^^^^^'i>*andofuerint apUrifaue Rffnis tt F i
uum.zc). "^**' '^(ffjJ^-^etDifc.^o.ar.tem.t. '
Exemplificaindonatione,&pa^odenonpetendo,ibid. Incol* Lotornm potiip, aiei merentur , qtiAm Civet
£^»»»».30. . Dijc.^i.r.uM.i)). * *
GENUENSES Jucantes ,wn t*Hgunt alicjuamfcrip,uram. Vel aliam rem
Mcrcatuiam txercent alDft^ue jaBura , vel prdjudicio Sacram ,fed lantummodo < aL,mHn:, Dfc.Ai „,, ,
Noi^iiiiatis , Difc-Gener.nu.-jj. y^ci Ittieras HehraiCM .ibiU.nuin a.
G I R A T A Etde rationi , tbid. "um.^^.ep- feqq.
Cccditoci faiia , & ab eodem acceptata ne^uit Ampltu* Etfub quaformuia tnteyponant lHrav,entum, ihid.n 0.
per Debitorem giranttmrevocari,Difc .z.nu.<). Jatintesper Pntcepta M oyfts , aiit per Deurn verumJ',
Littcrarum Cambii , vide infra verb. Litterae Cambii. fattsfadunt Statuto reqhirenti lurarntritum , Difc.A.2.
Solvens «« virn Giratafa/fx txaratitfub Ceduia , vei lit-
leris infe vtris , an rtttefolvat, Difc.T.i^.nu.i1.
Solutionis Vim habet , quando ejw viaore fequitur effe-
UiVaJolutio , aiias fecm , Dtfci nu.-^o;
GIRAT ARIUS
num.ic.
Lex Mofayca tfuid digionat in materia fuccefionU Ht~
br&orum , Difc.^o.nu.^.O' 'Drfc^i.nu.^.
Et an habuent resfeclum ad agnationem , d.Difc.^o.
. num.6.
Exceptio «0« ntimerata pecunia , qut tpponi potejl Gi- Lcx Mofayfa an per adventtm Nofiri Redernptorit ex-
' "' ptravtrit ,DiJc.j^o.nu.n. cr Difc.^i.nu.itf.
Lcx Mojaycafervanda cji tnttr Hebra.es etiam<]uoai
aiim )udiciales , ^uando l>rinceps , tn cu\u* loco cottf
tnorantur,id eis concejjit, Difc.^o.nu.ii.i^.Q- ij.
Jimplia , ad huric eptiim fuffcere , i^uod eorurtu
Ritusfuerint approbaii per Decretum Livitatts, ihid.
num.\G.
Et dediferentia inttr ailus judicialts , (^ ctrtmoniti»
iesyihid.nu.i}.
Lex Mojayca an ftt fervanda inter Hebraos circa mi^
norem *tatem , vei potius lus Commune , Difc. 41.
. num.ij.
Lcx Mofayca fervanda ejl in fmceffiont Hehrdorum,
von autem Statma locaiia , 'Difc.^o.nutn.']. ^ Dife,
4i.n«w.i2.
Et de ratione , d.Difa^o.nH.i^ 9.
Contra , ibid.num.io.
Et de ratione hti]us cotitrarix opinionit , ihid.num.u.^
d.Difc^i.nu.x^.
Et quare ifiafervetur Roma, d Dijc.^o.nu.i-J.dr 18.
ranit , an valeat opponi Giratario , Dijc.i.nu.^j
Giratario CtdtiJx , /eu Pagarb an Valtat oppont exct-
ptio , ^uspopet opponi (jtranti ; dtjlingue , ut Difc.%,
num.^g.
Litcetarum Catnhi, vide verb. Littcrae Cambii.
H
H .£ R E S
Conveniri nequit in atiione perfonali , fiVe txtcutiva,
ntfi.projua quota , c^ virtli, Dtfc.Synu.^yO.
Dcvolutio «0» accepiataper defuntihta ntquit aeeeptar*
per hi.redern , Difc-^j^.nHm.^j.
Facultas cambiandi an tranfeat ad hartdts Crtditoris,
videfupra Vtrh. Cambfum.
Gravatus invejiitns proprio nomine prttium rttraFlUni
ab exirailione iocorum Montium fideieommijjario-
rum j facit fruEltts fuos t^Difc.yi.nu.l^.
Arnplia , ut ibid.nuin.i^.
InycQtarium deiose , aut nonfideliter conjicitns an vaieat
criminaiiter puniri , T^ifc.^O.nu.T^o
Mariti «0« liheratur ab Vfurts dotaiibus f^iduA debitisi Malfarii Hebntorum pojjunt ejje Judices in Caufisfro»
nifi integram Dotem rejiituat, Difc.68.nu.ii. pria Nationis , "Difc^inu.^.
Meicztoiis quead exhibitio>iem , cfr ajfervationetn libro- Mercatura /»c«yi> prvhibita Hehrais , non eji tamettt
rurn , videfupraverb, Exhibitio
Mora tncurfa per Authorem ntquit declarari adverfui
hxredem, Difc.}^ nu 40.
Dtafara, quia ad ejfeiium, juod mora defunili tranfeat
in hdredern, oportet httnc reddere certiorem de debito,
f^ ohligaiient fui Authoris , ibid ««.41.
PatSta, & ContraElus an, ar cjuando tranjeant ad httrtdes,
vide infra Verb. PaAum.
Solvcns ttltra fuarn ratam an pojjit condicere a Credi~
tore , ifui recepit , Difc.6ynn.^6.
SoltJtio fa£la ab unoex htredibnt ceditinfavorem alio
iliis interdiiia refeiiio , (^ revenditio Fejiimenterum
. novs. rnattrtg, , Difc. Gtner.nu.^').
Vct}unuih juomodii puniatur inter Hebr<tos, ad differtn-
ttarii Chrijiianorum, remiJfiVe, Dtfc.^x.nu.ii.
Privtlegium l.unic. C. quand. lirperat.intcr Pupill. &
Vid. >ion cornpettt Pupiiiis , Qr Viduts tiebrxi) , Difc.
4j num.'^.
Ritus Hebrxortim tolerantur , quoties non prtfeferutJt
Jcandalum , veifna/um ujurn , Dijc.^o.nu.g.
Romz degenies tenentur ad obfervantiam Statutorutn
V} bis , Difc.^o WHW.18.
rum Cohxredum , ejuando Joivens habet Mandatum Statuta nova condere , atit noVM confuetudines inductre
folvtndi , Difc.6^.nu.s^
H EB R^ I
Bannimcntis , dr Statutis poenaiihi*ifubjaeent , & dt ra-
ttone , Difc.^i.nurn.i^.
Catcerati an confequantur alimenta afHis CreditoribM,
rernijfive , Difc.^i.nu.^.
in Caufis Htbr<corum proeedendum effe per Dintora,
hoc efl , per Riturn Hebraicum , fuit judicaiurn Li-
hurni, Difc.^o.nu.zC. ., . ^ ,
Commodo Statiuorum nongaudent , ubi non fubjlinent Starutum exclufivum fcerninarum nen fuffragatur He-
onera , & graVarnina impofita ceettris Subdttit, Dife, brau mafcults, ^ dt ratione , Difc^i. nu.i^. & num,
4i.»«W.j6. «. & ij
anvaleant interfemetipfos , Dijc.^o.nu.ig.
Statucis locoruin , in quibus degunt , ligantur , Difc.^t.
num.S-
Contra , quod irtter ipfos ferVanda ftt lex Mff")'^*»
tjtibtits StatutUm ilios txprtfsi non cor/iprtthendat,
ibtd.nurn.il.
Difiingue , ut ibid. num.7^. "^
Statuto Fioreniino circamodum iibellandiin iHdicitt,
anjiibjaceiint , Difc.^i.nu. lo.
Rc
£l
Index Materiarum,
Ei reprvbAntur Doiilores contrarium tenentes , ibid.
)iit.\y& nH.%6.zl.-i%^.& ^^-
J^ui.ita in Hebroio effiUo Chrifliano , is nam^tte 'jig^ore
Suniii excludn foeminam in ludaifilio perfi^enter/n
ihidiin num ii.
Statuuiin iribnensfidem libris htebraorum contra Chri-
ftieinos , an Valeat, vicie infra ■verb. Libii.
Synagoga Juccedit Hebrais Ltbnrni dectdentibusfiti^
hjirede, LUfc..^o.nH.i.l^
Tcftes effe non fojfunt contra Chriflianos , Difc. Gener.
7iim ij5.
Limita , ijitando habent contefles Chriflixaos , ibidem
num.i^i.
^eHesejepoflUnt , ubi <jitiflioVcrf:rnr inter tpfos Ht-
hr^os , crderatione , Difi.'\i.»ii.39-& 4^^
Tcftcs efl'e poflitnt in fubfldiurn ,fcH in muiiria , in ejnA
diffidle eftinVenire Tefles Chriflianos , Di/c.^1. «.41.
(^ Difc.Gener.num.ii-j .
HIEROSOLYMttANl _
Videfupra Verb. Equices , & »>'/'■'« "^"b Religio*
HOSTES
Dicuntur illi , adverfn cihos jufla de cattfa publice indU
iium efl Bellum ab habente poieftatem, DifCiC).nUi^i
HYPOTHECA
aJ Acceflbria i coniie.va , & unita , an j & ijtiando e.-c~
tendatiir , Difc.^^^.num.zo.
. Et qitando adjecta in corpore fcripturie extendatur ad
ftbfcriptionem , ibid.
iii Apoca privata contenta an retroirahatuf ad diem^
d.tuc , Vel potiiis inctpiat k die recogr.nionts ejnfdcin
yjpOCicDl/c.^^y.nU.^].
Cor.dicionalis *« ,& ejuando retrotrahatur in prajudi-
ciurn Tenii , vide infra v"rb. Ri.ciotra£tio.
Con^daxl poteflpcr Eptftolam i VelT^ncturn inter ab-
fe.iies , Diff.$ynu.<)^.
ConiVmn potefl nonfolnm pro pr<efenti ,fed etiamprofu-
turA obiigatione, £)» c.84.««w-'7-
Confticui , feu creari non potefl abffue pr£cedenti obll-
ganone perfonali , Difdynn.yj.
Ccedicor ut accjtiirat hy^othecam ex perfona Debitonsi
fac efl , cjiiod Debitor per momemiim tempons aliqitid
accjuiflverit , Difc.S'^.num.1').
Ccedicor remnienshypothecamyVidefv.pra verb.CxtdXtot
Crtdicori competens iicet extiii<>iiaiur per datiemm tn
folutum flhi factam A Dehitore , tamen ad effenum-.
rettnendi oriitir ad eJMsfaVorem alia fuaft hypoiheca,
Difc.^6. num.n.
Defiiiicur , ^uodfltfuppofitio ,fivi obligatio rei infecuri-
t itemdeLiii , ijifc.y.nu.^^S.
Dotis tactt«,velexprefl'u, Ucet poflcriar , pr.tfertur altis
hypothecis tacttis anterioribus ^ Difc.i^.nu 19.
Imofecmdutn altquos prafertur etiarn anteriortbmex-
pre/fis , ibtd.nii 17.
Excrccri necfunfuper A/Jercibus minutatim vendiiis ,fe-
cus ver'o ,fi ntiCorpus dtftrahautur , DifcSz. nu.iC;
& Difc. )o nuul.lO.
t.xzxcenne<juit lontraTeriium Ernptorem bon.ifidei, &
deraiione .Difi.Bj./iu.zj.
Excmplificain En.piore tam mobiliwn , ejuam Semo-
Veniiitm , ibid.
Et cjutd , fi Semoveatia fueriat vendiia uti Grex , Vel
non , ibid.nii.i.'i.& 29.
Et cjitidreauiratur pro covflituendo ^''fge ad finefrt.>
. . cxercendt iiyf/oihecam conera Teriium, remijjtve, diU.
num rrj-.:fin.
Exi)cnf,e/".i£?4: in uUjna re non tribuunt hyfothecam , nifl
tn concuifu Crediiortim , fecns adverfus Empsorim.>
«ju/det»rei,Difc.<jO."itr/i.l-\.
Espreira in unaparte obligatiOnis , & nonin altera,cen'
Jetur conjuito otnifla , & non Volua tn ea parte , ubi
non fuit exprefja, Difcy^.nu.}^.
ViCciiSpro omnib^nfuts Creditts , & Contra^tibu* habet
taciiam fjypoihecam , Bifc. ib. numero 9. ^ /ub
nu:/>.^2.
Fnictus venditi , & dlienaii inTertium tion Caduntfub
iypotheca j Dijc.^-^o.nu.iy. ij
h\dl\idi\.\fcmperccnfeTHrde/iii natura, Dsj 85. ««.19.
Exsinpiificain Cen/u unpo/iio /npcr pluril/m Corpori-
bus , vclfundis , ibtd.nuni. zo.
Iiiducitur eiiam ex verbis generaltbns , ^ indefinit^i
Dtjc.^^^.fnb ««W.35.
Amplia , licei opta eflet facere ali^uam interpretatie-
nem cxi.nfiv.im , tbid.
Inducicur /«'uscif Creditoris a die , ^uofuit «d ejttiin-
flanciamfatia executiofuper bonts Debttorii, DifCji.
tium 40.
liAmplia , Itcet agatnr de Creditore Chyrographariot
tbideni.
Indudla ut cenfeatur , ^0/»«^ inieniio Contrahentium,
fUamVerborum eonccptM insjici deheti Di/i:.^yn.^i.
Ft datur exemplum , ibid.num.7,<^.
Libri Mercaiorum an, CT ^ttando habeant hypotheeam,
vide infravei b. Libri.
Loca Montium non recipitint aliam hypoihicam , nift
exj-r(flli7nin litteris raicntibits , Dijc.^.^^.nu.^i.
Omilta pcr Notantim in Injirumenio , adhuc cen/eri
debet pro appofiia , Difc^^.num.io.
Contra , ibtd. uum.zi.& zi.& wm,'?^.
Pr.-cambula licite apponi pote/} ad fuVorem Creditori*
pi/fiertoru ab Emptore , vel accjutfltore rei, Difc. ^fi
ritim.-c) & Difc.S^.nuM.2.
Et cjutdoperetur , Djfc S^.num.i'}.& i^.
i^iiidvepro ea re^uiratur > ibtd. num.i^. I9. ^ 20. 0* .^
Difc.SynUm.^.& 6. ^
Rcfolvitur, C" ceflat , ^uotiesvere , velfinefolutiofit de
pecnnits Debiioris., Difc.6f).num.^.
Specialis inducttur favore Crediioris cb demonfiratio-
nern rei , vel fundi , exqM tllifatisfaciendutn Veniti
Difr.sy nurn.')'].
Subrogatio Mercium in Taberna quando intret ad effe-
clutn , ut rcmaneant affe^d priori hypothectt , vide^j
tnfra vcrb. Mcrccs.
Subrogatio rei loco alterius hjpothecatA intelUgitur
faltafub etfdem cjuaiitattbtis , & cimeadem anterio-
rir^te remporis , Oi/c.^'J.nu..c^l.
Subiogatio;« materia hypothecx non datttr in particw»
Lutbiu , Di/c.^ii. num.t^.
Tacica .:nierior prnfertur hypothecis expre/fis poflerio-
ribiis , 'Di/c.i^.nkm.n.
^cth3.fcriptitYi£ prtv.'t£ , alla qualc lc Parti danno forz^
d'.ftromcnto giurato , c gu.irantigiato in focma , im-
pcrt.mt iiypo.hecam, Dijc.^^y.num.^.
Contra , ibtd.num.M.^ 13.
Et de ratione hitjui contratii opinionis , ibidem num^
\-].& 19. '
Et dcclarantur Authoritatcs in oppofitum , ibid. nurn,
2i\..&Z-^.
Verba mi obligo important hypoihecam, Difc.^^.;iu.^'j.
Pr,iferitm ,/i adjiciantur aitaverba dimio proprio»
ibfd.num.^6,& 37.
i
J A C T A R E
Hctnp prjtfttmitur jaitare propriarn fub/lantiam , Difc.
Ib.uw/l.^i.
Hinc infertur, quod nemoprttfutnitHr fufcipere voluiflit
infi^
^ Gonclunonum.
InfegrMtis knus foivendi alitnH dibiia, ibid.t^ Difc.
ijfub Bum tg.
IDEHTITAS
Animallum depajlorum dtbet concladenter probaripro
obnnenda prniitttohe a Dor/iino Pafcui , Difc. 8j.
uumt^z.
Et cjuomodh probetur eadem identitas , ibid.nu.^.
Pecmis probatur ex conje^lurit , (fr admimcu/is , Difc.
Exemplifica etiam in pecunia derobata , velexaila in
vim Ordinis falji , ibid.
I D O N E U S
Nori dicitur , qui rationeperfont., atatis , autconditionu
direile , velindtreile ,potefi obtigationem infringere,
Dtfc.6x.num.x^.
^ecille, qui loabet bona prohtbita alitnari , ibtd.nu.^'y.
Nec tlle , ijui firnpiictter hJiet ( ut vuigo dieitiir)
buoii' ciedico , tbid.nu.^6.
Dijhn^ue tamen rerf.tjjive , ut ibid-
IGNOR ANTIA
Alleg^ri nonj>oteft ab Offidalibu, , ejui tenentur finpHlit
^nnis itbros revidere , Difc.^y num.x^. 0- Dijc.^J,
nHm.19.
Cralla . & fxpina ejm , ^uod efi notorium , arguit do-
lum , cr maiam fHem , Difc.i1.nu.it.
Excludicur ex pr^x.fuppojiiione alicu\us faBi , <juo pofito
fcieniia refuUare poterat , Dije.gj.nuxo.
in ¥z£to proprio eji inaiiegabtlts , Dtfc.ii.nu.ty
'Declara , *d ejjit verum , ^uoties agarur de iucro ca-
ptando , fecHs autem , fide damno vitando , tbid.nu,
i^.& Difc.t,i.nu.i1.
Juris niintnem excufat , Difc.^S.num.%.
ILLATIO
Ij^eii nonpotefi de nno cafu ad aitnm diverfum, Difc.6o>
numi6l.
iMMISSlO
Coiiccdicur in bonis fitts in Territorio /udicantis , licet
• peiitafuerie adbona exira Territorium , in ^uibiis
fiert nonpoterat executio , Difc.^z.nu.^').
' IMMUNIT AS
Caftro , Civitati , vet Comitatui conceffa fuffragatur
ttiampro tocispoflea auflis, vel uniiis, Difc.zo.nu.iy
IMPEDIMENTUM
Noti relevat , ejnando iiiud adhtbitit diitgentiit pottrai
removeri , Difc.-J^.nu.^Z.
Non reievat, nec excufat a nonfaElo,qHandoiliHd aderat
dt tempore pa^i,&promiJftonis, Difcjl.nu.^-^.
Et de rattone , ibid.
Proteftacio impedimenti eft necejfaria ad ejfeilum , ut il-
liid excujet anonfa^o , Dife "Jl-nu.i^o.
Contrarium efi verius de atjuitate , & ex fententia
RotaE , tbid.nHm.^i.
Et in tfuibus terminis procedat opinio contraria , ibid.
num.^i.
Provenicns a Principe Supremo ut excufet , probari dt-
bet , faUas futjfe ditigemiaspro eo removendo , Dife.
n^num.yj-
IMPLEMENTUM
Conctadtus etiam nominaius refolvitur ex defeSlti imple-
menti, tjuando iliud reifieit caufamfinuicm contra~
hendi,Dtfc.^nu.2i.
t)efcftus ifnpiementiobjici nonpotefi , ^uoties iiiud pen-
det afallo Tertit ^'Dif .\f.nu.xz.
Dcfefkasinipiementi, itcet confiftat in minimo, objici po-
tejl adrepeliendum Atlorem , Difc.^'i.r,u.2';.
Mora in ContraElibus ultrocttrocjue cbiigatoriis incur-
ritur ftatim pofl impiemtntum alltriut txCootrahin-
tibus , Difc.ii.nHm.i^.
Et i eonyerfo defeElus imphmenti expkrte uniHt ekU
, cu(atalteyamamora,tl,td.nuz^.
Oi^o, &prio.itasrerH,.n imftct debet ad eJfeaurH dicno-
/cendt , ^His prtttsteneatur mplere , auundo ex utra-
pe Parie re^^'riturnnplen.t„tum,D,fc.-ji.nu.^^.
Exerip/ijzca ,Ht ibtd.num.^y
Tempus Contradu, , non aiitem impinnemi inflici df
bet, nuandotmpiememum de neceJfi,>,tefeqHt debtbat,
Dtfc.ii.if.nH.z6. ' '
Ampiia , iicettmplemcnnimforet neceJJariHm ex partt
knius Contraheniis lantum , ibid num x7
. imputatio
Fruftuum infirtem anfuCiiiHs admttaSHr , tptamrtfii.
tutto, Vtlbomfieatte, remiffive, Difc.6xJiH.6i.
Cateravide fnpra verb. Fruftus.
Fru<auum infortem ipjo iure <jua ratiotie detHr , praci.
pue in Curia Aornana , Dtjc.6i.num.i7.
Solutum in unam caufam, licet maie fit fotuium , non dt-
bet impHtari in caufrAdtverfam,.T>tfc.66.nu.-i\.
Exempltfica in ffeeie diver/orum Cambiorut/i , ibid,.
Et deciara , ut ibid. mtm.^j^.
INCENDlUM
Caufacum , vei ortum fifuerit exf^^cio, aut eutpa Tami^
iia , filti , VtiServi , an Paterfamiiias, vei Domtntit
proeoieneaiur, DiJc.h.nu.iG.
Cuftos rectptensjaiariumpro etiftodia Mercium , teni-
tur de iliarum incendio, licet hoc ex ievijfima tanium
culpa proeefiertt , Difc.21.nu.2i.
Mcrcium exijleniiam in Laz.areie cedii perieulo Mer-
latorum, ^ut fuerHnt thoroft tn earHTartcHperaiionit
Difc.z^. nu.x^.
iNCERTtJM
& Nulluia aiJuiparantHr in lure , Dtfc.i^S.nH.U.
INCONTINENTI
ACkas anfuertt celebratuo incominenti , vei ex inierm
vaiioi remtttitur arbitrio iHdtcis, Difc.^o.nH.^S.
A^us , vei Lontraitus ut dicaturgefiuiineominenti, nt-
eejje efi, quod fuerit failns in pr^fentta utriufqHt^
Part:s , Difc^o.nn.i^B.
Exemplifica , ut ibid. num.^o,
INCONVENIENS
Unum HtfubfiineatHr , neceffe quandoque ejl , aiiafHb-
fequi inconvenientia , Difc.S.nu.i^.
INDEBITUM
Condidf io indebiti an eompetat haredi folvtnti ultrd
fuam ratam , Difc.6^. »«.56.
Condiaio indebiti non eompeiit eontra Creditoremrt-
eiptentem ftmmarn fibt Vere debitam , iicetfolutam
ah ei , qui ad folvendHm non tenebatur , Difc. 6$.
num.^7.
Coiidicitio indebiti non competit. contra Procuratorem^
maie exigentem , fed conira Dominum ratum haben-
tem, Difc.ix.nHm.6.
Condidlio indebiti competit ad favorem folventis invim
Jententt* , qu£ pofiea ditegatur nuiia , vei injuftM,
Difc. iz. num.iG.
Condidlio indebtti , veifine caufa competit foivtmiptt
trrorem , Difi.iz.nu.xo. •
Amplia, itcei foiHtio faHa futrit in vimprtetdtnti*
erxonett confeffionis ipfuu debiti , tbid.nu.zi.
Condi€t\o indebiti non competit et, ^uifotvit, nifiprobet
defeEluin ^ualitatis , ifua eefiantt refuiiat indehitumi
Difr.f<6.nHm.j,Q.
Confcflio de receptofjCla per Creditorem non fiiffraga-
titr Debitori pro repetiiione indebtii, Difc ^'j nu.y^.
Deelara , tit ibid. nu.^\.j\Z.& 45.
Ptobacur factiiHs in matiria ufuraria , & de rationCtif
D*Jc-66.nHrti.xo.
Ri } Socius
IndexMateriarunii
SdciOis rff«/>fV«» indehitam fohtionem non obligAt Con-
/ociitm,Difc.<)%.»um.ij^.
INDIVIDUA
Promifllo defendendi efl individtia , nec ad unum dum-
iHxat cafmn reflrm^i p»ieji , Di/c.^^g.nufn.ij!^.
INDUSTRIA
Perfonr ejUando apparet eie£ia , non potefl alini e']uf-
dern perfeM vices /uppiere , Difc.6. «uin. .<)■.& Difc.
INF A NS
Socictas Hftiverfalis , concitrrertte pracepto Teflatorii,
totefl dari etiam cum Infante , Difc. 51 »«.19.
i N F 1 R M I T A S
birfert A Morte , & ab illa ad hanc neceflarin noH in-
fertur , Difc^ fub nu.l.verfAt i^uod mortuiti,
INSIN U ATIO
Noii requfriiHr in atiuger/tinato , Difc^/^.num.i^.
Exempliflca in Donaiione , ut tbid,
Item in remiffione Crediti , feupath de non petendo,
ibid. num.^0.
VsStcim de non petendo inflnuari dehet , ejuoties agttHr
de rcmijfivne Crediti licjuidi faBa ^bfcjue uila cunja,
fedexmera ttberaiitate, Difc.^j^.num.^l.
Seftn antem , efuando remittttur Crtditiim ilH^itidMtn,
vcl inexigilrile , ihid. ninn.^i.
INST ANT I A
Iiitcntans infiantiam i vel aitioneT/t iricompatibilem tufn
prima , dicitur ab illa recejfiffi, Difc.iJ.nn.^.
INSTITOR
Conttahcns contra forrnamfudi pr&pofltionis non ohUgat
Prtponentem , Difc.j^6.nu.n.cr i^.
JmpliO, , etiamfi Contrahens cum Inftitore ignorajfei
formarn pY<tpofitionis , feu facultates ipflui Jnfliioris,
iblderrtnum.ii.sr ?i.
£t de ratione , ibid.
Ampliu , ettArnfl Inffitor contraxijfet nomine Katii>nid
perettm adminiflrata , tbidnum.i^.
Coimihctt prtijumitur potiui nomine proprio , juatil In-
Jlunrio ,Difc.^6.nnut.\^.
Vrout i converfo tjuis pr^fimitur contraxifle cum ali-
^uouti PriVato pottus , quam uit Inflitore , tbidem
nwt 16.
Et lude laiiui infra verb. Socius.
Dcpofita recipiens non obligat Rationem, Vet Negocittmi
• Difc.<\G.num.-i^.
Et de ratione , ii)td. num.i^^.
Fidcjubeic mnpoteflpro aiio extra neceJfitAttm, veluti-
ittaiem Nevocii, 'Dijc.ej^.ndm.^g.
/ leihge , i:t ibid. ««•,;. ^b'.^* /'??•
Obligirc an voiuerit Ranofieminsficitur, an nomenpro-
prntr» , vei Infltierium , aut Rationis expenderit,
Dif'J.4ynmn.\i.& 13.
Froui etiarn tnificitnr anitmti contrahentis cum Infti-
tore , ihid.nitrn.i''^.
Hinc fl Centrahrnt Voluit flbi prxcavere de ratiflca-
tione Pr'^po,ientiuin , non dtciiur triierim contraxijfe
ctKttMpUtioie Rationis , Dtfc.^o.m.t^.
V-de ple>:im :,jfra verff. Socius.
0)o\\yac potefl IS! 'gacii:<tn,vel Ruttonem, T)ifc..^6-n.27-
Ir.uUige , dumniodo concurranc reejuiflra , de qatlrtti
Difc.j^s.nu.ii.o-zi.e- d.Difc.'\('.nu.^9.i'^.& 46.
Prxponcns^n, iv- 'jUAndo teneamr dcfailo, Vei culpa
Iniittoris ,vide 1,'fraverb. Pi^poHcns.
Q\i\s proprii dic^itur , D<f.^<{.nurri.^.
Solvcns /ifliieri etiam tacite pr<cpoftto liberatur , Dife.
i^.num.v^.
.£t Prttpoiiens dehet fibi bw ntfutare , dr d« ralioni^,
tbid. tiMu,i).0' 37*
INSTITORIA
Taciti ex ejuibui aitibM refuliet , etiam adeffeEtum , «i
eXind PrdfOncni remantat obligatut , Difc, 25. num,
INSTITl/TlO
Fa6ta de eo , qttein. Ttiiui n-minavent , veluti in incer-
i.iin perjx:n.-m coilati , rtonjuhflinetur , Difc.i2.nii.ii.
Secus vero eft , Jtfhifiet inflitittns Titius pro perfona ab
€0 nominanda , liid.
INSTRtJMENTUM
Attcndi(iir/'c/<«.f , c^uam unicusTeftts in contyarittm de-
ponens , D fc.^^.nurn 57.
DivLrfitaS, vci contrariet.u I nftrumentorUm fu^er eodeni
negocio tjutd opercttir, vide infra Verb. Sciiptiua.
l:^on\uvai Partein ,ejuit ttit contravcnit ', DiJi.^6.hu.^^,
1 N T B R D I C T U M
Unde vi cornpetit ejccij e pofliflione vtgore Sententid , vel
/Mandati Uuili c.x dejetiu citaitonts, Dtjc ■6.^.nu.i^.
1 N T E R E S S E
fide eiiarnfitpraverb. Dnit.num.
Ahatocifmus ,flve hnerejje aiierim Inte^ejfe bmni Ittrt
prohibetur , Dijc.iij.imn.^o.
Ccitum ab inttio laxan ,feu padfci potcfl per Credito-
rem cumDebiiore , Difc.6j.num.y
jAinpita etiarn in Coniraitu Atutut , ihidtm.
Sed reqniritur , <^iiod Creditor e.t pofl juflificet , ianti
fiia imerfitifje , ibid.nU.^-CP' Drjc.ioo.nu.^.
Et de recjufitis neceflariis ad efeUttm jufltftcandi hii-
jttfrhodi Interefe lOTiventui/., d.Dtfc.ioo.nu.y.
Deciara , ejuod hiijufmodi itiJ/ific4tio Jttflicit , quodjit
proporiionaia , qt Veriflr/diis , attentts ioCi , cr ferft-
narurn circumflantiis , d.Difc.6l.nurn.^,
Amplia declarattonem , ut ibid.num.^.J.^ 8.
Ceitum ubi fitit ab initio conventurn > non habet hciitru ■
DcUrina PauH dc Caftio circa moram, Tyifc.G-J.n.^, \
Frafertim , quando concurrit juflitia, dr verifimtiitudt»
tonventi Interejfe , ibid.
Et de ratione , ibid.num.io.
Et declaraniur DccifiOnes Rotalcs fuper hoc propojtto
in contraritim adduclic , ibtd.nu.M 12.1j.l4.er 16.
Cettum ithi fuit ab initio conventiim, crptfleafointum,
lenetur Debitor exciudere poflibiiitatem ejufdem In-
terejfe , 'Dtfr.^l.num. 1 ;.
Cbnverituin debetur vigore primi Contrailus , cjuandd
fecundits , vtgore cujits ntn deberemus , efl nullus t/L,
radice , Difi.6-j.num.^S.
Faiiit , ^uando primus Contrailus fiiiiper novationem
extinfius , ibtd.nu.^6.
Conventum in Jecundo Contrailit fubflinetur , ^ttartdtf
idemftcundu' Contraclus irahtt originem AVendiiio-
nerei fruUtferet , 'Difc.Gj num.iS.
Cowventum anju/ftineatur , efttando dimittiiur , cedi-
tur , aut vendtiur aiiquod Negocium , vel /Ipotheca,
Difc ^^.'luin. <p.
CbnVcntum correspeilive ad reflitutionem Capitalitfa-
eiendam inira Ciritirn tcmptti , an adhuc Aecurratex-
pirdro eodem iempore , vei nova requiratitr inierpel^
latio , Dif.Sj nurn.li,.
Cieditori non debetur abffue mora Debitoris tnfolven»
do , DiJr-.^/^.nitm 59.
Damni emergentis rion dehetur , nifl prabetur individue,
qtiod ex caufa pecitni^t non foiitt£ per Debitorem Cre-
di dr damnifciiusfuerit in accipiendo pecuniatn fui
Vfuris , Difc.ioo.nui7.& 18.
ftem tton debetur, nift probetur, quod Creditor aliundi
non potuerit damnum evitnre , ibid.nuw.i^.
DcbitoE decoilus an teneatur ad Vfurof , & IntereJft->,
videfupra vsrb. Decoi^us-
Pcbuoc
Sc Conclufionum.
Veoxtov pr^fmuHr reco^novlfe UgUimiutem I„tcre£e, Non cfifadcr,da Debuori , ou^do Mde/lcom>, ■
ftando filtdavtt compMacitm Credttore , ct^Hcfelvit iienAit^^r^.i.. ^J.^r..: 7 *^'P^ormtntio acci.
■tamfortem , ^HatnfrHUtu , Dtfc.6ytiH.19.
frAcipue, ^uairdo Debttor lon^e pofl folidatienem iti-
tendit reclamare , ^ repeterefolutHm tam^Ham inde-
bititrn fibid nnrn.ici.
Ham talicifH intrat refpeSin Creditorishonafides,vel
faliem non maU , qH<tfufficit , ne intret reflitniio ac-
cepti, ihid. nHM.i.^.
f)i:o Lcgitittia an dcbeatur , videfupra verh. Frudus.
Licjuidari dehet concludenter anti condemnationerru,
^uando illHdvenit inconfe^uentiatn faili non impleti,
Difc.6j.nu7n.11.
Lucii Dotalis , vide infra verb. Lucrutn.
Mcrcatoris ^natitas tn Curta Romana non reddit legiii-
tnnm Interejje, nifi probentur requiftta Pauii de Ca-
ftro > Difc.66. num.2').
limita , ^uando Inicrej]e fuit ab initio conventum iru
furhwa certa , & Verifmiii , Difc.6j. ex nnm.^.HfqMe
adij.
hlons Pietatis an poffint percipere tntereffe a Mutua-
tariis , vide infra verb. Mons Pietatis.
Ncgociari/o/i/wi in tnateria jufii Jnterefie non folum in-
telligtiHr Mercator , fed eiiam ejui fottt piCHniat
ociofas non rettncre , 'Difc.Gy.nH i-'.
Exernplifica in Appaltatore , feu Thefanrario , ibid , ^
priuffub nHm.'ii.
Item in eo , (jui antecedentet eafdem pecHnias fuerat
negiciafus , ibid.fub d.num.i']. . ,
Occafio implicandi pecuntas ad Bonejfurn lucrum cjuo-
modoprobetur ad effeilHrn cinfe^nendi Intereffe , Difc.
66.nHm.iS.
Et an /uffiriat occafio generatts , feu confuetudinaria in
Regione , velrecjHiratur individualts , Difcij.num.
19.(^20.
Occafio inveftiendi fufficit , e^uod exeludatur per pojfi'
bile , ad hoc , ut Intereffe fit iliieiiHm , Difc loo-
num.9'
Pcrfona Creditoris , nort autem illa Dehitorts tnjpicitHr
ai mettendum I ntereffe , Difcij.nu.i')
"." ^'^"0" > ^nanao ^aejtconventieac
ptendtperH.ta. adtpftu datnnum . & Intereff,D,r,
'^fJJ^^-ndo Dehitorrenuncia^it ,^1, nottftcattoni , vel
tnicrpellaiio,n,tbid.num.io '»»"''««
^rl^i^rt^""^"'" ^"^«A^hW^ .ambiandi cun,
Je ipje , ibid.nii.x2.
Et de ratione , ibtd.
^■f7r^'^ //..r C.c^i,«. h.heatf.cultatem acci-
pmidifuh Vfuru ahjc^ue atta notifca^^.ne 'DebnorU,
debet tamettpolifufccpcat pecuma^ cum imerpellare,
^HodillasfHfep^rit , ^ de rattone , Dijc .uLm.zt.
& dDifc.\oo.num.2i.
Pupillus , vei Minor ttt confliinatHr in mora , ncn ipfit,
fed eorum Tutort , vel Curatori fieri debet tnterpcita,
tio,Difc.6^.nu.6o. '
INTIMATIO
Inhibitic , Vel Decretum , quod Iftdex mandavit inti'
marialteri Parti , eamnen ^fficit , niffeijuatur imi'
matio , Dijc.l'6.num.z').
INVENTARIUM
Hxtes conftciensjnvemarium delose, vel mintufideliter,
an poffit critn.inaliter puniri , Difc.i6.nu iq.
INVERISIMILITUDO
Attcnditur ad movendum animum ludtcis , Difc, 51.
/ium.20.
hKitmitmaginemprafefert , Difc.j6nHm.i7.
INVESTIMENTUM
fni&usdeb„i/oc9jnVeft,nentt nonfaHi, nonpoffunt
excederc Verttatem elufdem Jnvefitmenti , Dtfc 6u
TJum. 6c.
OhUgmotnveJfiendiprobatur ex confejflone emiffa t^
, £pifioJa , Difc.6i.nf>rn.^6. .
Ohligmis facere Jnyejtimentum , finon invejfiat , te-
neiurfidfruUM ad rationem locorum Montium, Difc.
Cl.nutn.')^.
jin autem hujufmodi taxaiio ad ratitnem tocoruftu,
Motitiumfiert debeat liabifO rtfpe£lu ad variationem
temporum , & frui,luum ipforum iocorum , thtd.nu 61.
& J)ifc.G'i.nHm.^o.
ViomiiTi fervarefaiis dicttur , qui pr^fiat Inttreffi^, 0blig3tus/<»«re InVeJlimentum ,jinon invefiivit, tenc'
Di{c.6x.HMm.\o. _ ff*^ "f^^ff^^.titi fruiius , fed etiarn ^uanti importaffet
Qiianti pluriini debetur Mmptori a Venditore , cjui intra habere tpfutn InyeJHfnentum , Difc.6 i.nH.62.
cempm conventurn rtm nonconftgnaVit, Difc.-J.nu.]l. Obligatus facere ihVtjftimentum ,f non invefliat , fed
Et exempiificaiur in Venditore , <jui tenehatur tradere pecunia, venat inproprios ufm , tenetur ad majL Jn-
Frutneniuinintra certurn tempui , ibid. terej^e , Difc.62,nHm.6i^.
An vero differat ad hunc effeitum , quod Frumentum Obligatus/<»«r* I hVeftimentum , ut excufetur, fiillud
fuerit venditum ingenerj ^eneraliffimo.vet deatiqup nenfccti, debeiprobare ,fefectj]e ditigentias , o non
certB loco , veljpecie , Difc.i.num. 21
Quanti plurimi deheiur Emptori a Vcndiiore , tjui noru
habebat tn dominiorern , quarn Vendtdit , Dijcj.n.ti.
Rci judtcata ijuid fit , & an hodie fit in ufu , Tfifc. 8 f.
num.il. dr 11.
fReejuifita Pauli de Caftto Fltrer.tU , & in Tufcia ha»
bentur prt prohaiid in perjonajoiita negociari , Difc.
6^.nurn.-y.
£1 cjuis dicaturfotitHS negociari , Difc.6j.num.l1,
Societate decoila cejfant Vfnr^ , (j Interefie conventum
etirnipfa Scctetaie , DifcSy nurn 24.
VecIara,utibid.nHin.2l.&fecjcj. ^
in Tranfa<ftionc an , cr cjuando pojfint vatide conveniri
fruUui ,i!r tnterefje , Difc.67.nu.zl.
Prafertiin , ^uando in tranfaclione dirnittumur bona
frHUifera , ibtd.nu.2i.
INTERPELLATIO
Dies non interpetlai pro homine,fed rec^mriiur nov.t in-
lerpellaiio, ^unndo ailuifieri dehet intra ctrimit tetn-
pui una cum minifierio alttriut , Dije.^j.rium.^.
, inveriiQe occafion:m inveftiendi, Difc.62.nu.'^^.
OccaGoncs faciendi InVeflimenta cenfentur faiites , {$•
paratainVrbe,Difc.(x.nu.si.
Et ijnomodo probetur , adfuijje occafiones invefiiendi,
fiVetrnpttcandtpeeuniMaidhonefiumtucrum, Dijc.6f.
nurn.1l.
J U D ^ I
yideJupraverh.Hchixi.
J U D E X
AthitxioIudicisreMi.iiiur.an ditigentid , cjuas auh
tenehatnr facere , efftnt profutur* , vet non , Difc.31.
num.i^.
Itern , an^uis hahueritfcieniiam , vet ignorantiatn pu-
htici Bannirnenit , tJifc.^}.num.^2.
tteminContrailusfuertt fii/,utatus , necne , Difc.^1,
num.ii.
Jttm an inierfratrts adfuerit Societas , necne , Difc
^9.nu.\l.cir Difc.fo.nu.'}.
Item an ,.ilui fuerit cett hratus incontinenti , Vet ex in-
itrvallo , Difi.^o.Tiu.^
Ri 4 Iier»
Index Materiarum>
i :»m anTeftb Hnk^s jideynihertatHr , Difctinu.^j.
Ittj/i anprtiftari dtbe.u Cautie dt ludfciofifti, & iudi-
cdtumfolvtndo , 'DiJc.^i.riH/u.ig.
Arbitriumy7««r/3 interfi<n<re dehet , ptotit Ynagis tXpedit
uiricjue t^arti, DiJi.J^.rmm.16.
Aireitioni ludicis non crediiur j i^Hotics tendat in tttitid-
nem propri&fententia , Difc.i^.nnm.ii.
Cor docile dehet habete , ac t,i lujiiiia , er f^eritati^
procrdere , Dijc.'6.num.i.
Ddegatiis anpojftt txcqui frepri.tm Sententi-tm abfque
nova CommiJJione , quando lapjm tfi yiiniHs a dit tju*
prtlationis f Difc.^i.num.^b.
Dclegaciis eji m-ijer Iudice Ordhrario , cr reprafttitat
ipjurn Principtm 'Deleganiemt DtJc.^B.riti.:y.
Delegatus nonpotefl revocare fnus fcntentt^s , vel De-
creta deJtnitfJa , Dtfc.^j.nu.ij.
Amplia , ttiam fub pmtexiH trr^ris > <t;et ntUlitath,
ihidemi
Ftaudibus. collitJionibuSi& malitiis dsbei obviarci Difc.
44.««w.i4.e^ Difc.-]6.nti,^
Ei traditur formHlafententiit , ihid.
Et declaratur conclufm , tbid. TJHm.26.
ili Litein >ion datur auVerjm FidejuJJorem, Difcqi.n.li',
Nti coiiira hxredei/i Dtbitofis , tbid.
Eimita , ^ituTido Us fam futt contejiaia adverftti Dt'
fiiiicluM , ibid.mnu.i2.
in Litem mn daiur , nlfieontra immediatu)ii dolofum^,
Difc.yi.num.^y.
Miiiorum in Cvntraciibus appefiHmi prafumitur dole,
i;^ mtiu extortum , Dtfc.i^^.nu.i.i.
£t dt ahfurdo, ejuod rejultartt ,Ji I uramentHm prabt-
ret rohur Cofitmdtbuj Jliino>Hm, tbid.
Ainplia , i^HodfrxJumpiio hitjHjmodifraudis, dr txtor-
ftunisfujfcit i (juod colligatur tx menit Stanitntiumi
lictt nonfuertte.vprejja , ibtd.nHM.u.
Mulicris aferenta in ContraRu , Je non habefe Proxi^
miores j non aitendttur , 'Dijc.6x.nu.xl.
Quidy7jt , ^ qttomodi) dejiniatur , Difc..ifX.fuh num.^.
Sci\andumjt:r/tper eft , ijmties von vsrgit in dijpendiut»
Jiilutis ttttrri* i Difc.iij.fuh nHm.^.
GravaiiS Partem in uno artiaib rtdditur illifu.^eaHt tubftahcia luramem non confiftiiwpr<tfentia,Veltaan
rtedum in atiis connexis ,fed tiiaru in CaufisfefaratU,
Difr.-^^.nu.^.}.
t>el.ira , Htibid.nHmi')!.
Jud.ci , ^ eorim Afajjariipsjfiint ejji Iiidicis in Caufis
prcpriit Nationis , DiJc.J^ynum.'^.
Laicus tin validc det Curatorem Cierico abfenti , vide
fHprjtverb, Citcicus , & verb. Ciiracor.
McicatOicsyo/f«; habi re in Portubus Confuit^ , fjr t*^
dices proprid Nattonts , Difc.4f^.nu.<\-
Et de eorum lurifdiilione , reMijfive , ibid.
Otdinatius an , & qnandopojfit exetfui Jententiam Iti-
dtcis Delegati , Dtfc.^2i.ex nu.i6.ujjue ad 30.
rr«Eveiiiciis in eognofcendo, pr^venijje eiiam intelligittfr
in exeejiiendo , DifdJ^ti.nuS.
Intellice , nt ibid.nit.^
retSacr», aui Scripiurarmn, 'Dtfc.^2.ni<.^.6.e^'].
Et ^Hart in praxi ftrveiur , /^ited I urans debeat tan-
gereSeripturai , tbid.nu.^i.
Etan hoate fujjiiiat laltns c^HarHmcum^ue ScriptHra^
rurn , tbid.num.n.
iu SupplcmcnCUd) admitiiiitr ad prohandam cjitantita-
lem , itel liquidationejn , c^utities facium fuit \am in^
genereprobaium , Dift.c^.nuTh.io.Qr 2I.
JURISDICTIO
Conccfra cjiiande dicatnr camulative , tiel frivativi
Dtjc.^^ nu.ii.crii.
Et an in hoc propofito injpiciaiur tiieni , £^ intttitio
Principis concedentis , ibid.nttm.lS.
Gonceira in Caufts Alercatorum an intelligatur cumH-
Uttve , veiprivative , Difc.^ener.nu.^<).0' 60.
Protogaie qu.indo valeat terminum adfolvendum etiam Conceira in Caujis Mercatorum intelligitur ttiam in dt
tnCauJis hahemtbus paratamextcutionem tDifc.j^. ''" " ' " "^ '"' '"'-'"-'"
num.i<).
Sctiptuii diverft , vel Contrarixfi ridftntfuftr tcdentj
ne ~ocio , ijuomodh , er citi ludex fdem pr^fiart dt'
beat , vide infra verb. Scriptura.
J U D 1 C 1 U M
Concurfus Crediterttm in ^uo iocofieri deheat , (^ alia
a i materiam , videfupra verb. Concurfus.
in ]\.\A\c\\s (juafcontrnhitur , DtJc.ii.nH.l^. ■
Mercacorum ^uandoattendaturtn dccifiont Caufaruni,
vide Jupra verh. Attejlitiio.
J tJ R A M E N T tr M
Calumni«y;/'i'4./;'/MW nonfuent, non caufat nullilatem
PreicJJM ,fia!tera Pars liiud nonpetitrit, Difc. Ge-
ner.num.^^.
CalumniK etium peiitiim ,fi prxflitum non futrit , nen
caufat nuliiiatem , quoties conftat de bono jurt negti-
gentis itliid pr.iftart , Dif .(jsncr.niiTn.},-].
Calumnix un rtijuiratur tn Caufis , dr ludiciis Mtr-
caiorum , vide infra Verh. Mcicitotcs.
Ya\.^Mmfufipere uon duhitant ji, tjui ufurvant alienum,
xiel fi^inn Y)eo datam non implent , 'Difc.^^l.nu.ii
pendeniihus , emergeniibus , cr anntX-is , Dife.Ctntr.
nHm.6t.
Dectara , dnmmodo Agdtitr de CaUfis, dr ntgeciis vtri
Mcrcanlilihus , aliMjfecus , ibid.nHm.62.
Et cpittfint tfln Caufit Aiercantiies, rtmiffivi, ibid.
An.pita declurationem , ui procedat , iicet ptrfenK li-
tigantes fini Adercaieres , hoc enim nil reftrt, nift
ttiam agatur dt tt Mercaniili , tbid.nH.6^.
Maris adjacentis ad c^uerit periintat , vide infra vtrb,
Marc.
Piivaccrs exerctrt necjuit I iirifdinionem abft^ue Jpetiali
ceticejfiont PrinctDit , Dtfc.<) num.ix.
J U S
Acctefcendi efl debiliiis tratfmiffiont, Difc.2s.nU.2i.
Accrcfccndi nen intrat in Coniranibus , nifi a ContrtU
hcniihui ftteric /peci.i,'iter exprejjiim, Difc.^i.nu.ij.
Communc komanorum aiienditur, nonautem illudCi-
Viiuiis dominaniis , cjuando Staiutum jubet, in deftSB
rtctirri ad Jus Cemmune , D«/f .j^.^m.^j.
iii Jur(t nihit efl trim ftrmUm , & funtluT/t , eujus eontta-
riurn appare/iti aii^ua ratione attentari non poflifi
Difc.)!-.fiuin.i,
YlAStMslicctextgi poffit ah habi'atoribus Regnt.ctiam Lucndi m materia Cenfuum inter Regnicolas ^uid im.
nHHu^nFendun h.ibenttbus , non tarnen exigi Valet j ortet ,'Difc.sy.num.^o
Orfcrendi Crediior fofterxor txerctre Voltns tenetmr ad
preitutn inlfeiie Valore rei de ternpore pricfcnti , noa
autein de tempore , ejuo res pervenii ad anttriertmjf
Difc.)-j.num..o.
Et de ratione , ibid.^ num. 14.
dtci c«nftare de ijnantitace Vertfimilt , fupsr qua eft £t perpenduntur , ac dtelaratitur Conirarin , ihidtm
iitraidum , Difc.1l ,nHmA\. mmt2l.(^ tj.
' Offciendi
ab Originariis extra Regnum hahiianubns , Difc.io
rum.zz,
Judxi ■■juomodo interpon.ini iHr.wirnttm tn eorumCon
irj^ibus , vtdefttpra verh. Ikbrxi.
iii Litctn aniequjm dfiur , dchet prtus ali-juaiiter Jti
& Conclufionurri.
Offeiendi non habet locum ■, quandores Debitorii dcve-
uii ad Creditorem titulo vefidttioais faiia jure Cre-
ditoris , 'DiJc.si.num.K).
Piiv.-ittvum vendendi , vide infraverb. Monopolium»
e- verb. Rcgaiia.
£e ejuanda vendttio dicatHrfaUa jure Creditoris,ibid.
Rediineiidi , videtnfru verb. Padum.
Succedendi ad bona Vacaniia , vtde injra verb. Rcgalla.
J U R A
DuorumyJ eoncurrant in perfona mitti, idem fervan-
dHm eji in uno , ejuodfervaretur in duubus , Di/c.So.
»«//».24.
Fifc.ilia Principii , tjiuproprie dicofttitr , Difc.iQ.nu.t.
& /'■-79'.
tifcxVu ^e^ni Neapolis , videinfraverb. Loca Mon-
tium.
L .£ S I O
in Contrafbibiis Incenis , vel aijHaliter fehabemibtuad
lucrum, 0- damnum , regutariter non cadit, Difc.')').
niin.is,.
in Contradci initofuperluribut 'vitaliiHs difficile cadit,
Dtf.6o.num.ii.
Coiitradtus hai/ens tr.iElim fitccejfivum ( puta annu*
prxjiaiioms ) dehe: ad £<jnitatem , ^ jujiitiam re-
duci ffcontifieat Ufionem uttra dimidiam, Difc.<)^.
num 1.1.& 51.
Creditor ex nerfona Venditorisfui Debitoris an valeat
refcindere ContraHum ex capite Uftonis , Difc.^-j.
num.iy
Lucrum cnm damno compenfari debet ad ejfeElum mt-
tiends, Ufionis , Difc.6o nu.iy
An autem idprocedat in Comrailu inito fuper Officiis
vacabiitbus , ibid.nu.^<).
Tempus ContraBiu regulariter infficitttr ad metiendam
Ufionem , Difc.99.nu.70.
Limitain\isy tjU£ habent traUum, ^ obferVantidm
fncceffivam , ijnia tunc etiam infuturnm Ufio conftde-
ratur , ibid.Jitb nurn.^z.& j ?.
Ttanfadtio continens Ufionem in uno Capitulo, an debeat
ffi totumrefcifidt , vel poiius refiffi'j peii poffit dum-
taxat ejuoad tlUtd Capttulum , Difc.^j^. »«/»23. 24.
& 26.
L AN A
Vide infra verb. Veftcs.
LATRONES
Viarum an excufentur ^ rapina ex eo , cjtiod Viatorcs
non permi^rint recognofci eorum perfonoi , 'Difc. 9 .
num.j.
L AUD ES
■Antonii Altovit^ PrJiUtt k Secretis Congregationis
Concilii , DiJc.S^.fub num.i.
Bcrnatdini Genghae Chy-nrgidi, & Anatomit Profefihrii,
Difc.Generfvl.6^%.col xudmed.
Fzderici Cacciai Rot£ Andiioris , Difc.^ifnb r,um.i.
Ferdinandi Nupcii Commi/farii Generalts Cament, Apo-
fiolica, Difc.-jS.fubnii.x.
Franci.rci Cencinii /. C. Aretini , Difc. l.fub num.i"]-
Difci.nu.ii. & nif.i-i.ante nurn. 1 8.
Hieronymi Cardinalis Cafanars , Dif.g.nu-z.
Joannis Ciampini Pralati , Dif. Gener.fol.6^S.col.i.
tnfin.
Joannis Francifci Albmi T^rslati a Secretis Brevium
Apo/lolicoritm . Difr.^tii fub num.i^
Joannis Jacobi Cavallefini .-i.C. Locumtenentis,{nunc
Vero R >tx Audiioris ) Difc.i.fub ««.51.
M. Magvftii Religionii Hterofolymitan* , remijfm,
Difc zi.jubnum.iz.
Marcclli De Afte 'I-r^clali ludicis Fabr.U S Pe.ri
Dijcs-i.fibrum.j^. ^'"^**
Marcdli Scvctoli P, .t/4;; L^<,f^„„V SifnatHrx /ufiiti^
D ij i .ib .J nLi num.ij. *
SpcclU Je Spetcllis Epifcopi Interamnen. Difcxo. Ub
liUlii.].. ^ 3 J
L A U D U M
Acceptatum , & emoiogaiHm per Partes haber vim nov*
tranjauionts , & paUt , ac etiamrci jHdtc.tx, Dirc.
^l.nHm.^o. •'
tdmplia , Itcet atiqna nuttitate laboraret , Dtjc.zo.nii.
26. eriy.
Executio Laudi retardari non debct , ^uando Partesin
CoTifroinijfo rentinaarunt appsliaiioni , ^ revifioni
Dife.^i.riu.l. ^ *
Siua.c tnterpratatur , nuttam^ue admitiit extenfone/Bt
Dijc.xo.num.^^.
LAZARETUM
Merces ,feuVeiUgal , ^md flvittir a Mercatoribittde.
tinentibus Mercitnonia e.xpiirganda in Laz.areio.non
poteji nuncupari rnerces , vel Satartum , & di ratio-
ne fDifc.z^nujn.i^.
LEG ATUM
Annus ^uantitaits in ^uo dijferat i legato annui reddi-
tus , remiJfiVe , Dif.-Jl.nu.:}^.
Meretrici relitlum fro converfione continit Caufarru
Piam , Difc.i.^.nntn.^6.
Et quid , fi Meretrix noitet a Lupanari difctderi^,
tbtdejn.
Viupen Confanguineo rctiatim non dicitur Pittm , ^uia
ajfenio naiur/ilis , e~ raiiofanguims fravatet motivo
Pietatis , Difc.i^.num.^:.
pio Studio Canontco , vel fhedtogico reliUUm continet
Caufam Ptam , ^ parit ailionem irrevocabittm.^„
Dife.i.\.nHm ■^6.
LEGITIM A
Fruiaus , & IntereJJe an . dr ejuando debeanturpro tegi.
tima , videfupra verb. Frudlus.
L E X
Celtmte ratione , vel comprahenfione legis, ceffare etiam
ciebet ejw diifofitie , Dijc.^l.num.^.
Fingit cjuandociue, tinum Contra-Jumoccuttarifub alterg,
Jive duos ContraEluiJhb nomine , (^ apparentia unius,
. D1fc.y1.num.2t.
Leges Parittarum FJyfpanit dejerviunt pro interpns.ttt-'
tione Iiiris CiVitts Romanorum, DifcGener.nu.i.%.
Mofayca cjuid dijponai in rnaieyia fuccejfionis HebrA0~
rum , videfupra verh. Hcbia:i.
Nihila/tudefi ,^uamcqmmiine prdceptiim, Dtfc.^j.n.p,
ObLigat adobfervantiam, ticct infcripiis nonredigatur,
Difc.il.num.^.
Obligat ad obfervantiam ab ipfo memento, quofuit cort»
dita , Difc^^.nnm..^.
Diftinguetamen , ut ihid. ^ num.g.
£t ejuid resfe^u Locorum , Vet ProviniiarHW fubdita'
rum Civitati, in ^ualex xditur , ibid.num,%.(p- ic.(^
nuM,j^.(^fe^/j.
Publicari an , & (^u^ndo debeat ad effeilum obtigandi,
Vtdc infra verb. Publicatio.
LIBELLUS
Inccrtus/« ludlcHs nan admiitiiur, DifcGener.nu.1i,
Fatiit in Caufis Mercatorujn , ihi ein ntiiii.x^.
LIBERATIO
a Dcbito ubi efl clara , non admiitttur alia qutflio VO^
inmaiis , D1fc.22.num. II.
i Dcbito in liire eft magisfaVerabilis , ^uam tbtigatio,
Dijc.2j. num.f.
ixMolcilii^
IndexMateriafumi
sk Molcftiis , & de materia j vide infra verb. Moleftia.
4)titui ex ftlidarione Ccitnputvrurn , Z>»/c.}4.««.i4.
L I B E R
Arriinifttatoris , vri faBorts non prohat Contra SsctHnfi
(jut enm aori depUtaVii , Dtfd^OMH-^i.
Giotualis ^hii dicamr ,Difc.<jcner.ftu 155.
Magiftct non frobatfine Giornali, Dif .(jener.nu.i^^i
Manujlis ,feit Stracciafoglioi ant r^tchdta velHitfm-
plicts tnemoriacaufafcriptns ronprthat, DifcGener.
««;».i5j.
Pr*bet lamen adtninicttlutH , ibidem «ww.156.
^mplia, (jued nee prtbet etiaia inpntjitdniHm ipffH
Seribentis, ibid. nitrn.^j.
Intellige , ut tbid. «k.isS.i^j.^ 161.
Negociifcriptit4aIiiVeni , Inflitore , velCowpifmen-
tario , ijnandu cenfeatur approbatus d Domino , Difc
75.W«OT.12.
£/ an prafurnatiir fcriptw de confenfu Detnini i Difc.
Gener.nnw.Mi.
Viiwitas prtbat contra Scriiemem , DifiiGener.nu.iSOi
Ainplia , ut concurrentibtu adminiculis probet etiant
pro Tertio contra Tertiim , ibid.nu.l^J.
Quadcrno di Cz^ipletsamfidetnfactt contra Scrihsntes,
Difc.66.nitfn.'),
Scarcafawcio di Ficra non f^eit fidem , ^ de ratitntat
Dtfc.Jener. iitm.iCi.
Declara , ut ibtdem num. 1 63-
L I B R 1
Cauthcla traditur , ut libri Artificinm , & Mercato-
rnm probent , £?• ebvietur fraudibns , Difc. Gener.
nnM.iiz.
Dcpofitarix pnblic* probant etiam pro Tertio centra Ter-
tif.rn , Dtfc.S^.num.io.
de ^xhihitionc iibroritm fVidefupraverb. Exhibitio-
Imprcdic novorum iibrorum in maieriis legabbm hodte
efl cjuodammodo necejfana, (^ de ratione,Dtfc.Gener.
nuia.6.
Intitulatio > & retentio lihrorum diverfa, arguit diver-
ftnterft negeciationis ,feH Sccietatit, Difc.zi.nu.i^.
Intituhtio Itbrorum non arguit Societetem tnter a/i^uos,
mfccjht , cjuodfuerit nppofita de Mandato, (^ vo-
Iwtaie prxteyif Socii , Dtfc.il. tiu.jf.
Miixime , tfuando non conftat , pratenfitm Secium fe-
eijjc ullnm atlum Sociaiem , ibid.uHm.^.
Et vide latius infra verb. Socict.is.
Wcrcatorum non funt perfcrutandi , ne videaniur te-
rmn fecreta, Dtfc.q i.num.io.
t^lcicitotatn co//tinentes fidutn Tertii,velfe refertntes
ad iibros , (^fcripturM aiteriui nihii probant , Difc.
'j2.num.11.
Mercatorum ad hec , m probcnt , debet recognofci , dn
fint bene, & mereanti/iter retenti , Difc.Si.nu.y
Mercatoriim vi?ore Statuti Fiorentix piene probant, i^
hubent vim publict Inftrurnenti cu/m hypothcca bono-
rum Debitorij in iilis defcripti,Difc.Cener.nu.^4,.
Ampiia , idem precedere de confuetudine tetim ltaii<e,
ibil nuia.g^.
£' de ratione , ibid. r,iirn.^6.c;- 97.
Difiiugue tamen , ut ibid. num. 98. cjr <)<). cr num.ioi,
&fecj^.
Metcatorum p>y6<j«/, Hcec de eis dijpittetur , cjuando
Siribtns non efi ampiius Mercater , Dtfc, Gener.
num.ei\.
MetCitoiam nuiiamfidem inerentur,pappareant ahraf,
c inceH.iti, aiit alias viiiofi , Difc.Gener.nu.i^o.
ylmplia , ^uod in hoc cafupetefi eontra Scnbentem ittj
Jitem jnrari , ihidem «».141.
/tem .tmplta, qHodpoJjitnt talet lihri inparie acceptari.
Cr in aiiera reprobari i ibid. nitm.l^i.
Mercatoiutn , itcetminus iegaiiter tenti, pleni preitant
cunira ^rjes Siribentes , Utfc.^jener.nuta.ij^^.
Et de rattone , ibtd nHtn:ii^>),
MetCAtoxiMtift reperiantur i>i partef.ifi , prtfumuntur
tales tn totnm , DiJc.Gener\nurn.\i,y
Et c centra ,// inparte reperta/.iKr veri , ibid.tm.i^^.
Maxime , c^uanao pnritia. verij.cai* Junt conjidtrabt.
les , iirideM nurn,\^^,
MercatorUm piene prvbant adverfm ipfot Mtrtatorett
feu Frtiponenies , Utf.^i.num.^y.
ylmpiia , itt probent etiam ad ipfrum favorem , Difri
qi.rium,!^..
ItM (y p'0 Teriio contraTertiurn , Difc.Gener.nu,M^6,
Deciaru , id procederc de cenfuetudtne , quia de lure
Ceinmunt iiber Mercatoris non mn prebat ad favo-
remfcribeniis , d.D JcGener.num.ix^.
Nec pro Tertio contra Tertium abjque admitiicuiisi
ibidem.
Ei cjuanamfnt ifta adminicuia, ihidinut/t.i^Oi
£t andeiecio Scnbente urgennora adtmnicula requi-
rantur , Vtdejttpra Verb. Uccod:u3.
Mcrcatorum non poffunt pro parte aeceptari , ^ pro alr_
tera rejpui, Dijc.Gener,num. 1^0.
Inteiiige , ubt agaiur de parttiis ccnnexis , ^ infepara-
biitbut i altas fecus , tbid.nurn.i^l.
£t an hujujmodt connexio refdiet ex reiatione habitM
ad aiicjuei/i Orditiein , Jcu fuietantiam , ^ua non tx~
hiiteatiir , tbtd.rium l^z.
Et itmitaprtnctpaiem conciuftonem , fi libri appartant
vitiof , aut niias tntnus iegaiiter tentt , Cjuia tuticpef^
funt proparte acceptart , iir m aiiera reprebari, tbtd,
num.\^i.
Ottiiflio aejcrtptionis Crediti in Ithris Negocii , Vei Ra-
tionts Bancaria nen prajudieat Crediieri f Difc.^6,
num.zS-
Originales Campforis recipiemis pecunfoi magis atten-
duntiir , cjHtttn tranfcripti ab aito Mtrcatere intertf-
fato ,ftu CorrefponJ^iii , Dtfc.'6j.nu.l').
Paititae extraUji. ex iibris Mercatorum , contra ipfei
Scrtbentcsplene probant , Titft.tG num.^.
Partitas itbtorum nen ^robant , nijt fint extraila Partt^
eitata , Dtfc.y^.num.^ii
ydtnpiia , ut ibid^ num./\g.
Item ampiia , iicet agei etur de partitis extrailts 4 ii-
bris pubitcis .THf.^iz.nii.i.
Statutum cencedens fidetn libris Hebraortim conirs
Lhrifiianos , non tenet , Dij^e.Gentr.nu.i^^,
Cotiira , ibtd. nur/i.i^^^
Dcciara , uc num.l^^.
Statutum concedensfidem libris uirtificum an procedM
ett.itn in iibris Mtrcatorum magts tnfigntum , Dif«.
Gener.niim.ii'].
Stitutatn concedens fidem iibris MerCatorum , intelli-
giiitr durntaxat circa JpeHantia ad Mercaturatn-,
Dtfc.Cener.nu. 10:.
Ltmita , cjuande libri dt perfe prebant de lure Com-
tnuni, tinic eniin fi.de s tilis tribititur eiiaM extra ne^
gocia Mercantiiia , thid.niim.ic6.
Deciara iinatationem , ut ibid.nu.ioj.
Statutum concedens fidem itbris Mertaierum haiet io"
euiH etiarn extra Territerium Statuentium , Difc.Ge-
ner.num.i^^S.
Et de ratione , ibid.-num.ioi).
'Deeiara , dumrnodo iihri fuerint fcripti in loco Statuiif
feu intra Territertum Siiituenttum, ibid.nu.li 1 .
Statutum trtbuens fidem iihrts Mercaterum an deheat
attendt tam fi agatur de medica , tjuam de magna
fMitmat
\
& Conclufionurn.
Et m iti his itrmimsprofHmma inteUigatur qittlihet
partfta de perfe , velpotitts caacervata (um aiiis,
tbtd.nu-li^.
Et refernntuy ConftitHtiones vigentes in Statu Eccle-
fiajitco , ^ in Vrbe circafidem lihris Mercaternm,
vel Arnficum prs.ftandam ufc^uead ctriamfHmmam,
ihid.nu'fi.116.
Statutum trthuensfdem lihris Mercatorum an ligttfer-
fonas Eccleftafticas , Difc.Gener.nu.n^,
Statucum trihnensfidtm Ithris Mtrcatontm non juVat
perforiM fufpedtf^, (y mal.tfama, Difc.(jener.nH.i^^,
Cl StMmam trthuat fidem lihris Mercatorum , t^ua re-
^uifita debeant concurrere tn tifdem lihris , Difc.
Gent.nttm. ii^.
£t perpenditur , ac rejiritur iltud requifiium i quod
Hbri deheant ejfe fcripti de ma>m ipfius Mtrcatorisi
ihidem num. ii^).& ftcjij.
LIC ENTI A
iiiDamnum , feu odium gratiose conctdtntis retore^Htri
nondtbet , Difc.i^.nu.zo.
facukitem faciendi tribuit , mtllarntjne necefitatem in-
ditcit , Difc.i.\.nHm.ij^.
ManJatum in fuo dijferat afimplici licentia , (^ permif
fione , Difc.}.ynHm.ig.
Pctens licentiam a Principe , eamcjue ohtinens , cogi pe-
teft adconfitmmandum aUHmtprg ^uo liceniiampetitt,
Dijc.S.^.num.2^.
Exemplifica in ee , tjui obtinuit licentiarit refignandi
Beneficium , ihidem nu. ? <,•
L I Q^U I D A T I O
Vlde etiamfupra verb. Exccucio.
Appellatio regulartter datur a licjuidatione, etidrtifiagA-
tur de materia celeri, aut execitttVa, T>ifc.6i.n.^j^.
Diflingue tamtninter ltc^uidatitnem,cr calcuUtionemt
ihid.num.')').
t I S
Exceptio titis ptndtntis , vide infra vtrb. Pizvcntio.
judicium/')'»^^»^»/* ,fed tion certum dart poteft per Ctn'
fulentem in materia litium , Difc.6o.nu 2.^.
Nemo trahidehet adtiiigandum extra proprium domi-
ciltum , Dtfc.^^.num.iS,
Receirus a tite , feu tranfaUio c^Hct commoda nfferat, rc
mijfive , DtfC)). num.^i.
Verbum Caufa an , ^ in quo diferat i Vtrhe Lis , Difc,
^i.num.i^.& 14.
LITTER^
Dell'Andata> Er Del Ritorno
Vidt fupra vtrh. Antidata , & vtrb. Cambium.
LITTER^ D'AVVISO
Vide vtrb. Licren Cambii.
LITTER A C AMBII
Accc^tixi pojjunt anti diem , lictt fintfolvibiles adcer-
tam ditm , Difc.j^.nu.\6.
Nec potefi Scriheus poftea reVocare eafdem Utttrat, ^
de ratione , ibid.
Acceptata: hahmt viam executivam de confnetudine te-
riit) Orbis , Difc.ynitM.j.
Jtfrnfortiuntur viw pub/ici hftrH7nenti,T)tfc.^.nu.^.
Nec adrnittunt exrcptiones recjuirentes altiorem inda-
giiem , ibid.HKm.iy.
Acceptatx pofi^uatn fuerunt ,fi decoxerit AdieUni , ctti
er int fiilvendiL , an ilic , c^hi pccmi.vn C ampferi , fen
Scribenti numeravit , Vuieatfuh pratextu , ^uodfo-
iutio fecuia nonfueric , refnere confimilem cjuanti-
tatem , ^uam e.v alia caufa dtbtat eidem Scrihtnti ,
Difc.i.nuin.i\
Acctf titsi poft^uamfutrHnt , anvaleat Aectptam evi-
tarefeluttonemfuh Clypee ei^cipthms nen nuvierata,
Jtcunu vtdcfupr.^crb. Asceptaus. uh, eti.ZX
perpendiintur cx.ujaitones , erexcept.ents . " f-
Ze^r' ^" ^-^'-'^- -«^ #g*V«^.I jL
A.cpt^ts. pofl^Uamfuer,t,u,an Scrthens.feu Mcndan.
itvereucr ,cfpeciuj,. Crcdit.ru . cu, littert. confiona-
vit , remtjjive . Dijc.^.num.x^. ^
Accepcac^ pofi<^i,am juer.mt , .^duclu, acouirit ,«, irre-
T , .' Tr' ^'''P'^"'J"'^'rt amplius neciuta,
bcribentt ,DiJ(.^.nutfi.^ s. '
Acczptztx Jimnfucr,n,, nonob/igant Mtrcatertm.eui
Junt dtrecU , D,Jci.nu.6. "!>
Accepcatar/'<)//^«.<w/;,,r«,;,, ^„ . ^ cjuande decoUio
Scr.bentts jujjragetitr ^cceptanti pre tvitanda filu^
tiont , videjupra veth.
Accepcans , ^ verb, lOecoftio.
Acccptats ex dolo atterius ex Contrahemibus non olti~
gant Accepiantcm adjoliuienem . pr.tjertim ^uatida
tt/e non eft debitor Scribentis , Difc^ nu.za.
Et dectarantur Auchoi icaces centrarit, ih1d.nH.2u
Aaio centraria Mandatt . ^uod contineiur in Cambio,
an , & cjuando cowpetatfo/venti litteroi Cambii cott-
tra Scrthentem , 1>tfc.j^.num.i^.
Admiccunc tnfeplures ContraiiHi , ptures acctptationts,
necnonplura Mandata, Difc.-]c),nH.S.& 17.
AdmilXx fifuerintper eHm.cjui numeravitpecuniam Scri.
benii ,an,& cjuando va/eat idem numerans rtptier*
valutam ab ipfo Scribente , 'Dif.i.mi U.
Ancidaca cencludenter txdudi debet in litteris Cambii,
quando deducuntur in concurfti Crtditorum, Dt/ciA,
num,6z.
Contradus bonafidcigeridicitur inter danttm , & ac
ceptantem /itterM C amhit , Difc.^.nu.io.
CinnstitterM Camhitfi decoxerit. an vateat Acctptant
Jt*b hoc pr„.t(Xturecufarefotutionem adfiVortm Gi-
ratarii, Difc.i,nu u,
Girata titterurum Carnhii deperfe non efl Cambiutru,
Difc.i.nmn.ij.
Maxirne , cjuando nOn fuit auepiata per Dehiterem
titierarum , ihid.nu. 1 8.
Giraca titterarum Camhii anfit CentraBM revecabiti<,
necne , ^ cjuam i^tciem ContraUinprafeftrat , Dife.
i.nurn.ic). &■ num.ii. acfuh num.t^. verf.uht reducit,
& Difc.i.num.^.
Et an duptex , vet unum tantum contineat Mandatumi
d.Difc.\.nu.2j^.cr d.Difc i.nu.^.prope fin.
Gitati titterarum Carnbii efl quidem f^^ecjuens in Cem-
rnercio , fedejus natura nen reperitur beni expticain
fer Dodiores , Difcznii.i.
GJiata licterartim Cambti revocari potefl per (jirantem
antequamfecjuainr acccptatio ittius , cjui Vntutam iit
litteris contentamftlvere debebat , i)ifc.2.nu.<;.
QiiUz titierarum Cambit cjuando dieatur faiia profo"
/uto, velpro/o/vendo, Difc.^.nu.^j.dr fe^q.
it\ Girata titterarum Camhii poteft confiderari utitiiat
utriuf^ue Contrahentis , ficut in dn.bie . Difc.x.n.iJ.
Contra , ^uod hoc Verif.cetur in (oto Cambio , thidcrn
nHm.\%.
Et de ratiine , nim.2\.
Giracatius titternrum Camhii an poffit via executivM
convenire Girantem , uhi titierafuerMtit proteflata,
vel aliM non adimptctn , Difc.i,nu.t6. cr nu.\S.i»fin.
Litierct (i'Avwiio non hahetit neceJJ.inam connexionemj
cum Ittieris i.amhti direiiis .Difcj.^nu.i^,
Littene. d^Avvifo non ehtigant redpientem ad /elutie'
tiem , fedfolum liiter* Camhti dirtUa f Difc.']^.
MHm^iJ'
Liiitrt
Index Mater
Zitterd iTAvviro ncnfi<ffragMntur Scribentipro chtinin-
d,t rtimbHrjn.icne , Dtfc.^i\.nHrn.'.2.
per Mcrcatores iraditx liahent ■vim pecttnia numerat£,
Diji.i.fiib HHm.$Oi
JnteU'^e > dHmmodo illarHm vigore fequatHr effeiiiva
folutio , alias datur re^yejjus contra ScrtbenuM , tbi-
dem , & DiJc.ynHm.^i\.
Et qittd ,/iScrihensfeci! Tra^am ad compntum fenii,
an hujitjmodi re^rejjW deiitr contraScrihentEr.i , vei
fotius contra illum Tertinm , cujtts ccjnmodo Trafta
fitit ordinata ,d.Difc.ytiu.^. ■■: 1^6.
Numerator pccuiua: , feu C reditor litterarum Cambii
non^ibet regrejjnm corttra Scribentem , nijiin cafu,
ejiio /itterafuerint proiejfiita , vct alias ejfeihvt folit-
ttofecHta nonfnerit , Dtfc. i.w.vw. .8.
Et Vtde latiiis tnferius VerJ. PrdtcftatS.
.An autem idem Xnmeratsr caju , ^ho littrrafuerint
deperdii£, Valeatrenetere valuiam A Scrtbente, vtdi
fupertns VcrJ. Amiine.
Pccaiteiitia inadiniitaiur in ('oniraBu /ittefaruM Cam-
iiii tam ex parte niimeraniis vecttntatr, cjuam e.V altcra
Scrtbeniis , videir.fraverb. PcEiiiteiitia.
Pioti-ftataE fi fuerint , ille , i^Hi /.ntiicravit pecuniairi
Cunpfori , habet regreffutn contra S.ribintem pro re-
, feitiione , Dfc.i.nurn.?!.
jimplt.i , ijHodtnhoccafHprocedititr cotitra Scribentem
via e.vccutiva , Difc^.yj. num.'.
liem arnplia , cjuod in koc cafu nec\uit Scribens evitare
reiiiiHiionem pcciiiiis , etiamjt tfferret iradere novas
Jitteras, & Difc.i.nu.p.
Litrita , ftmmerans pecnniam recepiJJet novM litiiras
ab eo , cui prima erant dirccU , d.num.^.verf.cjHid-
cjuid fit.
Rccognitio litterarumCambii optimeJitperTeJies depo^
netnes de nota manu , Difc. Cener.ttu.M*
lamin,
LITTERyG COMMEMDATlTIyE
X^o» ohltgani regulariier Scrtbentem , Dtjc.Gener.n.iS^.
Jiimiia aupiiciter , ut it/id.tiHtn.ii.].
LITTERiE CREDENTIALES
Sblvens, Vtl rradens rem e-\hibenii hiteras Lredentia-
le ■ , iti ijuibin tnnndatnr, qnodccrifigrieiur illi res, vcl
pecHiita ,iiberaiHr , Dijc.2n.nu.i0.
lijec in ho cnju neccjjart.t eji tnd.igaiio , nn pYi£.fentant
tales lnieraifit ilieT/iCt iiiipfis tionnnatus, ibtd.
LlTTERifi HORTATiV^
Ncn obliganc Scrtheniem , Dtfc.^cner.num.iHj.
failtt , tit ihid. num.1^6.
LOCA MONTIUM
Confifeationi rioajiibjacent t.i ('rbe, nijitn Crimine Itf*
/idaiejtatiS , /,'//t'.vj.//»t.+3.
Emens loca Msntiuui tam in f^rbe vigore ConJlitHtionit
yrbams VII 1 . 154. qa.iin de Iitre ejrfecitrm ub omni
molsjiia , Dijc.gynum.^i.
Dtfttngue remijfive , nt ibid.nnm.^'^.
Et deciara, ut «m?/j. 4.5. 46. 47-49 OT 50.
Et Itmttajlante tnalapac tmpioris,ibid.nftm.<)i.
Et mala fdes in Emptore loco^ um Aionitutn ex qutbni
a>guatuy , ibid.
Evittio non debetitr e.vfupprejfione locorttm Motitiumi
leliiii coniirigetite e.v nainr.. rei, Difc "/I.ku iS.
Florcntis »0« abdicaniur a Credno^ibui , ntji tn cafn
Ufa Majefiatis , Dijc.g^.nu. 1 5.
Ei tUeo non pofunt arnitti per pnfiriptionem , ibid.nu.
51. ubi de raticne.
Hxtesgravatm , fecuta locorum Montium fideicommif.
/artorum e.xtraclione ,f preliumfuo nomitie invejiiatt
fucitfriiciitffiios , Difc] i.nu.i'^.
i^mplitt , licet hares in irivejiitr.ento exprejferit ,pe^
cuntamproiienire ex locis Montium extraUis , ihid.
num.2^
Scribens , feu trahens per litterat Cambti ^natn formu- Hypothecam non recipiunt ,mfieam , cjha adftt expreffn
in liiteris Fateniibpii , Difc.yynu.^^z.
Invcftimentiim mlocii Alontiujn Jemper cenfettir prom-
pitim , Q- paratum tn Vrbe , Dijc.bx-nu.^^i.
Jura Ftfcalia Regni NeapoHtani <e^uiparantur locit
Monttum de Ijrbe , Dijc.^j^.nu.ii.
Et reputantur vcluitbonajiabtlia , ibid.
Soittm/jue lcca Moniiutn de Vrbe differunt ejnoad <o-
rum admitiijirationem it Fijcalibtu Regni ^{japolis,
ibidniim.y^.
Jura Eifcalia Regni Neapolis an , ^ ^uomodb per Re-
giam Curiamjibi appltceniUr , caju njuo eorum Domi-
ni non repertaniur , Difc.')',nu.^'i.
Moiuifts non pvjjnni a Prtncipe, vel Camera invitis ri''
petere Capitale locorum Montium, Dife.9<).tiH.J.
Et in hoc loca Montium nquipar^niur Cetijibus creati*
lain adhibeat injcrtbendo ,ftt fit Crcdiior , vel noru
illiiii, cuitraclam diri^it , Dijc.ji.nu.i').
ScrlpiX ad ufo !>i cjHibus diffcrani ab iuis , ^h£ infcri-
huntur i vifta c^uoad tempm illarumfolutionis , Dife.
'^.nuw.io.
Solvcns litter.u Cambii fuper protejiu , feuin honorem
linerarnm , habet oblig^itiim Scrihentem acltone tiego-
ciorumgejlorutn , Difc.\.num.i\z.Q- Difc.^^. num.i^.dr
Difc.jc).>iHtn.'-,.& 4.
tyfmpli.i , qmd in hoc cafu de Jiylo Ciiritt Romanit,
cotnpetit ftc folventivia executiva , d. Difcx. nu.^z.
injin.
Iicm ,\mplia , licet Scrihens ordinaverit Solventi , ut
fc rivaleat contra aliejuem Terttuin , ^itia adbuc
Solvens retinet obliaatum eutndcm Scribentem , d.
Difc.~g.num.^
ad fort/ium BhIUR. Pii V. ibid.nu.4.
Snbamp ia , ijuod poteji tta felvens hahere obligatum, Obligari , diflrahi , dr in altHi/i iransftni ne^ueuntfine
u/ira Scribentem, eti.im illim Tertiui/t, in cujhs com-
piiturnlitienfuerantexurati, ibid.nu.S.Qy 7.
Solvens litiera* Cambti fuver proieftu , folet proteflarx,
fit"d iniendit rciinere obligaios niios , cjutprim erant
obligati , Dif.jg.nu.').lZ).& U-
Ei ifi obliratt pojfun: e[}'e Gtrans raiione girata , (^
.Acseptaifvigore acceptaiionis , ibid (^ num.i^. ubi
de ratione.
D^^cl.ira , ^uod i.a Solvens h..bctfetnper tnagis efficati-
ter obligatwiiScribe .tem, ibid.nn>n.\ i.
Tcmpus » ^uofuerinfcripiAlitieraCabii, probaridebet
in coucnr'u Crcdiiormn , 'Difc.ii^ nH.6r.
Z/erha Contici , pag.itc> pcr b valuta, vaUita cambiata,
(3" Jimilia adjetlu in liiteru Cainbii ^uid importent,
vide infra verb. Veiba in fpccic.
auihoritaie Ojficialiiim , & exprejjione in libris , fen
littcris Patentibit^tDifc^^^.num.y^.
Ofticialcs locorum Alonitnm reputanitir meri Depoftta-
rii , tiun autetn Dornini, Difc.9<.nu.i^.
Poflidcii dicuntur ab eo , in ch\us factem defcripta repc-
riuntur , Dif'( .^)^^.nu.<).
Ai/it)lia , etiat/s .-id cffcElitm manutentioitis, ibid.
Prctium locorttm Montiurn tninuifolet tempore Belli,vel
alierini iufortHnii , G7' de ratione , Difc.ji.fn.^l.
Princeps e.vitnguens loca /Vionitur/> non re/ittnit , niji
pretium accepiiim in primava ereiiione ,feuvenditio-
ne , Difc.-jx. tiu.J.
Procurator , qui tencbatur invejiire pecuniat Domini in
locii Montium , ad quid teneatur ,Jinon tnvefiivertt,
Difc.62.exntt.60. Mjqiie adfn,
Rcfigiia-
& Conclufionum.
Rcfignatariu. hcorufn M,ntium cenfitur immdiatc ea Et an cidcm cor,g>u<,t nomen Aimandiarum.;^,W mm
Difc.yi.nu.i^. MAJOR
Stabiha reputantur , &f»l, eorum appellattone cmpre- Pats CreditorHm m , & auurM vdeat pr,i\udic»rc »,U
hendun,ur,Difc.9^.nu.io. nor,i„ co„cedc>:dadil,uione com,r.J lUuor, Xel
Ettdeovemunt tnleiato Stabilium.f^ fuper eitpotejl '" ' '
imponi Cenfus conjignativut, ibid.
St eaduntfub renfura Extravag. ambitiofi , de reb.
Ecclcf.nonalicn ibid.num-n.
Supptcflfio loc»rum Montium an , (^ in tjtte differat ab
eorumdem redu8ione,Difc.1l.nM.ij.(y 19.
Supprcflio locorum Montium faila, per.Frincipem ejl
fpecies Retraiius,Difc. fi.nu.y.
Eidicieur ailus neccjjarius,(^ de rfitione,ihid.n.ii.
Supprcflio,t> reduilte locorum Mcniium non potcfi di-
ei cafus incogitams , curn fre^Menter in omni Princi-
patM contingere fole,ti:.,Dif .7 1 ««»».55
eliamin remittcndoilhpartem dcl,tti , vtde fHpr»
verb. Cieditoi. '^
M A N D .\ N S
Aftus tribiiitur Mandatf.t, non exeftcmi, Difc.io. ««•
mer.,1^.
Confignaii retn alicui Tertietteneiitr aUior.e Mandati,
Dijc. ij. uum. iS.
MANDATARIUS
Fide eiiam infi-a vcri>. l'tocuutot.
Acceptans Adandatnm intnitu rclevationisjibi promiJJ^
in eodem Mand.uo, non ebligjtur , ftpoflea dcfciat.»
feu corritat eadem relevatio,Difc.^ ««.15.
WaXov locorum Montium injpici dehet aitcnto tempore^ Acccptans Ordmem , feu Aiandatumfolvendi alicui
Contratius, 'Difc.ji. nu. 45
Vinculata venduntur viJiori pretioy^ ^Mali,Difeur.6o.
num. j8.
LOCATIO
FtAiplMribus juando cenfeatuy fa[la infelidum, Difc.
^j.num. 24.
Et an lot cenfeantur ejfe locationes , quot funt perfona,
(juihus lecaiie f,ii}a eji,ihid.num.i^.
Plurium renm.vel Corporum fa^afuh unicamercede,
an,(!r ad tjuos efenuscenfeatur una , velmuttiplex,
Difc.^S.nMm.ij.(y- iS ^ ««.14. & i^.
Socius an habeat pnUiionem in locatione rei commu-
nis,remiffive,Difc. ^^.num.ii.
L O C A T O R
AAlo an competat Locatori adverfus SuhconduElerem,
^uifolvit penfones etiam anticipatas principaliCon-
dudorijeu Sublocanti,Dtfc. 44.wxw.14.
Ac{\iA\x.Kfervanda ejl tnter Ltcatorem , £^ CenduElo-
rein,Dtfc. c)j.num.2y.
Defalcum ^uando teneatur fatere Cenduiiori fVidt in-
Jra t-^r^.Remiflio. ,
Opcrarum jmIs dicatur,Difc.^j.nMm.xi.
Praelatio^w competat Locatori fuper fruclihus exijnt
Teriio,necjuit poji accepia:ionem deircLiarc folHtionent
fub prxir.vi u,qu<id tpje non Jit dcbitor, fedpotius cre-
dtior Mandantis,Difc.i.nM. jS.
Accepraflewcw pr^fumitur MundutMm in fui prajudir'
cium,Dife.c)%.num. 10.
ante Acccptarioncm Aiandaii non ohligatur erga CMm^»
innujusgratiaM (JMandatumfMtt exaratutn,Difc.i„
nu. j.
AlTctcns fecife aUum.feu ContraHum de Mandaio ,(jr
comratjfione a/terius , non probat , mfi dtceat de taii
eommiJJio»e,vei Mandato,Difc.:}0.nuoi.i6.
Exemplifica dupliciter,nt ibid.
Et ampiia,ut ihid. nutn.^o.
Aflercns hubere tjii andaium , vei commijftonem eerti
trahendi pro aitero, remanet obligatus , quoufijMe_,
doceat de U^andate » Vei ratificaiion* » Dtfc.^o,
nu.iS.
Dammim oceurrtns in negocio impMtandum efl sjyfan*
danii.nen aMtem Mandatarie,Difc.6xnMm.j.
Inteliige,ut tbid.num. jy.
Emens nomine aiierius nonfeiet dejiyio Mereaterunti
hoc exprimere,fed pottMs emtre proprio T.omine,Dife.
i:num^i.
fundo colle^is trga ateros Crediteres , vidt infri Prout ex eodem (lyiefoient muitettes Mandaiariijcri-
Verb.Pt»hiio
Et an competat Locatori fJerbarum ^uoad Animaiia
ex eifdem Htrbis depafla,ihid.
Princeps iocant resfuat feieft fihi pncaVere de pailis,
& cendilionihitst^uas veiit,Dtfc.^j.nt$m.ii.
LUCRUM
cx Damno aiterius <juod fuit reporttt,aijuitas nenpati'
tur.Difc. 6onu.6^
htre tjyfandanti , qued fcctrint tmptioncMpre cer.*
to pretio , iicet adhnc in effeUu non emerinC , ibid.
RMfft.41.
Et fuid indcfcijuatur, ibid.
^xczdcm fines Mandati non obiigat Mandantem,Dife^
jo."«.}5.
Quia teneturfines Mandati diligenter cuftedire, ($" U^
liusforwam ad ungutm adimpiere, Difc.S.nam.j.
& Damnum imer Secies qHemodo dividi deheat, vidcj Altas teneeur erga Mandantcm ad damna , & Inttr
infid 'Ufr^.Socii. eJfe,Difc.6i. num.^^.
Dotis ex ptculiari Statute Eiortntit. dcfertur intcgrt-t Et exceJjMs potcft eonfiderari etiam fuando Manda^
fecundo Viro fMptrftui etiam in prajudiciumfitierum
primi M atrimonit, Disc ^. num.^l.
Intereflc iucri Dotaiis debiium Conjugifuptrfiiti vigort
itatuti,non dtbetur, ejuotiesfuptr iucre Juit tx juftm
eaufa iitigatum, Dift-i^. num.t^C.
M.
'magistratus
Deputans Minflres inferiores in alique Officio adpu-
biicam utititatem , non tenetur tx terum faHe , i*/
euipa,Dife.i]. num.^.&fetjef.
MAGONA
florentis (iuidfit,& an rtctnjtrivaitatinter furaFif-
eaita M.DHcit Etruria , Ditr.16. nuu. »,&ftqHin-
tiius.
tartus non repertaVtt ijHtetanttam , vei aiiam^
eautelam ad favorem tJH andantts , diii.Difc. jo^
num.^y.
Ltrnita , cjMando excefiits ttndit in graiiam , dr fave»
rem ipfius (J^andantis,di£le Difc.6.num 8.©* Dife,
6i.num. 22.
Et txempiifiea.ut d.Difc.6.ihid.(Jr d.Difc 6i.nu.iJ.
/tem iimita,tfMande ^/andatarius exeedit Manda»
tum fcfente,(jr patiente Domino , Difc.if.num.iy.d'
Difc. Oi.n.Cdr 7.
Item limua, cjuoties Manda^ariw txcedit Maniatum
in eo.cjuod Mandant ipfefeci/ei , vel tenctjfijfet . fl
fuifiet interrogalHS,7)iJc.6 nu.:-j.
Eicedere nequit fines M"' d ' iJ tin eodtm M*ni0r
itadfltCiaiirklacumUhcxiD ;tft;< w.14.
^ ' Sf Faaum
Index Materiarum
Fflftum Mandatarii cenfetHr fAElim ipfiHs MAndari-
tisyOtfc.y^.nHM.ig.
liviemmsfeMjyty/eyvayidebeti Manddnte, Dife.Si.n.
14 & Dijc,6i.num.y
non Obligac Mandanttm , denec potenaie/ibi conceff*
Ui<ti nwi fH:rit,Difc.i\6. nu 10 dr D'fr.^S.num.S.
Obligatus remar)et,nnn aHtem l^rincipalis,(juoties Ter-
ttHS contraxit in/ititn dnmtaxat ipftus Mandatarii
licet habentis Mandatumgenerale adcontrahendnm,
Dtjc. ^D.nn 51.
Prajertim, ^ttundo in CentraflH nulla habitafttit men.
tto de Al undarite ,tbid fitb num.^i.
Solvcns tfeit muttt»ns pecnniam alicui de Mandate al~
tertits, habetfihi obltgatum tam Mandantem > ^HA^n^
recipientem,Difc. i.»»40.
Solveiis anticipate non habet regrejfnm contra tj^l an-
dantem,nifia, dic,quof9lntio tlli detnandatafn:rat^,
Dtfe. 75.««. 15.
£xempiipca,ni tbid.nu. 16.
MAND ATUM
Adlio iJM andatian cotnpetat adverfus tum > de cujus
trdtie fnit res conjignata aiitut Tertio, Difcur. 13.
niti/i. 1$.
Adbio Alandali,velp0tins Dcpofiti an ccmpetat adver-
fnj eitm,qui retinet apudfepecunias aliene nomini^
e.x.:CiM,DiJc.^o.nnm.^2..
Aftio Mandati non cowpetit adverfus eum, tjuimillurtL.
dedit Aiandatnm ad contrahendim , velfe thligan-
dum,DrJ .}o."/iw-2j.
Clauft/.t cuiu libeiz<^uid operetur in Marfiato Procu-
r,i,Ti^,e fitijrA Verb.^hilCuh.
Contrahen» ctim "Trociiraroye intititu Mandati dicitur
dtreUe cunira.vtjje mrn AlandantetDifc.^o.nu^.
£t de ratione ,ihid.nu.\y
'^ Nec te»etur ejfe fetltcttut , ^uad ProcHrator[vertatj
pecuniat in cattfarn tn Manaaio exjrejjam , ibid.nu.
6.Cr Difc.y-nurri.^t}.
Durace eoujijue cenfetur,quamdiH Verifrnile efijdurart
intentionem Mandantis,Difc.^o »w/».j4. ,
■ Expirat,/c»i cenfitmiiur in prirno aEln , ^uotiejfuitda-
tumad aliqutm determtnatum c^etlum,Difcur.^o.
riHm..^.
Jhttni tJPf andatum ad (ontrahendtm fecutoContraUu
expir/it.,T)ifc.6i.nu.i^.
Declara,ut d. Dtfc.3iQ.num.').& fefq.& prttfertim^,
w«».u.Cr 16.
• *\£t limita iti tj^t andato fun.tndi pecunias ad Carr,-
biumytbid.nut,..ic).
Expiiat ob deceUionem ^J^ andantis , acji cejfaret ob
tUiHs mortem naturalem , DiJfur.t^.nHm.j. ©■ Dife.
f.nwn.^.
: Fallit in Mandate neceJfario,fiVt exarato ingratiam,
C 'ni> proprium Maniiatflrti,Difc.6ynu.ii.
LxtcnMpcteft ad tum cajum,in tjuo tj\l andans itade^,
•^ perfe feciJJetfVelinterrcgatus itaconcejjlt ,Dtfcur.6i.
nutn.ij.
Extcndi non potefl nltra id, tfutd ferijimiliter Man'
etans , feu Conjlituens tjjet ctncejjnrus , Difc.cji.
rtitr-.^.
Extcnfum, &prcregatum cenfetHr , ^uandoPrtcurator
excedtt tliitu fints fctentt , & faiiente Domno,
Dtfc. lynu.^j.
de Facien)o chud efi, cr aliud ipfum faUHm , & abunt
ad nliui r.iceffarib ncn tnfertHr,Dtfc.j.nu7/i.^.
Et de ratioi;t,ibi'^.^im.'^.
ficd poirJr graiia Mardantis,alit>ia, vel Mandatarii,
vel mtxts, Difc,'i.).'>: w.18.
iaGratiam, ^ rem pnpriam k^ *ndatarii txaramm
nonpoiejl revorari , Drfcur. 6). num-iu
t^mplia , qucd nec expiret per moriem fize eizilettUt
Jive natitralem i^fiHs fj^l and.iniis,ibid.
in Giatiam Adanuatarti exaratum non debet retortjueri
tn vdiHm,& daninum Mandantis, Dijt.iy nu.n.
Habcns ad atium prxparatoriitw , cenfetur eti.;m ha"
here ad atium necejjario confecuiivHm, Dtjc.iy nit-
?ner.i^.
Liccntia , & permijfio ati, & in cjiio diferat i Maiida-
te,DiJc.i^.n'i.\c).
ad \.\ttm,.vide inf-a z-.-j/.Procurator.
Pcrficitur , ftu fubihntiatur tx eonfenfu Afardantis
injimiil,(j Mand.iinrii, Difc.i.r.u.^.
Procuiator constttntus ad recipiendarn folutiontm an~
teneatur offendere Mandaium,Dijc.i^.num.i.y,
Procurator veniens de /unpnjuo nen ttntti.r docert^,
fe ejje eum,de cjuo canmt .IJaiidaium, Difi.2i\. num.
15. eJ" 2.(5.
Revocari^off/? re inieora, Difc.i.n.xyuhi de ratione.
Res auietn ad hunc ejfeilum dtmur inicgra,cjui.uf^Ht.j
M andatum nonfutt aMandatz.rio afceptr.iut/i,ibid,
& Dijc. 2. nu..').& 7. &nutn. 31,
Rcvocari potefl re integra , etiamfi HHm , cHJmJhVs-
rejiiit exaratutn , tnterfit , illud 7,o>i revocari, Difc.
i.nu.zi.
£t quidfi interefl M^ndatnrii , tllud non revetari,
tbid.verJ.Et nihilominnf.
£t in tjuo conjijtit IntercjTe , tjiicd in hn'- r/iattrin
confideratur quoad revocaiienem tjll andati , ibid,
m?n.22.
Rcvocari non potefl,ijuando resficitIntereJJ'e,&Htiltta~
tem TertiifDijc.%j\, w;m8.
Rcvocari nonpoteji , poftc^uam fj^! andattiriiis vigor«_,
Mandatiftcit praparamenra tntrinfeca ,vei extrin-
jeca,DiJc .~,^.nim .ti.
^Exempltfica rerr,tffiVe,ut ibid.
Revocatio Mandati,ut ajfciat Tenium ,ijHcr/wde feri
ceheai, DiJc.'o num.Z,
intcr Socios cjnale praJimMur,& ^uorncdo intelligauirt
vide itifia vob.^ocVx.
dcSoivendo revocari nequit per Alandantcm,poJ}<^iiam
*Jii andamrius illiidacceetnvit,& ul.-erins folvcre^
promift ei.in cu)u.' graiiam Mandatur/i fiut exara-
tum,Difc.x. »«14.15.(7 10.
Stanteenim accepmtione,& promijfone tJi'fi:ndatarii
dicitur induitadelegaiio, ibid.d.nu if.
Litnita, ^uottes CM andans non fit dtbitor iilius , i/u
cujufgraiiam (JMand.itim exaravit , :unc eniinL,
Vcn oblhriie acceptntione , ^' froTnt/Jio< e Mandamri»
potefHilud revocare ,Dif(.\.r:utn 1.6.& d.Difc.i.nnm.
<).& num.\6.
de Solvcndor^^Uef/jn nen potefl foJ}jciuiionem fr^kitn.,
a Mandarnrio,Di/c.jcf.nif/».iO.
Spcciale an re^utratur pro jiirando Dchttort ffiipcEi»
df Titga,videfupra Verlf* Fuga.
Spccialc- re^iiirinir ad exi^endiiifMifc.z^.r^uyn.^
fallit, ^Hando recffietis fclutiom "• p.tlnm , (j- itnmtt-
niter repHtnbaturper/ora idonta, ibtd.nH.j.
Sxempiifica,ut ibid. ni'.m.6.J.& 8.
Strifti Juris e.tiftitjD/yc^i. «iw.T. ^
Su(picionis/«^^tf,t);Wf/«^'r^ verb. Fuga.
Ticnumtnductttir exfrtentia , & patientia ab/cjut rtx
cia/natione, Disc.i^f.uum. !o. & Di c. 3,0. vuj/i. 15. <♦
Di/c.^^.nutn.ii,.iy&i6,& Dij'c. 6i. "«'"• ^^- crDi/f.
87. nu.io.
Sedfi restji dubia, vd ACjHivcca.^fit interfretaite ex-
ciHfira taciti ijkfandati , diif.Dncur. ^v numer,
V) &ZO.
MANU9
& Conclufionum.
vtr-
M A N U S
Imiratio redditnr d!ffiri/ts,ar tmprobabilis,<juAndo
ba, uon funtpancayfedpliirtjna, Dtfc.^^. nu.^i,
Recognitio. vide infia verb. Recognicio.
Ke^Xi. commnmcari filet per Prttutpem Acvaltatori'-
i>-is,^ (jMando^ue ctiam Privatis,Difc.iC.nHm.ii.
Et an cowpetat contra ebiigatnm tn forma CamtrA
Apoiiolicgy ii>id.ntt.xj^.
MAN UTE NTIO
Conccdirur pendente apPellaiione, vel mtllitatt, aHt re-
Jittuiione in integrum e.X'jlenti in poffejfone ,V l qHafi,
Difc 9^. nn.i.
£xemplipca tn Donantc exifienie in pojfejfione reci-
fiendi annttam prii.fk:ionem k Donaiariottbid.n.^.
M A R E
Jutjfdidio .-Wrfm rej^u/ariter fpefhtad DominHm Ter~
ritorii tidjacentis,Difc. <).mi.\^.
. ZJnde Ditx Cl^Jfis , qni non habet farifdi[lionem in^
Terra, netjuit tUam exercere fuper <J^Jars^, ibid.
num-\^.
Reges Siteci£,Dani<i , CT" JngitA an habeant dvminium
Maris,Difc ^.nttrn.\6.
Veneti an haheant dcminium Maris ^driaiici,Dise.
<f.nu.\j.
M A R I T U S
Videetiam inf-averh. Uxor.
Mandatum de jurc non babet ^uoad bona extradotalia
fut ZJxoris,D!fc.(^ynum.^i. ,
Amplia , c^uod necjuit pr&)udicare ZJxori ifuoad ejus
hona paraphernalia abfque illtits exprejfo Mandato,
ibid.nu.^^,
£t declaratur StatutU7/i Florentinum concedens Ma-
rito adminifirattonem bonoru?n extr.xdotalium futt
ZJxoris, ibidnttm.^4.
M ATRIMONI UM
Capirula A^atri nonia/ia de confuesuiine folent pract'
dere Infirumenturn DotahtDtfc.^^.nu.^Q.
Ul Contradlibus Nupii.dibus exuherare dehetfinceri-
tas , ^ bona fides ad itripUnda ea,(ine (juibus Matri-
monium nonjuijjet contraBum,Disc.^onH.^o.
Mercatura an fit favorabilior Matrimonio , vide infra
verb.Mcxcixmiz.
Patet pojl faibim fitA promijjionem occafione Matri-
m«nii an va/eat tlli pr<ejudicare^ , vide infra verb,
Pater.
MEDI ATO R
Concra(flus>i-'»Vf infia verb. Tcftis.
MELIORAMENTA
Cautio > velobliaatio de reficiendis Melioramentisilli-
^uidis,velltiigiofts de }ure fufficit locofolniionis , vel
effe[livi Depofiti, Difc -bi .num.T-0-
Eirphyteutica c<?<ifrw ab Emphyieuji ob ejtnculpam-,
no» recupera,- A1eUoramenta,Difc.^%.num. 24.
MLRCATORES
^€t\a, & pajjio datur tn Mercatoribm, tjui pojjuntfibi
folvere, (2" de ratione,Difc.(jener.num 40.
Appcnationc Mtrcatomm cjuiveniant ad Varios ejfe~
flHi,'Jtfc Gener.ex num.ji cuynpluribuifeq-j.
Argentatius, de quo fape jura liijuuniur, an differat,
aia oodternis Mereatoribus,Vtde fupra verb. Argeii-
tarius.
Artifices ;;.</' proprir dicantur contradifiinUe 4 Mtrca'
to ibiii^vtdefupra verb. Anifcx.
Atteltatibncs M crcatorum cjuando attendantHr,vidt->
jHp <i 'j«r/».Atrcftatio.
£on(. ''der exuiferare debet inter Mercatores, ne con-
trahentiTCum tllis decipiantur,Difc.i^6 num-^7'
Caufe JMereatorum cifo , CT abfgue tela jitdiciaria
expedtrt del-ent. , Difcur.Gener, num.J.
£t de raiione, ihid. vum.^.
Caufa: ^JTHeycatorzm debent termnari Uvat» Velo
Diji.Cdir.nun, '.j, *
Et (juid figmficent ifni verbu levato Velo , ibid.nu-
rner.io,
Caufe Meycaiorum deher,t tracari de thno, ^nquo,
rtmons htris apicibuH6~ fnbnlmtibiu, Dtfc.y ui*m
9 & Difc.Gener.fium.i. *
Cau(as, (27- negccia Mercanii/ia rerniit iudicio ipforum
Mercaterum c^UAndoqne cxptdiret , Difur.Gener.,
Et daniur exempla Confiilatuum inp/uribus Locis,i^
'I^ortnbuiiibtd.
in Cauiis Aiercntcrum .tdmittiiur ,iihelliis ,feHpetiti$
irjcertii,five in Voce.five infcripit.:,Dtfcur.Gener.ntt»
mer.i.^.
\n Caufis Mercatorufn attendiinr cjiiid probatum fue»
rii,uon Vero j^uid petiium, O1fc.Cjener.nuM.12..
Commoranres m loco ex cattfa Commercii , dicuntnr
pnttus /nco/a,^uam Ctves,Difc 41 ??.2o,
Convcniti an pojfmt in ioco ContraHus , Dife. Ctntr,
num.u,
£t <juid ,ficontraxtrint in Nundinii , ihidem , ««w.
iz.i-}.^ 24.
Et vide /aiiusftipra Verb. Nundiiue.
Convcniri/)o^««/ coram fudicihus A^ercatura pro tif
gociis gef}is,qUando eratit Mercatores,licetpofieadt»
fierini effe m/es,Dife.Gener.}]u.\i6.
Creditorcs ftios pojfuni compe/lere ad agendum anti^
diem de fure HySfaniarum, Difc.Generjj.i.y.
Et an idpraUicari vaUat in a/,is Curtis, ^ Regioni-
busyibtd.nu. iZ.& 29.
Dclcgatio ex qtiibus verbis,ve/ fub quaforma inducatur
inier Mercatores,Difc.iy.num. \6.
DcfctibentesjV» /ibris partii/u propriai Sociorum emo*
Modo fo/eant exprimere,id differentiam i//arum,aHt
pertinent ad Societniem,Difc.li^.nu.y
Dicuntur , ^ui ve/Tabu/am Nummulariam, Siparz^
Camh alem exercent , vei emunt,cr revendunt Mer-
ces abjejue n//a earum a/terat%one,Difc.Gen nii.^y
Domicilium an, & quando acejUtrant in /oeo.ubi Mtr-
caiuram exercent,vide fupra txri.DoiDiciiium.
de Epiftolis Mercatornm,vtde fupra Virr^.Epiftola.
Exccptio non mimerats. pecunia non attenditur intet
Mercatores,Difc.2j.num.ij.
Exercente» p/ures sfecies .Mercaturs an , (^ quando de
unapotius,t^uhn de aiiafint reputnndi , Difi. Gener,
num.G<) & 70.
Exhibere an,<3- cjtiando teneantur proprics itbros,vidt^»
fiipra ^'fr^.Exhibitio.
Exigeiitcs pecunia* nomine a/teriu* ob/igantur ad re-
fittmionem ptr ffeciem Depofiti irreguiaris , Dife,
^Gniim.^i.
Fidcjubentes P)"!» alio non habtnt bentficiHm exeuffionit^
'Difi.Gener.nu %G.
Etderatione.ibid.& w.87.
pro Fidcju(none reciperejolent emo/Ht!itntum,quod nu/t'
cupatiirp:o\'ifio, Difc.gS.nu.^^.
Fih"ifamilia£ Ifercatores non juvnntur benepcio Mact-
doniani,/)ifc.Giner.fub nu 89
Dei/ara, dummodo fmtrahant incaufaT/i,ve/ex caufa
A/ercatur£,tbid n.no.
Sed tn diibio , c^ doaec dt contrario doct*tur , prtfu-
v.Hntnr contrax'-(]e ex caufi .%Jercuiurx,ibid.-^.yi.
Fonprivi/egto an gaudtant, & ''-d /j»"'^ effinnm rccenje-
rtmereant^r inter miferabi/es ptrfinoi, Dtfc.Ccntr.
tx riHM.x^.ufque *d \9- • ..
^ Sr i Jucficcj
Index Materiarum
Judices,^ Confn'es proprios foUnt h/ibere in Portubus>
dr Orts Ma>i:iinis, Difc.^y»».^.
Erdc eorum furiidi^ione,remijfive,tbid.
"{udKio M-rt-iKorian imri debe: in concernentibus eo-
rnfftJ'ylu?fi:Qr prailicarn,Difc.<jcner.num,j^^.
Coiiira,(jr de ratione,ibid.nu.^^.
Concrda tamen,ut »ur,t..^6.cir ^S.ibid.
Judicium> crf^otum Mercatorumfotet exi^uiri in edi-
tione leginnconcemcniium Commercium,Dtfc.Gener.
Juramcnuim Cjliirnnianon ret^uiriiurin CaiifsjZ^ Ju-
dtitts M ercaiorum, Difc.Gener.nu.^^.
C»fiir.t,ibid.num.^6.
Jurifdidio coucefli in Caitfis Mercatornm ^ucmodo
tnteuigaiur.vide fiipra 'verb, Jurifdidtio.
dc Libiis Mer^aiornm.n.idcjiipra vcri.hihti.
adLi jgmdnm extrapropriitm iiomiiiliuM cum praju-
dtiio Merc.ititrA irahi nondcbent-,DtiC ^^.h.iG.
Loquiyo/ffw; cum verbis fiibobfcurii,^^- conciJis,D:Jc 16.
>.u.j.
Male ..^unt , ^ui relila veteri ftm^licitate fitbttli^ant,
in c vrifDtfcGener r.n.i.
Natio Mercatortiin an , gr ^iiandofuccedat Nationali-
bns dece ^entibus nbscjne harcde ud exclufonem Fif-
ri,DifcJjener.num.Sj.
tion p'Jjni,: p.irtir.is t, eorum librts defcriptasjtomare,
feu tmmitture,D!fc.^i.nimi..{.
Prc it Tton v.lent [ine crdine Creditoris tranffortare_,
panttai de mwcompitto, vet caufa adatiam c^iujar»-,,
iv/ compiiiiim diverf:im,ibid.yium.^.
Paifliim nitdum inter Mercatores pant aEiionem, 8c ha-
bet vim cfj-ccttVix, ftpul.^itionis, l'ijc.^^.num.11.
Privilegiis Aiercatorum ttt cjuis fui Vc.lcat, ^utncjue re-
cjiijit.: Jitnt necef\aria..C!'jn.^,Di/c.Ge*:er.nu,6^.
En an omnia i^tiinquc debeancjcmper , qt indt[itn£ie^
concurrcri,ibid num.66.6q.(:^ (58.
Secicta Merc.uorum non funt perfcrittanda pervifio-
nemeo um librorum T)isc.-Ji. nu. 10.
Stitauim tojuens de Mercatortbas non comf>rehend!t
eos,^uino7nine alteno Mercaturain exercent , Difc.
(jef'er.nM.66.
de Stylo tntcr M ercatores admittitur, c/uod licet Man-
dainrtus emat ad favorem altcrius, id tamen non/b-
leat e.\priwere,Jed eviat ?!on,ine proprio, Difc. ^o.nu-
mer.^i.
Rurftis admittitiir,qHod cisti accipitint Mandatum d^
eihendo, fcribunt miiltoiies rem emijfe pro certapre-
tio > lieec illam adkuc revera non emerintL,, ibtdem
««7/V.41.
Et at^idinde fecjuaiur,ibid.
de Siy\o JoJent annutare in eorum libris negociatio-
nes , ijH.ti faciunt de alienapecunia^ Difcur..^6.nft-
tner.ii,
Sedf omittant ill.i^ nnnotAre , & defcribere , non per
ho p^-ajuJtcant -Lcro C*ediiori,ibid.num.2y
de Sty\ojc/ent recipere juietantiM in calce litterarum
^'five.ihus T^cffociantium abjcjue alto ordine Prin-
cip.'lium,DiJc.xy ;/h.j8.
dc ^ty\ofcril;iint pccmias pro Colntis , qnando habent,
i, 'ii/ium I 't,' fotvcndt,Difr.^6n.-^.
dc Stylo M^rcatorm nctorio pote/l Judex e.vtrajttdi-
cianter e irfoiiiiarc,Difc.Genir.nit.^j,
Stylus MtrctiijruTii attendttur,,^ pr^^valet inconcttrftt
J.iria Coni:..unis,Difc.Gener.num..\i.
Sty\ns pr;rrir:! aris aticHJui Alercatoris maois attendi-
tur,^u(i'/i univerfalis c.ct^rorum Mercatorum, Difc.
»»?/.. 49.
Dutnmode talis fjlns particttlarisjit ttniformis,crfem-
per obfervattu , ibidem num. Jo.
Sufpedti defaga an valeant jurari ex eofotum , (jmd,
no)i po/ftdeant immebilia , Difcitr. Gener. riumer.
58.0-39-
Varianc dietim ^uotid Crediium,& modo majorem, mo-
do rnincrcM habent in Foro,iietn ftatxa xJliMaiiQ-
nem,DiJc ^.imr),.'^.
M E RC ATURA
Dicitur quintum Elejnenium ReipublicA , Difc. Generl
nnrn.^.
Favor Afercatitriprd.valetfavori1)otis,& Mairim»'
nii,Difc.\yvum.i^.
Conira,num.]i.ubi de ratione.
Favorabilis cenjetu ,& veltiti Reipubtica uiiHffimafo-
vcrt,Qr a)/ipliari debet,Difc.Gencr. nu.riitm.^^.
Minor MercatiircTn exercens hi.betur pro maiore ad
effentm , nt ejits Contraflus aon indtoeant folemni-
tatibus furis , vel Stattiti, Drfc.Gener.n.Si.8c).c:-^i.
<iy4mplij,id prccedcre etic.m in ijryittliere Mercatri-
cc,-bid ):uf/i.^^.
Nobilitati re^uiariterpr<ejudicat,Difc.r,i! ji.
Fallii prim'o,^uando exercetur per iiite^pcjitarnperji-
navi^ibid.nttrn.": 1.
Et rejpondetur regut^ qni per .nlium facii Sccibid.
Fallit fccmdo in iUis Alercatonbus , ^ut yciinentDo-
rnui/t Numrnuli,riam,vitlgr \\ ^mco,tbid.):i.m.jy
Et declaraturin cjntbus tcrminis prcced^it requla eon^
tr aria Jhid ,ntm .j ^,
Fallit tertio,cjuettes ex ccnfuetudine Rcgtonis permit-
titur Aiercaiura,& negoctatio abfque inHura "^Sfobi-
liiatisiibid.n.j^.
Et dantur in propofto exempla plurium Civitatum, &
Reanorum, ibid.n.j6.cum ptitrr.feqcj.
Fallit ^uarto in illis tocu, in tjitibus cb eorttmdem loco-
rum arUitudinem Nobttcs ^uoqite iJMercaturam^
exercere ohfiringuntur ,ibid.num.%i.
Failit quinco.fi N obitis Mercatttra)n femel exercitarnj
derciin^ttiit,nam titnc reafumtt primd.vam Nobilita-
tonjbid d.nu/n.S^.
Etadducittir exonpliim pmnicum Provinci.t 'Sritatl-
nia GalHariim.ibid.nu.^^.
M E R C E S
DeiohatXif ab aliofiicrint empt<t,cjuando Emptor rema-
ncat tutus adverjns itttirum Dotainum , ret/iijfivt,./,
&Di!c.^on.ii.
Hypotheca exerceri potejl fuper Mercibus, rju£ dijira"
iunti,y ad Corpus, fecus vero ,ftvend.viiur mtnutar
ttfn,Difc.8i-n lo.&Difi c)o.nu.io.
Rcfervatio domii.H tn vcnditione yjpothec£ non opera-
tur, ni/i^nead Meries vendii,ts, & adiuc extantes,
Difc S'ynttm.6.
SubrogatjE , fen dc novo inirodtiBs, in T/thernam funtt
aj/ctia. hypothecjt i/eciali refervaietper Venditorem,
Di/t.S^.num. j^.
St cjuid , fifiicrintfiibrogaUtfeu de noVo introduStt
nonper Debitorem ,fed ab ejus hxredibtts ,jbid,nu-
7ner.ic.
Et juid,Ji concurrat alia hypoihera gentralit ante-
rior.an tuncprdvalerc debeat fpecialis, vcl potius at-
tendaturfolaanieri$ritat,ibid.nu.j & 8.
£1 in ijiiibns terminis propricprocedut Tcxt.in leg cum
Tabcrnam.fF.dp pi^nor. ibid. nurn.e).
M E R E T R I X
Fori, & mifcrabilitn/i PerJoi:aru?)] privi/cgio vfngaitdet»
& de rfnione^DifcGener.fnb nurn.l^,
Legntum nliUum Vro converftonc njil crefiicis diciiur
t'iu}r,& fuiturprivilegiis Pitc Ctiu/':,Dtfc.\^.n.l6.
Ei riiid,f MeretrixKolit a Lupafmri d*fcerieyc,iiid.
M 1 L E S
& Conclurioiium.
ivi I L E s
Doli raiio ajnitti: privilegia perfona/ia , feu ex ctinfa
(^•^iltti£ compeientt.i, Difcur-y^.nimi^,
Donacio <JMilitis adfavorem Ainnfii , vel Hyflrio-
ntj]£ an fiihflineatur,Difc.l<).ntim J.
Libeialis D/fr?jM^«e efi , & prodtgns , adeoqne pecuniis
indto^enSyDifc.i^^.nHin.i.^.
M [ L I T E S
Vide etiam fnprA 'Ufr^Equices.
Divi lepbam , crS.foaririis Hierofolyrrntani h.tbenn.
perpetnHm Bellitrn contra THrcoi^Dijci^. niitn.t^.
Hierorolymicani ,videfHpra Vcrb. Equiccs , orinfrii
verb. Rcligio.
M I N O R
AWzmfiC V.det frHclas ftornm bomritrn Adtetnpiis , fed
ueqmt bona ipft in proprietate obligare , Dtfc.iS.
■flH.^^
Appalcum f'ecligaliHm conducere neijmtyDifc.x^.ttH. u.
<sr ii.-& Dijc.^j.num.i.^.
Et anfide faElo conduxerit,locatio ternat , d Difc.^j.
nurn.\6.
• .Etutrum in hoe caf» Adminifiratores Civitatis te-
neantur de proprio erga CommHnc,tbid.n.l%.
£tan valeatpdejubere pro ^ppaltitfufceptoper alium
•r ^.©«/c.iS. w;.'W. 15.14. cr 15.
Concrahcns ciiin altero Mi>'ore adhuc tenetur fervare
folemnitates Juris^vd StatHii,Dilc .iZ.nu. 17.
Idemcjne efi ,fi contr ahat , vel fe obliget favore Dotis,
ibid.ii.i%.
'Di/hnjue tamen,Ht ibid.
Concralieie Valide non potefi fne Curatore^ , Difc.
iS rium.ij.
Divideie Hcet de fure prohibeaitirjamenpotefi divide-
refru£lusDifc.^^. nu.^o-
Ooiiace nequit Trincipi abfque folemnitatibus, Dife.iS.
nurn.)^.
Emcns a/icjHid , non potefi pacifci cum Venditore , ^tied
res empta remanat ad ejusdem Venditoris faVorem
fiqnoraia nfque ad integramfoiutionem pretii , Dtfc
iZ.nu 6.
Contra,bid. n. 8.
£; rnaxirne,fi ^JVlinQr emerit » Fifeo, d.n. 6- infiti' &
fub ri.S.& ?/.4Z.
Fidcjuflio falhper tJ^inorHm nen tenet,& de ratione,
Difc.iS.;mir..ii^.li.& 36.
h. Filiof.imilias an, & in tjuodtfferatreffe^u obligatio-
nuM,& Contranuum,Difc.i6.nu.2i.ii{. & 15). &fiib
num 48.
Hypothccarc > vel obligare neejuit honafuafine SoUm-
nitaiibus .Disc.iS .nutn.i^ .
Amplia , etiamfi habuerit licentiam contrahcndi,vel
alienandi , cjuJanequitnihilorMnusfe, velbonafua
«bligarepro obfervantia talis Contratlus , ibid.nu-
mer.zo.
de Juramcnco appoftto in ContraElibus Minoium , Vide
fUj y.i verb. Jucamcncum.
Mcrcatiuam exercens,Vtde fupra iJtfr^.Mcicaciira.
Obligansy? adfavorem Fifci ex caufu Appnltus , feu
(jabclU,non tcneturferVAre folemnitatcs furis Cem-
manis,vcl Statuti,Difi..lS.n.^
Contra , tbid.n.^.& ferfq.ac fub n.y:>.& per tot.
£t decL^rAntur Auchoricaccs contrarii. , ibidem nttm.
21 -zy&ij.
£t c]'ud,/t (Jkfinor contrahat , velfe obliget adfavo-
rem Principis,Difc.\^.nu yn.1,1.
Obligans le adfavorem Communitatis,vel Vniverfita-
ttj,adi.'ifr tenetur fervare Soiemnitates fiins,vel Sta-
tft(i,Difc li. num.i'].
Obligari an va!eatfme Solcmr.itatiiu: ex caufa QfjifU
^ibHiidantterit .idfavorem CetM',w.tia ts, Otjt. i8 n.
28.C" ':■> DQciCibi/i.pofi n.^l.pertoi.
Soskiitem wiiverfi^lem an valeat cor.trahere nhfciut^
Sole mnit.ittinis tDi/lc .^() niit,: .tj .
Et cjuidfi concurrat pr£ceptum Tejhloris.Difc.^z.nH*
mcr.icf.
de Scacucis mandantibits , t^uod cJHinor in Criminalij.
Viis poji .'Jnnum i^.hai^eaiif pro my^ore ,in Civtlthni
Ver-3 extendentibus minorern ictatem ufqtit ad Annot
lyrernijfive, Di/c.\^ nu/n.iy
Et qu£fii ratio hnjtis diver/ii.ais , ihtd.nu.iSi
M O L E S T I A
Caducicas infliRa per Tejknorem adverfus inferentei
?nolejiiam/iioh3iredi,j>!,& qn.tndo ir.curratHr ncjL»
objh"te protejhtione ii iontrari:inj,Dt/c.^^.>i.ii.
Et (^ttid rcferat ; quod tnolefliifuerint prohibita pet
verba effr£uati/fima,ibid.
Et an tiiferens moleiham valea'.pof}eapoenitere,Sc de-
/ifiendo a molejhtionibus evimre cudncitatem , ibidem
ntt.iy
Empcocj inminentibta moleftiis fuper re empta in /imi-
ne Contrailus ,ar!, &/ub cjttibHs cauticnbits cor,<pelli
Valeat ad folutionem pretti , vide fuprk verb.Em*
pcor.
Empcor pro habenda liberatione a molefiiis ntn tene~
tur inijHirere de fubfiffentia Mole/itaram,fedcffitjf*
cit,iiias de faflo /ibt fitfie illatai,Difc ^C).num.x6.
Hinc Emptori fu^cit tfiendere fidetcommijjum fipeP
re erHpt.t, & Venditor le- eiur aflitmere infe Ittem fu-
per identitate, detraHionibus, & aliis excepiionibus^
ibid.& nu.xj.
Empcor irformatus de onere rei i/enditA nonpotefi age-
re proltberatione a moleUiis,Difc.^^.i.ti.
Libcrario a molefiiis, e\Hsque Jttdtcittm in quo dtferati
ab evitiione , Disc.s^.num.iy
M O N E T A
Ahiog3.x.2Lhabetur pro non Moneta,Difc.S).nH.i%.
AhiogiXiL nondiciturfed potiusfu^enfa , qttando fuit
postmodum Comrnercio refiituta,Disc.S^. num.i^.
Baiinum> vel lex ligat Principsm conditorem inmate-
ria Monetarum,& in cptalibet alta,ex Vtfaltem di"
reUiva, DiscScj.n .19.
£t de ratiine tn /J/ecte Monetarum, ibid.nu 24.
Bon3 fides in materia iJM onetarum excufat fulwn de^
praierito , feu circafoluiiones iumfiiilas,mn aHtem^
eirca faciendjs in futurum, Dtfc.i>S.nHm.iy
Confifcatio bonontm inirat ctmtrafabrtcantem faifam*
A1onetam,Difc 88 ^Mi-
Limita,fett declara, ut ibid n. j. ^«w yfe^ij-
Cudcns Monetarnfubimagine aiicuJH' J^rtncipis,illiui
Ma\efi.item offendit.Uifc .^i.num. \%
£t puniri poiesi ab codern irin tpe oJfc'i/o,tbid.n.\9.
Inteiligc,itbi Monetafiertt expcnfa in Dominioejut'
dem l'rincipis,aliasfecus,ibid.n.xo.
Etc/iiid,/i nonfubditus eui.^t Monct.ifi fnb imagine^
E.vteri Prin ipts,an tunc ineurrat Crimin Itfa Ma-
jcfiatii,tbid.n.2^.
Cudens faifam Monetam ad effc^mn transmiiiendi tl^
l.\m in parttbus I nfideliHm,mn esipHntb*lis,Dise.<>0\
nHm.\\.
Intciiiqe,ut ibid.n.^i.&fe^ej.
CuAauCMoneiam non fxpendibilem.vrl reprobatamtn
loro fabricationis,non pHnitur j.D""' crdtnaria , Dtfis
nu.i^. .
Cuffio iJHoneufiib imagine aiteujus Pnncipti c,uemo-
dopo/ftt re/arciri,fidecitero Monct.tfu hona,Difc>
tS.timn.yf.
Dcbkd
Index Materiarum,
JDehltififueril ex Principis ordinatiotie juxta nnttrn,
vel alterHm Vttiorem>ceJJarit omnes dtjficHltates fuoud
iiiiu;/oiitttoncm,Dijc.>)C). t.ti .iS.
lDepoin;ns> veljolvens .Ij onetam, ^Harnfciebat de pro-
xi'1'ojore reprohandam, an libereiur,Oi/(:.y). fub nn-
iner.^e).
%m\,& negodari fote/l tam^Mam Jpecies ,/eu zJ^ferces
Me'C.iniiles,L)iJc.ZS.nif>».i6.
Exfcndcns,vei reti/ie/is i^neranter/ii/am Monetamnon
eil punibilis, Di/c.3S»ur/).iy.
Et deratioiicibid. ««.30.
Expendcns.Of/ rett,iensfcienterfal/am Monetam ptwi-
tur foenu arbitraria,Di/c. SS.na.iJ.
AmijliiiM ibid.num.x^.
Expcndiji n'<]:ieat in a/icjUjt Regione,pote/i licite trans-
r/jitti ad altaloea,Hbi e.vijktt in Comrnercioj, Di/c.^%-
vuTn.\j.
Faciiltas ubrogandi Momtam e/l de Regalibus Supre.
mi t^rinctpts,Dt/i . ^c/.num.zo.
Falfificatio Moneta ^hoc modu con/iderari valeat , re-
mijJiie,Dtjc.S8. nurn i\.
Gabella impiicita re/nlt^t ex cu/toae MoneiA inferio-
■tis,D<Jc. ^c).num.Xy
Imaginatia (juti proprie dicatur , (^ damnr exempla,
Imaguiaiiayf» id.ca/is non di(iiur,^nando repcriiur i/t-
Jj ectt; j,r{ti„ijja,Di/c .%c).ium.^.
Imaginaria niiila> hatei entis phy/ici pajfwnes , Di/c%^.
ium <j.
' Idei^cjne ejuando in conventione exprimitur pondus, cr
boniiM Monet^i, exciu<liiMr ,ejMud l'(tries inte/lexe-
rint de ima^inarti<,ibici num.i.
Jmaginaiia ubijutt ar)iccta in obligationefolvendi, de-
betur ejui valor eurrens Ae tempote fulunonis fncien-
dce tcjuando diccHm fuit , ad rationcm curicntis pto
temporevalorisjDf/. 88. '/»<?«.;?.
Novatioais tenninus an , Q- i^uando cadat inmateiia
Monet. rum,DiJe.%%. nu.C^ t.
Oh^ti^fzntlzti.terjretativii inmateia Monetarumnon
attendtiur , Cjuarido conventiojoivcndi in ima , vil
ahera, ffecie eji ciara , (^ litteraiis , Di/citr. 88.
num. 4.
Obfervantia judicialiipiurirnitm attendiiur in materm
A'lciirraruii.,DiJc. 8y. num.:^^.
Pra:fcriptio ^ij.vci ^o yJnnorum datur inmateria A4o-
netaruv.fu circa modumfolvendi in una, vel altera
(fecie, \jifc.'i'6. nitM.%.
LimimJbnte rnala pde Debitoris lefuimnte expaElo
litterttii in conirtiriiitn,ibid.nti.<).
Deciara , fuod tn omnem ca/um dattir Creditorire-
Jiitutio tn integrHrnadve-^Jus prai/criftionemjolinio-
nis aiio mcdofaRi ■, ^ujim cantaret conventio,ibtdem
nttriwo.
Pri/iriim , qiiando pr.t/cripti0 o/ponitiircontra hire-
des Credttvris,^ de ratione,ibid.nHm.ii.
Prefctiptio cjiioad modum /olvendt in hac\, veiiiia Mc-
neta nen intrat rejpectu Jortis,/eu C^J-itaiis, Dijt.^c),
nitm.^^.
Pratfcriptioncsfor ret^uiruntur, ^uot/untAnni innate-
rra Monemrum,Dijc.?)%.ntirn.\'..
Vvova\Siin cerm ipecie prjc/umitur eJJe in Commcnio,
ni/t contrariwn pro\)eiur,Di'c.%<).nuin./\.
Promilla in certn sfeci; /1 rf^ ftatnr.vei debctfoivi iti^
eade>n fpecie,Velin v dore /tcjutvalentt, Di/c.''^. n. 2.
& D'rc.S9.n.y& n:yy.
Promilla /"'' certnffecie fi ampliiu non reperitur,jciurio
/acter.da ef} detjrli 0 em rova, {-r tifiialiiilius notfi-
rM,cjud cenfetur loco anticju<sfubrogam,Dtfeur,%c).hH'
Mtr.if.
Arr)piia,itcet non reperiatur ex ee, quodfuerit a Pritt^
cipe aitrogam,ibrd «/»//.35.
RepctitioX7ffr viam condiCttotiis tndcbiii an , ^ cjuando
deiur tn t/miertn MenetnrumiD1fc.iiijtu.12.
Valor Moneturf.m (1 e.x rin/ece non tnuieiur , efi sfecies
AUraCuii,Di/c .^^.nuir 14.
Valor prnt/ens Aiotict£,Ji non cwrcjfondeat valorianti-
uito,/tiJj leri dcbei ,DiJc,^4-nUi/..z6.
Valorjt-f '//f • if Aivneia, qtKtfiicrti in obligatione , ar-
guttur e.v ob/e-: vantia prailtca n redcinptii^te , /e»
exiintiione if/tUiobligaticnif,Di/c.^c) nttm.^.
Valorcm Mona^ cjui dt-.it eJJe irt.i/nttat um,debet proba-
re muiationem ii.trin/ecam e^u/dem t^lofiet..,Di/c.
89 ?;.35,
Ferba Anti in Auro in materia Aionemrum importnntj
pctiam Auri,Qr Monemm rcaicm,^ eljctltvam,Difc,
89. «« 4.
^'<?r^.^ ad rationem libraium>aut jiiliotiim tot Jhiredi-
cuniur aen.onjlruiive .cju.indo Aloticia pror/iiJJa in cer-
tajpeciereperitur, Di/i.<-c) ;iitm 6.
MONOPOLl UM
Licitum e/},dr pem^ittiiur etiiirn de iitre Divino,/icon-
ciirrar jtijta c„'uJa,Di/c.i(i.nu. 2.0,
Exetiipiijicii tn jure p- tv.'iivo ve^dendi Ferri,ihid.
Proliibitiim in ^uo ccnj:jht,& quando dicatur Vere,^
proj^rie u.if,Dijc.jf).iti.r/i.\C%.
M O N S P 1 h r A T I S
Eft iicitus,Q- pote/t Eiee>>:i'jy in jercipere a recifien-
itbi^u Ai utita , (*■ contr..rium dnentes Junt excornmu-
nic^i,D'Jc.joo.i:um.^.& 10.
DecliiutjUi ibia.nu.n.& iz.
Gaudct/uf/Zf^/w iia C\iiij<t,Dilc. 84 ??«.(>.
Itemprivtleqits Fifi i,ibid nuin.\o.
IntLrcirc, cjuod in aliquibi*> Lonsjolvit;,r .Monti Pieta-
ti<,dici:ttrjiotiUi rejhuratio di$fendii,^uar/t IniereJJe,
Dif .t^.nntti.ij^.
Mutuataiii recipientes pecuniam a fj^/onte Pietatis,
uitra Eleetnofynam, refcerc tenentur cjuidquidMons
perfoivtt pro inveniendi-s pecuniis ad fui fuh/iettta-
tiohetn,L'ifc. i oo.nu.i^.
Deciara,ut iLid.nti.\6.& 17.
Non pocefl pecuntam dfftniatam ad ufum Pauperum-.
convertcre ad lucrum , & negociatior.em,Di/c, 100.
«'!'■ ./1.
Ofticialcs Montis Pietatis nonpofunt diifonere depe-
ciiniis e]iisdem Montis abscjue itcentta buperiorum.Jt
Disc. loo.num.S.
M O R A
Caufa jujh iiiieandi excu/at Debicoretn ab incurfumo'
rA.Disc 34 ?/;rw2.45. '
S .vempiifici, , ihid.nu.i^6.
Lw.iiiiiiit liiu. ?i/:?/ .49.52.6'" 5?'
Confidcrari neijitit in ucbitore decoUo Difcij.n.iS.
Confidcrari ncjuit in eo, ciit dam e/i dil.ttto ad aii-
rfiiid Jhctcndum , Dijc.']. nu.^.& 10.& Disc.i.n.zz.
non Contrahitur, ni/i Debitorjitat , Venijji cafum /u*
oblri^..ttonti,DlJr .-^..^ vitm 41.
Dcbiror nen cotfiitaitur in mora, ^uando Creditor ia^
iocv,itbi fr.ciendu erat/cli:iio, nnii. in d.e/iinavit ptr-
fonarn ad recipiendiim^rjtfc.-^^.T^tirn 45.
"I^rxfertim, cjuando Creditor, & Debitorfunt diverfi
Fori,iItid.nu.4^.
Dcbitor non cor/iittiitur in mora etiam reffeBu partis
vere debita,cjuoties fuit convenms prototo,quod notu
dcl.u-l\!t. , Di/c.i,^.num. 47.
Emptor moro/m in recipiendo retn empu-tn /uh']actt pe-
ricuio peremptionis , /eu diterioraiionii ip/ttu rei,
Di/c.iyniim.2^.
Imple-
& Conclufionum.
ns
Implemcnti defenm exparte unituex Contr4hen:ib.
exc::iat alterntn (i7nor.i,Difc.yy.niim.i^.
Incurriciu- m Centracltl,:^ Hltrociirorjue obl!gatori;iJh-
tim ac alter ex.Contrahentibiu implevit ex partc^
;. fu-t,Di/c.j}.>i.iy
iaciuUper Authorem neqiiitdeclarari contra illitu /;.■;-
redcm,DiJc.^^.num.j^o.
Dnmmudo h^res non fnerit interpelUnti in tempor<L^
de debito , gr obli^atiortc fni iAnthoris , ibidcfn^
ntt?n. 41.
Ampiiajicet obligationi Defun^li ad\e^. extitijjit
certn diesjCjma adhnc hxres debetinterpelUri, itt con-
ftituatiir in mora^Disc .G^.nnm.^^.
•V Etvide ibtd.nn.j:^.
Iiiterelle no'i debetur Creditori,Hbi nulla iatercedit mo-
ra Debitorts,Difc.yi^.ntt:n.ic).
Interpell.itio .id co>;fii:uenditm in morit Mimrem , vel
P:ipili:m fieri debe: in prrfona Tutoris, (xr Ciiratcris,
alia! non re/evat,, Di/c. ^'y.num.So.
IntcrpcUario nova/e/.nper re^iiiritur ,qitando mors esl
mtiltipii' .tbilis ^Difc.G^^.nnyH.Gx.
Ampliu,it'.et apri-tcipio jlniitTi fuerit certa dies.ibiJ.
Non incnrritHr ab eo.qni eJffiiHo Tertii rem.wfit itnpe-
ditn.i,0iJc.-7^ num.fG.
Purgitio morx tntrat de Aqnitate , ^uando res eft inte-
gra,Difc T,j.nHm.z^.
RemiiTi cenfetnr per dilaiionem Debitoridatam ad fol-
vendtim.Viifc :^i^.nH,n.7.^.
Rcmiiri ■"^enfetur ex injhnttafach per Creditorefit pro
reportandafolutione,Difc.-i,-j niim.iS.
M O R A T O R I A
Videinf-Averh. SalvufcondtiCtLis.
MORIBUNDUS
Airertio oJMoribtmdinonprobat in pr^jitdiciitm Tertii,
Difc.^z.nu.^.
Amplia , licetfterit emijfafub moiivo e.vonerationis
proprit Confienti.t, ibid.
Non enimomnts A4 oribitndus prxfumitttr ejje S. Joan.
Baptihfibid.nu.xi.
Et ejiiid de ajfertione emifftper Tejlatorem in Tefta-
rnento condito in bomt vk/etndinejtbid.n.'^/^.
M O R S
Mortcm (fni alkgat profundamento fu£ intentienis, te-
netnr eam concludenter probare ,Difc./\.num.i.
M U L I E R
Caiifa in Contraclibtts Muliertim debet effe ffecifica,
& individualis,non autem gtneralis,^vaga , Difc.
. Ci.num 25.
Et pro JMjJijicatione hujusmedi caitfe nonftaitir ajfer-
tioni oHtrahe>uium,& de ratione,ibtd.
Contradtiis ^iu/ieris , vel Mtnorts cclebratus extra
Terrttorium pri&fmititr faflus iajraudem Statnti,
Difc. ' 6 ni». 1 2.
Coiitrahcns cum Princtpe an teneatur ad ohfervantiam
foi^rtvit itum Statutt,Disc.\c).nu.^i.
Contrahere ton poteji absque interventn Proximiorum,
^ Decreto fudicis vicore Statuti XJrbis, DifcCi.nu-
mer.i^.
Et fi non appareant vocati tales Pro.ximiores, Contra-
Elm dicitur ex fui ficie nulltts,ibid.ntt.io.
Amplia,ttiamft Vlalier medio Juramento ajferuerittfe
nun h here Procimiores,ibid.niim-:\.
Et nonntfi in defeBHm Proxi^niorum deveniri dcbet ad
depuiationem ' urMoris,ihtd.d.nu.i().inftn.
Et qitando duple.v exigaiiir Cur.itor,tbid. n.22.
pccretiim }udicis interpoiitum ex fafa caufa in Con-
tridii Midieris,e(l nullum, cr faeit cgmtere Contra-
iiiim,Dtfc. 61. ««.14.
Et anftifficiat , qttodfcaufa ft i ft.faiti falfa ^Hii^, iti
Contratlu! corrn.ft in totnmfibid. t.ufn-.if.
iiiDotem anpr£j'ut,i.vitr ir.iudftiA-arito^oTnm^ fu4
bon.i, Dijc 14. w/j-.jg.j^.,;^ jS.
Dotem an/ibt pcjjh difirf vonjitittcte ^Mnfiir mi-
nor,Uiji.ij^.nuvi.^c),
Mercucuram e-xefcens,vide fupra Verb.Mcicmm.
Obliiians ]iir.ijna do alta tn l o^4rad::gym mui uim^
y-irof.ivore Teriir,,fen potefi eadem yo-.i opi.oiiere ad-
verfs pofiertorcm Cndlorcm MMti, d'ij,:c)o'.,jaj:
Paupci,/..;/;f«i- i.VMCn Auirituw, zcl Cv,fa,igi.irfeos'di'
vites;rton excufatnr hfntflaiione Cautionis,Difc:ai.
nnfn.^']. - .
Vixhtincvmpetit Alulieri pro /ha Dote in boriis f^irt
pojiea i^u^Jitis adverjus quosc.imifue Creditores etiarA
anteriores,Difc.\i.nurn.-^Q.f^ Otjc 85. ««.7.
Societacc-.m untverja/em an contrJjere Valeat abfati^
Soiemnitaiibus,D!fc.i\^,nii.i6.(^2-i.
VeiCiopecnnia in caafam exprejjho an ft prociiranda
in Cohtrncin gefto ciim Miifiae, ri/c.Ci.nu x6
M U T U A N S
Pecuniam/^r^? a/endo Tt:io,e']us^ttef.milia,anhabtat
fubfidi.-irie obfgatos fi/ios,Vxorem,^ faT/.iliam ejits-
dnn Tiiii,Di/c.^j^.n!i.iS.ie).ii C^ 21,
Pecuniam T)cbitori an,& qnandoccnvoiye Valeat dk.j
certo Imere/Je, vide/iipra rfrt.lnteicllc.
Pecuniam alictii de ordine alterius hahet ohligatitm
tam ordinante,H,ejuiim recij ientem,Di/c.-i.tum.^o.
Pccuniam pro confervatione reian habeat hj/potbecar^L,
adverfus Teuiim pojjidentem eamdem rem tituli
onerofo,Difc.e)0.yittm.\^.
Pecuniam pro rcfeflionc, atit confcrvatione rei , utrum^
priferainr tn coticurfu pro tota fiitnma rnutuo data],
velfoitmmodopro eo,cjUod apparetrtfeflitm,attt con^
fcrvati.rn,Difc.^l.nu.ifi.O' 56-
Pecaniam ad rem emendam prxfertitr q[nibuscumaui.j
Creditoribus Ernptoris, Difc.^6.»7i?n 7,
Et de ratio>ie,tbid.& Difo.%i^.n.^ ^G.tir nu.\6.
Pecuniam ad rem emcndampriftrtiir non frivilcgio,fedr
defure,d?' ex implicita prtorirate temporis, Difc.S^.
««w.^p.crjo.
Pccuniam ad rem emendam ttt pnferatur , non reauiri^^
tur ajjenfus Fendttoris,Difc.Sj^,n.i,
Nec rcquiritur, (jiiod.pecunia fuerit fnutuata in aflit
tmptionis,/edJ'ufjicit,quodconf}eide ejfeCliva verftonc
illiusin rem emptam,ibtd.nH.\<). &Di/c.%ynu.^.
Et de rationCfd.Dif'.. 84 nu 20.
Pccuniam ad rem emendain de rigore ftiris nonprAfer-^
tur hypothece Dotistn:eriori, Difcur.%4..& DtfcSji,
utrobtqite r.um.^. \
Et deratto!ic,d.Difc.2^.nu.8.&d.Difc.Sj.num,i}.
Contra tamen de xcjuitate, d.Difc 84. n.6.
Scmcn Colono anpntferatur adver/in Locatorem , feit
Do?ninu,„fiindi,re,nJJive,ni(r.8i.nu.i6.
M U 1 U U M
Fih"usfamilias prohihetur eontral.tre ^lutuum , Di/ci
i3.nu?n.i},
N
N A V E S
Chiiftianorum an vi/itari poff:nr,& an in cafidenegara
vijitu.taiiis /ueat eai deprxdari,Difc} num.6.-j.& 8.
ac pfr tot.
Vcxillis N.ivium non fempcr ej}credendiim,& quari^i
Diff-^.nH?n c).
N A U F R A G I U M
Probatio Naupagti qti^mcdc&in qno /ocofcridebeati
reiniJJ}ve,Dtjc.^./!um.v
si
trobd*
Index Materiarum
Ptobatur ex Confulatibus , ac ex Teftibtis etiam Nau-
:ts,aiiis^us probationibtts nattiraltbits.cr de rattone^
Difc.-jo.nitiii.i^ & i6-
Iteia pro(>atnr,/et* prx/HmicHr p/ene jtt/lificatum,i^iian-
doahqitt ex A/fecttratorihHs pro eorttm parte )am..
foheruntyihid. num.tx
NAVICULARIUS
yide infia 'Verby cCtot.
NEGATIVA
Cicatio Partis requiiiiur iit probatione negativA, Difc.
14.» 50.
Exiftentia <ilict:jiu perfontt in talis Civitate ,velTerri-
torio cjnoinodo prvbari d(be.t.',Difc.Zj^. r.u.icf.
Ptobaca nen dicitur,r.ifi per exclHjionem pofjlbtLitatis in
cantrarittm.Difc. 14. num.i.%.
uimpli* , quod mera pojfibilitas in contrariumfnfficit
pro exclufione negatwx^Difc.^ii^- nH.16.
SolutionistV»i^e injra verb.So^ano.
NEGLIG ENTI A
Gieditoris in petendo fattsfaSltonem lempore congruo a
Debitorsprtncipali nen ajjictt Fide']ujJorem,(^ de ra-
tione,DiJc. 16. n. ii.
Excludiciu 'J^t* non prxCumitHr ex cornmode , ^uodquis
ex diligcittafutjjet perceptnrMi.Di/c.^^ «.31.
Excluditur . Jeu no/i prajwnitur in dubio , Difc 51.
«;/'/< 17.
Minilhoium , & Officiulium impufatur Domino,Difc.
39.w«</».i4.
Exempltpca in Camera resfeilu fuorHm Officialium,
ibid.
NOBILIS
Carceraii potefl nonobjtunte aliquo privilegio Nebilinx-
tii,Difc.~y:niim.x6.
Ee fi Nobilis aliijuando eximitur a Captura, id pro-
cedii foliim ex ^nadam iirbanitate,ibtd.;j.z4f.
MtxcziMi^m exercens an, & qua<ido amtttat T>{obilita-
tem^vidt^fupra vcrb. Mercatura.
Sufpedus de fitqa potejl aieqari^Difc.TI ■ nHrn.xy
NOMEN DEBITORIS
Vide etiamfupra verb.Czli:as,& '0<rr('.Dcbitor,C7' »'«-
fra t^fr^.Pcriculutn.
Ceflio Nominis Dcbiteris eU vuHa , cjuoiies illud erat.
inexigibik tifque de temporefail& ceffionii , Difc.y..
nwn.i\.
Ceflionarius agens contra Cedentem ex capite Ce/fio-
nts Nominis non Veri , vel ob defettHm ),iflificatio-
numfibi non traditaritm , ^uid teneatnr prebare^,
'Difc.i6.nu.\%.& 19.
Cefljonarius negligens exaElioti^m Nominis ce/fi , tene.
tur de ey.udcm deterior aiione , vel inexigibilitatz^,
Difc.^t.nui/..6.
Maxtwe, cjnandq fuit illtprsfixitm eertum tempM ad
exiqenditm , thid .
LiMita,<jiifiies (onht , CeffionariHm abfque fa^opro-
jprio fntfe impeditumfacere diltgentias pr» exadto-
fie , ibtd.num.j.
Item,ijuando app4ret,diligentias non fuiffe profuturas,
ibid.nHm.%.
JdejHe frocedit etiam ad effeUum habendi regrefum
conira Cedentem,\bid.nu.\l ^ \6.
£t ijHomodo probeiHr ^dtligentioi non fiiijje preftfttiras,
ibiid d.vH i\.infn.& w.17.
Ef^aued hoc remittatur a> bitrio "Judicis , tbidcm ru-
r/icr.ij.C^a';.
Cefllonarius N^rninis 'Dehitoris non tenetur de dete-
riuratiune,vel inexigilitate, t^uando cenlht , Nomen~>
ceffum itS(^He ab imtiofuijfe inhabtle,& nonfolvendo,
Difc.i^.num.ii .
/demqtte eJl,<jtfando inhabililas, vel deteriof^atio ace^
dtt unte tci rnirium Celfionario pr^Jcyiptum adexi-
genduMiDffcj.rium.^,
N O T A R I U S
Co^noCcexc perfvnM,i/uer /jum fitpul.iiitr,de Jure not
oi>Jirir.giiur,cr de ratione, Difc.i^.n;:?/i.\o.
Sed Jufficit , ^uod accjuirat noiitiam l^artium di^
tempore Contr.acius, eo t/iodo, quo pgteji , ibidetnj,
num.n.
Exetnpiifica in Notario, cui quii mandnvit per litte'
roi, utrecipia: obligativner/t Titii.anji aliits locoTi-
ttidfe non cognitt Jeobligavertctn ali^qtto teneattfr,
ibid. nH.\e).
Coiiigcte poiefi Infirtmentiim incentinenti , dummedo
Partef Jint pr(tfentes,Disc.')0.niir/i.'\>^.
Depofitio Nomrii, qtit ContraBuin rogavit, factt femi-'
p/ena?/iprob,ittoienhDisc.Sl.nH>n.26.
falium cor/.mtrtens nen pr,x)itdicat hiftrumentis anted
confe[}is,Difc.Gener.numi 7
.NOTU LA
Scripta demanttDebt,oris ,ac pc/l e\iti mcrtemreperta
an,& ^uandofidem mereatiir ,Difc.iii,riHt/>m2').
N OV aT 1 O
Excluditat fbnte expreff.i pnefervatiofje Jurinmperan-
lea cornpetentiit/n,Difc.~ y.niit/i.i^.
Hon inducitur , nifi concunat iniompatibilita^ aEliiHm,
Vcl e.xpre/fic nivandijVel wutatio ie//,pMris , autper-
fon£,Difc.\-j. num. 17. ©" Difc 34. «»«m. 25. & Difc.
^i.num.^,
Non inducitur fine Mandato , & voluritate Debiioris^
fen ob/'gati,l)tfc.\j.n.lo & U & w.ivO^ 24.
Ideocjue non indnitCHr ex Jitpitlauone Jkcia abfentCj^
Vciignaranie Dehitorc,ibid.nHri.,\%.
Non indttcitttr, nift mediante delega!ione,Veneiition^t
vel daiione infolutum,Difc.\jfnbn.io.
f^lioi ContruUus refolvitur tn fir/iplicemcefftonem^
abfcjite Itberatione Dibitdrii,ibid.
Non inducttur ex foLi atceptatione Ordinii, &promif-
fione felvendi facbi per ij^[ andatariutn Creditori
A4andantis,Difc.\-;. >ium.z6.
Et declaranttir /iuchoritates in oppefitum , ibid.num,
2~-& iR.
OhWgmo prima fi fuerit noV.ttaper fccundam,agendum
elt vigorcfecnndi,noyi prim£,Dtfc .<^%.num.iy .
Liinita , quandojccunda obligatio - elebrntur in execu-
linvern.vel ir/iplementum prim*,tbid.nu.^\,
Qualitates omnes exiflcntes in aUu noVato ad favorem^
Crediioris,cenfcnti:r inefi'e,acrepetit£ in attu noVan-
te adfavorem ejusdeM, Difc.9'i.nitm..\i.
NULLITAS
Decrcti, vel Mandatt cor.-.tn ^uoproponi deheat, tjttan-
do ailegatHr in Ciufa appelUttonis,vel feorftm ab ca,
D'fc. 'J^.num.io.
Judex .'ive Ordtnarius,five Delegattes cognofcitfelusde
nuUi aie fti<r / nterlocHteria,etiarnft habeat vim defi'
nitiv£,Difc, 78. ««.11.
Scntentix.^C/V/ Decreti declarari poteH dumtaxatabeo,
cjiti v.ilet refcindendo fatium iudicarc^ , Dtfcur.^jS.
nnrn.i^.
NUMERATIO
PecuniiB an rcfultet cx vcrbis conticl,perla valuta,v»-
bi'j. cambiata, & fimilibus adjcdis in littcris Cam-
hxU^^t ie infra verb.Vctha in fpccic
Pccunix '^e pr.efenti refultat ex verbis habuit , & tc-
cipit , licetfenare videaniitr inprateriium, Di/c.f^.
num. 50.
N U"N D I N ^
Citatio verhalis non requiyititr tn Nj.^ndinis , fedpra-
ilicatur
& Conclufionum.
Bicafiir rialis,0' deratione,Difc,Gentr.nHm.i<^.
Mcrcatorcs necjueunt ratione ComradHs^vcl dehiti con-
•veniri in N undims,Difc. Gener.71u7n.z2.
IntclligefiLonveniantnr prp debiiis . & ConiraBibn}
extra NundtnMprxcedentergejlis , ali.tsfecus, tbid.
& nn-il.
Amplia , quia pOjfunt ibi eonVeniri etiam pro dcbitis
csntrants ante te/nptu Nundinarum , f proi/ii/erinc
eafolvsre in Nundinis.ibid.num.i^.
O
OBLIGATIO
Cameralis tjttatn cotn/mtntcationem privilegiorum tri.
buat,,Difc. 16. nu.^^.
.Cameralis non iribmt viam executivam in iis, quA tion^
leguntitr cxprejja , fed folutn veniunt in confecjtten-
tiam,Dfc ^^ntm. 10.
Camcralis non tribuit viam executivamfifolntn probe-
turper Tefcs , c^ de ea non doceatttr per ff.bHcnm-.
fcripturam , Difcur.^^. num. ij. & Dtfcnr. p8. nitm.
38.6 45.
Arnpiia,Ht d.Dijc.^^.nttm.iG.
Dec/ara,id nonprecedere , tjita^ido Tefies adducan ur
in tnajoretn cornprobaiione/n verimtis , ilel (jualimtis
e\ufdemobligationtf,d.Difc.c)Z.nHm.i^^.
Declara fecuido,yion procedtre, quando Tesles addu-
cuntur pro rejeCiiOKe e.vceptioms, non Auiemprofun-
danda ailione, ibid.n.^^,
Declaratertih , non propedere , ijuando Tefies exami-
nantur fttper reeognitione manus negats. per Debi-
torem in ty4 poca executivtt ab eo fubfcriptn , ibid.
num.^C.
Confi.flioiii adiech dependet ab eadem confeffione , ^
ft eonfejfionentenet , nec ligat obligatio , Difcur.^i.
num.ii.
cx Contractu non datur fine faUo propr io , vel legitimo
^fandato in perfonaaltertM, (^ui cemraxit,Difc.
50.«« zj.
Contrailjsy?/«m> celebratui intuitu,& nomine unius,
obligatio remanct aoud eumdem nominatum , /icet
ipfe habuent animum /lipitlandi pro alio , Difc. \x.
num. 7,
Correfpeaiva ,feu caufativa evanefcit ceffante caufa,
ob (juan facia ej},Difc.^i.num.^.
Etionea , feu facln /ub prafuppofito alieriuiprscedentis
obiig.icionis,!^utc rwn aderat,eorrmty& protfdtientem^
mn obltgat,Difc.i2.nu.j.2.& g.
Arnplta^ Licet talis ebiigatio fuerit geminata,ac pitiries
repetita,ibid.nu.^.& j.
Rurfui amplia , ^uod conflituto de erroneitnte obli-
gationis eejjat via executiva contra fic obligatuntj,
ibidem nutn. 10.
£t hujufinodi error probatur eo ipfo, cjttodper Infiru-
inentum docetur,rem aliterfe habere,ibid.n.ii.
Ittmamplia,licec obligatio ejjet jurata,& haberet pa-
ratatn executionem,Difc.\vnu.xY& i^
Erronca /»»/««/ cenferi debet,<^iiam<juod cjuis volueritfe
obligaread ^uod de fure tiontenebatur ,Difcur.^i.
num. 14.
YiCt&fetnper cenfetur in exectttionem titttliprtcedentis,
Oifc. ii.nurn. ij.
Inita favore f!iturorum,ac incertorum C rcditorum,an,&
quando eifdem fuffragetur,Difc.c)o. nu.2^.
Ncmo prsifutnitnrffe inpius obitgare voluiJfe,qu.tm ds->
fure foret obligatM,Difc.^\.num.^.
Odiofi in Jure reputatur , & « eonverfo Hberatiof.ivo-
rabilis,Difc,2^.nu.).
PIus oper(a-t nonpoiejfjqHavi operaretur titMl;}i,& eatt'
/a.cujiii vigo^-eprodiiteidem tUigc.tio, £»:}?. j^.n.jj.
V\\\x.a.firi,.a manere poirfijicct aUe>,!ei acccdm, DiJc^
■7<).n:i. 14.
Priiiia Jif.urh noVata per fecund.un , ci!Ji:s vigerefit
^ge/uU/n.'vide/}(j.ra veb^Kosmo.
R^ilis, Jeuhypethec.ria duri xtquit ah/que prtcedenti
oblig..,tione perjor.ali, Dtjc.%-^. hu.^q
Rchciva i^d aebitutn co;:un:umin a-.i/jito itbrc,vclfcri-
pt:ira,non tenct,fi in illis dc t.Ui dei^ito non apparea^
Dijc.)\.nu.\6.
Solvcndi ^ide tnfa verb Proiriifio.
OBSERVANTIA
Connadlus natur.:, velforma <^ualis fHerit,declaratt'.r
ab cbferv.intiafiihfecutaflifc. ^-).nur,i.\6.
Intcrprcs eptima ce.fetur legtcm,& St.it utorum, Difi. 15»
;;«r/;.3j.
Arnplia , etiamfi altus inteUeBtts foret de 'jure verion
tbid.num.-^.
Interprctaciva furis,veifaEli dubii attenditur.licet nonJ.
fucrtt canontz^ata in contraiiUerio fudieio , Difc./^y
nttm 2j.
Interprctativa refultatetiam ex unico aBu, Difc.20.v1t.'
msr.i^. '<•
Mens, C' Volwitas Contraheniiiiin de, l.iraiur ab ohfer^
vantia,Difc.<^<) nti7n.\G.Jr Difc.^i num.n.
Privilegium r, cpit interpreta ionem apraxi, & oh/er^
VAriua/ubfe.uta,Difc. j^ynm.i.^.
Sockus probMar,vel e.x-c/uditur ab obfervantia fubfe-
CHta.Difc ^g.num x^.& Dif.^o. nn.iC.
Tront ex obfervaniia dignofttWfdn CoyitraElusfuerit
initus cum Sect)i> uti Secio, vei uti Private , Difcsu
num.\cf.
O C C A S I O
Im^WcznAx pecuni.ts ad hontfium lucrum ijuemedo pre»
betur,DiJc. Cy.ntim \%.
Et anfujficiat occaJiogeneraiis,feUconfnetttdinariai7U
Hegione ad effctiii/n corife^uendi Interejfe , vel potiui
rec]Utraturindividu../is,Difc. %y.num.\c).& 20.
Inveftimenti ccnfetur tn Vrbe factlts, & p..rata , Difc
62. 1111/0 53.
Invellimcnti fHffcit , cjuod e.\citidatur per poffibiie , ad
hocut Interejfereddatitr ii/icttum, liifc.loo.nim.a,
OFFICIALES
Acreftans de re ffefkinte adfuum Offii.ium plenam fide/Tt
7neretur,DiJc.\yntt7n \y.
Atteftans./f« refcrcns partitai a/icujns libri,non probdtt
nifietcdem parittx formtter,ac legitime fuerim extra-
£l.t,Dtfc. j{'.n.-i2.
Mcrccdem recipiensan,& qu.indo teneatur de levijfima
cttlpa.Difc. )c).niirn.6.
Subftituens f.v caufanecefaria Minifiros fuha/temei
infno 0/ficio,non lenetur de eorum ciilpa , veidefe-
£lu, ^uoties citrafraudem, & negiigentiaw /ubfiitut.^
rii,Difc.iy ninn.f.
Evernpiififiti t Offciaitbus per Regem HyJpaniaruM^
tranfmiffts adgubernia Indiarum,ibid nu.S,
Liinita , cjnando Offci.ilis tenebaiur Officiumperfc^
ipfitn exercere,ibid.n.^. &\o.
An autem htc itmitatio precedat in Aiagifiratu ipfitm
Principem repra/entantejbid. i:um. \ i.
Difiirigue tamen inter Officin/n pi:biieuin,& pri^^^atumt
tit in Difc.i^.num.^.i\.& \1.
Rurfm dtfiu:j<ue inter Officialem graiis adtninifiran-
tern , vei aiicjnod incrutn , ant iiii/itatcm ex Officie
percipientc/n, d.Difc i^.nttrii.20& 2I.
£t yuando eieni'j,vci fubjliiitiio dicatti'- fanuex c.iu-
fa necejfuria,vel ex necejfitaie Officii.tbid.num.^i. &
num.^.^6.& i-j. OFFI-
Index Materiarum,
OFFICIA ROMAN.£ CURI^
in Commcrcio exiftHnt,ac fofiunt vendi , & emi quoad
\H.!percipiei:dijriiElHS,Difc.69.nu.4fi.,
Conceira/'fr Principemfemper cenfentnr rtVocabiliter,
(j fubpericnL redemptionistDisc.6o.num. 1 6.
Donaii pojjitnt per Principem ad lihiiurru , Discnr. 6o-
nHm.6.
Et tali cafu cenfetnr Princeps pretitim Offcii donati
recepifUyilhidijue brevi manu reftituijje Donatario,
ihid. num.^i.
Et tjuid hoc tmportetiibid.nu.it.
Btandon.uioiies hny-ifinodi Officiorwn valeant revo-
cariper fucctjjoyem i/i Principatu abfijue Hllapretii
refuf:one, ibid.nH-i^.
'EiDftoTcs hujufinodi Officiorum fi negligant mutare pe-
riculiim Viti a perfona f^enditoris , Jtbt tmputent , &
tjuare idfeqnatur, Difc.6o.num.^6.
Vidi\iit& deceptio anvaleatconfiderari inillorum refi-
gnatione, Difc. 60 num.J.
Officiales ementes Offuia Romandt Curia cum refer-
vaiione Decreti ad fhvorem mmuantis ad hnnc ef-
feUum pecuniM , cenfentur potitts ,^dminiftraio~
res ,<^uam Dmini eorumdem OfticiorHm, DiSi:. ^}.
num.2g.
Pecuiiia, ^uxfolvitur Reftgnanti fi Refignatario Officii
Fen.ilis,non dicitnr pretium ipfiusOfficitfed ejuadjtm
remuneratio,& de ratio>ie,Difc 6o.num.^.
Vel pottM cenfetnr <]u<eda?a anticipaia venditio jru-
iluHm,non proprictaiis,ibid,nttm.%.
Intelliq^e,feu difiingne, Ht ibid.nu.^O.
Tiansfeni neqneunt tn proprieiate in aliamperfonam->
abf(jneconfe>ifu Pap.t,fecus autem tfuoad meram com-
mofittatem.Difc.^^ nh.i6 & Dif.6o->'n. ^i-
Vendita renfentur doaec durent , ideotjue illis fnp-
prejfis Venditer ad aliquid non tenetnr , Dtfc.Go.
num 18.
Vendiroi- Officii Fenalis fbtim ac refignationi co>ifentiit,
exit de Scena , r.on curato fnturo eventu , Difc.6o.
num.^.
O F F I C 1 U M
Conceffio , vel Commiftoex qutbus dignofcitHr , quod
fueritfaiii cilicui nti priVatx perfonx. , vel potius
tamjuam dciine/iti ali(juod Officium , Difcur. 11. ««-
mcr.ySc 4.
Damniim ex proprio Officio nemofentire debet,Difc.i^.
num.6.& Difc.6i.num 2.
Praferttm , qnando agitur de Officio publicum honuntx
concernente,d. Difc-i^ .nu.ibid.
OPERARIUS
Dignus eft mercede fua , quando agitur de merctde con-
venta,(jreontra iilum, ^ui eum cenduxit, alidsfecus,
Difc.^^.nu.j.
Solvens i.apomagif}ro,^uipo^eA effieclns eftnon folven-
dojiberatur etiamrejpeclu Operariorum,qui labora-
rmt in conflruUione iL/£dificii, Dtfc.^j^un.^.
O l' I N I O
lUa tenenda efi,cfMA rationi , vel auihoritati Textus in-
nitiiur, non antem ea, ^Hs. habet profe majorem nu-
tnerum Do£tomai,DiJc.iy!iH.zi.f^ Difc./^i.num.ij.
dr Disc.^y:'iutn.iy
Stacutum »0« dicitur odiofum,Vel itrationabile, quando
feejutiur unamopinionemDoStomm,licetminus com-
munem, Difc.i^.nHm.2%.
Exemplifi atn terminis St*tuti difponenlis\ cjUodfiiii
tn rtri4i ione pofiti eenftantur vocati,'ibid.
Tribunalis Exteri nonfemptr recipienda eft , <>- de ra~
tionetDijc.^ynHm.i^'
ORIGINALE
Judex an , & ^uando teneatur recurrere ad injpe-
nioncT/i Origtnatis fbinte difcrepantia exemplorutn^
aiicujitt Inftrwntnti, veifcriptur<e,vide infra verb,
Sciipcuta.
P
P A C T U M
Dotis fhvore orittir aElio ex nudo paSIo , Difcur. 14.
«KCT.3J.
ad Favorcm Crediteris appefitum tion debet in ejHS
odiHm retor^ueri, D:Jc.6^.nHm. 1 2.
ad Hjertdcs Pacifcentiim reguiariter tranftt , Difc 54»
nim.^.
Id(jUe,iicet dc hxredibiis nulia fnHa mentio dignofea-
tur,ibid.i^ Disc.6$.nu7f>.ii.
Amplia in quocmn.pie paUo tkm affirmativo, ^uam ne-
g.-itivo,d.I)iJc.^4,.nu7n.y
Interprctandum/fw^er eft ad nomen furis , Difeur.^z.
nnm.^.
inter Mercatorcs paBum ijitantHii.visnuoum habetvim
ejfeclivx /itpuiaiio)iis,Difc. i^.num.it.
de Non pctendo^/;</ operatHr,quaw renunciatio, Diff.
:^H.num.6.
de Non pccendo anfit reaie , vel perfinaie , dignofci-
tur experfonatiuite , vcl reaiitaie caufa , ob quAm..
fmt %niiiimX>ifc l^.num.Yj.
de Non petcndo an rcqiiirat infinuationem » videfupra
1'f?-^. Infinuatio.
perfonalc tranfit in Liredem adiJfMum excipiendi , fe-
ciis antemad effieciitm agendt,Difc.^^ nnm-J.
Princeps an,cr ^na ido ceiifeatur ('erogare Vcinijfe pa-
His Pnvatorum.fiJe infa iJfrt.Princcps.
Reale an ft,velperfonaie,pende. a mcnie tacifceniium,
Difc.^^.num.^i.
RedimeudiV.wrcer/ nequit advirfns Empiorem.qui rem
emptam non poffidet,nec doio dejiit poftidert^, Disc.
"Ji.num.^.
Redimcn«ii expirat cffiuxo tempore prdf.nito , (Jr tune
Emptor act^uirit til;eram difjofitionem rei empta,
Disc.^j. nurn.%.
Redimcndi non impedit transiationem dominii rei ven-
dii* , fed facic , ut feciita redemptione corruantt
hypoiheca contraEltt per EmptorenLj , Dijc.^6. nu»
mer 21 .
Redimendi minuit valerem rei diverfimode , habita
fciitcet ratione ad temporis pmfinitionem , Difc^f.
nnm.6.
Et rerulariter cjuid minuat de Valore rei.remiffivz^,
Difc.Ji.nurn 11.
Rcdimcndi quod wimiat vaiorem rei,ad fuem effienunij
Joicat exatninari,Difc .^j .r.um.1 .
Kcdimcr.di pr^/criiitur per fpatium ^o.Annsrtm, notLa
objhnte diHione totics quotics, femper , vei quando-
cumqi\e,DiJc.^j.n.^@.
£t tfuid,fi concurrat jnratr.entum, ibid. cx nurr..y. uf-
qiie ad jj.
Et ^uid, ccjfantibtu prdfatis dintonihm loties quotics»
fempcr &c.ibid tiu.'jj.& j8.
Et an tate paitumproirahatur , five Jit exereibiit^
eiiamfcft lapfum 10 .Anvorum, quando conciirrit la-
fso ab iniiio,ibid.nu.^<y.
Rcdimcndi Venditor exercsre volcnt , habet tav.tymmo-
do aFlionem perjoralem. feu ad Intereff^ , D:fc.jx,
rnn .1.
Af.ixim* , ^HAndo paclhm coneeptntn fnit pnr ztrba
oliiirjua , non auttm per verba direffij , ^ irritativa.
anftf,ibid.vu,}.
Comre.
& Conclufionum.
Contra,^uoi indifiinfle cmpetdt Vetiditori pro exer-
tilio hn\HsfaCii aElio rei perfeeuioria , vel perfonalis
in remfiriptaiihid.num.^i
Dummeio res vendita adhnc prtexiflat,ibid. «.y.
Redimendi Venditor exercere volens , tenetnr emptori
refHndcre pretium infpe^o tewpore reder/iptionis ,
Difc.jj.nH.i6.
Et de ratione, ibid. & »«14.
£t expendnntur , ac decUrantur contrarii , ihidemjt
««w.zi.ii.er 13. ubi ^nid de Creditoribus ipfimVen-
ditcris
^cAimcnSXft primns Venditor exerceat , anfecundns
Empior habeat atlionern ad Interej]'e fontra primim
EmOiO-^emjDifc.-ji. nim.iy
Rcnunciaic quilibet potefl paclo ad ejus favorem appofi-
to.s' ^e r^tioncDifc.O^.numiz.
Rcfolutivum nqHiparatur paHo legis commifforis. , Difc.
'.\.nu<n.i,6.
Refolutivam operatur dumtnxat volenteeo,ad cuJHS fa-
i^orem fuit appofitum,Difc. 34. »««.35.
Refolutivum y<«fi.f «y? , quod jubintret de fure , licet
cefjaret ex Partium conventionz^ , DifcHr.^.. nn-
iner 10.
Refolutivum fupponit, a£lum , Vel C ontraSlum fuifft^,
perfeElum , Qr purum , licet refolutibilern , Difc.6.
num. 17.
Refolutivum non tranftt ijuoad exercitinm ad hdredes
ilUus, incu\HS graitam fuit appofitum, Difcur. ^^.nu-
mer.i,y& 1%.
ilc Soz\cx.2.zc tneunda in futurum.efl obligatoritmtDifc.
47. UH .4.
£t ^».ir» acltonem producat^,ibid.
Et an idem ftt tn paBo fufciptendi a Camera yippal-
tum com>nuni nomtne,ihid.
Kt vidc fupraVerb.Af^zlz^ds.
de Societate ineunda non ohligat pracife ad faUum ,fed
folum addtimna,(jr Inierefe,Difc.^y num.y
de Solutione nonprobanda, nifiper fcripturam, vel In-
ftrume»ium,non tenet,Difc. S^.num.io.
Stri(5H Jurii cenfetur,nec extenditur deperfona ad per.
fonam, Difc. ^-j.num.^.
P AG ARO
P^tde infrA verb. Sc\\eda.\i.
P A R
ia Patem nullum hahet Imperium , Difc.yi.num.ii.
P ARTIClPES
iii Societatc vide infra verb.Soc\\is.
PARTl T &
Acteftationi Officialis referentis pariitas publici libri
von lbitur,nifi exdem partita formiter,(fr legitime ex-
trahantur, Dtfc.j6.num.ii.
Libcorum Mercatort6,vide fuprk verb.hWiii-
P A T E R
Fraudem in pemiciem proprit Sobolii <}uando<ijut moli-
tur,Difc.^o.nu.t,\.
Et dantur rxempla.ibid.
TtoimfCiot^ctn fi/ta facTnm occaftone Matrimonii neqitit
alrerare,vel revacare,Difc.^o.num.^i.
jimplia,etiumper viam declarationis,ibid.
Et decUrantur Authoiitates in contrarium , ibid. nn.
P A X
FaAa per Civitatem, vel Principem profe , & Snbditis,
eomprehendit eiiam Subditos futuros ,feu lota de no-
vo acefuifita,Difc. lo nHm.it.
jimplia, ut ibid.dr num.^i.
PECUNIA
Dcftinata, vtlrtlifhin Caufm Ftm ne^uh eenverii
in ufus prophanos , Difc. 14. num.}t.
DcdhMUo ptcini^ tn ali^uam caufam cjuomodo prtit-
tur,vel excludatur^videJHpra ^'fr^.Dirftinatio. i
Exadla in vtm Ordims fal/i reftitui dehci Dotmno.vei
'Bance derobatojDi/ir.^g.riwn.io.
Idernjiie efi de peciinia furtofuhtraciinihtd. .u
Et ex <^Hit>us probeiur idemtt.u pccuniti derobata,Vtl
exatlx medianie Ordi,:e fulJe,ibid.nH.ix
PENSl O
Vcndira, Vel ceffa fi extingtutHr,an, cr ^uando txtiniUo
cedae darnno Vefiditoris, aut Empiorts,feu Ceffiona-
rii,Difc. 6o.nH.().cJ)- ^^.
P E R 1 C U L U M
Eviiaio in cjuo diffcrat apericulorei , O-deefftUihus
extiide refitltaniibpt6,Dtfc.6o. nutn.^K.
Nominis cejfi,ai!t venditiiticun.bttCejfionario,vel Em-
ptoYi,cjniftiprafe Nomen Debitorisfufcepit ,Difc.i6.
yium.v^.^ 14.
Et an ad httnc efc&iimfujficiatt^uod Venditor,aHt C»,
dens exprcfse cavertt , fe nolle de evtthone tenerit
ibid.num.i^.
iiominis exi^endi non pertinet ad Creditorem, fi acti"
dit ante terrninum eidem pntfcriptum ad exi^endamt
Difc. q.num.%.
Et vide Utiusfupra Verb. Nomen.
Rei venditdi fub conditione , contingens ante condi.i.
tionis eventum , pertinet adVenditorem , Dtfcur.6^
num.ti.
Idem(jue efi in re vendita cUmpaFlo illam degufkindli
nam penculitm contingens ante degujkiitonem fpeHatt
adVenditorem,ibid.
i/^mplia , etiamft agatur de condiiione refolutiva »
quia etfi ifki non impediat perfe^lionem ContraBus
^Hoad effeBum painitensis , impedit tamen auoad
alterum transUttonis pericttli in Emptorem , ibid,
num.\).
Difiingue inter fiinplicem deteriorationem , ac totM^
lem rei peremptionetn , utprimacedat damno Em~
ptoris , altera autem ad Vtnditorem pertiiieat., ibidt,
num.i^.
Rei vendita ad pondus,numerum, Vel menfurafn contin-^
gens anie ponderationem,numcrationem,Vel menfura-
tionem ff>e^t ad Venditorem, Dife.-j .num.i.& Dtfei
2.num,6.& Dtfc.6i.nitm.n.
£t an ad hunc effectum diferat,quod venditio fkfkifue-
ritfub unicopreiio, vel dtftributo infingulat res ven*
ditMfdtHo Difc.% »«»».5.6 ,7.^ 8.
Et Htrum fciemia Emptoris, quod res vendita maneret
in tait loco ifujjiciai adfmtm transfundendi in eum--
dem rei pericuium,ibid. nu. 10 .
Etcjuidjkinte CiaufuU conAnati,utrHm hac ejficiat.i
tjuod ante ponderationem , Vel tnenfurationetnpericu*
lumfit Ernptoris,ibid.nH jo.
Rei vendiu contingens pendeiitt termint affignatoEm-^
ptori ad recipiendum,pertinet ad VenditoremtDifc.li.
num.^.C^ Difc.%.nHm.z2.
.Amplia, etiamfi Smptor intra idem tempHs retiperg^
inceperit, dDifc.J.nu?n. 10.
Rei vendiu ut fpeciet ad Emptorem , cauteU efl , fuod
Fenditorilli denunciet , rern ftnre ad fuipericulum^t
DiscS.num.t^. .
Rci vendiia anJpeSletad Smptorem exeo, fuodt/U or-
dinaverit Cttftodi ret empts , ut eamdem rem teneret
ad eJHS difpofuionem, Dtsc.S. num 25. C^»8.
Rci venditxfeninet ad Empto etn,^u' /«» morofus ttu
recipiendo rtm emptam, Difc- ij »'"''" ^5
PERITU^
EleAio TtritQTHm nonfii.^ifi » /' ¥*'*»' ?*'"" '["'
/
Index Materiarum
lieit alU frobtttimi baheri non pojjnnt. , Dife.i 8.
num. 16.
Eledtus * fndice in fudicio redditionii rAtionis, repH-
tatur tamquam t\us ^JJeJfor.feu ConfiUtirius , Dtft.
•ijL.nnw.^o.
in Recognitionc W4W»/ , vel CharaBeris plerum^ue^
ettiim pertiijftrni decipiuniur,Dift.^t).nurn.$.
Rclacio Periii in AHu non produiU non atttnditur,
1>ifc.iyns(tn.zs.
Reluio Feritt eleHi ab una Parte,altera non eitaid,non
tittendiiu-,Oifc ii num.i<).
Et de ratione,ibid.
P£R JURIUM
yidtfupra verb. Abfolutio.
P E T E N S
BJt idem debitum nonpunitur, nififcquatur efeBus exa-
llienis,Dife.i6.num.j.
Plus debito non lonjlititit Debitorern in tnora etiampro
fttrte vere debtta, Difc. 54. »»/.47.
P I G N U ^
Ciedkot pacifci poteji , quod pigmts fit traditum uf^uz^
ab initin JleElatur tn ver.ditionem conditienalem, Difc.
^•j.nwn.^y
Cteditor pejlerior an , & ^uando valeat melejkre ante-
rtorern pojjldentem pignus communis Dtbitoris,vide^
fupraverb.Ctcditot.
Ctcdkotrittnensin pi^nore bonaeommunis "Debitorit
tenetur iila eonferre ad concurfum aliorum Crediio-
rum,& de ratio»e, Difc n.num.i^.
Creditor rtitnens pignora Dtbitoris profecuritate Con-
traCius,anfruilHs conventos legititne lucretur , Difc.
Si.num.^.
Et an ad/it alt^ua differemia inter fdejnffienem, &pi'
gnora,ibid.
£t ^uid in propofito fervet Signatura fufiitia , ibidem,
num.^i.
Kespigicri dattt proprtiio afcendente advalortm ipfiu*
rei.cenfe/ur perpettio alienata,feH data infolutum, &
ie rationi,Dif(Ur.y\. nurn.iQ.& Dif.il.num.^^.
P I R A T A
Dicirur > ^ui Navem armutam habet abf^ue alieujut
i^rincipis f^exillo , adinielle^Hm Bulls Coenas Do-
mini, Difc.14. nurn.ii
PISANI
Jus condendi novas leges an rettnuerint , pofiquam Do-
minium amiferunt, Dtfc.19.nu.1j.
P I S T O R
A&io a»,& (juando competat Ptfioricontra eum,^tiiPa-
nemrecepit de ordme altertUi,Dif.^\.nu.\^.
£t declaraturBullaVrbani VIII. concedens a6lto-
ttem Piftori adverfus eum,^ui panem recepit, tbidem^,
num.i6.
PLURALITAS
CoiKepta/«^ »//i/ verbi ( ,8c deccdcmihus talibus fmc
(i\iis,an rejolvatur in fingularitates, D//..18 «.11.
£t t^utd.fidifliim fit,foi\. corum mottem,ibid.n.ii.
P OE N A
Petentis hif efebitumnon habet locttm^nifi fequatur effc'
iim 'xaB.ievis ,Difc ^^.^6 .num.j .
Scnrentia declarAteriaan requiratur in cjuibits poena in-
f.igttur ipfo fure, Dffc.11.nu.i9.
DiflingHt,ut ibid.Kti.io.
POENITENTIA
Admiccitur in ContraSlu , quando intra certum termi-
num rts erat covftgnanda, (i intra eutndem terminum
conjignata nonfuit,Dife.\oJiui^.
Admicticur in Cvntraflu emptionis , & venditionts ante»
quamfHerit eenventnm dt prttio,Dift.\o.num.\i.
Admictitui inContra£libus,quipendent ah affenfu Vrin-
cifis,donec talis affenfus i/jtercedattDifc.^^.iium.iJ.
Non admtttitur in ContraSlu liiierarum Cambii , eiiam
re integra ex parte ntnnerantis peeuniam Campfortf
Disc.i.nHW.y
Et de rationcibid.nu.j ,& Difci.nu.2t.
Inteilige, idproccdere , ubi poenitenitainvolvtretprs»
judieium Seribentis iitteras Ca7/ibti,d.DiJc.l.n.6.
^n aurem e conver fcltcita fit pce/iitentia ex parte ip-
fius Scribentts,ibid.num.ij.
POSSESSIO
Capta vigere fententia , vel Mandati nnlli ex defeiiu
citationis, dieitur eapta per vio/entiam,feHpervim.*
e.vpuifivaM,Difc.6^nui^& 19.
£t tali cafu competit expulfo interdiilum undc vi,
ibid d.num.i^.
POSSIDENS
Jadicisauthoritate dtcitur jnfie pojfidere , Difi.^S.tlH'
mer.^i.
PRytL ATIO
yije etiamfupra z/f>-^. Ancciioritas,
Credicori^rrtr«»to ,feufine Vjhris corr>petitin concurfu
Creditorum, qui contraxerunt Jub Vfuris , Difc.SB,
num.if.
'Declara.ac difiingue,ut ibid.nu.^S.& ^9.
Crcdicori hypothecario,/icet pojuriO'i ,innpetit advtt^
fus Lhtrogr iipharitm^ anteriorem ,Dt.c .%:..nHm.i^\.
Deponcnci competit ratione Depofiii in concurju Credi-
toru?/i,Difc.62.n!!.ft.& Dtfc cjo.nu i,o.& 31.
Infellige, quando Depofitum cji gratuitum , aliAsfecutt
d.Dtfc.cS.nu.^^.
Dotis favore competit , quoties cum ett nen concurranCt
hypo/heca cinteriores e.\pref'<t,Dif.^^. num j.
Dothfavore competit adverjus quafcum^m alias hypt»
thtcas tacitastlicet anteriores,Difc.i^.num. 19.
Imiificundnm altejuos Dos licet pofierior prdfertur hy»
pothccit anterioribtti etiam e.xprcffis , ibid. nu-
mer,2-j.
Hypothecai tacitit anteriori coinpetit adverfus exprtffat
pofiertores, Difc.\ynitm.ii,
Locatori cornpetit adverfus cateros Crediteres fitptf
fruiiibus ex ejusfundo colleilis,Difi.Sy nu.i^.
£t de ratione,ibid ):Um. 11.
.Amplia,ut ibtd.n1em.z2.
Forttus , c}uando Locator fibi peculiariter referVavi$
dotniniiifnfuper fruflibu* ab e\usf(itocolligendit,ibid,
num.i$.& ij.
' ./^n autem Locater prttftratttr etiarn Credit«ri,tjuift»
men Co/ono mutitavit,retnfJJive,tbid.nion.i6.
Locacoii /lerbarum qua ratione competat fuper Af'
mentis depaftis,Difc.%'3,.ntim.)0.
Et pro^ua rata,ibid.n.:^n^.& i$.
Et an Locater pro obtinenda hac pr.:lai!0'!t teneatur
probare identitatem Animaiium depafiorum,& qut'
modo,ibid. nu.^i.& jj.
MvXxcti profua Dote in benis Viri pofica ^•■:tfttit pr*'
fertur qtiibufcimque Credito> Hjhs etiam anttrieri'
busyDifc.ii.num.io. &Dijc.is.ii.j.
MmiHMisfaVere cetnpetens ^videfnfjra verb. Mutuans.
Vcnditori, ^ni refervavit fbi domtniumfnper re vtndi-
ta^compttit advtrfus Doitmlieet anteriortm , Dife.
S^.vum.J.
Vcnditoti cempttit adverfus Creditores Empteris , itlti
non hahuitfidem de vretie,Difc.%6.ni!W 9.
Vcnditori Lanx, vel Frumenti cum referi atione domi',
nii.an cempet.it fuper {'eflibus ex I.ana confenit , at
fuper Farinaextra^* tx Frument}, remifftvt, Difi,
%i.nH.\w& li, ^
:%
& Conclufionum;
... PR^PONENS
Fidcjuflbrem yj«" Jnftnons , vel Cafferii ne^itit conve-
mre , iirjt in cf.i , pio ex i/Uhs cnlpafuertt damni-
ji atiis , Difc.zi. nnm.ii.
FidcjulToris !oco hAbetur resfe&uperfonx a fe pnpofuA,
'Dt(c.ii).nnm.6.
Magiftratus pr^ponens Miniftrosfubnlternos adpitbiica
■ Officia an teneaturex i/lornmf.iflo , Velcu/pj, Dtfc.
z^nHm.^.Cf 5.(^ num.ii.
Et quAfit eiijfertntiainier PriVatospr^poneites adpro-
prium comtnodHtn , Qr MagifiratttK depuiantan ad
piiblicam itiilttatem , tbid.
in Otficio Minifiros fiba/temos an , cfr qnando tenea-
tttr de eorHm cnlpa , & defenibm , vide fipra verb.
O/ficialisi
Tenetur exfaElo, & eulpa fnflitoris , & VrApofiti , Difc.
zi.nit.ig.^ Dife.i.-^.nu.-i.(fr Difc j9.ww.24.
Ltrnita ,fi hiflttor , vel Pr&pofims fuerit cu/pofus , <oel
dcliquerit e.vtra jph.tram, & cauf.im Offiii, cui exii-
titprspofiius , d.bifc.zinwn. 0.& d.Difc.i^.n.iJ.C^
Difciy.nitm 2 (^ Difc.^^. mt.io.
Fi cjuarido cu/pa , ve/ Dc/ianm dicatttr cbtnmijjum in
Officto , ve/ extra , d.Difc.^oj.mi.T,.
LimitafecHndo, tjuandoprfpojhit perfonam communitef'
habitampro bona , & idbnea, d.Dif.i^.nu.ii.
Et ddtitr e.>:smp/um in Caflellano a/nimfnbftiiuente ad
cuflodiam Arcis , ibid.nu.i^.
Et iri dttbio e/eWo , ^fubftitKtio prafumiturfaiia de
perfonaidonea , ibid.uu.y.^.
prdfertim, (juandofubftitutus, velPrttpofttus fuit alias
per Superiores approbatnspro idoneo in eodem negocio,
ve/ Officio , ibid.num. \ j.
f^eifa/iem in Oflicio pasnitta eonftmiii, Difc.ig.nn.io'.
Vtrwn vero Pr^ponensfemper, (^ indiflin£le excufetur
ex eo, ejuod ab initio perfonam /egalem , ^ idontam
fnc/egerit, d.T)iJc.zg.nu s^.cumfeqq.
Et vide /atefupra verb. Officialis.
Tenetut de failo Tr^pofiti circa td , quod ipft Praponens
erat folitus facere , Difc.zJ.nn.2z.
Tenctur defacio Prafoftti circa omne id , e^uodpnpofi-
tionem , c^' eledionem fubfeqnitur , (^ de tationz^,
e 'Difc.i^. ntirn.S.
Tenctur ad damna , & Interefte , ac ejm pericu/oflat
pr£pofitio , fi ma/um ab initio prspcfHerit , Difc.it^.
nHrn.z6.
Tenetur de defeclibus Pnpoftti , ft neglexerit fiatutis
ternporihiis revidere i//i cornputa , prout tenebatur,
Di/c.i^.num tc)
PR^SCRIPTIO
ill Annais pr^tflationibit) non dcijtniritur exfola ceJJatione
injo/verido , niji etiam concurrat tnterpe/Zatio Credi-
toris, dr recufitiofo/vere debentis, Dffc.^^^.nu.i^.
in Annins preflaiitnibtn ;oi re^uiruniitr pritfcriptiones,
qitodfunt Anni,eiuibt'tii//(t debentur, DifcS^.n 14.
Ec ^nid , ftannui prsflatione: debeantur e.x conven-
tione , & flipnlatn prdfertirn ijuando Capitaie, exciuo
ii/dt debentur, efl irrepetibile, Difc.<-)^.n.z.& 7.
ii\ Cenfu an , qt ^uandv deiurtam cjuoad fortem , ijuam
cfuoadfriititu, videfupra Verb. Ccnfus.
CclTat> ^uoties Creditori neijuit irnputari neg/tgentia,in
cjua eadem pr^fcriptiofindatttr, Difc.6z.nu.^').
Completa non infringitur ex maiafide puftea fuperve-
niente , Dlfc.^^.num.z6.
Definitur , cjiiodfit cjutedam pxnaper ieges inftiUa negli-
gcnnbut , Difc.O(.ntt.^z.
Ignorantia ad effeUum obtinenda reftitutionii in inie-
grum adverfu» prafcriptionem probatur luramento
Pdrtis , Difc.^ynHm.^6.
Inrcnta/«i, h /egibtu \ re dominia rerum din/}aytnt iH
tncerto . £)*y..95.„„w.3y. ^"'"'" "
in Juribu, incorpora/tbus n,n cadit, nifi concurrat peti.
t>o> er dencgattozum acqutefccntta , & vaiieL.:
Uiji . j^y.nur/.i^.
Non currit contra agere non vdentem , Difc.q. „» ^,
Ar^piia , ut tbid.num.^.^.(^ ^e '•
Non cHrrti adfavo^an Debttoris veri . donec Creditor
^ Itttgat cum DebitorepHianvo , DifcBi.nu.At
Nonprocedttadfavorent Oepofitarii. /}iJc.95."Hm.zp:
Mtniifqtie ad favorem Adr,.iniftra,oris, ibid.nu z\.
Non proceditjiante mala fide , /icet agatur de pr^fcri,
tione centenaria, Dijc.y^^.nu.it.
Arnplta, /icet cbncurrat /apfus mtl/e Annorum , ibid.
Et mata fides ad hunc eftritum pritfiw.itiir in eo , qui
retinet apudfe documenta , ex qtiibHs oritHrfcuntia
praprtt dcbiii , ibtd.num.z-ydr 24.
Arnflia, Ht tbid.num.i'^.& 27.
Et exemp/ifiea in Officialibus , ^iiifingulis Annis te-
nentur /ibros revtdere , ibid.nu. 28.
Non procedit flante paaofohendi concepto per Verba
lemper , & perpetub, Difc.^ynu.zg.
Redditio rattonis ^uo tempore pyxfctbatHr , Vei faHa
pr.tfumatHr, videmfra verb. Redditio rationis.
t^eqi-natpofefiionem , jufiim titulum , qt bonam hdem,
Dtfc.9^. niirn.S. .. ,>
Scientia , & pdtientia Condudoris non pr^judicat Domi-
no tn mareriaprafcriptionis, Difc.^8 nu.j^.
£xempiificafnpropofttofervitHtis , ibid
^civinis per pritfripiionem ^uomodo acquiratHr , vide
tnfra verb. Servitus.
Solutionis prafitmptto refultans ex prafcriptlone ceffatt
qnando revera conftat , quod Debitor effemve notu
folvit , Di'c.c)yntt.i-j.
Statutaria , ve/utt res odiofa, debet ^uantum fieri potefl
refiringti & coarHari , Difc.cf^.nu.^c.
Praferitm in materia Rega/imn , tt lurium cum Prin-
tipe ,ibid.mim.ii.
P R ^ S U M P T I O
Inopix, ^ aiia qudibet cedit veritati , T)ifc.7^.nH.2<x
PR^VENTIO
^^ceptio pr^Veniionis, cjr iiiis pendentix operatur, ijitoA
omnta AHafint remittenda ad Iitdtcem pravenien.
'Cm,Difc.jS.nu.^.
Ampiia , id procedere nedum re^eUH negocii prinei.^
paits , Jed etiam ^uoad connexa , ^ dependentia,
ibid.num.^.
Et de ratione , ibid.num y 6.& 7.
]udcx praveniensin cognojcendo, prnvcnijfe etiam inttl-
Itgitiir tn execjiiendo , Difc.-ji.!iu.%.
Dummodo ludex , -jui pravenit ,ftt a/tas competens, d"
Ordi^iarius , ibtd.nu.g.
inSAshno obtenta ex primo Dei:reto per unum ex Crt-
ditoribusianpari.it ad ejusfavorew u/!am pra/ationem
rejpeclua/torum Creditoruin,Dif.tifHb nu.ji.
Et an i<: omnem cafum hujiifmodt praventio opereiur,
ejuod eidem immijji) fieyi debeat refufto expcnfarumt
fbidem
in Scqueftiando >em coTnrnunis Dehitoris non abdicat
demtniHm ab eodem Debnore , nec u/larn parit pra-
laiicnern f.tVore fqHeftrantis reffe&u aiiorHm Crcdi-
lurum ,Dtfc.iunu.i^.
Scd adljuc res feejueflratafub]icitur concurfui aliorHni
Crediiornrn , ibid.nu.i ].
Idernqiie eft , ftunus ex Creditorlbus retineat inpignut
rem cemtimnis Debitons , ibid.nH. i^.
Tt Lin.ittt
Index Materiarum,
limita tam» pritmjfam Conelufwnem, ut ibid nu.lj. Hcet move*i ur t)c caiifa pubUca utiUtatK , vel necef^
Ec vide infr/verb Scqucftrum; /''"" ' ^ijC' o nn.x<.
P R E T 1 U M ^' reproOariCur ccnirartt f tl>td.nii.i()'.
;*ftimat;o m i<bi feinel fatta eji , frxfumptio flatfro Dcclaiatio Trinctpis fiper adqua lege, vel Siatuto toUit
- comixHittone ejufdem pretii , Z>/]V.58 "«■I7- '>'"""" ""f'"^ dub't^„di , Dtfc.'i).>iu.xy
Amplia ettam ad efeclum fViaionts » thidem. £' '^^ntt fervanda tMncjuam lex tnvwl.Mu, Difc.26.
Emptio, & vendttio ccfetnr celrhrata , ubi concUrrit num.^i
con,'enfits ,res ,& pretitm , Difc. lO.iu.g.
iEmptio > & Vcvdiciorf^ntrit ccrtttadtnem preiii > aliiu
lo.ui efl pcxniteniit. , Difc.^o.nu.^^.
Et Fenditdrt coffipeiit rti vindicatioifl pracejjertt tra-
diiio ^'Dtfc^O.ntim.ri.
tmpcio 5 & venditio an valeat , fi preiium fnerit colla-
tum t>i arhitVium Teriii , Difc ■^o.nit.}^.& 40.
DivifioiKiti 'a 'Teftutore prohibtiatnpermitiere potefl eM
]u:tu caufa , Difc.^^.nu.i^.
de Fa6to l^rincipu nemo tcnetttr , curn ei ne<jueat refifH,
vel dici cut ita facis , Difci^. num.^%. Cf Dijc..\j:
nur».iJ\.
Fa6lum /■'rincipis an > c^ ^ttahdo excufet ah eviHionc»
Z't'iefupra verb. Evi(3ti6.
Et an dtfferac , auod declaratt» p^eiitfut. It commiffa Fifcus an , Cr tn ^u,b,u differac , & diftinguacur ab ipfi
c«rtsperrcnti,velincerta,D,fc.s6.nu.zl. Prtncpe ,Dtj<.iS..H.iu^.crsy
Fides depretio auando cevfcaiuY hahitafer Veadttorem, Gabclla ^nfoivaiur a Prtncipe de rebtu profrus , vtdt
".^.Jeinfr.Verb.Wci^dkou Jupraverb. GM,. .. . ^ ,
fn Paiticulaiibus nonjuccedn, aut fubrogatar hco rei, ]oiiJpeiiantt.tad .rtnctpemad hoc, ut dtct pofftmIur4
Diic -inuii..^. FiJcalta,^udre^uiritur,Difc.z6.nu.i..O-fe<j^.
Velfultem re^mritur , auod conftet de Votuncacefubrt- Juti per Terttum ciUxfttopr^]udicare 'volutffe nonfrafH.
pandi , Dif.ll.nu.i^. '«'""^ ' Oifc.^l-»^^».!^.
Hitic Friiiceps ubi vtdt , pretium hco ret , vel rem loco Amplta , ut ibid.
pretii fubrcga 1 , folet id exprimere, ibtd.riu.i').
hei fiiriivjc nonfiibrog,, -ur loco ejufder/i rci , Dijc.i^.nu.
lo.&Difco-^.nim.^.&l.
Exrmplifi a tn Mercibus cbmpa^ratis ex pecitnia furtt-
vt , d.Difc.gi.num.6.
Sbcccdsc infitbftditim loco rei, ubicumque Dorntno com-
peiit rci vindicatio , fires fuerit cenjumpta , vel dt-
ftruHa , Difc.9'). nuw.^o.
PRINCEPS
Aaasgeftuscoram Prindpe habettir acfieffet ctlehratus
pener Atla , b1fc.91.nu.21.
yE^ualitacciTi »0« initius , quam £^matemfervart teiie-
tur , 'Difc.iq.num.29-
Aireufus . veliicemia Principis tibtrequiritur , nm at
Limita , tjuande clare cohftat de veluncate contrarid
Cjujdem Principis , ibidern nu.^.
^\.\nT-rciifaciliiti deYogat , quando illud eft eveniuale^,
Difc-^J.nUM.^i.
Lcgetn SitbdtcisimpofiidmferVare terieiur etiam eontrd
/e ipfum , falcem ex vi diretli^iia , & ex dtUamin<~»
naturalis rationis , Dtfc.\%.num.^i. & Dtfc.i^. num»
14 14. c^ 2^.& Difc.^^.num 19.
Exemplifica qubAd Cameram Apoftolicam, & Trinei-
pem Maffs. Carrarint , d.Difc i^.nu.i^.& 16.
LegibuS Principatuinfuumfubmicterenon dedtgnatuiri
Drfc.2f^.nurn.\.
in Locacionc, & concefftone rei fun poieft apponere pa-
tta^&cbndttionei , ijuas Velit , Difc.^y.nu.i6
]7iidiiur"^Hid Partes cenv'e>:eri>it , jed <]Utd Princeps Manum ubi dfpofuii in CaUfa , non licet aiiift ingerere
VoiHeritJonceJere,Difc.^l.ntkn.^9. .,_ ^t>,e.,,Di/c.^i.„,„„.8. . , „^
Atteftatid Prhicipis facit noiortnm , ii»ut contra tllam Maricus Retpnbhcs dtcttur, & de rattone, Difc.i6.nu j,
mn admtttatur prohatio tti comrarium , T>ifc.\o. nu. Mcrcari regtiUrittr nonjolet , Difc.iC.nutn.^.
■r ' Minor donare noipotefl Principi fine folemnitaiihuSf
AttMoPriicipis prohat Civiiitttem, Difeio.num^. Difc.i^.num.y,
i > fin.
Authoricas Prhicipis excufii I iduam a comraVentiont
Mirior , vel Afuiier an in Coniranihtii dirtHt initit
cum I rincipe ceneamur fervare folemnicatts , 1>tfc»
pr.,ccpiidenonntibe'.do,Dift.^-J.t'Um.i. ^Z^'"'*'".'^^' ,■ ■ n j ^r o o
Auchovitas Prindpts , & Supenorufemleriritelltgttur Moratoriam Debtien potefl concedert, DtJc.iS.nu.^.
pr^fervaia in otnni promiftione , & obitgatidne licet Amplta , id Liccre etiam Magiflratui frincipem re-
P,^.iali,&\iir.*ta,Difc.^9-^'*-i9.&Dtfc.^l.nu.ti. pr^ffntanii ,tbid.
Btllum movere prsfurnitur ex]ufta cauja ,T)ife.\4.»u. ORiciifemperconcederecoifeturrcVocabtiiter , ^/«#
- , periculoredeiHptionis , Difc.6o.nu.\G.
^oni Prtncipisi Vel Ftfci an difttnguaniur , tx fjUoad Paftis Priv.norum derogare volutfft non prafumitur,
ipfos(beaentiureprivato,velpublico,Difc.i6nu.c^. Difc.^j.num.^^.
dUutd , // aittiur de materta odiofa , faVorabtli , vel Declara , id procedere folum tn duhto , fecut AUttm ttbt
iKCtffirtntt ; ibtd.num.-f. ^^^''' ^^^" ^' VolunCate Ccntraria ejufdem Prtnci^
Et quMam dicantur bona Patrimmalia Princtpts, pt* , tbidem num.so.
ibid nurn 8. Phcicum S:iprc,ni Principts debet ab omnibui tam^uoM
Et de qHinque (bectebui bonorum Trincipis , r.tmiffivi, lex vmerari , Difci^-^.num.^U
itidem. Piivilegio f-lfca/i nongaudent res non nata infolo Prin-
Catholiciis an v.ileat abfque labe petcati facere Ligam cipts , jled ad *,i«< Staium advetU ex caufa negocia-
ciim Infidelibm , Dif\J,.ttU..:\o. "<>»'< • 'Difc.i6.,mm.xS.
C.i&(a.\u"a,&raiior.abtlt6fev,icrprtfumiturinPrincipt Eivideverb. Gabella.
filisimdfacientt,autmatida>iti,Difc.^-'.tiu.2S.
Collafio an valeat prxfurnt i» Pnmipe , Vel e')u» Mini-
l*ris vide fupra verb. CoUufio.
Confiimatio/.^<;'i<« per Prtncipem dicitur hahert Cau-
dan, Serpeniinatn , Difc.^7.»u.20.
ReJiapl'\c:iuo perfonarumdatur in Principefecundum di.
verjitatem Domtniorum,& Principatuum,DiJc.io.;i,%,
Et dantur exempla Regum y4nglia, Franci* , & Hy
fpciniaruin , ibid.nu. 9.10.& 11.
Rcfci'\bt:\^do favorabiliier »rii petiiioni, alieram non c on.
Damnum caufAtis Privatu tttittur illud reftaurart, ceffam re\eciffe cenfetm , Difc.j^.nu.}L.
Scataci«
& Conclufionurn,
Siuuth frttfcribentihtu certttsfolemnitates in Contracli-
htu /ktinorum , & Mulierum an ligetur tjuhad Con-
trathi) initos ad ejwhiVorfM, 'ZJi/c.i^.ww.^.cr »«.51.
Staciitis exel^fivis faemin^rurn , vel de lucre Dotis , cum
fmiilibM , at/ li^etur , Dijr.i^.nit.;^.
Statucis per tjiti Subditbs confecHs uon ligatnr , DifAj.
VHm.i,
Lmita ,fi hujptfModi Statnta fttertnt per ipfum Prin-
etpetn approbata , Vel confirmata , dr de ratione , ibid.
ex nitm.io. ufijKe ad xo.
Stuutum^enerahter lo^nens an amplctlatnr Principem,
Dt(c.i^).nu.<^.(^ na.vi.infin.
Subditos proiegere , CT indemnes confiervAre tenetur^
Dtfc.io.num.y
j4>np/ia,^uod relpeHuprote^ionis hona Subditorttm re-
pHtantur bona tpftts Frincipif , tbid.uu.^.
Siiperiorem «0« recognoficens habet eamdem poteftatem
infiuo Dominio, cjuam habet /mperaiorinfiuo /mperio,
Difc.^^, nnm.18.
Supplctc VJiluntatem Teflatoris tjttando potius dicatur,
ej!<a>n et derog.ire , Dtjc. 5.^ nii.16.
iJniendo Caufias , taficjue avocando k ludictbm Ordina-
rtis,prsfimnitur idf-cere ad refiecanda disfendiapro-
Venientia ex diverfiime [udiciorum , Difiaji^.n.^').
PRlVILEGIU M
Commi^iCJtia 7'ri'jilegiorHm Jirtlte insirpretatur,
DijczKniim jy.
Nec extenditur ultracafium deierrr.inattm, ibid.nu.^2.
Commiinicatici Privilegiorum Fificaliumintelligiiur re-
tentis terminis habiltbus, & dummodo raiiotO' caufia
fit adaptahilis , Dific.i6.nu.^'!,.
Cbnccfrum veniemibm ad habitandttm eft irrt^tjotabilet
Dific.ii,Q nurn.ii.
Conquiffuio privilegiorum non intrat interplurespri-
viiegtaros , cjuando untu eft magis priviltgiatm, ^uam
alier , Dific.%i,.numn.
Exempbfica ineo, ^uipotitur dKplici privilegio » d.
numii.infin.
Dcclaiatio Privi/egiimelibr haberint^uit, ejUam ea, qu£
promanat ab ipfiomet Concedente , 'I)tfic.ic).nu.J.
dc Iiiterpraetatione , & intelleitu Privilegii inane efl
di;J)Utare in eafiu, in ^Uo itlud tocum non habet, Dific.
43. num.2.
Ihterptetationem recipit apraxi , & obfiervantiafiubfie'
cuta , 'Dtfic.^^.nu.2^.
Et an ta/is objervantia debeat ejje prxficripta ; vel eb'
tenta in contraditiorio ludicio, ibtd.nu.z^.
L.unicC.quand.Imperat inter PupiU.& Vid.no» compe-
tit Pupillis, & Vzduis tiebrdis , Dtfic.^^.nu.^.
L.unic.C.quand.Impcrat.&c.f#r, quottes fuerunt de-
pHtati ludtcesjpecia/es erga certumgeniu perfiotiarum,
Ve/ Caufiarurn , Dific.^^.nu.J.
Jttm ubicumijue adefl /udexjpecialiter defignatns cum
avocattone cognitionis ab atits, ibtd.nu.^i.i:^ JJ.
Exempiifica in Civibus Neapolttanis , ut ibtd. ^ num-
14. eri5-
L.unic.C.quand. Im^ttzt.Scc. fiublatum non cenfietur pir
Claufiu/as generales in concejfiione lurtfidillionu adje-
ilas , Dific.^^.iu.6.
Sed debet in eadem concejfiionefierijpecia/is mentio Ptt-
pt//orum , & Viduarum , tbtd.
Dec/ara, ejUod in hocpropofito attenditur mens , & in-
tentto Principis concedentis , tbid.nu.i'].
Et cjuando conflare dicatur de hu\ufimodi intentione, &
voiuntate derogandi privitegioX.umcx, ibid.n.ig.
Et anfiufficiat , ^uodverba Concedentis Jint dubta,
ibid.nnm.z2.
L.unic. C.quand.lmpcrac.&c. nonfiufragatur Viduis,
& Pupt//ls , quando trahereintendHnt ^dverfariim
coram ludice tncompetente re^peau tpfims Aiverfaru
Dtjc .j^-^.nuM 9. •' '
_ Et dc ratione , ibid.num.to.
h.mic.C.^u^nd.lm^cxii.&c. Jupponit , f„od Caufi^f,,,,
appelLibilts , Dij,..^,.„„m.2x. ^
L.unic.C.quaud.Impcvat. &c. an competat Mercatori-
bus,vtdejupra verb. Mcrcatores.
Et an competat MeretruibHS , vide verb. Merctrix
Mcns concedentis potius , juam verba , aitendithr inin-
terpretatione Privi/eglorum , Dific.^;.nu.ii.
Noix amittiturper non ufium, eiiam r„iiie Annorum, mo-
ties non advenii occ.ijio uicndi, Dijc. di nu.^i.
Publicari an , & qnowodo dcbeat , ifuando invo/vit pn.
jttdtcium Teriti , remifiive , Dific.^^.nu..^-].
Ratio Prtvt/egii uhi cejjai , nec ipfium Prtvilegiumfiufi
fragatur , 'Dific.26.num.^i{.
Scrotinc a/tegatum vet non efl habendum in confitdera-
ttone , vel eft deducendum coram ludice Mandati,
Dific.jZ.nu.i^.
Sttidlc interpretntur , nec attenditur ultra id , qugd in
ejus /iitera continetur , Dific.z6.num.^j.
Ampli» , ^uodfi Privtiegiumpotefl tn a/i^uocafiu veri~
ficari , «0» dibet operari univerjaltter ,ibid.nu 76
P R I U S
& Poftetiusno» iatur in eademficripttira, Dific,6i n 8
PRO BAN D 1
Onus incumbit a/leganti Dotis conftitutionem , vel ajfi-
gnationem , Dific.i^.nu.^').
Divifionem , Oj7f.49.^«wj.4,
Fidcm habicam depretio a venditore, t>ific,^6.nu.io.
SociQtaieia, Difc.'6-].num.2.
PkOBATlO
CcncUidens dumtaxat per pojfibi/e, non Veroper necejfei
non attenditur , Difie.i^.num.i].
Mcliot haberi ne^uic , ijudm ea , ^ut refiuitat ex rei, aui
faiii evidentia , Dificj^.nitm.t^.
Petfedla deducinequit expturtbus cOnjeRuris infiuo ge-
nereimperfenis, ($■ inejficacibHs ^ Diji.ij.nu.z^.
Et de rattone , ib1d.num.26.
^einci potefl infiecunda Inftantia , ^uando inprima bene
fiailanonfuit , Dific.j^.mte num^.
PROCURATOR
Adimplens omne id , c^uod verifitmititer ineft Mandato
ex mente Aiandantis , reUe agit , (^ ad nit a/iudte-
netur , Dific.6i.nu.i6.
Ac[tiifzt3tm Pra/aie ^futori ,Vel aiteri Adminiftrateri
adejfectum ob/igationis erga Principa/em, DiJ.Sz.n.p.
Alienans rfw Principalis fme doto , non tenetur ergatl-
lum ad aliquod Interejje , Dtjc Gi.num.i^.
Apponens manus circa ea , cju* tn Mandato non conti-
ttentnr , prajudtcat Prtnctpati , ^ui idficiat , gj- rion
Coniradicat , Dific.di.num.y.
Ccnfum ad,fiui favorem emens de pecuvia Domini , ac-
cj.iirit it/umfibi , & non Domino , 1>tfic.^^.nH.\o.
Cei\C\imadfuVorem Principalts imp»nens,^il/tus fruBus
exigens vtgare Mandutt , an va/eat eumdem Cenfinin
retrovendere abficjue novo Mandato, Difc.z^.n.^^
Cettiotillc pr^fiumitUr Prmctpa/em , etiam ad effetliim
condernnandi eumdem Princifa/em ad damna, & In-
terejfe , Dific.62.num.i'J-
Gonditionem fiui Principa/is potefl facere me/iortm,
numcjuam autem deieriorim , D1fic.62.nup.
Confcflio Procuraioris , videjup>.t verb. Conftflio.
ad CoHttahcndum conftitutus anttijuam contrahat , te-
netur exflyl» reddere ceriiorem Dominum de ^ua-
/iiatibus , ^ conditientbiiJ Cenirailus , Dific*6i.anti
nUm.40.
T c X Comr».
IndexMateriarunii
C«?ncralierts cum VroctitAtore habente Mandatum, per-
mde haieciir , aefi e/iret'le cum tpfo Mandante cvn-
iraxijjet , Difc.r^.nnm.'^.
Et de ratiornr , ibid.nut».]^-
2V>f lettetur efje folHcitns de verjlone pevfiniit in cati-
fum iri Manduto exprefatn , Difc.^^^.nutn 99.
Coiitrahens citm Procuratore clandeflir.i reVocato , 'Va-
tidi contruhit , Q^habct obligatum M andantem , &
de ratione , Difc.^^o.nH 8.
Et quomodi) fert debeat revccatio , ut affciat Tertittmi
ibidem.
Amplia j ^Hod Contrahens prsftimitHr ig>wr.xjfe revo-
cationem Aiandati , doneccontraria>njjri)betnr,ibid.
nim.9.
Coiicrahens tamjHnm Procnrator teneinr vei oftendere
Mandatum , Vel obtinere rattfiCa>i<Tiem tUiui , cujitt
Tiomine proMi/it, aut contr,uxit i Difi-7,o.T:tt.'i^.
AUas ipfe folM! remanet obiigatM , tbtdem nujn. 28- C^
Mifc.G^^ nutn.^.
de Culpa non joLum lata, fed etiam levi tenetnr erga
DomtnUrn ,fve ea confiflat in crntitendo i/ivetn cotn-
mitiendo , Difc.0z.nKm.V).i6.& 17.
^n Vero tencatur etiam de Uvijfiwa , rStniffiVe , ibidi
ditlo num.i^.infin.
£1 cjuando Procnratof dici valeai in ievi cu/pa, ibid.
nu>n.\2i
t)ammiin ex proprio OJJiciefeniire nondebet , DifcC^.
IIUM.I.
SediUndirnputari debii Principaii , ibid.num.<;i
Dili^-^cntiam earndcm dcbet a^-l.htbere in negociofibi cofn-
inijjit , ijuarn inrefiia adhibuijjet, Difc.6l.nu.i').
AUm dicittir in levi culpa ^ Difr.Gi.nn.l^i.
Epiftola Procurarorts prohat defeBinn Aiandati circd
excrjfitrn ab ipfo eommijjum , Difc fii.^ww.jS.
LKCcdcits fines Mandati terretttr erga DominHm ad
d.anna , & InterefiC , Difc.62.nH.'^<);
Excedcns^Wfj Mandatifciente,i& patiente DorniniiCHrn
obLigat, DiJc.2^.nu.iT.& Difc.6i.nu.6.&''].
Et vide Latiiisjupra verb. M.indatavius.
ad Exigendiim fi^wy?».'//? ''J , vide Jupru verb.Exadi^ot,
FaCnltas Procuratori.t co>fJiituti ad faciendmn alitjuid,
expirat, feu confmnitur in primo diiu , Difc.^o nu.^.
Intef/ige , uiibid. nnrn.y & fcijq. & ftgnanier finm.ii.
& 16.
Et limita in facuLtaie concejja Jitmendi pecuniat ad
Cambttim , ibiU.nir. 19.
Indcmais relevaridehet ttfuo Principali , Dicf.6i.nu;^.
de intxigibilitate nominuin Debitoriitn t^uando teneatur,
Difc 6z.'iH.:^2.& :,;,
Inv cHuoi rern Oominifine dolo, & bonafide, neqttit con-
demnt,ri ad alitjitod IntefeJJe , licet Invejiirnentum
ex poftfaUo appareat rriinta tmttrn, Difc.6z.nn.S.
Et e converj» ji >:on inVeJliat pccuniarn defiinatam tn-
veflimento , tenetur crga 'l)otni>itm ad damna , &
Jaterejfe , ibid.tium.c).
CL'rD Libera aditnc rion potefl excedere fines in Mandaio
exprejfns , Difc 6i.num.\^f.
aJ Liccm confittutm an cenfeaiur daius tanturnrnodo
prtmx Iiifiantix, vel potiut tiJijHe ad Litem totaliter
finitam , Difi.Qi.nuM.^.
Dilhngue , ut ibid.nnm.%.
ad Licem conflitutm nn pojfit li;e duravte revecari , &
retpeciivc togt ad luem profsquendatn , rernijfive,
DiCc.oi.nurn.t^.
ad Locandum co>:flitutm non dicitur conftituttuad exi-
gi./iUufi: penfiones , Difc.i).>:u.g,
Contrade atjuitate , ibid. num.i/\.
h/Undaiam fiifcepthfn rton impiens eenetur erga Principa-
iein ad damtta , (& fnterefie , Difc.6i.num.^%.
yimplta , u: hujtifmodi obLgatio exier.dutur eiiam ad
hsredes Procur.itoris , tijtii, nurn.j^^),
Et ejuid veniat in hoc propojito fub nemtne damnurum,
(y hiterejje , tbidem, & ex nu.^o. tij(jue ad S3.
Non teticthr de pruprio , ad fiiiiiliiudi.-.em iijtttoru , &
Anriiintjiratoris, Difc.6l.nu.^.& Ijifc.6i.nu.i^.
0\>V\g:Lliisretnafiet ex Contr..tl'u,no^iauie>iiCoiJtttuens,
vei Mandans, ijHUtics Teriius contraXit i/itiiitudurn-
taxat ipJiHi Procuraioiis , Dijc.^^i.nu.^ii.
Prxfertirn,<^Hand'a tn Conir.iitu nuiia habitatiiit mentit
de tpfo Matidaiite,feu Corifitiuei,ie, tbid.Jub nH.^2,
Pccunias aiciptens a Tertio vigore Ma>;d.tti , rion prs.'
Ihdicat eidern Jcrtio , Licei pecwiiai nonirr.plicet in->
taufarn in Matidato exprcjjatn ,jed tn alios ujui con-
vertat , Dijc ^o-»a.6.& Dtfc.'.,y.nu:i<j.
Prxjudicaic rion poiefi juri t^uxjitojut Principali^, Difi.
6i.1iurn.20i
./^liai erga eitrr,dem Principaiem ttneiur ad damna,^
liiterejjis , ibtd, num.ii.
Ratificatio acitts proprionomine gefti per Procuratorent
CjHomodG inditcainr, Vtdeinfra Vcrb. Ratificatioi
Rcvocari ijuomodo debeat , quando agitur Je pr.i]udicitt
Tertii , Dtfcjo.num.i.
Solvens Procuratcri putatiVo an , & ^uando Liberettir,
vide infra verb. Solvens.
^A^^QVxiWMXnrcctpiendarnhabens Mandatum ^ alttid
farrrenon potefl , Dtfc.Gi..nHm.4,l.
Stipulans/Ji^o alio, cjHfijHe ratificatienempromittens,ai
ejuid eeneatur , fi principalis poftea Contrailum im-
probavertt , Drfc.6^.nu>n.j.
Subftitucns tjuande teneatur defailo Eubftituti , remif-
Jive , /lifc.^g.nu iS.& 19.
ad Vendendum te«//?/«<f«j, non cenfetur conftituttu dd
rect^tendunipretiiim , Difc.^.nu.io.
Difltngue remiffive , ttt ibid,
ad Vendcndum conflttntui ejficitur fidejuffor Emptorit per
verba ftaremo dcl crcdcre, Dtjc.6\.nu.^.
ad Vendendum conflitutus an , & cjuando pojfit abfcfiife
nov» Mandiita venditionem d Je faiiarn revocare^j
remifjlve , Difc.C\.nHin.x6.
ad Vcndendum confiitutus non poteft venderefibi ipfi,
Difc.6i.>'iitii.6.& 7.
ad Vcndcndum CQnflituttuan, & cjufindo teneatur de^
decoiiioiie Emptorts Jecuta durante teinpore foiutioni*
pretii , Difc 6', .num iS.
Vcnicns de Longin^Uo , & pts.fentans Mtindaium ntru
tenetur jufitfitare , fe efie ilLurn , de ^uo caritat idetrL
Manda/Um , D/Jc.2J^.num.i^.& 26.
Utilitcr ab iniito contrah.ens iion debet p.ofiea condemnari
cb Jiniftrum evenium , Difc.6i.nurn.io.
Et de ratione , ibid. nttm.u,
PRODUCENS
ScripturAfn tcnetur tLtarn acceptare tarn profe , ejuant*
conirafe , Difc.iQ.num.ix.
P R O D U C T 1 O
Yiikicum foliii' fr(,tcfiaiionibt^s,a'. pcr compuIfum,y*«
in parte, & \yix\.\^\iS,noii prdJHdicat, Dije,66»n.ti.
Pri^iciitin , (jitahdo Itira producla alias fine taLiprodu-
tiioiie de ver fe non pfobarent , ibid.hiirn.i^.
Fadta a Rco canVentoper Viam exceptionis, non importat
.ipprcbatiorern contentorumin I uribus produilts , gj-
de ratione , Difc.6(,.num,\t,,
Secit) in produilione faila ptr Ailorem pro ftsndamento
fu.t tntentionis , ibid.
pcr Procuracorcmp£7<j ahfejue fpeciali Mandato , nort
nocet Prtncipalt , ^ui eadem produiiione non utatur,
Dtj(.66 .numto.
Scriptuia>
& Conclufionuni.
Seripcura , velnitula ah ali^uo ditt retenta, & foflca. ah
eoproduiiatcenfetur Approbata , Di/e.66-nu.i^.
DecUra , ut ibid.
Et liinita in retentitne , & produilione Calculi, ibid.
nHm.l6. ttbi de ratione.
PROMISSIO
Annuac cjuantitatis in ^uo drfferat a promijfione annui
reddttus , remtjjive , Dijc.-/i.nu ^J.
Damnunl refarcirepromittens , intelligitHrfe obligare^,
^uatenm damnumproveniat ex ejiti culpa, Dtjc.^^.n.^.
Exernplifica in Rattocinatpre , ut ibid. num.^.
de Donando , velde fe obligando habetur pro effeciiva
donatione , vel obltgatione , Difc^^.nu.S.
£t de ratione , ibid.
Amplia , ^Hodex tali promijpone agipoteji tamquanu
"J^ ex ipfo fatio , ibid.nu,^.
fiiTonca potius cenjen debet , cfttam quod ejuis vo/uerit
promittere id, ad t^uodde lure mn tenebatnr, Dtfc.ii.
nuM.i^.
de Faciendo /ottge differt ab ipfofailo i Difc.^G.nu.^j.
dtficicntio ^uomodo dijlinguatur afaHo , itaut importet
ejufdem fafli perfedionem, neine , Difcyi.nu.^.
(de Facictido non itnpertatfadum, quando implemeiitum
pendei exfacio aiteriiu, DiJc.^i^inu.G.c^ 7.
Fa6ti ntmqttam cenfetur antrno novandi legatem provi-^
fionem , D'/Ci^i.nu..^i
YiGtzfemper ce>fetur i» execmionem tituli prxcedentist
Dtfc.^i.vu.t^.
Fafti , vtdefupra Verb. Fa(ilum.
^ObWgmo fu£libetili:etpaenalis,(^ iurata,intelligitUri
authoritate Stiperiorts fempsrfalva, Difa^g.nu.^').
5olvendi h.ibet infe tacitam condtttonem j tjuatenttipro-
mittens de lure teneatur , & non altas, DiJi.^i.nu.},
^ Difc.^^i.nu.ii.
Idem^fie eft in promifflone fatisfaMionis , d. Difc. jii.
num.S-
Sblvendi certam efuantitatem faEia ab Adminiflratort:,
ftib confeffione debiti ejufdemjumma , tjuid epereturj
CJr an et prajudicet ante redditoi rationes , Difc.ji.
numy.&fe^^.
Solvendicw» termino ab hodie incipicn.^wowo^^o intel-
Itgatur , Difc.^inu.iS.
So\vendifa£ia per errorem, non obligati Difc.-^i.nu.i^i
Amplia , ut ibid.num.t6.
PROTESTATIO IN GENERE
CiLAvtcir.ZiSordinataper Teflatorem an , & quando e^vite-
tur per proteflationemt Dijc.^^^^.nu. ii.2i.c^ zj.
Impedimentum ad hoautre/evet, anretjuiratur prote-
ftatto , vtdefupraverb. Impedimentum.
Mandatum rfeu Decretum expeditumjpreta , fen rie-
g/eHa proteflatiorie ab aitera /'arte in Aiiis emiffa,
eflnuilntH , ^revofandum, Dffc.^^.nu.i^.
PROTESTATIO IN SPECIE
Litterarum Ceimbii,videfupraverb.A6tio ncgociorura
gcftorum, & verb.Lineix Cambii, vcrf.Ptotcftata?.
hitteiitixm Cimbii non conc/udit pernecefse decoUtonem
SCribentis , T)ifc.^.nu.\g.
Prdfertim , ^uando /tttersfuerunt proteflata ex caufa
\ufta t&indijferenti , ibid. ntt.zi.
PROXENETA
Occafio imp/icandipecttnias ad honeftum liicrum proba-
tur ex atteftatione Proxenett, , & quomodo , Difc.6j.
num.ii.
PROXENETICUM
Debemi MediatoriContraHus, licet Partes pofl conclu-'
Jim negocium velintab eo recedere, Difc.So.nu.i6,
PROXIMIOR
Appellatione proximi , & ptoximioris veninnt tttm fitA-
fcult , ^uamfatminx, uU ^^aiii itbti efti,i,iff„plJl
iJtJc.j^l.nU.^. ;-'«i"»
Mulieu^y/.m;,i/« dontraSlu, etiam cum luratnento Ci
nonhabereProximiores,„on creditur, Dtfc.6z.na zl
Succefilo delure Co,n,nnr. debetur proi,mtortbu!'in
gradu , Dtjc.^o.niim.jf.
Arnplia , ut tbid. num.^.
PUB-LICANI
Videfttflraverb. Appaltatotcs.
PUBLICATIO
Legis , Banni , vel ^dttit non r ecjv.tr itur ie necejhtatt
adfutperfecitonem,Jed tantutnmodi ad eXcludendatn
tn Subdttisignorantiam, Dtfc.y^.nu.i.. & 5.
Et ^uomodojteri debeat ijiapubiicatto , tbtd.'nu.6.
Lcgis , Bannt . vel iy£duli intra cjuod tempii, fieri de-
beat, velfaiia pr&fumatur ad ejfeiium ob/tgandi Civi-
tates , Q- Locajuba/terna Dorninii , Di/c.12. nu.n.i,
& 10.& exnum.i^.uf^ueadi^.
Legis , Banni , vei ty£ditii anficri dtbeat in Hno^uo-
^Ue Caftro , ve/ Loco Jubdito ad effctittm ob/igandi
ad obfervantiam , Difc. 53. num. 13. 14. &feqa. fere
' ufyue adfin.
Ltgis , Banni , vel ty^diBi fieri debet in eo Loco , iri
^uo Princeps mminatim mandavit ti/ud obfervarH
Difc.-i^.nH.i6.
Maxime , quando vo/uit etiam in et> Locopublictrril
ibid.num.^^.
Legisi Banni, vei Conftitutionis juoad tempora/ia m
Curia I^omana intra ^uod tempitjfieri debeat ad effe-
£litmob/igandiad obfervantiam, Difc.^ynu.ii.
Et(jtiidref[>eEiu Spiritua/ium ,ibid.num.iz.
Legis i Banni , vei Conftitmionis fufficit^ , cjuodfiat ih
Loco foiito, &confuetttdo in hoc pr^va/et luri Cem-
muni, Difc^l.nu.-^y
£t e conVerfo ,fi pHblicatio nonfiat juxtaje/itum , con.
travenientes cxcufantur yibid.num.^S.
Legis , "Banni , vei Cenfittutionis prxfumitur ex diutur-
nitate tempOrts , TJiJc.ii.nu.4,i.& fub nu.^<).
Maxime.fi concurrat etiam objerVantia , tbid.nu.AA.
Legis , vel Conflttutionis paritcu/aris an fieri deteat,
remiffive , DiJc.^}.nu.j^S.
Privilegii tendentis inpratudicium Tertii an requiratur,
renitjfive , Dtfc.y,.nu.^-j.
Sciens, /egem, Ve/ Bannum effe pub/icatUm tenetur td.
il/tfuebfervantiam, aiias veluti tranfgreffor puntiur,
Difc.:^-^.nu.^S.
Scientia legis , vei Banni de proximo premu/gandi ari
obliget ad obJervAntiam ante ii/ius pub/tcattonemji
Dijc.y^.num.^-].
£t cjuid , fi uitra fcientiam concurrat fraus in pr«.jif
diciumTertii , ibid.nu.y).
ExempiificA dup/iciter , ut ibid.
PUPILLUS
Fide etiaminfraVerb.TmOi.
Bonifiearc tenetiir Tuteriomne id , ejuodpriier Ofliciupt
Ttite/a expendiffet cum aiio, Difc.^onu.z^.
Exemp/ifica in Tutote , (jni patrecinium praflitit ik
Caufts Pupil/i , ibiA.
Bbnificationcm gratuith faflam Ttttori impugnare ne-
tjuitjubprditextu , ijiiod nd illamfaciendam non tene-
retur ,Difc %'.nu.z^.
Hcbrarus wo« (^<?««/f/ jpr/t^«/fj/of.unic.C.quand.Iinpcrat.
intcr Pupill & vid. DiJc-^S-nu.^.
Q_UALITAS
Statutum recjuirens duas ejuahtates non habet letfum ,fi
ttna dumiaxat ex i/lis vertficetur , Difc.l%.nu 6.
Tt i qUAN:
IndexMateriarum,
OtJANTlTAS CAmbium inprdiudichm Tertii, Difc.^g ».^.& 7»
Ctcclitorc hloUntepoieft Dehitor dare ^eciem loco tjUart^ SiippOnir, prdcejjijjiJolHiienem veitrts C^r/ibii, ^un tllud
ttra,n , D//f.2.»»w.8. ' c.vitti^uat , lhJcC.).nn i.
Vxob:itat ievioribni probationihto , M etiarnfalo lura- RECOGNITIO
weiiio, ^uottes fatium, puta damnutny vel depr^datto, Bbiii fidei . liUod ConirattH, ad uliHm pertinUt , re£H-
fHitiaMtr,qenerepr0batum,Dtfc.9.mi.%o.&i.l. Liriier attendiiltr , Dtjc.io.m.zi.
Q U I E,T AN T I A l .\c mplfca in p ■ opofno : ocietatts Officti, Df/c.5un.io.
Creditotis fa^a m pnbiico Banso plene probat foluxio- Hypothccaco>//e///<« 1« ^poc.% pnv.ua .,« tntipiat a die
recogriitionis , vel fOtitu retratrahutUr ad diem dais,
Di/c. J «».41.
Littctatum meliusfieri nonfoteft, quam ab ipfis Scribcni.
tibui, Difc.6).»um.i^i
ManuS iptime fc per TeJ/es formiter examinalos , & de
tioia rnanu depone?ites , Difc.y^^.nu 12..
trajtrtim t fi/int plcne informati de :hara(lert Scri-
Oeritis , cr de caetero e.Kiftant perfona leg.iles , &■ bttii
faindiitbid.num i^.
jdtnplia , id eo rnagis procedere , ijuoties veritasfcri'
ptura aliunde ad//iintculatnr,ftve ngaiur defcripturd
publica ,/.ve dc privata , ibid.nui/j.i^.
Maniis» vcl Ch.iratleris folet decipere perfon*s ttiaitu
periti/ftmas , Di/c.^^.nu.').
nei/t , Difc-66.nHm.i.
QJJ O D
Quod juifijue \uris in Miiurnjiatuerit i todtminet ipfi^
ntatur , D1fc.19.nHm.-io.
R
tt.ATlFICATld
'./fiquipolle: Mandato in propofuo facultdtis rScipiendi
folunonem, Difc-^$.^tn/'-i^-
/temin materitiCenftniMyDlfc.^r.num.Z}..
Item in ContraHu Carnbit, ibtd, dr Dt/c.-^^.nu.^g,
Coaciadlus tamtjuam gnfti cum wia pfrfona , fiijfragatur
alieti, curn <]Uo Vere geftus finc, Difc.^o.nu.t^.
ExempiifiCii , ut ibid. ' . . . . , . . ^ » _,
Ut Excludatur , fuQicit , (jutid prtbatio ftt diibia , vel Maiuis tn Epi/lolis , & litterts Cambit epttme fit per Tt-
anutvoca , Dij^c.^^.nu.i^. fi'' deponcntes de neta rnavu, DiJcGener.nu.ii^.
Item fufficit, anod aclus , Vet ratijicatio referri valeat de Mauus, vel Charatl(ris reCngnittone.c^ de Vartts i»(m
ad Jiam Caufam t vel negoCium, ibid.nu.io. dis, de ^utbiis illafiat, remijjive, Difc.Gener.nu.i2i.
InduciuK- perlitteraf tnijji^asfcrtptai Procuratbri, Difc. Teftis units e.x trtbusfubftripns tn yjpoca priVataft ob'-
,^ ' , icrii ^nte recognitieiiem abf^ur ulla retratiaiiotii^t
habetur profort/iiier exarninato, Difc.ii.nu.il.
Snfficit enirn recvgnitio , ^ examtn dnorHtn fuperfti-
tHm,ibid.num.2z.
£1 (juando Apocu cenfiaturfuffcienterretognitttATe*
ftihttifnperftiiibus , ibtd.nu.i^.
RECONVENTIO
Caufa reconventionis terminari debet ttniCo contextii
CUM CaUfa conventionis , Dif.-jj^.nu.x^.
R E C T O R
Inducitur exfcientia dam adfiti favorem gefit abfcjue
reclam^tionc, T>tfc.^o.nU i;.& Difc.^ynu.^.
^mplta, hujii/inodi Jctentiam, 6' non recLmattonem..
fufragari, etiamfi rattficatiofucrii A Prccuratorepro-
mtlfa tntra certmntermtnum, d.'Difc.GT,.nH.').
InJucitut exfolafcienti.^, cjuando agitur de commodo,
6~f.iVore ejus^qni ratificare dtbebat ,Difc.G].nn.y.
Promiira mtra cerium tempm fi non feqUatur , Contra-
dusremanetrcfol,aus,Dtic.6^.nH.\6. ^, ^ , r- , r . j jj ..r /r.
Promittcns rattfi ationein alterim etiam cHrn CUufuU tccklix tertetttf erga eamdem ad damna , & InterefeJ
alias d- ptoprio , non pouji cogi prACise ad fatlumi ft ffhcuerit pecunias tpjlus Ecclefm in Contranuin^
•-''■• ^ ^ ' '- '^ nullum , Difi.^^i.nu.z'].^- 'i^.
REDDITIO RATIONIS
Adminillratov bonoriim Vniverfitatispoteft conveniri fr0
reddiiione rationis Aftngulis de eadem Vaiverftiate,
Difc.xX.nu.i^.
Adminiftrator tenetttr reddere rationem ]is dtinttaxat,
^ut eum depntarunt , ^ <ji(orut/t res fuerknt admtni-.
ftratA , Difc.n.nu 17.
Adminiftiator lenctur reddere rattonem , Um non sdry
minijhaverit perfe ,fedper aliurn , Difi;.i<).nu.^&
Dlfc.ifc.nH.^<;.
Et de ratione , d.Difc.l^.nu.i^.^ Di^e.^o.»u.6.
Ccetera vide Luiusfnpra verb. Admioifttator.
Duplicatio /'^!r/»f* male bonificatin. debet Concludtntef
frubari ^.b eo , cjui ex hcc capite urget yidmitti-
ftratorem ad iieratam reddtttonem rationis , Difc.^o,
num.iS.
Errcr adcjfetlum, ne qnis teneatur (f/ iteratam reddi'
lionern raticnis, excludttur perpoftibile, Dic/.io-n.iJ,
Ei e convcrfo pofiibi/iias alicu]us erroris , junno Jn-
terejfc, jnjfuit pro cocendo admitiiflratore ^d exhibi-
tionern librorum ; licet ipfe jatnfemel rationem reddi.^
dcrit , ibid.num.io.
fedfolum ad inttrefe, Dif.6^.i>nm,9
Et de ratione , ibid. tiHm.io.
R A.T I O
Ugis, nonfrnplexfigtiraiio cafiu , debct attendi ,Difa
z6.num.io. f D jj- •
Rcdditio rarionis ,vide tnfra vtrb. Redditio.
R E C A M B I U M
Amctioritas com^eiens Creditori proprimo Cambid aru
dureteiiamproRecambio , Uifi.6o.num 16.1/. & 13-
Cr Difc.69.pertoi.& pr^fertiinnu.is.
£/ quid , fi ag.aur de prajudicio tntermedit Credtte-
rts , ibid. .
Confideratur pro nov» Capitale , & forte prorfta tnde-
nendentedpinno Cambio, Difc.6^.'iu.i6.
Ctcari von poteft finc mVa mora Debiioris in folvendo
primum Cambimn , Difc.6y num.6u& Dtfc.69.num.
•Peclara , ut d.Difc 6;. nim.6g.
Et <}ua raiioie .ubflineatur Reca-Jiuia . feu novtim^
CaMbimn cutn reeurfu , Dijc.0%. num 17. & Difc.69.
vum 6 O" 1''.
G.ibclU ConfacfMnm debettir non minus pro Cambto,
(jua/n proR.<cambi« , Dtfi.6i).nH.^.
Licitu m e(l, quottei Pcbiior adveniis Nmdinis efte^ivi Facicnda juxta Pr^teptum Evangelicum ijuomodo mteU
nonfolvat , Difc.6',.i!u 70.
Er de raiione , ibidnum.li.
Nil dtud eft , tfuamprimHrn Cambiiimcum Ivterefte ob
foluiicnemnonfuRam, Difc.6^.nHm.-Jl.
Rettottadio hypothea n«n dafur $n Recabio adprimHm
lioatur , Difc^i.nu.i^.
Ti£tx ut valtdi: dicatur , plura debent concurrert , d^
(juibus , Difc^o.nu.^.
Ficri deb(t /uper librii originalibits adminiftrationist.
Pifc.J^.nttm.^J,
ficri
& Conclufionume
fievide Ture poteft etim fine libris i Dtfic^i. Tiit.i^. t^
£e hxc co';c/itJto procedi: non mtnas pro , e^Ham contra
yldmDiijirMorem , (i.Dtfc.j^.TiH..^S,
Dedara , dtnmnodo per Teftes , Vel alia piiblica doeu-
menia, & proh.itiones ra:io reddatttr , tbtd.nn.^G.
£t Itmtta , cjuoties ageretnr de adminiftratione Patri-
tnonii Valdepingms , cj- opulcnii , ibid.nt^.<\1.
Intellige tamen Limitatianem , m tbii.mi.i,%.
tum Fracribiis mttms pra^icanda eft , tjttam ctm extra-
neis Soiiiis,vel Adi/itniftratoribm, Difc.^z.nH.i).
Padlum de reddcnda rattone coram Arbitris quemodo
tntelt'gutkr , 'Hfc.j^.nn zo.
Particcps in Societate pro redditiene rationis debet con-
Venire Sociiim , qaienm admifit ad parttcipjiionejn,
Tion antem Adrmntftratorem elethtm ab aliis Soctist
Dife.io.nitt/ii^.
Pcti, r fieri debet, ^ltbrifnnt edendi in loeogeftji. ad-
7rttnij}rationis , Dif.^z.ntt i<).
^rftplia , tiprocedere non obflante ijfiocumijUe privi~
legio Fori compctenie Vidms , (^ pupillts , Dffcj^,
num.ix-
Tallit fl.tfite confcnfu , ut ratio alibi reddatur , ibidi
rttim.ij
Vec/ara fa//entiam , ttt ibid. nHtn.n^.
Itemfa//ttft4nte ob/utione tranjportandi lihros fumpti-
huspete>itis , ibid.rium.i'^.^' 45-
Declara pariter hanc fal/entiarn , ut ibid.num.t1& i9'
(^ nut/ii +5i
t*eti nonpoteft ab uno ex Sociis , quando agitur de Socie-
tate univerfa/i , DifC)! nifm.H.
Et dr rntione , ibid.nnm zz^
Ptxfcribitur , Ve/faltemfatla prxfumitiir ftanit lapfu
30. Annofum , Difc.6z.uu.\i.& nu.^^.(jr \^.
ScmelfMa^uando iterumpetipojfiicontra Adininiftra'
torem, ejui in aB.u fo/idationis reflituit Domino itbros,
(ir frrijturas , vide fupra verb. Adminiftratoi.
Semel facla regU/ariter iierumpeti non potefi , Dif.io.
nnm.ii.
Hdaxi/ne , ft non una , fed dup/ex accejferit /iberatio,
feu ijuietantia, ibid.num.n
JLimita concurrente do/o , errore , aut enormi Idftone,
ibid.num.i^.
Dec/ara, dHmmodb do/iis, error, vel Uftoconc/udentert
nonverb prafumpiive probetur ^ibid.nul^.
Et de raiione , ibid nn-i^.
Scntentia /atafuper reddttione rationis cunt ali^uibus
Creditoribus,f*eit Ius cjUoai ottiaes, Difc.\%.nu.^t.
StCMsnon teneturreddere rattone/n Confocio , cjuories
promifcue ab utro^ue accipiebantur pecunia ab Arca
comrnuni tDifc.^i.nu.i^.
Via executtva an detur pro reddiiione ratibnis , vide^
infra verb. Via cxecutiva.
REDUP LIC ATIO
Petfonarum ejuomodb coi.fiderari valeatin Crealtere ha-
l>eniefacH/taiemcambiandf,videfitpraV:rb Cabiurn.
Et cjnomodb in Principe ,vide fupra Verb. Princeps.
jEt quamodbin Socio , vide infrd Verb. Socius-
R EG ALI A
Jus privaiivum diflribuendi Sa/etn eft de Regaiibus
frinctpis , Difr-z6.nU2^.
fVrput dr tpfi Saiinx dieuntur ejfe de Rrga/ibus , Difc.
<;7. num-J.
Jusprivaiivtmfodiendieft de Regaiibus Principis , fjr
deraiione , Difc z6.nH.i6-
Jus prtvativum vendendi efl de T(ega/tbus Principis,
Difc.iG. num.i^.
Declara , ut ibid. ««.ii.ij. & ij- «^» ^ 1'*" frivativ»
veridendi Sf/em,TalaccUm,A^uamvim,c^chkVi^^
]nsfuccedendi t>, /,onu vacam.d efl de ReaaUbTpZ'
^ts ,necJo/et compe.ere BaroLi.. cTFeultZ,
Et an coinperat Col/egio resfeUu bonorum Vacantiv.n^
CoUegi , ibid.nu..y
K.EGNU M
Additamcnta Regm, vel Pnncipatu, nonpojjunt cenferl
diverjoiure , quam tpfe Princspatu, ! ytl Rj.m,
DiJc.io.nH.2.^. ^
Appellatione Kegrti, aut Principatio contiiiemtir etiam'
Domtnta , & i-rovtncioi. umu, DUciio tiU 22
^^ R E G .U L A
Habcns pro fe regn/am dicitur habere iHtentionemfun^
datam . donec in oppofitum Itmitatio aJferatMr, Dtfe,
Co.num.iJ.
REI VINDICATIO
f^ide etiam infra verb. Vtnditor.
Competit reguiariterJo/iDomtr.o , Difc.<jo.nit.6.
Sedf resfuerit confumpta , vel diflrada , datur Demi.
no infubfidium actio .id pretium , Difc oynu 40
R.E lat 10
Copiftaruia in materiaventatis, vel fa/fttaiisfcriptur*
non atienditur, & quare, Dtfr.yynu.i.4,.
Curforis <juhadcitationem uomifuCtam atienditur,Difc.
49. »«?//. II.
Pcriti e:ent ab Una Parte, altera mn titata, non atten-
dttur , Dtfc.^^.num.2^.'
Et de ratiom ', ibid.
Pericorum in Attts non produEla nett attenditur 'Dife.
Jj.»«««.2J. * '
relatum
Attcndicur magis, quam referens, Difc.r\6.nn.i^,
^dctensftnerelaio non probat , DiJc.i^.nHm 7 *
relevatio
P 3.nini , vide fupra verb. Damnum.
in Mandita contenta fi defciat , deficit etiam ob/igati»
Mandatarii , ^uijub jjie re/evattonis Mattdatum^
acceptaVit , Difi.inim.i^.
Verha ne havctcte fubito il rimborfo important promif-
fionetn reievattonts , Difc.ynu.i^.
RELIGIO
dc Indulro cenceftb M.Maaiftre Re/igi,nis Hterofoly'-
inttanafuper contrtbutione C/eri tnreparationem Ci-
vitatis f^alietti. , Difi.21.nu.1i.
h\ M. Magifto Re/tg,onts Hierofolymitana ejuanam de-
tur reduplicatio perfonarurn rattone PrincipatM In-
fu/A Me/iten , D1fc.21.tm.12.
Statuta Re/tgionis Hierofolymitandt rejicientia Merca-
tores ab ajjecuiione Habitus exctpiunt in ita/ia Ia~
nuenfes , tloreminos , Senenfes , cr Lueenfes , Difc.
Cener. num.j^.
R E M I S S I O
i£quitas , dr bonafides infpicienda efi in locationibus, (^
Appa/tibus cjubad retmftionem mercedts debitatn Con-
duBori , Difc.96.num.ii.
Amp/ia , ut ibid. num.i^.
Vl)<^ot\iczxfatiiiper Creditorem antetiorem adfavorem
pojienoris <^uandoJ>%jfr.igeiur a/tis non nomina/is ifb*
ipfa rer/iijftone , vtde jupraverb. Creditor.
Merccdis competii Condutluri pro parie , ve/ in totumf
ubifubftaniia rei /ecata deficiat in teto , vel in partt,
'Difc.<)6.nu 5.
Hec tn hoc cajufit u//a ct/mpHtatie Anni fertt/is cHm
Jteri/i , ibid.
Et de ratione, ibid. num.^.
Amp/ia, /icetfuifiet conventum, cpted nu//a in hoc cafit
deberttnr remijfie ,feHDefa/cum , ibtd.nu.^.
T c 4 Iitim
\
Index Materiaruiti,
itemamfiia ,Ucet CondH^or pravidere , mt fcirepo-
iHerit hnju/ifiodi deficientiam, ibid.nti.li.it.O' ^-
JHaxime,qmndo Condnttor exprepe convenit de remif-
fione, velin.xnHtentione rei conduU(t, ihid.nn.ij^.
£( tjuando ad hunc effictlHm dicatHr drfeciJJefHbfiar.t^a
■ rei locats. , ibid. «««».6.7. cr 8.
i.t an fuhfiantia rii locat£ divatnr perjifje , ejuandb
pars juris locatifnit e.xatla, ©- alia non, :bid.'!H.<).
Et addHcitHr, ac explicatHr in hocpropofito Lart.allcgi
Fifcal.iy. f^»^. n».i j.
Mcrcedii regulariter dchetnr CbndHiiori pro fata dum-
taxat deperdita , tibi fuhflantia rei locattz def^cit
tantuin pro parte ; Difc.i.)6.nH.i\.
1)eclara , ut ibid.num.i'.
Alercedis non folum debetnr CondnP.ori , fed etidrru
refeHio damnorHm , (<r Intereffe , iihifKbjhwtia rei
iocatx defecit ex cnipa Locaioris i Dtfc. g6. num.i^.
Cr nurn.-^i.
Mcrcedis regulariter non debetur , nififaUa compenfa-
tione Annorum fterilium cum ferttlibiis , Dtfc. 96.
num.i(,.
t^n vero pro eadem comperfatione facienda fit expe-
£landni cventtU/e(jHentiHm Annornm, rerr.ijfive, ibtd.
nurn.tj.
Hmiia > tfuando conctirrlt conventio faciendi Defal-
cnm , cjHia lunc non h.ibct locum hujnfmodi corripenfa-
tiofieriiitatis cHmfertilliate , ibid.nu.iS.
Klercedis »on dehettir raiione fmpedtmenii, ijuando Con-
dncior fcivtt , velfcire potnit praextfientiam taiisim-
pedimenti , Dtfc.^6.nH.7,i.
Limita , cjtiando in Injlrumento locdtionis adfnrtt VCrba
iinportantia pienariam Hbertatem nfut rei locata., ibt.
num.li,.
l,]ct:cciiisfiantepano dehtttir , licei ddmntim ftenfitiri-
tolerabile , fed leve , 'Difc.^6.nH.2^.
MctccJis debetttr Subcondticlori /i CcndttBore , ejmilLim
adfut faVorem ohtinnit a principali Locatore > Difi.
tfC.num.^o.
REMISSORiA
Goncedicur adprob.indum id , cjmd juJiificaripofecpcV
fcriptur.is , tjuoties meiior corfiprobatio haheri Vaiet
per Tefies , Difc.^^i.ritf.u.
i<Jon conteditttr ad probandum id , <^tiodprobatum nori-
relevaret , Di/c.ii.nu.i6.
Pctens Remi/foriafn ad alttjuid prcbandum , fatetut,il-
lad ,cfUod intendii probare , non ejji adhue piene jufii-
fisatura , 'Difc.^.nu 9.
RENUNCIATIO
A^io nuiia cor/ipetii Renunii^tario adverfm Renunci-
antem , firenurtciatio impug^rietur ah eo , citjns intere-
rat > illam nenfien, Difi:..^S.nH.i)^
REPET ITI Q
Indebici » videfupra Verb. Indtbiciim.
REPR/ESALI /S.
Juftx ^tiando dicaritur , qt qua ratione fiterint inird'
dhcin , Difc. 10 ■lU.yO.
OSo[£ 'unr, nec extendnntttr , fedfiriBeinierprcctan-
tur ,Dijc.io.nu.i^.
Rclixat£ (ontra Snbditos alicii)u.i Nationis e.xecjtfi ne-
^neunt conira t.iles Siibditos commarantes in Dominio
Principis amici, cr de raitone, Difc.iO. nu.:^i.f^ 33.
Ideoejue Reprtjalii. indtclji contra Florcnii/tos e.vequi
non pojfunt centra eofdcm aiihi cornmerantes , ihidem
num.7,^
fderncjne eftde R'prafaliis indinis adverfm lanttenfes,
fi ijh alibi deoant , ibid.nu.^.
£t de Refrxfaltis ab ipfis lanuenfibui indiilis eentra
Cathalanet , ibid.
R E S
Una , & eadem non debet diverfo jute eenftrt , Difc.2o,
ntm.i\i.
RESCRIPTA
Delegatbria, & avocuioria Cau/ariim ftriile/hnt inteV-
prnanda , Dtjc. ,:i^ num.^o.
Ilitcrprirtationern recipiunt ab imtnli\)ne SupplicantiHtHt
or ^Hundo , Dtjcj^.nu.^.
ji/nplia, ttt ibid.niim.^.^.
Ptincipis emanajje femper cenfenthr ad nertnam luris»
Dijc.-i^i.nu.ij.
Signatur.'E luftttiji, intetli^ltntHr fcmper pi^out dt lurt^i
DiJc.yii.nH.}o.
RESERVATIO
Vominii fatia per fendttorern rotione prttii non /olttti
a» impediat dominti tranflationem, velpttitn Yejotva-
tur tnjpeetaiem hjipothecam , Difc.'^6.nH.i<). & 10.^
««.42.44.5?- 47.cr £)//c.85.«».iS.
Et t]Uid , /t in Inftrumento Venditionjs dicatur ad \ii-
bendum S^c. ccflit j tranftulit Sic. cnmfimilibtu > d.
DtJl.'^o.nu..^S.
Et ^utd , fi Venditor convenit cum Emptore de fruHi-
hw reCVrnpenfdtivts/ub titnio Ucatfonis , vct ./ifiittMi
ihid.nurn.,if.) (^ 50.
Domiiiil appoftta in anu trdditionis rei vendtta opera-
tur pmtattonem in ipfa re vendtia ifetttijifuerit dd-
]eEta ex intervallo ,• Difc S^.nu.').
Dortiinii appojtta in Vendiiione Apotheca non operattir,
niji cjnoad Aierces venditof , cr adhuc pratxifientesi
Drfc.S':nu.6:
Dominii fuppnnit ilUm pi-itexifieniiam penes refervan'»
tern,atiM fine to nihit operatur, Difc.i^y.nu.zj.
in Sententia exctudit , <juod fuper refervttis cadat ipf»
fenientta , Difcji.nit.il.
Vcnditor refervansfibi dominium in re vendita pra/ef'.
lUrDoti etiattt anteriori , Difc.%.\.nu.'].
Vcnditor Frtimenii , vel Larnt cttm refetvatione dominii
an hahcat pr.tlationem fuper Fartna , Vet Vefiib>f/i
remi/Jive , Difc.S;.riu.i\.cr n.
R E S I G N A T I O
LicentiafD obtinens re/ignandi Beneficiumpotefi de ri-
gore Inris competli c.d refignandum , DiJcur. 84
£t de ratione , ibid.
Oflicii yenalis^vidcfttpra Vf r^.Officia Romanx Cuiiar.
RES JUDICATA
Facit de albo nigriim , & rern ctaram , ac manifefiam.,y
Difc.ib nu.z^.
Et habeturpro tpfa veritatt , Difc.^S.nu.^:;.
Intetcfle ,/iVe Vfunt, cjua nuncupantur rei \Hdicat£,ant
& ijuaiidofint titiers. , Difc ^l .nu.^i.^ 22.
RESOLUTIpNES
Tribunalium , ci~ Sacrarum Cengregationtm funt attetk
dendx , cjuando eoncurmnt e.idem circnmpantix cd-
ftif t QT non ali/u , Difc.^i.nu.M.
R E S T n U T 1 O
in Intcgnim non d.,tur adver/ki rern ^itdicatam cejfante
tiHiiiiiUe , vctinjiiftitia > crconfecjHenter t<eJtone,Dt/c.
6 .nuw.^.
in Intcgrum fraterniz.at cnm rtmedio reviftonis , 'Difc,
9i.»nm 52.
in Intcgium ntimcjUam per t^usciim^ue verba fublat»
ceri/einr, nift cxprefse dicatttr , Difc^^.nu.^^.
Amptia multiptic iter , ut ibid.
RETENTIO
Datur etiam ante diern , er eventum conditionis , ^uart-
do agttur de "Debiiere Exter» » Vet ati/ti fufpeltot
DifCJj^.riH.i^.
kETRA-
& Conclufionum.
"RETRACTUS
Simiilace prafumiiur exercttui per (^tcinum ad commo-
dum aliertu! , tjuando idem Vicintii eft notorte inha-
hilis ad folvendiim de proptio pecuntM ttd retrahen-
dum necejfa liu , DiJt-.^-j. «»;//. 13.
REtROTRACTlO
Fit ad d'cm ConiraHns, non auiern ad dicm implementi,
quocies tmplemeniim de necejfitate fe^ni debebat,
Dtfc.^i^-nurn.iS.
Ainplia , licet implemcntujnforet neceffarium ex parte
umus Contrahcntts tantum , ibid.numij.
Viyjpothccx conditioniiiis non datur tn prajitdiciimTer-
eti , tjHi rnedio tempore acquiftvit dominium rei ex
caufa onerofa, ac bonafide , Difc.G^.rtum.^-j.
HypotheciE in Apoca privuta an detur ad diern datte,
Velpotius eadern hypotheca incipiat k die recomttio-
nis , Difc.yj.num.t\l.
IJon dacur ia pr£j:tdiciiim Tertii , quoties ContraUus,
vel f.itlnm pendct a libtto , velpotcftate Contrahen-
tium, Difc.69.dr Dtfc.S^.utrobicjue nu.18.
Requiiic exiremttm habiie , ^ (,«f dicitur ) ^ quo,
Difc.^j.nttm.^.
RE VISIO
ZJide etiampipra verh. Appellacio^cr 'Ufr^.Refticutio.
Ceu Supplicacio Afentensia .m, .-■t ijitando intret in locum
rernedii ,ippelUtionis , Difc.qi ntim.\^.
f irr^w;.-! leviiio j/f«i:ivedcie qitidirnportet , Difc.jJ^.
nurn.^ i .
REVIVISCENTIA
Ptimzvs aBionis , vel bypothec^ daiur etiam ubi aliai
tton dayecur , (juoties Creditor molefliaip.ititur exfa-
Soi & culpa ipfius Debitoris , T)ifcJi6.nu.zj^.
lieliqua videfupraverb. Evidio.
R E U S
J^eo , & p^Pf]"^'- fnffii^t^ vincere per non JHS Acloris,
Difc.ii..numt jf.
R E X
Anoliae anh.ibeat domininm Maris ,T)ifc.g.nu.i6.
AngUaS eji eti.-m DuxV.ifonis. , Difc ZD.nnm.j.
Danix ^n habeut dominium Aiaris , Difc.^.num i6.
Gallia: in Cornitatu 'Trovincix confideratut potius uti
Comes , qnam uti Rex , Dfc.to.nu. 10.
Hyfpaniarum/"fj^ft^« "^rincipaius , vel Comitaius Ca-
thalonid confiderarur non uci Rex,fed tamquam Prin-
ceps , vel Comes , Difc-io.num. ii.
SuccijE an hdbeat domintum M.tris , Difc.c).nH.i6.
ROTA ROMANA IN GENERE
Auchoiicaccm /!«(:«»■? n^^nincendtc de firmatis incidenter
infuis Decifionibus , Difc.j^.nu.i%.
Execucivc procedit , ■jittido Signatnra comrniltit tlli
Canfamcum f^icultatibus A.C. Difc.^6.num.^.
lkA\xwt foletfententiam, ^uandofaBum tn Decifione ex-
pre(\uinnnn fubfsfiit , Difc.i^.nu.io.
R O T A R O M A N A I N S P E CI E
coram Bich dccif.^^num.ii. &dccif.95.num.ii. & fcg.
expendi/nr , Difc^-j.num.Z'^.
coram Cn\i\ev.dcciC.i\^ydeclaracitr, Difc.^^.nu.iC.
eoram Celf.decif.38j. expenditur ,(^ declaratur , Difc.
6x. num 5^.
CoiamCoccin.decif.z5z(5. explicatur , Dif.^ nu.io.
eoram Rcmbold decif j^. adducitur , ^ pleneexami-
naiur , Dif^c.i.':uin.i]^.cb' feqij.
Decif.76.poft .'•vol.co.if.Farinac.''*'/'»'!»^^»/»*»'/'^ ^' Oleam,
Difc.l^.num.^ I .
Et explicacuc per Urfcll.& alios , ibid.ntm.;}^.
Decif. 15. poftToTt. de padl. futur. fuccell. explicatur,
nifc.-i^.ntim ! i.o^ 51.
in Rcecnc.decif.^i^.par.i.fAr/j/iV^r/wrjD^yc.^o.w.iy.^ 18.
Ec decifioy par.j. declaratur , Difc.^.num 22"
Ecdeci.68.pu8 &d<TiTcr „ / >v-n«TO.22.
S-.'.um.r ^ '^' ''''''"■'"'"' ' ^'A
^'c^^t!7-'°' '"'"^ ^'^■y' PoftSalgad.iuUbycr
Ck^U.W....«., ^. dc.larUcur,^,Jc.^..Z:,
Ec dccif ^o.pav.i^. .^;,/;,,,^, ^ ^^^.g _^^^ ,^
tt a.C.l.U9.par.,5. examtnatitr , Dtf.^.rm.^, ^ nDiU
.. . ^ RUBRICA
J^rMm,Difc.9-j.num.io. 1*
SALARiUM
Videfupraverb. Cuftos, & f.Tfe. FidejulTor
i AL1N.<£
Dicuncur de Regalibui Principts , Dif.^-j.num.y.
Vtde etiamfupra verh. Appaltus , & verh. Reealia'
^'ALVIANUM
Crcditot immiffus in Salviane exprimo Decretoadbona
cemmunts Dehttorts , non acqmrit defuper nUanL,
pr&Utionem adverfus relic^ttos Creditores , Dtfc. ir.
fnb numi^.
Et an in cafu dimiffionis rti fieri debeat eidem imrntjf»
altjUa refitfto expenfarnm , ibtd.
S ALVVSCONDUCTUS
Debitor obtinens a Prinnpe moratoriam , Jeu Salrvtm-
condi,aum non potejl cenfcri latitans , © fitnittvus,
Difc.ifi.num.c). ^
Et de racto;:e , ibid- & tiim.lb.
Princeps , vel M.^giftratus haberts k Principe potejtatem,
foteftcun.edereDebiiori moratortam , Jeu bahum-
condunim , Uifc.^'6.r.um 8.
SCHEDULa SEU'PAGAR0*
Connciens Schedulatn , jeii Fagaio anpcfftt denegarej
foUttionem Giratano fub pr.y:extu , ^uod ipfer/ietjit
creditor Girantts ,DiJc.i.num.^9.
^liiftov confciens Schedul.WhfcitPgaro ad favorem Ven-
dnoris pro aJ]ectirandafoltttiene,an adhuc teneaiur ad
fruiius recvmpenfativos, Difir.Cerier.nu.ij/^^.f^r-ij^.
Habet virn Depofi, Difc.^ener.nut/..i6 ).
Jcgaudet Via execuiivn adinftar litte,arHm CaMiii
ibid.num.1'1.
Habctur prepecunia numeneca , licet nullam eaufarru
contineat, Difc.Gener.nu.iji.
An veroidprocedntin creatiane Cenfus , videfuprs
verb. Ccnfus.
Et an in Deliberationibus, videfupra Vf rt.Dcliberacio.
Probar nonfecus ac publicurn l nJirurnentum,DtJc.Gener.
num.ijo.
^o\vcnsexhibitoriSchcdu/.e,feu'Poigatbnonexprimentis
nomen, cuifieri debetJolutio,ltberatur,DtJc.2.^,nM.i'i.
SC1ENTI.A
Lcgis , vel Banni ex quibus prxfumatur , Difc.^j.nMTfi.
Prarfumpca, vel a /urefubintelle&a fuperabundat in his,
tjundef.tcilifci i pcfiimt , Difc.j,^.num.1.
Probari debet dc ternporc (c:ei>rntt Contr^ilus , qitoiiei
daiafctencia tdem Concraclus pofjet irritari, Di/l.6j,
num.sy.
Probacur exconjenitris , ctimfit diffirilis probationis, ve-
liiii latens in animo , 1)ijc, i-j.mimj).
Ec con]cciHritadhunt rffcilum dchtr.iMnicimponderari
(.rbiirio ludicis , ibid.nurn.^.
Lirnita inmateriapr^tjudicia/i, tjuia tunc non fuffeit
fiientia conjeiluralis , ^ prdfurnpta , ibid.num.ih. &
Difc.^6.num.io.
Index MateMr
Velfiltem tme con\etlnri. dchem efe HrgentijfiTnA , &
hgis , non hominis , d.Difc.-q.mm.il.
Reiy^rri-y^ quomodo , c~ e.x <^uibits ^■rohetur in Emptore^
vide fupru Verb. Em^tor.
RccpiCKiaJ cenum ejfcUumfatis efi , tjuod aliundeha-
bcdtur ettatn ctira pr£cij.tm nonfcdtionem , Dtfc^6.
S C R I P T U R A
Altetin facilepoteft tn figura abacali terrforts , vel iru
altquo brevivetbo ,Difc.S<s.nH J^^.
Czf^xnprsfumittir, vel emcnduta dc cOnfsnfa , er iru
prafentta Partium , nif contrariitm probctur , 'Dtfc.
t>iveilltas , vel contrarietM ScrtptuTarum fuper eodem
nego:tofacit , «/ neHtri fandutn vetnat , Dtfc. $o.
nnm.^l.
Jdemejne eli de duahftsfcripttiris in tempere dijcordan-
tibus , ibid. mitn.^i.
t)iverfitas, velcontrarietasfcripttirarumfifereodem ne-
gocio obftringit [udiccm,Ht recitrr.it adinsfeUionem
' Originatis,feti Pretbocolli , Difcio.tiu.^J.
Et it hoc cafii lude.x tenetur ftare illifcriptui-a , l^tta
mu^is concordat cum Originali,tbtd.ni'..4^^.
Lit/iita tamen , tjttoties Ortglnalc ipfum a^p.ireat vitia-
in.n, atit altcrdtumin piirte Jubftami^itt, ibid.ntt.^6.
y^n atticm m hoc propofiio ttidcx poftit adhxrere iiti
fcriptnra , ^na majoribus fidciatur adminiculis, ibid.
rttiiK^''.
tada de cornmifione alterlus, cjHifcrtbere nefciat, ijtiatt-
do probet , Difc.Gener.nu.i2i.
Falluas fcrip'ur£ ex cjmbus arguatur i Vel excltidatun
vide rupraverb.VACMi^ii
Ptivata4«. & ^Hitndovaleatredarguidi Antid^a,Vidi
rupraverb. h.m\A^t^.
PtJus , & fofterttts non datur in eadem fcrtptura , Dtfi.
OuiHm.S.
SENENSES
Civitatcs StatHs Senarum cjitotnodi) vocentur Ploreniiit
adF.'/lt,mS. Io.Bapt,fix,Dtfc.20.niim.iC.
Status Senenfis infiia dimenftone eft pene co^^ualts antt-
atio Statut Reipublicx Florenttna , Difc.iC.nit.6.
Scmis Senenfts eft itnitus M.Duci Etrttrts tamquam cor-
pu. deperf , non uutem uii membruln , & accefto-
rium Reipubiics, Florentins. , Difc.i0.nu.(s.
SENTENTIA
kUoXatouiobte.uain htdicto Crimtnalt adverfusftmu-
lafonem,probat etiamin Civili, Difc.i1.nu.2S.
Abfolutoria iata in Crimmaltbus ex defeBu probatto-
niimpr„but, & ttanfttin ]udicattim,'Difc>)inti.it-
Acccprata/;*)' Partes habet flim paiti , & tranfuiiionts,
'Dtfc.20.num.26.
jimptia, Itcet Sententia laboraret aliqua nullitate, tbi.
num.2-^. .
Appelluio ru.f>rndtt effcaumfrntenti^y & ftctt, ^uod
iti.i noH debeat attendi , acfti.ita nonforet , Difc. 38.
Cf Difc.()l. Mtyobtejite nitrn.i'):
CoUulivawoK afticttTcrttuin , Difc.^i.nu 14.
£t collufio .-.d imnc (ffcUuin arguiiur ex omijfione ap-
pclUtionis , ibidem.
Condcmiians frofimma, cjttafattts calcttlis apparebit,
non poteft execituont demandart , nifi fatla calcuta'
ttiine , Difr.],\.nii)n.2.l.
Conditioiialis exee^ttt non poteft , mfi purificata condi-
lione , ntfc.7,'i.num.2S-
Conformis iibell., , ijrpetitiont efte debet ,adeoiit agcns
ex unacaufa nonpojfu ex aitera obtinere, DtJc.Gener.
nuM.ii.
Ftiliu in Caufts Mercamum , in ^tiibus attendttur
cjitidpr<jbatum , no» <juidpeti'um, ibid.num.ii.
Ct)ncumacialis/'>-.c/;.v/-u«r taia ration; contumada, non
DcitCti, er idcti )ton probut Detiitum tu Ctviiibtu
Dtfcla.numr-o.
Dcclaracotia an e^uiratur in Deliilis , in ^uibtapoena
ii.jugiiur tpju lure , Difc^i.num.K).
Dijfii.gue , ut ibid. htm.2c.
'Exi.Cjinpoteft «(b atio ludice , a quo nonfuit lata , quan-
du tllttn execuiio nonpetitur dtrccte cffcio ludiiis no-
liii, [ed inteniaiur ailio infailum , Jeu reijudicata,
IJtJc.^^v.i.ur/i 16.
An autem hoc procedat in ludice Ordinario reifeSu
Sententiit lai^ a /udice Delegato, ibid.O" nu.feqq.
li\n<ioi\.\ife in Sentcntia, ncc^ttti poftea ^uaiitaies ,Jeufa-
Ctum in llta exprcftitm tnfugnare, DiJc.2^.nH.^o.
Injufti in tino capiie corritit in totum , nutiarnc^ue rnere'"
lur executionem , D/Tf.j^.^/K.^S.
Injufta numquam tranftt in remjudicatarn, Dife.92 .n.jo^
Ainpiia, licet in']tijiitia non fit notoria, tbid.nu.li.
l^3.[d.contra aiiqi,em nonpoiefi liit prodejje , veihaberi
acfiforet ad ejuifiVorempronUnciatai Difc^^j.nn.lJ.
& Dtfc -.S.fub nu.^z.
hiti fiiper reddiiione rationis cum diiqu'\biu Creditori-
bii<,faiit Im cjitoad omnes , Difc^^.nu.^^.
hat^fiiperfiatu ret c um legitimo contradiilore probat, <^
facit /iti ijitoadomnes , Difc.jo.nu.ii.
Nbnprobatfinc Aitis , feu exectttionem non meretur , fi
e.v ^^ttis non juftificetur , Dijci^.nu.^ (^r 6.
ey^mpiia , etiamfi agdtitr dejententia , antiqua , ibid,
nitm.ii,
Difiingue inter Ailorem petentem cenfirmatibnem , ve^
executionem fenteritit, , qt Reum dt ilia exctpien-
tem , ibid. num.y.i.^ 11.
Et i^itis inpropojito dtcatur Ailor, vel Rem , ibid.nu.t),.
Et dectarantitr Authoritates inoppofitum adduile, tbii
ntim.i^.i6.<s tf.
Limita , ijUMtdoferttentia deducitur ad effeilum mani.
feflandi aUcjuodftiitum , c^uia tunc indiftinile prebai
fine Aitis , ibid. num.io.
Nbn probat finc Aitis , etiamft afferatur exciplendot
cjmties ex ea quis pejfct Criminatiter puniri , Dijc.i').
num.ij.
Noi\ probat ftne Ailis , cjuando affertur per Emptoremj
pr^tendcntem hubcre regreffttm centra Venditorem irt
Cauja noncitatum , Dijci^.nurn.l.^.
Nutla , ve/injufta deciarari dttmtaxat poteft ab e» , aui
Vaiet refcindendofattttm judtcare, Difc.'/$.nu.i^.
Refercns/f ad Act.i ambigua ,feu non \uftificata , & itt
illis fefundans , eft nuita , 'Difcii.nu.^.
Refcivatio/.vflrf in fententia indtcat , cjuodfuper refet»
vatis eademjententia non cadat , Dijcyi.nu.ii.
SolvcDS vioore fententiit , qit^paliea detegatur nullai
vei iniujia , repetere fotefl e.v condiilionc indehitif
Pift.\2 nUm.i6.
Stridti /uris cenfetur , tiec eeniprehendit nen nomina-
ttirn m ili.i, Difc.^J.niim.ld.
Valida, & jufla pr.efumitur , donec contrarittm proht-
lur , Difc.is.num.i.& 5.
Prnftrtim , cjttando adducitUrper viam exceplionii ad
elidend.im inteniionem Adutis , ibid.nu.^.
Ampliu, etiamft agatur de fententia lata de rtcentif
tbid.fiib nurn.ii.
SEQ^UESTRUM
Conccditur/w/Jf r frutttbus iittgiofit , qitando exiftens in
pojfcjjiune ilios exigendt non habet bona in StatH , 'tru
cjUo titigaiur , Dtfe.<)i.nu..^^
Conicmni poteft , qttando cenftatde nm jurefequejlrarh
tis , Dije.^i.nnm.^.
Cieditot
& Conclufjonuhi.
CteAitot prs.veniens emteros Cencrielitores infeqHeftra-
tione effecluum commHms Uebitoris , non acqHtrit de-
defuper utla»i prxlationem , Difc.ii.nuAi.
Sed adhuc effe£ius fecjuefrati veniunt in concurfu alio-
rurn Creditorum , tbid.num 14.
Limita ih ckfu , ijuo Debirori tidhitc fuperfint honafuf-
jicienttaprofatisfunione cdeierorum Creditormn, tbid.
num.ij,
"Et an altquid releVet, cjHsd resfecjueftrata exifleret in
, Prinfifattt dtverfi Dominii , ihid.nu.\%.& 20.
Et ^uid , fi uniu ex Credttortbtts reiineat in pigntu
bona eommunis l^ebiioris , ihid.r.um.i^.
Decerni neeiuit adfavprem Credttoris, nifi ex credito,(ie
^ ejuo Dcbttorfitper ludicem conviBM, Difc.^i.n.to.
Fidcjufldo an, c^ quar.do liberet k Se^ueftr» , (j verifi-
cetur , ejuod Fide']uft'or ftt Medtcina Set^Heftri, 'Difc.
<)i.num.%.
Species tfusdam efl executionis , Difc.gt.num.iS.
/deoi/ue fieut ab executioneincipi honpotejl , ita nec 4
Secjueftro tibidem num.xg.
SER VITUS
l)ece(^o fuper re Vendita quotnodi) debtat aflimari , {j*
vaiutari pro diminuendo pretio ad favorem Empiorif,
^ Difc^S.exnurn.iz. ufcjue ad iS'
E>ifcontinua non acquiritur mediante prcefcriptione , nife
per fpaiium 30. AnnorHm una cum tithlo , Difc.^Z.
»«r;. 18.
Deficiente autem titulo non accjuiritur , niftper lapftim
. temporis immemnr.tbilis , ibid-iiu.it;.
Itineris ««« comprehe/tdttur in venditione , Vel alia ^ua-
Itber diffitfitione , Difc.^^S.nu.-^i.
Ziimitaftante Claufula cum omnibusfuJs jiiribus , &
pcrtincntiis , fivi cum ingreffibus , & egvcfllbusj
ihid. w«w.5i.
Ptarfcribi non poteft fine fcientia , ^ patiehtia Demini,
DifcyS.num.^j.
jlmplia , ^uod non fujfcit fcieittta , & patientia Cort-
diit}oris,feu Cotoni , ibid.num.^H.
item amplia , tjuodfeeanium ali^uos nonfujjiciatfcien-
tia, cfr non contradiFlio veri Do/nini , nifi etiarn adfit
expreffui ajjenfus , ibid.num.i^.
S IG I LLU M
jubfctiptioni adfeSumpleneprobat veritatemfcriptura,
Dife.'i'i.num.\^.
Subfci-iptioni xquiptllet, ejufcjue defeclum fupplet, Difc.
35.nMm.16.
SIGNATURA JUSTITIyE
tlefcripta Stgnatur^ luftitia intelUgunttir fetnper prvut
de lure , Difc.l^.nu.^^t).
SIMULATIO
iCiu(a.fimulandifufticit , ^uodfit verifitnilis , ^^uoik
Partibus fuerii opinara , Difc^i.nu.g.
^mzncip^uofilii ^uando dicatur, Vet cenfeaturfimulati
fail* , Difc.^l.num.u.
Emeos.ve/ contrahens ftmulataperfona alterius^habetur
aefiipfemetemijfet, Vel contraxipt, Difc.c^-J.nu.6.
^xcliiditm ex inverifimilitudine, cjuodplures perfontin
eamconjpirare Voluerint , Difc.zT.nii.i7.& i8- ubt de
ratione, (f bifc.6').nH.\6.& Difi.^i.nu.ij.
^Excluditur, cjuando aliunde cenftat de ventate fcripturx,
vel a^M , Difc.Zi.nu.i^.
Judicis arbitrium , & veriftmilitudopturirnumpoiient in
moteriafimutationis ,'D'tfc.^1nu.\Z.
de Peifona ad perfonam probatur levibus conjeBuris,
Dtfe.^j.n»m.%. ,
IsJec inedrecjUiritur caufa fimtdandi ,ibidem.
Probatur , vel arguitur ex familiaritaie , aut fanguims
(tnjunitione , Difc.i-].?in.it^'
tnientatut per
co?/.modum alterins , vide fupra Verh
Fatlit , fuandofimutatiitenderet in^raMciurripk
rum Contrahentium , tunc enimpottusfamiii^rnM,^
co.^>V<nniotllamexdUunt,,hid. -r .,. , ■
Probatur , ve! argnicur ex antectdemiVut '&'fi^feq'He„-
tibu<, Dtfi.j^-l.num.iOi , ^
Item ex cauteiis ^Jfeiiatis , 'vel infotttis , Difc. U.
tium.':'^, •' '
kctradus ^ua'ido prafumatur fimulate
f^tctinm ad co?/,modi '
Rctrp(^us.
Scnrcntia iata in Iudicio Crituinali pro exctufione fm^
lationi,,probat etiami,, Cfoiti , Oifc 82 ««18
■ . -y. , S O C I E t A S .
Capitale certum , & iimitatumfi apponaiur in aliqiui
X^egociOyVel Societate, Credtiores habentdtmtaxM
obttgatum idcm Capitate , non aittem aliabena Socie-
rum , bifc.9%. num 40,
litftingue muliipttciter , ut ibidem ex nHmer^^i. feri
ttfcjue adfin.
Capitale Societatis , ilta deeotla, repeti nequit per unum
ex Sociu ab altis Confociis , ar de rattone , Dife.^i.
, num.}^.
Capitale Secietarts , itlafinita , repeti non poteft , ant
pro eo retaxari Ma»datu?n exectnivum ante reddi-
tionem raiionis , & folidatio/iem compmorum , Difc.
ij.num.zo.
Et de raiione , ihid.
Et qitid , ubi Sociiis , Vet Adminiflrator Societatit
eftet contumax in reddendo ratiottem , ibid. num.il.
,^21. .
£t vtde num.ic). ibid. & Difc.i^'. »«w.49-5o- & Ji. &
Difc.-;jfnuw.6.&l.
An autemSeciuspro Capirale immijjo in Soeietatem^
vate^t dictproprie credttor, d.D'tfc.^.?iU.y& feaa.
Capitale, vel induftri.iTr^ promi^atn fi Socius non pofuit
tn Secietate , non poteft pro raia deficienie expeter^
lucrum , Difc.l^.num.c).
Amplia , cjuod peteft cendemnari ad Interefte , ibid.
»um.\o,
Capitula Sccietatis an debeant in pubUco exponi ad
hoc , ut Contrthentes cum Sociis fint fecuri defacul-
taiibus ipjorum Sociorum , Difc,,^6. ex num.^onifqni
£t dectarattir Ediilum Cardi/iatis S. flenuphrii man-
dans , ^uod hujitfmodt Capitula , & conventiones de-
ferridebeantad j4rchiv,um yrbanum,ibieLnu.i\o
QommaniziiiOreciprocafortunA , & lucri eft unum cx
eftentiattbus recjuifiiis Societatis, Difc.?j.nu.}-J.
Comti£ii fifuerit nomine eiiafn aticiijus abfentis ,pro'
bart debet , fecutamfuifit itlius ratificationem adhoc',
m abfens ex caufa ejufdem Socittatis conveniri va-
teat ,'Difc.hj.num.6.
Crcditot Secietatis an praferniur Creditori Hnius ex Se-
ciis,vtdefupraVerb.Cicdhor.
DccoStitunc dicitur , cjuando xs atienum fuperat C api-
tale pofitHminipfaSocietaie ,Difc.l1 .num.c).
Deco&i fifuerit,an,& quundo ceftent tifura & Interefft
debiium ab ipfa Societate, videfupra t/f r/i.lntcrc(Ic.
Dirtblvi^fl/<'7? ex \ujfucaufa etiam durantt tempore ettt-
Vento, Difc.^.^ium :8.cr Difc^i.nu.^^i. ,
Amplia , ad hunc effetlum impiorari pofte Ihdicis Offi'
(ium , utrobtcjue ibid,
luft.i auiem cau/a efl , cjuando atrer ex Sociis nen tm-
plevit ex partefuaid, ad ejuod lenebatur , d.DifCyJ,
nutn.i^.cy d.Difc.^^i.nutn. i}.
.Etde ratione , d.Difc.'^^.nu,".io.& 11-
Diirolvitut in totum , & quoad omnes per mortem uniiu
tx Seeiis,iicttfutrit eentratta interpliires,Dif(.^i.n.j.
£t ^nidf
lildex Materiarurri^
it tfuid , JiSbcieiM ftterit contraBa cnm ClaHfuh infD-
lidum, ibid.nitm.l.
i.t declararur in idem Rot. cOum Ubald. dccif. iiy
ibid. nuiii.%.
£.1 an Socictai cot!tra£la cum c.li^uo corpore coiiccli-
vo , pitta CoHegio , vU Vmvirfttate , exfirci per
obtium uriins de Collegio , vci Vitivci/itau , ibidem
niim.c).^ lo.
Et tjuid de Societate contraUn cxm haredibus a/icnji»
in ^enere ,feucoiIeiiive noifiinatis, ibid ««.14.
Difloluta taciteprdfimitiir , qttando Socii caperttntfc-
paratim negociari . Dtfc.^^.nu.ii.
Dillbluta Socictate dividenda funt inter Socios folwn ea,
cjuit fuperfitnt , Difc,<}%.ntm.%'j.
Piiroluta Societate ijnilibet ex Sociis rectipei^at Capita-
le y ^uodpofuit in illa , Difcyi.iitnri.^^o.
Declara , ^uod ante dednctionem Cf-pitalis tetientur
Socii inVicem pmflare Cantionem dc (otvendts dehi-
tis Socialibks i ^un in pnfierttm forte detegerenturj
Dife.^S. num.^^S,
Divecfa , c^ difiinUaargultur eic di^Oerfitate intitulaiio-
nis , dr retentionis librorum , 'Difc.zi.nu.l^^
Divifib,- feii partitio^otnmodi , (<;• incomrncdi quomtdo
fat in Secietate^univerjali , ejr differCHtiam particH-
larts i Difc.^t.nn.y.i (ji' 20;
Dosper itKum ex Sociis reccpta an fii dctrahcnda dc^
1/uffu cornmuni , vel de portione i^fitii Sociis , vidt
fiipravcrb. Dos.
EScpotcJf inter aliquos i licet in Inftrttmento Cotitra&M
non fuerii exprejja, Difc p.nu.li.
Excludirur ex pluribtn aBibin negativis i df praferiim^
ex non communicatione Ittcrorum , (jr ex aliis , Difc-
87.»«/«. 13.
Excludfrtir in dubio , fcilicet ^uaTido probationes , e-r
conjenum tamprOi ^uam contra fiant in lequiitbrtd»
Difc.^j.mt.t^.
Forma Socieiaiis , ^cl pariicipationis probanda eftante-
tjnam e.v ea pojfit ani , Difc.j^.nii.^.^.
inter Vxzzrzs facilius prsfmiiftr , tjuam inter extrancosi
& de rntione , DiJi^.^^^.nhXi.e^Jy Difc^o.nu.-j.
inicr Vtaucs pr<iftir,'.itiir, quando confiat, ^itod promifcne
fuerint neaociati abfcjHC eo,qitoduntisalteri conftiltte-
rit S.-ilarium, Difc.'\c).>:u.\c).& Difc^C.ntt.^.
Et declarantur AMhoxnatcs in oppoftttsm , d.Difc^o:
nim-').
inter Vnxxzsprobata , non exclttdiiur , ix qtio Uniu ex
Fratrtbm notaVerii in itbris cjiiidquid alieri dederit,
Vel abeo receperit , V)ifc.A^i),nit%o.
Amplia tn ijuibifftibet Sccits etiam extraneis, Difc.^o.
num.iip.
Prout non excluditttr, ex cjuo untu ex Fratribui facerct
maiorem pir^uram, & negocia tranfirent per ejttimaum,'
ditio Dtfc,4,<).nit.2\.& d.Difc.-^o. nuz%.
Librdrum infcriptio , fett intitnlatio deditfla ad cjfe-
iium probandi Societatem , reputatur conjcilura
non admoditm urgens , & de facili tltdibiiis , Difc.
8 \num.1.
lAhcoium infcriptio ,feuintitulatio nonprobai Societa-
tem , cjuando tion conjlat de Af.tndato pmtenf Socii
circa eamdcrn iniiiid.itionem , Difc.^J.nti.^..
Jiii^xime , tju.tndo non doceiur , friiienfkm Sociumfe-'
cijje iillum aEIum Soctalcrn , ibiJ.^/u 8.
£t dec/ararur in hoc propofito Soccin.Scn.conf.S/.lib.
x.ihid ntim.cf.
Nomen /icet i^uis non habeat in Societate , adhuc pote/l
h.tl/ere in tl/a commodum ,fett participationem , Difc.
Si.num.^,
£teconverfo ntn attendititr,(p{od quis habeat nomen i»
Societate, quando Veritas aiiterfe habet , hifc .%J.n.^.
f\on datftr reguUriter fine appojitione Capitalis , i)ijc;
^j.num.V].
Et resfordetur tontranis , ibid.riu.ii.
Non piob^tur Jitffnnenter ex commut.i r^pHtatiortCji,
Dijc2~:num. II.
Non rtftiliat , ex juo petunid expofiia negociationifit
communis cum aliu ,Ji ^ins pojlea tionconirahat tain-
eittarn Soiiut , Oifc.aj. ntm.i\l,
Oblervancia/«^/<rr«f;j p/nrimitm chnfert adprobationem,
vel excliijionem Sonetatis, Dijc^c). num.i.if.zs' Difc,
^o.nf.rn.iG.
! tem pltirimum confert ad dignofcendum , an Contra-
ttusfuerii initus cum Socio HtiSocio, veiuti Privato^
Difc.p.ntifn.\cj.
Pa6ibum de ineunda Sotietaie in futiirum > eft obligitto^
ritim, Dijc.^qjiu.^.
Et cjuam aliionernprodiAcat , ibid.
Et cjuiddepaEloJnfcipiendi communi nomihe ./^ppalttm
a Camera , ibid.
Et vidcfitpra Verb. Appaltus , & Verb, Paftum.
Particularis/.iti7;'K.f induciiur , ^uam SocietM omnitimj
bonorum , Difc.^^o.nu.iJ,
Panicularis in quo Uijferat a Societaie uhiverfaii ^ubaii
partiiionemcommoUi , Qr incornmodi , Difc^x-num.yi
er 8 df nutti.20.
Particularis in unajpecie rtegociationis non infert ad Stt-
cictatcm HniverJ,Jcm , Difc^cnu.l^,
Dcc/ara , ut ibid.num.i^'
Probanda eftab allegante,uti quidf.i^i, DiJc.Zj.nu %.
Maxtmi ad ejfeititm agendi conira a/i^uem ex Cre^-
dito contratlo ciim SoCietaie , ibid.num.^,
Pfobata » Velctnfefjata de tempore prntjenti ^prafumitur
etiam adfuijje de prtiterito , 'Difc jo.nu.zi.
Prob.TCa ncn e.xciudtiHr cb Ccntrfittus ab Hno ex Sociis
proprto nomine gfftos, ^uando alius Socitisftiit ad ii/o-
rUmparticipationem admijjits, 'Difc.j^^.nu-iz.
Probata ////.'£■;;/ a/iundc, mn refert,jiiodunus exSociis
non /mbeat rionien in Societatt , ^ de ratione , Difc,
51 ntt.g.Qr 11.
Probatio Soctetatis waxime pendet ab arbitrio tttdicist
Dijc,-^c,.ntim . 1 7. G~ Dijc.^o.nu. 5.
ProbatOr ex atltbus, qitifiefi nonfoient citra tjuaiitatem
Soctalem , Difc.jonu.6.
Ex commum, & promijcua negociationcDifc^g.n. iS.
Itcm cxcomrauni, acpromijcuafolutione debitsrurrL»
l^gocii , vc/ Sonetaiis , Difc^o.nu.i^.
Ex conduftibnc yiffiiiu-s fuUa cemmuni fiomlne, 'Difc^
49.w«^//.y,
Ex confiflijonc «M»'«xfX Soiiis emiffa in aiiu proportio^
nato , DtJc.')').niim.\i.Q;' 20.
Ea conjc^uris , & prdfumptionibus , ibid. num.$. &
/jifc^i.t^urh.^i
Exdeputationc Inftitoris , VelPrapofiiifaila communi
noi,.ii:e , d.DiJ'.^l.nu.1.& Dijc.ij ,nU,^o.
Ex clirdi(St.T r)t;jdem Sccietaiis , ^hk pr<t,fupponit iUtMS
prccfX!,'lcntiami Difc,^\.nu.t6,
Es FjiifLolfs , in (jiiibus fiiit adhibitiim vocabit/um^
noi , CT noftro , Difc.so.nu.io.
Ircin cx Epillolis , "Df/ Scripturis contineniibHs vcrt>4
fi^riip. antia , tjuodnenocium , vel iiti/itai debeat ejje
lomtfiHf/if , Difc.^i.nu. 12.
Icem cx Epiftolis miftivis fcnptis ab uno ex Scciisy
ibid.nuni.i:^.
Itcm cx Epi(lolis/irrf^/i/ , <Vel rccepiis nomine Sociaii» i_^^
i.ift.sc-nti.w. 'JSi^l
Ex intitulatione Librorum tamqtiam Sotiu/ium , ibid,
nM/t.ii.
£x Merci
& Conclufionum.
Ex Mcrci commums , /at Signi Socialit appofitioncj, Univcifalis ref,tlt:,t ex commumcAitonei^omratltct, >oel
ibiti.nim.iy
ExnominitionQ iilicitjiis uti Socii exprejfe faih iru
Scripcura,Vel lnfirumento,Difc.^\.n.i^.
Ex padlo convento di coricrc cgual forcuna, Bifc.^l.
unm.^^.
Jtern exfaUo di ftaie al bciic>c al male,^«</.««.i4.
Ex rcgilliatione ip(i'-ti Societatis facta in Foro Merca-
tornffJtDifc.) \.nnu. 8 .
Ex Teflibus etiamfingitUribititDifc.-^o.nHm.iz.
AtnpliA,ut ibid.nn.iy.Qr 24.
Itenunciare Sacietarr,ve/ per Judicnm ab illa e.vc/udi,^
privan\idew efl, DijC ^^.nHin.^i.
•pon Repugnac Societati i^uoditius yeciwponat Capita-
le m.tjoiis v.iloris,alier vero minits contribuat,, Difc
^j.num. 12.
Et in iooc cafu /ucrum , ^ damnum dividi debet habi-
taproporiione ad rat.u in Societatem immiffas , ibid.
num.zS.
jEt refpetlu Capitalis unusijnisque recuperat ratam afe
eontributarH,ibid w.30.
non Rcpugnat Societati , quod uius Socfusft Dominus
tin:::.r .'peciei.o;- a/ter a/teriuSj^Difc^ nu.it.
Scripturam «0« requirit ad fui probationem, ve/ per-
feHionem , fedfoio confenfu firmatur , Difc.^o.nu-
mer.4..^
Univcrlalis ^«x dicatur,& qu£ recjuifita concurrere de-
beant adhoe,iit talis dicatur,Difc.i^^.nu.io- &Difc.
J2 ».. II.
Et an recjnifitum confifiens in communi habitatione in-
inveftnnentifMliper unutn ex Sociis ^d covimodnm
a/ionim.Dijc ^i.num.ii.
E.vert.p/ifca in cctnmiiriicaiione Dciis recept.( ab ttno ex
Socits ,'bid.
Univerfalis ii Tefktiore ordinuta non tollitur a diverfh,
feu i>uqiiu/i rnodofuccedendi dermndato in cafu obi.
tus unins ex Socii!,/)ifc.\i..ni:rr..\<:.
Et diiiur exe;ni}tum,ihid.n.\C.& iS
SOClETAS OFFICII
Ccnfus vita/itius njftmilatur Societnii OJpcii , "Difc.Su
nnm.i^.
Concrada inter p/ures Sjfoivittir cjitoad omnes peT
mortem uniiu ex Sociis,Difctir.Si.!iy.mer.j. in fin, ^
per tot.
Et dec/iiratur in idem Card. De Luca de Socicc Of-
dc.Ai^c.tbid.n .C.c^- 15-
Et quid jhnte C/aufu/a inforidum, ibid.n.iy.
Contradtus ver£,(fr propria Sociecatis intercedit in S»*
cictaie.OJfcit,Difc.Zi.n.4^.
Conrrahi potejl inter duos , ve/p/iires,d^ pericu/ttmfb-
refubvita Tertii quantHrnvis ignorantti,Difc,%i. nit*
mer.iy
£t in hoc cafu dans pecuniam dicittir Credifor , »0«..
Sociui,il>id.nii.i6,
Dividua cenfetur , & potefi Jkire proparte , Difc.ii.nu-
mer.zo.
Expofcic pro fiii Va/iditaie corresfetlivitatetn pericu/i
pcndemii amorte Socii eam contrahentis , Discur.ii.
num.ii. I
teiligatitr de cohahitationeforma/i, Velmateria/i,d. FrUdus non currunt ampliui ,pofiquam Societas Offeii
Difc^y num.u. futt dif^o/utaper ol?itum, OtfcSi.nu j.
Et quo-nodo inteiiigatHr aliud requijititm confijiens in.> Recognitio bons. fidei in^materiu Societatis Officiorur/f
commiinic.tiione /ucrorim,tbid.n/t. 16. ^"« ' oj,eretHr,:/ifc ^i.nu.io.
i Et ^uomodopiobeiur tertlutn requifitum confiftens in^ Rcgulacur elfdem ter,„tnii, curn fuibns proceditur iru
ntttnqnarn diffunU/s rationibustibid.num.zi . re/icjuu Soactatibtu, Dijc 81 .num..^.
Univeriialis an pojfit contrahi curnfoeminis , Difr.j^^. Sochis,feit Debt/ertn So i.':.t.'e OJJic t non /itcraturfor-
nui/i.tG.
Et an re^iiirantur feiemnitates furis,vei StatHti,ibid.
,pu!a. 27.
Et ai poffitcontrahi cum Minoribu<, ihid.
tem, niji prvmijja impieVerit ex parte /ua,jeu dederit
conventitm Fidejuforem,DifL.-ji\.>iu>n.^.
Limita,quott<s Credii or recepit futlni, & de ratione,
Difc.8i.riu.iS.
tJniverfalis , eoncnrrente pracepto Tejhtorts, daripoteji Soc\i\s,feH Debitorin Socictate Ojfciift defecerit inpn-
etiain ctm /nfante,Difc.^i num 19. Ihndojidejttjfrer/i, & in imp/endo prortiiffa , Creditor
tJniverfalis nonpatititr,juod ab uno ex Sociispeti Va/eat non iueratusfruciui,(y de ratfone, Difc.%1. numer.iy.
redditio rattonis ab a/iis SiciiStDtfcji-nu.zi. & 3?'
Et de ratione,ihid,tM.2Z, ^' itnfervatur in TribHna/i A.C.ibid.num,}0,
Univerfalis non reft/iat inter fratres ex eo folHm,<}Hod ^ S O C I I
paternam hxredtiatem retineant indivifam,Difc.^c). Creditor unius ex Sociis extra cartp.m S()cietatis,qtiat»
num.^. adionemhabeat advcrjus ipfam Societatem , DisC'
Limita,JiuiteriMconcurratco7nmHnis,&promifcua c)Z.nitm.i6.
tteTociatiOfthid. nuw.j. Damnumnjwi^ e.v ctt/pa laniu ex Sociis preVenit,ei tan-
Ampiia ,fufficere , quodfratres conduxerint ylffi^urru tumitnpiitatur,Dtfc. 9S.nn.ij.
comtnuni nomine,fir lucrum e.vinde obventum interfe Diverias Societates , Jive fepuratoi Tabernas haberi^
communicaveriim,ihid,num.%. pojfunt abf^iie communicatiotie unius cim altera,
%JitiVetCalisinterfrtitresrefu/tatexeo,quodinftmu/con- Disc.jo.nu>n.t6,
vixerint,& de eadcmfubjhntiafe alueriitt., Difc.^^. Duas Societatcs fi habeant infoiiditm, in diverfts tatnetL.
««W.14 er 15.
jUniverfalis exc/uditnr ex re/evatione frornifa ab uno
ex Sociis,in Contratlu a/terius, Difc.^o.nu.i^.
St de ratione,ibid.
^nivcrfalis aiiitnde prohata non exc/udittir per Contra-
Hus ab uno ex Sociis proprio nominegeftos , & de ra-
tione, Disc.^o-num.ij.
Jtem non exc/uditiir ex eo,qutd ttrius ex Sociis plus ab
initio pofuerit in Societate , vel minus,aut piusfuerit Lucrum^C"" dai
liicratHs.Dtfc.^i.n.iji. Disc.<)i. '.\l
locis , an decocki una Societate dicatur etiam decof/n
altera,Disc. 4.?/«.ii.
Et an in hoc caft Creditores tiniui Societatis l;al>eant,
ob/tgatas eJP/erces altertits Soctetasis ,fcu Negocii,
ibid.^y- nttm. 11.
yin autem Creditores ttnius Societatis h.ibeant aflio-
nemcontra Captta/c pofitttm in divcrfa Societate pe^
Sociitm debitorem,ibid.nH. 1 ^
damnum inter Socios dcbet ejje commnntLj,
"A-"> ...
.Univerfalis refu/tat ex communicationcfeu xqiia/tpar-
tiitone omnium,^ fitigulorum iucrorum, Difc.y-.rt.^ .
Declara, id procedcre data px.'tt,ito C<ipitalis,a/i.tt
lucrum & dmr.Ht» divtdi dcbetbabita propoitioiie..,
\ \i ad
Index Materlarum
dd partes eoJlitM in Societatem,Difc.$i.vu.t9.
Mandatum tnvicem habere cenfentHr ad exigenda dt-
bita Societatn,Difc-c)$.num.'J.
Declara,ut ibid.
ManJatum tacimm inter Socios intelU^itnr dumtaxat^
adefje circa ea, qnA Societati expedtant , non autetJL.
auoad priZ]Hdicialia eidem Societati, DifcHr.^% nu~
fnc'.n.i2' i8-
©bligatio inter Soctos dire^ ad mHm fkBum,ad illud
rejiri>igitur,nec nttenditur connexio ejufdemfatliiVel
tdcniitM ratio)iis,Difc.)-^,ntm.n.
Pafta inter Socios iuntfervanda,Difc.jj^.n.u.
Solvens uniex Sociis dcbitum Seciale,redefolvit,& U'
beratur, Difc-^Z.num, j.
Amplia,at ibid.nH.6.
Et detlara.m num.j.
S O C I U S
Abfens de ternpore contraHi debtti per alium Socium^
*n teneatiir.Difci^.fnbmm.i^.
AdminiAiins Soctctatem reguUriter folus ttnetur ,Dife .
^^.ntvn.-L^.
Adniinirtians Societatem potefi cogi per ConfociuiftnofL.
adi/.mtfh.intem ad rtdditionein rationis , e? exhibi-
tionem lihrorumSocialium,Difc.i,Z.nHm.n. 'L*fc.]^Q.
nHm..\.
DtHura, Ht Difc. jS.w.ii.
Catera^ide infi^ -u^rt.Adminiftrator, & vcrb. Red-
ditio-rationis.
Admittcns alium in Psrticipem dicitur contrahere So-
cietattmcum ipfoTartuipe feparatam ab tllacunu
aliis Seciis,Difc,io.nu.i.
£t ideo Pariiceff nullam habet aUionem conira So^
eios admitienslfed folum centra ipfum admiitenttm-,
ibidsm.
itqualitas inier Socies ferVanda efi , adeoHt necjueat,
pars wiiui Socii ef]efalva,& altenmfracTa, Difc.ij.
num.ic.
Appiobans/fWf/ libros, vel gejb per Confocios,nonpo-
teff deinde tjnprobare,Difc.^i.num.z'-j.
Carceravi neijuit per Confoctos,fed \uvatHr bentficio de-
dutlo ne egcat,Z;«/c.}8w« 34.
jimplia , etiamfi Sociiis hutc bentficio renunciuverit,
ihid.n.l^.
Itetn amp/ia,iuiufmodi heneficium competere etiatn So-
ciopartictilartiibtd. num.^6.
Et declarantur Authoritatcst» oppcfiiMm,ibid.n.iJ.
Ltmita in Socio dolofo,ibid.num.^i.
ConfclTio debiti emrjjaper Socthm,vel admir.islratorem
an,& ^uando illiprtt]udicet,Vtdefupra Verh. Admi-
niftrator.
Confcflio unius ex Soctii ,Ctittrii pr£]udicat, , Difc.ju
nu. 15.
Confcdio voluniaria unitu tx Scciis non prajudicat^
Coiifeciis,Difc. 49.WKW.19.
j4mplia,ctiamfi confeffiofHerit ernifjk in Judicio,ibid.
ContigiStus tnitfu per unum ex Sociis iiiao rifico, ac
fub hypotheca preprtorum honorum, & hiredtim, ne/L.
ohligat Sccieiatem,DiJc.^^.nfim.lo.
Contrahens cnm alicjno tam^ttam Socio,debet iiivefiiga-
rt vtrttattrn,^ naturam S»cittaiis,Difc. iZ.nu.ii.CiT
Z)»/c.98.«».6i.
Imellige,iit d.Dijc.9^ mt.6i.
Contrahens contra fermam Capiiuloriim Secialium ncn
itbiigat Societatern, Difc.a,6. num.u.O' 28.
Amp/ia,eiiar/ifi Contrahens cum Socio ignoraverithu-
jujmeut Capiiula,($- dt rationt,il>id.num.ii.cr }!•
Ittm ah.pUa,lictt Socitti c*ntr*xirit nomme Sociali,
tbid.n. !}•
Et rejpondetur objeSlo , ijuoi hu]Hf)nodi CapitnU de-
beantm publit.0 exponi,tbidem nii/n.^^yt^ }6.
Et dcclarantur Authoiitatcs i.ontraria, tbidem nutntr,
Contrahcrc in dubio cenfeinr nemtne proprto potiuSf
quam Soctati, Difc.AfG.m:.\y
ProH! e converfo contruhens cum Soiio in dubio prafu-
miiur con'raxtfje cnin ee u:i Fiivato , non uti iccic^
ibid.ru t6.
Et in hoc p.opofito, an tjuis :enfea'tir ccntraxif. cHm.,
Soitouti Socioyvduti l'rtVato ,ji7iiur prajHTnp :f, '~
h:i-:,& canjettu>:.i,tkid.n.l2.
Et de con]e'ctnrts argueniibt:* , ^ttod tjuis co:.iraxerit
CHM fjicjito potius titi ''l^rivato,ijUam uiiSi.io , ttid.
nH.ltf.iJf.Qy- ly
Y)c\)i\.ox. ^tuindo efi in propricnon potefi d.bitwn com'
tenjare cum Capitale irnviijjo in Soiietatem,& di ra-
tior.e,Dtfc 74. nim.y
Depof:ta rectpiens non obHgat Sccietatem,Difc.^6. nti^
mer.\i^.
Et de raiione,ibid.niim.i{^.
Dolus in Socio non pr.tfuTfiU ur ,Difc .3,^.>:u 59.
^mplta eti.t»)fifuhyipueri pecto.iani Socialem , quin
Cenftturpotiusjuo jtirt uti voluijie^^jttar/i illam Contre-
clafje anirno furandi.Difc.^^.nHM.u.
Edere <j:iando teneatur itbros Sociules,vide fuprkverk.
Exhibitio.
Invcfticns ad fni commodum peciiniuTn Socialem,fibifa»
li a' e]tnrtt,hon autem Sociis,' Dijc.cyy nu.iy(^ Jj,
^mplta,licet Soiituaccjuirat de pecui:iisnon commHni.
bus , Jed totnltter sfectuniihtu ad alterum SociHm..if
tbtd.num.ib.
Declara , cjuod tenetur in hoc cafn erga Soeium ttl-
tra refufionejn prelii ad damna,cr /ntereJJcj,ibid,
ntnn.^4,-
Libris FaEloris , vel Adminijiratoris , ^ttem non ipfi^,
Jed aliui Sociits elegit,fkire rion teneiur, Difcio. ntP-
Mcr.'^.-
in Locatione rei communis av haheat pralationem , rc'
jnifiive^Dtjc^^.nu. i ;.
tionpotefl judiciatiier convenire ccmtnunem Debitorem
ahfjue Afandato Cerfi)Cii,Dtsc.c)Z.num.ii.
Sed bene poteU ab eo petere extrajudtiialiter , ^ dcf
ratiene diferenitic,i/fid.num.i}.
Declara tamen,Ht in Difc.Cener.nu.^i.^ ^^.
Non tenetur erga alium SeeiMm,nifi inquantum fitetrt
pote/i, Difc Yf. nttm . 6.
Et deraiiondbid
Amplia etiarn in Socio particulari, ibid.
EtVide laiiusfupra i^fr^.Bcncficium.
Non tenettir erga Creditores Secietatisultra Capitalc
pofitum in eadem SocietatcDifc.i^. WM.14.
Diftingue imerSocittm admit)ifiraKtem , dr von admt-
nifirantem, ut tbtd.
Non tenetur pro deceHione alterius diverft, Secietatis
in dtverfo U'Co inita per untm ex SociiscHm Tertiot
Difc.A,.num.u.& iz.
tsonteneturdefatlo ConfocH finita.''ocietate ,Difc.-;},
niirn.io.
Non tenetur defurto Famulifubripientis ptCHniam So-
cialem, ni/ieimandaverit , ut pecmiiamafportaret,
Disc.zg.num.i^.
Eegener.tHter,ac remifftve ctiJHs danino cedat furtHttu
pecttni(S,vel rtrum Soctaliim,ibid.nH. 27.
ObliwiircrtV Jure poteft Socieiaiem,Difc..^6.nu.2j,
I ntclitgc,duTr.t/:odo co::CHrrant rcjutfita,de ^uibus.DiJ*.
Jf^.nu.u.^ 11.^ diDifc.^C.nH.x^. }^.& ^6.^ Dife.
87. num.i^'
Qbligaxc
6c Conclufionum.
Obllgare an Voluerit Societntem , in^ficitur ejm facul-
tas.rjr poteflas,Difc.^6 num..z6.
Jtcm tnfj>icitHr,an ■lomen propriHrn,velSociale expen-
tierit,Difc-4rS-n.ii. & IJ.
Rursus tnfftcitur aminM contrahentis cum Socio,
ibid.nim.iS.
dern Societ„iis,remiffi-e, Difc 57.TMm.11. ^- n.1?' »9
Via c.\Y.-/;(J'U.i «oM daiur inier Sccios pro redSde
tiontSyDiJc.yy fno mtm.i^.
Et vids injra veri>.y\:x execiitiva.
S O L E M N l r A T E S
teiie ra-
Ac etiain injpici dibet partitn crediti exaratn per Miiior oklig.visfe cx catifi AjpAlins , fcn CdhelU ad
Ceiirahente7n,fuCreditorem,ii>id.?tu.i^
EtfiContruhens vJuit ftbi pruicaveye dc ratifca:io-
ne Confocii, n«n dicttur inierim contraxijje contetn-
pLit'Ofic Societatt6,Difc.^6. nurn.ij.
Obliganu er^a Credttores per obliqunm , qnando a-^i.
tnr /ie debito contratloper alinm Sociutn absqne ejtis
notitia,Difc.^^.n.i6
fiVorem fifiian lene.ttuy Jervare folemnii.itts ^w
rts Cvm?nmis,vel S ^iu^i.videfnpra vcrb.},\\v.ox.
Et cjuid^fiobiiie-fe adfuVirem aherins ,>/inoru , vel
c.v cj:fa Doii<,Difc.iS.??im,ii.O' l'i.
Et qnidft adfavorem i'rincipis,:- ejus Ftsci,Difc.iy.
■«.v.5.(^;;«,ji.
S OLID ATIO
UC Obligccur ex fatto Confocii, necejfc efl, qierd Contra- AqaiihxKi flipniatio ex cjiiibus vcrbis hahenda ftpro in-
trahens crederevoluerit Societnti, Difc.^(i.u.j.Q. terpoftt<iin/olid>iiio>ie Dtfc.^.nun.i^.
e^mp/ia ,licet Sociiexprejfe convenerint ,qHodunHS Corripacoriun f.v qhibns verhis refultcc,'^ifi,zi.n a.
ex ContraHu alterius remaneat obitgatits ,ibtdetfu CotDfinonimfnvore Adminiflratorisprubntirr exver-
. num. II. bis enunciativis,Difc.^^n:cm.\o.
Ob(ervantia declarat , an aBui ftterit geftus cttm Sdcio CompiiCorum to/Iit ornnern obligiinonem, c^ plenijfimam
■ uri Socto.ve/ uti PrtVato,Difc.^i. n.ii). ^tberaiionemimporrat^DiJi:.}.^. wr.14.
^aniccps in ^ffitiH,addifferentia7nSecii,nonpoteflmo- S O L I T U M
lejkiri a Locatore propter ftUnm .rlffinuarit,Disc.j ^, V\ppalruSjC>' conduUio G.^bellarumfemper cenfetHrfnf.
■ fub num.S. (^ff^i i"-'*-''^ fo/tium, Difc.<f6.nii77i.\6.
Particeps in quo differat a Socio ,remiffiV^ ,Difc.-j^. Amplia,ut ibid,nnm.\j,^
niirri.8.
Parciccps , vel Socius quis efie potefl, licet non habea^L
nomen in Societaie , Difc.^^i.n 9.
Particcps m Societate non potefl convenire pro redditio-
ne rationis Arninifiratoretn eleiium A Sociis,fed tan
& Con(uccucio probatur e.\' publicis Inflrtmentis, Difc.
i'9.>MI.
Culpa. an,crquando covfdcrari pr>jpt ineo,!juiferVavit,
necne/G/ttmn, &prMicaiu?n ab ejus AriteceJJonbHs,
Fide infra verb.Ciil^x.
tMmiHodo Sociu7n,qiii etmadmiflt adparticipationem, '^^i 'j/'*id dict pnffn^diio ., vel tres a£irts,aiit Annipritce-
ZJf/f.So. 7IH.').
Va,rticiihus nejuit exa^H illicito obligare Confocium,
Difc.j^.num.ii.
Amplia,idem efeinSocio omnium bonorum,ibid.
Vii\Qns,nornen fuum e.vjendi in iUi<juaSocietate , tene-
tur potius de confuecudine Mercatgria,tjHti7n de fu-
■ re,Oif(;.^^ .nnm.\j.
Pccuniam ad neoociundHm recipiens a Confocio non effi-
citur iUins dcbitor in proprio.fed Jolutn tenetur de ra
reddere rationem,l)ifc.iS.nurn.y
Et tali cafu dans pecuuiurnnonpocefl eatn ,finita So-
. cietate , integram detrnhere ,feuper antipartem,fed
folnm in effeciibus , £7* tJ^fercibtu jHperexianiibus,
ihid. nu.^.
Et de rattone,nu,^.
JRationc/n reddere quando , ^r quomodo teneatn^- allis,
ride fupra verb. Admu^iAiiitoi:,& verb. Redditio
rationis,
Recipicns indebita^n folutienem non ol/ligat Confocium,
. Difc. 8. nurn.i^.
Kedaplicatio perjonarum datur in Socio ; df^uomodo,
Difc. x6, nu.^<,.cJr Difc.-j^. ritt-^.
Subfcribens , vel patiens expendi propriutn nomen , te-
netur i'ij(/ltdum erga Creditores Soctetatis , Difc.^%.
nu?n.6i.
Syndicatus an intentari vcleat a Socio contra alittm So-
ciinHfVtde inpa -Utfi^.Syndicatus.
Tenctur de faclo .■Wini/iri.vel FamHli afe eleBi,licet bo-
niiinapriiicipio depntaverit, Difc.c)i.nH.xj^.& t^,
.Tenctur infolidutn , quando convenitttr a Creditori-
bus Socieiatii , fecus aiitem ft eonveniatur a Con-
focio ,qui.i tune teneturfolHm prorata,Difc,p.riH.-ji.
<& Difc, 9^. num.6'.
Declara,ut d, Difc ^i.nH.67.
£t in cafu,<jHo teneatf infoHdum, quomede inteUiga-
tur iffud 'olidurn, ibid.nH?n.66-
Tercii fi^ura^n an,& quatido facere poffit rtfpeUH ejtu-
dentes admiiiui reijuirw tur, Difc,%^. ntt.i^,
SOLV ENS
Anticipatc rd,qiiod ex ordi/,e alieriusfolveye tenebatut
adcertcM diem,non habet obtigatum Mdndantem,ni*
fi pofi advcntu?n illins diet, Difc.j^-n.z^.
Exempiifica,utibid, r,u.i6.
Anticipate Prociiratori,vel ExaUori,libcratHr,Difc.j^s
nii7n.iz,
Difiiiigue, ut ibid. ^min.i^.
Contra,quod iino indiiiin&e Sotvens liberettir,ibtdemt
ttUhl.l^.
Dnnmvdo abfitfi-am,& collufio inter Solvtntctn,& e.xi-
gente7n,ibid.
Boinfidcs non patitnr , tit ejui fernel fohtt , ejuod de-
bcbat , ad iteratamfoliitionem cotnpeilatur , Difc,2.6y
ntim.^S.
^?/ipita,ut in Difc^^.n.Z.
Eij.yAr; litterus intcrcepii,& fi».vif,fe efie eumdem in it»
Hs no7ninatttm,an libereiur,Difc. ij^.num 14.
Bi,cumquo ce>itraxit,ren^e folvit,c^ tiberatur , Difc.i<).
nit.4.1. &Difi:./^^.7iH.j.
y^tnplia, eiiamfi reciptens foret Prado, &Solvens fci-
reitpetuniam adalium fpeikire,d.Difc.iy?tH.^r,& W.
Diic.^4..ni;7n.6.
Limitaijlante malafide Solvcitis, Difc.ij.nu i.
Sed tamen in Soltiente rrgiilaritcr pr:sfu?nitur bonafi-^
des,ibid.nu.:,.
Et hicc prxfutnpiio ampliatHr,ut ibid.num.^.
pcr Errorcm id,<juod non debcbat,rtpetit ex condiBit*
no iiidebiri,veifine caiiJa,Difc.ii.nl47n-io.
/detnque efl fi folverit invirn prxcedenrs erreneitctn*
fejfi'-nii,vel vb/igationu,ibtd-t;,it.
Exadoii pumtivo CivitatisMtr.nttr A debtto cum ea-
dctn C.iv:taie,l">irc. 25. nurn.8.
Et q:iid,fidefol tione conffci j erfolam confcJJioneifL.
de reccpio ejusdttn SxaUe^ti ibid.n.i^.
Exhibitori Chirographi , ftu l'ac:arb no^ exp:
V u i
;prmc»ti4
nomtrt
Index Materiarum
^mttn ftrfoM,CHi feri dtbetfolmio, libtratur,Difc.
Exliibicoii litterarHm eredentialium non tenetur in-
auirere,an ill.ts prdfentansftt idem,<]ui in eis ntmina-
tur,fedfnfficii,^nod litteras apud fe retineat , Difc.
x^.nnm.iG.
Exhibitori litterarum Caml>ii,t]Uie infe ver£fint,fed ha-
beant Girammfalfam,an liheretur,vel reffe[live re-
tineat obligatum Scrtbentem ,Difc.i^.num.ij.
"Et ^tiid defvlvente in vim cejponis falfx exaratAfub
liiflrumento infe vero, ibid.
Fabio-Murario.-Uf/ Lignario,cum quo ^uiicontraxit, an
liberetur resfeUu Operarterum , qui laborarunt iru
t/£dificio,Dijc.^^. numiy
Filio pecuniam Patrt debicam an liheretur, Di/cur. 25.
nuM. 6.
Indebicum non repetit ab eo,euifolvit , ptotiesfolvit ex
pa£io,vtl Mandato alterius,Dtfc 6y«u 58.
Jndebicum non repetit a Mandamrio, ^ut exegit ,fed k
Domi)w,ijui ratnm habuit,Difc>ii.*'UTn.6 .
Inftitori , etiammciteprapofiio , liberatur , Difcur.i^.
n/im.26.
Et Praponentes debent hocftbi impumre,& de ratione,
ibid. nti.iy (y 17.
Litteras i^zmhn fuper protefiu , vel in honorem litttra-
rttm,^uaw actionem acqntrat contra Scribentem , vi-
de Juprk oifr/^.Aftioncgociorum geftorum.
Metu Mandaiifibtnon pra)iuiicat.,Dtfc.'ij./tib »-14.
"Miws/olvere dicitur,jui mrde/olvit,D'/c.C>i->uVj.
Protit etiam is,<fui minutni iu foLvit , iliid.nti. 18.
Monetam ,fciens,ilUmfore deproximo reprobandanu,
>n>i: liiicratur,Difc. n/ub «.39.
Niincio mijjo aajil/t nionendum,Htfolveret, non libera-
tw ,Di/c. yiti.li.
Declara,ut ibid.nu.\x.& 13.
Pecuniam alicM de ordinealterius,habet obUgaiumtam
vr, t,.antem,ciuam recipienierthDi/c.i.nurn.^o.
Pecuniam.-Uf/ tradens rern Famido, aut alia perfonx fo-
^ liu tnttti per^Dominum cum figno,velftne^, fuando
lil eretur ,' Dtfc.i^.nu. 8.
VciiQv\x,quiii^t,il(tm , & eommuniter repumbatur idonea
ad reciptendum,recteJolvit etiam abf^ue Manda-
te fpeciali, Difc.i^.nn.y
Exernplifica multiplicuer,m ibid.nu. 6.7. & 8-
£t ^it£ iri propofno dicatur perfona idonea,ibid.fub tt.
i.&fecjej.&n.io.& 11.
Poflcftbri Ma\oratHs pumtivo liberatur, licet recipiens
de temfore /olmtonti forei a Majoratu dejeilus , Difc.
fo.nit.io.
Prtlato intrufo,fed mmen telerato, liheratur , Disc.i^.
num. 19.
•Procuratori debet efie c*utHS,Ht fibi fatiat oftendi Man-
datum,Difc.i^ n.rj.
Et quid,fi/olVerit bonafide,& ex ]ufbi credulimte abs-
qtie alia recognttione Afandati, ibid.
fiocaiztoii pumtivo,& ^uipalam,& eommuniter repfu
tabaturpro mli,liberat»r', Disc.i^. num.ii.& }i.^
Dt/c.^o. nu 10.
Bxempiifica in Precuratore putativo alicujus Mona-
Jlerit,d.Dtfc.j.^.nH.ii.
Maxtmt, quando idem Precurator altas folutiones de-
fcrippt tn libris M*naflerii,ibid.
£t ex (juibits arguatur ijkt eommunisreputatio,feupr£-
.fuinptum MandatHTa,ibid.nu.ii.
f / an diJfertit,e]Hod tah Precuraterifueritfoluta ejuan-
titas,vel fpecies,aHt ali^ua res particularis , ihtd.m,
28.51. & 33.
Vi9CacitoiipM4iivoHtlibtretur,debet defolutione de-
cere vere,&realiter,nen tmtemper fimpHcem confkf-
ftonem derecepto ejindem ^T-ocHratoris^Difc.iyri.ia.
jimpltd , ejued hu conclujlo procedit etiamin/oivente
Procitratori vero , ftu habentt tJ^andatum ex-
prejfum, ibid.num.io.
Declara,ut nu.i^.& /eqj.
Procuratori revocato liberatur,finon hahuit notitium rf-
vocationis,Difc.}o.fub nurn.io.
Solvere non dicitur,ijui poftejuamfelvit,/lntim folutttmji
recuperat^, Difc.C^.num.^.
de Subingveffu in JHribiu Creditoris diwijfi ad favorem
folventts,Vtde infi-a i^i^r^i.Subingteirus.
Tutori ^utativopecuniam debitam Pupillo an liberetur,
Difc.i^.n.6.
Et quid,fidefolutio7ie appareatper folam con/e/fionem
de recepto, ibid. num.^^.
Uni ex Sociis quando /iberetur,Vtde/upra verb.Socii.
S O L U T I O
Cedctcfeu referri nequit in eam canfam, ^uam excede-
rent e&dem partit^ foliitionum,Difc.%ynum.za. ''
Cedit in catifam exprefiam,licet de fure in aliam ced-rc
debui/}'et,Di/c,\^. nu.\^. ^ 5
£t ^H^flio defoliitione in quam canfam cejferit,tunc fo-
lum intrat,tjHando nullapraceffit declaratio folven»
tii,vel recipientii, & DisCji.n. 1 7.
£t ex contrapofitione partitarurn/olet dignofci,in ejHam
caufam folutio debeatreferri,.Difc. i^.nura.^y,
Ccdic potiw m dehiturn , cui accejjit fiJc]u/fio , cfuarrLt
tn debitum comranumftne FidejHjJore.^ , Disciir.6U
num.^i.
Fafta de erdine alteritts , habetur acfifach efiet ab ipfe-
inet ordinante, Difc.i^.nu.6^.
^d.Qci.ab uno ex hAredibm ceditetiam favore Cohnre-
dum , fi/olvens habehat ah eis Mandatum /olvendif
Disc.iynu,^^.
¥i£kz pre/urfiiturflmte lapfu temporis,aliis^ue cenjeliu.^
ris, de ^uibtu remiffive in Difc.\6.nHm.\J.
Mandantis nomine potius ,ejuamproprto faEla pr<fftimitur
ab ee,qHifufcepit MandattmJolvendi,qHando Man-
dans erat revera debitor,Di/c.C>^. num.^y
Minutatim/^S^? ajferrefolet damnttm, &tnGommodumi
Difcd^fub nitm.\%.
^t^iXiyi folHtienis prebatur ,fi in libro , in qHo eate-
ra notahantur , non legatur defcripta , Difcur,S}.nu-
iner."^.
Notabilis qitantitatis faSla mn pntfumitur , uhi deem
nulla apparet (juietantia,Difc.i$.num.l2.& 14.
Pa6lum de non probanda fotutiene,nifi perfcripturam-i
non tcnet ,fed adhuc Tcftes admittuntur pro jtiftifiea-
tionefolutionis,Difc.6,ynum.\o. '
Praefumpca refultans ex prdfcriptione Statutaria , nenZ
habet lociim,quande conjht,qiied Debitor effeilive non
/olvit,Difc.<)^.num.\7 .
Probatur ad omnes furis e/feUusex cenfe/fione Credite^
ris,DiJc.G^.n./\i.
Jtern ex quietantia Creditoris fnBa inpublico BancQf
Dife.66.niim.^.
Item ex Calcnlo , vel alia tjHalibet Scriptura Credite"^
ris,licet ab eo nonfiihjcripta,ihidnnm.^.
S P E C I A L 1 A
Multiplicari «0« dehent,& de ratione, Difc.^yn\it
Amplia,Ucet agatur defavore Dotis,Dtfc.i}.n.i^.
SPOLIATOR
Rcmitterc tenetur omniainprifiinofintH,ac Spoliatum
reintegrare de emnibus expenfts ,damnis,& Interejfe,
Difc.6j^.n.iti.
SPOLIUM
Commiirum fer ProcHraterem eenfefur rmficatum i
TrtH-
Sc Conclurionutii.
Prifjcipali,qui, habttade eo notitia,ftatim illtr.on re-
nmciavit ,Dtfc.G4^.num.i%.
^rnplia,id multo mitgis procedere , cjuando Priocipt^lii
procnravit idem SipoliHm iudiciuliter fubjientare-i,
ibid.n.2^.
Expciifas extraJHdicia/es an,& ^uttndo fint reficienda iit
fudicio S^oltitFidefttpra verhiE\^cn(x.
Judicialc , feucomt/iijjiim authoritate fudtcis an , er
^itandopojfiteffict violentum e.vfaHo Patrisexequen-
tisy Difc. 6^num, zo.c^ kJ,
£t dec/aranturfeu conctliantftr in hoc propofito Koxx
«!ccifioncs,ti'/(^. ex num.ii.uftjuead i),
yiolciituin ^no.id refeciionem expirfaruin e.xtrajudi-
ctaltum non differt ah Attentatis, Dijc.6^.nu.^.
£t iju,indoSpo/ium dicaturvie/entum, ^ attenmttimy
ibid.fiu./:.,j. i8.cr 19. G~ f'K-ii.
S P O N S O R
Dicirur iHftfjui lponte,(^ non rogatus pro alio prmiitit^
Dtjc.iy. rmm 3,
Et an uijferai a FidejuJfore>ibid.num.^.(y' w«.ij.
Et an et competat exceptio cedendarum, & nen tradiii
fihi Inflnimenti ob/tgationii ctntra Debitoreinprinci-
fa/em,ibid. nu.^.
STATUrUM IN GENERE
.Agnacionem conteinplare non dicitur , quando fceminas
njo.at ad fuccejfionem exciufis Fratribui, ^ Patruii
deftnnt,DiJc. ^l.num.^.& 4.
AnnuIIans Contra£iiu non regiflratos , & excipiens cau-
fam /)otis,eo tpfo dieitur pritferre Dotem, (jr de ratio-
ne,Difc li.num.li.
ubi Annullat ComraElum , non esi a/iud inquirendum,
Difc. i^.n.i.
Commodo Statutorum non gauAet > ^ui nonfubflinet
v:icr.i Civitatisfeu Reipiib/icii,l)ifc .j^\.nu 36.
Confirmatum h Trincipe dicitur,cjr cetfetur Statutum
ab ipfo Principe conditum-Difc. i^.num.io. J
Exemp/ifica i» Statuto,d/ provifione facTtjper Legaium
d Latercc^ confirrnatn per Papam,ibid.num.\\.
An autem ma]oni fit effiraciie Statutum ipecifice confir-
matum d Pnncipe , auim it/ud per inferiores eondi-
tum cum .'■.tttheritate pertniffiva ejusde?» Principif,
ibid.n.jz.8c\^.
Declaiacio St/ituti metior haberi necjiiit , c^uam ea , fUiC
proinana' ab eisdemStatuentibus,Difc.\c).n.-j.& 23.
Exclufivum fceminaruintjuare non ampteHntur ,vei com-
prehendat C/ericos, Difc.^i. num.^^.
ixcluCwum fasmin,irum an /iget flebr&os^vel potius in.
teri//o! feyv.iridebeat /ex Aiofayca diverjtrnode di-
iftnens, videfuprA verb.Wi^hixi.
Excla^ViMn fceminarurn propter mafcuiot cenfetur ajpe-
rum,Qr odiofum, Difc./^\.nitm.i.
Exclufivum fceminarutn pyopter mafcu/os cenfetur con-
ditum , ut bona conjerventur in agnationt Civium.-,
Dijc.^.i.num.6.
Jdeoquenon habet /ocum,ijmoties deficitfaVtr , ^ctn^
ternp/atio agnattonis,ibid.nu.'] . & nu.2^,
Excuflionem to//ens non procedit in cafu contraria con-
'Uentionis , Difc.^y\nttm.\i-
JExecutionem decernens pro /nftrumentis,vei Crtditis,
intehgitur de tic)uidis,Difc.l^.num.i'].
Vide infra z/frt.Via execuciva.
lExtenfio ab icnaparte Sta-uti ad aliam nonfitinmate.
riaoiiof,& exorbitanti,Difc.i%.num.iy
Maxttne , c/uoties conirarium extat de Jure Communi
derifum,ibid.nHm.i^.
ad fcaudes itnpediend.i^ conditum , dicitur cencernerCj
bonum,(j;- 'utilttatempul}/icam,Difc.j6.num,^.
fiyfQihcciaxtribuens Itbris Mercatorutn ^uomodo in-
iclligatur; vtiefupra Vtrb.LihiV.
h\\\?,h\\kM-\s cerius perjonas ad contrahcndkmattcHt*
fatur etiam easdon inhabituare,fi comrah„madfa-^
vorcm Pifci,Dtfc.\^j,,iy. ■'
iDtcrpcctacionem recipn k ftire Coinmuni, itijfhfi i//J
exprefe reficiat e.vmnfecitm inte/tetlum -, Diic. ^8»
mim.j^y. *
Interpret.cioncrO rccipii ab ob.fervav.tia fuhfecut^i
Dtjc. i}.«//w.3j,
Amplia , etiamfi aliiis intet/eSltis ejfei de fure 'Veiion
tbid. num.},\.
Laicalc non comprehendit Contranum jHratUm , bi/ci
19 nurn 3.
Loqucns pcr verha exceptiva , & prnfcfvativa mn itt*
duiit dilhofiiionem,t)iJi.\).niiM 10.
Inte//ige,nifi diifofitio nece/Sario dedHcatur k caftb»s%
dr verbisexprejfis c\usdem Statuti, ibid.nu.ii.
Loqucns/^fr Verba gcneratia a>i arnpleibitur Princi*
pem,Difc.iy.nu,^,<:fr nu.\%.infin.
Loquens/Jfr verba genera/ta non ccmfreh:ndtt Ootetti
tn iis,in cjuibus iffa Dos efi fjcciatiicr de fure pri-
vi/egiata, '^Difc^^.nUrn.^^.-
Mandaiis, Creditores fatisfieri per folidiim ,& /ibrami
remevct cjuarncumi^ue prcttationem a/ioi competenterit
ratione hypoth(C£ tacita,Vel expreJj^.Difc.i^.nu.Z.
'M&ndinSiCreditores concurrerefer c:s,<-Jr /ibr,m,juxt4
unam opinionem dicitur exorbitans , c^ corre^ioriumt
Oifc.i^.num.w,
Contra,fuod dteatur eoncernere pulfiicam utititnttttL^
ibid.nu.^^i
Mandans,^»e<^ Creditoresfuper patrimonio Decoi/ifa-i.
tisfinnt per its,0- libram , an comprehendat C/eric»/^
Difc,i\.num.iS.
"Et an /iget Creditores Porenfes,ibid.nim.i^i
£t an ajficiat Contraoius juraios, ibid.
Et tttrum amp/e^tur iilos Creditores^cjui Piraticam^
contra Titrciu exercenL^^ Difc. 14. ««,45.
MziidinstCreditoresconcitrrere per MStCr /il>ram,c^ ex^
cipiens caufatn Dotis, an inteliigatitr etiarn excipere^
Dotern fimpiiciter /egatam , ve/ lantummodo promif-
Jnm.DiJc.^i., ff.3. &feq<j.c~ n.-j.cr Difc.\^.n 45,,
£t antnhcc caju Dos praferatur <juibuscHm<^ue hypo-
thecis anterioribui exprejfts, diU, Difcii. ««w. 16.18».
io.cr 23.
Mandans in defeflu recurriad Jus Communednteliigiiitt
de fure Cornmuni Romanorurn^on auiem de illo Ci*
vitaiis dominantis,Difc.^^. nu.^^,
Mir\iins,^uod prtftetur fida /ibris fJMercattrtim qu»->
tnodo inteliigatur,vide fnprii Verb, Libri»
Minor £tas ex aliqtiibus Statutis Ita/iacjHoadCrin.t^\
naita reflrtngitur adAnnos^%.quoad Civiliavero/tt^
gocia extenditur ufjue ad Annos iyDifc.\^ w.iy.
Et cjUitfit ratio hujus diverfitatit,ibtd.nu.26,
Odio(iiiTi,vel irrationabi/e non dicitur,fifecjHaturHnarlt''
epinionem Doftorum»/>crt minus communem , Difc,
l^.num. 28.
Excmplifica in terminis Statuti mandantis » juodfilti'
in coridiiione pofiti cenfeantur Vocati,ibid.
1'articularc alicii\tu Loci prava/et Siatutt CivitatiA.
Dominantts,Difc ^.num 23.
Pfsfcribcns certas Jotemnitates in C^rtiira^iltus Mintm.
rurn,ve/ Mii/ierim an compreticndat Contrallus ini»
tos ciirn Principe, Difc>\cf .nu.y& « ij.i^ 3 «•
Princeps,(^f j«f Fifciis non iiganiur Statuit confefloptr.,
Sulrdiits, Difc. 19 riu.i.
Limitaftta/e Statutumfuerit ab ipfo Princtpe ixprejji
confirmatum,& apprebatum, (fr df ratione,ibid,(X Htt»
IQ.adio.
Index Materiarum
Requirens duat qualttates non loAhet kcuin,fi ma tanttm
exillis Verificetnr,Dtfc.^Snn.6-
Weizns ali^Ktdfieri non cen/etur trritare jamfatlim, &
danturexempl.hDifi.c^jjium.i^.
Maxime,<]Hando Statututn nonprocedtt ulterius aElim
annuliando,ibid.nu.i1 ,
STATUTUM IN SPECIE.
Horentix adefi Statutum deferens fecutido f^iro lucrum
integrd Dotii ctiam i» pr£judicium filterum prirni
Matrtmonii, Difc.i^.nntn.^i.
YXoicauxdifponcns ,cjuod Minorma\or ^nnorum iS.
po/fit Vaiide fe :& bonafua obligare,€nuhciatur,Difc.
icf.num. 1-& i-
Florcnti:E disf)onens,capipoffe hsredem Debitorisinielli-
gitur prout de fureyl^ifc.^i nu.i,^.
!E/ ideo non habet locum in likrede Minore,ibid.
Floreiitix disjonens , ejmd Maritus habeat adminiflra-
tionetn bonoru?n extradotalimnfui IJxoris , declara-
tur,Difc.^j.nnm.4^.
Florcntix,/f« Provifio Magiflratus Pupillorum refer-
tur,Difc.ic).nu.6.
Lucen. concedens prdatlonem Venditori etiam habita
fide de pretio.una eumpluribm altis ftmilibm Statu-
tis,refertur,Difc.^6.nu.y
Weicantis Florenttjt. lib.^.rubr.z. examinatur, Difc.n.
fubn.c).& nu \j,& Difc.i/^.nu.Qr ^.ac pertot.
Et lib.^.rubr.io. cxpenditur inDifc.iyin princ.&nu.
^.ac per tot.& Dijc.i^.nu.j. ^
Mcrcaiuiac F/oreniia in materia Sjndicatus, vide infra
■j/er^.byndicatus.
Metcantix florentia de Ceffantibtu ,feu FalHtis inter-
pretari debeiprvut de jure,Dtfc.)2.nu.j^6,
Vrbis cap.iij-CT' 151-lib. I. exferid'iur,Dtfc.6z.num.i9.
&fij'j-
£f cap.151.eod.lib. I. «>'c^ obligationem FilHfamiliaf
exa/iii ia!ur,D!SC.6].num.i^. *
£t cap.i6i.d. lib. 1. rejiciens Creditores Chirographa-
' rios m coficedcnda Ciffone bonorum , vel Inditciis
Dei>itori)dec!arat!!r,Difc.j6.nu>!i.c).
STIPULATIO
/iqw\hr\3,vide irfaverb. SoliJatio.
r "^' l^etn^er cenfeturprc virili, c^uan '0 non fldefl Clau-
)\'i(i\im,Drfc.^iru iS.
/ ; ,..j. if.<;a tn fiipulatiom fatta irj hro , e Vxor^,
ibtdetn mm.i^.
Et taiicafutpteenfenturcpfiifulatior.es , t^uotfunt.
perfonA.ad quarumfavorem caiitat conccjfio, Difc.cfj,
nurn.i').
in Fide)ufliorie an , & qunndo requiratur , videfupra
l/tr^. Fideiuiror.
S T Y L U S
Judicandi non inducitHr,nif per duasfaltemfententioi,
qtta non incidenter , fed exprofeffo articuiurn refoi-
Vant,Difc.\S.num.^^.
"McrcdLtotum.zide fi'p-a verb.McxcitoieS'
_Ti:ibunalis,«w ^«0 litigatur,attenditur, non autemfavor,
& privilegium LitiganiimyDifc. 45.BWW.20.
SUBDI TU S
Bona SHbdiiorHm ^uead protetlionem cenfentur bona
ipfins Princtpt!,Dijc .m.nUTr,.^.
Domini.i^ Superioru- p^uramfarere nonpeteft^quifub-
jacetone-r uin contribmiontfcut cateri Subditi , Difc.
'il.num.i^.& ij.
Vaxfallaper Pri>.ripemprofe,& Snbdiiif romprehendit
etiamSubditos futuros,feu de n -Vo acc^uifitos,Jisc.xc.
VHm.3,1.
'y!mp/ta,ut ibid.n. & nu.^i.
Vmycc^i^tenetnr Snbditos proiegere,& indemnesferva-
re,Dtfc.io.nHrn.i,
Piincipis ifnius Subditiis poteflfe effcere Sttl/ditHm <?/-
terius,Difc.io.nu.y.
SU B H AST ATIO
ndefupra Verb. Dclibcratio.
SUBINGRESSUS
Dari potefi loco creditifiuUiferi ad tcmpus ad aliud Cre-
ditumfruFliferHrn in perpetuum, Dijc.^j.nu. 41.
Exemplifica,Ht ibid.
Dari utpoffn inlocim,& hypothecarn Creditoris dimiffi,
^uare^uirantur, Difc.69nu.10.
Et anpaSlurnde fubinirando ( tjuod efi unum e.v re-
quifitis ) debeat effe expreffum,i»id.nHm.i].& Difc.%^.
num. 26.
Et anftt differentia in hoc propofito inter Creditoremj
agentem,veiexcipientem,d.Difc.6c).nu.ii.
SUBREPTI O
Non inducitHr ex nonfacla expreffione pirisTertii,qHo-
ties tiiudefi mere dependens,8i eventuale , Dift, 47.
ntim.}i,
S UBROG ATIO
TA^afemper inteiiigitur fub eifdem ^naiimtibus, Difc»
57. ««.39.
tdtncfubrogatio rei ioco aiterius hypothecatn prafumi-
turfakln cum eadcm temporis anterioritate,ibtd.>:..^u
Induit naturam ejus,cui facbt eft, Difc. 8i.««.u.
Non datur in maieria hypothecs, in particnlaribHS,
Difc.S^.nu.i^.
Pretii ^uando dftur loco rei, & e converfe , prtccipue i/L.t
particuiaribits,videfHpra ^-er^.Prctiura.
SUBSCRIBENS
Folium album replens de commiffior.e fitbfcribentis neru
deitnqmt,fed eidetnfubfcribenii prajudicat., Difc.^^.
miin.^i.
Eif&pe accidit,quodah unofiibfcribaturfolium aibttm,
iiiudquepoHea repleatur ab aitero injormato de in-
tenii(inefubfcribentis,ibid.num.^.
Habctur acfi totam fcripturam fnbfcriptnmpropria W(J»
nu e.xarafiet, Difc. ,ynu.^.
Prsfumitur vidijje, & legiffefcripturajn , ac piene fci-
vtffe quidijtiid in ea continetur,Difc,}ynH.6.
J deoqite fi vpilt impugnare obiigationern contentnm in^
fcriptura fubfcripta, tenetur concindenter docere de
deceptione,ibid.nu.'^^.
SUBSCRIPTIO
Du^Mco.tJi anprabeat conjeHuram faiftatis, Sc qttand»
dicatur talts,Difc.}^-n.i6.
Et an dici mereatur tnfoiita catitela,ibid. num.zj.
Folii aibi non prdjiidicat,nifiprobetHr,(^uodfuerit reple-.
tum cumfcientia,& voiuntaie ftibfcribentis , Difc.t,^.
?t u. 10 infin.&\nim,t,2,
in Folio albofacki non pricfumititr,nif doceatur , quod
fttbfcrtbens foiiiut ejfec fmilia foiia retinere, Difc,}^\
num.j & II.
Et uiterius probafi debetfnbtraBio,velpoffibiiitasfHb-
trahendi idem foiium,utrobiqHe ibid.
Gcncalhci fa&ifufficit,nec requirittirffeciaiii omniur»
in fcripttira contentornm, Difc^^.ftum ii.
£t reprobatiir Bzn.tenens cenirari!tm,ibid.
Hypotheca adieHn in corptrefcri^tune, an, & quand»
extcndatur adfubferiptionem, Difc^ynu.z^. .^
Interpretanda eft in dubto contra fubfcribentem, qiiHpem
terat apertius iccj - »', Dtfc.ii^,nu.i% .
Limitata , & reflrihn cim CiaHfttlis taxativis, nen im-
portat approbationcm omnium contentorum infcripttf-^
ra fufcripta,Difc.^^.nH.S.
Militarium expedittnumfub quaformafierifoieatper.
Ceneraies,fen Ducts ExercitMum,Difc. 35. v, 9.
Obligat
& ConclufionurH.
ObHgat fkbfcrihentetn relfeSln omnium infiriptHrafnb'
f<r:^ta coittentorumy Difc.^^y.nu.^,
Ampha , licei cerpusfcripturic fnerit fcriptum manu
alteriusC»ntrahentis,feu Creditoris, Difc^^.nu.t^.
Etdfratione,d.Difc.^^.nu.2.}.
Prdifertim, ^Utcndo ultra fubfcriptionem concurrat ap-
po/itio SigiUi,t^uo Utebatur (ubfcribens,ibid.n.i^.
Rcferciir regulariter ad omnia contenta in fcriptura
fiibfcripta ^nifi appareat e.vpreffe limitata, Difc.^^.
nurn.ii. O' 16.
AmpUa,qtiod referatur ad omniaetiamremota,ibidem
Tium.ij.
Teftes non requiruntur in calce fuhfcriptionis, cumfnffi-
ciat iffamet fubfcribentis confeffio, Difc.^^.nu.^i.
SUBSTITUEN S
An>(^ qitand" tencatur de faHo Subfiiiuti , vide fitpra
verb .OfHchliSyVerb. Pnpoiiens > & 'uerb. Procu-
• rator.
SUBTRACTIO
t^on prafimittir, ni/iconcludenter prcbetHr,Disc jj.n.S.
SUCCESSlO
Foemins non minus ,<juam mafcitli de fure Communi ad
/itccejjijnem admittuntur.Dfc 41.?.».!.
Hebraci quomodo inter fefuccedant, tde jupra Vfr^.Hc-
bisi.
Vxoyiimxoi^ws in aradu de Jttre debetur, Difc.^o.n.^.
Amplia , id procedere nulla habita diJiinUione inter
Agnatos,r}elcognatos,tifafeulos,velfoeminas,ibid.nu.^.
^Difc.^i. num.l.
SUSP ECTUS
Dcbiror quando.dr qnomcdo pojfit jiirari,(frc*pi Htiftt-
jpe£tus de fuga,vtde !"<p-a verb 1 uga
S Y N D I C A T U S
AhColatusfemel a Sy>dt:atu tun pnsr/t a^nplius adin-
jkinti.tm aliorum molejkirt Di c.^t.nu>/,.j^.
Amplia, etiamfiquis non fuerti expre/je at/jolutus ,fed
folumtaciteper lapftm tern rris, ibrd.nttm.^:^.
Maxime,<^uandeA^ores nequ^uvt alUgare ignorantiam
hujufr/todiab/bIufionis,ibid.nwn 55
Socius an V.Jeat intentare SynnicAtum contra alium^
Socium,Disc.p. nu 6 cumfe<j<].& per tot.
£t an Syndiratus d^tri po/fit pro debito particulari e.x.
tra caufam Socialem, ibid.nu.w.
JdeScacutis in propo/iio Syndicatus Mercatorum,& qiti
a^antde materia,remi/five,T>if.-^'] nu.l.
Statutum Curia Mercantii plorentinx. in materia Syn-
dfatus dici:ur exorbitans,^ ediofum,Difc-i7-num J.
Vtf-^Z-nu.ii.in fin.
T
T A C E N S
in Contradu a/i^uam circum(iantiam,vel qHalitatem,
^UiC retraxiffet ttlterum a. conirahendo, dicitur in de-
lo,Difc.^^.num.^i.
T A C I T U M
Operari nonpoie/iplus,e/uam e xpre/f:irn,Difc.^Q.n.'].
TACITURNITAS
yenditoris in non exprimendo qualitates rei venditit
pravalet cuicumtjue negUgentiii Emptoris , Difc.6o.
Kum.^j.
T E M P U S
'Appofitum «'« dubio cenfetur gratia fellicitandd , norL.
extint^wndjt obligationis, Oifcji.num.^^.
Conccirum in dnbio cenfetur favore Debitoris , & ebli-
g^ati, Difc. J^.nu.ic).
Contra<ftus regulariter attendi debet ad dignofcendum
^Hid fub illoeomprehendaiur,Difc.io nu.^.
Pebicor» conce/fum ft expiravit , (.xfludit emdtm 1>e-
bttorer/tab ejns benf/icio._)Difc.-i.n^m.-i^,
adFavorem a/icii]iis adfetlumiion debei in illius odiuH^
retfr.jue,i D:fcy.nttm.6. ". ,' ' '
Noi\ currit in ContraHu,, vel disfgfitwne cor.d^iionAlit.
mftpurificata ioniition€,D\f .f nurn.-j.
Non curntpo/i anum,c]ui defiti >iatura,vel ex Partinm
convcnttone debet p> .icedere,Dlfc ■j.nmn.-j.tr, fn. '
Non currtt, m/i a die,c^ito alter ex Contrahentibus im-
plevit ex parte fu!i,Utfc.-ii.ntttn.i,o.
Non currit impedtio exfaclo Adverfarii, 'Difc.-Ji n.}u
Ei de ratione,ibid.n.^i.
Non efi modus tollendt obIigationem,Difc.}.niim.i i. '
Praifinitum utri^fte Contrahentijitando dicatiir, Difc,
•jl.num. 35.
Probari debet pr£cife,quando efi de fubfiantia di/pofitiom
niSfOisc.^S.num.j.y- 'Disc.Z^.-ittm.i^.
T E R M I N U S
Vtde pleniusfupraVerb.'Ycrv.^\i%.
Prorogatio termini in examint Teflimn an , (* tsuand»
eau/et nulUtatem , fi faUafit abpjue Speci..licti/mif-
fione Pap£,vel Principis.Di c S1.nuM.20.
T E S T A M E N T U M
Conditum in loco,ubi ex Statuio,vel coifuetiidinefn//i2
cinnt duo TeSles . validumefi,cc- frobat etiam extrtt
Territorium Statueiitium,Disc. Gene^.nmn uo.
Condicum coratn Princtpe hubetur acfi efih ex.-,atutn.
penes Ana,ad hoc,ut nuU<tineo requirantur Joie/a*
nitates, Disc.^i. nutn.zi.
TESTATOR
Agnationcm contempla(]e non dicitur, ejuando fot/ninaSf
vel cognatos ad fucce/fionemvofavit, eofque prKttt(ii
agnatts,Disc./^o.num.6.
Aflcrtio Tefiatoris et/it/fa in Tcflamento per eum confe.^
Uo tii bona vatetudine,nonprobat,Disc.^o.nu.^^.
Divifionem an, Qrquandv v.-ileat m perpeiuum prohibe»
re,viaefuprA «ff^.Divifio.
T E S T E S
de Audicu deponentes nan probant., Difi.$i.iJU.^o.
Deponences de tempore cum ditiione incirca , adhue-,
prih.^.nt,Qrde rationeiDt/c.Bi.nu.zy
Examinari ad perpetuam dejerviuiii pro adminicu/o»
Difc.^i num.i^.
Judxi a>i,Q~ cjtiando admittantur in Tefles , Videfupr*
verb Hebni. -
Judx quid fervare debeat in prabetida fide Teflibut,
Dfc.S.nur/). 31.
Nulliter exautnati deferviunt pro adminicu/o > Difc^.
num.ZAf.Q- Di/c.Si. ««?//. 19.
Prsfiimptioncm Jurispro fe habentes inconcurfu majfil.
ateenduntur,Dtjc.c). nu.zi.
T E S T I S
Confefiarius atte/knsde vuluncate Pxnitentis prxdefun^
i}i,pleneprobat.,l)ift.^t.nuiii.\Q.
Ht^oncns per verbut/i nelcio non i/ieretur a/tendit^Difci
. j8. nutn.iS.
Ar//p/ia,/icet pofiea infecundo examine a/ferat ,/efci'^
re, tbid.n.icj.
Falfus in parte reputaturta/is in totutn,Difc.^.n.J9.
Mcdiacor Contraclui ptenam/idem meretur, ljisc.')i.niu
i^^.Cr Difc.^i.mtn.},^.
Atnplia,licet fit unicus,d.'ltfc%i.nu 37.
Sacexdosptene prob/it..,Dtf ^i.nn.io.
IJnkiisdeponetis conira Iiifirumentum non attenditurt
Dtsc.i^. nutn.^-j.
Unicus an probet,necne , reinitiitur arbiltio Judiciit
Difc.Si.nu.zj.
T E S T I U M
DQ(c&:asfuPpleiur ex numero, ;«f.5:.'7.ij.
Vu 4 Rcs"J»
Jndex Materiarum
Regula cerU d4ri neqult h mttteria prtbatianis Te-
Jtinm, Dt/c.ii.mm.^^.
T E X T U S
in Cap. fiii Je Ufuv.rw t^nibfu terminis precedtit , deels-
rarur.Di/c.jo.nnm.^.iS' 4.
in l.cjuod faepejS.in his,& §.cigo & fi Grcx.ft. de con-
tiah.cmpt.o ejns intelleiliu Adducttur, Di/c. 8. w«w.
i.& 5.cr n.j.cr 8.
ii l.qui aucem.fFdc his,c]ux in fraud. Crcdit. refertHr»
C7- explicatur^Dt/c.^^.e.vmm.i^.HscjHead 15.
in l.fed & fi Pupillus ii.§.dc quo palam, & >.leq.fF.de
ln^'K.!i&.perpenditur,Dt/c.in6. num.lt>.
£t declaratrr,ibid.num.^l.dr 38.
Etcuf/i diJ}in£lione exarfinatur,ii>id. wK.j^.c^^^J.
in l.cum apud, fF.judicac.folv. expenditttr , & dedara..
tur,Di/c.c)i.nH.n.& u.cT' Di/c. ^t.num.i.
in l.locacio 9.§. Reliquacores,tf. de l^^AAicexpenditury
er declaraiur,Di/c.<)j. f}H.i.& per tot.
in l.fi mcS: Ticium, ffdercb.crcdic.fi ccrc.pet.c^ aciui-
tas abeo derivuns iauda!ur,Qr extollitur, Di/c.^.n.^^x.
JEt ad materiam hit\tu Tcxtus vids latitis /upra veri/.
.^quicas.
in I.1.& z.fF.de reb eor. expendicur,& ex3minacur,D«/2-.
i8.«.5io.G7- 41.
iu 1. AriftcfFqua; rcs pignor.oblig.poff.^ de illitu ma-
leria ugttnr t» Dijc. Gcj. num.io.Qr u.
in l.cum Tabcinam,ff.de pignor.^«/<i difpon.it.Di/c.Sj.
nui/i..^,
Ei iri ^nibus termitiii procedat,ibid.nurn,<).& 10.
in 1 1 ff qui pocin pign hab.eA-wM/»i?ri«r,<jc canctliatur,
Di/c. G^.nuih 31-6^ }?.
inl.ii;teidum, ffqui pot.in pign. hab. & de ejus mate-
. rM,.'J; <.8v''.5o.5i.34 5^36.
in l.c.^ coiicrariojrt pro Soc.e pendiiur^Di/c^io.n.y.
ii\ l.rei communis 45.& in l.merico 51.ff.prG Socjuid
diff>9nant, Di/c.^yhhm.i.
St an in duhio pravaleat Texc.in d.l.mctico,«^i«i.w.ii.
in 1.CX partcff. de Coioi.adducitur,^ cenctliaiur , Dt/c.
6').n.j6.& ^J-
jn l.i.Cde conven.Fifc.Debic.lib.lo.^/f«f «.v<t?/j««4/«r,
D1Jc.26.per fot.&priecipHe ex mfti.^^.u/jue adfin.
in l.unic.C.de impon.lucrat.dcfcript. lib. 10. expendi-
tur,Di/c.6o. nutfj.io.
inl.diffamari, C.delngcn. manumiff. f^ide fupra verh.
Diftamatio.
in l.per divcrfas>& l.ab Anaftafio,C.Mandac.C?' de tna-
teria cuftt/uis limitationibus addutttur, Dt/c. 59. tx
nuf/t.\c).u cp-eaiii,.
inlunic.C.quand.lmpcrat.incerPupill.&Vid.&dema-
teria, Di/c.j^ype tm.
in l.licccCqui pouin pignor,hab.f.v^/»V<j^«r,(^ dt ejHi
?naiert.,,Dtsc.ii/{/er let.
in l.(cripcuras,C. quipoi.in pign. hah.plene exarmna-
tur.Di c.hiexfiuffi.i^.fere u/^ue adfin.
in l.i & 2.C.fiaiitiq. Crcclit.& in l.ei,quifub imagiue,
dc diftra6l.pignor.</ff/<Jr<«/«r,Diyc.57. nu.ij.
in l.acci p:am,Cde \jCai.e.\penditHr,Di/c.6i.fi.i.
in NovtU. -.(^i.ut faft.noY. Conftit. /aiiffime expltcatiir,
Dtjc.yi.nuffi.^. 0-/icjq.
T 1 T U L U S
Baro, vel FeudatnriHi an dtflratta Haronia , Vel Fetido
fnjfmt adhuc vetinere titulum,& denominationein^,
Vtde/upra "Uf^.Bato.
T R ACT ATU S
Non attcnditur r guiartter,/ed eonclujio, Vt/c.j.nHm.8.
& ,j.yt.4. .»«w.9.
T R A C T U S
Adjedkus 'nabct regrejjuin contra !i0ribenttm , <jt\Ando
Trafkiadejw favorem fitBn non habuit efenHm-i
Di/c. 5. fium.y^.
Ev quafido teneatur a&ionetn dirigere cofitraeuf/i , ad
cujtu commodim Trachfuit ordinata , ibidem nufn.
35- ©-S^.
Mercator wo//^r<i«/ CorresJon/aiiTraaam ei depro.xi-
t/wfhciendamnon obl\g,:t cufndetn Correipon/JeffL.^
ni/i poJicjUam ifle Traliatn acceptnVihDiJc.yrni.l. ;J
Meic^toiam a^HipoUentpecHnianumeratti , Di/ci./ub
tiim.^o.
InttUige , dummode in vitn illarUfn/e^uaiur /olmio^
alioA enim daiur regrcjjits concra Trahentc/fi , Jen
Scribentefnjbid
Proeurans TraUairt ad favorem alteriiu , non habet
ailionem contra iflutn,/ eademTra£la non fuerit effie-
clfiata,Di/c.j.ri.^i
TRADITIO
Rci prafutnilHr futJajhnie hp/n umporis , Di/c. \6,
num.i6.
Exempltficain Mobiltbtu,& Acconcie dotalipromijfir
per Mnlierem Viro,ut tbid.
Rci vendiix an Jujficiat pro translatione dominii itta
Stnptorem,qiti pretiura non/olvit, Dt/c.^G.nHm.\x. 14.
©•15.
Eti^mdflnnte Clan/Hla CQn&.hi\t.i,il>id.n.i<i.
Rei vendiia an faci.it prd/iimt,halfitar/j fuifefidem dt^
preiio per Vendtioretn,f^ide injid tf rt.Vcndiiot.
TRANSACTIO
Commoda tnuita affert,& ijHX,remtffve, Di/c 59 ».41.
Confcfllo ««»^<j in tran/afltone jlene probat ionira,
cotifiten efn,& de ratiofie,Di/c c^nutn.ij.
eft ContracSus /Irifii furis,Kuilam idcirco adtnitttns
exienJionem,Di/cur'XO.nHfti.i.
Fafta per tna]orefn partem Creditorurn ligat cateros
mtnoretn partetn conJltntentesfDi/c.w.num 3.
Et vide laiius/npra verb. Creditor.
T tixiiiis,& /nterejje an , & ^uando Valide cenVeniri
pojjit in vim tran/anionis,Di/c.67-n.2~.& 28.
Iiucrpretarionem rf6i/;<V<i «•««/<* yi«<»/», & inxia rnenr
tefn,& intentioneni Tran/geniiHtn,Di/c.2x>.nutn.t}.
Exemplifica,Ht ibid.nu I4.
Lxf\v^,vide/Hpra Virb.LxCio. ^
Scmciula per Partes acceptata habet vtm tran/'.£lionis,
& pa£li,Dtsc,io.num.i6.
yif/jplia,eiiar/i/t ngaturde Sententia nulla,ibid n.ij.
Tempus traft/a^tonis attendi debet ad dignofcendum,
quid/iib ea contineatHr,Di/c.io.nM.^.
TRANSPO RT ATIO
A6iox\im,vide/iipraverb. A(fta.
TREBELLIANICA
& Falcidia habetnr pro prohibita m 7 ejinmefito , ^uam-
Vts non e.xprimatur , \HXta cpinionetn TribHnaliuntj
Neapolis, Dt/c^^^.nu.^y
Tillis primt gradits frohi^erinonpoten,inxtA opinionem
Fioretiti<tireceptatn,DtJi.iynH.i6.
T U T O H.
Vide eiiatn/upra Verb. Pupillus.
Conna(3um nuUtim celehrans pro PKpiUo, tenetur tfgti
eutndernad darttna,& IntereJfe,Dijc. 61. nut/i.iZ.
Expcniae Veri/mtles boni/cari debeni Tutcri ciiatn abt-
ejue alia iiiflificatione,Di/c.^o .ntim .\6.
^oivwwz. Oebitorum a /t contraila efie idonea tenttur
prohare,ad effetlum,ne obligeturde proprioerga yir-
piltum.Di/c.6i.fiH.:fz.& 55.
Pccunias Pupi/lares credens per/onis nonidohe:s,teiJetur
ad re/}ituiionemdeproprto,Di/c.62.nuH.2^.
Soh cusTutori putativo pecuniam dcbit.vn pnpilfo , aiti
iiberetHr,Di/s.iynum.6.
Et
& Conclufionum.
Et quid,fidefolHtione ^ppareatperfolam confejfonm
de recepto ejMsdem Tiitoriijiiiid.n.}^.
VAGABUNDUS
Dcbftor, ifui ex improviferecejfu a ioco,ubi inanent e\m
Credttores^nec um^Ha?nfuit reverfus , dicitur vaga-
i/undui, dr infuga , Difc.j-r.num.^Q.
VECTIGAL
Coi\i\i(iotVeBigalium,fi dehito tempere nenfolvat ter^
minos conventos , potefl expdli , ^ Igcatio refcindi,
Difc.c^^.num. jo.
ConiaOiQz VecHgaltum ne^uitfibi SociumajJHmere abf~
^ue confenfu, & approbatione Principis,vtl Carnera,
&de ratt9ne,Dtjc.4f-j.n.i']. er Difc.jfi.nu.^.
Arnplia,ut d. Dift..^j. num.iS.
Contra,ejUod irno interfit Principis,feM Camert habere
plures obltgatos,tbid.n.ii.
Declara, tu ibid.
Vickax proprie id,quodfolvitur prorebtts Civitati inve~
Bii,veleveBis,Difc.^j. num.y
Jtem rd,(]uod Principi,vel Reipublicdifolvitur exfun"
dn (^eEligalibM, ibtd.n.6.
Minor anpojfit conducert Appaltum VeBigalium, vide
fupra Verb.M\not.
Rcliqiiacores VeUigalium, vide/itpra Verb. Appaltato-
res.
Solemnicates prafcriptd i n locatione VeEligalium non re~
quiruntnr, quando Princeps locatimmediate , 'Disc,
^j.num.ii.
V E C T O R
feuNaviculaiius ^uis proprie dicamr,Difc.g'].n.Z,
VELLEITAS
in Contraftibus non importat iHorum ferfeBitnentj,
Difc.^unHrn.^.
DiCpoCitio perfe£ia inmateria ultimarum voluntatitm^
mn refultat ex verbis denotantibus fimpUcem vellti-
tatem,Difc.6.num.6.
V E N D I T I O
per Aveifionem ^uandsfieri dicatur , Vtdefupra verb^
Emptio.
iid Corpus dicitur, non ad menfuram, cjuando venditur
totum Frumentum,vel Vinum exiflens in tali loeo , li~
cetfub paHo il/ud menfitrandi,Disc.i.num. lo.
1>eclara,td procedere ad effcElum,utfi Frumentum,vel
Vinum (orte excedat /^uantitatetn enunciatam per
Venditorem , pojfit Emptor illud plus prtttenderefnb
.froportionabtli augmentopretii infingulos tJ^odios,
t/el Amphoras conVenti,^ diftribHti;SecHS autem ad
effeEium pericHli,ibtd.& nu.u.& u.
ad Corpus an dicatur , vel ad menfuram, ^uando v?«-
dHntur res fub eerto numero,cum adyinSlo , & quot-
quoc ct\xm,feu,o qucllc Cziznno^Difc.Z.nmn.^y
Ef e^uid, fipretium in fingulas res fuit diflrtbutHmj,
ibidem nu.\6.
ad Corpusi^i«'/«r, nonadmenfuram ,quando vcnditio
fuit fa£lafub unico pretio per vtrba quantumcum-
quc fit, Difc.Z.num.ij.
Amplia,licet enitnciatafnerit certamenfnra^^nt tamen
poflea defecent, qttia tali cafu menfura dicititr adje-
tla demonflrattVe,non limitative,ibid.nH.i2.
'Limita , ijuando mala ixpreffio menfura fuit faEla
fcienter,tbtd.
jGregis licet totalitatem,& univerfalitatem impartet,ta-
menfiinfingula Capita pretiumfutt diUributurn.te-
. ricutum ceniingens ante numerattonem Capiium eft
Venditori€,Disc.i.num.j.& 8.
'Jttrc Credttoris ^uAndo dicaiHr faiiA ad fnem txcln'
dendiJHs cfferendi , 'Disc.fj.num.K).
ad Menfuram dicttur,non adcorpm,ciuavdoContrahen.
tes tncepermt a mcnfura, no,iacorfore,D\fc.%.n «
Maxtme,^Handocertum preiumfutt co>fliiumn in^
fingulas menfiiras,ibid. mm.xG.
Natura Vcnditionts efl rem tradere fed non transferrt
domtntum,Disc.^(,.num.\x.
Nonpoiejiproparte valere , &proparte non, Disc.^G.
fubnum.i^. '
Padum redimendi ^uid opereturin venditione, videfM-
praverb.Vzdam.
Perfedla ^uando dicatur,ad plures effiUMs , vide fupr*
Verb.Emptio.
de Peticulo rei vendita an,& quando cedat damno Em.
ptoris,vei venditoris,Videfupraverb. Periculum
Robur defnmtt afoluttone pretii,non aaiem a tradttion*
ret,Disc.j6.num.i^.
V E N D I T O R
Apothecx, vel T^egotH an valcat liciie pacifci defrw\
cltbits cum Einptore,Disc.6j.num.i<),
Ceruiorem reddere tenetur Empiorern de e^ualitate rel
vendita, aiias tenetur ad damna,& Intereffe , Difc.
Co.nH.^6.
Amplia, juud tacitnrnitas Venditoris in hac inateri^
pravaiet cuicum^ite negligentiA Emptori<,ibid.n.ij.
de Evidioiie cjuando teneatnr erga Emptorem^videfu-
pra verb.h^iStio.
Fidem de pretto habens erga Empt6rem,regulariterpofl~
ponttur Creditoribtts ejnsdem Emptoris,Dtfc.si.n.yW
Amplia,licet convenerit de generali hypoiheca pro ob-
fervantta ContraflHi,tbid.
Et affertur ratio,ibid.nutn.%.
Hac tamen opinio apierisqtte cenfetur affera,irratto~
nabtlts,& acjuitati repHgnans,ibid. n.^.&6.& Dise.
iS.nHm.j.
Ideo^ue m pluribus locis exiant Stntuta concedentitt
prilationem Venditori, etiam habtta fide depretio, d»
Difc.^a.nu.^.
Fidem de pretio non habens prdfertur quibuscutntjuz^
Creditoribns Emptoris pro affecutione pretti,Di/c.<6,
nu.^\& Difi^.num.-iCf.
Ampiia,(juod ilti competit rei vindicatio per ffecttm^
exemptionis a contribHto,d.Dtsc.^6.ibia.
Fidem de pretio erga Emptorem in dubio habuiffe ncru,
pr£fumitur,Disc.^ti.nH.io.
Ampiia,non cenferi habiiam fidcm depretio , nifi ex-
prefle dicatur,ibid.
Jtem ampiia,hoc procedere, licet Venditor retn tradi-
derit Emptori,ibid.nu.iu
Et de ratione hiijus ampiiationis,ibid.n.\i. &fHb nttm\
\y& mi 15.
£t ejiiid jkinte Claufula Con(litut»,«^»W.»«.i<?.
Item ampiia , licet Venditor partcm pretii receperitf
cjuia nthilomimts non cenfetur habuiffe fidem de refi-^
duo.ibid. »«.14.
Et deciarantur contrarii,ibid.num.\i.
Fidem de pretio habuiffe an di.^atur ex eo,'^uod Empto-
ri diiationem conceffit adfoivendum pretium , Difc,
$6..n.2$.& 16.
7 idem depretio habuiffe nondicitur ,fiidem pretiumj
erat declarandiim ab zy£ftimatoribuj,Difc.f6 nf-i^i'
£t andifferat, ^uod deciaratio pretii juertt commiff*
certs perfon£,vei incert£,tbid.d.nuM.x7.
Fidcm depretio habttifie non pfafumiiur erga Emptorem
ignotum,Vet non /ecuritm,Difc.i6.nu,iB.
Fidcm depretio habuiffe tton diiitur,t>ec amittit rei vin-
dicattonem,^Hando decepiusfuit incredendo,fibi jh-
(tmfore fulniurHtapretium per tfnptortm, Difa.n.
11 ir
Index Materiaruni.,
II.©' Difc.')6nu.i^.& Difc.%^.num. zi.&^z.
fmAns yecoj/ipetfativos qnando licite pafcici ValealJ
cut/t Emftore,videfttprii vcrl^.Vindim.
Fiumenti vide fupra 'Verb.Vtamcnmia.
Laii.T vii^e fupra veyl/.l^ixlizlo.
iAinoi: eodet/i tewPo>-e,cjU9 ei/nt an Valeat pacifci aepi-
onore ret empt£ fhvore veiiditoris cjuous^ue/eqtiaiur
felutio pretii,vide/i:pra •z/er^.Minor.
Padiim redmendiv/tc>!s excr^ere qnul tcneatttrfefun-
dere Emptori,v*ie fupra verh.\^3.i\.wva.
poft Pcifcd.im vefidfioiicm rion poteji arnplius i?}prajn-
dicium Er/iptoris difponere de re vendiru,Dif.%.n.x^.
jn Poircflioiic rei Ven.iitj: e.vifiens e.v caiijaprettt no/i^
folutt,»! cjno dijferat A cafii,in ^no nonft in pojfejfio-
neyDtfc. 56. '•«?/;. 58.
Rei vmdtcationem an amittat,vel ei reniinciafe cenfea-
tnr e.v eo,(jUod i/ifteterit pro ajjkntionc pretii in con-
curfu Creditoru/n,Difc.)6.nHm.^O}i.&}}-
ReCcwam fbi dominiit/n 1 ei vendit£. , videfupra verb.
Rclcivatio.
Scicns legemiVel Banr.um de prexir/io promnlgandw/fL.,
auvd erumenitivi vilioripretift venetatitr,ad <juid te-
neaiitrerga Emptorem ignvrantem>ciii Vcndtdit Frti-
mentui.t majertiC^ currenii pretio, Difc-^i.nu.^cf.
Tenctiir Emptori ad Interefc cjuantiplurimi^fire/n non
tradidtt intra :en,ptis conventunifDiJcj.nHm.w.
Et exei/rp/ific.uur in venditore,<jui erat obligatus tra-
dcre E >umenttim intra certum tempus,ih'.d.
1>rottt etiam tenettirad idet/t In:erep,c,itoties non ha-
bei/at reverarem^einam vendidit,ibtd.>iu.\2.
'lenetinjo/tim tradcre rem er/}ptu.rn,& op erari ,ut Emp-
tori eam habere/iceat, non atttem ipjam re?nfacere-j
Etnpioris, DifcGo.n.j^.
V E N E T I
An habeant do^niniutnA-faris Adiiatici,Difc.*).n.i^.
Etqiiare amiferint Regnum Crctenfc,DiJc.\^.n,i^.
'iAetco.tutim exercent al/sqtce jaflttra l^obilitatis, Difc.
(jener.nH.q6.
VERRA m GENERE
Clara non adrnittmt prafut/iptiones , & con']cUuras ia^
eontrariiitn,& DifcJl.nu.iS.
Denionftiacivc in duhofunt accipienda,non verh taxa-
/iffjD);/. . j\.nH.ij.
AmpliaprsJertiir.',cjuando verbafunt numerativti,ibid.
Enunciaciva, vidcfupra 'yc>'/'.Enunciativa.
Prcrtcviri /^^«^octt in Conlratlibus rejemntur adprx-
fenst^uando proferuntur a Notario,velTertio , Difc.
5J.«!<7«.JO.
Exrmplipca in GontraSln Cenftis ebillaverba, habuic,
& reccpicr; /^.
J^mp/ia , licc! prvferanttir ab ipfs Contrah,'ntibus,
^uando esffuper /riuacontrahiiurtnon exijitt inprx-
fentia I'artt::)/i,ii/id,nu.^l.
Prrrtci iti ternporis, qitando fiint narrativafacli , con-
tiuent ternpus priiJens,DijC,^).num.)i.
PrjEceiiti temporis , cjuundoverijicari pojjunt etiam diu
fr,efcnti,tnierprctari debent cenira il/um,ijui in e^Je
fundat.,DiCc.^(^nHt/i.^l.
VEKBA IN SPECIE
A' diipofizionc important dominium perfonA nominata,
D,Jc.%%.nu.i6.
Contra,ijUoo vulennt etiam itnportare tntram admini-
Jlratio)iero,ibid.num.-^%.
'Deelara t)irnen,Ht num. 59.
Allaqualcle Paiti danno foiza d'Iftromento giuratcc
gu,inncigi.^to in forma qttid importeiit., vid; fttpra
vcrh. Hypothcca.
A'miori(ico extlndunt animmi contrahendi pro So-
cietati^ , d.Difc.^^cf.num.^o.
A' qnali iii cicdico cjuid importcnt inter t^iercatore:»
DtJc.ij.ntttn.i\,(S' iS.
Caiii'a.an,& in cjuo difcrat averbohisyDif^i^n^ii.&i^.
CcAcvi: ftgiiifcat cjuafi di/cedere, & a//eriimfiii loco pe.
ncre,lJ/Jc.\6.nim.u.
Cotitici adjcnit//i in /itteris Cambii an impoytetveram
nHmera!io;ic?n,Disc.i.nHm.}l.^^.(^^6.
E pcr iioi important Mandaium jg/vendi Ad\eUo , tlice
Miindantiutn,Dtfc.i.nHni.i^,(j' '; ijci.nu.^. ' *
Fodc tamcjHatn JiibliintiiVi imperfcCii importat condi-
ttonetn,Disc,66,n!im.2'J.
^utm fgnificat tet/ipits pri2teritum,Difc.^Q.nu^o.
In computum,7«:<i cperemur info/niione,ve/ promijfto-
neJoiVcndi,Difc ]\.nu.\y
Infra voi , e mc liconti lono con^e foldati importanc
fo/idaiionim,& Iihcrattonem,D.:Jc.^.:[.nit?/>.(f,
Mi obligo di mio propiio ^iiid importent > vtde ftipra
z-erl^.Hypothcca.
Nc havcrcce fubiro il rimborfo vnportant promi^io"
nctn relevatitnis , Dijc.ynttm,\^.
^oitvel no^to prafefert conieUnram Socittnti^ , Dife^
^Q.nurn.lo.
Pagarc in litteris Cambii in quo differct ab aUerover"
^dpiaccia pagarc,0//t.i ««w.^i.
Ptr d\tKit3.m\JiipponHnt,fecHmm fHiJfe niimcrationer/L. 'J-
Ve / iriittitutionetn f/ni /ii fuinT/!£, DiJ i .(jemr .n.\%o',
Ee anadmitjhnt prolihioncmin contrarit{m,ihid n.ij^df
feireferri pofftnt ad a/iam caufvn pr.cter M»iiiH/?i..t
tbid.nnm.iyi.
DtfiingHcut num. 1S2.
Pcr iiuendcrlcnc conloio importzimjfecicmfdejuj/ion^,
Difc. \6. num 5.
Per livakrci ir/formnt tinin.um rccnperatidi fo/Htumjf '■
Vei prot/iijjttmpro a/ie,Dif(. 1 6.niim. 12.
^oiTitinc/ud' c?nne tei/ivtts ettain fiitttrtun, l^tf.cf\.n,]%. ■
Pro le,& pcrfona nominanda (juid importec,Dif.\2.n.io.
Profe,vclcui Ipcftarecaut pertincret Cjuid tinportenc,
pr.cfertim in materiA Afecura<ioni>,Difc.\i.n.').
Kech comAiMipr^feJernnt ve7am,& realcvn.ttmeratio^ ,
nem^Difc.Genernutn.^-]^.
Remancat in auo dijferat ai> a/tero rcdear,0?/r.(^,w,i^.
Rcmancac ut piius c^uid iinportent,DiJc. 57. nu^6.
S'\ placucrit an t/nportent cnndttionem rejcintivam , Vel
fitffenjivam, DiJe.6.nH 11.
Et &n adfit uiia differentia inter verha affirmativa fi
placucricc^ negativa fi dilplicucrir, ibtd.
Srarc dcl crcdcrc quid in.pcrtcntpmjertitn inter JHer-
catores,Difc Ci.n.^.Difc c)%.r..^\.& 52.
Snpra [eprsftfertint ffeciem (ideiuJfionis,Difc. \6.nu.^.
c 1 vide ibid.nts,^.
Valura cambiata in litteris Cambii adjscta. nonimpor-
tnnt numcrationem,Difc. 2..««.;^.
Idcmtfue eji de verbis per la \a.\v:afinple:iier dajeilU
abfyf.e exprejjicne in concanti. ihid.nii.^^.
Vcllcm //.' CtniraUibHi non coneiudit itlortimpcrfenit-
netn,Cy- cc)!c/uJioiieT//,DiiC.6.nH,y
Trout & »« tertniins y.liiir.urum vo/untiztum non ar-
gttis dijpoftioiicm ferfecir.nt. ,ibid.n!i.6,
VERISIMILITU DO
Aitimusaiictijtu arguitur ab eo , cjticd eji veriJimil<.Jt
T)ifc.\/^. ntt.io,
V E R I T A S
in Confulcndo/<«f/7»«.f eruiiurper examen fwidamert'
torittn mi/imntium in oppofttum, DrfcioiiH.i.
in Contradlibus attenditurpotius vcriras rei,<jH(im ^utd
in fcriptura contineatHr,Difc,6. n.ir.
Mucari »on potefi per no/irum affirman , vel negare^,
Difc,u.ii.i6. VERSIQ
& Conclurionum.
V E R S I O U N I 0
ndt ettamfnpra verh.Aaio iii fpecic^-er/De iii rem Dellinatio.d- atiwiHs i rwcipis prad^m attthditHr Ih^
^^"o- '»'^">''.tur:ioiiisdt'-jcrfr„7fll'rir.iip4iuH,Dif.io.r. xS
Concrahens cum MnUere an debeat ejfe fa//ici.its de^ Et idd.co ur.iojol^ velu-.ttie ,Oo,-?.»J m„iu:ur, (j;. ,^
verfone pecnnt» in cauj.ttn cxpreJ]am,Dtfc.Gl.n.xG. ^t '^ttenduur u/cimu tonfueiHao, ihid.num.z')..
^xcludnaz ex fo/a {/oJfiU/n^ie tft contrariii,Dif.^^.n.z6. Domiiiia.c- i^^^fcipatiis tnier J'e unitifer iinionem^au*
VtSTES '^'<-'i'"''^'J'-tepri'Ctia/iSi0^iibernaninrprtpritsUgibi*i,
Lzaiftfitertt vertdita cum reftrvat ont dominii,an com. 8c cwftiei ^tdintbns ,DiJc .x2. nn.-.
petac l^enditi^ri p, ^U.ioJnper VeJ}ii?HS e.xinde confe- £r ad cjucm ejfeFlurn conciufn) Joieat examiriari , ibid.
nts,rc}utjjive,Df Sj.vww. u. n,rm 19 & z".
yiA EXECfjTlVA Epifcopatiis.v-v.fj //ffr inierfe habeantur prodiverfis^
./^a«5 de in rem veilo non irit>uit viam execntivam..t qi!o..d Eptjlopum tamen habentur pr« una Dicecefi
pn erinn , o>iir,, Tertium, Dijc.^f \.num.\-;. Difc.xo. nu.ii.
Audicor Czmerx prjcedtt Vta executiva tnter Merca- Proviticix unit(i,Velt)ominia de novo (fttifna 'Veniunti
tores,Dtjc.^S. nu.y appe/laitone Regni..'Mt Principati,s,Difc.io.nu.i.i,
Ime/lige,i^ dtj}iiigHe,itt ihid.r.6. UNIVERSITAS
Qma.udoii)de errore , Q- falfiiate cattfx vhli^ationis, Fide ftpra verb.Comcnunkis.
Dijc.xi.mti/i.io. Admiiiifti-acor Vnivcrfitatis po rcddiiione ratioii.tpo»
Competic dejtylo A. C. <^ Thefaurarii adfavorem foi- ifji : tVeniyt a fngulis de ca ic V niverjit .Dif%\.n.z6.
Ventislitteras Cambii fuper pretejlu , vel in honorem lAzmi^iinm prxfu,.,tiur in.4du:inifrat$rt ZJniverfitati^
contra Scrihentem,Dijc.i.nu.^x. exfcientia , & p.iticntiafingidorum iUamreprtfen"
Com^mtcontrafcrtbentem hiteras Carnbii pro rejli- tantiiim, Dijc.xynu.i6.
tutione pecunix,tjiia,ido exdem littera redeunt prote- Numqiiam moritur, Difc^un.id.
fkitj:,Difc.-]j.ntim.7. VOLUNTAS
Compecic de univerfaU confuetudine contra Aceeptan- Arguicnr,):^ metitur apotcjlaie, Difc.^6.imm.x6.
tem/ttteras Cambti.oiji.i num.^. Tcitacoris qitando poiins dicatur a Principe fitpplerii
Limita , quoties acceptc-.tio^racejfit ex dolo alterius ^tiAi/t ei derogari,Difc.^^.nH.i6.
Co»trahentis,Dtsc.^ Jub nuM.io. U S U R A
Depoficarius compei/iiu^ ad rejiittftionem Depofiti via yide etiamfuprA verb.lincidV:.
executtva, Dif ..^6 uum.^i. Anacocifmus, /!""«? Vfura ex Vfuraomni Jitre prohi*
Noti datur interf)-aires,nec inter Patrem , &fiUtim irt, be!ur,Dif. .67.H.30.
terrninu Rtitis M. Curi^ P^tsarix NeapoUs , Ucet lo- Cxtdhot gratuitus an , (^ ^uando pr.tferatMr Crediieri
ijuatur per Verbagener.>!ia,Difc ^^.nitrn.^y. Jtib UjUris,videfupra verb.Pxxl^itio.
Non datn- imer Socits pro reddittvne raiionis , T)ifc. Nou confideratttr in ev, fui recipii ajfonte dante, Difc^
l]..n.xyin Jirt. 67. ««.24
Srd cof.peiit foia aUio pro Socio^Dr/f.^S.ww.^^. Quahcas perfonarum tolHtfufficioner/ifaenoris , ^ Vfu-
An .-.lite/ntaiit .tUtoexicndatur ad Carcer..iiunem,ib. rA,DiJc.6x. n.yj.
^oa datur,nifitn cafibus a 'jure expreJfis,Dif.^6.nu.^. Exemp/iJicainCreditoreSacerdotaii charailere infi^
Non datnr ex obiiguttone Camera/iprc his , cjHiH fo/um onito,ibid.
veniunt in confec}ueniiam,Difc . ^ynur/i. 10. Rtirjustn perfona Nobiii,Difc.6'J.n.}.u
Non i.iturex ol/ligatione Cair.era/i,de cjua nu//a appa- Rci J!idicata,videfupr/i ■z/f 'i.lncercire.
retfcriptHra, fed folumpiobatur perTeJies , T>isc.^i, SuCficiof(enortf,crVfur£tionhabet iecHminio,^tiip4.*
num.^.QT Dtfc.<f%.niim.^i.& 4J. /<"« cxegii,DiJi 6j. ,ium.ii.
Ampiia,ut d.Disc.^ynii?/i.\6' Exemplljlcain co, cjui conVe, it de IntereJfe perpubli.-
Declara conclufionem r/iuitipliciter,ut in d.Disc. 98. ». camfcripinram corfechini coram ']Slot.<,io,(^TeJlil;m
44 & 4T.©" ^6. ' tbid, USUSFRUCT US
Non retardatitr,nijtper exceptiones,ejUe habeant Juris, Pacri prohiberi poteji eiiam tacite tjhoad bonaf.iii reli'-
& fuili fubftf.entiam^iscfi.fub riu 45. (h,Difc. 'yi.num.ij,
Rota procedit Vta executiva,quando Signatura fuflitia Noii vitiaiurper inutiiein feparabtlihus , Dijc.c)j.n.26„
commifitet Caufmciiif.icHltatib.A.C.Difc.^6.n,^. U X. O R ^
Statuciim trtbuens viam executivam Apocts,vei Infiru- pio A limcntis/J/^-s/?/"/;:)- r»Vo non obligatnr , iicet etiar/*
mer!t,s,inte!iioitur comraDebitorem.non aiitemcontra 'PJf '^ eij der/tfnern alita, Difc^^.mtm. 19.
_- , -r f" „., ^ , t.t derationcibid.niimxi.
TerttospoJfejJores,Difc.Gener.nHTn.ioo.c^ 104. Dtfi,'ngitetarrten,ittibid.niirn.ii.
V I D U A 8chL\i^asan,ijrcfHandocenfeaniHrtfc Hna,velplnref
Excufacnr a c»ntraventione pr£cepti de non nubendo,Ji perfon.i,(y'udcfuos effellus, DifcZi.nufn vi-
tranjeat ad fecu.ida vota ex permifjhne Princtpis, & Mmm^f cio^iavcrintalict! eorum bona cuman.-
r,-, - r " I nuaurzjiatione cfitawdiH viverent , an perobnm/i.
Utjc.^J.nur/t.ii. ^ ttnius conventapr liatio cejjetpromedictate ,DiJc,
Hcbrara «o^Jarfx^y^/rJui/ej/ol.unic.C.quand.lmperac. 8 ./;«/«. 14.
intcc ?upi!l.& Vid. ■ifc.^i.num 5. Poifidcns bo-:a Martti proftt» Credi'o dotaii non amo-
Xjimx do..ue,dehentur Viduaper h,^redes riri ufj, ad vetur k ooJ]e one,n!ft^itar:do ob/anoncsinftbbajia^
Itberet hiredes ab hujufmedt VJiins, Vtjcbti.n.ll. rno^^^itim dvei^ln qiiofctt,/ic>:te Crcdttores eti.,m an-
V I S I T A T I O tcrio,-es,DiJc\\.n.i//,.y>.& Difc.'^'^ rnn^l- .^
lan(dl€tioncm fupponit,imheJideaclibiisprincipalto- St{[^ulmopruriro ,p-Jxore ce'.fe'.rjer,-fc_rjai.aprj
' rtbus Urtsd>mon,s,Difc.9.nH.u. virili,c[uanio deftctt CUuJ.U .P.loU..vun,D'/-^'-''-»-
E I NM S.
i
4
/i
.<3
\