Skip to main content

Full text of "Armana prouvençau"

See other formats


.  "'tr 


*^> 


^.^'- 


ARMANA 

PROUVENCAU 

PÈR      LOU      BEL     AN      DE      DIEU 

E    DOU    BISSÈST 

1896 

ADOUBA     E     PUBLIGA     DE     LA     MAN     DI     FELIBRE 

Porto  joio,  soûlas  e  passo-tèms  en  tout  lou  pople  dôu  Miejour 
AN  QUARANTO-DOUSEN  DÔU  FELIBRIGE 


a9 


a^S 


(^ 


à\ 


AVIGNOUN 
ENCO    DE    J.     ROUMANILLE,    LIBRAIRE-EDITOUR 

49,    CARRIERO    DE   SANT-AGRICÔ,   19 


ESCLUSSI 

Lou  23  de  Febrié,  i'aura  un  esclùssi  de  soulèu,  envesible  en  Avignoun. 
Lou  28  de  Febrié,  i'aura  un  esclîissi  de  luno,  vesible  en  Avignoun. 
Lou  8  d'Avoust.  i'aura  un  esclùssi  toutau  de  soulèu,  envesible  en  Avignoun. 
Lou  22  d'Avoust,  i'aura  un  escliissi   de  luno,   vesible  t.n  Avignoun. 

FÉSTO     GHANJADISSO 


Cendre,  19  de  Febrié. 
Pasco,  5  d'Abriéu. 
Rouguesoun,  11,  12  e  13  de  Mai. 
Ascensioun,  14  de  Mai. 


Pandecousto,  24  de  Mai. 
Ternita,  31  de  Mai. 
Fèsto-de-Diéu,  4  de  Jun. 
Avènt,  29  de  Desènibre. 


LUNO    MEGROUSO  f^C 

La  luno  d'A  briéu,  que  fat  lou  13.         f\  '^ 

Luno  mecrouso,  \  C^ L       iQAA 

Femorenouso,  lo/O— l/UC 

E  auro  que  sort  de  la  bruno^ 

Dins  cent  an  n'i'  aurié  trop  d'uno. 

TEMPODRO 

Febrié 26,  i28  e  29         1         Setèmbre 16,  18  e  19 

Mai 27,  29  e  30         I         Desèmbre 16,  18  e  19 

Lou  printèms  coumenço  lou  20  de  Mars  ; 
L'estiéu  coumenço  lou°21  de  Jun  ; 
L'autoun  coumenço  lou  23  de  Setèmbre  ;' 
L'ivèr  coumenço  lou  22  de  Desèmbre. 

Trente  jour  an  Setèmbre,, 
Abriéu,  Jun  e  Nouvèmbre  , 
De  vint-e-nôu  n'i'a  qu'un  . 
Lis  autre  n'an  trento^un. 


LA     ROSO    DE    TÔUTI  ^  LI     VENT 

COUMPASSADO  PÈR  LOU  CAPITANI  NEGRÈU 

(DE  CEIRÈSTO) 

UBA 


^'Ji^si^o 


ADRÉ 
Lauso  rCba.  tén-te  à  l'Adré: 
Lauso  lou  Mount,  tèa-te  à  la  Piano  ; 
Lauso  la  Mar,  tèn-te  à  la  Terro  ; 
Lauso  la  Franco,  e  téne  à  Prouvènço. 


AMER  PICON 


Cçtle  boistoD,  ooniKia  aussi 
le  mm  d'Am«r  Atrloaln. 
traiid  Je  piaotes   pro»enaiî 
algéren.    et  se    recommaniie 
ses    propntlcs    fciniques 
fiévreusas 

Pris   le 
le  repas,  étend 


ri^parateur  de 

et  un  préser\'aUf  de 

Cet  Amer  est  fabriqué 
d'appareils  de  distilla: 
perfcc: 
la  rente  4  un  pnx 

MAISONS  à  BONE 
ENTREPÔTS  i 


also    knovim     on 

Amer  is  eitracled 

groning    in    Aliéna 

ramendéd  for   its  lonic 

ils  «ûicBcy    ««ainsi 


iluted 

or  Bvd  (iinas  iu 

is     m     gênerai     use 

colonisis    of    Aljerîa 

excellent  restorative 

prtservaliva   Iroin 


by  means  ol  t)ie 
apparaïus  it  un 
in  extremaly  mo- 


MARSEILLE,  ROUEN,  BORDEAUX 


PHILIPPEVILLE.  ALGER,  ORAN, TUNIS 


O.  I^ICOIV   I*èi-e 

Chevalier  de  la  Légion  d'honneur  à  la  suite  de  l'Exposition  universelle,  Paris  i878. 
36  Médailles  et  récompenses    diTerses  aux  expositions 

A  l'exposition  universelle  de  paris  1889  : 
2    Médailles    d'or    (la    plus    haute    récompense) 

Membre  du  Jury  aux  Expositions  de  Lyon  4894,  Bordeaux  i89o  (Hors  Concours^ 

I^ICOIV   &    Cie,    &i»uecesseurs. 


MAISONS 

BONE  (Algérie) 

MARSEILLE 

ROUEN 

BORDEAUX 

PARIS  : 

Levallois-Perret 


Se  méfier  des  similaires 

vendus  dans  les  bouteilles  de  la 

MAISON   PICON 


Les  consommateurs  devront  demander 
un  AMER  FICON  ou  plus  simplement 
UN  PICON. 


ENTREPOTS 

FHILIPFEYILLE 
ALGER 

ORAN 

TUHIS 

LYON 


Exiger  la  Bouteille  Autlientique. 


JANVIÉ 


D.  Q.  lou  7,  à  3o.  3't  de  vhspre. 
N.  L.  lou  14.  à  10  o.  2'.>de  vèspre. 
P.  Q.  Ion  2:î,  à  2  o.  ôl  de  matin. 
P.  L.  lou  30,  à  9  o.  5  de  matin. 

Li  jour  crèisson  de  l  o.  6  m. 


1 

dim. 

2 

dij. 

3 

div.    1 

4 

diss.  ! 

5 

Dim. 

6 

dil. 

7 

dim. 

8  dim. 

9  dij. 

10  ]  div. 

11  '  diss. 

12  DiM. 

13  '  dil. 

14  I  dim. 

15  !  dim. 

16  dij. 

17  div. 

18  diss. 

19  DiM. 

20  I  dil. 
|21  Idim. 

22  !  dim. 

23  dij. 


Jour  de  l'an. 
S.  Ciar. 
•  Sto  Gène  vivo. 
S.  Ferriôu. 
S.  Simeoun  de  la  coul. 
Li  RÈi. 
S   Lucian. 
8.  Severin. 
S.  Julian. 
S.  Pau  l'ermito. 
S.  Teodosi. 
S.  Gaspard. 
Sto  Verounico. 
S.  Alàri. 
S.  Bouuel. 
S.  Ounourat. 
S.  Antôni. 
Sto  Flourido. 
S.  Canut. 
S.  Sébastian, 
i'^to  Agnès. 
S.  Vincèn. 
S.  Ramoun. 
8.  Boubièli. 
Gounv.  de  S.  Pau 
S.  Ansile. 
S.  Mari. 
Sto  Cesario. 
S.  Coustant. 
Sto  Marlino. 
Sto  Marcello. 


FEBRIÉ 


D.  Q.  lou  6.  àOo.  48  de  matin. 
N.  L.  lou  13,  à  4  0.  22  de  vèspre 
P.  Q.  Ion 21.  à  9  0.  24  de  vèspre. 
P.  L.  lou  28,  à 8  0.  1  de  yfespre. 

Li  jour  crèisson  de  1  o.  34  m. 


MARS 


D.  Q.  lou  6,  à  11  0.  38  de  matin. 
N  L  ,  lou  i4,  à  10  0.  57  de  matin 
P.  Q.  lou  22,  à  0  0.6 de  vèspre. 
P.  L.  Ion  29,  à  5  o.  31  de  matin. 

Li  jour  crèisson  de  1   o.  54  m 


1 

diss.  : 

S.  Ignàci,  ev. 

1 

Dim. 

2 

Dim.  I 

La  Candélouso. 

2 

dil. 

3  : 

dil.     1 

S.BIàsi. 

3 

dim. 

4 

dim.  i 

Sto  Jano. 

4' 

dira. 

5 

dim.  , 

Sto  Agueto. 

5î 

dij. 

6 

dij-     1 

Sto  ûoro. 

6 

div. 

7' 

div. 

S.  Richard. 

7 

diss. 

8 

diss. 

S.  Ginous. 

8 

Dim. 

9 

Dim. 

S.  Jan  de  Mata. 

9 

rlil. 

10 

dil.    ! 

Sto  Goulastico. 

10 

dim. 

11 

dim.  ; 

S.  Adoufe. 

11 

dim. 

12 

dim.  i 

Sto  Lali. 

12 

dij. 

13 

dij.    j 

S.  Dounin. 

13 

div. 

14 

div.    1 

S.  Viilentin. 

14 

diss. 

15 

diss.  ; 

S.  Quenin. 

15 

Dim. 

16 

Dim.  I 

S.  Armentàri. 

16 

dil. 

17 

dil.     i 

Sto  Mariano. 

17 

dim. 

18 

dim. 

S.  Flavian. 

18 

dim. 

19 

dim. 

CENDRE. 

19 

dij. 

2(1 

dij. 

s.  Valié. 

20 

div. 

21 

div. 

S.  German. 

21 

diss. 

22 

diss. 

Sto  Isabello. 

22 

Dim. 

23 

Dim. 

S.  Ramoun. 

23 

dil. 

24 

dil. 

S.  Matias. 

24 

dim. 

25 

dim. 

S.  Aleissandre. 

25 

dim. 

26    dim. 

Tempouro. 

26 

dij. 

27 

dij. 

sto  Ounourino. 

27 

div. 

28 

div. 

S.  Gassian. 

28 

diss 

29 

diss. 

S.  Rouman. 

29 
30 
31 

Dim. 

dil. 

dim. 

Sto  Antounino. 
S.  Semplice. 
Sto  Gunegoundo. 
S.  Casimer. 
S.  Ambrôsi. 
Sto  Couleto. 
Sto  Perpètio. 
S.  Jan-de-Diéu. 
Sto  Franceso. 
Li  40  Martire. 
S.  Gregôri. 
S.  Massemin. 
Sto  Oufrasié. 
iSto  Matiéudo. 
iS.  César  de  Bus. 
iS.  Abram. 
ISto  Rèino. 
S.  Cenle. 
jS.  Jôusè. 
S.  Jouaquin. 
S.  Benedit. 

ipASSlOUN. 

;S.  Vitourin. 
S.  Grabié. 
Announciacioun 
s.  Massemilian. 
Sto  Natalio. 
S.  Ilarioun. 
Rampau. 
s.  Amadiéu. 
S.  Benjamin. 


AMER  PICON    I    AMAR  PICOUN 


ABRIÉU 


D.  Q.  Ion."),  i  0  o.  34  de  matin. 
N.  L.  Ion  13,  à  4  o.  32  de  matin. 
P.  Q.  Ion  20,  à  10  o.  56 de  vèspre. 
P.  L.  lou  27,  à  1  0.  57  de  vèspre. 

Li  jour  crèisson  de  1  o.  40  m. 


diiD. 

dij. 

div. 
diss. 

DlM. 

dil. 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 
diss. 
Dim. 
dil. 

14  Idim. 

15  Idim. 

16  î  dij. 

17  |div. 

18  jdiss. 


MAI 


D.  Q    Ion  4,  à  3  0.  35  de  vèspre, 
N.  L.  Ion  12.  à  7  0.  56  de  vèspre 
P.Q.  Ion  20.  à  6o.    30  de  matin. 
P.  L.  lou  26,  à  10  0.  6  de  vèspre 

Li  jour  crèisson  de  1  o.  18  m. 


19 


iDlM. 

30!  dil. 

21  dim. 

22  dim. 

23  dij. 

24  jdiv. 

25  diss. 

26  Dim. 
dil. 
dim. 

29  dim. 

30  dij. 


S.  Ugue. 

1 

Idiv. 

S.Francés  de  P. 

2 

'diss 

|DlVÈNDRE-SANT 

3 

Dim. 

s.  Isidor. 

4 

dil. 

PARCO. 

5 

dim. 

IS.  Prudèncî. 

6 

dim. 

S.  Gautié. 

7 

idij. 

S.  Aubert. 

« 

div. 

Sto  Soufio. 

9 

diss. 

S.  Alacàri. 

10 

Dim. 

S.  Leoun. 

11 

dil. 

QUASIMODO. 

12 

dim. 

S.  Jùli. 

13 

dim. 

Sto  Ido. 

14 

dii. 

S    Benezet. 

15 

div. 

S.  Frutuous. 

16 

diss. 

S    Lambert. 

17 

Dim. 

S.  Anicet. 

18 

dil. 

S.  Apoulôni. 

19 

dim. 

S.  Oufege. 

20 

dim. 

S   Ansèume. 

21 

dil. 

S.  Lounido. 

22  1 

div. 

S.  Jôrgi. 

23  ! 

diss. 

Sto  Vitôri. 

24  ! 

Dim. 

S.  Marc. 

25 

dil. 

S.  Clet. 

26^ 

dim. 

Sto  Zeto. 

27  1 

dim. 

S.  Vidau. 

28  1 

dij. 

Sto  Gatarino  de  S. 

29  • 

div. 

S.  Estrôpi. 

30 

diss. 

31 

Dim. 

S.  Jaque  e  S.Felip, 

S.  Atanàsi. 
I  La  Santo  Grous. 
I  Sto  Jano. 
I  Sto  Sereno. 
!  S.  Jan  Porto  L. 
j  S.  Estanislau. 
I  S.  Dresèli, 

S.  Gregôri. 

S.  Antounin. 

POUGUESOUN. 

j  S.  Brancàci. 
!  Sto  Glicèro. 

j  ASCENSIOUN. 

!  s.  Bounifàci. 

i  S.  Gènt. 

j  S.  Pascau. 

I  S    Bernardin, 

I  Sto  Mariano. 

I  S.  Fèli. 

I  Sto  Estel lo. 

I  Sto  Julio. 

t  S.  Deidié. 

I  Pandecousto. 

!  Sto  Mario  Jacobe. 

S.  Felip.  de  Nèri. 

Tempouro. 

S.  Oulivié. 

S.  Massemin. 

S.  Fèli. 

Ternita. 


JUN 


D.  Q.  Ion  3,  à8  0. 12  de  matin. 
N.   L.  Ion  11,  à  8  0.52  de  matin 
P.  Q.  lou  18,  à  11  o.  50  de  matin 
P.  L.  lou  25,  k  7  0.  4  de  matin. 

Li  jour  crèisson  de  17  minuto. 


dil. 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 
diss. 


7   DiM. 

8 'dil. 

9  Idim. 
10  dim. 
ni  dij. 
12!  div. 
13  'diss. 


14 

Dim. 

15 

dil. 

16 

dim. 

17 

dim. 

18 

dij. 

19 

div. 

20 

diss. 

21 

Dim. 

22 

dil. 

23 

dim. 

24 

dim. 

25 

dij. 

26 

div. 

27 

diss. 

28 

Dim 

29 

dil. 

30 

dim. 

Sto  Lauro. 
S   Marcelin. 
Sto  Gloutiéudo. 

FÈSTO-DE-DlÉU. 

S.  Outat. 

S.  Glàudi. 

S.  Nourbert. 

S,  Medard. 

Sto  Pelagio. 

Sto  Félicita. 

S.  Barnabèu. 

Sto  Oulimpo. 

S.Antôni  de  Pado 

S.  Basile. 

Sto  Moudèsto. 

C5.  Gèri. 

S.  Verume. 

S.  Ouzias. 

S.  Gervàsi. 

Sto  Flourènço. 

S.  Léufré. 

S.  Paulin. 

Sto  Agrevo. 

S.  Jan-Batisto. 

Tresl.  de  S.  Aloi. 

S.  Dàvl. 

S    Adelin. 

S,  Irenèu. 

S.  Pèire  e  S.  Pau 

S.  Lucide. 


AMER   PiCON    I    AMAR  PICOUN 


JULIET 


D.  Q.  lou;l,  à  1  0.  3:5  de  matin. 
N.  L.  loa  iO,  à7  o.  44  devèspre 
P.  Q.  lou  n,  k  4  0.  14  de  vèspre. 
P.  L.  Ion  24,  k  5  o.  35  devèspre. 


Li  jour  demenis.  de  57  m. 


1  dim. 

2'dij. 

3  div. 

4  îdiss. 

5  Dm. 

6  dil. 

7  dira. 

8  dim. 

9  dij . 

10  div. 

11  diss. 

12  Dim. 

13  dil. 

14  dira. 

15  dim. 

16  dij. 

17  div. 

18  diss. 

19  Dim. 

20  dil. 

21  dim. 

22  dim. 

23  dij. 

24  div 

25  diss. 

26  DiM. 

27  dil. 

28  dim. 
dim. 

'l'j- 
div. 


S.  Marciau. 
La  Vesitacioun. 
S.  Anatôli.  ' 
S.  Fourtunat. 


29 
30 
31 


|S.  P.  de  Lias 
jSto  Angèlo. 
Sto  Aubiergo. 
Sto  Isabèu. 
S.  Bres. 

iN.-D.  de  Santa. 
S.  Pio. 
S.  Ounèste. 
S.  Anaclet. 
S.  Bonaventuro. 
jS    Enri. 

N  -D.  DOU  M.  G. 
S.  Alèssi. 
S.  Toumas  d'Aq. 
S.  Vincèns  de  P. 
Sto  Margarido. 
S   Vitou. 
StoMadaleno. 
!8.  Cassian. 
Sto  Crestino. 
S.  Jaume.  , 
Sto  Ano. 
S.  PantàU. 
S.  Sanàri 
!Sio  Marto. 
S.  Loup. 
iS.  Gerrpan. 


AVOUST 


D.  Q.  lou  1.  à  (>  0.  44 de  vèspre. 
N.  L.  Ion  9,  à  5  o.  11  de  matin. 
P.  Q.  Ion  15,  à  9  0-  12  de  vèspre. 
P.  L.  Ion  23,  k  7  0.  14  de  matia. 
D.  Q.  lou  31,  à  11  0.  05  de  matin. 

Li  jour  demenis.  de  1  o.  35  m. 


diss. 

DlM. 

dil. 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 

8  diss. 

9  DiM. 

10  dil. 

11  dim. 

12  dira. 

13  dij. 

14  div. 

15  diss. 

16  DiM. 

17  dil. 

18  dim. 

19  dim. 

20  dij. 

21  div. 

22  diss. 

23  Dim. 

24  dil. 

25  dim. 

26  dim. 

27  dij. 

28  div. 

29  diss. 

30  Dim. 

31  dil. 


S.  Pèire  encadena 
8.  Eslève. 
Sto  Lidio. 
S.  Doumergue. 
S.  Ion. 
S.  Sauvaire 
S.  Gaietan. 
S.  Justin. 
!S.  Rouman. 
jS.  Laurèn. 
|Sto  Rusticio, 
iSto  Giaro. 
|S.  Pourcàri. 
S.  Gbapôli. 

N.-D.   D'AVOUST. 

!s.  Ro 

|S.  Jacinto. 

|Sto  Eleno. 

S.  Louis. 

S.  Bernât. 
|S  Privât. 
iS.  Safourian 

S.  Sidôni. 
(S.  Bourtoumiéu. 
18  Genèsi. 
;S  Zefirin. 
jS.  Gesàri. 
'S.  Julian. 

S.  Jan  degoulàssi 

Sto  Roso 

S   Lazàri. 


SETÈMBRE 


N.  L.  lou  7.  à  1  0.  53  de  vèspre. 
P.  Q.  Ion  14,  à  4  o.l9de  matin. 
P.  L.  lon21,  à  10  0.  59  de  vèspre. 
D.  Q.  lou  30,  a  2  0.  08  de  matin. 


Lijour  demenis.  de  1  o.  45  m. 


dim. 
dim. 

div. 
diss. 
Dim. 
dil. 
dim. 
dim. 
loi  dij. 

11  idiv„ 

12  idiss. 

13  iDiM. 

14  idil. 

15  |dim. 

16  dim. 

17  dij. 

18  div. 

19  diis. 

20  DiM. 

21  Idil. 
22,  dim. 

23  Idim. 

24  dij. 

25  1  div. 

26  Idiss. 

27  DiM. 
28ldiL 

29  dim. 

30  |(iim. 


S.  Baudèli. 
S.  A^ricô. 
S.  Aiôu. 
Sto  Rousalîo. 
S.  Lôugié. 
S.  Amable. 
S.  Autau. 
N.-D.  de  Set. 
S.  Veran. 
S.  Pôuquerié. 
S.  Paciènt. 
Sto  Bono. 
S.  Antounin 
Eisaussamen  de  la  Croai. 
S.  An  fous. 
Tempouro. 
S.  Lambert. 
Sto  Ksteveneto. 
S.  Jenouvié. 
S.  Estàqui. 
S.  Maiiéu. 
S.  Maurise. 
Sto  Tèclo. 
Sto  Salabergo. 
S.  Fermin, 
S.  Ouzias. 
jS.  Gosmee  Damiaa 
|S.  Geran. 

[S.   MlQUÈU. 

S.  Jirome. 


AMER  PICON   I  AMAR   PICOUN 


OUTOBRE 


N.  L.  lou  6.  à  10  0.  28  de  vèspre. 
P.  Q.  Ion  d3,  a2  o.  57  de  vèspre. 
P.L.  Ion 21,  à 4  o.  27  de  vèspre. 
D.  Q.  Ion  29,  à  3  0.  30  de  vèspre, 

Lijour  demenis.  de  1  o.  44  m. 


1 

dim. 

2 

dij. 

3 

div. 

4 

diss. 

5 

Dim.  I 

6 

dil.     ! 

7 

dim. 

8 

dim.  i 

9 

dij. 

10 

div. 

11 

diss. 

12 

Dim. 

13 

dil, 

14 

dim. 

15 

dim.  î 

16 

dij. 

17 

div. 

18 

diss.  ! 

19 

DiM.  ; 

20 

dil.     ! 

21 

dim.  ; 

22 

dim.  ! 

23 

dij.     ! 

24 

div.    i 

25 

diss.  i 

26 

DlM. 

27 

dil. 

28 

dim. 

29 

dim. 

30 

dii. 

31 

div. 

S.  Roumié. 
Li  S.  Ange  gard. 
S.  Guprian. 
S.  Francés  d'As. 
Sto  Tùli. 
S.  Evôsi. 
S.  Baque. 
Sto  Reparado. 
S.  Danis. 
3.  Vergéli. 
S.  Gastou. 
S,  Veran. 
S.  Geraud. 
S.  Caiist. 
Sto  Terèso. 
Sto  Rousseliao. 
S.  Flourènt, 
S.  Lu. 

S.  Gérard  Tenco. 
S.  Grapàsi. 
Sto  Oursulo. 
i  Sto  Mario  Salomé 
ÏS.  Tederi. 
S.  Maglôri. 
iS.  Grespin. 
S.  Flôri." 
S,  Salvian. 
S.  Simoun. 
S.  Narcisse, 
S.  Lucan. 
S.  Gristôu. 


NOUVÈMBRE 


N.  L,  Ion  5,  k  7  0.  3G  de  matin. 
y.  Q  .  Ion  12,  k5  0.  50  de  matin. 
P.  L.  Ion  20,  à  10  o.  34  de  matin. 
D.  Q.  Ion  28,  à  2  o.  34  de  matin. 

Lijour  demenis.  de  1  o.  23  m. 


1 

diss. 

2 

Dim. 

3 

dil. 

4 

dim. 

5 

dim. 

6 

dij. 

7 

div. 

8 

diss. 

9 

Dim. 

10 

dil. 

11 

dim. 

12 

dim. 

13 

dij. 

14 

div. 

15 

diss. 

16 

Dim. 

17 

dil. 

18 

dim. 

19 

dim. 

20 

dij. 

21 

div. 

22 

diss. 

23 

Dim. 

24 

dil. 

25 

dim. 

26 

dim.  i 

27 

dij. 

28 

div. 

29 

diss. 

30 

Dim. 

Toussant. 
Li  Mort. 
S.  Marcèu. 
S.  Ghamas. 
S    Zacarié. 
S.  Estève  (d'Ate). 
S.  Eroesti. 
S.  Goufrèdi. 
S.  Maturin. 
S.  Just. 
S.  Martin. 
S.  Reinié. 
S.  Mitre. 
S.  Ru,  ev.    d'Av. 
S.  Ougèni. 
S.  Ouquôri. 
S.  Agnan. 
Sto  Audo. 
Sto  Isabèu. 
S.  Eimound. 
Présent,  de  N.-D. 
Sto.  Gecilo. 
S.  Glemènt 
Sto  Floro. 
Sto  Gatarino, 
Sto  Ddufino. 
S.  Sifrèn. 
S.  Soustène. 
Lis  Avènt. 
S-  Andriéu. 


DESËMBRE 


N.  L.  Ion  4.  à  6  o.   de  rèspre. 
P.  Q.  Ion  12,  à  0  o.   39  de  marin 
P.  L.  Ion  20,  à4o.  15  de  matin. 
D.  Q.  lou  27,  à  Oo.  18  de  vèspre, 

Lijour  demenisson  de  20  m. 


1 

dil. 

') 

dim. 

3 

dim. 

4 

dij. 

5 

div. 

6 

diss. 

7 

Dim.  ! 

8 

dil. 

9 

dim.  i 

10 

dim. 

11 

dii- 

12 

div.    1 

13 

diss.  , 

14 

Dim. 

15 

dil.    ! 

16 

dim.  i 

17 

dim. 

18 

dij.     ! 

19 

div. 

20 

diss. 

21 

Dim. 

22 

dil. 

23 

dim. 

24 

dim. 

25 

dij. 

26 

div. 

27 

diss. 

28 

Dim. 

29 

dil. 

30 

dim. 

31 

dim. 

S.  Aloi. 
Sto  Bibiano. 
S.  fc^avié. 
Sto  Barbo. 
S.  Sabas. 
S.  Micoulau. 
S.  Ambrôsi. 

COUNCEPCIOUN. 

Sto  Loucaio. 
Sto  Valiero. 
S.  Damàsi. 
Sto  Daniso. 
Sto  Lùci. 
S.  Nicàsi. 
S.  Ousèbi. 
Sto  Oulimpo. 
Tempouro. 
S.  Gràci. 
S.  Timouleoun. 
S.  Filougone. 
S.  Toumas  1.  m. 
S.  Ounourat, 
Sto  Vitôri. 
S.  Ives. 
Calèndo. 
S.  Estève. 
S.  Jan,  evang. 
Li  S.  Innoucônc. 
S.  Trefume. 
Sto  Gouloumbo. 
S.  Sivèstre. 


AMER    PICON    I    AMAR   PICOUN 


ARMANA  PROUYENCAU 


«  Segound  lou  vent  la  vélo.  » 

Aqueste  an  li  felibre  felibrejant  se  soun  avasta  liuen  e  dins  li  naut 
pais.  Èto  î  la  terro  es-ti  pas  de  tôuti  7  E  perqué  li  felibre  se  tendrien 
rejoun  dins  quàuqai  vilo  de  Prouvènço  e  de  Lengado  ?  Aro,  aquéli 
que  dins  nostepaïsan  pascoumprés  l'esté  de  la  Causo  felibrenco  soun 
d'estourrina  que  l'encaparan  jamai,  e  nous  servirié  de  rèn  de  mai 
sibla  pèr  lis  ase  que  volon  pas  béure 

Lis  escourrigudo  coumencèron  pèr  lou  viage  que  faguèron  au  mes 
de  desèmbre  à  Four-cauquié  lou  capoulié  En  Fèlis  Gras  emé  li  majou- 
rau  En  J.  Huot,  En  L.  Gonstans,  En  F.  Vidal  e  proun  felibre  mante- 
nèire.  Bello  acampado  i'ao;uè  dins  aquelo  pichoto  capitalo  mounta- 
gnardo  ounte  lou  majourau  En  Ougèni  Plauchud.  qu'es  lou  dieu  que 
ié  fai  ploure,  faguè  lis  ounour  à  si  counfraire  vengu  de  la  baisso. 

Dins  lou  courrènt  de  la  mémo  mesado,  noste  subre-capoulié  En 
Frederi  Mistral  partie  pèr  la  grando  vilo  de  Rouen  ounte  anavo  se 
jouga,  pèr  lou  proumié  cop,  lou  grand  opéra  tira  deGalendau,musico 
dôu  mèstre  Maréchal.  Li  papié  de  E^ouen  e  de  Paris  an  di  pèr  lou 
menu  coume  aquelo  obro  musicalo  fugue  aculido  e  faguè  pourado, 
e  coume  noste  pouéto  naciounau  fugué  aclama  pèr  li  nourmand,  que 
soun  pièi  pas  tant  sang-tla que  co  que  voulèn  lou  dire.  Ses  pas  uno 
counfusioun  de  vèire  de  vilo  coume  Marsiho,  Toulouso,  Bourdéus, 
Mount-Pelié,  Avignoun.  Lyoun,  qu'aurien  lou  pan  e  lou  coutéu  pèr 
mounta  sas  si  tiatre  aquéli  cap  d'obro  tira  di  libre  prouvençau  de  si 
felibre,  se  leissa  coume  ac5  passa  la  busco  pèr  li  vilo  dôu  Nord  ! 
Anen,  li  bon  Marsihés,  leissas  pas  dire  que  li  gènt  de  la  capitalo  dôu 
Miejour  soun  afouga  que  pèr  ensaca  de  blad?  Ah!  bèu  bon  Dieu  !  que 
de  cop  de  baro  que  se  perdon  ! 

En  davalant  de  Piouen,  noste  subre-capoulié  faguè  pauseto  à  la 
grando  Begudo  que  ié  dison  Paris.  Aijui  li  felibre  e  li  Gigalié  i'ôufri- 
'jiu'ron  un  banquet,  e  es  au  courrènt  d'aquelo  felibrejado  que  lou 
-Mcriistre  de  l'Estrucioun  publico.  Moussu  Leygues,  aduguè  à  noste 
Mèstre  la  rousetod'ôulicié  de  la  Legioun  d'Ounour. 

Avèn  tôuti  félicita  de  noste^miéus  lou  subre-capoulié,mai  es  lou  cas 


—  io- 
de dire  qu'es  pas  aquéu  que  reçaup  la  distincioun  que  s'amerito  que 
fau  félicita,  mai  bèn  aquéu  que  dins  la  courso  à  tiro-péu  a  sachu  dis- 
tingui  Tome  e  i'aadu  lou  signe  de  l'amiracioun  que  i'es  degudo.  Nosti 
coumplimen  Moussu  lou  Menistredel'Estrucioun  Publico.Mai  quente 
dôumage  que  dins  un  reviro-meinage  de  la  poulitico  fugues  ana  vous 
embrounca  dins  lou  porto-fueio  de  l'Interiour  !  D6u  cop  avès  oublida 
qu'erias  gascoun  e  vous  sias  leissa  passa  sus  laraco  parisenco,  e  pèr 
faire  plesi  en  quàuqui  relenqui  e  à  Madamo  Severino  que  si  gemèn- 
tes  e  flèntes  fenisson  pèr  enfeta,  avès  bouta  lou  pèd  dins  lou  mourau 
en  aboulissènt  d'un  tra  de  plumo  nôsti  courso  de  biou.  Mai  ça 
qu'avès  fa  poudès  lou  desfaire.  Anen,  Moussu  lou  Menistre,  re- 
prenès  la  plumo  e  cra  !  escafas  voste  aresta —  acô  que  n'en  sarié  uno 
de  bono  gascounado  à  faire  i  manjo-bure  ! 

Mai  tirèn-nous  lèu  d'aquéu  roumias,  fenirian  pèr  passa  la  rego,  e 
voulèn  pas  escupi  amar. 

Lou  sèt  de  febrié  aven  marida,  à  Gastèu-Nou-dôu-Papo,  noste  bon 
ami  Folco  de  Baroncelli,  baile  de  l'Aioli,  emé  dono  Lileto  Gounstan- 
tin.  Me  demandas  pas  se  tôuti  li  campano  èron  à  brand  e  se  li  causa 
se  soun  passado  felibrencamen.  l'ère, iéu  que  vous  parle,  e  ai  ausi  lou 
0  prouvençau  que  li  dous  novi  an  prounouncia  clar  e  dindant  davans 
Moussu  lou  Maire  e  davans  noste  Paire  Savié  que  li  maridè  à  la 
glèiso  e  ié  faguè  uno  prechoio  en  prouvençau  que  li  castèu-nouvèn 
n'en  badon  encaro.  Li  gardian  de  Camargo  à  chivau,  la  fichouiro  au 
poung,  èron  de  la  noço  ;  ié  veguèron  peréu  li  farandoulaire  de  Bar- 
bentano,  l'Escolo  dou  Flourege  d'Avignoun  i'aduguè  si  coumplimen. 
Em'  aco,  à  la  vesprado,  avans  d'amoussa  li  lume,  se  faguè  uno  faran- 
doulo  espetaclouso  dins  lou  palais  dôu  Roure,  i'erian  tôuti...  franc  di 
nôvi  pressa. 

Lou  28  d'Abrièu,  lou  Counsistori  felibren  s'acampavo  au  Pont  dou 
Gard,  e  tenènt  sesiho  soulenno  souto  la  presidènci  dôu  Gapoulié, 
reçaupeguè  lou  majourau  En  Gastoun  Jourdanne  que  legiguè  un 
esbarlugant  éloge  de  soun  predecessour  Pau  Gaussen,  d'Alès,  e  fugue 
pièi  benastruga  poulidamen  pèr  lou  majourau  En  Alèssi  Mouzin.  Dins 
la  mémo  sesiho  lou  Gounsistôri  noumè  quatre  nouvèu  majourau  :  En 
Jùli  Gassini,  d'Avignoun,  en  ramplaçamen  de  Jan  Brunet  ;  En  Pau 
Ghassary,  de  Mount-Pelié,  en  ramplaçamen  de  L.  Roumieux  ;  En 
Maurise  Raimbault,  de  Gano,  en  ramplaçamen  de  Liandre  Sardou  ; 
En  Ghapôli  Guillibert,  de-z-Ais,  en  ramplaçamen  de  Ansèume 
Mathieu. 


-  11  — 

Lou  20  de  mai,  l'Escolo  Moundino  de  Toulouse  celebravo  sa  fèsto 
annalo  de  la  Viôuleto,  souto  la  presidènci  d'Armand  Silvèstre,  renou- 
mapèrsi  conte  escussa,mai  qu'es  subretoutun  artiste  pèr  bèn  enfiela 
li  vers.  Vaqui  uno  escolo  que  fai  pas  li  causo  à  mié  !  N'en  vos  de 
près  de  sabe  pas  quant  de  cent  franc,  n'en  vos  de  medaio  d'or  e  d'ar- 
gent? Tè,  ves-n'aqui  !  n'en  plôu  !  Mai  tambèn,  aqui  i'a  d'orne  que 
sabon  tira  sus  la  maio,  an  pas  pou  de  passa  à  travès  dôu  coulas  ! 

Es  lou  bèu  jour  de  sant  Jan  que  sian  ana  pourta  la  Coupo  felibrenco 
en  Limousin  e  en  Auvergno.  Lou  capoulié  Fèlis  Gras  èro  acoum- 
pagna  de  soun  cancelié  en  Pau  Mariéton  e  di  majourau  Albert 
Arnaviello,  vice-sendi  de  Lengadô,  Carie  de  Carbouniero,  asses- 
sour  d'Aquitàni,  Gastoun  Jourdanne,  cabiscôu  de  1  Escolo  Audenco, 
Aguste  Ghastanet,  encian  sendi  d'Aquitàni,  Jùli  Cassini ,  e  di 
mantenèire  afouga  :  Jîili  Ronjat.  de  l'Escolo  felibrenco  de  Paris, 
Jôusè  Soulet,  de  Ceto.  Baquié-Fonade,  secretàri  de  l'P^scolo  Moun- 
dino de  Toulouso,  Prouspèr  Estiéu,  l'autour  dôu  Terradou,  em' 
aquéu  tron  de  Dieu  de  Jan  Carrère  qu'es  de  tout  e  pertout,  e  de- 
longo  fai  tripet-pelôri  e  de  longo  escalo  à  la  bigo.  Bello  Jouvènço  I 

Fuguerian  recaupu  à  la  garod'eBrivo  pèr  lou  grand  pouèto  limou- 
sin Mounsen  lou  canounge  Jôusè  Roux,  acoumpagna  dôu  bon  felibre 
Sernin  Santy  qu'es  soun  bras  dre,  e  dôu  valent  félibre  de  Nussac 
qu'es  soun  bras  gauche,  e  de  tôuti  li  felibre  de  l'encountrado.  Très 
chatouno  escarabihado,  pourtant  li  coustume  naciounau  dôu  Limou- 
sin e  de  la  Prouvènço.presentèron  de  flour  au  capoulié  enousfaguè- 
ron  soun  coumplimen  autant  bèn  di  que  bèn  cJisca  en  bon  prouven- 
çau  !  E  n'en  fuguerian  plus  estouna  quand  saoiierian  qu'èron  li  cha- 
touno de  noste  ami  Santy.  Quand  travesserian  li  carrieio  de  Brivo, 
miejoniue  picavon,  cresian  que  la  poupulacioun  sarié  ajoucado.  Ah! 
pas  mai  !  en  tôuti  li  recantoun  di  carrière,  sus  li  relarg,  i'avié  de 
roudelet  de  jouvènt  que  cantavon  lis  un  la  a  Coupo  santo  y>,  lis  autre 
«  Lou  Rèi  En  Pèire  ». 

Lou  lendeman  i'aguè  acamp  dôu  Counsistôri  ounte  fuguèron  pré- 
sent vue  majourau  ;  se  ié  reçaupeguè  lou  nouvèu  majourau  En  Jùli 
Cassini  que  t'aguè  dns  un  discours  requist  l'éloge  de  soun  prédéces- 
seur Jan  Rrunet,  e  fugue  benastruga  couralamen  pèr  En  Gastoun 
Jourdanne.  Se  ié  décidé  qu'une  mantenènço  dicho  dôu  Limousin,  sa- 
rié creado,  e  lou  cancelié  fugué  carga  de  faire  un  raport  sus  aquelo 
esticanço.  Se  ié  neumè  deus  mèstre  en  Gai-Sabé,  M^'*'  Margarido  Gê- 
nés e  M.  Ougèni  Bombai.  En  seguido  del'acampado  dôu  Counsistôri 


—  12  - 

i'aguè  sesiho  de  la  federacioun  dis  escolo  limousino,  souto  la  presi- 
dènci  de  Mounsenlou  chaptal  Jôusè  Roux.  Pièi,  en  courtège  ôuficiau, 
anerian  à  la  salo  dôu  festin  de  Santo-Estello.  l'avié  cent  e  tant  de 
counvida.  Lou  capoulié  avié  à  sa  drecho  M^^'  Margarido  Genès,  e  àsa 
gaucho  lou  mèstre  En  Jôusè  Roux.  Moussu  lou  Souto-Prefèt  que  lou 
visajavo  avié  à  sa  drecho  M"""  Sernin  Santy  e  à  sa  gaucho  Moussu  l'a- 
joun  au  Maire  de  Brivo.  Quand  venguè  l'ouro  di  brinde,  lou  Capoulié 
s'aubourè  e  prounounciè  lou  discours  que  legirés  un  pau  plus  liuen, 
pièi  entounè  la  cansoun  de  la  Goupo  que  se  cantè  tôuti  h  taulejaire 
estent  dre.  Mounsen  Jôusè  Roux  parlé  alor  autamen  de  la  glori  di 
troubadou  limousin.  Parlèron  pièi  M.  Gaitet,  souto-prefèt,  M^'o  Ge- 
nès, M.  Piivière,  ajoun  dôu  Maire,  Albert  Arnaviello,  qu'en  franc 
cevenou  faguè  l'éloge  de  la  castagne  limousino,  en  Carie  de  Carbou- 
niere,  assesseur  d'Aquitàni,  lou  cancelié  Pau  Mariéton,  lou  Séna- 
teur delà  regioun,  lou  feiibre  de  Nussac,  Prouspèr  Estiéu,  Baquié- 
Fonade,  Jan  Carrére  e  JùliRonjat,  pièi,  mai  que  mai  esmôugu,  noste 
brave  Sernin  Santy,  lou  majourau  Ghastanet,  FeUcian  Court  e  proun 
d'autre  que  noun  pode  nouma  estaquèron  soun  bout,  e  tôuti,  en  ate 
e  en  paraulo,  se  devinerian  d  acord*  pèr  prouclama  santo  la  Gauso 
felibrenco.  Mai  pèr  la  bono  bouco  avian  réserva  aqueste  mandadis 
dôu  subre-capouhé  : 

1  Felihre  Limousin  fasènt  Santo-Estello  à  Brivo, 

Vers  la  gaiardo  Brivo 
Bertrand  de  Born  abrivo 
Au-jour-d'uei  sounchivau, 
Lou  vese  d'eigavau, 
E  vese  vosto  glôri, 
0  Limousin  !  L'istôri 
A  renouma  pertout 
Vôsti  grand  Troubadou. 
La  raço  n'es  pas  morte  ! 
Lou  Capoulié  vous  porto 
La  coupo  d'afecioun 
Emai  d'amiracioun. 
Entre  mount  e  valado, 
léu  fau  la  capelado 
En  tôuti,  o  bèu  cousin 
Dôu  pais  limousin  ! 


—  13  - 

E  tout  lou  mounde  s'aubourè  au  crid  de  :  Vivo  Mistral  ! 

A  la  vesprado  i'aguè  au  tiatre  municipau  la  sesiho  di  Jo  flourau  de 
«  L'Egïantino  »  e  pièi  representacioun  d'uno  coumèdi  dôu  nouvèu 
mèstre  en  Gai-Sabé  0.  Bombai  e  de  VArlésimne,  de  A.  Daudet 

Lou  lendeman,  24dejun,  quitavian  la  gaiardo  Brivo  en  estremant 
dins  nùsti  cor  lou  souveni  dôu  bon  acuei  qu'avian  reçaupu  de  tôuti 
e  subre-tout  0 ou  valent  ourganisatour  di  fèsto,  Sernin  Santy,  de  sa 
douço  e  gènto  mouié,  de  si  très  bèus  enfant,  que  soun  oustau  fugue 
sèmpre  dubert  e  sa  taulo  de-longo  messo  à  tout  felibre  venènt. 

Sus  li  quatre  ouro  dôu  tantost  erian  reçaupu  sus  lou  quèi  de  la 
garo  d'Aurillac  pèr  M.  lou  dôutour  Fesq,  maire,  l'Escolo  Auvergnato 
e  tôuti  li  noutabilita  de  la  vilo.  Après  li  coumplimen  d'usage,  sian 
pourta  en  triountle,  es  lou  cas  de  lou  dire,  à  travès  li  carriero  de  la 
ciéutat  ;  i'a  de  garlando  e  de  drapèu  pertout,  la  poupulacioun  se  qui- 
cho  i  fenèstro,  i  balcoun,  pèr  vèire  e  aclama  li  felibre  ;  sian  enfin 
reçaupu  au  cer2le  de  l'Union,  ounte  de  discours  soun  prounouncia 
pèr  Moussu  lou  Président  dôu  cercle  e  Moussu  lou  Maire,  e,  après 
uno  responso  esmôugudo  dôu  Capoulié,  se  bagnan  l'encho  emé  lou 
champagno  petejant. 

A  la  vesprado,  sesiho  di  Jo  Flourau  de  l'Escolo  Auvergnato  au 
tiatre,  counferènci  dôu  distingui  proufessour  M.  Beissière  sus  li  fe- 
libre e  lou  felibrige,  pouësio  dôu  cabiscou  Vermenouze.  raport  de 
M.  l'abat  Courcbinoux,  paraulo  dôu  felibro  parisen  Lintilhac,  charra- 
disso  dôu  Capoulié,  etc.,  e  tout  ac5  n'èro  que  lou  fio  de  bourèio  qu'a- 
nouuciavo  la  fèsto  dôu  lendeman.  A  la  primo  aubo  partian  en  troupo 
pèr  Vic-sus-Cèro,  un  vilajoun  pendoula  coume  un  nis  de  debassaire 
dins  la  fourèst  de  fau  e  de  castagnié  que  cuerbe  li  piue  dôu  Gantau. 
Aqui  se  faguè  uno  felibrejado  de  Santo  Estello  coume  se  n'es  gaire 
vist  despièi  que  i'a  sus  terro  felibre  felibrejant.  Falié  li  vèire  aquéli 
bèus  orne  de  la  mountagno  emé  si  grand  capèu  nègre,  lou  visage 
large  e  franc,  Tiue  un  pau  estouna  tout  d'abord,  mai  lèu  rassegura. 
Qu'èron  bèu  aquélis  auvergnas  !  aut  e  fort  coume  de  pège  d'aubre, 
même  aquéli  de  la  vilo  soun  quasi  à  mans  de  vous  escracha  li  det 
quand  vous  sarron  la  man.  Aquéli  dôu  vilage,  tau  e  quau  que  la  na- 
turo  lis  a  basti,  an  garda  touto  sa  rusco,  e  pamens  an  lou  même  es- 
trambord  ;  ai  vist  un  momen  davala  proun  de  lagremo  dins  li  sous- 
barbo  d'aquéli  bràvi  gènt  quand  lou  capoulié  fai  l'éloge  de  la  raço 
mountagnardo,  quand  auson  Moussu  lou  Maire  de  Vie  e  Moussu  lou 
Maire  d'Aurillac  ié  parla  soun  lengage  rabastous,  quand  auson  lou 


-  14  — 

pouèto  Vermenouze  e  l'abat  Gourchinoux  e  li  felibre  Arnavielle,  Jour- 
danne,  Gassini.  Felician  Gourt,  Ghibret,  que  tôuti  ié  dison  que  lou 
felibrige  vou  manteni  li  vièis  usage  de  sis  endré  e  subre-tout  soun 
lengage  que  clantis  tant  bèn  de  l'auto  cimo  di  piue  enjusqu'au  founs 
di  coumbo,  qu'ansin  li  pastre,  li  bouscatié  e  li  carbounié  podon  se 
teni  lou  coumparant  d'uno  mountagno  à  l'autro.  Tout  aco  empachè 
pas  aquéu  roumpu  de  Garrère  e  Mèstre  Lintilhac  de  ié  parla  Iranchi- 
man  e  coume  se  dèu,  vous  l'assegure.  Basto,  la  fèsto  s'acabè  pèr  un 
councours  de  cabretaire  —  jougaire  de  carlamuso.  —-  Aqui  avèn 
pouscu  countempla  vivent  tôutis  aquéli  cabretaire  tant  espressiéu 
que  li  grand  pintre  de  la  reneissènco  an  pinta  dins  li  tablèu  de  la 
nativita  de  Noste-Segne. 

Li  Felibre  de  Paris  s'acampavon  lou  même  jour,  23  dejun,  àScèus 
e  fasien  sa  fèsto  annalo  souto  la  presidènci  d'un  limousin  de  la  costo 
pleno,  M.  Jùli  Glaretie.  Tôuti  li  journau  de  l'epoco  an  reproudu  si 
bèlli  paraulo  sus  lou  Felibrige. 

((  Loti  soulèu  nous  f'ai  canta  »  qu'aco  's  verai  !  Lou  vounge  d'a- 
voust  i'avié  mai  fèsto  felibrenco  dins  la  viloto  d'Anduzo  ounte  s'inau- 
guravo  lou  buste  de  la  felibresso  Glara.  A  la  felibrejado  —  qu'aco  es 
la  clau  de  touto  fèsto  —  sus  la  moucioun  d'Albert  Arnavielle,  se 
voutè  per  aclamacioun  un  capèu  d'ounour  à  noste  subre  capoulié.  E 
tout-d'un-tèms.  Moussu  Galofre,  qu'es  renouma  à  Paris  pèr  soun 
travai  sus  lou  peu  de  Japin,  partiguè  pèr  ana  coumpassa  la  cabesso 
dôu  Mèstre  de  Maiano. 

Lou  !'■  d'Avoust,  Le  Caveau  Stéphanois  distribuïssié  li  prés  de 
soun  councours  de  pouësio  e  de  proso  prouvençalo. 

E  d'enterin  que  se  fai  ansin  d'esccurrigudo  de  drecho  e  de  gaucho, 
d'amount  e  d'avau.  li  prouducioun  literàri  van  toujours  soun  araire- 
courrènt.  Vès-eici  quàuquis  un  di  libre  de  marco  e  di  broucaduro 
qu'avèn  reçaupu  dis  autour. 

Bagatouniy  pèr  lou  majourau  En  Valèri  Bernard.  Bouman,  sala  e 
pebra  de  man  de  mèstre.  Quau  noun  l'a  legi  noun  counèis  un  di 
caire-cantoun  di  mai  vivent  dôu  vièi  Marsiho. 

Charloun  e  Charloto,  coumèdi  prouvençalo  en  vers  de  Jôusè  Sor- 
bier de  Maiano.  Obro  sènso  aliscage  ni  esfort  d'estile,  ço  que  fai  qu'a 
garda  touto  sa  forto  sabour  poupulàri. 

Li  Patriarcho,  prechanço  sus  la  Biblo,  dôu  majourau  En  Savié  (Je 
Fourviero,  Paire  Prémountré.  Engeniouso  esplicacioun  de  la  divine 
iegèndo,  segound  li  visto  de  la  Glèiso  crestiano.  Falié  tout  lou  naut 


—  45  — 

talent  de  noste  majourau  pèr  ausa  s'avasta,  la  plumo  à  la  man,  entre 
li  fuiet  dôu  Libre  Sacra. 

Hamoun  le  Grebisto,  dramo  en  vers  dou  mèstre  en  Gai  Sabé  Pau 
Gourdou.  Obro  ounèsto.  sajo,  clàfido  de  bonis  intencioun,mai  qu'em- 
pachara  pas  l'eiglavas  di  revendicacioun  soucialo  de  courre  e  de  tout 
empourta. 

Yido  d'Enfant,  pèr  Batisto  Bonnet,  prefàci  d'Anfos  Daudet.  Aco  l'es 
l'aigo  dôu  lauroun,  fresqueirouso  e  lampanto  !  Ounte  soun  li  grou- 
mand  de  prouvençau  bèn  grana  ?  Quau  vou  manja  de  pourquet  emé  de 
sàuvi?  Paisan  e  letru,  mesteirau  e  saberu  que  vèngon  e  legigon  Vido 
d'Enfant,  e  se  n'en  soun  pas  esbarluga,  que  l'ase   me  quihe  ! 

L'iliado  d^Oumèro,  cant  XIV,  revira  en  parla  dis  Aup  pèrlou  ma- 
jourau F-  Pascal,  cabiscou  de  l'Escolo  de  la  Mountagno.  Es  un 
gros  presfa,  mai  sian  assegura  que  mèste  Pascal  n'en  veira  lou  bout. 

La  man  senèstro,  nouvello  en  vers  dôu  majourau  En  Louis  Astruc. 
L'éloge  de  l'escrivan  marsihés  es  plus  à  faire.  La  man  senèstro  fara 
bono  countenènço  sus  lou  même  rai  que  li  Cacïo  e  la  Marsiheso, 
•dôu  même  mèstre,  ço  qu'es  proun  dire. 

Lia7i  de  Pensados,  de  J.-E.  Castelnau,  de  Cetto.  Ac6  es  pas  un 
libre,  es  un  missau  !  Vue  cent  pajo  de  vers  !  E  iéu  que  vous  parle 
lis  ai  quasi  tôuti  legi.  E  n'en  ai  ges  de  regret.  Quand  n'i'a  de  libre 
que  poudriéu  pas  n'en  dire  autant  ! 

Lou  moulin  de  la  Luhiano,  rouman  en  proso,  dôu  mantenèire  H. 
Giraud.  Vaqui  mai  uno  perleto  pèr  la  biblioutèco  de  l'Escolo  de 
Lerins, 

Lou  Terradou,  prefàci  dôu  majourau  A.  Perbosc,  pèr  Prouspèr 
Estiéu.  En  legissènt  aquélivers  desbourdant  de  pouësio.  creiriasausi 
la  voues  inspirado  dôu  grand  lengadoucian  A.  Fourès.  Segur  lou 
mèstre  dèu  agué  tresana  dins  sa  toumbo,  car  soun  amo  irèvo  dms 
aquélis  estrofo  de  liô. 

Sant  Anioni  dis  Orto,  nouvello  meissicano,  dôu  sôci  En  Thoumas 
A  Janvier,  revirado  del'anglés  en  prouvençau,  pèrlaRèino  dôu  feli- 
brige,  prefàci  de  F.  Mistf-al.  Vaqui  un  pichot  cap-d'obro,  fignoula  de 
man  de  mèstre.  Lou  célèbre  roumansié  american  a  la  simplesso  e  la 
clarta  d'estile  que  soun  la  marco  di  naut  talent. 

En  Terra  Galesa^  recuei  de  conte  lengadoucian,  pèr  lou  majourau 
Pau  Ghassary,  de  Mount-Pelié.  Aquéli  qu'an  lou  fege  malaut,  aquéli 
qu'an  lou  masclun,  aquéli  qu'an  li  tripo  nousado,  an  que  de  croumpa 
lou  libre  de  mèste  Ghassary,  e  se  faran  de  bon  sang  e  reprendran  si 
coulour  en  lou  legissènt. 


-  -10  — 

Lo  Poema  del  co)\  de  Teodor  Baro,  députa  i  cortès.  Es  bèn  verai 
qu'es  lou  cor  dôu  pouèto  que  canto  tout  de-long  d'aquelo  obro  pèr 
la  glouriflcacioun  de  la  lengo  maire  e  pèr  la  patrio. 

Scritti  vari  di  littérature  provenzale  moderna,  pèr  lou  soci  E. 
Portai.  Tout  aco  es  fa  en  visto  de  la  causo  felibrenco  e  devèn  félicita 
lou  sôci  sicilian  de  soun  afougamen  que  fai  que  crèisse  e  embeli. 

Un  nouvèu  journau,  Le  Conciliateur  de  Beaucaire,  souto  la  direi- 
cioun  di  felibre  Chansroux  e  J.  Veran,  bat  la  chamado  tôuti  li  semano 
en  bon  e  franc  prouvençau. 

E  pèr  acaba,  vous  diren  que,  d'aquesto  ouro,  aperalin  à  New- 
York,  en  Americo,  s'empremis  lou  rouman  istouri  Li  Rouge 
dôu  Miejour,  de  noste  capoulié  F.  Gras.  Eslalibrarié  D.  Appleton  et 
G®,  de  New-York,  qu'a  croumpa  Ji  dre  detraducioun  e  de  reproudu- 
cioun  pèr  lis  Estat-Uni  de  l'obronouvello  de  F.  Gras.  La  traducioun 
en  angles  es  de.Dono  G. -A.  Janvier,  e  sara  precedido  d'uno  prefàci  de 
M.  Th. -A.  Janvier.  Lou  teste  di  Rouge  dôu  Miejouremé  latraducionn 
franceso,  pareissiran  emé  li  proumièri  flour  dôu  printèms...  Quand 
vous  lou  disiéu  qu'aqueste  an  lou  Felibrige  èro  ana  liuen  e  dins  li 
naut  pais  !  bouzoun  de  prouvènço. 


TAURENTO 


Emé  si  nàuti  tourre  e  sis  arc  triounfau, 

La  vilo  dins  la  mar,  d'un  cop  s'es  prefoundado. 

La  terro  a  tremoula  e  li  grandis  oundado 

An  reboumbi  coume  un  troupèu  de  blanc  chivau. 

Pièi  plus  rèn  !  mai  se  vèi  dins  l'aigo  li  frountau 
Di  temple  e  di  palais  ;  souto  li  coulounado 
Se  vèi  encaro  Diano  e  Venus  debaussado 
Que  blanquejon  dins  l'aigo,  espérant  lou  signau. 

Gar,  que  passe  lou  tèms  !  que  bouffe  la  chavano  I 
L'amo  de  moun  pais  es  uno  amo  pagano. 
Li  Dieu  remountaran  subre  si  pedestau. 

E  Taurento  que  vuei  s'alongo  dins  la  broundo 
Emé  soun  pople  de  mureno  e  de  roucau, 
Taurento  sourtira  plus  belle  de  sis  oundo. 

Sanary,  4  setèmbre  1895.  raoul  ginèsto. 


LA  SOUPO  AU  FROUMAGE 

l'a  bèn  quàuquis  an  d'acô,  Boni-Gardello,  un  gros  meinagié  ddu 
plan  de  Maubè,  maridavo  sa  chato. 

La  nôvio  èro  uno  poulido  bloundo,  roundeleto,  que  fasié  gau  de 
vèire,  e  lou  nèvi,  un  bèu  droulas  brun,  emé  de  pichoti  moustacho 
negro  bèn  aliscado.  Un  galant  parèu  !  Li  chato  en  parlant  d'elo  di- 
sien  :  «  —  Bouto,  es  pas  de  plagne  »,  e  li  garçoun  en  parlant  d'eu  : 
«  —  Basto,  disien.  iéu  fuguèsse  à  sa  plaço.  y> 

Dins  lou  courtage,  darrié  li  novi,  venien,  bèn  frisa,  bèn  arnesca, 
fasènt  li  bèu,  tôuti  dous  fres  e  boulegadis,  lou  garçoun  d'ounour  e 
sa  coumairequ'avien  pas  l'èr  de  s'enuia  ;  enfin  lis  autre  parèu  dins 
sis  abihage  acoulouri,  qu'au  soulèu  semblavon  coum'  un  bouquet  de 
pesé  de  senteur,  de  boutoun  d'or  e  de  margarideto.  Li  vièi  seguis- 
sien  en  trantraiant,  mai  tôuti  reviscoula  e  proun  galoi. 

Loucourtège.ens'entournènt  de  laglèiso,  s'enfourne  dins  l'auberjo 
de  Coustelet,  ounte  se  dévié  faire  lou  repas. En  un  vira  d'iue,  tôuti  li 
membre  fuguèron  plen,  e  pèr  pas  gema  li  pratico  nimai  l'oste,  Car- 
iello  atrouvè  tout  simple  de  counvida  li  viajour  de  passage,  même 
iue  dins  lou  noumbre  i'avié  Naquetlou  senatour,  que  venié  de  Gordo 
le  donna  uno  reùnioun. 

Tout  se  passé  courae  se  dèu,  se  manjè  bèn,  se  begué  encaro  miéu  ; 
au  dessert,  un  pichot  merdous  culigué  souto  la  taulo  la  jarretiero  de 
lanôvi,  se  cantè  uno  cansoun  nouvialo  adoubado  pèr  un  felibre  de 
Tendre,  e  après  li  taulo  levado.  Ton  se  metegué  à  dansa.  E  danso 
que  dansaras  !  Pièi  de  pau  à  cha  pau,  lis  estrangié  s'anèron  jaire,  li 
vièi  s'entournèron  à  si  granjo,  li  nôvi  s'esbignèron  plan-planet  e  res- 
tavo  plus,  vers  li  dos  ouro  de  matin,  que  li  jouine  qu'ambavon  un 
«  lancié  »  en  sautant  coumo  de  cabri  sus  uno  iero. 

Subran,  lou  garçoun  d'ounour  barré  li  porto  e  li  fenéstro,  e,  me- 
tènt  li  man  davans  la  bouco  :  ce  Chut  !  Chut  !...  faguè.  Escoutas  I  »  E 
tôuti  faguèron  lou  roudelet  à  soun  entour  : 

—  Li  n6vi,  digue,  van  parti  pèr  lou  trin  de  quatre  ouro  ;  es  lou 
noumen  de  li  reviha  e  de  ié  faire  manjala  soupo*au  froumage.  Dins 
a  journado,  ai  prépara  lou  cop.  Ai  desvissa  la  sarraio  de  la  porto  ai 
lesmountalou  lié.  En  butant  la  porto,  emai  agon  pestela,  la  cham- 
!iro  sara  duberto,  e,en  tirant  uno  courdeleto  quevèn  dins  lou  courre- 
iou  pèr  un  trauquet  faren  cabuça  lou  lié.  Que  tôuti  prengon  un  lume  ; 

2 


—  18  — 

mountan  l'escalié,  intran  tôuti  au  cop  dins  la  chambro,  tiran  la 
courdeleto  e,  pataflou  !  nosti  dous  novi  barrulon  pèr  lou  sou.  Aquéli 
que  saran  bèn  plaça  bessai  veiran  quaucarèn  !  Travessan  pièi  la  cham- 
bro en  fasènt  lou  brande  de  l'eireto  e  lileissan  tranquilamen  s'abiha 
pèr  veni  'mé  nàutri  manja  la  soupo  au  froumage  que  just  van  la 
trempa. 

—  Brave  1  tôuti  faguèron  en  piquant  di  man. 

E,  sènso  mai  de  paraulo,  chascun  pourtant  soun  candelié,  moun- 
tèron  d'agachoun  'mé  de  rire  retengu. 

—  «  Durbès,  bèus  amourous  !  fai  la  damisello  d'ounour.  » 
Rèn...  Alorbuton  la  porto,  intron  dins  la  chambro  iluminado  pèr 

Vint  candello,  se  tiro  la  courdeleto  dôu  lié,  lou  lié  s'escraso  e  l'on 
vèi  uno  espèci  de  boulo  negro,  pelouso  e  espeloufido  'mé  dous  pichot 
bras  e  dos  pichoti  cambo,  barrula  dôu  lié  pèr  lou  sou,  en  fasènt  la 
cambareleto  eniusqu'i  pèd  de  la  coumaire  que  s'avançavo  tenènt 
un  bouquet  de  roso  à  la  man  pèr  l'ôufri  à  la  novi. 

Li  femo  poussèron  un  quilet  d'esfrai  ;  lis  ome  restèron  espanta,  la 
bouco  duberto  sènso  alen.  Pièi,  en  tôuti,  prenguè  'n  rire  que,  partent 
dis  artèu,  mountè  jusqu'i  geinoun  que  pleguèron,  pièi,  long  di  cuèisso, 
jusqu'à  l'embourigo  que  boumbiguè  soulevado,  pièi  long  di  costo 
que  se  tourseguèron  en  cresinant,  e  ansin  jusqu'au  galet  suffouca  pèr 
de  senglu  e  de  chouquet.  Faguè  tal  esclafimen,  que  se  veguè  pièi 
sus  li  mavoun  proun  rode  bagna.  Dôu  rire,  n'i'avié  mai  d'uno  qu'a- 
vié  pas  pouscu  se  teni  d'escampa. 

—  E  pèr  dequé  tout  aco  ? 

—  Pèr  aquéu  viedase  de  garçoun  d'ounour  que  s'èro  troumpa  de 
chambro... 

Avien  reviha  Naquet  I... 

JAN  DIS  ENCARTAMEN. 


LOU  ROURE  DE  TUBE 


Dins  moun  vilage  ounte  rèn  manco, 
Se  vèi  un  roure  espetaclous, 
Emé  tant  de  fueio  e  de  branco, 
Que  lis  autre  n'en  soun  jalous. 


-le- 
vers l'aubo  claro,  dins  l'eigagno, 
Entre  li  colo,  aperabas, 
S'aubouro  coume  uno  mountagno, 
Trémolo  coumo  un  nivoulas. 

L'esfrai  vous  pren  quand  sias  dessouto, 
Landarias  coume  de  cifèr, 
Tant  lou  bèu  gigant  vous  envoufo 
Emé  si  ferouge  bras  verd. 

Pamens  i'a  proun  de  jour,  pecaire  1 
Quand  ère  enca  tout  pichounet, 
Sout  lou  rôure  anavian  nous  jaire, 
Coume  un  vou  de  passerounet.  4f 

Lou  pèje,  sus  la  terro  duro 
Que  lou  soustèn  coume  se  dèu, 
•S'embandis  'mé  l'estampaduro 
D'uno  tourre  de  vièi  castèu. 

Pèddescaus,  dins  liberigoulo, 
Li  det  l'un  à  l'autre  nousa, 
Se  metian  dès  en  farandoulo, 
Sènso  pousqué  tout  l'embrassa. 

Sèmpre  enca  mai  lèvo  la  tèsto 
Sout  la  destrau  di  bouscatié. 
Yèngue  lou  tron  e  la  tempèsto  ! 
Ghasco  branco  es  un  roure  entié. 

La  cansoundis  qu'au  mes  di  fado, 
Dous  bon  cbivalié  dôu  pais 
Tirèron  sout  l'aubre  l'espado, 
A  l'ouro  que  la  iuno  ris. 

Devien  ama  la  mémo  bello, 
Perqué  tôuti  dous  n'en  soun  mort, 
Emé  d'uiau  dins  li  parpèlo, 
Emé  li  man  subre  lou  cor. 


-  20  - 

E  desempièi,  quand  anas  qu  erre 
La  floureto  long  di  pradas, 
S'ausis  enca  li  cop  de  ferre, 
Dins  li  fueio  e  dins  lou  roucas. 

Es  tant  sournaru,  mounbèu  roure, 
Que  Ferbo,  acatado  sous  eu, 
Sauprajamai  se  vèn  de  pleure, 
Se  fai  nivo  o  se  fai  soulèu. 

Mounto  tant  aut  dins  l'aubo  blanco 
—  Pèr  lou  crèire  fau  l'agué  vist,  — 
Que  s'èron  de  pèiro,  si  branco, 
L'aiglo  ié  bastirié  soun  nis  1 

Après  la  bataio  e  l'esprovo, 
Vole  que  ié  coupon  lou  bos 
Di  quatre  plancho  tôuti  novo 
Ounte  anaran  dourmi  mis  os. 

Ansin,  aurai  sout  lis  espalo, 
Sus  moun  paure  pitre  dubèrt, 
L'amo  de  la  terro  natalo, 
Flourido  de  soulèu  e  d'èr. 

Se  dins  lou  trau  vènon  me  traire, 
Liuen  de  moun  brès  e  de  moun  céu, 
Moun  paire  emé  ma  santo  maire, 
Li  sentirai  proche  de  iéu. 

Pèr  ço  que,  quand  soun  bèu  fuiage 
Verdejavo,  dempièi  milo  an 
Dansèron  bessai  au  vilage,  ^ 

Sout  lou  grand  roure  tremoulant. 
Bruniquel,  au  Moulin  dis  Istournel,  2  d'ôutobre  1893.  CLOVis  hugues. 


"Vau    miés    avé    une   lignoto    dins   la    gàbi    qu'un    perdigau  dins  li 
garrigo. 


-  21  - 

LI  DOS  AUBERJO 

Èro  en  revenènt  de  Nîmes,  un  tantost  de  Juliet.  Fasié  'no  caud 
que  vous  toumbavo.  A  perdo  de  visto,  lou  camin  blanc  pôussejavo 
entre  lis oulivié  élis  éuse  souto  un  souleias  blanc  coume  l'argent  e 
qu'embrasavo  tout  lou  cèu.  Ges  d'oumbro,  pas  lou  mendre  biset. 
Rèn  que  lou  treraoulun  de  l'èr  caud  e  lou  zounzoun  di  cigalo  que  sa 
musico  folo,  ensourdanto,  toujour  que  mai  couchouso,  semblavo  lou 
brusimen  même  dôu  rebat  lumenous...  Gaminave  en  pleno  garrigo 
despièi  dos  oiiro,  quand  tout-d  un-cop,  davans  iéu,  quàuquis  oustau 
blanc  s'aubourèronde  la  pôusso  dôu  camin.  Èro  ço  qu'apellon  la  Be- 
gudo  de  Sant-Vincèns  :  cinq  o  sièis  mas,  de  lôngui  granjo  emé  si  tèule 
rouge,  un  abéuradou  sènso  aigo  souto  quàuqui  maigri  figuiero,  e,  au 
bout  de  Tendre,  dos  grandis  auberjo  que  se  visajavon  sus  la  routo. 

La  vesinanço  d'aquélis  auberjo  avié  quaucaren  d'estrange.  D'un 
constat  uno  grand  bastisso  novo  pleno  de  vido  e  de  brut,  tôutili  porto 
à  brand,  ladiligènço  arrestado  davans,  li  chivau  coulant  l'aigo  à  fiéu 
que  desatalavon,  li  vouiajour  pressa  bevènt  un  cop  sus  la  routo  à 
l'oumbro  courto  di  muraio  ;  l'escourt  embarrassado  de  carreto,  de 
miôu  ;  de  carretié  coucha  souto  li  remiso  en  espérant  «  lafresco». 
En  dedins,  de  crid,  de  tron,  de  cop  de  poung  sus  li  taulo,  lou  tuert  di 
got,  lou  brut  di  bihard,  li  tap  de  Umounado  que  sautavon,  e  sus  tout 
acô  uno  voues  galoio  e  eigrinello  que  cantavo  à  faire  tremoula  li  vi- 
tro : 

a  La  hello  Margoutoun 
ce  Taiit  matin  s' es  levado  : 
«  Apres  soun  hro  d'argent, 
a  A  la  font  es  anado. 

L'auberjo  d'en  fàci,  au  rebous,  èro  rauto  e  coumo  abandounado. 
#)e  tepo  souto  lou  pourtau,  de  contro  -vent  esclapa,  un  rampau  d'avaus 
passi  que  pendoulavo  coume  un  vièi  plumaoho,  lou  lindau  soustengu 
emé  li  calado  de  la  routo...  Tout  acô  talamen  paure,  fasènt  taio 
pietaque.  veritablamen,  èro  uno  carita  de  se  i'arresta  pèr  béure  un 
cop. 

Trouvère»  en  intrant,  uno  salo  longo,  tristo  e  vuejo  que  lou  jour 
escalustrantdi  très  grandi  tenèstro  sènso  ridèu  fasié  mai  vuejo  e  mai 
•tristo  encaro.  Quàuqui  taulo  goio  ounte  tirassavon  de  got  pôussous, 


—  22  — 

un  bihard  creba  qu'aparavo  si  quatre  belouso  coume  pèr  demanda 
l'oumorno,  un  soufa  jaunas,  un  vièi  coumtadou,  roupihavon  aqui 
dins  la  calour  malandrouso.  E  de  mousco  !  de  mousco  !  jamai  n'a- 
viéu  tant  vist  :  au  saumié,  coulado  i  vitro,  dins  li  vèire,  pèr  eissa- 
me  !  Qnand  durbiguère  la  porto,  fugue  'n  brounzimen,  un  fremin 
d'alo  courne  s'ère  intra  dins  un  brusc  d'abiho. 

Au  founs  delà  salo,  dins  lou  recantoun  de  la  fenèstro,  i'avié  'na 
femo  drecho  contro  la  vitro  qu'èro  afiscado  à-n-espincha  deforo.  La 
sounère  dous  cop  : 

—  Hôu  !  l'oustesso  !  Hou  !  l'oustesso  ! 

Se  revirè  proun  plan  e  me  leissè  vèire  sa  caro  de  païsano,  froun- 
sido,  couleur  de  terro,  encadrado  dins  la  barbeno  d'uno  dentello 
rousso,  coume  n'en  porton  encaro  li  vièio  de  Prouvènço.  Pamens, 
n'èro  pancaro  uno  vièio  femo,  mai  li  lagremo  l'avien  passido. 

—  Que  demandas,  me  faguè  en  s'eissugant  lis  iue  ? 

—  M'asseta  'n  moumenet  e  béure  quaucarèn,...  — 

Me  regardé  proun  espantado  sènso  boulega  de  plaço,  coume  se 
nounm'avié  coumprés. 

—  Es  donne  pas  uno  auberge  eici  ?  — 
La  femo  souspirè  : 

—  Si,  es  uno  auberge,  se  voulès...  Mai  perqué  anas  pas  vis-à-vis 
coume  lis  autre  ?  Es  bèn  plus  gai... 

—  Es  trop  gai  pèr  iéu...  Ame  mai  resta  eici. 
E  sènso  espéra  sa  responso,  m'entaulère... 

Quand  fugue  bèn  seguro  que  parlave  seriousamen,  l'oustesso  tout 
en  aie  se  bouté  à  vanega  de  constat  e  d'autre,  durbènt  de  tiradou, 
boulegant  de  boutiho,  refrescant  li  got,  couchant  li  mousco. 

Se  coumprenié  qu'un  vouiajour  à  servi  èro  un  evenimen. 

Pèr  moumen  la  malurouso  metié  li  man  à  la  tèsto,  coume  se  de- 
sesperavo  de  n'en  veni  à  bout.  Pièi,  passavo  dins  lou  membre  dôu 
founs,  l'entendiéu  boulega  de  grossi  clau,  gansaia  de  sarraio,  fuma 
dins  la  paniero,  espôussa,  lava  de  sieto.  De  tèms  en  tèms  un  souspir, 
un  senglut  mau  estoufa. 

Après  belèu  un  quart  d'ouro  d'aquéu  tressimàci,  aguère  davans  iéu 
uno  sietado  depasseriho,  un  pan  de  Bèu-Gaire,  dur  coume  uno  ca- 
lado,  em'  uno  fiolo  de  trempo. 

—  Sias  servi,  digue  l'estranjo  créature,  e  tourné  lèu-lèu  reprene- 
sa  plaço  davans  la  fenèstro. 

Tout  en  bevènt,  assajave  de  la  faire  parla. 


—  Vous  vèn  pas  souvent  de  mounde,  parai,  ma  bravo  femo  ? 

—  Oh  !  noun,  moussu,  jamaires...  Quand  erian  soulet  dins  Tendre 
èro  diferènt  :  avian  lou  relès,  de  riboto  dôu  tèms  di  fouco,  de  vei- 
turo  touto  l'annado...  Mai,  despièi  que  li  vesin  soun  vengu  s'establi 
avèn  tout  perdu...  Li  gènt  amon  mai  ana  eila.  Trovon  que  sian  trop 
triste  eici.  Es  proun  verai  que  l'oustau  n'es  pas  agradiéu  !  Siéu  pas 
bello,  ai  li  fèbre,  mi  dos  piclioto  soun  raorto...  Eila,  pèr  contro,  se  ris 
de-longo.  Es  uno  arlatenco  que  tèn  l'aubergo  :  uno  bello  femo  emé 
de  dentello  e  très  tour  de  cadeneto  au  cou.  Lou  coundutour,  qu'ei 
soun  calignaire.  i'arrèsto  sa  diligènço.  Em'  ac6  un  filian  embaboui- 
naire  pèr  chambriero  !  Tambèn,  n'en  vèn  de  pratico  !  A  touto  la  jou- 
vènço  de  Besouço,  de  Redessan.  de  Jounquièro.  Li  carretié  an  pas 
p6u  de  s'alounga  pèr  passa  d'aqui...  Em'  aco  iéu  reste  eici  tout  lou 
jour,  sènsdegun,  à  me  carcina.  — 

Disié  tout  ac6  duno  voues  niaisoe  coume  s'avié  pensa 'n  touto  au- 
tro  causo,  lou  front  toujour  contro  la  vitro. l'aviésegur  dins  l'auberjo 
d'en  fàci  quaucarèn  que  lafustibulavo...  Tout-à-n-uncop,  de  l'autre 
coustat  de  la  routo,  se  faguè  'no  grand  boulegadisso.  La  diligènço 
partie  dins  lapôusso;s'entendié  petalou  fouit,  lou  pouslihoun  troum- 
petavo  :  lou  fîhan  sus  la  porto  cridavo  :  Adessias  !  adessias  !  e  sus 
toutfaco  la  fourmidablo  voues  de  tout-escas  reprenènt  que  plus  fort  : 

a  A  près  soun  hro  d'argent^ 

<k  Ala  font  es  anado  ; 

<L  D'aquin'a  vist  veni 

((  Très  chivalié  d'armado.,,  > 

A-n-aquelo  voues  l'oustesso  ferniguè  de  tout  soun  cor  e  se  virant 
vers  iéu  : 

—  L'entendes  ?  me  faguè  plan-plan,  [es  moun  ome  !...  Parai  que 
canto  bèn  ? 

La  regardère,  atupi. 

—  Coume?  voste  ome  I  Vai donne  eila,  eu  peréu  ? 
Alor  elo,  d'un  èr  désespéra,  mai  emé  grand  douçour  : 

—  Que  voulès,  moussu  !  lis  ome  soun  ansin,  amon  pas  de  vèire 
ploura,  e  iéu,  despièi  la  mort  di  pichoto,  ploure  de-longo.  Pièi  es  tant 
tristas  aqueste  escamandre  d'oustau  ounte  i'a  jamai  degun...  Alor, 
quand  s'enfèto  trop,  moun  paure  Je  vai  béure  eila,  e  coume  a  uno 
bello  voues,  l'Arlatenco  lou  fai  canta...  Chut  !...  Velaqui  que  recou- 
menço... 


-  24  — 

E  tremoulanto,  li  man  jouncho,emé  de  grossi  lagremo  que  l'enlei- 
dissien  encaro  mai,  resté  coume  en  estàsi  davans  la  fenèstro  à-n- 
escouta  soun  Je  canta  pèr  TArlatenco  : 

((  Lou  vroumié  se  n'ia  di  : 
«  Moun  Dieu!  la  hdlo  chato  !... 
(Traducioun  de  Jano  Roumanille).  anfos  daudet. 


REVIÉURE 

AU    PIGHOT  FELIBRE   SEVERIN   ASTRUG. 

Uno  avulso  non  déficit  aller. 
(Vergéu). 

I 

Sus  lou  cresten  dou  moure 
Menèbre  e  sournaru, 
léu  ai  vist  un  grand  roure, 
Un  roure  brancaru. 

Eu  pousso  si  racino 
En  plen  cor  dôu  granit 
E  soun  fui  an  cracino 
Amoundaut,  au  zénith. 

De  sa  como  giganto 
Assousto  l'enviroun, 
Noun  cren  cisampo  ourlanto 
Nimai  mistrau  feroun. 

Dôu  pais  èi  lou  rèire, 
De  touti  respeta, 
E  li  siècle  courrèire 
Noun  l'aujarien  frusta. 

Eu  vèi  passa,  pecaire  ? 
Li  pople  e  li  nacioun. 
Eu  vèi  naisse  e  vèi  caire 
Li  civilisacioun. 


—  25  — 

II 

Dôu  pais  èi  lou  rèire, 

Mai  l'an  plus  respeta 

E  dôu  Mau  lou  grand -prèire, 

L'orne,  au  s6u  1  a  jita. 

Au  brut  de  sa  toumbado 
Lou  mounde  a  tremoula, 
E  li  vilo  espantado 
D'ourrour  an  gingoula. 

La  destrau    chaplo,  estrasso 
Lou  gigant  abatu. 
L'orne  pèr  sa  carcasso 
N'en  fai  un  atahud. 

Pichot  orne  e  grand  aubre 
Jaison  de  coumpagnié 
Souto  lou  bard  de  maubre 
Que  cuerb  soun  pourridié. 

Mai  la  naturo- maire 
Travaio  d'escoundoun 
E  la  Primo,  dins  l'aire, 
Samenant  de  poutoun, 

Di  soubro  dôu  vièi  roure 

Greio  un  bèu  sagatun 

—  Sus  lou  cresten  dôu  moure, 
De  gigant,  n'i'a  'ncaro  un. 

III 

La  picosso  a  bèu  laire  arasso 
E  chapla  lis  individu, 
De  longo  subre-viéu  la  raço 
Dins  li  fiéu  di  mascle  perdu. 
Cano,  lou  26  de  janvié  1893.  maurise  raimbault. 


Lou  proumié  cop  perdouno, 
Lou  secound  cop  bastouno. 


—  26  — 
LOU  FIÉU  DE  LA   FEMO 

Uno  vièio  liouno,  que  n'avié  vist  de  téuti,  se  trouvant  arenada 
sus  uno  peu  de  tigre  au  founs  de  sa  cafourno  e  sentent  qu'anavo 
faire  soun  darnié  badai,  vouguè,  avans  de  mouri,  douna  'ncaro  un 
bon  counsèu  à  soun  liounèu.  un  cadelas  fort  e  courajous,  mai  que 
noun  couneissié  lou  viéure  dôu  mounde  : 

—  Ve,  ié  digue,  saras,  tu,  lou  plus  fort  de  tôuti  lis  animau  de  la 
creacioun,  li  doumtaras,  ié  faras  la  lèi  e  n'en  saras  lou  rèi.  Pamens 
nTaura  un  que  noun  aura  cregnènço  de  tu.  e  tu,  déuras  avé  cre- 
gnènço  d'eu  :  Aquéu  es  lou  fiéu  de  la  femo,  d'eu  soulet,  mesfiso-te, 
se  noun  a  ta  forço,  eu  a  la  ruso,  e  coumando  au  tron  em'  à  l'uiau 
que  trais  de  sa  man  ounte  vou  e  sus  quau  vôu.  Es  eu  l'encauso  de 
ma  mort  ! 

Aco  di,  la  liouno  barré  lis  iue  plan  plan,  badé,  cliné  la  tésto,  s'es- 
tiré  e  tout  fugué  fini. 

Lou  liounéu  vesènt  sa  maire  morto,  jitè  un  rugissamen  espeta- 
clous  que  fagué  tremoula  toutô  la  mountagno.  Mai  sa  coulèro  aumen- 
tavo  toujour.  Alor  sourtigué  de  sa  cafourno,  amoulè  sis  àrpio  con- 
tre un  roure  que  n'en  davalè  toute  larusco,  e  piéi  digue  :  Amor  que 
lou  fiéu  de  la  femo  es  l'encauso  de  la  mort  de  ma  maire,  iéu  estermi- 
narai  lou  fiéu  de  la  femo,  noun  ai  cregnènço  dôu  tron  e  de  l'uiau  que 
p5u  traire  sa  man  ! 

Mai  noun  sabié  coumè  éro  fa  lou  fiéu  de  la  femo  e  partiguè  pèr 
lou  cerca,  demandant  à  tout  paure  animau  venènt  que  rescountravo, 
se  pèr  cas  sarié  pas  lou  fiéu  de  la  femo. 

Passé  de  pais  mountagnous  e  de  pais  de  piano,  s'avastè  dins  li 
sabléio  dôu  désert,  travessè  de  palun  e  de  flume  ;  toute  la  sauvagino 
dis  ér,  de  la  terro  e  dis  aigo  s'agroumoulissié  en  lou  vesènt  passa, 
mai  eu  noun  n'en  fasié  cas.  Pamens  unjour  rescountrè  un  camèu,un 
foutralas  de  camèu  aut  coume  uno  paiero  em'  un  long  cou,  uno  gibo 
espetaclouso  e  de  longui  cambasso  estrampalado.  —  Outre  !  se  digue 
lou  liounéu,  veici  un  animau  que  poudrié  bén  éstre  lou  fiéu  de  la 
femo,  e  s'estent  ramassa  sus  si  quatre  cambo,  preste  a  ié  sauta 
dessus  e  l'estrangla  d'un  cop  de  dent,  ié  fagué  : 

— Digo-me,tu,  que  t'aviéu  jamai  vist  dins  moun  reiaume^se  pèr  cop 
d'azard  sariés  pas  lou  fiéu  de  la  femo  ? 

—  Ah  !  paure  !  pesqui-pas  !  fagué  lou  caméu  en  tremoulant  sus  si 
cambasso,  n'en  siéu  que  lou  plus  umble  serviteur  coume  siéu  tam- 


—  27  — 

bèn  l'umble  servitour  de  vosto  majesta.  Lou  fiéu  de  la  femo  me  cou- 
mando  e  me  boute  à  geinoun  davans  eu,  e  ié  porte  sa  cargo  à  travès 
li  sablèio  dôu  desèrt. 

—  Alor,  garo-te  de  davans  iéu  e  filo  toun  camin,  digue  lou  liounèu. 

Un  autre  jour  rescountrè  lou  chivau.  Un  bèu  chivau  blanc  dôu  dé- 
sert, em'  uno  criniero  esbléugissènto  que  ié  davalavo  enjusco  sus 
lou  peitrau,  viéu  coume  l'ambre,  endihavo,  fasié  peta  la  narro  e  re- 
guignavo  à  soun  oumbro. 

Aqueste  cop,  se  digue  lou  liounèu,  m'engane  pas,  veici  bèn  lou  fiéu 
de  la  femo,  e  s'aprounchè,  e  iè  parlé  : 

—  Digo-me,  siés,  parai,  lou  fiéu  de  la  femo  ? 

—  Iéu  ?  faguè  lou  chivau,  ah  !  que  noun  !  regardo  ma  barjo,  ié  vei- 
ras  un  tros  de  ferre  que  me  tèn  soun  esclau  ;  em'  aquéu  ferre  lou  fiéu 
de  la  femo  m'a  doumta,  e  quand  ai  fa  la  guerro  à  sis  enemi,  quand  ai 
laboura  soun  champ  pèr  l'abari,  reçaupe  pèr  tout  gramaci  li  cop  de 
bastoun  de  si  varlet  e  pèr  touto  nourrituro,  un  pau  de  bauco  seco  di 
camin. 

Lou  lioun  ausènt  aquéli  paraulo  prenguè  pas  la  peno  de  ié  mai 
parla. 

Pas  liuen  d'aqui  rescountrè  lou  biôu  nègre,  sauvage,  que  cousse- 
javo  un  loup.— Oh  !  oh  !  se  digue,  aqueste  cop  ai  trouva  moun  terri- 
ble enemi.  Aquéli  bano  pounchudo  noun  podon  aparteni  qu'au  fiéu 
de  la  femo  !  Vaqui  bèn  lou  signe  que  dévié  lou  marca  e  me  lou 
faire  recounèisse.  Em'acô  se  n'aprounchè  en  se  mesfisant.  e  ié  digue  : 

—  l'a  proun  tèms  que  te  cerque  !  Siés  lou  fiéu  de  la  femo,  aquéu 
que  fugué  fencauso  de  la  mort  de  ma  maire,  e  vas  subran  me  rendre 
resoun  ! 

—  Ah  !  coume  vous  troumpas  de  tout  veste  long,  Segnour  I  iéu  lou 
fiéu  de  la  femo  !  basto  lou  fuguèsse  !  Aprenès  que  n'en  siéu  que  soun 
servitour  e  soun  misérable  jouguet. Lou  fiéu  de  la  femo,  eu,  pren  plesi 
de  vèire  raiamoun  sang  rouge  sus  moun  peu  nègre.  Em'ac6  pèr  soun 
plesi,  m'estrasso  la  peu  à  cop  de  fichouiro,  m'emplanto  sus  lou  cou- 
tet  de  Ho  de  riban  de  tôuti  li  couleur  e  quand  n'a  proun  d'aco  que 
m'amusarié,  iéu  tambèn,  eu,  pèr  s'entreteni  la  man,  m'emplanto 
adrechamen  soun  espaso  au  rode  ounte  fau  e  more  sus  lou  cop.  Emai 
après  ma  mort,  devourris  encaro  ma  car. 

(Eici,  fau  esplica  que  d' aquéu  tèms  H  fiéu  de  la  femo  èron  d'ome  e 
degun,  quau  que  fuguèsse,  pas  mai  menistre  que  préfet,  n'aurié 
pouscu  lis  empacha  de  faire  courre  si  biou,  e  de  faire  usanço  de  tôuti 
si  dre.) 


-  28  - 

—  Anen,  faguè  lou  lioun,  en  ausèntlou  biôu  ié  parla  coume  aco, 
ma  maire  avié  cent  cop  resoun,  e  mai  que  jamai  vese  coume  èro 
grando  sa  sagesse.  Finirai  bèn,  emé  la  paciènci,  pèr  rescountra 
aquéu  que  voudrié  mestreia  moun  reiaume. 

Vaqui  qu'un  jour  de  grosso  calour,  en  travessant  la  fourèst  veguè 
un  paure  bouscatié  que  davans  eu  s'agroumeliguè,  se  fasènt  pas  plus 
gros  qu'un  pesé.  Noste  lioun,  bounias,  prenènt  sa  pichoto  voues  pèr 
pas  trop  l'esmoure  ié  digue  : 

—  Pichot  nanet,  belèu,  tu,  poudras  me  rendre  un  grand  service  à 
iéu  que  siéu  lou  rèi  dis  animau  :  Vaqui  proun  tèms  que  rode  pèr  tout 
moun  reiaume  cercant  lou  fiéu  de  la  femo,  sènso  pousqué  lou  res- 
countra. Ma  maire  es  morto  en  causo  d'eu,  e  m'a  di  qu'eu  soulet  de- 
viéu  cregne.  Iéu  me  siéu  di  de  venja  la  mort  de  ma  maire,  adounc  se 
tu  counèisses  pèr  cop  d'azard  lou  fiéu  de  la  femo,  digo-me  lou  rode 
ounte  setèn. 

—  Segnour,  iéu  pode  vous  faire  vèire  aquéu  que  cercas,  digue  lou 
bouscatié  en  tremoulant  de  tôuti  si  membre,  mai  avans  me  faudrié 
acaba  moun  fais.  Se  m'ajudavias  un  brigoun  auriéu  plus  lèu  fa  e  tout 
d'un  tèms  vous  fariéu  counèisse  lou  fiéu  de  la  femo. 

—  Vague  !  digue  lou  lioun,  dequé  fau  faire  ? 

Lou  bouscatié  prenguè  sa  grando  destrau  e  l'aguènt  emplantado 
dins  lou  pège  d'un  aubre  espetaclous  faguè  'u  lioun  que  l'espinchavo  : 
—  Segnour  lioun,  se  voulias  bouta  un  pau  vosto  pato  aqui  dins 
aquelo  fendasclo  retirariéu  ma  destrau  e  l'obro  sarié  lèu  acabado. 

Lou  lioun  que  se  languissié  de  vèire  lou  fiéu  de  la  femo,  meteguè 
a  pato  dins  la  fendasclo  en  aguèntl'èr  de  dire  :  S'es  qu'aco,  tè  ! 

Lou  bouscatié  boutant  lou  pèd  contro  lou  pège  e  fasènt  aigre  sus 
1  ou  manche,  retiré  la  destrau,  em'aco  cra  !  lou  lioun  resté  près,  la 
pato  esquichado  pèr  la  forço  de  l'aubre  espetaclous. 

Alor  l'umble  bouscatié  se  revirant  ié  faguè  : 

— Segnour  lioun,  as  davans  tu  lou  fièu  de  la  femo,regardo-me,  siéu 
marca  pèr  coumanda  sus  terro,  car  Dieu  en  me  créant  bouffé  dins  iéu 
un  tros  de  soun  amo  e  me  dounè  l'Empèri  dôu  mounde. 

E  lou  lioun  aguè  bèu  arpateja  emai  faire  clanti  la  fourèst  de  si  ru- 
gissamen,  noun  pousqué  se  derraba  de  la  leco  e  fauguè  que  se  lais- 
sèsse  devouri  pèr  la  mouscaio. 

LOU  GA.SGARELET. 


Vau  miés  vougne 
Que  pougne. 


—  29  — 

LA.  DOUGENO 

CANSOUN 

Parauio  e  musico  d'E.  Jouveau. 


S 


iloderato. 
-ci s- 


=* 


m^± 


w^mm^^ 


--=fr-=^-- 


i 


Vuei    fau    que  vous    conte      Qui  -  con    de    re-  quist  ; 


È  n'es  pas  un  conte,    De  mis  iue  l'ai  vist.  Ai-èr,  li  Rou  -  jano, 

poco  rit. 

>— S — : K- 


Éjwco  rit. 


Fier  e  tri-  oun-  fiant,    Ba-te-javon   Ja-no,  Soun  dougième  enfant. 

REFRIN.  Lojato  più  vivo. 


-    M       lit.Vl\l?s.  Leffitto  pid  VIVO. 


Jtf: 


p  Di-gue   digue   dan  !    Digue  digue  dan  !  fa  -  sien  li  cam  -  pa-no  ; 
-^^^ — •-!— ^»-^-^-f-^ — ^-1 — \—\-wi^=^i^^F — h- 


m  f  La  gros-so  cam  -  pa  -  no  fa  -  sié  din  !   dan  !  f  La  gros-so  cam 

pa  -  no    fa   -  sié    din  !  dan  ! 

2 
Janet,  dou  vilage 
Es  lou  campanié, 
E  lou  trignoulage 
Costo  pa  'n  dénié. 
Lou  bon  Dieu  n'i'en  mando 
Un  touti  lis  an, 
E  Jan  fai  à  cando 
Vers  lou  capelan. 
Digue  digue  dan!... 


-30 


Sièis  drôle  e  sièisfiho  ! 
Nis  de  per(iigau, 
Aquelo  famiho 
En  touti  fai  gau. 
E  se  paire  e  maire 
N'an  qne  si  dos  man, 
An,  si  cor  amaire, 
Fe  dins  l'endeman. 
Digue  digue da»  !... 

4 

Vènon  la  meirino 
Emé  lou  peirin  ; 
Cousin  e  cousine, 
Vesino  e  vesin 
Touto  la  marmaio, 
Pichoun  emai  grand, 
La  mameto,  en  aio, 
Pièilou  rèire  grand. 
Digue  digue  dan!... 

5 

Dedins  li  carrière 
Ounte  van  passa, 
Goume  un  jour  de  fiero 
Lou  monde  es  preissa. 
E  de  Tenfantugne 
Que  tèn  lou  mitan, 
S'ausis  de  coutùnio 
Lou  gai  chamatan. 
Digue  digue  dan  !... 


Ceremounié  fâche, 
Tornon  à  l'oustau  ; 
Ghascun  se  despacho, 
Li  fricot  soun  caud. 


-  31  - 

Se  bouton  à  taulo, 
E  pas  que  de  pan 
Nimai  de  paraulo 
Se  ièvon  la  fam. 
Digue  digue  dan  !... 

7 

E  iéu  qu'à  la  fèsto 
Ère  counvida, 
Gai...  emai  de  rèsto  — 
L'anave  ôublida  — 
Tant  e  tant  beguère 
De  vin  rouge  o  blanc, 
Que  m'aroundiguère 
Coume  un  sa  d'aglan. 
Digue  digue  dan  !... 


Escoubo  novo  fai  très  jour  bèu  sôu. 


CONTE  DE  MÈSTE  ARNAU 

Cade  jour  que  Dieu  a  fa,  bèn  vo  mau,  pèr  uno  cavo  vo  pèr  l'autro, 
ausissèn  dire  :  Osco,  Manosco  !  Ebè,  l'a  bessai  pa  foueço  gènt  que 
sachon  coume  va  qu'acô  li  vèn  à  la  bouco...  Dins  tôutei  leis  escagno 
embouiado,  sus  laterro,  ses  dique  tau  cerca  lafrumo  ;  es  elo,  pa- 
rèis,  que  sarié  la  ficello  de  touto  cavo,  e,  se  li  duven  lou  jour,  à  la 
frumo,  li  duven  tambèn  la  sourniero...  Mai  qu  vous  aurié  di  qu'es 
mai  uno  frumo  l'encauso  de  Osco,  Manosco  ? 

Adounc,  à  Manosco,  avans  la  grando  Revoulucien,  l'avié  un  Si- 
gnour,  coume  d'en  partout,  emai  qu'èro  un  brave  pelissié  I  Oussito, 
avié  toujour  p6u  que  lei  manousquino  faguèsson  de  benoit  à  seis 
ome...  Aquelo  pou  l'èro  vengudo  à  l'après  de  pas  mau  de  brut  que 
courrien  dins  lou  peïs...  Uno  talo  emé  un  tau,  leis  avien  vist  en 
tal  endret...,  un  tau  emé  uno  talo...  Basto  !  Moussu  de  Manosco 
vouguè  n'en  avé  li  braio  neto  e  souenè  Moussu  lou  curât.  Aquest, 
qu'à  l'epofo,  la  Noublesso  e  lou  Clergié  èron  cuou  e  camié,  venguè 
subran  au  castèu. 


-  32  — 

—  Asso  1  Moussu  lou  curât,  es  pas  lou  tout,  mai  parèis  que  lou 
peïs  esplen  de  couguou...  Aco  p5u  pas  dura  e  lou  fue  d'amour  pour- 
rie bèn  nous  adurre  lou  fue  dôu  ciele. 

—  Que  voulès  que  li  fàgui,  moussu  de  Manosco  !  Diren  de  messo, 
pregaren  Dieu  e  bessai  aco  si  carmara.  Lei  manousquino  soun  proun 
couquino,  mai  lois  ome,  tambèn,  li  melon  dôu  siéu,  e  vous,  Moussu, 
vous  n'en  privas  pas,  parèis. 

Vous  dieu  pas  de  noun,  Moussu  lou  curât,  de  la  part  deis  ome 

aco  sicoumpren.  mai  delà  part  dei  frumo  !  es-ti  pas  une  aboumi- 
nacien. 

—  Vouei,  mai  qu  's  qu'acoumenço,  la  frumo,  vo  1  ome  ? 

Ya  duVès  saupre,  e  se  vous  ai  manda  querre  es  pèr  que  digues 

clar  e  net  quand  l'a  de  couguou  à  Manosco  ? 

—  Ah  !  Moussu,  acô  es  lou  secret  de  la  counfessien,  pouédi  pas  !... 
Sabès  qu'au  pourtissoun  de  la  penitènci  ço  que  nous  intro  de  l'uno 
nous  souarte  de  l'autro  ! 

—  Vouei,  vasàbi,  mai  maugratd  aco  voueli  saupre  ço  que  sipasso 
dins  moun  peïs  e,  secret  vo  noun,  fau  atrouva  lou  biais  de  va  mi  dire 
sènso  vous  desfauta  de  vouestedevé.  ^.,    „ 

—  Diàussi  !  faguè  Moussu  lou  curât,  qu  uno  ideio  de  Dieu  1  em- 
puré  subran  es  pa  maleisa.  Lou  deminge,  eicito,  tout  lou  mounde 
vèn  à  la  glèi'so,  parai  ?  Ebè,  deminge  que  vèn.  avans  la  messo,  si 
tendron  toueidous  sus  la  pouerto  de  la  glèiso,  un  d'un  caire  un  de 
l'autre  aurés  à  la  man  uno  taio  de  boulangié  e  cade  côu  qu'mtrara 
uno  màlerouo  pecairis  vous  dirai  :  Osco  !  Farés  uno  osco  à  la  taio, 
emé  lou  coutèu,  puei  à  la  fm  countares. 

Tant  fa  tant  va  '  Lou  deminge  venent,  lou  Signour  e  lou  curât  s  a- 
trouvèrori  aquito,  aplanta  sus  la  pouerto  de  la  glèiso  e,  à  mesuro 
qu'uno  manousquino  arribavo,  s'èro  uno  pecairis,  moussu  lou  curât 

disié  :  Osco  f  .       .  ,      ,  x-         j> 

Ah  '  pecaire  '  parèis  que  n'en  fague  'no  bravo  tiero,  d  osco,  moussu 
de  Manosco  !  Mai  tau  si  serve  de  l'espaso,  coume  disié  l'autre,  que 
périsse  pèr  l'espaso...  ,    ,    „     ,      •         -,• 

E  vai  ti  fa  de  Dieu  I  Tout  d'un  tèms  la  bello  darmero,  dins  un  su- 
perbe carosso,  arribèla  bello  Madamo  de  Manosco,  la  mouié  dôu  Si- 
gnour, qu'en  la  viant.  eu,  anavo  estrema  lou  coutèu  eme  la  taio... 
Mai  lou  curât,  quevoulié  pas  faire  de  pegin  h  creido  :  —  Osco  ! 

—  Goumo  I  faguè  lou  Signour,  en  si  mandant  lei  man  sus  la  tèsto, 

ma  frumo  ?  ,,  , 

—  Ah  !  segu,  rebèco  lou  curât,  Osco,  Manosco  ! 

Tira  de  La  Sartan.  ^ov  galoi  sartanie. 


-  33  - 

LI  MOBLE  D'ARLE 


Peraqui  souto  Louis  XV,  e  souto  l'enfluènci  de  l'estile  galant 
qu'avié  la  vogo  d'aquéu  tèms,  se  coungreiè  en  terro  d'Arle  uno  ma- 
niero  d'art  touto  particulière  pèr  moubla  lis  oustau.  Li  moble  d'aquelo 
epoco,  e  qu'an  fa  tradicioun  pendent  belèu  cent- cinquante  an,  soun 
d'uno  eleganço  requisto,  e  regalon  lis  iue,  quand  li  vesès  dins  un 
oustau.  Yuei  malurousamen  aquéli  moble  prouvençau,  qu'èron  es- 
crincela  pèr  li  menusié  dôu  pais  e  que  fasien  la  glôri  de  nosti  bràvi 
maire,  tendon  à  desparèisse,  coume  touto  autro  causo,  davans  la 
pacoutiho  fabricado  à  bon  comte.  Lis  abitant,  li  païsan,  que  n'avien 
sis  oustau  garni,  livèndon  i  repetié  pèrachatade  ravaudiho  —  que 
creson  à  la  modo,  e  li  repetié  li  revèndon  is  amatour  e  gènt  de 
goust  —  que  lis  emporton  un  pau  pertout. 

De  que  se  coumpausavo  l'amoublamen  arlaten?  Quand  disèn 
arlaten,  ié  coumprenèn  tambèn  Tarascoun  e  Bèu-Gaire,  e  tôuti  li 
vilo  e  vilage  ounte  li  femo  porton  Tatrencaduro  d'Arle. 

l'a  d'abord  loupestrin  (en  francés  crédence  o  buffet).  A  dous  tiradou 
sus  lou  daut  e  'n  dessouto  dos  porto  que  rejougnon  lou  linge  e  àutri 
garnimen  de  taulo.  Aquéli  porto  avien  de  ferramento  decoupado, 
emé  de  grand  gounfoun  lusènt.  Tout  luu  davans  èro  flouri  d'escrin- 
celaduro  au  cisièu  e,  au  bas,  sus  lou  mitan,  èro  entaiado  uno  soupiero, 
simbèu  dôu  repas  de  famiho. 

Sus  lou  pestrin,  en  reculado,  i'avié  souvent  uno  autro  espèci  de 
releisset  garni  de  pichot  tiradou,  que  n'èro  lou  courounamen. 

l'a  pièi  la  mastro  (en  francés  la  huche),  en  formo  de  sarcoufage  an- 
tique, pourtado  sur  quatre  pèd.  Se  ié  pastavo  lou  pan  d'oustau.  l'èron 
représenta  en  naivo  esculturo  lis  estrumen  de  la  meissoun  :  lou  vou- 
lame,  lou  rastèu,  em'  uno  garbo  de  blad. 

l'a  Vestagnié  o  escudelië  (lou  dressoir  en  francés),  qu'èro  \in  cadre 
garni  de  très  o  quatre  estagiero,  ounte  se  revessavo  la  veissello  d'es- 
tam  e  peréipli  sieto  escricho,  li  bèlli  sieto  de  Moustié  —  que  Ijnôvi 
achatavon  en  fiero  de  Bèu -Caire. 

l'a  lou  veiriau,  un  moble  que  s'acroucavo  à  la  muraio  o  se  meti-é 
sus  lou  pestrin,  e  mounte  espausavon  li  vèire  e  touto  la  cristalarié. 

Sus  lou  pestrin  enfin,  encaro  generalamen,  se  pènjo  la  paniero, 
qu'emé  sis  espigoun,  si  festrun,  si  cloucheiroun,  retrais  uno  capeleti, 
coume  dirias  lou  toumbèu  dôu  papo  Jan  XXIL  Au  pourtissoun  de  la 


—  34  — 

paniero,  que  souvent  es  reboumbi,  lou  menusié  ié  ciselavo  quàuquis 
espigo  de  blad. 

De  chasque  las  de  la  chaminèio,  i'a  la  saliero  e  la  fariniero,  dous 
moble  en  miniaturo,  que  dins  l'un  i'a  la  sau,  dins  l'autre  la  farino 
pèr  faire  fregi  lou  pèis.  Sus  la  saliero  escultavon  un  bouquet  de  sa- 
ladello,  e  sus  la  fariniero  un  parèu  de  peissoun. 

Oubliden  pas  un  cofre  moustre,  que  tenié  tout  un  caire  de  la 
grando  cousine  dis  oustau  meiragié  e  qu'apelavon  lou  moulin,  o  de- 
fes  la  haluteliero,  e  que  servie  pèr  tamisa. 

Pèr  fini,  à  la  chambro  avès  lou  gardo-rauho,  qu'aco  's  lou  moble 
majourau,  emé  si  grandi  porto  à  ferramento  en  zistoun-zèst,  enden- 
telado  à  jour,  e  si  dous  aut  gounfoun,  redoun  e  loungaru,  tau  que 
dos  coulouno  de  brounze.  Sus  lou  daut^  esculta,  se  vèi  un  vas  de 
flour,  o  bèn  un  nis  de  tourtourelio,  o  bèn  un  cremadou  de  fïamo,  o 
tout  autre  simbole  de  l'amour  counjugau  ;  e  pièi,  entre  li  porto,  un 
tambourin,  un  flahutet,  emé  de  fru  de  la  Prouvènço. 

Tout  aco  èro  en  bos  de  nôuguié  bèn  cira«  que  dintre  l'on  se  mi- 
raiavo.  Èro  lou  lùssi  dis  oustau,  enjusquo  vers  li  pàuri  gènt;  e  'mé 
lou  coustume  di  chato,  particularisavo  lou  gàubi  gracions  de  la  raço 
arlatenco.  Mai  aquéu  vent  de  platitudo,  que  vuei  destaco  li  nacioun 
de  tout  ço  qu'es  iradiciounau,  fai  que  bèn  lèu  veiren  parti  aco  coume 
tant  d'àutri  causo.  £  memamen  lou  gardo-raubo  fai  déjà  plaço  à 
l'armàri  à  glaço. 

L'espourtacioun  de  nosti  moble,  qu'en  Arle  fai  l'oujèt  d'un  trafi 
particulié,  me  rapello  uno  engano  que  fau  que  iéu  vous  conte. 

Un  jour  erian  en  Arle  em'unami  de  Paris,  que  voulié  secroumpa 
un  dedins-d'oustau  arlaten,  la  paniero,  lou  pestrin,  la  mastro,  l'esta- 
gnié,  lou  veiriau  e  lou  rèsto.  Après  avé  rouda,  m£:rcandeja'  vers  li 
marchand,  un  d'aquésti  nous  faguè:  ce  Aro,  messies,  s'orias  cifHous 
de  vèire  dins  un  mas  un  assourtimen  de  moble  coume  n'ai  gaire 
vist  de  miés,  iéu  poudriéuTous  ié  mena  :  es  eila  vers  Trenco-Taio. 
Soulamen  es  de  gènt  que  ié  soun  forço  estaca,  e  crese  pas  que  se 
decidèsson,  pèr  d'argent,  à  se  n'en  desfaire.  »  —  c(  Anen  li  vèire  »,  ié 
diguerian. 

E,  acoumpagna  dôu  marchand,  nous  vaqui  caminant  dins  la  draio 
dôu  mas.  La  femo  èro  sus  la  porto  e,  tre  nous  vèire,  cridè  à-n-aquéu 
que  nous  menavo  : 

—  Anen,  nous  n'adusès  mai,  d'aquéli  brou cantej aire?  Lou  sabès 
bèn,  que  voulèn  pas  vendre! 


-  35  - 

—  Eh  !  digue  lou  marchand,  vous  escafagnés  pas  coume  ac6  !  Vous 
U  manjaran  pas,  vôsti  moble,  pèr  h  vèire  I 

—  Oh  !  s'es  que  pèr  H  vèire,  aquéii  moussu  podon  intra.  — 
E'm'aco   intrerian  e,  veritablamen,  nous  trouverian  en  fàci  d'un 

amoublamen  perfèt,  chasque  moble  à  sa  place  que  se  vesié  que  i'èro 
desempièi  d'an  e  d  an.  Moun  cambarado  barbelavo  : 

—  Bravo  femo,  ié  fai,  autramen,  quant  n'en  voudrias,  au  cas  ounte 
quauque  jour  siguessias  decidado  à  vendre  ? 

—  Vendre  noste  dedins-d'oustau  !  que  moun  paire,  que  ma  maire, 
que  nôsti  grand  nous  an  leissa!  Tenès,  vesès  aquéu  pestrin?EhI 
bèn,  es  un  avugle,  o,  un  menusié  avugle,  que  Ta  cisela  counàe  aco... 
Belèu  n'avès  ausi  parla,  de  l'avugle  de  Saujan  ?  Eh  !  bèn,  es  eu, 
aquéu  de  Saujan,  que,  rèn  que  de-tastoun,  a  fa  aquéu  bèu  travai. 

—  Mai  anen,  argent  pago  tout,  asardè  lou  marchand  de  moble. 

—  Me  n'en  baiarien  sèt  cent  franc  que  me  farien  pas  dire  sebo. 

—  Aqui  sias  pas  dins  la  resoun  :  à  sièis  cent,  sarien  brûla. 

—  Sèt  cent  !  crido  la  iemo,  emai  encaro,  vès,  sabe  pas  se  moun 
ome  me  fara  pas  desdire. 

—  Va  pèr  sèt  cent  !  digue  monn  ami  enfiouca  ~  que  dounè  d'arro 
i  la  masiero  e,  pache  fa,  nous  envenguerian  • 

D'aqui,  sus  la  Plaço  dis  Ome,  veici  qu'erian  intra  pèr  heure  quau- 
carèn  au  Café  di  Meinagié,  e  moun  coulègo,  urous  de  sa  trouvaio  e 
le  sacroumpo,  n'en  parlavo  tout  fièr  en  d'Arlaten  qu'  aqui  i'avié. 
Mai  aquésti,  pas-pulèu  lou  Parisen  aguê  bada,  partiguèron  ensèn 
dôu  rire  : 

—  Vôsti  moble,  nous  diguèron,  sorton  dou  magasin  dôu  marchand 
que  vous  a  coundu.  Es  un  biais  qu'a  trouva  pèr  faire  valé  sa  brou- 
canto.  Quand  aurés  près  aquéU,  n'i'en  carrejara  mai  un  autre  as- 
-ourtimen.  — 

Aro,  i'aura-ti  un  retour  vers  aquéu  gènt  estile  d'Arle,  quand  lou 
pople,  educa  pèr  l'acioun  felibrenco,  coumprendra  miés  li  causo  que 
ié  fasien  ounourV  Es  de  souveta,  car  pièi,  à  forço  de  leissa  tout  per- 
Ire,  la  vido  devendra  tant  laido  que  tôuti  n'auran  lou  maucor. 

En  atendènt,  un  ome  de  bon,  un  grand  fabricant  de  moble,  M.   A. 
Blanqui,  de  Marsiho  (8,  carriero  Cherchell),  a  coumprés  en  artistô 
lou  partit,  même  endustriau,  que  se  poudié  tira  dôu  vièi  art  arlaten 
E  veici  que  s'es  mes  à  fabrica,  de  man  de  mèstre,  tout  un  genre  d^ 

'  le  qu'apello  «  prouvençau  »  dins  lou  plus  pur  estile  d'Arle.H 
li  catau  inteligènt  de  l'encountrado  ié  fan  de  coumando  bello*;- 


-  36  — 

se  quaucun  vôu  n'en  juja,  a  que  d'ana'n  Camargo,  au  castèu  de 
Mount-Gaume,  vers  9L.  Louis  Prat,  e  aqui  pourra  vèire,  dins  la  salo  à 
manja,  de  pestrin,  d'estagnié^  de  veiriau,  de  panierOj  que  n'i'a  pèr  ié 
bada  davans  ! 

(Tira  dôu  journau  L'Aibli).  F.  mistral. 


PROUVERBI   SUS   L\   FEMO 

De  l'ase,  dôu  nôuguié  emai  dôu  femelan 
N'espères  rèn  de  bon  sens  bastoun  à  la  man. 


Femo,  cat  e  can. 
An  de  niero  tout  l'an. 


De  la  marrido  gardo-te, 
De  la  bono  mesfiso-te. 


Goansèu  de  mouié, 
Quau  noun  lou  pren  es  un  couiet. 


CREIRE  ANTI 

A  Raoul  Gineste. 

Urous  quau  pou   segui,  lou  cor  pur,  lou  front  aut, 
Lou  draièu  secarous  ounte  an  passa  si  rèire, 
Sens  regarda  plus  liuen  que  sis  antiqui  crèire 
E  sènso  s'esvarta  di  campas  patriau. 

Car,  li  valent  que  l'art  a  chausi  pèr  si  prèire 
E  que  creson,  pecaire,  ajougne  l'ideau, 
Sènton  dintre  soun  sang  crema  lou  fio  mourtau, 
E  la  doulour  seguis  li  sublimi  courrèire. 

Emporton  dins  la  niue  prefoundo  dôu  toumbèu, 
Lou  fum  van  qu'an  leissa  si  pantai  subre-bèu, 
E  l'amar  souveni  de  sa  crudèlo  vido. 

Mai  lou  cor  qu^èi  jamai  sourti  di  vièi  camin, 

Sent  que  s'enauro  vers  un  triounfle  divin 

E  s'endor  dins  la  pas  (Je  soun  obro  coumplido. 

AGUSTE  ROL. 


—  37  — 

UUSURIÉ,  L'ASE  E  LOU  GAPOUGHIN 

Lou  vièi  Boutignan  que  s'èro  acampa  un  gros  bèn  en  fasènt  courre 
la  barioto,  e  en  anant  rapuga  àl'entour  di  garbeiroun  o  dins  li  vigno 
avans  vendémio,  èro  toujour  pèr  orto  avans  soulèu  leva  emé  sa  saco 
sus  l'espalo.  D'ounte  venié,  ounte  anavo,  degun  lou  sabié. 

Un  matin  dôu  gros  ivèr,  jalavo  à  pèiro-fèndre,  la  biso  vous  cou- 
pavo  lou  mourre.  lou  vièi  Boutignan  rescountrè  lou  Paire  quistoun 
di  Becoulèt  de  Vilo-Novo  que  s'enanavo,  emé  soun  ase  carga  de  sis 
ensàrri  vuege.  faire  sa  quisto  i  granjodela  Bartalasso.  S'acoumpagnè- 
ron  un  bout  de  camin.  E  pèr  estaca  soun  bout,  o  pèr  que  lou  capou- 
chin  ié  demandèsse  pas  ço  que  pourtavo  dins  sa  saco,  Boutignan  ié 
faguè  ansin  :  —  Paire  capouchin,  d'ounte  vèn  que  voste  ase  trémolo 
coume  un  jounc  ? 

Lou  capouchin,  que  li  sâbié  t6uti,ié  respoustè  :  —  Dises  que  trémolo 
coume  un  jounc,  moun  paure  ase  ?  E  vous,  s'erias  à  sa  plaço,  emé  la 
cordo  au  c6u,  li  ferre  i  pèd  e  lou  counfessaire,  à  voste  coustat  voudriéu 
vèire  coume  tremoularias.—  ^^-^  -  ;?/;?  ^    v^  ^ 

E  l'ase,  qu'èro  d'aquéli  que  parlavon,  e  di  plus  mau  embouca,  se 
revirè  'n  richounejant  e  digue  :  —  Pas  besoun  de  tout  aco  :  se  vesié 
soulamen  un  capèu  de  gendarme,  tremoularié  coume  l'emboupigo 
d'un  porc. 

LOU   CASCARELET. 


A  MA  CHATO  QUAND  ÉRO  EN  PENSIOUN 

GARTO    LETRO 

Avans-ièr  en  tubant  ma  pi-po, 
Ventru  coume  Louvi-Felipo, 
Ere  asseta  dins  lou  jardin  ; 
Veici  que  d'un  aire  badin, 
Lou  gau  qu'apereila  gratavo 
E  que  li  planto  mau-tratavo 
Venguè  pièi  faire  lou  bèu-bèu 
Davans  la  gàbi  qu'au  soulèu 
Penjavo  à  l'aran,  mistoulino. 
l'avié  dedins  ta  cardelino 
Que  cantavo  d'un  èr  galoi. 


-  38  - 

—  As  bèu  canta,  capoun  de  goi  ! 

Digue  lou  gau,  siés  dins  la  gàbi, 

E  la  presoun  douno  l'enràbi...  — 

La  cardelino  :  —  As  proun  resoun, 

Respoundeguè;  d'èstre  en  presoun 

Es  uno  causo  bèn  marrido  ! 

Vau  miés,  segur,  courre  bourrido  ! 

Aro,  es  ansin  !  que  ié  faren  ? 

Fau  se  counsoula  !  Quand  saren 

Quarpnto  jour  après  li  masco,  * 

A  la  semanado  de  Pasco, 

Madamiselio  arribara 

De  sa  pensioun...  M'arribara, 

Me  vendra  vèire  matiniero 

E  cantaren  !...  La  cousiniero 

Alor,  ami.  t'agantara, 

E  noste  gau  plus  cantara. 

Car  crese  bèn  (acô  m'assolo) 

Que  te  metran  dins  la  cassolo. 

8  de  mars  1888.  marius  girard. 

Tira  di  Cahro-fio  —  pouesîo  entimo  —  en  preparacioun. 


LOU  LOUP  E  L'AGNÈU 


FABLO    PIEMOUNTESO 


Un  agnèu  qu'èro  resta  soulet  à  l'oustau  meteguè  la  tèsto  à  la  fe- 
nèstro,  e  vesènt  veni  lou  loup  dins  la  carriero,  vouguè  faire  Michèu 
l'ardit,  e.ié  cridè  milo  soutiso,  e  n'i'en  digue  talamen,  que  li  vesin 
n'en  restèron  espanta.  Mai  lou  loup  sens  se  despacienta  ié  digue  :  — 
léu  fau  auriho  de  marchand  à  ço  que  dises  e  me  n'en  fiche,  pèr-ço-que 
noun  fau  cas  de  toun  audàci.  Mai  soucamen  m'enfèto  de  vèire  la 
porto  de  toun  oustau  tant  bèn  barrado,  car  sabe  que,  se  noun  èro 
ansin,  pauret,  tremoulariés  rèn  que  de  vèire  moun  oumbro. 

MOURALO 

Segound  lou  rode  o   lou  moumen, 
Tau  parlo  aut  vo   umblamen. 


-  30  - 
ZETO 

LA  MAIRE. 

D'ount  vèn  que  siés  vuei  mai  que  mai  tardiero, 
Tu  que  sèmpre  au  mas  t'acampes  de-jour  ? 
Encaro  pèr  orto  en  pleno  sourniero, 
Ah  !  qu'as  mes  moun  couer  en  malo  tristour  l 

ZETO. 

Maire,  va  sabès,  pèr  fes  leis  oubriero 
Triman,  se  va  fau,  jusqu'à  l'escabour. 

LA  MAIRE. 

En  anant  deman  vendre  l'ourtoulaio, 
Dôu  mèstre  saubrai  à  que  m'en  teni... 
E  garo  s'es  pas  ta  dicho  veraio  !... 
Miés  aurai  sus  tu  l'uei  à  l'aveni. 

ZETO. 

Ho  !  me  bâtés  pas  !  vous  ai  di  'no  baio  ; 
Mai  lou  verai  es...  n'auje  pas  fini... 

LA  MAIRE. 

Lou  verai  es  que  —  coumo  m'imagine  — 
Auras  rescountra  Jan  toun  amourous... 
Ah!  noun  mutes,  nèco  ;  adounc  va  devine  ? 
Te  siés  enviscado  à  soun  teta-dous  I 

ZETO. 

Maire,  davans  vous  counfuso  me  cline 
E  pentouso  ;  mai,  jure  sus  la  crous... 

LA  MAIRE. 

Voues  pèr  sarramen  afourti  braveto 
Qu'as  pas  fa  lou  mau  :  e  va  bèn  ansin. 
L'as  laissa  pamens  te  counta  lloureto  ! 
Ah  !  simplo  es  la  chato^  e  lou  diable  es  lin  ! 


—  40  - 


ZETO. 


Jan  en  tout  ounour  me  vou  sa  femeto  ; 
M'amo,  e  l'ame  bèn  :  Jan  n'es  pas  malin. 


LA  MAIRE. 


Que  n'agués  rèn  fa  qu'uno  charradisso, 
Es  ço  que  de  crèire  es  pas  gaire  eisa  : 
Lajouvo,  en  tau  cas,  tèndro,  plegadisso, 
Pouerge  au-mens  sa  man,  soun  front  à  beisa^ 


ZETO. 


Maire,  n'es  esta  qu'uno  piéutadisso 
D'amour...  oh  I  rèn  mai  que  vougue  teisa  ! 


LA   MAIRE. 


Fiho,  es  dangeirous,  luen  de  paire  e  maire, 
D'escouta,  de-nué,  souleto,  un  garçoun  : 
Que  t'arribe  plus,  car  pourries  mau-traire, 
Car  feblo  siés  tu  coume  toutei  soun  ! 


ZETO. 


S'aco  's  vouesto  pou,  sabès  que  fau  faire  ? 
Maridas-nous  lèu,  après  lei  meissoun. 
8  de  juliet  1895.  a.-b.  grousillat. 


LI  DOUS  NOBLE 


Moussu  lou  marqués  de  la  Lambrusquiero  emé  Moussu  lou  comt& 
di  Sèt-Gourrejo  parlavon  un  jour  de  si  titre  de  noublesso,  e  tôuti 
dous  voulien  se  prouva  que  poussedissien  li  plus  vièi  pergamin.  Las 
de  discuti,  de  parla  de  Francés  Proumié  e  de  Carle-Magne,  lou  mar- 
qués de  la  Lambrusquiero  faguè  :  —  léu,  moussu  lou  comte  di  Sèt- 
Gourrejo,  pode  vous  faire  vèire  li  quatre  ferre  que  sant  Aloi  fourgè 
pèr  lou  chivau  de  bataio  d'un  de  mi  davancié  !  —  Eh  bèn  !  iéu,  respoustè 


—  41  — 

lou  comte  di  Sèt-Gourrejo,  pode  vous  faire  vèire,  pèr  mi  quitanço 
qu'an  touti  lou  timbre,  que  pague  encaro  dès  escut  d'interèst  pèr  an» 
d'un  capitau  qu'un  de  mi  rèire-grand  emprunté  pèr  ana  vèire  e 
adoura  Noste  Segne  Jésus  dins  l'estable  de  Betelèn  ! 

LOU    CASGARELET. 


AVIS 

La  chourlant  coumo  fas,  la  verdo  es  de  pouisoun 
T'abrutisses,  pièi  lèu  acabaras  de  viéure. 

—  L'abitudo  es  pèr  iéu  devengudo  un  besoun  : 
Amariéu  mai  mouri  que  de  n'en  plus  ges  béure. 

—  Déjà,  parlant  ansin,  as  perdu  la  resoun. 


LOU  SIBLET  DE  JAN  GOUVINO 


CONTE  DE  VIHADO 

Autri-fes  i'avié,  dins  la  gorgo  dôu  Bouisset,  un  coucounié  nouma 
Jan  Ck)uvino,  laid  coume  lou  bon  Dieu  es  bon,  galejaire  sempiterne,  e 
fin  coume  uno  argno.  Avié  pèr  femo  Gatinde  la  Perlo,  quejitavopas 
lou  lard  i  chin,  car,  quand  fasié  Taigo-boulido,  pèr  espargna  lou  bos, 
larusado,  boutavo  pèr  tisoun  dos  calado,  qu'une  fescaudo,  ié  fasien 
gargouta  soun  oulo  tout  lou  jour.  Tambèn  si  rodo  anavon,  e  la  dru- 
diero  à  l'oustau  intravo  en  soubeirano. 

Saubrés  dounc  que  l'an  de  soun  mariage,  pèr  sant  Matias,  Jan 
s'entournè  de  la  fiero  di  nose  emé  dous  Franchimand  qu'avien  pas 
fa  si  freto  à  Garpentras,  e  qu'anavon  plus  liuen  bousca  fourtuno. 

Arriba  davans  l'oustau  de  Jan,  intron  pèr  abrasa  la  pipo  e  béure 
un  chicoulet,  coume  se  fai  entre  gènt  de  mestié. 

Catin  i'èro  pas  ;  èro  anado  au  moulin  faire  farino  e,  rén  de  plus  fre 
que  li  cendre. 

Pamens,  subre  dous  caiau,  au  caire  de  la  chaminéio,  uno  oulo,  de 
tèms  en  téms,  leissavo  escapa,  lougeireto  e  blanco,  uno  tubèfp  que 
gatihavo  e  durbié  la  narro  de  tant  que  sentie  bon. 


—  42  — 

Res  de  tant  sousprés  au  mountle:  —  Goume!  fan,  uno  oulo  que 
gargoto  sènso  fio  ? 

—  Tout-bèu-just,  repren  Jan,  es  uno  oulo  que  la  fado  de  Sant- 
Quentin,  uno  beilo  niue,  pastè  dins  li  vabre,  i'a  d'acô  de  trentenau 
d'an,  e  qu'ai  agu  de  rescontre. 

—  Se  voulias,  asardè  Jan,  la  croumpa,  estent  que  sian  pas  riche, 
pèr  cent  escut  vous  leissarian  l'oulo  enfadado,  e  vous  assegure, 
coume  i'a  qu'un  Dieu  au  cèu,  que  fès  un  marcat  d'or  ;  n'avès  qu'à  ié 
mètre  dedins  lou  taioun  que  vous  plais,  emé  la  garnituro,  la  bèn 
curbecela,  ié  boufa  au  quiéu.  e  dins  un  vira-d'iue  la  bouiaco  es 
cuecho.  — 

Ravi  d'un  tal  atrouvat,  vitamen  comton  li  cent  escut,  que  Jan  em- 
pocho,  e  galoi  parton  à  l'aventuro. 

Au  proumier  endré  que  rescontron  sus  sa  routo,  croumpon  vers  lou 
bouchié  un  quartié  d'aret  :  gagnon  la  coumbo  vesino,  e  vague  de 
boufa  l'oulo.  Mai,  paure,  l'oulo  bouié  pas,  e  boufo  que  boufaras  ;  se 
i'encagnèron  inutilamen  :  l'aigo  resté  frejo  e  lou  taioun  crus. 

Se  vesént  troumpa,  s'entournéron  vers  Jan,  qu'avié  previst  lou 
cop,  e  d'acord  emé  sa  jouino  mouié,  entrepachon  l'engano  que  veici  : 
aquesto  escound  dins  soun  sen  uno  boufîgo  de  sang  de  cabrit,  eu 
pren  soun  coutèu,  soun  siblet  de  pluvié  e  espèron  tôuti  dous. 

Goume  an  lou  pèd  sus  lou  lindau,  lou  rusa  Jan  Gouvino  se  met  à 
crida  : 

—  Ah  1  la  bôumiano,  la  traito,  l'endemouniado!  la  vesès?  la  masco! 
es  elo  que  vous  a  enmasca..,  — 

E  subran,  coume  en  coulèro,  ié  part  dessus,  e  dins  lou  sen  ié 
planto  soun  coatéu.  Lou  sang  gisclo,  la  femo  quielo  e  s'aquiéulo. 

—  Ah  !  malurous,  qu'avès  fa,  grand  Diéu,  qu'avés  fa  I  — 

E  pietadousamen  aubouron  la  paureto  que  rangoulo  dins  soun 
sang,  e  l'asséton  mourtinello  sus  lou  bard  dou  fio.  Mai  Jan,  ac5  ve- 
sént, ié  fai  : 

—  Vous  esmôugués  pas  tant,  es  pas  la  proumiero  fes.  Ai  moun 
siblet  !  — 

—  E  fieramen  tiro  de  sa  pôchi  un  galant  siblet  de  cano,  e  siblo. 
La  femo  souspiro,  s'esparpaio,  s'aubouro,   e  risouleto  remèrcio 

poulidamen  li  Franchimand,  que  n'en  revénon  pas. 

—  Pèr  la  vertu  de  moun  siblet,  repren  Jan,  li  mort  revénon, 
<30ume  vesés. 

~  Quinto  bello  causo  !  faguéron,  creserèu.  S'avian  ^quéu  biais,  à 


—  43  — 

Paris,  veirian  à  nosti  pèd  barbela  li  grand  de  la  terro,  e  lou  rèi  vuja 
sa  bourso  pèr  reviéudasoun  fiéu.  Jan,  vènde-nous  toun  siblet. 

—  Dieu  me  garde,  digue  Jan  ;  es  un  présent  de  moun  paire,  que 
l'avié  de  soun  grand,  que  l'avié  de  soun  lèire. 

—  Jan,  moun  ami,  fai  nous  aquéu  plesi,  vènde-nous  toun  siblet  ; 
te  leissaren  l'argent  de  l'ouio,  e  te  n'en  dounaren  tourna-mai  cent 
escut. 

—  Me  fai  proun  peno  de  vous  lou  donna,  replico  Jan,  mai,  lou 
sabès,  siéu  pas  riche,  e  pièi,  pourriéu  lou  perdre  ;  tenès,  à  l'asard 
Bautesar  !  — 

lé  lou  douno,  e  tourna-mai  Jan  empocho  cent  escut. 

De  p6u  que  lou  coucounié  se  desdiguèsse,  vite,  li  fmocho,  esbignon 
soun  picoun. 

A  taulo,  à  la  couchado,  aguèron  de  countèsto  emé  de  carretié  pèr 
lou  groupioun  d'un  dindounèu. 

Siegue  meichantige,  o  bessai  pèr  esprouva  la  vertu  dôu  siblet,  es- 
coutellon  li  carretié. 

Au  chamatan,  l'oste,  l'oustesso,  li  serviciau,  li  passagié  s'esmo- 
von  ;  i'a  grand  rumour  e  tout  es  en  l'èr.  Lis  ome  cridon,  li  femo  plou- 
ron,  li  carreteiroun  parlon  de  venjanço  ;  mai  un  d'éli,  retrasènt  Jan 
Couvino,  dis  :  ce  Signés  tranquile,  ai  lou  siblet  que  revèn,  anas 
vèire.  »  E  siblo  que  siblaras  1  Li  mort  restèron  mort.  Se  vesènt 
tourna-mai  engana,  s'arregardon,  pale,  esmougu,  trefacia,  e  parton 
à  touto  zuerto  dins  la  niue  porto-estrai. 

iMafrquau  tron  vous  a  pas  di  qu'au  vira  d'un  bos  s'embrouncon  à 
Jan  Couvino,  que  li  fugissié  peréu.  Lou  recounèisson,  Taganton  e 
s'escridon  : 

—  Ah  !  bôumian,  te  tenèn,  te  tenèn,  aquest  cop  ;  monstre,  fai  'toun 
Pater,  car  se  nous  escapes,  pigno  de  bouis...  — 

lionur  pèr  Jan  qu'avien  ges  de  coutèu.  ce  Coume  faire  ?  »  se  jgrgou- 
non  entre  dent  :  e  subran  de  si  moucadou,  de  si  fichu,  lou  bihon  sou- 
lidamen  i  pèd  d'un  agachoun,  esemeton  en  bousco.  Pas  liuen  d'aqui, 
dins  lou  campas  e  lou  silènci,  un  clar  dindin  d'esquerlo  s'ausissié  ; 
èro  un  troupèu  de  pastre  que  peissié  dins  li  ferigoulo.  Jan,  subita- 
men,  coume  ispira,  se  met  à  dire  :  «  La  vole  pas,  la  vole  pas.  noun, 
la  vole  pas  !  »  Esmougu,  lou  pastre  escouto,  e  Jan  redis  de  plus 
bello  :  «  La  vole  pas!  noun,  noun  la  vole  pas  !  » 

Entriga.  lou  pastre  s'avanço  de  cauto-cauto,  eatrovo  Jan  Couvino 
à  l'éuseestaca 

—  Eh  I  que  vous  arribo  ansin  ?  ié  fai  timidamen. 


_  44  — 

—  Que  m'arribo,  dises?  unàrsi  de  la  maladicioun!  Figuro-te  que 
volon,  voulé  vo  noun,  me  marida  'mé  la  fiho  dôu  rèi  :  un  boussi- 
gnou  !  laido,  tèclo.  un  mouloun  d'os  !  que  sabe  mai?  léu  qu'âme  -tant 
Gardelino,  amariéu  mai  mouri  !  Es  verai  que  me  fan  proun  lusi  moun- 
tagno  d'or,  e  me  proumeton  manja  requist  ;  mai  que  devendrié  ma 
Gardelino  ! 

—  Hoi  !  coume  !...  voulès  pas  la  fiho  dôu  rèi  !  E  bèn,  iéu,  iéu,  bre- 
founejo  en  se  gratant... 

—  Tu  la  voudriés  ?  Mai,  moun  ome,  i'a  rèn  de  tant  eisa.  Pren  ma 
plaço,  e  quand  li  gènt  dôu  rèi  vendran,  ié  diras  que  la  vos,  que  siés 
bèn  décida  ;  manjaras  de  bon  moussèu,  saras  riche  e  quasimen 
Moussu  Sire.  — 

Lou  pastre,  aqui,  ié  veguè  plus,  e  tout-d'un-tèms  lo'u  destaco  e  se 
laisso  estaca.  E,  vitamen,  Jan  enmeno  lou  troupèu. 

Avié  pas  vira  lou  pèd,que  li  franchimand,  qu'avien  descubert  dins 
lou  bos  un  grand  gourg.  siguèron  aqui.  Atrovon  lou  pastre,  que 
prenon  pèr  Jan,  coume  l'avien  leissa  ;  lou  destacon  de  l'éuse,  lou 
menon,  e  mau-grat  que  vogue  la  fiho  dôu  rèi,  lou  jiton  dins  lou 
gourg  coume  un  chin. 

Lou  pasire  cabusso  au  founs,  vèn  sus  l'aigo,  retoumbo,  revèn,  pièi 
s'aproufoundis  pèr  toujour. 

Lou  gourg,  un  moumen  treboula,  s'argènto  mai  au  clar  de  luno, 
la  ribo  s'amudis  e  pau  à  pau  lou  silènci  gagno. 

Lou  grand  clar  de  luno,  la  niue,  lou  silènci  dôu  champ  ié  dounon 
la  petachino  ;  parton  en  courrènt  tant  qu'an  de  cambo  e  van  à  travès 
mourre  s'entrambla  dins  l'escabot  de  Jan.  Lou  recounèisson,  e,  caro- 
vira,  ié  marmoton  desalena  : 

—  Mai,  diàussi.  siés  pas  ennega  ? 

—  L'avès  bèn  di,  o,  siéu  pas  ennega,  darut  !  e,  tôuti  li  fes  que  ca- 
bussave,'  pôutirave  un  di  moutoun  que  vesès  e  que  trasiéu  sus-l'autro 
ribo.  Se  n'en  voulès,  sabe  lou  rode  :  n'avès  qu'à  cabussa  pèr  n'en 
adurre.  Tè,  venès  vèire.  — 

È  Jan  li  meno  dre  sus  la  ribo  taiado,  segui  de  soun  menoun  fidèu, 
e  la  luno  au  déclin  retrasié  dins  l'aigo  l'oumbro  dôu  beroun. 

—  Ve,  lou  bèu!  ié  vèn  Jan  ;  sauto,  l'agantaras...  — 
Sauto  ;  l'aigo  que  l'enmantello  ié  t'ai  faire  glou-glou-glou. 

—  Que  dis?  fai  l'autre. 

—  Dis  qu'es  pas  proun  fort,  que  i'anes  ajuda.  — 

L'autre  sauto.  E  l'endeman  de  matin  la  tont  de  Vau-Cluso  bou- 
missié  li  negadis. 

ANSÈUME  MATHIEU. 


—  4o  — 

LOU  BON  PÈR  RÉN 

Sus  terro,  ai  las  !  es  pas  tout  rose  I 
D'uni  soun  drud,  d'àutri  mesquin, 
Pèr  mens  de  rèn  me  garce  au  Rose  ! 
Pèr  iéu  lou  sort  es  trop  couquin  î 

Sènso  pousqué  faire  fourtuno 
Ai  fa  mai  de  milo  envencioun  ; 
De-segur  n'aurié  faugu  qu'uno 
Pèr  gagna  forço  picaioun  ! 

Ai  fa  proun  de  causo  barroco, 
Anas  bada  coume  un  Goulau  : 
Esculte  sus  d'iou  à  la  coco, 
Siéu  courdounié  pèr  cacalaus  ! 

Me  louguère  à  la  Bartalasso 
Pèr  foundre  de  pipo  d'estam  ! 
Cassave  i  niero  à  la  tirasso, 
Pintave  de  froumage  blanc  ! 

Après  durbiguère  boutigo 

De  sucre  d'ordi  tourneja, 

De  mourrau  pèr  mètre  i  fournigo, 

Di  vièii  peu  d'arenc  sala! 

Estent  foundur  me  desounglère 
Pèr  foundre  de  caiau  !  Malur  ! 
Dins  uno  auberge  me  louguère 
Pèr  mitouna  lou  pan  trop  dur  ! 

Uno  envencioun  de  mi  pus  fino  : 
Vendiéu  de  peto  de  lapin 
Que  saupicave  de  farino 
Pèr  cinq  sou  n'en  baiave  vint  ! 

Ai  vendu  proun  d'àutris  afaire, 
D'abord,  de  plumo  de  grapaud  ! 
D'6li  de  bos  pèr  bello-maire  ! 
De  faus-côu  pèr  li  perdigau  ! 


—  46  - 

Messies,  ai  vendu  de  luneto 
Pèr  tout  vèire  dou  bon  cousta, 
Ai  même  vendu  de  moucheto 
Pèr  tira  li  verme  dou  na  ! 

Travaie  dur  coume  un  trapisto. 
Ai  d'obro  de  niue  e  de  jour, 
Me  volon  de  pertout,  ma  fisto  ! 
Siéu  grataire  pèr  li  prusour  ! 

Siéu  ciro-boto  di  barboto, 

Tounde  li  chin  di  vièi  fusiéu. 

Fau  pièi  d'arnés  pèr  li  barioto  1 

Siéu  bon  pèr  tout  !...  E  di  bon  siéu  ! 

20  de  Desèmbre  de  94.  pèire  dibon. 


Emai  la  terro  fugue  un  dur  matalas,  vau  miés  senti  sa  dureta  coucha 
dessus  que  noun  senti  soun  pes,  coucha  dessouto. 


L'ANGE  GARDIAN 

Felisoun  de  Perno  èro  pas  l'encauso  que  li  granouio  an  ges  de  co. 
Si  parent,  pèr  lou  desgroussi,  lou  boutèron  un  parèu  d'an  au  pichot 
semenàri  de  Santo-Gardo.  Un  dijou  estent  à  la  permenado  dins  li 
champ,  Felisoun  aviso  alin  un  bel  agroufiounié,  que  si  branco  rebala- 
von  jusqu'au  sou  tôuti  roujo  d'agroufioun.  Au  moumen  que  degun 
fai  cas  d'eu,  noste  groumand  de  Perno  fai  vejaire  d'ana  escampa 
d'aigo  de-long  d'uno  sebisso,  e  quand  se  vèi  escoundu,  part  coume  un 
loup,  tant  qu'a  de  cambo  e  d'alen,  arribo  sus  l'agroufiounié,  se  bouto 
tant-lèu  a  manja  de  la  b^llo  frucho  roujo  e  goustouso,  avâlo  li  me- 
seioun  pèr  plus  lèu  agué  fa.  Mai-vaqui  que  tout-d'un-tèms  sort  de 
dessouto  l'aubre  Moussu  l'abat  Giraud,  que  cassavo  à  l'espèro  l'au- 
celiho  que  venié  bequeta  lis  agroufioun. 

—  Misérable  !  crido  à  Felisoun.  Dequé  fas  aqui  !  ié  penses  pas  ! 
Manja  d'agroufioun  que  soun  pas  tiéu  !  Quente  pecat  i  Quente  es-- 


—  47  — 

candale  pèr  toun  Ange  Gardian  !  Eu  l'anara  dire  au  bon  Dieu  que  te 
punira  ! 

—  S'es  qu  ac6,  faguè  Felisoun,  vous  esmougués  pas  :  lou  bon  Diéa 
n'en  saupra  rèn  ;  siéu  vengu  talamen  vite  que  moun  Ange  Gardian 
a  pas  pouscu  me  teni  pèd. 

LOU   GASCARELET. 


LA  LECO 


I 

Em'uno  lauso 
Que  sus  quatre  busco  repauso, 
Paul  lou  mignot,  de  sero,  a  fa,  dins  li  bouissoun 
Soulourabrous  dôu  jardin,  uno  leco  engranado, 

Bèn  aplanado, 
Ounte  deman  matin  se  prendra  l'auceloun. 

Ris  à  sa  maire, 
Se  coucho  countènt,  mai  dor  gaire  ; 
Touto  laniue  pantaio  e  bouscarlo  e  rigau  : 
La  som  pou  pas  veni  quand  vesès  en  pensado 

Leco  abeissado 
E  dessouto  belèu  un  merle,  un  perdigau. 

Tout-bèu:just  l'aubo 
Fai  flouqueja  sa  tresco  raubo 
Sus  li  vitro  que  Paul,  enuia  de  soun  lié, 
Niflo.  siblo,  toussis,  se  freto  li  parpello 

E  lèu  apello 
Sa  maire  que  l'embraio  e  nouso  si  soulié. 

Mai  se  devino 
Que  d'aquesto  ouro  laplôuvino 
Ksgarrussis  lou  sou  de  si  plumet  de  gèu. 
Deforo  tout  lusis.  La  tepo  es  argentado, 

E  l'alenado 
De  l'auro  fai  vôuta  de  tubèio  de  nèu. 


-  48  — 

Es  rèn   Li  braio 
Messo,  lou  drouloun  pren  la  draio, 
E  tout  cau^  de  soun  nis  à  la  leco  s'encour. 
Ah  !  qu'es  ëïç5?  La  lauso,  aièr  bèn  adôubado, 

Es  pas  toumbado, 
Un  di  quatre  bastoun  es,  bessai,  un  pau  court. 

Uno  autro  broco 
Es  alestido  que  just  toco. 
Mai  lèu  lou  gobi  vèn  à  si  det  au  travai  ; 
Lou  nas  es  uno  font  ;  l'aurlho  vounvounejo  ; 

La  gauto  frejo 
S'encremesis.  L'enfant  fai  la  bèbo  e  s'envai. 

—  Se  l'auceliho 
A  pas  bequeta  la  graniho, 
lé  dis  la  maire,  avié  pas  fam.  Veici  la  nèu, 
La  nèu  que  toumbo.  Vé  !  coume  debano  espesso  ! 

Te  fau  proumesso 
Que  deman  l'auceloun  pitara,  moun  agnèu.  — ^ 

La  matinado, 
Lou  bèu  proumié  marca  si  piado 
Sus  lou  lusènt  tapis  qu'esquicha  dôu  taloun, 
Gracino  douçamen  e  vous  fai  de  galocho, 

Noun,  rèn  n'approcho, 
L'ivèr,  d'aquéu  plesi  pèr  lou  brave  Pauloun  ! 

Li  bouissounado 
Souto  la  nèu  soun  amagado. 
Anen  vèire  tambèn  :  —  E  part.  Mai  pataflou  ! 
Très  fes  resquiho  en  routo,  e  très  fes  s'escagasso. 

Lèu  se  ramasso, 
Yai  de  mourre-bourdoun...  Bon!  la  leco  es  au  sôu! 

La  joio  santo 
Dôu  paradis  en  soun  cor  canto  ; 
Mai  lou  det  sus  la  bouco,  espanta,  pensatiéu 
N'auso  pas  esclargi  lou  mistèri  di  causo. 

En  fin  la  lauso 
Es  levado.  Que  i'a  ?...  Rèn,  mis  ami  de  Dieu. 


—  49  — 

Mai  doulour  talo 
A  renfantoun«es  pas  mourtalo. 
Lou  cassaire  mignot  a  lou  pitre  di  fort, 
Escoubo  de  la  man.  alestis  plaço  seco, 

Refai  la  leco, 
E  lèu  soun  oublida  lis  auvàri  dôu  sort. 

Toujour  mountado, 
La  leco  es  vint  fes  visitado  ; 
Tant  e  tant  qu'à  la  fin  toumbo,  paf  !  e  se  vèi 
En  deforo  uno  co.  De  qu'es  ?...  Uno  petouso 

Pauro  crentouso 
Espôutido,  Pauloun  es  plus  urous  qu'un  rèi. 

Dins  si  maneto, 
Li  dos  rejouncho  en  cabaneto, 
Vite  adus  l'auceloun,  e  s'encourt  embrassa 
Sa  maire,  trefouli  d'uno  tant  bello  casso. 

Que  vau  becasso, 
Pluvié,  vanèu,  canard  e  gabre  enrabassa. 

II 

Dins  la  vida,  moun  bèu,  se  n'en  pauso  de  leco 
Que  soun  toujour  en  l'èr.  o  quand  toumbon  n'an  rèn. 
Alor,  esglaria,  lou  costo-en-long  rebeco  ; 
Tu  fagues  pas  ansin,  mignot,  e  faras  bèn. 

Vai  toujour  de  l'avans  ;  coumenço,  recoumenço 
La  leco  ounte  se  pren  noste  courchoun  de  pan, 
E  t'alasses  jamai.  Emé  perseverènço, 
Ço  qu'es  umble  maset  s'enausso  de  dès  pan, 

E  s'estiro  en  oustau  que  nous  tèn  à  la  sousto 
Quand  lou  vieiounge  vèn,  renous  dins  un  cantoun. 
Gardo  ta  bello  fe,  ta  fe  que  rèn  desgousto  ; 
Refais  refai  ta  leco,  o  moun  brave  enfantoun  î 

E  se  d'asard,  un  jour,  la  casso  espetaclouso 
Qu'as,  de  segur,  cent  fes  bèn  meritado  autant 
Que  degun,  n'es  pas  mai  qu'uno  pauro  petouso, 
Siégues  pas  despichous  car  tôuti  n'an  pas  tant. 
A  moun  nistoun  Paul,  lou  jour  de  sant  Sivèstre  1893. 

4  LOU  FELIBRE  DI  TAYAN. 


-  50  — 
L'OME  PREVESÈNT 

3an  Taiolesco  de  Mouiero,  es  un  gros  travaiare,  s'es  acampa  un 
poulit  bèn  e  s'es  marida  emé  la  chato  dôu  Lppin, 

Dins  soun  oustau,  coume  dins  tôuti  lis  oustau  di  gènt  dru,  i'a 
bono  prouvisioun  de  tout.  Entre  que  quaucorèn  vai  manca,  atalo  lou 
blu,  part  pèr  Avignoun  e  adus  tout  ço  que  fau  pèr  lou  meinage. 

L'autre  dissate  tournavo  de  la  vilo  emé  douge  brès  sus  sa  jardi- 
niero.  Un  cargamen  à  peu  1 

—  Mai,  couiet  !  deque  vos  faire  d'aco  ?  ié  cridèron  li  vesino  en 
lou  vesènt  passa. 

—  Gouiet  !  lou  siéu  pas  tant  qu'ac5,  couièro  !  ripoustè  Jan  Taio- 
lesco,  i'a  just  un  mes  que  siéu  marida  e  ma  femo  vèn  dd  faire  lou 
pichot.  Ai  fa  moun  comte  que,  se  ié  vai  d'aquéu  trin,  n'aurai  coume 
aco  uno  dougeno  pèr  an  e  me  siéu  mounta  pèr  quauque  tèms. 

LOU   CASGARELET. 


AMO,  CREI,   ESPERO 

A  moun  fiéu  Marius. 

Lou  mounde.  vuei,  se  plang,  gémis  e  selamento. 
D'ounte  vèn  aquéu  mau  que  lou  fai  tant  soufri  ? 
D'ounte  vèn  que  varaio  au  grat  de  la  tourmento, 
E  que  contro  l'aurige  en  van  cerco  un  abri  ? 
D'ounte  vèn  !  Vèn,  entant,  de  ço  que  l'ahiranço, 
Vermenas  que  rousigo,  ai-las  !  lou  cor  uman, 
Emé  lou  doute  afrous  qu'estoufo  l'esperanço, 
Fan  l'angouisso  de  vuei  e  la  pou  de  deman. 

Pèr  èstre  urous,  enfant,  autant  que  sus  la  terre 
E  dins  si  treboulun  l'ome  pou  èstre  urous, 
En  despié  di  malan,  di  trebaus,  de  la  guerro 
Que  se  fan  pople  e  gènt,  atucli,  tenebrous, 
Fau  garda  sèmpre  vivo  aquéli  dôuci  flamo  : 
L'Espèr,  astre  divin  qu'esvarto  lou  maucor, 
La  Fe,  lusènt  llambèu  que  fai  lumdins  lis  amo, 
L'Amour,  rai  souleious  que  fai  flouri  li  cor  ! 

E.    J ou VEAU. 


—  51  — 

TRAPEJOUN   DE   CASTÉU-REINARD 

Trapejoun,  de  Gastèu-Reinard,  èro  asseta  davans  lou  Café  de  la 
;garo  à  Miramas,  quand  passé  Gasto  piado. 

—  Que  tas  aqui  Trapejoun  ? 

—  A  toun  service,  coulègo,  prene  la  verdo. 

—  Mai  d'ounte  sortes  ? 

—  Yène  de  cassa  en  Grau,  e  te  dise  qu'aco;  t'ai  fa  un  chaple  !  Tè, 
souspeso  lou  carnié  :  uno  lèbre,  un  lebrau,  quatre  perdigau,  vaqui 
ma  matinado  !  Dous  cop  double  i  perdigau,  pan,  panî...  pan,  pan  !  à 
la  lèbre,  boum  !  uno  bouito...,  li  respousc  an  tuia  lou  lebrau. 

—  Bon  bougre  ! 

—  0  quento  noço  aqueste  vèspre  au  café  Ghabanié  !  Entorno-te 
'mé  iéu,  saras  de  la  riboto. 

—  Basto  pousquésse  !  Pos  créire  que  ié  mancariéu  pas.  Mai  digo, 
parèis  que  te  siés  rabusa;  coum'  as  fa  pér  tuia  tout  acô. 

—  Quand  te  lou  dise,  cinq  cop  de  fusiéu,  siéis  péço,  e  pas  menudo, 
regardo. 

E  Trapejoun,  sourtént  dôu  carnié  la  lébre,  lou  lebrau,  li  quatre 
perdigau,  li  fagué  véire  à  Gasto-piado  qu'éro  estabcusi  e  fasié  que 
dire  :  —  «  Bon  bougre  !  Bon  bougre  !  »  -^ 

Mai  lou  triu  siblavo  e  Trapejoun  pachusciè  vers  la  garo  d'enterin 
.,vie  Gasto-piado,  escoulavo  à  pichôti  goulado  lou  ressucet  de  sa 
verdo... 

Lou  vèspre  à  l'entour  de  la  taulo  dôu  café  Ghabanié,  ounte  à  l'a- 
•coustumado  li  gros  cassaire  de  Gastèu-Reinard  s'acampavon,  i'avié, 
""oudés  lou  créire   un  béu  jafaret. 

Tirajas,  Pèdelèbre,  Tetc-furo,  lou  Ghi,  tôuti  li  proumié  fusiéu  dou 
lerraire,  mancavo  que  Gasto-piado,  fasien  fésto  à  Trapejoun  en  espé- 
rant l'ouro  de  la  riboto.  Avien  bouta  li  dos  viéii  perdris  i  lentiho,  li 
perdigau  enrabassa  à  la  brocho.  la  lèbre  au  civet  qu'embaumavo  tout 
Toustau  emai  tout  lou  relarg,  lou  lebrau  viravo  au  grand  àsti.  E  tout 
aquéu  viéure  requist  s'arrousavo  d'un  pichot  vin  dôu  Mas  dis  Amelo, 
lou  meiour  claus  de  Gravesoun. 

Trapejoun  se  gounflavo  coume  un  baloun  en  ausént  li  coumplimen 

/je  descessavon  pas  de  ié  faire  e  vingt  cop  laugué  que  countèsse  sa 

casso  :  —   I  perdigau,    pan,    pan  !    pataflôu,  pan,   pan  !    patallôu 

dos  perdris!  —    Boum  I   ma  lèbre  fai  Jou  viro-passo,  e,  l'asard,  li 

respousc  van  tuia  lou  lebrau. 


—  52  — 

Dre,  emé  si  bras  fasié  lou  signe  d'amira,  semblavo  que  i'èro  pèr  de 
bon. 

Pamens  es  l'ouro  de  se  mètre  à  taulo,  chascun  aganto  sa  cadiero, 
e  se  plaço  —  au  mitan  Trapejoun  presido  la  taulado  —  se  fan  passa 
quàuquis  oulivo,  un  platet  de  trancho  de  saucissot,  d'arifort  e  proun 
de  menudaio  pèr  eigreja  la  fam. 

Lou  civet  vai  arriba  quand,  cra  !  la  porto  se  duerb;  es  lou  bregadiè 
di  gendarmo  qu'intro,  fai  un  mié  salut,  vai  dre  sus  Trapejoun,  e  ié 
pansant  la  man  sus  l'espale  ié  fai  :  —  Lou  regrète  force,  mai  faudra 
me  segui  à  la  gendarmarié. 

—  Presso  pas  tant  qu'acô,  respond  Trapejoun,  de  qu'arribo?  Fana- 
rai  deman  de  bon  matin.  Siéu  segur  qu'avès  mai  aganta  lou  Cacho- 
pesou  que  me  raubavo  mi  merinjano. 

—  Noun,  faguè  lou  gendarmo  en  sourtènt  uno  despacho  de  soun 
pouchoun.  Pèr  que  voulès  lou  saupre,  veici  ço  qu'es  :  erias  aquest 
matin  à  Miramas,  au  café  de  la  Garo,  aqui  avès  jouga  i  trento  dos 
carto,  avès  gagna,  dins  mens  de  miech  ouro,  dos  perdris,  dous  per- 
digau,  uno  lèbre  e  un  lebrau,  e  pèr  gagna  tout  aquéu  gibié  avès  fa. 
passa  uno  pèço  de  vingt  sou  em'uno  de  quaranto  sou  que  soun  fausso, 
ai  l'ordre  de  vous  arresta  e  de  vous  teni  à  la.dispousicioun  dôu  prou- 
curour  de  la  Republico  de  z-Ais. 

—  Es-ti  poussible  !  faguè  Trapejoun  pale  coume  un  gipas.  Vous 
assegure,  moussu  lou  bregadiè,  qu'aco  es  de  messorgo.  Me  couneis- 
sés,  es  verai  qu'ai  gagna  lou  gibié  en  jougant  i  baloto,  mai  mi  pèço 
èron  bono.... 

—  léu  ai  l'ordre  de  vous  arresta,  respoundeguè  lou  bregadiè,  e  me 
n'en  dirias  encaro  mai,  que  noun  poudriéu  faire  autramen. 

—  Aquelo  es  forto  !  faguè  Trapejoun  en  s'aubourant,  d'enterin  que 
la  servicialo  pausavo  sus  la  taulo  lou  plataras  de  civet  qu'embaumavo 
tout  l'oustau  emai  tout  lou  relarg. 

Pamens  i'aviè  pas  à  breguigna  seguiguè  lou  bregadiè,  e  quand 
fugue  sourti,  touto  la  taulado  estabousido  se  regardé  un  moumen 
sènso  muta. 

Pièi,  Teto-furo  que  bavavo,  tant  l'ôudour  dôu  civet  iè  fasié  veni 
l'aigo  à  la  bouco,  digue  :  —  Eh  bén,  aro  de  que  iè  farian?  Lou  mau  es 
fa,  se  Trapejoun  a  ta  'n  tour  de  coudoun  n'en  sian  pas  l'encauso. 
M'es  avis  que  fau  manja  la  pitanço  coume  se  rèn  n'éro,  deman  s^en- 
trevaren  de  saupre  coume  Trapejoun  aura  passa  la  niue.  E  touti 
fuguèron  de  l'avis  de  Teto-furo.  E  tout  passé  pèr  escudello.   Faguè 


—  53  — 

que  Trapejoun  que  passé,  eu,  davans  lou  tribunau  de  la  simplo  pau- 
liço,  pèr  agué  jouga  'u  jo  d'asard  di  trento-dos  carto,  e  sènso  agué 
tasta  ni  lèbre,  ni  lebrau,  ni  perdris,  ni  perdigau,  paguè  l'amendo  de 
vingt  sou. 

LOU  CASCARELET. 


—  Digo,  Cambraio,  es  verai  que  te  vas  marida? 

—  Es  bèn  verai,  Moussu  Poulèu. 

—  E  quau  vas  prendre  ? 

—  Vau  prendre  uno  bravo  chato  d'en  palun,  que  devinarias  jamai 
t;o  que  fai. 

—  Que  si  !  Vos  que  te  lou  digue?..  Fai  uno  grosso  couiounado. 

j.  s. 


Fa  très  meno  d'ami  :  aquéli  que  vous  amon,  aquéli  que  vous  amon  pas, 
•em'  aquéli  que  podon  pas  vous  soufri. 


UN  QU'ES  PAS  SOURD 

Lou  capitàni  de  la  gardo  naciounalo  fai  faire  l'eisercice  à  soun 
bataioun  sus  lou  relarg  de  la  glèiso,  e  i'apren  à  gaubeja  e  à  carga  en 
douge  tèms  lou  nouvèu  fusiéu  Ghassepot. 

Fasès  bèn  atencioun,  ié  fai,  devès  coumta  à  nauto  voues  tôuti  li 
tèms  dôu  cargamen  :  Un,  dous,  très,  quatre,  cinq,  ecetera,  enjusqu'à 
douge.  —  E  coumando  de  carga. 

E  tout  lou  bataioun  de  coumta  :  —  Un,  dous,  très,  quatre,  cinq, 
-ièis...  Mai  aqui  lou  capitàni  crido:  Alto  !  arrestas-vous  !   Fau  recou- 

ença  !  tôuti  coumtas  pas  :  N'ai  entendu  dous  que  disien  rèn  ! 

LOU  CASCARELET. 


Li  devoto  dison  jamai  dôu  predicadou  :  —  Goume  a  prêcha  ?  mai  di- 
•n  :  —  Coume  èi  ' 


—  54  - 

RETOUR  AU   MAS 

Emé  lou  grand  soulèu  avèn  feni  journado  ; 
Eu,  fier,  s'es  amaga  dins  soun  rouge  linçôu  ; 
léu,  tourne  au  mas.  Deman,  ensèn,  se  Dieu  lou  vôu,. 
Reprendren  tôuti  dous  nosto  obro  entamenado. 

—  Entre  lis  aubre,  alin,  iéù  vese  abardanado, 
La  porto  de  l'oustau,  la  porto  dou  Mas-Nou 
Qu'emé  li  milo  flour  qu'enciéuclon  soun  envou, 
Sèmblo  uno  capeleto  emé  goust  adournado. 

Vese,  claret,  menu,  traucant  lou  calabrun, 
Goume  un  belu  d'estello  escampa  dins  l'oumbrun. 
Un  lumenoun  lusi  dintre  li  courbo-dono  ; 

léu  vese  enfin,  li  man  jouncho  sus  soun  foudau, 
Dins  la  pauso  e  l'esté  suau  d'uno  madono, 
Mirèio  que  m'espèro,  alin,  sus  lou  lindau. 

MARIUS    JOUVEAU. 


A-N-UN    FELIBRE 


Vau  miés  que  te  digon  :  Perqué  siéspas  majourau  ?  Que  se  te  deman- 
davon  perqué  lou  siés. 


EPIGRAMO 


Amire  toun  palais  clafi  de  meraviho  ; 

Tapis,  glàço,  ridèu,  moble,  estatuo  e  vas  ; 

Mai,  ta  biblioutèco  ?..  —  Es  aqui  :  mi  boutiho  ! 

E  bèn,  siés,  moun  ami,  louja  coumo  un  Midas, 

—  Vos  dire?  —  Un  rèi...  qu'avié  de  supèrbis  aurihoî 

A.-B.  G. 


—  uo  — 

LI  MIÔU 

Souto  li  cop  de  fouit,  lis  iue  tapa  lou  mibu 
yiro  que  viraras  dintre  l'or  di  garbiero  ; 
Fai  de  lègo  sens  fin,  la  tèsto  vers  lou  s5u, 
E  lou  vèspre  se  vèi  coume  au  matin  sus  l'iero. 

Goume  lou  sage  se  poudié  parla  lou  fôu, 
Demandarié  perqué  se  trempo  la  creniero 
A  camina  toujour  dins  lou  même  draiou 
Après  cent  lègo  facho  en  plen  dins  la  sourniero. 

Ansindo,  parié  l'orne  au  bestiau  acipa, 
Souto  li  cop  de  fouit  marcho,  lis  iue  tapa, 
En  fasènt  regreia  pèr  d'autre  la  fourtuno. 

Mai  coume  eu  es  !ou  sage,  enrego  en  cridant  fort 

Avugle  de  soun  dre,  revendico  si  tort 

E  viro,  en  espérant,  dôu  soulèu  à  la  luno  ! 

Aubagno,  8  d'avoust  1895.  LOUis  astrug. 


LOU  FIN  PLEIDEJAIRE 

—  Veguen,  Mascara,  fai  lou  juge  de  pas,  que  demandas? 

—  Moussu  lou  juge,  demande  à  Ilateirôu  la  soume  de  cent  escut 
que  me  dèu  e  que  m'a  signa,  en  recouneissènço,  uno  letro  de  change, 
i'a  dous  an. 

—  Eh  !  bèn,  Rateirou.  fai  lou  juge,  avès  ausila  dicho  de  Mascara  ? 

—  Siéu  pas  sourd,  aibènausi. 

—  E  dequé  n'en  dises  d'ac6  ? 

—  Dise,  moussu  lou  juge,  que  me  n'en  rapèle. 

—  D'abord  que  vous  n'en  rapelas  sarés  lèu  d'acord,  reijdrésli  cent 
escut  à  Mascara  e  Mascara  vous  rendra  la  letro  de  change,  em'  acô 
bello-fenido. 

—  Escusas,  moussu  lou  juge,  fai  Mascara,  la  letro  de  change  l'ai 
perdudo.  Mai  ié  fai  pas  rèn,  d'abord  que  Rateirèu  se  n'en  rapèlo,,. 


—  56  — 

—  Oh  !  mai  anen  plan,  Moussu  lou  juge,  fai  lou  Rateirôu,  coum- 
prenès  bèn  ço  que  vous  ai  di. 

—  Goume,  anen  plan,  dequé  voulès  dire  ? 

—  Vole  dire,  Moussa  lou  juge,  que  me  n'en  rapèle...   davans  un 
autre  tribunau  !... 

LOU  CASCABELÊT. 


LA  SERP 


Qu'es  aco  que  lampo, 
Dounant  la  sisampo, 
Sarié-ti  'n  cat-fèr  ? 
—  Pire  !  Es  uno  serp, 
Uno  serp  moustrouso, 
Verdo,  amarinouso, 
Qu'eila  se  grandis, 
Se  trosso  e  boumbis. 
Ve-là  !  Sa  peu  lisco  ; 
Que  la  bavo  envisco, 
Chanjo  de  coulour 
A  chasque  countour. 
Ve-la  !  S'envirouno, 
Pièi  siblo,  ferouno. 
En  tenènt  en  Ter 
Sa  tèsto  d'infèr. 
D'enterin,  sa  barjo  ; 
Que  duerb  touto  larjo, 
Mostro  un  aguhioun 
Yiéu  coume  un  dahioun. 
E  si  laids  iue  rouge 
Dardaion  ferouge, 
Gounfle  dôu  vérin 
Qu'espèrdon,  rabin. 
Mai,  vès  I  se  fringouio, 
Se  desenvertouio 
En  milo  festoun 
E  vai  de  reboumb  ; 


-  57  - 

S'alongo,  resquiho, 
Tournamai  se  quiho, 
Se  bandis  pèr  saut, 
Mounte  vai  ?  Lou  saup 
Lou  saup,  la  couquino 
Qu'estrechis  l'esquino  : 
Vai  pipa'n  aucèu, 
O  teta'n  mamèu. 
Aro.  la  rusado, 
Se  trais  rabaiado, 
Rintro  dins  lou  sou, 
S'escound  tant  que  pou. 
Garo  à  l'auceliho 
Qu'eilalin  babiho  ; 
Fedo,  aviso-te 
De  ti  blanc  tété. 
Pamens,  noun  !  s'arrèsto, 
Aubouro  la  tèsto, 
Sounjo  plus  au  j as  ? 
Vai  de-vers  lou  mas. 
Boudiéu  !  que  s'estiro, 
De  qu'es  que  l'atiro  ? 
Déu  senti  d'eila 
Uno  ôudour  de  la. 
Vès  1  coume  descampo, 
Vès  !  vès  î  coume  lampo 
En  fasènt  d'anèu 
Entre  li  canèu. 
Tè  !  chanjo  sa  draio, 
S'aplanto,  varaio, 
Lou  mas  es  barra, 
Chifro  pèr  intra, 
Espincho,  gusejo, 
D'a-cha-pau  ribejo, 
Vai  vers  Icu  pourtau... 
Ai  I  passo  dôu  trau. 
Dins  l'oustau,  la  maire 
A  leissa,  pecaire  ! 
Pèr  un  moumenet. 


—  58  — 

Soun  enfantounet, 
E  la  serp  ardènto 
Gapouno  e  prudènto, 
Vers  l'ange  que  dort 
S'esquiho  d'abord, 
Pièi.  sout  Tacatage 
E  lou  blanc  mudage 
S'enfilo  lèu-lèu 
Oro  coume  un  flèu, 
E  de  sa  car  frejo 
Fai  uno  courrejo 
Qu'autour  de  l'enfant 
Sarro  en  se  lipant  ; 
Se  lipo  e  regardo 
L'angeloun  que  tardo, 
Ai-las  !  de  bôumi 
Senoun  de  gémi, 
E  zou  !  miés  l'embarro. 
L'esquicho,  lou  sarro,  ' 
E  lèu,  lou  mignot, 
Rend  lou  la  pèr  flot. 
Aro,  la  bello  amo, 
Que  s'estoufo,  bramo, 
Mai  sa  maire,  enfin, 
Pàntro  emé  lou  chin. 
Secours  !  L'espetacle 

Fai  ferni Miracle  ! 

Lou  moustre  esfraia 
Quito  lou  caia. 
Elo  pren  la  tanco. 
Mai,  lou  cor  ié  manco 
E  contro  lou  brès 
Toumbo  de  revès. 
Medor,  à  la  lèsto, 
S'aganto  à  la  tèsto 
D6u  serpatas  fou 
E  l'amourro  au  sôu  : 
Aqui,  l'ahiranço 
Chanjo  en  devouranço 


—  59  - 

L'enràbi  di  dent 
Qu'ensemble  li  tén  ; 
Se  nouson,  se  giblon, 
Barrulon,  se  tiblon. 
E  lou  moustre  part 
La  tèsto  à  despart. 
Alor lou  chin  japo, 
L'oro  serp  s'aclapo, 
La  maire  a  de  cris... 
—  E  l'enfantoun  ris. 

jÛli  cassini. 


LOU  CURAT  DE   MALO-FOUGASSO 

Un  cop  i'avié  à  Malo-Fougasso  un  brave  curât  que  ié  disien  Môu- 
nié  ;  vous  afourtisse  que,  mau-grat  soun  noum,  fasié  mai  d'armana 
que  de  farino  ;  que  tron  voulès  faire  à  Malo-Fougasso  !  Tambèn  ba- 
daiavo  tout  lou  franc-diéu  dôu  jour. 

Un  jour,  fauguè  qu'anèsse  jusquo  à  Marsiho,  eu  qu'èro  jamai 
sourti  de  soun  trau. 

Quand  veguè  la  mar,  siguè 'spanta  ;  mai  resté  Qandi  en  vesènt 
d'orne  que  se  tenien  sus  l'aigo,  sènso  èstre  de  peissoun.  Demandé 
ço  qu'èro  aco,  ié  diguèron  qu'èro  de  nadaire. 

Desempièi,  pantaié  plus  qu'aigo  e  nadaire.  Mai  lou  mejan  d'apren- 
dre  à  nada  à  Malo-Fougasso,  Tendre  lou  pu  secous  que  siegue  en 
Fourcauqueirés  1 

Un  jour  que  barjavo  d'ac6  (éro  soun  bon  parla)  em'  un  vièi  gale- 
jaire,  qu'èro  esta  marin,  e  que  souinissié  en  se  plagnént  de  ço  que 
poudié  pas  aprendre  à  nada  fauto  d'aigo,  aquest  d'eici  ié  digue  : 

—  Fau  pas  vous  faire  de  bilo  j)èr  tant  pau  ;  e  coumprene  pas  qu*un 
ome  coume  vous  sache  pas  qu^es  pas  besoun  d'aigo  pér  aprene  à 
nada  ! 

—  Quento  dias  aqui  !  fagué  lou  prèire,  en  durbént  d'iue  coume 
k)u  poung.  Digas  lèu  ço  que  fau  faire... 

—  Rèn  de  plus  eisa  :  fès  mètre  très  o  quatre  pan  de  nose  dins  uno 
chambro.  e  dins  aquéli  nose  que  soun  boulegadisso,  aprendrés  à  nada 
coume  dins  la  mar. 


—  GO  — 

—  De-segur? 

—  Ma  fe  !  n'en  counèisse  mai  d'uno  dougeno,  qu'an  ges  fa  d'autre 
aprendissage  e  que  nadon  coume  de  merlusso.  — 

Lou  vièi  marin  avié  pancaro  vira  lou  cantoun  de  la  carriero,  que 
iou  curât  cridè  : 

—  Mariano  ! 

—  Que  i'a  à  voste  service.  Moussu?  respoundè  la  chambriero. 

—  Pren  de  sa,  e  vai-t'en  dins  Malo-Fougasso,  acampa  touti  li  nose 
qu'atrouvaras  :  li  métras  au  s5u,  amount  dins  la  chambro  dôu  se- 
gound. 

—  Mai,  Moussu  lou  Curât,  que  voulès  faire  de  tant  de  nose  ? 

—  Acô  t'arregardo  pas.  Fai  ço  que  te  dieu.  — 

E  la  Mariano  parte  sènso  rebeca,  ço  que  se  ves  pas  souvent^  e 
Tendeman  i'avié  très  pan  de  nose  dins  la  chambro. 

Alor,  Moussu  lou  Curât  mountè,  poussé  la  cadaulo,  se  metè  'n 
coustume  de  nadaire,  se  traguè  sus  li  nose,  e  vague  d'arpateja  e  de 
vanega  di  bras  e  di  cambo. 

Pensas  un  pau  lou  trin  qu'acô  fasié  dins  Toustau  ! 

La  chambriero,  touto  espantado,  mounto  lis  escalié  à  cha  quatre, 
duerb  la  porto  e  pousse  un  bram  d'espetacle,  en  vesènt  soun  mèstre 
dins  aquel  estât. 

—  Ah  !  malurouso  que  tu  siés,  ié  cridè  lou  curât  sènso  s'arresta, 
taiso-te  !  que  me  pourries  faire  nega  ! 

E.    PLAUGHUD. 


LA  BRAVO  NÔVI 

De  matin 
Ai  rescountra  Tetin 
Que  s'enanavo  luen  de  soun  vilàgi, 
De  matin 
Ai  rescountra  Tetin 
Trimant  souleto  sus  lou  grand  camin  ; 
Li  ai  di  d'abord  : 
Ma  caro  d'or, 
Tant  d'ouro  ansin  que  p6u  t'avé  messo  en  viàgi  ? 
Li  ai  di  d'abord  : 
0  gai  trésor, 
De  t'embrassa,  digo,  auriéu  ti  bèn  tort  ? 


—  01  - 

—  Un  poutoun 
N'es  pas  un  pecatoun, 
Pur,  amistous,  me  laisso  fiho  sajo  ; 
Un  poutoun 
N'es  pas  un  pecatoun, 
Coume  s'en  cuèie  au  front  d'un  bèu  chatoun, 
Sènso  segren 
Te  dise  :  pren  ; 
Ma  coumplasènci  à  rèn  autre  noun  m'engajo  ; 
Sènso  segren, 
Lou  couer  seren, 
Apounde  :  emai  deman  lou  doublaren. 

Car  deman, 
A  Zèu  donne  la  man, 
Zèu  que  dèu  fa  lou  bonur  de  ma  vido  ; 
Car  deman 
A  Zèu  doune  la  man, 
Un  ami  tiéu  brave  autant  que  charmant. 
Siés  envita, 
Faras  peta 
Dous  pichot  bais  sus  mei  gauto  acoulourido 
Siés  envita, 
Pourras  pourta 
Un  brinde  ei  novi,  e  lei  félicita.  — 

—  Adounc  vas? 

—  Querre  Zèu  à  soun  mas, 
Qu'emé  iéu  lèu  vèngue  atrouva  lou  prèire  ; 

—  Adounc  vas  ? 

—  Querre  Zèu  à  soun  mas, 
D'aqui  bousca  lou  perdoun  e  la  pas. 

Pèrque  l'amour 
Noun  toumbe  flour. 
Que  lou  bonur  noun  s'esclape  coume  un  vèire, 
Pèr  que  l'amour 
Siegue  l'ounour, 
Fau  dins  l'oustau  que  règne  Dieu  toujour.  — 


—  62  - 

—  Parles  bèn, 
Ghatouno,  as  tout  lou  sèn  : 
Ah  !  que  de  Zèu  lou  sort  me  fa  ligueto  ! 
Parles  bèn, 
Ghatouno  as  tout  lou  sèn  : 
Dieu  vous  mantèngue  longomai  ensèn  ! 
léu,  garrigaud 
Goume  un  rigau, 
Tant  cantarai  lou  nôvi  e  soun  amigueto  ; 
léu  garrigaud 
Aurai  proun  gau 
A  sa  santa  de  béure  un  bon  cigau. 
6deJunl894.  a.-b.  crousillat. 


LOU  NOVI  DE  ROUGNOUNAS 

—  Ounte  vai,  Lignoto,  endimencha  coume  aco?  ié  faguè  lou  Lura, 
soun  cambarado. 

—  Vau  à  Barbentano  demanda  la  fiho  dou  pesaire  en  maridage. 

—  Viedase  !  te  mouques  pas  'm'  un  croc  !  Mai  sabes  qu'à  Barben- 
tano parlon  pounchu,  e,  garo  î  se  sabes  pas  t  esplica  coume  éli,  t'en- 
mandon  coume  un  pourtairede  boudin. 

—  Dequé  me  dises  aqui  !  parlon  pas  coume  à  Rougnounas  ? 

—  Pèsqui-pas  !  Escouto  me,  que  siés  urous  de  m'agué  rescountra, 
ve,  te  counvidaran  segur  à  dina,  quand  saras  à  taulo,  à  constat  de  la 
damisello,  te  rapelaras  que  lis  iue  sapellon  lisartèu,  la  fourcheto  s'a- 
pello  la  lengo  elasieto  sapello  la  houco.  L'ôublidèsses  pas  que  pas- 
sades pèr  un  groussieras. 

—  Vai  bèn,  fai  Lignoto,  en  richouneiant  coume  un  nèsci  qu'èro, 
e  repren  soun  camin. 

Arribo  à  Barbentano,  fai  sa  demando  e  lou  counvidon  à  dina.  S'as- 
sèto  à  constat  de  sa  pretendudo,  desplego  soun  moucadou  sus  si  gei- 
noun  pèr  pas  se  taca  e  tout  d'un  tèms  vèi  un  peu  dins  la  sieto  de  la 
damisello. 

—  Perdoun,  escuso,  ié  fai,  emé  mis  artèu  vese  un  peu  dins  vosto 
bouco,  se  voulès,  emé  lou  bout  de  ma  lengo  vous  lou  tirarai. 

An  vougu  m'afourti  que  lou  mariage  se  faguè  pas. 

LOU  CASCARELET. 


—  (;a  — 

NOUVÈMERE 

Li  bèu  jour  an  fusa  coufno  un  pantai  de  fado, 
Empourtant  nôsti  joio  e  li  rire  poulit... 
Lou  soulèu  s'es  nebla.  Eu  que  tant  nous  enfado, 
Sèmblo  que  dis  i  cor  :  Fugues  ennevouli... 

I  roumias  dôu  camin  se  l'amo  es  estrifado  ; 
Se  lou  dôu  sus  li  front  pauso  un  velet  d'oubli, 
Pèr  esvarta  li  niéu,  l'Espèr  es  la  boufado 
Que  nous  descato  un  tros  dôu  cèu  enfestouli... 

Ansin,  quand  l'auro  trais  li  fueio  pèr  li  draio  ; 
Qu'entristesi,  l'aucèu  taiso  sa  cansoun  gaio, 
Avans  que,  grèu,   l'ivèr  se  mostre  segrenous, 

Se  l'autouno  espelis  la  flouresoun  que  toumbo 
De  la  bounta  de  Diéu  coume  un  rai  lumenous. 
Es  pèr  fin  que  l'Amour  n'en  prefume  li  toumbo  ! 
2  nouvèmbre  1893.  jan  monné. 


l'avié  'n  vièi  predicadou  que  disié  : — Pèr  counfessa  11  femo  fau  dos  cause: 
la  vertu  elou  bon  sens.  Lou  bon  sens,  ié  fau  pas  coumta:  la  femo  vous 
lou  fai  perdre  au  proumié  moumen  ;  rèsto  la  vertu. 


LOU  CASSAIRE  RENOUS 

—  Pin  I  Pan  !  lou  Glingland  fai  cop  double  à-n-un  perdigau  que 
s'es  leva  de  si  pèd,  au  mitan  de  sa  claretiero. 

E  lou  perdigau,  esplumassa,  li  dos  cambo  routo,  pendoulanto,  s'en- 
volo  coume  se  de  rèn  n'èro. 

Oh  !  tron!  Oh  !  couquin  !  Oh  !  bregand  de....  !  s'es  poussiblel  ac6 
arribo  qu'à  iéu  !  E  pico  di  pèd,  sono  soun  chin,  e  mai  sacrejo  e  jure 
lou  sant  noum  de  Diéu. 

—  Mai  de  que  brames,  mai  de  que  jures  coume  un  iganaud,  que, 


-  C4  - 

Glingland  ?  ié  fai  Bastoupol  que  dourmié  souto  un  pesseguié,  e  que 
li  cop  de  fusiéu  venien  de  reviha. 

—  Vos  pas  que  jure  ?  fai  Glingland  en  se  revirant  vers  lou  Bastou- 
pol, emé  d'iue  coume  lou  poung,  sabes  pas,  tu,  que  vène  de  coupa  11 
dos  cambo  à-n-un  perdigau  que  volo  toujour  !..  Aquéu  es  pas  coume 
tu  I 

—  De  que  vos  dire  pèr  acô  ? 

—  Vole  dire  que  se  te  li  coupavon,  à  tu,  poudriés  plus  voula  mi 
clareto  e  mi  pessègue  ! 

J.    SICARD. 


EPITAFO 


Nus  sus  terro  siéu  decendu 
Nus  sont  terro  siéu  estendu. 
N'ai  rèn  gagna  ni  rèn  perdu. 


N'i'amai  d'aquéli  que  bevon  soun  bèn  que  d'aquéli  que  lou  manjon 


LOU  MES  DE  JUN 

PROUMIÉ  PRES  I  JO    FLOURAU  DE    SCÈUS 

A  M.  Sextius  Midiel. 
S'espandisson  sus  nous  li  plus  grand  jour  de  l'an. 
L'estiéu  vèn  d'espeli  ;  nous  adus  lou  bèn-èstre  ; 
L'ome  à  plen  de  voulame  au  mitan  dôu  campèstre 
Daio  lou  blad  sauret  que  dèu  faire  lou  pan. 

Dins  lis  iero,  sant  Jan,  soun  espigo  à  la  man, 
Beilejo  de  pertout,  vertadié  contro-mèstre 
Dôu  bon  Dieu  —  qu'à  la  niue  lou  mando  mai  pèr  èstre 
L'atubaire  dôu  fio,  d'aquéu  grand  fio  cremant  ! 

Cigaleto  e  grihet,  tout  s'amudis  pèr  l'aire  ; 
L'ome  tout  plan-planet  s'enrevèn  dôu  terraire 
E  lou  grand  souleiant  plen  de  belu  s'endor. 

E  dre  dedins  l'Errour,  nega  dins  de  rai  d'or, 
L'ome,  en  aquéu  moumen  tout  clafi  de  mistèri^ 
Reverto  un  emperaire  au  mié  de  soun  empèri  ! 
Bèu-Gaire.  antôni  bbrtmier. 


65 


DISCOURS  DOU  CAPOULIÉ 

PÈR   LOU  FESTENAU    DE   SaNTO-EsTELLO,    A  BrIVO 

Messies  e  gai  Gounfraire, 

Es  en  glouriouso  terro  d'Aquitàni,  sus  lou  sou  limousin,  que  Santo 
Estello  davalo  vuei  de  soun  fiermamen.  Es  elo  que  vous  adus  entre 
si  man  casto  e  lumenouso  la  Coupo  felibrenco.  aquéu  cibori  qu'em- 
briago  lis  amo  e  ié  baio  «  Vestramoord  e  l'enavans  di  fort  ». 

E  vàutri  li  dévot  de  la  Gauso,  vàutri  li  felen  de  la  raço  majouro  di 
Troubadou,  vàutri  qu'avès  trepeja,  de  paire  en  fiéu,  li  draiolo  e  li 
vièi  camin  ounte  cavauquèron  li  chivalié  dou  Bèu  e  de  l'Ideau,  avans 
de  béure  lou  vin  «  dis  àuti  couneissènço  y),  aLvans  de  reçaupre  lou 
viatique  «  que  tremudo  l'orne  en  dieu  »,  ausès  ma  paraulo,  escoutas 
lou  crid  de  ma  fe  ! 

Vous  an  di  que  l'ouro  di  lucho  a  pica,  pèr  revendica  e  reprendre 
la  plaço  au  soulèu  qu'es  degudo  i  pople,  i  raço  di  prouvinço  que  fan 
la  vide,  la  forço  e  la  glôri  de  la  Franco. 

An  di  verai.  Es  l'ouro  d'afourti  que  vuei  la  Patrio  es  pas  dins  uno 
ciéuta,  tant  grando,  tant  glouriouso  siegue.  Es  l'ouro  d'afourti  e 
d'impausa  la  cresènço  d'aquesto  verita  :  que  l'art,  lou  talent,  l'en- 
gèni  d'uno  nacioun,  soun  pas  rejoun  i  museon,  dins  lis  escolo  e  lis 
académi  d'uno  capitalo  Es  l'ouro  de  se  plus  leissa  enmasca,  enfada 
pèr  lou  semblant  de  richesso,  que  nous  proumet  la  lusour  di  glou- 
riolo  que  nous  trais  la  Sereno  encantarello,  pivelarello,  esmiraclanto 
d'eilamount. 

Es  pas  en  davalant  dins  lou  fangas  de  la  poulitico  qu'afourtiren 
aquéli  revendicacioun  e  clamaren  aquéli  verita  :  pèr  nàutri.  li  Felibre, 
lou  glàvi  que  nous  fara  vincèire  es  la  pouësio,  lou  blouquié  que  nous 
aparara  <^ôu  cop  mourtau  es  noste  clar  lengage. 

Adounc  nôstis  obro,  nosti  coumbat  n'an  qu'uno  toco  :  lou  sauva- 
men  de  nosto  iengo  pèr  l'espandimen  de  l'engèni  de  nosto  raço  I 

La  nacioun  que  n'a  'n  visto  que  la  matèri,  que  viéu  que  de  pan, 
qu'a  perdu  lou  lengage  qu'espremissié  sa  pensado,  es  uno  nacioun 
desarmado,  enrascassido,  maduro  pèr  l'esclavitudo  e  lou  susàri. 

Quant  n'i'a  de  pople,  quant  n'i'a  de  raço  qu'an  manja  lou  blad  de 
la  terro  dins  l'escuresino  di  siècle,  e  que  sabèn  pas  si  noum,  ni  li 
tèms  qu'an  viscu,  ni  li   rode  dou  mounde  qu'an  treva,  amor  que 

5 


—  66  — 

iis  orne  d'aquéli  raço  avien  pas  garda  dins  soun  alen  lou  germe  de 
rideau  que  Dieu  boufè,  tros  de  soun  amo,  sus  lou  pessu  d'argielo, 
quand  créé  lou  paire  de  l'umanita  ! 

Mai  coume  soun  pouderouso  encaro  e  vivènto.  après  de  siècle  e  de 
siècle,  mai  coume  sian  gibla  e  nanet  davans  l'obro  epico,  coume  sian 
esbalauvi  au  trelus  de  la  pouësio  di  raço  antico  que  gardèron  puro 
l'alenado  divino  e  aspirèron  sèmpre  vers  l'ideau  ! 

Escafas  la  Bib^o,  aquéu  pouèmo  di  pouèmo,  aquelo  garbiero  de  le- 
gèndô  obro  la  mai  pouderouso  que  l'esperit  uman  ague  enfantai 
S'escafas  li  libre  de  Mouise  e  de  Jousuè,  edi  Juge  e  di  Rèi  ed'Esdras 
e  di  Proufètoqu'èron  li  felibre  di  tèms  anti,  autant  vau  amoussa  lou 
soulèu,  car  subran  fasès  la  niue  sus  quatre  milo  an  de  l'istori  dou 
mouîide  ! 

Se  la  belugo  dôu  voulcan,  se  l'encèntii  de  la  guerro  aboulisson  li 
pouèmo  d'Oumèro,  se  lou  martèu  dôu  barbare  en^^runo  l'obro  de 
Fidias,  l'Oulimpe  emé  tôuti  si  dieu  cabusson  dins  lou  noun-rèn,  e 
nàutri  sabèn  pas  que  i'aguè  'no  encountrado  de  la  terro  que  s'ape- 
iavo  la  Grèço. 

E  lis  Age-Mejan,  sènso  lou  Dante  sublime,  sènso  nôsti  Troubadou, 
quente  mutige  de  cementèri   quento  negrour  de  catacoumbo  ! 

Noun  parlarai  di  tèms  mouderne  que,  se  ié  garavon  si  pouèto, 
veirien  sa  pietadouso  istori  pourtado  sus  li  coulouno  trantaianto  de 
la  guerro,  dôu  crime  e  de  la  messorgo  ! 

Acô  revèn  à  dire  :  Dequé  sarien  li  nacioun,  dequé  sarien  li  raço 
sènso  si  pouèfeo?  SarieQ  pas  mai,  e  belèu  mens,  que  l'eissame  dins 
lou  brusc,  que  lou  fourniguié  dins  la  fourniguiero.  Lis  orne  passa- 
rien,  quand  aurien  proun  manja  dôu  blad  de  la  terro,  e  aquéli  que  li 
seguirien,  sauprien  pas  si  n'oum,  e  de  mai  en  mai  enrascassi  e  abesti 
pèr  lou  paupamen  de  la  matèri,  finirien  pèr  plus  auboura  lou  front  e 
s'ajudarien  de  si  man  pèr  camina,  e  regardarien  plus  lou  cèu,  empèri 
di  pantai,  e  minjarien  emé  si  brego  à  ras  de  sou. 

Adouoc  Messies  e  gai  counfraire,  à  l'ouro  d'uei  coume  en  tous- 
tèms,  la  lucho  es  entre  l'ideau  e  la  matèri,  entre  la  vido  e  la  mort, 
entre  la  flour  e  la  pèiro,  entre  la  glôri  e  la  vergougno.  E  nàutri  li  Feli- 
bre sian  pèr  l'ideau,  pèr  la  \ido,  pèr  la  flour,  pèr  la  glèri.  E  vous  dise 
e  vous  lou  redise,  pèr  la  counquisto  de  l'ideau,  de  la  flour  e  de  la 
glôri,  noste  glévi  es  la  pouësio,  noste  blouquié  que  paro  la  mort  es 
nosto  lengo  d'O  ! 

Auto  !  auto  1  Limousin,  fiér  Limousin,  vàutri  que  sias  de  la  patrio 
di  rèire  :  de  Bertrand  de  Born  e  de  Ventadour,  e  d'Arnaud  Daniel,  e 


-  C7  — 

le  Gaucelm  Faidit,  e  de  Gui  d'Ussèu,  e  de  Guiraud  de  Bournèi  e  de 
lant  d'autre  que  sauvèron  pèr  sis  obro  la  lengo  limousino,  Maio  de 
tôuti  li  dialèite  miejournau,  seguissès  voste  cabiscôu  qu'a  entouna  la 
Chanson  Lemousina  !  Que  vosti  gèsto,  serventés,  pantai  d'amour 
preguiero  crestiano  o  pagano,  clantigon  sus  la  mountagno  pèr  colo 
e  valengo  flourido,  souto  la  nau  de  la  glèiso,  davans  l'idolo  dôu 
temple,  à  la  fàci  di  cresènt  e  di  mescresènt,  e  aurés  derraba  li  sèt 
aguioun  dôu  coulobre  que  voulié  abouli  vosto  raco,  à  tout  lou  mens 
ié  gara  soun  clar  lengage  «  qu'es  eu  la  Patrio,  es  eu  la  liherta  ! 

E,  enjusquo  à  la  fmicioun  di  tèms,  lis  ome  di  terro  majouro  e  di 
terro  minouro  se  remembraran  vosti  noum  e,  coume  lis  erbo  de  la 
plono  e  lis  aubre  di  mourre  tiron  sa  sabo  dôu  s6u,  pièi  espandisson 
si  tlour  au  dardai  dôu  soulèu,  éli  salariran,  coume  d  uno  mauno,  de 
voste  clar  leni:age  e  espandiran  sa  pensado.  flour  dôu  jardin  de  Dieu 
tu  dardai  de  vosto  pouësio  eternamen  fegoundo  I 

E  quand  vosto  obro  sara  en  plan  coumplido,  poudrés  dire  coume 
nàiitri  li  Prouvençau  :  «  Es-tipas  verai  que  lis  estroto  de  Mirèio  an 
sauva  lalengoprouvençalode  la  niue  de  1  ôublit  e  de  la  mort?  »Digas- 
me  coume  poudrié  pen  aquéu  lengage,  aro  que  noste  iMiquèl-Ange 
n'a  fa  lou  maubre  de  soun  estatuo,  aroque  noste  grand-prèire  n'a  fa 
l'oustio  de  soun  Eucarestié,  aro  que  noste  pouèto  n'a  fa  lou  cors  de 
soim  idèio  genialo  ? 

0  felibre  valent,  aguès  la  fe,  la  fe  vivènto,  dins  nosto  Causo  feli- 
brenco.  Seguissès  sènso  fali  la  draio  lumenouso  que  meno  à  la  toco  • 
nonn  fagués  cas  di  japado  de  la  chinariè  envejouso,  —  vau  miés 

faire  ensié  que  pieta  —  noun  faguès  cas  di  blastème  di  renégat,   

Ion  blastème  es  encaro  uno  formo  de  l'ate  de  fe  —  mai  en^plantas 
Tesperoun  dor  dins  li  flanc  dôu  chivau  alu,  e  aussarés  subre  lou 
blouquié,  dins  li  seren  de  l'azur,  plus  aut  que  lou  lum  e  lou  fum 
d  uno  capitalo,  li  prouvinço  vitouriouso.  —  Es  éli.  li  prouvinço  emé 
tôuti  li  ciéuta  e  tôuti  lis  ome  de  la  nacioun,  qu'an  lou  dre  e  lou  devé 
de  garda  franc  de  touto  maco,  e  sèmpre  resplendènt,  lou  noum  de 
Franco. 

•  FÈLIS  GRAS. 

MADAMO  ÏULIPAN 

Madamo  Tulipan  es  fresco  coumç  uno  ùnio  : 
E  pamens  se  noun  a  quaranto  an,  n'es  pas  liuen. 
Pardincbe  !  au  Mikado  s'enguènto  de-countùnio... 
Quau  vôu  driha  long-  tèms,  de  sa  mounturo  a  siûen. 


68 


LI  GANT  DE  LA  NOÇO 

LOU    NOVI 

Quand  l'amour  nous  encanto, 
Quand,  dins  nosto  amo,  canto 
La  voues  de  nosto  amanto, 

Qu'aco  's  dous  ! 

Lis  ange 

Lis  ange 
Soun  mens  urous  ! 

LA   NOVIO 

Quand  lou  cor  que  souspiro 
A  pièi  ço  que  desiro, 
E  qu'à  l'aise  respiro, 

Que  sian  bèn  ! 

De  longo 

De  longo 
Es  lou  printèms. 

LI  BÈU   PAIRE    E   LI    BÈLLI   MAIRE 

Quand  uno  fiho  a  l'âge, 
Em'  un  jouine  ome  sage 
Se  fan  un  maridage 

De  resoun, 

Li  paire, 

Li  maire, 
Gountènt  n'en  soun. 

LA   SAGESSO 

Quand  l'ome  es  travaiaire, 
Que  fai  ço  que  déu  faire, . 
E  que  de  sis  afaire 

Pren  soucit, 

La  vido, 

La  vido, 
Es  un  plesi  ! 


-  09 


LECOUNOUMIO 

Quand  uno  meinagiero 
De  rèn  es  degaiero, 
Toujour  dins  sa  paniero 

Fa  de  pan  : 

Lou  mèstre, 

Lou  mèstre, 
Briho  tout  l'an  ! 

UN    BARJAIRE 

Quand  l'orne  es  un  manjaire, 
Qu'es  feniant  e  jougaire, 
Gourrin  e  barrulaire 

Ai  !  ai  !    ai  ! 

La  femo, 

La  femo, 
N'a  d'houi  e  d'ai  ! 

UNO    BARJACO 

Quand  uno  femo  ^roulo, 
Laisso  versa  soun  oulo, 
Qu'a  toujour  cent  pecoulo 

I  debas, 

Soun  crèdi, 

Soun  crèdi, 
Es  lèu  de  bas  ! 

TÔUTI   LI   GÈNT    DE    NOÇO 

Mai  quand  dins  lou  meinage, 
Chascun  fai  soun  ôubrage, 
La  vido  es  un  bèu  viage 

De  segur  : 

Goumpaire, 

Gou  maire, 
Es  lou  bonur  1 

adagno,  22  de  mai  1894.  anfos  tavax. 


—  70  — 

LOU  JESUISTO  E  LOU  RECOULET 

Un  jesuiste  dôu  coustat  d'aut  que  d'asard  anavo  à  pèd,  faguè  lou 
rescontre,  sus  la  roiito  de  Gap,  d'un  recoulet  escambarla  sus  uno 
poulido  miolo  qu'anavo  dôu  même  biais  qu'eu. 

Après  li  saludacioun  d'usage  entre  gènt  de  glèiso,  lou  jesuiste,  qu'e- 
mai  fuguèsse  maigre  coume  un  clavèu,avié  peno  à  teni  pèd  à  la  miolo 
que  pourtavo  lou  recoulet  qu'eu  petave  dins  sa  peu,  faguè  :  — Outre  ! 
vautre  qu'avès  fa  vot  de  segui  lis  eisèmple  dôu  grand  sant  Francés, 
voste  patroun,  qu'anavo  à  pèd  dins  tôuti  si  viage,  vous  geinas  gaire. 
Sias  mounta  coume  sant  Jôrgi  ! 

—  Que  voulès,  respoustè  lou  recoulet  qu'avié  p9s  leissa  la  lengo  au 
couissin,  noste  sant  patroun  es  parti  despièi  tant  de  tèms  que  se 
noun  aviéubono  mounturo  jamai  l'agantariéu  ! 

Lou  jésuite  coumprenguè  tout-d'un-tèms  que  lou  mouine  n'avié  de 
groussié  que  l'abite  qu'aurié  pas  lou  blanc  dôu  pori  se  voulié  sechi- 
couta  'm'  eu.  E  aguènt  aganta  la  co  de  la  miolo  pèr  s'ajuda  marcha, 
parlèron  de  causo  e  d'autro  pèr  se  desenuia. 

Quand  aguèron  fa  quàuqui  lègo  de  camin  se  deviné  que  falié  tra- 
vessa  uno  lono  de  la  Durènço  à  mens  d'ana  faire  un  countourà  peralin 
au  diable.  Lou  jesuiste  frounciguè  lou  nas,  car  avié  de  soulié  prim  & 
cregnié  l'aigo  coume  un  cat,  preguè  lou  recoulet  de  lou  leissa  mouifta 
darrié  eu  d'assetoun,  rèn  q^e  pèr  passa  l'aigo. 

Lou  recoulet,  que  tenié  à  sa  poulido  miolo  coume  au  blanc  de  sis 
iue,  faguè  'n  pau  la  tufo,  mai  noun  pousqué  refusa,  e,  l'agantant  pèr 
la  man,  l'aduguè  darrié  eu  e  assajèron  de  passa.  Mai  vès-aqui  qu'au 
plus  gros  de  l'aigo  la  poulido  miolo,  qu'èro  un  pau  oumbrajouso,  se 
sentent  trop  de  pes  sus  l'esquino  vouguè  plus  faire  avans;  fauguè 
vira  brido  e  reveni  sus  la  ribo. 

Alors  lou  recoulet  qu'èro  un  ome  caritable,  digue  au  jesuiste: 

—  Vous  chagrinés  pas,  vau  estaca  la  miolo  à-n-aquéu  sauso,  e,  se 
voulès,  vous  passarai  à  la  cargo-morto  sus  mis  espalo  ;  aguès  pas  pou, 
l'aigo  es  pas  founso. 

Lou  jesuisto,  un  pau  mesfisènt  de  naturo,  faguè  proun  la  bèbo, 
mai  coume  faire?  se  i'acoumoudè. 

Lou  recoulet  qu'avié  de  bras  coume  de  pège  d'aubre  e  de  cambasso 
coume  de  sa  de  blad,  se  restroupè  jusqu'is  anco,  carguè  l'estocoufi 
sus  sis  espalo,  e  coume  caminavo  sus  lou  crestian,  noun  cregneguè 
pèr  sa  caussuro. 


-  71  — 

Flico  !  tloco!  llico!  Iloco!  l'aigo  espouscavo  de  pertout.  Quand  fu- 
guèron  aa  mitan,  au  rode  lou  mai  founs,  lou  recoulet  coumencè  à 
boufa,  e  pousquè  pas  se  teni  de  dire  : 

—  Macarincho  !  sias  de  bono  car!  pareissès  maigrinèu,  em' aco 
vous  empacho  pas  de  pesa  coume  un  plot. 

Lou  jesuiste  en  se  recrampounant  de  soun  miés,  respoundeguè  : 

—  Siéu  proun  lougié  de  moun  cadabre,  ço  que  vous  peso  tant,  bou- 
tas, es  pas  mi  graisso,  mai  bèn  li  cinq  cent  franc  d'escut  d'argent 
que  porte  à  noste  paire  prouvinciau. 

—  Coume  !  cridè  lou  oapouchin  en  se  revirant,  rouge  coume  un 
cherubi,  sabès  bèn  que  dins  noste  ordre  nous  es  desfendu  de  pourta 
d'argent  !  Maluria  que  vous  sias  ! 

E  pataflôu  1  leissè  ana  lou  jesuiste  dins  l'aigo.  Lou  paure,  bsguè, 
estrepè,  gatè  emé  d'aigo  enjusqu'au  ventre  pèr  se  tira  d'aquéu  mar- 
rit  pas. 

D'enterin  lou  recoulet  emé  sa  poulido  miolo,  alin  de-long  di  lèio, 
au  picbot  amble,  gagnavo  de  camin. 

LOU     GASCARELET. 


AURETO    E    PÂNTAI 

A  l'ami  Marius  Jouveau. 
L'aureto  bresso  li  canùu 
Emai  li  roso  perfumado, 
L'erbo  de  rèn,  la  planto  amado, 
Li  flour  de  sang,  li  flour  de  nèu. 

Soun  alen  fres  o  candinèu, 
Coume  uno  caresso  embeimado 
Fai  fresi  li  branco  enramado 
Di  grand  pibo  e  di  reganèu. 

Ansin,  dins  de  vesioun  de  flamo, 
En  plen  azur  aussant  lis  amo, 
Fai  lou  pantai  is  alo.d'or  ; 

Coume  laureto  matiniero 
lirèsso  li  roso  printaniero, 
Lou  parjtai  brèsso  nô<ti  cor. 

l'AU  BOUUGUE- 


2  - 


LA  FORÇO  DÔU  PRINCIPE 

Un  radicau  di  dur;  crese,  de  Lourmarin, 

En  garo  de  Pertus  vèn  pèr  prene  lou  trin, 

Mai  li  sèti  que  fan  fàci  vers  la  machino 

Soun  plen;  pèr  s'asseta,  fau  que  vire  l'esquino, 

Alor  davalo  e  dis:  Ana  de  reculoun?... 

Lou  principe  avans  tout  ;  parte  pas,  noum  de  noum  ! 

JULI    GA.SSINI. 


LOU  PESE 


l'avié  'no  fes  un  jouine  prince  que  voulié  se  marida.  Mai  eu  vou- 
lié  pas  pèr  mouié  uno  princesse  passado  sus  la  raco,  voulié  uno 
princesso  de  vièio  souco,  uno  princesso  dôu  bon 

Lou  prince  partiguè,  veguè  forço  pais,  mai  noun  atrouvè  la  prin- 
cesso desirado.  E,  pamens,  voulié  se  m?rida. 

Un  vèspre  que  toumbavo  d'aigo  coume  se  la  trasien  em'uno  cour- 
nudo,  piquèron  à  la  porto  dôu  castèa.  Lou  paire  dôu  prince  anè 
durbi  e  veguè  sus  lou  lindau  uno  bellochato.  trempado  coume  uno 
soupo,  que  demandavo  l'ouspitalita.  La  chatouno  intrè,  touto  cren- 
touso,  la  faguèron  chanja  de  tout  e  ié  demandèron  quau  èro. 

—  «  Siéu  uno  princesso,  respoundeguè  la  chato  ;  suspresso  pèr 
la  niue  e  pèr  l'aurige  me  siéu  adraiado  vers  voste  castèu,  e  n'ai 
qu'à  vous  gramacia  de  la  bono  acuiènço  que  m'avès  facho.  » 

La  maire  dôu  prince,  pèr  vèire  se  la  chato  avié  di  verai,  anè  dins 
la  chambro  ounte  voulié  la  faire  coucha,  meteguè  un  pesé  sus  la 
paiasso,  e  sus  aquéu  pesé,  très  matalas  de  lano  vo  de  piumo.  L'en- 
deman  de  matin,  qnand  la  chato  se  levé  :  — Avèsbèn  dourmi  ?  ié  fa- 
guè  la  casteiano.  —  Pas  trop  bèn,  respoundeguè  la  chato  ;  sabe 
pas  ço  que  i'avié  de  dur  dins  lou  matalas^  mai  cre->e  qu'ai  la  cadeno 
macado.  , 

Es  uno  princesso  dôu  bon,  pensé  la  casteiano,  autramen  aurié  pas 
senti  un  pesé  à  travès  quatre  matalas.  E  aguènt  aqui  atrouva  la  prin- 
cesso desirado,  ié  demandèron  sa  man  pèr  lou  jouine  prince  qu'a- 
trouvè  la  chato  à  soun  goust,  e  pau  après  se  maridèron. 

Lou  famous  pesé  fugué  mes  dins  un  escrin  e  garda  coume  uno 
causo  di  mai  preciouso. 


-  73  — 

—  Es  egau,  pèr  senti  un  pesé  à  travès  quatre  matalas.  falié  agué  la 
peu  fino  !  léu,  quand  ère  jouine,  escoundiéu  mi  bôudnfo  dins  ma 
paiasso  eié  dourmiéu  dessus  coume  un  benurous.  Es  verai  que  siéu 
pas  prince  ! 

LOU  CASCARELET 


VALSO  SENS  FIN 
A  MOUN   AMI   Pau  Bourgues 

Souto  un  grand  lustre  —  lou  soulèu  - 

Dins  la  salo  i  bluio  tenduro, 

Sout  lou  pâli  de  la  naturo. 

Au  cant  amourous  dis  aucèu, 

Au  brut  fèr  que  la  mar,  sens  cesso, 

Dins  soun  eterne  vai  e  vèn, 

Mesclo  à  l'armounio  dôu  vent, 

La  terro  coume  uno  princesse, 

Vestido,  segound  la  sesoun. 

De  verduro  emé  de  tloureto, 

De  daureio  e  de  pimpaieto, 

De  nèu.  de  perlo  o  de  raioun, 

La  terro  jamai  alassado, 

S'acaminant  vers  la  perfin, 

Danso  la  valso-sènso-fin 

Ounte  Dieu,   un  jour,   l'a  poussado. 

MARIUS  JOUVEAU. 


LOU  BON  JUGE 


Lou  F'ivpt  de  Sant-Roumié  avié  baia  à  rento  soun  mas  de  la  Mas- 
sano  au  vièi  Bourniclet  d'Eirago,  un  marri  peu  coume  n'i'a  ges  e  un 
galejaire  coume  n'i'a  gaire. 

Lou  Finot  qu'avié  proun  bèn  pèr  viéure  sènso  rèn  faire,  anavo 
de  longo  permena  emé  soun  chin  à  soun  mas  de  la  Massano. 

Un  jour  que  la  trueio  de  Bourniclet  avié  poucela.  lou  Finot  arribè; 
soun  cbin  anè  japa  à  la  trueio  que  se  fringouiavo  emé  sa  poucelado 


-  74  — 

dins  la  iogo.  la  trueio  se  revirè  contro  lou  chin,  e  cra  î  d'un  cop  de 
dent  ié  coupé  Tos  de  la  cambo. 

Goume  lou  pensas,  lou  Finot  prenguè  lou  part  de  soun  chin  e  Bour- 
niclet  prenguè  lou  part  de  sa  trueio. 

—  Me  lou  pagaras  !  cridavo  lou  Finot,  se  se  pou,  leissa  courre 
coume  aco  uno  trueio  que  mord  ! 

—  E  vous  me  pagarès  ma  poucelado  se  Tesfrai  dôu  japa  de  voste 
chin  fai  passa  lou  la  à  ma  trueio,  ié  replicavo  Bourniclet. 

—  Te  tarai  passa  dins  de  camin  que  counèisses  pas  !  cridavo  lou 
Finot  en  moustrant  soun  bastoun. 

Basto,  lendeman  Bourniclet  reçaupè  un  bihet  d'avertissamen  pèr 
l'audiénci  dou  juge  de  pas. 

Au  jour  di,  lou  méstre  e  lou  rentié  fuguèron  davans  lou  juge. 
Tôuti  li  feniant  de  la  vilo  de  Sant-Roumié  èron  aqui  pèr  vèire  coume 
tout  aco  fenirié.  D'uni  dounavon  dre  au  Finot.  d'autre  au  Bourniclet; 
se  n'en  trouvavo  même  que  dounavon  tort  emai  dre  en  touti  dous. 

—  Vejan.  fagué  moussu  lou  juge,  en  pansant  sa  casqueto  sènso 
téule  sus  la  taulo  de  que  demandas  lou  Finot? 

—  Demande,  moussu  lou  juge,  que  lou  Bourniclet  me  pague  la 
cambo  de  moun  chin,  que  sa  trueio  l'esclapè  d'un  cop  de  dèrt.  E 
pièi  demande  que  lou  Bourniclet  tèngue  sa  lengo  et  se  taise,  car  noun 
countènt  d  agué  esclapa  la  cambo  de  moun  chin,  se  garço  encaro  de 
iéu  :  aro  tre  que  me  rescontro,  se  bouto  à  canta  :  Oh!  moun  paure 
panard  !  Tu  siés,  tu  siés  qu'u,n  vièi.... 

—  Es  pas  verai  !  crido  lou  Bourniclet,  autant  de  mot  autant  de 
messorgo,  moussu  lou  juge,  siéu  raço  de  tiro  lengo,  sabe  ni  canta  ni 
sibla. 

—  Pamens,  vosto  trueio  a  bèn  esclapa  la  cambo  de  soun  chin  ? 

—  Dise  pas  de  noun.  Mai  ma  trueio  éro  dins  lou  raiéu,  e  pièi  soun 
chin  i'  a  japa. 

—  Moussu  lou  juge,  es  un  bavard  !  crido  lou  Finot, 

—  Quouro  t'ai  bava  dessus,  espèci  de.  .  panard  !  rephco  lou  Bour- 
niclet. 

—  Anen,  anen,  teisés-vous,  sian  pas  eici  pèr  se  soulisa.  Veguèn, 
lou  Bourniclet,  esplicas  un  pau  coume  l'afaire  s'es  passa. 

—  Moussu  lou  juge,  es  clar  coume  lou  jour.  N'en  levarai  la  man  se 
fau.  Veici,  tenès.  uno  supousicioun  :  Vesés  aquelo  muraio  darrié 
voste  ésquino,  ac5.  se  voulès  sara  lou  davans  de  moun  mas;  moussu 
lou  grafié  qu'a  coume  vous  uno  casqueto  aènso  téule,  sara  la  sueio; 
l'autre  moussu,  eila,  qu'a  uno  cherpo  sara  ma  trueio,  e  vous,  s'acô 


—    /D    — 


vcus  fai  rèn,  sarés  lou  chin  dôu  Finot,  e  vosto  taulo  representara 
moun  mouloun  de  fumié. 

—  Ac6  s  pas  acô!  crido  lou  Finot  en  picant  dôu  bastoun. 

—  Goume  es  pas  aco  ? 

—  Noun  ! 

—  E  coume  es,  digo? 

—  Es,  que  moussu  lou  coumissàri  que  n'as  fa  la  trueio,  es  lou  chin 
et  moussu  lou  juge  que  n'as  fa  lou  chin  es  la  trueio...  Coumprenès 
la  diferènci,  moussu  lou  juge,  sias  la  trueio  que  mourrejo  dins  lou 
mouloun  de  fumié. 

—  Nàni  !  nàni  !  bramo  Bourniclet.  moussu  lou  juge,  sias  lou  chin 
que  japo  à  ma  trueio. 

—  E  alor  ounte  es  la  sueio  ? 

—  La  sueio?  vès  l'aqui,  es  moussu  lou  coumissàri. 

—  Moussu  lou  coumissàri  es  lou  mouloun  de  fumié. 

—  Alor,  ma  sueio  ounte  es? 

—  Ta  sueio  es  la  taulo  de  moussu  lou  juge. 

—  E  moun  pouciéu   ounte  lou  places  ? 

—  Toun  pouciéu  ?  lou  veses  pas,  es  aquéu  aqui  emé  sa  casqueto 
sènso  téule.  Mai  laisso-me  parla,  parlaras  après  :  Disèn  dounc,  moussu 
lou  juge,  que  sias  la  trueio.  em'acô  sourtès  dôu  pouciéu  segui  de 
touto  vosto  poucelado  e  venès  vous  viéuta  dins  la  sueio  qu'es  aqui. 
Moun  chin,  qu'es  moussu  un  brave  chin,  es  en  trin  d'aussa  la  cambo 
contro  lou  mouloun  de  fumié,  e  vous  ei\  passant,  cra  !  un  cop  de 
dent  !  Adieu  ma  cambo  ! 

—  Oh  !  quénti  messorgo!  bramo  lou  Bourniclet,  se  se  pou,  n'en 
dire  de  tant  grosso!  parèis  qu'estianglon  pas!  Vous  afourtisse, 
moussu  lou  juge  que  sias -lou  chin  e  noun  la  trueio. 

—  E  iéu  vous  levarai  la  man  que  sias  la  trueio. 

—  Sias  lou  chin  que  japo. 

—  Sias  la  trueio  que  mord. 

Lou  juge  despacienta,  ié  fai  :  —  ïeisas-vous.  L'afaiic  es  clar 
coume  uno  aigo  boulido  :  avès  tôuti  dous  tort  e  ^  ous  coundane  à 
dès  franc  d'amende  cliascun,  e  pagçirés  li  frès  de  mita. 

LOU    CASCARELET, 


Chato  e  vigne  soun  prouii  iiiaieisado  à  garda: 
N'ia  toujour  un  que  passo  e  que  voudriô  tasla. 


—  76  — 

bataiAlDO  de  cor 

A  l'ami  Tournas  Janvier. 

Quête  libre  es  la  vido  ! 

Urous  l'ome  que  saup  escoundre,  dins  un  cantoun  de  soun  cor,  lis 
ouro  benurado  que  la  jouvènço  douno.  Urous  aquéu  que,  pèr  se  trufa 
di  marrudige  de  l'ivèr,  saup  encasta  li  flour  d'amour,  culido  dins  lou 
bon  de  l'âge. 

Lou  tèms,  qu'escrafo  tout,  noun  pau  ategne  lis  ardènti  brouquihado 
que  noste  cor  a  tant  bèn  acampado,  dins  lou  campèstre  de  l'ilusioun, 
enmargaia  de  bonur,  souto  li  bacèu  delà  passioun. 

Letro  d'amour!...  letro  satinado  de  rose,  bluieto,  viéuleto  vo 
blanco,  tôuti  pleno  diperfum  de  la  flouquetodeladroloquem'amavo; 
image,  pansèio,  prouvençalo,  floto  de  peu,  retra,  bout  de  riban  ;  taco 
de  plour,  mot  tremoula  d'escoundoun,  counfidènt  de  soun  amo;  vàutri 
que  me  couflavias  lou  pitre  di  plus  dôucis  esmougudo  ;  vàutri  que 
me  coupavias  lou  béure  e  lou  manja  ;  vàutri  que  me  fasias  courre  i 
rendès-vous,  que  siéu  urous  de  vous  revèire...  Vous  aviéu  enclauso 
dins  un  tiradou,  e  cado  fes  que  11  magagno  m'agarrissien,  chasco  fes 
que  li  négri  pensado  me  sagatavon  l'amo,  furgave  vosto  endrouno, 
vous  sourtiéu  coume  un  prèire  sourtis  un  sant  cibori  dou  tabernacle, 
e,  tremoulant  dou  bonur  di  remembranço,  vous  poutounave  encaro. 
Que  de  cop  mi  lagremo  vous. an  bagnado. 

Fau  èstre  fôu,  diran  lis  un.  Nàni  ;  fau  aguedre  fernesi  de  plesi,  fau 
aguedre  tressauta  de  bonur,  rèn  qu'en  prenènt  la  man  de  la  femo 
amado. 

léu  que  crese  en  rèn  de  ço  qu'apèlon  l'adamount,  perqué,  davans 
vous  àutri,  sente  moun  cor  tresana?  Es  que  sias  lou  retra  fidèu  de 
mi  plus  bèu  jour;  es  que  pèr  tant  que  l'ome  siegue  mescresènt, 
l'amour  d'uno  chato  de  vint  an  l'enfiichino. 

Vint  an  !  emé  li  sarramen  de  man,  li  poutoun  e  li  cacalas,  coume 
aquel  âge  embaimo  la  viôuleto  !  Vint  an  !  emé  li  tressourrire  pèr  car- 
riero,  li  pantaiado  azurenco  e  lis  aproumesso  chuchutado  ;  coume  en 
aquel  âge  boul  e  reboul  lou  sang  !  Vint  an  1  emé  l'espèr,  lou  printèms 
e  l'amour  que  nous  cridon  :  Sian  la  meissoun  dou  cor,  li  vendùmio  de 
l'amo,  lou  rastelage  di  plesi,  coume  aquel  âge  es  bèu  !  Coume  aquel 
âge  es  grand  !  coume  aquel  âge  es  fort  ! 

0,  bello  jouvènço  siegues  fiero!  redrèisso-te,  sies  la  vido  ;  camino 


—  11  — 

e  pantaio,  sies  rèino  ;  canto  e  sourris,  sies  divesso  ;  sauto  e  danso, 
sies  lou  flambèu  dou  mounde  ! 

Es  pa  'stoiinant  que  cadun  t'enveje.  T'arrèstes  pas,  vai,  li  joio  t'en- 
virounon.  Amo  e  jouvis.  sies  la  fe,  la  santo  fe  !  Foulinejo,  ti  foulour 
soun  pleno  de  gràci.  Garcejo,  ris  d'uno  broco,  JDgo  em'uno  paio,  tout 
t'es  permès.  Ti  foulinado  soun  de  chalun.  Que  portes  la  blodo  o  la 
vèsto,  la  casqueto  o  lou  capèu,  agrades  de-longo.  Pèr  pau  que  loii 
pouchoun  bade,  sies  urouso.  as  lou  tron  de  Dieu  au  mourre.  Adounc 
badines  emé  li  maire,  fringourlejes  li  chato  e  capignes  li  vièi  ;  te 
sentes  lou  gau  de  l'umanita  ;  riboutejes,  te  bâtes,  t'ensuques,  esclapes 
eitant  de  boutiho  que  de  car.  que  t'enchaut  ?  Vives  d'amour  e  de  pan 
fresc  e  te  garces  dôu  rèsto.  As  resoun,  vai,  sus  toun  camin,  li  flour 
crèisson  ;  li  chato  an  de  coulour  i  gauto  e  de  rire  plen  li  labro;  cali- 
gno,  li  plesi  te  sonon,  mai  entanchote  de  li  culi,  pren  n'en  emé  lis 
iue,  emé  li  bouco  ;  meissouno  emé  li  man,  emé  toun  cor,  emé  toun 
amo;  alasso  ti  bras  ablasigo  toun  cor, afoulis-tedebonur, zou  jouvis, 
jouvis  mai  encaro.  Toun  estiéu  s'en  vai,  li  jour  s'escoulon,  li  mes  des- 
parèisson,  lis  an  barru  on,  garo  l'ivèr!  Regardo,  li  nivoulas  davalon  ; 
ti  peu  blanquisson,  l'aurasso  idoulo,  agrouvo-te.  Escouto  batre  toun 
vièi  cor  :  es  la  deslamo. 

Oh  !  amor  que  tout  passo,  amor  que  rèn  duro,  amor  que  fau  que 
tout  s'espéutigue  e  se  desligue,o  mi  letro  d'amour!  encaro  un  cop,lou 
darnié  de  tôuti.  avans  que  lou  fiô  vous  acèndre,  vole  vous  devouri  dis 
iue.  vous  poutouna  de  cor,  e  pièi,  d'agenouioun,  en  sousclant  soun 
noum.  vole  que  moun  amo,  counie  uno  belugo  de  fio,  passe  dintre 

aquéli  rego  ount  la  bello  chatouno  a  bouta  touto  la  siéuno. 

* 

M'ère  empestela...  lou  fi6  fasié  jouga  si  flamo...  aviéu  pas  fre... 
perquédounc  tremoulave?  M'ère  ai  resta  de  courre  au  travès  d'aquélis 
ouro  astrado,  mis  iue  dansavon  de  mi  letro  au  fio,  sabiéu  plus  do  que 
faire. 

Moun  cor  d'amant  plouravo,  moun  cor  de  paire  parlavo. 

—  Brulo,  me  fasié  'quest. 

—  Brûles  pas,  me  disié  l'autre. 

—  Brularai. 

—  Noun.  brularas  pas. 

—  E  perqué  brulariéu  pas? 

—  Pèr  ço  que  siéu  l'amour  e  qu'es  iéu  que  préside  en  tout  dins  la 
vido.  ♦'.  'î^^l 

—  E  iéu  siéu  la  resoun. 


—  78  — 

—  La  resoun?...  que  sies  badau  !  l'amour  n'a  ges  de  resoun. 

—  Te  troumpes,  la  resoun  a  soun  amour  d'orne,  es  eu  que  lameno 
e  la  mantèn  dins  si  lucho  emé  tu...etè!  tè!  tè!...  saras  pas  lou 
plus  fort,  amour  de  jouvènço.  — 

E  estrassère,  estrassère.  Li  papié  blu.  verd.  jaune  o  viôulet;,  li  flour 
secado,  li  floto  de  peu,  li  nous  de  riban,  tout  fugue  escampa  dins  la 
braso.  Ah  !  coume  lou  fio  rounUavo  !  Mai,  coume  mi  sentido  de  paire 
se  batien  emé  moun  cor  d'an  tan  !  Mi  man  estrifavon,  escaijppavon,  e 
moun  cor  saunavo.  Sentiéu  en  iéu  un  esvalencamen  terrible,  ié  fasié 
rèn,  mi  det  toursien,  chapoutavon  :  deviéu  èstre  paule  tout  defanat  ! 
Yesiéu  de  tros  de  papié  se  goundoula  dins  li  flamo  e  mounta,  coume 
de  barqueto  roujo,  dins  lou  canoun  de  la  chaminèio,  ounte  lis  enten- 
diéu  roundina.  Ma  chambro  semblavo  ciafido  de  gémi  e  de  plagnun. 

L'esfors  éro  fa  !  Moun  cor  d'amant,  tout  saunous  avié  feni  pèr 
s'aglata  darrié  moun  cor  de  paire,  la  pas  éro  revengudo  dins  mi  pen- 
sado  ;li  treboul  despareissien  de  ma  visto.  N'es  ansin  de  touto  enma- 
lissiado. 

La  tèsto  clino.  machuga  pèr  li  remord,  demourave  aneienti,  lou 
regard  enfounsa  dins  aquéu  mouchoun  de  cendre,  quand,  tout  d'un 
téms,  un  cop  d'esquinlo  se  fagué  'ntèndre 

Bèu  Dieu  !  quau  éro  aco?  Beléuma  femo  emé  ma  drolo  qu'arriva- 
von?  Segur  poudié  èstre  qu'éli.  Dounère  quàuqui  cop  de  moucheto 
i  cendre  e  venguére  vitamen  durbi. 

—  Coume  te  fas  espéra...  as  dounc  pou  que  te  raubon  qu'ansin 
t'embarres  ? 

Anave  respondre  sabe  pas  de  que. 

—  Vous  sias  pas  tropTlangui,  paire,  desempièi  que  sian  partido  ? 

—  Noun,  moun  ange... 

—  De  qu'as  donne  fa  ?  de-que  soun  aquélis  ôudour  que  vanegon 
pèr  l'oustau  ?...  fai  ma  femo.  * 

—  Ai  brûla  quàuqui  brouioun  d  article,  es  belèu  aco  qu'asumes. 

—  Noun,  i'a  coume  uno  mescladisso  de  pertum  dins  lou  membre. 

—  Justamen,  ié  fau  en  sourrisènt,  aviéu  coumpausa  uno  odo,  ounte 
li  flour,  li  parpaioun.  e  li  mousco  d'or  dôu  prinlèms  e  de  l'estiéu  se 
poutounavon  :  déu  èstre  aco  que  flairo  tant  bon.  Ai  tout  brûla  en 
sounjant  à  vàutri,  à  tu  ma  femo,  à  tu  moun  enfant,  en  quau  ni  vers 
ni  cansoun  soun  parié,  car  sias,  vàutri,  li  soulo  bono,  li  soulo  franco, 
li  soulo  vertadiero  provo  vivènto  de  moun  cor. 

BATISTO  BONNET, 


—  79  — 

AU   PAÏS  DE   PROUVÈNÇO 

[Dedicàci  d'un  lihrej 

Coumo  l'erso  d'ivèr  sout  lou  pont  d'Avignoun, 
Lou  tèms  passq  ;  à  cha  pau  tout  chanjo  e  tout  espigo. 
Mai  tu,  sèmpre  cadun  t'ensuco  e  te  caucigo, 
Sèmpre  souto  lou  nas  gardes  toun  mourraioun. 
As  un  béu  jargau  d'or  bèn  garni  de  sounaio  ; 
Quouro  dindo,  lou  mounde  en  i'escoutant  pantaio; 
E,  sènso  blasfema  la  lèi  que  t'enmourraio, 
Auses  lou  clar  canta  de  ti  gai  pastrihoun. 

Quatre  cents  an,  lou  même  alen  t'a  coumbouri  ; 
Quatre  cents  an,  la  mémo  espino  te  trafigo  ; 
Quouro,  blad  e  nacioun,  tout  chanjo  e  tout  espigo, 
Clines,  toujour  esclau,  toun  front  escoulouri. 
Ti  rampau  proumieren  toumbèron  à  la  piueio, 
L'aspro  biso  dôu  nord  en  boutant  te  desfueio, 
Prouvenço'  sies  giblado  en  dous  coume  'no  vieio, 
E  ti  féblis  enfant  te  leissaran  mouri. 

Mai,  iéu  t'ôublide  pas;  à  toun  pople  dirai, 
Dins  sa  !engo  poulido  e  claro  e  nervihouso, 
Nôstis  espèr,  e  sus  ta  caro  lagremouso 
Pausarai.  pietadous   li  coulour  e  li  rai  ;  — 
De  nôsti  bras  d'enfant  bressaren  ti  magagno, 
E  se  vesen  ploura  lou  feble  que  se  lagno, 
Iéu,  coume  un  pastrihoun  galoi  sus  la  mountagno, 
Pèr  reviha  toun  pople  endourmi  cantarai. 

.FA>J    DELIUENT. 


Janet  de  Coulau  jamai  avié  vougu  se  marida  e  toujour  respoundié  : 
—  Vu  !  se  toumbavesus  uno  marrido  femo  sarié  pur  u'm  une  trop  regre- 
touso  alTaire  e  se  se  capitavo  bono.  rnoiistro  !  auriéu  trop  pùu  de  la  per- 
<Jre. 


80  — 


LOU  GAMPANIÉ  DE  MAZAN 

L'abat  Sautèu,  de  Mazan,  que  nôsti  grand  n'en  parlon  encaro,  èro, 
coume  se  saup,  un  gros  galejaire.  Fau  dire  peréu  que  si  parrouquian 
quand  s'agissié  de  n'ien  jouga  'no  bono  ié  mandavon  res. 

Lou  brave  abat  avié  pèr  campanié  un  gavot  descendu  dôu  constat 
d'aut,  un  orne. un  pau  simplas  semblavo  e  que  toujour  moussu  lou 
curât  n'i'en  fasié  quaucuno.  Mai  un  jour  aquest  se  digue  de  ié  rendre 
sa  mounedo.  Em'acô,  bèn  avans  Pasco.  ço  que  n'èro  pas  dins  sis 
abitudo,  lou  gavot  demandé  de  se  counfessa. 

Moussu  Sautèu  en  sourtènt  de  taulo,  se  rendeguè  à  la  capello  dis 
amo  dôu  Purgatori  ounte  i  'avié  soun  counfessiouna,  pause  àlacous- 
tumado  sa  bello  tabatiero  d'argent  sus  lou  releisset  de  bos  à  cousta 
de  soun  moncadou  rouge  e  blu,  e,  proun  estouna  de  vèire  aqui 
soun  campanié  liogo  de  quauco  devoto  esquichado,  ié  demandé  'n 
galejant  ço  que  iarribavo  e  s'avié  pèr  asard  arresta  la  diligénço  de 
Saut.  Enterin.  lou  gavot  fasié  resquiha  samanplan-planetenjusqu'au 
moucadou,  empougnavo  la  poulido  bouito  e  retira vo  si  det  douça- 
menet,  douçamenet...  Em'aco  respoundeguè  :  — Ah!  teisas-vous, 
moussu  lou  curât,  ço  que  m'arribo  ^  Siéu  un  malurous.  Noun,  iamai 
àujarai  vous  lou  dire  :  ai  fa  'n  gros  pecat,  un  pecatasque  se  Dieu  noun 
me  perdouno  me  menara  dre  à  l'infèr.  E  sabe  pas  coume  vous  lou 
dire. 

—  Mai  dequ'as  fa,  moun  paure  enfant? 

—  Eh  bèn  !  perqué  fau  pas  menti,  moussu  lou  curât,  ai  rauba. 

—  Malurous  !  e  qu'as  rauba? 

-—  Ai  rauba  'no  poulido  bouito  d'argent  d'aquéli  que  li  moussu  ié 
recaton  soun  taba,  d'aquéu  taba  que  se  fumo  pèr  lou  nas. 

—  Mai  malurous  coume  as  fa  aco,  tu,  un  tant  brave  ome,  l'eisèm- 
ple  de  Mazan,  se  li  gènt  lou  sabren  !...  Encaro  sara  que  mié  mau  d.'a- 
iDord  que  n'en  sies  repentons,  e  que  tout  se  pôu  repara.  Vas  ana, 
vuei,  m'entendes  vuei  e  noun  deman,  vas  ana  trouva  lou  brave  ome 
que  i  'as  rauba  sa  tabatiero  e  ié  rendras,  m'entendes  ? 

Lou  gavot  se  gratavo  la  tèsto.  —  Vè,  moussu  lou  curât,  se  la  vou- 
lias,  vous,  aquelo  bouito,  vous  la  dounariéu,  ac6  m'espargnarié  la 
courso  emai  l'ounto,  e  ma  counsciènci  sarié  descargado  d'aquéu 
grand  pes. 

—  Noun,  noun  !  la  vole  pas,  fau  que  la  portes  à  soun  mèstre  aquelo 


—  81  - 

tabatisro,  fau  que  ie  rendes  e  iéu  te  counfessarai  après  e  te  dounarai 
Tassoulucioun. 

—  Mai,  rebèco  lou  finocho  gavot,  l'ai  vist  aquéu  sant  ome,  i  'ai 
tout  dit,  i  'ai  prepausa  de  ié  rendre  sa  bouito  e  m'a  respoundu  que 
la  voulié  pas.  Coume  faire,  aro  ? 

—  Hou  !  s'acô  's  ansin,  pos  la  garda,  simplas  que  tu  siés.  Es  coume 
se  te  l'avié  dounado.  Vai,  vai,  siegues  tranquile,  n'en  sâras  que  pèr 
la  pou. 

Lou  gavot  riguè.  —  Anen,  moussu  lou  curât,  velaqui  la  tabatière, 
es  poulido,  que  n'en  dias?... 

Pensas  se  moussu  Sautèu  prenguè  'no  prise  voulountié!  —  Oh  ! 
d'aquéu  gavot  !  iaguè,  d  aquéu  gavot  !  —  E,  ié  barrant  lou  fenestroun  : 
—  Vendras  pèr  Pasco,  que  ?  e  desacoustumo-te  de  prisa. 

LOU  CASGARELET. 


LA  PASTRESSO   DE  BAUMANIERO 


Dins  lou  valoun  de  Baumaniero, 

La  chatouneto  de  Martoun, 

Toun  toun,  toun  toun,  toun  tèno,  toun  toun, 

Anavo  long  di  cadeniero, 

Gardant  si  fedo  e  si  môutoun, 

Toun  toun,  toun  tèno,  toun  toun. 

Countènto,  davans  soun  bestiàri, 

Pèr-fes  regardavo  eilamount, 

Toun  toun,  toun  toun,  toun  tèno,  toun  toun, 

Tout-à-n'un  cop,  de  vers  li  barri, 

Parèis  lou  drôle  de  Simoun, 

Toun  toun,  toun  tèno,  toun  toun. 

D'aquéu  drôle  n'èro  amourouso, 

l'avié  proumés  un  agnéloun, 

Toun  toun,  toun  toun,  toun  tèno,  toun  toun. 

Un  moumenet  fugué  crentouso. 

Ouand  fugué  'm'éu  dins  lou  valoun, 

Toun  toun,  toun  tèno,  toun  toun. 


-  .82  - 

Venguè  l'ouro  que  long  di  draio, 

L'oumbrun  acato  li  bouissoun, 

Toun  toun,  toun  toun,  toun  tèno,  toun  toun^ 

Lis  amourous  tôutis  en  aio, 

Diguèron  de  bèlli  resoun, 

Toun  toun,  toun  tèno,  toun  toun. 

Pèr  amoussa  si  couloureto. 

De  tant  parlavon  'm'afecioun, 

Toun  toun,  toun  toun.  toun  tèno,  toun  toun, 

Uno  de  si  fedo  boureto 

Faguè  brusi  soun  sounaioun, 

Toun  toun,  toun  tèno,  toun  toun. 

Em'un  sourire  de  tendresso, 
La  chato  baie  soun  bastoun, 
Toun  toun,  toun  toun,  toun  tèno,  toun  toun, 
Subre  lou  bos  de  la  pastresso, 
Lou  pastre  i'  escriguè  soun  noum, 
toun  toun. 

CHARLOUN  RIÉU. 


CHAPITRE  XXII  DE  LA  GENÉSI 

1.  Après  qu'aco  fugue  coumpli.  Dieu  prouvé  Abraham  e  ié  digue  : 
«  Abraham  !  Abraham  !  »  Eu  ié  respoundeguè  :  «  ié  siéu  !  » 

2.  Dieu  ié  faguè  :  a  Pren  toun  fiéu  Isa,  que  n'as  qu'aquéu  e  qu'â- 
mes ;  vai  à  la  terro  de  vesioun  ;  e  l'éutriras  aqui  en  ouloucauste  sus 
uno  di  mountagno  que  iéu  te  moustrarai. 

3.  Adounc  Abraham,  se  levant  de-niue,  garniguè  soun  ase,  en- 
menant  em'éu  dous  jouve,  emé  soun  fiéu  Isa  ;  e,  quand  aguè  coupa 
de  bos  pèr  l'ouloucauste,  s'enanè  au  rode  que  i'avié  coumanda  Dieu. 

4.  Lou  tresen  jour,  aussè  lis  iue  e  veguè  lou  rode  alin. 

5.  E  digue  i  dous  chouro  :  «  Espéras  aqui  'mé  l'ase  :  que  iéu  emé 
moun  drôle  nous  anan  gamli  jusquo  eila  «,  quand  auren  adoura, 
revendren  pièi  vers  vous-autre.  » 

6.  Prengué  lou  bos  de  l'ouloucauste,  e  lou  cargué  à-n-Isa  soun 
fiéu.  Eu  dins  si  man  pourtavo  lou  fio  e  lou  coutèu.  E  coume  ensem- 
ble s'avançavon, 


-  83  — 

7.  Isa  digue  à  soun  paire  :  ((  Moun  paire  !  «  E  eu  respoundeguè  : 
c(  De  que  vos  fiéu?  »  —  «  Vaqui  lou  fi5,  dis,  e  lou  bos...  ounte  es  la 
vitimo  de  l'ouloucauste  ?  » 

8.  Mai  Abraham  digue  :  «  Dieu  se  prouvesira  de  la  vitimo,  fiéu 
miéu  !  »  E  toujour  s'avançavon  ensemble. 

9.  E  venguèron  au  lio  que  Dieu  i'avié  fa  vèire  Eu  i'aubourè  'n 
autar  e  dessus  i'empielè  lou  bos  ;  e  quand  aguè  estaca  soun  fiéu 
Isa,  lou  pause  sus  l'autar,  subre  lou  mouloun  de  ligno. 

10.  E  estendeguè  la  man,  e  arrapè  lou  glàsi,  pèr  inmoula  soun 
fiéu. 

11.  EH'ange  dôu  S^gnour  veici  que  ié  cridè  dôu  cèu  :  a.  Abraham  ! 
Abraham  !  »  Respoundeguè  :  «  lé  siéu  !  » 

l'i.  «  EslèmJes  pas  ta  man  sus  l'enfant,  ié  digue  l'ange,  e  ié  fagues 
ges  de  mau  :  aro  counèisse  que  ternes  Dieu,  car  n'as  pas  espargna 
toun  fiéu,  que  n'as  qu'cquéu,  pèr  m'ôubeï.     » 

43.  Abraham-levè  lis  iue  e,  darrié  eu,  veguè  un  aret  entrepacha 
pèr  li  bano  au  mitan  d'un  bar  tas.  L'anè  querre  e  l'oufriguè  pèr  soun 
tiéu  en  ouloucauste 

14.  E  apelè  lou  li6  d'aqueste  noun  :  Lou  Segnourvèi,  perqué  en- 
caro  se  dis  vuei  :  «  Amount  lou  Segnuur  veira.  » 

15.  Mai  l'ange  dôu  Segnour  sounè  mai  Abraham,  ié  disent  d'a- 
moundaut  : 

16  '«  Pèr  iéu-meme  l'ai  jura,  dis  lou  Segnour  :  amor  qu'as  fa  aco 
pèr  iéu  e  que  n'as  pas  espargna  toun  fiéu,  que  n'aviés  qu'eu, 

17.  Iéu  te  benesirai  e  tarai  couiigreia  ta  raço  coume  lis  estello 
dôu  cèu  emai  coume  l'areno  qu'es  au  ribeirés  de  la  mar  :  poussedira, 
ta  raço,  li  porto  de  sis  enemi, 

18.  Esaran  benesido  tôuti  li  nacioun  de  la  terro  dins  la  semenço  de 
tu,  pèr-ço-que  m'as  (jubeï.  )> 

19.  E  'm'aco  Abraham  s'entournè  vers  si  chouro  e  s'enanèron  vers 
Tiersabè  ensemble  e  i'abitô. 

20.  Après  à  n-Al)rahain  s'anounciè  que  Melca  avié  enfanta  de  fiéu 
à  soun  fraire  Nacor  : 

21.  Hus  l'einat,  e  Buz,  soun  fraire,  e  Camuel,  paire  di  Sirian, 

22.  E  Cased  e  Azan  e  Feldas  e  Jedlap, 

23.  E  Daluel,  de  mounte  nasquè  pièi  Beb3ca.  Es  li  vue  fiéu.  que 
Melca  enfaniè  à  Nacor,  lou  fraire  d'Abraham. 

24.  Sa  councubino  ié  disien  Kounioj  enfanté  Tabô,  Gahame  Maaca. 

F.    MISTRAL. 


—  84  — 

LI  NOGO   DE  FOLGÔ 

Er  :  Janeto  dôu  couiihowi  verd. 

Vuei  maridan  l'ami  Folc5, 
Lou  brave  baile  qu'es  ac6  ! 
Aro,  quand  nous  fara  l'Aioli, 
Lileto  ié  vujaral'oli. 

Fasès,  0  Santo  de  la  Mar  ! 
Qu'à  l'oumbro  dôu  vièi  Jacoumar 
Viscon  en  terro  Coumtadinc 
Lou  Nôvi  emé  sa  perlo  fino. 

Que  sus  soun  chivau  sarrasin 
Bequeton  lou  même  rasin  ; 
En  amourouso  cavaucado 
Anon  vous  vèire  chasco  annado  ! 

E  pièi  nous  canton  de  cansoun 
Entre-mesclado  de  poutoun  : 
Cansoun,  poutoun,  n'agon  si  bouco 
Autant  que  si  vigno  an  de  souco  î 

0  bèlli  Santo  !  digas-ié  : 
«  Sariéla  piro  di  tbulié 
«  D'ôublida  li  piano  salino 
((  E  si  brau  e  sa  cavalino  ; 

«  Alin  i'a  lou  verai  trésor, 
«  Lou  recaliéu  de  l'estrambord... 
«  E  nosto  ufanouso  Prouvènço 
«  Gomto  subre  vosto  valènço. 

((  Di  fi5  de  joio  qu'abraren, 

((  Lou  jour  ounte  counquistaren 

a  Li  liberta  de  la  ProuvinçO;, 

«  Tenès  lou  peirard  e  la  cinso  !  » 


—  85  — 

O  Santo  !  se  fasès  ac5 
Pèr  Na  Lileto  e  pèr  Folcô, 
Anarai  en  pèlerinage 
Dins  vosto  glèiso  di  mirage. 

Sànti  Mario  de  la  Mar, 
léu  pausarai  sus  voste  autar, 
Que  la  vago  porto  e  bacello, 
Un  clar  bouquet  de  saladello. 


FELIS    GRAS. 


UN  VIAGE  A  VERS 

—  Revira  de  Fan^rlés  e  tira  d'An  Emhassy  to  Provence.  — 

La  viloto  de  Vers  —  dins  lou  Gard  —  es  pichoto  que-noun-sai. 
Noun  ié  dounarias  cent  pas  de  long  d'un  bout  à  lautre.  E  pamens, 
•quand  assajerian  de  travessa  lou  laberinto  de  sis  carriero  tôutis  en 
pento  e  talamen  estrechano  que  nosto  carriolo  rasclavo  di  dous  cons- 
tat lis  oustau,  trouberian  lou  biais  de  nous  i'esperdre  sènso  pousqué 
nous  n'en  despegouli.  Èro  cinq  ouro  de  vèspre  quand  intrerian  dins 
la  viloto  :  à  n'aquelo  ouro  siavo  lou  femelan  èro  asseta  davans  li 
porto  à  loumbro  di  grands  oustau,  e  tout  en  fasènt  semblant  de  tri- 
couta,  vague  de  barjaca  !  Proun  femo  avien  sis  enfantounet  sus  si  gei- 
noun  emé  de  plus  grandet  que  jougavon  à  si  pèd.  S  avian  travessa 
plan-plan  lou  vilajoun  aurian  proun  ia  bada  lou  mounde,  mai  lou  tra- 
vessa au  grand  patara,  coume  acô  nous  arribè,  bouterian  touto  aquelo 
poupulacioun  en  dès-à-vue 

Fau  dire  qu'aqueste  refoulèri  de  nosto  cavaloto fugue  bèn  lou  sou- 
l  que  prenguè  dins  tout  lou  courront  de  noste  viage.  E  encaro  èro 
pas  lou  sang  que  iéboulissié.  Coume  intravian  dins  Vers,  un  eissame 
de  mousco  bouvino  l'agarissien,  s'emplantavon  sus  soun  ventre,  e  va- 
gue de  pougne  !  La  pauro  bèsti  n'èro  folo.  Un  istant  s'aplantè,  e  zôu 
de  cop  de  pèd  de  davans,  de  darrié,  contro  soun  ventre  clafi  de  mous- 
caio  ;  mai  despacientado,  tout  d'untèms  partiguè  coume  un  lamp  e 
fougue  touto  la  forço  ni  pougnet  pèr  l'empacba  d'aganta  lou  mors 
emé  li  dent.  Li  femo  e  lis  enfant  jitèron*  de  crid  espetaclous  e  tôuti 


—  86  — 

desavia s'encafournèron  dins  sis  oustau,chascun  tirassantsa  cadiero,. 
ço  qu'anè  bèn  pèr  nàutri  que  la  carrieio  fugue  libro. 

Arriba  sus  la  Plaço,  tirère  à  d  a,  qu'acô  me  pareiguè  lou  camia 
que  nous  menarié  sus  la  routo  foro  dôu  vilage,  mai  m'enganave, 
aquesto  carriero  èro  qu'un  recantoun  qre  nous  adusié  mai  d'ounte 
venian,  e  nous  vaqui  un  segound  cop  passant  ventre  terro,  cousse- 
jant  davans  nàutri  li  bràVi  gènt  espavourdi  que  s'èron  acampa  en 
roudelet  pèr  parla  dôu  revoulun  que  venié  de  passa,  e  se  moustra 
lou  caminqu'avié  segui.  Sabe  pascoume  n'escracherian  pasquàuquis 
un,  estent  que  s'esperavon  pas  de  nous  vèire  reveni  de  l'autre  bout 
de  la  carriero.  Me  vesènt  mai  arriba  sus  la  mémo  Plaço,  aqueste  cop, 
mediguère,  prendrai  à  irou  e  noun  à  dia,  ço  que  faguère,  e  coume 
virave  lou  recouide  trustave  uno  jouino  femo  qu'empourtavo  soun 
enfant  dins  si  bras,  e  n'aviéu  tant  que  poudiéu  faire  pèr  empacha 
nosto  folo  cavalo  d'intra  dins  lou  pourtau  dubert  d'un  estable  que 
n'en  dévié  veni  une  bono  ôudour  de  pasturo. 

E  vaqui  mai  que  m'embrounque  à-n-un  roudelet  de  femo  que 
tricoton  ebarjacon. 

Aro  la  cavalo  es  que  mai  enmaliciado,  dirias  qu'a  lou  fiô  souto  la 
cô.Pamens,  dous  cop  ai  quasi  réussi  à  l'arresta  pèr  demanda  lou  ca- 
min  que  me  sourtirié  de  la  viloto  enmascado,  e  li  dous  cop,  coume 
l'ome  badavo  pèr  me  respondre,  la  cavalo  sautavo  sus  si  quatre  pèd. 
e  s'eilançavo  coume  un  cop  de  venterau.  N'ère  à  me  demanda  se  re-» 
vassejave  pas  souto  lou  pés  d'un  ôurrible  pegan. 

Unvièi  brave  orne,  courajous  que-noun-sai,  nous  tiré  d'aquéu  mar- 
rit  pas.  D'enterin  que  pousquère  reteni  un  pauquet  la  cavalo  endia- 
blado,  eu  capilè  de  l'aganta  pèr  la  brido  e  l'apasimè  tout-d'un-tèms 
en  ié  couchant  li  mousco  bouvino  que  la  pougnen  au  ventre. 

Alor  pousquère  esplicaau  brave  ome  que  s'atrouvavian  perdu  dins 
la  vilo  de  Vers  e  que  vouguôsse  bèn  nous  ensigna  lou  camin  que 
nous  sourtirié  d'aqui  e  nous  menarié  sus  la  grande  routo.  Lou 
bon  vièi  souriguè  em'  un  pichot  èr  mouquet,  e  dins  un  vira  d'iue 
nous  aguè  despegouli  d'aquéu  iaberinto.  l'avié  que  trento  pas  à  faire 
dôu  rode  ounte  erian  pèr  ana  sus  la  grande  routo,  mai  foulié  encaro 
counèisse  lis  ètro  d'aquelo  viloto  qu'a  de  carriero  tant  bèn  em- 
bouiado. 

Quand  fuguerian  deliéura  me  sentiguère  gara  un  tau  pes  que 
noun  pousquère  me  teni  d'ôufri  uno  peceto  d'argent  au  vièi  brave 
ome.  Mai  eu  refusé  fieramen  e  poulidamen  :  —  Noun  pode  aceta  paga- 


men,  digue,  siéu  proun  estrena  coume  aco  :  vaqui  setanto  cinq  an  que 
siéu  nascu  e  vive  dins  moun  vilage  de  Vers,  e  es  bèn  lou  proumié 
cop  que  vese  un  moussu  de  voste  peu  se  i'esperdre  dedins  !  M'avès, 
aqui,  donna  un  espetacle  que  me  n'en  rapeiarai  touto  ma  vido,  e 
me  pago  larjamen  de  ma  peno. 

Pas  poussible  de  lou  faire  reveni  !  Me  countentère  alor  de  lou  gra- 
macia  emé  tôuti  li  mot  que  trouvère  li  mai  courau.  E  partiguerian. 

Pas  trop  liuen,  me  revirère  e  veiiuère  lou  bon  vièi  au  mitan  de  la 
routo  que  nous  levavo  pas  lis  iue  de  dessus  e  se  tenié  li  costo  en 
s'esclafissènt  dou  rire. 

LI  J  AN  VIE. 


INNE    AU    SOULEU 

Quouro  finira  'queste  ivèr  ! 
Quouro  em'  un  abihage  verd 

Veiren  la  terro  ! 
Qu'au  lio  de  nèu  o  de  pluias 
Auren  li  rai  dou  souleias 

Gasso-misèro  ! 

Que  veiren  plus  taire  tres-tres 
I  gènt  pèr  quau  i'a  rèn  ni  res 

Que  lis  assiste, 
Aquéli  pàuri  malurous 
Pèr  quau  li  rai  d'un  soulèu  rous 

Soun  tant  requiste  ! 

0  Segnour  Dieu,  mando-nous  lèu 
Purga  di  nivo  aquéu  soulèu 

Que  tout  barbèlo, 
Que  rèn  eici  p5u  ramplaça, 
Lou  soulèu  que  fai  tout  poussa, 

Flour  e  jitello  ; 

Aquel  astre  que  si  bèu  rai 
Soun  d'un  or  lou  soulet  verai  ! 

Dins  l'ampliiûdo 
Eu  t'ai  trelusi  la  meissoun, 
Dins  lou  vin  bouto  la  cansoun 

Que  nous  tremudo. 


—  88  — 

Eu  trais  la  gamo  di  coulour  : 
Sènso  eu  n'aurien  ges  de  valour 

Dins  la  naturo 
Li  tablèu  de  la  creacioun, 
Car  lou  soulèu  bouto  en  acioun 

Sa  pourtaduro. 

Après  l'ivèr  aigre  e  doulènt 
Nous  fau  lou  perfum  redoulènt 

De  la  iloureto  : 
Quau  ié  porjo  aquéli  sentour  ? 
L'astre  que  viro  à  soun  entour 

Nosto  planeto. 

Es  un  baume  pèr  li  malaut, 
Un  fougueiroun  sènso  balaus, 

Sènso  fumado, 
Ounte  noste  boii  rèi  Reinié, 
L'ivèr,  en  vilo  d'Ais,  venié 

Faire  charrado. 

Adounc  vivo  aquéu  bon  soulèu  ! 
Aco  's  lou  fènis  di  calèu, 

La  meraviho 
Que  fai  canta  li  roussignôu, 
Que  m'a  bouta  pèr  ramagnôu 
La  pouësio  ! 
17  de  mars  1895.  enri  bouvet. 


DEVINAIO 


1. 

Dequ'es  aco  que  n'a  ges  de  tèsto  e  porto  capèu,  que  n'a  ges  de 
nas  e  que  se  moucho  ? 

Dequ'es  ac5  que  marcho  de  longo  e  qu'es  toujour  à  la  mémo 
plaço  ? 


—  89  — 

3. 

Dequ'es  aco  que  n'a  ges  de  bras,    ni  ges   de  sang  dins  li  veno,  e 
que  pamens  i'a  rèn  de  plus  fort  ? 

4. 
Dequ'es  acô  que  n'a  ni  capèu,  ni  soulié,  ni  abit,   e  que   souvent 
se  brosso  ? 

5. 
Dequ'es  ac6  qu'a  dous  bras,  que  n'a  ges  de  cambo  e  que  pamens 
n'es  au  mounde  que  pèr  marcba  ? 

6. 
Dequ'es  ac6  qu'e  n'a  ges  d'iue,   ni  de  nas  e  que  pamens  dort 
emai  rounflo  ? 

7. 
Dequ'es  aco  que  porjo  li  bras,  pendoulo  li  cambo  e  marcho  sus 
la  tèsto? 

8. 
Dequ'es  ac6  que  n'a  ni  bras  ni  cambo  e  que  s'aubouro  pèr  béure  ? 

0. 
Dequ'es  aco  un  oustau  em'uno  porto  e  très  fenèstro  habita  pèr 
uno  damo  blanco  à  la  cabedulado  de  flamo  que  la  niue  mostro  soun 
camin  en  quau  ié  demando. 

10. 
Dequ'es  aco   qu'a  de  grandis  alo,  e  que  se  pauso  sus  la  tèsto  di 
cassai  re. 

IVèire  li  motdi  devinaio  à  la  darniero  fueio  d'aquest  Armana)» 


ENTRE    DEVINAI  RE 

—  Veguen,  Jejo,  tu  que  sies  tant  fort  pèr  li  devinaio,  quint  es  lou 
pan  lou  mai  groussié  ? 

—  Es  lou  pan  d'ôrdi,  pardiene. 

—  Nàni. 

—  Es  lou  pan  de  bren  que  fan  pèr  li  chin. 

—  Nàni. 

—  Eh  bèn,  alors  ai  proun  manja  de  favo. 

—  Lou  pan  lou  mai  groussié,  bougre  de  coudoun,  es  lou  pan  de  nas  ! 

—  ...  Oh  !  d'aquéu  moustre  ! 

LOU  CASCARELET. 

f 


-  90  — 

A  L'OSTE  PAIAN  D'EIGUIERO 

EN  GRAMACI  DE  SA  TOUFINO   d'ÔULIVO   CACHADO- 

Frésquis  ôulivo  verdo  en  Eiguiero  culido 

E  peréu  alestido 
Souto  l'iue  viéu  de  l'oste  e  de  misé  Paian, 
Segur  sias  mai  que  mai  sabourouso  e  poulido 
E  poudrias  faire  ligo  à  nosti  meiour  tian, 
S'un  jour  de  fèsto  ensèn  sus  taulo  vous  metian. 
Car,  li  coucourdo  e  li  tartifle 
Qu'eici  de  iongo  avèn  à  rifle. 
Nous  fan  plus  gaire  gau  à  l'iue, 
Subre-tout  quand  sountant  mau  kiue. 
Mai  vous  autre,  o  mignoto.  apetissènti  fiho 
Dou  bel  aubre  de  Dieu,  simbèu  de  douço  pas, 
Sias  digno  di  pu  grand  repas, 
Bono  prevèndo  e  joio  di  famiho. 

Dison  peréu  que  siau,  countènt, 
Fasèsviéure  long  téms 
Tout  prouvençau  qu'en  vous  atrovo  soun  regàli. 

Estiga  pér  aquéu  prepaus. 
Tant  vous  ame  que,  fier,  en  un  pou  lit  rampau 
léu  vous  permenariéu,  viergeto,  souto  un  pâli 

Ounte  veirias,  en  dev(mcioun, 

Pau  à  cha  pau  veni  se  traire 
Tout  un  fube  de  mounde  en  Iongo  proucessioun, 

S'afourtissènt  pople  de  fraire. 
Lou  pastre  dins  lou  jas,  dins  soun  palais  lou  rèi, 
N'aurien  plus  ni  segren,  ni  trebau,  ni  desrèi  : 
Esbléugissénto  e  sano,  aglandalo  e  verdalo 
Nous  boutarias  au  cor  li  cansoun  patrialo. 

Frucho  de  ma  Prouvénço,  osco,  tant  que  viéurai, 
Em'afecioun  te  cantarai  ! 


—  91  — 

Mai,  bel  oste,  veici  que  vous  ause  me  dire 
Emé  voste  bon  rire, 
E  d'un  corgenerous  : 
«  Nôstis  ôulivo,  ami,  fan  d'ôli  e  dôu  famous, 
Perfumant  nosti  tian  e  li  rendent  courous  ; 
Lou  pèis  fregi  dins  eu  coume  l'or  devènt  rous... 
E  vaquit  emai  mai  perqué  tant  iéu  l'amire.  » 
—  Verai,  de  tout  aco  iéu  me  sente  amourous  ; 
Mai,  vès,  uno  sieto  d'oulivo 
Es  ço  que  lou  mai  m'assalivo  ; 
E  de  lou  canta  siéu  urous. 

ROUMIÉ    MARCELIN. 


GLORIDEFLOUR 

A  la  Roso  un  matin  disié  la  Ferigoulo  : 
«  Talamen  flaire  bon  qu'embaume  lou  campas.  » 
La  Roso  rebriquè  :  «  Tas-te,  siés  qu'uno  groulo  : 
Sente  lou  Mikado,  iéu^,  que  vous  ié  troumpas  I  » 


GHARADISSO  IS  AUVERGNAS 

—  ...  Aviéu  alor  sèt  o  vuech  an.  Tout  moun  plesi  èro  de  manca 
l'escolopèr  ana  courre  dins  i  uiouto  oescala  sus  lis  aubre  pèr  aganta 
de  prègodiéu.  de  cigalu  o  davcra  de  nis.  Abitave  moun  vilage  au 
pèd  dôu  Mount  Ventour,  dins  lou  Coumtat-Veneissin,  qu'acô  èro,  i'a 
cent  an,  terro  papalo.  Dins  aquestt;  vilage  papalin  deseinpièi  de  siè- 
cle e  de  siècle,  passavon  ilous  o  très  cop  pèr  an,  à  l'enviroun  di  voto, 
de  troupo  de  Galabrés  emé  si  capéu  pounchu  e  si  vièsti  de  ve- 
lout,  que  venien  estama  lis  eisino,  abrasa  li  peirou  e  rcloundre  li 
cuié,  lis  ouliero  e  li  poutarras  d'estam.  Vès  aqui  qu'un  jour  qu'e- 
rian  aqui  touto  uno  marmaio  d'enfant,  badant  à  l'entour  dis  italian 
que  refoundien  li  cuié  dôu  Gabaret-Nôu  à  la  calo  d'uno  muraio,  ar- 
ribo  dôu  camin   de   la  mountagno  uno  autro  sôuco  d'estabrasaire. 


—  92  — 

Èron  d'ome  plus  fort,  plus  masclas  que  li  Galabrés,  pourtavon  si 
gros  boufet  double  sus  sisespalo,  emé  de  peirôu  nôu  e  tôuti  lis  ôutis 
de  foundèire  e  d'estamaire.  Tout-d'un-tèms  se  bouton  à  faire  lou 
tour  dôu  vilage  en  cridant  à  sa  façoun  dins  un  lengage  rabastous, 
mai  que  coumprenian  bèn  :  ce  Hôu  !  blanchi  li  fourcheto  !  refoundre 
li  cuié  !  Abrasa  li  peirôu  !  coume  fau  ?  coume  fau  !  »  E  avien  de 
voues  I  estonntissènto  que  fasien  tremoula  li  vitro  dis  oustau. 

Li  Galabrés,  entre  li  vèire  e  lis  ausi,  marmoutièron  quàuqui  pa- 
raulo  entre  si  dent  dins  soun  lengage  que  coumprenian  paa,  mai  ve- 
sian  que  lou  sarpabiéune  li  rousigava  ;  mastegavon  de  biasfème  con- 
tro  lou  te  brigante  de  Dio  !  la  cibèco  deMadona  !  »  Pamens  countu- 
nieron  soun  oubrage  sènsotrop  moustra  soun  despié.  Quand  lis  àu- 
tri  aguèron  fa  soun  tour  dôu  vilage,  ne  coume  de  foundèire,  es  lou 
cas  de  dire,  aguènt  pas  rambaia  un  soulet  cuié  à  refoundre,  pas  uno 
lichafroio  à  estama,  venguèron  s'asseta  davans  lou  Gabaret-Nou  pèr 
espéra  l'ouro  de  la  soupado  e  de  la  couchado,  s'aproumetènt  de  quita 
davans  jour  aquéu  marrit  pais  que  ié  fasié  pas  gagna  d'aigo  pèr 
béure.  D'enterin  espinchavon  de-galis  li  foundèire  napoulitatan  que 
fasien  sa  besougno  en  richounejant.  Tout-à-un  cop  un  dis  Auver- 
gnas  que  pareissié  lou  menaire  de  la  troupo,  —  car  èro  bèn  d'Auver- 
gnas  —  se  viro  vers  l'oustesso  que  rasclavo  de  pastenargo  sus  lou 
lindau,  e  ié  fai  : 

—  Quand  vous  n'en  rèndon,  de  cuié,  à  la  dougeno  ?  '  • 

—  Nous  n'en  rèndon  vue  flame  nou  e  li  pagan  très  sôu. 

—  Eh  !  bèn,  nàutri  que  sian  pas  de  voulur,  vous  rendrian  dès 
cuié  nôu  e  vous  demandarian  rèn,  emai  farianbono  journado  ! 

—  Ato  !  anen  !  faguè  Toustesso,  vesèn  bèn  foundre  noste  estam  e 
sabèn  que  de  la  dougeno  se  n'en  tiro  que  vue,  emai  tout-bèu-just... — 

Li  Galabrés  que  foundien  eila  de-long  de  la  muraio  avien  coum- 
prés  que  lis  Auvergnas  parlavon  de  soun  travai  à  l'oustesso,  e  dins 
soun  bargouïn,  emé  si  voues  aigro.  ié  repliquèron  : 

Auvergnàti  !  Auvergndti  !  Limagnin  !  Limagnin  !  Canaglia  !  Cou- 
quini  !  Ladri  !  Ladri  ! 

L' Auvergnas  en  s'ausènt  trata  de  laire,  s'èro  auboura  en  fasènt  d'iue 
coume  lou  poung  :  «  Vous  lou  vau  moustra,  iéu,  cridavo,  ounte 
soun  li  laire.  Dieu  me  dane  !  »  E  arrapant  la  cuiero  ounte  lis  italian 
foundien  li  vièi  cuié,  la  vujè  sus  lou  camin,  pièi  l'aubourant 
davans  lou  nas  de  l'oustesso,  ié  faguè  :  ce  Lou  vesès  aquéu  pichot 
trau,  pas  plus  gros  qu'uno  tèsto  d'esplingo,  au  founs  de  la  cuiero, 


—  93  — 

eh  !  bèn,  es  d'aqui  que  passo  l'estam  que  vous  raubon  E,  pèr  que 
noun  agués  doutanço,  vès  eici  ounte  s'escoulo  !  »  Alor  arrapè  lou 
fougueiroun  que  tenié  sus  très  })èd,  n'en  revessè  li  carboun  rouge, 
e  au  founs,  souto  li  cendre  i'aguè  'n  poulit  flot  d'estam  que  tremou- 
lavo,  lusènt  coume  un  mirau. 

Li  Galabrés,  estoumaca,  cbunfus,  en  remiéutejant  de  paraulo  que 
degun  coumprenguè,  rambaièron  sis  agoubiho  e,  sènso  demanda 
soun  rèsto,  s'esbignèron.  Quand  t'uguèron  un  pau  liuen,  se  revirèron 
en  moustrantsi  coutèu.  Mai  jarnai  plus  tournèron  dins  noste  vilage. 
Edesempièi  es  lis  Auvergnas  qu'an  estama  nôsti  peir6u  e  foundu 
nôsti  cuié  e  tôuti  nostis  eisino  d'estam.  Es  tant  bèn  verai  que  nosto 
oulieros'apello  plus  l'ouliero  mai  l'auvergnasso,  e  a  passa  'n  prou- 
vèrbi  que  se  dis  : 

Lis  Auvergnas, 

Pau  li  pagas, 

Bèn  servi  sias. 


AU  BAILE  FOLCO 

Entanterin  qu'en  un  triounfle  dous 
T'alandes  vers  la  vierginenco  estello 
Ounte,  dins  lou  bléuge  di  farfantello. 
L'amour  astra  ligo  l'eterne  nous, 

Déu  sourne  cros  moun  cor  se  despestello 
E  te  seguis  dins  toun  cèu  ufanous, 
Lou  pège  en  dôu  estènd  si  ram  saunons. 
Pèr  benesi  l'aubre  i  verdi  jitello. 

Nôvio,  la  gau,  tre  vous  vèire,  espelis  : 

Talo  autre-tèms  Jano  di  flourdalis, 

Vous  chamaren,  d'Arle  is  Aup,  soubeirano  : 

E  tu,  lou  bras  valent  de  Mount-Pavoun, 
Tendras,  fidèu  i  record  de  Touscano, 
De  lagènt  d'O  lou  libre  gounfaloun. 
A  l'oustalet,  fpèr  Candelouso  95  A.  de  gagnaud. 


—  94  — 

ENCO  DÔU  BARBEJAIRE 

L'autre  dissate  ère  dins  la  boutigo  de  moun  barbejaire  —  escusas, 
■dins  lou  saloun  de  moun  «  couifur  »  —  coumo  aquéli  que  fignolon 
dison  vuèi.  Erian  sèt  o  vue  asseta  en  rèst  d'aié  sus  labanqueto  qu'es- 
peravian  noste  tour.  Au  mitan  de  nàutri  i'avié  'n  couratié  endrudi, 
un  d'aquéli  moussirot  passa  sus  la  raco,  que  soun  vergougnous  de 
parla  la  lengo  de  soun  vilage. 

Aquéu  viedase  pèr  pas  se  mescla  à  nosto  charradisso,  sourtiguè  de 
sapocho  lou  Picliot  Marsihés  e  aguènt  escambarla  si  bericle  sus  soun 
nas,  legiguè  lou  fuietoun.  Se  vesié  que  legissié  emé  peno^,  susavo, 
mastegavo.  Dévié  n'èstre  au  rode  lou  mai  pertoucant,  amor  que 
quand  lou  barbejaire  ié  digue  de  prendre  plaço  sus  lou  sèti,  aqueste 
ié  rebequè : 

—  ((  Je  suis  pas  pressé  ,  que  ces  messieurs  ils  passent  davant,  vou& 
me  raserez  le  darrière   >) 

E  se  bouté  mai  à  legi, 

Pamens,  quant  i'aguè  plus  qu'eu,  lou  barbejaire,  que  rasavo  pèr 
lou  mens  autant  bèn  soun  moundeemé  la  lengo  qu'emé  soun  rasour, 
ié  digue  : 

—  An  !  moussu,  vèn  à  vous.  Z6u,  toumbas  lèu  vôsti  braio  ! 

LOU   CASCARELET 


LOU    FOUS    BEI    PASTRE 

Cansounelo  tirado  de  ma  Crècho-Pastouralo  inedicho 
Si  canto  sus  l'èr  :  Au  temps  des  noisettes. 

Dre  soulèu  leva,  de  Pamparigoun 

Vias  veni  lei  fiho 
Samenant  pèr  l'ér  franc  rire  e  cansoun 

Alin  lei  ramiho  ; 
Caduno,  au  mitan  de  prepaus  jouious, 

Vèn  emé  sa  jarro, 
Sa  jarro  à  la  man,  cerca  d'aigo  au  pous. 

De  bello  aigo  claro. 


—  05  — 

Lague  digue  di,  lague  digue  dan,  * 

De  Pamparigoun  veici  lou  lihan, 

Escaboue  foulastre, 
Qu'à  l'aigo  s'en  vèn  en  riant  e  cantant 
Lague  digue  di,  lague  digue  dan, 

Au  vièi  Pous  dei  Pastre. 

Lou  souer.  sus  leis  iero,  au  tèms  dei  meissoun^ 

Danson,  bloundo  e  bruno  : 
Zôu,  la  farandoulo  e  zôu,  lei  cansoun 

Au  bèu  clar  de  luno  1 
E  quouro  aven  set,  nouésteis  amourous, 

Pèr  touto  refresco, 
En  nous  embrassant  nous  menon  au  pous 

Bèure  d'aigo  fresco. 
Lague  digue  di,  lague  digue  dan, 
De  Pamparigoun. veici  lou  fihan, 

Escaboue  foulastre, 
Qu'à  l'aigo  s'en  vèn  en  riant  e  cantant 
Lague  digue  di,  lague  digue  dan, 

Au  vièi  Pous  dei  Pastre. 

L'aigo  d'aquèu  pous  serve  de  mirau 

Ei  pu  farluqueto  : 
En  si  regardant  dabas  dins  soun  trau 

Si  vien,  proun  lisqueto 
E  s'an  tant  béus  uei  e  regard  tant  dous, 

Nouestei  pastourello. 
Aco,  dien  lei  gènt,  es  l'encauso  au  pous 

Qu'a  d'aigo  tant  bello. 
Lague  digue  di,  lague  digue  dan, 
De  Pamparigoun  veici  lou  fihan, 

Escaboue  foulastre. 
Qu'à  l'aigo  s'en  vèn  en  riant  e  cantant 
Lague  digue  di,  lague  digue  dan, 

Au  vièi  Pous  dei  Pastre. 

Marsiho,  Julietl895.  batisto  artou. 


-  96  - 
L'ASE  DE  MANIVET 

Manivet  avié  'n  ase  que  lougavo  à  la  journado. 

Lou  long  Pito-Dardèno.  un  avaras  que  sa  saumo  venié  de  mouri 
de  nequelimen,  venguè  un  jour  lou  louga  pèr  ana  à  la  fiero  de  Bèu- 
Gaire. 

—  Te  lou  recoumande,  agues-n'en  siuen  d'aquelo  bravo  bèsti  e 
i'ôublides  pas  lou  barboutage. 

—  Fugues  tranquile,  boutas,  mancara  de  rèn. 

Lou  vèspre,  quand  Pito-Dardèno  s'entournè,  Manivet  s'avise  que 
la  pauro  bourrico  poudié  plus  teni  sis  auriho  drecho  ni  faire  avans  e 
se  douté  bèn  que  n'avié  dina  que  de  cop  de  bastoun. 

—  Mai,  malurous,  ié  digue,  as  chanja  lou  bridèu  nôu  de  moun  ase! 

—  Aquelo  tubo  !  fai  Pito-Dardèno,  l'ai  pas  quitta. 

—  Ah  !  capoun,  me  l'imaginave  proun  que  l'aviés  rèn  fa  manja. 
Lou  vendras  mai  querre^  que  ? 

LOU  CASCARELET. 


A-N-UNO  PROUVENÇALO 

Permié  li  poulidi  chatouno 
De  tout  lou  mervihous  pais, 
Siés  la  mai  bello  e  galantouno, 
Siés  'no  Fado  dôu  paradis  ! 

L'auro,  entremens  que  te  poutouno, 
Goume  uno  roso  t'espandis  ; 
Di  flour  sies  l'amablo  bessouno 
E  toun  oustau  es  un  bèu  nis, 

Es  un  bèu  nis  de  benuranço, 
Ount  lou  soulèu  èi  trelusènt 
E  lou  malur  sènso  puissanço  ; 

E  moun  cor,  plen  de  desiranço  , 
Quand  admire  toun  èr  risènt, 
Garesso  uno  douço  esperanço. 
Palermo.  e.  port  al. 


Pi&no 


LA  CHAÏO  AVUGLO 

A  Madamo  Saint-René  Taillandier. 

Musico  de  P.  SCUDO,  (•) 


Simplke  [  J^~  ^^) 


îjiSi— a— —■ 


4^-f— 


hs 


J-O 4-C» =- 


S 


.;»_. 


^^^^=Xr;^ 


^-rr—0- 


>-#- 


f^ 


; k-^ »-j 1 — H 


...rj 


rj'iZî 


E- ro  lou  jour  tant   bèu   qu'uno    vier  -     ge  en-fan  -  la-vo  A  Bete- 


:e^^ 


^Ë 


m 


8ian  urous  depousqué  douna  eici  aquesto  musico  forço  recercado  eques  estado 

ficlio  sus    d'estànci  de  Saint-Aguet,  entitoulado  Le  fil  de  la  Vierge.  Moussu  Léon 

iilour,  balouard   Haussmann,  116,  plaro  Sant-Augustin,  à  Pans,  n'es  l'editour- 

tàri  ;  es  emé  sa  graciouso  autourisacioun   que  pouden  la  reproudure  dins 


rnana 


mm^^m 


î==4— ;— •rr==zfclrJt-=r-|z:£H:D=l: 


■7 

la-  vo  Su'n  pau  de      fen  ; 


Lis     ange^€il3îijoiincfetttt,loi*43èu 


— q_^_?^::  ._-i-# . . — i — -_^ —  #< 


Sii 


35H1E3: 


ip 


:=1: 


izzir. 


.ti 


femipppi^iiii^^^^ 


just  aca-  bavonSoun  G/or£  -  a. 


E,   de   tout  Caire,  au 


mSgl 


-là— 


-Ér-:- 


■■^ 


i 


5. 


09  — 


JRii. 


T\-z=r=\ 


=^=E^=^-i= 


I^^E^^^^ 


jas      pas  -  ire  e  pastresso  a  -  na-von  S^a-gei-nou  -   ia. 


yi  Pèrfinù 


n 


—m  — <>-♦ — 1    — •— 


?: 


Èro  lou  jour  tant  bèu  qu'uno  vierge  enfantavo 

A  Betelèn  ; 
E  soun  fru  benesi  de  la  fre  tremoulavo 

Su  'n  pau  de  fèn  ; 
Lis  ange,  eilamoundau,  tout -bèu -j  ust  acabavon 

Soun  Gloria, 
E,  de  tout  Caire,  au  jas  pastre  e  pastresso  anavon 

S'ajeinouia. 

Dison  qu'en  aquéujourde  grand  rejouissènço, 

Un  paure  enfant, 
Une  chato  doulènto,  avuglo  de  neissènço, 

Fasié  'n  plourant  : 

—  Maire,  perqué  voulès  que  reste  eici  souleto  ? 

Me  languirai  ; 

Dôu  tèms  qu'à  l'enfantoun  farés  la  tintourleto, 

léu  plourarai  ! 

—  Ti  lagremo,  moun  sang,  ié  respoundié  sa  maire, 

Me  l'an  pieta  ! 
Te  ié  menarian  proun,  mai  de-qué  vendriés  faire  ! 

Ié  veses  pa  ! 
Sus  lou  vèspre,deman,  que  vas  èstrecountènto. 

Quand  tournaren  ! 
"Car  tout  ço  qu'auren  vist,  o  ma  pauro  doulènto  î 

Te  lou  diren. 


-    100   -r- 

—  Lou  sabe,  enjusqu'au  cros,  dins  la  negro  sournuro, 

Gaminarai  I 
0  béllo  caro  d'or,  divino  creaturo, 

Noun  te  veirai  ! 
Mai  de-qu'es  besoun  d'iue,  bono  maire,  pèr  crèire, 

Pèr  adoura  ? 
Ma  man,  enfant  de  Dieu,  se  te  pode  pas  vèire, 

Te  toucara  ! 

L'avuglo  plourè  tant,  e  tant  preguè,  pecaire  ! 

A  si  geinoun, 
Tant  ié  tranquè  lou  cor  que  pousquè  plus  sa  maire 

Dire  de  noun. 
E  pièi,  quand  dins  lou  jas  arribè  la  paureto, 

Trefouliguè  ; 
De  Jèsu  sus  soun  cor  meteguè  la  maneto... 

E  ié  veguè  ! 

J.   ROUMANILLE. 


LOU   BON  COUMTAIRE 

L'autro  semano,  sus  la  Plaço  Pio,  après  avé  chabi  mis  àpi,  mi 
merinjano,  mis  andivo  e  touto  moun  ourtoulaio,  sone  un  droulet  de 
belèu  dès  an  : 

—  Tè  !  mignot,  porto  aquéu  bihet  vers  Moussu  Mazet,  lou  capelié. 
Te  dounara  'n  paquet,  e  me  l'aduras  eici.  — 

Au  bout  de  dès  minuto,  aguère  moun  paquet. 

—  Siés.bèn  brave,  —  faguère  au  pichot  coumessiounàri.  Tè  ! 
vaqui  dès  sou  d'estreno. 

—  Oh  !  Moussu,  vole  rèn...  Noun  !  noun  I 

—  Ah  !  ça,  vai,  prene  toujour.  — 

E  m'envau,  en  ié  metènt  la  mounedo  dins  la  man.  Aguère  pas  fa 
très  pas,  que  m'entende  souna  : 

—  Moussu  1  Moussu  ! 

—  Que  vos?  moun  bèu... 

—  N'i'a  que  nôu  ! 

—  Ah  1  tant  miés  que  saches  bèn  coumta.  Ve-n-aqui  encaro  un.  — 
Es  egau  1 1  !  Pèr  ço  que  voulié  rèn  prene... 

LOU    GASCARELET. 


—  101  - 

JAN  BRUNET 

S'es  verai  que  Pégase  es  un  marrit  chivau 

Que  sèmpre  meno  li  grands  ome  à  l'espitau, 

Pintaire  de  tablèu,  escrivèire  de  tome, 

Noun  fau  plagne  Brunet  :  es  mort  coume  un  grand  ome. 

Chatterton  e  Gilbert  aro  soun  inmourtau, 
Pèr  èstre  ana  mouri  dins  aquéu  grand  oustau  ; 
E  tant  d'àutri  qu'es  pas  necit  qu'eici  vous.  nome,.. 
S'èronpas  mort  ansin   pas  mai  que  de  Jirome, 

De  T6ni,  de  Jigè,  de  l'avers  à  l'adré 

Aro  se  parlarié.  Pintaire  dis  adré, 

Fasié  de  bèu  tablèu,  escrivié  de  bon  libre  ; 

Mai  lis  art  e  li  letro,  ai  !  las  I  souvent  an  tort. 

E  coume  èro  à  la  fes  oon  pintre  e  bon  felibre, 

Poudié  pas  s'escapa  de  soun  malurous  sort. 

Marsiho,  1894.  marius  bourrelly. 


Vendes  pas  ta  vigno  pèr  achata  de  boute. 


GLARO  D'ANDUZO 

Claro  d'Anduzo,  que  se  vèn  de  i'enaura  soun  buste,  dins  la  vilo 
d'aquéu  noum,  es  uno  di  dès  o  douge  segnouresso  dôu  Miejour  qu'au 
tèras  di  Troubadou  se  fugon  facho  un  noum  en  pouësio  prouvençalo. 
Se  saup  rèn  de  sa  vido,  senoun  qu'èro  d'Anduzo,  coume  soun  noum 
lou  marco,  —  e  que  fasié  si  vers  pèr  un  qu'èro  pas  soun  marit, 
coume  ac5  se  vèi  clar  dins  la  soulo  cansoun  que  reste  d'elo. 

Ero  proubablamen  la  mouié  dôu  segnour  d'Anduzo,  belèu  bèn  de 
Bernât  d'Anduzo,  un  baroun  que  n'es  questioun  dins  la  vido  di  Trou- 
badou e  que  soustavo  li  Troubaire.  En  aquéu  cas,  lou  bon  catau 
aurié  paga  li  tambourin  pèr  faire  dansa  lis  autre.  Bernât  d'Anduzo 
-aguè  'no  iiho,  Madono  Alaza/s,  que,  maridado  en  Auvergne,   au 


—  102  — 

comte  de  Meicuer,  fugue  amado  e  celebrado  pèr  lou  troubaire  Pons 
de  Capduelh.  Ero  dounc,  lou  castèu  d'Anduzo,  (qu'apartenié  dôu 
rèsto  à  la  Marcho  de  Prouvènço),  un  d'aquéli  fougau  de  galantarié 
literàri  que  designon  dins  l'istôri  pèr  lou  nouna  de  Court  d'Amour, 
De  Na  Claro  d'Anduzo  veici  tout  ço  que  rèsto  :  es  uno  cansoun 
d'amour  —  que,  pèr  lou  biais  e  Tardidesso,  reverto  proun  aquéli  de 
la  Coumtesso  de  Dio,  e  que  pèr  soun  esmeraduro  espremis  amirabla- 
men  la  galantarié  miejournenco  d'aquéli  tèms  cavaleirous. 

En  greu  esmai  et  en  greu  pessamen 

An  mes  mon  cor  et  en  granda  error 

Li  lauzengier  el  fais  devinador, 

Abaissador  de  joi  e  de  joven  : 

Quar  vos  qu'ieu  am  mais  que  re  qu'e-1  mon  sia 

An  fait  de  me  départir  e  lonhar, 

Si  qu'ieu  nous  pose  vezer  ni  remirar, 

D'on  muer  de  dcl  e  d' ir'  e  de  feunia. 

Gel  que-m  blasma  vostr'  amor  ni- m  defen 
No  podon  far  en  re  mon  cor  melhor, 
Ni-1  dous  désir  qu'ieu  ai  de  vos  major, 
'    Ni  l'enveja  ni-1  désir  ni-1  talen. 
E  non  es  hom,  tan  mos  enemic  sia, 
Si-1  n'aug  dir  ben,  que  no-1  tenha  en  car  ; 
E  si-n  ditz  mal,  mais  no-m  pot  dir  ni  far 
Neguna  re  que-z-a  plazer  me  sia. 

Ja  nous  donetz,  bels  amies,  espaven 
Que-z-ieu  ves  vos  aia  cor  trichador, 
Ni  queus  camge  per  nul  autr'  amador, 
Si-m  pregavon  d'autras  domnas  un  cen  ; 
Qu'amors,  que-m  te  per  vos  en  sa  bailia, 
Vol  que  mon  cor  vos  estuj'  e  vos  gar  ; 
E  farai  o  :  e  s' ieu  pogues  emblar 
Mon  cors,  tais  l'a  que  jamais  no  l'auria. 

Amies,  t'an  ai  d'ira  e  de  feunia 
Quar  no  vos  vei,  que  quant  ieu  cug  cantar, 
Plang  e  sospir  ;  perqu'ieu  no  pose  so  far 
A  mas  coblas  que-1  cor  complir  volria. 


—  d03  — 

Vès-aqui  lou  lengage  que  parlavon  li  pouèto  de  Prouvènço  e  dôu 
Miejour,  i'a  d'aco  sèt  cents  an.  Lou  mai  que  ié  retrais,  à  l'ouro  dôu 
jour  d'uei,  es  lou  parla  di  felibre  dôu  Rose.  Mai  pèr  aquéli  que  n'an 
pas  Tus  o  qu'an  pas  fa  Testùdi  de  nosto  vièio  lengo,  anan  tradurre 
mot  pèr  mot  lou  plagnun  amourous  de  la  troubairis  d'Anduzo. 

En  grèu  soucit  e  en  grèu  pensamen 

An  mes  moun  cor^  emai  en  grando  errour, 

Li  maneflaire  e  li  faus  devinaire, 

Abeissaire  de  joio  e  de  jouvènt; 

Car  vous,  que  iéu  mai  ame  que  rèn  qu'au  mounde  siegue, 

An  fa  de  iéu  desparti  e  alugna, 

Bèn  tant  que  iéu  noun  pode  vous  vèire  ni  mira, 

D'ounte  more  de  dôu,  d'iro  e  de  ferounié. 

Li  que  me  blaimon  o  voste  amour  me  defèndon 

Noun  podon  faire  en  rèn  moun  cor  meiour, 

Ni  plus  grand  lou  dous  désir  que  ai  de  vous, 

Nimai  l'envejo  e  nimai  la  talent. 

E  noun  i'a  ome,  tant  moun  enemi  siegue. 

Que  noun  lou  tèngue  car,  se  l'ause  dire  bèn  de  vous 

E,  se  n'en  dis  mau,  jamoi  noun  pou  dire  ni  faire 

Quaucarèn  que  me  fague  plesi  (à  Taveni). 

Jamai  noun  vous  dounés,  bel  ami^  espavènt 
Que  iéu  ague  envers  vous  lou  cor  trichaire 
Ni  que  vous  change  pèr  ges  d'autre  amaire, 
Me  n'en  preguèsson-ti  cent  àutri  dono  ; 
Qu'Amour,  qu'en  sa  beilié  me  tèn  pèr  vous, 
V5u  que  vous  g;irde  e  rejougne  moun  cor  ; 
E  lou  farai  :  e  se  poudiéu,  iéu,  ié  leva 
Moun  cors,  tau  l'a  que  jamai  noun  l'aurié. 

Ami,  ai  tant  d'iro  e  de  ferounié 
De  pas  vous  vèire,  que,  quand  iéu  cuje  canta, 
Plagne  e  souspire  —  iéu  de  noun  pousqué  faire, 
Ço  que  dins  mi  coublet  moun  cor  voudrié  coumpli. 

GUI   DE   MOUNT-PAVOUN. 

—  Eh  bèn  !  Louviset,  siés  brave  à  l'escolo,  au  mens  ? 

—  Lou  crese  1  siéu  pas  coume  Mius,  aqui,  qu'es  toujour  en  peni- 
tènci. 

—  Alor  as  de  bono  plaço  ? 

—  Lou  crese  !!  es  iéu  que  siéu  lou  plus  proche  dôu  pouelo. 


—  104  — 

PÉR  TRES  JOUVÈNTO 

I 

A    UNO  ALSACIANO 

Alsaciano,  à  mis  iue  retrases  l'Arlatenco  : 
Goume  elo,  as  la  noublesso  e  la  claro  bèuta, 
Rebat  dou  sang  ardent  di  raço  proumierenco, 
Que  rèn  n'abastardis  e  degun  pou  doumta. 

D'un  riban  negrejant,  peréu,  toun   front  s'atrenco, 
Que  floutejo,  simbèu  de  tiero  liberta. 
Même  cors  ufanous,   mémo  palour  rousenco, 
Sèmpre  dins  l'amour  pur  mémo  fidelita. 

Ah  !  sias  sorre  segur,  o  c^rudo  enfant  de  Franco, 
E  l'Arlatenco  en  dou  plouro  ta  maluranço, 
Alsaciano,  mai  vèi,  à  l'ôurizoun  neblous, 

Pouncheja  lou  soulèu  dôu  Dre  que  vèn  sus  terre, 
E  te  dis  :  «  Lou  soulèu  s'esclargis,  sorre,  espèro, 
«  Viro  vers  l'Aveni  toun  regard  fisançous  !  » 

II 

A   UNO  ITALIANO 

Quand  lou  Dante  largué    soun  obro  magistrale. 
Créant  dins  soun  «  Infèr  »   lengo  de  Paradis, 
Es  qu'avié  de  Prouvènço  escouta  li  cigalo, 
Umble  escoulan  di  troubadour,  coume  eu  se  dis. 

Se  Petrarco  dounè  perlo  e  raubo   pourpalo 
A  la  Muso  italico  en  vièsti  de  cadis, 
Es  qu'à  Vau-Gluso  avié  vist  Lauro  bloundo  e  paie, 
E  la  Sorgo  inspiré  si  sounet  cantadis. 

Pais  de  Gai-Sabé,  de  cèu  blu,  de  jouvènço, 
En  plen  Age-Mejan.  Itàii  'mé  Prouvènço 
Mesclèron  soun  parla,  si  cansoun,  sis  amour, 

0  vous  que  reviéudas,  au  vièi  passa  fidèlo, 
L'amistanço  d'antan,  vous  cantan,  dono  bello, 
Cloume  s'erias  Laureto  e  nàutri  troubadour. 


-  105  — 

III 

PÈR    ESTELLO 

Nàutri.  felibre  de  Paris, 
Adouran,  tambèn,   uno   Estello, 
E  iadusen,  quand  Mai  sourris, 
De  flour  à  pleno  canestello. 

N'es  pas  segur  au   Paradis. 
Emé  li  santo  vierginello, 
Mai  lou  bon  Fiourian  nous  dis 
Qu'èro  uno  bravo  pastourello. 

Dins  nobto  lengo  dôu  Miejour, 
Cantè  de  soun  ardent  amour, 
E  la  douçour  e  i'amarefeso. 

En  l'ounourant,  voulèn  festa 
Pouësio  e  lidelita  : 
L'Amourouso  e  la  Felibresso  ! 

MAURISE    FAURE. 


De  très  cause  pren-te  garde  : 
Dôu  boul^sènso  moustardo, 
Dôu  varlet  que  se  regarde, 
E  de  la  femo  que  se  lardo. 


RESPONSO  I  DEVINAIO 


1  La  lampo. 

2  Lou  reloge. 

'A  Uno  tèstod'aiet. 

4  Lou  la. 

5  Lacarreto. 
G  La  boudufo. 
7  La  barioto. 
H  La  fiolo. 

9  La  lanterno. 
10  Lou  capèu. 


—  106  — 
GIGAU  E  GIGALO 

Aquélis  empremèire  vous  n'en  fan  jamai  d'autro  !  An-ti  pas  leissa 
sus  loQ  maubre  de  l'atalié  un  rode  de  la  crounico  just  à  Tendre  qu& 
parlavian  dôu  libre  de  noste  Marius  Bourrelly,  vès-eici  ço  que  n'en 
disian  : 

ce  Cigau  e  cigalo,  bèu  volume  de  vers  prouvençau  coume  li  saup 
faire  aoste  segne-grand  !  Aqui  i'a  de  tout,  de  sounet,  d'odo,  de  can- 
soun,  de  conte,  i'a  pèr  rire,  pèr  canta  e  pèr  ploura.  Es  pas  tout 
dire  ?  » 


MORTUORUM 


Aqueste  an  avèn  perdu  très  majourau. 

Lou  14  d'ôutobre  es  defunta  à  Gano  En  Antôni  Leandre  Sardou, 
dins  si  91  an.  Nascu  au  Ganet  (près  Cano),  en  1803,  èro  l'einat,  lou 
segne-grand  de  tôuti  li  felibre.  Sis  ôussèqui  an  agu  liô  à  Gano  e  au 
Ganet,  e  lou  dou  èro  coundu  pèr  soun  ilustre  fiéu  Vitourian  Sardou, 
de  l'Acadèmi  franceso. 

M.  lou  Maire  de  Gano,  pièi  Tarchivisto  Morris  e  Maurise  Raimbault, 
cabiscbu  de  l'escolo  de  Lerins,  an  retraça,  davans  sa  toumbo,  la  vido 
longo  e  pleno  d'aquéu  vénérable  erudlt  ^ue,  parti  à  16  an  de  soun 
pichot  vilage,  s'èro  fa  à  Paris  uno  plaço  eminènto  dins  l'ensignamen 
di  letro,  di  sciènci  e  de  l'istori. 

M.  Sardou,  coume  l'a  di  Maurise  Raimbault,  avié  près  à  près- fa 
de  demoustra  i  Niçard  que  soun  parla  natiéu  èro  bèn  prouvençau  e 
noun  de  sagato  italiano,  coume  forço  cresien  pèr  ignourènço  o  pre- 
jujat.  Es  pèr  ac6  qu'avié  publica,  proumieramen  lis  obro  di  troubadou 
de  Niço  (lou  Martyre  de  sainte  Agnès ^  La  vida  de  sant  ffonorat, 
pièi  la  Grammaire  de  l'idiome  niçois,  pièi  uno  edicioun  felibrenco 
de  la  Nemaïda  de  Rancher,  pièi  enfin  Nice  'provençale,  A  soun  aflat 
s*èro  establi  à  Niço,  en  1881,  uno  soucieta  de  felibre,  l'Escolo  de  Bel- 
lando,  qu'eu  n'èro  cabiscou.  E  Tan  venènt,  la  Mantenènço  de  Prou- 
vènço,  avié  tengu  sesiho  à  Niço,  presidado  aquéu  cop  pèr  Leandre 
Sardou,  qu'avié  soun  fiéu  à  soun  constat. 

En  Jan  Brunet,  mort  lou  23  d'ôutobre  1894,  dins  si  72  an,  à  l'es- 
pitau  d'Avignoun.  . 


—  107  - 

Brunet  èro  un  di  VII  de  la  pleiado  proumierenco.  Dins  VArmana^ 
pèr  alusioun  à  soun  mestié  de  pintre,  signavo  d'en-proumié,  lou  feli- 
bre  de  l'arc-de-sedo.  S'èro  ôucupa  d'un  Iravai  sus  li  prouvèrbi  que 
dévié  entitoula  La  sagesso  prouvençalo,  e  que  countèn  14,000  prou- 
vèrbi prouvençau.  La  vilo  d'Avignoun  a  vougu  paga  sis  oussèqui,  car 
la  vido  de  Brunet  es  estado  touto  entière  devouado  au  bèn  publi. 
Lou  discours  de  Fèlis  Gras  es  lou  plus  juste  éloge  que  se  pousquèsse 
faire  dôu  paure  Brunet.  Vesn'en  eici  quàuqui  rode  : 

«  Messies,  Ami, 

«  Mèste  Jan  Brunet,  felibre  majourau,  un  di  sèt  foandatour  dôu  Feli- 
brige,  es  aqui  mort  sus  la  ribo  dôu  cros  1  soun  amo  bello  e  generouso 
s'es  envoulado  dins  lou  revoulun  de  l'Eternita  !  E  nàutri,  11  felibre,  sian 
eici  esmougu,  Jou  -:or  gounfle,  li  lagremo  is  iue  pèr  ié  dire  :  Adieu  ! 

<i  Paure  Jan  Brunet  !  Noun  laisso  en  s'enanant  la  ricliesso  dis  escut 
ni-mai  la  fourtuno  dis  ounour  que  sabon  tant  bèn  acampa  la  ruso  e  l'e- 
gouïsme.  Nàni,  pecaire  !  Mai  eu  nous  laisso  l'eisèmple  de  si  vertu  e  l'o- 
bro  de  sa  pensaclo 

«  Fiéu  dôu  Pople,  Jan  Brunet  coumprenguè  di  proumié  que  l'obro  fe- 
librenco,  que  la  reneissènço  de  noste  lengage,  èro  uno  obro  poupulàri, 
demoucratico,  que  servirié  un  jour  au  pople  pèr  apara  si  dre,  pèr  coun- 
serva  sis  usage,  pèr  garda  soun  ôuriginaiita  e  sa  persounalita  ;  coum- 
prenguè que  l'independènci  del'ome  es  touto  dins  lou  dre  de  dire  libra- 
men  sa  pensado  quand  vôu  e  dins  lou  lengaf^e  qu'es  siéu.  Mai  ço  que  Bru- 
net placavo  —  bessai  sènsobèn  se  n'en  rendre  comte  —  au-dessus  de  sis 
idèio  demoucratico  e  libertàri,  èro  soun  sentimen  naturau  de  pieta  pèr  li 
feble,  lis  ôublida,  touto  la  paurihc  qu  estrasso  la  terro  emé  sis  ounglo  pèr 
n'en  derraba  lou  tros  de  pan  ! 

«  Se  tôuti  li  tèsto  di  mort,  que  grouvon  eici  dins  aquesto  terro,  pou- 
dien  parla,  quente  crid  ausirian,  e  quento  boulegadisso  sentirian  pas 
souto  nôsti  pèd,  s'aquéli  que  l'an  vist,  s'aquéii  qu'an  reçaupu  d'eu  un 
secours,  s'aquéli  qu'a  sauva  de  la  mort,  d'un  desastre,  de  la  rouino, 
s'aquéli  qu'a  acouraja,  apasinia,  counsoula  de  si  paraulo  e  de  sis  escri, 
se  revirant  dins  si  cros,  chascun  ié  disié  :  gramaci!  Alor  veirias  tremoula 
touto  la  tt^rro  d'aqueste  cementèri,  car  Brunet  a,  cinquante  an  de  sa  vido, 
tout  sacrifica  pèr  secouri  lou  malur  !  Felibre,  pensaire.  filousofe,  a  bouta 
de  baume  sus  tôuti  li  plago  mouralo.  Orne  Juste  e  bon,  a  larga  sa  four- 
tuno, a  sacrifica  sa  santa,  s'es  gara  lou  pan  de  la  bouco  pêr  soulaja  la 
misèri. 

<f  E  aquélique  coume  nfiutri,  li  felibre,  que  coume  vàutri,  si  camarado 
dôu  bataloun  dôu  devé,  l'avèn  vist  espandi  touto  la  bounta  de  soun  amo  e 
de  soun  cor  dins  sis  escri,  l'avèn  vistdinsli  malastre  dis  encèndi  escar- 
limpant  sus  li  rouino,  courront  dins  lou  fiô  e  la  flamo  crussènto,  poudèn 


—  108  - 

tiire  qu'aquéu  pouèto  republican   a  bataia  touto  sa   vido  pèr  Tumanita 
sus  la  barricado  de  la  carita  ! 

a  Paure  Brunet  !  siés  mort  sus  lou  lié  dur  del'espitau  !  mai  l'estello  di 
sèt  rai  enlusira  ta  memôri  !  » 

Ansèume  Mathieu  nascu  à  Castèu-N5u-d6u-Papo  en  1829,  mort  à 
Gastèu-Nou  lou  8  de  febrié  1895.  Vèseici  l'article  que  Frederi  Mis- 
tral ié  counsacrè  dins  lou  journau  VAidli  : 

«  Un  di  pouèto  mèstre  de  la  lengo  prouvençalo,  aquéu  bon  Ansèume 
Mathieu,  que  vèn  de  mouri  i'a  vue  jour  amount  dins  soun  vilage,  sènso 
que  h  journau  n'agon  fa  mai  de  brut  que  s'èro  mort  un  parpaioun  !  èro 
esta  un  di  VII  qu'avian  founda  lou  felibrige  —  e  que  n'en  soubro  plus 
que  dous. 

t  Nous  erian  couneigu  vers  1846,  dins  un  pensiounat  d'Avignoun  ounte 
èro  peréu  Roumanille,  e  's  d'aquéu  roudelet  que  s'amoudè  lou  brande 
que  vuei  esmou  tout  lou  Miejour.  l'a  proun  de  très  paio  pèr  faire  un  fiô. 

«  Ansèume  Mathieu  èro  nascu  à  Gastèu-Nôu-de-Papo  en  1829.  Si  gènt, 
coume  h  miéu,  èron  de  meinagié,  famiho  patriarcalo  que  vivien  dins 
soun  bèn,  fidèlo  i  tradicioun  e  à  la  lengo  dou  pais.  Es  aqui  qu'à  vint  an, 
dins  aquéu  Castèu-Nôu,  que  se  souleio  au  pèd  de  si  mountagno  arouma- 
tico,  que  l'estiéu  li  cigalo  de  pertout  ié  brusisson,  qu'àl'autouno  ié  cau- 
con  lou  glourious  vin  papau,  es  aqui  que  venian.  li  felibre  proumieren, 
nous  embriaga  de  Prouvènço  !  Revese  encaro,  dins  mi  remembre,  aquel 
oustau  de  Dieu,  quand  i'arribavian  de  la  baisso  :  lou  paire,  ome  galoi, 
qu'éu-meme  à  noste  ounour  boutavo  man  à  la  sartan  ;  la  maire,  uno 
santo  femo  que  metié  tout  pèr  escudello.  Ai  dôu  rèsto,  en  quauco  part, 
di  un  mot  de  l'acuei  que  reçaupian  à  Gastèu-Nou  encô  d'aquéli  bràvi 
gènt.  * 

Fugue  un  di  fougau,  aquéu  gai  Gastèu-Nôu-de-Papo,  ounte  lou  Felibrige 
prenguè  soun  alegresso,  e  aquel  amour  de  la  Gauso.  aquelo  fe  dins  lou 
reviéure  aquelo  unioun  dins  l'esperanço,  qu'a  donna  la  voio  à  nosto 
obro.  Podon  n'en  temougna  Anfos  Daudet  e  Pau  Arène,  e  Emmanuel  des 
Essartsemai  Stéphane  Mallarmé,  que,  jôuini  pouèto  francés,  emai  d'au- 
tre d'Irlande,  de  Gatalougno  e  de  Russio,  venien  aqui  s'inicia  à  nosto 
joio  d'èstre  en  vido  eau  mistèri  felibren. 

«  Es  en  aquelo  urouso  epoco  qu'Ansèume  publique  soun  recuei  de 
La  Farandoulo,  ounte  la  lengo  de  Prouvènço  danso  lôugiero  e  primo 
coume  lou  mouissalun  dins  un  rai  de  soulèu. 

«  Mai  tout  acô  passé  trop  lèu,  passé  coume  nosto  jouinesso.  Lou 
paure  Ansèume,  pèr  foulige,  se  leissè  embanasta  dins  certano  especula- 
<îioun  ounte  à  la  fin  de  si  parent,  foundeguè  pièi  soun  patrimôni. 

«  Venguè  d'agui  en    Avignoun  teni    VHotel  dôu  Louvre  ;  e  's  dins  lou 

*  Avans-prepaus  ùe  La  Farandoulo,  libre  d'Anséume  Mathieu  (1862),  Avignoun, 
vers  Roumanille. 


—  109  — 

tèms  que  i'ùro  que,  dintre  aquelo  salo  di  Chivaliédôu  Temple  qu'eu  aviê 
faclîo  restaura,  se  tenguè  lou  memourable  acamp  de  Santo-Estello  (1876), 
ounte  fugue  voûta  l'Estatut  dôu  Felibrige. 

«  Mai  sa  femo  estent  morto,  Ansèume  quitè  lou  mestiô,  despareiguè 
de  l'ourizount  e,  amaga  dins  soun  pantai;  s'entournè  viéure  à  Gastèu- 
Nûu.  Paure,  umble  e  discret,  mai  l'amo  enluminado  toujour-  pèr  Santo 
Estello,  l'es  mort,  ama  de  tôuti  e  de  tôuti  regreta,  lou  8  de  febrié  à  2  oura 
de  tantost.  Pecaire  !  à  si  darrié  moumen,  veici  li  vers  que  remenavo  : 

Ll  bouniian  soun  pèr  orto, 
Li  van  esqputela, 

Aquélis  enfant  de  la  ! 

«  Ère  une  remembranço  dis  Innoucè^it  d'Aubanèu. 

(f  Pèr  causo  dôu  mau-tèms  e  de  l'aliunchamen,  li  felibre,  avèn  pas 
pouscu  i'ana  jita  l'aigo-signado,  mai  lou  vilage  tout  entié  l'acoumpagnè 
au  cementèri. 

«  Ansèume  Mathieu,  en  foro  de  soun  vecwei  La  Far  an  cloulo,  qu'a  agu 
dosedicoun,  a  leissa  'no  trenteno  de  pouëslo  autro,  emé  de  conte  pou- 
pulàri,  que  l'on  pou  retrouva  dins  VArmana  de  Roumanille  e  tambèn  dins 
Lou  Prouvcnçau,  un  journau.publica,  i'a  'no  segeno  d'an,  pèr  lou  comte 
Grestian  de  Vilo-Novo  d'Eesclapoun.  »  F.  M. 

fi:b:flo 

VAU-CLUSO 

AVIGNOUN,  29  mars,  lé  mai,  30  nouv.  ;  Cavaioun,  1*  mai,  43  nouv., 
l.>  dilun  de  setèmbre,  segound  dilun  dejuliet;  L'Ilo,  19  mai,  12  mai,  27 
avoust,  28  ôutobre,  8  desèmbre  ;  Lou  Thur,  8  mai,  15  avoust  ;  Cabriero, 

22  janvié,  19  mars,  24  setèmbre;  Lagno,  14  setèmbre  ;  Cau-Mount,  22 
avoust;  Roubioun,  8  setèmbre  ;  Vedeno,  20  juliet  ;  Aurenjo,  4  febrié, 
27  abriéu,  24  avoust.  21  desèmbre  ;  Baumo,  20  janvié  ;  Bouleno,  2  febr., 
25  mars,  15  avoust,  8  setèmbre,  11  nouv.,  8  e  21  desèmbre  ;  La  Palud, 
G  mars,  G  nouv.  ;  Sablet,  8  e  27  desèmbre  ;  Santo-Cèio,  23  janv.,  8 
mars,  3  mai,  IG  setèmbre,  22  nouv.  ;  Veisoun,  15  febrié,  8  setèmbre, 
30  nouv.,  dimars  de  Pandecousto  ;  Vau-Rias,  17  janv.,  24  febr.,  21  mars, 

23  abriéu,  13  mai,  2  jun,  24  jun,  12  juliet,  4  avoust,  23  setèmbre,  24  ôuto- 
bre, 15  nouv.,  4  e22  desèmbre  ;  Veisan,  25  nouvèmbre  ;  Malauceno,  20 
janvié,  3  febrié,  19  mars,  3  mai,  25  avoust,  28  setèmbre,  11  nouv.,  21  de- 
sèmbre ;  Ate,  "2  janvié,  dilun  de  Quasimodo  ;  Bouniéu,  6  avoust  ;  Gade- 
net,  24  avoust,  21  setèmbre,  8  desèmbre  ;  Gucuroun,  21  mai  ;  Gordo,  3 
febrié,  25  mars,  14  juliet,  10  avoust,  11  ôutobre,  18  desèmbre  ;  Làuris, 
2  febrié,  3  desèmbre  ;  Lourmarin,  2  setèmbre  ;  Menerbo,  dilun  de  la 
Passioun,  25  avoust,  2G  desèmbre  ;  Oupedo,  G  janvié,  10  avoust,  22  nou- 
vèmbre ;  t-ertus,  4  janvié,  15  avoust,  1'-  nouvèmbre;  Sant-Savournin- 


—  110  — 

^'Ate,  dilun  de  la  Semano-Santo,  9  avoust,  9  desèmbre  ;  Tourre-d'E» 
-gués,  25  juliet  ;  Vilo-Làuri,  25  abriéu  ;  Carpentras,  10  juliet,  21  setèm- 
bre,  27  nouvèmbre  ;  Bédouin,  14  setèmbre  ;  Caroumb,  22  setèmbre  ; 
Mazan,  22  juliet,  30  avoust;  Mouniéu,  4  febrié,  24  avoust  ;  Perno,  24 
avoust  (8  jour),  11  nouv.  ;  Mountèu,  16  mai,  29  avoust  ;  Mourmeiroun, 
\0  avoust  ;  Veleroun,  29  setèmbre. 

GARD 

NIMES,  14  mai  (3  jour),  16  avoust,  27  setèmbre  ;  Aigo-Morto,  8  se- 
tèmbre, 30  nouv.  ;  Aies  24-31  avoust  ;  A^amoun,  11  nouvèmbre  ;  Beu- 
Caire,  dôu  15  au  29  juliet  ;  Bagnôu,  6  mai,  12  juliet,  23  nouvèmbre  ; 
Barja,  14  febr.,  30  jun,  31  nouvèmbre  ;  Bessejo,  23  janvié,  6  setèmbre  ; 
Bez,  6  nouv.  ;  Clarensa,  25  abriéu;  Campèstre  e  Lu,  2  setèmbre; 
Goulougna,  14  ôutobre  :  Fourco,  1^  mai  ;  Grand-Coumbo,  30  ôutobre, 
Laval,  7-30  setèmbre  ;  Lesignan,  10  avoust  ;  Lussan,  10  mai  ;  Man^ 
duel,  l^^^  dissate  d'abriéu;  Martigaargue,  30  mars ,  Mountfrin,  3  avoust  ; 
Poumpignan,  lé  mai  ;  ^orto,  1'' jun,  20  nouvèmbre  ;  Pont-Sant-Esprit, 
lé  mars,  12  jun,  l"-'  setèmbre;  Qaeissa.  20  setèmbre  ;  Remoulin,  12  mai, 
20  ôutobre  ;  Roco-mauro,  16  avoust  ;  Sant-Ambroi,  7  janvié,  20  abriéu, 
16  avoust  ;  Sant-Ipoulito,  6  mai,  13  avoust  ;  Sant-Quentin,  segound 
dimenche  de  setèmbre  ;  Saumano,  11  setèmbre  ;  Sauvo,  29  jun  ;  Trèvo, 
24  abriéu  ;  Uzès,  24  jun,  14  avoust,  6  setèmbre,  11  ôutobre, 14  desèmbre, 
lou  darrié  dissate  d'abriéu  ;  Vigan,  12  mai,  9  setèmbre  ;  Vilo-Novo 
d'Avignoun,  6  mars,  30  nouvèmbre. 

DROUMO 

VALÈNÇO,  3  janvié,  3  mars,  3  mai,  3  juliet,  6  avoust,  6  nouvèmbre  ; 
Aneiroun,  23  avoust,  10  desèmbre;  Bouchet,  10  mars,  20  juliet,  21 
nouv.  ;  Bourg-de-Peage.  dimar  de  Pasco.  de  PandecouPto,  24  jun  ;  Lou 
Bouis,  21  janv.,  10  avoust,  9  setèmbre,  8  ôutobre,  2  nouv.,  18  desèmbre; 
Chatilioun,  dijôu  gras,  25  mars,  29  avoust,  27  nouvèmbre;  Cleiriéu, 
lé  janv.,  25  abriéu  ;  Crest,  17  janv.  ;  Dïo,  8  e  10  avoust,  29  setèml)re,  2 
11, 16  nouvèmbre,  6  e  10  desèmbre;  Diéuloufèt,  proumié  dilun  de  janvié, 
Dounzèro,  17  janv.,  21  avoust  ;  Grignan,  20  janvié,  dimars  de  P^s- 
co  e  de  Pandecousto,  6  juliet,  8  avoust,  17  ôutobre,  18  nouv.,  27  desèm- 
bre ;  Livroun,  11  janv.,  dimècre  après  Pasco  e  Pandecousto,  16  avoust, 
18  ôutobre  Sant-Martin,  10  desèmbre;  Mountelimar,  5  febrié,  7  mars, 
8  mai,  10  jun,  10  juliet,  14  avoust,  4  setèmbre,  10  ôutobre,  13  nouv.  ; 
LaMoto-Chalançoun,  15  febrié,  11  jun,  13  juliet,  25  avoust,  25  nouv., 
4  e  28  desèmbre  ;  Niouns,  lé  dijôu  de  janv.  5  febrié,  dijôu-sant,  11  mai, 
22  jun,  29  avoust,  18  ôutobre,  8  desèmbre;  Rouman,  dimars  de  Pasco 
e  de  Pandecousto,  24  e  29  jun,  1^  setèmbre  ;  Seilan,  19  mars,  2  mai,  12 
avoust;  Sant-Pau-Tres-Gastèu;  10 janvié,  10  febrié,  12  mars,12abriéu, 
1*  mai,  20  jun,  1-^  avoust,    17  setèmbre,  18  ôutobra,  12  nouv.,  Gdesèm- 


—  111  — 

i)re  ;  Sant-Valié.  2  mai,  27  avoust,  G  desèmbre  ;  Taulignan,  17  mars, 
17  avoust  ;  Vinsobro,  15  mars,  8  nouvèmbre  ;  Tuleto,  2  jauvié,  11  jun. 

BOUCO-DUU-ROSE 

Ais,9  febrié,  jour  delà  Fèsto-Diéu,  17  setèmbre,4  desèmbre  ;  Alauch, 
24janvié  ;  Alens,  5  febrié,  2lsetèmbre  ;  Arle  17  janvié,  14  e  15  febrié, 
dilun  de  Pasco,  3  e  20  mai,  dijùu  avans  Pandecousto.  28  mai  ;  Aubagno, 
a  febrié,  Pandecousto,  21  setèmbre,  28  ôutobre  ;  Auruou,  19  mars,  lé  d'à- 
voust.  14  setèmbre,  28  ôutobre  ;  Barbentano,  24  jun,  18  ôutobre  ;  Ber- 
ro,  22  d'abriéu  ;  Castèu-Rrfinard,  28  abriéu  e  lé  nouvèmbre  (3  jour)  ; 
Cabano,  22juliet  ;  Eiguiero,  8  mai  i2  jour),  segound  dimenche  de  se- 
tèmbre, 25  nouvèmbre  ;  Eirago,  26  setèmbre,  1*^  dimenche  avans  lis 
Avènt  ;  Font-Vièio,  4  nouvèmbre  ;  Gardano,  13  e  14  febrié  ;  Gèmo, 
24  jun,  1"  nouvèmbre  ;  Istre,  28  abriéu,  lou  dimenche  après  lou  2  avoust, 
14  nouvèmbre  ;  La  Giéuta,  5  mars,  15  avoust  ;  La  Faro,  10  mai  ; 
Lambesc,  Gjanv.,  24  febrié,  dilun  de  Pandecousto,  19  setèmbre  ;  Mar- 
siho,  15  febrié,  24  jun,  31  avoust  (15  jour),  1^  desèmbre,  10  desèmbre  ; 
Martegue,  15  mai,  28  ôutobre  ;  Maussano,  28  abriéu,  30  ôutobre  ;  Mi- 
ramas,  20 abriéu,  20  nouvèmbre  ;  Mouriés,  1..  mai,  6  nouvèmbre  ;  No- 
vo,  1'=  dimenche  de  setèmbre  ;  Rougna,  1«  mai  ;  Rouguo,  9  mai,  14  se- 
tèmbre, 3  ôutobre,  25  nouvèmbre  ;  Sant-Andiôu,  segound  dimenche  de 
juliet;  Sant-Canat,  8  setèmbre  ;  Sant-Chamas,  20  mai,  proumié  di- 
menche de  setèmbre,  17  nouvèmbre  ;  Li  Sànti -Mario,  25  mai  (3  jour)  ; 
Sant-Roumié,  25  abriéu,  23  ôutobre  ;  Seloun,  5  mai,  15  avoust,  29  se- 
tèmbre, 11  nouvèmbre  ;  Senas,  14  jun;  Tarascoun,  20 mai,  26  juliet,  8 
setèmbre  ;  Vitrolo,  15  d'avoust. 

ARDECHO 
PRIVAS,  3  mai;  24  avoust,  29  setèmbre,  20  ôutobre,  23  nouv.,  20  des.; 
Aubenas,  17  janv.,  14  set.  ;'Bano,  21  nouvèmbre  ;  Bourg-Sant-Andiôu* 
1^  dilun  de  febrié,  6  jun,  10  juliet,  23  setèmbre,  4  nouvèmbre,  17  desèm- 
bre ;  Burjet,  23  janvié,  1^  febrié,  23  setèmbre,  15  e  30  abriéu,  19  e  28  mai, 
10  avoust;  G  e  15  ôutobre  ;  Chailar,  25  janvié,  dijou  gras,  dimècre  après 
Quasimodo,  25  jun,  25  juliet,  7  setèmbre,  20  ôutobre,  1'^  desèmbre,  dijou 
avant  Nouvè  ;  Largentiero,  22  janvié,  15  mars,  18  juliet,  11  nouv.,17  de- 
sèmbre ;  Lou  Pouzin,  23  janvié,  |é  mars,  25  abriéu,  1- juliet,  setèmbre; 
Sant-Laurënt-i  u-Papo,  1<^  janvié,  2  febrié,  2G  mars,  lé  mars,  24  jun  G 
avoust,  8  setèml>re,29  ôutobre  ;  Tournoun.  22  janvié,  lé  mars,  dimècre 
après  Pasco,  29  mai,  2  juliet,  29  avoust,  3  nouvèmbre,  17  desèmbre  ; 
Ll  Vans,  1-  abriéu,  28 jun.  21  avoust,  9ôutor)re,  21  desèmbre  ;  Vernoux* 
23  abriéu,  2i  avoust,  21  desèmbre  ;  Vilo-Novo-de-Berg,  8  janvié,  divèn- 
dre-sant,  1-  e  25  mai,  26  jun,  14  juliet,  16  avoust,  21  setèmbre  ;  Viviès^ 
2  janvié,23  abriéu,  2  nouvèmbre,  ;  LaVôuto,  7  janvié,  19  mars,23  abriéu* 
17  jun,  19  avoust,  10  setèmbre,  G  nouvèmbre,  8  desèmbre.  * 


ENSIGNADOU 


Pajo. 

Besponso  i  devinaio ^ 

Calendié •  '  •  V  "  't; 

Crounico  felibrenco    (B.    de    Prou- 

vènço) • .X 

Taurènto  (Raoul  Ginesto). . ...  •••••••  ^^ 

La  soupo  au  froumage  (Jan  dis  Encar- 

tamen^ ;  •  •  • •  •  Jj. 

Louroured6uTubè(Clouvis  Hugues).  18 

Li  dos  auberjo  ( Anfos  Daudet) il 

Reviéure  (Mauiise  Rimbault) ..... ...  24 

Lou  fiéu  de  la  femo  (Lou  Cascarelet) .  2b 
La  dougeno   (paraulo  e  musico  d  L. 

Jouveau) •  • •  •  : 

Conte  de  Mèste    Arnau   (Lou   galoi 

Sartanié^ :  •  •  :  •;  '  Vn tl 

Li  moble  d'Arle  (Frederi  Mistral) àà 

Crèire  anti  (Aguste  Roi)  ■'■:"'•'  ^^ 
L'usurié,  l'ase  e  lou  capouchin   (Lou 

Cascarelet) 

A   ma  chato  quand  èro  en  pensioun 

(Marins   Girard).  ......•••  •; ^^ 

Lou   loup   e  ragnèu(fablopiemoun- 

teso) ?Q 

Zeto  (A.  B.  Crousillat) f^ 

Li  dous  noble  (Lou  Cascarelet^. .. ...  4U 

Lou  siblct  de  Jan  Couvino  f  A.  Mathieu)  41 

Lou  bon  pèr  rèn  (Pèire  Dibon) 4o 

L'ange  gardian  (Lou  Cascarelet) 4b 

La  leco  (Lou  felibre  di  Tavan)  .....  47 

L'orne  prevesènt  ^Lou  Cascarelet). . .  5U 

Amo,  crèi,  espèro  (E.  Jouveau). .....  50 

Trapejoun   de    Castèu-Reinard  ^Lou 

Cascarelet) • ••;;•  ro 

Un  qu'es  pas  sourd  (Lou  Cascarelet) .  5d 

Retour  au  mas  (Marius  Jouveau) M 

Epigramo   (A.  B.  Crousillat) ^^ 

Li  miôu  (Louis  Astruc) • .  •  -  ^^ 

Lou  fin  pleidejaire  (Lou  Cascarelet). .  oo 

La serp  (T.  Cassini) ',^-'i>\''' 

Lou  curât  de  Malo-Fougasso  (E.  Plan-  ^^ 

Li  bràvinôvi'  (À.  B.  Crousillat). 60 

Lou  nôvi  de  Rougnounas  (Lou  Casca-  ^^ 

Lo^u  cassairê  rénôus  (Lou  Cascarelet).  63 


iajo. 

Lou  mes  de  Jun  (A.  Berthier) 64 

Discours  dôu  Capoulié  pèr  Icu  feste- 

nau  de  ^anto  Estello 65 

Madamo  Tulipan 67 

Li  cant  de  la  noço  (A.  Tavan) 68 

Lou   Jesuiste    e   lou  Recoulet  (Lou 

Cascarelet) 70 

Aureto  e  pantai  (P.  Bourgues) 71 

La  forço  dôu  principe  15.  Cassini) 72 

Lou  pesé  (Lou  Cascarelet) 72 

Valso  sens  fin  ^Marius  Jouveau) 73 

Lou  bon  Juge  (Lou  Cascarelet) 73 

Bataiado  de  cor  (Batisto  Bonnet) 76 

Au  pais  de  Prouvènço  (J.  Deliun) 79 

Lou  campanié  de  Mazan  (Lou  Casca- 
relet)     80 

La  pastresso    de    Baumaniero    (Ch. 

Rieu) 81 

Chapitre  XXII  de  la  Genèsi  (Frederi 

Mistral) 82 

Li  noço  de  Folcô  (F.  Gras) 84 

Un  viage  à  Vers  (Th.  Janvier) 85 

Inné  au  soulèu  (Enri  Bouvet) 87 

Devinaio 89 

Entre  devinaire  (Lou  Cascarelet) 89 

A  l'Oste  Pavan  d'Eiguiero  (R.  Mar- 
celin)      90 

Glôri  di  flour 91 

Charradisso  is  Auvergnas  (F.  Gras). . .     91 

Au  baile  Folcô  (A.  de  Gagnaud) 93 

Encô  dôu  barbejaire  (Lou  Cascarelet).  94 
Lou  pous  dei  pastre  (Batisto  Artou). . .  94 
L'ase  de  Manivet  (Lon  Cascarelet)...     98 

A-n-uno  Prouvençalo  (E,  Portai) 95 

La  chato  avuglo,  emé  musico  (J.  Rou- 

manille) ." 96 

Lou  bon  coumtaire  (Lou  Cascarelet).  100 

Jan  Brunet  (Marius  Bourrelly) 101 

Clarod'AnduzoiG.  deMount-Pavoun).  101 
Pèr  très  jouvènto  (Maurise  Faure). . .  104 

Responso  i  devinaio. 105 

Cigau  e  cigalo 106 

Mortuorum 106 

Fiero 109 


ARMANA    PROUVENÇAU 

PÈR  LOU   BEL  AN    DE  DIEU    1897 


~  EXTRAIT    DU    CATALOGUE 

F    Mistral,  Lou  i^ose,  pouèmo,  avec  trad.  in-18...   3  50 

f!  Cira»,  Li  Rouge  dôu  Miejour,  avec  trad 4  »  o 

Ia'  Astruc,  Tant  vai  la  jarro  au  pous,  in-32 1  50 

Frai 'i'eouphîle,  £e>'na(/oîi,  pastouralo  emé  musico 2  50 

«oucoirau.  Dictionnaire  provençal-français.  2  vol  grand  in-8<> 15  »» 

Jules  Cassînl,  Li   Var ai  de  l'Amour,  coumèdi  prouvençalo,  in-8° 3  »» 

Fabrc,  Lou  Siège  de  Cadarousso,  segui  dôu  Sernioun  de  Moussu  Sistre.  »  60 

«aîmbault,  li    Darbouso.  m-\1 3  50 

îh    aauvier,  Sant  Antôni  dis  Orto,  1  vol.  in-12,  avec  préface  de  Mistral  3  »» 

•r    Sorbier,  Charloun  e  Charloto,  coumèdi  prouvençalo,  in-12 »  50 

»»;.«  «a.¥ié  de  Fourviero,  Li  Patriarcho,  counferènci  biblico,  2  v..  8  »» 

maire  ;»        ^                              Lou  J5rès,  pastouralo,   1  vol.  in-12 1  50 

li    Astruc,  La  r)ian  senèsfro,  1  v.  in-32 150 

BatiHto  llounet,  Vido  d'enfant,  avec  trad.  d'Anfos  Daudet,  1  v.  in-12  ,  3  50 

K    Kîtter,  Recueil  de  35  lettres  de   Rounianille  à  V.  Duret,  1  v.  in-S».  2  »» 

n'arius  Boitrrelly,  Clgau  e  Cigalo,  1  vol    in-8° ^  3  50 

^aboly    Recueil  de  noëls  avec  les  airs  notés    et  l'accompagnement  par  F. 

'      SeaMÙ^,  nouvelle  édition,  grand  in-8' .^ /.  ')» 

l^l  jSTQuvè  de  Sabohj,  Pexjrol  e  Rounianille,  in-18 o  75 

_        Recueil  des  plus  anciens  noeis  provençaux,  airs  notés,  in-4'.. ..  7  50 

Bonaparte  Wyse,  Li  Piado  de  la  Prlncesso,  1  vol.  in-8-  carré. .,  . . .  15  a» 

«r  Koschnitz,  Grammaire  historique  de  la  langue  des  fehbres,  1  v.  m-12.  5  »» 

jr    liouinaniile,  Li  Copelan,  étude  de  mœurs  provençales,  1  vol.  in-12.  1  25 

__               j^is  Oubreto  en  vers,  avec  traduction,  1  v.  in-12 3  50 

Li  Conte prouvençau,  avec  trad.  1  v.  in-12, , 3  50 

Li  Nouvè  de  J.  Roumanille,  avec  musique  et  trad.  fr.  2  »» 

_               j^is  Entarro-chin.  édition  illustrée,  in-S". . .   ..^ 5  i»» 

Armana  prouvençau,  collection  complète  (1855-97)...  80  »» 

IVa  Fîladelfo,  Brumos  d'Autouno,  poésies  gasconnes,  1  vol.  in-8° 3-50 

F    1.  haîlan,  Lou  Gàngui,  oeuvres  complètes,  1  vol.  in-12 3  50 

Abbé  Bresson,  Santo  Estello,  dramo  prouvençau,  1  vol.  m-18 1  »» 

F    Mistral,  La  Rèlno  Jano,  tragédie  provençale  en  5  actes,  in-8'' 6  »» 

_.  Lou  Trésor  dôu  Felibrige,  dictionnaire  provençal-français, 

2  grands  vol.  in-4» 120  »> 

_           Mirèio,  poème  provençal  avec  trad 3  50 

_           Calendau,  avec  trad.,  format  elzévir 6»» 

—  Lis  Isclo  d'or,  avec  traduction,  format  elzévir 6  »» 

—  JN^er^o,  1  vol.  in-8°,  avec  traduction 5»» 

JiaTÎnian,  Grammaire  provençale,  in-12. i  50 

A    Mathieu,  La  Farandoulo,  nouv.  edit.,  1  vol.  m-18,  avec  trad 2  »» 

Marius  Girard,  Lis  Aupiho,  avec  trad.  franc.,    in-18 g  50 

_               La  Grau,  poésies  prov.  avec  trad  o  ùU 

F   «ras    Lou  Romancero  Prouvençau,  1  v.  in-12,  avec  trad.  et  airs  notés.  4  »» 

—  Li  Papalino.  nouvelles  provençales,  trad.  1  vol.  in-12  (épuisé).  10  »» 

—  Toloia.  poème  en  12  chants,  1  vol.  in-12  avec  trad 4  »» 

_        Lt  Carbounie,  poème  avec  trad.,   1  vol.  in-8* on 

li    l»îat.  Dictionnaire  français-occitanien,  2  vol.  grand  in-S" 30  w» 

jr.*  Monné,  Casau  drame  en  5  actes,  1  v.  in-8o. ...   3  5U 

M.  Baîmbauld,  Aguelo,  roman  provençal,  1  v.  in-8'^  . ... . . ...........  à  iA) 

Mad    «i.  «autier.  Brut  de  Caneu.  avec  préface  de  F.  Mistral,  in-12.. .  3  »» 

_                 Fe/o  6ianco,  poésies,  l  vol.  in-12 3  o 

^extiiis  Michel,  Long  dôu  Rose  e  de  la  Mar,  1  vol.  in-12 3  50 

Crousillat,  L'Eissame,  1  vol   in-12 • ^80 

ATieuon^  La  ville  et  le  Palais  des  Papes,  avec  22  gravures  et  un  plan.   .  2  >» 
jV^.  B.  —  Ajouter  25  c.  par  vol.  pour  recevoir  franco. 


A  R  M  A  N  A 


PROUVENCAU 


PÈR      LOU      BEL     AN      DE      DIEU 


1897 


ADOUBA     E     PUBLIGA     DE     LA     MAN     DI     FELIBRE 

Porto  joio,  soûlas  e  passo-tèms  en  tout  lou  pople  dôu  Miejour 

AN  QUARANTO-TRESEN  d6u   FELIBRIGE' 


AVIGNOUN 
ENGÔ    DE    J.     ROUMANILLE,     LIBRAIRE-EDITOUR 

49,    CARRIERO    DE  SANT-AGRIC6,   19 


ESGL.USSI 


Lou  1*  de  Febrié,  i'aura  un  esclùssi  anulàri  de  soulèu,  envesible  en  Avignoun. 
Lou  29  de  Juliet,  i'aura  un  esclùssi  anuîàri  de  soulèu,  envesible  en  Avignoun, 


FESTO     CHANJADISSO 


Cendre,  3  de  Mars. 
Pasco,  18  d'Abriéu. 
Rouguesoun,  24,  25  e  26  de  Mai. 
Ascensioun,  27  de  Mai. 


Pandecousto,  6  de  Jun. 
Ternita,  13  de  Jun. 
Fèsto-de-DIéu,  17  de  Jun. 
Avènt,  28  de  Nouvèmbre. 


LUNO  [MKCROUSO 


La  luno  d'Abriéu  ^que  fat  lou  lé  de  Mai. 

Luno  mecrouso, 

Femo  renouso, 
E  auro  que  sort  de  la  bruno^ 
Dins  cent  an  n'i'  aurié  trop  d'uno» 


TEMPOURO 

Mars 10,  12  e  13         |        Setèmbre 15,  17  e  1& 

Jun 27,  29  e  30        '        Desèmbre 15,  17  e  1& 

Lou  printèms  coumenço  lou  20  de  Mars  ; 
L'estiéu  coumenço  lou  21  de  Jun  ; 
L'autouno  coumenço  lou  22  de  Setèmbre  ; 
L'ivôr  coumenço  lou  21  de  Desèmbre. 

Trente  jour  an  Setèmbre, 
Abriéu,  Jun  e  Nouvèmbre  , 
De  vint-e-vue  n'i'a  qu'un  . 
Lis  autre  n'an  trento-un. 


LA     ROSO     DE    TÔUTI    LI    ,VÈNT 

OOUMPASSADO  PÈR  LOU  OAPITANI  NEGRÈU 
(DE  CEIRÈSTO)  ' 

UBA 


-^^«Sio 


ADRÉ 

Lauso^rUba,'  tèn-te  à  l'Adré: 
Lauso  lou  Mount,  tèn-te  à  la  Piano  ; 
Lauso  la  Mar,  tèn-te  à  la  Terro  ; 
Lauso  la  Franco,  e  tène  à  Prouvènço. 


Vr^ 


8Î 


AMER  PICON 


I  nom  «'AiBvr  AtrtMim. 


raM  t  «>  prtx 

KAISOIS  i  Ml 


■TNTRvWVr*:  i  i  PARIS  «t   LYON 


G.  JPICOM   ï>ère 

Chevalier  de  la  Légion  d'honneur  à  la  suite  de  l'Exposition  univerelle,  Paris  i81&. 
36  Médailles  et  récompenses  dÎTerses  aux  expositions 


A  l'exposition    universelle  de  paris  1889: 

3  Médailles  d'or  (la   plus  haute  récompense) 

(IIOR5$  CO.>ieOUR«) 

Membre  du  Jury  aux  Expositions  de  Lyon  iSM,  Bordeaux  i895,  Montpellier  i89&^ 
Président  du  Jury  du  Groupe  19 

I*ICO]^    «&    Oie,    Successeurs. 


MAISONS 

BONE    (Algérie) 

MARSEILLE 

ROUEN 

BORDEAUX 

PARIS  : 

LtTallois-Ferret 


Se  méfier  des  similaires 

vendus  dans  les  bouteilles  de  la 

MAISON  PICON 


Les  consommateurs  devront  de- 
mander un  AMER  PICON  ou  plus 
simplement  UN  PICON. 


ENTREPOTS 

PHILIPFEYILLI 
ALGER 

ORAN 
TUNIS 

LTON 


Xlxigmr  la  Bouieillm  authentiqum 


J  AN  VIE 

FEBRIÉ 

] 

ftîARS 

k 

W^ 

1 

'^^È^ 

^i 

« 

^^ 

^^^??^ 

N.  L.  lou3. 

à 6  0.  13  de  matin. 

N.  L.  Ion  lé,  k  8  0.  23  de  vèspre. 

N    L    Ion 

3.  k  0  0.  6  de  vèspre. 

P.Q.  Ion  10.  à  9  o.56de  vèepreJ 

P.  Q.IoqO. 

k7  0.  ?5  de  vèspre. 

P.   Q.  Ion 

11,  à  3  0.38  de  vèspre. 

F.  L.  loal8 

. à  8  0.  26  d«  vèsore. 

P.   L.  lonl 

•7,àlO  0.  20  de  vèspre. 

P.  L.  Ion  18.  à  y  0.  37  de  vèspre. 

D.  Q.  Ion  25,  à  80.  18  de  vèspre. 

D.  ti.  Ion  2 

4,  k3o.  33  de  matin. 

D.  Q,  Ion  25,  à  0  0.  9  de  vèspre. 

Li  jour  crèissoa  de  1  0.  6  m. 

Li  jour  crèisson  de  1  0  34  m. 

Li  jour  crèisdon  de  1   0.  54  m. 

1 
1    div. 

Jour  de  l'an. 

1  '  dil. 

S.  Ignàci,  ev. 
La  Candelouso. 

j 

dil. 

Sto  Antounino. 

2    diss. 

s.  Clar. 

2 

dim. 

2 

dita. 

s.  Semplice. 

3  i  DiM, 

Sto  Genevivo. 

3 

dim. 

S.  Blàsi 

3 

dim. 

CENDRE. 

4  '  dil. 

S.  Ferriôu. 

4 

Jij 

Sto  Jano. 

4. 

dij. 

S.  Gasimer. 

5    dim. 

B    Simeoun  de  la  coul. 

5 

div. 

Sto  Agueto 

5 

div. 

S.  Ambrôsi. 

6  1  dim. 

Ll  RÈi. 

6 

diss 

Sto  Doro. 

6 

diss. 

Sto  Couleio. 

7  !  dij. 

8   Lucian. 

7 

Dim. 

S.  Richard. 

7 

Dim. 

Sto  Perpètio. 

8  1  div. 

S.  Severin. 

8 

dil. 

S.  Ginous 

8 

dil. 

S    Jan-d.^-Diéu. 

9    diss. 

S.  Julian. 

9 

dim. 

S.  Jan  de  Mata 

9 

dim 

Sto  Frunceso. 

10    Dim. 

S.  Pau  l'erraito. 

10 

dira. 

Sto  Goulastico. 

10 

dim. 

Tempouro. 

11     dil. 

S.  Teodosi. 

11 

dij. 

S.  Adôufe. 

11 

dij- 

S.  Gre^'ôri. 

12    dim. 

S.  Gaspard. 

12 

div. 

Sto  Lali 

12 

div. 

S.  Masse  min. 

13    dim. 

^^to  Verounico. 

13 

diss 

S.  Dounin 

13 

diss 

Sto  Oufrasié. 

U  ;  dij. 

S.  Alàri. 

14 

Dim. 

S.  Valentin. 

14 

Dl.M. 

Sto  Matiéudo. 

15    div. 

8.  Bounel. 

15 

dil. 

S.  Quenin. 

15 

dil 

S.  Gesar  de  Bus. 

16    diss. 

S.  Ounourat. 

16 

dim. 

S.  Armentàri. 

16 

dim. 

S.  Abram 

17    DiM. 

8.  Aul6ni. 

17 

dim. 

Sto  Mariano. 

17 

dim. 

Sto  Rèino 

18    dil. 

Sto  Flourido. 

18 

dij 

S.  Flavian. 

18 

dij. 

S.  renie. 

»    dim. 

S.  Canut. 

19 

div. 

S.   Valié 

19 

div. 

S.  Jôusè 

)    dim. 

S.  Sébastian. 

2M 

diss 

S    Oùquèri. 

20 

diss. 

S.  Jouaquin. 

:    dij. 

Sto  Agnès. 

21 

Dim. 

S    German. 

21 

Dim. 

S    Benedit.           U 

:    div. 

S.  VincèQ. 

22 

dil. 

Sio  Isabello. 

22 

dil. 

ï^.  Afradasso  .      ] 

;    diss. 

S.  RamouQ. 

23 

dim 

S.  Raraoun. 

23 

dim. 

S.  Vitourin. 

\      DlM. 

8.  Boubièli. 

24 

dim 

S.  Matias. 

24 

dim. 

S.  Grabié 

0    dil. 

Counv.  (ieS.  Pau. 

25 

dij. 

S.  Aleissandre. 

25 

dij. 

ANOUNCIACIOUN     j 

i    dim. 

S.  Ansile. 

26 

div. 

S.  Nestour. 

26 

div. 

S.  Massemilian. 

:    dim. 

8.  Màri. 

27 

diss. 

Sto  Ounourino. 

27 

diss 

Sto  Natalio. 

s    dij. 

Sto  Gesario. 

28 

DlM. 

8.  Cassian. 

28 

Dim. 

S.  Ilarioun. 

1    div. 

S.  Goustant. 

29 

dil. 

S.  Msto 

<J  ^  diss. 

8to  Martino. 

30 

dim 

-.  Amadiéu. 

31  1  Dim. 

Sto  Marcello. 

_ 

31 

dim. 

8.  Benjamin. 

AMER  PIGON  I  AMAR  PICOUN 


ABRIÉU 

MAI 

JUN 

N.L.  Ion  2,  à  4  o.  32  de  matin. 

N.  L.  lou  16   à  8  0.  56  de  vfeipre. 

p.  Q.lou  8,  à  7o.  12  de  matin. 

P.  Q.  lou  iO,  à  8  0.  36  de  matin. 

P.Q.  lou  9,  à  9  0.   46  de  vèspre. 

P.L.  lou  14,  à  9  0.  41  de  vèspre. 

P.  L.  lou  17,  à  6  0.  34   de  matin. 

P.  L.  Ion  16,  à  2  0.  4  de  vèspre. 

D.  Q.  lou  21,  à  11  0.  33  d*  matin. 

D.  Q.  lou  23,  à  9  0.  57  de  vèspre. 

D.  Q    lou  23,  à  9  o.  44  de  matin. 
N.  L.  jou  31,  à  0  0.  35  de  vèspre. 

N.  L.  lou 29,  à  3  0.5  de  vèspre. 

Li  jour  crèisson  de  1  o.  40  m. 

Li  jour  crèisson  de  1  o.  18  m. 

Li  jour  crèisson  de  17  minuto. 

l 

dij. 

S.  Ugue. 

1 

diss. 

S.  Jaque  e  S.Felip. 

1 

dim. 

Sto  Lauro. 

2 

div. 

S.  Francés  de  P. 

2 

DlM. 

S.  Atanàsi. 

2 

dim. 

S  Marcelin. 

3 

diss. 

S.  Richard. 

3 

dil. 

La  Santo  Grous. 

3 

dij. 

Sto  Gloutiéudo. 

4 

DlM 

Passioun. 

4 

dim. 

Sto  Jano. 

4 

div. 

Sto  Mounico.j 

5 

dil. 

S.  Vincèns-Ferrié. 

5 

dim. 

Sto  Sereno. 

5 

diss. 

S.  Outat. 

6 

dim. 

S.  Prudèaci. 

6 

dij. 

S.  Jan  Porto  L. 

6 

DlM. 

Pandecousto. 

7 

dim. 

S.  Cxautié. 

7 

div. 

S.  Estanislau. 

7 

dil. 

S.  Nourbert. 

8 

dij. 

S.  Aubert. 

8 

diss. 

S,  Dresèli. 

8 

dim. 

S.  Medard. 

9 

div. 

Sto  Soufio. 

9 

Dm. 

S.  Gregôri. 

9 

dim. 

Tempouro. 

10 

diss. 

S.  Macàri. 

10 

dil. 

S.  Antounin. 

10 

dij. 

Sto  Félicita. 

11 

Dim. 

Rampau. 

11 

dim. 

S.  Maiôu. 

11 

div. 

S.  Barnabèu. 

12 

dil. 

S.  Jùli. 

12 

dim. 

S.  Brancàci. 

12 

diss. 

Sto  Oulimpo. 

13 

dim. 

S.  Marcellin. 

13 

dij. 

Sto  Glicèro. 

13 

Dim. 

Ternita. 

14 

dim. 

Sto  Ido. 

14 

div. 

S.  Pons. 

14 

dil. 

S.  Basile. 

15 

dij. 

S    Benezet. 

15 

diss. 

S.  Bounifàci. 

15 

dim. 

Sto  Moudèsto. 

16 

div. 

DiVÈNDRE-SANT. 

16 

Dim 

8.  Gènt. 

16 

dim. 

o.  Gèri. 

17 

diss. 

S    Lambert. 

17 

dil. 

S.  Pascau. 

17 

dij. 

Fèsto-de-Diéu. 

18 

Dm 

PASGO. 

18 

dim. 

S    Bernardin. 

18 

div. 

S.  Ouzias. 

19 

dil. 

S.  Apoulôni. 

19 

dim. 

Sto  Mariano. 

19 

diss. 

S.  Gervàsi. 

20 

dim. 

S.  Oufege. 

20 

dij. 

S.  Fèli. 

20 

DlM. 

Sto  Flourènço. 

21 

dim. 

S    Ansèume. 

21 

div. 

Sto  Estello. 

21 

dil. 

8.  Léufré. 

22 

dij. 

S.  Lounido. 

22 

diss. 

Sto  Julio. 

22 

dim. 

S.  Paulin. 

23 

div. 

S.  Jôrgi. 

23 

Dim. 

S.  Deidié. 

23 

dim. 

Sto  Agrevo. 

24 

diss. 

Sto  Vitôri. 

24 

dil. 

BOUGUESOUN. 

24 

dij. 

S.  Jan-Batisto. 

25 

Dim 

QUASIMODO. 

25 

dim. 

Sto  Mario  Jacobe. 

25 

div. 

Tresl.  de  S.  Aloi. 

26 

dil. 

b.  Glet. 

26 

dim. 

S.  Felip   de  Nèri. 

26 

diss. 

S.Dàvi. 

27 

dim. 

Sto  Zeto. 

27 

dij. 

ASCENSIOUN. 

27 

Dim 

S.  Adelin. 

28 

dim. 

S.  Vidau. 

28 

div. 

s.  Oulivié. 

28 

dil. 

B,  Irenèu. 

29 

dij. 

Sto  Gatarino  de  S. 

29 

diss. 

S.  Massemin. 

29 

dim. 

S.  Pèire  e  S.  Pau. 

30 

div. 

S.  Estrôpi. 

30 
31 

Dim. 
dil. 

S.  Fèli. 

Sto  Peirounello. 

30 

dim. 

S.  Lucide. 

AMER  PICON  I  AMAR  PICOUN 


JULIET 


p.  Q.  Ion  7,  k  1  0.  41  de  vèspre. 
P.  L.  lou  14,  à  3  o.  ^  de  matin. 
D.  Q.  ion  2^1,  k  3  0, 18  de  vèspre, 
N.  L.  lom  39,  k  4  o.  7  de  vèspre 

Li  jour  demenis.  de  57  m. 


1  ,ciij. 

2  div. 

3  diss. 
4:  Dm. 

Sldil. 

6  dim. 

7  dim. 

8  dij. 

9  div. 
IQ  diss. 

11  Dim. 

12  dil. 

13  dim. 
U   dim. 

15  dij. 

16  div. 

17  diss. 

18  DiM. 
l'J    .iil. 

20  iiim. 

21  dim. 

22  dij. 

23  div 

24  diss. 

25  DiM. 

26  dil. 

27  dim. 

28  -Jim. 
20   .lij. 

30  div. 

31  dis*. 


S.  Marciau. 
La  Vesitacioun. 
S.  Anatôli. 
IS.  Fourtunat! 
S.  Pau  de  Liss, 
Sto  Angèlo. 
Sto  Aubiergo. 
Sto  Isabèu. 
S.  Bres. 

jiN.-D.  de  Santa 
S.  Pio. 
S.  Ounèste. 
S.  Anaciet. 
S.  Bonaventuro. 
:S    Enri. 

jN  -D.  Dou  M.  C 
S.  Alésai. 
S.  Tournas  d'Aq. 
iS.  Vincèns  de  P. 
Sto  kargarido. 
ft   Vitou. 
StoMAdaleno. 
S.  Cassian. 
iSto  Crestino. 
iS.  Jaume. 
Sto  Ano. 
S.  Pantàli. 
lS.  Sanàri 
'Sto  Marto. 
8.  Loup. 
S.  German. 


AVOUST 


p.  Q.  lou  5,  k  6  0-  34  de  matin. 
P.  L.  lou  12,  k  2  0.  32  de  matin 
D.  Q.  lou  19,  à  8  0.  39  de  vèspre. 
N.  L.  lou  27.  k  3  0.  38  de  vèspre 

Li  jour  demenis.  de  t  o.  35  m, 


SETËMBRE 


P.  Q.  Ion  3,  k  11  o,22  de  matin. 
P.  L.  Ion  10,  k  2  0.  21  de  vèspre. 
D.  Q.  Ion  18,  a  0  o.  30  de  vèspre. 
N.  L.  lou  26.  k  1  0.  56  de  matin. 


Lijour  demenis.  de  1  o.  45  m, 


1 

DlM. 

S.  Pèire  encadena 

1  Idim. 

S.  Baudèli. 

2 

dil. 

8.  Estève. 

2jdij. 

S.  Agricô. 

3 

dim.  1 

Sto  Lidio. 

3 'div. 

S.  Aiôu. 

4 

dim. 

S.  Doumergue. 

4  idiss. 

Sto  Rousalio. 

5 

dij.    1 

S.  Ion. 

5    Dim. 

S.  Lôugié. 

6 

div. 

S.  Sauvaire 

6|dil. 

S.  Amable. 

7 

diss. 

S   Gaietan. 

7  Idim. 

S.  Autau. 

8 

Dim. 

S.  Justin. 

8   dim. 

N  -D.  de  Set. 

9 

dil. 

S.  Rouman. 

9   dij. 

S.  Veran. 

10 

dim. 

8.  Laurèn. 

10  ! 

div. 

S.  Pôuquerié. 

U 

dim. 

Sto  Rusticio. 

U  : 

diss. 

S.  Paciènt. 

12 

dij. 

Sto  Glaro. 

12 

Dim. 

Sto  Bono. 

13 

div. 

S.  Pourcàri. 

13 

dil. 

S.  Antounin 

14 

diRS. 

S.  Cbapôli. 

14  1 

dim. 

Ei»aunaraeB  de  la  Croni. 

15 

DtM. 

N.-D.   D'AVOUST. 

15: 

dim. 

Tempouro. 

16 

dil. 

S.  Ro. 

16 

dij. 

S.  Cournéli. 

17 

dim. 

S.  Jacinto. 

17 

div. 

S.  Lambert. 

18 

dim. 

Sto  Eleno. 

18' 

dics. 

Sto  Esteveneto. 

19 

dij. 

S.  Louis. 

19 

Dim. 

S.  Jenouvié. 

20 

div. 

S.  Bernât. 

20 

dil. 

S.  Eslàqui. 

21 

diss. 

S    Privât. 

21  i 

dim. 

S.  Matiéu. 

22   Dim. 

S.  Safourian 

22' 

dim. 

S.  Maurise 

23   dil 

S.  Sidôni 

23 

dij. 

Sto  Tèclo. 

24   dim. 

S.  Bourtoumiéu. 

24 

div. 

Sto  Stlabergo. 

25 

dim. 

S   Genèsi. 

25 

diss. 

S    Fermin. 

26 

dii. 

jS.  Zefirin. 

26 

Dim. 

S.  Ouzias. 

27  div. 

S.  Cesàri. 

27 

dil. 

S  Cosme  e  Damian. 

28   dis». 

S    Julian. 

28 

dim. 

S.  Ceran. 

29   DiM. 

!8.  Jaa  degoulàssi 

29 

(iim. 

S.   MlQUÈU. 

30  dil. 

Sto  Roso 

30 

dij. 

S.  Jlrome. 

31 

dim. 

1 

^S    Lazàri. 

AMEU  PICON  I  AMAR  PICOUN 


OUTOBRE 

NOUVÈMBRE 

DESÈMBRE 

i 

p.  Q.  lou  2,  à  5  0.  41  de  vèspre. 

p.  Q    Ioul,à8o.  46  de  matin. 

p.  L.  lou  8,  k  5  rt.  4  de  vèspre. 

P.  L.  lou  lO'  à  4  0.  51  de  matin. 

P.  L.  Ion  8,  k  9  0.  59  de  vèspre. 

D.  Q.  lou  16,  à  4  0.  31  de  yèspre. 

D.  Q.  lou  18,  h  9  0. 18  de  matin. 

D.  Q.  lou  17,  à  2o.  11  de  matin. 

N.  L.  lou  23,  à  8  0.   4  de  matin. 

N.  L.  lou  25,  à  11  0.37  de  matin. 

N.  L.  lou  23,  à  9  0.  29  de  Téspre. 

P.  Q.  Ion  30,  k  7  0.  36  de  matin. 

P.Q.  lou  30.  à  3  0.  24  de  yèspre. 

Li  jour  deraenis.  de  1  o.  44  m. 

Li  jour  demenis.  de  1  o.  23  m. 

Li  jour  demenisson  àe  20  m. 

l 

1          ! 
div.    iS.  Roumié. 

1 

idiL 

Toussant. 

1 

dim. 

S.  Aloi. 

2 

diss. 

Li  S.  Ange  gard. 

2 

dim. 

Li  Mort. 

o 

dij. 

Sto  Bibiano. 

3 

DlM. 

S.  Guprian. 

3 

dim. 

S.  Marcèu. 

3 

div.. 

8.:^avié. 

4 

dil.     'S.  Francés  d'As. 

4 

dij. 

S.  Chamas. 

4 

diss. 

Sto  Barbo. 

5 

dim.  !Sto  Tùli. 

5 

div. 

S    Zacarié. 

5 

DlM. 

S.  Sabas. 

6 

dira.  iS.  Evôsi. 

6 

diss. 

S.  Estève  (d'Ate). 

6 

dil. 

S.  Micoulau. 

7 

dij. 

S.  Baque. 

7 

Dim. 

S.  Eriiesti. 

7 

dim 

S  Ambrôsi. 

8 

div. 

Sto  Reparado. 

S 

dil. 

S.  Goufrèdi. 

8 

idim 

COUNCEPCIOUN. 

9 

diss. 

S    Danis. 

9 

dim. 

S.  Maturin. 

9 

dij. 

hto  Loucaio. 

10 

Dim. 

3.  Vergéli. 

10 

dim. 

S.  Just 

10 

div. 

Sto  Valiero. 

11 

dil. 

S.  Gastou. 

11 

dij. 

S.  Martin. 

11 

diss 

s.  Damàsi. 

12 

dim. 

S    Veran. 

12 

div. 

S.  Reinié. 

12 

DlM. 

Sto  Daniso. 

13 

dim. 

S.  Geraud. 

13 

diss. 

S.  Mitre. 

13 

dil. 

Sto  Lùci. 

14 

dij. 

S    Galist. 

14 

Dim. 

S.  Ru,  ev.    d'Av. 

14 

dim. 

^.  Nicàsi. 

15 

div. 

Sto  Terèso. 

15 

dil. 

S  Ougèni. 

15 

dim. 

Tempouro. 

16 

diss. 

Sto  Rousselino. 

16 

dim 

S    Ouquèri. 

16 

dij. 

S.  Ousèbi. 

17 

DlM. 

S.  Flourènt. 

17 

dim. 

S.  Agnan. 

17 

div. 

Sto  Oulimpo. 

18 

dil. 

S.  Lu. 

18 

dij 

Sto  Audo. 

18 

diss. 

S.  Gràci. 

19 

dim. 

S.  Gérard  Tenco. 

19 

div. 

Sto  Isabèu. 

19 

DlM. 

8.  Timouleoun. 

20 

dim. 

S.  Grapàsi. 

20 

diss. 

S.  Eimound 

20 

dil. 

8    B'ilougone. 

21 

dij. 

Sto  Oursulo. 

21 

Dim. 

Présent,  de  N.-D. 

21 

dim. 

8.  Toumas  1.  m. 

22 

div. 

Sto  Mario  Salomé 

22 

dil. 

Sto  Gecilo. 

22 

dim. 

S.  Ounourat. 

23 

diss 

S.  Tederi 

23 

dim. 

S.  Glemènt 

23 

dij. 

Sto  Vitôri. 

24 

Dim. 

S.  Maglôri. 

24 

dim. 

Sto  Fioro. 

24 

div. 

S.  Ives. 

25 

dil. 

S.  Grespin. 

25 

dij. 

Sto  Gatarino. 

25 

diss 

Calèndo. 

26 

dim. 

S.  Flôri. 

26 

div. 

Sto  Ddufino. 

26 

Dim. 

S.  Estève. 

27 

dim. 

S.  Salvian. 

27 

diss. 

S.  Sifrèn. 

27 

dil. 

S. Jan,  evang. 

28 

dij. 

S.  Simoun. 

28 

Dim. 

Lis  Avènt. 

28 

dim. 

Li  S.  Innoucènt. 

29 

div. 

S.  Narcisse, 

29 

dil. 

S.  Savourniu. 

29 

dim. 

S.  Trefume. 

30 

diss. 

S.  Lucan. 

30 

dim. 

S.  Andriéu. 

30 

dij. 

Sto  Gouloumbo. 

31 

Dim. 

S.  Gristôu. 

31 

div. 

S.  Sivèstre. 

AMER  PICON  1  AMAR  PICOUN 


ARMANA  PROUYEHCAU 


citourvico  FELiDiiErvco 

Vaqui  mai  un  an  d'escoula.  Un  de  mai  !  disié  lou  jouvènt  en  fasènt 
la  cambareleto.  Un  de  mens  !  respoundié  lou  vièi  en  brandant  la 
tèsto. 

Pèr  lou  Felibrige  lis  an  soun  rèn,  éli  passon,  eu  rèsto  e  fai  fïôri, 
e  degun  poudra  rèn  contro  eu. 

Au  mes  de  nouvèmbre  de  1895  se  tenié  un  Counsistôri  felibren  en 
vilo  de-z-Ais  à  l'ôucasioun  di  fèsto  Peiresciano.  Aquéu  Counsistôri 
fugue  présida  pèr  lou  Gaponlié  En  Fèlis  Gras  que  n'ôufriguè 
lapresidèncid'ounour  à  M.  Gaston  Paris,  dou  Goulège  de  Franco, 
vuei  membre  de  TAcadèmi  Franceso.  Aqui  se  legiguèron  li  discours 
de  recepcioun  di  nouvèu  majourau  Pau  Chassary,  nouma  en  ram- 
plaçamen  d*En  Louis  Roumieux.  e  de  Maurise  Raimbault,  nouma  en 
ramplaçamen  de  Liandre  Sardou.  Fugue  Arnaviello  que  respounde- 
guè  à  Chassary,  e  Jôusè  Huot  que  tenguè  lou  coumparant  à  Raim- 
bault. Lou  Cancelié  En  Pau  Mariéton  faguè  assaupre  que  mandariè 
soun  raport  sus  li  delimitacioun  e  li  raro  de  la  mantenènço  limousirio 
à  uno  autro  sesiho  dôu  Counsistôri. 

Vous  dirai  pas  tôuti  li  fèsto  que  nous  faguèron  li  bràvi  gènt  de- 
z-Ais  que  venguèron  nous  querre  à  la  garo  em'  un  v5u  de  tambou- 
rin de  mai  de  quarante  !  Que  dise  quaranto  ?  Eron  bessai  mai  de 
quatre-vint!  E  nous  acoumpagnèron  emé  li  musi'co  enjusqu'à  la 
coumuno,  ounte  Moussu  lou  Maire  Abram  e  tout  soun  Counsèu  mu- 
nicipau,  e  Moussu  lou  députa  Leydet,  nous  souvetèron  la  bènven- 
gudo  e  nous  éufriguèron  lou  vin  de  l'amistat.  D'aqui  s'anè  au  ban- 
quet ôufert  i  majourau  pèr  lou  bon  counfraire  En  L.  Constans,  prou- 
iessour  à  la  Faculta  di  Letro  de-z-Ais,  pièi  à  l'inauguracioun  dôu 
mounumen  de  Peiresc  —  lou  saventas  tant  avenènt  e  tant  bounias 
pèr  li  travaiadou  de  l'esperit.  Acô  fuguô  di  dins  li  discours  mai  que 
bèn  alisca  de  Moussu  Guibal,  président  dôu  coumita  di  fèsto  e  de 
Moussu  Gaston  Paris,  e  de  Moussu  lou  Maire  e  de  Moussu  lou  Dé- 
puta. A  la  vesprado  i'aguè  banquet  ôuficiau  ounte  lou  Gapoulié  pren- 
guè  la  paraulo  pèr  bèn  marca  que  tôutis  aquéli  fèsto  èron  degudo  à 
l'envanc  felibren;  qu'èro  bèn  un  majourau  dôu  Felibrige,  En  Tamisey 
de  Larroque,  qu'avié  buta  i'idèio  d'auboura  un  mounumen  à  Peiresc 
e  d'ôunoura  ansin  la  memôri  d'un  di  plus  ilustre  fiéu  de  Prouvènço. 


-  42  — 

Pièi  anerian  au  tiatre  ausi  la  galoio  pouësio  dou  paure  Marius  Bour- 
relly  :  «  Lou  Yergié  d'ôulivié  »  e  la  meravihouso  musico  que  Mèste 
Borel  de-z  Ais  i'avié  facho,  qu'acô  èro  bèn  adourna  e  religa,  musico  e 
paraulo  fasien  uno  obro  requisto  se  tenènt  d'un  bout  à  l'autre  bout, 
bèn  ensèn,  coume  la  coundorsoà  la  sebisso. 

Uno  mesado  après  erian  mai  enfèsto  :  La  plus  jouineto  di  fiho  de 
noste  regreta  Mèstre,  Janeto  Roumanille,  se  maridavo  em'un  jouine 
avignounen  Eimound  Jandrier,  chimisto  en  Americo.  Em'aco  i'aguè 
de  cansoun'n'en  vos?  Vès  n'aqui  !  E  chascun  disié  à  sa  façoun  liqua- 
lita,  e  lausavo  la  bèuta  de  la--jouveneto  nôvio,  aquelo  nauto  e  pou- 
derouso  artisto  que  fai  parla  lou  clavecin  coume  aegun  e  qu'a  espanta 
li  plus  grand  Maestro  d'aquésti  tèms.  Ço  que  siguè  toucant,  es  que  li 
nôvi  siguèron  benastruga  pèr  dous  pouèto  american,  lou  sôci  Thou- 
mas  Janvier  et  Gilder,  direitourdou  Ce^dury  magazine,  qu'èronesta, 
tôuti  dous,  lis  ami  de  Roumanille  e  que  dins  d'estrofo  requisto  souve- 
tavon  la  bènvengudo  à  la  chato  dôu  pouèto. 

E  pièi  cresès  que  quand  avèn  tasta  li  dra^èio  poudèn  coume 
aco  nous  n'en  desmama  tout-d'un-tèms  ?  Pèsqui  pas  !  Lou  23  de 
janvié  1896,  erian  mai  de  noço.  Maridavian  aqueste  cop  Na 
Mijo,  Mario  Girard,  rèino  bello  dôu  Felibrige,  emé  lou  pouèto 
Chechin  Gasquet  de-z-Ais.  Li  pouèto,  pecaire,  soun  pas  souvent 
çrespina,  mai  quand  lou  soun,  lou  soun  bèn,  e  poudèn  que  nous 
rejouï  quand  n'en  vesèn  un  coume  Gasquet,  noste  bon  counfraire, 
qu'atrovo  lou  paradis  sus  terro,  que  legira  la  pouësio  dins  lis  iue, 
que  manjaralou  pan  d'amour  sus  li  bouco,  e  viéura  sa  vido  dins  li 
bras  de  la  plus  bello  chato  de  Prouvènço.  Dequé  vous  dirai  mai  ? 
Que  lou  Gapoulié  En  Fèlis  Gras  ié  faguè  un  discours  à  la  coumuno  e 
li  maridè  felibrencamen  après  Moussu  lou  Maire  ?  Que  lou  Majourau 
reverendissime  Savié  de  Fourvieroié  faguè  uno  predicanço  requisto  à 
la  glèiso?  Que  li  soci  Gatarino  e  Toumas  Janvier  ié  faguèron  si  coum- 
plimen  emé  tôuti  li  majourau  e  li  felibre  mantenèire  de  tôuti  lis  es- 
colo  e  de  tôuti  li  mantenènço  dôu  mounde  felibren?  Que  si  damisello 
d'ounour  èron  la  chato  einado  dôu  Gapoulié,  Madamisello  Angèlo 
Gras,  escarabihado  coume  un  pinparin  adournado  de  tout  l'enfantou- 
lige  de  si  quinge  an,  e  Misé  Rolland  dins  touto  la  bèuta  de  si  vingt 
an?  Nàni,  vous  countarai  pas  tout  aco  pèr  lou  menu  ;  fauguè  très 
numéro  de  VAiàli  pèr  dire  aquéli  causo,  e  poudrés  li  legi  e  vous  n'en 
coungousta  dms  aquéu  flame  journalet. 

Lou  6  de  Mai  se  tenien,  coume  à  l'acoustumado,  à  Toulouso  li  Jo 
Flourau  de  l'Escolo  Moundino  que  lou  bon  felibre  Bacquié-Fonade 
n'en  tèn  l'estèvo  tant  valentamen. 


—  13  — 

Dins  lou  courrènt  dôu  mes  de  Jun  s'es  tengudo  à  Scèus  la  sesiho 
annalo  di  Felibre  de  Paris,  souto  la  presidènci  de  Moussu  Leygues, 
qu'es  un  encian  inenistre.  I  Jo  Flourau  d'aquéli  fèsto,  es  noste  E. 
Jouveau  d'Avignoun  qu'a  davera  la  proumiero  joio  de  pouësio,  e  es 
H.  Bouvet,  peréu  d'Avignoun, qu'a  davera  lou  proumié  près  de  proso. 

A  Mount-Pelié,  l'Escolo  dôu  Parage,  souto  l'aflatdéu  Sendi  Messino 
e  di  valent  Majourau  Arnavielle  e  Marsal,  a  donna  de  Jo  Flourau 
que  soun  esta  brihantamen  segui  e  que  li  joio  n'en  soun  estado  da- 
verado  pèr  H  felibre  vengu  di  quatre  caire  dôu  Miejour. 

En  fin  finalo  s'es  facho  nosto  voto  de  la  Santo-Estello,  lou  26  de 
Juliet,  i  Sànti-Mario.  Lou  dissate,  qu'èro  la  vèio,  fuguèron  reçaupu  à. 
la  garo  En  Frederi  Mistral  e  en  Fèlis  Gras  lou  capoulié,  pèr  Moussu 
lou  Maire  di  Santo  e  lou  baile  Folcô  de  Barouncelli  em'  uno  troupe 
de  gardian  à  chivau  aguènt  chascun  en  croupo  uno  gènto  prouven- 
çalo.  E  quand  Folcô  aguè  legi  lou  coumplimen  de  bènvengudo  la. 
cavaucado  au  son  de  la  musico  faguè  si  viravôuto  e  si  trapejado  fa- 
randoulanto  sus  la  sablèio  e  dins  la  sansouiro  jusqu'à  la  mar.  Lende- 
man  i'aguè  abrivado  de  biôu  e  courso  de  batèu,  pièi  sesiho  dôu  Coun- 
sistori  ounte  fugue  elegi  Pèire  Bertas  felibre  majourau  de  Marsiha 
en  ramplaçamen  dôu  paure  Marins  Bourrelly.  Fuguèron  nouma  mes* 
tre  en  gai-sabé  :  1^' Maurise  Raimbault,  felibre  majourau  de  Cano; 
Louis  Astruc,  felibre  majourau  de  Marsiho  e  F.  Garbier,  felibre  man- 
tenèire  de  Cano.  Enfin,  en  counsideracioun  de  l'auto  ajudo  que  nous 
preste  sèmpre  de  sa  sapiènci  e  de  sis  obro  requisto,  Moussu  Gilder, 
direitour  de  la  Revisto  Le  Century  Magazine  de  New-York,  fugue 
Douma  sôci  dôu  Felibrige.  Fugue  remandado  à  uno  autro  sesiho  la 
recepcioun  de  En  Ghapôli  Guillibert,  que  dévié  faire  l'éloge  de  soun 
predecessour  en  Ansèume  Mathieu. 

Pièi  s'anè  au  banquet  Sant-Estellen  que  fugue  présida  pèr  li  dos 
rèino  de  la  fèsto,  douço  e  avenènto  dono  Lileto,  coumtesso  de  Ba- 
rouncelli e  gènto  e  t'raciouso  dono  Peyroun,  maiiesso  di  Santo.  Lou 
YOt  dôu  capoulié  aqui  fugué  coumpli  :  i'avié  que  de  felibre  à  taulo, 
bessai  uno  cinquanteno,  e  tôuti,  coume  i  proumié  téms  dôu  felibrige, 
tenguèron  dins  si  man  lacoupo  santo  e  se  i'abéurèron  piousamen  dôu 
vin  dous  cop  benastru  :  Uno,  qu'èro  lou  vin  Sant-Estelien,  l'autro, 
que  venié  di  vigno  de  Fino-Roco  de  Gastèu-N5u-di-Papo,  vigne  re- 
counstituïdo  sus  lou  mume  coulet  que  lou  papo  Glemènt  V  avié 
planta  si  sèt  cent  setanto  sèt  maiôu  de  mourvèdre. 

Pièi  anerian  à  la  courso  de  bi6u  de  la  manado  de  Folcb  de  Baroun- 
celli. I'aguè  proun  coucardo  derrabado  de  la  bano  dÔ4i  biôu,  mai  la 


—  ^4  — 

coucardo  de  25  franc,  semoundudo  pèr  lou  felibrige,  degun  pousquè 
l'adurre  i  rèino  de  la  fèsto,  e  lou  bèu  hiou  que  la  pourtavo  entre  si 
dos  bano  pounchudovirado  en  goubelet,  la  porto  encaro  dinsla  p?lun. 

Pièi  quand  lou  soulèu  trecoulè  dins  la  mar,  nàutri  s'envèngue- 
rian  ravi. 

S'es  créa  uno  nouvelle  escolo  felibrenco  à  Mount-Segur,  mante- 
nènço  de  Lengadô.  Vès-eici  la  letro  que  ié  mandé  lou  Gapoulié  pèr 
benastruga  li  nouvèus  escoulan  : 

Mi  bèu  e  valerous  jouvènt, 

Vàutri  que  sias  l'amo  di  païs  de  Fouis  e  de  Counserens,  acampas-vous 
souto  li  flamo  roujo  e  or  de  la  bandiero  felibrenco,  e  que  d'en  aut  di 
barri  de  Mount-Segui,  vosto  escolo  clame  e  prouclame  quesoun  retrou- 
vado  li  lanço  bèn  pounchudo  e  lis  espaso  uiaussanto  di  comte  de  Cu- 
menge  e  de  Fouis 

Lou  Gapoulié  saludo  l'EscoIo  de  Mount-Segur  e  embrasse  tôuti  11  fraire. 

F.   G. 

En  foro  de  tôutis  aquéli  fèsto  e  acamp  ôuficiau  dou  Felibrige.  un 
roudelet  d'ami  de  la  Causo  e  de  filoulogo  distingui,  an  tengu,  lou  22 
de  setèmbre,  un  Coungrès  en  Avignoun,  qu'avié  pèr  Président  d'ou- 
nour,  Frederi  Mistral  e  Fèlis  Gras,  capoulié.  La  toco  d'aqueste 
Coungrès  èru  de  revendica  l'ensignamen  de  la  lengo  prouvençalo  dins 
lis  escolo  en  même  tèms  que  l'ensignamen  dôu  francés  pèr  lou  biais 
dôu  prouvençau,  e  peréu  d'afourti  lou  dré  e  lou  devé  qu'an  li  predi- 
caire,  à  la  cadiero,  e  lis  elegi  dôu  pople,  à  la  tribuno,  de  parla  la 
lengo  prouvençalo,  sènso  que  degun  atrove  à  ié  redire. 

Quau  vous  a  pas  di  qu'aquéli  très  moucioun  bèn  naturalo,  ispi- 
rado  pèr  l'amour  qu'avèn  de  noste  pople  miejournau  e  pèr  lou  mai 
pur  pairioutisme,  an  fa  brama  coume  d'auco  li  testoulas  de  Paris 
emai  quàuqui  foutrau  de  prouvinço  que  prenon  à  ti  tout  ço  que  se 
fai  sènso  éli  e  en  toro  d'éli. 

Mai  noun  s'es  fa  cas  d'aquéli  bramaire  que  soun  amoundaut  dins 
Paris  coume  d'ase  dins  un  canié,  e  li  moucioun  di  saberu  fraire 
Savinian  e  Téoufile,  li  paraulo  ardènto  dôu  Majourau  Arnavielle,  e 
i'elouquènto  charradisso  dôu  Paire  Savié  de  Fourviero,  e  li  paraulo 
de  l'abbat  Imbert,  an  ôutengu  li  picamen  de  man  de  toute  l'assem- 
blado. 

Entre-tèms  an  pareigu  li  libre  e  broucaduro  que  veici  e  que  lis 
autour  an  bèn  vougu  nous  semoundre  : 

Septen  pèr  \a  Faidito,  de  Charles  Ratier,  à  Agen. 

Charradisso  i  Martegau,  de  Louis  Hugues,  à  Marsiho. 


—  15  — 

L.iiu  i..urheto,  pouësio,  pèr  A.  Artozoul  de  Carcassouno. 

Li  Pichot  Mias,  pouësio,  pèr  Emilo  Brunet,  à  Nimes. 

Li  Pastissoun  de  la  Mariano,  nouvello,  pèr  Paul  Martin,  de 
Marsiho. 

Armajia  poupulâri  dei  bastidoun  e  cahanoun,  pèr  lei  Troubaire 
de  Marsiho. 

La  Grèvo  di  Pegot^  pèr  F.  Garbier,  vaudevilo  jouga  au  tiatre  de 
Cano  : 

Que  fagon  grève  li  pegot  ! 

Zôu  !  à  la  grève  ausse  meun  got  ! 

Deuble  preufié  n'auren  ansin  : 

Garbier  fara  de  vaudevilo, 

E  rUmanita.  bèn  tranquilo, 

Gaminara  sènse  agassin  !  (F.  Gras). 

La  question  des  cours  d'Amour,  traduit  de  Crescini,  par  A.  Martel. 

VAnnada  Lemouzma,  annuàri  pèr  1896. 

Tamho  rinado^  pouësio,  pèr  A.  Richier,  de  Cano. 

Souilei  hîèle^  proso,  dôu  majourau  E.  Planchud,  de  Fourcauquié. 

Tant  vailajarro  an  pous^  segui  di  Retrobo,  pouèmo,  dôu  majou- 
rau L.  Astruc,  de  Marsiho. 

Li  joiOy  pouësio,  pèr  Pau  Grangier,  de  Cano. 

Petit  i\ja7iuel  du  bon  félibre  limousin,  à  Brives. 

Eloge  d'En  Liandre  iSardoii,  pèr  M.  Raimbault,  emé  la  responso 
de  En  Jôusè  lluot,  de  Marsiho. 

Mount'Segur,  revisto  mesadiero  di  felibre  di  pais  de  Fouis  e  de 
Lauragués. 

Li  Darbouso,  pouësio,  pèr  Maurise  Raimbault,  de  Cano. 

Flour  de  Brousso^  bèu  voulume  de  pouësio,  pèr  A.  Vermenouze, 
d'Aurillac. 

Loti  Rose,  pouèmo,  en  vers  blanc  de  Frederi  Mistral,  pareigu  dins 
la  Nouvelle  Revue  de  primo-abo''d,  e  pièi  en  voulume,  à  Paris. 

Li  Rouge  dôu  Miejour,  rouman  istouri  de  Félis  Gras,  a  pareigu  de 
primo-abord  latraducioun  angleso,  facho  pèr  nosto  sôci  dono  Gâta- 
rino  Janvier,  encô  de  Appleton,  à  New-York  (Estat-Unis,)  proumiero 
edicioun  ;  pièi  à  Loundro  (Anglo-Terro),  encô  de  Heinemann,  se- 
goundo  edicioun,  e  tresenco  edicioun  enco  dou  même  libraire;  pièi 
a  pareigu  la  traducioun  franceso  dins  Ion  journau  Le  Temps,  de  Pa- 
ris; enfin  a  pareigu  l'edicioun  franco-prouvençalo,  encô  de  Rouma- 
nille,  editour  en  Avignoun. 


—  16  — 

Nouvello  edicioun  dou  Siège  de  Cadarousso,  segui  dôu  Sermoun 
de  Moussu  Sistre,  em'un  avans-prepaus  de  Roumanille.  Avignoun, 
Roumanille,  editour. 

Acabaren  aquesto  Crounico  en  saludant  esmôugu  li  cros  encaro 
atura  de  fres  de  dous  bon  felibre  majourau  que  la  malo-mort  venguè 
querre:  En  Marins  Bourrelly,  mort  à  Marsiho,  lou  14  de  mars;  Jùli 
Cassini,  mort  en  Avignoun,  lou  8  d'avoust,  e  Louis  Tombarel,  mort 
à  Castèu  Reinard.  lou  30  de  mai.  Que  la  terro  garde  sis  os,  nàutri, 
toustèms  n'en  gardaren  la  memôri  ! 

E  que  la  mort  noun  retrobe  de  long-tèms  sa  daio  e  sis  enchaple. 

FÈLIS    DE    BOUSCARLO. 


LA  MARGARIDO 

Passave.  Une  margarideto, 
Doulènto  coume  un  cor  dubert, 
S'escoundié,  quasimen  souleto 
Dins  lou  bos  verd. 

lé  diguère  :  —  Perqué,  ma  belle, 
0  serre  dôu  grand  iéli  blanc, 
Esceundre  ansin  toun  rai  d'estelle 
Teut  tremeulant  ? 

Me  respeundè  :  —  Galant  troubaire, 
La  fleus  fai  pas  tout  ce  que  vôu  ; 
Me  tène  esceundudo,  pecaire, 
Pèr  ce  qu'ai  pôu 

Que  la  chate  de  la  bastide 
Me  cueie  en  cantant  sa  canseun, 
E  que  la  paure  margarido 
lé  digue  neun  ! 
Paris,  28  de  setèmbre  1896.  clovis  hugurs. 


Au  mai  la  passioun  es  grande,  au  mai  la  resoun  es  pichoto. 


—  17  — 
LI  SECRET  DI  BÈSTI 

A   MOUN   AMI    A.    MaRIANI 

En  tafurant  dins  la  biblioutèco  de  Carpentras  me  toumbè  souto 
man  un  manuscri,  pas  d'aco  tant  vièi  (tout  au  mai  de  la  proumiero 
mita  dôu  siècle  XVI),  ounte  atrouvère  un  escachoun  d'istourieto 
proun  curiouso.  D'ounte  prouvèn  aquéu  recuei,  que  lou  crese  iné- 
dit? Belèu  bèn  dôu  founs  Peyresc,  qu'a  countribui,  se  saup,  à-n-en- 
richi  mai-que-mai  la  biblioutèco  inguimbertino.  Dintre  li  conte  e  li 
fablèu  dôu  manuscri  carpentrassen,  quand  me  parlas  di  causo  !  se 
n'en  capito  un  qu'a  raport  au  famous  vin  o  elissir  de  Coca,  remés  en 
vogo  pèr  Mariàni.  Ço  que  provo  un  cop  de  mai  que  de  causo  que  i'a, 
counsiderado  vuei  coume  de  bèlli  descuberto,  soun  estado  autre- 
tèms  talamen  couneigudo  que  soun  passado  en  conte.  Veici,  pèr 
coupa  court,  aquéu  fablèu  de  la  Coca  —  qu'es  entitoula  Li  secret  di 
Bèsti. 

Un  jouine  bouscatié  s'enanavo  uno  fes  coupa  de  fardo  dins  lou  bos, 
quand,  tout-d'un-cop,  brin  !  bran  !  entendeguè  alin  coume  s'esclapa- 
von  de  branco,  tau  que  pourrie  lou  faire  quauque  gros  bestiaras  que 
dintre  la  fourèst  se  durbirié  camin. 

Lou  droulas,  esfraia.  s'escoundeguè  lèu-lèu  dins  la  borno  d'un 
aubre,  d'un  grand  aubre  cura  que  se  trouvavo  aqui,  sus  lou  bord 
d'un  lauroun;  e'm'aco,  pan  1  testejèron,  sourtènt  dou  bos  l'un  après 
l'autre,  un  Lioun,  un  Léupard  em'un  orre  Croucoudile.  Qu'aquéu 
lauroun,  parèis,  ère  lou  rode  ounte  venien  béure.  tôuti  li  jour, 
aquéli  bestiàri  ;  e,  quand  avien  begu,  fasien  entre  éli  la  charrado,  se 
counfisant  ço  que  sabien  sus  li  secret  de  la  naturo. 

Adounc  lou  Lioun  digue  : 

—  S'a  iMadrid,  peravau^  avien  un  sourgènt  linde,  inagoutable 
coume  aquest,  riscarien  pas  de  rebouli  de  la  set,  pas  verai  ?  coume 
fanaquestan,  emé  la  secaresso  espetaclouso  que  ié  règno.  E  pamens 
se  sabien  eiçô  !  Sus  la  Plaço  Majeur  i'a  'no  grosso  graso  au  mitan  :  éli 
D'aurien  qu'à  l'eigreja  e  un  eissour  n'en  gisclarié  bèn  talamen  mera- 
vihous,  que  n'i'  aurié  proun  pèr  abeura  tout  Madrid  emai  la  Gastiho  ! 

—  Ah  !  macarin  !  digue  lou  Léupard,  se  sabien  !  E  la  rèino  d'Es- 
pagno,  qu'es  dins  lou  lié  despièi  nôu  an,  que  manjo,  béu,  tranquèlo, 
coume  uno  gènt  gaiardo,  e  que  pamens  langouiro  e  toumbo  en  se» 

2 


—  18  - 

carié,  anequelido,  blanco,  coume  se  n'avié  plus  un  degout  de  sang 
rouge  !  l'aurié  pamens  qu'à  regarda  souto  soun  lié,  de  la  pauro  damo, 
e  en  aubourant  un  maloun,  aurien  lèu  vist  l'encauso,  labouminablo 
encauso  de  soun  estransiduro.  — 
Lou  Groucoudile  à  soun  tour  digue. 

—  ETEnfanto,  aquelo  bello  e  destourtunado  princesso  qu'a  tant  un 
marrit  estouma  !  Pou  plus  lèn  digeri  e  tau  que  la  soustèngon  emé 
de  bouioun  de  granouio...  Mai  cresès  pas  que  lèu  sarié  revi^^coulado, 
se  bevié  quauque  pau  d'aquéu  bon  elissu'  qu'eila  au  Pérou  noumou 
Coca  e  que  iéu,  dins  lou  viage  qu'en  Americo  antan  tai^uère,  ai 
pouscu  juja  sa  vertu  ?  — 

E,  aguènt  ahrga  coume  aco  si  secret,  li  très  bestiàri  tourna-mai 
s'encafournèron  dins  lou  bos.  Mai  noste  bousqueiroun,  que  n'èro  pas 
un  darnagas,  regagné  tout-d\in-lèms  sabôri,  e  garniguè  sa  biasso,  e 
se  gandiguè  vers  1  Espagno.  E'm'acô,  lou  coulègo,  uno  fes  à  Madrid, 
anè  se  passeja  sus  la  Plaço  Majour,  e  s'aflatè  di  roudelet  ounte  lis 
orne  en  ganachant  prenien  lou  fres  souto  lis  Arc  E  just'  aquéli  pàuri 
gènt  èron  en  trin  de  piegemi  sus  la  grando  carestié  d'aigo  que  de- 
soulavo  lou  pais. 

E  ié  venguè  lou  bouscatié  : 

—  Ah  1  bèn,  iéu,  se  quaucun  me  v5u  assegura  cent  milo  reiau 
d'argent,  iéu,  messies,  vous  fau  bon  de  faire  sourgenta,  aqui  au 
mitan  de  la  plaço,  uno  t'pnt  d'aigo,  caspitello  !  pèr  abéura  tout 
Madrid.  — 

Mai  de  qu'  aguè  di  aqui  !  Tout-d'un-tèms  l'envirounon,  l'aduson 
au  palais  reiau;  e  lou  drôle,  ma  fisto,  à  la  fàci  dôu  rèi,  ié  renouvello 
soun  prepaus. 

—  Auras  li  cent  milo  reiau,  adounc  ié  fai  lou  rèi  d'Espagno,  se  fas 
^o  qu'as  proumés  de  taire  Mai  soulamen,  aviso-te  :  s'as  menti,  pos 
coumta  d'avé  cent  cop  de  nèrvi. 

—  Es  entendu,  digue  lou  droIe.  Sire,  veici  l'estiganço  :  voulès 
■d'aigo  ?  dounas  ordre  que  vagon  eigreja,  sabès?  lou  marrô  de  pèiro 
qu'es  au  mitan  de  la  plaço.  — 

Lou  lèi  t'ai  auboura  la  graso,  e,  moun  ami  de  Dieu  !  veici  qu'un 
sourgènt  d'aigo,  qu'aurié  alimenta  quau  saup  quant  de  moulent,  gis- 
clo  subran  dôu  sou,  un  sourgènt  d  aigo  vivo,  lalamen  pboundouso 
que  li  regolo  di  carrieio  n'en  soun  negado  en  rèn  de  tèms.  Touto  la 
vilo  es  tretoulido  A  plen  de  man  e  d'escudello  lou  pople  béu  en  s'a- 
«îourrant.  E  lou  rèi,  encanta.  tai  coumta  au  bousqueiroun  li  cent 
«niio  bèu  reiau.  E  pièi  ajusto  en  souspirant  : 


—  19  - 

—  Pousquèsses-ti,  moun  orne,  reviéuda  tant  eisadamen  nosto 
;eialo  e  caro  espouso,  que  s'entre-seco   dins  soun  lié! 

—  Sire,  lespond  lou  boujarroun,  hùu  !  rèn  noun  m'es  tant  facile, 
36  plais  à  Vosto  Majesta  de  me  baia  pèr  recoumpènso  lou  titoulet  de 
^rand  d'Espagno. 

—  L'auras,  digue  lou  rèi.  Vène  lèu,  bel  ami,vène  sauva  la  rèino.  — 
Tant   fa,  tant  va.   Lou   menon  à  la  chambro  reialo.  Lou  bousquei- 

roun  espincho  souto  lou  lié  de  la  rèino,  e  : 

—  Tenès  !  dis,  levas  aquéu  maloun  que  bado  .. 

Aubouron  lou  maloun  e,  agrouva  dessouto,  van  vèire,  que  fai 
orre!  un  grapaud  sabalié  que  seinl'lavo  un  esclop.  Èro  eu  que  d'es- 
coundoun  ^.ipavo  lou  sang  de  la  rèino. 

Pan  !  d'un  cop  d'aiabardo  traucon  lou  tiro-graisso.  La  rèino  en 
quàuqui  jour  revèn  à  visto  d'iue.  E  fan  lou  drôle  «  grand  d'Es- 
pagne. » 

E  lou  rèi  ié  vèn  tourna-mai  : 

—  Ami,  veritablamen  siés  un  ome  estraourdinàri  !  Mai,  tè,  escouto 
que  te  digue  :  à  ma  telicita,  o,  metriés  lou  coumoulun,  se  tu  sabiés 
quauque  remèdi  pèr  adouba  l'estouma  de  nosto  carissimo  Enfanto, 
que,  pecaire,  pou  plus  supourta  rèn  de  rèn,  senoun  lou  bouioun  de 
granouio. 

—  Sire,  digue  lou  jouve,  tambèn  poudrié  se  faire  que  la  garigues- 
sian  !  Soularuen.  Maje&ta,  ac6 's  d'un  près  mai-que-mai  aut... 

—  Demando,  lou  rèi  digue,  lou  près  que  te  tara  plesi,  e  l'auras, 
ma  paraulo  '.  basto  que  garigues  l'Entanto. 

—  Eh  1  bèn,  faguè  lou  bousqueiroun,  vole,  se  la  garisse,  espousa 
vosto  tiho. 

—  Garisse-la,  e  te  l'acorde...  Lèu,  lèu,  dequé  fau  faire? 

—  Sire,  mandas  au  Pérou  uno  di  caravello  vostro.  Qu'aqui  se  i'a- 
chabigon  un  elissir  qu'apellon  lou  i<  Vin  à  la  coca  »,  e  me  n'en  dires 
de  nouvelle.  — 

Patin-patou,  van  au  Pérou  querre  la  liqueur  preciouso.  La  jeuino 
princesse  n'en  béu.  E  tant  l'alrovo  deleitablo  que  l'apetis  vous  ié 
revèn  e,  rèn  de  tèms  après,  b'escarrabiho  coume  un  lende. 

Voulountouso,  tambèn,  dounè  sa  mari  au  bousqueiroun,  au  cres- 
pinadebousqueiroun  qu'une  fesmar'iila  ceunlè  coume  avié  deçaupu, 
dins  lou  bos,  €  li  secret  di  bèsti.  »  E,  en  memori  de  la  coca,  lou  gros 
'e.  ert  anlibiéu  que  n'i'avié  après  l'usage  fugue  nouma  cocadrilie  (dou 
:î;  A  perouvian  coca  e  dôu  prouvengau  driha,  que  vèu  dire  «  èstre 
uL'gre  •>),  d'ounte,  pèr  estroupiadure,  s'es  fa  plus  tard  croucoudlle, 

F.    MISTUAL. 


—  20  - 

LI    GRANOUIO 

A  la  vesprado  e  quand   la  luno  dono 
Dins  la  palun  e  si  canèu, 
Si  sause  que  fielon  de  nèu, 
Sus  la  tèstodi  courbo-dono, 
Dequé  barjas,  granouio,  au  mes  d'abriéu, 
Lou  pitre  au  fres  sus  lis  erbo  dôu  riéu  ? 

0  ventre  fia  de  figo  pendouleto, 
0  closco  esquichado  en  cruvèu 
Que  n'a  quasi  ges  de  cervèu 
Pèr  meseioun,  o  verdouleto, 
Mourre  breca,  dequé  barjas  ansin 
Sus  un  mouloun  de  sagno  pèr  couissin  ?"■ 

«  Bre-ke-ke-ke,  ko-a  !  fan  li  granouio  : 
Ço  que  barjan  dins  li  fangas, 
Demando-lou  dounc,    bedigas, 
A  l'espino-bè  que  farfouio 
Dins  li  creissoun.  De  nacre  gravata, 
Lou  mignot  porto  espaso  à  soun  cousta». 

«  Te  lou  diran  li  vesin,   li  vesino  ; 
La  damisello  di  sourgènt, 
Lou  veiroun  escaia  d'argent 
Emé  taiolo  cremesino  ; 
L'escaravai,  perla  que  nado  en  round, 
Viro,  reviro,  e  pièi  subran  s'escound. 

t  Te  lou  dira  la  locho  moustachudo. 

La  pauro  vestido  de  dôu 

S'aviso  vuei  de  mètre  au  cou, 

Souto  sa  barbeto  pounchudo, 

Très,  quatre  tour  de  cadeneto  en  jai.. 

Es  rèn,  un  fum,  e  pamens  acô  vai. 


-  21  — 

*-«  Umble  bèbèi  lou  jai  de  la  mesquino  ! 
Vai  vèire  alor,  dins  li  roumias, 
Lou  lesert,  quand,  lou  bounias 
Au  soulèù  espandis  l'esquino, 
Assadoula  de  calour.  Pèr  bèbèi, 

*Éu,  l'ufanous,  a  mes  mantèu  de  rèi. 

«  Ah  !  mis  ami  de  Dieu  !    Quento  esquinasso 
Emperletado  !  Noun  jamai 
Li  fado  n'an  brouda  de  mai 
Espetaclouso  !  Pèr  tirasse 
Aqnéu  mantèu  reiau,  vous  a  'no  co 
"  Que  fai  frou-frou,  e  longo  coume  acô. 

«  Es  pas  de  crèire.  Aro,  se  vos,  escouto 
Aqai,  dairié  lis  aubrespin 
Que  flourisson  long  dôu  camin, 
Lou  brun  viôulounaire  di  mouto. 
-  Mèste  grihet,  rasclant  l'alo,   brusis 

En  un  -cri-cri  que  de  pertout  s'ausis. 

«  S'ausis  peréu   lou  voun-voun  dis  abiho, 
Lou  rounfle  di  tavan  courous 
E  lou  siblet  di  mouissau  rous  ; 
S'ausis  bresiha  laucelibo. 
Lou  sarraié,  bagna  pèr  l'aubo  en  plour, 
Limo  soun  ferre,  e  poutouno  li  llour. 

«  N'avèn  proun  di  ;  que  rén  de  mai  s'apounde. 

Es  la  voto  dôu  mes  d'abriéu, 

La  fèsto  de  tout  ço  que  viéu  ; 

E  novi  di  noço  dôu  mounde, 

Nous  fasèn  bèu  pèr  li  nùvio  ;  metèn 

Nôsti  bèbèi  ;  siblan,  barjan  countènt.  » 

LOU     FELIBHE  DI  TAVAN. 


^e  la  bono  voulounta  sufisié,  li  paure  anarien  en  carrosso. 


—  22  — 
LOU  GIBOUS  D'AVIGNOUN 

Quau  noun  counèis,  en  Avignoun  Reinalet,  lou  pichot  gibôus  es- 
carrabiha  coume  un  len^ie,  que  fai  lou  coumés,  lou  foutougrafe,  loi 
vendèire  de  contro-naarco  i  tiatre  e  même,  au  lèms  di  voto,  lou  cou^ 
mique  de  cafè-councert  ! 

Un  vèspre  d'ivèr,  que  fasié  uno  fre  de  chin,  uno  biso  que  vous 
coupavo  lou  mourre,  Reinalet,  sus  lou  cop  demiejo-niue,  en  sourtènl 
dôu  café,  anè  pica  à  la  porto  de  Jaufret  soun  coulègo,  e  ié  cridè  : 
«  Jaufret!  Jaufret  !  lèvo-te  lèu  !  fau  que  me  rendes  un  service  d'ami  !  ) 

Jaufret,  recouneissènt  la  voues  dôu  gijjous,  se  lèvo  esfraia,  passo 
si  braio  e  davalo  lis  escalié  à  cha  quatre  en  iasènt  li  tacheto.  E  quand 
a  dubert  la  porto  : 

—  Dequé  tarribo?  fai  à  Reinalet. 

E  Reinalet  emé  soun  plan-bagasso  ié  respond  .^ 

—  Dequé  m'arribo  !  Fau  que  me  digues  se  ma  gibo  es  toujour 
sus  moun  esquino.  Moun  orne,  fai  talamen  fre  que  la  sente  plus!.. 

Lou  lendeman,  quand  Reinalet  countè  sa  farço  i  cambarado,  tout: 
franc  de  Jaufret,  se  n'en  faguèron  uno  bosso  de  rire. 

LOU  casc:arej:.eTv 


IS   «ENFANT  DE  VAU-GLUSO XV 

A   SANT-ESTÈVE    DE   FOUBÈ? 

Dins  la  grisasse  niue 
Qu'alin  assournis  l'aire, 
Voste  langui  es  amar 
Liuen  de  la  lus  qu'enflamo 

Quant  de  cop  vôstis  iue 
Se  viron  d'esté  caire, 
Vers  la  dcuro  calamo 
De  nostcj;  calèu  clar, 

De-vers  la  glèiso  caro 
De  voste  batejat, 
De-vers  la  terre  santo 
Que  gardo  ybsli  mort  i  : 


-  23  - 

Esubran,  sus  li  caro, 
Un  rai  a  lampeja, 
E  dins  li  pitre  canto 
L'eissame  di  record  ! 

0  soulèu  pondérons, 
Ilèi  de  la  Coumtat  gènto, 
O  Rose  magistrau, 
Tu,  ma  Vau-Cluso  lindo. 

Parla  de  vautre  es  dons  ! 
Devoste  noum  sourgènto 
Un  desbounde  de  gau 
Qu'au  prefound  dôu  cor  dindo  ; 

E  (lins  la  negro  niue 
Qu'alin  alourdis  l'aire, 
Lèu  se  bagnon  lis  iue, 
S'alucon  d'aquest  caii'e. 
Pourchiero  dis  Aup  a  de  gagnaud. 


MOUX    VIAGK    \m   NOÇO 

En  vesènt  mi  quatre  peu  blanc,  devès  dire  que  i'a  proun  tèms  d'ac5. 
Parle  de  long  tèms,  verai,  mai  me  sèmblo  qu'es  d'aièr.  Ere  dre 
coume  un  i,  alor;  aquéli  moustacho  blanco  que  vesès,  èron  rousso 
cou  me  l'or,  e  Tetino...  oh!  Tetino,  quand  l'embrassave  e  que  mi' 
moustacho  la  gatihavon,  e  même  ié  pougnien  un  pau  li  gauto,  elo  ié 
tenié  plus,  t'asié  d'iue  coume  un  cat  que  béu  d'511,  e  se  trigoussavo 
coume  uno  serp. 

O.  me  sèmblo  qu'es  aièr.  —  Nous  maride'Man  eiça  vers  la  Madaîeno 
[uand  li  blad  poudien  plus  escoundre  nôsti  calignage  Pas-pulèu  ma- 
tida  nousdiguerian:  —  Tè,  es  la  fiero  de  Bèu-Caire,  nous  tau  de  cuer 
lier  li  soulié  di  pratico,  s'anavian  faire  noste  viage  de  noço  à  Bèu- 
<Jlaire?  Tetino  elo  avié  jamai  rèn  vist,  tout  i'èro  n6u,  même  iéu,  e.  ma 
fisto.  leissè  pas  toumba  l'idèio  a-i  sou  :  —  0,  o,  anen  à  la  fiero  de 
lièu-Gaire.  Adurren  d'anèu  pèr  lis  ami,  d'aquéli  poulits  anèu  de  vèim 


—  24  — 

em'  an  rat  dessus,  un  poulit  pichot  rat.  E  pièiquau  saup,  que,  Guste? 
Tant  pourrian  nous  leissa  'na  e  adurre  un  pichot  Gustin  de  la  fiero  de 
Bèu-Gaire...  Soun  tant  bon  marcat.  alin  !... 

Em'aco  partèn.  Ah  !  mis  ami  de  Dieu,  vàutri  poudès  pas  vous  ima- 
gina lou  trassimage  que  trouverian  au  desbarca.  D'aquéu  tèms  Bèu- 
Gaire  ero  la  fiero  dôu  mounde  entié.  Aqui  vesias  lis  Aràbi  couideja 
li  Rijssi  que  couidejavon  d'Espagnou  e  de  Turc  e  de  Chinés,  que  lou 
pais  èro  pas  proun  grand  pèr  tôuti.  Aguerian  proun  peno  pèr  trouva 
uno  aubergo  ounte  vouguèsson  bèn  nous  faire  coucha. 

En  fm  fmalo  i'aguè  'no  bravo  oustesso  de  femo,  que  quand  i'a- 
guerian  demanda  'no  chambro,  poussé  lou  couide  à  soun  ome  qu'a- 
vié  déjà  di  noun,  e,  pèr  favour,  avié  devina  qu'erian  de  novi,  faguè 
mounta  noste  paquetoun  en  s'escusant  de  nous  douna  la  chambro  de 
la  servicialo,  qu'elo  passade  la  niue.  Sabès,  li  novi  s'acoumodon  de 
tout,  aurian  coucha  sus  un  mouloun  de  gavéu  o  de  saco  de  nose  ; 
regarderian  ni  au  lié,  ni  à  la  bassaco,  ni  à  la  loungour  de  la  lito- 
cho  :  emai  que  i'aguèsse  de  plaço  pèr  un,  n'i'avié  pèr  dous.  Nous 
coucherian  sens  mai  d'alongui  e  trouverian  lou  lié  bon,  mai  que 
bon  !  Pas  besoun  de  n'en  mai   dire. 

Lou  lendeman  matin,  repausavian  sènso  faire  cas  ddu  jafaret  dis 
anant  e  di  venènt  eilabas  sus  la  plaço,  quand  :  Pan  !  pan  !  dous  pichot 
cop  à  la  porto,  pièi  la  voues  de  la  servicialo  que  nous  dis  à  travès  de  la 
sarraio  :  —  N5u  ouro  an  souna,  lou  dejuna  es  pèr  dès  ouro,  se  vou- 
lias  vous  leva  ?  —  Vai  bèn,  vai  bèn,  respoundèn  tôuti  dous  en  nous 
estirant  dins  lou  lié,  sian  pas  pressa.  — 

Un  quart  d'ouro  après  la  servicialo  vén  mai  :  —  Moussu,  es  l'ouro! 
Aquéu  cop  la  manderian  rascla  de  cano.  Tetino  èro  pas  plus  pressado 
que  iéu,  après  noste  viage  de  la  vèio  avian  besoun  de  repaus. 

Un  moumen  après,  fugué  l'oustesso  que  :  Pan  !  pan!  nous  demandé 
d'intra.  Aquéu  cop  anave  manda  lou  manche  après  la  destrau,  quand 
Tetino  me  digue  :  —  Vau  faire  semblant  de  dourmi,  laisso  l'intra.  — 
E  leissére  intra  l'oustesso.  Quand  fugué  dins  la  chambro,  la  veguére 
proun  embarrassado  :  —  Moussu,  digue,  es  pas  pèr  vous  faire  peno, 
mai  faudrié  vous  leva.  —  Alor,  alor,  quau  coumando  eici  ?  faguère,  en 
pagant  sian  pas  libre  de  resta  coucha  tout  lou  sanclame  dôu  jour, 
s'aco  nous  plais?  —  Dise  pas  de  noun.  Moussu,  bon  Moussu,  dise  pas 
de  noun,  e  cresés  bèn  que  s'éro  pas  lou  cas,  sariéu  pas  vengudo 
vousdesrenja;  iéu  peréu  siéu  estado  novi.  Boutas,  me  fai  proun  peno, 
mai  vuei  siéu  fourçado  de  vous  faire  leva.  —  E  perqué  nous  faire 
leva  ?  —  Eh  !  bèn,  tant  vau  lou  dire  :  aièr  quand  nous  avès  demanda 


—  25  — 

'no  chambro,  n'avian  plus  ges,  mai  vous  vesènt  en  peno  e  que  vous 
ianguissiasde  vous  coucha,  pensera  que  pèr  uno  niue  tant  vous  coun- 
tentarias  dôu  lié  de  la  chambriero;  mai  quand  venguè  pèr  chanja  li 
linçou,  m'avisère  que  n'i'avié  plus  ges,  aguènt  déjà  douna  tant  de 
lié,  e  alor...  alor  meteguère  au  vostre  la  grando  napo  de  la  taulo 
d'oste,  e,  sabès,  dejunan  à  dès  ouro,  me  faudrié  la  napo  au  plus  lèu, 
emai  aurai  à  peno  lou  tèms  de  mètre  la  taulo... 

l'avié  rèn  à  rebeca.  En  nous  estoufant  dôu  rire,  rouge  coume 
dous  gratoquiéu,  nous  leverian,  l'oustesso  courreguè  mètre  la 
taulo,  e  dès  minuto  après  anerian  faire  à  l'entour  de  nosto  napo 
un  d'aquéli  dejuna  que  vous  n'en  rapelas  long-tèms.  Se  riguè  forco  I 
Mai  nàutri  dous  n'en  risèn  encaro,  quand  disèn  à  noste  einat  Gustin, 
que  l'atrouverian  dins  la  napo  de  la  taulo  d'oste  d'uno  aubergo  de 
Bèu-Caire. 

LOU  GASGARELET. 


L'AIGO-BOULIDO 

L'aigo-boulido 
Sauvo  la  vido. 

Bouta  raietdinsl'oulo  em'  un  pessu  de  sau, 
Laissa  bouli  lou  tèms  d'un  coublet  deSabôli, 
Traire  un  broutde  lausié  dins  lou  bouioun,  e,  caud, 
Lou  vuja  sus  lou  pan  arrousa  d'un  fiéu  d'ôîi  : 

Vaqui  coume  se  fai  aquéu  famous  regôli 
Qu'es  lou  plat  favouritdi  pacan  prouvençau. 
Cousin  de  l'anchouiado  efraire  de  l'aioli, 
Coume  éli  dous  tambèn  amolo  li  queissau. 

Pèr  vous  bouta  d'aploumb,  quand  la  fam  vous  bourrello, 
Pèr  vous  douna  la  voio  emé  la  bono  imour, 
Pèr  vous  douna  —  mirau  dis  amo  cantarello  — 

Drôle,  aquéu  regard  viéu  que  rend  mèstre  en  amour, 
Cihato,  aquéu  ten  floura  que  vous  fai  tant  poulido, 
Cresès-me,  mis  enfant,  i'a  que  l'aigo-boulido  1 

ELZEA.R  JOUVEAU- 


—  26  — 

LOU  MEDECIN  DE  CASTÈU-REINARD 

L'autro  semano,  Tubet  de  Gastèu-Reinard  rebroundavo  li  pibo  doi* 
castèu.  Sabe  pas  coume  s'aligne,  mai  vaqui  que  tout  d'un  cop  lou 
pèd  ié  manco,  la  tèsto  ié  viro,  s'arrapo  au  vent  e  pataflôu,  eiçavau 
sus  lou  matalas  dilèbre!  Pecaire,  cridè  ni  ai  !  ni  houi  !  Quand  li  gènt 
que  l'avien  vist  debana,  arribèron,  lou  paure  Tubet  boulegavo  plus 
ni  bras  ni  piauto  !  L'aubourèron,  l'assetèron  sus  soun  quiéu,  ié  par- 
lèron,  mai  lou  paure  fasié  coume  lou  carmentran,  restavo  ounte  lou 
metien,  li  bras  balin-balant  e  li  cambo  peréu. 

Pamens  li  bràvi  gènt  aduguèron  uno  civiero,  em' aco  l'estende- 
guèron  dessus  coume  uno  bugado  e  l'empourtèron. 

Avans  d'arriba  à  Gastèu-Reinard,  veguèron  veni  la  femo  de  Tubet, 
li  bras  en  l'èr,  rridant  coume  uno  perdudo.  Se  traguè  sus  sounpaure- 
ome,  l'embrassé,  lou  brandussè,  lou  sounè,  mai  Tubet  brandè  pas 
mai  qu'un  plot. 

Basto,  Taduguèron  à  Gastèu-Reinard  e,  coume  passavon  davans 
lou  café  Chabanié,  se  capitè  que  lou  médecin  de  Tendre  chimavo 
soun  pernod  emé  lou  percetour. 

Rèn  de  plus  pressa  que  de  ié  faire  vèire  lou  paure  amaluga  : 

Lou  médecin  lou  tasté,  lou  viré,  lou  tourné,  escoutc  sus  soun   es- 
tourna,  piéi  sus  soun  esquino,  ié  fourré  lou  det  dins  la  bouco.  ié  pes- 
sugué  l'auriho  ;  en  fin  finalo  vesént  que  l'ome  di  lavamjen  disié  réi 
e  que  fasié  que  branda  la  tèsto,  lou  Friso-mounedo  ié  fagué. 

—  Eh  !  bèn   dequé  n'en  dises  moussu  lou  dôutour? 

—  Que  voulès  que  n'en  digue?  Vesés  pas  qu'es  mort  !.. 

—  Es  pas  verai  !  cridè  Tubet  en  aubourant  li  bras  en  l'èr  e  dur- 
bènt  d'iue  coume  lou  poung. 

—  Taiso-tP  !  Taiso-te  !  ié  fai  la  Tubeto,  sa  femo:  de  que  dises  aqui. 
gros  foutrau?  vos  pamens  pas  n'en  saupre  mai  que  lou  médecin!..^ 

LOU  CASCARELET. 


La  femo  ris  quand  pou 
E  plouro  quand  v6u. 


Quau  pren  femo  pèr  s'enrichi, 
Manjo  de  sau  pèr  se  gara  la  set. 


A  JANO  ROUMANIHO 

em'  a  soun  novi 

Quelabenedicioun  de  toun  paire  coundugue 

La  nau  que  vai  vous  empourta, 
0  Jano,  e  vers  ta  maire  un  jour  que  Dieu  t'adugue 
Tourna-mai  engau  e  santa  ! 
1 9  de  desèmbre  1 895 .  F .  mistral. 


LOU  BAL  DI  MOUSSUROT 

Aquest  an,  pèr  la  voto  de  Sant-Roumié,  la  jouinesso  dou  pais,  mai 
la  jouinesso  que  porto  11  soulié  prim  e  parlo  que  franchimand,  basto, 
li  moussurot  de  Tendre,  vouguèron  faire  un  bal  priva  pèr  pas  se 
mescla  au  populo.  Em'  ac6  se  decidèron  que  ié  poudrien  dansa  que 
li  damo  pourtant  li  capèu.  Lou  coustume  di  prouvençalo,  ac6  èro 
trop  bas  pèr  éli. 

Lou  jour  de  la  fèsto,  sus  li  nou  ouro  dôu  vèspre.  la  musico  dôu 
bal  di  moussurot  se  bouté  à  joufia  mai  ges  de  Sant-Roumierenco  ié 
venguèron  pèr  dansa.  Quàuqui  vièii  damo  o  damisello,  que  si  bouco 
fan  lou  quiéu  de  galino  pèr  miés  parla  pounchu.  venguèron  s'asseta 
à  l'entour  dôu  bal  e  faire  tapissarié.  Pèr  contro,  dis  enviroun 
venguèron  dedansarello  tant  e  pièi  mai,  tout!  abihado  à  la  modo  de 
Paris:  d'uni  pourtavon  de  capèu  que  semblavon  de  banasto,  d'autro, 
de  terreirôu,  d'autro,  de  plat  saladié,  d'autro  avien  coume  de  gàbi 
de  voulaio,  d'autro  avien  d'afaire  coume  de  glouto,  de  kèli,  emé  touto 
sorto  de  flour  e  de  plumacho. 

Em'acô  quand  li  proumièri  contro-danso  fuguèron  acabado,  li  damo 
que  fasien  tapissarié  vouguèron  se  faire  présenta  àn'aquéu  bèu 
mounde  de  damisello  e  s'avancèron  en  fasènt  de  salut,  en  fasènt 
mai  que  mai  lou  quiéu  de  galino  coustipado  emé  si  bouco.  E  alor 
fugue  uno  desbandado  coume  se  n'es  jamai  vist. 

Aquésti  bèlli  damisello  fuguèron  que  de  panturlo  de  lacarnero  de 
la  lialanço  d'Avignoun,  emé  la  cliato  d'un  patiaire  di  palun,  la 
grelado  d'Kirago  qu'a  fa  très  cop  li  cadèu,  e  l'einado  di  fiho  de  l'en- 
te rro-mort  de  Tarascoun  !... 

M'an  vougu  afourti  que  lou  bal  di  moussurot  se  fara  plus  l'aii. 
«que  vèn. 

LOU    CASCARELET. 


-  28  — 

<PÈR  LOU  MINET  DE   MA.DA.MISELLO  ESr** 

Voulès  un  cant  pèr  voste  cat  ? 

Sarié  pecat 

De  vous  desplaire. 
Adounc,  pèr  Minet  vau   cerca 
Un  aire. 

Li    minet,  de   coustumo  soun 

—  Es  pas  besoun 

De  vous  lou  dire  — 
Traite,  jalous,  groumand.  E  soun 
Marti  re 

Lou  plus  fort  es  de  noun  pousqué 

Rauba  ço  que 

Noun  esà-n-éli. 

Despart  tout  acô  soun  blanquet 

Coume  iéli  ! 

Mai  se  sus  li  téule  souvent, 

I  (juatre  vent, 

Li  cat  s'assèmblon, 
Es  pas  que,  segound  li  savent, 
Se  sèmblon. 

E  pièi,  lou  vostre  es  pa  'n  gourrin 

Qu'en  liô  de  rin 

Vèi  que  verdure  : 
Es  un  bourgés  que,  liuen  dôu  trin, 
Maduro  ; 

E  ço  que  pèr  11  catounet 

Sènso  nounet 

Caudet  e  flôri 
Es  uno  déco,  pèr  Minet 
Es  glôri. 


—  29  - 

Car,  s'es  traite  es  pèr  espaur 

L'ami  marrit 

Qu'a  si  tendresso 
Mai  en  quau  poudrias  pièi   ôufri 
Caresso  ; 

Car,  s'es  jalous,  quau  noun  sarié 

Coume  eu  parié 

Treva  d'ourtigo 
Dins  l'amour  que  voste  cor  ié 
Proudigo  ? 

Car,  s'es  groumand,  lou  bèu  catoun,. 

Es  di  poutoun 

De  vôsti  bouco 
Fres  coume  U  gran  galantoun 
Di  souco  ; 

E  s'es  laire,  es  de  vôstis  iue 

Que  jour  e  niue 

N'en  pren  li  flamo, 
Pichot  Proumetiéu  sus  lou  piue 
D'uno  amo  ! 

Se  noun  ère  iéu,  que  voudriéu. 

M'aguèsse  Dieu 

Fa  jalous,  laire. 
Traite,  groumand  :   segur  saupriéu 
Vous  plaire  ! 

LOUIS    ASTRUC. 


La  bèuta  de  Tome  es  dins  soun  esperit,  l'esperit  de  la  femo  es  dins 
sa  bèuta. 


Noun  counfises  en  degun  li  mancamen  de  ta  femo,  qu'acô  es  escupi  en 
Ter  e  te  retoumbo  sus  lou  nas. 


—  30  — 

UN    SAUVAÏAGE 

Un  pescaire  dôu  Rose,  un  jour  que  barquejavo 
Pèr  vèire  se  lou  pèis  sounjavo  à  boulega, 
Veguè,  tout  proche  d'eu,  un   orne  que  plounjavo, 
E  qu'avié  f'oiço  l'èr  de  vougué  se  nega. 

Vitamen  de-vers  eu  revirè  sa  barqueto  ; 
Vesié  plus  que  sa  blodo  e  ié  mandé  la  man  ; 
Pièi,  emé  proun  de  peno,  aduguè  lou  fresqueto 
<^ue  n'en  sarié  'sta  quite,  aquéu  cop,   pèr  un  ban. 

Mai  quau  vous  a  pas  di  que  tant-lèu  sus  la  ribo, 
Lou  nega,  revengu,  s'aubouro,  e,  lèu-lèu-lèu, 
Sens  rèn  dire  se  pènjo  à  la  branco  d'un  pibo, 
En  fàci  dôii  grrnd  flume,  au  raias  dôu  soulèu. 

Lou  pescaire,  dôu  tèms,  vai  averti  lou  gardo, 
Voulié  touca  la  primo,  e  pièi  i'èro  ôublija; 
<3uand  aqueste  vèi  Tome,  espanta,  lou  regarde  : 

—  «  Disias  que  se  negavo  e  l'atrouvau  penja  !  » 

—  «  Ai  proun  vist  qu'à-n-un  pibo  aquel  orne  escalavo, 
«  Mai,  coumeèro  souiti  dôu  Rose  tout  trempa, 

<(  Ai  pensa,  —  quand  ai  vist  qu'à  l'aubre  pendoulavo,  — 
«  Que  s'èro  mes  aqui  pèr  se  faire  seca  !  a 

E.  j. 


LOU  iMARlUT  TEMS  EN  MAR 

Unmouine  dôu  gros  grunqu'anavo  en  Americo,  fugue  recoumaada 
au  capitàni  dôu  bastinien  que  devié  lou  mena. 

Quand  sieguèrou  en  plenu  niar,  lou  capità[]i  que  veguè  veni  un  gros 
marrit  tèms  lé  fai  ansin  :  —  Moun  Ueverènd,  h  inouine  avès traire  lou 
pèd  marin,  vous  engage  à  vous  eslrema  dins  vosto  gabino.  S'ausissés 
Il  matelot  crida  e  jura  coume  d'uganau,  sara  'n  entre-signe  que  l'a 
'ncaro  d'espèro,  mai  se  lis  ausisses  s'embrassa,  prega  Diéu  e  se  re- 
coumanda  'n  tôuti  li  sant  dôu  Paradis,  poudès  faire  voste  testamea. 


—  31  — 

Eicô  vai  bèn.  Lou  mouine  s'estremè  dins  sa  gabino  d*ounle,  un  cop 
•aro,  un  cop  pièi,  mandavo  soun  serviciau  sus  lou  pont  pèr  vèire  lou 
demenè  (!6u  tèms  e  pèr  ausi  ço  que  disien  li  matelot. 

J.ou  serviciau  revenguè  un  cop  blanc  coume  un  peJas. 

—  Paure  de  nàutri  î  moun  Ueverènd,  ié  faguè,  crese  que  sian 
jierdu,  i'a  li  matelot  que  juron  coume  de  caretié. 

— Dieu  siegue  lausa  !  respoundeguè  lou  Révérend,  poudèn  èstre 
:ranquille  n'escaparen. 

LOU   GALOI  SARTANIÉ. 


CANSOUN  NOUVIALO 

PÈR  .lANO  RCUMANILLE 

Sus  l'èr  de  :  (^Digo,  Janeto...  > 

De  l'Americo, 

Apereilabas, 

Un  callgnaire        )  ,. 

^  [>  bis. 

Quito  li  pampas,  ) 

Pecaire  ! 

Sus  la  mar  vaste 
Fa  'n  veissèu  que  cour  ; 
Dedins  si  vélo 
Boufon  lis  amour, 
Pecaire  ! 

Lou  caligiiaire 
A  passa  la  mar  ; 
Vite  s'abrivo 
De-vers  Jacoumar, 
Pecaire  1 

—  Digo,  Janeto, 
Vos  te  niarida  ? 
Véne  dis  Indo 
Pèr  te  demanda, 
Pecaire  ! 


-  32  - 

—  Nàni  !  iéu  vole 
Pancalachabi  !.. 

—  Si,  si,  ma  maire, 
Vai  lèu  ié  durbi, 

Pecaire  !... 

E  vaqui  coume, 
Pèr  vous  dire  tout, 
Aro  siéu  rouncle 
D'un  nouvèu  nebout. 
Pecaire  ! 
19  desèmbre  1895.  fèlis  gras. 

LI  DO  US  FANFAROUN 

Dous  soudard  italian  de  l'armado  que  se  faguè  tant  bèn  espôussa^ 
lis  argno  pèr  lou  rèi  felibre  mantenèire  Menelik,  s'èron  asseta  souta 
un  aubre  de  dàti  d'enterin  que  bs  autre  alin  se  batien. 

Em'  acô  parlavon  de  soun  courage  : 

—  Iéu,  disié  l'un,  sabe  pas  quand  n'ai  fai  peta  d'aquéli  mourico  ; 
ai  qu'à  li  regarda,  tout-d'un-tèms  s'agroumoulisson  e  crèbon  de  la 
pôu.  Ac6  m'estouno  pas.  Se  te  disiéu  que  me  fau  pou  à  iéu-meme 
quand  me  regarde  dins  un  mirau. 

—  Iéu  ai  pas  toun  cop  d'iue,  respoundié  l'autre,  mai  ai  une  espasa 
que  n'en  toumbo  coume  uno  daio  !  Figuro-te  qu'ai  à  moun  oustau 
très  matalas  que  soun  bourra  rèn  que  di  moustacho  dis  enemi  qu'ai 
tuia... 

Avié  pas  feni  de  dire,  qu'un  escuribu,  qu'ère  sus  l'aubre,  laissé 
toumba  un  meseioun  de  dàti  que  rousigavo. 

—  Qu'es  ac6?  faguèron  nôsti  dous  soudard  en  ressautant,  li  balo  que 
vènon  enjusqu'ici  !  —  E  s'empartiguèron  emé  li  cambo  sus  soun  côa 
en  cridant  :  «  Tiras  plus  !  tiras  plus  !  se  rendèn  !!  se  rendèn  !!!  » 

LOU   CASCARELET. 

LOU  SECRET  DÔU  POUÈTO 

—  Coume  fas,  me  disié  lou  felibre  Arnavielo 

Pèr  trouva,  tant  de  tèms  de  rimo  novo  en  do 

—  Moun  bèu  i'ai  respoundu  chasque  jour  dins  la  pielo 

Ma  muso  se  refresco  au  saboun  Mikado. 


—  33   - 

01)0   A-iN-ANSÈUME  MATIÉU 

{Prou)tié près  aie  Councours  dôu  felibrige  de  Paris). 

Quis  desiderio  sit  pudor  aut  modus 
Tarn  cari  capilis  ?... 

OuRACi.  Odo  XX,  libre  i. 

Castèu-Nôu  !  Castèu-Noii  !  sus  ti  blùii  coustiero, 
De-vers  11  Coiimbo-Masco,  au  mié  di  vigno  en  flour, 
Qnau  es  aquelo  bruno  e  galanto  grangiero 
Que  vai.  lou  pitre  au  vent,  lis  lue  trempe  de  plour? 
L'Estello  di  Sèt  Rai  sus  soun  front  esbrihaudo  ! 
Elo,  pleurant  de-longo,  em'  un  pan  de  sa  faudo 

Eissugo  si  poulit  vistoun. 
Felibre,  aplanten-nous  !  Que  chascun,  tèsto  nuso, 
La  countèmple  !..  Es  Gatouno,  es  Agueto,  es  la  Muso 

Dôu  gènt  Felibre  di  Poutoun. 

Ah  !  di  sèt  rai  de  nosto  Estelle, 
Segur,  n'i'a  de  mai  lumenous  ; 
Mai  digas-me,  jouvènt  e  bello, 
Se  n'i'a  de  plus  pur,  de  plus  dous, 
Que  vous  ensou'eie  miés  l'amo, 
Que  mete  au  cor  plus  casto  flamo, 
Que  vous  rende  mai  pensatiéu  ! 
E  vous,  mi  mèstre,  o  grands  artisto  ! 
Quau  a  d'estrofo  mai  requisto 
Que  li  qu'as  trenado,  o  Matiéu? 

Tu  siés  noste  Catulle,  e  tu  siés  noste  Ouràci  ! 
Car  as  lou  cor  ardent,  e  l'engèni,  e  la  gràci 

Di  grand  mèstre  dôu  tèms  passa. 
E  quau,  dôu  Gay-Saber,  miés  que  tu,  gônto  abiho, 
A  rauba  sus  li  flour  lou  mèu  e  l'ambrousio 

()ue  li  troubaire  avien  leissa? 

3 


-  34  — 

Èbri  d'amour,  de  souleiado, 

De  vin  claret  de  ti  coutau, 

En  varaiant  sus  li  terrado 

De  toun  galant  pais  nadau, 

Tu  pantaiaves  que  poutouno 

Sus  frésqui  gauto  de  chatouno 

A  l'iue  viéu,  au  pitre  dubert  ;  -, 

Tu  despintaves  ta  vignasso 

En  rimo  drudo  e  rouginasso, 

Penjant,  bèlli  grapo,  à  toun  vers. 

E,  bagnado  di  plour  de  l'aubeto  naissènto, 
O  neblouso  coume  un  bèu  sero,  o  calourènto 

Goume,  à  miejour,  lou  souleias, 
Tis  estrofo,  enliassado  en  gaio  farandoulo, 
Lèsto  e  pourtant  au  sen  un  brout  de  ferigoulo, 

Davalavon  vers  li  campas. 

Coume  Cloè,  coume  Lesbio, 
Goume  li  chato  dôu  Goumtat 
Vous  pivelant  de  sa  babiho, 
Vous  enchusclant  de  sa  bèuta, 
Souplo,  adrecho  coume  de  fado, 
Simplo  e  pamens  bcn  aliscado, 
Desplegavon  si  roundelet 
Dins  li  blad  rous,  long  di  genèsto, 
E  vous  fasien  vira  la  tèsto 
Goume  lou  vin  de  ti  coulet. 

Bèllis  estrofo,  ai  !  las  !  à  vosto  gènto  escagno 
Aro  s'apoundran  plus  de  nouvèlli  coumpagno  !.. 

De  la  glôri  dins  li  trelus, 
Long  di  siècle  à  veni  countunias  voste  brande. 
Car  lou  que  vous  trenavo  e  vous  dounavo  l'ande, 

Dort  lou  grand  som  que  fenis  plus  ! 


-  35  - 

Mai,  de  l'amour  dôu  bèu  touto  amo  que  barbello 

Voudra  poutouneja  vôsti  vers  inmourtau, 

E  dira  'n  aprenènt  d'ounte  venès,  o  liello  ! 

«  Castèu-Nôu,  glori  à  tu  !  pos  pourta  lou  front  aut  !  » 

E  tu,  brave  Matiéu,  sourriras  dins  ta  glôri  ! 
E  nous-autre,  em'  amour,  gardaren  ta  memôri. 

E  quand,  de  tout  caire  e  cantoun, 
Ensèn,  de  Castèu-Nôu  vendren  treva  11  coumbo, 
O  Mèstre,  leisso-mc,  sus  la  crous  de  ta  toumbo, 

Emé  respèt  faire  un  poutoun  ! 

LOUIS  TOMBAREL. 


Touto  femo  que  se  vanto  de  sa  vertu,  sa  vertu  ié  peso. 


^Quau  crèi  à  sa  femo  se  troumpo,  quau  ié  crèi  pas  èi  troumpa* 


Quand  Dieu  vous  barro  uno  fenèstro.  vous  duerbo  uno  porto. 


A  FREDERI  MISTRAL 

'^u'avié  mes  en  prouvençau  li  Letanio  di  sant  patroun  de  Raiano, 

Mande  un  gramaci  bèn  courau 
Au  grand  felibre  de  Maiano, 
Qu'emé  sa  gràci  soubeirano 
Semoundé  l'encens  prouvençau 
I  sant  de  noste  bèu  Raiano. 

Dessus  lou  front  de  n6sti  sant 
Aro,  dos  glôri  soun  pausado, 
La  de  la  vido  benurado 
E  lou  trelus  esbrihaudant 
Oe  nofeto  lengo  bèn  amado. 


—  36  — 

0  Mistral,  ause  lou  pantai 

Que  durbè  lou  cèu  plen  d'estello,. 

D'angeloun,  d'amo  blanquinello 

E  de  benurous  quenounsai 

A  mi  tremoulànti  parpello: 

Vesiéu  dins  lou  cèu  tresanant, 
Dins  sa  glôri,  dins  sis  andano^ 
Veni  li  patroun  de  Raiano 
Que  s'espaçavon,  en  parlant 
La  douço  lengo  de  Maiano . 

Se  saludavon  amistous 
Emé  ti  gènti  Letanio, 
E,  dedins  l'eterno  patrio, 
Aquéli  resson  melicous 
Encan tèron  lis  amo  pic  ; 

E.  dôu  santuàri  au  lindau, 
Souto  li  glourious  pourtico, 
Li  vierge,  li  voues  angelico 
Lausèron  Dieu  en  prouvençau 
Dms  un  armounious  cantico. 

E  lou  Paire  eterne  disié  : 
«  Aquelo  musico  flourido 
Qu'adus  sus  soun  alo  espandido 
Coume  un  dous  prefum  d'amelié, 
D'ounte  vèn,  ounte  a  près  sa  vido?  » 

—   c(  Es  la  lengo  di  Prouvençau, 
Respoundeguè  'n  sant  de  Raiano, 
Que  pèr  vous  dins  lou  cèu  tresano, 
Enaurado  d'aperavau 
Pèr  lou  felibre  de  Maiano  !  » 

Raiano,  9  d'abriéu  1895.  r.  luquet. 


—  37 


LOU  BON  PAGAIRE 

Benezet  de  Saro-mito  èro  un  d'aqaéli  gros  sèns-souci,  proun 
carga  de  tainilio,  e  jainjii  torgo  carga  'a  inouaedo. 

Dévié  dos  rèndo  à  moussu  Blauc,  lou  noutàri,  pèr  sèt  eiminado  de 
terroque  ié  menavo  à  Vilassolo.  Moussu  Blanc  lé  reclamave  si  s6u 
tôuti  11  cop  que  lou  rescounlravo  sèaso  pouJé  n'en  tira  redorto. 

Las  de  bouta  sus  la  bugddo,  la  tresenco  rèndo  anavo  toumba, 
Moussu  Blanc  faguè  veni  Benezet  à  soun  burèu.  -^ 

—  Ah  î  ço,  mdi  veguèn,  lé  idi^aè,  vos  paga  o  vos  pas  paga? 

—  Emé  la  meiouro  voulounta  dôu  inounde,  couine  vous  dison 
Moussu  Blanc,  pode  pas  :  i'a  pas  un  aou  dins  l'oustau  ! 

—  Me  dises  toujour  acô. 

—  Quevoulès  7  Siéu  bèn  prouu  malurous. 

—  léu  me  cargue  de  te  n'en  taire  trouva. 

—  Acô  sarié  no  bono  obro.  Digas-ine  mounte  n'avès  perdu  : 
sarés  lou  proumié  paga. 

—  Eiçb  's  pas  de  rire  :  fau  vira,  tourna,  cerca... 

Saro-mito  se  viro  à  dreclio,  t'ai  un  tour  à  gaucho,  se  baisso,  re- 
garde, cerco  souto  lou  burèu,  souto  h  cadiero  : 

—  Moussu  Blanc,  ai  vira,  ai  tourna,  ai  cerca  :  n'en  ai  ges  trouva. 

—  Es  pas  ço  que  te  vole  dire  ;  te  tau   vèire  un  ami  que  te   n'en 
este. 

—  Sian  pas  brouia,  parai,  moussu  ? 

—  Nàni. 

—  Eh  !  bèn,  prestas-me  n'en  :  vous  pague  roubin  sus  l'ounglo. 

—  As  resoun,  faguè  Moussu  Blanc  en  sarrant  li  dent,  que  la 
moustardo  ié  prusie  dins  lou  nas,  tè,  signo  aquéu  papié. 

Benezet,  ravi,  signe.  Mai  Moussu  lilanc,  teneat  lou  papié,  ié  faguè: 

—  T'avertisse,  moun  orne,  que  pos  cjurre  lèu-ièu  à  toun  oustau, 
se  vos  i  arriba  avans  Moussu  Michèu  i  ussié  que  ié  vai  ana  pèr  ta 
dire  boni(3ur  e  te  faire  sesido  ! 

LOU  CASCARELET. 


Fai  lou  bèn  pur  lou  bèn, 
-Pièi  laisse  barja  li  marrldi  gènt. 


-  38  — 

LA   MAR 

A    FÈLis    Gras. 

Coume  la  flour  amo  l'eigagno 
E  lou  pescaire  !ou  vènt-larg, 
Coume  l'aiglo  amo  si  mountagno^ 
léu,  d'amour  fou,  ame  la  mar  ! 

—  Qu'au  revoulu n  de  la  tem pesta 
Idoule  e  brame  dins  l'escur, 
Vo  qu'ameisado,  fague  fêsto 
I  ven  oulet  èbri  d'azur  ; 

Ame  sis  erso  courounado 
D'escumo  blanco  que  boumbis, 
E  qu'en  dentelle  refoufado 
Fuso  sus  li  gourg  mouvedis. 

Mai.  subretout,  quouro  soumiho  , 
L'alen  di  niue  dins  lou  cèu  blouSj.^ 
Ame  d'ana,  sus  li  mountiho, 
Béure  si  perfum  salabrous  ! 

—  0  mar  superbo  e  sôuvertouso,. 
Tu  que  lou  souleias  divin 
Dins  si  brassado  pouderouso 
Caligno  e  baiso  sènso  fin, 

Di  sablo  d'or  rèino  azurenco 
Is  amourôusi  fernisoun, 
Qu'as  de  trenello  de  pervenco 
E  d'augo  vôrdo  pèr  irisoun, 

Eterno  e  siavo  bressarello 
I  long  plagnun  misterious, 
L'or  pur  que  gisclo  dis  estello  , 
Fai  de  perlo  emé  ti  respousc,. 


~  39  - 

E,  dins  lou  clar  de  l'espouscado 
Qu'eissameno  d'or  rembruni, 
Au  dous  balans  de  tis  oundado 
Sèmblo  que  brèsses  l'enfeni, 

Enterin  que  la  luno  palo, 
Envejouso  de  ta  bèuta, 
Vèn  mira  si  raioun  d'aupalo 
Dins  lou  blu  di  toumple  argenta! 

E.   AUZIÈRE, 


Requiem  gagno  l'argent, 
Gaudeamus  lou  despènd. 


LI  BOTO 


En  viio  d'Ais,  mèste  Droumet  fasiè  mestié  de  pintre. 

—  «  Mai.  m'anas  dire,  pintre  de  que  ?...  pintre  de  gàbi  ?...  de 
contro-vènt?...  de  gourguiero  ?...» 

—  Nàni.  Meste  Droumet  pintavo.  .  de  tablèu. 

Eto  !..  cercavo  pas  d'acampa  la  glôri  di  grands  artiste  que.  d'a- 
vans  eu,  avien  ilustra  lacapitalo  de  Prouvènço.  Envejavogaire,  pau- 
ret,  lou  renoum  de  Finsonius,  de  Daret,  de  Vanloo.  e  de  tant  d'au- 
tre. Artisto  moudeste,  bon  paire  de  iamiho  —  e  pas  trop  mau 
engaubia  —  mèste  Droumet  se  countentavo  de  pinta  d'ensegne  pèr 
li  sajo-femo,  à'ex-volo  pèr  la  capello  de  Nosto-Damo  de  Gràci  e, 
d'aro-en-là,  quàuqui  retra  di  bon  crestian  que  leissavon  soun  bèn  à 
l'Espitau. 

Pèr  li  sajo-femo,  sabiè  mètre  en  bello  visto  uno  damo  pimparado, 
tenènt  à  soun  bras  uno  pèço  picado  bèn  courouso,  se  permenant 
dins  un  jardin  ounte  poussavon  li  caulet  e,  souto  un  caulet,  un  pichot 
enfantoun  fjuofasié  babou. 

P>on  an,  mal  an,  alestissié  quàuqui  dougeno  d'ex-voto  pèr  aquéli 
que  la  Santo  Vierge  avié  apara  dôu  mau  :  Febrous  alounga  dins 
soun  lié  bèn  proupret;  carretié  escjuicha  souto  li  rodo  de  sa  carreto; 
vouiajour  aresta  'n  camin  pèr  l'uiaussado  de  la  chavano,  etc.,  etc.. 


—  40  — 

E,  toujour,  dins  un  cantoandôu  pichot  tablèu,  un  flot  de  niéu  amou- 
louna  àl'entour  de  la  vierge  trel'isènto  o  de  sant  Massemin,  —  pa- 
troun  de  la  vilo  d'Ais.  que  l'engardo  di  tron  —  que  jitavon  sus  lis 
fidoulenti  si  regard  pietadous. 

Dins  li  retra  de  gènt  caritable,  lou  pintre  sabié  faire  lis  àbi  à  grand 
coulet,  emé  si  boutoun  bèn  counta  ;  li  perruco  coulour  de  canebe, 
li  couifo  en  dentello  plissado,  li  caraco  de  guingamp  e  li  bavarèa  de 
mounjo.  Pèr  la  ressernblanço  di  figuro,  coume  res  lis  avié  counei- 
gudo,  li  priéu  de  l'Espitau  li  troubavon  frapanto..,  e  li  pagavon  bon 
marcat. 

Avié  tant  souvent  pinta  la  Santo  Bono- Maire  trelusènto  dins  sa 
revoulunado  de  nivo,  mèste  Droumet,  qae  venguè  à  l'idèio  dôu 
curât  de  Sant-Marc  de  ié  faire  coumando  d'un  tablèu  de  l'Assoump- 
cioun  pèr  sa  capello.  E  vaqui  mèste  Droumet  atala  à-n-aquéu  gros 
prefa. 

Quiha  sus  d'un  planchié  de  bos  apouncheira  de  longui  fusto,  souto 
Tarc-vout  dôu  mèstre-autar,  aguè  lèu  fade  ^inta  'no^rando  vierge, 
'mé  sa  raubo  rousenco  e  soun  mantèu  blu  sus  un  trône  de  nivo 
blanc  ;  pièi,  à  l'entour,  faguè  voulastreja  un  eissame  d'angeloun 
que  desplegavon  sis  aleto  e  gansaiavon  si  boutelet  dins  l'azur. 

Mai  unocauso  enfetavo  mèste  Droumet  : 

Lis  angeloun  qu'enjusqu'aro  avié  pinta,  environna  de  fueio  de 
caulet,  moustravon  gaire  que  si  tèsto  sourrisènto  e,  perfés,  sis  es- 
palo  e  si  maneto  ;  mai  li  pèd  s'atroubavon  escoundu,  e  lou  pintre 
s'èro  pas  fa  la  man  à  retraire  li  mignot  petoun  dis  anjounèu. 

Assajè  proun  de  mètre  de  pèd  au  bout  di  cambo  de  sis  enfant  vou- 
laire...  Mai  quéti  pèd  !...  Aguè  bello  faire,  destaire,  escaffa  e  recou- 
mença,  li  pèd  dis  angeloun  semblavoa  toujour  de  paquet  d'estrasso 
mau  ligado  !.,. 

A  la  fin,  pèr  escoundre  tau  petas.  mèste  Droumet  troubè  rèn  de 
miés  que  de  ié  mètre  de  boto  !...  Escoundeguè  lis  estroupiaduro 
souto  de  fino  boto  bluio,  roujo,  vèrdo,  que  fasien  is  angeloun  de  pèd 
fin  coume  sesourtiende  laboutigo  dôu  plus  fin  courdounié  !!.. 

Quand  lou  curât  de  Sant-Marc  veguè  talo  despènso  de  sabatoun, 
s'escridè  : 

—  Mai,  mèste  Droumet,  de  qu'avès  fa  ?...  Gaussa  mis  ange  emé 
de  boto  !  ..  E  moante  avès  vist  d'ange  que  pourtèssonboto '?... 

—  Lis  ai  vist,  respoundegaè  lou  pintre,  lis  ai  vist  lou  même 
jour  ounteli  veguerias  que  pourtavon  d'alo  ! 

I.  HUOT. 


—  41  — 

FOULIGE  D'AMOUR 

Pèr  la  noblo  damo 
Dôu  castèu  de  Bramo, 
Moun  cor  s'abrasamo 
E,  foulas  d'amour, 
Siéu  qu'un  pichot  pastre 
Que  dins  li  mentastre 
Countèmpio  lis  astre 
Quand  toumbo  l'errour. 

La  bello  princesso, 
A  forço  richesso 
Qu'aumento  sens  cesse, 
E  palejo  l'or. 
Braio  petassado, 
Camiso  estrassado, 
Cinq  cabro  trissado  : 
Vaqui  nioun  trésor. 

Amount  sus  li  mourre, 
Au  niitan  di  roure 
S'aubouron  li  tourre 
De  soun  fièr  castèu. 
E  iéu  dins  la  piano 
N'ai  que  ma  cabano 
Qu'un  jour  la  cliavano 
Bouté  de  cantùu. 

Pèr  faire  si  viage 
A  forço  aquipage 
Que  menon  de  page, 
Noble  e  de  respèt. 
E  iéu  i  caussido, 
Que  l'ermo  erbassido 
N'es  aprouvesido, 
Espéie  mi  pèd. 


—  42  — 

De  bèu  cavaucaire, 
Vènon  de  tout  caire, 
Dins  l'espèr  de  plaire 
A  sa  majesta. 
léu,  jamai  la  vese 
Que  de  liuen,  e  crese 
Qu'autan  qu'éli  prese 
Sa  flamo  béuta. 

Quand  en  ribambello 
Luson  lis  estello, 
Milo  farfantèlo 
Afiscon  mis  iue  ; 
Sounge  que  la  damo 
Dôu  castèu  de  Bramo, 
Enfin  me  prouclamo 
Mèstre  sus  li  piue. 

Mai  siéu  rèn   qu'un   pastre 
Que  dins  li  mentastre 
Countèmplo   lis  astre 
Quand  toumbo  la  niue. 

MARIUS  JOUVEAU. 


BLAIME 


De  la  modo,  Lelet.  seguènt  touei  lei  caprici, 
Paurino  coumo  siés,  me  donnes  à  pensa 
Que  tei  beloio  soun  lou  triste  près  dôu  vici, 
E  mai  tepimpes  mai  afiches  ta  brutici  : 
Ansin  l'ounour  se  perde,  e  Dieu  es  ôufensa... 
Ague  tort,  siégues  tu  faroto  sens  malici  ! 
léu  noun  pouede  pamens  faroto  t'encensa. 

A.-B.  a. 


—  43  — 

LOU  CURAT  DIS  ABIHO 

l'avié  bèn  quàuquis  an  que  H  gènt  dis  Abiho  avien  ges  de  curat. 
S'èro  mai  que  d'un  cop  parla  de  n'i'en  nouma  un  ;  mai  fau  crèire 
que  lou  posto  èro  pasdi  requist,  e  que  s'atrouvavo  res,  vièi  o  jouine, 
que  vouguèsse  se  n'en  carga.  Dôumaci  lou  tratamen  èro  bèn  menut, 
e  pèr  lou  casuau  falié  pas  ié  coumta. 

Pamens.  un  bèu  jour  d'outobre  sus  li  vounje  ouro  de  matin,  de 
la  ratamalo  —  autant  dire  ansin  —  que  fasié  d'aquéu  tèms  lou  cour- 
rié  de  Carpentras  à  Saut,  se  veguè  davala  davans  l'auberjo  de  la  Ga- 
bello,  un  capelanemé,  souto  lou  bras,  soun  breviàri,  pourtant  d'uno 
man  un  bastoun^  e  de  l'autro,  soun  rebaladis  sarra  dins  un  marrit 
sa  blu. 

Quatecant  lôuti  s'acampèron  à  soun  entour  e  s'atrouvè  qu'èro  bèn 
lou  nouvèu  curât  que  venié  faire  vesito  à  si  parouquian.  Un  di  mar- 
guié  de  Tendre  anè  lèu  carga  la  vèsto  pèr  accoumpagna  lou  prèire  e 
tôuti  dous  se  meteguèron  en  camin.  D'abord  passèron  d'un  oustau 
à  l'autre  de  l'amèu,  pièi  s'avastcron  vers  li  granjo  esparpaiado  dins 
lou  Ventour,  vers  la  Sono,  li  Laurènci,  lou  Soudar,  li  Tourniaire, 
la  Jasso  dôu  rat,  la  Goumbo  de  Claro,  li  Garrigo,  l'amèu  dis  Isnard 
talamen  qu'èro  nei^ro  niue  quand  arribèron  is  Abiho. 

Pèrtout  i'avien  fa  de  fèsto  :  —  Sian  paure,  touti  avien  di,  mai  tam- 
bèn  saupren  ajuda  noste  curât.  E  tôuti  avien  proumés  quaucarèn  : 
Quau  de  bos  menusa  perla  chaminèio  e  de  carboun  pèr  lou  poutagié, 
quau  un  sad'aquéli  bon  tartitîe  que  se  samenon  dins  li  baisso  quau  la 
prouvesioun  de  nose,  d  rjulivo  cachado  ede  piohoulino,edecastagno; 
uno  pastresso  avié  parlai  d'adurre  un  toupinet  de  counfituro  de 
frago  e  de  framboueso  sauvajo,  uno  miejo  dougeno  d'aquéli  bon  frou- 
mage  prefuuia  au  pebre  d'ase  e  plega  dins  de  fueio  de  nôuguié  sar- 
rado  em' un  fiéu  de  lano.  Aqueste  mandarié  uno  bello  fricassèio  e, 
quâuqui  liéuro  de  saucissot  se  'n-co|)  tuarié  lou  porc,  uno  blanqueto 
se  'n  cop  la  cabro  aurié  toumba  lou  cabrit,uno  bresco  de  mèu  se  'n  cop 
lis  abibo  se  clianjarien;  un  cassaire  pourtarié  uno  lèbre  tre  que  n'au- 
rié  lou  rescontre,  uno  brouchetado  de  sero  e  de  tourdre  quand  ven- 
drié  lou  tèms  di  passage  e  que  li  leco  e  lis  englut  pourrien  faire  soun 
ôufice.  i'aguè  même  un  rabassaire  pèr  se  carga  de  faire  manja  au 
bon  curât  quàuqui  pougnado  de  rabasso  pèr  Nouvè  Enfin,  se  parlé 
de  tant  de  boni  causo  que  quand  pièi  lou  paure  mesquin,  tout  avant 


-  44  — 

de  l'escourregudo  que  venié  de  faire,  sa  preguiero  dicho^  s'endour- 
migaè  sus  sa  paiasso  de  fueio  de  fayard,  sounjè  que  tôati  li  bèn  de 
la  terro  e  li  benedicioun  dôu  cèu  toumbavon  à  bèudre  sus  eu. 


Venguè  l'ivèr. 

Sus  aquéii  grand  campas  descubert,  samena  de  roucassiho,  planta 
de  iavando,  de  pebre  d'ase.  de  cardoun,  de  rnoussible,  de  grato- 
quiéu,  que  davalon  di  cresten  dôu  Ventour  vers  li  toumpie  de  la 
Nesco.  li  nèblo  acoumencèron  de  rebala  negrasso  e  frejo.  Pièi  toumbè 
la  nèu,  s'espandissènt  toujour  plus  blanco,  escafant  li  pâli  verduro 
dis  espiguiero,  amatant  la  senteur  di  planto  sôuvajo,  amudissènt  li 
brut  de  sounaio  e  li  japa  di  chin  d'avé,  ensarrant  coume  dins  un 
susàri  lou  paure  presbitàri,  la  glèiso,  lou  cementèri  qu'acô  fai  tout 
l'amèu  dis  Abiho.  Soulitudo  e  silènci  quejust  li  travessavo  très  cjp 
pèr  jour  en  vounvounejant  lou  dindin  de  V Angélus  parti  à  la  voulado 
dôu  pichot  clôuchié. 

Li  dévot  aboundavon  pas.  A  la  messo,  lou  matin,  èron  que  très: 
Dieu  pèr  l'entendre,  lou  curât  pèr  la  dire  e  sa  servicialo  Goutoun, 
qu'avié  passa  bessai  de  treato  an  l'âge  canouni,  pèr  la  servi  den-de- 
loro  dôu  cor 

Em'acô  quand  avié  dit  sa  messo,  lej^i  soun  ôufice,  la  vido  dôu 
sant  dôu  jour,  e,  de  tèms  à  autre,  un  journau  religious  que  ié  man- 
davo  un  count'raire  la  semano  d'après  qu'avié  pareigu,  lou  paure 
curât,  li  pèd  dins  lou  recaliéu.  regardavo  la  vapour  que  s'escapavo 
de  l'oulo  ounte  se  çouisien  li  tartifle  qu'aco,  erns  'n  pau  de  la  e  de 
froumage  fasié  lou  dejuna  dôu  matin,  lou  dina  de  miejour  e  lou  soupa 
dôu  vèspro 

De  tôuti  li  prouvesioun,  de  tôuti  li  bon  viéure.  de  tôuti  li  grou- 
mandiso  que  s'èron  proumesso,  rèn  avié  pareigu  e  se  n'en  parlava 
plus. 

Pièi,  d'acha-pau  emé  li  jour  plus  grand  e  lou  soulèu  plus  fort,  la 
nèu  se  fonndeguè,  la  mountagno  reprenguè  si  sentour  de  Iavando  e 
de  pebre  d'ase,  sa  pauro  verduro,  si  brut  de  sounaio  e  si  japa  de 
chin  d'avé  e  li  gènt  coumencèron  de  veni  naseja  lou  dimenche  is 
ôutice.  Enfin  Dieu  e  lou  bèu  tèms  faguèron  que  pèr  Cindelouso  la 
glèiso  èro  pleno  coume  un  iôu.  Adounc  lou  curât,  quand  aguè  legi 
i'evangèli  se  revirè  vers  lou  pople  se  signe,  faguè  soun  prone  e 
ansin  feniguè  sa  dicho  : 


-  45  — 

—  a  Poudès  crèire,  mi  fraire,  que  Dieu  quand  vou  faire  counèisse 
sa  voulounta  à  si  serviteur,  i'apaîèis  en  sounje.  Ansin  faguè  pèr 
lacob  quand  lou  patriarche  endourmi  veguè  une  escale  anant  dôu 
sou  enjusqn'au  cèu  que  d'ange  d'afilado.  mountavon  e  descendien 
e  Dieu  acouta  contre  Tescalo  ié  parlé,  ié  proumetènt  de  grand 
bèn  e  uno  grande  pousterita. 

«  Eh  bèn  !  mi  fraire,  la  niue  passade  ai  agu,  iéu  peréu,  un  sounje. 
Dieu  lou  paire,  tau  que  poudès  lou  vèire  au  dessus  dôu  mèslre- 
autar,  dintre  lou  cèu  blu  estella  e  li  nivo  que  sèmblon  lou  pourta, 
m'es  apareigu  : 

—  «  Paure  curât,  m'a  dit,  vese  bèn  que  fas  ço  que  pos  pèr  lou 
«  bèn  de  la  Glèiso  e  lou  salut  de  ti  parrouquian  Plagnes  pas  ta 
<(  peno  quand  fau  courre  à  travès  11  mountagno,  dins  la  nèu  e  la  nè- 
«  blo.  mau-grat  la  plueio  e  la  biso,  fugue  de  jour  fugue  de  niue,  pèr 
«  vesitali  malaut  e  secouri  li  malurous  encaro  plus  paure  que  tu,  e 
«  te  voleajuda  dins  toun  ôufice  en  fasènt  counèisse  à  ti  parrouquian 
«  ço  que  pense  d'éli  e  pèr  li  counvida  à  miéu  faire. 

«  Téuti  me  demandon  quaucarèn  :  Baudèli  lou  buscatié  me  prègo 
«  de  gari  si  raumatisme,  Cadet  dis  Uba  vôu  que  péutire  de  la  mort, 
«  soun  drôle  que,  pecaire,  a  uno  marrido  peremounio,  Castoulié  e 
«  sa  Nanoun,  que  soun  marrida  dempièi  cinq  an  e  qu'an  ges  d'en- 
«  fant,  me  suplicon  de  n'i'en  manda  un;  la  Marieto  dôu  nôuguié, 
«  fai  nouveno  pèr  que  ié  counserve  soun  prétendu  qu'es  soudard  e 
((  se  bat  avaus  dins  lou  founs  de  l'Argerio.  Tôuti  volon  que  fague 
«  pleure  en  tempouro  sus  si  samena,  que  fague  espiga  si  blad,  flouri 
«  sisesparcet,  abounda  si  tartitle,  crèisse  soun  troupèu. 

«  Em'aco  res  fai  rèn  pèr  ma  glèiso  e  pér  moun  menistre  ;  oublidon 
<  si  proumesso  ! 

«  liaudèli  t'avié  proumés  de  bos  menusa  pèr  ta  chaminèio,  de 
«  carboun  pèr  toun  poutagié,  Cadet  t'avié  proumés  uno  prouvisioun 
«  d'aquéli  bon  tartifle  que  vènon  dins  la  baisse  di  valloun  ;  Castoulié 
«  t'avié  proumés  uno  bono  blanqueto,  se  'n  cop  sa  cabre  toumbarié 
€  lou  cabrit  ;  Marieto  dôu  nôuguié  t'avié  proumés  de  froumage  de 
«  mountagno.  de  counfituro  de  frago  e  de  framboueso;e  tant  d'àutri, 
«  que  de  li  nouma  vendrié  en  ôdi,  t'avien  proumés  la  fricassèio 
«  quand  tuarien  lou  porc,  uno  lèbre  quand  n'aurien  lou  rescontre, 
«  de  brouchetado  de  sero  e  de  tourdre  quand  li  leco  e  lis  englut 
«  pourrien  faire  soun  ôufice,  de  rabasso  pèrli  teste  de  Neuve... 

«  Ni  Baudèli,  ni  Cadet,  ni  li  Castoulié,  ni  Marieto  dôu  nôuguié^ 
f  Dimai  lis  ài'tri  an  tengu  si  proumesso  ! 


—  40  — 

c(  Eh  bèn  !  pos  dire  en  touti  que  siéu  pas  décida  à  faire  quaucarèn 
'<îcTpèr  aquéli  que  fan  rèn  pèr  ma  glèiso  nipèr  moun  menistre  e  que 
«  soun  pas  de  paraulo.  Baudèli  gardara  si  raumalisme,  Icu  drôle  de 
«  Cadet  restara  malaut,  li  Castoulié  saran  toujour  sènso  entant  ;  lou 
«  proumés  de  Marieto  restara  en  Argerio.  l'aura  ges  de  plueio  en 
«  tempouro,  li  blad  espigaran  pas,  lis  esparcet  noun  tlouriran,  li 
<(  tartifle  aboundaran  pas,  l'avé  se  gastara.  Digo-ié  bèn  pèr  que 
«  tôuti  n'en  fagon  soun  proufié  !  « 

a  Yaqui.  mi  fraire.  ço  que  lou  bon  Dieu  m'a  dit  dins  moun 
((  sounje.  Aro  es  à  vautre  d'avisa  se  voulès  outeni  ço  que  demardas  e 
ce  faire  voste  salut  qu'es  la  gràci  que  vous  souvète.  Ansin  siegue  !  ï) 

E  se  revirè  vers  l'autar  pèr  acaba  sa  messo. 


Res  muté  ;  mai  d'aquéu  moumen  coumencè  vers  lou  presbitàri  un 
vai-e-vèn  que  noun  prenié  fin.  Se  veguè  Baudèli,  emé  sus  sa  carreto, 
un  bèa  mouloun  de  bos  menusa  e  uno  bello  coufo  de  carboun  chausi, 
pièi  Cadet  carrejant  sus  sa  barioto  un  sa  de  lèu  ta'^tifle,  pièi  Nanoun 
de  Castoulié  pourtant,  escoundu  dins  soun  foudau,  lou  darrié  d'un 
cabrit  de  la,  pièi  Marieto  dôu  Nouguié  emé  soun  toupinet  de  counfi- 
turo.  pièi  tôuti  lis  autre  emé  de  nose,  d'amelo,  d'ôulivo,  de  castagne, 
de  froumage,  de  fricassèio  de  porc  de  saucisseto,  un  bèu  lebraut 
<îounseié,  de  liame  de  tourdre  e  de  sero,  de  pichot  panié  de  ra- 
basso  tôuti  fresco. 

E  pèr  tout  dire,  de  tout  aco  bon  es  li  paure  e  li  malaut  que  n'en 
proufitèron.  Se  digue  même  que  lou  curât  fasié  mestié  dôu  nivelaire 
que  pren  la  terro  ounte  n'i'a  de  soubro  e  la  porto  ounte  n'en  manco 
pèr  lin  de  mètre  lou  laboura  d'aploumb. 

Lou  bon  Dieu  se  meteguèdela  partido  ;  Baudèli  garrigue  si  rauma- 
lisme, lou  drôle  de  Cadet  dis  Uba  venguè  mai  gaiard  e  fort,  li  Cas- 
toulié aguèron  la  bessounado  pèr  Toussant  venènt.  lou  calignaire  de 
Marieto  s'entournè  d'Argerio,  emé  li  galoun  de  capourau,  li  plueio 
toumbèron  en  tempouro,  li  blad  espiguèron  à  rage,  flouriguèron  lia 
^spacet,  aboundèron  li  tartifle,  li  fedo  agnelèron  tant  e  pièi  mai.  L'a- 
boundànci  fugué  pertout. 

—  E  pièi  ? 

—  E  pièi  ?  Ac5  faguè  que  lou  curât  dis  Abiho  is  Abiho  mouriguè, 
que  soun  successeur,  peréu  i'es  mort,  e  que  li  successeur  de  si 
successeur  tant  ié  meuriran,  estent  que  lou  peste  es  trop  vengu  bon. 


—    4/     — 


e  que  quand  uno  fes  un  curât  i'es  nouma,  ié  resto,  fautode  pousquô 
se  ié  douna  d'avançamen. 


JAN  DIS  ENGARTAMEN. 


I  lagremo  d'un  eirelié, 
Sarié  bail  quau  ié  creirié. 


AUBO   DE  SIECLE 

A      MIS       AMI      DE      PrOUVÈNÇO 

Vos  estis  tempora,  o  juvenas. 
Lou  nouvèu  siècle  es  vautre,  o  jouvènt. 
(S\NT  Agustin). 

Un  siècle  more,  un  siècle  nais: 
Un  mounde  toumbo  au  garagai, 
Un  mounde  incouneigu  s'aubouro. 
Pas  e  respèt  au  tèms  passa  ! 
Mai  tu,  riue  vers  l'aubo  fissa, 
Jouvènço,  lèvo-te,  qu'es  l'ouro  ! 

L'aveni  !  L'aveni  sara 

Ço  que  toun  obro  lou  fara  : 

Jito  i  quatre  vent  la  semènço  .. 

Lou  grand  chaîne  tèn  dins  un  griéu... 

L'aveni  !  L'aveni  's  à  Dieu, 

Mai  Dieu  te  lou  douno,  o  Jouvènço! 

LOU   PELIBRE  QUE  S'ES  FA  MOUNOK. 

Kermaria  (Bretagno),  lou  iO  d'avousl  1896. 


48  - 


LA  LIÇOUN 

Abstinentia  singulariterin  communitate 
est  reprehensibilis. 

En  un  mounastié  d'ome  d'ordre  faguèron  uno  grando  fèsto,  e  tôuti 
li  fraire  manjèronaquéu  jour  en?èn  rfins  soun  refeitôri.  Entre  aquéli 
frairei'avié  un  fraire  que  jsmai  manjavo  que  de  pan  emé  d'aigo.  E 
quand  lou  serviciau  ver  guè  e  ié  paueè  la  car  davans  e  qu'après  ié 
dounè  de  vin,  lou  fraire  diguè  :  «Ami  pourgès  me  d'aigo,  que  iéu 
noun  mange  car  e  noun  beve  vin  ».  E  lou  serviciau  diguè  davans  tôuti 
lis  àutri  fraire,  que  tôuti  l'ausiguèron  :  «Bènfadusès  d'aigo  à-n- 
aquéu  fraire,  que  noun  manjo  car  e  noun  béu  vin  »  E  alor  un  fraire 
vièi  s'aubourè  e  venguè  au  fraire  e  ié  diguè  :  ((  Aurié  miés  vaugu  vuei 
que  restèsses  dins  toun  chambroun  e  que  i'aguèsses  manja  de  car,  e 
que  noun  aguèsson  tôuti  li  traire  dôu  mounastié  ausi  aquelo  voues, 
car  la  boni  astinènci  se  dèu  faire  amagadamen  e  sens  vano  glôri.  xi 


LI  PLUMO  D'AUCO 

Un  fustié  nouma  Gricô, 
Qu'èro  esta  '  l'escolo  encô 
De  moussu  Daru,  pecaire, 
Ta  bessai  trente  an  d'acô, 
Fugue  désigna  pèr  maire 
D'un  vilage,  qu'es  soun  noum... 
Entre-z-Ais  em'  Avignoun. 
Un  jour  que  soun  secretàri 
Èro  pas  vengu  'u  burèu, 
Lou  plus  jouine  di  Durèu, 
Pèr  service  militari 
Demandé  'n  certificat. 
Pèr  quau  n'a  pas  la  coustumo^ 
Èro  un  travai  délicat. 


49 


Lou  maire  prenguè  la  plumo, 

E  gravamen  graflgnè, 

Grafignè  pièi  se  signe, 

Em'  uno  grando  parafo. 

Durèu,  qu'avié  d'iue  pounchu, 

lé  fai  :  «  Escusas,  moussu, 

«  Avès  mancaFourtougrafo.  » 

Gricô,  sènso  s'esfraia, 

«   Ah  !  dis,  veseço  que  i'a  : 

«  Es  vôsti  plumo  de  ferre  ; 

a  Reguignon  coumeun  gimerre, 

«  E  n'en  tiras  jamai  rèn. 

«  Au  diable  aquéli  viadauco  ! 

«  Parlas-me  di  plumo  d'auco  : 

«  Acô,  si.  qu'anavon  bèn  !  » 


E.    MARRKU. 


CHAPITRE  XXIII  DE  Lx^  CiENÈSI 

1.  Saro  visquè  cent- vint  e  sèt  an. 

2.  E  mouriguè  dins  la  ciéuta  d'Arbèio,  qu'aco 's  Ebroun,  terro  de 
.anaan.  E  venguè  Abrahann  la  plagne  e  la  ploura. 

3.  E  quand  aguè  coumpli  soun  devé  funeràri,  parlé  is  enfant  de 
Heth,  en  ié  disent  : 

4.  «  léu  siéu  un  passagié  e  un  estrangié  vers  vous-autre  ;  dounas- 
rne,  'nné  vous-autre,  lou  dre  de  sepouturo,  pèr  qu'enseveiigue  ma 
inorto.  T> 

5.  Li  fiéu  de  Heth  respoundeguèron,  ié  disent  coume  eiço  : 

0.  «  Escoutonous,  segnour:  siés  un  prince  de  Dieu  vers  nautre  ! 
•hausisse  entre  nnsti  sepucre  pèr  i'enseveli  ta  morto.  Res  pourra  te 
lefèndre  d'enseveli  ta  morto  dms  lou  mounumen  siéu.  i^ 

7.  Abraham  s'aubourè  e  'm'  ac6  adourè  lou  pople  dôu   terraire 
valènt-à-dire  li  fiéu  de  Heth.  ' 

8  E  ié  digue  :  «  S'ansin  vous  plais  qu'enseveiigue  iéu  ma  morto, 
vougués  bèn,  vous  n'en  prègue,  mtercedi  pèr  iéu  auprès  d'Efroun, 
fuMi  de  Seor, 

4 


9.  Pèr  que  me  baie  la  baumo  double  qu'es  à  la  ribo  de  soun  champ  ; 
que  me  la  vende  au  près  que  tau,  aqui  davaiis  vous-autre,  e  que  iéu 
ague  aquéu  sepucre.  » 

10.  Efroun,  eu.  abitavo.  au  mitan  di  fiéu  de  Heth.  E  Eftoun  à- 
n-Abraham,  ixesènt  lôuLi  aquéli  qu  èrou  au  pouitau  de  la  vdo,  res- 
poundeguè  'n  disent  : 

11.  ((  Faren  pas  coume  ac6,  moun  set:ne  !  mai  pulèu  escouto  ço 
que  vâu  te  dire  :  iéu  te  doune  lou  chaujp  e  la  baumo  que  i'a,  davaus 
lis  enfant  de  ujoun  pople  ,  ié  pos  enseveli  ta  mcrto.  » 

12.  Abraham  s'amourrè  davaus  lou  i  0|.>ledôu  terraire. 

13.  E  digue  à-n  Etroun  au  bèu  mitan  de  tôuti  ;  ce  Vogues  bèn 
m'escouta  Tiéu  pagarai  lou  champ,  pren  l'argent  que  te  baie,  e  an- 
sin  ié  pourrai  enseveli  ma  moito.  » 

14.  E  Eh'oun  respoundeguè  : 

15.  c(  Moun  segne,  escuuto-me:  la  lerro  que  demandes  vau  quatre 
cent  sicle  d'argent...  Ac5  's  lou  prêt,  entre  iéu  e  tu.  Mai  qu'es  acô  ? 
vai,  val,  ensevelisse  ta  morto.  d 

16.  Acô  ausi  e  entendu,  Abraham  pet^è  Targènt,  que  i'avié  de- 
manda Etroun,  en  presèncidi  lieu  de  Heth,  qu'acô  fasié  quatre  cent 
sicle  de  mounedo  de  lèi. 

17.  E  tuguè  recouneigu  lou  champ  qu'èro  autre-tèms  d'Efroun, 
Gunte  l'avié  la  baumo  doublo,  eu  làci  de  Mambrè,  ta  t  lou  champ 
que  la  baumo,  emé  tôuti  lis  aubre  que  i'èrou  à  l'entour  sus  tôuti 
h  counfront, 

18.  Fugué  recouneigu  poussessioun  d'Abraham,  présent  li  fiéu  de 
Heth  e  tôuti  li  qu'intravon  au  pourtau  de  la  vilo. 

19.  Vaqui  coûme  Abraham  enseveligué  Saro  sa  mouié  dins  la 
doublo  baumo  dôu  champ  —  que  taciavo  Mambrè,  valènt-à-dire  à 
Ebroun,  en  terro  de  de  Canaan. 

20.  E  lou  champ,  e  lou  cros  quei'avié  à  la  ribo,  luguèrondeliéura 
à-n-Abraham  pèr  mounumen,  e  iecouneigu  tau  pèr  lis  enfant  de 
Heth. 

F.   MISTRAL. 


La  bcnedicioun  de  Diéu  es  aquelo  que  fai  bouie  roulo. 


Se  dises  à  uuo  femo  qu'es  belle, 
Cent  cop  lou  diable  ié  rapello. 


—  51  — 

A  LA  BELLO  EISSERVO 

Lou  Fort  s'entourno  di  bataio; 
Glùri  aïKîhivaliéque  revèn  !  — 
Sus  maria  fiùro  nau  s'adraio  ; 
Sa  vélo  bounibo  clins  lou  vent.  — 

Esbnhaudo  soutsa  courouno 
D'or  e  de  jouièu  sarrasin.  — 
La  bello  nau  ris  e  rkiouno 
Dins  li  soulèu  e  11  blasin.  — 

A  rout  de  macbicouladuro 
E  de  tèsto,  jamai  lassa.  — 
La  nau  entre  li  roco  dure 
Sènso  mau-rescontre  a  passa.  — 

S'entourno  iuei,  sadou  de  glôri 
K  de  riquesso,  en  soun  castèu.  — 
La  nau  es  gièvo  «'el'evôri 
Qu'a  rapuga  de  tout  cantèu.  — 


As  aUôi  di  Suic.io  bluuudo, 
Bon  chivalié,  li  eant  belin  ?  — 
0  nau  !  mesfiso-te  de  l'oundo 
E  de  si  tràiti  remoulin.  — 

La  voues  ardènto  di  Sereno 
Mountavo  dins  lou  vent  di  niue.  — 
La  mar  lindo  à  la  nau  qu'enmeno 
-Sourrisié  de  tùuti  sis  iue. — 

Lou  Fort  escoutavo  l'ardènto 
Voues  que  cantavo  dous  e  clar.  — 
Dourmié  l'ome  que  tén  l'enipento, 

Susl.i  treitesso  >\o  la  mar.  — 


-  52  — 

0  crudèlo  !  0  Sereno  !  o  femo  ! 
Qu'as  fa  dôu  brave  chivalié?  — 
Ai  !  plourarés  forço  lagremo, 
Pàuri  nôvio  di  marinié  !  — 


Lou  Fort,  gai  e  vincèire,  anavo.  — 
(Dins  lou  vent  la  vélo  boumbavoj.  — 
Un  jour  t'a  rescountrado,  ai  !  las  !  — 
(La  prodo  a  touca  li  roucas). 
Avignoun,  mars  1S95.  jùlt  bouissiero. 


LA  SAGESSO 


Un  saventas  qu'avié  estudia  touto  sa  vido  la  chifro,  lis  astre,  la 
chimio  e  subre-tout  la  sagesse  dins  li  pergamin  e  ii  libras  di  filou- 
sofe,  bèn  tant  que  l'apelavon  lou  Sage  e  tôuti  ié  demandavon 
counsèu,  arribè  à  la  fin  de  si  jour  que  tuguè  paure  counne  Jôbi  sus 
soun  mouloun  de  fumié,  e  se  veguè  foui  ça,  pèr  pas  creba  de  fam, 
d'ana  demanda  l'ôumorno  à  la  porto  de  la  glèiso. 

Aqui  se  rescountrè  em'  un  avugle  que  demandavo  coume  eu  la 
carita  i  bràvi  gènt  que  sourtien  de  la  messo  o  di  vèspro.  Mai  val  se 
devina  que  tôuti  li  pata,  li  liard  e  li  dardèno  toumbavon  dins  l'escu- 
dello  dôu  chin  de  lavugle,  e  jamai  rèn  de  rèn  pèr  noste  paure  Sage. 

Bèn  tant  qu'un  jour,  despacienta  de  demanda  e  de  rèn  reçaupre*. 
e  sentent  que  si  tripo  se  nousavon  de  la  fam,  s'aubourè,  courreguè 
sus  lou  pont  qu'èro  pas  liuen  d'aqui  e  cridè  :  «  Dison  que  vau  mai 
èstre  couioun  qu'avugle  ?  Lou  prouvèrbi  sarié  verai  se  disié  :  Vau 
mai  èstre  avugle  que  sage  !  )>  E  se  traguè  dins  la  ribiero. 

L'autre  paure,  en  ausènt  l'espouscado,  pousquè  pas  se  teni  :  s'au- 
bourè :  traguè  apereilasi  luneto  verdo,faguè  sauta  lavèsto,  e  cabussè 
dins  la  ribiero  pèr  pesca  soun  cambarado.  Fugue  proun  urous  pèr 
l'adurre  viéu  sus  la  ribo. 

Mai  vai  te  faire  lanlèro  !  Tôuti  sachèron  que  lou  couiôssi  èro  pas 
avugle,  ni  même  borgne.  —  E  à  parti  d'aquèu  jour,  li  pata  e  li  liard 
anèron  mita  dins  l'escudello  dôu  sage  e  mita  d.ns  la  siéuno. 

E  lou  prouvèrbi  que  dis  :  «  Un  bènfa  es  jamai  perdu  »  avié  mai 
menti. 

LOU   CASCARELKT. 


—  53  — 

LA  LENGO  D'OR 

Musico  de  Frangés  Jouveau. 


Allegretto. 


La  parla-  duro  de    Prouvèn-  ço,    Es  pèr  nautre  la  lengo 


d'or  Que  lou  viei-  un   e  la  jou-  vèn-ço  Avèn  cla-  va-do  au  founs  dôu 
•piu  mosso. 


iE^slÊ^l^i^iiËiii^l 


cor.  En  despié  dis  orne  dou  Nord,  De  sis  es-cri,  de  sis  a-rengo,      E- 
allarg.  ^ 


___T     ^._^_^_ 


^aEzE?: 


^E^ 


:p-^- 


j^z|j£i£5^5=:] 


mé    la    voio  e    l'es-tram  -  bord,       Lou  Mie  -  jour    gardara   sa 


ië^ij^l 


len  -   go 


Tant  que  lou  Rose  e  la  Durènço 
Coularan  lier  entre  si  bord, 
Faren  clanti,  plan  de  valènço, 
Lou  dous  parla  di  sant  record. 
Car  en  despié  di  marrit  sort 
E  dôu  mesprés  di  tiro-lengo, 
Restara  lou  parla  di  fort  : 
Lou  Miejour  gardara  sa  lengo. 


"  54  — 

Podon  lucha,  la  mauvoulônco, 
Lou  nescige  à  mourre  bestort, 
Sian  tôuti  lest  pèr  la  defènso, 
E  n'en  saran  pèr  sis  esfors. 
Nosto  lengo  es  un  recount'ort, 
E  pèr  li  mount,  piano  e  valengo, 
La  paiiaren  fin-qu'à  la  mort  : 
Lou  Miejour  gardara  sa  lengo 
Avignoun  1890.  e.  jouveau. 


L.\  MUSICO  DIS  ANGE 

CONTE 

La  mouié  de  Paulèu  lou  manescau,  ié  disien  Nanoun,  èro  uno' 
temo  d'ordre,  voulountouso  au  travai,  pleno  de  biais  jusqu'au  bout 
dis  ounglo  ;  em'  aco  braveto,  e  pas  naai  de  maliço  qu'un  pichot  en- 
tant que  vèn  de  naisse.  De  segur  aurié  'i:n  tort,  eu,  de  se  n'en  pla- 
gne.  Mai,  dèvedire  que  se  n'en  plagnié  pas. 

Pamens,  si,  uno  fes  !  Suseto,  la  maire  d'elo  mouriguè,  —  pas  dins 
la  flour  de  l'âge,  pecaire,  que  ribejavo  si  vue  crous.  Nanoun  la. 
plourè,  mai  la  plourè,  lou  bon  cor  de  chato  qu'èro,  de  tôuti  si  forço. 
Es  que  se  n'en  tenguè  pas  i  îagremo.  Crento  quelapauro  vièio  bru- 
lèssedins  li  flamo  dôu  Purgatôri,  parlen  pas  de  l'infèr,  ié  fasié  dire- 
de  messo. 

Eicito  m'anas  coupa  :  «Ounte  es  lou  mau  ?  »  Avès  resoun  :  faire 
dire  de  messo  pèr  l'amo  de  quau  regretan,  es  obro  crestiano,  sian 
d'acord.  Soulamen,  se  dèu  pas,  me  sèmblo,  poussa  la  cause  trop 
iiuen.  Aquéu  qu'a  de  fourtuno.  vague-ié  ,  mai  un  ôubrié,  que,  de 
soun  enclume  fau  que  tague  sourti  dequ'  enanti  sa  famiho,  noun  p6u 
emplega  'n  messo  la  majo  part  de  soun  gasan. 

Elo  l'entendié  pas  ansin.  Très  fes,  quatre  fes  pèr  semano,  èro  uno 
messo  pèr  sa  maire  ;  pièi  de  cire  à  l'autar  de  Nosto-Damo-de-Pieta, 
de  cire  à  l'autar  de  sant  Jôusè,  de  cire  à  l'autar  de  santo  Madaleno... 

L'orne  avié  bel  à  ié  prêcha  :  «  Ma  migo,  vai  un  pau  daise  :  Veguen, 
t'ai  jamai  geinado  en  rèn  ;  vole  pas  t'empacha  de  moustra  d'amour  e- 


—  55  — 

de  recouneissènço  pèr  ta  maire,  que  valié  tout  au  moundé  :  mai  lou 
veses,  sian  pas  riche,  lis  annado  soun  marrido,  e  despèndes  forço  à 
la  glèiso... 

—  Ab  '•  ma  bono  maire  !  elo  lagremejavo.  s'èro  au  Purgat<^ri  e 
que.  pèr  ma  fauto,  ié  deraourèsse,  jamai   me  lou  perdonnariéu  !  » 

Em'acô  countuniavosoun  trantran.  E  lou  m^mescau  aboulavo. 

Dequ'aurias  fa,  vautre,  à  sa  plaço  ?  La  ba^re?  Nàni.  Li  cop  n'a- 
vançon  rèn.  E  pièi,  de  pica  'no  femo  tant  bravo  e  tant  douço,  un 
eisèmple  de  vertu,  es  pas  d'un  ounèste  orne.  Tambèn,  se  n'en  gardavo 
bèn,  Paulèu. 

l'avié  sièis  mes  qu'aco  duravo. 

Un  dimenche,  après  soupa.  s'atrouvavo  au  cabaret  de  La  Gaio  ; 
intro  un  garçounet  d'uno  dougeno  d'an,escarrabiha  coume  un  lende, 
qu'avié  'no  piclioto  caisso  de  bos  rouge,  poulido  que  noun-sai.  La 
pause  subre  uno  taulo,  viré  'no  clau,  coume  se  fai  pèr  mounta  'no 
pendulo.ela  (^ueisseto  coumencè  dejouga,toiitosouIeto,-Bètt-8oM?èw, 
pièi  un  moussèu  d  Madamo  Angoty  pièi  les  Hirondelles,  pièi  un  tros 
de  Mireille,  ed'àutri  galants  èr. 

Paulèu  se  piqué  lou  front. 

«  Ai  moun  afaire  !  t>  se  digue. 

Quand  l'entant  a  fa  lou  tour  di  taulado,  lou  sono. 

«  Pichot,  assèto  te  'n  moumen  aqui,  que  te  fague  un  pache.  Me 
vos  louga  ta  touniôni  pèr  uno  niue  ? 

—  Ni  vuei,  ni  deman,  mai  diniars,  se  voulès,  que  dève  repassa  pèr 
eici,  en  est.'^nt  que  vau  à  la  fiero  de  Castèu-Pœinard. 

—  Eh  !  bèn,  vague  pèr  après-deman.  E  quand  me  faras  paga? 

—  Vau  bèn  au  mens  très  franc. 

—  Te  nen  baiarai  cinq. 

—  Vole  bèn. 

—  Acô  sufis.  mignot.  Te  rendrai  toun  ôutis  coume  lou  prendrai. 
Adounc,  dimar  à  la  mémo  ouro,   vendras  m'atrouva  'ici. 

—  Poudès  iè  coumta.  » 

PauJèu,  lou  drouloun  parti,  s'anè  coucha. 

Au  bou*  d'uno  bono  passado,  dis  à  sa  mouié  : 

«  Oh  !  Nanoun,  se  sabiès,  vène  de  vèire  lou  paradis,  tout  esbri- 
haudant  declarta  e  de  daurèio,  emé  belèu  (juaranto  milo  angeloun. 
Au  mitan  i 'avié  ta  maire,  o.  Nanoun,  ta  maire,  vestido  de  l)lanc, 
uno  courouno  d'ore  de  diamant  sus  la  tèsto,  coume  uno  rèino.  Touti 
lis  ange  ié  fasien  la  bèn-vengudo. 

—  I>rve^  avé  sounja. 


—  56  - 

—  Noun  sai.  Mai  èro  uno  causo  à  vous  faire  gau  :  rencèns  tubavo 
de  tout  caire  ;  i'avié  sant  Jan.  sant  Jôusè,  sant  Miquèu,  santo  Mada- 
leno,  ela  santo  Vierp^e  As  rèn  vist,  tu.  digo  ? 

—  Nàni.  Ah  !  mabono  maire,  segurdèu  i'èstre,  dins  lou  cèu  :  Ta 
proun  gagna.  Pau'èu,  Dieu  fague  toun  pantai  vertadié  !  » 

La  niue  venènto,  nouvello  apoutebsi,  mai  invesiblo  pèr  Nanoun, 
coume  la  proumiero. 

((  Es  bèn  estounant,  femo  :  tout  ço  qu'aièr  m'apareiguè,  vène 
tourna  de  lou  vèire  la  mémo  causo.  Rapello-te  qu'aco  noun  es  un 
sounge.  Fa  quicon  mai. 

—  Que  vos  quei'ague  ?  L'asard  .. 

—  L'asard?  Que?  Dous  cop  de  fiio.  Ah!  noan^  es  pas  poussible. 
Te  dise  que  i'a  quaucarèn  aqui  dessouto.  M'a  pas  parla  Suseto  ;  mai 
me  fasié  de  salut,  e  me  sourrisié  d'un  biais  angeli  que  n'en  revène 
pas. 

—  Ma  bono  maire  !  Ma  santo  maire  i 

L'endeman.  à  la  vesprado,  lou  pichot  manqué  pas  de  veni  au  ca- 
baret de  la  Gaio.  Paulèu  ié  paguè  d'avanço  lou  lougage  de  la  queisseto. 
se  faguè  bèn  esplica  la  manière  de  faire  marcha  l'eslrumen,  e  l'em- 
pourtè. 

Kn  iatrant  dins  la  chambro,  lou  pause  sus  la  taulo  de  niue,  bèn 
plan,  (l'escoundoun,  se  desabihè,  e  boufè  soun  lume.  Nanoun,  que 
venié  de  faire  soun  proumié  som  e  qu'avié  li  parpello  arrapado,  ié 
veguè  que  de  blu.  Un  moumen  après,  roupihavo  mai  coume  uno 
marmoto.  Alor,  vaqui  moun  manescau  que  se  met  à  parla  soulet  : 

c(  Hoi  !  ma  sogro,esvôus  que  venés  mai  vers  iéu  ?  vous  recounéisse, 
es  bèn  vous  !  Ah  !  coume  sias  urouso  !  Viéure  au  mitan  di  délice 
paradisen  !  Me  fasès  signe  ?  Mai,  parlas  me  dounc,  parlas  à  vosta 
fiho,  que  vous  a  pancaro  visto  dins  vosto  glori  celestialo... 

—  J'aulèu  !  Paulèu  !  dequé  i'a  mai,  ié  vén  Nanoun,  que  s'èro 
revihado  à  n  aquéli  paraulo. 

Eu.  tourna-mai,  sèn^o  respondre,  countuniè  : 

((  Ah  !  paure  de  iéu  !  Ac5  's  trop  bèu,  tant  de  meraviho  !  ..  Mai, 
dequ'es?  Hoi!  h  serafin  aduson  sis  arpoesi  viouloun  !...  Van  jouga!... 
Jogon  !...  Grand  Dieu  !  labello  musico  !  (aqui  lou  capoun  mando  un- 
cop  de  pouce  à  l'ourgueno,  que  jougué  'n  tros  de  Mireille).  Oh  ! 
quétison  armounious  e  suau  !  Mai,  noun,  siéu  plus  sus  la  terre  ;  me 
sente  enaura,  lougié,  subre  vôstis  alo,  obèus  ange  !  iL'èr  de  Mireille 
finissié  ;  zôu  !  un  cop  de  pouce  à  la  raecanico,   que  jouguè  Madame 


-  57  — 

Nanoun  retenié  soun  alen,  de  pou  de  perdre  uno  paraulo,  uno 
noto.  Escoutavo,  ravido,  la  pauro  ! 

Quand  la  founfoni  calé,  Paulèu  se  teisè  'no  passado  ;  pièi  re- 
prenguè  : 

c  Hoi!  tout  s'en  vai  !  tout  desparèis  !  Ounte  sias,  bèus  ange,e  vous 
serafin,emé  vôstis  alo  de  nèu?  E  vous,  Suseto,  ounte  sias?  Plus  rèn! 
plus  rèn  :  la  resplendour  s'amosso...  Adessias...  Ai  !...  i> 

Aqui,  la  femo  pousquè  plusse  teni  de  ié  manda  'n  cop  de  couide. 

a  Paulèu  !  Paulèu  ! 

—  Hou! 

—  Parèis  qu'es  bèn  de  bon,  e  rsvassejaves  pas. 

—  Alor,  l'as  visto,  à  la  fin,  ta  maire  ? 

—  Ai  !  las,  noun,  l'ai  pas  visto.  Mai,  la  musico  de  serafin,  l'ai  au- 
sido,  coume  s'èro  estado  dins  l'apartamen. 

—  Aquelo  musico  ?  l'as  entendudo?  Parai?  que  se  p5u  rèn  imagina 
de  mai  celestiau,  de  mai  pénétrant,  de  mai  dous  à  l'amo  ? 

—  Ah  !  segur.  Queto  bello  musico  !  queto  bello  musico  !  Me  sem- 
blavoqu'anavem'emparadisa!...  Mai  alor,  digo-me,  ma  maire  te  fasié 
signe  ? 

—  0,  ma  migo,  o.  Quau  te  l'a  di  ? 

—  Es  tu,  que  parlaves.  Mai  alor,  digo-me.  se  ma  maire  es 
coume  ac6  tant  urouso,  n'aurai  plus  besoun  de  ié  faire  brûla 
tant  de  ciro  is  autar  de  la  glèiso  ? 

—  Mafisto,  mesèmblo  de-crèire. 

—  Ma  bono  maire  !...  Mai  alor,  digo-me,  déu  plus,  tourna-mai, 
avé  besoun  de  tant  de  messo  ? 

—  Ma  fisto,  en  estent  dins  l'eterno  gl6ri,  dequé  ié  manco  ? 

—  Es  verai  !...  Ma  bono  maire  :  Oh  !  que  iéu  siéu  countènto  !  » 

Desempièi,  Nanoun,  la  femo  dôu  manescau,  faguè  plus  dire  de 
messo  pèr  l'amo  de  sa  pauro  maire  Sudeto,  -  relevant  uno  fes  de 
l'an,  lou  jour  anniversàri  de  sa  mort.  E  sespargnè,  peréu,  dins  l'ous- 
iau.  proun  pèço  de  dès  sôu  de  cire. 

—  Cinq  franc,  se  disié  Paulèu,  en  risènt  dins  sa  barbo,  cinq  franc 
pèr  me  louga  'quelo  bouito  à  musico,  ac6  's  veritablamen  estrasso 
de  marcat  ! 

ED.    MARREL. 

Aquéu  que  pico  sa  femo  es  coume  aquéu  que  pico  un  sa  de  farino  : 
lou  bon  s'envai,  lou  marrit  reste. 


-  58  — 

PLOUR 

Aviéu  planta  diiis  nioun  ort 
De  flour  requisto  e  poulido  : 
Li  floureto  de  moun  cor.  — 
Entre  que  lis  ai  culido, 
Dinsmi  man  se  soun  passido 
Li  floureto  de  moun  cor. 

Ai  !  ai  '  qu'es  tristo  la  mort  1 

Aviéu  planta  dins  moun  ort 
Lou  brout  di  roso  divino... 
Pèr  culi  li  boutoun  d'or 
Quand  venguère   se  devino, 
Qu'atrouvère  que  d'espino 
En  plaço  di  boutoun  d'or. 

Ai  !  ai  !  qu'es  tristo  la  mort  ! 

Quand  iéu  plante  dins  moun  ort 
Lajitelio  dis  cspèro, 
Quinte  èi  l'aubre  que  n'en  sort  ! 
—  Lou  malan  me  lèvo  guerro,  — 
Au  bèu  mitan  de  ma  terro 
Es  un  auciprès  que  sort  ! 

Ai  !  ai  !  qu'es  tristo  la  mort  ! 


.lAN  MONNE. 


Fiho  d'aubergo,  tiguiero  de  camin,  se  noun  soun  toucado  lou  sero,  loi 
soun  lou  matin. 


Vuei  sereno,  deman  bruno. 


—  59  — 

LOU    DECALOGUE 

DE   JEFFERSON,    TRESEN   PRESIDENT   DEIS    ESTAT-UNI    D'AMERICat 

1.  A  deman  jamai  nouii  remandes 
Ço  que  poues  faire  quatecant. 

2.  Jamai  en  d'autre  noun  coumandes 
Ço  que  poues  oubra  de  tei  man. 

3.  Avans  de  l'avé  —  te  souvèngue 
De  noun  despèndre  toun  argent  ; 

4.  E,  pèrbonmarcat  que  te  vèngue, 
Noun  croumpes  roquesièr  de  rèn. 

5.  De  quant   nous  co'j(\sto  la  beloio 
Mai  que  lou  viéure  e  lou  vesti  I 

6.  De  simplo  e  frugale  manjoio 
N'avèn  jamai  à  nous  penti. 

7    Groupo-te  'mé  voio  à  l'oubràgi, 
Lôugié  te  sara  lou  travai. 

8,  Quant  de  fes  avèn  près  oumbràgl 
Pèr  de  mau  qu'arribon  jamai  ! 

0.  Fau,  dins  la  vido  e  sei  magagno, 
Prene  tout  pèr  lou  bon  cousta. 

10.  Comto,  se  Ion  ppo^in  te  gagno, 
Jusqu'à  cèn'  le  muta. 

■'■      '  '      ♦    !'^'>»">.  A.-B.    GROUSILLAT. 


LA   i'\'n;io 


Te  siés  belèu  jamai  demanda  .,,-,,.  ,^  .a  Patrio  ? 

Es  tout  ço  que  t'enciéucîo,  tout  (;o  que  t'a  abari  e  nourri,  tout  ço» 
qu'as  ama.  Aquéli  carapèstre  que  veses,  aquélis  oustau,  aquélis  au- 
bre,  aquéli  jouvènto  que  passon  en  risènt,  es  ac5  la  Patrio  ! 


-  60  — 

Li  lèi  que  t'aparon,  loù  pan  que  pago  toun  travai,  lou  paraulis  que 
dises  e  qu'entendes,  la  baudour  e  lou  tristun  que  te  vènon  di  gènt 
e  di  causo  que  trêves,  vaqui  la  Patrio  ! 

La  pichoto  chambro  ounte,  à  passa  tèms,  as  vist  ta  maire,  li  re- 
courdanço  que  d'elo  as  garda,  la  terro  ounte  dor,  la  Patrio  velaqui. 

Lou  veses,  la  respires  de  pertout 

Figuro-te,  moun  fiéu,  ti  dre  e  ti  devé,  tis  amanço  e  ti  neciero,  ti 
remembre  e  ta  recouneissènço  ;  bouto  ensèn  tout  aco  souLoun  sou- 
let  noum,  e  aquéu  noum  sara  :  la  Patrio. 

CTradu  d'Eméli  Souvestre).  A.  G. 


DANSO  D'AMOUR 

Amiras  la  vesioun 
Qu'aviéu  en  Bartalasso. 
Sus  lou  pont  d'Avignoun 
Tout  lou  mounde  ié  passo. 

L'aureto  musiquejo 
Dins  li  pin  e  lisaubo  ; 
Lou  vèspre  que  soumbrejo 
Acato  dins  sa  raubo 
L'esquino  dôu  Ventour. 
Escoute  lou  trignoun 
Pregant  sus  la  vilasso. 
Sus  lou  pont  d'Avignoun 
Tout  lou  mounde  ié  passo. 

Au  son  de  la  campano, 
Veici,  del'autro  ribo, 
Veici  la  rèino  Jano 
•Que  sus  lou  pont  arribo  ; 
S'esmarro  de  sa  court 
Pèr  delembra  'n  brisoun 
L'enuei  que  la  inatra^so. 
Sus  lou  pont  d'Avignoun 
La  rèino  Jano  passo. 


—  Gl  - 

Lou  jouve  rèi  d'Irlando 
En-tant-lèu  que  l'avisto 
De  vers  elo  s'alando 
Pèr  tenta  sa  counquisto 
E  Temploura  d'amour. 
Poun  à  cop  d'esperoun 
Soun  acanèio  lasso. 
Sus  lou  pont  d'Avignoun 
Lou  rèi  d'Irlando  pa^so. 

Mai  i'a'n  pichot  troubaire 
Que  près  d'elo  s'escounde  ; 
A  vist  lou  cavaucaire 
E  subran  contro  eu.  brounde^ 
S'aubouro  dinsl'errour... 
Un  coris  toumbo  d'ainount 
Dins  l'aigo  tranquilasso... 
Sus  lou  pont  d'Avignoun 
Ta'n  troubaire  que  passo. 

Aro  veici  de  mounge, 
De  cardinau,  de  prèire, 
Seguissèntdins  moun  sounge 
Un  vénérable  rèire 
Qu'a'n  vièsti  de  clarour  ; 
Lou  popled'à  geinoun 
Seprousterno  susplaço. 
Sus  lou  pont  d'Avignoun 
Es  lou  Pape  que  passo. 

La  danso  s'entameno 
Alin  soutli  piboulo  ; 
Un  tambourin  la  meno 
'm'un  èrde  îarandoulo  ; 
Lou  pichot  dieu  Amour 
Planant  sus  lou  mouloun 
Vai  faire  bono  casso  ! 
Sus  lou  pont  d'Avignoun 
Tout  lou  jouvènt  ié  passo. 


-  62  - 

Lafarandoulo  gaio 
Sus  lou  pont  se  desplego, 
Chato  e  droulas,  en  aio, 
Ghascun  ié  fai  sa  plego. 
Dirias  qu'an  de  prusour 
J)e  fournigo  i  taloun  ; 
L'ouro  noun  lis  alasso. 
...Sus  lou  pont  d'Avignon 
Uno  gitano  passo. 

—  Quau  vôu  que  i'esclargigue, 
Dis,  sa  bono  aventure  ? 

—  Se  vos  que  la  legigue 
Dinstis  iuejouventuro, 
Qu'esclairon  la  bruniour, 
Anen  au  plus  prefoun 
Di  bos  de  Bartalasso  ; 
Sus  lou  pontd'Avignoun 
Trop  de  mouiide  ié  passo  ! 

ADRÈISSO 

A  Péire  Devoluy. 
Rediras  ma  cansoun, 
0  Pèire,  en  Bartalasso  ! 
Sus  lou  pont  d'Avignoun 
Tout  lou  mounde  ié  passo. 
Madrid,  iv  d'avoust.  marius  andré. 


LOU  SA  DE  TARÏIFLE 

Pécécé  de  Castèu-Reinard  avié  cava  un  sa  de  tartifle  aperalin  à  sa 
-terro  dis  Isclo  ;  em'  aco,  sus  lou  tard,  revenié  à  soun  oustau  emé 
soun  sa  sus  l'espalo.  De  tèms  en  tèms,  quand  passavo  un  pont,  fasié 
pauseto  en  apielantsoun  sa  sus  lou  buto-rodo,  e  quand  avié  boufa 
repartie  mai.  Quand  fugué  sus  la  routo  d'Avignoun,  lou  vièi  Gharlet 
emé  sacarreto  lou  passé  :  Hou  !  que?  Pécécé,  me  sèmblo  que  n'as 
ti  pléni  braio  !  Badau,  mounto  sus  la  co  de  ma  carreto. 


—  o:i  — 

i'ect'ce,  se  faguè  pas  prega,  s'assetè  sus  la  co  de  la  carreto. 
Au  bout  d'un  moumenet,  Gliaiiet  se  reviro  e  vèi  Pécécé  que  gardo 
-oun  sa  sus  l'espalo  : 

—  Mai  que  ?  Pécecé.  ié  fai,  siés  pa  'n  viedase  î  pauso  loun  sa  î 

—  Mancarié  plus  qu'acô,  respond  Pécécé,  pas  proun  de  me  pourta 
iéu,  taudiié  encaro  que  pourtessias  moun  sa  ! 

LOU  CASGAKELET. 


NOUVÈ  ENEAISTOULI 

Neno  e  Tetin 

A  Madamisello  Mario  -Terèso  Gautier. 

Paraulo  e  musico  rfeJùli  CassiiNi. 

:,..,. o.  Dison,Tetin,  qu'à  la  vi-ha--do      A  -  ièr  l'Enfant-Uiéu  es  nas- 
eu,  E  parèis  que  ti  cam-ba-ra-  do    Vers  eu  an  déjà  courre- 


gu.     Tetin.  Sa  ra  verai,  l'ai         au-si     di-re,    Emai  d'a-lin   n'ai 
vist    par-ti.  Oh!  quen-  to  lùsto  !  qiiente  rire'  S'anen  <l'^-i'^"--!o 


di-ver-ti. 


m-;nu 
i>i.-5.ji.,   i.Liii,  qu'à  la  viliadu, 
Aiùr  l'Enfant-Dléu  es  nascu, 
E  parèis  que  ti  canibarado 
Vers  eu  an  déjà  coui  regu. 


—  64  — 

TETIN 

Sara  verai,  l'ai  aasi  dire, 

Emai,  d'alin,  n'ai  vist  parti. 

Oh  '  quento  fèsto  !  oh  !  quente  rire 

S'anan  de-loni;o  diverti. 

NENO 

léu  me  languisse  de  lou  vèire, 
Touti  ié  draion  de  pertout  ; 
Anen-ié  'nsèn  se  me  vos  crèire; 
lé  pourtaren  un  pau  de  tout. 

TETlN 

léu  ié  pourtaraimi  clinqueto, 
Facho  dédous  tros  desietoun 
E,  cla-cla-cla,  faran  souleto 
Entre  li  man  de  1  Enfantoun. 

NENO 

léu  ié  pourtarai  mis  image, 
Mi  pato,  moun  poulitdedau. 
Ma  grosso  paumO  e  moun  meinage, 
N'i'aura,  segur,  un  plen  fôudau. 

TETIN 

léu  iépourtourai  mabaudufo, 
Mi  goubiho  e  moun  bèu  boulan. 
Gros,  quasimen,  coume  uno  trufo  ; 
Acô  sara  bèn  pu  galant. 

NENO 

léu,  mai  que  tu,  me  faran  bello, 
Tatan  Lelen  me  frisara  ; 
Rabaiarai,  pièi,  mi  dentelio 
E  mi  riban  tant  que  n'i'aura. 


-  65  - 


TETIN 


T'espère  plus,  saras  dariiero, 
léu  vau  subran  parti  soulet, 
D'un  tèms  franquirai  li  coustiero 
En  fènt  landa  moun  barrulet  ; 


NENO 


He  !  bèn,  marrit,  que  noun  te  plase^ 
léu  lou  vau  dire  à  ma  memèi, 
E  'm'  acô  me  prestara  l'ase 
E  partirai  'mé  ma  titèi. 


TETlN 


léu  ié  pourtarai  ma  founfogno, 
Ma  sibleto  emoun  tambourin  ; 
Acô  zounzouno,  acô  cigogno, 
Fa  rèn  de  tau  pèr  mètre  en  trin. 


NENO 


Dequ'es  acô  !  n'es  pas  la  peno  : 
Esjustpati-pata  pas  rèn. 
léu  ié  pourtarai  mis  estreno, 
Moun  brassalet  e  mi  pendent. 


THTIN 


He  !  bèn,  ié  pourtarai  la  mostro 
Que  me  dèu  achata  pepèi, 
0  dins  l'oustau  prendrai  la  nostro 
Acô  vau  mai  que  ti  bèbèi. 


NENO 


léu  anarai  dire  à  ta  maire 
Que  dins  toun  oustau  vos  rauba  : 
Alor  te  leissaran  pas  faire, 
Anein  saras  bèn  atrapa. 


-  66  - 

TETIN 

Neno  saras  bèn  ma  mignoto, 
Anes  pas  direaco  'n  degun  ; 
Cargaren  tout  dins  ma  barioto 
E  poussaren  un  pau  chascun. 

JULI  CASSINI. 


LI  PAURI  COUMEDIAN 

Eilavau,  au  pais  tounkinès,  i  raro  chineso,  coume  èron  galoi,  li 
pàuri  cantaire  de  grand  camin,  après  lis  alassàntis  escourregudo  en 
mountagno,  coume  èron  countènt  de  faire  pauseto,  despièi  sèt  o  vue 
jour  /  —  Dins  un  gros  vilage,  mounte  se  brafo  e  se  béu  à  soun  plen 
sadou,  mounte  se  ris  e  se  canto  à  cado  ouro  !  — 

Ome,  femo,  enfant,  èron  vounge,  li  pàuri  roumiéu  :  quatre  cou- 
mediano  e  dansairis,  jouveneto  e  poulideto  que-noun-sai  ;  —  un  jou- 
glaire,  brave  pacan,  'mé  si  dous  drôle  de  quinge  an  ;  —  très  musi- 
cian,  aigre  rasclaire  de  zambougno  ;  —  e  mèste  Vien,  un  vièi 
sounjo-fèsto,  lou  mège,  lou  troubaire  e  lou  sourcié  de  la  bando. 

Après  li  jour  sènso  pitanço  e  li  niuchado  sènso  lié,  après  li  tristi 
barrulado  souto  la  plueio  e  la  cisampo  d'ivèr,  quente  bonur  e  quente 
chale,  parai  ?  de  toumba  pèr  cop  d'asard  dins  un  riche  vilage  de  la 
frountiero,  —  dins  un  vilage  mounte  lou  pople  a  deque?  de  tout,  e  s'en- 
soucito  de  rèn  que  festeja  mounte  li  gènt  acueion  li  pàuri  cantaire 
€mé  l'oulo  pleno  sus  lou  fio  e  lou  cor  sus  la  man  !  —  E,  savès  ?  eici 
sian  en  libre  pais;  i'a  ges  de  préfet  pèr  nous  ensuca;  lou  vilage  es 
pas  marca  sus  li  carto,  nimai  sus  li  papié  dôu  couleitour  :  au 
Tounkin,  creson  que  sian  en  Ghino;  en  Ghino,  creson  que  sian  dôu 
Tounkin,  Gouneissèn  qu'un  mèstre,  eicito  :  aquéu  jouine  Flouroun, 
un  enfant  de  dès-e-viuech  an,  dous  coume  uno  femo,  e  saberu  mai 
que  li  prince  di  Dôutour. 

—  0  !  acô  's  aquéu  que  coumandavo  dins  lou  vilage.  S'espoum- 
pissié,  liuen  di  telegrafe,  liuen  dis  ôuficié  franchimand  e  di  préfet 
tounkinés,  mèstre  d'aquelo  countrado  incouneigudo,  chèfe  de  si  se- 
tanto  soudard  que  i'oubeissien  coume  à-n-un  emperaire  e  que,  cade 
mes,  se  pagavon  de  sa  soudo  en  anant  piha  dins  li  vilage  chinés  lou 


—  67  — 

ris,  li  biou,  i  argent,  e  tambèn  li  femo,  quand  l'ôucasioun  se  capitavo 
ansin... 

Mai  eicito,  savès,  dins  la  mountagno.  s'atrovo  gaire  de  tiatre;  amor 
d'acô,  nôbti  coumedian  fuguèron  reçaupu  forço  amistousameu  ;  tau 
que  de  cambarado,  aco  sarié  pas  proun  dire  :  tau  que  d'oste  manda 
pèr  lou  bon  Dieu,  e  tau  que  de  dieu  même!  —  E  la  semano  fugue 
lèu  pa^sado,  en  joio  e  cansoun  en  fèsto  e  festin.  Lou  jouvènt,  gêne- 
rons coume  un  laire,  pèr  gramacia  li  coumedian  de  si  coumèdi  e  li 
musician  de  si  musico,  ié  vujavo  en  touti  li  sou  à  pleno  sieto  e  lou 
ris  à  plen  bournèu. 

Gade  sero,  davans  1!  gènt  amoulouna  lou  jouglaire  fasié  si  tour, 
li  balarello  dansavon.  e  lou  troubaire  cantavo  si  trobo  à  la  glôri  d'a- 
quéu'tant  brave  mounde  e  dôu  mèstre  tant  ama.  Pièi,  pèr  lou  jou- 
vènt saberu,  represenlavon  lis  anciàni  tragèdi,  li  fièr  dramo  de  l'is- 
lori  naciounalo.  E  pèr  li  dramo  e  pèr  li  tragèdi,  à  si  galoi  coume- 
dian lou  jouine  Li  prestavo  de  raubo  de  sedo  e  de  satin,  roujo,  bluio, 
verdo,  e  de  sabre  àfourrèu  d'evôri  o  de  velout,  tout  escrincela  d  ar- 
gent; i  dono,  li  brassalet,  li  pendent,  lis  anèu  d'or  li  coulié  d'ambre 
jaune.  Gado  niue,  quouro  cantavon  e  dansavon,  lou  jouvènt  afe- 
ciouna  pèr  li  clàri  coulour  e  ii  nobli  formo,  se  deleitavo  de  vèire 
giha  tout  acô  entre  lis  aubre  dôu  jardin,  souto  lou  fiermamen  d'ivèr, 
pu  dous  e  pu  linde  bessai  que  noste  cèu  de  Prouvènco  is  aubo  de  la 
primavero.  Mai,  après  uno  ouro,  s'entournavo  lèu  dins  si*  chambro 
misteriouso,  vers  si  libre,  lou  jouvènt,  amourous  dis  armouniôusi 
paraulo  e  di  pensado  sutilo  mai  que  di  nobli  formo,  di  c'àri  coulour 
e  di  jouièu  qu'esbarlugon  tout  aquéu  mounde 

Mai  aro,  sis  orne  afourtissien  l'un  à  l'autre  qu'èro  amourous  de  la 
pu  poulido  di  balarello,  la  douço  Espigueto,  «  gènto  —  disien  li  ietru 
—  gènto  à  sege  an  coume  la  ilour  di  pessègue,  fresco  coume  la 
fueio  que  l'aigo  dôa  riéu  a  lavado  ».  —  Qjouro  cantavo.  en  elo  lou 
jouvènt  vesié  reviéudado  li  rèino  d'autre  tèms  li  damo  di  pu  tièri 
legèndo.  Pèr  elo  cade  vèàpre  quitavo  si  libre.  A-n-elo  vouguè  douna 
li  pu  fini  perlo  d'ambre  jaune,  li  pu  bèu3  anèu  d'or;  sus  sis  espalo 
glouriouso  pause  li  pu  lourd  satin,  li  sedo  preciouso,  e  li  pu  blanc 
mantèu  que  s'adoubon  emé  la  peu  di  cabro  de  Moungoulio  E  la 
niue,  quand  lis  autre  balavon  ejounglavon  pèr  lou  popl3,  elo  s*a- 
vançavo  souleto  vers  lou  lié  mounte  lou  jouvènt  jasié  'n  liegènt  de 
trobo,  —  e  pèr  lou  dous  Ietru  cantavo  ii  pouëiio  d'autre  tèms,  dina 
li  chambro  meravihouso,  dins  li  jardin  sout  la  luno. 

O,  seguramen,  Flouroun  amavo  soun  Espigueto  ;  Espigueto   tam- 


—  68  — 

bèn  amavo  Flouroun.  Mai  s'adourèron  coume  d'enfant  sage,  elo 
countènto  d'amira  la  fino  caro  palo  de  l'ami,  eu  galoi  d'escouta  la 
voues  dindanto  e  claro  de  l'amigo.  L'un  l'autre,  s'adourèron  coume 
santo  Madaleno  adourè  Noste  Segne,  e  coume  Jan-de-la-Crous  adourè 
la  benurouso  Mario  —  se  se  poudié  dire  ansin  sènso  blasfema— ,d'un 
amour  de  cor  e  de  pensado  ;  e  jamai  la  man  crentouso  dôu  jouvènt 
se  pause  sus  l'espalo  de  la  chatouno,  e  jamai  si  labro  tremoulanto 
flouriguèron  di  roso  d'un  poutoun  li  labro  glouriouso  de  soun  Es- 
pigueto. 

E  soufrissié  pamens,  lougènt  letru  —  amo  tristo  e  lasso  à  dès-e- 
viuech  an,  dins  sa  car  fresco  e  claro  de  jouvènt  !  amo  que  li  libre 
avien  passido  !  —  soufrissié,  es  do  niue,  quand  pantaiavo  davans  l'au- 
tar  di  rèire,  dins  l'enmascanto  ôudour  de  l'encens;  soufrissié  de  sau- 
pre  qu'un  jour  sa  tant  puro  e  glouriouso  Espigueto  sarié  bessai  une 
poupudo  bagasso,  vendudo  à  l'argent  di  riche,  à  la  passioun  di  paure; 
e  qu'un  jour,  pu  tard,  sarié  'no  laido  bôudrèio,  quand  lou  vieiounge 
passirié  si  car  roso  e  soun  blanc  visage.  E  lou  jouvènt  plouravo 
amor  d'aco,  en  pantaiant  qu'emé  li  roso  de  la  car  e  lis  iéli  ddu  visage, 
Tamo  blanco  e  roso  sarié  passido  e  laido  peréu.  Ah  !  se  pulèu  poudié 
mouri,  la  gènto  chatouno,  mouri  jouino  e  fresco,  coume  toumbo  uno 
roso  à  la  cisampo  d'abriéu  !  —  Au  mens  l'amourous  la  gardarié, 
jouino  e  fresco,  e  vivènto  eternamen  au  founs  d'uno  memôri  fidèlo, 
dins  la  glôri  e  l'ounourde  si  sege  an. 

E  pantaiavo  ansin,  un  vèspre,  souto  lou  cèu  linde  ;  —  e  Tende- 
ïnan  à  la  primo  aube  li  pàuri  cantaire  devien  parti,  pèr  camina 
tourna-mai  subre  li  sourni  mountagno,  pèr  tourna-mai  recoumença 
lis  alassàntis  escourregudo  souto  la  brèino  d'ivèr... 

E,  d'enterin  qu'ansin  sounjavo,  lou  jouvènt,  silio-tenènt  ié  venguè- 
ron  parla  di  pàuri  coumedian  que  se  dèvon  enfourna  à  la  primo  aube  : 
e  avisèron  lou  jouvènt  que  se  falié  mesfisa  :  «  As  aculi  —  diguèron  — 
aquéli  gènt,  e  deman  partiran  d'eici.  E  quau  li  counèis  ?  —  Anaran 
canta  dins  li  vilo,  mounte  degun  saup  que  sian  eicito,  e  que  vivèn 
dins  la  pas  galoiso  e  dins  lou  bonur  de  nosto  jouinesso.  Quau  pôu 
nous  afourti  qu'aquéli  gènt,  —  de  boumian,  de  sounjo-fèsto  !  —  se 
teisaran?  e  que,  dins  quàuqui  jour,  li  soudard  di  franchimand  ven- 
dran  pas  bouta  fio  dins  nôstis  oustau  ?  Mèstre,  à  nosto  estiganço  pa- 
rais que  sarié  'no  bono  causo  de  li  garda  'mé  neutre,  aquéli  coume- 
dian ;  noun  fau  que  parton  d'eici  ». 

Lou  jouvènt  sourriguè  'n  brigeun  ;  escoutè  li  paraulo  de  sis  ôuficiô' 


—  69  — 

sènso  muta  ;  pièi,  la  man  levado,  respoundeguè  :  «  Anas,  mis  ami  J 
sarès  countènt  de  iéu  ;  e  poudès  festeja  sènso  crento  ». 

—  Pàuri  cantaire  ! 

—  Aquelo  vesprado  dounèron  uno  darriero  representacioun,  uno 
bello  tragèdi  di  tèms  ancian  ;  e  la  gènto  Espigueto,  —  que  noun  qui- 
tara  plus  soun  ami,  e  lou  saup  bèn,  lachatouno!  —  pareiguè  pu 
poulido  e  pu  glouriouso  que  jamai.  Touto  la  niue  cantè  l'ounour 
dis  àvi  ;  e  is  iue  dôu  jouvènt  meraviha  coume  di  soudard  groussié  e  di 
pacan,  lis  emperairis  defuntado  sourtiguèron  dôu  cros  pèr  canta  dins 
la  voues  d'Espigueto,  pèr  sourrireemé  si  labro  roso..> 

L'aubo  mountavo,  fresco  e  palinello,  dins  lou  cèu  azurin  mounte 
s'esvalisson  lis  estello  beluguejanto.  Aquelo  coupolo  lindo,  à  clarour 
de  vèire,  aurias  di  qu'anavo  peréu  s'esvali  'mé  li  belugo  dis  estello, 
à  la  lin  de  la  representacioun,  —  s'esvali  coume  lou  celestiau  décor 
di  tragèdi  dôu  tèms  passa. 

Li  vounge  coumedian,  encentura  de  sedo  pourpalo,  mitra  d'or,  en- 
chuscla  dis  aplaudimen  poupulàri,  coume  d'un  vin  pouderous,  se 
tenien  d'ageinouioun  pèr  crida  soun  gramaci  i  diéu  que  vènon  de 
sauva  la  patrio,  quand  un  grand  silènci  s'espandiguô  sus  li  tèsto,  sus 
lou  jardin. 

Darrié  li  pàuri  coumedian  —  orne,  femo,  enfant,  —  vounge  sou- 
dard s'èron  auboura,  aussant  un  sabre  à  bout  de  bras,  e  li  sabre  en 
toumbant  avien  tranca  vounge  cou.  —  Vounge  tèsto  barrulèron  au 
sôu,  enjusqu'i  pèd  de  Flouroun. 

E  lou  dous  saberu  regardavo,  de  sis  iue  maca  de  rouge,  lou  sang 
que  raio  sus  li  coulour  claro,  que  perlejo  sus  l'or  di  coulas  e  di 
brassalet,  que  s'alargo  en  riéu  vermeiau  entre  li  satin,  sus  li  sedo 
bluio,  jauno,  verJo.  Regardavo  acù.  lou  dous  jouvènt;  e,  lier  de 
soun  obro,  amiravo  de  touto  sa  bello  amo  l'apoutebsi,  —  enfin  reali- 
sado,  e  qu'avié  pantaiado  tant  de  tèms  !  —  de  la  mort  e  de  la  bèuta. 

Lou  soulèu  pourpau,  tau  qu'uno  tèsto  trancado.  barrulavo  àl'Ou- 
riènt  entre  li  moulounado  de  nivo  blanc.  E  toujour  lou  jouvènt  afe- 
ciouna  s  enchusclavo  dôu  tablèu  mounte  volo  à  plen  d'alo  la  trioun- 
flanto  bèuta  d'Espigueto,  que  sèmpre  demourara  glouriouso,  jouino 
e  fresco,  dins  la  memôri  de  l'amourous. 

Pièi,  d'uno  man  lasso,  lou  jouvènt  coumandè  qu'escoubihèsson 
tout  aco  ;  e  rintrè  dins  la  chambro  misteriouso,  pèr  liège  coume 
aperavans  li  trobo  antico  :  De  flour  !  —  disié  lou  libre  —  de  [tour  !  — 
■E^pandido  à  Vaubo,  se  passisson  avatis   la  sero,  Ansin,  la  vido  di^ 


—  70  — 

orne.  E  perqiié  s'inquieia  de  rèn  9  E  qu'es  sonto  loii  Cèu   la  mountai 
gno  di  Très  Gigant  ?  E  qu'es  la  terro  entiero,  souto  lou  Cèu? 

Li  soudard  e  li  pacan  s'esparpaiavon  en  silènci.  E,  souto  lou  sanh 
soulèu  i'aguè  plus  que  lou  jardin  désert,  ounte  l'auceliho  canto  la, 
bèuta  de  viéure  e  l'amour,  —  e  qu'un  sourne  païsage  de  mountagno., 

—  Lis  aigo  s'escoulon,  lis  ome  passon,  emai  même  li  dieu.  Soulo», 
ii  fièri  pensado  e  li  paraulo  armouniouso  an  l'eternita. 

Jv    B.; 


GANSOUN   VENICIANO 

Tirado  dôu  Pouèmo  dôu  Rose.^ 

De-long  de  la  marine 
En  se  lavant  li  pèd, 
A  la  belle  Nourino 
Soun  anèu  i'escapè. 

Vèn  à  passa  'n  pescaire 
Que  vai  dins  soun  barquet 
E  bourjo  de  tout  caire 
Pèr  empli  soun  saquet. 

—  Pescaire  à  barbo  bloundo. 
Pèr  tu  i'a  'n  bèu  flourin, 

Se  me  pesques  dins  l'oundo 
Moun  aneloun  aurin.— 

Se  trais  dins  la  marine 
Lou  pescaire  aflamba  : 

—  Vaqui,  belle  Nourino, 
L'anèu  qu'avias  toumba.  — 

Sa  bourse  elo  desbleuce  : 

—  Veici  teun  pagamen. 

—  Un  poutoun  sus  li  bouco^. 
Vole  rèn  autramen. 


—  71   — 

—  De-jour  noun  se  poatouno, 
Que  nous  veirié  quaucun. 

—  De-niue  souto  la  touno 
Nous  couneira  degun. 

—  Mai  la  luno  clarejo 
Amount  dins  lou  cèu  grand. 

—  Dins  lou  bos  que  soumbrejo 
Mi  bras  t'amagaran. 

—  La  roso  qu'ai  au  jougne 
Vai  chanja  de  couleur. 

—  Au  rousié  fau  se  pougne, 
Avans  que  toumbe  flour. 

—  Laisso-m'esta,  pescaire, 
Qu'ai  pou  dôu  miéu  marit  ! 

—  léu  noun  lou  cregne  gaire, 
A  bèu  èstre  marrit  ! 

Sus  moun  batèu  que  lando 
Nous  raubaren  au  fres, 
Car  siéu  prince  d'Oulando 
E  noun  ai  pou  de  res. 


K.  MISTRAL. 


Quand  lou  paiic  fal  carmentrant, 
Fan  caremo  lis  enfant. 


VERS  LOU  BARBEJAIRE 

lejè  de  Mouriero  se  fasié  coupa  11  peu  vers  un  barbejaire  de  la 
Carretarié.  Quand  aquestaguè  fini,  baiô  'n  mirau  à  noste  Mourieren  e 
ié  demandé  se  tout  anavo  hèn.  Jejè  se  regardé  'n  moumen,  pièi 
rendent  lou  rairau  :  —  Nàni,  digue,  li  vole  un  pau  plus  long. 

L.    CL 


r^I-ÎEEEfZ:.* 


—  72  — 

FAI  NOUNET,  EFANTOU 

Meloudio  de  Sernin  Santy, 


Pouesio  de  Mirèio  Arna.vielle. 
Moderato.  Refrin. 


^Eg^lE^^^^^^^ 


Fai  nou-  net,  efan  -  tou,   dins  la    blan-co  ca- 

liiÉii^i-^iii^iiii^ 

pello,  S'amoulouno   la    nèu   e  fort  bramo  lou  vent,  Fai  nou- 


net,  efan-  tou,  ple-go  lèu  la  parpello.  luei  lou    bel  E-fant- 

COUBLET. 


-.2-=^=^ 


En 


'É-:i 


^:=ts: 


■■m. 


-m— m- 


Dieu  dins  l'estable  re-  vèn.  Se  siés  sa-ge,  mignot,  de- 

vers  tabressou-leto  Un  bel  ange  d'amount  plan-plan  da\^ala- 

:^_-T---T-7z^---Js- 


rJzzg^iJzÉiii-*-^irbz5iif3-| 


ra.  E    pièi  te  canta  -    ra  'no  douço  cansou  -  neto,    Can- 


iif^^iijkgjEeg; 


il 


ra, 


souneto  d'à  -  mour  toun    ange  canta 

Oh  !  toun  pantai  rousen  sara  causo  poulido  ! 
E  lou  Jésus  dau  cèl,  sus  un  rai  trelusènt, 
De  jougaios,  de  tout  aguènt  fa  sa  culido, 
Dedins  toun  escloupet  adurra  soun  présent. 

Mes,  chut  !  te  fau  dourmi...  L'ouroes  misteriouso... 
Lou  reloge  à-de-re  dougecop  vai  dinda, 
E  s'ausis  peramount  uno  voues  melicouso, 
Melicouso  es  la  voues  que  l'on  ausis  canta. 

MiRÈIO    ARNAVIELLE. 


-  73  - 

LA   COUPO 

l'a  mai  de  cinquante  an  qu«i,  dre  sus  lis  emparo, 
Soudard  dôu  Felibrige  e  Prouvençau  fidèu, 
Coumbate  pèr  l'ounour,  la  glôri  dôudrapèu, 
E  res  m'a  jamai  vist  en  foro  de  si  raro. 

Ai  toujour  défendu  e  la  défende  encaro 
Nosto  Gauso  sacrado.  En  sourtènt  di  banèu 
La  Muso  m'enfadô  e  m'a'nfada  'njusqu'aro 
De-bado  lis  ivèr  agon  blanqui  mi  peu. 

La  fe  m'a  persegui  desempièi  moun  jouine  âge, 
Ei  la  fe  que  soustèn  e  douno  de  courage, 
Abro  dins  noste  cor  Ion  fiô  sèmpre  cremant. 

Li  plus  bèu  de  mi  jour,  li  dève  au  Felibrige  ; 
Ai  franqui  lis  estèu,  tiavessa  lis  aurige, 
E  mourirai  emé  soun  drapèu  à  la  man. 
Avignoun,  lou  13  d'avoust  1894.  marius  bourrelly. 


UN  REGRET 


l'alou  Panard  que  dese.iipièi  dès  an  avié  'n  mau  de  cambo  que  n'en 
poudiô  pas  vèire  la  fin.  Soun  médecin  l'avié  abandouna  despièi  bèn 
quauque  tèms  quand,  l'autre  jour,  lou  rescontrè  lest  coume  un  cat 
e  marchant  sènso  bastoun  ; 

—  Mai  coume  vas,  Panard,  siés  dounc  garri  que  courres  coume 
un  perdigau  ? 

—  Lou  vesès,  Moussu  lou  Mège,  siéu  garri. 

—  E  qu'au  èi  lou  benurous  que  t'a  garri. 

—  Ei  l'erbouristo  de  Carpentras. 

—  L'erbouristo  ?  eh  !  bèn,  moun  orne,  te  dèu  pas  mau  avè  sauna' 
lou  pouchoun!  Veguen  quant  t'a  fa  paga,se  siéu  pas  trop  curious? 

—  M'a  fa  paga  bèu  cent  escut. 

—  Cent  escut!  Mai,  coudôci,  s'aviéu  sachu  que  ié  vouguèsses 
mètre  cent  escut,  iéu  pèr  aquéu  près  t'auriéu  fa  Tôuperacioun  e  te 
i'auriéu  coupado  ta  cambo. 

...Lou  Panard  court  encaro. 

LOU  GASGARELET. 


-  74  — 
ATE   DE    MARIAGE 

En  l'an  milo-vue-cènt-nounanto-sièis,  lou  vint- 
E-tres  Janvié,  sounant  dès  oiiro  dôu  matin, 
Davans  iéu,  Santo  Estello,  auturouso  patrouno  . 
Dôu  pople  felibren,  que  la  Glôri  courouno, 

En  coumuno  de  Sant  Roumié, 

Dins  la  grand  salo  dôu  proumié, 
An  pareigu  'n  bèu  drôle  em'  uno  bello  fiho, 
Jouachin-Marius-Aleissand re  Gasquet, 

Estudiant  en  filousoufio. 
Ami  di  nôbli  causo  e  saberu  tant-que, 
Fiéu  d'En  Simoun-Enri,  qu'a  pasta  proun  farino- 
Pèr  li  paure,  présent  eicito,  emé  de  Fino 
Felicio  Clozel  (davans  Dieu,  la  mesquino  !  — 
Nascu  'n  setanto-tres,  lou  bèu  trento-un  de  mars^ 
A-z-Ais,  ounte  isto  emé  soun  paire, 

d'uno  part  ; 
E  Fino-Maria-Vitourino  Girard, 

Douço  Rèino  dôu  Felibrige, 
Qu'ai  près  plesi  d'ourna  de  mi  doun  li  mai  rar, 
Pèr  coundurre  ma  nau  sens  cregne  lis  aurige, 
Nascudo  à  Sant-Roumié  lou  bèu  quinge  d'avoust 

Milo-vue-cènt-setanto-dous, 
Demeurant  au  liô  di  emé  soun  ascendènço, 
Fiho  dôu  Majourau,  Sendi  de  Mantenènço, 
En  Jôusè-Marius,  que  porto  dôu  grand  Art 

La  bandiero,  dins  si  man,  tosto. 
E  de  Na  Maria  Lecacheux  (un  cor  larg), 

Receberello  de  la  posto. 
L'un  e  l'autre  présent  eicito, 

d'autre  part. 

Li  dous  jouvènt  se  soun  aprouncha  de  la  taulo 
E  m'an  di  que  voulien  se  prene  tôuti  dous. 
Eu,  elo  pèrsafemo  ;  elo,  eu  pèr  soun  espous. 


—  75  - 

Tourna,  sus  aquelo  paraulo, 
Ai  demanda  'si  gènt  se  voulien  acedi 

Au  maridage  subre-di. 
Très  fes  d'un  :  «  0  »,  la  salo  ininènso  a  restounti. 

Ai  pièi  interrouga  lou  drôle  : 
«  Digo-me  dounc  se  vos,  tu,  pèr  femo  acepta 

La  chato  qu'es  à  toun  coustat.  » 

Gasquet  m'a  respoundu  :  «  La  vole.  » 

Vers  la  jouvo  alor  me  virant  : 
«  Digo  se  vos  Gasquet,  tu,  pèr  orne.  »  Subran 

Elo  m'a  respoundu  :  «  Lou  vole.  » 
Adounc  ai  prounouncia  qu'aquéu  parèu  d'acord 
Faran  plus,  d'aro-en-la,  qu'une  amo  e  plus  qu'un  cors, 
E  lis  ai  benesi.  Ai  proumés  sus  si  tèsto 

D'escampa  la  joio,  la  pas 
E  lou  soûlas, 
Li  flour  de  l'aubrespin,   li  flour  de  la  genèsto, 
E  li  flour  dis  Aupiho  e  de  la  Grau  en  fèsto, 

E,  subre  tôuti  aquéli  flour, 

La  flour  divine  de  l'Amour  ; 
E  lis  ai  reçaupu  d'embado  en  moun  Empèri, 

Ounte  me  glourificaran, 

Ounto  longo-mai  s'amaran, 

E  longo-mai  faran  l'empèri. 

De  ço  que  subre  es  relata, 

léu,  Santo  Estelle,  ai  encarta 

Aquest  ate,  emé  diligènci, 

En  la  countinuio  presènci 
D'En  Fèlis  Gras, 
Juge  de  pas 
En  vilo  d'Avignoun,  ounte  a  sa  residônci. 

Qu'es  di  felibre  Capoulié. 
E  d'En  Savié  Giraud,  à  Sant-Canat,   rendié, 

Ouncle  peirau  de  l'espousado  ; 
Pièi  d'En   Armand    Besson,  à  Bourge  ,Cher)  dôutour 


—  76  - 

Cousin  de  la  subre-apelado, 
E  d'En  Baumann  Emile,  à  Niço  proufessour. 

Finalamen,  à  l'assemblado 

Ai  legi  l'ate  e  l'an  signa 

Li  dous  marida,  li  dous  paire, 
L'unico  maire 
E  li  qnatre  temouin  peravans  désigna. 

Pèr  côpi  counformo  e  fidèlo, 
Gertificado  : 

Santo  Estello. 

Vist  pèr  lou  grafié  dôu  burèu. 
Signa  dessoiito  : 

EDOUARD  MARRÈU. 


LA.  CAMPANO  D'ARGENT 


Ah  !  mis  anai  !  De  que  vese?  Un  flot  de  mounde  espetaclous  :  l'a, 
quand  dirai?  belèu  dès  milo  amo!  lou  sabe  iéu  !  Li  gènt  sauton, 
danson,  rison,  picon  di  man,  s'embrasson,  dirias,  ma  fisto,  que  soun 
tôuti  fou.  M'atrove,  sabe  pas  coume,  mescla  em'aquelo  foulo,  que 
s'esperhongo  tout  de  long  di  barri,  e  intro  e  sort  à  plen  pourtau.  Tout 
d'un  tèms  un  crid  s'aubouro  :  ce  La  farandoulo  !...  »  De  voun-voun 
de  tambourin,  de  fli-fli  de  fifre...  vire  lis  iue  d'aquéu  coustat  e  vese 
uno  farandoulo  que  n'en  fenis  plus  !  E  queto  farandoulo  !  i'a  touto 
menodegènt:  i'ad'espeiandia  sènso  debas,  de  bourgés  coussu  qu'an 
de  mostro  !  de  soudard,  de  femo  en  catalano,  de  bugadiero,  de  repe- 
tiero,  de  moussirot  en  catagan  de  sedo,  de  porto-fais,  de  damo  en 
raubo  de  dentello  ;  ié  vese  un  capouchin  rouge  coume  un  grè,  dous 
capelan,  très  mourgo  !  que  sauton  en  moustran  si  boutèu  !  l'a  pièi 
uno  sequèlo  de  chato,  d'enfant,  de  tout  !  E  tout  acô  saute,  danso, 
canto  au  son  di  fifre  e  di  tambourin  que  se  tenon  escampeira  tout  de 
long  de  la  farandoulo.  Quand  n  i'a  plus,  n'i'a  mai  !  E  la  foulo  pico  di 
man,  e  de  tèms  en  tèms  s'aubouro  un  grani  crid  :  «  Vivo  la  Na- 


-    -  77  — 

cioun  !  »  E  iéu  me  boulère  à  segui  la  farandoulo  e  à  crida  coume  lis- 
autre  :  «  Vivo  la  Nacioun  !  ^ 

La  farandoulo  èro  talamen  longo  que  se  n'en  vesié  ni  la  coumen- 
çanço  ni  la  fin  ;  n'en  sourtié  encaro  dôu  pourtau  Sant  Lazàri,  que  11 
menaire  rintravon  pèr  la  porto  Limbert.  E  la  foulo  seguissié,  sarrado 
coume  un  eissam.  Iéu,  esbalauvi,  badant  coume  un  couquiéu.  faguère- 
coume  lis  autre,  e  liogo  d'intra  pèr  lou  pourtau  Sant  Lazàri  intrère 
emé  la  farandoulo  pèr  la  porto  Limbert,  e  enreguerian  la  carriero  di 
Rodo.  Acô  n'es  uno  de  carriero  bijarro  !  La  mita  es  caladado  pèr 
leissa  passa  li  gènt  e  l'autro  mita  es  lou  lié  de  la  sorgo  que  fai  vira  11 
rodo  di  fabrico  dis  endienaire  e  di  tenchurié.  Coume  èro  grand  fèsto, 
parèis  que  li  tenchurié  e  lis  endienaire  avien  barra  si  fabrico;  mai  la 
carriero  s'atrouvavo  tapissado  desempièi  li  téulisso  enjusqu'à  ras  dou 
s6u,  di  faisso  d'endieno  bigarado,  roujo,  bluio,  jauno,  verdo,  à  grand 
ramage  de  flour;  de  milié  e  de  milié  d'aquéli  poulit  fichu  de  chato 
floutavon  sus  li  secadou  e  li  courrejolo  que  travessavon  la  carriero  e 
fasien  ansin  coume  de  milié  de  drapèu  e  de  festoun  e  d'auriflamo 
que  lou  clar  soulèu,  maugratlou  tèms  fre,  ié  jougavo  dedins.  Etouto 
aquelo  floutesoun,  emé  lou  voun-voun  e  lou  balançamen  de  la  foulo 
que  vous  pourtavo,  lou  brut  de  Taigo  de  la  sorgo  que  cascaiavo, 
coume  un  revoulun  de  fueio  seco,  en  s'escoulant  di  grandi  rodo  ar- 
renguielado  que  viravon  plan  plan  e  semblavo  que  marchavon  counie 
de  grossi  limaço  en  sens  countràri  de  nàutri,  tout  ac6  vous  fasié  par- 
peleja,  vous  dounavo  lis  esbrihaudo  dôu  lourdige.  La  foulo  èro  en- 
caro mai  sarrado  dins  Testrechant  d'aquelo  carriero  e  li  farandou- 
laire  noun  ié  poudien  trepa  à  soun  aise;  de  tèms  en  tèms  li  vesias 
testeja  au-dessus  de  la  foulo,ass8Javon  en  van  de  se  remetre  en  danso 
à  la  cadènci  di  tambourin  que  rounfîavon  e  di  fifre  que  s'esgousihavon. 

Caminerian  coume  acô,  en  se  pourtant  lis  un  lis  autre,  tout  de  long 
di  Tenchurié  e  di  Bounetarié  o  de  la  carriero  Roujo;  en  fin  finalo  ar- 
riberian  sus  la  grand  plaço  dôu  Reloge,  davans  la  Goumuno.  Aqui  la 
foulo  s'espandiguè  e  la  farandoulo  reprenguè  si  vôuto  e  vira-vôuto, 
si  tour  e  debanaire,  si  saut  e  subre-saut.  Aqui  veguère  mai  passa  e  re- 
passa lou  capouchin  barbu,  li  bourgès  ventru,  li  très  mourgo  roujo 
coume  de  grato-quiéu,  li  soudard,  li  capelan,  li  repetiero,  li  buga- 
diero,  li  bèlli  damo  e  damisello,  li  porto-fais  e  li  gandar;  basto,  tout 
Avignoun  en  farandoulo.  D'enterin  J.acoumard  emé  sa  Jacoumardo 
tabassavon  sus  lou  gros  bourdoun  :  boum  !  boum  !  lou  canoun  trou- 
Davo  sus  la  roco,  e  lou  pop4e  fou  cridavo;  «  Vivo  la  Nacioun  1...  » 


-  78  - 

D'aqui  mounterian  sus  la  plaço  dôu  Palais  di  Papo,  ounte  dévié  agué 
liô  lou  festin  poupulàri. 

Au  mitan  de  la  plaço  i'èron  déjà,  sus  uno  estrado,  li  très  Amenis- 
tratour  venga  la  vèio  de  Paris,  pèr  prouclamalareûnioun  d'Avignoun 
à  la  Franco.  I.a  foulo  dôu  mounde  e  li  farandoulaire  aguèron  lèu  en- 
vahi la  plaço  emai  la  Roco  di  Dom,  i'avié  de  mounde  pertout  !  Erian 
sarra.  esquicha  coumeli  gran  d'un  mouloun  de  blad.  Li  tèsto  se  touca- 
von  i  fenèstro,  i  balcoun,  enjusco  subre  li  téulisso.  Alor  la  farandoulo 
faguè  un  brande  espetaclous  qu'envirounavo  li  dos  plaço  dou  Palais  e 
dôu  Reloge,  lou  pople  èro  au  mitan  d'aquéu  round  mouvedis,  e,  tre- 
pant,  picavo  di  man  ecridavo  :  «  Vivo  la  Franco!  Vivo  la  Nacioun  ! 
A  bas  lou  Légat  !...  » 

Pamens,  lis  Amenistratour  s'aubourèron  e  faguèron  signe  de  se 
teisa.  Li  fifre  e  li  tambourin  pau  à  pau  samaisèron,  la  farandoulo  se 
destimbourlè,  la  rumour  de  la  foulo  s'apasimè;  alor  un  delega  de 
l'Assemblado  legiguè  lou  décret  que  prouclamavo  Avignoun  e  la 
Coumtat  réuni  à  la  Franco.  E,  zôu  !  mai  de  crid  de  ce  Vivo  la  Nacioun  ! 
A  bas  lou  Légat  !  »  n'en  vos,  vès  n'aqui  ! 

Mai  aquéli  crid  cessèron  soute,  e  un  silènci  grèu  se  faguè  quand 
lou  poplerveguè  lis  Aministratour  se  vira  vers  lou  Palais  di  Papo  e 
faire  signe  à-n-uno  sbuco  4'ôubrié  pousta  amount  sus  li  merlet. 
Aquéstis  ôubrié,  qu'èron  de  manescau  e  de  sarraié,  s'avancèron  dôu 
pichot  clouchié  que  se  vèi  encaro  amount  sus  lou  mitan  dôu  Palais, 
e  à  cop  de  martèu,  à  cop  de  pau-ferre  n'en  derrabèron  la  pichoto  cam- 
pano  d'argent  que  sounavo  rèn  que  pèr  li  Papo.  Quand  l'aguèron  der- 
rabado  de  soun  clouchetoun,  l'estaquèron  em'uno  longo  cordo,  e  la 
faguèron  esquiha  tout  de  long  dôu  muraias  enjusqu'eiçavau  sus  la 
plaço.  E  la  pauro  pichoto  campano,  lusènto  coume  un  anèu,  pe- 
caire  !  coume  s'aviè  agu  la  couneissènço  de  ço  que  i'arribavo,  picavo 
de  travès  de  pichot  cop  de  matai  à  chasco  secousso,  e  n'en  trasié  un 
son  tantost  clarinèu,  tantost  rau  coume  un  cascavèu  rout,  que  vous 
fasié  tira  peno  e  vous  trancavo  l'amo.  Tout  de  long  dôu  barri,  en  da- 
valant,  à  chasco  choco  jitè  soun  plagdun,  aurias  di  qu'èro  uno  amo 
vivènto,  un  enfant  que  fasien  soufri  I...  Eh  bènl  lou  creirés  o  lou 
creirés  pas,  aquelo  empressioun  tristo,  aquelo  angouisso  que  me 
pesavo  sus  lou  cor,  touto  la  foulo  dôu  mounde  qu'èro  aquila  ressen- 
tie. A  n-aquéu  moumen  aurias  ausi  voula  uti  parpaioun,  tant  lou  si- 
lènci èro  grèu  e  pénible.  De  tèms-en-tèms  ausissian  marmoutia  : 
<(  Tambèn  !  perqué  la  pas  leissaeilamount  nosto  poulido  campaneta 
d'argent  !...  » 

Tira  de  Li  Rouge  dôu  Miejour.  fèlis  gras. 


—  79  — 

^OU  SERMOUN   DE   MOUSSU  SISTRE 


De  la  paroqui  Je  Pionan 
Que,  dins  aquela  de  Saussan, 
Un  priéu,  que  s'apelava  Sistre. 
Natiéu  de  Vau-vertsus  lou  Vistre, 
Prechava  quatre  fes  de  l'an. 

Lou  marit  de  sa  go  u  ver  n  an  ta 
Èro  un  raouro  noumat  Simoun, 
€amard  e  lourd  couma  un  demoun  : 
Mai  sa  vida  èro  edificanta, 
Car  mancava  pas  un  sermoun. 
Quand  Moussu  Sistre  debitava 
En  chèira  quauque  prone  encian, 
Simoun,  en  brave  parouquian, 
Dôu  plesi  que  prenié,  bavava  ! 
E  se  soun  mèstre  s'emboulliava, 
Ço  que  fort  souvent  arribava, 
Dôu  mai  lous  autres  s'en  risien, 
Dôu  mai  lou  bon  garçoun  plourava 
Couma  dôu  faire  un  bon   chrétien. 

Bon  jour,  bona  obra,  bèu  Dimenche, 
Fèsta  encara  de  la  Tou-sant, 
Moussu  Sistre  à  tout  soun  Saussan, 
Après  avedre  moulliat  l'enche, 
Mitât  pâtés,  mitât  Iran  ces. 
Prechôt  lou  sermoun  que  veirés  : 

—  Non,  mes  chers  enfants,  dans  la  vie, 
l'a  pas  de  pus  orre  pecat, 
Après  lou  de  l'impuretat. 
Que  celui  de  Vivroijncrie  I 
'Car,  quau  bèu  trop  perd  la  resoun  : 


-  80  - 

Quau  perd  la  resoun  es  capable 

De  toute  mauvaise  «c/ioun. 

E  devèn  la  proia  dôu  diable. 

Déjà  cet  horrible  demoun 

Prépare  fagots  et  chai  ho\\x\ 

Pèrvous  faire  rousti  lour^ble. 

Hélas  !  quinte  sort  miseiable  ! 

Je  vous  vois,  sans  remissioun, 

Plus  noirs...  que  le  cul  de  Simcun  !... 

E,  de-segu,  n'es  pas  pau  dire  ! 

Ceux  de  vous  qui  ne  Vont  pas  vu 

Sai-qHe  creirien  que  n'i'a  pèr  rire  ; 

Allons,  Simon,  montre  ton  cul  ? 

Fais  voir  à  toute  l'assistance 

Dins  aquel  mirai  de  danat, 

De  quinte  èr  l'on  seràpintat 

Pour  trop  aimer  Vintempérance  /  — 

Simoun,  qu'èra  fach  au  mestié, 

Vira  l'esquina  au  benechié, 

E  mostra  una  certana  rega 

Qu'à  grand  mounde  noun  faguèt  lega  ;  3: 

S'èra  pas  estât  pèr  coustié 

Aurien  agut  pou  de  fabrega, 

De  tant  escu  que  ié  fasié. 

Omes,  fennas,  tout  fremissié 

Davans  l'infernala  relica  ! 

Dôu  succès  de  sa  retourica 

Moussu  Sistre  s'aplaudissié  ; 

Las  jouinas  filhas  s'aclatavon, 

De  pus  ardidas  espinchavon, 

Lous  pichots  enfants  tresanavon, 

Au  melhou  tout  retississié  ; 

E  Simoun,  en  fin  poulitica, 

Pèr  faire  valé  sa  rubrica, 

Virava  pertout  soun  fessié. 


-  81  - 

Tout-d'un  cop,  sa  fenna  Louisa 
le  cridôt  :  Diga,  vilanié  ! 
Salop  !  bedigas  !  racanié  ! 
Que  noun  chanjaves  de  camisa, 
E,  surtout,  d'abord  que  falié 
Qu'estalèsses  ta  marchandisa  ! 

Mai,  Simoun,  sens  se  desferrà 
E  sens  quità  soun  atituda. 
le  respound  :  Taisa-te,  lenguda  ! 
Toujour  vos  pertout  te  fourra? 
Babilhes  couma  una  imbecila... 
Eh  !  pren-t'en  à  Moussu  lou  Priéu  : 
Quau  devignava,  santa  fiéu, 
Que  prechèsse  aquela  Evangila  ? 

(Tira  de  la  nouvelle  edicioun  dou  Siège  de  Cadaroussa, 
de  l'abat  Favre.  —  Avignoun,  Rouinanille,  1896.) 


SANT  PESTEU 


L'an  passât,  au  terris  dis   (')ulivado,   m'atrouvave  à   Baumo   vers 

moussu  lou  curât,  qu'après  m'avé  fa  faire  un  bon  rechounchoun,  me 

mené  de  vèspre   à  l'ôufice  de  sant  Pestèu.  Siéu   pas  bien  dévot  e 

couneissiéu  gaire  aquéu  gant.  Em'aco,  de  vèire  tant  de  femo  à  l'ôufice, 

mandère  quàuqui  rensignamen  à  moussu  lou  curât  e  me  leissère 

unta  aquesto. 

—  Arribavo  souvent  au  grand  sant  Pèire,  quand  lou  moumen  venié, 

de  pas  pousquédruvi  sa  porto,  la  sarraio  anavo  mau  e  renaro  coume 

la  rodo  d'uno  pousaraco.  Emai  n'en  venpfuèsse  gaire,  quand  se  pre- 

sentavo  quàuqui  pàuri  crestian,  èro  pas  brave  de  H  faire  espéra  sus 

lou  liodau  avans  de  lé  durbi  lou  grand  membre  de  la  glori  celestialo. 

S'es  afourti  en  chu-chu  qu'un  pichot  ome  qu'avié  fa   forço  brut 

:s  terro,  emai  sieguèsse  quasimen  un  nanet  e  proun  fin  pèr  passa 

'U  trau  de  la  sarraio,  badè  la  figo  proun  de  tèms.  Même  lou  papo 

10  IX  quand  arribè  pèr  reçaupre  la  recoumpènso  de  si  mérite  s'a- 

nouvè  davans   un   pourtau  barra.    Ero  pamens    proun  pressa  de 

6 


—  82  — 

couDta  'n  pau,  entre  quatre  iue,  ço  que  se  passavo  à  Roumo  e  tôuti 
Tesperavon  despièi  long-tèms.  Mai  aquéu  jour  sant  Pèire  avié  bèu 
gansaia,  poudié  pas  durbi  e,  quand  parlas  di  marridi  lengc  !  se  digue 
que  sant  Pèire  èro  jalous  e  qu'èro  bèn  aise  de  faire  espéra  sus  la 
porto  un  papo  qu'èro  resta  mai  qu'eu  sus  lou  sèti  pounteficau.  Es 
verai  que  res  n'en  creiguè  rèn.  Enfin,  quand  aguè  proun  sarraia, 
lou  pourtalié  mandé  souna  sant  Pestèu,  lou  même  que  souto  la 
raubo  d'un  ange  avié  descadanassa  sant  Pèire  quand  li  jusiôu  Tavien 
carga  de  cadeno  dins  uno  presoun  de  ferre.  Aqueste,  après  avé  mes 
si  bericle  sus  lou  nas  e  lou  nas  à  travès  Tengin  destimbourla,  après 
avé  vira  e  tourna,  déclaré  que  i'avié  rèn  de  rout,  qu'èro  lou  cam- 
bouis, la  porto  se  durbènt  pas  proun  souvent,  qu'empegavo  lou  res- 
sort, em'aco,  dins  un  vira  d'iue,  la  sarraio  desmountado  fugué  ras- 
clado,  desempegado,  reboulounado  e  marché  mai  que  bèn. 

Sant  Pestèu  i'avié  mes  uno  raiado  d'ôli  de  Baumo. 

Despièi  aquéu  jour  l'engin  s'es  plus  destrinca,  e  tre  qu'un  cres- 
tian  se  presènto,  la  porto  se  duerb  sens  rena.  Em'aco,  en  memori 
d'aquéu  service,  li  gènt  de  Baumo  que  soun  autant  glourious  de 
soun  ôii  que  de  soun  muscat  mancarien  pas  l'oufici  pèr  un  pétard  1 


Très  fiho  emé  la  maire, 
Fan  quatre  diable  pèr  lou  paire. 


UN  BON  AVIS 


U alcool  de  Mento  de  Ricqlès  au  mejan  de  quàuqui  gouto  dins  un 
vèire  d'aigo  sucrado  fai  un  béure  delicious,  refrescant  e  bon  marcat, 
calmo  subran  la  set  e  assanis  l'aigo. 

A  doso  un  pau  plus  forto  es  un  remédi  segur  pèr  lis  endigestioun, 
iis  estourdissamen,  li  mau  de  cor,  la  dissentarié,  la  colerino. 

Es  eicelènt  pèr  li  dent,  la  bouco  e  lis  àutri  siuen  dôu  cors. 

Preservo  peréu  dis  epidemio  e  dôu  mau  de  mar. 

8oulamen  fau  bèn  s'avisa  que  la  moulo  porte  lou  noum  de  Ricqlès» 


—  83  — 
UESTANIÉ 

A   MIS   ENFANT  JOUAQUIN   E   MARIO   GASQUET. 

Le  souvenir  est  l'âme  de  la  vie, 

LAMARTINE. 
I 

En  intrant  dins  l'oustau  à  drecho, 
A  n'  uno  plaço  un  pau  estrecho 
Souto  un  fusiéu  e  dous  panié, 
En  nôuguié  cira  fin  e  flôri, 
Cisela  coume  un  sant-cibori, 
Avian  un  superbe  estanié. 

Lusènt,  lisquet,  coume  un  vièi  noble... 
Moun  paire  m'avié  di  :  «  'quéu  nnoble, 
Lou  tène  de  moun  rèire-grand 
Eu  l'avié  fa  dins  sa  jouvônço, 
Es  à  la  modo  de  Prouvènço, 
N'ai  refusa  setanto  franc. 

«  Es  un  souveni  de  famiho, 
Porto  au  frountau  uno  ramiho 
Dis  ôulivié  dôu  terradou 
En  fueio  e  flour  escrincelado, 
E  dins  sa  baisso  ciselado 
A  pièi  dous  large  tiradou 

«  Ounte  metian  nôsti  servieto 
Dessus  ié  teniàn  nôsti  sieto 
De  Moustié  ..  Pièi,  sus  lou  mitan, 
Li  gènlis  ôuliero  de  vôire, 
Li  coucouniô  vengu  dirèire  , 
E  tôuli  nôsti  plat  d'estan, 

«  Lou  moulin  à  pebre,  li  fiasco... 
E  quand  fasian  Nouvè  vo  Pasco 


—  84  — 

Tout  aco  lusènt,  escura, 
Se  davalavo  sus  la  taulo 
E  nous>alié  sàji  paraulo 
De  nôste  vesin  lou  curât. 

a  Intravo  e  nous  disié  :  Lou  prone- 
Degun  ié  vèn  plus,  e  lou  trône 
Barrulo  pèrlou  sou.  E  pièi 
La  fe  s'envai,  lou  bèn  s'abeno, 
Tôuti  trovon  qu'an  trop  de  peno, 
Vesin,  vesin  nous  fasen  vièi  !  » 

E  moun  paure  paire  plouravo, 

E  soun  ploura  me  maucouravo. 

Car  èro  un  orne  de  vertu. 

Un  jour  me  digue  :  «  Se  'n  cop  more^, 

Gardo  l'oustau  ounte  demore 

E  prene  l'estanié  pèr  tu. 

((  Te  pourtara  bonur,  siés  d'âge 
A  pensa  vuei  au  maridage...  » 
—  Aco  disent  me  souriguè  — 
Toumbè  malaut  dedins  l'annado 
Gardé  lou  lié  'no  semanado, 
Pièi  un  dimenche  mouriguè. 

Prenguère  l'estanié  di  rèire 
E  l'aduguère  coume  un  prèire 
Porto  lou  reliclaire  d'or 
A  l'oustau  ounte  siéu  encaro. 
Aviéu  alor  ma  chato  caro 
E  moun  paure  drôle  qu'èi  mort. 
II 

Aqui  bouterian  li  jougaio 
De  ma  pichoto  toujour  gaio 
De  moun  pichot  toujour  galoi. 
Faguerian  un  bazar  estrange  ; 
Sus  un  drapôu  coulour  d'arange,. 
La  carreto  de  Sant-Alôi 


—  85  — 

Pintado  à  la  bono  franqueto  ; 
Pièi,  cantant  sus  uno  branqueto, 
Dos  cardelino  ;  e  pièi  un  gau, 
■Un  long  pantèn  vesti  de  sedo, 
Uno  arco  de  nouvè,  de  fedo, 
'm'ùni  sètà  vuech  berlingau. 

Pièi  un  tambour  e  si  masseto, 
Un  fouit,  un  chivau,  dos  queisseto 
Pleno  de  bèu  soudard  de  ploumb. 
Dous  arlequin  que  boulegavon 
Lis  iue,  li  bras,  e  que  jougavon 
Di  chimbalo...  Tout  mau  d'aploumb, 

Dins  un  cadre  souto  uno  vitro 

Emé  sa  crosso,  emé  sa  mitro, 

Sant  Roumié  ;  dous  ciiin,  un  pijoun, 

Uno  liasso  de  gia:beleto, 

Dos  titèi  en  grande  teleto, 

Em'  un  mpustardié  de  Dijoun. 

Pièi  sus  lis  estajiero,  à  baudre, 
Coume  de  pèiro  dins  un  gaudre  : 
De  bouito  de  cartoun,  de  bos, 
De  fèrri-blanc;  un  jo  de  quilio 
'me  sa  boulo  pèr  la  resquilio, 
De  galo  e  de  moussèu  de  pos  .. 

Arresten-nous  —  noumencladuro 
Aiassoà  la  lin  quand  trop  duro  — 
Fau  resta  jouine  tout-de-long 
Pèr  ansin  sens  trèvo  ni  pauso 
Amoulouna  pièi  tant  de  cause 
«Sus  sièi  pos  de  très  pan  de  long. 

Afeciouna,  bon,  acampaire, 
Ah  !  de  segur,  fau  èstre  paire  !... 
Un  jour  (m'ère  enana  cassa) 
4A  gipié  pèr  blanchi  venguôron. 


—  86  — 

Paure  estanié  !  Mau  lou  prenguèrori 
E  lou  leissèron  cabussa. 

Tout  s'abimè  dins  la  toumbado. 
Li  titèi  de  ma  chato  amado, 
Lou  chivau  de  moun  drôle  mort. 
Sus  li  bard,  esclapa,  pèr  orto, 
Tout  lou  bazar  davans  la  porto 
Estalouira...—  Res  aguètort  — 

.  0  moun  Dieu  !  Go  que  soufriguère ^ 
E  çoqtieiéu  ressentiguère  !... 
Quand  arribère  !...  —  Aviéu  bèn  fam, 
Soupère  pas  !  —  Ah  !  li  jougaio 
Reston  la  souvenènço  gaio 
D'aquéli  qu'an  plus  gens  d'enfant  ! 

MARIUS  GIRJLRD» 

Sant-Roumié-de-Prouvènço,  lou  19  de  mars  1895. 
{Tira  di  «  Cabro-fiô»  en  preparaciaun  ) 


DISCOURS  DE  SANTO  ESTELLO 

Messies  e  gai  Gounfraîre, 

Aqueste  an,  es  en  famiho,  sènso  façoun,  à  l'oumbro  de  la  glèiso» 
di  Sànti-Mario,  ounte  trévo  l'amo  de  Mirèio,  que  nous  acampan  pèr- 
parla  dis  afaire  de  la  Causo  felibrenco. 

E,  cresès-lou,  l'acuei  dis  ardit  pescadou  Santen,  di  valerous  gar- 
dian de  Camargo,  lis  aplaudimen  sènso  fin  de  la  mar  encantarello,  li 
bbni  paraulo  tant  felibrenco  de  M.  lou  Maire  e  lou  coumplimen  flouri. 
dôu  baile  Folcè,  van  miés  au  cor  que  touti  li  discours  d'acadèmi  e  lis 
estramboufiado,  amistadouso  tant  que  voudrés,  que  l'on  rescontro 
dins  li  recepcioun  di  grandi  vilo. 

Parai  ?  aman  mai  l'oumbrino  d'uno  tamarisso  que  li  rai  d'un  arc- 
de-trîounfle  de  papié  ;  e  subre-tout  es  mai  agradiéu  de  vèire  à  soun 
coustat  lou  riban  d'uno  prouvençalo  que  lou  capèu  mounta  d'uEt*. 
préfet 


—  87  - 

Mai,  faguen  pas  d'alongui,  que  fau  vuei  n'en  reveni  is  us  di  prou* 
mié  tèms  dôu  Felibrige  :  fau  que  chasque  felibre  entaula  prengue,  à 
soun  tour,  aquesto  coupo  e  l'ausse  en  alargant  touto  la  fe  de  soun 
cor  e  touto  la  pouësio  de  soun  amo. 

Eiéu  brinde  en  vous  disent  qu'aquéu  vin  rouge,  que  lampejo  dins 
lou  cratère  d'or,  es  lou  sang  de  nosto  raço,  sèmpre  viéu,  sèmpre 
fort.  Aquéu  sang  noun  dèu  se  mescla,  e  es  nàutri  li  felibre  que  lou 
gardaren  pur,  se  dins  li  boulouverso  de  la  vide  sabên  teni  nauto  e 
cloto  aquelo  Coupo  santo  I  Pèr  arriba  seguramen  vers  la  toco  mar- 
cado  dins  l'Estatut,  pèr  pas  leissa  envessa  dins  lou  roudan  dôu  camin 
aquéu  vin  qu'es  noste  recounfort,  mi  bon  counfraire,  fau  nous  teni 
siau  sus  la  rego  que  cavèron  li  foundadou  dôu  Felibrige. 

Fau  plus  vira  lis  iue  vers  lou  vedèu  d'or  e  la  glouriolo  qu'es- 
brihaudon,  de  cop  que  i'a.  la  jouventu  estrambourdanto. 

Santo  Estelle  nous  garde  de  maucoura,  pamens,  la  jouvènço  !  Que 
se  desbounde,  que,  coume  lou  poulin  descabestra,  elo  fague  sa 
galoupado  un  pau  en  foro  de  l'eirôu,  fin  que  lou  ràfi  de  nosto  fe  se 
fugue  bèn  enta  dins  soun  cor  :  alor  la  veiren  reveni  à  l'obro  bello  e 
subre-bono. 

Eto  !  es  ansin,  mi  bon  counfraire,  sachés-lou  bèn  :  es  à  l'escolo 
qu'anan,  es  ounte  i'a  d'ome  que  pourtan  l'idèio  felibrenco,  es  dins 
lou  libre  que  fau  semena  lou  gran  qu'espandira  nauto  e  bello  coume 
uno  fleur  de  viro-soulèu,  nosto  divino  lengo  prouvençalo. 

Acô  empacho  pas  qu'is  ouro  de  lesi,  quand  lou  tambourin  voun- 
vouno,  poudèn  nous  espaceja  vers  li  ferrado,  e  courre  is  abrivado,  e 
afrounta  lou  nègre  tau  dins  lou  round.  Mai  qu'une  fes  la  veto  pas- 
sade, lou  biou  tourne  en  pas  dins  sa  palun  emé  si  gardian,  que  soun 
éli  un  di  grand  sourgènt  de  nosto  pouësio. 

E  n'en  voulès  un  plus  bel  eisèmple  que  noste  Baile  deVAioli  9  Eu 
que  d'en  aut  de  sa  sello  gardiano  lou  ficheiroun  dins  l'azur,  au  mitan 
de  sa  manado.  amaduro  soun  obro  felibrenco  ! 

Fasès  coume  eu,  jouvènt  !  E  degun  poudra  dire  qu'avèn  bouta  lou 
càrri  avans  li  biôu,  nimai  qu'avèn  bouta  li  biou  avans  la  Gauso 
felibrenco.  Adounc  vous  lou  redise  :  se  nous  leissavian  esbalauvi  pèr 
li  farfantello,  se  prenian  pèr  or  tout  ço  que  lusis,  se  counfoundian  lou 
brut  emé  la  resoun,  farian  coume  aquelo  bello  màr  que  vesès  eilalin 
sèmpre  fouligaudo,  sèmpre  dansarello, 

Que  houndo  en  van  eternamen 
Vers  l'Estello  dôu  fiermamen  ! 

F.  G. 


QU'ES  ACO,  MARIN  ? 

A  Marin,  l'autre  jour,  plaço  dôu  Château  d'eau, 
Un  parisen  venié  :  — Vous  que  sias  de  Marsiho, 
Enié  dequé  lou  fau  lou  Saboun  Mikado  9 
Marin  respoundeguè  :  —  'Mé  d'oli  de  cacio  . . 
Que  dôu  mount  Garlaban  clafis  li  roucassiho. 


LOU  CURAT  D'EIRAGO 

Me  rappelle,  emai  i'ague  bèn  quauque  tèms  d'aco,  qu'anerian, 
emé  lou  pintre  Gri volas  faire  uno  escourregudo  sus  la  Grau  d'Ei- 
rago;  eu  pintavo  eiéu  fasiéu  de  cascareleto  àl'oumbro  d'uno  tousco. 
Lou  curât  d'Eirago,  que  si  parouquian  ié  dounon  pas  trop  d'obro, 
venguè  à  passa  e  charrè  emé  nàutri.  En  fin  finalo  nous  counvidè  à 
ana  vèire  sa  glèiso  e  à  dejuna  em'  eu  lou  lendeman,  qu'acô  se  capi- 
tavo  un  dimenche.  Pèr  pas  parèisse  groussié,  diguerian  :  fau  ana  à  la 
messo,  aco  fara  plesi  à  moussu  lou  curât.  De  bon  matin  intran  à  la 
glèiso  em'un  vôu  de  poulidi  prôuvençalo  escarrabihado  que-noun- 
sai,  e  pas  crentouso,  —  pèr  un  rèn  vendrien  vous  manjadins  la  man. 
—  Basto,  la  messo  coumenço,  e  quand  lou  curât  a  legi  soun  evangèli, 
quito  sa  chasublo  e  mounto  en  cadiero  pèr  faire  soun  prone.  Mai 
entre  qu'es  pourta  amount,  vaqui  un  ome  que  se  bouto  à  brasseja 
sènso  jamai  pousqué  dire  uno  paraulo.  Nàutri,  aco  nous  estounavo. 
Alor  uno  femo  que  coumprenié  noste  estounamen  nous  faguè  plan- 
plan  :  ((  Es  toujour  coume  acô,  entre  qu'es  dins  la  cadiero,  la  paraulo 
ié  manco.  Desempièi  très  an  que  l'avèn  pèr  curât,  a  jamai  pouscu 
aligna  très  mot.  »  —  Goume  la  femo  avié  di  arribè,  lou  curât  davalè 
de  sa  cadiero  sènso  agué  rèn  di.  Aco  nous  empachè  pas  d'ana  tasta 
la  bello  galino  qu'avié  bouta  à  la  glouto  pèr  nous  regala.  Quand 
aguerian  dina  coume  se  dèu,  lou  pintre  Grivolas  aguè  la  fantasié  de 
faire  lou  retra  dôu  curât  d'Eirago,  dins  dous  cop  de  craïoun  acô  fu- 
gue alesti,  ressemblant  qu'aurias  di  que  i'avien  coupa  la  tèsto. 

Em'acô  arribèron  tout  d'un  tèms  li  fiho  de  la  coungregacioun  que 
v^nien  demanda  sabe  pas  que.   Lou  curât  esmeraviha  dôu  retra 


—  89  — 

jue  venien  de  ié  faire,  digue  à-n'aquésti  chato  en  ié  moustrant  lo« 
[lapié:  «  Loa  couneissès  aquéu?  » 

—  Boudiéu  !  se  lou  couneissèn  !  Oh  !  qu'es   bèn  fa  ! 

—  Sèmblo  que  i'an  coupa  la  tèsto. 

—  lé  raanco  que  la  paraulo  ! 

—  Taiso-te,  grosso  bestiasso,  ié  manco  que  la  paraulo  !  Veses  pas 
}ue  l'an  fa  dôu  moumen  que  prècho  !!., 

LOU  GASGARELET. 


SALA.DO   GHAMPANELLO 

(Tira  dôu  pouèmo  de  Margai.) 

La  Leberounado, 
Es  uno  salado, 
Culido,  triado, 
Propramen  lavado, 
E  bèn  espôussado  ; 
Pièi,  pas  mau  salado, 
Vouncho,  vineigrado  ; 
Ço  que  fau,  pebrado, 
Enfin,  qu'a  virado 
Voste  servitour. 

Aro,  es  touto  lèsto  ; 
Sara  pur  errour, 
Se  fueio  n'en  rèsto, 
A  laissa  counfi. 

Car,  sabès,  aqui 
l'a  d'aquéu  creissoun 
Que  vèn  que  dins  l'aigo  ; 
l'a  de  bourtoulaigo, 
l'a  de  couletoun. 


—  90- 

De  margarideto, 

E  de  lachugueto  ; 

Emai  de  bounet 

De  capelanet, 

Aquelo  salado, 

«  Douceto  »  noumado, 

Talamen  es  dous 

Soun  prefum,  aa  goust. 

I  trau  de  muraio, 
Ai,  peréu,  culi 
Soun  creissoun  pouli, 
Bateja  nertous  ; 
Aqui  s'esparpaio, 
Pèr  douna  bon  goust 
A  l'oli  courons, 
Franc  de  touto  paio, 
Lou  brout  dentela, 
Blanc  coume  lou  la 
De  la  pimpinello. 

Pièi,  i'a  de  cardello 
Que  fan  li  rebello, 
A  l'èr  espignous  ; 
Mai  que,  sènso  pougne^ 
Nimai  que  ié  fougne, 
D'èstre  pa  'n  velous, 
Tambèn  sabon  plaire 
Coume  si  coumaire 
Qu'an  un  noum  pelous. 

E  i'a  pièi  encaro, 
Li  que  soun  amaro  : 
Li  mourre-poussin 
E  li  tiro-causso 
Que  sa  costo  s'ausso 
Dins  lou  sablun  fin 
Pèr  èstre  bèn  blanco. 


—  91  — 

Coume  rèn  ié  mancOy^ 
Ta  pièi,  à  la  fin, 
Touto  la  famiho 
Di  costo-counio, 
Qu'acô  's  tendrinèu 
Emai  cresinèu. 

Dins  li  clapeireto 

Gavant  de  rabeto, 

l'an  peréu  chausi, 

Pèr  voste  plesi, 

De  grèu  de  rouqueto, 

'quelo  moustardeto, 

Prefum  de  roucas 

Que  vous  niounto  au  nas 

Emai  un  brigoun 

D'aquelo  broutiho, 

Que,  tout-bèu-just,  griho, 

I  clôt  de  fenoun. 

l'a  'nca   la  ninèio 
De  la  cicourùio, 
Emé  di  Jachet 
0  sauto-voulame. 
N'es  pas  lou  bouquet, 
Mai,  pamens,  tant  l'ame^ 
Pèr  arriba  'u  bout, 
l'a  de  barbo-bou. 

Lou  bon  Prouvençau, 
Ami  de  la  sau, 
Groumand  de  bon  ôli, 
Manjaire  d'aiùli, 
A  mes,  lou  capoun  ! 
Pèr  coumpli  la  sausso^ 
Un  poulit  courchoun 
Que  dins  l'ôli  sausso, 
Bèn  fréta  d'aiet. 


-  92  — 

Lôu  grand-moustardié 
Dôu  Papo,  sarié 
Leva  de  cassolo, 
'Mé  si  casseirolo, 
S'eicito  venié  ! 

Tè  !  Fleirès-m'acô, 
Vous  semblara  'ntèndre, 
Goume  un  canta  tendre, 
Manda  pèr  l'ecô, 
Plen  dis  armounio 
De  la  roucassiho, 
(Prefum  o  cansoun,) 
Nado  au  Luberoun, 
Souto  li  poutoun 
Dôu  soulèu  que  briho. 

Bello  coumpagnié  1 
Zôu  !  que  li  fourcheto, 
Tirant  dins  li  sieto, 
Fagon  plaço  neto, 
Dins  lou  saladié  !! 

BOUNET  L'EINAT. 


MOT    D'ENFANT 
I 

LA  GROUMANDO 

La  Moûreto  disié  'n  jour  à  sa  chato  Zezé  —  qu'emai  siegue  pas 
de  Garpentras,  amo  mai  tout  que  la  mita  —  :  «  Tu,  Zezé,  parteges 
pas  souvent  emé  toun  fraire,  quand  as  dos  poumo,  n'en  manjes  uno 
Q  metes  l'autro  dins  ta  pocho.  »  Alor  Zezé,  un  pau  fachado  :  «  Es 

'pas  verai,  dis;  es  pas  verai...  quand  ai  dos  poumo,  li  manje  tôuti 

•Mios  !  » 


—  93  — 

11 

l'a  SE   ENRAUMA 

Chechin  emé  srun  drôle  fasien  lou  tour  di  barri,  quand  veguèron» 
toucant  lou  pourtau  Sant-Ro,  uno  souco  de  boumian  que  fasien  sa 
bouiaco  sus  très  caiau.  Un  vièi  ase  rampous  èro  estaca  à  la  rodo  de 
la  carreto,  e  reniflavo,  l'auriho  penjadisso,  uno  pougnado  de  bauco 
^eco  qu'avié  souto  lou  nas.  Lou  paure  bouriscot  n'èro  pas  soulamen 
lèi,  èro  malaut,  boufavo,  tussissié  e  esternudissié  à  vous  faire  tira 
peno.  Chechinet,  en  ausissènt  l'ase  boufa,  tussi,  esternudi,  dis  à 
soun  paire  : 

—  Paire,  es  que  lis  ase  s'enraumon? 

—  0,  respoundeguè  Chechin,  lis  ase  s'enraumon  coume  li  gènt. 

—  Boudiéu!  faguè  lou  drôle,  mai  dèu  fauguè  de  coutoun  pèr  ié 
tapa  lis  auriho  ! 

III 

LIS  ESPINARD 


Lelet  dôu  Quèco  fougnavo  à  taulo  davans  un  tian  d'espinard  ; 
disié  que  l'amavo  pas.  «  Tasto-lou  !  ié  lasié  sa  maire;  quand  l'auras 
tasta,  veiras  que  Tamaras  !  »  —  E  n'i'en  tiré  uno  miejo  sieto. 

Lelet  se  bouté  à  manja,  e  quand  agué  fini  n'en'  demandé  mai, 
«  Coume  !  ié  fagué  sa  maire,  disiés  que  hs  amaves  pas  e  n'en  vos 
mai  ?  »  F:  Lelet,  pougènt  sa  sieto  :  «  Es  perço-que  lis  ame  pas,  dis. 
que  vole  pas  que  n'en  reste  pèr  deman  !» 

LOU    CASCARBLET. 


POUNCHEJA  DE  SOULÉU 

Lou  soulèu  pounchejo, 
Lèvo-te,  bel  astre, 
O  lume  dôu  mounde. 
Ve,  t'esperan  touti 
Lèvo-te  bon  vite 
£  largo  sus  terro 
Toun  ardènto  raisso.. 


-  94  — 

L'auturo,  la  baisso, 
Pas  pulèu  te  vèire, 
De  gau  trefoulisson  ; 
Tout  èstre  te  bèlo  : 
L'aigio,  la  mouissalo, 
L'aubre,  lou  peu  d'erbo, 
Sènso  tu  sian  triste. 

Image  dôu  Criste 

<^u'is  amo  fai  lume 

E  li  reviscoulo 

Di  rai  de  sa  gràci, 

Luse,iO  soulèu,  luse  ! 

Manifèsto  is  orne 

Lou  Criste,  toun  Mèstre. 

Lou  soulèu  pounchejo... 
L'auturo,  la  baisso, 
Saludon  lou  Criste. 
■î)e  la  cimo  di  Dentelle  à  Baume,  avoust  1896.         d.  savié  de  fourviero. 


JAN  ALTEN  E  LA  GARANÇO 

«  Jan  Alten  dins  Vau-Cluso  aduguè  lagarango  : 
«  E  li  paliin  e  lis  ermas 
«  Fuguéron  lèu  clafi  de  mas. 
«  De  travai  e  de  benuranço,  » 

(Lou  felibre  de  Bello-visto.) 

Au  tèms  de  ma  primo  jouvènço,  dins  la  pountannado  di  grand 
jour,  tôutili  dimenche  matin,  vesias  sus  nosto  plaço  dôu  Reloge, 
un  moulounet  d'ome  em'uno  trenco  sus  l'espalo  ;  èro  li  gavot  dava- 
lant  dôu  Vivarés  pèr  veni  derraba  la  garanço.  Uno  fes  soun  pache  fa 
emé  quàuque  grangié  dou  plan  d'Avignoun  vo  d'en  Bartalasso,  s'en- 
tournavon  de-vers  li  gargoto  dôu  Gors-Sânt  recatant  si  roupiho  6, 
lendeman  de  grand  matin,  partien  se  bouta  'n  chantié.    — 


—  95  — 

Aqui,  de  pèd  e  d'ounglo,  à  mita  nus,  d'un  soulèu  à  l'autre  lis  aurias 
-istregoulant  de  susour  que  chasque  peu  avié  soun  degout,  pèr  der- 
raba  la  preciouso  racino  di  tenchurié.  Aquéli  longo  jouncho  i'èron 
pagado  tin-tin  lou  plus  pau  très  franc  e  mié,  d'ùni-que  l'a  gagnavon 
soun  bel  escut  de  cinq  franc,  sènso  coumta  la  biasso  em'uno  plaço  à  la 
fenieio  pèr  la  niue.  Acô  duravo  quàuqui  semano,  pièi  lis  un  s'entour- 
navon  à  la  mountagno,  lis  autre  passavon  l'ivèr  dins  li  fabrico  de 
Sorgo,  dôu  Pountet,  mounte  s'alestissié  la  poudro  de  garanço.  Aqué- 
lis  orne  nous  revenien  em'  une  barbasse  roujo  de  la  tenchuro, 
emé  li  pochi  pleno  de  s5u,  déumaci  la  plante  benesido  vuejavo,  quau 
dis  vint,  quau  dis  vint  e-cinq  milioun  pèr  an,  rèn  que  dins  lou  cou- 
merço  avignounen,  desempièi  li  gros  negouciant  enjusqu'i  couratié, 
paisan,  carretié,  tounalié,  porto-fais  e  tout  obro  vivent  dôu  proufié 
d'aquéu  travai,  —  Ansin  n'èro  dins  bèn  quàuqui  despartamen  de 
ProuvèQço  e  Lengadô,  subre-tout  en  terro  de  palun  ounte  la  ga- 
rance despassavo  —  pèr  la  teneseun  de  sa  tenchuro  —  aquéli  qu'a- 
vien  trachi  dins  li  terraire  gabin  de  Naple  o  d'Oulando. 

Nautre  Tavian  visto  se  vendre  sièissanto  franc  lou  quintau  ;  nèstis 
ancian  afourtissien  même  qu'avié  passa  nouante  i  jour  de  soun  poun- 
tificat,  après  li  guerre  de  l'Empèri. 

Oh  !  mis  ami  de  Dieu  1  —  Pèr  lou  cep  li  vilage  boulissien  dins  l'or; 
Mountèu,  lou  Ther,  Sant-Savournin,  Gadagno  e  toute  aquelo  tiero 
dôu  Goumtat  entre  Roso  e  Durènço  fasien  de  vote  espetaclouso  ; 
d'argent,  n'en  rebalavo,  li  taule  de  je  n'èron  clafîdo,  basto,  erian  trop 
dru,  e,  coume  se  dis,  la  drudiere  degaio  l'orne  plus  vite  encaro  que 
lou  paurige.  Venguè  la  davalado,  ai  !  ai  !  quand  plôu  tant  gros  dura 
pas.  Fau  pièi  dire  qu'aquest  cep  sieguè  de  noste  faute. 

Quàuqui  catau  dôu  gros  negoci  acoumencèron  la  desbrando; 
aquéli  Gresus,  pas  countènt  de  vèire  nôsti  serge  tremudado  en  PaC' 
tàti,  lis  empestèron  d'abord  emé  sa  chimie;  adieu  mi  pèis,  adieu  mi 
chambre,  adieu  mi  troucho,  e  li  sorgo  bluio,  devenguèron  sorgro  salo; 
la  garanço  poutringuejado,  façounado  en  garancino,  sieguè  plus 
qu'un  pasticlau  de  blanc  d'Espagne,  mavoun  pila  e  bes  de  campé, 
piei  à  la  porfin  velaqui  pati-pata  pas  rèn. 

Mai  li  tenchurié  d'Alemagne  e  d'Americo  se  diguèron  un  jour   en 

boutant  si  luneto  :  «  Anen  plan  e  acampen  bèn;  d'abord  qu'es  ansin 

}ue  vos  m'engana,  tu,  negouciant,  passe  que  t'ai   vist,  acè  's  proua 

pounchu  !...  »  E  tout  d'un   tèms  se  boutèron   à  faire   l'alizarino,  e 

n'en  fan  encaro,  e  nautre  badèn  la  fige. 


—  96  - 

Lou  riche  resté  lou  riche,  mai  lou  dindoun  de  la  farço  sieguè, 
osco  seguro,  lou  paure  pople  ;  la  garanço  toumbè  à  sièis  tranc  lou 
quintau  e  coume  aquelo  recordo  boulegavo  li  terro  e  li  revirava 
dessus-dessouto  pèr  li  nouvèlli  semenço  de  gran  e  que  i'espargnavo 
l'engrais,  vesès  d'eici  la  diferènci  que  n'en  soubravo. 

Aco  venié  just  après  la  guerro  de  70  enterin  que  lou  filoussera 
penchinavo  nosti  vigne  e  que  li  coucoun  beissavon  de  près.  La  sausso 
sieguè  coumplèto;  alor  banco  routo  d'eici,  banco- routo  d'eila;  H  terro 
perdien  lanaita  de  sa  valour  e  nosti  vilage  di  très  part  unodesa  pou- 
pulacioun.  Veguerian  li  fabrico  barra  si  porto,  e  dins  li  vilo,  h  païsan 
veni  tira  li  campaneto  di  bourgés,  demandant  uno  plaço  pèr  sis 
enfant.  Lou  mau  èro  près  e  n'es  pas  encaro  gari,  ah  !  nàni. 

D'àutri  partien  pèr  li  pais  estiange,  e  siéu  bèn  segur  qu'en 
aquesto  ouro  li  despatria  n'an  pas  tôuti  fa  fourtuno. 

Paure  pais,  aubouro-te  se  pos  d'aqi  este  cop  d'esquino  ! 

Aro,  pèr  fini,  disen  un  mot  d'aquéu  Jan  Alten,  lou  Persan,  qu'au 
siècle  darnié,  nous  aduguè,  emé  lou  bèn-èstre,  la  culturo  d'aquelo 
rubiacèio,  qu'èro  e  sara,  riboun  ribagno,  la  majouralo  di  matèri  à 
tenchuro;  parlen  d'aquel  ome  estrange  que  nosti  palun  de  Mountéu 
n'an  vougu  pourta  lou  noum  despièi  1845  que  se  boutèron  en  cou- 
muno;  de  l'Alten  en  quau  nosti  paire  aubourèron  subre  la  Roco-de- 
Dom,  uro  estatuo  entaiado  pèr  lou  cisèu  reqnist  de  l'avignounen 
Louvis  Brian. 

Alten  sourtié  d'un  bon  oustau  d'Armenio  ;  soun  paire,  tout  cres- 
tian  qu'èro,  devenguè  pamens  embassadour  de  la  Perso  à  la  cour  de 
Jousè  li  emperaire  d'Alemagno  ;  de  retour  dins  soun  endré  —  alor 
en  pleno  revoulucioun  —  lou  paure  ome  sieguè  tuia  pèr  lis  enemi 
dôu  gouvèr  e  si  noumbrous  enfant  embandi  quau  d'eici,  quau  d'eila  ; 
Jan,  lou  plus  jouine,  encadena  pèr  lis  Aràbi  fugue  despatria  en  Sirio, 
mounte  aprenguè  à  fatura  li  terro,  s»bre-tout  à  counèisse  la  Ga 
ranço,  aquelo  planto  renoumenado  dins  li  pais  dôu  Levant.  Après  bèn 
quàuquis  an  d'esclavitudo  pousquè  s'esvali  e  veni  en  Franco  emé  la 
bono  ajudo  dôu  marqués  d'Autin,  noste  conse  eilabas.  Lou  diplou- 
mato  recoumandé  Alten  au  réi  Louvis  XV  ;  adounc,  li  porto  de  la 
cour  ié  siguéron  duberto  e  n'en  sourtiguè  em'uno  medaio,  emé  de 
secours  e  de  boni  recoumandacioun. 

Tout  aco  n'empachè  pas  noste  Persan  de  mena  la  vide  d'un  barru- 
laire  que  sabié  jamai  mounte  èro  bèn,  mau-grat  li  bon  rescontre  pèr 
eu  atrouba  sus  soun  camin  à  travès  la  Franco.  —  Uno  fes  èro  contro- 
mèstre  d'uno  filaturo,  un  autre  cop,  —  pèr  manja  de  pan  —  fasié  l'e^ 


-  97  - 

tamaire  de  casseirolo,  —  enfin  après  avé  devouri  lou  dequé  de  sa 
pauro  femo,  la  laissé  dins  la  misèri  pèr  n'en  espousa  'no  autro, 
crime  de  bigamio,  escoundu  en  terro  dôu  Goumtat,  alor  foro  Franco. 
Laprouraiero,  Mario  d'Houles»  sourtié  dou  Lengado,  la  segoundo, 
dono  Bourgeois,  de  soun  noum  d'ouslau,  èro  uno  marsiheso  que, 
pauro  folo,  a  fini  si  jour  à  l'ôuficiau  de  nosto  vilo. 

En  Avignoun,  Alten  sachent  plus  de  quint  bos  faire  flècho,  aurié 
reatrouha  dins  lou  jardin  d'un  couvent  ounte  anavo  manja  la 
soupo,  aquelo  famouso  garanço  ;  n'en  aurié  culi  la  planto  assôu- 
vagido,  piéi,  sènso  repaus  ni  cesso,  n'en  faguè  valé  la  culturo.  Re- 
coumanda  pér  Jan  Lou  vis' Bourges,  se  soubré  l'ajudo  de  la  coumuno 
e  de  Mounsegne  lou  Vice-Legat  enjusqu'au  moumen  que  lou  marqués 
de  Cau-Mount,  noste  conse,  orne  de  bon  e  de  bèn  i'ôufriguè,  sus  lou 
camin  de  Cavaioun,  si  terro  de  Vasserot  em'un  recàti  dins  l'oustalet 
que  li  Gaumounen  vous  ensignon  encaro  is  abord  de  soun  vilage  e 
mounte  a  pouscu  mouri  en  pas  e  à  l'ounour  dôu  mounde,  coume  lou 
verbau  de  sa  sucessioun  l'anôuncio,  amor  que  ié  soubravo  encaro  un 
galant  dedins  d'oustau  e  n'èro  pas  de  plagne  sus  la  fin  de  sa  vido. 
(Mouriguè  lou  17  de  nouvémbre  1774,  dins  si  65  an.) 

Se  sa  pauro  fiho  Margarido  s'atrouvè  piéi  dins  lou  besoun,  acô  s'a- 
pren  au  galavardige  de  soun  paire  qu'avié  li  man  traucado  e  jitavo 
tout  pèr  escudello. 

Mau-grat  si  déco,  devèn  regarda  Jan  Alten  coume  lou  bènfatour 
dôu  pais,  sènso  eu  forço  terro  en  faturo  sarien  encaro  ermassido  e 
piéi,  pendent  proche  de  cent  an,  a  fa  druvi  dins  lou  Goumtat,  la 
Prouvènço  e  lou  Lengado  l'espacié  d'un  sourgènt  de  bèn-èstre  vuei 
agouta  pèr  noste  trop  de  drudiero. 

Ah,  basto  '  aro  que  li  camin  fan  tira,  —  basto,  un  abôumiani  dV 
quéu  calibre  pounchejèsse  encaro  sus  nôsti  draio,  revenènt  faire  la 
plueio  e  lou  bèu  tèms  en  terro  de  Vau-Gluso  mounte  toutaro  lou 
paure  paisan  crido  seho  !... 

ENPI     BOUVET. 


Lou  paure  disié  : 

—  Paureta  n'es  pas  vice  ! 

—  Es  bèn  pire  !  disié  lou  riche  sarro-piastro. 


L.  G. 


LA    SALIENSOUiNO 

Lou  Saliensou  amo  Saliens  mai  que  tout. 
{Dicho  loucalo). 

Es  en  s'ispirant  d'aquéu  prouvèrbi  daufinen,  que  noste  ami  Mau- 
rise  Faure,  maire  de  Saliens  (Droumo),  a  douna  'n  bon  eisèmple  en 
tôuti  li  felibre  en  cantani,  dins  uno  meloudio  poupulàri,  tôuti  li 
bèlli  cause  de  soun  pats. 

Ghasque  vilage,  vilo  o  viloto  devrié  peréu  avé  sa  cansoun  naciou- 
nalo.  Ansindo,  sarien  miés  amado  ia  pichouno  patrie  emai  la  grande. 
Zou,  à  l'obro,  felibre  patrioto,  e  que  pèrtout  resclantigue  en  lengo 
dôu  po^le,  la  Marsiheso  Saliensouno  vo  Brabançouno,  de  chascuno 
de  nosti  coumuno  felibrenco. 


LA  SALIENSOUNO 

Èr  :   Li  Cigalié  [au  que  brindon. 
REFRIN. 

Lou  Saliensou 
Autant  que  sa  mio, 
Amo  sa  patrio, 
Lou  Saliensou. 
Amo  Saliens  mai  que  tout. 

Ounte  es,  en  quauque  endré,  dins  nosto  vièio  Droumo, 
Païs  d'uno  mai  noblo  e  grando  antiquita  ? 
Saliens  fugue  basti  pèr  un  César  de  Roumo, 
E  la  Daraiso,  alor,  èro  Darentiaca. 

Quand  lou  bon  sant  Giraud,  fasènt  pèlerinage, 
Passé  davans  Saliens,  cridè  tout  trevira  ; 
«  Noun  !  jamai  iéu  n'ai  vist  un  tant  poulit  vilage  », 
E,  s'entournant,  foundè  noste  famous  Priéura. 


-  99  — 

Saliens  fugue,  dempièi,  uno  valènto  vilo  : 
Dins  si  barri,  toustèms,   soustè  la  liberta. 
Avans  quatre-vint-nôu,  au  castèu  de  Vizilo, 
Disié  :  «  Lou  pople  dèu  èstre  représenta  !  » 

<3uand  l'estrangié  venguè  pèr  para  Louvis  Sege, 
Sis  enfant  pèr  centeno  anèron  bataia, 
En  Tan  Sètanto  cou  me  en  l'an  Qaatre-Vingt-Trege, 
Mai  que  d'un,  pèr  la  Franco,  amount  s'es  fa  tuia. 

Deneyrol,  bravamen  mort  pèr  la  Republico, 
Barnavo,  que  fugue  noste  grand  députa, 
Coume  Archinard,  e  Rey,  pèr  sa  vertu  civico, 
An  fa  di  Saliensoun  lou  renoum  respeta. 

Saliens  es  lou  païs  gai  e  san  dôu  soulèure, 
S'es  noble  soun  passât,  soun  présent  es  charmant  : 
Ounte  i'a,  —  disès-me,  —  de  meiour  vin  à  heure 
E  de  pessègue  em'  un  perfum  tant  embaumant. 

Li  ravioli,  lou  tian,  li  crouset,  la  bijardo, 
Soun  un  manja  de  Rôi,  mai  pèr  bèn  goustouna, 
Rèn  aurre  au  mounde  vau  la  divine  Deifardo. 
E  sens  un  picaudoun,  i'a  ges  de  bon  dina. 

Ount  soun,  en  Dôufmat,  de  mountagno  parièiro 
A  nosto  belle  Rocho,  espetaclous  tablèu, 
Festounant  lou  cèu  blu  de  dentelle,  de  pèiro, 
Que  la  luno  poutouno  e  bèiso  lou  soulèu  ? 

La  Droumo  amo  Saliens,  e  soun  aigo  clareto. 
-Caressant  si  jardin,  voudrié  bèn  s'arresta 
Pèr  miraia  lis  iue  de  si  gènti  fiheto, 
Ensouleiant  si  bord  de  gràci  e  de  bèuta. 

Lou  Saliensou 
Autant  que  sa  mio, 
Amo  sa  patrie, 
Lou  Saliensou, 
Amo  soun  Saliens  mai  que  tout. 

MAURISB  FAURB. 


—  100  - 
sus  LOU  COUS  DE  LA  REPUBLICO 

(DAVANS  ChABRIER) 

Goutoun.  —  Tè  !  aganto  aquéu  !...  Moustre,  lou  sabiés  bèn  qu'au- 
ries  ta  lipo.  (Lou pichot  se  mes  à  ploura). 

Margarido.  —  Mai  as  bèn  la  guio  enfarinado?  Dequé  t'arriho,  ma 
pauro  Goutoun. 

Goutoun.  —  Ah  f  tè,  es  tu  ?  Alor  sias  peréu  un  pau  vengu  ? 
Figuro-te  qu'aquéu  marrias  pou  pas  resta  'no  minuto  en  sesiho. 
Groumpavian  de  telo  aqui  vers  Ghabrié,  em'aco  tout  lou  tèms  :  — 
Ma,  parten...  Ma,  ai  fam  ..  Ma,  ai  set  ..  Ma,  vite,  vite...  vole 
escampa  d'aigo,  pode  plus  teni.  M'a  faugu  sourti.  Derrabavo  Ii& 
etiqueto  di  pèço  detelo,metié  li  detpertout.  Lamanme  prusié,  sabes, 
mai  davans  li  coumés,  ai  pas  auja  ié  garça  'n  gautas.  Aro,  deforo,  vou- 
lié  plus  escampa  d'aigo,  voulié  uno  baudufo,  ai  perdu  paciènço  e  te- 
i'ai  ficha  un  reviro-gauto  que  se  n'en  rapelara.  Fagues  pas  aten- 
cioun  à-n-éu,  laisso-lou  brama.   —  Em'acô  dequé  fasiés  aqui  ? 

Margarido.  —  Esperave  Garidet  qu'es  pèr  la  vilo.  Sa  tanto  l'es 
anado  bousca.  Ma  bello,  venèn  de  chausi  uno  raubo  de  sedo  que  se 
tèn  drecho,  ma  bel!o-sorre.  ma  noro,  la  femo  de  Lantié,  se  n'en  soun 
peréu  pagado  uno.  Aquest  an  podon  veni  pèr  sant  Safouian,  li  Gas- 
tèureinardenco  emai  li  Sant  Roumierenco,  que  l'an  passa  n'i'avié 
que  pèr  éli.  Eirago  li  passara  tôuti.  Se  li  coucoun  soun  en  douna- 
cioun,  la  sedo  es  peréu  pas  chièro,  ac5  tapo  aco,  Ghabrié  la  douno, 
toutaro  à  la  voto  di  plus  pichot  vilage,  se  veira  plus  que  de  coutihoun 
de  sedo.  L'autre  jour,  anerian  i  Baus,  eh  !  bèn,  ma  bello,  lou  creiras 
0  lou  creiras  pas,  à  la  sourtido  de  vèspro,  tôuti  li  chato  fasien  frou- 
frou... vous  sarias  cresegu  en  Arle  sus  li  liço. 

Goutoun.  —  Dequé  fau  vèire  !...  Eh!  bèn,  iéu  me  siéu  espargnado 
quàuqui  sôu  pèr  mis  ome:  uni  braio  pèr  moun  orne  em'  un  pardessus 
pèr  l'einat  que  despièi  long-tèms  me  remenavo  que  vouliè  'n  par- 
dessus sus  mesuro;  alor  ai  proufila  dôu  coupur,  emé  lou  même  près 
qu'à  la  counfecioun  ai  agu  de  drap  dôu  proumié  numéro.  Fau  tant 
de  causo,  l'ivèr,  de  tricot,  de  flassado,  de  bas  de  lano,  ai  un  ballot 
que  n'en  finis  plus.  Tè  ai  acheta  un  poulit  paraplueio.  Me  diras  qu'es 
pas  li  plueio  d'aquest  an  qu'avien  gausi  noste  vièi,  noun,  mai  li 
gàrri  nous  l'avien  manja,  e  n'en  fau  toujour  un  dins  l'oustau,  fînira. 
bèn  pèr  plbure  quannue  jour  1 


—  101  — 

Margarido.  —  Tè, regarde  aquéli  matalas  à  dos  plaço  pèr  vingt  franc. 
Ma  noro  n'a  acheta  un.  Dis  que  ié  soun  bèn  e  an  pas  pou  dis  argno 
«mai  se  rabaton  coume  lis  àutri. 

Goutoun.  —  Macarin  !  manco  plus  qu'aco  pèr  faire  beissa  li  lano  I 

Margarido.  —  Intran  demandaren  un  cataloguo,  ac6  'sunpoulitli- 
brihoun  que  vous  dis  pèr  lou  menu  tout  ço  que  vèndon.  Em'aco  pas 
besoun  d'èstre  toujour  pèr  orto,  de  l'oustau  poudès  demanda  ço  que 
voulès,  i'alis  image,  es  coume  selon  vesias  pas  besoun  d'escriéure 
à  Paris,  e  se,  d'asard,  caucarèn  vous  agradavo  pas,  lou  dimècre  que 
vèn,zôu!  venès  lou  chanja.  Es  emélou  cataloguo  qu'ai  sachu  qu'avien 
un  nouvèu  raïoun  de  fiéu,  d'aguiho,  detrèsso,  de  boutoun,  de  tôuti 
aquéli  menusaio  que  dins  nosti  pichots  endré  nous  fau  paga  lis  iue 
de  la  tèsto. 

Goutoun.  —  Me  siéu  leissado  dire  qu'un  jour  dounèron  de  ridèu  de 
vitrage  à  un  sou  lou  mèstre  emé  de  flanello  de  santa  à  trege  sou, 
sens  coumta  que  fasien  un  présent  en  tôuti  lis  achetaire,  dèu-ti  èstre 
verai  ? 

M'argarido.  —  Quand  Ghabrié  l'anôuncio  ac6  's  verai.  Mai  fau  èstre 
matiniero.  Aquéu  jour  n'i'a  qu'espèron  à  la  porto  à  cinq  ouro  de 
matin. 

Goutoun.  —  A-n-aquéu  compte,  ço  que  i'a  de  plus  clar,  es  qu'a- 
quéu  paure  Fernand  ié  manjara  soun  sant  crespin. 

Margarido.  —  Vai,  tires  pas  peno,  se  vend  pas  chièr,  es  qu'achèto 
bon  marcat,  e  se  gagno  petit  sus  chasco  vènto,  es  que  fai  forço  vènto 
e  lou  grand  débit  tiro  de  dessouto.  Vaqui  lou  prougrès.  Es  coume  li 

jumés  que  soun  aqui  à  si  peço,  sensa,  an  un  bénéfice  sus  tout  ço 
que  vèndon,  sabes  se  soun  afeciouna  e  se  soun  coumplasènt  pèr  li 
pratico.. 

Goutoun.   —  Oh  1   couquino  !   aco  *s  proun  charra.   Veici   moun 

me  qu'a  déjà  chabi  si  pastounargo.  Nous  fau  parti.  A  dimenche, 
que?  nous  veiren  i  biôu. 

L.    T. 


—  E  quint  es  lou  médecin  qu'a  sougna  vosto  bello -maire? 

—  Ah  !  pecaire,  n'avèn   pas  agu  besoun  de  médecin,  es  morto 
oaturalamen. 


—  102  - 
SANTO  MARTO  DE  TARASCOUN 

PREGUIERO 

(Se  canto  sus  un  èr  d'Âuzende). 

0  patrouno  de  moun  terrai re, 
Santo  Marto  de  Tarascoun, 
Escouto  l'amaro  cansoun 
Qu'un  pastre  à  Tavé  barrulaire, 

1  roucas,  à  l'aucèu  voulaire 
Gantavo  à  la  cimo  di  mount. 

Èro  uno  amourouso  preguiero, 
Languitôri  d'un  fiéu  de  Grau 
Au  sang  viéu  coume  lou  Mistrau, 
Pèr  uno  dono  fourestiero 
Vengudo  en  Arle  au  tèms  dis  iero^ 
Pèr  vèire  li  courso  di  brau  : 

«  Goumpagno  di  Sànti  Mario, 
Santo  Marto  de  Tarascoun, 
Se  sabiés  l'amour  que  me  poun. 
Tu  que  sauvères  ma  patrio, 
Dôu  mau  que  tant  me  desvario 
Me  dounariés  la  garisoun. 

«  Te  prègue,  Vierge  miraclouso 
Dins  ta  glèiso,  à  moure  bourdoun, 
Santo  Marto  de  Tarascoun, 
E  moun  amo  es  tant  malurouso 
Que  lou  Grist  sus  sa  crous,  amount^ 
A  pas  de  plago  mai  saunouso. 

«  Santo  Marto  de  Tarascoun, 
Se  mi  labro  clamon  toun  noum, 
De  mis  iue  li  lagremo  ardènto 
Goumo  d'une  sorgo  an  raia, 
Mirau  mounte  s'es  miraia 
Lou  dôu  de  moun  amo  mourènto.  tt 


—  403  - 

«  Santo  Marto  de   Tarascoun, 
0  Rèino,  garis  moun  coudoun  ! 
Pieta  de  iéu,  o  soubeirano 
Pieta,  siéu  tout  amalôuti, 
Pieta  de  moun  cor  espôuti, 
Que  sauno  coume  uno  miôugrano  ! 

«  Santo  Marto  de  Tarascoun, 
0  patrouno  de  ma  jouvènço 
Redimo  moun  cor  de  presoun, 
E,  lou  bèu  jour  de  ta  neissènço 
Te  pourgirai  à  dous  geinoun, 
Tôuti  H  flour  de  la  Prouvènço  !  » 

Ansin  acabè  lou  cantaire, 
E,  dins  lis  èr,  lou  vent  quilaire 
Escoubè  soun  plang  amourous  ; 
Pièi  plan-plan  vers  li  palunaio, 
S'en  davalè  'u  brut  di  sounaio, 
L'avé  dôu  pastre  malurous. 

JAN    BAYOL,  d'Eiguièro. 


LI  TRES  ASE 


Dous  saventas  se  disputavon  sus  la  plaço  coume  s'èron  esta  dous 

treto-empigno.  L'un  afourtissié  que  la  ganacho  qu'avié  servi  à  San- 

m  pèr  amassoula  li   Filistin    èro  d'un  ase  vièi»  l'autre  afourtissié 

l'èro  d'un  ase  jouine;  n'en  sarien  vengu  i  cop  de  poung  se  la  pou- 

'.o  que  passavo  lis  avié  pas  mena  tout-d'un-tèms  davans  lou  juge  de 

jas  de  Tendre. 

Mai  davans  lou  juge  la  disputo  recoumencè  : 

—  Iéu  te  dise  que  l'ase  èro  vièi  ! 

—  Iéu  te  dise  que  l'ase  èro  jouine! 

—  Bouto  ti  luneto  !  ase  que  tu  siés  f 

—  Freto  li  tiéuno,  vièio  bourico  I 


—  104  — 

Lou  juge  se  tenié  li  costo  dôu  rire  e  fenignè  pèr  ié  dire:  Auriéu 
jamai  cresegu  devèire  dous  ase  davans  moun  tribunau... 

—  Es  pas  estounan,  rebequè  l'un  di  saventas,  d'abord  que  n'i'a  un 
tresen  pèr  li  juja! 

LOU   GASGARELET. 


MATINADO  DE  PRINTÈMS 

Li  porto  dôu  matin  à  brand  se  soun  dubèrto  ; 

Lou  tèms  es  siau  e  l'aire  es  pur  ; 
De  verduro  e  de  flour  la  terro  s'es  cubèrto  ; 

Lou  soulèu  mounto  dins  l'azur. 

Coume  dins  uno  glèiso  un  jour  de  grande  fèsto, 
Quand  l'autar  es  clafi  de  lum, 

Souto  lou  pâli  blu  dubèrt  sus  nôsti  tèsto, 
Tout  es  raioun,  cant  e  perfum. 

L'aubeto  en  se  levant  a  mes  en  chasco  branco 

De  pimpeieto  e  de  diamant, 
E  sus  li  prado  en  flour,  la  fado  à  raubo  blanco 

A  tra  de  perlo  di  dos  man. 

Galôio,  rauceliho  en  cor  se  fai  entendre  ; 

N'es  que  roulade  e  riéu-chiéu-chîéu. 
Lou  roussignôu  nous  dis  si  moutet  li  mai  tendre, 

E  lou  passeroun,  si  piéu-piéu. 

Li  milo  e  milo  flour  au  soulèu  espelido, 

Maridon  si  gènti  couleur, 
E  dins  Taire  atebi,  sentes,  o  regalido  ! 

Lou  mescladis  de  sis  ôulour. 

Tant  de  lus,  de  sentour,  de  murmur  e  de  vido 

Au  temple  de  la  creacioun, 
Tenon  ma  bouco  clause  e  moun  amo,  ravido, 

Dins  uno  santo  amiracioun. 


—  405  — 

E  davans  lou  tablèu  qu'à  mis  iue  se  desvello, 
Oublidant  tout  —  peno  e  soucit, 

Au  Dieu  qu'a  fa  de  cause  e  tant  grande  e  tant  belle, 
Trase,  de  cer,  moun  gramàci. 

E.   JOUVAU. 


CANT  DE    L'OUNGLE 

Ér  de  Janeto  dôu  coutihoun  vèrd,  de  Fèlis  Gras. 

Adounc  d'abord  que  maridan 
Aquéli  dous  bràvis  enfant 
E  qu'autambèn  qu'uno  courouno 
Lou  sant  bonur  lis  envirouno  ; 

Emé  Ion  fum  dis  encensié, 
Sout  la  veleto  e  l'arangié, 
Dins  li  diamant  e  li  dentelle 
D'abord  que  la  novio  es  tant  belle  ; 

Perqué  lou  nôvi  trefouli 
Nous  a  larga  si  cant  pouli, 
Perqué  li  paire  emé  li  maire 
Bevon  dis  iue  li  dous  amaire  ; 

Perqué  parent  e  counvida 
D'aquéu  bonur  soun  enfada, 
léu,  que  tambôn  la  joio  esprovo, 
Vous  cantarai  ma  cansoun  novo  ; 

E  vous  dirai  dins  mi  coublet 
Que  lou  mariage  es  un  bouquet 
Fa  d'aubespin  emé  de  rose 
Que,  tout  soulet,  lou  cor  arrose  ; 


—  106  — 

La  roso  cou  me  l'aubespin 
A,  souto  flour  de  pougnoun  fin, 
E  l'imprudent  que  li  desflouro, 
Se  poun,  s'ensaunousis  e  plouro  ; 

Mai  pèr  aquéli  que  van  plan, 
Lou  sant  mariage  es  un  pan  blanc 
Que  recounforto  e  que  fai  viéure  ; 
Es  un  flasquet  tant  bon  à  béure  ! 

Moun  bèu   nebout,  quand   pastaras 
Aquéu  pan  blanc  e  tastaras 
Lou  vin  que  l'amour  te  presènto, 
De  ma  cansoun  gardo  mémento  ; 

Gènto  neboudo,  de  segur. 

Serviras  bon  pan  e  vin  pur 

Emai  de  bon  plat  de  pitanço 

Pèr  que  faguès  toustèms  boumbanço  ; 

Car  la  mouié  pleno  de  biai 
E  l'espous  qu'amo  lou  travai, 
Fan  que  la  vido  es  uno  fèsto..., 
E  pièi,  lou  bon  Dieu  fai  lou  reste. 

Castèu-Nôu-de-Gadagno,  lou  12  d'ôutobre  1895.  anfos  ta  van. 


LI  PEIS  MALAUT 

Desempièi  quauque  tèms  m'avisave  que  li  pèis  di  roubino  de  Cas- 
tèu-Reinard  nadavon  plus  counne  à  l'acoustumado,  mountavon,  da- 
valavon,  semblavo  qu'avien  lis  iue  bouli,  avien  uno  cagno  que  vous 
fasié  pieta,  pièi  espinchavon  sus  li  ribo  se  vesien  res. 

Un  jour  vouguère  n'en  saupre  lou  fin  mot  e  demandère  à-n'un 
cabot  coume  aco  se  fasié  qu'avien  touti  l'èr  d'agué  passa  la  niue  sus 
la  paio. 


—  107  - 

—  Esdesempièique  vesèn  plus  lou  cafetié  dôu  Cous  emé  sa  ligno 
que  sian  tôati  malaut,  me  respoundeguè  lou  bestiàri. 

—  E  cou  me  vai  ac5  ? 

—  Vai  que  de  tèms  en  tèms  ié  lipavian  quàuqui   mousco  e  ac6' 
nous  servie  d'amusamen. 

J.   SIGARD. 


LOU    BARCARÉS 

«  Porge-me  ta  man 
Galanto  Liseto  ! 
Davalo  plan-plan 
Dedins  ma  barqueto  !  » 

—  Fai  niue  !...  pamens  s'envan 
Permena  sus  l'eigueto, 
Lou  Drôle  en  ramant 
Meno  la  resquiheto  ; 

Ah  !  lou  jouve  amourous, 
A  di  de  mot  tant  dous 
A  la  tendro  chatouno  ; 

Qu'  emai  l'on  vegue  rèn 

Eilatin  l'on  entend 

Lou  brut  d'une  poutouno. 

ANTÔNI  BERTHIER. 


LA  BÔUMIANO 


Jouselet  lou  cago-nis  dôu  rentié  èro  pas  trop  oubeissènt  e  si  gènt^ 
quand  èro  pas  brave,  pèr  lou  faire  teni  tranquille  ié  disien  :  «  Gara 
la  bôumiano!  Vaqui  la  bôumiano  que  vai  veni  !  Ai  !  ai  1  ai  !  enlènde- 
la  rintra...  ai  !  » 

Un  jour,  vaqui  que  lou  nistoun  petè  un  pau  ferme,  alor  sa  maire 
ié  fai  :  —  E  qu'as  fa,  pichot  porc,  es  pas  pouli  ac6  ! 

—  Es  la  bôumiano  que  sort,  faguè  lou  nistoun. 

LOU  CASCARELET. 


—  108  — 
LOU  PARTAGE  DE  LA  TERRO 

(revira    de  L'ALEMAND    de    SCHILLER) 

Au  fidèu  tradusèire  de  Mirèio  e  de  Nerto, 
Agaste  Bertuch,  sôd  dôu  Felibrige. 

D'amoundaut  clamé  J5u  :  —  Prenès  lou  mounde, 
Ome.  prenès  :  vigno  e  bos  e  gara, 
Pèr  toujour  aurés  si  bèn  en  abounde  ; 
Mai  en  fraire  fau  parteja,  — 

Tout  ço  qu'a  de  man  lèu  sa  part  aganto, 
Adraia,  li  vièi  coume  li  jouvènt. 
Lou  lauraire  pren  li  meissoun  grananto  ; 
Gasson  au  bos  li  nôbli  gènt. 

Lou  marchand  emplis  si  caisso  e  si  bouto, 
Li  vigno  d'elèi  se  chausis  lou  priéu, 
Lou  rèi  a  barra  li  pont  e  li  routo, 

E  dis  :  «  Lou  dèime  sara  miéu.  » 
■Bèn  tard,  quand  la  Terro  es  touto  baiado, 
€jOu  troubaire  arribo,  e  de  bèn  liuen  vèn. 
^Las  !  plus  rèn  descuerb,  en  liô,  soun  uiado  : 

Ghasque  rode,  un  mèstre  lou  tèn. 

—  Malur  à  iéu  !  soûl  de  tôuti,  vai  èstre 
'Oublida  lou  mai  fidèu  de  ti  fiéu  !  — 
Crido  ansin  sa  peno  e  soun  escaufèstre 

ï  geinoun  dôu  Paire  di  Dieu. 

—  Se  dins  lou  païs  di  pantai  sèmpre  erres, 
lé  rcspond,  —  perqué  renés  contro  iéu  ? 
Quand  s'es  parteja  lou  mounde,  mounte  ères  ? 

—  Ère,  dis  lou  troubaire,  au  tiéu. 

Lis  iue  pivela  countemplant  ta  caro, 
L'auriho  badanto  i  cant  celestiau, 
Perdouno,  s'enclaus  dins  ta  lus  tant  claro, 
Ai  perdu  li  bèn  d'eilavau» 


-  109  — 

—  Que  faire  ?  dis  J6u  ;  que  vos  que  te  Heure  ? 
Meissoun,  bos,  marcat,  tout  es  escasu. 
Mai  se  dins  moun  cèu  emé  iéu  vos  viéure, 
Sèmpre  sara  dubert  pèr  tu. 

JÙli    RONJAT. 

Tira  dôu  Journau  l'Aiôli. 


LOU  PASTRE  FILOUSOFE 

Un  pastre  coumençavo  de  se  faire  vièi. 

—  Quente  âge  avès  ?  ié  demandèron. 

—  N'en  sabe  rèn. 

—  Coume,  sabès  pas  voste  âge  ? 

—  Iéu,  digue  lou  pastre,  comte  mi  fedo  e  mis  argent,  qu'ai  p6u 
que  li  raubon,  mai  comte  pas  mis  an  que  degun  me  li  raubara  e  que 
risque  rèn  de  li  perdre. 

LOU  CASCARELET. 


lEI^O 


VAU-CLUSO 


AVIGNOUN,  29  mars,  1*  mai,  30  nouv.  ;  Cavaioun,  1«  mai,  13  nouv., 
ié  dilun  de  setèmbre,  segound  dilun  de  juliet  ;  L'Ilo,  19  mai,  12  mai,  27 
avoust,  28  ôutobre,  Sdesémbre,  Lou  Thor,  8  mai,  16  avoust;  Cabriero, 

22  janvié,  19  mars,  24  setèmbre;  Lagno,  14  setèmbre  ;  Cau-Mont,  22 
avoust  ;  Roubioun,  8  setèmbre  ;  Vedeno,  26  juliet;  Aurenjo,  4  febrié, 
27  abriéu,  24  avoust,  21  desèmbre  ;  Baumo,  20  janvié;  Bouleno,  2  febr., 
25  mars,  15  avoust,  8  setèmbre,  11  nouv.,  8  e  21  desèmbre  ;  La  Palud,. 
5  mars,  6  nouv.  ;  Sablet,  8  e  27  desèmbre  ;  Santo-Céio,  23  janv.,  8 
mars,  3  mai,  10  setèmbre,  22  nouv.  ;  Veisoun,  15  febrié,  8  setèmbre, 
30  nouv.,  dimars  de  Pandecousto  ;  Vau-Rias,  17  janv.,  24  febr.,  21  mars, 

23  abriéu,  13  mai,  2  jun,  24  jun,  12  juliet.  4  avoust,  23  setèmbre,  24  ôuto- 
bre, 15  nouv.,  4  e  22  desèmbre;  Vei8aii,25  nouvèmbre  ;  Malauceno, 20 
janvié,  3  febrié,  19  mars,  3  mai,  25  avoust,  28  setèmbre,  11  nouv.,  21  de- 
sèmbre ;  Ate,  1  janvié,  dilun  de  Quasimodo  ;  Bouniéu,  6  avoust  ;  Gade- 
net,  24  avoust,  21  setèmbre.  8  desèmbre  ;  Cucuroun,  21  mai  ;  Gordo,  3 
febrié,  25  mars,  14  juliet,  10  avoust,  11  ôutobre,  18  desèmbre  ;  Làuris, 
2  febrié,  3  desèmbre  ;  Lourmarin,  2  setèmbre  ;  Menerbo,  dilun  de  la 
Passioun,  25  avoust,  26  desèmbre;  Oupedo,  6  janvié,  10 avoust,  22  nou- 
vèmbre ;  Pertus,  4 janvié,  15  avoust,  1*  nouvèmbre;  Sant  Savournin,. 


-  110  - 

•d'Ate,  dilun  de  la  Semano-Santo,  9  avoiist,  9  desèmbre  ;  Tourre-d'E- 
gues,  25  juliet  ;  Vilo  Làuri.  25  abriéu  ;  Carpentras,  10  juliet,  21  setèin- 
bre,  27  nouvèmbre  ;  Bédouin,  14  setèmbre;  «^aroumb,  22  setèmbre  ; 
Mazan,  22  juliet,  30  avoust  ;  Mouniéu,  4  febrié,  24  avoiist,  Perno,  24 
avoust  (8  jour),  11  nouv.  ;  Mountèu,  16  mai,  29  avoust  ;  Mourmeiroun, 
10  avoust  ;  VelerouD,  29  setèmbre. 

GARD 

NIMES,  14  mai  (3  jour),  16  avoust,  27  setèmbre;  Aigo-Morto,  8  se- 
tèmbre, 30  nouv.  ;  Aies,  25-31  avoust  ;  Aramo  in,  11  nouvèmbre  ;  Bèu- 
Caire,  déu  15  au  29  juliet  ;  Bagnôu,  6  mai,  12  juliet,  23  nouvèmbre; 
Barja,  14  febr.,  30  jun,  31  nouvèmbre;  Besscjo,  23  janvié,  6  setèmbre; 
Bez,  6  nouv.  ;  Clarensa  25  abriéu  :  Campèstre  e  Lu,  2  setèmbre  ; 
Coulougn»,  14  ôutobre  ;  Foarco,  lé  mai  ;  Grand-Coumbo,  30  ôutobre, 
L H. val,  7-30  setèmbre  ;  l-esignan,  10  avoust  ;  Liiissan,  10  mai  ;  Man- 
duel,  1^  dissate  d'abriéu  ;  Martignargue,  3  )  mars  ;  Mountfrin,  3  avoust  ; 
Poumpignan,  l'^'  mai  ;  Poito,  lé  jun,  20  nouvèmbre  ;  Pont-Sant-Esprit, 
1'  mars,  12  jun,  1*^  setèmbre  ;  Queissa,  2  J  setèmbre  ;  Remouliu,  12  mai, 
20  ôutobre  ;  Roco-miuro,  16  avoust  ;  Sant-Ambroi,  7  janvié,  20  abriéu, 
16  avoust  ;  Sani-Ipoulito,  6  mai,  13  avoust  ;  Sant-Quentin,  segound 
dimenche  de  setèmbre;  Saumano,  11  setèmbre;  Saiivo,  29  jun;  Trèvo, 
24  abriéu  ;  Uzës,  24  jun,  14  avoust,  6  setèmbre,  11  ôutobre,  14  desèmbre, 
lou  darrié  dissate  d'abriéu  ,  Vigan,  12  mai,  9  setèmbre;  Vilo-N.jvo 
d'Avignoun,  6  mars,  30  nouvèmbre. 

DROUMO 

VALÈVÇO,  3  janvié,  3  mars,  3  mai,  3  juliet,  6  avoust.  0  nouvèmbre  ; 
Aneiroun,  23  avoust,  10  desèmbre;  Bouchet,  10  mars,  29  juliet,  21 
nouv.;  Bourg-de-Peage,  dimar  de Pasco,  de  Pandecousto,  24  jun  :  Lou 
Bouis,  21  janv  ,  10  avoust,  9  setèmbre,  8  ôutobre,  2  nouv,,  18  desèmbre  ; 
Ghatihoun,  dijôu  gras,  25  mars,  29  avoust,  27  nouvèmbre  ;  Cleiriéu. 
1<^  janv.,  25  abriéu  ;  Crest,  17  janv.  ;  Dio,  8  e  10  avoust,  29  setèmbre,  2, 
11, 10  nouvèmbre,  6  e  10  desèmbre  ;  Diéuloufèt,  proumié  dilun  de  janvié, 
Dounzèro,  17  janv.,  21  avoust  ;  Grignan,  20  janvié,  dimars  de  Pasco 
e  de  Pandecousto,  6  juliet  6  avoust,  17  ôutobre.  18  nouv.,  27  desèm- 
bre ;  Livroun,  11  janv.,  dimècre  après  Pasco  e  Pandecousto,  16  avoust, 
18  ôutobre  Sant-Martin,  10  desèmbre  ;  Mountelimar,,  5  febrié,  7  mars, 
8  mai,  10  juin,  10  juliet,  14  avoust,  4  setèmbre,  10  ôutobre,  13  nouv., 
La  Moto  Chalançoun,  15  febrié,  11  jun,  13  juliet,  25  avoust,  25  nouv., 
4  e  28  desèmbre  ;  Niouns,  l'^'  dijôu  de  janv,,  5  febrié,  dijôu-sant,  11  mai, 
22  jun,  29  avoust,  18  ôutobre,  8  desèmbre  ;  Rouman,  dimars  de  Pasco 
e  de  Pandecousto,  24  e  29  jun,  U  setèmbre  ;  Seilan,  19  mars,  2  mai,  12 
avoust;  Sant-Pau-Tres-Castèu,  10  janvié,  10  febrié,  12  mars,  12  abriéu, 
l-"  mai,  20  jun,  1*  avoust,  17  setèmbre,  13  ôutobre,  12  nouv.,  6  desèmbre  ; 


-  111  — 

Sant-Valié,   2  mai,  27   avoust,  G  desèmbre  ;  Taulignan,  17  mars,    17 
avoust  ;  Vinsobro,  15  mars,  8  nouvèmbre  ;  Tuîeto,  2  janvié,  11  jun. 

BOUCO-DOU-HOSE 

A.is,  Qfebrié,  jourde  laFèsto-Diéu,  17  setèmbre,  4  d<'sèmbre  ;  Alauch, 
24  janvié  ;  Alens,  5  febrié.  21  s  tèinbre  ;  A.rle,  17  jmvié,  14  e  15  febrié, 
dilun  de  Pasco,  3  e  2)  mai,  dijùu  avans  Pandeccu:;tQ,  28  mai  ;  Aubagno, 
2  febrié,  Pandccousto  21  setèmbre,  28  ôuLobro  ;  Auruou,  19  mars,  i'^  d'a- 
voust,  14  setèmbre,  28  ôutobre  ;  Barbeatano,  24  jun,  18ôutobre;  Berro, 
22  d'abriéu  ;  Castèu-Reinard,  18  abriéu  e  1«  nouvèmbre  (3  jour  ; 
Cabano,  22  juliet  ;  Eiguiero,  8  mai  (2  jour),  segound  dimenche  de  se- 
l'"  iiibre,  25  nouvèmbre  ;  Eirago,  20  setèmbre,  1^  dimenche  avans  lis 
Avènt;  Font-Vièio,  4  nouvèmbre;  Gardano,  13  e  14  febrié;  Gèmo, 
24  jun,  1^  nouvèmbie  ;  Istre,  28  abriéu,  lou  dimenche  après  lou  2  avoust, 
14  nouvèmbre;  '  a  Giéuta,  5  mar^,  15  avoust;  La  Faro,  10  mai; 
Lambesc,  6  janv  .  24  febrié,  diluu  de  Pandecousto,  19  setèmbre  ;  Mar- 
siho,  15  febrié,  24  jun,  31  avoust  ^15  jour)  1^  desèmbre.  10  desèmbre  ; 
Martegue,  15  mai,  28  ôutobre;  Maussano,  28  abriéu,  SOôutobie;  Mi- 
ramas,  20  abriéu,  20  nouvèmbre  ;  Mouriés,  1«  mai,  6  nouvèmbre  ;  Novo, 
I  dimenche  de  setèmbre;  Rougna,  1'  njai  ;  Rougno,  9  mai,  14  setèm- 
i're,  3  ôutobre,  25  nouvèml)re;  Sant-Andiôu,  segound  dimenche  de  ju- 
liet;  Sant-Canat,  8  setèml)re  ;  Saut-Chamas,  20  ruai,  proumié  di- 
menche de  setèmbre;  17  nouvèmbre  ;  Li  Sànti-Mario,  25  mai  (3 jour,; 
Sant-Roumië.  25  abriéu,  23  ôutobre;  Seloun,  5  ma»,  15  avoust,  29  se- 
tèmbre, 11  nouvèmbre  ;  Senas,  14  jun  ;  Tarascoun,  20  mai,  26  juHet,  8 
setèmbre  ;  Vitrolo,  15  d'avoust. 

ARDECHO 

PRIVAS,  3  mai,  24  avoust,  29  setèmbre,  20  ôutobre,  23  nouv.,  20  des.; 
Aubenas,  17  janv.,  14  set.;  Bano,  21  nouvèmbre;  Bourg-Sant-Andiôu, 
1.  dilun  de  febrié,  6  jun,  10  juliet,  23  setèmbre,  4  nouvèmbre,  17  desèm- 
l>re  ;  Burjet,  23  janvié,  V'  febrié,  23  setèmbre,  15  e  30  abriéu,  19  e  28 
mai.  10  avoust,  G  el5  ôutobre;  Chailar,  25  janvié,  dijôu  gras  dimècre 
après  Quasimodo,  25  jun,  25  juliet,  7  setèmbre,  20  ôutobre,  l-^-  aesèmbre, 
dijôu  avant  Nouvè  ;  Largentiero  22  janvié,  15  mars,  18  juliet,  11  nouv., 
17  desèmbre  ;  Lou  Pouzin,  23  janvié,  1^  mars,  25  abriéu,  1*^  juliet,  se- 
tèmbre ;  Sant-Laurënt-dôu-Papo,  1'' janvié,  2  febrié,  20  mars,  1^  mai, 
2-4  jun  6  avoust,  8 setèmbre,  29  ôutobre;  Tournoun,  22  janvié,  1^  mars, 
dimècre  après  Pasco,  29  mai,  2  juliet,  29  avoust,  3  nouvèmbre,  17  desèm- 
lire  ;  Li  Vans,  1*  abriéu,  28  jun,  21  avoust,  9  ôutobre,  21  desèmbre  ; 
Vernoux,  23  abriéu,  24  avoust,  21  desèmbre  ;  Vilo-Novo-de-Berg,  8 
janvié,  divèndre-sant,  l*^  e  25  mai,  28  jun,  14  juliet,  15  avoust,  21  setèm- 
i)re  ;  Viviés,  2  janvié,  23  abriéu, 2  nouvèmbre  ;  La  Vôuto,  7  janvié,  19 
mars,  23  abriéu,  17  jun,  19  avoust,  10  setèmbre,  6  nouvèmbre,  8  desèmbre. 


ENSIGNADOU 


Pajo, 

Fèsto  chanjadisso 4 

Roso  de  tôuti  li  vent 5 

Calendié 7 

Crounico  felibrenco  f  F.  de  Bouscarlo).  1 1 

La  Margarido  (Clovis  Hugues) 16 

Lou  secret  di   bèsti  (F.  Mistral) 17 

Li  Granouio  (Lou  felibre  di  Tavan)  . .  20 

Lou  gibous  d'Avignoun  (Gascarelet) . .  22 

IsEnfantdeVau-Ciuso(A.  deGagnaud)  22 

Moun  viage  de  noço  (Lou  Gascarelet).  23 

L'aigo-boulido  (E.  Jouveau) 25 

Lou  médecin  de  Gastèu-Reinard  (Lou 

Gascarelet) 26 

A  Jano  Roumanille  (F.  Mistral) 27 

Lou  bal  di  Moussurot  (Lou  Gascarelet)  27 

Pèr  lou  Minet  de  M"»  Est.  (L.  Astruc)  28 

Un  sauvatage  (E.  J.) 30 

Lou  marrit  tèms  en  mar  (Lou  galoi 

sartanié) 30 

Gansoun  nouvialo  (F.  Gras) 31 

Li  dous  Fanfaroun  (Lou  Gascarelet).  32 

Lou  secret  dôu  Pouèto 32 

Odo    â-n-Ansèume    Mathieu     (Louis 

Tombarel) 33 

A  Frederi  Mistral  (R.  Luquet) 35 

Lou  bon  pagaire  (Lou  Gascarelet .  ) . . .  37 

La  Mar  (E.  Auzière) 38 

Li  Boto  (J.  Iluot) 39 

Foulige  d'amour  (M.  Jouveau) 41 

Blaime  ( A.-B.   Grousillat) 42 

LouGuratdisAbiho  (J.  disencartamen)  43 
Aubo  de  siècle  (lou  felibre  que  s'es 

fa  mounje) 47 

La  liçoun 48 

Li  plumo  d'auco  (E.  Marrèu) .  48 

r.hapitre  XXII  de  la  Genèsi  (F.  Mistral)  49 

A  labello  Eisservo  (Jùli  Boissiêre). . .  51 

La  Sagesso  (Lou  Gascarelet) 52 

La lengo  d'or  emé  musico  (E.  Jouveau)  53 

La  musico  dis  ange  (E.  Marrèu) 54 

Plour  (Jan  Monné) 58 

Lou    decaloguo    de  Jefîerson  (A.-B. 

Grousillat) 59 


Pajo. 

La  Patrio  (A.  G.) 59 

Danso  d'amour  (Marius  André)  ......     60 

Lou  sa  de  tartifle  (Lou  Gascarelet). . .    62 

Nou vè  enfantouli  (Jùli  Gassini) 63 

Li  pàuri  Coumedian  {Jùli  Boissiêre).  66 
Gansoun  veniciano  (tirado  dôu  pouèmo 

lou  Rose,  F.  Mistral) 70 

Vers  lou  barbejaire  (L.  C.) 71 

Fai  Nounet  enfantou   (Mirèio  Arna- 

vielle) 72 

La  coupo  (Marius  Bourrelly) 93 

Un  regret  (Lou  Gascarelet) 73 

Ate  de  mariage  (E.  Marrèu) 74 

La  campano  d'argent  (Fèlis  Gras)  ...  76 
Lou  sermoun  de  moussu  Sistre  (abat 

Favre) 79 

Sant  Pestèu  (V.  G.) 81 

Un  bon  avis  sus  V Alcool  de  Mento  de 

Ricqlès 82 

L'Estanié  (Marius  Girard) 83 

Discours  de  Santo  Estello  (Lou  Ca- 

poulié) 86 

Qu'es  acô,  Marin  ? 88 

Salado  Ghampanello  (Bounet  l'einat).    89 

Mot  d'enfant  (Lou  Gascarelet) 92 

Pouncheja  de    soulèu  (P.   Savié    de 

Fourviero) 93 

Jan  Alten  e  la  garanço  (E.  Bouvet). ..    94 

La  Saliensouno  (M.  Faure) 98 

Sus  lou   Gous  de  la  Republico.  Da- 

vans  Ghabrié(J.  T.) 100- 

Santo  Marto  de  Tarascoun  f  Jan  Bayol).  102 

Li  très  ase  (Lou  Gascarelet) 103 

Matinado  de  printèms  (E.  Jouveau)..  104 

Gant  de  l'ouncle  (Anfos  Tavan) 105 

Li  pèis  malaut  (J.  Sicard) 106 

Lou  Barcarés  (Antôni  Berthier) 105- 

La  Bôumiano  (Lou  Gascaralet) 107 

Lou  partage  de  la  terro  (Jùli  Ronjat)  108 
Lou  pastre  filousofe (Lou  Gascarelet).  109 
Fiero 109 


ARMANA     PROUVENÇAU 

PÈR  LOU  BEL  AN   DE  DIEU    1898 


Librairie  J.   ROUMANILLE,  éditeur  des  Félibres,  Avignon. 

"~  EXTRAIT    DU    CATALOGUE 

F.  Mistral,  Lou  Rose,  pouèmo,  avec  trad.  in-18 3  50 

—  Le  même,  tirage  in-8%  numéroté 10»» 

Blarius  André,  Li  Pirenèu,  trilougio  de  En  V.  Balaguer,  trad.,  l^v.  in-12  'i  »» 

Jasmin,  Œuvres  complètes,  4  vol.  in-8°,  (avec  trad 20  »» 

F.  Gras,  Li  Rouge  dôu  Miejour,  avec  trad 4  n^o 

II,  Astruc,   La  Messo  pagano 4  50 

Jules  Cassini,  Li  Varai  de  l'Amour,  coumèdi  prouvençalo,  in-8» 3  »» 

Fabrc,  Lou  Siège  de  Cadaroussa,  segui  dôu  Sermoun  de  Moussu  Sistre.  »  6(> 

Q.  «fourdaune.   Histoire  du  Félibnge,  in-8%  avec  22  portraits 7  50 

Ch.  Riéu,  Li  tant  dôu  terraire,  \  vol.  in-12  1  »» 

Aubanel,  Li  Fiho  d'Avignoun,   avec  trad.,  1  vol.  in-12 3  50 

Tli.  Janvier,  Sant  Antoni  dis  Orto,  1  vol.  in-12,  avec  préface  de  Mistral  3  »» 

Paire  Savié  de  Fourviero,  Li  Patriarcho,  counferènci  biblico,  2  v..  8  »» 

—  La  Creacioun  dôu  mounde 8  ))» 

Jj.  Astruc,  La  man  senèstro,  i  V.  in- i'2 150 

Batisto  Bounct,  Vido  d'enfant,  avec  trad.  d'Anfos  Daudet,!  v.  in-12  .  3  50 

K.  Ritter,  Recueil  de  35  iettres  de  Roumanille  à  V.  Duret,  1  v.  in-8o.  2  w^ 

Marins  Bourrelly,  Cigau  e  Cigalo,  1  vol    in-8° 3  50 

Jiaboly,  Recueil  de  noëls  avec  les  airs  notés   et  l'accompagnement  par  F. 

Seguin,  nouvelle  édition .  grand  in-8'' 5  «n) 

—  Li  Nouvè  de  Saboly,  Peyrol  e  Roumanille,  in-18. ,>  75 

Bonaparte  \^'>se,  Li  Piado  de  la  Princesso,  1  vol.  in-8°  carré 15  a» 

IB'  Koschwitz;,  Grammaire  historique  de  la  langue  des  félibres,i  v.  in-12.  5  »» 

J.  Koumanille,  Li  Copelan,  étude  de  mœurs  provençales,  1  vol.  in-12.  1  25 

—  Lis  Oubreto  en  vers,  avec  traduction,  1  v.  in-12 3  50 

—  Li  Conte  prouvençau,  avec  trad.  1  v.  in-12 3  fiO 

—  Li  Nouvè  de  J.  Roumanille,  avec  musique  et  trad.  fr.  2  »» 

—  Lis  Entarro-chin.  édition  illustrée,  in-S* 5  »î» 

—  Armana  prowt'e>ipm^,  collection  complète   (1855-98)...  80»» 

IVa  Filadelfo,  Brumos  d'Autouno,  poésies  gasconnes,  1  voL  in-8° 3  50 

Abbé  Bresson,  Santo  Estello,  dramo  prouvençau,  1  vol.  in-18 1  .^ 

F.  Mistral,  La  Rèino  Jano,  tragédie  provençale  en  5  actes,  inS" 6  »» 

—  Lou  T>-esor  dôu  Felibrige,  dictionnaire  provençal-français, 

2  grands  vol.  in-4'' 120  »b 

_  Mirèio,  poème  provençal  avec  trad 3  50 

—  Calendau,  avec  trad  ,  format  elzévir 6>» 

Lis  Iselo  d'or,  avec  traduction,  format  elzévir 6  »» 

Nerto,  1  vol.  in-8°,  avec  traduction 5  m» 

JiaTinian,  Grammaire  provençale,  in-12 2  »» 

A.  Mathieu,  La  Farandoulo,  nouv.  édit.,  1  vol.  in-18,  avec  trad 3  50 

Marins  Girard,  Lis  Aupiho,  avec  trad.  franc.,    in-18 3  50 

—  La  Crau,  poésies  prov.  avec  trad 3  50 

F.  Ciras,  Lou  Romancero  Prouvençau,  1  v.  in-12,  avec  trad.  et  airs  notés.  4  »» 

—  Toloza.  poème  en  12  chants,  1  vol.  in-12  avec  trad 4  ,» 

_        Lt  Ca?i!?ownie,  poème  avec  trad.,   1  vol.  in-S" 7  50 

J.  Monné,  Casau,  drame  en  5  actes,  1  v.  in-8<» 3  50 

Mad.  J.  Gautier,  Brut  de  Canèu,  avec  préface  de  F.  Mistral,  in-12.. .  3  »» 

Sextius  Michel,  Long  dôu  Rose  e  de  la  Mar,  1  vol.  in-12 3  50 

Crousillat,  L'Eissame,  1  vol.  in-12 3  50 

ATiffnon,  la  ville  et  le  Palais  des  Papes,  avec  22  gravures  et  un  plan.. .  2  »» 
^.  B.  —  Ajouter  25  c.  par  vol.  pour  recevoir  franco. 


ARMANA 


PROUVENCAU 


PÈR      LOU      BEL      AN      IDE      DIEU 


1898 


ADOUBA  E  PUBLIGA  DE  LA  MAN  DI  FELIBRE 

Porto  joio,  soûlas  e  pas.:;o-tèms  en  tout  lou  pople  dôu  Miejour 
AN    QUARANTO-QUATREN    DÔU    FELIBRIGE 


AVIGNOUN 
KNCO    DE    J.     ROUMANILLE,    LIBRAIRE-EDITOUR 

10,   CARRIEPO  DE    SANT-AGRIC5,    19 


J.  ROUMANILLE,  Uhraire-édîtenr,  19,  rue  St-Agrîcol,  AVIGNO^ 

SPËCALITË  D'OUVRAGES 

CONCERNANT  LA  PROVENCE  ET  LE  COMTAT 

Histoire  'générale.  —  Histoires  locales 

Biographies  des  Hommes  illustres.  —  Nobiliaires. 

Monographies 

Vieux  Chants  populaires. 

DICTIONNAIRES  &  GRAMMAIRES  DE  LA  LANGUE  PROVENÇALE 

Collections  complètes  de  l'ARMANA  PROUVENÇAU 
A  partir  de  i855.  —  44  vol.  {très  rare).  — 


Kàutri.U  bonProuvençau,  Tf        *       M        "B^  ^'^k    TT        "■"  Vidoun;Vidau, 

Au  sufrage  universau,  ■  -^      f^k         M     U      M      M  ■  Segound  la  vido 

Vo\xtoren  pér  l'ôli  ■        J         /—m        ■     ^      P      I      J     I  ^o"  joumau. 

QUE  VAI  GREMANT  TRES  FES  PER  MES 

BURÈU  DE  REDACIOUN         j          PRES  DE  rABOUNAMEN 
Vers  j  

M.  Folcô  »E  BAROi\€i:LL.I          _,  ^  ^  f .       „ 

}    Un  an •  1 0  ir.      » 

au  Palais  dûuRoure                      Sièsimes Bfr.BO 

EN   AVIGNOUN              ÎTresmes  3  fr.     * 

LA  REVUE  FÉLIBRÊENNE 

sous    lA    DIRECTION    DE    M,      F*avLl     JMARIÉjTON 

ABONNEMENTS    : 

Un  an,   10  fr.    ;   Six  mois,    6  fr.  ;  Le   numéro,  1    fr,  ;    Étranger,    un  an,  10  fr. 

Bureaux  ei  Adminiatration,  9,   rue  Ricbepanse,  à,  Paria 

N.'B.  —  On  trouve  les  années  précédentes  au  prix  de  lO  ft-aftcs  chacune, 
au  bureau  de  la  Revue  et  chei  ROUMANILLE^  à  Avignon. 


LA    ROSO    DE    TOUTI     LI    VENT 

COUMPASSADO  PÉR  LOU  CAPITaNI  NEGRÈU 

(DE  CEIRxlSTO) 

UBA 


^^liSbO 


ADRÉ 
Lauso  rUba.  lèn-te  à  l'Adré: 
Lauso  lou  Mount,  tèn-te  à  la  Piano  ; 
Lauso  la  Mar,  tèn-te  à  la  Terro  ; 
Lauso  la  Franco,  e  téne  à  Prouvènço. 


ESCLUSSI 


I  aura  en  1898,  très  esclùssi  de  soulèu  e  très  esclùssi  de  luno  : 

1.  Esclùssi  parciau  de  luno,  lou  7  Janvié,  vesible  en  Avignoun. 

2.  Esclùssi  toutau  de  soulèu,  lou  21  Janvié,  en^esible  en  Avignoun. 

3.  lisclussi  parciau  de  luno,  lou  3  JuUet,  en  partido  vesible  en  Avignoun. 

4.  hsclussi  anulari  de  soulèu,  lou  18  Juliet.  envesible  en  Avignoun. 

5.  Esclùssi  parciau  de  soulèu,  lou  18  Juliet,  envesible  en  Avignoun. 
C.  Esclùssi  toutau  de  luno,  lou  27  Desèmbre,  envesible  en  Avignoun. 


FÉSTO     CHANJADISSO 


Cendre,  23  de  Febrié. 
Pasco,  10  d'Abriéu. 
Rouguesoun,  H,  17  e  18  de  Mai. 
Ascensioun,  19  de  Mai. 


Pandecousto,  29  de  Mai. 
Ternita,  5  de  Jun. 
Fèsto-de-Diéu.  9  de  Jun. 
A  vent,  27  de  Nouvèmbre. 


LUNO    MECROUSO 


La  luno  d' Abriéu^quefailou  20  cTAbriéu 

Luno  mecrouso, 

Femo  renouso, 
E  auro  que  sort  de  la  bruno^ 
Dins  cent  an  n'i'  aurié  trop  d'une. 


TKMPOURO 

Mars 2,    4  e    5         1         Setèmbre 21,  23  e  24 

Jun 1,    3  e    4         I         Desèmbre 14,  16  e  17 

Lou  printèms  coumenço  lou  20  de  Mars  ; 
L'estiéu  coumenço  lou  21  de  Jun  ; 
L'autouno  coumenço  lou  22  de  Setèmbre  ; 
L'ivèr  coumenço  lou  21  de  Desèmbre, 

Trente  jour  an  Setèmbre, 
Abriéu,  Jun  e  Nouvèmbre  , 
De  vint-e-vu«  n'i'a  qu'un  . 
Lis  autre  n'an  irei;to-un. 


JANVIÉ 


p.  L.  Ion  8.  à  0  o.  44  de  matin. 
D .  Q .  Ion  15,  à  3  0.  54  de  vbspre , 
N.  L.  Ion  23.  à7  o.  34  de  matin. 
P.  Q.  lou  29,  à  2  0.  42  de  vèspre 

Li  jour  crèisson  de  1  o.  6  m. 


diss. 

DlM. 

dil. 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 

diss. 

Diu. 

dil. 

dim. 

dim. 

dij. 

dïv. 

diss. 

Dim. 

dil. 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 

diss. 

DlM. 

dil. 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 
diss. 
Dm. 
dil. 


Jour  de  l'an. 
S.  Clar. 
Sto  Genevivo. 
S.  Ferriôu. 
S.  Simeoun  de  la  coul 
Li  RÈi. 
8   Lucian. 
S.  Severin. 
8.  Juliaa. 
8.  Pau  l'ermito. 
S.  Teodôsi. 
S.  Gaspard, 
Sto  Verounico. 
S.  Alàri. 
S.  Bouuet. 
S.  Ounourat. 
S.  Antôni 
Sto  Flourido. 
S,  Canut. 
S.  Sébastian. 
Sto  Agnès. 
S.  Vincèn. 
S.  Ramoun. 
8.  Housièli. 
Counv.  de  S.  Pau 
S  Ansile. 
8   Mari. 
Sto  Cesarîo. 
S   Constant. 
Sto  Martino. 
|8to  Marcello. 


FEBRIÉ 


p.  L.  lou  6, à  6  0.  33  de  y^spre. 
D.  Q.  Ion  14,  àOo.  44  de  matin 
N.  L.  Ion  20,  à  7  0.  50  de  vèspre 
P.  Q.  lou 28.  à  11  0.  23  de  matin, 

Li  jour  crèisson  de  1  o.  33  m 


1 

dim. 

2 

dim. 

3 

dij. 

4 

div. 

5 

diss. 

6 

Dim. 

7 

dil. 

8 

dim. 

9 

dim. 

10 

dij. 

11 

div. 

12 

diss 

13 

Dim. 

14 

dil. 

15 

dim. 

16 

dim. 

17 

dij. 

18 

div. 

19 

diss 

2<» 

Dim. 

21 

dil. 

22 

dim. 

23 

dim 

24 

dij. 

25 

div. 

26 

diss. 

27 

Dim. 

28 

dil. 

S.  Ignàci,  ev. 
La  Candelouso 
S.  Blàsi 
Sto  Jano. 
Sto  Agueto. 
Sto  Doro. 
S.  Richard. 
S.  Ginous 
S.  Jan  de  Mata. 
Sto  Coulastico. 
S.  Adôufe. 
Sto  Làli. 
S.  Dounin. 
S.  Valentin. 
S.  Quenia. 
S.  Armentàri. 
Sto  Mariano. 
S.  Flavian. 
S.  Valié 
S.  Ouquèri. 
S.  German. 
Sto  Inabello. 

CENDRE. 

s.  Matias. 
S.  Aleissandre. 
s.  Nestour 
Sto  Ouoourino. 
8.  Cassiaa. 


MARS 


p.  L.  Ion  8,  à  9  0.  38  de  matin. 
D.  Q.  Ion  15,  à 7  0.57  de  matin. 
N.  L .  Ion  22,  à  8  o.  47  de  matin. 
P.   Q.  Ion  30,  à  7  0.  50  de  matin. 

Li  jour  crèisson  de  1   o.  50  m. 


dim. 
dim. 

dij. 

div. 

diss. 

Dim. 

dil. 

dim 

dim. 

dij. 

div. 

diss. 

Dim. 

dil. 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 

diss. 

Dim. 

dil. 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 

diss 

Dim. 

dil 

dim. 

dim. 

dij. 


Sto  Antounino. 
Tempouro. 
Sto  Cunegoundo 
s.  Casimer. 
S.  Ambrôsi. 
Sto  Couleto. 
Sto  Perpètio. 
S.  Jan-(le-Diéu. 
Sto  Franceso. 
Li  40  Martire. 
S.  Gregôri. 
S.  Massemin, 
Sto  Oufrasié. 
Sto  Matiéudo. 
S.  César  de  Bus. 
S.  Abram. 
Sto  Rèino, 
S.  renie. 
S.  Jôusè. 

Jouaquin. 

Benedit. 

Afradasso. 

Vitourin. 

Grabié. 
Anounciacioun 
S.  Massemilian. 
Passioun. 
S.  IlariouQ. 
S.  sisto. 
"".  Amadiéu. 
8.  Benjamin. 


J 


AMER  PICON  I  AMAR  PICOUN 


ABRIÉU 


p.  L.  lou  6.  ù  9  0.  29  de  vèspre. 
D.  Q.  Ion  13,  «  2  o.  38  de  vèspre 
N.L.  Iou20,  à-iOo.30  de  vèspre. 
P.  Q.  lou  29,  à  2  0.  14  de  matin. 

Li  jour  crèisson  de  1  o.  43  m. 


1 

div. 

2 

diss. 

3 

DlM. 

4 

dil. 

5 

dim. 

6 

dim. 

7 

dij. 

8 

div. 

9 

diss. 

10 

Dm. 

11 

dil. 

12 

dim. 

13 

dim. 

14 

dii. 

15 

div. 

16 

diss. 

17 

Dim. 

18 

dil. 

19 

dim. 

20 

dim. 

21 

dij. 

22 

div. 

23 

diss. 

24 

Dim. 

25 

dil. 

26 

dim. 

27 

dim. 

28 

dij. 

29 

div. 

3ô 

diss. 

S    Ugue. 

S.  Fraiicés  de  P. 

Rampau. 

S.  Isidôri. 

S.  Vincèns-Ferrié 

S.  Prudènci. 

S    Gautié. 

DiVÈNDRE-SANT 

Sto  Soufio. 
PASCO. 
S.  Leoun. 
S.  Jùli. 
Sto  Ido. 
S    Benezet. 
SS.  FrutuGuè. 
S.  Lambert. 

QUASIMODO. 

Sto  Natalio. 
S.  Apoulôni. 
S.  Oufege. 
S.  Ansèume. 
S.  Lounido. 
S.  Jôrgi. 
Sto  Vitôri. 
S.  Marc. 
S.  Clet. 
Sto  Zeto. 
S.  Vidau. 
Sto  Gaiarino  de  S, 
S.  Estiôpi. 


MAI 


p.  L.  Ion  6.  à  6  0.  43  de  matin. 
D.  Q    lou  12,  à  9  0.  45  de  vèspre. 
N.  L.  jou  20,  à  1  0.  08  de  vèspre. 
P.Q.  lou  28,  à  5  0.  23  de  vèspre. 

Li  jour  crèisson  de  1  o.  18  m. 


DlM. 

dii. 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 
diss. 

DlM. 

dil. 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 

diss. 

Dim. 

dil. 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 

diss. 

Dim. 

dil. 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 

diss. 

Dim. 

dil. 

dim. 


S.  Jaque  e  S.Felip, 
S.  Atanàsi. 
La  Santo  Grous. 
Sto  Jaao. 
Sto  Sereno. 
S.  Jan  Porto  L. 
S.  Estanislau. 
S,  Dresèli. 
S.  Gregôri. 
S.  Antounin. 
S.  Maiôu. 
S.  Brancàci. 
Sto  Glicèro. 
S.  Pons. 
S.  Bounifàci.. 
BOUGUESOUN. 

S.  Pascau. 
S    Bernardin. 

ASCENSIOUN. 

S.  Fèli. 

Sto  Estelio. 

Sto  Julio. 

S.  Deidié. 

S.  Dounacian. 

Sto  Mario  Jacobe. 

S.  Felip  de  Nèri. 

S.  Oulivié. 

S.  Massemin. 

Pandecousto. 

S.  Fèli. 

Sto  Peirounello. 


JUN 


P.L.  lou  4,  à  2  0.  21  de  vèspre. 
D.  Q.  lou  11,  à  6  0.  13  de  matin. 
N.  L.  ion  19,  à  4  0.  29  de  matin. 
P.  Q.  lou  27,  à  5  0.  03  de  matin. 

Li  jour  crèisson  de  20  minulo. 


dim. 

dij. 

div. 
diss. 

DlM. 

dil. 
7  dim. 
dim. 

dij.. 

div. 

diss. 

Dim. 

dil. 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 

diss. 

Dim. 

dil. 

dim. 

dim. 

div. 

diss. 

Dim. 

dil. 

dim. 

dim. 

dij. 


Tempouro. 

s   Marcelin. 

Sto  Gloutiéudo. 

Ternita. 

S.  Giàudi. 

Sto  Mounico. 

S.  Nourbert. 

S.  Medard. 

Fèsto-de-Diéu. 

Sto  Félicita. 

S.  Barnabèu. 

Sto  Oulimpo. 

S.  Antôni  de  Pado 

S.  Basile. 

Sto  Moudèsto. 

î5.  Gèri. 

S.  Verume. 

S.  Ouzias. 

S.  Gervàsi. 

Sto  Flourènço, 

S.  Léufré. 

S.  Paulin. 

Sto  Agrevo. 

S.  Jan-Batisto. 

Tresl.  de  S.  Aloi. 

S.Dàvl. 

S    Adelin. 

K,  Irenèu. 

S.  Pèire  e  S.  Pau, 

S.  Lucide. 


AMER  PICON  I  AMAR  PICOUN 


JULIET 

AVOUST 

SETÈMBRE 

p.  L.  Ion  3,  à  9  0.  21  de  vèspre. 

p.  L.  Ion  2,  à  4  0.  38  de  matin. 

D.  Q.  lou  7,  à  11  0.    de  vèspre. 

D.  Q.  Ion  10,  à  4  0.  50  de  vèspre. 

D.  Q.  lou  9,  à  6  0.  22  de  matin. 

N.  L.  lou  16,  à  0  0.  19  de  matin. 

N.  L.  lou  18,  k7  0.  56  de  vèspre. 

N.  L.  lou  17.  à  10  0.  43  de  matin. 

P.  Q.  Ion  23,  à  2  0.49  de  matin. 

P.  Q.  loQ  26.  à  1  0.  49  de  vèspre. 

P.  Q.  Ion  24,  à  8  o-  41  de  vèspre. 
P.  L.  lou  30,  à  lo.  devèipre. 

P.  L.lou29,  àllo.20devèspre. 

Li  jour  demenis.  de  1  o. 

Li  jour  demenis.  de  1  o.  38  m. 

Lijour  demenis.  de  1  o.  44  m.  | 

1 

div. 

S.  Marciau. 

1 

dil. 

S.  Pèireencadene 

1 

dij. 

S.  Baudèli. 

2 

diss. 

La  Vesitacioun. 

2 

dim. 

8.  Estèvft. 

2 

div. 

S.  Agricô. 

3 

DlM. 

S.  Anatôli. 

3 

dim. 

Sto  Lidîo. 

3 

diss. 

S.  Ai6u. 

4 

dil. 

S.  Fourtunat. 

4 

dij. 

S.  Doumergue. 

4 

Dim. 

Sto  Rûusalio. 

5 

dim. 

S.  Pau  de  Liss. 

5 

div. 

S.  Ion. 

5 

dil. 

S.  Lôugié. 

6 

dim. 

Sto  Angèlo. 

6 

diss. 

S.  Sauvaire 

6 

dim. 

S.  Amable. 

7 

dij. 

Sto  Aubiergo. 

7 

Dim. 

S.  Gaietan. 

7 

dim. 

S.  Autau. 

8 

div. 

Sto  Isabèu. 

8 

dil. 

S.  Justin. 

8 

dij. 

N  -D.  de  Set. 

9 

diss. 

S.  Bres. 

9 

dim. 

S.  Rouman. 

9 

div. 

S.  Veran. 

10 

Dim. 

N.-D.  de  Santa 

10 

dim. 

B.  Laurèn. 

10 

diss. 

S.  Pôuquerié. 
S.  Paciènt. 

11 

dil. 

S.  Pio. 

11 

dij. 

Sto  Rusticlo. 

11 

Dim. 

12 

dim. 

S.  Ounèste. 

12 

div. 

Slo  Ciaro. 

12 

dil. 

Slo  Bono. 

13 

dim. 

S.  Anaclet. 

13 

diss. 

S.  Pourcàri. 

13 

dim . 

S.  Antounin 

14 

dij. 

S    Donavenluro, 

14 

D.m. 

S.  Chapôli. 

14 

dim. 

riiiausjameB  de  la  Croat. 

15 

div. 

S    Enri. 

15 

dil. 

N.-D.   D'AVOUST. 

15 

dij. 

S.  Anfous. 

16 

diss. 

N  -D.  DOU  M.  G 

16 

dim. 

S.  Ro 

16 

div. 

S.  Cournéli. 

17 

Dim. 

S.  Alèssi. 

17 

dim. 

S.  Jacinto. 

17 

dics. 

S.  Lambert. 

18 

dil. 

8.  Tournas  d'Aq. 
S.  Vincèns  de  P. 

18 

dij. 

Slo  Eleno. 

18 

Dim. 

Sto  Ksteveneto. 

19 

dim. 

19 

div. 

S.  Louis. 

19 

dil. 

S.  .lenouvié. 

20 

.lim. 

Sic  Margarido. 

20 

diss. 

S.  liernat. 

20 

dim. 

S.  Kstàqui. 

21 

.lij. 

S.  Vitou. 

21 

Dim. 

S    Privât. 

21 

dim. 

Tempouro. 

22 

Mv 

Sto  Madaleno. 

22 

dil 

8.  Safourian 

22 

dij. 

S.  Alaurise. 

23 

.1133. 

S    Cassian, 

23 

dim. 

S.  Sidôni 

23 

div. 

Sto  Tècio. 

24 

DlM. 

Sto  CresliDO. 

24 

dim. 

8.  Bourtoumiéu. 

24 

diss. 

Sto  Salabergo. 

25 

dil. 

S.  Jaume. 

25 

dij. 

S    (ienèsi. 

25 

D.M. 

S    Fermin. 

2G 

"lim. 

Sto  Ano. 

26 

div. 

S.  Zelirin. 

26 

diL 

S.  Ouzias. 

27 

dim. 

S.  Pantàli. 

27 

diss. 

S.  Cesàri. 

27 

dim. 

S.  Cosme  o  Damian. 

28 

'•'j. 

S.  Sanàri. 

28 

Dim. 

S.  Julian. 

28 

.lim. 

S.  Cerau. 

29 

(hv. 

Slo  Alarlo. 

29 

dil. 

S.  Jaa  degoulàssi 

29 

dij. 

S.   MlQUÈU.               H 

30 

'liss. 

8.  Loup. 

30 

dim. 

Slo  Roso 

30 

div. 

S.  Jirome. 

31 

Dim. 

8.  German. 

31 

dim. 

S.  Lazàri. 

1 

AMEU  PICON  I  AMAR  PICOUN 


OUTOBRE 


D.  Q.  lou  7,  à  6  o.  14  de  vèspre. 
N.  L.  lou  Î5,  k  0  0  47  de  vèspre. 
P.  Q.  lou  22.  à  9  0.   18  de  matin. 
P.  L.  lou  29,  k  Oo.  27  de  vèspre. 

Li  jour  demenis.  de  1  o.  45  m. 


1 

diss. 

2 

Dm. 

3 

dil. 

4 

dim. 

5 

dim. 

6 

dij. 

7 

div. 

8 

diss. 

9 

Dim. 

10 

dil. 

11 

dim. 

12 

dim. 

13 

dij. 

14 

div. 

15 

diss. 

16 

DlM. 

17 

dil. 

18 

dim. 

19 

dim. 

20 

dij. 

21 

div. 

22 

diss 

23 

Dim. 

24 

dil. 

25 

dim. 

26 

dim. 

27 

dij. 

28 

div. 

29 

diss. 

30 

Dim. 

31 

dil. 

S.  Roumié. 

Li  S.  Ange  gard. 

S.  Cuprian. 

S.  Francés  d'As. 

Sto  Tùli. 

S.  Evôsi. 

S.  Baque. 

Sto  Reparado. 

S.  Danis. 

S.  Vergèli. 

S.  Gastou. 

S    Veraa. 

S.  Geraud. 

S.  Calist. 

Sto  Terèso. 

Sto  Rousselino. 

S.  Flourènt. 

S.  Lu. 

S.  Gérard  Tenco. 

S.  Grapàsi. 

Sto  Oursulo. 

Sto  Mario  iSalomé 

S.  Tederi. 

S.  Maglôri. 

S.  Crespin. 

S.  Flôri. 

S.  Salvian. 

S.  Simoun. 

S.  Narcisse. 

S.  Lucan. 

S.  Gristôu. 


NOUVÈMBRE 


D.  Q.  lou  6,  k  2  0.  37  de  vèspre. 
N.  L.  lou  14,  à  Oo.  30  de  matin. 
P.  Q.  lou  20.  à  5  0.  44  de  vèsrre. 
P.  L.  lou  28,  à4  0.  49  de  matin. 

Li  jour  demenis.  de  1  o.  45  m. 


1 

dim. 

2 

dim. 

3 

dij. 

4 

div. 

5 

diss. 

6 

DlM. 

7 

dil. 

8 

dim. 

9 

dim. 

10 

dij. 

11 

div. 

12 

diss. 

13 

Dim. 

14 

dil. 

15 

dim 

16 

dim. 

17 

dij. 

18 

div. 

19 

diss. 

20 

DlM. 

21 

dU. 

22 

dim. 

23 

dim.  ! 

24 

dij. 

25 

div. 

26 

diss. 

27 

DlM. 

28 

dil. 

29 

dim. 

30 

dim. 

Toussant. 
Li  Mort. 
S.  Marcèu. 
S.  Ghamas. 
S    Zacarié. 
S.  Estève  (d'Ate), 
S.  Eroesti 
S.  Goufrèdi. 
S.  Maturin. 
S.  Just. 
S.  Martin. 
S.  Rf-inié. 
S.  Mitre. 
S.  Ru,  ev.    d'Av. 
S.  Ougèni. 
S    Ouquèri. 
S.  Agnan. 
Sto  Audo. 
Sto  Isabèu. 
S.  Eimound 
Présent,  de  N.-D. 
Sto  Gecilo. 
S   Glemènt 
Sto  Floro. 
Stc  Gatarino. 
Sto  I>(^ufino. 
Lis  AVÈNT. 
S.  Souslène 
S.  Savourniu. 
S-  Audriéu. 


DESËMBRE 


D.  Q.  Ion  6.  à  10  o.  15  de  matin, 
N.  L.  lou  13,  à  11  o.  13  de  matin. 
P.  Q.  lou  20.  à  3  0.  3  de  malin. 
P.  L.  lou  27,  k  11  0.  47  de  vèspre. 

Li  jour  demenisson  de  27  m. 


1 

dij. 

2 

div. 

3 

diss. 

4 

DlM. 

5 

dil. 

6 

dim. 

7 

dim. 

8 

dij.     i 

9 

div.    1 

10 

diss 

11 

DlM. 

12 

dil. 

13 

dim. 

14 

dim. 

15 

dij. 

16 

div. 

17 

diss. 

18 

Dim. 

19 

dil. 

20 

dim. 

21 

dim. 

22 

dij. 

23 

div. 

24 

diss 

25 

Dim. 

26 

dil. 

27 

dim. 

28 

dim. 

29 

dij. 

30 

div. 

31 

diss. 

S.  Aloi. 
Sto  Bibiano. 
S.^avié. 
Sto  Barbo. 
S.  Sabas. 
S.  Micoulau. 
S  Ambrôsi. 

COUNCEPCIOUN. 

hto  Loucaio. 
Sto  Valiero. 
s.  Damàsi. 
Sto  Daniso. 
Sto  Lùci. 
Tempouro. 
S.  v<u?èbi. 
Sto  Azalaïs. 
Sto  Uulirapa 
S.  Gràci. 
S.  Timouleoun. 
S    Filougone. 
S.  Tournas  l.  m. 
S  Ounourat. 
Sto  Vitôri. 
S.  Ives. 
Calèndo. 
S.  Estève. 
S.  Jan,  evang. 
Li  S.  Innoucèuc. 
S.  Trel'ume. 
Sto  Couloumbo. 
8.  Sivèstre. 


AMER  PICON  I  AMAR  PIGOUN 


ARMANÂ  PROUYEHCÂU 


cjhouivico   f^jei^ibrei^co 

lé  sian  mai  i  vendemio  e  s'auson  de  quilet  de  chato  sus  tôuti  li 
colo  de  Prouvènço.  lé  sian  mai  i  castagnado  de  Sant- Martin  «  tapo 
ti  houto  e  tasto  toun  vin  ».  E  vès-aqui  lis  ôulivado,  e  vès-aqui  li  ca- 
lèndo  !  E  vès-aqui  l'Armana  Prouvençau  dou  bel  an  de  Dieu  1898, 
escarabiha  coume  sis  einat  maugrat  lou  pes  de  si  quarante  très  an. 
Ato!  vailnàutri  li  felibre  se  fasèn  pas  dis  an,  ni  di  siècle;  e  tant 
que  lou  mounde  sara  mounde,  i'aura  un  Armana  Prouvençau  e 
i'aura  de  felibre,  e  un  Cascarelet  pèr  faire  la  cambo  bourrouleto  e  lou 
pan  de  nas  i  pelbfi  que  tenon  si  mino  e  renon  de-longo  que  tout  vai 
mau,  que  tout  es  perdu  e  que  fau  ploura  coume  de  souco  poudado 
de  fres. 

Em'  ac5,  pèr  n'en  pas  perdre  l'abitudo,  avèn  mai,  aqueste  an,  fa 
dos  fèsto  santo  Estelenco  pèr  uno.  De  fèsto,  n'i'a  jamai  proun  e  ja- 
mai  trop.  Avèn  aprouficha  dôu  viage  di  Felibre  de  Paris  e  di  Gigalié 
en  Aurenjo,  pèr  inagura  em'  éli  li  mounumen  de  nôsti  dous  mèstrc 
Ansèume  Mathieu  e  Pau  Areno,  que  soun  ana  reviéure  dins  l'autre 
mounde. 

Fugue  lou  quatre  d*avoust  4897,  lou  lendeman  di  representacioun 
au  cièri  d'Aurenjo,  ounte  se  veguè  lou  Président  de  la  Republico 
emé  la  cigalo  d'or  au  capèu,  que  nàutri,  li  dévot  de  la  Causo  feli- 
brenco,  anerian  à  Castèu-Nôu-dôu-Papo  saluda  la  memori  de  noste 
brave  Ansèume,  lou  grand  pouèto  de  la  Farandoulo,  que  si  trat  n'è- 
ron  esta  grava  dins  lou  brounze  pèr  noste  gai  counfraire  escultour 
Amy,  dôu  Felibrige  de  Paris.  Aqui  i'aguè  bello  assistanço  :  Moussu 
Ducos,  maire-deputa  de  Castèu-N5u,  iè  faguè  un  discours  que  tôuti 
n'en  fuguerian  esmeraviha,  pièi  parlé  coume  un  libre  Moussu  Sextius 
Michel,  lou  président  di  Felibre  de  Paris  e  noste  Gapoulié  Fèlis  Gras 
nous  regalè  d'uno  charradisso  que  legirés  quàuqui  fuiet  plus  iiuen 
dins  aqueste  Armana.  Se  diguèron  pièi  de  pouësio  de  Enri  Bouvet  e  de 
Lucian  Duc.  E  aquelo  bello  obro  facho,  anerian  tasta  lou  vin  di 
Papo,  à  l'oumbrino  dis  aubo  dôu  castèu  de  l'Ers. 

Avès,  osco  seguro,  ausi  parla  dôu  miracle  que  Noste  Segne  Jésus 
faguè  sus  la  mountagno  quand  abariguè  emé  dous  pan  e  cinq  escarpo 
uno  foulo  de  mounde  que  l'avié  segui  pèr  l'ausi  parla. 


-  12  — 

Nàutri,  sènso  vougué  nous  coumpara  à  Noste  Segne,  liuen  d'aquiV 
faguerian  à  pau  près  lou  même  miracle.  S'atrouberian  sabe  pa& 
quant  de  felibre  e  de  gènt  que  nous  seguissien,  acampa  souto  lis 
aubo  dôu  castèu  de  l'Ers,  e  n'avian  pèr  touto  pitanço  qu'uno  fiolo  de 
vin,  un  pan  e  uno  trancho  de  meloun  !  E  bèn,  lou  creirès  o  lou 
creirés  pas,  erian  bèn  aqui  seissanto  que  segur  avian  pas  l'enter- 
rigo,  mangerian  touti  à  ventre  desboutouna,  e  me  siéu  laissa  dire 
qu'à  la  niue,  tôuti  li  vesin  di  mas  de  l'encountrado,  s'abarissien  en- 
caro  de  nosti  rèsto.  Se  voulès  pas  lou  crèire,  anas  lou  demanda  à 
l'ami  Truphème,  lou  grand  pintre  de  Paris,  à  Moussu  Sarcey,  que 
reguigno  tant  bèn  i  felibre,  à  noste  mèstre  e  ami  Deluns  Montaud, 
ancian  menistre  e  escrivan  d'elèi,  à  Maurise  Faure,  lou  députa,  à 
Sextius  Michel,  à-n'Albert  Tournier,  à  Louis  Gallet,  à  Ougèni  Garcin, 
que  sa  paraulo  fino  e  aboundouso  nous  faguè  un  moumen  ôublida  la 
fam,  à  n-Alèssi  Mouzin,  à  Chapoli  Guillibert,  à  Pèire  Devoluy,  à  Char- 
loun  Riéu,  à  Sernin  Santy,  à  Lucian  Duc,  e  subre  tout  au  cancelié 
Pau  Marieton  qu'avié  coumanda,  pèr  despacho,  l'espetaclous  festin. 

Acô  nous  empacliè  pas  de  nous  retrouba  tôuti  lou  subrelendeman 
à  Sant  Roumié  pèr  inagura  uno  escripcioun  à  la  memori  d'Antonius 
Arena,  l'autour  de  laMaigro  entrepriso...  e  à  Maiano,  pèr  saluda  lou 
Mèstre  subre  mèstre  Frederi  Mistral.  Es  aqui,  sus  lou  lindau  de 
l'oustau  de  Maiano  que  li  cor  boumbiguèron  e  que  se  sentiguè  en- 
jusquo  dins  li  founsour  de  la  terro,  coume  un  tremoulun,  uno  fer- 
nisoun  de  touto  la  raço  prouvençalo. 

Lou  dimenche,  8  d'avoust,  erian  en  gavoutino  à  Sisteroun,  e  après 
lou  banquet  de  la  Santo-Estello  que  presidavon  li  très  capoulié,. 
l'aut  e  eminènt  Benjamin  Constant  de  l'institut,  En  Sextius  Michel 
e  En  Fèhs  Gras,  que  faguè  lou  discours  d'usage,  anerian  inagura 
lou  buste  de  noste  Mèstre  En  Pau  Areno,  un  bèu  maubre,  obro  de 
l'escultour  renouma  Injalbert.  Faguè  uno  raisso  de  discours  e  de 
pouësio,  citaren  li  plus  marcant  :  lou  discours  de  noste  ilustre 
counfraire  Constant  e  lou  de  Moussu  Tardiéu,  président  dou  cou- 
mitat  sisterounen,  la  pouësio  flamejanto  de  noste  Capoulié  En  Fèlis 
Gras  e  la  dôu  cancelié  Marieton.  Sarié  trop  long  de  dire  pan  pér 
pan  la  bello  recepcioun  que  Moussu  lou  Maire  Thelène  nous  faguè  à 
la  coumuno  e  li  diecours  de  Maurise  Faure  sus  lou  balcoun,  i  gavot 
que  lou  badavon.  Car  nous  rèsto  à  dire  que  lou  lendeman  uno  bello 
acampado  avié  liô  au  castèu  de  Mont-Maur,  enc5  de  la  coumtesso 
Sofio  dôu  Terrail,  l'amigueto  di  felibre,  cantado  antan  pèr  Aubanèu. 
Bello  dono  que  touto  uno  generacioun  de  felibre  coume  iéu  an  de* 


—  13  — 

vouri  de  poutoun,  dins  si  pantai,  quand  s'èron  enfîôuca  i  vers  dôu 
lelibre  de  la  Miôugrano.  Eh  bèn,  iéu,  qu'escrive  aquesto  Crounico, 
i'anère  pas  à  Mont-Maur.  Sabès  perqué?  Es  pèr  demoura  dins  moun 
pantai  de  jouvènt,  e  pièi  Aubanèu  que  la  cantè,  l'avié  jamai  visto  !.. 

Adounc...  lou  counsist6ri  felibren  s'acampè  en  vilo  de  Tarascoun 
iou  26  de  mai  passa  e  renouvelé  soun  burèu  pèr  très  an  :  pèr  acla- 
macioun,  En  Fèlis  Gras  fugue  renouma  Gapoulié  dôu  Felibrige,  En 
Leoun  de  Berluc-Pérussis,  assesseur  ;  En  Marins  Girard,  sendi  de 
Prouvènço;  En  Ghap61i  Messine,  sendi  de  Lengad5  ;  En  A.  Arna- 
vielle,  assessour  ;  En  A.  Perbosc,  sendi  d'Aquitàni,  e  En  Carie  de 
Garbouniere,  assessour.  La  cancelarié  dôu  Felibrige  fugue  despar- 
tejado  entre  dous  cancelié  :  En  Pau  Mariéton  e  En  Gaston  Jourdanne. 

Se  ié  noumè  peréu  soci  dôu  felibrige,  la  bèn  aimablo,  amista- 
-douso  e  sabènto  Dono  Elena  Gilder  de  New-York. 

Pièi  se  noumè  à  l'escrutin  secret,  dous  majourau,  en  ramplaça- 
men  dôu  paure  Jùli  Cassini  e  dôu  paure  Pau  Areno. 

Auzias  Jouveau,  d'Avignoun,  fugue  nouma  majourau  pèr  teni  lou 
sèti  de  Jùli  Cassini,  e  Batisto  Bounet,  dôu  felibrige  de  Paris,  fugue 
nouma  majourau  pèr  teni  lou  sèti  de  Pau  Areno. 

Quau  vous  a  pas  di  que  Mèstre  Batisto  Bounet,  entre  que  fugue 
avisa  de  sa  nouminacioun,  faguè  assaupre  au  Gapoulié  qu'éro  bèn 
regretous  de  noun  pousqué  aceta  lou  titre  de  majourau,  amor  qu'éro 
déjà  felibre  de  Paris  e  qu'acô  ié  sufisié  ! 

Oh  1  pésto  !  quasimen  ac5  èro  pas  de  crèire  : 

Es-ti  poussible,  nous  disian,  que  Batisto  Bounet,  de  Bellogardo, 
lou  pais  di  cebo,  Brisquimi,  lou  gnarro  de  la  Reiranglado,  lou  bou- 
siaire,  lou  pèd-terrous  de  la  Vido  d'Enfant^  vougue  pas  èstre  di 
felibre  de  soun  endré  pèr  s'embanastra  emé  li  moussu  de  Paris  ?  E 
se  disian  mai  :  saup  donne  pas,  aquéu  brave  drôle,  que  li  soulié 
tacha  di  paisan  esquihon  sus  li  mavoun  cira  di  saloun  de  Paris  ? 
Saup  donne  pas  que  dins  aquéli  saloun  amon  pas  li  gènt  que  mandon 
d'alenado  d'aiet  ?... 

E  paréis  que  tout  ac5  èro  poussible.  Mai  desempièi  nous  an  di  que 
i'avié  uno  autro  resoun  pèr  moutiva  lou  refus  dôu  Brisquimi  :  se 
farié  courre  lou  brut  que  li  felibre  voudrien  nouma  un  réi  de  Prou- 
vènço! E  mèstre  Bounet  es  pasd'aquéu  bord...  Es  egau,  sarié  proun 
requist  de  vèire  lou  mourre  de  la  grano  de  couioun  qu'a  inventa 
aquelo  falibourdo.  Aquéu  saup  mai  pas  que  se  i'a  dins  lou  felibrige 
de  felibre  blanc  coume  de  gipas,  i'a  tambèn  de  felibre  rouge  coume 


—  14  — 

de  chambre  bouli,  e  que  se  lis  un  soun  capable  d'adurre  un  rèi,  lis^ 
autre  soun  dins  lou  cas  de  ié  coupa  la  tèsto...  Mai  ieissan  aquéli 
baliverne...  

S'es  créa  dins  lou  courrènt  de  l'an  u'  -)  nouvello  escolo  felibrenco 
à  Béziers,  qu'a  près  lou  noumd'Escolo  dou  Titaii.  Lou  cabiscôu  n'es 
lou  felibre  Pigot  de  Capestang.  Se  n'es  créa  uno  autre  à  Pau  qu'a 
près  lou  noum  d'Escolo  de  Gaston  Phebus. 

Entre  tèms  an  pareigu  proun  libre  e  librihoun.  Vès-eici  aquéli 
que  lis  autour  nous  n'an  manda  un  eisemplàri  : 

Loii  Pouèmo  dôu  Rose,  pèr  Frederi  Mistral.  Lemerre,  éditeur  à 
Paris. 

Lou  Signum,  souvenènço  dôu  coulège  de  Fourcauquié,  pèr  A. 
de  Gagnaud. 

Lectures  ou  versions  provençales-françaises,  pèr  lou  Frai  Savinian 
(Aubanel  frères,  à  Avignon). 

La  Messo  pagano,  pèr  Louis  Astruc  (Roumanille,  editour  en 
Avignoun.) 

Lou  jujamen  dôu  Caramentran,  Gargantia  4^  au  Clapas,  pèr  Es- 
tève  Delmas  (empremarié  Firmin,  à  Mount-Pelié.) 

Escourregudo  en  Anglo-Terro,  pèr  D.  Savié  de  Fourviero  (Seguin^ 
empremèire  en  Avignoun.) 

La  Garbeto  Yalauriano,  pèr  Maurise  Girard  (L.  Duc,  editour  à 
Paris.) 

Li  Fiho  dôu  ^SowZèM.pèr  Ph.Ghauvier  (Latil,  editour  à  Draguignan.) 

Dins  las  Carrieïras  dau  Clapas,  pèr  E.  Marsal  (Firmin,  empre- 
mèire à  Mount-Pelié.) 

La  Muso  Silvestro,  obro  poustumo  d'Aguste  Fourès  (Biblioutèco 
de  la  Revue  Méridionale,  à  Garcassouno.) 

Un  Couer  de  Trouhaire,  dramo  en  un  ate,  obro  poustumo  de  J.B. 
Gaut  (Escolo  de  Lar,  à  z-Ais.) 

La  Cansoun  dôu  Dardalhoun,  pèr  A.  Roux  (Empremarié  centrale 
dôu  Miejour,  à  Mount-Pelié.) 

Mathilde  de  Turenne,  pèr  Jôusè  Roux. 

Sirventes  de  Mai,  pèr  Maffre  de  Baugé  (A  Pedone,  editour  à  Paris.) 

Versi  —  nuova  edizione  —  pèr  E.  Portai,  de  Palermo. 

Li  Trèvo,  dramo  en  cinq  ate,  en  vers,  pèr  Francés  Favier  (édita 
pèr  l'autour  en  Avignoun.) 

Li  Pirenèu,  trilougio  catalano  de  Victor  Balaguer,  revirado  en 
prouvençau  pèr  Marius  André.  (Roumanille,  editour  en  Avignoun.) 


-  15  — 

L'Avaras,  coumèdi  en  très  ate,  pèr  Marius  d'Auruou.  (A  z-Ais^. 
Makaire,  editour.) 

Souvenirs  entomologiques^  5«  série,  pèr  J.-H.  Fabre,  (Delagrave, 
éditeur,  Paris).  S  atrovo  dii./  aquéu  libre,  un  travai  di  mai  enteres- 
sant  sus  la  Cigalo.  Pèr  lou  proumié  cop,  la  vido  entiero  de  la  bestiola 
es  descricho  fidelamen  d'après  lis  ôuservacioun  que  n'a  fa  lou  savent 
naturaliste  de  Serignan. 

Li  Cant  dôu  Terraire,  pèr  Gharloun  Riéu,  dôu  Paradou.  (Ruât, 
editour  à  Marsiho). 

Lou  Juge  de  Pas  de  Corconas,  farcejado,  pèr  l'Escoutaire  (empre- 
marié  F.  Dezeuze,  à  Mount-Pelié.) 

Lou  Jougadou,  coumèdi  en  cinq  partido,  en  vers,  pèr  A.  Roux  de 
LunelViel.  (Empremarié  centralo  dôu  Miejour,  à  Mount  Pelié.) 

Fau  apoundre,  pèr  tout  dire,  que  lis  edicioun  nouvello  di  Rouge 
dôu  Miejour  se  comton  plus  en  Americo  coume  en  Anglo-Terro,  e 
que  se  n'alestis  uno  en  lengo  suedoiso,  pèr  parèisse  à  Stokolm,  au 
proumié  jour,  escricho  pèr  lou  célèbre  dôut  jur  Boheman, 

Coume  touti  lis  an,  la  traito  mort-peleto  a  fa  soun  endaiado,  ai 
las  !  es  esta  d'abord  dono  Mario  Roso  Bouscarlo,  di  Flandrin  Bozone, 
véuso  Gras  de  Malamort,  la  maire  de  noste  Gapoulié  e  de  dono  véuso 
Roumaniho,  que  s'es  enanadodins  la  pas  de  Dieu,  lou  18  de  janvié, 
à  l'âge  de  91  an.  Pièi  es  vengu  lou  tour  de  noste  majourau  Pau 
Areno,  qu'es  mort  à  Antibo,  à  l'âge  de  53  an.  Pièi,  pecaire,  noste 
valent  Jijli  Buissière,  gendre  de  dono  Roumanille,  qu'es  mort  à  l'âge 
(le  34  an,  alin  au  Tounkin.  Quento  pieta  !  bèu  bon  Dieu  1  Es  verai 
se  soun  enana,  mai  nous  laisson  soun  obro  que  rendra  sa  memôri 
immourtalo. 

LOU  CASCARELET, 


pl6u 

Flou  ;  e  dôu  côu,  que  de  tout  biais  l'uiau  laboure, 

Lou  ridôu  ennebla  rebalo  sus  lou  sou  ; 

La  plueio,  en  regisclant  di  tôule,  à  long  rajôu, 

Fai  brusi  dins  l'oumbrun  coume  un  glàri  que  plouro. 


—  la  - 

Em'un  resson  de  clar  que  jalo  e  que  fai  p5u 
Dôu  reloge  vesin  dindon,  tristo,  lis  ouro  ; 
E,  dins  lou  cor  doulènt  se  reviho  e  s'aubouro 
Lou  sourne  revoulun  di  pensamen  de  dôu. 

Oumbro  di  mort  ploura,  la  chourmo  palinello 
De  vôsti  souveni,  dins  lou  cèu  sènso  estello, 
I  souspir  de  la  niue  vèn  apoundre  si  plang  ; 

E  me  sente  ferni  de  l'afrouso  pensado 
Qu'eilavau,  sens  pieta,  dins  li  toumbo  negado, 
La  plueio  dèu  bagna  vôsti  susàri  blanc  l 

G.   AUZIÈRE. 


UN  COUMPLIMEN 


Li  gènt  de  Louis  XIV  s'èron  empara,  au  noum  dôu  rèi,  d'uno 
sausino  dôu  Rose  en  amount  de  la  Bartalasso. 

Veici  li  vers  que  lou  prouprietàri  mandé  à  Louis  XIV  pèr  ié 
redemanda  soun  isclo  : 

Dequé  sarié  pèr  tu,  grand  Mounarco  que  lause, 

Un  pau  de  sablo  e  de  gravie  ? 
Fariés  rèn  de  moun  bèn  ié  trechis  que  de  sause, 

E  tu  n'ames  que  li  lausié. 

Lou  coumplimen  èro  fin,  e  gatihè  lou  rèi  ounte  fau  bèn  tant  qu'or- 
dre fugue  donna  de  rendre  l'isclo  raubado   à  l'adré  coumtadin. 

UN  FURNAIRE. 


A  défaut  de   chivau  lis  ase  troton. 


-  17  — 

LOU  PANTAIAIRE 

Sauto-Messugo  es  patrihoun  ; 

Gardo  li  fedo  e  lou  menoun. 

Sa  cabeladuro  es  daurado, 

Sis  iue  blu,  soun  nas  bèn  troussa  ; 

E  la  rèino  s'es  revirado, 

La  fes  que  la  casso  a  passa. 

—  Se  la  rèino  m'a  regarda, 
Bèn  segur  que  li  ai  agrada. 
Perqué  pas  !..  Fariéu  bello  mi  no 
S'aviéu,  coume  aquéîi  Signour, 
Sièispan  de  broucart  sus  l'esquino 
Emé  de  fiéu  d'or  à  l'entoar. 

Sauto-Messugo  es  creiserèu  ; 
Li  fiho  li  an  dis  qu'èro  bèu. 
D(3u  tèms  que  soun  chin  Japo-luno 
Gardo,  abriga  pér  la  calour, 
S'alongo,  espérant  la  fourtuno, 
Dessouto  uno  ginesto  en  flour.  — 

Lou  lendeman,  à  peno  jour. 
Es  vengu  dous  varlet  de  cour: 

—  Vite,  quito  lou  pasturgàgi, 
La  Rèino  ti  mando  au  castèu  ; 
Fara  de  tu  lou  poulit  pàgi 
Que  porto  la  co  d(3u  mantèu. 

Sauto-Messugo  li  respound  : 

—  Bràvi  gènt,  vous  diriéu  pas  noun  ; 
Mai,  pourta  la  co  d'uno  capo, 
Ac5  's  lou  gàubi  d'un  pichoun  ; 
Pourtariéu  pas  'quelo  dôu  papo, 
Al  passa  l'agi  de  clerjoun. 


-  18  — 

Li  varlet  s'en  soun  entourna  ; 
Mai  es  venga,  tout  galouna, 
Lou  capitàni  de  la  gardo  : 

—  Suive-mi,  la  rèino  ti  fa 
Lou  coumandant  dis  alabardo  ; 
Fau  que  sieches  neissu  ccuifa. 

—  Capitàni,  sariéu  countènt 
Se  coume  vous  èri  valent  ; 
Mai  ai  pou  d'uno  lagramuso  ; 
Lou  sang  mi  trebouero  lou  cor, 
E  se  vesiéu  uno  arquebuso, 
Paure  de  iéu  !  me  creiriéu  mort. 

Venguèron,  tout  de  long  dôu  jour, 
Lou  cancelié,  pièi  à  soun  tour, 
L'astrologo,  l'abouti càri, 
L'evesque  qu'a  fa  'n  bêu  sermoun. 
En  tôuti,  pertout,  lou  patàri 
Atrovo  de  bouéni  resoun. 

A  la  lin,  —  sèmblo  pas  verai 
Qu'un  pastre  ague  tant  de  varai, — 
Lou  rèi  es  vengu  dins  la  bosco  : 

—  Te  dôuni  tout  ço  que  voudras  ; 
Sisteroun,  Forcauquié,  Manosco, 
A  la  coundicioun  que  vendras. 

Sauto-Messugo  arespoundu  : 

—  Quand  li  coudoun  saran   madu 
Pourrai  quitta  lou  pasturgàgi, 
Aro,  se  laissàvi  lou  ]as, 

Au  mèstre  fariéu  grand  doumàgi. 
Sire,  mi  mesestimarias  ! 


-  19  — 

Mai  quand  lou  jour  aguè  feni, 
Sauto-Messugo  a  vist  veni 
La  rèino,  d'amour  enrabiado, 
Qu'a  toumba  dins  si  bras  subran, 
0  que  bacho,  quant'  embrassado  ! 
La  bauco  es  emplido  de  bram.... 

Un  cop  de  pèd  l'a  reviha  ; 
—  Ti  pàgui  pas  pèr  pantaia, 
Grido  lou  mèstre,  o  feniantasso, 
Miè-faudiéu,  rodo-femelan, 
Fas  mai  gardo  pôr  lis  agaço, 
Souparas  mai  d'un  tros  pas. 

RAVOUS    GINESTO. 


En  despié  de  Mars  e  Febrié, 
Bastis  l'agasso  e  pound  lou  trié. 


Di  flour  que  Mars  veira 
Pau  fru  se  manjara. 


LA   MARRIDO  VISTO 

biiiienche  passa,  à  Gastèu  Reinard,  Ernèste  legissié  soun  Pichot 
Marsiliés  davans  lou  café  d'Alphonso,  même  que  i'èro  bravamen 
achini.  Enterin  passé  Môste  Miquéu  que  ié  faguè  : 

Eli  bon  !  Ernèste,  fas  la  leituro  '/ 

—  Lej^isse  moun  Marsiliés.  Fau  bèn  un  pau  regarda  11  nouvello. 

—  Ah  !  que  sias  urous  aquéli  que  ié  vesès  bén  !  léu  ié  vese  quasi 
plus. 

—  Alors,  coume  ac6,  vosto  visto  a  beissa. 

—  A  beissa,  dises?  A  bèn  tant  beissa  que  ié  vese  plus.  Quand  sias 
ouine  poudès  pas  vous  imagii:a  de  causo  ansin. 


—  20  — 

—  Es  verai  que  sèmblo  pas  de  crèire  ;  vostis  iue  lusisson  coume 
s'avias   vint  an. 

—  0,  0,  lusisson,  mai  aco  m'empacho  pas  de  ié  plus  vèire.  E  te 
lou  vau  faire  coumprendre  :  Tè,  veses  aquéu  pichot  chin  que  passo 
eila  sus  lou  cous  ? 

—  Diàussi  !  voui,  lou  vese.  Que  i'a? 

—  Fa,  viedase!  que  tu  lou  veses  e  que  iéu  que  te  lou  fau  vèire  lou 
vese  pas. 

LOU     GASCARELET. 


PÈR  LI  NOÇO 

DE  MADAMISELLO  HUOT,  COUMTESSO  DE   SiGNO,  EMÉ  l'AMI  RiMBAULT. 
FELIBRE  MAJOURAU 

Se  canto  sus  l'èr  de  «  La  bloundo  Mirabelle  ». 

Sus  la  vilo  de  Marsiho, 
Lou  soulèu  s'es  leva  clar. 
L'amour  a  dubert  li  ciho, 
L'erso  danso  sus  la  mar. 

Alin  dôu  pais  di  roso 
Lou  felibra  n'es  vengu  :     • 
Leissant  11  flour  de  la  prose 
Pèr  la  flour  de  la  vertu. 

Es  bello  la  vierginello 
E  soun  amour  sara  dous  ! 
Nôvi,  beisarés  l'anello 
Que  vous  ligara  toui  dous  . . 

Mai,  hou  !  que  ?  Grese  qu'es  l'ouro. 
La  leissessian  pas  passa  ! 
Daut  !  Daut  !  Daut  !  Vuei  noun  se  plouro, 
E  li  n6vi  soun  pressa. . . 


—  21  — 

A  la  coumuno  se  mounto, 

Lou  conse  coumplis  l'unioun, 

Adieu  li  roujour  de  l'ounto  ! . . 

— -  Plan-plan,  manco  uno  aspersioun  :  — 

Moussu  lou  curât  se  signo, 
Dis  quàuqui  mot  à  prepaus... 
E  la  coumtesso  de  Signo 
T'a  fa  prince,  ami  Rimbault. 
21  de  setèmbre  1897.  fèlis  gras. 


LOU  «  SIGNUM  » 

SOUVENÈNÇO  DOU  GOULÈGÈ  DE  FOURCAUQUIÉ 

E  iéu  peréu  voudriéu,  sus  li  piado  de  noste  venera  Alèssi  de  Fon- 
vert,  vous  counta  quàuqui  souvenènço  dôu  Coulège  de  Fourcauquié. 
Li  remembre  de  la  pichoutesso,  aco  t'ai  tant  debèn  de  li  remastega!.. 

Li  miéu  soun  vièi  de  mié-siècle,  e  pamens  me  sèmblo  que  soun 
d'aièr.  Desempièi  cinquanto  an,  n'a  passa  à  Paris  de  menistre,  e  à 
Digno  de  préfet  que  sariéu  forço  entieprés  de  vous  dire  si  noum. 
Mai  li  mèstre  que  m'an  abari,  li  coumpan  qu'ensèn,  pendent  dès  an- 
nado,  se  sian  gava  de  latin  e  de  faiôu  e  jusco  li  serviciau  que  cousi- 
navon  nosto  tambouio  e  escoubavon,  de  fes  que  i'a,  li  classo,  tôutis 
aquéli  d'aqui  vous  n'en  diriéu  la  letanio,  sènso  n'en  desôublida  un 
soulet. 

Li  serviciau  subre-que-tout  :  digas-me,  tôuti  vautre,  mi  vièi  camba- 
-ado  dôu  lèms  dôu  rèi  Felip,  se  jamai  pourrés  dementega  la  grosso 

aneto,  redouno  coume  uno  baudufo,  que  si  couifo  à  canoun  i'en- 
roudavon  lou  mourre,  talo  qu'un  nimbe  de  frai  Angelico  ;  e  lou  Be- 
rard,  lou  cousinié,  qu'emé  sa  pipo  negro  i  bouco,  tant  voulountié 
emé  nàutri  fasié  lou  saventas  ;  e  majamen  lou  vièi  Gile,  aquéu  paure 
gibouset  que  sa  longo  esquino  toursudo  e  si  cambo  courteto  ié  dou- 
navon  Ter  d'un  jwlnt  d'interrorjation. 

Gile  èro  lou  bardot  dôu  coulège  :  metié  taulo,  batejavo  nôsti  cent 


lié,  tiravo  lou  vin,  garnissié  11  quinquet,  fasié  li  coumessioun  en  vilo. 
e  que  sabe  iéu  encaro.  Es  eu  que  quand  erian  en  retengudo,  pourtavo 
uno  biheto  à  nosti  parent  pèrli  preveni  de  nous  manda  lou  dina.  De- 
longo  lou  rescountravias,  courrènt  coume  un  gàrri,  dins  lis  escalié 
e  li  couiradou.  Lis  elèvo  l'amavon  abord,  estent  que  lou  brave  ou- 
menas  avié  toujour  dins  la  pochi  de  sa  vèsto  rousso,  uno  poumo  o 
bèn  quàuquis  avelano  à  vous  baia.  E  se  vous  vesié,  à  l'ouro  de  l'es- 
tùdi,  faire  escolo  bouissouniero  dins  li  court  o  lou  jardin,  vous  aver- 
tissié  paternalamen  que  lou  terrible  moussu  Amourous  èro  aperaqui 
lest  à  vous  pessuga. 

Oh  !  d'aquéu  moussu  Amourous,  ve-n-aqui  un  d'espaventau  que 
nous  fasié  tremoula  fm  qu'i  mesoulo  !  Ero  censa  simplamen  l'ecou- 
nome  dou  Semenàri  ;  mai,  en  verita,  èro  tout  dins  l'oustau.  E  mau* 
giat  que  lou  bon  e  sant  moussu  Glemens,  lou  superiour,  fuguèsse 
pas,  de  bèn  se  n'en  manco,  un  rèi  feiniant,  empacho  pas  que  moussu 
Amourous  èro  un  7naire  du  palais.  Goumandavo  tout,  survihavo  tout. 
Dôu  matin  au  sero,  e  tambèn  dôu  sero  au  matin,  roudassejavo  de  la 
croto  au  galatras,  espinchant  li  barroulaire  ;  e  poudias  pas  vira  uno 
cantounado,  durbi  uno  porto,  sènso  vous  atrouba,  tout  à-n-un  cop, 
nas  à  nas  emé  M.  l'ecounome  que,  d'uno  de  si  man  giganto,  vous 
agantavo  pèr  l'auriho,  e  de  l'autro  vous  mandavo  un  bacèu  espeta- 
clous. 

Estent  que  lou  Gile  èro  lou  pu  vièi  de  l'oustau  e  iéu  lou  pu  pi- 
chounet,  erian  un  parèu  d'ami.  Un  jour  d'ivèr,  que  li  mié-pensiou- 
nàri  sourtian  pèr  ana  dina  à  nôstis  oustau,  e  que  Gile  s'escaraiavo 
peréu  pèr  faire  quauco  coumessioun,  me  faguè  coumpagno  jusqu'à 
ma  porto  e,  camin  fasènt,  me  digue  d'un  biais  misterious: 

—  Deman,  moun  brave  moussu  Levon,  vous  faudra  prene  gardo. 
Moussu  Amourous  vous  apreparo  uno  grosso  suspresso.  Figuras- 
vous  que,  aièr  après  soupa,  messies  li  proufessour  èron  acampa  dins 
lou  chauffoir^  à  se  rabina  li  boutèu  à  l'entour  dou  poualo,  e  avien 
uno  discussioun  forço  animado.  Iéu,  tout  en  anant  e  venènt  pèr 
adurre  de  carboun  e  entreteni  lou  fi5,  ai  coumprés  à  pau  près  de- 
qu'èro  questioun.  M.  Tecounome  disié  que  proun  escoulan,  e  subre- 
toutlou  Zèno  Plauchud  e  vous,  parlavias  de-longo  prouvençau,  e  que 
sarié  necite  de  restabli  uno  coustumo  qu'eisistavo  dins  lou  Goulège 
dôu  tèms  di  Jesuïsto.  Parèis  qu'aquéli  messies  avien  uno  roundello 
de  ferre  blanc  que  baiavon  au  proumié  que  largavo  un  mot  de  pa- 
touas.  Aquéu  d'aqui  l'escoundié  au  fm-founs  de  sa  pochi,  e  guei- 


—  23  — 

ravo  si  cambarado  jusquo  que  n'en  entend èsse  un  parla  prouvençau. 
Mor,  zôu,  ié  nielié,  sènso  rèn  dire,  lou  jitoun  dins  la  man.  E  ansin, 
:e  fiéu  en  courduro,  lou  ferre  blanc  de  malur  passavo,  tout  lou  sant- 
clame  dôu  jour,  d'un  elèvo  à  l'autre.  E  lou  sero  vengu,  à  l'ouro  de 
lasoupado,  aquéu,  pecaire,  qu'avié  la  roundello  dins  soun  boursoun, 
soupavo  de  pan  e  d'aigo.  Quand  moussu  x\mourous  a  prepausa  de 
mai  mètre  aquéu  reglamen,  i'a  agu  un  bèu  chamatan  dins  lou  chanf- 
>i}\  M.  Milieu,  que  fai  de  tant  poulidi  cansoun  patouaso,  emai  de 
^alant  nouvè,  a  crida  coume  un  perdu  que  lou  prouvençau  es  uno 
lengo  ni  mai  ni  mens  que  lou  francés  e  que  sarié  uno  barbario  d'em- 
pacha  H  drôle  de  parla  coume  si  maire.  Messies  Fèlis  Martin,  Des- 
cosso,  Long,  l'an  espaula  tant  qu'an  pouscu  :  mai  M.  Fortoul, 
M.  Arbàudi  e  lis  autre,  tôuti  soun  esta  emé  M.  l'ecounome.  M.  lou 
-uperiour,  que  pamens  tant  charro  de  bon  cor  patouas  emé  iéu,  a 
pas  ausa  dire  de  noun  ;  efin  finalo  an  decidi  qu'encuei  farien  prépara 
la  roudello  enc6  dôu  Guibert,  e  que  deman  acoumençarien  de  la 
faire  barroula  de  man  en  man  Aladounc,  moun  brave  moussu  Levon, 
deman  avisas-vous  bèn,  e  digues  peréu  au  Zèno  que  se  prengue 
garde.  5) 

Uno  ouro  pu  tard,  en  reprenént  la  routo  dôu  coulège,  entreveguère 

M.  Amourous  que  sourtié  de  la  boutigo  dôu  Guibert  emé  quicon   de 

pichounet  plega  dins  un  pau  de  papié,  e  Guibert  ié  disié  en  risènt  : 

—  Ety  an  moins,  tâchez  de  ne  fan  donner    vous-même  le  mauvais 

xemple.  De  matin,  vous  ai  entendu  sus  la  plaço  marcandeja   d'iou, 

e  me  sèmblo  que  parlavias... 

En  me  vesènt,  Guibert  n'en  boufè  pas  mai. 

Arregardas  un  pau,  mis  ami,  l'istint  de  contro-di   qu'es  au  founs 

le  tout  ome.   Jusqu'alor,  aviéu  parla  quàuqui  fes  patouas  emé  li 

oumpan,  mai  èro  de  cent  en  quatre.  Quoure  veguère  que   me  lou 

oulien  détendre,  aguère  uno  prusour  de  la  maladicioun  de  plus  es- 

upi  que  de  prouvençau.  Quand  l'endeman  de  matin,  à  cinq   ouro, 

)u  souna  de  la  campano  dôu   leva,   lou  survihant   dôu    dourmidou 

ridé  de  soun  lié  :  Benedicamm  Domino,  iéu,  en  liogo  de  Deo  gratias, 

'idère  :  a  Gràcis  à  Dieu  !  î>  —  Vai  sènso  dire  que  fuguère,  après  lou 

Mauchud,  un  di  bèu  proumié  à  aganta  lou  jitoun  dôu  Guibert.  Aquéu 

paure  jitoun  circulé  à  bel  èime,   touto  la   santo  journado  dôu  bon 

Dieu.  L'aguère  mai  que  d'uno  vôuto,  mai  aviéu  gaire  de  peno  à  me 

n'en  desembarrassa. 

Lou  sero,  uno  briso  avanssoupa,  veguerian  rintra  dedins  l'estùdi. 


—  24  — 

M.  l'ecounome,  segui  de  quasi  tôuti  li  proufessour,  que  venien  sou- 
lennamen  denouncia  e  puni  davans  tôuti,  lou  triste  malurous  que  s'a- 
navo  atrouba,  emé  lou  signum  entre  li  man. 

Moussu  Amourous  mountè  dins  la  cadiero  dôu  subre-estant,  tôuti 
li  mèstre  se  meteguèron  à  soun  entour,  e  faguè  : 

—  Quel  est  V élève  qui  est  le  détenteur  du  signum? 

Res  quinquè.  Pause  mai  la  questioun,  sènso  mai  de  résultat. 

—  Alors,  digue,  puisque  le  possesseur  du  signum  ne  veut  pas  se 
faire  connaître,  nous  allons  procéder  à  une  petite  enquête.  Je  Vai 
donné  ce  matin  à  Eugène  Plauchud,  à  qui  l'a  t-il  fait  passera — • 
Au  petit  Léon.  —  Et  le  petit  Léon  9  A  Désiré  Granier.  —  Et  Désiré? 

—  A  Victor  Bourrillon  9  —  Et  Bourrillon?  —  A  Sàvy-major.  — 
Sàvy  ?  —  A  Jules  de  Blégier.  —  Et  lui  ?  —  A  Plauchud.  —  Plau- 
chud  ?  —  A  Léon.  —  Et  vous,  Léon?  —  A  mon  papa. 

Espantamen  generau  ;  rire  di  mèstre,  dis  escoulan;  facharié  de 
moussu  Amourous,  que  s'escrido  ; 

—  Expliquez -moi  cette  mauvaise  plaisanterie. 

—  Je  ne  plaisante  pas,  mo7isieur.  Quand  je  suis  arrivé-  à  la  mai- 
son,  à  midi,  et  que  f  ai  montré  le  signum  à  mo7i  papa,  il  m,' a  dit: 
«  Tiens,  je  reconnais  ça  ;  les  Jésuites  nous  le  donnaient,  quand  j'étais 
sur  les  hancs.  Ces  m,essieurs  étaient  tous  des  franciots,  et  ils  trou- 
vaient  plus  commode  de  nous  interdire  le  provençal  que  de  l'appren- 
dre. Heureusement,  leur  jeton  ne  nous  corrigeait  guères.  Comment 
ferais-je  aujourd'hui,  pour  interroger  les  inculpés  et  les  témoins,  si 
j'avais  eu  le  malheur  d'oublier  mon  provençal  ?  Et  toi-même,  si  tu 
rouhlies,  comment  feras-tu,  mon  pauvre  ami,  pour  habiter  ta  Pro- 
vence ?  J'entends  que  tu  parles  à  chacun  sa  langue,  français  à  qui 
te  parle  français,  provençal  à  qui  préfère  le  provençal.  Vai,  paure 
pichot,  baio-me  lou,  toun  «  signum  »,  que  l'ai  proun  gagna  :  de  matin, 
au  tribunau.  ai  parla  patouas  très  ouro  de  reloge.  » 

—  Alors,  monsieur  votre  papa  a  le  «  signum  ?  » 

—  Non,  m^onsieur  ;  car,  tandis  qu'il  me  ramenait  au  collège^  j'ai 
oublié  sa  recommandation,  et  à  un  brave  homme  qui  m'a  dit  enpaS' 
sant  :  Bono  sero,  moussu  Levon,  j'ai  répondu  en  français  :  «  Bon- 
soir, père  Mathieu.  »  Alors,  mon  papa;  pour  me  punir  de  fnon  étour- 
derie,  m'a  rendu  le  signum,  et  je  suis  rentré  au  Séminaire  avec, 

—  Et  à  qui  VaveZ'Vous  passé  ? 

—  A  Plauchud.  —  Et  vous,  Plauchud  ?  A  Maurel  minor.  —  Et 
vous,  Maurel  ?  —  A  Ludovic  Villegrand.  —  Et  Ludovic  ?  —  A  Léon, 

—  Léon  ?  —  A  Tranquille  de  Ferry. 


—  25  — 

E  ansin  de  seguido.  Tôuti,  pau  o  proun,  l'avien  agu,  lou  Gra, 
l'Ailhaud  de  Luzerno,  lou  Zèno  Plaideau,  l'Albert  de  Pountevès,  e 
jusquo  lou  paure  Garbounié,  que  dévié  mouri  evesque  e  martir,  enco 
di  sauvage.  Au  boutdôu  comte,  e  pèr  la  bono  bouco,  èro  lou  marrit 
Plauchud  que  l'avié  recassa  lou  darrié. 

—  C'est  do7ic  vous,  Plauchud,  qui  le  détenez,  et  qui  allez  payer 
pour  tous. 

—  Non,  monsieur.  Il  y  a  un  quart  d'heure,  fai  passé  par  Vesca- 
lier,  et  j'ai  vu  quelqu'un  en  soutane,  accoudé  devant  le  guichet  qui 
donne  dans  la  cuisine,  et  qui  disait  à  la  Nanette  :  «  Este  sero,  métrés 
de  nose  pèr  la  desservo.  »  Alors,  sans  savoir  qui  c  était,  fai,  tout 
doucement,  'par  derrière,  gr/isse  Ze  signum  dans  la  poche  de  sa  soutane, 

Aquéu  quaucun,  l'avès  coumprés,  parai, èro,  ni  mai  ni  mens, 
moussu  l'ecounome,  que,  —  vergougnous  coume  un  reinard  qu'une 
galino  aurié  près,  — mandé  la  man  à  sa  pocho,  e  n'en  sourtiguè  la 
roudello. 

Quau  s'espeté  dôu  rire?  Tout  lou  coulège,  mèstre  e  pichoutaio, 
emai  li  serviciau,  qu'espinchavon  tout  ac6  de  la  porto  de  l'estùdi. 

Paure  moussu  A  mourons,  l'aurias  près  souto  un  capèul 

Falié  vèire  moussu  Millou,  lou  felibre  de  peravans  Font  Segugno, 
coume  triounflavo  : 

—  Adounc,  faguè,  es  moussu  l'ecounome  quevai  soupa  de  pan  se 
e  d'aigo  claro. 

—  Ce  sera  vous,  M.  Millou,  puisque  vous  paioisez,  ié  respoundeguè 
subran  l'ecounome,  en  ié  baiant  lou  «  signum  ». 

—  L'encaisse  de  bon  cor,  rebequé  M.  Millou.  Sabe  quau  l'agantara 
daman. 

Kfetivamen,  l'endeman,  au  sourti  de  la  messo,  M.  Glemens,  lou  su- 
périeur, se  vegué  toumba  lou  a  signum  »  dins  la  man,  au  moumen 
que  disié  au  Gile  :  —  Vai  me  cerca  dous  sôu  de  taba,  dôu  fin. 


Voudriéu  pas,  pamens,  que  vous  cresessias  que  moussu  Amou- 
roiis  ci  mort  dins  l'impenitènci  finale.  Trente  an  pu  tard,  estent 
cura  de  Ilaiano,  preguè  lou  Plunchud  de  courriji.lis  espreve  d'un 
cantico  prouvençau  qu'avié  fa  pèrN.-D.  de  Luro. 

Lou  tèms  avié  marcha  :  lis  amairc  dôu  prouvençau  avien  plus 
lou  «  signum  »  dins  la  pôchi,  avien  la  cigale  au  capèu. 

Pauchiero  dis  Aup,  1896.  a.  de  gagnaud. 


—  26  — 
SOUNAVO    L'ANGELUS 

Èr  :  Et  lorsqu'il  chante. 

Ma  migo  èro  couifado 
De  soun  riban  d'estiéu 
Qu'à  la  mendro  boufado 
FIoHquejavo  agradiéu. 
Aquéu  jour  pèr  Janelo 
D'amour  n'ère  mai  près  : 
De-vers  la  mountagneto 
S'enanavian  au  fres. 

0  bello  chato, 

Ço  que  te  flato 
Es  d'avé  tant  de  gros  frisoun, 

Pèr  ta  capello 

Facho  en  dentello, 
Quasimen  perdriéu  la  resoun. 

Avans  que  la  campano 
Sone  eilalin  miejour, 
Caminen  dins  la  piano 
Pèr  cueie  quàuqui  flour. 
Se  de  l'escandihado 
Pu  tard  sentes  11  rai, 
A^ai^  siegues  pa  'sfraiado, 
léu  soûl  t'apararai. 

Abas  à  la  ribiero 
Qu'es  emplido  à  demie, 
Demouraras  darniero, 
léu  filarai  proumié. 
E  s'ai  l'urouso  chanço 
Que  parlen  miai  ensèn, 
D'uno  flour  d  espérance, 
Te  n'en  farai  présent.  — 


—  27  — 

A'ers  uno  font  qu'aveno 
Arribon  lis  enfant, 
Sènso  emboui,  sènso  peno, 
Vaqui  ço  qu'es  que  fan  : 
L'amourouso  s'assèto 
Subre  lou  fres  margai... 
Ah  !  quand  rèn  vous  enfèto, 
Coume  avôs  lou  cor  gai  ! 

Lou  drouloun  tant  doucile, 
Emé  la  rouito  au  front, 
Gueie  subran  un  ile 
Qu'eUibelissié  la  font, 
l'entamenant  de  causo 
Qu'apounchavon  pa  'n  fus, 
Dôu  tèms  que  fasien  pauso 
Sounavo  l'Angelus, 

CHAKLOUN  RIÉU. 


SANTO  ESTELLO  DE  SISTEROUN 

Discours  dôu  Capoulié, 

8  d'avoust  1897v 
Messies  e  gai  Gounfraire, 

Nous  vaqui  subre  la  mountagno  !  Es  eici  qu'alenon  sèmpre  li  qua- 
tre veut  de  la  Liberta.  Es  d'eici  que  vole  çrida  nosti  revendicaciouD 
patrioulico  e  naciounalo. 

Qu'apreparon  si  froundo,  aquéli  que  mandon  la  pèiro  e  qu'escoun- 
don  lou  bras;  siau  eici  pèr  lou  coumbat  ! 

Nàutri  li  pacifi,  que  demandavian  qu'à  vendemia  nôsti  rasin  quand 
l'autouno  se  vestissié  d'or,  e  d'ouliva  quand  li  proumiéri  nèu  argen- 
tavon  li  cimodôu  Ventour,  vès-aqui  que  d'eilamount  nous  an  crida 
guerro,   e  nous  an  di  qu'erian  de  revôuta,  qu'avian  vira  lou  coutèu 


-  28  — 

contre  la  maire  Patrio,  e  que  falié  nous  abouli  !  Aièr  encaro  legissian 
atupi  aquesto  acoussado  : 

«  Le  péril  félihrigien  !  » 

E  tout  acô  pèr-ço-que,  l'estiéu  passa,  de  bràvi  gènt  que  s'ôucupon 
de  l'estrucioun  dou  pople,  entre  dos  batudo,  leissèron  si  garbo  sus 
l'iero  pèr  parla  'n  pau,  entre  éli,  de  la  reneissènço  de  nosto  lengo 
prouvençalo. 

Es  verai,  aguèron  bessai  tortd'apela  soun  acampado,  Un  coungrès! 
S'avien  tout  simplamen,  coume  à  l'acoustumado,  apela  acô  uno  se- 
siho,  tout  se  sarié  passa  la  mémo  causo,  li  mémi  discours  se  sarien 
prounouncia,  li  mémi  moucioun  se  sarien  facho  e  adôutado,  e  degun 
aurié  proutesta.  Mai  un  coungrès,  de  felibre  que  tenon  un  coungrès, 
aco  poudiè  pas  èstre  !  Subran  quàuqui  dùri  tèsto  travaièron,  e, 
coungressisto  o  noun,  fuguerian  agounisa,  aclapouira  de  soutiso  e 
d'abouminacioun.  Rare  fuguèron  lis  ome  sage  e  de  proun  d'esperit 
que  discutiguèron  leialamen  la  decisioun  dôu  coungrès. 

E  tout  lou  crime  èro  d'agué  adôuta  aquesto  moucioun  : 

Dinslïs  escolo  dôu  Mïejour,  l'estùdi  de  la  lengo  franceso  se  fara 
pèr  lou  biais  e  la  coumparesoun  de  la  lengo  prouvençalo. 

Ac5  sufisié,  parèis,  pèr  boulouversa  lou  mounde,  la  lengo  fran- 
ceso èro  dôu  cop  aboulido  !  li  frountiero  de  la  Franco  èron  duberto 
à  l'estrangié.  Erian  tôuti  perdu  !...  E  quau  aurié  fa  aquel  espetacle? 
Li  felibre  !  Le  péril  félihrigien  ! 

Li  dessena  que  nous  acuson  ansin,  sabon  pas  que  lou  lengage  es 
l'amo  dôu  terraire  dôu  pople  qu'abaris,  qu'es  la  terro  qu'enfanto  la 
lengo,  qu'es  lou  lum  de  razur,'qu'es  la  coulour  di  champ  e  dis  aubre 
e  di  mountagno  que  fan  li  mot  armounious,  linde,  dindant  e  moula 
que  diran  la  pouësio  d'aquelo  naturo  nouriguiero  ?  Sabon  dounc  pas 
que  se  n'en  venian  à-n  uno  lengo  unenco,  universalo,  davalarianau 
reng  de  la  bèsti  ? 

Fa  que  lou  bestiàri  que  manjo  à  ras  de  s5u  qu'a  uno  lengo  unenco 
e  pèr  tôuti  li  pais  de  la  terro  ;  pèr-ço-que  lou  bestiàri  noun  viéu  pèr 
l'esperit,  mai  rèn  que  pèr  soun  ventre  !  Lis  ase  bramon  à  Paris 
coume  à  Loundro,  li  chin  japon  à  Marsiho  coume  à  Chicago,  e  li  car- 
delino  canton  sus  lis  auriolo  de  la  Grau  coume  sus  li  petelin  dôu 
Partenoun. 

L'ome  que  parlarié  plus  la  lengo  de  la  terro  siéuno,  aurié  plus  sa 
pensado  siéuno,  aurié  plus  sa  voulounta,  soun  patrioutisme  siéu. 


-  29  - 

E  es  à  Tome  dôu  Miejour,  es  àn-aquéu  pople,  es  à  n-aquelo  raça 
majouro  e  soubeirano  que  i'a  douna  Mirèio,  que  volon  ié  gara  soun 
lengage  d'amour,  de  pouësio  !  Es  aquelo  flour  de  l'umanita  que 
volon  derraba  !  Es  aquéu  jardin  de  la  Franco  que  volon  dévasta  ! 
Es  au  cor  de  la  nacioun  que  volon  planta  lou  coutèu  I  Car,  l'ôubliden 
pas  :  se  lou  front  de  la  Franco  es  à  Paris,  lou  cor  eseici.  E  es  dôu 
cor  que  mounto  lou  sang  que  reviscoulo,  e  la  generousita,  e  l'amour, 
e  la  pouësio  qu'aubouron  l'orne  enjusquo  à  Dieu. 

Es  dounc  avugle  o  voulountarimen  traite  à  la  Patrio,  traite  à  la 
Nacioun,  traite  à  la  Franco,  aquéu  que  vou  nous  gara  noï^te  dre  de 
parla  prouvençau.  Pèr-ço  que  nous  garo  ansin  l'espaso  que  gardé 
toustéms  piéucello  nôsti  frountiero  miejournalo,  que  luchè  tous- 
tèms  contro  li  gouvèr  despouti  que  nous  adusien  lis  envahissèire 
barbare  dôu  Nord.  Li  Téutoun  franquiguèron  li  cadeno  di  Vosge,  mai 
noun  passèron  lou  riban  dis  Aupiho  !  l'adous  milo  an  d'acô,  e  nôstis 
araire  bourroulon  encaro  lis  os  dôu  German. 

Es  pèr  noste  lengage  e  l'estacamen  à  nosto  terro  qu'avén  garda 
pur  noste  sang  latin,  qu'es  coume  la  sabo  de  vido  que  rejouvenis  lou 
raounde  e  fai  fleuri  lis  art,  e  douno  à  l'orne  sa  fierta  e  i'empuro 
Tamour  de  la  liberta. 

Es  pèr  sa  lengo  que  nosto  raço  a  mantengu  lou  recaliéu  di  reven- 
dinacioun  de  l'ome  dins  si  dre  naturau  ;  e  quand  la  negro  niue  dôu 
'/.  in-Age  espandissié  soun  alo  penado  e  oungludo  sus  la  terro  de 
i  lanço,  la  raço  miejournalo  esbarlugavo  lou  mounde  emé  si  trou- 
badour. Es  alor  que  li  republico  d'Arle,  d'Avignoun,  de  Sisteroun 
e  de  Marsiho  «  arresounavon  l'emperaire  t>.  Es  alor  que  i'avié  : 

...  De  conse  e  de  bon  ciéuladin 
Que^  quand  scntien  lou  dre  dedin^ 
Sabien  leissa  Ion  rèi  deforo  / 

E  es  aquéu  pople,  es  aquelo  raço  que  voudrien  abouli  davans  lou 
barbare  que  nous  reluco  ? 

Eli  !  bèn,  degun  l'enrascassira  aquelo  raço  miejournalo,  degun  ié 
garara  sa  paraulo  qu'es  soun  espaso  esbléugissènto,  car  sabèn 
qu'enfin  l'esperit  doumto  la  matèri,  e  sabèn  que  nôsti  fraire  li  Giga- 
lié  e  li  Felibre  de  Paris  saran  emé  nautre  au  coumbat,  se  jamai  lis 
ome  espés  que  renon  fasien  tant  que  de  manda  li  dent  !  Saren  ensèn 
tôuti  lis  ome  fidèu  à  la  terro  nadalo  ;  à  n-aquelo  ouro  se  destriaran 


—  30  — 

plus  li  partit  ;  blu,  blanc  e  rouge,  uni  coume  11  très  coulour  dôu 
drapèu,  apararen  nosto  lengo  d'O,  autant  franceso  que  sa  sorre  la- 
tino,  la  lengo  d'Oui. 

E  noste  crid  sara  :  Vivo  la  Nacioun  ! 

FÈLIS  GRAS. 


LA   CilGALO 


Un  grand  renoum  se  fai  subre-tout  de  legèndo.  Li  conte  de  ma 
grand  an  lou  pas  sus  lou  verai  eitant  pèr  li  bèsti  que  pèr  lis  ome.  Li 
bestiolo,  en  particulié,  an  un  lot  de  raconte  poupulàri  que  s'enchau 
pau  de  la  verita. 

Pèr  eisèmple:  Quau  counèis  pas  au -mens  de  noum  la  Cigalo? 
Ounte  trouva  dins  lou  mounde  di  bestiolo,  uno  renoumado  sembla- 
blo  à  la  siéuno  ?  Sa  reputacioun  de  cantuso  imprevesènto  es  esta  la 
proumiero  causo  que  nosto  mem6ri  d'enfant  a  retengu.  Dins  de 
pichot  vers  lèu  après,  nous  la  fan  vèire  bèn  en  peno  quand  la  biso 
es  arribado,  e  s'en  anant  crida  famino  vers  la  fournigo,  sa  vesino. 
Mau  aculido,  l'empruntuso  reçaup  uno  responso  que  pèr  èstre 
courto  manco  pas  de  maliço  : 

Vous  chantiez^  fen  suis  fort  aise, 
Eh  bien  !  dansez  maintenant. 

Aquéli  dous  vers  an  mai  fa  pèr  la  renoumado  de  la  cigalo  que  si 
valentié  de  cantuso.  Rintron  coume  un  cougnet  dins  la  cervelle  dis 
enfant  e  n'en  sorton  plus.  La  majo  part  dôu  mounde  ignore  lou  cant 
de  la  Cigalo  qu'es  cantounado  soulamen  dins  la  regioun  de  Fôulivié  ; 
mai  tôuti  counèisson  sa  remouchinado  enco  de  la  Fournigo.  En 
dequé  tèn  lou  renoum?  A-n-un  conte  coume  aquéu  di  boto  dôu  Pichot 
Poucet  0  de  la  fougasseto  dôu  Gapulet  Rouge. 

Assajen  un  pau  de  reabilita  la  cantarello  escarnido  pèr  la  fablo. 

A  la  verita  es  uno  ensucanto  vesino,  siéu  lou  proumié  à  lou  recou- 
nèisse.  Tôuti  lis  estiéu  vèn  s'establi  pèr  centeno  davans  ma  porto 
atirado  qu'es  pèr  la  verduro  de  mi  dous  grand  platane*  Aqui,  dôu 
leva  au  coucha  dôu  soulèu,  me  martèle  lou  su  de  sa  rauco  fanfôni  e 
s'ai  pas  proufita  dis  ouro  matinale  ma  journado  es  perdudo  ! 


-  31  — 

Ah  I  bsstiolo  ensourcelado,  plago  de  ma  demoro,  dison  qu'en  Ateno 
t'abarissien  en  gàbi  pèr  joui  de  toun  cant.  Uno,  belèu  passo,  dou 
tèms  que  l'on  fai  miejour,  mai  de  centeno  brusissènt  à  la  fe?,  que 
suplice  !  Anen,  bestiolo,  mete  uno  sourdino  à  ti  cimbalo  e  fai  chut 
un  moumen  en  favour   de  toun  istourian. 

Es  puro  messorgo  ço  que  nous  dis  lou  fabuHsto.  Que  i'ague  de-fes 
•  le  raport  entre  la  fournigo  e  la  cigalo  i'a  rèn  de  plus  verai  ;  soula- 
men  aquéli  raport  sounjust  lou  rebous  de  ço  que  dis.  Vènon  pas 
de  la  Gigalo  que  demando,  elo  n'a  besoun  de  degun  pèr  viéure,  vènon 
de  la  fournigo  gouludo  que  v6u  acapara  dins  si  granié  touto  meno  de 
raangiho.  Jamai  la  G'galo  n'es  anado  crida  famino  i  porto  di  fourni- 
iuiero  proumetènt  de  rendre  interès  e  capitau,  au  countràri,  es  la 
Fournigo  que,  poussado  pèr  lou  ruscle,  demando  à  la  cantuso.  Que 
dise,  iéu,  demando  !  Emprunta  e  rendre  soun  pas  lis  us  de  la  piha- 
rello.  Elo,  afrountado,  desvaliso  e  raubo.  Espliquen  aquéu  rauba 
jue  belèu  res  encaro  l'a  couneigu. 

Au  mes  de  juliet,  is  ouro  estoufanto  dôu  tantost,  quand  la  tava- 
niho  anequelido  de  set  cerco  à  s'abéura  sus  li  flour  passido,  la  Gigalo 
s'enchau  de  la  pénurie  dis  àutri.  Emé  soun  bè,  fm  viro-brouquin,  elo 
bouto  à  mand  uno  pèço  de  sa  cavo  inagoutablo.  Quihado,  toujour 
cantanf,  sus  uno  branqueto  eb  trauco  la  rusco  duro  e  lisso  que 
lou  soulèu  a  gounfla  desabo.  Lou  suçadou  enfounsadins  lou  trau  de 
boundo  elo  s'abéuro,  inmoubilo  e  reculido,  touto  au  chale  dôu  sirop 
e  de  la  cansoun. 

Espinchen  la  'n  moumenet.  Veiren  belèu  de  malamagno  estounanto. 
En  efèt,  de  noumbrous  asseda  ié  barrulon  à  l'entour.  An  destousca 
lou  pous  que  s'es  trahi  pèr  un  trespirsus  la  margello.  Lèu  iécourron; 
d'abord  soun  discret,  se  countènton  de  lipa  li  soubro  que  trespiron. 
\  l'entour  d'aquelo  font  melicouso  vesôn  de  Guèspo,  de  Mousco,  de 
Tavan  daura,  de  Fournigo,  de  Fournigo  subre  tout. 

Li  plus  pichot  pèr  s'aprouncha  de  la  sourço  esquihon  sout  lou  ven- 
tre de  la  Gigalo  que,  bouniasso,  s'aubouro  sus  si  pato  pèr  leissa 
passa;  li  plus  grand  trèpon  impaciènt,  aganton  vite  uno  lipado,  e 
van  faire  un  tour  sus  li  branco  vesino;  pièi,  mes  un  goust,  revènon 
afuga,  lèet  à  ataca  e  à  coucha  de  la  sourço  la  cavarello  que  l'a 
avenado. 

Eh  bèn  !  dins  aquelo  obro  de  bandit,  li  plus  testard  es  li  Fournigo. 
X'ai  viat  que  moussihavon  la  Gigalo  au  bout  di  pato  ;  n'ai  sousprés 
iô  pôiitirant  lou  bout  dis  alo.  i'escalant  sus  l'esquino,   ié  gatihant  li 


-  32  - 

baneto.  N'ai  vist  uno  plus  entreprenènto  se  permetre  souto  mis  iue 
de  i'arrapa  soun  suçadou  e  de  lou  pôutira  pèr  lou  sourti  de  la  sourço. 

Tracassado  coume  ac6  pèr  aquéli  nanet,  à  bout  de  paciènci,  la 
Gigalo  finis  pèr  abandonna  lou  pous  e  s'envolo  en  mandant  i  laire 
un  gisclet  de  pissagno.  Mai  qu'enchau  à  la  Fournigo  aquelo  escorno, 
la  toco  es  ajouncho.  La  vaqui  mestresso  de  la  font  trop  lèu  agoutado 
quand  s'arrèsto  la  poumpo  que  la  fasié  sourgi.  Es  pau  mai  es  requist. 
Tant  de  gagna  I  Em'acô  espèro  uno  nouvello  chourlado  agantado  de 
même  biais  tre  que  pourra. 

Lou  vesès  :  La  realita  chanjo  de  found  en  coumble  li  rôle  imagina 
pèr  la  fablo.  Lou  quistoun  afrounta,  reculant  pas  davans  lou  mestié 
de  laire,  es  la  Fournigo  ;  lou  mestierau  travaiaire,  partejant  vouloun- 
tié -emé  quau  soufris,  es  la  Gigalo.  Encaro  un  detai  e  lou  reviramen 
di  rôle  vous  sautara  que  mai  is  iue.  Après  cinq  o  sièis  semano  de 
souleiado,  la  cantarello  toumbo  de  l'aubre  :  sa  vido  es  abenado.  Lou 
soulèu  seco,  li  pèd  di  passant  escrachon  soun  cadabre.  Goursàri  tou- 
jour  encerco  d'uno  bono  preso,  la  Fournigo  lou  rescontro.  Elo  escar- 
tèiro  la  richo  pèço,  la  cisaio,  la  bouto  en  briso  e  n'en  groussis  soun 
mouloun.  Es  pas  rare  de  vèire  la  Gigalo,  agounisanto  emé  l'alo  que 
frenis  encaro  dins  la  pôusso,  tiraiado,  escarteirado  pèr  uno  chourmo 
d'aquéli  mandrino  que,  la  pauro,  n'es  touto  negro.  Me  sèmblo  après 
eiço  que  la  provo  es  facho  di  raport  véritable  entre  li  dos  bestiolo. 

L'antiqueta  classico  avié  la  Gigalo  en  auto  estimo,  mai  ié  regarda- 
von  pas  de  tant  près.  Même  de  noste  tèms,  li  felibre,  familié  emé  la 
Gigalo  autant  qu'Anacreon,  se  soun  gaire  soucita  dôa  verai  en  cantant 
aquelo  qu'an  près  pèr  simbèu.  Pamens  un  de  mis  ami,  lou  felibre  di 
Tavan,  fervent  ôubservaire  e  realisto  escrupulous,  escapo  à-n-aquéu 
reproche.  M'a  coumunica  uno  pèço  ounte  soun  rigourousamen  retra 
li  raport  de  la  Gigalo  e  de  la  Fournigo.  léu  siéu  pas  felibre,  ié  laisse  la 
respounsabilita  di  figuro  pouetico  qu'a  emplega,  acô 's  de  flour  es- 
trangiero  à  moun  sabé  de  naturalisto,  mai  certifique  soun  raconte 
counforme  à  ço  que  vese  tôuti  lis  estiéu  sus  li  lila  de  moun  jardin. 

Tradu  pèr  R.  R. 

Aquésti  pajo  sus  li  veritàbli  relacioun  entre  la  Gigalo  e  la  Fournigo 
soun  traducho  e  tirado  dôu  nouvèu  voulume  que  vèn  de  publica  J.  H. 
Fabre,  lou  savent  ermite  de  Serignan  {Souvenirs  entomologiques,  5«  série, 
chez  Delagrave)^  regretan  de  n'en  poudé  douna  qu'un  moussèu  trop 
acourchi . 


—  33  - 

LA  CIGALO  E  LA  FOURNIGO 

I 

Jour  de  Dieu,  queto  caud!  Bèu  tèms  pèr  la  cigalo, 

Que,  trefoulido,  se  regalo 
D'uno  raisso  de  fio  ;  bèu  tèms  pèr  la  meissoun. 

Dins  lis  erso  d'or,  lou  segaire, 
Ren  plega,  pitre  au  vent  rustico  e  canto  gaire  : 
Dins  soun  gousié,  la  set  estranglo  la  cansoun. 

Tèms  benesi  pèr  tu.  Dounc,  ardit!  cigaleto, 

Fai-lei  brusi,  ti  chimbaleto, 
E  brandusso  lou  ventre  à  creba  ti  mirau. 

L'Orne  enterin  mando  la  daio, 
Que  vai  balin-balan  de  longo  e  que  dardaio 
L'uiau  de  soun  acié  sus  li  rous  espigau. 

Plen  d'aigo  pèr  la  pèiro  e  tampou/ia  d'erbiho 
Lou  coufîé  sus  l'anco  pendiho. 

Se  la  pèiro  es  au  fres  dins  soun  estui  de  bos 
E  se  de  longo  es  abéurado, 

L'Ome  barbèlo  au  fio  d'aquéli  souleiado 

Que  fan  bouli  de  fes  la  mesoulo  dis  os. 

Tu,  Cigalo,  as  un  biais  pèr  la  set  :  dins  la  rusco 
Tèndro  e  justouso  d'uno  busco, 

L'aguio  de  toun  bô  cabusso  e  cavo  un  pous. 
Lou  sirop  mounto  pèr  la  draio. 

T'amourres  à  la  font  melicouso  que  raio, 

E  dôu  sourgènt  sucra  beves  lou  teta-dous. 

Mai  pas  toujour  en  pas,  oh  !  que  nàni  :  de  laire, 

Vesin,  vesino  o  barrulaire, 
T'an  vist  cava  lou  pous.  An  set  ;  vènon,  doulènt, 

Te  prene  un  degout  pèr  si  tasso. 
Mesfiso-te,  ma  bello  :  aquéli  curo-biasso, 
Umble  d'abord,  soun  lèu  de  gusas  insoulènt. 


-  34  — 

<^uiston  un  chicouloun  de  rèn  :  pièî  de   ti  rèsto 
Soun  plus  countènt,  ausson  la  tèsto 

E  volon  tout.  L'auran.  Sis  arpioun  en  rastèu 
Te  gatihon  lou  bout  de  l'alo. 

Sus  ta  larjo  esquinasso  es  un  mounto-davalo  ; 

T'aganton  pèr  lou  bè,  li  bano,  lis  artèu  ; 

Tiron  d'eici,  d'eila    L'impaciènci  te  gagno. 

Pst  !  pst  !  d'un  giscle  de  pissagno 
Asperges  l'assemblado  e  quites  lou  ramèu. 

T'en  vas  bèn  liuen  de  la  racaio, 
Que  t'a  rauba  lou  pous,  e  ris,  e  se  gougaio, 
E  se  lipo  li  brego  enviscado  de  mèu. 

Or  d'aquéli  bôumian  abéura  sens  fatigo, 
Lou  mai  tihous  es  la  fournigo. 

Mousco,  cabrian,  guèspo  e  tavan  embana, 
Espeloufi  de  touto  meno, 

Gosto-en-long  qu'à  toun  pous  lou  souleias  amène, 

N'an  pas  soun  testardige  à  te  faire  enana. 

Pèr  t'esquicha  l'artèu,  te  coutiga  lou  mourre, 
Te  pessuga  lou  nas,  pèr  courre 

A  l'oumbro  de  toun  ventre,  osco  !  degun  la  vau. 
Lou  marrit-péu  pren  pèr  escalo 

Uno  patto  e  te  mounto,  ardido  sus  lis  alo, 

E  s'espasso,  insoulènto,  e  vai  d'amount,  d'avau. 


III 


Aro  veici  qu'es  pas  de  crèire. 

Ancian  tèms,  nous  dison  li  rèire, 
Un  jour  d'ivèr,  la  fam  te  prenguè.  Lou  front  bas 

E  d'escoundoun  anères  vèire, 
Dins  si  grand  magasin,  la  fournigo,  eilabas. 


—  35  — 

L'endrudido  au  souléu  secavo, 
Avans  de  lis  escoundre  en  cavo, 

"Si  blad  qu'avié  mousi  l'eigagno  de  la  niue. 
Quand  èron  lest  lis  ensacavo. 

Tu  survènes  alor,  emé  de  plour  is  lue. 

lé  dises  :  «  Fai  bèn  fre  ;  l'aurasso 
D'un  caire  à  l'autre  me  tirasso 

Avanido  de  fam.  A  toun  riche  mouloun 
Leisso-me  prene  pèr  mabiasso. 

Te  lou  rendrai  segur  au  bèu  tèms  di  meloun, 

Presto-me  'n  pau  de  gran.  Mai  bouto, 
Se  creses  que  l'autro  t'escouto, 

T'enganes.  Di  gros  sa,  rèn  de  rèn  sara  tiéu. 
«  Vai-t'en  plus  liuen  rascla  de  bouto  ; 

Crèbo  de  fam  l'ivèr,  tu  que  cantes  l'estiéu.  » 

Ansin  charro  la  fablo  antico 
Pèr  nous  counseia  la  pratico 

ï>ï  sarro-piastro,  urous  de  nousa  li  courdoun 
De  si  bourso.  —  Que  la  coulico 

îlousigue  la  tripaio  en  aquéli  coudoun  ! 

Me  fai  susa,  lou  fabulisto, 

Quand  dis  que  l'ivèr  vas  en  quisto 

De  mousco,  verme,  gran,  tu  que  manjes  jamai. 
De  blad  !  Que  n'en  fariés,  ma  fisto  ! 

As  ta  font  melicouso  e  demandes  rèn  mai. 

Que  t'enchau  l'ivèr  !  Ta  famiho, 
A  la  sousto,  en  terro  soumiho, 

^  tu  dormes  la  som  que  n'a  ges  de  revèi  ; 
Toun  cadabre  toumbo  en  douliho. 

Un  jour,  en  tafurant,  la  fournigo  lou  vèi. 

De  ta  maigro  peu  dessecado 

La  marriasso  fai  becado  ; 
Te  euro  lou  perus,  te  chapouto  à  moussèu, 

T'encafourno  pèr  car-salado, 
Requisto  prouvisioun,  l'ivèr,  en  tèms  de  néu, 


-se- 
in 

Vaqui  ristori  véritable 
Bèn  liuen  dôu  conte  de  la  fablo. 
Que  n'en  pensas,  canèu  de  sort  ! 
—  0  ramassaire  de  dardeno, 
Det  croucu,  boambudo  bedeno 
Que  gouvernas  lou  mounde  emé  lou  coffre-fort. 

Fasès  courre  lou  bru,  canaio. 
Que  l'artisto  jamai  travaio 
E  dèu  pati,  lou  bedigas. 
Teisas-vous  donne  :  quand  di  lambrusco 
La  Cigalo  a  cava  Ja  rusco, 
Raubas  soun  béure,  e  pièi,  morto,  la  rousigas. 

LOU   FELIBRE    DI  TAVAN. 


LI  DOS   LUNO 


LUNO    DE    MEU 


(Dins   la  carriero  :  Mathieu  e  Goutoun,  nouvèu  marida  ;  Goutoun 
iuerto  un  caiau.) 

—  Te  sies  facho  mau,  parai  ? 

—  Nàni,  Mathieu. 

—  Si,  te  sies  facho  mau,  anen  î 

—  T'assegure  que  noun,  Mathieu  ! 

—  Si  I  ma  belle,   intren  vers  l'abouticàri,  te  faras  mètre  un  pau 
d'arnica. 

—  Mai  amor  que  te  dise  noun... 

—  Segur? 

—  Segur! 

—  Alor,  vène  au  café,  prendras  un  vèire  d'arquebuso,  acô  te  re- 
metra lou  sang  que,  lou  vese  bèn,  as  agu  pou! 


—  37  — 
LUNO    ROUSSO 

(Li  même,  dous  mes  après;  Goutoun  a  harrula  lis  escalié), 

—  Mathieu  !  Mathieu  !.., 

—  Anen,  es  dit  que  poudrai  pas  mounta  moun  fen  tranquille  ! 

—  Mathieu  !  Mathieu  !... 

—  As  pas  fini  de  brama?  Gules  coume  uno  saumo.  Dequé  t'arrivo? 

—  Aibarrula  lis  escalié...  Me  siéu  amalugado,    belèu   aurai  lou 
^ras  esclapa  emai  la  cambo  coupado  ! 

—  Vau  la  peno,  maniaclo  !  à  t'entèndre,  cresiéu  que  fères  fendudo 
la  tèsto. 

LOU  GASCARELET. 


BRINDE 

A   L'éUCASIEN    DEI    NOUEÇO    D'OR    d'UN    BRAVE   PARÈq 

Dôu  flambèu  que  trop  lèu  s'amouesso, 
Pèr  vautre  a  proun  dura  l'ardour, 
Après  bèu  cinquanto  an  renouvela  lei  noueço, 
Es  uno  dou<;o  gau  que  Dieu  refuso  en  foueço 
E  vous  acordo  en  aquest  jour. 

Longo-mai  en  tôndro  amistanro, 

Debanés  plan  voueste  camin, 
Sèmpre  jouve  de  couer,  en  touto  benuranço, 
Joio  6  santa,  de-mai  (lins  la  bello  esperanro 

D'un  bonur  qu'aura  ges  de  tiu  ! 

Vous  es  degu,  couble  moudôle, 

Mirau  de  puio  ounesteta, 
Coumo  à  tout  bon  crestian  que  saup  resta  fidèle, 
'Qu'un  jour  lou  Paradis  pèr  vous  se  despestelle 

E  vous  nègue  dins  sa  clarta. 


—  38  — 

Sachen  pamens  de  Teisistènci 

Aprecïa  lou  doun  béni  : 
Noun  pôu  desplaire  à  Dieu  nouesto  rejouïssènci, 
Adounc  pèr  béure  à  vous  m'ajougne  à  l'assistèncv 

0  vièi  parèu  rajouveni. 

Restregnènt  lou  nous  que  vous  ligo, 

Reprenant  de  voio  un  pau  mai, 
Dôu  viàgi  fin  qu'au  bout  noun  sentes  la  fatigo  ; 
Que  la  rèire-sesoun,  se  noun  de  flous  proudigo, 

Vous  sauve  enca  proun  soulèu  gai  ! 

;  de  mai  1895.  a.-b.  crousillat» 


Es  bon  messo  canta, 
Mai  fau  l'oustau  garda. 


QUATRE    LATINISTO 

Quatre  coulègodeMountéu  qu^avien  mastega  quàuquis  an  de  latin^^ 
lis  un  au  Coulège  de  Carpentras,  e,  lou  plus  jouine,  i  Jesuisto  d'Avi-" 
gnoun,  venien  de  passa  soun  baccalauréat. 

Si  gènt,  de  gros  meinagié,  countènt  d'avé  fa  de  sis  enfant  de  pichot 
moussu,  i'avien  bèn  garni  lou  pouchoun,  e  nôsti  droulas  se  digue- 
ron  d'ana  faire  riboto  à  VauCluso. 

Tant  lèu  di  tant  lèu  fa.  Encambon  sa  bicycleto,  e  vague  d'estrepa 
e  de  susa  !  Arriba  à  Vau-Cluso,  avant  de  s'eissuga,  coumandèron  un 
dina  de  Gargantian  à  cura  tôuti  li  servo  de  Tendre,  pièi  anèron  béure  la 
verdalo  au  Café  de  la  placo,  e,  pèr  encaro  miés  se  fura,  anèron  d'uno 
cambado  vèire  la  font.  Quand  tournèron  avien  li  dent  longo,  mai 
trouvèron  taulo  messo,  e  coumencèron.  Après  li  couquiho  de 
chambre  que  n'en  leissèron  pas  uno  briso,  ié  serviguèron  uno  truite 
que  cridavo  :  manjas-me. 

Eron  un  pau  farcejaire  coume  de  brave  mountelen,  de  mai  èron 
countènt,  car  avien  déjà  escoula  proun  fiolo  de  vin  rouje  e  de  viii, 


-  39  - 

blanc.  Quand  aduguèron  la  bello  truito,  lou  proumié  arrapè  la 
tèsto  emai  un  bon  tros  de  ço  que  la  toucavo  disent  :  In  capite  lihri 
9criptum  est  de  me  ;  lou  segound  sieguè  pas  manchot,  zôu  !  se 
serviguè  lou  bèu  mitan  :  In  medio  consistit  virtus,  digue  en  relu- 
quant dins  sa  sieto  la  bello  poupo  blanco  e  roso  ;  lou  tresen  lèu- 
lèu  agantè  la  co  emé  ço  que  ié  restavo  :  Incola  ego  sum  in  terra  y 
faguè  ;  lou  quatren,  lou  pichot  que  sourtié  just  di  Jesuisto  e  qu'en- 
jusqu'aqui  s'èro  pica  de  poulidesso  emé  sis  einat,  resté  pas  ne  : 
prenguè  la  jato  emé  soun  jus  :  Asperges  me  hyssopo,  fagué  ;  e^ 
brôu  !  sus  lou  mourre  di  très  autre  que  n'en  tuguèron  enmoustousi 
coume  selis  avien  trempa  dins  un  douire  d'oli.  Dôu  tèms  que  se 
fretavon  si  bougneto,  lou  boujaroun  di  jesuisto  agantè  11  très  tros  de 
la  bello  truito  e  tout  ié  passé.  Basto  n'i'aguôsse  mai  agu  ! 

LOU    CASGARELET. 


ANSÈUME   MATHIEU 

Sus  si  bouco  pourtavo  un  agradiéu  sourrire  ; 
Dous  e  franc  soun  parla  sache  se  faire  ausi  ; 
Felibre  di  poutoun  quand  l'aguerian  chausi, 
Res  pensé  pèr  acô  de  n'en  faire  un  satire. 

Simple,  amistous  e  bon  coume  noun  pou  se  dire, 
Pèr  esmoure  li  cor  aguè  'n  biais  benesi  ; 
En  soun  gai  estrambord  e  si  nùbli  lesi, 
Eu  passé  de  long  jour  dins  un  escrèt  délire. 

Se  dins  sa  Farandoulo,  ardimen  foulejant, 
Mesclè  la  bouta  puro  en  de  càudi  poutouno, 
E  despintè  l'amour  tau  que  dôu  tèms-mejan, 

Tambèn  plen  de  respèt  canté  femo  e  chatouno  ; 
Pietous,  lou  jour  di  mort,  lis  iue  lagremejant, 
Jitè  sus  mai  d'un  cros  de  frésqui  flour  d'autouno. 
Abriéu,  1807.  ROUMIé  MARGEHNv 


( 


-  40  — 
CHARRADISSO    DOU   GAPOULIÉ   FÈLIS   GRAS 

A     L'iNAGURACIOUN     DOU      MEDAIOUN      d'ANSÈUME      MATHIÉU 

Messies  e  gai  Gounfraire,  e  tôuti  vàutri  bràvi  gènt,  cigalié  de 
Castèu-Nou. 

Aro  qu'avès  ausi  voste  Maire-Deputa  que  vous  a  tant  bèn  parla  di 
pouèto  e  di  felibre,  em'aquéu  teta-dous  especiau  i  ràri  députa  letru  ; 
aro  qu'avès  peréu  ausi  noste  ounoura  coulègo  lou  Président  di  felibre 
de  Paris  dins  soun  discours  meravihous,  ounte  vous  a  counta  la  vido 
dôu  pouèto  Ansèume  Mathieu,  escoutas  que  vous  digue,  sènso  trop 
rebrounda  mi  fraso,  la  vido  vidanto  d'aquéu  cigalié  de  Gastèu-Nou 
que  fugue  pleno  de  cansoun  e  de  poutoun. 

Sabe  pas  coume  aco  se  faguè,  mai  es  verai  de  dire  que  noste  Mès- 
tre  Ansèume  Mathieu,  entre  naisse  fugue  felibre,  valent  à-dire  un 
gai  vivent,  un  filousofe  coume  se  n'en  vèi  gaire,  anant  toujour  can- 
tant  sus  la  draio  flourido  coume  sus  lou  draiôu  clafi  d'ourtigo. 

Sabe  pas  se,  quand  lou  batejèron,  lou  bon  priéu  de  Gastèu-Nôu 
destapè  labureto  d'aigoclaro  di  sànti  font,  o  se,  pèt*  m^spreso,  l'oun- 
dejè  em'uno  fiolo  d'aquéu  vin  renouma  di  papo.  Lou  tout  es  que  lou 
boujarroun,  estent  encaro  dins  li  bras  de  sa  meirino  e  souto  l'iue  de 
BOun  peirin,  se  bouté  à  cacaleja  coume  un  gau,  o  plus  lèu  coume  uno 
cigalo  encigalado  de  soulèu.  E  aquesto  cigalo  lou  tenguè  ravoi  e  galoi 
tout  lou  tèms  de  sa  vido.  Fugue  lou  pouèto  blous  de  la  bèuta  idealo 
e  semblavo  que  soun  amo  lou  pourtavo,  e  se  pou  dire  quasiraen 
que  jamai  touque  la  terro. 

E  d'enterin  que  soun  vièi  paire  emé  si  fraire  e  si  sorre  anavon  re- 
claure  li  vigno  o  liga  li  gavèu,  eu  ravassejavo  à  l'oumbro  d'uno 
tousco  à  sa  bello  Zino,  o  c^otavo  sis  amour,  alin,  au  fres,  de  long  lou 
riéu  de  la  font  de  Souspiroun. 

Anavo  à  la  vigno  rèn  qu'au  tèms  di  vendemio...  pèr  gatiha  li  ven- 
demiarello  e  ié  dire  de  mot  poulit  que  mesclavon  si  rire  de  roujour. 

Em'aco  coume  de  longo  ravassejavo  e  regardavo  lou  cèu,  sis  iue 
èron  blu  coume  l'azur  ;  e  coume  si  man  n'avien  jamai  culi  que  li 
blavet  di  colo  e  li  glaujôu  di  meissoun  pèr  n'en  flouri  li  coursihoun 
di  glenarello,  èron  tino  e  leno  coume  h  man  d'uno  arlatenco. 

E  coume  parlavo  rèn  qu'emé  de  mot  chausi  dins  nosto  lengo  de 
Dieu,  qu'aurias  di,  à  l'ausi,  uno  bouscarlo  que  ramajavo,  li  gènt 
d'aquesto  cigaliero  l'apelèron  ce  Moussu  Ansèume  !  » 

s 


—  41  — 

E  si  parent,  qu'èron  de  païsan  drud,  lou  mandèron  is  escolo  d'A- 
TÎgnoun  ! 

Urousamen  nosto  cigalo  anè  pas  faire  tèsto  contro  li  bericle  d'un 
d'aquéli  proafessour,  escrachaire  de  cervello,  coume  se  n'en  vèi 
tant  :  Ion  dieu  di  cigalié  lou  mené  se  pausa  sus  l'ôulivié  felibren 
planta  pèr  Roumanille,  e  enta  e  fatura  pèr  noste  grand  Mistral. 

Em'aco,  adieu  moun  Gastèu-Nou  !  Li  bon  parent  e  li  bràvi  gènt  de 
Tendre  veguèron  plus  «  Moussu  Ansèume  »,  que  de  cinq  en  quatre, 
qnand  venié  emé  lis  ami  Daudet,  Mistral,  Grivolas,  Aubanèu,  Rou  - 
manille,  Bonaparte  Wyse,  reviscoula  sa  cigalo  em'aquéu  vin  pounti- 
ficau,  papau  e  rouge. 

E  quand  li  gènt  pèr  cop  d'asard,  aquéli  jour  de  felibrejado,  lou 
rescountravon,  ié  fasien  : 

«  Mai  dequé  fasès  alin.  Moussu  Ansèume?  » 

Eu,  ié  respoundié  :  «  Fau  la  larandoulo.  » 

E  li  gènt  s'enanavon  en  brandant  la  tèsto,  coume  pèr  dire  : 
«  Aquelo  cigalo  ié  passara  jamai  !  » 

Bèn  daumage  sarié  'sta  se  i'avié  passa  !  Car  se,  pecaire  !  coume 
dis  dins  sa  cansoun  : 

Se  lou  Rose,  es  verai,  de  ma  pichouno  terre 

A  rousiga  li  bord. 

Me  rèsto  enca  lou  cor, 
Cor  bon  coume  lou  pan  e  plus  gratid  que  ço  qu'èro.  » 

Se  ié  resté  à  n-éu,  que  soun  cor,  bon  coume  lou  bon  pan,  vous  n'a 
resta  à  vàutri,  aquelo  Farandoulo,  que  vous  fasié  branda  la  tèsto 
quand  vous  n'en  parlavo  ;  vous  n'a  resta,  à  vàutri  Gastéu-Nouven, 
aquelo  bello  cantadisso  que  s'atrovo  sus  tôuti  li  pajo  de  soun  libre  e 
que  porto  i  quatre  caire  dôu  mounde  la  renoumado  de  voste  vin 
espetaclous,  que  sara  toustéms  vosto  richesso...  Aqnéu  paure  !elibre 
qu'avès  enterra  sout  quatre  pan  de  terro,  eu,  vous  enterrara  souto 
de  clapié  d'or...  Aquésti  cinq  vers,  que  soun  esta  revira  dins  tôuti 
li  len^o  que  se  parlon  dins  l'Univers  : 

Li  forço  au  vènt-terrau  vènon  ravoio, 
L'Aiôli  douno  au  cor  la  bono  imour, 
Li  bello  de  vint  an  dounon  l'amour, 
Lou  vin  de  Castèu  N6u  douno  la  voio, 
Emai  li  cant,  emai  l'amour,  emai  lajoio  ! 


—  42  — 

aquéli  cinq  pichot  vers,  mi  bràvi  Gastèu-Nouvèn  —  tène  à  vous  lou 
dire,  car  n'i'a  proun  que  lou  sabon  pas  —  valon  mai  pèr  voste  païs 
que  cinq  cent  saumado  de  terro  en  prat  !  Es  aquéli  cinq  pichot  vers 
que  soun  l'encauso  que  se  bastis  de  castèu  sus  vôsti  trescamp,  es 
aquéli  cinq  pichot  vers  que  chanjon  en  diamant  li  caiau  de  la  Nerto, 
es  aquéli  cinq  pichot  vers  que  faran  de  doto  à  vosti  chato,  es  aquéli 
cinq  pichot  vers  de  Moussu  Ansèume  qu'avenaran  la  font  d'or  que 
rajara  toustèms  sus  Castèu-Nôu-de-Papo. 

Me  descapelle  davans  tu,  bèu  Mèstre,  ami  Ansèume  !...  Coume  la 
cigalo  as  viscu,  cantant  jouious  au  bon  soulèu,  e  coume  uno  cigalo 
sies.mort,  davans  la  porto  de  la  fournigo,  l'an  dôu  gros  ivèr  1  mai 
toujour  cantant,  car  ta  cansoun  es  immourtalo  ! 


Ami,  remembras-vous  un  bon  ditoun  : 


t  Man  de  ferre  e  gant  de  coutoun.  » 


AU    SOULÈU 

1*  Près.    Jo  flovrau  de  VEscolo  Moundino  de  Toulouso. 

Vène  ispira  mi  cant  1  Ausis-me,  rèi  de  l'aire! 
Tq  que  luses  amount,  esbléugissènt  e  bèu 
Coume  un  di  bouché  d'or  qu'avien  nôsti  vièi  paire, 
Largo-nous  ta  clarour  qu'esbriho  terro  e  cèu  ! 

Quand  parèisses  alin  dins  ta  glôri  sublimo, 
Lis  estello  tant-lèu  amossson  si  belu, 
E  la  luno  tambèn  s'escound  darrié  li  cimo 
Di  mount  qu'à  rOucidènt  drèisson  si  capelut. 

Mai  tu,  vas,  majestous,  dins  raznrenco  vouto 
En  escampant  ta  lus  entre  aubo  e  calabrun  ; 
E  quand  t'avances  d'aut  sus  toun  eterno  roulo, 
Fugisson  de  pertout  li  neblasso  e  l'oumbrun. 


—  43  — 

Quand  la  chavano  passo,  e  que  trono  e  qu'uiausso  ;. 
Quand  lou  niéu  s'amoulouno  e  que  plôu  à  groupas, 
Au  mié  di  revoulun  uno  clarta  s'enausso  : 
Es  tu,  bel  astre-rèi  qu'aduses  joio  e  pas  ! 

Lou  vieiounge,  pecaire,  au  toumbèu  s'acamino  ; 
Tu  siesjouine  toustèms,  e  coume  i  proumié  jour, 
Alor  qu'à  toun  entour  tout  passo  e  s'enfrumino, 
0  soulèu,  restes  viéu,  fièr  e  galoi  toujour  ! 

Vène  ispira  mi  cant  !  Ausis-me,  rèi   de  l'aire  ! 
Tu  que  luses  amount,  esbléugissènt  e  bèu 
Coume  un  di  bouclié  d'or  qu'avien  nôsti  vièi  paire, 
Largo-nous  ta  clarour  qu'esbriho  terro  e  cèu  ! 

PAU  BOURGUE. 


En  aquest  mounde  la  darniero   causo  es  la  mort. 


DIVORGI 


Zouno  de-longo  rebecavo  à  Brancai,  Brancai  de-longo  tabasavo 
Zouno. 

Pèr  pati  pata-pas  rèn.  fasien  un  sabat  de  la  maladicioun.  Tre  que 
l'un  disié  negre.  l'autre  soustenié  blanc;  l'un  disié  bi,  l'autre  disié 
ba;  e  li  resoun  marrido  acoumençavon,  li  bacèu  seguissien 

Qand  pièi  ac5  aguè  dura  ansin,  que  s'alassèron,  elo  de  rebeca,  eu 
de  tabasa.  —  a  Fau  se  quita,  diguèron,  sourti  d'aquel  infèr  »  ;  e,  sem- 
ble pas  de  crèire,  toumbèron  d'acord  aqui  dessus.  —  a  Quiten-nous, 
mai  pèr  dôu  bon  ;  nous  remeteguen  jamai  ensèn,  coume  li  bedigas 
que  tôuti  li  vue  jour  se  desseparon  pèr  tourna  mai  faire  la  pas,  que 
soun  la  risèio  di  pais.  Nautre,  tau  se  desmarida  à  la  modo  de  vuei,^ 
fau  divourça.  » 

—  Vague  !  divourcen  ;  anen  atrouba  li  que  nous  maridèron,  disen- 
ié  que  nous  desdisèn  dôu  pache,  crese  qu'es  ansin  que  se  fai.   — 


—  44  — 

E  parton.  —  Favié  res  à  la  coumuno,  un  jour  de  semano,  pensas, 
tout  èro  barra.  D'aqui  van  vers  lou  curât.  Pan,  pan.  Intron,  saludon, 
s'assèton  esmougu.  Zouno  s'escuro  e  debano  si  resoun  coume  se  dèu 
(avié  lou  fielet  bèn  coupa,  e  lou  teta-dous,  quand  voulié).  N'arribo  au 
desrnaridage.  Brancai  i'ajudo  pèr  demanda  au  curât  de  li  divourça. 

—  Mai  sias  nèsci  vo  lou  venès?  ié  crido  aqueste  tout  espavourdi, 
se  fai  pas  acô  !  levas-vons-lou  de  latèsto  !  Ah  !  quand  me  parlas  ! 
Quau  diàussi  vous  a  fa  encrèire  aquelo  ?  Quau  s'es  jamai  vist...  ! 

—  Anen  !  emai  siguen  que  de  pacan,  es  pas  uno  resoun  de  refusa  : 
Moussu  lou  curât,  sian  eitant  que  d'autre,  foutre  !  dins  lou  grand 
mounde  divorçon,  voulèn  divourça.  — 

Lou  capelan  susavo,  se  despoutentavo,  fasié  li  grand  bras  ;  ié 
parlavo  de  la  Glèiso  que  défend  aquéli  causo,  d'aqui,  d'acô,  dôu 
rèsto,  tout  ço  que  pousquè,  tout  ço  que  sache  ;  se  desalenè. 

Nosti  dous  mau  marida  leissèron  passa  la  raisso,  e  brandèron  pas 
mai  que  dous  buto-rodo. 

—  Escoutas,  finiguè  pèr  ié  dire,  bràvi  gènt  :  d'abord  que  sias 
tant  testard,  eh  1  bèn,  n'ai  un  de  mejan  de  vous  desmarida.  S'avès  de 
paciènci,  l'assajarâi  :  sara  tihous. 

—  Vesès  bèn,  quand  vous  lou  disian  !  vous  sias  proun  fa  tira  l'au- 
riho.  An  l  paraulo  longo  fan  li  jour  court.  Dau,  assajas,  que  poudèn 
plus  teni.  — 

Escalèron  tôuti  très  à  la  sacrestié,  aqui  se  meteguèron  à  geinoun, 
li  dous  mau  marida  ;  lou  curât  siguè  preste  dins  un  vira-d'iue,  arribè 
em'  un  missau  que  pesavo  pèr  lou  mens  dès  liéuro,  espés,  espés... 
Lou  durbiguè  e  Douleguè  li  brego  un  moumenet.  Pièi  : 

—  Tu,  dis  à  Brancai,  vos  quita  Zouno,  parai  ? 

—  Si,  Moussu  lou  curât. 

Prenguè  de  balans,  e  pan  !  un  cop  de  missau  sus  la  tèsto,  un  cop 
espetaclous,  que  restountiguè  dins  la  glèiso.  Brandè  pas,  Brancai. 

—  Tu,  dis  à  Zouno  lou  curât,  vos  tambèu  quita  Brancai  ? 

—  Si,  Moussu  lou  curât. 

—  Pan  !  mai  un  cop  de  missau. 

—  Pourrias  pas  pica  un  pau  mens  ferme  ?  ai  vist  de  lume  iéu,  fai 
aquesto. 

Uno  passadeto  après,  zôu  mai  !  douno  lou  vanc  au  libras  pèr 
tourna  pica  sus  Brancai.  Aqueste  cop,  lou  nôvi  à  rebous  esperè  pas 
la  fin. 

—  Grese  que  vous  trufas  de  nautre  !  ié  vèa  en  s'aubourant.  Es  pas 
necite  de  pica  ansin. 


—  45  — 

—  Te  l'aviéu  bèn  di,  marrias,  que  sarié  tihous  lou  mejan.  Fau. 
prene  paciènci,  moun  bèu,  sara  bèn  lèu  fini...  Tre  que  n'aurai  en- 
suca  un... 

M'an  afourti  que  Brancai  e  Zouno  restèron  ensèn,  e  soun  d'acord 
dempièi. 

R.  T. 


Duro  mai  l'enclume  que  lou  martèu. 


L'amour  s'envai,  la  misèri  rèsto. 


PAU    ARENO 


Felibre  e  Parisen, 
Pouèto  d'aquéu  grand  vilajre, 
Venès  vuei  saluda  Fau  Areno,  lou  sage, 
E  Jan  di  Figo  lou  sublime  pau-de-sen. 

Aqueste  fm  gavot, 
Garga  coume  uno  abiho, 
Escambarlè  soun  ai  que,  jougnènt  lis  auriho, 
A  Paris  lou  mené,  plan-plan,  au  pichot  trot. 

Lou  sage  embriaga 
Vous  aduguè  de  plens  ensàrri 
De  gau-galin  e  de  pèiro  d'or  de  si  barri, 
E  lou  mounde  artisti  n'en  fugue  'sbarluga. 

Desempièi,  eilamount. 
Si  pouèmo  e  sa  proso  blouso 
Escampon  lou  prefum  di  terro  mountagnouso 
D'aquelo  republico  alin  de  Sisteroun  ; 

Desempièi  dins  Paris 
l'a  de  voun-voun  de  farandoulo, 
E  tout  cap-d'obro  pren  l'oudour  di  ferigoulo 
D'aquéu  trescamp  di  Dieu  qu'a  noum  Canto-Perdris. 


-  46  - 

Dôu  plan,  dôu  Païs  naut, 
Venès  amira  de  tout  caire 
Lou  pouèto  e  l'ami  di  pastre  e  di  lauraire, 
Noste  franc  mountagnard,  la  flour  de  nôstis  Aup  I 

Oh  !  Tartisto  divin  ! 
Em'un  mouine,  un  ase,  uno  lauso, 
Emé  pas  rèn,  em'un  tambour  di   cacalauso. 
Bastissié  de  cap  d'obro.  E  tout  ôro  d'or  fin. 

Galoi  fugue  soun  art 
Dins  U  faibu  de  Pitalugo  ; 
Mai  dôu  peirard  dis  Aup  eu  tiré  la  belugo 
Que  brulè  tant  d'encens  sout  lis  ôulivié  clar. 

Vaqui  sa  Cahro  d'Or, 
Se  dirias  pas  que  la  foulasso 
A  desbrouta  toustèms  li  nerto   dôu  Parnasse, 
Li  vigno  de  Samos,  e  si  prado,  e  sis  ort  ! 

Pagan  fenat,  mai  dous, 
Noun  adourô  que  dieu  fragile  : 
Cigalo  e  parpaioun.  E  coume  antan  Viergile, 
Tiré  de  si  gara  soun  inné  armounious. 

Tambén,  toustèms  veiren 
Lis  escrivan  de  toute  raço 
Prendre  Touro  à  la  mostro  e  béure  dins  la  tasso 
De  Jan  di  Figo,  lou  pacan  sisterounen. 

Car  es  sus  lou  souléu 
Qu'eu  tengué  sa  mostro  reglado. 
Au  souléu  que  prenguè  sa  bello  encigalado 
E  passé  subre  méstre  !  Ah  !  digues  pas  :  beléu  I 

Fau  pas  dire  :  Beléu  ! 
Soun  obro  ajoun,  quand  noun  doumino, 
Desempièi  Jan  di  Figo  enjusqu'à  sa  Domnnino, 
Tout  ço  que  se  faguè  sout  capo  dôu  souléu. 

8  d'avoust,  1897.  fèlis  gras. 


-  47  - 

LOU  VERBAU 

l'a  'no  quingeno  d'an,  moussu  Bernât,  lou  mège,  s'atrouvavo  un 
matin  à  soun  mas  de  la  Moutouso,  dins  lou  terraire  de  Galavoun, 
-quand  ié  prenguè  la  fanlesié  de  cassa  dous  o  très  auceloun  pèr  soun 
pichot  qu'avié  lou  desgoust.  Despenjè  lou  fusiéu  de  Masan,  soun 
rendié,  e  s'en  anè  de-vers  lou  gaudre. 

Venié  tout  just  de  debana  'n  quinsoun,  quouro  vèi  parèisse  dins 
l'andano  dous  capèu  mounta  e  gaiouna  que  viravon  de  soun  caire  e 
que,  à  soun  vejaire,  devien  èstre  plen  de  gendarmo. 

Goume  èro  pas  trop  bèn  en  règlo  emé  la  lèi  sus  la  casso,  se  levé 
vitamen  de  davans  e  anè  s'estrema  dins  la  bastido. 

Li  gripo  lampèron  au  mas  peréu,  mai,  pèr  bèn  que  si  chivau 
courreguèsson,  fuguèron  pas  talamen  prounte,  que  lou  casseirot 
noun  aguèsse  lesi  d'escoundre  lou  fusiéu,  de  s'asseta,  de  desplega 
soun  journau...  emai  de  faire  uno  pichoto  ôuperacioun  que  vous 
dirai  tout-aro. 

Intron,  lou  brigadié  lou  proumié,  que  ié  dis  : 

a  Eh  !  bèn,  moussu  Bernât,  avès  fini  d'ouro  vosto  batudo,  m'es 
avis.  Avias-ti  pou  de  la  plueio,  qu'anavias  tant  vite  emé  voste  fu- 
siéu ?  De  segur,  parai  ?  un  ome  coume  vous  dèu  avé  soun  permés 
de  casso. 

—  Moussu  lou  brigadié,  n'ai  pas  tira  'n  soulet  cop  de  fusiéu  d'a- 
quest  an. 

—  Anen,  anen,  voulès  rire  ?  Vous  aven  pamens  bèn  couneigu  : 
erias  pas  tant  liuen,  quand  aven  vist  la  tubado.  Ounte  es  voste  fusiéu  ? 

—  De-qué  voulès  que  fague  de  fusiéu  ? 

—  L'avès  escoundu  ?  Vai  bèn.  Mai  lou  permés? 

—  N'ai  pas  besoun  de  permés,  déu  moumeu  que  casse  pas. 

—  Ac6  vous  plais  à  dire,  moussu  Bernât;  mai,  vous  aven  trouva *n 
fauto,  e  sian  fourça  de  vous  dreissa  proucès-verbau  ». 

Sus  aquelo  dicho.  Tome  à  la  sardino  blanco  tiro  de  soun  pouchoun 
un  cartabèu,  em'acô,  cra,  cra,  cra. 
«  Vous  dison  : 
c  —  Jan-Batisto  Bernât. 
«  —  Sias  médecin,  quisès? 
«  —  Pèr  vous  servi. 
«  —  Avès  quaranto...? 
«  —  Quaranto -très  an. 


—  48  — 

«  —  Tenen  vuei  lou  sièis  de  setèmbre  :  es  (mandant  lis  iae  sus  la. 
pendulo)  miejour,  (escrivènt)  âVheure  de  midi...  Vaqui.  An,  ades- 
sias,  moussu  Bernât,  e...  à-n-uno  autro  fes. 

<(  —  Au  revèire,  messies  ». 

Sènso  mai  d'alôngui,  li  bràvi  serviteur  de  la  lèi  sorton,  pèr  ana 
sousprene  d'àutri  bracounié,  se  podon. 

Goume  an  vira  lou  pèJ,  moussu  Bernât  pncambo  soun  chivau  ca- 
marguen,  un  famous  troutaire  !  qu'èro  estaca  à  la  grùpi,  e,  ardit, 
Cocot  !  filo  sus  Galavoun  à  brido  abatudo.  Goume  lou  mas  èro  qu'à- 
n-uno  pichoto  lègo  de  la  vilo,  e  que  lou  cavalot  pôussejavo  ferme, 
meteguè,  pèr  se  rendre  à  soun  oustau,  pas  mai  de  douge  o  trege 
minute. 

Entre  davala,  lèisso  Gocot  i  man  de  soun  couchié,  e  vitamen  s'en 
vai  au  café  de  Simonne^,  sus  la  plaço  de  l'Espitau.  Goumando  un 
vèire  de  Malaga,  e  s'assèto  proche  d'uno  taulo  ounte  legissié  la 
Gazeto  moussu  Goulet,  lou  président  dôu  tribunau. 

Moussu  Goulet  èro  un  ome  régla,  tout  ço  que  i'a  de  mai  régla,  que,, 
pèr  rèn  au  mounde,  l'aurias  la  dina  subreouro. 

Mèste  Bernât,  que  lou  couneissié  bèn,  ié  fai  : 

«  Moussu  lou  président  —  escusas,  se  vous  derroumpe  —  voulès 
prene  un  degout  de  Malaga  'mé  iéu  ? 

«  —  Gramàci,  dôutour,  dine  à  miejour,  e  (tirant  sa  mostro)  es 
miejour  manco  cinq  minute  :ac6  me  couparié  l'apetis. 

«r  —  Sarié  bèn  emé  plesi. 

«  —  N'en  doute  pas,  moun  ami,  mai  es  moun  euro,  e  me  fau  en 
ana:  sara  pèr  un  autre  cop.  Merci  ». 

E,  prenènt  sa  cane  e  soun  capèu,  moussu  Goulet  sourtiguè. 

Très  jour  après  ço  que  vous  vène  de  counta,  lou  mège  reçaup  uno 
bihete  pér  parèisse  davans  lou  tribunau  de  Galavoun,  lou  dimar 
venènt,  e  s'entendre  ceundana  —  disié  lou  papié  —  à-n-uno  esmendo 
emai  i  frès,  pèr  avé  —  disié  lou  papié  —  cassa  sènso  permés  dins 
un  endré  qu'ère  pas  embarra. 

Arribè  lou  bèu  jour  de  l'audiènci,  e  moussu  Bernât,  à  Toure  mar- 
cade,  fugué  dins  la  sale.  Lou  grafié  legis  lou  preucès-verbau  de  la 
gendarmarié;  pièi  lou  président  demande  i  deus  gripe,  qu'èren  pré- 
sent segeund  la  lèi,  se  lou  mantènen.  Aquésti  respendon  que  oui» 
Aler,  lou  président  donne  la  paraule  à  l'acusa,  que  s'aubouro  e  dis  : 

«  Es  pèr  erreur,  messies  li  juge,  que  m'es  esta  dreissa  preucès- 
verbau  :  li  gendarme  an  près  quaucun  autre  pèr  iéu,  e  n'aurai  ges 
de  pêne  à  vous  lou  faire  vèire.  Lou  sièis  d'aquest  mes,  à  loure  eunte 


—  49  — 

lou  papié  porto  que  siéu  esta  'ganta  dins  ma  terro  de  la  Moutouso» 
en  flagrant  délit  de  casso,  m'atrouvave  au  café  de  Simounet.  D'acô, 
messies,  noun  vole  d'autro  provo  que  lou  souveni  de  moussu  Goulet, 
qu'es  sus  lou  sèti  de  la  presidènci,  e  que  m'engardara  de  menti  ». 

Moussu  Goulet,  ansin  près  à  partido,  pousquè  pas  mens  faire  que 
de  déclara,  ço  qu'èro  la  verita,  que  lou  dimècre,  sièis  de  setèmbre, 
à  miejour  manco  cinq  minuto,  l'acusa  s'atroubavo  efetivamen  au 
café  de  Simounef,  bén  talamen  que  i'avié  semoundu,  à-n-éu,  Goulet, 
un  pichot  véire  de  Malaga. 

Tourna-mai  questiouna,  li  gendarmo  mantenguéron  soun  dire. 
Pamens,  mau-grat  soun  afirmacioun  e  soun  asseguranço  fugué 
pas  poussible  i  juge,  davans  la  paraulo  de  l'un  d'éli,  de  prou- 
nouncia  'no  coundanacioun  :  lou  verbau  toumbé  dounc  dins    l'aigo, 

Après  l'audiénci,  en  rescountrant  lou  mége  sus  lou  cous,  moussu 
lou  président,  qu'aquel  afaire  ié  tarabustavo  l'esperit,  l'abordo  coume 
eiçô  : 

«  Vejan,  dôutour,  i'a  quicon  aqui  dessouto  de  pas  clar  :  lou 
brigadié  e  l'autre  gendarmo  afourtisson  trop  bén  que  vous  an  près 
à  la  casso  :  podon  pas  s'éstre  troumpa,  que  sias  couneigu  coume  lou 
loup  blanc.  De- qu'es  aquelo  salado  ? 

a  —  Es  pamens  bén  ansin,  moussu  Goulet. 

«  —  Ah  !  ço,  anen,  fau  pas  me  dire  aco  à  iéu.  Es  voste  secret,  vou^ 
lès  pas  me  lou  desvela,  mai,  segur,  i'a  quauco  engano  ». 

Fugué  que  très  mes  après  soun  aquitamen,  passa  lou  relàmbi  de 
la  prescricioun,  que  moussu  Bernât,  un  dimenche,  de  véspre,  arrapè 
souto  lou  bras  moussu  Goulet,  e  ié  fagué  : 

c  An,  vese  qu'avés  proun  manja  de  favo  :  vejeici  lou  fm  mot  .de 
moun  afaire  de  casso. 

€  Quand  aguèredebana  'n  quinsoun,  dous  gendarmo  s'abrivéron  de- 
vers iéu.  a  Siéu  près.  >>  me  sounjère.  Vague  alor  de  courre,  de  gagna 
lou  mas,  pèr  escoundre  lou  fusiéu.  Après,  ma  proumiero  obro  fugué 
de  faire,  d'un  cop  de  pouce,  marcha  sus  vounge  ouro  e  cinquanto- 
cinq  minuto  l'aguïo  de  la  pendulo,  que  marcavo  pancaro  la  miejo. 

ff  Go  qli'esperave  arribè... 

f(  —  0,  o,  vous  coumprene  :  lou  brigadié  se  fisé  à  la  pendulo  pèr 
soun  verbau.  0  capoun  que  sias  !  » 

Goume  Ion  président  avié  trouva  l'istôri  proun  amusanto,  l'espan- 
.1  i.  ■  M^  '  tlavoun  ;  bèn  tant  que  lou  brigadié  fmigué  pèr  Ta- 
1  "  ■-  •  .^ 


—  50- 

Aquest  croampè  'no  mostro,  e,  lou  proumié  cop  que  rescountrè 
iou  mège  trufarèu,  ié  faguè  vèire  la  cebo,  en  ajustant  : 

a  Aro,  li  cassaire  qu'an  ges  de  permés,  podon  se  donna  siuen.' 
—  Eh  !  moun  brave  brigadié,  'mé  soun  sang-flat  ié  respoundeguè 
moussu  Bernât,  vai  pas  bèn  vosto  mostro.  Vous  n'en   faudrié  uno 
que  marquèsse  lis  ouro  dôu  sièis  de  setèmbre...  » 

E.  MARRÈU. 


Bastisse  à  ta  façoun, 
Mai  l'oustaa  a  doues  porto,  noun. 


Gardo-te  d'uno  femo  que  bèu, 
Emai  d'uno  cavalo  sens  bridèu. 


PRIMAVERO 

Èro  en  aquéu  bèu  mes  de  Mai , 
Lis  auceloun  fasien  l'empèri, 
Dintre  lis  aubre,  tourna-mai, 
Gansounejavon  gai  e  lèri. 

Sus  U  blad  verd  li  gau-galin 
Trasien  sa  noto  rouginello, 
E  li  parpaioun  mistoulin 
Acourressien   en  ribambello. 

De  liuen  en  liuen  lis  esparcet 
Espandissien  si  flour  viôuleto, 
Long  di  rountau  lou  verd-bouisset 
Après  l'ivèr  fasié  teleto. 

En  soun  lié  bestort,  sinuous, 
Plan-plan  s'escoulavo  la  Nesco, 
Baguant  lou  miôugranié  saunons 
Emé  soun  aigo  lindo  e  fresco. 


—  51  - 

Tont  èro  riche,  acoulouri, 
En  aquelo  sesoun  nouvelle, 
Dôumaci  quand  lou  soulèu  rit 
Pèr  eu  la  terro  se  fai  bello . 

Caminave  emé  lou  printèms 
Qu'adusié  tant  de  meraviho. 
Car  pèr  bouta  lou  cor  countènt 
l'a  rèn  au  canfc  de  l'auceiiho. 

Quand  tout  bresiho  un  giamaci  : 
L'aubre,  l'aucèu  e  la  floureto, 
Veirés  de  visage  frounci 
Qu'un  blasfème  es  sa  cansouneto. 

Mau-grat  tout  aquéli  présent 
Qu'a  bèl-èime  ansin  Dieu  nous  mando, 
Entendes  dire  i  mescresènt  : 
—  Aquest  an  Dieu  fai  contro-bando  !  — 
Perno  de  la  Nesco,  lou  7  de  mai  1897.  enri  bouvet. 


LOU    REMEOI 


Lou  doutour  Prouspèr  Yvaren  d'Avignoun,  un  letru  que  voulountié 
parlavo  latin,  qu'èro  familié  emé  touti  e  amavo  de  cop  que  i'a  de 
galeja  un  pau,  en  fasènt  si  vesito  dôu  matin,  rescountrè  dins  lou 
Limas  la  Zetto,  uno  galanto  chato  maridado  de  Tan  passa  emé  Janet 
dôu  Linot. 

—  H5u,  Zetto,  ié  fai  ansin,  e  que  fai  toun  Linot? 

—  Vè,  moussu  lou  mèje,  amo  toujour  li  bon  moussèu  e  lou  bon 
béure,  e,  à  vous  lou  dire,  de  tèms  en  tèms  aganto  sa  cigalo.  Dise  pas 
que  noun  ague  lou  vin  amistous  e  coutigau,  mai  es  pièi  un  pau 
trop...  Se  sabias  un  remèdi  7 

—Anen,  fag uè  lou  doutour,  vese  ço  qu'es;  te  plagnes  de  dru- 
diero,  rappello  te,  niaiso,  que  sine  cerere  el  Baccho  friget   Venus, 

—  Mai  que  diàussi  v6u  dire  acô,  Moussu? 


-  52  - 

—  Ac5  vou  dire,  ma  chato,  que  s'aviés  lou  malur  que  toun  ome 
amèsse  plus  li  bon  moussèuebeguèsse  plus  que  d'aigo...  adieu  lou  rire 
e  li  coutigo:  Friget  Venus,  e  passé  soun  camin  en  risènt  de  bon  cor. 

A  la  vesprado,  s'atrouvè  que  Linot  qu'avié  dina  en  coumpagno^ 
just  aguè  mai  carga  sa  pichoto  guèto  fouligaudo.  E,  coume  Zetto 
n*i'en  fasié  lou  reproche,  la  prenguè  à  la  brasseto,  Tassetè  sus  si  gei- 
noun  e  ié  faguè  quàuqui  poutoun  sus  lou  coutet,  dintre  li  pichot 
peu  foulatin  que  se  i'atrouvavon. 

—  0,  digue  Zetto,  en  fasènt  la  fougno,  mai  sènso  trop  s'apara  di 
poutoun,  as  pascrento  ?  Vai,  fai  lou  galant,  aro  !  Te  n'en  gariras  pas 
d'aquelo  abitudo  de  béure.  N'ai  parla  adès  a  moussu  Yvaren  e  m'a 
dit  :  Frisez  Venus.  Que  diàussi  ac6  vôu  dire  Frisez  Venus  ?  Segur 
quaucarèn  de  marrit. 

—  Frisez  Venus  ?  rehequè  Linoi  en  la  poutounejant  que  mai,  ço- 
que  vou  dire?  N'en  sabe  foutre  rèn;  mai  qu'aco  te  chagrine  pas^ 
vène  lèu  te  jaire,  deman  lou  demandarai  au  perruquié. 

JAN    DIS  ENCART  AMEN. 


MA  BÔRI 


Figuras-voas  qu'es  assetado 
Bèri  à  la  cimo  d'un  mamèu 
Ounte  dardaio  lou  soulèu, 
E  que  doumino  l'encountrado. 

Après  agué  coumpli  journado, 
Gadun  de  la  famiho,  lèu, 
S'acampo,  e,  souto    soun   mantèu, 
Sian  recata  pèr  la  nieuchado. 

En  la  vesènt,  sus  lou  levant  : 
«  Queto  pauro  barraco  !  »  fan 
Li  gènt  que  passon  à  la  routo. 

De  moun  paurige  sens  regret, 
léu  pense  au   filousofe  srè 
Que  loujavo  dins  uno  bouto. 
Vaqueiras,  21  d'avoust  1897.  J.  rkvxaud. 


—  53  — 

LOU  TOUNDÈIRE 

Dilun  passa  à  Gavaioun,  Tito  lou  ciro-boto,  toundèire,  coumes- 
siounàri  e  tout  ço  que  voudrés,  vanegavo  sus  lou  cous  pèr  gagna 
la  peceto  sènso  su  sa. 

Tout  à-n-un  cop  vai  avisa,  sus  un  banc,  Moussu  Veran  que  pene- 
cavo,  ajouca,  lou  mentoun  sus  soun  bastoun,  em'un  chin  barbocho, 
nègre,  pelous,  alounga  toucant  eu. 

E  noste  toundèire  de  faire  à  Moussu  Veran  : 

—  Lou  toundèn  lou  chin? 

—  Tounden-lou,  vèn  Moussu  Veran,  sènso  gara  soun  mentoun 
de  dessus  soun  bastoun.  E  zôu  !  Tito  pauso  sa  queisseto,  tiro  li  cisèu, 
aganto  iou  chin  e  chi-cha,  vague  de  i'adouba  lou  peu. 

—  Aura  pas  tant  caud  ansin,  parai  moussu  ?  n'èro  pas  de  lùssi 
boutas  1 

—  Bèn  segur  ! 

—  lé  fasèn  la  couat  ? 

—  Fasen  ié  la  couat  ! 

—  Ié  fasèn  li  moustacho  ? 

—  Fasen- ié  li  moustacho  ! 

—  Ié  fasèn  li  patto  ? 

—  Fasen- ié  li  patto  ! 

L'obro  acabado,  Tito  lacho  lou  cadèu  que  lando  en  s'espaussant  li 
niero. 

—  Es  trento  sou  emé  la  couat  e  li  moustacho  moussu  I 

—  Sias  un  bon  orne  !  vous  garas  pas  de  la  resoun  ;  diàussi  !  vau 
bèn  ac5. 

—  Me  fai  plesi  que  siguès  countènt,  moussu  !  ETito  aparo  la  man, 

—  Countènt  ?  iéu  ?   Que  m'enchau  ?  Es  pas  miéus  aquéu  chin  I 

—  Goume  ?  Es  pas  vostre  ?  E  de  quau  es  donne  ? 

—  Lou  crese  de  Moussu  lou  Juge  de  Pas  que  l'autre  jour  me  disié 
en  parlant  de  soun  chin  :  lou  fariéu  pas  toundre  quand  me  baiarien 
un  escut,  autant  l'atrove  poulit  emé  soun  long  peu  frisa  autant  me 
maucourarié  de  lou  vèire  rascla  coume  fai  en  tant  de  chin  aquéu 
feniant,  aquéu  gasto-mestié  de  Tito  ? 

Noste  toundèire  en  ai''^'"^'  '^^•■>  «empachusclè  sènso  demanda  soun 
reste. 

LOU  CASCARELET. 


—  54  — 

SOUTO  LA  TOUNO 

COP    DE    CREIOUN 

Sian  à  l'Autouno  ; 

Souto  la  touno, 
Dins  sa  bressolo  un  enfant  dort, 
E  lou  soulèu,  de  si  rai  d'or, 
De  si  rai  d'or,  soûl,   lou  poutouno... 

Sian  à  l'autouno  ; 

Souto  la  touno, 
Dins  sa  bressolo  un  enfant  dort. 

La  jouino  maire, 

Au  cor  amaire, 
Dôu  regard  baiso  lou  nistoun, 
E  n'auso  plus  faire  un  poutoun, 
Un  soûl  poutoun  au  bèu  dourmaire. 

La  jouino  maire 

Au  cor  amaire 
Dôu  regard  baiso  lou  nistoun. 

Enfestoulido, 

La  maire  oubli  do 
Que  soun  jougne  es  descourdela, 
E  que  soun  sen,  ouire  moula, 
N'en  sort  encaro...  qu'es  poulido  ! 

Enfestoulido, 

La  maire  oublido 
Que  soun  jougne  es  descourdela. 

Dins  sa  seneco, 

Lou  fru  sens  déco 
S'arredounis,   blanc,  trelusènt, 
Quand  vers  l'enfant,  l'iue  sourrisènt, 
Se  viro  e  dis  :  «  Coume  peneco  !  » 

Dins  sa  seneco, 

Lou  fru  sens  déco 
S'arredounis,  blanc,  trelusènt. 


—  55  — 

Pièi,  urouseto, 

Mai  crentouseto, 
Sus  soun  frout  pauso  un  poutounet. 
L'enfantoun  se  reviho  net, 
Ausso  la  tèsto  e  fai  riseto 

A  l'urouseto 

Que,  crentouseto. 
Sus  soun  front  pauso  un   poutounet. 

De  la  famiho, 

0  mereviho  ! 
Que  galantoun  es  lou  tablèu  ! 
Quand,  souleto  emé  lou  soulèu, 
Sus  soun  enfant  la  maire  viho. 

De  la  famiho, 

0  mereviho  ! 
Aco  's  lou  plus  galant  tablèu  ! 

E.    JOUVEAU. 


LOU  MESTIE  DE  CHIN 

Manjo-cat  de  Perno  avié  'n  droulas  d'uno  quingeno  d'an  qu'aviô 
tengu  à  Santo-Gardo  pèr  ié  faire  feni  si  classo  de  latin,  cresènt  que 
sourtirié  d'aqui  quaucarèn  coume  apouticàri  o,  pèr  lou  mens,  mèstre 
d'escolo.  Ern'acô  se  capité  que  lou  pichot,  un  pau  qu'avié  marrido 
tèsto,  un  pau  qu'èro  feniant  coume  uno  rassado,  n'en  sache  gaire 
mai  quand  sourtiguè  dou  semenàri  que  quand  i'èro  intra. 

ijue  faire?..  Manjo-cat,  que  pièi  jitavo  pas  lou  lard  i  chin,  n'avié 
proun  de  lou^a  de  journadié  pèr  travaia  si  tros  deterro;  un  bèu 
matin  digue  à  soun  escoulan  :  Mignot,  se  n'en  sabes  pas  proun  pèr 
n  aprendre  is  autre  faras  coume  iéu  :  Ve,  aganto  l'estèvo  d'aquel 
araire  e  labouro  aquéu  cantoun  de  garrigo. 

Lou  drôle  oubeiguè,  prenguè  l'estèvo  d'uno  man  e  lou  courdèu 
de  l'autro,  e  :  Ja!  hil 

Mai  atrouvè  lèu  que  la  terro  èro  basso,  e  s'avise  'ncaro  plus  lèu 


—  56  — 

que  si  costo  avien  creissigu  en  long.  E  avant  la  fin  de  la  batudo  cou- 
mençavo  déjà  d'eisseja,  musavo  i  gànci,  s'aplantavo  sout  lis  aubre, 
sènso  coumta  que  fasié  de  gamato  e  tiravo  de  rego  drecho  coume  la 
routo  de  Saut. 

Quand  Manjocat  venguè  vèire  soun  bèu  travai,  lou  droulas  ié 
fagué  : 

—  Paire,  de  quant  li  bèsti  soun  mai  urouso  que  nàutri  !  fan  rèn, 
dormon  quand  an  som,  manjon  quand  an  fam,  l'ivèr  quand  lou  mis- 
trau  frejas  vous  rasso  lisauriho,  éli  se  bouton  à  la  calo,  l'estiéu,  quand 
lou  souleias  vous  ensuco,  se  bouton  à  l'oumbro  de  la  figuiero.  Es 
pièi  li  bèsti  que  soun  savènto  e  es  nàutri  que  sian  li  bèsti,  tenès  ! 

—  Parlo  pèr  tu,  se  vos,  nigadouio...  Esaquéli  falibourdo  que  t'an 
ensigna  à  Tescolo?...  Saches,  moun  paure  drôle,  que  l'orne  dèu  gagna 
soun  pan  à  la  susour  de  soun  front... 

—  Pamens,  ripoustè  lou  drôle,  arregardas  lou  chin  qu'es  eila  cou- 
cha à  l'oumbro  de  la  figuiero  bèn  à  la  frescour  dou  pous,  dires  pas 
que  noun  fugue  plus  urous  que  nàutri,  foutralas,  que  bousihan  la 
terro  pèr  tôuti  li  tèms...  Ah!  poudiéu  bèn  naisse  chin!.. 

—  D'aquéu  coudossi  !  digue  lou  paire,  s'atroves  que  h  chin  soun 
tant  urous  fai  te  chin,  viedase  !  Lou  mestié,  vai,  es  lèu  après. 

—  Basto,  lou  diguessias  pas  pèr  rire... 

—  Zôu  !  se  te  plais,  vai  t'estendouira  eila  emé  Labri,  faras  que  ço 
fara,  dous  chin  saran  pas  de  trop  dins  l'oustau  I 

—  Lou  dises  de  bon  ? 

—  Vos  pamens  pas  que  te  lou  digue  en  franchiman  ?... 

Lou  droulas  anè  s'alounga  contro  Labri  à  l'oumbro  de  la  figuiero 
à  la  bono  frescour  dou  pous...  Quand  venguè  l'ouro  de  dina,  Manjo- 
cat intrè  à  l'oustau,  soun  drôle  emé  Labri  intrèron  après  eu  : 

—  Eh  bèn,  paire,  ié  fai  lou  drôle  un  pau  mouquet,  avès  acampa 
fam? 

—  Taiso-te,  que  li  chin  parlon  pas  !  ié  fai  lou  paire. 

Lou  droulas  se  mourdeguè  li  brego.  Pamens,  sènso  mai  muta,  s'a- 
prounchavo  de  la  taulo  pèr  se  i'asseta. 

—  Passo-me  !  ite  !  defore  !  crido  Manjo-cat,  despièi  quouro  li  chin 
s'assèton  à  taulo?  Espèro  un  pau  qu'agante  Tescoubo  ! 

Lou  paure  droulas  sourtiguè  en  fasènt  la  bèbo,  mai  noun  ausè  se 
plagne.  Se  garé  la  grosso  fam  em'un  rousigoun  de  pan  mousi,  que 
se  partejèron  emé  Labri.  Pièi  tournamai  s'anèron  coucha  tôuti  dous 
«i  l'oumbro  de  la  figuiero. 


—  57  — 

Quand  vengué  Touro  dôu  soupa,  lou  viedase  n'avié  proun  d'aqué« 
inestiéde  chin,  serendeguè: 

—  Paire,  vole  mai  redeveni  ome  ! 
Manjo-cat  vouguè  pas  l'escouta  : 

—  Parlaras  deman,  se  vos,  vuei  as  fa  obro  de  chin,  te  sara  paga 
journado  de  chin  :  Yaqui  toun  tros  de  pan  dur  e  lèu  lèu  à  l'estable  ! 

Lou  lendeman,  avans  jour,  lou  droulas  avié  mai  aganta  l'estèvo 
de  l'araire,  e  vous  assegure  que  li  lire  drecho  li  rego...La  liçoun  i'èro 
estado  bono,  bèn  meiouro  qu'aquéli  de  l'escolo!.. 

LOU  CASGARELET. 


Emé   de   gramaci   noun  se  manjo. 


SOUNET 


I 

TRISTBSSO 

Plourave,  e  tout  ço  qu'a  fa  Dieu 
De  ma  tristesse  sens  égale 
Risié,  leissant  lou  sert  catiéu 
S'ape.senti  sus  mis  espalo, 

Plourave,  e  tout  risié  de  iéu. 
L'aucèu  me  frustavo  de  l'aie 
E  me  cridavo  piéu-piéu-piéu  !  » 
a  Gha-cha-clia  !  »  fasien  li  cigale. 

Coume  pèr  me  faire  un  afront, 
Risié  tambèn  la  traite  font 
Ounte  veniéu  bagna  ma  care. 

Tout  ac6  me  tranquô  lou  (?ei'  ! 
E  tant  m'a  tengu  lou  maucor, 
Que  quand  tout  ris...  iéu  pleure  encare. 


-  58  - 

II 

RESIGNACIOUN 

Ai  proun  soufert,  ai  proun  gémi  ; 
Soun  agoutado  mi  lagremo  ! 
Moun  paure  cor  s'es  endourmi, 
E  tournamai  ma  vido  es  semo. 

Yole  au-jour-d'uei  pausa  mi  remo, 
Perqué  toujour  se  counsumi  ! 
Leissant  ma  barco  à-n-elo  mémo, 
Esperarai  un  vent  ami  ; 

Vole  plus  rèn  vèire  ni  saupre, 
Moun  cor,  ai-las  !  pou  plusfrèn  saupre, 
Barra  coume  es,  e  maucoura. 

Vole  rèn  ausi  ni  rèn  dire, 

Mai  quand  tout  ris,  iéu  vole  rire  : 

l'a  toujour  proun  tèms  pèr  ploura  ! 

MARIUS    JOUVEAU. 


Li  boni   paraulo  adoubon  li  maufa. 


Tout  bos  a  soun  argno. 


LOU    REVIHO-MATIN 

Quau  a  pas  couneigu  Moussu  Faiou,  lou  jusiou  de  dessouto  lis  arc 
de  Garpentras,  que  de  longo  èro  pèr  orto  dins  li  vilage  e  li  viloto  de 
l'enviroun  pèr  vendre  sa  telo  blesido,  sa  telo  rousseto  e  si  percalo  ? 
Aquéu  plagnessié  ni  si  cambo,  ni  sa  lengo,  tambèn  n'en  fasié  de 
vènto  ! 


—  59  — 

Un  jour  qu'avié  batu  tôuti  li  Vignèro  e  li  quartié  de  Velorgue  e  de 
Caumount,  intrè  à  L'Islo  just  pèr  la  soupado,  à  la  negro  niue,  las 
qu'es  pas  de  dire.  Avié  pas  avala  lou  darnié  moussèu  que  se  fasié 
atuba  la  candèlo  e  anavo  se  jaire  ;  mai  avans  de  mounta  sounè 
l'oste  e  ié  faguè  : 

—  Siéu  forço  dourmihous,  me  counèisse,  siéu  pièi  proun  las,  da- 
man poudrié  se  faire  que  m'ôublidèsse,  e,  coume  es  divèndre,  yole 
pas  manca  d'èstre  à  Garpentras  de  bono  ouro,  me  reviharés,  parai,  à 
quatre  ouro  de  matin. 

—  Poudès  dourmi  tranquile,  respond  l'oste,  vau  tout  d'un  tèms 
lou  dire  au  garçoun  qu'es  eu  noste  reviho  matin. 

—  Fasès-melou  veni  que  ié  parle,  se  venias  à  Tôublida,  digue 
Moussu  Faiou  que  tenié  à  parti  d'ouro. 

L'oste  fai  veni  lou  garçoun. 

—  Coume  aco,  es  tu,  ié  fai  Moussu  Faiou,  que  siés  lou  reviho- 
matin  ? 

—  Pèr  vous  faire  plesi.  Moussu. 

—  Alors  veguen  un  pau,  te  sentes  de  me  reviha  deman  à  quatre 
ouro  de  matin  ? 

—  Boustre  !  se  me  sente,  rebèco  lou  garçoun,  voulès  galeja 
moussu  !  Poudès  dourmi  sus  vosti  dos  auriho  emai  faire  peta  la 
narro  ;  quatre  ouro  de  matin  !  de  qu'es  acô  quatre  ouro  !  Se  voulès 
vous  leva  plus  lèu,  vous  geinas  pas,  tant  vous  revihariéu  quento 
ouro  que  fuguèsse,  aurias  que  de  me  lou  dire,  à  l'ouro  picado  :  toc! 
toc  !  toc  !  siéu  aqui  à  vosto  porto  !  Mai  anen  voulès  boufouna  quand 
me  demandas  se  me  sente  de  vous  reviha  à  quatre  ouro  !  Es  que 
siéu  couneigu  eicito  !  Saches  qu'autant  vous  revihariéu  à  très  ouro 
coume  à  quatre,  à  dos  ouro  !  à  miejoniue  !  à  vounge  ouro  î  Vous 
revihariéu  aro  !  tenès  !.. 

Ouh  !  ôuh  !  anen  pas  tant  liuen  !  s'escridè  Moussu  Faiôu  en  esca- 
lant  à  cha  quatre  lis  escalié... 

LOU    CASCARELET, 


—  Paire,  disié  lou-gnoun-lou-gna,  toujour  me  dises   que  lou  fumié  es 
d'argent, 

—  0,  moun  enfant,  lou  fumié  es  d'argent. 

—  Eh,  bèn  !  alor,  paire,  perqué  peréu   toujour  me  dises  que  l'argent 
n'agesd'ôudour? 


-  60  - 
A  M.  M. 

En  countemplatît  lei  meraviho 
Qu'empiisson  la  terro  e  lei  cèu, 
Ai  trouva  que  la  jouino  fiho 
Es  pièi  ço  que  li  a  de  pu  bèu. 

E  sènso  espèr,  flnqu'au  vièiuge, 
Ai  proun  chatouno  lausenja, 
Pèr  m'espassa  dôu  mal  enuge. 
E  —  ielibre  —  felibreja. 

Ause  adounc,  chato  crentouseto, 
La  gaio  pichoto  cansouu, 
Radié  ressouen  de  ma  museto, 
Que  te  counsacre  sens  façoun. 

0,  mens  que  tu  lisco  es  la  pruno, 
Mens  gènto  la  roso  de  Mai, 
Mens  poulido  la  blanco  luno, 
Que  teis  uei  an  de  pu  dous  rai  .. 

Faute  la  paraulo  pèr  dire 
Lei  charme  de  toun  cors  rousen, 
Dins  toun  regard,  dins  toun  sourdre 
Go  que  li  a  de  paradisen, 

E  toun  èr  manse,  ta  simplesso, 
La  simplesso  d'un  agneloun, 
Qu'unido  à  perfôto  belesso. 
Te  la  sorre  deis  angeloun. 

Ounourant  loun  paira  e  ta  maire, 
Oubeïssènto  bravo  enfant, 
Manques  jamai.  pèr  li  coumplaire, 
De  bono  voie  e  d'enavans. 


-  Gl  — 

Gardes  paciènto.  afeciounado 
Toun  pichot  frai  proun  vivournet, 
Se  foulejo  à  la  permenado, 
0  tranquile  au  brès  fa  nené. 

Indiferènto  ei  jeu  issu  ro, 
Touto  eis  obro  de  toun  oustau, 
Que  t'enchau  dei  pimparraduro  ? 
Es  lou  devé  ta  soulo  gau. 

Es  ansin  que  sajo,  pau  visto, 
Sens  li  pensa  te  fas  un  sort, 
Ansin  do  que  saras  requisto 
Pèr  ta  vertu  riche  trésor. 

Car  pièi  tout  chanjo,  m'amigueto, 
Ço  que  vùu  Dieu  vèn  de-segur; 
Après  lou  boutoun  la  floureto, 
Après  la  flous  lou  fru  madur. 

Se  fau  pièi  que,  sensible  e  tondre, 

Se  duerbo  toun  couer  à  l'amour, 

—  Bord  qu  à  l'amour  tout  dèu  se  rendre  — 

Agues,  meireto,  de  bèu  jour  !.. 

20  de  juliet  1S97.  a.-h.  grousIllat. 


TRES  nONi-VOIO 


An  bèn  resoun  de  d  re  fjue  Icu  tjon   Dieu  a  pas  fa  tôuti  11  gus  !   Se- 
en  falié  'no  provo,  l'atrouvarian  dins  Tistôri  de  très  bèni-voio  qu'ai 
uneigu,  e  que  vole,  vuei,   vous  n'en  dire  quàuqui  mot. 
Lou  T6chi,  Papaio  e  lou  I*oupu,  ires  galo-bontèms  en  quau  si  gènt 
len  leissalou  plus  poulit  bèn  dou  mounde,  —  d'oustau,  de  granjo, 
'  vigno,  de  jardin  —  liogo  de  faire  counie  si  rèire,  vaiènt-à-dire  da 


travaia  si  terro,  d'espargna,  d'enanti  sis  enfant  à  l'ounour  dou 
mounde,  s'adounèron  au  gourrinige  e  à  la  jouguino,  e  feniguèron 
pèr  manja  lou  siéu  emai  aquéu  dis  autre. 

Aquéli  très  pau  vau  venien,  au  mens  uno  fes  pèr  semano,  en 
Avignoun,  e  ié  passavon  la  niue  à  jouga,  à  béure  e  à  faire  si  panto. 
Goume  la  jouguino  e  lou  rèsto  n'an  jamai  res  enrichi,  li  très  nèrvi 
aguèron  lèu  aplana. 

E  sarrié  esta  'ncaro  que  mié  mau  se,  tout  en  degaiant  soun  bèn, 
n'avien  pas  fa  soufri  aquéli  qu'èron  à  soun  entour  ;  se  quand  tour- 
navon  à  sis  oustau,  après  agué  passa  la  niue  blanco  e  perdu  si  sôu, 
n'avien  pas  cerca  garrouio  à  si  femo  e  tabasa  sis  enfant  ;  se,  après 
s'èstre  pausa  uno  journado,  s'èron  remés  au  travai,  liogo  de  fenian- 
teja  de-longo  coume  fasien.  Mai,  basto  ! 

Un  dissate,  li  très  gourrin  partiguèron  de  sis  oustau  à  sèt  euro  de 
matin  pèr  veni  en  Avignoun,  coume  èro  soun  abitudo.  Quand  fuguè- 
ron  à  la  guingueto  de  Reiau-paniè  :  «  Se  n'en  secavian  uno  eici  ? 
faguè  lou  Tochi  à  si  coulègo  :  aquelo  garço  de  femo  m'a  fa  manja 
de  tartifle  fricassa,  sala  coume  de  mouiro,  que  m'an  bouta  Ion  fiô 
dins  lou  pitre  !»  —  E  n'en  sequèron  uno. 

Quaud  arribèron  à  Sant  Veran  :  «  Se  metian  encaro  un  cop  sus  la 
bugado  enco  de  Bourdiho,  digue  Papaio  ;  eu  n'a  de  bono  !»  —  «  Zôu 
encaro  un  cop  sus  la  bugado,  respoundeguè  lou  Tôchi  ;  aquelo  garço 
de  femo  emé  si  tartifle  fricassa  I...  »  E  n'en  beguèron  uno  autro. 

Quand  fuguèron  à  cinquanto  pas  dou  pour  tau  Sant-Lazàri  :  «  Mis 
ami,  venguè  lou  Poupu,  me  languissiéu  d'èstre  eici  pèr  me  leva 
lou  goust  d'aquelo  bevèndo  de  Bourdiho  ;  sabe  pas  ço  que  nous  a 
douna,  mai  n'èro  pas  famous  ;  anen  n'amata  encaro  uno  encô  de 
Taiolo.  »  —  E  n'amatèron  encaro  uno. 

N'avien  pas  fa  dès  pas  foro  de  l'oustau  que  lou  Tôchi  faguè,  en  es- 
cupissènt  :  «  Mis  ami,  crese  que  sian  toumba  de  la  fèbre  au  mau 
caud  :  à  Sant-Veran  nous  an  fa  béure  de  poutringo,  eici  nous  an  em- 
pouisouna.  Urousamen  qu'anèn  passa  davans  Salanon,  e  qu'aqui 
poudren  enfin  n'en  lipa  'no  bono  !  » 

Quand  fuguèron  davans  Salanon  que  demouravo  sus  lou  mitan  de 
la  Garretarié,  li  très  coumpaire  enreguèron  la  porto,  e  :  «  Dison  que 
quau  v6u  de  bono  aigo  fau  qu'âne  à  la  bono  font,  faguè  lou  Poupu, 
en  intrant;  vujas  nous  n'en  uno  bono,  qu'enjusqu'aro  nous  an  douna 
que  de  pourcarié.  »  —  «  Vujas-me-la  dins  un  grand  vèire,  faguè  lou 
Tôchi,  que  ié  boutarai  d'aigo  ;  aquelo  garço  de  femo  m'a  fa  manja  de 


-  63  - 

tartifîe  fricassa,   sala  coume  de  mouiro,  que  m'an  bouta  lou  fiô  dins 
lou  pitre  !  »  E  n'en  beguèron  mai  uno  bono. 

Pèr  agué  de  bono  aigo,  èron  vengu  à  la  bono  font. 

Arc,  creirés  belèu  qu'aco  fugue  la  darniero  ?  Eh  !  bèn,  noun.  En 
arribant  à  la  plaço  Pio  :  «  Anen,  digue  lou  Poupu,  fau  ana  dire  bon- 
jour à  Madamo  Tarascoun.... 

Ço  que  faguèron  aquéu  jour,  lou  fasien  à  pau  près  tôuti  li  dis- 
sate.  Quand  èro  pas  lou  T5chi  qu'avié  manja  de  tartifîe  fricassa,  èro 
Papaio  qu'avié  manja  de  merlusso  o  bèn  lou  Poupu  qu'avié  manja 
d'anchoio  emé  de  cebo.  Di  très,  n'i'avié  toujour  un  qu'avié  se,  e 
quand  l'un  avié  se,  lis  autre  voulien  béure.  D'afaire,  res  n'avié  ges, 
mai  en  sourtènt  de  vers  Tarascoun,  qu'èro  la  darniero  etapo,  tiravon 
chascun  de  soun  cousta  pèr  se  retrouva,  à  miejour,  coume  èro  coun- 
vengu,  dins  un  cafetoun  de  la  Plaço,  ounte  lis  esperavo  un  couratié 
d*argènt  que,  pèr  cinq  cent  franc  que  ié  prestavo,  ié  fasié  signa  un 
papié  de  milo.  Quand  avien  li  sou  anavon  dina  ;  après  dina  èron 
mai  au  café,  e  lou  vèspre,  quand  avien  proun  manja  e  begu,  ana- 
von jouga...  e  perdre  l'argent  qu'avien  emprunta  dins  lou  jour.  Ac5 
duré  tant  que  pousquè.  Quand  n'i'aguè  proun,  lou  prestaire  d'ar- 
gent s'arrestè,  e,  coume  poudien  ni  rendre  lou  founs,  ni  paga  lis 
interès,  ié  faguèron  vendre  sis  oustau,  si  granjo  emai  si  terro,  e  ié 
resté  plus  rèn  de  rèn  ! 

Quauque  tèms  après,  lou  Tôchi  se  brulè  la  cervello.  Papaio  es 
mort  coume  un  chin  sus  quatre  paio  pourrido.  Lou  Poupu,  que  viéu 
encaro,  es  malurous  coume  li  pèiro,  e  moudra  coume  lis  autre,  en 
laissant  à  sis  enfant  que  lis  iue  pèr  ploura  e  l'eisèmple  d'uno  vidasso 
de  boumbanço,  de  gourrinige  e  de  jouguino. 

Ah  !  mi  bèus  ami,  coume  vous  disiéu  en  acoumençant  :  An  hèn. 
resoun  de  dire  que  lou  bon  Dieu  fai  pas  tôuti  li  gus  ! 

Avignoun,  1895.  e.  jouveau. 


Aquéu  que  fai  fourtuno  en  un  [an, 
Fau  lou  pendre  douge  mes  avans. 


—  64  - 

FARFANTELLO 

Vese  dins  mi  pantai 
U)io  amigo  idealo 
Que  me  pivello  mai, 
Que  tôuti  li  tnourtalo. 

Me  sèmblo,  s'aviéu  d"alo, 
Qu'un  jour  poudriéu,  bessai, 
Penja  sus  soun  espalo, 
lé  dire  :  Aquest  cop  t'ai  ! 

Car  talamen  m'agrado 

Aquelo  bello  fado, 

Que  n'en  siéu  amourous. 

Acô  sarié  trop   brave 
E  sariéu  trop  urous 
S'un  jour  la  rescountrave  ! 
Vaqueiras,  22  d'avoust  1897.  J    reynAud, 


TÈ,  LEITOUR,  LEGISSE  ACO 

Li  roumansié  à  la  modo,  que  se  moucarien  dôu  bon  Dieu,  quand 
volon  engaugna  quaucun  de  la  Prouvènço,  creson  d'avé  trouva 
Rouland,  en  ié  mêlent  en  bouco  quàuqui  mot  coume  tè,  coume  ve  o 
coume  pecaire. 

Un  brave  saberu,  M.  Louis  Podorski,  de  l'Acadèmi  d'Oungrîo, 
escrivié  è  Mistral  au  sujet  de  tè  :  «  Ai  atrouva  voste  mot  tè  dins  lou 
cant  quatourzen  de  VIliado  d'Oumèro,  vers  219  : 

Tfj  v'jv  toOtov  l'fJiavTa  eyy,xxOeo  xoÀTfo. 
Tè,  acato  dins  toun  sen  aquesto  poulido  taiolo. 

Li  Franchimand  an  bèu  se  trufa  nessiamen  d'aquéu  tè  prouven- 
çau  :  date  de  3,000  an,  e  a  garda  touto  la  voio  de  sa  prouvenènça 

grèco.  » 

(l'aiôli.) 


—  65  — 

A  MA  GARO  NEBOUDO  NOURINO  RASQUIN 

SOUVÈT   NOUVIAU 

Èr:  de  Magali. 

Se  ma  preguiero  es  acuïdo 
Pèr  lou  grand  Mèstre  d'amoundaut, 
Noun  vous  veiran  courre  bourrido 
Mai  faire  flôri  en  vouesle  oustau. 

REFRIN  : 

Benastruguen  vuei  emé  voio 

Lei  nôvi  en  joio, 
Urous  de  s'èstre  marida, 

De  s'agrada. 

En  vous  jamai  la  malancogno 
Fague  espeli  lou  mendre  niéu, 
E  dins  lou  couer  ges  de  rampogno 
Àbron  lou  fue  dôu  sacrebiéu. 

Es  pas  tout  roso  en  maridàgi  ; 
Uiausso  e  trono  proun  souvent  ; 
Vous  souvèti  dounc  de  couràgi 
Pèr  endura  lou  marrit  tèms. 

De  Tamour  dins  lou   matrimôni 
Longo-mai  vous  chalés  dôu  mèu, 
E,  dins  vouesto  amo,  lou  demôni 
Noun  espousque  l'amar  dôu  fèu. 

Amas-vous  coumo  doues    tourdouro 
Que  sèmpre  se   fan  lou  bèu-bèu  ; 
E  se  dei  dous  pur  fes  un  plouro, 
L'autre  lou  counsouele  l(!'u-lèu. 


-  66  — 

Lou  bouen  Dieu  vous  mande  uno  fiho 
0  bèn  quauque  poulit  nistoun, 
Bèu  tresouroun  de  la  famiho 
E  fni  de  voueste  amour  bessoun. 

Touei  tant  que  sian  à  la  taulado, 
Souvetan  que  sèmpre  d'acord, 
0  nôvi,  dins  cinquante  annado 
Festejés  vouéstei  noueço  d'or. 
Ais,  lou  3  de  jun  1897.  Canounge  Bourges. 


CHAPITRE  XXIV  DE  LA  GENESI 

1.  Mai  Abraham  èro  vièi  tant-que,  e  l'avié  benesi  lou  Segnouren 
touto  cause. 

2.  E  djguè  au  plus  vièi  serviteur  de  soun  oustau,  qu'èro  lou  balle 
Ûe  soun  bèn  :  «  Pauso  ta  man  souto  ma  cueisso. 

I  3.  E  juro  me  pèr  lou  Segnour,  Dieu  dôu  cèu  e  de  la  terro,  que  tu 
noun  reçaupras  pèr  mouié  de  moun  fiéu  ges  de  fiho  d'aquéli  Gananen 
ounte  abite  ; 

4.  Mai  que  tu  partiras  pèr  lou  pais  de  mi  parent  e  que  ié  cercaras 
Uno  mouié  pèr  Isa  moun  drôle.  » 

1?^  5.  Respoundeguè  lou  servitour  :  «  E  se  i'a  ges  de  femo  qu'en 
aquest  terradou  vogue  veni  emé  iéu,  dève-ti  entourna  voste  fiéu  au 
païs  de  mounte  sias  sourti  ?  » 

>  6.  E  Abraham  digue:  «  Engardo  te  jamai  d'entourna  moun  fiéu 
aqui. 

7.  Lou  Segne  Dieu  dôu  cèu,  que  m'a  tira  de  l'oustau  de  moun  paire, 
de  la  terro  ounte  siéu  nascu,  que  ma  parla  e  m'a  jura  eiç6  :  léu  darai 
à  ta  raço  aquesto  terro,  —  eu  même  mandara  soun  ange  davans  tu, 
e  reçaupras  aqui  uno  femo  pèr  moun  fiéu. 

8.  Pamens  se  ges  de  femo  noun  voulié  te  segui,  siés  deliéura  dôu 
sarramen  :  tant  soulamen  moun  fiéu,  jamai  l'en  tournes  aqui.  3> 

9.  Adounc  pause  la  man,  lou  varlet,  souto  la  cueisso  de  soun  mès- 
tre  Abraham  e  ié  juré  subre  aquéu  dire. 

10.  E  prenguè  dès  camèu  de  la  manado  de  soun  mèstre,  e  s'enanè 
pourtant  de  bèn  em'éu  de  touto  meno,  e'm'acô  se  gandiguè  dins  la 
Mesoupoutamio  vers  la  vilo  de  Nacor. 


—  67  — 

11.  Ecoume  aguè  faagrouva  si  camèu  foro  la  vilo,  contre  un  poua, 
3US  lou  vèspre,  que  li  femo  an  coustumo  de  veni  querre  d'aigo,  eu 
digue  : 

12.  «  Segnour  Dieu  de  rnoun  Segne  Abraham,  ajudo-me  vuei,  te 
prègue,  e  fai  misericordià  moun  segnour  Abraham. 

13.  léu  me  veici  contro  la  font,  e  li  fiho  di  gènt  qu'abiton  aquesto 
ciéuta  s'envan  sourti  pèr  tira  d'aigo. 

14.  La  chato  dounc  en  quau  dirai  :  Clino  toun  inde  pèr  que  bègue, 
e  qu'elo  me  respoundra:  Béu,  emai  à  ti  camèu  iéu  dounarai  Tabéu- 
rado,  —  fugue  aquelo  qu'as  preparado  pèr  toun  servitour  Isa  ;  e  pèr 
ansin  couneirai  qu'auras  fa  misericèrdi  à-n-Abraham  moun  mèstre.  » 

15.  Entre  eu  n'avié  pancaro  acaba  de  dire  aco,  e  Rebeca,  fiho  de 
Batuel  (qu'èro  fiéu  de  Melca,  espouso  de  Nacor,  un  fraire  d'Abra- 
ham), sourtié  'mé  l'inde  sus  l'espalo, 

16. Chato  mai  que  braveto,  vierge  mai  que  poulido,  qu'avié  jamai 
parla  'n  degun.  Ero  davalado  au  louroun,  e  coume  aguè  empli  soun 
inde  e  que  venié  pèr  s'entourna, 

17.  Lou  servitour  s'avanço  e  ié  dis  :'  «  Fai-me  'n  pau  béure  de  l'aigo 
de  toun  inde.  » 

18.  Respoundeguè  :  «  Bevès,  moun  segne.  »  E  tout-d'un-tèma 
pause  soun  inde  sus  lou  bras,  e  elo  ié  dounè  à  béure. 

19.  E'm'acô  quand  aguè  begu,  ajusté  :  a  Vau  pourta  d'aigo,  iéu,  pèr 
vôsti  camèu,  d'aqui-que  tôuti  agon  begu.  » 

20.  E  dins  li  nau  vujant  soun  inde,  courreguèmai  au  pous  pèr  tira 
d'aigo  e  abéurè  tôuti  li  camèu. 

21.  E  eu  la  belavo  en  silènci,  estudiant  se,  Diéu-merci,  auriô 
fa  bon  viage  o  noun. 

22.  Pièi  li  camèu  aguènt  begu,  Tome  ié  présenté,  à-n-elo,  de  pen- 
dent d'or  que  pesavon  bèn  dous  sicle,  emé  de  brassalet  que  pesavon 
dès  sicle. 

23.  E  à-n-elo  eu  digue  :  «  De  quau  siés  ?  ensigno-me-lou  :  i'a,  dins 
l'oustau  de  toun  paire,  un  rode  pèr  establa?  » 

2^4.  KIo  respoundeguè  :  —  «  Siéu  la  fiho  de  Batuel,  qu'es  lou  fiéu 
de  Melca,  qu'elo  l'aguè  de  Nacor.  » 

2.5.  E  apoundeguè  eiço  :  «  léman^/^  oas  de  paio,  à  l'oustau,  nimai 
de  fen,  e  i'a  proun  large  pèr  e*JjJ*..a., 

26.  Se  clinè  l'ome  e  adourè  lou  Segnour, 

27.  En  disent:  «  Benesi  siegue  lou  Segne  Dieu  d'Abraham  moun 
mèstre,  que  noun  a  retira  ni  sa  miseric6rdi  ni  sa  verita  de  moun  se^. 
gne,  e  que  m'a  mena  dre  camin  encô  dôu  fraire  de  moun  segne,  » 


28.  E  'm'  ac6  courreguè  la  chato,  e  anounciè  eila  dins  l'oustau  de- 
sa  maire  tout  ço  que  venié  d'ausi. 

29.  E  Rebeca  avié  'n  fraire,  que  ié  disien  Laban,  e  que  vitamen 
sourtiguè  vers  l'orne  qu'èro  alin  au  pous. 

30.  Car,  entre  agué  vist  li  pendent  emé  li  brassalet  dins  li  man  de 
sa  sorre,  e  entre  agué  ausi  aquesto  que  fasié  :  «  Aquel  orne  m'a  di, 
ac6,  ac6  »,  vecguè  vers  l'ome  qu'èro  arresta  'mé  si  camèu  eila  con- 
tre lou  lauroun. 

31.  E  ié  digue:  «  Intras,  sant  ome  !  Perqué  restas  deforo ?  Ai  pré- 
para l'oustau  emai  lou  jas  pèr  li  camèu.  » 

32.  E  eu  l'aduguèau  recàti,  descarguè  li  camèu,  ié  dounè  de  paioe 
de  fen,  emé  d'aigo  peréu  pèr  se  lava  li  pèd,  d'eu  emai  de  si  ràfi 
qu*em'  eu  èron  vengu. 

33.  E  se  ié  meteguè  la  taulo.  Mai  eu  digue  :  «  Manjarai  pas,  fin- 
qu'ague  di  ço  qu'ai  à  dire.  »  —  «  Parlo  »,  répliqué  l'autre.  » 

34.  E  eu  :  ce  Siéu  servitour,  dis,  serviteur  d'Abraham. 

35.  E  lou  Segnour  a  benesi  moun  mèstre  bravamen,  e  a  prouspera 
mai-quemai  :  e  i'a  donna  d'avé,  de  biôu,  d'argent  e  d'or,  de  ser- 
vent, de  servènto,  e  de  camèu  e  d'ase. 

36.  E  Saro,  espouso  de  moun  mèstre,  i'a  [enfanta  proun  vièio  un. 
drôle  qu'eu  i'a  tout  donna. 

37.  E  m'a  fa  jura  eiç6  moun  mèstre  :  «  Pèr  marida  moun  fiéu,  iéu 
vole  ges  de  fiho  di  Gananen  qu'abite  em'éli. 

38.  Vai-t'en  vers  l'oustau  de  moun  paire,  em'acô  prendras  pèr 
moun  drôle  uno  mouié  de  nôsti  gènt.  » 

39.  E  i'ai  respoundu  à  moun  mèstre  :  «  Mai  se  v6u  pas,  la  chato,, 
veni  emé  iéu  ?  » 

40.  «  Vai,  dis,  que  lou  Segnour,  que  iéu  ié  camine  davans,  man- 
dara  soun  ange  emé  tu,  e  t'endraiara  mounte  fau.  E  tu  reçaupras  pèr 
moun  fiéu  uno  de  nosto  parentèlo  e  de  l'oustau  dôu  paire  miéu. 

41.  E  saras  à  l'abri  de  ma  maladicioun,  s'estent  ana  vers  mi  parent, 
veniés  à  èstre  refusa.  » 

42.  Vaqui  perqué  au-jour-d'uei  siéu  vengu  vers  la  font,  e  ai  di  : 
«  Segnour  Dieu  de  moun  segne  Abraham,  se  m'as  endraia  au  bon 
camin, 

43.  Me  veici  contro  la  font  d'aigo  :  e  la  chato  que  sourtira  pèr 
querre  d'aigo,  ié  dirai  :  «  Douno-me  'n  pauquet  d'aigo,  pèr  heure,  de 
toun  inde  ;  » 

44.  E  se  me  dis  :  «  Tè,  béu,  emai  abéuro  ti  camèu  »,  ac5  sara  la„ 
f  emo  que  Dieu  a  preparado  pèr  lou  fiéu  de  moun  mèstre. 


—  69  — 

45.  E  dôu  tèms  qu'entre  iéu  me  repassave  ac6,  a  pareigu  Rebeca, 
venèQt  emé  soun  inde  —  que  pourtavo  sus  l'espalo.  E  davalo  au  lau- 
roun  e  pouso  d'aigo.  E'm'acô  iéu  ié  fau  :  ce  Douno-me  'n  pauquet  à 
béure  !  » 

46.  Elo  de  soun  espalo  a  tout-d'un-téms  leva  soun  inde  e  m'a.  di  : 
«  Tenès,  bevès,  vauabéura  vôsti  camèu  ».  E  ai  begu,  e  elo  a  baia 
d'aigo  i  camèu. 

47.  E  l'ai  interrougado  e  i'ai  di  :  «  De  quau  siés  fiho?  »  M'a  res- 
poundu  :  (l  Siéu  de  Batuel,  qu'es  lou  fiéu  de  Nacor  e  de  Melca  qu'èro 
sa  t'emo.  »  E  alor  i'ai  baia  de  pendent  pèr  se  faire  bello  e  i'ai  mes  dina 
li  man  aquéli  brassalet. 

48.  E  clin  ai  adoura  lou  Segnour,  benesissènt  lou  Segne  Dieu  d'A- 
braham moun  segne,  que  m'a  coundu  en  dre  camin,  pèr  capita  la  fiho 
dôu  fraire  de  moun  mèstre  destinado  à  soun  fiéu. 

49.  Aro,  se  voulès  prene  veramen  moun  mèstre  en  gràci,  digas -me- 
lon :  senoun,  fasès-me-lou  peréu  counèisse,  pèrqae  iéu  tire  àdrecho 
o  à  senèco.  » 

50.  Laban  emé  Batuel  respoundeguèron  :  ce  Dôu  Segnour  vèn  de- 
segur  aquéu  prepaus  :  noun  avèn  rèn  à  dire  contro  sa  voulounta. 

51.  Vaqui  Rebeca  davans  tu,  pren-la  'mé  tu  e  parte,  e  que  siegue 
la  femo  dôu  fiéu  dôu  mèstre  tiéu,  d'abord  que  lou  Segnour  l'a  di.  » 

52.  Coume  aguè  ausi  ac6,  lou  varlet  d'Abraham  adourè  lou  Se- 
gnour, de  mourre-bourdoun  en  terro. 

53.  E  aguènt  adu  pièi  de  vas  d'argent  e  d'or,  emé  de  vestimento, 
li  dounè  pèr  présent  à  Rebeca  ;  e  à  si  fraire  e  à  sa  maire,  d  àutri 
douno  i'ôufriguè. 

54.  E  'no  fes  en  festin,  aqui  mangèron  e  beguèron.  Mai  l'endeman 
matin  lou  varlet  en  se  levant  digue  :  «  Ghabissès-me,  que  vague  vers 
moun  mèstre.  » 

55.  Mai  ié  respoundeguèron  li  fraire  d'elo  emé  sa  maire  :  a  Fau 
que  demorela  pichoto  au-mens  dès  jour  emé  nous-autre  ;  pièi  après 
partira.  » 

50.  «  Nàni,  digue,  me  retengués  pas,  que  lou  Segnour  m'a  en- 
draia  :  bandissès-me,  que  iéu  m'entourne  vers  moun  mèstre.  » 

57.  E  diguèron  :  a  Sounen  la  chato  e  demanden-ié  coume  v6u 
faire.  » 

58.  Entre  la  souna,  venguè;  e  ié  demandèron:  «Vos  t'enana 
'm'  aquel  orne  ?  »  Elo  digue  :  ce  l'anarai.  » 

59.  E  'm'  ac6  la  chabiguèron,  emé  sa  bailo  d'elo,  e  lou  varlet  d'A* 
4)rahamemé  touto  sa  chourmo, 


—  TO- 
GO. En  benastriigant  sa  sorre  e  cridant  :   a  Siés  nosto  sorre  ;  pos- 
ques  crèisse  en  de  milo  e  de  milo,  e  que  ta  raço  poussedigue  li  porte 
de  tôuti  sis  enemi!  » 

61.  E  Rebeca  'mé  si  chambriero,  aguènt  mounta  sus  li  camèu,  va- 
qui  que  seguiguèron  l'orne  —  que  retourné  coume  aco  de-coucho- 
vers  soun  mèstre. 

62.  Enterin  se  passejavo,  Isa,  pèr  lou  camin  que  meno  au  pous. 
qu'  apellon  d'aquéu  que  viéu  e  que  vèi,  car  abitavo  en  terro  australo. 

63  Eèro  sourli  pèr  chifra,  dins  lou  campèstre,  au  jour  toumbant. 
E  coume  vai  leva  lis  iue,  vèi  11  camèu  alin  que  vènon. 

64.  Rebeca,  elo  tambèn,  entie  devista  Isa,  descendeguè  de  camèu. 

65.  E  au  varlet  faguè  :  (l  Qu  's  aquel  ome  que  pèr  campèstre  nous 
vèn  à  l'endavans  ?  »  E  eu  digue  :  «  Ac6  's  moun  mèstre  ».  E  elo  lèu, 
prenènt  soun  pâli,  s'aclatè. 

66.  Adounc  lou  servitour  racountè  à-n-Isatout  ço  que  s'èro  passa  ; 

67.  E  Isa  la  mené  dins  lou  tibanèu  de  Saro  e  la  prenguè  pèr 
femo  ;  e  eu  bèn  talamen  l'amè,  que  la  douleur  qu'avié  desempièi  la. 
mort  de  sa  maire  n'en  fugue  atempourido. 

F.   MISTRAL. 


Moussu  Dounat, 
Es  toujour  lou  bèn   arriba. 


FLOUR  DE  VÈUNO 

PANTAI 

L'espèro,  qu'au  cor  bresiho, 
Dins  un  ort  m'avié  mena. 
Dins  Tort  de  la  pouësio 
Mi  pantai  ai  semena. 
Lou  printèms  qu'es  fa  de  joie, 
De  poutouno  e  de  soulèu, 
A  mi  grano  dounè  voie  : 
Moun  raive  flouriguè  lèu  !.. 


—  71  — 

Oh  !  la  bello  pountannado  ! 
De  nis  dins  cade  bouissoun, 
De  perlo  de  rai.  trenado 
Dins  lou  rire  e  li  cansoun. 
Lou  bonur  que,   vuei,  aleno, 
Deman  tournara  veni. . . 
E  gardarai  l'amo  pleno 
De  la  fe  dins  l'aveni  ! . . 

Dins  l'estàsi  que  nous  brèsso, 
Dôu  matin  à  jour  fali, 
Sèmblo  que  l'ur  di  caresso 
Noun  dèu  jamai  s'esvali  ; 
Mai,  long  di  draio  e  di  ribo 
Que  Vèuno  n'es  lou  mirau, 
D'enterin.  l'autouno  arribo, 
En  coumpagno  dôu  vèntrau... 

Subran,  rire,  flour,  nisado, 

Pèr  lou  sou  soun  estripa  ;. . 

Lijoio  soun  embrisado 

E  lis  aubre  despainpa... 

Mai,  quaucun  pico  à  ma  porto  ; 

—  «  Que  voulès,  quau  sias?  »  —  «  Es  iéu  ! 

Lou  vent  intro.  boufo,  emporte 

Li  sounge  d'or  que  fasiéu. 

JAN    MON'NÉ, 


Ni  en  fiho  parliero, 
Ni  en  vigne  près  de  carrière, 
Ni  en  camp  près  de  ribiero, 
Ni  en  oustau  près  de  couvent, 
Noun  emplegues  loun  argent. 


—  72  — 

LI  GESE  E  LOU  PARROUQUET 


l'arribavo  rèn  que  de  causo  de  l'autre  mouade  à-n-aquéu  vièi 
ouriginau  de  Janetto.  E  quand  vous  li  countavo,  vous  fasié  troussa 
dôu  rire. 

Avié  dins  lou  quartié  di  Souleio,  de-vers  Venasco,  dous  poulit  vergié 
d'ôulivié  em'  un  cabanoun  au  mitan  qu'aurias  di  uno  grangeto. 

Un  an,  pèr  lis  ôulivado,  se  digue  d'ana  passa  uno  miejo-mesado  à 
soun  cabanoun  e  de  ié  faire  éu-meme  sa  bouiaco.  Pourtè  uno  damo- 
jano  de  vin,  uno  saco  de  pan,  uno  eimino  de  cese  pounchu,  prenguè 
soun  fusiéUjde  poudro  e  de  ploumb  :  «  sariébèn  lou  diantre,  se  faguè, 
se  tuiave  pas  pèr  faire  de  tèms  en  tèms  la  broucheto.  » 

Lou  vaqui  istala  au  mitan  de  sis  ôulivié,  à  la  calo  dôu  vent  e  à  la 
sousto  de  la  plueio  en  cas  de  marrit  tèms.  La  proumiero  causo  que 
fai  es  d'atuba  lou  fi6,  de  ié  bouta  l'oulo  dessus  emé  dos  jounchado  de 
cese  pounchu,  e  vague  de  faire  bouli...  glou  !  glou  !  glou  1  Quand 
l'oulo  èro  à  mand  de  versa,  retiravo  un  pau  lou  fio;  quand  boulissié 
plus,  empuravo. 

Au  bout  d'un  parèu  d'ouro,  tiré  très  o  quatre  cese  dins  sa  cuiero 
de  bos  e  tastè  emé  lou  det  s'èron  kiue..  Gouquin  de  canèu  !  se  devi- 
navon  de  marrido  kiuecho,  èron  encaro  dur  coume  de  balo  ! 

Janetto  s'estounè  pas  pèr  aco  :  bouté  mai  de  bos  souto  Toulo,  e 
vague  de  faire  fi5...  boufo  que  boufaras,  empuro  qu'empuraras... 
faguè  un  fiô  de  garbiero  uno  grosso  ouro  de  tèms  ;  pièi  tiré  mai  très 
0  quatre  cese  dins  sa  cuiero,  tastè  s'èron  kiue.  Monstre  de  gus  !  li 
cese  èron  pèr  lou  mens  autant  dur  que  tout-escas  ! 

Mai  èro  l'ouro  de  dina  e  Janetto  degué  se  countenta  d'un  cour- 
Choun  de  pan.  Lou  mangé  'n  remiéutejant  contro  si  cese  :  ce  Gouquin 
de  cese  !  fasié,  voulés  pas  couire,  eh  bèn,  iéu  vous  couisirai  !  »  e  vague 
de  mai  faire  fi5  souto  l'oulo.  Quand  un  balaus  de  bos  èro  abena,  n'a- 
navo  querre  un  autre...  De  tèms  en  tèms  tastavo  si  cese...  èron  tou- 
jour  dur,  aurias  di  que  dôu  mai  boulissien,  dôu  mai  li  monstre  s'en- 
durissien. 

-—  Vous  manjarai  !  fasié  Janetto  que  s'encagnavo  à  boufa  lou  fi6, 
vous  manjarai  à  moun  soupa,  s'ai  pas  pouscu  vous  manja  à  moun 
dina...  E  l'oulo  boulissié  toujour  à  grando  vapour. 

Lou  véspre,  quand  l'ouro  dôu  soupa  fugué  vengudo,  li  cese  èron 
dur  mai  que  jamai,  e  Janetto  degué  mai  se  countenta  d'un  courchoun 
<ie  pan.  Pièi  se  couché,  mai  dourmigué  que  d'un  iue  ;  èro  testard,  e 


—  va- 
se levé  très  o  quatre  cop  dins  la  niue  pèr  bouta  de  bos  au  fiô  e  faire 
bouli  soun  oulo,  pèr  agué  si  cese  kiue  lou  lendeman,  au-mens  à  soun 
dina  !  Ah!  vai,  quand  volon  pas  couire,  volon  pas  couire  !  Au  bout 
de  très  jour  e  très  niue  de  fio,  li  cese  èron  toujour  que  mai  dur  ;  bèn 
tant  que,  las  de  juna,  Janetto  perdeguè  paciènci,  arrapè  soun  oulo  e 
pataflôu  !  la  traguè  'mé  li  cese  apereila  au  mitan  de  sa  terro. 

Aqueste  cop  prenguè  soun  fusiéu  e  anè  pèr  faire  la  broucheto. 
Déjà  se  lipavo  li  brego  di  bon  repas  qu'anavo  faire  ;  mai  Taucelibo 
èro  pas  à  v6u,  li  quatre  aucèu  que  veguè  èron  esfraia  qu'es  pas  de 
dire,  pousquè  pas  ié  tira,  e  quand  la  niue  venguè,  n'aguè  pèr  touto 
pitanço  que  soun  escupagno  pèr  mastega  soun  pan. 

Lou  lendeman  partiguè  mai  pèr  la  casso  avans  jour  ;  bateguè  la 
colo,  la  mountagno,  tout-de-long  de  la  Nesco  ;  èro  miejour  qu'avié 
rèn  vist.  Rousiguè  mai  soun  courchoun  soulet  e  se  remeteguè  en 
casso.  Las,  ablasiga,  anavo  rintra  sus  lou  tard  à  soun  cabanoun, 
quand,  tout  à  n-un  cop,  ié  partiguè  de  davans  li  péd  un  aucelas  que 
s'anè  pausa  sus  un  ôulivié  bèn  à  pourtado. 

A  la  fin  fmalo,  fagué  Janetto,  la  faren  vira  la  brocho  !  E  agantè 
soun  fusiéu  :  Pan  !  pataflôu  1  moun  aucelas,  gros  coume  un  pijoun, 
darruno  de  l'aubre.  Janetto  cour  lou  rambaia,  e  es  proun  estouna  de 
ié  vèire  un  plumage  coume  n'avié  jamai  vist  de  tant  bèu  :  de  plumo 
verdo,  de  plumo  jauno,  de  plumo  roujo  !  E  lou  regardavo  e  lou 
souspesavo  sus  sa  man,  lou  viravo  de  tôuti  li  biais,  e  s'avisavo  que 
s'avié  un  bèu  plumage,  pesavo  gaire  :  a  Oh  !  paure  de  tu,  ié  fasié 
en  ié  paupant  lou  pitre  qu'aurias  di  un  coutèu,  coume  siés  maigre  ! 
oh  !  s'es  poussible  !  Mai  coume  se  fai,  pauro  bèsti,  que  fugues  maigro 
coume  ac6?.,.  » 

A-n-aquelo  questioun  Taucèu  durbiguè  soun  iue  e  ié  respounde- 
guè:     ...fu-x 

«  Siéu  esta  malaut  !  » 

Janetto,  en  l'ausènt  parla,  sache  plus  ounte  n'èro,  se  dounè  pou^ 
lachè  l'aucèu  e  s'encourreguè  'n  cridant  : 

a  Siéu  un  malurous  I  ai  tuia  un  ome  !  » 

E  vague  de  courre  I 

Quau  vous  a  pas  di  que,  coume  vai  arriba  à  soun  cabanoun  pèr 
s'estrema,  pataflôu!  brounco  e  toumbo  de  mourre-bourdoun.  Tout 
matrassa,  lou  paure  Janetto  s'aubouro  e  dequé  vèi  ?  Lou  creirés  pas  : 
vèi  que  s'es  entrambla  à  si  cese  qu'avien  greia  e  avien  jita  de  cour- 
rejolo  talamen  longo,  qu'aguè  proun  obro  pèr  se  n'en  desembouia  li 
cambo  ! 


—  74  — 

Lou  len.ieman,  lou  troumpetoun  de  Malamort  publicavo  pèr  car- 
riero  que  bono  estreno  sarié  dounado  à-n-aqaéu  qu'atrouvarié  lou 
parrouquet  di  mourgo  de  l'espitau  de  Garpentras  que  s'èro  escapa 
de  sa  gàbi. 

LOU    GASCARELET. 


Dôu  tèms  que  lou  chiri  se  grato, 
La  lèbre  s'escapo. 


MAIANO 


SOUNET  DI  A  MaIANO  PÈR  En  SeXTIUS  MiCHEL  QUAND  lÉ  SOUN  VENGlî 
LI     FELIBRE     (7    d'AVOUST.) 

l'a  'n  vilage  dre  dis  Aupiho, 
Sus  lou  camin   de  Sant-Roumié, 
Mounte  fan  soun  nis  ii  ramié, 
Mounte  fan  soun  mèu  lis  abiho. 

Embaumon  aqoi  11  cacio, 
Aqui  blanquejon  li  poumié  ; 
Mai  ço  que  ié  greio  en  proumié 
Es  la  flour  de  la  pouësio. 

Glarejas,  li  cap-d'obro,  dau  ! 

Nerto,  Mirèio,  Calendau, 

Lis  Isclo  d'Or,  tout  ço  qu'encanto  I 

lé  flouris  tambèn  la  Bèuta, 
Ço  que  fai  qu'un  jour,  o  ciéuta  ! 
Te  diran  «  Maiano-la-Santo  » . 

SEXTIUS   MICHEL. 


De  la  pasto  de  inoun  coumpaire,    grosso  poumpo  à  moun 


fihôu 


—  75  — 

CASSIS  E  LI  LANGOUSTO 

Un  drôle  de  prouvèrbi  que  se  dis  à  la  Cioutat  e  dins  lou  gou  dv 
Leco  : 

En  1822,  Il  langousto  prenguèron  CassU. 

Parèis  qu'aquel  an,  efetivamen,  la  mar  se  trouvant  desmountado 
pèr  uno  grand  tempèsto,  o  broufounié  de  levant,  un  bèu  matin, 
11  Gassiden,  quand  durbiguèron  si  fenèstro,  veguè^-on,  espanta,  touto 
ULO  armado  de  langouste,  arpudo  e  banarudo,  qu'escalavon  si  car- 
fiero  e  sis  oustau. 

Se  n'acannpè  de  bèlli  banasto  î 

E  despièi,  quand  arribo  quauque  estraourdinàri,  quand,  pèr  ei« 
sèmple,  em'un  marrit  jo,  pèr  quauque  cop  d'asard,  un  jougadou 
gagno  la  partido,  la  galarié  alor   dis  coume  counclusioun  : 

En  iS2^,  li  langousto  'prenguèron  Cassis. 

(L'AIÔLI.) 


GANSOUN 


REFRIN. 


léu  fau  mei  pantai  lei  pu  bèu, 
Quand  dins  la  mar  encantarello 
S'es  nega  plan-plan  lou  soulèu, 
Au  cant  de  l'erso  bressarello. 

Au  calabrun  quand  la  calamo 
Es  sus  la  mar,  senti  moun  amo 
Trefouli,  e  ma  muso  vèn 
Ispira  moun  couar  de  jouvônt  : 
La  douço  auro  que  mi  poutouno 
De  soun  boufe  tant  frescoulet, 
Vèn  à  moun  aurilio,   e  cantouno 
Coume  l'èr  d'un  siave  cou  blet.  —  Refrin, 


—  76  — 

Souto  la  luno  e  leis  estello , 

Dins  la  nue  que  leis  enmantello 

Gànti  la  mar,  sel  revoulun, 

Sel  cant  d'amour,  sei  rangoulun, 

Ei  poulit  souen  de  la  musico 

Dôu  dous  ventoulet  cantadis. 

Siavo  musiqueto  angelico 

Que  sèmblo  un  cant  dôu  Paradis.  —  Refrin. 

Mai  pèr  fes  la  luno  es  neblouso, 
E,  subre  l'oundo  souloumbrouso, 
Au  travès  dei  niéu  celestiau, 
Mando  quàuqui  rai  argentan. 
Ei  pouncho  deis  erso  qu'oundejon 
(Boufo  un  ventoulet  mistoulin) 
De  pichôunei  lusour  blanquejon, 
Bressado,  balan-balalin.  —  Refrin. 

Bello  es  tambèn  la  bramadisso 

De  la  mar,  quand  boulegadisso 

Gontro  lei  roucas  vèn  turta, 

Tant  fouart  que  rèn  pou  l'arresta, 

Quouro  boufo  la  tremountano 

0  lou  mistrau.  Qu'es  bèu  lou  bram 

Que  s'ausisse  dins  la  chavano, 

Quand  lou  tront  ourlo  au  lum  dei  lamp.  —  Refrin, 

Tèmscatiéu,  bounasso  o  calamo, 

Auro  douço  o  mistrau  que  bramo, 

Gèu  estela,  oumbrun  negras 

Au  treboulun  coumo  à  la  pas, 

Yau  à  la  mar  que  mi  pivello  ; 

Quand  la  vau  vèire  à  jour  fali, 

Davans  la  bèuta  que  desvèlo, 

Fau  lei  pantai  lei  mai  poulit.  —  Refrin. 

Marsiho.  lôRGi  allié. 


—  77  — 

UN  MIRACLE 

Tambèn  autre-tèms  se  fasiéli  grkuôi- manœuvres,  e  quand  li  troupa 
dôu  rèi  avien  chaupina  li  recordo,  arribavo  que  lis  entendent  de 
l'armado  pagavon  quàuqui  fes  lou  daumage,  s'èro  un  grand  segnour 
que  l'avié  subi  ;  mai  s'èro  un  paure  païsan,  falié  que  lou  mes- 
quin boutèsse  sa  lengo  dins  sa  pôchi,  car  se  reclamavo,  pèr  lou 
faire  teisa,  proun  souvent  ié  ramounavon  lis  esquino  em'  un  balaus 
de  lambrusco. 

Pamens  n'i'aguè  un  que  sache  se  faire  paga  :  eiç6  arribè  dôu  tèms. 
dôu  rèi  Enri  IV,  qu'a  toujour  passa  is  iue  de  tôuti  pèr  un  brave  orne. 
Vès-eici  que  si  troupo  manoubravon  dins  la  Gascougno,  e  vague  de 
chaupina  li  blad,  e  vague  de  cauca  li  luserno,  e  vague  d'afoundra 
li  vigno  1  Un  paure  paisanas  qu'avié  semena  un  pichot  tros  de  cese, 
grand  très  cop  coume  un  moucadou,  mai  que  coumtavo  aqui-dessus 
pèr  pas  manja  soun  pan  soulet,  aguè  la  curiousita  de  vèire  lis  eiser- 
cice  de  l'armado  dôu  rèi  ;  e'm'aco  se  venguè  planta  sus  lou  bord  de 
soun  cantoun  de  terro.  Dôu  tèms  que  badavo  coume  un  Coulau,  en 
vesènt  li  bèu  cavalié  e  li  bèu  fantassin  abiha  de  blu  e  de  rouge,  une 
troupo  de  Souïsse  emé  sis  alabardo  intro  dins  si  cese  e,  pecaire,  ié 
bouto  coume  un  femié  !  Tout  es  estripa,  escracha,  derraba  I  Es 
uno  pieta. 

Lou  paure  ome  saup  que  fau  pas  reclama,  senoun,  garo  la  lam- 
brusco. Pamens,  se  dis,  se  lou  rèi  sabié  lou  tort  que  me  fan  si  troupo, 
segur  me  lou  pagarié.  Alor,  lou  mesquin,  qu'èro  pas  sot,  se  bouto  à 
crida  :  «  Miracle  !  Miracle  !  Miracle  !  j>  Lis  ôuficié  dôu  rèi  vènon  e  ié 
demandon  perqué  crido  :  Miracle  !  Mai  eu  noun  ié  respond  e  crido 
que  mai  fort  :  «  Miracle  !  Miracle  !  d  Bèn  tant  que  lou  rèi  l'ausiguè, 
e  coume  cresié  gaire  i  miracle,  vite  venguè  pèr  vèire  ço  que  n'èro  ;  e 
lou  paure  paisan  de  mai  crida:  Miracle!  Alor  lou  rèi  ié  digue: 
—  Mai,  brave  ome,  perqué  cridas  coume  acô  :  Miracle  ? 

—  Sire  moun  rèi,  respoustè  lou  païsan,  es  pas  un  miracle?  Regar- 
das :  aviéu  semena  de  cese  dins  moun  champ  e  i'a  sourti  uno  ar-- 
mado  de  Souïsse  !  — 

Lou  rèi  coumprenguè,  riguè,  e  ié  faguè  paga  si  cese. 

LOU  CASCARELET, 


Douna  es  ounour,  demanda  es  doulour 


Pouësio  de  F.  Mistral, 


—  78  — 

INNE  GREGAU 

Fteremen. 


Musico  de  A.  Borel. 


Dins  lou  matin       la  mar  se  fai  viôu-leto, 

rail.  a  tempo 

Dins  lou    cla-run  tout  se  rejou-ve-nis  :  Au  Par-    tenon      a  - 

rail. 


a  din-  dou-leto,      Sian  au  bèu  tèms  !  vai        re-basti  soun 

molto  vivo.         agitato. 


nis.      Mi-nervo      santo,  abrivo  ta  ci-  vè-  co  Sus  lou    ra  - 

tnolto         rail.  f 

tun  que  manjo  lis  es-  cot  !     Se  fau  mou  -  ri       pèr  la  patri  -  o 


grè  -  co,    Rampau      de  Dieu  1  se  mor  jamai  qu'un  cop.  Se  fau  mou- 


ïï 


>    >    > 


D.C. 


ri  pèr  la  patri-  o  grè-co,Rampau  de  Dieu  !  se  mor  jamai  qu'un  cop. 


—  79  — 

Dins  lou  matin  la  mar  se  fai  viôuleto, 
Dins  lou  clarun  tout  se  rejouvenis  : 
Au  Partenon  amount  la  dindouleto, 
Sian  au  bèu  tèms  !  vai  rebasti  soun  nis. 
Minervo  santo,  abrivo  ta  civèco 
Sus  lou  ratun  que  manju  lis  escot  ! 
Se  fau  mon  ri  pèr  la  patrie  grèco, 
Rampau  de  Dieu  !  se  mor  jamai  qu'un  cop. 

Sèmpre  que  mai  Toundo  se  fai  daurade, 
Sian  au  bèu  tèms!  Mai  au  cresten  di  baus, 
De  Proumetiéu  estrassant  la  courado, 
Negrejo  alin  un  grand  vôutour  à  paus. 
Pèr  cousseja  l'aucelas  que  te  bèco, 
Enfant  dis  isclo,  armejo  toun  barcot  : 
Se  fau  mouri  pèr  la  patrio  grèco. 
Rampau  de  Dieu  !  se  mor  jamai  qu'un  cop. 

Ausès  crida  l'anticoîPitounisso: 
a  Vitôri  pèr  li  felen  di  mié-diéu  !  » 
Dôu  mount  Ida  fin-qu'au  ribas  de  Niço 
Lis  ôulivié  boumbisson  renadiéu. 
Fusiéu  en  man,  zôu  '  escalen  la  brèco, 
De  Salamino  esbrudissènt  l'ecô  : 
Se  fau  mouri  perla  patrio  grèco, 
Rampau  de  Dieu  !  se  mor  jamai  qu'un  cop. 

Alestissès  vôsti  raubeto  blanco 
Pèr  espousa  li  nôvi  de  retour  : 
Anas  coupa,  nouvieto,  à  la  calanco, 
Lou  verd  lausié  pèr  vôsti  redemtour  ! 
Davans  l'Europe  agrouvassado  e  nèco, 
Beguen.  jouvènt,  la  glori  à  plen  de  got  : 
Se  fau  mouri  pèr  la  patrio  grèco, 
Rampau  de  Dieu  !  se  mor  jamai  qu'un  cop. 

Ço  que  s'es  vist  pou  mai  se  vèire,  fraire  ! 
É,  s'au  trelus  d'aquéli  roucas  rous 
Divinamen  l'orne  a  pouscu  retraire 
De  tôuti  si  pantai  lou  mai  courons, 


—  80  — 

L'amo  crestiano  aqui  restarié  mèco  ! 

E  gibarian  sus  noste  rasigot? 

Se  fau  mouri  pèr  la  patrio  grèco, 

Rampau  de  Dieu  !  se  mor  jamai  qu'un  cop. 

De  Maratoun  seguènt  lou  bêu  courrèire, 
Se  cabussan,  auren  fa  ço  que  fau  ! 
E,  mescladis  au  sang  de  noste  rèire 
Leounidas,  noste   sang  triounfau 
Enrouitara  lou  courau  di  pastèco 
E  lou  rasin  que  pènjo  au  paligot  : 
Se  fau  mouri  pèr  la  patrio  grèco, 
Rampau  de  Dieu  !  se  mor  jamai  qu'un  cop. 

Mai  très  milo  an  dïstôri  nous  fan  lume. 
Auto  !  vesèn  déjà  lou  mounumen 
Ounte  avèn  fe  que  lou  Fènis  replume, 
Desenmasca  de  soun  long  patimen. 
La  Miejo-Luno,  i  sablas  de  la  Mèco  ! 
De  noste  azur,  soulèu,  coucho-m'acô..  » 
Se  fau  mouri  pèr  la  patrio  grèco, 
Rampau  de  Dieu  !  se  mor  jamai  qu'un  cop. 

Maiano  en  Prouvènço.  F.  mistral. 


LA  MARRIDO  MEMÔRI 

En  devenant  vièi  avié  perdu  la  memôri,  Moussu  Galeroun,  curât 
di  Baus,  e  i'arribavo  de  faire  d'aquéii  coufo  grosso  coume  la  roco 
de  Sarragan  : 

Avié  l'abitudo,  aqueste  bon  vièi  curât,  d'ana  dina  tôuti  li  dimècre 
emé  Moussu  lou  Comte  dis  Ourtigo  à  soun  castèu  de  la  Massano. 
Aqui  i^avié  toujour  bono  taulo  messo  e  gaio  coumpagno. 

Vès-aqui  qu'un  jour  Moussu  lou  Comte  toumbè  malaut,  e  fau 
crèire  que  lou  fugue  seriousamen,  car  n'en  mouriguè  I  Lèu-lèu  li  cas- 
telan  en  plour  mandèron  la  tristo  nouvello  à  Moussu  Galeroun,  lou 
curât  di  Baus. 


-  81  — 

Lou  dimècre  d'après,  noste  bon  Moussu  Galeroun  avié  ôublida, 
parais,  que  Moussu  lou  comte  avié  rendu  soun  amo  à  Dieu,  partiguè 
coume  à  l'acoustumado  pèr  ana  dina  au  castèu  :  Sounè  à  la  porto  e 
la  servicialo  touto  desfaciado  venguè  ié  durbi.  E  coume  Moussu 
Galeroun  ié  demandavo  s'avié  bouta  lou  vin  au  fres,  la  pauro  femo 
ié  fasié  en  plourant  : 

—  Mai  sabès  donne  pas  que  noste  bon  Comte.es  mort  despièi  vue 
jour? 

—  Ah  !  faguè  Moussu  Galeroun  en  se  gratant  l'auriho,  eh  bèn, 
cresiéu  pas  que  i'aguèsse  tant  pau  de  tèms  !... 

LOU    CASCARELET. 


Bastardaio, 
Noun  es  parentaio, 


LOU  BON  JOUR 

A  Clareto  Astruc. 

Paire  e  maire,  i'amo    raianto 
D'un  bonur  qu'is  lue  bouto  un  plour, 
Menon  li  primi  couniunianto 
A  la  glèiso  coumo  de  flour. 

Dins  la  basilico  giganto 
Ount'  li  cire  fan  quasi  jour 
Sentes  au  cor  que  vous  aganto 
Une  misteriouso  temour. 

Pereilalin,  i  proumié  banc, 
Courouno  blanco  e  velet  blanc, 
Vous  mostron  'n  eissam  de  nouvieto 

En  quau,  de  sa  crous,  Jèuse-Crist 
Soun  espous  celestiau,  sourris 
E  di  fiauço  fai  la  babeto. 
eano,  lou  4  de  jun  1896.  m.  raimbaud. 


-  82  — 

LA  MARRIDO  SENTIDO 

Autre-tèms,  èro  l'abitudo  en  Camargo,  e  Tes  encaro  uei,  qu'en 
chasque  mas  se  tuiavo  un  porc.  De  vèire  ac6,  lou  curât  d'Aubaroun 
se  décidé  peréu  de  n'en  croumpa  un. 

Quand  lou  bestiàri  siguè  gras,  Moussu  lou  curât  faguè  à  sa  servi  - 
cialo  : 

—  Misé  Finet,  escoutas  un  pau.  Noste  porc  me  sèmblo  preste,  se 
lou  tuavian  un  d'aquésti  jour. 

—  Goume  voudrés,  Moussu  lou  curât,  anarai  averti  lou  bouchié. 

—  Ah  !  pér  aco,  nàni.  Fau  lou  tua  que  res  n'en  sache  rèn. 

—  Mai  coume  vai  ? 

—  Vai,  ma  pauro  Misé,  que  tôuti  mi  parrouquian  quand  an  tuia 
soun  porc  m'an  adu  la  fricasséio,  e  se  sabon  que  iéu  tuie  lou  miéu  e 
n'i'en  baie  ges,  passarai  pér  un  groussieras  e  se  geinaran  pas  pèr  dire 
qu'es  iéu  que  siéu  lou  porc...  Pamens,  lou  vesès,  à  mens  de  me 
n'en  ges  leissa,  pode  pas  ié  rendre  la  bono  maniero  :  un  pau  is  un, 
un  pau  is  autre,  ié  passarié  tout.  Alor  veici  ço  qu'ai  pensa;  iéu,  vous, 
emé  lou  pichot  clerjoun  Janet,  faren  aquelo  obro  sens  rèn  dire. 
Anas  véire  Janet  e  i'esplicarés  li  causo  coume  soun. 

—  E  quouro  pensas  de  tuia,  Moussu  lou  curât? 

—  Tuiaren  deman  de  véspre,  soulamen  recoumandas  au  pichot  de 
pas  muta,  que  digue  rèn  en  res,  pas  un  mot  à  soun  oustau. 

—  Sigués   tranquile.  Moussu  lou  curât,  avertirai  Janet. 

—  N'en  diguen  pas  mai,  Misé  Finet,  e  préparas  bén  tout  ço  que  fau. 
La  servicialo  courregué  averti  Janet,  i'espliquè  bén  perqué  falié 

tèn  dire  e  s'entourné  prépara  lis  eisino  pèr  li  boudin  e  li  saucisso. 

Mai,  fisas-vous  dis  enfant  !  lou  pichot  fugue  pas  puléuà  soun  ous- 
tau que  counté  tout  à  soun  paire. 

—  Ah  !  es  ansin,  faguè  aqueste.  Ah  !  o.  Moussu  lou  curât  comto  de 
tuia  soun  porc  e  de  n'en  ges  donna  'n  res,  eh  bén  1  laisso  faire,  se  la 
Vou  pas  donna,  la  fricasséio,  l'anaren  querre  nautre  ?  Yeiras  acô. 

Lou  véspre,  quand  vengué  sus  li  dès  ouro,  que  tout  Aubarroun 
dourmié,  Jan  emé  soun  paire  filon  plan-plan  vers  la  clastro.  Arriba 
«us  lou  lindau,  meton  l'auriho  à  la  sarraio  e  entèndon  Moussu  lou 
•curât  que  rounflo  coumo  un  cibot  ;  de  l'autre  constat,  Misé  Finet, 
\in  pau  pus  fin,  rounflavo  coume  uno  baudufo.  Es  lou  moumen, 
tiiguéron. 


-  83  — 

Alor  plan -plan  duerbon  la  porto  ddu  pouciéu  e  menon  lou  noble 
'à  soun  oustau. 

Siguè  lèu  fa  de  i'estaca  lou  mourre  pèr  l'empacha  de  brama, 
em'acb  lou  saunèron.  Passèron  la  niue  à  Tesbouienta,  lou  rascla,  lou 
cura,  lou  sala  e  faire  li  boudin.  Quand  siguè  jour,  avien  acampa 
fam,  manjèron  uno  bono  sartanado  de  boudin,  em'aco,  la  panso 
pleno,  lou  pichot  partiguè  pèr  ana  servi  la  messo. 

Es  pas  pulèu  à  la  sacrestié  que  Moussu  lou  curât  ié  fai  : 

—  Sabes,  Jan,  aquesto  niue  m'an  rauba  moun  porc. 

—  Oh  !  d'aquéu  moussu  lou  curât  !  coume  lou  dis  bèn,  sèmblo 
qu'es  verai.  Se  lou  dises  toujour  ansin  li  gènt  lou  creiran. 

—  Mai  es  pas  pèr  rire,  moun  enfant,  me  l'an  bèn  près. 

—  Ah  !  Moussu  lou  curât,  lou  voulias  tout  pèr  vous,  eh  bèn  !  lou 
bon  Dieu  vous  a  puni. 

—  As  resoun,  Jan,  ac5  fai  vèire  !  Soulamen  n'en  parles  pas,  ta- 
charai  mouièn  de  n'avé  quauco  sentido,  e  belèu  trouvaren  lou  laire. 

Em'acô,  moussu  lou  curât  digue  sa  messo  sènso  mai  ié  pensa.  Rintra 
à  la  sacrestié,  Janet,  que  se  n'èro  mes  enjusqu'is  auriho,  tout  en 
levani  soun  subrepelis,  faguè  'n  rot  que  sentie  li  boudin  d'uno  lègo, 

—  Eh  bèn,  moussu  lou  curât,  n'avès  encaro  ges  agu  de  sentido 
de  voste  porc  ? 

—  NouD,  moun  enfant,  ges. 

—  Eh  bèn,  ièu  me  sèmblo,  Moussu  lou  curât,  que  poudès  pas  ana 
Huen  sènso  n'avé. 

—  Greses,  Jan?  ahî  s'aco  poudié  èstre. 

Mai  parèis  que  moussu  lou  curât  èro  enrauma  dôu  cervèu,  senti- 
guèrèn,  niaquéu  jour,  ni  lou  lendeman,  ni  lis  àutri  jour,  e  lou  pichot 
semblavo  que  lou  fasié  esprès...  Em'acô  après  chasco  alenado  se 
viravo  de-vers  Moussu  lou  curât  e  ié  demandavo  se  n'avié  pancaro 
sentido  de  quaucarèn... 

Mai  tout  pren  fin.  Au  bout  de  la  semano,  adieu  la  fricassèio,  emai 
li  boudin,  emai  li  bon  moussèu  prefuma  de  sàuvi. 

Lou  jour  que  manjèron  lou  darrié  tros,  Janet,  un  pau  groumand, 
n'en  prenguè  mai  qu'à  l'acoustumado.  Em'aco  sus  lou  tantost,  au 
retour  d'un  enterramen,  avien  camina  vite,  en  se  beissant,  sènso 
que  lou  paure  Janet  pousquèsse  lou  reteni  (vai-t-en  faire  lanlèro), 
i'escapè  'ii  vent  espetaclous.  Lou  paure  enfant  venguè  rouge  coume 
un  grato-quiéu  :  vite  se  revirè  de-vers  moussu  lou  curât,  que,  bra- 
vas, faguè  coume  s'avié  rèn  entendu,  e  tout  vergougnous  ié  di^uè  : 


—  84  — 

—  Alor,  Moussu  lou  curât,  avès  encaro  ges  agu  de  sentido  de 
voste  porc  ? 

—  E,  nàni,  moun  enfant. 

—  Tant  pis,  moussu  lou  curât,  tant  pis  !  Se  n'avès  ges  agu  dins 
aquesto  semano,  poudès  n'en  faire  voste  d6u.  Aro  voste  porc  es 
acaba,  pou  plus  vous  n'arriba,  ni  d'eici  ni  d'eila  lou  mendre  vent  ni 
la  mendro  sentido,  es  iéu  que  vous  lou  dise,  e...  lou  regrète,  moussu 
lou  curât,  poudès  pas  lou  coumprendre  mai,  lou  regrète  belèu  mai 
que  vous  ! 

Castèu-Reinard.  j.  sigard. 


L'OUSTAU 

A      MA      F  E  M  0 


Heureux  ceux  qui  naissent,  vivent  et 
meurent  dans  la  même  maison  :  La  maison, 
des  aïeux. 

M,  DE  Ghalus. 


Recitant  moun  pater  en  lengo  de  Prouvènço, 

Bretounejant  mis  oremus, 
Ai  viscu  moun  enfance  e  proun  de  ma  jouvènço 

Dins  l'oustau  de  Nostradamus.  * 

Moun  Dieu  !  lou  bel  oustau  !  De  fes  quand  me  remembre, 

Sa  tourre  emé  soun  tourrihoun 
Si  vàsti  salo  z'auto  e  si  vint-e-dous  membre 

Soun  grand  escalié  'n  virouioun, 

*  L'oustau  de  Nostradamus  es  ço  qu'apelon  :  La  coumuno  ancimno,  Tleniè 
touto  la  carriero  de  front. 


—  85  - 

Si  vôuto  en  arestié,  si   saumié,  si  traveto 
Bluio  e  blanco,  d'an  goust  causi  ; 

Soun  pourtau  clavela,  soun  martèu,  si  claveto, 
Soun  large  barda  tout  gausi, 

Sis  àuti  chaminôio  en  maubre  d'Eigaliero 

Vena  de  brun  e  taca  d'or. 
E  si  fenèstro  en  crous,  soun  pous,  sis  aigadiero 

Griso,  embrecado  sus  li  bord  ; 

Sis  estràngi   gargouio  e  si  claus  en  acanto, 
Si  lôngui  friso  en  bas-relèu  ; 

E  subre  soun  pourtau  sa  tèsto  de  bacanto 
Touto  daurado  de  soulèu. 

E  pièi  dedins  la  cour,  uno  largo  figuiero, 

'M'un  autin  de  Madalenen 
Ounte  venian  gousta  l'estiéu  à  la  fresquiero 

D'un  bon  meloun  cavaiounen. 

E  soun  cledat  de   bos,  e  sa  grand  porto  griso, 
Goume  la  de  Sant-Tadèo.  * 

Que  pourtavo  au  mitan  gravado  sus  la  friso 
En  letro  d'or  :  **  Soli  cleo!. . . 


II 

Àro  siéu  à  l'oustau  e  di  conse  e  di  rèire 
L'oustau  de  vilo  dis  encian. 

A  cousta  de  la  glèiso  ounte  conse  emai  prèire 
Vesinejavoa  en  crestian. 

De  noste  oustau  anti,  ai  restaura  la  porto 
(La  glèiso  es  bastido  de  nôu). 

lé  vesès  en  intrant  uno  lauso  que  porto  : 
«  Milo  sièis  cent  quatre-vint  nàu 

Mounastié  Sicilian  vesita  pér  Nc^tradamus,  souventifés. 
'  Deviso  de  Nostradamus. 


—  86  - 

«  Estent  conse  :  Pèire  Vincèns,  Louviset  Carley 
«  Estève  Icard.  »  Brave,  erudit, 
Èron  se  dis...  E  se  n'en  parle 
Es  que  moun  paire  me  1  a  di. 

Au  founs  dôu  couradou,  mountant  en  cacalauso^ 

Un  large  e  superbe  escalié 
Oundra  dins  si  cantoun  de  rousàci,  de  lauso 

De  flour  sus  tôuti  li  palié. 

De  bas-relèu  de  gip,  d'enciàni  gravaduro, 

Un  planisfèri  Babinet 
De  cano,  un  ficheiroun,  un  rèsto  d'armaduro,. 

Counduson  à  moun  gabinet. 

Aqui  ai  reiini  viéure  de  touto  mèrço 

Qu'ai  atrouva,  que  m'an  donna  : 
Istôri  naturalo,  obro  d'art,  de  coumèrço, 

Foussile  aupen  couleiciouna. 

Estatùio,  tablèu,  libre,  crous  e  medaio 
Tout  moun  passât  triste  o  flouri, 

0  mort!  rapello-te  quand  vendras  'mé  ta  daio, 
Qu'es  aqui  que  vole  mouri  ! 

Sant-Roumié,  15  d'avoust  de  1896.  marius  girard. 

(Tiradi  Ca6ro-/?(3,pouësio  entimo,  en  preparacioun.) 


LI   BIHET   DE  LA    LOUTARIÉ 

Misé  Bregito,  la  servicialo  de  moussu  lou  curât  de  Sant-Roumié; 
avié  souDJa  que  prenié  très  bihet  de  la  loutarié  e  que  gagnavo  lou» 
gros  lot,  quaucarèn  coume  très  o  quatre  douire  d'escut? 

—  Grando  Nostro-Damo  de  Lourde  !  se  digue  en  se  revihant,  m'an> 
toujour  afourti  que  ço  que  l'on  vesié  en  sounge  arribavo  de  segur  ! 
E  anè  lèu  lèu  counta  soun  afaire  à  la  Galineto,,la  femo  dôu  sacces*- 
tan  de  la  parroqui  : 


—  87  — 

—  Ma  bello,  ié  faguè,  ai  sounja  que  gagnave  lou  gros  lot  ;  qua- 
simen  prendriéu  très  bihet  ;  se  pèr  cop  d'asard  ac6  se  fasié  que 
gagnèsse  dôu  bon,  moussu  Ion  curât  poudrié  se  cerca  uno  autro 
servicialo... 

—  E  quénti  soun  li  très  numéro  que  t'an  fa  gagna  en  sounge  ? 
demandé  la  Galineto. 

—  Boufre  de  sort  !  me  n'en  rapelle  plus!..  Siéu-ti  niaiso?  aguô 
oublidaacô  I  Eh  bèn,  aro,  dequé  ié  sian  pér  faire? 

—  Te  boutes  pas  lou  fio  au  sang  pér  acô  :  te  sara  facile  de  li  re- 
trouva, as  que  d'ana  lou  demanda  à-n-un  fou.  Fa  rèn  à-n-un  fou  pèr 
devina  de  causo  ansin. 

—  Se  veniés  emé  iéu  à  l'asile  de  Sant-Pau,  auriéu  pas  tant  crento, 

—  Es  pas  de  refus;  e  pièi,  vai,  counéisse  moussu  lou  direitour 
que  nous  leissara  parla  au  fou  que  voudren. 

E  li  dos  coumaire  aguènt  feni  d'escouba,  l'uno  la  gléiso  e  l'autra 
la  clastro,  partiguéron  pèr  Sant  Pau. 

Sounèron  à  la  campaneto  dôu  grand  pourtau,  e  l'asard  faguè  que 
fugué  just  un  fbu  que  vengué  ié  durbi. 

Anéron  pas  plus  liuen.  Misé  Bregito  ié  countè  soun  afaire  e  lou 
fbu  l'escoutè  en  tenént  si  mino  coume  un  pourtaire  de  boudin  : 

—  Es  qu'acô  ?  faguè,  mai  es  simple  coume  bonjour  de  retrouva  li 
très  numéro  que  dèvon  sourti. 

E  lou  fôu  prengué  un  craioun  em'un  tros  de  papié,  e  vague  de 
grifouna  de  chifro.  Pièi  se  boutavo  lou  det  sus  lou  front  e  fasié  ve^ 
jaire  de  carcula...  remiéutejavo  :  aquéu  p6u  sourti,  aquéu  pou  paa 
sourti,  aquéu  sourtira.  Quand  agué  proun  fa  de  grimaço,  faguè  uno 
bouleto  dôu  papié  qu'avié  mascara  de  chifro  de  touto  meno,  dur- 
bigué  uno  barjo  grando  coume  un  four  e  l'avalé  en  fasént  lis  iue 
blanc. 

Quand  la  bouleto  agué  passa,  noste  fou  se  viré  vers  li  dos  fema 
qu'esperavon  sa  dicho,  e  ié  faguè  : 

—  L'afaire  es  bono  :  Vendrés  deman  sus  lou  tantost,  osco  segura 
li  très  bihet  saran  sourti  !.. 

LOU    CASCARELET. 


Un  doun  trop   espéra 
Es  vendu  e  noun  douna. 


UNO  NOÇO  DE  VILAGE 


PÈR  LOU  MARIAGE  DE  MOUN  NEBOUT  LaZARE  MONTAGARD 

EMÉ  Madamisello   RousalIo  Julian 


GANT    DOU    NO VI 

Èr  de  :    Vau-Cluso,   de  T.    Aubanel. 

Quand  sian  jouine  lou  bel  âge  ! 

Au  vilage, 
Li  chatouno  e  li  jouvènt, 
Pèr  se   vèire  van  souvent 
Lou   dimenche   i   proumenado, 
E  d'aquéli  tourtourèu, 
l'a  toujour  quauque  parèu 
Que  s'agrado  ; 
E  qu'atrovon  dous 
D'ana  dous  en  dous  ! 

Nautre,  adounc  poudèn  lou  dire 

Sènso  rire, 
Nous  n'en  sian  bèn  proun  donna 
Dôu  plesi  de  proumena  ; 
E  ço  que  disié  lou  prèire 
Nous  n'en  flchavian  segur  : 
Après  vèspro,  que  bonur 
De  nous  vèire  ! 

E  coume  èro  dous 

D'ana  tôuti  dous  ! 

Au  draiôu  di  Garrigueto, 

Amigueto, 
Sus  la  routo  e  Gamp-Cabèu, 
N'en  fasian  de  pantai  bèu  !.. 


N'avian  pas  besoun  dis  autre, 
Avian  tant  d'amour  au  cor. . . 
E  jamai  un  desacord 
Entre  nautre  ; 

Tambèn  qu'èro  dous 

D'ana  tôuti  dous  ! 

Mai  que  siés,  bèu  calignage  ? 

Un  passage. 
Car  fau  pièi  se  décida 
Un  jour  de  se  marida  ; 
Vuei,  de  Dieu,  la  man  mistico 
A  béni  nôstis  amour, 
E  pousquen  canta  toujour 
Soun  cantico  : 
l'a  rèn  de  tant  dous 
Que  de  viéure  à  dous  ! 


CANT  DE   LA.   NOVIO 

Èr:  Dis  Estello,  de  T.  Aubanel. 

Perqué  sus  nôsti  jôuini  vido 
Dieu  largo  sa  benedicioun, 
€anten  dis  amo  amourousido 
La  cansoun. 

REFRIN 

Lou  cor  siau  e  l'imour  galoio, 
Parten  pèr  lou  pais  tant  dous, 
Lou  païs  di  peno  e  di  joio 
Dis  espous. 

Rescountraren  dins  noste  viage, 
Defesquauque  marrit  roudan, 
Tenen-nous  dounc  emé  courage 
Pèr  la  man. 

Loa  cor  siau  e  l'imour  galoio,.- 


—  90  — 

Dins  li  pervenco  o  li  caussido, 
Pèr  li  draiôu  o  li  founsa, 
Tenen-nous  bèn,  touto  la  vido, 

Embrassa. 
Lou  cor  siau  e  l'imour  galoio. . . 

Es  lou  travai  e  l'esperanço 
Que  fan  lis  oustau  agradiéu, 
Adounc  aguen  pleno  fisanço 
Au  bon  Dieu  ! 

Lou  cor  siau  e  Timour  galoio, 
Parten  pèr  lou  païs  tant  dous, 
Lou  païs  di  peno  e  di  joio 
Dis  espous. 

ANFOS    TAVAN. 


LOU  RETRA 


L'autre  jour.  Moussu   Genin,  lou  marchand   d'antiqueta  de  Cas- 
tèu-Reinard,  passavosus  lou  cous  em'  un  grand  mirau  souto  lou  bras. 
Vaqui  que  rescontro  Mourre  fin  que  ié  fai  : 

—  Avès  pas  crento  un  gaiard  cadèu  coume  vous  de  vous  faira 
ajuda  pèr  pourta  uno  clincleto  coume  acô  ? 

—  Grese  que  li  veno  te  moron,  Mourre  fin,  espincho  bèn  ;  ounte 
veses  que  quaucun  m'ajudo  ? 

—  E  aquéu  que  s'esquicho  aqui  souto  voste  bras  au  milan  dôu 
cadrée  que  porto  tout,  voudrias  pamens  pas  me  faire  encrèire  qu'en- 
fielo  de  perlo  o  qu'es  lou  retra  d'un  coudoun  ? 

Castèu-Reinard.  j.  s. 


Lou  pichoun  fai  coume  pou, 
E  lou  grand  fai  coume  vôu. 


-  91  - 

LIS  ESPINO 

Quand  lou  printèms  enmantello 

Lis  ort  de  si  rai  poulit, 

Sus  li  rousié  trefouli 

Dirias  qu'a  plôugu  d'estello. 

Tre  que  l'ivèr  s'empestello, 
Li  parèu,  enfestouli, 
Galant,  courron  pèr  culi 
Un  bouquet  de  roso  bello. 

léu,  peréu,  sènso  temour, 
D6u  mèu  di  roso  d'amour 
Youliéu  prene  ma  becado  : 

Ai  !  quand  l'espèr  me  risié, 

Lis  espino  dôu  rousié 

Dins  moun  cor  se  soun  tancado 

JAN  MONNÉ. 


VERAN-LA-MORT 

(Anei(hto  tirado  de  l'istôri   de   Tarascoun  *.) 

Dins  nosto  Prouvènço,  mai  belèu  que  dins  ges  d'autre  endré,  lis 
escais-noum  Hourisson.  Boudiéu  que  n'i'a  !  e  de  poulit,  vous  dise 
qu'acô  !  Quant  i'a  pas  de  gènt  dins  nosti  vilo  e  dins  nosti  vilage  que 
soun  couneigu  que  pèr  soun  escais-noum!  Tè,  i'a  pas  longtèms,  ère 
à  Sdnt-Roumié  emé  moun  ami  Goudarèu,  de   Santo-Cèio.    Fau  dire 

*  Que  me  siegue  permés  d'espremi  eici  tôuti  mi  gramaci  à  moun  ami 
M.  Charle  Mourret,  lou  distingui  archivèire  de  la  vilo  de  Tarascoun,  pèr  l'a- 
preissamen  qu'a  mes  à  me  faire  teni  li  doucumen  que  m'èrori  necite  pèr  aquest 
pichot  raconte. 


—  92  — 

que  Goudarèu  a  tambèn  un  escais-noum  que  i'es  esta  douna  pèr  si 
cambarado,  lis  estudiant  de  Mount-Pelié.  A  parti  dôu  jour  que  dins 
uno  galoio  vesprado  récité  de  cor  un  cant  de  Mlrèio,  ié  diguèron  lou 
felibre,  e  felïbre  i'es  jamai  toumba.  Arribo  même  que  d'uni  que  l'a 
ié  fan  :  Goume  vai  que  te  disonansin?  Siés  felibre  alor? —  0  respond, 
siéu  felibre...  de  Paris.  —  E  pér  dequé  de  Paris  ?  —  Pér  dequé  ?  Pèr 
co qu'es  pas  tant  de  peno  !...  Ere  donne,  pèr  n'en  reveni  à  ço  que  di- 
siéu  emé  Goudarèu  à  Sant-Roumié.  Demanderian  Imbertoun  à  tôuti 
li  camin,  à  tôuti  li  caire,  à  tôuti  li  café.  Mai  d'Imbertoun,  n'i'avié  jamai 
ges.  Subran  me  remembre  qu'lmbertoun  avié  'n  escais-noum.  Goume 
ié  disien,  vejan  ?  Ghampagne,  couquin  de  sort  !  Ah  !  moun  ami, 
tôuti  lou  couneiguèron. 

Es  pèr  dire  coume  lis  escais-noum  soun  poupulàri.  Aro,  de  mounte 
vènon?  Aco  se  saup  pas  toujour.  N'i'a  que  soun  escais-noum  ié  vèn 
d'uno  marco  que  se  soun  facho  o  qu'avien  de  neissènço  ;  en  d'àutri, 
ié  vèn  d'uno  abitudo  qu'an  presso  ;  en  d'àutri  ié  vèn...  de  soun  grand 
o  de  soun  rèire-grand.  Mai  n'i'a  qu'avès  bèu  cerca,  se  n'en  manco 
que  n'atrouvès  li  resoun,  tant  vènon  de  liuen.  Tè,  quau  saup  coume 
vai  qu'à-n-uno  famiho  Veran,  de  Tarascoun,  ié  dison  Yeran-la-Mort  ? 
Es  quaucarèn  de  proun  curious   pèr  que  se  raconte. 


Ac5  se  passavo  dôu  tèms  de  la  Ligo.  Es  pas  d'aièr,  se  p6u  dire. 
Pèr  lou  faire  pu  just,  diguen  que  se  passavo  à  l'acoumençanço  de 
l'an  4590.  l'avié  n  Prouvènço  dos  armado,  l'armado  dôu  partit  ca- 
touli  que  voulié  pas  Enri  de  Navaro  pèr  rèi,  e  l'armado  dôu  partit 
proutestant  que  lou  voulié.  Sus  la  finalo  de  1589,  li  dos  armado 
s'èron  rescountrado  à  Malo-Mort,  e  l'armado  di  catouli  aguè,  coume 
se  dis,  sa  voulado  :  fugue  pèr  elo  un  desastre.  Fier  d'aquelo  vitôri, 
d'Ampus  que  coumandavo  l'armado  de  la  Ligo,  que  lou  grand  direi- 
tour  n'èro  lou  duque  de  Savoio,  vouguè  prene  Tarascoun.  Eici  li 
causo  chanjèron. 

Fau  dire  que  li  Tarascounen,  qu'èron  de  bràvi  gènt,  coume  soun 
iuei,  pardi  !  tenien  pas  mai  pèr  lis  un  que  pèr  lis  àutri,  e  voulien 
pas  mai  faire  pèr  aquéli  que  pèr  aquéli.  Disien  coume  li  felibre  de 
vuei  : 

«  Nàutri^  li  bon  Prouvençau 

<i  Au\  sufrage  universau, 

«   Voutaren  pèr  l'ôli 

«  E  faren  Vaioli.  « 


-  93  -~ 

E  pièi,  vès,  se  fisavon  pas  d'ac5  e  fasien  bono  gardo.  Avien  de 
bàrri  soulide,  de  bon  pourtau,  e  pèr  garni  barri  e  pourtau  de  sou- 
dard qu'avien  pas  fre  is  iue.  D'Ampus  sablé  tout  aco.  Coume  faire 
alor  pèr  mètre  lis  àrpio  sus  Tarascoun  ?  l'avié  qu'uno  causo  : 
èro  de  ié  rintra  pèr  suspresso  en  s'aboucant  emé  quàuqui  Tarascou- 
nen  que,  pèr  d'argent,  ié  durbirien  li  porto.  Ço  que  fugue.  Troubè 
lèu  quàuqui  malurous  qu'un  pau  d'or  ié  faguè  gau  e  que  proumete- 
guèron  tout  ço  que  voulié.  Lou  tout  es  que  d'Ampus,  d'acordi 
em'aquéli  marridi  gènt,  tiré  lou  plan  que  veici.  Lou  8  de  janvié 
(ac6  se  passavo,  coume  l'ai  déjà  di,  en  1590),  li  traite  devien, 
entre  vue  e  nou  ouro  dôu  matin,  souna  quatre  cop  de  campano  à  la 
capello  de  Nosto-Damo  de  Bonaventuro  que,  iuei,  aquelo  capello,  fai 
partido  de  l'espitau  e  sert  de  salo  d'isoulamen  ;  aquéu  signau  dévié 
èstre  donna  uno  secoundo  fes  pèr  la  grand  campano  de  la  glèiso  di 
Douminican  que  s'atrouvavo  mounte  es  iuei  lou  teatre.  Tre  que  la 
campano  aurié  branda,  èro  di  que  li  counjura  se  jitarien,  pèr  li  sa- 
gata,  sus  lis  ome  de  gardo  dôu  pourtau  Sant-Jan,  lou  soulet  que 
fuguèsse  pas  enmuraia,  e  en  même  tèms  li  troupo  de  d'Ampus  intra- 
rien  dins  la  vilo  pèr  aquelo  porto.  Tout  èro  donne  bèn  adouba  e  tout 
fugue  lest.  La  vèio,  qu'éro  lou  7  de  janvié,  d'Ampus  fai  intra  dina 
Tarascoun,  en  controbando,  escoundu  dins  de  carreto  de  fen,  quàuquis- 
un  de  si  soudard  pèr  presta  d'ajudo  i  traite  Tarascounen  ;  pièi  fai 
escoundre  touto  sa  troupo  que  fasié  de  douge  à  quatorge  cents 
ome  dins  dous  mas  proche  de  la  vilo,  e,  tôuti  precaucioun  bèn 
presse,  espéro  lou  signau. 

Dins  Tarascoun,  rèn  s'èro  sachu.  Li  gènt  anavon  e  venien  coume  à 
sis  abitudo.  Res  se  doutavo  de  ço  que  s'alestissié  pèr  lou  lendeman. 
D'ouro  en  ouro  la  journado  s'acabavo,  e  coume  en  janvié  li  jour 
soun  pichot,  la  niue  fugue  lèu  aqui.  De  tout  caire,  à  travès  carrière, 
acousseja  pèr  la  fre  que  fasié  peta  li  cop  de  taloun  sus  lou  sou,  li 
gènt  rintravon  dins  sis  oustau.  N'i'avié  forço  pamens  qu'avansde 
s'embarra,  anavon  dire  sis  ouro  o  faire  quauque  bout  de  pre- 
guiero,  quau  à  Santo-Marto,  quau  à  Nosto-Damo .  de  Bonaventuro, 
quau  à  la  glèiso  di  Douminican.  Avien  la  fe  alor,  e  pièi,  li  tèms  èron 
tant  marrit!  D'aquéli  qu'èron  ana  prega  dins  la  glèiso  di  Doumini- 
can, se  n'en  devinavo  un  que  ié  disien  Enri  Enri.  Ero  un  brave 
paisan  que  soufrissié  coume  lis  au  tri  di  malur  dôu  tèms  e  que, 
pecaire,  en  revenènt  dôu  travai,  èro  intra  'qui  pèr  faire  si  devou- 
cioun.  S'èro  asseta  au  founs  de  la  glèiso,  davans  la  capello  de  sant 


—  94  - 

Antoni,  e,  la  calour  de  la  glèiso  l'aguènt  surprés,  o  lou  lassige  l'a- 
guènt  gagna,  lou  brave  orne  s'èro  endourmi.  De  qu'arribè?  La  glèiso 
se  barré  qu'Enri  dourmié  'ncaro  coume  un  cibot  sus  sa  cadiero. 
Quand  se  revihè,  sabié  pas  mounte  èro.  Escoutè  :  ges  de  bru,  ges 
de  mouvenaen,  un  silènci  de  mort.  Regardé  :  li  capello,  li  léio  basso, 
amatado  dins  uno  sournuro  esfraiouso,  se  vesien  pas  ;  davans  lou 
mésire-autar  un  caléu  vihavo,  d'or  escrincela,  que  sa  flamo  maigri- 
nello  espandissié  'mé  peno  sus  un  rode  estré  uno  clarta  fcusco  que 
tout  bèu  just  leissavo  destria  li  causo.  Enri  se  douné  pôu  e,  coume 
couneissié  lis  aise,  s'anè  embarra  dins  un  counfessiounau. 

Coume  van   li  causo  pamens  !  Enri  s'éro  pas  asseta  dins   soun 
counfessiounau  qu'entend  uno  porto  que  se  durbis.  Es  pas  besoun  de 
dire  que  lou  paure  orne  èro  à  mita  mort  d'esfrai.  Quau  poudié  éstre 
acô   d'aquélis  ouro?  Quau  i'avié  donna  la  clau  de  la  glèiso?  Dequé 
venien  faire  dins  la  mue?  Enri  se  disié  tout  aco,  e  n'en  perdié  pas 
uno.    La  porto  s'èro  mai  barrado  plan-plan,  e  de  pas  avien  crissa 
sus  li  bard.  Quaucun  marchavo.  Enri  escoutavo  d'à  ment.  L'ome  pa- 
mens, après  quàuqui  pas,  s'arrèsto,  prounôuncio  aquest  mot:  la  mort! 
e  s'asséto.  Pas  puléu   fugué  sus  sa  cadiero  que  la  porto  se  durbis 
tourna-mai  plan-plan,   e  de  cauto-cauto  quaucun  s'avanço    en    di- 
sent:  la  mort  !  E  l'ome  qu'éro  asseta  ié  respond  :   la  mort!  N'ar- 
rivo  un  autre:  la  mort  !  dis  en  intrant:  Vaqui  n'en  un  autre,  e  pièi  un 
autre,  e  un  autre  encaro,  e  lôuti  dison,  tre  intra  :  la  mort  !   e  toujour 
i'èro    respoundu  :  la  mort  !    Aro,  èron  sièis  asseta  au  mitan  de  la 
glèiso.  Enri  qu'éro  plus  mort  que  viéu,  mai  que  pamens  voulié  tout 
saupre,  escouto  ço  que  dison.  Fugue  lèu  vist.  Aquélis  ome  èron  li 
traite  que  s'éron  entendu  emé  d'Amipus.  Avien  près  la  mort  pèr  mot 
de  passe,  e  s  èron  douna  rendès-vous  dins  la  glèiso  pèr  se  councerta 
entr'  éli  sus  l'obro  que  lis  esperavo.   Quand  tout  fugue  bén  régla, 
s'en  anèron.  Enri  sache  dounc  tout,  e  coume  entr'  èli  se  sounavon 
pèr  soun  noum,  li  couneiguè.  Ah  !  que  se  languissié  lou  brave  ome 
que  fuguèsse  jour  !  Noun  es  niue  d'ivèr  que  uoun  flnigue.  Din,  din, 
din,  din,  din,  din...  Es  lacampano  que  sono  pèr  la  proumiero  messo. 
La  grand'  porto  se  durbis,  lou  clerjoun  rintro,  atubo  li  cierge,  quàu- 
qui bràvi  gènt  s'embournon  dins  la  glèiso,  e  noste  Enri  s'en  vai. 

Regardas-lou  courre,  lou  lèri  !  Rèn  l'arrèslo.  Dequé  que  ié  digoo, 
se  reviropas,  e  landoquelandaras  au  castèu  dôu  gouvernaire  de  la 
vilo,  que  ié  disien  Clament.  Dire  i  gardo  ço  que  voulié,  faire  dereviha 
lou  gouvernaire  e  ié  counta  l'afaire,  ah  !  fugué  pas  long  !  Lèu-lèu  lou 
gouvernaire  dono  sis  ordre,  li  couspiraire  soun  arresta,  empresouna. 


—  95  — 

e  tôuti  li  troupo  van  garni  li  pourtau  e  li  barri.  Aro,  eici  sian  !  A 
l'ouro  dicho,  li  Tarascounen,  pèr  enganalis  enemi,  sonon  li  campano, 
qu'èro  aco  lou  signau  counvengu  mé  li  traite,  e  vaqui  d'Ampus  emé 
sa  cavalarié  que  vèn,  brido  abatudo,  buta  contro  lou  pourtau  Sant- 
Jan  que  cresié  dubert.  Paure  d'eu  !  Pin  !  pan  !  pan  !  Li  mousque- 
toun  di  Tarascounen  fan  uno  petarado  dôu  tron  de  Dieu,  e  de  la 
troupo  di  Liga  d'uni,  e  noumbrous  fuguèron,  toumbèron  desquiha  de 
si  chivau,  lis  àutri  virèron  brido  e  s'enfugiguèron  sens  demanda  soun 
rèsto.  Quand  venguèron,  li  Tarascounen,  pèr  auboura  li  blessa, 
atrouvèron  d'Ampus  éu-meme  ajassa  contro  soun  chivau,  blessa 
gravamen  pèr  uno  balo  de  mousquet  e  que  semblavo,  à  si  dar- 
dé badai.  Aguèron  pieta  d'eu  ;  l'aubourèron,  lou  meteguèron  sus 
un  baiard  e  l'aduguèron  à  la  vilo.  Mai,  pecaire,  aguèron  bèu  à  ié 
donna  tôuti  li  siuen  poussible,  mouriguè  dous  jour  après. 

L'on  pou  bèn  pensa  qu'uno  fes  que  li  Tarascounen  se  veguèron  vi- 
tourious  e  foro  de  tout  dangié,  s'ôucupèron  di  traite  qu'avien  manca 
ié  faire  avé  'n  tant  marrit  sort  e  dôu  brave  orne  que  lis  avié  sauva. 
Pèr  li  traite,  aco  fugue  lèu  lest.  Dins  un  vira-d'iue  fuguè^^on  penja 
sus  la  plaço  dôu  marcat,  tôuti  sièis  à  la  rengueirado  à-n-uno  pou- 
trello  que  tenié  pèr  un  constat  au  cantoun  de  la  carriero  Sant-Micou- 
lau  e  pèr  l'autre,  au  cantoun  de  1  i  carriero  de  la  Fabrarié  qu'es  iuei 
la  carriero  dôu  Refùgi.  Sus  la  poutrello  i'escriguèron  li  noum  de 
tôuti  e  la  meteguèron  pièi  dins  lou  ravelin  dôu  pourtau  Sant-Jan, 
aquéu  precisamen  mounte  lis   enemi  devien  passa. 

E  Enri  ?  Enri  fugué  félicita,  gramacia,  lausenja  que-noun-sai.  Ero  de- 
vengu  célèbre  dôu  jour  au  lendeman;  e,  coumetoujour  fasié  que  re- 
peti  aquéu  mot  de  la  mort  que  l'avié  tant  esfraia  dins  la  glèiso,  iédi- 
guèron  Enri-la  Mort.  Mai  gagné  pas  qu'un  escais-noum  à-n-aquel 
afaire.  Lou  counséu  de  la  vilo,  pèr  miés  recounéisse  lou  service  qu'avié 
rendu  e  peréu  pèr  ié  veni  en  ajudo,  que  poudié  pas  gaire  ana  travaia 
au  champ,  menaça  qu'èro  de-longo  pèr  li  partisan  de  la  Ligo,  ié  voutè 
dins  sa  sesiho  dôu  7  de  febrié  1591,  la  soum>3  de  cinq  cents  escut  d'or. 

Fugué  pas  la  soulo  decisioun  que  prengué  lou  counséu.  Voutèron 
encaro  qu'un  autar  non  sarié  auboura  coume  ex-voto  dins  la  capello 
de  Nosto-Damo  de  Bonaventuro;  que  tôuti  li  jour  se  ié  dirié  entre  8 
e  9  ouro  de  matin,  uno  messo  d'acioun  de  gràci,  seguido  d'uno 
sounarié  de  cent  cop  de  campana  ;  qu'à  despart  d'acô  tôuti  lis  an,  lou 
8  de  janvié,  se  cantarié  uno  grand-messo  e  se  farié  uno  proucessioun 
generalo  e  en  musico  pèr  touto  la  vilo. 


Eh  bèn,  —  quand  parlave  de  la  forço  dis  escais-nouml  —  Lou  noum 
di  counjura  s'ôublidè  ;  la  poutrello  qu'avié  servi  de  poutènçi  desparei- 
guè  :  la  messo  journadiero  d'acioun  de  gràci,  la  sounarié  di  cent  cop 
de  campano  que  la  seguissien,  la  grand'messo  emé  la  proucessioun 
en  musico  dôu  8  de  janvié,  tout  ac5  fugue  suprima  pèr  un  arrèst  dôu 
Parlamen  d'Ais  dôu  28  de  febriél613,  près,  même,  sus  larequisto  dis 
abitant  de  Tarascoun  e  à  l'efèt  d'abouli  lou  souveni  d'une  tant  laido 
trahisoun  ;  bèn  mai,  partisan  e  enemi  de  la  Ligo,  touti  s'embrassè- 
ron  e  freirejèron  uno  fes  Enri  IV  mounta  sus  lou  trône,  e  dequé 
soubrè  de  touto  aquelo  boulegadisso  ?  Un  escais-noum.  Enri  èro 
toujour  Enri-la-Mort.  Goume  de  soun  maridage  aguè  ges  de  gar- 
çoun,  aquel  escais-noum  passé  à  la  iamiho  de  sa  femo,  e  longo-mai 
li  Veran  s'appelèron  Veran-la-Mort  e  iuei  encaro  l'a  li  Veran-la- 
Mort. 

V 

JULI  VERAN. 


L'INIMITABLE 


Aro  sias  engana  dins  tôuti  lis  afaire  : 
Se  contro-fai  lou  la,  lou  burre,  li  boudin, 
Mai,  Saboun  Mikado^  tu  pèr  te  contro-faire 
Tôuti  lis  enguentiè  i'an  perdu  soun  latin. 


LA  TERRO 

La  terro  es  l'enimo  inmourtalo, 
La  terro  es  rèn,  la  terro  es  tout  ; 
Es  lou  néant  ounte  s'atalo 
Lou  plus  grand  endevenidou. 

La  terro  fai  la  creaturo, 
E  dôu  même  flanc  sort  ansin, 
Dins  si  milanto  pourtaduro, 
Paure,  riche,  sant,  assassin. 


—  97  — 

De  la  terro  sort  pan  e  souco, 
Que  pèr  tôuti  saup  gaubeja 
E  qu'emboucarié  chasco  bouco 
Se  l'on  sabié  se  parteja. 

E  la  terro  bastis  li  bôri 

Pèr  lou  recàti  di  mourtau, 

E  tôuti  aurien  lou  blanc  dôu  pôrri 

Se  i'avié  pas  tant  de  catau. 

E  de  la  terro  sort  lis  aubre 
Que  nous  semoundon  si  cansoun 
E  que  rescaufon  noste  maubre 
Quand  d'ivèr  pico  la  sesoun. 

Pièi,  enfin,   coume  uno  liouno 
Jalouso  de  si  liouncèu, 
Quand  la  terro  vèi  que  raiouno 
Pèr  sis  enfant  plus  rèn  au  cèu, 

Desesperado,  mita  folo, 
Matrassado  pèr  lou  mau-cor, 
Liéuro  soun  sen  à  la  picolo 
De  l'aclapaire  sènso  cor, 

E  soun  sen  devèn  cros,  de  brèsso  ; 
Dins  si  flanc  retournon  li  fiéu. 
E  de  la  terro  la  tendresso 
Plus  forto  es  que  l'amour  de  Dieu  ! 

LOUIS  ASTRUC. 


MES  DE  MAI,  FRES  E  GAI 

Que  fai  bon  lou  matin  !  Aièr  quand  me  levave, 
Tôuti  li  passeroun  fasien  soun  riéu-chiéu«chléu  I 
La  vesino  durbié  soun  ridèu  blanc,  e  iéu 
Au  saboun  Mikado  .cha,  cha,  cha  me  lavave. 


—  98  — 
SEXTIUS    MICHEL 

Li  fèsto  cigaliero  e  felibrenco,  mai  que  jamai  resplendènto,  aquest 
an,  restaran  coume  uno  inôublidablo  maDifestacioun  de  la  poupula- 
rita  sèmpre  creissènto  de  noslo  Reneissènço  miejournalo  e  dôu  prou- 
grès  dis  idèio  de  decentralisacioun  literàri.  Mau-despié  li  verinous,  li 
renaire  e  lis  arlèri,  jamai,  se  pôu  dire,  en  regardant  li  causo  de  naut, 
lou  Felibrige  avié  miés  moustra  soun  pouderous  espandimen,  e  lou 
vièi  tiatre  d'Aurenjo  reviéuda  magnificamen,  n'es  lou  testimoni  au- 
turous  davans  touto  la  Franco. 

Esaqui  que  pèr  la  proumiero  fes,au  mitan  dôu  pople,lou  Président 
de  la  Republico  franceso  a  glourifica  la  cigalo  d'or  e  prouclama  l'uti- 
iita  naciounalo  de  nosto  obro  artistico. 

Goumo  l'a  di  poulidamen  lou  cigalié  Enri  Fouquier,  la  Gigalo  fai 
d'aro-en-avans  partido  dis  armo  de  Franco. 

Tout  aquéu  trelus  es  d'abord  degu  is  obro  pouëtico  de  nôsti  grand 
mèstre  :  à  Roumanille,  à  Aubanel,  à  Mistral,  à  Fèlis  Gras.  Pièi,  tam- 
bèn,  à  la  noblo  eforto  elouquènci  dou  Capoulié,  à  la  bono  ispiracioun 
de  l'ilustre  président  de  la  Gigalo,  Benjamin  Gonstant,  e  subre-tout  à 
ia  valènço,  à  la  bono  imour,  à  la  fe  patrioutico  de  Sextius  Michel,  que 
tôuti  li  telibre  recouneissènt  dèvon  gramacia  e  félicita  de  tout  cor. 

Sextius  Michel  es  coume  l'enr^arnacioun  e  lou  retipe  d'<iquélis  en- 
fant dôu  Miejour  à  l'amo  ardèr.to,  enebria  d'ideau  e  de  pouësio,  que, 
buta  pèr  lou  soit  ver^^  iou  grand  Paris,  pièi,  amcurousi  de  la  vilasso 
enmascarello,  cercon,  pèr  soûlas,  à  ié  retrouva,  à  lé  refaire  la  pi- 
choto  patrio,  à  recaliva  scun  cor,  afrejouli  pèr  lou  neblun,  emé  li 
dôuci  souvenénço  dôu  paù  regreta. 

Goume  Càstil-Blaze,  Amadiéu  Pichot,  Adôufe  Dumas,  Lucian 
Jaufre,  aquélis  aujôu  venera  dôu  Felibrige  de  Paris,  aquéli  precur- 
sour  de  «  la  Gigalo  »  e  di  cigalié,  Sextius  mountè  vers  Paris  —  i'a 
long-tèms  d'ac6,  —  brun  e  bèu  prouvençau  prouvençalejant,  à  l'ouro 
ounte  Roumanille,  en  Avigc jun,  fasié  flouri  si  Margarideto,  e  ounte, 
à  Paris,  Jaussemin  prouclamavo  davans  la  cour  e  la  literaturo  es- 
balauvido,  l'inmourtalita  de  la  lengo  d'O. 

Es  l'amo  ravido  d'aquéu  reviéure  de  la  parladuro  di  rèire,  d'a- 
quelo  aubo  dôu  Felibrige,  que  lou  brave  jouvènt  davalè  dins  aquelo 
carrierouno  alor  noumado  Gontrescarpo,  aro,  prouvençalamen  bate- 
jado  Maset,  d'ounte  poudié  vèire  eilalin,  à  l'ourizoun,  dôu  coustat 


-  99  - 

dôu  Pont-N5u,  la  caro  riserello  d'Enri  IV,  que  semblavo  l'acouraja 
en  ié  cridant  sa  famouso  paraulo  :  «  Samenas  de  Gascoun,  acô  tra- 
chis  partout  !...  » 

E,  pamens,  èro  tout  magagna  ;  mau-grat  l'esbléugimen  de  la  capi- 
talo  entrevisto,  lou  jouine  Sextius  èro  un  brisounet  triste  dins  la 
sourno  cour  de  l'oustalas  di  Messajarié,  plen  de  la  cridadisso  di  vei- 
turin,  dôu  cli-cla  di  fouit,  dôu  brut  di  diligènço  trantraianto  sus  li 
calado. 

E,  caminant  long  de  la  Sèino,  davans  li  palais  ufanous,  sounjavo  à 
sounvilajoun  flouri  de  Mallamort,  à  la  bastido  peirenalo,  à  sa  Du- 
rènço  folo,  à  soun  clar  soulèu,  à  si  gènt,  i  galànti  chato  qu'eilabas 
avié  leissa,  li  lagremo  is  iue... 

Mai  lou  proumié  mounaen  de  languitudo  esvali,  noste  prouvençau 
reprenguè  vitamen  sa  bono  imour  e,  freiralamen  aculi  pèr  soun 
coumpatrioto  Nestor  Roqueplan,  fiéu  coume  eu  de  Mallamort, 
Sextius  Michel  se  faguè  lèu  sa  plaço  dins  lou  mounde  literàri  e  uni- 
versitàri.  Ah  1  li  qu'an  pas  viscu  dins  Paris,  avans  la  foundacioun 
dôu  Felibrige  e  de  la  Cigalo,  podon  pas  se  taire  uno  idèio  de  l'isou- 
lamen,  di  lagno  d'aquéli  que,  perdu  dins  lou  fourfoui  de  la  grande 
vilo,  amavonsoun  pais  e  sa  vièiolengo. 

Ges  d'acamp  ounte  li  coumpatrioto  pousquèsson  s'assembla  e 
parla  entre  éli  de  la  pichoto  patrio  ! 

E  n'avian,  lis  afama  de  pouësio  miejournalo,  qu'un  bon  tèms  dins 
l'annado,  à  l'entour  de  la  Toussant,  quand  VAnnaiia  prouvençau 
nous  adusié,  dins  si  t'uiel  aiua,  lou  dous  perfum  de  la  terro  nada- 
lenco  :  lou  iegissian  en  famiho  au  recanloun  dôu  tio  petejant,  apre- 
nian  pèr  cor  li  vers  di  mèstre  ;  redisian,  galoi,  li  conte  dôu  Casca- 
relet.  Avian  qu'aquelo  joio  e  qu'aquéu  soûlas. 

Mai,  i'a  mai  de  vint  an  d'acô,  la  tanto  Estello  lusiguè  sus  Paris  : 
li  Miejournau  escampiha  s'acairq  èron  souto  si  rai  e,  en  plen  Palais- 
Reiau,  la  Cigalo  canlè,  rampelant  li  lelibre  desf.atria... 

E  alor  s'ausiguè  dins  tout  Paris,  de  cansoun  prouvençalo;  lis  àutri 
prouvinço  vouguèron  tambèn  cigaleja,  e  i'aguè,  de  l'Arc  de-tiiounfle 
enjusquo  à  la  plaço  dôu  Trône,  coume  uno  inmèui^o  farandoulo, 
menado  pèr  li  felibre  jougant  dôu  llaliulet  e  toucant  riôu  tambourin. 
A  la  Cigalo  venguè  lèu  s'ajougne,  avai.'fc-gardo  alôugado,  lou  Feli- 
brige de  Paris. 

Tant  lèu,  de  partout,  li  Felibre  e  li   Cigalié  donnant  l'eisèmple, 
Paria  éu-meme  rapelant  à  la  prouvinço  l'ourguei  de  soun  passât  e  sa 


-  400  — 

noublesso  descouneigudo,  un  grand  e  fegound  mouvemen  a  tremuda. 
Tanciano  inchaiènço  pèr  lou  vièi  parla,  lis  us,  li  legèndo,  l'antico  vida 
franceso,  en  un  afougamen  pèr  l'estùdi,  la  mantenènço,  la  glourifi- 
cacioun  de  tout  aquéu  trésor  requist  ounte  tresano  l'amo  dôu  pople, 
ounte  trelusis  l'esperit  de  la  Franco. 

Es  à-n-aquelo  obro  de  bon  patrioto  que,  despièi  tout-aro  un  quart 
de  siècle,  s'es  counsacra  em'uno  voio,  em'uno  ardour  de  jouvènt 
Sextius  Michel,  ajudant  pouderousamen  lou  Felibrige  parisen,  que, 
fidèu  à  l'ensignamen  di  mèstre  de  la  Reneissènço  mistralenco,  es 
sèmpre  atravali  pèr  espandi  la  couneissènço  di  causo  dôu  Miejour, 
lou  renoum  de  sa  literaturo  plebeiano,  pèr  reviscoula  dins  soun  païs, 
trop  souvent  ôublidaire,  la  memôri  di  coumpatrioto,  serviciau  de  la 
mémo  idèio. 

Vaqui  perqué,  entrepide  pèlerin,  apassiouna  pèr  aquelo  reviéu- 
danço,  Sextius  Michel  es  esta  lou  menaire  elouquènt  e  infatigable 
de  noste  roumavage,  ounte,  pouèto  e  ouratour,  a  fa  resclanti  de 
Valènço  à  Sisteroun  la  bono  paraulo  felibrenco. 

MAURISE  FAURE. 


NADADO 


Goume  de  canardoun,  coume  de  granouieto, 
Cabusson  li  pichot  dins  lou  Rose  à-de-rèng, 
Brassejon,  fan  li  mort,  just  se  vèi  si  testeto, 
Pièi  se  leisson  mena  plan-plan  pèr  lou  courront  ! 

Sus  la  gravo  an  leissa  si'^pichôti  sourreto, 
Qu'emé  de  caialet  s'amuson  bèn  souvent, 
Car  de  Toustau  lou  paire  e  tambèn  la  meireto 
Dins  lis  iero  eilabas  garbejon  susarènt  I.. 

Subran  l'un  di  pichot,  moun  Dieu  1  a  davala 
Au  mié  di  vira-v6u  dins  lis  erso  esfraiouso, 
Sènso  que  si  coumpan  pousquèsson  lou  sauva!.. 

.....  0  maire,  dequé  sièr  qu'i  raisso  souleiouso, 
Te  crebèsses  lou  cors  ansin  pèr  l'abari  I 
D'aquéu  tèms  toun  drouloun,  ai  !  las,  vèn  de  mouri  I 
Bèu-Caire,  jun  1897.  antôni  berthier. 


—  101  — 
LA  LIDETO 


CANSOUN 

Paraulo  e  musico  d'AuziAS  Jouveau, 


Moderato, 


■■àt 


m^ 


:i-fz 


t=p: 


ï^tE,^ 


=?^# 


=t^: 


i^: 


^t*;^: 


lîc 


^^3 


E-m'un  prince  va  -  lent  an      fiança  La  Li-de  -  to.  S'es 


^m^ 


i 


bèu,lou  chiva  -  lié,   la  cha-to  es  pouli  -  de  -  to  ;  La  jouvo  es  rèino  e 

Poco  rit.  \°  tempo. 

■b — t— r^r:^!-:^ ^^ZMZCZZ^-  •  i:=:z^zr _^»    ,:J5C 


Î^^^i 


--•— i^pzi^ 


::^- 


IpZIZit 


^0 


-^: 


flour,    La  jouvo  es  rèino  e  flour  de  belour  !  Tra-ves-sant  mar  e 


^^m^^^m 


ter  -    ro,  Lou  prin-ce  vai  en  guer  -    ro  ;  La    bel  -  lo,  en  l'espe- 
rit. 


^m^Mm 


:d=::1=^ 
-#.- — m — '- 


rant,    ver  -  so  un  gaùdre  de    plour. 

Em'un  prince  valent  an  fiança  La  Lidedo  ; 

S'es  bèu,  lou  chivalié,  la  chato  es  poulideto  ; 
La  jouvo  es  rèino  e  flour, 

De  belour  ! 
Travessant  mar  e  terro, 
Lou  prince  vai  en  guerre  ; 

La  belle,  en  resperant,verso  un  gàudre  de  plour. 


—  102  — 

Poustado  niuech  e  jour  en  aut  de  sa  tourriho, 
Lou  demande  à  l'aureto,  i  nivo,  à  l'auceiiho, 

La  joQvo,  rèino  e  flour 
De  belour  ! 

Mai  res  p6u  à  la  bello 

Adurre  de  nouvello 
D'aquéu  que  partiguè  flouca  de  si  coulour. 

Quand  i'a  proun  tèms,  pamens,que  souspiro  o  qu'eissejOj 
Pèrcouclia  la  tristesso,  un  matin  s'espacejo 

La  jouvo,  rèino  e  flour 
De  belour  1 

Mai,  dins  la  fourest  soumbro, 

Mat,  sutiéu  coumo  uno  oumbro, 
Un  bregand  la  seguis  e  la  raubo,  o  malour  ! 

Lou  chivalié  revèn  au  bout  de  sèt  annado, 
E  coume  noun  la  vèi,  demando  ount  es  anado 

La  jouvo,  rèino  e  fiour 
De  belour! 

Noun  sachent  coume  faire 

Pèr  ié  counta  l'afaire. 
Si  gènt,  de  la  fourest,  ié  mostron  la  founsour. 

Lou  prince  viro  brido  e  coume  un  loup  s'abrivo, 
Car  vôu  revèire,  enfin,  que  siegue  morto  o  vivo, 

La  jouvo,  rèino  e  flour 
De  belour  ! 

«  Oh  !  dis,  coume  que  vague, 

Fau  que  more  o  que  l'ague, 
Car,  rèn,  senoun  moun  iro,  egalo  ma  douleur  !  » 

Fa  sèt  jour  e  sèt  niue  que  furno  baumo  e  tousco.,^ 
Quouro  au  mitan  di  gus  lou  chivalié  destousco 

La  jouvo,  rèino  e  flour 
De  belour  I 

E,  soulet  contre)  quatre, 

A  forço  de  coumbatre, 
La  deliéuro  e  rentorno  au  brès  de  sis  amour. 


—  103  - 
PÀURI     VIÈI 

La  Berthier  es  vèuso  i'a  uno  quingeno  d'an  ;  soun  drôle  es  curât 
dins  un  marrit  endré  dis  Aup  ;  si  cliato  soun  establido  en  Argerio, 
e,  pecaire,  viéu  souleto  dins  soun  pichot  oustau  d'Entraigo. 

La  veguère  l'autre  jour  davans  sa  porto  que  toursié  de  coussôudoun 
e  lis  enliassavo  pèr  dougeno   emé  de  redourtoun  d'amarino. 

—  H5u  I  ié  fau  ansin,  eh  bèn,  sian  en  fatigo  ? 

—  E  vo  !  fau  bèn  faire  quaucarèn  pèr  se  leva  lou  langui  quand 
sias  soulet... 

—  E  vôstis  enfant  ? 

—  Teisas-vous  !  que  n'i'a  un  qu'es  au  diable' e  lis  àutri  bèn  plus 
liuen  ! 

Pàuri  vièi  ! 

J.  DIS  ENGARTAMEN. 


UN  BON  AVIS 


Ualcool  de  Mento  de  Ricqlès  au  mejan  de  quàuqui  gouto  dins  un 
vèire  d'aigo  sucrado  fai  un  béure  delicious,  refrescant  e  bon  marcat, 
calmo  subran  la  set  e  assanis  l'aigo. 

A  doso  un  pau  plus  forto  es  un  remèdi  segur  pèr  lis  endigestioun, 
lis  estourdissamen,  li  mau  de  cor,  la  dissentarié,  la  colerino. 

Es  eicelènt  pèr  li  dent,  la  bouco  e  lis  àutri  siuen  dôu  cors. 

Preservo  peréu  dis  epidemio  e  dôu  mau   de  mar. 

Soulamen  fau  bèn  s'avisa  que  la  moulo  porte  lou  noum  do  Ricqlès, 


DE  RABELAIS  A  ROUMANILLE 


I 


Pèr  uno  bello  niue  d'estiéu, 
M'espacejave  pensatiéu 
I  bord  de  la  Sèino  flourido  ; 
Moun  amo  tristo,  anequelido, 


—  104  — 

Sounjavo  :  avié  fam  d'ideau... 
Despièi  long-tèms  sus  lou  lindau 
Dôu  temple  de  la  Pouësio 
Noun  poudié,  d'aquelo  ambrousio, 
S'assadoula  coume  voulié  — 
Perdudo  dins  lou  fourniguié 
Dôu  grand  Paris  l'acaparaire 
Cercavo  lou  rode,  lou  caire 
Ounte  lou  cèu  ié  sourrisié, 


II 


Ma  pensado,  coume  uno  folo, 

Vanegavo  dins  l'abandoun, 

Lors  escalère  sus  la  colo 

E  lèu,  dins  li  bos  de  Méudoun 

léu  m'atrouvère.  Encantarello 

La  luno  espouscavo  si  rai, 

Beluguejavon  lis  estello 

Dedins  aquelo  niue  de  mai. 

E  subran  vaqui  qu'uno  oumbrino 

Apareiguè  à  moun  constat 

léu  barbelant,  dins  la  peitrino 

Lou  cor  batènt,  reste  aplanta 

En  recouneissènt,  gigantasso, 

L'oumbro  d'un  valent  e  d'un  fort, 

L'oumbro  toujour  que  mai  grandasso, 

Dôu  canounge  dis  Isclo  d'or  : 

Rabelais,  que,  la  caro  palo, 

Noun  risié,  e  que  douçamen 

Leissè  toumba  sus  moun  espalo 

Sa  fino  tèsto,  tristamen. 

Pièi  dos  lagremo  perlejèron 

A  sis  iue  leva  vers  lou  cèu  ; 

En  un  suprême  esfors  semblèron 

Amoundaut  demanda  counsèu. 


III 


« —  Dins  Avignoun  vilo   dindanto, 
Coumo  l'ai  noumado  un  bèu  jour, 
La  mort-peleto  vuei  aganto 
Un  fiéu  qu'avié  tout  moun  amour... 


—  105  — 

Aquéu  èro  de  ma  famiho 
Un  di  meiour  ;  avié  lou  let, 
Nautre  ié  disian  Roumaniho 
E  lou  pople,  Gascarelet. 
Se  dins  Méudoun  lou  chaîne  enlaço 
Aujourd'uei  moun  front  ufanous, 
Li  nerto  de  la  Bartalasso 
Courounon  lou  siéu  pouderous... 
Vaqui  perqué  n'es  pas  de  dire 
Coume  aquéu  malastre  m'esmôu; 
Lou  dou  es  pourta  pèr  lou  rire, 
Aquest  jour  es  un  jour  de  dôu. 
E  lèu  s'esvaliguèl'oumbrino, 
Dins  lou  bos  un  brut  se  levé, 
Éro  de  voues  claro  e  divino, 
De  Rouma  cantant  li  nouvè, 
Alor  pensant  à  sis  oubreto, 
Pièi  dins  lou  bos  estent  soulet, 
Flour  de  sàuvi,  margarideto, 
Plourére  lou  Gascarelet. 


IV 


Avié  resoun  lou  grand  counfraire, 
O  Roumanille,  ères  soun  fiéu, 
Lou  fiéu  d'aquéu  galoi  countaire, 
Çoume  eu  nous  ères  agradiéu  ; 
Ères  lou  noble  patriarcho, 
Lou  rèi  dôu  pople  felibren, 
Aviés  sauva  dedins  toun  archo 
Nosto  lengo  e  lou  rire  ensèn. 
Au  campèstre  emai  à  la  vilj 
Lou  rire  emé  li  tron  de  milo 
Souto  lou  soulèu  dardaiant, 
léu  me  dise,  vaqui  toun  obro, 
O  Roumanille  tant  canta, 
Dins  nosto  Prouvènço  tant  sobro 
Nous  enchusclan  de  gaieta. 

GABRIEL  PERRIER. 


-  106  — 
LOU  GHAVALARIN 

Felipo  Ganisso  es  sarraié.  Despièi  sièis  mes  sa  frumo  Ta  leissst: 
vèuse  em'uno  fiho  boueno  à  marida. 

La  pauro  au  founs  èro  pas  uno  marrido  gènt,  mai  aquelo  que 
l'avié  coupa  lou  fialet,  avié  gagna  sei  cicq  sou!...  Macastin  !  Que 
basaruto  !..  Pièi,  coume  caratèro,  s'èro  jamai  vist  talo  renarello; 
atroubavo  de  mau  vounte  n'i'avié  ges,  rèn  de  rèn  anavo  bèn,  uno 
peto  de  gàrri  la  fasié  rebeca,  enfin  uno  balourdo  proumié  numéro  ! 
Ah  !  paure  orne  !  èro  jamai  esta  bèn  à  soun  centre. 

Tambèn,  quand  la  mesquino  parte  pèr  lou  grand  viàgi,  dire  que 
la  regretè  pas...  la  regretè...  Mai  empacho  pas  que  lou  sero  en  s'en- 
tournant  dou  cementèri  anè  coume  â  l'abitudo  prene  sa  souissesso 
avans  la  soupado. 

Emé  lou  calvàri  qu'avié  passa,  Felipo  Ganisso  aurié  degu  dire  cebo 
subre-tout  que  Lisa,  sa  fiho, "èro  proun  grando  pèr  soueina  lou  mei- 
nàgi.  Mai,  nàni,  lou  taloun  a  vougu  si  remetre  dins  lou  jambin. 

Quand  mi  parlas  dôu  couer  deis  ome  !.. 

Guerido  Barban  la  repetiero,  uno  fino  lamo,  a  sachu  si  desbouia. 
S'es  dicho  qu'en  devenènt  la  frumo  d'un  palroun  sarraié  sérié  plus 
fourçado,  à  quaranto-cinq  an,  d'ana  creida  lei  poumo  d'amour  pèr 
carriero.  E  a  tant  fa,  s'es  tant  freisado,  s'es  tant  poumpounado  pèr 
passa  davans  l'ataié  que  lou  pèis  a  pita  l'esco. 

De  matin  à  dès  ouro,  l'ajouent,  moussu  Bertas,  l'a  legi  lou  papafard. 
Soun  ana  acaba  l'istôri  à  la  Majour,  an  puei  passa  la  journado  en 
riboto.  Aro  vèngue  la  nuech  I  Mai,  pecaire  !  s'espèron  gaire  à  ço  que 
l'arribara 

Dou  tèms  que  lei  novi  si  gaudisson  à  l'aise  uno  pichoto  carriero 
dôu  quartié  Sant-Janen  es  sènsdessus-dessouto.  Va  sens  dire  qu'es 
eici  que  deraoueron  lei  nôvi.  Davans  la  boutigo  dou  cantoun  uno 
troupelado  de  fumello  es  aqui  à  coumplouta. 

Escoutas-lei,  e  boutas,  sarés  lèu  rensigna  : 

Misé  Tèsto.  —  0,  ma  bello,  an  fa  coume  se  mi  vesien  pas  î  Sabès,. 
m'èri  plantado  souto  lou  porge  de  la  glèiso  pèr  lei  miés  vèire  sourti. 

Misé  Petugo.  —  E  iéu  que  mi  siéu  tengudo  uno  ouro  à  l'espèro 
dins  la  salo  de  la  coumuno  !  Quand  Guerido  m'a  visto  s'es  virado  de 
l'autre  caire...  Avié  crento  e  si  coumprend... 

Babeloun  Seguin.  —  Es  egau  ;  Mèste  Galisto  avié  carga  !  Que: 
cicoré  !  Em'  un  calot  ansin  risco  pas  de  s'enrauma  dôu  cervèu  1 


—  107  — 

Chouaso. —  E  elo,  qne  !  Avès  reluca  soun  bounet  à  flou  ? 

Misé  Tèsto.  —  0,  Tanavo  coume  un  capèu  mounta  sus  la  testa 
d'un  pouar. 

Misé  Riqueto.  —  Li  mancavo  lou  brout  de  flou  d'aràngi  !... 

Babeloun.  —  As  vist  coume  legissié  soun  libre  dôu  tèms  de  la 
messo  ? 

Chouaso.  —  Taiso-ti,  saup  pas  legi  !... 

Misé  Tèsto.  —  Vous  dieu  qu'aquelo  gato  miaulo  àtôutei  lei  cou- 
quinarié. 

Misé  Panoun.  —  Auriéu  vougu  leis  espincha  coume  vàutrei  à  la 
glèiso,  mai  èri  sènso  couifo,  e  lou  bedot  a  pas  vougu  me  leissa 
intra. 

Babeloun.  —  Fau  recounèisse  que  Felipo  a  ges  de  sang.  Déuriè 
enca  pourta  lou  gros  dôu,  e  lou  vaquito  empega  emé  aquéu  troué 
de  bu6u  ! 

Misé  Petugo.  —  Asso  !  Digas-mi,  pènsi  que  sias  preparado  pèr 
esto  sero  ? 

Babeloun.  —  léu,  l'a  vuech  jour  qu*ai  près  mei  precaucien. 

Misé  Panoun.  —  léu  tambèn,  siéu  lèsto. 

Tôutei.  —  léu  tambèn  !  iéu  tambèn  I 

Misé  Petugo.  —  Eh  bèn  !  veici  coume  faren.  Sian  bèn  seguro  que 
lei  nèvi  si  recamparan  de  galapachoun...  Se  vous  veson  charra  se 
mesfisaran.  Adounc  faudra  resta  sus  vouéstei  courradou  coume  se  de 
rèn  n'éro.  Lei  leissaren  si  coucha  e  puèi  mi  càrgui  de  vous  donna  lou 
signau... 

Misé  Tésto.  —  Eanara  de  bouen  î 

Babeloun.  —  Fau  que  la  rendèn  sourdo,  aquéu  mourra  de  patin  \ 

Chouaso.  —  Dirien  que  siés  un  pau  gielouso... 

Babeloun.  —  Lou  sang-Piéu  mi  n'en  préserve.  Pèr  un  vièi  barbo- 
hbu  de  mastego-fèrri  I  Atroubariéu  miés  qu'acô,  ma  boueno,  si  va 
vouliéu. 

Misé  Petugo.  — Anen,  si  disputen  pas  !  Tenen-si  lèsto  pèr  nôu- 
v-ouro. 

La  bando  de  boueno  lengo  s'esparpaio  e  lou  valat  de  la  carriero  ca- 

calejo  en  pas Soulamen,  duro  gaire  la  pas.  Ensin  que  va  di  Misé 

Petugo,  FeHpo  Ganisso  emé  sa  frumo  soun  rintra  de  galapachoun. 
An  bèn  avisa  lei  basaruto  sus  sei  pouarto,  mai  ac6 's  l'abitudo  e, 
sènso  cregne  rèn,  nouestei  nôvi  si  preparon  a  peneca  se  la  fatigo  da 
la  journado  leis  empacho  pas. 


—  108  — 

Tout  d'un  c6up,  un  chamatan  abouminable  emplisse  lou  quartié. 
Lei  coumâire  si  soun  prouvido  de  peirôu,  de  campaneto  felado,  de 
xîabuçèu,  de  siblet,  de  rounfloun,  de  troumpeto,  de  renet,  e  vague  de 
pica,  de  boufa,  de  brandouia. 

Entre-tèms  s'auvié  canta  : 

«  Es  malaut,  lou  nôvi,  es  malaut, 

«  A  manja  la  cougourdo, 

«  Lou  bouioun  l'a  fa  mau... 
«  Es  malaut,  Ioq  n6vi,  es  malaut. . .  x> 

E  zôu  d'acoumpagna  en  fèntbrandùssi.  Li  vesin  si  meton  à  Tèstro 
•en  se  tirassant  dou  rire.  Babeloun  abihado  en  orne  emé  li  vièsti  de 
soun  fraire,  tèn  Mario  Riqueto  en  brasseto  e  fan  de  grimaço  pèr  si 
garça  dôu  parèu.  E  vague-li  de  crida  e  de  canta: 

«  Es  malaut,  lou  n6vi,  es  malaut!  » 

Un  coumessàri  es  vengu  espincha  dôu  cantoun  ;  mai  saup  que  Ta 
rèn  à  faire  que  de  ferma  leis  uei. 

«  Es  malaut,  lou  nôvi,  es  malaut  !  » 

Alor,  la  nôvi  despacientado  a  duerbi  lou  contro-vènt  e  a  vueja  soun 
pot  sus  l'esquino  d'un  bramaire...  Ai  1  ço  qu'a  fach  aqui  ! 

L'escaufèstre  esclato.  Lei  cagatroué  reboumbon  contro  la  murale, 
lei  marridei  resoun  si  meton  de  la  partido  :  d  A  la  bedoulo,  hi  !... 

«  A  manja  la  cougourdo 
«  Lou  bouioun  l'a  fa  mau  !  » 

Ah!  la  repetiero  s'es  rebifado,  espèro  un  pau,  es  nautre  que  la 
îeissaren  pas  dourmi. 

E  zôu  !  que  n'ague.  A  miojo-nué  lou  chavalarin  doro  encaro...  E 
sieguèsse  pas  uno  patrouio  que  lou  fa  cessa  durarié  toujour.  A  la  fin 
pamens  cadun  e  caduno  alassa,  enraumassa,  si  va  pauva  en  fredou- 
oant  fin  qu'au  lié  : 

«  Es  malaut,  lou  nôvi,  es  malaut...  » 

Lou  lendeman  en  duerbènt  soun  ataié,  la  proumiero  cavo  qu^aper- 
^ube  lou  sarraié,  es  un  gros   parèu  de  bano  de  buôu  penjado  ei 
.grosso  clau  de  fèrri  de  l'ensegne  I...  Acô  's  lou  bouquet  dôu  nôvi. 
Marsiho.  l.  fougard-provent. 


—  109  — 

LOU  VIN  MARIÀNI 

Digo,  Janeto,  es  ta  nouveno  à  Nosto-Damo 
Que  t'a  dedins  lou  cors  ansin  remounta  l'amo  ? 
Siés  fresco  coume  l'aubo  e  la  flour  dôu  rousié, 
Sabes  qu'a  de  vertu  l'aigo  dôu  benechié  ! . . . 

La  chato,  en  rougissent,  a  respoundu  :  —  Que  nàni  ! 

Ai  begu  la  liquour  d'un  sant  dôu  Paradis... 

Espéras,  noun,  me  troumpe,  es,  crese  de  Paris... 

Oh  !  lou  diantre  soun  noum  !  sant?..  sant?..  santMariànk 


LOU  CAVALIÉ 

A  moun  jouve  ami  Pau  Latil. 
I 

Qu  's  aquéu  cavalié  pressa, 

Sus  la  routo  de  la  Serviano?.., 

Soun  chivau  au  peu  anissa 

Franquis  coume  un  lamp  serre  e  piano. 

Caro  bruno  de  Sarrasin, 

A  d'iue  nègre  coume  rasin 

Ounte  la  flamado  s'alumo. 

Soun  chivau  rous  es  blanc  d'escumol... 

Es  un  jouvènt  dins  si  vint  an 
Que  courre  vers  sa  bloundo  amigo. 
L'amour  lou  coussejo  e  lou  ligo, 
Vai  querre  aquelo  qu'amo  tant. 

Elo  de  l'ama  's  pas  crentouso, 
Sènso  elo,  eu,  noun  p6u  èstre  urous... 
Pèr  counquista  soun  amourouso 
Es  parti  sus  soun  chivau  rous  I... 
29  d'ôutobre  1895  j.  huot. 


—  llO  — 

GOUTOUN 

Mau  grat  la  fre,  la  secaresso, 
Sout  iou  Gastèu   di  Ventabren, 
Chasque  jour  passo  uno  pastresso  ; 
Sis  agnéu  à-de-reng 
Pèr  agué  'no  caresso, 
Un  grun  de  sau,  un  pau  de  bran, 
Bèlon  davans  sa  mestresso 
Que  passo,  gènlo  pastresso, 
Sout  Iou  castèu  di  Ventabren. 

La  pastouro  qu'ansin  camino 
A  Iou  carage  tant  courous, 
E  de  labro  tant  cremesino, 
E  d  iue  blu  langourous, 
E  taio  mistouliiio 
Que  Iou  baroun  n'es  amourous  ; 
Eu  vôu  la  chato  calino 
Qu'a  de  labro  cremesino 
E  Iou  carage  tant  courous. 

De  bon  matin  avans  la  casso 
Lou  Segne  duerb  soun  fenestroun 

—  Sus  li  viirau  i'a  de  sa  raço 

Lis  escut  di  baroun, 
E  pièi  Margoutoun  passo 
'Mé  si  fedo  e  soun  chin  Mouroun  ; 
b'envan  galoi  de  la  jasso 
Quand  lou  Segne  d'auto  raço 
Pèr  elo  duerb  soun  fenestroun. 

—  Escouto-me,  bello  pichoto, 
Te  dounarai  ma  Scgnourié, 
Te  farai  barouno,  mignoto  ; 

Dintre  li  broudarié , 
Dins  l'or  saras  taroto, 
T'aclamaran  mi  fier  guerrié 
Dôu  mié  di  lisso  e  li  voto  : 
Dono-me  touncor,  mignoto, 
Te  dounarai  ma  segnourié. 


—  111  — 

—  Moun  Segne,  elo  respond   lout-d'uno, 
Sias  bèn  trop  bon  d'ama  Goutoun  ; 

Pèr  vous,  gardas  vosto  fourtuno, 
léu,  garde  mi  môutoun. 
—  De  vèspre  au  clar  de  luno 
Rèn  que  pèr  un  de  ti  poutoun, 
Auras,  se  vos,  bello  brmio, 
Ma  courouno  e  ma  fourtuno 
E  de  troupèUj.o  ma  Goutoun. 

—  Se  tenès  tant  à  mi  brassado, 
Se  voulès  agué  moun  amour 
Vous  fau  veni  dins  la  valado 

E  vous  faire  pastour; 
Garda  ma  troupelado, 
Emé  iéu,  e  culi  de  flour, 
Vejaqui  la  destinado 
Qu'aurés,  vous,  dins  la  valado 
Se  voulès  agué  moun  amour. 

Lou  Segne  vai  pas  à  la  casso, 
S'es  embarra  dins  soun  castèu  ; 
Soun  amo  es  jalouso  e  tristasso  : 
L'amour  es  un  estèu 
Ount  soun  cor  se  matrasso, 
Car  a  vist  sus  lou  planestèu 

Sa  Goutoun  qu'un  pastre  embrasse, 
E  n'a  1  amo  tant  tristasso 
-Que  s'es  barra  dins  soun  castèu. 

Mau-grat  la  fre,  la  secaresso, 
Liuen  dôu  castèu  di  Ventabren 
Chasque  jour  passo  la  pastresso  ; 
Sis  agnéu  à  de-reng, 
Pèr  agué  'no  caresso. 
Un  grun  de  sau,  un  pau  de  bren, 
Bèlon  davans  sa  mestresso, 
Que  passo,  toujour  pastresso, 
E  noun  Donc  di  Ventabren. 

PAU  BOURGUES. 


ENSIGNADOU 


Pajo. 

Fèsto  chanjadisso 6 

Calendié 7 

Crounico  felibrenco  (F.  deBouscarlo)  14 

Un  coumplimen  (Lou  Furnaire) 15 

Plôu  (Auzière) ....  16 

Lou  Pantaiaire  (Ravous  Ginèsto) 17 

La  marrido  visto  (Lou  Cascarelet). . .  19 

Pèr  li  noço  de  M"°  Huot  (F.  Gras). . .  20 

Lou  Signum  (A.  de  Gagnaud). 21 

Sounavo  l'Angelus  (Ch.  Riéu) 26 

Santo  Estello  de  Sisteroun  (F.  Gras)..  27 

La  Cigalo  (J.-H.  Fabre,  traducioun).  30 
La  Cigalo  e  la  Fournigo  (Lou  felibre 

di  Tavan) 33 

Li  dos  luno  (Lou  Cascarelet) 36 

Brinde   à  l'oucasien   di  noueço  d'or 

(A.-B.  Crousillat) 37 

Quatre  Latinisto  (Lou  Cascarelet)...  38 
Ansèume  Mathieu  (Roumié  Marcellin)  39 
Charradisso   dôu    Capoulié  sus   An- 
sèume Mathieu 40 

Au  Soulèu  (Pau  Bourgues) 42 

Divôrci  (R.  T.) 43 

Pau  Areno  (Fèlis  Gras) 45 

Lou  Verbau  (E.  Marrèu) 47 

Primavero  (Enri  Bouvet) 50 

Lou  Remèdi  (Jan  dis  Encartamen)  . .  51 

Ma  Bôri  ( J.  Reynaud) 52 

Lou  Toundèire  (Lou  Cascarelet) 53 

Souto  la  Touno  (E.  Jouveau) 54 

Lou  mestié  de  chin  (Lou  Cascarelet).  55 

Dous  sounet  (Marins  Jouveau) 57 

Lou  Reviho-Matin  (Lou  Cascarelet)..  58 

A.  M.  M.    (A.-B.  Crousillat) 60 

Très  boni  voio  (E.  Jouveau) 61 


Pajo. 

Farfantello   (J.  Reynaud) 64 

Tè,  leitour.  legisse  acô  (L'Aiôli) 64 

A  maneboudo  (Lou  canounge  Bourges)  65 

Chapitre  XXIV  de  la  Genèsi  (F.  Mistral)  66 

Flour  de  Vèuno  (Jan  Monnet 70 

Li  Cese  e  lou  Parrouquet  (Lou  Cas- 
carelet)..  .   .     72 

Maiano  (Sextius  Michel) 74 

Cassis  e  li  Langousto  (L'Aiôli) 75 

Cansoun  (Jôrgi  Allié) 75 

Un  Miracle  (Lou  Cascarelet) 77 

Inné  Gregau  (F.   Mistral) 78 

La  marrido  memôri  (Lou  Cascarelet).  80 

Lou  bon  Jour  (M.  Rimbaud) 81 

La  marrido  sentido  (J.  Sicard) 82 

L'oustau  (Marius  Girard) 84 

Li  bihet  de  la  Loutarié    (Lou   Cas- 
carelet)..   86 

Uno  noço  de  Vilage  (Anfos  Tavan)...  88 

Lou  Retra  (J.  Sicard) 90 

Lis  Espino  (Jan  Monné), 91 

Veran-la-Mort  (Jùli  Veran) 91 

L'inimitable   Mikado) 96 

La  Terro  (Louis  Astruc) 66 

Mes  de  mai,  fres  e  gai  97 

Sextius  Michel  (Maurise  Faure) 98 

Nadado  (Antôni  Berthier) 100 

La  Lideto  (Auzias  Jouveau) 101 

Pàuri  vièi  (J.  dis  encartamen) 103 

Un  bon  avis.    (Alcool  de  Mento    de 

Ricqlès 103 

De  Rabelais  à  RoUmanille  (G.  Perrier)  103 

Lou  Chavalarin  (L.  Foucard-Provent)  106 

Lou  vin  Mariàni , 109 

Lou  Cavalié  (J.  Huot) 109 

Goutoun  (Pau  Bourgues) 110 


A RM AN A     PROUVENÇAU* 

PÈR  LOU  BEL  AN  DE  DIEU  1899 


*  Aqueste  Armana    es  acoumpagua  d*uno  Farandouio  en   musico,  pèr  L. 
Michel.  Es  uno  douno  en  tôuti  nôsti  bràri  leitour. 


J.  ROUMANILLE,  libraire-éditeur,  i9,  rue  St-Agricol,  AVIGNON. 

_^^       y  

Niuiri,  li  bon  Prouvençau,  -«-        •       M         "M'    >'~V  "W"         TT"  Vidoun,  Vidau, 

Au  sufrage  universau,  ■  ^     /^L         ■     ■      B  I  I  Segound  la  vid» 

Youtaren  pèr  l'éli  ■      J        /—m       ■     ^      V  ■       i     ■  ^O"  /oumoM. 

£  r--  ^'a-f '..  -*-^      ^  .«^  -»-    ^'.^  -«-^  -m.  ,^^.  ^.  ^^.^^^^. 

F.  MISTRAL.  "^  ^ 

QUE  VAI  CREMANT  TRES  FES  PER  MES 

BURÈU  DE  REDACIOUN         \  PRES  DE  L'ABOUNAMEN 

Vers  \  

M.  Folcô  nE  BAROiACEIiLiI      \    ^.  ^  _  . 

(^    un  an lOir.      » 

au  Palais  dôuRoure  Sièis  mes Sfr.BO 

EN    AVIGNOUN  \    Très  mes 3  fr.      » 


LA  REVUE  FÉLIBRÉENNE 

SOUS    LA    DIRECTION    DE   M     Paul    MA.JRIÉJTON 

ABONNEMENTS  : 

¥n  an  :   lO  fr.  ;  Six  mois,  6  fr.  ;  Le  numéro,    1  fr.  ;    Étranger,  un  an,   lO  fr. 

Bureaux   et  Administration,   9,   rue  Richepanse,  à  Paris 

N.  B.  —  On  trouve  les  années  précédentes  au  prix  de   lO  francs  chacune, 
au  bureau  de  la  Revue  et  chez  ROUMANILLE,  libraire  à  Avignon, 


SPÉCIALITÉ  D'OUVRAGES 

CONCERNANT  LA  PROVENCE  ET  LE  COMTAT 

Histoire  générale.    —    Histoires   locales 

Biographies   des   Hommes  illustres.    —    Nobiliaires. 

Monographies. 

Vieux  Chants  populaires. 

DICTIONNAIRES  &  GRAMMAIRES  DE  LA  LANGUE  PROVENÇALE 

Collections  COMPLÈTES  DE  l'ARMANA  PROUVENÇAU 
A  partir  de  1855.  —45  vol.  {très  rare.)    SO  fr. 


ARMANA 

PROUVENÇAU 

PÈR  ^  LOU      BEL      AN      DE      DIEU 

1899 

ADOUBA  ;E  PUBLICA   de  la   MAN   DI' felibre 

Porto  joio,  soûlas  e  passo-tèms  en  tout  lou  pople  dôu  Miejour 
AN     QUARANTO-CINQUEN    DÔU     FELIBRIGE 


AVIGNOUN 
ENCÔLDE   J.   BOUMANILLE,    LIBRAIRE-EDITOUR 

49,   CARPIÇ^O  PE  .  SANT-ACRICÔ,    19 


J.  lipUMANILLE,  libraire-éditeur,  ig,   rue  St-Agricol,  C^ VI GNON 

DICTIONNAIRE     HISTORIQUE,     BIOGRAPHIQUE 
ET   BIBLIOGRAPHIQUE  DE   VAUCLUSE 

"Par  <BARJAVEL 
2  volumes  in-8e.  —  Prix  :  15]  fr. 

MONUMENTS   INÉDITS   SUR  L'APOSTOLAT 
DE  SAINTE  MARIE  MADELEINE  EN|  PROVENCE: 

ET  SUR  LES  AUTRES  SAINTS  DE  CETTE  CONTRÉE 

"Par  €M,  PAILLON 

Ouvrage  orné  d'un  grand  nombre  de? gravures. 

2  vol.  gr.  in-8o.  —  Prix  :  15  fr. 

RÉSUMÉ  DE  L'HISTOIREi  DES  PROVENCE 

"Par  ^OUCHON-GUIGUES 
1  volume  in-8o.    —   Prix    :  6  fr. 

HISTOIRE  DE  LA  SOCIÉTÉ   PROVENÇALE  S 
AU    MOYEN-AGE 

d'après    des    documents    INÉDITS 

^ar    Ch.    DE   IRJBBE 

4  vol.  in-S».  —  Prix  :  7  fr.  50. 

HISTOIRE    DES    SOUVERAINS   PONTIFES 
QUI    ONT  SIÉGÉ  I A  AVIGNON 

'Par    JOUDOU 
2  vol.    in-12.  —  Prix   :   7  fr. 

LA  FONTAINE  DE  VAUCLUSE  &  SES  SOUVENIRS 

"Par  J.   SAINT-MARTIN 

1  Yol.  iH-12  illustré  par  Bill,  Eysséric,  JCarl,  Paul  Saïn,  Rohx. 

Prix  :  9  fr.  50. 


LA^  ROSO    DE    TOUTI     LI    VENT 

'^  "  COUMPASSADO  PÉR  LOU  CAPITA^NIINEGRÈU 
(DE  CEIRiiSTO) 
UBA 


^^US!,o 


ADRÉ 

I^uso  rUba,  tèn-te  à  l'Adré  : 
Lauso  lou  Mount,  tèn-te  à  la  Piano;; 
Lauso  la  Mar,  tèn-te  à  la  Terro  ; 
Lauso  la  Franco,  e  tène  à  Prouvènço. 


ESCL.USSI 

l'aura  en  1899,  très  esclùssi  de  soulèu  e  dous  esclùssi  de  luno  : 

1.  Esclùssi  parciau  de  soulèu,  lou  11  Janvié,  envesible  en  AvignouM. 

2.  Esclùssi  parciau  de  soulèu,  lou  8  Jun,  vesible  en  Avignoun.     «j^ 

3.  Esclùssi  toutau  de  luno,  lou  23  de  Jun,  envesible  en  Avignoun. 

4.  Esalùssi  anulàri  de  soulèu,  lou  2  Desèmbre,  envesible  en  Avignoua» 

5.  Esclùssi  parciau  de  luno,  lou  16  Desèmbre,  vesible  en  Avignoun. 


FËSTO     CHANJADISSO 


Cendre,  15  de  Febrié. 
Pasco,  2  d'Abriéu. 
Rouguesoun,  8,  9  e  10  de  Mai. 
Ascensioun,  11  de  Mai. 


Pandecousto,  21  de  Mai. 
Ternita,  28  de  Mai. 
Fèsto-de-Diéu,  1*  de  Jun. 
Avènt,  3  de  Desèmbre. 


LUNO    MKCROUSO 

Laluno d' Abriéu^quefailou  \o  d'Abriéu 

Luno  mecrouso, 

Femo  renouso, 
E  auro  que  sort  de  la  bruno, 
Dins  cent  an  n'i'  aurié  trop  d'uno, 

TEMPOURO 

Febrié 22,  24  e  25         j         Setèmbre 20,  22  e  23- 

Mai 24,  26  e  27         |         Desèmbre 20,  22  e  23. 

Lou  printèms  coumenço  lou  20  de  Mars  ; 
L'estiéu  coumenço  lou  21  de  Jun  ; 
L'autouno  coumenço  lou  23  de  Setèmbre  ; 
L'ivèr  coumenço  lou  22  de  Desèmbre. 

Trente  jour  en  Setèmbre, 
Abriéu,  Jun  e  Nouvèmbre  , 
De  vint-e-vue  n'i 'a  qu'un  . 
Lis  autre  n'an  trento-un. 

AMER  PICON  I  AMAR  PICOUN 


JANVIÉ 


D.  Q.  Ion  5,  à  3  0.  31  de  rèspre. 
N.  L.  Ion  11.  à  10  0.  59  de  matin. 
P.  Q.  Ion  18,  à  4  0.  45  de  vèspre. 
P.  L.  lo«2G.  à  7  o.  44   de  matin 

Li  jour  crèisson  de  1  o.  6  m. 


1 

DlM. 

2 

dil. 

3 

dim. 

4 

dim. 

5 

dij. 

6 

div.    , 

7 

diss. 

8 

Dim.    ; 

9 

dil. 

10 

dim. 

11 

dim. 

12 

dij. 

13 

div. 

14 

diss. 

15 

Dim. 

16 

dil. 

17 

dim. 

18 

dim. 

19 

dij. 

20 

div.  ; 

21 

diss. 

22 

DlM. 

23 

dil. 

24 

dim. 

25 

dim. 

26 

dij. 

27 

div. 

28 

diss. 

29 

Dim. 

30 

dil. 

31 

dira. 

Jour  de  l'an. 

S.  Clar. 

8to  Genevivo. 

S.  Ferriôu. 

S.  Simeoun  de  la  coul. 

Li  RÈi. 

8   Lucian. 

S.  Severin. 

8.  Juliaa. 

S.  Pau  l'ermito. 

S.  Teodôsi. 

S.  Gaspard. 

Sto  Verounico. 

S.  Alàri. 

8.  Bouuet. 

8.  Ounourat. 

8.  Antôni. 

Sto  Flourido. 

S.  Canut. 

8.  Sébastian. 

Sto  Agnès. 

S.  Vincèn. 

S.  Ramoun. 

S.  Bousièli. 

Counv.  de  S.  Pau. 

8.  Ansile. 

8.  Màri. 

Sto  Cesario. 

S.  Constant. 

Sto  Martino. 

Sto  Marcello. 


FEBRIÉ 


D.  Q.  Ion  3,  à5o.  34  de  matin. 
N.  L.  Ion  10,  à  9  o.  41  de  matin, 
P.  Q.loul7.à  9  0.  1  de  matin. 
P.  L.  Ion 25,  à  2  o.  25  de  yèspre. 

Li  jour  crèisson  de  1  o.  33  m 


dim. 

dij. 

div. 

diss. 

Dim. 

dil. 

dim. 


8  !  dim. 


dij. 
div. 
diss. 
Dim. 


13  j  dil. 

14  j  dim. 

15  dim. 

16  dij. 

17  div. 

18  i  diss 

19  i  Dim. 

20  î  dil. 
dim. 
dim 


21 
22 

23  i  dij. 

24  div. 


diss. 
Dim. 


27  dil. 

28  dim. 


S.  Ignàci,  ev. 

La  Candelouso. 

S.  Blàsi. 

Sto  Jano. 

Sto  Agueto. 

Sto  ûoro. 

S.  Richard. 

S.  Ginous. 

S.  Jan  de  Mata. 

Sto  Coulastico. 

S.  Adoufe. 

Sto  Làli. 

S.  Dounin. 

S.  Valentin. 

CENDRE. 

S.  Armentàri. 
Sto  Mariano. 
S.  Flavian. 
S.  Valié 
S.  Ouquèri. 
S    German. 
Tempouro. 
S.  Ramoun. 
S.  Matias. 
S.  Aleissandre. 
S.  Nestour 
Sto  Ounourino. 
S.  Cassian. 


MARS 


n 


D.  Q.  Ion  5,  à 4  o.l6  de  matiji, 
N    L  ■  Ion  11.  à  8  0.  2  de  matin. 
P.   Q.  Ion  19,  à  3  o.  33 de  matin. 
P.  L.  Ion  27,  à  6  0.  28 de  matin. 

Li  jour  crèisdon  de  1   o.  50 


1 

dim. 

Sto  Antounino. 

2 

dij. 

Sto  Natalio. 

3 

div. 

Sto  Cunegoundo 

4 

diss. 

S .  Casimer. 

5 

Dim. 

S.  Ambrôsi. 

6 

dil. 

Sto  Couleto. 

7 

dim. 

Sto  Perpètio. 

8 

dim. 

S.  Jan-de-Diétt. 

9 

dij. 

Sto  Franceso. 

10 

div. 

Li  40  Martire. 

11 

diss. 

S.  Gregôri. 

12 

Dim. 

S.  Massemin. 

13 

dil. 

Sto  Oufrasié. 

14 

dim. 

Sto  Matiéudo. 

15 

dim. 

S.  César  de  Bus. 

16 

dij. 

S.  Abram. 

17 

div. 

Sto  Rèino. 

18 

diss. 

S.  renie. 

19 

Dim. 

Passioun. 

20 

dil. 

S.  Jouaquin. 

21 

dim. 

S.  Benedit. 

22 

dim. 

S.  Afradasso. 

23 

dij. 

S.  Vitourin. 

24 

div. 

S.  Grabié. 

25 

diss 

ANOUNCIACIOUN 

26 

Dim. 

Rampau.  m 

27 

dil. 

S.  Massemilian. 

28 

dim. 

S.  Ilarioun. 

29 

dim. 

S.  Sisto. 

30 

dij. 

•^.  Amadiéu. 

31 

div. 

DiVÉNDRE-SANT. 

AMEK  PICON  I  AMAR  PICOUN 


ABRIÉU 


D.  Q.  Ion  3,  à  0  0.  5  de  vèspre. 
N.  L.  lou  10,  à  6  O.30  de  matin. 
T.  Q.  loa  17,àj40  o.  52  de  vèspre, 
,P.  L.  lou  25,  à  7  0.  31    de  vèspre. 

Li  jour  crèisson  de  1  o.  43  m. 


1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

19 

11 

12 

13 

14 

15 

16 

17 

18 

19 

ae 

21 
22 
23 
24 
25 
26 
2T 
28 
29 
39 


diss. 

DlM. 

dil. 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 

diss. 

Dim. 

dii. 

dim. 

dim. 

div. 

diss. 

Dim. 

dil. 

dim. 

dim. 

div. 

diss. 

Dim. 

dil. 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 

diss. 

Dim. 


S.  Ugufi. 

PA8C0. 

S.  Richard. 

S.  Isidôri. 

S.  ViQGèns-Ferrié 

S.  Prudènci. 

S.  Gautié. 

S.  Aubert. 

QUASIMODO. 

b.  Macàri. 

S.  LeoQD. 

S.  Benjamin. 

S.  Jùli. 

Sto  Ido. 

S    Benezet. 

SS.  Frutuous. 

S.  Lambert. 

Sto  Natalio. 

S.  Apouiôni. 

S.  Oufege. 

S.  Ansèume. 

B.  Leounido. 

S.  Jôrgi. 

Sto  Vitôri. 

S.  Marc. 

S.  Glet. 

Sto  Zeto. 

S.  Vidau. 

Sto  Gatarino  de  S. 

S.  Estrôpi. 


MAI 


D.  Q  lou  2,  à  5  0.  56  de  vèspre. 
N.  L.  lou  9,  à  5  o.  48  de  vèspre. 
P.Q.  loH  17,  à  5  0.  22  de  vèspre. 
P.  L.  lou  25,  à  5  0.  58  de  matin. 
D.  Q.  lou  31,  à  11  o.  4  de  vèspre. 

Li  jour  crèisson  de  1  o.  18  m. 


1 

dil. 

2 

dim. 

3 

dim. 

4 

dij. 

5 

div. 

6 

diss. 

7 

Dim. 

8 

dil. 

9 

dim. 

10 

dim. 

11 

dij. 

12 

div. 

13 

diss. 

14 

Dim. 

15 

dil. 

16 

dim. 

17 

dim. 

18 

dij. 

19 

div. 

20 

diss. 

21 

Dim. 

22 

dil. 

23 

dim. 

24 

dim. 

25 

dij. 

26 

div. 

27 

diss. 

28 

Dim. 

dil. 
dim. 


31    dim. 


S.  Jaque  e  S.Felip, 
S.  Atanàsi. 
La  Santo  Grous. 
Sto  Mounico. 
Sto  Sereno. 
S.  Jan  Porto  L. 
S.  Estanislau. 

BOUGUESOUN. 

S.  Gregôri. 
S.  Antounin. 

ASCENSIOUN. 

S.  Brancàci. 

Sto  Glicèro. 

S.  Pons. 

S.  Bounifàci. 

S.  Gènt. 

S.  Pascau. 

S.  Bernardin, 

Sto  Mariano. 

S.  Fèli. 

Pandecousto  . 

Sto  Julio. 

S    Deidié. 

Tempouro 

Sto  Mario  Jacobe. 

S.  Felip  de  Nèri. 

S.  Oulivié. 

Ternita. 

S.  Masserain. 

S.  Fèli. 

Sto  Peirounello. 


JUN 


1 


N.  L.  lou  8,  à  6  0.  30  de  matin. 
P.  Q.  lou  16,  à  9  0.  56  de  matin. 
P.  L.  lou  23,  à  2  0.  29  de  vèspre. 
D.  Q.  lou  30,  k  4  0.  54  de  matin. 

Li  jour  crèisson  de  20  minuto. 


1 

dij. 

2 

div. 

3 

diss. 

4 

Dim. 

5 

dil. 

6 

dim. 

7 

dim. 

8 

dij. 

9 

div. 

10 

diss. 

II 

Dim. 

12 

dil. 

13 

dim. 

14 

dim. 

15 

dij. 

16 

div. 

17 

diss. 

18 

Dim. 

19 

dil. 

20 

dim. 

21 

dim. 

22 

dij. 

23 

div. 

24 

diss. 

25 

Dim 

26 

dil. 

27 

dim. 

28 

dim. 

29 

dij. 

30 

div. 

FÈSTO-DE-DlÉU. 

S.  Marcelin. 
Sto  Gloutiéudo. 
S.  Quentin. 
S.  Bonifàci. 
S.  Glàudi. 
S.  Nourbert. 
Sto  Pelagîo. 
S.  Medard. 
Sto  Félicita. 
S.  Barnabèu. 
Sto  Oulimpo. 
S.  Antôni  de  Pado 

5.  Basile. 

Sto  Moudèsto. 

6.  Gèri. 

8.  Verume. 

S.  Ouzias. 

S.  Gervàsi. 

Sto  Flourènço. 

8.  Léufré 

S.  Paulin. 

Sto  Agrevo. 

S.  Jan-Batisto. 

Tresl.  de  S.  Aloi. 

S.Dàvi. 

S.  Adelin. 

H.  Irenèu. 

S.  Poire  e  S.  Pau. 

S.  Lucide. 


AMER  PIGON  I  AMAR  PICOUN 


JULIET 

AVOUST 

SETËMBRi: 

H  N.  L.  lo«  7.  k8  0.  41  derèspre. 
P.  Q.  Ion  16,  à  0  0.  08  de  mat^n. 

N.  L.  lou  6,  k  11  0.  57  de  matin. 

N.  L.  lou  5.  à  3  o.|42de  matia.  1 

P.  Q.  lou  14,  k  0  0-  03  de  vèspre. 

P.  Q.  lou  12,  k  9  0.58  de  vèspre.  H 

P.  L.  Ion  22,  à  9  o.  aide  vèspre. 

P.  L.  Ion  21,  à  4  0.  54  de  matia. 

P.  L.  lonl9,  k0o.40devèspre.  {| 

D.  Q.  ion  29,  à  B  o.  50  de  vèspre. 

.D.  Q.  lou  28,  â  0  0.  06  de  matin. 

D.  Q.  lou  26,  à  3  0. 12  de  vèspre. 

Li  jour  demenis.  de  1  o. 

Li  jour  demenis.  de  l  o.  38  m. 

Lijour  demenis.  de  l  o.  44  m. 

l 

diss. 

S.  Marciau. 

l 

dim. 

S.  Pèire  encadena 

il 

div. 

S.  Baudèli. 

2 

Dm. 

La  Vesitacioun. 

2 

dim. 

S.  Estève. 

2 

diss. 

S.  Agricô. 

3 

dil. 

S.  Anatôii. 

si 

dij. 

Sto  Lidio. 

3 

Dim. 

S.  Aiôu. 

4 

dim. 

S.  Fourtunat. 

4 

div. 

S.  Doumergue. 

4 

dil. 

Sto  Rousaiio. 

5 

dim. 

S.  Pau  de  Liss. 

5 

diss. 

S.  Ion. 

5 

dim. 

S.  Lôugié. 
S.  Amable. 

6 

dij. 

Sto  Angèlo. 

6 

DlM. 

S.  Sauvaire 

6i 

(iim. 

7 

diT. 

Sto  Aubiergo. 

7 

dil. 

S.  Gaietan. 

7 

dij. 

S.  Autau. 

8 

diss. 

Sto  Isabèu. 

8 

dim. 

S.  Justin. 

8 

div. 

N.-D.  de  SET. 

9 

Dim. 

S.  Bres. 

9 

dim. 

S.  Rouman. 

9 

diss. 

S.  Veran. 

10 

dil. 

N.-D.  de  Santa. 

10 

dij. 

S.  Laurèns. 

10  1 

Dim. 

S.  Pôuquerié. 
S.  Pacient. 

11 

dim. 

S.  Pio. 

11 

div. 

Sto  Rusticlo. 

11 

dil. 

12 

dim. 

8.  Ounèste. 

12 

diss. 

Sto  Glaro. 

12 

dim. 

Sto  Bono. 

13 

dij. 

S.  Anaclet. 

13 

DlM. 

S.  Pourcàri. 

13 

dim. 

S.  Antounin 

14 

div. 

S.  BonaveQturo. 

14 

dil. 

S.  Ghapôli. 

14 

dij. 

Eiiauuamen  de  la  Groai. 

15  diss. 

S    Enri. 

15 

dim. 

N.-D.   D'AVOUST. 

15 

div. 

S.  Anfous. 

16 

Dim. 

N  -D.  Dou  M.  G. 

16 

dim. 

S.  Ro. 

16 

dicS. 

S.  Gournéli. 

17 

dil.     S.  Alèssi. 

17 

dij. 

S.  Jacinto. 

17 

Dim. 

S.  Lambert. 

18 

dim. 

S.  Tournas  d'Aq. 
S.  Vmcèns  de  P. 

18 

div. 

Sto  Eleno. 

18 

dil. 

Sto  Esteveneto. 

19 

dim. 

19 

diss. 

S.  Louis. 

19 

dim. 

S.  Jenouvié. 

20 

dij. 

Sto  Margarido. 

20 

Dim. 

S.  Bernât. 

20 

dim. 

Tempouro. 

21 

div 

S    Vitou. 

21 

dil. 

S    Privât. 

21 

dij. 

S.  Estàqui. 

22 

diss. 

Sto  Madaleno. 

22 

dim. 

8.  Safourian 

22 

div. 

S.  Maurise. 

23   DiM.    8.  Cassiaa. 

23 

dim. 

S.  Sidôni. 

23 

diss. 

Sto  Tèclo. 

24'dil.     Sto  Crestino. 

24 

dij. 

8.  Bourtoumiéu. 

24 

Dim. 

Sto  Salabergo. 

25  idim. 

S.  Jaume. 

25 

dii. 

S    Genôsi. 

25 

dil. 

S    Fermin. 

26 

dim. 

Sto  A  no. 

26 

diss. 

S   Zeûrin. 

26 

idim. 

S.  Ouzias. 

27 

dij. 

S.  Pantàli. 

27 

Dim. 

S.  Gesàri. 

27 

I.lim. 

S.  Gosme  e  Damiaa. 

28 

div. 

S.  Sanàri 

28 

dil. 

S.  Juiian. 

28 

|dii. 

S.  Geran. 

29 

dis». 

Sio  Marto. 

29 

dim. 

8.  Jan  degoulàssi 

29 

div. 

S.   MlQUÈU. 

30 

Dim. 

S.Loup. 

30 

dim. 

Sto  Roso. 

30 

diss. 

s.  Jirome. 

31 

dil. 

S.  German. 

31 

jdij. 

S.  Lazàri. 

AMER  PICON  I  AMAR  PIGOUN 


OUTOBRE 


N.  L.  Ion  4,  à  7  0.  23 de  vèspre. 
P.  Q.  lou  12,  à  6  0.  19  de  matin. 
P.  L.  louis,  k  10O.14  de  vèspre. 
D.  Q.  lou  26,  k  9  o.  49  de  matin. 

Lijour  demenis.  de  1  o.  45  m. 


1 

DlM. 

2 

dil. 

3 

dim. 

4 

dim. 

5 

dij. 

6 

div. 

7 

diss. 

8 

Dim. 

9 

dil. 

10 

dim. 

11 

dim. 

12 

dij. 

13 

div. 

14 

diss. 

15 

DlM. 

16 

dil. 

17 

dim. 

18 

dim. 

19 

dij. 

20 

div. 

21 

diss 

22 

Dim. 

23 

dil. 

24 

dim. 

25 

dim. 

26 

dii. 

27 

div. 

28 

diss. 

29 

Dim. 

30 

dil. 

31 

dim. 

8.  Roumié. 

Li  S.  Ange  gard. 

S.  Guprian. 

S.  Francés  d'As. 

Sto  Tùli. 

S.  Evôsi. 

S.  Baque. 

Sto  Reparado. 

S.  Danis. 

S.  Vergèli. 

S.  Gastou. 

S   Veran. 

S.  Geraud. 

S.  Galist. 

Sto  Tereso. 

Sto  Rousselino, 

S.  Flourènt. 

S.  Lu. 

S.  Gérard  Tenco, 

S.  Grapàsi. 

Sto  Oursulo. 

Sto  Mario  Salomé 

S.  Tederi. 

S.  Maglôri. 

S.  Grespin. 

S.  Flôri. 

S,  Salvian. 

S.  Simoun. 

S.  Narcisse. 

S.  Lucan. 

S.  Gristôu. 


NOUVÈMBRE 


N.  L,  lou  3,  à  10  0.  36  de  matin. 
P.  Q.  lou  10.  à  1  0.  43  de  vèspre. 
P.  L.  lou  17,  à  10  0.  28  dematin. 
D.  Q.  lou  25,  k  6  0.  44  de  matin, 

Lijour  demenis.  de  1  o.  45  m. 


1 

dim. 

2 

dij. 

3 

div. 

4 

diss. 

5 

Dim. 

6 

dil. 

7 

dim. 

S 

dim. 

9 

dij. 

10 

div. 

11 

diss. 

12 

Dim. 

13 

dil. 

14 

dim. 

15 

dim. 

16 

dij. 

17 

div. 

18 

diss. 

19 

Dim. 

20 

dil. 

21 

dim. 

22 

dim. 

23 

dij. 

24 

div. 

25 

diss. 

26 

Dim. 

27 

dil. 

28 

dim. 

29 

dim. 

30 

dij. 

Toussant. 
Li  Mort. 
S.  Marcèu. 
S.  Ghamas. 
S    Zacarié. 
S.  Estève  (d'Ate). 
S.  Ernèsti. 
S.  Goufrèdi. 
S.  Maturin. 
S.  Just. 
S.  Martin. 
S.  Rfiinié. 
S.  Mitre. 
S.  Ru,  ev.   d'Av. 
S.  Ougèni. 
S.  Ouquèri. 
S.  Agnan. 
Sto  Audo. 
Sto  Isabèu. 
S.  Eimound. 
Présent,  de  N.-D. 
Sto  Gecilo. 
S.  Glemènt. 
Sto  Floro. 
Sto  Gatarino. 
Sto  Dôufino. 
S.  Siffrèn. 
S.  Soustène 
S.  Savournin. 
S.  Andriéu. 


DESËMBRB 


N.  L,  lou  3,  à  0  o.  57  de  matin. 
P.  Q.  lou  9.  à  9  0.  12  de  vèspre. 
P.  L.  lou  17,  à  1  0.  40  de  matin. 
D.  Q.  Ion  25,  à  4  o.  07  de    matin 

Li  jour  demenisson  de  27  m. 


1 

div. 

2 

diss. 

3 

Dim. 

4 

dil. 

5 

dim. 

6 

dim.  ! 

7 

dij.     1 

8 

div.    i 

9 

diss.  j 

10 

Dim. 

11 

dil. 

12 

dim. 

13 

dim. 

14 

dij. 

15 

div. 

16 

diss. 

17 

Dim. 

18 

dil. 

19 

dim. 

20 

dim. 

21 

dij. 

22 

div. 

23 

diss. 

24 

Dm. 

25 

dil. 

26 

dim. 

27 

dim. 

28 

dii. 

29 

div. 

30 

diss. 

31 

DlM. 

1 

S.  Aloi. 
Sto  Bibiano. 
Lis  AVÈNT, 
Sto  Barbo. 
S.  Sabas. 
S.  Micoulau. 
S.  Ambrôsi. 
Councepcioun. 
Sto  Loucaio. 
Sto  Valiero. 
S.  Damàsi. 
Sto  Danisa. 
Sto  Lùci. 
8.  Filougone. 
S.  Ousèbi.    . 
Sto  Azalaïs. 
Sto  Oalimpa 
S.  Gràci. 
S.  Timouleoun. 
Tempouro. 
S.  Tournas  1.  m. 
S.  Ounourat. 
Sto  Vitôri. 
S.  Ives. 
Calèndo. 
S.  Estève. 
S. Jan,  evang. 
Li  S.  Innoucènc. 
S.  Trefume. 
Sto  Gouloumbo. 
S.  Sivèstre. 


AMER  PICON  I  AMAR  PICOUN 


ARMANÀ  PROUYENQAU 

GI\OUIVICO     FEl^IBItEIVCO 

Tron-de-pas-Discle  !  vole  plus  béure  enjusqu'à  l'an  que  vèn  !  fasié- 
un  ibrougno  en  picant  dôu  poung  sus  la  taulo  moustouso  dôu  cabaret. 

Tron-de-pas-Discle  !  vole  plus  faire  de  Grounico  felibrenco  enjusquo 
au  siècle  que  vèn  !  iéu  dirai. 

Etendrai  paraulo  coume  l'ibrougno  que  fasié  lou  sarramen  de  plus 
béure  sus  lou  cop  de  miejo  niue  dôu  trento-un  desèmbre.  Car  lou 
sabès,  mi  bons  ami,  es  eiçôlou  darnié  Armana  Prouvençau  d'aqueste 
siècle  dès-e-nouven  ! 

Mai  parlen  pau  e  parlen  bèn  :  Se  se  reviran,  aro  que  sian  arriba. 
au  bout  de  la  rego,  pèr  vèire  s'avèn  tira  dre,  devèn  èstre  countènt  e 
satisfa.  Noste  bel  Armana  Prouvençau,  adouba  e  publica  de  la  man 
di  Felibre,  n'es  à  la  flour  de  l'iage  :  Quaranto-cioq  an  !  E  se  pou  dire 
que  dinsli  treboulèri  de  la  vido,  li  bouliverso  de  la  poulitico,  lis  our- 
rour  de  la  guerro,  li  pôu  e  lis  angouisso  di  pèsto  e  di  colera-morbus. 
e  tôuti  li  flèu  qu'aclapouiron  la  pauro  umanita,  se  pôu  dire  que 
noste  Armana  Prouvençau  a  pourta  joio,  soûlas  e  passo-tèms  en  tout 
lou  pople  dôu  Miejour. 

Es  noste  Armana  Prouvençau  qu'a  mantengu  dins  lou  passa  e 
mantendra  dins  l'aveni  la  veritablo  tradicioun  felibrenco  pèr  engarda 
lou  Felibrige  de  toumba  dins  la  fèbre  quartano  que  lèn  vuei  quasi 
tôuti  11  pople  de  l'Uropo  !  Es  eu  que  nous  mantendra  san  e  sage  au 
mitan  di  febrous  e  di  fôu,  e  noste  Felibrige  ansin  fara  flôri  e  sara 
coume  lou  recaliéu  de  la  resoun  e  de  la  nauto  pouësio  ;  e  pèr  nôsti 
nebout  e  pèr  nôsti  rèire-nebout,  dins  cent  an,  dins  milo  an,  jusqu'à 
la  fmissioun  di  siècle,  l'Armana  Prouvençau  e  lis  obro  di  felibre  saran 
lou  mirau  de  la  Prouvènço  au  siècle  dès-e-nouven. 

Acô  di,  veguen  uu  pau  coume  s'es  passa  Tan  que  vèn  de  s'escoula. 
Bh,  bèu  bon  Dieu  !  toujour  lou  même  tran-tran,  toujour  lou  même  es- 
trambord,  tantdi  vièique  di  jouine  :  Uno  bello  fèsto  à  Paris  au  mes 
de  janvié,  quand  noste  Gapoulié  i'es  ana,  s'es  dounado  au  café  Vol- 
taire, ounte  i'a  agu  grand  banquet,  discours  e  serado  touto  prouven- 
çalo,  emé  d'artisto  di  tiatre  que  cantèron  de  cansoun  e  de  nouvè,  e 
diguèron  de  pouësio,  de  conte  e  de  galejado,  tout  acô  en  ton  prou- 
vençau grana  coume  se  n'ausis  gaire  eici  en  pleno  Prouvènço.  E. 
aquelo  fèsto  se  passa vo  en  faraiho,  tôuti  la  man  dins  la  man,  lou  cor 


—  12  — 

•countènt,  ges  d'amarun,  ges  de  fèu,  d'enterin  que  dins  li  carrierô  e  sus 
îi  relarg  de  la  capitalo,  li  parisen  e  tôuti  li  cassibraio  vengu  de  sabe 
pas  mounte,  brassejavon,  bramavon  :  Vivo  aco  !  Vivo  lou  rèsto  î  e, 
lis  un  contro,  lis  autre  pèr  Zola,  se  butassavon  e  se  penchinavon. 
Encaro,  s'èro  esta  la  veritablo  set  de  verita  e  la  veritablo  fam  de  jus- 
tice que  lis  aguèsse  ansin  mes  en  batèsto  ! 

Lou  29  de  mai,  lou  Gounsistôri  felibren  s'acampavo  en  vilo  d'Arle 
e  dins  la  sesiho  soulenno  que  se  tenguè,  fuguèron  nouma  Majourau 
dôu  Felibrige,  lou  députa  de  Paris,  Glovis  Hugues,  en  ramplaça- 
men  de  Pau  Areno  e  l'abat  Leoun  Spariat  en  ramplaçamen  d'En 
Jousè  Huot.  Se  délibéré  pièi  sus  la  counvidacioun  qu'èro  facho  au 
felibrige  pèr  lou  coumitat  di  fèsto  d'Agen  en  l'ounour  dôu  pouèto 
Jaussemin,  d'ana  faire  la  fèsto  de  la  Santo  Est^Uo  à-n-aquelo  ôu- 
casioun  dins  la  ciéuta  gascouno.  La  dicho  unanimo  di  quinge  ma- 
jourau tenènt  sesiho,  fugue  que  li  fèsto  en  l'ounour  de  Jausse- 
min estent  remandado  au  mes  d'Avoust  pèr  espéra  li  Cadet  de 
Gascougno,  e  prenènt  ansin  lou  biais  d'èstre  subre-tout  de  fèsto 
en  l'ounour  di  cadocho,  lou  felibrige  dévié  s'asteni  de  prendre  part 
à-n-aquelo  gascounado,  e  se  décidé  que  la  fèsto  annalo  de  Santo- 
Estello  &e  farié  à  l'aveni  esclusivamen  entre  felibre,  e  fugué  marca 
lou  rode  pèr  la  fèsto  d'aqueste  an  is  Aigo-Morto. 

Lou  Gounsistôri  délibéré  mai  que  pèr  bén  afourti  lou  respèt  qu'a 
lou  felibrige  pèr  la  memôri  dôu  grand  pouèto  Jaussemin,  uno  delega- 
cioun  felibrenco  sarié  mandado  en  Agen  pèr  prendre  part  à  la  cere- 
mounié  que  se  farié  au  péd  de  l'estatuo  dôu  pouèto  gascoun.  Fugue 
En  Gastoun  Jourdanne,  cancelié  dôu  felibrige  pèr  lou  Lengadô  e 
l'Aquitàni  que  se  délégué  pèr  ié  prendre  la  paraulo.  Dôu  même 
cop  se  noumé  En  Albert  Arnavielle,  felibre  majourau,  assessour  de 
Lengadô,  pèr  représenta  lou  felibrige  à  l'inauguracioun  dôu  buste 
de  Peyrottes  à  Glarmount  —  e  lou  majourau  En  Antounin  Perbosc 
fugué  delega  à  l'inauguracioun  dôu  buste  d'Aguste  Fourés  à 
Toulouso. 

Aquelo  bello  obro  estent  facho,  lou  Gounsistôri  anè,  en  cors, 
vesita  lou  Muséum  Arlaten,  qu'es,  acô,  uno  di  béllis  entrepresso 
felibrenco  que  se  fugon  eimôudado  desempiéi  la  foundacioun  dôu 
Felibrige.  Aqui  i'a  déjà,  acampa  dins  li  salo  vasto,  proun  souveni 
de  la  vido  vidanto  de  Prouvènço,  desempiéi  l'ôutis  dôu  mendre  pacan 
e  l'eisino  de  sa  bori,  enjusqu'i  cabau  ufanous  di  pelot  di  grand  mas  ; 
desempiéi  lou  viésti  de  buro  o  de  velout  dôu  ràfi  e  dôu  gardian 


—  13  — 

enjusqu'i  raubo  sedouso  di  peloto,  di  bourgfiso  e  di  princesso  d'àutri 
tèms. 

Aqui  i'aura,  reprouducho  pèr  lis  ôujèt,  ôutis,  eisino,  moble  e^ 
coustume,  touto  l'istôn  de  nosto  bello  terro  dôu  Miejour,  desempièi 
la  mar  bluio  enjusqu'i  raro  dôu  Dôufinat  e  desempièi  lis  Aup  en- 
jusqu'i Geveno.  E  vous  dirai,  se  lou  sabès  pas  déjà,  qu'aqu'elo  bello. 
foundacioun  la  devèn  à  noste  mèstre  e  subre-Capoulié  En  Frederi 
Mistral,  ajuda  e  segounda,  coume  se  p6u  pas  miéus,  pèr  l'afouga 
e  l'erudit  dôutour  Marignan,  un  felibre  de  la  bono  man,  vous. 
Tassegure. 

Lou  26  de  juo,  li  felibre  de  Prouvènço  e  de  Lengado,  Majourau 
e  Mantenèire,  arribavon  en  vilo  d'Aigo-Morto,  e  dins  un  banquet 
celebravon  sa  fèsto  Santo-Estelenco.  Aqui  i'aguè  ges  d'aquélibarbo- 
fresco,  pelèfi  o  dugatèu,  estrangié  à  nosto  Gauso,  que  nous  an  tant 
souvent  entramba  de  si  ventresco  dins  nôstis  acamp  pouéti  à  l'entour 
de  la  santo  taulo  felibropco.  Quaranto  e  tant  de  felibre  dôu  bon  peu 
se  partegèron  lou  pan  e  lou  vin  e  s'abarriguèron  de  l'unenco  pensado 
que  lou  Gapoulié  En  Fèlis  Fras  espandiguè  dins  soun  discours  :  La 
lucho  à  mort  pèr  lou  reviéure  efetiéu  de  la  Lengo  d'Oc. 

Dins  soun  acamp  que  seguiguè  la  felibrejado  Santo-Estelenco,  lou 
Counsistôri  noumè  Majourau  dôu  Felibhge,  lou  mantenèire  Carie 
Ratier  d'Agen,  en  ramplaçamen  dôu  paure  trespassa  En  Tamisey 
de  Larroque. 

E  ves-aqui  qu'au  mes  d'avoust,  li  delegacioun  que  lou  Counsistôri 
avié  nouma  en  Arle.  aiièron  en  Agen  e  à  Toulouso  e  à  Glarmount,  e  la 
paraul©  felibrenco  fu^uè  pourtado  valentamen  pèr  En  Gastoun  Jour- 
danne  davans  lestatuo  de  Jaussemin,  e  planté  bèn  lou  dagoun  ounte 
fau  l'ardent  Antounin  Peibosc  davans  l'estatuo  d'Agusle  Fourès,  e 
faguè  trefouli  lou  pople  de  Glarmount  noste  Albert  Arnavielle  davans 
lou  buste  de  Peyrottes. 

E  au  courrènt  d'aquéli  fèsto  se  veguè  aqueste  espetacle  que  faguè 
jougne  lis  espalo  i  gènt  de  sen  e  de  cor  :  Un  menistre  de  l'Estrucioun 
publico  vouguènt  respundre  à-n-un  discours  bèn  felibren  de  noste 
cancelié  En  Pau  Mari(.4on,  digue  i  moustacho  de  canebe  di  Gadocho 
de  Gascougno,  que  i'avié  plus  ges  de  Gascoun,  ni-mai  de  Len- 
gadoucian,  ni-mai  de  Prouvençau,  ni-mai  de  Limousin,  que  i'avié 
rèn  que  de  Francés  ;  ço  (jue  pèr  eu  voulié  dire  :  i'a  rèn  que  de  Pari- 
sen...  Em'acô,  me  peno  de  lou  dire,  d'enterin  que  li  Prouvençau,  li 
Leogadoucian  e  li  Limousin  se  rancuravon  e  aplaudissien  la  dicha 


—  14  — 

^e  noste  cancelié,  lou  Cadet  di  Gadocho  de  Gascougno  afourtissié  la 
paraulo  dôu  menistre  e  lou  remerciavo  dôu  gautas  ! 

Mai  fau  pièi  tout  dire  :  d'enterin  que  lou  menistre  largavo  aquelo 
boufounado  à  ïoulouso,  lou  Préfet  de  l'Hérault,  Moussu  Vincent, 
à  Clarmount,  davans  lou  buste  de  Peyrottes,  alargavo  un  flame  dis- 
cours  en  bello  e  puro  lengo  d'Oc...  Ac6  tapo  aco. 

E  pièi  papié  parlo,  barbo  calo  :  se  i'avié  plus  ges  de  Prouvençau, 
ni  de  Lengadoucian,  ni  de  Limousin,  ni  de  Gascoun,  es  que  se  publi- 
carié  talo  pausito  de  libre  e  de  librihoun  dins  nosti  sèt  dialèite  mie- 
journau?  Espinchas  un  pau  aco  : 

Li  Masc,  coumèdi  espetaclouso  e  legendàri  en  cinq  ate,  pèr  A. 
Tavan.  (En  Avignoun,  Roumanille,  editour). 

Lou  VI  dau  mistèri,  recuei  de  pouësio,  pèr  Pau  Ghassary.  (Mount- 
Pelié,  empremarié  centralo  dôu  Miejour.) 

Flour  de  Primo,  rimos  d'un  pitchou  païsan,  pèr  lou  paure  e 
regreta  Pau  Fioment.  (Empremarié  Ghabrié,   à  Vilo-Novo-sus-Lot.) 

A  travers  le  Midi,  fêtes  félibréennes,  pèr  Sernin  Santy.  (Empr. 
Roche  e  Brive). 

Madamo  de  Sévigné,  roumavage  d'un  felibre  à  Grignan,  pèr  l'abat 
E.  Imbert.  (Roumanille,  editour  en  Avignoun). 

Dins  las  Nèplas,  pèr  Antounin  Mafïre.  (Empr.  Azaïs,  à  Beziers). 

Dictionnaire  de  la  langue  Toulousaine,  pèr  Donjat  (au  burèu  dôu 
journau  Le  Gril,  à  Toulouso). 

Glaudino,  pouèmo  en  VII  cant,  pèr  Don  Savié  de  Fourviero.  (Empr. 
David  et  Brisset,  àSant-Roumié). 

Jasmin,  un  voulume  in-12  de  Pau  Mariéton.  Aquéu  libre  s'acabo 
pèr  un  chapitre  entitoula  Jasmin  et  les  félïbres,  e  pèr  l'odo  de  Mistral 
en  l'ounour  de  Jaussemin. 

Las  papillotos,  de  Jasmin,  edicioun  in-12  emé  gravaduro  (A.gen, 
empremarié  J.  Roche,  Avignoun,  Roumanille). 

La  Société  provençale  à  la  fin  du  Moyen-Age,  d'après  des  docu- 
ments inédits,  par  Gharles  de  Ribbe  (Paris,  Pion). 

Vihado,  recuei  de  nouvè,  pèr  l'abat  Bernard.  (Empr.  Aubanel,  en 
Avignoun). 

Lou  Saut  Aloi  de  Broussinet,  pouèmo,  pèr  l'abat  Leoun  Espariat. 
(Marsiho,  Ruât,  editour). 

Cantos  d'Azur,  pouèmo,  pèr  Na  Filadelfo  de  Gerdo.  (Mâcon,  Protat 
frères,  Empr.). 

Almanach  du  Midi,  publica  souto  la  direicioun  de  Jan  Garrère. 
(Bourdèus,  Empr.  Gounouilhou,  carriero  Guiraude). 


—  15  — 

Conte  Gavouot,  pèr  E.  Plauchud.  (Empr.  A.  Grest,  à  Fourcauquié). 

E  pèr  pas  faire  tira  plus  long  aquelo  letanio,  acabaren  en  anoun- 
<îiant  que  lou  segound  voulu  me  di  Rouge  dôu  Miejour^  La  Terrour, 
de  noste  Capoulié  En  Fèlis  Gras,  a  pareigu  à  New-York,  en  Americo, 
revira  en  angles  pèr  Madamo  Gatarino  A.  Janvier,  sôci  dôu  Feli- 
brige,  enco  de  D.  Appleton  e  G'*,  editour,  e  a  peréu  pareigu  à  Loun- 
dro,  en  Anglo-Terro,  encô  de  l'editour  Heinemann,  -r-  Em'acè  tôuti 
li  grand  journau  dôu  Nouvèu-Mounde  e  de  la  Grando-Bretagno  an 
parla  e  parlon  encaro  d'aquéu  rouman  istouri  que  passiouno  li  pou- 
pulacioun  d'aquéli  pais,  à  tau  pount  qu'un  american  de  passage  en 
Avignoun,  n'es  vengu  vèire  l'autour  e  i'a  di  :  «  A  Ghicago  se  soun 
mai  batu,  lis  american,  i  porto  di  libraire,  pèr  agué  voste  libre,  qu'à 
Guba  se  soun  batu  pèr  prendre  Santiago  I  » 

Aquelo  obro  de  noste  Gapoulié  que  fourmara  très  voulume  :  Li 
Rouge  dôu  Miejour,  La  Terrour  e  La  Terrour  hlanco,  aura  coumença 
de  parèisse  en  libresoun  ilustrado  pèr  Tofani,  quand  legirés  aquesto 
Crounico.  (Jules  Roufï  et  G'^,  editour  à  Paris,  40  c.  la  libresoun). 

De  councours  de  proso  e  de  pouësio  èron  dubèrt  pèr  lou  Felibrige 
de  Paris  e  pèr  l'Escolo  dôu  Flourege  d'Avignoun.  Li  felibre  de  Paris 
an  decerni  si  près  lou  jour  de  sa  tèsto  annalo  de  Scèus,  3  de  juliet, 
souto  la  presidènci  de  M.  André  Theuriet  de  l'Acadèmi  Franceso,  e 
l'Escolo  dôu  Flourege  a  decerni  li  siéu  en  sesiho  soulenno  lou  26  de 
juliet,  dins  la  grando  sallo  de  la  coumuno  d^Avignoun,  souto  la  pre- 
sidènci dôu  majourau   En  Anfos  Tavan. 

A  Voix,  lou  15  de  setèmbre,  i'a  agu  bello  acampado  di  felibre  de 
l'Escolo  dis  Aup.  E  peréu  en  Eiguiero  se  i'es  fa  fèsto  en  Tounour  di 
felibre,  lou  25  dôu  même  mes  de  setèmbre.  A  Voix,  Moussu  Garle 
d'Ile,  maire  de  la  coumuno,  èro  lou  baile  de  la  fèsto,  à  Eiguiero  lou 
baile  fugué  Moussu  lou  senatour  Monier  aguènt  pèr  souto-baile  lou 
felibre  Jan  Bayol. 

Em'aco,  tidèu  leitour  de  l'Armana,  vous  dise  :  a  enjusqu'au  siècle 
que  vèn  ! 

c  Se  sian  pas  mai  fuguen  pas  mens...  d 

F.-B     LOU  COUMTADIN. 


La  richesse  noun  se  croumpo  sènso  fatigo,   noun  se  poussèdo  sônso 
-crento,  noun  se  n'en  jouis  sènso  pecat,  noun  se  laisse  sônso  douleur. 


-  16  - 
A  LA  FOUENT 

—  Voues  que  ti  cônti,  Mario, 
Un  pichoun  bouenur  d'amour  ? 

—  Voulountié,  fai  lèu,  mafiho, 
'  Aqui  t'escôuti  toujour. 

—  Sabes  qu'ai  pèr  abitudo 
D'ana  lou  sero  à  la  fouent  ? 

—  Sàbi  que  li  siés  ve«gudo 
Souvent  :  la  nue  fa  tant  bouen  ! 

—  léu  sènso  un  pau  d'aigo  fresco 
Mi  côuchi  pas  voulountié. 

—  léu  uno  carafo,  presco, 
La  bévi  avans  d'èstre  au  lié. 

—  Dounc  l'autre  sero  paràvi 
Au  raiôu  moun  goubelet. 

—  D'aquéu  tèms  iéu  t'agueitàvi 
Rire  emé  toun  Jôuselet. 

—  Ai  !  boudiéu  !  mai  nous  veguères, 
Èro  pamens  negro  nué  ? 

—  D'eu  vesiéu  que  t'avancères 
Coumo  la  branco  dôu  fué. 

—  Digo,  eu  toujour  mi  parlavo, 
léu  jamai  li  respoundiéu. 

—  Mai  de-longo  eu  aloungavo 
Soun  visage  vers  lou  tiéu. 

—  Au  brut  de  l'aigo  que  rai© 
L'on  caligno  frescamen. 

—  La  parladuro  es  pu  gaio 
E  la  dias  pu  lestamen. 

—  L'on  béu  à  pleno  gourjado 
De  goubelet  plen  d'amour. 

—  E  l'on  si  fa  de  brassado 
Brulanto  dins  la  frescour. 

—  Poudès  dire  que  pèr  uno 

Es  pas,  puei,  tant  que  de  bouen. 

—  Toujour  es  pas  pèr  de  pruno, 
Tu,  que  vènes  à  la  fouent.-^-*^ 

t-Tira  de  Badin-Badôu  en  preparacioun.)  felip  c«Auvmfi. 


17 


LOU  PAISAN 


Sus  l'èr  :    Veici  la  sesoun  de  l'autouno, 
Veici  la  sesoun  dôu  rasin. 


-m ^—0-A—0- 


Lou  pa-ï  -   san,  ounte  que      siegue,  Es  lou  ce- 


:*: 


^^^^f^Hll^^â 


poun  de  la  na-  cioun,  Aaran  bèu  fai-re  d'enven-cioun  ;  Fau  que  la 


terro  se  bou  -  lègue  ;  Tant  que  lou   mounde  noun  au-  ra  près 


■f\ — ^ — !- 


:^--^— ^-^^=^ 


fm, Faudra  que  i'ague  de  pan  e  de  vin,Tant  que  lou  mounde  noun  aura  près 


fin, Faudra  que  i'ague  de  pan  e  de     vin. 

Lou  païsan,  ounte  que  siegue, 

Es  lou  cepoun  de  la  nacioun  ; 

Auran  bèu  faire  d'envencioun, 

Fau  que  la  terro  se  boulegue  : 
Tant  que  lou  mounde  noun  aura  près   fin,  ) 
Faudra  que  i'ague  de  pan  e  de  vin.  >    ^"''* 

Laisso-lùi  courre  vers  la  vilo, 

Aquéli  qu'an  li  costo  en  long  : 

A  l'espitau  voiras,  moun  bon. 

Qu'à  la  fin  tout  acô  defilo  ; 
Mai  dins  lou  champ  lou  païsan  es  rèi 
E  cent  cop  mai  urous  que  noun  se  crèi. 


I  bis. 


-  18  ~ 

Qu  's  que  la  passo  mai  galiero, 

Mai  libro  que  lou  païsan  ? 

Quand  lou  soulèu  crèmo  lou  sang, 

Eu  tout  descaus  danso  sus  l'iero  ; 
E  dins  l'ivèr,  quand  la  nèu  toumbo  à  flo, 
De  paio  mouflo  eu  garnis  sis  esclop. 

Li  travaiaire  de  la  terro 

Se  couchon  d'ouro,  quand  soun  las  ; 

De  bon  matin  bouton  coulas 

E,  quand  sa  bèsti  se  desferro, 
Tout  en  passant  davans  lou  manescau, 
Chimon  la  gouto  e  fan  ferra  tout  caud. 

Li  païsan,  nous  fau  tout  saupre, 

Counèisse  au  tèms  em'  au  travai, 

Gounèisse  quand  la  luno  fai, 

Quouro  la  terro  pou  reçaupre 
Un  bon  côutu  que  fugue  tempouriéu 
Pèr  la  semenço  e  lou  bèu  blad  de  Dieu. 

Li  moussu  passa  sus  la  raco 

Emé  li  marchand  d'estampèu 

Tambèn  nous  lèvon  lou  capèu 

Pèr  ié  vira  sa  pouso-raco. 
Mai,  rebusa  de  si  pater-bourret, 
Saupren  un  jour  emplega  nôsti  dre. 

Vèngue  aquéu  jour  que,  tôuti  sage, 

En  sendicat  saren  uni, 

Tôuti  d'acord  pèr  manteni 

Nosto  Prouvènço  e  sis  usage, 
Li  braguetian  e  li  falibustié, 
lé  counseian  de  chanja  de  mestié. 

F.    MISTRAL. 


bis. 


bis. 


bis. 


l  bi 


bis. 


bis. 


A  tout  pecat...  misèri  e  cordo,  disié  moun  grand. 


—  19  — 

LI  LETANÎO  DC)U  VIÈI  GARÇOUN  E  DE  LA  VIÉIO  FIHO 

Lou  vièi  Garçoun. 

Segnour,  moun  Dieu  !   Pensas  à  iéu. 

Santo  Agueto,  cercas-me  uno  femeto. 

Santo  Margarido,  la  vole  atravalido. 

Sant  Agustin,  que  se  lève  de  bon  matin. 

Santo  Cunegoundo,  la  vole  bloundo. 

Sant  Gaspard,  la  vole  grasso  à  lard. 

Sant  German,  vole  uno  femo  à  dos  man. 

Santo  Jano.  voudriéu  pas  pourta  11  bano. 

Santo  Roudeguno,  cercas-me-n'en  dos  pujèu  qu'une. 

Sant  Chapôli,  que  m'espargne  l'ôli. 

Santo  Fourtunado,  que  me  fague  pas  bessounado. 

Sant  Vitour,  que  me  vougne  mi  doulour. 

Santo  Rimbaudo,  que  me  tèngue  la  soupo  caudo. 

>ant  Pascau,  que  me  tèngue  lou  lié  caud. 

Santo  Casaio,  qu'tlo  porte  pas  li  braio. 

>anto  Reinouso,  la  vole  pas  pissouso. 

Sant  Davin,  que  me  bègue  pas  moun  vin. 

Santo  Prudènto,  que  me  fugue  avenènto. 

Santo  Dôunino,  que  me  vire  pas  l'esquino. 

Sant  Satisfa,  que  me  fague  un  bon  pres-fa 

Sant  Grespin,  que  se  mouque  pas  dins  lou  toupin. 

Santo  Valiero,  que  me  trie  bèn  li  niero. 

Santo  Goustanço,  que  n'ame  pas  trop  la  danso. 

Santo  Moudèsto,  que  me  vèngue  de  pan,  de  vin,  de  fricot  e  lou  reste. 

Sant  Frederi,  qu'elo  me  vegue  pas  mouri. 

Sant  Ouquèri,  que  iéu  la  porte  en  cementèri. 

Grand  sant  Miquèu,  dins  tôuti  li  cas  mandas-me  'n  grand  capèu  ! 


La  vièio  Fiho. 


Segnour,  moun  Dieu,  pensas  à  iéu. 
Sant  Jirome,  cercas-me  lèu  un  ome. 


-  20  — 

Sant  Dauni,  despachas-vous,  pode  plus  teni. 

Sant  Sauvaire,  que  fugue  un  gros  travaiaire. 

Sant  Ilarioun,  me  fai  rèn  que  fugue  un  pau  couioun. 

Sant  Auzias,  que  ié  vegue  pas  plus  liuen  que  soun  nas. 

Sant  Frutus,  vole  que  me  grate  ounte  me  prus. 

Sant  Ro,  vole  que  me  boufe  lou  fiô. 

Sant  Ugue,  lou  vole  coume  que  fugue. 

Santo  Reparado,  vole  que  coule  li  bugado. 

Sant  Baudèli,  vole  que  frète  l'oulo  e  vieje  lou  quèli. 

Santo  Estelle,  vole  que  me  la  fague  passa  belle. 

Sant  Présent,  s' es  véuse  me  fai  pas  rèn. 

Saut  Savié,  vole  que  fague  lou  lié. 

Santo  Charloto,  vole  pourta  li  culoto. 

Sant  Chechin,  vole  que  me  fugue  fidèu  coume  moun  chin. 

Santo  Gelèsto,  se  me  plais  pas  ié  mandarés  la  pèsto. 

Sant  Francés,  quand  sara  mort  un  autre  me  n'en  cercarés. 


QUAND  SOUN  MARIDA 

Vome.      —  Ai  !  ai  !  ai  !  moun  Dieu  ! 

Dequ'avès  fa  de  iéu  ! 
La  femo,  —  Ai  !  ai  !  ai  !  moun  Dieu  ! 

Dequ'avès  fa  de  iéu  ! 
Vome.      — '  Ma  femo  es  uno  chaupiasso. 
La  femo.  —  Moun  ome  es  un  ibrougnasso. 
L'orne.      —  Ma  femo  pisso  au  lié  ! 
La  femo,  —  Moun  ome  peto  dins  l'eiguié. 
L'orne.      —  Ma  femo  a  de  groumandige. 
La  femo.  —  Moun  ome  a  lou  feiniantige. 
L'orne.      —  Sis  enfant  soun  de  rascas. 
La  femo.  —  Aquel  ome  es  un  pourcas. 

L'orne.     —  Moun  Dieu,  venès  la  querre:  podefplus  la  sèntre. 
La  femo.  —  Moun  Dieu,  fasès  lou  creba  d'un  mau  de  ventre. 
L'orne.      —  Ansin  siegue  ! 
La  femo.  —  Ansin  siegue  ! 

LOU;  CASCARELET. 


—  21  — 

UAVARAS 

Moussu  Gacho-Maio  avié  fa  courre  la  barioto  touto  sa  vido,  e  n'avié 
manja  que  de  regardello,  tambèn  à  la  fin  de  si  jour  dison  que 
bourroulavo  lis  escut  e  li  louvidor  em'uno  palo. 

Quand  fugue  au  pas  de  la  mort,  lou  curât  de  Sant-Agricô  venguè 
lou  vèire.  Se  capitè  que  dios  Toustau  de  l'avaras  atrouvè  pas  uno 
câdiero  pèr  s'asseta,  ni  un  cierge  pèr  ié  douna  l'estrèmo-ouncioun,  ni 
un  crucifîs  pèr  ié  bouta  dins  si  man  croucudo  e  déjà  jalado. 

Lou  bon  curât  se  desboutounè  e  tiré  de  dessus  sa  peitrino  uno 
poulido  crous  d'argent  que  pourtavo  toujour  sus  eu  e  la  bouté  dins 
li  man  dôu  mouribound  d'enterin  que  i'anavo,  coume  dison,  signa  si 
papié. 

Mai  l'avaras  avié  tout-d'un-tèms  vira  lis  lue  coume  uno  escarpo 
boulido,  e  avié  masenta  la  crous  d'argent,  em'acô  fagué  à  Moussu 
lou  curât  estabousi  : 

—  Peso  gaire,  gaire,  gaire  1  poudrai  vous  presta  que  trege  s6u 
aqui-dessus  1 

LOU  CA.SCABELET. 


JOUEINO   FAMIHO  * 

(DIALÈITE    MARSIHÉS) 

Lou  jardin  es  pichoun,  pichoun, 
Abandouna,  plan  de  lapourdo, 
Li  vias  quàuquei  màigrei  cougourdo, 
Vous  embrouncas  ei  panouchoun. 

E,  dessus  lou  bordd'uno  tino, 
La  marna  juego  emé  l'enfant  : 
Oh  1  lei  poulit  trau  que  li  fan, 
Quand  rise,  sel  gauto  poupino  ! 


'  Tira  de]  La  PaurUto,  en  preparaciouD , 


-=-  22  - 

Es  enca  joueino,  la  marna  ; 

Es  soun  proumié,  sus    sei  pousseto 

L'esquicho  sa  tèsto  rousseto, 

Si  lou  vôu  jamai  desmama. 

Lou  couquinot,  contro  la  tino 
Arpatejo,  rise  eis  esclat, 
Sus  lei  dougo  e  lou  founs  ascla 
Tarabastejo  dei  boutino. 

La  marna  si  poussèdo  plu  ! 
Lou  coutigo,  li  fa  riseto, 
Lou  devourisse  de  babeto, 
L'embrasso  dessus  seis  uei  blu. 

Ve  !  dei  téulisso  ei  chaminèio 
Enterin  lou  soulèu  s'enva  ; 
Lou  ciele,  coumo  un  carnava. 
Viestisse  sa  roujo  liéurèio. 

Lei  chuermo  de  pijoun  patu 
S'estrèmon  em'un  grand  brut  d'alo, 
La  nué  vèn  emé  sei  mouissalo, 
Lou  jardinet  sente  l'estu. 

Dins  la  miech-oumbro  douço  e  palo- 
Dôu  jour  fali,  veici  papa 
Qu'arribo,  lei  bras  estroupa, 
Emé  sa  vèsto  sus  Tespalo. 

Tre  que  l'a  vist,  l'enfantounet 
S'esquiho,  dirias  uno   anguielo, 
Si  trefoulisse,  rise,  quielo, 
Li  tende  sei  bras  redounet. 

Si  vis  plus  rèn.  La  nué  s'ajouco. 
Mai  s'ause  rire  l'enfantoun 
Dins  la  musico  dei  poutoun 
Voulastrejant  de  bouco  en  bouco. 

VALÈRE   BERNARDi. 


—  23  — 
UAVUGLE 

Un  cop  i*avié  un  avugle  que  sourtiguè  de  soun  oustau  sus  lou 
cop  de  miejo-niue  pèr  anaquerre  uno  dourgo  d'aigo  à  la  font. 

E  coume  lou  tèms  èro  sourne,  estent  que  fasié  pas  luno  e  que  lou 
gaz  e  l'eleîtricita  èron  pancaro  enventa,  aqueste  avugle  prudent  pren- 
guè  uno  lanterno  d'une  man  e  sa  dourgo  de  l'autre . 

Vès-aqui  que  quand  fugue  pèr  carriero,  rescountrè  un  galo-bon-tèms 
que  courrié  la  patantèino  e  que  se  trufè  d'eu  amor  qu'estent  avugle 
pourtavo  uno  lanterno  :  «  Sias  de  Mouriero  o  dôu  Martegue?  iéfaguè 
lou  bartavèu,  qu'abenas  voste  oli  pèr  rèn.  Dequé  vous  sièr  aquelo 
lanterno,  d'abord  que  ié  vesès  pas  mai  lou  jour  que  la  niue?...  )> 

L'avugle  ié  respoundeguè  : 

«  As  proun  resoun,  iéu  noun  ai  besoun  de  lume  ;  mai  d'aquéstis 
ouro  i'a  rèn  que  de  galo-bon-tèms  coume  tu  pèr  carriero,  tèsto 
sènso  cervelle,  que  poudrien  me  turta  e  me  faire  esclapa  ma  dourgo, 
e  me  siéu  di  que  pèr  éli  uno  lanterno  sarié  pas  de  trop. 

LOU  CASGARELIT. 


Courto  lengo  e  lônguis  auriho, 
Disié  lou  vièi  cap  de  famiho. 


LI  VOUES 


Vèuno,  en  seguissènt  ti  ribo 

—  Un  matin,  tout  treboula,  — 
L'erbo,  l'aubrespin,  li  pibo. 
Iéu,  lis  entendiéu  parla, 

E,  sa  charradisso  esquisto 
Èro  tant  fresco  e  tant  misto. 
Que  me  semblavo  d'ausi, 

—  Resson  d'un  cor  que  souspiro 
Li  courdello  d'uno  liro 

Que  l'aureto  fai  brusi  !  — 


"X 


—  24  — 

Ah  !  la  siavo  parladisso, 

—  De  l'aubo  i  proumié  belu  — 
Que  s'aubouro  di  sebisso 

Pèr  mounta  vers  lou  cèu  blu  — 

Tôuti  li  plante,  faroto, 

En  grand  gau,  mesclon  sa  note 

A  la  divine  rumeur  : 

E  leu  peuète,  qu'esceute, 

La  cansoun,  la  redis  teuto 

En  un  deus  saume  d  amour  !  — 

Lou  margai,  dreissant  la  teste, 

Dis  à  l'aubrihe  :  «  An  passa 

Sus  moun  front  guerre  e  tempèste, 

Mai,  lis  amant  qu'ai  bressa 

Dins  mis  espai  moufle  e  tendre, 

M'a  ravi  de  lis  entendre, 

E  me  semble  que  lèu,  lèu, 

Jusquo  dins  li  tepo  morte 

Mountara  la  sabo  forte 

Dôu  printèms  e  dôu  soulèu  !  »  — 

—  «  As  resoun  —  respond  l'aubrihe 
Crèire,  es  baume  soubeiran  ; 

Dins  lou  cèu  l'astre  que  briho 
Marco  l'euro  qu'esperan  — 
Avèn  vist  de  jour  terrible, 
E  chivau,  flamo,  endoulible. 
An  rousiga  mi  brout  vert  ; 
Mai,  are,  adeja  se  mostro, 
I  rare  di  terre  nostro 
Lou  rai  que  couche  l'ivèr.  »  — 

—  «  léu  lou  vese  —  dis  la  pibo  — 
Resplendis  à  l'ôurizount  ! 
L'amour,  long  de  nôsti  ribo, 
Lèu,  fara  sa  flouresoun  — 


—  25  — 

A  nosto  oumbro  siavo  e  fresco, 
Li  galant,  vers  nosto  desco, 
Deman  tournaran  veni... 
A  la  place  dis  ourtigo, 
Veiren  rousseja  l'espigo 
Dôu  pan  rous  de  l'aveni  !  » 

«  léu  vese,  amount,  vers  li  cimo, 
Qu'es  pèr  tu,  grand  pople  esclau, 
Que  la  liberta  sublimo 
Dôu  bonur  adus  la  clau  ! 
l'aura  'nca  de  jour  de  glôri 
Pèr  toun  parla  dous  e  flôri... 
Lou  bèu  blad  granara  lèu  ! 
E  saren  urous  de  viéure, 
Tout  en  cantant  lou  reviéure 
De  l'Empèri  dôu  Soulèu  ! 

JAN    MONNÉ. 


UASTROULO 


Un  astroulo,  que  relucavo  lis  astre  dôu  tèms  que  regnavo  Louis  XI 
(vesès  que  vous  parle  pas  d'aièr),  se  bouté  dins  la  tarnavello  de 
prédire  à-n-aquéu  rèi  que  sa  mestresso  favourido  mouririé  dins  lou 
courrènt  de  la  semano. 

Quau  vous  a  pas  di  que  sa  predicioun  s'acoumpliguè  e  que  la 
bello  courtesano  anè  fema  li  maulo. 

Lou  rèi,  espanta  d'acô,  caff^uè  lou  foutre  e  faguè  veni  l'astroulô  ; 
mai  avans  de  ié  parla  avertiguè  si  gardo,  que  tre  que  ié  farié  signe, 
agantarien  aquel  orne  e  lou  trarien  de  la  lenèstro. 

Acô  estent  ansin  counvengu,  lou  rèi  digue  à  l'Astroulô  : 

—  Eh!  bèn,  tu  que  veses  l'aveni  dins  lis  astre,  digo-me 'n  pau 
quouro  mouriras. 

L'Astroulô,  qu'èro  pas  la  mita  d'un  coudoun,  amor  que  fasié  VAr- 
mana  prouvençau  d'aquéu  tèms,  faguè  vejaire  de  réfléchi  un  mou- 
men,  pièi  ié  respoundeguè  : 


-  26  - 

—  Sire,  mourirai  très  jour  avans  vous  ! 

Lou  rèi  ausènt  ac6,  se  gardé  bèn  de  faire  lou  signe  counvengu  à  si 
gardo  pèr  lou  faire  traire  de  la  fenèstro.  Tout  lou  countràri,  lou 
faguè  louja  dins  soun  palais,  e  lou  nourriguè  rèn  qu'emé  de  perdigau 
rousti  I 

Me  siéu  leissa  dire  qu'aquel  Àstroulo  que  fasié  VArmanaprouvençau 
d'aquéu  tèms,  èro  lou  segne-grand  dôu  rèire-grand  de  moun  grand  ! 

Requiescant  in  pace  !  pèr  eu. 

LOU   GASGABELET. 


LOU  BELEN  * 

A   MA   SORRE 

Anen  lèu  vèire  l'acouchado. 
Saboly. 

Enfant,  despachas-vous  !  Anen  à  la  mountagno  : 

Emplisses  de  castagne 

Li  poche  e  leu  panié, 
Anaren  à  Sant-Clergue.  An  !  d'aut  !  l'aurete  beufe, 

Acamparen  de  meufe, 

Eiça  long  di  canié. 

Adurren  de  liquèn  blanc,  à  fueio  frisado, 

De  peireto  brisado, 

De  rouge  verbouisset, 
De  bonis,  de  brout  de  pin,  de  roure,  de  féuseto... 

Pièi  de  cacalauseto 

E  de  sable  rousset. 

Anarés  pièi  cerca  quàuqui  lônguis  aguïo  ; 

Metren  d'argelo  bluio 

Trempa  dins  un  toupin  ; 
Deman  la  pastaren.  Pièi,  manjant  de  castagno, 

Bastiren  de  mountagno 

Que  plantaren  de  pin. 


"^^  La  Crêcho. 


—  27  — 

La  pasto  estent  àpoun,  eidracado  e  proun  molo, 

Dreissaren  nôsti  colo... 

Avans  que  siegon  se 
Caviharen  li  bouis  plan  de  cacalauseto, 

Li  roure,  li  féuseto, 

Emai  li  verbouisset. 

Ac5  fa,  mountarés  e  durbirés  l'armàri, 

N'agués  pas  pou  di  gàrri  !... 

Trouvarés  au  cantoun, 
La  caisso  de  Nouvè  pôussouso  e  pestelado, 

E  pèr  la  niue  'stelado 

Sourtiren  li  santoun. 

Lis  arrenguieraren  plarirplan  sus  la  pastiero, 

E  n'en  faren  très  tiero  : 

Pichot,  naejan  e  grand. 
Uno  fes  tout  sourti  de  l'auturo  à  la  baisso, 

Remountarés  la  caisso, 

Sounarés  vosto  grand. 

Pièi  faren  lou  Belèn  :  sus  uno  post  aplano 

Que  retreira  la  piano, 

Afeciouna,  bavant... 
Li  plus  pichot  santoun  metren  subre  li  mourra,. 

Li  mejan  dins  li  roure, 

E  ii  grandet  davans. 

Sas  lom  plus  aut  cresten   quiharen  la  Ravido, 

Que  touto  esbalauvido 

Aubouro  li  bra  'n  l'èr. 
Pièi  lou  moulin  de  vent,  lou  môunié/méjsoun  ase,. 

Lou  cassaire  Jan  Blase, 

E  lou  Baile  Audibert. 

Plus  bas,  sus  lis  apèns  Margai  emé  si  fedo; 

Treinant  sa  cambo  redo 

Lou  bôumian  Jan  Carau, 
L'Avngle,  Pistachié,  Bourtoumiéu  l'amoulaire, 

Pipo-moust  l'escoulaire 

Que  porto  dous  barrau. 


-  28  — 

Metren  sus  lou  davans  :  lou  pous,  l'estable,  l'oste, 

Que  vôu  coste  que  coste 

Vèire  l'enfant  divin  ; 
L'oste  laid  e  marrit  que  dins  la  lusour  terno 

Porto  emé  sa  lanterno 

Un  fiasco  de  bon  vin. 

Plaçaren  l'Enfant-Diéu  sus  un  pauquet  de  paio, 

La  Vierge  touto  en  aio, 

Sant  Jôusè  'mé  lou  biôu, 
L'ase,  lou  rastelié,  li  pijoun  sus  l'escalo, 

Pascau  emé  Pascalo 

Arribantsus  soun  miôu. 

(Pascalo  adus  un  brès,  Pascau  uno  merlusso), 

Mesfîsènt,  brandant  l'usso, 

Lou  pastre  Bramo-fam  : 
Lou  metren  dins  un  caire  apoundènt  sa  courdeto 

E  durbènt  sa  saqueto 

Pèr  ié  bouta  l'entant. 

Plaçaren  à  l'asard,  li  pastre  e  li  pastresso  ; 

Li  mèstre,  li  mestresso  ; 

Li  ràfi,  li  bouié, 
Li  fiho  e  lis  enfant  venènt  dins  la  niue  semo, 

E,  mescla  'mé  li  femo, 

Roustido  e  sa  mouié. 

Cristôu  tambourinant  sa  gaio  farandoulo, 

Verano  emé  soun  oulo, 

Li  metren  au  paie. 
Verano,  en  arribant,  pèr  la  Vierge  poulido 

Fara  'no  aigo-boulido 

De  sâuvi  'mé  d'aiet. 

E  tjut  acô  vesti  de  cadis,  de  bourreto, 

D'estame,  de  sargeto, 

De  velout,  de  tartan... 
De  tôuti  li  coulour  :  blanc,  blu,  verd,  rouge,  nègre. 

Urous,  galoi,  alègre, 

Vendran  vèire  l'enfant. 


—  29  — 

Apaiaren  la  post  de  sablo  e  de  peireto, 

Plaçaren  la  carreto, 

La  font  e  soun  bacin. 
Souspendren  à-n-un  fiéu  lis  ange  à  blànquis  alo. 

Gros  coume  de  cigalo 

Voulant  dins  lou  cèu-sin. 

Alor,  subre  lou  tout,  dins  la  niue  fouscarino, 

Jitaren  de  farino 

E  de  nèu  à  souvèt. 
Alor  sara  fini  !...  Marciau  em'  Adèlo 

Abraran  li  candèlo, 

Gantaren  de  nouvè 

Sant-Roumié,  la  vèio  de  Nouvè  de  18G?.  marius  girard. 

(Tira  di  Cabro-fiô,  pouësio  entimo,  en  preparacioun.) 


SANTO-ESTELLO  D'AIGO-MORTO 

Discours  dôu  Capoulié 

Messies  e  gai  Gounfraire, 

Nous  vaqui,  enfin,  acampa  en  lamiho  à  la  taulo  dôu  festin  Sant- 
Estelen.  Anan  recounfourta  nosto  fe  en  bevènt  Icu  vin  de  la  Coupa 
santo,  qu'es  lou  sang  de  noste  terradou,  e  en  cantant  l'inné  naciou- 
nau  qu'es  lou  pan  dis  amo  e  di  cor  fidèu. 

Amor  que  sian  en  famiho,  amor  qu'anan  coumunia  téutis  ensèn^ 
reviren-nous,  un  istant,  vers  lou  passât,  veguen  un  pau  l'obro  coum- 
piido,  veguen  li  vertu  qu'a  fa  l'aubre  felibren  que,  i'a  quaranto  e  tant 
d'ao,  li  sèt  felibre  de  Font-Segugno  plantèron  en  terro  drudo,  en 
terre  brouvo,  en  terro  labourivo  de  Prouvènço. 

Nous  es  un  chale  de  vèire  qu'aquel  aubre  felibren  a  trachi,  s'es 
espandi  talamen  brancaru  e  poumpous  que  si  gréu  n'en  tocon  lis 
estello  e  soun  oumbro  n'assousto  touto  la  nacioun  miejournalo,  de- 
sempièi  la  mar  bluio  dis  Isclo  d'Or  enjusquo  is  aigo-vers  dis  Aup 
nevouso,  e  dins  soun  fuiage  i'an  nisa  touti  lis  aucèu  ramajaire  que  si 
cansoun  n'an  esmeraviba  lou  mourde;  e  tant  fugue  atempourado  la 
faturo  que  ié  dounèron  nôsti  sèt  felibre,  que  l'aubre  n'a  pourta  aquelo 


—  30  — 

t)ello  frucho  qu'abaris,  à  l'ouro  d'iuei,  touti  lis  orne  que  sènton  bouli 
dms  soun  sang  l'amour  de  la  patrio  e  la  fierta  de  la  raço. 

Ai  !  las  !  di  sèt  felibre  nostre  que  lou  plantèron,  aquel  aubre  feli- 
bren,  adeja  cinq  soun  ana  dins  la  Santo-Repausolo  dis  Aliscamp... 
Dieu  esperlongue  sènso  fin  la  vido  di  dous  mèstre  que  nous  rèston  : 
lou  grand  baile  Frederi  Mistral  e  soun  valent  fachié  Anfos  Tavan  !  Es 
éli,  li  travaiadou  de  la  proumiero  ouro,  que  nous  diran  coume  se 
dèvon  cepa  li  tetaire  e  11  bos  groumand,  e  coume  se  cabusson  li 
rejitello  de  raço  que  podon  faire  souco  renadivo.  Es  éli  que  nous  diran 
de  cousseja  li  fulobro,  se  pèr  cas  n'en  venié,  que  voudrien  l'enta, 
noste  aubre  de  raço  franco,  emé  de  gràfi  bastaren... 

Voulèn  pas  que  sa  sabo  de  pouësio  nous  bute  d'àutri  flour  que  nosti 
flour  azurenco  e  d'àutri  frucho  que  nôsti  poumo  d'or  I  Voulèn  que 
noste  aubre  felibren  reste  l'aubre  de  la  gaio  sapiènci,  l'aubre  de 
pouësio  e  d'ideau,  lou  nourriguié  de  l'amo  !  Voulèn  que  si  branco 
fugon  la  vouto  dôu  temple  ounte  s'assousto  nosto  fe,  voulèn  que 
soun  pège  fugue  sèmpre  l'autar  ounte  s'ageinouio  nosto  ilusioun, 
ounte  nosti  cor  entounon  l'inné  à  la  gaio  lumiero,  e  jiton  lou  crid 
di  nàuti  jouïssènço!  Voulèn  que  noste  aubre  sacra  fugue  sèmpre  Icu 
repausadou  de  nosto  divesso  cantarello,  aquelo  que  li  majourau  n'en 
porton  ridolo  d'or  au  capèu  ! 

Vaqui  perqué  li  ceparen,  li  tetaire  que  voudrien  buta  !  Vaqui  per- 
qué  li  coussejaren,  lis  ensertaire  qu'assarien  de  l'enta.  Vaqui  perqué 
li  taparen,  li  darbouniero.  Vaqui  perqué  diren  i  fulobro  que  noun 
poudrien  councebre  noste  ideau,  i  proufane  que  chanjarien  nôstis 
acamp  pouëti  en  sesiho  de  counsèu  d'arroundissamen  :  Anas-vous-en 
semena  vôsti  tartifle  dis  afaire  e  caviha  vôsti  pastounargo  de  la  basso 
poulitico  dins  li  garrigo  dôu  journalisme  ravala.  Leissas-nous  emé 
nosto  pouësio  qu'es  souleto  causo  seriouso,  leissas-nous  emé  nosti 
legèndo  que  souleto  fanl'istori,  leissas-nous  emé  nôstis  ilusioun  que 
soun  souleto  lou  verai  1...  » 

E  pamens,  coume  lou  Felibrige  marco  l'aspiracioun  ela  vido  vidanto 
d'un  pople  e  d'uno  raço  majouro,  fau  pas  crèire  qu'enebiren  de  nostis 
assemblado  aquéli  que  faran  obro  literàri  en  foro  de  touto  nauto 
pouësio.  Dieu  nous  garde  d'aco  :  Que  lis  istourian  escrigon  l'istôri, 
que  li  sabènt  espandigon  sis  atrouvat  dins  si  libre  de  sapiènci,  que 
li  filousofe  e  lis  esperit  dubert  i  causo  de  l'ourganisacioun  soucialo 
nous  digon  si  visto  dins  si  libre  de  filousoufio  e  d'ecounoumio  pouli- 
tico. Atrouvaran,  chascun,  sa  plaço  dins  la  tiero  que  ié  counvèn,  e, 
-ansin,  ajudaran,   pèr  sis  obro  que  s'impausaran   à  l'estùdi   e  à  la 


—  31  - 

refleissioun  dis  orne,  ajudaran,  dise,  à  nous  faire  rintra  dins  noste,  dre 
qu'es  d  agué  l'ensignamen  de  la  lengo  d'O  dins  lis  escolo  de  la  Nacioun  ! 

Fau  bèn  encapa,  messies  e  gai  counfraire,  que  lou  Felibrige  aurié 
agu  bèu  se  créa,  li  Mantenènço  aurien  bèu  agu  s'establi  e  lis  Escolo 
se  fourma  ;  se  lis  obro  e  li  cap-d'obrc  di  felibre  venien  pas  esbarluga 
lou  mounde  artisti  e  literàri,  aurian  pas  lou  front,  aro,  de  nous  vira 
vers  nôsti  députa  felibre-majourau  e  de  ié  dire  :  «  Dau  !  l'ouro  a  pica 
de  mounta  à  la  tribuno  pèr  faire  la  moucioun  de  durbi  lis  escolo  de  la 
Dacioun  à  l'ensignamen  de  la  lengo  de  Mirèio,  de  la  lengo  d'O  que 
parlon  quinge  milioun  de  bon  Francés  !  » 

E  fugues  bèn  assegura  que  nôsti  felibre  majourau-deputa  mancaran 
pas  de  la  pourta,  aquelo  moucioun  patrioutico,  avans  la  fm  d'aquesto 
legislaturo,  car  se  nosto  Renei^sènço  literàri  lou  coumando,  i'a  uno 
autro  resounsoubeirano  :  s'es  auboura  eilamoundaut  un  prejit  contro 
li  raço  latino  qu'es  necite  d'esvarta  e  de  counfoundre  lèu-lèu.  E  sarasus 
aquelo  moucioun  patrioutico  que  se  triaran  li  valent  e  li  cepoun  !  Aqui 
veiren  se  la  Franco  vou  estrati  soun  sang  latin  pèr  s'abastardi  dou 
sang  anglo-seissoun  !  Aqui  veiren  se  la  Franco  v5u  s'enmantela  de 
souléu  o  s'agouloupa  de  sagarés  !  Aqui  veiren  se  la  Franco  se  viro 
vers  Oumèro  o  vers  Attila  !... 

En  espérant,  nautre,  lausen  Dieu  que  nous  fai  viéure  dins  lou 
trelus  dôu  cèu  mistralen. 

FÈLIS    GRAS. 


FLOUR  DE  CACIO 

A  la  bouco  autre-tèms  lou  fihan  de  Marsiho, 
Pèr  senti  bon,  pourtavo  uno  fleur  de  cacio  ; 

Mai  de  bouquet  se  passe  proun 
Despièi  qu'au  Mikado  se  farde  seun  meurroun. 


LOU  NIS  DE  MERLE 

Lou  pichot  Tetin  dôu  mas  Rouge  anavo  à  la  dôutrino  i  Baus.  E 
vès-aqui  que  de-long  dôu  camin,  dins  un  gros  bouissoun  au  founs  de 
la  coumbo  de  Sarragan,  atrovo  un  nisde  merle  emé  cinq  pichot  qu'a- 

en  déjà  ii  gros  canoun. 
; ,.  S'èro  mes  coume  un  Ce-omo  pèr  intra  dins  aquéu  bouissounas  e 
«spincha  aquéli  cinq  pichot  merle  dins  soun  nis.  Tambèn   quand 
arribè  à  la  dôutrino.  Moussu  lou  curât  di  Baus  ié  faguè  : 


—  32  — 

—  Mai  d'ounte  vènes,  mournifloun?  Es  aro  que  s'arribo?  As  musa 
long  dou  camin  ? 

—  Eh  !  bèn,  Moussu  lou  Curât,  faguè  Tetin  en  se  gratant,  ai 
atrouva  un  nis  de  merle,  e  ai  vouga  vèire  ço  que  i'avié  dedins. 

—  E  dequé  i'avié  ? 

—  Cinq  pichot  emé  li  gros  canoun. 

—  E  ounte  es  aquéu  nis  de  merle  ? 

—  Au  founs  de  la  coumbo  de  Sarragan,  dins  un  gros  bouissoun 
qu'es,  à  man  drecho  en  venènt  eici,  à-n-un  cop  de  fusiéu  de  la  draio 
di  cabro. 

—  Anen,  vai  bèn,  pèraqueste  cop  te  lou  passe;  mai  quouro  penses 
de  l'ana  Ieva,faquéu  nis  de  merle  ? 

—  Ai  pensa  que  sarien  bèu  coume  paire  e  maire  dimenche  que  vèn, 
e  alor  en  venènt  à  la  messo... 

—  Anèsses  pas  manca  la  messo  pèr  ac5  !  Tène-te  pèr  averti  ! 
Quau  vous  a  pas  di  que  lou  dissate,   Moussu  lou  curât  di  Baus, 

en  fasènt  vejaire  de  rèn,  lou  breviàri  dubert  e  mastegant  soun  ôufice, 
s'adraiè  vers  la  coumbo  de  Sarragan,  e,  tout  caud,  anè  leva  lou  nis 
de  merle  dôu  pichot  Tetin. 

Lou  lendeman  dimenche,  quand  Tetin  venguè  au  bouissounas, 
atrouvè  soun  nis  degaia  !  E  quand  passe  davans  la  clastro  pèr  ana  à  la 
messo,  veguè  Douroutèio,  la  servicialo  de  Moussu  lou  Curât  que 
plumavo  davans  sa  porto  li  cinq  pichot  merle. 

Tetin  ausè  rèn  dire,  mai  n'en  taguè  soun  proufié  pèr  un  autre  cop. 

E  justamen,  sèt  o  vuech  an  après,  Tetin  qu'èro  devengu  un  grand 
drouias,  emé  quàuqui  peu  au  mentoun,  se  décidé  de  prendre  femo. 

Lou  vaqui  tout  en  aio  pèr  mounta  soun  oustau,  e  courre  d'eici- 
d'eila  pèr  tira  si  papié.  L'asard  fai  que  rescontro  Moussu  lou  Curât 
que  ié  fai  : 

—  H5u  !  Tetin,  sies  bon  en  aio,  dequé  i'a  de  nbu  ? 

—  l'a  de  nôu  tout  ço  qu'a  pas  servi...  E  pièi  vouJès  que  vous  lou 
digue,  vène  de  la  coumuno  de  douna  li  noum. 

—  Douna  li  noum  ?  Alors  te  vas  marida  ? 

—  A  vous  faire  plesi,  Moussu  lou  Curât. 

—  E  quau  vas  prendre  ? 

—  Ac6  lou  sauprésplus  tard. 

—  Oh  !  coume  vai  que  vos  pas  me  lou  dire  vuei  ? 

—  Vai,  que  sarias  dins  lou  cas  de  faire  pèr  ma  femo  ço  que  fague- 
rias  pèr  moun  nis  de  merle. 

J.   SICARD. 


—  33  - 

MARINO 


Au  gènt  ami  Athenosy. 


Loii  jour  mescla  de  ciarour  d'aubo 
Que  s'avanço,  alin,  palinèu, 
Sèmblo  uno  nàvio  dins  sa  raubo 

Coulour  de  nèu. 
La  mar  que  ris  dins  li  calanco 
De  noste  bèu  pais  latin, 
Retrais  lou  fres  e  gai  matin  : 

La  mar  es  blanco  ! 

Lou  soulèu  tamiso  l'espàci 
De  sa  sublimo  plueio  d'or, 
E  la  mar,  supèrbo  de  gràci, 

Tranquilo,  dor. 
Sout  l'astre  blound  que  Dieu  aguio, 
Coume  un  mirau  inmènse  e  pur 
Au  vaste  cèu  pren  soun  azur  : 

Le  mar  es  bluio  ! 

L'astre-rèi,  rouginas,  trecolo 
E  de  si  rai  ensaunousi 
Negant  li  piue,  negant  li  colo, 

Fai  ferncsi. 
La  mar  pren  la  tencho  feroujo 
Di  rai  que  vènon  la  beisa  ; 
Dirias  que  tout  es  abrasa  : 

La  mar  es  roujo  ! 

E.    .lOUVEAU. 


N'i'a  que  tremolon  sièis  mes  de  la  fre  e  sièis  mes  de  la  pôu. 


Quau  se  pinte  se  vôu  vendre. 


—  34  — 

LOU  VIÈI  E  LA  \IÈIO 

Mosch  e  Baba,  qu'aco  vôu  dire  lou  Vièi  e  la  Vièio,  es  ansin  que  lis 
apelavoD,  tout  simplamen.  Talamen  se  devinavon  vieiassous,  que 
degun  de  l'encountrado  sabié  plus  si  noum.  Eu  èro  lou  Vièiy  tout 
court;  elo,  la  Vièio,  en  bréu,  ;  li  dous  pus  ancian  de  Mircèsti,  la 
segnourié  de  noste  grand  pouèto  Alecsàndri. 

Autre  tèms,  eu  èro  esta  poustihoun,  même  un  poustihoun  di 
famous.  Dins  sa  longo  vido,  s'èro  acampa  uno  fourtuno  :  dous  cent 
franc.  E,  après  agué  marida  soun  soûl  enfant  dins  un  vilage  aliuen- 
cha,  avié,  de  soun  caire,  près  en  segoundi  noço  uno  véuso  qu*avié 
rèn  qu'uno  fiho,  establido  dins  un  autre  vilage. 

Vivien  ansindo  despièi  forço,  forço  tèms,  e  s'èron  fa  tànti,  tànti 
vieiot,  que  de-longo  venien  en  demenissènt,  toujour  que  plus  pichou- 
net,  coume  se  s'amoulounavon. 

Souvènti-fes,  dins  lou  plan  de  Mircèsti,  li  vesien  travessa  la  fou- 
rèst,  pièi  s'asseta  un  contre  l'autre  souto  un  aubre,  e,  pendent  de 
lônguis  ouro,  ensèn  joui  de  la  bello  journado,  mita  charrant,  mita 
penecant.  S'èron  basti  lou  pus  minuscule  e  lou  pus  esfougassa  dis 
oustalot.  Avien  croumpa  uno  coublo  de  pichot  biou,  pas  pus  gros  que 
de  saumin,  e  peréu  un  cavaloun  gaire  pu  naut  qu'un  cadèu.  Em'acô 
vous  atrouvarés  qu'èron  urous  tant  e  pièi  mai,  e  li  jour,  li  mes,  lis 
an  raiavon  pèr  éli  coume  de  mèu. 

Uno  vouto,  arribè  quasimen  un  malastre  au  bon  Vièi.  l'avien 
donna  d'auco  à  garda.  Ouau  vous  a  pas  di  que  s'embrounquè,  e  va- 
gue de  cabussa  dins  la  regolo  dôu  prat.  Estent  trop  feble,  pecaire, 
pèr  s'auboura  soulet,  s'ânavo  nega  miserablamen,  se  pèr  fourtuno 
un  que  passavo  l'aguèsse  pas  vist  e  tira  d'aqui. 

Quand  entrainavo  de  counta  si  viage  de  poustihoun,  alor  soula- 
men  redevenié  jouine  ;  alor,  si  vièis  iue  uiaussavon,  e  tout,  entour 
d'eu,  semblavo  s'afousqueira  dins  lou  tintin  di  cascavèu  e  li  piafado 
dôu  cavalin.  Se  sentie  tourna-mai  d'escambarloun  sus  la  sello,  lam- 
pejant  jour  e  niue,  lampejant  coume  lou  vent. 

Avié  dins  la  cabesso  quau  saup  quand  de  recourdanço  de  l'istôri 
dôu  pais  : 

—  «  Segne  Basile,  —  fasié  souvent  à-n- Alecsàndri,  —  ai  carreja 
foro  pais  bravamen  de  prince,  e  proun  menistre.  » 

Ero  soun  biais  à-n-éu  de  coumprene  e  d'espremi  lou  fréule  de 
toute  causo. 


—  35  — 

Dins  tout  aco,  èro  tras-que  jalous  de  sa  femo  :  la  Vièio  dévié  res 
regarda,  en  res  parla.  Uno  fes,  noste  orne  aguè  grand  lagno,  dôumaci 
vesié  sènso  relàmbi  un  jouvènt  roudeja  entour  de  sa  raeisouneto. 

—  «  Que  diàussi  vèn  faire  eicito,  aquéu  d'aqui  ?  E  qu'a  pas  crento  ?  >> 
disié  lou  Vièi  tout  eirissa,  —  jusco  qu'à  la  fin  aprenguèsse  que  lou 
fringaire  venié  pèr  la  bello  chato  d'un  vesin. 


Entre-mitan  d'aquelo  urouso  vidasso,  lou  Vièi  arribo,  un  bèu  matin, 
encô  dôu  mèstre  : 
• —  a  Segne  Basile,  fai,  voulèn  divourça  !  » 
Aquest,  mai  qu'espanta,  s'escrido  : 

—  •  Mai  quinto  idèio  as  aqui?  Te  sies  donne  charpina  emé  ta 
Vièio  !  Que  tron  te  passo  pèr  lou  cruvèu  ?  —  Car,  enfin,  digo,  coume 
que  vague,  avès  plus  forço  tèms  à  resta  ensèn  sus  aquesto  terro.  » 

—  «  Es  justamen  pèr  acô,  segne  Basile.  Se  sian  di  qu'avèn  plus 
que  quàuqui  jour  davans  nàutri,  que  leissaren  chascun  un  enfant,  e 
que  pas  pulèu  saren  aclapa,  se  van  estrigoussa  pèr  nôsti  quatre  s6u. 
Es  pèr  qu'acô  arribe  pas,  que  voulèn  dessepara  nosti  cors  e  nosti 
bèn. 

Rènpousquè  desbranda  la  decisioun  didous  Vièi,  e,  sènso  respié, 
tau  coume  avien  di  faguèron.  Li  dous  cent  franc,  en  pèço  d'or,  fu- 
guèron  mes  en  un  pichot  mouloun  ;  lou  Vièi,  à  cha  uno,  li  fasié  al- 
ternativamen  resquiha,  uno  davans  eu,  l'autro  davans  sa  Vièio,  en 
disent:  a  Uno  pèr  tu,  uno  pèr  iéu  !  Uno  mai  pèr  tu,  uno  mai  pèr 
iéu!  »  jusqu'à  la  finicioun  dôu  boulum.  Un  lançôu  pèr  elo,  un  lan- 
çon pèr  eu  ;  uno  couverto  pèr  un,  uno  couverto  pèr  l'autre.  Pièi  ié 
baie  li  bouret,  e  se  gardé  pèr  sa  part  lou  cavalot  e  la  pichouno  car- 
riolo.  E  après,  s'enanèron  enc6  de  l'oste,  pèr  dire  adieu  i  gènt.  Aqui, 
cadun  s'apreissè  vers  éli,  e  se  beguè  à  sa  santa.  E  l'on  voulié  èstre 
gai,  mai  tôuti  lagremejavon.  Pèr  que  degun  ié  gardèsse  rancuro, 
demandèron  perdoun  en  t(3uti.  Aco  fa,  s'endraiéron,  e  descendèron 
fin  qu'eilavau  au  pont  dôu  Sereth.  Aqui  s'aplanlèron  encaro  un  bri- 
soun,  s'embrassèron,  plourèron,  e  cadun  anè  soun  camin,  un  dedre- 
cho,  l'autre  de  senèco. 

Uno  resoulucioun  pariero,  lou  pus  maleisa  es  pas  de  l'eisecuta 
courajousamen  ;  ei  de  supourta  la  nouvello  vido  qu'acô  vous  fai.  Lou 
marrit  Vièi,  desprouvesi  de  sa  mauno  quoutidiano,  fugué  Iéu  desavia, 
e  d'à  pau  àpau  s'abletiguè  dins  un  tal  aganimen,  que  l'aurias  près 


—  36  - 

pèr  l'oumbro  d'eu  même.  Quand  ié  demandavon  coume  anavo,  res- 
poundié  : 

—  «  Pode  plus  rèn  dourmi,  desempièi  que  sente  plus  soun  alen 
de-contro  moun  coutet.  » 

Barrulavo  coume  un  esperit  sènso  repaus,  e  sens  fin,  cercavo  qui- 
con  que  noun  poudié  atrouba. 

Au  bout  d'uno  semanado,  i'aduguèron  la  nouvello  que  sa  Vièio 
èro  malauto,  uno  grosso  malauto.  Subrouro  atalè  sa  briso  de  cavau 
à  sa  brûo  de  carriou,  e,  tant  vile  que  pousquè  trouta,  trouté.  Mai 
quand  arribè  au  vilage  ounte  elo  s'èro  retirado,  tout  just  sourtien  sa 
caisso  dôu  chambroun. 

Sènso  larga  uno  paraulo,  seguiguè  la  mcrto  e  assisté  silencious  à 
l'entarramen.  Après,  s'entourné  tout  dre  à  soun  oustau  e  se  couché. 
L'endeman,  èro  mort. 

Aro,  la  picho/o  cabaneto  es  talamen  abouseirado,  que  se  n'en  vèi^ 
plus  rèn,  senoun  lou  due  e  li  canèu  que  ié  servissien  de  téulisso. 

Mai  Alecsàndri  a  pas  vougu  que  ié  touquèsson. 

CARMEN  SYLVA. 

Revira  pèr  A.  de  G. 


A  MOUNT-MIRAI 

Sus  ti  pin,  0  Mount-Mirai, 
Lou  soûl  eu  veici  que  trai 

Sa  plueio, 
E  tremolon  dins  si  rai 

Li  fueio. 

Li  campano  fan  din-dan  ! 
Dôu  Souiras  lou  bastidan 

Rampello, 
Crido,  e  largo  soun  fedan 

Que  bèlo. 

L'aigo  verdo  es  de  sesoun, 
Vèngue  qu  n'aura  besoun  : 

Es  bono 
Mèste  Jaunie  de  VeisouQ 

Vous  sono... 


-~  37  — 

Eu  vous  sono  !..  Dins  lou  cèu 
Déjà  caufo,  lou  soulèu  ! 

Dardaio  ! 
Zôu  !  de  l'aigo  prenès  lèu 

La  draio... 

Es  nou  oui'o  à  Mount-Mirai 
De  pertout  lou  soulèu  trai 

Sa  raisso  ; 
Gaufo  e  brulo  de  si  rai 

Mount  e  baisso. 
!»  d'avoust  de  1898.  d,  sa.vié  de  fourviero. 


Lk   DEGOURA.GIOUN 

Moussu  Gourcoussun,  lou  Maire  de  Barbentano  dôu  tèms  de  Tem- 

•eraire,  avié  demanda  la  crous  d'ouQOur  pèr  si   long  service  coume 

Maire  de  sa  coumuno.  Lou  députa  de  Tarroundissament  i'avié  prou- 

més,  man  toucado,   que  Taurié  pèr  lou  15  d'avoust,  qu'acô  èro  la 

fèsto  naciounaio  d'aquéu  tèms. 

Mai  lou  15  d'avoust  avié  passa,  e  de  crous,  Moussu  GDurcoussun, 
n'avié  ges  vist. 

Se  maucourè  pas  pèr  aco  :  anè  parla  au  Préfet  de  Marsiho,  mande 
quàuqui  parèu  de  perdigau  au  Souto-Prefèt  d'Arle,  taguè  mai  es- 
paula  sa  demando  pèr  lou  députa,  basto  !  faguè  bèn  tant  tripet-pelôri 
que  tôutis  aquéli  naut  persounage  i'aproumeteguèron  que  la  crous  ié 
sarié  baiado  pèr  lou  proumié  de  l'an... 

Lou  proumié  de  1  an  arribè  e  i'aguè  mai  ges  de  crous  pèr  Moussu 
Gourcoussun. 

Mai  noste  orne  èro  testard  e  l'envejo  lou  crebavo  d'èstre  decoura, 
t'alié  que  lou  fuguèsse  coste  que  coste.  E,  zôu  I  mai  de  cambado  à  la 
prefeituro  e  à  la  souto-preteituro,  e  enco  de  moussu  lou  députa...  Li 
gènt  de  Barbentano  sabien  tout  ac6  e,  entre  éli,  n'en  ricliounejavon. 

Pamens,  au  15  d'avoust  venènt,  l'afaire  èro  seguro  —  Moussu 
Gourcoussun  l'avié  anouncia  à  tôuti  sis  ami... 

La  vèio  dôu  grand  jour  tant  désira.  Moussu  Gourcoussun  s'èro 
coucha  à  coustat  de  sa  poutiflardo  de  femo,  qu'entre  touca  la  bas- 


—  38  - 

saco  s'èro  endourmido  coume  un  soucas,  d'enterin  qu'eu,  Moussu 
Courcoussun,  noun  pousquènt  plega  l'iue,  pensavo  à  sa  crous  qu'ar- 
ribarié  lou  lendeman  matin  d'abord  qu'èro  pas  arribado  dins  lou  cour- 
rènt  dou  jour. 

Tout  à-n-un  cop,  vers  li  miejo-niue,  se  fai  de  brut  dins  la  carrière. 
Es  uno  foule  de  meunde  qu'arribo  en  cantant,  en  cridant  :  vivo  Moussu 
lou  Maire  ! 

Aquesto  foulo  s'aplanto  souto  li  fenèstro  de  Moussu  Courcoussun, 
e  vague  de  crida  :  <  Moussu  lou  Maire,  lou  sias  !  lou  sias  !  Vivo 
Moussu  Courcoussun  !  »  Pièi  se  picavo  di  man  e  li  crid  recoumença- 
ven  :  CL  Vivo  Moussu  lou  Maire  î  Lou  sias  !  Lou  sias  !  » 

Moussu  Courcoussun  en  ausènt  la  bono  nouvelle,  sauté  dôu  lié  en 
camiso,  revihè  sa  femo,  l'embrassé  en  ié  fasént  :  ce  Escouto,  lou 
siéu  1  »  E  courregué  à  la  fenèstro  pér  gramacia  aquéli  bràvi  gént.  E 
la  voues  tremouleto  de  joio  e  d'emoucioun,  moudestamen  ié  faguè  : 

—  Mis  ami,  veguen,  de  que  venés  m'aneuncia? 

—  Lou  sias  î  Lou  sias  !  cridé  mai  la  foulo  en  picant  di  man. 

—  Mai  de  que  siéu  ?  demandé  mai  Moussu  Courcoussun  que  man- 
javo  de  pourquet  'mé  de  sàuvi,  sénso  voulé  n'avé  l'ér. 

Alor  la  foulo  se  taise  e  uno  soulete  voues  que  fagué  tremoula  11, 
vitro  ié  cridé  : 

—  Sias  un  couioun  !!! 

LOU    CASGARELET. 


MOUN    AMIGO 

Li  jardin  soun  clafi  de   roso, 
Mai  n'atrove  ges  d'autant  rose 
Que  li  labro  que  me  fan  gau. 

Es  TOUS,  lou  blad  que  s'amaduro^ 
Mai  coume  sa  cabeladuro, 
Daurejon  pas  lis  espigau. 

Fa  de  blavet  sus  la  coulino, 
Mai  n'an  pas  la  douçour  perlino 
Qu'a  lou  blu  de  si  clar  vistoun. 


—  39  — 

L'auro  que  dins  lou  bos  richouno 
A  d'agradivo  caranchouno  : 
Pus  agradiéu  soun  si  poutoun. 

Milanto  voues  dins  la  naturo 
Mounton  de  la  baisso  à  l'auturo  : 
Ges,  de  sa  voues  n'an  lou  ressoun. 

De  chato  ?  n'i'a  ges  d'autant  bello  ! 
E  pèr  canta  quau  moun  cor  bèlo, 
l'a  pas  de  proun  siavo  cansoun. 

MARIUS  JOUVEAU. 


S'abèisso  noublesso, 
Quand  manco  richesso. 


SANT  AGRIGO 


L'an  passa,  dou  tèms  de  la  grand  secaresso  que  li  paisan  belavon 
li  nivo  mai  que  de  granouio,  li  jardinié  d'en  Gourtino  sabien  plua 
coume  faire  pèr  empacha  si  faiôu  de  seca  e  si  tartifle  de  péri.  Ana- 
von  proun  au  canau,  la  niue,  assaja  de  rauba  l'aigo  i  vesin,  mai  d'aigo 
au  canau  n'i'avié  pas  même  pèr  teni  li  pèd  fres  i  grapaud  de  Durènço. 

E  d'enterin,  li  merinjano,  li  poumo  d'amour,  li  faiôu  e  touto  l'our- 
toulaio  perissié  de  la  set. 

Alor  un  brave  ome  que  se  cresié  pus  lura  que  lis  àutri  se  digue  : 
—  Faire  plôure  ac6  's  la  buteto.  Quand  ère  pichot  e  clerjoun  à  Sant- 
Agricô  e  que  fasian  la  proucessioun  pèr  demanda  la  plueio,  Moussu 
lou  Curât,  jamai  voulié  mètre  sa  bello  capo  de  pou  d'uno  raisso  ;  emai 
n'avié  pas  tort,  un  cop,  m'ensouvène,  revenguerian  bagna  coume 
d'anedoun. 

Em*ac5,  sens  rèn  dire  en  res,  s'envai  trouva  Moussu  lou  Curât  : 


—  40  — 

—  Moussu  lou  Curât,  digue,  lou  vesès,  plôu  plus  ;  faudrié  sourti 
sant  Agric^  vo  sian  tôuti  fichu. 

—  Mai,  sant  ome,  ié  fai  Moussu  lou  Gurat,  sabès  bèn  que  se  fai  plus 
ges  de  proucessioun,  Moussu  lou  Maire  l'a  desfendu. 

—  Sabe  proun,  Moussu  lou  Curât,  que  se  fai  plus  de  proucessioun 
pèr  ço  que  regardo  lis  afaire  dôu  bon  Dieu,  mai  pèr  la  plueio, 
diàussi,  aco  se  saup  qu'es  pas  causo  de  devoucioun,  e  moussu  Pour- 
query,  siéu  bèn  segur,  deman  iara  pas  mies  que  tambèn  eu  Bramo-set, 

—  Ah  !  pas  mai,  siéu  bèn  fâcha,  brave  ome,  n'es  pas  poussible. 
Tant  pis  pèr  lis  ourtoulaio  !  S'escoutavian  lis  un  e  lis  àutri,  aurian 
lèu  fa  d'acampa  'n  bon  verbau,  emai,  pèr  dessus  lou  marcat,  uno 
bono  remouchinado  de  Mounsegnour.  Mai  vau  vous  dire,  d'abord  que 
iétenès  tant,  sian  à  la  vèio  dis  eleicio.un, —  entre  nàutri,  — •  anas 
countalou  cas  à  Moussu  lou  Maire,  belèu... 

—  Anen,  pas  tant  d'alôngui,  Moussu  lou  Curât  !  Li  faiôu  podon  pas 
espéra  un  jour  de  mai.  D  abord  qu'avès  pou  que  dôu  verbau,  pres- 
tas-me  lou  sant,  lou  métrai  dins  uno  saco,  e  ié  farai  faire  —  ai  ma 
barioto,  aqui  —  lou  tour  di  barri  d'Avignoun  à  la  barbo  dis  autourita 
e  sens  crendre  si  verbau. 

Pièi,  siegue  di  sens  me  vanta,  Moussu  lou  Curât,  émai  sieguen 
que  de  jardinié,  tambèn  couneissèn  lou  viéure  dôu  mounde  :  poudès 
dire  à  vosto  cousiniero  que  dissate  n'a  pas  besoun  de  faire  soun 
marcat,  nautre,  après  la  plueio,  à  mens  que  siegue  un  plueias  à 
nous  empacha  d'mtra  dins  lou  banc  dis  ourtoulaio,  vous  faren 
vosto  prouvesioun  de  merinjano  e  de  poumo  d'amour,  emai  de 
caroto  tant  que  n'en  voudrés,  Moussu  lou  Curât,  tant  que  n'en 
voudrés  ! 

Ato  !  couneissèn  lou  viéure  dôu  mounde. 

LOU    CASCARELET. 


Mounte  es  lou   papo,  i'a  Roumo. 


¥ 


D'un  prince  messourguié, 

Libéra  nos.  Domine. 


—  41  — 

LI  CESE 

Sounet  qu'a  gagna  li  joio  i  Jo  Flourau  de  Scèus. 

Oh  !  que  iéu  ame  de  t'ausi, 
Gai  cascavèa  de  la  naturo, 
Quand  dintre  ti  gato  maduro 
Lou  ventoulet  te  fai  brusi  ! 

O  cese,  liéume  benesi, 
Sano  e  roubusto  nourrituro, 
Fas  gau  en  touto  creaturo 
Que  sout  rc)li  te  vèi  lusi. 

l'a  pas  faiùu,  favo  o  lentiho 

Que  te  vagon  à  la  caviho, 

Ni  pesé  à  négri  courcoussoun  ; 

Mai  toun  plus  bèu  titre  de  glôri 
Es  d'avé  briha  dins  l'istôri 
Subre  lou  nas  de  Giceroun. 
L'ilo  de  Venisso.  a.  autheman. 


l'a  mai  de  gènt  coudoun  que  d'ase  crestian, 


La  bono  grùpi  fai  la  bono  bèsti. 


UN  GA.LEJAIRE 


Jan  Tibleto,  de  Vedeno,  amo  forço  lis  enfant,  e  lis  enfant  Tamon 
forço,  pèr  ço  que,  se  ié  fai,  de  tèms  en  tèms,  quàuqui  galejado  que 
la  ninèio  ôublido,  ié  fai,  pièi,  forço  boni  maniero  que  l'enfantugno 
oublido  pas. 


—  42  — 

Uno  fes,  en  repassant  la  téulisso  dis  escolo,  —  Tibleto  es  maçoun, 
—  noste  galejaire  atrouvè  sabe  pas  quant  de  paumo  que  lis  enfant, 
en  jougant,  avien  mandado  sus  li  téule  e  que  i'èron  restado.  Sabès 
pas  ço  que  faguè  Tibleto  ?  Un  dissate,  clafiguè  d'aquéli  paumo  l'un 
dis  aubre  de  soun  jardin,  e  tôuti  lis  enfant  que  rescountravo,  ié 
fasié  ;  ce  Sabes  pas?  Li  paumo  soun  maduro  ;  deman  lis  acampe ;  se 
n'en  vos  uno,  vène  à  l'oustau  deman,  vers  li  miejour.  » 

Lou  lendeman,  à  l'ouro  dicho,  fuguèron  mai  de  trenlo  enfant  à  la 
porto  de  Tibleto  relucant  li  paumo,  alin  sus  l'aubre,  en  espérant  la 
culido.  Quand  Tibleto  aguè  dina,  prenguè  uno  escalo,  mountè  sus 
Taubre,  e,  coupant  lou  fiéu  menu  que  lis  estacavo,  traguè  li  paumo 
i  pichot  que  li  recassavon  espanta.  N'i'aguè  pèr  touti  emai  n'en  resté. 
A  parti  d'aquéu  jour,  lis  enfant  de  Vedeno  faguèron  la  proucessioun 
enc6  de  Jan  Tibleto  e  se  batien  pèr  avé  de  ràfi  de  soun  paumié. 


Uno  autro  fes,  Tibleto  faguè  dire  pèr  soun  manobro  qu'avié  uno  ni- 
sado  de  perrouquet  mai  que  bèu.  Lou  lendeman,  touti  li  pichot  que 
lou  rescountravon,  ié  disien  :  ce  Es  verai,  Tibleto,  qu'avés  uno 
nisado  de  perrouquet?»  E  Tibleto  ié  respoundié  :  «  0,  moun  bèu, 
mai  soun  proumés  ;  quand  nisaran  mai,  te  n'en  gardarai  un.  »  Lis 
enfant,  creserèu,  s'enanavon  galôi,  disent  en  touti  que  Tibleto  ié  dou- 
narié  un  perrouquet.  Un  jour  rescountrè  Tetin  dôu  Chut,  un  drou- 
las  d'uno  dougenod'an,  forço  simplas,  que,  coume  lis  autre,  ié  faguè: 
«  Es  verai,  Tibleto,  qu'avés  uno  nisado  de  perrouquet  ?  »  E  Tibleto 
que  couneissié  lou  drôle  ié  digue  :  «  0,  se  n'en  vos  un,  n'as  qu'à 
veni  deman  à  l'oustau,  susli  vounge  ouro,  emé  ta  gàbi.  » 

Lou  lendeman,  juste  à  vounge  ouro,  Tetin  arrivavo  enc6  de  Ti- 
bleto, em'un  panié  saladié  à  la  man  —  n'avié  ges  atouva  de  gàbi  — 
e  venié  querre  lou  perrouquet.  Avant  que  badèsse,  Tibleto  ié  ven- 
guè  :  «  Moun  paure  enfant,  capites  pas  ;  la  femo  a  leissa  la  porto  de  la 
gàbi  dubèrto  e  lou  perrouquet  s'es  escapa;  mai,  crese  pas  que  siegue 
ana  liuen,  dèu  èstre  aperaqui  sus  lis  ôulivié  ve,  mounto  aqui,  sus 
aquéu  mouloun  d'escàrbi,  e  crido  :  Gocot  I  Gocot  !!  belèu  lou  veiras 
veni.  » 

Lou  droulas  mounto  sus  lis  escàrbi,  chauriho  de  tout  cousta,  e  de 
dos  minuto  en  dos  minuto  :  ce  Gocot  !  Gocot  !»  fasié,  sénso  leva  lis  iue 
de  la  terrado  d'ôulivié,  mai  lou  perrouquet  venguè  pas.  Tibleto  s'èro 
entaula,  e    tout  lou  tèms  dôu  dina,  ausiguè  lou    panto,  qu'alin. 


—  43 


quiha  sus  lou  mouloun  d'escàrbi,  cridavo  :  «  Gocot  !  Cocot  1  »  A  la  fin  : 
a  Ve,  ié  digue,  quaucun  l'aura  aganta  ;  lou  mes  que  vèn  nisaran 
mai,  6  n'i'auiié  qu'un  que  sara  pèr  tu.  »  E  lou  droulas  s'enanè, 
coumtant  sus  la  nouvello  nisado. 


Aquest  an,  pèr  Santo  Ano,  qu'es,  coume  sabès,  la  fèsto  de  Ve- 
deno,  Tibleto  faguè  dire,  toujour  pèr  soun  manobro,  qu'abounarié  i 
chivau  de  bos  touti  lis  enfant  que  vendrien  douna  soun  noum,  lou 
dimenche,  avant  miejour. 

Lou  dimenche  vengu,  èro  uno  proucessioun  de  drouloun  qu'anavon 
à  l'oustau  de  Tibleto  douna  si  noum  pèr  li  chivau  de  bos. 

Tibleto  avié  mes  un  registre,  un  escritori  em'  un  porto-plumo  sus 
uno  taulo  ie  pèiro  qu'es  davans  sa  porto,  e  lis  enfant  i'escrivien  o  ié 
fasien  escriéure  soun  noum,  e  s'enanavon  countènt. 

Eiça  vers  li  dos  ouro,  quand  li  chivau  de  bos  s'alestissien  pèr  vira, 
touto  la  ninèio  i'èro  à  l'entour  e  esperavo  lou  signau  pèr  mounta. 
L'ourgueno  n'aguè  pas  jouga  li  dès  proumiéri  mesuro  dôu  Père  la 
Victoire,  que  lou  manège  fugue  près  d'assaut.  Quau  mountavo  d'es- 
cambarloun  sus  un  chivau,  quau  mountavo  d'assetoun  sus  uno  auco, 
quau  escalavo  dins  un  viroulet  ;  restavo  pas  uno  plaço.  Tre  parti,  la 
femo  passé  pèr  acampa  li  sou. 

Lou  proumié  en  quau  aparé  la  man  :  a.  Siéu  abonna  !  »  ié  faguè.  La 
femo  anè  au  segound  :  «  Siéu  abonna  !  »  faguè  mai  aquest.  Lou  tresen, 
lou  quatren  e  touto  la  seguido  respoundeguèron  :  «  Siéu  abonna  !  d 
La  femo,  espantado,  faguè  arresta  la  nranivello,  pèr  agué  uno  espli- 
cacioun.  Quand  lou  manège  fugue  en  repaus  :  a  Quau  es  que  vous  a 
abonna  î  »  digue  la  femo.  E  tôuti  lis  enfant  à  la  fes  :  «  Es  moussu 
Tibleto  !  regardas  lou  papié  :  i'a  nbsti  noum  !  »  La  femo  di  chivau 
de  bos.  que  couneissié  pas  mai  Moussu  Tibleto  que  Moussu  Gamato 
o  que  Moussu  Pasto-mourtié  :  «  Anen,  anen,  marchand  de  papié, 
ié  faguè,  aboulas  voste  s6u  o  fichas  me  lou  camp  !  d 

Lis  enfant  davalèron  en  remiéu tejant  e  decidèron  d'ana  vèire  Tibleto. 
L'atrouvéron  au  café  Pellet.  Tibleto  en  li  vesènt  veni,  sache  ço  que 
n'èro,  e,  avant  qu'aguèsson  parla  :  a  Mis  ami,  ié  faguè,  l'ome  n'a 
pas  vougu  vous  abonna;  mai  l'an  que  vèn,  que  i'aura  Tico,  ié  parla - 
rai  à  l'avanço  e  vous  abounarai  ;  garde  vôsti  noum.  »  Pièi,  prenènt 
uno  pougnado  de  mounedo  :  «  Tenès,  ié  digue,  vaqui  de  s6u;  anas 
vous  amusa,  e  à  l'an  que  vèn  1  » 


—  44  — 

Lis  enfant  partiguèron,  countènt  coutne  de  rèi.  Desempièi,  quand 
parlon  di  chivau  de  bos,  dison  :  «  Aquest  an,  l'ome  n'a  pas  vougu 
nous  abonna,  mai,  l'an  que  vèn,  que  i'aura  Tico,  Tibieto  ié  parlara 
à  l'avanço,  e  nous  abounara  ;  a  garda  nôsti  noum  I  » 

E  lis  entant  espèron  Santo  Ano. 
Avignoun,  1898.  e.  jouveau. 


Femo,  libre   e  chivau, 
Noun  se  preston  an  pau. 


BAUTASAR 

Glar  de  luno  pèr  Galèndo 

I 

Darrié  li  nivo  de  coutoun, 
La  luno  jogo  is  escoundaio  ; 
D'un  rode  à  l'autre  dôu  mouloun, 
S'ennegresis  e  pièi  dardaio  ; 
Espincho,  curiouso,  eiçabas.  Pèr  loa  sou, 
La  blanco  bugadiero  espandis  si  linçou, 
Si  grand  linçôu  de  lum  qu'en  silènci  van  courre 
Sus  la  tepo  di  piano  e  la  roco  di  mourre. 

Quand  a  passa  sus  lis  oustau, 

Subran  d'eiminado  de  tèlo 

Di  téulisso  escalo  au  coutau 

E  de  soun  trelus  s'enmantello. 
Alor,  esgarussi  d'éuse  e  de  petelin, 
Lou  mourre  tranquilas   blanquinejo  eilalin 
E,  soulenane,  retrais  souto  sa  capeline, 
Lou  mage  Bautasar,  mitra  de  mousseline. 


—    40    — 

Es  eu,  parai  '?  —  Segiir  es  eu, 

Adès  vengu  dôu  founs  dis  Indo. 

Vaqui  sa  chourmo  de  camèu, 

En  liogo  de  sounaio,  dindo 
A  si  cou  loungaru  lou  Jbouissoun  d'argelas 
Brandussa  pôr  lou  vent  ;  mai  lou  bestiàri  las 
S'es  coucha  d'à-geinoun,  i'esquinasso  gibouso, 
Lou  ventre  plen  d'aglan,  de  bauco,  de  darbouso. 

Li  camelié  à  blanc  burnous 

Se  soun  plega  din?  si  mantiho  ; 

Clinon  lou  front  e  dourmihous 

Penequejon  sus  li  lausiho. 
Bridèu  d'or  e  de  sedo,  estrié  bèn  fignoula, 
Coulas  de  nacre,  an  tout  i  bouissoun  pendoula  ; 
Dins  un  fum  de  bebèi  que  trémolo  e  flouquejo, 
En  rampau  glourious  lou  cade  beluguejo. 

Au  clar  de  luno,  adounc  veici 
Qu'entre  lis  avaus  dis  auturo. 
En  roudelet,  d'eila,  d'eici, 
Dormon  li  gènt  e  si  mounturo. 
Bautasar,  eu,  dor  pas  ;  nàni  :  li  bras  crousa. 
Un  turban  de  roumese  autour  dôu  front  nousa, 
Viho,  e  quand  dôu  marin  lis  alenado  passon, 
Reluco  pôr  li  trau  di  nivo  que  s'estrasson. 

II 

Tu  qu'as  tant  barrula  pèr  mar  e  pèr  camin, 

0  lou  mai  saberu  di  mage! 
Tu  qu'as  legi  de  tout  dins  li  vièi  pergamin, 

Testimôni  vengu  di  sage  ; 

Tu  qu'entendes  l'ibis,  l'escavarai  sacra 

Dis  ôubelisco  egypciano  ; 
Tu  que  grates  dôu   det  e  sabes  deschifra 

Li  letro  de  la  brico  anciano, 


-  46  — 

Ounte  lou  Caldeen,  embarba  de  frisoun, 
Au  four  couisié  soun  escrituro 

En  formo  de  clavèu,  pèr  dire  li  sesoun, 
Li  mes  e  li  jour  de  culturo  ; 

Tu,  lou  meravihous  prince  di  camelié, 
Qu'as  tant  de  fes  emé  li  pastre 

Escala  de  Babel  li  sèt  milo  escalié 

Pèr  estudia  la  niue  lis  astre  ; 

Tu  qu'au  lindau  di  rèi  as  souvent  escouta 
Lou  secret  di  biôu  de  Ninivo, 

Di  grand  biôu  oumenas,  dous  pèr  dous  acouta, 
Que  veses  pèr  li  trau  dôu  nivo  ? 


III 


Ausès  e  cresès-lou,  car  n'a  jamai  menti. 
Lou  gigant  d'eilamount,  tout  apensamenti, 

Nous  saludo  à  la  modo  antico  ; 
E  lou  roucas  brusis  de  «  hi-hi  !  »  de  «  hou-houp  !  )i 
De  qu'es  ?  Lou  chafaret  de  l'aurasso  e  di  loup  ?  — 

Noun,  es  Bautasar  que  replico 

E  nous  dis  :  En  ivèr,  tèms  passa,  pèr  li  trau 
D'un  nivo  espetaclous  cousseja  dôu  mistrau, 

Ai  vist  parpeleja  l'estello 
Esbrihaudanto  que,  dôu  levant  au  pDunènt 
Mountavo  e  nous  venié,  dins  soun   càrri  d'argent, 

Adurre  la  bono  nouvello. 

La  suiviguère  emé  mi  gènt  e  mi  camèu 
Très  mes.  Pièi  s'arrestè  sus  lou  marrit  amèu 

De  Betelèn,  en  Palestino. 
Aqui,  l'ase  paciènt  e  lou  biôu  pietadous 
Tubavon  de  la  narro,  à  geinoun  tôuti  dous 
Au  founs  d'uno  jasso  mesquino. 


—  47  — 

E  clin,  en  grand  respèt,  caufavon  de  l'alen 
Dins  lou  brès  d'uno  grùpio  e  sus  un  pau  de  fen 

Un  enfantoun  na  de  la  vèio. 
M'ensouvène  :  jalavo  en  l'èr  ;  mai  l'enfantoun 
A  la  caud  em'un  bon  lagne  en  peu  de  môutoun, 

Risié  dins  la  tousco  tubèio. 

Ço  qu'èro,  acô  se  saup.  Èro  Ion  Rèi  di  rèi, 
Lou  suprême  soûlas,  lou  gouvèr  e  la  lèi 

De  tout  noble  cor.  En  memôri 
De  la  visite,  iéu,  Gaspar  e  Melchior 
Avèn  pourgi  l'encens  emé  la  myrrho  e  l'or 

Dins  un  coufret  ciéucla  d'ivôri. 

De  la  fe  dis  ancian,  aro  que  n'avès  fa, 
Maufatan?  Lou  prougrès,  anas  dire,  a  boufa 

Sus  l'anticaio  desmoudado. 
Ah  !  lou  requist  prougrès  !  Avès  sus  lou  mantèa 
Dôu  Paire  eterne,  grand  manescau  di  soulèu. 

Escupi  vostro  verinado. 

Avès  tout  ensali.  La  forço  fai  lou  dre  ; 
Lou  rascas  dèu  prima  lou  juste  que  vai  dre 

Dins  lou  tiro-péu  de  la  vido  ; 
Lou  mounde  d'eilamount  es  un  conte  de  niai  ; 
Sian  bestiàri  e  creban  coume  li  porc,  lis  ai  \ 

Gènt  e  chin  an  même  finido. 

E  tout  es  di  de  l'orne  alor  que,  pèr  toujour, 
Très  palado  de  terro,  em'un  brut  de  tambour, 

An  esquiha  sus  l'embourigo. 
Car  l'orne,  qu'es,  dires'?  Es  rèn,  un  mot,  pas  mai. 
Sus  l'aigo  de  saboun  ansin  peto  e  s'envai 

Lou  bèu  trelus  de  la  boufigo. 


—  48  — 

O  grapaud  de  palun,  de  fango  enmoustesi, 
Tèsto-d'ase  savent,  envisca  de  mousi, 

Nous  adusès  fièro  dOutrino  ! 
Erian  na  de  l'argelo,  entre  li  man  de  Dieu. 
Avès  trouva  bèn  mies,  e  sian  li  noble  fiéu. 

Dôu  Gouriho  e  de  la  Mounino!! 

Maufatan  de  malur  !  Que  sara  l'aveni  ! 
Dins  li  trau  founs   di  nivo  aro  vese  veni 

La  negro  e  fèro  m^lamagno; 
Ah  !  vese...  Mai  la  luno  alor  s'escoundeguè 
E  dins  lou  tenebrun  subran  s'esvaniguè 

Lou  blanc  Bautasar  di  mountagno. 

LOU   FELIBRE  DI  TA  VAN. 


Pèr  li  pecat  di  grand,  li  paure  fan  penitènço. 


L'ordre  porto  de  pan, 
Lou  desordre  la  fam. 


TRES  COUNSEU 


O  femo,  coume  la  cacalauso,  rèsto  tranquilo  dins  toun  oustau,  mai 
gardo-te,  coume  la  cacalauso,  de  te  mètre  dessus  tout  ço  qu'es  tiéu. 

O  femc,  coume  l'ecb  de  la  mounlagno  responde  que  quand  te 
parlon,  mai  gardo  te,  coume  l'ecô  de  la  mountagno,  de  voulé  toujour 
agué  lou  darrié  mot. 

0  femo,  coume  lou  reloge  de  la  glèiso,  toujour  siegues  d'uno  regu- 
larita  eisemplàri,  mai  gardo-te,  coume  lou  reloge  de  la  glèiso,  de  faire 
proun  de  brut  pèr  èstre  entendudo  de  tout  lou  vilage. 

LOU  CASCARELET. 


-  49  - 

LA  GASSO  DbU  RÈI  CHARLE  DÈS 


Lis  Aupiho  bluio  que  s'enauron  sus  la  piano  cravenco  soun  re- 
quisto  pèr  si  casso  meravihouso. 

Ta  gaire  de  tèms  que  lou  simpati  mairo  d'Eyguiero,  Moussu 
Frederi  Monier,  em'  uno  bando  de  bon  prouvençau  s'enfounsèron 
dins  li  valengo,  escaladèron  li  colo  e  destousquèron  un  porc-senglié 
que  fugiguè  dins  lou  campèslre,  e  qu'un  cop  de  fusiéu  de  l'enfant 
de  T6ni  amatè  i  pèd  d'un  avausoun. 

Labèsti  fèro  faguè  lacamborouleto  emé,  subran,  soun  darrié  badai, 
Aclapado  souto  li  roumaniéu,  li  ginèsto  e  li  lausié,  fugue  aducho 
sus  la  grand  place  dôu  vilàgi,  e,  lou  sero,  li  cassaire  llasquejèron  mai 
que  mai,  e  cansounejèron  en  Tounour  de  Sant  Hubert  qu'èro  lou 
cousin  de  î^ant  Verume,  lou  patroun  venera  de  la  pichoto  ciéuta 
prouvençalo. 

Aquelo  casso  faguè  de  brut  !  La  nouvelle  mandado  à  Pau  Areno, 
en  Paris,  li  felibre  n'en  siguèron  ravi. 

Quouro  vivié  moun  rèire-grand,  li  cas«aire  venien  de  fosso  liuen 
pèr  courre  après  li  lèbre  e  li  perdigau  dins  li  garrigo  de  GostoFèro, 
e  tuia  à  l'espèro,  li  vautour  que  vènon  l'estiéu  di  desèrt  d'Egito,  fin 
qu'i  piano  de  laCrau. 

Lou  Rèi  Charle  Dès  ié  venguè  emé  si  menistre,  e  peréu  lou  nôunci 
dôu  Papo,  que  voulié  proufita  dôu  viàgi  pèr  s'arresta  en  Avignoun.  A 
la  primo-aubo  coumencèron  li  batudo,  e  lou  Rèi  èro  tant  arderous  que, 
sèmpre  lou  proumié,  perdeguè  si  coumpagnoun  darrié  uno  colo. 
Enfin  espinchè  un  paure  onstaloun  basti  contre  li  roucas,  piqué  à  la 
porto,  e  un  païsan  venguè  ié  durbi. 

Lou  ràfi,  qu'èro  un  bèu  drôle  de  Prouvènço,  preguè  lou  fourestié 
de  sasseta,  e  ié  pourgiguè  la  mita  d'une  cebo  e  de  cacha  sus  un  très 
de  pan  qu'embaumavo. 

Lou  rèi  mangé  ceume  un  cassaire,  de  grand  apetis,  digue  gramaci 
à  soun  este  e  en  lou  quitant,  l'envitè  à  veni  lou  véire  quauque  jour, 
en  Paris,  mounte  restavo.  f.ou  ràfi,  que  prenié  lou  Rèi  pèr  un  sim- 
ple franchiman  respoundeguè  que  se  poudié,  anarié  faire  un  tour  à  la 
capitale:  — Mai,  ceume  pourrai  t'atrouva,  faguè  au  Rèi. 

Escoute,  quand  arribaras  en  Paris,  auras  qu'à  demanda  mounte 
resté  en  quaj  que  siegue,  un  pichet  d'un  an  t'ensignarié  l'oustau. 
Demandaras  Gharle  Dès,  pas  mai. 

4 


-  50  - 

Aco  vai  bèn,  digue  lou  ràfi,  e  sarrè  la  man  dou  Rèi,  que  disparei«« 
guè  dins  la  mountagno. 

Sièis  mes  pu  tard,  lou  bèu  jour  de  Sant  Sifourian,  lou  païsan,  en 
quau  un  ouncle  avié  laissa  quàuqui  sou,  arribavo  en  Paris  ;  venié 
vèire  soun  ami  lou  cassaire  ;  mai,  pecaire,  se  remembravo  plus  soun 
noum.  Sabié  soulamen  que  ié  disien  Charle,  avié  éublida  lou  rèsto. 
Que  siéu  tôti,  faguè,lou  brave  ome  m'a  dit  que  téuti  lou  couneissien. 
E  avisé  un  mousssurot  que  se  permenavo  e  ié  digue  : 

—  Escusas,  brave  ome,  poudrias  pas  me  dire  mounte  rèsto  Charle  : 

—  Charle,  faguè  l'autre,  quet  Charle  ?  Aquelo  empego  !  Se  n'en 
sabés  pas  mai,  pourrés  cerca  long-tèms. 

Mai,  testard,  lou  paisan  ié  digue  :  —  Si,  Charle,  que  m'a  dit  que 
tôuti  lou  couneissien. 

Sias  malau,  digue  lou  ciéutadin,  Charle,  lou  counèisse  pas,  moun 
brave,  à-mens  que  siegue  Charle  Dès,  faguè  en  crebant  de  rire. 

0  !  respoundeguè  l'Eyguieren,  es  aco,  Charle  Dés  :  Digas-me 
mounte  rèsto. 

E  esbahi,  lou  franchimand  ié  moustrè  lou  palais  reiau. 

Tranquilamen  noste  ome  s'en  anè  vers  la  porto  que  gardavo  un 
soudard  à  chivau. 

Lou  rèi  qu'éro  à  soun  balcoun  emé  un  chambellan,  vesént  arriba 
lou  Prouvençau,  donné  l'ordre  de  lou  leissa  rintra,  e  lou  recebè 
dins  la  cousino. 

Adieu,  ié  faguè  lou  ràfi  en  intrant,  te  véne  un  pau  vèire,  e  t'ai  adu 
un  toupm  de  cacha  que  tant  te  plaisiguè  dins  lis  Aupiho. 

Asséto-te,  digue  lou  rèi.  E  coumo  àutri-fes  dins  li  colo  Eyguie- 
renco,  mangéron,  beguéron,  e  riguéron  coume  dous  fraire. 

Pamens,  digue  lou  rèi  en  se  frétant  h  brego,  fau  que  te  lèisse,  me 
vau  abiha,  pérço-que  vuei  ei  fésto. 

Un  moumenet  plus  tard,  venié  trouva  l'Eyguieren.  Pourtavo,  pen- 
jado  à  soun  c5u,  la  crous  de  Sant  Louis  ;  èro  vesti  de  velous,  e  avié 
au  cousta  uno  espaso  daurado,  e  sus  sis  espalo  lou  mantèu  reiau. 

Lou  ràfi  lou  regard avo  emé  lis  iue  escarcaia. 

Mai,  couyèti,  ié  faguè,  m'aviés  pas  dit  qu'ères  de  la  gardonaciou- 
nalo  ! 

Lou  Rèi  que  crebavo  de  rire,  lou  mené  alor  sus  lou  grand  balcoun 
de  péiro  dou  palai,  e  ié  digue,  te  vau  faire  véire  la  revisto  di  sou- 
dard e  lou  rèi  de  Franco. 

Lou  Rèi  ?  Mai,  en  deque  lou  recouneissirai,  faguè  lou  païsan  que 


—  51  — 

ié  disien  Rafèu.  N'auras  qu'à  escarcaia  lis  iue  I  Tôuti  van  saluda 
lou  Rèi,  que  soulet  aura  lou  capèu  sus  la  tèsto  ! 

A  peno  èron  sus  lou  balcoun,  que  li  troumpeto  sounèron,  que  li 
capèu  s'agitèron  e  que  li  troupo  preseutèron  lis  armo. 

Tôuti  lis  iue  èron  vira  vers  lou  balcoun. 

Mai,  digue  lou  ràfi,  ve  que  tôuti  espinchon  de  noste  caire,  e  i'a  que 
nàutri  qu'avèn  lou  capèu  sur  la  tèsto  1  Mai  alor,  es  tu  que  siés  lou 
Rèi  ! 

Eh  bèn,  vo,  as  capita,  moun  brave  Rafèu  !  Mai  sian  rèi  tôuti  dous: 
Siéu,  iéu,  lou  rèi  de  Franco,  e  tu,  lou  rèi  di  couyôti  ! 

E  Rafèu  tourné  à  sis  Aupiho  bluio.  E  aqui,  souto  lou  eèu  clar  de 
la  Prouvènço,  en  poussant  l'araire  dins  li  garrigo,  o  en  passejant 
dins  li  pàti,  lou  ràfi  pantaiavo,  e  se  remembravo  Gharle  Dès. 

Sabié  rèn  de  la  Revoulucioun  qu'avié  fa  fugi  lou  Rèi  de  Franco,  e, 
en  manjant  sa  cebo  blanco  coume  la  flous  dis  île,  e  lou  froumage 
que  sa  maire  i'avié  pasta,  lou  rèi  di  couyoti,  urous  e  tranquile,  re- 
gardavo  lis  estello  que  l'uno  après  l'autro  escandihavon  dins  lou  cèu 
e  sourisié  de  tout  soun  cor  à  la  terro  prouvençalo  1 

JEAN  BA.YOL. 


Riche  0  fou, 
Fai  coume  vôu. 


Tôuti  li  cause  soun  de  Dieu,  a  leva  di  femo  (que  soun  dis  orne,) 


MOUN  PAÏS 


Au  pèd  dôu  mount  Ventour  gigant 
Que  proun  souvent  lou  tron  laboure, 
Majestous  Carpentras  s'aubouro 
Souto  un  soulèu  esbarlugant. 


—  52  — 

A  l'oumbrun  de  si  permenado, 
Dins  si  bousquet,  long  de  l'Auzoun 
Gardelino,  merle  e  quinsoun 
De  bon  matin  donon  l'aubado... 

Aigo  lindo,  fres  ventoulet, 
Cèu  tout  d'azur,  vin  de  granacho 
Que  d'ista  siau  noun  vous  empacho, 
Mai  que  vous  rend  cascarelet, 

Fan  que  de-vèspre,  au  clar  de  luno, 
Liuen  di  trebau,  quand  pièi  tout  dor^ 
Moun  bèu  pais,  en  raive  d'or 
Gonto  floureto  à  la  fourtuno. 

lé  fai  vèire  soun  Espitau, 
Soun  Pont-di-Font,  sa  Catedralo, 
Emai  la  Tourre  magistrale 
Que  se  carro  sus  soun  pourtau. 

Lou  grand  domo  de  soun  Coulège,. 
L'Arc- de-triounfle  e  lou  Palais 
Ounte  belle  Temis  se  plais 
En  remoucant  tout  sacrilège... 

E  l'eissame  de  manuscri 

De  sa  richo  Biblioutèco 

Que  fai  que  d'autre  n'en  soun  nèco. 

Tant  i'a  de  sciènci  emai  d'esprit. 

Dins  l'esplendour  que  l'enmantello, 
Eu  saludo,  front  descubert, 
I.  Moricelly  e  d'inguimbert  (i) 
E  dins  soun  cor,"lis  empestello. 

(1;  I.  Moricelly  e  d'inguimbert  soun  li  dous  principau  bènfatour  de  Ja  vile. 


—  53  — 

Enfestouli  de  mai  en  mai, 
Dins  li  record  ounte  s'embanîo, 
Jouine  escoulan  revèi  Petrarco,  (1) 
Emai  Francés- Vincent  Raspai  (2). 

E  de  pintre,  de  musicaire, 
D'istourian,  de  saberu, 
Tout  un  negôci  ounèste  e  drud, 
De  bono  ajudo  i  travaiaire. 

Pièi  se  reviho  amourousi 
Dôu  dieu  flambant  que  ié  fai  lume, 
E  tabasant  sus  soun  enclume 
Taut  liuen  que  pou  se  fai  ausi. 

Se  fai  ausi  di  patrioto 

Qu'an  lou  cor  tendre  e  lou  sang  viéu  ; 

Sèmpre  emé  tôuti  agradiéu, 

Tôuti  ié  tan  bouco  mignoto.... 

En  soun  fougau  beluguejant, 
Datent  lou  fùrre  tant  qu'es  rouge, 
Canto  l'amour  !  Jamai  aurouge, 
Rejouvenis  dins  si  vièis  an. 

E  fort  de  la  bèuta  requisto 
De  si  jardin,  vigno  e  vergié, 
Eu  tendrié  tôsto  à  l'Estrangié 
Que  n'en  voudrié  faire  counquisto. 

Caressado  pèr  un  bon  vent, 
Bruno  o  bloundino,  atravalido, 
Soun,  si  chato,  de  biais  coumplido, 
Bono  e  sajo  coutne  counvèn. 

(1)  Souto  la  direicioun  de  Coavenevole  da  Prato,  Petrarco  acoumencé  sis 
estùdi  à  Carpentras,  iù  passé  quatre  an  de  sa  jouinesso  e  i'aprenguè  la  grama  - 
tico,  la  dialeitico  e  la  retourico. 

(2)  Célèbre  chimiste  e  ome  pouliti,  nascu  à  Carpentras   lou  25  de  janvié  de 
1794. 


—  54  — 

Estent  pièi  femo,  an  l'ine  que  briho, 
E,  deguèsse  vous  estouna, 
Soun  fièro  de  pousqué  douna 
De  défenseur  à  la  Patrie  !... 

Tambèn,  iéu  l'ame,  moun  pais, 

Coume  un  fringaire  amo  sa  beilo, 

E  quand  pèr  eu  moun  cor  barbèlo, 

Pèr  eu  la  muso  me  souris. 

Juliet  de  1898.  roumié  Marcelin. 


LI  NESGI 


Fa  très  meno  de  nèsci,  disié  moun  vièi  mèstre  d'escolo  :  aquéli  que- 
se  counèisson  e  que  jamai  n'en  boufon  uno.  De  fes  que  l'a  vous  ié 
troumpas  e  cresès  que  tant  mai  se  n'en  pènson. 

l'a  pièi  aquéli  que  jamai  se  soun  douta  de  soun  pau  de  sèn.  Tre 
que  badon,  soun  nescige  sauto  is  iue  de  tôuti,  à  leva  di  siéu. 

Enfin,  i'a  tôutis  aquéli  que  noun  soulamen  sabon  pas  se  counèisse 
mai  que  se  creson  pus  lura  que  lis  àutri.  —  D'aquéli,  qu'es  la  meno 
la  plus  noumbrouso,  gardo-te  coume  di  langasto,  disié  toujour 
moun  vièi  mèstre  d'escolo. 

LOU.CASCARELET. 


Fai  marrit  se  faire  vièi,  disié  lou  Martegau  en  se  souleiant,  iéu  n'ai 
plus  qu'uno  cambo  de  bono...  emai  encaro  es  marrido  ! 


—  Veguen,   moun  paure  enfant,  pos  pamens  pas  te  marrida  emé 
uno  chato  que  n'a  pas  lou  s6u. 

—  Ah  !  moun  paire,  se  sablas  coume  iéu  l'ame  ! 

—  Lou  sabe,  moun  paure  enfant,  que  Tames,  mai  te  costo  pas  mai 
de  n*ama  uno  richo  qu'uno  pauro  ! 


-  55  - 
BRINDE    A    MAIANO 

Èr  :  La  niue. 

Aro  qu'avèn  proun  tauleja, 
Que  s'es  begu,  que  s'es  manja, 
Galois  ami,  se  brindavian 
Au  plus  bèu  jouièu  de  la  piano, 
Tôutis  ensemble  cantarian 
Maiano  ! 

Eici  sian  dins  un  Paradis, 
Car  lou  soûlas  se  i'espandis  ; 
Temple  de  l'ouspitalita, 
Noun  poudèn  cregne  li  chavano  ; 
Es  un  pais  de  liberta 
Maiano  I 

Es  la  ciéuta  dôu  grand  Mistrau  ! 
Eici  s'aubouro  soun  oustau, 
Dequé  fau  mai  pèr  soun  ounour? 
De  noste  engèni  es  la  gardiano  ; 
Poussedis  lou  plus  grand,  segnour^ 
Maiano  1 

Auprès  dôu  mèstre  vesèn  mai 
Na  mistralenco,  flour  de  mai, 
Fado  vivent  à  soun  coustat. 
Que  'mé  sa  gràci  soubeirano 
Ilumino  de  sa  clarta 
Maiano  ! 

Vàutri,  d'un  pau  partout 'vengu, 
Coume  iéu  vous  vese  esmougu  : 
Dins  aquest  liù  gai  e  risènt 
Vesès  que  la  glùri  es  pas  vano, 
E  vous  sousprene  redisent  : 
Maiano  ! 


—  56  — 

Es  vertadiero  ma  cansoun 
E  pamens  siéu  de  Gravesoun. 
Eici  sian  pèr  la  verita 
E  me  passarien  la  caussano, 
M'empacharien  pas  de  canta 
Maiano  ! 

GABRIEL  PERRIER. 


LOU    MOSSI 


Pachourlet  s'èro  engaja  pèr  m6ssi.  Si  gèntn'en  poudien  rèn  faire  ; 
èro  un  escapoucho  qu'aurié  fade  counlràri  au  bon  Dieu,  se  l'avié 
rescountra  sus  soun  camin.  Uno  fes  lou  bastimen  ounie  èro  partiguè 
pèr  un  parèu  de  mes.  Quand  fuguèron  en  pleno  mar,  Pachourlet,  pèr 
n'en  pas  perdre  l'abitudo,  fasié  la  nico  en  quaa  poudié,  même  à  l'au- 
mournié  dôu  bastimen,  que  se  n'en  plagniguè  au  capitàni.  Aquest 
faguè  veni  lou  môssi  davans  eu,  e  ié  digue  :  «  Pachourlet,  m'es  esta 
di  qu'aviés  manca  de  respèt  à  noste  digne  aumournié  ;  aco  's  mau 
fa.  Sabes  pas  que  lou  prèire  es  lou  représentant  de  Dieu  sus  la  terro?  » 
E  Pachourlet  rebequè  :  «  Si,  lou  sabe  ;  mai...  sian  sus  1  aigo  !  » 


A-N-UNO  INGOUNEIGUDO 

Au  printèms,  chato  disaverto, 
Ai  reçaupu  vôsti  lilas, 
Prouvençalo  e  requisto  ôuferto 
Quand  ère  à  Paris  eilabas. 

Se  dins  ma  draio  proun  deserto 
Avès  vougu  jita  'n  soûlas, 
Quau  que  fugues  vous  deve,  certo  ! 
Moun  gramaci  fin  qu'au  trépas. 


-  57  — 

Mai  se  pieta  nimai  tendresse 

Èron  pèr  rèn  dins  aquéu  cas, 

La  flour  que  sus  moun  cor  ai  messo, 

Dôu  clar  pais  de  l'allegresso 
M'aduguè  lou  perfum  di  mas  : 
Plus  bravo  èro  que  sa  mestresso  ! 

RAOUS  DE  CANDOLO. 


MOUNSEGNE  MENJAUD  ^ 

Aquéu  d'aqui  poudié  se  dire  un  orne  dôu  Miejour.  Galoi  e  gale- 
jaire  l'èro  e  proun  !  Nasquè  à  (^huscian,  lou  pais  dôu  grand  Bridaine, 
en  pleno  terro  de  Lengadô,  coume  vesès. 

Or,  vous  trouvarés,  segne  Menjaud  èro  groumand  de  nosto  lengo 
prouvençalo.  Estent  à  Nanci,  evesque,  tre  qu'ambavo  lou  mes  d'a- 
voust  :  Eh  !  bèn,  disié,  a  pancaro  pareigu   VArmana  prouvençau  ? 

En  setèmbre  :  Dor  alor,  fasié,  lou  brave  Roumaniho  !  —  Enfin,  tre 
que  coumençavo  lou  mes  d'ôutobre,  escrivié  letro  sus  letro  ;  Mandas- 
me  dounc  VArmana,  mandas-me-lou. 

E  lou  legissié,  lou  legissié,  lou  relegissié  bèn  tant,  que  lou  sabié 
de  cor. 

Un  jour  que  s'espaçavo  à  travès  li  carriero  de  sa  vilo  evescalo,  quau 
vous  a  pas  di  !  entend  à  rèire  d'eu  dous  soudard  que  charravon  en 
puro  lengo  de  Prouvènço.  Se  reviro  tout  risoulet  :  Hoi  !  ié  vèn,  e 
d'ounte  sias  vous-àutri  ? 

Li  militari,  estabousi  d'ausi  Mounsegnour  li  questionna  en  prou- 
vençau, se  bouton  au  port  d'arrno  e  lé  respondon  :  Sian  tôuti  dous 
diribodôu  Rose.  —  Ede  que  païsV  —  Moun  cambarado,  fai  l'un,  es  de 
Vilo-Novo:  iéu  siéu  d'Aramoun.  —  D  Aramoun?  rebrico  noste  digne 
prélat  ;  mi  gènt  n'en  soun,  e  iéu  siéu  de  Chusclan.  Sabès,  Gliusclan, 
acô  's  lou  rode  dôu  bon  vin...  Ah  !  ço,  anen,  d'abord  que  sian  dôu 
même  pais,  vous  counvide  tôuti  dous  à  dina,  deman,  à  l'evescat. 

N6sti  soudard,  crentous,  en  bretounejant  Oh  !  Mounsegne,  es  trop 
d'ounour  que   nous  fasès.  —  Bèn  !  bèn  !   vau  manda  'no  biheto   à, 

*  Evesque  de  Nanci  .e  mort^archevesque  de  Bourge. 


-  58  — 

voste  courounèu  ;  vous  métrés  en  tengudo  dôu  dimenche,  e  vendrés, 
à  miejour.  Vous  espère,  e  —  atencioun  !  se  charrara  que  prouvençau. 
Adessias. 

Fugue  fa  coume  avié  di  l'evesque.  L'endeman,  sus  l'ordre  dôu  cou- 
rounèu, moun  Vilo-Nouven  e  moun  Aramounen,  touti  dous  endi- 
mencha,  en  grand  tengudo,  li  gant  e  li  guèto  que  lusissien  de  blan- 
cour,  s'adraion  vers  l'evescat.  Bèn  lèu  soun  au  saloun  d'ounour,  au 
mitan  de  tôuti  li  canounge  que  li  relucon  de  la  tèsto  i  pèd. 

—  Ah  !  benesido  vosto  fàci,  faguè  l'evesque  tre  li  vèire.  Vaqui 
d'orne  de  paraulo  !  Osco  !  li  bèn-vengu  fugues  ! 

Mis  ami  de  Dieu  !  touti  aquéli  vièi  canounge  que  bargouïnavon 
franchimand,  badavon  coume  de  limbert  e  s'espinchavon  dis  un  is 
autre,  semblant  dire  :  Qu'es  eico  ?  quinto  lengo  parlo  vuei  Moun- 
segnour  ? 

—  Sa  Grandeur  est  servie,  digue  lou  varlet.  E  s'intrè  dins  lou 
cenadou. 

Tè,  lou  Vilo-Nouven,  bouto-te  aqui  à  ma  drecho.  E  tu,  eici,  à  gau- 
cho, l'Aramounen.  Vès,  i'a  de  bon  vin,  de  vin  de  Ghusclan,  e  poudès 
vous  enchuscla,  zôu  ! 

Tèms  en  lèms,  l'evesque  disié  quouro  à  l'Aramounen,  quouro  au 
Vilo-Nouven  :  Hou  !  tè,  pinto  aquelo  !  —  E  vague  de  vuja  dins  si  got. 
—  Vai,  countuniavo,  poudèn  parla  noste  prouvençau  chanu.  Fai  tira  ! 
Emé  tout  soun  latin  e  sis  orèmus,  mi  vièi  canounge  ié  coumprenon 
rèn. 

Ah  !  n'en  faguèron  uno  peu  de  rire,  nbsti  dous  militari,  vous  lou 
proumete  !.. 

E  dempièi,  fuguèron  ami  cinq-sou  emé  Mounsegne  Menjaud  ;  e, 
tôuti  li  dim'enche,  i'anavon  dire  bon-jour,  amistous  e  famihié,  coume 
s'èron  esta  cambarado  d'escritôri. 

D.  SAVIÉ  DE  FOURVIERO. 


Quau  presto  imprudenmen, 
Perd  l'ami  emai  l'argent. 


Lou  mounde  es  coume  uno  escale 
Quau  mounto,  quau  davalo. 


—  59  — 

GOUNSÉU  À  ZOUNET 

Escouto,  jouino  fiho,  un  counsèu  sàgi 

Que  s'es  di  de  te  pouerge  un  orne  d'îàgi 

Dôu  verai  e  dôu  bèu  tant  amourous 

Que  voudrié  vèire  tout  lou  mounde  urous. 

Ah  !  lou  bonur  !  lou  voues,  tu  peréu,  chato  ! 

T'entrai  adounc  de  saupre  ounte  s'acato, 

Ounte  niso  aquéu  Fèni,  aucèu  pinta 

Dei  pu  gàiei  couleur,  que  d'aganta 

N'es  pas  tout  un,  estent,  dison,  que  sauto, 

Sauto  de  branco  en  branco  e  nous  defauto 

Sèmpre  coumo  cresèn  de  lou  teni... 

Mai  à  tau  dire  noun  fau  s'ateni 

A  la  rigour  :  dins  lou  cours  de  la  vido 

Li  a  bèn  de  passe  ounte  Tamo  ravido. 

De  sei  desi  trouvant  l'acoumplimen. 

Se  chalo  en  un  perfèt  countentamen, 

Gountentamen  que  nous  vèn  dôu  bèn  faire, 

Quouro  fidèlo  espouso  e  tèndro  maire, 

En  despié  dei  magagno'e  contre -tèms 

Qu'avènon,  qu'avendran  ai  !  las  !  toustèms,, 

A  tei  devé  t'estacaras  soumesso, 

Sobro,  amant  lou  travai  e  la  simplesso, 

Fènt  régna  dins  l'oustau  l'ordre  ejla  pas, 

Couneiras  lou  bonur  eici-debas. 

Fau  pèr  acô,  crestiano  vertadiero, 

Noun  coubeja  lei  bèn  de  la  drudiero, 

T'enchaure  rèn  de  la  belôri.  fau 

D'ouro  bufa  clou  mounde  lei  goust  fau. 

Te  creses  vuei  une  grand'  dameisello 

Pèr  à  la  tèsto  avé  flous  e  dentelle, 

Riban,  aucèu,  plumacho  floutejant, 

De  perleto  lou  vièsti  lusejant. 


-  60  — 

De  mancho  gounflo  coumo  doues  bôufîgo, 

€oulié-cle-chin,  gant  jusqu'en  tèms  dei  figo, 

Tal  autre  atrencamen  bon  pèr  Paris, 

Mai  mau-vengu  dins  noueste  bèu  pais, 

E  ta  maire  gardant  la  modo  antico 

A  toun  cousta  sèmblo  ta  doumestico  ; 

Tu,  cranejant  au-dessus  de  toun  rèng, 

La  regardes  d'un  lue  indiferènt  ; 

Te  fa  vergougno,  em'aco  l'escarnisses, 

Li  manques  de  respèt,  belèu  l'ahisses  !.. 

Ah  !  que  la  femo  vertadieramen, 

S'a  lou  peu  long,  a  court  lou  jujamen  ! 

Ac5  noun  siegue  di  de  tu,  chatouno  : 

Sajo,  senado  autant  que  charmantouno 

Reglaras  mies  teis  anamen,  parai  ? 

Prenènt,  segur,  ansin  Ion  meiour  biai 

Pèr  te  chabi,  mentre  aquéu  vôu  de  soto 

Que  sus  lou  cours  s'abandisson  faroto, 

Pleno  de  croio,  emé  lou  nas  au  vent, 

Pourran  que  se  marfi.  Car  lou  j  ou  vent 

En  bousco  d'une  bravo  e  gènto  femo 

Saup  proun  la  destousca  vounte  s'estremo 

Gountènto  à  soun  oustau  près  de  sa  mai 

Doucilo,  afeciounado  tant  e  mai, 

Simple  de  goust,  tranquilo,  retirado, 

En  bon  renoum  dins  toute  l'encountrado, 

Coumo  la  flous  moudèsto  se  trahis 

Au  founs  dôu  boues  pèr  soun  prefum  requist. 

En  juliet  1898.  a.-b.  grousillat. 


L'envejo  de  parèisse  riche,  fai  li  très  quart  di  paure. 


Agues  un  iue  à  l'oulo  e  l'autre  au  cr  • 


—  6\   — 


U  VIÈI  SOU  DE  MAROUILLAT 


Marouillat  fenianlejavo  emé  chale.  Tout  mouvamen  i'èro  un  su- 
plice,  e  tant  aurié  mena  voulountié  la  vido  countemplarello  d'aquéli 
neo-boudisto  que  fan  rèn  de  soun  eisistènci  e  assajon  —  souto  pre- 
tèste  de  meditacioun  filousoufico  —  de  se  faire  passa  pèr  prefouns 
alor  que  soun  tant  soulamen  cura. 

Se  coumpren  de  rèsto  que  se  lou  20  de  nouvérabre  1876,  Marouil- 
lat arribavo  au  il'"'' couirassié,  èro  pas  pèr  soun  plasé  ni  de  soun 
agrat.  Sa  coustitucioun  fisico  Taguèsse-ti  permés  d  espéra  l'espaleto, 
i'aurié  voulountié  renouncia  pèr  dès  minuito  de  penecun. 

—  Mai,  me  demandara  un  leitour  espignous,  de  qu'avié  donne  de 
particulié  la  courpouranço  de  veste  eros?  Ero  bèrni,  gitous,  pana  d? 

Eh  !  bel  ome,  siguèsse  esta  quaucarèn  de  tau,  l'auiien  refourma... 
Adounc,  vist  delàci,  aurié  pouscu  passa  pèr  un  moudèle  d'estetico. 
Mai  counsidera  souto  lou  pount  de  vislooupousa,  se  vesié  que  s'un 
bon  ôuficié  dèu  toujour  proutegi  si  darrié,  Marouillat  poudié  atout 
lou  mai  fane  qu'un  souto-ôuficié  estent  que  se  poudié  soulamen 
aplica  à-n-éu,  lou  singulié  d'aquéu  mot. 

En  pacan  lura  qu'èro,  noste  ome  prenguè  sis  infourmacioun  sus 
si  capoulié,  se  faguè  racounta  sis  istôri,  denoumbra  si  qualita,  si 
déco,  si  vice  e  si  lunarié  coumtant  bèn  lis  aprouficha  à  l'ôucasioun. 
Es  ansin  qu'aprenguè  la  passioun  dessenado  qu'avié  pèr  la  numis- 
matico  lou  mège-majour  de  proumiero  classo,  un  brave  ome  que 
recouneissié  malaut  e  dispensavo  de  service  tôutis  aquéli  que  i'adu- 
sien  de  vièii  medaio. 


hn  lems  oummaii,  Marouillat  s'enchautavo  gaire  dôu  bèu  sèisse. 
Caligna  uno  bello  chato  demande  une  tiero  de  mouninarié  e  de  si- 
magrèio  que  vous  lerçon  à  faire  de  cambado  alassanto.  Pamens, 
au  bout  d'un  mes  de  service,  lou  nouvèu  couirassié  s'aperçuvié  que 
ço  que  ié  fasien  faire  èro  bougramen  mai  ablasigant  que  de  caligna 
sa  cousino  Melio  qu'esperavo  la  fin  de  soun  tèms  pèr  deveni  sa  mouié 
en  vertu  d'une  dtcisioun  presso  pèr  si  dos  famiho  tre  nascu  lou 
pua  jouine  di  dous. 

L'endeman,  bèn  décida  à  tourna  au  pais  vèire  sa  proumesso  e^ 


-  62  — 

mai  que  tout,  dourmi  tranquile  uno  bono  nuechado,  Marouillat  se 
presentavo  à  la  vesito  e  disié  au  majour  : 

—  Moussu  lou  Dôutour,  ai  après  que  fasès  couleicioun  de  vièi 
sôu.  A  l'oustau  n'ai  un  sa  tànti  gros  ;  e  se  voulias  me  baia  quàuqui 
jour  pèr  m'ana  pausa  un  pau,  lou  vous  adurriéu  en  tournant. 

En  ausènt  aco,  lou  brave  mège  creseguè  vèire  sur  sa  taulo  un  mou- 
lounas  de  pèço  raro,  introuvablo,  unico  e  inedicho  que  ié  permetrien 
de  faire  de  coumunicacioun  remarcado  à  l'Acadèmi  dis  Iscricioun  e 
ié  vaudrien  li  paumo  academico...  Uno  ouro  après,  Marouillat  partie 
pèr  lou  pais  de  sis  àvi  em'  uno  permessioun  de  vue  jour.  N'en  passé 
dous  à  peneca,  dous  à  se  lagna  dôu  mestié  e  quatre  à  rèn  faire. 


Despièi  uno  semanado,  lou  permessiounàri  avié  rejount  soun  regi- 
men,  e  lou  bon  majour  n'aviè  plus  ausi  parla  d'eu.  L'asard  li  meteguè 
en  presènci  un  matin,  dins  la  court  dôu  quartié  : 

—  Marouillat  ! 

—  Moussu  lou  Majour  ? 

—  E  aquéu  sa  de  vièi  sou  ? 

—  Mi  gènt  m'an  pas  pouscu  dire  ounte  l'avien  estrema,  mai  lou 
cop  venènt  que  tournarai  mai  eilavau,  cercarai  mai... 

—  Vai  bèn  !  Venès  deman  à  la  vesito. 

—  Osco  !  s'escridè  —  en  dedins  —  lou  troupié.  Me  vai  douna  uno 
autro  permessioun. 

Ah  !  pas  mai  !  Lou  mège  avié  coumpres  qu'èro  esta  couiouna  e 
tenié  de  se  revenja.  L'endeman  à  la  vesito,  escoutè,  charpè  Marouil- 
lat, ié  faguè  tira  la  lengo,  ié  touque  lou  pous  e  souto  pretèste  d'une 
grosso  enflamacioun  de  bouièu,  l'embarrè  vue  jour  de  tèms  à  l'in- 
fiermarié  ounte  lou  tratèron  pèr  uno  dièto  assouludo  emai  pèr  aquéli 
bouioun  pounchu  que  Moulièro  aurié  nouma  mai  claramen. 

Or,  dintre  li  travai  que  fatigon  mai  o  mens,  lou  soulet  que  lou  faus 
malaut  coumpliguèsse  em'un  chale  vertadié  èro  de  mastega.  Tambèn 
quand  siguè  gari  de  sa  censado  endispousicioun,  tôuti  li  travai  ié 
semblèron  agradiéu,  basto  siguèsson  precedi  e  segui  d'une  coupiouse 
gamello. 

De  rosse  roussandejanto  qu'èro,  venguè  rusticaire,  siguè  nouma 
bregadié,  e  soun  tèms  feni,  espousè  sa  cousine  Melie  en  quau  faguè 
dès-e-sèt  enfant. 

MAURiCI  RAIMBAULT, 


-  63  - 
PROUVÈRBI 

Encô  de  Marius,  au  café  de  la  Plaço, 

L'autre  jour  que  plôuvié  e  qu'aviéu  cambo  lasso, 

M'assetère  un  moumen  emé  la  pip^  i  dent, 

Se  parlé  'n  pau  de  tout  :  di  recordo,  dôu  tèms, 

Di  fun  que  valon  rèn,  di  blad  que  valon  gaire, 

De  nôsti  députa,  di  maridis  afaire. 

Enterin  que  Pauloun  fasié,  d'aise,  à  Daman  : 

—  Te  lou  dise,  es  sepur  ;  ié  vèndon  tout  deman. 
Parlavon  de  Tistet  dôu  mas  de  la  Galino, 

Que  vaqui  quàuquis  an  viéu  em'uno  gourino, 

Uno  rabaladis  que  ié  lipo  si  sôu, 

Lou  meno  pèr  lou  nas,  e  n'en  fai  ço  que  vôu. 

—  S'aurié  pas  mies  vougu  que  dins  lou  maridage 
Cerquèsse  lou  bonur  e  la  pas  dôu  meinage, 
Subre-tout  que  se  saup,  faguè  lou  grasouiés, 
Que  dins  un  cas  parié,  vau  encaro  bèn  mies, 
Pèr  l'orne  que  coumo  eu  au  femelan  s'estaco, 
Croumpa  soun  sôu  de  la,  que  de  nourri  la  vaco. 

BELUGUET. 


PEPETOUN 


Lou  Pepeto  avié  'n  drôle  feiniant  coume  un  chin  d'ermito.  Un 
,our  en  ié  fasènt  la  mouralo,  lou  paire  Pepeto  digue  à  Pepetoun  ; 
f  As  pas  crento  de  gourrineja  coume  fas?  Sabes  pas  que  lou  bon 
Dieu  a  dit  que  Tome  dévié  gagna  soun  pan  à  la  susour  de  soun 
front?  »  E  Pepetoun,  emé  soun  sang-fla  :  «  Se  l'a  dit,  faguè,  l'a  pas 
<Jit  pèr  iéu  :  su  se  que  di  pèd  1  » 


-  G4  — 

PAÏSAGE 


A  J.-M.  Reynaud,  pintre. 


Abas,  lis  espigau  daura  coume  de  fiô  ; 
Amount,  li  pin  gigant  verd  coume  d'esmeraudo  ; 
A  drecho,  uno  grand  routo  argentalo   emai  caudo  ; 
A  gaucho,  l'ôuriènt  rouge,  saunant  à  flot. 

Or,  argent,  rouge,  verd,  sorton  de  la  paleto 
Dôu  grand  artisto,  de  l'autour  dôu  Fiat  lux! 
Soun  pincèu  raiounant,  tout  trempe  de  trelus, 
A  jita  si  coulour  sus  aquelo  vileto. 

E  l'ome,  lou  proufane,  a  passa  pèr  aqui, 
E  sa  man  inabilo  a  sacreja  talo  obro. 
Lou  Mèstre  avié  fini,  mai  eu,  aquéu  manobro, 
L'a  retoucado  em'  un  escur  que  fai  langui. 

Au  mitan  dôu  tablèu  i   toun  vidant  e  lèri, 
Ounte  l'amour  respiro  e  l'eisislènci  a  gau, 
Ounte  esprèssi  ôublidè,  Dieu,  lou  nègre  brutau. 
An  li  pasto-mourtié  dessina  'n  cementèri. 

Cementèri,  es  verai,  grand  coume  un  moucadou, 
Mai  dins  un  gai  tablèu  la  mendro  oumbro  fai  taco... 
0  malurous,  perqué  roumpre  ansin  ço  qu'estaco 
A  la  vido,  au  bonur?...  De  moun  amiradou, 

Ause  à  travès  di  vent  uno  voues  siblarello 
Que  me  dis  :  —  «  E  perqué  trouva  tant  agradiéu 
De  gasta  lou  proumié  soun  obro  voste  Dieu  : 
Perqué  dins  tant  de  vido  aquelo   mort  crudèlo?... 
(Di  Baume  d'Auruou).  louis  astruc 


Lou  mau  es  pèr  quau  s'envai, 
Aquéu  que  rèsto  se  refai. 


-    65  - 

L^ARRESTAT  SUS  LA  CASSO  DE  L'AN  QUE  VÉN. 

Lou  Préfet  dôu  despartamen  di  Barjo-de-la-Durènço,  ôuflcié  de  la 
legioun  di  pou mo-d 'amour,  arrèsto  : 

Article  proumié. 

La  casso  es  duberto  dins  lou  despartamen  di  Barjo-de-la-Durènço  à 
parti  dÔQ  15  d'avoust. 

Article  segound. 

Se  poudra  cassa  toute  meno  de  gibié  emé  lou  fusiéu,  lou  fielat,  la 
ratiero,  lou  vise,  lou  sabre,  lou  coutèu,  la  fourco,  lou  rastèu,  li  priva, 
li  mirau  e  li  machoto,e  tôuti  lis  engen  couneigu  e  incouneigu,  même 
au  gran  de  sau  sus  la  coua. 

Article  ti  esen. 

Pèr  n*en  pas  perdre  la  grano,  se  poudra  tuia  que  lou  gibié  àplumo 
plus  gros  que  l'auco,  e  pèr  nous  counserva  lou  gibié  à  peu,  se  pou- 
dra tuia  que  li  bèsti  pelouso  plus  grosso  qu'un  biôu.  Pamens,  pèr 
eicepcioun  e  quinge  jour  de  tèras,  dôu  proumié  au  quinge  de  setèm- 
bre  à  miejo-niue,  se  poudra  cassa  au  fusiéu  carga  à  balo  e  au  chin 
loubet,  li  pcrpaioun,  li  rato-penado,  li  rat-griéure,  li  prègo-Diéu  d'es- 
toublo  e  li  cacalauso-mourgueto. 

Article  qnatren, 

La  casso  is  aucèu  d'aigo  e  de  passage  es  duberto  enjusqu'au  1*  d'a- 
briéu  :  es  autourisado  dins  lis  estang,  li  rebiero  e  li  flume,  à  la 
coundicioun  que  lou  cassaire  ague  d'aigo  enjusqu'au  cou;  se  poudra 
casia  au  fusiéu  e  au  qualre-ùe-chifro  soulamen.  Es  espressamen 
défendu  i  cassaire  de  cabussa  e  d'aua  aganla  pèr  li  piauto  li  canard 
que  chaumon  sus  lis  estang. 

Artîc'e   cmquen. 

Li  gènt  qu'auran  d'enclaus  emé  de  muraio  de  cinq  mètre  d'aut  e 
atenènt  à-n-uno  abitacioun,  poudran  cassa  sènso  permés  e  tuia  si  ga- 
lino,  si  dindo  e  si  lapin,  quand  bon  ié  fara  plesi,  mai  en  avertissent  lou 
Préfet  eièis  mes  à  l'avanço  e  après  que  n'i'aura  donna  l'autourisa- 

5 


-  66  - 

cioun.  Se  vèn  à  toumbade  nèu,  touto  casso  es  defendudo,  franc  de 
ia  casso  au  pèis -voulant  e  en  pleno  mar. 

Article  sieisen. 

Li  generaUjlis  amirau,  li  courounèu,li  capitàni,lilio-tenènt,  lisar- 
jant,  li^capourau,  li  soudard,  li  gendarmo,  li  gardo,  li  coumessàri,  li 
cantounié  e  lis  enterro-mort  soun  encarga  de  faire  eisecuta  aqueste 
arrestat. 

Fa  à  la  Prefeturo  de  M'en-Fôuti,  lou  1*  d*avoust  1899. 

Pèr  lou  Préfet, 
Lou  secretàri-generau. 

LOU  CASCARELET. 


La  farine  dôu  diable  vai  en  bren. 


Lou  mounde  es   coume  la  mar,  quau  saup  pas  nada  s'envai  au  founs. 


LI    BRAU  DE    PEIRO    (1) 

LEGÈNDO    PROUVENÇALO 

La  Carnargo  vaste  e  deserto 
Dor-wouto  un  lançôu  souloumbrous... 
Mai  li  biôu,  li  rosso,  li  berto 
Trèvon  li  pàti  salabrous. 
'Mé  la  niue  ié  soun  revengudo 
E  l'independènci  e  la  pas; 
Plus  d'acourso,  d'escourregudo 
E  de  gardian  dins  li  campas  ! 

(1)  Li  quatre  brau  de  pèiro  dôu  Castèu  de  Long-Champ  à  Marsiho,  soun  atala 
nu  càrri  éle  la  Durènço  qu'adus  l'aigo  à  la  vilo. 


—  67  - 

'Sus  li  tamarisso  la  luno 
Sèmblo  ploura  d'argent  flouri... 
Quouro  lou  mistrau  revouluno 
Semenant  li  bram  e  li  crid, 
E  quouro  uno  esquerlo  permeno 
Soun  dindin. 

Quatre  brau  di  fort, 
Quatre  masclas  de  bello  meno, 
Sa  soun  amaga  sus  li  bord 
Abouscassi,  sablous  dôu  Rose. 
Ah  !  se  counèisson  li  valent  ! 

—  «  Au  gardian    faudra  que  n'i'en  cose  !  » 
S'entre  dison,  fou  e  relent  — 

—  «  Ah  !  volon  péri  nostro  raço  ! 
«  Ah  !  volon  nous  embastardi  ! 
«  Trovon  nôsti  courso  paurasso, 
«  Li  marrias  !  E  nous  an  bandi 

«  Lis  Espagnôu  (1)  !...  E  tout  trémolo  !... 

«  Eh  !  bèn,  jamai  freirejaren  ! 

c(  N'en  voulôn  pas  dis  Espagnolo 

«  Qu'an  que  de  b^no  e  gens  de  ren  ! 

«  N'en  voulèn  pas  d'aquéli  fraire, 

«  D'aquéli  mestresso  d'alin, 

«  Que  nous  raubon  noste  terraire 

«  E  noste  empèri  de  salin 

«  E  nostro  fierta  soubeirano  ! 

<t  Nàutri  li  rèi,  restaren  rèi  ! 

<'  E  jamai  plegaren  li  bano!... 

•i  Quand  lou  malur  vèn,  lou  cor  crèis!.., 

«  Tout  lou  franc  jour  nous  assecuton 

«  Pèr  nous  mescla,  nous  aparia  ! 

«  Tout  lou  franc  jour  nous  persecuton, 

«  Que  mai  ardit,  mai  enrabia!... 

(1)  De«pièi  quâuquis  annado   an  entroudu  de   brau    espagnôu  pér  crousa 
nosto  raço  camarguenco  que  val  desparèisse  ooumpletamen. 


-  68  — 

«  Crebara  lou  gardian  ferouge, 

«  Lou  ventre  dubert,  quauque  jour  ! 

«  Mouriren  subre  lou  sôu  rouge, 

«  Lou  sôu  Camarguen  !...   Mai  toujour 

«  Saren  li  fièr,  lis  indoumtable, 

«  Li  pur-sang  que  n'an  pas  fali  !.. 

«  0  Camargo  !  quet  espetacle  ! 

«  Toun  renoum  bouvin  a  pâli  ! 

«  Nàutri  ti  fiéu,  gardan  ta  glôri, 

«  Vai  !  e  finiren  en  leissant 

«  Un  diamant  rouge  à  ta  memori, 

«  Un  bèu  diamant  coulour  de  sang  !... 

Entanterin  que  se  parlavon, 
Lou  jour  d'à  cha  pau  pareissié  ; 
Li  brout  dis  aubrc  tremoulavon 
Sout  lou  rai  que  li  blanquissié. 

Emé  lou  jour  es  mai  en  bousco 
Lou  gardian,  lou  fèrri  à  la  man... 
Lou  veici  !,..  E  dintre  li  tousco 
Li  biôu  patusclon  en  bramant. 
Anen,  brau  !  finido  es  la  pauso  ! 
An,  zôu  !  Di  bano  tourna-mai  ! 
D'aquelo  lucho  jamai  clause 
La  rampelado  sono  mai  ! 
E  lou  soulèu  se  lève  rouge  ! 
l'aura  de  sang  !...  Mai  qu'es  ac6? 
Quet  dieu  parle  au  bestiau  ferouge? 
Quet  dieu  l'ispiro  tout-d'un-cop?... 
Tôuti  quatre,  en  front,  negro  masse, 
S'enfuson...  Lou  mistrau  rounflant 
Coume  un  gardian  lis  esbramasso, 
Goume  un  lèrri  ié  poan  ii  flanc  !... 
Landon  dins  li  palun  fangouso, 
Dins  li  campèstre  treboula, 


—  m  - 

Dins  li  prat,  H  vigno  fougouso, 

Dins  li  sansouiro  e  dins  li  blad. 

Ardit  toujour  !  Lou  sôu  trémolo  ; 

La  susour  perlo  li  campas, 

Lis  iue  saunon,  la  poasso  volo  ; 

La  bouvino  s'arrèsto  pas  !... 

Lou  Rose  en  van  eici  s'escoulo... 

Li  négri  moustre,  pataflôu  ! 

Boumbisson  dins  l'aigo  treboulo 

E  fan  escuma  li  revôu... 

Fuson  mai!...  Aquel  abrivage 

Galara-ti  plus  ?  Oante  van  ? 

Ounte  anas,  banara  sôuvage, 

Que  tout  se  garo  de  davans  ?. . . 

Goume  un  lamp  an  tranqui  li  piano 

De  la  Grau  vasto  e  de  Seloun, 

Lis  ôulivié  de  Pelissano, 

Sorgo,  jardin,  grès  e  valoun . . . 

Ounte  van  dounc?  Quau  h  coussejo? 

Es  pas  lou  gardian  avani 

['a  proun  tèms  !  E  z6u  '  tout  pôussejo 

Autour  d'éli  e  fan  tout  ferni. 

E  zôu  toujour  1 ... 

Mai  dequ'arribo?. . . 
La  Durènço  es  aqui  !...  D'alin 
A  vist  veni  dintre  li  pibo 
Li  quatre  banaru  malin. 
La  counèis,  la  Durènçj,  aquelo 
Bouvino  fèro,  aquéli  brau 
Sôuvage  e  reboundin  coume  elo, 
Treboulant  coum  i  lou  mistrau, 
Que  s'abrivon,  beissant  la  tèsto, 
•Bano  en  avans...  Elo,  en  risènt, 
E  lis  espèro  e  lis  arrèsto, 
tO'un  cop-d'iue  lis  arnai?o  ensèn  !... 


-  70  — 

E  subran  li  brau  dins  soun  amo 

Sènton  quicon  de  mai-que-mai... 

De  soun  iro  amosson  la  flamo, 

Éli  que  bramavon  :  jamai  ! 

—  «  0  darrié  brau  de  la  Camargo, 

«  Li  darrié  valent,  courrés  plu, 

Elo  ié  dis,  car  Dieu  vous  largo 

«  Uno  messioun  e  lou  salut  ! 

«  Amor  que  la  terro  requisto 

«  Dôu  brès  es  duro  pèr  si  fiéu, 

«  Anen-nous-en  à  la  counquisto 

«  D'un  païs  nou  !...  Engano,  adieu  !  x, 

Li  brau  que  pèr  sa  terro  maire 

Sènton  qu'ai-las  !  podon  plus  rèn, 

Regretous  e  fier,  sèmpre  amaire, 

Alor  s'atalon  à-de-rèng 

A  toun  càrii,  o  rèino,  o  Durènço  !.... 

E  lou  càrri  meravihous 

Davalo  à  travès  la  Prouvènço, 

Vers  Marsiho  i  ro  souleious  — 

E  quand  passe  aquel  atalage 

L'on  se  descuerb  estabousi  ; 

Lis  aubre  clinon  soun  brancage, 

L'aucèu  que  mai  se  fai  ausi. 

Veici  Long-Champ,  veici  la  cimo 

Ounte  escarlimpon.  apreissa 

E  mounte,  apareicioun  sublime, 

Sus  Marsiho  van  se  dreissa  ! 

Li  vès-aqui  !  Alor  desboundo 

L'amo  de  la  Durènço,  e  flan  I 

Largo  si  cascade  e  sis  oundo 

A  la  vilasso  barbelant 

Pièi,  de  sa  bagueto,  à  la  lèsto. 

La  Durènço  toco  li  biôu 

Que,  blanc  d'escumo,  aussant  la  tèsto»^ 

Picon  di  pèd  dins  li  raiôu. 


—  71  — 

Sèmblo  que  l'amo  independènto 

De  la  Camargo  trelusis 

Dins  si  négri  prunello  ardènto 

E  que  soun  darrié  bram  s'ausis... 

E  la  Durènço,  pouderouso, 

Lis  empèiro  aqui  lier  e  bèu, 

Dins  aquelo  pauso  auturouso 

Qu'an  sus  lou  mounde  e  sout  lou  cèu. 

Sus  Long-Champ  quand  lou  soulèu  largo 

Sa  plueio  de  rai  desempièi, 

Li  darrié  brau  de  la  Camargo 

Se  cenchon  d'or  coume  de  rèi. 

Quand  luno,  estello  beluguejon 

Sus  li  raiôu  cascaiejant, 

Li  quatre  brau  alor  blanquejon 

E  bessai  plouron  en  sounjant  ! 

M"»°  J.  Gautier. 


Emé  de  flour  noun  se  vai  au  moulin. 


Ni  à  la  messo  ni   au  moulin, 
Espères  toun  vesin. 


UANGELUS 


Se  saup  que  li  gènt  de  Veleroun  soun  pas  dévot.  Caucon  si  garbo 
lou  dimenche  e  manjon  si  boudin  lou  divèndre  e  van  à  la  glèiso 
(quand  ié  van)  que  très  cop  dins  sa  vido  :  quand  li  batejon,  quand 
li  maridon  e  quand  lis  entarron. 

Dous  velerounen,  qu'en  1852,  au  cop  d'estat  de  Bonaparte,  avien  fa 
lou  cop  de  fusiéu  emé  lis  insurgent  dôa  Leberoun,  fuguèron  ôubliga 


—  72  — 

de  fugi,  e  de  brico  o  de  broco  arribèron  en  Espagno  dins  la  bello  e 
grando  vilo  de  BarcHouno. 

Aqui  fauguè  cerca  de  travai  pèr  pas  creba  de  fam  ;  em'aco  li  vaqui 
sus  la  Ramblo,  qu'acô  's  uno  grand  plaço  coume  dirias  la  plaço  dôu 
Reloge  d'Avignoun,  mai  nôu  o  dès  cop  pluslongo.  Se  devinavo  qu'a- 
quéu  jour  èro  grand  fèsto,  e  touto  la  poupalacioun  de  Barcilouno  se 
permenavo  sus  la  R.anablo  ;  i'avié  'no  foulo  sarrado,  quichado  bèn 
tant  que  nosti  dous  velerounen  finiguèron  pèr  s'atrouva  dessepara  e 
pousquèron  plus  se  rejougne  ;  se  perdeguèron  de  visto  e  vague  de  se 
cerca  l'un  l'autre.  Avien  bèu  s'auboura  sus  la  pouncho  dis  artèu  e  se 
souna.  Anas  vous  vèire,  anas  vous  ausi  au  mitan  d'un  tau  fourni- 
guié  de  mounde  ! 

Urousamen  que  se  li  velerounen  soun  de  jusi5u  bugada,  lis  espa- 
gnôu  de  B^ircilouno  soun  de  crestian  li  mai  dévot  de  la  crestianta. 

Vaqui  donne  que  d'enterin  que  nôsti  dous  insurgent  se  cercon  sènso 
pousqué  s'atrouva  dins  aquelo  foulo,  li  campano  de  touti  li  glèisode 
Barcilouno  se  bouton  à  souna  V Angélus  :  Don  !  Don  !  Don  I  Subran, 
tôuti  li  Barcilounés,  ome,  femo,  enfant,  toumbon  à  geinoun,  e  sus  la 
vasto  Ramblu  se  vèi  tout  un  pople  ageinouia  fasènt  lou  signe  de 
la  crous  e  pregant  Sus  tout  aquéu  milié  de  gènt  h'avié  resta  que 
dous  de  dre,  èro  nôsti  velerounen  qu'ansin  se  retrouvèron  planta 
coume  dous  sause  au  mitan  d'un  prat. 

—  Sacre-noum-de-pas-Diéune  !  se  diguèron  en  s'abourdant,  a  faugu, 
pèr  nous  retrouva,  que  touti  aquéli  gènt  aguèsson  besoun  de  cour- 
rejouna  si  soulié, 

LOU    CASCARELET, 


LA  BALADO  À   BÀBÈU 


Dlguère  à  Babèu  : 
Ço  qu'as  de  plus  bèu, 
Bello  ciéutadino, 
Es  la  perle  fine 
De  toun  aneloun. 

—  Digue  :  noun. 


—  73  — 

Diguère  à  Babèu  : 
Ço  qu'as  de  plus  bèu 
Es  la  meraviho 
De  toun  cors  de  fiho 
Pèr  l'amour  chausi. 

—  Digue  :  si. 

Diguère  à  Babèu  : 
Ço  qu'as  de  plus  bèu  ; 
Es-ti  la  cadeno 
Que  retoumbo  en  treno 
D'or  sus  ti  tetoun  ? 

—  Digue  :  noun. 

Diguère  à  Babèu  : 
Ço  qu'as  de  plus  bèu, 
Sarié-ti,  ma  bello, 
Tis  iue  de  gazelle 
Empli  de  desi  ? 

—  Digue  :  si. 

Diguère  à  Babèu  : 
Ço  qu'as  de  plus  bèu 
Es  la  sedo  palo 
Qu'escound  tis  espalo, 
Glapié  de  pou  toun. 

—  Digue  :  noun. 

Diguère  à  Babèu : 
<^  qu'as  de  plus  bèu 
Es,  gènto  amourouso, 
Ti  lat  ro  saunouso 
Que  res  a  gausi. 

—  Digue  :  si. 


—  74  — 

Diguère  à  Babèu  : 
Ço  qu'as  de  plus  bèu 
Es,  mau-grat  que  pougne, 
La  flour  de  tounjougne 
Gulido  au  bouissoun. 

—  Digue  :   noun. 

Diguère  à  Babèu  ; 
Go  qu'as  de  plus  bèu 
Es,  sus  ta  peitrino, 
Dos  poumo  divino, 
Dous  fru  benesi. 

—  Digue  :  si. 

Diguère  à  Babèu  : 
Ço  qu'as  de  plus  bèu. 
Que  lou  mai  m'agrado 
Es,  pèr  tu  broudado. 
Ta  raubo  en  linoun. 

—  Digue  :  noun. 

Diguère  à  Babèu  : 
Ço  qu'as  de  plus  bèu, 
Ço  qu'es  pas  de  crèire. 
Me  lou  faras  vèire, 
Un  jour  a  lesi. 

—  Digue  :  si. 

Avignoun,  lou  3  de  setèmbre  1898.  f.  favier, 


Femo  parlant  latin 
E  femo  amant  lou  vin, 
Soun  marrido  au  toupin. 


CHAPITRE  XXV  DE  LA  GENESI 

1.  Mai  Abraham,  fau  dire,  avié  agu  'no  autro  mouié  que  ié  disien 
Ceturo 

2.  que  i'enfantè  Zararan,  Jecsan,  Madan  e  Madian,  emé  Jesboc,. 
emé  Sue. 

3.  E  Jecsan  engendré  Saba  emé  Dadan.  E  li  fiéu  de  Dadan  fugué- 
ron  Assurim  e  Latusim  e  Loomim. 

4.  E  de  Madian  sourtiguéron  Epha,  Opher,  Henoc  e  Abida  e  Eldaa  : 
touti  éli  fiéu  de  Ceturo. 

5.  E  Abraham,  tout  ço  qu'avié,  lou  dounè  à-n-Isa. 

6.  E  i  fiéu  de  si  councubino  ié  largué  eu  de  présent,  e  li  séparé 
de  soun  fiéu  Isa,  lis  aguént,  ds  soun  vivent,  chabi  dôu  constat  dôu 
levant. 

7.  E  fuguéron,  la  vido  e  li  jour  d'Abraham,  de  cént-setanto-cinq  an. 

8.  E,  s'amoussant  bravamen  viéi,  eu  mourigué  dins  l'âge,  ansin, 
clafi  de  jour.  Fugué  rejoun  emé  soun  pople. 

9.  E  rcnsevehguèron,  Isa  em'  Ismaél  si  fiéu,  dins  lacroto  bessouno 
que  i'a  au  champ  d'Efron,  fiéu  dé  Seor  l'Ethen,  en  terro  de  Mambré, 

10.  e  qu'i  fiéu  d'Eth  avié  croumpado  :  aqui  fugué  sepôutura,  eu  e 
sa  mouié  Saro. 

11.  E  Dieu,  après  sa  mort,  benesigué  soun  fiéu  Isa,  qu'abitavo 
vers  lou  Pous  d  Aquéu  que  viéu  e  que  vèi. 

12.  Veici  li  generacioun  d'Ismaèl,  fiéu  d'Abraham  e  de  l'egiciano 
Agar,  la  servénto  de  Saro, 

13.  e  vès-eici  li  noum  de  si  fiéu,  coume  li  noumavon  e  dins  si  ge- 
neracioun. L'einat  d'Ismaél  fugué  Nabajoth.  E  i'aguè  pièi  Gedar  e 
Adbeèl  e  Mabsam, 

14.  Masma  peréu  e  Duma  e  Massa, 

15.  Hadar,  Thema,  Jethur,  e  Naphis  e  Cedma. 

16.  Es  aco  li  fiéu  d'Ismaèl,  e  es  ac6  li  noum  de  si  castéu  e  de  si 
vilo  :  de  si  tribu  li  douge  prince. 

17.  E  fuguéron  lis  an  de  la  vido  d'Ismaél  au  noumbre  de  cént- 
trento-sét,  e'm'acô  se  laissé  mouri  e  fugué  rejoun  à  soun  pople. 

18.  Eu  abitè  despiéi  Hevila  jusquo  à  Sur —  que  regardo  l'Egito, 
quand  venés  vers  lis  Assirian.  Avié,  quand  mourigué,  tôuti  si  fraire  à 
soun  entour. 

19.  Veici  mai  li  generacioun  d'Isa,  fiéu  d'Abraham.  Abraham  en- 
gendré Isa 


—  76  - 

20.  que,  dins  si  quarante  an,  prenguè  pèr  femo  Rabeca,  fiho  de 
Batuèl,  Sirian  de  Mesoupoutamio,  qu'èro  la  sorre  de  Laban. 

21.  E  preguè  Dieu,  Isa,  pèr  soun  espouso  qu'èro  turgo.  Lou  Se- 
gnourTescoutè,  faguè  councebre  Rebeca. 

22.  Mai,  estent  que  se  turtavon  dins  soun  ventre  li  pregnoun,  elo 
digue  :  ce  S'ansin  pèr  iéu  aco-d'aqui  avié  d'èstre,  qu'èro  necite  de 
councebre?  »  E'm'acô  s'enanè  counsulta  lou  Segnour. 

23.  E  aquest  ié  respoundeguè  :  «  Dos  nacioun  soun  dins  toun  ven- 
tre, e  dous  pople  de  toun  ventre  sourtiran  desenemi,  un  que  dou- 
minara  l'autre,  lou  maje  servira  lou  mendre.  » 

24.  E  veici  qu',  avengu  lou  tèms  de  partouri,  se  capitèron  dous 
bessoun  dins  soun  ventre. 

25.  Aquéu  que  sourtiguè  lou  proumié  èro  rous,  e  tout  pelous  coume 
uno  bèsti.  Se  ié  dounè  pèr  noum  Esaû  L'autre  qu'après  sourtiguè, 
tenié  dins  laman  lou  pèd  de  soun  traire.  E  amor  d'acô  t'apelè  Jacob. 

26.  Avié  sieissanto  an,  Isa,  quand  si  pichot  ié  nasquèron. 

27.  Un  cop  que  siguèron  grand,  Esaii  fugué  'n  cassaire,  de-longo 
pèr  campéstre;  Jacob,  eu,  ome  simple,  restavo  dins  li  tèndo. 

28.  Isa  amavo  Esaû,  que  pèr  maoja  ié  tenié  de  casso.  E  Rebeca^ 
Jacob  èro  soun  mignot. 

29.  Jacob,  un  jour  qu'avié  eue  de  bajano,  vers  eu  arribè  Esaii  que 
las  venié  dôu  champ. 

30.  «  Baio-me,  ié  digue,  d'aquéu  bouta-couire  rous,  que  iéu  toumbe 
de  lassige  ».  Pèr  aco  lé  dounèron  peréu   lou  noum  d'Édom. 

31.  Mai  Jacob  ié  digue  :  «  Vénde-me  ti  dre  d'einat  y>. 

32.  Aquéu  respoundeguè  :  ce  D'abord  que  more,  de  que  me  servi- 
rien  mi  dre  d'einat?  » 

33.  Jacob  digue  :  «  Juro-me  dounc.  »  Esaû  ié  juré  e  vendeguè  si 
dre  d'einat, 

34.  E  aguènt  reçaupu  de  pan  emé  lou  tian  de  lentiho,  eu  coume  ac5 
tnangè,  beguèe  s'enanè,  pau  s'enchaièntd'agué  vendu  si  dre  d'einat. 

F.  MISTRAL. 


ISGRIPGIOUN  D'UN    CADRAN  SOULaRI 

Parèu  urous  d'aqueste  oustau, 
Tenès-vous  ié  au  fres,  au  caud  ; 
Mai  anès  pas,  pàuri  tourtouro, 
Cerca  miejour  à  quatorge  euro. 


A    LOUINO 

CANSOUN    DÔU    CABANOUN    «    LA   CAMPANETO  » 

I 

Parten  pèr  Louino, 
Wusicaire  e  groumand  ! 

Lou  biôu  se  couino 
Sus  li  carboun  cremant  ; 

Pèr  iiôsti   pitre 
l'a  de  flàmi  moussèu 

E  li  pupitre  ;  ^.^ 

Soun  clafi  d'èr  nouvèu.  ) 

II 

Ta  de  cantico 
Pèr  moussu  lou  curât  ; 

l'a  de  musico 
Pèr  quand  se  dansara; 

Sout  la  tounello, 
Au  fres  sautejaren  ; 

Sus  la  pradello  }  ^.^^ 

Pièi  farandoularen.         ) 

III 

Vesin,  vesino, 
Dins  un  brande  enliassa, 

Sus  l'erbo  fino 
Cregnés  pas  de  dansa. 

Sautas  à  l'aise, 
Parôu  requinquiha, 


Mai  aiias  d'aise,       ^  )  ^^^ 
Pamens,  de  resquiha.     ) 


—  78  — 
IV 

Se  fai  fresquiero. 
Revend  ren  au  saloun 

Ausi  li  tiero 
Di  basso  e  di  viôuloun  : 

Zôu  !  cansouneto  ! 
E,  zôu  !  galoi  refrin  ! 

SIblas,  flaveto  !  ,     . 

Vounvounas,  tambourin!^ 


Tout  à  la  joio, 
Ansin  s'espassaren 

E  plen  de  voio 
Longo-mai  tournaren. 

Buai  !  dis  arlèri 
Bon  que  pèr  embouia 

Dins  la  matèri 
Leissen-lei  gafouia. 


l  bis 


bis. 


J.    HUOT. 


LA  RESTITUCIOUN 


Uno  femo  véuso  anè  se  counfessa  à-n-un  paire  recoulèt  que  pas- 
savo  pèr  agué  la  mancho  largo. 

—  Moun  paire,  ié  faguè,  ai  près  de  quaucun  un  quicon  que  vuei 
me  cargo  la  counsciènci. 

—  Fau  lou  restitui,  moun  enfant,  fau  lou  restituï  e  lou  bon  Dieu 
vous  fara  misericôrdi. 

—  Moun  paire,  degun  lou  saup,   e  se  lou  restituïsse,  me  vaqui 
desounourado  pèr  lou  restant  de  la  vido  ! 

—  Qu'acô  vous  estoune  pas,  moun  enfant,  adusès-me  lou  e  farai, 
eu  même,  la  restitucioun. 


-  79  - 

—  Gramaci,  moun  bon  paire,  me  garas  un  gros  pes,  deman  vous 
l'adurrai. 

Lou  lendeman,  la  véuso  sounavo  au  couvent  di  Recoulèt  e  deman- 
davo  lou  paire  counfessaire  que  venié  lèu-lèu,  sachent  ço  que  n'èro. 

E  la  véuso  ié  baiavo  uno  canesteieto  bèn  tapado  d'un  linge  blanc, 
em'aco  s'entournavo  à  soun  oustau. 

Lou  paire  recoulèt,  qu'èro  un  pau  ourgueious,  aguè  rèn  de  plus 
pressa  que  de  prendre  la  canesteieto  e  de  la  pourta  à  la  salo  de  la 
coumunauta  ounte  èron  acampa  tôuti  li  paire  recoulèt,  e  de  ié  dire  : 

—  Vès,  la  bello  obro  qu'ai  facho  ! 

Mai  tout-d'un-tèms  ausiguèron  de  pichot  crid  que  sourtien  de  la 
canesteieto,  e  l'aguènt  destapado,  i  aguè  un  pichot  bascarot,  revis- 
coula  coume  un  lende,  que  se  tetavo  lou  det. 

Quento  counfusioun  fugue  pas  ac5  pèr  lou  paure  mouine  ! 

Basto,  pèr  pas  escampa  soun  vinaigre  à  la  carriero,  li  recoulèt  se 
croumpèron  un  bebeiroun  e  abariguèron  lou  pichot. 

Mai  vaqui  que  l'an  d'après,  pèr  Pasco,  la  garno  de  femo  véuso 
revèn  mai  au  counfessiouna  dôu  paire  qu'avié  lou  renoum  d'agué 
li  mancho  largo.  Entre  durbi  lou  pourtissoun,  lou  paire  la  recounèis 
e  ié  fai  uno  d'aquéli  remouchinado,  salado  e  pebrado,  en  i'aproume- 
tènt  li  flamo  de  Tinter  après  sa  mort,  se  reprenié  pas  soun  enfant. 

La  femo  véuso,  qu'èro  uno  garno  bèn  lengudo,  ié  respoustè  en 
s'enanant  : 

—  Es  ansin  que  sias  coumplasènt  e  que  fasès  li  restitucioun  ?  Ah  ! 
bèn  !  aurés  plus  ma  pratico,  veniéu  pèr  vous  encarga  d'uno  autre 
restitucioun,  mai  l'aurés  pas  :  tournarai  vers  li  paire  Doumenican  que, 
desempièi  que  siéu  véuso,  me  rendien  aquéu  service  tôuti  lis  an. 

Un  pau  mai,  lou  paure  mouine  recoulèt  aurié  agu  encaro  d'argent 
à  ié  rendre. 

LOU    CASGARELET. 


En  tèms  de  guerre,  fau  gouverna  'mé  de  messorgo. 
A  la  guerre  se  vai  emé  d'argent  e  se  tourne  emé  de  pesou. 


—  80  - 

PARTÈiNÇO  PÈR  BETELÈN 

NOUVÈ 

Dedica    à   Moussu  lou  pastour  E.   Mounod. 

Quet  escaufèstre  ! 
Que  n'en  sian  plus  mèstre  ; 
Dins  la  niue  porto-esfrai, 

Acô  's  mai  que  mai... 

Dequé  pou  èstre 

Tout  aquéu  varai  ? 

Refrin. 

Dau  !  De  la  pastriho  ! 
Parten  en  famiho, 
Vers  l'Enfant-Diéu  qu'es  na, 
Aniue  fau  i'ana. 

Foro  la  jasso, 
Lou  mounde  que  passa 
Treboulo  lou  repaus, 

Es  gaire  â  prepaus, 

Troupo  foulasso, 

Teisas-vous  un  pau. 

Qu'aniue  tout  change  ï 
Nous  a  crida  l'ange 
Qu'es  davala  dôu  cèu, 

Dins  noste  troupèu, 

Bonur  estrange  ! 

—  Un  pople  nouvèu. 

Amount  l'estello, 
Degun  se  rapello 
N'avé  vist  uno  ansin 

Au  mai  clar  matin. 

Oh  !  coume  es  bello  l 

Vite  pèr  camin  ! 


-  81  — 

Dins  un  estable, 
L'enfart  adourable, 
Entre  l'ase  e  lou  biôs, 

Sus  la  paio  au  sôu, 

Gènt  caritable, 

Baien-ié  'n  linçôu. 

Douço  calaumo, 
Noste  bestiau  chaumo. 
Leissen  lou  jas  à  bram, 

Anen-ié  subran  ; 

Dintre  si  baumo 

Li  loup  dourmiran  ! 

Au  Dieu  de  glôri, 
De  pas,  de  vitôri, 
Nascu  dins  Betelèn, 

L'agnèu  pèr  présent  ! 

Dins  nosti  bôri, 

Revendren  countènt. 

CHARLOUN  RIÉU. 


LA  GLÈISO  MAU  BASTIDO 

L'autre  dimcDche,  Moussu  Bounias,  de  Gastèu-Reinard,  anavo  à 
à  la  santo  Messo  dôu  prone.  Boufavo,  susavo,  n'en  poudié  plus,  car 
demoro  liuen,  e  a,  coume  sabès,  uno  ventresco  que  i'empacho  de- 
sempièi  long  tèms  de  se  vèire  li  geinoun.  Vaqui  que  quand  fugue  da- 
vans  lou  café  Genin,  veguè  lou  Panard  emé  Martin  que  charravon  de 
sis  ourtoulaio.  Pousquè  pas  se  teni  de  ié  dire  : 

—  Eh  bèn,  tenès  lou  counsèu  ? 

—  Lou  couDsèu  di  cassibraio,  Moussu  Bounias  ;  e  vous,  anas  à  la 
messo  ? 

—  Coume  un  bon  crestian  dèu  faire,  mis  ami,  faguè  Moussu  Bou- 
nias, e  tu,  lou  Panard,  ié  vénes  pas? 


—  82  — 

—  Ha  !  tambèn  i'aDariéu,  s'èro  pas  que  de  moun  oustau  à  la  glèiso 
i'a  'no  trop  grosso  mouDtado.  Dequ'avien  dins  la  tarnavello  nèstis 
encian,  quand  faguèron  basti  aquelo  glèiso  aperamoundaut  souto  li 
pin  de  la  mountagno,  que  dirias  un  nis  de  dindouleto  emplastra 
souto  la  genouveso.  Poudien  bèn  la  faire  basti  dins  la  baisso,  anen  ! 

Moussu  Bouclas  trouvé  rèn  à  redire  e  se  viré  vers  Martin  : 

—  E  tu,  Martin,  te  ié  vese  pas  souvent  au  sant  ôufice  dou  di- 
menche. 

—  léu,  respoundegué  Martin,  tambèn  i'anariéu  s'èro  pas  que  de 
moun  oustau  à  la  glèiso  i'a  'no  trop  grosso  davalado  ;  demore,  coume 
sabès,  amount  sus  la  mountagno,  e  me  coupo  li  cambo  quand  davale 
enjusqu'à  n'aquelo  glèiso  qu'es  lou  diable,  segur,  que  la  faguè  basti 
tant  bas. 

Moussu  Bounias  trouvé  mai  rèn  à  redire,  reprenguè  lou  camin  de 
la  messo,  susant,  boufant,  tout  desalena,  car,  lou  sabès,  es  carga 
d'uno  ventresco  que  poudrié  la  pourtadins  uno  barrioto. 

J.   SIGARD. 


LOU  MIKADO 


0  tu  que  laves  e  qu'eissugues 
Au  dous  Mikado  toun  peu  de  Sansoun 
Tôuti  demandon,  Glovis  Hugues, 
Quouro  ié  fas  uno  cansoun. 


UMBLO  VIOULETO 

l'a  'no  llour  au  calice   prim 

Gerçant  la  retirado 
Au  bord  di  draio  e  di  camin, 

Au  founs  di  houissounado  ; 
Mai  souto  l'erbo,  verd   tapis, 

Ounte  nais,  crentouseto, 
Elo  a  'n  perfum  que  la  trahis. 

Act)  's  l'umblo  viôuleto. 


-  83  - 

Voudriéu  passa  souto  li  flour 

Tout  lou  tèms  de  ma  vido  ; 
Aco  sarié  vido  d'amour, 

D'annado  trefoulido, 
Se  viviéu  libre  e  pantaiant, 

Ignoura  sout  l'erbeto, 
S'aviéu  perfum  enebriant 

Coume  Tumblo  viôuleto. 

Voudriéu  èstre  blanc  parpaioun 

Pèr  m'espara  dins  l'aire 
E  m'abéura  de  caud  raioun 

Coume  l'aucèu  voulaire  ; 
Blanc  parpaioun  voudriéu  sustout, 

De  floureto  en  floureto 
Ana  béure  lou  pur  degout 

Qu'es  sus  l'umblo  viôuleto. 

S'ère  lou  grihet  cantarèu 

Que  sens  fin  cansounejo 
Scuto  Terbo,  voudriéu  peréu, 

E  quand  la  niue  soumbrpjo 
E  quand  lou  jour  trais  sa  clarta, 

Dire  ma  cansouneto 
—  Dins  li  perfum  lai  bon  canta, 

Davans  l'umblo  viôuleto. 

S'ère  laluseto  voudriéu 

De  ma  lus  palinello 
Faire  lume  à  ro  qu'es  gontiéu  ; 

Coume  uiio  bloundo  estello 
Quand  d'amount  s'envai  lou  soulèi, 

Urouso  bestioulpto, 
Voudriéu  lusi,  vivent  calèu, 

Davans  l'umblo  viôuleto. 


—  84  - 

Nous  reviéudarié  pèr  toujour 

Bèn  mai  que  d'ambrousio, 
E  sarié  fino  ta  liquour, 

0  melicouso  abiho, 
Se  poudiés  ana  t'abéura 

E  culi,  poulideto, 
Toun  vin  di  dieu,  toun  mèu  daura, 

Sus  lis  umblo  viôuleto. 

Is  ouro  d'amour,  au  printèms, 

Quand  jouvènt  e  chiatouno 
Galoi  s'envan,  en  se  risènt, 

Escoundre  si  poutouno, 
Eu  culi  coume  s'èron  d'or 

Pèr  sa  gènto  amigueto 
—  L'amour  de  tout  fai  un  trésor,  — 

Quàuquis  umblo  viôuleto. 

PAU  BOURGUES. 


LOU    TELEFONO 


Miounet  dôu  Ràfi  èro  fiho  de  service  enco  d'un  vièi  moussu  soulet. 
sus  lou  camin  dis  antico,  Miounet  èro  uno  chato  bèn  braveto  que,  se  si 
gènt  i'avien  leissa  pèr  touto  fourtuno  que  si  vint  ounglo,  i'avien  baia 
pèr-dessus  lou  marcat  un  pichot  mourroun  proun  avenènt  em'un  cor 
d'or  e  uno  bono  imour  qu'agradavo  en  tôuti. 

Soun  moussu  venié  de  mouri,  e,  estent  sènso  nebout,  avié  trouva 
rèn  de  mies  à  faire  que  de  leissa  soun  eiretage  à  sa  poulido  e  bravo 
servicialo.  Aquesto,  mai  que  countènto,  vouguè  subran  lou  faire 
saupre  à  si  gènt  qu'abitavon  dôu  coustat  d'aut,  à  Mountelimar.  Si 
vesin  îé  counseièron  pèr  que  la  bono  nouvello  arribèsse  pus  lèu  de  la 
manda  pèr  lou  telefono:— As  que  d'ana  à  la  posto,'Jé  diguèron^ 
Moussu  Girard  t'esplicara  coume  se  fai. 

Miounet  anè  à  la  posto.  Aqui  la  meteguèron  en  coumunicacioun^ 
emé  soun  paire  e  Moussu  Girard  ié  digue  : 


—  85  — 

—  Bèn  '  aro  poudès  ié  parla  ;  mai  avans  cridas-ié  c:  allô  !  »  eu  vous 
espoundra,  em'acô  ié  dires  coque  voudrés,  vous  escoutara. 

Miounet  se  planto  davans  lou  pichot  moble,  e  de  sa  pus  poulid« 
oues  crido  à  souq  paire  :  «  A  l'aigo  !  à  l'aigo  !  » 

Pièi  se  virant  de-vers  Moussu  Girard  :  —  Siéu  pas  forto  sus  lou  fran- 
hiraand,  vous  n'en  fau  bèn  mis  escuso,  Moussu  Girard,  vous  fai 
rèn  parai  que  parle  prouvençau? 

LOU  GASCARELET. 


Tempo  di  ynazuvka. 


LA  VOTO 

Paraulo  e  musico  d'E.  Jouveau. 


^^l^ïWi^Sili^j 


Es    la  tes-  to    dôu      vi  -  lage  ;      Li   tam-  bou-rin 


ë^^E^^EgË^E!r;i^EgE^i;g|r,^_^,fe=|Ëë 


Toucaran,coume  es  d'usage,     Si  gai  re-frin .  Li  jouvènt  vendran  en 


^^i:^: 


foule       E  se  ri-  ra  ;  Se  tara  la  faran-  doulo,      Se  bala  -  ra. 

Refrin.  più  lento. 


Dansa- ren  la     ma-zurka,      E  la  pol- ka. 


mazarka,      E  la  pol-    ka. 


Fau  que  jouinesso  se  passe, 

Dison  li  vièi  ; 
Que  la  danso  nous  alasse, 

£  veiren,  pièi. 


-  86  - 

Es  pas  toujour  qu'es  la  fèsto  ? 

Pèr  travaia 
Fa  de  tèms  emai  de  rèsto  ; 

Fau  s'efgaia. 
Zôu  !  dansen  la  mazurka, 

E  la  polka. 

Bouito,  tambour  e  musico 

Rèndon  galôi. 
Quinto  fèsto  magnifico  ! 

Que  sant  Alôi  ! 
Acô  bèu  qu'es  pas  de  dire, 

Lèu  fenira  ; 
Quand  sias  iouine  vau  mies  rire 

Que  de  ploura. 
Zôu  !  dansen  la  mazurka, 

E  la  polka. 

Emai  danse  e  fague  fèsto 

A  se  blesi, 
La  jouinesso  rèsto  ounèsto 

Dins  si  plesi. 
Dins  li  voto  de  Prouvènço, 

Fondés  coumta. 
Que  veirés  uosto  jouvènço 

Se  respeta. 
Zôu  !  dansen  la   mazurka, 

E  la  polka. 

E.   JOUVEAU. 


LOU  VIÈ[  MÈSTRE  D'ESGOLO 

Lou  vièi  mèstre  d'escolo  disié  ;  Dins  li  coumençamen  que  couneis- 
siéu  lou  mounde, escoutave  li  paraulo  di  gèntecresiéu  que  sis  aciouik» 


^  87  - 


se  ié  counfourmavon.  Aro,  escouteli  paraulo  mai  eisamine  lis  acioun. 

E  disié  peréu  : 

Que  la  foulo  abourrisse  quaucun,  avans  de  juja,  eisamino  ;  que  la 
foulo  se  passioune  pèr  quaucun,  eisamino  avans  de  juja. 


Ama  quaucun  e  ié  recounèisse  si  défaut,   ahi  quaucun  e  iè  recou- 
nèisse  si  qualita,  vaqui  causo  raro  souto  lou  cèu. 


LOU   GOLERA 


CONTE 


l'a 'no  dougeno  d'an  que  li  journau  parlavon  «  de  colera...  pas 
colera,  i'avié  tant  de  mort  à  Touloun,  tant  à  Marsiho,  tant  en  Arle...  » 

A  Sant-Roumié,  se  legis  forço  li  journau  e  lou  mounde  s'entrete- 
nié  de-longo  d'aquelo  couquino  de  malautié,  que  vous  viro  un  ome 
coume  un  cousinié  fai  d'uno  troucho. 

Charle  Kigaud,  lou  marchand  de  grano  de  la  carrière  Novo,  Moussu 
Gharle,  coume  ié  disien  dins  lou  vesinage,  poudié  pas  se  dire  pôu- 
troun,  rèro  pas  e  noun  cregnié  lou  dangié  bèn  aparènt,  bèn  en  fàci  ; 
mai  aquel  enemi  misterious,  envesible,  traitas  e  tant  pouderous,  que, 
d'un  gènt  bèn  gaiard,  dins  un  vira-d'iue,  vous  n'en  fai  un  cadabre, 
sènso  que  pousqués  rèn  pèr  vous  apara,  lou  colera,  que  voulès  ?  Ac5 
se  coumando  pas,  Moussu  Charle  n'en  avié  pou,  là! 


Un  matin  d'avoust,  pèr  uno  calour  ensaumanto,  mèste  Rigaud,  que 
tout  ié  coulavo  —  dôumaci  avié,  davans  la  ventresco,  un  faudau  de 
graisso  d'uno  respetablo  espessour,  —  mèste  Rigaud,  eiça  vero  li  dès 
euro,  ié  prenguè  'nvejo  de  se  trempa  dins  Taigo,  pulèu  pèr  se  re- 
fresca  que  pèr  se  lava. 

Sounè  Franceso,  sa  servicialo. 

—  Franceso,  fai-me  vite  caufa  d'aigo,  que  vole  prene  un  ban, 

—  Tout-d'un-tèms,  mèstre. 


Au  bout  d'un  quart  d'ouro,  Franceso  vèn  ié  dire  que  lou  ban 
espèro. 

—  Vai  bèn,  mignoto,  lou  vau  prene. 

E  lou  marchand  de  grano  intrè  dins  lou  gabinet,  ounte  coumencè 
de  se  desabiha. 

Venié  de  quita  soun  courset,  e   penjavo  sa  mostro  à-n-un  cro, 
quand  entend  «  glou-glou...  glou-glou...  » 
i^  —  Dequé,  diàussi  !  es  ac5  ?  se  demandé,  un  pau  sousprés. 

«  Glou-glou...  glou-glou...» 

Moucsu  Gharle  s'abauco. 

a  Glou-glou...  glou-glou...  » 

—  Ah  !  pèr  aquelo  !  Mai,  sarié-ti  moun  ventre  que  meno  aquéu 
brutd'aqui? 

Inquiet,  porto  la  man  à  soun  ventre,  tasto  e  escouto. 
a  Gloa-glou  ..  glou-^lou    .  » 

Plus  ges  de  doutanço,  èro  bèn  si  bouièu  que  renavon. 
Vitamen   cargo  mai  soun  courset  e  cour  au  saloun   mounte  èro 
sa  femo.  Pale,  li  gauto  tremoulanto  de  l'esmai,  ié  dis  ; 

—  Martoun,  ma  migo,  me  sente  pas  bèn,  crese  que  la  diarrèio  me 
pren...  Moun  Dieu  !  s'èro  lou  colera  ! 

—  Ato,  mai,  lou  colera  !  Dequé  vas  dire  aqui,  Charlet? 

—  Aide  gargoui  dins  li  tripaio,  e  acô  me  ficho  en  caire...  Siéu 
pas  bèn,  te  dise.  Dono-me  lèu  un  pichot  vèire  d'aigo-ardént,  qu'acô 
me  remountara'n  pau..  Noun,  tè,  de  Raspai  ..  Noun...  pas  de  Ras- 
pai  :  baio-me  de  Ghartrouso...  0,  de  Ghartrouso...  de  la  véritable... 
d'aquelo  dôu  couvent.  Mai,  bèu  bon  Dieu  !  que  sara  tout  eiç5  ? 

Martoun  se  despaché  de  vueja  la  liquour  preciouso  dôu  couvent  à 
soun  ome,  esfraiado  à  soun  tour,  la  bono  amo  qu'èro,  de  lou  vèire 
dins  aquel  estât 

—  Tè,  moun  bèu  Charlet,  avalo  lèu  acô. 

Quand  mèste  Rigaud  n'aguè  sibla  un  got,  d'aquelo  bono  menès- 
tro,  n'en  aparè  'n  autre  got.  ce  Dos  precaucioun,  se  pensavo,  valon 
mies  qu'uno   » 

—  Eh  !  bèn,  moun  ami,  aro,  veguen,  coume  te  troves  ?  ié  de- 
mandé Martoun,  quand  eu  se  fugue  mes  aquéu  cataplame  sus  lou 
pies.  As  de  coulico? 

—  De  coulico  ?  Noun...  vole  dire  si...  Me  semble  que  li  sente... 
Ai!  ai!... 

E  moun  Rigaud,  vague  de  courre  au  pàti. 


—  89  — 

A  miejour,  pamens,  coume  n'avié  ges  de  mau  de  ventre,  qu'èr* 
ana  qu'uQO  fes  ounte  lou  rèi  vai  d'à-pèd,  qu'ausié  plus  rena  si  tripo, 
se  meteguè  à  taulo,  e,  ma  fisto,  manjè. . .  pas  trop  se  voulès,  mai  proun . 
€hourlè  tourna-mai,  après  lou  dessert,  un  autre  got  de  Ghartrouso, 
de  la  bono,  d'aquelo  dôu  couvent:  très  precaucioun,  dôumaci,  valon 
mies  que  dos. 

Après  dina,  se  sentiguè  bèn  que-nour.-sai,  talamen  que  tube  'no 
pipo  voulountié,   pièi  faguè  soun  penequet,  coume  à  l'acoustumado. 

—  Anen,  se  sounjavo,  aco  n'en  sara  pas  mai. 

Sus  li  cinq  ouro  de  tantost,  plenamen  rassegura,  digue  mai  à  Fran- 
ceso  d'alesti  lou  ban. 

L'aigo  caufado  à  poun,  intrè  dins  lou  gabinet,  e,  coume  avié  fa  lou 
matin,  quitè  soun  courset. 

iljxVu  moumen  que  penjavo  sa  mostro   au  cavihet,  pan!  entend  lou 
même  «  glou-glou...  glou  glou...  y> 

a  lé  sian  mai,  capoun  d'estiéu  1  »  faguè  Moussu  Gharle. 

S'aplantè,   mut. 

—  Bèn  1  mai  de  qu'ai  dounc  iéu,  encuei  ?  Martoun!  Martoun  !  vène 
eici  !  \ 

Madamo  Rigaud,  ausènt  la  voues  de  soun  mari,   courreguè  tant, 
que  n'en  poudié  faire. 
— ■  Moun  ami,  dequ'es  que  t'arribo? 

—  lé  coumprene  plus  rèn  !  Vène-ti  pas  mai  d'ausi  de  bourroula- 
men  dins  macourado  ?...  Iéu  que  me  tranquilisave...  Siéu  desrenja, 
Martoun  :  ac6  couvo  despièi  a-cje-matin.  Sara,  te  dise,  lou  colera... 
Ai  !  ai  !  ai  ! 

—  Hèi  !  que  noun.  Coume  vos  avé  lou  colera,  que?  Sabes  bèn  que 
de  colera  nia  jamai  agu  dins  Tendre,  e  qu'es  un  marrit  brut  espandi 
pèr  de  marridi  lengo. 

—  Si,  si,  vai,  quand  te  lou  dise.  Tè,  escouto  aquéu  bourboui. 
Martoun,  femo  bouniasso,  preste  l'auriho  ;  entendeguè  bèn  distin- 

tamen  li  gargoui  ;   mai,  pas  tant  espavourdido   qu'eu,  se  meteguè 
subran  à  rire. 

—  Femo,  mai  dequé  te  pren  ?  As  lou  toupet  de  rire  ? 

—  Eh  !  moun  paure  bèu,  ve,  laisso-me  faire  un  pau  de  bon  sang 
de  ta  mespresso...  Veses  dounc  pas  d'ounte  vèn  aquéu  brut  que  te 
fcouliverso  tant  l'esperit? 

—  De  ma  fruchaio,  pardine  ! 

—  Ah  !  que  nàni  :  es  pas  de  toun  ventre  qu'acô  sort. 

—  Eh  !  ma  chato,  d'ounte  vos  que  fugue  dounc  ? 


-  90  — 

—  Es  l'aigo,  en  arribant  dins  lou  bournèa,  que  n'en  fai  sourti 
l'èr  ïè  vène  escouta,  tè  :  glou-glou...  glou  glou... 

Moussu  Gharle  faguè  chut,  escoutè  e  resté  candi,  en  se  rendent 
comte  que  sa  femo  disié  verai,  e  que  dins  tôuti  aquéli  gargoutamen, 
sis  entraio  i'èron  pèr  rèn. 

—  Pamens,  Martoun,  aquest  matin  ai  bèn  agu  la... 

—  0,  lou  sabe,  l'as  agudo  :  mai,  Gharlet,  vai  devina  s'es  pas  lou 
gros  esfrai  dôu  colera  que  t'a  treboula  la  ventraio.  Sabes  que  la  pe- 
tochofai,  de  fes,  lou  même  efèt  qu'urio  purgo... 

—  Dise  pas  de  noun  e  belèu  sies  dins  la  resoun.  Basto  n'escapèsse 
coume  acô  ! 

Pièi,  après  uno  pauso,  Gharlet  reprenguè,  un  pau  mouquet,  un  pau 
cremesin  : 

—  Escouto  ma  migo,  fau  qu'aco  d'aqui  fugue  souto  li  pèd.  Anèsses 
pas  mena  brut  d'uno  talo  aventuro,  que  lou  mounde  se  poudrié  trufa 
de  iéu.  .  N'en  fau  tant  gaire,  sabes  pas  ?... 

—  Moun  Dieu  !  noun,  n'en  parlarai  pas.  Ah  !  pas  mai  ! 
Efetivamen,  Madamo  Rigaud,  en  femo  senado  qu'es,  n'a  jamai  leva 

lengo  de  la  causo. 
E  vaqui  pèr  que  iéu  lou  sabe. 

ED.   MARREL. 


LI  DIFERENCI 


—  Jan,  quento  diferènci  i'a  entre  un  vicàri  e  un  valat? 

—  Sai?... 

—  Eh  bèn  !  te  lou  vau  dire  :  n'i'a  ges  : 
Tôuti  dous  demandon  d'èstre  curât. 

—  E  tu,  Janet,  quento  diferènci  i'a  entre  Dumolard,   lou   célèbre 
assassin  e  lou  brave  Girard,  lou  célèbre  tuiaire  de  lioun  : 

—  Ato  !  que  vas  cerca?  Sai?... 

—  Eh  bèn  !  te  lou  vau  dire  :  n'i'a  quasi  ges: 

Dumolard  tuiavo  li  bono  de  Lioun  e  Girard  tuiavo  li  lioun  de 
Bono. 


-  91  — 
LOU  GANT  DÔU  MARRIT   RICHE 

Refrin. 

Adelino,  escouto  moun  cor 
Que  t'amo  coume  es  pas  de  dire  ; 
Se  noun  me  vos  douna  la  mort, 
Fai  cessa  moun  crudèu  martire. 

Pèr  èstre  urous  fau  èstre  riche  ; 
léu  ai  de  sa  de  louvidor  ; 
Bello  chatouno,  siéu  pas  chiche, 
Poudras  pesca  dins  mi  trésor  ; 
Ai  de  grand  bèn  à  la  campagno 
E,  dins  la  vilo,  de  palais  : 
Acèto  d'èstre  ma  coumpagno 
E  faras  tout  ço  que  te  plais. 
Adelino,  escouto  moun  cor 
Que  t'amo  coume  es  pas  de  dire  ; 
Se  noun  me  vos  douna  la  mort, 
Fai  cessa  moun  crudèu  martire. 

En  aquest  mounde  lou  grand  vice 
Es  d'èstre  pauru  e  brave  gènt  ; 
Mai  segui  tôuti  si  caprice 
Es  la  sagesso  e  lou  bon  sèn  ; 
Laissoaqui  toun  paure  vilage, 
E  lou  travai,  e  lou  soucit  : 
Vint  an,  ma  bello,  lou  bel  âge 
Pèr  prendre  tôuti  si  plesi. 
Adelino,  escouto  moun  cor 
Que  t'amo  coume  es  pas  de  dire  -^ 
Se  noun  me  vos  douna  la  mort, 
Fai  cessa  moun  crudèu  martire 


—  92  - 

L'amour  es  lou  bèn  di  chatouno  : 
Tôutis  aquéli  qu'an  ama, 
Dis  embrassado  e  di  poutouno 
Podon  plus  se  n'en  desmama. 
Dins  moun  palais,  bello  mestresso, 
L'amour  nous  fai  un  galant  nis  : 
Vène,  saras  ma  segnouresso 
E  saren  miéus  qu'en  Paradis. 
AdelinOj  escouto  moun  cor 
Que't'amo  coume  es  pas  de  dire  ; 
Se  noun  me  vos  donna  la  mort, 
Fai  cessa  moun  crudèu  martire. 

MOURÂLITA 

Tout  espoumpi  dins  sa  drudiero 
An>in  cantavo  l'ôupulènt. 
Mai  la  chatouno  sajo  e  fièro 
Lèu  lou  repousso,  e  faguè  bèn  ; 
Elo  visquè  dins  sa  cabano 
Amado,  urouso  emé  li  siéu  ; 
Mai,  eu,  lou  diable  emé  si  bano, 
Dinsl'infèr  Tempourtè  tout  viéu. 

Refrin  finau. 

Belli  chato  qu'avès  proumé, 
Coume  Adehno  saches  faire  : 
Restas  fidèlo,  cresès-me 
A  voste  proumié  calignaire. 

ANFOS    TAVAN. 

rira  de  la  coumèdi  di  Masc,  ate  lY,  sceno  IV. 


Venus  s'endor  quand  Mars    se   reviho. 


Ço  que  se  pi  ho  à  l'enemi  mantèn  l'armada. 


-  93  — 

LI  DONO   DESGOULETADO 

Mounsegnour  Tanoux,  lou  nouvel  evesque  de  la  Martinico,  es  u» 
Aubagnen  qu'après  avé  nourregu  lou  mounde  en  messiounàri  dôu  boa 
Dieu,  èro  dempièi  quàuquis  an,  reitonr  de  la  glèiso  franceso  de 
Madrid.  Es  un  prouvençau  de  la  bono  meno,  mantenèire  de  la  lengo 
de  soun  pais,  legèire  ateciouna  dis  obro  felibrenco,  un  pau  felibre 
éu-meme,  e  amaire,  coume  anas  vèire,  d'aquelo  galejado  franco, 
sabourouso  e  ounèsto,  d'aquéu  genre  cascarelet,  qu'es  un  fru  de 
noste  sôu,  tant  difeiènt  dôu  genre  rosso  en  ounour  vuei  à  Paris. 

La  proumiero  fes  que  lou  counvidè  à-n-un  grand  dina,  l'embassa- 
dour  creiguè  devé  l'averti  de  ço  qu'anavo  vèire  pèr  que  n'en  fuguèsse 
pas  trop  sousprés  :  «  Aquéu  brave  ome  de  capelan,  pensavo,  es  belèu 
pancaro  ana  dins  lou  mounde.  e  sarié  encalustra  s'èro  pas  prevengu.  » 

—  Mounsen  îou  Reitour,  ié  digue  dounc,  li  dono  quand  van  en  ves- 
prado  an  Tabitudo  de  se  descouleta  ;  sarés  asseta  à  taulo  entre  dos 
que,  de  segur,  saran  mai  despeitrinado  qu'aquêli  que  vesès  à  la  santo 
taulo  de  la  glèiso.  Ié  faguès  pas  atencioun  e  noun  signes  pas  ôufensa... 
Es  la  modo  !  ",'>; 

—  Moussu  l'embassadour,  respoundeguè  lou  prèire  emé  soun  plan 
d'Aubagno,  es  pas  uno  femo  mai  o  mens  desgargaiado  que  m'esfraiara  ! 
Siéu  esta  long-tèms  messiounàri  en  un  pais  de  sôuvage  ounte,  figu- 
ras-vous,  tôuti  li  femo  èron  descouletado  enjusquo  à  rembourigo  !  ». 

M.     A. 


LEIS  OURFANÈU   (1) 

(DIALÊITE     MARSIHÉS). 

Tôutei  très  autour  de  la  taulo, 
Dins  l'oustau  vueide,  leis  enfant 
An  lou  couar  gounfle  e  ges  de  fam, 
Lou  vent  fa  branda  la  cadaulo. 

(1)  Tira  de  La  Pauriho,  en  preparacioun. 


-  94  — 

E  la  viholo  tristamen 
S'amouesso   Prôchi  de  la  mastro, 
En  fènt  soun  basse,  la  meirastro 
Sournarudo  lei  tèn  d'a-men  : 

Boulego  lei  bouco,  la  masco  ! 
Lei  pougne  de  soun  rnarrit  uei. 

—  «  Avès  proun  manja  pèr  encaei  ! 

«  Oh!  leis  enfant!  Qaet  laido  rasco  !  » 

Aco  's  di  sus  d'un  toun  brutau 
Que  fin  qu'ei  medoulo  vous  glaço. 
Dirias  qu'un  lon^^  rangoulun  passo 
Dins  lou  silènci   de  l'oustau. 

Lei  pichoun,  pecaire  !  tremouelon  ; 
Li  semble  vèire  de  trevant 
Qu'à  travès  de  1  èstro  s'en  van, 
De  formo  estràngi  que  s'envouelon. 

Es  l'oumbro  de  sei  grani-parènt, 
L'oumbro  dou  paire  e  de  la  maire, 
Fan  signe  e  dins  lou  vent  bramaire 
Lei  souspir  van  en  esniourènt. 

Esfraia,  regardon  de  caire, 
Leis  enfantoun,  la  pou  lei  tèn 
Amoulouna  De  tèms  en  tèms 
Un  moble  craniho...  Ah  I   pecaire  I 

Ve  !  la  meirastro  sènso  couar 
Si  lèvo,  s'avanço,  lei  pico  : 

—  «  Alor  sias  sourd  !  marrido  clico  ! 
«  Restas  aqui  coumo  de  pouar  ! 

«  Vite!  plus  vite!  anen  !   roussaio  !  » 
Si  preissant  à  galapachoun 
Van  sènso  lume  au  pesaroun 
S'alounga  sus  d'un  pau  de  paie. 


-  95  — 

Dins  l'oustau  mandi  s'ause  plu 
Que  d'enfant  que  plouron,  que  plouron 
De  brut  de  gàrri  que  s'encourron, 
Lou  vent  que  gito  sei  senglut. 

VALÈRE   BERNARD. 


UENDEGA 


L'endeca  de  Gravesoun  qu'es  borgne  emai  panard,  ennai  un  pau 
gibouset,  es  nnarida,  se  capito,  em'unojouino  chato  fosso  braveto  e 
proun  aligourado.  Parèis  que  i'es  encaro  rèn  arriba,  mai  L'endeca 
qu'es  un  vièi  gus,  pren  si  precaucioun.  ïôuii  li  fes  que  soun  en 
coumpagno,  L'endeca  fasènt  semblant  de  rèn,  n'aprouficho  pèrdire  à 
sa  femo,  davans  tôuti,  en  galejant,  es  verai,  touto  sorlo  de  pichoto 
causo  qu'un  bon  marit  déurrié  se  n'en  courdura  la  bouco. 

L'autre  jour  fuguèron  counvida  à-n-uno  noço,  em'aco  au  mitan 
dôu  repas,  L'endeca  crido  à  sa  femo  qu'èro  à  l'autre  bout  de  la  taulo, 
à  constat  dôu  Grano,  soun  menaire  : 

—  Que  !  Mioun,  vai  plan  i  dragèio,  sabes  qu'aquéu  jusiôu  de  den- 
tisto  m'a  fa  aboula  bèu  cinquanto  franc  pèr  toun  rastelié,  voudriéu 
pas    que  l'esclapèsses   au  mitan   dôu   repas. 

Mioun  veriguè  roujo  coume  un  grato-quiéu. 

—  Que  vènes  roujo  aqui,  bestiasso,  pèr  quàuqui  dent  que  te  man- 
con...  Prene  pulèu  gardo  à  toun  jougne  que  li  couissinet,  me 
sèmblo  que  sorton,  e  tôuti  sauprien  qu'es  pas  d'or  tout  ço  que  lusis 
€  que  n'as  pas  mai  qu'uno  merlusso... 

Mioun  venguè  de  mai  en   mai  roujo... 

—  Oh!  d'aquel  Endeca,  faguè  !  Es  pièi  pas  resounable  !  Me  sèmblo, 
léu  que  quand  voulès  pas  manja  de  quaucarèn,  fau  pas  coume  acè 
n'en  desgousta  tôuti  lis  autre. 

LOU  CASCARELET. 


Vau  mai  touca  la  man  dôu  juge  que  d'embrassa  l'avoucat. 


Noun  te  metes  entre  lou  fus  e  la  flelouso  se  noun  vos  èstre  fiela. 


L'ESPIGAU  VUEGE 

Dins  un  bèu  camp  de  blad  que  lou  soulèu  daurav» 

Car  erian  au  mitan  de  jun, 
Ent  re  lis  espigau  que  soun  pecou  plegavo, 
N'en  remarquère-v-un. 

%T0  un  pauquet  pus  aut  que  lis  àutris  espigo  ; 
Èro  van  auturous,  tenié  la  tèsto  en  l'èr  ; 

Semblavo  cregne  la  coutigo, 

Bèn  talamen  fasié  lou  fièr, 
Au  mendre  brut  de  vent,  que,  pèr  asard,  passavo]; 
A  peno  èro  beissa,  que,  zôu  !  se  redreissavo, 

E  tout  trefouli,  saludavo, 

A  drecho,  à  gaucho,  coume  un  gau 

Qu'es  au  mitan  de  si  galino  , 

Pièi  quand  lou  tèms  èro  bèn  siau, 

Se  tenié  rege  sus  l'esquino 

E  semblavo  dire  au  seulèu  ; 

«  Aluco-rae  coume  siéu  bèu  1  » 

Coume,  ansin,  fasié  gau  de  vèire, 
léu,  bedigas,  anère  crèire 
Faire  un  bon  cop.  de  l'acampa 
Au  mitan  de  la  rafataio 
Qu'abandounave  pèr  la  daio  ; 
Panère  dounc;  pèr  lou  coupa, 
Mai  l'espigau  fugue  qu 3  paio... 

Garde-me  lou  bon  Dieu,  e  lou  bon  Dieu  vous"garde 
De  sembla  l'espigau,  qu'en  escrivènt  regarde. 

OupedO.  BOUNET  L'EINAT, 


Quau   lengo  a, 
A  Roumo  va. 


-  97  - 

MOUN  VIÈI  AVIGNOUN 


Au  tèms  que  vole  parla,  moun  bel  AvignouD  avié  lis  Invalide, 
qu'assoustavon  si  vièis  an  dins  lou  pargue  di  Celestin,  oumbreja 
d'ôume,  encencha  de  muraio  retrasènt  la  ribambello  de  noum  di 
bataio  d'aquéli  soudard  qu'avien  fa  li  guerro  de  la  proumiero  Repu- 
blico  e  de  l'Empèri.  —  Aquelo  estitucioun  venié  de  Bonaparte  prou- 
mié  conse  e  demourè  dins  noslo  vilo  de  1801  enjusquo  à  4850. 

I  bèlli  journado,  quouro  la  counsigno  o  la  doulour  retenien  pas  lis 
entant  de  la  glori  dins  soun  enclaus,  lis  aurias  vist  galoi  sus  si  bas- 
toun,  s'enanant  lou  long  di  ribo  dôu  Rose,  vers  la  Pichoto  Oustesso, 
pèr  lé  jouga  i  boulo,  vo  bèn  de-vers  lou  quartié  dôu  Cors-Sant,  faire 
sa  partido  de  quatreto  e  chourla  quàuqui  got  de  vin  pur,  qu'alor 
èro  bon,  qu'alor  coustavo  gaire,  lou  gusas  de  filoussera  n'aguènt 
pas  encaro  fa  sa  rapugo. 

E  li  gènt  de  Tendre,  urous  d'ausi  chasque  jour  li  raconte  d'aquéli 
grand  guerrejaire,  tasien  roudelet  à  soun  entour,  fin-qu'à  la  niue 
quand  passavo  pèr  carriero  un  fifre  panard  e  dous  tambour  rampous, 
rampelant  li  vièi  delà  vièio  pèr  s'ana  jaire. 

Dôu  noumbre  d'aquéli  serviciau  se  n'atroubavo  un  qu'avié  leissa  'no 
cambo  au  bèu  mitan  dôu  pont  d'Arcolo  ;  mai  mau-grat  la  quiho  de 
bos  que  n'en  tenié  la  plaço,  èro  demoura  revoi  e  galejaire.  — 
—  Tambèn  li  porto  di  vesin  se  durbien  au  brut  fèr  de  soun  marcha, 
pièi  uno  fes  contro  lou  fougau  se  fasié  fre,  tout  en  chimant  quàuqtii 
chiquet  de  vin  kiue,  entamenavo  soun  istori  estapo  pèr  estapo,  àe- 
sempièi  lou  jour  qu'escriguè  soun  noum  subre  l'autar  de  la  patrio 
acoussejado,  fin-qu'au  moumen  mounte  toumbè  à  mita-mort  souto  la 
mitraiado  au  son  dôu  Tambour  de  Cadenet. 

Marins,  l'enfant  de  l'oste,  èro  de-longo  à-n-ausi  lou  bon  vièi.  —  De 
ié  vèire  tau  goust,  aurias  atourti  que  languissié  tambèn  de  carga  lou 
fusiéu  e  d'ana  counquista  l'espaleto. 

L'invalide  amavo  lou  pichot,  i'adusié  souvènti-fes  quàuqui  grou- 
mandige  de  sa  desserto  en  ié  disent  :  «  Pode  gaire  mai  pèr  tu,  entant; 
nàutri  vièi  soudard,  sian  drud  que  lou  jour  de  la  pago,  mai  bouto,  te 
soubrarai  quicon  quouro  que  m'enane  d'aquest  mcunde.  » 

—  Amariôu  bèn  vosto  crous  d'ounour  que  ma  maire  courdurarié 
sus  ipablodo  uimenchalo,  respoundié  Mariusl 


—  De  crous,  enfant,  n'auras  uno  se  te  l'amerites  un  jour  ;  mai  te 
vole  leissa  autre  causo,  que  devinariés  jamai. 

E  coume  tout  pren  fin  en  aquest  mounde,  même  lis  endeca,  mou- 
riguè  lou  brave  soudard,  en  leissant  pèr  eiretageau  nistounMarius... 
sa  cambo  de  bos. 

Lou  drôle,  escambarla  dessus  touto  la  santo  journado  gausiguè  lèu 
Siquéa  chivau  de  hos,  n'en  veguè  la  fin.  Alor,  pèr  bonur,  s'escam- 
pihè  d'aquéu  bastoun  touto  uno  enfîlado  de  b3u  louvidor  que  barru- 
lèron  pèr  la  chambro. 

—  «  Macastin  !  pense  que  t'a  pas  ôublida  lou  bon  invalide  1  Digue 
lou  paire  à  l'enfant.  — 

—  Es  daumage  que  lou  canoun  i'ague  leva  qu'uno  cambo  rebequè 
Marius  en  acampant  li  bèu  rousset. 

Perno.  enri  bouvet. 

(Tira  dôu  journau   TAiôli.) 


LONG  DOU   RIEU 

A  l'oumbro  d'un  clôt  de  genèsto 
Que  i'aparo  un  brisoun  la  tèsto 
Dôu  souleias,  au  bord  dôu  riéu, 
Laureto  lavo,  un  jour  d'estiéu. 
Fau  la  vèire  dins  l'aigo  claro 
Miraia  sa  poulido  caro  ! 
Pièi,  quand  ié  trèmpo  si  bras  nus, 
Ah  !  que  fai  gau  !  sèmblo  Venus 
Sourtènt  de  l'oundo,  o  quauco  fado 
Tout-à-n-un  cop   es  destouscado 
Pèr  Enri  que  s'envai  gousta. 

—  Se  vos,  t'ajudarai  pourta 
Ta  canestello,  dis  lou  drôle. 

—  Segur,  elo  respond,  que  vole  ! 
Me  pesarié  trop  ;  soularnen, 

Te  fai  rèn  d'esppra  'n  moumen  ? 

—  Lou  sabes  bèn,  o  ma  poulido, 
Qu'es  tout  lou  chale  de  ma  vide 
D'èstre  emé  tu  !  —  Quête  bonur  ! 
léu  tambèn,  pos  n'èstre  segur, 


—  99  — 

■Rèn  me  plais  coume  ta  coumpagno  ; 
De  te  pas  vèire  acô  me  lagno  ; 
Sènso  tu,  vive  qu'à  mita. 
Pèr  pousqué  'n  plen  me  countenta, 
Enri,  i'a  que  tu  ! 

La  chatouuo. 
En  parlant  coume  acô,  sabouno 
Soun  darrié  linge  ;  eu  es  fâcha 
De  la  vèire  tant  despacha  ; 
Voudrié  que  juste  coumencésse 
E  qu'aco  tout  lou  jour  durèsse. 
Mai,  en  despié  de  l'amourous, 
Elo  s'aubouro,  e,  tôuti  dous, 
Une  man  à  la  canestello, 
Van  dre  vers  l'oustau  de  la  belle. 
Enri,  lou  cor  gounfle  en  vesènt 
Sa  mestresso,  camin  fasènt, 
ïé  voudrié  dire  tant.de  causo 
Que  ié  dis  rèn.  —  Se  fasian  pause  ! 
Dis  Laureto  ;  changen  un  pau 
De  man,  Enri,  que  me  fai  mau. 

—  As  resoun,  eu  ié  respond  ;  arc, 
lé  pren  la  man  e  ié  la  sarro  ; 
Pièi,  dins  un  desbord  d'afecioun, 
E  plen  d'uno  douço  emoucioun  : 

—  Amor,  ié  vèn,  ma  bello  amigo, 
Qu'un  même  sentimen  nous  ligo, 
Que  simpatison  nosti  cor, 

Siéu  toun  trésor,  siés  moun  trésor! 
Aro  qu'as  coumprés  dins  moun  amo 
De  quant  d'amour  toun  Enri  t'amo, 
Laureto,  dins  tis  iue  d'azur, 
Entrevese  noste  bonur: 
Te  fas  l'idèio  d'uno  vido 
A  dous,  toute  d'amour  emplide? 
^arié-ti  pas  se  ceungousta 
Dins  Teterno  félicita  ? 


—  100  — 

E,  'm'un  regard  plen  de  tendresse^ 
Enri  countèmplo  sa  mestresso. 
D'aise,  Laureto  trefoulis 
A-n-aquéu  tendre  paraulis. 

—  Ve,  dis,  s'uno  causo  ansin  èro, 
Sarié  lou  paradis  sus  terre  ; 

Lis  ange,  mens  que  nàutri  urous, 
De  noste  sort  sarien  jalons. 

—  Ange  tu-memo  !  E  la  chatouno 
Reçaup  subran  uno  poutouno 
Que  li  fai  deliciousamen 

Tôuti  dous  fernesi  'n  moumen, 
E  que,  lèu,  à  la  pichouneto 
A  fa  mounta  lis  arcaneto. 

—  Parèis  que  darrié  lou  Ventour, 
Enri,  i'a  'ncaro  de  bèu  jour 

Pèr  nàutri.  —  Gràci  à  tu,  ma  bellOy 
Pèr  iéu  uno  vido  nouvello 
Goumenço  vuei  ;  siéu  pas  segur 
D'avé  viscu  li  jour  escur 
De  moun  passât  que  noun  t'amave  \. 
Se  l'ai  cresegu,  me  troumpave, 
Car,  sènso  amour,  l'orne  es  banau 
Goume  que  dirai  ?  un  fanau 
Sènso  lume  ! 

Enri  'mé  Laureto, 
Mau-grat  que  vagon  plan-planeto, 
Soun  arriba  mounte  elo  estènd 
Soun  lingd  sus  de  cordo.  Estent 
Que  Laureto  a  'ntrevist  sa  maire, 
Dis  bèn  vite  à  soun  calignaire 
De  s'esbigna  dms  lou   vergié.., 

^    Tira  de  iMureto^  idilo  prouvençalo,  en  preparacioun, 

Vaqueiras.  J.  REynaud; 


'-  101  — 

UN  BON   AVIS 

L'alcool  de  Mento  de  Rlqclès  au  mejan  de  quàuqui  gouto  dins  un 
<7èire  d'aigo  sucrado  fai  un  béure  delicious,  refrescant  e  bon  marcat, 
■calmo  subran  la  set  e  assanis  l'aigo. 

A  doso  un  pau  plus  forto  es  un  remèdi  sagur  pèr  lis  endigestioun, 
^'-is  estourdissamen,  li  mau  de  cor,  la  dissentarié,  la  colerino. 

Es  eicelènt  pèr  li  dent,  la  bouco  e  lis  àutri  siuen  dou  cors. 

Presèrvo  peréu  dis  epidemio  e  dou  mau  de  mar. 

-Soulamen  fau  bèn  s'avisa  que  la  moulo  porte  lou  noum  de  Ricqlès. 


LOU  RÈIRE 

Avèn  lèu   vueja  noste   vèire, 
A  lèu  fugi  l'aubo  que  ris  ; 
E  tambèr  me  vejaqui  rèire, 
La  barbo  blanco  e  li  peu  gris  ! 

Mai,  souto  lou  vent  que  m'estrasso, 
Dins  l'esvalimen  de  mi  flous, 
Me  plagne  pas  de  laxidasso 
Nimai  d'agué  pourta  ma  crous. 

L'èr  canto,  Teissame  vounvouno, 
L'auceloun  niso  à  monn  cyprès, 
Desempièi  qu'aquelo  pichouno 
Ei  risarello  dins  lou  brès. 

Cant^je  coume  uno  cigalo, 
Me  trefoulis?e  couine  un  gus 
Quand  mVvScalo  su<  li«»  espalo 
Emé  si  petoun  lôuti  nus. 

A  de  gautouno  roundeleto 
Que  sèmblon  dous  fiu  Saiit-Janen  : 
Se  sabias  coume  ei  poulideto, 
cN'en  sarias  peréu  fouelo,  anen  ! 


—  1i2  — 

Souto  lou  velous  di  parpello, 
Sis  iue,  nega  d'un  trelus  clar^ 
Bluiejon  coume  lis  estello 
Dins  l'aigo  lindo  de  la  mar. 

Sa  bouqueto  que  jamai  crido 
Vous  baio  de  bon  poutounet, 
Talamen  fresco  e  bèn  flourido 
Que  ié  vèn  lou  parpaiounet. 

Sis  auriho,  tant  roso  e  blanco, 
Vous  fan  pantaia,  quand  li  vias^ 
I  couquiho  de  la  calanco 
Que  blanquejon  eus  li  roucas. 

Soun  front,  quand  clino  sus  mi  pajo^ 
lé  jito  un  dardai  celesti&u  ; 
Enjusco  au  mentcunet  qu'assajo 
De  rire  emé  soun  pichot  trau  ! 

E  jougne  li  man  tre  qu'arrivo, 
Coume  se  lou  diablas  que  siéu, 
Vesié,  peramount  dins  li  nivo, 
La  fàci  d'un  ange  de  Dieu. 
Sant-Roumié  de  Prouvènço,  setèmbre  1898.  cloa'^is  hugues. 


MAURISE  FAURE 

Avans  de  parti  pèr  s'espassa  ei  quatre  cantoun  de  la  Franco,    nosti^ 
députa  aqueste  an,  an  agu  lou  biais  de  nouma  souto-capoulié  de  la^ 
Ghambro  un  miejournau  de  la  boueno  grano,  lou  brave  Maurise 
Faure,  amor  d'acô  li  pardoune  de  bon  en  cor  fouesso  causo. 

Se  lei  députa  avien  jamai  fa  que  de  travai  ensin,  de  segu  leis  afaire 
dou  païs  n'en  serien  pas  mounte  n'en  soun.  Mai,  coumo  dien  leis 
Escrituro-Santo:  uno  boueno  acien  escarfo  dès  pecatas. 

L'a  gaire  de  miejournau,  d'aquelei  que  s'afuscon  pèr  lei  cavo  dôu.» 


-  103  - 

Miejour,  que  noun  counoueisson  Maurise  Faure.  Emé  sa  tignasso, 
sa  barbo  Degro,  sa  tèsto  drecho  e  soun  nas  un  pau  fouart,  coume 
fouesso  gènt  dôu  Miejour,  douno  un  pau  d'èr  à  Gambetta  ;  mai  la 
facho  es  pus  agradanto. 

Gambetta  avié  l'èr  dur,  soucitous  ;  Faure,  eu,  a  l'èr  brave.  En 
lou  Vian,  dias  dôu  proumié  cop:  vaquito  un  brave  pitouet,  e  vous 
enganas  pas.  Pèr  rendre  servie!  à-n-un  coulègo,  si  couparié  en  qua- 
tre moussèu.  E  se  lou  coulègo  es  un  miejournau  de  boueno  roco, 
alor,  moun  ami,  es  en  dès-e-vue  que  si  coupo. 

Tambèn.  Maurise  Faure  es  eima  de  toutei  :  atrouvarias  pas  quau- 
cun  pèr  dire  de  mau  d'eu.  Ah  !  pâmai  !  Puei,  a  un  caratèro  benesi. 
La  lagno  e  eu  couchon  pa  'nsèn,  anas. 

Acô  vôu  pas  dire  que  siegue  uno  broco  vo  un  garo-bouentèms, 
Dàni  ;  mai  es  toujour  gai  coumo  un  quinsoun,  a  de-longo  la  galéjade 
à  la  bouco  e  la  souieiado  dins  l'uei. 

Fau  lou  vèire  quouro  arnbo  au  Palais  Bourboun  !  Es  à  quau  li 
toucara  la  man.  Adieu  d'aquilo,  la  boueno  salut  d'eila.  Eu,  emé  'n 
bouen  sourire  sus  lei  brego,  respouende  en  toutei  e  se  d'asard  quau- 
que  couiet  li  fa  un  marrit  coumplimen  sus  lou  Miejour,  eu  lou 
manco  jamai. 

Ah  !  lou  Miejour  !  aco  es  soun  grand  chivau  de  bataio;  soun  afus- 
cacien,  la  passien  de  sa  vido.  N'en  perdrié  lou  souem.  Es  pas  qu'en- 
tende rèn  à  la  poulitico,  pèsqui-pas!  Un  orne  qu'es  esta  educa  pèr 
Bancèu,  lou  grand  tribun  republican,  qu'es  lou  pichoun  fîéu  de  Bar- 
navo  lou  Giroundin,  p6u  teni  tèsto  en  quau  que  siegue  pèr  la  pou- 
litico, mai,  pèr  eu,  lou  Miejour  passo  proumié.  Tambèn,  eme  il'idèio 
ensin,  Maurise  Faure  poudié  pas  faire  mens  que  d'èstre  felibre, 
valènt-à-dire  afusca  pèr  li  vièis  us  prouvençau  e  pèr  sa  lingo. 

Au  café  Voultàri,  mounle  lei  felibre  e  lei  soucieta  miejournalo 
tenon  sei  sesiho,  va  sabon  proun.  Quand  de  cop,  aquito,  l'avèn  charra 
delà  terro  meirenalo,  em'  eu,  Tournier,  lou  paure  Aieno,  lou  paire 
Sextius  Michel,  Amouretti,  e  d'àutrei  1  Es  un  plesi  d'ausi  counta 
Maurise  Faure,  parlo  coume  un  libre  bèn  escri.  D'abord,  a  uno  pou- 
lido  vouas  emé  tout  bèu-just  d'assenl  pèr  li  donna  un  pichoun  goust 
de  terradou. 

A  la  Chambro,  quouro  si  va  de  fesquiha  sus  l'ajoucadou  dei  par- 
laire,  s'aganto  toujour  de  picadisso  de  man. 

L'espèri,  lou  proumié  cop  que  s'ajoucara  au  sèti  de  moussu  Des- 
chanel.  Mi  regàli  adeja  de  lou  vèire  passa  entre  la  doublo  renguiero 


—  104  — 

de  sourdat  au  port  d'armo,  escourta  pèr  dous  ôuficié  l'espaso  nuso 
à  la  man,  lei  tambour  e  lei  troumpeto  jugant  l'èr  de  la  proucessien. 
Proun  que  mi  mèti  pas  à  li  crida  : 

—  Hou  I  Faure,  mounte  li  menon,  ensin  ? 

Es  tant  brave  que  mi  farié  pas  aganta  pèr  lei  sourdat. 

CABRI. 


INNE   A  LA   NATURO 

Quand  lou  Margai  trais  soun  velour 

Sus  li  colo  e  li  pra''o, 
Qaarifl   l'Astre -Rèi  de  j>a  calour 

Nous  fai  sa  pcutounado, 
Moun  èime   alor  plen  de  cansoun 

Vôu  canta  la  nature 
Mies  que  li  merle  e  li  quinsoun, 

Dins  nosto  pa»-laduro. 

Dins  li  tablèu  me'avihous 

Tenon  ramo  ravido 
Pèrtout  sourgènto  coume  un  pous 

La  jouvènço  e  la  vide  !... 
Moun  cor  voudrié  tout  canta: 

L'auro,  Taucèu,  lou  riéu, 
La  flour  que  vên  dedins  lou  prat, 

L  estfcllo  qu'es  i  nièu  ! 

Tout  m'a^ïrado  e  me  plais 

Toi;t  me  f&i  risouleto, 
Naturo,  bello  que-noun-sai, 

Tu  sies  maire  e  nouvieto, 
Sies  uno  font  sènso  pariero 

Lis  an  n'an  pa'  goûta, 
Fegoundo  e  tèndro  nourriciero, 

Ti  manaèu  plen  de  la  ! 


-  I(^  - 

Sies  mai  que  Rèino  :  sies  divesso, 

As  tôuti  li  trésor  ! 
Sies  un  soûlas,  uno  alegresso, 

Un  baume  pèr  lou  cor  1 
Quand  te  poutouno  lou  soulèu, 

Naturo  entrefoulido, 
Pèr  te  servi  d'un  gai  mantèu 

Li  flour  soun  espelido  ! 

Baies  en  tout  ço  que  demande  : 

Pèr  l'aucèu  as  de  cant, 
Naturo,  es  tu   que  Dieu  nous  mando 

Pèr  nous  donna  de  pan  ! 
As  de  frescour  pèr  lis  aureto, 

L'estello  a  la  clarta, 
Lou  iîènt  felibre  uno  museto 

Pèr  que  posque  canta  ! 

Naturo,  sies  ri>pirarello  : 

Tu  sies  un  ideau  ! 
Eternamen  sies  jouino  e  bello, 

De-longo  nous  fas  gau. 
De  ti  bèuta  que  l'on  amiro, 

Moun  cor  a  fernesi 
Vaqui  peraué  ma  douoD  liro 

A  vougu  pèr  tu  brusi  ! 

liéa-Caire,  abriéu  1807.  antôni  berthier. 


L'ESCOUMESSO 


Un  borgne  de  Gaslèu-Reinard,  s'atrouvè  au  café  emé  Moussu 
Bounias  de  Rougnounas. 

Em'aco  d'uno  paraulo  àTautro,  n'en  venguèron  à  parla  de  lavisto. 

Moussu  Rounias  qu'èro  un  pau  simple,  se  leissè  ana  à  dire  que 
degun  poudié  se  llata  de  ié  mai  vèire  qu'eu. 


-  106  - 

léu  vous  fau  l'escoumesso  d'un  bon  dina  à  laubergo  dôu  Pichet- 
Sant  Jan  à  Gravesoun,  que  ié  vese  mai  que  vous,  respoustè  lou  bor- 
gne de  Gastèu-Reinard. 

—  Tène  l'escoumesso,  faguè  Moussu  Bounias  en  pilant  dôu  poung: 
sus  la  taulo. 

—  La  tenès  ?  bèn  segur  ? 

—  0,  la  tèno,  me  n'en  desdise  pas. 

—  Eh  bèn,  fugue  lou  borgne,  avès  perdu  ! 

—  Coume,  ai  perdu  ? 

—  Eto  !  avès  perdu,  car  iéu  vous  vese  dous  iue  e  vous  me  n'en? 
vesès  qu'un  ! 

LOU  CASGARELET. 


Sanio  de  Dieu,  disié  Cigrau,  coume  iéu  enveje  lou  sort  di  vitrié  ! 

—  Mai  perqué,  bedigas  ? 

—  1  erqué  !  Mai  parço-que  an  toujour  lou  vèire  à  la  man. 


RAÇO    RACEJO 

A  Dono  Conchita. 

Sian  de  la  raço  mountagnardo, 

De  Malamort,  aperamount, 

Lou  Mount-Ventour  que  nous  regardo, 

Nous  gardo 
Dôu  vènt-terrau  e  dôu  Semoun. 

Roujo  es  la  terro  dôu  terraire, 
Safre  di  colo  o  grès  di  plan, 
Dirias  que  saunon  sout  l'araire  ; 

Dins  l'aire 
Sèmpre  radasson  d'aigle  blanc. 

En   lio  noun  i'a  femo  plus  belle 

—  N'en  sabe  qu'uno  en  Ilostalrich  !  — 

Porton  catalane  e  gounello 

De  tèlo. 
Soun  fort  li  fiéu  qu'an  abouri. 


-  107  — 

Vaqui  perqué  la  raço  bello 
Que  davans  li  grand  e  li  fort 
Noun  a  jamai  clucha  parpello, 

S'apello  : 
«  Lis  Espagnôu  de  Malamort    » 

F.    GRAS. 


LOU  LOUP  E  L'AGNEL 

léu,  vous  ou  cache  pas.  dimenche  o  bèn  semano^ 
Envale  un  cop  de  vin  miel  qu'un  cop  de  tisano. 
Quand  vese  de  foutrau  coume  aquel  escrivan, 

Qu'en  chimaran  de  papié  blanc, 
Gerco  à  faire  veni  mai  d'aigo  dins  la  vilo, 
Gâchas,  acô  d'aqui  me  soulèvo  la  bilo 
E,  se  lou  couneissièi.  ié  dirièi  tout  en  fin  : 

—  l'a  proun  d'aigo.  rascas,  fasès  veni  de  vin  ! 
Lou  vin  dono  la  forço.  —  Escoulas  ço  que  Basco, 
Lou  qu'avié  'no  calandro  e  que  fasié  de  vers, 

Me  countavo  un  matin  de  l'an  dôu  gros  ivèr  : 

—  Pichot  quand  vas  au  champ,  ôublidespastounflasco;^> 

Li  pus  fort  an  toujour  resoun, 

Lou  qu'a  di  'quelo  es  pa'n  coudoun  ! 

Un  paure  agnôl  nascu  dins  la  garrigo, 
Un  vèspre,  avans  de  rintra  'u  jas, 
Bevié  tranquilamen   à  la  Font-dc-Calvas. 
l'avié  'n  roumpu  de  loup,  moustre,  avié  pa  'nterigo, 
Sourtié  sa  lengo,  avié  pas  rèn  manja  d'un  briou 
E  vous  avié  'no  fam  d'un  tounerro  de  Diou  ! 
Devisto  noste  agnèl,  lou  gusas  se  i'acousso, 
rouvris  dous  foutrau  d'iuel,  liuen  de  l'aigo  lou  pousso  : 


—  108  — 

—  Dequé  vènes  troubla  moun  abéure,  rascas  ? 
:Se  me  retenièi  pas  recebriés  cent  caloto... 
L'agnèl  tout  en  tramblant  l'espinch©  d'aut  en  bas  : 

—  Ah  I  ça  !  mai  badinan  o  manjan  d'agrioto  ! 
Beve,  mai  treble  pas  vosto  aigo,  bèn  segu. 

—  La  troubles,  sacrebiéusse  !  e  pièi  pèr  feni,  gacho, 
Fau  que  t'ou  digue,  aqui  i'a  quicon  que  me  tacho: 
Parlères  mau  de  iéu,  i'a  sèt  an  dinc  un  glu... 
Fagues  pas  l'estouna,  bouto,  ou-s-ai  saupegu. 

—  Dinc  un  glu,  i'a  sèt  an  ?  Goume  auriéu  fa,  pecaire  ! 
Ère  encaro  dedins  lou  vènlre  de  ma  maire. 

—  S'es  pas  tus  es  toun  frèro^  alor,  laid  moustrioun, 

—  Oh  !  pèr  ac6  ses  pas  sus  lou  Pont-d'Avignoun, 
De  frèro  n'ai  pas  cap,  sièi  soûl  de  ma  famiho  ; 
Ma  mèro  avié  fa  'n  mancamen  en  estent  fiho 

E  soun  misto  crebè  dilus  i'aura  dès  an  : 
Lou  penjèron  dessus  la  porto  de  Jourdan. 

—  S'es  pas  tus  ni  toun  frèro,  es  quaucun  de  ta  raço, 
Respoundeguè  lou  loup  sens  faire  la  prrimaço, 

-Car  vautre  li  moutoun,  li  pastre  emé  li  chin. 
Gerças  tôuti  pas  mai  qu'à  me  mètre  dedin. 
Embé  toun  èr  foutrau  me  counvènes  pas  gaire; 
E  segu  i'a  long-tèms  que  me  fiches  en  caire! 

Toit  d'un  cop,  vèn,  part  sus  l'agnèl, 

E  sans  fourcheto  e  sans  coûte! , 

Vous  n'en  faguè  quatre  moussel  ; 

Envalè  tout  jusqu'à  la  pèl  ! 

Vejaqui  ço  que  i'a  d'ana  trempa  soun  mourre 

Dins  l'aigo  qu'es  tranquilo  o  dins  l'aigo  que  courre... 

S'aquel  bardot  d'agnèl  pèr  se  leva  la  set, 

Èro  ana  toumba  'n  litre  en  quauque  cabaret, 

Lou  loup  ié  sarié  pas  ana  cerca  chicane. . 

D'aquesto  ouro  sarié  sans  doute  un  gros  môutoun, 

Aurié  gagna  lou  prés,  i'aurien  gansa  li  bano, 


—  109  — 

Moustre  !  qu'acô  d'aqui  me  siegue  uno  liçoun, 
Cre-couquin  !  béurriéu  pas  dous  degout  d'aigo  puro..^ 
Dequé  voulès,  ai  pou  d'envala  de  sansuro, 
Chacun  a  soun  idèio  e  la  miéuno  es  ansinl 
Ma  fenno  toujour  reno  :  —  Ai  !  ço-dis,  Jan  s'embraigo,. 
S'emplastro  au  cabaret  lou  sèro  e  lou  matin, 
léu  fau  pas  soulamen  de  reproche  à  Gatin 
Se  la  batièi  farié  de  trin,  ma  fe,  beve  lou  vin 
E  laisse  courre  l'aigo. 
Tira  dôu  voulume  Li  BoutgadLèiro.  (Nimes,  Navatel).  A.  bigot: 


L'iou  d'une  ouro,  lou  pan  d'un  jour,  lou  vin  d'un  an,  lou   pèis  d'adès, 
la  femo  de  quinge  an  e  l'ami  de  trento. 


MORTUORUM 


Anfos  Daudet,  mort  à  Paris  lou  16  desèmbre  1897.  ^La  mort 
d'Anfos  Daudet  a  ravi  à  la  Franco  lou  plus  gènt,  lou  mai  ama  de  si 
roumansiè  ilustre,  à  la  Prouvènço,  un  dis  engèni  li  mai  erapren  de  sa 
llamado,  li  mai  galoi  de  soun  soulèu. 

Anfos  Daudet  amavo  e  parlavo  e  escrivié  voulountié  la  lengo  prou- 
veDçalo.  Eici  même,  dins  VArmana,  avié  pareigu  entre-tèms  :  La 
Cabro  de  }ïoussu  Seguin,  La  Miolo  dôu  papo,  e  bèn  d'autre  cap- 
d'obro  que  touti  counèisson. 

S'es  forço  parla  de  Tescrivan  ilustre,  mai  ço  que  jamai  se  sara 
proun  di,  es  lou  grand  cor  e  la  bello  amo  que  tasien  d'Anfos  Daudet 
un  d'aquélis  omerequist  que  Dieu,  de  tèms  en  tèms,  se  plais  de  créa 
à  sa  ressemblance  e  que  mando  sus  terro  pèr  ilumina  lou  mounde. 

Anfos  Daudet  laisso  uno  mouié  e  très  enfant  que  tôuti  soun  ar- 
tisto  e  letru.  Avié  empura  en  éli  la  flamo  de  soun  amo  e  de  soun  es- 
perit.  Soun  einat,  Leoun  Daudet,  dins  un  libre  d'amour  e  de  piouso 
reraembranço  a  fa  counèisse  quent  ome  de  cor  e  de  bounta  fugue 
l'escrivan  ilustre  qu'avèn  perdu. 


—  110  — 

Qae  noste  ami  repause  urous  de  l'obro  coumplido  1  Noun  s'a- 
tnoussara  lou  flambèu  de  l'idèio  que  Dieu  i'avié  mes  en  man.  Es  ai 
siéu  que  lou  laisso. 

VArmana  de  1890  a  douna,  souto  la  sigoaturo  de  Mistral,  un 
article  qu'a  pèr  entitoula  :  La  Rïboto  de  Trenco-taio,  qu'es  lou  raconte 
dis  ouro  de  jouinesso  qu'Anfos  Daudet  avié  passa  emé  sis  ami  li 
felibre  de  la  proumiero  ouro. 

—  Louis  Huot,  mort  à  Marsiho,  lou  8  de  janvié  1898.  Lou  majou- 
rau  Louis  Huot  èro  un  di  cepoun  li  mai  segur  de  la  Prouvènço  e  de 
sa  lengo.  Architèito  eminènt,  proufessour  à  l'escolo  di  Bèus-Art  de 
Marsiho,  noun  avié  pas  besoun  pèr  èstre  quaucun,  de  se  mètre  en 
avans  dins  n5sti  manifestacioun.  Mai,  dévot  à  la  Gauso  coume  un  bon 
patrioto,  Huot  despièi  trento  an  a  fa  barri  de  car  en  touto  circouns- 
tânci  pèr  manteni  nosto  obro.  Es  eu  que  dessiné  lou  bèu  diplôme  di 
felibre  représentant  la  coupo  emé  lou  rampau  d'ôulivié.  Es  à-n-éu, 
que  soun  degu  lou  mounumen  de  Gelu  e  aquéu  de  Roumaniho.  E 
quant  à  sis  obro  literàri  tant  vivènto,  esperan  que  bèn  lèu  se  n'en 
fara  la  rejouncho.  l'a  quau  fau  dins  l'oustau  (En  Maurise  Rimbault, 
soun  gendre),  pèr  l'acampa  coume  se  dèu. 

—  Jùli  GiERA,  mort  dins  si  74  an,  au  castèu  de  Font-Segugno, 
aquest  23  d'abriéu.  Erolou  fraire  dôu  felibre  foundadou  Pau  Giera, 
soun  einat,  e  felibre  tambèn.  Gouneissèn  d'eu  quàuqui  cantico  prou  - 
vençau  emai  un  flame  discours  dins  la  mémo  lengo  que  prounounciè 
quand  maridé  en  1885,  eu  estent  Maire  de  Gadagno,  lou  felibre 
AnfosTavan. 

Sa  mort  es  estado  aquelo  d'un  crestian  e  d'un  sàvi  coume  èro  estado 
sa  vido.  Jùli  Giera  s'èroadouna  is  eslùdi  teoulougi  e  a  fa  de  publi- 
cacioun  que  l'on  pou  dire  trascendènto.  Lou  célèbre  Paire  Hyacinthe, 
qu'èro  esta  toustèms  soun  ami,  es  vengu  à  soun  hé  de  mort  saluda 
lou  religions  castelan  de  Font-Segugno. 

—  En  Tamisey  de  Larroque,  membre  courrespoundènt  de  l'Isti- 
tut  de  Franco,  majourau  <16u  felibrige,  mort  dins  si  setanto  an,  à 
Gountaud  (Lot-et-Jaronne),  au  mes  de  jun.  Ero  un  dis  erudit  li  mai 
eminènt  dou  Miejour,  s'èro  mai-qu'^-mai  distmgui  perla  publicacioun 
di  Lettres  de  Peiresc^  estampado  à  Paris,  à  l'empremarié  naciounalo. 
Fugué  nouma  majourau  à  la  Santo  Estello  de  Maraiho,  en  1881. 

—  Aleissandre  Martel,  felibre  mantenéire,  eicelènt  prouvençau, 
perceptour  à  Roucy  (Aisne),  ounte  es  mort  en  jun.  Avié  trada,  i'a 
^uàuquis  an,  uno  Histoire  littéraire  de  la  littérature  provençale  depuis 


—  111  — 

les  temps  les  plus  reculés  jusqu'à  nos  jours,  pèr  i'italian  Restori,  e 
entre  àutris  oubreto  laisso  un  toucant  pouèmo  inédit,  Adelino,  souvent 
d'un  proumier  amour. 

—  Antounix  Bensa,  mort  à  Marsiho,  lou  11  de  jun.  Antounin 
Bensa,  de  Sant-Jan,  èro  un  esquist  musicaire.  Uno  crudèlo  e  longo 
malautié  lou  minavo  despièi  long-tèms.  Bensa,  se  pou  dire,  èro  un 
bon  felibre  emai  un  grand  cor.  Se  conton  plus  lis  obro  prouvençalo 
que  magistralamen  tratè  en  musioo.  Lou  majourau  Astruc,  au  noum 
dis  absent,  ié  faguè  li  darniés  adieu  avans  que  la  terro  l'aclapèsse 
pèr  toujour. 

—  Aguste  Trufème,  pintre  de-z-Ais  e  membre  afeciouna  de  la 
Cigalo  e  dôu  felibrige  parisen,  mort  à  Paris.  Coume  soun  fraire  l'es- 
cultour  que  mouriguè,  i'a  quàuquis  an,  èro  un  artisto  de  valour  e 
qu'ounouravo  la  Prouvènço. 

—  Lafelibresso  Brkmoundo  (Madamo  Jousè  Gautier,  Aleissandrino 
Bremound),  morto  à  soun  mas  de  Darboussiho  lou  22  de  jun.  Es 
uno  grando  pèrdo  que  vèn  de  faire  la  literaturo  prouvençalo.  I  srand 
Jo  flourau  setenàri  dôu  felibrige  que  se  tenguèron  à  lero  en  1885,  es 
Bremoundo  que  gagne  la  courouno  argentalo  d'oulivié  que  se  douno 
rèn  que  bmti  li  sèt  an.  Lagènto  felibresso  faguè  pas  menti  lou  pré- 
sage de  soun  triounfle  proumieren.  S'èro  déjà  publica  d'elo  en  1883, 
un  recuei  de  9  pèço  :  Li  Blavet  de  Mountinajour.  En  1887,  un  an 
après  soun  mariage,  dounè  'n  recuei  esquist,  entitoula  :  Vélo  hlanco, 
e  en  1891,  un  autre,  souto  aquest  noum  :  Bnit  de  canèu. 

La  desfourtunado  Bremoundo,  morto  au  plen  de  sa  gl5ri,  laisso, 
dison,  que-noun-sai  de  pouësio  remarcablo  :  entre  autre  un  recuei 
de  sounet  ;  —  e  un  dramo  en  cinq  ate  e  en  vers  prouvençau. 

Fau  souveta  que  sa  famiho  laisse  pas  perdre  aquéli  soubro  d'aquelo 
que,  dins  la  Prouvènço,  a,  en  aquest  siècle,  gaubeja  nosto  lengo 
coumo  ges  d'autro  felibresso. 

—  J.-B.  Mabtin,  un  di  pouèto  dôu  proumié  tèms  dôu  felibrige, 
mort  en  Avignoun,  lou  23  d'avoust  lî598.  Tant  èro  espert  en  lengo 
grèco,  que  famibierarren  l'avien  nouma  «  Martin  lou  Grè  ».  A  donna 
dins  VÀrmana  prouvençau  dis  annado  185."),  56,  57,  58,  59,  GO,  e 
autre,  de  pèço  eicelènto  signado  dôu  séudonimo  Felibre  de  l'aiet. 

R.  A. 


ENSIGNADOU 


Pajo. 

Fèsto  chanjadisso 4 

La  roso  de  tôuti  li  vent 5 

Calendié 7 

Crounico  felibrenco(F.  deBouscarlo)  Il 

A  la  Fouent  (Felip  Ghauvier) 16 

Lou  païsan  (  Frederi  Mistral) 17 

Li  litanio   dôu  vièi   garçoun  e  de  la 

viéio  fiho  19 

L'Avaras  (Lou  Gascareletj  21 

Joueino  famiho  (Valére  Bernard),..  *il 

L'avugle  (Lou  Cascarelet).. 23 

Li  voues  (Jan  Monné) 23 

L'astroulô  (Loa  Cascarelet) 25 

Lou  Belèn   (Marius  Girard) 26 

Discours  de  ÎSanto  Estello  (F.  Gras)..  29 

Fleur  de   cacio  (Lou  Mikado) 31 

Lou  nis  de  merle  (J.  Sicard) 31 

Marino  (E.  Jouveau) 33 

Lou  vièi  e  la  vièio  (Garmen  Sylva, 

tradu  pèr  A.  d.  G  ) 34 

AMount-Mirai  (Savié  de  Fourviero).  36 

La  decouracioun  (Lou   Gascarelet). . .  37 

Moun  amigo  (Marius  Jouveau) 38 

Sant  Agricô  (Lou  Gascarelet). .' 39 

Li  cese  (A.  Autheman)  41 

Un  galejaire  (E.  Jouveau) 41 

Bautesar  (Lou  felibre  di  Tavan) 44 

Très  counsèu  (Lou  Gascarelet) 48 

La   casso  dôu    Rèi  Charle  Dès   (Jan 

Bayol) 49 

Moun  pais  (Roumié  Marcelin) 51 

Li  nèsci  (Lou  Cascarelet) 54 

Brinde  à  Maiano  (Gabriel  Perrier) 55 

Lou  Mùssi  (E.  J.) 56 

A-n-uno     ihcouneigudo    (Raous    de 

Gandolo) 56 

Mounsegne  Menjaud  (S.  de  Fourviero)  57 

Counsèu  à  Zounet  (A.-B.  Crousillaf  .  5 


Li  vièi   sôu   de  Marouillat  (Maurise 

Rimbauld) 61 

Prouvérbi   (Beluguet) •...     63- 

Pepetoun   (E.  J  )  . 68 

Païsaiie  (Louis  Astruc) 64 

L'arrestat  sus  la  casso  de  l'an  que  vèn 

(Lou  Gascarelet) 65 

Li  Brau  de  péiro   (M™»  J.  Gautier).. .     69 

L'Angelus  (Lou   Gascarelet 71 

La  balado  à  Babèu  (F.  Favier) "^2 

Ghapitre  XXV  de  la  Genèsi .  F  .Mistral)    ^ 

Iscripcioun  d'un  cadran  soulàri "^6 

A  Louino  (J.  Huot) 77 

La   restitucioun 78 

Partènço  pèr  Betelèn  (GharlounRiéu)    80 

La  glèiso  mau  bastido  (J.  Sicard) 81 

Lou  Mikado  82 

Umblo   viôuleto  (Pau  Bourgues) 82 

Lou  telefono  <  Lou  Gascarelet) 84 

Lavoto  (E    Jouveau) 85 

Lou  vièi  mèstre  d'escolo ^^ 

Lou  colera  (Ed.  Marrelj 87 

Li  diterènci 90 

Lou  cant  dôu  marrlt  riche  (A.  Tavan)    ^^ 

Li  dono  descouletado  (M.  André) 93 

Leis  Ourfanèu  Yalère  Bernardj 93 

L'Endeca  (  Lou  Gascarelet  ) 95 

L'espigau  vuege  (Bounet  l'Einat) 96 

Moun   vièi  Avignoun  (Enri  Bnuvet)..     97 

Long  dôu  riéu  (J.  Reynaud) 98 

(Uij    bon   avis  (Alcool  de  Mento    de 

Ricqlès) lOL 

Lou  reire  (Glovis  Hugues) 101 

Maunse  Faure  (Gabri) 1^)2 

Inné  à  la  nature  (Antôni  Berthier). . .  104 

L'tscoumesso   (Lou  Gascarelet) 105 

Raço  racejo  (F.  Gras) 1^6 

Lou  loup  e  l'agnèl  (A.  Bigot) 107 

Mortuorum  ^R.  A  ) 109 


ARMANA 


PROUVENCAU 

PÈR      LOU      BEL      AN      DE      DIEU 

1900 


ADOUBA  E  PUBLIGA  DE  LA  MAN  DI  FELIBRE 

Porto  joio,  soûlas  e  passo-tèms  en  tout  lo»  pople  dôu  Miejour 
AN     QUARANTO-SIÈISEN     DÔU     FELIBRIGE 


AVIGNOUN 
ENGÔ   DE   J.   BOUMANILLE,    LIBRAIRE-EDITOUR 

19,    CARPIERO   DE    SANT-AGRICÔ,    19 


ESCLUSSI 

1 .  Esclùssi  toutau  de  soulèu,  en  partido  vesible  en  Avignoun,  lou  28  de  Mai. 

"2.  Esclùssi  partiau  de  luno,  lou    2  de  Jun. 

3.  Esclùssi  anulàri  de  soulèu,  envesible  en  Avignoun,  lou  21  de  nouvèmbre. 

FÈSTO     CHANJADISSO 


Gendre,  28  de  Febrié. 
Pasco,  15  d'Abriéa. 
Rouguesoun,  21,  22  e  23  de  Mai. 
Ascensioun,  24  de  Mai. 


Pandecousto,  3  de  Jun. 
Ternita,  10  de  Jun. 
Fèsto-de-Diéu,  14  de  Jun. 
Avènt,  3  de  Desèoibre. 


LUNO    MKCROUSO 

Lalunod' Abriéu.quefailou  28  d'Abriéu 

Luno  mecrouso, 

Femo  renouso, 
B  auro  que  sort  de  la  bruno^ 
Dins  cent  an  n'i'  aurié  trop  d'uno. 

TEMPODRO 

Mars 7,    9  e  10         |         Setèrabre 19,  21  e  22 

Jun.  ..'.*.'.*.*.! 6,    8  e    9         I         Desèmbre 19,  21  e  22 

Lou  printèms  coumenço  lou  20  de  Mars  ; 
L'estiéu  coumenço  lou  21  de  Jun  ; 
L'autouno  coumenço  lou  22  de  Setèmbre  ; 
L'ivèr  coumenço  lou  21  de  Desèmbre. 

Trente  jour  en  Setèmbre, 
Abriéu,  Jun  e  Nouvèmbre  , 
De  vint-e-vu«  n'i'a  qu'un  . 
'  Lis  autre  n'an  treuto-un. 


AMER  PICON  I  AMAR  PICOUN 

A'e  se  vend  qu'en  bouteilles. 


J  AN  VIE 


N.  L.  Ion  1.  à  2  0.  1  de  matin. 
P.  Q.  lou  7,  il  5  0.  49  de  vèspre. 
F.  L.  loa  15.  à  7  a.  17    d«  matin. 
D    Q.  Ion  23.  k  0  o.  2  de  vfespre. 
N.  L.  lou  30,  à  1  0.  32  de  vèspre 
Li  jour  r>,rèissoii  de  1  o.  6  m. 


dil. 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 

6  diss. 

7  Dim. 

8  dil. 

9  dim. 

10  dira. 

11  dij. 

12  div. 

13  di8S. 

14  DiM. 

15  dil. 

16  dim. 

17  dim. 

18  dij. 

19  div. 

20  ;  diss. 

21  ;  Dim. 

22  dil. 

23  dim. 

24  ,  dim. 


25 

dij. 

26 

div. 

27 

diss. 

28 

DlM. 

29 

dil. 

30 

•  iim. 

Si 

dim. 

1 

Jour  de  l'an. 

S.  Clar. 

Sto  Genevivo. 

S.  Ferriôu. 

S.  Simeoun  de  la  coul, 

Li  RÈi. 

8    Lucian. 

S.  Severin. 

8.  Juliaa. 

S.  Pau  l'ermito. 

S.  Teodosi. 

S,  Gaspard. 

Sto  Verouaico. 

S.  Alàri 

8.  Bounei 

8.  Ounourat. 

S.  Antôni 

Sto  Flourido. 

8.  Canut. 

S.  8obastiaa. 

Sto  Agnès 

S.  Vincèn. 

S.  Ramoun. 

S.  Bousièli. 

Counv.  de  8.  Pau. 

8   Ansile. 

8   Mari. 

Sto  Cesarîo. 

S  Coustant. 

Sio  Marlmo. 

Sto  Marcello. 


FEBRIÉ 


p.  Q.  Ion 6.  à  4  0.  32  de  matin. 
P.   L.  Ion  14,  à  2  <>.  de  malin. 
D.  Q.  Ion  22,  k4o.  53  de  matin. 
N.  L.  ion  28,  k  41  o.  34dttTèspre. 

Li  jour  crèisson  de  1  o.  33  m. 


l 

dij. 

2 

div. 

3 

diss. 

4 

Dim.  ! 

5 

dil. 

6 

dim. 

7 

dim. 

8 

dij. 

9 

div. 

10 

diss 

11 

DlM. 

12 

dil. 

13 

dim. 

14 

dim. 

15 

dij 

16 

div. 

17 

diss 

18 

DlM. 

19 

du. 

20 

dim . 

21 

dim 

22 

dij. 

23 

div. 

24 

diss. 

25 

Dim. 

26 

dil. 

27 

dim. 

28 

dim. 

jS.  Ignàci,  ev. 
'La  Candelouso. 
S.  Blàsi 
Sto  Jano. 
Sto  Agueto. 
8io  Doro. 
a.  Richard. 
S.  Gmous 
8.  Jan  de  Mata 
Sto  Coulastico. 
S.  Adôufe. 
Sto  Làli 
S.  Dounin 
S.  Valentin. 
S.  Ouenin. 
S.  Aimeiiiari. 
Sto  Mariano. 
h.  Flnvian. 
S.   Valié 
S.  Ouquèri. 
S    German. 
Sto  Isabelle. 
S.  Hamoun. 
S    Matias 
S    Aleissandre. 
S    Nestour 
sto  Ounourino. 
Cendre. 


MARS 


p.  Q.  Ion  7.  k  5  0.  44  de  vèspre. 
P.  L.  Ion  15.  k  8  0.  25  de  vèspre! 
D.  Q.  ion  23,  à  5  0.46  de  vèspre, 
N   L    ion  30,  k  8  0.  40  de  matin. 

Li  jour  crèisdon  de  1   o.  50  m. 


l 

dij. 

2 

div. 

3 

diss. 

4 

DlM. 

5 

dil. 

6 

dim. 

7 

dim. 

8 

dij 

9 

div 

10 

diss 

II 

DlM. 

12 

dil 

13 

dim. 

14 

dim. 

15 

•'«j. 

16 

div. 

17 

<liss. 

18 

DlM. 

19 

dil. 

20 

«lim. 

21 

dim. 

2C 

dij. 

23 

div. 

24 

diss 

25 

Dim. 

26 

dii 

27 

dim. 

28 

dim. 

29 

dij. 

30 

•  liv 

31 

di-s. 

'Sto  Antoimino. 

I^to  Nataiio. 
Sto  CunH^ouado. 
S.  Casimer. 
jS.  Ambrosi. 
Sto  Couleto. 
jTempouko. 
:S    Jan-ile-Diéu. 
jSto  Franceso, 
jLi  40  Martire. 
|S.  Grefiôri. 
|S.  Massemin. 
,Sto  (Jutrasié. 
Sio  Matiéudo. 
'S.  Ge^»ar  de  Bus. 
jS.  Abram. 
ISto  Hèmo. 
S.     enle, 
5.  Jdusé. 
S   Jouaquin. 
S    Benedit. 
S,  Afradasso. 
S.  Vitourin. 
S.  Grabié. 

ANOUNCFACIOUN 

jS.  Massimilian. 
isto  Peipètio. 
IS    llarioun. 

|S.    MSIO. 

I  -.  Amudiéu. 
S.  ïîenjamin. 


AMEll   PIGON  I  AM\R   i>iCOUN 

Ne  se  vend  qu'en  bouteilles. 


ABRIÉU 


p.  Q.  loa  6,à  9  o.  4  de  matin. 
P.  L.  lou  14,  à  1  o.  11    de  vèspre. 
D.  Q.  lou  22,  à  2  0.  43  de  matin. 
N.  L.  lou  28,  à  5  0. 32  de  vèspre, 

Li  jour  crèisson  de  1  o.  43  m. 


1 

DlM. 

2 

dil. 

3 

dim. 

4 

dim.  j 

S 

dij.  1 

6 

div. 

7 

diss. 

8 

Dim. 

9 

dil. 

10 

dim. 

11 

dim. 

12 

dii. 

13 

div. 

14 

diss. 

15 

Dim. 

16 

dil. 

17 

dim. 

18 

dim. 

19 

dij. 

20 

div. 

21 

diss. 

22 

DlM. 

23 

dil. 

24 

dim. 

25 

dim. 

26 

dij. 

27 

div. 

28 

diss. 

29 

Dim. 

36 

dil. 

Passioun.^, 

s.  Francés  H  PauiB. 

S.  Richard. 

S.  Isidore. 

8.  Vincèns-Ferrié, 

S.  Prudènci. 

S.  Gautié, 

Rampau. 

S.  Macàri. 

S.  Leoun. 

8.  Benjamin. 

8.  Jùli. 

DlVÈNDRE-SANT 

88.  Fruluous. 
PASCO. 
S    Lambert. 
Sto  Natalio. 
S.  Apoulôni. 
S.  Oufege. 
S   Ansèume. 
8,  Leounido. 

QUASIMODO. 

8.  Jôrgl. 

Sto  Vitôri. 

S.  Marc. 

S.  Glet. 

8to  Zeto. 

8.  Vidau. 

Sto  Gatarino  de  8. 

8,  Esti  ôpi. 


MAI 


P.Q.  lou  6,  à  1  0.  48  de  matin. 
P.  L.  lou  14,  k  3  0.  46  do  matin. 
D.  Q    lou  21,  à  8  e.  40  de  matin. 
N.  L.  lou  28,  à  2  0.  59  de  matin. 

Li  jour  crèisson  de  1  o.  18  m. 


1 

dim. 

2 

dim. 

3 

dij. 

4 

div. 

5 

diss. 

6 

Dim. 

7 

dil. 

8 

dim. 

9 

dim. 

10 

dij. 

11 

div. 

12 

diss. 

13 

Dim 

14 

dii. 

15 

dim. 

16 

dim. 

17 

dij. 

18 

div. 

19 

diss. 

20 

Dim. 

21 

dil. 

22 

dim. 

23 

dim. 

24 

dij. 

25 

div. 

26 

diss. 

27 

Dim. 

28 

dil. 

29 

dim. 

30 

dim. 

31 

dij. 

S.  Jaque  e  S.Felip, 
S.  Atanàsi. 
La  Santo  Grous. 
Sto  Mounico. 
Sto  8ereno. 
S.  Jan  Porto  L. 
S.  Estanislau. 
S.  Dresèli. 
8.  Gregôri, 
8.  Aotounin. 
S.  Maiôu. 
S.  Brancàci. 
Sto  Glicèro. 
S.  Pons. 
S.  Bounifàei. 
S.  Gènt. 
S.  Pascau. 
S.  Bernardin, 
^to  Mariano. 
S.  Fèli. 

ROUGUESOUN. 

Sto  Julio. 
S.  Deidié. 

ASCENSIOUN. 

rtto  Mario  Jacobe. 

S.  Felip  de  Nèri. 

8    Oulivié. 

S  VincèndeLerin 

8.  Massemin. 

S.  Fèli. 

Sto  Peirounello. 


P.  Q.  lou  4,  à  7  0.  8  de  vfetpre. 
P.  L.  lou  10,  à  3  0 .  46  de  vèspre. 
D.  Q.  lou  19,  à  1  0.  6  de  vèspre. 
N.  L.  lou  26,  à  1  0.  37  de  vèspre. 


Li  jour  crèisson  de  20  miauto. 


1 

div. 

2 

diss. 

3 

Dim. 

4 

dil. 

5 

dim. 

6 

dim. 

7 

dij. 

8 

div. 

9 

diss. 

10 

Dim. 

11 

dil. 

12 

dim. 

13 

dim. 

14 

dij. 

15 

div. 

16 

diss. 

17 

Dim. 

18 

dil. 

19 

dim. 

20 

dim. 

21 

dij. 

22 

div. 

23 

diss. 

24 

Dim 

25 

dil. 

26 

dim. 

27 

dim. 

28 

dij. 

29 

div. 

30 

diss. 

Sto  Lauro. 
S   Marcelin. 
Pandecousto. 
S.  Quentin. 
8.  Booifàci. 
Tempouro. 
S.  Nourbert. 
Sto  Pelagio. 
S.  Medard. 
Ternita. 
S.  Barnabèu. 
Sto  Oulimpo. 
S.  Antônide  Padol 

FÈSTO-DE-DlÉU. 

Sto  Moudèsto. 

».  Gèri. 

8.  Verume. 

S.  Ouzias. 

8.  Gervàsi. 

Sto  Flourènço, 

S.  Léufré 

S.  Paulin. 

Sto  Agrevo. 

S.  Jan-Batisto. 

Tresl.  de  S.  Aloi. 

S   Dàvi. 

S    Adelin. 

K   Irenèu. 

S.  Poire  e  S.  Pau, 

S.  Lucide. 


AMER   PICON  I  AMAR   PICOUN 

Ne  se  vend  qu'en  houteillee. 


JULIET 


P.  Q.  Ion  24.  à  0  0.  2'i  de  vèspre 
P.  L.  lom  12,  à  1  o.  31  de  matin. 
D.  Q.  Ion  18,  k5o.41  de  vèspre, 
N.  L.  lou  26,  àl  0.  52  do  matin. 

Li  jour  demeais.  de  1   o. 


i'DlM. 


dil. 

dira. 

dim. 

dij. 

div. 

diss. 

Dim. 
1  dil . 
idim. 
idim. 

div. 
diss. 

iDlM. 

dil. 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 

diss. 

Dm. 

dil 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 

dist. 

Dm. 

d  I. 

dim. 


S.  Marciau. 
La  Vesitacioun. 
S.  Anatôii, 
S.  Fuurtunat. 
S.  Pau  de  Liss. 
Sto  Angèlo. 
Sto  Aubiergo. 
Sto  Isabèu. 
S.  Bres. 

,N.-D.  de  Santa 
S.  Pio.     ' 
S.  Ounèste. 
S.  Anaciet. 
S    Bonaveaturo. 
jS    Eori. 

IN  -D.  DOU  M.  C 
S.  Alèàsi. 
8.  Tournas  d'Aq. 
S.  Vmcèns  de  P. 
Sto  Margarido. 
;8   Vitou. 
Sto  Madaleno. 
ô.  Cassiaa. 
,Sto  Crestino. 
S.  Jaurae. 
Sto  A  no. 
S.  Pantàli. 
|s.  Sanàri 
Sio  Marto. 
S.Loup. 
S.  German. 


AVOUST 


p.  Q.  Ion  3,  k  4  0-  55  de  matin. 
P.  L.  Ion  10,  à9  0.  39  de  matin 
D.  Q.  lou  16,  à  11  o.  55  de  vèspre 
N.  L.  lou  24.  à  4  0.  2  de  vèspre. 


Li  jour  demenis.  de  l  o.  38  m 


1 

dim. 

2 

dij. 

3 

div. 

4 

diss. 

h 

Dm. 

6 

dil. 

7 

dim. 

8 

dim. 

9 

di]. 

10 

div. 

11 

diss. 

12 

Dm. 

13 

dil. 

14 

dim. 

15 

dim. 

16 

dij. 

17 

div. 

18 

diss. 

19 

Dm. 

20 

dil 

21 

dim. 

22 

dim. 

23 

dij. 

24 

div. 

25 

diss. 

26 

Dm. 

27 

dil. 

28 

dim.  ' 

29 

dim. 

30 

dij.     1 

31 

div.    j 

S.  Pèire  encadena 

S.  Estève. 

Sto  Lidio. 

S.  Doumergue. 

S.  Ion. 

S.  Sauvaire 

S.  Gaietan. 

S.  Justin. 

8.  Rouman. 

S.  Laurèns. 

Sto  Rusticio 

Sto  Glaro, 

S.  Pourcàri. 

S.  Chapôli. 

N.-D.  d'Avoust. 

S.  Ro. 

S.  Jacinto. 

Sto  Eleno. 

S    Génies. 

S.  Bernât. 

S    Privât. 

8.  Safourian 

S.  Sidôni 

8.  Bourtoumiéu. 

S.  Louis. 

S  ZeUrin. 

S.  Cesàri. 

S    Julian. 

M.  Jaa  degoulàssi 

Sto  Roso 

S.  Lazàri. 


SETËMBRB 


P.  Q.  Ion  1,  à  8  0.5  de  vèapre. 
P.  L.  Ion 8.  à  0  0. 15  de  matin. 
D.  Q.  ion  15,  à  9  0.  6  de  vèspre. 
N.  L.  lou  25,  à  8  0.  6  .de  matin, 

Lijour  demenis.  de  1  o.  44  m, 


1  diss. 

2  Dm. 


dil. 

dim. 

dim. 

dij. 

div. 

8  Idiss. 

9  Dm. 

10  dil. 

11  dim. 

12  dim. 

13  dij. 

14  div 

15  diiS. 

16  Dm. 

17  dil 

18  dira. 

19  idim. 

20  dij. 

21  'div. 

22  diss. 

23  Dm. 

24  dil. 

25  dim. 

26  dim. 

27  di). 

28  div. 

29  diss. 

30  Dm. 


|S.  Baudèli. 
|S.  Agricô. 
!S.  Aiôu. 
jSto  Rousaiio. 
S.  Lôugié. 
jS.  Am£U)le. 
S.  Autau. 
|n  -D.  de  Set. 
iS.  Veran. 
S.   Pôuquerié. 
S.  Pacient. 
Sto  Bono. 
S.  Antouain 
EitauiiaiDCR  di  la  Crtii, 
S.  Anfous. 
S.  Gournéli. 
S.  Lambert. 
Sto  Ksteveneto. 
Tempouro. 
S.  Jenouvié. 
S.  Estàqui. 
S.  Maurise 
iStoTèclo. 
;Sto  Salabergo. 
S    Fermin. 
jS.  Ouzias 
IS.  Gosmee  Damiaa, 
IS.  Ceran 
!S.  MiQUÈu. 
;S.  Jirome, 


AMER   PICON  I  AMAR    PIGOUN 

Ne  se  vend  qu'en  bouteilles. 


OUTOBRE 


NOUVEMBRE 


p.  Q.  Ion  1,  à  9  0.  20  de  matin. 
P.  L.  Ion  8,  k  1  0.27  de  matin. 
D.  Q.  Ion  14,  à  10  o.  de  vèspre. 
W.  L.  Ion  23,  k  1  0   37 de  matin. 
P.  Q.  Ion  30,  k  8  0.  27  de  vèspre. 

Lijour  demenis.  de  1  o.  45  m. 


1 

dil. 

2 

dim. 

3 

dim. 

4 

dij. 

5 

div. 

6 

diss. 

7 

Dim. 

8 

dil. 

9 

dim. 

10 

dim. 

11 

dij. 

12 

div. 

13 

diss. 

14 

DlM. 

15 

dil. 

16 

dim. 

17 

dim. 

18 

dij. 

19 

div. 

20 

diss 

21 

Dim. 

22 

dil.  1 

23 

dim. 

24 

dim.  1 

25 

dij.  ' 

26 

div.  j 

27 

diss.  î 

28 

Dim. 

29 

dil. 

50 

dim.  1 

31 

dim.  ; 

1 

8.  Roumié. 

Li  S    Ange  gard. 

S.  Cuprian. 

S.  Francés  d'As. 

Sto  Tùli. 

S.  Evôsi. 

S.  Baque. 

Sto  Reparado. 

S,  Danis. 

S.  Vergèli. 

S.  Gastou. 

S    Veran. 

S.  Geraud. 

S    C.alist. 

Sto  Terèso. 

Sto  Rousselino. 

S.  Flourènt. 

S.  Lu. 

S.  Gérard  Tenco. 

S.  Grapàsi. 

Sto  Oursulo. 

Sto  MarioSalomé 

S.  Tederi 

S.  Maglôri. 

S.  Grespin. 

S.  Flôri. 

S.  Salvian. 

S.  Simoun. 

S.  Narcisse. 

S.  Lucan. 

S.  Grist6u. 


P.  L.  lou  6.  à  11  0.  9  de  matin. 
D.  Q.  Ion  13,  à  2  0.  47  de  vèspre, 
N.  L.  Ion  21,  à  7  0.  26  de  vèspre, 
P.  Q.  Ion  29.  à  5  0.  44  de  matin. 

Li  jour  demenis.  de  1  o.45m. 


1 

dij. 

2 

div. 

3 

diss. 

4 

Dim. 

5 

dil. 

6 

dim. 

7 

dim. 

8 

dij. 

9 

div. 

10 

diss. 

11 

Dim. 

12 

dil. 

13 

dim. 

14 

dim. 

15 

dij. 

16 

div. 

17 

diss. 

18 

Dim. 

19 

dil. 

20 

dim. 

21 

dim. 

22 

dij. 

23 

div. 

24 

diss. 

25 

Dim. 

26 

dil. 

27 

dim. 

28 

dim. 

29 

dij. 

30 

div.  8 

d'Av. 


Toussant. 
Li  Mort. 
S.  Marcèu. 
S.  Ghamas. 
S    Zacarié. 
S.  Estève  (d'Ate). 
S.  Ernèsti. 
S.  Goufrèdi. 
S.  Maturin. 
S.  Just. 
S.  Martin. 
S.  Rftinié. 
S.  Mitre. 
S.  Ru,  ev, 
S.  Ougèni. 
S.  Ouquèri. 
S.  Agnan. 
Sto  Audo. 
Sto  Isabèu. 
S.  Eimound- 
Présent,  de  N.-D. 
Sto  Gecilo. 
S.  Glemènt 
Sto  Floro. 
Sto  Gatarina. 
Sto  Pôufino. 
S.  Siffrèn. 
S.  Soustène 
S.  Savournin. 
S.  Andriéu. 


DESËMBRE 


p.  L.  Ion  5,  à  10  0.  47  de  vèspre. 
D.  Q.  lool3,  àlOo.  52  de  matia, 
N.  L.  Ion  21,  à  Oo.lOde  vèspre. 
P.  Q.  lou  28,  à  1  0.57  de  vèspre. 

Li  jour  demenisson  de  27  m. 


1 

diss. 

2 

DlM. 

3 

dil. 

4 

dim. 

5 

dim. 

6 

dij. 

7 

div. 

8 

diss 

9 

DlM. 

10 

dil. 

11 

dim. 

12 

dim. 

13 

dij. 

14 

div. 

15 

diss. 

16 

Dim. 

17 

dil. 

18 

dim. 

19 

dim. 

20 

dij. 

21 

div. 

22 

diss. 

23 

Dim. 

24 

dil. 

25 

dim. 

26 

dim. 

27 

dij. 

28 

div. 

29 

diss. 

30 

Dim 

31 

dil.  1 

S.  Aloi. 
Sto  Bibiano. 
Lis  AVÈNT. 
Sto  Barbo. 
S.  Sabas. 
S.  Micoulau. 
S.  Ambrôsi. 

COUNCEPCIOUN. 

Sto  Lriucaio. 
Sto  Valiero. 
S.  Damàsi. 
Sto  Daniso. 
Sto  Lùci. 
S.  Nicàsi. 
S.  Uusèbi. 
Sto  Azalals. 
Sto  Uulimpo. 
S.  Gràci. 
Tempouro. 
8.  Filogoun. 
S.  Tournas  1.  m. 
S.  Ounourat. 
Sto  Vitôri. 
S.  Ives. 
Calèndo. 
S.  Estève. 
8.  Jan,  evang. 
Li  S.  Tnnoucènt. 
S.  Trefume. 
Sto  Gouloumbo. 
S.  Sivèstre. 


l 


AMER   PICON  I  AMAR   PICUUIV 

Ne  se  vend  qu'en  bouteilles. 


ÂRMÂNA   PROUYENÇAU 


CItOU:\ICO    F'JEL.IDIlErVGO 

Nous  vaqui  dins  Taubo  d'un  siècle  nouvèu.  Vous  souvète,  bon  le- 
ffissèire  de  TArmana,  que  n'en  veguès  un  bon  rode,  se  noun  la  fin. 
Dieu  fague,  eu  que  li  siècle  ié  soun  qu'un  vira-d'iue,  eu  que  fai 
môure  li  mounde  e  li  soulèu,  fague  qu'aqueste  siècle  vinten  s'es- 
coule  en  pas  pèr  tôuti  li  pople  de  la  terro,  que  dins  sa  durado  tôuti 
lis  ahiranço  de  raço  s'amosson  e  que  li  bràvi  gènt  vegon,  subre-tout, 
lou  triounfle  de  nosto  bello  Cause  felibrenco. 

Pèr  arriba  à-n-aquéu  triounfle  de  la  Gauso,  mi  bon  felibre,  fau 
nous  ajuda  se  voulèn  que  lou  cèu  nous  ajude.  Fau  pas  que  la  jalousie 
0  l'envejo  nous  fagon  grafigna  lou  vesin,  fau  pas  que  li  felibre  d'Oc 
digon  qu'aquéli  de  Prouvènço  soun  de  gousto-soulet,  fau  pas  nimai 
qu'aquéli  de  Prouvènço  mescounei^on  aquéli  dôu  Limousin  o  de 
Paris  o  de  touto  autro  incountrado.  M'es  avis  qu'avèn  encaro  proun 
camin  à  faire  dins  la  popolo  de  l'indiferènci  e  dins  la  fango  dôu  nés- 
cige  pèr  que  se  dounen  la  man  e  s'ajuden  à  nous  poutira  de  la  palun. 
Pèr  viéure  en  pas  entre  nautre  e  èstre  fort  dins  la  bataio  que  liéuran 
pèr  la  Gauso,  sufis  de  nous  teni  dins  la  rego  de  l'Estatut  felibren.  Es  en 
ousservant  l'Estatut  que  la  couleitivita  poudra  se  manteni  dins  soun 
unita  e  que  nôstis  acamp,  nbsti  fèsto  e  tôuti  nôsti  manifestacioun 
faran  prouado. 

Tou  acô  vau  pas  dire  que  veguen  d'un  lue  de  cafèr  li  boulegadisso 
que  se  fan,  en  foro  dôu  Felibrige,  au  proufié  de  la  vido  prouvincialo, 
siegue  au  ponnt  de  visto  pouliti,  siegue  au  pount  de  visto  literàri. 
Tout  lou  countràri,  zôu  que  n'i'ague  de  ligo  ôucitano  emé  de  fin  letru 
coume  aquéli  que  ié  couneissèn  !  zôu  que  n'i'ague  d'escolo  latino  ! 
zôu  que  n'i'ague  de  roudelet  de  troubaire  !  Que  nousenchau  que  cri- 
don  soun  endependènci,  se  tout  en  caucant  en  foro,  ajudon,  à  sa 
façoun,  la  bello  Gauso  felibrenco?..  Bèn  miés,  voudrian  vèire  se  mul- 
tiplica  aquéli  ligo,  aquélis  escolo,  aquéli  roudelet,  independènt  dôu 
felibrige,  ounte  poudrien  alor  se  groupa  li  felibre  e  li  noun  felibre 
qu'an  mémis  ôupinioun  poulitico  e  r^ligiouso  ;  alor  chascun  apararié 
soun  idèio  sènso  engaja  lou  vesin.  Aquelo  divisioun  en  foro  dôu  feli- 
brige nous  engardarié  de  la  divisioun  dins  lou  Felibrige,  ço  qu'empa- 
charié  pas,  pièi,  e  sarié  lou  plus  bèu,  de  vèire  à  l'aflat  de  l'Estatut 
felibren,  lou  jour  de  la  Santo  Estelle  s'acampa  coume  de  bon  caun- 


—  8  — 

fraire  tôutis  aquéli  bataiaire  de  la  vèio,  pèr  coumunia  ensèn  à  la  conco 
d'or  dôu  Sant-Grasau  ! 

Mai  perqué  fau  eici  aquelo  prechoio?  L'eisèmple  vau  miés  que 
tant  de  paraulo.  E  i'a  que  de  vèire  ço  que  s'es  fa  au  courrènt  de  l'an 
passa  pèr  saupre  ço  qu'es  noste  devé  de  faire  dins  l'aveni. 

L'asèmpre  counsistouriau  Santestelen,  s'es  tengu  en  Arle  lou  23 
d'abriéu  souto  la  presidènci  dou  capoulié.  Veici  li  nouminacioun  que 
se  \é  soun  facho  : 

Na  Filadelfo  de  Gerdo  (vuei  Madamo  Requier)  a  la  joio  dôu  Gai- 
Sabé  di  Grand  Jo  Flourau  setenàri  pèr  sa  bello  obro  pouëtico  publi- 
cado  dins  li  darrié  sèt  an. 

S'es  nouma  Mèstre  en  Gai-Sabé  :  Maurise  Joret,  dôu  Mas  d'Agenès, 
autour  de  remarcàbli  pouësio  gascouno,  emé  Firmin  Palay,  valent 
felibre  bearnés,  de  Vic-en-Bigorro. 

Vès  eici  li  prouvençalisto  qu'an  reçaupu  lou  titre  de  Sôci  dôu 
Felihrige. 

En  Pourtugau:  M.  Savié  de  Gunha,  counservatour  de  la  biblioutèco 
de  Lisbouno. 

En  Alemagno  :  lou  D""  Behrens,  direitour  d'uno  revisto  de  filoulougio 
roumano  à  Giessen  ;  lou  D^'  Neuman  d'Heidelberg,  direitour  d'uno 
revisto  de  filoulougio  roumano,  lou  D*"  Sturzinger,  proufessour  de 
filoulougio  roumano  à  l'Universita  de  Wursbourg,  lou  B^  Karting, 
proufessour  de  filoulougio  roumano  à  l'Universita  de  Kiel. 

En  Souïsso  :  M.  E.  Ritter,  proufessour  à  l'Universita  de  Genèvo, 
editour  d'uno  courrespoundènci  de  J.  Roumanille. 

En  Suedo  :  lou  B'  Mauritz  Boheman,  tradutour  di  Rouge  dôu  Mie- 
jour,  de  F.  Gras. 

EnFinlando:  M.  Wallenskold  (Axel),  proufessour  de  filoulougio 
roumano  à  l'Universita  d'Helsingfors. 

Dins  lis  Areno  d'Arle,  lou  14  de  mai  a  agu  lio  la  representacioun 
de  Mirèioj  l'opéra  de  Gounod  Davans  bessai  vint  milo  prouvençau 
esmôugu,  coume  es  pas  de  dire,  avèn  vist  aqui  l'acoumençanço  dôu 
triounfle  de  la  Gauso  miejournalo.  Aqui  lou  pople  enebria  d'estram- 
bord  a  fa  uno  ouvacioun  espetaclouso  à  soun  pouèto  naciounau 
Frederi  Mistral. 

Lou  21  de  mai,  bèu  jour  Santestelen,  se  tenien  mai  en  Arle  li  Grand 
Jo  Flourau  setenàri.  Lou  matin,  sus  lou  cop  de  dès  ouro,  li  felibre  se 
rendien  au  Museon  Arlaten  e  l'inaguracioun  avié  liô,  pièi  noste  Mèstre 
En  Frederi  Mistral,  lou  foundatour,  environna  de  si  coulabouradou, 
Moussu  lou  Dôutour  Marignan,  Mèste  Eysseto,  Moussu   l'avoucat 


—  9  — 

Dauphin  e  l'escultour  Ferigoulo,  n'en  fasié  doun  au  despartamen  di 
Bouco-dôu  Rose  aqui  représenta  pèr  Moussu  Floret,  lou  préfet,  uh 
prouvençau  de  la  bono  grano  e  pèr  noste  gai  felibre  Jan  Bayol,  delega 
dôu  Gounsèu  generau.  Avèn  déjà  parla  d'aquéu  Museon  dins  nosto 
Grounico  de  l'an  passa,  e  n'en  legirés  un  nouvel  éloge  dins  lou  dis- 
cours dôu  Capoulié  que  s'atrovo  dins  aqueste  Armana. 

A  miejour,  dins  la  Clastro  de  Sant-Trefume,  dous  cent  cinquante 
felibre  vengu  de  téuti  li  terro  miejournalo  s'acampavon  à  l'entour 
de  la  taulo  santestelenco.  Après  li  discours  d'usage  e  li  brindé  e  li 
cansoun,  après  lou  salut  dôu  Capoulié  i  très  rèino  presènto,  Na  Mario 
Mistralenco,  Na  Terèso  Boissière,  Na  Mario  Gasquet  qu'anavo, 
aquesto,  à  la  fin  de  si  sèt  an,  davala  dôu  trône  felibren,  la  Goupo- 
Santo  fugue  cantado  religiousamen  edavans  li  Santde  pèiro  qu'avien 
inspira  la  Coumunioun  di  Sant,  se  faguè  la  Goumunioun  di  felibre. 

A  quatre  ouro  de  vèspre  se  tenien  au  tiatre  antique  li  Grand  Jo 
Flourau  setenàri  dôu  Felibrige,  souto  la  presidènci  de  la  graciouso 
rèino  Na  Mario  Gasquet. 

Aqui,  davans  lou  pople  que  labelavo,  la  rèino  Na  Mario  prounoun- 
ciè  lou  bèu  discours  que  legirés  plus  liuen,  pièi  lou  Gapoulié  prenguè 
la  paraulo  e  prouclamè  li  lauréat  dôu  councours  dubèrt  pèr  l'istori  de 
Prouvènço,  que  fuguèron  pèr  lou  1^  près,  Pèire  Devoluy,  d'Avigooun, 
e  pèr  lou  segound  près,  Louis  Roux,  de  Marsiho.  Enfin,  lou  Gancelié 
aguènt  anouncia  li  Grand  Jo  Flourau  setenàri  dôu  Felibrige,  lou 
Gapoulié  pourgiguè  la  joio  dôu  Gai-Sabé  à  nauto  e  gènto  felibresso 
Filadelfo  de  Gerd©  que,  bello  dins  soun  coustumebigourdan,  venguè, 
au  bras  dôu  Gapoulié  chausi  entre  li  plus  bello  la  nouvello  rèino 
dôu  Felibrige.  Aqui  i'aguè  un  moumen  que  li  cor  faguèron  tique- 
taque.  N 'i'aguè  de  lagremo  que  perlejèron  entre  li  ciho  !  Mai  subran 
lis  estrambord  esclatèron  quand  la  Filadelfo  présenté  la  courouno  à 
la  gènto  e  douço  Mario-Terèso  de  Ghevignè,  bloundo  coume  uno 
nèspo  e  linjo,  dins  soun  coustume  arlaten,  coume  un  ièli  di  jardin. 
Alor  la  Filadelfo  au  bras  dôu  Gapoulié  Fèlis  Gras,  e  la  nouvello  rèino 
Na  Mario-Terèso,  au  bras  dôu  Mèstre  Frederi  Mistral,  anèron  au 
bord  de  l'estrado  saluda  lou  pople  prouvençau  que  boumbissié  de 
joio  e  d'amiracioun,  e  aqui  diguèrcn  li  bèu  vers  e  li  bèlli  paraulo 
que  legirés  pu  liuen  dins  aqueste  Armana.  Lou  lendeman,  au  Mas 
Gabano,  i'avié  nouvello  acampado  felibrenco  pèr  festeja  aquéu  nou- 
vèu  reinagje. 

Vaqui  dins  quàuqui  mot,  bessai  un  pau  court,  lou  resumitde  nbsti 
manifeslacioun  d'aquest  an.  Mai  nous  rèsto  à  touca  un  mot  di  bèlli 


—  40  — 

representacioun  que  se  soun  dounado  au  Cièri  rouman  d'Aurenjo^, 
souto  l'aflat  dôu  Felibrige  de  Paris  e  gràci  à  noste  valent  Gancelié' 
Pau  Marieton  que  n'es  esta  l'empresario,  lou  direitour,  tout  lou 
bouto-entrin.  Aqui  mai,  sorès  la  bello  representacioun  de  la  magni- 
fico  tragèdi  VAlcesie,  d'Euripide,  avèn  ausi  lou  cant  de  la  Goupo- 
Santo,  e  avèn  vist  aclama  pèr  lou  pople  noste  Mèstre  Frederi 
Mistral.  Tout  ac6  es  bello  obro  felibrenco,  d'autant  mai  que  se  i'èro 
assoucia  emé  nôsti  nants  ami  MM.  Deluns-Montaud  e  Maurise  Faure,> 
vice-presidènt  de  la  Gharabro  di  Députa  e  Sextius  Michel,  maire  de 
Paris,  M.  lou  menistre  de  l'Instrucioun  publico  e  di  Bèus-Art  que 
i'avié  delega,  pèr  lou  représenta,  noste  gai  counfraire  e  célèbre  coun- 
ferencié  Moussu  Ougèni  Lintilhac.  Aquéli  representacioun  èron 
coume  la  seguido  de  la  fèsto  annalo  celebrado  à  Scèus  lou  2  de 
Juliet  souto  la  presidènci  de  M.  Deluns-Montaud. 

E  es  tant  bèn  verai  qu'aquéli  fèsto  d'Aurenjo  se  tenien  em'  aquéli 
de  Scèus,  que  lou  lendeman  d'aquéli  supèrbi  representacioun  d'^i— 
ceste  et  d'Athalie,  li  Felibre  de  Paris  anavon  inagura  à  Serignan  un 
buste  dôu  roumancié  Antôni  Real,  lou  fraire  d'En  Sextius  Michel,  e 
pièi  lou  buste  de  Raimbault  de  Vaqueyras,  lou  troubadour  galant  que 
fugue  ama  de  la  marquesode  Montferrat.  E  sènso,  se  desalena,  mau- 
grat  li  calourasso  e  la  pôusso  blanco  di  camin,  lou  sabre-lendeman 
toutis  aquéli  bràvi  fiéu  dôu  Miejour  se  gandissien  vers  Font-Vièio, 
saludavon  en  passant  lou  cros  de  la  felibresso  Bremoundo  e  escalavon 
au  moulin  de  vent  dôu  paure  Anfos  Daudet;  aqui  pausavon  uno 
placo  de  brounze  à  la  memori  d'aquéu  grand  escrivan, 

E  cresès  qu'es  fenido  la  letanio  di  fèsto  ?  Pas  niéu  ! 

Vès  eici  la  sesiho  annalo  de  la  Mantenènço  de  Prouvènço  que  se  tèn 
à  Pourciéus  lou  3  de  setèmbre  :  aubado,  tambourinado,  messo  can- 
tado,  felibrejado,  jo  flourau,  farandoulo  e  soupado  !  e  vivo  sant  Aloi 
de  Broussinet  ! 

Eh  bèn,  tout  acô  sarié  rèn  que  de  brut,  me  dirias  emé  resoun,  se 
lou  Felibrige  avié  pas  coungreia  la  bello  pausito  de  libre  e  de  libri- 
houn  que  veici  : 

Li  Gdbian  pouësio  prouvençalo,  leissado  pèr  noste  regreta  Jùli  Bois- 
sière,  e  que  Dono  Terèso  Boissière  a  reculido  e  traducho  en  francés, 
un  voulume  in-12,  encô  de  Roumanille. 

Armana  dèu  bon  Bearnés  e  dèu  franc  gascon,  30  pajo,  empremarié 
Broise,  à  Pau. 

Li  Toumhareleto,  de  Louis  Toumbarel,  empremarié  Seguin,  à  Carpen- 
tras,  122  pajo. 


-  11  — 

Armana  de  la  Lausero,  encôde  Guerrier,  libraire  à  Marvejols  (Lozère). 

Lei  Balado,  pèr  Clément  Galicier,  26  p.  in-8%  empremarié  Brunel,  à 
Marsiho 

Canten  Nouvè,  pastouralo  en  très  ate  e  en  vers,  pèr  M.  lou  canounge 
Milo  ;  127  pajo  in-S".  (Anbanel,  à  Avignon). 

Le  valet  de  ferme,  pèr  Batisto  Bonnet,  1  vol  529  paj.  Paris,  librarié  Dentu. 

Lou  Castèu  e  li  Papo  d'Avignoun,  pèrCh.  Martin,  em'  ano  letro-prefàci 
dôu  Capoulié  F.  Gras,  144  pajo  in-16.  (A-z-Ms,  libr.  Makaire). 

Œuvres  posthumes,  de  A.  Bigot.  (Nîmes,  libr.  Chastanier,  198  ppjo  in-S".) 

Grammaire  et  Guide  de  la  conversation  provençale,  pèr  don  Savié  de 
Fourviero,  248  pajo.  lAvignoun,  libr.  Aubanel). 

Li  Mousaïco  blu.  blanc,  rouge  e  vièi  or,  pèr  Louis  Astruc.  (^n-18,  Avi- 
gnoun,  libr.  Roumanille). 

La  Pauralho,  pèr  A.  Artozoul.  (Empr  ardechenco.  Privas). 

Les  Cadets  de  Gascogne,  Le  Félibrige  et  les  félibres,  pèr  A.  Artozoul, 
31  pajo  in-8'».  (Empr.  Storck  à  Lioun). 

Rapugueto,  pèr  lou  Paire  Bongarçoun,  pourtissoun  de  D.  Gagnaud. 
(Ais,  empr.  iNicot,  37  pajoin-So). 

Lou  CVeserèw,  coumèdi  en  très  [ate,  envers,  de  M.  Chabrand.  (Empr, 
Seguin,  en  A/ignoun,  90  p.  in-S»). 

Terro  d'à  pèiro  o  passo-tèms  d'un  païsan,  pèr  S.  Favié.  (Empr.  Guer- 
rier, à  Marvejols). 

Beline,  pouèmo  gascoun,  pèr  Miquèu  de  Camelat  (150  pajo  in-8oj.  Rou- 
manille, Avignon. 

Melanio,  dramo  en  très  ate,  de  Jôusè  Reynaud  (31  pajo  in-S»,  Rouma- 
nille, en  Avignoun). 

Frederi  Mistral,  der  Bichter  der  Provence,  pèr  N.  Welter  (356  pajo  in-12, 
Marburg.  N.  G.) 

Lou  Gàngm.  pouèmo  pèr  G.  Marrel  (29  pajo  in-8",  Roumanille). 

Un  viel  Gardian,  pèr  A.  Roux,  de  Lunel  Viel  (Empr.  Vignal,  Lunel). 

Z,a  PaunTio,  pouë^io  e  aigo-i'ort  d'En  Valèri  Bernard,  e  prefàci  mistra- 
lenco  (224  pajo,  empr.  prouvençalo   Cours  Lieutaud,  Marsiho). 

Lectures  ou  versiotis provençales- françaises,  dôu  (raire  Savinian.  (Empr. 
Aubane',  en  Avignoun,  450  pajo  in-18). 

Jôtisè  Roumanille,  pèr  N.  Welter.  (Diekirch.  empr.  Justin  Schroell, 
44  pajo  in-4o,. 

En  Mountagno,  de  don  Savié  de  Fourviero  i254pajo  in-32.  Astoin,  empr. 
à  Barcilouneto). 

Pebre  e  sau,  pèrGuitton,  76  pajo  in-18.  (Empr.  Moullot,  à  Marsihoi. 

Li  Rouge  dôu  Miejour,  La  Terruur  e  la  Tet^our  Blanco,  traducioun  fran- 
ceso,  rouman  istouri  de  Fèlis  Gras,  a  pareigu  en  libresoun  ilustrado, 
in-8o,  lOCOpajo.  i  Jules  Rouff  et  C'e,  éditeur.  Cloître  St  Honoré,  14,  Paris). 

San  Jan  fie  Mato,  pèr  Don  Savié  de  Fourviero  (26  pajo,  empr.  Astoin,  à, 
Barcilouneto). 

UArmana  dôu  Ventour.(We\soniiy  enc6  dôu  Direitour). 


—  12  — 

E  vès-aqui  la  bello  obro  que  s'es  coumplido,  vès-aqai  la  nauto  gâr- 
biero  felibrenco  que  s'es  aubourado  au  courrènt  de  l'an  passa.  Li 
fèsto,  lis  escourregudo,  li  felibrejado,  11  farandoulo,  segur  tout  ac6 
es  bèu,  tout  ac5  enauro  li  cor;  mai  l'obro  escricho,  lou  libre,  es  pièi 
ço  que  rèsto,  es  rensignamen  que  durara  e  granara.  E  se,  pèr  cop 
de  malur,  se  leissavian  esbalauvi  pèr  li  manifestacioun  tant  bello 
que  siegon,  e  ôublidavian  que  lou  Felibrige  es  establi  pèr  afreira  e 
empura  lis  orne  qu'eme  sis  ohro  sauvon  la  lengo  di  pais  d'O,  iéu  vous 
lou  dise  :  de  la  terro  farian  pas  lou  valat  1 

Mai  Santo  Estello  nous  gardo. 

FÈLIS  DE  BOUSGAJILE. 


DISCOURS    DOQ    GA.POULIÉ 
/  Grand    Jo    Flourau    setenàri    de    1899 

MiDAMO,  Messies  e  Gai  Gounfraire, 

En  ciéuta  d'Arle,  davans  li  mounumen  ufanous  auboura  pèr  nôsti 
rèire,  davans  li  cent  pourtau  plen  d'azur  dis  Areno  ounte  lis  emperaire 
s'assetèron,  davans  li  sant  de  pèiro  de  la  glèiso  ounte  li  rèi  d'Arle  s'a- 
geinouièron,  davans  lis  atahut  dis  Aliscamp  ounte  dourmiguèron  lis  os 
di  proumié  crestian,  antan  pestela,  vuei  esbadarna  e  plen  de  soulèu, 
davans  lou  Lioun  de  la  republico  arlatenco  que  soun  rugimen  s'ausissié 
tout-de-long  di  ribo  dôu  grand  Rose,  desempièi  la  ciéuta  liouneso  enjus- 
qu'au  Gou  dôu  Lioun  de  la  mar  Mediterragno,  que  n'en  porton  soun 
noum  coume  la  marco  de  soun  arpioun  pouderous,  davans  tôutis  aquéli 
rouino  grandasso  dôu  passât,  à  l'ouro  d'uei,  lou  Felibrige,  amo  sèmpre 
renadivo  de.  la  raço  latino,  t'adus,  o  pople  !  lou  lutne  de  la  verita  e  la 
paraulo  dôu  recounfort. 

N'i'a  proun,  entre  vàutri  que  m'escoutas,  gènt  de  piano  e  gènt  de 
mountagno,  que  n'en  sias  encaro  à  vous  demanda  ço  qu'es  lou  Felibrige, 
ounte  vôu  n'en  veni,  de  qu'es  tout  aquéu  chamatanque  se  fai  de-longo  à 
soun  entour,  e  demandarias  pas  miés  que  de  vous  abéura  'mé  nautre  à 
la  Goupo  santo.  Mai  se  n'atrovo  tambèn  que  soun  marritpatrioto,  enve- 


-  13  — 

joDS  e  jalons  de  tout  ço  qu'es  aut  e  bèu,  traite  àsoun  sang  e  à  sa  terro- 
maire  :  aquéli  voudrien  nous  ennebla,  coume  chasque  matin  lou  sagarés 
assajo  de  tapa  lou  soulèa,  aquéli  voudrien,  souto  lou  bourras  de  sa  mes- 
sorgo,  amata  rosto  idèio  patrioutico  que,  lou  sabon,  es  de  counserva  au 
pople  miejournau  sa  te  dins  sa  nauto  messioun  d'ensigna  is  àutri  raço  dfe 
la  terro,  la  draio  luraenouso  de  la  civilisacioun  pèr  l'aspiracioun  vers 
lou  Bèu  e  rideau  ! 

Aquéli  marrit  patrioto,  aquélis  envejous  soun  coume  la  civado-fero 
dins  lou  blad,  soun  coume  lou  gramedins  lou  jardin  :  mai  lou  sauclaren 
e  lou  reclauren,  noste  jardin  felibren... 

Desempièi  un  mié-siècle  lou  Felibri^e  travaio  à-n-aquelo  bello  obro  de 
reneissènço  naciounalo  en  Jasent  reviéure  la  lengo  dôu  terraire  ;  car  s'es 
verai  que  lou  germe  delà  pensado  es  dins  la  cabesso  de  l'ome,  lou  len- 
gage  es  coume  lou  soulèu  que  la  fai  buta  e  s'espandi,  e  ié  douno  la  formo 
e  tôuti  li  rebat  de  l'esplendour  pouëtico.  Sènso  vous  rememouria  lis  obro 
e  li  cap-d'obro  d'aquelo  reneissènço  qu'esbarlugo  li  dous  mounde,  pér 
vous  bèn  faire  vèire  nosto  toco  vous  parlarai  simplamen  de  ço  que  se 
passo  vuei,  e  n'en  tirarés  l'ensignamen. 

Erias  pas  sènso  arreœarca,  vàutri  subre-tout  lis  ome  d'Arle,  que,  de- 
sempièi un  parèu  d'an,  noste  Mèstre  lou  Maianen  anavo  e  venié  de- 
longo  dins  vosto  ciéuta,  afeciouna  coume  se  pôu  pas  dire  ;  lou  vesias 
toujour  emé  li  mémis  ami,  lou  valent  e  saberu  dôutour  Marignan,  lou 
fin  baile  Mèste  Eisseto,  lou  moudèste  Dauphin  e  lou  brave  Ferigoul», 
tôuti  en  aio  coume  eu.  Em*  acô  ié  vesias  carreja  de  cause  estranjo,  de 
vièi  moble  escranca,  de  toupin  rout,  d'ôutis  que  servien  plus,  e  tout  acô 
s'estremavo  dins  lou  même  oustau.  Tout  d'abord  s'èro  pas  fa  grand  cas 
d'aquéu  reviro-meinage  ;  mai  àlalongo  tùutis  aquélis  ana-veni,  aquéU 
rebaladisde  cause  de  touto  meno,  aquelo  ôupilacioun  de  l'ome  d'engèni 
que  se  desalenavo  e  se  multiplicavo  e  se  tenié  de-longo  en  aio  coume 
l'aucèu  pressa  que  carrejo  li  busco  de  soun  nis,  avié  fini  pèr  vous  es- 
touna.  A  l'ouro  d'uei  couneissès  dins  soun  esplendour  l'obro  bello  que 
lou  Mèstre  coumplissié.  Lou  Museon  Arlaten  es  inagura  d'aqueste  matin. 
Touto  l'amo,  touto  la  vido  vidanto  de  nosto  Prouvènço  di  tôms  passa  es 
aqui  coume  dins  un  reliquàri  :  aqui  i'a  —  noun  se  pôu  dire  tout  ço  que 
i'a  —  lis  estendard  eli  drapèu  di  courpouracioun,  que  soun  li  testimùni 
de  la  fratemita  que  regnavo  entre  nôsti  rèire.  Aqui  i'a  li  gravaduro  en» 


-  14  — 

^aiado  sus  lou  bos  o  sus  lou  couire  pèr  li  mèstre  escrincelaire  de  Prou- 
vènço  ;  aqui  i'a  tout  l'amoublamen  de  l'oustau  :  pastiero,  saliero,  fari- 
niero,  estagnié,  d'un  estile  artisti  e  d'uno  formo  mai  que  galanto,  bello 
obro  de  nôsti  fustié,  menusié  e  sarraié  que  n'èron  lis  oubrié  e  lis  enge- 
niaire.  Aqui  i'a  touto  la  gamo  di  sounaio  dis  escabot  ;  li  redoun  e  11  taba- 
soun  di  menoun,  li  destriero  e  li  queirado  dis  aret,  li  platello  di  rosso  e 
di  biôu,  li  clarin,  li  clapo  e  li  crico  di  fedo  e  di  môutoan,  emé  si  coulas 
de  bos  e  si  matai  d'os  de  cambo  d'ase  escrincela  de  man  de  pastre  Aquéli 
moble,  aquélis  engen  vous  rapellon  que  vôsti  devancié  avien  garda  l'en- 
gèni  de  la  raço  e  qu'esperavon  pas,  coume  nautre,  que  i'aduguèsson  sis 
image  de  Paris,  e  si  gardo-raubo  e  si  coumodo  de  la  Souïsso  o  de  l'Ale- 
magno,  e  si  cnarruio  e  si  fourco  d'Americo  !  Nôsti  rèire  se  sufisien  de 
soun  sicap  e  s'aprouvesissien  de  tout  emé  l'ajudo  de  si  man. 

Mai  noun  avèn  tout  vist  dins  lou  laberinte  d'aquéu  Museon  Arlaten  :  vès- 
eici  li  coustume  dis  aujolo,  teissu  pèr  li  tafatairis  d'Avignoun  emé  la  sedo 
di  magnan  de  Mirèio  ;  vès-eici  li  jouiéu  martela  e  escrincela  pèr  lis  auri- 
velaire  de  Marsiho  ;  vès-ei'i  la  cousino  dôu  mas  emé  la  tamiho  acam- 
pado  à  l'entour  de  ;a  taulo  de  Calèndo;  vès-eici  la  chambro  de  la  jacudo, 
li  gardo-raubo  e  li  coumodo  emé  si  ferramento  lusènto,  la  litocho  de  nôu- 
guié  dôu  Ventour,  lou  benechié  de  vèire  de  Gôu  ;  mai  descapeias  vous, 
vès-eici  lou  brès!  Oh  !  lou  brès  poulit!  Es  fusteja 'mé  d'amourié  de 
Maiano.  Es  simple,  es  moudèste,  es  pichot  qu'une  nisade  de  pimparrin 
lou  ramplirié.  E  pamens  es  dins  aquéu  brès.  es  entre  aqueli  quatre  fusto 
que  Delaïdo  Poulinet  bressè,  emé  lou  pèd,  noste  grand  pouèto  naciou- 
nau,  Frederi  Mistral  ! 

Midamo,  Messies  e  gai  counfraire,  aquéu  Museon  dèu  èstre  pèr  tôuti 
un  ensignamen.  Se  lou  regardan,  se  l'amiran  em'  ourguei  en  disent  : 
»  Vaqui  ço  que  fasien  nôsti  rèire  »,  devèn  ti  pas  nous  demanda  emé 
l'ounto  sus  lou  front:  «  Dequé  poudran  i'adurre,  nôstis  enfant,  pèr  marca 
la  traço  de  nosto  generacioun?  ».  Ai!  las  !  quau  ausara  respondre?  A 
l'ouro  d'uei  li  moussurot  coume  li  païsan,  li  damo,  li  damiseloto  coume 
li  chato  dôu  mas,  avèn  tôuti  tort,  fin  qu'au  darrié  !  Même  vàutri,  li  mana- 
dié  de  Camargo  que  leissarés  embastardi  la  raço  de  vôsti  biôu  nègre  e 
la  raço  de  vôsti  chivau  blanc,  e'm'  acô  toumbaran  nôsti  course  prou- 
vençalo,  e  nôsti  jouvènt  saupran  plus  davala  dins  lou  round.  E  alor,  quau 


-  45  - 

Tanara  derraba,  aquelo  coucardo  de  l'indepedènci  prouvincialo  qu'es 
nousado  amount  entre  li  bano  d'aquéu  brau  espetaclous  que  ié  dison 
Paris?  E  li  causo  anant  ansin,  nosti  rèire-nebout  noun  poudran  adurre 
à-n-aquéo  museon  que  de  casqueto  galounado  d'emplega.  car  la  longo 
caassano  d6u  founciounarisme  lôu  lèu  nous  tendra  tôuti  estaca,  caviha 
coume  la  cabro  à  l'esparset  ! 

Mai  nàni  !  lou  rouge  d'aquelo  ounto  mascarara  pas  lou  Iront  de  la  raço 
prouvençalo.  Nosto  obro  felibrenco  fara  que  lou  païsan  se  maucourara 
pas  de  la  terro,  l'oubrié  aura  plus  en  ôdi  soun  ataié,  e  se  vèi  déjà  de 
'baile-felibreqae  dins  li  ferrado  marcon  si  biôu  emé  lis  armarié  dôu  palais 
dôu  Roure  Nàni,  i'aura  ges  de  relàmbi  dins  li  voulounta,  s'escoutas  e  se 
seguissès  li  felibre,  car  éli  demoron  fidèu  à  la  terro,  fidèu  à  la  lengo  e 
gardon,  mai  que  jamai,  gaiardo  fe  dins  l'aveni.  E  reviéuren  la  vido  nos- 
•tro,  e  nôsti  felen  poudran  apoundre  au  Museon  Arlaten  un  nouvèu  rai, 
que  sara  pas  di  mens  esbléugissènt,  poudran  i'apoundre  lis  obro  de  la 
Teneissènço  de  nosto  lengo  prouvençalo  ;  la  biblarié  felibrenco  sara  l'ou- 
nour  dôu  pople  prouvençau  au  siècle  dès-e-nouven  ! 

Anessias  pas  crèire  li  jalons  e  lis  envejous  que  vous  dirien  qu'aquelo 
reneissènço  es  un  fiô  de  paio,  uno  fantasié  que  passara  e  finira  emé  la 
lengo  coundanado  à  mouri.  Escoutés  pas  aquelo  paraulo  amaro,  mai 
leissas-vous  pourta  pèr  la  fe.  E  tenès  veici  ço  que  vai  counfondre  la  mes- 
sorgo:  ai,  vuei,  lou  bèu  pres-fa  de  rapourta  la  dicho  de  lajurado  qu'avié 
à  decerni  li  près  dôu  councours  dubert,  i'atres  an,  pèr  la  meiouro  Istôri 
de  Prouvènço  Un  gênerons  dounaire  avié  ôufert  un  proumié  près  de  sèt 
cent  franc  e  un  secound  près  de  très  cent  franc,  ço  que  fasié  un  poulit 
saquet  de  milo  franc. 

La  jurado  a  respicha  dos  obro  de  la  proumieroman,  dos  istôri  de  Prou- 
vènço amirablo  de  sciènci,  de  lengo,  de  clarta  e  d'mdependènci,  e  au 
noum  d'aquelo  jurado,  léu  prouclame  gagnaire  de  la  proumiero  joio  de 
sèt  cent  franc  lou  felibre  mantenèire  Pèire  Devoluy,  d'Avignoun. 

L'Istôri  de  Prouvènço  dôu  felibre  avignounen  se  debano  claro  e  lindo 
dins  vint  e  sièis  chapitre,  en  coumenr-^nt  pèr  la  descripcioun  geoulou- 
gico  de  la  Prouvènço,  se  countuniant  pèr  la  preistôri,  li  rouman,  li  sarra- 
sin, li  crousado,  Mountfort,  Hamoun  Berenguié,  la  rèino  Jano,  lou  rèi 
■Renié,  la  Coustitucioun  prouvençalo,  pièi  lis  envasioun,  li  pèsto.  pèr 
«'avasta  e  s'acaba  dins  la  grando  bourrouladisso  de  la  Revoulucioun. 


—  16  — 

Tau  que  legira  aquelo  istôri,  se  n'en  coungoustara  e  sentira  soun  c©r 
bouDobi  dins  soun  pitre  eun  bel  estrambord  de  patrioutisme  ié  cremara 
lou  sang. 

Au  noum  de  la  mémo  jurado,  prouclame  gagnaire  de  la  segoundo  joio 
lou  felibre  mantenèire  Louis  Roux,  de  Marsiho.  E  coume  s'es  décida  de 
noun  decerni  lou  tresen  près,  la  jurado  a  atribuï  au  segound  li  très  cent 
franc  que  soun  de  soubro. 

L'obro  dôu  jouine  istourian  marsihés  es  divisado  en  dos  partido  e  sèt 
chapitre.  La  proumiero  partido  es  counsacrado  à  la  Prouvènço  poulitico 
«  amenistrativo  ;  la  secoundo  partido  es  counsacrado  à  la  Prouvènço 
artistico  e  literàri. 

E  vaqui  dos  obro  majouralo  que  tendran,  d'aro-en-la,  uno  bello  e  nauto^ 
plaço  dins  la  literaturo  prouvençalo. 

Vès-eici  aro,  Midamo,  Messies  e  Gai  Gounfraire,  coume  lou  Gounsistôri 
a  decerni  la  joio  dôu  Gai-Sabé  dins  li  Grand  Jo  Flourau  setenàri  dôu 
Felibrige. 

Acampa  dins  aquesto  ciéuta  d'Arle,  lou  23  d'abriéu,  lou  Gounsistôri 
felibren  a  délibéra  à  l'unanimeta  e  m'a  donna  messioun  de  prouclama, 
vuei,  dins  aquest  acamp  soulenne  e  publi,  la  gènto  e  nauto  felibresso, 
Filadelfo  de  Gerdo,  laureato  di  Grand  Jo  Flourau  dôu  Felibrige. 

0  pouëtesso  encantarello  !  Tu  que  la  pouësio  de  toun  amo  te  fai  la 
sorredis  ange;  tu  que  la  gràci  te  fai  la  sorre  di  flour  ;  tu  que,  dins  ti 
souveni  Posos  perdudos  e  dins  li  plang  e  regret  de  ti  Brumos  d'Autoun» 
e  dins  ti  Cantos  d'Azur,  as  aussa  subre  l'autar  de  nosto  amiracioun  l'ar- 
dènto  fe  patrioutico  e  li  càstis  amour;  tu  la  felibresso  di  mountagno 
flourido  de  Bigorro  ;  tu  que  ti  man  de  fado  podon  paupa  l'ideau,  o 
pouëtesso  encantarello!  vai  nous  chausi,  dinsaquéu  paradis  de  rèino,  la 
rèino  que  sèt  an  sara  nostro  sus  lou  trône  Santestelen.  Es  aquelo  qu'au- 
ras elegido  que  pausara  sus  toun  front  la  courouno  argentalo  d'ôulivié. 

E  iéu,  lou  capoulié  de  nost»  douço  republico  felibrenco,  en  saludant  la 
rèino  que  s'envai,  fau  lou  sarramen  de  tidelita  à  aosto  nouvello  rèino 
de  bèuta  e  de  pouësio. 

FÈLIS    GRAS. 


—  17  — 

BREMOUNDO 

Tant  que  sis  iue  prefound  agujron  de  lagremo, 
Tant  que  sa  bonco  aguè  d'alen  pèr   un  plagnun, 
Lou  destin   arpinous  pèr  milo   treboulun 
Eslrassè  mai  que  mai  soun  paure  cor  de  femo  ; 

Pièi  la  mort  que    clamavo  acabè  soun    lagnun  ; 

E  veici  que  sa  car,  aro  passido  e  blèmo, 

—  Dequé  sian,  o  moun  Dieu  !  rèn  que  bouigo  e  poustèmo 

En  Camargo,   bèn  lèu,  sara  plus  que  de  frun. 

Mai  aquéu  frun  rendu   à  la  terro  natalo 
Fugue  tant  enaura  pèr  l'Amo  Prouvençalo 
Que  i'inmourtau  lausié  verdira  soun   toumbèu. 

Sa  glôri   brusira  coume  un   cent  de   cigalo, 
E  l'auro  empourtara  soun  noum  dessus  sis  aie 
Emé  li  Vélo  hlanco  e  li  Brut  de  eanèu, 

RAVOUS  GINÈSTO. 


LA  CHAMBRIERO  DE  MISÉ  NANOUN 

A  Pau  Martin. 


Misé  Nanoun  èro  uno  poulido  pichoto  vièio,  louto  revi&coulado> 
aveBènto  e  riserello,  propro  councio  un  calice,  emé  si  desabihè  de 
l'anciao  tèms;  avié  d'iue  que  petejavon  de  maiiço,  souto  sa  couifo  à 
pichot  caooun  ;  e,  pas  bèsti,  la  daniisello,  e  letrudol  Te  lourcavo  'no 
letro  à  faire  lego  à  Madamo  de  Sévjgné.  Etn'acô  parlavo  de-longo 
prouvençau  ;  èro  l©u  pariadis  de  sa  maiie,  e  lé  tenié. 

A  i'encountràri,  avié  'no  chambriero  que  per  ço  que  èro  anado 
escupi  sus  la Oaoebiero,  aurié  cresegu  se  desouiioura  aavié  di  un 

2 


—  18  — 

mot  de  patoues,  coume  apelav®  lou  Prouvençau  ;  e  acô  fasié  lou  re— 
gale  de  Misé  Nanoun. 

Un  sero  dôu  mes  de  nouvèmbre  qu'un  mistrau  dou  tron  de  Ter 
boufavo,  Misé  Nanoun  fasié  fournelet  davans  sa  chaminèio,  e,  se- 
sentent  veni  lou  souom,  cridè  sa  servicialo. 

—  Babet  ? 

—  Moiselle! 

—  S'as  feni  de  lava  la  terraio,  vène-t'en  un  pau  caufa  'mé  iéu. 

—  Bien  volontiers,  Mois  elle. 

—  Mai  avans,  regardo  un  pau  de  l'èstro  lou  téms  que  fai. 

—  On  houfeun  mistral  à  derraher  les  hanes  d'un  hœuf.  Avec  çày, 
il  y  a  des  nivages  qui  barrulent;  qui  sont  nègres  comme  depègue, 
qu'il  semble  qu'on  va  tomber  des  pierres  de  moulin,  comme  y  en  a 
qu'on  dit.  J'en  ai  la  tremblation  dans  le  sang. 

—  Alor,  adus  uno  brassado  de  gavèu,  que  faguen  crema. 

—  Je  vais  cercer  lés  gavots  de  la  cuisine,  qu'on  sont  bien  secs. 

—  E,  coume  acô,  vos  manda 'quéli  pàuri  gavot  dins  lou  fiô,  tu! 
mai,  veguen,  que  t'an  fa  ? 

—  Que  vous  dites,  Moiselle  ? 

—  Dise  que  fariés  miés...  Mai  noun  1  Tè  !  vène  t'asseta  'qui,  e  digo- 
me  ço  qu'as  fa  'ncuei  au  marcat. 

—  Voui  !  Moiselle.  D'abord,  j'ai  atrouvé  encore  des  pommes  d'a- 
mour.... Ah  !  mon  Dieu,  j'ai  plus  ma  tête.  Je  mescle  le  patois  et  le 
français,  — je  voulais  dire  des  tomates,  et  j'en  ai  acétéun  tilo. 

—  As  bén  fa,  Babet;  aco  's  de  causo  que  se  manjo  voulountié. 
Après? 

—  Après  ?  J'ai  marcandégé  des  lièvres,  que  je  sais  que  vous  en  êtes 
groumande.  On  voulait  m'en  vendre  une  vieille,  mais  elles  sont  trop 
dures,  et  j'ai  acété  une  jeune,  parce  que  les  jeunes  on  sont  plustôt 
cuites. 

—  Aquito  as  fa  provo  d'esperit. 

—  Après,  je  voulais  acéter  un  demi  tilo  de  serdines,  mais  on  était 
toutes  esquichées,  on  avait  la  tête  rouge  et  on  enfraganait ;  alors  je 
suis  allée  chez  le  boucher  prendre  une  espale  de  mouton. 

—  E,  coume  acô,  as  gis  croumpa  de  dessèr  ? 

—  Non  !  Moiselle,  j'ai  pensé  que  je  pasterai  quelques  crespeaux, 
que  je  ferai  sauter  dans  la  sartan. 

—  Ruj-ado  que  tu  siés,  counèisses  moun  feble;  e  pièi,  sabe  pas  ta. 
pariero  pèr  faire  li  crespèu,  siés  uno  mestresso. 


—  19  — 

—  Votis  êtes  bien  bonne,  Moiselle,  mais  vous  allez  me  faire  prendre 
crainte. 

—  Auriés  tort  !  Fau  jamai  agué  pôu  de  bèn  faire  ;  perqué  pren- 
driés  crainte?  Es  tout  aquito  ? 

—  Non  !  Moiselle.  Eii  m'entournant,  j'ai  encore  pris  quatre  sang 
du  sel  de  la  fine.  Et  puis,  vous  savez  pas,  que  je  vous  dise,  j'ai  encon^ 
tré  ce  pauvre  Zidore,  qu'il  est  ercore  tant  pâle  qu'il  vous  fait  pitié» 

—  Alors,  es  esla  malaut  lou  Zidoro  ?  lé  sérié  survecgu  quauque 
au  va  ri  ? 

—  Vous  savez  donc  pas,  Moiselle  ? 

—  E  Doun  !  gabequ'uno  causo,  es  que  lou  sero,  quand  vas  àl'aigo 
te  ?eguis  voulountié,  e  que  restes  proun  tèms  à  la  font  ;   mai  acô  *a 
toun  afaire.  Que  i'esarriba,  à  toun  Zidoro  ?  Conto  m'acô. 

—  Vous  savez,  la  Nanète  du  Chique,  qià  est  toujours  fJoquée  de 
ribans  comme  l'anièsse  de  m  en  oncle,  eh  !  bien,  elle  s'est  rrandée 
avec  le  Brancaï  du  Brondebiasse,  et  on  sont  allés  faire  son  viage  de 
noce  à  Manosqve.  Quand  on  a  voulu  monter  en  voiture  pour  s' entoura 
ner,  on  était  pleine  comme  un  œuf,  la  voiture,  et  le  Zidore  était  dc- 
dans  ;  alors,  pour  faire  place  à  la  nôvi,  le  Zidore  est  sorti  ;  et  comme 
il  a  fait  une  raïsse,  il  a  aganté  une  jerèmonie. 

—  Mai  es  bèn  tôti,  toun  Zidoro;  es  que  se  poudié  pas  melre  à  la 
sousto,  pièi  qu'èron  pa  'ncaro  parti. 

—  Ah  !  mais,  la  raïsse  il  est  venue  qu'en  rouie  ;' et  il  s'est  eissaguë, 
parce  quil  était  monté  sur  l'impératrice. 

—  Càspi  !  quinte  boujarroun  !  se  penchino  pa  'm'un  fus  toun  Zi- 
doro; nr)ai  voles  dire  Vemperialo.  Sèiiso  acô,  à  ta  plaço,  seriéu  pas 
tranqnilo  e  auriéu  Tiue  sus  eu. 

—  Pourquoi  que  vous  dites  cela,  Moiselle? 

—  Pèr-ço-que  ..  boi,  tè  !  pèr  rèn...  mai  aco  's  proun  viha  pèr  esto 
sero.  T'asset^iire,  Babet,  que  m'as  fa  pas^a  un  bon  vèspre. 

—  Moisellp  il  est  bien  honnête. 

—  Aro,  vène  que  s'anen  coucha...  E  bè  !  brandes  pas?  Sèmblo 
que  t'an  clavela  sus  la  cadiero 

—  Comme  au  reloge  on  na  pas  encore  sonné  dix  heures,  et  que  le 
mistral  fait  crahiner  les  portes,  çà  me  donne  la  pétoiche ;  alors,  je 
vais  dire  mon  cJiapelet  pour  me  carmer  le  sang. 

—  Sié^biavo,  B  bet,  as  de  bon  sentimen.  Mai  au  mens,  l'aviaei 
pas  de  lou  dire  en  Irancés,  toun  chapelet,  se  voles  que  la  Santo 
Vierge  te  couniprengue. 

E.     PLAUCHUD. 


—  20  — 

PÈR    DURBI 

«  Lis  Oulivado  »,  voulume  en  preparacioun. 

Même  quand  Tôulivié,  'mé  si  branco  clafido, 
Semblavo  d'argent  viéu  sout  li  vent  maufatan  ; 
Sèmpre  la  maire-grand,  ma  santo  benesido, 
Nous  disié  :  —  N'auren  mai  gis  d'ôulivo  aquest  an  ! 

Pièi,  quand,  subre  la  colo,  avié  fa  sa  culido, 
L'ôli  pamens  cantavo  au  fio,  dins  la  sartan  , 
Dardaiavo,  rai  d'or,  dins  la  gerlo  ramplido, 
Flamejavo,  tambèn,  sus  li  calèu  d'estam. 

léu  peréu  i'a  de  fes  que  fau  mis  oulivado  ; 
Mai  me  plagne  jamai,  bono  o  marrido  annado, 
Auriéu-ti  quasi  rèn  dedins  moun  canestèu. 

Me  fau  qu'un  tros  de  pan,  lou  travai  me  lou  baio  ; 
E  tout  ço  que  souvète  es,   quand  moun  ôli  raio, 
Que  souto  li  coufin  giscle  un  pau  de  soulèu. 

GLOUVIS  HUGUES. 


LOU  BEL  ANTAN 

Pèço  tir  ado  dis  «  Oulivado  d. 

Èro  d'annado  benesido  ! 
Lou  pople  fasié  bono  vido  ; 
L'avaras  largavo  si  sùu  ; 
Li  gus  remavon  i  galèro... 
Ac6  se  passavo  sus  terro, 
L'a»  di  semano  à  très  dijou. 


—  21  — 

Tcut  pèr  l'idèio  I  res  à  vènc're  ? 
Li  bello-maire  emé  li  gendre 
S'espôutissien  pas  sout  li  cop  ; 
Cadun  se  moustravo  coume  èro. 
Acô  se  passavo  sns  terro, 
L'an  di  pranouio  emé  de  co. 

Tarascoun  èro  sens  tarasco  ; 
Tout  Veleroun  fasié  si  pasco 
Davans  l'aotar  plen  de  belu  ; 
Courounavon  Nana  rousiero... 
Acô  se  passavo  sus  terro, 
L'an  que   Tistouno   parlé  plu. 

La  pas  èro  dins  la  famiho  ; 

Lou  riche  e  la  santo  pauriho 

S'espinci.avon  plus  de  travers. 

Lou  blad  pèr  tôuti  sus  lis  iero  !.. 

Aco  se  passavo  sus  t<;rro, 

L'an  que  Gras  taguè  'n  marrit  vers* 

Davans  la  mastro,  emé  li  gàrrî, 
Li  cat  darisavon  ;  li  noutàri 
EmpourtuvTon  pas  lou  saqaet, 
Li  iaire  fugissien  li  fiero... 
Acô  se  passavo  sus  terre, 
L'an  que  lou  Rose  se  sequè. 

Plus  gai  qu'un  drôle  après  l'escoio, 
Moun   paire,  au  vira  de    sa  molo. 
Nous  croumpavo  apereilalin 
De  bos,  de  prat,  la  piano  enti<Mi> 
Acô  se  passavo  sus  terro, 
L'an  que  venguè  d'aigo  au  mouun 


—  22  — 

Plus  d'estrado  pèr  li  bramaire  ! 
Lou  fraire  ajadavo  lou  fraire  ; 
L'amour  triounflavo,  e  li  gènt 
Se  fasien  ni  proucès  ni  guerro... 
Aco  se  passavo  sus  terro, 
L'an  que  gagnère  tant  d'argent  ! 
Paris,  aroust  1893.  clouvis  hugues. 


Facho  la  lèi,  se  trobon  lis  embroio. 


BOUTIGNANADO 


Un  jour  que  plôuvié,  m'amusave  à  fusteja  'n  coulassoun  à  l'intrado 
de  la  jasso,  pas  liuen  de  quatre  cadèu  que  poudien  bèn  avedre  de 
cinq  à  sièis  mes. 

Lou  vièi  Boutignan  que  m'espinchavo  faire  en  m'apuiant  de  si 
counsèu,  tout  d'un  tèms  se  copo  e  me  t'ai  : 

—  Regardo  un  pau,  Bnsquimi,  regardo  coume  aquéli  cadèu  jogon 
ensemble  !  A  li  vèire  se  sauta  davaos,  se  prene  delicadamen  entre  li 
pauto;se  caressa,  s'aflata  coume  lou  fan,  te  creses  belèu  que  s'a- 
mon,  que  soun  bon  fraire,  bons  ami,  parai?  Eh  !  bèn,  t'enganes. 

Se  vos  t'en  faire  uno  idèio,  vai  t'en  querre  lo'i  gros  os  qu'ai  mes 
dins  moun  saquet  pèr  Birbasau,  lou  trairas  au  mitao  d'éli,  e  pièi  me 
n'en  diras  de  novo.  — 

Faguère  ço  que  Boutignan  venié  de  me  dire,  e,  pas  pulèu  qu'a- 
guère  escampa  l'os  entre  li  cadèu,  assistère  à-n-uno  sceno  esfraiouso. 
Li  quatre  cadèu,  coume  quatre  enfant  que  sauton  sus  uno  dragèio, 
se  i'acoussèron  dessus  en  fasènt  entendre  qu'une  roundinado,  e,  n'en 
vos  de  buto  tu,  de  bato  iéu,  de  cop  de  dent,  de  cop  de  piauto  e  de 
cop  de  maisso  I  Dins  rèn,  la  jasso  restountiguè  que  de  si  gingoula- 
men;  quau  mai,  quau  mens,  dôu  plus  fort  au  plus  feble,  avien  tôuti 
lou  mourre  moussiga,  lis  auriho  entamenado,  lou  coutet  cubert  d'es- 
cumo  e  de  sang:  cresiéu  que  s'anavon  devouri. 


-  23  - 

—  Lou  veses,  Brisquimi,  lou  veses,  coume  fau  jamai  gaire  se  fiaa 
as  aparènço,  me  venguè  lou  vièi  Boutignan  : 

Quau  vèi  li  chin  pèr  un  os, 

Vèi  lis  ome  pèr  uno  bano  de  souco. 

E  ço  disent,  à  grand  cop  de  pèd  dios  lou  quiéu,  lou  pastre  faguô 
^tabousca  li  cadéu  d'aquéu  rode. 

BATISTO    BONNET. 


L'OURO  DI    POUTOUN 

«  Qu'ei  r'oro  deds  poutous  ». 
(Cantos  d'Azur,  xri,  1  e  3). 

A  Na  Filadelfo  de  Gerdo,  pringksso  dôu  Gai-Sabé 

I 

Essèmpre  l'ouro  di  poutoun 
Souto  la  grand  vouto  azurenco. 

Lou  matin  gounflo  li  bouton n 
(Es  sèmpre  l'ouro  di  poutoun) 
E.  tre  Taubo,  li  passeroun 
Se  fan  la  bequeto  maienro  : 

Rs  sèmpre  l'ouro  di  poutoun 
Souto  la  grand  vouto  azurenco. 

Il 

Es  toujour  l'ouro  di  poutoun 
Souto  la  grand  vouto  azuren  ;o  : 

A  miejour,  li  hèlli  meissoun  ! 
(Es  toujour  l'ouro  di  poutoun) 
En  plen  soulèu,  li  parpaioun 
"Van  de  la  roso  à  la  pervenco. 

Es  toujour  l'ouro  di  poutoun 
Souto  la  grand  vouto  azurenco. 


-  24  — 

III 

Estoustèms  l'ouro  di  poutoun 
Soulo  la  grand  vouto  azurenco. 

Quand  sourne  e  mut  soun  li  bouissoun^. 
(Es  toustèms  l'ouro  di  poutoun), 
Lis  estello  d'or  d'eilamount 
Enfiocon  li  labro  rousenco  : 

Es  toustènis  l'ouro  di  poutoun 
Souto  la  grand  vouto  azurenco. 

MANDADIS 

0  bello  fado  encantarello, 
Rèino  dôu  Miejour  pouëti, 
Sorre  de  Mirèio-Esterello, 
Dins  nostis  amo  sounjarello 
Ti  «  Cant  d'Azur  »  an  restounti. 

Court  d'Af>:»ur  d'Ais-de-Prouvènço,  lou  W  de  juliet  4899. 

Lou   Chapôli  di  Poutoun» 
Baroun  Guillibert. 


A  VALERI   BERNARD 

Prefàci  pèr  soun  libre  «  La  Pauriho  ». 

Es  egau  :  lou  fourestié  que  jujarié  noste  Marsiho  pèr  li  dos  obro^ 
CDcro:  Bagatouni  e  La  Pauriho,  ounte  as  pinta  lou  soutoulun  de  la. 
resplendènto  Foucèio,  aurié  de  la  pauiaio  que  ié  bourjouno  dintre 
uno  lamentouso  idèio  !  Que  de  misèri,  que  de  peiandro,  que  de  bru- 
tice,  que  devernnino!  léu  que  siéu  pas  de  cent  lègo  e  qu'ai  proun 
barrula  dins  lis  androunofèro  di  quartié  poupulàri,  iéu  qu'en  trevant 
lou  vièi  Marsiho,  siéu  esmeravihadou  grouûn  que  ié  viéu,  dôu  soulèu 
que  i*enébrio  lou  poupulas  bramaire>  de  rinchaiènco  ourientalo  que 


—  25  - 

ié  fai  rire  li  plus  nus,  au  fla-fla  di  tiragnode  tôuti  li  coulour  ounte  se 
secon  si  bugado,  en  bono  fe  me  sèrnblo  qu  as  un  pau  carga  la  rego. 

E  pamens,  de-segur,  es  iéu  que  dève  m'embula,  car  tu,  moun 
bon  Valèri,  siés  pintre  de  naturo  e  as  un  iue  de  pintre,  implacable  e 
cavaire.  Iéu  siéu  un  tantalôri,  me  leissant  enmasca  pèr  lou  raienga- 
niéu  que  fai,  coume  se  dis  en  Crau,  ilan^^a  la  Vièio.  Pièi,  n'ai  jamai 
bèn  vist  que  la  pauriho  di  vilat^e,  talamen  diferènto  d'aquelo  di  vi- 
lasso  qu'eici,  pèr  esprerai  la  joio  di  galo-bon-tèms,  se  dis  en  vièi 
prouvèrbi  :  «  Rire  coume  de  paure  !  » 

Quand  ère  jouine  e  que  reslave  au  mas  ounte  siéu  nascu,  avian  pèr 
vesin  un  brave  orne  que  ié  disien  iMoussu  Nouvaio.  Ero  un  prouprie- 
tàri  qu'avié  de  bèlli  vigno,  e  coume  d'aquéu  tèms,  tèms  dôu  bon  Dieu 
pèr  li  chucho-moust,  lou  vin  n'aviéges  de  lirado,  veici  lou  biais  qu'a- 
vié  trouva  pèr  chabi,  an  pèr  an,  lou  jus  de  si  vendémi.  Avié,  contre 
soun  mas,  fa  basti  un  en  vans,  un  ^rand  envans  cubert  de  téule, 
ourtetenié  de  paio  blanco;  e  touto  la  gusaio  que  batié  lou  terraire,  li 
paure  quedemandon,  lis  estroupia,  li  pesoulin,  li  gourrin,  li  ribaudo 
que  courrien  la  patantèino,  li  pèlerin  verai  o  faus  qu'avien  de  couquiho 
au  capèu,  li  gavot  que  vecdien  de  graisso  de  marmoto  o  li  que  fan 
dansa  li  marioto  emé  lou  pèd,  quand  venié  la  vesprado  s'acampavon 
aqui  ;  em'acb  Moussu  Nouvaio,  à  cha  bèu  poutarras,  ié  remetié  de 
viQ;e  tout  aco  bevié  e  risié  e  cantavo,  e  se  viéutavon  sus  la  paio 
coume  de  cadèu  desmama;  e  se  dins  la  muchado  escoutavias  contro 
l'envans,  entendias  de-counlùnio  clanti  li  cacalas  e  li  clapado,  flou  ! 
sus  li  gauto  dôu  quiéu...  Risien  e  s'embrassavon,  es  bèn  lou  mot, 
coume  de  paure  ' 

Mai  leissen  esta  aquéli,  qu'es  ço  qu'apellon  li  coucaro,  e  espinchen 
la  vido  di  pàuri  gènt  de  champ,  dis  ùmbli  ttavaiaire  que  vivon  de  la 
journado.  N'anan  trouva  'no  idèio  clin's  La  fUto  de  champ,  uno  simple 
cansoun  de  Miquèu  de  Tru^-het,  gènt  troubaire  arlaten  que  cantavo 
lou  pople  dôu  tèms  de  Charle  Dès  : 

Siéu  liho  fie  païsan, 
Vole  ana  toujour  au  champ  ; 
Noste  ttnaire  qu'es  grand 
Pourra  m'ôucupa  tout  l'an. 

Lou  travai 

Que  se  fai 
Es  toujour  facile  e  gai  : 

Siauclarai, 

Ligarai, 
Quàuqui  fes  rastelarai. 


-  26  - 

De  cardoun  tôuti  nouvèu, 

N'adurrai  de  canestèu, 

Vo  ligarai  de  gavèu 

Que  farai  bèn  gros,  bèn  bèu. 

Vendemia, 

Ouliva, 
Tout  acô  fai  varaia  ; 

Rapoga, 

Buscaia. 
N'i'a  pèr  quau  vôu  travaia. 

Se  m'apellon  pèd-terrous, 
Trobe  pas  que  fugue  ountous  ; 
Moun  tr^vai  qu'es  voulountous 
Me  proucuro  un  sort  urous. 

Mai  tambèn, 

De  moun  tèms 
Siéu  libro  coume  lou  vent; 

Bravamen, 

Libramen, 
Change  coume  acô  me  pren. 

S'ananliuen,  vau  couire  au  four, 
Parte  pèr  mai  oue  d'un  jour, 
Mescie  lou  reprim.  la  flour, 
Moun  pan  a  bono  coulour. 

Au  saquet 

Ai  d'aiet, 
Un  rèst  de  cebo  grousset, 

Un  paquet 

D'agi  bet, 
D'anchoio  un  coucourelet. 

Lou  dimenche  est  tout  à  iéu, 
Fugue  l'ivèr  o  l'estiéu  ; 
D'un  mèstre  qu'es  amounèu 
Entende  pas  lou  rampèu. 

Sènso  eicès, 

Sènso  aprèst, 
Frète  moun  pan  sus  un  rèst  : 

L'ame  miés 

Milo  fes 
Que  d'alesti  rèn  pèr  res. 


—  27  — 

Taqui  ço  que  fasien,  ço  quedisien,  ço  que  pensavon  li  pàuri  pènt  da 
laterro  i'a  'no  cinquanteno  d'an  e  dins  lou  pople  èro  partout  courae 
^  qu'as  retra,  pouèto,  dins  aquéu  gai  tablèu  entitula  :  Joueino 
Famiho  : 

Dins  la  miechoumbro  douço  e  palo 
Dôu  jour  fali,  veici  papa 
Qu'arribo  lei  bras  estroupa 
Emé  sa  vèsto  sus  l'espalo. 

Mai  de  pauriho  vuei  —  entende  la  pauriho  que  n'a  que  si  vint 
ounglo  —  n'i'a  quasimen  plus  ges  au  champ.  l'an  tant  di  que  la  terro 
èro  lou  darrié  di  mestié,  i  an  tant  di  qu'à  Marsiho  i'avié  d'obro  pèr 
tôuti  e  de  Journado  bèn  pagado,  emé  de  grand  café  lusènt,  emé  de 
Palais  de  Cristau  e  de  turno  e  de  bar  un  oustau  l'autre  noun,  e 
qu'emé  de  diplomo  e  de  certificat  d'estùdi  poudien  avé  de  boni  plaço, 
quand  sarié  que  dins  la  pouliço,  i'an  tant  di  que  l'ôubrié  èro  en  dru- 
deiso,  en  jouïssuro  coume  en  inteligènci,  supérieur  au  pèd-terrous, 
que  li  patàrri  de  la  terro,  coume  li  noumes  quauco  part,  soun  quasi 
tôuti  descendu  dins  la  vilasso  de  la  mar;  e  rèsto  plus  dins  lou  cam- 
pèstre  que  li  particulié  que  viv  )n  sus  lou  siéu.  Uison  même  qu'eiia- 
moundaut  i'a  d'endré  dins  la  Gavoutino,  que  noun  i'es  plus  resta  de- 
gun; tôuti  li  gèntan  davala  pèr  se  marfi  dins  li  fabrico  o  vuja  li  jarroua 
di  gava  e  di  panturlo.  Mai  la  naturo  a  l'our  our  dôu  vuege,  e  'mac6 
qu'es  arriba?  Dins  li  vilage  de  Tauturo  abandonna  pèr  li  Gavot,  aa 
bout  de  quàuquis  an  es  arriba  de  Piemountés,  uno  raço  de  rapino, 
que.  trouvant  lis  oustau  désert  e  li  terrado  acampassido,  se  ié  soun 
bravamen  nisa  e,  au  bel  èr  de  la  mountagno,  an  près  la  plaço  di 
dourgas  que  vuei  groupisson  à  Marsiho  aqui  ounte  nous  li  fas  vèire  l 

Fasien,  lis  Esparciato,  empega  lis  lloto,  pèr  faire  véire  à  sis  enfant 
lou  cativié  dis  ibrougnasso.  Aquéli  que  legiran  ti  pouë^io  aspro,  es 
ansin,  o  Valèri,  que  veiran,  à  bèus  iue  vesènt,  ço  que  devèn  lou 
paure  mounde  dins  li  ciéuta  descrestianado  e  escleirado  vuei  pèr 
l'eleitricita  au  lié  de  la  lumiero  evangelico  de  Prouvônço.  Mai  dequé 
iièr?  D'abord,  coulègo,  que  cent  franc  de  malancounié  noun  p  gon 
pas  un  liard  de  dèute,  tant  vau  que  finiguen  pèr  uno  galejado  d'un 
nouma  Jan  de  Chazello  que,  i'a  'n  parèu  de  cents  an,  veici  de  quinte 
biaii  eu  assoulavo  la  pauriho  : 


Troupo  de  quinolas,  oiirgulhouso  paurilho. 

Que  tant  fouert  d'aquéu  maa  moustras  de  vous  picar? 

Pauretat  es  un  mau  que  noun  se  pou  ïioar, 

Mai  noun  ôufènso  pas  l'ounour  d'une  familho. 

Au  countràri,  leis  dents  que  moaestro  la  roupilho 
D'un  paure  que  pertout  se  laisse  publicar, 
Soun  d'armos  qae  lou  tan  talamen  respectar 
Qu'es  un  grand  cop  d'asard  si  quaucun  lou  goupilho. 

Eu  pôu  sènso  regret  roudar  tout  l'Univers 
E  leissar  soun  oustau  e  seis  cofres  duberts, 
Fau  bèn  pèr  lou  voular  qu'un  larroun  siège  abile. 

Tambèn  pèr  cadenau  n'a  besoun  que  d'un  fiéu, 
Pueisque  lou  sèu  dôu  rèi  sérié  même  inutile 
Ounte  la  pauretat  a  déjà  mes  lou  siéu. 

E  escuso-me,  moun  bèu,  d'avé  jita  courae  ac5  aquel  espousc  de 
gaieta  sus  li  garamaudo  de  tis  aigo-fort.  Noun  es-ti  pa^  li  paure  qu'an 
fa  aquesto  cansoun  ? 

Se  sian  t:us,  sian  countènt  : 
N'es  pas  l'argent  que  nous  embarrasse. 
Se  sian  gus,  sian  countènt  : 
N'es  pas  l'argent 
Que  rend  countènt. 

F.   MISTRAL. 


LUNO  sus   LA  PLANO 


I 


0  gènto  amigo  ! 
Coume  une  piano  incouneigudo 

Ere  moun  amo, 
Dins  la  sournuro  de  la  niue. 


-  29  — 

Lou  paure  pastre, 
Pèr  se  guida  dins  la  sournuro 

Vèi  ges  de  lume  ; 
Lou  cèa  d'abriéu  clugo  sis  iue. 

Goume  uno  piano 
Soato  un  fiermamen  sens  estello, 

Piano  infinido 
Mounte  se  vèi  qu'oumbro  e  qu'ourrour, 

Ero  moun  amo  : 
Ni  jitello,  ni  flour,  ni  frucho, 

Ni  riéu  qne  raio, 
Poudias  vèire  dins  la  negrour. 

Pamens,  de  l'oumbro 
On  tremin  d'aigo  dins  li  mueio, 

Un  perfum  d'iéli 
Pèr  fes  pa&savo  ,dins  lou  vent. 

0,  mai  a  peno, 
Entendias  quauque  brut  de  ramo 

Mounte,  à  sis  ouro, 
Quauque  aucèu  piéutavo  souvent. 


II 


Mai  esfraiado 
De  l'oumbro  mudo,  Taucelibo 

Goume  la  ramo 
S'amudissié  dins  la  negrour. 

Lou  fremin  d'aigo 
Disié  plus  li  sounge  de  l'oundo 

L'ôudour  dis  iéli 
Disié  plus  lou  sounge  di  flour. 


-  30  - 

E  poudias  crèire 
Qu'èro  uno  ilusioun  de  l'oumbro, 

Aquelo  vido 
Dis  aucèu,  di  fueio  e  di  riéu. 

E  que,  pecaire, 
Subre  la  piano  de  moun  amo 

Segur  tout  èro 
Bèn  mort  aquelo  niue  d'abriéu. 

—  0  gènto  damo, 
S'èro  verai  'quelo  auceliho, 

L'ôudour  dis  iéli. 
Di  viôuleto  e  di  jaussemin, 

Qu  pou  lou  dire, 
Quand  sus  la  piano  de  moun  am(» 

Tout  èro  nègre, 
Lou  cèu,  lis  ort  e  lou  camin  ? 

III 

Mai,  gènto  ami  go, 
Coume  'no  luno  sies  mountado 

Au  cèu  de  l'amo, 
E  iindo  as  tout  alumena. 

Alor  lis  orne 
An  vist  que  moun  amo  es  fegoundoy 

Richo  de  roso, 
Richo  dôu  blad  qu'ai  semena, 

E  d'aigo  puro, 
E  de  roussignôu  e  d'amouro  ;  — 

Coume  passaves 
Amoundaut,  Damo  dis  iue  clin, 


-  31  — 

Dins  ta  lus  blanco 
An  vist  li  flour  de  pouësio, 

La  frucho  raro 
Dis  idèio  à  plen  gourbeliu  ; 

Lis  iéli  cande 
Que  soun  lou  geste  de  moun  amo 

Dreissant  la  coupo 
De  mi  désir  vers  ta  belour  ; 

Tout  lou  peiterro 
De  moun  amo  qu'es  ôudourouso 

E  cantarello, 
Pleno  d'aucèu,  pleno  d'amour. 

Avignoun,  4  de  mars  1896.  (Tira  di  Gabian).  Jùli  Boissière. 


PÈR  LI  JO  FLCURAU  DP:  COULOUGNO  ti) 

(7    de  mai    189'.)). 


Pouësio,  soulèu  de  pas  universalo, 

Dôu  lume  de  toun  front,  di  tlamo  de  tis  alo 

Esbarlugo  lou  mounde  e  cauto  tis  uba. 

Lis  amo  an  trelouli,  soun  lasso  di  coumbat. 

Lis  amo  an  fam  d'amour,  li  flour  an  set  d'eigagno, 

E  ié  fau  mai  d'azur  is  aubre  di  mountagno  ! 

H'elibre  d'eilamount,  salut  e  gaieta  ! 

Sèmpro  lugués  fidOu  a  l'eterno  Bèuta. 

Elo  es  lou  viati  dintre  lou  tabernacle, 

Que  largo  l'estrambord  e  coumplis  li  miracle. 


(l)Aquesto  pour-sio  fugué  mardado  pèr  lou  Capoulié  En  Félis  Gras  i  Je 
Flourau  de  Coulougno,  sus  la  deniando  dou  Président  lou  D'  Fastenrath  que 
l'avié  prega  de  benastruga  li  troubaire  Bhenan. 


—  32  — 

Elo  es  Venus  emai  es  Lsuro  e  Beatris. 

Es  flho  de  rOaiimpe  eruai  dôu  Paradis. 

Pèr  ouiirtra  soun  autar,  nôsti  terro  latino, 

La  Prouvènço,  la  Grèço  e  l'umblo  Palestine 

Vous  pourgiran  la  nerto  o  lou  pale  ôulivié 

E  lacigalo  d'or  sus  lou  brout  de  lausié. 

Car,  li  pouèto,  si  an  de  la  mémo  famiho, 

E  soun,  li  grandis  Aup,  li  sorre  dis  Aupiho, 

Elou  Rose  e  lou  Ren  nîûsson  dôu  même  flanc, 

E  Sanlo  E>teUo  lus  sus  nôstis  aunflam. 

Li  raro  qu'an  .  ava  li  boulet  di  bataio, 

Un  jour  b'escafaian  :  Lou  Tèms,  d'un  cop  de  daio, 

Goucho  touto  matèri  au  gaudre  dôu   toumbèu. 

iÀèsto  plus  un  caiau  de  la  Tour  de  Babèu  ! 

Lapôusso  di  ciéuta  superbo,  couloussalo, 

Se  destriata  pas  dôu  frun  d'uno  mouissalo  !... 

Zôu  !  Auto,  li  pouèto!  Au  gran  J  libre  de  Dieu 

Es  nàutri  qu'escrivèn  l'obro  que  sèmpre  viéu. 

Eterno  n'en  saran  Vlliado  e  l'Oudissèio^ 

La  Legèndo  di  iiiècte^  e  Vincent  e  Mirèio^ 

La  Divino  Coumèdi,  e  Faust  emai  Werther 

Que  mounton  dins  la  glôri  au  pas  dôu  Tanhauser  ! 

Veste  aujôu  Frederi,  qu'avié  la  barbo  rousso, 

Dins  nosto  lengo  d'Oc,  dins  nosto  lengo  douço, 

Faguè  clanti  si  cant  d'amour  emperiau. 

Goume  eu  reviras-vous  vers   lou  sou  Prouvençau. 

Es  d'aquéu  sôu  latin,  es  d'aquéu  sôu  de  Franco 

Qu'un  jour  s'espandira  lou  rampau  d'esperanço, 

L'Aubre  de  pouësio  ounte  dèu  s'assousta, 

Dins  un  inmènse  amour,  touto  l'Umanita  ! 

MANDADIS 

A    SOUN   AUTESSO    CARMEN   SYLVA,    RÈINO   DI    JO   FLODRAU. 

Rèino,  siés  très  cop  rèino  e  la  lus  t'envirouno. 

Lou  ferre,   l'or  e  lou  lausié 
Genchon  toun  frount   courons  d'uno  triplo  courouno. 
Mai  as  pèr  scètre,  vuei,'  la  flour  d'agoulencié  ; 

Dounc  que  t'enchau  la  tiaro  dis  Autesso  I 
E  que  t'enchau  un  trône,  o  Felibresso  ! 
A  tu  l'autar  e  l'em  ensié, 
Tu  siés  nosto  Divesso  ! 

FfcLIS  GRAS. 


—  33  — 

UAUBO 

A  travès  li  grandi  pil)0 
Que  dôu  riéu  tordon  U  ribo, 
Just  fai  vèire  soun  nasoun. 

Crentouseto 

E  poulideto 
L'Aubo  pounchejQ  un  brisoun  !.. 

Sa  raubeto  blanquinello. 
Si  blanco  e  l^iigui  trer.ello, 
Treluson  coume  de  lum  ! 

L'eigagnolo 

Que  regolo 
lé  sameno  soun  perfum  !.. 

La  Niue  sa  gènto  meireto, 
Es  anado  au  bo5  souieto  ; 
Eai*acô  l'Aubo,  citant  lèa 

Sus  la  piano, 

biiiô  l'audaiio 
Vai  vèire  iou  grand  Soulèu  ! 

Car  se  l'Aubo  es  rnatiniero 
Fau  pas  crèire  qu'es  li  niero 
Qae  l'empachon  de  dourmi  l 

Se  varaio 

Uins  ii  draio 
Es  qu'atè.iiJ  soun  grand  Ami  i... 

Lou  vgqui...  coume  unoespigo 
Es  rous,  e  sa  ^ènto   arnigo 
Vôn  lèu  ell)b^as^a  souri  réi  I 

En  poutouno 

Galantouno 
Vaqui  qu<i  Iou  jour  panis  ;.. 


—  34  — 

...  Mai  arribon  de  tout  caîre 
Ligarello  emai  daiaire, 
E  l'Aubeto  alor^  lèu,  lèu, 

Zôu  !  s'esbigno 

Dins  li  vigno 
Au  cascai  de  milo  aucèu  !.. 
Tira  dôu  Libj^e  de  la  Naturo,  en  preparacioun.  antôni  berthibr»^ 


Quau  se  marido  o  edifico 
Sa  propro  bourso  purificoi 


LOU    TIMBRE 


—  a  Li  grand  vala  se  rampîisson  pas  d'eigagno  ;  se  p6u  pas  faire? 
bono  vido  e  espargna,  li  pata  fan  11  s6u  e  li  sou  lis  escut  ». 

Acô  èron  li  dire  de  Moussu  Gadiencho  que  s'èro  acampa  de  mou- 
loun  d'escut  en  fasènt  lou  coucounié.  Emai  sieguèsse  drud  èro  un 
avaras  dou  gros  grun  e  se  plagnié  l'aigo  que  bevié. 
L'autre  dimenche  s'a  trouvé  davans  lou  burèu  de  taba  emé  Treje-vèsto 
lou  bono-voio  que  manjo  aoun  dequé  en  pimpinocho  : 

—  An!  moussu  Gadiencho,  ié  vèn  coume  aco  sens  façoun  Treje- 
vèsto,  intras  emé  iéu  que  vous  pague  uno  cigaro. 

—  Gramaci,  siés  bén  brave,  mai  fume  pas,  lou  sabes  bén  1 

—  Intras,  anen  !  fasès  ac5  pèr  iéu  1  que  diàussi!  pèr  un  cop  vous, 
tuara  pas;  aquéli  bèlli  cigaro  de  très  sou,  rousso  coume  Tor,  an  jamai 
ta  mau  en  degun  ! 

Em'acô  intrèron  tôuti  dous  dins  lou  burèu  de  taba. 

—  Tè,  d'abord  que  te  fai  tant  plesi,  d'guè  moussu  Gadiencho,  e  - 
que  veramen  fume  jamai,  au  liogo  d'uno  cigaro  vau  prene  un  timbre- 
cli  blu  qu'ai  uno  letro  à  mètre  à  la  bouito... 

Mis  ami,  es  ansin,  parèis,  que  se  fan  li  bons  oustau. 

LOU    CÀSCARELET.J 


La  lengo  dis  avoucat, 
Es  un  coutèu  pèr  vendumia. 


-  35  — 


LI  BON  FAIOU 


CONTE 

Teresoun  dôu  Blu,  la  grelado, 
Véuso  de  Blanquet  lou  gibous, 

—  Uno  lengo  bèn  amoulado  — 
tasié  boutigo  au  «  Pichot-Pous.  » 

Emé  moun  cartable  en  bricolo, 

—  Ère,  vesès,  bèn  pichoutet  — 
D'aquéu  tèms  anave  à  l'escclo, 
Encô  dôu  vièi  moussu  Tourtet, 

O,  s'amas  miés,  Jan  de  Langeto. 
Ma  maire,  me  rapelle,  un  jour, 
Me  mandé  croumpa  de  moungeto 
Vers  Teresoun  dôu  Blu.  «  Bonjour, 

«  Teresoun.  o  Bonjour,  mignot.  »  Vole 
«  De  faiùu  baneto,  di  bon. 
«  Que  se  coson  vite.  «  0,  moun  drôle, 
«  Te  li  vau  pesa  »,  me  respond. 

f  Uno  liéuro,  parai?...  Janeto 

a  Li  trouvara  bon  mi  faiùu  ! 

c  Soun  donna  :   très  fou,  de  baneto 

«  Que  se  coson,  ve,  coume  d'iôu  ». 

M'entorne.  Ma  maire  netejo 
Lou  liéume  de  sa  oativié, 
Pièi  dins  la  pignato  lou  vuejo  ; 
Atubo  un  grand  fiô  d'ôulivié. 


—  36  - 

«  Pichot,  boufo,  agues  siuen  de  l'oulo  ». 
Boufère,  ah  !  boufère,  bon  Dieu  ! 
N'en  vos,  d'espi,  de  ferigoulo? 
N'i'en  fourrave  tant  que  poudiéu. 

«  Boufo  dur  !  »  Moun  boufet  boufavo  ; 
Ardit  !  Li  gounflo-gus  bouien, 
Bouien  coume  uno  oulo  de  favo  : 
Glou-glou-glou  !  glou-glou-glou  !  fasien. 

Mai  —  mau-parado  sènso  egalo  !  — 
Kn  loumbant  dins  lou  plat,  «  gin  !  gin  ! 
Brusiguèron  coume  de  galo, 
Li  bon  faiôu.  Ah  !  que  pegin  ! 

Ma  maire  èro  desparaulado... 
Cour  tout  d'un  tèms  vers  Teresoun  : 
«  Escouto  un  pau,  que,   la  Grelado, 
«  Fau  pièi  ges  avé  ae  resoun  ! 

«  Espèci  de  cato-faneto, 

«  Pèr  li  couire,  en  quête  leissiéu 

«  Faudrié  li  trempa,  ti  baneto  ? 

«  Servirien  à  carga  'n  lu;>iéu  ! 

«  E  pièi  as,  tu,  lou  front  de  dire 
«  Que  ti  ravan  se  coson  lèu  ? 
«  Ah  !  qu'un  grand  diable  te  pôutire  ! 
«  Milo  aguïo  pougnon  toun  lèu  !  » 

Teresoun,  qu'èro  pas  'sfraiado, 

lé  fai  em'  un  èr  caressant  : 

«  Moun  Dieu  !  siés  bèn  desvariado  ! 

«  Pauso  toun  sang  !  pauso  toun  sang  ! 

«  Dequ'as  di  au  pichot?  »  «  Ma  migo, 
Se  coson  coume  d'iùu^  l'ai  di.  » 
«  Auses  lou  répéta,  que,  digo  ?  » 
E  lou  mantène.  »  «  Tu  ?  »  «  Pardi  ! 


-  37  - 

«  Es  tant  pis  se  noun  te  counvènon  ; 
<t  Mai  veses  bèn  que  mi  faiôu. 
a  Au  mai  bouion,  au  mai  dur  vènon  : 
«  Es  bèn  ansin  que  fan  lis  iôu  ». 

ED.    MARREL. 


L'argent  e  l'amista  crèbon  lis  iue  à  la  justiço. 


En  quau  pou  te  leva  tout,  douno-ié  sens  que  te   drmande,  remercio- 
lou  de  ço  que  t'a  demanda  e  peréa  de  ço  que  t'a  leissa. 


UN  DROLE  D'IBROUGNO 


Barbet  de  Caumour^t,  èro  un  ibrougno  counne  se  n'en  vèi  gaire. 
Tôuti  li  dimenche  e  jour  de  fèsto,  cargavo  sa  gnato,  mai,  lou  lende- 
mao,  èro  à  soun  travai  e  fasié  sa  journalo  coume  se  rèn  n'èro.  Fau 
vous  dire  que  Barbet  èro  grand  e  gros,  soulide  coume  uno  tourre  e 
fort  coume  ,un  biôu.  Pièi,  s'empegavo  pas  emé  de  verdalo  o  àutri 
pouisoun  quesebevon  aro  :  Barbet  bevié  que  de  vin,  e,  de  soun  tèms, 
lou  vin  èro  bon. 

Fiarbet  s'empegavo  souvent,  mai  avjé  lou  vin  gai.  Quand  èro  sadou 
fasié  que  canta  e  dansa.  Courue  pensas,  Fîarbet  bevié  pas  soulet,  aviô 
de  coumpan:  Gacau,  Tintèino,  Gebet  e  sabe  plu?  quau.  Quand  cou- 
mençavon  d'agué  sa  miejo-guèlo,  s'arrapavon  pèr  laman  e  fasien  lou 
braode  à  l'entour  de  la  taulo,  en  cantant. 

La  cansoun  favourido  de  Barbet  èro  uno  cansoun  prouvençaio  que 
disié  : 

La  pourtèron  entre  quatre 
Dedins  un  marrit  lanç6u. 

Au  mitan  d(>u  chafaret  que  se  fasié  dins  lou  cabaret,  ausissias,  de 
tèms  en  tèms,  uno  voues  de  brau  —  la  voues  de  fîarbet  —  enlouna 


-  38  — 

«oun  refrin  preferi,  e  vesias  la  troupp  d'ibrougno  recoumença  soua 
brando  à  l'entour  de  la  taulo,  en  reprenènt  tôutis  en  cor  : 

La  pourtèron  entre  quatre... 

Qdand  lou  cabaretié  lis  enmaadavo,  chascun  se  trinassavo  à  soun 
ouatau  coume  poudié.  Mai  que  d'uno  tes,  Barbet  atrouvant  soun  ous- 
tau  trop  liuen,  s'èro  coucha  dins  un  prat  qu'èro  sus  soun  camin,  e 
avié  seca  sa  peu  à  l'eigagno  ;  ço  que  1  empachavo  pas,  lou  lendeman, 
d'èstre  à  soun  travai  e  de  faire  soun  obro  coume  lis  autre. 

Quand  Barbet  rintravo  à  soun  oustau  —  ço  que  i'arribavo  pamena 
proun  souvent —  aqui  se  jougavo  lou  darnier  atede  la  coumèdi. 

Enjntrant  dins  sa  chambro.  Barbet,  emé  sa  voues  de  tron,  cridavo 
à  sa  femo  :  «  Madeloun  !  vène  eici  que  n'en  dansen  uno  !  »  Se  sa  femo 
èro  levado,  Barbet  l'agantavo  e,  que  la  pauro  vouguèsse  o  noun,  falié 
que  dansèsse.  E  viro  que  viraras  !  enjusquo  que  Tibrougno  faguèsse 
tèsto  dins  un  caire,  ounte  s'agroumelissié  en  mastegant  sa  fatnouso 
cansoun  : 

La...  pourtèron...  entre...  quatre... 

Se  Madeloun  èro  couchado,  falié  que  se  levèsse,  e  que  faguèsse 
lou  brande  en  camiso 

Li  vesin,  que  sabien  de  ço  que  viravo,  se  n'esmôuvien  pas.  Quand 
ausissien  lou  boucan,  tranquile  dins  soun  lié,  se  disien  : 

«  La  pauro  Madeloun, 
Danso  lou  rigaudoun.  » 

Barbet  avié  'n  drôle  enca  jouine,  e  quand  soun  paire  rintravo, 
lou  pauret  s'escoundié  souto  sis  acatage  e  plouravo  en  pensant  que 
sa  maire  èro  oublijado  de  faire  la  panlo  pèr  agué  la  pas. 

Mai  quand  lou  drôle  fugue  grandet,  veici  ço  que  faguè  : 

Un  dimenche,  quand  Madeloun  fugué  couchado,  Louviset  —  es 
ansin  que  ié  disien  —  passé  lou  coutihoun  de  sa  maire,  meteguè 
sa  camisolo  emé  sa  couifo  e  esperè  soun  paire. 

En  intrant  dins  sa  chambro.  Barbet  manqué  pas  de  crida  coume 
d'abitudo  :  «  Madeloun  !  vène  eici  que  n'en  dansen  uno  !  »  Louviset 
boulegavo  pas  ;  soun  paire  l'agantè,  lou  trinasséau  mitan  de  la  cham- 
bro e  se  boutéron  à  dansa.  Quand  fuguèron  en  trin,  Louviset,  qu'avié 
soun  plan,  pôutiravo  soun  paire  e  lou  fasié  vira  coume  uno  baudufo. 


—  39  — 

4.U  î)out  d'uno  passado,  Birbet  n'en  poudié  plus  :  boufavo  coume  un 
boufet  de  manescau,  e  Louviset  viravp  toujour.  A.  la  tin,  l'ibrougno 
s'escagassè  coume  un  sa  de  bren,  e  Louviset  s'anè  jaire. 

Lou  lendeman,  Barbet  poudié  pa3  se  teni  sus  si  cambo,  mai  quin- 
què  pas  S'acampè  coume  pousqaè,  se  bouté  en  routo,  e  arribè  au 
travai  que  tôuti  si  coulégo  éron  en  chantié.  En  lou  vesènt  arriba  : 
«  Oh!  ohl  ié  faguèron,  sèmblo  que  la  cecignoto  es  estado  plus  longo 
a  seca  que  lis  àutri  fes!  »  Barbet  digue  rén,  mai  se  senteguè  touca. 
Lou  dimenche  d'après  —  quau  a  begu,  béura  —  Barbet  s'empeguè 
mai  coume  un  lignou,  e  Louviset,  que  voulié  qu'ac6  feniguèsse,  ié 
Taguè  faire  un  brande  espetaclous.  Aquéu  cop,  Barbet  toumbè  mita 
mort,  e  lou  lendeman,  quand  lou  revihèron,  pousquè  plus  camina. 
Dins  soun  regaudoun  de  la  vèio,  s'éro  foula  li  carabo. 
^A  parti  d'aquéu  jour.  Barbet  countuniè  de  s'empega,  mai.  quand 
rintravoàsounoustau,  n'avié  plusenvejodecrida  «  xMadeloun  »,  nimai 
de  faire  lou  brande  en  cantant  : 

La  pourtèron  entre   quatre 
Dedins  un  marrit  lançôu. 

Madeloun  e  Louviset  pousquèron  dourmi  tranquile.  Se  n'avien 
pas  pouscu  ié  faire  passa  lou  goust  dôa  béure,  i'avien  fa  passa  lou 
-joust  dôu  dansa.  Ero  adeja  quaucarèn. 

E.   JOUVEAU. 


MADELOUNET 


A  la  génto  pastouro  que  rescountrèro 
gardant  soun  troupèu  aperalin  dôu  caira 
de  Vau-iiello. 


'Coume -se   fai,  Maielounét, 
*  Qae  dins  lou  bos  emé  Janet 
'  Tenvas  souleto  à  la  vesprado, 
^E  queM  fede  escampeirado, 
♦-:<^a  jas  s'entournon  plan-plnnot  \> 


Ah  !  se  sabiés  qijant  d  amaresso  . 
L'amour  apound  à  fi  caresso 
E  sens  vergougno,  dins  sa  fa  m, 
Coume  saup  mordre  lis  etifant, 
Tengardariés  de  la  teiidresso. 

Madelounet,  noun  sabe  iéu 
Tout  ço  que  pénso  lou  bon  Dieu 
Dôu  gai  foulige;  mai,  tendrouno,. 
Ai  !  las  !  se  vèi  tant  de  chRtouno 
Passido  e  morto  avans  l'estiéu  . . 

Siegues  prudènto,  o  bergeireto, 
T'enchautes  plus  dis  amoureto  ; 
A  lis  agnéu  revène  mai  ; 
E  lèu,  pèr  tu,  lou  mes  de  Mai 
Espandira  joio  e  floureto  ! 

—  E  braveto,  Madelounet, 
Veguè  veni  soun  bèu  Janet, 
Que  tout-de-bon,  noun  pèr  bestiso, 
Dins  sa  man  prenguè  sa  man  liso 
E  ié  faguè  dous  poutounet. 

E  pièi  galoio  serenado 
Acoumpagnè  gaio  dinado 
Ounte  proun  douires'escoulè  ; 
E,  gènto  rèino,  se  chalè 
La  nôvio  de  flour  courounado. 

E,  dins  la  vau,  pichots  aucèu 
S'esgaiejant  souto  lou  cèu, 
Semblavon  dire  i  jouîni  fiho, 
En  cansoun  pleno  d'armounio, 
Aquest  brave  e  pou  lit  counsèu-r 


-  41  — 

—  Toujour  prudènto  en  amoureto 
Sarés  urouso,  o  bergeireto  ! 
E  requisto  de  mai  en  mai, 
L'amour  pèr  vous  au  mes  de  Mai 
Espandira  joio  e  lloureto. 

ROCMIÉ  MARCELIN. 

(Tira  di  Mountagtiardo,  libre  de  vers  en  preparacioun.) 


L'envejous  mor  l'envejo  noun. 


Lou  courage  se  coun^is  à  la  guei  ro,  Ja  sagesso  à  la  vido,   l'amista  au 
besoun. 


LOU  LIBRE  DE  COMTE 


Lavié  déjà  sièis  semano  que  Savjé  dôu  Gala,  lou  bouchié  de  Sant- 
Roumié,  avié  fa  crèdi  d'uno  liéuro  de  saussisso  à  Martoun  de  Pico- 
pruno. 

Tout  lou  mounde  a  besoun  de  si  bôu,  parai  ?  E  Savié  dôu  Gala  un 
jour  que  veguè  passa  Maitoun  davan^  sa  boutigo,  la  sounè  e  ié 
digue  : 

—  Que,  Martoun,  se  me  pagaves  ma  liéuro  de  saussisso... 

—  Quento  liéuro  de  ?au-<sisso? 

—  Fagues  pas  la  niaise,  te  rapèles  bèn  de  la  liéuro  de  saussisso  que 
prenguères  à  orèdi  i'a  d'acô  sièis  semano. 

—  Mai  te  l'ai  pagado  î 

—  Oh  !  a'ises  dire  qne  me  las  pagido  ? 

—  0,  te  l'ai  pagado  ! 

Se  devinavo  que  ni  Savié  dôu  Gala  ni  Martoun  sabien  legi.  Pamens 
Savié  ié  faguè  : 

—  Te  lou  tarai  vèire  se  me  Tas  pagado,  e  li  pourtarai  mi  libre  de 
comte  davans  Moussu  Tei-^sier,  lou  ju^^e  de  Pa-». 

—  Ti  libre  de  comte,  ti  libre  de  comte,  voadriéu  bèn  li  vèire  ti 
libfe  de  comte. 


—  42  — 

—  Vos  li  vèire?  Tè,  intro  un  moumen,  lis  enfant  ié  soun  pas,  mai 
ii  trou  va  rai  e  li  veiras. 

Martoun  intrè  e  Savié  se  bouté  à  cerca  dins  tôati  litiradou  li  libre 
de  comte,  mai  sabié  pas  legi  e  regardavo  d'aut  en  bas  tôuti  li  papié 
grifouna  que  ié  toumbavon  souto  la  man.  Pamens,  las  de  cerca,  e 
vouguént  pas  faire  counéisse  à  Martoun  que  sabié  pas  legi,  prenguè 
lou  proumié  libre  que  ié  toumbè  souto  la  maii  qu'aco  èro  la  metodo 
de  musico  pèr  aprendre  la  clanneto  à  soun  einat,  e  la  durbissènt 
à-n-uno  pajo  toute  mascarado  de  doublo-crocho,  fagué  à   Martoun  : 

—  Tè,  regardo,  s'es  pas  marcado  aqui  la  liéuro  de  saussisso.  Lou 
veses  toun  noum  aqui  mounte  i'a  moun  det  ? 

Martoun  que  voulié  peréu  pas  faire  counéisse  que  sabié  pas  legi> 
ié  fagué  en  jougnént  li  man  : 

—  As  resoun,  aro  lou  vese,  eh  bén,  m'avié  passa  de  la  tèsto. 
E  pagué  la  liéuro  de  saussisso. 

LOU    GASGARELET. 


Chasqae  eiretié, 
Ghanjo  soun  escalié. 


PANTAI  DE  MOUSSI 

Au  Majourau  F.  Donnadiéu. 

Subre  lou  pont  d'un  bastimen 
Qu'autour  dôu  mounde  navegavo 
Un  pichot  môussi  bravamen 
Brassa  pèr  l'aigo  soumihavo. 

Un  souspir  fagué  l'enfantoun  ; 
Creseguère  qu'avié  de  peno 
O  qu'ère  bessai  malautoun 
S'eissejavo  e  perdié  l'aleno. 


—  43  — 

Me  sarre  d'eu,  souspiro  mai, 
Lagremejanto  a  li  parpello  : 
Es  treboula  pèr  un  pantai, 
Que  sa  bouqueto  es  risarello. 

Tè  !  boulego,  parlo  peréu  ; 
On  dirié  que  fai  de  brassado  ! 
Mita  nus  ansin  coume  es  bèu  : 
N'i'a  pas  pèr  tôuti  'no  boucado  ! 

—  «  Vese  la  terro,  dis  l'enfant, 
«  Es  moun  pais  !  es  ma   Prouvènço  ! 
«  Vaqui  l'oustau,  dis,  brassejant, 
«  Vaqui  ma  maire  emai  Glamèngo, 

«  Emai  Rouseto  emai  Mioun  ; 
«  Boudiéu  !  l'a  touto  l'oustala  io  ! 
«  Lou  chinet  fai  d'escarlimpado 
«  E  coucho  en  japant  li  catoun. 

«  Goumo  soun  douço  ti  caresso, 
<  O  maire  !  e  li  vostro  tambèn 
«  Coume  escavarton  l'amaresso 
«  E  coumo  au  cor  me  fan  de  bèn  ! 

«  Li  cabro  soun  de  la  partido  : 

c<  De  quinto  es  aquéu  bèu  cabrit  ? 

0  Me  dises  qu'es  de  l'Alengrido  ; 

«  Dieu  !  Goumo  es  viéu  !  Goumo  es  poulit  ! 

«  Vese  pas  la  grando  Roussello  ? 
«  L'avès  vendudo  très  escu  ? 
<i  Avié  de  la  ;  dequ'es  aquelo  ? 
«  Soun  mourre  m'es  pas  couneigu. 

«  Dequ'es?  La  pichoto  griseto, 
«  Que  rousigavo  toun  foundau  ' 
»<  A  fa  coumo  tu,  ma  Rouseto, 
€  Se  p6u  se  dire,  un  famous  saut. 


-  44  - 

«  Dequ'avès  fa  de  Peregrino  ? 
«  Me  dises  qu'a  dous  bèa  cabrit  ; 
«  Laissas  que  vegue  la  cousino 
«  E  moun  oustalet  tant  poulit, 

«  Pièi,  se  voulès,  ma  bono  maire, 
«  Dun  pau  de  la  m'abéurarai. 
«  E  dins  lou  campèstre,  pecaire  ! 
«  Que  n'ai  panca  vist,  anarai. 

«  Jougaren,  mi  sorre  escarrido, 

«  Coume  àutri  fes  dins  lou  bousquet 

«  Emai  di  flour  li  plus  poalido, 

«  Maire,  vous  faren  un  bouquet   »  — 

E  pièi  sus  l'èrso  que  lou  brèsso 
Lou  paure  enfant  trémolo  e  dort, 
Urous  d'ôublida  l'amaresso 
De  sa  vido  en  un  pantai  d'or  f 

P  -E.  BIGOT. 


Vau  mai  eisino  que  soun  près. 


Jamai  noun  s'ei  fa  bugalo. 
Que  noun  se  fugue  eissu^ado. 


COUiVIE  ISTÈRE   EN'JAEA 

Tira  d'En  mountagno  que  vén  de  paréisse. 

Uno  fes,  restèrP!  court  pn  un  perraioun:  e  lou  Gréule,  gàrdi  campès- 
tre de  Chanolo,  Chavaio,  Blegiés  e  àuiri  115,  me  remeteguè  su.s  la  draio. 
—  Oh  !  d'aqueioî  m'anas  dire.  Pas  poussible  que  vous,  lou  Paire 


—  45  — 

ïSavié,  vous,  lou  counferencié  di  Sant-Janen  de  Marsiho,  restés  court 
6  coustié. 

—  Eh  !  bèn,  si.  Es  tau  e  quau  coume  vous  lou  dise.  Escoutas. 

l'a  d'acô  dous  o  très  an.  Enan,  vous  trouvarés»,  au  jour  de  i'As- 
censioun  e  predicave,  en  glèiso  chanouliero,  lou  sermoun  de  la 
fèsto.  N'ère  arriba  au  rode  ounte  Nosle  Sesnour  desparèis  à  la  visto 
de  si  disciple,  qu'un  nivo  vèn  l'acata.  —  Qu'istas  aqui,  onne  de  Ga- 
lilèio,  venguèron  lis  ange  i  disciple,  e  dequ'espinchas  adamount  ? 
De  même  qu'avès  vist  Noste  Segnour  mounta,  ansin  un  jour  lou  vei- 
rés  davala... 

E  iéu  diguère  i  Ghanoulié  :  Perqué  davalara  Noste  Segnour?  Per- 
que?  Eto!  pèr  nous  faire  mounta.  —  Em'  aro  prenguère  ici  la  coum- 
paresoun  biblico  de  l'aiglo  qu'encito  sis  eiglouu  a  prene  lou  vanc. 
Sicut  aquila  provocans  piiiios  suos.  Aquéu  mot  d'aiglo  faguè  'speli 
un  risoulet  d'inteligènci  sus  li  bouco  de  mis  escoutaire  Es  que,  lou 
sabon  nôsti  Ghanoulié  ço  qu'es  uno  aiglo.  Boudiéu!  n'i'  en  jogon  de 
tour,  lis  aiglo  dimouutagno.  Qu'uno  fedo  agnelle  à  travès  de  champ, 
an  besoun  de  s'avisa:  brou!  à  l'imprevisto  arribo  l'aiglo,  e  voua 
aganto  l'agneloan  e  vous  l'emportoen  un  vira  d'iue  entre  sis  arpo,  e 
pos  ié  courre  après  !  0  bèn  se  capito  de-fës  que  Misé  l'aiglo  founso 
à  la  subito  sus  uno  fedo,  un  anouge  o  même  un  môutoun;  d'un  cop 
d'alo  lou  debausso  dins  undegoulou;  adieu  la  pauro  bésti  !  es  per- 
dudo  e  bèn  perdudo. 

Adounc  en  parlant  d'aiglo  i  Ghanoulié,  ié  parlave  aqui  de  causo 
que  counèisson,  que  veson  tôuti  li  jour.  E  lou  risoulet  qu'aviéu  sous- 
prés  sus  si  bouco  me  fagué  durbi  uno  parentési  —  «  Lou  vesés,  mi 
bèus  ami,  ié  diguère,  me  mete  à  vosto  poui tado.  Fau  un  pau  coume 
lou  bon  Diéu  quouro  predicavo  l'evangèli  en  J  udèio  e  Galilèio.  Ero  emé 
de  pastre  :  lé  parlavo  de  si  feJo,  de  si  jas,  èro  emé  Je  pescadou,  lé 
parlavo  de  la  barco,  dôu  fielat,  di  pèis;  èr  )  emé  de  gént  de  la  terro  : 
ié  parlavo  dôu  bon  gran,  de  la  semenço,  de  la  meissoun,  dis  lero,  di 
vendémi.  d  E  ansin  d?  lilo  ;  debanère  uno  parentési,  uno  longo  pa- 
rentési que  n'en  finissiè  plus. 

—  Aro,  diguère,  pèr  n'en  reveni...  Mounte  n'ère?...  dequé  voua 
disiéu  l'a  'n  moumen  ? 

Tôuti  badavon,  m'alucavon,  m'escoutavon  sènso  muta. 

—  Mounte  n'erian  ?  vous  dise. 
Degun  quincavo. 

—  Ai  perdu  lou  lieu.  Dequé  vous  dis     ■  ' 


—  46  - 

Alor  lou  maire  de  la  coumuno,  Mèste  Ptichaud,  autramen  di  Lou 
Matiéu,  qu'èro  aqui  couifa  de  soun  bounet  nègre,  encapa  de  sa  roupo 
de  pastre,  e  d'assetoun  dins  l'archibanc  dôu  santuàri,  lou  maire  alor, 
vous  dise,  bèn  ounestamen  e  s'aussant  à  mita,  me  faguè  d'uno  voues 
trampelanto:  Wen  sias  resta  à  Taiglo. 

Pecaire!  noste  maire  chanoulié  es  vièi,  bèn  vièi,  li  dèntié  mancon, 
—  dèu  èstre  lou  decar,  segur,  di  maire  de  Franco,  car  es  à  latèsto  de 
la  coumuno  dempièi  1848  —  entendeguère  pa  'n  mot  de  ço  que  me 
bretounejavo. 

—  De  qu'es?  faguère  alor,  dequé  dis  M.  lou  Maire? 

E  veici  que,  dôu  founs  de  la  glèiso,  lou  Gréule  s'aubouro  e  me 
crido  :  L'aiglo,  moussu. 

—  Ah!  gramaci.  Ac6  vai  bèn. 

E  pousquère  ansin  acaba  moun  sermoun.  Mai  anessias  pas  vous 
crèire  que  noste  gàrdi  campèstre  s'imaginèsse  qu'un  ome  coume  iéu 
aguèsse  perdu  lou  fiéu. 

—  Ho  !  ho  !  faguè  'n  risènt,  tre  sourti  de  la  glèiso,  lou  coulègo  a. 
fa  semblant  de  resta  court  :  ère  pèr  vèire  se  l'escoutavian... 

D.    SAVIÉ    DE  FOURVIERO. 


SALADO-FERO 


Dieu  a  donna  lou  souveni  à  l'orne  pèr  lou  remors  de  si  fauto  e  la. 
penitènci  de  si  bonur. 


Se  lis  iue  èron  lou  mirau  de  l'amo,  li  guèche  farien  de  sarramen 
bistort,  e  lis  avugle,.  pecaire,  sarien  de  bèsti. 


Prougrès  o  decadènci  ? 

l'a  quaranto  an  avian  de  lanterne  emé  de  marrit  ôli  :  tout  lou 
mounde  ié  vesié  clar.  Pièi  aguerian  la  petrolo  ;  plus  tard  lou  gaz  gis- 
clè  e  avèn  aro  l'eleitricita,  e  de-longo  cridan  :  «  De  lum  !  de  lum  !  * 


—  47  — 
Es  la  resso  que  mord  e  's  elo  que  gémis. 


Se  li  pampo  de  vigno  avien  que  la  destinacioun  que  ié  dounon  lis 
escultaire,  i'aurié  plus  que  li  panturlo  qu'aDarien  i  vendèmi. 


D'uno  idèio  sort  souvent  un  libre  ;  souvent  d'un  libre  sort  pas  uno 
idèio. 


Li  pintre  que  fan  de  gros  efèt  pèr  faire  digeri  si  telo,  reverton 
à-n-aquéli  païsan  que  bouton  de  luneto  verdo  à  si  miou  pèr  ié  faire 
prendre  de  paio  pèr  de  luserno. 


Se  lou  silènci  èro  d'or,  la  Franco  sarié  pancaro  miliounâri  ! 


Li   savent  pretèndon  que  la  susour  es  de  pouisoun.  A-n-aquéu 
comte,  n'en  counèisse  de  bèu  que  s'empouisounaran  jamai  ! 


N'en  counèisse  de  bèu  que,  se  lou  travai  èro  un  froumage,  l'ama- 
rien  fa. 


Refleissioun  d'un  tip5  : 

Se  li  parisen  se  truton  de  noste  acènt,   es  pèr  jalousie,   li  capitalo 
n'aguènt  ges. 


Sèmblo  que  Dieu  a  vougu  guierdf  una  la  ralo-penado  de  sa  mous- 
Iruouso  leideta,  en  la  fasènt  rnoari  crucificado. 


Li  tradicioun  se  perdon,  e  chasque  jour  uno  ilusioun  voustoumbo: 
jusquo  i  «  bons  pistaces  »  que  fan  toumba  l'avelaDo... 


Une  routo  esagradivo  e'es  bèn  piano,  oumbrouso,  drecho.  Eacaro 
fau-ti  que  siegue  pas  trop  iongo,  de  biais  que  se  posque  vèire  un 
pauquetlou  bout. 

E  dire  que  caminan  dins  la  vido  ! 

LOUIS    ASTRUC. 


ROUNDÈU  PAISAN 


1 

Emé  lou  darrié  rai  se  clavant  la  journado, 
Lou  bêchas  sus  Tespalo,  enregues  iou  draiôu, 
Urous  de  l'obro  e  dis  espèro  semenado, 
Car  la  sabo  es  bouiènto  e  cour  dins  ti  maiôu. 

Superbe,  darrié  tu,  s'acamino  lou  miou, 
Pantaiant  d'abéurage  e  de  grùpio  atenado  : 
Emé  lou  darrié  rai  se  clavant  la  journado, 
Lou  bêchas  sus  l'espalo,  enregues  lou  draiôu. 

I  badassiero,  amount.  cascaion  li  caiôu... 
E,  subran,  t'aparèis  la  fremo  e  la  meinado, 
Emai  lou  cago-nis  qu'es  ençaro  au  carriôu, 
Qu'en  te  vesènt,  de  joio  an  l'amo  iluminado,  - 
Emé  lou  darrié  rai  se  clavant  la  journado  !  — 


2 

Qaand  siés  sus  Taraire  apiela, 

Dins  l'esplendour  dôD  jour  que  toumbo, 

Countèmples  li  rai  desvela 

Di  piano,  di  serre  e  di  coumbo. 

Vers  Dieu  laisses  toun  cor  voula 
Sus  l'alo  blanco  di  paloumbo, 
Quand  siés  sus  l'araire  apiela, 
Dins  l'esplendour  dôu  jour  que  toumbo. 

E  lou  bèu  fen  qu'as  empiela, 

Lou  riéu  qu'enfresquesis  ta  coumbo 

E  ti  fedo  qu'an  agnela 

Fan  que  d'ourguei  toun  amo  boumbo, 

Quand  &iés  sus  l'araire  apiela  ! 

JAN  MONNÉ. 


Quau  vôu  avé  d'afaire,  se  croumpe  uno  moslro,  se  maride  o  donne  un 
cop  de  pèd  à-n-un  mouine. 


BARBO  BLANCO  E  PEU  NEGRE 


Erian  de  noço  aquest  nnes  d'abriéu  à  Barbentano.  Aquéli  jardinié 
que  Paris  ié  pago  si  faioulet  cotme  s'èron  d'or,  e  si  pesé  prou- 
mieren  coume  de  perlo  fino,  se  plagnon  rèD  e  an,  ma  fislo  !  bèn 
resoun. 

Dounc,  taulo  èro  messo  dins  la  grand  remiso  sus  un  batun  alisca 
coume  de  maubre.  S'avien  pas  plagnegu  li  guierlando  e  li  bouquet 
qu'adournavon  la  remiso  coume  uno  glèiso,  avien  enca  mens  pla- 
gnegu li  viéure  e  lis  appetissadiso  de  touto  meno:  glouto  de  biôu, 
grand  jato  de  canard,  lèbre  e  lebrauten  civet  —  que  lou  trataire  aguènt 

4 


pàs  d'eisino  prouD  grande,    li  serviguè  dins  lou  cournudoun  —  as- 
tiado  de  dindo  dVno  caco  de  long,  rèn  mancavo  au  festin. 

Fau  vous  dire  qu'erian  uno  taulado  de  setanto  e  qu'avian  trouva 
lou  coumplimen  de  Moussu  lou  Curât  proun  loungaru.  Ero  uno  ouro. 
de  tantost  quand  arriberian  au  mas,  e  vous  n'en  dise  pas  mai...  Li 
sièis  dindo  que  viravon  à  l'àsti,  rousso  coumo  l'or,  esquichado  coume 
de  sardo,  em'  un  perfum  que  gatihavo  la  gargamello,  nous  faguèron 
pas  p6u. 

Touto  la  parentèlo  de  la  covio,  de  gavot  dôu  coustat  d'aut,  èron 
vengu  crèisse  la  bando:  lisouncle,  li  tanto  e  lou  cousin,  mèstre  d'ec- 
colo  àBanoun. 

A-n-aqueste  i'avien  douna  la  plaço  d'ounour  coume  au  mai 
saberu  de  la  taulado.  Ero  un  orne  que  marchavo  sus  si  cinquanto 
an.  Em'  un  ventroun  redoun  coume  un  o,  la  caro  roso  coume  uno 
poumo,  pourtavo,  causo  estraourdinàri  e  que  fasié  que  tôuti  avian 
lis  iue  sus  eu,  uno  barbo  blanco  coume  de  ci^nebe  e  de  peu  nègre 
coume  jaiet.  lé  disien  moussu  Bonadènt,  mai  avié  pas  rauba  soun 
noum...  Osco  !  avié  boni  dent!  Lis  alo  de  canard,  li  cueisso  de  dindo, 
li  flancas  de  biôu  gros  coume  lou  pourg,  li  taïoun  de  lèbre  e  li  sie- 
tado  de  sausso  despaieissien  de  davans  eu  en  mens  d'un  vira-d'iue. 
Quincavo  pas.  Nàutri  nous  arrestavian  pèr  amira  soun  «  torse  e 
avala  »,  mai  eu  regardavo  degun,  ramplissié  sa  panso  e  semblavo 
sourd.  De  tèms  en  tèms,  quand  un  pau  de  saussoun  toumbavo  sus 
sa  bello  barbo  blanco  que  semblavo  uno  fielouso  de  canebe,  eu 
la  fretavo  emé  siuen,  em'aco  pas  mai. 

Despièi  un  moumen  ma  vesino  l'avié  pas  quita  dis  iue  e  semblavo 
pivelado  : 

—  Coume  es  estraourdinàri,  faguè  pièi  au  paire  de  la  nôvio, 
uno  barbo  tant  blanco  em'  un  peu  tant  nègre  !  Quau  saup  coume  ac6 
se  fai  ? 

—  Coume  se  fai?  respoundeguè  lou  brave  ome.  Vesès  pas,  cou- 
maire,  qu'emai  siegue  mèstre  d'escolo,  lou  cousin  a  toujour  cent 
cop  mai  fa  travaia  sa  ganacho  que  sa  cabesso  1 

Nautre  riguerian,  mai  lou  cousin  quinquè  pas,  sabié  lou  prouvèrbi: 
Touto  fedo  que  bèlo  perd  lou  moussèu. 

LOU    GASG..RELET. 


Degun  noun  perd  mai, 
Que  Ion  que  s'envai. 


-SI  - 

A  U  MIRiO-TliRÈSE  DE  CBEVIGHË      A  U  HABIO-TERËSO  DE  Cfll^VIGNfi 


En    la    hesant   R^ino    ded    Felibritye 


En  la  f osent  Rèino  don  Felibrige 


En  e  l  casau  de  ra  beutat, 
Hlou  de  printems,  you  b'èi  causido 
Ta  b'auheri  ra  mes  aisi  lo 
E  ra  mes  hauto  reietat. 
Tant  e  tant  pla  qu'en  este  dio, 
At  nouni  deds  poples  ded  Meidio, 
You,  ra  gagnairo  ded  rami'u, 
Eb  hèi  Rèino  de  Pouësîo.... 
Ed  mes  bèt  reiaume  qui  sio 
Entre-mei  ero  tei^ro  e  d  cèu  / 


Dins  lou  casau  de  la  bèuta, 

Flour  de  printems,  vous  ai  chausido 

Pèr  vous  ôufri  la  mai  eisido 

E  la  mai  auto  reiauta  : 

Tant  e  lant  bèn  qu'en  aquest  jour, 

Au  noum  di  pople  dôu  Miejour, 

léu,  la  gagnairo  dôu  ramèu, 

Vous  fau  Rèino  de  Pouësio .... 

Lou  mai  bèu  reiaume  que  siejfue 

Enfre-mié  la  terro  e  lou  cèu  ! 


Mes,  se  ra  reietat  que-b  doi 
Ei  ra  mes  bèro  e    a  mes  grano, 
Se-d  pais  doun-b  hèi  soubeirano 
Ei  ed  mes  dous  e-d  mes  beroi, 
Sabiat  que  ra  notisto  couroiDio 
Porto  n'estrem,  causo  qui  'stouno 
Porto  n'estrem  u  floc  crespsut  ; 
Car  nouste  endret  tant  encantaire, 
Nouste  paU  à  tant  noble  aire, 
O  Rèino  !  ei  u  pais  binçut  ! 


Mai  la  reiauta  que  vous  doune, 
S>s  la  mai  bello  e  la  mai  grando, 
Ses,  ounte  vous  fau  soubeirano, 
Lou  paï5  mai  dous  e  beloi, 
Saches  que  la  courouno  nostro 
Porto  à-n-un  bout,  causo  qu'estouno. 
Porto  à-n-rn  bout  un  flo  de  crespo  : 
Car  noste  endré  tant  encantaire, 
Noste  païs  à  tant  noble  aire. 
0  Rèino,  es  un  païs  vincu  ! 


O,  hinr.i.t...  E  qu'ei  perque  >jou 
Toutû  de  nègre  soi  bestido... 
Qu'ei  perque  môuri  acapouli  'o 
At  met  de  touto  èsto  gauyou... 
Permou  qu'este  binçut  hè  'ntene, 
Ta  touts  eds  qui  saben  cou-nprene 
Este  binçut  bo  dise  acô  : 
Qu'om  ei  estât  libre  quauqu'orn 
E  qu'om  ne  pouiré  tourna  'ncoro 
S'om  ad  boule  de  prou  gran  co  ! 


0,  vincu....  Vaqui  perque  iéu 

Touto  de  nègre  siéu  vestido; 

E  perque  vau  acapcutido 

Au  mié  de  touto  aquesto  gau... 

Amor  qu'éstre  vinru  vôu  dire, 

Pèr  toui  li  que  sabon  coumprene, 

Èstie  vincu  vôu  dire  acô: 

Qu'on  es  esta  libre  pèr  téms 

E  qu'on  pourrie  lou  tourna  'ncaro, 

S'en  lou  voulié  de  proun  grand  oor 


-  52 


Mes,  set  cents  ans  d'espiro  en  bagn 
Nous  an  tirât  horço  e  couratye, 
Amoudits  par  tant  lounc  sclabaiye, 
Nous  souhro  nies  haino  ni  plagn... 
E-ds  qui  couneguen  nousto  istôrio, 
Qui-n  kcn  rebibe  ra  memôrio 
E  qui  predifon  ed  desbeUi, 
Soun  acusats  de  saubatyènii, 
E  ra  loua  bouts,  tau  coumo  u  yènii, 
Es  perd  débat  ed  gran  sourclh... 


Mai  sét  cents  an  d'espèro  en  van 

Nous  an  tira  forço  e  courage  ; 

Amudi  pèr  long  esclavage, 

Isoun  nous  soubro  isagno  ni   planj 

E  li  que  sabon  nosto  istôri, 

Que  n'en  reviéudon  la  memôri 

E  que  predicoii  lou  revèi, 

Soun  acusa  de  sôuvajuno; 

E  sa  voues,  d'éli,  coume  un  gème, 

Se  perd  souto  lou  grand  soulèu. 


0  bèro  Rèino  ats  ouels  d'azur, 
Rèino  tant  douço  e  tant  poulido, 
Bous  qu'entre  toutos  èi  elido, 
Nous  saubarat  d'aquet  malur  ! 
Emplegarat  bosto  reienço 
A  tourna  memôrio  e  creienço 
A  nouste  pople  desbroumbous  ! 
Relhebaiat  eds  caps  de  terro 
En  y  étant  este  crid  de  guerro  : 
Hilhs  de  Faidits!  soubengat-bous! 

21  de  mai  1899 


0  bello  Rèino  s  iue  d'azur, 
Rèino  tant  douço  e  tant  poulido, 
Vous  qu'entre  tôuti  ai  elegido, 
Nous  sauvarés  d'aquèu  malur  ! 
Emplegarés  vosto  regènço 
A  tourna  memôri  e  cresènço 
A  noste  pople  d'ôublidous  I 
Relevarés  li  cap  de  terro 
En  jitant  aquest  crid  de  guerro  ; 
Fiéu  de  Faidit  !  souvenès-vous  ! 


fIladelfo  de  yerdo       21  de  mai  1899.    filadëlfo  de  gerdo 


LOU    BRAVE   OME 


Un  martegau  dôu  Martegue  s'èro  marida  em'  uno  arlatenco  que 
vesié  courre  Tauro. 

Em'acô,  au  bout  de  quàuqui  mes  de  mariage,  la  femo  fugue  presso 
di  doulour. 

L'ome  anè  lèu  querre  la  sajo-femo  ;  li  vesin,  li  vesino  venguèron 
pèr  ajuda,  mai  acô,  parèis,  se  fasié  pas  soulet  !  La  pauro  femo,  cri- 
davo,  se  toursié,  ai  !  ai  !  ai  !  moun  Uiéu  deliéuras-me  ! 

Lou  bon  martegau,  en  ausènt  li  cris  de  doulour  de  sa  femo.  sabié 
plus  ounte  n'èro,  viravo  à  l'entour  dôu  lié,  se  derrabavo  li  peu,  cri- 


53  — 


davo  qiiàsi  mai  que  la  jacènt,  plouravo  coume  un  foutrau,  embras- 
savo  la  litocho,  fasié  tant  e  bèn  tant  d'arcavot,  que  sa  femo  leniguè 
pèr  ié  dire  entre  dos  doulour  : 

—  Vai,  vai,  brave  Janet,  te  désoles  pas  coume  ac5,    demoro  siau> 
vai,  moun  paure  orne,  sabe  bèn  qu'es  pas  tu  que  n'en  siés  l'encauso  ! 


LOU  CASCARELET. 


LOU  MIKADO 


La  poulitico  es  uno  farço  ; 
L'oroe  de  sciènci  es  un  darboun; 
L'amour  es  un  enfant  de  garço 
Lou  Mikado  's  un  bon  saboun. 


LOU  GOUSTA 


Sus  uno  ribo  en  flour,  à  l'ouro  dôu  gousta, 

Dous  enfant  —  fraire  e  sorre  —  elo  gaio,    eu  rifcèire, 

En  se  dounant  lou  bras,  soun  vengu  s'asseta. 

Sa  maire,  dôu  lindau  do  soun  mas,  pou  li  vèire. 

D'uno  tèsto  de  pan  chascun  a  sa  mita. 
An,  pèr  béure  au  lauroun,  un  goubelet  de  vèire. 
Soun  pouU  tôuti  dous  e  fleuri  de  santa, 
Parton  pèr  veni  grand  e  fort  coume  si  rèire. 

N'an  que  joun  pan  soulet,  mai,  soun  jouine  e  la  fam 
Qu'es  pitanro  requisto  —  es  pas  ço  que  ié  manco. 
Ço  que  desfauto  i  vièi,  es  li  jouve  l'an  ! 

Li  pichoun  en  trissant  fan  vèire  si  dent  blanco, 
E  lou  soulèu  tremount  que  jogo  dins  li  branco 
Sèmblo  bouta  de  mëu  sus  si  lesco  de  pan. 

MARIUS  JOUVEAU. 


—  54  — 

LA.  TOURRE  DE  BÀBÈU 


Sus  lis  alèio,  uno  marchaDdo  d'avelano  tourado,  soun  gourbin  sus 
ia  faudo,  es  assetado  sus  un  banc. 

Passo  dous  estrangié,  moussu  edamo,  degèntde  Paris  sens  doute. 
La  damo  en  vesèot  lis  avelano,  demando  à  soun  moussu  ço  qu'es  ac6, 

E  tôuti  dous  s'aprochon  de  la  marchando  : 

Lou  MOUSSU  à  la  marchando  en  ié  moustrant  lis  avelano  :  —  Com- 
ment çà  s'appelle  ? 

La  marchando.  —  Çà  i  se  pèle  pas  i  se  roumpe. 

Lou  MOUSSU  que  i'es  plus.  —  Comprends  pas. 

La.  marchando,  en  aussant  lis  espalo.  —  Se  croumpas,  un  autre 
croumpara. 

Tira  de  la  Sartan.  lou  galoi  sartanié. 


Avoucat  de  grande  elouquènci, 
Pichoto  counsciènci. 


Degun  se   pren 
L'embourigo  emé  li  dent. 


LOU  TIRAGE 
Tira  dôu  pouèmo   de  Margai 

Aqui  i'a  rèn  que  de  jouvènto, 
D'âmount,  d'avau,  d'eici,  d'eila  ; 
E  tôuti  mai-que-mai  countènto: 
Tra,  la  la  la  ;  la  ;  la  ! 


-  55  - 

^Di  bateiris,  dins  H  bacino, 
^L'aigo  gargoto  à  gros  bouioun  ; 
"  Siblo  la  vapour  bluio  e  fino 
Dansant  sus  li  coucoun. 

Tout-de-long  de  la  longo  banco, 
De  mouranchoun  'scarabia, 
"  Gouifa  de  la  couifeto  blanco. 
Sus  si  sèti  quiha, 

Trion  li  brèu  de  la  batudo, 
*  Que  lou  cisèu  a  fa  sa  part 
E  qu'es,  la  bateiris,  vengudo 
N'i'en  careja  soun  quart. 

Mai,  quand  la  tirarello  abilo 
A  régla  si  bout  bèn  crousant, 
E  que  la  sedo  filo,  filo, 
Di  coucoun  s'enfusaut, 

Apoundènt  li  nôu  i  boufigo, 
•f  Elo  babihojen  bello  imour, 
Charro.   galejo  sis  amigo, 
Gantoje  parlo  d'amour  : 

c  Zezin  !  ai  vist  toun  calignaire  ; 
«  0  couquinoto  !  L'èi  poulit  ! 
a  Que  gàubi  !  que  bon  galejaire  ! 
I  N'ai  lou  corjtrefouli.  » 

—  «  Tô,  Zeto  !  ai  pas  peno  à  lou  crèire  1 
«  Mai,  peréu,  l'ame  tant  !  tant  !  tant  ! 

t  Que,  l)outo-vai  !  voudriéu  te  vèire, 
f  Te  boutre  entre-mitan  !  » 

—  t  Eh  !  bèn,  Zezin,  douno-te  gardo 
'  t  Quauque  jour  que  lou  veirai  mai, 
-*  1  Se  coume  aièr,  eu,  me  regarJo, 

c  Te  lou  pessugarai.  » 


—  56  — 

E  Zezîn  n'es  vengudo  tristo, 
Que,  quasimen,  n'en  plourarié  ; 

S'escound Se  Zeto  l'avié  visto.^ 

D'elo  se  trufarié  ! 

Mioun,  la  survihanto  :  (s  Rises, 
A  Zeto  dis,  t'agantara, 
«  Quauque  bèu  jour,  se  noun  t'avises 
«  E  pièi,  te  placara  !  » 

—  «  Hoto  !  respond  la  boujarouno, 
«  Madamisello,  acô  's  coumprés  ; 
«  Mai  s'aviéu  d'eu  quàuqui  poutounOy, 
«  Sarié  'cô  tant  de  près  !  » 

E  zôu,  alor,  vague  de  rire, 
De  s'esclafl  tôutis  ensèn, 
Li  chato,  en  ausissènt  soun  dire 
Gai  coume  lou  printèms. 

Mai  sus  lou  mitan   de  la  banco, 
Margai  prelùdio,  vai  canta  ; 
A  si  risèio  an  mes  restanco, 
Fan  chut  pèr  l'escouta. 

E  de  sa  voues  armouniouso, 
Debano  lou  dous  parauli 
Lou  cant  de  la  chato  amouroùso,- 
La  tèndro  Magali. 

Lis  autre  d'nbord  l'escoutèron, 
En  vounvounant,  pièi,  à  la  fin, 
Tôutis  en  cor,  peréu,  cantèron, 
Dins  li  poulit  refrin. 

D'entanterin,  zôu  !  Viro,  vjro 
En  sautihant  sus  soun  tambour, 
La  rodo  ;  e  lou  long  fiéu  s'estiro  ; 
La  floto  pren  coulour. 


Ansin  arribo  la  vesprado  ; 
Es  en  cantant  que  fan  lou  fiéu, 
Pèr  tèisse  l'estofo  de  fado, 
L'estofo  i  rai  tant  viéu, 

Qu'uno  rèino  jouino  e  poulido 
Voudra  se  n'en  faire  un  mantèu, 
Pèr  aguè  Ter  d'èstre  vestido, 
De  raioun  de  soulèu. 

BOUNET  L'EINAT, 

Mège  en  Oupedo  (Vau-Clu«o). 


LOU  PANEGIRI  DE  SANT  GARGARÉU 

L'autre  dimècre,  perdeguère,  d'un  ausipeio,  ma  bravo  vièio  bailo, 
que  tiravo  sus  si  vuetanto.  L'escarissiéu  de  tout  moun  cor,  aquelo 
ff^mo  de  bon,  e  Tai  plouradoà  plen  de  parpello.  Oh!  lachanudogèntl 
Erod'aquéli  nourriguiero  que  bouton  la  douçour  de  soun  la  e  de  soun 
amo  dedins  lou  sang,  de  tes  trop  viéu,  que  nôsti  paire  nous  ai  en- 
fusa.  M'a  leissa,  pecaire,  si  quatre  pato,  estent  qu'avié  ges  de  paren- 
tage,  ni  la  mendro  cousinarié.  Ai  trouva  dins  sa  chambreto  dous  reli- 
ole  bravamen  precious  :  lou  retra  d'un  de  si  rèiris-ouncle,  lou  Paire 
Brancai,  dôu  couvent  di  Recoulet  de  Fourcauquié,  e  tambèn  lou 
inanescri  de  si  predicanço  prouvençalo;  car  vous  atrouvarés  que  lou 
P.  Brancai  fugue  famous,  dins  touto  la  Gavoutmo,  auto  e  babso,  i'a 
d*ac6  cent  cinquanto  an,  —  pèr  soun  envanc  d'apoustôli  e  soun 
gàubi  poupulàri.  Pèr  maluranço,  li  gàrri  dis  Aup  soun,  que  lou  cre- 
sfgués  o  Doun,  de  gros  savent  :  an  mastega  de  quatre  part  très,  di 
c&ièr  dou  bon  prèire.  Aiagu  proun  peno  pèr  recoustituï,  bèn  o  niau, 
quàuquis-un  d'aquéli  sermoun,  ount^,  parèis,  nôsti  gran(i  courrien 
coume  l'avé  à  la  sau.  Es  subre-tout  de  panegiri.  Lou  P.  Brancai  se 
n'èro  fa,  de-longo,  uno  especialita.  l'a  pa  'n  vjlage  de  la  I^rouvènço 
aupenco  que  noun  ague  entendu,  lou  jour  de  sa  voto,  lou  brave 
Recoulet  lausa,  em'uno  voio  calourènto,  soun  sant  patroun  o  sa 
santo  patrouno.  Se  touti  lis  aposto,  téuti  ii  martir,  tôuti  ii  vierge  d6\x 


—  58  - 

calendié  que  lou  P.  Brancai  a  célébra,  soun  vengu  à  soun  endavans 
quand  es  intra  dins  lou  Paradis,  vous  assegure,  mis  ami,  que  jamai 
courtège  es  esta  pu  bèu. 

Di  quatorge  panegiri  qu'ai  pouscu  soubra,  aquéu  de  sant  Gargarèu 
sarié  lou  mens  entamena  di  rato  saberudo.  —  «  Sant  Gargarèu  ! 
ra'anas  dire,  mai  que  diàussi  de  sant  es  aco  ?  »  Lou  P.  Brancai  vai 
respondre  éu-meme  à  vosto  impertinènto  questioun.  Veici  coume 
parlé  un  bèu  dimenche  de  setèmbre  de  l'an  1753,  davans  tout  lou 
pople  de  Merigrato,  acampa  dins  la  glèiso  de  Sant-Gargarèu,  soun 
patroun  : 

—  «  Mi  fraire,  faguè  ansin,  de  tôuti  lis  endré  qu'ai  vangelisa  des- 
pièi  tout-aro  mié-siècle,  n'en  sabe  ges  de  pus  astra  que  voste  galant 
vilage  de  Merigrato.  Avès,  pèr  vous  prouteiciouna  sus  terro  e  dina 
lou  cèu,  lou  sant  lou  pu  famous  de  l'empèri  paradisen.  Touto  la 
Gavoutino  vous  envejo  vosto  crespino  benurado.  Li  vilo  e  vilage  dis 
enviroun  an,  segur,  de  patroun  counsequènt  ;  mai,  au  respèt  dôu 
vostre,  se  pôu  dire  quasimen  que  lis  autre  soun  tôuti  marridoun  e 
meigrinèu. 

«  Es  verai  que  li  libre  nous  aprenon  pas  grand  causo  sua  sant 
Gargarèu.  Tout  ço  que  sabèn,  es  qu'èro  nascu  dins  la  Gapadôci,  e 
que  visquè  dins  lou  siècle  tresen.  Ac6  es  gaire,  n'en  deve  counveni. 
N'i'a  proun  pamens  pèr  afourti  que  degun  dins  lou  Paradis  i'arribo 
tant  soulamen  is  artèu. 

«  O,  l'ai  di  e  lou  soustendriéu  davans  mounsegnour  l'evesque,  ai 
bel  à  regarda  dins  touto  la  Prouvènço,  vese  pas  uno  parrôqui  que  se 
posque  vanta  d'un  patroun  tant  requist.  Tenès  !  vôsti  vesin  de  Sant- 
Miquèu  e  de  Raiano  festejon  sant  Pèire,  prince  dis  Aposto.  Degun  se 
clino  pu  bas  que  iéu  davans  lou  proumié  papo.  que,  sus  lou  brisun 
di  Dieu  pagan,  establiguè  la  glèiso  crestiano.  Pamens,  lou  fau  coun- 
fessa,  Pèire  a  renega  très  cop  soun  mèstre  divin.  Aquelo  déco  ternis 
sa  glôri.  Vautre,  urous  Merigraten,  poudès  prouclama  em'  ourguei 
que  jamai  voste  bèu  sant  Gargarèu  reneguè  lou  Segne-Grist;  car, 
s'avié  coumés  un  crime  parié,  de  tout  segur  l'istori  aurié  pas  manca 
de  nous  lou  dire.  Aladounc,  se  Pèire  qu'a  descouneigu  soun  Dieu,  a 
maugrat  'c5,  ôutengu  dins  la  court  celestialo  une  tant  bello  plaço, 
talamen  que  tèn  dins  sa  man  li  clau  dôu  Cèu  et  de  l'Infèr,  de  quand 
lou  sèti  de  Gargarèu  es  pu  releva,  eu  que,  d'un  bout  à  l'autre  de  sa 
Tido,  es  resta  imbrandablamen  fidèu  à  Noste  Segnour  ? 

«  Aro,  -me  sèmblo  d'ausi  li  gènt  de  Laincèu,  aqui  proche,  qu'an 


—  59  — 

pèr  patrouno  la  bello,  ramirablo  santo  Madaleno  :  «  Assajarés  bes- 
sai  pas,  me  van  dire,  d'auboura  voste  sant  Gargarèu  pus  aut  qu'elo? 
Faudrié  un  fier  plan  pèr  vougué  debaussa  de  soun  trône  d'azur  l'a- 
migo  dôu  Grist  soubeiran,  que  jusquo  sus  lou  Galvàri  seguiguè  lou 
divin  crucifica,  abandonna  de  tôuti.  »  Nàni,  bon  vesin,  siéu  un  di 
fervent  de  Madaleno,  l'ounour  de  la  Prouvènço.  Longo-mai  li  pelègre 
la  vagon  saluda  dins  sa  baumo  benesido  !  Mai  Tistôri  es  l'istôri  :  Ma- 
daleno, avans  d'enrega  li  piado  de  Jèsu,  avié  segui  d'àutri  draiôu.  Se 
fugue  vertudouso  dins  soun  estiéu,  s'èro  proun  escaraiado  dins  sa 
primavero  fouligaudo.  Rèn  de  parié  dins  la  vido  de  Gargarèu.  S  avié 
agu,  coume  la  pecairis  de  Magdala,  uno  jouvènço  achavanido,  pou- 
dès  crèire  que  li  marridi  lengo  aurien  pas  ôublida  de  nous  l'a- 
prene.  Alor,  mi  fraire,  s'en  despié  de  si  fauto,  Madaleno  es  uno  di 
grandi  santo  d'amoundaut,  sias  bèn  oublija  de  recounèisse  que  Gar- 
garèu, qu'eu  a  jamai  fauta,  es  en  subre  d'elo,  à  la  drecho  dôu  Paire 
eteme. 

a  Pas  bèn  liuen  d'eici,  avès  à  Rabôli,  la  capello  de  sant  Tournas. 
Aquéu  peréu  es  un  grand  sant,  un  di  douge  aposto  qu'an  alarga  sus 
lou  mounde  la  clarour  de  l'Evangèli.  Eu  tambèn  a,  malurousamen, 
peca  un  jour  contro  la  fe  :  a  faugu  que  meteguèsse  lou  det  dins  li 
plago  dôu  Sauvaire,  pèr  crèire  à  sa  paraulo.  Gargarèu,  pu  doucile,  a, 
touto  sa  vido  vidante,  cresegu,  e,  amor  d'acô,  p6u  que  sèire  pus 
aut  que  Toumas  dins  lou  suprèime  rejoun. 

«  A  Fourcauquié,  à  Manosco,  àDigno,  à-n-Ouresoun,  à-z-Aup,  se 
fai  grand  fèsto  à  Sant-Brancai.  Es  moun  patroun,  e  lou  prègue  tôuti 
li  matin.  Fugue  un  gênerons  sôudart  dôu  sant  Griste.  Mai  aguè  la 
chabènço  d'èsse  martirisa  dins  si  quatorge  an.  Escapè  ansindo  i  ten- 
tacioun  de  la  vido,  i  lucho  contro  lou  demôni.  Quau  saup  ço  que 
sarié  arriba  s'avié  viscu  ço  qu'un  ome  dèu  viéure?  l'a  pas  grand  mé- 
rite à-n-un  enfant  qu'en  li  quichant  lou  nas  n'en  sourtirié  de  la, 
d'èstre  brave  coume  un  s5u.  L'istôri  nous  dis  pas  que  Gargarèu 
siegue  mort  tant  jouine  qu'acô  :  visquè  proubablamen  ço  que  vivon 
ii  gènt,  Aguè  à  sousteni  lou  pes  de  la  vido,  lis  ataco  de  Gifèr,  e  sis 
amerite  fuguèron  autramen  grand  qu'aquéli  dôu  pichot  Brancai. 

«  Pèr  quant  à  Sant-Sumien  (que  vesès  d'eici  sa  glèiso),  èro,  à 
l'encountràri,  un  brave  vièi,  tout  esgrapaudi  pèr  li  lônguis  annado 
qu'avié  sus  lis  esquino.  Es  pas  dificile  d'èstre  sage  e  cafi  de  vertu, 
quani  poudès  plus  boulega  ni  pèd  ni  pato.  Se  Gargarèu  èro  vengu 
vieiassous  coume  ac6  d'aqui,  sariéu  lou  bèu  proumié,   mi  fraire,  âk 


—  60  - 

VOUS  dire  de  n'en  faire  un  pichot  cas.  Mai,  d'abord  que  lis  istourian 
soun  mut  aqui  subre,  devèn  crèire  que  mouriguè  avans  la  caducita, 
à  l'âge  dou  a  tiro-tu,  tiro-iéu,  »  entre  lou  bèn  e  lou  mau.  Adounc,  pen- 
sas un  pau  se  déu,  dins  lou  reiaume  d'amount,  supera  aquéu  vétusté 
Sant  Sumien,  que  s'èro  brave,  es  que  n'en  poudié  pas  de  mai...  » 

E  de-loDgo  ansin  lou  P.  Brancai  passo  en  revisto  tôuti  li  sant  e 
santo  ounoura  à  vint  lègo  Imen.  Li  martir  l'agaèron  eisa:  en  dos  o 
très  minuto  an  gagna  li  joio.  Li  religiouso,  abritado  darrié  sa  grasiho, 
an  triounfla  sènso  coumbatre.  Li  travaiaire  coume  sant  Aloi,  an  pas 
agu  lou  tèms  de  peca...  E  d'aquéu  biais,  noste  ouratour  enfroumino 
tôuti  li  cors-sant  d'entre  Luberoun  e  Luro  :  patriarche  e  doutour, 
papoe  counfessaire  vierge  e  véuso,  tout  es  esbrigoula.  Soulet,  sant 
Gargarèu  escapo  au  chaple  e  triounflo  sus  li  rouino  amoulounado  pèr 
soun  panegiristo. 

E  aro,  ami  legèire,  pense  que  me  demandarés  plus  :  «  Sant  Gar- 
garèu !  que  diàussi  de  sant  es  ac5  ?  » 

Entremens,  coume  se  pou  tira  uno  mouralo  de  la  plus  pichouno 
fablo,  vous  dirai  qu'aquéu  prouceda  dôu  P  Brancai  es  pièi  pas  tant 
estraourdinàri.  Lou  bon  Recoulet  a  leissa  de  noumbrous  escoulan. 
Tôuti  li  jour,  vesèn,  même  en  foro  de  la  poulitico,  uno  bastisso  na- 
neto,  uno  reputacioun  bas?eto  s'afourti  sus  li  vestige  d'un  mounumen 
majestous,  dequaucoglo  i  giganto.  Lou  biais  lou  pu  segur,  pèr  lis 
oumenet,  de  parèisse  quicou,  es  de  degoula  quau  s'enarto  pus  aut 
qu'éli.  Uno  fes  lou  roure  au  sou,  lou  petelin  t'a  l'èr  de  quaucarèn. 

Pourchiero  dis  Aup,  pèr  Sant-Gargarèu.  a.  de  gagnaud. 


L'AMOUR  BAGNA 

Coucha  dedins  moun  oustau, 
Tout  soulet  coume  un  ermito 
Fasiéu  de  pantai.  aquito, 
En  duerment  coume  un  soucau 
Vous  n'en  dôuni  ma  paraulo  ; 
Qaouro,  o  souspresso  !  un  nistoun, 
De  moun  pasible  chambroun 
Venguè  touca  la  cadaulo. 


-  61  - 

Fasié  'no  marri  Jo  nué, 
Mai  dôu  ciele  tout  un  fué 
léu  bravàvi  la  chavano 
Rejougnu  souto  ma  vano, 
A  l'abri  dei  tron,  dei  lamp 
E  de  l'aigo  que  toumbavo 
Goume  lou  maudi  malan, 
Sus  l'enfantoun  que  cridavo  : 

—  Duerbès,  siouplais,   siéu  tout  nus 
E  tout  bagna;  sus  ma  tèsto 

Si  prefounde  la  tempèsto.  — 

Qu  sérié  lou  couerde  gus 

Qu'aurié  pas  duerbi  sa  pouerto 

A  i'armeto  mita-mouerto? 

Duerbe  en  li  diant  :  Mai  qu  siés? 

Mi  fa  :  Va  te  dirai  miés 

Tout  aro  bouen  recampaire, 

Quouro  serai  pu  ravoi. 

Pèr  lèu  lou  seca,  pecaire  ! 

Abri  lèu  "un  (io  galoi. 

Entandôumen  espinchave 

S'un  arc  daura  que  pourtavo 

Èro  pas  trop  daumaja. 

Aquel  arc  m'anavo  gaire 

E  me  foutié  même  en  caire. 

Mai,  pamens,  acouraja 

Pèr  soun  bouen  èr,  soun  jouine  iàgi 

E  l'atrait  de  soun  visàgi, 

M'aprôchi  dôu  bel  enfant 

En  qu  càufi  li  maneto 

Sounjant .  Que  cregne  puei  tant 

D'un  couquinot  en  raubeto? 

De  moun  sot  esfrai,  risiéu  : 

—  E  que  sérié,  mi  fasiéu, 
Se,  malur,  pèr  aventure 


Tu  qu'as  pas  trou  de  vertu 
Aro  aguèsses  davans  tu 
Aquéu  moustre  de  naturo 
Poulifemo  lou  gigant? 
Quand, lou  capoun,  gangassant 
Sasuperbo  chevelure, 
Mi  mando  subran  au  couer 
Un  tret  que  mi  lèisso  mouert. 

—  Vaqui,  mi  fai,  pèr  ta  peno, 
Ti  gramaciéu,  siéu  l'Amour! 
Souvèn-ti  de  Filoumèno 

Que  viguères  l'autre  jour  ! 

—  Veicito  bèn  de  ti  tour, 

Li  fau,  pichoun  marrit  drôle, 
L'acien  de  Dieu  de  toun  rôle  ! 
Mai  digo-mi  la  resoun 
Que  ti  fa  d'esto  façoun 
Adouba  qu  ti  recampo  ? 
Quand,  mi  fèn  un  pan  de  nas 
Que  mi  leisso  darnagas, 
Tout  fouligaUjil'Amour  lampo 
En  me  diant  :  Paure  gournau, 
M'envau  qu'un  autre  mi  soueno, 
"Va  vies,  moun  armo  èro  boueno 
Mai  toun  couer  es  bèn  malaut  ! 

BATISTO  ARTOU. 


Fau  manja  'no  eimino  de  sau  ensèn 
Pèr  poudé  counèisse  li  gènt. 


Li  chin  s'envan, 
D'aqui  ount  i'a  ges  de  pan 


-  6a- 
CANT    NOUVIAU 


A  Kermnd  Trou  bat,  pér  li  noço 
de  soun  lîéu. 


Sounas,  sounas,  clocho  di  gau  !  (1) 

Veici  lou  nôvi  e  sa  nouvieto, 
Goume  es  galant  !  Qu'es  poulideto 
Dins  soun  abihage  nouviau  ! 

Sounas,  sounas,  clocho  di  gau  ! 

Vous  souvète,  o  jouvènt,  o  dono, 
Mens  go  que  la  fourtuno  dono 
Que  ço  que  fai  noble  Toustau. 

Sounas,  sounas,  clocho  di  gau  ! 

Souvète  pièi  que  vosto  vi  Jo 

Goume  un  printènos  siegue  flourido, 

E  que  Dieu  vous  garde  dôu  mau, 

Sounas,  sounas,  clocho  di  gau  ! 

E  pièi,  encaro  '  ami,  Dieu  fagne 
Que  lèu  dins  la  chanibreto  i'ague 
Un  nis,  un  brts,  qu'acù 's  egau  ! 

Sounas,  sounas,  clocho  di  gau  I 


(l)  Allusion  à  l'é-lise  des  Réformés  qui  a  deux  clochers,  donl  l'un,  lou  elou- 
hié  di  gau  (le  clocher  des  joies),  est  spécialement  destiné  aux  fêtes. 

{Dictionnaire  de  F.  Mistral). 


^64  — 
II 

Quand  i'aura  dins  l'èr  de  brut  d'alo 
E  que,  di  pichôti  cigalo, 
S'ausira  lou  cant  dous  e  siau, 

Sounas,  sounas,  clocho  di  gau  ! 

Quand  auran  flouri  lis  amelo 
Vous  enanarés,  vous  em'  elo 
Que  sis  iue  soun  voste  mirau, 

Sounas,  sounas,  clocho  di  gau  ! 

Vous  enanarés,  bèu  e  belle 
D'amour  e  de  gràci  nouvelle, 
Enjusqu'i  ribo  de  l'Erau, 

Sounas,  sounas,  clocho  di  gau  ! 

De  l'Erau  que  descend  di  colo, 

Garrejo  l'aigo  cévenole 

E  la  vuejo  à  l'inmènse  trau, 

Sounas  sounas,  clocho  di  gau  ! 

Aqui,  fièr  de  la  vosto  damo 
E  sentent  s'enebria  vosto  amo. 
I  dous  perfum  de  l'èr  natau, 

Sounas,  sounas  clocho  di  gau  ! 

Voudrés  ensèn,  galante  idile, 
Eméde  jaussemin  e  d'ile 
Nousa'n  segound  bouquet  nouviau. 

Sounas,  sounas,  clocho  di  gau  ! 
Lou  24  de  janvié  1899.  sextius  michel 


—  66  - 

LOU  CÔUTÊU  DOU  MARTEGAU 

A  la  fiero  dôu  Martegue  l'avié  un  marchand  de  coutèu  tranchet^ 
d*aquéli  coutèu  qu'an  la  lamo  recourbado  e  que  servon  i  marin  pèr 
coupa  souu  taba  de  cordo. 

\è3-aqui  qu'un  pescadou  de  Martegue  venguè  davans  la  canisse  e 
repassé  tôuti  li  coutèu  avans  de  n'en  chausi  un.  Assajè  lou  tai  de 
chascun  sus  soun  oun^lo,  h  faguè  chica,  ié  boufô  dessus  la  lamo, 
basto,  s'arrestè  à-n-un  coutèu  poulit,  lusènt,  em'  un  bon  manche  de 
corno  roujo. 

—  Quant  d'aquéu  coutèu?  faguè  au  marchand. 

—  ^Soixante  et  quinze  centimes,  respoundeguè  lou  francihot. 

—  Goume  avès  di  ? 

—  Soixante  et  quinze  centimes  ! 

—  Voulès  rire,  anen,  ac5  es  pas  soun  près,  digue  lou  Martegau  en 
fasènt  vejaire  de  pausa  lou  coutèu  e  de  s'enana.  Pièi  se  revirant 
apoundeguè  : 

—  Anen,  ié  levarés  quaucarèn... 

—  Non,  c^est  à  prendre  ou  à  laisser!... 

Lou  peàcadou  avié  envejo  dôu  coutèu,  revenguè  vers  la  canisso» 
lou  prenguè,  lou  bouté  dins  soun  pouchoun,  e  tiasènt  uno  pèço  de 
vingt  s6u  ; 

—  Tenès,  marchand  de  soixante  et  quinze  centimes,  vaqui  vingt 
-«6u,  n'i'a  proun,  e  digues  rèn... 

E  lou  Martegau  s'enanè  fiercoume  artaban,  countènt  coume  un  rèi* 

LOU    GASCARELET, 


EN   ROUTO 


Ounte  soun    lis  avoust  d'antan 
Cremant  dins  la  joio  e  cantant 
Sus  la  musico  di  cigale? 
D'antan,  ounte  soun  lis  avoust 
Grana  d'espôr  coume  un  blad  rous, 
<iQe  n'aviéu  sèmpre  la  fangalo  ? 


—  66  - 

Ounte  siés,  o  moun  Canedèu, 
Semena  de  bonur  tant  bèu 
Que  n'avèn  tant  lèu  fa  la  coupo  ?  ' 
0  moun  Canedèu,  ounte  siés 
Emé  toun  vin  que  valié  miés 
N'en  jamai  présenta  la  coupo  '^ 

Mai  dequé  sarié  lou  bonur 
S'èro  imbrandable  ?  Es  que  l'azur 
Fai  pas  de  fes  plaço  i  tenèbro  ? 
0,  lou  bonur  dequé  sarié 
Se,  pièi,  cridavo  pas  :  Arrié  ! 
Lou  malan  de  sa  voues  menèbro  ? 

E  lou  dai  brutau,  de  nnoun  prat 
A  sega  lou  blu,  lou  daura, 
En  laissant  rèn  que  li  caussido  ; 
E  de  moun  prat,  brutau,  lou  dai 
A  respeta  que  lou  pantai, 
Li  souvenènço  entristesido. 

E  coume  un  bôumian  barrulant. 
En  cerco  dôu  fantaume  blanc 
E  di  tros  de  soun  amo  routo  ; 
Plourant  sus  lis  avoust  d'antan, 
Vau,  coume  lou  bôumian,  cantant 
Moun  lamento  subre  li  routo  ! 
VilonoTo-Vôus,  18  d'avoust  1899.  louis  astruc». 


GHASGUN  SOUN  GOUST 

Tôutili  goust  soun  diDs  la  Daturo...  e  chascun  pren  soun  plesr 
ounte  Tatrobo,  dison  li  prouvèrbi  franchimand.  An  bèn  resoun: 

Emé  quatre  pan  de  riban  encader arias  tôuti  li  chato  d'Avignoun,, 
em'  un  fielat  de  dentello  agantarias  tôuti  li  femo  dôu  mounde,  farias 


-  67  - 

faire  Tana  e  veni  d'Arle  à-n-un  Castèu-ReinarJen  pèr  uno  dougeno 
d'estournèu  à  Testoufado,  i  a  proun  capelan  que  se  damnarien  pèr 
un  perdigau  rousti,  li  plus  dévot  de  Rougnounas  mancon  li  vèspro 
pèr  faire  la  farandoulo,  li  femo  de  Mountéu  amon  mai  sant  Gènt  que 
sis  ome,  lis  auvergnas  amon  mai  un  Iros  de  lard  ranci  que  si  femo. 
Li  chato  de  Rocamauro  noun  se  maridarien  emé  un  ome  qu'aurié 
pas  gagna  un  parèu  de  candelié  i  boulo,  pèr  li  femo  de  Sant-Rou- 
mié  i*a  res  de  plus  poulit  que  soun  vicàri,  h  gènt  de  Venasco  atrobon 
que  noun  i'a  plus  fin  moussèu  que  lou  ràbi  d'uno  cabro,  au  Rausset 
preferisson  lou  ràbi  dôu  bôchi,  li  Marlegau  chicon  li  co  de  muge,  un 
Masanen  que  trauco  uno  gàbi  bavo  de  plesi,  sèmblo  que  lou  pire  di 
goust  sariéaquéu  di  gènt  de  Mouriero  que  prenon  tout  soun  plesi  k 
se  cassa  li  mousco,  eh  bèn  !  noun,  es  lou  goust  dôu  rèi  dôu  Maroc  que 
se  deleitavo  à  mounta  à  chivau  dics  qu'un  saut,  e  dôu  tèms  qu'èro 
en  l'èr  pèr  ana  dôu  s6u  à  sa  sello,  tiravo  soun  sabre  e  coupavo  la 
tésto  de  l'esclau  que  ié  tenié  l'estriéu  ! 

LOU    CASCARELET. 


A  LA  PROUVÈNÇO 

Gaio  Prouvènço.  dous  terraire, 
Sèmpre  t'endrudigue  l'araire, 
Bonadi  toun  soulèu  e  toun  aire  beain, 
De  blad,  de  moust  e  d'ôli  fin  ! 

Qne  tei  chato  proun  cafinoto, 
Simple,  moudèsto  —  e  noon  faroto, 
Laissant  lei  fanfarlucho  ei  dame  de  Paris, 
Rèston  fiho  de  soun  païs  ! 

E  que  tei  femo  fouerto  e  belle 
*Mé  leu  ben  la  de  sei  mamelle 
Largon  à  d'enfant  drod,  ome  pièi  valerous, 
Dei  rôire  lou  sang  generous  I 

E  zôu  !  que  leu  tambourin  vibre 
Emé  lou  cant  de  tei  Felibre  ; 
Sèmpre  emé  la  baudeur  règne  soute  teun  cèvk 
L'amour  dôu  verai  e  dôu  bèu  !... 

A.-B.    CROUSILLAT. 


—  68  — 
A-N-UNO  BLOUNDO 

A  un ADO 
Andantino. 


La  luno  briho  apei- ra  -  moiint,  Au  mi-taadesacourd'es- 


'  tello  ;  Negant  li        piano  em^i  li  mount,  De  rai  d'argent  lis  enman- 


tello.     0  bello         cha  to  di  peu  rous,  Prestas  l'au-ri-hoà  moun  au- 


*i_-,^.. 


i^^l^lgiliglgiilg 


-f—0- 


ba  -  do  ;  L'ouro  es  prou-pi-ço  is  amourous,  Que  pèr vous  cante  pas  de 

^  I  Refrin.  Ben  marcato. 


^^^m^^^ï^^^^^^^ 


ba  -  do.  léu  vous      ame  d'un  amour  fôu,  Meteguès  pas  moun  cor  en 


S^^3^ËfEifi^^li?^^"ii^^ 


dôu.'Iéu  voas  ame  d'un  amour  fôa,  Aliteguèspis  mDiincoren  dôu  ! 

Dins  la  calamo  de  la  niue, 

Que  pèr  iéu  vosto  voues  clantigue  ; 

E  qu'un  regard  de  vôstis  iue, 

L'avu  qu'espère,  me  lou  digue. 

Vous  ame  autant  coume  ame  Dieu  ; 

Cresèslou  coume  vous  lou  dise, 

Bello,  s'avès  pieta  de  iéu, 

Qu'un  mot  de  vous  m'emparadise. 

léa  vous  ame  d'un  amour  fôu, 
Meteguès  pas  moun  cor  en  dôu  ! 


-  69  - 

Despièi  lou  jour  —  jour  fourtuna  ! 

Que  pèr  cop  d'asard  vous  ai  visto, 

0  bello,  à  vous  me  sien  douna 

E  voste  image  en  moun  cor  isto. 

Voste  silènci  m'es  de-fèr. 

Car  sènso  vous  noun  poudrai  viéure  ; 

La  vido,  ai-las  !  sarié  l'infèr  ; 

Que  la  mort  vèngue  e  me  deliéure. 

léu  vous  ame  d'un  amour  fon, 
Perqué  metès  moun  cor  en  d6u? 

E.    JOUVEAU. 


Éroen  1814.  Bonaparte  travt  ssavo  li  mountagno.  Intrè,  à  la  niue,  enoè 
d'an  curât  que  brulavo  soun  café. 

—  Coume!  faguè  Bonaparto,  vous,  un  ome  de  glèiso,  fasès  usage  de 
marchandise  enebido? 

—  Nàni,  faguè  lou  prèire,  vesès  bèn,  Sire,  que  la  brûle. 


LOU  MÔUNIÉ,  SOUN  FIÉU   E  L'ASE 


D'èstre  agradiéu  en  tout  lou  mounde 
N'es  pas  poussible  ;  autant  de  gènt 
Autant  de  goust  faire  à  noueste  èime 
Ac6  's  lou  miés  lou  pu  souvent. 

Qu  noan  saup  d6a  Môunié  la  fablo 
Qu'emé  soun  fiéu,  garçoun  bèn  près. 
Au  bihard  pourtavon  soun  ase, 
Pèr  lou  vendre  au  marcat  pu  fres  *^ 


-  70  — 

Lou  premié  que  lei  vès  s'esclamo, 
Grebant  dôu  rire  e  se  irufant  : 
Quéteis  arlèri  !  mai  soun  fouele, 
S'es  pas  quauco  farço  que  fan  ! 

Lou  môunié  coumpren  soun  nescige, 
E  mete  la  bèsti  sus  pèd  ; 
Li  fa  mounta  soun  drôle,  e  filon 
En  se  diant:  verai  qu'erian  pè  !  .. 

Passo  très  bon  marchand,  e,  d'elei, 
Lou  plus  aja  gulo  au  droulas  : 
Acô  's  bèu  que  sus  l'ai  te  châles, 
E  toun  vièi  paire  trime  las, 

Goumo  s'èro  toun  variât,  èto  : 
Calo,  qu'es  à-n-éu  de  mounta  ! 

—  S'es  ansin,  lou  môunié  replico, 
Es  eisa  de  vous  countenta  : 

Sauto  au  sou,  pichot,  que  iéu  mounte  ! 
E  tant  lèu  lou  vaqui  dessu  ; 
Quand  très  fiho  passant,  n'i'a-v-uno 
Que  dis  :  Lou  vies,  lou  bèu  moussu, 

Goume  sus  soun  ai  s'estrampalo  ! 
(0  vergougno  ')  noun  se  chaiènt 
Dôu  paure  enfant  que  pèr  lou  segre 
Va  panardejant  tout  relent  !... 

Ai  belèu  tort,  se  dis  noueste  ome, 
E  pren  soun  fiéu  en  groupo  em'  eu  ; 
Mais  d'aquest  biais  à  la  critico 
Fa  que  pouerge  un  sujet  nouvèu. 

Lèu  se  capito  uno  autro  bando 
Qu'eiçô-d'eici  mai  li  desplai  : 

—  Mai  en  que  pènson  !  mai  soun  nôsci 
Ansinto  d'esquinta  soun  ai  ! 


—  71  - 

S'en  fau  gaire  que  noun  l'enreion. 
Emai  acô  pùu  pas  manca  ! 
E  's  bèn,  parèis,  ço  que  se  vouelon, 
Pèr  vendre  sa  peu  au  marcat  !  — 

Prétendre,  lou  môunié  se  pènso, 
En  tôutei  coumplaire  es  d'un  bau  : 
Veguen  pamens  de  biais  o  d'autre 
Se  li  avendren,  veguen  un  pau. 

Em'  ac6  tôutei  dous  devalon. 
Aléuja  de  sa  cargo,  l'ai, 
Lou  nas  en  l'èr,  de  joio  bramo. 
E  davans  marcho  fièr  e  gai... 

^n  que  lei  rescontro  dis  :  Brave  1 
S'alassa,  gausi  sei  soulié, 
Pèr  paupa  l'ase,  es-ti  la  modo  ! 
Es,  iéu  crese,  uno  grand  foulié. 

2ÔU  sus  Mèste  Gris,  que  rustique  ! 
Aguen  pas  p6u  de  lou  cougna  : 
A  lei  ren  fouert,  e  la  peu  duro  ; 
Es  bestige  de  l'espargna...  — 

Si,  se  dis  lou  môunié,  siéu  bèsti,.. 
D'escouta  lou  dire  dei  gènt  : 
Vouele  plus  faire  qu'à  ma  tésto. 
Ansin  faguè,  e  faguè  bèn. 

A.-B.   CROUSILLAT. 


LOU  GAPELAN-FELIBRE 

Que  i'ague  un  capelan  bon,  afable,  avenènt  en  tôuti,  aguènt  un  paa 
Qamancho  larjo,  es  asard  s3  soun  eveaque  lou  mande  pas  dina  uao 
•«euro  de  mountagno  oante  li  cabro  moron  de  set. 


-  72  — 

Un  evesque  de  Grasso  (vous  parle  de  long-tèms),  que  pourtavo  H 
dosauriho  d'ape,  gracia  la  recoumandacioun  de soun  députa,  aurié 
ansin  bandi  dins  un  amèu  un  de  si  capelanot  reviha  coume  un  lende, 
brave,  franc,  leiau  e  caritable,  e.  coque  gastavo  rèn,  un  gai  felibre; 
dins  aqueste  amèu,  pecaire,  lou  capelanot  avié  pas  grosso  obro, 
tambèn,  se  rimavoforço  poulit  vers,  gagnavo  tout-bèu-just  pèrmanja. 
de  pan  mousi  e  béure  d'aigo  de  citerno. 

Un  jour  soun  evesque  venguè  à  passa  perla  counfiermacioun,  e 
noun  countènt  de  vèire  touto  la  mi?èri  dôu  paure  pichot  curât,  vou- 
guè  lou  galeja,  e  ié  faguè  coume  ac5  : 

—  Diga?-me,  moussu  lou  pichot  curât,  quand  vous  raporlo  vosto 
euro  ?...  sènso  coumta  lou  proudu  de  wb&ii  pouèmo,  bèn  entendu  1 

Lou  felibre  capelan  l'aguè  lè?to  : 

—  Autant  que  voste  evescat,  Mounsegnour  !  —  L'Infèr  o  lou  Pa-- 
radis...  Es  lou  bon  Dieu  que  reglara  nôsti  comte. 

LOU    CASCARELET. 


A  MIRÈIO   GLEIZE 

DE  Paris 

Mirèio  es  lou  pantai  de  l'amo  amourousido, 
De  l'engèni  que  mounto  es  lou  rai  arderous; 
Mirèio  es  la  Prouver ço  e  soun  Foulèn  courous  ; 
Mirèio  es  ta  patrouno  amado  e  benesido. 

Dôu  païs  di  felibre,  ounte  Mistral  presido, 
I  desèrt  ounte  pais  lou  lioun  di  peu  rous, 
Li  pouëto  en  renoun  d'elo  soun  amourous 
Esa  glori  grandis  sènapre  mai  enlusido. 

Lis  amaire  dôu  Bèu  à  toun  brès  soun  vengu, 
Chatouno  de  moun  fraire,  e  h  vers  an  pKugu, 
E,  gènti  flour,  te  fan  uno  flamo  courouno  ; 

Em*  aqueste  sounet  iéu  vène  te  bressa  : 
Que  Dieu  tefague  bello  autant  que  ta  patrouno, 
E  que  posques  coumpli  soun  raive  acoumença  •: 
1^  A  Marsiho,  lou  12  de  febrié.         anfos  taxais 


—  73  — 

PÈR  SANTO  AGUETÔ 

L'an  passa  à  Maiano  f  èr  Santo  Agneto,  au  moumen  qu'anavon  tira- 
restrarglo-cat,  lou  gros  Reina^d  de  Novo  se  présenté  pèr  donna  soud 
cop  de  coulas.  Qi  and  li  gènt  vfguèron  un  tal  oumenas,  piquèron 
proun  di  man,  cridèron  proun  :  Vivo  lou  gros  Reirard,mai  :  «  Vai-ié 
tu  —  noun,  vai-ié  tu  t,  res  ausé  s'avança  pèr  s'abouin  em'  eu. 

Lou  gros  Reinard,  li  bras  creusa,  regardavo  li  Maianen  d'aut-en- 
bss  e  lis  esperavo  em'  un  ér  proun  trufaréu... 

Conme  faire  !  cerco  que  cercaras  !  mai  lou  nas  sauné  en  touti. 
Pamens  l'ounour  de  la  coumuno  éro  en  jo... 

—  Fau  ana  cerca  l'ase  dôu  bouchié,  digue  quaucun. 

—  L'ase  dou  bouchié,  tôuti  cridèron  !  Ero  un  ase  di  plus  aligoura  que 
se  siegue  vist.  Cambo  primo,  auriho  mouvedisso  coume  dos  baneto 
de  cacalaup,  emé  d'iue  qu'avien  loujoui  l'èr  de  se  foutre  dôu  mounde. 
Jamai  avié  soufri  qu'un  chivau  lou  passésse.  Quau  saup  quand  de 
cop,  sus  lou  camin  de  Sant-Roumié,  avié  jita  lou  carretoun  dins  lou 
valat  pulèu  que  de  véireuno  veiluro  de  mous&ihot  ié  passa  davans. 
De-segur,  l'ase  se  leissarié  pas  dounta  pèr  un  Nouven,  avié  bèn 
trop  de  croio  !  Falié  l'ana  querre. 

Tant  léu  di,  tant  léu  fa,  van  querre  l'ase  e...  fai  tira  !  Mai  tiro-tu,  tiro- 
iéu  !  ni  Reinard,  ni  l'ase  pousquèron  s'esbranda. 

De  véire  ac6,  lou  bouchié  qu'éro  proun  vanitous  de  soun  ase  e  que 
tenié  pèr  eu,  se  coumpren,  aganlè  'n  barroun  de  cournudo,  e  flin  l 
flan  !  sus  lou  menistre...  Ma  fisto  !  l'ase  qu'èro  pas  esta  abitua  i  cop 
debarro,  partiguè  coume  un  fôu  en  tirassaot  lou  gros  Reinard. 

Aqueste,  coume  pensas,  siguè  pas  countènt,  s'avance  davans  lis 
autourita  que  prefidavon  li  jo,  e  ié  digue  ! 

—  Moussu  lou  Maire,  ai  bèn  rfgièt  de  m'èstre  présenta  dins  un 
païs  ounte  n'ai  pas  trouva  'n  ami... 

—  Voulès  dire  ? 

—  Vole  dire,  Moussu  lou  Maire,  ques'aviéu  sachu  de  n'avé  pas  un 
ami  dins  tout  Maiano,  auriéu  pas  counsecti  à  tira  restranglo-cat 
em'un  ase. 

—  Coumprene  pas  bèn,  moun  brave  Reinard,  ço  que  voulès  dire 
pèr  vôsti  resoun. 

—  Vole  dire  pèr  roi  resoun,  Mcussu  lou  Maire,  que  quand  avès 
▼isk   lou    bouchié   piendre  un  tarroun  p^r  < '>'î^««a   soun  ase,  vous 


—  74  — 

*^  moussu  l'ajount^  o  quaucun  de  vôsti  counseié,  aurias  degu  prendre 
uno  barro  e,  flan  I  tabassa  sus  iéu,  d'abord  que  s'es  pas  trouva  dins 
toutMaiano  un  ami  pèrme  rendre  aquéu  service.  Tambèn  iéu  auriôu 
reguigna  e  donna  moun  cop  de  coulas.  Ansin  sarié  pas  esta  di  qu'ua 
ase  avié  gagna  lou  gros  Reinard  de  Novo. 

j.  s. 


LI  TROUBAIRIS 

MEDAIOUN     FELlBREN 

Lou  Felibrige  estent  qu'une  grande  famiho, 
Dève  au  mens  un  salut  à  nôsti  troubairis  : 
Se  saup  que  de  tout  tèms  lou  Miejour  n'abaris, 
De  Na  Glemènço  Isauro  à  dono  Roumaniho. 

Ounte  li  Court  d'amour  tenien  gènti  sesiho, 
Antounieto  e  Bremoundo  an  canta  soun  païs  ; 
La  flour  dôu  Gai-Sabé  que  courouno  Anaïs, 
Fai  que  di  felibresso  enca  la  voues  bresiho. 

Filadelfo  de  Gerdo,  emé  si  Cant  d'azur, 
Despinto  sa  Bigorro  e  pinto  soun  bonur, 
E  siéu  di  bôu  proumié  que  ié  cridèron  :  Osco  ! 

Manco  pas  d'àutris  astre  en  noste  cèu  tant  pur  : 
Leountino  en  Aies,  Lazarino  à  Manosco, 
E  la  mouié  dôu  Mèstre  e...  n'ôublide,  segar  I 

LUCIEN  DUC. 

^Tira  de  Li  Medaioun  felibren  en  preparacioun. 


—  Janet,  cargo  toun  capèu? 

—  Vole  pas  lou  carga  ! 

—  Ah  !  monstre,  se  lou  cargues  pas,  te  lou  quite  d'un  revèst  de  naan. 


—  75  — 

LOU   PO US 


l'avié  déjà  proun  tèms  que  lou  vièi  Jan  de  la  Bastido-Novo  se  tiras- 
savo  coume  poudié,  emé  si  vue  crous  que  l'escran^avon.  Tant  que 
pousquè,  anè  se  souleia  e  se  faire  manja  i  mousco  emé  lis  àutri  vièi 
long  de  la  sebisso.  Mai  un  bèu  jour  pousquè  plus  même  se  leva  de 
sounlié,  l'ôli  mancavo  au  calèu.  Sis  enfant,  qu'èron  brave  e  qu'au- 
rien  baia  sabe  pas  que  pèr  lou  vèire  viéure  encaro  un  pau,  mandèron 
lèu  querre  Moussu  Rasset,  lou  médecin  de  la  Roco. 

Moussu  Rasset  arribè,  sus  lou  cop  de  mie-jour,  sus  soun  falet  e, 
tout-d'un-tèms,  mountè  pèr  vèirelou  paure  vièi  au  founsde  salitocho. 
Lou  chaspè  de  pertout,  ié  bouté  l'auriho  sus  l'esquino,  pièi  sus  lou 
pitre,  lou  fagué  bada  pèr  regarda  sa  lengo,  en  fin  fiaalo  i'aigantè  lou 
pougnet,  barré  lis  iue  e  ié  tasté  lou  pous.  Quand  agué  acaba  si  sima- 
gréio,  se  reviré  vers  lis  enfant  qu'éron  tôutis  acampa  à  l'entour  dôu 
lié,  e  ié  digue  : 

—  Lou  caiabre  es  encaro  proun  soulide  e  lou  pous  es  bon... 
Tant-lèu,  lou  vièi,  dôu  fous  de  sa  litocho,  ié  fagué  : 

—  Lou  pous,  dise  pas  de  noun,  p6u  éstre  encaro  bon  ;  mai  es  lou 
pousaire  I  Es  à  cra,  moun  brave  moussu,  escampo  de  pertout  aquén 
.pousaire  !.. 

C.   THAI^ET. 


LEIS    AMOUROUS 

(Tira  de  la  Paurih4>). 

La  terre  sadoulo  d'amour, 
Dessouto  lou  poutoun  deis  astre 
Eisalo  uno  vaigo  rumour. 

Avaa  la  viio  de  malastre 
Dins  la  lagno  de  sel  pantai 
•Es  blanco  coume  d'alabastre. 


-  76  - 

E  la  luno  qu'a  lou  badai 
Camino  amoundaut  paressouso, 
Vêlant  de  nèblo  soun  dardai. 

Es  l'ouro^esperado  e  febrouso 
Qu'agroumandido  de  poutoun, 
Van  courre  lei  groulo  amourouso. 

Escagassa  dins  un  cantoun 
Li  parlon  bas  e  dins  l'auriho 
Em'  un  pichot  èr  galantoun  : 

EIo,  emé  seis  iue  en  pôutiho, 
Leis  auriho  en  formo  de  biéu, 
Li  sèmblo  èstre  uno  meraviho  ; 

Eu,  coume  sourti  d'un  poucièu, 

Emé  sa  laido  facho  bruto, 

Li  sèmblo  à-n-elo  un  joueine  dieu. 

£  si  countèmplon,  lingo  muto, 
Emé  d'uei  coume  de  calen... 
Un  vaigue  ideau  li  secuto. 

Retènon  jusco  soun  alen, 
En  sachent  pas  coume  si  dire 
Lou  chale  estràngi,  lou  trou  plen 

De  bouenur,  e  lou  clar  sourire 
De  l'Amour  ei  divinei  flour 
Fleurissent  sei  couar  en  délire... 

Tant  que  n'ôublidon  la  douleur 

E  l'amarun  de  la  vidasse, 

Tant  que  seis  uei  rien  dins  lei  plour. 

E  la  luno  amourouso  e  lasso 
Escampant  sa  lusour  d'argent, 
Tremudo  en  diamant  leis  estrasso. 


-  77  — 

E  dins  lou  cooar  dei  pàarei  gènt. 
Es  un  baume  divin  que  toumbo 
Dôu  ciele  coume  d'un  sourgènt. 

Enterin  talo  qu'uno  toumbo, 
La  vilo,  alin,  dins  lei  dardai 
Sèmblo  ensepelido  ;  e  lei  coumbo 

Flourido  enca  dôu  mes  de  mai, 
Emé  la  sentour  dôu  mentastre 
Prefumon  d'amourous  pantai 

Lou  souom  dei  pacan  e  dei  pastre. 
La  terro  sadoulo  d'amour, 
Dessouto  lou  poutoun  deis  astre 

Eisalo  uiio  vaigo  rumour. 

VALÈRE  BERNARD. 


LOU  RIGHAS  E  LOU  FILOUSOFO 


Un  cop  i'avié  un  richas  qu'èro  laid,  mai  laid  coume  li  sèt  pecat 
capitau  :  avié  lis  iue  cirous,  lou  nas  rousiga,  de  soubro-dènt  que  iô 
sourtien  di  brego,  quatre  peu  sus  lou  su  e  uno  gibo  sus  l'esqaino, 
Em'acô,  aquéu  monstre  de  nature,  que  fasié  broussa  lou  la  di  cabro 
que  ié  passavon  contre,  avié  ?abe  pas  quand  de  milioun  de  rèntol 
Me  siéu  leissa  dire  que  tout  l'an,  dôu  matin  au  vèspre,  i'avié  uno 
carreto  de  quatre  pouce  davans  sa  porto  que  descargavo  de  sa  d'escul 

Fau  apoundre  qu'aquéu  hnd  orne  èro  avare  e  ourguious,  jalons, 
envejous,  e  manjavo  de  pourquet  emé  de  sàuvi  quand  moustravo  i 
pàuri  mesquin  de  soun  endré  tôuti  si  richesse. 

E  fau  peréu  dire  que  li  gènt,  mau-grat  si  défaut,  iè  fasien  bèu- 
bèu  sufis  qu'èro  riche.  Ié  passavon  tout  soun  :  ourguianço  eraai  soun 
avariço,  lou  saludavon  de  liuen  entre  que  lou  vesien,  pèr  sa  fôato 
l'anavon  touca  l'aubado,  basto,  i'aurien  iipa  sabe  pas  dequé. 


—  78  — 

Tambèn,  tôuti  li  gènt  de  Tendre  e  de  Tenviroun,  lis  un  après  lis 
autre,  li  plus  riche  coume  li  plus  paure,  èron  ana  vesita  lou  castèu 
dôu  richas  e  n'èron  revengu  esbalauvi,  esmeraviha  tant  avien  vistde 
richesso  acoumoulada. 

l'avié  qu'un  orne  que  s'èro  pas  destourba  dôu  tran-tran  de  sa  vi- 
dasse de  paure  pèr  ana  vèire  lou  castèu  dôu  laid  richas.  Aqueste  ome 
demouravo  dins  uno  marrido  cabano  aubourado  à  pèiro  seco  sus  la 
mountagDo  vesino.  E,  coume  vivié  urous  e  countènt  di  quatre  espigo 
que  glenavo  e  di  quatre  jaisso  que  raplugavo,  li  gènt  l'apelavon  lou 
Filousofo. 

Lou  laid  richas  sache  que  lou  Filousofo  s'èro  pas  destourba  pèr 
veni  amira  soun  bèu  castèu  e  tôuti  si  richesso  e  acô  lou  fustibulè, 
car  aurié  vougu  vèire  lou  mourre  qu'aurié  fa  lou  paure  diablas  da- 
vans  si  mouloun  d'or.  E  un  bèu  jour  lou  mandé  querre  pèr  si  varlet. 

Lou  Filousofo  faguè  proun  lou  recarcitrant,  mai  pièi  se  laissé  faire 
e  partiguè  pèr  ana  vesita  lou  casièu.  Lou  laid  richas  èro  sus  la  porto 
que  l'esperavo  e  venguè  éu-meme  ié  faire  lis  ounour  de  soun  bel 
oustau.  Entre  intra,  lou  Filousofo  sache  plus  ounte  pausa  si  pèd 
descaus,  lou  sôu  lusissié  coume  li  plafouns,  coume  li  muraio  ;  lou 
varlet  que  l'èro  ana  querre  ié  venié  après  em'  uno  escoubeto  de 
plumo  e  escoubetavo  pertout  ounte  si  pèd  toucavon.  Lou  Filousofo, 
sènso  faire  trop  cas  d  aquel  escoubihaire  que  lou  seguissié,  badavo 
davans  li  ridèu  de  sedo,  li  cadre  d'or,  li  plafouns  fa  rèn  que  de 
mirau,  e  lou  laid  richas  ié  duerbié  toujour  uno  nouvello  porto  d'un 
nouvèu  saloun  ounte  li  moble  escrincela  e  li  tapissarié  sedouso  èron 
de  mai  en  mai  riche.  Aurias  di  que  li  muraio  èron  bastido  emé  de 
mourtié  d'argent  e  de  pèiro  d'or.  Lou  laid  richas  badavo  davans  lou 
Filousofo  pèr  bén  joui  de  soun  espantamen.  Mai  vaqui  que  tout- 
à-n-un  cop  lou  Filouscfo  se  bouto  à  tussi,  s'escuro  e  cerco  ounte 
poudrié  bandi  soun  crachat  :  lou  laid  richas  fai  la  bèbo  e  cren  pèr  si 
tapissarié  e  si  bèu  moble  ;  mai  lou  Filousofo  lou  gardo  pas  long-tèms, 
vès-aqui  que  i'escupis  soun  carcalas  en  plen  visage  !  Lou  laid  richas 
emplastra  s'eissugo  coume  pou  e  bramo  coume  un  jai,  lou  varlet 
ausso  li  bras  en  l'èr  e  coussejo  lou  Filousofo  à  cop  d'escoubeto  ; 
mai  aqueste,  sènso  s'esmôure,  ié  fai  ; 

—  De  que  cridas  tant  e  fasès  tant  d'estampèu,  ai  escupi  au  rode- 
lou  plus  laid  qu'ai  atrouva  dins  voste  castèu  1 

LOU  CASCARELET. 


—  79  — 

MEISSOUN  iMISTIGO 


Sicut  qui  Isetantur  in  messe. 
Urous  coume  de  meissounié 
(Lou  proufèto  Isaîo). 

Quand  vèn  sant  Jan,  que  la  meissoun 
Fouguejo  au  soulèu  que  dardaio, 
Lou  brun  meissounié,  tout  en  aio, 
Fai  restounti  l'èr  de  cansoun. 

Car  loo  blad  d'or  que  vuei  espigo, 
Es  eu  qu'antan  J'a  semena, 
E,  s'es  Dieu  que  l'a  fa  grana, 
Eu  n'en  a  saucla  lis  ourtigo. 

E  ïéu  tambèn,  s'ai  travaia, 

Mis  enfant,  pèr  vous  adraia, 

Vuei,  quand  lou  Crist  vous  fai  si  prèire, 

—  0  blad  de  Dieu  !  o  gran  misti  !  — 
Leissas-me,  que  fague  clanti 
La  vièio  lengo  de  mi  rèire  ! 

Paris,  pèr  Calèndo  de  1898.  lou  FELiBftEfguE  s'es  fa  mounge. 


O«ento  es  la  planto  la  plus  necessàri  au  paure  mounde  pèr  ana  sms 
terre  e  gagna  la  vidasso  ? 

—  Es  lou  blad,  dis  un  Camarguen. 

—  Es  lou  tartifle,  dis  un  Mountelen. 

—  Ks  li  fai6u,  dis  un  Cavaiounen. 

—  Noun  !  es  la  planto  di  pèd  respoundeguè  lou  courdounié. 


—  80  — 

LOU  NOBLE   PASSA  SUS  LA  RAGO 


Un  cop  i'avié  'n  rèi  que  voulié  faire  lou  bonur  de  si  sujet.  Pèr 
saupre  tout  ço  que  se  passavo  dios  sis  estât  fasié  veni  à  sa  taulo,  lia 
un  après  lis  autre,  tantost  li  grand  de  la  noublesso,  tantost  li  baile 
di  courpouraciouD,  em' ac6  li  questiounavo. 

Lou  baile  di  marchand  d'estofo  èro  esmeraviha  de  se  vèire  ansin 
de  tèms  en  tèns  counvida  à  la  taulo  dôa  rèi  e  d'èstre  phça  à  sa 
drecho  qu'aco  èro  la  plaço  d'ounour.  N'èro  vengu,  estent  qu'avié  la 
lengo  bèn  pendoulado,  à  èstre  tamilié  emé  lou  rèi  que,  se  vesié,  pre- 
nié  plesi  de  lou  faire  parla.  Bèn  tant  que  lou  rèi  lou  counvidavo  plus 
souvent  qu'à  soun  tour. 

Lou  baile  di  marchand  d'estofo  vesié  que  sa  coumpagno  agradavo 
au  rèi,  e  un  bèu  jour  s'asartè  de  ié  demanda  un  titre  de  noublesso. 
Lou  rèi,  bounias,  i'acourdè  lou  titre,  mai  à  parti  d'aquéu  jour  lou 
counvidè  plus  à  sa  taulo  que  quand  èro  lou  tour  di  grand  dôu 
reiaumo,  e  lou  paure  baile  fugue  plus  plaça  à  constat  dôu  rèi  mai 
au  fin  bout  de  la  taulo;  même  que  lou  rèi  ié  parlavo  plus,  iépassavo 
davans  sènso  lou  recounèisse. 

Noste  nonblioun  passa  sus  laraco,  sousprés  d'acô,  un  jour  se  n'en 
plagoeguè  au  rèi  e  ié  demandé  ço  qu'avié  fa  pèr  ié  despla»re  e  lou 
faire  vira"  cou  me  acô  emé  lou  nas. 

—  Tenès-vous  liuen  de  iéu,  moussu  lou  gentilome,  ie  digue  lou 
rèi,  quand  vous  fasiéu  asseta  à  ma  taulo,  à  moun  coustat.  vous  regar- 
dave  coume  lou  proumié  de  vosto  courpouracioun  ;  mai  vuei  fariéu 
escorno  à  ma  noublesso  se  vous  acourdave  la  mémo  favour,  amor 
que  vuei  sias  lou  darrié  de  vosto  nouvello  coundicioun. 

LOU   GASGARELET. 


LOU  MIKADO 


0  Magali,  se  tu  te  fas  la  cendrouleto 

Que  reste  dins  l'oustau  e  se  languis  souleto, 

Saboun  dôu  Mikado  finamen  me  farai 

E  toun  cors  tant  poulit  iéu  lou  perfumarai. 


—  81  — 


JO  FLOURAU  ^:etenari  D'ARLE 


Lou  21  de  mai,  bèu  jour  de  Santo  Estello,  après  l'inaguracioun  dôu 
^useon  Arlaten,  que  soulennamen  s'es  facho  en  presônci  dôu  Préfet 
•e  dou  dôutour  Jan  Bayôu,  tôuti  dous  représentant  dôu  Gounsèu  Ge- 
nerau,  en  presènci  dôu  Maire  d'Aile  e  de  tout  lou  Coumitat  dôu 
Museon  piouverçîu,  MM.  Mistral,  Mangnan,  Ey-sette,  Ferigoule, 
Dauphin  e  Mariéton,  li  felibre  e  felibresso  soun  aLa  tôuti  en  cors  cé- 
lébra soun  festenau  dins  li  clastro  de  Saut  Trefume.  Erian  proun  150 
à  taulo  —  e  s'es  rcvist  aqui,  desboundant  de  la  Goupo,  lis  ancians 
eslranibord  de  la  fe  patrioto. 

Après,  sus  lou  tantost,  s'anè  au  Tiatre  Antique,  e  aqui,  davanslou 
pople  e  à  la  fàci  dôu  soulèu,  li  Grand  Jo  b'iouraa  se  dounèron,  La 
Cîourt  d'Amour,  pèr  presidènto  avié  Na  Mario  Gasquet,  rèino  di  dar- 
rié  sèt  an,  a^^uènt  contre  elo  li  dos  damo  qu'avien  ôucupa  lou  reinage, 
Na  Mario  Mietra'enco  e  Na  Terès  >  Boissière.  Na  Mario  Gasquet,  mai 
que  belloe  majestouso,  duerb  la  grando  setiho  pèr  un  discours  relent 
de  voio  prouvençâlo  e  qu'enauro  tôuti  li  cor. 

Lou  capoulié  En  Fèlis  Gras,  aprè*,  prounôuncio  mai  lou  siéu  e  prou* 
clamo,  au  milan  d'aplaudimen  inmense,  li  noum  di  lauréat: 

D'abord  Filadelfo  de  Gerdo,  la  telibresso  bigourdano,  courounado 
aquest  an  pèr  l'Acadèmi  de  Toulouso  e  tant  ilastro  en  tei  ro  d'O  pèr 
si  très  delici  >us  voulume,  Posos  perdudos^  Brumos  d'AutounOy  Can" 
tos  d'azur.   Es  elo  qu'a  gii4na  la  joio  dôu  Gai  Sabé. 

Piéi  lou  capoulié  crido  li  noum  di  dous  vin^èire  qu'an  davera  lou 
prèmi  ô'Istôri  de  Prouvènço  en  Icngo  prouvençaio.  Lou  proumiô 
pre^,de  10')  franc,  pèrPèire  Devoluy  ;  lou  segound  près,  de  1300 franc, 
pèr  Louis  Roux,  de  Marsiho. 

Na  Fdaielfo  àlor,  digno  e  prestigiouso  souto  soun  capulet,  en 
vertu  de  soun  dre  que  Tes  donna  pèr  Testalut,  declaro  la  nouvello 
rèitio  e  vai,  au  bras  dôu  capoulié,  semoundre  la  courouno  idealo  di 
felibre  à  noblo  e  gènlo  damisello  Mario-Terôsu  de  Ghevij^né,  feleno 
de  Laurode  Sado,  eescoulano  egrè^'io  <le  la  felibre-:5o  Bremounio 
que,  i'aquat^rge  an  à  lero,  avié  elo  peréu  agu  lou  près  dôu  Gai-Sabé. 

La  bli'undo  e  jouino  rèino  reçaup  «  la  cigdlo  d'or  »  q^m  iè  senaouod 
lou  Felibrige  e  'm'  acô  pauso  sus  la  tèstode  Na  Fdadelto  de  Gerdo  U 
joio  de  la  pou<'rio.  courouno  d'ôulivié  d'argent  que  porto  l'iscripcioun 


—  82  — 

seguènto  :  A  Filadelfo  de  Gerdo  laprimo-flour  dôu  Gai-Sahé,  grand' 
joflourau  dôu  Felïbrige  dôu  21  de  mai  1^92,  pèr  Santo  Estello,  en 
Arle. 

Jan  Bayôu  fai  clanti  dous  madrigau  galant,  un  pèr  la  lauréate,  un 
pèr  la  rèino  novo. 

Na  Mario  Terèso  vèn  saluda  lou  pople  en  uno  aloucucioun  char-^ 
manto,  pièi  au  bras  de  Mistral,  cencho  dôu  riban  d'Arle  e  bellocoume 
Lauro,  emé  tôuti  li  dono  e  tôuti  11  pouèto  que  ié  fan  l'acoumpagnado, 
vèn  prene  part  dins  Arle  is  àutri  joio  de  la  fèsto. 

G    DE  M. 

Aloucucioun  de  Sa  Gràci  Mario-Terèso  de  Chevigné,  nouvello  rèinC' 
di  Felihre  i  grand  Jo  flourau  setenàri  de  i8W. 

Ghausido  pèr  Na  Filadelfo  de  Gerdo,  envestido  pèr  Na  Mario  Gasquet, 
sourreto  incouneigudo  de  mi  dos  sorre  celèbro,  acète  emé  counfusioun 
l'ur  que  m'es  devoulu  ;  e  gramàcie  li  galant  pouèto  de  Prouvènço  d'aquel 
ôumage  esmouvènt,  rendu  unicamen  à  la  gràci  de  moun  sèisse.  Ges  de 
titre,  es  verai,  me  desigiiavon  paureto,  pèr  vosto  rèino  de  vuei.  Noun 
ai  reçaupu  dôu  cèu  que  lou  doun  d'amira  ! 

Pamens  ause  vous  lou  dire,  e  noun  sènso  quauco  fierta:  ame  noste 
car  pais  tout  autant,  bèn  segur,  qu'aquéli  que  m'an  elegi  o  precedi  en 
Santo  Estelle,  tout  autant  qu'aquéli  rèino  que  si  noum  resclantisson  pèr 
tout  lou  Felibrige,  tout  autant  que  vous-autre,  o  rimaire  famous  que 
vosto  presènci  me  porto  crento,  mai  que  vosto  glôri,  d'aquest  vièi  caire 
de  la  Gaulo,  a  fa  'no  tant  grande  patrio  ! 

0,  ma  Prouvènço!  terro  di  troubaire  sabènt,  reiaume  d'Arle,  t'ame 
coume  uno  umblo  enfant  de  ti  campèstre. 

T'ame  pèr  toun  païsage,  pèr  toun  istôri,  pèr  ti  mounumen  venera,  pèr 
tis  avé  de  Grau,  pèr  tis  ôulivié  palinèu  e  pèr  ti  pouèto  tant  acoulouri  ! 
T'ame  pèr  toun  amo  alarganto  que  boui  e  que  reboui  dins  lis  aigo  dôu 
Rose  e  dins  lou  pitre  de  Mistral,  e  pèr  ta  voues  encantarello  que  cascaio 
dins  li  branco  de  ti  pin  trefouli  e  sus  li  bouqueté  de  Mirèio  ! 

Enfin,  te  siéu  estacado  pèr  ma  maire  vivènto,  sourtido  de  toun  sôu,  e 
peréu  pèr  la  cadeno  mistico  de  mi  rèire,  que  dormon  souto  ti  pèiro  cal- 
cinado,  e  que  n'en  siéu  lou  darrier  anèu. 


—  83  — 

E  tu  cigalo,  ma  cigalo  dis  alo  d'or,  simbèu  poulit  de  moun  reinage 
passagié,  de  moun  poudé  inôufensiéu,  siegues  la  bèn-vengudo  sus  moun 
jougne  :  en  fasènt  de  tu  la  patrouno  pagano  di  pouèto,  coume  an  bèn  fa  ! 

Semblablo  i  felibre  que  m'envirounon,  siés  caritouso  de  ti  cant,  âmes 
tout  ço  qu'aman  nousautre.  l'eigagno  que  te  refresco,  l'aureto  que  te 
brèsso,  lou  soulôu  que  te  caufo:  e  tu  tarnbèn,  coume  l'innoucènt  rimaire, 
eantes  sènso  saupre  perqué. 

Dempièi  uno  sequèlo  d'an  ta  cansouneto  moudèsto  rend  la  routo  pu 
lôugiero  au  caminaire  que  pas^îo  !  0  cigaleto,  évoques  ni  lou  travai 
achini  pèr  acampala  fourtuno,  ni  l'austèro  resoun  :  tu  siés  qu'uno  bôu- 
miano  que  trèvo  dins  li  campai,  mai  tu  pi3rsouairiques  l'imprudènci  elou 
pantai,  qu'enfanton  à  la  longo  lis  acioun  erouico  ;  tu  rememôries  tôuti  li 
bèlli  causo  inutilo  —  que  nous  assolon  de  la  vido  ! 

Lis  Atenenco  te  metien  dms  si  cibeladuro  perfumado  ;  li  femo  de  la 
Chine  te  brodon  e  retrason  subre  si  raubo  de  milanto  couleur.  léu,  te 
vole  amaga  subre  un  cor  de  chatouno,  sus  un  cor  nouvelàri,  esmougu 
simplamen  pèr  la  recouneissènco  e  l'amiracioun  di  pouèto  ! 

Dieu  assouste  la  Prouvènço  ! 

Dieu  enaure  lou  Miejour  ! 

Discours  eadessias  de  Na  Mario  Gasquet,  rrire-rèino  di  felibre. 

Vaqui  sèt  an,  sèt  bèllis  annado  de  ma  vido.  qu'ai  passa  au  mitan  de 
vautre,  aussant  pèr  vous,  coume  uno  preguiero  i  dieu  de  la  patrio, 
l'ôulivié  sant  de  la  reiauta.  Vuei  vau  descendre  d'aquéu  trône  ideau 
d'ounte  ai  countempla,  emé  lou  fremin  de  mou  a  amo  entiero,  tout  ço 
que  s'es  ta  de  j^rand,  tout  ço  que  ses  ta  de  bon,  tout  ço  que  s'es  fa  de 
bèu,  sus  aquelo  terro  de  Prouvènço  ounte  la  simplo  bèuta  di  femo,  la 
souleto  roubuste.so  dis  ome,  n'eu  fan  coume  autant  de  temple  vivent 
dreissa  à  la  glôri  de  noste  grand  soulèu,   paire  di  meissoun  e  di  libre. 

Mai  avans  d'ana,  tourna-mai,  me  mescla  en  aquéu  pople  de  valent 
ijueveseeici  à  moun  entour,  vole,  en  aquest  lour,  en  fasènt  mis 
adiéu  à  la  santo  courouno,  saluda,  pleno  de  te  is  an  que  vènon,  la 
jouino  Kèino  que  vai  countunia  li  tradicioun  felibreaco  de  nosto  libro 
Causo. 

I  Baus,  lou  jour  que  lou  pouèto  Marius  André  me  courounè,  coume 


—  84  — 

aussave  pèr  laproumiero  fes  la  Goupo  noslro,  un  grand  cop  de  mis- 
trau  la  vujè  en  plen  cèu.  Moun  vestimen  d'arlatenco  n'a  garda  des- 
pièi  coume  uno  marco  de  sangglourious.  E  acô  pèr  iéu,  dins  aquéli 
sèt  an,  es  resta  l'image  de  tout  lou  Felibrige.  Bandi  i  quatre  cantoun 
dou  mounde,  espandi  pèr  la  niistralejado  dis  idèio,  es  ana  enebria  de 
joio  e  de  liberta  tôuti  li  pople  de  la  terro. 

Car,  eu,  lou  Felibrige,  es  bèn  l'evangèli  dis  ome  nouvèu,  en  quau 
dis  touto  la  bèuta  de  viéure.  Tout  soun  souclt  es  d'enaura  la  glori 
de  la  vido,  de  nnanteni  la  santa  de  la  raço,  de  défendre  li  dre  de  la 
patrio,  de  moustrali  devé  de  l'umanita. 

Vaqui  perqué,  o  felibre!  lou  Felibrige  es  lou  fa  souciau  qu'apareira 
is  istourian  de  deinan  coume  lou  mai  impourtant  d'aquesto  desbaus- 
sado  de  siècle.  Falié  trouva  uno  dôutrino  que,  sènso  renega  li  tra- 
dicioun,  l'esfors,  lou  van3  di  generacioun  passado,  se  jitèsse  pamens 
emé  tout  l'enavans  di  pople  jouino  vers  li  reiaume  de  laveni.  E  n'es- 
ti  pas  tout  acô  que  lou  cant  de  la  Goupo  nous  crido  dins  touto  sa 
noublesso  e  dins  touto  soun  energio  ?  D'aqui,  vènon  tôuti  li  mani- 
festacioun  de  Nimes;  d'aqui  vènon  subre-tout  la  creacioun  d'aquéu 
Museon  Arlaten  qu'es  coume  un  pouèmo  de  pèiro,  de  moble,  de 
souveni,  edifica  pèr  lou  paire  de  Mirèio,  de  Galendau,  de  patroun 
Apian.  E  d'aqui  vèntambèa  queli  jôaini  felibre  volon,  pèr  lou  triounfle 
entié  de  la  Gauso,  se  mescla  à  la  vido  publico  di  ciéuta,  e  nourri,  pèr 
eisèmple,  d'idèio  mouralo,  de  grand  mouvemen  pratique  coume 
aquéli  di  senjicat.  Ali  !  Felibre  !  deman  sara  tout  entié  felibre  noste 
bèu  pople  de  Prouvènço  !  Es  enfin  décida  à  jita  de  coûtât  tôuti  li 
farfantello  vengudo  de  Paris.  L'an  proun  bressa  'mé  tout  ac6  ! 

A  proun  susa  pèr  auboura  tôuti  li  dès  an  un  roucas  de  Sisife.  A 
près  counsciènci  enfin  d'uno  autro  obro  ounte  es  mestié  que  vague. 
E  aquelo  counsciènci,  es  dôu  Felibrige  que  la  tèn  e  que  la  tendra. 

Al  vougu  qu'uno  voues  de  femo,  dins  madarriero  ouro  dereinage, 
afourtiguèsse  de  tàlis  idèio.  Dins  nôsti  vilo,  de  noum  de  carriero  o  de 
balouard  demoron  coume  un  testimèni  que  nàutri,  li  femo,  is  ouro 
de  dangié  sabèn  peréu  acoumpli  tout  ço  que  demando  lou  grand  devé 
patriouti.  Mai  aman  miés,  pèr  naturo,  trena  li  couronne  de  flour  e 
lie  lausié,  quand  nôstis  ome  revènon  vincèire.  Es  à-n-éli  de  li  mérita. 

NA    MARiO    GASQUET. 


—  85  — 

LA  RIBOTO  DE  SANT  MARTIN 

L'autre  jour  demandave  à  de  viôii  devoto 
D'ounte  vèn  que,  lôuti  lis  an, 
Siegue  deminche  o  jour  oubrant, 
Pèr  Sant  Martin  se  lai  riboto. 

Veici  ço  que  m'an  respoundu, 
E  me  l'an  tant  bèn  di   que,  ma  fe  !  l'ai  creigu. 

Nouvèmbre  avié  carga  sa  lourdo  limousino; 

Emé  lou  calabrun,  uno  aurasso  malino 

Se  levavo  dôu  nord  qu'empourtavo  li  gènt 

E  que  vous  coupavo  la  mino. 
Se  fasié  tard,  e,  ni  pèr  or,  ;ni  pèr  argent, 
Degun  n'aurié  vougu  passa  la  niue  deforo 

Gregnènro  de  mouri  de  tre, 
Chascun,  en  s'amagantese  boulant  li  det, 

S'estremavo  dins  sa  demoro. 
Sant  Martin,—  à  l'epoco,  èro  evesque  de  Tours, — . 
Di  paure,  di  malaut  que  i'avié  dins  sa  vilo, 

Aquéu  vèspre,  brave  Pastour, 

Revenié  de  laire  lou  tour 

E  d'escampa  pèr  cent,  pèr  milo 

Li  counsoulacioun,  li    secours  ! 

Mai-que  countènt  de  sa  journado, 
E  dôu  bèn  proudiga  dins  aquelo  tournado, 
Moanta  sussoun  cliivau  tout  de  nôu  arnesca, 

Anavo  au  trot  vers  l'evescat. 
Subran  rescontro  un  paure,  un  viéi  que  caminavo. 
Apiela  sus  dos  crosso,  estrassa,  mita- nus, 
Que  de  fre  tremoulavo,  e  de  fam  trantaiavo 
E  bèn  tant  palinèu  que  semblavo  èstro  au  plus. 
L'inlierme,  vers  lou  sant.  virant  sa  caro  morno, 
D'une  doulènto  voues  ié  demandé  rôumorno  i^ 


Aqueste,  qu'èro  generous/ 
Venié  just  de  vuja  sa  bourso  i  malurous  ; 

lé  soubrsvo  pa  'no  dardeno 
Pèr  traire  à  l'estroupia  que  fasié  tira  peno.' 

L'evesque,  alor,  sènso  tarda, 
Desblouco  soun  mantèu  qu'èro  de  lano  puro, 

Doubla  d'uno  caudo  foururo 

E  de  treneilo  d'or  bourda, 

L'est  rasso  au  mitan,  n'enfouloupo 

Lis  espalo  dôu  paure  vièi 
Que  remèrcio  en  plourant  :...  pièi  soun  chivau  galoup© 
Dôu  constat  dôu  palais  que  dins  l'oumbro  aparèis. 
A  peno  s'avié  fa  cent  pas  que  la  carriero 

Fugue  pleno  de  lôngui  tiero, 

De  vôu  de  paure  enfrejouli, 
Chourmo  de  marcomau,   troupèu  anequeli, 
Qu'avien  rèn  dins  lou  ventre,  enca  mens  dins  la  biass© 

E  que  venien  vers  noste  sant 

En  aparant  ensèn  la  man. 

La  Garita  qu'es  jamai  lassso 

De  secouri  qu  n'a  besoun, 
ïspirè  Sant  Martin  :  «  N'ai  rèn  dins  lou  pouchoun , 

Dis  à-n-aquelo  poupulaço, 
«  Mai  vous  couvide  tôuti  à  veni  prene  plaço 

«  A  ma  taulo  qu'aloungaren 
«  E  mounte,  se  Dieu  vôu,  tôuti  s'assoustaren 

«  Contro  la  lam  e  la  jalado,  » 

Mie-chouro  après,  la  troupelado 

Di  mendicant  venié  pica 

A  la  porto  de  l'evescat. 
Lou  cousinié  dôu  sant,  la  tèsto  treboulado, 

Noun  voulié  li  leissa  rintra, 

Disent  que.  pèr  li  restaura, 

Èron  trop  noumbrouso  assemblado. 
L'evesque,  fisançjus  dins  la  bounta  de  Dieu. 
Reçaupè  li  mesquin,  li  lougè  de  soun  miéu, 


—  87  — 

E,  ié  pourgènt  tôati  li  viéure 
Qa'atroubè  dins  si  tiradou, 
lé  recouman  Jè  de  bên  bèure 
E  de  manja  tout  soun   sadou. 
Mai,  o  miracle  !  o  meraviho, 
Aguè  bèu.  aquelo  pauriho, 
Béure  e  manja  sa  pleno  fam 
Ni,  sus  la  taulo,  lou  pan  blanc, 
Ni  lou  fricot  dedins  lis  sieto 
Se  demeniguèron  d'un  brin  ; 
Se  n'atroubè  bèn   tant  que  li  paure,  à  la  fin, 
N'en  clatiguèron  si  saqueto. 

Es  aquéu  miracle  divin, 
Apoundeguèron  li  devoto, 
Queli  crestian,  pèr  sant  Martin, 
Celèbron  en  fasènt  riboto. 
Castèu-Nôu  de  Gadagno.  ipoulite  vatton. 


LIS  ENGIANI   MESURO 


îè  âôu  Tapi,  lou  maçoun,  anè  davans  lou  Juge  de  Pas  emé  lou 
<;k)uvarèu.  Avien  agu  de  brut,  es  pas  lou  mot,  mai  èron  en  desacord 
à  prepaus  d'un  oustau  que  lou  Tapi  avié  basti  pèr  lou  Gouvarèu  e 
qu'aqueste,  parèis,  voulié  pas  ié  paga  sènso  ié  rebatre  quaucarèn. 

—  Moussu  lou  juge,  digue  lou  Gouvarèu,  i'ai  paga  tin-tin,  roubin 
8U8  l'ounglo  tout  ço  que  ié  deviéu:  tant  soulamen  que  lou  Tapi  m'a 
degaia  un  bèu  saumié  e  ié  rebate,  coume  de  juste,  sus  soun  comte. 

—  Se  se  peu  dire  de  messorgo  ansin  !  rebequè  lou  Tapi,  urousa- 
men  qu'estranglon  pas!  Ils  eu,  moussu  lou  juge,  que  l'a  degaia  soun 
saumié  es  eu  que  l'a  pourqueja,  en  parlant  sens  respèt;  n'es  qu'un 
4)OU8iaire,  acô  vôu  faire  lou  tustié  e  saup  tout  bèu  just  licheta  • 
f>oudo  ^couwie  uno  cabro  ! . . . 


—  88  - 

—  VeguèD,  veguèn,  bràvi  gèrt,  faguè  lou  juge,  pèr  bèn  feni  fau* 
bèn  coumença,  debacas  vosto  afaire  e  farai  lou  dre  coume  se  dèu» 

—  Vès-eici  ço  qu'es  arriba,  autant  verai  coume  me  fan  mouri  un 
jour,  digue  lou  Tapi  en  levant  la  man.  Avian  auboura  l'oustau  dôu 
Couvarèu  e  foulié  mètre  en  plaçoli  saumié  pèr  téulissa.  Lou  Couva- 
rèu  adus  si  saumié  e  se  boutan  tôuti  dous  à  caneja.  Atrouv;  n  d*uno 
muraio  à  l'autro,  lou  Couvarèu  me  fara  pas  merti,  dous  pas,  très 
pasto-mourtié  e  quatre  tiblo. 

-   Lou  Tapi,  ôublides  très  travès  de  det  ! 

—  As  resoun..  e  très  travès  de  det...  Mesure  alor  lou  saumié  e 
qu'atrove?  Qu'avié  dous  pas,  très  pasto-mourtié,  quatre  tiblo,  très 
travès  de  det  e  uno  bono  gamato  de  trop!  Prene  un  gipas  e  cra  1 
marque  la  gamato  de  trop.  Alor  lou  Couvarèu  vôu  mesura  à  soun 
tour,  mai  dequé  fai,  lou  tarnagas,  acoumenço  de  mesura  dôu  coustat 
que  iéu  aviéu  feni  e  atrovo,  coume  de  juste,  dons  pas,  très  pasto- 
mourtié,  quatre  tiblo,  très  travès  de  det  e  uno  gamato  de  trop.  Pren 
un  tros  de  gipas  e  cra'  marco  la  gamato  de  trop  de  soun  coustat. 
«  Moun  ome,  me  fai,  as  resoun,  avèn  uno  bono  gamato  de  trop,  z6u  1 
prene  ta  rèsso  e  fasen  lèu.  »  E  iéu,  ansin  fôu,  agante  ma  rèsso  e 
rasse  ma  gamato.  Mai  quau  vous  a  pas  di  qu'aquel  estôurina  se 
bouto,  eu  tambèn,  à  rassa  la  siéuno  !  E  quand  n'en  venèn  à  bouta 
noste  saumié  en  plaço,  sian  court  d'uno  gamato,  pardienche  !  Arc,. 
moussu  lou  Couvarèu,  vèn  dire  qu'es  ma  gamato  que  manco,  que 
deviéu  pas  la  rassa,  que  i'ai  degaia  soun  saumié  ! 

L'afaire  estent  ansin  claro  coume  uno  aigc-boulido,  lou  juge  dounè 
resoun  au  Tapi.  E  lou  Couvarèu  n'en  fugu^  quite  pèr  rassa  un  pasto- 
mourtié  à  soun  saumié  que  ié  serviguè  pèr  la  téulisso  de  soun  pou- 
ciéu  que  n'avié  d'uno  muraio  à  l'autro  que  dous  pas,  uno  barioto  e- 
très  tiblo  ! 

C.    THALET.. 


Vau  mai  emplega  si  terre  que  sis  ami. 


Di  marridi  teste  lis  avoucat  fan  bon  soupa. 


—  80  - 
LIS  OMK  DE  LA  TERRO 

LOU    FELIBRE   7BAVAIAD0U 

Anavian,  un  matin,  de  Sorgo  à  Castèu-Nou, 
E  moun  ami  Sauvan,  la  vèsto  sus  l'espalo, 
Tout  fiùr  de  soun  capèu  flambard  à  grandis  alo, 
Caminant  lou  front  aut,  toucavo  pas  lou  sou. 

La  pôusso  e  lou  soulèu.  boutas,  noun  ié  fan^pùu 
A-n-éu,  travaiadou,  qu'à  lesi  se  regalo 
E  di  vers  di  felibre  e  di  cant  di  cigalo, 
Talamen  que  li  niais  dison  qu'es  un  pau  fou  ! 

Mai  saup  proun  qu'au  pais  depun  noun  es   proulèto, 
E  legi  de  bon  libre  es  tout  ço  que  souvèto: 
Entre  milan  sa  femo  e  si  chato,  es  urous. 

De  si  det  boufre,  emé  sa  plumo  païsano, 
Fscriéu  à-n-un  evesque.  e  la  noblo  soutano 
Charro  filousoufio  emé  lou  pèd-tt  rrous  ! 

LUCUN   DUC. 


A    L'ESCOLO 


Aqueste  mes  de  mai  passa,  anère  faire  la  vesito  dis  escolo  de- 
mouD  cantoun.  Car,sabe  pas  se  lou  sabès,  siéu  delega  cantounau  e  es 
pèrac6  que  Moussu  lou  Menistre,  i'aquàuquis  an  me  mandé  li  paumo 
d'acadèmi.  Adounc  anère,  coume  èro  moun  devé,  vèire  coume  se 
menavon  lis  afaire  de  nosto  escolo.  Lou  mèstre  èro  au  mitan  d'uno 
marmaio  de  mourvelous  que  d'îmi  l'escoutavon  o  n'en  fasien  vejaire, 
d'autre  se  pessugavon  o  s'escupissien  contro,  d'autre  fasien  envoula 
de  mousco  emé  labusco  au  quiéu,  n'i'avié,di  plus  pichoun,  que  dour- 


—  90  — 

^ien  sus  si  silabèro.  E  lou  mèstre  s'esgausihavo  à  ié  faire  la  leiçoua 
de  geougrafio  : 

«  Lis  allemand,  ié  fasié,  soun  de-longo  esta  de  rapiamus,  e  dins  li 
tèms  passa  soun  vengu  enjusqu'eici  e  n'an  desvasta  tôuti  li  pais  dôu 
Miejour,  d'uni  s'apelavon  li  Got,  d'àutri,  li  Visigot,  d'àutri.  enfin,  lis 
'Ostrogot.  Vuei  touto  aquelo  raço  de  mangeiras  a  pèr  capitalo  un© 
grando  vilo  que  iédison  Berlin...  » 

Mai  lou  mèstre  venié  de  s'avisa  que  lou  pichot  Dodo  l'escoutavo 
pas  e  s'amusavo  à  escracha  de  tèsto  de  mousco  entre  dos  feuio 
blanco  de  soun  caièr  pèr  vèire  li  bèlli  flour  qu'aco  fasié,  se  revirè 
vers  éa  e  ié  demandé  : 

—  Veguen,  Dodô,  coume  ié  dison  i  gènt  de  Berlin  ? 

Dodo  venguè  rouge  coume  un  grato-quiéu  e  respoundeguè  sènso 
parpeleja  : 

—  Ié  dison  li  Berlingot  ! 

LOU    CASCARELET, 


UN  BON  AVIS 
Sus  V Alcool  de  Mento   de  Ricqlès 


Au  gros  de  l'estiéu,  quand  arribas  dou  travai  o  d'uno  courso  un 
pau  longo,  que  la  set  vous  estranglo  e  que  sémblo  q<i'avalarias  lou 
Rose,  fau  prendre  dès  gouto  d'Alcool  de  Mento  de  Ricqlès  dins  un 
vèire  d'aigo  sucrado.  Ac5  calmo  li  set  e  refresco  subran.  Es  un  béure 
delicious  à  la  bouco,  bon  marcat  e  qu'assanis  l'aigo. 

S'avès  uno  endigestioun,  un  lourdige,  un  mau  de  cor,  la  dissen- 
tarié  o  la  colerino,  aguès  pas  pou  de  n'en  trop  mètre  :  un  cuié  vous 
garrira  sus  lou  cop. 

Servès-vous-n'en  pèr  vous  lava  li  dent,  la  bouco  e  tout  lou  cors,  e 
veirés  lou  bèn-èstre  que  n'en  seguira. 

En  tèms  d'epidemio  es  endispensabla  de  n'avé  sa  prouvesioun 
dins  1  oustau  e  li  gènt  que  van  sus  mar  sabon  que  fau  pas  Tôublida. 

Soulamen...  soulamen  avisas-vous  que  la  moulo  porte  bèn  lou 
noum  de  Ricqlès. 

LOU    MKGE    DI     FKLIBRE. 


—  91  — 


LA.  GLÔRI 


A  Charloun  dôv  Paradou 

Non  nmnis  mcriar, 
Horace. 

Li  gènt  de  Paradou,  aaii,  m'an  vougu  dire, 

(Sabe  pas  s'es  de  bon, 
O  s'es,  tout  bounamen,  istôri  d'un  pau   rire) 

Qu'aro  qu'avès  li  font, 

Pantaies  que  metran,  en  relèu,'  sus   la  plaço. 

Au  mié  d'un  pedestau, 
"Toun  medaioun  d'aram,  de  fàci,  bèn  en  plaço, 

Pas  liuen  de  toun  oustau. 

Verai,  n'i'a  mai  que  d'un  que  n'an  pas  t'a  grand  causo, 

E  de  pichot  renouiu, 
De  quau  vesèn  escri,  grava  sus  uno  lauso, 

Lou  noum  —  'mai  lou  prenoum  — 

Blanc  e  blu,  Hame-nôu  bateja  li  carriero, 

Pouliti,  parvengu... 
M  H  diras  que,  pèr  tu,  la  causo  es  pas  pariero, 

Que  siés  bèn  coutieigu. 

Lou  sabel  lé  fai  rèn  !  en  fraire  iéu  te  parle, 

0,  de  toun  Paradou, 
Portes  sèmpre  emé  tu  dins  lou  reiaume  d'Arie, 

La  joio  au  terradou. 

En  bèn!  es  pèr  acù,  que  te  fau  resta  sage 

En  cantant  ti  cansoun, 
Gardo  toan  bon  renoum    La  vido  es  un  passage 

Ounte  tout  es  leiçoun. 


—  92  — 

Gardo-lou,  toun  renoum  d'ami  e  de  feiibre, 

Urous  dins  toun  endré, 
Canto  l'amour  dôu  champ.  Païsan  fier  .e  libre, 

Sèmpre  camino  dre. 

E  tout  en   barrulant,  plega  dedins  ta  loupo, 

Alin  dins  lou  Trebon, 
Cerco  pèr  t'ajuda  à  te  faire  la  soupo 

Uno  femo  de  bon. 

Vaqui  ço  que  fau  faire  !  Laisso  ista  'qui  la  glôri, 

E  planto  ti  maiôu. 
Vau  bèn  miés,  à  l'oustau,  dina  d'un  caulet-flôri, 

0  tria  si  faiôu. 

Que  de  revasseja  d'un  medaioun  de  tolo 

Que  pau  saludarien, 
E  que  quàuqui  gandard,  en  sourtènt  de  l'escolo, 

Belèu  aqueirarien  1 
Sant-Roumié  —  Oustau  di  Conse.  —  ôutobre  1899.  marius  girard. 


PIPO-MOUST 


Benezet  de  Sarragan  èro  traçaire. 

Proche  de  la  peiriero  ouDte  travaiavo,  amount  davans  Sant-Pau, 
avié  'n  cantoun  de  terro,  e,  dii)s  aquesto  terro,  un  pichoun  maset, 
pichoun,  pichoun,  —  quasimen  uno  cabane.  Basto  !  seiéloujavo  pa- 
mens,  e  ié  loujè  peréu  sa  mouié,  quand  espousè  Nenio  dôu  Redoun, 
lalentihado  de  Vau-Petiero. 

Pèr  quau  counèis  un  pau  il  gènt  de  nocun  endré,  noun  es  besoun 
de  dire  que,  dins  la  fainiho  di' Sarragan,  —  tout  de  brave  mounde,  — 
i'a  degun  que  fougne  à  la  tisane  de  selèmbre.  Benezet,  digne  saga- 
tun,  tasié  ounour  à  si  davancié  e  mantenié  lou  bon  renoum  de  la 
raço. 


—  93  — 

L'endeman  de  soun  mariage,  lou  matin,  Benezet  dis  à  sa  mita: 
t  Es  vuei  dimècre,  parai? 

—  0,  dimècre 

—  Eh!  bèn,  faudrié,  sènso  perdre  tèms,  ana  querre  à  la  vilo  de 
prouvesioun  pèr  nous  mena  'njusqu'à  dissate,  que  sian  liuen,  eici, 
e  poudèn  pas  faire  lou  viage  tôuti  li  jour.  Dos  fes  pèr  semano,  sufls: 
ansin  ai  toujour  fa,  iéu,  en  eslènt  juvenome. 

—  Alor,  dequ'aduse  ? 

—  Vaqui  d'argent,  d'abord.  Aro,  prene  lou  grand  cabas  au  cavihié, 
e  veguen,  ensemble,  de  qu'avèn  besoun  pèr  nosto  miejo  semanado. 

—  T'escoute. 

—  Proumieramen,  de  faiôu  blanc.  Lis  âmes  ? 

—  Iéu,  ame  tout. 

—  Bon  !  Dos  liéuro  de  faiôu  blanc. 

—  Marcho  pèr  dos  liéuro. 

—  Pièi,  uno  liéuro  de  vermichèlli  ;  pièi  unolevadeto...  Pièi,  dequé 
mai? 

—  Uno  dougeno  d'iôu.  N'en  fau  toujour  dins  un  mas  :  ac6  's  uno 
ressourso,  pèr  se  quaucun  venié  nous  vèire  e  faugaèsse  crèisse  lou 
dina. 

—  As  resoun  :  uno  dougeno  d'iôu.  Après? 

—  Après,  un  quarteiroun  de  froumage.  De  quente  vos  ? 

—  Me  fai  rèn. 

—  Prendrai  dôu  trouca.  Après,  de  café... 

—  0,  de  café,  capoun  de  noum  ! 

—  Nous  n'en  faudra  dos  ounço,  em'  uno  liéuro  de  sucre. 

—  E  lou  pan?  Noun  fau  ôublida  lou  pan.  Prene-n'en  quatre  kilo. 
"Crese  qu'es  tout.  Ah  !  gus  de  sort  !  de  vin?  Nous  n'en  faudra  très 
pechié. 

—  Aurai  ma  bono  cargo,  sabes  ? 

—  Hôu  !  faras  dous  viage,  se  pos  pas  pourta  lou  tout  dins  un  soulet  ». 
Nenio  despènjo  lou  cabas,  arrapo  uno  grando  boutiho,  que  plaço 

dins  uno  saqueto,  mando  nu  mirau  un  pichot  cop  d'iue,  s'arrènjo  un 
pau  lou  tignoun  e  li  fanfan,  e  se  preparo  à  sourti. 

Benezet  l'arrèsto. 

«  Escouto,  ié  fai,  aduras  qu'uno  liéuro  de  faiôu,  noun  pas  dos. 
Tambèo  faren,  e  prendrai  quatre  pechié  de  vin,  en-liogo  de  très:  un 
raoussèu  de  mens  que  mange,  un  cop  de  mai  que  bègue,  acô  tapo  acô. 

—  Es  entendu  :  disen  dounc  uno  liéuro  de  faiôu  e  quatre  litre  de 
vin? 


—  94  — 

—  0.  E  prene  dôu  bon,  enc6  de  Jaquetoun,  dôumaci  lou  sermc 
pas  tant  que  lis  autre.  L'auses  ? 

—  Ac6  's  di  ». 

E  Nenio  mando  la  man  à  la  cadaulo. 

«  Ah  !  dis  lou  traçaire,  à  prepaus,  m'es  avis  que  tant  se  passariafi 
àe  vermichèlli  :  la  soupo  de  pan  es  bèn  autant  bono,  que? 

—  Oh  !  iéu,  m'es  egau. 

—  Eh!  bèn,  vai,  lèisso  toun  vermichèlli,  croumpo  encaro  un pechié 
de  gros  blu  :  nous  n'en  fara  cinq.  Tè,  pause  la  boutiho,  e  porto 
aquesto  damo-janeto,  que  tèn  just  cinq. 

—  Goume  voudras  ». 

La  novio,  qu'avié  lou  caratère  bèn  fa  —  lou  vesès  —  quito  la 
grando  fiolo  sus  la  taulo,  mes  la  meirino  dins  la  saqueto,  e  s'esquiho. 

((  Ai  réfléchi,  fai  tout  d'uno  Sarragan,  en  ié  sourient  après:  lou 
froumage  dôu  Grouiero,  acô  's  de  pan  emé  de  pan. 

—  Alor,  n'en  vos  ges  ? 

«  Bèn,  noun,  ma  migo,  ges  de  froumage.  D'aquest  tèms,  pièi,  que 
creses ,  au  bout  de  pas  dous  jour  vèn  rede  coume  de  vièii  simello. 
Devino  que  fiire:  en  plaço,  aduse  uno  fiolo  de  mai. 

—  Benezet,  m'es  vejaire  que,  tout  aro,  auren  proun  pèr  béure... 

—  Agues  pas  peu,  lou  vin  se  gasto  pas:  au  countràri,  dôu  mai 
vèn  vièi,  dôu  mai  vèn  bon. 

—  Pensariés-ti  de  lou  cacheta  e  de  l'encafourna  dins  la  croto? 

—  Anen,  vai,  te  mouques  pas  dôu  mounde...  Adounc,  vaqui  uno 
boutiho  que  métras  dins  to  m  cabas.  Fau  que  la  damo-jano  fugue 
souleto  dins  lou  sa,  qu'autromen  poudrié  s'esclapa.  » 

La  Redouno  fai  coume  soun  ome  i'avié  di,  pren  lou  cabas  de  la 
man  drecho,  lou  sa  de  la  man  gaucho,  e  velaqui  en  camin. 
Avié  pancaro  fa  quinge  pas,  que  Benezet  la  sono. 
«  Nenio  ! 

—  Que  t'arribo  mai  ? 

—  Ai  réfléchi,  ma  migo. 

—  Ah  !...  me  sèmblo  que  réfléchisses  pas  mau,  aquest  matin,  e  te 
sabiéu  pas  tant  ome  de  tèsto.  Quand  te  pren,  te  duro  ? 

—  Ve,  ma  chato,  emé  sièis  iôu,  i'a  pèr  vèire  veni  :  se  fai  pas  tant 
souvent  d'ôumeleto...  E  pièi,  saren  pas  lèu  à  dissate?  Segur,  d'uno 
dougeno  n'aurian  trop  :  croumpo-n'en  que  sièis,  e  mete  un  pau  de 
tencho  en  subre. 

—  Mai  de  bounboun  ?  Viedase!  mignot,  parèis  que  vos  pas  mouri 
lie  la  pepido  1 


-  «J5  — 

.  —  Ah  !  sabes  pas,  tu,  ço  qu'es  de  rebouli  de  la  set,  quand  trâvaias; 
à  la  ràbi  dôu  soulèu.  l'a  ges  de  parié  suplice.  Dieu  d'acô  te  préserve 
ma  pauro  bello  1 

—  Basto  1  auras  ti  sèt  litre  pèr  te  lava  lou  gousié. 

—  Bon.  E  lou  viage  anara  miés  ansin. 

—  Adounc,  aquesto  fes,  èi  de  bon,  e  pode  m'en  ana? 

—  0,  pos  parti,  vai,  ma  caio  *. 

La  bravo  femeto  pren  uno  autro  fioio,  que  fourro  dins  lou  cabas. 
•mé  la  proumiero  ;  arrapo  mai  soun  cabas  d'uno  man,  la  saqueto  à  la, 
meirino  de  l'autro,  e  la  vaqui  endraiado. 

Goume  viravo  au  bout  de  la  sebisso,  s'entend  crida  tourna-mai  :    * 

«  H6u  !  Nenio!  hèu  I 

—  Qu'es  mai  eiç5  ? 

—  Enlorno-te  d 

La  paciènto  —  oh  !  que  l'èro,  paciènto  !  —  ôubeiguè. 
€  As  belèu  mai  réfléchi. 

—  0.  De  la  mita  d'uno  levadeto,  entre  dous  crestian,  n'i'aura  mai 
que  ço  que  nous  tau  pèr  un  repas.  Manges  pas  forço,  tu,  nimai  iéu. 
D'uno  entière,  n'en  veirianjamai  la  fin.  Fai-te  baia,  enc5  de  Ram- 
pant,  uDo  mita  soulamen  de  couiadello... 

—  E,  vers  Jaquetoun,  encaro  uno  mouleto  d'elissir,  que? 

—  L'as  devina  Oh!  quet  esperitoun  ! 

—  Escoulo  :  eiç5  nous  fara  vue  pechié.  Es  pamens  pas  pèr  amoula 
toun  escoudo,  ni  pèr  trempa  la  soupo,  que  me  fas  carreja  touto  aquelo. 
tencho.  Vese  que,  tout-aro,  auren  pas  grand  causo  pèr  mastega. 
Ve,  moun  ami,  ame  gaire  de  basti  à  pèiro  seco;  mai,  de  basti  sènso 
pèire,  ai  cregnènço  que  la  muraio  s'escagasse. 

—  N'agues  p6u  de  rèn.  Prene  l'autro  damo-jano,  qu'a  la  ganso 
roujo  :  acjuelo  tèn  dès  litre,  e  saras  pas  tant  embarrassado  que  de 
trimbala  de  boutiho. 

—  Goume  voudras. 

—  Vau  miés  faire  ansin. 

—  Marcho  pèr  ansin  ». 

E  Nenio  enrego  mai  la  draio. 

Au  bout  d'uno  passade,  que  caminavo  bèn  tranquilo,  ausomai  la 
Youes  de  soun  ome. 
t  Escouto,  que  ! 

—  T'escoute. 

—  Vène  eici  I 


—  96  — 

—  Alor,  de-qu'as  mai  Founja?  Vos  bessai  ges  de  café, 

—  l'as  mes  la  maa  dessus  dôu  proumié  cop. 

—  E,  coume  à  l'abitudo,  ramplaçan  lou  café  pèr  de  moust,  parai? 

—  Oh!  ma  raio,  que  siés  uno  femo  senado  !  e  coume  as  lèu  sesi 
îi  causo!  Acô  's  un  plasé,  noun  pas  aquéli  gènt  mai  espés  que  de 
muraio  mestresso. 

—  Adounc,  n'as  plus  rén  à-n-apoundre  à  ti  litanio  ? 

—  Nàni,  ma  ponlido,  senoun  uno  poutouno  que  te  farai  sus  ti 
gauto  moufle to,  se  vos... 

—  Lèvo-fe,  Jèvo,  emé  ti  poutouno.  Se  ma  facho  èro  uno  coucourdo 
pleno,  dise  pas  que  noun  te  i'amouréeses  vouiountié...  j> 

Finalamen,  la  femelle  s'adraio  mai. 

Coume  anavo  disparéisse  dins  l'an  lano  de  pin  de  Sant-Pau,  Sar- 
ragan  ié  lando  après. 

«  Nenio  !  hou  !  Arribo  eici,  que  te  parle  1  » 

Aqaesto  viro  bndo. 

((  Qu'es  mai  eiço,  vejan  ?  N'i'a  pancaro  proun,  d'aquéu  senôdi?  Fa- 
riés  perdre  paciènci  à-n-un  sant,  à  la  fin  ! 

—  ï'encagnes  pas,  ma  chato  :  i'a  rén  de  plus  laid  à  vèire  qu'uno 
femo  qu'a  la  maliço...  Vejeid  l'iléio  que  m'es  vengudo  :  dou  mou- 
men  qu'auren  ges  de  catè,  poudren  bèn  se  passa  de  sucre. 

—  Alor,  fau  mai  leissa  lou  sucre  enco  Jôu  Figouloun? 

—  0,  ma  mio.  Aro,  coume  la  meirino  que  tén  dès  litre,  gansaiariô 
'mé  nèu,  e  treDoularié  la  bevènlo,  la  faras  emuli... 

—  Escouto,  moun  ami,  belèu  me  sounaras  mai,  se  'n-cop  siéu  ea 
camin.  Pènso  miés,  réfléchisse  e!'Caro  un  pau  Auren,  crese,  trop 
de  pan  :  vue  liéuro  pèr  ties  jour,  que  n'en  dises? 

—  Oh  !  as  resoun,  ma  flsto  :  n'aurian  de  résto,  e  vendrié  dur. 

—  Eto. 

—  De  siéis  liéuro.  n'i'a  tant  que  fau  pèr  jusqu'à  dissate. 

—  Es  ço  que  me  semble. 

—  Mete  un  litre  de  piancho  de  mai,  em'aco  belle  fioido. 

—  Mai  te  vos  dounc  nega  la  fruchaio  ? 

—  Taiso-te  !  Sibss  pas  que  i'a  rèn  que  soustèngue  coume  lou  vin?  i> 
Neniu,  e  lï  un  sourrire  flaet,  arregardè  Benezet  dins  lou  blanc  dis 

iue. 

c(  0,  moun  béu,  tagué,  o,  i'a  rèn  que  vous  soustèngue  miés:  mai,  à 
la  forço  de  vous  sousteni,  piéi,  vous  cabusso...  » 

E.  MARREL. 


-  97  — 
CHAPITRE  XXVI  DE  LA  GENÈSI 

1.  Mai  estent  sus  la  terro  vengudo  uno  famino,  après  l'esterileta 
qu'èro  arribado  dintre  li  jour  d'Abraham,  Isa  s'ecanè  vers  Abimelèc, 
rèi  di  Filistin,  en  Geraro. 

2.  E  i'apareiguè  lou  Segnour,  e  ié  digue  :  «  Davales  pas  dins 
l'Egito,  mai  tèn-te  siau  dins  la  terro  que  te  dirai. 

3.  Aqui  espaço-te,  e  sarai  emé  tu,  e  te  benesirai  ;  car  à  tu  e  à  ta 
raçoiéu  dounarai  tôuti  aquéli  pais,  acoumplissènt  lou  sarramen  qu'ai 
fa  à-D -Abraham  toun  paire. 

4.  E  multiplicarai  ta  raço  coume  lis  estello  dôu  cèu;  e  darai  à  ti 
descendent  tôuti  a  )uéli  pan;  e  saran  benesido  en  ta  poustenta  tôuti 
li  nacioun  de  la  terro, 

5.  Pèr  amor  qu'Abraham  a  ôubeï  à  ma  voues,  a  ôusserva  mi  pre- 
cète  e  mi  coumandamen  e  a  garda  mi  lèi  e  mi  ceremounié.  » 

6.  E  Isa  coume  acô  demourè  en  Geraro. 

7.  E  quand  lou  questiounavon  lis  ome  d'aquéu  li6  sus  la  siéu  femo, 
respoundié:  a  Es  ma  sorre  ».  Car  aprehendié  de  dire  qa'èro  elo  sa 
mouié,  cregnènt  que  lou  tuèsson,  de  cop  que  i'a,  sus  l'estigariçu 
qu'èro  un  bèu  trcs  de  femo. 

8.  Au  bout  de  quauque  tèms  qu'aguè  demoura  aqu',  veici  qu'Abi- 
melèc,  loa  rèi  di  Filistin,  en  regardant  pèr  la  fenèstro,  lou  veguè 
que  jou  avo  emé  Rebeca  sa  mouié. 

9.  Elousounè  e  ié  digue:  «  Es  tout  clar  qu'aco 's  ta  femo.  Pèr 
qu'as  menti,  la  donnant  pèr  ta  sorre?  »  Respoundeguè  :  «  Ai  agu  p5u 
de  mouri  pèr  rapoit  à-n-el>  ». 

10.  E  Abimelèc  digue  :  «  Perqué  nous  n'as  fa  encrèire  ?  Aurié 
pouscu,  quaucnn  dôu  pople,  avé  afaire  emé  ta  femo,  e  adusiés  sus 
nous-autre  coume  ac6  un  grand  pecat  d.  E  couraandè  à  tout  lou 
pople,  disent.: 

11.  a  Quau  toucara  la  mouié  d'acjuel  ome,  eu  de  mort  mourira  ». 

12.  ha  semenè  dounc  en  aquéu  terraàou,  e  lou  même  an  ié  faguè 
d'un  cent  :  lou  Segnour  lou  benesiguè. 

13.  E  s'enrichiguè  l'ome,  e  anavo  proufichante  s'apadouïssènt  que 
mai,  bèn  tant  que  venguè  forço  drud, 

14.  Aguènt  de  capitau  d'avé,  e  de  manado,  e  de  nieinado  tant-e- 
tnai.  Enjalousi  d'acô,  li  Filistin 

15.  Aturèron  tôuti  li  pous  qu'avien  cava  pèr  tèms  li  servitour  d'A- 
'braham  boun  paire  e  lis empliguèron  de  terro; 

7 


-  98  - 

16.  Talamen  qu'Abimelèc  ié  digue  à-n-Isa  :  —  oc  Retiro-te  d'emé 
nous-autre,  pèr-ço-que  te  siés  fa  forço  mai  pouderous  que  nautre  »» 

17.  E'm'  ac6  eu  s'enaDè,  e  veDguè,  pèr  i'abita,  au  gaudre  de  Geraro. 

18.  Tourné  cava  lis  àutri  pous,  qu'avien  cava  li  serviteur  de  soun 
'-paire  Abraham  e  qu'à  sa  mort  li  Filistin  avien  autre-tèms  atura  ;  e  li 

noumè  di  mémi  noum  que  i'avié  douna  soun  paire. 

19.  E  fouseguèron  dins  lou  gaudre  e  atrouvèron  l'aigo  vivo. 

20.  Mai  coume  i'aguè  'no  rioto  entre  li  pastre  de  Geraro  e  li  pastre 
d'Isa,  qu'aquéli  disien  :  «  L'aigo  es  nostro  >,  eu  apelè  aquéu  pous 
lou  Pous  de  la  Garrouio. 

21.  Pièi  n'en  cavèron  un  autre;  e  coume  pèr  aquéu  aguèron  mai 
de  brut,  eu  l'apelè,  aquéu,  lou  Pous  de  la  Malamagno. 

22.  Estent  parti  d'aqui,  fouseguè  'n  autre  pous  —  qu'aquest  cop 
res  ié  cerqué  reno.  Pèr  aco  ié  donné  lou  noum  de  Pous  de  Larguesso, 
en  disent  :  «  Lou  Segnour  aro  nous  a  relarga  e  fa  crèisse  sus  la 
terro». 

23.  E  d'aquéu  115  après  mountè  en  Bersabè, 

24.  Ounte  i'apareiguè  lou  Segnour  la  mémo  niue,  e  que  ié  digue  : 
«  léu  siéu  lou  Dieu  d'Abraham  toun  paire,  agues  pas  p6u,  siéu  emé 
tu  ;  e  te  benesirai  e  farai  coungreia  ta  raço,  per  amor  d'Abraham 
qu'es  esta  moun  servent.  » 

25.  E  pèr  acb  aubourè  'n  autar  aqui  e,  envouca  lou  noum  dôu 
Segnour,  estendeguè  sa  tèndo,  e  coumandè  à  si  servent  de  fouire  un 
pous. 

26.  Mai  coume  à-n-aquéu  lio  venguèron  de  Geraro,  Abimelèc 
em*  Oucouzat  —  qu'  ac  5  'ro  soun  ami,  e  Ficol,  generau  d'armado, 

27.  Isa  ié  parlé  coume  eiçô  :  «  Pèr  dequé  veués  vers  iéu,  d'abord 
que  me  poudias  plus  vèire  e  que  m'avès  bandi  de  vautre?  » 

28.  Eli  respoundeguèron  :  «  Avèn  vist  qu'emé  tu  i'a  lou  Segnour  e 
pèr  ac6  nous  sian  di  :  l'ague  entre  nautre  sarramen  e  nousen  alianço, 

29.  Pèr  que  nous  fagues  ges  de  mau,  coume  nàutri  qu'avèn  rèn 
touca  de  res  di  tiéu  ni  rèn  fa  pèr  te  nouire,  mai  qu'en  pas  t'avèn 
chabi  'mé  la  benedicioun  de  Dieu.  » 

30.  Adounc  ié  dounè  'n  bèu  festin  e,  après  manja  e  heure, 

31.  De  matin  en  se  levant,  se  juréron  alianço.  E  Isa  pacificamen  li 
leissè  tourna  à  soun  endré. 

32.  Vès-eici  que,  lou  même  jour,  li  serviteur  d'Isa  venguèron  i'a- 
nouncia  la  nouvelle  dôu  pous  qu'avien  cava  en  disent  :  ce  Avèn  trouva 
Taigo  ». 


—  99  - 

33.  D'ounte  aquéu  poas,  l'apelè  Ahoundànci  ;  e  lou  noum  qu'à  la 
vilo  s'es  douna  es  Bersabè,  enjusquo  à  l'ouro  d'iuei. 

34.  Mai  Esaû,  eu,  avié  près  dos  femo  :   Judit,  qa'èro  la  fiho  de 
Beèri,  Heten,  e  Basemat,  fiho  d'Eloun,  de  la  mémo  encountrado, 

35.  Que  tôuti  dos  s'èron  mancado  envers  Isa  e  Rebeca. 

r.  MISTRAL. 


VESIOUN  CRESTIANO 

A  Madamisello  Piereto  Sourèu,  fiho  dôu  decan  di  gardian 
camarguen,  pèr  soun  maridage. 

La  crous  embessouno 
Li  cor  plen  d'amour  ; 
A  si  pèd,  toujour, 
Se  fan  de  poutouoo. 

E,  dins  sa  belour, 
L'amo  s'abandouno 
A  l'espèr  que  douno 
Rai  de  sa  clarour  : 

Pèr  elo  la  vido, 
D'arrounze  elafido, 
S'amelicousis. 

En  man  flour  e  frucho 
Triounflon  di  lucho  : 
D'amount  trelusis! 


Aucèu  dins  l'aire 
De  toft  cassaire. 


—  100  — 

LA  GEREBRINO 

Counsèu   contro   la  Migraine, 

l'a-ti  rèn  de  pu  desagradable  e  peréu  de  pu  doulourous  qu'un  acèa 
de  migraine,  de  nevralgïo,  de  roumatisme,  subre-tout  en  vouiage,  o 
lou  vèspre  se  sias  en  coumpagno  o  quand  voulès  ana  au  tiatre,  o, 
pèr  quauco  afaire,  à-n-un  rendès-vous  endispensable  ?  Un  simple 
courrènt  d'èr,  uno  marcho  fourçado,  un  fre  que  vous  suspren,  vènon 
reviha  li  doulour  o  lis  ôucasiouna. 

Eh  !  bèn,  munissès-vous  d'un  flacoun  de  Cerehrino  emé  soun 
flacoun  de  pocho,  em'aco  sarés  tranquile.  Uno  simplo  doso,  uno  gour- 
jado.  fai  disparèisse  subran  l'acès  lou  pu  viôulênt  emai  li  courbaturo 
venant  d'uno  grand  fatigo,  d'un  surmenage  o  d'un  refrejamen. 

La  Cerehrino  agis  mervihousamen  contro  li  nevralgïo  dôu  visage, 
d'entre-coslOy  roumatismalo  e  sciatico,  contro  li  lourdun  venènt  de 
l'estouma  e  contro  li  coulico  mesadiero. 

Poudès  trouva  la  Cerehrino  enc6  de  tôuti  li  farmacien  e  dins  tout 
pais  autant  bèn  qu'au  depost  generau  enc5  de  Ougèni  Fournier 
<Pausodun)  21,  rue  de  St-Pétersbourg,  à  Paris. 

Lou  près  dôu  flacoun  à  Paris  es  de  5  fr.,  aquéu  dôu  mié-flacoun, 
de  3  fr.,  e  pèr  lou  precious  flacoun  de  pocho  es  3  fr.  50. 

LOU   MÈGE    DI    FELIBRE. 


UENDOURMIDO 

Èr  :  La  Sérénade  d'elle  à  lui. 

Uno  chato  belle,  D'àutri  chato  venien  Ja  vèire, 

Vestido  à  demie,  Em'  un  èr  escarabiha, 

Dins  de  flour  nouvelle  sa  teste  en  pendeulant  à  rèire. 

Plan-plan  s'endeurmié;  Aurien  veugu  la   reviha  : 
De  soun  alenado,  Leissés-la  deurmi, 

De  bouquet  frounci  jé^  gi^u  seun  ami. 

Partien  à  pougnado, 
Dirias  'mé  semci  ; 


—  lOi  - 


Refrin 

En  estent  qu'èro  endourmido 

Dins  li  flonr, 
Senteguère,  alor,  ma  vido 

Reflourido 

Pèr  toujour  ; 
D'auceloun  entre  li  broundo 

N'entendiéu, 
Pèr  elo,  traire  à  la  roundo 

Si  piéu-piéu. 
Moun  Dieu, 

Se  poudiéu, 
Regarda  la  bello  bloundo, 
Dourmi  'mé  iéu: 
La  bello  bloundo    (hisl 

Qu'amariéu. 

Dins  sa  man  moufleto  : 
Tenié,  poulidet, 
Un  clôt  de  viôuleto 
Entre  si  dous  det. 
Dins  l'autro  uno  roso 
Encaro  en  boutoun  : 
De  sa   bouco  roso 
ravie  fa  'n  poutoun. 
Revihessias  pas  moun  amigo, 
Quonro  soumiho  me  fai  gau, 
Trasès  liuen  d'elo  lis  ourtigo 
E  li  pounchoun  di  panicau. 
0  bello  que  siés  1 
Ansin  saras  mies. 


Liuen  de  sa  demoro 

Vouguè  s'en  ana. 

L'enuei  la  devoro 

Dévié  tresana... 

Mai  rescandihado'i 

La  poun  de  si  rai, 

S'entorno  esfraiado, 

Dins  l'erbo  se  trai. 
Au  clar  d'uno  luno  pourpalo 
Trantaiant  dessouto  un  cèu  blu 
Vesènt  si  dos  làrgis  espalo, 
Alor  aguère  li  berlu 

Entre  jour  e  niue 

M'avié  près  pèr  l'iue. 

Ai  !  lou  cor  me  manco  : 
Me  vèn  un  tramblun, 
Dessouto  li  branco 
Passo  un  revoulun  ; 
Pièi,  d'aquelo  fiho 
Tout  pèr  iéu  requist, 
L'auro  la  reviho 
Sènso  m'agué  vist^ 
S'ai  de  fes  ma  parpello  umido 
Après  avé  tant  souspira, 
Es  qu'aquelo  bello  endourmida 
Jamai  emé  iéu  dourmira. 
Plus  de  bon  moumen, 
Ai  de  pensamen. 

CHARLOUM  RIÈU, 


—  102  — 
PROULOGO  DE  LA.  TERROUR  BLANCO 

Libre  tresen  di  Rouge  dôu  Miejour. 

Quand  tournère,  après  li  vacanço,  au  pichot  semenàri  de  Santô- 
Gardo,  ounte  mi  bràvi  parent  voulien,  coste  que  coste,  me  teni  em- 
barra,  fuguère  plus  dins  la  divisioun  di  pichot,  passère  dins  la  divi- 
siouQ  di  mejan.  E  coume  ère  devengu,  dôu  cop,  un  dis  encian,  mi 
cambarado  me  noumèron  «  mèstre  di  jo  ».  Ero,  ac5,  uno  founcioun 
proun  envejado  :  d'abord  èro  iéu  que  distribuïssiéu  li  jo,  boulo,  quiho, 
paumo,  à  la  coumençanço  de  chasco  recreacioun  ;  pièi  aviéu  la  elau 
dôu  pichot  membre  ounte  h  teniéu  rejoun.  E  i'anave  quand  vouliéu 
dins  aquéu  pichot  membre,  me  i'empesteUve  dedins,  e  quant  de  cop, 
d'enterin  que  li  cambarado  èron  à  l'estùdi,  lou  nas  dins  si  diciounàri, 
iéu,  bèn  tranquile  dins  moun  recàti,  me  regalave  d'uao  bono  oebo  o 
dôu  blanc  d'un  pôri  rafla  dins  lou  jardin  poutagié  de  moussu  Trou- 
chet  l'economo  ;  e  pièi  i'atubave  ma  pipo  de  cano  bourado  de  ramo 
de  tartifle  e  même  de  cop  un  bout  de  cigaro  de  taba  qu'un  esterne 
avié  rambaia  long  dôu  camin  en  venènt  à  l'escolo  e  me  n'avié  fa 
présent. 

Mai  qu'acô  :  m'avien  nouma  sacrestan  de  la  Goungregacioun  de 
Sant  Louis-de-Gounzago  1  Vaqui  mai  uno  founcioun  que  me  caus- 
savo,  m'afranquissié  de  dos  mita  d'estiiii,  dosouro  de  mens  de  travai 
que  l.s  autre!  Lou  matin  leissave  Virgile  pèr  ana  servi  la  messo  de 
moussu  rabat  Jan  e  lou  vèspre  leissave  la  gramatico  de  moussu 
Lhomond  pèr  ana  atuba  li  cire  de  Tautar  de  sant  Louis-de-Gounzago 
dins  la  capello  ounte  s'acampavon,  à  la  fin  de  l'estùdi,  tôuti  li  coun- 
greganiste.  E  coume  desfènso  èro  facho  d'agué  d'alumeto  dins  li  pôchi, 
tôuti  li  vèspre  anave  aluma  moun  mouchoun  à  la  cousino  e  èro  rare 
que  lou  cousinié,  que  ié  disien  Pradello,  noun  me  baièsse  quatre  ôu- 
livo,  o  très  nose,  o  uno  poumo,  tout  de  boni  cause  que  grignoutave 
dins  lou  membre  di  jo. 

Bèn  mai  encaro  !  Moussu  l'abat  Flechaire,  noste  mèstre  d'estûdi, 
me  vesènt  ansin  afougae  bèn  estila  pèr  aquéli  pichôtis  obro,  e  pièi 
aguènt  touto  fisanço  dins  iéu,  me  noumè  Mounitour  !  Ah!  eiç6  èro 
pas  uno  founcioun  de  clico-nico.  Mounitour  !  acô  nous  boutavo  quasi 
parié  emé  li  proufessour.  l'avié  cinq  o  sièis  Mounitour  dins  chasco 
divisioun.  Quand  lou  mèstre  d'estûdi  viravo  lou  pèd,  èro  li  Mounitour 


—  105  — 

que  surveiavon  à  sa  plaço,  e  avien  lou  dre  de  puni  1  Ero  éli  qu'avien 
lou  aiuen  d'ensigna  lou  catechime  i  cambarado  e  de  ié  faire  dire  li 
preguiero  de  VA^igelus  à  mie-jour  e  dôu  Benedicite  à  chasque  repa». 

Chasque  Mounitouravié  un  roudelet  de  dès  o  douge  pichotque,  au 
courrènt  di  permenado  dins  li  champ  o  sus  la  mountagno,  quitavon 
tout-d'un-tèms  la  recreacioun  au  signau  que  dounavo  lou  Mounitour 
en  picant  di  man  e  venien  se  renja  à  soun  entour.  Ac5  s'apelavo  la 
counferènci.  D'abord  se  recitavo  lou  capelet,  pièi  lou  Mounitour  pre- 
nié  la  paraulo  e  fasié  uno  prechôiosus  lou  sant  dôujour  o  sus  lafèsto 
de  la  semano  o  sus  tout  autre  sujet  reUgious  que  chausissié. 

Li  pichot  canbarado  l'escoutavon  o  l'escoutavon  pas;  segur  Tes- 
coutavon  pas,  i'avié  tant  de  bestiolo  que  boule^avon  à  l'entour,  de 
grihet  que  sautavon,  de  parpaioun  que  vanegavon,  de  fournigo  que 
fasien  ia  proucessioun,  s'enchauvien  bèn  de  la  counferènci  enfetanto 
dou  Mounitour,  li  pàuris  enfant  qu'avien  que  dos  miejo  journado  pèr 
seraano  à  passa  dins  li  champ  souto  h  grands  aubre  emé  li  bràvi  bes- 
tiole dôu  bon  Diéu. 

Me  n'avisère  bèn,  iéu,  que  m'escoutavon  pas,  quand,  assetasus  un 
clapié,  ié  fasiéu  moun  eermoun  en  tenènt  mi  mino  coume  un  curât 
dins  sa  cadiero.  Vesiéa  bèn  que  prechave  dins  lou  desèrt.  Sus  dès 
enfant  qu'èron  à  moun  entour,  l'un  espinchavo  sus  lou  roure  vesin 
uno  cardelino  que  venié  de  se  ié  pausa,  l'autre  regardavo,  estouoa, 
un  bouscatié  que  toumbavo  à  cop  de  destrau  un  pin  alin  de  l'autre 
constat  de  la  coumbo  e  se  vesié  que  l'enfant  èro  entriga  de  n'ausi 
lou  brut  dou  cop  de  destrau  que  quand  l'ome  l'aubouravo  sus  sa  tèsto 
pèr  pica,  d'autre  countavon  e  recountavon  si  goubiho  dins  si  p5chi. 
Basto,  tôutis  aquélis  enfant  espinchavon  quaucarèn  d'aquelo  belle  e 
grande  nature,  e  téuti.  à  plen  poumeun,  alenaven  li  senteur  dis  espi  e 
di  mentastre  qu'escraciiavian  soute  nosti  pèi.  E  ma  prechoie  li  des- 
tourbavû,  lis  enfetave,  e  se  languissien  que  feniguèsse  pèr  ana  mai 
courre  e  jouga  dins  lou  campèstre  ôudourous. 

Vesènt  acè,  cercave  téuti  li  biais  pèr  faire  teni  pause  k  l'esperit 
vagabound  e  beulegoun  de  mi  jouioi  cambarado.  Mai  aviéu  bèu  alisca 
mi  prechoie  e  lé  parla  di  vertu  di  plus  grand  sant  dôu  Paradis.  Rèn 
ié  fasié. 

Un  bèu  jour  ra'anère  avisa  de  ié  preumetre,  se  veulien  èstre 
atentiéu,  la  fameuse  istèri  dôu  pichot  Pa?calet,  l'enfant  de  la  Patine, 
que  fugue  éublija  de  quita  lou  vilage  de  Maiamert  à  l'âge  de  quinge 
an  e  de  fugi  en  Avigneun,  pièi  à  Paris,  pièi  dins  lis  armade  de  l'era- 
peraire  Bonaparte,  pèr  s'escapa  dis  àrpie  d'un  meichant  eme  que  iô 


—  404  — 

disien  Surto,  qu'èro  lou  gardo  dou  marqués  d'Ambrun  e  que   vouliê- 
lou  tuia  ! 

Aviéu  estaca  la  saumo  ounte  falié.  Aquelo  istôri  de  Pascalet  lou 
pichot  paure  e  de  Madamisello  Adelino,  la  fiho  dou  marqués  que  lou 
secourissié,  lis  esmeravihè  entre  que  l'aguère  acoumençado.  A  la 
permenado  se  languissien  que  fuguèsse  Touro  de  la  counferènci.  Entre 
que  picave  di  man,  arribavon  à  moun  entour  coume  uno  couvado  de 
perdigau,  espinchavon  plus  lis  aucèu  que  passavon,  ni-mai  11  prou- 
cessioun  de  tournigo  que  fasien  de  rego  negro  sus  li  draio,  se  tenien 
tranquile  coume  d'ange  e  recitavon  lou  capelet  emé  lis  iue  beissa,  es- 
coutavonmoun  sermoun  em'  uno  atencioun  que  fasié  gau  de  vèire. 
Pièi,  sènso  que  moussu  l'abat  Flechaire  se  doutasse  de  rèn,  ié  coun- 
tavo  un  pau  de  la  famouso  istôri  de  Pascalet  e  de  l'Adelino. 

Lou  proumié  cop  ié  diguère  la  grande  misèri  de   Pascalet  e   de 
Pascau  e  de  sa  maire  la  Patino  qu'èron  louja  dins  uno  cabano,  sus  li 
terrodou  castèu  de  la  Gàrdi,  e  que  manjavon  tout  l'an  que  de  pan 
nègre  pasta  emé  de  farineto  de  favo,  d'agland  e  d'erre  I  Ié  diguère 
perqué  aquéu  meichant  gardo  dou  marqués  d'Ambrun  voulié   tuia , 
lou  paure  pichot  Pascalet,  e  coume  alor  aquel  enfant  abandouna  fugue 
oublija  de  fugi  en  Avignoun,  e  coume  lou  bon  Priéu  de  Malamort. 
l'ajudè  à  se  sauva  e  ié  dounè  très  escut  pèr  faire. soun  viage,  em'  «no 
letro  pèr  lou  recoumanda  au  canounge  Jausserand  d'Avignouu.  Mai 
quand  lou  paure  pichot,  aguènt  camina  toute  la  niue  e  un  tros  dôu 
jour,  vouguè  se  présenta  au  canounge  d'Avignoun,  aqueste  vouguè 
pas  lou  reçaupre  e  lou  faguè  traire  à  la  carrière  !  Alor  ié  diguère  la  . 
désespérance  de  Pascalet  quand  se  veguè  ansin  rebuta,  soulet,  aban- 
douna dins  la  grande  vilo  ;  e  mi  pichot  cambaraJo  que  m'escoutavon 
n'avien  tôuti  li  lagremo  is  iue  ;  mai  ié  boutère  un  baume  au  cor  quand 
ié  diguère  que  s'atrouvè  un  brave  ome  que  ié  disien  Vauclar,  que 
lou  reculiguè,  lou  mené  à  soun  oustau  e  fugué  aculi  coume  s'èro  esta, 
soun  enfant,  pèr  sa  femo  que  ié  disien  Lazuli... 

Aquéu  jour  n'i'en  diguère  pas  mai.  La  counferènci  avié  proun 
dura.  Lis  àutri  Mounitour  avien  acaba  si  prechoio  que  nàutri  erian 
encaro  aqui.  Se  moussu  l'abat  Flechaire  s'èro  ana  avisa  que  ié  coun- 
tave  uno  istbri  de  la  Revoulucioun  !  Foulié  bèn  se  garda  d'acô  1 

Pamens,  très  jour  après,  quand  retournerian  à  la  permenado,  fau- 
guè  lèu-lèu  lou  reprendre  lou  fiéu  d'aquelo  istôri.  Reciterian  que  la 
mita  dôu  capelet  e  ma  prechoio  fugué  courte.   Car,  fau  lou  dire,  iéu 
tambèn  aviéu  mai  de  goust  à  ié  faire  lou  raconte  dis  auvàri  de  Pasca-^ 
let  e  de  l'Adelino  qu'à  recita  de  Pater  e  d'Ave. 


-  105  — 

Aquéu  jour  li  faguère  ferni  de  pôu,  quand  ié  diguère  qu'aquéu. 
meichant  Surto  avié  feni  pèr  destousca  lou  pichot  Pa>calet  en  Avi- 
gnoun  e  Tavié  aganta  un  jour  que  Vauclar  i'èro  pas  e  l'avié  embarra 
dins  uno  croto  sourno  pèr  lou  faire  mouri  de  fam  !..  Urousamen  la 
damisello  Adelino  venguè  lou  deliéara  dios  lou  courrènt  de  la  niue, 
e  Pascalet  retourné  vers  Vauclar,  e  louti  dous  s'enroulèron  dins  lou 
bataioun  marsihés  que  mountavo  sus  Paris  pèr  assieja  lou  rèi  dins, 
soun  castèu  e  abouli  soun  trône. 

Es  eici  que  moun  istori  devenié  mai  que  mai  terriblo  e  que  mi 
cambarado  se  sarravon  de  pôu  lis  un  contro  lis  autre  en  fasènt  la 
car  de  galino. 

Lou  meichant  Surto  em'  uno  garno  que  ié  disien  la  Jacarasso, 
s'èron  assoucia  em'  un  couquin  que  ié  disien  Galisto  pèr  faire  péri  la 
pichoto  Adelino  quavié  fa  sauva  Pascalet,  e  alor  venien  li  massacre, 
lis  assassinat,  li  batèsto,  la  guihoutino,  l'AJelino  abandounado  de 
niue,  souleto  dins  aquéu  grand  Paris  emé  Galisto  e  Surto,  e  la  Jaca- 
rasso que  ié  courrien  après  pèr  Tescoutela. 

N'ère  aqui  de  moun  istôri  quand  moussu  l'abat  Flechaire  piqué 
sus  soun  breviàri  pèr  anouncia  la  fin  di  counferènci.  Quasimen,  mau- 
grat  lou  signau,  moun  roudelet  se  sarié  pas  esparoaia  sus  la  garrigo 
pèr  reprendre  lou  jo  di  barro  o  de  la  raan-caudo.  Mai  moussu  Fie- 
chaire  se  sarié  alor  douta  de  quaucarèn,  sarié  vengu  escouta  moun 
sermoun.  Pecaire  !  quente  escauféstre  sarié  pas  esta  ac6  1 

Donne  se  dessep  rerian,  quau  courreguè  d'eici,  quau  courreguè 
d'eila  ;  mai  lis  un  après  lid  autre  revenien  curions  me  vira  à  l'entour 
pèr  me  demanda  ço  qu'anavo  arriba  à  l'Adelino  : 

—  Que!  te  donne  uno  baudufa  se  me  dises  courae  l'Adelino  faguè 
pèr  se  pas  leissa  aganta. 

Un  autre  me  fasié  : 

—  Te  baie  aquelo  grosso  pougnado  de  goubiho  se  vos  me  dire 
soulamen  se  lou  meichant  Galisto  l'agantè  mai  ! 

léu  quincave  pas.  Noun  me  leissave  tenta  pèr  uno  baudufo  o  uno 
pougnado  de  goubiho.  E  pièi,  auriéu  fa  de  jalons. 

Tambèn,  à  la  perinenado  venènto  l'esperavon  coume  la  Diéu-gràci, 
l'ouro  de  macounferèci. 

Ah  !  me  n'en  rapelarai  enjipsqu'à  moun  darrié  badai  d^aquelo 
permenado  ! 

Ero  Ion  dijôu  de  la  semano  de  Toussant.  Lou  tèms  èro  nivoulous, 
un  pau  enmalicia.  Moussu  l'abat  Flechaire  nous  mené  aperamount 
dins  li   mountagno  de  Sant-Gènt.  quasi  toucant  Vau-Gluso.  Noua. 


-  106  — 

arresterian  au  mitan  d'un  bos  d'èuse  sus  lou  pendent  d'uno  coumbo, 
à  la  calo  de  Tauro  frejasso.  Avant  que  lou  signau  di  counferènci 
fuguèsse  donna,  tôuti  mi  cantibarado  m'èron  à  l'entour  e  cercavian 
ensèn  lou  rode  ounte  s'acamparian  pèr  èstre  liuen  dis  autre  rondelet, 
bèn  soulet  e  pas  risca  d'èstre  destourba,  subre-tout  que  moussu 
Flechaire  venguèsse  pas  nous  vira  à  l'entour. 

Quand  dise  que  tôuti  mi  cambarado  m'èron  déjà  après,  me  troumpe, 
n'en  mancavo  un  ;  aquéu  èro  eila  emé  moussu  Flechaire  que  lou 
quitavo  quasi  jamai,  car  èro  soun  mignot,  soun  flfi,  coume  disian. 

Basto,  quand  lou  signau  fugue  douna,  lou  tifi  venguè  nous  rejou- 
gne  au  rode  qu'avian  chausi  à  la  calo  d'uno  grosso  mato  d'èuse  que  iéu 
ié  virave  l'esquino  e  que  mi  cambarado  la  visajavon  estent  asseta 
en  round  davans  iéu. 

Fugue  mai  lèu  recita,  lou  capelet  !  Li  disian  plus  li  Pater  e  lis  Ave, 
lis  avalavian  !  Gmq  à  la  dèseno,  pièi  plus  que  quatre,  pièi  plus  que 
dous!...  E  lèu-lèu  reprenguère  lou  fiéu  de  moun  istôr. 

Noun  pode  vous  dire  eici  de  fiéu  en  courduro  tôuti  ii  trassimàci 
de  la  revoulucioun.  nimai  lou  pan  pèr  pan  dis  auvàri  de  moun  Pas- 
calet  e  de  l'Adelino.  Lou  verai  es  que  ma  counferènci  duravo  e  du- 
ravo,  e  n'èro  au  moumen  ounte  l'Adelino  èro  câussejado  dins  li  car- 
riero  d'Avignoun  pèr  li  patrouio  de  Jourdan-Goupo-tèsto,  mi  pichot 
cambarado  tremoulavon,  tenien  sis  lue  nega  de  lagremo  braca  sus 
mis  iue  e  semblavon  médire:  «  Au  meiis,  fasès  que  li  gendarmo 
dôu  Goupo-tèsto  l'aganton  pas  !  »  Qaand,  tout  à-n-un  cop,  m'avisère 
que  tôutis  aquélis  iue  pietadous  me  regardavon  plus.  Eron  tôuti  fissa 
sus  la  mato  d'èuse  qu'èro  damé  iéu  I  E  uno  terrour  subito  avié  fa 
pâli  tôuti  li  visage!  Li  cambarado  m'escoutavon  plus  !...  Me  revirère 
soute  pèr  vèire  ço  que  li  medusavo  e  veguèro...  Ai  !  ai  i  ai!  moussu 
rabat  Flechaire,  dre  terrible  au  mitan  de  la  mato  d'èuse!..  A  peno 
l'aviéu  entrevist  que  m'agrifavo  pèr  lou  coutet  emé  sa  manasso, 
m'aubouravo  coume  un  marrit  catoun  maigre,  H  cambo  e  li  bras  pen- 
doulant,  m'empourtavo  e  m'anavo  planta  à  geinoun  à  la  cimo  d'un 
clapié,  en  me  disent  : 

<3C  Misérable  polisson  !  Sacrilège  !  Vous  resterez  là  à  genoux  jusqu' à 
la  fin  de  la  promenade  et  vous  ne  parlerez  plus  jusqu'à  nouvel  ordre  !..  » 

Tout  aco  n'en  sarié  rèn  esta  s'en  arribant  n'avié  pas  fa  soun  raport 
au  Superiour. 

Moussu  lou  Superiour  prenguè  sa  mino  menèbro,  faguè  lis  usso,  e 

tout  d'un  tèms  me  garrè  la  clau  dôu  membre  di  jo  1  me  revouquè  de 

,.mi  titre  de  sacrestan  de  la  coungregacioun  e  de  Mounitour  di  coun- 


—  107  — 

ferènci  !  E  pièi  iô  bouté  lou  pessu  eu  me  coundanant  à  coupia,  dôu 
tèms  di  recreacioun,  cinq  milo  vers  ! 

Cinq  milo  vers  que  fuguèron  lèu  grifougna  em'  un  d'aquéli  porto- 
plumo  fantasti  que  se  fabricavian  em*  uno  cano  de  mi  d'escoubo  en 
lé  plantant  très  emai  quatre  plumo  dedins  la  mesoulo,  e  escrivian 
ansin  très  o  quatre  vers  au  cop  !..  en  se  boutent  d'ancro  enjusqu'i 
parpello. 

E  l'Adelino  ?  e  Pascalet  ?  Dequé  i'arribè  ? 

Es  ço  que  v6u  counta  dins  aqueste  darrié  libre. 

Ah  I  n'i'aguè  d'ai  !  e  d'houi  !  pèr  aquéli  dous  pàuris  enfant  dins  li 
jour  de  la  Terrour  roujo  e  tout  de  long  de  la  Terrour  blanco  !...  Es 
un  pau  pèr  mi  pichot  cambarado  de  la  coun ferènci  que  l'ai  escd 
aqueste  libre.  Bessai  ié  fara  plesi  de  counèisse  la  fin  d'aquelo  terribk) 
istôri  que  fugue  tant  mal  à  prepaus  interroumpudo  pèr  l'aparicioun 
<ie  moussu  l'abat  Flechaire  au  mitan  de  la  mato  d'èuse. 

FÉLIS   GRAS. 


LOU  CURAT  DE  CADAROUSSO 

Sus  la  libo  dôu  Rose,  en  visto  di  bosc  verd, 
Qu'à  riscio  di  Piboulo  an  fa  'n  tant  bèu  couvert, 
De  Gadarousso  aqui  s'estalo 
Lavièio  ciéuta  papale. 
D'en  darrié  la  viloto  a  degu  s'apara 
De  l'aigo  que  desbordo  e  sort  de  soun  valat 
E  8'  es  enclavado 
Dintre  de  levado, 
E  n'a  plus  encuei  li  barri  d'antan 
Qu'i  soudard  papau  registèron  t?nt  : 
La  parrùqui  avié  —  d'an  i'a  'no  trenteno  — 
Un  brave  curât,  de  la  bono  meno, 
Que  ié  disien  Jaumart,  —  ome  plen  de  bonnta, 
Plen  de  fe,  plen  de  carita, 
Amistous  e  galoi  :  avié  tau  biais  de  faire 
Qa'èro  béni  de  toui  e  dins  tout  lou  terraire. 


-  108  - 

Pèr  desnousa  sa  bourso  e  pourta  de  soûlas, 
Se  fè  prega  jamai  e  n'èron  jamai  las. 
Valent  e  saberu,  sènso  amblour,  sènso  auturo,      . 
A  cadun  sourrisié  sa  gènto  parladuro. 
Letru,  prechavo  d'or  ;  n'aguessias  pas  vougu, 
Souvent  à  si  sermoun  plouravias  esmouga. 
Enfin  siguè  perfèt  noste  orne  —  de  tout  caire, 
N'èro  esta  très  défaut  e  pas  trop  gros,  pecaire  ! 
Pu  curions  qu'uno  chato,  intrant  dins  lis  oustau, 
S'entrevavo  de  tout,  dôu  bèn  emai  dôu  mau  ; 
E  sens  èstre  lipet  ni  pourta  sus  la  goulo, 
Amavo  d'auboura  lou  curbecèu  de  l'oulo  ; 

E  noun  l'on  dis  se  i'arribè 

De  se  rabina  li  cinq  det, 
Goume  fè  lou  Ganounge  e  l'oulo  de  Babet  (1). 
Amé  lis  enfant,  sèmpre  en  bono  voio 
Avié  lou  pouchoun  garni  de  beloio, 

Dragèio,  image,  choucoulat, 
Pèr  lis  atitoula. 

Mai  ounte  un  autre  li  mitouno 

E  li  caresso  e  li  poutouno. 

Eu  a  lou  timpan  de  li  ceutiga, 

Ticouta,  chaspa,  pessuga  ; 
A  lis  enmalicia  soun  maniclun  lou  pousso, 

Pièi  am'  un  bonbon  lis  amousso. 
Veici  un  garçonnet  que  tèn  à  si  dos  man 
Dno  grosso  lesco  de  pan 
Que  sout  sa  dent  oracino  : 
Noste  curât  badin  ié  vai  darrié  l'esquino 
E  ié  tiro  lou  peu  e  ié  g^rato  lou  coi, 

Tant  qu'à  la  fin,  couquin  de  goi  I 
Lou  pichot  se  reviro  e  ié  mando  un  jan-foutre 
Que  jusqu'  au  blanc  dis  iue  l'autre  n'en  venguè  pourpre. 


(I)  Âlusioun  au  Descarbucelaire  de  M.  Plauchud. 


—  109  - 

—  t  Dequ'as  di,  fai  Jaumart,  dequ'as  di?  dequ'as  di  ?  » 
A  bèu  faire  lou  dous  :  lou  mot  èro  bandi. 

Mai  soun  feble,  —  es  eiçô  lou  pu  bèu  de  l'istôri,  — 

Èro  souvènti-fes  de  manca  de  memùri  ; 

E  d'agué  pèr  moumen  d'aquéli  destracioun 

De  la  maladicioun. 
Bèn  de  cop  trop  pressa  dessubre  la  luneto 
En  liô  dôu  barradou  meteguè  sa  barreto  ; 
Bèn  de  cop  pèr  béni  li  jauni  mousseloun 

De  la  fougasso  pascalo 

Em'  unoflêumo  sènso  egalo 
Jitè  l'aigo  benido  au  nas  de  Madeloun. 

M'es  esta  di  d'escoundoun 
'Qu'un  vèspre,  en  tèms  de  june,  aguènt  près  sa  soopeto, 
Dôu  vicàri  malaut  crouquè  la  cousteleto. 
Un  jour,  que  oins  un  mas  ié  porjon  d'agroufioun, 
Respond  qu'entre  repas  noun  fai  pas  coulacioun  : 
Enterin  delà  man  plounjo  dins  la  gourbèio 
E  sounjaire  â  cha  pau  gngnoto  li  cerièio. 
Coijme  ac6  n'en  poudriéu  counta  milo  à-de-rèng  ; 
Pamens  auprès  d'eiçô  tout  lou  rèsto  n'es  rèn  ; 
L'abat  Jaumart  e  lou  curât  de  Sant-Flourènt, 
Ami  de  vièio  dato,  avien  l'acoustumado 
De  coula  pèr  ensèn  e  lava  sa  bugado  ; 
De  biais  que  chasque  mes  e  quand  n'êro  besoun, 
En  touto  sesoun, 
Li  dous  capelan  l'oustau  desertavon 
E  se   vesitavon, 
A  la  taulo  d'abord,  pièi  au  counfessiounau. 
A  Cadarousso,  un  jour,  pèr  un  matin  bèn  caud, 
Arribo  l'Aurengés.  N'èro  pas  taulo  messo 
A  la  euro,  e  Jaumart  acabavo  sa  messo 
Tout-bèu-just,  quand  Golô,  campanié  de  cabesso, 
lé  douno  lou  bon-jour  dôu  curât  Flourenen. 

—  Siéu  à-n-éu,  qu'au  saloun  se  remete  un  moumen, 
Respond  Moussu  Jaumart,  emé  'n  èr  avenènt. 


—  110  — 

Pièi  se  bouto  à  geinoun,  li  dos  man  sus  la  faço. 
Au  paire  celestiau  tout  en  fasènt  si  graço, 
Oublido  la  vesito,  e,  d'un   toun  pietadous  : 

—  Noun  siéu  qu'un  pecadou,  se  disié  regretous  ; 
Ma  messo  dôu  bon  Dieu  segur  n'es  pa  'gradado 
E  moun  amo  a  besoun    d'uno  bono  escurado. 

—  Subran  pren  soun  capèu,  soun  libre  ôuficiau, 
Laisso  l'autre  au  saloun  e  part  coume  un  uiau 
Vers  Aurenjo,  arpentant  gaire  mens  de  dos  lègo. 
Dôu  tèms  sus  lou  soufa  se  marfound  soun  coulègo. 
Espèro  uno  ouro,  dos,  e  vèi  s'es  arrriba  ; 

Difis  la  glèiso  un  moumen  se  vai  ageinouia  ; 
Pièi  revèn  :  toujour  res.  Pèr  espôussa  lou  gàrri 
Que  lou  grato,  se  vai  espaça  long  dôu  barri, 
Sus  lou  champ  de  la  lucho  e  dfe-vers  Médecin  (1). 
A  tant  virouieja  gagno  uno   fam  de  chin, 
E  quand  lou  campanié  sono  à  toute  voulado 
L' Angélus,  anounciant  l'ouro  de  la  taulado, 
Eu  retourne  à  la  Guro  :  «  Adèlo,  escouto  un  pou, 
Ai  lou  ventre  cura,  bourroulo  que  fai  pou  ! 
Desana,  nequeli,  plat  coumo  uno  quitanço, 
Pode  pas.m'enana  sens  me  garni  la  panso.  » 
Adèlo  estènd  la  napo,ialestis  lou  fricot. 
Lou  Flourenen  s'ataulo  e  fai  jouga  li  cro. 
Mai,  demandarés,  'quéu  de  Cadarousso 
Dequ'èi  devengu  ?  Bèn  lèu  lou  sauprés. 
Sènso  desbrida  n'èro  ana  'grand  c«usso 
Enc6  de  l'ami  que  ié  cour  après  ; 
E  pico  à  la  porto,  —  acô  's  pas  de  crèire  :  — 
«  Bon-jour,  Miounet  !  —  Tè,  Moussu  Jaumart  ! 
—  E  Moussu  Bastido,  i'èi  ?  —  Noun.  Quente[asard  1 
Vèn  just  de  parti  pèr  ana  vous  vèire  ; 
Vous  sarés  crousa  segur  en  camin, 
Aura  près  di  Mian  e  vous  dôu  Moulin.  »  — 


fl)  Cagnard  bèn  couneigu  di  Cadaroussié. 


-  m  — 

Quan  siguè  *spanta?  Lou  vesès  de  rèsto. 

Èro  un  pau  bèn  tard  pèr  prendre  soucit  ; 

En  que  servirié  s'esclapa  la  tèsto? 

Eu  se  dis  :  Lou  miéus  es  d'atèndre  eici. 

Knterin  s'envai  faire  uno  tournado, 

Travès  de  Pourtoulo  e  de  Sant-Martin  ; 

Soun  ôufîce  di,  fai  uno  pausado, 

Pièi  fermo  lou  libre  e  repren  soun  trin. 

Quouro  pensatiéu,  se  gratant  l'auriho, 

Marche  plan-planet  e  semble  escouta 

D'ounte  lou  vent  boufo,  aluco,  chaiariho  ; 

Quouro  trepo  e  cour  coume  un  desrata, 

De  la  Tour  de  l'Arc  au  Cièri  davalo 

De  tant  camina  ié  vèn  la  fringale, 

L'estouma  ié  dis  l'ouro  dôu  dina 

E  lou  pousse  dre  vers  lou  presbitèrL 

L'ami  qu'espèro  (oh  !  quet  arlèri  !) 
N'es  pancaro  vengu.  —  «  Miounet,  'scouto  un  pôu  : 
Ai  lou  ventre  cura,  bourroulo  que  fai  pou  ! 
Desana,  nequeli,  plat  coumo  uno  quitanço... 
Pode  pas  m'enana  sens  me  garni  la  panso.  » 
Miounet  'stènd  la  napo,  alestis  lou  fricot  ; 
Moussu  Jaumart  s'ataulo  e  fai  jouga  li  cro. 
Quand  li  dous  capelan  an  cafi  sa  bedeno 
E  se  soun  bagna  l'encho  emé  de  vin  de  grès, 
Cadun  de  soun  coustat  pren  lou  camin  que  meno 
Tout  dre  vers  soun  oustau,  pèr  vôire  se  i'a  res. 
S'envan  à  la  frescour  ;  coume  lou  jour  toumbavo, 
Se  rescontron  entre  la  Maclardo  e  li  Gravo. 
—,  Tè  !  coume  siaH  ?  — bén  !  bèn  .'  —  E  coume  vai  lou  biais  ? 

—  Pas  trop  mau,  gramaci  !  Se  dounon  l'acoulado. 

—  Mai  que  m'arribo  aqui?  dis  Jaumart;  cambarado, 
Fau-ti  que  siegue  nèsci  !  —  Avès  bon  dino,  fai 
L'Aurengés  .'...  léu  tambên  ;  'c6  n'en  sara  pas  mai. 
Adessias  !  -   Faudra  dounc  se  sépara  sens  faire 
L'escarage  degu  ?  Que  n'en  disèe,  counfraire  ? 


-  112  - 

—  Avès  resoun,  Jaumart,  e  pièi-qae  Fian  ensèn... — 
Dre  que  l'acord  es  fa,  cercon  un  liô  decènt, 
Espinchon  de  pertout  ;  pa  'n  jas,  pa  'no  cabano, 
De  glèiso  encaro  mens  ;  touto  nuso  es  la  piano. 
Se  regardon  inquiet  de  saupre  que  faran, 
E  toui  dous  de  gémi,  quand  avison  subran, 
Suslou  bord  dcu  camin  uno  pauro  baragno 
Pôussierouso,  qu'enfin  li  tiro  de  magagno. 
S'embuscon  'qui-darrié,  sus  li  mouto,  à  ginous, 
E  chausissènt  Tendre  mounte  l'aubre  espinous 
En  crousant  si  ramèu  ié  retrais  uno  griho, 
Se  dison  si  pecat  l'un  à  l'autre  à  l'auriho. 
29  jun  1895.  p   sauvage. 


LOU  GIÈRI  D'AURENJO 


L'istitucioun  di  representacioun  dôu  tiatre  antique  d'Aurenjo,  dôti 
Gièri,  coume  ié  oison  li  gènt  de  Tendre,  a,  d'aro-en-la,  sa  perioudicila 
establido.  L'istori  dôu  tiatre  restaura  —  Tes  esta  en  1830  pèr  lou  cé- 
lèbre architèito  Caristie  —  vau  la  peno  d  estre  racouutado  eici 

Es  en  1869  qu'un  saberu  d'Aurenjo,  moussu  Ripert,  aguè  Ti  lèio 
de  faire  jouga  au  Gièri  Topera  de  Jôusè,  de  Méhul.  Antony  Real  i'apoun- 
deguô  uno  cantadisso  :  Les  Triomphateurs,  Mistral  célébré  lou  sou- 
veni  d'aquelo  journado  benido  dins  TArmana  Prouvençau  de  1870. 

En  1874,  i'agué  doublo  representacioun,  se  n'en  parlé  mens.  En 
1886,  Tatencioun  dôu  publi  fugué  'nca  'n  cop  atirado  sus  lou  Gièri,  ié 
jougaèrcn  emé  'n  béu  succès  L'Empereur  d'Arles,  tragedio  d'Alexis 
Mouzin.  Mai  fauguè  pièi  lou  councours  dî  felibre  en  1888,  à  Tôuca- 
sioun  dôu  grand  pèlerinage  di  felibre  de  Paris,  pèr  atira  Tatencioun 
dôu  mounde  entié  sus  lou  meravihous  tiatre  d'Aurenjo.  Diren  pas  i 
leitour  de  TArmana  Timpousanto  bèuta  dôu  mounumen  que  soun 
barri  d'en  deforo  fagué  dire  à  Louis  XIV:  «  Veici  la  plus  bello  muraio 
de  moun  reiaume.  »  Adounc  la  vesprado  dôu  11  d'avoust  1888  ounte 
l'ilustre  tragedian  Mounet-Sully  rescountré  lou  pu  béu  triounfle  de 


-  143  - 

sa  vido  d'artrato,  fugue  pèr  lou  pople  de  Prouvènço  enca  plen  di  tra- 
dicioun  greco-roumano  la  pleno  revelacioun  de  la  puro  bèutaantico. 
Lou  lendeman  dounèron  Topera  de  Rossini,  Moïse. 
En  1894,  dos  nouvèlli  vesprado  emé  (Edipe-Roie  Aniiqone,  fuguô- 
ron  superbo.  Mistral  que  li  presidavo  emé  très  meuistre,  ié  fugue  pèr 
lou  proumié  cop  aclama  de  tout  un  pople  trefouM. 
Lou  tiatre  d'Aurenjo  èro  devengu  istitucioun  d'Estat,  e  la  Coumedio 
franceso  emai  l'Opéra  ié  prestèron  ouficialamen  soun  councours.  Es 
dins  li  mémi  coundiciounque  fuguèron  dounado  li  dos  representa- 
cioun  -de  1897,  en  presènci  dôu  Président  de  la  Republico,  Félix 
faure. 

Mai  li  gros  frès  d'aquéli  dos  vesprado,  lis  ana  e  veni  dis  artiste 
naciounau  e  quàuqui  countèsto  emé  la  vilo  d'Aurenjo  rendeguèron 
proublemati  l'aveni  de  noste  tiatre.  Se  renounciè  i  representacioun, 
tau  èro,  dôu  mens,  l'avis  de  la  coumessioun  ministerialo  dôu  tiatre 
d'Aurenjo  que  n'avié  fa  coume  un  cinquen  tiatre  subvenciouna  de 
rEstal,s^nso  autro  subvencioun  que  li  noumbrous  crèdi  emplega  à  sa 
restauracioun  e  qu'èron,  es  verai,  de  belèu  300,000  franc. 

Un  di  membre  d'aquelo  coumessioun,  aquéu  qu'emé  Maurise  Faure 
lou  grand  desfensour  dôu  Cièri  à  la  Chambro  di  députa,  èro  esta 
l'amo  di  fèsto  d'Aurenjo  despièi  4888,  noste  ami  Pau  Mariéton,  deses- 
peravo  pas,  eu,  en  bon  Gancelié  dôu  Felibrige,  e  regardavo  li  repre- 
sentacioun dôu  tiatre  d'Aurenjo  coume  uno  istitucioun  naciounalo 
pèr  li  prouvençau.  Valentamen,  emé  la  fe  que  vèn  à  bout  de  tout, 
noste  Mariéton  s'es  mes  en  plaço  de  l'Estat  e  a  décida  que  li  fèsto 
noun  sarien  interroumpudo  e  a  trouva  de  peço  emai  d'actour,  e  avèn 
agu  li  dos  manifico  vesprado  di  43  e  44  avoust  darnié  Alcesle  e  Athalie. 
La  proumiero,  la  plus  bello,  a  leissa  un  souveni  inôublidable  au 
publi  quasi  tout  prouvençau  que  i'assistè.  VAlceste  d'Euripide,  tra- 
ducicun  remarcablo  de  Jôrgi  Rivollet,  a  despassa,  belèu,  lou  succès 
à' Œdipe-Roi  en  4888,  Paul  Mounet  i'a  trouva  'n  triounfle  egau 
à-n-aquéu  de  soun  fraiie.  Gresèn  pas  que  jamai  messo  enscèno  en  de- 
gun  tiatre  au  mounde,  ague  proudu  uno  emoucioun  plus  grande  que 
li  funeraio  d^Alceste,  passant  coume  uno  proucessioun  i  pèd  de  la 
muraio  sublimo  ese  perdent  alin  dins  la  rouino  au  travès  d'un  fuiage 
argenta,  brihant  souto  li  lume  coume  de  richi  draparié  funèbro. 
A-n-aquéu  moumen  s'entendié  li  gènt  s'esclamant  «  qu'ac6  's  bèu  ! 
•moun  Dieu!  qu'acô  's  bèu  »,  e  tôuti  i'anèron  de  si  lagremo. 

Un  ourquèatre  eicelènt,  coumpausa  dis  artiste  di  tiatre  d'Avignoua 

8 


-  414  — 

e  de  Nimes,  souto  la  direicioun  de  l'abile  mèstre  Vieillot,  acoumpa- 
gnavo  lis  artiste  de  la  Coumedio  franceso  e  de  l'Opéra. 

La  Goupo  Santo  de  Mistral,  cantado  pèr  Isnardon  e  represso  en 
corpèr  l'inmènso  foulo  qu'aclamavo  lou  pouèto  aqui  présent,  coum- 
pliguè  aquelo  vesprado  iacoumparablo. 

Ero  causo  proun  impourtanto  que  l'istitucioun  d'Aurenjo  noun  fu- 
guèsse  interroumpudo  mau-gratlou  renounciamen  ôuficiau;  Mariéton 
qu'a  près  l'obro  en  man,  proumés  de  n'assegura  l'aveni  emé  lou  biais 
de  la  Société  des  Amis  du  théâtre  antique ,  d'Orange  que  vèn  de 
founda  e  que  se  cargara  di  representacioun  que  se  dounaran  à  l'aveni 
tôuti  lis  an.  Dison  que  la  Rèino  Jano  sarié  proumesso  pèr  bèn  lèu. 

A.   B. 


DESPAMPAGE 


Tout  en  trevant  lou  clar  de  luno 
De-long  li  ribo  dôu  Gardoun 
Sus  tau  draiôu,  digo-me  dounc 
iSe  vas  ansin  culi  de  pruno  ? 

T'an  visto  aqui  de  rescoundoun, 
T'an  visto  aqui,  poulido  bruno, 
Febrousamen  cerca  fourtuno 
Tu  que  de  plaire  auriés  lou  doun. 

Souvèn-te  qu'au  retour  de  l'âge 
Nosto  vido  a  soun  despampage, 
Un  soulèu  tremount  pèr  l'amour 

Que  frouncis  nôsti   gauto,  o  bello  î 
Pièi  di  galant  la  ribambello 
Fara  lou  vueje  à  toun  entour. 

ENRI    BOUVET. 


-  115  — 

MORTUORUM  PROUVENÇAU 

Lou  bon  relibre  Dounin  Gordo,  ancian  dir^itour  de  1  Enregistran  en, 
es  mort  lou  25setèmbre  1898,  dins  si  77  an.  Si  prouduciouu  li  publicavo 
dins  li  Bulletin  annadié  de  la  Soucieta  literàri  e  scientifico  de  Oigno. 

—  Au  mes  de  jun  es  mort  à  Gap  Jaii-Glamènt  Richaud,  felibre  e  empre- 
mèire  dôu  journau  V Annonciateur. 

Escrivan  d'elèi,  èro  peréu  un  editour  requist.  lé  devèn  la  publicacioun 
dôu  superbe  libre  counsacra  pèr  C.  d'IUe  Gantelmi  is  inoublidàbli  Fèsto 
latmo,  qu'Alecsàndri,  Roumanille  e  Bonaparte-Wyse  presidèron  à  Four- 
cauquié  em'  à  Gap  en  1882.  A  lambèn  estampa  Lou  Librou  de  la  Moun- 
tagnoy  la  traducioun  de  VIliado  dôu  majourau  F.  Pascau,  em"  uno  brouca- 
duro  biougralico  sus  Les  Félibres. 

Sa  desparicioun  lai  un  grand  vuege  dins  lou  mounde  literàri  dis  Aup. 
Pèr  soun  tatènt,  soun  enavans,  soun  fin  espert  e  soun  eicelènt  cor,  avié 
counquista  Tamistanço  de  touto  la  vilo  de  Gap  e  de  tôuti  li  felibre  que 
s'èron  em*  eu  rescountra  is  acampado  aupenco. 

—  En  Frederi  Donnadieu,  majourau  dôu  Felibrige,  président  de  la  Sou- 
cieta arqueoulougico  de  Beziés,  es  mort  subitamen  lou  20  de  juliet.  Assa- 
benta  sus  tôuti  li  questioun  istourico  de  la  ciéuta  Bezierenco,  Donnadieu 
especialamen  s'èro  estaca  au  culte  de  noste  parla  naturau  e  a  soun  man- 
tenamen.  Es  eu  que  dins  li  councours  dubèrt  en  favour  de  nosto  lengo 
pèr  la  Soucieta  arqueoulougico  rendié  comte  di  pouèmo  e  di  pouësio  que 
de  pertout  se  ié  mando. 

Ere  l'autour  d'un  libre  édita  emé  grand  lùssi  :  Les  précurseurs  des 
félibres. 


ENSIGNADOU 


Pajo. 

Fèsto  chanjadisso 2 

Calendié.. 3 

Crounico  (Fèlis  de  Bouscarlo).  .  .  8 
Discours  de  Santo  Estello  (Félis  Gras).  12 
Bremoundo  (Ravous  Ginèsto)  .  .  17 
La    Chambriero    de     Misé     Nanoun 

(Plauchut) 47 

Pèr  durbi  «  Lis  Oulivado  »  (Clouvis 

Hugues).  

Lou  bel  Antan  (Clouris  Hugues)  .  . 
Boutignado  (Batisto  Bonnet). 
L'Ourodi  Poutoun  (Baroun  Guillibert) 
A  Valèri  Bernât  d  (Frederi  Mistral)  .  . 
Luno  sus  la  Piano  (Jùli  Boissiére) .  . 
Pèr    li    Jo    Flourau    de    Coulougno 

(F.  Gras) . 

L'Aubo  (Antôni  Berthier).  ... 
Lou  Timbre  (Lou  Cascarelet) ... 
Li  bon    Faiôu  (Ed   Marrel).  . 
Un  drôle  d'Ibrougno  (E.  Jouveau) .  . 
Madelounet  (Roumié  Marcelin). 
Lou  libre  de  comte  (Lou  Cascarelet). 
Pantai  de  Môssi  (P.  E.  Bigot)       .      . 
CouHie  istère    encala    (  D.    Savié  de 

Fourviero). 44 

Salado-Fèro    (L.  Astruc)      46 

Roundèu  païsan  (J.  Monné)  .    .       .  .    48 
Barbo  blanco  e  peu  nègre  (Lou  Cas- 
carelet)  

A  Na  Mario-Terèso  de  Chevigné  (Phi 

ladelfo  de  Gerdo) 

Leu  brave  ome  (Lou  Cascarelet) 

Lou  Mikado 

Lou  Gousta  (Marius  Jouveau). 

La  tourre  de  Babèu  (Lou  galoi   Sar- 

tanié). .....  •   • 

Lou  Tirage  (Bounet  l'einat) 

Lou  Panegeri  de  sant  Gargarèu  (A. 

de  Gagnaud) 

L'Amour  badina  (Batisto  Artou) 
Cant  nouviau  (Sextius  Michel) 


Pajo. 
Lou  coût  eu  dôu  Martegau  (Lou  Cas- 
carelet).                 .             .....  65 

Chascun  soun  goust  i  Lou  Cascarelet) .  66 

A  la  Prouvènço  (Crousillat),      .       .  .  67 

Aubado  à-n-uno  bloundo  (E.  Jouveau).  68 
Lou  môunié,  soun  fiéu  e  l'ase  ^Crou- 

sillati 69 

Lou  Capelan-felibre  (Lou  Cascarelet).  71 

La  Santo  Agueto 73 

Li  Troubains  (Lucian  Duc) 74 

Lou  Pous  C.  Thalet)            75 

Leis  amourous  (Valèri  Bernard). .      .  75 
Lou  Richas  e  lou  Filousofo  (Lou  Cas- 
carelet)   77 

Meissoun    mistico   (Lou   Felibre  que 

s'es  fa  mounge) .  ■                 ....  79 
Lou    noble  passa  sus  la  raco    (Lou 

Cascarelet).    . 88 

Cendrouleto   (Lou  Mikado) 80 

Jo  Flourau  dôu  Setenàri  (G.  d.  M) .  .  .  81 
Aloucucioun  de    sa  Gràci  Mario-Te- 
rèso de  Chevigné.  .       .              .      .  88 
Discours    e    adessias   de    Na    Mario 

Gasquet.  .   .                     :  .  83 

La  Riboto  de  Sant-Martin  (J.  Vaton).  85 

Lis  anciàni  mesuro  (C.   Thalet).  ...  87 

Lis  ome  de  la  terro  (Lucian  Duc).  .  .  89 

A  l'Escolo  (Lou  Cascarelet).      ....  89 
Un  bon  avis  sus  l'Alcool  de  Mente  de 

Ricqlès - 90 

La  Glôii  (Marius  Girard) 91 

Pipo-Moust   Ed.   Marrel).    .   .      .      .  93 

Chapitre  XX\I  de  la  Genèsi  (F.Mistral)  97 

Vesioun  crestiano  (Chanroux) 99 

La  Cerebrino.  •       -  .   .  ,  400 

L'Endourmido  (Ch.  Riéu) 100 

Proulogo  de  la  Terrour  blanco  (F.  Gras)  102 

Lou  Curât  de  Cadarousso  (P.  Sauvage).  107 

Lou  Ciéri  d'Aurenjo  (A.  B.) 112 

Despampage  (Enri  Bouvet) 444 

Mortuorum 115 


PC  Armana  prouve nç au 

3398 

A7 

I896-I9OO 


PLEASE  DO  NOT  REMOVE 
CARDS  OR  SLIPS  FROM  THIS  POCKET 

UNIVERSITY  OF  TORONTO  LIBRARY 


'^'^^^ 


/^À^^  ^iy%(:^ 


^  W^-A 


■m 


■<'.'i'''