Skip to main content

Full text of "Auicene perhypatetici philosophi : ac medicorum facile primi, Opera in luce redacta: ac nuper quantum ars niti potuit per canonicos emendata. Logyca, Sufficientia, De celo et mundo, De anima, De animalibus, De intelligentijs, Alpharabius de intelligentijs, Philosophia prima"

See other formats


^uicciie  pcrb^atcrici  pbilofopbi: 

ac  mcdicomm  facilc  pnmi  opc- 

ra  m  lucc  rcdacta:ac  nupcr 

quantumarenitipo 

tuitpcrcanonicoa 

cmcndata» 

ILog^ca. 

©ufftcicntia* 

j©ccclo^mundo* 

S^canimalibus. 
13©eintclligcntqe. 
^lpbarabiue  oc  intcUigentqe* 
H^bilofopbiapnma. 


CBXeciliue  'fabimifie  cmonkne  rcgularis  kcto:i.0. 
TRuper  auicenaeco22ccra  volumina  lccto: 

3ccipe  longaeuo  quac  iacuere  ftru. 
iZanonici  fccere  patreetne  tanta  lat  mis 

Condita  fub  putri  gurgirc  gcnjma  f02ct. 
£uolcr  aerbereae  nullo  p2obibenrc  pcr  auras 

£^uonuUu0roropulcb2iO2o:bclabo2. 
.SftpMusbaccfupcrum  lccrureinucnra  parcnti 

5nde  refcr  parribus  qui  tribucre  pijs. 


-Cum  p:iuilcgio. 


1508 


MINERVA  G.  m.b.  H.,  Frankfurt  am  Main 
Unveranderter  Nachdruck  1961 


CSdcm  adcnndem.S^.i:  foelicitstcm» 

jElectams  qmfge  pbylofopbandi  Mio  actatc^  confumis :  cano^ 
nicos  regularcs  t>m  auguftini  niira  pietate  p2ofequcre.:^ui  cum 
9lia.2^um  tibiin  p:aefennarum  nonuUa  Suiccnae  volumina  quac 
fanc(;quodnepl)asDicere^penefquallenria  totaioeperditaci?  lacc" 
bant:  vultuo  reparata  in  p:i02e9:ejramuirim  emucta:elimataq5  nn^ 
p2imcndaDcnuo fo^mato^jbi^etradidcrunr.B^untautcm  eabaec 
due  mctapbyiica.  Jitidcm  fufficientia.Xum  bc  anima.Dcc^  aninialibus  libel- 
M  permilcfi  bia  qui  ad  pbylofopbiam  arpirant.Bc  fibi  pariuut  pcr  gradus  vir^ 
mmmfamamimmo2talem.^tenim3uicct)aeingeniumqualceictiterit.jaua' 
tfiuead  naturac  fccrcti02a  fpcculanda  oefcendait:  q^ue  magijopcre  .anftotile 
cum  p2imo:neceo  fo^taflis  inferio2:aemulando  concertaucrit:ncd(j  cgo.  Btd 
necqmdcmmufarupatcrvnacvtparcityuiscumpcgaftbusilluftraret.ifeacc 
autemomniacadidolecto2ip3lamfieni.i^uacb2e5  qmciJce  cequi  'rjegitmm 
fopbon.£tquac  vel  vna  eit  Dominis  Dignitasifcire  Defideras.lfeacc  q5p2inm5 
auro  p2eciol!o2a  aurocmcs.^n  bistelccto^iacmra^fcciire  Dolcbisnfi^.lll'^ 
iudpollrcmo  vt  cum  Buicenam  ipfum  lectitando  Desuftaucne.Sico  pziniu^ 
qui  mentcm  illuminat:'^  veritatem  oftendir.Bcbinc  qui  p^aeftitcre  rcgularib'^ 
patrtbuspioonimoeftononingratue.    'Balc. 


341666 


BGSTGN  CGLLSGB  USSSARY 
^^lfS§1^UT  HILL. 
N0Y7      TO 


gmcttop^c 


culanua  t  acu' 
utiia. 


Amecftnfsrpc 

cub>[iue«qui» 

(Kauc, 


&peculatiaa  »i 
gniozenoicrcic 
(jjpjacncc. 

JBifiorc?  6gb» 

cnrcm  rpccuu/ 

(UMt 


Seritasrqrque 
pnt  a:nudari  a 
momouplcxd. 

"Rceqpitt  oenn 
dflriainotu(Ql»4 
tii  ii  e  rpolie  mo 
t^)oupUrpiUce/ 
Ikterark 


•jjbrirna  para 

Cr^ticipit  Xogf  ca  auicenc. 
(LXaptin  oejnirando  aptid  fctentias. 

Itenttoprjieeftcom 
lp:ebenderevcrita' 
item  omnium  rerii 
quantom  poflibile 
cftbominicompze 
bedere.CCPvesau 
j'te5qucfunt:aHtba 
benteflenoejcnfo 
arbitrio  vel  opere: 
vclbnteffee^nfo 
£;rbitrio  loge.Co^ 
gnitioautcmreruj 
pzimi  membji  vocatur  pfjia  fpeculatiua.05  cogni/ 
tio  rerii5  feciidimembji.'vocatur  pBia  actiua.^f  inis 
vcro  pbie  fpcculatiue  non  efl  nifi  pcrfectio  ar.fc,  vt 
fciat  tantui.^inis  vcropjacticcnoefl  vt  kmtanta: 
fed  vt  fciat  quid  05  agere  1  agat.<^ini6  ergo  fpecula 
tiueeflappzcbefiofentetieque  noeft  opusipjacti/ 
ce  verofinis  t^  cognitio  fcntentiequecft  in  ope.vii 
fpeculatiua  Dignioicftcoparari  fcientie.([;'Re6  m 
tem  que  funt  qua?  eflc  non  eft  ej:  voluntatc  nollra 
vcl  opere  fm  pmus  mebzii  oiuidijtur  in  Duo:in  rea 
que  comifcen  tur  motui:i  res  que  n6  comifcent  mo 
tui.(ir  ftcaaiitquecomifcentur  motui  oiuidijtur 
in  Duorqz  aut  in  ree  quc  no  babcnt  effe;nifi  q:  polTfi 
bilcefteasadmifcerimotuijficut  eftbuanitas-r  q 
dratura-zbisfiTia.Sutin  resqucbritee  abf(B  boc 
^llcautcsquenonbiiteflc^njfi  qzpofl^ibile  cfteas 
«dmifccrimotuiitcf  DiuidiJt  in  Duo:qjaut  f»cfi»nt 
Q>neceeneciniell!gipofi'untabfcgma,pp:Jo.ficHt 
fo:ma  btianaautarininaraut  fic  ap  poflimt  intelligf 
ebfcB  ma:fed  no  efle.ficut  quadratura  ad  qua  intelti 
gendl  no  cft  oino  ncccflc  appzopziari  ea  aliqiia  (p« 
mle.ncc  confjdcrari  f  m  aliqua  Difponcm  tticnis. 
'ftcs  aiit  que  comifcen  t  motuii^':  biit  cflic  finc  illo) 
funt  ftcut  idetitas  ivnitas  1  multitudo  1  caufalitas» 
d'^^V-  3utcm  quepoflunt  ocnudaria  motu  f  itas 
t^:% }?  cft  Duplcpaut  cft  veritas  neccflaria:  vt  ocue 
c  intelligetia:aut  vcritas  eap  no  efl:  ncceflaria^fs  fiit 
fiicgjnoneftboccisimpoflibile^ficut  efl  oifpofitio- 
ideritati6:x  vnitas  -zcaufalitas  -zntlenis  quicfl:mul 
titudo.CT^t  b  aut  pfideratur  Pm  boc  qd  funt  id  q6 
funtipfe:iconfideratio  earum  non  variatur  in  boc 
qp  fpoliatc  funtfcd  crunttunc  Dctota  confidcratioc 
ciuc  cft  in  rebue  e;;  boc  qj  non  fun  t  in  matcria:q:  bcc 
t%  bocg?  funt  ipfa  non  funt  in  matcria.2(iit  confide/ 
ranturpmbocgjacciditeisnon  babere  effenifi  in 
matcria.crScdbocetiamDiuiditurin  Duo:qz  aut 
j)pter  boc  qd  accidit:ipo(Tibilc  cft  illas  in  telligi:nifi 
Cn  refpecui  ad  materia^  fpcciale^  1  motum:fieut  :>iii 
deratio  dc  vno:f  5  9?  eit  aer  aut  ignis:-!  Dcnuiltis  f 5 
Qjfuntclcmcta:i  oeca  fmg?  eftcaloiaut  frigu6:i 
oe  fc6o  intclUgibili  Pm  cp  eft  aia.f.pncipiii  mot^coz' 
po:is.q§ui6  fcparata  ab  eo  pofljtejcifterc  per  feipa^. 
CTfit  tpuis  boc  non  accidat  nifi  coparaticc  ad  ma/ 
tcriam  1  admi):tionem  mctuartame  a  iiquado  Difpo 
Ittioneseouiminteliigiintur-zcertificanmrfincco' 
fidcrationc  materic  pjopae  7  motus.  Con  fideratio 
f  0  pdicta  cft  fic  Dc  aggrcgatione  -z  fcgrcgotioe':  mul 
eitudine  1  oiuifioe  1  rodicis  iuenti6e:ct  vt  in  cetcris 


JLogyce 


Sumatrpdudftf^jif; 
ereicij  eiTioMcs  v'"'"'-^ 
rpc<ulatt;)ep^ie 


£!6trafini'e^cii 
ceeop'  ivtMcic 
Ss.z.maa  ter* 
i.§  ic. V.nd€lcp 
fimepcticc  ccoj' 


Oiiponibus  cofequunt  niimerii:!3.n.?rcqHuf  niicy : 
1  funt  in  intellectu  bominum:aut  in  c;:iilcntib"mo' 
bilibue  Diuifie  fegrcgatie  t  aggrcgatie.  ©5  int  cllc' 
ctusbo:u5aliquandopotcflobflrabialiquomodo: 
ita  vt  no  fit neccfle  eie affignari fpccialcs  matcrias. 
<i;*P3rte6crgofcicntia:pfuntautfpcculatioDcc6' 
cipiedo  ea  q  funt  cii  B  91  brit  i  motu  ce  ■:  e;:ritia  1  pe/ 
dente^m3ter^8^p:iaritfperij:outfpeculatiof5g7 
fiit  fcpata  ob  bie  in  itcllcii  tifi:aut  fjt^.fi.trepata  ob^ 
Nsin  cfle-:  intellcctu.CL*P>:im3ailtpar6  DTiufiois 
eftfcientianaturalis.CLSccunda  cf^  Difciplinalisi 
pura  ifcicntiaDc  numero.lJlla,qHeeflnotio::nam ; 
cognitio  Dc  materia  numeri  cy  boc  cp  cft  numerus ,  jrogmtto  nnert 
nonpertinetadDifciplinalcm.(L*f>ar6  verotertia,  eitwcqpe  nfle/ 
cftfcicntiaDiuina.i^ofl$aute5caquefuntnatur0'  i  •'usnjcf'""  ?<l 
Utcr  fumunturbis  tribus  modis  fcienticpr?rccct)  ^'^"p""'"""''' 
fpeciilatiuefuntifte.CPbilofopbia  vero  p:actica(  t>ifiopcncefpo 
fpectat vel  od  fcientias  fentcntiarum  pcr  qiias  ordi/   imcd  rci?onom< 
naturconfo^tiusbumanumcomune^ivocatur  gU'    ca$tett>icajn, 
bernatiocuiitatis  •:  eft  fcieria  ciuilis:out  pcrquas  o: 
dinaturconlo^tiusbumanijfamiliarcivocafuro:' 
dinatioDomeflicaiiaautpcrquas  o:dinQt  modus 
vnii»s  bominis  f  m  boncflatcanime  ipfius:^  voca/ 
turfciena  mo:alis.^ Ucritas autcm omnius  boj:   ©crttasmouUa 
vniuerfalrcertificat  p:obatione:':  reflimonio  lcgi6.   ppjobaf  tdhmo 
joed  vnijquodcB  bo:ii  figillatim  ccrtificatur  cj:  lo   n'"  'egtu  oine, 
geDiuina:finis  crgoprMefpccuIatiuecflagnitio  ve 
ritatis^finis  veropbicp:actice  eft  cognitio  bonita' 
'  tis.    CffTcntic  vero  rerii  aut  funt  in  ipfis  rcbus: 
autfunt  in  intellectu^Vi^tbabct  tres  refpectus^vnus 
rcfpectuseflcnticcftfm  qjipfacftnorelata  od  alv 
q6  tertium  eflbncc  ad  id  q$  fcquitur  cas  Pm  ^  ipfa    ^"'"'^  •'"''"■  ■ 
eit fic.Sliu6 icfpectne cfr fi;; q,  ettin bis  fingulori/   a^f^n^  rcE  tre« 
bus.£t  airf  ni  95  efl;  m  iteltcctti.  t  (££1  ttic  fequii/    i?nf  refpcps  1  n-t 
turcamaccidetiaquefunt^pjiaifliu6fuicflc:ficiit   ptfcce'.  1 15  c  q* 
eft  fiippofitio  1  p:edicatio  1  vniiierralitae  1  particii    1"' *'''  ?""  *','  "* 
laritasin  pdicando iccntialttas  1  accfitaUtas  in  p/   b^cffZlTm 
dicando-rceteraco^jquepoficafciee.CI^neieaiit  - 

qne  funteytra  n6  cfteflcntiaUtas  ncc  accidentaUtae 
oino:neceft  aUquod  c6plcj:iimncc  incomplc^rum: 
nec^pofitionccargumetationec  cctcro  buiufmo/ 
di.Cu5  aute  voUimiis  ofidcrarcad  hoc  vt  fciomua 
casneccfleefteascolUgere  inintellectu^itunc  nc/ 
ccflTario  accidcnt  ilUs  Difpofitiones  que  fun  tp:op:ie 
tantU5  intcUcctui:-:  |:necipuc  cum  ptcndcrimus  co/ 
gitadoapp:cbcdercincognitacycogniti6.ci:'|\cS'i  -.^^.-i  ~''''' 
autC5  non  funtincognitc:nifiquatumod nos.ijifpo  xf, 
fitio  vero  t  id  q6  accidit  rcbus  ej:  co  q)  inuitamur  g 
cas  Dc  incognitis  ad  cognita  cft  Difpofirio  ■:  accide'8 
qdacciditeisin  intcUcctiuqpuis  ipfe  babeant  cfTe 
p:eterboc.(E£rgoDe  neceflitate  opus  cfl  frientia 
od  cognofccndum  iUos  Difpofitiones  quot  fiini;  a 
qualcs  funntquomodoconfcquaturboc  accidcng; 
©ed(q:becconftderationoneft  corfidcratio  rc;: 
f m  g>  babcnt  cflc  aliquo  mcdo  Duo^um  modoaim    6^0  wi  i  re  t?r« 
p:edicto:u5  cfiendi:fcd  fcpm  boc  cft  vtilis  ad  3pp:c    •'"sulartb». 
bendei'.dumDifpofitioncmillo:unmio:Hmce>iic    -,- 
fm  gp  fiierit  pbia  tractans  -:  Diuidcne  1  inquircne    tXTt^l^ 
rcs  f m  cp  babent  eflc:':  Diuiduntur  in  duo  p:cdicta    ftrurfitu'  cai  len 
eflc:fcicntia  b  fm  cum  non  crit  pars  pbiloropbic:f5    do  pJptajv  iw  mo 
fmg7p:odeftadboc:cri  fmcuminftrumcntiim  in 
pl3ia.cr  &cciidti5 qucm  vcro  pbio  fucrir  tractans     _ 
Deomtiiinquifitioncfpeculatiua^-zDcomni  m6:bec    ^"«1«^«  f* 
fcictiaf m cu cftparspbic -z inftrumctii  ccterorum   llfaiXT 
2{uic    a  z 


re.tpoflrem. 
b  £>uppd^dica 
tioivlitae  pncu' 
laruae  prc(]UDf 
ecnnasrcp  ^u» 
rtii  in  tntelkii. 
£rqp5noarip 
ponc  rcalcji  ncc 
arsumetatioQt 


Hccitaebsfet. 


argiijftsdififit 
circa  iDgf  civijt 
fitBop^icvrnot 
fiitfruftraifuB' 

flU3. 

laeratlosrciei 

pte  pgie.ni  vni'' 

uerrapl^iaoidc' 

batipcticajfpe' 

culatiuJ  1  iHfa-' 

le.  2>cl?ademici 

iitoiieriit  logf 

cairenfice  Ct« 

p^ieefsviivfuef 

otganu.piprl^e 

ucrat^ccddtidf 

ceozsand  {pt^ 

Vt^itmamqi 

ee  1  oiganu  cof 

pozie  li^amam. 

a  i^uidfitlosr 

ca. 

b  '^erfco  twia 

teocpfyo  ico§' 

(ccfMtitiffpter 

feibonnvtfiat. 

c  xogfccnecef 
fitas. 

•HcB  aliq  fcinir 
6uob'moie. vno 
moflmpliciap^ 
|^eltoe.alto  cuj 
credutiiate  aut 
CialHtaaor«, 


HnbSno  iita 
q6niielligii. 

Crcderc^fupp» 
lutitelUs^iDOH 
ccenerfo. 


tles  M  icosnt/ 
taouob'm6i8.f.' 
fjiteirmfimpti/ 
ce.  iSUo  mo^ni 
creduluatcm. 


0uefolejtp!o/ 
defead  fcicduj 
idcut'  itdtsne. 
lciC.t  qfr  ea  n  cd 
uemnt  i  vna  ro/ 
•ccai» 


JDialfloronte* 
XosfutmHt 


partiitm  pl5ic.adijcicmus  autcm  poHca  C]Cpofitioi 
nem.CCictinde  occeptioesquefuntoe  buiufmodi 
queftione  fruftra  z  fuperflue  funt:fruftra  q:  nou  eft 
oppofitio  in  bie  oictionibnstvnufquifcp  enim  eozuj 
intelligit  oe  pr?ia  aliud^  aliu9.<5uperflue  vcro  q: 
follidtudooebuiufmodind.pdeft.  ^  £tl3fpcsfpe 
culatioiB  vocaturlogycaqueeft  fpeculatio  renim 
piedictarum  per  quas  oeuenitur  ad  cognitiones  in/ 
cosnitiiei^^q&acciditeyeisejrbocQjfiit  ad  15  tifi. 

iBontam  ?!K?i' 

babens  intcllcctuCficut  poftea  fuo 
loco  oftendctur^fiiit  cognofccreve 
ritatcm  jjptcrfe  ibonum  p:optcr 
fadcndii  illud  i  acquircndum:  fcd 
natura  pnma  x  incboatio  bomints 


folumicratparumvtilisadboc:-:  gjplusbabct  oc 
bocnonbabcturnilT  acquircndo:t1?  acquifitio  cft 
acquifltio  incognitifiacquirensincognitum  eftco 
gnitU5.  '  Xucopouctvtpauffbomoincipiat  fci/ 
requalitcrbabeaturincognitumpcrcognitH5:Tq/ 
liter  fTtoifpofitio  cognitorum  i  o:do  in  feipfis  itavc 
pzoficiat  ad  cognitioncm  incc^iti.v5.vcl  cu5  ^(tit 
cta  fucrint  in  animo  ficutoictTtur:':  fozmc  illoail  co« 
gnitouim  quicucrint  in  co  ozdine  quo  ocbct:vt  ttio/ 
ueaturanimusabeisadincognitumintcrrogatu^: 
1  recognofcat  iUud.(ir©icut  autcm  rcs  fcitur  ouo» 
busmodis^vnovtintelligatur  tantiT:itavt(cu5  no 
mcn  babeatquo3ppellctur>ep:efcntet  antmo  ci' 
intcntio^cguis  no  ITt  ibi  vcritas  nec  falfitas:ficut  cu 
cicitur  bomo:aut  cum  oicitur  fac  boccum  crgo  co* 
pjcbcndcris  intentionem  etus  qd  tibi  oicitur  ia;  in/ 
tellej:ifti.(Eaitcro  vt  cum  in  intcllectu  fit  crcduli/ 
tas^ficut  cum  oicimr  tibi  g>  omnis  albedo  fit  accns 
ejcquononbabcbis  intclligcrebuius  oictionis  in^ 
tentioncm  tantU5:fed  etiam  crcdcrc  ita  efTe.Cus  f  o 
oubifaueris  ita  eJle  vel  non  eiTc  ias  intellejcifti  quod 
tibi  oictum  eft:non  enim  oubitas  oc  bocqd  no  itcU 
Ugis:nec  oc  co  qd  ignozas^nodum  tamcn  crcdidifH. 
Omnis.n.credulitas  cft  cum  intellectu  z  non  puer/ 
titur.^ntcllcctus  cnis  in  buius  intentionc^dcft  tibi 
ad  operandum  in  animo  fo:ma5  buius  compofiti  x 
eozume^gbuscomponitunftcut  albcdinis  z  acci/ 
dcntis.Credulitas  vcro  oc  eo  qd  babemr  in  ammo 
comparatio  eft  buf  fozme  ad  illam  ad  qua  cocomv 
tciti\r.(n&cd  metiri  oilfert  ab  boc  ficut  rcs  eft  icof 
gnitaouobus  modis:vno  Pm  intellcctum:  alio  f  m 
credulit3tem:vnufquifcp  aut  bo:p  non  fit  cognitus: 
nifi  acgrendo.Tlon  autem  acgrimr  nifi  e^:  p:ius  co* 
gnito  z  c%.  affcctionc  t  pzopdetatc  qua  bab5  illud  co 
gnitum:ppterqua5moueturanimus  afcicntia  co/ 
gnitiad  fcicndu5  incognitHm.(r£ft  ergo  bic  gdda^ 
q6  folet  p:ode(Te  ad  fciendii  id  cuius  in  tellecms  ne> 
fcitunnoncftautemvfusvtintentiocontinensboc 
(fmboc  cpfcicntiaciu9^deftadfcientia5  intellige 
di)  vocetur  c6is:aut  foitafle  n6du5  pcrucnit  ad  nos 
Vt  vna.Unum  cni,  coy  eft  oiffinitio:':  aliud  ocfcri' 
ptio^t  aliud  ej:emplU5:'z  aliud  q6  eft  fignum:i  aliud 
eft  nomen  (Tcut  poftea  oeclarabit  .05  illud  in  quo 
conueniunt  non  bab5  nomcn  coe.^d  aute  qd  oppo/ 
nit  ei  fit  cognitumioeindc  per  illudcognofcif  aliud 
ad  modiT  credcndi  illud.ctCiualcciicp  fueritvoca/ 
tur.  P»6aUaeftffllogifmus:ialiaiductio:'z  alia  fi' 
fniUmdo:iaUaaliud.([;^ini9aut«fcieti£  logycce 


XLogycc 

pjodciTc  oinc  ad  fciedu  bcc  ouo  tantii;boc  cft  vt  bo 
fciat  quaUter  ocbcat  cfTc  oictio  oans  inteUcctus  qui 
alTcrat  fcientiam  veritatis  cffcntic  rci^iqualis  fit  q 
etiamoftcdit  illam^^uispcreamnon  pcrueniatur 
advcritateme(Tcntieipfius:t  quaUsfit  viciofaque 
videmr  boc  faccrc  i  no  facit:i  ctiaj  vt  fciat  bo  qua/ 
lis  fitoictioqucfacitfidcmnecciTarie  vcriratis:it3 
g)nonpofTitinfirmarf:iquaU8fitfacicns  fidcs  ve/ 
rifimiU'mdtnis:i  quaUter  fit  cius  modi  vt  putet  ce 
aUqua  ouo:um  modonim:ai5  ipfa  non  ,fit  ita:fcd  fit 
falfa:i  quaUs  fit  ita  q>  cogat  opinari  z  flcctat  aiutn: 
^f\t(TiciatabfcpfidccertifTima:i  quaUs  oictio  opc/ 
rans  in  anima  ad  quod  operatur  fides.f.  negatione 
1  affirmationcm  i  pzobibitioncm  i  oilatationcm  t 
conftrictioncm:non  cje  boc  q?  facit  fidcm:fcd  ej;  boc 
cp  facit  verifimiU'tudmcm:multc  cnim  vcrifimilitu 
dincscomparanturbocmodogj  operatur  fides. 
(ECum  enim  m  oijreris  mel  cfTe  bumozcs  enozmii 
tcr  oefozmidat  namra  redpKqsuis  non  crcdat  nuU 
lo  modo:aut  fic  ocfozmidarct  fi  cfTct  ibi  fidcs  vcl  R» 
miUmdo  quc  cft  pcnc  fides:^  qiie  funt  oifleretie  in/ 
ter  iUos  modo6:i  quarc  ftierun  t  ita.CQuifquis  au 
tcm  Difcit  banc  ooctrinam:  vt  per  cam  tcdat  ad  bos 
ouas  intcntiones  eget  pzopofitionibus  pcr  quas  ve 
nitin  cognitioncmbarumouaritmintentionum  it 
fc>ecooctrinaeftbgfca.(rContingit  autcm  bomi/ 
nivtaUquandomanifcftemrei  oifTinitio  naturaU/ 
tcr  oans  ciinteUecmm:i  ratib  facicns  fidc:i  ej:  boc 
e(t  rcs  non  ooctrinaUs  ncc  fic  vera  qttin  aUquando 
faUat.G:Siautemnawrai  inteUcctus  fufTiciunt 
ad  boc  fine  ooctrina:fTcut  fit  in  multis:n6continge/ 
ret  in  fcntcntijs  tanta  oiuerfitas  i  contradictio:  nec 
vnus  iTomo  con  tradicerct  fibiipfi  aUquando:  i  aU/ 
quadonon:cumpzocedcrct  fm  intcUecmm  fuum. 
Tlamra  autc;  bumana  cft  infuflTcicns  ad  bocq^diu 
non  acquirit  ooctrina:ficnt  non  cft  fufltdes  in  muU 
tisaltjsronibus^q^uisfcpecontingcrctvtfacit^tre/ 
ctam:fiatt  recta  iaculatio  ceci.(ECumaiit  acgfierie 
ooctrinam  totavimttcbumana:notamcn  cftfufTi/ 
cicns  fibi  vndiq5:ita  vt  no  fallaWr  aUcjuo  m6:aUqil 
cni5  a  Doctrina  occUnatur  in  muUis  oifpofitionib''. 
(JC3pfacnim  nocftoctincnsipzobibcs  abcrro:e 
muUis  oecaufis.Zii  q:  ages  no  cftafTecutus  Doctrt 
na5  pfectc.ZiT  q:  aiTca;m8eftea:fcd  plurimii  p:e/ 
tcrmittit  ca5 1  abitdatin  fenfu  fuo.Xii  q:  plurimu; 
accidit  oclTdem  cc  ad  cjxrccdii  ea  i  ptermittit  caj» 
(E©5  $uis  ita  fit  fngrcs  fcfam  cu  babucrit  cam  i 
cj:ercueriteam:n6tantiicrro:i8  acddct  iUi  $tum 
ilUs  qui  n6  babent  eam.(E£t  ptcr  boc  cii  fcpe  cjccr 
cucrit  actioncm  aUqua  fuc  ooctrinc  poten'tco::ige/ 
re  erro:e  vbicucp  fiicrit  in  vUimo  ftupo:c.(r£t  qjf 
ita  cft  n  on  ita  accidct  ci  crro:  drca  occupationcs  fue 
ooctrincquasfepi^^ftudetejccrccrc^fiaitacciditcr/ 
ro^inncglcctis.ici^omocnim  in  conceptionibus 
fuisbabetaUquaoequibuspUts  intcndit:iaUa  oe 
quibus  minus.*Dabes  autcm  ooctrinam  logf cam 
potcftftudcrcadccrtificandum  vcritatem  illarttm 
f rcqucntando  intentionem  actionis  (ucdupa  regu/ 
lamfua.  |bercj:ercitiacni5Doctrinalia  peruenitur 
ad  fecuritates  crrozis.ficut  qui  aggrcgat  fcpc  partes 
alicuius  numeri  vt  fiat  ccrtio:  dc  q6nc^ptcr  rctcn/ 
tionem  totius  fiimc.crtJcc  crgo  Doctrina  nccefTa/ 
ria  cft  ad  perfcctioncm  bomini3:non  cni5  fufTiilme 
eftp»>p;ictateperqua3  cjccufctur  ab  inquilUione. 


titlitaMitittt, 


an3fimcirH« 
tpnan^rirufficlat 
fme  ooctrina  ad 
acQredaoiironJ 
Oatc  fibi  itell5 1 
ronefacictefidd 


£l«iibne  creoic 
ooctriafepi'ii^ 
IjHbctnos  obcn' 
rotc 


tiotivtilUtattm 
eoctriiie, 


X»in'acadifer/ 

ro:  i  oociria  $' 
10  plue  i  ea  ttst 
ccmur, 


Ibcrcfercitfa 
Doctrmatiapue/ 
nifadiecuruaid 
crroue. 

rScIudit  necclH 
wclosfct. 


CSparimoloep 
ccadlociiHone; 
(ntenoicm, 


SreMitaet  fu 
dcenfntab  vno 
foio  uttcltcao. 


^ntclfe  ftpe\?f 


3ntdIigcervno 
^boipaudeciv 
tingit. 


©nn  i  01  apoft/ 
tovocaffimpfr. 

Copo^fiiitco' 
Snofcilira^flm 
pUcib'  pponcn^ 
nbue.  ^ 

rotra  ppbf. t.c. 
j.totazcopolita 
fat  noB  notio:a 
ptib'  -r  aponeti^ 
b^.S  ic.  TtiidcE 
ncgddo  piiajtlo/ 
Qtur  n^  £lut.6 
(ognitioe  pfccta 
<iil?niib'ca$bf 
pcanfajtvtinqt 
auer.ppbr  p.p 
•  «ofiKtudinrt 

XXaoUgna  Ute/ 
rcBilutu  ptinct 
ad  ofidcratioem 
!>omificato:(8:  i 
qiionon. 
-Clilologfc^pfl' 
dcratinfeiioncs 
fimpiiceevcl  c6' 
pleraeif  quoii. 


Onoractonf 
ccfTariafit  plidc 
ratio  voai  in  lo/ 
gycaitquojogi' 
cue  filpsocnipa 
ripcirca  vocee. 


•((bnma 

(EiCompamtfo  atite,  binuB  ooctrinc  ad  intcUcctii 
intcriozein  qiii  vocatiir  lociitio  interio::cfl  ficiit  c6' 
paratio  gramaticiad  manifeft-am  fignificationcm 
que  vocatiir  locutio:i  ficut  comparatio  mclodie  ad 
metm5:redmelosnontantii5pjodefl;admcnfnran 
du5  metra:fcnfus  cnim  cjrcufat  ab  bocg;  ad  grama/ 
ticam  arabicam  fufficit  aliqiiado  natiira  nilticoni. 
CT  t>ac  autcm  ooctrina  eget  bomo  qiii  acqiiirit  fci' 
entia5Confiderandotcogitado:nififtteritbomoDi 
uinitita  infpiratus:cuius  comparatio  ad  confidcran 
tee  eit  ficut  comparatio  nillici  arabici  ad  Difcentes 
arabicum. 

Piafepoiribilc  eft  S 

'^  ri  ab  vno  folo  intellectu  ad  crcdcn/ 
dum  aligd:bic  enim  intcllectus  no 
eftiudicium  fadendifidcmeflendi 
rcm  vel  non  ciTendi.©i  cnim  fidcs 
eflcfcbic  intcUectus  poneret  res  efle 
velnon  efle:':  tunc  ipfe  inteUectus  non  valeret  vlla 
fidem  vUo  modo:q6  cnim  facit  fidc5  caufacft  fidcj. 
©ed  impoffibile  e(t  aliquid  fidei  efle  caufas  altcri'': 
Guebabcretcflefiucnon.(E5ntcUectusaute5fcpe 
babetur  ey:  vno  folo  vcrbo.Si  autem  vnum  no  ftif/ 
ficit  adintcUigcndum  ilUid  ef(e  vcl  non  elTc  in  een/ 
tia  fua  autDifpo(itioe:nec  facict  fidem  dc  aUo.  Cam 
vero  addidcris  intcUcctns  cflevel  no  Cflc  iam  addi/ 
dilii  ei  z  aggrcgafti  cumcoaUum  inteUecnim :  ficut 
poftea  Declarabitur  fuo  loco.t^oc  aijt.f.e^  vno  vcr/ 
bointeUigcrcin  pauci6Conu'ngit:i^ptcr  boc  aim 
plerifcpen:Diminutioimalum.Ci6aute5  in  plerif/ 
(pDatinteiUgcrcfuntintcUecniscompofitifentcn/ 
ticccompofitum  autem  componinir  ej:  muUis:-;  in/ 
ter  multa  funt  vna.crgo  in  omni  copofito  funt  aUq 
vna:vnu5aute5inomnicompofitovocamrfimprj;. 
kt  q:  cius  q6  componitur  ej:  multis  impofl^ibilc  eJl 
fcirinaturaigiiojatisciusfimpUcib^JdcopHcnien 
tiu6  eft  pzius  cognofcerc  fimpiiccs  cp  compofitas. 
(£CoQnitio  aute  copofitoy  fit  Duob^^modis^qj  aut 
cognoicutur  f  m  boc  gp  apta  funt  vt  c);  cis  ftat  com/ 
pofitio  pdicta:aut  cognofcfitur  f  m  boc  q»  funt  nac  i 
res  gb^accidit  t?  inteUcct".  a  <E2d  fititudine  oo/ 
mus  qne  coponitej:  lignis  -z  alijs  coponentiiiicuius 
opus  eftcognofccrcfimpUcia  Domus.f.Ugna  i  late» 
rcs  tlums.CScd  Ugna  t  latcres  i  lutus  brit  Difpp 
titiocs^ptcr  quas  fiut  apta  oomui:-?  ei'?Un«ctioni: 
taUas  oifpones  btsY  bas  ficut  boc  cp  Ugna  funt  bui" 
fii^e  in  qua  ftiitanima  vcgetabiUs^aut  cp  na  coj:  cfl 
caU'da:autfrigida;aut3>oEatio  eo?:intcr  caq  fnnt 
efi  talis  vel  taUs.l3oc  afit  fcirc  no  cfl  necclTariu  hp 
tificiDomo:u5:fcdan  trabes  fit  moUis  vcl  Dura:aut 
fit  fana  vel  puti  ida:aut  buin^neccfl^ariii  cft  fcire  do/ 
mop  artiftci.(r©imiUtcr  cft  in  Doctria  logpca:non 
enim  conftderatincomplcjra  ba:p  rcrum  fm  op  funt 
aUcuius  Duoaim  modozum  oictozu^cflie:?  m  g?  cft: 
mbisfcnfibiUbus:autininteUectu:ncc  vteftin  cP 
fcntia  barum  renim  ey.  boc  q?  funt  cflfcntie:lcd  P5  op 
funtp:edicataaiJtfubiecta:tvin'ucrfaUa  aut  parti/ 
cnl3ria:aut bui^qne  non  accidunt bis  iteUectibus; 
nifiej:bocq6Dij:imu8inp:emiiTis.(ir2IdconfidC' 
rationem  autcm  oictionum  Ducit  nos  neccflTtas:!©/ 
gicus  cnim  ej:  boc  g?  efl  logycus  no  babct  ej:  boc  p» 
mooauparicircaverbapma:nifi  qnantnm  ad  lo, 
quendumct  agendum^nonenipoffibileefl^ct  logf, 


par0  ^ 

cum  Dicerc  folo  inteUccturita  vt  non  confiderentUr 
aUqua  cius;nifi  folus  iteUectus  nic  fiifliccrcf .  (L  £t 
fiDocto:artispofl^etrcuelarcidq6cftin  anima  cf 
oUomodo:fuperfcdcrctfemga  vcrbis:fed  qj  neccf/ 
fitas  Ducit  nos  ad  agcndum  cum  ^Jbis  p:ccipuc(n6 
cnimpotcftratio  componcre  inteUcctaquincfi  il' 
Us  p:oferatverba:imo  coguatio  quafi  locutto  cft  in/ 
tcripfumbomincm-zcogitatum  riuimverbisimo/ 
ginaris}requitur  vt  verba  babeat  oiucrfas  Difpofi' 
tionespcrquasDifreratDifpofitionesintcntionitm 
quecocomitanntrcfliein  anima:tta  gp  fiantcis  indi/ 
cia  quc  non  babcrcnir  nifi  pcr  vcrba.^^ict  tdeo  ne 
ccflTarium  cft  in  Doctrina  bgf  ca  vt  vna  pars  ci^^eflct 
confideratio  Dc  oirpofitionibus  verboHim:nifi  cni^ 
elTctqdDipmus^noncfl^ctcinccclTarium  ctiam  ba/ 
beretJancpartemcumbacnece(Titate:loquieni  oc 
verbis  comitatibus  inteUccnts  cft  taqg  loqui  oe  eoi 
rumintcllcctibU9.C6gruu5  cftcrgo  pziusloquiDC 
verbi6.(E£tj3ptcrbocnon  valct  q6  illcDipt.f.g> 
logfcainftinttacftadconfidcrandnmDictione^m 
bocgj  fignificant  intcllecta;';  cp  ooctrina  logf  cc  eft 
loqui  Dc  vcrbis  fm  cp  fignificatintellccta.  Opo:tct 
autcm  intcUigibocad  modum  qucm  Di^imus.^Ue 
autemnon  DcUrauitficnifiqjnon  app;ebedit  cer/ 
tifllme  fut?m  logycc  1  modum  cffendi  eiuo  pjopjius. 
3nucnit  cnim  eite  q6  babcnt  res  in  intellectu:i  idco 
pofuit  qp  confidcrarc  eflle  q6  cft  ej:tra  (i^ectnt  ad  Do/ 
ctrina5  vel  ad  ooctrinas  pbyficas.  Confidcrare  vc 
ro  cflc  q6  eft  in  in  tcllcau  1  quomcdo  intcUigitur  in 
eo:fpectatadDoctrinamalia5  velpartem  ooctrine: 
nonotftingucns^znefcicsg^eaqucfunt  in  intcllcu: 
autfuntrcs  fojmatcin  intellcctu  app:cbenfcc>:trin 
(ecus:autfunt  rcs  accidctes  ei  f  5  gp  fiint  in  itcllectu 
quc  no  fueriit  rcp:efentatcin  aliquo  extrinfeco.Co/ 
gnitio  autcm  bo^p  ouo?:  fpcctat  ad  ooctrina  vnam: 
qiio^  vnu5cft  (ubm  ooctrine  logpce  f  m  accides  qd 
accidit  ci.Q6  autc5  refiduum  eft  B  fuiit  pars.f.fcda. 
CCfct  q6  eft  f  m  accidens  q6  accidit  ci  r?.f.eit  q6  fit 
ceduccns  nos  ad  babedum  aliam  fozma^  intelUgi/ 
bilem  qna  non  babebamu6;vet  vtiUs  ad  oucendu. 
£t  qm  mi  vcrc  no  cognoueriit  firbm  togfcc^ncc  Ete 
adquainftituraeft:idco  DcliciHerut.ClXu  atit  po/ 
ftcactariusfcicsg?  oisoectrina  fpcculatiua  babcr 
fubiectii:':  g?  non  tractat  nift  dc  oiipofitionib''  ei'^  et 
accidcntibus^ifcies  g»  tractatits  oe  fcictia  fubiecti  c 
vniusDoctrine^itractatus  occiusaccidetibus  caL' 
terius  ooctrinftifimiliterocbesfcircoe  oifpofitio/ 
ne  togj^cc. 

(ECaplln  oicendi  vcrbum  complcpim  1  incomplc/ 
HMj-.i  Diccndi  vniuerfalc  1  particulorc:'!  oicedi  een/ 
ti8leiaccntale:t  idq6  rttdet  adgd.tqd  no  rndet. 

^ff r^l  iti  °'"^^'^  "^  Difccdo 
*^**-M?  n»  neccflario  indige/ 
mus  verbis:Diccmus  qp  vbn^  aut  e 
inc6plc^i5  aut  oplcx:il(rC6pIc):ii 
autcftin  quoiucnit  pars  fignatiua 
intettciiB  g  cftpe  intcllcils  fignaria 
tota  figiiatoc  eentiali:ftcut  e  boc  q6 
oicimus  bo  fcripto:.l5.n.verbt't  I56  figtiat  vnu  itette 
ctu:tbocvcrbiifcrt'pto:figriataliu:quor  vnuq6<g 
cft  ps  bui''  q6  oicimus^bo  e  fcriptoz.figriationc  rcg/ 
fita  cj:\?bo.(r'J"<^opte]:ii  aiit  cft  cuius  ps  no  fignot 
gte  itclUis  toti'  figuat6cccntiali:fic  13  q6  oicim^^bo: 
cpboimonb  fi'giiant  ijtes  intctiois  qua  figriiat  bo. 
Zmc,    a    5 


£rl7<5cp5logr 
cas  ii  ce  ^mc  W 

vocibua. 


Coduditneciuj 
ti  Xosfii  iracv 
re  oe  vocib^ 


£lic(tcrro:ccw 
lufdajgvelebat 
logfcaee  t>voc( 
buefjcpfigmfi/ 
cantinteUectfl. 


Ano  ta  q  fiit  in 
itellcnpritbHi^ 
pfidaart, 


3lnnuitruB5l9/ 
Sfcccccnerots 


Zractare  i  Tm 
fu5ti  c  vni»  Doi> 
ctrinct  T  tractaf 
ftei^acciitib^eft 
altcri^  oocn-Mie 
bocDictn  idigct 
piidcranone» 


Horenplcr 

.f-Compicra, 

3ncompia:ii. 

£luid:(>bn  ppfe 
niifeuw/rcom' 
Plexa. 


nnid  *bB  lco* 
pJcni  fcn  vor  f/ 
compicj«, 


Htmouaonb'" 


pas  cocB  icopit 
xa^^m  aiui4e> 

Yte^feflo  ilims 
fecfcripnois  fm 
qoordam. 


ScfennollIi*0e/ 
rcrtpcioiuo. 

Sozexrci^ani 

pMsntt, 


aerbu}  vd  vox 
cares  itgnato  ii 
dlvcrbnt 


•^orstiictidiai' 
coplerevtacra 
sanil^iliisnatili 
cn  foue  lisna  vt 
B9inpo9« 


CoAderatioftm 
plicid  ^cedit  plt 
derationc  pplc 
j:02um. 

3nnuit  dillone; 
vocie  icoplere  i 
vniuoca  i  equi' 
iiocam. 


et  quo  /egf  g> 
foHunail?uiuf 
modi  fut  ^dica' 
bilta  5  plurib^» 

i^uaii  stcat.  cp 
t^oc.ipedi'"  e  et 
Eieiifeci^mac. 


fcqrcgitV^Coc 
«.-«nicSocratca 
c6c  plib'e  tcrmi 
nue  eauociWt 


iLogyce 

Cr^n  bac  aatcm  Oodtrina  hot  oebct  colTdcran'  c6 
pofitio  que  efl  ^m  aiidttumiquoniism  pars  etiis  non 
fignificat  partemtnteilectusiftctitbocqd  oicimtis 
Dominusccu;  non  intf  dimus  fignificare  oo.vel  mi' 
nu9:beenim  filiabc  non  luntDe  verbis  comple^. 
)as:fedDeincomple)ds.lL)Q5  autcm  inuenimr  in 
ooctrinaantiquo:umDeocrciiptionc  verbonis  in' 
complej:oium  boc  eft.f.95  incompleja  funt:qiiojti5 
partes  non  fignificant  3iigd.tL  G.a3S  Deicriptione 
multi  repzebendunt  Dicentes  Dcbcre  addiet.r.incd 
plc^elTe:qt}02U3  partcs  non  fignificantaiiquid  dc 
intellccmtotiu9:qzcontingit  aliquando  partes  in/ 
compicpjum  fignificarc  aliquos  intellcctus:  fs  no 
ftintpartesintcllcctU9tottus.(r£go  autcm  teneo 
cp  bcc  repicbcnfioferro:  ftiint  cp  bec  additio  no  fuit 
neceltaria  ad  fupplcndu:fcd  ad  cjcponedii.  (TUcr' 
bum  cnimc^  feipfo  fignificatomnino:aliogn  omni 
vcrbo  Dcbita  enj;  fignificatio:qua  nuqg  variarct:n6 
enimfignificarctadplacitum  loqucntis:  ficut  cum 
quisimponit  vcrbumad  lignificandum  alique  in/ 
tcUecmm:vtcanisciiDiciturpiolotrabili:'Z  bec  efl 
eiiis  fignatio:Deinde  imponit  ad  fignificandii  aliud 
fiait  pifccs^ct  bcc  e(t  cius  figitatio:fic  ctia  di  in  im/ 
politionefiierit  vacuuma  fignificatione  rcmancbit 
nonfignificans.(C£t^mmulto0auctorc8:necerit 
vcrbum:vcrbumeni  nocft  voj:fmintcllcctiimuli 
tozumlogfco:um:nili  fttfignificatiuu3:t  quando/ 
quidcm  ita  cd^t  qui  pzotuUt  vcrbum  incomplcjru 
non  voluit  [xirtein  ilUus  feparate  flgnificarepartc, 
intellecmstotiusnature:tvoluit  ilUus  partem  fi" 
gnificarcaliquidaUudq^fignificare  folet:t  itapla/ 
cuit.£unc  pars  illa  non  e(t  fignificatiuavllo  modo: 
cum  fit  pars  cius  in  cffcctu.(L  ©iaute;  fticrit  in  po 
tcntia:tunc  foztaffe  itgnificabitaU'quid:cum  addide 
rint  ei  relationem  aliquas  Deftgnatam:boc  eft  vt  fit 
i^bivoluntasloquentisaUquid  fignificandi  per  ib 
lam:omninoaute3non  fignificabitous  fiierit  pare 
vcrbi  incomplcjxfcd  cum  fticrit  verbum  per  fcCu 
autcm  fiicritpars  non  ftgnificabitaUquid  vUo  mo/ 
do.(n  Ocrbum  autcm  aut  ell:  compiej:Hm:auf  inco 
pleoim.^am  autem  fcis  cp  puus  eft  confidcrare  in/ 
complcptmq|complepim.(nibeinde  intentio  in/ 
complq:i:aut  taUscrit  q^non  pzobibeturintcUe/ 
ctum:e7:boc  q>  inteUigitur  muUa  conucnire  ineo 
equaUtcnvtvnumquodc^cozumDicamriprumee 
equalitcr:ficutbocquodDictmiis  bomobabet  in/ 
tcnrioncm  in  anima  quc  comuatur  iSocratc  t  -p  la 
toncm  1  rcUquos  vno  modo:  quozu;  vnurquifcjjeft 
bomo:imo  ficut  vcrbum  folis  1  Uine  vnumquodcp 
fignificat  intentioncm  in  qua  non  pu^bibet  intcUc/ 
ctus  muUa  conucnire:$ui9  non  fit  in  actu.(nii>20/ 
bibetur  autem  boc  cj:  caufa  alia  non  cj:  boc  q6  intel 
ligitur  cj:  verbo  ipfo:vt  ficut  luiia  aiit  eitis  intentio 
clit  vna  licgj  non  pjobibcturin  intcUcctu  muUa  cof 
uenircinea.fincovnoquodtteUigit  Dc  ea.CrSi/ 
ciit  in  boc  qd  Dicimus  ioocratcs^qz  $uis  muUi  con 
ueniant  non  conueniunt:nift  ^m  audicu;  eius:at  in> 
tentio  vna  impo(Tibilccfl::vt  ponaf  vna  in  qua  mul/ 
ticonueniantivnaetcnim  fuarum  intcntionum  cft 
fHbftantiavclefrentiabuiu9fingulari9:fedeffcntia 
buiusfingularis  vclfubftantiam  pzobibct  intcUc/ 
ctU9attribuialt}.aUquandoautemaim  Dicit  ©c 
crates  non  queritur  eius  elfcntia^fcd  aUqua  fuartim 
p{op!ictacumtnquainulticonuenutnt.3n  bac  oo/ 


tcmpartcDuiifioms  ^uisnon  pu>bibentur  mote 
conucnircqtianmmadauditumeiu9:t3mcnpjobi' 
bcturciTeinvna  ciusintcntione  comitni  comunio 
in  qua  conueniunt.(L  i>zim<i  autem  t^ars  Diuifioia 
vocattirvniuerfaUs^feciida  ^o  particularie.Xu  kis 
outcin  mtilta  cfTc  in  vcrbis  od  modum  partis  pzime 
lin  intcllcctibus  muUi9  qui  funt  ad  modU3  partis 
pzimc:'Z  bec  cft  intcntio  oe  qua  id  qtiod  intciligit  in 
animanon  pzobibctur  baberc  compararioncm  fi/ 
militudinis  admuUa.^cnonaircs  autcm  fm3 
cp  C9  logf  cus  qualiter  fit  15  comparatio:'z  an  intcllc 
cms  cj;  boc  cp  crt  vnus(in  quo  muUa  conucniunt) 
babcat  elTc  in  ipfis  rcbu9  que  in  ipfo  coucniuntvcl 
eiTe  fcpara  tum  cjrtra  per  fe  pzctcr  ciTc  quod  babet  in 
vnointeUccm:an  quaUtcr  babct  in  tuo  intcllectu. 
jTonfidcratio  autcm  bozu3  aUcrius  ooctrineeft:aut 
ooctrinartim  Duarum.(L  3(am  igitur  nofti  g>verbij 
aUtid  cft  complc;:um:aUud  incomplc^ms:-;  s>  inco/ 
plc):u:autcft  vniucrfalc:aut  particulare.  Ilofti  ctia 
9>pcbemus  poftponcie  tractamm  oecompleyis. 
(L  ©cias  ctias  nos  non  occupari  circa  tractatuver/ 
bozum  (tngulariumtintenttonu5  tprarum:infinita 
cnim  funt  nec  numcrari  polTunt:que  ctiam  fi  cfTcnt 
finita  fcireea^9>funtpartiailaria  non  confertno/ 
bis  perfectfonem  fapicntic:ncc  perticntemus  pcril/ 
la  ad  fincm  fapienttc:ficut  poftca  fcics  in  Ubzo  fapi/ 
cnac.(L!8>ed  q6  Dcbemiis  confiderare  eft  confidc/ 
rario  vcrbi  vnitierfaU8:fci8  cnim  cp  verbu3  vniucr/ 
fale  non  eft  vniucrfalc:nifi  babcat  comparationcm 
aU'qua5:aut  in  eiTe:aut  in  vcra  opinione  ad  particu' 
la  ria  oc  quibus  pzcdtcamr.d^zedicatio  autC5  fit 
Duobtis  modis:qz  aut  vniuocc  ficut  boc  quod  oijii 
mu9  qi  @ocratcs  eft  bomo:bcmo  en  im  pzcdicamr 
oe  Socratevere  tvniuocc:aut  ocnominattue:vt  al/ 
bedo  Dc  bomincDicimr  eni;  bomo  albus  1  babcns 
albedinem:necoiciture(Tealbcdo.@i  autcm  conu 
gcrit  Dici  cozpus  albti  m  1  cotoz  albus  oifTinitio  pic* 
dicaribuiusnonpzcdicatocfubicctiscquaUtcnn» 
ftta  autes  in  ten  tio  non  eft  bic  nifl  oe  co  q6  pzedica/ 
lur  vniuoce.CTirnumcrabimus  crgo  partcevniuer 
faUs  Pm  Qp  compKirat  ad  particulariavnitioce.-z  oat 
eisnomeaoitfinitioncm:muUaautcm  que  inneni/ 
mus  faciiit  vocem  pzimo  non  inccdcrc  folita  via  in 
oiuifione  vcrbozum:fcd  poftco  redibimus  od  illaj. 
(Ci^iccmus  gioe  q6  cftieffentiam  babct  qua  cft  id 
quod  etttT  qiia  eft  cius  ncccflttae:-:  qua  cft  cius  elTc. 
£fTcntia  aiit  vniufcuiufcp  rei  vna  eft:fed  q6  cft  vnuj 
abfolutum  non  eft  id  q6cft  cj:  muUis  intcUccribus: 
ej:qbus  coniuctis  pzoueniat  vna  clTcntia.i:j:empltt 
autem  buius  no  iniicnit  in  rcb'  fcnfibiUbus:  pcbcs 
ergo  niiccrcdere  eius  ciTe:aUquando  oute  crutvnu 
aUquid  non  abfoUiwm.cuius  cfTe  1  vcritas  compofi 
tacrteicreb^-zintcntionibtisej^gbHsconiunctis^/ 
ucnit  ciTentia  rci:cuiu9  ejrepUim  crt  bo^nccelTe  elhn. 
vtbo  fit  fubftatia  bobes  Dimcfioncs  in  fpotijs  in  g/ 
bU9  fiat  logitudo  1  latitudo  1  fpiiTitudo:-;  ^ptcr  boc 
ncccfTc  eft  vt  fit  btis  oiam  qua  vcgetctur  1  fcntiat  z 
moueat  volutote:':  pzcter  \y  fit  optus  intcUigcrc  in* 
teUigibiUa:i  kire  artcs  z  oocere  cae^nifi  fuerit  ^bi/ 
bcs  cptrinfecii  no  ej:  pte  bilanitatis^cui  oia  q  couc/ 
niiit  ej:  puetu  oiu;  couenit  ce  vna:q  cft  centici  bois. 
(Libeindc  atitem  odmifcenmr  ei  oUe  in  tcntiones:^ 
aUccaufcpzoptcrquasfitvnumquodcpfingtilariii 
bumanozum  pzoptcr  quas  oi  cernitur  ynumquod/ 


SnmritMHosro 
eiaicoptcrevni' 
uoceivrejf  E|ii< 
culdran. 


loffrcnsvtflci! 
blcurarcftclTc 
vGom. 


Circanhsfaivs 
voccand^ottu/ 
fatiotcie. 


CiMaaHo  b* 
Ubtiellcircapo/ 
ceerree. 


fStedica^bupTc 
VRiuoca  tino* 

nfaiios. 


Ibcciremiardt 
<ino4da$  cftm/ 
pierttqdippo/ 
fua. 


Qtecmiareico 
poiUc:()  c  ppoff/ 
ca  adl>uc  masi» 
pponaf  Dum  ad 
An0ti)na^it. 


Ot  ^6aBltaB  cft 
tentt»*ai\Rg»f 
lari»  \feia. 


■HimUtasint 
ccffiUK  pfidcre 
taradpK*  ttQ' 
tm»  conflst  ^ 
manUaa, 


Serbfi  tintiait 
qutd. 

accnralftfffn' 
no  actnialte  gd* 

Sul)iiariOf 


Solml». 


Coparatio  no  c 
odrcipru). 


ZIccfitaliaaKqn 
cram  Oi^aUai 


<g  (IngHUre  ab  alfo.-fVat  t  g?  boc  cfl-bzcijc  -z  illiid  16' 
gijm^tboccftalbitstilliidnignimrnoncrtaliquod 
iftontm  b9.(j»  fi  non  bfcc  ifUtd  fingitlarc  i  bfct  alia 
Vi£eeiu9:ncce(Tcc(Tctco::umpip2optcr  boc.Sunt 
autemtaliaqueconlcciuuntur  tque  comitantur. 
CCClefMsautcm  fuieffc non  cft  nifi  bumanitas: 
crgo  id  qd  cft  vnumquodc^  fingularc  ell  ej:  cius  bu 
manitateifed  fpcciale  acquiritur  c^  qetitatc  i  qttali' 
tatc  1  cctcri6.iL  £t  bab?  ctias  alias^ipiictatcs  p2C< 
terbumanitatem  in  quibite  conucniut  bominee:  fv 
ajtinbumanitate:fifuntverc  pzopjietates  bomis 
coiszficut  bocqd  eftrationalis.f.babens  anima,  ra 
tionalcm:i  ficutboc  qo  cfl  rifibilis  n3turaliter:f5 1? 
qiiit  rationalie  e(i  vnum  couim:  ej:  quibus  coniii' 
ctiaconflameeftbomo^g^outcmrifibilie  efl  natii' 
ratiter  eftqodamqd  cum  bumanitas  conflata  e  cy 
bi6C):quibu9conftatfuiinece(Tc  accidcre  i  comi/ 
tari:cum  cnim  factiis  eft  bomo  ej:  coniunctione  aie 
rationalis  cum  materia  cius  fiiit  apttis  animari:q6 
animari  fequitur  vt  fit  in  materia  afFectio  ridcdi:  fi/ 
cutfijitaptusadaliasaffcctiones  vcrccundandi  z 
lacb:]rmadi:tadmiranditpercipicndiartem-:fapi 
entiam.Tlullum  outembowrebabims  eft:'z  peril/ 
la  Dcindc  fubiectum  factii  cft  aptum  rccipicndi  anv 
majrationalem.ergobabitusanimc  rationalis  p/ 
cedit:-:  perficitur  per  eum  babitue  bumanitatis:  et 
bec  confcquuntur  cum.Cus  enimconfidcros  buma 
nitatem  neceffaria  funt.^a  ergo  patet  ej:  boc  cp  bec 
efl  vcra  cffentia  refci  fun  t  bic  pjop:ictate8;c^  gbuf/ 
damqtiarum:iej:ali)0conftatvcrita6rei.([:Que' 
damcrgoe^bisfuntaccidentia  que  non  comitan/ 
Ririncflcciiisvcrba  -zvniuerfatia  qucfigtiant  cflc 
vnius  rei:autmulto2um:i  illa  fignificant  ca  quc  re/ 
fponcicntur  ad  qtiid  non  a lio  modo.(£S>i  outej  JI/ 
gnifiicant  ea  que  rtecene  eft  pjccedcrc  in  eflc  ad  een/ 
tiam  rcL-ita  qj  ej:  coniunctione  coium  pioueniat  ee 
rci(]quo2»m  alterum  tantum  non  cft  ce  rei:ncc  vcr/ 
bU5q6fignificatvcritatcme(Tcrciintcgre;fedpar/ 
temeiiJ93ocbctvocariverbumciTcntialc:qjrcfp6/ 
dentur  adquid.Qdautemfignificat  pzopuetatcm 
quc  cft  pictcrilla  oijorfiue  fit  coitas.-fiuc  non:  ipfii; 
VOCC8acddentalc:iciusintcntio  vocatur  intcntio 
accidcntalie.C^c  materia  enim  bic  tractandu5:fi 
opouetvtintentiovcrbtvniuerfalis  fit  contincns 
Hjtcntionem  verbi  fignificantie  quid  cft  elTc  rciQCv 
aJtcomuneqdcontinctp:op:iH5)autnon.(iri3oc 
cnim  q6  oicimus  vcrbum  cfliaitiale  figniftcat  ver/ 
bum:cuiU6intentiobabctcotrtparationemadecn/ 
tiamrei.£fTentiaautemnon  comparatur  od  eflen< 
tiamrei:noncnimcomparaturalicui:nifiidq6non 
eflipfum.  5dco  q?  putatur  vcrbum  fubftantialc  con 
uenicntius  eft:vt  contincat  intentioncs  conftimcn/ 
tcseflerci^ivtvcrbum  fignificans  cflie  rei  non  fit 
fubftati3le;vt  bomo  non  cft  fubftatialc  bomini:fed 
animaUrationalcfuntfubftatialia  bomini.  i£S>i 
autcmnonponimr  boc  nomcn  bomo  fubftantialc 
bomini:ej:  boc  cp  cft  bomo  fcd  vnicuicp  fingitloriii: 
titncneccflceftvtautcompareturpjoptcrfubftan/ 
tialitatemvcritatifingulari3:i  boceftetiam  bomo: 
out  vt  oicatitrcollatio  qttc  fit  fingularis;i  tunc  non 
erit  ipfum  integrum:fcd  pars  cius  q6  cft  f  m  boc  g> 
cft  coniunctum:iaccidet  vt  necanimal:,nccratio' 
n3lc;nccbomo;nccquicqB;buiufmodi  fit  fubftatia/ 
U  vnicuiq^  fingulari  tantti.cr3cctdentalia  ecias  W 


par0  * 

cuteiu8CoIo::{g)enfi[iud  *tt>Iatoni6  ibuiulmodi! 
aliqttandocrunt  fubftantialia;quado  erunt  partcs 
conftitucntescompofitum:i  tuncbomo  non  plUB 
eritfubftantialcfingulariq^boc:iifieopini6c6  ou/ 
centnosad  boc;vt  fubftantialc  non  fit  continens 
qiiicqnidfignificatcflc.CLI^ocaHtcmqDPictmHs 
fubftantialc^iiisfmnaturam  locutionie  ftngula/ 
riebobcatintcntioncm  comporabilcm:tamcn  fm 
placitum  logicojum  fignificat  aliam  intcntioncm. 
ttboccftgj  vcrbHmvniuerfalecftquod  Agnificat 
intcntionem;cuiu6  comparatio  ad  fingulario  taiis 
eft  qp  cum  putabitur  non  eflie  fubftantia  illojus  par/ 
ticularium;non  bobebiteffe.nonqjbojum  fubfla/ 
tiaparticularium  ocbebat  piimum  Dcftrui:vt  fic 
poflit  putari  illaDeflnii:f5  quia  e^  ilUiis  Dcftntctio/ 
ncfeqHiturDeftructioifiojum:idcmaHtcm  eflan  15 
cefl:ructofit  veritas  ftientic;on  fitoe  coqucd  cll 
ncceflariumveritatifcicntiequoconlTimatiinnam 
bociilludfubftanrialeDicitHr.giautcm  non  fiie/ 
rit  ita:fcd  fiierit  poflfibilc  in  efle  vd  in  opinione:  vt 
fubicctummancatDeilructo  pjcdi^^.autnofit  pof/ 
fibile  in  eflc:fed  oeflrucuo  cius  non  fit  caufa  ccflru/ 
ctionisfubiecti:i  bociionfitpo(Tibileinefl(f:na;  iU 
Ittd  Deftruinoncotingit;nifipjiu6DeftrnotHr  fubiei 
ctum  infe;itaQjipfumodlru!nonertcaufa  Dcflru/ 
ctionis  fubiectLfcd  cil  accidens.CL  Jbefhuctum  an 
tc  in  cfle  elT  ficut  ftarcvel  fcdercqucfunt  oebis  quc 
citoDertrHunturvclficutiHucntijs  quetadcm  oc/ 
ftniitur.vcl  fiicutira  tranqHJlli  quc  focile  rcmoue/ 
nir:ificittmoze6quifadle  tolluntur.CiQd  autcj 
ceftrttiturin  opinione  non  incflieeftficutragrcdo 
etbfopie.(£Cl6etiitem  non  rcmouctur:nifi  pjius 
remotacaufa  c  ficut  boc  ad  q6bomo  nafitcr  aptus 
cft:qdpoffibilecflremoucriabbomine  in  efle.  joi 
auttmpotentia  Deftniitnr  bumonitae  ocflrttctHr: 
no  qj  Dcftructio  optitHdisnoturalis  ad  ridedus  fit 
caufaDcftructionisbumanitatis^fcdquia  non  con/ 
tigitrifibileDcftruiinififueritanteabumanitasDc 
ftructa.^pfo  enim  rifibilttas  non  cftcauiaponcndi 
bumanitatc5:fed  bumanitas  eftcaufaponcndi  illa. 
Ct>otctfginirDiHcrfitasqticeftiterccmparatio 
nemanimali6irotionali6;ictiambomini6  od  fin/ 
BHlaria:iintcrcomporationcmaccidcntiu5adifia: 
pjimiscnim  Deftructis  Dcbcnt  Dcftrui  fingularia; 
fedpjoptcr  ipfamDcftmctioncm  fccundojum  non 
oeDcretDcftniifingularc.icxbis  autcm  funtqHcda 
queDcftruHntuniqucdamqueimpoflibile  eft  oc/ 
ftrui:nifiDeftruotiirfingulare.£tqHonia5  ita  cftin 
re:tHnc fubftontiale  cnt contincn e quicquid  fignifi 
cat  eflc  rci.C3Qrti  autcm  manifcftum  cft  q>  vcrbu 
incompIepimvniHcrralcaliud  cftfubftanualc  q6 
fignificat  efliKi  aliud  fubftanriale  q6  non  fignificat 
cflc:i  aliud  accidcn  ta  Ic. 
CJt>e  Difaiocndo  q6  oictum  eft  oc  fubftanriali  i  ac/ 
cidcntali. 

fubftanrialcab  accidcntali  q^  fub/ 
ftantialeeftconftitucns:accidcnta/ 
lcvcrononcft  conftitHcns^fcdinon 

^ ...  .  J  oifcerni'ttqualrc  pftitucsi  qlr  no 

pftitues.&i^cmtctg»  fubftatiale  impole  cftpiita' 
riDcftrHctu:vtrcmaneatfubm:accidcntalefopofli 
bile  eftputari  ocftructum  vt  rcmancat  fubicctu:  po 
2uic.    34. 


Sfia(nr(r»bi 
fu^aUfFrc. 


Sccffria  TtsabU 
Uafmee« 


ZTcctina  fepiMf 
Itafitiopfoac, 

fbiope  pairio/ 
ncencpiitrtiro 
uerifjqjffapti^ 
radmcBtrs  roluj 
qadaciusfuoo. 

i^ijo  eflfructa 
^o^nalialic^fpc'! 
qcci^pairiooei' 
Ifruiti  illafpcs 

iEpflosu». 


SuMttutAex. 
qoda  qo  rigi^ai 
ciTtit  qSdaj  qA 
noiisnaccire. 


SnraalioySji 
Rencfubalie  ab 
accidcDtati, 


Smpugnat  (tn/ 


ronfidera  W  0 


iRanoimrairo; 
uucUcflitni. 


tcftautcmal^sotYaitere  verttatcm-rfalfitLitem  in 
bis.tCisi^^^^nMiscrgo.qzbocqddiceruntQpiiibfta/ 
tialccft  c6ftnues;noncontmctoe  fubftantialisna/ 
mraqdcllnonfigmficanecflexonftitiicns  eni;  eft 
continensaliudaic.3amautcmincidcntcrnofti}3: 
SiautemvoluntconrtitiiensintclUgcreq6nonin/ 
telligif  e);fignificationciuinomini9;fed  volunt  in/ 
teUigercidemq6DefHBali:contingit  coa  inducere 
nomen  multiuocusqD  abftulerunt  ab  eo  cui  pamii 
impQfucrunt:ncc  fignant  intentioncs  eiua  ad  quod 
tranflulerunt:zcrit  labo:  idcm  oc  conlhtuente  i  oe 
fubali:quoJum  vnuquodiptata  egebit  ejpofitionc 
quanta t  altcp.lLXontra  boc  autcm  qd  nitunt  oe 
oeftructione  in  opinionc  ocbcs  mcminiflc  qd  pzcd' 
ctum  crt.f.q?  intcntio  vniucrfalis  babs  pjopjictatcs 
fluefuntpmonecefTaricqufljuspoftca  cf(icii:x  baj 
bct  alias  p:op:ictates  quc  cocomitan  tur  i  fcquun  t 
cam:cum  ipfainicntio  nieritbabita:nibil  autcm  po 
tel>  intclligi  e(Tc  remotis  illis  ^pzietatib''  ab  co  que 
ncccflarie  funtciadbocvtbabeateiTe.cr^as  enij 
in  pjemiflis  oipmus  gj  rcs  babcnt  ein  q^  e(Te  earu  j 
etlaliquandoin  viftbilibU8:aUquado  in  intclligibi/ 
libus^tqicfl^encccfTcvtbabeatalterumotuim  eflie 
non  cft  ventm  nifi  pofi^  boc  dl  td  quod  res  eft  in 
ipfo  efle:'Z  impofl^ibileeH  vt  non  babeat  alterum  ee. 
FoztaflTsautc;  bdbebitaliqua  qucconcomitantur 
ramincfle:fedpauscrttipfum  efle:nam  cualitatQ; 
comitatur  ipfa  parita6;i  trianguius  comttatur  rrce 
angulos  parcd  ouobus  rectie  eiTc-non  pzoptcr  vna 
ouum  e(Te:fed  o:boc  gj  cfttrt3ngulus.(f  tw  cp 
go  eiTe  quod  babent  p:ccedcntia  conftttucntia  fe 
e^  boc  Q)  eft  eiTe:non  babu  it  eflbnifi  q:  iila  p:ece<Te 
ntnt:cum  outem  ciTe  non  babuit.^nec  babcbit  eflfc  t/ 
tclligibilis  nec  fenfibilis.ergo  cum  babuit  cfle  in  tcl 
ligibilis  babcbit  eiTe  cum  ilio  intellectu  id  qd  confii 
tttit  f  m  boc  qd  in  eo  conftituit  .Cum  autcm  boc  no 
babuericeiTein  intellcctu:impoiTibile  eritipa  remo 
lieri  ab  eo.(C  ^^  isitm"  conftituentia  oebcnt  in  tel^ 
Ugi  cumintelU'gituridquodconftituttttr;vt  fciatur: 
5?  impoflfibilc  cft  ipfa  ab  co  rcmoueri:-!  conftitiii  in 
inteltectu  ocftructis  iUis  in  intcUccm:  in  effcctu  no. 
i^tiico  autcm  ipfa  babcri  in  intcUectu  non  ipa  cbi 
fidcrari  in  animo  in  effectu:multa  cnim  oe  inteUigi 
biUbu8noninteditanimu9:fcdoico  g>  impoiTibile 
eft  caconftdcrari  in  animoiieflcquodconftituunt 
%  ip5  intcUigi  e(Te  fine  illis  in  inteUecm.(E£t5ua/ 
doquidem  fic  eft:tunc  p:op:ietate6  que  oiaint  fub/ 
ftantialesej^intentioHibusintcUigibiUbus  ocbent 
neceiTaricintcUigiadfubiectumbec  modo.cfle  cni 
non  inteUigitur  in  intcUectu:nifi  p:eccdat  pziue  eo/ 
rumintcllectU8.(E3cadcntia  vcro  alia  inteUigcre 
non  eftp:iit8  q^  intcUigcrc  ipfumcfle:ncc  funtetiaj 
cumintelUgituripfumeflfe:fcd  funt  concomitantia 
t  confcqucntia:q:  non  funt  conftituentia  ciTc:f5  fun  t 
intcntioncs  confcquentCG  efle.ergo  cSiz.  ftatuitnr  fi/ 
neiUis:poftq§autemftatuimrfincilU8:tunc  no  eft 
longequin  inteUigatur  ipfumcfle^^uis  non  p:eccf/ 
ferintipfa  vel  non  accrdcrint  intcUt'gt.(C5am  aute 
fcis  gj  boc  intelUgere  non  volo  otccre  boc.f.vt  cum 
intcllej:eriBaUquid  icofideraiierisin  £tTcctu:Qjin/ 
teUiga?  etiam  partee  fuo:um  confhntentium  in  cf/ 
fecat:fo:tafTi8  enim  non  confidcrabia  partcs  in  tuo 
inteliectu.Sed  oico  qp  fi  confidcraticris  conftitues 
^conftitutusnon  erittibipoftibileremouere  confti 


tiitum  a  confttmcn  tc  fc:taU'tcr  vt  vcttt;  fit  conftitu/ 
ttisn  babcrc  c<^s.  in  intcUcctu  non  babcntc  e(Tc  con/ 
ftitiicntcfc,£t  quandoqiiidcmitoeft:cfle  Dcbctim/ 
poflibilcca  rcmoucri  abeo.imo  Dcbj  babercifta  fi/ 
nc  oubio.(L  Sccidentia  autcm  non  ncgo:quin  vcrc 
Ibmantiir  cfle  in  intcllcctu:cum  non  intclUgatur 
babcne  iUa:fcdintcUecws  remouetiftaabcofalfo. 
•Docautcmnonatfirmooe  omnibus  accidetibus. 
(Iiaccidcntiumcnisquedam  concomitantur  cfle 
p:incipaUterimanifcfte:nonmcdianteaUooccidi/ 
tK-ztuncimpoiTibilccftca  rcmoueri  abee  rcmane* 
tc  c^t/L  confidcrans  illa  ncceffe  fimul  c6fiderat:no 
enim  eft  c^WiA  mcdia  inter  iUa:ficut  boc  9  triangui 
lus  eft  buiufmodi :  qp  aUquod  latcruj  cius  potcft^* 
trabiin  oirectum  in  opinioncajutaUud  buiufmodi 
q6acciditiUi.(El^o(TibiUreftautem  Qjcflc  occidc* 
tisfitaUomcdiante:^)  finonottendctur  potcritrc 
moueri  a  fubo:ficut  boc  q?  oee  duo  anguU  triangnli 
funt  mino:c6  ouobus  rectis.GTSi  autem  fecunda 
pars  Diuifionis  non  t^ct  vcra:non  ciTcnt  ibi  confta- 
tia  incognita;fi  vero  pars  p:ima  non  eflict  vera  non 
VcrumctTet  qd  oftendimu8:fc5  ofTirmare  aUquod 
comunicans  eflie  qd  fit  medt'um.(rin)edium  cnij 
finoncefl^atcomitaricfTevelnon  coftat  babcriab 
ifto:autininfinitum:auteftDe  conftitucntibus  c6/ 
munican6:incognitum(^ficut  nofti>ft  comunicoa 
boc:conftimens  etiamnoneft  c6ftimen6:conftitu/ 
ensenimconftituentiseftconftituens:-!  cft  comu/ 
nicane  iUud  etiam  ftne  mcdio.<r£rgo  cu;  id  qd  co 
mitatur  oUud  non  cft:manifcftum  eft:poflibile  e(Te 
opinari  in  modo  iUud  aUud  comitate  ocftructo  ali/ 
quo  modo:i  non  cftpo(TibilcaUquo  modo.(Lil3o 
dr.3  vcro  poiTibiUtatis  eft:q:  pot  in  tt\\\%\  t  eiTein  i« 
teUectu  cum  rcmotioeiUius  comitatie  ab  eo  in  cffe/ 
ctu.  R.efpecm6  ctia  buius  poHtatiseft  f m  iteUcctu 
abfobimm:modus  vero  impotitatie  cft  quonia  pof/ 
fibileeftopinaritriftcs  in  fenfibue  ilU)  comitante 
rcmotoabeo:itavte):epUgratia.boc  anguUitu  ba/ 
beat  e(Te  no  c):iftete  comitatione  q  comitato  cftiUd 
in  pncipio  nae:aut  ficut  t^  trianguUis  cet  Duo:U5 :  t 
anguU  cius  no  cfTcn  t  mino:ce  ouob''  rectie;que  op/ 
pofitio  falfa  eet:q:  no  eft  pore:boc  efle  verus  nec  ro/ 
tionalc  manifcftum:ficut  boc  qd  oicimr  trianguUis 
eft  refpcctu  buius  politatis:-:  eft  f m  inteUectns  qui 
comitamrce.C  PatctergocjrbocQj  jppactatum: 
qucda;  eft  qua  pofc  eft  ncgari  in  actu:-z  ^da  cft  qua 
poCc  ell  in  intcUectii  ncga  re  babere  ec:i  queda  qu4 
polc  eft  negari  in  tntcUecm  ab":i  qucdas  qua  tpolie 
cft  ncgariee  aUqiio  modo  cum  fit  acciis^i  qda  qua 
impoilibilc  cft  ncgari  cum  fit  fubalc.(E^iffiert  aut 
ab  accidcn  tc:co  g>  intcr  fubas  non  offirmat  p:eccdc 
recncaUqdec:aute(Te  ful3alc:f5  fo:ta(Tt6  aifirmat 
piecedcrc  ful3ale:accntalc  vero  inteUcctus  ponit  ee 
c6fequen6:qpui6  ponat  1  no  rcmoueat.drCrgo  iam 
manifeftueftquaUternonpotuitoccHrrcrcintetio» 
niaccfitaUeifiibftantiaUeiUequi  noUiit  contctus 
cffc  Duob^^modie  oftcnfionie  qiioe  piie  x>iy.\xmo. 
(E3dq&  figtiatceDijrcnintcflcfignatiHum  fubaUs 
coie  qgtiiciicp  fticrit:i  non  pucnit  ad  noe  Dc  15  plua 
oifcHffiont6.(r  Hos  crgo  pquiramue  on  id  q&  itcU 
Ugi  t  DC  boc  verbo  f  m  fenfu5  vulgare  fit  l?  in  tcn  tio 
on  non:ion  q6  fciunt  mtno:c8 1  confcntiunt  in  co 
taq|inautcntico;figniftcctiUud:cum  cni^  fcccrim' 
boc:oftcndcturnobi6magnavtilita6.3(de  aiit  itd/ 


«UttlpUCM. 


€lu(d'fitflgnlft' 
tmmtirci  ^m 
fcnfum  rulgarc. 


*jbonfte»<pfB« 
Ufqd  fisntcnc 
AniTnR. 


Auidftifignifi' 
cattudcercifnt 
rcn(tunmaio|t. 


Ugimr  f  m  (tnfum  vnlgareminunc  figniftcandiim. 
(L©«gn'fi<^3tiuij.n.eficrcidlidq6  figiiat  intetiO' 
nesqua  rcs  clt  id  q6  cftircs  aiit  non  fit  id  q6  cft  nifi 
cumomncsliiasbabctpiopiictatcefubrtantiaUtcr 
tam  cocs  q^  pjop:ia6:b6.n.non  eftid  q6  crt  ej:^q> 
cftaiaUalioquin  e^atalitatcbaberct  brianttas.^o 
cedo  at  g?  aialitas  eil  ncceiTaria  ad  boc.  vt  bomo  ftt 
fd  q6  eft:t  id  p:optcr  q6  babi  tum  babct  ec  rei  iqo 
quideft:  iquado  quidcsitac  tunc  fubtlantialecoe 
alicui  cu  alio  in  fua  DifFinitione  vcl  p:op:iu5:non  eft 
cfle  rci  f,  pars  cfle.  (Lil^ip  auteeft  oe  multis  qui 
tcnen  t  gj  fubftan  tialc:i  q6  figiiat  cc:  fiint  vnii:  i  no 
ponantgjfubftantialefitp:op:iu  fignificatiuii  cflTe 
cius  cui  ell  fubftaKale.f.id  q6  vocabim^^poftea  Df  ia. 
iDoc  aijt  ftultii  eft.  (CCognitio  autcm  oifpofitiois 
eins:q6  fignat  efle^m  pofitione  fc6am:'Z  fenfus  ma^ 
iom  13  eft.f.g?  inucnim''  alal  i  fenfibilc  p:cdicari  oe 
bofeequoiboue.Cieinde  iiicnimus  aucto^csartis 
oicen  tcs  q>  fenfibile  i  oino  quicquid  eft  buiufmodi. 
cjc  bis  vocantDf  ic  eoyqucDiciiturgeneraiponii 
tur  fubftan«'alia;i  non  ponut  ca  cflc  aiiquid  iUi''  tc 
tius  q6vocatur  gcnu6:i  omnc  qd  eft  figrtatiuu  ec;'i 
ptinet  multa  oiuerfa:ponunt  genus.  d  fijimiliter  i 
Difpofitio  bominis  roalis  coparatione  fingulo:p  bo 
minum.poniit.n.g>bomo  fignatcoseflcntiatr;  i  no 
ponunt  g>  rationale  eft  ita:vndc  ponun  t  boicm  fpc/ 
dcmaiali9:fcdnonrationale:q6.n.Dicitfignareq' 
le  qd  fubftantiale  c6e:ponunt  oiucrfu;  ab  co:  q6  W 
gntficateflefubftantialccocergonontenentpgruu 
ctTcvtvnumaliquidcomparationctmiltoi^zfitce-r 
quale  cfle.ita  vt  ne  e^  eo  cp  conucniiit  in  co  illa  mul 
ta:fit  co?r  cfle:':  in  boc  g?  pcr  illud  Dfnt  ab  ali)9  mul 
lis  fitcoy  quale  efie:ita  vtep  boc  g?  Df  oe  multw.  t 
cic  eo  g?  conueniunt  in  co  fit  gcnus  aut  fpecicerptcr 
|5eriteisofia:iedcuinueniuntgcnirGqueruntaliud 
q6fit  ofiaquc  conftimatgcnu8:ficftq6  babetoif/ 
fercntiam  conftitutiua;fimilitcr  cum  inucniunt  fpc 
ries  queruntaliaejrtra  ea:p  eflentiam  que  funt  earii 
ofic:fiaute  id  non  efletfignatiuii  ee  nifi  cu  ect  gen' 
aut  fpes:runccumeftfignatiuii  fubftatialis  inquo 
conueniun  t  iudicium  eius  efl^ct  oiucrfum  ab  boc. 
CrSuntauteml3quedamp:obibentiaverumcflc 
q6  oijrenmt.f  gj  fignificatm  fubftatialis  cois  citfi/ 
gnificatifi  efle:fi  quis  autc  bo^  addidcrit  aliquid  p 
q6  reftringatur  id  q6  oicitur  gcnusvel  fpcdes  ab  13 
q>  eft  fignificatm  elTcboc  .f.g?  id  quod  cft  couenics 
intcr  fubftantialia  in  quibus  conueniunt  ocbct  con/ 
tineri  in  figiiiati^e  fubat'c6i6:t  boc  cft  q6  non  figtTat 
qualequid  vllo  modo:ita  vt  oifFcrentia  interilla  fit 
b^g»  id  q6  flgiTat  qualc  gd  eft  idem  cii  totalitate  fua: 
1  fiait  eft  fignificat  qua  le  quid:id  au  tem  q6  cotinct 
fignificationem  magis  comuniii  ex  fpectalibus  coi* 
bus  non  fignat  qualequidnifiaccidentalitcr:  fignt/ 
ficatcnijillud  vnapartcftiitantii:  ficutaidtt  vegc/ 
tabile  qguis  oiflcran  t  per  illud  aliqua  vcgctabiliu  j: 
tamen  nonbabentboce^romnicoee  q6aialbab5: 
fedei:  aliquo  eius:  non  enij  facit  animal  e^  boc  g>e 
co:fnJs.g>edej:  boc  q6  eft  fenfibilc:q6  p:incipaU'ter 
ngnificatqualequid^ip^optcrq^figniftcatanimal 
oiifercntia  i  quale  quid:ergo  animal  no  facit  oiflrer' 
reeTcfuaeentia:fede):partefui  fcnfibileiquod  ejrfui 
c(TentianonfacitDifFerre.(rt?ocautcm  cft  inccp 
tfi  1  non  rectum.p:imo  quia  fi  ita  eflct  opo:terct:  vt 
cum  acciperemus  comunio:c  in  ter  tn  ten  tioncs^fic  c 
fdbitmoA  %  adiungcremus  ci  pu7p:ictate  magis  ^  / 


T(b:ima  paro 


piiam  figniftcatiuajaltctjiHs  t^i^fTcutfioicercmHs: 
fubftanria  ratoalis  ocbct  fignificare  cflrc:vteflct  ^ 
cicsbominie^velgcnusvfDiff^initiobominisrautrui 
gencris  cfl^et  l5'fubftontia  rationalis.-fed  non  eft  tta 
apudeos:eiu6cnimDiflinitiocanimalrationalc:ani 
malvcro  %  fubftantia  non  funtvnum^impcfl^ibilccft 
autcm  vt  vna  rce  babeat  oifFinitioncm  intcgram  i 
certam  nifi  vnam.CI&i  autc  ptendcrint  inducerc: 
cii  pmo  coiomnia  ea  quc  funtin  mcdio  o^dinis:  c6/ 
ficictur q6  tencnHis:quia  cum  fignificotcc 05  ec  c6 
tincns  perfcctioncm  quolitati6:i  tunc  bic  labo:  oc/ 
dttcet  noe  ad  I3:vt  non  fit  necefiiE  notare  13  vcrbum 
agcns  ce  ab  co  ciii  impofitiim  f ucrat  ad  oliud  placii 
tum.i^oftautemoftcndcmusgjretinercl^vcrbitj 
itey^  eftobfeniare  p:ima5  dm  impofitione:i  faciui 
nobis  omnes  modipwptcrquos  implicat  fic  ree:  1 
poft  13  oeftructur  boc  tomm  aitjs  modie-.cx  quibus 
ctt'amcftquodoefenfibili.j£tDeideeftquodoeoni 
maltipfe.n.conftat  cj:intcnti6ibus  c6munibu8  ijj/ 
p:ys:fcd  intcntioncs  in  eo  c6mune6  funt:fic  13  g»  eft 
co:pus:autaliquid  aliud:':  q6  cft  babens  virttitcm: 
dutfouuam  aut  qualitatem  qua  non  otfccrnimr;  q: 
non  oifccrnitur  nifi  pcr  id  quod  magis  eft  p:op:iu$ 
$  ipfa:boc  eft:quia  co:pU6  aut  aliud  eft  babcnsvir/ 
tutem  compjcbendentcm  finguta  tali  vel  toli  m6:i 
c^illiseft(3g>animalq5uisnon  faciat  oiflcrrevna 
parte  (i\e  intcntionie  quc  cft  co^s:ied  alia  parte  q 
cftfcnfibtte.  nostamcn  fcdmviamconfidcrationis 
buius  non  incedimu6:ncc  attendimtis  banc  c6fide/ 
rationcm:noscnim  non  conrideramusanimal  nid 
fmg7eftanimal:animalautem  e^^bocg^cft  anial 
vnum  quidcm  eft:'z  ej:  boc  g?  eft  boc  vntis  ncccflie  c 
Vtfadatoifferre  oifFercntia  qticeftintcr  ipfuin  z  ve 
getabilc:aut  non.Si  oute;  non  facit  oiflferre  13  6dit 
Vt vegetabite  comniat  animo li  in  boc  g»  cft  animal 
q6cft  impofliibile.Si  aittcm  facit  Difltrrc;tunc  iam 
dduenit  e^  ifto  f  m  boc  g^  eft  animal  otflerctia:qguis 
adueiat  ctta5  cj:  vna  partc  cius;':  fo^taflfis  B  pars  cft 
caufo  p:incipalts  in  boc.  Ciim  autes  fiierit  in  aliquo 
caufa  p:opter  qua  illud  fit  caufa  alicuius  oifpofitio/ 
ni6qulbabetcaufa:nonvidebiturp:opicrb.vtba/ 
beat  oiipofitionem  acdden  talitcr.XDulto  en  i5  func 
buiufm6i:ciiautefucn't  atiquidcaufa  p:opterqaa 
fttaliud  alicuius  oifpofitionts:':  caufa  babet  illa  otf 
pofitionem;nonideo  oebetbabcrc  accidentalitcr: 
multaemmcj:rebusfuntbuitifmodi.C  Hon ncgo 
autem  ibicflie  quedam  que  confcquunmr  id  q6  po/ 
niturfigiTanseequibus  oiflfcrtidqdvocatur  gen' 
vel  fpcdcs  a  oiflijrenua.£t  qucdom  queconfequun 
turoificrentiam  qucbabetfcnfibilc;i  non  animal: 
fed  15  non  eftf  m  p:imam  pofitionc:nec  f  m  auctozV 
tatem  fumptam  oc  boc  ob  illie  qui  tractaucrunt  oe 
iftis  vcrbie  f  m  p:imam  impofirioncm:  fed  funt  nC' 
ccflttatcdadqugsnos  impcttuntbuiufmodi  rcpu/ 
gnantia.(ECi'm  autem  manifeftc  intctligitur  oc  ^/ 
bo  aliquid  qtio  pofliimus  eflc  contenti;tiic  itl6  poft/ 
ponere:iadaliudtronfirc:modus.n.euagati6i6cft: 
1  pcrtinacie:ad  que  adducit  ctotio:  acquircdi  1  veri 
tati  1  fo^^iencfdre  ncccogitarccj^bis  ^s  oifim^qd/ 
nibusnificumaiidiuit. 
^C^mn(\  """^i^moiTfumcc 
^vvlllUt'  gi  vcrbiim  incoplc 
jcum  vniuerfale;  aut  cft  fubftantiate 
autacddentale^-zqd  cft  ftibftontiatc 
aticui;flU(cftsiptumfigiiare  efl^catia 


JmpoTe  ^vntoa 
rcicireprceoiffl 
nutoes  pfietM, 


©ic.n.(Mb5lf«. 
Tcd  totic  inclius 
datio  acQcfcctU 
vcritant  t  {auB/ 


istsmftcano  te 
i3isnaB8f£mr 


pQa  fubflba< 


Cblitdat 


Solttrt», 


•no  cft  necJd  «f 
gegdtiomfigtw' 
ficatfniWnoi» 
tiertaii». 


Sigfiafio  noto 
3)()c  rcfpidt  tnt' 
mam  iponc» 


modo:a(«  non  ed  aptu.Sigitff icatis  aitwm  cffe  cft: 
aut  q6  figriat  e(Tc  rmtltojutn  que  non  DifFemnt  fnb' 
rtantialucnaiit  fignificat  ec  multoai;  quouim  ccw 
tie  oiffcrunt  fubftantiaU'tcr.i:)ccmplHm  aiitcfn  pnti 
ell  nomcfi  folia  quando  vocaturfol  B  Dcfignat :  aut 
nomcn  bominisquandovocatnr  bomo&ocratce; 
1  tpfpocras.Cjrcmplum  outcm  fc6iel1:  fignificatio 
buius  nominis  animal  quu,  oe  equo  i  afino  fimul 
alicui  inferroganti  qui  funt  rcfpondebit  g)  (antanv 
maliaboccnimnomenfignificatvcritatcmeozHm 
inte6ref5l3cidintcrrogatHrDecoUcctioecouim:i 
queritur  ccrtittido  quam  babcnt  communcm. 
(ri:>iflfcrcntia  aiit  duo:^  modop  13  cll:q2  pumus  mo 
diis  eft  fignificanscccollcctionis:-:  tuncrniufciuuf 
t^  nomcn  cam  nominis  fignificat  i  intcgrc  veritate 
fiibflantialcmqua  bobcnt  ©ocratee  it^ifpocras. 
Tlcc  ej:cedit  cam  nec  reUnquitur  ab  ca  nifi  q6  pjo/ 
fttium  eft  vniufcuiufcp  Dcpwpzictatibus  accidenta 
UbU8:ftcutiamnolliej:p2cdictis.(ri5cmodovcro 
fcdo  tu  fcis  cp  animalitas  fola  eft  fignificatiua  cc  bo 
minis  i  cqui  vniufcuiufq;  per  fe:ej:  ea  enim  fola  non 
eft  vnumqdcp  eo:um  id  qp  eihncc  cjrcedunt  iM  ao, 
cidcntalibus  Diifcrenti^sicdfubflantialibue.  Ouic<' 
quidoutcmbabentcdmune  Dc  ce  nomcn  animalis 
ltgnificat:fenfibile  vcro  fignificat  partcm  rotius  q6 
complcctitur  fignificatio  buins  nominis  animaLef^ 
igitur  pars  pcrfcctionis  veritatis  eorum  in  qua  con 
ueniun  t  non  intcgrr-fimtliB  cH  Difpofitio  rationalis 
com^ratione  bominis.CL  l^oteft  autcm  bic  alige 
Oicereq^animal  nibil  fignificatqd  no  fignificetfcn 
Ttbilcficut  enim  iton  cft  animalnifi  cojpus  babcns 
ara;:ita  fenfibile  non  e(t  n  iii  coipus  babes  anima;. 
CrContra  rcfpondemusoicentcs  g^boc  qitodDici' 
musnomcnfignificare  aliqua  intentionc;  noneft 
eomodoquo  intclligif.f.vtqutcquidnomen  fignifi 
cat  neceiTario  fit  ide;  eiue  fignificatio.  iocis  eni$  g? 
bocnomen  mobilequiifignificat  neccfrecftibieffe 
moucntem;t  boc  nomen  tectum  quu;  fignificat  ne» 
cefTc  eft  ibi  «^iTc  fundamcnmm:  i  tamen  ob  boc  non 
Oicimus  cp  boc  nomen  mobilc  figniftcet:  vcl  intelli/ 
^wr  ej:  eo  moucne:nec  e)c  boc  nomine  tcctu;  intel> 
Ugatur  autfignificctur  fitndamenmm:fcnfH^  enim 
oe  fignificationc  nominiseft:vtnomcn  fit  illiusin/ 
tentionipqueeftcjrpzima  intpofitioe.vndeetiam  f» 
fueritalia  intcntioadiunctapume  e^trinfecus  qua 
pcrcipit  intcUectus  quado  pcrcipit  pumam:  no  idco 
nomen  erit  fignificatiuum  cius  fm  impofitione;  p' 
iTiam.3Iiquado  erit  vna  in  tentio  pjcdicabilis  oe  q/ 
cunc^pzedicabit  intcntioaltcrius  nominie^fiaitin' 
tcntiocoqwus  cftcum  intctionc  fcnfibilis:  -zdi  in/ 
tentioncnlwbilie.^fntcnoo  cnimqui  fignificatoiui 
lio  eft  Duobus  modi8:puncipaUter  i  k6ario.  piincv 
palia  autc  cf^rficut  boc  quod  oicimus  animal  figmV 
ficare  coniunctioncm  cojpous  babcnus  naturd  (en 
libilis»  j&eciidaria  cltficut  buiufm^iq6  fign  ificat 
cozpMs.intcUcctue  n.ciusicUiditurin  intcllcctuani 
maUtatis^nccciTario  crgo  id  q6  fignificatanimaUta/ 
tcmconrinctinteUcctucojpous:nong>cptrinfcai3 
inuat  ilUJ.  i;rit  crgo  b  fignf  ficatio  vcra  ■;  pndpalis: 
1  fcucdaria:  i  fignificatio  cjrtrtnfcca.Quando.n.  ot' 
ctio  fignificauerit  aUquid  q6  fignificat:  cognofcitur 
JntrinfccHs:':  aUquid  cjrtrinfccus  adbercrcci:q6  no 
babcmrC)cfignificationcDictionis:nccvtcontentiJ: 
tiec  vt  panci^>aU::ncc  vtcocqtialc.  iC&i  autcm  vo/ 
lumueboctotus  complectitacqittrere:oicemu0g> 


'Logsxc 


fignificatfo  oictionum  cfl  trfbus  modis^q:  efl  figni/ 
ficatio  parilitatl  boc  cp  e\\  animal  fignificat  co:pu8 
babcns  animam  fcnfibilcm:t  fignificatio  continen/ 
tic:  vt  fignificario  co:po:is  ab  animaU:  i  figniftcatio 
comitanrie:vtc;:  tccri  fignificationefundpmcntiis. 
C£t  quarido  qiiidcm  itacfi:  rcdibimus  ad  id  in 
quo  cramus  Diccntcs:quia  intcUigitur  cj:  fcnfibi/ 
Uidq6babctfcnfHm:animalvo  intelUgimus  g?  fit 
cojpusbabens  animom:ergo  fignificatio  co:po:i9 
1  fenfibiUs  cfl  fignificatio  comitantic.2liquado  vc 
ro  fm  pUjcitum  logicorum  interieriintg?  eft  co:// 
pusbabensanimam  fcnfibilcm.  £ft  crgo  fignatio 
cius  Pm  intcgramveritatem  fignificario  panluatis: 
cadeiuspartcs  fignificatio  co(itincntic:fignificotio 
fenfibilis  vero  ^m  pariUtatcm  non  cft  nifi  pcrfcctii: 
totiim  vcrotaUaspartcsnon  fignificotnift  fmco/ 
mitantiam.  (£  Ciim  ergo  Dicimue  bic  oictioncm  fi» 
gnificarcnon  intcUigimHs  biinc  modum  fignifica/ 
tioni8:Vt  iam  oftcnfum  cft^que  cft  oiciio  fignificons 
ee:e^quomodo  rcmouctur  p:cdictaquefiio.  (L  i)i/ 
ctioaHtemfubftantiaUeaUcUique  non  fignificatce 
eius  cui  cft  fubftatialis;ncc  vt  gcnus:  ncc  vt  ipccice: 
impofTibile  cft  ee  id  q6  cft  gcncraliue  fHbiiantialib' 
comunibu9:ti}C  enim  fignificarct  ee  coe  aliq  mod*. 
£ftergominu8c6muneq^iUud:fcdcft  optujad  15: 
VtperiUtid  DiiTcrantcontentafubco  inter  fe:efter' 
goaptum  ad  qualequid:ergo  cfte  fubftantiale  q6 
non  fignificot  efTc  reieft  fignificans  qualc  quid. 
(£&i  quis  autem  Dt]cerit:qd  aptu;  eft  ad  quatc  quid 
ipfitmetiamaptu;  eftadquid.&efibile  enimqua/ 
ttis  negatur  fignificare  efTe  bominie:':  cqui:  i  boui» 
odmodumgeneri6veHi3cciei:non  tamen  negatur 
fi^ificareeecomuneaiidicnri  tvidenrit  tangcti, 
(L  Undc  non  opo:tet  fubfta  tiale  oiuidi  in  id  q6  r» 
fpondetur  ad  quid:':  in  id  <}6'refpondet  ad  q  le  quid: 
ita  vt  aUcrum  non  contineat  in  aUcro:non  cnim  c6/ 
ftat:  vt  quicquid  fignificatierit  quid  eft :  non  figni  / 
f icct  quale  quid:vnde  compellunt  conccdcre  quod 
oijifh'8  oebere  aUos  Diccre. 
(CPkefpondemusadiUiid  gjp'qofoUict  aim  fciet 
nos  non  negarcgj  illud  q6  fignificatquid  luntaliq: 
fignificetqHalcquidfuntaUa:quiac6ccdimu6  boc: 
noncnimnegamu6nifiq:(verbigfa:)  fcnfibilc  cft 
fignificans  eflc  fpeciale.Senftbilc  ctcnim  eft:fic  ani 
mal  in  fubftontialitate  bomini  equo  •:  boui:  quonia 
fenfibile  fubftanttale  comune  eft  multie  qiiibtis  ani 
roalcftfubftatialecomune^tDonnegarinienifiqd/ 
dam  aUud.fc;  oicentee  qy  conucnian  t  in  fubftantiali 
tate:Diftieranttaiticn  in  boc  cp  onimal  cft  pcr  fc  figni 
ficans  cffe  c^munc  ilUs  quibus  vtriiqj  cff  (ubftdtia' 
leali):vtco:po:i.(r£tpcrbnonDcbcteecontetio 
in  boc  quod  oicimus  cp  fubftantialc  non  cft  acciden 
talctnoftracnim  intcntiocftg»noncft  accidcntalc 
eicuicft  fubftantiale.dTQo  ailt  fcoa  foUiit  pcr3  g> 
non  intclUgim^fignans  qlequid^aptu  ttfi  od  qlcgd 
flbfc^  gd:ita  vt  ci^^fignatio  no  fit  nifiintcriointrifcca 
ei  in  nominc  fignificontecftc  gencralc:  aiit  f^TCcialc: 
fed  intcntio  conftitnriuo  qua  DifTeruntkCiim  autc;  oi 
cimu  3  figniftcas  q  le  quid  inteUigimus  bac  itc  tioc;. 
(£&iai\tcm  qtiiBDubitaucriticonfidcraiicrit  qua» 
U'8  fit  p:ecUcatio  fcnfibiUs  oe  aucUente  vel  videme: 
<zran^ntc:on  fitrefpondcdii  Dcco:autquid:autn6: 
1  quo  modo  cft  pofTibilc:  vt  rclpondcatiir  ad  gd:qih 
bcc  crunt  fpccies  fcnfibitis  i  aliqua  Diiicrfo  oiffcrcn 
tia:tunc  fcnfibile  non  p:cdicabitur  oc  ilUs:  ytidtfi 


SiSrtaiioeicno 
niimplj:. 
'l^araUiatic  c 
iincimc. 
£omitant(e. 


Ot)(cct/0o 


Sotb. 


Hoipticatcvf^ 
kfitaccntalcre/ 
fpccm  ouKrfo?, 


9kbOsui9, 


Sobitiot 


SccJState  MiptJ; 


Codnditnnn-fi 
Tiidionduquo 
noUd  €Ofi  ulc 
uirc, 


l&tKpIer  ftsni 
fic9tnl?ui'vocis 
gcti^itqnotrdf/ 
Utafuera  adgc 
nueloeicB» 


rcfpodctui'  ad  qnftfcanimal  cm'm  cft  pcrfcctioiis  (i> 
gnificationi3:quomo<ioenim  non  dc  ita.cum  ipfu5 
fitpcrfcctius  prcdicatu  oi  co  6  quo  p:ccljcat  coirer.-' 
(n^ftc  autem  fic  oubitans  oebet  fpcctarc  radicea  q/ 
Uter  pjcdicctur  gcnus  oe  ona:boc  cnim  notum  crit 
poftea:'^  poft^  boc  in  manifclh'i  cflcotccmue  gp  fub/ 
fiantialc  fignificansee  vclc^uideft:vocaturid  q6  re 
fpondeturadqmd:fubllantialevcrortgnirfcaneq[e 
qoid  oicitur  ad  qd  rei)x>ndetur  ad  q  lc:vt  in  fua  een 
tia:autquale  quid  eft.CT^cidentalcvero  aliquan/ 
do  eil  p^op:tum  nature  eius  oe  quo  pzedicatunt  oc 
cidit  ilU  tan  tum:fiatt  rifibile  i  fcripto:  bomini:'i  vo 
catur  p:opuum:'z  altquando  dl  ilU  accidcs  c  aly:  (0 
ott  album  bomini  i  ali):^  okitat  acddens  pmune. 
CrUndeeiTe  fubftontiale  vniuerfale:  aut  ftgnilkat 
edc  minus  comune  i  vocatur  fpeci'ce:aut  notat  q  le 
e(Te  z  vocatur  Dtfferenttaitc  vniuerfale  accidetale: 
eut  ell  piopttum  t  vocatur  puipmas^aut  contteni/ 
tint  in  ipfo  muUa  t  vocatur  occidce  c6munc.(££ri 
go  omne  nomen  vniuerffllc:aut  gcnuo:aut  oifferen/ 
tia:aut  fpecies:aut  pzop:ieta6:au[  accidcs  comune. 
Doc  autcm  q6  dt  gcnus  no  efl  genus  in  fc:nec  in  co 
paratione  omnium:fed  efl  genus  eozii  que  coueniut 
in  eo:fimilitcr  fpeciee  non  efl  fpecies  in  feipfa:nec  in 
comparatione  omnium  rerum:fcd  in  comparattone 
eius  qd  cfl  aUqnid  in  ipfa:p;etcr  15  e't  oifferetia  no  e 
oiflercntianificomparatoeeiud  qdoiuiditurin  fua 
eentia  per  illam:rtmiU'ter  etiam  pzopiietas  non  ipi 
puetasnifi  comparatioeciuscuius  nature  accidtt 
tantum:finiiUtcraccidenflcomunenon  efi  accides 
nifi  in  coparatione  eius  cui  accidit;-:  no  aft-.CTTluc 
g  loquamur  Dc  vnoquoc^eoju  pcr  fc:i  ocinde  loq» 
mur  oc  co:Hm  comunitatibus  i  oiffercntqs^fic  ba/ 
bet  vfu8;incedcntes  f  mviam  aUojum. 


Ocrcrtpttagnw 


'Sr^flltlft  9' vcrbum  fignifi/ 
J* ^fc-i  ituv  cans  intcntione  gc 
n  cris  pzius  apud  cos  fm  puma;  im/ 
pofitionem  fignificabataUud:  t  oei/ 
dc  per  impofitioncm  fcdam  tranfla' 
tumefladftgnificandt)  intcntionej; 
que£»pud  logico8Vocaturgenus.3l' 
U  autem  intentionem  tn  qua  multi  couenicbant  vo 
cabant  genusvcUiti  genus  eo:um:vt  cefarc6:aut  pa 
triam  vt  eg)7ptq.Quod.n.apudco8  vtcefare8:voca 
bamrapud  nos  genus  comparationccefaruj  fingu» 
Io:Hm:fimiUter  cgj-ptu  vocabanmr  intercos  gcnus 
comparatione  fingulo:ij  qui  nati  fun  t  in  cgj-pto^aut 
qiuincacomo:abantur.Undectiam  inquo  como/ 
rabantuniinquoconucnicbantmuUicratgcn^^co/ 
ntm.Cefar  cnim  crat  gcnus  cefa:p:-r  egfptus  gcnus 
tg^ptio:^}i  bcc  pars  erat  conueniciio:  apud  eoe  gc/ 
neralitati.Ccf3r  cnim  caufa  eft  oe  boc  q6  ccfarietas 
fitgcnuscefa?j:icgyptu6  caufadbocg»  cgyptictas 
litgcnus  cg7ptioy:t  putobant  g?  caufa  oignio:  c  no 
mincqp  caufamm.Conucnitenim  vtrii^  in  fignifi/ 
cationcnominieantcig  app:opiqiiauerint  fibiieo. 
ClUidemr  etiam  mibi  gp  officia  i  artcsvocabatur 
genu8.<E£t  quonia  bcc  intcntio  que  nuncvocamr 
apudlogicos  gcnus  fmt  vnum  in  intellectuqdfja/ 
bctcomfwrationemadmulta  qucconucniiit  inco. 
Quia  in  lingua  fua  non  crat  ei  nonic  quo  appellare' 
tur  ea  que  funt  intcr  fe  fimiUa  tranftulcrunt  adbuc 
1  vocaueruntgcnus  boc.f.oe  quo  loquuntur  oialcti 
a:i  oefcribunt  oicentee  g»  eit;id  q6  ^icamr  oe  plu 
ribiwDiffercntibuefpecieincog?  quidcft,Cirt'?i'> 


autem  i$  incipfamae  ej^poncrc  bartc  oefcriptioncm 
inuoluamus  facile  fenflim  oiffiniuonis  i  oefcriptio/ 
nis^fcdDiffercm^cjrpofttioneseaE  vfqjad  locij  quo 
oftendcmufl  quid  fit  fillogifmus  bmcftratiu^.CL  i^i 
camus  crgo  qj  p:imum  q6  p:edicatur:'Z  qucritur  in 
oilfin  iendo  boc  cfl.f.  vt  nomcn  ff  gniftcct  cfTc  rci.  £>i 
autc  intcntio  rei  fucritintcntio  incoplcjra  non  com/ 
pofita  tj:  multis  intcntionibus:tunc  no  ocbct  flgni/ 
ficarieius  fubftantia  nifi  nomineqd  tatuj  figniftcat 
ipfam  fubftantia."z  boc  erit  nomcn  cius  tanmm:nec 
eritaUquidquopotiusftgnificeturenerci^^pziii 
nomen  cius.iSUquadoautcm  fignificabitur  nomie 
multipUcata-q6  e(l  nomcn  eiu6;q6  crit  manifenius 
q|  ipfa.Cum  vero  ftgnificatio  nominis  non  ocdcrit 
aliquid  ccrtii:crit  ncceftaria  aUa  figntficatio  quc  no 
tantiiiignabiteiu6fubflatia:quibus  CTxitabitur  in' 
tcllectus  ad  intentiones  pcr  quas  perticnict  ad  iteU 
lcctum  eiu8:aut  contmis  erit  ffgnis  abfc^  cffc:  i  no 
comp:cbendct  ilUid  ftcut  tu  modo.Ouod  crgo  e  bu 
iufmodi  non  babet  oiffinitioncm:lcd  babct  nomcit 
quooftcndunwreicjrtra':  accidentia  icomitantia. 
tL  Si  cnim  intcntio  fubff anric  fticritcompofira  ej: 
intentionibus  grquibus  cfleuie  cffe:ita  q?  13  oent  ci 
effe:quia  oefubftantiaUbus  magi6p:op:ia  funtd 
genus  z  oifferenria.(^ficut  oebcs  in  tcUigcrc  cx  pmif/ 
fis.^  iSifferenriaautem  oiffcrcntie  i  gcnusgcncris 
1  q6  componitur  e]c  illis  babet  media  te  aUo  que  c6/ 
tinenmr  in  gcnere  vcl  oiffcrc'tia.opo:tctidco:vt  oif/ 
finirio  fit  compoftta  ej:  gcncrc  i  oiffcrcntia:cii  autcj 
Dcdcrintgenus  p:opinquii  i  oiffcrcntia  quccff  poll 
ipfumiconficietur  e)c  cis  Diffinitio:ftcut  13  q6  oicitur 
oe  oiffinitione  bominis  g?  eft  animal  r6nalc.(£  Qi 
autegenusnobabucrit  nomcn  oabiitet  oiffinitio/ 
nem  au6:ft'ait  ftanimal  non  baberct  nome:  oicere/ 
tur  co:pu8  babens  animam  fcnfibilc.£>cinde  appo/ 
nercturrationale.j5imiUtcroeoiffcrcntia:omnuio 
anteoiffinitionemcomp:cbenditomnc8intcnti6c8 
liibftantialcs  reui  oftenditcas^autfigniftcatioe  pm 
cipaU:ficutcij  oftcnciitintcntione  vnom  contractaj 
e^  collatione  i  fignificationc  cotincntieficutquum 
oftenditpartC6.{C3n  ocfcriptioc  vcro  no  qucritur 
niffcvt  componamr  OMtio  e%  cofcqueiibue  rem  que 
funt  eiparia  quc  babcbit  quicquid  cotinctnr  fub  ea: 
tinibil  aliud:ita  vt  figniftcct  cam  ftgn  iftca toc  figni. 
IL  Couenicn  tius  cft  aines;  vt  p:iu8  o:dinctur  in  ea 
genu6:aut  pzopmim:am  loginquum.  giocidc  ap/ 
ponanturaccide'tiaautp:op:ietatce.g7fiitan6fue. 
rit:crit  tiic  ocfcriptio  viaoi'a.(L  fijccmplij  oute,  bu/ 
ius  boc  eft;quii  Didmr  g?  bomo  cft  animal  latarum 
vnguiii  crecte  ftaturc  cminctium  carniti:  rifibilc:vf 
cum  Dicitur  boc  torii  abic^  animali.  (ECrgo  pdica/ 
ri  in  oeclaratioc  nominis  gcncris  cft:ficutbocqucd 
vocamr  gcnus.CTl^zcdicamsaijt  aUud  cft  oe  mul/ 
ris:aliud  eft  oe  vno  folo;crgo  p:cdicatii  ocpluribus 
crit  gencriquangcnu6:p:edicatii  verono  oc  pluri^ 
bU9  no  indicat  gcnu8:p:edicatit  vcro  oe  plurib''  co' 
rinetgenustcetera.ocquintBvKb^.CTCu^oDici/ 
mus  oilfcrcribus  fpeciein  eo  q6  qutd  eft.app:op:ia' 
tur  genu8.i)ifferc'ria  aute  fpcdc  itclUgimus  oiffere' 
tia  fubftatiaUter.Cfepcdea  cnim  aUquado  of  veri 
tas  omnis  rci  in  fuoclTe  i  foma:i  ita  vt  no  confide/ 
rcmr  ciuscomparario  ad  aliud;i  p:ccif  uc  cum  fuei 
ritpofTibileiniteUecmp:cdicariDemula'6c6ucnie 
tibu6  in  ipfttin  dfectuaut  noin  efTectiufcdin  potea 
ua  1  «Jotitateotnoni8.c:2d  oftcndaidu  m  atite*  q6 


"noubc  tiffStt 


•e^siirtrtptot. 


fiuarrfirj5fa</ 
pitoviciofa. 


T^jcdicail  ictf 
fitvitocgiiia^fic 
gcnuB.f.rnnotn. 
^tcan  tw  6  pn 
ItisclicgcB'^ 
pir.qooi. 


©Pftj»fof(U 


'Pn»  tvbiuao, 


xxaopdtaribe 
muliia  fidicald 
gncicptomerft 
modciAttnS^ 
^oiai&aramcc 
^uile0io  qfifyiit 
fcdc  itcHote  q6 
ctiereiuicc  ^t 
carimoato. 


SciiVtibimo* 


#pOjpt>rrljc«p« 

toUocrp^t 


O6o^ma* 


6c6a» 


Z(rt(a« 


fit  g€nus:non  eil  nece((e  contidcrare  aliqfild  bozu. 
Ca  enim  miUta  fncrint  oiuerfa  in  ee.ft  oeinde  pze> 
dicatur  oe  illis  aliud  tali  p^cdic  Jtiot:  illud  aliiid  erit 
gcnus.CCi>ebctauteintclligil3:q6Dictmu9Debac 
re.r.g>  piedicatur  oc  multis  ad  interrogationes  pcr 
quidrquoniasBiamDebctfierinift  interro^tur oe 
multis  fimul  non  oebent  quoc^  eo^  pcr  le^rtcut  ias 
nofti  isifferentia  autc  non  pjcdicatur  in  gd  vllo  mo 
do.iCSp^cics  quo^  e^boc  g?  ell  fpecies  no  p:edi/ 
cattir  Dc  aliquo  p^cdicatioe  butufmodi:fcd  oe  eo  pdi 
canir  aliter.Si  vero  contigerit  ipfam  p^edicari  talt' 
teriam  fitgcnus.CCJbebcsaute  fcireg^nibilbabet 
genus  1  fpeciem:(quepcrtinct  ad  rclatione.^nifi  ej: 
boc  q>  babet  intcntione  Diffinitionie  eo|:.jCum  aute 
attribuimus  banc  oifFinitionegenen:  pcrcipim'g<i 
gentis.-percipimus  ali^d  infuper  qd  iudicaretur  (i 
oiceremii8.f.e;:bocg>  itaellliplenius  Dicercmus: 
q;^  autem  poilea  app:opziatur  nomie  fpeciei  poilea 
fcics  cpnon  pzedicatur  Dc  muUis  Diuerfis  in  Ipecie: 
fcdin  numero.SccidentaliriveronuUu  p:edicat  in 
quid:nulUu8  igimr  alio:;:  eit  boc  p2opziii.Omne  au 
tem  genus  babet  boc  pjopziii:Diligenter  crgo  pftde/ 
rataintentlo  buiufmodi  DitTinitionid  vocat  geniis. 

(^iContingimt  aute  eirca  15  quedioce  multe:quarum 
vna  e  Q^  fi  genus  babet  aliquidrquod  fit  ei  quafi  ge/ 
me:Qi  boc  eit  pzcdicatu  oe  multis.^  tuc  gcnus  pdi/ 
cabitur  Dcgcncre:  quod  eft  fupza  ie. 

(t^d  qd  refpondemus:q6  p:cdicatur  oe  multis  pdi 
catur  oe  genere  vt  genus:fcd  genus  Dc  eo  non:vt  ge/ 
nus:fed  vtacciden8.Tlon.n.  Dtcitur  cp  omni  pdica/ 
to  oe  multis  acciditgenu8:nifi  aliquo  rcfpectuificut 
animali  accidit  generalitas  aliquo  refpectu.f.refpcu 
comunitati8.ficut  in  p:o;cimo  oflendemuo:  ita  q>  ge 
neralitas  non  efl  conftitucns  animal  vllo  mo.  Tlos 
aiKcm  non  negamus  quin  intcntio  minue  comunis 
p:cdicctur  dc  magis  cdmuni:f$  non  De  omni.&i  au 
tem  genus  pjedicatur  Dcpzcdicato  Dc  multis^ftcpze 
dicatii  oemultis  p:cdicatur  Degcncre^eflfetimpole. 

(£3tefn  qucritur  oc  boc  gp  accipimus  nomcn  fpecici 
tn  oiifinitioncgcneris.Cumenim  volucris  oiffinire 
fpedem:videtur  neceffario  apponcndii  nomen  gene 
ns:iicutpollea  ollendetur.cu;  oiciturq?  fpccies  eit 
id  quod  ponitur  fub  gencrc.^ed  intcrrogantt  vide/ 
tur  elTe  ignotum.Oftenderc.n.ignotu  pcr  ignotiim» 
non  eft  oftcndcrc:  ncc  Declarare;omnis  autem  oif'/ 
^nitiovel  ocfcriptio  efl;  oeclaratio.(C3d  boc  outej 
iam  refponderunt  quidam  oicen  tcs  gp  quia  ouoais 
relatiuoaum  vnu  non  intclligittir  eiTc  nifi  pparatio 
ne  aUcriU3:genus  aiitem  i  fpecice  relatiua  funt:ideo 
ocbctvnufquifcp  eouimaccipiin  ocfcriptioneaUe/ 
rius  necefran'o,Unumqiiod(5cnim  conim  noncit 
id  quod  eil  niii  e]c  comparatione  aUeritis. 

Ct"DecaHtemoefcriptioaugctD»bitationcmfnal^8 
quefuntpictcr  genus  %  fpccicmrin  quibus  eft  impH 
catum^q&ingencreifpecie^aiigmcntiim  vcro  im/ 
plicarionis  non  eftcpplicatio .  ClJ^ndagatoz  ctiam 
oicettibiadapta  oiltiniriones  rclattuoaim:cu5  oitfi 
nitione  generis  i  fpeciei:a  fac  fcire  quomodo:  (  quii 
fintfitnulincognita.J)fcituraUerHmpcraUenim. 

C^Jtemin  folutionefolentconfiderari  piopofitioes 
queftionis  i  peftrui  aUcra  vel  vtracpan  bac  aute  fo 
Uirione  qua  B  inducit  non  cofiderauit  pzopofitiocs. 
TloncntmDipitgjgcnusifpccies  vtracpnon  funt 
incognitaapudintroduccndus:  nccoipt  cumfciaf 
aUe  jj  e%  altero:  QV^ix  ipfum  (it  ignotum.^Tlon  eit 


boc  Diccreignot«5pcrignotu5.  iDocenisnegarciq^ 
polfibifcerateHm:necpoteritctiamnegarcQ7Docc/ 
re  ignotii  per  ignotii  no  eratoeclarare.  Ilcc  oijcit  g? 
ej:  oidinc  baf  pjopofitionii  non  p:ouenit:  q6  qucri 
ture^ei6:quarel3  non  confideraiiit^pofitionesq/ 
ftioni6:nec  luum  if  Uogifmum  in  boc  fecit. 
Cr£tctiamacciditcimaj:imu8crro:ej:boc  gpnopo   t^uu», 
tmtinucnirc  Diffcrentias  quccft  intcr  id  qd  icif  cu5 
aU'quo:t  id  cj:  quo  fcit  aliud.  CT^d  cn i ej:  quo  aliud    ® ' '"  «cr fctmm 
fcimreft  idqdperlcfcitunifitpare  oftedcdialiiid   '"flj®  ' i*™"" 
cui:quu  adiiicta  fucrit  alia  pare  penicnief ad  cogni   **^ 
tionealtertu9:q6  ia^  cognitii  fuerat  nuncg  anteiu6. 
06  autem  fcitur  cum  aliquo  eft  id  q6  cum  perfcc^ 
fiieritcognUio  rciej:  conuentu  oftcndcntiii  rem:  fiX 
ficut  res  etiam  fcietur.£t  cum  non  illa  fcitur  ill6  nit 
qg  fcictur:nec  ej:  illo  fcicf  re8.i!:t  ideo  e  gs  totius  col 
lationis  que  oftcnditrem:partesenim  coUationis 
oftendentisrem:quunonconueni'untfimul:n6fci& 
turre6:vnaenimea:peft  fignificanspartem  cognir 
tionie  qua  babet  rcs  tantum:  i  interdum  partce  oi>' 
cuntunt  nodii  funt  complete:ideo  oicimus  eft  rce  v 
cognita.Cii  vero  complete  fuerint:licHt  rcs.tiic  t  fci 
tur  idquod  fcitur  cum  rere  veta  vero  non  fciuntur 
nifi  fimuUCii  autcm  fciuntur  alia  cj:  ali)6  legf  :vt  co 
gnitio  vnius  fitpzio:  cognitione  alteriue:-!  non  cum 
co^itione  aUerius.£t  idco  id  q6  fcitur  cii  aliq  alid 
eft  ab  eo  ejiquo  fcitur  aliud.3d  eni;  ejc  quo  fcif ali6 
prius  cft  in  co^itione  $  illud.CL  Undc  oicimus  cp 
relatuia  non  oifTiniuntur  f  m  banc  impcritias:  qua; 
inueratillcquiputat  percamfoluere  buiusqdne;. 
@ed  in  oiffinitione  i  elatiuof  eft  quida  modus  cot/ 
lationis  per  quc$  remouebitur  bec  perplcptas:  cui' 
Oeclarationis  alms  eft  locu6.Cir&cdc]cemplU5  ei*  i 
p2oj:imo  eft  boc:^  quu  interrogatus  Kierit  quid  cil 
nibiloice8.*P^efpcdeo  g?  13  eft  qui  babet  fratrc:  niii 
oij:crit9>ille  fratercuiuspareepater  alteriuequt 
oicitur  e(k  frater  eiU6:'Z  tiic  in  ouas  partcs  oeclara/ 
tionis  qua;:nulla  eft  oiffiniraej:aUcro  relatiuoai5. 
Oui  autem  15  e;;pedieris  iam  oftcndifti  rationcs  rc/ 
latiuozum  fimul.CL  1i>oft^  vero  iam  oftcdimus  il   stxomt»  ad 
lnmnibil6tcrmiTiaiTeredibimu9 ad id  aquo  oigreP   <cda)otjt}itdc05« 
(i  fumus  oiccntcs  cp  oiifimtio  generis  pcrfcaa  eft^lj 
non  accipiaturin  ea  fpccies^-fm  boc  gjfpecics  eft;  % 
refcran-  ad  ipfum:  fed  fmbocq>  cft  ciTcn  tia.jCii  cn  ij 
intcUigitur  ejc  fpccie  elTcz  veritas  rci  -z  fozma:(j)lc/ 
rumcB.n.intelUgitur  ej:  ea  boc:f  m  vfum  C0ZU5/)  no 
crit  tunc  fpccics  adpenu6.Dim.n.intcltigitur.  (oif/ 
fcrcn  tia  fpccic5.}  Ditfcrentia  incfTc  -z  fozma:iam  gfc 
cta  cft  oiffinitio  generis.Cii  cnim  oijrcns  cp  gcn^pze 
dicatum  oc  multis  oiuerfis  in  feipfis  ciTc  ■z  fozmis: 
1  fubftatialibiis  ad  intcrrogatione  pcr  quid  ibnt:ia$ 
pcrfccta  eftoiffinitio  gencris:-:  non  eft  necefTc  f^'m 
ej:  boc  gp  eft  rclata  poni  in  cins  DifFinitionc:$ius  re 
latio  aUqiio  modo  B  intelUgamr.Scd  non  cft  fic:vt 
pzoptcr  boc  fit  Diifinitio  que  eft  cozum:  quo;:  vniij 
oitTinitur  cj:  aUero:fcd  rclatio  quc  cft  b  in  tclligifcfk 
l5ec.g?quu  oijceris  g>  eftpzcdicatum  oc  mltie  oiucr 
fis  in  e{Tc:ia5  poatift  i  oiucria  in  elTc  pzcdicari  oe  ijpo. 
-zboc  eft  quod  inuif  oe  relatioc  quetibi  accidit, 
CirQ6autcmnon feceritoiffin!'tionemco:Hm:quo:p    ©oluit  &uWu3, 
alcenim  oitfinitur  cpUcro  boc  eft:quia  pare  oiffini 
tioni6  eft  eiTc;fcd  vmuerfalitae  ou!crla  in  eiTc  no  oif/ 
finitur  per  genus.CEtrgo  ia5  oiffinifti  gcn"'  taU  oif 
finitionc:ej:cuiu6  fine  t  in  potentia  oiffiniri  (pcciei 
que  refertur  adgenus  q^uis  non  pofueriKcam  in  eti 


Mxoifatk, 


lafpci^tnaHalo 
Stam. 


plcs.f.coia-xp' 
f>:U  fcu  fpalifli/ 
ma. 
6pc9coie(id< 

epedcsfpdltai 
nuiquidt 


bfia  itcr  TpAn 
connfrpcjfpi/ 
bfiinia. 


erfpcacfisnon 
fu  licuf  gen'ad 
fpiikirimdfpc;* 


iQnismc^rpci 
6ip:iot. 


fecta:(Jn\  ep  cft  relatiaaO  paiteofffifnmonis  gcne 
ris.(E£»cd  oifpiitare  oc  bac  Ettia  Diffinitionum  cjs 
babcnt  rcrma:i  qiwrc  fic  e(Te  dbcot:-!  qiiomodo  pc 
tcritconfidcrari:idq6babetvni)quodrcbtmojiim 
per  le  non :  vt  p:edicetiir  comparatione  alteriu6:po/ 
fteaocclarabiturars. 

1  'iCSi^nca  «"^eapud grecos ol 
IW^^**'^  cebatur^saliamin» 
tentionem  p:eter  fpcciem  logica:  no 
mcncniscidtranftulerunt  grccipBi 
ad  tntcntione;  fpcciei  logicc  paius  v 
pofuerant  Pm  p:imam  inftituticncj 
fo:mevniufcuiufcp:tqui3poflca  inr 


uencrunt  g?  ca  que  fun  t  fub  codcm  gencrc  babet  foj 
mae:':  e(Tc  quc  funt  p:op:ia  vnicuicp  coy  ;ideo  voc« 
ncrunt  ca:e):  boc  cp  funt:ita  fpecics:  •:  ficut  nome  gc/ 
ncris  continebat  intentionem  vulgarem  z  logicam: 
itanomenfpeciciabfolutecontinct  intentione  vuU 
garem  i  logicam.CI^t  fic  nomen  fpcciei  logicc  con 
tinet:fm  logicos  ouae  intentioncs:  qiwf  vno  cfl  co 
niunio::i  alia  magie  p:op:ia.(rtomunic:  Qimin' 
tcntio  eft  bec  qua  Diciit  rcfcrri  ad  gcnue:-:  oiffiniiit 
oiccntcs  gp  e(t  pofita  fub  gencre:aut  oc  qua  p:edica 
tur  gcnufl  fnbftantialitcr  i  alia  buiufmodi.  (T^nte 
tio  vero  magis  p:op:ia  eft  qua  aliquando  ocfcribut 
f  m  aliqucm  rcfpcctu  oicetcs  g?  eft  fpccics  fpecialiP 
fima:  1 13  ert  que  fignificat  e(Te;q6  eft  comunc  pluri' 
bus  non  oiffci-entibus  fubftantialiter.  (Eict  bcc  in/ 
tcntiovocaturfpecie8:fmp:iinamintentionem:qz 
13  nu^crit  quin  fit  fub  gcnere.  (CiSctoicitur  fpcciee 
fmintentioncmfcdam.CScdintcrbosouoeact^ 
cft  oiffcrcntia:qHum  tantum  fm  p:imam  intcnti6c$ 
rcfcratur  ad  genu8:fcdi  f  m  fcdam  intentioncm  no 
rcfcratur  ad  ipfum:ad  boc  enim:  vt  pdicetur  oe  plu/ 
ribus  oiffercntibua  numcro  in  quid  non  cftneccfle: 
Vt  fit  alind  quid  comun  ius  ^  ipfa:q6  p:cdicatur  oe 
ipla.CT^tentio  autem  fpecici;f  m  p:imu  modii  non 
cft:ficutgenu8:Pm  intentionej  fpeciei;iuj:ta  z""  mo/ 
dttmconftiniensillam.CPoffibileeft.n.inopinio 
nc:vt  id  q6  eft  fpccics  boc  modo:  pamo  non  babcat 
Ipccicm^uijrtaz^modus.  'nonp:obibetur  cnimin 
intcUectu  intelligcrc  vniuerfalc  q&  fit  p"';  i  non  e(ie 
fubcovniucrfale.£tp:ctcr  Bnon  oiuiditur  oiffc// 
f  eni^s:ficut  piinctue  f  m  aliquo6.(CJ£t  qd  eft  poiTi 
bilercmoucriinopinione:etiam  non  erit  fubfta'tia/ 
le:ficutiam  nofti:qdautenon  fueritfubftantialcnd 
crit  genu6:fcd  fi  neccffe  fueritibieflc  non  etitnifi  ac 
ddcnB  comitans.Sliquando  aute  oicitunvt  fpecies 
fpecialiffima.(rCi6  autem  intelligitur  oc  boc  g;  cft 
fpecics  fpccialiffima:non  eft  idqd  intelligituroe  B: 
cp  eft  fpecies:^m  intentioe;  qua  oicitur  oc  multis  oi 
uerfis  numero  in  quid:quo  eteni;  cu  ej:  bocgj  c  fpc/ 
dcsfpecialiflima:fpccie6  fit  ci:vt  gcnus  intras  in  ei'' 
ciffinioonc:  p:opter  qua  refcratur  ad  fpecks  q  funt 
fup^aeam.^^Liieindcccrtiffimc  nefciovter  eo:um 
modo:um:Pm  logicos  fuerit  p:io:;n6  cft.n.longc  q> 
id  ad  qd  p:imu  tranftulcrut  nomen  fpecici  fit  id  q6 
cft  fup:a  fingularia.  J£t  oeide  p:optcr  boc  $>  accidit 
ei  babere  fup:a  fe  aliam  c6munio:emvocaucrijt;q6 
eft  fub  comuni  butufmod!  fpcdalitatcm.  Tlcc  ctia; 
cft  longe  q>  alia  intenuo  ontiquo:ij  fit:fcd  q:  bac  in/ 
tentiocjcomitabamr:  vtcffet  fpecics  fpccialiffima: 
1  p:optcr  fuam  rclarionem  rcftringcn  te  fpedalitatc: 
tantum  abfcp  generalitatcpofuerunt  oignio:ej:  tiic 
nomine  fpeoaUtatis:'!  quiaeft  ftatij  poftfingularia 


vocata  eft  fpecies.l^ocftutcm  cll:q6ego  ncqueo  oi 
fcernerc:^ui6  magis  fouca  gp  nomc  non  fucrit  pua 
impofitufpecici.f5rcfpcctii  quorcfertur  adgcnus. 

([^iScbcmus  autem  fcirc  oe  fpecic  quc  vnaeft  dc  gn/ 
c$  in  oiuifionc  p:ima;f  m  quc  ifto;j  modof  cft  fpes. 

CCjbicamus  crgo  poffe  ce;vt  13  quinc^memb^is  oiui/ 
fiofiattaliter:vtincludatvnumtantum  ouo;:mo/ 
dorum:':  non  alium:cum.n.oicitur  qj  nomen  comii' 
nc  fubftantialc:aut  oidntr  fignificarc  cffe:  aut  no:  II 
cft  fignificane  effe;aut  cft  fignifica^  cffe  comunc  oif 
fercntibue  niiero  non  fpccic;tiic  mcmb:j:  fignificaa 
dTcconrincbat  gcnus  i  fpcde  quc  eft  ftarim  poft  fin 
gularia:i  ejrcludit  refpectii  lpedci:f  m  intcntiones  q 
eft  in  relatione  gcncrie:?  5  mcmbp  p:imu.  (TCt  po 
ftca  p:cdicanij  ocmultie  siffcrentibu^fpccicin  ^d 
oiuiditur  in  id  q6  cft  fic;oc  quo  no  p:edicatur  aligd 
buiufmodi:':  boceritq6vocatur  gcnue  tantii:'Z  in  id 
q6  p:cdicat  oe  multis  oe  quo  p:edicanir  aliquid  bu 
iufmodi.£tf  m  bunc  refpectu  crit  fpecie8:fcd  bcc  oi/ 
nifio  non  attribuit  numcpfpecialitatis^fmintetio/ 
ncm  relatam  abfolute:fcd  oftcndit  nobiepoteftatcs 
buiufmodifpecialitatis;fmbuncrefpectum.f.9ieft 
gcnus^ibabctfpccialitatcs^toftcndit  nobie  natur» 
fpecici:?  m  rcfpectum  p:op:iii  faluam  *:  intcgram. 
CiStpoffibilecauteoiuiditalitenvtoctnobisfpe 
cicm  quecft  f  m  intentionem  comune;;  1  fpccics  P5 
intcntionc  p:op:ia  fit  in  fc6o  memb:o;itavt  fitin  id 
q6  cft  fpcciC8.aut  q6  cft  rpccice  fpecialiffima:tanien 
acciditeffefpecie.(fmintcnrionequapoftiimu0ce 
magie  pzopziasO<ip  ^^  fpecics  que  fit  gcnus.CTCii 
autcj  oiuidimr  vniuerfalcf  m  q6  cft  vtc  comunica 
rio:  cofideratio  oe  illo  e(t:vt  oiuidamr  oifione  quaj 
babet  comparatione  infcrio:um  fuoy  gbus  eft  xnv 
ucrfale:-:  nincrcmoucbiturfpecicsB  intcntioncm 
c6munc:i  non  babebitur  poftea  nifi  ejc  alio  refprii; 
1  tuc  fpecice  que  p:imo  pcrcipitur  erit  fpedcs:? 5  m/ 
tentioncm  p:opria.!Si  autcm  non  curauerit  oe  boc: 
nec  oe  oifpofitionibus  vniucrfaliii:':  oe  accidctibus 
co?r  quc  funt  inter  illa:e>:  13  g^  funt  vniucrfalia:  Q  fic 
boc  cp  vnn  eft  comunius  vcl  magie  p:op:iii  compa 
rarionealteriusnoncomparationefingulariii.^tiic 
p:ouenict  tibi  fpedes  rclatiua:ficut  in  p:o^hno  ofte 
dcmus.([rTlon  oebcr  autc  quis  crcdcre:  vt  15  gnt^/ 
meb:is  oiuifio  fit  includcns  omne  id  in  quo  oiuidi/ 
tur  vniuerfaIe.3liquando.n.altquidoiuiditurin  ali 
qua  1  qxludnnmr  ab  eo  alia  quc  non  includunt  ni/ 
fi  in  alia  oiuiftone.2nimal.n.cum  oiuidit  in  loqucs^ 
1  in  non  loqucne  non  erit  nifi  bimemb:i6  oiffcretia 
a  qua  e%c[ttdimr  rolatile  1  grcffibile:':  tiic  erit  neccf 
farium  ficrialiam  oiiH'fioncm.(CTlon  ocbes  ant^ 
pcrfifterein  oicendo  q>  15  oiuifio  qufcfemembzis  oe/ 
bcat  includcre  omne  intcnrionem  cuiufciitp  vniucr 
falie:';  refpec  tuu  eiu6:fcd  oebee  fcire  gpno  tmcit  noe 
ad  boc  implicitij:nifi  q:  ouo  memb:8  oifcreta  couc 
niuntin  vnonomincq6eft  fpccice.  CCConuenicn* 
tiu8  cft  autcm  oiccre  g?  cri  15  gncp  babita  fucrint^* 
ucnitcjrcompararionc  quc  cft  intcr  illa  aliquidali6 
•f.oifpofitio  cius  q6  cft  magis  p:op:iu5  intcr  ca  que 
p:edicanturin  quid:comparationemagi6  pmunis: 
ita  g?  fit  fpecialitas  magis  p:op:ia:ficut  anteaccidir. 
bccctia5  fingularitas';  indiuiduatitasquaepjeter» 
miferun  t  fic  currentcs  oe  eis.^EJBiautcmvolnerit 
faccre  oiuifioncm  e;:  qua  octur  nobie  fpecice:  f sin/ 
tentioncm  relatam  que  cftc6munio::ninc  conucnit 
oici  g'  nomen  rubftantiate:autp:edicatur  tn  ^dmi 


CLuie  nio<l*rpA 
cltvnujcxfiiuB 
vtibiis. 
S>OiOt 


TeSifiRoiimg 


mffotpHrpM 

iimc  vulsata. 


pratu  ii  ^dicaf  6 
Sfniib^fpctctcri 
rpimdo  fiiTiitaa 
<  boiufmoi.qff 
tc.fdluem. 
THota  Umitatto/ 
ne  oiffoniB  fpci 
rpaUlTtmc:cul'li 
muatdiefuiiau' 
ctoj2lu(cc.lj.vt 
Harraiait>cr.in 
vlib;i3, 


Mon:id  autem  q8  jjjcdfcattir  fn  qiifd  tntctUgitiir  c6 

mutic  id  qd  conuenit  reiponderi  ad  interrogationc 

factas  oe  multis  quid  fint.  t:€inde  oicemue  q>  ca  q 

pzedicanturinquidDifferant  incomunitate  ipjo/ 

p;ietatc.Quedamcnsmeo,r,funt  comuaia  -4  queda 

commmmej:  picdicabilibi.s  autc;  in  quid  id  qt>  e 

comunius  eft  genus  frwnuG  comunis:  i  minus  com 

jnunc  elt  fpeciee  comunioasiinucnta  autem  ipecje 

oiuidem^^atrDicentes^necefreceaut  vifpecics  fiat 

genus  alij  fpcciei  aut  non.£t  bec  oiuifio  oftendit  no 

bis  quintp  manifelk;i  natura  fpccici  fm  intcntoc, 

comunc;  continetur  in  ca.£»pccies  vero  z"'intc'tio/ 

ncm  fecuda  inciudctur  in  ea^liquo  modo:fcd  in  oi/ 

uifionepumanon  fiiitita.  CL  Uulgataaute  vimfio 

boias  quincp  affinio:  clt  p:imc  oiuifioni.£)iuidirur 

cnim  ficomnc  nomen  incomptej;un)  fingulare:  aut 

fignificat  vnii  aut  multa.  Significane  autem  vnus 

tit  nomen  fingutare:iignane  aute;  multa:aut  figni-' 

ficat  mntta  oitferentia  fpecicraut  niicrc.Signae  ve 

ro  multaoiffercnttafpecic:autett  fubRantiaicaute 

acciden  talc.©i  autem  eft  fubrtantiale:  aiit  p^cdica' 

turin  quid:autin  quatequid.Signansautc^multa 

oifl^crcntia  fpecic  in  quid  ponitur  genus^fignificans 

quatc  quid  eft  oifTcrcntia:accidentalc  vero  eil  acci/ 

dens  c6mune.i>eide  oiciturgj  id  q6  fignificat  mul/ 

ta  oilTcrentia  niicro:aut  pzcdicatur  in  quiiieft  fpo 

cie9;aut  pjcdicatur  in  qualc  qHid:a  fic  c  pzopactas. 

CrT3ecautccojz  oiuifionon  incliEiditfpecicfsinte/ 

tionem  relatiuam:  nec  oiffcrcntiai  J>'.m  q>  eft  oiiTere 

tia:non  cnim  continctur  »n  ca  oc  oifferkTnt^s  nifi  qd 

pzedicatur  oc  multiB  fpeciebus.llon  cft  .intes  B  na 

tura  of  ie:aut  B  ejc  13  g?  eft  Diffcrcnti9:non  cnim  omt 

nis  oiiTercntia  cft  ita  ficutpoftca  oftcndctur  i£&i 

autem  con(idcrarentq6  tupollea  (cic&  non  poffent 

rcpzcbcndi:(cd  fcics  co6:nec  conltderaiTc:ncc  pcrce 

pifTc:t  idco  non  poiTumus  coe  ci:cufarc:fo:ta(Tis  au 

tem  Doctozum  pzimus  confidcrauit.Ctt  in  bac  oi 

uifione  non  oiftinxerunt  intcr  pzopzictatc  z  oilTere/ 

tia  qua  non  babet  nifi  fpecies.CTCt  ej:clufcrun  t  ^/ 

phetatC5  quc  cft  pzopzictas  fpecief  mcdic  x  compar 

cius.Tlon  enim  alTignaucriint  pwpzictatc  f  m  g?  clt 

pzopzictas  fpeciei:icd  fsgped  pzopzictae  fpccici  fpe 

cialilTime;fiait  non  afTignaiicruntfpccicmnififpe/ 

ciatifTimam. 

Crtificemu^rS!?/ 

ptioes  fpeciei  oicetcs  gp  fpccici.(f  in 
Qjfpccies  non  rcfermradgen^^.^per 
fpicitur  oilTinitiotatis:gj  ipfoeque 
picdicatur  oepluribus  nucro  oifTe/ 
rcntibus  in  quid:in  qua  non  conue» 


nitcuca:necgenus:nccaccidensc6mune:vniiq6cp 
cnimco^  pzcdicaturocmuttis  oifferctibus  fpccie: 
non  aute  multis  oiffcrcntibus  numcro.  CL troc  dt 
q6  of  pzcdicari  Dcmultis  wffercntibusniieroDe/ 
bet  intclligi.f.oc  numero  tantu.llifi  eni?  fic  intelli» 
gatur:C):!>ocgjpzcdicatur  oemultis  Diffcrentibus 
numero  non  pzobiberetur  pzedicari  oe  multis  oiffc 
rentibus fpecie:pzcdicaturenim  oemuLtis  oifferen 
tibiis  fpecie  atiqti  q6  pzcdicatur  oe  multis  oifferen/ 
tibuB  nHmero:quare  pzopzictasbuius  nominisno 
cd:  fpeciei;fed  titus  eius  q6  pzedicatHr:nifi  fic  cficlu 
datur  id  q6  pzedicat  oc  multis  oiffcrentibus  fpecie 
abeoquodinteUigiturDcboc^-zboccftpcr  q6oiffc 
runt a  fpeciegcnue  z sccidens:  autpcr q6  oifccrnit 


3togycc 

abeaoiffcrrcqucpzcdicantuf  0«  multie  oifferenti' 
busfpecic.Ct^uiiisaHtemoficejrcmptucftidqd 
Duiiditur  in  ouo  equalia:c  cnimoiffGrentia  paris  f  5 
numcy  :fed  atiquando  oicitur  oe  linca  1  lupcrficie  t 
cozpoze:nonenimparelT  tantiiq6  oiuiditurin  ouo 
equalia:ledcu  additu  fiicrit  numero  q6  cft  ciquoft 
gcnuseritpzopziiiparis.CCSed  non  oifccrnif  pcr 
Boc  fpeciee  a  oifferentia  que  cft  pzopzia  fpcciCLficut 
cft  rationale.f  babcns  xirtatc  Difcurrcndi.  bocenis 
folus  bomo  battet.Quod  enij  ocangelo  pzedicatur 
boc  elT  alterius  intentioni6:in  qira  non  conuenit  bo 
CH5  angelo.CTSliqHi  oute  verbofi  poffunt  e^cli;de 
re  ab  bac  oiffinitionc.Cf  m  buncmodum  oiicerncn/ 
di.^  fpecicm  a  Diffcre'tio.XDcdu6  vcro  bic  eff:  vt  w 
catur  e)c  natura  fpecici  f  m  banc  intcntionem  cebct 
non  picdicartnifi  oe  muttis  oifferentibHs  nunicro; 
fed  naturc  oiffcrentienon  oebet  boc.j£t  bic  mcdue 
cft  e):ccptus:  icd  pcr  13  g?  pzcdicamr  in  quid  Ipccice 
0  oiffcrentia  abrotuitur:i  ctias  oiffert  o  pzopzietatc; 
pzopzietas  enim  non  pzedicatur  in  quid,  CL  ^rgo  13 
oefcriptio  elt  rectc  affignato  que  non  comitatur  nifi 
intentioncs  quc  oicii  ipccics  ipccialifTima.CL  ^pc/ 
cics  vero  fm  gp  refcrtur  od  genus  babct  ouoe  6fcri' 
ptionce:  quarum  vna  eft  l?:qua  oiciturQ?  eif  pofita 
fub  gcnere:attera  vcro  qj  c  id  oe  quo  pzedicatur  gc/ 
nus  in  quid.CL  i^ebemus  autcm  13  cofidcrare  oice/ 
tesgjfiqc.Cpofitafubgencre.) itcltigiturgi  fitma 
gis  pzopzia  qg  ipiHm  in  pzedicatione;ficut  q6  pzedi' 
catur  oc  partc  cius  ocqua  pzcdicatur  oicitur  effe  id 
fub  quo  13  efl:fi  in^  ita  clT  tiic  fingulare  1  ipccics  1 
oiffcrentia  1  pzopzictas  coucniunt  in  boc.  CL  ^i  ^o 
intcliigatur.Cpofitum  fub  gcncre.)  oe  eo  q6  vtc  cfl; 
tantii:t  non  fingulare;tiic  intetiigitur  g>  non  oatur 
Ej:  fignificatione  nominis:?  pzcter  13  Difitre'tia  1  fpe 
cies  X  pzopzium  conueniunt  in  bocCL  ©i  vero  itel/ 
ligaturcj:pofitofHbgenereq6cftpzopinqHiue(ibi 
coniunctii  in  itlo  fine  medio:tunc  c^ciudnur  fingtv 
larc:ied  non  pzopziu-z  oiffcrentia.CL  ©'  vero  intcl» 
ligatur  g)  eft  fibi  coniunctus  non  in  ozdinecomunb 
tatis  tantum:fed  in  ozdine  intcntiois^ctiam  cxcltide 
tur  pzopzietas:fcd  non  Differentia.CEJoi  vero  itcili 
gitiir  gp  cft  in  cuiue  natura  eft  comunc.f.id  q6  eft  fu 
pcriuseftcontentiiinlignificationeciU6:appzopzia 
bitur  bcc  ocfcriptio  fpccici:gcnue  enij  non  eft  in  na 
tura  Dfie:ncc  pzopzietatis:fed  eft  quafi  fcm  cn  cop:i 
non  eftintra  enientias  eo:^:i  cft  romparatic  cius  ad 
illa:ficutc6p3ratiorciconfeqHentia  necefTario:  1  no 
comparatio  eius  q6  introt  fubftontiam  eo^:  ficut  ia 
nofti.1r'Oc  aute5  nomcn.Cpofltii  (ubgencK.^  no  fv 
gnificat  banc  intentione  ej:pofita5  tot  modie.^icc  f 5 
impofitioncmnccfmvfiim;noncnimmeminimc 
oliquo  loco  iibzo:?:  wcto:^  buiue  ortis  inucniiTe  boc 
nomc  fic  oebere  intet[igi.CL  fcefcriptio  vcro  fc6a  13 
eftgjfpccicseftoequa  pzedicaturgenus  eiuBiQd: 
autfic  oicitur:g7  cft  id  6  cjuo  pzedicatur  gerius  eius 
in  quid.CEContra  tiic  ft  tnteliigit  pzcdicori  in  quid 
quod  iatnoftcndimus:  opoztet  aligd  addiq6  cft  oc 
quo  aati6  pzcdicatur  gcous  cius  in  quid:  -zcrit  boc 
pzopzium  fpcciei:De  Differcntia  etcnim  non  pzcdica 
cur  genus  in  quid  vllo  modoificut  nec  oc  pzopzicta/ 
te -: accidentccffe autes indiiiidui non  peificitiir gc 
ncre  tantiim.CCSioutcm  e%boc  q6  intclligit  inter 
com  1  Difi^^crentiom  t^piictote'  -z  occidcns  oiffcrctia 
intelligitur:inter  com  -z  ftngulore  non  cft  oifferctia 
nifi  contineamr  in  ca  gj  fit  vniuerfale  buiuimodi. 


Tpre  fpdlilVima 
amiafpci  fnia 
alio;;. 


^^V^-Xipiit*, 


©cfcTipriocrpei 
cdie  q  rcfcri  ad 
gcnue. 


i@i]0  iiciligcda 
fitilla  Ofcripfio: 
fprs  c  q  ponutir 
rubgcncrc. 


Ptttne  (ntdlf  11* 
illi^  Kfcnptoie. 


£!cni!S  i  !^f\  fe/ 
mc  Piffcr<?t!c  txi 
p:ii:ndni  mtrat 
fu^am  co;:. 


duci  rtclIigMa 
Ht  2"  Diffo  fpti 
coievbicrcludi) 
tur  nniiti  inicUe 
ctiie  falfi. 


Ctnu9  «aptcxt 


epiatut^tx. 


Cam»  triptic.f< 
&uptnn0. 
jQbcdiom, 
SnAmum. 

lofie  irifitx,t- 
&tipttmi, 
£)&edia. 
Jnfuna. 


Coo:dratio^dt 
camcnrDCc. 


^oebiabi  fm 
vid  lllaiomco  / 
rn:quactpop^I> 
riu8  i  ^c  fcquu 
luscftiiri  l^ocQi 
a&  infinc  capti 
tnoderabuurat> 
Sluiccn. 


lopioi  cguoca 
adillos  (rcemo 
doaf  pci, 


R£ouet  eubia . 
eubrptfpaiiiri/ 
aitfum(ut3ta 
vtta. 


CrSTanicn  adbitc  intcr  cam  t  Dril  gcncns  iion  crit 

Oria.C'^"'  ""j^  oifFinitDiccs  g?  fpce  cllid  qde  ma/ 

gisj?p2ifi  Dc  Diiobusvlibiie  pzcdicabilibijs  in  quid: 

nclciuntDiffinirefpcm.l!on.n.pucnitDitinifific.r. 

cpt(txk  ma^ppiia  oc  Duobiis  vtibus  pdicabiU' 

bu9  in  quid.t):  quibus  aut  icics  B.-^nifi  excraicm 

pncipia  i  locos  que  funt^paa  DifFinitionii.(£  £)ice 

mueaiitnucg^gcnusa  ibellgcnusqd  ipolecfieri 

fjxm:qtn  fupza  ittud  no  cft  aliud  cotue  gcniiB:  z  ali6 

e  qd  f  m  aliu  refpectii  potcll  fieri  fpe8:qz  b  j  fupja  fc 

gcnus  coius  $  fit  ipfum.£  t  fitr  Ipc8:q2  alia  cli  fpca 

quaiporecfi:fierigcnu6:ndnon  cftfpeeminus  cois 

^  ipia:'!:  alia  cft  quc  alio  rcfpectu  pot  fierigcnu8:na 

fub  ipfa  elt  aliafpcs  minue  cois  c$  ipfa.  d  Oidina' 

bitur  crgo  gcnus  muUis  modi8:q:  aliud  eft  fupmu; 

gcnH9:q6  non  eft  fpeevUo  modo.i  genue  mediii  q6 

eftfpccies:-!  genU6:fub  quo  cftfpccice  i  fupja  qdcft 

aliud  gcnu6:i  gcnu9infirnu5:q6  eft  fpecicsigcnus: 

fub  quo  non  cft  gcnus.(L  £ilr  i  fpc8;qi  alio  cft  in  fi 

ma  fub  qua  non  cft  fpecies  vlio  modo:  nec  cgcnus 

aliquo  modo:i  c  fpcciea  fupicma  fub  gcneraliiTimo 

gencrc:ifup2a  el  no  eft  fpes  aliquo  mo;  i  eft  fpccicp 

media  que  cii  fpes  i  gcnu6:fed  no  vnius  cft  gcnus  i 

fpccie8.CUulgatu  atc^replii  buius  cftcatbcgojia 

rubc:f«bftantia  ctenim  non  babctgen''  fupza  fc:fub 

qua  eft  co:pu6:fub  cojpo:e  vcroco3pus  aiatHm;lijb 

co2po{eaniniatoanimal:fubaiali:  aial  roalc  mojta/ 

lcrliib  oiali  au  t  roali  eff  bomo  fub  boie  vero  eft  ©o 

cra.i  1i>lato  i  fillia.CSoites  sil^lato  i  Mia  funr 

nngularia;tfubaeflgenu6gnalifTimi}:nationc(lfu 

p2a  eam  gcnu8;bo  vero  eft  fpcs  fpalilTima:na  no  cft 

fub  eo  fpes.Quc  aiit  funt  inter  B  funt  gcnera  i  ipcs: 

1  media  refpcctu  inferiof  gcncra:rcfpcii  fupio^  fpc 

cie6:vt  cozpue  fpecice  eft  fubc^ieft  geniis  aioti:  aio. 

tum  aiit  eft  fpccics  cojpojie  i  fpcs  aiali8:in  quo  con 

ueniun  t  vegctalMlia  i  aialia;atal  vcro  eft  fpcs  olott: 

•:  eft  gcnus  roatis  ofali9:in  quo  ;Hieniun  t  aialia  irra/ 

nonaliatb6:aialvcror6alceft  fpcsaialist  gcnue 

boi8.Conucniunt.n.bomo  i  ongclus  in  co.C  t  rgo 

aiatroaleeritgenus  ifimij.i  fuBo  gcnus  fupzemti. 

Cozpue  vero  t  gcgd  cft  intcr  illa  cft  gcjius  mcdiu;: 

fcd  cozpufl  cft  fpcciee  fup?ema:'Z  bomo  cft  fpcs  infv 

ma:aiatu  vcro  q6  cft  intcr  co  eft  fpcs  media:fubaf  o 

relpcctu  eiu6  q6  fub  ipfa:eft  gcnus  gilalilTimii  i  fup/ 

tnum:':  qm  non  b,  refpectu?  ad  aliquid  q6  fit  fup:a 

ta  eft  id  q6  no  eft  fpes^bo  vero  refpcctu  eo:j:  quc  fU' 

p2a  ea  funt  erit  fpes  fpalifTima  i  fpce  !fima:fcd  rcfp6 

ctu  infcrto?^  eft  ouobus  modi8.f.in  refpcctu  eo:ii  q 

funtfubipfa^fmbocg^non  funtfpcs. £tctfmg>6 

illis  pdicai  :refpecm6  ^o  quc  b;  ad  id  q6  cft  fub  ipfa 

f  m^cationcrattribuitciintentionc  fpalitaris  noit 

relatiiieadgcnu9.£tbcftinictio  rc6aciu6  qooctii 

eft.aiiUBvero  rcfpectueattribuitciqjcftfpeei  no 

penuB:-!  q>  eft  fpce  fpaliitima.-fpcs  aiit  non  eft  gcnus 

icft  fpes  co  modo  quo  Dipmus.Cir^flteUectus  aut 

eo:?:  triii  ^uis  fint  comitantes  fc:funt  tiT  DiucrJi.©! 

aiitfpes  Df  vnaquccp  ida^  intentionii;  oicct  Dcbia 

tribusfola pticf^tionc  no{8:fcd  Diflfocs  ipfo:p  intcl 

lectuenmt  Dincrfe.Si vcro  vnus  tin co;i  fpce  funt 

ipfa  Dictio  oicet  quababcbit  vnus  crit  DifT6  cius :  i 

0°  alteriiis  erit  Dcfcriptio  cjus  que  non  intelligif  cj: 

bocnoienon  vtfignum  a^mitiisiUa.  ([  £>icnt  aut 

fub  fpc  l'pali(Tiiaa  funt  fnbt^  vtia  qpuie  no  ftnt  fpce: 

fic  fcripto:  nauta^etbf ops  fur  ftib  boie.(E£'irr  no  e 

tonge  qitio  rup:a  goiue  giTaliftimii  fint  pdieabtlia  q 


non  funtgenusjfcdintetronca  comftanrcs  fn  gb^co 
ucniuntgcncraTgcnep  gna  ficutaccn^^ificalio 
que pdican t  oe  mltis  gnaliffimis.fic  poftca  coij,ke' 
tur.(L  3llo  aiit  of io  qua attribucriit  fiibc  guemcns 
vfcp  ad  boicp  no  eft  recto:^ui3  no  ipcdiot  intcUigi 
id  q6  intcndif  ;cojpu6.n.bn8  oio;  cii  pplectif  vcgc/ 
tabilia  cii  fcnfibiUbU8;n6 pplcctif  angclos  ntfi folo 
gticipatioe  nois;gcojpus  biis  aiam  no  erit  ptinene 
ongelos.(I  ©ilr  aut  quii  of  roale  bo  i  ongelue;  no 
crit  boc  nififota  gticipationc  nois.^P^onale.n.  q6  cft 
ofia  pdicata  oc  boie  no  pdicaf  oe  angelis:  i  qfi  gde 
itaclhtuncaial  roalcnocft  gcn^boiusiangclozii: 
neccojpii6bii6aia5eftgenusboiU5iongcloy:nec 
cojpue  bnsaiajcftgenus  vegctabiUii  i  ongcloai  t 
aialiu:i  qti  gdcm  ita  cftmojtalc  non  cftofia  quam 
necc  fit  poniin  Diffoneaialis  rationali6  per  boicm  i 
non  bomincm. 

'2fivrrrifl>  ncmenfmlogt/ 
^ii  VI  viuiv  (ce  inrenticnes 

pjima  figtiat  i  fc6am.  (£  tJeaurcm 

intentionc6  no  funt;licut  intcnticca 

grits  1  fpci.-f-jima.n.pofitiogcncris 

non  fitit  nifi  avulgo;traflatiq  f  o  fiiit 

amaiojibus:  fed  ofienome  pmii  lo/ 


giciipofuemnt:iDcindetraftulcriit.C^uiu6pma 
pofitio  eft  B  cii  Df  grof  ra  cft  qua  DifFcrt  aligd  ob  ati 
quo  fubalr.Cn^on^  igif  iic  factii  cft  05  ona  pdir  a 
ti  oe  tribus  fs  fnius  1  poftcrius.itaf.vt  of  ia  alia  cet 
cois  laliajpjia  taliamagie^pjia.CTiCoisat  ofia 
eft  id  pcr  q6  pt  aUgd  oifferre  ob  aliq:q6  itep.  p6t  oif 
ferreper  illird  ab  ipfo:i  per  qua  aUqd  pct  oilfcrre  a 
feipfo  in  ouobas  fpibu6:cuiu6  cvcplti  funt  accfia  fc/ 
Eabilia:vt  ftorc  fcdtf  .©ocro.n.oliqn  oiffertab  f  f  / 
Do.p  boc  g?  illc  cft  fedcns  1  no  iffcii  poftca  oliqiT  fit 
ep.Vcc  g  of  ie  ipofitio  cois  c  vtrifqj.ffitr  foztc&alv 
qti  oifFcrt  a  fcipfo  ouabue  bojis  in  q?:  vna  cft  fcdes 
toltera  no  fcdcns.ft  bcc  cft  Dfio  cois.CTI^^zopQ  f  0 
Ofia  eft  id  q6  acciTtibus  eft  pdicobilc  c  omitans.iTus 
cni  of  aligdoifrerreaccideteifepobiliabeoq^pcr 
ipfum  ciffcrt:f^  erit  ofia  <pp2ia:vt  of  ia  bois  ab  cqiio 
boc  gj  eft  carnis  nitide.C~l3ec.n.Df  ia  eft  ppa  bois 
c6p6n«;cqui.'pcrquaitc:;i  nopotcquus  Diifcrrc  ab 
boie-.nece  cft.n.vt aut  nullo  mo  fit polc  cquu  bobe/ 
re  bancj3p2ictatc:«utvt  fit  polc.^i  Ipotc  fucrit  bfc 
aliq  m6:tunc  Ipofcerat  banc  of  io;  clTe  intcr  cos  nifi 
fi]com.Sif  0  poflibile  ftierit  vt  cquu8  beat  ea  :n6  oif 
fcret  per  ea  cquus  ab  boIe:fcd  coucnict.  B  igit  ofia  c 
quo  no  b5  nifi  altcp  Diiii  tm.(r©iit  aiit  qda;  pcrci 
fp  fit  Dfia:ficut  cjrcpUi  q6  pofuim".":  BcftjJpctas:  1 
fttnt  qdd  quc  funt  fcibti  fui  gbiis  fit  Df  ia  fcd  no  fcm' 
per;JTc  nigrcdoquaDtffcrt  ctbfop6oba!iobolc;ob 
ctbj-opc.n.no  fcpaf  nigrcdo:illii  fo  oUii  bolcm  pote 
c  ficrinigp:  1  tuc  nigrcdo  n6  crit  Itcr  eos  oiffcretia. 
(T  Cii  aiitnigredofiieritofiaerit^pa  ctbfopisttfi: 
cii  "(o  no  fttcritci^^po^ttic  no  etiteim  ofia.Coie  at 
nocftito.peripfom.n.aliqii  iUrdoifFcrt  obboc:-:  15 
ab  illo  aliqn.(ri^cr  ofia;  vero  cocm  t^pjia  aliqii 
Ofnt  fingularia  eiufdc  fpei:pcr  p"  ^o  mnr  b:p  olfio/ 
nisjjpjicDfienon  ofntfingulariaeiufde  fpciinter 
fe;comitanf.n.n9;fpe'i:pboc.nq6acdditalicuifin/ 
guloriii|i  fic  no  rp  of  t  pcr  ea.  ©i  at  accidcrctaii  ac 
ciditin  p  cfTc:fic  biit  bolcs  a  pn"  natiuitatl  g>  poftea 
ipore  cft  acadcre:tunc  polc  cft  cfTc  in  bac  of  ia  a!  icd 
quoDifFcratobaliofingulari:ieftIpot'c  no  oifferre 
Vtlo  mo  ab  boIc:ctenan  fingulari  poft  e(Tc(uii  ca  vit 


Q  p  gcn''  gtii 
liiiinMlfumaUi) 
fidicaij; 

iS^odcrat  fupe 
riuc  poiita  i«e 
plo  coozdinauo/ 
ma  i)\iuamtntl 
fu^ctqziUa  non 
funt  pipaii^ciice 
Mcra. 


t>:iafpofirtoge 
ntria  1  fpct  luit 
fcaavuIsoif;^> 
raaipofittoefte 
futtfcdaiapicn/ 

tit»U8. 


£r  (luopj  qpbH 
factiacfianalo 
0aadirtafignift 
cara. 

SfUCMSfld. 


BfiatpUi^f 


g>efia^p:f(o<j 
nopomtcficmn 
lua  rcfpcii  cjrtre»- 
niozum. 


j6jrqaopj9>6if 
(eretiajfipt  titai 
ouo);  niodo;;. 


JBiiftingait  inttr 
vnii  modujofic 
A-PiiciTOfidcd/ 
muHcni. 

billietiirncrcff 
fcrcita  cctixjff 
pJid  lc^i  moi  cjc 
vnacititojiam 
ppciafiroinjodi 
eralta. 


pziagd» 


aUlr  MtKflonra 
siffcrenne. 


iQaobtfreratal 
icraxiifaUad. 


famcnHfton 
IBarran  rtfibili 
ini^iu  riftbilesfj 
itK^turdniiie* 


:@iildfbM(rere 
Haq^vnum  cr 
qBincp  vfib* 


Supplo  fteffri' 
otiocs  oiffcrctie 
qCtcriiu^tJica/ 
Ule, 


fccsTitpitdpiiieendubocigit  crftidpcr  q6  Diflferut 
fing«laricjipriii3fpei.(r£>fia  vcroquc  vocat  nia/ 
gt3  ,ppa'£i  cft  pfhaitiua  fpci  que  cii  adiungit  n  ac  gc 
ncria  efficit  illud  rpem:'!  oeiiide  coinitatur  i  accidit 
quicgd  comitat  t  accidit:-:  t?  cft  fubalis  nature  gcne 
ris  q5  3l^ituitur  iii  ce  fpei:'Z  b  oat  cfTc  i  oiftinguit  i 
oefiignat:ficutcftr6nalitasbominique  oiffert  acc 
tcris  quc  pueniun  t  cii  earjjpaa.n.non  p:imu5  ocw 
rit  naturcgeneri6:i  accurrit  i  gficit:cctere  vero  no 
adueniunt  nAt  coirnifi  portq^aducnit  l?;t  adaptat  % 
pzcparat  ad  oia  quc  aaidiit  %  comftan  t  .I3ec  eni  no 
aducniuntnecaccidi4t:nifipoflbancpp:ietateqeft 
licut  ronalitas  bomini.(rUirtus.n.quc  vocat  aia 
ronalis  ty:  boc  qj  coiungitur  mac  aial  fit  ronale  i  g/ 
ccptibilc  fcic"tie  i  artiii:vt  nauigationis  i  agriailtu/ 
rc-radaptaturetia  ad  mirandu-z  refpiciendu;  p:o/ 
pter  miraj:':  lacb:f  inadum  i  erubcfcendii  i  facien/ 
duni  cetcra  quc  bj  b6:non  q:  t%  piunctioe  alicuius 
bo:umciiatalitatC'b;antalaptitudinequa  fiat  ro' 
nalcfedq^aptitudocoisivirtus  coisbumana  cft 
:pptcr  qua  vocat  ronalis.^Jlla  aiit  funt  accidetia  ei' 
1  pfequentia  eaj.CClDoc  afit  kixi  potcft  focilc  i  cer  > 
tificariinaflnoninucniret  in  boie  virtus  pmaapta 
ad  cognofcedum  i  ad  inteUigedum:n6  baberetbas 
fingulas  aptitudines.que  virtus  cf^illa  ^  vocat  ro/ 
nalita8:,ppter  qua  fit  ronalerquecft  ofia  pfHtutiua 
(tibftatialis  nac  fpeciei.Qd  aiit  efl;  album  vcl  nigrit 
vel  aliquid  b^  non  eft  oc  eis  q  aduenint  nature  fpei 
aut  generis:-!  fcparat  i  efficiunt  ej:  eo  gdda  q6  ptin/ 
giteitcb6.C»ebC3auticirccertilTime:quia  ofia  iter 
ofiam  magisjjpziatillasofias  T?  eft.(rUif  ptoi/ 
ci9)Ofia»aliel\intrcB3btlc6alieinfepabiiC3.3fnfe/ 
parabiliii  vero:alia  cf^  futJalis:altac(l  accidcntalis. 
(175^5  pot  oici  qp  Ofiap  alia  facit  aliudralia  altcra/ 
tii5.3liud  ^oclhdcui^^nacltaUa^alteratumfo  cft 
coius  $illud.Omne.n.q6  Differtabaliocft  altera/ 
tti5:n6  at'it  omne  qd  oiffcrt  ab  alio  eft  aliud  fiintcllt 
gat  aliud  id  q6  eit  oiiicrfua  fubatr.(E  5tc?^  ofiarHj 
alia  eft  faciens  alteratu  tifcfiuc  fit  fcparabilia  vt  fc/ 
dcrc:  ftare:fiueinfet»rabi!i6:ficut  rifibile  i  lativn 
guis:rtftt)ilc  ctcni  qsuis  ncceffc  fubatV  oifferat  a  no 
rifibili:tnbDiucrfitasnonptingitinfuba:c):boc£p 
rifibilcq:  rifibile  ^ccidiit  fccundario.poft^  oiucrfi/ 
tas  otina,it  in  liitJa  fineeo:-:  Deindeacciditill6.  -piii 
mujaute;  qd  DiuerfitateelTicit  cft  ronalitas  tantii: 
impofTibilccfiaute  vtrifibilcfaciatoifTerrc  fuljalr 
fel  oe  quo  pdicat  ab  co  oc  quo  n6  pdicat  :f5  ^  ap  oif/ 
fcrat  fuBafr  no  elT  ec  rifibili:fcd  cj:  alio  q6  e(T  rona/ 
le.iif  ia  ergo  que  cft  m3gts.pp:ia  cft  ca  ccntialis  oif/ 
ferctic  facicntis  aliudfm  placitiiauctoy  buiusar/ 
tis  impondtiii  boc  nomcaliud.^Cllof^ra  autcj  ini 
ten  tio  bic  cft  pffderare  bac  ofiam  tifi  quc  clf  vna  vp. 
quincgtnoalias^cui^^ccrta  oefcriptio  cft  bcc:g?eft 
Vte  fiinple]:  pdicatii  oc  ipc:in  quale  gd  elf  Pm  effcn 
tia5  generis  fui.(C  £t  boc  ct  q6  pdicat  oc  fpc  in  q  lc 
quid  b5  etia  multas  ocfcriptocs  DtHulgatas:  ficut  15 
q6  oicif  g?  of  ia  cft  qua  oiffcrt  a  gcncre  fpcs^ictiam 
qua  abfidat  fpes  a  gencrc:i  ctia  qua  Differiit  quc  c5 
ucniuntingencrc^tqucpdicaturoeplurib^^Diffcre/ 
tibus  fpe  in  quale  gd.(n£5cbemu8  aut  oiligeter  cbi 
fiderarc  bas  oefcriptioes  i  certificarceas.  iiiccm'' 
crgo  cp  cii  addiderint  vnicuic^  ba:p  Dcfcriptiomim 
aliquid  crit  parf?  aiitcft  vt  oicatur  fulialis:':  13  fub/ 
ftanaalc eft id  per q6 oiffcrt fubft.itialitcr fpcs  a gc 
nerc.p:op:ieta8,n.(q|ui0  per  ea;  fpea  oitferat>on 


eft  taliii  fntSal.CTSifr  05  oicioc  co  q«o  oiffcrt  fpce 
a  gficin  fua  efTcntt'a:'i  DC  bocgj  ofnt  futJalr  eaq  noti 
Diffcrunt  gne:';  Dc  b  Q'  pdicatur  cfrentialr  Dc  phiri/ 
bus in  qualcgdcft.d^  jbcfcriptioncs  vo  tres  po:c8 
(pui3ftntpare8CU3Dfia:n6triincludutidq6cftin 
of  13: vt  gen^cius^quo.f.pplct  oiffinitio  ^uts  finceo 
poffit  babcri  figiiatio  liibalis  equalis:fici)t  fialiquis 
oiceret  qp  bomo  eft  r6nalc  mo:tale:figiiarct.n.natu 
rambois^tectciequalis^fednongficcrct  nifi  noiai 
rct  id  q6  t\tti  quafi  gcnus  q6  eft  aial.  £«ed  cur  aut 
quo  cft  boc  poftea  oicct  in  fuo  loco.  (COd  ailt  e  qii 
gcnus  Df  ie  boc  eft  vIc:D5  g  addi  illi.  (]_  3n  6fcript6e 
Vo  ia  noiaf  vfe cu  of  pdtcari  oe multis:  p:cdicari.n. 
oe  multiseft  Defcriptio  vlis:g  iam  attribuif  et  oefcri 
ptio  aliq  quc  eft  q  fi  gcnu6:$ut'6  n6  Dcftgncf  vf:  no/ 
minc.(L  *t5oc  aut  q6  of  oc  pluribus  oiffcretib''  fpe: 
bj  tree  intellectU8:vnu  que  no  ccipit  qui  vult  perle 
gerebuncli^bf  :quepofteaoftendemHs  in  ftioloco. 
dJCcteri  vero  Duoi>pe  manifcfte  funt  qf  vnuseft: 
vt  na  of  ie  cotineat  ^icatiot  plures  fpcs  finc  outtiio 
p:eter  vna  illa  fpem  a  qua  oifTerf  .(Taiius  vero  cft 
Q^  na  of  ie  05  pdicari  quale  gd  eft  vntiq6q3  multo:ii 
oifferentifi  fpc  iter  l'e:qfi  oicat  e^  ipfa:  pdicaf  t'n  qk 
gd  n6  6  oib''^  Hf;  ^vnoqcp  eof  g  fc:  vcluti  fi  oiceret 
cp  cnfis  c  q  pcutiuf  boiC6:ii  5»  botcs  oce  illo  gcutia/ 
tur:fcdciHtciicp.C1^ccaiite]cp6aliea  etno  rccta. 
(CSiaiJt  pofe  fuerit  boc  intelligi  ejr  ea  nifi  q6  pmii 
intellcctii  cft:  tunc  15  ocfcriprio  13  modo  itcllccta  crit 
viciofa.n5.n.ohc  e;:  15  qj  eft  of  ia  no  D5.(fic  tu  fcis.) 
no  e(Te  j7pa  vnius  fpei:boc.n.contingit:aliquddo.ri. 
accidit  15  uligb^^^accidit.n.tS  accite  nge  ofie^f;  n6vBr 
oicteone.£t  pp  boc  no  eft  acciie  coc  oibus  ofijsiita 
Vtl5  (ttin  ocfcriptoib^^ficut  oiia  in  Dilf6nibu6:boc  g 
viciofum  eft.(C£ftautq6  in  bocqjof  pdicariin  q/ 
lequid:becaiitDi(feramH8Vf(^ad  iltii  loctt;qloq/ 
jnur  oe  ohja  iftop  giicp.(CQuaui8  fi  intellcj:crim' 
Dcfcriptione'  Pm  rifa  pncipia.t  /;  boc  q6  cj:pofHt'm' 
ars:Eficictur  ocfcriptio:  -:  erit  oefcriptio  mHlto:wn. 
(rfiosautnon  gfcrutamurbac  DcfcriptioncinB 
ioco  nifi  f  m  boc  qd  intclligiit  biqui  tractant  Deea. 
(Tfcebct  e't  kixi  q>  nulla  ofia  coftituit  Dc  fpebus  qa 
Otinctgenus  nifi  vna  tin.({7i)eidc  oficDuas  hwbct 
PEatione6:vna5  ad  id  q6  oiuidHnt.f.genus:  t  oliam 
adidtn  q6oiuidunt.'(^6alectenimoiut'ditaial  il70 
minem  1  o^tait  boicm:g  eft  oiuifiuu  gencrist  pfh' 
nttiuii  fpcctei.Si aiitgen'' fiicrit  giialiffimii  noba/ 
bebit  ofias  nifiDiuifiuas:fifo  fticritfubgnalifTimo 
bebit  Diffcrcntias  oiuifiuae  1  pftitutiuas.  1 1  of  ic  oi 
uifiucpftttHtiuc:funtquc  oiuidiltgcTiue  ciue  tpfti/ 
tuunt  fpem  c^  co:gcnus.n.cii  oiuidif  ofijs  giiaf  fpe'6 
fubgne,£>iuifiHCi^ofuntqucDiuiduntifttidic6ftt'/ 
tuunt  fpem  fub  co.(L XonftttutiHC>?o  giiis  non  fimt 
minue  cocs  tp  ipfu5:fcd  cius  Ditiifiuc  fun  t  min'c6cs 
(p  ipfum.(E6cnus  grialifTimii  b;  Drias  Dtfi'uas:fcd 
non  pfh'mtiua8:fpc0  vcro  fpaliffima  b;  pftitutiuas: 
fcd  no  Diiufiuas.Cr  Tlulla  ai^it  coftitiitiua  eft  nifi  oi 
uifiua.fciuifiuarii  aiitQf  m  qp  vidcf  >iliqua  cft  non 
conftitutiua.boc  aiit  rt6  eft  nifi  in  ofys  ncgatiuis  fi/ 
HC  puato:i}6  q  vcrc  n6  funt  Df  ic.  Cii  cni  Dicimus,  qp 
atalaUudeftronalcaliude  irrationale.  irronalcno 
ftabiliuit  fpem  aliqua  oppofita;  rationaliflifi  foitc 
contingcret  g>  qcgd  Gftirr6nalc  efTct  vna  (^es.ficut 
ldq6  non  oiuidif  in  cqualia  fubniicrocftfpcs  vna: 
1  cft  impanaut  fi  bomo  non  cnibcfccrct  poncrc  ani' 
mat  irr6atc  gcnus  b:uto;t  1  fpcm  aiaUe.C^cd  (j| 


£)ifT6tq'npoflf> 
lurgcn^Wfrtnui 
IjiigiKinaiotifi 
nin':Ht  ci  cqriri 
triclf  ppiaa. 

biffercntie. 

Srcriponif  ttr' 
fcripn6ib'fdic« 
titiuifj  iJfeTipnff 
viislocovDe. 

£luo  rtcirm  1II6 
qoDiia^dtca<6 
pIurib*oiffcren» 
bua  fpc. 
f>2iin^iieUu«. 

€c^u0. 

Zercw9< 


Jmpugnanofl/ 
(opintcUeemu. 


SfielTiitbncc 
pparanonea. 


Bfiaglii«Btia' 
linuni  nd  b;  mi> 
»ni  pparatiocj. 


fixqpjcpabfo' 
lutc  loqncdo  oc 
ofiatnpt  etcici' 
i^a  i\t  niasid  ^^ 
niiiHio  vl  minuR 
gnllocul^cPfa. 

lHecgen'0iMli!" 
firauniiRCC  fp':f- 
fpatiflima  l^ab'. 
Trrflqjofia5.f.t>*. 
nifiuat  oflitnii' 
uam. 

OiiooieOfiac^ 
nituiuiacotliuii 
fjnonep. 


fufcipiat  magte 
flnt  miim0« 


ui9  boc  ali^s  facercttadbuc  ti!  o([idm^cp  irronalc 
vcre  no  eft  of  ia:fecl  e  qucda  coiraa  .Sirr  oe  oib''  pw 
tiatiinsrpuatiue  eni  comitantes  funt  re:p:cdparat(0' 
nc  intcntionum:gbH6  carent.^rronaleeni  non  itel/ 
ligitur  nifi  rcfpectu  ronaUs.CUSpes  ergo  babj  itc' 
tionefuatDfiamfHasquecftaligd  ejciftens  in  een/ 
tia  fm:i  oeindeconfegturvt  non  pzedicetur  oc  alio. 
Craiiquadoautcm  cogimur  nomepuatojiii  ponc/ 
re  pzoitcntioe  quaj  babet  ree  in  fua  eflcntia  cu  non 
fuerit  cius  nomen:^pter  boc  autej  no  opoztct  qj  ne 
gatio  13  fit^p:iu5  eius  nomen:fcd  eft  nome  coicans 
illarqd  trlffcrf  ab  eo  cai  iditum  eft  ad  I3.(l  Si  aiit 
c]c  aialibuB  non  eet  pjeter  boiem  nifi  binibilc:  binv 
bilcectDfiaeius.i>eindeliect  bocnome  loiccret 
irrdnale^zitcUigcreturc^ceobinibile^tuncirronale 
oabitlignationem  ofie,(Cl^oft^  autc  irrationale 
eft  quodda;  cdius  $  of  ia  vntufcuiufq;  Ipecierii  ant 
malie:'z  non  b;  vnu3  aligd  coe  ponens  affirmatiim 
pio  quo  poitct  poni  irronalcin  quo  coueniat  lignus 
eius:ni(ic):itenti6epuandirdnalc.(E'1^uuationcs 
vero  q:  boc  qjfunt  puotioee  no  funt  ite^tioee  confti/ 
tutiue  re;::fed  funt  accidetee  'zcomitantee  rcfpccti/ 
ue:poft$  ia  funteflienticeoip^tijcirronale  no  cft  ve/ 
rcDfiainciuaconueniiitbzuta^-zque  fit  coftitutiua 
co:|j.(E»iaiitaliquisvolueritponerc  iliud  ofiam 
1  ftabilire  g?  anial  ronalc  piiue  eft  fpc6:i  poftca  gc/ 
nus:'!  ponere  q)  aial  oiuidit  vna  oiuifionc  equalt  in 
fpemfpecialiiTimam  lin  genu6:fimul  faciet:  z  tunc 
cp  ois  oifTcrcntia  oiuifiua  crirctia  pfhtutiua.(E!5« 
autemvolucritmodtiquibabctvcriffimc  no  erat 
ifte  oifferetie:quo.n.cffent  oifferenticcii  non  confti 
tuant  aliquam  fpcrum.''(iri>iffercntie  cni)  vere  no 
funt  nifi  que  funt  c5ftitutiuecu5  oiuidunt.  (££:>€  13 
autcmqdquidam  putanf:q>  oifferentia?:  quedam 
funtcdfcrctescfrequeDiuiduturiDcindcej^pectat 
Doncc  alia  veniat  of ia  •:  pftituat  fimuhficut  ronale 
cp  fo:tafTis  putatur  anial  oiuiderc :  fed  e^pectat  ad 
coftituendam  fpem:Don  ec  ei  adiungatur  mojtalc. 
(E;t)ec  opinio  falfa  eft.iif  ia  enim  que  no  oiaiiit  i 
IKOuenit  q:  ca  conftitutio  fpci  non  eft  nccefTc  omni/ 
noivt  fit  cojilKtucns  fpcciem  fpecialilTimas.  "Jntcr/ 
eft  entm  an  oicamus  cp  fpecie$  coftitutit- aut  oicam'' 
rpconftituitfpemfpcctaliflima.'i^6nale  eni5  ^iua 
conftituatboiem  qui  eft  fpcs  fpecialifTima:  pftimit 
tfi  ronale  aial:q6  eft  fpes  aialie  -z  gcnue  bominie:  II 
cfTct  ve:p  q6  oicit  .f.g7  ronalc  coius  cft  qg  bomo:'Z  g? 
animalronalc  pdtcatur  oc  boic  -z  oeangelo  non  fo/ 
lac6ioncnomi8:fcdvniuocc.(irt?ocaiitq6Dfaial 
ronalc  eft  octfi  cui''  iunctura  b,  itentioncs  itcllecti/ 
ua5  que  cft  min''  q^  aial:-:  no  cft  of  ia  Jed  of  ia  eft  ps 
ciu8.f.r6nafe:neceftj3pjiij:gfineDubio  cf^  fpcs  ci'. 
Sifr  ofiditur  q>  fit  gcn  us  bois:ficutmaifeftauit  ait/ 
cto:  yfagogap  afe.'J\6nalc  igif  iam  oMait  fpc5  ad 
quacratgenu6:cum  ergo  oiuiditconftituit  fineoii/ 
bio.CTConftat  autc?  oc  boc  cp  vnaofia  non  p:edi' 
catur  pzima  p:cdicati6e:nifi  oe  vna  fpc  fempcr:  nec 
pzcdicatur  in  quale  quid  dc  multis  fpeb'':  nifi  fc6a' 
rioimediatcaliquo.dr^iccmusautnuc  ap  cfTcn/ 
tiavniufcuiufqsrcivnaeft.drOpsergovtclTentia 
td  necaugeat  :nec  minuatur.Si  enf5  cfTc  rd-z  effcn 
tia  clTet  ides  q6  cft  vcrum  inter  terminos  antcdicte 
oiuiftonis:fed  qd  cft  augi  nen  tatii  eft  p:eter  oiminu/ 
tum;tuncaugmentu5eft  p:ctcrefTerei.&imfrr  ficc 
cius  cfTet  id  quod  cft  oiminutuj.fitV  fi  efTct  clTe  mc/ 
diocrc.^ntetio  aotem  cois  tribiB  quc  »6  eft  vna  ntt 


Tlbrima  par0 


mero  no  eft  ipfa  cflfcntfareique  eft  vna  niicro.-nS.n, 
p6tDici^augmcntaturo  ■zDiminmum  conueniat 
in  vna  itetioeq  fit  ccntia.ergo  centia  rci  non  rcc/pir 
magisnecminu6.(ESiaiitaugeat:pfhtuit  cf  cf/ 
fcntia^-zepeiueaugmcto.tucci''  effentia  eft  magis. 
©i  >?o  ei''  een  tia  n6  pfHtuif  cf  augmeto  f5  e;:  oirnu 
nuti6e;tunceiu8  clTentia  c  minus:fi  i^o  c;c  nullo  eo/ 
ium  pftimitur;tiic  non  eft  c6ftituta  ej;augmefo  ou» 
Diminuti6e:fedcj:ireti6ec6i.(C£teibiqftioquam 
p:edip'mu6:$ui8cntimpoliefit  Dcbie  itcntioibne 
oici  cp  cii  augef  radi;:  b5  cfie  q6  augef  :fcd  cii  auge. 
tur  Diftrabif  id  qd  p:iuB  babcbat  ee:in  cuf  ocflnu 
cti6c  c  oeftructio  cius  q6  p:iue  conftitucrat:?  in  ci'' 
Deftructi6ec  ocftructio  ciue  qd  p:ius  erat  pftituf  u. 
(EJSitfrctiaoCDiniinutioeradijc  cni  n6c  ^aea/ 
dein  oifponepma  •zfcda  Difp6neXDiminuti6c ;  tiic 
maifcftu;  icpqc  magie^pa  no  reftHcit  magis  %  mi 
nu8.(E3li38^o  of  iaecq:  aducniiit  poft  eentia  nibil, 
pbibct  rccfgemagie  i  minus:fiuc  fintfeeabiles:fic 
rubo:  -zcrubcfcctia  'zpal!o:e;c  fimo:c:fiuc  fint  infc 
Uabilcsvtnigredoctbfopie.  ^  (E£t  ^uis  boium 
ali^fit  fubtilio:;ali''i^  bebetio::n6  tii  virt^ronalis  ^ 
rccipit  magie  i  min'':l5  et  alige  ccf  g  oino  nibil  itel/ 
ligcretficutifan6:l5.n.3ccn8n6eeiei''Dna:ei''.n.Dif/ 
fcretia  cft  q6  in  fua  fuba  c  virtus;que  quii  nibil^  bi' 
bucritopabitur  r6nalcs  oponcs;':  F?  virtue  e  vna. ' 
CE05  aliq«  acciditei  oefectusinftrumcntojJi-zali' 
quando  ouritia  linolscdiet  ia  eop:tiT  varianr  actio/ 
ncB  ei''  aliqn  in  tarditatc  i  i  Dcftructionc;':  aliqn  in 
magis  'Z  min^^.^ntcntio  afit  ei''  pzcdicta  c  pmancns 
ftabilis  q  c  vna  na ci';vari3f  actionee "  fm  oiuerfi- 
f atem  paticn  tiii  ab  eo  bos  modoe  oiucrfitatis ;  qiic 
aliquado  fiiit  Debilio:c6:aliq  ti  fo:tio:cs:':  boc  fit  gg 
nam  C):  qua  'Z  in  qua  ogaf :fiir  co:  i  ccreb:ii  fun  t  ct  n 
tra  vtutis  ronalis  quib^^eficif  ei''  pot  e'tia:vt  actio  in/ 
telligcdi-zcogitadi-z  b9:e)ccqualifates  •zinccjlita' 
te  fuec6plej:i6is  ^uenit  oiucrfitae  ba|i  OE6nu3:r6 
cni^cintellectualis^fgcgdcftb^non  eofia  confti* 
tutiua  bclp:fed  funt  acciftia  -zjjpzietates^^zj^fecf  no 
cftnifiinaptitudincquefitifcr  Duas  aptifudics.C 
aptitudincmagentis^z  aptitudincmpatientis:fcd  Yy 
qua  niic  b5  agene  n6  variaf.(E£>cbe6  aute  (cire  cp 
Df  ia  q  eft  vna  oc  gnc^  eft  (icat  ronale  q6  pdicaf  oe 
fpe  abfolutc:r6nafita8  aiit  pdicaf  oe  fpc  Dcnomiati'' 
uc.(E1^ccgncp  funtvnii  qddam.f.B  nomc  vlc.cui' 
founa  nois  in  illis  oibue  eft  vt  pdiccf  oe  otbus  fuie 
fingiilarib''^  pueniiitin  eo:fic  vf  attribuatei  nomc 
fuii^zDiftoncs  fua:r6nalitasn6oafalicuinome  fuii 
vcl  oiff  initioncm  fuam:boc  autcm  fi  vocaf  of  ia:fit 
of ia:fed  altcruis  it etiois  ab  ea  itctioe  oc  q  logmu  r: 
(L  Joilr  itcUigc.ppctate  ■:  acciis:l5.n.gnq5  ccbet  p/ 
dicari  ad  modii  pdicatiois  gcneris  t  fpei  ?5 13  q^  cft 
pdicatio:q§uis  ti  fit  ita  q  ad  fititudine  i  accnt  alitate. 

mop2teta6SsS'S 

di6:vno  modo  q:  of  dc  oi  intent  ionc 
que  cft  ^p:ia  alicui''  fiuc  abfolute  fi/ 
uccoparatiocaUcui^^.alio  m6  q:  of  6 
aliquo  qd  c  ^p:tTi  aliaii"  fpci  p  .'C':  fl 
=J  alteri^^.aiiqn  etia  jip:iii  of  q6  c  fpci 
ois  'Z  femp.CI  1^:(^Jiii  aiit  q6  cft  bic  vnu5  oc  gncp 
Pm  logicos  vtputa  idquodeftmcdium  ipfo:«5  cft 
quodp:cdicamrDeindiuiduisvniu6fpeciciinqua' 
le  quid  non  fubftantialiter:fiue  fitcoe  fcmper :  fiuc 
non.(EQ6  enim  cftcoc  fcmpcr(^fiue  fit  fpce  fpaltf/ 

2uic.  b 


b;ici:aliqrrt>iie 

Ueiskbilte  paca 

desqrfpiitferrf 

pcrcrnagtsTitit 

nue  i  codc  ftiBo 

nuoiCT  (imiias: 

l;  rcfpcu  t>tix(o;f 

fnrcipiat  itiagi» 

iminue. 

a  '8\cinou(tt)D 

biuiii. 

b  airt'r6nar:i 

pprisrcnalcnd 

rnrrtpitmaste  < 

tninue. 

c  iS^fquAibms 

ronalisiirnrctpi 

afir3si3  tmtn* 

ci"  opcnce  fufci/ 

puitmagtoimi 

nue. 

dSaonvatiii 

fs  oinerfiiatc  pa 

ttentiii. 


tontidtra  ^tqt 
viveilecp  ratto/ 
nalcruDfiamat 
ronalitae  i  ma0l 
.n.fflcciffcrrero 
nalitae&roate: 
io  B  ocrn  vtdet 
outitabtle. 

iftonalirascDif/ 
fcrfnaifjiifji}» 
of ia  pfiderat  ^. 
q.o.g>c  ofiaq^/ 
td  qd  facr  Dtffcr/ 
rciiiaiit^tii  ad 
prt.er  ^b^foIuiE 
ro  lupi'  taod. 
Ouflli.o.cp  cbet 
priJ>ptib*:ficijt 
0^tfpe6:iliii  c| 
ad  prt  acciitflrr 
coucniat  cti  giic 
tfpe. 

duidfit  pp:iii$ 
qocnmo  «nq» 
pbilib^^lBilofi}-^ 
cos. 


p:ioqi)cquar(u 


3mpu0nat(o 
opuuonw. 


Dimbaitaa  fl  ^ 
;pf)Ui!  fj  rlfibiic 
tl?oc  itdUge  fic 
<V  n  cppiifi  iqj' 
tu  ^dicabilc. 

Oi  accm  qd  cft 
qitcuvrenntiUo 
qopdiuidifad 
fuBanit 


Jnnnit^cr^c 
cdcrctu  accfiiaic 
rignarfvird(8.f. 
fo2ntat(a&m> 


JLogyce 

fim3:(iue  medtOni^gis.PP^»"'  eft  q|  B.CTSi  aiit 
boc  edet  jppiicms  qiie  cet  v.  i  a  ce  quin(p:tuc  maioj 
elTet  oiaifio  ^  in  gnc^fed  qmais  bcc  appjopzietur 
ipetali}  tii  pjcter  boc  pucfjietitis  cftnomen  ,ppii):i 
alia  intetio  cfl:  magis  ,ppa  cg  itla:po(T»bilc  e  aute  vt 
omnc  acciis  q6  eft  ^ppaii  aiilibj  vti  oicat  j^paiuTt/ 
ue  iliud  vle  litgenHS  gnaLiiTimus^fiuegcnus  fubal/ 
teriiiJ:fiuefpe8ipiliiTima.(LUfu6aiiifuitj?pzium 
accipiidqDclljjpjiumfpei':  piia  Dfiam.£t  ^p:ie/ 
taa  qucelt  vna  oe  gncp  eilid  qd  p:cdicat  oeindMi/ 
duis  aiicui''  fpci  jih  i  non  oc  3lij9;fiuc  ft  i  coe  illis  ov 
bu3:  fiuc  no  fic  coe  oib^^^fiuc  rpea  fit  media :  fiuc  fpe 
ciiliiTuna.iL  Quidaaiit  volueriitoiaaliaptcr  p^o/ 
pziu;  ponere  inter  accidctia  coia:ita  vt  fi  no  fit  nifi 
vniu9  fpei  tin:red  no  omni:aut  alicui  eius  parti  7  fif 
poiTtbile  illa  parte  illud  non  bfe:fit  13  acciis  cde:ita 
Vtaccidesfitvni^fpei-zois-zfemg:^  fit  13  p:op:ie^ 
tas  vel  no  fit  ita;fed  fit  multajj  fpeciejt  vcl  vniu8:fj 
non  eo  mo  quo  ot^amus  x  fiit  accidens  coe.  CCSed 
bec  oictio  eft  viciofa  non  figuans  rcm  vel  coitatcm 
eius  1  jjpzietate  eius  i  vnitatem  eius:fed  ^m  aliud: 
nomeenimaccidctiscdis  ponuntopponi  pzopiioi 
poftqj  aiit  non  ptingit  appellarejjp:iu5:nifi  fm  boc 
qdefVvniU8lpei;ergotiicc6en6  pucnit  oicinifiqi 
ell  vnius  fpeLergo  quu  oictmiis  bocnome  ,pp:ium 
no  ptingit  vt  pofuimus  id  q6  clt  magis  pwjpaus  oe 
tribus  modis  fignificare  intentiones  que  c^  vna  oe 
quinq}-i£CLae  acceptio  coio:  facit  pzop^ictates  w 
uidi  in  quatuot.f.in  p:op:ietate  quc  conuenit  aliciu 
|peciei:fed  non  foU  vt  bipes  comparationecqui:':  in 
eam  ciue  cfl:  Dignio^f.in  eam  que  cot  ingit  omn  i  Q7e' 
ciei;'z  in  cam  que  puenit  foli  fpecici;fed  vcl  cuiqsvel 
non  omni;vtnauigatto  agricultura  bomini;t  in  ea$ 
quepuenitomnit  fEvrrinbitc  vel  btpcs^nlfrau» 
tem  animo  femg  vt  iuuetus  bomini.(£;-(^:op2icta9 
Butcm  quc  ofgnio:  efl  cfTe  vna  De  gnip  efl  itla  quaj 
oipmu6;quc.n.c6uenicntio:  eil  efTe^ppuetae  eit  coi 
municansiempcri  pueniesfpei  -zomni  %  fempcr, 
(E;"Doc  aut  q6  oicimus  g>  fk  1  l!c  fempcr  cft  j:»p:ic/ 
tasveraqueappzop^iaturfpesinonefl  vna  oe  oir 
uifiionequiq;:n3m  cotradicitad  13  q6  oicimU8.f.q2 
id  q6  e(t  oe  oiuilionc  quinc^;q:  vero  ^ppuetas  f ;  |3: 
non  q>  ipfs  fiit  vero  p:c^acta8  q|  conucniat  cfTe  pt 
p:iu5  fpecictCCjbcbes  autc  fcire  g?  pjop:ieta8  que 
c(t  vna  oe  quinc^  cfl  rifibiic  n6  rinbilttas:t  nauiga 
bilc  no  nauigabilitas  x  alia  b^^ficutoijrimus  in  oif/ 
fcrctia:aliquado  tame  conccdimus  in  ^bis  x  accipi/ 
mu6  riffbititates  toco  rilibilis.CCSccidce  vcrocoe 
cfl  id  q6  cftpzedicabitc  oc  pluribus  oiflfcrentilj^fpe 
non  ful5alitcrvtalbumnon  vt  albec!o.<rnon  cfl 
aute  boc  accfis  ittud  q6  efl  oppoff  tii  fube.ficut  mul 
tiputant:ipm.n.nonpdicawrDefuo  fuljtofic  vtfit 
ipm:fed  ocnoiatur  ab  co  nomc;l5  aiit  gntp  .p:edicak 
tur  vno  modo:ficut  iam  fcpc  oi^imus.  (EScciis  aiit 
coe  q6  cf^  biccft  ff  cut  album;t  fiait  vnu^;':  alia  b^. 
oicitur  cnim  focrates  eft  albu6.i.foceft  aliquid  i  al 
bcdo;rc8  autem  biia  albedine;  cll  id  quod  p:edicaf 
oe  foc.pjcdicationc  vcraifed  rcs  biis  albedincm  no 
cfl  accidcns  eo  modo  quo  eft  oppofitii  fubftatie^fed 
cfl  piis  acddcna  Pm  banc  intctioncm:,ppter  13  ctil 
quiioicimii9Q)co:pu3autcftcrcatiiauteftctemti: 
etemii  aurcreatii:nec  eft  genue;ncc  ofia;ncc  .pp:iit; 
nccfpe8co:Ei9;f5CDccottccrioncpdicabitiii  B  mo. 
crcatuaiitn6  eacoisfmbacitctionc.Si.n.ita  cet 
tanc  9ccn»  ptcdicaret  oe  co:|x>:e  no  c>ettoiaiione:t 


fic  co:pue  eet  acctT8.(r3ccii8  aiit  in  tclligit  Y>paii 
ciden  tali;q|ui8  no  ff  taccidcns  f  m  vcra  intetioncm. 
Scciitate  aiit  aliud  elt,pp:iii  attud  cocaccritalc  aiit 
cftoppofitiifulJati^zcentialtaccrievero  oppofitii  c 
fi5be.'ilTentialeveroaliqiieftaccii6;vt  gcnus  acci/ 
deti8ficutcolo:albedini:aliqiicftfuba;acciitalcfl[/ 
mirratiqiieflaccii8;aUquandoe  fub3;bicaiit  acciis 
nonintciligit  nifiacciitate;$ui6  n6du5  ofledimus 
oifponcm  accideiis  q6  elloppofitii  fubflatie.(i7i:t 
boc  cfl  q6  p:imii  non  confiderauit  qui  ppofuit  a(Tj/ 
gnationcgnqj  bo:um  aii  togyca^.tL  iseindc  accris 
cocbab,  oefcriptioncs  oitit!lgatae;ficut  B  que  oicit 
gp  accns  eft  q6  adeil  i  abeft  pier  fubiccti  co::uptio/ 
nesii  ficut  q6  oicitur  q)  accidcns  eft  q6  poteft  idcm 
baberc  %  non  babcrc:'Z  q6  eftnecgcnug^ncc  fpccies: 
nec  oifTerctia:nec  p:opaum:femE  autcm  in  fubicct» 
fubfilTcns.CL  Confidercmue  crgo  b^oefcriptioncs 
oiuulgatae:pmaaute  multis  modis  viciofa  elh^ii 
q:non  nominaturincainte'tio  queef^ciqfi  gcnus. 
3[am  aute  inuimus  fimile  buic  in  aligbus  oitf6nib'' 
oficCEXusq^fiintclligitcjcadciTczabefTeficrii 
oelTrui;tunc  acciitia  c6ia  infcparabiUa  non  funt  iti. 
5J^autconoeduntg7accide6c6munc  aUud  cft  fc/ 
parabilc  aUud  infcparabilc.CE  £i  13  aii  t  iiclligif  cj: 
bocgj  cftincfTc  ce  in  ojMni6ein  vtrocfe;tiic  ia5  oatur 
nomcn  q6  Pm  cos  efl  trfi  voce  coc.boc  cnim  qd  boc 
rtominc^adclTe^Df  ince;'z  abopinioncof  equiuoce 
f m  vocis  participatione5  tm:fcd  boc  cfr  oc  bis  que 
iarn  p:obibita  funftficut  poftca  manifeflabimr  boc. 
CE^f^oft  13  autem.accidctalia  quc  non  ftint  efler  tia* 
Ua:queda$  fitnt  quibus  rcmotis  in  opini6e  impoiTi' 
bile  eft  remancrc  id  q6  clT:non  co::uptum;ffcut  ias 
oflcdimus  in  p^cdicris:-:  qucda  poft  que  no  eft  ipop 
fi[bilcinopini6cremanere;nonco::uptum.  ibe  b^ 
aute$  oibus  non  fit  menrio  in  bac  ocfcriprioncq  oia 
inueniunturin  feciidaDefcriptioRcmuttaeni  q-ac* 
cidentibus  funt  fcmp  pcrmanctia:fcmg  aiit  perma/ 
nen8n6eftpolen6ciTE:nifiin  opionciin;ipfc  aute; 
non  noiauit  opinione.Si  autc5  noiarct  fcqrctur  q6 
Dij:imu9.CC5noefcripri6cautpcrnegationctcrtia 
fingtilaria  accntium  puenitit.CL  ©i  aiit  addidcrint 
eicpe  vle  b^  app:op:iabif  accii  ri  c6i.aucto:  autem 
buius  artie  addidit  ei  g?  c  in  fubro  fubfiftcs^B  autei 
noaddidinniff  q:  putauitej:  |3accri6q6cfTbic  vnii 
oc  gnqj  effeaccnsq6cfT  opp"' fubcCL  5a  aiitDf  9» 
vrilitas  bui"  addiriois  no  cnifi  vt  oiftinguaf  itcr  iU 
Uid  -z  nome  q6  nibil  ftgfiat;fic  c  Dub'".CL&5  e  fabu 
lofii.^pe.n.cj:  dyp  oi%it  ri  ecgen^ri  itcllcjrit:  nifi  no 
me  q6  fignat  ite'tionc  vfes  q  ncc  c  ite'tio  gcnerie^ncc 
fpei;necDfic;nec^pa}.5il3riptienit  ciicov^bii  riti/ 
giian6:l3.n.p5g5audif  riDifFinitaccri6;ita  vtcu  of: 
gj  n  c  gen^ncc  fpc6:ncc  of  ia  ncc  ^p:iii;pucniat  cuj 
co  i  15  ali6  noifi  q6  nibil  figiiat:  vri  opo:teat  apponi 
ofia  q  c  itcr  15 1  itl6;fi.n.l3  oictio  ri  figriafnifi  f  5  qd 
audit:PHcniiiticaalianoia  auditaq  ff  fignan^^nec 
funtgcnus;nccfpccies;nccDfia;nec^p:iu5. 
(££xpleta  cfT  pars  pma  lib:i  coKectibnis  pmc;^  oeo 
cui  nibit  cfT  ffmilc  fint  gfc  mfinitc. 

oiuifioncboy  cjuintp  fuflFicprisciJ 
agcndum  oc  c6itatilHi8 1  oifferctue 
quc  lun  t  intcr  15  qnincp.C  Uius  «« 
tc5fuitinlib:i9  introducrionii  age/ 
fCDf  bis.faciWgficiilUpfiderateg  oijxriir.t  C' 


Carrxtlatemtt 

po:p(?r. 


©c9nj. 


CcntDia. 


(roducto>iot:fu' 
it  agcr^  6  cbita/ 
UbHtitfcriiiia, 


ntneioiK, 


/DBtociUfinrol' 
mt. 

•poff^bicicfi'' 
tc  pBb'  ptiir  $_ 
accue:q:  nuUu  e 
gcu''  qD  n  poiTit 
prialmm''6Dn 
«b'fp:b^r5biie 
atiq;i  iiccne  qs  n 
p(  pri  niii  6  vna 
loUCpcivt  pja- 
ftniitatcigbufdi 
alijeaccAtib^co 
putoiia. 

z*^|>(taacora/ 
don» 


dpiemu3  a  cdftiittbus  Dicetttee  Q^  coftas  In  qua  con 
itcntunt  becquinc6:eftf3.f.gj  nuUa  ftnt.f.picdicabu 
Uaoeplurtbud:fed  oiaconueniant in  alio.V5-q:  qcf 
quid  p:cdicatur  oepzcdicato  eoaim  vt  oc  fubiccto: 
illitdidcmpzcdicat  ocfubiectoeo^ .llatiira  enim 
generts  gnalifTimi  piedicat  oeomni  eo  Dc  quo  pdi« 
caturgenuefubalternus^iirrgenusoifferetie^zofia 
one:ftrnitr  id  quod  pdicatur  oe  j^pzio  x  accnte:  colo 
ratumeniq6eftgcnusalbip2cdicat  oe  focrate  aU 
bo.Sitr  viftbilc  q6  eflacddens  albo  pzcdicatur  oc 
rocratealbo:qihpdicatDeciusaccidcHtec6i:Dfcni 
omnc  album  vifibilcfirr  autem  ni^utatio  que  clt  gc/ 
nus  riftbiU9:oi3  enim  T?  pjcdicant  vniuoce:etenim 
oe  quo  predica  tur  attribuunt  nome  fuum  i  oifimv 
tionem.Cir6cnus  autcs  i  oiiferenria  conucniuntin 
Vuigato:naturaenigcneri805  picdicarioe  fpcbus: 
fed  fi  no  fuerit  neceffe:non  taih  crit  impolTibile:fitir 
no  cft  impoiTibilc  naturaj  ofie  pjedicari  ocplHrib' 
fpcdebiis:fcdcftq6damptrariubuicq6  iam  eppet 
diuimusin  pdictis.C^JCcplumaute  buius  pofuci 
runtronaleqdcontincatmultasfpes^^ztu  nofli  gd 
fit  in  boc:qf  ficut  nofli  non  bene  feceru t:in  ponedo 
boce^mplitmrdnale:q^i8.n.pt(neat  phires  fpee: 
non  tamc  ille  fpes  pzopinque  funt  ilUusifed  fiit  (pe  r 
dea  vnius  fpeciei  qua  ::>flituit  ronale  qunm  adiun^ 
gitur  aiaU.iE&i  aiit  noUtnt  bec  oicere  oc  fpeb*'  ^# 
pinqut8:fcd  oe  f^Kbus  quibufcuc|^:tijc  opcjtetvt  no 
obUuifcanmrbuiusciialTignantcdttatemtnterge/ 
nu9 1  rpccicm:aliqtta  eni  fperum  eft  quecotinet  plu 
res  fpedcs.^pft  vcro  non  poniit  b^  coitatem  ee  iter 
gcnus  1  fpcm.C^^oitasautQ  fc6a  Diuuigata  e(t  b 
Qj  genus  t  ofia  pueniunt  tn  boc  g?  gcgd  pjcdicat  oe 
iltisingdpzedicat  ctiaoeilUsfpebus  que  centine/ 
tur  fub  ipfi6.Xu  autcj  nofti  q?  b  coitas  no  eftjjpjia 
gencrts  i  of  ie:fcdcft  cois  ctia  al^e.Si  aute  of  qp  id 
q6p:cdicat  DciUis  ingdpiedicat  et(pe  bis  fpcb' 
que  ptinctur  fub  ilUs^in  gd;boc  oftendit  mani^cftg 
q6  Dcm  cft:i  tamen  (i  oiccrct  veji  clTet  fi  intelligat 
pjedicariinquidaUudq^pdicat  ad  intcrrogatione 
per  gd  Itcut  in  ^^irao  oftedcmus.CComunio  ve/ 
rotertia  DiuHlgat3cftb:q>Dcftructioco^ca  eftoe/ 
ftructionisipcrumqucptinent  f  midcstps.  fccftru 
cta  cnisaiaUtatczrdnaUtateDcftniit  b6'J  cqu^^tc. 
tDccatitcditadconfcqHcnscftadaliam  cditate^  q 
cft  radi;::boc  eft:qj  vniiqdcp  eo:;:  pars  cftfpci  -zcon 
tinens  ipfaj^bcc  ergo  eft  radij:  i  i[\a  cft  ramufl:-!  b  i 
pjopjia  coitas  intcr  genus  i  of iam:q  non  muenif  tn 
ali|8.<E*P>Jopjictatu)?ogbusoftgeMJ9abalt)6p/ 
ma  Dtuulgata  Yyedxfi  genus  pdicatur  dc  plarib''  $ 
ofia  -:  fpcs  t  j?pjium  i  aaii9;fed  boc  qf  pdicatur  oe 
plurib''  ^  fpf  6  ofia  i^pjiii  manifcftum  cft:j?pcia9 
eni  ppjia  cft  vn  ius  fpci  tm.fimitr  i  of ia.C  t>e  acci 
dete  afit  no  ita  p5  pcr  fe:an  ocbeat  ee  minus  gcncre: 
j)pjictascni50ccepdicameto:;iDeqbus  poftea  lo/ 
quemur  funtaccittiacoia  fpebus  co:p:-i  non  funtin/ 
fcriojcs  gcncrib^in  fua  coitatc.fift  aiitqucda  ej:  iV 
lis  coio  j  1  maioj  liatt  b  q>  fuba  ita  eficpnon  recipit 
magis-zmfntts^b.n.coiojcftqgfuba.CrSi  aute  gs 
oi);erit  qp  B  negatio  cft  que  no  ptinct  intcntione  ali' 
qua:poiTumu6  inucnirccotcanria  i  acciTtia  quefiit 
coioja  vnoquo*  pdicamcto:;::fiaitcft  vnii  i  cn6:i 
ficut  incipe  vel  rieri.(ri5fia  aiit  fcfta  q  alfignaf  itcr 
gcnus  1  Dfia?  B  c:q>  gen''  ptinet  ofiam  in  po".  Cit.n. 
pfidcraucrisnamfiibtajgnaUtari^DfiasefTe  no  cft 
neccffcnec  iporcifedci^^eeeftpot&cui^^poUtae  epof/ 


Tlbnma  par^ 


10 


(ibiUtasqndefteqUsnScgcnerie^r^ui  na  generis 
remanat  ciopp"';i  potitas  altcri''  Dftc:i  B  e  uitentio 
ptinctie:ptinene.n.D5adeciritorirci;  i  fuge)ccedere 
partc.(L  ^ia  vcro  tertia  eft  q>  gen'^  puseft  of  ia.-gef 
ncrid.n.aUqri  iucnif  ofia  Dcftgnata:aUqii  vero  of  ia 
nonb5eenifiingcnere:i^pterl3  oeftructano  oe» 
ftruit  nam  generis.C  5n  bis  autc  ouab^^DitTcrctijs 
eft  qda  oubtctae^cp  qda  orij:p  eft  e%tra  gcncris  na< 
tura5:fic  oifio  in  cqliaqcftofia  pari6;ficut  f  u  ta  t  ^ 
cjctra  nficf  .(L  'i^nUo  afit  ad  15  poftca  maifieftabif 
af6,(Ei3uarta  aiitDfiacft:^Dfiapdia)fin  qlegd: 
genusi^o  in  gd,C05  bfolu  ocm  non  ponitoria;: 
ouob^^cniattribuercouas^pjietatcs  oiucriasno  e 
boc  fignare  ofias  q  cft  itcr  ca:fi  gs  cni  otceret  g?  oif/ 
feretia  iter  platone  i  focratc  c  ^  !5  eft  fenfibilis.-illc 
rdnalis:i  b  eft  nauta:ille  ^  arrifcpno  fufTicit  15  ad 
oilfcredu.Cmeeni  pprimtea  q  funt  oiuerfe  in  itcU 
lcctitfojtaiTi8eidepucnirepiit:nec  cloge  gn  plato 
ritfenfibiUs.Ut]iq^ti6itellectU6b90iuerfus  fit  ab 
boc  9*  focratce  e  r6nalie:non  tri  iccirco  op5  vt  pts/ 
co  oificrat  ab  eo:non  cni  ipotc  cft  cp  vnufquifqs  eo^ 
cii  boc  q>  eft  fenfibilis  fitct  r6naU8:^pjictate6  enij 
po(Ttbile8inintetlcctu:aUqttado  pueniilt  in  aUquo 
brite^pzictatcm:ficut  nauta  i  artifejc^fed  ocb;  iter 
tlias  vi0cencgarioni8:ita  vtfcnfibile  comitef  non 
c(Ter6nale:ir6nalcnonecfcnfibttc.Cjbeide  13  g> 
genus  pdicatur  in  gd  non^ibet  pjcdicari  in  qua  te 
quidfmpncipiaifto;::nccPmco6eftbic  vis  ncga/ 
tioni8:pcrtdcniq6pftituitcilci«n6cft  impote  re 
otfferrcabcoq6non  b5iltudec;ita  vti  P5  B  quo  iit 
eopuenif  pdicef  in9d:iftiibocipcrillud  quooi/ 
ftinguitur  pdicemr  in  qnalc  gd.Uri  non  eft  impolTi 
bilcgenuealicuiuseeofiam  etia:ouob''  rcllpcctib'': 
fi  of  ia  qucqueritur  fitcrit  bcc.llon  aiit  ^tcmt  im» 
po(tibilee):bcc9>genu6aUcuiu6  fiteiue  Dfia:feug» 
of ia  aUcuiue  fit  genus  altcriue:boc  non  eft  impotc 
fmg7ttelUgo:(icntlcnfibitcqnodcft  genus  aUquo 
m6  audicttei  videtis  1  e  ofia  atr.(f7©i98  aut  oijrc 
ritgjvnualigdaliqricgcn^^iDfia  alicui*':^^  ^i\» 
fitgcnueiofiaalicui^^.-tn  rerpcctu6'quo  eft  genu9 
cft  rcfpectue  quo  eft  ofia:  z  oijrcrit  noe  non  vclte  ni/ 
a  oftcdcre  of  iam  que  cft  in  ter  ouoe  rcfpecttie:  quo/ 
ru5  vnu6  vocaf  gnaUta6:i  alius  Oiffcrettalira6:noft 
aducrfabimurct:necptcndcmu3ciieo  oc  appclla/ 
tionc:alitts  cft  eni  bic  ab  eo  cii  quo  nobie  fcrmo  eft: 
nofbereni  fcrmo  cii  eo  cft  q  oicit  q>  nomegencrie  t 
one  figriat  oitas  naturas  oiucrfas.ita  vt  nibil  vnuj 
fitappjopjiatii  Duabus  naturis  fm  vnu  fubm^fj  po 
nit  vnd  ouaf  namra:pcompctente  vni  ouappjrdi 
cationu:iaItcram  ati)  pdicationi.ClitDodusaute 
f  m  que  pjoccnimus  in  oftcdedo  id  q6  eft  pdicabile 
tn  gd  1  ^icabilc  in  q  tc  gd  oftcdct  ttTji  q>  Bdicabite 
tn  gd  no  cpdicabilein  qlegd.b  g  oiffo  no  c  eo  m6 
ftabilis.Cl^otaiitalige  Dicerenobie:vo6ia5  fepe 
aptc  Dijaftie  q>  ofia  a  liqri  pdicaf  i  gd:i  pcipue  i  li". 
t^m^ftratiois.CCoo^aquf  oicem^qtfi  itcreft  intcr 
15  q6  oicim^^aligd  pdicari  i  gd.i  aUgd  pdicariqfi  in 
9d:ficitercft  itcr  13  q6  Dicim''cc.i  15  q6  oicira^^c^ti/ 
ncriin  ce.Cli>Jedicabitc.n.qfli  in  gd  eft  oc  id  q6  c6 
tincf  in  intcri6cfactaDccc:iiU«dfolum  nofigriat 
effc.Cl^  jedicabile  in  quid  cft  id  folu5  quod  rfidef 
ad  quid.fciffercntia  vero  ptinef  in  effei  qfiin  gd: 
quoniamcftparsciusquod  rcfpondemrad  quid: 
fed  in  quibufdami  nonin  ali)s:genu8  vcro  fem/ 
pcr  figniftcatquideft:fcmpcrcnimmonftrat  pjin^ 
2ui&  b  z 


oUfercnc 


Kubitmia, 


jQuiru  .p^«M 
gHietefie. 
Tp>utna  ar^cc» 


Sc6m»r"'» 


JBbieaio. 
Solutfo» 

Aingd. 


3Lc0Vce 


£Lu(ntfl  pbttaa 
sni9 1  Ufiiriiv. 

jObiccoio. 


eoIui(o. 


€fmapp:«ta$ 
gmsf  oitfcrctic 

l;  tit  ficma.nAt 
Hucr.p  mco,c. 
17. 


']^2(ma  coitas 
giusiDiffcTciie 


2»c6it«s. 


'^tia&fUs^* 
tfpc». 


citHumrefcnentfe.CEi^iflfei^icvero  foztiilTie  liint 
coparatioes-zreroiieacidacnones^itxiiTioncs  i  ad 
aliai-zeEbocponit  genuscouenietiusiitis  rcfpon. 
Iioni  ad  gd.  (E3n  quibiis  verbts  ouplqc  eft  erroz: 
vnusgjoriequefuntb^ndfuntcolTituttue; fed  co/ 
tnititee.aiius.qz  cii  aUgd  oiffcrt  ab  alio:  05  vt  ill6 
babeat  of  iam  iltam  tm  1  non  almd.&i  aut  Df  ia  po' 
niturfolovbovnomaioiczmeliojeparteverbi^vt 
verbigfa.Dicat  genusertccoucnicntiuiJ  refponderi 
adquid  $ Dria:tunc  oiuerfitas no  erit  fm  b:f5  f m 
aptitudincm  quecftin  vno  eo:u5 1  no  in  altcro.&i 
autcs  boc  fcccrintcritbic  ocuiatio  3  certitudinc  6' 
moflrandi  ad  aliud  ali(|d  relm  accidctalc.  £;  i  aute 
boc  no  feccrint  crit  intcr  genus  ■:  a  Uquae  illarii  Dif' 
ferentia  in  oiffoncC^rw  autcque  eft  poft  bac  clt 
becg?  oegeneribuefpcenonbabcntnifi  vnum.  ^ 
(E  3n  boc  aijt  oicto  abfolute  crro  j  cft:nam  fi  aaipit 
modo  qualicuc^  genus  no  p:opinquum  %  ptinuum 
cantti :  inueniutur  ctid  vnifpci  gencra  tnulta:genc/ 
ra  zniy  oiucrfa  coitatc  al  iquado  funt  multa  vnius. 
(EiScd  non  oia  funt  verc  gencra  iUiu9;q:  queda  illo 
ru;funtgcneragcncri6  fui.&iiraUqn  inueniuntur 
ofie  multc  oiucrfc  in  o»lie:fed  vcrcno  funt  oifferc/ 
tie  aUcuiuKnas  qucda  ca?i  funt  Differentic  fui  gcne 
rie.([r©icutC):eplumq6pofucrunt.f.r6nalen6cft 
pjopinqua  oria  boie:Pm  qp  ozdinaueitint  oiuifione 
fu3:fedeftDfia fuigenerisMfmbac fniam non  ici'^ 
of  ia  ^pinqua  nifi  mo2tale.(i;  Tooc  aiit  f  m  eyeplus 
cop  vnij  eft.ficut  cui  geniw  j^pinquuj  ci6  no  eftgc 
neraU(TimuCfmciu8e;ccpliHn)cftvnu:itatofia^' 
pinqua(que  non  eft  of  ia  gcnerie^fm  co?:  cj:cpli»  e 
vnaq6eftmoitalc.^cd  tbisloaspilt  iucnirialia 
e^cpla:ficutfenfibilctmo2talc.voli)tatc  autc  funt 
fmqjvtderoueofie^l^uiqueaiaiisergogcnus^/ 
pinquu$  non  cft  rifi  xmA  oiffcrentic.ppinque  alt/ 
quSdo  funt  plurcs  q^  vna.(r?tc  eft  bic  aUue  erro:: 
fc;  qz  pUirafunt  gcncra:quo:p  altaptinent  in  al^s: 
oonccvltimiibabcat  vnumgcnu8:pUircsaijt  ofic 
legregatcfunt:necpttncturaUc{naU)s:ledfulTicere 
vcrbisinbocaUcri^^cftooctrinc.CL^i^ia  vcro  que 
cft  poft  bacB  eft:g'  genus  eft  ficut  ma^of  ia  vero  fi/ 
cut  founa^Tl^lenio:  aiit  fenfus  buius  eft  vt  oicat 
c|7tdee(t:ncutmatnonma:ma.n.non pzedicat  oe 
com|X)fitoq6?pofitumfitipfa:genu8  vcro  pdicat 
oc  fpc:ita  op  fpcs  e  ipm:m5  etia  fubiectis  ouab''  foi/ 
misDiuerfisnoncoparaffld  vtrafqp:nifi in  ouob'' 
tcpozib^jgcnus  \?optinct  vtraf(B  oriae  oppofitae  in 
todi  tepozc.(E0i»t  aut  I:  ic  aUc  of  ie;que  nunc  oiffe 
runtur  ats  oiccde:qnquidem  gcnus  non  cft  ma:nec 
ofiaeftfo:ma:fedcficutma;coq7naei''  in  intellcu 
eftrecipiene  of  iam  cuiquii  aducnit  of  ia  fitipm  aU' 
quid  c^ns  in  ac  W:quaUs  c  oifp6  mae  1  foz'.  (L  Q  m 
aiit  eft  gcnus  of ie  ficut  c  ma  foime:t  oilTerentia  cft 
gencrificut  foima  materie  patet. 

iftlftld  DiuulgataitcrgcnuBCt 
iiMII|i4  fpcmeftcoitasqua  ba 
bcbat  cfi  of  ia :  qm  vtraqj  pjioza  fii  t 
cis  Dcgb^^pdicant  .f.ei3  quop  fut  gc/ 
nus-z  fpes.dJiScda  ecoitas  gnaiis: 
fc5  vntiqdcpeoy  e  vniucrfalc:  1  qui 
banc  coitatem  affignant  indicant  Q) 
bcoitas  cftgeneraUsquaitcrujrepetit.Si  autem 
bicaU'tervoluitacdpivniuerfale:tuncDeb5inteUi/ 
ai  p:etcr  vniuerfalc  abfoluwm.f.gj  eft  coz  effc  fuo^ 
ringulartum.(C'l>2i<naquof  Diffcrentiaeillaqua 


b  jbebat  a>5  oiifcren  tia.f.qj  fpes  ?tincrur  fiib  gcre* 
rc:genus  autem  non  con  tinet  fub  f^.(£  3tcm  aUa 
oria  in  qua  eft  fenfus  idcm  cft:q:  natura  gencris  cft 
p:io:  natura  fpei;i  boc  q:  pofita  natura  generis  non 
ponit  natura  fpci:fcd  ocftructa  Dcftruit  nas  fpci:De/ 
Itructa  vcro  na  fpei  non  ocftruitnam  generi6;f5  po/ 
fita  gonit.(£  3te5  aUa  ofia  atfinis  iftis  c:q:  gcn''  p/ 
dicaf  oe  fpe  vniuoce  -:  vniuerfat'r:fpe'6  vero  no  pdi/ 
caturocnagcneris  vniucrfalr.CCSed  I?  oiffcren/ 
tia  inctuditurin  ofiacontinendiinon  ptincndi:nec 
eft  oe  Difft.renti)8  que  funt  in  vi  ncgandii  affirmon 
di  pncipatr;boc  cnis  effct  fi  oiceref  q?  genus  pdica/ 
turoc  fpevniuoce  %  vniucrfalj-^-roeinde  13  p:op:ic/ 
tasremoiicrcf  3fpc:Uautemnon  negaturafpe  fm 
buncmodum:fedaUter:fcdq:n6p:edicamr  oe  gc/ 
nerevniuocczvniHcrfarr^bocautcsnegatm  n6  cft 
iUudaffirmatu.fo:maverobiu'usDficb  tit:qp  fpee 
no  eft  pars  generis  in  eo  cp  bs  gcnus  erga  fpeciem, 
(C3temalJaDifferctiacftg?vnijquodc^  gencris  x 
fpei  c]ccedit  altcrus  eo  modo  quo  altey  non  cjrcedit 
altcrum:genu9  eni^  cjrceditfpcm  vniuerfalitatc:  c6 
tinct  autem  multa  alia  fubiccta  p:eter  fubiecta  fpei. 
©pccies  veroejcccditgcnusin  intetione:ptinet  eni 
in  fe  intetionem  gencris  1  infuper  intetioncs  mcSv 
cut  cnis  aial  otinet  fub  fua  vniuerfaUtate  bomine  1 
q6  non  cft  bomo:vt  q6  eft  p:eter  bumanitatcs.  Si/ 
mitr  JTomoptinetin  fuaintetione  aiaUtatc  laliam 
intentione  vltra  animalitatc.f.raa'on3litate.  (E3te 
aUa  of  ia  quafi  ex:o:ta  ab  illa  cftg?  inter  fpes  non  e 
genus  gnaliffimu5:ncc  inter genera  c  fpccialilTimii: 
$iu'e  in  vnoquocB  fit  mediii.(E6cnu6\5o  "Z.pp^ius 
pueniunt  in  boc  g?  p:edicanf  oc  fpc  t,  pfequunt  ad 
cam:qu'ipofitafpeponif  p:opuum.}j  autc5  conuc/ 
nien  tia  aliquado  cft  cu  alio  p:cter  p:op:iH5 :  piienit 
cni  in  B  cii  J3p:ioc6i.ir5teaUa  c6ita8  cgjnagenc 
rispdicaf  ocfpcbusfubicptentisequarnfpee  enis 
aialis  equalitcr  funt  afalia:nec  recipiut  magis  1  mi/ 
nus.0ifr  etia  j^p^iu^  vt  rifibile  oc  finguUs  boium. 
iJZVtc  ailt  coitas  fi  oefignaretur  in  coitate  que  eft 
tntcrgenus  1  fpecie  %  DfiammeUuscfTj^fed  ibi  p:c/ 
termiiTumponitbic.irQuauisnonpueniatomnt 
p:op:io.Ucrecudia  cni^  in  cffcctuj3p:ia  cft  boi  que 
noncequatriillie.Silrmultaaliainalijs.CQua 
afitratione  ppofuitbicb6:velquainductionem  ad 
ocn)6ftradu  cp  ^pu5  e  ita  confidera:nec  pofuit  nifii 
vnu  ejxplii  oe  b:qui  modue  oemoftratiois  no  c  00 
ctrinaUsin  oeclarado  id  q6  n6  c  p  fe  notu5.(ElDoc 
tirccrtevc^peinaligb^^p^ijsncinoib''^  fimt  ^/ 
pziaaptatia-zpiitiafo^mas^iq  brltipesoce  1  fcm/ 
per.-f^^op^iaVo  fubaUaqucpfcquunf  mae  pturiu? 
recipiiit  magie  •:  minu6.(L  S5  qui  b  oi):it:qfi  obli/ 
tu6  bui'':!^  fequetib''  ptrariii  ponit  ciu6:cu5  affignar 
p:op:iil  cius  luodi  cui  n6  puenit  b  of  ia  ficut  poftca 
fciC9.([r3[te;:ealiac6ita6.f.g5vniiq6(p  co?;  p:edi/ 
catur  oe  fuis  infcrio:ibu6  vniuocc  1  nominc  t  oiffi/ 
nitionc:t  ctia^  poffet  oici  oc  alqs  p:ctcr  ip^.Oixi^Cfi 
autem  audierit  b  ■:  intctlejrcrit  1  c6ncj:crit:Dcbebit 
noncbliuifci  ciusq^Diciturin  Ub:o  catbego:iariJ: 
cum  putatur  gp  p:edicatum  vniuocc  eft  fubftantia. 
le tin.(E'f>2ima  aut  ofia  beftgjgcnus  p:iu6  ccen/ 
tialiter:j)p:ium  veropoftcriU9:,pp:iu;.n.n6ftt  nifi 
cii  fit  fpc6:i  ,pucnit  aut  cf  ma:fic  latitiidovnguitim 
Vctaliudbuiufmodi:aute):fo:ma  ficut  pcrceptibi/ 
lcDoctrine:autc)cvtrocpvt  rifibile.Ci5c6a  vero 
ofiacftgjgcnuscontinctmultasfpcs:  pp:ium  VC' 


z°cfia, 


fb^ia. 


A^tiia. 


'bocuclli0c6co 
tinciia  actualKi 
n  6  potcttattua. 


5'ef(a. 


/Jbiiniapucnie 
tiasme^zfpct. 


Scta  pticuictia 
BniB  if  psi;. 


^mpusnatlate/ 
tcrpo:pI?rri6, 

"ip>2itno, 

Sci5o. 

Ccrtio. 


2)ccrat6  ghue 
jpziietftvcpcp 

Afurcipmtmasl 
aut  niin':'c  0  q< 
bueooik 


jfcrtia?ucn(cn' 
tia$iii*ajpp:ii. 


^jfanfiafinis 
■tpjopji). 

"^topauquarro 
1116  mprr. 
Scba  oha  giii» 
ip:op:t|. 


'Kb^ra  TL 


ft 


J.ofia. 


,4..tfii. 


.i.oftej 


fbiia  pucnicn/ 
cugnieiaccn!^. 


11^:13  &fiagiTia 
?  accidcnilo. 


ScSadfla, 


ronort  nift  vnaccna.CTertii  omcdqiQenPpzo 
dicatw  oe  vnaqtp  fpc  vlr  i  non  piicrtit :  no  eni,  of 
Q7  oc  aial  eli  b6:ftcut  or  g?  ois  bo  eft  aial;  piopjuim 
^o  puertif  :ois.n,bomo  aptus  natus  efl;  ridere:  z  om 
ne  aptiT  ad  ridendii  e\t  bomo:)3  aiit  oria  efi  mtcr  ge 
nus  t^pjm  coc  fuDalc.CPort  banc  aut  fequit  alia 
of  ia  que  ?tinet  in  ea.f.Q5  qguis  ^pjiii  bifat  f[ie3:  i  fg 
ficut  b5  gcnu9:non  tn  bs  iUo  alia  fpe6:ficut  bs  gen''. 
(tjtem  alia  ofia  qucclicit  cj:  pma.f.  gp  cj:gnc  bllru 
cto  Dcftruif  43p:iij:fcd  non  puertif .  (L  £>i  luie  autc 
voluerit  occipcrc  bac  ofia  ptcr  of  ias  que  cft  f$  piC 
1  poftcrius  non  occrir  ei  r6:fcdcrit  ei  labouofum. 
CTSenus  vcro  z  accns  coucniunt  in  boc  q>  vnaqt>q$ 
co;ppdicaf  ocpluribue.CLiScdBcoicatio  cftgna' 
liKqjliifalte  oiceretpUirib^DfntibHe  fpc  aflignarct 
coitatc^pjiaitergcnus  laccnetiiulicsnon  affigna 
ret  alil  coitate.CTI^zima  ^o  of ia  eft  q>  gcnue  pus  c 
fpe:ficut  iaj  nofti:fpcH  ^o  poj  cft  co  q6  ei  accidit.Si 
cnis  q6  ci  accidit^uenitab  d''  fpalitatc:  tuc  fpalitas 
iam  pflimta  eft  ej:  of  ia:i  ocinde  accidit  cigcgd  acci 
dit  qd  ia  aEtcejrpofuimus.iSi-ergo  fiierit  Oeaccnti/ 
biis  e)ctrinfecue:fpc6  pus  crit  iam  facta  fubm  t  apta 
od  rccqjiendu  ipfum  accns  cxtrinfccus.  U  aij  t  of  ia  c 
ctiam  in  tcr  genus  t^p:iu.(]i3tc  alia  ofia  cft.f.g7  ca 
que  funt  fub  gnc  pueniunt  fn  eo  ccjrnquc  vcro  funt 
fub  acciue  no  pucniun  tin  eo  equatr.(ji  Vec  autem 
aiTighatioDcfctjmatfteft:oftcndimus.n.Dfiaquceft 
intcr  fuba  eo?i:i  eft  ite^  opus  ondcre  of  ia  iter  ipfa. 
Cr£6ucnicntiu9  aut  cfTct  oicerc  g>  gcnus  no  pdica' 
tur  oe  fuis  infcrioubus  nificaufafnaccns  vcro  cqli 
tcr:';  enfet  cfia  cognita  in  ^ma  afli^at6e:Debcrct.n . 
ofe  gp  acctdcntia  aliciii  pjcdicant  ineqtf :  vci  il  non 
g^oiaacciiapdiccnfincqrnficutqdranguUtsttria 
gulus^zfiUa^cuiuslectiofacitopiariQ^omneaccne 
pdiccf  incqfr.(EConfidcra  gcicbocg?  poftqjacci/ 
dentiij  aliqua  pntpdrcari  icqrngs^bibcbitetias  13 
fieri  inppi\is.i££t  fwtaflts  CE  boc  g?  acciig  e  com 
muniu9:^pjiu  ^opanattribmf  iftiqb  non  attribui 
tur  illi.(C  1^011  bac  fo  fcgf  ofia.f.g?  accn  tia  cviftiit 
in  indiuiduis  pncipathgiia  vcro  i  fpes  funt  po2a  in' 
diuiduis.G;  t)cc  cjcp  of  ia  obliq  c  i  iuoluta:  6bcrct 
cnioiccreg^acciiafuntin  indiutduie  pncipafngiia 
vcro  1  fpcs  no  funt  in  idiuiduis  pnctpath  aut  oiccrc 
g?  giia  funt  pzioza  fpcbus:acciitia  attt  non.  Ouis  .n. 
^bibct  qii  aligd  ftt  pmu:vt  babeat  ce  pncipalitcr:' 
.4.Mii  sni»  1  (i^^tcaliaDfiaeftgtaccidentia  pjcdicanfDc  indiui' 
"""  duis  nullo  mediate  t'n  quo  pueniant:vt  cft  fpce.-gen'' 

vo  foztaflis  non  ita  pjcdicaf .  nomc  aute  fpci  no  erat 
cincce.^pfe.n.non  intendcbatofias  oflignarenifi 
intcr  gcnus  i  accifs.CTl^oft  bac  aiit  cft  of  ia  g?  gita 
prcdicanf  m  quid  cft:accidctia  ^o  no.B  ct  of  ia  c  in/ 
tcr  gcnus  i  pzopzium  qitam  illic  pjetcrmifiit. 
fouenieiia  biic  (Ei^ifferentia aut i fpcs pucniut i boc  g? pdicanf oe 
1  fpci.  fub  fe  ptcntis  eqt'r:t  in  boc  g>  funt  fuBa[ia:fcdB  con 

uenicntiacftintcrgcnus 'TDfiaquaibi  p:ctermifit. 
•^a-" T^m^"  (CiJifferunt aitt in boc g> fpcs pdicaf iii gd: of ia ^o i 
2i,fpc  .  qij9iegd.b6.n.q5uis?gnierefpondcafadqlccj:am' 
malibus :  13  tti  no  babct  pncipat'r:ncc  cy  feipfo:f5  ca 
rationalis  qd  iam  oudii  pertractatum  cft.([;£)iffc/ 
rentia  fcda  cft.gj  fpcs  non  pdicaf  nifi  ocplurib^^oif/ 
fcrcntibus  niicro  tm:Dfia  vcro  plurunij:aut  frcqite 
tiusp:cdicafocpturib''ofntibusfpe.(LC!ucDifcre 
patia  ejtcr  of  la  i  (pes  fpali^'":  ii  iter  of  ia  i  fpc5  abfo 
lute.(L  ?"  vo  Difcrc''^  c  gp  of  ia  c  poz  fpe:a  pofuit  ej:e'" 
iTuiite  fm  oeftructione  oiccns  gp  ronale  fublatu  rc/ 


i;t>fi9gnt6!JC 
cidcnne. 


«S.tifia. 


\S36(\n<0  rndcf 
adqkoaialtb'» 
fcd  vtT  accne. 

.z  cfia. 
Ttota  Itmitatoes 
I?ac!  qi  abfolute 
loquendotjojia 
elVctfalfaiifici/ 
relligc  po:pl?f/ 
nuiii. 

.3.Mia. 


mouctboicm:  fcdnon  rcmouct  fublatoboicyjngcl' 
cnimrationalis.CTlecpofuit  ofiamifpcm  qfunt 
fimul;fcd  accepit  of  ia  giiis  boie  t  pgauit  boi.  £>s  fi 
aligs  oicerct  q>  fpcs  eft  pziozof  ia  quc  cft  roalc;  efiet 
ocuius  a  vcritatc.(C  Sifr  fi  bic  poncrct  of  iaj  i  fpc5 
qucfuntcqlc8:Dnaeft  pziojfpefmboc  g>  cftcau' 
faeiuscBB  qita  05  bf  e  eflfc:cuius  pparatio  ad  fpes  eft 
ficut  PEatio  fozmc  ad  copofitii.  C3tetn  afl^.gnauit 
aliaofiam  oiccns  g>  oue  ofic  altquado  c6ueniiit  ad 
pftituendl vnam fpcm:fed ouefpce  non  c6ucntunt 
ad  pftitucndatcrtiai  fpcm:'Z  pofuit  cpcmplii  ouaruj 
ofia^  roatis  'zmonalis.Conftatautbos  non  cflN^cq 
lcs  in  o:dine:ficut  iam  cjrpofuimHS.  (L  T^cc  aiit  ov 
fcrcpantia  of  ej:  vno  ouoj:  rcfpcctuij.f.aut  vt  quum 
ponanf  ouc  oficad  ttiodu  Dictii.f.fcnfibilie  1  mobif 
Voluntatc:aHt  vtoicaf  gj  oue  ofie  oiuerfcin  o:dinc 
quiipiteniuntc^ca^pitetuciieocii  quo  pueniunt 
^ucnit  alia  fpcs  oiuerfa  abvnaqtp  illa?t.  Jbucf  0  fpe 
dcs  oiucrfc  in  o:dinc  non  pueniiit:  vt  cj:  cis^ucniat 
fpcs  alia  ptcr  vnaquatp  itlap.c6io:.n.  e%  illis  cft  gs 
minus  c6is:comitatii  f  0  n6  cft  a  tiqd  pftatum  ej:  ea/ 
rumpcHrfit:fcdidq6cftc>;vnaca^;Due  vero  fpes 
Diuerfeqitcnonfuntoiucrfc  ino:dincnon  pucniijt 
Vllomodo.dll^otcftaiitaligs  oiccreg?  rationatc-z 
mo:tale  funt  in  fc  ouc  fpcs  aliq?  rcf  :$ui6  non  fint 
Duc  fpes  boi6:pucnicntcr  vcrO  fecerun  i  fpecicm. 
Cr^ifrtnultenacoiucrfefpcciipucniiitp:oucnitej: 
cap  c6uenm  tertia  fpes^ficut  ej:  otiatitatis:'!  tcrnali 
tatis  pucnw  fitgnarictas:quccft  fpes  tcrtia  abiltis. 
(Cad  B  rndcmus  qtn  intcntio  pfidcradi  b9  oifcrcpa 
tiam  alia  cft  ab  bac  nfa:ctcni5  in  tctio  eli  B  oc  ali)8  q 
pdicanf  Dcat^sgbua  funtc6ia.£iiaiitf(tcrint  ofie 
vt  roa  le  moaalc  quc  pd  icaf  oc  atigb''iitbti6:'z  cu  ve 
ncrint  faciant  q6da  tertia  qd  critvnfi  cj:  fpebus  illa 
rum  rc;:.3lle  aut  rcs  crunt  illis^ficut  inciiuidua  fitt 
fnbta  fpc:|r:cft  aut  fic  roalc  aial  intra  cfli^  illo;:  indi 
uiduojt^fcdnoncftintracn^croBlevelmo^tale.Uii 
toate  1  mo:talc  n6  (unt  Duc  fpes  c6parationcillo:ti; 
q^itispdicenf  ocittis:aI(ogn  cfTcntmcdia  inter  ipfa 
indiuidua  1  gcnus  qd  cftatat:etcnim  oue  fpcs  fuba/ 
lcs  non  Ditc  ofic  oiuiriuc.^CJam  gin  oftjeinucniu 
tur  ouc  of  ic  pftituetes  vna  fpem  cocm  iubtis  q6  no 
inucnif  in  fpcbu6.(L0ed  g»  fint  fpcs  oiucrft  ef  q?: 
pcurfu  fiaj  fpcKcuius  fuBm  fit  p:ctcr  fubta  ilia?::  p 
non  negaf  .CTJt^fia  vero  1^3^:111  pucniun  tin  B  $>  p/ 
dicanf  Dc  fub  fcptcntis  equatf.£)cbes  aittfcircboc 
non  ptingere  nifiin  aligbus^p:y6:ey  quibHseft^/ 
p:iHm  coc  q^cft  fg  1  fo:malc.*Pkifibitia  etcnim  oia 
riftbilia  funtcquafn  ficut  roatiafunt  cqualf  roalia. 
Cr£tpueniuntin  bocgjoiabntitla  tfcmpcr.  J3.n. 
ct  bippiia  coc  fp  inbercne.  (Cfcificruntaitttn  boc 
g7^p:iii  vcf  non  cft  nifi  vniua  fpci.£)f  ia  vcro  aliqtl 
multay:tu  aiitiam  noftiboc.  (L  l^oft  bac  fcquitur 
alia  ofia  quafi  cadc  vet  pfifis.f.g7  of  la  aliqn  no  pdi/ 
catur  puerfim:non  cnim  of  gp  cffc  roalc  cft  bo:  vera 
aut^p:tctas  pucrtif  .(LConucniunt  atit  ofia  1  acci 
dens  infcEabile  in  boc  gp  fuBm  fg  b5  illa.  (TS^  oif/ 
fcrunt  in  boc:gj  ofiafg  ptinet  id  cuius  eft  bfid:  fs  no 
ptinef  ab  co.(r£»ij:it  ct  vir  ittc-g?  acciia  otinct  alia 
p:ctcr  illa  quc  bttt:cj:  boc  gp  lunt  coia:  1  ptmetur  ab 
ittis:eo  gj  fulJm  non  cft^p:ie  rcccptibile  alicui^co:!! 
q6  cft  in  ilto:fedcft  fubs  altcrins:':  16  ptinet  itlud:fi/ 
cut  ptinet  accns  q6  no  bsx^pzie  p:cdicari  Dc  vno  trii 
iuo^  fuBto;::fcdaccidiralt}6.  (LDblitusat  fuitbfl 
q6  Di]ccrat,f  cf  vnfifubm  aliqtt  multas  bj  ofiae  quc 


llota  6cctiitor;i 
qttiacrpofitozcs 
P02pl7fri|.alucr 
txponattfou 


.4:taia* 


t>uplexitdlcn« 
p^oiK, 


0^0  pma, 


&ci». 


QoVopmc, 


3rnnu(tforoflcm 

rc$e> 

•pii»  pucnietfa 

tiutxpiif. 


Scia  puilitia. 
'^uibiiappzif 
^oiie. 
Scba^iia, 


toumietia  tUc 

ni  acciite  ircDa' 

bili. 

TP>:ia  biia  itcr 

02ia;iacci!e. 


latcntcr  carpit 
pojplpfrumi. 


eotrish  ttibid 
po:pt>frtf. 


,T.  f^tlA  accSit 
mt. 

Cotri  po:pl7r* 


4.0f(a> 


toileBt^tta  fpa 
-tpptij. 

•jSzia&fiafpeit 
*P2*r 
£arpu  povbr^ 


poipl?rriJ' 


;.t)2ia< 
4;6trapoipl?r- 


f  oueni^tia  fpe< 
1  accnti«. 

©  j(e  fpct  1  accl 
dentie. 

T^rima. 

feeda. 

Zcrii3. 

Ouana. 


jCoueniciia  jpf^ 

■t  flcciiiti!  infepa 

bilio. 

E>fia  ppniTac/ 

cidciiireGabir, 


iaenimtin  illo.  (nTlomcn  a5tptincndi  cftnomc 
atnbiguu  no  ooctrinolcrnecoji  agere  ocillo.  (£06 
aat  itelUgit  6  mo  ptinedi  qui  attribuit  accnti  •:  giii: 
Diucrfum  e(t  a  tno  qui  negat  ab  cis.  (££rat  afit  ali' 
modus  que  oicere  meli''  fucMt.r.gj  accne  aliqii  pti' 
netur  laliciit  ptinetifubm  enij  fm  aligd  cft  coius  i 
fy  aligd  mintts  coc  (imt  albu  qd  ficut  pdic  jt  6  a  lio 
pter  boic,:';  fic  bo  pdicat  oc  alio  pter  albii.  Un  nec 
ois  bo  eft  albus:nec  oe  albu  cil  b6:fcd  aligd  b^  cll  il 
lud;'Z  aliquid  illiufmoi  cfl  boc.  (L  "Dec  aut  oifcrepa/ 
tia  cH  ab  aligb''  accntibus  non  ab  oibus.  Sittcndeg 
qtlo  pofuit  acciie  rci  cui  no  cH  coe  c;:tra  vn  iuerdta' 
tem  accidcntis:q6  in  pdictis  vidcbat  ec  i  ca  i  e;:ca: 
boc  autc  io  fic  pofuit  gin  accntUa  quo  oiftiguit  oiffe 
rcntiam.^ttribuit  necio  pucnirc  fpcm  i  aliquid  am. 
pliU0:fo2ta(Tis  aiit  noluit  banc  oifcrcpatia  cfTc  ab  of 
accittefcd  ab  ali^.  (EJtc  alia  c.g?  nulla  oi^ia  rccipit 
magis  1  minus.lJjTlo.n.Df  ic^bibcnt  recipcre  ma 
gis  iminUB!qd.n.cftaccns  non  pbibcf  bfcboc.  bic 
autbo  abfolutc  oi^itq»  accidentia  rccipiunt  magl  i 
ttunus  1  of  ia  non.(L  Jtc  alia  oifcrcpantia  eftiep  oid 
fcrcntialitas.pbibct  oppofitas  of  ias  beri  in  vno  fub 
f  ccto:ita  vt  ide  (it  roalc  i  irroale.  acctitalitas  aiit  no 
^bib,  boc.?aa.n.oeaccnralibu8  fceubiUbiis  oliqn 
bnt  fiibm  vnu.(CConHcnit  aijt  fpcs  cu  ^o  ^piio  m 
bocg^Dcfepucrfimpdicatuniin  bocgjvtruqj  fg: 
fit:  b5  e(tc.(EJ^fntatin  boc  g>  idqdcftfpcs  alic'  fit 
genus  aLtcrius:j)p:iui?o  no  fit^p:iii  altcri^.djloec 
aut  of  ia  minus  oifToluta  cfhp^^quidein  pmiffis  non 
pfiderauitofiasquceftintcrfpem  quceftfub  giic; 
iaUud:fcd  fg  intcdit  oc  fpe  fpaliifima:  nunc  aiJt  pjc* 
tcrmittitillud-zintenditoefpc  qcftfub  giTcqdad/ 
buc  p3pcrat.(rrfc»5  fi  oiccrct  g>  fpcs  aficuius  aliqii 
fitjjptiu  altcri^^rjjpnii  vcro  no  (itfpcaPHemens  cet 
Dfia:fediudiauocfpceiTctfalfum.(E©ii5ooiccref 
^fpcsalicutusfitgenus  altcriue:^p2iu;aLit  nullC 
fit  gcnu8.Congrucoiccret  bocfcd  iudictu  oc^pzio 
cflfctfalfumifedficutfpes  nofpaliffima  fitgcnu8:fi/ 
miUtcr^pzietas()xinon  fplUiTimcfitgenus.  izii.n. 
ppyctas  ftiBious  fpci:t  cft  genus  fua:p  fpc;2 :  ftc  co/ 
loz  qui  cftjJpctas  t  genus.(L  ©i  aiit  ofct  q»  fpccics 
oUcuius  aUqn  fit^actas  altcrias.-^pctaB  vcro  ali. 
cuius  no  fif j)paetasaltcrius  eiTct  pticnics.  (|  jSUa 
ofia  cft  g?  fpcs  pzio:  cft  C  dtc:  ppzictas  #  poftcrioj: 
1  boc  eftitelUgibilc  i  pccdedu.  (C  ticinde  fubiiijrit 
alia  of ia;  f  .qz  fpce  fp  cft  in  actii:  j^pziu  aliqn.  (ESs 
bic  crt  piictai?.Si.n.vuU  oiccre  ppziix^M  qui  eii  in 
cfTecm:tunc  iam  occUnabit  a  via  per  qua  inccdcbat 
Vfcp  mafi  v5o  oi):critj»p:ietatt  aptitudincnalcm:!? 
fg  eft  in  actu.(r£5itr  B  of  ia.rfi  ^e.)  ocberct  ct  po 
ni intcr genus  i  ofia  cii.Pp:io".(i;  3tc alia  of ia  q>  co/ 
rum  DitToncs  funt  oiuerfc.CrSed  B  of  ia  cois  cft  oV 
bu9:t  non  c,pp:ia  titi  itcr  fpcm  'Z|»p2iu.(L  iSpcs^o 
t  acdis  pucniunt  in  boc  cp  funtvtia.^toijcit  no  cfle 
muUa  in  gbue  pucniiit  co  qp  funt  nimis  oiftantia. 
(Liifia  vo  B  cft:g?iUa  eft  in  c(Tc:boc  aut  nofL  £tg> 
vniufcHiuf(p  fubc  fpcs  vna  cft:accii8  \5o  non  e  vnu;. 
(LScdi  li  ofia  inucnitur  intcr  genus  i  accne^Tintcr 
fpem  -z.ppjiii.^EJict  qr  fpcs  pzioz  ell  accidcnte in  ee 
intcUccto.CTCt  gj  fpe'fut5ta  cius  cq  t'r  pticipant:acd 
dcntc  f  0  n6:$ui9  fir  ifepabilc:vt  nigredo  ctbiopia. 
(f^-Piopiiu  f  0 1  accns  ifcpabilc  coucniunt  in  15  g»  fp 
bi!turafuBt!6.(E0cd  Dfiono  ocbuerat  ptcrmitti 
tnter  fpem  i  accnis  ifcpabilcC  C)fn  t  at  in  boc:g7,p » 
puctas  cft  vnius  tm  fpcL-acciid  ^o  ifcuabile  c  phifi$ 


vnius  fpe7:(Tait  nigredo  ctbiopis  t  conif.  fccbctaijt 
bic  reminifci  cius  q6  oipit  i  p^Etc.CT^tcalia  ofia  q> 
accidens  infcgabile cqlr  non  gticipaf :^paiu5  vcro 
cq  fr.tu  pute  (cis  quid  ftt  caufa  inB.  (Lt^c  funt  cow 
tates  1  Df  ie  oiuulgatc  qs  pofuit  qui  gntp  vlibus  pzO 
mus  Ubp  fecit!  gbus  nos  ptcnti  fumus  iujrta  ouJinc 
ipfius.(t  Quicquid  aiit  oi)Mt  oc  onjs  quc  non  funt 
c6c6  ptcoxrigijficvt  Dicaf.^.g.Qj  ofia  no  folct  ftc  ce: 
icrit  B  coiruptio  fuc  lcctionis;  fcd  B  non  fcmper, 
(L®i-n.rcctcincciTi(Tct  6bucrata(Tignarc  coitatceq 
fun  t  intcr  gncp:i  oeinde  quc  funt  iter  qtcrna  i  q  ter 
na.£t  Dcindc  inter  tcma  i  tcrna.i  Ddde  intcr  bin« 
1  bina.(C©ilr  oebutrat  pus  affignare  of  ias  vniuf 
cniufd^adreUqua  qtuoziiocindc  ouof  adtria.£c 
ocindc  vniulituiuft^  ad  altud^pzic.  £t  fi  Diligentcr 
luilTet:  vt  Debuit  non  dTct  ibi  coitas  vcl  ofia  itcr  ali» 
quaDuoqsptrrmittcrct  indiifinitci  no  a(Tignaret 
eas  iter  alia  DUo:qfi  fouafie  aiTignahvbi  ptcrmifit: 
puenicntiuecfTct. 

oiidim* 


Z.t>£(f> 


3fngb»eotrtg?^ 
d«9Htpopl?}-tt* 

titt>,vriu. 


vtia  Dcbemus  fcirc:  qm  id  q6  e%  ilUs 
cftgenUenocft  gcnuevniufcuiufcg 
rctfcdfoUusfucfpcf.Sitriofia  no 
cftofia  vniufcuiuftp  rci:  fcd  ftn  boc 
q6  cft  oiuifiua eft  vniue  gnis:  i  f  j  15 
g»  eft  pftitutiua  cft  ofia  fpei  ilUue  gtiis.  (L  t^cbcs  ct 
fcire  q>  vniiq6cp  ifto:p:pt  c(Tc  gcnos  vcl  qfi  gcnus:-! 
ofia.ifpe8:i^pjiii:iacciis.(r©cnfibilcetcnimcft 
qfifpcsapif*cndcntis:icftgcnn6  audicntie  ivid^ 
ti8:i  cft  of  ia  aiaUs.JScncrabilc  ^cg  c  gcnue  bipcdis 
1  qdnipcdi6:i  cft  fpcs  mobiUe^ijjpctas  aialis;  i  cft 
coc  nois  boiu5.(L3liqn  cgo  illa  gntg  coucniunt  iit 
vno.(r6enu8  at  no  cft  genue  offe  vUom6:nec  oif/ 
ftrcnna  cft  fpes  giiie:fi.n.ita  cettiic  oficcct  alia  Df  f/ 
fercntia:Dfia.n.cft  intcntio  qctra  nam  gnis.  15.6316 
etcnim  no  cftaial  biis  roej^fcd  qudda  bfie  rocm^qg/ 
ui8ComitefiU6ecaial:aial.n.bnsr6neb6c.(L©i 
autaialc(Tctintr3intentioncr6ali6:tuncciiDicercf 
aial  roalecct  qfi  oiccrcf  aial  q6  eft  aiat:biie.n.  r6e5 
1  roabilcide  eft.(LCii  aiit  gcnus  pdicaf  oc  of  ia  cft. 
ficut  cu  pdicaf  accne  infcjjabilc  oc  co  oc  quo  pdica/ 
tur:i  non  cft  i  ntra  oc  ci^fs  gcn^e  of  ie  qfi  ma^cui^co/ 
paratioadipjqdiJ^mocft.ficpp^^pzij  qftnon  cft: 
oisDfiapftjtuitiDateicein  cffifctu^uis  infit  itra 
oifllDncei^^ici^^ce.ftfcftitraqlecc  rcf  ci^^ific  mac 
fozma;fcd  B  cft  fi  fuerat  ofia  giiis  abfolutc:  i  no  fuc 
rit  cjitra  ce  ei^vllo  m6.^'  x^o  DiUgetcr  attedif  vnii» 
qfmp  co:p  f c  no  nifi  6  ipc  pdicaf  .iDCc  dt  oia  adifcc» 
in  pBia  p^C®?  ppogiiisadDfia^cftfic  ppo  accn/ 
tiscois.CScciioVococaliqnppoegnise.ppctae: 
1  aUcin  pponc  fpciaccnsc6c:fic  mouerivoliitatc:<i6 
cft^ppctas  aialisii  c6c  accns  boiu5.(LSliqn  ^JPV^' 
tas  gitis  fupiojifiific  albedo  q  cft  oc^pctatib^cozpo 
ris  ppoffti^i  cft  coe  acctie  boiU5:i  aliqti  c  Dc.ppctati 
busgnis  giiaUlT»mi.(L2liqn  acctiB  coe  no  cft  ^pc 
taealic^giiis^accidit.n.ali}  ejrtra  catbc0o:idilla5.fic 
nonrccipemogisimin^^qftcftftcoitanVliibc.icft 
cociUi  1  ali}:ncc  cft.ppctos  olic^gnis^poftca  .n.  fcics 
qrii  alia  ctgnaUlTima  bnt  f5.(LC6EatiooiaU6  ad  15 
aiol:f  m  gy  eft  aiol:i  oddif  ci  Dcfignatio:  n6  pfidcra/ 
taincor6aU'tatc.eftcpp6giii9adidinidna:qiicpet 
pdicof  Dcco:vi  fpc6:q  cft  fpcs  rc"  fdiuiduo;p:  oc  idi' 
HidHi8:non  a"r  vt  gcn''.!!^  cft.n.gcn^in  pponc  finga 
loy  ataliu  f  m  Qjfca  funt  roalfe»  vf  Pgoe  b^roalts  no 


Hiae  giiqs  vtte 
•liqiipueniDiiii! 
vno. 


<lJ5en'n5fitg6> 
ii*D:ie:necoiia 
fitfpcee<'»o> 

<Vgen'n6fit(ii/ 
trai((Uectu  Ofic 
biuifme, 

iStio  ^ieef  ge/ 
nueticnia  biffe^ 
miaciiiua 
£luerit?p6C£ie 
Difloc  ad  Qtmt 
tcc6ucrf0. 


£lni)ciliqdipi 
piid  fini»  1  acci/ 
dcecocfpci. 

IDare  aliqi}  seri 
d/ecocqt^no^ 
i)pndalicDiU9. 

Orio  afal  fit  cS/ 
pariad  iTocaiii. 
maltrtgciiDa:c 


Ono  goi'mifce 
cwcuofUi 


£luogcn'n]irc< 
nircaacciiK 


ncne  cii^pzio. 

T^CTmirtdoJie 
cussncpio^oi 
occtite. 


confidcrata  in  eo  mlime.en.nMf[^  f m  intetocj 
qul  Dij^im^.C  tt  ide  c.  vt  of  ia  fpcs  •z^piis.c.n.of  19 
fingulo^  aialiu.rifibilc  ct  cftvt  fpce  buic  rifibiii  p6 
^fidcrato  f  m  boc  qp  cft  bomon  c.n.  ^pjifi  nifi  boi» 
1  idituduo;:  bois.tCioirr  it  albii  bmc  albo:(rc";c« 
iu9  c  albu  dfignatii.)  evt  fpcstacciis  qcg  coe  n  ccoe 
nifi  reiq  eft  fubs:  Vt  fit  t?  albti:non  buic  albo  f  5  g?  e 
bocalbu.CC^bctetfciriojBgncBaUqn  comifcc/ 
tur  intcr  fc  multis  modi8;gcnue.n.cu  of  ia;  appben/ 
dene.n.cn:  qlt  genus  Df  ie  bois  q  cft  •■6ale;aut  babee 
0135  q6  cft  genus  roaliBci  fic  cfl:  genus  Df  ie.^a  aute 
accidit  ei:  vt  fit  of  ia  giU6:bn8.n.aia5  of ia  eft  alic^gC' 
neris  medio?r  que  b5  bo.  CC^liqn  aute  comifcctiii' 
genu8citacciite:fic  colozquicgenue  acciitiusbois 
que  funt  albcdo  1  nigrcdo.(L  Vec  at  pQ,o  of  r  a  p^iii 
.n.D5  vt  gcnus  Dfie  pftitutiuc  e(Tc  gcnus  fpci;-:  pot  vt 
genue  e((e  aans  ad  ipfas.CTJConcedo  aut  g>  genud 
Dfic  aliqn  eft  Df  ia  oflitutiua  gfiie  aut  fpei;-:  pg  13  ge 
nu8  accntis  eft  accne  giii  t  rpci.(E*f>ermij:tio  autc 
gttis  cii^pjictateeft;ftc  admirane  in  actu  q6  c:  vt  gc 
nu8  ridentis  in  actu  quod  eft^pjifi^ivocifcras  c  gc/ 
nu9  binibilis  q6  efl^pjiuj.  (JT^f  w  etaliqn  mifcct 
CU5  gnc:ficut  fenftbilc  q6  cft  Df  ia  1  gen''  bois.  (££t 
mifcet  cu5,PPMetatc:ncutPE6ad  Duos  rcctoeangH 
lo3  cius  cuius  tres  angulioicun  t  cqles  Duob''  rectj, 
£ft.n.Dfia  •zjjpetaa  triaguli.(r2liqn  at  mifcetcuin 
flcciite  fic  Difgregatiuu  vifus  q6  eft  of  ia  accntl  vifui. 
•piermirrfopio  (]j-p:opcta8aliqnmifcet  ciigilcgrefTibile.n  eppe/ 
pvi  '•n  siic  eiu  tas  cois  bois.dT^t  aliqn  mifcef cu  Df ia:':  plcrijcp  H 
1 4ccntt.  oefinit  ccrpctae  fpcualiqit  eft  coioz  jjpjietatc  fpet: 

boc  atit  elt  cu  Df  ia  fiieritcoi6:fiau  Diuidi  in  duo  cq/ 
lia  q6  eft  Df  ia  parie^bne.n.mcdiii  qfijjpctas  cft  bu' 
ius  ofictCaiiqn  atmifcetcii  accntec6i:vifibile  ev 
enim  cft^petas  colo2ati.Colozatii  atit  cft  acciie  coe 
boi.(Caccns  aut  aliqn  mifcei  cn  gne:nec  Dcfinit  ce 
accits  fpei.£ft.n.acciiB  fpetfcdeft  oc  nijero  accntiii 
fpci:nec  eft  coe  accns  giii:fed  eft  ^petasciiie.  £ft  at 
aligd  q6  cft  accns  coc  vtricg:t  cu  15  et  filr  cft  acciie 
oiffcrcntic  1  p:op:ietati8. 

(CCopleta  cft  fc6a  pars  Ubjf  pami;i  ei  qui  Dcdit  fd/ 
refintgraticinfinite. 

^na  fiirf  VtcugncBBDiftt/ 
^^wx?  iwn-  gueret.Dicerctfm 
:boc  9)  vno  rc"  funt  nalia:':  alio  re"  lo/ 
gicaliaii  alioitellectualia:  1  fojtafTis 
ctDiceretQ7vnore"aintabfcp  multi 
plicitate  t  alio  cti  mltiplicitatc:  1  fuit 
vfus:vt  tractatus  oe  bis  poneret  pti' 
nuuo  cii  tractatu  gtiis  ■:  fpci:$ui3 13  coe  fit  gncp  vli' 
bu8.(r^K^^'""S6''"'tate8po:esg7vniiq6cpeo:;r 
quc  ponunt  ejrcpla  p  aliq  ifto^  gncg  eft  in  fe  aligd 
Qliud:':  in  13  gjcft  genus^aut  fpcs:aHt  ofiajaut^p^ie 
tas^autaccfiscoccftaliudaligd.CCli^onam^^aijtin 
Btjreplii  giiis  Dicetes:Q7  aial  eft  in  fe  q6da:  ■:  ideeft 
Vt;:  fit  fcnfibile:aut  ftt  intellectu  in  aia.  5"  fc  atbu/ 
iu8:nec  eft  vle:nec  cft  fingulare.©i.n.in  fc  effct  vfe: 
itagjaialit33e);13g7eat'alita8eftvfis:opo2terernul 
lum  aial  e(Te  fin^ilare:fcd  oe  afalcflet  vle.Si  autc5 
flial  epl^gjeftaialeetfingtare^iporeect  c(Teplufi$ 
vnii  fingiilare.f.ips  fingulareaii  6bet  aialitas:':  cet 
3ialiB fe^aial  ipore3li6fingularecfl'cai3l.(r3ialatinfceq6da5 
«fi.  itcUcctii  in  mcte  q6  fit  aial:':  hBq>  ttclligit  cc  atal 

no  e  nift  aial  tin.^i  at  pter  13  itclligit  eevt'e:aut  fin  > 
gulanaitt  aliQd  ali6:i3  itelligir  ptcr  13  q6da.8.idq6 
eaialq6  accidit  aialit9ti.C^ial(ta9.n.  no  ftt  fingu' 


Tlbara  HL 


IZ 


•J^entiijnlo  ac* 
cidetiscnali/o. 


iHialirctnrceft 

Anstorencc<ire. 


laris  DefignatanifT:q:adiugtt  etalfgdqd  facit  illa;. 
feitreftin  iteUectu:q:n6  fitfingtoriBniftaddidcrit 
inteUcctU8aUgdpcrq6fiatfingulari6.(Cteidcn6 
Eiccidit  e):trinfecu6;  vt  ft  t  vl'c;ita  vt  ft  t  vna  een  tia  ve 
rifTimcquecftaialcui  accitin  vUb^^ejrtrinfeciie:  vt 
ipfa  eade  bcateflie  in  muUisrfcdin  mete  acciditbuic 
fo:meaiaUtati  itellecteM  ponat  ppo  ad  muua:":  vt 
ipfius  vnius  fojme  fit  pgo  ccrta  ad  muUa  q  fimilan 
turiniUa:intcUectU8.n.pdicatillaDcvnoqcpillo;r. 

(C©ed  qtr  fit  13  vUerius  attcnde:  q:ita  ftcut  6  figu/ 
ravcl  Deali)8.aut  ficut  panus  atbu8;panus  dt  alb'  i 
fccft  q^da:-:  albcdo  aliudquc  ?jungif:fic  q6da  a\L 
udcftcj:  vtrifcpppofitii.dJSitraial  iitcUcctu  q6' 
das  eft:-:  eius  vlitas  fiixc  giiaUtas  aliud  gdda:  •:  boc 
q6  cft  aial  gtiale  aU6  q6dd.(r£t  gfialitas  vocaf  ge 
nus  logicii:Dc  qua  itelligif q?  pdiccf  Dc  mtitris  cf  n/ 
tibUBfpeadintcrrogationcfacta  pergd;  tnocjcp:!'/ 
mit  vel  Deftgnat  aligd  q6  fit  aia  t  vcl  aUud  aliquid. 

(CS>iait  atbii  q6  in  fc  eatigd  itcUcctti.  !5cd  g?  fit  bo 
awt  lapis  ciTet  pter  id  q6  itcltigif  oc  it  lo:fed  pfcg  t  ad 
illud:':  putat  eflie  vnii:':  gcnus  logicii  i  boc.  CL  tla' 
leaiitgcnuBeftafal  f  m  g7eftaial:q6eftaptit  ad  Br 
yt  ei  q6  itelligif  De  ilto  ponaf  ppo  giiaU'tatis.  Cii.n. 
iam  intetlectu  eft  in  aia  fit  apttl;  vt  intclUgafci  giiolt 
tasicui  no  eft  aptii  id  q6  itctligif dc  ©ocra.nec  q6v 
telligif  oe  boie.([;£rgo  nS  aiatita  tie  que  bs  ec  i  fcn 
fibili^b^tof t  g  13  acciis  a  na  biianitatis  •:  a  na  ioocra 
ti8:i6  q:  cft  eiuB  modi:g'  cti  itclligif  fit  apta:vt  plirq 
tur  ea  vlitas.f.gtiaUtas  que  cft  cu  ipfa:  z  no  b5  cjrtra 
nifiaptitudinc5:  vii  of  .CC£rgo  13  q6  Df  gcnus.(^iqd 
VuUinintctUgircs  nalisqucfitaptain  itettccmee 
genus:':  in  naturalibus  no  eft  gcnHs:fcd  q:  admifci 
tur  ei  quc  funt  atigd  cetero:;:  na  tiii.^  no  cft  U)nge  vt 
app:op:icf  ei  nome  b^  ttctiois^-^vt  ocnoief  13  nomc 
ab  eo  q6  accidit  ei  aliq  m6:q6  eft  giiatitas,  Cii  autcj 
gfialeeiintcltectu:l3eftq6intcUigifDcgnenati.fc5 
ppofttii.SiialitaB  at  intcUecta  p  fe.(f  m  13  gj  cll  pc  r 
fefola  in  intcUectu^teftgcn^itellciis:?^  gjc  aligd  5 
cis  E  q  tractat  togiais.)  eft  gen^togicii.CCTrioc  aute 
gcn^logicii  qguis  np  bcat  ee  nifi  in  in  tetlcctt!:n  on  tii 
05:vt  id  q6  ttetligif  cj:  13  q6  c  itetlcctuate:  fit  id  q6 1/ 
telligif  cj:  13  vteft  togicii.':  no  c  idc:ci'i  onfa  fit  oiuer 
fitasvtriufcprcfpectue.CC^tcinfra  gcn^togicii  duo 
funftvnii.f.ljpesei^c^  bocgjcftgcn^^^attc^futjta  fua 
gb''accidit.Spe8  aiiteius  funt  q:  gcn^^abfoUitc  evni 
uerfatiUB  $  genuB  gfialilTimii  1  gcnus  fubattcrnu^. 
i:rgoipfumattribuitvnicuicpeo|:  gtiu5  octermina 
to?i  q  ftit  litb  ipfo;DifFonc  fna  t  n  ome:-:  vn  iiqfc^;  eo^ 
ru5  of  ee  gen'':':  oif^nif  Diffone  gfiis^fpeb^f  0  fubto:p. 
eiu8  no  attribuit  oifltinc  fua.nec  nome.bo.n .  C  g  eft 
fpcs  aialis  Pm  13  gj  cft  aial.)  no  pdicaf  oe  co  cu  aia- 
litategiialitaeci  acciditaralitati.ncc  noie.  ncc  oifFi/ 
nitionc.boicj.n.non  0;  ficri  gcnus:ncc  noicnec  Dif/ 
finitionc  Pm  13  g?  pdicaf  oc  co  aiatita6.(C)Si  autes 
atiq  fpe^r  fit  genus  13  non  bse%  gtc  fue  giialitatie  q 
cft  fupsj  ea:fed  c^  ptcco^p  q  fun  t  fub  ca.fiicn^aiit  na" 
leattribuitciqd  eftfub  fenome  fuii  tDiffoneejrgtc 
fuc  nalitatiB.f.cjc  P.f  .g.q>  aial  c  aiat:n6  e^  13  gj  c  gc/ 
nus  nale.f.aligd  q6  cii  inteUectu  fuerit  appctcf  fieri 
gen''^):  13  g?  cft  ita:fpol'e.n.c  vt  P  no  beat  id  q6  c  ifra 
illHd.CCff  oio  ct"i  of  q>  gcn^^nale  oat  eiq6  cft  fiib  fe 
nomcfuii':DifF6ne:15noeftfati8ve|j;nifiacciital1'. 
no.n.Dat  c]c  13  g?  cftgcn' natc:fice"t  noocdit  ei  13  q6 
eft  gen^^togicii:^:  no  Dcdit  nifi  nas  q  eft  apta  cc  gcn' 
nale:l>  at  na  g  fcipfam  no  eft  gcnue  nalc  fic  d6  c  qo 


0DO  atilfiat 
vreeitcUcuj. 


£en*Io2icufl(U 


£(en*B|[egdi 


Xicsgenlogicfi 
f>dlcci  of  fpcb» 
fuienote^  oiffi/ 
nitice.  notii^di 
cafi  rpebTiii»/ 
lecto;:  fuo^  Ipoc 
tnodo. 


®  lio  itcIUgcdfi 
iUudcrscn'nS' 
Ic!)atnq6criib 
fenoifi.ieiffcr5. 


^togycc 


•riis  sff(«  qil<a 
bjee^  loiitcV 
Itctat  t>ckie  i  fm 
fibaib'  t  qnqj 
ecenuerro, 


SCdjfttriptes  tS 
vlis.f.anreiire. 
1  poil  rcni* 


5n  fligriribua 
crcra  itellco}  n^ 


•notafttnuSgt' 
ney  gnalifTinio?! 
fpc?fpaliinma? 
1  tndiuiduo;:. 

0pfsfpfli(r(me 
mrro^^dKfltnc/ 
to^fantifimte. 


•fllo  poffum'  in^ 
tclUgef  qt  fintfj 
nikp.ppctaiee?/ 
bcce'^  fpe}ade< 
(uduuduatc. 


ims  logfcu.C  Sf  aiit  n5  vultirelUgigcnus  nale  tti' 
ft  ng  p''b  fe  q  eft  apw  gnalitatux  no  itclUgit  gcn^nS' 
Ic  qo  nos  itelligimi»9;tiu:  :?gruij  eft  oicere  q>  gen^^na 
lc  ei  q6  eft  fub  fc  attribuit  luii  notne  i  oiffqne;"^  tijc 
oial  no  eft  gcn^nale  t^e:nifi  q:  cft  aial  tin.  (L  attede 
g  fi  eft  rectii  6  itellectuale  cile  lub?  ■:  bfe  gnalitatej 
vel  :3poiitione:bo:ji  aut  oiu;  ludiciu  f  intellectu  c.fi' 
cut  iudiciu  nat'.(ECoucnienti''  auteft:  vt  aialitas  in 
l'e  aljqii  vocct  fozma  gnat;'Z  aliqn  foima  itelligibil'; 
fedej:  13  qjcftaialitae^noertgcn^vUo  mo;  ncc  in  in' 
fcllectH;nec  qrtra  itellectu:qz  no  fitgen^^nifi  cu  adiu 
gif  eialigs  rcfpectU8:autin  itcllcctuautcjc.^aautc 
inucnimus  bos  ouos  refpectus.  (T^a  at  itellectii  c 
9>  na  gtiis  eft  ouob''modi8;aliqii.n.eft  in  itcllectu  p: 
%  oeindecjriftjtin  fcnfibilibuftt  ejriftit  in  multiplici 
tate  q:tri(]  {eca:fic  caqe  itclligit  pzius  aligd  artiftcia 
le;'z  poftca  efficit  illud  in  actu:altqtl  p  b;cfte  in  fenfl 
bilib'';^  Dcinde  fozmat  in  intcllectu:fic  cu  alicui  ptf ' 
git  videre  aliqs  bof  e8:i  cj:  eis  fpzimtt  fozma  btiana 
in  eo.  CSt  oio  aliqn  fozma  itellccta  eft  ca  ejdftcndi 
tn  renfibiiibus  fo:mae  q  funt  in  eis:z  iiiqn  foime  q 
bnt  e(Te  in  fenfibilib^^funt  c4  aliq  mo  eflendi  fozmaj 
in  tellectiua.f.^  ocifttt  in  f  tellectn:  poft$  ia  babuic 
ecin  fenfibilib^^.Ssqiofusquefunt  pgoad  oeusi 
ad  angelos  eft:IU  oQo  artiftcialiii  que  funt  apd  nos 
ad  aia;  artifice:to  id  qd  eft  in  fapietiacreatozis  z  nni 
gelo;:  i  oe  ^imc  cogii  iti  i  ppbenft  ej:  reb^^nalib''^  j 
efrcau  multitudinc.gcgd  aiit  ftelUgit  oe  illis  eft  ali/ 
qua  intetio.JctDefdcacgiit  eceisqdeflin  multipli^ 
£it  Jtc:z  cii  funt  in  mfttplicitate  no  funtvnii  vllo  mo. 
Jn  rcnftbiUbus.n.fo:infec''n6'eft  aUgd  coc  nift  tati» 
oilcretio-toifBfio.iJeidc  ite^bntur  ite[Uge'tieap6 
no8  pofti^  fiieritin  mftiplicitate.  i£t>oc  aut.  3>  fiit 
aitmfiipUcitates^^qtt-fteiligeticfuntvnfcentie.-an 
1 B  multipU'catgBilla6:aitt  nocuius  fttlitudinee  cp 
fliit  1?  nf  tractatiui  no  fufTidt  ad  15;  qz  odaUii  tracta 
tum  fapie  Etmet.(ni5ebes  aiit  fdrc:  «ji  boc  ci6  oid» 
mus  oe  gneejccplii  cft  fpci  z  of  ie  z  jppetotl  z  acciitl: 
q6  oeducet  te  ad  via  copzebedcdi  q  tr  B  funt  intelle 
ctuaUa  1  logica  'r  naUa:t q6  ej:  eie  cft  in  mttipUdta' 
te:i  ait.-i  poft  multipUdtatc.  Cijcbcs  ct  fcire  c%  te 
9jqueinnafuntgnagenc?funtplura$vnijifunt 
finita:fic  poftca  dclarabim^^.ga  'io  q  funt  fpes  fpc?: 
quciuntferuatciin  na:funtfinitc:ipfc^oin  feinfini 
te  funtinpoa.!3pcs.n.fpe:pmulta:p  catbcgojia:}rq 
fequunt  poft:n6finiunt:ficfpc8fpc:p  ^titatisi  qU 
totis  1  fitus  t  alio:}:.(E5ndiuidua  io  funt  f  finita  f$ 
gniitionc  t  potitatc  t  pofteriozitatc  i  fcnfatoe;  ■;  col 
locationc  oc  cis  in  tge  tcrminato  finitu;  eft  oiuifio^ 
CC3ndiuiduii  atn6fitindiuiduiinilicii  adiungiit 
nae  fpeijspetatcs  cjrtrancc  coicdtes:  atit  H  coica^tee: 
iiDefignafeiaUqmaBvelilla.^r^Jfitpofeeatadiii 
gi  fpci  ppetates  itelfcctas  qtqt  fiicrint:qj  ad  vltimii 
non  erit  ea^  Dcmoftrarcintctioncindajiduontc  pg 
i^indiuidunconftituafiniteUccni.Si.n.DiccrcsQ> 
•piato  eft  longU9:fcriptoj  pulcber  talts  i  taUs:qtqt 
jjpetates  appofueris^no  tn  oefcribef  per  iUas  in  in» 
teUectu  indiuiduaUtas  IMatonis.-iboflibilccftH.vt 
intcntioquecoponif  cjcbis  oibuBbcatur  aplurib'' 
q^  ab  vno;noii  aiit  oemoftrat  tibi  eti  nifi  ce;  i  onfio 
in  tcn  tionis  indiuiduaUs;  velut  (i  oiccrc  f  g"  cft  filfue 
ilUus  1  eft  in  taU  boza  longus  pl59:ptigcrct  illo  boia 
nullu  aUu  pucnire  cii  co  in  iUis  jjpjietatibus:-;  ptin ' 
gcret  te  fcirc  bunc  vifum;tijc  fcires  eius  indiuiduali 
catcqucsdmodu  fcires  id  qd  e  fcn  fibiU;  (t  oigito  on> 


par0  IIL 

dercftibfcvciutifiotidcret  ii>latob«a  tcrtfa:  tcin. 
certificarcf  tibi  indiuidualitas  ilUtie^^zboc  effet  tibi 
oiidcns  idiuidualitatc  eius.CL  lla  aut  gnis  tm:(nt 
fi  aU'gd  aliud  in  fug  adiiigaf  ci^^^fpofe  eft  ptingerein 
camuUitHdine;boc.n.9)oicim''-p>Uitoncfeu©ocrs 
tem  ee  idiuiduii  no  eft  nome  equocii:i]fcut  multi  pu 
tant;nifi  intcUigaf  idittiduu  aUqd  oeftgnatii:  indiui 
dHij.n.abfolutu  no  figriat  niri  vnd  intentionc  coe;. 
Cii.n.Socra.Dfceidiuiduij^nccvoltim^^oiccfqjftt 
©ocra.fcdqzb9cft9-  idqdintelUgif  oc  eono  pot 
puenireali):iinbacinteti6epucniiitalglpjcterip5. 
CT/crgof^uidualitaecftDeDifpqnib^qucaccidunc 
naturis  fubtis  gnalitati  i  fpalitau;fic  acddit  ei  ^nai 
U'ta8tfpaUtas.(rt»ft«atquec  fter  boicjge  fpcs: 
1  indiuiduii  bof  s;q6  eft  c6e  no  ttn  noie:fed  et  pdica 
tione  oe  multis;B  cft.ibidmu8.n  .qi  in  tcUectus  6  bo 
mine:qui  eft  fpc8:cft  qp  fit  aial  r6ale:97  aiit  oicimus 
DC  bof  e  indiuiduo  cft  g?  15  na  accepta  CU5  acctite:q6 
accidit  ci:piuncta  eft  alf  cui  mac  Defignate:t  13  eft  ftc 
cii  oictlnus  bo  qda  .f.aliqd  afatr6ale:g  afal  roalc  efl 
c6iu8  (p  boc;aUqti.n.eft  fpce  aliqii  fdiuidtiii.f.|3vnit 
nofatii:fpe8.n.cftaial  r6ale:ficafalr6alc  fdfuiduu5 
eft  aial  r6ale.(CC6io  aiit  of  t  i  rcbus  c6ibu8:qz  qda 
cft  ^m  fubta  pticularia;ficc6ita8  q  afal  c6iue  eft  bo< 
mine:i  qda  eft  f  5  refpcctue  ptingete6;fic  13  q6  e  ani/ 
inal:eft  coius  q§  af  al  cii  accipif  genue:  t  cp  af  a  l  cii  ac 
cipitur  fpcs:':  ^  afalcu  accfpif  indiuiduii.6naUta6 
S 1  fpalitas  1  fdidualitas  no  funt  fubto?:  Eticulariit 
qiji  vnuff  t  fub  attero:fed  funt  rcfpcct^qui  ptigunt  cu 
1  app:op2fant  iltud:';  fic  b6  aUqii  acdpf  f  cii  aUq  ac 
cidcnte:fic  b6  rifibili6:i  pdicaf  oe  Eticularib^fiibtis 
oeqt)ufcuc^b6tifi:ftc  tbo  fingulan's.l3nita8.n.efl: 
oe  bfs  q  comf  tan  f  rcoe  gb^^poftca  oiidem  ■  9>  no  fiit 
pflitucntia  ecntia  rci.([;j£rgo  cii  vnitas  piiigif  bua 
nitati  ^t  b6  ftngularis  vel  fndiufduu:  in  q  pueniunt 
oia  indiuidua:nec  tri  16  efl  fpc8:qz  cft  ptanctio  ex  na 
1  accntc  vcl  n6  comitantc  vcl  comitontc:fed  n6  pfli 
tuente:':  qtie  funt  b?  no  pfhtuiit  fpc6:fic  b6  cii  rifibi 
li  X  lacbzymabiU  -z  mobilit  gcfcenti  tertius  cii  rccc/ 
ptibili  putcb:itudi8:t  vni^no  eHaUa  fpc8:q:  bo  e  fe 
eftfpe6:qtn  pfequiif  accritfa  quefunt  acciia  fpei  n^ 
ptenta  fub  pip  gbus  oebeat  efTc  aUa  fpce  noua:t  b 
poftea  certificabttur  in  p^ia  pma. 

(£'Piicij^&  jSiakine  pBi  ogica  auctojc  Dco  ejiplidt. 


^uclitbfiaitcr 
t>oicjquiefpe« 
t  idiutduii  l?oie 
qSccdeiiitii»» 


roitas  (H  rcbw 
PupleXt 


jaam  l^  c5c 
(.idiuidun  l?oi«) 
nd  e  tpes  fin^ra» 
riii  l?oiu;i  Ij  i  eo 
pueniatoiallU. 


Tjbrobcmwtn 

nos  au^ilto  Det  ab  co  q6 
()pu5fuit  pponerc  butc 
noftro  Ubzo.f.oe  Doctri' 
na  panutatis  logfce  ar' 
tieiocbemus  nunc  ape< 
rire  fermonc;  oe  ooctri' 
na  rcientie  naturalis,-  fs 
modujnoftripjefipco' 
nit):9dquemia;nof^ra 
IpeaiUitto  guenit:qi  vt 
ponamus  online  in  ipo: 
ad  fimilitudinem  o:di' 
ni0:quem  conrueuit(4>]7lofopbiaperf  patbettco:fi:7  ac 
dngamtis  noo  in  id  quod  remotiue  eit  a  manifellaaone 
X  a  puma  fpeculanone:<!  in  qtio  aduerfariue  longius  xi» 
detur  eflc  a  pcrf idia.T^emittamur  aute  in  eo  in  quo  vcf 
ritaa  octcgit  faciem  fuam:  i  con  « incit  aduerfariii  in  boc 
oe  fua  faliitatc  i  mcndacio:?  non  confumamue  vita  no' 
ftramin  oeflruendo  qualibetrententia:nec  occlincmus 
a  btcuitate  obuiando  et8aliquantnlum.Oua  multu;  p' 
cermifcmnttractato:e8rcicntiarum:eo  g?  Iabo:aueriic 
inoeltraendovcrbu5  oebilc:<:fuerunt  oiUgentitTimiin 
ejcplanationceiusqucftionie^cuuisvcritasper  fe  pate/ 
bat:enumerante6  omnem  vim:-:  certificantes  qualibet 
Diui<lonem:'z  pcrfcrutati  funt  vnamquac^  afTcrtionem. 
Ouidoautcmfluctuaucruntinintricato  i  peruencriit 
adpartematnbiguampertronflerunt  tranfairrcndo. 
CITlos  autcm  conftdimus  cp  in  boc  erimus  in  via  illis 
oppoiita:':  in  femfta  illo:um  fcmitccontraria:':  fludcbi/ 
mus  pw  pofTc^vt  en>licemu8  rectum  eo:um  cjui  pxccO 
fenutt  nos;':  ptermittemue  tranfcurrcndo  id  in  quo  crc 
dimuseoserrafTe.jStbocen:quodnoe  p:obibuit  elucii 
darc  libws  coaim:t  ejponere  auctoatatcs  co:um.  Xi» 
niuicni$peruenireade3:inquibuscrederemeo8erraf/ 
re:ne  fo:te  eflet  necefTc  aut  e;:cufare  eoe:t  induerc  ratio» 
ncm  quc  viderctur  efle  p:o  eis:aut  manifcftc  aduerfari 
ei8.0ed  ocus  libcrauitnos  ab  bocg  oeftinauit  illis  bo« 
minesquiomncmvimfuam  appofuentnt  inboc  i  qc/ 
pofueruntUb:o8  eo:um.Quifgs  aute;  oefidcraueritfci' 
rc  oicta  co:um:e^fitiones  oocebun  t  cuj  ^  fufTicicn  t  ci. 
loed  qni  appetit  fcientiam  i  intcllectum:inucniet  ca  cof 
aceruata.fcdm  qp  cociuiftnit  modus  noflrc  inquifttionis 
atm  b:cuitate  noflri  tepo:i6  in  bis  Ub:is  quos  fecimue: 
«appcllammu8U'b:osfufficientic.£tDeu6fit  oato:  au/ 
jcili|.  (TfijcpUcit  p:obemium. 

CL  ^ncipit  Uber  pamu8.)Capt}n.Ljbe  caufts  t  p:incipt^8 
naturalium:<:  oe  afTignonda  vta  qua  peruenitur  ad  fcie« 
tiam  naturaUum  per  puncipia  caufarum. 

191  m  ff-ijl-i  ^?:tractatutnquoeftfct/ 
JU.III  ll^llU  entiapwbationiequaab' 
b:euiauimus^fdcntiarumaUefuntvniuer 
rale8aUepam'culare8:t  fdfli  comparatidcs 
aUaru;  ad  alia6.£t  ntic  ocbes  fcire:q:  fcietia 
incuiusDoctrinafumueeftfcietianaturaUs  leius  fub/ 
CttbiKtn  iectum(quandogdem  fciftig?  omnis  fdcntia  fubiectum 
6i«  iH  19.  babet)eft  co:pii8  fenfibile:fm  boc  cp  fubiacct  permuta/ 
tioni:i  id  quod  inquirit  oc  eo  tn  :lla  fun  t  accidentia  que 
flccidunt  euejc  boc  cp  talc  eft.gt  ca  fun  t  acddetia  que  vo 
canmrefTcntiaUa^^zfuntcobercntia^q:  ri  cobercnt  ejreo 
g;  c(l  co:pu9  fenrtbilc:ftue  Itnt  fo:me:ftue  fint  acciditia: 
fiueconiunctaqEilUs^ficut  intellextni:'!  ree  natnrales 


z.pt)yflc 


funt  becco:po:a  fcdm  btinc  modum:t  quicquid  accidic 
eis  e^eo9>  funt  buiufmodi.£t  vocantur  omnia  nanira/ 
Uap^optcrcomparationcmqueeflinterillatvirtutem 
quc  oidnir  natura:qua  tu  fciea  poftca.CTCluonim  quc/ 
dam  funt  fubietta  ilUus:qucdam  vero  funt  imp^cfTiocs 
tmonisj-zoifpofitioncequcemanantcj:  iUa.CC&i  rcs 
naniralcs  babcntp:incipia  vel  occafiones  t  cavdie:  no 
ccmficatur  fcicntianaturaU'8:nific^ilU6:q2  iam  cjcpjef/ 
rumcftin  fcicntiap^obationisgjnoncft  via  adcertitu 
dincmcognitionisreruj  qHcbabenrp^incipianifT  per 
comp:ebenffonem  fHo:um  p^incipiojum:-:  per  comp:e/ 
bcnfionem  p:indp(o:um  babeturcognitio  carus.Ouia 
bocgenus  ooctrinecftooccre  quomo  perueniamr  per 
illud  ad  ccrtitudinem  cognirionis  reru:que  babent  pn/ 
dpia.d^tcm  fi  rce  nantralcs  funtbabentee  p:indpia: 
nonpotcflefTcquinipfapuncipiaftnnautRngulaltngu 
Us  partiailarium:<:  omnia  non  comunicat  in  p:tncipt)6: 
ttunc  opo:tet:vt  fcientia  naniraUs  vtiUs  fit  limul:':  ad 
affirmandum  quia  fun  t  bec  p:incipia:':  ad  ccrtifica  ndtt; 
quid  funt:aut  (i  rce  naturalee  comunicant  in  p:incipt)e 
primis  qucomnibue  funtcomunia:':  fnnt  p:incipia  fuo 
fubiectocomnni  toifpofitionibue  c6munibu6;f7ncou/ 
biononcritafKrmariobo:um  p:incipio:um(t  eguerint 
p:obatione  in  arte  namraUum:(tcut  cognitum  efl  ejc 
tractatufcripto  oefdcntia  p:obarioni6:fedin«lteraar/ 
tc.3(mo  conccdcndumeritponendoq:  funn-zfciendnm 
imaginando  quid  vcraciter  funt:et  becerit  naniralie. 
CI3tem  ft  res  naturales  babuerint  p:incipia  comunia 
omnium  carum:aut  babentp:indpia  p:op:ia:  fiait  e(t 
genits  earum:vtantmatum:ant  babent  p:indpia  p:o/ 
p:io:a  p:op:i)s.'queftintaliqucfpedes  fuartim  fpecie;:: 
xt  p:incipia  fpeciei  bominis  earum.i5i  au  tc;  babuerinc 
acddcntiaefTcntiaUa  comunia  omninm  illam;:-:  bec.f. 
oUaoomuniavnigeneri.taUacdmuniavni  fpccicterit 
in  bts  fbuna  oocendit  oifccndi  rationabiUtcrboc  fcsvt 
indpCaturabeoquodmagis  comunccft:  tpemcniatur 
ad  tdquod  mogis  pK>p:iu5  cft.^am  enim  fcie  q:  gcnue 
parBeftoiffinirionisfpecici.ergo  oebet  vt  cognitto  gc/ 
nois  (it  p:io:  cognitione  fpecici.Q:  cogniuo  partie  oif/ 
finirionisp:io:cilq^cognitiototiue  oifTinirioniert  co/ 
^iriooifffniriois  p:io:ef>^cognitio  Diffiniti:q:  cogni/ 
tioncoilfinirionie  cognofdmr  qiiid  fit  Diffinini5.([;Qj 
€r£o  (icell:oebcntcognofcip:incipia  rcnim  comunium 
priitii^rcscomuncs^tres  comuncs  p:iufi$  ree  minus 
comuncs.cr^bcmusergo  inciperc  in  ooccndo  a  p:in 
ctpt|8  renim  cdmuniu:q:  res  comunce  magis  notc  func 
qutmtum  ad  rationcs  noftrae^qguie  non  (tnt  note  quan  / 
(umadnaniram:boc  efl  quianon  funtres  quas  natii' 
raintendifcvt  perficiat  cfTc  in  ipfis.CTTlon  enim  epgii 
tur  a  natura  facere  animal  abfolutc:vcI  co:ptis  abfoUi/ 
te:fed  vt(tntnaturefpeciaUum:f  cum  natura  (pecialiai 
babucriteiTcinfingularibuefietaltquodindiuiduum. 
£rgobocintcndintr:  vt  nature  fpcciaiium  faciant  cfTe 
aliquaindiuiduain  fen(tbtUbu6:nonautem  intenditur 
bocindiuiduumc^p:e(Tcfignatum:fcdin  natura  pant/ 
culariquep:op:iaeflipfi  indiuiduo.Quia  (i  intenderc/ 
tur  boc  indiuiduum  e^:e(Tum:ocftmercturefTc  t  o:do 
eiu8:quandooellrueremrindiuiduum:vel  qtiando  oc/ 
iinerctefTc.^temmftintenderemrnaturacomuntetge 
neraUs  cfTc  t  o:do  cius  perficeremr  cum  fieret:(icut  cit 
fierctco:pu8quaUcticgmo:vel  animal  quaUdii^  mo/ 
do.grgo  ias  pene  maifcfTu  c(t:q:  boc  edgitunvt  nS  fpei 
opcfindiuiduii^nd  j3p:ie  oefignatu:t  H  c  pfecrio  t  finlB 
vKs^i  q^edpuus  t  magisnoti}  q^tu^d  na3:l5  ell:t  no  c 


t>nc  aliq  tao 
fld  nam. 

cipiu^miU. 

Pi,  I.I.Z.p^. 

Z7.X  vb((B 
io.|«ll<,c.4 


B 


prakrate  pn' 
cipio9cpm9 
Pt)f.t€3r,#,, 


'^tidpia  nS 
jpbflftrcia.p 
Pt>rfi.ri.i.p» 
P0ft«n.«.4.« 
meta. 


OideteetH 
ncppi?r.if* 
t»e.«.texii7. 


C 

£(  fireWfft 

Sp^eptib» 

aialiuj.cap. 

ap-pp(>r.t. 

co.z. 

pmaapifi.9' 
actTi  Aipp* 
fmfijpfyt. 


C^  na  ftMt 

idimduuva/ 
gn:no  ont  IV 
enatum. 


^nffi* 


ILihii 


^mrtii  pAa« 


^(titHapo 
mcca.  te.  i4* 

3«  poip^r" 
cDefpc. 


Ct  fysc  Sji, 
Kjr.cd.4, 

11<H«« 


boc  pilfxs  nUXi  itelligimud  p:i(i6  ficttt  Dcin  e  in  catbego/ 
n)6:fcdtntelligimu6pjiitspzo  ftne.i(ir£tomnc&  bomi^ 
nesrunt  quafi  conuenientce  in  cognittone  natumrum 
^munium  i  generaltum:redoit?erunt:qz  quidamillo/ 
him  rciunt  fpccialta  i  pertingunt  ad  illa  i  perfcrutantur 
oiutfioncm.Sl^  vero  pcrdurant  in  fcientia  generalium: 
alg.n.fciunt  atalitate:algbuanitate.£tcufcia  puenerit 
ad  nas  fpales  i  ad  ea  q  accidiit  eisxeffabit  ingfitio:'^  no 
curabit  cp  Defft  ei  fcietia  finsitiarii'i:ncc  oiucrtet  ad  illd. 
(TTlotum  cft  autcj  g?  fi  comparauerimuo  inter  rcs  co/ 
munesinocomunes^tcontulerimuseas  inter  fc  qua/ 
tum  ad  intellecatm:inuenicmus  rcs  comunce  notio^cs 
quantumadintellectum.  S>edcum  contulerimns  eas 
inter  fe  quantitm  adozdine;  ciTendi  qui  requiritur  a  na^ 
euravn(ucrfaU:(nuenicmu8re8fpecta[es  notiozcs  qud'' 
tumadnaturam.Ouadoautemcomparaucrimusintcr 
(ingitlaria  Deiignata':  res  fpecialee:  i  condcraucrimue 
quomofuntquantumad  tntellectum:non  tnueniemus 
rtngulariaDelignataquantumadintellectU3:necpofle/ 
riojanecpaoza  nifiinteruencritvisfcnfibilis  interio^ 
qituncfingulariacritntnotio:a  qp  vniuerfalta.  ©tngu' 
laria  cnim  Dcpinguntur  in  vi  fenfibtli  in  tert'o:c:'z  poft  ejc 
lllisitellectusabrtrabit  comunitatcs  i  otuerfitatc8;ct 
abftrabit  naturas  comunium  fpcctalium:i  cum  compa 
raucrimus  ea  quantum  ad  naturam  inuenfemus  comu 
nia  fpecialia  notio^i^qgutsinitiitm  abllractionis  eouim 
cftafingularibus  ocfignatis.djnaturactcnisnon  ap/ 
petit  facereco:ptt8:nift  vtper  tllitd  pcrncniatad  facicn 
dumbominemvel  aliitdciufdcm  gcneris:':  appetit  fa/ 
ccrefingiilarelignatum^gcneratu-zcojjuptibilc^vtna' 
tura  fpcctei  babeatelTe:-!  cttm  potueritbabcrcqdappc  i 
titin  aliquofingulariqd  taleellicuius  materia  non  cft 
fubicctacouupttoni-zmutationi^non  cft  neceiTc  vt  fa< 
dat  fpecicialiudfingularcqitaliafuntlbU  luna  ic.c^f 
uis  fcnftts  1  imaginatio  in  fuis  compjcbenfionibus  par/ 
ticularium  incipiuntp:imum  ab  imaginatione  fingulari 
que  magis  babct  fimilttudinem  ctt;  inteUecmcomuni: 
Donecperucniat  ad  imaginQtioncm  pcrfonalem  quc  eft 
indiuiduumpurum  cjcomni  partcCScd  Dcclaratio 
buius  qualitcr'cft:bcc  eft  cp  co:pu6  eft  intellcctus  comu 
nis:teiceovnde2ft  co:ptts:potertficri  fingularc:':  c((e 
bocco:pU8.3tenim  animal  eftintcllcctus  comunis  et 
magi8^p:ius  $  cojptte:-!  vnde  cft  ant'mal:p6t  fieri  fiw 
gulare^-zeffc  boc  animal.3terii  bomo  cft  inteUectue  cov 
muni9:tmagis^p:iU9q|animal:ivnde  eftbomo  pot 
f icri  fingularc^teflc  bic  bomo.£t  qittt?  coparauerimus 
bo6  o:dinc9  virtuti  comp:cbendenti:i  oftderaucrimus 
in  iUts  Duas  fpecics  o:dinatiois:tnueniemu3  q<  ilUtd  q6 
rimiUus  eft  comuni  i  p:opinquiu6  fimiUtudini:iUud  no 
tiuseft,q:nonpotcftapp:ebendi  fenftit  imaginationc 
gjboceftiftudammalnifiant&appbendertt  q:  cftboc 
co:pus.£tnon  app:cbcnditur  g^bic  cftbic  bomo:niJi 
fnius  appjcbcdatur  gj  cft  bocanimal -z  boc  co:pus.SU'' 
quando  autcm  app:ebcnditg»  bcceft  co:ptis:cum  vi/ 
derit  a  longe ;  inon  app:ebcndit  g>  cftbic  bonio.  5am 
crgoDeclaratumcft  "z  ratu5:g5Difpofitio  fcnfus  eft  in  ic/ 
<undaDtfpofitionerotioni9:q:  quod  magis  fimilat  c6/ 
mune:notiu9  eft  in  feipfo  quantitm  ad  fcnfum:fed  in  tii 
po:e  imaginatioacquirit  per  fenfum  indiuiduu;  fpeciei; 
non  (ignatump:opzictote:p:imument'm  quod  Dcpiiigi/ 
txc  in  imaginationeinfanti6cj:fo:maqua5fcntit  fc6m 
affectioncm  c);eaimaginatione:iUitdeftfingulari6  fo:/ 
maviri:autfingulari6fo:mamulicris:nifiqin6Dircer' 
nit  tn  ter  fxxvm  quicft  pater  eiue:'!  Tiru3  qut  non  eft  pa 


CapFm*    L 


tcr  eitts:':  i:iuUerem  que  eft  mater  ei«8:t  mulierctti  q«c 
non  eft  mater  cius.Scd  poftca  Difcernitur  abeo  vJr  qui 
cftpatcrcius:ivirquinoneftpatcreius:':  muiicr  que 
cft  mater  eius:^  muUer  quc  no  cft  mster ciue.fit  fic  oc/ 
inccps  non  DefiftitDifccrnere  paulatim  becfingularia. 
£tbec  imaginatio  queoepingitur  in  eo  ej:  indiuiduo  bu 
manoabfoUttononp:op:iato:eft  imaginatio  iteUccttis 
quivocatur:inccrtU9Vcl  vagusivndcDicitur  onpliciter 
nngtttare  vagiim:quandofo:maturin  fenfuoe  fingula/ 
ri  eminus  apparen  tt:':  quondo  imaginatur  q>  eft  co:pu8 
abfc^app:cbenfionconimaUtatis  vel  bumanitatis^con/ 
uenit  vtrifcp  nomcn  fingularis  vagi  vntuocc:quia  qttod 
inteUigitur  Dc  vcrbo  ftngularis  vagi  in  xteiltctu  p:imo: 
boceftg?  cft  vnumfingularcej:  fingularibuefpcciciejc 
qua  p:ocedit  non  fignatum:quomodo  eft  vel  qualcfin» 
gulareeft.&iautem  fitaUquis  vtr  vcl  aUqua  muUcr: 
eritquafiinteUectus  fingularis.i.non  comunis  muUis 
quictue  participant  oiffinitionem  quafi  adunans  intcl/ 
lcctumnaturefubiectcfpcciaUtatiaut  oiucriitati:fcd  fit 
ejc  iUie  vnus  t'nteUcctU9:qui  vocatur  fingulorc  vagitm 
vcl  tncermm:non  fig»iamm:ffcutbocquod  fignificatur 
cumoicimus  anfmalrattonalceft  vnum:inon  tiicitixv 
Dcmulris:'!  DifFinitur  bac  DifFinitionc.  £rgo  oifFinitio 
fingularis  critvnumcum  oifTinttione  nature  fpecialis: 
lomnino  boccftfingularcnon  fignams.ScdaUucleft 
bocfingulareco:po:alce]cp:cfre  ocfignatum:':  non  cft 
aptum  vt  fit  aUud.Scd  quantum  ad  in  tcWtctixm  aptuj 
cft:vt  adunetur  ci  intcUcctus  animaUtatis  i  inanimaU/ 
tatisrnongj  rcsinfeipfafitapta^vtvniaturdus  co:po/ 
raU'tatiquiUbetbo:um  Duo:um  tnteUcctuum.©t'ngu/ 
larc  aittcm  vagum  vel  inccrtum  in  p:t'mo  intcUectti 
aptttmeftquantum  adfenfum:  vtfitin  c(Te.  ©tngula/ 
rcquodUbet  eius  gencris  -:  cius  vnius  fpeciei:':  in  tntcl/ 
XcctVL  fccundo;noneft  aptuj  fcnfui;vt  fitquodUbetfin/ 
gul3retpfiusfpcciei:quianoncrif  n/fiboc  nngttlarc  fii 
gnatttm:ift't  tamen  aptum  quantumad  rcnfumoptittt/ 
dinc  incertitudinis  vtriuftibct  vtafTigneturanimafi/ 
tati  fignate  tantumabf(^inanimaUtate:aut(nantmaU/ 
tati  fignatetantttsabfcp  animaUtatc;fignatione  quan/ 
titmad  fe:poftc^eiu6  iudicium  eft:quod  in  ic  nonpo/ 
tcftcffe  apttimad  vtruUbct:fed  vnum  tontum  figna/ 
tum.CL3nteUe]cimu8  ctiom  comparationes  inter  cmi 
fos  acaufata^icomparoaonesinterportcsfimpUccs  x 
compofitas^tcum  fltcrintcaufe  inteUecteincfTc  coufa/ 
to:um  fi  cut  partcs  eo:um:ficut  Ugna  i  com  figura  qua/ 
tum  ad  lcctum;ert'tcomparatioeo:um  adcaufata:  ftcut 
comparatio  fimplicium  ad  compofita.  Sedcum  fijc/ 
rintcoufcremote  acaufati's:ftcutcarpcntariU9  a  lccto; 
erit  ibiaUaconfidcratio^ivtrccpcomparationcs  babct 
comparationem  quontum  od  fenfumct  quantttm  od 
inteUectum'Z  qttantttmod  noturam.!@ed  comparatio 
quantumadfcnfum  intcr  caufomct  caufato  bcc  eft:^ 
quandocaufefuntremotc:fi  fuerintcaufeicaufota  fen» 
ftbiUa:n6  crit  ibi  mogno  pjio^itos  vel  poftcrioiitos  aUo/ 
rum  ad  oUo  fcnfibiU'a.£t  fi  fiierint  non  fcnfibiUa:  nuUa 
(Uo:um  bobebunt comparotionem  quontiim od  fcnfu^. 
©imiUtcr  ctiain  cft  iudicium  oc  imaginQtione:fcd  qua/ 
tum  ad  intcUcctum:fo:tafli9  coufo  potcft  cognofci  p:iii8 
qg  caufatum:i  rotio  p:occdt't  a  caufo  od  coufatum:  ficu/ 
ti  cum  bomo  vidct  Uinam  coniunctam  ftcUc  cuius  gro/ 
duscftin  o^oconeifol  ftierit  ci  oppofitus  per  oj^ame/ 
trum:iudicobit  ratio  gp  eclf  pfis  crit.SimiUter  cum  fcic/ 
ritgjmotcriocft  motoad  putrefcendum  :cognofcct  q> 
fcb:i9crit,<^o:tafT(8aute$aUquandocognofccfcaufatij 


Stgula 
vagu  01 
Plcj:. 


«3C.35. 


prfnl^caufamtt  ptoccdct  oe  caiifato  ad  canfam.  ZW 
quandoautempercauratumfciet  caufam:nunc  ftgnift/ 
catione:nunc  fenfu.^oztalTeqHandocp  icict  pzius  caufa' 
l«m:':e;:coperuenietadcau(am:'Z  iterum  c]c  ca  caufa 
«d  aliud  caufamm.Sed  tam  Declarauimue  bas  omnee 
confiderationes^in  ooctrina  noftra  qua  ooaumus  arte 
p:obandi.@cdcomparatiobarum  caufartim  remQta< 
rumafui8caufati3:beceft:gjfc6m  comparationem  eo/ 
rumquantumadnaturamx]uodciic^eoat;  fucrit  cau' 
fi}  finali6:ipfum  eft  notiusquantum  ad  naturam  £t  qd/ 
ciicpillouimfitert'tcaufaelftcien8:non  quod  ciTe  illtus 
eft  vt  fit  caufa  efficiens  etus  quod  facit  ipfus  eflc  crit  no/ 
tuis  q^  caufatum  quantum  ad  naturas-S  ame  efTe  fue 
rit  quanmm  ad  naturam:non  pzoptcrfeipfum;fcd  vt  fa' 
riatq6babete(1cpcrillud:Donec  facmm  fitfinis  cius: 
nonfoluminfaciendo^fedettamtncfle^fiftjcritinnatu' 
ra  rC9  buius  modi:non  eritillud  notiua  ^  caufatu^lmo 
caufatumnotiuaeritilloquanttim  adnamram.  Sed 
cotnparatiopartiumcompofitozumad  eaque  funt  c5> 
pofita  ej:  ilU8:bec  cfticp  compofitum  notius  eft  quantii 
od  fen  fum:qz  fcnfus  p:(us  fen  tit  •:  compiebendit  romm: 
ocinde  Dircemit:':  quando  compzebcndit  tomm^appzC' 
benditiUudintenttonecdmuniozi  quod  eit  co:pu8  auc 
qdcftanimaUoeindc  Difccrnjt  illud.j5cdquantum  ad 
intcUcctum:fimplqceftante$compofimm:q:  non  fd/ 
tiirnaturacompofittnifi  p:iufq§  cognofdmus  fimpli/ 
ria  ciu9.£tquinoncognouenteitt8  fimpU'cia:fo:ta(Ti0 
tamcn  iam  cognouit  illud  per  aliquod  acddcns  fuo:um 
occidenttum:aut  pcr  genus  fuo:um  generum :  i  tamen 
Ron  pcntenitadcfTcilliustaqlfinouifTctco^pue  rotun/ 
diim:autgrauc:autbisfimiUa:^nonnoui(Tctcefuciiib/ 
ft9nu'e.©cdq0anmmadnaturam:compofimm  efi  q6 
appctinirinpluribusrebus':  partesappetiimnvt  fiat 
ej:  cis  perfcctio  compofiti.Sed  quod  cfT  noritts  quantu 
ad  intellectum:e^rcbu8c6munibu6':p:op:t)8:':  ej:  re/ 
buo  fimpUcib''icompofiti8:funtc6munia':  fimplida. 
&cdquannimadnami'amp:op:ia  'zfpecialia':  ca  que 
funtcompofita.Scd  tamcnficutnaturainoando  cffe: 
incipitacomunibusifimplidb^^iDeillisfadt  ei  par/ 
tes  fpedales  i  compofita:fimilttcr  oifciplina  a  c6muni/ 
bus  1  fimpUctbus;':  ej:  illis  fapiens  fumit  fcienriam  (pc» 
daltum  t  compofito:um::  oc  vtracp  illanim  ccfl^at  injji 
Itriop^ima^quandoinucniuntfpccialia^zcompofita. 
C;Capt'm.lI.£>cDifponendi8  p:incipy6  natijraliii  fm  lc/ 
gem  p:cponendiiconftituendt. 

jetncepa  poftqul  ISK 

p^icMjia^enumcraboio^dinaboillaficutqci' 

_  _  gito:do  illo:um:i  oemonftrabo  quid  fun t:  ct 

*^oicam.C€fe  co:pu3  natttrale  cft  fubftantia 

©cco^e   j„  qi,3 pojftbilc cft intcUigilineam vnam:taliam lincaj 

fccantcm  iilam  fupcr  rcctos  anguloe:':  tertiam  alia;  in/ 

tcrfccantemambasillasftipcr  rectos  angnlos^-zcj:  boc 

eftq7buiufmodicftfo:ma.quaco:pu8eftco:pti6:tco:/ 

pu0  non  eftcovu9:e):co  q>  babet  tres  Dimenfiones  oc/ 

ilgnatas:^:  covpm  babet  cfTc  co:pu8  conftituiu  j:  qpitia 

mutcnntr  Dimcnfiones  que  funt  en  co  in  efTccni:quia  cc/ 

ra  aut  pars  aque  aliquando  babct  oimenfiones  in  cftc/ 

cni.f.longttudincm  tlarimdincm':  fpifliwdincm  oefi/ 

nitasfiii8termini8.©edquado  c6mutatur  ftgura:co:/ 

_,  j   ,   rumjMturvnaquccpillarumoimcnfionumDcftgnataf : 

bimficca    tfucceduntlocoiUarusalieDimcnftoncs icj^tcnfiones: 

itcrmiate    tco:pu9remanctin  fuacoqx>:eit3te:necpcrmutatum: 

f in aaic   necco»upuim.'$ounaautemqua  afTignauimus.fc;  9 


IL 


14 


ipfumeftciuemodiin  quopofitHceft  intcIUgibae  oi/ 
mcnfione6:ncceftpermutatanccco:aipta.<ocd  m  oc 
biaate  innuimuertcognouifti  q^beDimenfiones  ocfi/ 
gnate  funt  quantitaseictremo:um  eius  que  aducntunt 
eii  pcrmutannir:fedfo:marucfubftanttenon  pcrmii/ 
tatnntbecquantitas  fcquitur  pcrmutotioncm  accidcn 
tium  in  co:aut  fo:marum  fictit  aqua  cum  calefcit  augc/ 
turcapacttas.CSsboc  cozpusnaturale  vndc  cftco:/ 
pu6naturalebabctpancipi3:fed  vndeeft  generatum  1 
co::upiibilc  1  omnino  permutabite  babct  etia  ampliue 
ftip:a  p:incipia.Jocd  p:incipia  quibus  app:ebcndirciU8 
co^po^eitas^quedamfuntpartceefl^cntieetue  1  oemoni 
ftranten^enttasdus^ibecoignio^a  funtapudeoe  voca/ 
rip:incipia:bccautem  ouo  funt:quo:um  vnum  fic  eft 
co^poaficutmateries  Icctoaliud  vcro  ficut  fo:ma  lecw 
tas  abftracta  a  lecto:i  quod  eft  in  eo  tai$  materics  in  Ic/ 
cto.vocatur  f  lc  fubiectum:materia:o:igo:i  clemcntum: 
fedDiucrfisrcfpcctibue^iquodcftincoficut  fo:ma  lc 
ctitas  in  lccto:  vocamr  fojma.Scd  poftqg  fb:ma  co:po/ 
rdtari6:autcftpa'o:  cetcrisfo^miequefunt  namraliii: 
1  gcncribus  1  fpecicbus  eo;:  aut  fimul  iuncta  cum  illie: 
itag7nonpof1untfeparanabea:tuncboc  quod  cftcoz/ 
po:iq6cftmatcrie8lccto:ipfumctiomcft  ali}6  que  ba/ 
ben  t  bas  fo:itia8  in  boc  o:dinc:q:  omnia  babentcfTc  cii 
co:po:citatc:iboccft  fubftantia.06  quum  confidera/ 
tum  fiterit  in  fc  non  relatum  ad  alia:inueniemr  in  fe  va/ 
cuumabbacfojmainacm^icritciue  apritudo  rcciptc/ 
dibae  foimaczcobcrcndicis^lecdejcapnmdincna  u< 
re  fuc  abfoUitc  vniucrfalie  eft  quafi  gcnue  Mtarum  fpe/ 
denim  quanim  vninfcuiufgj  p:op:iii  cft  rcdperc  quaf/ 
dam  fo:ma8  tanm;:-:  no  alia8  poft  co:po:eitatcm.&ed 
e^aprimdJnep:op:ie  fiicnamrccftc6munt8  omnibue: 
tipftimtottimcftpotensrccipcre  omnee  bas  fojmae: 
quafdamfimulquafdamvcroviciflifm  tantus:':  babc/ 
bit  in  nanira  fua  comparationem  aliquam  cum  fo^mie: 
vtfitreccptibilcillamm.eteritbcc  comparatio  quafi 
e(fct  in  illa:picnira  vcl  vmb:a  vcl  tmaginatione  fo:ma/ 
rU5:tcritft):maipfaperftdensbancfubftantia  in  actu, 
CLi^onanirci^o  naturaIitcr:gjco:pu8e)cco  qy  eUcoi' 
pU8babetpancipinmquodeftyle:i  p:inciptum  q6  eft 
fo:ma:fiue  fo:ma  co:po:aIi8  comunie :  fiiie  fo:ma  fpc/ 
cidlie  aUqua  ej:  foanis  co:po:um;fiue  fo:ma  accidenta 
Ud:cum  acccperis  co:pu8  fc6m  cp  cft  albuj  vcl  fo:tc  vcl 
fanumi^ponamritcrum^q:  bocqd  eftf lcnon  oenuda/ 
tur  a  fo:mi8:vt  qriftat  per  fe  vUo  modo:q:  non  babet  in 
recfTein  effectu:nififticntin  ca  fo:ma  pcr  quajbabeat 
efTcinacni^ifitfincfo^maqneDifccditabea.g^soifcef/ 
fiodtisnonfitnififucccfTioncaUcriueqneexaifetcam 
1  cjaftat  vicc  ciu8.aiioqiiin  co^umpcrcmr  f  le  in  acw: 
1  bcc  f  U  fc6m  boc  quod  cft  in  potenria  rcccptibilis  fo:/ 
tt^eautfoanarum  vocaturf  Ie:i  fcom  boc  g?  efl  in  actu 
fuftincnefo^mamvocaturfubiecmm.CTlonautcbic 
accipimu8  fubiecmm  ficutin  logf ca  quando  oifTinteba/ 
ttir  fubftantta:q:  f  le  non  eft  fubiecmmcj:  bccintcUccttt 
vllo  modo.£t  fc65  boc  q?  eft  c6muni6  omnibue  fo:ma/ 
ti6:vocaturmatcria  vclmafl^a^ifcSm  boc  cpcmniaret 
foluunmr  in  ill3:i  cft  ipfa  pars  fimplcj:  reccptibili8  fo:/ 
mctotiuecompofituvocaturclcmcnnim.ClSimiliter 
criam  quicquid  eft  ficut  illud:i  fc6m  boc  g?  ab  illa  inci< 
pitcompofitio:vociwro:t'go.(E0imiIitercriam  quic/ 
quid  cftaltud  quodcftficut  illa^fo^tafl^ecftquando  mci 
pimrabeaougo:quandoautem  incipimra  compoftto: 
ipemenimrad  iUam:vocat  clhmm:q:  crntucft  fimpli/ 
do:par6compofiti.£tbecfuntpuncipiaqucfHntccef/ 

i^   £  z 


:& 


tenS.S^yno 
dleoicta. 


JnBcflrpft 


7.  mctapJ?. 


eviSmfk* 


VOauria, 

JBriso. 
S-mti\f».t.s. 


©uffi^ 


t^ibii 


©ef(n«t  rf' 
fici^te, 


catoeizsci' 
Ittace  6  ^ma 

5.meiab.z' 


^  i.z.pi^jrn. 


rotracoa  q 
ticatdmno 
l;>iccdm  effi/ 
aenK?H« 


8 

De  pttcipye 


fecozpori3.Scd  co:pudbabetaUapji'ndpia:e(ficien8 1 
finale.fiificicns  autcm  eft  quod  impjimit  foimam 
que  eft  in  cozpoubus  in  imteria  comm:':  perficit  mate' 
riam  pcr  fo:mam:i  ej:  vtrifcp  conftituit  compofitum 
quod  agit  per  foimam;-:  paticur  per  materiam.-^inalis 
elt  j?pter  quasimpjefTe  funt  fojme  m  materMs:-:  qz  no» 
fter  lermo  eft  oe  pjincipijs  c6munibus:tunc  erit  efficics 
(icat  bic  accipimus  comun .  :i  finis  c^ui  bic  inteditur  co' 
munis.C6muneautembic  intclligitur  ouobusmodis: 
vnocnimmodoefficienscomuniseft  illequi  facit  pji/ 
mum  opu3:e):  quo  cetera  opera  babent  oidinem.Sicut 
tlle  qui  atcribuit  pjime  macerie  pzimam  fojmam  cojpo/ 
ralcfi  eft  ibi  res  quc  iic  eft:fiajt  fcies  fuo  loco.C^t  bic 
eW  qui  oat  ojiginem  pjimame^  qua  completur  genera/ 
tio  queciic^  eil:  poil  eam:t  erit  finis  comunis:  finie  qui 
intenditunnaturalibus  omnibU8:iieftibi  quittc  eilft/ 
cut  fcies  fuo  loco:t  bic  eil  vnus  modus.Slins  aute  mo/ 
duseilcomunis  q  participatur  admodusvniucrfali?: 
ficutefficienscomunccft  idquodpjedicatur  oe  omnif 
buB  factojibus  particularibus  rerum  particularium:  et 
finis  vniuerfalie  cft  illcqui  pjedicatur  oeomnibus  par/ 
ticularibusfinibus  rerumparticularius.  £t  oiiferenua 
quecilinterouosmodosbeceft.f-Q'  comunefcdm  pji/ 
mum  intellcctum  eft  in  ciTc  eifcntia  vna  numcro:-!  inu/ 
itinteUectusgjipfacft:-:  non  competitcizvtoicatur  oc 
pluribus.£6muneautcm  fecundo  modo  non  babet  in 
cnfe  eitentiam  vnamiimo  eft  res  intellccta  complcctcns 
efTentiasmultas  conuenientcsinintcUcctufcdm  quod 
fuhtefficientcsautfinales:crgobocc6muncoiceturoe 
multis.(ir»ed  pjincipium  cificicns  comuneomni  fc/ 
cudummodumpjimum:nrcs  naturalcs  babent  pjin' 
cipiumbuiufmodtnoncritnaturalcqj  omne  naturale 
cftpoft  bocpjincipium:i  ipfum  babet  ad  omnia  rela/ 
tionem:eog^eftpjindpiumcojum:nong'  (tt  naturale: 
qjftpjincipiumclTetnaturalc:tunc  efTetpjincipius  fut/ 
ipltus:quod  eft  impoffibiie.Sut  pjimum  pjincipium  cf/ 
ficicnsectaliudpzctcr  boc:iboceftimpo(Tibile:i  qua/ 
do  quidc;  boc  ficeft:naturaUs  non  babet  vlU>  modo  tra 
ctare  oe  co:qj  non  comifcetur  cum  naturaUb"  vUo  mo/ 
do.^oJtalTe  autempjindpiumerit  boc  naturaUbus  ct 
n6  naturaUbus:':  cius  caufaUtas  babcbitcomunius  e(Te 
q^  caufaiitas  ciu8:qd  pjopjte  eft  caufa  rcru;  naturaUus: 
irerumqucbabent  relationem  adresnaturaleaficft 
ibi  res  que  ftc  cft.Conccdo  autem  poiTe  cf(e:gp  vniuerfi/ 
tatis  rerum  naturaUum  fit  ipfe  pjincipiuni  cff icies  om/ 
nia  nawraaa  pjcter  fe:non  pjincipium  eflficicns  natura/ 
UaabfoUttcfnabcpjincipio  autesefficiente  comuniin 
fecundo  modo^noneftmirumficractatnaturaUs  lcijm 
fuam  oifpofitionem.7^odu8  autc;  tractandi  oe  co  bic 
eftivtfdatoifpolitionemomnisciusqd  cft  pjincipium 
efFidensaUquodrcrumnaturalium:i  quomodo  ocbe/ 
atclTcin  ciuspotcntia^iquomoocbeat  elTe  relatio  cius 
adfuum  caufamm  pjopci  k)nge:icquidiftantia  i  op/ 
pofitioicctera:igjpjobet.Cit<e  fecerit  boc:  fciet  natu/ 
ram  comunis  factojis  naturaUum  boc  modotpoftqg  fci/ 
uerit  oifpofitionem  quc  pjopjia  eft  ei  quod  cft  natura  tc 
efficicns  naturaU'um:i  bocmodo  cognofcet  oifpofitio/ 
nempjincipi)c6muni8.©edqj  bccpjincipia  funtqua/ 
tuoj:ociUisadbucftgillati5  tractabimusint^tu  funt  in 
fubftantia  nawraU':vt  pjobatum  eft  in  pbj-Usfopbia  pji/ 
ma.Sedcojpus  q:boccp  eftmutabilc:i  ejrboc  qpeft 
perfcctibile:aut  ccpit  eiTe:autgcneratum:babet  infiipcr 
aUudpjincipinm.qje):boc  g>eftmutabileaUud  cft  cj^ 
ej;  bocg^eft  perfectibilr.ic;c  boc  Q^ccpitefTe:  aut  cft  gc/ 


ncratum:aUudeftcp  cjrbocqjcft  bec  Duo.QuJa  quod 
inteUigiturej:bocg>eftmutabile:boc  eftfcdm  g>  erat 
aUcuius  pjopjietatis  babite  qua  oeftructa  (ucccfGt  aUa. 
gftergoibiresftabiUsque  eft  mutabili8.©cd  affcctio 
que  babebat  ciTc  pjiuatuni  que  aberat  cepit  cfTc.  3am 
crgoomninoDeclaratumcft:qj  ejc  boc  g?cft  mutabiie: 
babetaptitudinemrecipiendiidquod  rcmotum  eft  ab 
iUo:fdl;  rcm  rccepcibilem  eius  quod  mutattun  eft  oc  iV 
lo:ieiu8  quodpermutauitiUud:  i  fojma  babita.i  pji/ 
uatio  eius  crat  cum  fojma  permutata.  0icut  panus  g> 
permutatur  oealbedinc  in  nigrcdinem.nigredo  pjiuo' 
tuncumalbedoincipit  eiTc.Q6auteintcUigitur  ejc  boc 
Qjcftpcrfcctibilc  boceft:qj  contingitres  quc  non  crat 
ineoabfc^  remotione  aU'cuiu6abco:vt  quiefcenscum 
motietunqjoumquiefcebatnon  crat  nifipjiuatio  mo/ 
tus  quieftiniUopoiTibiUtatci  potcntia.lboft^utcm 
motumeft:non  cftabeoaUquid  remotum:niftpjiuatio 
tantu;:itcut  tabulamundaqnandofcribitur  inea  ftcuc 
perfectibiU:necciTe  eft  vt  babcatefTentia;  que  fiiit  pjius 
impcrfecta:ipoftcacompleta  eft:irem  que  acceffit  d 
ifuiuationem  qucpjcceffit.qjpjiuatione  opiiseftpjo/ 
pterquasreefitmutabilisoutperfcctibilis.Sienisno 
cfTct  ibi  pjiuatio:non  polTct  ciTc  perfectibiie  aut  mutabi/ 
lc:imoperfectioifojmacfTentin  eo  fcmpcr.jicrgo  mu/ 
tabilciperfectibilcncccfTe  eft:  vt  babeat  antea  pjiua- 
tionemquoufcp  certificeturQ?  fitmurabile  vel  perfc/ 
ctibilc.1^ jiua tio  autcm  non  babet  opus  inquan  tum  cft 
pjiuatio:vt  fit  ibiperfcctio  i  permutatio.'l^emota  enij 
pjiu3tionc:necclTccft:vtrcmoucaturmutabilc  i  pcrfe/ 
ctibilefcdm  boc^^cftmutabilci  pcrfcctibilc.  'l\emo« 
to  autem  mutabiUi  perfcctibiU:non  cft  nccciTcvt  remo/ 
ueatur  pjiuatio:ergo  pjiuatiofc6m  boc  pjiuscft:  ergo 
eft  pjincipium:quia  ii  quid  eft  neceiTarium:vt  babcat  ef/ 
fc/qualeciic^adboc  vtalitid  babeat  c(Te:fed  non  econ/ 
uerfo.tunceritpjindpium.3ut  (t  boc  non  fufficit  cp  rcs 
fttpjindpiumquicquidncccfTarium  cft:  vt  babeat  cfTc 
qualcciicp:nifi  cp  necciTarium  eft:vt  babeat  cfTe  a  re  qtie 
cftcipjincipiumfine  pjiojitatei  poftcriojitatc:i  tunc 
pjiuationon  critpjindpium.Scdnoncft  vtile:vt  con/ 
tendamus  oc  nomincvndemittamus  nomen  pjincipt): 
1  oicamue  cp  opus  eft  finc  conuerfi:onc3nuenimu6  er/ 
go  receptibilemutationis  -z  pcrfcctionis^i  inucnimua 
pjiuationem:i  inucnimus  fojma:  que  omnia  opus  funt: 
vtcojpusfitmutabilci  pcrfcctibiici  bocclarcfcctno/ 
bis  CU5  pania  inipcctione.Sed  quod  inteUigitur  cx  boc 
gpcoipas  eftgencramm:atttccpit  cfTcfacit  neceflarius 
affirmarerc5quefit:ipiiuatione  pccdercCrSed  res 
generata  ique  cepit  ft  babetnece(Tcg>pjecedat  fuum 
tnitium  ifuam  gencrationemefTcfubftantic  quod  bai 
bet>at  coniunctioncm  cum  pjfuatione  fojme  generati. 
1>ofteaoiuifitfc:icojjuptacftab  ta  pttatio:beceft  res 
quetamcito  nonclarefdt  ficutiUud.  3mo  pjius  oebet 
poni  naturaU  pofitionc.i  ftifficienti  inductione:i  pjoba/ 
riin  pbf  lofopbia:ifojta(Te  poterit  ars  tbopicojum  fa/ 
tiffacere  voUintati  oifcipuUi  faciet  eum  quiefccrc  Sed 
ooctrina  pjobationis  non  mifccwr  cu$  arte  tbopice  oif/ 
putationta.grgo  cojpiis  babet  oc  pjincipije  quc  non  fc/ 
parantur  ob  eo:nec  etiom  ob  eo  q6  vcnit  in  illud  poft  ef/ 
fentiam:iipfQ  funtquc  non  pjopjieoefignamus  nomi/ 
ne  pjincipiojum.Scd  ej:  boc  cp  eft  cojpus  abfoUitc:  f  lc 
eft  1  fojma  cojpojaUs  fignata  qua  comitaf  ^titatcs  ac^ 
cidentaleeaiitfojmafpecialisquccapficit.  @5  e%  boc 
cp  eftpcrmHtQbile:out  pcrfcctibi[e:ailtgencratuj:  addi/ 
museicomparationcm  pjiuationieqticbabs  conueni< 


paiTio  efc 
aiuatco: 
ruptiua. 
z.oe  lua 


"^ccitas 
fiuaitcia. 


4-P^».7 


«4. 

f.pp.u*. 


5.p5.t.s< 


Jpl?f.no 
«>:  ptigc/ 
nfitpiin' 
gcne. 
p.  p(?rli. 


0 

7'Pl?f. 
ap.fimo 

p^f.t.CO, 

5s, 


5.nina. 


f>  pi^rfif. 


ennam  aim  fita  p  lc  ontcd|  cjriitcrcfc-z  crit  boc  p:incipi5 
ficut  oictum  cft.Scd  fi  scccpcrimus  fcdm  cp  eft  comu/ 
nepcrmutabili:pcrfectibiU':':  gciicrato:crunt  pjincipia 
flKtaflfcctio-zpziuatio.  Siverofc6mq6pjop:ium  elt 
pcrmutabili;cruntpa'ncipia  yle-.i  cotrarictaaxjz  ad  mcf 
dium  non  mut3tur:ncc  oe  mcdio:nifi  cj:  boc  q>  c(t  in  eo 
aliqua  contrarietas.£t  videmr  cflc  Diffcrentia  in  ter  coi 
trarictatem  i  affecticnem  -zpiiuationcm  qua  tu  iam  oi/ 
dicifti^ifubftantiaecbocqjcft  liibftantia:affcctio  cius 
eft  fozma:-!  iam  te  fecimus  lcirc  oiflcrcnttam  quc  cft  in/ 
tcr  fo:mam  i  atfectionc5.Scd  mutabilium  x  perfectibi/ 
lium  non  in  fubftatialttatcaffcctio  eoaim  cft  accidcne: 
fediamvfusfijitivtinboclocoomnts  affectio  vocetur 
fo2ma.£rgo  vocemns  nos  omncj  atfectionem  foima^: 
fc5  vt^ptcromnc  q&fit  inrcceptibili:rcccptibile  fiat 
cciignatum  p:opiictatc.£t  f  lc  oiffert  ab  vnaquacg  ifta/ 
rum:q:inucniturcumvnaquaq3illammaIiquomodo. 
£t  fo:m3Differta  p:iuationc:q:  fo:ma  cft  cflentia  per 
ftipfam.f.cft  addttU5  e(Te  fupcr  eflrc;q6  babet  f  lc.-paua 
lio  vcro  non  addit  eiTe  fupcr  e(Te  quod  babct  ylc^fed  co» 
mitatur  cam  ad  modu;  comparationie  eius  ad  banc  foz 
inam:cu5  non  babueriec(Te:nili  in  potentia  ad  recipien/ 
dum  illam M!Stbccp:iuationoncft  piimtio  abfolutftfj 
eft  p:iuatio  babcns  aliqucm  modU5  cfTcndi:q:  cft  p:ina' 
tio  rci  cum  p:cparatione  i  aptitudinead  illam  in  mate/ 
riaoefignata.  "Domo  eni^nonfitbomo  crnonbuma/ 
nitate;(edcj:inbumanitatercccptibilibiimanitati6:igc 
ncratiofitpcr  fo:mam:non  pcrp:iuatione5:icoz:uptio 
fit  per  p:iuationem:non  per  fo:mam.  £t  oicitur  q>  rcs 
fit  cj:  f  lc  %  p:iuatione:i  no  oicitur  gj  fiatcj:  fo:ma:  ficut 
oicitur  q>  lectus  fit  cj^  yle  i  c)c  p:iuationc:t  no  oicitur  q> 
fiatej:  fo:ma.q:cunioidmrlectU9fieriex:  f  le  ■:  p:iua/ 
tioc:intclU'gitur.f.e):  lignis  ■:  ejc  non  lccto:i  multis  Iocib 
certiimeftoici  gpfitcjifleiiin  multis  non  eft  ccrmm. 
CCScmper  autemoicimr^lttcjc  p:iuationc.  Tlon.n. 
oicitur  gj  q:  bominc  fiat  fcripto::fed  oicitur  g?  bomo  fit 
fcripto:;toiciturg)Cj:  fpermatef it  bomo:  2  oicitur  cp 
q:Ugni6fitlectU8.Caufaautemeiu6  qdoicimr  cTcfpeo 
matcboc.f.e:q:c]cpoUaturfo:ma  ipcrmaUtati6:q:  p:c/ 
pofitioc)c.babetbicintcllecmm  Dcpoft:ficut  fignificat 
in  locutionibug  eo:um  e]cp:iuatione:licutcit5  oicitunqj 
cj:  non  bomine  fit  bomo.i.poft  non  bumanttatcm.Sed 
cic  materiaUtcr:  vt  cu5  oicitur  qc  Ugiiie  fit  lcctuerquia  It/ 
gna  1  fi  non  fian  t  obfcg  fo:ma  U'gneitat»8:fiut  tamcn  ias 
cum  ipfo  abfcg  fo:ma  qtiadam.quia  nifi  mutentur  Ugns 
fcdm  aUqucm  modo:um  1  aUquam  ffgitrarum  craden/ 
do  1  oolando  non  fiet  e%  eis  lecme:nec  figuraUtur  eius 
figura.£rgo  afTimilantur  fpermati  oUquo  modo:co  cp 
vniiquod<i5  co:um  mutatumeft  3  fua  oifpolitionc:':  oi/ 
cunt  ibictiam  p2cpofitionem  cj:.({r£rgo  in  bie  ouobus 
modisfubiccto^umtmatcricrumcj;  Dict'mr'cj:  intcUc/ 
cmpoft^iinvno  modo  fubiecto:um:ot'citur  p:cpofftio 
c]iJ:ioccj:aUofenfu.Ucrbi  grotia.q:quado  oUquafiiit 
fubiccta  aUcui  fo:manim:i  fiunt  fubiecto  iUicomirtio/ 
ncautcompofitioealiquaU:oicimraUquid  gencrari  e% 
iilieiz  fignificattuncp:epofitio.c]c.aut.De.bocfc5  g>gc/ 
ncrammconfttmtiicftej:illt6:ficutC):galla  1  ottrame/ 
to  fit  incouftrum.CTfit  videtur  odbuc  etia^  qj  in  p:imo 
modo  oicimrc):  p:cpofitto  intellectu  compofito  ex  poft: 
lej:  bocintcUcctu.Sicutin  fpcrmate  vclmatcriccnm 
fitcjc  illi8qdfitej:boc  intcllcctu:fcil5quiaq6cft:p:t'u3 
crat  in  oifpofitioncaUqu3:oeindemutamm  eft  e>:ea  aU'» 
qut'd:i  conftitutum  eftc):cogcncrotumquod  oicitur 
fuifTe  e)c  ilU9.j!crgo  g?  fuitquafi  fperma  vcl  atramcntus: 
non  oicimr  q>  fiat  ej:eo  rcs  gcnerat9:ncc  oicitur  q>  fpcr/ 


n.  « 

im  fiatbomo;nec  Qttramcntum  Cncauflrum:  ficut  oici/ 
wrgjbomofcriptojfitnifi  oUquo  modo  tranfumptio/ 
m's:aut  modo  quo  oicimr  aliquid  altcrotum  cft.i.co::u/ 
ptum.gt  e)cco  q>  cft  ficut  matcrice.aUquandc  oiciitur 
biouomodi;quia  oicimrg?e)cmatcriefitlectH8:q:  ma 
tcrieenon  co::Hmpimradmodumco::upti6i6  rperma- 
tis.(L  UndcafTimilafurbominifcb^boc  g^pcrc^itfci/ 
cntiam  fcribcndi.©ed  q:  fi  npn  omifcrit  fjgurom;nd  rc/ 
cipict  figurom  lecti:indc  ofTimilatur  fpermati  fcgm  q> 
mutaturad  bumanitatem.gt  fcdmgjbocnonconucnit 
vt  oicamr  oc  illo  cjc.Sed  cum  adiungimrici  p:juario;af/ 
finnamr;ficutcumoicitur.£>:bomincnonfcripto:efit 
rcripto:.£t  ipio  p:iuatio  non  conucmt  ci  vUo  modo:nili 
vioicatur  cump:cpofitionc.e)c.T(oncni5Dicimr  q>  no 
rcripto:eft  fcripto::quiatunc  efTctfcripto^non  Ccripto^ 
CCctus  cftautemg?  fi  non  inteUigimr  c)cnon  fcripto» 
rc:ipfemet  non  fcripto:.@cdfubicctum  oc  quo  p:edica/ 
turnonfcripto::fo:t3fTctiicDtcctur  illud:fcd  p:cpofitio 
e)c.potcftoiciDeeofemper:q5Ui9boc  omninonon  affir/ 
momcc  cctera  buiufmodt^quia  foztafTe  lingue  oiuerfifi/ 
canturinvfu  DicendibccinonDiccndi.imooico  g?cu5 
inteUcj:en'nt  oe  p:cpofitionc  e^c.ouos  modoe  qtioe  oijci/ 
mue:rccipicnmr  vbi  recipimue:i  non  recipientur  vbi 
non  recipimus.  {rtiicmt  autcm  in  boc  loco  f  lc  ofTici 
oefideriofo:mc:iflca(nmiiantfcmt'nc;fo:mamautcm 
afTimilant  mafculo:i  boc  cft  q6  cgo  non  intclUgo.gt  oc/ 
CderiumanimaUenemo  eftqui  non  rcmoueat  abfle: 
ocfideriumautcm  namralequo  trabitur  ree  ficut  lapis 
oeo:fum:vt  pcrficiatur  poft  imperfectionem  qua  babc/ 
batfuiloci  naturaUs.^UHdetiamDcfidcriumlongc  e(t 
abea:pofTetaHre5  boc  concedi  g?  f  lecft  ocfiderans  fo:/ 
mam:fi  ipfo  cfTct  vocuo  ab  omnibus  fomne^out  clTct  of/ 
fecta  foftidio  fo^mequc  odiunctacft  eimt  finon  efTct 
contcnta  fo^miequc  perficmnteom  ifaciunt  cam  cfTe 
fpccicm:autfipofTetipfflmoueriperfe  ad  fufcipiendam 
formam:ficut  lopisad  confequcndum  locum:out  etlas 
fieflfctincavirtuemouens.ged  non  cftvocuaobom» 
nibue  fo:mi6:nec  conucnit  ei  faftidire  fo:mam  babitoj 
Vt  ftudcat  camejccutcrc  1  abijccre  a  fc:q:  fi  p:opter  acg/ 
llrioncmalteriu6fo:mc:vcnitfaftidinm  babite  fo:me: 
iccircog)babctcam:mnc  ocbct  vtnon  ocfidcrct  com. 
jSiautcmfaftiditcam  p:optcrlongcuttatcm  tcmpoiis: 
tunc  ocfiderium  accidet  ilU'  fc6m  tempue:i  non  crit  oe 
fua  fHbftatio:fcd  erit  bic  coufa  que  boc  focit  oeberc.  ©$ 
non  conccditur  vtfit  noncotcntaco  qt>  babct:quafi  oe/ 
fidcrct  vt  coiungantHr  contraria  in  fe:q:  boc  cft  inconue 
nicn8:q:inconucnienecftfo:tafTcq6  putatur  ocfidcra/ 
rc  ocfidcrio  animaU'6:i  ocfiderium  vebcmcns  non  eft: 
nifiodfinemin  noturapcrfictente:i  fineenotHrolee  no 
funtinconuenientce.  jCiim  bocigiturquomo  concedi» 
turgjflemoueoturodfozmom^cum  fo:ma  non  adue/ 
niat  eiinift  cjc  caufo  quc  p:iuo  rcmoucteiue  fozma^  quc 
erat:nonq:tpfaacqHiratcam  fibi  fuomotH:i  ctiam  fi 
non  acciperentbococfidcrium  eflTe  fo:morum  confti/ 
tuentiHmqucfuntp:imc  conftitutionie^fed  fccudonim 
conftitucntium  quccon  lequtimr:acceptio  buiue  ocfide/ 
n)adbucefTetDifficiU9:ncdH5  cumottribucrint  ei  ocfi/ 
deriumfo:morum  conftituentium^vndcpiopter  bcc 
omnio.DifTiciUe  cft  mibi  tntcUecme  buiue  vcrbi;qj  ma» 
gis  vf  boc  c(Tc  Dicrio.figuratc  loqHctiii  qg  pbf  lofopboE. 
Fo:tafTc  potcritaUHebocintcUigcre  rectoitellecm:vii 
in  boc  couertJtHr  ad  ilUim.Sed  fi  eflfet  loco  f  le  fimpli/ 
citenoUqua  f  leiom  coftituto  0  fojmo  noturaU:i  contin 
gerete):ipra  fo:ma  naturaliqueeftin  co^moms  ad  per/ 
fcaione6ilUu6fo:mc:ficuttcrrain  ocfccnfu:i  ignie  Cn 

;Suic.    c  i 


£fq6matt/ 
rieefultaf. 

£B>ncicov 
ruptibir  fm 

cemiapp^r 
fi.inftrtc. 


15 

P  pi?rs<. 


guffu 


'Libti 


ti 


Oi  coitai 
pttbile  ■:  iiv 
coiiupabO 
le  efiu  pluf/ 
qjgencrc. 


ccli  'ccoinft 
ttJidnn. 


x.maai  f  p 


afccnlit:foztafTi8bcclocim'(J9dbitccctpo(TibiU's:^m'6U' 
lud  oefideriiun  no  attribiieretiiraiifi  fozme  ageti.  £>ed 
in  f  le  fimpU'citer  Defiderium  no  intelligo. 
CCCaptin.llI.qHaUter  bec  pnncipia  liint  coia, 

3  '^  ntl  I  d  «ti  ""'^''^  fpccitlQtio  fuit  bic  6 
1,  V^^lii4ll|  cojbus  piicipi)s:ccbemiis 
iconfidcrareinbispacipgstria  coikj:fm  quc 
■Duoiu?  piedictouij  modonis  funt  coia.  poftf 
modu5  autem  oeclarabitur  g»  coipoy  qucda 
fiint  rcceptibilia  generatiois  i  co«uptionis:boc  eft  quia 
qued3$iuntquo:u5flercnouatfo2mam'z  amittit  foif 
ma5.gt  quedam  funt  que  non  funt  rcceptibiUa  gcncra' 
ttonigicowuptionis.-fcdcfrceoiuscft  perpctuum:i  qn 
quidcm  boc  fic  e(t:non  erit  flecomunie  fm  pzimii  duo/ 
ru5  p2cdicto:u5  modop:q:  no  potcft  f  le  cum  fit  vna:vt 
aU'qua"do  rccipiat  fo:ma5  generatoiu,  i  co:iuptibiUu5: 
-raUquido  rccipiat  foimam  ciue  qd  non  co::umpitur  in 
fua  n3tHra:nccbab5generationemmareriale:q:  boc  cf'- 
fetimponiibile.Sed  fo:ta(Ti8 :3ccditurQj  fit  f  le  cois  ali' 
quibus  co:po:ibus.i.co:poub''  gencratis  cowuptibiUb'' 
quo:um  aUa  generatur  ej:  alqs^zcojiumpunt  alia:ficut: 
Dcclarabitur  ej:  oifpofitione  quatuo:  que  vccantur  cle/ 
menta.(C*^o:taiTi8aute5ponitur'materia  fubiecti  fo:» 
mcque  no  coijumpituni  fubiccti  fo:mc  que  co::umpit 
materia  vna  in  ic  apta  recipcre  omnes  fo:mam.iocd  ct 
q&n6co::umpiturcontingitilUtd:q:adiiictum  cll:  fo^ 
me  quc  no  babctcotraria.crgo  caufa  gp  non  gcneratar 
1  non  co«umpitur:crit  e%  parte  fue  fo:mc  que  p:obibet 
rius  matcrias  ab  co  q6  eft  in  natura  cius:non  cjt:  Ete  ma* 
tcrie  obedien  tiaU3.(ECu$  ergo  fic  fucritimo  poft$  fic 
cft;fiait  poftca  apparcbit:tunc  crit  f  lc  cois  fm  biic  mo/ 
dum:i  fi  fit  coie  omntbus  naturaU^bus^aut  gcncratisc): 
conuptibiUbus  ej:  iUis^eft  tamc  oe  numero  perpetuc^; 
co  9?  no  cft  e^  rc  que  mutetur  in  aUud.CJSi  cni5  ita  ef/ 
fefcopuebaberctaUaf  lc^iillaalia  eiTctp:iot  ea-z  cois» 
CrScdfinatur3Uababetpnncipiumfo:male  coc  fm 
p:imii  modum:non  inuenitur  in  fo:mi8  gp  putemns  fic 
c(Tc:nifico:po:eitatc3,Q:fiperroutatioco:po:um  in  ge 
ncratione  i  co::upti6e  non  fit  nifi  poft  forma^  co^o:ci 
tati8:i?bi  gr3tia;(Tcut  fo:ma  co:po:eitati6  quc  eft  in  aq; 
quado  mutatur  in  aerc5  rcmanet  ficuterat  in  jaqu3:tiic 
critpncipium  co:po:u5  fo:malec6e  ilUs  oibus  ftu  buc 
modu:q:poftbocpncipiu5:adbuc  crunt  ilUs  p:incipia 
fo:maU'a:quo:p  vniiquodcpcrit  p:op:ium  vniufcuiufc^ 
illo:u5.Scd  fi  res  no  ita  eft:fed  cu5Co::umpitHr  aquci/ 
ta9:co::i5pitur  co:po:eita9  que  erat  in  f  lc  cius:^ptcr  co 
fo:t(um  co::uptioni6  aqueitatis:-:  generata  cft  co:po:ei' 
tasalianumcrofimiUsiUiin  fpecie;tunc  non  babebiint 
co^Jow  quale  boc  eft  {nincipium  fo:male  communc: 
polTca  autcm  apparcbit  loco  fuo  vcritas  bo:um  ouo* 
mmmodo:um.  feibaberent  cozpoia  p:incipium  fo:/ 
malebuiu9:cu5qucdamepi6babeantfo:ma5  qne  no 
feparatur:tunc  iiUid  puncipiu5  fo:maIc  cfTctfempcr  c6/ 
iunctU5fuematcrie:znone(Tetc)ciUi6  qucgcnerdtur  ct 
co::umpiJtur:fedDcpcrpetuis.(LScdDe  p:iuati6c  ej: 
fiia  Difpofitionc  cUiret  g»  ej:  omnib^^p^iuationibus ;  non 
conceditur  aUqua  elle  comunis  fm  p:imu5  modum:  q: 
becp:»uatioeftp:iu3tioaUcriu3  reiquepotcft  gcncra/ 
ri;i  q:  potcft  gcnerari:non  eft  bngc  quin  gencrct .  £rgo 
tunc  non  remanebit  ip(a  p:iuatio:n6  crgo  tunc  eritc6i3. 
iScd  comunc  fecfido  inodo  q:  ouobus  potcft  ineniri  in 
vnaquacp  maneric  bojum  p:incipio:u5;rc5  gp  fit  comiv 
neomnib^^gcneratisimutabiUbus^q:  omnia  coucniiit 
in  bocijjvnuquodqjconisbabetfo^mamimatcriain 
-zpuuationes.i^tboccomuneDicHnt  gpnon  generamr: 


Capliti*  m. 


nccco::umpuur^ptcrbocQ5  vniucrfaU'a  no  ofcuntur 
generarinecco::umpi.£ed  vniuerfaliaDicytur  nctge/ 
ncrari  nec  co::iipi  oiiob^^modis.  ^ntcUcctusvnius  mo/ 
dig>  vniuerfalcnogencratur  nec  co^umpitur  cff  bic.f. 
c}:  no  fuitbo:ain  miidop:imain  quabobuiteiTc  p:imii 
fingularc;aut  p:ima  fingularia:in  qua  non  p:cdicaretur 
oeiiUs aliquodvniuerfalK-zfuit  bo:aantc  ilUidin  qua 
nuUus  eonim  babuit ciTe;':  in  co::iiptionc  ccntrarium. 
grgo  buius  modi  fiit  aUqui  qiii  oiciiugp  bcc  p:icipia  c6« 
munianec  gcncrdtur  nccco^^iipuntun-zifti  fiieruntbo 
mincsquiDiccrcntq^inmiido  fempcrcft  gcncratioet 
co::uptio  %  motus;-;  ^diumimdus  ec  babuerit.CI  Sc/ 
cundi  autC5  modi  bic  cft.f.vt  confideietur  quid  funt;  fi/ 
ajtquideftbomo^-zvtconfidcrctunan  bomocjrboc  g> 
eft  bomo:gcner3Wr  ico::umpitur:i  inucnietur  gp  inteU 
lcctus  cjuo  cft  gcncratus:':  in  tcHectus  quo  eft  co::ijptu8 
non  cft  inteUcctus  quo  bomo  eft  bomo;imo  eft  quodda 
q6concomitaturcum:xnoncftDcfubftatia  cius.  £rgo 
ficDiciimrbecp:incipiac6muniaiuj:K»  fcDm  modu^ejc 
Duobusmodisp^cdictecomunitatis^-znoftrafpecuiatio 
Dep:incipijscftbicbocmodo.Tion  cni5  loquimur  bcc 
Dep:imo  modo  iSed  cuaccciTcrimusad  fingulariaque 
babet  c(Te  ej:  iUis:inucniemus  matcrias  quc  gcneratur 
•:co::umpiimr;ficut  Ugnaod  lectum:'Z  gaUc  ad  cncau' 
ftru^^iflcp^imcDcquainuimue  Qjnon  gcneratur  nec 
co::umpitur  e(Tc  cuis  cft  pcrpctuH5.Cirfecd  fo:marum 
aUcfuntquegcnerantur-zco^^umpiitim-zipfefuntque 
funtin  gcncratisicoKuptibiUb^^^iaUe  funt  quenccge/ 
ncratur  nec  co:njmpiitHr:'Z  ipfe  funtque  babent  c(Te  in 
fcmpiternis.SUquadoautesDici^itur  ncc  gencrari:nec 
co«umpi  aiia  rationc^q:  fo:tafl'e  oicit  gp  fo:me  que  fun  t 
ingcncratieicouuptibiUbU8:nec  gcncrantunncc  coz/ 
rumpiitur  bac  rationcf.ci:  no  fiit  compofitc  cj:  matcria 
1  fo^ma^vtgcncrentur^zcc^^umpatur.  UoUtntct.n.gC' 
ncrationc$c(Tc  aduentus  fomicadlubicctn^:':  c(Tegcne 
ratu5  compofitU5  cj:  iUi6.£t  conuptioncm  quc  eft  ci  op 
pofita.fed  puationis  generatio;fi  ipfo  bab5gencratione: 
boc  eft.f.vt  fitpoftqjnon  fueriti-z  efreeius  i  accefiusn5 
efte(Teq6  babcateiTe  in  rc:fed  cft  c(Tcp  nccidis:qz  puo' 
tiocftp:iuatiorciDefignoteinreDefignotain  qua  eftil/ 
la  in  potentia.firgo  babct  aUqiictTi  modu5  gcnerationis 
etiamaccidetaUten^zco^^uptionis  accidcntaUtcr.  grgo 
gcncratio  cius  cft  ch$  fcparat  fo:ma  a  matcria:-:  fit  p:i/ 
uatioboc  modo.Scdco::upriociu6eftcu5recipif  foi> 
ma^^ztuncpuatioquecftbuiufmodin^babct  c(Tc;  qzitg 
bec  p:iuatio  cft  p:iiiatio  accidcncaUtcr:ficut  c(Tc  cius  cft 
accidcta  iterqiieftco^iuptiofo^me^tciuspuatio  cftcc 
fo^mc.Sspcrfcctioformczcflcnon  eftnifi  ej:  compa/ 
rationcp:iuationi6quec6tingitciaU'qHo  rcfpcctu.  Con/ 
ftitutio  aute  p:iuation  is  -z  cfi'e:cft  ejc  ccparationc  ipfius 
ad  fo:ma5.£rgo  p:iuatio  puati6i8  eft  rcfpcctns  aliquis 
qui  c6tingit  fo:mcc;:  reipcctibus  rclatiuie  cr  quib^^fo:/ 
ta(Ti6  aUquie  accidit  ci  aUquando  vfqs  in  inftnitiim:'Z  po 
tcntia  p:iuationis  cft  boc  o:dinc:q:  potentia  vera  cft  in 
comparatione  ciTcctus  'z  pfcctionis.  f  t  no  eft  pfcctio  in 
p:iuatione.ergo  non  bobet  vcrum  cfTcctum.  (L.  i^cbes 
etia5  fcirc  adbuc  bec  tria  p:incipia  c6mun»a  quomo  fm 
compar3tione5  co:u5  conucnisntvnicuicp  iUop  queco' 
tincntur  fub  cie.q:  pigct  nos  quod  Dicun  t.fc5  q>  nomen 
vniufcuiufq3iUo:u5  eft  tronnotiuii:q:fiit3  fucrit:  lobo:, 
pbflofopbopcritirritus:qu!impofHerunt  multis  p:in 
cipijB  tria  nomino:quo:p  vniiquodcpcontincat  muUitu/ 
dincjoUquaspncipio^us^-ztria  noinina  contincont  oia 
p:incipia:q:  fotis  potcromns  cj:cHforiin  boc;vt  itcr  no8 
coucniremus  tn  oibue:':  vniuocarcmur  in  eis^t  fi  boc 


f'Cdi.t.8 


Stiartp/ 
pciua  pu 
uaiiuc 


7-mtta, 
n  eoacur 
fpa:f5  fpe 
racnca. 


5.pt>rli. 


JCXai  voi 
cdt  al^  6/ 
iiiione  lo 
srcam. 


ppl?r.4> 


itric. 

C6,8Z, 

Siti.pwo 


f.plff.K. 


^npp^if. 
n  alibi.  p 
meil^a*}. 
ccU. 


faceretntie  dutnS  facer€n\ti6:ied  recipercmtie:  q6  (ecei 
runtipfi:nonc(Tcntin  manib^noftriernifitria  nomiaiT 
fgnoiaremtte  itellectus  p^incipioziis  vllo  m6:vnde  ma/ 
le  fecit  qui  boc  tantii  contetue  elTevoluit.  Ho  poiTumus 
ctia;  Dicerc  g?  vnuquodcg  co:um  picdicctur  oe  contcn/ 
tisfHie  vniuoccpure:cumcadantfub  vnoquocp  illoaij 
oiuerli  modi  oiucrfc  pzedicatioie^qui  Diucrfificatur  in  i» 
tcUcctu  pncipalitatis  f  m  pjiojitatetpoftcrioatatcj.Sj 
pot:imo  o;:  vt  ngnado  eo;^  fit  iigtlatio  quafi  eguoca:  fi/ 
cut  fignificatio  eiTc  eft  pzincipy  -;  vniue.^am  vero  oidi/ 
cifti  oiffcrcntia;  inter  vniuoca  i  cqutuoca^tqualt  equt) 
uoca  in  logf  ca.C£rgo  quicgd  oicitur  effc  f  lc  babet  na 
turasquegcncraUtcritclUgiturg^ell  reequefolct  rect/ 
perc  aUa;  rem  in  fua  cfTcntia  qua  pziue  non  babebat.lcC 
boc  cfl  vnde  ell  quicgd  e(t:i  eft  boc  in  iUa  non  acciden/ 
caUter:iaUquadoe(lfTmplc;c.-aU'qnado  compoiVta  pofl 
fimplices^fiajtmatcriee  lccti.fit  reccptUa  aUquado  cft 
fbzma  fubilauaU6:aU'quandoeflaffcctio  accidcntaUe;et 
ciuicqdoiciturefTefojmaboceflafftctco  rcccpta  in  bac 
re  pzcdicta:q:  quibus  fit  aUqua  reru;  boc  modo  compo 
ntionie^-zquicgdoiciturpuatio^ctlnonefTe  idq6  voca/ 
tnus  fozmas  in  fuo  fnfceptibiU.iSt  tota  noflra  fpccuUitio 
oefozma^ioceiuepncipaUtateadid  pcrdudtur.fc;  q6 
e(t  pyncipium  cp  inteUectu:  q6  ell  vna  ej:  ouabus  parti/ 
busgencratinon  qp  fitcfTidene.crSi  autem  conccdi/ 
cur  9?  fozma  Itt  ef^ns^iam  oeclarauimus  gp  naturaUs 
nonbabectractareoepzindpio  efficicntdpzincipio  fi< 
naUcomuni^mmoduspzimu;  omnibus  namraU^bus» 
;grgo  ocbemus  traccare  oe  pzict(Ho  efTicie'te  comuni  na 
niraU^b'  que  funt  poil  eu;.Ouadoqmde;  iam  qcpUcaui/ 
tnits  oc  pzicip^s  que  magis  ocbet  vocari  pndpia.i.con« 
ftituentia  gencratii  fiue  cozpus  naturale.  CTisebcmu? 
ergotractarc  ocpzindptjsqaemagisDigna  flintvoca/ 
ri  caufe:'!  ej:  iUis  nocu;  facicmue^pzindptu^cfTidens  co/ 
munc  nataraUbu6:qd  cft  natura. 
ClCaprm^^Cjeimpzobauoneeoziiqucoijccnuifibar' 
menides  z  iDcUfTus  oepzindpi)6  eflfendi. 

^ftnn^  autc;adbocperuenimu8:ro 
X^um$^  gaucTtitnos  aUqui  oe  focijs 
noftris:vt  loquercmur  oe  fcntetijs  quas  od/ 
|inueneruntantigoe  pzincipijs  naturalibus. 
5ameni;fuic  vfus  nominadieas  in  ingrep 
fu  fdcnticnaturalis:-!  vtinducercmus  verbum  oe  n^tu/ 
ra^iipfcfenteticfuntlicutlcntentia  queoicta  eft  XDe< 
liffi  1  •^armcnidis.f.gj  cns  cft  vnum  no  mobilc.(I7iii/ 
jiit  eni;  iDcUlTus:^?  cft  infinitU5:fed-lbarmenidcs  gp  fi/ 
mtu5:qziiaitfentcciaciusquioip't:gjCns  vnu;  infini/ 
tU5receptibilemotU3:auccftacr:autaqua;autcetcracjc 
bis.gt  fiau  fcncecia  eius  qui  pofuit  pncipiu;  infinitum 
nnmero.f.g7  aut  funt  atbomt  oifperfe  pcr  inania  aut  mi 
nima  cozpoza  BmiUa  eiqnc  gcneracnr  q:  eis  in  aqueito/ 
te^-zcarneitate-zacricace^zccceris^omniacomixca  in  oi: 
tcctcrefencetiequcenumcratur  in  libzis  perbj^paccti/ 
cozu;:qz  ecia;  q>  loqucremur  oe  eis  fm  modum  quo  iUt 
Deflmj:emnc  fencccias  eozu;.Sed  oicemus  g?  fencetias 
:CDeUlTi  1 1i>armenidi8  nos  no  ppzcbcndimu3:ncc  pof/ 
iumus  intcUigerc  incenciones  cozum:nec  piicamue  eos 
adeo  fuifTe  impcricoe:ficuc  videcur  in  verbis  eozu;.'?^!! 
cni;eciam  craccaucrunt  oc  namralibus:'!  oc  muUitudi/ 
nc  pzincipiozu;  eo:u;:licut  li>armenidcs  concedii  tcrra 
^  ignc;:'Z  cp  omnia  gencraca  componiicur  ej:  iUis.Unde 
Videcurinucrc:gjen8ipfnmeft:q6babcc  venim  elTe:fi/ 
cuc  fcice  fuo  loco.i  g?  cft  inf inicu  non  mobile:'^  g?  cfl  in/ 
finitepotcntie:zg?en:finitU5intcUecm  fmcp  finiseft: 
adquesomniaperueniunt^^ztnbocQjpcruenitur  ad  il' 


mi. 


u 


zptff.u.e^ 
31nnie(t;>a.tif 
altgd^  Bcii' 
pp(?f.ta.<jp 


lum  puranir  finim;:f m  g^pcrucnittjr  ad  iUnm.ant  vt> 
detur  cp  intentio  corn;  fit  aUa.-fc;  gj  natura  cncis:  vnde 
cft  natura  cfTcndi  Jit  vna  in  intcUectn:oiffinicioe  oi«  oe ^ 
fcripcione:-;  qp  cecera  cncia  func  aliud  a  natura  iplTus  ee: 
qzfunttaUaquib^^aduenic  clTc-zcomicacurea^flcuc  btu 
manitasincns^-znocft  ipfum  cfTe:necelTc  cft  oiffinitio 
cius;fed  cfTc  efl  cj:cra  oifTin  icionc;  ciue^-z  aducnic  een  cie 
cins:li'cut  occlatatum  eft  afe.Uidccur  crgo  cp  ie  qui  oO 
jat  finim;:noUiic  inceiUgere  terminatu;  effc  in  fcipfo:n6 
naturos  eiites  in  multimdine  in  infi'nitu;.j£t  qui  oijcic  u 
finiw;:!ntcUe]citideo  g?  aducnic  rcbus  infinicie.gc  boc 
non  enccibiobfcumm  epcis  quc  oifccs  afs^qz  bomo  itt 
eocp  eftbomo:n6eftcns:inquatumcft  ens.Sed  inteb 
leccns  eius  eft  ejm-a  iUu;:-;  jppter  boc  cft  oiftribuciovni* 
ufcniufcpremmquccocincnturin  pzcdicamcnci8:co  g» 
vnaqueq^illaramcftfubiectum  entie:-:  cns  comitatur 
illa;.aut  fi  boc  nolucmnc:fed  pocius  pzoteraierfic:  cunc 
noeft  mibipoiTcaduerfandi  eie.Qim  argumctario  qua 
impzobetur  COZ05  fcntcria:crit  ftnc  oubio  compolica  cjc 
pzopofitionibns  quas  opoztet  in  fe  elTe  manilieftiozes  co 
cUifione.CrSednibil  inuenio  manifcftiue  bac  conclu/ 
lioncaut  vt  fint  concelTe  ab  aduerfario:fcd  non  pofTum 
fcirequac^  ipfis  pzopoffcionn^ns  conccderctqz  f<  ipfi 
conce(Terintbocabfurdu5:quicpzomiccccgj  ipfi  aude/ 
ancncgareaUqna^ejrfnopoficionib^quc  pofice  funtin 
argnmetacione  concra  illos.£t  etia^  qz  inuenio  pzopofi/ 
tiocs  multas  quibus  opponituralU»  minns  noias  ^  fit 
conclufio  jjpter  quas  volumus  illas  iducercl^icut  oi/ 
cicur.-qz  fi  cns  eft  fubftacia  canca5:non  cric  fifnitum  nec  i/ 
f inicum.*Dcc  cni;  ono  «ccflfibilia  funt  quaricatu-z  quan  p  pt)r>tctf( 
titasacceiTibiUBfubftatie:tnnccrgo  fubftana  cns.-z  $/ 
titas  ens.crgo  ens  erit  plnf$  ouo.Sed  cum  atccndcris: 
inueniesfinitatfaucinfinicatiopusefTe  ad  cercicudincs 
fuiefTe:vt  fit  quaritas  concinua.f.meTura  ccrta.©3  mul/ 
tum  opus  cft  ejcponcreg?  quatitas  ccrta  non  cft  ejciftcs: 
nifi  in  matcria  -z  in  fubiecto:qz  15  no  cft  ens:nifi  in  (abie 
cto:qz  boc  non  poteft  cj:poni  per  fe:f5  cgct  ad  e;cpofi'tio/ 
nem  fui  no  modico  ftndio.CTQuomo  ergo  aaipiemtie 
T>  pzopofitioncB  ad  concludendii  q6  paict  per  (e:Bimit 
Uter-zilludoij^criii.f.gjinfinitti^eft  oifWnitus  partibne 
fticoilfiniciois-zc.CrScd  fcnceciammccccrozns  bomu 
nu5  inucniemus  ocftmcrionc5  in  boc  loco:  aliqua  facili 
fignificaci6c.Tloseni5ia50ifpofuimu8vcrbum  cc  bis 
quepofteafcquuturpcr  q6  cognofccs  rcuclationc5  fue 
tczricudiniscognitioncfufTicieci.(r£tDiccmu6  nuc  cp 
bis  qui  oijxmnt  pncipins  vnn;  efTe:po(Tumu6  opponcre 
ouobus  modis.vno  qz  oijrcrunc  ^ncipiu;  vnum  cfTc:ab 
tcro  qz  vidcrunt  g?  boc  pzincipiu  eraC:ouc  oqua:aut  aer. 
JScdopponercilUsquioircriJt:g7pzincipiu5eft:3Utaq: 
autacr:ibicritmcUn6:vbiloquemur  oepzicipijs  gtner 
ratozu;cozzuptibilium:n6vbiloquimnr  oe  pzincipija 
c6ibU8:q:ilU  pofueruntilUidpndpiu;gcncrati8 1  coz' 
rupcibilibns.joed  ocftructio  oictiois  g»  pzincipius  vnii 
cft:becefhq:eo:um  fententia  ponitofrnce  rcs  conucni/ 
reinfubftonti3:'ZOifTerreinacctitibu8:'z  negont  cfTc  oi/ 
ucrficotc;  in  cozpozibue  ej;  fpccifids  onjs.fcd  in  fcqucn 
tib^^oeclorabit  gjcozpozaoifFcmnc  fpecificis  oifTcren/ 
tijs.Quiaiicpicuncgjpzincipiacj:  gbne  gnantur  bec  ge 
neraca:infinicafnnt:iacognorcuinrignozaregnata:i6Q>  p,pl?r.55»' 
oiciic  pncipia  co;i  infinica  efTcvnde  no  copzebcdunt  ca 
fcicnria:nccc6pzebenduntg7gn9iHrcj:ci6.l^oft$crgo 
non  funt  tn  via  fcicdign  9ta:quom6  crgo  idrc  potcrun  i: 
gj  pncipia  co:p  ifinita  fun  t.Scd  opponere  illis  qui  Dij:e/ 
runt  pncipia  illa  ifinico  eiTcatbomoe  Difperfos  cc  p  ina/ 
nia:3ntpoCca  in  c6mi;:tioncanelius  cnc  tbi:  vbi  loqmur 

T&aic   c  4 


Snaiienc, 


a 


ce  pncipys  gnatop  co«upfibiIiuj:polt$  aHtem  E»Hent' 
mud  ad  bmc  fincitcrminemus  boc  capt\n.£apttulu  aw 
tCin  boc  incidens  eft  in  boc  noftro  lib^o  Uri  fi  quis  vo/ 
luerit  iterferere:iterfcn3t.g  aijf  noluerit:n6  iterferat. 
duaplm  quintii.Dc  notificatioe  nac  qutd  fit. 

3CCmU<\  g3Co:poabH6qiicapudno3 
V-vl  1 1 141?  ijjnt.adueniut  actioes  1  mo/ 
I  ms:i  iucniemus  gp  queda  eof  ven  iii  t  ej:  cau 
Bfis  q  funt  cjrtra  ca:e;:  gbus  fiut  i  eis  ipc  actio' 
*n€Q%  motue^ficut  catiditas  aq  i  a  fcefus  lapi/ 
dis:^  iueniemus  cp  gbuidas  eof  aduenifu  octioes  zmo 
tu3  er  fcipfi3:nd  c%  ca  e>:trinfeca:ficut  aq  calefacta  cum 
eimittit  Bfcfrigefite):iua  natura^tlapisin  altum  j3ie/ 
ctii3:cu  relingtur  oefce'dit  ejc  fua  na.ict  foztaiTis  nra  opi/ 
nio  oepucrfionefeminuin  3lia:'Z  fpermatil  in  aialia  erit 
ftnbancopiones^tinueniemuset^jaialia  aguntur  in 
OCB  fuos  motue  fua  fpontc:i  no  videmiis  cp  ipellentem 
babeat^trifecus.qui  agitet  ca  illis  motib^^.-per  15  ergo 
fozmabit  in  nfisaiabusopiniorqjmotusioino  omncs 
actioes  i  paffiones  q  eueniiit  cojpoiib^^^aUquado  fut  ej: 
caufa  cjrtrinfeca  x  percgrina:aliqnej:  feip(is:n6  ec  caufa 
33  cj:trinfeca:fcd  eo?:  q  funt  ej:  fcipfis  n6  ab  e^trifecis:  nos 

in  pma  fpeculatioc  pcedimus^g?  quedaj  (mtiditim  ad 
•■l*f fi.i«.r«  V"" al^gd^"! non oeclinant  ab  co.i:t  qdaj  funtinftituta 
ad  multa:'Z  ifuper  ad  vartos  modos:?  pccdcmus  g?  oiuj 
bo;:  modo^.  alij  adueniuntfp6te;ali)  n6  fp6te:(icutad/ 
uentus  lefiois  ejccadcntc  lapide^zcobuftio  ej:  igne  vje/ 
te:-:  boccft  qd  fo:ma  t  in  n  f  is  aiabu3.iboft  boc  aute  gs 
faciet  fdrc  cp  bec  cojpoza  quop  n6  iuenimus  moto:e  ep 
trinfccu5:moueant  -z  aganf  e;:  pncipio  ej:trifcco  qd  nos 
non  copicbcndimus  nec0fentimu6.©3  fojtaflis  angeli 
Oicutur  monere  firmamctij:aut  vi  firmame  tii  remotuj 
e(t  1  n6  fentitur;aut  foztalTis  cft  fenftbilein  fua  eiTentia: 
5  no  in  acti6e:boc  cft  qz  no  ell  fcnfib/lis  babitudo  que  e 
wteripfu5ipaticnsabipfoqiTgnificeiq>c)c  ea  fmih^ 
actio:ficutboquinonviditmagnctcm  attralrctem  fer/ 
ms  feniibitnnec  cognouii  intelUgibiiiter  q>  fit  attrabes 
fcrrum:qj  oiificiliseftbecc6p2ebenfio  fue  itelligentic. 
Cu5  viderit  ferrum  moueri  ad  ipm:nc  erit  loge  ipfu5  pu 
tarc  g>  moucat  ejc  feipfo:fcd  facicmus  ponej  qua  concc/ 
dat  naUs:-!  pzobet  oiuinus.f.gj  cozpoja  quc  moucn  f  bia 
motibus;quoticfcucgmouenf  cjcvirib^quefunr  in  eis: 
quc  funt.f.pndpia  fuo:j:  motuii  i  fua?  actionu.^llarum 
viriu  qdas  vis  eft  quc  mutat  i  puertjt:':  vcnit  e%  ea  actio 
vno  mo  non  fpontcict  eft  qdam  alia  fponte:'Z  eft  aliavis 
variop  motuum  z  actionu;  fiDs  n6  fpontc:-:  eft  aUa  via 
CraiUs  fponte.Simirr  eft  oiuilto  in  quiete.ibzima  crgo 
Oiuiftonumcft  ficut  vis  lapidis  in  fuo  oefccnfu:  x  quica 
ciusincentro.gtbccvisvocaf  natura.Seciida  vis  cft 
licutfoUs  in  circuitu  fuo  apud  fapicntiozes  pl5o2um  :cc 
yocaturanimaangelica.^ertiaeft  ficutvis  bcrbarum 
£  in  nafccdo  -r  crcfccndo  i  quiefcendo:q:  (pfe  mouen  f  no 

rponte:-:  oiucrfis  motibu6.f.erigcndo:radicando:Dilata/ 
do:elon^ndo.£t  vocaturaia  vegetali6.Cluarta  cllvis 
animaUii^ivocafanimafcnfibiUs^-zfoztafTisomnisvia 
ef  qua  venit  actio  no  fpontc:vocatur  natura.Unde  aia 
VCgetabiU8:natura  vocaf.(E£t  foztalTis  vocatur  natu*' 
raomiU9vi8,ej:quavcnitfuaactiofinecogitatioe  •:  oi/ 
fcreti6e:(icutarancaDicif  tej:eree):nanira:ficut  i  fimi/ 
lia  aialia.ioed  natura  cft  qua  cozpoza  naU'a  funt  naU'a:t 
qin  volumus  bic  ingrcrc  cft  natura  Pm  pzimii  modum. 
intOimi  cftautem  iUudqd  oicunt.f.gj  quiinquirit:an 
ipfacft:ccrteDeridedu6fit:fedputobocco6  noUiifle  in/ 
telUgere;gj  naUe  fi  ingrit  an  natura  eft:Deridendu8  cft. 
Jdco  q;  vuli  ef  ipfa  fua  arte^bare  pncipia  eiuQ.&i  m 


z.jX?j.t.?>a 


Opfm.  V* 

boc  voUicriit:aut  aUquid  aliud  b9:fcd  voUterutbocfc? 
qi  effe  butus  i^tuiis  manifcftii  cft  pcr  fe:boc  cgo  non  aui 
diam  nec  oicam  quo  m6  boc  Dicam:cum  Diffjcilc  (it  iue/ 
mrc  motozc  vniuicuiufq?  rei  motc:cH  lamttias  in  I?  oiu 
labojaucritipfcquibacfniamDedit.Ouo  ergo  Dcridc/ 
biturg  moiu5  videt:-:  querit  r6nem:an  babeat  motozc. 
£t  qucrit  ab  co  vt  coccdat  cfjc  motojc':':  g»  fit  ey.ra.  ©. 
vc:?j  cft:q:  Dictio  dc  efic  nae  pncipium  eft  fcientie  naliii 
tnaUsnonD^  refpondcrencgitieas.ios  cius  oijfinitio 
pcrtinet  ad  tractatojcs  pr?ie  p:ime:nalis  autc  Dcbj  fcire 
ccrtitudinemgdeft.fediaDiffinicruntnam  Dicentcsg? 
ipfa  cft  pzimii  pncipius  motus  rei  in  qua  cft  i  gctis  eii\9 
pcr  fetpfam:n6  per  accus.l  lon  q:  necclTc  eft:vt  omni  re» 
naU  fimul  fit  pncipiu  vtriufcg.f  motiis  ■zgctis^lcd  vtper 
fc  fit  p:incipuim  aut  motus  (i  ftierit:aut  quictis  fi  fiierit. 
S5  poftea  vifus  ftiu  cuidam  g  fiKcefdt  q>  bcc  Dcfcriptio 
cflet  imperfecta:vn  i  voUiit  ei  addcre  oicetis/q:  bec  Dc 
fcriptio  effectU5  nature  fignificat:non  fubftatia :  n6.n.Ji/ 
gnificatnifibabitudineeiusadidqdvenic  ejc  illa:t  id 
opo:tet:vtaddaturciui;  ocfcript(o:tDtcat  g>na  eft  vir/ 
tusDitTufapercozpozaqucattribuiteis  fojmas  i  figu/ 
ras.gt  eft  pncipiii  fic  i  fic.1  los  autc  incipiemus  cccla/ 
rare  intetione  Defcripti6(s  pofite  ab  aucto:e  pzimo:':  po/ 
ftea  redibimus  ad  rcfcllcnda  bui^^garruU  fugiluam  ad^ 
ditionc  buic  Dcfcriptioni  Dem6ftrate6:q:  q6  Di]cit:pefli' 
mu5  cft  1  falfum:-:  n6  cftopus  co:nec  ctiasadcomutan/ 
dum.^t  oiccmus  qp  iteUectus  bui^^q^  oicitur  pnc^^ium 
moms  bic  eft.f.pncipiu5  ^fidensxf.  quo  venit  motue  iit 
aliii  a  fe.f.co:pus  mobilcgt  q6  oictum  eft  p:imii:intcUc 
j:imus^pinquii.f.vtinterilU)d'zmobilenonfitmediu. 
^o:talTisanima.n.pncipiumeftaliquo|rmomu5coqx> 
rum  in  gbus  eft:fcd  mcdiate  aUo.'3fam.n,opinati  fiit  ali* 
quiboium:g;an(ma  facitmotus  loco:;:mediantc  natu/ 
ra.@ed  non  video  g?  na  conucrtat  motum  meb:o^  co/ 
tra  feipfam  ^ptcr  obedictiam  (Ui  ad  aia5.£t  fi  fic  natu/ 
ra  ?iierteret:non  ptingcrct  Ia(TitHdo;quando  c6pellit  il/ 
lamaiaadidqdnacnoconucnit^toflficiumaic  non  ac/ 
traberet  ad  fe  oflldti  nae.Si  aut  voUiit  oicereg?  anima 
facit  appcterc:':  ejc  iUo  appctitu  mouef  .fimirr  etia  natu/ 
ra  fadt  bocficut  poftca  Dcclarabif .£t  foztafl^is  ifte  appe 
titus  n6  eft  moto::fed  cft  res  per  qua  mouct  moto:.£t  fi 
anima  babHeritmediij  in  moucndo:n6  erit  iUe  itcr  mo. 
tus  locales:fcd  iter  motus  gnationis  i  vcgetatiois.  UiT 
qzvoUieruntg^Diflfinitio  beccfletcoisoibus  motibus: 
ideo  addiit  ei  p:imu.q:  aia  aliquado  c  in  re  mobili:t  mo 
uet  aia  id  in  quo  ipfa  e  motuvcgctatiois  'Z  aUerationis:fs 
non  pmo:imo  cum  adminiftrati6e  narum  •:  quoUtatus: 
t  boc  Dcclarabif  poftea:  fcd  q6  Dictii  eft  rci  in  qua  c:boc 
oicif  ad  Df  iam  nae  ab  artificiaU  i  violcto:fcd  qo  Dictu; 
cft  per  fe;bicia  iteUigitur  Duob^modis^vno  in  compara/ 
ti6c  cius  ad  rem  mobile:':  aUero  in  coparationc  eius  ad 
moucnte;':  in  pmo  m6  fic  itcUigiwng»  na  mouct  pcr  fe> 
ipfas  qn  eft  in  Difp6ne:  vt  ipfa  moueat:q:  non  eft  pofl^iTji/ 
le.  vt  ipfa  no  moueatmifi  ipediatur  aliquo  motu  contra/ 
r('o:fi'cut  eft  motus  cogens.iccdo  aute  m6  itel  iigif  g?  na 
mouct  gcgd  ipfius  mouct  pcr  centias  no  ejctrifecus.  £t 
qdDcm  eft  non  peraccns^itcUgif  etia  Duob^^modis^vno 
in  c6parationcnae.fc6oautcin  coparationemobilis.^n 
c6paratione  aiit  nac  fic:q:  na  cft  pncipiii  eiue  q6  mouct 
certe  per  fc:no  pcr  accn6.£t  motus  aaiitalis  c  ficut  mo 
wsgcfcentisin  nauie):mom  nauio.CJJocdsautemo/ 
dH6eft:gjqHadopamouetftatHam:n6  mouct  nifiacci/ 
dcntarnq:  n6  mouct  ciTcntialr  nifi  c6:non  autc  ftatuas: 
q:  ftatua  vndeclt  ftatua;n6  mouef  a  na  ficut  lapie.ict  io 
medicusnon  critn9:cuipicfib(mcdcr.^tpbfrica  mo/ 


S.mna* 


llb^rmi 


i 


6 


'otra  fe 
coml. 


uet  (\6  in  ipfa  cft.-q:  cfl  m  co:n6  vn  eft  tnftrmitstfed  vn/ 
dcemcdiciis.  Qtiiacu  mcdiciis  medet  fibiiciirjf;  no 
curat  vii  cil  medicue;  fcd  vnde  mcdicatiis.  Citua  vn  cft 
tncdicatiis  cfl  alius:-:  vri  mcdictis  aliii6:qz  vndc  cft  mc/ 
dicue  cft  efficicns  medicina  •:  coponcns.  vn  aiit  mcdica 
tue;citrccipicns  medicina  t  infirmiis. @cd  additioil' 
la  quavoUiit  addcre  ille  qui  voluit  co:r«gcrcp«mo6:cft 
tnanisiqjvirmequapofuitquaftgenuein  Defcriptiene 
n  3C;boc  cft  vis  efficicns;-:  cii  ea  Diffinicrit:Diffinict  gp  cft 
pncipiQ  momevniuo  in  aU'ud:vndceftaliud.  ^titcllciis 
f  tutis  non  eft  a[itis:nifi  qz  eft  pncipiu;  motue  qui  cft  in 
re:i  no  cft  in  tcllectus  penetrantis:  fcd  q:  eft  in  rc:  i  nort 
cftintcllcctus  fozmantis  autfiguratis^fcd  potiue  epnt 
tcllcctumouentis.igtnoeftinteUectuscuftodtendifot/ 
mas  1  figura6:fed  c^  intcllectu  quietan  di  illas.  £t  fi  bic 
bo  Diccrctg?  na  cft  pncipiii  cpftes  in  cozpozibus  ad  mo 
uendurn  ea  ad  fuos  pzofectua:':  quietandu  ea  in  eis:':  cp 
eft  pmu3  pncipiu  motus  rei  in  qua  cft;*;  quictis  cius  per 
fcipfam.nonperaccidcns:^fcnone(Tct  nifi  itcransver 
ba  quibus  opus  non  eft.  £tt'r  ficomntaret  aUquaj  par/ 
tcm  fue  loquutionis  pcr  i^bu  qd  effet  multiuocu  ad  iUa: 
repctcrct  verbij:ncc  putarct  fe  repettne;':  per  boc  cozre' 
ao:  illc  fperfectedfcriptionis  lTcutcjaftimat:putauitg> 
ciiDiptvirtutc:iamfigniiicauiteflcntia  non  rclatiuam 
ad  oMig?  non  vticg  fecit.>qz  q6  inteUigit  virtus  boc  piin 
dpium  motus  z  gctis  i  nibtlaUud:?  virttis  no  Dcfcribi> 
tunniftepcoparationereUitionis^vrinon  rcceffitabca: 
qn  ^ipt  virtute.Quicgd  g  bic  bomo  Dij:it:n6  fiiit  nifiva 
nu5 1  falfum.^ntcUcctus  crgo  eiusqd  Dijrit  Difftnito?  p/ 
inus.f.Q7  e  pncipiu  motue  t  qutetisinon  voluit  tiicere.cp 
fit  pn°'motU6  locaUs  tmtita  cp  non  fit  pn"'motue  PsqUV 
tatcm^fcdvoIuitDiccrc^gjgcquidfuerit^n^^cuiufcuncp 
motus  per  feipfum:boc  eft  na.Sicut  pn"'  moiusquicft 
in^titate:iquicftin  qUtatfttquicftin  locotincctcrl: 
n  fiierit  aUquis  motus.@ed  poftea  Dcclarabun  f  mane 
ries  motuii.Sed  pn^^motus  quo  m6  cft  in  qptitate(boc 
cft^.f.Difpo  nac  en  qua  vcnit  augmetii  oiUitatois  in  fpa 
rio:autpctt'opftrictionis  in  fpacio:q:boceftmoueriDe 
^titate  ad  CBtitate.£t  ft  voUieris  intcUigcre  crcfcerc  ej: 
natift-rcjrtcnderctacccperisnamejrinteUcciuvrius 
intcntionii  p:edictajr  ttfi:fac.J5ed  quo  eft  pn^^moms  in 
quaUtate:boc  cft  ficut.f.oifpo  nac  aque.cii5  acciderit  ei: 
Vtrecip^tquaUtateej:trancaquanonbabetpcrnam. 
C^rigiditatcetcnim  b5  pcr  na5:vn  cij  coactio  remota 
fitericna  fua  conuertet  aqua  in  ful  q  Utate^:  t  quietabit 
eain  tlla.@it'rco:po^citcomimpunf  complejriocspo 
ftea  n  itimr  na:t  reuocat  ea  complejrtonc  conuenicn  te;. 
JSed  in  Ujco  manifdhi  eft:q:  boc  eft  fia\t  oifpofitio  nac 
lapidistquiimoucteiiDCojfum^ictfponaeignis^quHm 
mouet  cii  furfii5.Sed  qiio  cft  pn^^motus  in  ftibftatys  6 
cft:fiait  oifpo  nae:quu  mouet  i  pjcparat  ad  fo:ma  maj 
cu  apparam  q^titatis  -z  qUtatis:  ficut  fcies  pofteo.  Sed 
fozmam  ei  foztaffis  na  no  attribuit:fed  pparaf  ei:'j  b5  cl 
aUudcUndc  meUus  eft;vtcognofcaf  boc  cjralia  fcietia. 
in£rgf>  13  c  oiflfo  nac  quc  eei  gnaUs  x  puertibiUs:  i  Dat 
vnicuicp  naf  qiic  funt  fub  ea:intcUectii  cius. 
(CCapfsfcptii.cccopoe  nacad  mas  i  fo:ma  ■:  ad  motu. 
^  fna  S^vniiqdcgcojp^bsnam: 
vl  ititJ  mastfo^ma^tacciia.Tla 
ciuscftviscjrquavcnitmomsciuettE/ 
mutanoiquedtntin  ccntiacRis:  fitVges 
cius  1  ftatU8.fo:maciu6  cft  eflfen  tia  efue 
ej:  qua  eft  td  qd  cft:ma  ciu8:cft  id  q6  iw 
"  teUigif :fuBm  e(Tc  fuc  fo:me.  acciia  funt 
caqueqii  roacoy  fiiiiinfojmata  foanacojKipftjtura 


©ertum       *^ 

fiteritco:jtfpaU'tas:aHtfimnlconcreanf;autacddiitej> 
triijfcais:':  fo^taftis  na  rcialiqiieritipfa  fo:ma;aUquan 
do  non  crft.Scd  in  firnplicibue  na  cfi  ipa  fo:ma:iz  natu 
ra  aquc  eft  ipfa  fo:rf  la  qiia  aqua  cft  aqua.Scd  na  e  vno 
rcfpcctu:'!  fo:ma  oUo  refpcau.£Hm.n.pfiderat  fs  actio 
nes  1  motus  que  venjun  t  e;:  iUa:vocaf  na./Ctn  vcro  co/ 
fidcramr  f  m  boc  gp  pftimit  fpcm  aquc:'Z  non  attcndun 
turmomstfpjcfTioncsqucveniHntcpca^fo^mavocaf. 
Unde  fojma  aquc;fo:taffi6  cft  vis  quc  ex  ma  aque  con 
ftituit  fpem  que  cft  aqua.Jgt  bcc  eft  non  fcn  fibilccj:  qus 
veniuntpafTioesfcnfibilcs^vtfrigiditasfenftbiU'^:':^©/ 
derofitas  fui  DCfccnfus  quecftinclinatio  in  actu  queno 
eft  co:Et':qn  e  in  fuo  tcrmio  nali.crtrgo  aciio  nac  ficu/ 
ti  in  fuba  aque  cft;aut  rcfpcctu  patietis  ab  ca  frigiditae:  25 
AM  refpectu  agcntis  in  ilUi  biiiditae^aut  reipectu  U>ci  no 
p:op:t)  momstaui  comparationc  lodj3p:tj;qHie8:ibcc 
frigidiias-zbiiiditasfuntaccidcntiaquccomitamrna/ 
mra:quu  non  fiicrit  q^  ^bibeat.Tt6  aiit  ofa  accidentia 
lcquunwr  fo:main  co:po:e:q:  fo:maaliqtieft  pparas 
mam  ad  patiendii  a  rc  ci>;trtnfeca  que  accidit:  ftciit  cum 
p:eparat  ad  recipiendu  accidentia  artificialio.":  mrtaej; 
accidcniibus  nattbu6.&edin  co:pou'buscompofit]  na 
cft  ficutaliquid  fo:mc;<;  non  cft  ipfa  fo:ma;q:  co:^  c6' 
pofitanonfuntidqdfuniej;  folavirtutequc  mouctea 
eiTeHtialiieraUcubi;$uisnccitieft:vtqiifuerintq6func 
iint  in  ei6  ipfe  vinutes.^cd  veluiiipfa  virtus  fitpe  fue 
fojme^^ztan^fo^ma  co|rfitpiunciaci:multi8  intcrio/ 
nibus  1  adiiata;ficui  buaniias  que  rctinet  in  fe  virce  ne 
mrc  -z  viree  aie:q:  qii  piungunmr  aUquo  modo  piuctio 
nisbecoiaconfiimuniefTcntiabumanas.Jccdquisfit 
bicmodu8Coniunciionis;mcUuseft  vtDcclarcfin  pBia 
^ma.&iqui  aiit  votuerint  appeltarc  nam:n6  id  q6  nos 
oilTinimus:fcdt'd  ejrquocucpveniuniactionce  rciqciicp 
modo;  ritie  fit  iiie  modue  que  noe  6  na  Di;ctmu8:fiuc  no 
fti;fo:ta(Ti6  na  attufciic^ret';eritmnc  fo:maeiu8.j&3  ro 
nfi^pofiac):igit:vt  nomc  nac  ci  ponamus  qft  oiffintui/ 
mu8.(ir*l3o?:autaccidcntiuqucda  funtque  accidunt 
e]ctrinfccu8:quedafuntqHeaccidunicj:fubarei.iStit.n. 
quedam  quc  pfcquun  t  mamtvt  nigredo  ctby  opis:':  cic« 
triccevutncpt-zeicienfioftaiurOountctquedaqHeco/ 
fcquunf  fo:ma:ficut  fpcs  i  gaudiu  'Zpotcnt  ia  ridcndi  7 
cetera  in  bof  bU6.0uia  13  q^uis  ad  ciTe  fuii  neceffmo  ejii 
gant;vt  ma  babeat  ce:tn  o:igo  eo?:  i  pn'"  ey  fo:ma  d-q: 
ctinuenicsaccidcniiaqticcomitanf fo:ma: ioiiimie%  .z.ietit^ 
eaii  accidiii  ci  atio  modo:-:  non  cgcnt  particii^toc  mac 
j£t  boc  fcics  qii  oecUirabimr  tibi  fcicn  tia  oc  aia.£>iit  itc 
rum  accidcntia  qucegcnt  ma  -:  fojma.-r  o:iunf  c  j:  vira' 
C0  ea?::ficut  Do:mitio  i  vigiUitio;  ^iiie  cjc  illis  quedam 
funt  ^pinquio:a  fo:mc:vt  vigilatiorqucda  vo  ^pingo/ 
ra  mac;vi  Do:mitio.Quc  vcro  pfcquun  f  e%  partc  mac: 
aUqit  rcmanct  poft  fo:ma;ficut  cicairices  vulncy:  i  ni/ 
gredoctbfopi6poftmo:tc.£rgonaveraeft  illa  qiiam 
fnuimu9./ct  o  ilftrcniia  in  ter  ipfam  -:  fo:ma  cft  itla  qua 
fnuimu8.€i  ofia  inier  ipfam  i  motii:multo  manifcftio?  Bf  Wcois 
cft.boc  aijt  nomcn  nac  iam  accipif  ej:  mulrie  f  tcltecrib":  "''  '^"ft  • «- 
fcdquimagisoigni-z^p:!)  ftini:tresfuni;Dr.n.na:pnci™  P'?f"*'-'« 
q6p:cdij:imus.£)iciturna;quapfttmit  fuba  cuiufcuc^ 
rctof  iia;e(TcniiacuiHfciJc^  rci.Qui  atoiciitnas^id  ^  co»' 
ftiiuitur  fuba  cuiufcutp  rci;merito  DiHcrfiftcanf in  co  f $ 
Dinerfitatcfttap  fcnicniia:;:  'Z  inteiionii.  Qttia  quiDiuer 
tit  ad  D6m  qy  pars  quc  oignio:  eft  od  pftrucndii  omnca 
ftilja8:itla  cft  ma  eo?:  i  fte.Dt'cit  g?  na  cuiufcuntp  rd:  eft 
maeiu8.QuiaiJtDicit:g>fo:mabic  magis  mcref  ponit 
camnam  rcfcfoztafTisaiitintcrtractatoJCs  fticmntalig 
gpiitaHcrunn^moiuecftpmiipn^^qdacgntrubftanjs 


Bnffi. 


30 


UXX0,7. 


«s.pt^r.tcca 


tms  pcrfcctfonee:':  pftitucrimt  illu$:n9m  cuhikdqs  rei. 
Qui  vero  oicit  nain  cuiufciicp  rci  foimi  ms:  ponit  cas 
iti  fimplicibusxnfcntii  illoy:^  in  compofttis  eo:p  coplc 
jrionem.Sed  pollca  fcies  quid  fit  c6plepio:nunc  tn  inte 
rim  aliquid  oicemus  oc  ea.Ci^icimug  ergo  gj  comple 
jio  eftqualitas  venieas  ej:  redp:oca  psjffione  qiwlitatii 
^ih^in  cozponbus  fibipermittis.antiquiat  pozeofo 
lebat  nimis  comendare  ■;  p:eferre  mam:':  oicere  gp  ipfa 
crat  n5.C£j:  quibus  crat  antipbon  que  noiat  ooctozii 
p:imu9:oe  quo  Dicit:g>  conftituerat  i  ratnm  babebat  gp 
ma  erat  m:x  illa  coflituebat  fubftantiaa:  z  Dicebat:^'  fi 
foatiaefrctna  rei:lectU6  cumputrefceret:ouertercturin 
id  qd  faccret  ramu5:i  eius  ramus  f jcret  lectus.Scd  no 
eHita.imo  reditin  ruamnamligneale:  inafcitur  lignii. 
Q.mfi  bic  bomo  vidiflet:g>  nl  eft  m9:i  non  oia  ma:  (€d 
ma  cuius  eflentia  pfcniata  eft  in  vnaqc^  permutatione; 
1  tl$  non  oifccneret  intcr  fo:ma  artificiale  i  nalc.Sed 
non  oifcernit  inter  id  qd  accidit:-:  fo:ma:nec  (ciait:g;>  c6 
ftituens  res:  necelTc  eft:vt  fit  oc  cfle  eiHs  rei  quc  non  cft 
neceifc  in  puatioc  eiu9:vt  pcrmancat  cu;  fuerit  p:iuata» 
Quia  quid  p:odcft  nobis:vt  res  fit  permanens  in  oifpo 
fitionibus  i  effc  du9.''cii  non  fufficiat  ad  boc  vt  ree  beat 
e(Te  in  actu:ficut  boc  qd  cft  f  lc:quc  no  oat  rci  cflie  in  cfFc 
ctu:nifi  boc  qd  ci  tribiut  potentia  fui  cflc.  S;  fo:ma  cft 
que  Ducit  ad  cffcctij.Tl6nc,n.  vidcs:^)  quii  ligna  i  lapi/ 
dc9  fiuc  lateres  babuerint  efle:Domus  erit  in  potentia; 
!oed  eius  ce  in  efrectu:babcturet  fo:ma  fua:  i  d  poffibi 
[e  eflet  fo:mam  eflc  fine  m9:ma  non  effet  ncceflaria.  Q: 
13  bomo  igno:auit:g7  ligncitas  fo:ma  e  que  fcruat  :etia5 
tnnc  qn  nafcitur.CTfitgo  fi  qd  ncccfliiriii  cft  intclligcre 
cflie  nam:boc  eft  qd  oat  rci  fubftantialitatc  fua:  tunc  fo: 
ma  adbuc  oignio:  e.£t  qm  co:po:a  fimplicia  fun  t  id  qd 
funt  in  actu  q:  fuis  fo:mis:i  no  fun  t  id  q6  fiit  ej:  fuis  ma 
terijs.aiioquin  non  Diuerfificarent.tunccU|:cft:q:na 
noncftma.Scdinlimplicibu6cftfo:ma:iipfainfeeft 
fo:ma  fo:ma?J:non  mama?:.Scd  in  compofitis  no  te 
latct:qj  na  oimnita  fola  non  oat  cis  centias  coy  :nifi  cu5 
adiiincta  ftierit  altjs  additi6ibu6  cjuoufcp  auocct  fo:m£» 
co:;:  perfecta:na:ad  modum  multiuoco:p.  £t  tunc  oe  ft 
1  Dc  p:imo:oicetur  na  coiter.Scd  motus  boc  cft  q?  ma^ 
gis  I6gccft:vt  fit  notura  rc;:.Quia  ille  eft:vt  manifcfta/ 
biturpoftca:quiaduemtc)coifp6neimperfcctioni9:icft 
peregrtnus  a  fubftantia. 
CTCaptm  fcptimu5.Dc  vcrbis  oenominatiuis  a  natura:  1 
Dcclarationc  fignificationum  fua:p. 

jP^  rimr  verbaque  ponutioiciitf. 
iJd.  lUlll-  naturanaturalc:iq6bab3 
n9m:i  qd  ee>:  na  1  naturalni  q6  currit  cur 
fu  naturali.  (Cioed  nale  eft:  quicquid  e  coi 
paramm  nae^icoparatii  naccft:  autin  qao 
eft  na:  aut  q6  cft  per  nam:  1  in  quo  cft  n9:l3 
cft  cp  fo:matur  na^aut  cuius  na  e:vt  pars  fue  fo:me.)55 
q6  eft  per  na^:  boc  eft.f.imp:eflionc6 1  motU6:i  quicgd 
eft  eiufdem  gencris  cu5  illie^vtloais  1  tempus  1  cetera 
alia.©cdq6babctnam:boceft  q6babctin  febocpn"': 
1  boc  e  co:pus  mobile  ej:  fua  na:i  quietii  e%  fua  natura. 
Ci;£>edqdefte)cn9:boccftcuiusce  cftinactu:aut  fua 
cjnftentia  in  actu  ej:  na:fiue  fit  cfle  pmii:ficut  indiuidua 
naUa^fiue  fit  eflie  z™:  ficut  fpecics  nglcs.Scd  q6  oiciwr 
ratiirarnboc  e  qd  imitatur  nam  quocutp  m6:fiuc  fit  q6 
abea  e):igitur:ficut  indiuidua  1  fpccics  fnbftantialce:  fi/ 
uefintcomitantiailla:ficacctdentiacomitdtia:autfubf 
fequentia.©edq6cHrritcurfunaturali:boceftficutmo 
tns  1  quietCB  quaa  facit  na  pcr  fcipfam  1  per  fua  ccntia: 
t  no  p^ter  foUtii;q:  q6  eft  p:cter  foUtii^aliqti  eftec  cau> 


'Libzi        C^pVm  VIL 


fa  e^tranca:aUqji  cft  per  feipfam:c]CcaHfa  rcdpietfactio 
nem  cius:boc  eft  matet  ia.Quia  caput  latum  1  oigit'  fu/ 
perfluu6:non  funt  currcntee  curfu  naU':  fcd  funtnatura'  36 
Utcr  1  cr  natura:q:  caafa  cof.  namra  eft:  fed  n6  p:optcr 
fc:fed  EE  rccipicns^boc  eft  qma  matena  cft  in  tali  oifpo 
fitione  fue  quatitatis  1  qlitatis  fue:vt  rccipiatifh3.£t  na 
tura  oicimr  ad  modu  particulari9:i  ad  modii  vniucrfa  ^  ^ 
lis.Sed  quc  oicimr  ad  modii  particularisiboccft  naw  ^^, 
ra  p:op:ia  vniufcuiufcg  indiuidui.&cd  que  of  ad  mcdii  traaa . 
vniucrfaUs^fo^tafl^isauteritvniucrfaKpfidcratavtfpe/  ca.ii 
cie6:vtcritvniucrfaUsabfolute:iambc  non  babentce 
in  fignatis  indiuiduis:nec  fun  t  eflisn  tie  cjciftcn  tC8:n  ifi  iii 
inteUcctu.(rii>ico.n.Qj  n6  bntcfl^e  nifi  t)articularc:vnu 
aute5  eo:;2eftq6  intelU'gimus.f.Q7  pncipio  eius  modiq6 
Dat  oibus  fingularibus  fue  fpeciei  cflie  iUo^.&cdm  aute 
cft  q6  itclUgimus  oc  pncipio  q6  ptinet  oia  qc^  in  fuo  oz/ 
dinc:i  ia5  putauerunt  aUqui-q  vnuqdcp  eoy  cft  virtus 
babens  et(e,Q>ed  pma  eft  oitfufa  in  fingularibus  fpci:i: 
altera  eftoiiHufa  ioibus.£tquida5eo:p  putaucnmtq; 
vniufcuiufcpboy^fuiicflieifuao^jgoapmo  pncipio  dl 
vnu:fed  oiuidiwr  f  m  oiuifion^  totius:i  oiucrfificat  in 
rccipientibus.Scd  nibil  bo:p  ocbct  audiri:  q:  no  babet 
cfl^e:nifi  vircs  oiucrfc  quc  fun  t  in  recipientibu3:i  nunq^ 
fiierunt  vnu:q6  poftea  oiuiderct  .£>ed  c6cedo  cp  biit  co 
paratione  ad  vnu:  1  illa  coparatio  qua  babcnt  ad  vnu.5 
q6cftpncipiii:nonaufertDiucrfitatcca:p  quababct  eje 
rebus:nec  facit  eas  comparatas  nudas  vf  abftroctas  in 
fe  cfre.Quia  na  non  babet  eflfe  e%  3  inteUcctu:nec  in  een 
tia  pmi  pncipi|.inconuenien6cft.n.vt  babcat  in  fua  een 
ti!i  aUqd  q6  fit  ey:tra.neam  a  fua  ecntia:ficut  fcics  poftea. 
tlcc  funt  vnu  in  via  veniedi  ad  rc6:ad  modu;  aUcuius 
fluentis  ante^  perucniant:ncc  babcnt  ciTc  vnui  aU'q6in 
rebus  fine  oiuerfitate.  C&cd  na  cuiufciic^  rei:aU6  eft  C 
in  (pecie  1  numcro:nccctia  c;:emplu  qd  oant  oe  oppari 
tione  foUs:cft  ita:quia  a  fole  non  6fcendit  aUquid  q6  co 
(tittm  vnii  aliq6:ncc  co:pu9:ncc  accide9:fed  eim  radi": 
fit  in  recipiente:i  fit  in  vnoquocp  rcdpientiii  aliu9  niie 
ro.fitillcradiug  non  babctcfl^ein  n6  recipicnte:  nec  cft 
aUquidq6  fit  e;t:  coUectionc  radi)  fubftantie  fo[i9  q  6(cc 
dita  fol£admas:vcl  ocgit  1  veftitcas.  Scd  ^cdog^fli 
non  variarei  rccipicn9:i  efliet  vnu5:  imp^cfl^io  eflct  vna 
fS  iUudtuncSed  certitudo  bui^^occlarabit  in  aUa  fcia: 
tamen  fi  fuerit  na  quc  fit  vniucrfaUs  boc  modo:  no  ertt 
vniuerfali6;i6  q:  cft  na.Scd  q:  aut  cft  intellecta  ap6  p/ 
moequifuntpncipiaa  quibusoefcedit  oifpofitiooius: 
aut  q:  cft  na  alicuiue  pmi  co:pc:i6  ej:  cclcftibug  co:po:i 
bus^gbus  mcdiantibusfcruat  o:do.£t  non  crit  oio  vna 
na  que  fit  vnain  eflrena'a:Difrufa  in  aUa  co:po:a.!oic  aiit 
DcbesinteUigcre  natn  vniucrfale  1  particlarc.  (CPoft 
boc  at  fcJreDcbe9:q:  muUa  funt  ejctra  airfum  nann-alcj 
partiailare  quc  non  (mtejitra  curfum  naturalcs  vfcm: 
q:  mo:s  ^uis  n6  eft  Cf.  lege  nae  particularis:  quc  e  S>o 
crati9:eft  tit  ej:  lcge  nac  vniucifaUs:  (s  muUis  modi^tii 
.f.vtanimaepiatnraco:po:c  adfcUcitate  beato:p:quc 
cft  caufa  p:optcr  qua  creatus  cft  bomo.  Q>ed  fi  ocgene/ 
raucrit:bocnonfitcaufanaturc:fedcaula  malcelccrio/ 
ni6.Zu5Vtalijbominc9babeatefl'cquitantU50cbcnt 
babere  efl^e^quatii  1  bi  qui  modo  funt.Quia  bi  fi  fcmper 
Viucrct:cctcros  n6  caperct  locus:nec  fufl^iccrct  cis  vict'': 
necinpotcntiamatcriacetfufficictiaaUopcuiipfisDC 
beamrerrequalccftbo:^  cflcinccilU  mcrcrcnturpua' 
tioncm  fcmpcr:ncc  ifti  vfta^  fempcr.  CT,?;  rgo  B 1  cctcra 
alia:acquirunmr  c)c  na  vniucrfali.SimiUtcr  oigitus  fu/ 
pcrfluws  acquifitus  e  cjc  natura  vniucrfaU  quc  oat  vni/ 
mc^  materie  gcqutd  fonne  p:eparatii  eft  ci  finefupcr/ 


T|i>2ifin' 


Bctmnm 


(s 


n 


,2.  pljyfi. 
((;.  (o.is* 


z.pl?r,te. 
(«.tPt 


:& 


fliriratc.Siattte  fuperflititas  fxierit  m  materia  qtie  mei 
i^cHir  fozma?  D;gitale:non  p:obibet  necoiminiut. 
CLCaprrrt.VIIl.Deqiiibiieoebetintcndcrcfcianalis:-! 
in  gbiis  piicntgtcii  alijs  fcienti)9:fi  piicnit. 

mIl^  fr^  lclttl  "^'^ "^5: •zfciseaq fiint 

'J  Uilttp  mni  natitralia:titncia56cla/ 

»^lratit5eft  tibi  apertiffimc  oc  qiiibus  tractat  13 

.fcia  naiuralis.Ht  qz^titas  Diffinitae(t:vna 

sSje^  bis  que  comita  t  boc  cozpue  nale^iej:  fuis 

accittibitseflentiaUbus.f  longitudincz  latitudinei  fpif 
fititdinc  Defignatis:t  figura  eft  vna  c%  bis  que  comitan* 
tnr  q5titatc:tunc  figura  eft  vna  oe  comitantibus  cojpiia 
nale.  Btqi  geometricfubiectii  eft  ^titas:  tunc  fubicctii 
eiuseft- vnit  ejraccidentibus  buius  coipoas  naturalis:? 
q:  accidentia  De  quibus  tractat  geometra  acciden  tia  fiit 
buius  accidcntis.Cl  i:  rgo  H  boc  Seomctria  fit  particu 
laris  aliq  modo  apud  fcientia  namrale.)Sedgeometria 
pura  non  coniteiiit  cij  fcientia  naturali  in  queftfontlJHe. 
<3ed  fcia  numeri  eft  remotioza  couenientia  cii  na:  ■zeft 
maiozis  fimpUcitatis.©;  funt  aUe  fcie  fub  bis.  ficut  fcia 
oc  poderib'':':  fcia  mufice:-!  fcia  6  fgis  mobiUb''  1  fcia  oe 
afpcctib'':t  fcia  6  aftrotogia:':  iftcfut  ^pigojcs  ?ueic'tic 
fcic  n3U'.Sed  fcietia  oc  fperie  mobiUbus:  fimpUcioj  eft 
omnibus  iUis:t  eius  fubiectit  eft  fpera  CU5  motu:i  mot'' 
mttUa  babet  conuenientii  cu  q^titatibus  p^opter  fud  co 
tinuatione:q§uis  faa  continuatoC)  no  babeat  e^  fua  ecn 
ti3:fed  ej:  caufa  cotinuicurfus  aut  tempojis:ficHt  poftea 
ccclarabimus:':  et  pwbatioibus  quas  induatntin  fcia 
oc  fperis  mobiU'bti6:non  ponunt jjponcs  naturalesvUo 
modo.^Scicveromufice  fubiectu;  funttboni^ztepoaai 
cbabs  pncipia  a  fcia  naturaUij  1  fcia  numero|:.  Cl&itr 
fcie  Dcafpectibus:t  fcie  dc  poderibus  fubicctu  funt^ti 
tates  comparatcad  alique  fiius  vifus:i  babcnt  pncipia 
a  nafuraU'bus :  1  a  geotnetria :  1  bc  omnee  fcientie  non 
conucniun  t  cu  fcia  naturaU  in  queftion  ibus  vUo  modo. 
©cd  oes  tractant  oc  bis  quc  fitn  t  fibi  fubiccta  f$  g?  biit 
q^titate:-!  fm  cp  accidunt  eis  coaccidetia  qptitati.Hecqj 
inteUigiituraccidcreqBtitati:Dcbettdcirco  poni^titas 
in  co2po:e  namraU'  in  quo  eft  pn^motus  z  quietis:qt  no 
eft  neccfl^c.gied  fcic  aftrologie  fubiectit  c  m3):mia  pars 
fnbiectifctenaturaUu^ipziciptadusfuntnaliaxgeome 
tr  jca.  £>;  naturaUa  funt  ficut  boc  q6  vr.gp  motus  co:po 
mm  celeftiurnecefTe  eft:vt  fit  fempcr  vnius  modi:':  cete 
ra  fimiUa  bis  oe  quo  muUa  Dij:erijt  in  pmo  Ub:o  2lma 
gefti.©edgcomctrican6funtoauUa.i:tgeometriaDif 
fertabaUjsfcie^tysin  bocgjparticipatcii  fcientfa  natu/ 
raUin  qonib^^et.CL  Crgo  fubiectii  fua:p  qucftionum  eft 
aUquid  oe  fubicctis  queftionu  fcienaturalis:':  etiamp:c 
dicatum  tn  ilUs  eft  aUqd  accidens  e)c  accidctibus  co^po. 
risnaturaUs^qdeftctiamp^cdicatiiinqtieftionib^^fcic 
natitraU's.©icut  tcrraeftfperica:  -:  cclii  e  fpericii  t  ftmi' 
lia.Cfrgobecfciaeftquafi  fitmij:taep  naturaU-roi' 
fcipUnaU.Cum  oifcipUnalis  pttra  fit  abftracta  no  in  ma 
teriavUomodo.fctbocquafifitponensbacabftracta; 
in  matcria  Defignata.©ed  p:opofitione6  quibus^ban/ 
tur  queftiones  que  funt  comuncs  tractato:ibus  fcie'tie; 
aftrologie  1  naturaUs^funt  oiuerfe.  Quia  ^pcnes  Difci/ 
pUnalesfuntinueftigatriccs  fpcculatiuc  vd  gcometri/ 
ce.0ed,ppofitionc8  naturales  fumpte  funt  ab  co^gg  ci» 
ius  ee  cft  natura  co2po:i9  nalis; :  aliquado  comifcet  na/ 
titraU':i  rcdpict  p:opofiriones  DircipU'nale6  in  fuis^ba/ 
tionibus:':  cp.©itr  comifcet  oifcipUnalis;':  rccipit^po 
fitioncs  niiles  in  fuisj3bationibus.£t  cu  audicris  q>  nS. 
Us  Dicit:g5  fi  terra  non  edet  fpcrica:q5  remanet  oe  Utna^ 
ri  eclf  pfi;non  cifet  actuale.^ctas  quia  lam  comifcuttu 


atmaudieris:(;'  oifcipUnaUs  ctct't:q:c):(:o:po:ibue  iU6 
eft  otgnius  q6  eft  oignio^is  figure  «luecft  rotnnda:  -rqd 
partes  terre  inouent  adiUudin  oirectii;  tfiUa  bisrfciap 
q:  iam  comifcuit.C^ttede  ergo  qiio  DifcipU'naU's  ■:  na- 
turaUe  oifferunt  in jDbatione  bu/us.f  g?  aU'q6  ij: cozpo/ 
ribus  fimplicibus  eft  fpei  icii;q:  DifdpltaUs  fumit  od  oe 
clarationem  buius  qdinuenitin  Difpofitioncplaneta:p: 
ino^tu.f.eojrtoccafurtreceffioncabbemifperio^taccef 
fi'oneadt'lUid.Tlon.n.l3efi'etpofl'ibilc:nifiterrae(Tetfpc 
rica.£tnaturaUsoicitg5terraeftco:pusfimple]c:gfi'gti 
ra  eius  naUs  qua  oebct  babere  cj:  natura  fua:cin  toto  fi/ 
bic6fimiU8:ergo  eft  incoueniens^vt  fit  in  ea  Dinerfitae. 
Oi  fit  in  vna  cius  parte  anguUis  -:  in  aUa  parte  recta  U'» 
nca:aiitg7iaU'aparteeiit8  fitaUquismodus  curuitatj: 
1  m  aUa  oiucrfus  ab  ea.CZ^Pzimm  crgo  oiicit^baticea 
fitmptas  ej:  comparationeoppofitionii  ■:  fitttii:':  oiftan/ 
tia:;::ita  vt  non  fit  ci  opus  aUquo  intcUecttt  virtiitis  na/ 
titraU'8:vt  per  cam  p:obet  inten  tione  ful.Ctinncnimue 
cp  fcds  iBducit  pbationcs  fumpras  ab  eo  q6  oebet  natii 
ra  co:po:i8  naturaiis^vndc  eft  naturale.(f;£rgo  pmua 
oi)ct't:g?  eft.a.-:  non  oij:it  cam:  1  aUus  oi^it  cam:  •:  quarc 
eft.Tlumeris  aut  e%  quo  funt  niieri:altquado  inueniun  t 
ca  que  fun  t  nali3;cii  inucnitur  par  eis  vnii;  -:  aUud  vnfi, 
£t  boc  q>  vnuqdcp  co:p  eft  vnu:n6  cft  bocej:  fua  emia, 
V.g.Undc  c  aqua:aut  ignis:  aut  terra;3Ut  arbo::  autcc/ 
tera.Sed  vnitas  eft  que  comitatur  iUud  cj:tra  e(Tcnn'a$ 
cius:':  bec  ratio  illo;:  cuo|r  vno?:.vndcfuntaU'qHo  mo  5 
cffendi  fimuUeft  fo:ma  onaUtatis  in  iUo  cffe:':  filf  in  ce/ 
terisniieris^tBcft  numerus  nileramsqui  firrctiam  in/ 
itenimr  In  efTentgs  non  naUbus:quepoftca  occlarabun 
tur  tibibabcre  cflicntia  t  cp'fte'tias.  (Tf  rgo  ntierus  no 
continetur  fub  fcta  naturaU':quia  non  eft  ps  ein6:ncc  fpe 
cics  fui  fubiectLncc  eft^p:iij  accidens  ciu8:q:  cfTcei^no 
cftnecefevt  pendeate;c  naUbus:  ncc^  ex  non  naturali' 
bits.*Pvatio.n.pendendibec  eft;  vt  ^p:iii  efl^e  eius  c  6  of 
pendcrc;fit  e%  il\o:i  oebea  t  fe  ci.^fmmo  eft  oppofit^^vn  i. 
cuicp  iUo:p  ejciftcntia  1  oiffinitoe.Scd  fi  pendercab  aU'/ 
quo  nccefl^ariii  eft:  tuc  ab  cfl^e  c6i:q:  eft  ej:  iUis  que  cc  mi 
tanturiUud.crfrgona  nucri.vndeeftapta  inteUigi:B 
eft.f.nuda  vel  abftracta;:  oio  abfcp  matcria^ttractat''  6 
ea;fmbocqdeftnaturaniicri.£toceoq6  acciditei  q: 
b3cparte:cft  tractatus  nudus  abfc^  ma.ged  poftea  iaj 
acciduntoifpofitiones  oequi^bus  tractet  aritbmctidw. 
Ve  oifpofitiones  non  accidun  t  ei;  nifi  q:  ia;  ocbuit  fuu 
pendcre  ej:i(iemie  in  ma:$ni8  non  oebet  fnii  pcdere  cu 
iUis  materic  in  oiffinitt'6c:nec  materic  fignatc.  C£rgo 
fpccnlatio  oe  natura  numcri  erit  f  m  q?  eft  fpcculano  w 
fcipUnaUs.Scdcgtitatcspueniunt  cu^pcndcntibus  cjc 
ma^ioiffcmnt  ab  eis.Sed  ;Duenientia  eap  cii  pendcnti' 
busej:materia;beceft:9j$titate6  funtoebis  qucfntelf 
lignntur  fubfiftere  in  matcria^culdubio.Sed  oria  ean 
eftmultis  modis.Uno  q:  fo:ma;r  naturaliu  qneda;  eft 
qHeftatimpcrfcintelligit  non  cffeapta  acciderccuilt^bs 
matericificut  fo:ma  quc  clt  aque  qua  cft  3qna.'3[mpofi'i/  p 
le  ctenim  eft:vtinueniatur  in  ma  lapidis  quadiu  fticrit 
in  coplepone  iUa:non  ficut  rotfiditae  qne  poteft  c(fe  in 
qu3Ubet  oua;:  materta:^;':  in  qttauis  alia.Scd  ficut  fo: 
mabiianitatis  '^eiusnaturaqucipoiTtbilecft  ctTeima/ 
teria  ligncaU':':  bcc  eft  loqnutio  qua  ccrtiiTimcinteUigc/ 
renon  eft  Difficile:q:  ad  manii  funt  ej:cmpla  ciusraltero 
q:  fnntqueda  ey:  fojmis  naturaUbus  quas  n6  e(i  ipcfTi 
bileacciderc  cuiuis  mae:  ficut  e  albedo  ■:  nigredo  '^aUa 
buius  gencris.^ntcUcctus  etcnim  n6  cimt^im  ponat 
cas  in  qUbet  materia:fi  ratio  1  DiU'gcn6  pfidcratio  facit 
poftca  cognofci  g?  ns  albedinis  ■;  nigredinte  n6  pt  acci/ 


^affi.        ILibzi 

^crenffl[cottiplCFfonii;p;eparatfontj5pzie.Q6.n.aptu5 
e(t  nigrcdini  ^m  in  tcllectu  colowndi  no  tingendtno  cQ^ 
recepiibilc  albedinia  ca  raiioe  pjopter  aligd.f.  q5  cll  in 
(m  coplepone  i  na.(ri3cd  $«'9  l^cc  ita  fint;tn  non  po 
teH  altqua  illaf  intelligi:  nili  coniuncta  cu  alio  ab  ipfa: 
qdeft  fuperficics  z  q^titas  que  in  intcUectu  oiucrfa  funt 
0  coloje:Dcinde  conueniunt  bi  ouo  pzedicti  modi  in  vno 
,f.q:  intcllcctua  no  pcrcipit  aliqui  illa;::  nifi  qz  ia5  occcf 
fcrat^pzietae  comparationis  eius  ad  alittd:qi:e  coiucta 
cft  cij  effentia  cius  ficut  fubiectu.'3ntcllectU8  ctems  cuj 
pcrcepcrit  foima  buman  a-.yns  eit:  vt  pcrcipiat  ctias  cii 
ca  coparationeeius  ad  m|5  pzopjia.Quia  non  pcrcipic 
nifi  RcRir  emm  albcdine:cu  pcrccpcrit  intcllmus:co' 
fcqucnter  ctia$  perdpiet  latitudine  in  qua  cH  neceffarto. 

^        Cui3ndvultintelligialbcdo:nilIinteUigatcu$tiiate. 

•*  £t  notiicll:qz  albcdo  alid  eft  a  ^titate;vn  coparauo  al/ 
bcdinis  ad  (^atate  ftmilie  e(t  coparatioi  qua  babet  rcs 
adid  qd  cH  fubiectU5  cius.  i^eindc  ^titas  oiffert  ab  b  ts 
ouobus  modis  in  quibus  coueniunt.  Q:  intcllectue  ed 
pit  ^titate  nudl.quo  modo.n.non  ecipit  fic.-^rii  itellciia 
multacgcatinciuijlitoein  tractando:DonccpateatQ7$' 
titas  non  inucnitur  nifi  in  m3.£t  oiffcrta  p  modo:i  vno 
qd  elt  piopa'ii.f.q:  intellectus  qn  intclligit  coparatione 
^titatis  admam:non  eftncceitariiKVtalTignet  ci  mam 
p^opua:-:  oiffert  a  fci5o  mo  in  bocg?  ficut  intcllectui  no 
eft  nccciTariu  ad  intelligendti  $titatem:  vtaitignarct  ci 
mam  p:opaa:ita  ratio  i  intcllectus  no  cgcntboc.  Quia 
ratio  ad  injcUigcnda  iplam  qptitatc:non  cgct:vt  ca  intcl 
ligatin  ma.iratioctiamnon  iudicatgjqsritasbeatjj/ 
p:iammamipccialeDcfignata:q:q5titasnonfeparatur 
ab  aliqua  ma:p  jgrgo  no  ctlj5p:iavni  foU  mae:-:  tii  curo 
boc  et  non  eget  in  intellectu  ■:  oiflFinitionc  ma.  5^5  autc 
qttida  putaucruntg?  albcdinis-z  nigrcdinisidc  e(t  iudi/ 
ctum:fed  no  eft  ita:q:  nec  inteUcctus  imaginans  nec  oif 
finitioncs  ncc  oefcriptiones  qo  arfignant  eis:  piit  elf icc/ 
re:vtnoncgcantma:cu5  multiiinquificrintt  otligctcr 
tractaucrint.&ednon  oenudant  amanifi  alioitellcu: 

f'       boc  elt:q:  fo:ma  non  eH;  pars  e^ifientie  ea;::  ficut  efl  gs 

^*  ejciftcntic  compofiti.  Scd  cit  pars  in  ea?:  Diffinitione:-: 
mulrafuntparsDifTinitiontsalicuttisque  ndfunt  pars 
eiten  tie  eimxu  in  oifTinitione  ciue  aUquid  fucrit.cfi  ba/ 
bet  coparatione  ad  aU'ud:q6  e  cjctra  eentia  oiffiniti.  Ji 
etiam  oeclaratii  efl  ti^bi  boc  in  Ub:is  p:obationi8.  £rgo 
Ooctiinantieritooctrinagcometrie^funtDueooctnnc: 
que  non  babent  opus  in  fuis  ^bationibus  attendcre  ad 
mam  nalem:autvt  afTumant j^pofitionesrquc  pueniant 
mae  vllo  modo.gcd  ooctrina  fperc  mobiUs^-rct  plufi^ 
illa:ooctrina  muficc:^  pUtf$  et  illa:  ooctrina  oe  afpccti/ 
bus:'!  pluf$  ocs  ille:  ooctrina  aflrologic:  afTumtint  ma/ 
teriam:autaUqd  fuo;:accidentiii  materie.f.  q:  inquiritt 
Cifpofiuoncs  eius.  Unde  nccelTe  cft:  vt  alTumant  maj. 
Duia  beDoctrinc:aut  tractantDcnuorci:autDc^tita/ 
tc:aut  6  figura  qtic  cft  in  rc.£t  n  iierus  •:  ^utas  i  figiira 
funt  accidcntia  rebus  naU^bus  i  acctdiit  cii  nticro  i  $ti 
tatc  sfcquutioncs  clTcntialcs^et  numeri  •:  ^titatce:':  cu 
roUicrin  t  vt  tractcmus  oe  bis  qucaccidun  t  Difponibns 
rumeri  %  q^titatis  que  acddunt  vnicuicp  re;r  naturaUii: 
confcqHituroino:vt  nccelTario  pfidercmue  illa  rem  na/ 
turalcm:(iuafi  c  octrina  naturaUs  fit  copofita:  i  geomc/ 
trica  fit  fimple^:':  nafcunt  cjc  iUis  aU'cDoctrinc;q>  fubj 
efl  vnius  Doctrine^ip^cdicata  fuay  qomi  in  ilUe^fiint  al 
teriUBDoctrinc.ictqiiquidem  in  aUqbue  fcientijsq  c6/ 
parant  oirdpUnaU:  opus  babet  intellcctus  refpiceread 
mam:gj2  comparariones  que  efl  itrter  11138-:  maUa:qua/ 
co  magis  ipfa  fcietia  nauiraUe.*'  C  ^fQO  f»Vi  cilopinio 


CapPm    IX. 

ilUus  qut  putauit:Q7  fo:ma  ttfi  eil  td  q6  oebet  traccari  m 
fcientia  naturaU:':  nullo  modo  ma. 
(ECaptm.IX.Dc  aiTignado  quid  c  oc  quo  potuio  05  inti* 
dere  naturalis  in  tractatu  fuo. 

iFjTjliamneglcjccrunc  SS^ 

|U]  y^^''^^''^^  Sntipbon:attendcrefo:nidrci:-:pu 
IU|  BF^catteruntq^ma  folacflquaoes  oebentiti^/ 
™^i??SMrerc  •:  cognofcerc.Que  cii  aftequuta  fiterit  cc 
tera  que  cofcquun  t  cam:accidetia  1  cobercn  tia  funt  ifi 
nita;quc  non  comp:cbcndunt.£tvf  mibi  g?  bec  ma  cui 
obU'gauerunttractatufuii:cmaco:po:eainfo:mata:nd 
aut  p:ima  tanqg  fin  t  obUti  pymc.^o^tafTis.n.aliqui  eo^ 
confir.mabunt  boc  qc  artibus  artificiaUbite:  facictcs  co 
paratione  inter  naUa  1  artificiaUa:-:  Diccnt;  q>  quic;ctra/ 
bitfcrf:intentiociusenoeferrobabcndo;neccuratcu 
tus  fo:me  fit.CU^t  quioefccnditin  ^fiindiimaris^intC' 
tio  cius  cii  acquirendi  p:eciofum  lapidcm:non  curat  cu 
ius  fo:me  iiti  qp  magis  nobis  Dctcgit  infirmitate  buiiis 
fnieboc  efT.f,g)p:iuaremHrcognitioncj?p:ictatii  rcruj 
naUti  1  fpcci3litatU5  c^-^  quc  funt  fo:me  eo^ .  £t  g?  c  tia 
aucto:  buius  ixnc  fierct  fibi  p:ius.Cuia  i\  fufFicerct  ei  co 
gnitio  mae  non  fo:matc:tunc  fulTiccret  ciad  omnc  fciC' 
tiam  cognirio  rei  in  ic  no  babentis  cfTc  in  actu^fcd  fic  efl 
res  que  eft  in  potenria.Dcinde  vnde^ccdetad  cognofcc' 
dum:pofT$  ncglc^erit  fo:ma6  -:  accntia  refpucrinaccti/ 
tia  eteni5  -:  fo:mc  funt  qnc  trabunt  inteUcctus  noftros 
ad3pp:ebe'deda  fapietia.  ioed  1  fi  fo:te  no  fuffcccrit  iii 
bi  cognitio  mac  non  fo:mate:  -:  con  tcnderit  cognofccrc 
Qi  ma  babct  fo:ma:  ficut  fo:ma  aqucitatis  -:  aercitatl  -: 
cctcra:tunc  ergo  ro  p:ctcrmifit  attendere  fojmas:-:  boc 
qd  piit3iiit.f.g)  qui  fer?:  cj:trabit:foima5  no  attcndit:cll 
opinio  falfa:q:  eius  quifcrf  c^trabit:n6  cfl  fubicctti  itii 
artificg  fcr;:;fed  finis.  Quia  fubiectii  ftie  artis:  f  unt  co:/ 
po:a  mctaUina  que  intedit  fodcrc  -:  fundcre.  ix  13  opus 
cfl  fo:ma  fui  artifict);-:  pmo  ac^firio  fem  eft  finis  fiii  ar 
tifici)^.i^eindefitctfubiectiiaUo:parcificio^;quibu6n6 
fufficitacqnifitio  ferri:nifi  vt  labo:cnt  in  oando  fo:ma$ 
1  accidens.(r£tiam  fitcrunt  et  alg  cotrarg  cjc  tractato 
ribusfcientienaU6:quiptempfcruntmam  oino  oiccn/ 
tcs;q:  non  fuit  necefTariii  opus  adefTc:nifi  vt  apparcret 
in  ea  fo:ma  cii  fuis  imi^cfTiotbus.iEt  q:  p"'  opus  no  fiie 
ritnifi  fo:ma.vndequi  plcne  babueritcognitionem  foz 
me:non  cicfi  opiis  intcndcre  ad  mam;nifi  vcUtintedc/ 
re  ad  rcm  que  non  efi  opus.£t  ilTi  fiierun  t  nimis  pium/ 
ptuofi  in  boc  q?  p:etcrmifcrunt  mam:  ficiit  iUi  fucrunt 
e]ctra  viam  in  ptcrmittcndo  fo:ma.£t  pter  boc  oifTicilc 
qd  oiciit  in  fdentt^snaturaUbus  ficut  inuimus  in  caplo 
jpcedentc:adbuce'tn6fuffccitbisboc  9>  poffpofucrunt 
coparationcs  quc  funt  in  ter  fojmas  1  ma6;q:  no  omnis 
fo:ma  puenit  omni  mac:ncc  ois  ma  einrcccptibilis  om 
nisfo:mc.Cluia  fojme  fpales  nalcs  ad  acgfttionc  fua^ 
cffentia?r:babentopU6:vtbabeantma6fpalc8p:op:ias 
fo:mi6:gbu6conftitutiieiTelTcca?:adbancfo;ma;qua/ 
muUa.n.accidentia  funt  qiic  non  veniunt  cj:  fo:ma:  fcd 
C]c  ma;-:  qii  quidem  pcrfccta  fcicn  tia;-:  vera  c6p:ebcfio 
non  eft  nifi  oc  eo  qd  eft:fi'cutcft:-:  qd  comita  t  iU6.Jt  flen 
tia  aiit  fo:me  fpectaUe  egct  ma  pjopzia:-:  fuum  cc  cotiii/ 
tattir  ma5^p2ia.Xunc  qilo  perficterfcia  numericjc  fcie 
ria  fo:mc  tin."cum  non  fttcrit  bcc  otfpo  cognita  ap6noe 
vcrc.gt  qiio  crit  bcc  oirpofitio  ccria  a^Hid  no8:cu  no  tA* 
tendcrim''  ad  mam:cii  in  iriaterys  non  cft  aligd  mogia 
c6e;ncc  magis  rcmotii  a  fo:ma  ^  ma  pma.-'  jocd  Cf.  co/ 
gnitionc  naeciue:-:  q^  in  potctia  ipfa  cfl  ota:  inde  ac£|rc> 
musfaptentia.q:fo:mc  quein  bdmaepllunt;  oNtenc 


» 


a 


» 


cefTarium  vt  rmoucsmmr  qn  mutantur  alie  pio  ipfie: 
aut  e(t  pofTibile;  7  n  on  credibile.Onde  que  inte'tio  e  me 
liozintereaqucidrioebent^  intentio  oifponis  reiin 
ipfo  fuo  efTe:an  fit  fo:ma:an  mutabili8.<Sed  naturalis  i 
fuis^bationibtts^zinperfectioneooctrinefue^opueb;: 
Vt  retincat  omnc  cdpzebenfionc  mac  1  fozme  fimul.  £t 
fozma  confert  fibi  fcientia.f.quid  ftt  ipfa  res  in  actu:ma 
gif(5  ma.fit  matcria  confert  fibi  fciam  potentte  eflerdi 
in  piuribus  oirpofitioibue:':  q:  xtri(c0  perficit  cognitio 
oefubftantiarei. 

CrCapl'm.X.Dca(Tignand8  pwpyetate  vniufcuiufd^q/ 
tuozcaufarum. 

11  gnificanteeclTecammalem:-:  camcfficicn/ 
31  tem:^  cam  fozmalc:  ■:  cam  finale.  Tluc  aijt 
uari-Tifi  oebemuecognofccrc  Difpofitionc6ba:pca» 
rumiperquas  in  fubfcquentib^^babcbimusfacilitatcm 
gucniendi  ad  cognitione  caufato:;:  naturaliu.&3  cp  om 
ncgeneratiitcozruptibilc:?  gjomnefubiaccs  motui:i 
omnc  copofitii  e)c  ma  z  fojma:bnt  caufas  inuentos  que 
font  be  qtuo:  1  non  plures.  Jn  bocnon  ocbct  fatigari 
tractatns  nalis:qi  boc  Diuinicft.i5edccrtitudinecaru5 
quid  funt  1  fignificationc  fna;r  oiipofitionu  ponere:l3  e 
0  quo  naturalis  non  potcftej:aifari.(Ei>icemue  igit:g> 
caufc  efTentiales  re:;:  naturaliii  funt  quatuoz.  tfficiens: 
materia:fo2ma  'Z  finis.^t  cfTiciene  in  rcbue  nalibtie  aW 
quando  oicitur  pn'"  motus  in  alio  a  fc:f  m  boc  qd  c  alid. 
Jocd  intelligatur  motue  bicois  cjatus  Dc  potentia  ad  ef 
fcctu  pcr  fozma  in  matcria.£t  boc  pn'"  efl  caufa  conucr 
tendi  in  aliud:':  moucndiDepotentiaadclfcchi.&icme 
dicus  cii  fanat  feipfum^pn^^cft  motue  in  aliu:v>T  i  aliue: 
qzipicnon  mouetnifiifirmii:tinfirmU6aU'ud  eftame 
dico  ^n  boc  qp  efttnfirmus.£t  ipfe  non  fanat:nifi  f  m  15 
cp  c(t  id  qd  efi.f.  vnde  cfl  medicus.&ed  (uratio  cius  t  re 
ceptio  fuacuratidis^-zciusmotusadiUa^noneft  e>:boc 
cp  efi::id  qd  cft.f.vnde  efi:  mcdicus:  fcde^partcqua  eiw 
firmu9.C7l^2incipiu  autemotU6:autcftp:eparaB;  aut 
cftperficiens.Sedpzcparanscftid  qd  pzcparatmam: 
ficut  motue  fpcrmatis  in  pcrmiuationibus  pzcparantt/ 
bus.£t  periicienseft  td  qd  tribuit  fozma  conftituentcs 
fpccics  namralcs:  1  cft  cjrtra  naturalia.  £t  non  pertinet 
ad  nalem  fdre  boc  verifiime:lcd  tifuvt  ponatgj  boc  cft 
pzeparans-zattribuensfozma^-znoDubitctg^pzcpara' 
toz  fit  pncipiu  motus:'Z  cp  perficienseft  etiam  pncipiu; 
moms.QuiaipfumcftvercqdtrabitDcpotenttaadef/ 
fectum.^am  aiit  aliquado  en  iicramr  confiliatoz  t  adiu 
tozinter  pzincipiamotus.&edadiutoz  videt  cfTcpars 
pncipi)  motus:ficutfic(TetpndpiiimotU8  qicrcime  rc 
gisttadiutoz  pars  du6:fed  ofia  intcr  rege  1  adiutozc;  B 
eft:qz  re);mouctpzoptcr  fincquieftfuue^-radiuto:  mo- 
uet  pp  fine  qui  non  eft  fnue  finis  pzopter  aliu  finc:  q  no 
eft  ipfi  fini6:fed  regi  acquifitus  e%  motu.  5mmo  e  finis 
alius:  vt  gratitudo  aut  rcmunerao'o;aut  bonozificatio:f5 
con  filiatoz  eft  pncipiii  motus  aliquo  media  te:qz  eft  cau 
la  fozme  in  alij  s  que  eft  pncipiii  motus  pmii  ad  rem  vo/ 
litam.£t  eft  pncipiii  pzfncipu.t^oc  ergo  eft  ^n'"  efficicB 
refpectu  re:p  naturaliii.Sed  quu  accipitur  pncipiii  effi' 
dens  non  in  refpectu  rfp  naturaliii  tantu:f5  refpcu  ipfi* 
e(Te:erit  coiozis  intentionis  q^  fit  boc:  1  erit  boc  quicgd 
eft  ca  e(Tendi:fed  remotii  a  fiia  cfTentia.Undcafit  cftre^ 
rnotum^tvndcnon  eftiU6e(Te  ppipfum  caeftcfTicies. 
(Cisicamus  autenunc  oe  pndpio  materiali:  qz  pncipia 
mllia  conueniunt  in  vno  in  tel  lcctu:boc  eft:  qz  illa  in  na 
turts  fuis  funt  acgfitiva  rc:^  e^tranea|::t  babent  babitu 


©ecimum 


19 


dincm  ad  copofitii  cj:  ilUs  cffcntgs  c^rancis:^babcnt 
babimdtne  adipfas  cfTentias.ficutcozpus  babet  compa 
rationcad  ppofitii.f.albii:'z  comparatione  ad  fimptejc.f. 
albedinem.£t  coparatio  eius  ad  copofitii  eli:ficu  t  com 
paratio  caufc  fcmg:qz  cft  pare  pftitutionis  compofiti:i 
pars  in  feipfa  pzioz  cft  tota:  qz  conftimit  cfTentiam  ciae. 
(oedcoparatio  cius  odilla  non  intcliigit  nift  tribue  mo 
dis.vno.f.gj  nec  pzeccdit:nec  (cquit  ea  in  cfTe.t.non  eget 
co  in  confhmaone.£t  alio  gp  ma  cget  tali  quale  boc  cft 
in  conftitutioneincfTcctu:q6fitpziU8cain  cfTccfrcntia/ 
U':quaficfTefuii  n6pendeate):ma:fcdc):ali)s  pncipi^e: 
!oed  comitamr  iUu  cii  inucntii  fiterit:  vt  pcr  ficiat  mam 
eiu8:<z  oucat  ad  efTectu:  ficut  funt  multa  quo;:  pftitutio 
eftciiaUquo^tcomitarilludpoftconftttutioncfuam^vt 
conftituataUud.@ed  foztafTecoftimctilUidaliud  oifce 
dcndoafuacfTcntia:taliquadopftimctati6pcrc6mip 
ttone  fuc  efTcntie:-!  b?  vocatur  fozma:  1  aut  babet  ptc  m 
perficicndo  mam  pftimtione  fuecfTcntie:  aut  ipfum  cft 
confhtucns  pzojcimii,  ictocclaratio  buius  cftin  pzima 
ooctrina.Zertius  atit  mcdue  e:  vt  ma  fit  coftituta  i  ilia 
efTentia:t  Ducta  ad  actu:t  pzecedat  rcm:t  pftituat  casii  ^ 
boc  cft  q6  vocamus  accidcns  pzopzic:qguieaU'qua'dovo 
cemu8  accidcne  ocs  afTcctioneKcrgo  erit  pmue  modus 
fmrelationemcfTcndtfimul.l:tDuoali)  modi  fmrchat 
tioncm  pziozis  1  pofterioz(8.ioed  in  pmo  bo^  duo^  po 
ritae  eft  ciu6  q6  eft  in  m^:*:  in  fc6o  co;:  eft  pozitas  mae: 
1  modi  pmi  non  manifeftatur  cfTe.  @ed  fi  q:emplu5  b5; 
(Kt  anima:'Z  matcria  pma:qit  coniungunt  ad  pftituendu 
boicm:fed  Dc  ouobue  alije  modie  ia^  fcpc  Dijnmue:  fcd 
materia  cii  gcncrato  e^  ea  aiitie  ipfa  eft  pare  cfTc:  babet 
1  aUu  modu  rcfpcctue  comparationteȣt  oignii  cft:vt  IS 
comparatio  adaptem  r  fozme:<z  ma  aliquado  fufficir  per 
fcfola^vtfitipfaparsmaUe  eiu8q6babctmam:7i5fit 
in  aUqua  ma  re:^:t  aliquando  non  fuffidt:nifi  adiuncta 
fiterit  ei  alia  mH  e;:  qua^t  ej:  ipfa  cofletur  quafi  vna  ma 
ad  perfiicicndu  fozma  ret.<z  boc  fit  in  aUa  materia  rerus: 
ficut  berbe  ad  elccmariu:t  ficut  bumoze6adcozpu6.£t 
quii  fttcrit  materia  e%  qua  res  nd^ucnit:nifi  alia  matc 
ria  fiierit  ei  adiuncta:aU'qn  crit  e%  comixtione  tifi :  ficut 
fingularia  boiu5  in  e^ercim:?  oomuein  ciuitatcSUqii 
erit  c%  coniunctionc  1  copofitioe  fimul  tm^ficut  latcrco 
t  trabee  oomui.Sliquado  erit  cj:  coniunctionc  t  copofi 
tione  t  couerfionc:ficut  clemeta  generat(8.tDuibU6  eic/ 
mento:p  non  fuffidt  fola  c6iunctio:ncc  fola  copofitio  co 
tingendi  fe^vtobuiandi  (ihkz  recipicndi  figura:  vt  ct:  15  p 
babcant  cfTe  gnatoinifi  t  aUaagant  in  alia:t  alia  patian«  ^ 
tur  ab  alt)8:quouf(^  e^  cis  quiefccntibu8  in  coniiictione 
pzoucniatqualitae  vnifozmie  que  or  complc^o:  t  mnc 
coaptabiturfozmcfpcciali^^zppbocetriacba^iquicgd 
eft  f^mileilli:qz  qsiiis  comi^te  fiierintfpecics  ciu6:t  con 
iunctc  1  compofitc:non  tit  adbuc  erit  triacba:  ncc  bebir 
fozma  triacbitatis:nificii  moza  tempozieqiioalicagant 
in  ali)s  qlitatibus  fuis^t^ucniat  e^  eie  vna  qualitas  ta> 
$pfimtli6illi8omnibU6:tficj3uenictopu8  ejrca^  par/ 
ticipationc^tba^  fozmecfTcntialcefunt  fixetj^inani 
tcs:fcdaccidcntiaea^e^qbu6patiantpafiioneconuer' 
fionis:mutantur  t  puermnt  conucrfionc  muniedi  fHp*  ,  ^f„.^, 
abundantiaquecftinfingulis  eopquoufcp  quiefcatin  ^""'""^*''' 
ets  qualitas  oominatiu^minue  $  erat  in  oomindtibus. 
'Jam  au  t  fiiitvfU8:vt  oicatur  babitudo  pzopofitionii  ad 
coclufione  fimilis  babitudini  fozmaf  ad  matcrias:  fcd 
meUus  eft:vt  fozmajJpofiticnii  fit  figuro  eay;'z  pzopofi/ 
tiones  cii  figura  eaf  :afTimilan  t  caufc  efficicn  ti:quia  ipe 
funtcfTicictespclufione.ftpclufio  qcbocQJCftconclu  2.cbi  tf,*.» 
fio  eft  rcs  pzeter  ipfa8.55ed  q:  adinunerunt  g?  quando 


©uflfi.        TLibzi  C^pVm  XL  ^  XIL 


B 


maTo:  tcnttinue  t  trino:  coucniimt:  p:oiicm't  inde  pcltt 
fioii  iam  erat  snce  bocin  argumentatione.3cciditeid  1? 
opinio:9>  in  arguinentatioe  cit  fubiectu  pclulionietad^ 
cientes  etiS  efl:  ipfa  argummtio  eft  fubiectii  oclufioie. 
©ed  tcrmino?tmaio«'3  z  mmozie  naturaeft:  vt  vtcrqj 
fitfubiectua  fozmepclufionis^^non  funt  tunc  tcrmin'' 
maio:  ncc  mio2:fcd  funt  fubiecti:vt  funt  termini  maioz: 
ncc  fun  t  tunc  fubiecti  pclufionis:  q:  vnufquifc^  eo:^  qu 
fiierit  aliquis  modus  babimdinis  vnius  adaltc^:nmc 
crittcrminus  maioz  i  terminus  mino:.£tilleell  mod' 
fm  que  coparant  ambo  in  cfTcctu  babitudine  ppzin  ad 
mediilbabctcp  babitudine  ad  cdcluftoncitcut  ad  id  q6 
eft  in  potcntia.@ed  qn  fuerin  t  alio  mo  confiderati:eri4C 
|{ibicctipcUtlionisinactu:quimoduscft:vtvnu8Con/ 
fungaturalu^m  babitudincpzedicadi  'zfubtjcicdi.auc 
enteccdendi  i  pfcquendipzcter  babimdineetiam  qua; 
pjius  babebant.3c  per  boc  qui  eH  in  argumcntatoc  ter 
minus  mino:  aut  maio::non  cil  ipfcmet  qui  cH  tn  potcn 
n'a  tcrminus  pclu(!oniB:fed  alius  m(dc  fpectci:  q:  no  e 
poflfibilc^vt  oicatur  Qjrei  vncin  niicro  accidat:  vt  iit  tcr 
minusmaioiautmino:  tfubiectuspartis  coclufionis. 
"nccintelligo  quo  ocbcantponipjopofitiones  fubiectii 
ronclufionis.Ut  atit  comparauimus  ad  ma3:-z  id  q6^' 
nenit  cjc  ca:aUquado  materia  crit  ma  ad  recipiendii  gc 
ncrai  ionc;-?  aliquando  crit  ad  rccipiendii  compofttiocs 
«  conucrlione  fimul.£t  boc  eltqd  Dfcimus  oe  caufa  ma 
Ceriali:fcd  t  fozma  otcimreentta  quequado  fuerit  babi< 
ta  tn  ma  prtimet  (pem£t  oicimr  fozma  ipfamct  fpedee: 
«:  of  fo:ma:figura  i  oep  ictio:i  of  fo:ma:o  ifpofitio  pgre/ 
gationis^ftatt  foima  exercitus  i  fo:ma^pourionii  o:di 
nata^:z  of  fomia:o:do  viuendi  f!ait  Ieic:t  of  fo:m9  ois 
ailecrio  quccuc^  tverit:^  of  fomia  ccr  timdo  cuiufcunc^ 
vdifuxc  Itt  fut  Hatia:  (iiite  i!t  accidcne.  @cd  oiffert  a  fpc: 
q:  \i  altqit  of  gen^^gndUflimu^aliqit  of  15  fot^itcllciie  ab' 
firacms  a  mU:i  fo:ma  qne  occipifjp  vno  ejc  p:t'ncipt)8  e 
fs  copara  tionedusqd  cfl  compofttii  e^  ipfa  i  matena: 
q:  dl  pars  cine  q6  ipa  pf^mit  in  actu  qualcciiq;  fit  iU6. 
&  matcriaeft  parsquc  non  coihmitin  aau:q:  e(Tc  ma/ 
terie  non  fufficit:  vt  (tt  in  acttt  rcs:fcdvt  Itt  in  potetia.£r 
8oresnoneflidqde(te^fuama:fcde):cefomicfi[trc9 
tn  acm.fe4  pflitucio  macper  fotmafit  aUo  ntodo.  Cau/ 
feeteris  fotmaUe  aUquado  eflrcfpccm  generis:  aut  fpe 
dd  t  bec  efl  founa  que  conftimit  nume:p:aUquado  e  re 
fpectu  aUus  modi:'Z  p  c(l  fo:ma  (ine  qua  ma  fit  fpedes: 
quia  ipfa  fijperucniens  e(l:(icut  fo:ma  figuread-lecmm 
^aUTcdo  refpccm  co:po:i8albi.fcdbic  nnis  eflinten/^ 
tio  BQ  qua  vcnit  fo:ma  ad  ma5:t  bec  eft  pars  vera  t  ge 
(^uepntatuf  vcra:':  ptoptcr  biic  finceft  momequi^ue/ 
nicabcincientenonaccidentarr:fedcentiarr.£tciricies 
contedit  cificereq6  eft  bonii  rcfpecm  iUiu0:<t  aUqtt  erit 
l^ereaUquado  vero  eric  in  opinide:quia  ipfe  auc  Itc  etit: 
autiicjputabimr. 
CCCa|*n.Xl.oe  copararionibus  caufa^  inter  fc. 

^firtVlKI  <iu<x^rcfp^du  dtci  fmis. 
3  lii-ivilt'  Quomodo.n.noneritftccu 
cfTidcn  s  It  t  q6  facit  ffnc  efTc.-'  £t  finis  aUo  rc/ 
fpccm  c(l  caufa  efTidenris.  Qiio  non  crit  lic:' 
cii  cfltciens  nil  faciat  nifi  Epcu5:i  non  niJT  jj/ 
pter  eum  faccrct  aUquid.£rgo  finis  mouet  efRdcnte:vt 
fit  efficies  Unde  cii  oicimrquare  cverdtane:':  oico:q: 
Vt  fancr:  crit  h)cc  rnfio^ikut  (i  oiccrct.  Qua  rc  fan"'  fact" 
ee:'Z  oicere:  qi  Cjcercitaui  me:e(Tct  rti(io:q:  ejcerdtatio  e 
caufa  efrtctcns  fanitatis^ifanitas  e(l  caufa  finaUscjccrd 
tationis.05  fi  oiccrcmr.Cur  queris  fanitatc:-:  oicere:vc 
i>;)cerdter.non  effct  vcra  riifiomecj^babtUs^Det^de  aim 


q«eriwr.Cur  queris  cj:erdriii.t  rcfpondco:q:  vt  fancr; 
crit  rtifio  ccrta.  (L  fifficicns  aiit  non  e(t  cau(a  cfRcicndi 
fine  c(Te  finc5:nec  vt  finis  babcat  cfTc  in  fc:imo  eft  ca:vt 
fit  finiSjPp:ius:q:  ofiacrtintcrclTcaUquid^-zefTcftcias 
oidtcifii.£t  finis  eft  ca  p:opter  qua?  clTtdcns  babct  cfle 
cfTict'en8.£rgo  ipfe  eft  ei  caufa;vt  iUe  fit  caufa.  i  cfTides 
non  cft  caufa  finis:  vt  finis  fit  caufa.gt  boc  occlarabit  C 
I^Bia  pma.£>cinde  cfTidcns  i  finis.-ambo  fun  t  quaft  ouo 
pncipia;nonj3j;ima  compofitd  caufato.  £tefTicicn8:auc 
erit  ptcparato:  mgic:':  tunc  crit  caufa  faciendi  eiTc  mam 
^pin^  caufati:non  caufa  p:opinq  caufatt.z:ut  eritattrt 
bucns  fo:ma:t  tunc  erit  caufa  faciendie(Tc  foima^pin/ 
$.ict  finis  cflcaufacfTiaentis  in^tii  ctlefTidens:  leci 
fo:me  i  materie  mcdiante  motu  quo  mouct  cfficiiB  co 
po(Ttii.l3cd  p:incipia  p:opinq  rei  funt  f  le  i  fo:ma;t  no 
e(lmcdiuinteriUa  tcdpofitii^fed  funtoitecaufe  ciusqi 
(iin  t  oue  partes  eius  pititticnte&  iUud  (Tnc  mcdio.q|ui8 
oit1cratp(Titutiociu8vniufcuiufc^iUa;p:aim  B  fitcaufa 
qucnon  e(liUa.0edaUqtr  &ccidifM  fo:°  ■:  matcria  (int 
caufa  cu  medio  i  ftnen)cdio  (imul  ottobus  modis:  I5  qit 
^pofita  non  ftterit  fpc9:fcd  ps:':  fticrit  fo:'':!!^  q.ppc  no' 
miat  fo:°;f5  affectio  acciital':ttic  erit  ma  oftitucs  eentia 
ilUueaccidcntisqdpcrfecitpartetUatti  pm  g?e(Tpar8. 
£rgo  critaUqua  caufa  caufc:-:  cii  ita  fit:  tunc  vnde  ma  c 
pars  compoltti:':  caufa  matcriaUs:  indc  non  e(t  inter  ea 
mcdiii.Ss  fo:ma  qii  fttcrit  vcra  fo:ma;'z  oc  p:cdt'came* 
to  fubftaric:-:  fticrit  gfccriua  mac  in  efkcta:  t  m  a  fticric 
caufacompqllti:mncbecfo:macritcaufacaufecompo/ 
fiti:-:  cu  bcc  ita  ltnt:mnc  e^boc  g)  fo:ma  cft  pars  copofi 
tt^icaufa  fo:rTiaU'6;indc  non  eft  itcrea  mcdiii.Crgo  mo» 
teria  quado  faerit  caufa  caufe  compoliri:non  eft  bcc  vn 
ipfa  eft  canfa  materie  compoltri.0ed  fo:ma  quado  fue/ 
ritcaufa  caufec5pofiti;non  cftB  vndcipfacftcaufa  fo:' 
malis  compoltti:i  aUqn  contingit^vt  ciTcnria  cfficicn  tis 
1  fozmei  finis  Itt  vna.gt  erit  ip(a  cfTenria  cui  accidit:  vc 
fit  ipfa  eiTicies  1  fo:ma  •:  ft'ni9.q:  in  patre  pndpiu  cft  gc^ 
ncrationi8fo:mcbuancej;fpermatc:anon  eftboc  totit 
qd  eft  p3tris:(ed  tanrii  fua  fozma  bumana:':  q6  cft  in  fg/ 
mate  non  cft  nift  fo:ma  bumana:t  non  cft  finis  ad  que$ 
moucturfpcrma:nififo:mabumana.!3cdvndeconftt'/ 
ttiitcu  materia  fpcciem  bois^cft  forma^tvndc  finimr  in 
ea  motus  fpcrmatie^eft  ft'nis.£t  vndc  incipit  ab  ea  com 
poltriocin8:eftefTtcicn8.iSedquadocomparatmatcrie 
1  compolitioni:  eft  fo:ma:':  quado  coparamr  momi.-aU'/ 
qiteft  f&ii8:aliquadocfiTcics.Scd  finis  rcfpectu  termit 
narionu  motne:':  beceft  fo:ma  queeftinfiUo.£(Ticicno 
aute5  refpecm  incboarionis  moms:  1  bec  cft  fo:ma  qtte 
eft  in  patre. 
([^C<npim,Xil-xxQif(crenttiB  caufantm. 

i^^X  caufa:paUquandoefteen 
^"^M^  tialV^aUquadoacddetafr. 
SUquadocftpzopinq:  aUqnadoeft  remota; 
LL^Ti^|aU'quado  p:op:ia:aU'quado  c6i6:aU'quddo  q/ 
lHfiiiM2Jttcuiarl:aUquado  vniHcrfalis;  aUqtt  fimplcjc: 
aUquddo  cdpolita:aUquado  in  potctt'a:aUquado  in  ciTe/ 
cm:aUquadocdmifccnturintcrfeaimalU8.£edba8Di 
ucrfttatC6p:ius  a(Tt'gnemu6  in  caufa  eiTicicntc:DicemHa 
igimngjcaufacfTicieneefTcntiarr  cftficut  mcdtcuscus 
atrat:autficutigni8  cumcalcfacit.Hcftvt  caufa  litpn/ 
cipium  efTcn  tic  iUiits  opeiis:':  acdpiatur  fmq>e(t  pnci* 
piu5iUiu8.£tcaufa  cfTidcsacddcntarrcftid  q6Dt'tTert 
ab  boc:':  cft  multo:^  modo;::c):  quibus  cft  vnus  quddo 
cfiidcnseftquiopcramropus.Q6cd  rcmouct  contra/ 
rium  p:obtbene  fuum  c6trarium:confo:tamr  aliud  cof 
trariimi:tmncafcribimrcieffectu9altcriU9Contran). 


SicatfcaraoneaDJdtHrmfngidareqiiandoc^peHftco 
lerain  rubcS.Jtcsaiip  modo  efficicijs  efl::q6j3l5ib5  alid 
0  ftio£icmn3turali.duauisp:obibitionon  fitejccotra/ 
riet3te:fiCHtqimquis  remoiKtaliquidcuialib  mitteba 
tunciicB  i^  ceciderit:Dictf  ille  boc  DeiecifTe.^tes  aUo  tro: 
cum  yna  rce  accipitur  multis  refpectibiis  que  hs  mftas 
pzopjietates^-zej:  vna  tlla?^  aliquid  crit  piicipiii  cflentia 
\iter  alicui  actui:-z  tamen  non  refercrur  ad  illam:  fed  ad 
oliq6  alioE  que  cobcren  t  ei:ficut  cti  oicitur^g»  medic^fa 

i,  pi?i.74  bncat.f.qD eftfubiectu mcdicieil  fabjicane.  ^abzicat g 
J&  vnde  cft  fabjicato::non  vnde  eft  mcdicus.Sutaccipict 
fubiectii  folu  non  coniunctum  ilU'pjcdicato:iDicct:  bc 
mo  fabacat.^tes  aUus  modus  eft:vt  ciieificiene  fit:  aut 
nattira:autvoluntateien3adaUqucfincm:adquc3:aut 
perueniet:aut  no:fed  cii  eo  aaidet  alius  fYhiffificut  lapis 
cum  vulnerat:boc  non  accidit:  nifi  q:  ipfcpcr  fcipj  ceci/ 
difcvt  aUq6  caput  eflet  illi  obuiii  fuper  q6  cecidit  fuo  po 
dere."Z  vulncrauit.£t  aUquado  oicitur  rcs  cfTtcicne  acct' 
dcRtaU'ter:9uis  ipa  nibil  feccrit.  J6  cp  accidit  [epiusivt 
fcquatur  aliqitid  laudabile.autvt  fiigiat  tcrribtlc:t  cu  15 
rcicritrvol;  illd  appUcari  fibi:fi  fitcrit  rcs  laudabiU'6:aut 
ebngaria  fe:fi  fucrit  tcrribiU8.£t  putabirg?  ipftue  pfen 
tia  fticrit  caufa  ilUus  boni  at  Jt  maU.Sed  cfficiens  ppin/ 
quum  cft  illud  in  tcr  qd  -:  factum  non  c(l  mediu:  ftcut  la 
ccrtus  ad  mouendii  memb:a:iremotii  cft  iU6  intcr  qd 
1  factii  eft  mediii:li'cut  aia  ad  mouendu  membza.S;  ef/ 
ficiens  pjopjiii  eft  illud  a  quo  non  patitur  nifi  vnu  folus 
fingulare^ftcutfpecieeqiiafumitfpoee^opat  in  folocoj 
poie  eius  Jct  eflficiens  coe  cftilUid  quo  participant  mul 
ta  ad  patiendii  ab  eo:ftait  acr  qui  conuertir  mfta:  qguis 
rint  fine  medio.Sed  partiailare  eft  ill6  q&  cft  ca  fingii/ 

z  PW.J6.  laris  caufati  ftngularis.-ficut  medicus  buius  curationis: 
autvtfitcaufa  fpiUscaufatifpecialis^equaUs  illiino:/ 
dine  coitatis  3ut^p:ietati6:ficut  rucdicus  curationis:  fj 
vniuerfalc  eft:  vt  ipfum  (it  materia:non  attributa  ilU  ta/ 
tum  caufato  qd  refertur  ad  ipfum:fed  c6io::ficut  medi/ 
cusbuic  curarionf:autefficies  buicartificio.fjfimplcj: 
cll  cum  opus  p:ouenit  C]c  vna  tin  virtute  vt  ottrabcrcr 
c;:peilere  a  virtutibus  coqx):alibus.£>cd  compofitum 
efl  cd  opus  p:oucnit  er  multis  virtutibus  quc  iunrvna 
in  fpccic:vt  multi  boiCB  cu  mouent  nauij^aut  Ditierfa  in 
fpecie:ficut  fames  qtte  fit  q:  virmtc  attractiua  i  (entkn 
te:fed  qd  efl  in  aciu:eft  ficut  ignis  refpcctu  reiacccnfe;f5 
in  potentia  cft  ficut  ignis  refpcctu  rei  in  qua  nodu  cfl  oc 
ccnfus:fed  pote  Ht  acccndi  in  ca:i  poien  tia  0  liqfi  cft  jDpi/ 
qua:al'ciuddo  reniota.'PiCmotaaiit  cficut  potcntia  puc 
ri  ad  fcribendti.1>:opinqua  aut  efl:fiait  potctia  fcripto 
^  ris  qui  adeptus  cf^  babitii  fcribendi  ad  fcribcndum.  Ja 
crgo  pofTibifeelhvttn  comifceae  caafcdrclinqnim^ca 
tuo  irgenio:'!  a(Tignabimu8  bos  rcfpcctus  etia  in  ptinci/ 
pio  materiaU'.&ed  ma  eentialiter  cfl  illo  que  ppfc^iom 
rccipit  rem:fiait  vnctii  infiamatione.Scd  que  eft  accit/ 
taUter  cft  multo^  modo:;:  in  bocvno:cum  motcria-c  cu 
fo:mac6trariaal^  fo:mcque  remotoaduentu  ptranc: 
occipi  p:o  materia  fo:me  acquifite:ficut  oicitung?  aqua 
cft  materiaaeris:':  fperma  ma  bomini3:fed  fperma  non 
eftmateriaeiu5:iquatiieftfperma:q:fpermalitasamit 
titttr  in  generatione  bois.Sut  cumaccipitur  fuba  cii  fo:/ 
ma  qiie  non  efficit  fubiectd  efl^e  fubiectii:fed  ^uis  n  6  cft 
contraria  aly  fo:mc  babitcitamen  fit  fubiectu:fiait  Dici 
tur  gp  mcdicus  medetitr  ftbfcq:  non  fibimedetiinvtt  cft 
medicus:fed  vndecft  infirmus.  £rgo  rubiectti  curatoie 
infinmts  eftnon  mediais.Scdmatcria^pinquae:  fic 
inemb:a  co:po:i:  remota  ficut  huozcs:^  adbuc  ctias  elc 
mcnta.'JCK)ateri3  siit  pwpua  ficut  cozpus  bois  cii  com, 


©ecimum 


10 


plc)cioe  fua  fo:mceius  coi6:fiait  ligna  lectaccatbedir: 
•z  fic  Dcceteris.Sed  oiffcrentia  e  iter^pinqua  if^piias: 
cp.  caufa  motcrialis  aUi^uado  eft  p:opinqua  i  c6i8:ficut 
ligna  lecto.XIDateria  vero  ntiailaris  eft:  ficut  bcc  Ugna 
buic  catbcdre:out  bcc  fubftitia  buic  catbcdre.Uniuer/ 
foUs  oute  ftcut  ligna  buic  cof  bedre:aut  fubftatiabuic  ca 
tbedre.iDateriaverofimpIej;:ficutf  le  oinnibus  reb'': 
out  Ugno  quatiiadfenfum  omnibus  ligneoUbus  copofZ 
ta:ftcutbumo:e8  cojpo^tt  ficut  fpcciee  tyriacbcma  in 
ocntftciit  co^ue  bois  fuc  fo^mc:-:  in  potcntia:ftcut  fpcr 
ma  tl(i:out  ficut  ligna  tfo:mia  odbuc  finc  mogifterio  ca 
tbcdrc:-:  15  ct  potentia:oU'a  eftp:opinqua:  alioeft  remo/ 
to.Bcd  i(ti  modietiam  pueniunt  fo:me:cft.n.  cilentioli       j^ 
tcnvt  figuro  cotbedre.fed  fo:ma  occidcntofncft  ficut  ol 
bedo  t  nigrcdo  carbcdre:<z  aliquondo  bcc  p:odcft  ei  q  e 
eiTentiothftcutDuritice  ligno^  ad  rccipiendom  figuros 
cotbcdre.aiiquado  fo:mo  erit  accidetalr  caufa  cobcrc/ 
tie:fiatt  motue  quiefcenti8:cii  oicitw  quiefccns  in  noui: 
moucri  1  mutori  occidcntot'r.£t  fo:mo  pzopinqua  c:fic 
quadroturabuicquodroto.£tfo:ma  remotacft  ficba/ 
bene  on^lii  illirz  fo:mo  p:op:io  non  Diffcrt  o  porticula 
ri:ficut  oiffinitio  rci.-out  Dilferentia:aut^p:ict08  rei:z  co 
munis  non  Diffcrtob  vniiicrfaU  ficut  gcnusab  bntibus 
j7p:io.^o:mavcro  fimplc;;  cft:ftcuf  fo:ma  oq  out  ignis 
quecft  fo:manon  conftitutac^  fo:mi6  multis  numero: 
copofita  aute  ficutfo:ma  bominis  que  eft  conftituta  ej: 
multis  viribud:te);  multis  fo:mis  quec6ueniiit.fo:ma 
veroinactucognitacft:fedfo:moin  potentia  eftaUquo 
modo  potcntiacup:iuationc.  <L  ioedomnes  ifti  reipe/ 
ctus  cofideront  etiam  circa  finc:finis  enimcfl^entialitcr 
cftodquetcnditmotus  nalis:  out  voluntarius  p:optcr 
fe.*n6  p:opteraliud:  ficut  fanitas  medicine:finisvcro  oc 
cidentatrmuItismodiseft^vnociiaUquidfitnon^ptcr 
fe:ficut  contritio  mcdicinc:  vt  bibotur.fed^pter  falutc: 
ibiceftvtili6:velquiputaturvtiIie:fcdp:imuscftbo/ 
num  velqui  putot  bonum.aiio  modo  eft  fini6:q6comi        « 
tatur  fincaut  q6  accidit  fini.2>ed  q6  comitaf  fine';  c  fic 
comcftio  caias  finis  eft  egcftic.£t  bec  comitaf  finc:  fed 
non  cft  finisxi:  finie  eft  Dcpnlfio  famis^fcd  q6  accidit  fi 
nueft  ficut  Dcco:  Cf:  c]cera'tio:q:  ej:  cyercitio  non  intedi» 
tur  Deco:.fed  fanitas:-:  e)c  fon  itote  fcquit  Dcco:.  5te  olr : 
finis  eft  ficut  illud  od  q6  motue  non  eft  veniene:  fcd  ipe 
opponit  ei:ficut  vulncrotio  lapidi  oefcendcn  ti:  -z  fic  qui 
fogittammittitadaucm:'zfogittatbomine.SItquadofii« 
nis  cflrcntioUs  fimul  cftetcuoccidentoU:  oliquado  n6:fs 
finis  pzopinciuus  vt  (anitas  mcdicine.^l^cmotus:  ficcJl 
fo:tuna  medidnc.finis  p:op:t'us:ftcut  inuentio  6tidcra/ 
tiamia'quumqucritiir.c6isficutcxpulftocoIcrec);po> 
tu  monc  qtte  cft  finis  illi  z  potui  violo:^.  iScd  finic  par/ 
ticularis:llaitquu  quis  capic  fuu;  Dcbito:e  pzoptcr  que 
capiendii  Diu  percgriname  cft.Uniuerfolie:ficut  aUct;  i*' 
vindicta  dc  maIcfacto:c.  fimplcjcoutcs  finie;  vt  foturo/ 
tio  comefti6is.C6pofitU8:  vt  Dccc:  -z  colcfoctio  ex  vefte 
ferica.  £ti(ii  duo  fince  certe  funt  pmunes.fs  ftnis  i  octu 
1  potetia  eft  ficut  fo:ma  qiree  in  effccm  -z  potctia.Saas 
aiitqj  caufa  in  potenria  el^contra  caufatii  in  potentia:qj 
qpdiu  caufa  fiierit  in  poten  tia  ca:tadiu  caufatii  erit  in  po 
tsntiocaufatum.iStpotefteflic^vtvniJq^cEteoj:  fitinef/        ^ 
fectuoctu  Diucrfa?:  fpecic:j::ficutfi  bomo  fit  caufo:  i  ci»         * 
tum  lignii:ergo  erit  bomo  Dolato:  in  poteBtia:^  lignum 
Oo'atumin  potentio^-znon  potcfteiTe:  vt  eflcntiacoufa/ 
ti:babeat  eflc  cum  p:iHationc  coufevllo  modo.igt  fo:taf 
(z  oiibitatione  generat  bic.f.  cp  fab:ica  reftat  etiam  pcft 
fab:icante.Sed  Dcbcs  fdre:qi  fdbzica  n6  rcftat  poft  fo/ 
b:icoto:c:fmQ7fab:icocftcdtiifabucoto:i6:q:coufotu 


t».p»?rJ*« 


:& 


©ufi.        JLitei 

f9b2i<ato:i6noncftnilTmoitcrcparte9fab«'cead?iun 
ctione:i  boc  non  renianct  poftcum.0cd  ftabilitas  con 
iunctionis  i  pofitio  ftgiire  ftabiliiintur  cauiatie  gmane 
tibus:qiicquado  comlixtntuncojrumpit  fabnca^f,  ccr 
titudine  buius  fentcn  tie:i  alia?i  pfimilius  quae  p:emiu 
nrns  omittimus  pbitofopbie  pamc.  £rgo  fuEfedcamus 
abcisvfcBiUuc.  ,    _, 

C£aprm.xni.oc  fato  i  cafu:i  oc  oiucrlitatc  fcnticndi 
occiK-zOgClarandavcritatcincis, 

icafHsi-rgcgdacciditej^fe.aquibuldascom 
putaniurinter  caufa9:non  cft,p?etcrmittcdii 
-  _  ^Jconliderarc  oc  bie:vtf  fint  intcr  caufae:  auc 
nonlintJtfifantcqiiomodofuntintcrcaufaB.Scdanti* 
quifliimiantiquo;:olim  Diflfcnfcnint  in  intellcctu  oe  fa^ 
fo  t  cafu.Tla  quedaj  fecta  fuit  ciue  negauit  fatii  i  cafus 
eflcocnumcrocaufayitncgauitcaitelligiciTcvllomo/ 
cfo:0iccns:q7  poft$  inucnimue  vniucrfis  rebus  caufas 
ej:  quibus  encnnint  i  videmtie  eae^inconucniens  eft:  vt 
p:ctcrmittamu9j  i  poftponamus  cas  quafi  no  fint  cac: 
-z  incipiamus-qucrerc  caufas  ignotas^fatii  fimul  i  cafuj. 
<o(iox  cteni5  cum  tbcfau?:  fubito  inucnit:oicunt  impiti: 
qj  omnino  faiii  fcUj:fibiaccidit.0edq«3do  offcndit  in 
aUqd:i  lcdiroioint  abfoUitc:  qi  fatii  infeUj:  iUi  accidit: 
cum  fatu  nuUo  modo  cofcquutii  cft:q:  omnis  qui  fodit: 
fuffbflusinHcnit-zomni^quiinccdiftpjcceps  ruit.et  oi 
cnnt  g?  aUquis:qz  iuitad  fo?i  ad  fcdendum  in  meritozio 
fuo  vidit  fuu  ocbito:e:t  confequutus  cft  ab  ilto  ius  fuii; 
1  boc  ftiit  opus  fatfcfed  non  cft  ita:  imo  potius:  quia  iuit 
od  locnm  vbi  crat  ocbito:  fuus:i  q:  babcbat  fenfum  vi 
dendi:viditeum.£tquaui8finisfHieicitusadfo:umnd 
lticrit,bic  finC8:tamcn  non  oebct  oici  c^tu  ad  fo:ii  non 
ftiiflc  veram  cam  pfequcndi  iue  fuum  a  ocbito:e  fuo:q: 
poJTibilc  eft:vt  vnii  opus  babeat  muUoe  fincs:  i  pfa  ta/ 
Ua  funt.Sed  quado  accidifcvt  acto:  iUius  opcriejjpoat 
libivnuejcilUsfinibusfinem^ap^ctcrmittataUaqltHS 
nr  fe  cft:non  q|tum  in  re  cft.Cluia  in  ipfa  re  aUus  finis  c: 
ciucfimiUtcrvtilccifetp^oponcrczaUujpzetcrmittcre, 
Tlonc  enim  vidcs  q>  fi  bicbomo  p:cfciflct  ocbito:c  fuii 
cfle  in  fo:o:^ideo  c):iflct:vtinueniret  i  app:cbcnderct: 
tnnc  non  oiccrct  fato  bocaaidiflc:fed  ^ptcr  aUud  a  fa* 
to  1  caiufClBteP  «a  vidctur  cis  cp  q:  p:opofuitiUe  fibi 
fincm  vnam  c)c  rebus  qu|  poflibilc  erat  cofcqui  €%  fuo 
eicimad  fo:um:idcirco  negcture):itus  non  cflc  in  feipfo 
caufareicuiuseftcaufa^quadoopinatifunt  q^boc  mo' 
uebamr  fuo^pofito  biuus  ^pofitoas .  £t  bcc  ftiit  vna 
fccta.  C3tem  fttit  aUop  fecta  buic  pria:  quc  nimis  ep 
UiUt  fatu'.9  oiuifi  funt  in  prrcs  fcctas.  CQi«'da.n.co:ii 
Dijcenint  cp  fatitmeft  caufa  oiuina  occulto  qul  non  ap^ 
feendit  in  tcUccws:adeo  cp  quida  coy  pofucrunt  fatii  ec 
cui  omnes  oeberent  adbercrcvt  oeo:fcd  pcr  cuUii  fati:i 
Inftiwerunt  ci  templii:i  ad  bono:c  citis  idolu  cui  ocfer' 
uircntadmoduidolatric.C^tcmftiitqrJidlfectaque 
f  m  aUquid  pzcpofuit  t  p:cfecit  fatii  rcbus  namraUb''  oi 
ccns  Q)  mundus  fato  condittis  ftiit.£t  bic  ftiit  £>emocri 
tus:i  Beiu9  fccta.Diccbat.n.^  pncipiu  omniu  fiintmini 
ma  co:po:a  indiuifibiUa  p:e  ouritie  fua  i  p:iuationeina 
nitatigquefuntinfinitaniicro  loifperfapcrinanc  iftni 
tumfpado^ig^  fubftantiaeop;in  natura  fuafigurabiUs 
eft:fed  figuratio  eo:p  Diucrfa:i  funt  femp  mobiUa  pina/ 
ne:i  cu  contigerit  vt  obuient  fibimulta  fimul:  i  coitm/ 
gantur  inter  fe  fm  affecttone  aUquam:  tunc  piouenitq: 
cis  mundu9:q:  in  efTe  multi  miidi  funt  ficut  ifte  infiniti 
numero^tj^pterbocoijcerut^gpresparucularesficfen/ 


Capfm  Xiir. 

fibiUaivcgetabiliafuntgencratanoncaf«.C5teali6/ 
nim  (eaa  ftiitqui  non  fticnintaufioiccre  mundu  cum 
vniuerfitateftiageneratu  cafuifcdgencrata  e):pn(ipi)d 
efementaUbue  pofuenm  t  gencrata  caftuSed  qd  contin 
gic  e%  aflcctionc  fuc  coniunctionie  cflc  apttim  od  pcrira 
ncndu  -lad  ppagandu:remafit':  geneiouit:  iqh  no  fiiit 
ficnon  generauit:q:(n  ^macreationc  generabant  alia 
oiuerfo:}tmcb:of  loiHcrfapfpcciep.-zgenerabaturani 
mal  qd  oimiditis  crat  vttuUie:':  oimidius  capcr:t  cp  me 
b:aanimaUum:itavtfuntin  fuis  oimenfionibus^zafle/ 
aionibus  i  quaUtatibus  non  (mtej:  intcntionc  alicui'' 
Vtilitatis:fcdcaufaUter  .f  .g.@ccudarM  octcs  non  funt 
acuti  ad  incidendn:nec  moUircs  fun  t  plani  ad  molcdtis: 
nifi  q:  cattfatr  matcria  coniuncta  cft  tn  bac  fo:ma:  *:  cl/ 
Uteracctdit:vtbecfo:maefletvtiUsadaptimdinetjma 
nendi:vtper  bocf.ipfa  res  permancrct:  i  pcr  boc  fingu/ 
lorc  babcret  wam  q6  babuitgcnitaUa^crcauit  fiUos: 
nonvtfpedes  eins  remaneret:fed  cafu.(L  £M'ccmue  igif 
cp  re;:  qticdam  funt  femper:queda  vero  fepe  vel  frcqiie 
tcr.£t  quc  funt  fepc:  funt  vt  ignis  qui  fcpi^^coburit  Ugn» 
ciiconiungiturilUs^-zfiaitquiegrefl^ug^vteatado^tu;: 
lepiu6perucniatadilU]m.Quedavcro  nonfunt  fQnec 
fcpe.fcdque  funt  fepeilla  ft  intqtie  non  funt  raro.C£r/ 
go  eflcco:^  poftq^  non  potcflie  quin  fit:aut  erit  q:  confue 
tudine  folius  fue  nattirc  ret:autnon  crit  fic:-z  cii  non  fue 
ritfic:atitcaufacgcbitaUapancaHfa:atitpartrcipc:atit 
rcmoitentepjobiben9:aut  no  indigcbit.  fed  cii  caufa  n6 
indigiterit  paricjc  iUa  pari  caufa^non  oebct  magio  ec'^ 
noR  cflc:non  magis  oebct  cflc  ev  caufa  $  non  cife:q:  no 
eft  in  ipfa:ncc  tn  iUa  fola:nec  in  iUa  copartvt  ocbcat  ma 
gis  effeql  noncflc.^dcovtbecrcscxiUacaufapoiius 
babeat  cflc  $  non  cfle:crgo  ej:  illa  fepiue  non  cft.  iS;  cii 
non  cgucrit  pari:aHtparticipc  q6  oiicimu&opoztct  vt  fe 
piu8fitpcrfc:nifi^bibcataUqHtd:autaducrfetfibiaU/ 
quid:q:j?pterbocfalUiin  raro,Quap:opter  opo:tct:vt 
ciinibilp:obibuerit:nccreptignaHcrit  aUgd:  tfcruaue^ 
rit  nSm  fuam:ninc^ucniatfolito  curfu.  £tbec  cft  oiflc« 
rcnna  inter  fcttiper  'zfcpc:cogj  eiq6  cft  fcmpcr:  non  ad/ 
ucrfatur  aUquid  cotrariti.Undc  fcquittir:  vt  q6  eft  fepe 
cii  oitionc  rem  ottendicotrariat  jJbibentia  fiat  neceflij 
riumsahocin  nalibusmanifcftucft^^zin  rcbus  volunta 
rg6.Quia  voUintas  quu  firma  fuerit  i  pcrfecta^-z  mem/ 
b:a  ftierint  apta  motui  -z  obedientia:^  non  fticrit  ibi  cait 
faquc  p:obibeat:ne  caufaque  minuat  vcUc:'z  fucrir  ill6 
q6  appctimr  poflTibitcvt  ad  itludpcntcniatur^tuc  clo:p 
eftin^flibitecflcnon  inuenircad  itt6:jzqtiadoquide 
id  q6  cft  fcmpcnvnde  cft  femper  no  otcit  :q:  fato  eft.tiic 
boc  ctiam  q6  cft  fepe:eiufdcm  gcncrie  eft:  <z  eide  iudich 
fubiacet.Concedo  aiit  q?  fi  apponitur  aliquid:  aut  remo 
ucwnfoztafliec):  remorioncciusqdadec  fotel>at:Dtce/ 
tur  fieri  fato  vct  cafu.£t  tu  fcis  qp  boiC9  non  oicunt;  q6 
eftfepc  ej:  vna  caufa  p:op:ia:aut  vtq6  cft  fempcr:fiat  ca 
fu  vel  fato."P»eftat  crgo  q6  eft  vtrnmUbct^-zqd  cft  raro. 
C  jbubitari  at  potcft  dc  eo  q6  eft  vtruUbj  an  6bcat  oi.' 
ci  cafu  -z  fato:an  non  Debcat.C5ain  oliqui  pftinicrunt 
pofterio:c9  pcrbipatbedci:vt  qd  eft  cafii  vcl  fato  no  frt 
nifi  boc  q6  raro  accidit  cx  fuie  caufis^f;  qui  p^cfignauit 
banc  via  non  ficinftimit.fed  vt  non  fit  fp:ncc  fepc  q6  eft 
cafuvct  fijto:':  q6  induxit  pofterio:c9:  vt  ponercnt  cafuj 
pcndcntccj:  rcbiie  raris:':  nonej:  vtruUbct:  funt  fczmc 
oifponie:-zboc  clarctin  rebu9  voluntarue.Qz  ifti  pofte 
rio:c9  oijxrunt.g>  comederc:  non  comcdcie:'z  ambula 
re:zn6ambuUire:funtej:  rcbue  qiie  ad  vtrfiUbjvcniut 
ex  fuis  pncipi)e.&$  poftcj?  ambulaucrit  an)btilato::8ut 
comcdcrit  comeftozvolutate  fua:non  oicemue  d  aifmi 


r,rt?(*49 


e 

.f.Zhr.M 
.d.Sti  z. 

4s.l3hoc 
nd  luriaC 
«picfle  i 
il?cmifHo( 
rsmasiei 
3o4.0ri/ 
maiicoi. 
pito;^ 


le  tfkJSed  nobid  no  vfdecur  recm  addidb  buiu»  c5(it> 
tunoniKfuper  boc  qd  conflituic  magiRer.£t  oeclarabi' 
mus  iudiciu  buius  fentetie  paucie  verbi8:boc  e(l  qz  vna 
^eadem  res  aliquando  cx  vno  refpectu  i  (epcSed  necep 
tarUuz  alto  refpeccueH  vtrulibet.fed  raro.^ed  quando 
perfecteconnderata  fuen't.t  afTignate  fuerintomee  eiu9 
cirpofl[tioneB:fietnece(rarta.!Sicutquu5conrtderatur97 
materia  Cf  qua  gneitur  manus  conceptuabiidauit  fup» 
idq6en'enru3e(tDeeainqiuntgDigitis.£t  qz  virt'  oi# 
iiinaquefluitfnco:po»iuenitatnitudinem  vel  babili« 
KatemfuffidenteminmanaturaU  ad  founa$  Debita:qt 
ipfa  qtiado  talequidinuenitrnon  permittitefifeociofum: 
erit  tttc  necelTanii:vt  creetur  Digitus  fuefluue.lcrgo  erit 
l$:quluid  eius  poif ibilitas  fit  rara  et  inufitata  comparai 
Kionenaecdie.-non  tanturarum  velinfolitumcoinpani 
Cionecaufarum  quas  nominauimu8:fedetiamnece(Ta« 
num.£tfo{taffi8ingf{tiotractatu0DecIarabitnobi9  31 
iie9cunonoebuerite):i(leree):fuiscauf!8:nec  e]ccedere 
nampofTibilitatis^non  e]dftetperilla8.0ed  Declaratto 

^  bnia8^c5ftmiliu3retardataefladp5iam^3.C£r< 
gopofltg  ficefl  re8:ndefl  longe:vtfItvna  natnra  in  cot 
paratione  vnius  rei  fepiiTima:«ih  coparatione  «Iterfns 
reivtrittibecqi  DiflantiaqueeflinterefTefepertemni' 
libet:magi9^ihqua  efl  ^.oiflantia  queefl  iter  necefTa' 
rium  z  rap.UiT  comedere  1  ambulareqit  comparantur 
voluntatct  ponit  voluntas  ibi  eetranfeiit  oe  Diffinitio< 
nepofTibilitatisqneellvtrulibetad  fepe.t  cum  oeboc 
e^erint.non  erit  coueniee  vllo  modo  vtoican  t  cafu  fiei 
ri  vel  fato.!Sed  cu  non  comparantur  vel  refieruntur  ad 
Voluntatem:fedconftderatur  in  feipfis  quado.f.equeefl 
pofTibile:vt  fitcomedere:verifimileelltnncvtoica(  in 
tantii  ad  illn;:?  cafn  acddit.  vt  comederet.!^;  boc  in  cd« 
p3ratioeDicifintroini8ndvolutati8.^imi(itercumDi> 
Iperit  aliquis  obuiaui  iUi:t  cafu  accidit  vt  ambularet:vel 
obuiani  illi:t  cafu  acddit  vt  federet,q:  boc  totum  vfita/ 
rnm  efl  i  famtliare:ideo  efl  f[rmu3.Sd  fiimam  aute  cn$ 
re8ftteritinfenecfperatanecfo;midata:qznoneilfenv 
pernecfepe:tucefl:conuenien8  oicere  g^caufa  que  ott/ 
dt  ad  eiTe:ftt  cafu8  vel  fatU3.£t  t?  fit:cnm  pofTibile  efTec 
e%  ea  euenireqd  non  folet  ejc  eaenenire:necfemg  nec  fe/ 
pe.fed  cii  no  potuerit  ep  ea  enenire:nec  oebuerit  ee  ejc  i(/ 
la:ficut  qc  pfentia  alicuius  eclfpfis  lune:tuc  non  t^  oici 
Q)piefena'ailtiu8cafuacddit:vtee'tcaecl]ppfi8lnne.f3$ 
poteftoid9>cafuacddit.vtefTentf{muLergopfentiailr 
lius  noneritcanfaeclfpfie  Uine:fedcaacddentaliter  ef/ 
fendipfenteeclfpii.q:e(Tefimulcii  eclf  pfinon  eftecly 

Q  pfi8.C@edaafimamcumfueritre8tali8e]cqnaorno 
nonpo(1it^uenirealiare8:ipfatuncnderit  caufa  ilfiue 
cafuali8:qt  no  erit  illius  caufa  cafualismifi  cu3  pomenc 
puwenire  ej:  ea  qd  nec  ^terit  femper  nec  fepe.  £t  fi  pze/ 
fdretagensquomdoicuturmot^oiunvtfiirmifTimevet/ 
letteligeretcafti8:certi(Timusftbif(eret  fini8.Joicut  fi 
e):iens  ad  fout^pzefdret  g^  eius  oebitozefl  in  via:boc  fi/ 
bi  certii  p:oponerec  fine5.£t  ejcirec  mnc  a  oiffone  vtrii/ 
libet  1  rarL&5  e^ims  illius  qui  pzefdt  oebicoze;  fuu  ee 
in  partemfnie):itu8:ouciteumfepiu8adobuiandum  iU 
li.&ed  e^itus  no  pzefdenne  f m  q>  eH  tfdus  foztafTis  ou 
cit  eum:fo:ta(Ti8  no:i  mnc  e(l  cafus  comparatione  epf 
iine  condittone  addita:t  ednocafuecomparatioe  efU 
CU8  babita  conditione.Un  manifdhim  ede^  boc  q?  cae 
cafualea  funt:cit  funt  ^pter  aliquidifed  funt  caufe  efTici/ 
s.p^r^ic*  entes  eof  per  accidens.ergo  cafus  ctt  caufa  re^  natura/ 
lhim:7Volutaria;iperacciden8:necfemQeuenien6nec 
(epe:t  eft:  in  quociicb  eft  per  aligd:?  non  eft  caufa  eentia' 
lis  que  iUud  idu](eritw9Uquldo  ant^  ocddHt  re*  no  yo 


xm.  " 

Iuntarte:nec  fittt  cafu  vtfmp:efTib  veftfgi)  tn  terra:  cun» 
egrediror  ad  capiedum  oebito:em  fuusrqi  Itoc  $uie  no 
ftate)cvotiitate:tamenecefTariueftvolito.&edporeric 
ali980icere:Q)aliq^oicimu8.ftctftc  accidit  cafu:q^/ 
utereefttfreqnetifTimaftcutcumoicit  g^iui  adillu  e;c 
negocioali(}uo:?cafu  accidit  g?  inueni  iliu  in  patatio:  ec 
ndfhiftracinboc^bo^eog^illefoleateiTein  palatto  fe/ 
pi(nme.C[:J3edrefp6fioadboceftgjbicn6oi):itl5f$    ij 
9  res  e  in  fe:f3  f m  q>  opinat^eft.&i  eni  magis  putaueric 
g>illeoebeateein  oomo:ndoicecciic  Bcafu  accidilTe:  (f 
Itno  iueneric  oicecg^cafu  accidicfic.3[mo  oicec  3  qiuis 
eque  fiieric  in  putatioe  eiue  tn  ip^  boui  tln  ipfa  oifpone 
Q?fitin  Domovelnd  fitinoomo:terittiicfuaputatioiii 
ipfa  bottitniudicio  vtriuflib3:nd  iiudicio  efTendi  fepius 
ancneaK$ui9inc6parati6ebo:erotiteefepf.aii$do 
aiicputac  oemnltisre^naliuq  ran'(Timerolentee:ftcut 
ai^  qdnafdt  magni  poderi8:autbf acintue  quee^cedic 
mefnra  fblita:g)  ineniat  cafu:eo  gp  boc  fiat  ran(Time:fed 
no  eita:q:  n6  ponit  re3  fubcafucu  pfert  ee  abfoluto.&s 
cu  ^m  cae  eff ideti  ee  rari(Time:ptigit  ea  et  ee  e^  il  ta  ra« 
rifTime.l5enianpvetl?bficint'n6fucniutejccaefTici/ 
enteea:imoe):ftntefuaf  l2Cabudatiammultemae.gr 
qii  gde  bic  ficetiic  b90(Xi8  no  euenit  nifi  qcfeipo  femii 
autfepeeuemn«(Ii.£tOicem^97  cacafuatis  polee  vtg/ 
ueniatadfuufineeentiale'.tpo(Tibilee:vtn6pueniat:fi/ 
cut  qui  vadit  ad  merdmonia  fna:':  tuenit  oebito:e  Huus 
cafn:fb:tafTi8retrabif  per  S  afuo  flne  eenttali:fo:ta(Tia 
ndretrabit:f3Vaditadittii:teuenietad  illii.aut  (iclai 
pie6fcede8qiivutneratcaputatiq6:fo:tafTi6ftabit:foz' 
taflisoefcedetfUooefceibJ^tfi^eneritadiftufinena/ 
lcm  in  c6parati6e  ei^^erit  ca  eentiatis:^  in  c6parati6e  Hf 
ni8acddentalie:canracafuali8.(i:@3din6guenertta(l    3 
illnmc6paratioitefini9accii»tie.'eritca  cafuali6:t  fc6« 
parati6e  finis  een  tiati8:fmftra.ficut  of  cp  bibit  pononef 
a(Teltandi:7n6afTetlauit:'zftiitciuebiberefmftra:<:icdr 
parattonefini8acciitali8.-eritcacafuali6.([:3tem  puca/ 
ueruntfieritacciderereend^pterfinefedlenirate^nec 
tamefiericafu:(icutg  igno:anterapp:ebeditbarba  fus 
fceterabf  &edn6eftitafIditpoftea  oedarabimue  in 
pbia^macertitudinemreiinilli8.<bei'ncep6au^oice/ 
inu8g;cani6c6io:eft$fantmtn  bacnoftra  tingua:ctt 
omnef)tiieftcafU8:fedn6oiecafueeftfamm.3ftienini 
fo:fiiann6oicuntfatum:nifiq6oudtadrem  oticui'  p/ 
at-A  du8  initius  eft  voliitae  oAi  arbitru  qni  ftt  oe  rona/ 
bilibu8adutti6:$ui9Dicatur  fatumatiudetiam  p:eter 
bocfieutl^umqnodoiuidimnteiuepare  vna^Dicac 
boneftis  vfib'  z  alia  ije  cloace:t ttla  of  ft>:mnat8:l5  aute    «.pbrd» 
infb:tunata:fedboctranfumptiueeoDidmr.Soedcuius 
initium  eft  narorate:non  oicimr  fiti(Te  e^  fato:fed  fo:taf/ 
liBattribuuntdnomeneiU6qdefte):feipfo:nifiaimc6« 
paranmr  ati)  puncipio  votuntario.'(\e6  autes  cafualea 
adueniuntejcconcnrruDnarumrenim:autplurium.@s 
inomniconcurfuonoconcurrentia.-auteruntambomo 
bilia^vtfttHconcnrrant^auteritVHumquienimtalteK 
mobilcadillud.C[:Q:fiambogeucrinttomboreftabnt      lc 
inoifp^nen^pcurre^diinqeratpue^tn^  itenteniet  aii/ 
ge?airfu8iteritla.£tqngdeBficc.tficporce:vtg>?n'/ 
gat  ouo  mot'  e^  otwb'  pncip^Kvno  nSti:?  a  Itero  votu/ 
tario:i  pcurrucad  vnii  finc  9  i  pEone  votutan|:ant  erie 
bonupdorusaiJtmalupdofus^ierittiicfaciiillfjSsm 
pparac6e  mot^pncipii  nalie  no  eric  fatii:q:  ofia  iter  ifo:# 
tuniii  1  matii  pfiliii  b  e:gj  malii  pfiliu  celigere  caj  q  fe/ 
pfoiuat  ad  matii  f inct  ifo:tunitt  I?  e  g>  di  no  oncit  fepi 
adfinemalu:f3illuifo:mnatiigf^dtill6educit  ad  iiiu, 
£tfo:tnnasfte};quamulC8  bonspwueninnt  fepe  faco 

3utc.  0 


24^fiCi 


» 


Bnffu  Hibri 

qttando  fpfa  babemr.^nfoJtunuim  attte  ej:  qiio  fepe  ac 
ddimt  multa  inata  fato:quando  ipfuj  babetur.ergo  cj: 
babito  pzimo  fufpicatur  gp  aducnict  cu  ca  bonum  quod 
folet  euenire.ict  fufpican  tur  cjc  babito  f  cciido  q>  eiicniet 
CU5  eo  malum  q6  folet  cucnircict  aliquando  vna  caufa 
cafualis  babebit  fines  cafualce  indcfinitoe.  U  nde  non 
pofTunt  cuilodiri  a  cafu:ficut  cuf^odiut  fc  boies  a  caulTs 
efTcntialib^ifed  ount  ocitvt  liberct  cos  ab  bis  ma  Us. 
CrCaptm.Xini.ibcconuincendoeosquierraueruntm 
fato  tin  cafu:"!  ocftruendo  fentcntias  eozum. 

J^n-nti(f  t33Declarautmu6qutdfi:tC9' 
^Z/UKiwa  fu8:tanfit.ocbeniuaiuenire 
oellructionesrdnufalfaiioc  cafu:$ui8  me/ 
lutselTetoiilerrebunctractatum  poit  mrw 
ram  in  p^ia  puma.qz  pzopoftttoncc  quas  fu 
mimus  ad  bunc  tractatumrpUtrcs  c]c  eis  funt  qttafi  pof» 
Ciones.-fed  qi  voUtmus  placere  in  boc  i  in  alqs^ftcut  ftiit 
Vfus:Dicemu8  otraintetioneeius  g  oino  negauit  cafnm: 
argumen  tas  q»  gcgd  eflb;  cam  cognita3:t  ideo  non  elfe 
opusinqrereciuscaufamqueeflcafus.l^oeitts  no  c6* 
tludit  q6  querit  .Hon  cfl  enij  vcrtij  cp  q:  inucniunt  lln/ 
QfAis  rebus  caufajcideo  cafus  no  babeat  ce.@cd  foztaf/ 
fts  ipfa  que  e(t  caufa  rei  e;c  qua  rcs  nonpuenit  fcmp  nec 
(epe.eH  caufa  cafuaUs  vnde  Itc  ell.iSed  qut  oi^it  cpvna 
resbab;  multos  fines  fimukfalfi^erubintraititineum 
jppter  coionem  nois  finisrqz  linis  of  id  ad  q6  rcs  pcrue/ 
nitquocucBindgjoictatrfinisrid  qdquerit  e):o(^rc:g> 
aures  qritur  ejc  motu  naU  efl  Dtfftnttti  t  quefitum  e)c  vo/ 
luntate.'efleti^  oiifinitum:qt  nosnointedimtis  bic  nv 
fi,oefineelTentiaU'.@edcdtraeumquiDiptq7fi'nisnon 
t>3ConuertiinnonfiD^j}pterpofitione5.V3.q'  atm  po 
(ueritfinem  capereoebitoje^xrttres  nofataUsitcu  po/ 
fuerit  fine;  e^tum  oe  merito2io:erit  res  fiitaU8.'(^efp5' 
fioeritbecqtquioiptgjpofitiono  connertit  oifponej 
buiufmodi  no  eil  credendus.TIdneenim  vides  cp  pofi' 
Ctoinvnofacttrefepiu6:inaUoraro:qtquifurpicaturg> 
(itusDebitoiui  viaeHr^eicitadiUumcapicdus:  vnde  Y> 
ficelirepecaptt.£tqutfufpicat:ei3't  oemeritoJio  fuo:f$ 
non  cafMt  efi  fepe.Cr£rgo  fi  ^pter  pofitionem  oiucrfaj 
variatnriudidu  reiin  fepe  !S>imirrvariaf  iudiciii  rciin 
bocg>  eHcafuale  velno  cafuale.!oed  ibemocritus^  pof 
fuitcreationesmundicafurtvidetq^generatafnntnatu 
ra:g)  manifellat  falfitatc;  fue  fnicrboc  ell  vt  ollendam^ 
eiqd  rttcafU8:a9>ipfeellfini8accntaUsndrolum  rdna 
turaUs  aut  volutarie^fed  etia  violente:qz  violetia  tcrmi 
natnrnaautvoluntaterqdpoftea  oeclarabittir.vn  viot 
lentia  vel  coactio  potl  coactione;  non  potcfl  procedere 
in  infinitii.£rgo  natura  aut  volutae  in  fe  ptio:  efV  catli. 
£rgopmacai^amiidieftnaturaaut  voltitas.$uis  coz' 
pon  oe  qbus  oidt  x  videt  g^funt  oura  t  puenietia  i  fub/ 
ilantia:fed  Diucrlain  Cigiiris:^  videtq;  funt  mobilia  cj: 
feipfa  pcr  inanerquc  cii  piungutur  fibi  t  contingiit  fe:fed 
f  m  ipfu;  non  ell  aUqua  vis  nec^  fotma:nifi  figura  tatii; 
coniitctioeo:p:tft'gureeo:p:nonconfolidanteaiterfe.'qn 
po(Tibilc  fit  illa  oifpergkitavt  femp  fint  in  ftio  motu:que 
baben  t  ct;  feipli[s.C>ebctcrgo  e]c  fua  centia  fcmp  illa  mo 
itcri  X  Dtuidtcita  vt  no  maneat  in  eis  cotinuatio.Q  6  fi  ita 
eflret:nonciTetceliicuiuBce^ceditvno  moin  tractatib'' 
fubfequcn  tib^in  tcr  ouo  c):trcma  te'po:is.C©cd  (i  oice 
retqj  in  fubltatijs  bop  cotpoy  fiit  Diucrfc:virc6 1  cp  ac> 
ddit  ds  vt  pcurrant  a  conftringatur  intcr  fcfcd  cp  oebi/ 
le  e^  eie  fttin  tcr  ouo  conftringctia.'z  con  ftrictio  vtriufcp 
coftringenriuadequat  fmcqualitatcmDua:}^  viriumt-z 
15  elTet  fit.'<5o:ta(TiB  eftimaref  oiccre  aUgd  ooncc  Dccla/ 
remua:qz  nec  bicqui  eflnec  cotingct  ficuc  inueniemus 


Opfm 

poflea^tiirtt;  efl  autem  cp  rcm  que  eft  femp  ctu  no  acct' 
dit  e;:cedere  otdinc.-ncc  ed  rce  ctii  acddit  gnari  fato  atit 
cafu  vllo  modoiponitcafualctponitrebue  partiailari/ 
bus  finem:i  in  iuis  vidctur  etTccafu8.@cd  abcndedir  t 
confimilce  pofucrunt  particularia  cafu:t  ctia  mifcucriit 
cafum  cuj  necciTario:i  pofueruntcafu  babitum  materie 
t fo^mationeeiusexfua  fo:ma  nccctTarionon  ^ptcr f%/ 
ne5.U.g.Di;cerunt  cp  ocntes  non  fnnt  acuti  ^ptcr  incide 
dum:fed  cafuaU'tcr.q:  fic  babita  fiiit  ma:vt  no  recipcret: 
nifi  banc  fo:ma$.ergo  iiierunt  acuti  nccefTario.^am  ^0 
in  bocpfenfcruntrationibus  Dicentesqiio  eiTet  naturs 
que  fecit  jjpter  aliquid.na3  fi  fic  clTetJio  ciTcnt  oefo:ml 
tatcsifugfiuitatcs  tmois  in  na  vllo  modo.  t^e  enitn 
oifpofitioncs  no  inteduntur.fed  cafu  fiut:q:  materia  ei^  . 
modicfl.vtfcquaturcamb9  ot'fpofitione8.CQuiafirr  ^ 
ell  iudicium  oe  alqe  rebue  naturaUbue  ptcteritis  q  ftie/ 
nmteiu8modi.vtinci8ectvri  ita8.tn6  comparaueriit  . 
eacafui  nec  necclTitatimateric.CiBs  putaueriit  g?  tpfa  "•'"'• 
non  cucniunt  nifi  ej:  cfficiete  q6  facit jjpter  aligd.C£t  ^ontr», 
fi  fic  eiTct:n6  ciTct  nifi  femp  t  ctcmu:  t  no  oiucrfificare/ 
tur.iboccftficutpUmiaquafciuntccrtcgnataceejcne/ 
cefTitatc macq: fol quum  euapo^at t afcendir vapo:  ad  ^^"^ 
ipacin  frigidu3:infi-igidaf  t  conuertit  in  aqua  pondero/  "** 
fam:':  DcfccnditneccfTario^tcafuacddifcvt  p:ofit.'3fdM 
putauerutgjillcpluuicintenduturana^ptcr  illas  ro/ 
moditatce  Diccntc8.gj  n6  attcnduntur  co::uptionee  qe 
rarofaciunt.-zoixcrutqjacciditinS  tractatu  aliud.f.g> 
o:doinuctu6th  gnationc  re^inaturaUumt-ieap  p:ocef/ 
fus  e(i  ad  id  ad  qd  oebet  necclTitas  q  efl  in  matcn)s.&  j 
noncftidqd  ocbcamu6app:eciari:q:fiadbuc  pcciferi/ 
mus cp  vcgctabilitos  t  gnatio  babcnt  o^dincfimin  oe/ 
tcrio^ariiircadcouuptioncm^fuubabcnt  o:dincm  nd  ^^ 
inferio:e5iUo:quicftficuto:doetbicefeb:i8  afuop:ini 
cipiovfcBadfinceiuscontrarius  o:dini  vcgetabilitatl. 
grgo  pptcr  boc  ocberct  ctia  piitare:gj  ctbicajppter  ali/ 
qtiideft  qd  efi  mo:8.iicinde  fi  na  facit^ptcr  aligd;ad/ 
bucquelWo  relTatDeiUoatigd^quarciUdnaturafecitfic 
VtclT^tffquenturinterrogatiocein  inftnitum.C^iye'  £ 
rutcrgoquomonaturacritetTicicnsjjpteraligdqjcuj 
natura  fit  vna:Diucrfificatur  cius  opcra^pter  oiucrfita 
tcmmatcriap:ficutcalo:quifoluit  aliquid:vt  ccram:i 
indurataUquidvtfalioua:crgomiru5cftQ7  calo:c  ef/ 
ficicns  c6buftioncm^pter  aliquid:fcd  tomitaf  b  necef/ 
fario  quia  materia  eft  eim  modi:  vt  quu;  eam  calo:  tcti« 
gcritDebeatipfac6buri.!Sit'rcftiudidiiocalt)evirib^ 
naturalibu8.C£fe  aut^  nos  Dcbemue  oicercin  B  tra/  ^f .at 
ctatuifcnfirc:boceft.f.Q>  noneftopue  oiflcrere  an  ca/ 
ftie  fit  intra  gnationem  rcrum  nalium.r.in  comparario/ 
ne  fuott  fingulariujiq:  babitus  buitis  cefpitiB  in  bac  pte 
buiustcrre^Tbabittiebui^granitriticciin  l3nouaU  tcr/ 
rKababitusbui^fpcrmarieinbacvulua^ncc  eft  fempcr 
ncc  fcpe.iScd  fatis  facicmus  conecdcn  tzocp3t  quicgd 
eftconfimile  fitcafualcafTignabimus  autcm  bocqd  01 
cimusin  gcncrationc  fpice  granitriricci  per  attracrio/ 
ncmalimentiatcrra.t  conceptie):fpermatc  pcr  attro^ 
ctioncm  aUmenri  a  matriccpoft  cafum  illum:t  inucnie/ 
muB.qz  non  eft  cafualcred  cft  rcs  quam  natura  facit :  et 
viBaddudt.CSimiUterconfcntimuscueis  inbocqS  ^ 
oicunt  Qjmateriaquccftin  ocntib^^non  rccipit:niftbac 
fo:ma.£icdfdmii8Q>bec  matcria  nonbabuit  bancfoi 
mam:co  cp  non  potuit  accipcrc  nifi  banc  fo:mam.  Scd 
bec  fo:ma  babuit  bdc  materiam:  idco  op  non  potuitmo/ 
teria  rccipere:nifi  banc  fojma5.5n  Domo  eteni;  n6  fub/ 
fedit  lapis  in  imo  1  trabcs  i  f un  )o:co  g>  15  c  grauio:  t  illa 
leuiQ;:^;  q:  15  eop'  artificvcn(placuumagi8.vipiuctJ9 


H^tmi 


xniL 


zz 


I»gito|j  cj:  fuo  opert  eit  tali  modo:  z  idco  coim%it€3  tk. 
iSed  certus  tmctatus  oeclarabtt  c£rtitudine$  buiue  qd 
Cfcimusiq  J  vna  pars  terrc  ca  cecidcrit  in  ca  granii  ttiti/ 
d  facict  nafci  fpicaj  triticti  fi  ftierit  granum  ozdei  facict 
nafci  fpicaoidei.fit  incoueniens  cfl  vt  oicaf  q?  Qtcs  ter/ 
retaquemoueanf  perfcr-zDiffnndantin  fubftatia  gra/ 
ni  1  augmentent:qd  poHea  oeclarabit  q>  motue  ca^  q: 
(aiB  locis  no  cft  q:  feipfi0.qz  mof  quos  bnt  ejc  feipfis  ta 
cognitifunt.i^rgomotusca^iion  funtnifi  attracnones 
Virmtii  latcntiii  in  granisattrabetinm  cj:  licetia  crcatO' 
ris  qiii  eil  cjccclfiis.  jbcide  no  potcfl  ccquin  fit  in  imo  no 
uaUterrcraucaliepartesqfuntaptcgnationi  grani  trv 
tkdii  alie  apte  gnationi  ozdei:aut  vt  q6  cft  aptum  gcnc 
ratioi  tritici:ide  iit  etii  ipm  apmm  gnationi  ozdci.Sied 
itid  q6cfl;apmmvtric^  ea:^cftvnap9rs:tuc<ia;  rcmo/ 
ra  eft  necciTitas  coparata  mae:i  puerfa  eft  rcs.f.g7  neccf/ 
fitasnouiter  jduenitmacci:  fozmato^cqui  attribuic  d 
f  lla  foyna:-:  mouet  eam  adilla  fozma.^llecni  aut  fem/ 

^    perautfepcboc  facit.(r5a3ergoocclar9tu  eft  gjgcgd 

^  fic  eft:opus  e  qjvcniat  c^  ipfa  rc  te'detc  ad  illud:aut  icm/ 
pcr  qnado  no  babucrit  (pedimetumraut  fepe  qti  babucf 
ritimpedimctu.gtl3eftq6intelU'gifnu6:cu  oicimus  fi. 
ncm  in  reb'  nalibus.Si  aiit  partes  fiicrint  oiucrfc:  tunc 
fiCtitdine  que  cft  iter  i^tutej  que  eft  in  grano:*:  iter  illa; 
m3m:granumi3ttrabit  mam  iplas^iattrabitea  ad  ptem 
piopiias fcmBautfepe;vbiattribHif  eialiq  fojma  £rit 
igif  etia  virtus  quc  cft  i  grano  moucs  per  fe  bac  ma;  ad 
iUa  foana;  fubftantie:  i  qlitatie  i  figure:i  vbi:-:  no  erit 
boc  neccfTitate  mae:$ius  ncccflariu  eft  ma;  cc  cius  mo/ 
di:vtmoucaf  adbac  fo^ms.dTli^onamusaiit.  gfa  c^C' 
pli.b  3cq6  B9  mace^igit  banc  fojma:-!  g?  non  eft  rcceptt 
bilis  nifi  bui'  fozmcTlo  tn  eft  nccefle:  vt  fit  ei  •  mot'  ilr 
Incvbiacgratipfajfojmaquapziusno  babuit  ncccflr»' 
tatc  quc  fit  in  ea:imo  c^  alia  ca  que  mouct  illam:'^  attri' 
bmtei  id  qd  ipfa  lantii  apta  cft  recipcrc  i  nibii  aliud.£j: 
biscrgo  oibus  maifeftii  eft.g7  motioncs  maru?  a  na  fut 
c)c  lcgc  nalis  apperims  vfcp  ad  cjrtrcmii  oefinitii:t  13  eft 
ftmgaut  fcpcr:  boc  e  q6  iteUigimus  cu  oicimus  nomcn 
finis.([rii>oft  15  etia  manifcftu  e.q>  fines  qui  ej:  ma^ue 

^  niut  qft  natiira  eft  eius  modi: vt  no  ipedimrncc  ei  repu/ 
gnaturoes  funt  bonitatcs.©;  cii  gucncrit  ad  fine  g  ma/ 
Uis  cft:ilUjd  pucnire  no  cft  ej:ea:ncc  fcmg :  nec  fepc.^ta 
tTtnoftra  alaquadoc^  admirans  incipiat  cquircrc  eius 
clmaccntc;.£toicamu6gdcaufcfiiit:g7  bccplanta  fic 
aruit:autgdcaufcfiiitg7becmulicr  abojriuti;  fccit.  Ht 
quadoquidc  fic  cft;tiic  na  mouef  j?pter  bonitatcs  t  no 
cft  13  in  ipfo  aiaU  tatu  j:aut  vcgctabiU  tan  tti.ied  ct  in  mo 
rib"  cojpo^r  fimpUciii  i  fuo:;:  o\k^  quc  fluun  t  ab  cis  na 
mrarr:q:illa  fcmg  tendiitao  fine.intcri5  oii  no  impedif 
tttrfuu6motusabo:dinc^p:io:ncctrafgredii!turillU5 
n ifi  ca  rcptignante.Sifr  fagacitatcs  t  igcnia  cf  funt  t  ani 
mab^aiaUum  J3p:ia  nidificadi-rtcpendi  i  fitiu3:imita/ 
tur  rcs  nalcs:':  fiutjjpter  aUque  fine.ioi  aii  t  rcs  cafu  ac/ 
cidutcur  oegrano  triticec  no  nafcif  o:deum.-£t  cii  non 
nafcif  arbo:  copofita  oc  ficulnca  -:  oUua:ficut  apiid  coa 
rtccidit  cafu  bircoccruu8:tcur  no  rcdeunt  illa  cj:tranea: 
velrcnouanf  mira:fedrcmanctfpccie8  fcraate  fcpius. 
CCScd  q6  fignificat  nobis  cp  rcs  nales  funtjjpter  finc: 

3  Beftq^qnfcntimusimpcdiri  autocbilitari  nam:adiu/ 
uamu8ca5arte:ficutp^f  ficns  facttquifcitg>qn  remo» 
uef  5num:aut  adiuuaf  virtU9:na  ^ficitad  fanitatem  i 
ad  bonii:q:  q^uia  na  carcat  oifcrctionc:no  tii  iccirco  05 
iudicari  qp  opus  q6  cjc  capcedit:non  tedit  ad  fincq:  oi/ 
fcrctio  non  eft:vt  cfficiat  opus  bf  e  fincm:fcd  vt  aflignet 
opusq^paudsDcbeatcUgiintcr  cetcra  opcra  cjcqnib'' 


poflibfle  eft  iUud  cUgi  vniiqHodc^-quo^babet  fincj  p 
pa'u5  ftbiipfi.jergo  oifcrctio  efijppter  oefignandii  opus: 
non^pter  faciendii  iUi  fincm:etfi  ania  cflet  immunia  ab 
omnibus  affcctioibus  oiucrfis  ■:  a  fuccedetibus  ocfide/ 
rt}s.n6  p:ocederet  cj:  ca  nifi  vna  actiovnifo:mi3  q  fcm/ 
pcr  f m  vnii  o:dine  oifcurrerct  fine  DcUbcratioe.J&i  aiit 
bocpcraUudc6p:obarcvoUieri8:attendeoifp6nc5bo/ 
rum artificio|r.Tlon  cni oubitamus  quin  artificius  fiat 
jjptcrfineaartificiiicum  ^ucrfumfueritin  babitii:non 
critopus  Delibcrationc:adej:ercediiiUud.5mo  contra» 
rio  conringet:q:  fi  ocUbcrarione  ibi  adbibueritturbabi 
turpeririflimu6:':bcbetabitinagcdoq6folcbat.£>icut 
qui  fcribit:aut  qui  tagit  Cftbara^fi  icipit  Difccrncrc  vnl/ 
quacBlfarum:3utvntiquecptbono:um;t  voUtcrit  fdrc 
numcrum  cop.bcbctabit  1  impcdief  <:  no  p:ocedet  fuo 
o:dineinfin^Usqitcicepitagcre;nifiin  coqd  facit  fU 
ne  DcUbcrarioncqguisuiitium  tUius  operie  i  appetims 
cius  no  fiicrit  nifi  cjtocUbcrariocfcd  e;cerccrc  iUud  p:i/ 
musin pndpiocftfineocliberarioc.CSimilrcftquuj  ^ 
aUquis  bibens  fubito  adberct  ad  aUgd  nccadat:-:  velo/ 
dter  rccurrene  maniw  ad  fcalpcndu  meb:ij  p:urien8  fi> 
ne  cogitam  1  Dcliberatidc:ita  gp  fo:ma  cius  q6  agit  non 
p^iusbabucritinimaginarioe.iqdcftclariusboceft^fcj 
vp  vimis  aiaUs  quc  qn  mouct  mebnim:manifcftii  eft  q> 
eUgit  ad  moucdti;:-:  cognofcit  cp  mouct;non  mouet  tl^ 
pcr  fdpfas  ncc  fine  mcdio:q:  q6  moitetj3pa'c  caro  eft  \a. 
certi:i  motua  meb:i  fegtur  bociata  no  pcipitqj  carncs 
moucat^qBuisbccactioeftvoliitaria-rp^ima.©;  ro  oc 
fo:mitaris  rc:j:  -zpfiUum  bcceft:g?qdam  funt  ej:  oimi/ 
nutioncz  b:euitatc  curfus  nalis.Queda  vcro  funt  cj:  fii/ 
perfiuitatc.Q6aut  eft  oiminutio  -:  turpitudo  eft  ej:  piia 
rioneoperis^pterinobedie*tiamateric.nosautemn6 
cogimur  oiccrcgj  nanirc  femg  eft  pofllibilc  mouere  0  ej 
matcriam  ad  fuum  finem:ncc  concccUmus  cp  p:iuati6ce 
fuartim  actionum  babcant  fincs.Sed  pcedimus  g?  eind 
opcra  in  matcnjs  fibiobedie'nl)U8  funt^pter  fincs:  1 3 
non  cft  contrariu5  ilU.Scd  mo:6  -:  ctbica  funt^ptcr  dc/ 
fectu;  namre  co4»:aU'6  in  comitado  in  matcria  fo:m5 
cius;i  confcruando  cam  in  iUa  per  reftitutionc;  eius  q6 
refoUuumeftejcea.C[:0:doautemetbicen6eftvt  om/  % 
nino  non  tcndat  ad  fincm:q:  o:do  etbicc  babet  catifam 
p:eter  natura;  co:po:i  impcran  tes.quc  caufa  cftcalo::f5 
caufa  calo:i8  cft  narara.crgo  caiifa  etbice  eft  na:fedacci/ 
dcntaUtenvnicuicBautembarumfinis  cft:fcd  finis  ca/ 
U5:i8  evt  moucat  bumiditatc^  1  conticrtat  cam:-:  aficrat 
ci  nutrimetu5  oidinatcgt  biccft  cius  fini8.Tlaturc  au/ 
tcm  quecftin  co:po:cfiniscftconfcruarc  co:pHs  ^dia 
poflibilcftieritcumnHtrimentopoftnutrimcntum.!&5 
cumfc^mnutrimcnmsacccfl^crif^fcciidumnutrimcntii 
minus  crit  $  p:imu5  jPptcr  caufas  quas  poftea  oiccm' 
infcicnnjsparticularib^^UttdaUmentu^critcaufaac/ 
cidcntaiis  o:dini8Ctbice.£rgo  etbica  fc6m  gjo^dinata 
cft  1  tendit  ad  fine^  cft  opus  naturcqguis  no  cft  opue  na 
turcco:po:i9.Tlo6  aute  non  conceflimus  quodciitg  fuc/ 
rit  in  rebus  namralibus:Debcat  cflie  finis  nature  que  eft 
in  ipfa:fcd  oijcimus  gjomnis  namra  agitfuu5  opus  p:o/ 
pter  fines  quem  b5.©cd  opus  aUcrius  poteft  cfllc  no  ^# 
ptcr  finem  que  babcat.Zl3o:e  antem  1  oiflblutio  •:  ctbi/ 
ca  -:  oe btiiufmodi q^uis  no  fin t fmie  vtilis  ^tiis  ad  co:/ 
pus  iUi^g  bcc  patit  :funt  tn  finis  g  05  cc  ^tu  ad  o:dine$ 
vniucrfitaris.£tia  inuimus  15  ieo  q6  pccflift.CLCii  aiit  tO 
fcicrisoifp6nc5anic;euigilabi8adfinc  quieftmo:ri  ne/ 
cdTariuB^tadfincsquifuntocbUitarinecefl^ary.Ccdfu 
pcrflnitatea  funt  ctia  gencratc  ^ptcr  aUquc  fineq:  ma/ 
teriaquadofiieritfugabiidans^mouebitca^na^aoucct 

2luic.  0  z 


@nffU 


tLibii 


n 


eamadf<nmaaclqiao$e)eeaaptititdinequeell  in  illa: 
no  enis  permitcit  ei  ociari.2:rgo  erit  in  ea  opue  nae  pzo' 
pter  fine:$uis  id  qd  Dui:it  ad  bunc  fine:iUud  eft  id  quod 
cafu  acciditxa.r.non  nSlis.&ed  illud  qd  oicult  oe  pluuiii 
no  oebemus  cocedere^fcd  oicimus  cp  ppingtas  folis  et 
remotio  eiu6:i  acceftus  caloasjspter  jspinquitatej  ei';-! 
frigtditati9eius^pterremotione:(icut  pot^ea  fcies^ell 
Cfl  1  oido  multarum  rep  que  funt  bono^  finium  in  natu 
ra:q2  ejc  Defcenfu  folis  appu>p(nquatis:i  eiue  motib''  in* 
clinatts^ueniteuapojatioque  afceditilluc  vbi  infrigi' 
iihx  oefcedit  neceitario.£rgo  no  fuif icit  ad  boc  neccf/ 
liitas  mae:fed  eH  B  opus  oiuinu  q6  facit  mam  peruenire 
od  fuam  neceflitate-.ac  per  boc  pfegtur  eam  finis.  Oem 
etenis  fine  aut  pluree  e]ic  finib^^comitat  neceffitae  i  ma: 
fed  caufa  mouene  inq  rit  mam  i  fadt  eam  eius  modi:vt 
coniungatur  fo:me  nece(Titate  que  efl  in  q^fa  q  erat  finis 
appetitus:qre  b  cdiidera  in  artificus:qz  oicemus  eie  ad/ 
Intc  cp  qz  motus  bs  finem:t  opue  fincno  io  opsvt  oie  fi> 
nis  babeat  f inem  .vt  no  reftet  iterrogario  oe  quare^qi  ftV 
nis  verus  ellgitendit  pptcr  fejjpterciue  icctere  reeap 
petiiitur.^^e  eo  aut  qd  appetit  ^pter  alig  d  oeb;  interro/ 
gari  quare.-:  regri  refpojio  oe  fine.(r0cd  oeeo  qd  ap» 
perimr  ^pter  fc:n6  couenit  iterrogari:  quare  appetif .qz 
non  of  atr  queris  fanitate:aut  cur  querts  bonitate;:  aut 
quare  fugis  ifirmitate.>'aut  cur  fiigis  maliVfi  autem  mo 
nti  vninerfalieet  finie  quare  eH  aut  qreeil  finie:opo:te« 
rettuc  vtois  finisbaberet  finem.©cdeftei  finis  fm  g> 
tft  ibi  remotio  t  renouatio  que  venit  e^:  ca  materiali  auc 
VOlutaria:inonop3mirariq7calo2operet  alicuius  co' 
buftione:q:  ve:}r  cft  qj  caloz  operatitr  ad  coburcnduj  et 
fidodlruenddc6bulhim:tcouertcndum  in  litimdine; 
ftu:autin  fttitudinemihbtlarie  in  quaen.q!  no  eftcafus 
^finisaccidetalte:niiiinq|tum  c6burit  pdnos  aliciiius 
pauperi9:'zbicn6elleifinisotno:qzn6  c6bitrit  illoe^qz 
funtpanipauperte.-necqzfltin  tgnebecf  ms  c6burcne: 
ii^^pterbocfed  vtc6uertatq6tagitin  fubilltiam  fua: 
toifToluatqdeftaptum  oiitoltu^^ziduretqdeil  apti)in> 
dnrari.C  tluc  outem  cafu  accidit-M  i(ti  pan  i  tctigerint 
Alum.£rgo  opus  ignis  in  na  finem  babetr^uis  non  fiie 
rit  eius  obuiario  buic  patieti:nift  accittaliter.Tlec  tamen 
ideoDsnegarteeftnise(tenttalis:q:finis  efTentialfe  e(l 
otgniozfineacciitali.5gituria:Declaratumefte}:  bieoi/ 
bv»  cp  ma  i>pter  foana$  eft:i  qz  ipfa  pzeparat  ad  recipt/ 
cndiieatn:i  aduenit  ei  fozma.@ed  qcii^  attendit  vriUV 
tatee  mebzouim  aia  lium.i  partee  vegetabiUu:nam  m 
bitat  quin  ree  nalee  fintppter  finem.^ed  podea  facie^ 
mue  te  olere  oe  boc  aUgd  in  finc  noilro^t  verbo^  oc  na/ 
turaUbue.f.q7p2eterboc  n^oebsnegariin  reb''  namra/ 
Ubue  ee  res  nece(rariae.f.qua:;:  quibufdam  egent  ^pter 
finem:i  quedam  comitantur  finem. 
CTCapimJCV.Cluomodoperrineantiftecaufe  ad  iter/ 
rogationee  factae  per  quare.-:  ad  refponfa. 
nPKvtiJ^n-mifix  oeclaratueednumerueca/ 
|S6/ 1  •■4W«»7  farum  i  cantm  oifpofitio: 
'Dicemue  qj  naUe  oebetintenderKVtvUtates 
.earum  compiebendat:-:  ma^ime  fozmarum: 
_  y  ioonec  perficiat  in  co  c6p:ebenlTo  etia  caufa/ 
ti.Sedadre8DifcipUnaleen6pertinet  p:incipium  mo/ 
ttJ8.q:  no  babcnt  motum:i  fimifr  non  pertinet  ad  cae  f iV 
niemoWe^ncc  ma  vllo  mo.ioedopsconfiderarein  ilUe 
caufae  fozmalee  tantiirq:  oebea  fare;q:  in  interrogatio/ 
re  oe  reb'  maUbue  ficuri  in  quare;fo:talTt6  itelUgit  aUq 
caufarum.foed  fi  iteUigatur  in  ea  eiTtciens  ficut  qiui;  oi 
cininquore  Utigauit  iUe  cii  ilto.^-Ji^oiTibile  eft:vt  refpon/ 
rio(Ufini8,(tcutcurefpondef:vtv(ndicarctfeabilu>:q; 


CapVm.      XV. 


pofl[ibilee(lvrrefp6dcamrConfiU'ato::aut  efTiciee  ^ 
efTicien te.£t  bic eft g  ou j:it  ad  efTecmm:ficut  cii  oicit  g» 
iUe  ?fuluit:autq:auferebatfibiiusfuii.q:  biceft  cflFici/ 
ene  fo:ma  electionie  ej:  quajjcefTit  vltima  actio.(t  JSs  36 
fi  refpoderi  oebeat  fo:maUs  aut  maUe^boc  odbnc  oifcu 
ticndii  eft.q:  fo:ma  eft  fo:ma  ogis.i.litis.i  n6  e  iterroga 
tio  n  ifi  Dc  caufa  fui  effe  ej:  elTiciete:  vnde  no  ciT  aptus  re/ 
fpondere  iUam.q:  ipfa  no  elTca  fui  cffccjc  efFiciente.nifi[ 
merit  ilUi  fo:ma  que  eft  finie  finiii.grgo  erit  ej:  feipa:no 
ej:  caufa  que  moueat  cfFicietc;  vt  fit  cfficiens  f  m  modii 
quem  inuimus  in  oeclaratione  coparationie  quc  cft  in/ 
ter  cfTicietcm  i  fincm.q:  per  boc  n6  erit  ca  ^pinqua  cf/ 
fendifpfasin  ipfamac)cc(Ticiente:fedelTcaefficiedt  ip$ 
eflfendi  eflficietem:q:  ej;  boc  q>  bs  ciTe  in  matcria  non  eft 
caufa  Utie.fed  vii  eit  effcntia  i  in  teUccme.  ios  cH  fiierir 
interrogario  oe  illa  fi  bj  eflfe^non  oebet  eflfe  refponfio  oe 
tlla  vnde  b^  ecf;  vndeeiT  iteUectue  leiTcntia:':  fo:tafln» 
fo:maoequa  interrogat:eritipfemctinteUcctus  cotcii 
tiis  in  illa  vcl  acciis  iUi:i  incedes  fm  eam.£t  crit  apm$ 
vtfitipfeinteUccmsrefpofioficutcii  of.Quare  iUe  fac 
iulTitia.refpoderur.q:  iufiitia  pulcb:aeil:i  piilcb:itudo 
eritquaUtasiuftitieadfiUtudinemfo:mc:i  ipfa  fb:ma 
non  crit  rerpofio  pw  qua  factaeff  iterrogaiio:f;  aUa  foi/ 
ma  ab  ea  que  eft  aut  pars  DiiT6nis:aut  acctdce  ei.q:  pul/ 
cbatudo  c6munio:is  iteUecms  elT  q|  iuftitia:-:  mt  e  acci 
denscomitas:auteiTpar80iflf6ni6llibilatiaU9.)Scdcu5 
apta  fucrit  fo:ma  ad  refpodendum  eam  bic  tiinc  f  m  cj» 
ficeil  ia  continet  in  coUocutioe  oiccntie  i  moucnrie  ad 
clectioncm:q:  oe  materia  idcm  eft  iudiciii:q:  cii  of.quo* 
re  ooUiuit  iUe  bec  Ugna  i  fcci  tcj:  cis  lectri.-"j^cfpondct . 
qz  babebat  ligna:n6  c(T  fufFictens^nifi  addidcrit  ei  cicce: 
q:  babebat  ligna  firma  i  apta  ad  faciednm  c>:  eie  lecrii: 
1  non crateiopue  ad aU'ud.CCS5  in  reb^^volutarye  otf  jr 
ficileeftafTignarecamfuflficientcq:  voUmtasct  adbuc 
moucf :po(T^  complete  funt  rce  quae  oifTicilc  eft  nume 
rare:-:  fo:taflfi6  muUae  cy  de  n6  pcipiet  vt  enumcret:fcd 
tn  reb'  naturaUbue  fufTicit  apritudo  mac  i  pcurfiis  vir/ 
tutis  eflficientis.firitergo  oeea  refponfio  fola  babimdo 
coparationismaterieiniUiequado  noiatafucrit  in  itcr/ 
rogationc  pfentiaeflficictis.S5  qiT  itcrrogatio  fucrit  6  fv 
ne:ficut  cii  of .qre  curams  cfT  iUe.-C6gnia  erit  refponfio 
oe  pn^eflFicicte^ficut  cu  refpodcf  .q:  bibit  medicina:i  cft 
congruuvtrefpodeafpn^malcadiiictiieflfidcri.f.Dica/ 
mr.q:  c6ple):io  (ui  co:po:is  e  fo:ti6  nac:i  fufFicit  noiarc 
fola  mam.©5  fc:mc  foUue  noiatio  pa?:  fuflFicit  ad  foluc 
du5  qftione.vt  oicaf  .q:  eiue  ppfo  tcpcrata  fui^t.vti  tran/ 
fibit  adaUa  itcrrogatione  que  oucit  noe  admam  aut  ef/ 
ficie'te.S5  cii  fuerit  itcrrogatio  oc  aptitudine  mac:  ficut 
fo:taflfi6  cii  of  .cur  e  co:pu6  bois  rcccptibilc  mo:ti6;pof/ 
ribileelTvtrefp6dcaf  cafinali8:ioicof  q:ficfactfi  c:vt 
cu  pferta  fticritaia:euadat  a  co:po:e  q:  c  poflfibile^vtre» 
fpodeof  ca  malis  i  oicaf  :qicftc6pofitii  qc  otronjs.  £t 
no  ellpoiTiTjilevtcfficics  rcfpodcaf  ad  itcrrogationcj 
faaam  oe  apriwdie:qi  nd  c  poflfibilc:  vt  cflficics  oct  mae 
aptitudine.vtq:fi  n6  ocderit:non  fitapta.CTiSs  fi  apti  fc 
tudo  itelUgif  aptitudo  Bfccta:fo:taflft9  oabitea  cflficies: 
vt  cu  of  Dc  fpeailo.atr  rccipit  fo:ma:i  refpodcf .q:  poli/ 
to:  poUuit.©cd  aptitudo  o:iginali6  comitof  mSm:i  cfc 
pofTibile:vtrcfp6dcaffo:ma:cuipfQfucritpfcctrt>:opti 
tudinis.ficut  cii  oicif  oe  fpcculo.q:  cft  politiim  i  terfus: 
q:omninointcrrogationinon?HcnitmQteria:tiifiqua/ 
do  comp:ebcditur  cum  fo:mQ:i  itcrrogonircecaufa  cf/ 
fcndi  fojmam  in  ma.Sed  cum  itcrrogatio  fiicnt  cc  foz/ 
ma.ma  fola  no  fuflficit:vt  rcfpondcamr  p:oca:fed  op5  vt 
adiiigamreiapritudotcoparemr  ciTicicnti  ifintvt  m» 


XXutea* 


» 


Bccmii 

fpodeitjp  illa.gt  015  voUtcris  poftpoiteregcgdmfnua 
plencof.vtokiJsremccrtam.Sciasgj  rcfponfio  ccrta 
ndcibnifinoiesoeecauraeqitcndftterintcctentetn  in> 
terrogatiocq:  cum  noiatef uerin  1 1  cofumatc  ccrto  finc: 
ccfTabititerrogatio.  CdpleturtractatusDcnaturalibits 
au^^ilioocitgratia. 

CT^ncipit  Uber  fccitndus  De  motu  «coitntilibus. 
ClCaprmptimum.ibemotu. 

^(f^ll^  perfcdmitsli^bmDcpn' 
«^l ii|l|^  cip^g  comunibus  rcntj 
nSUumroebemus  ^ccderc  ad  loquedii 
avw3-v^>rfi  Dcsa9«ccittibusc6ibus:fedmill3funt 
I  t^^^'^^  magiscoia^ntotustgcs.CIfitquies 
I  iJ^^I^S  ficutpoftcaocclarabimusoifponecius: 
v!^—  ~gdy  cftpuatioutotits.  iscbcmusgpusagc/ 
reoemotu:':  oiccmus.^  eo:^  q  funt.qdam  funt  in  actu 
omni  m5.qd3m  ^o  fun  t  in  actu  f m  ali^d;f  m  aligd  in  po 
ten  tia:'Z  ipoiTibile  edm  aliqua  rcs  fit  in  pote'tia  oi  md:q 
non  babeat  ee  in  actu  aliquo  mo.Crcdatur  b  t  cocedat 
ficpofttum:$ui3in^)cimopoflitcognofci;Dcide(jcgdc 
Cn  pot  cntia  folct  epre  oe  ca  ad  effectum  ^  ett  oppofitus 
ei.iQt2  aut  tpoflibilc  cfl  c;cire  ad  efl^ctum  no  etl  ei  poten^ 
tia  ad  illii.©;  ejcitus  oe  potctia  ad  effectu:alius  fit  fubi» 
to^xaliasano  lUbito.fcdg  eflgnalitcrvtroqsifloy  Pm 
97Cl^gnllioz:eftre9  que  accidit  oibus  p^cdicamentis. 
CCHulla  cni  catbegoaa  efl  q  no  babeat  ejritii  oc  poten 
tia  fua  ad  fuii  cffcctit:aut  in  fubia:fkut  C)cit^  bois  ad  cffc/ 
ciU5.poftq^  fuerit  in  potctia  aut  i  qUtate:flcut  cyitus  ni« 
gredinisadeiTectiioe  potetia:autialiq6.vt  e^citus  pris 
Dc  potetia  ad  effectii.aut  in  vbi.ficut  cleuat  furfu5  in  ef/ 
ftaiii  poft  potentil.aut  in  qit:ricut  Cjcitus  antig  ad  cffc 
ctU5  oe  potetia.aut  in  fitu.ftcutejat^  ftatis  ad  effcctii  oe 
potetia.fifr  in  bfe:fitr  m  agcrci  pati.CSed  intcUiis  in 
quopuenerutantig in  vruappellandimotii:  noe  illcin 
Quopueniunf  oes  iftimodiejrcudiocpotetiaad  cfTcm. 
©ed  ille  g  eft  motas  ej:eadi  no  fubito:f5  gradarij.  x  bic 
no  :3ueait  nift  ccrtis  catbego:t)8.licut  qlitattqz  bds  ^li^ 
tates  in  potetia.pofTibile  e  vt  pcedat  ad  cfTcctu  pst  ttlnlis 
oonec  pueniat  ad  illum.@it'r  bns  q^titatem  ipot^tid  £t 
nos  oeclarabim'poftea  q  fnnt  catbcgoue:i  gb^pole  cft 
cadere  buc  ejiax$  oe  potetia  ad  cfTectu.t  in  (jb'n6  cpof/ 
fibile  caderc.S^  nifi  13  eet  g>  in  oiflonc  tepojis:  necelTa/ 
rium  e  ponere  motit:'Z  q^  cdtinmtio  i  ozdinatio  rccipiilt 
ceimsin  (tiioifT6ne:fubim5Ctrccipiuntinftlstn  iiti  oif/ 
finitioc.Qmoicit  gjfubitu5cftidq6eftin  iftattt  Q>i/ 
ftan^  rccipit  tcpus  in  fui  oifTonc^q:  ipm  cft  ejctrcmitas 
tepou6:t  9  tepus  rcdpit  in  oitTonc  mot^:facilc  cct  oicc/ 
tcgjmotuscfte^citue  oepo^adcfTectU5intcpo:c  contt/ 
nrto  %  no  fubito.Scd  in  oibtis  iftis  ocfcriprioib^cft  dcla 
ratio  circularis  implicita.cr3i6  ncciu5  fiut:vtg  bac  oo 
ctrina  nobis  tradidit  iccderet  alia  via.C6f?dcrauit  enis 
oifponcm  mobilis:qn  c  mobile  in  fe.t  pfiderauit  modii 
eptdi  g  ^puts  i  momi  in  fe:i  ipofuit  cinome  efccrion^ 
1  actionc  fup:agnationc  in  efTcctu^cufopp""  eft  potetia, 
Sliqitcnisreseftmobilisinpo^t  aliqfteft  mobilis  in 
cfTectu  -:  pfccti6c:q:  tunc  eX'  cffcctus  x  ei''  Efecrio  c  mo/ 
tus.£rgo  motus  particijKit  i  puenit  cu  ali)s  pfectioibus 
fm  biic  modu.£t  oiffcrt  ab  al^s  pfecri6ibus  fm  alium. 
<\i  c\x  alie  perfecti6e9  btitur.rcs  eft  ciiillis  i  efTcctu:':  n6 
cftampliuBin  po^aUgdoecoq6bdbcf  ieflfcctu.CTTl»' 
grii  cteni  cit  fit  nigrum  in  actu:n6  reftat  in  po"  aUgd  oe 
tota  nigredic  qul  b5.£t  quadratu  cu  fit  quadratu  in  ef/ 
fecm:n6  reftat  in  po^  aUgd  oc  tota  qdratura  qua  babct. 
i  rSed  mobile  qit  fit  in  cfTecm  mobile:putat  qp  adbuc 
fit  ia  po*  tnobile  CB  v^^itatcj  tctiusptinui  mot^et  l?j  cc 


2J 


Tlbriiimm 

in  illo  in  po*  et  aUus  motnsf  tcr  biJc  qno  monet  .pg  qtia 
eft  mobilc.j£t  iucnit  iilitd  in  po^:etia  aUud  ptcr  p  q6  eft 
mobiIeiefl^ecm.q:centiamobiUsin  efTectufi  n6  ftierit 
in  po"  aUgd  ad  q6  moucat  :•:  ad  q6  g  motits  applicetiir: 
tiic  qit  e  in  motu  n6  c  eiue  otfpofitio  i  eius  ccparatio  ad 
aUudq6cei  inpote'tia:ficuteeiaitmotij.CQ:  in  boza 
quietis  aii  motii  eft  ilUtd  in  po^  abfoluta.imo  babs  oiias 
pote"tias.vnaiainilU):alteraEueniedi3diU«d.£rgob5 
ti'icouaspfecri6e6:tb5adeas  ouae  coparatiocs.&ed 
jpoftqlacgficrit  perfectioncvnius  potetiap^reftatodbuc 
inpo^in  illare:queapperit  a  ouab^potetijs^fedinvtrif/ 
ct:i(|uis  vnailbabcatincfTcctuqcvnaDC  Bfectioni/ 
bus  1  pao:.tii  n6dii  c  Uberaf  ab  ecndo  in  po"  i  vtrii(p: 
vna  ad  qul  imr  p  mom5:-:altcra  tpfc  moms:  q:  motus 
ficut  apparct  n6  coplcmr  mobiU  gn  rcftct  i  po^vUo  m6: 
vndc  motus  e  pfecrio  pma  cius  qd  c  in  po^^fed  no  c^  oi 
parte:q:potceft:vtq6cin  po^babeataUI  pfecrionem: 
ficutpfeaiobumanitarisautcabalUtatis  n6  pendctc); 
cfTcndo  in  po"f  mq>adbuceft  in  po^Cliio.n.pederct;cu 
illan6 1:bereturapo^Dumb5ce:ncccttn  pfccrioe^foft/ 
q|  babita  ftierit.  fC  £rgo  motus  e  pfiecrio  pma  eius  q6  c 
in  potctia:^m  95  cft  adbuc  in  potcria.(C3a  aut  oifTinic 
ntnt  mo  wm  Diftonibus  oiucrfis  1  ambiguis:-:  13  accidit 
^ptcr  mutabiUtatc  rci  in  na  fua^cui^^na  cft  vt  n6  iueni/ 
anmr  oilp^ncs  cius  ftabiles  in  acm  1  ee  ciu8:ficut  vf  eft 
ijiter  id  qo  iam  p:eteritum  eft:-:  id  q6  fittu^  eft.CCCui/ 
dam  aute  c;c  eis  oifTinierunt  cit  pt  r  altcritatc;  eo  qj  facu 
atJlteritateoifp6nis<:inducatalteraquc  no  crat:q:ct 
Nc  nefciuit:g>  q:  idncit  alteritate:n6  ideo  05  ipfc  in  fe  ec 
alterita6:q:q6inducitaUgd:non  oebctee  ilUid  aUgd:cr 
fiailtcritaseetmotU6:riicgcgdcftaltey:eetmobile:fed 
n6eft  itaj([rj£t  oijccrijtalij  gjmotusc  na  idifTinita.QS 
bcne  poflet  ita  efTe:fi  bec^pzictas  cet  illi  n6  conuen  iens 
ali)  pter  mowm.CScd  eft  aligd  aliiid  q6eft  b^.ficut 
infinitasitcpus,  (L^t  oij:eriit  al^  cp  motue  cft  cjciVab 
equalitate:fo:ta(Tis.n.ftam9  rei:vnom6cquaUta6  eco/ 
paratioetotiusfuiftatusinquo  gfkit.CSfd  copara/ 
tiopartfiimotustoifp^nu^cius^n^cftcqlis  rd  q  mo/ 
uet  intcpoub''  oiuerfis:q:mobiIcin  loco  in>vnoquocp 
mometo  bs  aUiid  vbi:-:  alterabilc  in  vnoquocp  momen 
10  b;  aUI  quaUtatcq:  ad  bas  ocfcriptionee  non  i  ndu>uc 
eos:niii  ncccfl^itae  1  anguftia  vicCC  Tlo  cft  autc5  nobia 
opue  rcpctcreeastocftnierc^q:  fano  igcnio  fufficit  ad 
falfificadumeas.id  q6Di]cimu6.CSedq6oi):eriit  in 
oifT6nc  motus  cpeit  oifccflio  a  oifpone  in  oifpofirioem: 
aut^ccfifiooepotetia  adefrectum:eftcrro:.  Czbabitu/ 
do  oifccfTioni6:autj?ccfTionis  ad  motii:n6  eft  fiatt  babi/ 
tudogeneris»3utqfigeneris.fedfiattbabitudonominu 
multiuoco;:.T)ec  eni  ouo  noia  -:  nomen  moms  ocs  ipo/ 
fttcrutana  mutationioctoco.tpoftea  tranfumpferunt 
ad  oifpofitiones.C16  aute  bic  fcirc  oebes  boc  cft^gj  cum 
oc  mom  fcictts  quamm  fcire  Dcbes^itienieg  g>  eft  nomc 
Duop  itellccmu5.CrUnus  eft  g?  n6  eft  poflibile  vt  ba/ 
beat  ciTc  in  acm  ftabite  in  fignatie:':  atius  qp  pprc  eft  vt 
babeat  ec  in  acm  ftabite  in  jignatis  in  idiuiduis  vel  fen/ 
fibiUb^^ODomsctenifiitcltigit  ee  rcsconrinua  quam 
intclUj^nt  in  mobiU  oe  pn*  ad  fine5.1?cc  e  rcs  que  noi» 
acquiritur  mobili  vn^ou^  cft  inter  pncipiit  1  fine.  &$ 
putant9>iam  acgfieritaliqueDimodii  acgfitionis  cum 
fiterit  mobitc  in  finc:':  ibi  cft  bn^nrinuum  itcUccmm 
annicbitam^  e]c  parteefTcdiio  ergo  potcritbabcre  vc/ 
rum  cfTccu  Jjcc  rcs  non  babeat  ccrtiflimc  ecnrias  ftabi/ 
Urm  in  ftgnaris  in  fenfibiUb^.^CScd  ocfcribimr  fo:ma 
ciue  ftabilie  in  itcllccm  ^ptcr  comparationem  mobiUa 
ad  ouo  toco^vniiquemoiroiftt^^zaUumadqiieperucflit. 

auic.  D  ) 


mmowb 


fl&obiircft 
moocf  JtNi 
pUdpo*. 


mop*a?<fi 
mpoo. 
£> 
£&onieqrc 
siffomb^eif/ 
frmanir. 

lS\SoaMqfi, 


aiio?  oors. 

£oiura. 
SkoTf  Mffc. 


ronirc 


Comra 


^OlfifflMIIC 
t>;  cnplicc  f/ 
tcllcctumt 


Bnffu 


TLibri 


ot0rnoi*cci 
KnvKC» 


tua  of  ni. . 
t> 
ce  m  acra. 


*Re9  vtSs  nS 
dioiclaie. 


2ut  Defcribitiir  in  imagfnarioe  aUo  modo.r.Q>  fo:ma  rci 
niobiU'9:cii  ipfa  resbabeteein  locoiibabjj^pinquitate 
^rcmotione5co:po:u5:ia5impfiraeftin  illa:2ponca  ad/ 
ncnict  ei  fcom  fenfum  alia  fo:ma  ^pter  alia^  occapatiof 
nemaltcriusloci:ij3pteraUamp:opinatatcm  i  aliam 
eIongationc5.£t  ipfa  pcrdpict  vtraf^  fo:ma6  quafi  finc 
vna  fo:ma  motU6:fed  no  b5  in  e(Te  occupauone  ftabilcs 
in  itcllccta-q:  mobilc  non  b;  ftabilc  ec  in  ouobus  cj:tre/ 
mis  liTTml:nec  oifpofitio  que  etl  itervtrtic^  b5  Aabilc  ec. 
Cr5ntellcctU9 1^0  quo  b5  cffe  in  actu  cui  nomen  accidic 
Vt  (it  motus  g  cft  in  mobiU  ipfe  eH  oifporitio  cius  mcdia 
qpdiundeflin  pnciptomotidis:nccpucnitadbnc  ad  fi/ 
nc5  eius:f5  ell  in  fpatio  mcdio  fic  g'  tn  illo  fpatio  no  c  in 
aliquo  itlantiii  q6  babuit  in  tempo:e  fuie;:itu6  ad  effei 
ctum.£rgofuitefTequadociic^  notaueri6:erit  p:eterie9 
locnm  $diu  ftieric  in  trafttu.a  bec  ell  founa  mot^  quc  e 
in  mobiU:i  bcc  cft  medicta^  iter  pn""  piopofita  1  fincm 
Xvt  in  quo  piicto  pofucri8:n5  (it  in  eo  ampUus  (lcut  ncc 
antea:nec  pon.nd  (icut  ouo  terminic]ctremicatii:q:  bcc 
medietas  tit  fo:ma  motU8:t  eft  ^p:ieta6  vna  que  comi 
cat  mobile:t  no  oifccdit  ab  eo  q^diu  ell  mobilcCoccdo 
aut^gjpermutantterminimcdietatia  acciitafn':  mo/ 
bile  no  e(l  btid  medietatcq:  eH  in  boc  piicto:-:  no  i  aUo: 
rcdel^inmcdio:q:cllilliU6,pp:ietati6quaoi^imu8.f.in 
quociiql  pucto  ftgnaucris  rco:nec  fiiit  antea:nec  erit  po/ 
ftca:q:  q6  cfl  b^  cfl  qddas  qd  comitatur  feme  in  ^uocii' 
£5  piicto  fticrit:-:  non  pdicatur  oc  co  jppter  vnii  inftans 
fine  aUo:-:  bec  cit  ccrtilTimc  perfcctio  pma.GTScd  cum 
ia5p:etericritiftas.critbecadcp«'o  perfcctionie  fcdc:et 
bec  cade  fo:ma  iuenit  in  mobili:cit5  c(t  in  ipib  tilanti:qt 
in  quocuc^  iilanti  poiitii  fiien't.conuenit  oid  q:  eH  i  pti/ 
ctomedioin  qno:nccfijitantca:nccerit  poltea.  C3lli^ 
autcm  qd  or  q^ots  motus  eflin  te(Ki:e:(i  motumvoUinc 
InteUigi  oifponemquabsrcsitcr  pn""  ifincmAid  qucj 
pcruenit:ftue  in  eo  (ticnt:fiue  no.ipfa  oifpofitio  oiltenfa 
eit  in  tepo:c:q:  buius  oifponis  elTe  eft  ficut  cfTe  rc^  o|  p/ 
tereunt:-:  oiffert  ab  cis  aUo  mo.q:  rcs  que  fticrru  in  ptc/ 
ritona5babuerutceini(Tanttpteritoq6tuc  fttit  pfens» 
&ed  boc  no  cli  ita.crgo  bic  motU6  eil  tra  fttu8.fcd  (i  mo/ 
108  itelUgtt  Qfectio  pma  qua  ot]cimu6:t  eft  ee  ci"*  in  tgc: 
non  q:  boc  itcUectu.f.vt  tcptw  comitctur  ilUi5  Bificario/ 
nc.(ri3ed  q:  no  pot  elTc  quin  fit  in  trafini  t  buic  tranR 
tui  cocquet  tcpu9.£rgo  no  pot  ce:quin  fit  tcpu8.q:  tra ' 
fitU8  eft  ftans  in  vnoquoc^  Ulanri  ilUus  tempous  eiitift 
cnm  eo.^i  cfi  autem  oijxrit  nobis  qd  clTc  in  loco  in  quo 
nec  antea  nec  poftea  fiiit.(itlter  relario  ad  iUu  1  qp  voca 
mtts  il^ane:cii  res  vtiter  iteUecta  que  non  b5  ee  in  actu: 
q:nonb5eiTeinactu:nilig}el>inboclocoi  quo  necan/ 
tea  fuit:nec  poftea  crit.Simirr  t  relario  ad  iUud  elTe^fed 
res  vlis  no  babct  ee  nifi  tn  idiuiduis.^Uud  autes  no  cll: 
aUquodvnu5(ingulare(icutc6ucneruntin  boc  oocto/ 
res  Doctrine  bui^^^oiccmus  q>  ee  in  \oco  ftn  g>  of  oe  loca 
ris  mulris.fine  oubio  ita  efl  vt  oij:criit.Sed  fm  g>  or  oc 
vno  locato  in  multis  no  (imuUl5  ell  oubiii.q:  no  cft  16/ 
ge:vt  vnusiteUcctU9(itgencraU6:tDicatoe  vnare  ouo/ 
bu6  tcpoubus.q^uis  no  babeat  elTe^nifi  vnu5  fingularc: 
ficut  co:pu6  nigru5  quado  albificat  .q:  co:pus  cum  e  ni< 
grn5:eft  in  eo  nigredo  que  cft  coU):;i  colo:  eft  ficut  pa  rs 
nigredin  is  .pptcr  j?p:ietate  cx  qua  eft  nigredo;q:  poft^ 
fucrit  album:n6  polTumu6  oiccre  qp  ipfa  rce  cui  accc(Tit 
^imctio  .ppiictatiaiitremanes.iacccffiteipoftca  p:o/ 
paetas  aUa:fiCHt  Ugno.cj:epU  gf  a.q&  cft  in  oomo  cii  tali 
p:op'aetate  q?  eft  pars  parietis.i  poftea  ip5  (itpare  tecti. 
•SediUudnoertftc.imocftiicutfiocftnieret  paries  et 
Ugnuq6e(tinillo.igtpofteafierainDomoaUu»  paries 


OpFm 

1  aUudjigniNn  eo  q  lc  iUud.£t  Be(l.q:  nigredle  non  Jic 

ocftriut  of  nria.vt  rcftet  ipfa  po:tio  nacgeiieris  eiue  que 

cft  adiiicta  cu  ipfa;aUogn  non  ciTct  of  ntia  fpcdfica:f5  cct 

occidce  no  fpecifiai^.l^oc  aute  iam  cognituscft  e^c  aUjs 

locie,(iri£tqu3dogdem  bocfic  eft.c6ftderabimu8ifiiu 

diciii  ciTendi  in  loco  in  quo  eft  bcatu  aUquldo  adiuctu$ 

p:op:ictatic(Tendiin  13  loco.iaUquadoadiiictumalgp/ 

prictati  ft  cft  fiait  iudiciu  colo:is  aut  no  eft.fcd  ivuiiciaf 

d.tt8C(t  (icut  calo:i3  iudiciti  q  caU>:  aU^doopcrat  in  15: 

aUquando  in  iUo.  ^ut  ficut  bumiditatis  que  aUqnparic 

ab  iUo:aUquado  ab  ifto:cii  fit  ipfa  vna  1  cadc5.3ut  ftcue 

alicuiu6  aUerius  accidetis  q6  rcmanet  vnum  t  ide.t  ac/ 

ciditei^prietas  poft  p:oprietatem.Uii  oiccmus  nucg^ 

bec^ptietaeciTcndibfcautibicjciteUectu  locunoe  rcs 

que  babeat  elTe  i  actu  ipfamet:ficut  poftea  maifcftabit. 

lCC6tinuumnon'b5partesinacni.fedaccidit  ei  vtin/ 

terfecef  J3ptercaufa8  que  iterrupiit  tranfinim^ioc  ilk> 

fiiit  in  actutrafitus  muUi  f  m  aUque  modii  itcrruptioie: 

1  intcr  termios  iUius  icifioni6.itc:p  funt  tranfitus  g  non 

polTuntcoUigifub  vno  iftanti:autfijb  vnomotufy  mo/ 

du5  quo  oidinus  q>  motus  cft  in  iftari.!o5  inotu  qui  cft 

f5modijtraieundicuicoequaftepus.f.itctiociU3appcl 

lamits  iftans.nocftmuUipUcara  in  cffcctu  in  iUo:q:ill6 

no  muUipUcatur  tn  actii:nifij7ptcr  multitudine  trafitue 

in  actu.i£t  quadogdcm  no  muUipUcaf  tn  actu.t  motus 

eft  in  vno  ftibto.f.tranfitu  g  verifTtmeeft.-z  no  eft  pUires 

numero.tiic  nccelTario  eft  vnue  niimero.Cr  TI6  eft  aute 

quemadmodu  colo:  1  cius  oifpofitio  funt  in  fubto:cun> 

ipmeft  inoifponenigrefcedivclalbefcendi.q:  mot^no 

facit  ocbere  ce  iterniptionee  in  actu.fed  ijmanct  ei'  coti 

nuatiotaU6:cpc^can6oeb5cemtitatio  bttiiid  oiljpdnis 

c6pararione  fubti:oonec  oeftmatur  in  ea  re8.que  eft  fta 

bilis  tdiuidua  tr.q:  coparatio  in  actu  no  oiuerfificaf :  ni« 

fioiuerTisinactu.tnomulripUcaturvnum  in  actu.ni({ 

cum  muUiplicato  jjpterc6pararionem.qu3do.f.c6par9 

tio  facrit  muUipUcata  in  actu.£t  qtn  tranfitue  eftvnus: 

ttjc  in  c6tinu3ri6c  n6  eft  oincrfitas.fed  poftea  oiueriifij 

caturc6parationeadilUim:nec^pter  boc  Diuer(ificac 

nuems  vnius  rei.CCl^oftca  vero  cii  acddcrit  tranfitui 

oiuifio  aUq.i  oiuer^itas.t  bcc  n  pcdcate^  motu.nec  mo 

cu8e):iUa:nec  vnu5  co;:  ponitaUuderit  ouaUtae  q  accu 

ditejciUon^muUipUcatacjcfeipfa.fede  accn6.i  jppter 

copararione  vnius  ad  plura.£t  ?paratio  eritc^rinfeca: 

n6  oeclTentia  rd  vUo  m6.£t  oino  n6  erit  bec  oifpofitio 

ficutoifp6colo:i6:qcftcertc:n6j5pter  c6paratione  rei 

crtrifcce:qiJcoiucrfificaf.fcde):adiiicti6e  oiffcrctie  nO 

gredinis-zalbedis.Undeecmobilein  locoabfoluto  no 

^ecpUjraq  funteein  B  loco  tin  iUo:q:  in  trafitu  motus 

n6eftDifc6tinuatioinacni.neclocue  bicfignanis  titu§ 

1  no  alius.Ut  ideo  fit  potc  qj  locae  abfolutus  fit  gnaU'9 

aut  fpaU'6:g  fpecifTcef  aut  idiuiductur  ca  fuc  c6parati6i8 

ad  loca  muUa  in  actu.(EOp5  aiit  fcirc  g?  motue  pcndet 

cj:  (cj:  reb'.q  fiit  motii  1  moue6;t  i  quo  cft;-:  a  quo  eft:  z 

ad  q6  eft:-:  tpe.Ss  q?  monie  pcdcat  cy  moto:n6  c  oub'": 

fed  cp  pcdcat  e>:  mouetc:q:  q6  cft  moni:aut  babcbit  mo 

tu5e;:fec^  }3  q7eco:pu9  nale.autbabcbitq:aUa  ca.!8i 

aiit  bfet  motii  cj:  feipfo.t  n6  e^  alia  ca  vUo  m6:mot^  no 

pauaref  vnq|:^iu  fijcrit  ccntia  coqwzis  naUe  q6  mo/ 

ucf  piUii:f5mot^fcpcpiiaf  aco:po:ib''  pmanctc  eenria 

corpop.cr^tc  fi  centia  mobitis  ect  cd  mot^^.ita  gp  idcm 

ect  motum  t  mouen6:tunc  motus  octtcrct  ciTe  c%  feipfo. 

fcdn6ec^feipfo:q:inucninirecnria  coipous  namraUa 

quodnoneftmobile.£rgofi  inucnitur  co:pu6  nanira/ 

le  femg  mobilc:boc  cft  p:opter  p:op:ictatcm  qua  bob$ 

p:eterfuaco^)o:aUtatcmnAle5infeipfo:(imotaen6eft 


@ecundi 

ob  eprinkcoAM  cdejrtra  ipm  fi  motus  cfl  ab  ejxri(eco, 
Oino  aiJtcs  non  cft  pofTtbilc  vt  cfTcntia  rci  fitca  fui  mo/ 
tus.r.vt  idcm  ftt  motu;  t  moucns:ni(I  fit  ipfamct  moucd 
pcr  fuam  fozma;':  mota  pcr  fuus  fubm.aHt  moucne  ac 
ccpta  vno  mo:':  mota  acccpta  alio  m6.£t  pcr  boc  occla/ 
rat  :q7  nulla  rce  pot  mouerc  fcipfa5:boc  eflg^omncmo 
iicns  am  moucrit:aut  moucbit:ita  qykno  moucat:  aut 
mouebitita^  fc  moucat.@cd  ft  moucne  moucrit  ita  cp 
fe  no  moueat:tunc  iportiibile  eft:vt  moucns  fcipfum  mo/ 
ueat:fcd  ejxra  cft  q6  mouct.Si  autcm  cum  moucrit  mo 
net  fc:":  motu  qucm  babct  in  actu  mouct:fcd  intcliectus 
moucndinoneHniltvtinaliquomobiliin  potcntia  fa/ 
dat  motu5  cfTc  in  actu:tunc  non  mouctaliquid  oc  pote/ 
tia  ad  cffectum:nifi  q:  motu  qui  clt  in  ipfo  in  actu.  £rgo 
impofTibilc  efi-Mide  motus  ftt  in  illo  in  actu  'Z  in  poten/ 
tia  qua  fit  ei  ncccfTc  acgrcrcUcrbi  gfa.Sicut  ft  eet  ca/ 
Iidumqi]ocalcfaccrctfcipmfuocalo2e.f.fiieflcalidu5in 
efTcctu:quomd  critcalidii  in  potenria:vtacgratcalo:em 
fibiipfi.-'©ic  cni5  ciTct  calidu  in  cfTcctu  i  in  potentia  Jtf. 
XO  (LOino  aut  na  co:po:citati9  b  e.f.na  fube  bntis  logini/ 
dine5  -:  latitudine^  i  fpiiTitudine.&cd  bic  terminus  rcs 
vniucrfaliseft q:qua non p:ouenitmotu6:alioquin  ce> 
beret  co:po:a  conucnire  in  tllo.&ed  fi  addiderint  fuper 
biictcrminu5aliqua5aliamintcntionc5e):  qua  co:puo 
comitct  motU8:ita  vt  fit  fuba  babens  longitudincs  i  lo^ 
ntudtnemaii^ifTimdine^^^zaliam  ^p:ictatcm  cum  illts 
p:edicti9^ptcrquamoucat:mncp:incipiii  motus  crit 
addirio  quc  cfl  fup:a  coditioncm  que  cu5  fiicnt  gcnera/ 
biturpcrilla5co:pu9.!oifoflicritc^tra:erit  boc  mani/ 
feflius.^am  aute^  oijcerttt  in  flabiliendo:^?  omne  motu 
babctmouentc5:Dicrione5VcrifTmile:q:  q6  accomodo»' 
riu6  oici  potcfl  oeilU)boccfT.f.9iomnequodmouet:(i/ 
cntpoftea  Dcclarabitnncfloiuifibilcbabensgtcs  quas 
nonp:obibctopinanquictasnamra  co:po:citati6  qud 
babet:q:  (i  boc  ;pbibucrit:p:obibebit  etiam  aliud  p:ctcr 
boc.Scd  omnis  opinio  oc  rc  qua  non  p:obibct  natura: 
cft  opinio  pofTibiliB  qgtum  ad  illam  naturam.£rgo  opi/ 
nari  partcm  mobilis  gctam  ej:  boc  gp  eft  co:pus:eft  opi 
nio  quc  no  cft  impoffibilis  nifi  cum  oictionc:':  ipfa  pa  rs 
non  cft  illud  totu.Scd  omneqd  eft  mobilee^  fcipfo  po/ 
nere  gj  no  cft  ipfum.fed  aliud  me  quietu^:-:  p:ecipue  cuj 
iuerit  non  ipofTibilc  in  iemon  p:oucnict  ej:  eo  in  opinioe 
quietum  c(Tc:q:  c^:  poftrione  cp  ocs  partcs  co:po:i9  funt 
quietc  no  ponitur  quics  totiu9:ficut  ej:  canfa  ^ucnit  caix 
fatu5:quics  cni  totius  ficut  poftca  Dcclarabit:cft  coiun/ 
ctio  9etU5  partiiuctt  fucrit  partcsactu  vcl  potetia.  £rgo 
T»  nullum  co:pus  eft  mobilc  ej:  fcipfo.CTSi  autcs  oijrcrit 
aliquis  bec  noftra  oictio.f.mobilc  ej:  fcipfo  no  gefcicciij 
aliud  ab  ipfo  pofucrint  gcmm^non  crii  vera:nifi  cu^gc/ 
fccre  illud  aliud  fiierit  impofTibilc:t  no  ftierit  pofTil>ile:i 
«inc  fign  ificabit  boc  q^  quicfcerc  illud  q6  cum  eo  ocbet 
quicfcerc:cft  ipofTibile:':  no  eft  po(Tibile.j3cdcu5  quiete 
ilUusfiicrit  jpofTibilcefTe:mnc  C)c pofitioc  quietis  bui'' 
p:ouenict  quics  illius  q6  cft  mobile  cjc  fcipfo:q^uis  ftt  15 
tmpoffibilc:ficut  multa  impoffibilia  vcniiit  e%  al^s  im/ 
poiTibilibug.£rgo  pofTibilitas  quieris  mobilis  ejcfeipfo 
nopoteft  cc.fed  fi  pofucritaliudimpofTibile  pofTibile  e: 
Vt  comitcmr  illud  ^cs  eius  impofTibilr.q:  no  cft  impof/ 
fibile:nift  cuiusquics  cft  tn  ctTc^fcd  nomiategetC5  cius: 
quado  pofuerint  impofTibilc  q6  ncn  poteft  cfTc.':  quado 
pofuerin  t  etiam  quod  rcmouet  ab  eo  gp  fit  mobilc  ej:  fc/ 
rpfo:boc  cft  cp  non  oeftruit  illud  vcrum:q:  illa  cft  catbc/ 
goa'ca:i  beccft  bfpotbetica^q:  13  cfl:ficui  fi  poncrcmua 
g>  ccnmm  pars  funt  Dcnan):n6ne  occcm  tunc  cfTcnt  cei 
nim  1  aUud.^^ed  boc  non  eft  non  eai$  ocbet^er  boc 


r.  ^+ 

Vt  noflra  bictio  q>  oecem  non  fun t  pUirce  $  ccnmm  fit 
falfa:fimiU'tcrDemobiUcj:fcipfo.(tSipofTibitcft  opi/  O 
niooequictefuepartiscj:bocg>co:pu6  clT.tame  poffi/ 
biU'9  non  cft  e)c  boc  g?  cft  pars  mobiUe  cj:  fcipfo  'Z  cj:na/ 
tura  fua.f.q:  q^uis  pofTibiUs  cft  ej:  natura  fui  gcncri6:im/ 
po(Tibili6tamccftcj:namrafua  p:op:ia.fcd  nonpotcft 
poni  ficSoicwt  bomo  cjc  boc  g?  cft  animal  non  cft  impof/ 
fibilevtfitauis:fcdcft  impofTibilce>:boc  q>  cft  bomo. 
£rgo  quandogdcmboccftimpofTibile:ia5  conclufuseft 
e jc  pofitione  ipofTibiU  pofitio  impofTibtlis.(n  Tt  os  aute  ^v^g^e^ 
non  conccdimus  fc»oc  g?  mobilc  q:  feipfo  non  gefcit  p»/ 
pter  gctem  aUcriu6:nifi  cum  quice  altcrius  fticrit  in  ee: 
QUtin  opinionc  opinato:is.aUo  vero  modo  oicimue  fe/ 
qui:vt  mobileex  feipfo  gefcat  aim  pofucrint  quicte  im/ 
pofTibile5  in  aUo.-ioiccmus  rcfponfionc^  buiu6:q:  pars 
coipo:i8ej:l5ocgjcftco:pU6n6p:obibetura  gctc:f5  ejc 
aliaintcrionequc  acciditp:etcrco:po:citate.Od  fiitae 
ninccaufamotusin  vnaqiuac^partecftaligd  addiais:^ 
inbocconfcnric't)Scdpotcrit  quisoicerc  nobi6:g?  nc/ 
ccfTitae  noecopuUtinduccrcpartemipoftqg  via  ratioci/ 
nadonistaliseft:cnrnonpmumindu)cifti9  oe  toto.-^Qz 
q§ui9putenirquictumc):eo  g)cftco:pus.non  tameeH 
pofTibile  t%  boc  cp  accid.it  ei  aUqua  adairio  fup:a  co:po/ 
reitatcm:^ptcrquafacnimeftmobilccj:  fcipfo:t  ncccf/ 
farium  moucndi.t  ipofTibile  quiefccndi.£t  ft  illa  ro  fuf/ 
fcdt  bec  magis  fufTicerc  oebct.iBi  autc;  id  qd  in  ilUs  rs  *{> 
riontbusintelU'gcrevolunt.aU'udcftqg  boc  f.g?  p:imue 
flucto:  nec  voluit  intclUgcrc:ncc  oicere  \\\o  modo:f5cil 
potHts  oeco:atio  quedam  qua  apponunt  verbis  ciU6:cii 
ille  non  piitauerit  pofTibilitatcm  banc  poncndam  in  eo 
e^bocqpeft  co:pus:nec  attendit  po(Tibilitatc5:fcd  oi;:it: 
cp  quicquid  eft  p:cter  q6  putatur  aUquid  aUud  quienij: 
cj:quofcgturilUidcfTegcmm:noncftmobile  ey:  feipfo 
'pocnoneftconccdendum:q:  idcftiicutia^  occlaraut/ 
mus  in  confcnfu  p:imc  oubitariois  quu  ot>:miU6  g?  pof» 
fibilc  cft:vi  ftt  aUgd  mobile  ej:  fcipo:i  Dcinde  fi  putatur 
oc  eo  aUquidimpofTibile:accidite)ceaopinioncilUid  ei 
non  mobilc  cj:  (Icipfo.£t  no  fcquinir  ilUid  impolTibilc:vt 
permutct  eius  iudiciu  ad  impofTibile  q6  fccutum  cft  et 
iUo  impo(Ttbili.j5cd  pofTibilc  eft  vt  mobile  ejc  femetipb 
cum  putanir  eius  pars  getamon  fit  quicnim:fcd  mnc  o$ 
vt  oeftruatur.gt  fi  oijrerint  g?  fx>c  cft  impofTibile :  oice» 
mus  ita  e(Te:q:  iam  confecutum  eft  aUud  impolTibilc  q6 
ante  bocpofucmnt.!ccd  buius  oicrionie  retpcnfio:  non 
cftadmanu5:ifo:ta(Ti6aU'usp:ctcr  me  poterit  ad  bec 
refpondcre.£j:iftimoeni5g7  ratio  buiue  oifputationis 
ncnfacietnoeindigerebi6:t70c  cft:q:  p:opotitio  bcc  fi 
conce(Tafucrit:critgefcercautimpofTibilc:autnont'pof/ 
fibile;i  compiebit  ratio.li>«ipofitio  fiquide  quc  cft  bec 
oicrio.f.g5  omneidcuiue  monis  ipofTibiUs  eft^ptcr  po» 
firione^  gctis  in  aUo  q6  eft  p:ctcr  illud:cft  ipoiTibile  aut 
nonipo(lIbilc:quafiDiccrcmu8.g>gcgdipo(Tibilcemo/ 
ucri^pterpofitionepoffibiUtatisin  aUo  ab  ipfo:n6  cft 
mot>ilee^  fcipfo.i:t  fi  pcciTerint  boc  ia5  pfecta  e  oictio  x 
argumetatio:fcd  tonis  labo:cft  in  ccrtificado  bac  ^po/ 
ne5.£rgo  ftudca  t  alius  ptcr  nos  cj:  aucto:ib''  bui''  ronis 
Cnccrtificatioc  bui' jjponis:^  fo:ta(Ti8  fict  ei  focilius  q6 
nobis  cft  oifTif  ile.CrS5  in  bac  r6nc  alia  e  Dubitatio:  qz  q 
continuo  $uis  poflibileeft  vtafligneturpartcsitii  ipore 
cft  vtputcnf  iUepartc6-.autmobilcs:aut  gcte^nifi  acci/ 
dcntair^q:  n6  funt  bntcs  fitii:nifi  qpdiu  funt  partcs  cotv 
nui:nifi  accntaUter.llec  funt  bntcs  fitum:i  boc  e  q6  po/ 
fteaoccU>rabitur.)£rgoquandoquidcm  opinio  qnictis 
parris  cft  opinio  que  n6  poteft  ccrnficari  nifi  oiuidatur 
uiacnt:tuncbecDifputariofacili6erit:nifi  fcntentia  aU/ 

Ji\\k,    0  4 


^uffi» 


JLibii 


aviHUmo 


iShaxiioii, 


cuius  facriucp  optnio  feparatidis  -z  qitietie  ed  iima  1.  jSi 
aiittuputaiicrisin^porita  partegeteint^zilla  fucritco' 
Cinua:ndp'.italli  niit  itcUcctu  qui  puenit  cietifolo  nomi' 
ncqzveraoifFinitiogetisnopotcftpiitariin  iUa  partc; 
ftcut  nopoHunt  putari  rce  impofVibilcs  in  tteUectu  i  ma 
gnitudie  fimul.£rgoalij  qui  cotizcbcdent  bac  r6ne:fint 
noftrivicaruiniUa.!s£>edg7motu9  pendeat  cj;  bocf.DC 
quo  eft:i  ej;  boc  ad  qi>  cft:colUgimu3  ejc  cius  oiff onc:  qj 
^fe  eft  pma  perfectio  que  acgritur  rci  babcti  perfectio/ 
ncm  iticedetcm  fecii  ad  illa  que  bj  oifponem  potetie  ati 
Vtracp  perfectionc.l;t  bec  oifpofitio  que  eft  gfectio  p;i/ 
ina:eft  DereUnquere  ca.f.potetiam:':  tcndere  ad  feciidas 
perftctionem.(C£t  a  liqsdo  id  oe  quo  eitA  ad  quod  eft: 
eriit  Duo  cotraria:-:  ali$do  eriit  inter  otio  contraria.&3 
vnum  eo2U5  eft  p^opinqus  alteri  contrario^:t'3lterii  al' 
ten'.£t  aliquado  nec^erunt  ouo  contraria:nec  inter  ouo 
contraria:fed  erult  oe  rcbus  que  babet  coparanonem  ad 
contraria:aut  ad  oppqiilta  aliquo  modo:'z  ttic  no  conue/ 
nientflmuUficut  eft  oifpofitio  firmameti^cui^^motus  pm 
c^tindaduerfaturfinteiu8:nectarne  fiituil  coniugcn* 
fur.€t  aUquado  id  oc  qito  eft:'Z  ad  qd  cft  tale  cp  perma/ 
Jiebit  in  ee  aUquo  tepoje;ita  cp  bs  ctia  in  ejctrcmis  qiuc/ 
tem.2ct  aUquado  no  permanet  in  eo  ftatu:ncc  cft  ci  ftat' 
in  iUo  cu  pofuerint  ei  quafi  terminu  in  actu:momctfi:fi'.' 
cut  celii  in  cuiits  motu  eft  relinqucre  pncipiu5:i  tcndcre 
adfinc:fed  no  b5  in  aUquoiUo^  ftatu.(Ci>cindepotcft 
nobisaUgsDiccrcgjtcrminiincotinito  fm  iteUcctum 
noftriino  bnt  elTc  in  actitfcd  in  potetia:qz  no  fiiit  i  actu: 
nifi  in  incifi6e:aut  aliqua  termin  i  Defi'gnati6e:aut  tactu: 
autequtdtftdtia:autaccideti:autpofit(6e:fiatt  poftca  ot 
cemus.pndcvbinulUibaf  caufa^  fiterit  in  actumon 
erit  ibt  pncipiii  nec  finis:':  vbi  no  fiicrit  pncipium  nec  ft-' 
nis  oefignatus  aqito  icipiat  motU8:'z  ad  que  no  crit  mo/ 
tU8.icrgo  ceUi5  R  no  babuerit  cam  terminalcm:  non  erit 
mobile:qd  elt  impofTibile.Q6  autem  ad  boc  refpodebi/ 
imis:boc  cft  qp  motus  bs  pncipiu  i  fincm  f  m  potetia:et 
Pm  cffectum  Sed  potctia  eft  ouob^modis^qj  ifm  pt 
pfngtatem  ad  effectu:':  fm  el6gationc5  ab  effectu.  fijre/ 
pU  gratia.2n3obilecii  mottcf  bab5  in  potetia  p:opinqu9 
termini't:q:  tu  potes  poncrc  ilUtdiam  pueniiTc  ad  iUum 
in  quocticp  pucto  pofiteris.ict  tunc  erijt  b  ilU  ccrtiflimc 
in  poteaa.05  no  ftet  tcrminus  in  etTccttt:nifi  ctim  i  actn 
(iterit  vbi  pofuerimus  vel  vbi  inciderimits  in  actit.j£t  cu 
boc  tame  no  cciTabit:fedj3ccdct  intcr  terminii  qitem  rc/ 
Uqitift^^tcrminuadqueaccedit.JctPm  boc  g^cft  tcrmi/ 
nus  motus:n6  cft  poiTibilc:  vt  f iat  in  actu  tcrmin  its  mov 
tU8  ppttv  pofiitioncaUt  ^ptcr  cam  tcrminatam  in  actit. 
©ecl  b5  necefle:  vt  pcrficiat  trafitti  vfcp  ad  ilUtm:Donec 
fiat  b^.f.vt  fit  ibi  aUgd  qd  polTibileiitponi  pndpium:6t 
pofTitponifinis^^^oino  vtoefignatio  termini  qudponis 
in  mom  in  vnoquoq;  motiiii  ceU'  qua^  inuimus  in  bo:a 
certa  •:  tenemtt8:boc  ponaf  .aU^do  eni5  ponimus  in  co 
pn""  ':fincm  fcparatim  rcfpectu  Diio|z  ptictop  oiucrro;: 
que  funt  ouo  termini  iUius  mcfurati  pcr  motii  in  ca  bo/ 
rain  qua  fignauimus.aUqgdo  cft  vnii  puctum  q6  idem 
ipm cft p:incipiii  %  finis.C  Sed  pn"'  cft  q: motus eft ej: 
iUo^^^efifinis^q^motuscftadiUti^^^eftRciin  Duob''  te/ 
poabu8:vnde  qp  motus  bcaUs  aut  fituaUs  bab5  cfTccjc 
pncipio  1  fine;e;c  [5  eft  gj  ct'i  tu  fignaueris  motii  -:  tranfi/ 
tum  fignabit  cum  boc  pn"*  i  finis  ftabiUs  p  fcipm.Sed 
0?  mobile  locaUtcrpcdctc;c  pnci|.M'o  ■:  finc:cj:  15  e  vt  boc 
fit  in  effcctuci:autin  potetia  jj^ima  efTcctni:l3  quociiqj 
m6  fucrit:pccdcmu3.c^:  nos  n«  pftituimusvnu  cr  iUie: 
^modiipwp:iu  ;fedotnoq:ambopcndcnt  ej:  pncipio 
4flnefmbacfo:mami?ftitutionem  p:enotata:non  qp 


CapFiri* 


Vtraq5  fitin  acm.li>oft  bccaiitvertfimileeft:  cp  mottts 
imouereimotiofHntvnaclTentia.©5CU5  accipitur  in 
rcfpcctu  fuiipfius  eft  motus.Cii  aiite  accipif  in  refpectu, 
eiusinquocft:noiatur  moiio.Cumaiitaccipif  in  c6pa/ 
ratione  eius  a  qm  cft:  vocaf  mottcre:  ^:  nos  05  iftud  ccr/ 
tificarebic^-^DiftinguereconfidcrationefubtiUo^c^fit 
iUis  vcrifimilcCricrgo  oicemus^gj  veritas  cftptra  bac 
fo:mi.f.q:motioDifpofitt'oeft  mobiUs:":  13  g?  mot^  c6/ 
fertur  mobiU'  fm  qp  in  co  cft.Difpofttio  eft  motus  n6  mo 
bili8.q:  ^paratio  motus  ad  fubicctii  eft  aUa  ab  iteUcctu 
c6parationi3fubiectiadmotti.(^uisfecomitcnf  in  ce. 
<BiXx  mouer-e  oifpofitio  eft  mouetis  non  motus.  £t  pfw 
ratio  motus  ad  mouente:Difpofitio  cft  motus  no  moue/ 
ti8:£rgo  q^do  gde  boc  ^ic  clhmotio  crit  c6paratt'o  fubie» 
cti  ad  motu:non  motus  c6paratus  ad  fubm.Uii  non  eft 
rootio  ipit  motus  qui  eft  ^pter  iubm.C£"cut  nec  mo 
«ereeft  ipfcmotusquiclliin  fubiccto.gt  no  muitum  im 
ftabimu9:g7motusc6paratusfubtofit  intentio  inteilo 
cta;ftcutc6paratusmotoa'.  S5  bcDucirttctioncsn^fi/ 
gnificabiiturbisoitob^noibus.iDotumatitpederc.ab 
eo  in  quo  efhf m  g?  eft  in  aUquo  pdicantcto?^  non  conce 
dimus  c^c  fubm  et'u3:nec  id  qd  itcdif acgri  per  motii;q: 
mobilecii  moucf:Df  e(Tc  in  mcdio  x>m^  rcru5.r.t'nter  id 
qd  reUncjuit:':  id  ad  q&  tcndit:aut  vbi;aut  quaUtate:  auf 
cetera  aUop:cum  motus  cft  mutatio  rci  n6  fubito.grgo 
crit  boc  mcdiii  intcr  Ditos  termios:q:  enmt  aUcuius  ca/ 
tbego:ie.f.aHtvbi;autqualitati8autcetcro|::':  tunc  oi» 
cctur  motus  ciTe  in  iUo  pdicameto:pftea  aut  argumen/ 
tabiturbuius  rciDcclaratio^cumfcicris  cotnparationej 
motite  ad  p:edicamenta. 
(iriCaptm.II-Jbe  coUationc  motits  adcatbegozias. 

tbego^ias.Quidam  cni  Dixicruntg'  motuse 
p:edicamettt5  pattendt.3li;  vcro  Di)ccrunt  qp 
bocnomen  motuscaditfitpermancries  quc 
funtin  iUo:fola  cafitaU  parncipationc  nois.Ouidam  ct 
eot'5  oi;ccrtitg»  boc  nomc  motus  eft  nome  coeSiaxt  ^bu 
efle-zaccidcntisqdptinetmultanonvniuoccneccguo 
ce:fed  participationccafuaU^fcd  mancric  quc  ptinentur 
iub  efle  ■:  accidete  pma  con  tincn  tia:funt  ipfc  catbcgo:t'e. 
XDancrie  vcroque  ptinentur  fub  noiemotus  funt  fpcs: 
aittmanericp:eclicamcnto:ttm:q:Devbiq6damcffge/ 
tum;'!  qSda  cft  pcrtraficns^qui  cft  motus  in  loco.^t  Dc 
quaU'  qSdam  cft  quictU5 1  q6da5  pertran  fiens:  -:  bic  cft 
motu8aUcrati6is.(E£tDe$to  quoddacftquictum:i 
q8dameftDifflucn8:i  bic  efl  motus  in  quanto  quf  eft 
attgmeti  1  Diminutionis.gt  fojtaffis  aUquts  coy  pcrdu/ 
rabit  in  fn  ia  fua;ita  vt  tmm  g?  fubftatia  fimifr  qucda  cft 
qut'eta:iqd3mDifflucns:i  biccft  motustn  fubftatia.f. 
generatio  1  co::uptio.£t  Dijrcrunt  g?  bcc  ^titas  oifflu/ 
cn3:vna  eft  et  fpecieb''  quati  continui  ^ptcr  poiTibt!t'ta/ 
teminucnicnditcrmintic6cminca.ScdDitTcriit  in  13: 
g>  boc  n6  b5  fituu);i  ptinuu5  b5  finim  t  quictcm;i  Di]ce/ 
runt  qp  nigrefccrc  1  nigredo  vnii  gcnus  funt^led  nigrcdo 
eft  quicta;nigrcfcere  Vo  cft  non  quicttim.)!:  t  oino  ptran/ 
{itioin  vnoquocpp:cdictogcnerceftmotui.©5  quida5 
Cfi  bis  Dijrcrun  t:g>  quado  motue  rcfcrtur  ad  id  in  quo  e: 
cflp:cdt'cametumpatiendt':cumveroad  idaqtioe;  eft 
p:cdicamctum  agcndi.Quida  outcm  c^  cis  app:opinqV 
ucmntbticrcfpcctum  quaUtatipcrtrdfcunti:':  rcnjoue' 
runtmotiiaDttobuspjcdicamctis  agcndii  paticndi  ft 
Difcozdaucrtit  aucto:c8  in  boc  noic  pcrtrdfciidi  q:  gdas 
cjrcisDiucrfificaucruntinternigredinci  nigrefccre  Di/ 
uerfi(3tcDitTeretiefpecifice.Ouidaaut  e^ei«  Diucrfifi 


n 


i'VW-  i 


» 


£Il>ftra'' 
cta  pf  iit  a 
pcrct;  iiifi 
mfiuie.7. 
nicca.  t.  j. 
«i  piir;.c, 
6  iclaiis.. 

■©p.Si, 


auertint  non  Diucrfitatc  Difterentce  fpecifice;fcd  qim  i 
Itcut  additio  que  sddicur  lince  quc  fit  maiozit  tamen  j>  / 
jjterboc  non  cpt  afua  fpccie.ii>nmiaut  Dij^cnintQj  ni 
grefccrc  f  5  boc  cp  cfl:nigrefccre;eft  nigredo  pertrafiens: 
qd  non  cft  ei  aliquid  pjeter  efle  ipfim  q:  boc  cpsil  nigre 
fccre.firgo  oiftat  a  nigredine  permanen  ti  per  oifferetia. 
C  in^pommus  aat  Dcclararc  falfitatem  vtriufcp  fenten/ 
lieifcd  pma  Dcftruitur  pcr  nuc^n  fc6a  pcr  albedinecuj 
fit  rcg  quc  non  cftp:etcr  cfle  albi  cj:  boc  g?  cll:  albii  finc 
VllaDfia'£ilauteadbucbictertia  fententia  qua  Diciit; 
Q7  nomcn  motus  q^uie  (it  comune  ficut  DicttJi  ett:  tame 
maneric  quc  funt  fub  ipfo:no  funt  fpccies  p;edicameto<! 
rum  ftn  modij  que  oixcrm  t.Quia  nigrefcere  non  e  fpe 
cies  qualitatia:ncc  adirc  fpes  vbi-qz  motus  non  cdtinef 
»ot'  bit  nir  fub  qualitatc:  idco  cp  qualitas  fit  gcnus  ei^CT  Tiec 
rueto  j  cttamqjfitfubiectijciU3:tfmbancintcntionc:n6coif/^ 
liirti^  crepantia  in  cis:  fcdciiEnwtawreius  fubftatialitas:  Di 
'  '*  ccturilla.permutatio^diupermutaturmotusifubfta' 
tia.^i  autem  fuerit  in  vbi:Dr  motus  in  vbu-z  omnino  fi 
fiterit  id  dc  quo  ell:'z  ad  qd  e(t  qualitas^motus  eft  in  qUV 
tatc^i  vero  fucrit  q^titas:motus  ettin  q^titate:'Z  oe  om 
nibus  iihs  motibus  picdicatur  motus  vniuoce.  Oi  gfc/ 
ctio  qulaccipimus  in  eius  Dcfaipuocquafigenus:  c  oe 
niiero  vcrbo^i.f.ens  -z  vnitas.  ift  tu  fcis  cp  q^titas  1  qua> 
lita8:tvbinon  funtfub  vnognc.icrgoquado  quidesB 
p:edicamenta  non  cotincnt  fub  vno  generc:tunc  necco 
paratio  perfectionis  pme:erit  eis  a  liquid  q6  cotincat  ca 
contineua  gencris.ict  fic  non  babemus  ratione  accipic/ 
piendi  rnotu  in  intellectu  gencraltq:  bec  oefcriptio  oat 
intelligi  cp  non  fignat  oc  illis  nifi  noie  tantum  comuni. 
CTSSnic  igitur  que  magis  attcndun  t  in  bac  inquifi^c: 
be  tres  fun  t:fed  mcdia  non  mibi  placet.  Tlon  ab^on^eo: 
q6  oicunt  in  m.\jap  nigrcfccre  ^xt  qualitas.i  augeri  ^'ai 
tas^tjjzecipuc  boc  3»  nigrcfcerc  ftt  nigredo  quc  intcndt» 
tunqz  intenfio  nigredinis  eft:imo  in  tenfio  eft  fubiccti  in 
fua  nigrcdine:boc  eftiq:  cu  pofuerimus  nigredinej  intc 
dimecclTe  eft:vt  aut  ipfa  nigrcdo  babeatefTe:-:  accidatct 
ciiintenfione  augmentii:aut  non  babcat  e^e.  ©iaijt  no 
babuerit  efetunc  innpofiibile  eft:  vt  id  q6  p^iuatu  cftt 
annibilat!i:DicamrclTc  qijo  intenditur.  Quia  g>pdicat 
c(Te;opo:tet  vt  fit  res  babescllc:-:  rtabilis  centic.  (L)Si 
fc  vcro ftjerit nigredo  ftabilis  efTentie:tunc non  eft pcrtra 
fiens  fiait  opinati  funt  g?  fit  qualitas  gtranficns.iocd  c 
femper  ftabiU'e:t  accidit  ei  augmentij:pa)ptcr  q6  no  cfl 
ftabiU'6  in  fua  mcnfura.fed  in  vnoqcp  momcto  bsaUam 
menfura.fit  bec  augmcntatio  continua  eft  motus.no  m 
gredo.(E£rgo  intenfto  nigredinis  icius  fluj:u8:aut  in/ 
tenfiofubicctiinfuanigredinc:-:eius  pcrtrafitio  incas 
motus  eft:non  nigredo  intenfa:  %  p«)ptcr  boc  criam  ad/ 
buc  Dcclarabit  bocetia;.Quia  intcfio  nigrcdinis  ejcbit 
eam  a  fua  pnma  fpedc.Qz  impole  eft:  vt  oifcemam''  in* 
tcridqdbabetciTeDcilla^iinteridqdpoftcaeftimad/ 
ditum  %  adiuctij:fed  ad  queciic^  terminii  pcruencrit:qU' 
taseftftmplcj^vna.bomineeautesoes  tcrminosgfunt 
fimiles  terminonigrcdinis  vocant  nigrcdine:  -:  oee  qui 
funt  fimiles  tcrmino  albcdinisf.  qui  funt  pzopiquiojcs 
ei:vocatalbcdinc:fed  nigrcdoabfoUita  cft  vna:  ieftej:t 
tremitas  vera.i  albedo  fitr.ccteriaijt  ab  cis  funt:  vt  co/ 
xnip\:i  comittii  non  eft  vnij  ej:tremo:p:ncc  conueniunt 
cii  co  in  certimdine  in  tcUcctus:  fed  nomie.  ©pcdes  eni 
oiuerfe  no  funt  nifi  in  mcdio.Sed  aUcui  q6  e(T  circa  aUV 
qd  ejrtremof  :accidit  vt  conferat  eiiLHt  q:  fcnliis  aU» 
g  quado  non  oifcernit  inter  illos:eftimat  eos  vna  fpecicj: 
1  tn  non  eft  ita.Certitudo  autbuius  rci  cftin  fcietgs  vni 
Her{aUbu9.Slia  aute  fnia  eft  vaUdio:  q^  tfta  que  no  cou 


©ccundum  *^ 

mitatur  eam  nift  in  vno  qd  comune  eft  vtrifqj  fentetijSi 
Cuius  fiindamentii  talceft  Q7  qui  impofuerijt  pdicamil 
tis  bunc  nume:p:cogunt  ad  vnu  ef.  ouob^^.vt  aut  conce/ 
dantg»  motuseft  vnii  ocgencribusgnaUftimis:  autvt 
addatur  numerop:edicamento?i  additio  ncccnaria;  qi 
manerie  motuii  no  intrfl't  fub  aUqd  iUo^  gcneru  in  pdi/ 
mento  patiendi;$uis  ille  ftnt  itellectus  vniuerfales^pdi 
catiocmuUi6p:edicarionegene:p;fed  ficontcnti  voliit 
cfTc  oenario  p:edicamcnto^:Dcbe't  permittere.vt  ponai' 
mu8  p:edicamentti  paticndi  ipfum  motii:  t  non  qucrat 
in  p:edicamento  patiendipura  vniuocationc:  ciiius  vi* 
demus  eos  biceftc  fauto^c^:-:  ea  in  algs  non  obfcruann 
C_  3am.n.feceruntin  p:edicamcto  bnditata  pmiiTiocj 
qua  magis  oebercnt  pcrmittereficrfin  motu.^ui9  no» 
eftlongeg)  verbu  pcrfcctioniB  tafTcct'  fitcadcsin  fub* 
(lantia:t  in  reUquis  nouccafu  oubietatis.fcd  co:ij  cafus 
fupcr  mancriasmotus  non  eftapcrta  oubieratc.Q:  ou/ 
bictas  cffccit  vcrbii  cft  vnus  f  m  in  tellectij;fed  rce  quas 
fignificatillcintellcctus  oiucrfificant  fm  po:itatemz 
pofterio:itatc  in  illo.  ©icutcns  p:ius  eft  fubftatiarum: 
1  poftmodii  accideriij:fed  intellecuie  motus  qni  eft  per/ 
fcctio  p:ima  cius  q6  cft  in  potcnria  f  m  9>  cft  in  potetia. 
non  cft.f.g?  illam  (xrfectionc  aliquie  qui  oicitur  motus 
babeatc]c  aUo.Tla;  q:  monis  UtcaUs  eft  buiufmodi:  no 
eft  bcc  caufa^pter  qua  aUerario  fit  buiufmodi.  0ed  cft,' 
po(TibiIc:vt  cfTe  motii  Uicalc3:fit  caufa  efTendi  alteratio' 
nem.CTfirgo  poatas  1  pofterio:ita3  crunt  f  3  intcllctn. 
verbiefTc:non  fsinteUectii  vcrbimotns:fi'cut  oualitas 
que  eft  p:io:  ternarietatc  f m  intcUectu  efTendi;  1  no  cft 
p:io:ca;fedfmintcllectumnumeradi.Q:nnmcralita8 
Vtriufc^  iUa:p  cft  fimul:fcd  numeralitae  no  eft  ternaric 
tari  im  q>  eft  ouaUtati:q:  cfTc  tcrnarictatis  pendetej:  ei 
ouaUtatis.Quod  en  i3  intclUgit  oe  cfTc:  aliud  eft  ^  qd  U 
teUigituroe  nijero:7tuiamfciftibancintcrioncin  alijfl 
U)ci64rj£rgo  no  eft  longe:  vt  pfcctio  j^uis  fit  quaficg* 
uocaincoparationealia^  rcrtj:  fit  vntuoca  in  compone 
aU'a;::i  vnica  in  coparatione  bayificutnon  eft  longc.vt 
fitquafi  equiuoca  tn  c6parationealiqua:jr  rey  ;i  vniuo/ 
ca  in  coparatione  cius  qo  eft  fub  aliqua  illa?:.  ©cd  rcdi 
bimueadidin  quoeramue^iobMcicm^^ouabus  fccris 
ficQuid  vidtie  oe  pdicatfito  paticndi.-^£ft  ncipfu^ipe 
motus.-^^Sn  cft  pparario  monis  ad  fubiectii  ftcut  oiciris. 
£>i.n.ftieritipfemotu6abfolute;tuncmotu6cftvnijoe 
gencribu6:aut  fi  cft  aliquisvnus  ej:  motibus.f  .g.Sicut 
moois  locaU'8:aut  aUeratote:ntnc  opo:tct  vt  addat  nue 
rogene^i.foi.n.monjslocaUs  fueritgcnu8:alterario  (0 
militer  gcnus  crit:i  motus  augmcnri  genus.  ClJoingu/ 
lo:Hm.n.bop  ttn  ocbcnir  vni  c|tu  1  alterf.  ^ut  fi  fucrit 
motus  locaU'8  non  genu6:imo  nomcn  ambiguii:ninc  in 
uenictur  fub  illo  in  teUectus  qiu  eft  genu6:^uis  fit  min^ 
vniuerfale;^  fuii  conrincne.CTiSi  atltp:edicamcntum  g 
paticndinon  fucritipfcmotuefimplr;  fedcftcoparatio 
tnoms  ad fubicctu;ninc non  pot  efTcQuin  ipfu;  fit  aut 
motus  fitnpfnaut  aUquis  monis^f^fi  ftierit  monis  fim/ 
pUcitentunc  non  poteftcfTc:quin  monis  fimpn-  p:edice 
turocfuismancrysvniuocc;ttuncmotU8rcfpcctufue 
ciTentie;eritGcnu9.gtgeneracruntpUjra$Decc.®C(l 
ipfujciTcgcncris  refpectu  fuccfTenticmultomcUuecft 
q^  Vt  coparatio  eius  ad  fubiectij  fut"!  fit  genue;a«  t  fi  non 
eft  meU'u8:non  tii  minus  6bct  vt  fit.  ioi  aiit  fuerit  oict'* 
ambigue;fifr  p:edicamen  tii  patien  di  q6  cft  cogo  buius 
aiiuBnomcncftambiguiiadfubiectiKDiccnirquaficg/ 
uocc:t  fic  non  eft  genus.fed  (i  p:edicamen  tii  eft  compa/ 
ratio  aUcuiuB  mancrie  motus:  tunc  fifr  15  ocbcntbabc/ 
re  aUemancric:-!  ficcrft  pcr  fc  vnii  genus.j^t  in  compa/ 


a    = 


CoiraSa» 
5.ceU  ?.C7. 
5.pl?F,ie,te. 


IDanoflpoc 
alii^d.7.  mc/ 
to.5.pt?r.ie. 
«.pognone. 


ratione  fuiadfubfectuxrft  olmd  gcmiB:-:  augcbunf  gc/ 
ncramultaaugmcntationc.iSirrctiam  oebcnt  interro' 
gari  oe  caufa^quare.f.ipfani  qualitate  pofuerun  t  genus: 
inon  coparatione  cm  ad  rubiectum  pofucnint  gcn^jq: 
ilUc  aacpcrunt  coparatione  motue  fimpl'r:aut  alicuius 
motU3  qua  fcccrunt  genuo:'!  ipfum  motu  non  fcccnint 
gcnu6:fed  fi  q6  fumunt  eft  natura  rc:p:':  cfTcntia  canim 
abflractandcii  accidetibuecomparationti  quaebabs: 
antaliqua  aliop:tunc  oebentponcrc  pzcdicamentu  pa/ 
tiendi  ipfam  eandc  oifpofitionc  paticndi:n6  id  qd  eft  c6' 
paratio  eius  ad  aliud.£t  tome  bic  fermo  n6  certificabit 
tibi:niri  poftqp  fcicrie  illud  qd  oipimus  oUm  oc  oifponc 
agcndi  ■:  paticndi  t  moucndi  z  motionis.  (TUndc  mc 
lujsefteis:vtp?cdicamentij  partiois-.i  motij:ponat  vni' 
contincntic  fiue  ynius  equipoUentic.  no6.n.  non  cogi/ 
murobferuare  banc  rcgulam  famofam  qua  oicif  gjoc' 
cem  funt  genera;4:p  vniufcuiufcp  eft  certifTima  gcneraU 
tae:i  (p  nibil  cft  cj:tra  ipfa.CPot  aiit  oeclarari  bcc  ra/ 
tio  ci  qtu  pofuit  motui  nomen  ambigtui;  abfoUitc.focd 
poftql  oiftinctc  funt  fcntenticquas  pofiumus:  t  non  re> 
ccpimus  cas^rcmanftt  vcritas  vna.f.fentetia  pama:  fcd 
poftql  iam  oeclarauim''  pparatione  motus  ad  pzcdica/ 
mcntum.gt  maifcftauimus  intcUcctu  noftri  oicttf.  mo 
tum  efle  in  pzcdicamcnto  quid  rit.occlarcmu8  amodo  i 
quot  p^cdicamcntiscadat. 
(f  Capl'm.in.oc  codein. 

SRS^Ini^ntua  fundamentujr^uisopo:/ 
rW|i2^i>vii»us'  teat  aUgdrepetere  ocbis 
lifliqueDipmus.  gtoicemusg^oictit  noftru;q 
^Mloijamus  in  bac  vcl  in  illa  catbcgojia  motum 
|L^3)  ciTetpotcft  ttcUtgiquatuozmodis.  Unuscft 
q>  pzcdicamcntit  $nis  non  eft  fubicctu  motus  pcr  (exit 
tit  fubicctii  eius  cum  medio:ficutc^remita8  cozpo^is  q 
mcdiatcacdditco^pozifuperficies.CE^cdsmodusno 
innenitur  in  Ub:is.ijrXcrtius  eft:  gp  pzedicamctu  gcn'' 
eft  motus:t  moms  eft  fpccics  ciue.  (ITOuartus  aute  eft 
Q;(Ubftantia  mouctur  Devnafpectequeeftin  vnacatbe 
goua  ad  aUam:t  oe  vno  modo  ad  aUii.  Quia  intcntio  q 
noftra  cft  fnia  e  bcc  vUima:t  oiccmus  q>  boc  q6  oicim^r 
cp  in  fuba  eft  motus  e  oictio  ip2op2ia.q2  in  boc  catbego/ 
ria  non  cadit  motus.Tlatura.n.  fubftdtiaUs  cii  Deftruif: 
oeftruif  fubito.igt  quado  gencraf.-gcncrae  fubito:t  non 
eft  intcr  eius  potentia  puram:t  cius  cffectus  pu;p:pcrfe/ 
ctio  media.Ci2  fo^ma  fubftatiaUs  no  recvpit  magis  i  mi 
nus.CESi.n.taipcretmagisimin^^nccelTario^ciifuba 
eftet  iter  magis  i  minus:aut  rcmanercteius  fpecies:auc 
nonremancrec.!oiautrcmancret:n6  mutarctur  fo^ma 
fubftantiaUe  aliquo  modo:fcd  q>  mutarcf  eflet  accidca 
fo:metant(i:qzqde(1ctm3gistminu8  oeftnieref:  fuba 
autem  non  oeftrucref :q2  mnc  edet  alteratio:  aut  aUa  ej: 
eis:non  aut  generatio.^i  vcro  fuba  non  rcmanct  cii  ma 
gis.tunc  magis  indu^it  aliam  fubam.joimitr  in  vnoqc^ 
puncto  quo  nt  magi8:generabitur  alia  fubftatia:  i  pma 
oeftrHCtur.fitcritinter  fubftantia  ifubftantia  poflibiU 
tas  fpecie;:  fubftantiaUu  infinitap  in  potctia:  ITait  in  q/ 
Utatibus.lCiocdiamnoftiqjveritas  aUudeft  abboc. 
(E^rgo  fojma  fubftatialis  gcncraf  i  cojriipif  fubito.t 
cuius  taUs  cft^piietaa  non  eft  inter  eius  potcntii  i  criFc 
ctum  mediti  qd  ftt  moms.^te  oicemusadbuc:  q>  fubuj 
foimapfubftantiaUiinon  coftituiturin  effectuniftper 
receptionc  fojme  ficut  fcifti.fCCt  ipftim  in  fe  non  bj  ec: 
nifi  rea  tantii  quc  fit  inpotetiaicfTentia:non  babcns  cc 
in  actu.(J7i:rgo  impoiTibile  eft:vt  moueatur  oe  aUo  ad 
oUud.fed  fi  motu3  fubftantialis  babucrit  ee:i  mobilc  il/ 
Utd  babucnt  fo^mapcr  qua  cft  in  actu;tuncerit  fubftait 


CapRn      Iir^ 


tta  iam  pcrfecta:q>  fi  iUa  fubftatia  fuerit  illa  quccrat  an/ 
tca:mnc  iam  babet  effe  in  boza  acquircndi  iUa  alia  fub/ 
ftantiam:nec  cozrupta  ncc  pcrmutata  a  fua  fubftatiaUta 
te:fed  tantu  afuis  oifpofitionibus:  fed  fi  ftierit  fubftatia 
aUa  pieter  eam  que  eft  aqua  i  ad  qua:tunc  erit  fisbftan/ 
tia  iam  cojnipta  in  fubftantia  mcdia.Quia  fic  gnata  eft 
fubftantia  in  efTectu:q:  Dictio  oe  bac  erit:  ficut  oictio  oe 
fubftatia  a  qua  oiximus  fuifTc  motu.Qz  aut  erit  i  toto  il/ 
lo  cempoze  in  na  fubftatie  ad  qua  mutatti  e:  aut  no  erit: 
fed  fi  fuerit  in  natura  fubftdtie  ad  qud  mutatti  e:aHt  fuit 
mutano  ad  fubftatia;  fubito:aut  fuit  in  aUqua  pteilUus 
tempozis  fcruans  fud  fpem  pmam^tin  alia  parte  iUi''  te/ 
ponscadcnsinaUdfubam  linemedio.Odfiita  fuerit: 
fcqucf qd  Dipmu6.f.motu;  oe  fpcde  ad  fpecie  fubito  ee: 
^erit  ilUtd  tempus  parificatu  motibue  altjs  a  motibus 
fpeciaUtatis  fubftdtie.Q:  iam  fiierunt  moms  in  fubftan 
tiaU'tatc:non  in  tcmpo:c.(riSed  no  p6t  oici  g?  banc  oi/ 
ctionem  fequatur  ctia  moms  aUcrationis.  Tle  eteni  ^> 
tum  ad  boc  in  quo  modo  fum^^ncccfTaTifi  cft  fue  fubftan 
tie:fo:ma  effe  in  actu:-:  cii  fo:"  babuent  e(Te  in  actu^fub; 
eiu8fictfpecies.(Lgrgofubftantia  queeft  interouas 
fubas:cft  res  babcnscfTcin  acw:non  pcr  accidcns.non 
eft  autc:ita  in  fpcciebue  quas  eftimant  inter  ouae  quaU 
tate8:q:nonfuntncce(Tariead  conftitucndti  fubiectii  in 
acm.(L  3tem  affirmant  g?  in  fubftantia  non  cft  motue: 
eo  cp  cius  natura  non  babct  ptrariu:q:  poft^  eius  notu 
ranon  babctc6trariii:impo(Tibileeft:vtpcrmutef  o  fua 
namra  odaUam  nam  f m  modii  augcndi:aut  minucndi. 
ito  vt  oifpofitio  in  qua  c  in  bo:a  motue:ftt  oifpofitio  me/ 
dia  intcr  ouo  ejctrema  quc  non  pueniun  t:ficnt  inter  ouo 
vltima  oiftantia  in  tcr  q^ue  eft  p:ictas.£t  quia  Dcbcmus 
nos  oifcutereboc  iudiciu  oiccmus:  g>  neceiTarirt  efitto* 
bis  poncre  mamvel  fubiectu  in  oiffone  contronj.Si^o 
accipimr  fubiectii  ve^pbabcns  eiTcin  actufpccie;.f.  rece 
ptibilc;accidentiu  que  babetiUo  fpecies:  tunc  fo:^  fub/ 
ftantialie  non  babebtt  c6trariu:q:  ipfa  eft  in  materia  no 
infubiecto.SutfifubiectuaccipiturquodUb;fubnftee: 
vidcf  gp  fo:mo  focaUs  c6traria  eft  fo:mc  aqueali:n6  ea/ 
nim  qUtatcs  tati1:q:  in  boc  nuUo  eft  Oitbitario.  cp  o  fo:/ 
ma  Dcfccndunt  quaUtates  quas  bab;.  2^iie.n.fo:me  j^ti 
cipant  vnu  fubiectu:ivicifTitudinantur  in  ca.ieft  trer  il 
los  mafima  oiftantia.iftboc  ctoeclorat  ompUue  ille 
qui  oi^t:g>  cclu  n6  cft  gcneratii  eo  q>  fo:ma  cius  n6  ba/ 
bet  c6tran'i1i:quafi  ponene:q>  omnis  gencrati  fo:ma  ba/ 
beat  c6trariii:i  ad  illud  mutetur.Unde  ponit  ignis  i  oe 
ris  1  aque  z  terrc  fo:mas  ptrarioe.  Quorc  ergo  negaiut 
fo:mam  fubftan  tial^  babcrc  ptrariii  vUo  modo.-(L  Ui/ 
detur  at  mibiq»  ptrarin  q»  bic  nominouit  fit  id  inter  q6: 
-zaUudcft  vUima  Diftantia.ncc  cft  intcriUudi  aU6  vl/ 
tima  Diftantia:nifi  cum  fucrit  tertia  res  quc  oiftet  ob  ea 
minufql  illo  aU'a:i  fit  media:fic  vt  poiTibile  fit  fubiectus 
pcrmutariiniUaoiftontia:ficutq6oifcurritinterDifta/ 
tiam  Dua  jj  rcf  .(EScd  intcr  fo:ma6  liibftan  tialce  in  g/ 
bus  e  p^  pmutatio:»  c  mcdiii  ad  biic  modii:  fic  iter  igne 
1  aere  n  e  me"':aiit  vf  ei^^liiia  €c:qi  viciffitiido  qud  poit  i 
Oiffinitione  contrartj:boc  eft  vicuTitudo  oiuf  rer  inter 
qnos  eftmapma  DiftaHtia:ficut  Di]:imu6.-f>ofTibilc  eft: 
Vt  fitfincmedio:ergopo(Tibilceft;vt  rciiioto  vno  cotra/ 
rio:um:acccdat  aliud  fine  aUo  mcdio.Quduie  ctid  pofTi 
bilceft:vtfitDiftantiaciivici(Titudinemcdu:fifticritibi 
mcdiu.^E^s^fgo  mtttatio  cft  p:ogrcffu3  intcr  ouo  cictrc/ 
mac6tinuu8.i5cindcnovidetureiqjfubicctii;:rccipiac 
fo:mam  focalcftatimpoftoqucale:ita  vtnon  pjius  rcci 
piot  fo:ma;  ocris  mcdi)  finc  pjogrcffionc  continua:  fcd 
affirmoCQ}  quiefcic  finc  oubio  i  fozina  aerii\i,Zvic  crgo 


fdgnSnc 
ieF,i*« 


5P\?UJ. 


tbio  fca 


pcefl.za. 


5n  pnife 
capfo  ec 


©ecdndt 


JCcitmm 


9J6 


B 


fojtiw  a^aljs  nm  eficontrnm  fozmcfocali:  qipermu/ 
ta  tio  non  tendit  De  \>m  ^d  aiits);:fed  oe  focali  adoeriale. 
Tlcc  founa  focalta  ptraria  eft  fo:me  acriali:  qz  no  cft  in 
tcr  illas  vUima  oillantia.Unde  li  eius  intentio  fiiit  bec 
tntentio:tuncbccinquifitio  Dcboc  reditin  occlarationl 
p«ma  qtia  tractauim^.lDcc.f.crt  gp  natura  fubalis  no  6* 
nudatur  |:^ulati3.Q:  no  recipit  foztttudine  ^  Dcbilitate: 
fic  vt  fojtitudo  1  Dcbilitaa  fint  duo  e;:trcma  que  ppzic 
appcUcnt  nomic  fo:mc.(El!>oftea  vero  oeclarabimus 
in  plTta  pma  q^  fozmc  fubHatiales  no  recipiun  t  magis  i 
minus  oeclaratione  manifeflio:i.&cd  q:  vidctur  q>  fp' 
mafitanimalpaulanmtgranii  fltaiatii.putat  q»  fittbi 
motus.Qd  aiit  dc  boc  fctrcocbes  boc  e(t.f.cp  fpma  quf» 
(^gcncretanimaLacciduntcialicgcneratioemquaecd' 
tinuant  pcrmutationcs  fm  qlitate  i  $titate:t  fgma  no 
celTat  pcrmutaripaulatim;cu  iitadbuc  fpcrma  quouftg 
pcmcniatad  terminii  quo  Dcniidet  a  fo:ma  fpermali:t 
l^taturin  coaglkitii.gtedciusDifpofitio  Rcquouff^ver 
citur  in  on;::Dcinde  in  oiTa:  t  ncruos  i  vcnae  t  alia  que 
nos  non  pcrpcndimus.crSilr  etiam  qufcBredpiatfoi 
inamvitalcttDciRdcetiamfifraltcraturt  permutdtur 
qufcg  co:robo:atur  t  fcparat  :red  apf^raua  oifpolitioid 
fecitputari:Q7bocfitvnap:ogrcnio  Dcfo:ma  fubllan/ 
m\i  ad  aliam  fomtas  fubftantialc:q:  putatur^pter  boc 
^in  fubtiatiafttmotus:fednoneil.  jmmofuntibimt/ 
ri  metue  1  quictcs  mu  Itc. 

([:i>cqualitatc. 
i^^A  ttK^riim  e<Tcinqtialitate:boc 
KM.  mviwn  manifcmicft.)outot 
"Miinter  bolcs  aliquiquioicunt^g?  motus  no  ell 
u||tn  oibus  fpecicbus  qlttatis:  fcd  i  viilbilibus 
slvifui  fubiaccntibue  tanm$.  £t  oicunt  q?  fpes 
otfpondonis  t  babitus  in  anima  babctcfTet  cotpue  ns 
turale  non  eH  eo:p  fubm:rcd  potentia  i  impotetta:  i  ou/ 
ritiestmollitics^tfiliabiscofequuntur  accidctia  que 
acctduntrubiccto.^pterquo:p  acddenttii  aliquod  fub$ 
fitfubicctiicajf.ettuncfubicctii  potentienon  cftipfuj 
q6eftfubiectijimpotentic.!£>irrautem  contingit  resin 
ouritic  1  molUtie:fcd  figurc  t  coftmilia  iueniunmr  fubf/ 
toin  materiaquercdpitca6:inon  rccipiuntmagistmi 
nus.ncfcio  autcm  quid  oicunt  oc  curuitate  i  rccutudi 
neacctcrte:fedapudmenon  cftita  vtoicunt.  Q:i  fnb/ 
iecto  oifpofttionistbabitus  fitKfttanima^fTne  fttco:.' 
pu3:fiue  vtriicg  fimul:^  Difpofitione  participationis^e 
perfectio  eius:q6  cft  in  potctia  fm  q>  cft  in  potetia  in  ali 
qua  iuba.  (CCt  boc  qd  oij:crntcp  ouritieii  mollitiei  no 
cft  vnii  fnbicctii:t  potcntie  timpotctie:  oeftruitur  in  ati 
gmcnto  1  oiminutionc:q:^  eo^  oictionc:  opo:terct  nd 
efTe  motii:fed  in  bis  rcbus  non  oicimtts  fubm:  nifi  nam 
fpccici  reccptibilis  accidentiii:qua  ourantc  natura:non 
pcrmutabiturfpecies:ncc  co:rupcrfo:ma  fubftatialis; 
q:  fubtcctii  eft  pcrmancns.gt  no  curamue  fi^ptcr  acci 
dens  qd  acddit  ei:aut  p:optcr  ougmctu  q6  accefTttd:fit 
(ubiectii  p:op:itt  otlpofinonis:t  cen  tic  eiue  in  qua  e  mo 
tus.C6cedo  aut  Q}  figura^  indidii  videtur  ee  aliud  a  iu 
dicio  aliaf  qualitatum  in  quoe  cadit  aUeraiio.f.in  3  g? 
fubitogcnerantur. 

(Cttequatitate. 

jllH  qultitate  ItrTiS^ 

||eftf  m  augmentii  additii  quo  augctur  fu^: 
|h  f  m  oiminutione  c%  oifToUttionc  qua  minui 
'I  tnr  fubm:  fcd  eitts  fo:ma  in  vtrot^  pmanet: 
t  boc  vocamr  augmcntii  z  oiminntio.  Slius  eft  finc  an< 
gmento  iibi  addtto:i  ({ne  oiminutione  fibi  fubtracta:ci» 


rubiecttiipfuinredpit  menfuramaio:cmt  mino:c?cj: 
DifToUitione  velrcftanratione  finc  feparationc  fua;:  par 
tium.£tboc$ui6comitctur  permutationej  cfTcntieq 
eftejc  quaU'tatc:tamcn  aUud  cft  ab  augmcnto  i  oiminu/ 
tionequefunt  inquantitatc:tq:  bccDifpofttio.f.^grcdi 
oe  potentia  adeffectii  panlatim^eft  perfectio  eiue  q6  eft 
in  potcntia:crgocft  motns.  (L  ©ediam  oubitaFg?  ma^ 
gnum  tparuum  no  funt  c6traria:cu  motus  omnce  fint 
inter  ptraria:t  Diccmus  ad  boc.  (£  Q:  nos  no  cogimur 
afftrmarcqjomnee  motus  fintintcrc6trariatin:tn6in 
aU)B.  Cum.n.fiierint  aUqua  oppofita  que  no  cducniant 
fimul:'z  p:occfTcrit  res  oc  vno  ad  aUud  paulatim:  voca« 
mus  ilUim  rem  mobilc:q§ui6  no  fit  ibiptrarictas.  XOat 

gium  aitt  1  paruu  itcr  que  mouetur  vegetabilc  i  eircki* 
i(c:non  eft  fpfU;  pamii  t  magnit  abfolutc:fcd  quafi  na« 
tura  pofucrit  fpecicbue  fcnfibilibus  t  vegctabiUbue  ter 
minos  in  magnitudine:  i  terminoe  in  paruitate  qs  non 
cfxedmti  mouennir  inter  cos.  /crj^o  magnttm  ibieric 
magnuabfoUtte:tnoneritpamiicoparationcaltcrine 
magniineademfpec(e.!oi(rparuu3cntparuumabfolu 
te.t  qnado  quide  boc  fic  eft:iam  U>ngc  eft:  vt  fin  t  fimtUa 
c6trart)s:rcd  funtc6traria.  (CieiautaUquts  oijieritcp 
vegetari  monts  eft  locaU's:nam  locus  mutamr  ptopter 
CU6.  £rit  rcfponfio  becqj  noe  cii  oicimus  vcgctari  mo 
tum  cfTe  f  m  qnantatcnon  p:obibemu6  quin  etiam  mo 
tnelocaUsibifit.Tlon.n.negamu6quin  in  fubiecto  vc/ 
getanonis  fint  ouemutationee:  vna  qnatitatts:  i  alten 
vbi.  £rgo  in  eo  ono  motns  fimnl.  0cd  in  p:cdicamen« 
to  relationie  vidcmr  g?  pUiree  e>:  motibus  non  fnnt  nifi 
e^  vna  oifpone  ad  aUam  fubito.aut  fi  oiucrfiftcanmr  i 
aUquibus  locie:mutatio  certifTima  pzius  erit  in  aUo  p:e 
dicamentocutacciditrclatio.*l\elatio.n.foIetc6tingcre 
in  ali)e  ptcdicamcntie:  i  non  ccrtificat  per  feipfam.  qz 
cum  p:edicamentii  fiierit  oc  bie  quc  recipiunt  magie  t 
nH'nns:fnbiectit  relarionie  recipiet:  i  comitabitur  illud 
receptione  puo:c:'z  crit  motue  in  re  cnt  accidit  relatio  g 
feipfn5:t  p:imo  t  in  rclationc  t  accidentalieer  i  fc6arto; 
CScdinp:edicamentovbi:monimelTemanifcftiieft, 
fed  inp:cdicamctoqnado:videt(p  mutattooc  rcadrl 
fitfubito:ficntmutatio  oeanno  adannit.  i  oe  menfead 
menfes.aut  vider  q>  oifpofitio  ocqua^do  fit  flcut  oifpo» 
fttio  relarioni6:in  boc  g?  in  ipfo  quado  non  mutamr  6 1% 
«drc5:nifimutario  p:iuefiatin  qulritateant  qualitate: 
1  Ut  tcmpue  comee  ilUus  mutarionie.t  caufa  illiue  acd 
dat  in  quado  mutatio.  fed  id  in  quo  non  eft  mutario.po/ 
ftea  fdes.q:  non  cft  in  tcmpo:e.qiio  ergo  babebit  motii 
in  tcmpo:e.-'  (£&cd  in  ptcdicamcnto  fitue.  iaj  oi;cerut 
Q7  non  eft  mot''  vllo  modo.q:  non  eft  in  fitu  c6trarieta6. 
Cum.n.monet  rce  a  ftando  ad  fedcndit.fcmpcr  eft  in  iu 
dido  ftadt'.quouf(:^  fiat  fcdene  fubito.firr  i  cum  monet 
a  fcdcndo  ad  ftandti.n6.n.ceiTat  elTe  in  iudicio  fcden  tie. 
ooncc  fiat  ftane  fubito.£t  veritaeafTirmat  q)  in  fitu  mo 
tuffcft.t  gj  non  cftmultii  ncccfTc.vt  fit  vcra  c6traricta8 
intcr  ouo  ejctrcma  motU6.i:t  boc  occlarabit  tibi:quum 
confideraueris  motit  ccli.qBHi6  in  ptcdicamcnto  fit*  no 
eft  longe.quin  fintc6traria.ficut  refupinue  ptrariue  eft: 
^citmbeti.£t  B  oi^crut  g?  mutario  ad  fcdcdii  e  fubito. 
il  volucrin  t  intclligcrefcdcrcqj  eft  cjrtremu.q:  1116  acg 
ritur  fubito.filr  nigredo  cjrtrcma.  i  vbiejctrcmii  acqui/ 
runtur.fit  fi  omnis  fitus  ej:  quo  mouentr  ad  fedendum 
fit  paulatim  qufcp  pcmcnfat  ad  c^trcmii.  q6  eft  fcdere. 
C£»itr  oifpofttio  bec  cft.ficut  oifpofitio  mutandiocfur 
Tum  ad  ocotfnj.  Jccd  quaB-  motne  babcatelTc  in  fitu.  15 
e.f.  vt  omnie  qui  muta  t  fitii.n6  oifcedat  cii  omni  totali/ 
tate  fua  a  kK0.fcd  vt  babimdo  fua;;parttti  qucerat  ad 


SulXMti». 

i^crponno. 


jQbltctio,] 
HtfpoOo» 


5.plnr.t(v.(Ai 
3 


sn^rttt,iH 


^ntfinStft 
pataomtci 

motn». 


Suaot  (tK 
finclpfo^ 


@uffi*  JLibii 

partesrutlodmtuetadpartesalMs^boceflmobilecfle 
jn  Rm  itne  onbio^t  locus  eitis  non  eft  mutatus.fed  mu 
cacus  eit  fitae  em  in  Tuo  loco:'z  locus  e(l  (de  ipie  qui  pii 
mus.  vnde  cu  emutatio  fucrit  in  fita.z  in  ea  fiieritjjgref 
flo  paulatim:erit  illa  gmutatto^motus  in  fitu.  q:  omnis 
motus  cft  Emutatio  oirpofitionis  ad  buc  modu:t  rcuer/ 
%  lio:ftfr  erit  relata  oifponitioni  ad  qua  miuata  eil:non  ad 
aliud  adqd  no  ell  mutata.Tlolo  at  bic  oiccre:  g?  oc  mot 
bile  in  fttu  ftt  tlabile  in  loco  fuo.  Tlon.n.  babet  ej:  mco 
vcrbo  qd  oip.f.omnefipa  in  fuo  loco  mutans  iitu  fuum 
gradatim:boc  eft  mobile  in  fttu  fit  ita.Tlon.n.negogj  te 
pozalis  rcs  no  mutat  fitu:  ntfi  cu,  mutauerit  locu  fuum. 
7Wea.n.intctio  bcc  cft;ftabiU'rc.f.mobiie  e((e  in  fftu  ft«/ 
biliendo  mobile  aliqd  in  fitu.fcd  fi  polTibile  e  vt  res  mu 
tet  foln;  fitu  fuu  no  mutando  locu  fuii:Dcbcs  fcirc  banc 

4«l*r»«.45  poftibilttatecflcmotus celi.  CTCluia aiit erit:  fic  firma/ 
mentum  qd  no  eft  in  loco  e;;  intcllcctu  tci  mini  circiida/ 
ttstUud  1  cotincntis:':  cqualcf  m  g>  intclligimus  locuj. 
auterit  in  fuo  loco:-:  no  oifccdct  a  totalitate  fui  loci:  fcd 
pcrmutantur  babitudines  fuaz:  partiu  ad  alias  etes  fui 
loct  quibus  ocatrrit.£t  cii  no  fucrit  ibi  nifi  bec  pmuta/ 
tio  1  locus  cft  idem:-!  bec  mutatio  cft  mutatio  buius  ba ' 
bitudinis.i  bec  babitudo  cft  fitus^tunc  no  eft  ibi:  nifi  15 
motus  qui  eft  in  fttu:fcd  ^  motus  ce\i  eft  locatis:  coftat 
apud  cos:fedbic  motus  no  cft  in  ^titatc:  ncc  in  qualita 
te:ncc  fubali:ncc  in  alio  pzcdicamcnto  nifi  in  fitu.  q:  cuj 
in  fingulis  catbcgozijs  pcrgficris^non  inucnic8:q6  con/ 
ueniat  buic  motui^nifi  fitus  i  vbi.fcd  non  cft  in  vbi:  titc 

l&iibita^.     remanfit  in  fitu.  tL  Si  aiit  oijccrit  aliquis:  q>  omnis  ps 

XD     firmameticft  mobilis  localitcntomnecuius  omnisgs 

mobili3cftlocatr:ipfumtotijcftmobtlclocatr.'»Nefpa/ 

«crpdfia,  fio  ad  bec  cft  g»  veritas  aliud  cft  ab  bociqz  firmamen  tu 
nd  babctpartein  actu  qucmoucatur:fed  fi  poncrcm^ci 
partC8:tamcnnonoifceduntalocofuo:fcdvnaqticcpili' 
larii  parttu  oifccdit  a  partc  loci  qtii  cft  totiU8:fi  totii  ba/ 
bct  locum.TIon  cntm  cft  locus  partis:  pars  ioci  qui  eft 
totius.fcdfo:tafri8par8lociquicfttotius:cftpar0.q?E3 
lod  qut^crt  totius  no  drciifcrtbit  partc:  i  locus  ficu  t  fcis 
eftarciidan8.fcd  foztaitis  continuii  non  babct  etcs  i  lo 
co  nifli  iii^tcntia:fed  iam  oiuulgauerunt  iftud  in  fuis  li 
bas:g)  c^uis  otnnis  pars  oifccflerir  a  Itto  toco:  non  opoi 
tet  tam^:vt  totii  oifcedat  a  fuo  locoj3p:io:q:  oifferentia 
cft  in  oictione  noftra  qua  oicimus  ocm  partc  t  oes  par/ 
te8.q:  omnis  pars  fo^taiTis  crit'alicuiu8  modi:  i  totii  no 
eritillius  modi.Q:  totalitatis  ccrtitudo  vel  oiffinirioj? » 
paa:eft  oiucrfa  atertitudincfingula?:  partiii.£t  non  vv 
dcs  pamiixi:omni8 pars^pars  cft totius: i totu  non  eft 
pars:-!  omnis  pars  occe  cft  vnii.i  occc  non  funtvnii.fcd 
redibimus  ad  inquifitionc  noftra:-:  oiccmtis  q>  poflibi/ 
le  cft.vt  locus  circijdct  aliquid  q6  babct  partcs  in  actti; 
ficut  arcna  -r  fimilia^ivnaquccg  i[  lius  pars  oikedit  a  lo 
co  fuo.-z  totu  non  oifccdit  a  loco  fuo.fed  oc  boc  in  q  mo/ 
do  fumus  no  oubitamus.$ui8  crcdimus:  qy  omnis  ps 
ctusoifccditafHoloco^p^io^Tipfum  totiinon  oifcedit 
a  fuo  Ioco^p:io.Q:  non  cft  oubitatio:  cp  totu  non  c  mo 
bilc  tocalitcnqeuia  ols  pars  cius  fit  mobir.  C  Uidctur 
ergo  mibt  q?  omnis  quipfideraucrit  q6  oipmus  •:  ouu' 

*«w.«/«.     ^^^i'^'"" wftKDuudicabit ccrtifltme cp in  fim  c motus. 

wmwmot  (JL^o:tafft8fialiqu{8Di>:crit:q>  intcllectus  oe  motuin 
loco;non  elt:vt  mobilc  oifcedat  a  loco:  fed  vt  fit  mobilc 

«cfeSfic,  'tame^fumin  loco:q|uiBin6Difcedatobeo.titcet  tilc: 
Q>  boc  qo  cft  mobilc  x  mutabile^Dcbct  intelligi:  vs.vt  ii 
B  q6  cft  mobilet  mutabilc:non  cft  io  op  oifcedat  abvno 
1  eatad  aliud;tunc  boc  no  eft  motus  certiflimcncc  pcr/ 
mutano;fcdmotu8tpermHtatioqtieDi(iofttnticomn/ 


nioncfoUusnois.iSiaiiteftidcoqftpcrmutaturtnon 
in  loco:tunc  cft  ibi  oifpofitio  aliqua  qite  permtitat  .<:  c  in 
ca  motus  jjpzicqeuis  rcs  fit  in  loco.  (T^rit  crgo  rcs  p/ 
mutata:t  tn  ipfa  in  loco.  Unde  no  opo:tet.  vt  pmutatio 
fit  pcrmutatio  locaUsiqsuis  fiat  in  Ioco.'z  noftra  opinio 
oc  motu  qd  fic  cft.non  cft  intellcctus  q?  mobilc  fic  c:fcd 
ita  vt  tu  fci8.<E'P:edicamcntu  babcndi  ego  vfcg  modo 
non  ccrtiffimc  c6p:ebcndi.fed  (t  ita  eft.vt  oiy:emntq>  15 
p:cdicamcntU5  oicitur  eflc  coparatio  co:po:i8  ad  id  q6 
circudatilludtcomitat  in  motu:  tuncpermutatio  bui'' 
coparationis  ^m  modu$  p:imii  non  cft  nifi  in  fupcrficte 
circiidanda:-:  in  loco.t  f  m  tota  mca  ofM'nioncm:non  c  in        ^ 
co  pcr  fcipfum  ■:  pjimo  motus.  (E&s  in  pdicamto  age>'        ^ 
di  1  patiendi  foztaffis  putabit  effe  motus  multis  modis. 
Quia  aliqn  rcs  erit  fic  q>  nccg  aget  nccg  parietur.fcd  po/ 
ftca  oifponctur  paularim:  quoufcf»  fiat  agcns  i  paticns. 
£t  tunc  qd  aget  i  patict  crit  finis  illius  oifpofitionis  ad 
limilitudinc  nigrcdinis  quecft  finis  nigrcfccdi.  £t  ideo 
putatur  q>  in  illis  ouobus  p:edt'camcntt'8  cft  motU8.3U 
qtiadoaiitmoticntrresqucncc  patiturcalo:c  necn^t: 
1  iit  poftea  patiens  calo:c:autagcn8.':  fit  bcc|>autatim. 
1  putatur  idco  q>  fit  bic  motus.aiiqn  paffio  crit  cu  mo/ 
ntpaularim.'z  poftcapaulatim  o:dinabit  qufcpfiatvc/ 
10%  1  intendatur:aut  ccoucrfo:':  tunc  putat  gp  bic  fit  mo 
ni8vclocitari.fcd  oicaro  g^in  p:imo  mcdo  no  cft  monis 
ad  agcndu  'Z  paticndii.fed  ad  acquirendii  affectioncs  i 
foimi  ej:  qua  poffit  confcqui  actio  aut  paffio.  (11^5  fc/     5,^^,1  t.n 
cundum  modti  foUtit  id  q5  poftca  Dcclarabimu8.f.gj  no 
potcft  ptinuari  atrfus  calefaciedi  ad  frigefccndii  vf  cco 
ucrfo:nifiintermmpat:cfitin  mcdioftatue  atitmow. 
CTSedintcntiomonon  cftqjquisponat  pcrmutatio/ 
ncm  paulattm  oc  vclocitate  in  potcntia  ad  vclocitatc  tn     s.pi?r-  k 
effcctu  motii.  $ui8  fit  pcrfcctio  eius  q5  eft  in  potetia  f$     ^  7> 
Qjcftin  potcntta.©ed  boc  cft  in  vclocitate  -:  tarditatc.z 
becn6funtmoms.necact6c8:nccpaffionc6:  fcdouoac/ 
a'dcnria:aut  ouc  qualitatcaaut  ouc  affccriocs  mot'.aut    ^^W.k» 
aaiont's.aut  paffionis.jDItt  oino  impoffibile  eft:  vt  na/       '^ 
nira  agcdi:aut  pariendi  fit  moms  f  m  modu  quo  motus 
Dicitur  cffc  in  p:cdtcamcnto.£t  fi  poflibile  cft:  vt  fit  mo 
tus  inter  frigefccrc  1  alcfccre  paulatim:  tuncimpoffibi/ 
le  cftc{uinfitboc  calcfccrc:aut  oumfrigcfcit:  aut  poft$ 
Dcfintt  frigcfcercq:  fi  iitcrit  boc  calcfccrc  oum  irigefcic 
^z  c6ftat:q:  monis  ad  calcfcendu  iam  babet  in  fc  aligd  6 
natura  calefccndt:'Z  na  calcfccndi  babet  in  fc  aUquid  oe 
natura  calo:is:ntnc  cu  f rigefcit  calefcicz  cum  mouet  ad 
f rigcfccrc  moucr  ad  calefcerc:q6  cft  falfum.£>i  mte  ett 
boc  calcfcere:poft$  ocfinit  frigcfccrc:tunc  cft  in  ftatu  g 
cft  poft  frigcfcerc.ficttt  poftca  fcics.  £tcii  13  eria.;  ncccf/ 
fc  crit  ninc  aut  vt  motus  fit  ipfum  calcfcere:aut  mot''  ad 
catcfccnduj.Siaiit  fticrit  monis  ipfiis  catcfcere:tiic  no 
crit  intcr  frigcfcerc  1  calefcerc:nifi  tepus  quieti6:aut  ncc 
erit  ibi  motus  ncc  quies^ficut  poftca  fcics.dSi  "io  mo/ 
tU6  fucrit  ad  calcfccndii:impoffibile  crit:  tunc  cii  mouc/ 
wnquin  aut  babcat  in  feaUgd  calo:is:aut  non  bcat.  Si 
aiitnon  babucritnmc  non  cft  bic  pmutatio  atiqua  vtlo 
modo.Siault  babuerit:tunc  finc  oubio  cft  ibi  aUq  partt 
cipatio  nature  calo^is:-:  boc  c  calefccrc.iL  ^rgo  cfi  mo/ 
ucmr  adcalcfccndii:iambabetin  fecalcfcere.Si  at  fo:' 
te  pofuerimus  calcfccrc.id  q6  eft  in  finc.f  extrcmii  'z  mo 
tum  ad  illud:idq6  cft  rcmiffius  ^  fit  illi?d:tilc  6bc9  fci/ 
rc  q>  calo:  ipfcz  omnis  motus  oiuidunf  tcmtK»:c.fic  po 
ftcafcie8.QzcHmcaIo:pcrficit  t'nmonjento:iamn6cft     #  pw ,  7 
ibi  calefccre.©i.n  .calcfccrc  ibi  cffct:cfl'ct  pcr  fucceffioej: 
flut  pcr  partcs.t  omnis  pars  calefccndi  cffct  calcfccrc.  1 
pars  p:io;  cffct  remiilio:..;  ftc  no  cflet  f  inis,  ncc  effet  ca/ 


» 


gccundi 

lefctre  f  m  banc  mtioncm.)Scd  iam  pofufmus  ill6  cale 
fccrc:crgo  boc  eft  inconucnics.fcd  IT  ftjcrit  calcfccrc  no 
Dtuifibile  vUo  modo:tunc  no  erit  motue  colefccrcf;  ca 
loi.S5iafitfiteritDiHifibilc.tuncnibileritcalcfccndic6 
fit  ftnis.crgo  n6  c  necciTe  in  cal£fcere:vt  ipfum  fit  finis. 
fcd  vtpaulatim  calefcat:taccipiataUqiud  caloiisii  nti/ 
q|  pcrfcac  caleat.!S  ed  poftqj  ias  fcts  15  oe  iJbo  ca  lcfcenr 
4i  Q?  efl:  paiTio:iam  etil  ejc  boc  fds  oe  verbo  calcfacfcdi 
g>  lageret  boc  tibi  fuificiat.£t  oimittc  qtiicqnid  B  ico 
pimus:iam  enim  ej:  pmifits  patnit  cp  moms  no  cadit  ni 
fi  in  quatuo:  pzcdicamentisiquefunt  ^titas  x  qlitas:? 
xbix(im9.([^3am9utixsn<mtic6l\atmimoms  ad 
pzedicamenta.fedpoflq|  tamnouifli  naturam  motus: 
oebesfcire. 

([;Copt3.IIII.dafTignatioeoppolit6i6itermotu«aetc. 
\1llPite\Wttm  ocq«««cperplejcu8c. 
iniwilvtmt»  autaDiuulgatafniana 
turaliu  eil:^  oppofitio  qne  cft  inter  motu;  « 
jquictc:cftoppofttio  pauationis  t  babitus:nd 
'oppofioo  piio^i^.  tOanifeftu  cft  aut  cp  itcr  il> 
ia  non  ocbet  efie  alia  oppofitiornifivna  ifto^  oppofitto>' 
num.f.aut  puuationisrant  ?:ietati8.Cir3am  aiic  acccpt« 
mus  nomcn  motus  e^  intellectu  vcrbi  fo:malts  no  pi/ 
uato:t):cti  oipmuB  cp  inotus  eft  perfcctio  pama.i5i  au 
temoppofitio  fueritoppofitius  p^iuationist  babims: 
tunc  impofTibilc  crit  quin  alter  eo:p  modus  fit  p:iuatio. 
di^icemuscrgo^^co^pusciiftterit  pitatiimotu  97  fo/ 
lcbatmoueri:oicctquietii.(r5ntcllcctU8autcbui'qd 
Dicimus.f.Q7  folebat  moueri  Hc  efl.f.vt  oitt  fit  id  c^  quo 
pcndetmows  qttieHin  illoraut  vt  fitin  loco  1  in  tempo 
reetiam.q:  cii  l>abuerit  cffe  in  vno  loco  aliquo  tge:oicc« 
titrQjcftquietu.ficergooucfnic  funtbabitc  Dcgctc. 
Una  e(t  p:iuatio  motus  eius  qd  folebat  moucri:  altcra 
vbiin  qno  babet  e(k  aliquo  tBC.Undc  fi  ftierii  quics  p* 
f (Taf  :t  alia  comitatur  eam:erit  tunc  quiee  p:iua  tio.  &  i 
flut  quics  ftterit  fc6a  t  pma  comitattir  cam:tunc  no  erit 
quies  p:iuatio.(ir*f>onamu6  ergo  q>  quiee  quc  c  oppc 
fita  motiti:ell  intenriofo:mali6:q:  oifTinitio  eius  fignat 
cp  forafe.fit  cuvolucrim^faccre  collatocs  itcr  bac  oiffi' 
iiitionemiDiffoncmotU8;opo:tet:  vtpolTimus  cliccrc: 
aut  oiffin  itiond  mottts  e%  bac  oiffinftoc  quictis:  wt  bac 
oi(Rnirionc5  a  Diffinitionc  motuscftatt  oocet  regta  jjba* 
tbnidDeelicfcndooiffinitionc;  vniuscotrart)  a  oifllone 
altcrius.Tlon  aute  oico^g?  rcguta  oiifiniendi  vnii  p:iu5: 
fit  vt  fitmat  eius  oiflfinitio  a  oiffinirionc  fui  cotrari):  q: 
bcc  eft  res  qua  p:obibuim'':  cil  oocuimus  analeticba:  1 
foluimus  ea  aliquo  mo:  cu  Docuimus  topica.  (r©5  t>it 
rimnsg?  boc^uis  non  eft  ncceffariti^ncccft  rcgula  t*uc< 
nicndiDi(f6nem:tamcnpofTilJiceft.f.vtDiffinitiovniu8 
cotrart)  fit  oiftans  a  oiffinirionc  alterfus  contranf.tp* 
batio  b5  via  ad  illd.CTCt  (i  fup:adicte  oiie  oiffones  fSc 
rint  fibt  contrarict  oppofitciSofTibile  efl  mnc:vt  qnics 
fitbabim8.25i  aiitillcouc  oiffinitiones  non  opponunt 
fibi:non  erit  tnnc  buiu8  intenriois  quiea:q:  quics  oppo 
fitaeflmotui.fcderitciusintentionisqueccmitatinte 
rionem  quictis^^quies  cftqua  fignificatoiffinitio  p:iua 
rionia.  (tlbamoergooicemuscpbec  oefcriprion6cft 
oppofitap:cdictcoefcriprioni  motusquccft  oatafs^ 
nomen  mottte.Quiailludq6Dipmu6g7motU8  cftpfe 
ctio  pm\a  ciu8  qd  cft  in  potetia  fm  q>  cft  in  potctia.Cti 
volucrimue  aptare  motui  local/xonncrtemue  oicentes 
ficcp  motus  cft  pcrfecrio  ^a  in  vbi  cins  q6  eft  in  potc' 
tia  in  vbi  Pm  g?  eft  in  potetia.(]r£t  bec  oilfinitio  n6  op' 
pcmitur  oi(finiti6i  quieris  qua  pofuimus.fcd  fo:tafTi6  co 
mitotur  eam0liqu(dq6eiloppofitu  illi.  gtboc  non  nc 


©uartum 


Z7 


gamus:  q:  conccdimus  cp  fcnfus  vntufatinfcj^  Duartim 

Dfcriptionti  qitas  afTignauimus  quieti:  vnus  comitatur 

aUHm:i  non  funt  ide.(r©iaitte  volucrimus  diccre  oif       C 

finitionc  quicris  cj:  oiffinitione  motue:  ftc  vt  intellcctiie 

quictis  (it  intellccnis  fovnalis^tunc  nccefTe  cft:  aut  oica 

mus  (p  (it  perfectio  pma  ciue  q6  eft  in  cifectu  in  vbi  f  $ 

cp  cft  in  cffccm  i  vbtaut  oicamue  gp  (it  pcrfcctio  feciida 

eiH8:c^d  eft  in  potentia  in  vbi  f  5  q6  cft  in  potcn  tia  i  vbi. 

JSed  pmu  bo?:  non  crit  oiifinitio  comitans  quictes:-:  qi 

quics  vnde  eft  quie6:non  cget  vt  flt  pfecno  p:ima:':  res 

babeat  perfcctionc  fc6am:q:  pofTtT?iIc  cft:  vt  intclligaf 

quics  elTequies:cu  res  non  h>abeatin  fepcrfectionc:nifi 

id  tantii  q6  babctin  fcScd  ocfcriptio  fcda  figiiat  cp  nc 

ccfTarium  eft  adefTcvndc  quies  eft  quie6:vt  p:ecedat  it 

Ind  motU8:rcd  boc  non  cft  necefTc£t  fi  rcmoucrim^Vcr 

bump:imi  tfc6inon  fernabimus  legcoppofitois  in  Dif 

finirionc:?  (i  mutaucrimus  aIitcr:non  erit  intellcct^^ccp 

tusvllo  modo.Si  aiitvoiuerimus  induceit  dppofitoe; 

pcrfecrioni8:critnincin  potentia^tquics  critccrtifTimc 

oc  rebu8  p:iuato:^8.  (Cfrgo  iam  manifefTii  ettcpimt 

pofTibilc  eft  eliccre  oe  oiffinitionc  momd  oifTinitionc  pa 

rem  oiffinirioniquictien^t  1  quies  fit  oppofita  illi.£t  cu 

bocquicfcit  babin]8.@i  aut  pofucrimu8  p:ima  oiifone 

quierisqua  oi):imu6:p:imii  cadetin  illa  temi.4i6:autqil^ 

pcndct  ej:  tempo:e:':  fic  oiffiniet  pcr  motii:-:  eritgcs  oif 

f inita  pcr  motii.(C!5cd  cotrario:^  non  cft  vnii  pars  in 

DefcrtptioneaIteriu8.£tadbuccttatp8eritin6fcriprice    0.tept.av.Si 

mottis:qui  cft  cadens  in  ocfcriprione  ipfius.  (TCt  mo/ 

tU6eftp:io:tempo:cin  itellecm:<:n6erit  pofTtlTitctuc       t^ 

Vt  motus  fit  p:iuatio:fi  fiterit  quies  babit':^:  puatio  no    *  f  pt>r  ( ft* 

contincntr  in  intellccm  babiWKfed  ccotrario  fit:  q:  mo 

tu6contincntrin  oi(finitionctcmpo:is  tj^corinentr  in 

Oilfinitionequieri6p:cnominate  intcnrionis  fo:mali8. 

(r£rgo  cla:p  cft  ipolTibile  effcf.vt  oicamus  oe  boc  cft' 

ccrcgj  motus  eft  cii  co:pu6  no  babct  vnu  vbiin  atiquo 

tempo:e.videamu8  ergo  fi  boc  cticcrcpofTit  oici  vrficri 

a  ;io  modo.(E;£t  oiccmue  g?  id  q6  pot  mcliu^  oici:  15  e. 

qjquics  eftcjriftcntiain  vno  Vbi  atiquotcmpo:caiiq6 

1  poft  qd  eft  in  illo.iDotU8  aut  eftcpltcntia  in  vnovbn 

ita  gpnec  antea:ncc  poftea  fuerit  in  itto.  £rgo  in  noriftci 

catione  buiu6  rctpofuimus  an  tc  tcmpo:aIe  x  poft  tepo» 

ralccii  ipfa  non  termincnir  nifi  tEc:-:  tcmptis  terminat 

per  monim:crgo  mottis  acccpms  cft  in  noriftcatioe  fui, 

£rgo  pftat  g?  monis  non  poteft  itetligiboc  modo:  crgo 

noneocrcriptio.gtgjcftadbucocbitius.boceftq6cfl 

q6  targe  accipicntcs  oicunt.gj  quis  cft  epftentia  in  vno        g 

Vbi  atiquo  tjseii  motus  eft  ej:iftcntia  in  vbi  non  aliquo 

tgc  Quia  ad  boc  confequit  c|6  oipmtts  ante:tconfeq  t 

criam  atiud:oifpofitio.f.mobili6  m  pndpio  rnoms  1  i  fi* 

ncq6  cft  eyiftere  in  vno  vbino  aliquo  tempo:c:cii  ipfuj 

nec  fit  motus  nec  tps.  (LJas  g  manifeftii  cft:  g?  nullus 

moduscftcerriftcandioppofitionc  oiifinirionis  moft 

Di(finitionisqiu'cri8:itavtDiffrnitioqnicti6fitc):intellc/ 

ctubabittis.(t'f^eftatergovtDilfinitioquieti8fitejci' 

tettectti  p:t'uanoni8:i  fcias  cp  vnicuicg  mancric  mofefl 

quies  que  eftoppofita.firgo  1  vcgetationi  cft  quics  qne 

eft  oppofita.CrSitr  t  ottcrationi:':  ficut  quics  quee  op 

pofi'taalterationi:rtoncftquatitasquc  babetcfTein  ali' 

quo  tcmpo:cf5  cft  quics  in  ipfa  qnalitate.  (nGimititer 

quies  quceft  oppofita  motioni:non  cft  vbi  atiq6:f5  ge» 

in  ipfovbi.j£rgo  quics  eftp:iuatio  motus.CITCrgo  poft' 

qg  loquuti  (itmus  oc  mont  z  quietcopus  cif  nobis:vt  af 

figncmuscertitudincmintellcctus  Dccoq6  oiciturlo' 

cus:':  oc  eo  quod  oiciiu  r  tempu6:quia  bec  Duo  funt  que 

multam  babent  affinitatcm  cum  motu. 


0uffi.        JLtbn 

irCaprj,  V«  5"  piincipfo  loquendi  oc  loco;  oeftgnatide 
runt  ranones  eozum  qiuiprum  negauerunt:'!  rones  eo^ 
qui  ipfum  eile  aifirmauerunr. 

iRtmiirM  ^^  ocipfo  tractarc  dbem' 
ir\UIIUlii|,oceft.f.ipau0ClTefidllO' 
!  cusraut  fi  [oc^non  babet  e(Te  vllomodo:^' 
i  uie  no6ej:noieloci;non  intelUgamusei^ecn 
P  tiam:ni(i  coparationc  tatii  qud  babet  ad  coi 
pus  qd  mozatur  in  eo:i  Difcedit  ab  co:t  ad  illu;  accedit 
^  motii.  Quia  tractatus  oe  cfTc  rci  aliquando  efl  po(t$ 
ccrtificat  cius  ccntia:i  aliquado  eft  ante^  certificctur 
eiuse(fentia.i^.g.CDim  ptigerit  bocqdiam  cognitum 
ftt  aliqd  dccidens  cius.0ed  nos  ks  cognouimus  qt  bic 
j^  5  aia  tt,xU  elt  rcs  quc  babet  banc  copationcs  pjcdicta:  ncc  fdmus 
qHidfitipfarcs.£rgobabemu3  opusfcircquid  fitipfa 
rcs:'z  tuncciicognoucrimus  fuam  ciTcntia:opoucbit  vt 
occlarcmusciusc(Te:Deindcfi  nonconditerit  cdgonc$ 
illam  b3berecfTe:erit  nece(Te  vt  oeclaremu3:quc  eftccn 
m  cui  app:op:iatur  illa  coparatio:-!  boc  cft  qd  Us  6cla' 
ratum  eft  tibi  ars.C^icemus  crgo:quia  fuerunt  boica 
quinegauenlt  locit  babere  eiTcomnino:t  fiicruntalq  3 
aftirmaucrunt  illum  cfTc.C/Scd  illi  qui  ncgaueriit:ra' 
tiocinati  funt  boc  multis  ratEoibus:q;i  intcrpzetationc; 
^  nos  msnifcflabimu8.t)oc  cft  gj  ft  locus  !?abet  ciTc;ncce 
eft;vt  aut  iTt  fubftatia  aut  accidcn8.©i  aut  fuerit  fubfta 
tia:aut  fuba  fenfibilis  aut  intclUg{bif.&i  aitt  fucrit  fuba 
fcnfibili8:t  ois  fuba  fenfibilis  babet  locii:  tunc  locus  ba 
4.^,ttXif.  bet  locil:':  ik  in  infinitiJi.!Si  aiit  fucrit  fubftantia  intelli/ 
gibiU's;inconuenicn8  cft:  vt  oicat  .q?  liiba  fcnftbiUs  acce 
dit  ad  illam:aut  oifccdit  ab  illa:q:  intcUigibilcs  fubc  no 
funt  ocmoftrabiles  vifui;i  non  babent  (itum.Sed  quic 
quid  accidit  ad  fubam  fenfibile3  vcl  oifcedit  ab  ea:c  mo' 
lirabile  1  babet  fitum.0i  vero  fuerit  accidene:tiic  id  in 
quo  crt  boc  accides  eft:(lcuttd  in  qiip  cft  albedo.  (E3fd 
QUtcm  in  quo  eft  albedo  oenomtnat  ab  albcdinc:  x  oici 
s.iop(. z,ttu  tur albefcens aut albii.jfrgo fuba in qita eft loatso; no 
minari  a  loco:  vt  Itt  iph  locata.CScd  Ujcus  locati  e  ac* 
ddes  ctergo  oebct  comitari  iUud  in  motu:  vt  eat  cit  iUo 
quociicp  icrit.£t  ctl  boc  fucrit:non  erit  U)CU8.  vndc  mo/ 
ttcQir.fedcii  quo  mouetur.Uos  aut  oicitis  cp  locus  cft: 
vnde  rcs  mouet  :non  cit  quo  moixct.irjKs  nccelTc  eft: 
Vt  tocus  aut  fit  co:pu3;aut  no  cojpuB/Si  aiit  itierit  coir 
pu3;t  tocatii  cft  in  tUo:tunc  locatii  pcnetrat  iUud.  f$  coit 
pits  penctrarc  cozpus  cft  impoiTibilc.  Ziiccrgo  qiio  erit 
cozpu3:cum  ipfe  no  fit  vnu  cfco^pojibus  fimpUcib^^ne 
c^  ej:  copofitis.*'®  i  aiit  non  fucrit  cojpus:  quomodo  co> 
aptabitur  coipoziii  parificatur  ci.-'gcquid  en  im  cft  cqlc 
co:po:i:co2pu3  eft.cn^tcs  motua  nibil  c:nift  comittatio 
a  tnoptoic  adrcmotius^^zbecmutatio.ficutacdditco: 
po:i:lic  etiam  acddit  fupcrficiei:i  Unce  1  puncto.  ©ed  li 
esbuiufhiodi  mutationc:mutabilc  oebct  mutarc  locii: 
tunc  fuperfides  oebct  mutarc  locii:':  Unca  locu:t  etiam 
punctus  locii.£t  manifeftum  eft:q:  locus  pitnctio?  e(Tc 
equalis  d;quado  quide  iam  pofui(tis:gj  loats  cquaUs  c 
locato:co  qj  non  capit  aUud  p:eter  iUud.@ed  q6  cqualc 
eft  puncto:punctu8  eft:crgo  locus  punctipunctus  c.£r' 
go  quare  e(Ttvn  ii  eoiji  loais:i  ol  tcf  locatiim.-^Sed  fo:taf 
(is  vnuqdcpeo?:  loats  cft  1  bcatum.fitvnfiqdq?  co:u5 
ejrrcfpectuiUtusadaUiid  cftU5catii:ie):  rcfpecmiUius 
ad  boccft  locus.fed  boc  iam  ncgafti6;poftcp  non  vultie; 
Vt  locua  fit  locatusin  eo  qd  locatii  cft  in  ipfo.  (CJtej  et 
odieccrunt  oiccntcs:(i  punctus  babucrit  locu:  cgto  ma/ 
gis  ocbctis  ei  attribucrc  pondcrofttate  aixt  lcuitatc."'  £t 
boc  ctia;  intcndcrunt  iUiqui  ncgaucrunt  motii  oicetcs: 
g>  ej:  nuUo  inteUcctu  Dicctur  co:pU8  babere  locui  1  mo' 


CapVm      V* 

ttimcjjquo  non  fimilitcr  afFirmct  pttnctus  bFclocusx 
motum.  Clnde  li  attribucritis  puncto  motii:tunc  ia;  at/ 
tribuiftisd:':  attribuiftis  eipondus  aut  lcuitate:tpftat 
boc  cfTe  falliis.C^tc  q:  panctus  no  eft  nifi  cxtrcraitaff 
linec:f;  cjctrcmitas  Unee  c  iteUciie  puatois^q:  I?  itclkiis  f> 
puatiois  quomodo  babebit  locii^autmotus.-^ibucmsi^o 
cft eictremitas  Uneeq:  eft  finis:f5 finis eft  in  quo  tcrmi'  fiaie* 
naturrcs:vUraquenon  remanetcjrcaaUquid.  Uttcuj 
punctusnon  babucrit  Iocu:nec  co:pus  babcbit  locum. 
iCt qui  affirmat  co:po:i  locii:aiTirmat  etia  t  pacto  lodu 
Cliltcm  locus  apud  vos  nccciTarius  motui:q:  oidtl  mo 
tumcgcrcco:ergoeft  vnacpcaufismotus:  fed  noecffit' 
dens  caufa  motus:quomodo  cnim  ciTet:cu  omnis  mot' 
quclocalemoicitisbabcat  pnctpiiicfficiens  cognitup/ 
tcr  locii.Tlcc  ctiameftpncipiii  matcn'alealtcrius:nam 
moms  epftcntia  non  cft  ni(i  in  mobili:nd  aut^  in  U)co» 
Tlec  ert  pncipiu;  fo:male:quia  loais  non  cft  fo:ma  mo' 
tus.Tlec  cft  pncipiii  finalc:q:  apud  nos  cgen  tco:  an tc^  4  pJ?*-» 
pcrucniat  ad finem  lad  perfecu'onc:(icutegent in  puc'  *+• 
tionc.CSiaiitlocusfiieritfinisnon  eritfinis  ideoqt 
ci^  locu8;fed  q:  eft  locus  in  aUqua  oirpofitionc.fitcd  no/ 
fter  (ermo  non  eft  oc  loco:ni(i  f  m  qp  eft  locus  abfoUitc^ 
Si  atit  locus  crit  perfectio:ideo  ^  ilUi  oclidcrat  mobi' 
lcaut  natura;aut  voUintatc:c(tetctvna  oc  pcrfectionib'  ^ 
bominis^vtcfTctinlocisquedfiderat.qpuisperfectioq'  . 

dam  cft^p:ia:i  qucdl  cois.gt  p:op:ia  cft  fo:ma  rci:  Uv  ,^2«?* 
cu3autneceftfo:mamobiU's;nccfo:maniotu3.£6cm  '  * 
autem  Bfcctionc  babct  vna  res  t  aU'a:locHs  vcro  non  eft 
ni(ip:op:ius.Sivcro  co:puse(TctiB  U)co:tuncco:pow 
vcgctabiliacfTcntin  loco^tftin  locoe(Tent:locu8augcre 
tur  CU5  cis:':  ciTet  eo;:  locus  mobiUs:  -:  locus  babcret  lo 
cum.fcd  V08  ncgatis  becomnia.Qui  aiitaffirmat  locitj 
efTc;p:obant  boc  cj:  co  cp  vidcnt  motiim  oiccntes.cp  mo 
tus  fine  oub»  cft  oifccnio  ab  aUo  ad  aliivi.Q>cd  non  fit 
pifcciTioa  fubftantia:ncc  a  quaUtate:  ncc  a  ^titateefTcn 
iia.[iter:ncc  ab  aUjs  infcllectibus.Quia  oia  bcc  rcmanct 
cum  motu.iDotus  ctcnim  non  cft  in  fe  oilcciTio  a  rc  in  g^cta», 
c[m  co^p^^eratquapoftcapcrmutafctboccftcui  nomc 
impwnim^^locum.dr^tcaiam  ratiodnati  ('untboccj:vi 
ciilimdinc  qua  vidcbant  DtccntC8.Uidcmu8.n.g>  co:p'' 
meciieft:':  poftea  videmus  cp  oirccdit:ividcmu8  (p  aU'6 
co:pu6  fucccdit  in  loco  vbi  illud  crat.fi  jrcpU'  gra.vrce''  1 
quop^iuscaquatpoftcarefiinditurincoacrantolcii: 
mio  oijudicat:g>  bec  a[teratio  permutauit  banc  rem:  1 
fucccint  aUud  i  re  (n  qua  altcf  crat  antea:  q:  p:imii  crat 
p:op:{atii  in  ca:fcd  modo  iam  abeft  ab  ca:-:  quatitas  1  q/ 
litas  non  cft  in  ciTcntia  aUcuiue  co:p:nec  fubrtantia:f5  in 
locii  in  quo  crat  p:imii  fucccnit  z"'.(rOmncs  au  t  bomi 
ncs  cognofcunt  cp  crt  bic  oeo:!um  1  furfum  non  fcrt  rc3 
in  furfumt  oeo:fiim  ppter  fuba;  qud  bcat  autp:opter 
q3titatc:autp:optcrquaUtatc:autp:opterccteroaUoui. 
CT®  cd^pter  id  qd  vocamus  I0CU5:  vfcp  adeo  qp  figurc  ^ 
OifcipUnalcs  non  imaginantur:nift  attribuantur  cis  fit* 
1  locU3.Quia  nifi  ciTet  boc  ci6  locas  non  babct  clTc  nifi 
in  co:po:ccii  fuo  ciTc  ■:  (m  fingularitatc  •:  fpa"U'tatc  ip,- 
p:i)8 1  Diffcrcnti^6:non  ciTentaiiqua cojpo:a  qiio:p alia 
ejcnatHra  (iia  moiicrent  fHrllim:t  alia  oco:fum.(f  "Jaj 
autemtraaum  inolcuif  loais  g>imaginatio  muUitudi' 
nis  negat  cffc  aUquid  q6  no  fit  in  ioco.fit  affirmat  g^  lo' 
cnscrtrc3perfefubfifte8:incce(Teeft:vtparatusfitad 
ejciftedo  co2po:a  in  co.fCUndc  et  "Domcnis  vcrfifica  .„(,-,n.» 
to:cum  voUiit  oiccrc  vcrfus  in  quibus  loqucbaf  ocor'  * 

dinccrcanirc  no  vidit  aUquid  qd  poncrct  antc  cfTc  loci: 
1  idco  oiptcp  pmii  qd  oeus  creauit  loc''  eii:x  poftca  bac 
terram  adeo  Uti.  Qed  oifToUtere  roncs  quae  idu);crii( 


negantcs  locu3pofV(wnemits  v(c$in  bo:a  qua  ccipichc 
demus  eilenttam  loci.£rgo  notificemus  p*"  eentia  loct. 
Cr£ap;m.VI.3[nquoenumeraritur  otuerntates  boius 
tn  fentiendo  oe  loco  i  inducunt  rones  eo^. 

(j^m<m  locivulgusaccipitDnobnsmo 
z^lllvll  di8.aiy.n.intelliguntlocu5  id 
in  quo  ree  fita  efl:g  poftea  non  oitlinguut  an 
locus  iit  coppas  q^  eJl  inferfran  fuperficies 
fupcridz  co:po^  infeno2i6.Sl^  vero  oe  vul/ 
go  quaft  animaduertentea  putant  cp  locus  efl  fola  fuQft 
ciee  fupertoz  cojpoiia  inferioiis  fine  al^8.3lu  aiit  ttelli/ 
gunt  locu  e(Te  rem  continentealia:ficut  lagena  vinu;:  x 
Domu  bominee:tomninoidin  quociic^res  efhq^isno 
reftdeatin  eo:'z  boc  eft  vfttatiitsapd  cos:  qgnis  illud  no 
latis  intelUgat:qz  maioz  pars  eo^  sifHrmatcp  fagitta  lo' 
ctt5  penetrat.icelti  i  terra  (|tu  adeosquiintelligiit  foz/ 
itiam  mundi:fita  funt  in  loco:q^is  nulli  imitantur.  &s 
rapientto:e6  oep:ebenderunt:g'  idcuiattribuit  boc  no' 
men  loci  9m  intentionem  fcda^  babct  bas  j7ptietates.f. 
Vt  Rt  id  in  quo  eft  ree:i  aquo  oifcedit  per  motii.?  quod 
nocapitaliud  cit  illa:t  reci{Nteaqne  mouenmrad  fe:  q 
pofleap:ocelTeruntpaulaamquouf(^putauemntg7  lo.' 
ai8  efl?ttnen6:cu  locatii  oidt  efli;  in  eo.  ibeinde  poflq| 
voluertint  icire  efTentiam  buiue  rei  i  effe:  quaft  oiftlxe/ 
runtinco:dibusfuisoicente8:g>quicgdeft^p:iiivni'' 
rei:Q)  non  eft  alteriu6:neceffeefl:vt  aut  fit  oe  eflinitia  ei'' 
autejceffentiaeius.-fliaiitfueritoeeentiaef.auteritma 
teria:aut  fo:ma  eine.  @iaiit  fiierit  extraeftentiaeiue:  z 
faerit  ei  par  'z  app»)paetet-tunc  antefl  temunu64.fn]2ff 
deequeapplicatebtcirciifcribittlludttnrtnonalittd: 
ant  efl  circufcriptu  t  drdifcribene  qdltbs  eo^:  aut  e  fpa 
ctum  qd  adequat  oimenfTdi^bus  eine  i  circiifcribit  illd: 
nec  permittitoccupariab  alio  ^ueflin  iIIo.;9li|  vero 
putauerunt  3>  bcus  efl  f  le:quomodo.n.nd:cn  f  leflt  re/ 
ceptibilis  viciiTitudinis.iait)  aiitputauerunt  locumeiTe 
fpadaDicentes:Q7intere;ctremitates.vafi6continenti8 
funtfpadainfmita  permanentia:t  vicifTitudinant  teis 
cotpom  ptenta  in  vafe:q:  pwceflit  ree  vf(^dco.vt  oice 
returbeceflcopintocdie.(Qr^edq:naturalie  eflei  ro: 
ideo  omnee  iudicankQ'  aqua  quecfl  inter  terminos  va/ 
its:cumipra  remouet 'zfeparatunrecipitur  aerin  code; 
fpado.Quia  ratiodnati  funt  ifli  etiam  multie  modis  ra 
rionum  cotra  eos  qui  tenent  fn  ias  oe  fuperficiebus  oice 
tC8.(C&  ft  locus  cflet  fupcrfides  retmnc  motue  ect  oike> 
dcre  ab  vna  fuperficie  •:  ire  ad  aliam.  jCiic  g  volatilc  q6 
etledilens  in  acre  i  lapis  qui  ep.(tit  in  aqua:cii  aer  •:  aq 
Cmutatcircaea^ivolatilc^xiapismutantDcfupfidead 
(apficie:  oebent  localV  ee  mutata:q:  bic  que  vocatis  lo/ 
cumriom  pcrmutatus  eft  drca  ea.!Si  aute  fiucrin  tgeta:i 
quolocofuntquictar^auiaquietiabttiidbvtpmaneat 
f  n  fuo  loco  aUquo  tempo:e.i  oc  gctp  vcra  cft  bcc  otctioi 
Jirgo  quado  quide  non  comitatur  ea  ipa  fuperfide6:gd 
efl  q6  comitamr  ea.-^nifi  fpadii  quo  drciifcribun  t  utuod 
nec  aufer  t  :nec  mutot  .fed  fcmper  cfl  vnii  t  idc.jQr  t)ij:c 
runt  ctiam  cp  ad  res  Rmplicee  non  oucit  nos  nifli  refoUi 
tio  1  intcllcctus  abflrabcndi  i  oifiiigendi  vnuqdcg  eot 
rum  que  fimul  c6iana&  fantii  poll  abflractione  fiingu/ 
lo^:id  qd  rentanet  in  intellcctu:ipfu5€fl:  flmplc^  qd  ba 
bct  cfTcin  fe^q^uis  per  fe  folum  non  babeat  epflerc .  £t 
^pter  boc  cognofcimus  mam  i  foitms  i  fimplida  que 
funt  vnu  inrcbue  compofitte.ftctit  cii  ptuaucrim^^aqul 
1  cetera  co:po»  remota  non  c^flentia  in  vafe:feqtboc: 
Vt  fpaciii  fit  flabilebitsciTeintcr  cius  e):tremitate6.iir/ 
go  t  boc  etia»  babet  efTe:qtt  illa  babuerin  t  efTc  cum  illo. 
C^^txcruntct^qtboc  9>  cotpnsfefl  in  loco:non  babs  ej: 


gejrtum  ^ 

fit»fnpeifictebu8:fede]cfuafpiflitudfeffua$titatetvi{ 
neceiTariii  efl:  vt  id  in  quo  efl  cu  fna  coux>:eirate:  fit  e^t 
Ieci.£rgocritbocfpadiilocu6:q:loai0  dbetcflc  cqlis 
locato.t  locatii  cflcotpna  qi  babettrce  D(menfi6es:er« 
go  locue  eft  babens  tree  Dimcnfioncs.CLi>i?^criit  etiaj 
5>  locue  oebetcflc  rcs  que  non  pcrmuteFvn^:iiec  remo 
«icatur  vUo  modo.ioed  fines  contincntie  aliquado  mu 
tantur  aliquo  m6:aliquado  rcmouen  t  .(Etsi^eriit  et  ep 
bomines  oicnnt  locu  aliqn  efle  vacuii:aliquado  cfle  pl^ 
nu5:t  non  oant'q'  fuperficies  aliquldo  efl  vacua:  aliqil 
plena.(r^'^crun  t  ctia  g?  tcncre  banc  fntam  oe  fpacus: 
ponit  cp  vnuqdcg  co:pu8  efl  in  Ioco:fnia  autem  eo:;;  qne 
tft  oefUperfidecdtincnteafTirmatq^aliqd  co:po^  non 
eflinloco.dr^ti^cruntetiagjigniscuiiismotueeflfur 
lum^^ztcrra  cuiue  motuecfl  Deo:fu5:  qucrunt  locii  tota/ 
Uter.-z  incoucnicne  efl:  vt  querant  e^emitate  co:po:iB 
qd  efl  furfum  aut  oeotfus:  q:  impo  te  eft:  vt  cotpue  tot» 
Uter  fuperficie  tangat.ergo  querit  gradii  otdinie  in  fpa« 
do.Vt  funtrationcs  oocto:}:  De  fpacio  abfoktto:fcd  Do/ 
cto]:  buiue  fpaci)  funt  oue  fententic.Quidam.n  eo^  no 
confentiunt:vtbocfpacitiremaneatvnq^vacuiirincim 
plete:l'cd  affimiant  g?  nii$  feparamr  ab  occupante:  nifi 
Uiperucniat  aUtid  occnpan8.^tquida5  eop  non  fentiuc 
ita:fed  ita  cp  poflibile  cft:  vt  boc  fpadu5  aUqnado  fit  ple 
num:aliquado  vero  vacuu:':  ifli  funt  Docto:e8  fcntentte    ^ 
oeinani.(r@5cicbi3quifuntDocto:c6fme  oeinanigr    O 
dam  funt  qut  putmt:g;>  boc  vactiu  non  cll  fpadum:  fed 
eftnon  rcs^quaft  non  flt  rce  nifico:pue.CCiP>:imii  oute 
pupter  q6  vifum  ftut  eia  tenere  fniam  oe  inani:  tiiit  I5.f» 
aer.Quia  opinio  p:ima  vulgarie  bec  eft.cp  id  qd  non  efl 
co:piis:nec  efl:  in  co:po:e:ilUid  non  ed.-poftea  eo^  p:t3 
opinio  oe  cfl^c  co:pu6  bcc  fuit.g'  no  fun  t  co:po:a:niii  ttit 
vifibiUa.":  qd  non  fentit  vifu  putamr  non  ciTe  cotp'':^!! 
tudicant  cp  non  etl  aUquid.cr5deo  iudicat  oe  cfTc  aerl: 
cp  no  eil  aUquid:fed  nibiU  O:  fo:taflfi6  vae  in  quo  e  aer 
non  putamr  ^m  p:ima  fniam:q7  fit  in  eo  aUgd:fed  puttu 
tnr  g?  fint  ibi  fpacia'vacua.&5  p:im''  ad  boc  icitauit  coa 
perbocg>otienditei8Vtreeinflato8quirefiftunttangg 
tutper  tactumoocuit  eo0aercefTcco:pue:rtaitcetera 
co:po:a:inqgmmco:pu8eft.<ze);bi8  qui  bocviderut  9^ 
damcduerft  funt:vtno  tcncrcntampUue  fniam  g^ino/ 
ne  fit  15  aUqu(d:q:  boc  q6  putabatur  effe  inane.f.aer:vi< 
fumeftcieplenum.(r^ticruntaiitaU|qui  cdccflifrut: 
cp  aer  non  cft  inanis:fed  plenu6:fed  comixtue  cii  inantt    K 
ndfcparatue  ab  inani.3[nuenenint  etenim  ratioeetarf 
gumentationee  ejrquibue  cocUtferunt:^'  inanceft.t  rd# 
nee  eo:poe  boc  funt  be.crt)i^emnt.n.ndne  vidce  quo«. 
modo  co:po:a  oifTolunntur  1  coftringunt  nibiU)  intran 
tcauteiceunte.vndeoifpcrftoeftetongattopartiuafeM 
U'ter:vtremaneantinterilla6U)cavacua.8tcoftrictiovC 
Dcnfatio  eft  rcdime  illaf  partiiipcrillud  inane  Difpfuj. 
&  Di}:emnt:noe  videmus  vae  plenii  cinere  cum  quo  tii 
tlmm  colUgit  in  eo  6  aqtta:$tii  folum  impleret  ill6.tif 
)cemnt  etiam  cp  cu  lagenaimpletiir  vino.  ^de  fi  pona 
tur  ilUtd  vinu5in  vtre:'z  vtriic^  pofteain  Iagena:Uigen8 
cotinebit  vinii  ?  vrrem  (tmuba  nifij^ptcr  boc  07  in  vino 
eftinanciuictacapacitatevtrisKmpofTibileeiTctvinum 
a  vtre  flmul  capt  in  lagena  qua  folii  implebat  p^i"  vinii* 
Crjbijcemntetq^  vegetabile  non  vegctamr  nifi^pter 
aUquid  q6  oifliindimr  aligd  in  pleno  fed  inant.  Qutdos 
0iiteo;:pofuemntbancrationemgeneraleDicentC6.-g» 
neceflc  eft:vt  mobile  moucamr.aut  per  inancaut  p  ple/ 
num.Sed  fi  mouemrper  plenuplenii  itratin  plcnii:  re 
ftatcr^o  vtmoueamr  per  inancCrpuidam  auteo:u$ 
conatifuntp»)barebocper  barudineper.quacn  aqtta   ^ 


@uffi« 


'Libii 


fi^tunmoj:  aqua  fequif  <:  faMtrat  que  fi  plena  cct  <i\V 
qvai  non  colligerctqd  in  eamingrcdipofTj»  (ni:>ijxm 
it  cp  mobilcqni  mouetrnccc  cvt  aut  ipcllat  plenu  i  mo 
neat  illd:aut  vt  pcnctret  i[\i6.&$  pcnetraf  no  pt.C:'^c 
ftatcrgovtimpellatimoucatiUudiifirrfacietidquod 
lmpelUtur.inq5tij  mouetur.fequimrcr^  vtcii  aliquod 
mobilc  motii  fuerit:moueamr  totus  muduB:jz  cii  aliqd 
mobilemotumftieritmomvcbcmentfcfcqmt  vt  totua 
mundus  vacillct  foztitcr  ad  inftar  pyozia  motus  vebe* 
mentis.fcd  boc  q6  oiiccnmt  lociielTcid  in  quo  ree  lita  e 
acdpiunta  vulgo:q6  appcllat  fcdcs  fuae  loca  ftia;  i  noa 
non  curamutf  fi  buiufmodi  appcllant  loca.tlon  ent  op'' 
dl  nunc  certificarc  bunc  locii  in  quo  locatu  cit.  Sed  g> 
Di^erunt  locit  efle  ptincns  t  cqaalc:eil  necefTariii  omni 
mobiliquocu(^modofiicrtt:(iuis  no  initaturfuQ  cis. 
!oed  quioijKrunt  gp  locus  cil  fupcrficiee  quodic^  mo< 
dofiterit^oi^cmntqjflicutfupcrlictesvrccteillocudaq: 
fiti-fupcrficies  aqueeH  locus  vrcet.Quiafuperfiicie0aq 
cilfugficiesquctangittotl  fupcrficiesaltcrius  reique 
coutngimr  fibi.<i:£t  wjxrmtg?  firmamenta  cft  mobi 
lefcd  oi  mobilelocumbabcncrgotfirmamcntusba" 
bet  locum.fcd  non  ell  fuperficics  aliaiiue  circiircribcn« 
cisqueilUtmconttncatlocusaiitciusell  ejiterioi  fUQfi 
riesceli:q6fitbipfocft.ergon6eftoi8locusfupcrficiee 
rirciifcrtTjentis  contincn3.fcd  co^  qui  oi?:erunt:  q>  Ux? 
eftfupcrfictescdtinen8:pofteanominabimu6  fniam:  z 
certiRcabimuseam:p:iu8  autoebcmus  ocftruerebae 
rnia8:t  perrequi  eo8:i  dtegcre  fallacias  que  funt  in  argu 
mentatiombus  coatm. 

CTCaplin-VII.ocoeftructioncfcntcnticciusquiputa' 
nit  cp  locus  eft  materta  aut  fo:ma:  aut  quelibct  (aperfu 
des  contingcns  aUatn  aut  fpadum. 

'£dx>ed3ritiot^,'% 

\  ditgp  flcaut  foimacftlocu8:beccft.vt  (fciat 
q>  locus  eft  a  quo  oifccditur  vfacccditur  pcr 

tmotii.^dflcatitvcladfoimanon  cftmot'' 
vUo  modo:'!  gcqd  gencraf^quado  gcneramr  mutat  lo' 
cnm  fuum  nlle:ficut  aqua  cum  fit  acr.fed  no  mutat  ma 
tcriam  faam  nalc.  CJ"  pndpio  autc  gcnerationis  rcs 
fnius  cft  tn  toco  $  in  fozma  fua.i:t  vicilq>  ligna  fiunt  le 
ctus.i  oidtcp  er  aqua  fit  vapoiit  cj:  fgmate  bomo:  i  no 
oidf  q;  locue  fiata  liqd  co:pu6:  necej:  loco  fiat  cojpue. 
C3tllo3  aiitquioij:erunt9J  locus  cft  quclib;  liipficice 
contingcns  atia  fuperftdcfiue  fit  ptenta  fiuc  continensj 
pfequimr  vt  ponant  vnu  coipus  in  ouobus  lod8.©cg  t 
cnim  et  eoy  rententta:vt  vrccus  babcat  ouo  loca:  locuj 
.f.quieft  fuperfidesaquequccft  in  eo:-:  locii.f.fuEficie5 
acns  qut  circudat  eum.red  iam  cognitu  cft  q>vnu  cozp'' 
non  potcft  cflfc  limul  in  oiiobus  locis:ivnii  locamj  non 
babet  nifi  vnii  locum:a  noncopuliteos  13  oicerc:  nifi  qi 
jgnari  fiierant  moms  ccli:'Z  ptitaucrunt  cii  cifc  localem. 
£t  adinuencrant  cp  vltimu  co^jus  non  cft  in  loco  4  dr.- 
cufcribatmobile:igj  cftcpcrius  motu  locali.  ($  poft^ 
cognica  foerit  intendo  noftra  oemotu  fituali:libcrabiin 
inr  ab  bac  coactoe  i  euadent  banc  nece(Titate.C©5  c]C 
bis  qiu  oicerunt  07  locua  eft  fpactu  e^^iftes  inter  eictremi 
tates  copiebendentis  i  cop:ci^enfi:illi  qui  oictintec  im 
pofTibtle^vtbocfpadufitvacuu  a  locato:conuincunf  q 
boc  cp  ncceiTc  cft:  vt  boc  fpadii:autibabeat  e((e  ca  co:po 
re  contento  vel  occupante:  vci  non  babeat  c(Tc.0i  aute 
nonbabueriteiTc:tuncnon  critlocuslocato  cdftetein 
loco.Quia  locatu  eft  13  cozptts  cotencii^-z  locue  cft  B  fpa 
cium  q6  non  b  abet  efTe  cii  bac  occupatione  cojpciie  co/ 
tentiaUudntiero.imncoifcrctiieftabilloredpienspzo 


Capfitt*      vn. 


tKletates:^  accidentia  que  funt  alia  nticro  ab  bfe  colTmt 
libus  eo:p  que  ftint  cozpozis  contenci:  aut  vt  non  ftt  ali6 
ab  illo;Tcd  li  vniamr  cii  eo:tfiat  idcm  ipfum.jSiaut  fiie 
nt  aliud  ab  illo:mnc  eft  ibi  vnti  fpaciu  icer  cjctremitatee 
concincncis  q6  eft  locus:':  ali6  et  in  loca  li  q6  eft  iter  ep 
trema  continentis  aliud  numero  ab  iilo.  fcd  intellectne 
noftre  oictionis  oe  fpacio  fingulari  q6  cft  inter  bec  ouo: 
biccft.f.Q>bccre8concinuaquc  rccipitinterea  bacoc 
ftructioncfit  vna  fingul3rt8.QHicgd  ergo  c  iter  bac  ep 
trcmitate  x  illa:eft  boc  fpacius  q6  eft  incer  ouo  q^trema 
terminata:ergo  finc  oubio  cftvniiindiuiduii  no  aliud  x 
aliud.£rgo  quicgdeft  inter  banc  e^cremicace  %  iilas  cft 
fpaciii  vnu  fingulare:non  fpadu  t  fpadii.^ct  quado  gde 
boc  iicefhnon  erit  intcr  boc  extremii  t  ilUid:  fpaciu  co» 
poti  vnii  1  aU'ud.fed  fpaciii  coapis  q6  eft  in  co2|^  b;  ctTe. 
crgo  ilUid  aliud  fpadu;  non  babet  eiTejpjcrcr  boc.!oi  at 
idemipftnn  fiicrit:tunc  no  eft  ibi  fpadu  pzetcr  bocSitr 
cnm  aaelTcrit  aliud  co^M]6.nd  erit  ibi  aUud  fpaciii:  nifi 
q6  babebat  pzimii  co^xts^ergo  non  babebiteevUo  mo« 
dointercictremacontinentisfpaciu  q6fitaU6  afpacio 
contenti.fed  non  eft  poiiibilc  ap6  eos:  vt  fit  vacuti  aligd 
a  locato4f  rgo  fpadii  no  babec  efTe  folum:  nift  cu  confe« 
quutione  inconucnicntiii.^.g.ficut  (i  ptitares  remanere 
ipfum  cozpus  cotincns  non  cotingcns  qctremitatee  infe 
rio:ee:aUascuali;enullo  coipo:e  coc^aftccein  eo^iboc 
efttaq|fioicercmr.g;coputauerimus  quinc^  oiuifaitt 
ouaecqualee  |»rte8:cmnt  tunc  augmetacc  fnpcr  impa' 
rem  adiecttone  vniu8.C  ^d  poft^  boc  qd  fegf  rcpu/  q 
tamrincontienien8:non  opo:tet  vt  illa  ouo  fpacia  babc 
antcerntndinc  ecndi.Qitomodo.n.  eft  poiTibile:  vt  fint 
ouofpadafimuhciicdftctgjomnia  ouofpaciapta  funt 
q^  vnii  (padii:q:  funt  ouo  et  piuncta  no  refpecm  alccri". 
tomnieadiuncciofpacij  ifpact}:maio:eft  ^  vni^^.XDa 
iuscnimcftidcuaddimrfupermenfuraaiterinsaUgd 
p:cterilla$:  i  maius  in  $tirateeft:ficutplus  in  numcro; 
1  q6eft  pUiriii  menfura|:  intcr  mcnfuras:iUHd  cft  mai'^ 
ergoaimfpaciiiintraueritintrarpaciu:ftidq6intratan 
nibilamr.mnc  fpacium  q6  babct  cfTcintrac  in  annibita/ 
tum.&i  aute  permanfcric  id  -z  q6  incrat  in  illud  coniun' 
cta:':  ouo  coiuncta  maio:a  funt  $  vnuq6ct?  eontm:ninc 
ouo  fpacia  crut  maio:a  qg  vnuj.  iScd  no  ita  fe  babs  rce. 
q:  adiunctum  qdeft  inter  ouo  e^crema  ipfum  cft  mefn' 
ra  vniufcuiufc^  tllo:p:'z  ninc  adiuncmm  no  eft  mai^^vno. 
•^oteft  aiit  aUquis  bic  itcrrogare  ce  linea  oupUcata:  fic 
vt  vna  mcdictasiungaf  ali)  mcdietati:':  fiantoue  linee 
cp  ej:  otipUcatione  logicudinis  ea:p  non  addicur  aUcui  Is 
timdiniaUatius  ca;:.fcdboc  falfum  cft:q:  nece(Tccft:vt 
auc  vnaqtiecg  medictas  feparef  ab  aUa  in  fim:  i  coim* 
ctio  vcrariic^  lincarum  faciat  aUam  otmenfionc;  maio 
rcm  q|  fit  Dimcnlio  vnius  ea:p.)5ed  fi  no  fuerit  in  rcctt' 
tudinem  ouplicario  vnius:oimenfio  non  crit  rcceptibiT 
coniunctiont8:fedfeparabitur  oimcnftoa  oimenfionc. 
aut  vt  fiat  vnum:':  fi  pofTibilc  eft  boc:mnc  non  eriit  ouc 
lince:fcd  vna.(L  ©cd  boc  q>  co:po:a  p:obibenir  ingrc  i^ 
di  vnum  in  aUiid:non  j^bibct  boc  co:pu0  intrarc  in  ill6 
collcctio  cocius  que  cfl  in  co:po:e.f.cain  fo:ma:^  $  qua' 
licacum  i  alio:u  buiufmodi.Quia  bcc  fiue  finc  fiue  non 
fint:Oitm  co:pu8  babucrit  cfTc:  ingrciTio  vnius  in  ali6  (q 
critp:obibita.nccf  leeft  q6p:obib5intrarcin  f  lcaliii 
numcro.quia  cu  ot>:crimu6  qyk  p:obibctur  intrare  in 
aliam  yle:aut  oicemus  boc  ad  modiim  ncgandi:ficut  oi 
cimus  q>  vojc  non  vidct  fc:ant  cu;  oicimue  g>  anime  no 
accidit  momstquontam  non  folcat  vncjp;  oe  ouabue  wat 
tcnjBOid^gjpofTibilefitalteram  inaltcra.;  nigrcdi:aut 
non  cx  bocintcUccm:rcd  pociue  ejc  intcltcctu  oppofitiof 


Bccmii 


VIIL 


zp 


nkqfiitfto^fiias  fngrefTtont  oppofitioe  piopiia.3n 
Kllecius  cniy  ingrclTiois  bic  ef\:g?  cu  qiulitxt  vnd  oua* 
rusrtpin  fcintrantiiiaiTumprerieraligmcl  Dealtcra:ba 
bebitcfTc  in  fitu  ca  aUatqz  non  feparat  vna  illap  in  fitu 
•balia.Simitrqdeftoppofitumbiucboc  cft:vt  ee'ntia 
bnius  fit  feparata  in  fitu  ab  centia  illiue:':  partce  buiue 
lintfeBatca  parrib''  ilUua^vnde  fi  Di):erintgjma  j?bibc 
tur  ad  tngrefTione  ej:  inteilectu  negadi  qui  e(l  ptna  inte' 
lfo:ndeilnticnobis  fermo  Deboc&itaiitnuncdcclTum 
bocqt  flcin  fc  b^  clt.Tlofter  aut  fcrmo  eft  oe  intetionc 
ftciida:':  bic  fcnfus  feciidus  no  in  telligit  in  j^lc-nift  cum 
«ttrtbuiturcifitus:bocaiitnonf(t  ficnifiper  acciteifc; 
;ppter  caufa;  oimefiois  que^cadit  ei  ^ptcr  qua  fit  apta 

f^  odfeparandii^zDiuidcdii.CLOzaptitudo.flc.f.vt  oica/ 
tnr  oe  ea  of^Qtio  bec  que  efl  (ngredi  'z  no  ingrcdi:qd  e 
oppdfitiiilU.  I^escftqucacdditciqcpartc  oimefionis 
queDirnefioeftcaufapptcrquaacciditeiof:^fttfo:ii/ 
piimit  in  ca.i£tipfae(ica^pterqtilf  lenon  ingrcdit  in 
f  lcScd  fi  Dimeftoni  boc  cet  poffibiie:':  in  fola  na  yie  no 
^et  aUa^bibiuo  of^fita  buic  ingrefTioni.TIon  tameu 
pwbiberef  f  lc  ab  bac  ingrcffioCiUnde  qno  e(i  podibU 
le  vt  bcc  f  lc  in  qua  e(t  oimefio  ^bibeaf  ab  boc^ptcr  fc: 
1  ndj?ptcr  .pbibitione  oimcnfionis  co:po:aU's  que  pzo/ 
bibet  vt  cfTentia  cius  nd  rccipiat  aliam  Dimefionc  cozpo 
ralcmcqz  non  cil  f  le  b9:vt  no  redpiat  nam  Dimenfionis 
^rctineatmecctiam  vt  non  recipiat  nam  Dimenfionis  i 
augmctuj.Tlaj  q>  recipiatboc  oeclarabirtibi  vci  Igref/ 
lio  vel  infttfu}.ai3  ea  certificauerimne  i  notificauerim^ 
grgo  fi  Dim^fio  nonj?bibctur  recipcre  aUam  oimcnfio/ 
nem  in  fc:t  f  leapta  eftad  fufcipiendu  oimefione:':  in  na 
fna  q  e  fU  rto  c  vt  feo:fu5accipiaf  fola  df  fi  opp"  ifufioi.-tc 
05  vt  ifiifto  vni^cojgis  i  aUd  Ri  polis.qj  oe  ppo^^ejc  ouo/ 
b'':^©  c  nifi  ipa  ?iucta;nifi  accfdat  iTji  alteratio  1  pafiio  q 
ftt  fo:ma  tcrtia.-z  intcUcctus  tertius  ab  ilU's:^  iudiciii  oc 
imoquoc5illo:p:idcm  efi:  q6  oc  compofito.iCus  aiit  non 
inobtbuirit  ilUtd  vnuquodcg  illo?J:nec  p:obibcbit  com 
pofi'ttt;.0ed  totaUtas  co^ris^bibetinfiindi  aU6  coj/ 
pusirt  fc.crgdve?:eftq6in  fuispartib^^babct  qdboc^/ 
bibet.i:t  qj  non  funt  oes  non  p:obfbcntc9:f  leaiit  no  eft 
caufa  p:obibes  boc:nec  ell  illa  ^bibitio  ej:  actionc  eius 

$  p:op:ia  aut  palTioe  .pp:ia.(r'l^efiat  ergo  qj  na  oimcn» 
lionie  no  patiatur  infundt.^;  (lexboc  ocb  j  vt  f  le  ifo:/ 
mata  oim^fione  no  infiindat  in  alid  oimcnfione  tuc  im/ 
pofTibile  tn^ft  cojpits  infundii  f  in  oimcnfionevUo  mo. 
(C5te5  locattt;  qd  cfl:  in  vafe  1  implet  iUud.ncccfTe  e  vt 
matcrtacius  1  f  le:aut  ifitndaf  in  iUud  Ipactul  inftnitum: 
autnon.Siatitfeo^fumefl^-inon  intrat  in  il[ud:co:pus 
quodbabctillasflenointrauttiniiUtd  vas:ncc  imple> 
ttitil!ud:q:fpaciiiinfinitii  rDUimeftperfe  e)3ftens:i  no 
eftadiunctiimaterie  vel  cd:po:iqdintrctin  iUud.Qutd 
corpo:is  q6  intrat  in  ilUtd:n6  eft  centia  vacua  a  fna  mit 
tcria:ftd  fi  iUud  fpaciu  pcnetrauerit  cfTentias  materie  cn 
oimcfionequcefl  in  materia  continget  boc  cp  in  ma  ias 
penetrauentn  t  ouc  oimefioncs  cqUalce  conucnientcs  in 

^  natura.cr»?  135  notii  eft  gj  res  piienientcs  in  na  q  non 
fpca'ficaturoiffercnti|6  fubftatiaUb^-npn  multipUcant 
e):e(Tc:fcd  e^  matenjs  fufHnen^biis^vnde  cii  materia  eo/ 
rii  faerit  vna:n5  muUipUcanf  vUo  modo:vnde  no  furtt 
tne  oimenfiones.Siautepofucrimus  q>  Dfmenfio  mUl/ 
tipUcatur  in  materia:cnm  fint  in  ea  ouc  Dimenftones:': 
9?  boc  fit  cj:  p:op:ietate  oimcfion  aU':a  q?  boc  babet  ma/ 
tcrta  ei:  boc  gj  vna  oimefio  penctrat  illam:i  q:  bob;  fua 
p:op:ietatcm  pcr  qul  aUa  oimenfio  penctrat  iUam:nos 
tamcnnortinuenimu8inmateria:nifivnummodiicon/ 
tinuttatis:t  vnii  modii  oiuifionis:t'ta  q>  fi  oimefio  fiierit 
in  ea  vna  tantmfozma  erit  cadc5,l7oc  eil  autem  q6  cicu 


mnsadoeftroediiccb^fpaajiftnitf.^aaijt  ofjt^rfit  ad 
OCfinictidc;  ci^^qddl  copofitii  fu2  I3:fc5  q>  ipotc  e  vtfpa 
cia  babeat  ce  i  fpacgs  finc  fine.£t  noe  vfcp  mo  iT  potui/ 
nius  6  intcUigerc  nec  ccrtificarc:':  tii  oebcm'  adbcrcre 
eis.Ssi  fcaucn^b^autnosoicemusBrautaUus^  nobis. 
CCa'".  Vni.Jbe  puice'di8  iUis  g  tencnt  fnt'35  oeinani. 
€vniRitfiiim  ^l^^bcmuscieoflodereO  n 
P«i  imillUlil  e(t.f.Q,inancn6cftmbilab/ 
Vri|foUite:fi[cutpntantmu(nc^  ilh'e.gtfi  inane 
I  j^^^|omnino  nibil  efTct:non  ect  bic  contentio  vUa 
lS^ts3linternos'ziUos.£rgofitinanc  aUgd  q6  ba# 
beatcfTe^ipcedamnseiebdc^tjjp^ietatcs  quas  aRru 
bitunt  inarti:  p:obartt  gp  Inanc  b5  efTc;i  gj  eftquantita« 
1 9)  cfl  fuBa:'X  b5  potetia  efTident^.5mpofnbiIe  eft  ctenf 
Vt  nibil  fit  q6efl  inter  ouo  magie  1  minus.3[nane  aute 
aUquado  eft  inter  ono  coqjoza  magie  1  minu6.£t  in  ane 
q6  menfuraf  inter  cclu  1  tcrram  maius  eft;$  qd  mcnfu 
raf  intcr  ouae  ciuitatee  in  tcrra.gt  cfl  iter  iila  aUqua  c6* 
pararioiivniiquodcBCo;rinucnifbabercmefura5.£rit 
ergo  vnii  inartc  miUc  cubitoc:i  aUud  oecem  atbito:u5: 
1  vnnminanc  tcrminabif  pleno:iaU'ndfcrct  ininfini/ 
tu5J£timpofTibileeflvtbeomrtC60ifp6nesoicanfefrc 
eine  q6  omnino  nibil  cfl  abfolutcjSs  q:  rccipit  bas  oes 
j?pactat66:ibc^[»ietatC6eenttaU'tcrfUnt$titatie:qua 
mediate  funt  cria  aUo^  ab  iUa:ninc  nccefTc  cfl  vt  inane 
redpiat  bae  ^piictatcs  autcfTcnttaUteraut  aaidcntali/ 
tcr.SiafitrcceperitelTentiarrcftqgtitas.nvcroaccidcn 
taUtcr  cfi  rcs  que  b;  $ritatem:aut  accidee  btis  q^titate: 
aut  fubfiatia  babee  $titatcm:rcd  accidee  non  potcfi  ba 
bercquantttate:nifiq:b3crTcinfubiectobabcnriqnan* 
titatc5.&e9mrcrgovtinancfemgfitconiiictufubftan« 
ticbabcriq$ritatem.t>oc  autn6  eritnifi  quantitascon 
tinuarcceptibili60t'uifioni8intrib''oimenfionib''.£rgo 
nvnac{uecBfuba:pautqgritatiibabucrttee  icentia  ina/ 
nis:ioisfnbaq eb^ccD^p^^ginanceco^p^CSiatftie  ^ 
rintcjctrifec^^eiadiiicta:^  iiplh'ttieriaip5:riiceritill6acci 
dce  i  co:Ecaccil8  at  q6  e  i  co:Ee.it  recifnt  itra  fe  co:?''.^ 
no  rccipitco^p^^inancfoi  at  rccfpit  centian-;fine  otibio  e 
qstitas  centiat'r.£t  nale  cqgritariq  e  ^titae  centiatr  1  q 
toiflWif  trib^^oimcfiotb^vt  ifo:mef  g  ea  ma;i  vt  fit  coti 
nce:i  afTecrio  co:Eis  fcfibit.©i  at  ti  ifo:maf  p  eas  ma:!? 
n6  b5  ej:  15  gj  c  q|a'ta6:f5  e%eocp  fibiaccidit.£t  13  accti» 
ncccevtautfo[eateeitifui)o:autiifolcat.&iatfolete^ 
no  i  fubto:i  ia  piuctii  e  di  fpacio:tfB  fpadii  necc  c  vt  fit 
piucturctep!riiiifubtopteri[16:iidcuiadiijgifrpact'tt 
*  ejriflit  icocjciiri  e  fc  e  iub5  i  q  ejafiit  fpa"  ianc£t  fubm 
fpacy  iti  aUop  e  B  fe  ii  i  fbo:i  adiiigif  ei  fpa*"  1  pficill6. 
&  at  ii  folct  ce  li  t  fubo;ii  bcbit  cecii  co  q6  e  fecii  nlfiin 
rnbo.g  qiio  erit  (fn^g.  iU&  ^06  ti  i  fulxxcii  ip5  ti  pofTit  ee 
fline  fubo.Si  a  t  oijccrit  gj  fub;  ci"  fpaciii  e.q6  quii  e  f  ino 
ftlbo:facvtfub;  fuii  li  fitlfubo.^ntcirs  fisictioiBeriv.cp 
f  d  qd  li  b5  e):ii^5  p  fe:di  accidit «  q6  ti  ep(Ht  p  fcTs  irnbo 
fact'Udej:tfierpfc:iiifubo.£ttccrutaUqq  Tf  cyna  Tua 
acdia:iacctt  cis:  vt  fiat  fubc.fit  crit  f  Balitas  aUgd  q6  ac 
dditaUgb^naturis.S;  b''mai'"  e  tc6uenie6:i^pcip|5l9 
p*:i  oio  f^'"  q6  inuif  reccpri''vtriufc£;  rd:e  navna  I  nu6: 
1  ii  princf  ipa  nififubvno  gticg  crit  ipa  na  autcneic''^^ 
cifubo^autcnec^^ceiicifuDo  C5tefialiqliipmftjcrit  C 
fuba:i  aUqti  ftierit  li  (liba.qn  ftt  ti  mija  id  oio  6flrttcta  e  i 
eo  ipi^^cen"  itarii  q?  rccciTit  a  giic  gnaU'"''^^^  rubalitas: 
itc  fine  oubio  c  6ftructa.q:  adbuc  et  fi  Tua  fpce  puarcf m 
n  gcn''ci''  gnaU'":ii  tii  remaerctei''  fuba:$to  magl  nccii 
puaf  d''gcn''gna[i(Ti".  Uidee  q>  pt  rcmaere  eP  fpee:  vit 
efi:  fuba.@i  aute  ftteritbecintentfo  accidene  inrcparabi/ 
le;ninc  necc(Tccfi:vt  aut  non  fcgarcf  ab  inanico  g>  tna/ 
ne  e  fpaciii  oiftefus  trib''  otmefioib'';^  tik  no  lie^bif  ab 

aui.  e 


©uffi. 


tibri 


Ol  fpacfo:-:  fic  oe  fpaduerit  cjrpcrs  mac.gj  e  icoiicniens: 
fliit  no  fcgarcf  io  g?  fcgt  illd  poft^  c  fpaciii  oiftcfii  Dimc 
fioib^^.Snjo  eade  oictio  cric  oc  B  g?  dc  fiigio3i:fcrif  15  i  R 
nitu.£t  t?  ofecutio  no  e  fic  pfcciitio  itellcus  oiRcrctialis 
ad  itcllcfn  gnale:q:  na  fpacq  cii  fticrit  oiiiifibilis  trib^oi 
mefioib^^tiiccrit  na  fpllis  menfiirc  vcl  cigtitciti9:fice  na 
linee:-:  fic  e  na  fugf iciei.qi  of  ia  itcr  nam  gnale*  i  q6  ?fe/ 
qHiteraccntib^i-ritcrgnalc^tqdpfcgt  c]c  orntye.b  e: 
Qj  nagnaiis  oiuidit  eofiasq  pfequiint  najPm  gpina. 

fc  (rS5Ctlin6pfcquunt:itelkii8tnecipitgjocbcat  pfe 
quuiimaginatca^ificpoflimtapiJcii.jfllabfeceioino 
of  ia  ei''  eft  idej:  quo  cft:q  j  quu  of  fpaciii  abfolutuj.f.qd 
recipit  oiuifionc  vndic^  abfcg  dftgnatioe  a'  bif.fcf  ia  q 
^fcquir  15  c.f.q  e  in  vna  Ete:aut  in  ouab^^^aut  i  oib^ptib', 
J£t  15  ofia  q  ifoytiat  g?  itclligit  oc  rpacio:t  fac  illd  bf  i  iit 
ce  z  itellcctu.-^  itcUcijs  cget  ea  ad  itcllige'du  iU6  ee  in  in« 
teikctu  |2fccto.©j  Bqjfpaciualid^qdpiiigif  albcdini 
8utnigredini:«lide  ifCEabitcama.ialidcepits  abfcg 
ma.l^oc  no  oifccriiit  fua  fpalitate:nec  cgct  eo  ad  cogno 
fccdii  gd  fit  fpaciu  z  pftittiedii.©5  funt  talia  q  pfequunt 
illdcrl^g)  eima.tej:  15  g7b5Ce.£toiftiguiitci''centia5 
cjxrircais.Tlaofiefuntgb^^pffifUitcenriareKfiucbcat 
ee  m  idiuiduo.fiuc  no.i  ofic  fiitgb''  fit  q  lc  cc  rci:fiuc  rcs 
Ijcat  ec  vna  nucro.fiuc  no.tJui-^aiit  iti  gficict  fcia  i  aUa 
oc)ctrina.S5  na  fpaci)  cflFicit  fpaciij  i  fuo  cc:cii  babucrit 
aUque  modii  oiucrfitatis  t  Difiefiois.ict  ptcr  15  criit  aC/ 
cidetiaaduenietiailUqnofutcincccjtariaadcc  fpaciu, 

K  C»5  poftqs  ponit  g>b5  Ce ia  no  eopus  itellcctui  app/ 
bcderealigd3U6Bq6be'atccci''fpaUt3&.!Sicnoneop» 
poft^  coloj  b5  Ce:3utaial  b?  ecM  fiat  a !  iquo  mo  fpes  q 
beat  ee:t  io  no  i  pofcapiid  itcllcctii  (i  of  ia  ccrta  ocftruti/ 
tiir  t  fpe'8  q  remancatci  ponio  fiugcncris.Ss  15  iJclarar 
bit  al8.gt  $dogde  15  fic  e.tiic  bec  oiucrfitas  q  c  itcr  fpa 
ou  qd  c  in  ma:-:  fpacius  q6  no  c  in  ma  no  crit  oiuerfitas 
Criefpccifice:f50fiaaccntiiiifeeabiUiiqfuntcttrac6fti* 
mtione  nae  fpaoj  t  fpcdficaaone  ciV«en  cni^  q  pueni/ 
unt  in  na:n6  c  ipofevt  accns  vni^^attribuat  alterf.  ^ed 
fo:talTi8CritiporeaUquo^bibete.f.auttEC.autcae):tritt 
fcca.Uf  aiit  mibi  gj  nuc  oigrdTi  fum''  cjrtra  tractatu5  oc 
quo  crat  nf a  itctio  log:g  tractaf  e  fidio:  verbis  naUbus. 

5  Ci^icem"  g  g»  fi  aUq6  fpaciii  fiicr Jt  oiuifu^  a  ma^nccc  e: 
Vt  aut  (it  finitu:aut  no  fimta.&i  nainanis  f 5  ocs  g  affir 

matei^^ce^eftgjnofitiiarnifipcncsplcnu.fiautilldplc/ 
nu  ftjcrit  fmitn5:finiet  dtiU6  pcnes  inanc.Op^  g  vt  iPm 
C08  fitaUq6  fpaciiiifinitu  15  m6  ficutpoftoeclarabim'. 
JSrgo  ipore  c  vt  fit  inanc  ficut  oiciit.C^te  fi  inanc  ftie. 
riKnccee  vt  plcnu  itrttiill6:autn6itret.Si  aiitplcnum 
Itraucrit  i  illd:ncce  c:  Vt  fpaciii  inania  aut  remancat  in  u 
troitu  illi"  bns  ce*:aut  ocftrudt  .Si  atit  ocftruit  no  05  iu 
Uid  appcllari  loc^^id.f.q^  oc  inanicircfidat  co:p«qd  cco 
luctuilU:tq6iipfoct3tij.i5cftructiic.n.ia5  q6  cratitra 
1II6  Dc  fpacio  inanis:  gj  totii  ct  ill6  n5  crit  locu6:f5  crtrc/ 
mitas  e£  q  c  drca  locatu.q:  fi  totu  ill6  piitaret  6ftrtictii 
p:ctcr  b  ertremii  tuc  locatii  ce't  in  tali:cp  fi  moucrct  oi/ 
fcedcrct  ab  co:-:  reUnqrciU6  paratii  ad  recipiedti5  aliud 
co:p  q6  fibi  fucccderct.fL  3re  gcgd  eft  pter  15  crtrcmii- 
mo:ant  icoco^po^amulta^iloc^^rcinocapit  ciieoaU'6 
co:pus.£t  ptcr  15  fi  15  fpaciu  aUqn  6ftniit  :•:  aUqii  b?  ce- 
tucaUqit  c  in  potetia.t  aliqn  cin  cflFccfu.Ss  oe  q6  fic  e' 
ldq6cftin  po^citcUciis^geanceiUi''^  narecipietc ei 
S  eiU3.(rCreda"t  15  nales  1  tencit  qfi  ftmdamctii  pofitu. 
fcrgoeritinanccopofitii  crfpaciotmaq  info:maf  illo 
fpacio^-rerit  bns  fitii:':  crit  ocmoftrabilc.t  15  e  co:pu8  a 
manccritcojp^^.Siaiitrcmanctbnsee  itroeiitc  altcr^ 
tunc  cnt  fpaciu  q6  itrat  in  fpaciu:':  bui-^ipolitatc  iax  oc) 
ftrupmu8.c:3(«oicimu3gjimpoiribilecftvtininani 


CapBn 

tit  motus  aut  ges.Scd  in  omni  loco  cft  mot'-:  gce.crg» 
inanc  no  cft  locus.S  5  gj  in  eo  no  cft  mot^^.er  15  cft  g?  oia 
motH3.aiiteft  violetus  autnalisrfitDicimusgjin  inani 
n6cftmofusnaUs:q:motu6naU'3.aufcftcirculari8.aiit 
rectU6:cjrc  impoiTibilc  cft:vt  in  inani  fit  motus  a'rcula< 
ri8:q:inaniBnacft:vtnon  finiat  nectcrminet:nifi  fuc/ 
ritpoft  ilUidco:pu8  infinitu  q6j)bibcat  iUudcrtendiiit 
infinitii.£rgoponamu8Co:pu8q6moucatcircularirer 
fupcr  rotas  quc  eft  a.b.c.d.-z  fit  rota  ipavoUibiUs:-:  fit  ei» 
ccntrU5 1.-:  ponam^^crtra  ea  linea  rccta  quc  fit  b.r.infini 
ta5  ec^uidtfta  te  a.c.a.aut  in  inani:aut  in  plcno:aut  i  vtro/ 
qi:i  fit  linca  t.c.quc  cotin  eat  itra  cen  tru  1  puctii  c.q6  eft 
VoUibiIe:quocii(p  mo  voUieris  circiifcrre.":  q:  linea  tx» 
cftpcrpediculari3:auf  quafipcrpedicularis  liie  d.b.n6 
vcrfus  5.cii.ptrarcris  a  puncto  cin  ifinitum.^no  pcurrct 
cii  5.q:  fine  oubio  piicm^  tb$  parte  quc  n6  c  ad  partcm 
b.5.fi'nita  qua  circudat  vndicp  rota a.b.c.d.555  noe  non    "^ 
poiucramtts  fic.  voluat  crgo  tiic  linea  aut  logimdo  q  no 
concurnt  ciJ  jb.5.DU5  eft  in  ca  partcfluouftp  cadat  ftieU/ 
nci  a.t.i  Dcide  ptcreat:-:  r  iic  finc  oubio  intcrfccabit  B.5. 
1  qii  ftterit  in  etc  b.5.t  fucrit  epcndicularis  aut  n6  Epeit 
dicularis  fue  a.c.fi^trabat  in  ifinitii  itcrfccabit  b.c.Jine 
Oubio  in  piicto  aliquo  b.j.fcd  15  no  cft  vnii  piictum  ocfi/ 
gnatii:q:  potes  ponerc  in  linea  b.5.piicta  multa  1  conti/ 
nuare  ca  ad  ccntni  t.Uncis  multis.gt  quotics  c6uenerit 
knca  t.c.fue  aUqua  ilia^  ponct  in  rcctitudinem  icifiois 
pucti:vii  j;tract3cftitlaUnca.£tq:rcctitudoc  poft  no 
reaimdinc:op5vtfitinpmomomcto  teis  rcctitudinia 
q6  eft  in  oiftatia  iter  ouo  tepo:a  in  rcctitudinc  aUcitius 
puct  i.Sit  s  pucmj  U  ponamus  piic  tii  t.t  pofTum^^con  ti 
nuarc  itcr  t.r.q.pcr  Unca  que  eft  t.g.fcd  Unca  t.c.ctim  in 
circuiedoencncritquoufc^obuietUnccqeritinrectitu 
dinc  Unec  q.fed  linea  b.5.eft  p:io:  |nicto  b.t  p:io:  mome 
to  b.q6  e  pmu  puctu  aii  rcctimdine  lincc  b.s.t  15  crt  ipof 
ftbilc.£rgo  n6  e  mofcircularis  in  inani  q6  pofucrunt. 
C73[tc5Dicemu9g>nccmof naU8rectii6:q:mof nalis    J . 
rccti-eft  oifcccUn-e  a  loco  1  ixe  ad  Iocii.£t  op^  vt  id  a  quo 
bifcedit  fit  oifcrctii  in  na  fua  ab  co  ad  q6  itur.q:  fi  id  qd 
rclinquitfttcritinoib^fuis  pp^ictatib^^qlecft  ilUtdad 
q6  ininfmftra  reUnqrct  na  vnii:iirctad  aU6  fil^  iiu':q: 
nale  rcUnqrc;15  eft  fuga  nali3:i  ippte  eft  vt  fugiat  ob  co 
Bd  q6  itur  naU'ter.©5  repetcm''^  pn"  oicetcs  qp  mofna/ 
turaUs  necciTc  evtauttcdatad  lociirautno  tcdat  ad  \ot 
cu5.^5  impolfibile  e:vtmof  nalie  no  tendatad  locti  ^t 
p:iu.i5iaiittenditadUiai:neccnccvttocusii!cautba/ 
bcat  ce  aut  n6  bcat  ee.Si  aiit  no  babucrit  cc:ipole  e:  vt 
Difccdaf  abco  vel  eat  ad  illii.Siautcm  babucrft  cc:aut 
crit  rce  ttcUigibilie^cHi^^centia  no  b5  firii.ncq5  c  ocmon/ 
ftrabiti8:aut  bcbit  fitii:':  crit  rce  6m6ftrabili8.  Smpofc 
cft  aut:vt  fit  rcs  tteUigibilis  no  bns  fitu:q:  ad  boc  nibil 
n6mouct.'B»eftatgvtbcatfitii:q:tiicnccce:vt  aut  fit 
rcs  q  n6  oiuidaf  ee  f^  9»  paulati  itur  ad  qekida  i  co.aut 
Vt  Oiuidat  .©i  at  oiuidif  :tiic  aliq  Es  ilU^crit  magisjjpa 
mobiliq6  mouef  adilUiajd  qua  cii  mobile  eucncrit:':  ii 
fueritin  parfcilla:funcE6  iUacft  tocus  ad  qiie  tcndif:ct 
q6rcmanfitcftptcrillii.(r©iaiitn6dum  ftierit  in lo/    R 
co  ad  que  tcndit:fcd  op5  p:cterirc  illu:tunc  ilttid  via  c  ei 
ad  tocCi.non  pars  loci.gt  boc  iudiciii  crit  fimitr  oc  co  qd 
rcftat  poft  iltu.Si  autc  non  oiuidif  er  boc^g?  aditlti  tcn 
dif:tuncnccc(Tecft:vtbocq6n6Diuidif:aut  n6  babcat 
oino  q6  er  na  fua  impoflfibilc  cft  poni  in  ca  Diuifi'o:q:  ej: 
na  fua  cft  qp  t  alc  no  frangif  ftciif  Dirimus  oc  ccto:aut  vt 
fit  rcs  que  non  oiuidif  vUo  mo.Si  aiit  non  oiuidif  frai 
cti6c.fcd  pofitionctunc  eftcoipusertra  inanK-rmotus 
non  eft  tantii  in  foloinaniabfolutc.fsin  co:po:e.  £t  boc 
(o:pueetia.nece(Teeft;Ttaut(it  tantii  altcubii  no  alibi; 


&ccmdi 

mxt  noaltcubi  mta.^imt  faerit  alicubitdtitu.tuc  ali/ 
qm  pars  inants  Dtuerfa  e(l  ab  alia  per  nam:io  cp  e(t  mai 
£jb  aliaibi  $  alibi^ft  aut  non  e(l  potius  alicubi  taru  ttic: 
poftibile  efl  tiic  Tt  ab  eo  oifcedat.gt  cii  oifceflerit  ab  illa 
parteinanis.nccefTeeft  vtillud  coipusad  q6  ponimus 
inoueri;autmoucaf  fuomotunaliadparte  piim$  ina' 
nie  in  qua  e(t  co^>u8.Sut  vt  moueaf  ad  alia  partes  tn  q 
eft  co:pu9.S5  non  moucf  ad  p:tma  parte5.aliogn  mot* 
dusadillaparteelTetmotusnaltsquem  bs  enenriarr: 
qtilltc02p02iqdineaelt.ipfaacctttaUtereft.Tlec  e  pof.' 
ribile:  vt  naliter  moueat  ad  altas  pai-te.Co:p«i8.n.mobi/ 
1 1  nifli  perceperit  aliquo  morq?  cozpus  ad  q6  ibat  1  erat  t 
illa:iam  motu  e(l  oe  loco  ad  loci}:quomd  cotinget  vt  oi/ 
mittat  parte  qtta  appetebat  llio  motu.teat  ad  illa  gtem 
naliter.nii!  ^i^rit  illud  cotpus  tale  ej:  quo  pzocedatafle' 
ciioaut)?tusqueritpa'ncipitimotu8  coipotis  ad  quod 
mouet  nalitenficut  illa  que  eft  intcr  magnete  1  ferrii.et 
Rinc  motns  erit  violems  no  n  aU8.@i  atit  perceperit:erit 

%  ibi  adifcere;t erit motus voltitarius  non  naliB.(£&$  15 
cotu  falfum  ell:$ui3  U>cutio  oe  mom  illius  cozpo:is  an 
fit  natura:aut  non  na.redtt  ad  id  qd  oeftruimus  1  nega/ 
mus.Si  aut  id  ad  q6  tendtf  non  oiuidit  ej:  boc  q?  ad  iV 
lud  tendii  vUo  mo.t  b;  flmm:mnc  eft  aut  piicmm :  aut 
Unea.aut  fuperfide8.£t  tunc  necelTe  e(t  vt  omes  partes 
fint  conitmtles  in$tum  funtpticta:aut  Unee.autfuperft 
cie8:aut  vt  fit  vna  pars  piicmm.';  aUa  Unea^ialia  fuperi 
fides.Siaut  partesfuerintpimcta.autUnee.aut  fuper/ 
fides.puncta  aiit  1  Unee  1  fuperfidcs  non  oiuerfif icant : 
ni(tautacctitibU9queilUsaccidtit:aut  accntib''  ^p:i|8 
quibus  illa  taUa  funt.ant  extraneis  ab  illis.':  ota  bec  co/ 
mitantpunctii^Unea.fupcrficiesjjpterresquap  (Ygure 
litnt  oiuerfa^  namm  que  funt  e^tremttates  carus.^ed 
fnane  no  e(t  ita:ergo  tpolTtbileefl  vt  (tt  tn  eo  oiuerdtas: 
ita  9>  fit  vna  ef  parspuctuj.ialia  Unea.taUa  fupcrfici» 
es-aut  aUo  aUquo  mo  vnde  pofTit  oiuidiCuo  enis  e  poP 
fibile  vt  fit  in  inani  in  vna  parte  pucm;  tantii  in  eflfecm: 
{ in  aUa  Unea:aut  fupficies  aut  aUud.3[nanc  aute  totum 
Vnu5  cotinuum  e(t  in  quo  no  cft  incifio:eo  q?  no  b5  ma$ 
y  pter  qua  rccipiat  bas  oifpones.^am  aute  oij:im':q:  15 
non  e(t  nifi  caufa  co:po:is:qn  iUud  oeclarauimus.Ergo 
in  inani  no  eft  oiuerfitas  partiu.-z  poft^  non  eft  in  eo  oi/ 
iterfitaspartifltlocoji^wncipofTibileeft.vt  fitineo  lo» 
cus  qui  naUter  oimittat:':  loais  ad  quem  naUter  tedat* 
ergo  noeft  in  inani  qtties  naU8.q:  non  eft  in  tnani  locus 
in  quo  poti'  quiefcat  namralr  $  in  aU'o.(E5tcm  ecntie 
iftof  co:po;z^  mouent  naUtcr  ad  aUquas  partes.'Z  oiuer 
fif^cantejcbocincito  -rpaulatisjjpteraUquidqd  e(tin 

XO  mobiU.aut  ^pter aliqd q6 eft  in  tranfitu.(E!3edq6 eft 
tn  mobJ  U':fo:ta(Ti8  eft^pter  oiuerfitate  virtutis  que  c  in 
confimili:q:  qd  plus  b5  poderofitatis  oefcendentts:aut 
lcuitatis  afce'denti9  cj:  fua  i^mte.aut  e%  maio:e  magnitu 
dtne  iUudeft  citius.^zqd  minus.iUudetardius.  SUq|do 
aut  f  it  e%  oiuerfitate  fue  figure.U.g,quadratii  cum  inci< 
derit  fpaciii  fuo  acumtne.no  ita  incidit  ppter  fua^  fugfi/ 
dem:(iicut  to:natile  acutum  inddit  fpaciii  acumine  fuo. 
D:doeft.q:bocneceiTeeftvtmUUamoueat.':  bec  funt 
cuicticp  obuiauerit  p:imu.*Duic  aul  non  cft  neceiTe  mo/ 
uere  muUa.grgo  femEcft  in  ca  velocitatis  potetia  1  vis 
itnpeUediidqdp^obibetrej^irefiftitei  aUq  obiectionc 
1  virtute  irrupcndi:q:  q&  potentiuseft  ad  oiriipcndum: 
boceftdtiH9:iq6eftoeb(Uu9:bocefttardi''.gt  boc  tO' 
tum  no  intcUigit  in  inani.2»5  oimittamus  nilc  buc  mo/ 
du5:q:  non  eft  in  eo  magna  vtilitas  q^tu5  ad  boc  oe  quo 
modo  tractamus.Sed  tarditas  z  velocitas  que  eft  p:o/ 
ptcrfpadubeceft:9)q§tofuertttenuiu9inciditcitiu8:'Z 


vnn 


3» 


qdegroltiusinddtt tardiu8.(r£tofnocaefu8bcc  efb  Tl 
fc5  potetia  refiftendi  ipellentt  t  interriipenti:aut  oebitt/ 
ta3.q:  tcnue  magis  p6t  impelU  -:  interriipi.  SrolTius  ^o 
c  fpiffiuseftmagisobftas.et  jjpter  13  noneft  penetra, 
tt'oreimobUisinaere.ficuteftpenctratioei''in  terra  vf 
in  lapidib''.i  eius  penetratio  iter  vtracg.Scd  tenuitas  t 
fpifTimdo  oiuerfiffcant  in  magis  z  minus.Tlos  aiit  ccp 
tiiTimc  fdrtius  cp  ca  bni'  e  refiftentt'a:que  ^to  mto:  fue» 
rit:fiet  citius.t  $to  matoz  ixicrit.fiet  tardius.  grgo  tar/ 
ditastvelocitastdtatiomobtUsoiuerfificantfmoi/ 
ticrfitatc5  refiftet(e.q:$tominu6obftacuU  pofuerim': 
moms  05  elTe  dtio:.':  ^to  plus.05  dTe  tardie:.  trgo  cuj 
mouet  aUqd  in  inan(:nece(Te  eft  vt  iterriipdt  fpacius  va/ 
cuti  mom  in  te'po:e.aut  no  in  tce.&cd  fpore  eft  vt  fit  no 
in  tepo:c:q:  p:ius  idditpartefpac^  $  totu  fpadu.  i^rgo 
op5:vt  fit  in  tepo:e.loed  05.  vt  iUud  tcptis  fine  oubio  ba 
beat  copararionQ;  aUqua  ad  tempus  momeg  eftin  plc/ 
norefrenanri.£t  vtcdparatioouu5tempo:p?it  copara' 
cio  refrenatidi8:fi  e(Tet  in  inani  ad  obftaculii  pleni.^cd 
impoiTibile  cft  vt  tps  motus  vbi  no  eft  refrcnatiobabe/ 
at  copararione  ad  tepus  in  ciuo  eft  refrCnatio  a  Uq .  Qed 
op5Vttp8non  rcfrenationisnobabcat  aliqua  eopara/ 
tione  ad  tps  rcfrenationis  aUquo  mo.icfgo  op5  vt  mot' 
fit  non  in  tepo:c.fcd  ia  erat  in  tcpoie.£rgo  boc  e(i  ipo(Ti 
bile.Tlon  eft  aiit  necc(Tc:vt  in  bac  nfa  oedaratide^pona/- 
mus  banc  refi-cnationc  cui'  eft  bec  pdicta  coparario  oe/ 
bcre  ee:aut  non  ee.{£<5$  oicimus  q>  tepus  bui'  motus  Q 
quieftin  inaniicftcqletepoumoms  alicui''  refrenario/ 
nis  fi  ect.ict  bec  jjpofitio  vera  eft.^am  enim  occlaraui/ 
mus  ea  e(fe  vera.»ed  ois  moms  g  eft  i  inant':eft  moms 
rei  in  qua  no  e  refrenatio.£t  bcc  itey  jjpofirio  vera  eft, 
gt  ois  motus  g  eft  in  puattonc  refrenariois^no  cft  eqna/ 
U'8  vUo  mo  motui  qui  eft  in  aU'q  refrenatioe  aliq  copa' 
rarionc  fi  baberet  ee.crgo  fegmr  c);  bisjsponib'';^!  nul/ 
lus  motits  fit  inani:cui'' tepus  fit  cquale  tcpo:t  moms  g 
cftinplenorefrenSri  irefiftcrialiqcoparationelif  bfet  - 
tti  fequit  ej:  bac  1  ef  p:ima.q:  nnUus  mot"  eft  in  inani: 
-rq^motuseftin  inant:q6eft  ipotc.crii>6tante5ai^p 
Oicere:gjo^  vi5mouetecicinco:po:c:05comitari  tps 
iujcta  mefura  co:po:i9  f  fua  magnimdie:':  iitjirta  mefuras 
iUi^^in  fua  fo:titndfe  1  oebiUtate:$uis  no  fit  ibiobfiacti 
lU5  vUo  m6.£t  poft  15  fo^tafTis  augebut  tepo:8  Pm  aug/ 
metii  aU'quo:p  obftaculo:;:.©^  no  op5;vtqdi(p  refrena/ 
tio  fiierit:beat  aU'^  affcctione  in  co:po:c.Tl6.n.o5:vt  cti 
aUq  refrenatio  alTidt  co^^^^ei^^vna  medictas  efficia  t  vn5 
nTedietate:t  altera  medictas  afTiciat  al§3  medt'etate:q:  ii 
op^cualiquotbofesmouetaliquamole  tmutat  ea:ea/ 
m  fola  medietas  moueataliqd  ci^^.SUoqn  ciiguttemul/ 
te  ef^atid  fugqdcadiit.vnaea?:faceret  aU$  alTectio/ 
nc.gtgo  pofe  c:  vt  obftaculu  aiftps  e  ^ta  tps  obftacuU 
inanis.nobcataU^qj  aficctionc.nece  afTcctiomifi  aUe/ 
ri''  refrenariois  fi  bfet  cc.(ir'P'iiftim  oiit  ad  bec  B  c.qtfi  ^p 
nos  accepim^^refrenationc  P5  9'  e  refrenario  afiicic6:cui'' 
tpsetpsmotusin  no  irrcfrcnatioc.Sino  opus  fuerit 
oicerercfrcnattonea(Ticiete.q:curefrenatioDf  no  afft'< 
cies;idc  c  ta$  fi  oiceret  refrcnatio  no  refrenatio.  ©en» 
(lisenircfrcnati6i3:affectt'oe.inibil  aU6.©5  Y?  affcctio 
fitouob''  modiB.Unus  eoiminutioi^mtiBUxitvmris 
puenicdi  buc  vel  iUucScds  aiit  e.  vtobftacuUim  faciat 
quietem:inonce(Tent  fieriquictesin  fingnUs  obftaat* 
lis.ficut  nuUa  earum  per  fe.fed  coUccrio  omnium  fen  tia/ 
mr  fiait  affectio  guttomm.S^u  autepoftea  fdcs  g>  nul/ 
la  cft  affectio  f  m  aUqu^  DU02um  modo:um  oc  qua  non 
fit  in  nS  mobilis  polTe  recipe  min''  ea:fi  afficies  (it  ibi:q: 
ttffJdai.;ergo  fcgmr  ej:  15:  vt  aUqua  j:  ilUi}:  refrenationfi 

^ic,  e  z 


^uflfi* 


£.ibri 


quas r€cipitnaco:po:is:(Tttp9«qlctepojinon  refitna/ 
tioisiq)  e  ipore.^a  g  manifcrtii  e:q>  in  inani  no  e  mot"na 
turalisvUomo.iiicem^ctgj  nccmot''coactU6.aiit  ecii 
piijctiocmoucti9:autrep3rati6c.©iailtfuerit  cij  piun.- 
ctioc  moueti6:fiTr  moues  cft  mome:':  ipfe  e't  eft  mot^aut 
f>cr  violetia:aut  2aia5:aut  p  nam.Siafit  fueritp  viole' 
tiam:tunc  tadinpcedct  fermo  quoufcp  tcrminet  motus 

O  in  aia  vel  na.Siaiit  fuerit  pcr  aiam:aiain  aia  mouet  ap 
petituquioiucrfificat  Debilitatei  foitimdie.i££t  oet 
bcmus  oc  boc  t:>icere  ide  q6  oe  motu  nali.Si  au  t  fucrit 
nali8:op5  fcqui  q6  Di):imu8.0i  aute  aialis  ant  nalis  mo 
tus  nofuerit  in  inanutunc  no  erit  in  inani  motus  coact'' 
pcr  que  mouens  piungat  cu  moto.Si  aute^  mouens  rc 
motus  cftcij  facitmotu:?rcgtur  tunc  oiuerfitas  cjreo  in 
quo  fit  motio:'Z  conttnget  gcqutd  oi):imu9  oe  motu  nali. 
(r5tC5  motus  coactus  g  cn: feparatus  amouete  fo:taf/ 
fisbabebitcemotozcciusabfcnte.fit  incoueniense  vt 
babeatecipfe  motus  quigficit  renouado  continuc  eius 
ca  no  epftcnte.Srgo  opj  vt  ITt  ibi  ca  que  facit  motti  (w 
pcrcflcitvtipfacafitinmotocfficicns  iUud.fit  bec  eii 
ant  virtus  accntalis  qucvcnit  in  rc5  motii  a  mouente-.fu 
cutcalozinaquascjrigne^autaffectioei^cui  obuiat  rcs 
mota  1  penetrat  iUud.j£t  bec  affcctio  iteUiQit  ouob''  mo 
di8.f.aut  vt  pars  pma  ei^  in  quo  c  motU9:q:  jpulfa  cft  a 
motozc  per  motii  ptingecem  iUaj.^pfa  impulit  qd  erat 
antc  fc^-z.pccfljt  ftc  vfc^  ad  fine  partiu5:i  bcc  rcs  impul/ 
fa  1  imi(ta:q2erat  fita  in  iUo  medio:opo:tebat  vt  moue/ 
rcturadinltarilla:ppartiitimpulfapquemoucbant  ci/ 
rius  $  motus  buP  rei  imiffe  qua  impiUit  moro::eo  g>  fa 
ciUozcs  funt  ad  impeUendii  qg  rcg  iUa  imifi'a;aut  vt  (it  i/ 
tcrruptio  impeUetis  iUud  co:pU9  mediii  per  ipulfas  re,: 
quecogitrem:vtconftringat -z  pbat  rctro.-:  ^iungat:': 
fegtur  ejc  bac  piunctionc  vt  ipcUat  co:pus.£t  erat  vlte/ 
rius^tboctotu  no  fo:maturin  inani.Ctbe  oiuifiocs  no 
fiunt  totnifi  q:  motus  aut  eft  e^\?tutc:aHt  ej:  co:po:e:q6 

IV  mottet  tagcndo.(n05  oc  eo  q6  mouct  tangedo:ide  e  iu/ 
dicifi  q6  eft  oc  co  qui  po:tat.©iaiit  motus  fuerit  coacf 
in  vniucrfo  ex  virtute  que  cft  in  inani:o5  vt  fuperfit  mo/ 
tus:i  no  cclTet  vUo  mo:nec  intcrrupaf  .q:  virms  cii  ftjc/ 
rit  in  co:po:e:ncccite  cft  vt  aut  femE  maneat  in  co:po:e: 
aut  vt  pauct  .Si  aute  rcman  ferintunc  motus  femp  erit. 
j3i  aute  p:iuabi  t  aut  oebiUtabif rnccefle  eft  vt  puef  aut 
oebiUtcturaliquaca:autpa'uef  vclDcbilitef  e]c  fua  e(t 
fientia.i5ictioauteoep:iuationcoocebittc  regulam  oi/ 
ctionis  oc  oebiUtatc.bicemus  crgo  q>  ipofl^ibile  e  vt  p:i 
iictur  ej:  fua  eentia:q:  q6  oebet  eflfe  p:iuatu  C)c  fua  cflen/ 
tia:lpoflibilccft  vt  babcat  ec  aUquo  tepojc.Si  aute  p:i/ 
uaturc)caU'aca:iUacaufa:autcritm  co:po:e  mobili:aut 
crit  cjftra  iUud.Si  aute  fxtcritin  co:po:e  mobiltfed  lam 
crat  no  ca  ilUus  in  elTectu  cu5  ccperit  motU9:q:  ?ratiun/ 
cta^ipoftcafitca^tuncvtfitficaUquaaUa  cam  bab5:et 
rc9inboctedetin  ifinitii.Siaiitfueritcaufa  ej:tra  coz> 
pus:autadiuto:caufeqtteeftinco:po:efuerite}:traco:/ 
pu9:opo:tebit  vt  iUa  efTicien9:aut  adiuto:  efficiat  ta'gen 
do.aut  non  tangendo.Si  aute  fecerit  tangcdo:tunc  coz> 
puseftqdtangitmobilefedinpuroinaninoeftbecca. 
£rgo  motus  coges  in  puro  inani  nec  cefTat  nec  gefcit.Si 
autes  facit  no  tangendo:fed  aUq  caufap  eflficit  que  e  fc/ 
parat3:tunc  gd  caufe  fucrit  q6  pmit  ipfa  no  alficit  illiid. 
£t  erit  oictio  oc  boc  cade  que  oe  ca  que  eft  in  co:pojc:f5 
meUuseftvtconfecutiorcfrcnationus  cotinuaftt  idq6 
OebiUtat  bac  violetii:':  p:iuat  ea.q6  eft  ipofltbile:fi  mo 
tU8fHcritinpuroinani:tboceftfica  motUB  fucritcoa/ 
ctio.Siautccauramotus  fueritco:puBtangC9  q6  mo/ 
uet  ad  modu5  po:tandi,aut  iiftcndi:redibit  oictio  oc  ca 


que  coniiicta  mobiU  comouct  illud.&e  qua  ia  ocm  icp 
oicendii  fucra  t.g  is.  cla^  cft  g:»  no  cft  mot''  cogcs  i  inani 
puro:fiuc  iit  adiunctus  mobiU:fiue  (it  (cQitVis  ob  co.,8cj: 
bi9  ergo  qite  oi;:imu9  iS  manifeftu5  cft  gj  in  inanino  eft 
aUg^rrtotusnecnalis^neccoges^ietoicemue  adbuc  qt 
necqHieseftineo.£>icut.n.idq6quiefcitcft  id  q6  non 
b^motii^-zfoletbrc  ficininani:ficutn6foletce  mot^^^ita 
necges.(r535autgucniterro:eoy qtenct fnia^ 6ina.!    Q 
ni  ad  I5:vt  ponc't  ilUtd  ee  vim  attrabcte  aut  moitcnte.Di 
cen tes  g?  rete'tio  aq  in  vafis  q  oiain f  furariaqna  no  eft; 
niji  qc  attractioe  inanis  q6  p:imum  attrabii  id  q6  e  fpif/ 
fius:':  Dcinde  q6  eft  tenuius.^^i^criitctiam  ali^g?  tnane 
mouct.co:po:a  vcrlus  furfu^.q:  cu5  oifpergif  co:p''  pg 
motii  inanis  q6  in  ipfo  penctrafcfit  lcui".-:  citius  ofccdit 
furfum.(rC6traq6oicim''.q7fi  inaniincfTct  vis  attra/ 
be8:impo(TibiIe  eet  oiucrfificari  Etes  inanis.vt  ca:p  alia 
cetfortior:ialiaDebilio:.q:vnaquecgE9  inanis  ita  cct 
ottrabeng  ficut  alia:t  tiic  no  opo:teret.vt  plus  attrabc/ 
rcf  ab  vna  jste  $  ob  alia.fed  fiid  q6  octinet  aqua  invofe 
furateaqua:inanecfl:q6implct  itlud:curtiiccu  rcUngE 
vaftDcfcenditaq.-^q^opo^teret^vtretineretaqua  in  (ee% 
cuftodirefznoemitteretegrcdf.nccgmitteret  etia  vaa 
in  quo  eft  oefcedere  gp  aqud  que  retinetur  in  eo.  Xilc  g 
reu'ncreo5  et  fimul  i  vas.Quid  at  oiceret  Dc  va(e:fiiU6 
focercmus  lcuf  q^  fit  aq.-^CTSilr  iU6  q6  oicut  ce  eieua    2, 
ti6eco:po:pEPinanc:necec  vtoittinancoi  pcrges  ptcs 
co:po:i6  fparfi  (it  id  quo  mot^^fcrf  furfit5:f5id  ex  quo  res 
eft  vt  fegabilec  abea:-!  tiic  iU6  inanc  erit  ifcEabilc  ab  eo» 
inmotuci^^.-ztiiccritiensciieo^ietegebit  loco:fi  fiierit 
mutatii  bits  oimcfioes  i  ftatutu  i  fitu;aut  vt  no  fit  ifepa 
bilc  ab  eo:f5  vt  fit  non  cefl^ans  mutore  inane  poft  inane, 
)Si  oiit  rtc  fuertt:in  quociiqs  inani  pofuerim''  taget  iUu4 
in  mome'to.f5  in  mometo  nibilmouet  ill^.ipoftmotus 
noerittdges  iU6.©5  fo:tafTisoabitei  vtuteaUqu^iiUa 
virtug  ofucfcct  remancre  i  co.t  moucre  iiU!d.U.g.fic  fi 
calefaccret;autfi  fierct  i  eo  aUq  affcctio  q  rem0neret  in 
co:-:  alia  afTectio  cet  moue9 1  non  ce(Taret:i  illa  affectio 
adde^do^imoffclTinado.SsgjiUa  affectio  ocbcatmo/ 
gis  ad  vna  pte  inonis^  ad  aUa:cii  inanc  totii  fit  ?fite  (i/ 
uevnifoune  e  ic6nenie9.©5  m^:  egp  ej:  oifperfi6c  ina/ 
nisintcrpartesaqucEUcniataffectio  in  piiicti6eEtiu5; 
quc  no  vcniat  ftgUlatim  invnaquaq;  ca;::q:  incouenicQ 
eft  vt  fint  partes  fcEatc.qua?i  vna  no  moueatur  a  cauloi 
mouentc.i  tota  coiunctio  ca^  moueaf  ab  iUa.i55  opoz/ 
teret  vt  ef(et  ^iunctio  copodta  qc  partib^^fcpatis  aut  c6/ 
tingetib^^fftquc  no  moucrcnf  nifi  ^pter  centia^  motua 
quiafl^icit  vnaquacB  partiii.fit  tunc  Difpcrfum  cai''  par< 
tcs  funt  oifpcrfe^ptcr  inane  no  moueref  nifi,pptcr  ina/ 
nRiEUcnirctantca  furfus  vnaqucce  figillatis  pars  ei": 
fed  vnaquccp  illa?:  portiu  no  cft  oiuerfitas:cri  occepcri/ 
muscaPm  fimplicitatcpartiii:3fifiu5.£rgonon  fiteiua 
afccdcrcjjptcr  oifperfionc  inanis:fcd  pE  ptincntio^  ina/ 
nis  q6  circiidat  iUud:i  tiic  vidcrcf  g^  ci'i  quo  adtinatum 
fucriKifueritmultu^non  patief^pterinanc.CCXu^afit    U 
oilpcrfum  fuerit:i  oiminute  fuerint  Ete9ciu9  patienttir 
partc6  cfporuiiTimc  ob  inoni:i  ptinget  ev,boc  q>  gcgd  i 
mouef  furfu5.£t  cii  15  ii  oio  co:po:a  potief  bdc  pafliocs: 
f5  co:poKi  tih  q  bnt  n99  J3pa9  pp  qe  6be't  fpargi  pp  ina* 
i\e:i  certinido  buiu^  cft  bec^q»  na  aliquoi:  co:pop  eft  vt 
parte9  elongatc  fint  o  fcipfi9  poftqs  recipit  oinKnfione, 
iUa5inani9,pptcroifpcrfioncs.£tnaaIio:p  cojj^o^p  eft 
remotio:  ob  boc.i  mirabile  cft  imoginori  fiiga  iftarum 
partiiT  que  funt  vnius  generis  a  feipfie  quouftp  fcparcn/ 
tur:qiio  contingat  i  qtio  vna  pors  naUtcr  fugiot  furfum 
7  alia  Deo:fu5:i  alio  DC):tro;fU5:i  alia  finiftrozfuj  quouf/ 


Bccmdi 

tgacddatoffpcrtfo.yidct  ttbig^oibtis  bis  partib'  accV 
det  bec  fiigarautg?  rna  eani5  cftgcta  pcrmanens:-!  alic 
fiigicntcs  no  permanetcs.Scd  mirabile  cft  gj  vna  carii 
non  fiigtat:a[ie  fugiantraij  ocs  partcs  fint  confimilcsrct 
inane  qd  in  cis  cft  flt  conff  te.ict  ite^  mirabile  efi-.cpvna 
pars  vadit  ocjDtrozfiis.-z  alia  finiftrozriis^ciivtriiifcg  vnii 
Ht  iudiciii  in  na  i  in  eo  in  qiio  moiict  non  fit  Diucrfitas. 
£rgo  cj:  bie  manffcftu  cft  q»  inanc  nibil  en-.CjSj  in  va/ 
fts  pdtctfs:fiuc  fn  illfs  qiic  vulgo  oictint  ccdaqtia  no  ac/ 
cfdf  t  alfgd  q6  vfdct  c(Tc  cjrtra  n§m:nf  ff  qz  ipoiVibilc  c  g> 
manebabcatefle.fitq:  ftipcrficiescozpo^rocbct  fccon/ 
fingcre:cu  fxicrit  fbf  e^contactu  coactfoejcqua  cft,pptcr 
tangcnte  viciflitiido  oefcedcntfs  fubf  to:-:  tuc  feparat  fii' 
pcrficies  vna^b  alia  qtic  ptingcbat  eam.£t  qi  fugficies 
«que  quc  eil  in  vafe  forante  aqua:Debet  nalttcr  tangf  fu 
perffciealteri'cojpozf8:ficHtfHpcrffcfc  ofgiti:fccirco  05 
Tt  fit  rctenta  •:  no  Dcfccndat:cu5  fupcrficics  illa  rctfnuc/ 
rit  fc  fn  fU3:vt  non  oefccdat  cu  ca.^jdco  opo:tct  ncccffa/ 
rio:vtreftet.0f  autc5  po(Tibilceftc(refnanc:'z  fuperfici/ 
cs  coipo?  Difiugi^pofl^ibilc  eflet  tiic  attrabi  aqua  no  f  m 
vicf(fitudine.3edattrabft  aquafn  vafepcr  fti^fonejeo 
cp  ejrtrcmitas  d''  qd  oefcendf  t  tangf  t  ejrtremftatemaltc/ 
rfus^ippteripofTfbflitatcsfntcrrHptionfsifcparationfs 
que  adtienft  ^pptcr  ec  fnanis:':  jjptcr  obcdicntfa  attracti 
fttgendoatrahHEntf.Stfocft  pofffbileeleuarf  magnii  po/ 
dus  ppter  vafculii  paruu  q6  artificiofe  fit  pofitU5  fup  ib 
lad:i  alia  multa  ejc  opcrib''  mirf  s  que  ff  iit  ^ptcr  f  mpof* 
ftbilftatcmeltendf  fnane. 

CECaprm.IX.i5c  ccriificando  gd  fit  locus:-:  oe  ocllrucn 
dofententiaseo|»quf  Di>:erutlocii  nfbilcfle:':  ofjcerunt 
nibil  oeeo. 

ill^  fl^^ltld^  tocuseftidfnqtioeft  foln; 

lSi/lim4!4^  cozpus^-rinqtioipoflibilee 

2'cfleciieoaliud  p:etcripm:q:  eftef  eqle:a  cft 

.qd  renomi  1  qd  feparaf ^i  in  vno  f  llf  "^  vicifti/ 

jtudinant  multa  locata:-:  bcoes  p:op:ictatcs 

«ut  aliqua  illa:p  non  bnt  cc  nifi  f  n  yle  aut  fo:ma  aut  ina/ 
ni:aut  fupcrficfe  ^tingcntc  quocilqs  mo.Scd  oes  no  in/ 
uenfunt  inf  lenecfn  fo:ma.5nancaurcnon  babcat  cfle 
nec  vacuii:iiipcrffciea  ^io  non  vaaia  no  eft  locus:nec  oc 
illa  eft  alfqd  ptinen8:nifi  ciue  eft  finie  co:po:i8  contine/ 
tis:tijc  ergo  locus  eft  fugficics  quc  cft  finfs  co:po:i6  co/ 
tineti9.in6inalia:q:ipfc  cftcontinesicqiialis':  Ema/ 
ncnslocatis.ieaimplcntlocata^^tnibil  plu6:i  oifccdit 
ab  ca  f  n  motu:':  acccdit  ad  ea5:cii  locatii  tcndit  ad  ea5:i 
Smpoitibilc  cft  cc  in  ea  ouo  co:po:a  fimul.  grgo  ia  oecla 
ratii  eft  locii  baberc  cc':':  gd  fit.©5  ali^do  contingit  vt 
locusfitvnafupficics^autmultcfuperficies  cjrgbus  ftt 
vnus  loais:ficut  locus  aqttein  flumfne:':  alfqgdo  cotin/ 
git  vtalfqueffta|jfuperficie:p  fintmobiles  accfdctatr.i 
alfque  fint  quicte.£taliq§do  ptingit  vtoes  fintmobilcs 
circularitcr  fup  mobilc:cii  tp(ii;^fit  quietum:':  aliquado 
contines-^conrentiiDiucrfificdt  incoiuctioe  fictit  mul/ 
tt  celo^p.gt  ocbcmus  cdftdcrare  cil  literit.ej:cpligratia. 
aqua  in  viceo.z  in  medio  aq  aligdaliud  qd  ctrcudet  aq. 
0ed  i35  fcimus  q>  loats  aque  eft  fupf icics  c6cattav:cei. 
grgoipfafolacftloaisci^^aut  fpfa:':  fupffcfes  cjrterioz 
tiimida  co^:is  q6  cft  fn  aq  fimul  fiit  locue  aque:ficut 
fi  eet  aqua  in  tali  f igura:Q>  ptineret  cas  fupficies  exteri' 
0:  tumida:':  alia  fuperficies  pcoua:-:  alie  duc  fupcrficies 
bocm6.0u|2ficie8.n.concanaptinenti9folano  cftloc' 
ciu8.f5  adiiicrio  fuperficiey  que  tangut  oes  (Mrtes  cfus. 
j£rgo  vf  cp  adf  uctfcfuperficicB  que  tangut  aqud  in  oib'' 
partib^ciusXconcaue  vzcei^^tumcntis  cjcterforis  qeft 
coH)o:i8  qd  eft  intus  in  aq  fit  I0CU6  eiU6.C!oed  ^  c  q6/ 


IHonufn 


j» 


» 


daj.f-gj  concauftas  figtirc  qtia  p^efignautmus  no  conti/ 
net  f  lla  fola:fcd  contfncnt  cas  fupffcfes  adiijcte  q  fiint  ff/ 
cutvnaft1perfjcic8.jetillicn6eftftares.f5  pcatutas  fuf» 
ficicbatadptinendu:fiueectibf  fbpficics  tumcns  erte^^ 
rio::fiue  n6.JS):  ouab^^aut  fuperficiebus  oiftuctis  no  c6/ 
ponifvnijalfgdq6fitloai6bocmodo  G  ©cdfnpdi 
cta  figura  componit  cj:  ouab''  ftipcrficicb''  conringcntf/ 
biis  fc  vna  fupficies  que  tangit  vna  fuperficiem  q  cft  aq. 
Uidct  ergo  q>  qgdo  ejrconffictfone  ftt  vnii:fpm  vnii  ccn     -^ 
f iictu  fit  vn«8  locos:-:  partcs  contucti  ITnt  partes  locf:ct 
non  fitaliq  fllap  locue  totf.vbf  aiitoinocomponuntur 
nofitbficutinifta.  /:;^  ©ed^ronespmdncganriii 
locii  efle^nos  fic  oi/  IJf/  cimm:g>  locus  accidcs  eftrt 
pofl^ibile  eft  abeo  ocnominarf  nomeeffn  quo  eft.  ©ed 
non  oenomfnaucrutabeo:q:non  c6p:cbendcmt  illu;; 
1  multa  talia  funt.0i  aut  ocnominaueriit  non  op5  vt  fit 
nomc  eius  boc  nome  q6  cft  locatii:q:  locatu  oenomina* 
tiim  eft  a  locarione.Tlo  eft  aiit  locatio  q>  ree  babcat  ac» 
cidcneq6fitlocU8eiu6/li>oflibileeft.n.vtfn  rc  fit  acd/ 
dens^^zabcoocnominct  nomc  altcrfreuficut  gcncra/ 
tio  que  eft  in  pari-caut  ficut  fapicria  q  eft  in  fapicn  te  a  q 
ocnominaf  nome  rci  fapitc  in  qua  no  eft  fapientia.£rgo 
poflibileeft  vta  loco  ocnominef  nomc  locari:qpHfs  loc» 
non  fit  m  co:(ed  fpfc  fn  loco.©5  boc  q>  co:pH8  ptinct  aliS 
co:fHi8:ftaQjfUEffcfe8eiu6itctto:fit  locH8eiH8:bec  eV 
tcn  tfo  f  ntellecta  .1  pofl^ibf  lc  eft  vt  ocnomief  ab  ca  nomc 
illius  continentf6.CS5  fi  ocnomf naref  ab  ea  nomen    r 
cct  vcrbii  ficiit  locare:locus  aiit  n  on  eft  ^bum:nec  con* 
gruft  ligtie  vt  iponcrcf  cf  nomen  b^.Tlcc  tn  fdeo  mf  nue     -. 
oebet  I0CU8  efle  accfdes.CCScd  ptra  ronem  fc6am  re/      - 
fponfum  boc  eft:g>  locu8  nec  eft  co:pH6:nec  cfteqlccow 
po:i'.©5redpftfllHdc^bocfntellectu.f.q>  coaptaf  fufe 
cjctrcmitatib^^pma  coaptatione.*Doc  aut  q6  oicimus  q> 
I0CU8  eq  If  3  eft  locato  cft  ofctfo  imp:op:ia:q:  cnim  volu 
mus  oicerc  q>  locus  ppzf  fis  eft  locati:vifum  fuit  certc  cp 
eftet  ei  equali8  cj:tremitarieiu8  extrinfecc:i6  ppzim  e(t 
ei  ccrri(Time:q:  impoftibile  eft  vt  fit  in  tus  co:pue  p:cter 
co^pn^^aii^^cjctrcmita^  ejrtcrio:  cqlis  cft  illi  cjrtrcmita* 
ti  que  eft  locuB.etcii  id  q6  oij:erii  t  oe  equalitatc  loci  ad 
locatU5:nonfit,pbabileq6crediDebeat:nec  perfe  fatia 
notuq&,pbari6en6egcat:tucnHlla  e  otibitatio.CTiB? 
Oubitationetertidn6ocbercmu9bfe;nifioiccrcmH8:3> 
ois  mof  qualifciicp  fuerit  fiue  cflcntialV:  fitic  accntafr: 
ocb5  ftabilirc  locu5.!Scd  nos  n5  oicimus  boc:imo  ticit 
musgjmomsrciecntiafreft  vtfef>aref  abomni  q6  cft 
cu  illa:t  ptineat  illam  fcparationc  eflentic  fuc  non  caufc 
comitdti6.£t  boc  cftjpptcr  q6  ftabilimr  loais.CS  ug/    ^ 
ficiee  ailt  1  linca  1  punctii  comitanf  co:pu9  in  quo  funtt 
^  non  feparan  f  ab  eo  vllo  m5.©ed  co:pus  ali^do  fepa/ 
ramr  ab  omni  eo  q6  cft  cii  eo:':  apttd  ipm  eft:':  q6  circu/ 
fcribitiUHd.Unop5Vtlincafeparcfalfnea.':fuper(iici/ 
cs  a  fuperficie:q:  fipoflfibile  cflct  vt  linca  t  fuperftcics  t 
puncnt5fcpararenf  ecntialitcr^^motufui.tunc  eet  fdcj 
itidiciiiq6oij:crunt.©5q6oij:cruntgjpunctii  eft  pua/ 
tioDffcutfcndiieft:fcdal'9  necpertfnctadp:efen6:q:  fa$ 
offculTum  cft-CCScd  ratfo  quarta  n5  oeberetecnffi  ra 
tU5  eet:gj  gcgd  neccflarf  u  ef\:eit  caufa.S^  non  eft  fta.qt 
ca  f  ndfget  caufato  •:  comftantfb^^caufamstq  tame  no  ffit 
cae.Sicut  caufatu  indigct  ci  1  comitdtib''cam.':  tn  nul/ 
lu5  eof  eft  cd  caufe.CQ:  cd  eft  quc  nccc(Ta  rio  eft  ^(ex 
nonperaliui-^illaepzio^.crXocu^aiitcftocbis  qiie  •^'"'"« 
nece(Tariafiitmotui.©5 locu6n5ep:io: moni calitatc;   locu* 
fed  eft  p:io:  co  na^ita  q>  fi  ftierit  monis:ent  locus.  Ilon 
afit  fi  flicrit  locu8:erit  motus.Scd  bccp:io:ita8  alia  efl 
a  C4ufalitate;q:  op3;vt  ce  ilU''  fit  cfi  ec  iflf.z  pftituat  cflc 

^tc.  c  } 


©uffi* 


ILibii 


illi'':qiteadmodun6b5eecaiiratumTiftierttca:'z  15  cerv 
tificabittibiinaU'aDoctna.grgopotee:vt  locits  gnali' 
ojfit^  niotus^icomiref  motits^nectitfitcaei^^iite^  <p 
motiiB  babeat  ee  m  mobili.  t)  oc  no  negat  ita  vt  locits  e't 
fitei^^ca  maUs.XDulta.n.ejcreb^^bntccin  oiiob''  fiibie/ 
ctis  maUb'  Pm  mitltos  botitm.q2  mot''  c  feparatio:-:  (no 
cftlogevtbabeatee-zafeparato.iabeo  aquo  fcparaf: 
1  vtruc0  fti  fubiectft  ei^Srgo  erit  motiis  i  mobiU'  liloi 

£  co.CTSi  aut  boc  oeftniit  :aUo  figde,  mo  Deftniit  no^' 
pter  bac  cenitudine  g?  mot''  bs  ciTe  i  mobiU.i  oino  loc''^ 
id  qd  comitaf  fubiecti'i  motH9.q:  fubiectu  motus  ej:  boc 
cp  eft  in  effectu  (itbiectit  motus.f  ejc  d  cp  mot''  bj  ee  in  iU 
lo  tatu  eft  in  loco  fine  oubioiqguie  eius  qd  e  in  loco  no  e 
ca.£rgo  Ipcus  cft  comitas  cdm  males  motus.(n©5  ra/ 
Cioquinta  nd  oeberet  ec  nifi  vegetabile  q6  cit  in  loco  ec't 
permanesfcmgin  eodeloco.S^qz  femgmutat  locum 
poftlocu:ficutmutatq5titatepoftqBtitate:i6  non  cura/ 
ptus  qd  oit;eriit.i)eftruamu8  crgo  fn ias eo:^  g  malcfen 
fcrutDecentiaei^^.argumetatioaijteo^rg  oij:erut  q>  in 
loco  vicifTititdinanf  res.-z  in  yle  viciflfitudinanf  iam  fcis 
q:  b  no  eft  aUgd  c6cUtdens.©i  enis  oijrerint  q?  id  i  quo» 
CUC0  vicitTitudinanf  :locu3  eft.no  pcedimus  I3:q:  loc^^no 
eft  nifiaUgd  in  quovicifTitudinanf.f.cozpoza  locota.Si-' 
mifr  1  cotra  id  q6  oijccriit  g>  locus  c  pmii.ptinens  -z  cir/ 
atfcn^bens.-z  i6  eftfo:maf5.q:locu8n6eftgcgd  cpmus 
ptinens.fed  id  q6  continct  aUgd  oifcrctu  a  fc^ict  fo:nta 
non  ptinct  itra  fc  aUgd:q:  i^tincns  oifcretu  crt  a  ptento: 
f  lcaut  non  cft  feparata  fojma.C^te  ficircfifcribes  vo/ 
tunt  appcllarc  extremitatc  qua  res  tcrminaf .no  e  aitcto 

^  ritas  cp  locus  fit  b"?:-:  cp  no  eft  vc:p  ia  claruit.fTSiaute 
(irciifcribens  volitt  itcUigcrc  id  qd  eft  ptincns:tiic  e  no/ 
men  oenoiatiuu  ptinentis:i  fenfus  bui^eftfenfus  iUiusi 
Cr3tc  locus  cft  id  qd  ptinet  locatit  ■:  circufcribit:id  aiit 
q6  eft  locatu  co:pu8  eft:fo:mc  aiit  ptinet  main:':  no  e  in 
cisco^p^^.Ssroneseoy  gtenentfniam  oe  fpacio  cuiits 
fitndametit  cft  ^.i.qp  fupficics  c  pmutabiUs.Xocati  aiit 
Iocu3n6Bmutaf:f5n6eftibiaUgdEmanc6  nifi  fpaciit: 
cicetnus  nos  no  pcederc cp  locatu n6 mutct  locii  ftuim: 
eft  cni  c6muta8  locu  fuii:fed  cp  13  g?  eco^p^^.ncc  eft  mobi 
lenecqctU5.3deo  aiit  f  m  nos  n6  e  gctii:q:  n6  eft  in  vno 
loco  omni  tepo:c.Si  aut  cii  of  getiT  no  iteUigiit  bocfcd 
id  poti''  cui'^  coparatio  ad  res  fijcas  in  co  no  pmutaf :tuc 
quietii  eft  15  m6.aut  fi  id  q6  fi  oimittcref  in  fua  oifpone 
■z  tn  fuo  loco:tcncrct  fuu  locu:^  no  mutaret  eu  gfeipfum: 
fedfcmEtencretvniilocii.  11osm6ndaccipimu8getii 
ej:  pmo  fenfu  nec  cj^ifto.Si.n.accipemus  cy:  vno  iftojus 
Duoy^fenfuucfTetgetii.Tlomobileetenieftida  qHon6 

<■  -  cft  pn'"  motionis.XDobile  ctcnis  certe  13  eft  a  quo  c  pn/ 
cipiu  motionis.f.in  quo  c  pfcctio  pma  ci''  qd  eft  in  iroten 
tia  cj:  feipfa:itavt  fi  oia  q  funt:ita  vt  fint  oia  apud  ip5  ma 
fieat  in  fua  oifpone.ci''  tii  oifp6  cft  vt  mutef  .fvt  cguis  ea 
quecirciifcributipm.ifuntadiuctailli.Diafintperma/ 
ncna  ita  vt  funt:i  nibil,accideret  eis.tii  q>  acciderct  ipfi: 

0  cetpmutatioc^parationisineis.CET^ocautno  eft  ita: 
q:  n6  eft  neccfTc:  vt  Co:pu6  finc  oubio  fit  getu  aut  mobi' 
le.Co:pu8.n.b5Difp5ne6gbu8neccftmobi(c  nec  gctii 
in  loco/z  alias  gb^no  b5  locii.ppjiu.i  aUas  gbiis  b5  locii 
p:op:iii.q:  b,  locu.fcd  non  bs  ipm  eiide5  in  oi  tcpo:c.vtt 
ipm  non  eft  pn"  oifcedcdiab  eo.iaUas  gb''^^  locu  quc 
b5aUquotepo:e:n6inoitcpo:e.11o9aiit  non  accipim'' 
in  tcpo:c  nift  f  m  15  g?  eft  in  momcto.grgo  co^p''  crit  uec 
quictii  ncc  mobile.CScdc6tra  boc  q6  oitreriit  oe  refo 
lutioe  13  eft:q:  n6eftrefoUitioeo  m6  quo  ipfi  oij:crunt. 
•RtWuffc  CP^cfoUierecteni  cftfeparare  in  intcUectu  vnaquajp 
^*'"'    ^     pamiirciquefuntinilIa.j[;tbecfcparatioofteditnobis 


CapYm. 


flc:pbatcni  giibicrt  fo^ma.i  q:Sfo:ma  no  c^iftttpcr  f€, 
fcd in  ma. '  rgo  p:ob.iturgj  in  bac rc fcnfibili  eft  fo:ina 
1  ma.Scd  fpaciii  qd  Di):criit:no3  vcro  acccpim^^eo  mo: 
q:  fpaciu  non  gcipif  inteUectH:nifi  remoto  locato  ipzu 
iiato:q:fo:tafristitccu5remotiiipuatu  fiterit  locatuj: 
opo:tebit  in  opinioe  fpaciit  itelU'gi.&5  ma  n6c6p:eben/ 
dif  :nifi  cii  itcUectu  c6p:cbededi  fo:ma:non  aut  cu5  iteb 
lectu  remouedi  velabftrabendi.(L  £>i  aiit  refoUitioncj  13 
accipiunt  ep  aUo  fcnfu.ptingct  tiic  crro:  ^pter  coioncm 
nois.q:  rcfotoncm  bac  accipimue  nos  et:  infcUectu  opi# 
nadire^puatam.iciib^opinionebabucrimus  oc  fo:^: 
fcqwr  tiic  Dcftntctio  mae.non  c6p:ebenfio.£):  remotio* 
neaiitlocatinon^ucnitnccoeftructio  fpacij  ncqj  pofi/ 
tio.Scd  id  c%  quo  n6  jjucnit  ocftructio  (pacy.nobis  nd 
cftopu6.q:^locuto:  noftcrn^oijcit.Ss  nec  pofitio  ili 
Iiu8:q:  ejiipisx  folaoeftructione  locati:n6j5ucnit  fpatiti 
cenift  addidcrint  aUgd:boc.f.g>co:po:a  rctinetia  loca/ 
tu5  babet  cfte  gmanetia  in  fua  oifp6ne.©5  fi  fuerit  vnii 
co:pu3  tantu  q6  putef  p^iuatum  e^  p:iuati6e  fue  priiia» 
tionis:nonfeqturintcUigitalefpaciii,q6finoncet.puta/ 
tio  p:iuationi8  co:po:is  n6  inteUigeref .©ed  intellectus 
femE  fegtur  refoUttione  ad  c6p:ebendedii  fpaciit  infin^ 
tU5.fiue  fit  ibi  co:pus  q6  remoucaf  :fiue  no.  ©cd  fpaciii 
cfle  Pm  fenfus  mcfurandi:non  cft  itcUectus  mcfurare  p/ 
uationcs  co:po:i8:nifi  in  regula  feniadico:po:a  retinen/ 
tia  iUudquc  menfurabat  fpacm  tcrminatu^.f  t  nifi  cftct 
p:opter  mefurarc.non  ciTetopuspuationc  co:po:is  ad 
intcUigcndii  fpacium.£teE  boctom^  conccdamue  iaj 
cp  &  fpaciii  contingit  in  inteUcctu:cu  puatur  co:pu8.aut 
co:po:a.CrS5  vn  fcjemusg?  bcc  opinio  n6  e  falfa.quo»  3 
ufqj  «'''afTeaitio  n6  fit  falfa.fit  fi  ve?i  cft  boc  q6  pofuim' 
ec  pofTibilc:ideo  vt  13  q6  fcgtur  non  fit  abfurdi5.fo:fa(ll8 
aUg9iudicabitq»itcUectu8  oifccrnit.igcgd  c6p:eben/ 
dit:c6p:ebenfu5  cft:fed  no  eftita.XIDulte  cni5  funtcj:oi< 
fpofitionib^^qucbnt  cfTe:':  funt  oinerfc  ab  intcUcctu.  £t 
io  redibimus  ia5  ad  initiit  fcrmonis  i  Dicemus:^)  rcfolu 
tiooiftigHitrc6:quapccnificafcflein  copofito.fcdfunt 
Bmijrtaapudrones^ioifccrnitaUas  abaUje  coftituedo 
1  tcrminado.jgt  funt  aUq  eo:p.  qua:p  vna  fignificat  ec  al 
teri''.^^  cii  infpcctu  fuenf:pcr  vna  cognorccf  aUa^i  crit 
tunc  rcfoUtcre  e>:  fenfu  rcUiiquedi  i  oifccdcndi  ab  co  ad 
aUud:nonej:intellcctup:iuadi.lL£'cdptra  rone^  que 
banc  icgtur  refponfus  boc  cft.f.g)  oictio  buius  g  oicit  g> 
co:pu3  egct  loco  no  ^pter  fuperficic^  fua:fcd  loats  eget 
co  ^pter  cojpo^citatcci^^^fivuU  oiccrc  q?  ej:  boc  gp  e  co:* 
pus  05  efl^e  in  loco:Dictio  vera  eft:n6  tii  opo:tct  vt  io  lo/ 
cus  ei''  fit  co:pu6.1  lon.n.op5  vt  quoties  aliq  rcs  babue 
rit  aUgd  .pp:ic  que  b5  aUqua  rclationcin  ad  aUudjjptcr 
aUqua  p:op:ictate5  qua  bab5:vt  iUud  ad  q6  refertur  ba 
beateandcp:op:ictatcm.11oneni5opo2tcf:vtq:co:p'' 
cgetp:incipu6quibU8fitco:pu3  non  gbus  babeat  cfTc: 
iccirco  opo:tcat  etia5  p:incipia  cius  cfle  co:po:a.11ec  q? 
accidene  indiget  lubiccto  ej:  boc  cp  eft  accidens:ideo  oc» 
beatfubiectiiciuseflleaccidens.ScdfivoUiit  c^ccre  g> 
omnis  oimenfio  co:po:eitati8  ocb^  babcre  oimcnfionc 
in  qua  fit.bcc  eft  rcpctitio  queftionie  pmc:i  oino  ad  co:/ 
pu8  Deb5  babcre  locu:n6  iccirco  05  ptingcre  locn^  tota 
fuaco^pc^ettatOoicutifiocberetbaberecotincns^/ 
ptcrfuamco:po:eitate5:nontamcidco  ocberct  contin/ 
gerc  contincns  tota  fua  co:po:eifate:i  omnino  nondum 
cftconccflHmg>co:pu6  0ebeatbfc  locH5Pwpter  fuam 
co:po:citate:nifi$tumconceflH5eftg7^pter  lua^  co^ 
po:citatC5  05  babcre  ptincns.Scnfue  aufc,  vtriufcg  oi/ 
ctionis  bic  cft:g:»  totu  co:pu6:q6  itcUigtmus  in  aliq  re:Oi/ 
cimus  gj cft  i|t  loco.ig'  eft in  ?tineti.GrJ55 q?  rej  cuin    ** 


Bccmdi 

fm  totaUt&te  ee  in  aliqtio:nd  e(t  ipfas  tagcrc  inud  fua  to 
eaUtate:oidmu6eni5  gjtotabecaqua  -ztota  eius  colle/ 
ctio  eftin  boc  vjcco.fed  no  volumus  Diccre.g7  eim  tota/ 
Utas  tagat  v:ceu3.(C»5  contra  ronem  que  fegtur  poft 
banc  que  e(t  oe  qualitate  loci  ad  locatum  iam  e^pediui' 
mu8  refpon  fuj.Scd  oe  ea  que  eft  poft  bac  que  tenet  boc 
Q>Iocu3n6mouer:conceiTu5cflg>locu3  nomouetur  g 
ipm.Sed  gj  no  moueat  accidcntafr:boc  non  e(t  conccP 
fum:nec  Diuulgatii:qz  vulgus  no  ncgat  q?  locus  rei  non 
moucat:videnteni59>  v:ceu9:locU6eft:ip6tfm  eos  fu 
ne  Dubio  moueri.(r^5  contra  ratione  que  efl  poft  bac: 
i  inititur  vfibus  vulgi.pmo  oiccmus  q?  no  cft  illa  ro  in 
rcb^intclligibiUb^fiSoqjficutnotiment  oicere  fpaciii 
infinitu5  qdeflin  v:ceo:aUq^docfreplenti:aliqnvacuij. 
jSitr  non  vcrcnt  oiccrc  gp  fuperficiee  vicei  concaua:ali' 
quado  dl  plena:aUqit  vacua.ioed  boc  fi  vulgus  in  telle' 
iccrit  vtru^  fenfu5:qi  iUi  no  oebent  oiiudicare  ^ba:quo' 
ru5  fenfum  intelUgere  no  confueuerint.Uidet  aiir  qj  fa/ 
cilius  itclUgercn  t  locii  efte  fuperfide  concauam  $  aUgd 
aUud:plenu5  eni^  in  vfu  coy  boc  cft:q6  cotinct  rc^  totaj 
cumfuamolc  velcozpulentia.ita  vtvndic^ptigat  illa. 
Tlonc  enis  vides  oici  iter  eoe  gj  v:ccii9  plen  us  eft:ivter 
plcnus  cft.!S5  oe  fpacio  q6illi  oijccriit^ncfciiital^dcflie 
ia  VKeo:nifigj  cotincns  ^pjie  fignificat  bac  .ppactatc. 
Condncs  aut  magis  videt  e(Te  fugficies  qg  fpaciii.  &pa* 
ciu5  enim  nibil  ptinet:fcd  fojtafTis  rcs  quc  tmplet  illud: 
cotinerctiUud^fibfeteiTe^-zidcopfuatit  vnlgus  oiccrc: 
Q>  v:ccus  eftplenus:'Z  rcnuilt  oiccrc  gp  fpatius  qd  eft  im 
tus  fit  plenn5.0ed  v:cctt8  eft  nome  fitbftatie  terrcftris 
fab:icatc  f  m  figurl  fugficiei  in  teriozis  cotinetis.lct  ft  t? 
fuperfiaes  po!Tece;:iftere  per  fc^ipfa  eet  vice  viceki  oice 
rct  oe  fuEficicgcgdniic  of  oc  viceo.firgoiamanifcfhtj 
eft:gj  cii  iUi  oijccrit  v:ccu5  c(Te  vacuii  vel  plenu^:-!  accc  < 
pcrintbocc^rcofcnfuquoofaUgslocitseft  vaatiis  vcl 
plcnu9:g>  pjoptinetebocoiciit.Conccdoaitteos  nolle 
oiccrc  oe  fupficie  ab  lolute  q>  fit  plena  vel  vacua.  ©up/ 
ficies  eni5  abfolute  no  eft  locu3:fed  locus  eft  fugficies  e% 
intcUectucirciifcribcntig.Sedciim  accepcrint  fupcrft/ 
ciem  abfoUiti  ej:  iteUectit  fueficiei  circufcribcn  ti9:n6  nc 
%  gabunt  boc.(£&ed  ratio  que  eft  poft  bac  quc  oicit  g? 
cu5  pofuerimus  fpadiicfTe  locu:tunc  oc  cozpus  babebic 
lociiU:tDij:cruntbocc(Ter6nabiIetratii:bcc  ratio  ina/ 
nis  en.Qi  enis  n6  fuerit  nece(Tariu5  omne  co:pusciTc  in 
loco  ncccfTitatc  ruiipfiusitiinc  nofter  labo:  in  affirmado 
boc  erit  cafTus.f  oJtafTis  atit  verius  cft:95  aU'q6  coipo^ 
eftqdn6eftinloco.Siaittemfueritbocn6egctnfoin» 
gcnio  fiue  c6fiUo.Si  autc  bcc^pofitio  fuerit  cuidcs  cp 
omncco^us  eitin  loco.inon  fiterit  pofTibile.vtoe  coz' 
pus  circiifcnbcn6.aut  aUq6  aUud  opinabile  babeat  locii 
n6  fpaciii.nifi  fpaciti  ifinitii.t  fpaciii  ifinitU5  babuerit  cP 
fc:tijc  crit  nccefTc  vt  fpaciil  infinitii  fit  locus.  TluUa  aute 
ifta:}:cftnece(Tana.Uidc8.n.^tae  becfeductio  qua  la/ 
bowmu9.vtomneco:pit3  fitin  loco.C6cedamu9  autej 
^omnccozpitsfitin  loco:n6eniiccirco  opoztet.vt  fpa/ 
ciu5  fitloais:fo:tafri6  cni^fpadii  no  b5  ee.  C6cedamus 
itegj  occo:pusfit  in  loco.igjfpaciii  babeatefre.non  tii 
idco  fcgtur:vt  locus  ipfc  fit  rpaciu:pofTibile  eft  eni^  vt  in 
boc  fpaciii  n6  fit  U)cu6:fed  fit  comitas  locum.-z  fit  c6e  oi 
co:poii,ppterc6itateU)ci.S>iautC5  voUterint  Dicere:g> 
magisvf  multitudini.f.g>oeco:piiseftin  loco:n6  ebec 
ratio:vt  aucto:itate  buius  fnic  fumat  e^  opione  multitu 
dinia-z  vulgi.Tlon.n.beneftabiUiitfnt"am  qua  tenetcj: 
bocgjtcnetioicunt^ficutcftin  rumo:ci  ej:ifKinati6c. 
Tlos  aute  pofTumus  attribuere  ilUs  alia  fnta^.f.q:  oe  qd 
(ft:eft  in  loco:i  oefignat  .^i^t  be  oue  fnie  equales  imtvm 


THonum 


?2 


quatum  tcncteas  vulgus:fedpo(Tum«scos  aucrtcreab 
cis  c6ucrtcndo  i  ooccdopercreatura  iteUectualem  t  ra 
tionalem.^as  cnij  oocui  tc  modos  ifta^^p6nu5  quado 
loaitifuimusin  Of  aletica.i  oecUirauimuegj  opiabiles 
funtn^iteUigt^biles.iiononDcbemus  curareoc  eis.-qg» 
uis  bocq6iudicatomneco:pu9ce'in  loco;n6  eftp^  eos 
ita  ratum  ficut  boc  g?  omnc  quod  cft:cft  in  loco  Defigna 
tum.  3fpfi  enim  non  intclUgtint  oc  locatione  aUiid:  nifi 
quodinielUg!intoefitu.©cdlic5  boc  cfTet  vcrum:non 
tame  quod  oixcrun  t  oe  fpacio  ocbct  efTe  vcru5:ficut  oe/ 
clarauimu8.q:  pofTibile  cft  vt  aliud  fit  locus  q6  babeat 
eein6fpaciii.tgjvniiquod(peo|:fitin  vnoquotp  co:* 
po:e.vnde  boc  g?  fpadii  eft  ptingens  vntiquodtg  cozp': 
non  eft  r6  vt  jjptcr  boc  fii  Ukus  ci^^.i^ofTibilc  cftcni^  vt 
omncco:pu8babcatDUo.quo;:vnii  fit  locueci''':  non 
aU'nd.Sedgtencntr6nequecftpoftbac.ocbcntfcirc:gj 
ejctrcmu querere fit ouob' modis.q: aut qrit  q6 eft pof/  P^S;*^, 
fibile  querere:ant  q6  n6  eft  pofTibilc.qucrcrc  aiit  q6  no  ""^  "*"* 
eft  pofTibilc  boc  cft  vt  co:pttlentii  querat  intrarc  cii  tota 
mole  ico:puletia fua in  fuEficiei in  extremH co:po:is. 
CQucrereaiitqdeftpofTibilc.l3cft vtquerat  contige/  rn 
rc  ilUid  tantii:qucadmodum  tangit  circii  fcripmm  fttum 
circufcribens.etbicfenfus  vcrus  eft:cii  fuperficie^  pot 
fuerintk)cii.£>cindefin6qucritc;:trcmu.non  tn  ocbet 
p:opter  boc  qrcrc  locii  vcl  ozdincm  in  fpactjs  ordinatis. 
0edfo:ta(Ti6querereto:dincminfttu  terreqsuis  non 
cfTet  necefTe.vt  ois  fitus  cfTet  in  f  pacio.fcd  fitus  eet  reUn 
tio  vnius  co:po:is  adaUud  co:pu6:qD  eft  tiib  ipfo  irrali/ 
qua  parte:ita  95  n6  ect  ibi  (pdciu:nifi  oimcfioncs  co:po 
ru5ctingentiufe.(LJ5cdptrar6ne6auctopfnic&ina/ 
ni rcfponfu5c6tra  ca  quceft oe  raritate  1  ocnfitate:l5  e; 
gp oenfitas  fit ouob^modis.Una enim  oenfitascftq  fit  tiaiRtM  r,t 
ejrpmctionepartiuoifpcrfa^jinacregcft intcr caeqiu  «wbCoiIr 
quu  e):it  oc  iter  cas  ipfc  redeut  in  locft  tuu5:ita  vt  non  fit 
inter  ca  inanc.cui  oppofita  eft  rarita6.£t  aUa  ocfitas  eft: 
n6  qz  partcs  oifperfe  piungutunfcd  q:  ipfa  ma  aUqti  re/ 
cipit'maio:e'  co:pu  lcti3":aUqii  minoie"  co:pule'tia.  Utre/ 
CQ  enim  funt  oue  res  accidctales.^rio  eft  cnis  vni  earum 
ma  magi60ebitaq5ali).Cumaiitrccipitmaio:c  co:pu# 
lentia  of  g?  fiat  oenfumxui''  oppofitii  cft  rap  j£t  boc  cft 
q6  in  aUa  ooctrina  occlarabit  :q6  C0ine  bic  n6  oicat  :n6 
ot«ft.5ntctio  cni3  bui^^cg?  bec  ps  ocftruat;-:  remaneat 
illa  aUa  parsocqua  locutifumus.S5  locutio  oe  vafeci/ 
neris  oino  falfa  cft.q:  fi  eet  vcra:efTet  totii  vas  vacuii:ct 
n6  cinis  in  eo.(E&5  c6tra  locutione  oc  vtre  -z  vino:pof/ 
fitilceftvtmefurcquab5  vtcrn^afn^reat  oiftatia  ab 
aUa  fcnfibirr.i  pofTibiSc  eft  ptingerc;vt  vinii  minuat :  cii 
ejiit  Cjcco  vapo:  aut  aer  1  fiatmin^jet  pofTibile  c  vt  fiat 
min^^EB  pftrictionc'  nale  aut  violcnta:ficut  poftea  fcics. 
(IlSs  P  Ujaitione  oc  vcgctabili:cui''  nutrimetii  oifiiin/ 
dit  iter  ouas  qftib^  ptcs  co^pop;  contige'te6  (e:i  e%tedit 
eas  gpmutatione  fui  ■:  rcmaet  iter  iUas^-z  oilatat  carum 
co:puletia.©iautnutrimetiipenctrarctinancan^pe/ 
netraret^-zpoft^  penctraret:cet  vna-zcade  cozpulentia 
fineaugmeto.(n©5PloaitioncDevafepcrflatiiattrai 
be*teaquarcfp6fu5inititeiq6Dipmu60e  oefitatcz  ra/ 
ritatcUf  cp  pofTibilc  e:vt  co^^^^recipiat  maioze^  co:pu/ 
lctia  -z  miozc:-:  ei''  aUa  fiat  p  na5:alia  g  vi5.Sicepofl^ibi/ 
le  vtcoip^^calcfiat-zfrigefcat^-zcalozis  -z  frigoas  flU'6fi't 
perna5:aU'udB  vi5.!5irreDifp6in  magnitudie  •zpuita# 
tc^-zqngdcl^poffibilcetiicquoricsminucrit  aUq  pars 
cozpo^is^n^enccen^cvtqd  remafitrcmancatin  fua  pma 
co:puletia.Tlec  cu5  accipit  aliqua  pars  oeris  que  implc/ 
bat  V38:eft  neccfTe  vt  quod  rcman  fit  remancat  in  (mpt 
p;iaco:pulentia:'Z  fitinanequodcft  poftiUam.£tcnm 

;9uic.  e  4. 


0tjffi.        ILibzi 

Tl  bocnon  fuerit  nccc(Te:nmc  non  cogct  nos  illud.  CCuj 
autem  aliud  &bboc  fuerit:polTibilc  cft  vt  acr  Dcbca  t  ba^ 
bcrc  naturalitcr  aliquam  co^JiUcntia;:':  poftea  erit  nc/ 
ceiTe  vt  in  alia  Dirpofttioc  fiat  maioi.idco  q:  fumitur  oc 
eoaliquaparspervim:itavtnon  poflit  attrabi  cojpus 
aliud  in  loco  vd  comutatioc  cius  vcLvicc  eius  quod  (w 
mitur  ejc  co  t  Dc  cius  co:pulctia.£  t  poft^  aflumi  oc  eo 
bancpartenoncftpolTibile;nifific  vt  oifpcrgatur.et  rc/ 
dcat  quod  rcmanfit  in  pnoicm  quantitatem:qi  ncgatur 
ibi  c(Tc  inane:i  qi  oebct  e(Tc  plcnii.ict  bec  oifperfio  cra 

EolTibilisadeo  conatum  eft  ingenium  cduccrcboc  pofTit 
ilc  ad  effcctum.gt  qi  trabit  fe  in  vnam  partcm:i  fupcr/ 
ficicseiuscotingitidqdcftanteilludin  alia  parte:'Z  (ib 
bocficutfiDiffijndcrcturtcrcfcerctpcrvim  q&  obedit 
cogcnti.i  Diffunditur  DiflFufwe  magna.i  ej:  illo  quod  di 
latatur  aliud  cft  cjrtra  vas.-:  boc  cft  quod  fu  jaim  c(t:i  cll 
q6  rcmanetin  plcno  vafis quod implcuit  fua  Dilatatio/ 
nequenccc(Tceftp:optcr  attractionemt  fuponcm.  £t 
cum  rcmota  fucrit  bcc  iupo-.z  fucrit  pofTibilc  vt  redcat 
adfu3mbabitudincmp:iojcm:ideoq:  attrabit  aquam 
aut  acrcm  qui  cj:iflit  in  loco  vnde  cft  motum:con  trabc/ 
turtrcdibicinfuam  quantitatem.C'TIo8  autem  cum 
fuftiauerimus  in  vas:i  fmircrimu8illudinaqua:c)cibit 
ci:eaventusmulmsquiDifperget  aquam:-:  poflea  rc/ 
dicnsaquafiibintrabitinillud.grgofcimus  finc  Dubio 
Qj  iammifimus  in  vas  aliqutd  per  vim:quod  rcmota 
yi  cgreiTum  cii.et  boc  neccfTceft  vt  in  troitus  eius  qnod 
imifimus  pcr  vim  fit  aut  pcnctratio  per  inanc  aut  g  Dcn 
fitatcm  eius  quod  erat  ibi;quccc(Tit  ingrcdicntipcrvij. 
ScdillaDcnfitasffcut  Dijrimus  i  innuimus.q:  eft  pcr 
vim:rcditin  naturam  fuam  rcmoto  cogente.  Qi  autcm 
ftierit  p:opter  penctrandum  per  inanequoufcp  perucni/ 
at  ad  locum  ciusilocus  noncft  potcns  nec  abboncs  cov 
pusaerisquoimplebaturqucmrcmouit  afe  t  rcpulit. 
Tlcccftcxnaturaacrisvt  Defcendat  Dco:fum  p:opter 
inanequodfitin  coDcrc^futaliqui  ipcllitaqua.  Opoit 
tet  ergo  vt  non  Rt  nccefTc  acrcm  oircederc  ab  co  i  rcmo/ 
ucrlSi  autem  inaneeft  qd  abbo::ct  cus^cur  non  abboz 
ret  alium  acrcm.-Si  autcm  abbo::ct:cur  cuj  fo:titcr  hv 
gitur  1  Dimittitur:Donec  ingrcdiatur  aeris  tantii  quantii 
folct  cgrcdi:T  mittitur  fubito  in  aquam:cu5  fubintrat  aq 
in  eum.^Siautcminaneabbo^ctaercm  tcxpcllit  cu;: 
plus  Dcberet  abboz:erc  aquam.fo:ta(Ti6  autcm  fi  inane 
abbozretaerein  naturalitcM  attrabit  aquam:cur  pcr 
mittitaquamfparfamin  acre  quccrat  in  vacuo  vt  dc 
fcendat.-;Si  autcmpondcrofitaseiuseftquc  vincit  fu' 
)noncminanis:curmouet  aquamcum  ponitur  vas  iw 
per  ca;:':  aqua  non  vincit  inane:fed  attrabitur.-^fkctinc/ 
re  autcm  pondcrofum  q&  erat  contentum  in  eo:non  cft/ 
oifTiciliHs^cleuarcpondcrofumqHoderatDifpcrftjm. 
O  d^oft(g  aufcm  Dcclaratum  eft  inconucnicns  buius 
parti9:rcmanfitoftendereg5C3ufa  buius  bcccfl:g?  net 
cc(Tc  eft  vt  aer  babcat  quantitatcm  mino:c5  p:opter  c6/ 
ftrictionemquarcmotaDifpcrgitur  •zrcdit  inquanritaf 
tcm  fuam.£t  q:  cft  ibi  alia  canfa  p:optcr  qua^  Dcbct  ba/ 
bcrc  maiorcm  quantitatc;  quc  cft  calefactio  i  renuitas 
p:opter  conftrictioncm  morus  fuf flationis.^dco  no  po/ 
tuit  e(Te  quantum  Dcbeat  c(Tc;p:opter  Dcnfationcm  con 
ftringentem  que  babct  maio^cm  vim  ^  tcnuitas  btnue. 
31am  autem  acceiiit  p:obibitio  i  p:optcr  calcfactioncm 
qucaaidit  oebuit  fieriacr  maioas  quantitatis  ^  babc/ 
b3ianterufflationcm.£tq:  ipfacalefactio  cft  accidcn/ 
talisquierceret:-zcontrabcrctur  acrad  ftiam  quantita/ 
tcmquaDcbct  babcrcnaturalitennifieiTctibi  illacalc/ 
factio  1  inciperct  aqua  ingredi;idco  q:  impofTiWlc  ett  yt 


CapVm 

fit  ibi  inanc  i  p:optcr  boc  videmusrq:  id  quod  tnflatur 
pcr  vi5:pjius  cgrcditur  ab  co  acr:i  poftea  attrabimr  aq 
ad  re:ficut  fi  claudcrctur  os  vafis  Digito:aut  R  calcface/ 
rct  ad  igncm  qui  ilUid  calcfaccrct  i  non'  frangcrct:i  po/ 
ftca  mittcrctur  rupcr  aqua5:contigit  pus  vt  rcfitgiataU/ 
qHidc):acrc;ipoftca  fugatur  aquain  varc.CSed  re# 
fponfumcontra  roncm  quccftpoft  banc  fimilccftbtiic 
.f.q>  mobilc  impcLlit  quicquid  cft  aeris  an  tc  fc.i  qrtcdit 
boc  vfcg  ad  partcm  in  qua  non  babebit  acr  impulfione: 
icontrabirHrDifcurrensinterimpuirHm  inon  impul' 
fum:i  babct  ncccfTc  rccipcre  mino:cm  quantitatcm.Qd 
autcmcftpoftillHmcftcconucrro:q:  quodda^cft  oeiU 
lo  q6  trabiturcum  ipro:i  quoddamcftqttod  non  rcpu* 
gnat  1  non  trabitunfed  Difpergitur  quod  eft  intcr  illa:  t 
fttmaio:isquantitatis:icontingitej:boc  ejriftcntia  cd> 
gruain  babitudinetcfnperata.£rgo  fufficiat  nobis  boc 
q6  locuti  fumus  Dc  loco.i  loquamur  amodo  dc  tgc. 
(J^Caplm.X.Jnitium  loqucndi  oe  tcmpo:c  i  oc  DiuerlT' 
tatcrcnticndi  oe  co  i  oc  bis  qucopponunt  crrdtib^Hn  eo. 

mactatus  t.e  'SSKS' 

tuiDeloco.q:ipfumcftDcrcbu8  queco 
mitantur  omncm  mottl^z  oiucrfitas  bo« 
minum  in  fcnticndo  oc  c(Tc  i  oc  cfTcntia 
dus  cftficut  oiucrfitas  fcnticndi  oe  lo» 
co.fHcruntenimaUqHiquincgaueront 
btcmpus  bacrcclTc  vHo  modo.Quidam  autej  kjttribuc 
rttnt  ei  clTc:n6  q:  Rt  oc  fcnfibilibiis  ejctcrius  vllo  modo: 
fcdq:eft  aliquidopinabilc.  aiijautcm  attribucrunt  ci 
efTc:non  q>  fitaliquidvnum  in  fc^fcd  q:  cft  aliqua  com» 
paratio  aliquo  modo  ad  aliquas  rcs  qualcrciicp  fucrint 
iMjrcrunt  cnim  g>  tcmpus  cft  aggrcgatio  bo:amin.  !©  j 
bo:a  f  ft  accidens  cauratum  aiius  ene  ponitur  cj:  cflcal/ 
tcriusaccidentis^tunc  cftbo:a  altcriueaccidcntisqna/ 
lecu(§  crcatum  fiierit.Quidam  autcm  attribucront  te/ 
po:i  cfTc  1  cjaftentiam  ftabilem.CQuidam  autcm  po/ 
llierHntillud  cfTefHbftantiam  cj:iftcntcm  pcr  rcipfam. 
0cdquinegauerHnte(Tctempo:istnitunturcj;moltie 
rationibus:quamm  qucdam  eft  gp  tcpus  fi  babucrit  ce: 
aut  crit  Diuiftbilc:aut  indiuifibile.Si  aatem  fiierit  indi* 
uifibilc:impo(Tibilccft  vtaliquid  ciHsfitannus  z  men» 
fis:i  oics  1  bo:a:i  p:ctcritum  i  fiitumm.Si  autcm  fiie/ 
rit  rcs  Diuifibilis^babebit  cfTccus  omnibus  partib^fuis: 
1  opo:tcbit  vt  p:cteritHm  oc  illo  i  futu  mm  babeat  clTc 
fimul.©i  autem  aliquc  cius  partcs  babucrint  e(Tc:i  ali/ 
qnc  no:nccelTc  eft  vt  aut  fit  bcc  oiuifioqua  Dij:imuB  c5v 
tincnsp:cteritum:p:eren6ifttturHm:autcontinens  ta/ 
tU5  bo:as  i  oies  ibis  fimilia.Scd  p:cterimm  i  fiitorii 
nibiiruntaucto:itate  omniumquialTirmattempHs  ce. 
11>:crcns  vero  R  fit  Diuifibilc :  rcdit  ipra  cadem  qucftio. 
Siautem  fHcritindiuifibilctempii6:critid  quodappcU 
laturinftansqdnon  cfttempus.iftpjctcrbocetiaj  im/ 
po(Tibilc  cft  vt  babcat  c(Tc  in  elTcctu:q:  fi  baberct  c(Tc  in 
acnt:nccc(TccffetvtautrcmanerctautDcftmcrcmr.Si 
autcm  rcmancrct  aliquid  ciue  e(Tct  p:iu6 1  oliqiiid  poftc 
rius:i  totum  non  c(Tct  in  ftane:p:cteritum  autcm  i  futii/ 
mm  c(Tct  fimul  in  inftanti.q6  totum  cft  impo(Tibilc.  Gi 
aatcm  xieRmiti\r:nccef(e  e(t  vt  Dcftmawr  i  ocfinat  cc 
in  inftantic6rcqHcnti;intcr  quod  i  ip5  cft  tcmptis:  opoi/ 
tctvtcj:iftataliqHo  tcmpo:c.3^am  autcm  odTmjrimua 
jjoc.SiaHte  Dcfinitcnfe  in  inftanti;q6  icqutturpoftipj: 
crit  inftane  poft  inftane  continucita  qr  tempue  non  in  / 
tcndatintcrilla.Scdboc  ncgant  a(Tirmato:c6  tcmpo/ 
ri8:Dcindc  oino  quomodo  tcmpue  babcbit  c(Tc:q:  quan/ 
tiicti(^tempo:ispofHcrimue  fmeum  quipofuerit;tcr/ 


a 


:^ 


0ecundi 

tmnabiturotiobu3mftantt'bii6.i'nltanti.f.p2eterito:'zm/ 
ftanti  qd  comparattone  pjeteritt  cft  futtirus.Tlun^  au/ 
tem  potell  eflfeivt  ftnt  fimuLfed  vnum  eo:um  erit  nibil. 
Cum  autem  nibil  fueritrquomodo  potefl  effe:  vt  (it  res 
que  eget  c^rtremo  qd  n  ibil  cfif^m  quomodo  ree  babct 
eptremusqdeflnibil.-^-zomnino  quomodoerit  aliquid 
continuis  inter  id qd  eft  aliquid  i  inter id q6  cfl:  nibil."' 
/ctbecertfoztisratiocjcqua  pcndcntnegdtee  tempus. 
<E  jbijcerunt  adbuc  ctiam:^»  fi  necefre  cft  motuiinqgtuj 
eii  motus  alicnius.vt  babeat  tempus:non  tamcn  cft  ne/ 
ceffebuicmotuiinqgtumcftmotne:  vtaliud  enamco:»' 
-  pus  moucatur  nifi  co:p08  eius.  (C&ed  fojtaffis  15  erit 
*"  neccfrarium  in  aUqtubas:non  vt  fit  motus:fedvt  quia  g 
facitmotum:babetnece(Tcaimmouctvtmoueotur.£t 
boc  non  edcaufa  motus  c^  boc  qd  eil  motU6:nec  eH  oc 
numero  comitantium  motum.^c  quando  quidcm  (ic  e 
qua  lemciicp  motum  pofuerimue  eiifcfequitur  cj;  boc  cp 
cft  motus:  vt  babcat  tcmpus.Tlon  autcm  fcquitur  ej:  15 
Qj  cft  motus:vt  fit  ibi  alius  motus.  £t  poft^  fic  efl:  om/ 
nis  motus  coraitabitur  tempus  pcr  fcqd  no  pcrtinctad 
olium  motum:ficut  comitatur  locum  pcr  fe.Tlon  babcc 
autcmomnia  vnum  tcm[Hi8:nifiqucmadmodum  om/ 
nia  babent  vnum  loaim.f.vnuj  comunione  ocqno  mo 
dononloquimur.Cumaute3ft]erintmotuefimul:tcm/ 
po:a  cojus  fine  oubio  erunt  fimul:':  ttinc  nccciTe  erit.  vt 
fint  fimulaut  in  loco:autin  fubiccto:aut  i  oignitatc:  auc 
in  namra:autin  alio  pjctcr  fimul  tempozc.  ©ed  oc  om^ 
nibus  modis  fimul  impofTibilc  eft:vt  fit  aliquis  po:  vcl 
pofterioj.f.aliquie  qui  babcot  elTe:-:  aliquis  qui  non  ba' 
beateiTe.'{\emanfitergovtcojU5  fimul  fitillud  fimul 
q6  elT  tempo  je:boc  clT  v  t  mu  Ita  fin  t  in  vno  tempoje:aut 
iti  vno  inftati  q6  eftej:tremitas  terapojis.CTScquitur 
crgo  ej:  boc:vtmulta  tcmpoza  babeant  vnum  tcmpus: 
1  crit  Dictio  oc  toto  illo  tempojc  aij  illis^cius  fcnfus  cu/ 
iiis  oictio  ocillisq  coueniuntin  illo.  Opojtebitcrgovt 
fint  infinita  tempoja  fimul-vclTra  autem  fcntentia  e  q> 
tempoja  comitarur  motus.grunt  crgo  tunc  motus  inft' 
niti  fimul.£riit  crgo  i^bi  mobilia  infinita  fimul.£riit  er/ 
goibi  cojpojainfinita  fimul.ictboc  eft  itliid  impofTibi/ 
le  q6  negatis.i  pjobibetis  babere  cfTe^-jpjopter  bas  ra/ 
tione8:i  qiopus  clT:vt  temptis  babcatefTe:  fiierunt  nc/ 
cedarij  multi  bomincs  qui  attri^buerent  tempozi  alium 
modum  e(Tcndi.f.elTc  q6  cft  in  intellectu.  £a  autem  quc 
funt  in  intcUcctu  funt  ea  quc  compjebendunt  intellect'' 
cumintelligunt  ipfa  i  ojdinant:t'ntcrquos  gcncrant  fo: 
mccomparationum  qucnon  babcntcfTcnifiin  intellcii 
tantum.Ciiijrerunt  crgo  tempus  effe  quoddam  quod 
fojmatur  in  intellectu  oc  comparatdc  mobilis  ad  ouos 
terminos  tranfitus  qd  cftcirca  vnum  cojum  in  cffecni: 
1  non  cft  circa  alteruj  in  effectu:  quia  boc  q6  eft  illic  no 
babctciTccumbocqdeftbicCJn  fcnfibilibus  afitba 
bet  cffc  in  anima.babct  cnimefTe  in  anima  fimHl:i  ima/ 
ginatio  vtriufqj:':  imaginatio  mcdg  q6  cft intcr illos  Ri 
mul.non  babet  aute,  efTe  in  f?nfibilibus  aliquid  ejriftcs 
inter  illos.(ir.!i:ft  aute  in  intellcctu  aliquid  q6  imagiat 
*^  in  rationc.f.qdintcrimoummobilccftbicrillic^cftoU 
quidad  cuius  menfura,  perficitur  tranfims^aut  in  boc 
cito:aut  in  boc  tarde:qucbabent  iftimotue:  aut  quia  ba 
bcntiftos  ejrmotibus  multis-jquietibus  compofitos. 
icrgo  tempus eft  mcnftira  curfus  motus  que  non  babj: 
ririqui3ratioDepingitea5infe:aimfo2mantincavtri 
qj  termini  motue  in  cfTcctu  fimul.!3icut  pdicarc  -z  fub^ 
cerc  1  ppofitio  i  bis  fimilia  quc  funt  talia  que  ratio  ad/ 
inuenirrn  rebusintcllcctis^^zcomparatidcs  quasponit 
interillasqiiojum  nullumeftoenumcro  ejiftentium» 


IBectmum 


H 


(Ttiixit  autcm  fcntentia  qua  pjcnominauimus:Q?  tem 

pus  non  eft  nifi  aggrcgatio  momentojum.  Cum  cni5  tu 

ojdinaucrismomentafibi  iiicccdcntiatcoiunj:crieno 

oubitabis  quin  illojum  aggrcgatio  fit  tcmpus.  f  t  quan 

do  quidcm  fic  cft:tunc  cum  cognoucrimus  momcta:co» 

gnofccmue  z  tcmpus.ioed  non  cft  momcntu^  nifi  qud» 

tttm  conccfTit  momcntatojiboc  eft.f.vt  fignct  initiuj  ali 

cuius  accidentis  quodacddit  illi:'z  oicat.^.g.crit  fic  -z  fic 

poft  ouos  oics.Cuius  fenfus  cft.f.95  crit  cum  clcuationc 

foUspoftDuasclcuationcs.frgomomcntumcftelcua» 

tio  foUs.firgo  cleuatio  folis  non  fit  momcntum:  nifi  ^/ 

pter  alTignationcm  ilUus  qui  boc  Dij:it,  iSi  cnim  voUiif/ 

fct:aUud  fignus  pofuifTct:  fcd  clcuatio  folie  cft  comunio: 

1  notabiUoj  1  oiuulgatioj.t  idco  clcgit  boc:  1  alt)  buiuf> 

modi  ad  oeterminandum  tcmpue.^r^o  tempue  cft  col 

lectio  remm  que  funt  momenta  oefignata:aut  quc  folet 

poni  momenta  ocfi'gnata.£t  tifemntg?  tempue  no  ba 

bet  ciTe  aliter  nifi  boc  modo.&citur  aiitem  boc  ef  roni-' 

bus  pjcpofitis.  (rfc»i]cit  autem  alia  fecta  g?  tcmpus  cft     g 

fubftantiactema.Quomodoenimnon  erit  fubftantia: 

cumfitnecefTariumefTe.2?anta  cnimeft  neccfTitas  fui 

cfTcQj  non  eget  pzobari  ratione:quia  quo  tnagie  ftuduc 

risocftruerc  tcmpue^iucnicrisafiirmare  tcropuecfTc. 

CTT^ciuoucbiscnim  tempu6C(Tc:autantc  aliquid;  ant 

poftaUquid.Cumautemflcfeceri6:iamfecifti  cflc  cum 

rcmotionc  cius  pjiojitatem  ■:  pofteriojitotem."ziddrco 

pofuiftitcmpiis  rcmoucdotempus.*Decenim  pziojitas 

aut  poftcriojttas  quc  cft  buiufmodi  no  cft  nifi  in  tcmpo 

rcz  cum  tcmpojc.icrgo  tempus  eft  neceiTarii]  cfTcDm* 

neautcm  q6  ncceiTarium  cft  c(Tc:impo(Tibileeft  non  ec. 

Dmne  autem  q6impo(Tibile  cft  non  efTe:non  cft  acciie. 

Omnc  autcm  q6  eft:-:  non  cft  acciden  8:eft  fubftaria  .vil 

poftq^  tcmpus  cft  fubftantia:-:  neccfTarium  cft  quid  tiic 

impofTibilc  cft:  vt  clTc  cius  pendeat  ej:  mom.£rgo  pofTi» 

bile  eft:  vt  tcpus  fit^-z  fi  non  fit  motus.  £rgo  f  m  eos  ali* 

quondo  tcmpus  cft  cum  motim  mcnfurot  motum.  aii' 

quando  eft  fine  mow^-ztuncvocatur  arabice  adbar:q6 

nos  poflu  mus^-z  fi  non  fatis  pjopjie:oiccre  fempitcmuj» 

iDe  funt  opiniocs  babitc  oc  tcmpoje.CT^CDcliue  cft  au* 

tem  nobie:  vt  pjiue  oftendam''  tempus  babere  efTe.*^  gd 

lifcivtafrignemusviamodcognofccndum  ipfum  efTc 

perclTcntiam  cius.ibcindc  rcdcamus  od  rotioncs  iUas 

1  foluamus  cas.CTiiicemHS  ergo:  cp  quiconccfTcriit  9» 

tcmpuBbaberee(Te:eftvm'u6intcllcctus:oi(Tcnfcnintet 

intcr  fe:quia  quidameojum  oij:erunt:Q'  moms  cft  tem>- 

pus.iCQuidam  vero  oij:crunt  gj  motus  ceU  eft  tcmp':    ^ 

non  aly  motus.aii)  vero  oijccrunt  cp  rccurfus  celicft  te/     ' 

pus.i.vnaraiolutio.3lt)vcroporuerunttempueipfum 

ccUim.Scd  quipofueruntmotum  clTc  ipfu5  tempue  oi* 

^erunt  gp  inter  omnia  que  videntur  c(Tc:ipfe  motue  tai» 

tum  cft  qui  rccipit  in  fe  pzeteritum  1  pjcfene:^  qp  mtara 

eius  cft:  vt  babcat  femper  otias  partce  ad  bunc  momm. 

Etquicquid  cft  ficeft  tcmpue.  (TTloe  enim  non  ptita/ 

mus  elTe  tcmpii8.-nificum  fentimue  motii.^nfirmo  cni 

vel  oolcnti  elongamr  tempus:  1  abbzcuiatur  voUiptuo 

fo:idcog7motusDiucrfiretincntur  mcmojiter  inmeni- 

tibiis  illojum  ouoju.  fed  oelent  oc  memojia  voUiptuo/ 

fi  pjopter  voluptatcm  eiue.(CQui  autc  no  percipit  mo 

tum:non  percipit  tcmpiie.Sicut oojmietcsin cauerna.    4.()^(.t(,c9. 

quia qiunon perccpcmntmotUBqui fiiemntinter pjin/    9z. 

dpiumrcciibendi-zDojmicndi  -zinterbojam  Cjcperge» 

fccndi:nefcterunt  fc  nifi  vna  oicDojmiuifTe.aucto:  oute 

pjimus  fignificouitq^aUquibus  bominibus  oiuiniscd/ 

tigit  fimile  buic.£tfignificatboja^iftiantcafucriint 

c^  oo:mttoje9  C3uerne.t)c  funt  oictioee  antique  oe  cer« 


©ufTi* 


Itibri 


tificatfoneeiTe  tempozis.  lluUcaut^  iftaritm  verc  fMnt. 
©ed  gjinotusnoneft  tempijg  bec  eft  ratio:quia  aliqul 
doeft  motus  velo]c:aliquando  tardus.  Zcmpiis  autem 
non  eftvelocius  nec  tardiua  tcmpo:c:fcd  b:euiu3  aut  15 
gius.^mpliud  etiam  aliquando  ouo  motus  funt  fimul; 
fcd  ouo  tempoza  non  fun  t  fimuU  Xu  (cis  autcs  g>  aliqni 
cao  motus  CMUcrfi  funt  in  vno  tempo:e:cu5  tcmpus  eo/ 
mm  non  fit  Diucrfum.CT^iffercntie  autcm  moius  alie 
liint  a  Dilferenti}8  tcmpo:i6:qHC  autcm  comparan  f tcm 
po:i  funt  ltcut:ecce  fubito  t  momcntii  i  paulo  an  tc:  que 
non  funt  dc  clTentia  motus  vllo  modo.XcmpuB  autcm 
potcft  accipi  in  oiflKnitione  motus  vclocis  pars  oiffcren 
tic.2:Dotus  vero  non  m  accipitunfed  accipitur  idco:q{ 
«11  pars  p:io::poteft  enim  oici  g>  fubitum  vel  velo^  ell; 
i[6  pertraniit  curfum  fuum  in  b:cuio:c  tcmpo:e:  i  non 
cft  ratio:vt  oicatuf  in  motu  b:cuio:e  vl' vt  oicatqd  pcp 
franfi)tcurfumlongio:e5inmomb:cuio:e.Cir3wdiciij 
autem  oe  motu  celedi  e(t  boc  idcm  iudicium.'fCatio.n. 
ep^it  vt  oiCAtang?  ipfe  c(l  velocio:  omnibus  motibus: 
quia  tempo:e  quo  illc  pcrficit  curllim  fuum:  nibil  eft  q6 
tantum  in  eo  peragcrc  poiTit:imo  minus:  oc  quo  pofTca 
toqucmur  in  cdfequetibus.<;t  boc  tempus  fignificat  alt 
quid  p:eter  duos  motus^ftgnificat  eni;  intellcctu  cui  co 
parantur  ambo  motus  tadequantur  in  eo:fcd  oiffcrunt 
in  mcn  fura  curfus:fcd  boc  qd  bic  in  telligitunnd  c(t  een/ 
m  alicuius  co;;.  vnus.n.eo^  non  coicat  cti  alio  i  centia. 
0  coicait  atamboinrem  quafunt.CCl^otaiite^Bappa'' 
rere  oeftructio  fentcntie  eim  qui  pofuit  mometa  accide/ 
tia  que  fiunt  momentaalijs  accidentibu9.(i;;3fpli  enim 
non  ponunt  momcnmm  ipfum  accidens  qd  cotingit  f^ 
cp  ipfum  accidcs  eft  motus  aut  gencratiois  i  co^ruptio^ 
nis:aut  albcdinis  t  nigredinis  autaU'o:u$.3mmo  necef/ 
(e  c(t:vt  oicatur  q?  momenmm  ftt  ef  oefignationc:  i  dl 
necelTc  vt  ponatur  ciTe  aliud  cu;  elTentia  momcnti:'z  oe 
bacconiunctionc:iDcbocltmitlbocintclligituromni/ 
no  q6  oefignat  vnuqdc^  accidcntiam.  0cd  omnia  ouo 
coniuncta  in  aliquo  c6iunguntur:'Z  omnia  ouo  quefunt 
ftmul:inaliquofuntfTmul.£rgo  cumco;:elTe  fueritfi/ 
mnl:fcd  clTe  vnius  eo:^  cft  octerminare  id  qd  babet  clTe 
ctim  clTe  altcrius.Zunc  intellecms  buius  limul  fine  ou 
bio  non  efl  id  qd  intelligitur  oe  quolibs  illop,  Scd  boc 
fimul  e(t  oppofitii  intellecmi  quo  vnu;  p:eponitur:i  al/ 
teru5  poltponitur:t  boc  in  quo  e(t  fimul  e(t  bo:a  que  c5 
rangit  illa  ouo  quop  vnumquod^  poteft  poni  in  fimul 
quafialiquid  a[iitd:p:ctcr  illa  cotingcrctin  illa  bo:a.  Bt 
ii  bocipfum  oeterminarc  bo2am  elTct  bo:a:  tunc  quu  re 
rtaret  aliquod  tcmpu3:qd  cffctvnum  i  idem:  opo:teret: 
Vt  tcmpus  rcmanendi  ■:  initiu  cius  clTct  vna  bo:a.  TToa 
antem  fcimus  g?  bo:a  oefignata  cft  tcrminus  in  tcr  pus 
1  pofterius:qui  non  oiucrfiricamr.  £t  f  5  boc  gj  cft  mot' 
aut  quies:  aut  alid  oincrfificamr.grgo  boc  quod  eft  ac/ 
cidcns:':  qd  cft  motU8:aut  quies  non  cft  boc  qd  cft  pua: 
aut  poftcrius  out  ftmul.©5  certitado  piioiis  aut  poftc/ 
rio:i3autfimulaliudcft  queeDifpof(tiotempo:is.  S$ 
r3tioco:umquipofucrunttempu9ciTc  motu5  initiip' 
pofitioni  non  p:ob3bili,  ibictum  etcnim  eft  g>  quicquid 
oebct  babere  in  namra  fua  aliquod  p:eteritu  1  aliqitod 
futurum  illud  eft  tempus.lDoc  autc,  non  eft  conceiTuj. 
^nlta  enis  que  non  funt  tcmpu6:funtp:cterita  1  f^tm/ 
ra:ficut  oituitiii  1  oicsvltimus.Onde  opo:tcrct:  vt  fit  p/ 
ter  boc  alia  conditio.f.g?  quicgd  cx  fcipfo  cft  aliquid  ci"* 
eftp:eteritiaialiquidfutHrum:itavttempu8fitnarura 
rciquccomp4raturalu:boceft  pcrfcipfum  p:cteritum 
aut  fuwrti.iDotu8  autcm  cum  p:ctcrtjt:  nonicft  ipfuin 
e(Tc  motum  qd  eiTe  pzetericus^fed  eft  coniunctns  cii  p:e' 


CapFm    XL 

tcrito.St  idco  poteft  oici  motus  in  tcmpo:c  ptcrf to:  noit 
poteft  oici  motus  idcft  in  motu  p^etcrito.CJSi  aativo 
lunt  Diccre  vnum  motum  cj:  pteritis:Dc  boc  non  cft  niic  13 
noftra  intentio:f5  vt  motus  fit  adequams  cfTc  reiin  qua 
eft.ScdqHioi):erHnt  gjtempus  evna  reuolutio  firma 
men  ti;ofteditur  impofTibilc  pcr  boc  g?  omnis  pars  teni 
po:is  tempuB  eft:par8  autem  rcuolutionis  non  cft  rcuo/ 
lutio.Quc  autem  remotio:  cftanno:  eftopfnioeo:uma 
putaueruntg>tcmpuseft  celump:opter  ffllogifmnsg 
conftat  q:  onabus  affirmatiuis  in  figura  fecunda:  ^im 
vnac):  ilUsp^opofttoibusfalfacft:  Di>:criitcteni5g7  om 
nccoipus  eft  in  tempo:e  1  omne  co:pU9  cliin  cclo:boc 
autcm  non  eft  ita .  Uerum  eft  autem  cp  omnccozpiis 
quod  non  eft  celu5:eft  in  celo:fcd  g>  in  tcmpo:e  fo:ta(Ti8 
cftomne  co:puscftintempo:e:fo:ta(Ti8eft  omneco:/ 
pus  abfolute.Celum  enim  ipfum  etki  in  loco  cft  eo  mo« 
do  quo  co:pom  funt  in  tcmpo:e.@cd  poft$  ia  inuimus 
fententias  falfas  oe  clTe  tempo:i6:ocbemu8  nunc  inuere 
eiTcnti3mtempo:i6:e):quoctiam  occlarabimus  nobia 
elTc  tempus.i  Dcclarabimus  etiam  ej:  folutionc  rationii 
p:cnominatarum  cfTc  cius. 
CCapimlum.Xl>  ^c  certificare  quid  ftt  tcmpue:'z  (ts/ 
bilirc  ilUtd. 

'Sr^ltllK?  ^i^tctticlaif^eflciqypofCibile  g 
^kvll IUf  eft.vtouomobilia ftmulin/ 
Lcipiantmoucri^iperficiatcurfHmfimul.vnii 
|autem  perficiat  mino:em  atrfum:  1  alternm 
Fmaio:cm.£t  fiat  boc  mn  p:optcr  DiHcrfitates 
velocitatis  1  p:io:itati9:  autp:opter  Diucrfttatem  quic/ 
tum  pcrmi)Cta^.ficutmulti  opinanmr.  ii>olTibiIecftct: 
Vt  incipiant  ouo:-!  pcrficiant  ouos  curfus  equalcs.Sed 
cum  vnu3  pcmencrit  adfincm  curfus^alius  nondu^  g/ 
ucnerit:iboc  fiatptopter  oiucrfitatem  p:cnominatam. 
fBcdinterpnncipiiiomnismouis  v(q$  ad  eiue  fincfcm 
pereft  poltibilitas  pcrficicndicurfu^  ipfu^  ipfo  mom  cu 
tusvelocitas  itarditas  DefignatafHnt:aut  compofitio 
ctusciiquietibue^-zpolTibilitaspcrfidendicurfumaliii 
maio:em  ipfop:optcr  velocitatem  ciufdcm  motus:  aut 
pwptermino:emadniii;:tioncmquietit.i:tpofTibilita8 
perficiendi  curfum  mino:c5  illo  p:opter  motu  tardio:e 
Cllo:3Ut  p:optcr  maiozcm  admixtionc;  quiettj.ict  ipoiTi 
bile  eft  boc  aliter  ciTe.firgo  inter  pjincipiii  motits  1  fine 
ei''  iap:obatii  cft  clTe  pofTibilitatcs  rci  tcrminatc  P5  com 
parationcm  motusivclocitatis.Cum  autcmoimidia/ 
uerimus  curfum  ipfum:i  pofuerimus  candem  vclocita/ 
tem  aHttai'difatem:eritibialia  polTibilitas  interp:inct/ 
piumilliuscurfua^-zfinefucmcdictatis.Quia  in  illatar 
ditate  Itue  velocitatc  non  pcrficictur  nifi  mcdictas  cur/ 
fus.iCSiTiilitcr  ctiam  in  ter  bunc  finc5  Diinidiatu  mo/ 
dopofitum:':  intcr  finemp:imii.£rgo  pofTibilitas  ad  fi/ 
ncm:-:  a  finc  crit  eqHali8:ivnaquccB  illap  eft  mcdictas 
polTibilitatis  qua  pofueramus  antca.£rit  crgo  polTibili/ 
tas  qua  antca  pofuimus  Diuifibilis.  niic  autcm  non  cii 
rea:  vtrii  boc  mobilc  pona?  efTc  rcm  que  ccrtifrime  mo/ 
ueaturin  loco:an  I0CH5  quem  affignes  mobiliin  fitu:qd 
vidcturcfre  mobilc  localitcr.isifccditcni?  a  tactu  alicu/ 
iu6p:optcrtactH8aliof  continitosautab  equidiftatia 
vniuap^optcrcqHidiftantia^alio^HContinuae^ifinitur 
qdpertranfitaliquo  curfuqualicitcpmodo.  Ilonenim 
p:optcr  boc  oiuerfitatcj  iudiciii  oc  boc  in  quo  modo  (u>  JS 
mH8.<r^iccinu6  ergo  iam  p:obatu  c(Tc  g?  bcc  pofTibiU 
tascftDiuifibiUs.ScdomncDiuifibitcmcnfuracft^aut 
aUquidbabcnemcnfHram.tJcccrgopofiibiUtasnoeft 
cjrtra  men  liiram:  ncccflfc  cft  ergo  vt  fit  mcn  fura  curfue: 
aut  aU'a  mcnfura.Oi  autem  fncrit  menfura  curfu0:tunc 


©ccimcJi 


XL 


34 


cqlia  iitoirftticmt  eqiia  in  bac  pofhbilmteifed  no  e  iw. 
Icrgo  mcnfuracllaltcriiis  rei.f.q:autcft  mcfiiramotii/ 
lis  aiu  non:fcd  non  cfl  menfura  mobilis.gi  cnim  mcfu* 
ra  mobilig  enfet:mobile  maiii3:enet  maiiis  boc  mcdo:f5 
.non  cft  ita.£rgo  cfl:  mefijra:ncc  curfus  nec  mobilis.  £6' 
HataiitgjmotusipfcnoncflbcccademcnfHranecvc/ 
locitas  ncc  tarditas.^Botue  eni^in^tu  funt  motus  cd> 
ixenimt  in  motu:t  aliquado  in  vclocitatc  ■:  tarditate:^/ 
uis DiflFerant in  bac  menfura.aiiquado  atit  oiuerfifica/ 
turmotus  in  vclocitatcztarditate-zconueniunt  in  bac 
incnfHra.grgo  iam  ratu  eft  clTe  menfura^pofTibilitatcm 
cadcndi  motum  itcr  pjius  i  pofterius:e):  qua  p:oucniijt 
curfus  terminati:quc  non  cft  mobilis  ncc  curfus:nec  eft 
tpfc  motus.St  impofTibile  eft:  vt  bec  mefura  e;:iftat  per 
fe.Quomodo  enim  ejriftcrct  pcr  fc  cii  ipfa  oeftruatur  cii 
eo  q6  mcnfuramr.  Dmnc  aijt  qd  veiinit  cfTc  i  cozrupit 
eft  in  fubiecto:aut  eft  caufa  fubiecti:  bec  igitur  mcnfura 
babet  effc  pjopter  fubicctii:':  pofttbilc  eft:vt  fubiectiiei' 
p:imii  fitmateria  mobilis  p:opter  boc  qd  Dijomus.f.  llt 
eflet  q^titas  materic  (inc  medio:materia  p:optcr  ca:  aut 
ficret  maio:  aut  mino:.2cft  igit  in  fubiecto  mcdia  tc  alia 
affectione.£t  impoffibile  eft:  vt  fit  in  fubiccto  mediante 
affcctione  pcrmanenti.ficut  eft  albcdo  i  nigredo.Si.n. 
ita  efret:illa  affectio  poneret  in  materia  alii  mcnfuram 
C '  permanente5.(r'l^clinquimrergo  cp  menfura  eftaffc/ 
ctionis  non  ftabilis  que  eft  motus  oc  loco  ad  locii:aut  6 
Rta ad ritum:inter quos  cft  fpaciu  in  quo fiat  motus  fi» 
tualis.fit  boc  e  cid  vocamus  tcmpus.jEu  fcis  aiit  g?  mo 
tai  accidit  viaidi  in  p:iu8  ■:  pofterius:':  non  eft  in  eo  pua 
nifi  q6  cft  vlterius  in  curfu  z  poftcrius:  ipoftcrius  nif? 
q6  cft  circa  fine  curfu8.£t  cofcquit  boc:q:  q6  eft  p^i'  in 
motu:non  eft  ch  pofterio:e  in  eo:  ficut  p:io:  -:  pofterio:  f 
curfn  fun  t  quadocp  fimuUTlec  eft  poffibiie.  vt  id  oe  mo 
tu  q&  cft  comes  i  par  p:io:is  in  curfu:fiat  poftcrius.nec 
Vt  qd  eft  comes  pofterio:is:fiat  p:iU8.©ed  boc  cft  poflt 
bile  in  curfu.£rgo  p:io:ita8 1  poften'o:itas  in  curfu  p:o' 
p:ietas  funt  que  accidunt  ei  ej:  boc  cp  funt  motus:  no  ej: 
boc  gj  funt  curfus.lct  numcrant  pcr  motu.  XDotus  eni 
peripartes  fuas  numerat  p:iu6 1  pofteri''.  2l3otus  crgo 
non  nucrat  ej:  boc  qo  ipfc  babet  in  trafitu  p:iii8 1  polte/ 
rius.iDoms  etia;  babet  menfura  p:op:ic  mcnfura  tra/ 
i>  fitus.cn2^empu3  aiit  eft  bic  niicrus  i  bcc  menfura.er/ 
r Bis  eif  go  tcmpus  e  nucrus  motus:  cu  mxifas  fticrit  motus  in 
^lSf '  P*'"^  "*■  Pol^^i^i^s  non  tempo:e  fed  tranfitu.3liogn  e((et 
^  ^'■'''  in  bac  oeclaratioe  Diffinitio  circularis.Sicut  pimm  ali 
quis  cj:  Difcipulis:^  crrauit.£t  boc  tcmpus  eft  ct  id  q6  g 
feipfu5  cftmcn  fura  omnis  cius  q6  cj:  fc  ipfo  babet  p^i'  i 
poftcrius^-zaiius  poftcrius  no  eftcii  p:io:eipfiu6:  ficut 
inueniturin  alijsrcbusp^optcripfumquafdaj  pyo:c8: 
quafda  vero  pofterio:e3.(n*l^e8  cnim  in  quibus  cft  p/ 
us  -:  pofteriu8:e):boc  in  tellectit.f.g?  p:iu8  Dcfyt  efle:'z  po 
fteriU8noneftcilp:io:c.Tlon  funtita  c):feipfi'8:nifiq: 
babent  clTc  cii  aliqua  ej:  partibiis  biiius  tempo:is.£rgo 
idq6comitat  parte.;quceftpao::Diciturp:iu6:  -rqdco/ 
mitatur  partc  pofterio:e:Dicitur  pofterius.Coftat  autc$ 
cp  be  rcs  funt  mutabiles^in  quo  cnim  non  cft  mutabili/ 
£  ta8:einibil  p:eteryt  nec  fum?ie.  (EBt  13  tempus  no  eft 
p:iu8 1  poftcrius  p:opter  aliud.Si  cnim  ita  e(Tet:id  cius 
q6  eft  p:iu3:non  elTct  p:iu6:nifi  q:  babuit  eflc  in  p:io:ita 
tcalterius  rci.(r£rgo  illa  rce:aut  aliqua  alia  rcs  iqua 
f inirctur  o:do  in  vltio  reiicflict  ej:  feipfa  p:io:  i  poftcrio:: 
vidclicj  ej:  fcipfa  reciperct  rclationes  f  m  qul  eft  p:iu8 1 
poftcriu9.£tconftatquonia5ipfumcft  rceinqua  pmo 
cadit  poffibilitas  pcrmutationii  queadmodii  DijLimusrt 
t>einde  cadit^in  aliudabillo  pu>f«er  ilUid,  j!;ritergoill5 


menfura  quc  menfurat  polTibilitate;  p:enominata5  pcr 
reipfam.(C3lIud  ergo  c  in  quo  fumus:'Z  nibil  oiid.llos 
enim  non  pofuimus  boc  norncn  tcmpo:is  nifi  rci  que  cjc 
fcipfa  cft  mcnfura  po(Tibilitatl:in  qua  cadit  p:in;itt!6  pcf 
fibilitas  p:edicta.C]r2.T^£inifeft  ii  cft  ergo  cj:  boc  cp  men 
furap:cdictacftqucpcrfcipfa3rccipitrcUitioncp:io:is  ^ 
-zpoficrio^is^imoqueDiuiditur  Jnp:ius  -rpjDfterius.ict 
non  Dico  gj  tempus  eft  p:iHs  rclatiue:  fed  Dico  cp  temp' 
p:optcr  feipfum  comita  t  bcc  rclatio:i  et  comitamr  ali6 
p:optcr  tcmpus:qHia  cii  aliquid  Dicitur  ef(e  piimti  ill6 
no  fuit  tcmpus:fcd  motus  aut  quics^aut  aliquid  b^:  crit 
tiic  intellectus  eiu6  bic.f.g7  cft  cu  rc  quc  cft  in  tali  Difpo' 
fitionc  qua  comitat  cii  comparata  fttcrit  oifpofitioni  al 
tcriits  rei  babcnti^  p:iU8  pcr  feipfa5:bec  comitantia  per 
fcipfa5.(E3lItid  autc  q6  p:cccdit  aliud  antc$  fit.  boc  c 
q6  babct  c(Tc  cu  p:iuat6e  altcrius  rei  quc  non  eft  ipa  ba 
bcntc  ef(e.£n  ergo  p:iu6  eo  rcfpectu  pjiuationis  eiiiB:  i 
cftcu  eo  refpectu eficipfius tatii:q:  in  aliqua  Difpofitoc 
eft  cii  iUo:ergo  no  cft  p:iH8  eo:  ideo  cp  illud  babeat  ee  itt' 
ouabus  illis  Difpofitionibu6:q:  oiftiofitio  eius  quo  erat 
p:iu3:non  eft  cadcs  que  cft  cius  cfi  quo  cft.£rgo  fine  ou 
bio  6ftructii  eft  aliquid:id.f.q6  babebat  p:io:itati8:qHa' 
do  fit  cii  illo.CT  t?ec  igitur  p^cccfliio  •:po:ita8  intellcct'  Q 
eft  que  babet  non  pcr  fcipfasrncc  permancntc  cii  exitto 
tia  fuc  efl^cntic  cj:iftentie:':  impofl^ibilc  eft:vt  15  inicUect' 
rcmaneat  cu  oiflpofitionc  alia  aliquo  modo  p:optcr  ittn 
poflfibilitate  fui  ipfius.  CJnipo(Tibilecft.n.  vt  fit  pa''^ 
cu  co:fed  in  eo  q6  babet  bunc  intcllcctii:  non  eft  boc  im» 
po(Tibile:quiaaliquadobabctc(Tep:iu8:aliquadobab3; 
c(Tc  cum  eo  •:  aliquado  poft:cH5  ipfum  fit  vnum  i  idem. 
ClSedipfaresqueeftante^^zpoft  perfeipfasr^uisfji  ^) 
incomparationcimpofl^ibilcefttamcnvtremaneatipa 
cadem:  i  fitpoftcaquacrat  anfea:q:  fcnfus  oepoft  non 
conting{t:nifi  cii  ocfinit  cfl^e  q6  erat  antea.  £t  id  q6  ba/ 
bct  ifhtd  cft  remanene  cu  Dcftrticrioe  eiae  q6  eft  antca, 
£t  boc.f.tcmpue  impofl^ibilc  c:  vt  fit  comparatio  ad  p:i/ 
uationcm  tantii:aut  ad  ef(e  tantu:q:  comparatio  eflie  rcC 
ad  no  ef(e  reifo:tafTi6:ita  cft  p:opter  p2io:itate:  ficut  per 
poftcrioutate.Similiter  ctia  cft  ^tii  ad  cflic^fed  cft  com 
paratio  ad  non  cflic^q:  cobcrct  aly  rciiqd  cii  adiunctum 
fuerit eifiet piias^i cii  alg:fiet poflerius.(r*P2iiiatio at  J 
in  vtrac^  Difpofitionecft  p^iuatio.f.no  efre.gimifretia? 
eflie^fimiliter  cius  oppofitii  adiungit  ci  q6  fibi  coparat; 
q:  c6paratu5  ct  ia  comparatur  ei  retrogradc:-:  bs  ide  iat 
dicium:q:  eft  tcmpusvcl  comparatio  ad  tempus.lBi  at 
tempH8eft;tunceftq6Dicimus.Siverocomparatioeft 
ad  tcmpu6:erit  cius  p:io:itas  p:opter  tempHs:':  redibit 
p:io:  Dictio.f.g?  buius  p:io:itatis:aHt  poftcrio:itati6  pii 
mumfubiectii  eft  tcmpus.E^empus  eftcnis  idcHtcj:  fc 
ipfo  accidit  ante  i  poft.imo  id  cuiaccidit  cj:feipfo  antc  i 
poft  tcmpus  eft.  (t3am.n  .Dcclarauimus  cp  i^m  pcr  fc/ 
ipfum  cft  mcnfura  pofTibilitatis  ocfignatc.  £t  poft$  c6 
ftat  gj  tcmpus  non  cft  aliquid  e  j:iftc6  pcr  fc.Quomodo  h 
eni5  cjnfterct  per  fercti  n  on  babeat  eflientia:  tuc  cft  q6  fit 
1  Dcfinitcflie^fedomnc  q6cft  b^^eiTe  ciue  pcndetcj:  ma/ 
tcria.firit  ergo  «empus  matcriale:-:  p:etcr  boc  cp  eft  ma 
tcriale:non  babet  cfl^c  in  matcrianifi  mcdiantc  motu, 
S3i.n.non  cfTct  motus  i  mutatio:  no  efliettcmpHS.  Qiio 
cnim  eflet  tempus:cii  non  cfTct  antc  i  poft:quomodo  at 
cfl^ctantctpoft^cunon  fierctrc^  cojruptibiUs.-Tlon.n. 
fun  t  fimul  ante  i  poft:nifi  cefinat  ef[e  rcs  p:io:  f  m  boc 
gp  cft  p:io:  ad  boc  g>  vt  fit  rcs  poftcrio:  f  m  boc  q6  c  po/ 
ftcno:.(r£rgofi  no  fticr it  ibi  Dincrfitas  ■:  mutabiUtas:  % 
VtDcfinatcfTcaliquid^ifiataliud.non  eritibipoft:  qui» 
noitfuitantca.Tlcccritibiantca:qHianonfuitibipoft; 


JLibn 

£rg(3  Kmpus  non  bs  c(Tc  nifi  fucrit  rcnoiiatio  Difp«5ni8 
in  qua  opoztct:vt  fempcr  eijt:alioquin  non  crit  tcmpug: 
qi  u  atjquid  fucrit  lubito^cii  non  ftt  aligd  vllo  modo:q/ 
uic^  fiat  aliud  rubito:nccc(fc  cll.  vt  aut  fit  intcr  iUa  poflfi/ 
XD  bilitae  renouationis  aliqua:p  rcf  :aHt  non.(L  £>i  autcj 
fucrit  iter  illa  politas  rcnouatois  rcy.tccrit  iter  illa  an/ 
te  1  poft.ante  atit  i  poit  non  ccrtifican t  nifi  p:opter  rc 
nouationc  aliqua:p  re^.^a^  aiit  pofueramu9:g?  non  eft 
ibi  renouatio  aliqua;j  re?:qz  boc  eft  incoucniene.ioi  at 
non  fucritintcriUabecpo(Tibilitas:tuncerunt  coiiicta: 
z  necerTc  eH:  vt  illa  adiunctio  fit  fucccdcdo  continue  aut 
non.Si  aiit  ftterit  fuccedcndo:tunc  iam  adepti  fum'  qd 
p:opofuimu8:$ui8  ftt  inconuenicn8.gt  pofl:  occlarabi^ 
fl  tur eiiis  inconucnientia.(L  ©i auf^  fueritinterruptum: 
redibitpzima  oictio  itc|:.  £rgo  opouct  necciTario:  vt  fi 
tempu8fuerit:fitrcnouatio  oifpofttionu  autconiftcti;: 
aut  continue.Unde  ft  non  fuerit  motus:non  crit  tepus: 
7  qm  tcmpus:licut  oijcimus  eH  menfura  i  cotinuii  t  pa/ 
riter  comitans  continuationes  motuu  i  cw(m:  tuc  tps 
fine  oubio  bj  oiftinctione  putata  quc  vocaf  infta'8. 
CrCaprm.XlI.£>c  occlarationc  «nftantis. 

'Br'^ftll1rt  Q^cognitioinftatis  babetur 
J' ^-vl  I WV  ejccognitione tempoas.  Tla 
j  qz  tcmpus  dl  cotinuu  fine  oubio  babct  oifli 
ctioncm  opinatd:tbec  vocaf  inftans.TDoc  at 
'  inrtans  non  babet  cflie  in  actu  vlio  modo:fed 
jn  intelkctu  i  in  coparationc  ipftus  tcmpozis.Slioquin 
interrumperetur  continuatio  tcmpoiis.Sed  non  ell  ei'' 
elTcnifi  inq|tii  accipif  in  inteilectu  cotinuans  oiilenito/ 
nes  in  oircctii.  (EContinuans  aiit  no  babet  e(Tc  in  actu 
in  eo  g?  babet  oiftenlionem  rectd:^  m  q>  eft  continuans. 
^UoqnefTentmultacontinentia  'zinfinita:iiait  poflea 
oeclarabimus.llon.n.babercnt  elTe  in  actu:  nifi  iterrii 
peretur  tcmpus  aliquo  modo  intcrruptionis^falfum  ell 
mt  op  intcrriipaf  continuatio  teis^q:  li  ponif  itcrruptio 
(n  tcmpo:e:nece(Tecn:  q>  illa  iterruptio  lit:aut  in  pncipio 
tempo:is:aut  in  eius  fine.  C©»  3ut  fucrit  in  pjincipio 
tBi3:opoztcbit.  vt  iUud  tcmpus  non  babcat  ante.  t  fi  no 
babucrit  ante:opouebit  g?  oe  non  e(Tc:n6  peruenerit  ad 
efTc.Si  aut  poft  non  cfle  cepcrit  cc:crit  cius  c(Te  pofl  no 
efie.crgo  eius  no  cfTe  pjcccdit  cius  cffc.ergo  babebitan/ 
reneceflario:t  erit  illud  ante  intellectus  alius  a  puatioe 
p:opter  qud  p^edicatum  e(t  oe  illo  quo  md  oiximus  afs. 
C;  J^es  ergo  que  recipit  biic  modii  anterio:itati&  babe/ 
bit  e(Te  non  ej:iftetc  tempo:e.i:rgo  antc  boc  tcmpus  erit 
tempu6:q6eritcontinuii  cii  illo:ill6  ante:ibocpoft.j£t 
becoiftinctio.f.inftansconiungetilla.  C_  3amaiitpone 
batur  oiftingucnaergo  boceft  falfum.  ©imifr  fi  poitur 
oiftinguesqucadmodiifinisoicitunneccflee.vtpoftil/ 
lud  fit  pafTibilitas  eflendi  aliqud  rcm:aut  non.Siautcj 
f  mpoflibile  eft:vt  poft  ill6  aliquid  babeat  cflie^ncc  nccef 
farium  eflc:ita  vt  ipofTibile  ftt  aliquid  e(Te  cti  p:iuatione 
finisadquepentcnifctunciam  ocftructii  eft:vt  fiteius 
e(Tc  nece(Te:poftq3  oeftructa  cft  pofl^ibilitas^eflc  autc  nc 
cefl^arium  i  poiTibilitas  abfoluta  niiq^  oeftruunf  .©idt 
poft  illud  fuerJt  bectuncbabet  poft.grgo  eft  illudante: 
crgo  inftans  cotinuans  eft  non  oifhnguens.Xeptts  igif 
non  babet  e(Te  in  actu  in  inftanticomparatioe  fui:  fed  in 
potentia.fpotentiap:opinquae(Tcctu:boceftq:contin/ 
git:  vt  in  tpe  fiat  inftans  femperaut  actu  alicuius  ponen 
ti9:aut  vt  motiis  jixriKniat  ad  ipfumit  faciat  illud  oifti 
ctionc  c6e5  inuif(bile':ftcut  p:incipiu  afccndcndi  ad  o:ic 
te5:aut  oefcendendi  ad  occidcnte:  aut  aliiid  aliquid.i  15 
verc  non  eft  faccre  oiftinctioncin  centia  tempozis^ipfi'' 
fedin  reuelationeausadmotus^ficutcontingitc);  oitf« 


CapRn    XIL 


rcntgs  rclationii  in  $titatibus  multis:cu  vna  pars  cov 
po:isfeparaf  aba[ia  paneco:po:is:aut  pcregdiftdtia: 
aut  contactii:aut  p:optcr  bftgnationc  alicuius:  ira  tii  vt 
non  fiat  fcparatio  in  actu  aliqua  in  ipfo.Sed  fit  in  eo  oi 
Hinctio  aliqua  cii  accipif  in  comparari6e  altcrius:  i  iU6 
equidiftans  cii  fitcrit  babitus  comparationc  b^:  no  erit 
eius  p:iuatio  bcc  in  omni  tEC:q6  cft  poft  iUud.CT^icrio  ^ 
aiit  iUius  cqui  ^ijiit:g>  neccfTc  eft:  vt  p:iuatio  eius  fit:  aut 
in  inftanri  q6  confcquitur  iUud:aut  in  inftari  q6  non  c6* 
fequitur:l5  eflet  fi  conccdcrcfQj  eitis  p:iHatiobabet  pnj 
cipium  -z  in  ftan8:fed  non  cft  ita:imo  pncipiii  puari^is  ci' 
eft  cjrtremitas  tempo:i8:in  quo  toto  ipfum  non  eJl.  Tlo 
eni5ej:p:iuationeinteUigitur:nifi  vt  res  oefinatccpoft^ 
^  babuerit  cflc.fiflc  aut  inftanris  in  boc  loco:boc  cft  vt 
Ittcjrtreinitaetcmpousin  quo  totoipfum  n6eft.*p>:iua 
tio  auit  cius  non  babct  pzincipiii  a  p:iuati6e  que  fit  pot 
tnftanti  in  quo  ocfi^t  ee.^nter  ee.n.iUius  i  eiuspuat6es 
non  eft  nifi  oiftinctio  que  eft  ee:t  nibil  aUud.  £u  autcm 
poflea  fcies  g>  quietu  i  mobile:':  generatii  i  cozruptum: 
nulUi  eo^  babet  p:imii  inftds  in  quo  fucrit  mobile  aut 
quictii:autgeneratiiautco:ruptu.Xempus.n.oiuidifin 
potcntiainfinitc.fcdquiputaucriit  pofl^eoicig»  inftana 
aut  oeftruif  paulatim  i  ejrtcdif  finis  eius  cii  co  ad  nibi» 
lum:aut  oeftruif  fubico.£t  tiic  eius  ocftructio  fict  in  int 
ftanri."Duiu6  oicti6is  nos  ocbemus  occlarare  falfitate. 
CTijicimus  igifg?  fubitooeftrui  vel  fubito  ficri.fi  vno 
tnftanti:non  cft  oino  oppofitii  ad  paulatim  ocftrui  i  ad 
paularim  fieri:fcd  cft  minus  $  opi»fitii .  Ham  buic  op» 
pofitii  eftq6  non  tendit  ad  ee  velad  n6  ec:aut  ad  pcrmu 
tationem  vel  adcctera  paulatim:q6  eft  vc^  oe  eo  in  qd 
cadit  fubito:t  eft  et  vc^  oe  co:q6  cft  in  aUquo  toto  tcm/ 
pox  nibibi  cii  eptremitatc  ipfius  q6  non  cft  tcmpue  bj 
eflfe:'!  et  oe  eo  q6  in  toto  aliq  tge  babct  ec:  ■:  in  c^trcmo 
iplius  q6  non  cft  tp3:fit  nibil.(L  Q"w  txc  ouo  no  fiunt  B 
nec  oefinuntee  paulatij^pmii  eriam  fitr:boc  eft  cuius  ei 
velnoncccftin  inftanti:fed  fm  oifTcrta  pmo:q:  in  pmo 
ponituritidicioDe  inftanri  gjfitcjctrcmitas  tg^ieedent 
rialuer:ficuttudiciiitotiustpi6.&cdin  fc6o  ponif  iud^ 
ciuminllantis  oiucrfum  a  iitdicio  tgie:ita  g>  non  ponat 
inlians  poft  inftans  oiuerfum  ab  iUo.aiiogn  c6tingcret 
puctae  iter  inlTantia:t  ill6  inftans  eflfct  e^f  rcmitas  ce»/ 
rialiter.Tlo  eft  aiit  noftra  loquutio  oe  boc  fc6o  m6:  fi  af 
firmaHireiusceautnon.Tlos.n.nonlogmurDecoP5g> 
tit  ve^lted  f  m  qp  oicitur  negatiuc.  ircc  aut  ncgario  eft 
bcc(jcp  nec  Itt  nec  ocftruif  paularim:  i  iteUigif  nibil  fie 
ri  vcl  oeftrui  fubito  quc  cft  generalio:  $  nc^rio.  6na/ 
lio: aut non  comitatur inagis  p\p:ii:  ncc  05.  vt  id q6 int 
teUigiturp:cdicatii:autfubiectii  babcatccvcf  autno. 
5am  aut  cognitu  eft  boc  in  ooctrina  ofalcticc.  {££r^o  1D 
poftqgbecqitdoicimus.f  non  fierinec  oeftruipaulatis: 
c  gcneralio:  q^  beccii  Dicimus  fieriaut  6ftrui  fubito:  qj 
q6  babct  bec  incipit  eein  inftanti:tuc  oicrio  cius  qui  01'.' 
j:it  cp  efle^aut  fubito  aut  pauiatim  co  m6  non  cft  vcrum 
quo  modo  cft  vcritas  c6tradicto:ia^  quap  vna  qciffen 
te  vera:aUera  n6  cft  vcra.q:  oppofitii  eiiis  q6  fit  fubito: 
eft  idcuius  p:incipiti  n6  inucnif  in  inftanri:-:  fineoubio 
non  fcquif  .vt  fiat  vcl  vt  effe  oefinat  paulatis:  fcd  aliqii 
eft  ve;^  cii  ilio  ad  modu5  quo  oiicimus.  &i  aii  t  voUierit 
oiccre  occo:q6  babet  ee  fubito.g?  non  eft  inftans  in  quo 
non  babeat  cfle.ncc  cft  aliq6  inftans  in  quo  cat  p:oficie 
do.(C©ifr  in  ocftructo  fubito:fcd  (i  bocvoUierint.tunc 
boc  comitabitur  oppofttii.i  affirmabif  iUo:p  iudicium. 
Tlon  opo:tebit  aiit.vt  cc  iiiius  fit  inceptii  fubito.atit  oe' 
ftructum  iiibito.icft  aiit  bic  quoddd.icpiiis  n6  pertincat 
dd  bunc  locu.q6  Debctif  U9  nominarc.vt  (tt  nobts  m  ^d 


©ecundi 

ccm*fi<:ai.du5qoDt)H'mus.boc.f.q:fcircocbemtt3.g)m> 
ftantiqd  ell  coc  m  tcr  ouo  tcmpo:a  in  qiio:^  vno  rcs  t(t 
xno  modo.i  iti  alio  cftalio  modo.fi  in  iilo  inttati  res  cft 
innulloillo^modo^.aHtcfl-inaliqiioiUo;itantfj.in6 
in  alio.Siautcmfuntbcc  ouoin  vicontradictozia^  .fi/ 
ait  tangcrc  i  non  tangcrc.i  c(Te  inon  cffc.  tunc  impofli' 
bilc  zd.vt  remoucantur  a  rc  illa  ouo  in  illo  inflanti  poft 
ta.(rOpoztct  crgo  finc  oubio.vt  ITt  in  illo  inftanti  aUq 

3  illop  modo^.fcs  quis  fcitquo  iUo:p  modo^  fit.^iC^ici 
mu9  etiam  gp  ad  id  qd  e(t  ftne  oubio  aduenit  aliquid  •; 
ocHruitillud:  tnccciVccllillam  rcmque  aduenitpoffe 
aduenirc  in  inftanti:^  bcc  cft  ree  cuius  DifpoJltio  no  va/ 
riatur  in  quocdc^  inflantiacccpcris  tempozis  fui  ciTe.i 
non  cfi  necelTc:  vt  in^tum  fit  comitctur  cam  rcmpus.T 
g?  ita  eft.ipfumin  inftanti  coi  app:opaamr  pcr  ipfH}.fi/; 
cut  tangcrc  i  quadratura  z  cctcris  oe  affcctionibiia  pcr« 
manentibus:quo:peflcidemc(lin  vno  quQciiic^  inftant 
ti.fuicnc.fedqdDifltrtabboceflilludcuiu8eee(ltnfn/ 
Itanti-zin  tcmpozct  futuro  taniu.  3fnftan8autcm  oiftj/ 
giien3intcrilla;nonpatiturboc.£rgocritibioppofitu5 
ciu8.ficutDifcertio:tnon  tangerccinon  moucrc.Sutat 
quedam  quo^pcondmilis  cfl  oifporitio  in  aliquibus  in' 
(iantibus  fui  tcmpo2is:'z  non  in  omni  buius  pzoptcr  pn 
cipiumqd  accidit  ibi.£tfuntqueda  quozum  oifpofttio/ 
nem  impofTibiic  ell  efle  confimile;  aliquo  modo.  06  at 
cfl:  portibile  eft.ficut  non  tagcrc  q6  eft  fcparaiio.l3oc.n, 
non  contingit  nifli  motu  z  oiucrfitatc  Difpofstionis.i  cft 
ftabiic  in  bacjjpactatc.q^  efl  non  tangens.  imo;fepara/ 
tum.Sed  quo:p  oifpofitioncs  confimilcs  funt.q5Ui3  eot 
rum  oifpofitioncs  fMcrint  aliijdcnon  cft  boc  c^eo  cp  cfl 
feparatio  vel  non  contactus:fcd  idin  quo  cft.boctmpof/ 
fibile:B  efli.licut  motus  ams  oifpofitionii  vna  non  e  li 
milis  ali)  in  aliquo  inflanti:  fed  in  vnaquacg  rcnouatioc 
efl  pzopinquitas  i  clongatio  noua  intcr  oifpofitioes  mo 
tus.Qd  autcm  ert  non  mobile  cum  motum  fucrit.i  tan 
gcns  cu;  non  tetigcrit  in  inftanti  oiftingucn  ti  intcr  ouo 
tcmpo:a  illius  poftq^  non  cft  pncipins  oiftinctionis  nec 
motus:tunc  cft  in  co  tactus  i  pauatio  motueiicd  boc  $/ 
uis  eft  p:etcr  noftra;  intcntione:  pzodcft  tamcn  ad  ill6: 
^adalia9multa3queftionc9.Sedboc  oequo  logmur 
eftinftansrcircudam;  pzctcrito-ifuturo  qdcftaccides 
tcmpo2i.i  acddit  ei  pzopter  cflc  fuum.2=t  boc  in  ftan  s  foi 
talTis  fi  volucrint  polTunt  accipcrc  alio  modo:ta^  ft  ep 
trcmitas  mobilis  fit  aliq6  punctum  q6  fadat  fuomotu: 
^  fuo  impctu  aliquc  airfum:imo  aliqua  lincam:  fiait  fl 
Dicerc5  gj  fola  ej;trcmitas  e  mobilc:  oeinde  in  illa  linca 
poflunt  poni  puncta  non  quefaciunt  lincam.  fcd  quc  pu 
tanmr  contincntia  in  illa.Sitr  vidcmr  gj  in  tatipoic  z 
in  motu  fit  aliquid.ficut  boc  q6  fuo  curfu  lineam  hduz 
aliud.flcutpunctaquecontinenmrin  linca:fcd  noncffi* 
ciunt  cam:quia  fi  putatur  mobilc  %  tcrminue  in  cnrfu  t 
in  tcmpozc  cft  ftcut  mobile:tunc  efficiet  motti  continuu 
in  curfu  continuo  i  comitabitur  tcmpus  cotinuu.  SiK/ 
tudo  buius  e  bcc;q>  mobile  ante  oifpofitione  que  comi/ 
taturilludinmomcft  ej^tremitas  iuifibilis  cfTiciee  fuo 
curfucontinuationc-zcomitaturilludoccurfupunctti: 
1  oe  tempozc  momcnttj.Tlon  enim  eft  cum  illo  longitu 
do  curfus  qua  tranfi)t.nec  motus  quc  intcdit  pcrficcrc. 
q:  um  pertranfi)t:ncc  tcmpus.q:  iap:etei-^t.i  nibil  ba/ 

h  rum  crit  cum  illo  n  ifi  extremitas  inuifibilis.  CCCrgo  6 
tempoze  nibilerit  cum  co  nift  inftans.':  Dc  trlftm  nibil: 
nifi  id  q6  occlarauimus  effe  vcre.f.motum  qui  eft  oum 
rcsmouetur.EtDecurfupars:  autpuctfi  autaligdaHd. 
Bt  vnumqdcp  iftojr  cft  finis  -:  mobilc:  ctia  finis  e  fuijp/ 
fius  ^m  boc  g?  mouetur.&ioit  ficfTct  aliquid  qd  c);ten 


XIL 


35 


ditur  9  pztncipio  curfus  vfc^  ad  loaim  ad  qucm  pcnic/ 
nit:ipfumc):boc.q6mobiletenditap:indpio  vfqjad  fi 
nem:i  cnentia  cius  quc  modo  eft  continua:  cft  tcrmin'' 
^finis  fugpfius  g:  boc  gp  iam  motum  cft  ad  bunc  tcrmi 
num.cr£>cbcmu9  crgo  Difcutercgj  ftcut  mobilc  c  ce'n     % 
tia  vna.t  fuus  cur  liis  qui  fccit  g»  ipfc  c  tcrminus  i  finis, 
fccitctiam  curfu;.  iSimilitcr  eft  in  tcmpozc  aliquidqd 
cft  modo  fiuens:^  facit  tempu&ftio  fiujcu:  qd  cft  aligd  i* 
uiltbilc.vndc  ipfum  cft  ipfum.-:  ipfum  eft  inftans  vnde 
cft  ipfum;t  cft  non  pcrmancno  c>:  boc  9>  eft  inftane:-:  no 
eftpermancns  nifi  cum  terminaucrit  tempus:  ficut  illd 
non  cft  mobilc:nificii  terminatq6  tcrminat.q:ipfu;  in 
fecft  puncmm  vel  aliquid  aU'ud.£t  ftcut  mobil(  accidit 
ej^hocgpeit  mobilc:  vt  impofTibite  Rt  efTe  bi8:oeftruimr 
eniminDeftructioncfuimotU0.(r&tmiU'tcrinfta6.v>i    Xl> 
eft  inftans.non  potcft  elTc  bis.fed  td  qd  poflibile  eft  cfTe 
bis:noncftvnummobilcc):  bocg^eftaUqUid  cuiacd' 
ditmotus.Q6  fiita  fiierit:c6fta.tQ7  inftane  ii\oflix%afsn 
dt  tcmpus:-:  non  cft  boc  inftls  q6  ponimr  inter  ouo  te/ 
po:a:  vt  con  tinet  illarftcut  punctum  q6  putatur  fuo  mo/ 
tucfTiccrecurfum:neccftbocpuncmm:tlUtdq6putat 
in  curfu.!oiautcm  B  inftans  babuerit  cltc:iUud  eritefli: 
rciconitinctc  cii  intcllccm:qucm  certificauimus  in  p:e/ 
miiTisqjfitmotus^cumquonon  iucnimrncc  p:iusnec 
pofterius.fimiliter  eft  (icat  boc  q6  babct  locii  cum  tran 
fitincurfufadtmomm  ficutctia;  bocqdcftbuius  int< 
tioni8:qua  appellamus  inftans:cum  p:occditin  curfuin 
puo:itate-:poftcrio:itatcmotU8:fac(cttcmpu8.crgocd 
paranobuiusad  pziozitatcmtpofteriozitatcm  cftbo^ 
tnftans  q6  in  fc  cft  id  q6  facit  tempue:-!  numerat  tps  p< 
pter  Diftinctioncs  quos  facit  in  eo.Cum  accft^it  vt  iftas, 
1  fadt  po:itatcs  i  (K)ftcrio:itatcs  nitcratasjficutpuncta 
que  lineam  numcrant:co  g?  vniiq6(^illo?puncto^  cft 
comunc  intcr  ouas  Uncas  relatiucTlumerato:  aiitverif 
ftmus  cft  id  q6  p^imum  attribuit  rdvnitatc  i  muUimdi 
nem  in  numero  itc:j:  -z  itej:.(C3nftas  autc  q6  cft  b^  mi    fl 
merat  tcmpus.  0i.n.non  eflct  inftans:  n6  numerarcmr 
tcmpus.lbzius  quoc^  i  poftcrius  numcrat  tempus  al^ 
mo  fm  g»  eft  pars  cius.-z  acquirit  ei  partcm  pzoptcr  cfTe 
inftantis:'z  poftq|  ante  -z  poft  liinfpartes  tcmpozie:t  oie^ 
pars  potcft  Diutdi  ficatpartes  linec:  ttuic  vnitas  magi^ 
conuenitinftant::-znumcrarc  magis  conucnit  vnitati. 
5nftans  aiit  numerat  qucadmodum  -z  puncmm:  i  noa 
oiuiditur.XTDotus  quc^  numcrat  tcmp{is:idco  qz  facic 
numc^  tcmpozis  quo  eft  pzius  -z  pofterius.  Xps  aut^ 
numerat  motum:ideo  gp  ipfu;  cft  numcrus  moms  .f .g« 
Ouia.n.bominc8funtcaufa.vtfitnnmeru8.f.g.iScce3.' 
tunc  pzopter  ef(e  bomtn  u:babct  eiTc  Dcnareitae:^  eozu^ 
ocnardtasnonfccitbomincs  cfl^c  bominee:fcdpuera/ 
to8.f.babentesnumc^.Undcanimacumnumcratbo/ 
mtnc8:numcrari  no  cft  natura  bominis:fedcft  oenarci/ 
tas  quc  accefTit  naturc  bomis.CL3nimo  crgo  jjpter  bo    q 
mincm  numcrat  Dcccm:fitr  pp  momm  numerat  temp'' 
Ocintcllcctupzcdicto.tnificfTctpzoptcr  motumc  pzo^ 
ptcr  id  q6  facitin  curfu  terminum  pziozitatie  i  poftcrio 
ritati9:tcmpus  non  baberetnume:p.fedtempiis  mcnfu/ 
rat  motum.'z  motus  menfurat  tcmpueXpe  afit  mcnfit 
rat  motum  ouobus  modis.vno  quidem  modo  facit  eu$ 
babcrc  mcnfHra:aUu8  qz  fua  $titatcoftcndit  q^titatcm 
fuc  menfurc.XIDoms  aute  menfurat  tempue:eo  g;  indi/ 
cat  mcnfura;eius  peridq6fitin  eop:iuetpofterius.x 
eft  Diflcretia  in  ter  vtriicB  modo:^:q:  indicare  menfura; 
aUquando  eftSicat  mcnfura  iuclicatmenfuratiJ:  -z  aliqn 
Itcutaim mcnfurammiudicatmefuram.C@>traU'qiT    ^ 
curfue  indicatmenfuram  moms;  ^aUquado  momein' 


©uffi* 


£.ib:i 


:& 


dfcijt  mcnfnram  airftis:  qx  aliqiildo  Dicititr.  5tcr  octd 
niilt3rio:p:';  aliquado  itcr  vnius  Dici.  @cd  q6  attribuit 
tncnfuras  ali):3Ue:p  cof  cn:  boc.f.  q6  per  fcipfuj  cft  mc 
fura.nnde  qi  tcmpus  cft  continuum:buin8  nature  e  q» 
pot  oici  lon^ii  •;  b:eue.i  qz  eft  numcrus  coparatioe  ^o/ 
ris  -r  pofteriozis.ficut  pdi^imue:ptingit  oici  mftii  z  fi^u/ 
cum.^itr  %  motus  cui  accidit  cotinuatio  i  oifcontinua^ 
rio.crgo  oicunt  oceo^pjietatcs  continui  t  oifcontinui: 
fcd  boc  accidit  ei  aliiide.Q6  autes  appwpziatur  ci.l?  c.f. 
cito  %  paulatim.^am  ergo  oftcndimus  modii  inuenicn/ 
di  inftan  s  in  eifcctu  (L  e(t  inftas  in  efkcm:i  modum  (w 
cfleinpotentia. 
ICCaprm.XlII.fec  folucndis  oubitationibus  t>ictis  oe 
cempo2C:'Z  oe  fozmandis  intcrrogationibus  tempozali/ 
bus.ficut  oe  eo  q6  cft  in  tcmpoiC:  aut  q6  efl  no  in  t]jc.i 
i  fcmpiternii.'Z  fcmpcr  %  (Ubito;i  cccc  T  paulo  an  tc  -?  pau 
lo  pofti  cternatr. 

^  <-(^iif<>m  qdoicituroctcmpo:cg> 
«^  V^mtm  nibilcft.-zgjnobabjec: 
cpboc  intellectu  oicit  .f.g)  no  babet  eiTcin  ^ 
inftanti.0ntcreftaiitanoicaturn6c(Teabfo/ 
iute:an  oicatUr  non  cfTein  inftanti  q6  md  eit, 
Tlos  aiit  concedimus  i  afFirmamus:^?  tcmpus  non  ba/ 
bet  cflc  boe  mo^nifi  in  anima  i  in  in  tellcctu.fed  cc  abfo/ 
lute:q6  cft  oppofitum  ad  non  eflc  abfoUitc.boc  cft  vcru 
efle^qzfiboccncnon  flicritvtp^cius  negatioerit  vera. 
a£rit  igitur  vcf  .vt  oicatuf  cp  iter  ouo  cjctrcma  alicuius 
ipacg:non  eft  menfura  poiTibilitatis  motus  ad  aliqucm 
tcrminu  quemcertiflimc  pcrficiat  vel  pertranfeat.'z  c6 
|)ecnegatiofueritfalfa.f.g>motus  babetinillo  tantillo 
ritiflimo  menfuram  aliqua  in  qua  potcft  jpcrficere  vfB' 
tranlire  tantu  fpadu:'r  pottranfire  minus  Oe  illo  ;pptcr 
tnagis  paulatim:^  plus  oc  illo.^ptcr  citius^lTcut  ias  oe/ 
clarauimus:tuc  affirmatio  que  cii  buic  oppofita  crit  ^a. 
15  eft:q2  inefle  eft  mefura  buius  polTibilitatis:  i  afftrma/ 
KdoftenditcfTereiabfolutC:^ii8non  oftendat  iU6ba/ 
bere  eflie  in  boc  inftanti:aut  alio  modo:fed  boc  ec  nc  ba/ 
bct  pzoptcr  intcllcctii:qz  lic5  n6  boc  intelligcreturtame 
baberet  btmc  modum  eflendi:':  bunc  modii  affirmandi 
tfCe.(£-pzeter  boc  aiit  oebes  etiam  fcire:qj  eo?  que  fut 
queda  funt  que  babent  cfle  verifltmc:io,aeda  funi  oebi/ 
lio:a  in  eflc.Zcmpus  aiit  videtur  cfle  oebilius  in  cfle  $ 
motU3.q:  eius  cfle  vidct  cfTc  re:p  que  funt  ej:  copara  ti6c 
aliay:^uistempu8  ej^bocgjerttempus  noneftrclati/ 
aum:fed  comitatur  iliiid  rcUtio.£t  q:  fpadii  cft:  fuit  id 
£l8  folcteiTe  in  illo:autcomitansillud:autq6  folctptra/ 
fire:aut  q6  foleteiTe  menfura  pertranfeiidi  e^  occultius 
q5  cfle  fpacij.Si  aut^  oi)cerint:q>  non  babeteflcvUo  mo 
do:critfalfum.Siaiitvoluerintattribueretempo:ieflc 
buiufmodtnon  erit  nifi  in  intcllcctu.grgo^pofitio  qua 
pofuerun  t  g>  tcmpue  non  babet  vc:^  cflc.f.  non  b?  ee  in 
vno  inftanti:eft  p^opofitiovcra.Ht  bec  non  negai  tepus 
babere  eflferno  in  inftanti:fed  eius  cfTc  cft  ad  modu;  ge/ 
neraiioni9:q:  quccuqj  ouo  inftantia  pofucris:  crit  inter 
f  lla  id  q6  vocarur  tcmpus:':  boc  non  cft  in  aliquo  inftan 
tium  aliquo  modo.£t  oino  qui  inquirit  cp  il  tcmpus  ba 
bucritefle;eiu9  effc  critin  inftatt-  aut  in  tempo:e:aut  in 
boc  q6  quCrit  quado  babet  e(Te:boc  nCgUgendu  eft:i  no 
oebemus  curare  oeiUo.CTQuia  tps  babct  efle.nec  in  {/ 
rtanti.ffcc  in  tempoK:nec  babct  quando:f5  babet  ec  ab/ 
folutCiQiioenim  baberct  cflcin  tempo:ccum  ipfum  fit 
tcmpua.-^firgo  boc  q6  oicitur  q>  tcmpiis  aut  non  b?  efle 
ininftanti:autbabcteflfe  pcrmanensin  tempo2C:n6cft 
Vt^:qz  id  q6  non  babet  Cffe  no  eft  oppofitii  ci.  q6  babct 
efle  in  in  ftana:aut  q6  babet  eiTeperinanens  in  tempoze. 


CapVm.   KllU 

jSedtcmpusbabcteflie^^non  eft  vnti5  ilIo|tWio|te(Te. 
Tlon  cnim  eft  boc  nifi.  (icut  fi  Dtccrct  op  aut  locue  noit 
babct  efle:aut  babct  ciTcin  loco:  aut  in  c^trcmitatc  loct 
Hon  enim  neccflecft:vt aut babcat c(Tc in  loco  aut tcr* 
mino  loci:aut  n6  babeatcfle:q:  alique  funtrcp  qucnul/ 
lomodobabcntcflcin  loco^ocquibus  locuscft  vnU6:i 
aUqua  fun  t  que  non  babent  C(Tc  in  tempo:c  oc  quib^tps 
cft  vnum.ficut  poftea  fcics,crContra  boc  aut  q6  oixc/  <> 
runt:gj  fi  tcmpus  babct  ce  opo:tet.  vt  omnc  motii  comi 
tetur  tcmpus:rcfp6fiobec  cft:q:  multu  intcreft  an  oica 
tur  g>  tcmpue  eft  mcnfura  ois  motus:i  an  oicatur  cp  ei' 
cflc  pcndet  cx  omni  motu.i.nullus  motue  cft  qui  per  fe 
non  babcat  tempue.fit  ctiam  intcrcft  an  oicatur  g?  ecn 
ria  tcmpo:ie  pcndet  e}:  motu  admodu  accidctis  ci:  i  m 
Dicatur  g?  oceflentia  moms  pendettempus  admodum 
quo  tcmpue  acddit  iUi,!ocd  o  puma  oicimus  boc:g7  id 
<l6mcnfurataUud:non  oebct  efleaccidceilUrie^rifterc 
in  ilto:q:  aliquado  feparatii  mcnfnrat  id  q6  cft  feparatii 
ab  illo  equaUtatc  aut  cquidiftant(a.!Bed  c6tra  fc6a;:g> 
cu  cflentia  aUcuius  rei  pcndet  oc  natura  alteriue  rei:n6 
eft  ncceflre.vt  nawra  iuiue  no  feparctur  ab  iUa:  t  noe  no 
p«>bauimue  oc  tempo:c:nifi  q:  pcndet  cjc  motu:t  dl  af 
fcctio  ciU9:nec  oe  mom :  nifi  q:  omnis  motus  menfura/ 
tur  tenH'o:e:':  p:opter  bas  p:obationes  non  opo:tct.vt 
vniiquecg  motum  comitctur  pcr  fc  tempu9  p:op:iii:ncc 
vtquicquid  mcnfurat  aUquid  fitaccldcns  illi:ita  vtois 
motus  babeat  tempue  p:op:ium.q6  accidit  iUi  tanmm 
per  fc:fed  ej:  motibus  omnibus  qui  babent  pncipiu  i  fi/ 
nemnonpcndctcxcietcmpue.Quomodo.n.pcndetc;: 
cie  tempuB.-Si.n.baberct  tcmpus:  ipfuj  tcrminarctur 
ouobus  inftantibue.fcd  iam  ncgauimus  boc.  Ci^oncc  6 
doautemg^cuiiierittcmpue  motuiquicft  buiufmocU 
gpejieo  oebct  pendcrccfTc  tcmpo:ie:'z  mcnfurcntur  pcr 
iUud  alt)  motus.jct  bic  motus  oc  quovcrc  oicitur  op  cft 
pcrtranficneit  non  tcrminanf  ciue  e^trcmitates  i  actin 
J5i  aut  quis  oi)ceritgj  fi  nocfTct  iUc  motus:  non  ee't  tps, 
ita  g?  in  omnibus  motibus  algs  p:cter  tlUim:n6  eet  pus 
Tpoftert'us.£t  ficm  oipmus  in  opinioibus.  i  co:p''  non 
babet  ncecfTc.vt  fit  co:pus  mobilc  ad  motus  oltcri^cw.' 
po:is.£rit  ergo  pofl^ibilc.  vt  moncatur:<z  no  fit  tempus. 
'I^efpofio  ad  boc  bcc  c:  q:  poftca  6clarabimuB:g7  fi  no 
efliet  monts  circularis  co:poas  fperici:  monis  rccti  non 
babcret  loca:ncceflentmotusrcctinaturalcs:nececnt 
motus  pcr  viS'£rQO  poflie  c(Tc  motiivnius  co:poMs  tan 
tum  abfqg  algs  co:po:ibus  cft  impofTibile.  Quauis  bcc 
impo(TibiUtaen6dumcftmanifcfta.Tlon.n.omnisim/ 
poflfibilie  impoiTibilitas  manifefta  cft.  :CDuUo^  ctcnis 
impo(TibiUu  non  manifeftatur  impoffibiUtas:  nifi  6cla/ 
ratioflC  piobmdis,i£  ©ed  fi  c6tcnti  fttcrimite  fola  opi  % 
tiione:i  rcmouerimue  monimcircularc:  'zaffirmaucri' 
mue  motu  rCctu  finitum  in  opinionefitV  potcrimue  af/ 
firmarc  in  opinione  tempus  terminatu.  (L  Dpinio  cnij 
non  negabit  bocz  nos  no  attendimus  boc  nifi  id  ^pter 
q6  affirmatur  cffe  tcmpus.firgo  cius  cffe  pendet  c^cvno 
motuj^zmcnfuratiUum:  'zmenfuratetia?  ceterosmot': 
quosimpoflibile  eftcflc  abfcpmotuco:po:i9  cfficietia 
tcmpus  fuo  motu  nift  intcUectu:q:boc  eft.ficutmcfura 
queeft  in  vnocozpo^c-zmcnfuratetiamqdcfteioppo/ 
fitum ^ cquidiftas ci.Sed  q:  menfurat ouo  co:po:a cii 
ipfum  fit  vnii  fingiUare:non  opoztct  tamc  ob  boc.vt  pe 
dcat  a  ouobiis  cozpozibus.  ®cd  pofllbile  cft.vt  pcdcat 
ab  vno  qd  mcn  furat:':  mcnfurct  aU'ud  ctiam  a  quo  non 
pcndet.ZDotusctia  non  babct  mcfurarc  nifi  pp  fpaciii  g 
q6eftcontinuum.(C£tq:continuita6fpacy  fit  cdcem  '^ 
dipziuB-zpofteriueiitmotuiipioptcr  becouofit  mot' 


©ecnndi 

caufdelTendt  numeru$  etue:  -z  bic  niunerus  edtempus. 
£rgo  moU9  cotinuus  eH  9;  Duabus  partibus.r.fm  fi» 
ctum'zf3tem|xis:fedipreinfenonefl;ntTtperfccttoei'' 
d6ell  in  potentio:?  non  continetur  in  bocintellean  con 
nnuatio  nec^  men  furatio.  Tlon  enim  in  perfccttoneefl: 
qd  e(l  in  potentia:nec  in  mutatioe  alicuius  ad  aliud:  nec 
in  cptu  oe  poten  tia  ad  eifectiiuntelligimrvt  inter  panci 
puim  -z  finem  fit  aliquid  reccptibile  oiuifionis  qua  reci/ 
pitcontinuii:fedboc(nteUigtture]caliomodoconiide' 
randi.f.quointelligimrgjbictntellectusnoneftnifioe 
^titatecontinua  1  no  oealio.&ln.putarem''  tres  atbo/ 
mosinquosmediomoueturmobile:tunc  ciimoueref 
oe  p:imo  aa  tertiil-efiet  in  eo  perfectio  enis  qd  cil  in  po' 

t>  tenttarqgois  non  eiTet  bicmotus  in  contuiuo.  CTiicrgo^ 
pter  bocgpipceft  certitudo  perfectionis  illius  q6min. 
potentia:non  opouet.vt  motus  Diuidatur.J!;t  ideo  oum 
nefcierimus  alia  nefciemus  gi  boc  eneo(x>:teat.  T16.n. 
e(lDiuifionificontinuireceptibiiisDiui(t6i8.Undema 
nifdlumeH^cotinuatioenqdda  accidesqd  comitat 
motii  E2  Ipaciu  1  Eg  tps:  1  oio  fi  n  attcdcrim''  fpa""  i  tge 
n  iueniem''  i  motu  ^tinuatoe;:  1 1$  cu  nece  fiut  mefuraf 
moiii  necelte  erit  nominare  fpaciu  aut  tempus.  ie>5  caa 
lacontinuationis  tempoits  fimilis  ellcctinuationimo/ 
tm  in  fpacio.TIon  ell  enim  caufa  cotinuation  is  tempo/ 
ris  continuatio  motus  tontii^qz  pzopter  continuatione$ 
fpact)  foUimodo:(t  non  eflet  ibimotus:  non  contingercc 
continuatio  tempou6:ftcutpo(Tibileemoueri  aiiqdmo 
bile  in  aliquo  fpado:'z  poDea  quiefcat:Deinde  icvpiai  in* 
de  moueri  %  moueamr  quoufc^  perficiat  fpaciu:  tiic  erit 
continuii:';  tempus  non  erit  continuii.  fed  opo:tet:vt  ca 
continuationis  tempoas  fit  conunuatio  fpaci):  ita  g^no 

3  n:tibiquie8.(E£aufa  ergo  ptinuationis  tempozis  e  pti 
nitatio  motus  fm  boc  gp  efi;  cotinuatio  moms:'z  boc  no 
eft  nili  continuatio  fpact)  collata  momi:i3  e(l:vt  non  (tc 
ibi  quies.2ct  bec  continuatio  non  e(t  caufa  qua  tps  ntco 
cinuum:fedeftcaufa  vnitatis  tempoas.non  enis  ctp» 
aliquid  cui  accidat  cottnuatio  pzopua  illi:  imo  ipfus  e(l 
ipfacontinuatio:ifi  aUqiiidDarcttempoii  cotinuatio/ 
ncm  no  cp  intellectu  vnitatis  effentie  tempojis  cotinui: 
cunc  continuatio  edct  accidens  t£i:non  enentia.£t  Itcuc 
oi;cimus  op  aliquis  caiozett  caufaalterius  colous:-:  qIU 
quis  caloz  fit  caufa  alterius  caloiis.f.q:  fit  cauia  elTendi 
aUum  cabzemaut  colo:em:non  vtquaUtas  fit  calo:. 

|t  ([jSimiUter  oicimus  qj  aUqua  continuauo  eft  ca  efleit 
di  aliacontinuationequenonertcapjoptcrquaiUacd 
tinuatio  fit  con  tinuatio.Duia  illa  cotinuatio  pcr  fe  e  ?ti 
nuatio.fiicut  iUe  caloz  eit  cabz  per  fe.  Unde  nulUis  pot 
Dicere  nobis  rtc.ii;go  no  intelUgo  in  motu  prinuatione: 
nifl  ejc  caufa  fpact)  vel  tempozis.Zu  aiit  non  vis  vtcott 
nuatio  fpact)  fit  caufa  tempo!i8.Tlec  eH  polTibile.  vt  oi/ 
cas  g>  con  tinuatio  tempo^s  ell  ca  tgi8:t  pollea  Dicis  q^ 
cotinuatio  motus  ellcaufa  tgis:cii  non  fintibicontinua 
tiones^nifiiftcoue.adlJrefpodebimus  oicetcsgj  nos 
cotinuitate  fpaci)  non  ponimus  caufa  tempozisabfolu/ 
te:ni(tfmg7eltmotui:imotus  fitper  illarn  cotinuus. 
<[;'^efpectu9.n.c6tinuationisfpaci)  in  fe  eHvnii  quid: 
•zetus  refpecf  adiuncte  cu  motu  ellaUud.3(ntelUge  niic 
qz  connnuatio  fpaci)  f  m  g?  eft  motui  cit  caufa  que  e  een 
tia  tgi6:q$  e(l  per  Mpfum  con  tinuu:non  caufa  qua  elTen 
tia  tEis  fit  continua.bec  cft.n.res  que  non  babet  caufaj: 
1  idco  oemonftrat  cp  tetiipiis  res  accidetaUs  eft  mottu: 
q6  non  eft  ei  genue.nec  Dna:nec  vUa  fuap  caufa:p:  fs  eft 

%  resqcomitateii^-rracfurafcipj.  Ciseqoib^^attEaUb" 
q  f iutvt  fcia  t  qiio  e  res  in  tce.  (E  fcicimus  g?  res  no  c  i 
tEC:  f  spiincipia  que  ppofuim''ni(ie):iteVlcctubiidipii*' 
ipofteriU0;iomne  qd  babetin  fc  intellectu  pziozis  1  po 


XI[L 


jtf 


ftenoif9:atitcftmotu6:autbab<^motfj.Scdmom6ba 
bet  B  c^  leipfo.iDobile  vcro  babct  Ixc  ex  motii:fcd  ^5 
bocqjoiciimr  fpcsrci-jciuepartcs-zcius  fiinesg  funt 
aUquid  in  aUquo  fm  13  piius  t  poftcriu6:t  inftans  ctia": 
^bo:e  1  mcnfcs  1  anni  oicunmr  elTe  in  tcmpo:c.  ©5  in* 
Ibns  eft  in  tempo:e.ficut  vnitas  in  niicro;p:iue  autei  « 
pofterius  in  tcmpo«:ficpar -:  impar  in  nuero:bo:eaute 
1  oieeix  mcn  rcs:-:  anni:(icut  ouo  -:  trcs  1  quatuo::':  occc 
in  niiero.XDoms  aute  in  tEcficut  oece  accidcntia  tn  61 
narictatc.XDobile  vcro  in  tEciicu  t  fubiectii  oeccm  aa 
cidentiumin  oenarietate.cr^uicsautautputaturper  XD 
reueran8:ftabiUs  fcmpenautputat  accidifTe  ilUpaust 
pofterius  accidcntaUter:':  boc  p:ius  1  poft  babet  e;c  oxt 
fa  Duo;:  momum:q:  laterales  funt  d.Tiam  quies  i  pua 
tio  motusin  ilb  qd  folet  moueri:n6  puuatio  mome  abi 
foUJte:-!  ideo  non  eft  tongc:  vt  quies  fit  tnter  ouos  mot". 
Bt  quies  buiufmodi  babet  aUquo  mo  p:(U6  *:  pofteriue: 
1  p:opter  boc  g?  eft  ouobus  modis  quictii:boc  ptinet  in 
tempo:e  accidentaUtcr.Undc  ideo  emutarionee  q  funt 
rimilesmotuilocaUin  bocq^incipiunta  fiimovft^ad 
fumuconnnenturin  tEcob  bocg7babentp:iu8^pofte 
riU8:t  cu  aUqua  permutatio  fubito  ocoipauerit  tom;  c 
mutabile:':  inceperit  minui  vel  attgeri  oe  c6tinuatiDne 
nibilbabct:nifi  continuatione  tempo:ie  tatii:ideo  g?  pd 
us  1  pofteriu6:non  eft  ntfi  in  tpe  tantum:t  q:  tpfa  no  efl: 
efticiens  tcmptisconrinuatio  motue  in  tf>ado:  aut  in  eo 
q6  videmr  fpociij:':  cu  boc  cft  babene  p:iu8 1  pofteri'^ 
pendete):tempoKsrgoe(TeipfiU8  cftpoftcfTe  cacteia 
que  cft  moms  ej:  quo  e  mutario  locaUs.  £t  be  mutatio> 
nc8  conueniunt  cu  moribus  qui  fiunt  in  fpacus  e^  15  g» 
menfurantur  tQCi  non  conucniunt  cnm  eisejibocg?  ei 
tcispendete)cmotit)uequifiuntinfpact)£:7eftcanfatit 
eoj:.£tboctanntmeft  in  moubus  qui  fuuit  in  fpacqs. 
Cii;3(unaiitnoftiqtndveUmusinteUigere:cu$oicunus  f| 
moms  qui  fiunt  in  fpac^8:fcd  rce  in  quibue  non  eft  pu^ 
out  pofterius  vUo  modo:non  funtin  tQe:  q|u^  fintcum 
tge  fiait  mitndus  eft  cu  grano  fuiapie:fed  no  eft  in  gro/ 
nofinapis.&iaiitaUquidbabneritp^ius-zponeri^^aliq 
modo  ej:  t)oc(.q>  eft  mobiie:?  aUo  modo  no  ftierit  rece/ 
pribilc  p:ioas  z  pofteriozis  ejc  bocf.cp  eft  e(1enn'a.3llu(l 
ej:  bocgj  non  recipit  prius  '«poftcriu6:non  cftin  tge:  fc4 
qi  aUo  modo  cftin  tec.^Uud  aiit  qd  eft  cum  tee.  1  noa 
eftintge.f.cuiU6elTeeftcuoiuturnitatetoriu6rQiB:b<)C 
eftfempiternu:tomncDiHturniicuiu8clTevnu5e.5lt6 
eftfempiternum.f.qdinbacDiuturnitatebabeteiTevni* 
1  idem.ficert  in  omnibus  bous  c6ttnue  quafi  fempiter 
num  fit  comparatio  ftabilitatis  ad  n6  ftabiUtatc':  1  comt 
paratiobuiuscomitatietpisciifempitemoeft^ficutcd/ 
paratio  babitus  mobiUs  ad  tempue:':  coparatio  perma 
nentiu  re:p  inter  fe  t  coeuitaB  qua  babent  boc  modo:eft 
intellectusfuperfempiternii.videtoutmiT3i9>meU''no 
men  ilU  qp  pt  imponi  fcmp  eft:'Z  g?  omne  Diumiinu;  efl; 
fineomniEmutationeabfoUuc^^fiineaUquacoBatione 
bo:epoftbo:a:boccftfemE.{C2;^uo:  atoebocqdoi  ^ 
ciit.f.g>fcmpiterniie oiuturnitas getl: autg? etpe ii nue  '^ 
ratii  mom.Oiio.n.ti:cu  ti  itclUgat  ctas  vrtp6:nifi  idit' 
cen^e  p''':  pofteri''.':  cii  fuit  ibi  p''  <z  pofteri^^^febebit  reno* 
uariaUciei''Difp6.ficDipm'.gneci''cetmot'.3ngeteat 
iucnitp^^tpoftcri^^.ficDij^im^^.ZpsfonecaaUc^ret.©} 
q^iin  tra  oiutumitate  tpie  giian  t  mulp  ■:  co:rijpun  f :q  J5 
non  apparct  caufa  manifefta:idco  in  ptitaueriit  lx>c  bo» 
mines  tEi.(i:n6inueniuntibiaUgd  aUudadiunctiinili 
tp3:nec  Qcipiunt.Un  cii  res  bonaeft:laudant  tps.  Cnm 
f 0  mala  eft:accufant::  tiirc|:  que  biitelTeplerijCB  caufc 
manifeftefuntp:iuationi8vero  'zcomipttoisdieoccuU 
tefuntXura.n,fabmndicognitaeft:caveroruinciDei 


Bnffi*        JLiber 

'p  ftmctionis  plemcg  non  intcUigif .(irSitr  cft  et fi  voluc 
ris  inducerc  multa  particulariaXotingit  g  ej:  boc:  vi  qt 
fcpius  cooperat  tjsi  id  q6  cft  oc  rcbus  piiuatoiijs  i  coz/ 
nipto:i}s.ficut  obliuio  i  labcfactatio  i  dftructio  i  anav 
bilatio  mae  ■;  cctera:idcirco  boies  accufant  tps  i  loqm 
tur  malc  oe  eo.Sempus  ^o  babet  accidentia  multa  quc 
fignificant  aligbus  noibus  que  oebemup  noiare  i  nuc 
rare:Dequibu8cftin(lansq6  aliqnintelligit  effe  lermi 
nus  coisiqui  eft  incer  ptcritii  i  fiitu;::  oe  quo  ias  loquu/ 
tifliimus:-;  nibil  aliud:autaU'qn  intelligit  ots  terminus 
cois  ^uis  ftt  oiftinctio  re^  ptctcrita^  aut  futuras.2ut 
aliqu  intelUgitur  eiTc  finis  tgis^cguis  no  dfignet  coitate: 
qui  cii  oebeat  fQ  intelUgi  terminus  cois  ptinuas:  tm  ac 
cipitur  non  ?tinuan8:q^ispieterfig!iofiem  notsfdar: 
q:  oino  eH  cois:-!  non  eft  poiTibileM  fit  oiuidene  qi>  (d/ 
tur  cr:  aUo  modo  conliderationis  pzeterin  teUectii  iigni/ 

0  ficattonis  nominis.  (Ci^Uquado  aiit  of  inflans:  tps  q6 
eft  muUuppmquu  pzefenti  iftatui  cft  minus  b:cue.  cer/ 
tificatioailtveritatisbuiusoictiois  beceft:Q;oc  tpsin 
lyio  acddat  aliquid:babet  ouoe  terminos  fine  oubio:  t 
funt  ouo  inftantia  in  intcUectu:q|uis  ipfa  non  Qcipiat  il* 
U:i  bec  ouoinftantia  funt  in  inteUectu  pntia  fimul  fine 
oabio:i  trt  aUqti  inteUectus  pcrcipitp:iou'tate  vniusit» 
efte^zpofterioiiiaiealteriuft-zboc  fiiQg  longitudinem 
rpaci):quceftinteriUa:ficut  percipitinftans  q6eftpu8 
Iiitcr  inftantia  bo:c  oiei.a  aUqit  ouo  inftantia  adeo  eruc 
fibijjjcima:  vnum  eo|J.f.circa  aUe^;9>  inteUcctus  no  e« 
dpiet  in  pmointuituinter  iUa  fpaciii  nifi  cii  mo:a:  i  oiu 
pfideraucrit:  i  itellcctua  percipit  iUa  quafi  cotigerit  fir: 
iquafifint  vnitinftans:q|ui8Con(ideratio  tgfcrutatio 

tj^  ^bibeantinteliecttiabboc  inpmointuitu.Cioed^ 
diu  noredit  inteUectusadfcxondpitouo  inftantiaqff 
fint  itmul.;be  verbis  aut  tQaUbus  vnu  eft  id  q6  of :  ecce 
qdeftpQatioreiacddentisin  tgecniu&qjtitas  nonecif 
|x'tur  Qg  bzeuitatcei^^adfuii  tcmpudu:uilUires:ncc  ftie/ 
rit  i'eparata:nec  p:ecogitata.i8t  oe  bis  verbis  cft  ct  id  (^ 
Df  fubito:'Z  B  eft  gd  figiiat  alic|dacciderc  in  inftatk^zali^ 
quandofigifat  oppofiiuetue:q6  of  paulatim  oe  quoiaj 
loquuti  fuimus.  ibe  bis  et  verbis  eft  iUud:  q6  of  paulo/ 
poft:7  boc  cft  qd  figt!at  tnftans  ^ta:i^fipma  pnti:  cum 
non  facile  Qciinf q^titas  fpac^  inter  illa  cig  bteuitatc  ei'', 
6c  bis  et  eft;id  q6  of  paulo  aftt  boc  c:  q6  iignat  ppara 

g   tionem  inftantis  p:cteriti.p]n'mi  inftati  pnti.  (fSs  tpa 

*^  q6  eft  inter  illa  non  gcipif .£rgo  paulopoft  of^fitii  eft 
in  futuro  ad  paulo  antc  in  pteritd;t  q6  cftpzius^f;  in  pie 
rito  fig.iat  id  q6  remotius  eft  ab  inftad  pnti:i  qd  cli:  po/ 
ftcriua  fignat  qd  cft  oppolim  buic.fcd  qd  eft  piius:  fj  in 
ftituro:fignatqdcft,ppinquiu9prtti:pofteriusaiitcftid 
qd  eft  remotius  a  piiti.Olim  eft  tps  q6vf  longum  inter 
ipfuin  1  boc  inftans  piis  coparatoe  oppofitop  termio^ 
tEis.OUmeriasintempozcabfoUitcivcrilTimeeftiU^: 
cuius  tempus  non  babet  initium. 
CCCompleta  eft  pars  fc6a  partis  pmc:Dc  coUcctoc  naUit» 
fitdg  6dit  iteUigcregfe  fint  ifinite.  ^fndpps  j^Ca"".!' 
-  rf?  Uij»qbtitnaUacj:i3g)bni$titatc5. 
***  *^*^  1i>:olog'''6qU'tatctractadi.ppcin 
[|boc  UbMlaUa  funtcozpai  oifpoes  co2po:p. 
I  Qultitas  aiit  pmij^ta  eft  cii  vtrifcp^qgtitas  a  t 
J  quc  eft  co:po:5i;funt  oiuifi6e6;f5  cgtftas  oifpo 
fitionii  co:po^  clicut  tps  i  cetcra  q  comita  f  co:pa;  aut 

M  acctttalV;auteentiarr.(ribifpocs  atcojpop  comftaf q^ 
tita8:aut  pE  qgtitate  co:po?:  in  gb'  funt:-:  cii  qb'';^^  pp 
tps:liait  tps  comitafmotit.aut  pp  pgSne  aU^niieri  qui 
guenit  ej:  iilie  aot  pp  aUqua  ^ritat^.  iSj  ejc  oib''  modis 
comitatie  qgtitatis  bic  eft  rcmotio::':  B  cft  g?  of  ifinita:fj 
VArieucee  refpectuu  gbU9  pfidcraBf  ^titatee;  funt  out 


Xcrtim 

Difpones  qscoqja  pnt  bfe  pcr  fe  fola:fif  cflffitftami  Iffi' 
nitas  in  magnitudtnc:?  fic  finitas  i  ifinitas  in  oiuifione 
velfcctioe  Baii.aut  in  coponcvnius  ad  aUa:vt  comitai» 
tia  1  ptactus  i  pttnuatio  i  bis  litia.(rSed  oifpoes  co: 
po|:  funt  motus  i  tps.Q6  at  pftdcrat  oc  oifpoc  ^tita* 
tumeo^l5eft.f.fibntpn'"autfinc:autiindfuntita.f.n5 
biitfincfcd  vires  eo^  plideranf  ej:  oifponib^^^titatu  q 
funtin  ilUs:liappctenf  rcb''  btitib^^fineaut  non  bittib^s 
qui  quo  modo  B  poteft  e(tc  in  iUis. 

i£CapY5.TLt>e  comita  tia  i  ptactu  i  cmijctione  i  pitictde 
1  Dtltticttone  i  medio  i  e^tremo:t  fimul  i  fegatim. 

I^fi^m  'oQniw^^^fiintatccotpo?::-:!» 
vnv%>^}  oifp6ccopinmagnitudie:ocbe» 
I  mus  pus  log  oe  eo^  fmibiUtatc  i  ifinibiUtai 
tc  in  Euitate  i  iti  kctioe,@$  m  B  dbem^fdr* 
tlcomitatia  i  tacuonc  i  penetrabiUtatc  i  pgln 
tinatione  t  ptinuationc:t  qd  c  mcdietas  vf  c^tremitas: 
ivt  fciam^iil  i  loco  i  fcpatis.Crfi^icem^^g  g»  ouo  pfia  fiit 
illa  itcr  q:;:  p"'i  ^'"no  e  aUgd  fui  giiis^ficoom^^pnteB  fe; 
q:  q  ^ieq  i  pma5  e  iUa  iter  qul  t  pml  no  e  aUq  fui  giiis. 
CTSs  aUqit  pucniut  (n  fpc.fic  oom''i  oom'':i  aUqn  fiit 
Oiuerfa  in  fpe;  vt  bo  t  cquus:t  mons  i  arbo::t  tiic  no  ac 
cipiunf pna  H  13:9?  funt  oiucrfa  in  fpe:f5  f  5 15  g>  vniunt 
in  aUq  coi  aut  eentiali:vt  e  co:ceitae:au  t  accn  taU;  vi  c  al 
bedo:t  ftatio  i  ade:i  ituit^^ad  vnapt&Cultit  fitcrit  iter 
flla  aligd  6 15  q6  btit  c6e;tc  q6cuc^  cot;!,  accegit  ^'"^oicet 
ecpiis  alteri^.f  g.!5icfiacciBetpdcaf5  Bqjfijtco:j^ 
e^rita^equ^^eet  pite  bo{:i  poftea  mos  i  arbottft  at  acd]^ 
ea  ?5  9>  fut  a{aU'a:cqu''  cet  pit  s  boHt  it  mons^nec  arbo:. 
foi  It  acciQet  f  5  9  botes  fiit:n6  eet  ibi  aUgd  q6  pfeqref 
fingfari^boiQ:ni(lcctibiaU1)6.(i:!S$?tigeseftiditcr 
^''eTrtremitatetcictremitatcei^ci^tagifabco^itcapitati 
gd  q6  bcat  fitii.£rgo  ouo  ptigetia  if  ea  q^:  ouee^remi 
tatcs  ff  fiC-ii  i  loco:f5  i  Citu  g  pt  inui'.£):tremitate5  eten  i  i{ 
fi  t  loco  vUo°.r$  bitt  aUque  (Itu.^^iictu.n.bs  aUque  fitii. 
fit^aiqUlbseB.f.vipolclitotidiecalic^EtljJpe^ptigeti 
b''at  pueit  tafr  oitdi  i  ouab''  fuis  e^ctremitatib''  filCvi  dt 
tiicrit  ouo:q;?C)£treitates  li  folii  fe  piingiit.fscentiavni'» 
ptigit  totl  eeniil  alteri'':tt  erit  B  tagef  fs  pmifccri  *^er  / 
mifceri  ctetit  fi  e  nifi  cu  tota  cen^vni^^ii^dif  i  totl  centil 
aUieri''.?  15  iliidi  n  e  niiicuvnii  tlgit  gcgd  of  ifudi  i  ilU^. 
iBiat  fuerit  eciUa:tt  entvni''al^d.q6  it  tlgat  aU6.)oi  It 
Vnu  ejrceffcrii^n  erit  to^^itrls  i  iUdiniii  f$  B  ttn.  q6cqle 
lei.(irCertitudoltEmi):t6i5c.vtnibil(it6ecn'vni''qd 
fi  tlgatecntilalti^^ncc  remlcat  aUgd  6  vno  q6  li  tlgat 
dUep:f5  cp  ouO  pmijcta  lini  illa  q  ff  Ceodc  loco  p13  idqd 
pfegf emij:t6c5;itell!if  it  gd  fit  ipa.i  q6  itcUif  cei^  15  e 
.f.tact''torr.q:  cu  aligd  tetigcrit  ali6  tolr.t  aU6  it  eiccedit 
ilW.tcgcgd  te^erit  vnu  eo^.iUd  idc  tagct  aii6.  aUogn 
^''taccti  tucirct  i  aliq  iUo^  aUgd  vacuii  ab  aUo.nos  It  oi 
%era[Tfcp  vnii  tageret  to""  a[i6.i  n  eetaUgd  fttpejrccdce 
i  vno  q6  n  fft  i  aUo.i  3  e  pofe.g  cii  ouo  pttgcrit  (e  torr.tc 
gcgd  ptigerit  vnii  tlgct  i  reU'quii.i  vnii  no  .pbib^  ptigi 
aUud.neccrefciimolesaddirionc  milUii  eiccis.itcutet 
fi  raiUe  piicta  piiigercf  .(CCii  It  aligd  tctigcrit  ali6:':  iU 
lud  1  iUd  tlges  tctigcrit  aUa  res  q  n  terigf  t  p"'.tc  b5  i  fua 
ccn^aUgd  Ipli''  pter  id  q6  tctigit  p"'.-:  iU6  apli''  fiiit  iU6. 
q6  Sueit  ali6  ptigcsvacuii  a  tacni  p*.':  1116  fitit  15  q6  tcti/ 
eit.i  ft  potuit  tlgcf  ^'".1 15  ota  clara  ff  ircllciii.ftl'r  cua\if 
gd  occupaf  i  lage''  aU6.  pp  qd  oii  tag!t..pbibcf  ligef  a  \i 
gd  aU6.t5  It  erii  occupatii  toiil  .atit  aUgd  6  illo.fi  at  tota 
ftiit  occupatii  tc  ii  potcrii  ill6  tlgef  ptigef  aUgd  aU6  j*" 
vUo°.0i  ItaUgd  6  iUo.tc  occupatio.i  tact^it  cnt  occupa 
tio  tor.nec  tacf  tof.fit  bcj;>p6ne9  gfe  notefunt. 

(££j:p}ic  fuflf i".autc.  optle  caftigata  i  eme'^  g  caii.reglii 
rcffQiui^g*.!  md4ftc°oiniloa.6vtrtdflrto  pmodtesr 


tlide  iit 
mo  c(U 
ab  a^M 
text.p,  z, 
vfq^  ad.t. 
p.4.  iclu 
fiue.^bi 
li>nmrofa 
tradiuin 


®e    cclo 

Cr^ncfpitUbcrSiuc.Dccelcrmundo. 
CTCollcctioncs  ejrpofitiontim  ab  antiqiiis  grccis  in  libio 

Mri(t.oe  mundo  qui  oicit  liber  celi  1  mundi.  /S^pofitio/ 

ncsiflcin.i<5.contincntur  c^pfis. 
v(irCaprm.I.(D:  co:pu9  perfcctius  cft  omni  qultitatc  ■:  cp 

mundus  poHcrius  e(t  omni  co:po2c. 

i>3ffcrcntta  '^, 

ipus-rqualtbctaliama' 
I '  gnitudtne  bcc  ef\:q>  coz/ 
j  pus  Djffundit  ad  oes  oi 
,  me(ioe&:fcd  magnitudo 
qucbjvna  Dimcnfionc 
vocat  linca:?  que  Duas 
Dimcnfiocs  vocat  fugfi 
cicsrquc  vcro  bj  tria  fpa 
j'  cia  vocaf  cozpus:-:  pofl 
itriarpaciano  rcl^atalia 
,  cjuarta  DimelTo.  ©cicn  > 
tiaaiitbui^reibseffcin 
namra  intcUigentia:p:q:  intcllcctu  no  p6t  imaginari  ali/ 
quid  alittd  ad  qd  imutetur  vt  addat  ei  alia  Dimcnfiorfic 
mucat  Unca  ad  planitic;  cu  addic  fongitudini  eius  aUq 
latitudo:t  Itcut  etia  mutac  fugficies  ad  co:pu6:quado  in 
fnteUectuaddif  ciue  tongitudini  1  latitudini  aUitudo. 
CTCoftat  igif  cp  13  gj  rcbus  $titatc  bntib''co:p''  pcrfc/ 
criu8Cfl:cog>  otinct  in  k  oes  oimenfioe6.(|7£t  vnijq6/ 
c^  ej:  co:po:ib''  quc  fun  t  in  miido  pcrfccmj  cfl  13  mafed 
nd  efl  Qfccmm  co  q>  no  tcrmincf  pcncs  aUud  co:pu8:to 
ta8  vcro  mudus  efecms  eft  vtrocp  m6:q:  bj  longimdi/ 
ncmt  Utimdinc  i^fundum^-zqiterminatioci^^noepe/ 
nes  aliud  co:pu3.([j-p>oftca  vo  ocmf  auimus  no  ce  fwf/ 
fibilcvc  ceUim  fft  infinitumri  gj  non  cflpoffibile:  vt  vl' 
trailUid  fttaliquid  aUud. 
CCaprm.lLO:  naturaceUeftpzetcrquatmo:  namras: 
1  g?  efl  co:pu8  fimplcj:. 

ral^rtiHI  aut^X  noncflpofTibde  vtmo 
S^  KXW  amt^  msfenfibiUefitaUeri'; 
1  nifi  co:po:i3  ro  bec  e(i:q>  oc  q6  moucf  e  nece 
I  vt(itin[oco:motU3Ctenin6enifi  mntatio6 
locoadlocu^^^znooccupatvcl  iplct  \oca:ni{i 
co:pus.Dp5  g  cj:  I3vt  moms  no  fit  nifico:po:i6  f  jfubti 
jjp:ietatc.(r£t  qiigdcs  boc  ficeft.oico  cp  no  pot  co:p'* 
nobrcmotiifibin3le.q:cu  fucrint  oueres.qHa|:  vniu» 
na  :3uenit  cii  naaUerius  f  m  aUgd^ioiffert  ab  ea  f  maU'.' 
qoid:^  :5ucmunt  in  actioe  Pm  aliQd:i  Differiit  in  actionc 
fmaU'9d.Op5  Vtcaacti6i9in  qua^ueniiitfitipfa  nain 
tiua  coueniiit;':  vt  ca  actionis  in  qua  oifferun  t  fit  ipfa  na 
in  qua  oifferunt.Xics  gdem  nalis  vigo:  motus  mouctie 
fcmE  priiisfit  motui:3pofito:um:  -zpolt^  iucnim^^vnu» 
qdcpcojpus  PE  oifponcs  que  in  eo  funt  in  co:geitateba 
berc  motu5  oiuerfU5  a  motu  quc  babet  aUiide  pter  ipfas 
t)ifp6ne3:tuncncceiTecvtcaDiucrfitati8  inmotib''  co:«' 
po^fitoiuerfita3fua:;ioifp6numn9Uum:i  moms  ipfe 
in  quo  pueniiit  C):  eo  e  in  quo  ?ucn  iun  t.Segtur  g  ej:  boc 
necefTario.vt  oe  q6  cftco:pu3  beat  motu  nalcj.CScd 
motuii  ali)  funt  ff  mpliccscali)  c6pofiti:  motus  autc  fim» 
pUces  funt  Duo.circulariB  1  rccms:-:  motus  ppofitus  eejc 
ouob^^motib^^.CC^f-^obatio  aiit  q>  vnufgfqs  motus  fim» 
plcpaut  eft  recm8.aut  drailaris  bec  e.cp  ipote  e  mocuj 
ee:nifi  fm  linei:(»  lincc  fimpliccs  funt  circuUjris  1  recta: 
nec  itclUgif  mof  aUus  ab  bi8.([:Ci6  et  maifeftaf  g  vi/ 
fU5.3nucnim''eteni5ej:9b''nale5  fibi  qucda  motii  pfegf 
co:pu3  motii  ois  cozpozis  q6  e(t  i  miido;aut  ad  fuii  mc/ 
diiKmt  drca  fuii  medtii.CL^t  mofg  ecirca  fuii  medii) 


£t    mundo 


$7 


cf ratlaris  e.6uo  aut  mot^g  fii  t  ad  mcdtij^  a  mcdio  recti 
(ut:(s  g  fiit  a  fuo  me^fut  ^fus  furfu.(rCo:po:j:  at  qda  fiit 
fimpU'cta.':qdappofita.ciu8atq6eflfimpt'pmot''o5ee 
fimplej:  1  pum6:i  rius  q6  cfl  copo"'  05  ec  f  m  oriantc5  in 
eo  qlitatc:':  vtin  motii  fit(^pe  rcs  ej:  qua  e(t  3pofit'')oi/ 
uerfita8:ficemoms  Ugniin  quo  accedif  ignie  cii  mouet 
oeo:fu5  mouef  ficut  iII6  Ugnii  in  quo  no  e  acce(m  ignis. 
(H&S  cu  fticrit  moms  circularis  i  miido.  -z  n6  e  potc  vt 
mot^circularis  fit  acciitali6.opo:teret.n.tiic  vt  ce't  poi 
co  mot^^naUsdrcuIaris^l^cq:  rcsq  moucf  circufr.-zB 
acciis  non  moaetnidex  req  mouef  circufr  1  g  nam  ad 
quiete.ot:^  Vtfitin  miidomofcirculariscircagete  tcir 
caraioIutioncEpctuus.iosoismofeco^po^is^icuiiis 
mof  nalitcr  oiucrfus  fucrit  a  motu  ceterof  co:pof  :ei'' 
ctia  na  cft  ptcr  co:jr  nam.CTDps  g  vt  fit  in  mfldo  co:p'' 
0iucrfu5  in  na  fua  ab  algs  co^pb^ib''^^  moueatur  motu 
drcularig  nas  fua.CCSi  aiit  of  gp  e(t  vna  ej:  q  ttuo:  na/ 
turisq  mouef  momcirculartoicim^^.gjvnaqueq^  qtu/ 
o:  n^  motu  nalc  bs  fibij3p:iii  •:  i  oirectii.':  n6  c  vt  vim 
coipijeat  OUO6  mot''  nalce.firgo  ipofc  eft  vt  vnaqucq; 
qtuo:  narurmoucaf  mom  circulari:nifi  p  vis.i  13  mot^e 
p:ctcr  nas  fua.£rgo  necc  e.vt  fit  aUud  co:p''  q6  moueat 
motu  drailariej:  fua  na.Cii  aut  mot^^circularis.fic  oij:u 
muKftierit  fube  fimpUcis.':  mot^fimplcj:  non  e  nifi  coi» 
po:i8  fimplici8:opo:tebit  tuc  vt  mot''  circtaris  fit  co^gie 
fimpUcis.C  Si  at  of  gi  e  co:pi6  ?ponti.mot'  a t co^Eia 
ppofitfcficDij^im^-ef^Dnanteico^tucops  vc  co^p^iquo 
nibil  onaf  fit  finc  oubio  co^p"  fimprj:.!!!  ^ai"'  cft  g  ej: 
bis  q  Dij:im''.g7  mobiUs  circu  tr  cu  fui8  pteci8.i.ccU  na  cfl 
pcer  qmo:  co:Ea  q  fuc  f3  co^''fimplcj:.':  g?  moc''  circula/ 
ris  e  ilU  naU'8.q:  fi  no  eet  ei  na  Us  jpfeao  bf ec  fine  oubio 
aliu  ab  illo  mocu  nalc.q:  ia  Declarauirn''n  pofTc  ec  co:p^ 
finc  mom  nali:vn  fi  bfct  motii  nalc  ptcr  circularcs  bf  ct 
Duosmot^^fibtnales^qdlligiusrcpudiatiicO. 

(i;Capt'm.III.£6  co:pu8  ceu  non  recipit  augmen  tu. 

"'^ — ^  ^  ^ftt  ^tl  f  f  1  ^^  incrcmctu  q6  co:p«a 
^**lt)ii»vi»n*  rccipitinfuistnVoimc/ 
ifioib'':^  fiit  latimdo  longitudo  -z^ftindii:':  q» 
J  fitcqlc  inoib^^fuisptib^^^ita  vt  n6  iueniamr 
i~'maiu8 in  vno  loco ^ in  alio:necplus in  inte/ 
rio^ici''^  in  cjfferio:i:':  qifit  fite  finc  of  ia  bui''  ':ilUu6:i 
finc  pmutationc  co:po:is  q6  crcuit  a  fua  Difp^ncCQi 
fi  nos  cogitaucrimus  corp''  pgelatu  q6  rcfoUitu5  e  inuc/ 
nicmue  augmctu  in  fuis  trib''  VYametris.i  inueniemus 
oescius  gtcs  pfifcs:':  augmctus  in  eis  ccjle:fcd  cfi:  a  pma 
oifp6ne  pmutatii^a  io  q6  erat  pgelatu  ia  oiffoUitii  c.g  13 
noofaugmentiiteogjcuaUgdcrefdt.ficut  oijrimus  05 
ee  vt  rcmaneat  in  fua  Difp6n'e  non  mutatii.(r3tc  ficogi 
taucrimus  vltimiincruu5g  ej:tendif:iucniemu6q7  crc/ 
i\it:i  no  inuenicmue  ipm  incrcme'tu  in  aliquo  loco  I6gi/ 
tudini8  cbo:dc  pUif$  in  aUo:f5  iucnicmus  latimdinc^  t 
^fundiioccrcuiffcpm  q)creuitI6gitudo:':iuenicm''  9» 
ncmu8mutatu3  cfl  a  fua  DifponcvsJi:  iucnimue  eu  in/ 
duruiffc:':  in  cbo:da  pmutatii.g  n6  vocaf  13  augmemm: 
q:angme'tii.ficutoipmus  cfticrcmctu':  latitudistj?/ 
funditaris.Sugmetii  ncmi  g  qctendif  no  e  nifi  I6gitudi/ 
nistm^ej^quoetinUititudic^^fiinditatepfeciuuta  e  oi/ 
minutio.(t£t  q:  crcfcens  fic  Dij^im^^remaet  in  fua  oifpo 
fitionc.Tlcmu8  ^o cu5 ej:tenditur induraf  ■:  fit  cbo:da. 
ClJtem  fi  cogitaucrimus  vcficas  quc  inflaf  inucnicm" 
eius  l^gimdinc':  laamdinecreuiffc:fcd  inuenicmueci'' 
altitudinc  f  m  fpiffimdine  fui  co:po:i6  oiminutas.q:  illa 
quato  magi6tei:tcndif  attenuaf ^^:  i6  ej:  boc  no  oicim^caj 
crcuiffc(rfcum  aut  cogitaucrimus  ncruos:  aut  vcnas: 
autoitaDecctcri8meb:<6co:po:i&cfeuiiTeinuenicmu9 

;8toic.  f 


£ocIad(tlte 
cellarm  (fTc 
oari  Qnmm 
cop^  riiiipUt 
qo  or  quiiua 


qoul« 


^n  attgmf/ 
laiiocojUld 
qoauscire/ 
matie  ice.c 
Ot>ocvi(le  p 
t>enatioe.iCi 

CO.JJ. 

^n  flugmcn 
laicc  t>}  ficrf 
acmciu  l^m 
oej  otmcAo/ 
iicm. 


^e    celo 


in  ad  vcratn 


jQFctlunon 
^taugert  VI' 
de  et  a;:  p 
celi  t,C9^Q, 


dngmetum  nifi  fucrit  a  fiw  oifpofitfone  rcmotum :  quia 
aimneruusc^tcnditurattcnuatHn-zidcocjrboc  no  oi/ 
ccmus  cum  crcui(Te:cum  autem  contcmplcmus  cozpus 
(^dam  vei  mcmbiu;  equaleiquodencraticu;  oicimus: 
conftansej:ncruis  ivcnis  carnci  olTcxrcinlTe  imcnii 
musaugincnmminfuabngitudinelatitudfczpzofun/ 
doaugmcntationecqual(:ita  qp  rtantcaugmcntii  figna' 
uilTcmus  figna  in  longitudine  i  latimdfe  i  ^fundo  mc' 
b2t:tporteaconfidcrarcmu8quantU3intcrefTct  intcr  iU 
la  figna:poll^crcuit  inucnicmus  augmctum  inter  quc/ 
iibet  ouo  ftgna  mcbzi:'z  qp  cxmit  cquali  pzopoztionc  ad 
totti  augmctti:q6  ell  inter  quc(^  Duo  ftgna  ipftus  mcm/ 
b:i:xinueniemu9q)  ipfumaugmentusnon  fecit  inmc' 
bro  qd  creuit  oiucrfttatcm  in  fuis  partibu8:i  inuenicm'' 
cp  totum  non  eH  mutam;  a  fua  oifpofitione:iTcut  muta/ 
tur  congetatum  aim  rcfoliutur:t  conglobatum  cu  fpar/ 
gituniconiractumcum  c^tcndir^fcd  inucnicmus  illud 
(n  lua  oifpofttioe  in  qua  erat  anic^  crcfccrct.([7;etqu5/ 
doquide5bocftccft:tuncnccciTc  cftvt  aliquod  inmn/ 
datur  ci  q6  non  crat  in  eo:-:  qd  fit  oc  natura  cius.  3lUid 
autem  qdinfunditur  non  porcftcflcquin  ftt:aut  ocna/ 
nira  illius  cojpods  q6  cxcmStd  eratin  alio  loco  ab  illo: 
f?d  motum  eH  adillud:aut  vt  fttaliquid  pzetcr  naturas 
ciU8:fed  pcrmutatum  cft  •:  conuerfum  in  naturam  illius 
co2po:i8  q6  crcuit:talc  autcm  crcfccre  poteft  oici^magia 
tamen  ^m  quantitates:qz  nibilominus  mancns  idc  fub/ 
ftannalitercrefcit.C3d  boccrgo  vtfiat  augmenttim: 
Vtoi^imusopouct  vtiiindatur  rei  augmcntandc  aligd 
q61it  oe  cius  natura:velconuertatur  in  eSdcm  namrl. 
CT^ftienijOuomodinonpolTtintconuenireccfefienij 
Di^erimus  g?  illudeft  oe  natura  cius  ccli  i  motum  eft  ad 
illud':infiifu;eftet:tuncnonpotcft.elTcquin  illud  mo/ 
ueatur  ad  illud:aut  per  feipfu;:aut  ab  alio  mouente  tl[6: 
fi  autC3  oi]cerimu8  cp  mouet  ad  illud  per  femetipfu3:tiic 
ncceiTeeft  g?  aut  fit  furfum:t  moueamr  oeozfum:?  tunc 
cft  pondcrofU5:aut  fit  ocoifum  i  moueatur  furfU5:i  ttlc 
cft  lcue.Sed  nos  occlarabimus  gp  in  natura  celi  noeft 
pondcrotitas  ncc  lcuitas.crgo  noneft  poiTibile:vt  mo/ 
«eamr  adillud  motu  fuiipftus.CTSiautcm  oi^crimus 
qp  mouctur  adillud  ab  alio  moucntcillud:tiic  non  opoz/ 
tet  vt  in  fundatunfed  vt  adiungamr  tantu3  cius  fuperfi/ 
cici:boc  autes  no  eft:qi  ponderofu3:aut  leuc  non  pot  ba/ 
bcre  momm  in  celo:'Z  nibil  cft  quo  fit  leuiu8:aut  pondc 
rofin3:coipu6  autcm  cum  mouemr  ad  co^xis^fi  mouc/ 
tur  furfum:eft  lcuiu8co:(i  vcro  moucwr  ad  mcdiu3:eft 
pondcrofiU8eo:celum  autem  nonbab^aliquid  pondc/ 
rofitati8.autletutati6.autj>ptereafit  aliquid  pondero^ 
fiU3.aut  letiius  eo.ergo  non  poteft  elTe  vt  tfundatur  ali/ 
quid  vndefuitaugmcntueius  pcr  motus  altcri^.CTfit 
ciibocfit:noneftpolTibilevtDiffundaturiUud  pcr  oes 
partcs  cius  cqualitcnfcd  ia  octcrminauimus  op  augmc' 
tum  ixi  crefccnte  fit  in  omn  ibus  partibus  ciua  equalitcr; 
K  poftqj  non  cft  polTibile  vt  id  vndc  celum  crcfcerct  mo 
«catur  ad  tllud:nec  motu  fuiipff^ncc  mom  altcriu6:tuc 
iam  Deftructumeft:vtfitaliquidoenamracius  q6mo 
ucaturadillud:idcovtperillud  fiat  augmentum  cim. 
C  ^t^at ergo  vt  confidcrcmue fi cft  poffibilc  eflTe  ali/ 
q6  e;ctraillud:cuiu3  naturapermutatacoucrtatur  in  na 
tura3  celi:':  infundat  ci  ficut  bumoi  pcrmutatus  fit  cum 
venis^venacusoflibus^oBcumneruie.neruus  autc?  in 
cartilag(nibu6.(Ci5e celo  oica; ctii ilUid no  cc  poffibi/ 
lc:q:  iam  occlarauimus  q>  conucrfiono  eft  nifi  oe  con/ 
trario  in  con  trariiji.Cclu  aute  non  b;  c6trarium.ergo  no 
cftpofl^ibilevtaUquidconuertaturin  namcelcvt  qceo 
fiatau2mentiiem8,([;SJaiitDi):er»tqui8Q>  pcr  motii 


alicuius  q6  mouet  ad  furfum:mouemr  aUqutd  q6  eft  Dc 
namraceUquoufc^iungaturcuicuadiuncttim  fiteri'  d 
attrabit  illod  ad  icqz  eft  cofimile quoufc^  ifundat  etfi/ 
cut  niuriendu3  attrabit  fibi  cibu  quoufc^  infiindatur  et. 
Cr^><^mus  qp  rcceptibilc  nutrimcti  non  attrabit  cibii 
quoufq?infundat  e(nifivtreftaurct  q6  oiminutumeft 
oc  co.Celu3  aute  non  minuit  :ficut  poftca  occlarabim''. 
crgo  cclu;  non  attrabit  ad  fc  q6  coniugitur  i\.\i  quoufc^ 
infiindat  ci:q^uis  fit  oe  namra  eiue. 
Cr£apthi.llII.€&cclumnon  recipit  gcncrationem:nec 
couuptioncm  in  natura  fua. 

•cl^Hv  L|WUU  cffectioeftcyouabus 
caufi8:vna  eft  ma  ei:  qua  fit:altera  cft  p:iua/ 
tio.Simifr  cius  q6  ocfinit  clTe  non  fit  6ftru/ 
ctio.nifi  cii  tf,  oifpofitioe  fua  imutatur  in  fuu 
contrarius^-zomne  q6  fitq:  rcb^^contrarije  fibiipfis  tiw 
Dcftructio  fimifr  fit  cf,  rcbus  ?trari)8  fibiipfie:fed  poft^ 
$celumcftco:pu8  quatU3  ficutoijcimus.pjetcrqmot 
clemet3:t  non  inucnimr  aliud  co:pus  q6  fit  contrariuj 
ilU:quiamomicircularificutoi):imu8  noneft  pofTibtle: 
vtaUquis  motusfit  contrariu8:tunc  iam  manifcftum 
c^rboc  gicelum  nonrectpii  gencrauone':ncc  co::uptio/ 
ncm:':  quandoquidem  boc  fic  eft:tunc  iam  manifcfium 
cftQ)  noncftmutabileabvna  DifpofittoncadaUamq6 
fempitcrnum  cft. 

CJCaplm.  V.©:  cclum  cftfinitum. 

am  t)cclaramtnu0SSi$ 

cfleco:|Xt8.f3Diffinitioco:po:i8  eft  vt  babc> 
at  iongitudincm  latimdine^  i  p:ofiinditatc: 
icdlogitudof  latimdo  eft  ftiperfides^fuper/ 
ficies  aute;  eft  finis  co:po:i8.ergo  opo:tct  cjc  boc  vtcov 
pusfitfinitdmneceflanaidcog^co^po^icftneceiTartu: 
Vib^catlongimdinem  latitudines  i  fpiiTitudincm:  fcd 
fupcrficics  non  cft  aUgd  nifi  longimdo  i  latimdo.  crgo 
fcquit  ej:  boc  Q>  omne  co:pu6  babet  fuperficiemrq:  non 
cft  poffibtlc  vt  co:pus  fir  finc  fopcrfiacfed  fucficies  cft 
finisco:po:id.ergoomneco:pu6fine  oubto  babetfinc. 
crgo  non  cft  poflibile  vt  co:pu8  fit  fine  fine:fcd  ccluj  cft 
co:pu9.ergo  celum  finc  oubio  cft  finitum.(r£5fco  etia$ 
cp  co:pu6  non  potcfteiTcfine  logimdinc  latimdineet^/ 
funditatcergo  no  eft  aliqua  pars  co:po:is  qua  non  mc/ 
furetlogitudolatimdo  «zp^ofiinditaB.Unde  poft^no 
cft  aliqtia  pars  co:pou6  qua  non  menfuret  longimdo  la 
timdo^zp^ofunditae^mncnon  potefteeco:pu8  finc  tp 
trcmitatercog)  fie]ctremitatem  nonbaberct:ope:tcrct 
tunc  vtvltra  idcuiuspartcsmcnfuratlogimdo  latitui 
dotptofunditas^cflctaliquidq^non  fimi  itcr  mcnfm 
rat  longitudo  latimdo  t  p:oftinditae:i  boc  cft  falfu5:q: 
qui  cogitant  qp  cclu3  mcnfurant  longitudo  latitiido  ijp« 
fiindita6:fi  mcnfurant  illud  p:im»  cum  alio  p:etcr  ipm: 
tilc  c6tinenturincoq6metiturlongitudo  latitudoi  ,p/ 
ftinditas  fednon  metinuud  longii  Ujmmi  p:oftindu5. 
Cl^Piixxwi  ergo  cft  aliquid  q6  cft  additii  fnpcr  id  q6  me 
furat  longus  latumtp^ofundiKQjfiitafiicrit  tuc  gjp:i/ 
mu5  mcnfurat  longu  l3tU3 1  ;)ftindum  q6  erat  p:iu6;eft 
infinitum:icdiameratfinim3^ptcrfuamrcccpticncm 
addirioni3.'?am  crgo  manifcftu  cft  cjc  boc  g»  omne  cov 
pue  q6circi'ifcripfit  logimdo  latitudo  ■:  jjftinditas  fini/ 
ms elt:fcd  oc co:pu6  mcfura t  logitudo  Uitimdo  i j?fun/ 
ditae.g  no  eft  poflfibile  vt  co^p^ftt  ifi^^.CTt^icoc^tQjnDn 
pot  opinari  gsceluec  ifi"':q:  R  cclii  mcte  pcipit  ftati»  cc 
gitat  co:pus.Co:pu6  aiit  tducit  fupfide:  fnpf icies  1^0  in/ 
\m  imii  fic  nuUu  &>if  cj:cogitarip6t  infinitii.({:Uii 


pcclii.t,p. 
zo. 


^ccfos 
flt  finirus 
mflsntm/ 
dinc 

IDcrinfta 
(ccclKtua 
admasnt 
ludinevi 
de  ap  p 
ccli  a  t.?. 

tc.c6.43« 


Z*t&, 


4"r5, 


£t  mmio 


mmtm» 
tnabM' 
tto» 


fti, 


Kiqpcuilicjiimoaetz  tpsin  quomouet  elf  finitu:tunc 

motusinquomouet  inipfotgefinttuselheo  g)  tps  co^ 

mitat  motu  et  ab  initio  tQis:-!  finis  d'*  cui  fine  ipftue  ell: 

Vii  poHq^  mot''  finitus  e.tiic  logitudo  fpacijCin  quo  mo' 

lus  eft^ffnita  e:eo  cp  mefura  mot'  pfeg  t  mefura?  logitu/ 

dinis  (pacqAn  quo  e  mot^Si  atit  tpstn  quo  mouet  celu 

ell  hnitfi:ricut  fpacyt  vni''  Diei:tuc  moms  g  e  in  eo  finit^ 

ell:eo  g>  b;  pn'^f.initii)  oieLi  fineXterminii  otei.!6(at  B 

moms  fueric  finims:tnc  logitudo  rpaci)  e  finita.Si  at  15 

gimdo  fpaci)  e  f inita.tuc  cozp''  cui^^Ce  ipfa  ldgimdo>f.ce 

Uim  e  f initfi.GT^t  certificabit  itld  et  15  ejccpIo.Cui''  oes 

partes  finite  fun  t:ipm  totii  finitii  e:fed  oes  gtes  mot^^fip 

nm\eti(^  oiflinf^unt  ftngtis  reuolutioib^^^finite  funt 

pio  fpaciovni^^oiei  finito.s  mot^^firmameti  finif e.-:  $m 

nrmametii  finitu.(L  l^onam''  igf  circulii  i  ei^cctrus  9, 

«  quo  jptrabat  Unea;  vfcB  ^^  t^gat  fere  fupenoje  gte  cin 

cuferc' 

tiein^ 

*b.qt  I, 

Hacot 

phtlv 

neadr 

CUltfU' 

p:ace/ 
trii  a.t 
ptinu^ 
mouea 
tnntiic 
05b.ne 
cefla' 
rto  ad 
eunde 

ptmctiiredHtVitepuit.C^mpIiusaligdnobreftnem 
or  ouob''modis.aut  fm  potetia  agedi^cui  nibil  pot  refi» 
ftere>ut  H  ^litate:cti  ei*  Diftenfio  1  logitudo  1  magm'' 
mdo  1  rotiiditas  n  b;  terminii  pencs  que  termiat  »Tluc 
aiitadpnsn6eneciu5ill6q6eifini"'p5po™'.  5lli  atg 
oij:eriitgj  miidus  ifinit^^e.no  voliit  itelligcre  ifi^^.nifi  3» 
f  m  ^titatc  co:Bi6:aut  f  5  ^titate  fui  tgis  e  ifi^^.CJSt  ni 
bil  pot  d  e)ccogitare  nifi  trib^^modis^q:  aut  cogitabit  id 
qd  b5  eevel  fuit  vel  e  pofe  fore:aut  id  q6  n  b5  ee:nec  fuit 
pofe  fitifliKnec  c  pote  foiC(£&i  at  oij^erim''^»  ^titos  ifi 
nitabj  ee  incurremus  tcoueniens.V5.q:  ois  q^titas  q  b; 
efTcgcgdedeiusneceiTeeftvtbabeatec^gipm  totu  b; 
ciTe:qz  fi  ipm  no  toms  b;  efTe:ttinc  aut  aligd  eius  bs  dTe: 
autali9deittsnob;eiTe:autnibileinsb5e(Te:netitraaiit 
barum  oictionum  cft  vera.^deo  g?  nibil  efteitis  q6  noti 
cjciftat  1  babeat  eiTe.q6  aut  infinitii  eft  no  b5  totii.q6  at 
non  b5  tomm:n6  bs  e(Te:q2  totii  no  eft  nifi  c6p:eben(i'o 
oium  fwrtiii  rci.g  ia  maifeftii  c  qp  ^titatc  ifinita  n6  pot 
gs  opinari  brc  ec.GT^t  poftqg  no  c  potc  opinari  $tita» 
tetfi^^5bfcee:tiicmagi8ipotl2eopinariilla  babuiile  ee. 
Qd  aute  babuitee:t  mo  no  b5:aut  non  babebiti  q>  oefi/ 
nit  eiTe.aut  ocftnct  bf  e:i  pteritum  1  finitu  l.q?  aute  infi 
nitti  c  m^  p6t  pterircTIulla  nac^  ps  eternitatis  trafit: 
1  ficut  no  pot  Qtranfire  ifinttu:nec  pot  ptcrirc  motu  fuo 
fpaciu  q6  c  ifinims^ita  no  c  pole  ptranftrc  t  pterire  q6li/ 
bet  aliud  ifinitikqz  ncc  initiii  nec  terminii  b^.C^t  boc 
m6  p5  et:qtn  n6  c  pofe  vt  igtitao  babiti(Tetati$do:i  mo 
n6b5  ciTc  ifinitii:i  cii  15  mi(Tct:q6  ftitu?:  eft.filr  etranfi/ 
bitaptcribit.(C5am  gpftatgjq^titasifinita  :n6  c6  rc* 
bus  qs  boies  pofTunt  opinari  vcl  bf e  e(Tc.vel  ee  pote  ba 
builTc  velbabimras  ec:n6  c  crgo  iteltciis  nf e  oictionis  6 
opiatioetgtitatl  iftn(te.f.vt  fit  q^titas  exmaifefto  qptita/ 


9« 


mm  ptertotum  ifKnita^euinopolTetal^daddt:^  qnon 
fit  aligd  maius  vel  ma;cimu.qz  nibil  ie:f.  reb^  bntib^ma 
gnimdine  1  logimdineq6  in  tin  crcfcere  pofTitvt  no  pof/ 
fit  aligd  addi.  &$  itellectue  nfe  oiictiotB  quaOicim^nos 
opinari  ^utates  ifinitam  bic  e.f.vt  fit  b^^q^  fuftineat  fibi 
flddi  aliud  poft  aliii  fcmp  finc  fine:ita  vt  non  ce(Tet:t  vt 
qutcqdeftifinitiifitb9.f.vtpatiamrfibiaddiatiudpoft 
ali6  femp:atiogn  no  erit  if(nitii:eqle  cft.n.vt  ree  beat  ec 
(n  fe:'z  oe  eentta  fna  nibil  oefit  fibiipfi:':  vt  7p:ebedat  ab 
alio:fic  vt  nibil  eius  oefit  ?p:ebendenti.crigrgo  q6  mo 
b5ee:atttq6f(iit:autqdfiitu2:eft:tpoteeft  vt  fit  ifinitu. 
3^  qzfuftinctaddifibtaligdinfiitu^.tndetermin"  in 
quo  ceiTet:ipm  aiit  fuftinere  fibiaddialigd  in  fatan3  i 
Q)  fi  eft  ei  termin^euenu  15  qj  ia  finit  ct  Ifinita  fitfinitit. 
C5tcp  ompli^^maiftftabit  B  gp  oijcim'  etg  nuep.l5  eft 
g?  nibiIniier(eftq6ndpofTitoupIicar(taugeri:ficut  nu 
meri9funtabvnovfc^adDccc.vit  poft^nullus  niier^ 
eft  ab  vno  vfcg  ad  oecequi  non  pofTit  onplart  t  augert: 
tiicnueruscum  niieropofTct  additfienmaio:^  erot» 
CPoft^aittvef  eftcpnoeftpotc^titateifinitasbfe 
eiTe:necf(tifTe:necfUmrafo:e:mnciam.ai'"eft.q:q§titas 
celt  in  A(o  tpe  1  in  fua  eentia  terminata  eftrz  inittii  babj. 
i:>ico  et  Q)  fi  celii  eet  ifinitii.g  itellectus  mouetopmione 
i$titati6  ifinitcci:  potis  eft  ej:  rcbl^titib''  logitudineset 
magnimdine.cp  itep  pferre  fibipofTunt  cut  no  polTit  a\u 
Haid  addi  aliud  poft  aliud  femg  fine  fine:ita  vt  no  cefTet 
ompU^^.ibcmeaiitifuiititndbfe  totii:totiiaiit  Didnnid 
q6b5in  fe:toeeefnonfl7(lDefitfil)(ipfi:i  vt  ?p:ebedic 
no  fjlfa  imaginati6e:fit  vt  nibil  ci^^oefit  cop:ebendeti.s 
q6  bs  ee':attt  q6  fitir.autq6  fiim^  eipotee  vtfit  ifinitus* 
3:dco  qt  c  pp:eb^fibile  t  fuftinet  fibt  addiaUgd  in  fiim^ 
Vteitermin^^eucniaciiteirciifinitifi^fitfinitii.ampli^ 
diitpQftq^mai'"  e3>  no  epofe  $titate  ifinita  bfcelTc  vel 
fiunevelfiimrafo^c^tiicquoc^mai^eg)  ^titas  ccliin 
fuo  tpe  1  fua  eottia  f inita  e.(n£t  ite:p  oico  et  qj  fi  celum 
tet  ifT.i  bf et  motu  ciratlare:drculu8  ilte  in  quo  mouc/ 
ret  oebcret  ec  ifinims^f;  nullus  drcuUts  e  ifinims.s  co 
la  no  e  ifi^^.CTi^ico  ct  g?  fi  co:p''  ift""  moueret  circurr  0$ 
vt  fit  mot^^drailaris  ifinit":ita  gp  nullii  ci'' piictii  redcat 
adfuulocu:l5etmaifeftauit3:p.in  Ub.Dcaiiditu  naiicp 
mot''  cotpis  ifinfti  03  ee  ifinitU6.36  cp  fpadu  in  quo  mo/ 
uef  05  cc  ifi^aiiogn  ptigcret  vt  fpaciii  ei"*  finitu  pcedc/ 
ret  magnimdine  ifinita:f5  fi  fpaciu  i  qtio  e  mot"  fiierit  i/ 
finittt.tiicnoeetpotcvtmot^^cprcdatilld^ipoft^nop/ 
terit.ne^e):cedit  ill6.tiic  in  illo  fcmp  erit  fine  fincfcd  R 
eet  mot"  circttlaris  ifinims.tiic  oporterctvt  ciraiUie  cet 
infinimd.fic  aut  n6  eet  circuUis  nec  Unea  recta:z  filr  no 
eet  mot"  fm  circulu  ncc  f  m  Uncas  recta:vit  q:  no  e  potc 
circulii  ce  ift'":!^  nec  c  motus  circularis  ifintt".(ir  Tlon 
eft  aute  pote  vt  fit  co:pus  ift'":^^  moueat  -z  non  circulV: 
vndefegtur  e%  bis  vt  cclu  no  fit  ifinitij;ipm.n.cc  ifinitu 
eft  ipot^  CU5  eitis  puncmm  redeat  ad  locum  fuum:vii  q: 
n6  eft  potecirculum  ee  iftnitii:ita  ncc  eC  moms  circula/ 
ris  iftnims.g  motus  cotpous  ifiniti  n6  pot  ec  circularis. 
5deo  gj  fpacium  in  quo  mottet  05  ee  ifinitu;  q6  moueat 
tn6drcufr.feqitif  crgoej:  bisvtceliinonfit  ifinitii:eo 
gp  motus  eius  drailaris  cft.q:  no  cft  pote  vt  ftt  co:p"  ifi'' 
nitu5  q6  moueai  drcurr.cr'?'""  ct^bat  alio  modo  no 
pofTeeeco:pu6ifinimm:q:n6p6tee:quinoc  co:pu6  fit 
autptinuu5:aut  Difcretii:fiauteof  g7Co:pus  inrinitiico 
ttntiii  cft  oicamus  gp  nibil  eft  co:po:is  ptinuiq6  non  pti/ 
nuet  ali]:-z  poftqj  nibilefteius  q6 non  continuemr  ali): 
tunc  oportct  vt  nibil  fit  eitis:  nifi  qdeftconiunctum  ctts 
alio:-:  poft$  fic  cft  mnc  necelTe  eft  vt  co:pus  continuum 
bal^t  e]ctremitatem:quia  finon  babuerit  c^trcma 

Suic.  f  z 


Oifftcfifii» 
Btmffodci 


7'r», 


Bidtjxijoc 
B9.pctli.» 
tcrt.c6.44. 
vftB  ad.54* 


•'r«. 


opo2tcbft  vt  totumbabeat  eiTc  ipltisr^ifltid  Rtal^d 
aU'iid;ibocfalfumeft.qz  g  oijntgjaligd  cjiisbabctefie 
poftrcmitjfiQjpiisertfueiit^tinuiicus  alio:tunc  iftud 
^tinuabif  iit  co  qp  pus  crat  oti"  cfi  rcliquo  corEis.5  iain 
cepit  addici  q6  p"foit  oti'":^  qn  gde  B  fic  citunc  q>  pmu 
erat  oti'":':  oiccbit  ifi^^fuo  toti  cui^^qlibs  ps  ^tinuaf aly: 

I  poftql  fic  cft  nccefte  c  vt  co:pu3  ottnuuj  bcat  cjcrremi' 
tatftco  q>  ptinuatio  p  totum  ocfccdat:':  rurfus  connerta' 
tiir.crgo  ias  manifcllus  eft  9»omne  cozpus  ^tinim  babj 
c>:trcmu5 1  fines.^  co:piia  inf mitii'  no  cft  con  tinuum. 

(TSi  aute  of  efle  oifcretus  oicemue  q>  ptes  ei'  no  piit  ec 
ntft  bis  trib^inodid.r.aut  vt  vnaqnec^  eaf  fit  finita:aut 
vt  vnaqucq;  ea:^  fit  ifinita:aut  vt  qda  ca^  (tnt  ifinitc:'z 
qdj3ftnite:ndpotatvnaqucq;  ptiumee  ifinita.aU'ogn 
pofl  vnu  infinitu  eci  aliud  liii  additu:ncc  pot  a  vnaque< 
qspartiucefmita.qjfipartescent  finitcct  nucro.opoj/ 
tcrctvttotuectfinitii.CSiautDfgjffinitus  fttnucr' 
partiit.Dicemu8  cp  oiuiito  co2po2f  s  in  ilias  ptes  no  pt  ce: 
quin  ITtautitegrec5pleta:autndttC0re:9plcta:fi  aut  of 
Qj  itegrc  copleta  cft:tunc  gtcs  cius  finitc  lut  niicro:fi  at 
Of  gp  nodu;  integre  coplcta  cil  ciic  gtcs  que  ia  oiuifc  fu  t: 
finite  niiero  funt.*':  illud  co:po:ie  q6  nodii  oiuifu;  e(t  ad' 
buc  talc  elt  q>  fifr  pote  eft  oiuidnficut  1  cctcre  ptcs.qiio/ 
ciiq5  aiit  otingat  vt  in  oiuidcdo  pccdai  fcmp  ptcs  fini' 
teeriitniiero.crgo  ndepole  vt  partiiico:tw:i3  ifiniti  ifi' 
nitus  ftt nueru3.(ni>oftq5 autcno  poteeco:pii6  gn  ftt 
conti^^^aut  oifcrctu5.Co:p'aitt  infinitu;  no  pot  ce  con  ti' 
nuusiiec  oifcrctii^tuncnoeftporegj  co:pu3  fit  ifinitii.g 
e.I.cap(.re«  ccliifimtuscft:':  l3eftq6^pofuimu80cmfarc.Cr£)r  q 
qucti0  r.«  r.  ciutpSt^bariQj mundus vnuseft:t gjbic  folus e  in  quo 
itammidi  rumus:t  rto  alius:-:  q>  poft  ipm  no  erit  aiiud  Co^p^CC^t 
boc  cft  g>  vniiqdqj  coifx);:  bj  motii  1  quictcs  aut  nalir 
ter  aut  g  vi5:vnicuiq5  aut  co:po2i  locus^adquc^oue^ 
tur>ft  naii3:fed  motus  g  vij  eft  mot'  oe  loco  ad  qucm 
monet  co:pu8  nllitenad  priU5  cius  locivii  ttiotii  fitit:qt 
in  quoctiqs  loco  geuertt  motus  co:po:i8:motus  ei''  nalis 
no  eft  nifi  ad  i[iix$  locu5:ad  cuius  prium  eft  motus  eitts 
viol|tus.CESigsaiitDi)cerit  q>  nopotcegn  tcrra  mo/ 
Iteat  :aut  nalitcnaut  p  vi5  nifi  in  mtido  tm  in  quo  e  mo: 
f cd  ab  illo  mundo  ad  iftu5  no  e  pofe  vt  moucat .  aut  na> 
litcraut  per  vim.0icemu8  g?  ff  B  no  c  pofKet  fit  tamen 
pofTibilecl  moucri  ad  bunc  mundu  q6  fi  ita  fucritt  ma 
nifcftum  fiierit  g?  Ep  nuUam  iftap  gnq;  carum  ^bibct 
moueritcrrainmiindoinquocgn  mouat adbiic mui 
du5.aut  nalitcr.aut  per  vi5  tiic  maifcftabir  g>  pofc  cft  vt 
terra  moueat  in  miido  in  quo  cft  ad  bijcmiidii5.aut  ng/ 
Uter  aut  p  vi5-Bl2  q6  aute'  man  ifcftabif  cp  nulla  iftarum 
gnqs  carum  j?bibci  tcrra^  moueri  oc  mudo  in  quo  e  ad 
bunc  miidu.boc  cft  q6  Dica5.f.g?  no  pot  Dici  gj  na  fco:po 
risq6mouet.fVuefittcrra.fiuc(itali6.autnaco:po:;:q 
mouet  1  tnouct  in  illis  i  illo  miido  fit  alia  a  n  a  co:po:i3 
q6  mouct  t  co:po^  in  gbus  moucf  in  13  mundo;q:  g?  ib 
lc  miidus  copofit'  (itq:  co^poztbTimplicib^alijs  a  co:/ 
pozib^ejcgbusppofifcbicmudus.ficutia  pdi>amus  z 
adbuci  ampli^Diccmusin  fequetib''!^  no  c  pofeec:q:  ti 
cft  copoff  tus  c%  cozpozib^^tiic  non  coicat  cii  15  miido:ni. 

II  in  folo  noie:i  abfurdii  fit  vt  oicat  miidus  ille  g  e  poft 
biic  miidU5  ppofit^cj:  no  co:po:ib'':non.n.appcllaf  ppc 
bocnoic:nifiq6eftco:pu8.Tlo8aiitn6intcdimii8  bic  i/ 
f f  rmarc  nift  fniam  efg  oijrit  g>  mundus  e  ali^^ptcr  bunc 
mildu5:g  eft  finc  Dubio  copofitus  qcco^pozib'':^©  aute  e 
pofee)ccogitareco:fK):afimplicia  oUaptcrbcccrgb''  c 
copfitio  b"mundi.g  no  c  na  mobilis.vt  moueaftn  illo 
miido  •zno  moueaf  ad  bfic  mitndu;  ncc  Dccct  na  cozpo/ 
ru5  que  mouet  mobilcctin  gb^^moucf  in  illo  mudovt  fit 


^cdijlai» 


'Bc  cclo 

pzeternamcoipo^rqein  Bmundoqfimoucatilla?  j?/ 
bibcanf  moucre  ifta:i  moueri  in  iftis. 

(j[;Capfm.VI.©:  munduscfttantu;  vmis. 

Ctermtnanduj  fJ^"i?"J 

bic  folus  cft  in  quo  itimP-.i  no  a  tius.C  Qivo 
alius  cft  ppone  b5:q:  fi  no  c  ppofitus  cj:  coz/ 
po^ib^^^tucnocoicatcu  15  mtido  nifi  f  folo  no 
mfc:quc  CU5  ita  fc  beant  op3  vnuqdqs  co:p''  altcri^mijf 
diad  fua  nam,ppcrare:q6  fi  ita  no  e.nccce  vt  ptigat^ 
aliquo  ifto?:  gnq;  modo:p.f.aut  pg  oiucrfitatc  Baccius: 
aut  ppoiucrfitate  nalium  co:po:p  q  mouct  mobilia  x  in 
gbus  moucf  .aut  pp  Diuerfitatc  menfura|r  il{a;|!:autpg 
oiucrfitate  mcnfure  ei^.aut  Ep  oiuerfitate  mcfurcfpacq 
in  quo  e  mof^nullusaut  cjrcogitarc  pt  a  lia  ca;  pter  bae: 
PE  qua  pofc  fit  tcrra  moucri  i  miido  in  quo  e  abfqj  15  cp 
moiicaf  ad  biic  mundujraut  nafr.autp  vim.CT^anij 
fcftabff  oiit  g?  nulla  ifta:?i  cani;  j^bibct  tcrrd  moueri  6 
mtido  in  quo  cad  buc  miidum.  Q:  nec  potcft  Dicig>na 
co:pfs:fiuc  fit  tcrra:fiuc  aliud:aut  na  co:po;:  q  mouet  t 
moucf  in  illis  in  illo  miido  fit  alia  a  na  co:pis  q6  babct 
inoucri  1 15  mudo:nccc  c  g  vt  alteri^^miidi  cozpoza  mo/ 
uean  f  motib"'  i  rurfus  q6  e  fuEi'  od  biic  mijdti:i  qficg  ta/ 
gatfpcraignisb^nfimudi^ci^  mifccaf.CTSiatDf  g» 
mefurcillo:}zco:po?::qmouetiiUomijdo:n6  fiit  mefiw 
rcco:po:p  b'  miidi.36  g>  e  maio:.tfic  nibil^bibct  fi  tcw 
ra  moucaf  EPcdicufr  ad  biic  mudii:gn  ocaipct  1  oppa» 
matcctrub^^miidi^itavtqdaEtes  fuEfluat-:  exccd^R 
mt  mio:  fucrit  qltitas  illop  co:po:p:tuc  n6  crit  fcoueni/ 
cns  min^^mafo^i  mouerf  p  obcdictii  vcl  qccciljonc  poft/ 
<p  n  a  attrabetis  vel  ci^^motozp  vi5  poteft  iUiid  moucre. 
CrSi  aiit  Df  gj  E  fpaciii  vctat  aligd  trafirc  ad  biic  vnw 
dii.C^iccm''^?  logitudo  fpacu  no  ^bibci  aliqufdmoueri 
fito  motu  nalf  .!S»ic.n.vidcm''leue  tgrauc  mouerCfiuc  ftt 
rcmotii.fiue  fit  ^pinquu:nec  ct  ^bibet  moticri  fi  fit  mo 
tojg  moucrepoitititps  bcat.gnuUacqttuo:  ca^rq^/ 
bibcataUgd  iUi^miidt  moucriad  buc  mundii:autnafr. 
aut  E  vi5:q:  nec  fpaciu.ncc  tps  vctat:cu  ois  mot''  co:Efe 
pcnes  id  vcl  aU'6  co:p'beat  finiri.cr2nDdi"'c  et  cp  nec  01 
ucrfitasmcfuremobiUspzobibctoc  miido  iUo  moucri 
aUgd  ad  mudii  biicq:  fi  Di^rcrim''  15  ce  ee  mefura  ci'':tc 
erit  I5.aut  ee  magnfmdine.aut  paruitatc.CTSf  of  9  dc 
miido  iUo  tcrra  no  pot  moucri  ad  buc  miidii  pE  fua  ma 
gnitudine^tiicfumam^^aUquaEteei^^quapofc  fit  mouc/ 
ri  ad  buc  miidii:':  6  illa  fit  nobis  f  mo.CESf  dt  of  q>  eb 
puf  tate  fua  podcrofu;  atigd  1  ti  fit  EuifTimii^b;  tit  aUgd 
p6dcrofitati8:fictlaiccufttcritEuf(Timii.b5tit  j^ti  aU» 
qua  leuitatis:gcgd.n.Etc  b5  lcuf  tatf  s  aut  ponderofitatfs 
finc  oitbio  moucf  Eca:q5Ufstardef  mot^cfMlos.n.fue/ 
nfm''!^  maf"  f  c(l5Eteterrc:cft  ca  clcuam"':  oimfttim'': 
t|ui6  fit  EuiiTima.  CL  ©'  a  t  of  g>  mefure  co:pop  q  mouc 
ret  mobfle:i  i  gb''  moucf  f  mfido  iUo:n6  ff  mefurc  bo:ii 
cozpoy  qmoucrctmobilc.tingb^mouef  in  15  mfido:i 
io  mouef  in  illo  miido  1  no  moucf  ad  biic  miidus  &$  (t 
15  of  io  ecg?  mefura  illo;:  co:po|:  c  maio:.tuc  no  pbibf 
co^p^^Ccii  6  na  ipfi^fucrit  moucri  in  co:EC>t  moucaf  in 
maio:i  fc:fic  moucf  in  mio:i.giU6Cfiuc  nafr.fiuccjrcoa 
ctioc  fucrit  mot^^ci^^^pofc  e  vt  moucat  %  moucaf  in  puo  t 
inmagno^poftcBmoto^ci^^Evispot  iU6  inoucrc.criSi 
aiit  Df  q>  fpaciii  in  quo  moucf  i  illoniudo:c  ptcr  fpaciua; 
in  quo  mottcf  i  15  miido.co  q>  fpaciu  t  q  moucf  i  h\o  mfi 
do  1  Etranfif  :mafus  cft  fpacioin  qito  moucf  in  15  mun/ 
do:t  p:optcrca  no  mottcmr.i>fccmus  q>  tongitudo  fpa/ 
ct|nonp:obfbctcammoucrifno  motu  naturaU.Ufdc/ 
mue  cn  im  lette  1  podcrofum  moueri  oc  loco  fuo:  liuc  fit 


f>^  ro  <f 

vii'  im  fit 

q  mSvtdc 

lia.teco. 
7*.  VfCf 
fld.te.(«. 
9t, 


£t   mundo 


59 


rcmotillTuejjpMiquiijiiccjJbibcrmoueripcr  r«n:fi  fit 
moroiquimoucrcponititpB  babuerit.(L£rgo  nulla 
eHcaquejpbibcataligdtlliusmundimouertoe  illo  ad 
biic  mudu:aut  naliter.aut  per  vis^^deo  cp  oiuerfitas  in  / 
ter  motum  in  iUo  mundo.-z  moms  in  boc  mundo:nd  po/ 
tefl  e>;cogitari  ef.  alia  ca^nifi  e^  vna  i^a^  quinq;  caru5. 
3a3aiitnulla  iftaf  caru;  jpbibetali^doe  iilo  miido  mo 
iteriadbuncmundum:aut  naturaliter.aut  per  vim. 
(n3  te  fi  oicat  Q7  terra  t  vniiqdq;  alio:p  triii  no  pot  mo' 
Remo'  ueriicctotionopotcevtterra-ivniiqdqs  aliof  triu$ 
«ct  qfdaj  moucat  oc  illo  miido  vfqj  ad  buc  muduj.iiiccm''  qi  13 
na/fow'.  ^^  t^l"  ^bibettcrra  t  vniiq6q$  alio:p  triu  moucri  tn  fc 
no  poi  ec  nifi  q:  aut  mot^  ei''  priua  c  motuici^-aut  q:  no 
eft  priu6.5a  aiit  videmus  terra  moueri  i  rccii  mot*  c  p/ 
rius  momi  ei^^^fiicut  ignie:^  in  rccum  tnotus  non  eft  con/ 
irari"'  motui  ei^ific  aq.g  celu  no  J3j>ibet  terra  ncc  aliqd 
criumoucriin  fcQpB.tLiSiaiitDrQ^aqacri  ignis  no 
IRobibct  cerra  moueri  in  rcnili  qt  aq  e  poderofa:?  aer  i 
ignis  leuia:cclu  autc  ^bibct.to:qz  no  cn:  grauc  nec  leue. 
([;£>icemu8  qp  magis  pgruit  rc  lcu^  moueri  in  kxs>  9 
motus  grauis  ^vPi  mowi  [euis:t  graui  magis  pgruit^ 
btbere  graue  moucri  in  ie  g  vim:co  <s>  mot^grauis  nalis 
prius  etl  mowi  cins  q  vi3:ei  autqt^  e  ncc  lcuc  nec  graue: 
magis  copetit  no  ^bibcre  moucri  in  fcaut  nai:r.aut  pcr 
vim  id  qd  b$  aliad  grauitatis  ant  Ieuttatt6.cr?te3  fi  of 
Q7  non  cfl  porealigd  graueaut  leue  moueri  oe  B  mundo 
ad  aliii.ficut  no  cft  poFc  aligd  poderofus  aut  leuc  mouc/ 
'^oretm/  rioealioadiftU3.C^^usq2porcof multiemodie 
»(r  t»i.  quospollcnunierabtm''.^^  fuflnidatmd  vtadpiisgdem 
oicamus:qz  no  po^c  aligd  e  no  potie  cf.  fcvifo:aut  cn  alia 
ca.qd  aut  no  cft  pofc  q:  fcipo  poncrcpo^elt  qua  pfequii/ 
tur  multa  abfurda.id  aiit  q6  ell  non  pote  ponere  9:  ali« 
ca:p9''equanonofcquuntaUquaabfurda.£^epUgfa.g 
oiiceritaUque  ftate;  federe  no  qi  oifjpdncfed  zf,  fcipfo:  e 
impote.ipofito  bocfequent  multa  icouenietia:fi  autem 
Di;cerit  gs  aUque  poitarc  ccntu  miUa  talen  ca.boc  no  e  i/ 
polTibtle  cj:  reipfo.eo  9  centii  miUa  taleta  poztabiUa  fint 
in  fe:fede);aliaca  ndpoztanfrautqznoinuenit  aU^eil/ 
la:p  viriu;  ^  poztare  poiTit.aut  qz  non  vadit  ad  pouadii: 
ii  aiit  pofuerimus  cetii  millc  taleta  poite  po:tare  aUquc: 
1  vcniflfe  ad  po:tandi5  ca:n6  fcquimr  vUum  incduenics. 
d&^io  <P  oij:im\i8  ee  ipofevt  aliqiue  oc  15  mundo  mo 
ttcat  in  celu;:aut  naUter  aut  p  vim:iftud  tpore  no  eil  oe 
pmo  mo-f;  oe  rcdo.i.qih  R  poneremus  rc;  aUqua  ce  tan/ 
tc  virtutis  que  polTet  leuare  terra  quoufq;  mitteret  caj 
in  cc\u  1  Etr3nfiret.feq  retur  tiic  tcrra  moueri  vfqs  ad  cc 
lum:'Z  tiic  non  ect  boc  icouenicne  neq;  abfurdu;.ibicrio 
eni;  nfa  qj  terra  eft  in  aUo  mudo  q6  eh  non  pofc  moueri 
ad  buc  miidu;:cfl:  oc  pmo  mo.q?  eft  ii  poflibile  cjc  fcqin 
fequeret  terr3moueriadfurfu;naUter:q6  fi  pofuertm' 
fcgmr  tncoucniens  1  abfurditas  b.f.qm  fequit  terra  mo 
tieri  ad  furfu;  naUtcr.C^^^go  ^  manifeftii  eft  polTiTjile 
ee  terra  moueri  fcdo  mo  ab  illo  mundo  ad  iftui  mundu;: 
&  fit  aUgd  tantc  virtutis  q6  eam  poflfit  impcUere  vel  le/ 
uarcCSi  aiit  of  g;  in  nailU"  tcrre  no  e  nifiges:-!  in  n5 
ei'  no  e  motU3.£>icem'';qd  no  b;  motu  nalc;  no  mouef 
per  vi;.Q6  aiit  nd  mouet  ncc  pcr  na;:ncc  g  vim  no  mo 
uet  vllo  m6.©i  aiit  oc  id  cui''  na  eft  no  moueri  pofe  eft 
moucri.ergo  Unca  fUBfides  tocus  1  tps  fcietia  pbia  1  gc 
quid  eft  aPna  no  moucri  polTut  nifi  per  vi5:fcd  13  eft  ab/ 
2'  To  cf  turdii:Diccre  co:p''  ec':  no  moueripolTcC^am  et  oica* 
vn^tm  fit  mu9fubtiUus.quiaficiTct  miidusortrabitncmundu;. 
mndus.  ^ip  firmametii  moucret  rtuc  eius  ect  mot"  contrarius: 
f>  iut  ide  cii  corquo^  Vtrtt;  con  ccdat  ad  Icoucnies  ouc: 
qitucopottereta^eePfiKtusvtriuftsfpberenti^  me» 


uercntfteUeft'j:e:autvtperj5uent^tf4motuu50uploci/ 
tius  raecnt  planctis.(r:i>fccmtt8etadbucgj  ficocedit  j'rt, 
e(Te  aUu  mudu;  in  cui^^mcdio  eft  terra  quaUs  e  ifta:cdcc/ 
det  etia  vcreaduews  ilU''  terrc  oc  medio  iiU^^mundi  ad 
biicmiidii  pobedientia  autgvz3.f.q:poft$aliqua  co:/ 
po:a  funtCquo^-vniiqdcein  fc  potmoueri^mouet  nal'r 
aut  E  vt'm:tiic  no  erit  icouenicne  opinari  gj  vtcrcp  mun/ 
dop  totus  poflfit  moucri  aut  nalitcr  aut  p  vim.1i>onam^ 
ergogj  alter  co^jrtomsmoucat  adpartcaUcri^^naUtcr: 
aut  B  vi;:ita  vt  piictu  centri  vtriufcp  miidi  tangat  fupfi/ 
cicm  princte5  aUii:q6  cii  fuerit:cuc  ^m  vtracp  pofirione 
idc3  mouebit  nati"i  E  vim.ndl'r  i6:q:.n.nali'6  c^emo 
b^miiditerramotaeadmcdiriilU^mudi^mouebitnccio 
ad  fuu  cen  trii.ii>cr  vi5  aiit  i6:q:  oc  mcdio  ilU'  mudi  mo» 
tacftadeprcmiibui^^^-zlSeftic^uenienafcdmmudiici 
quiputetmoueri.itavtaUgdci''itrctinaUgdtfK'';c«3C/ 
fcctus  fit  tn  ie:i  in  co  nibil  fit  vacuii.tnc6ucnieeeli  g  pu 
tareaUumBdttcepterbiic.C©«aut^of^op5  8>oi8  Hmotm 
terramoueat  adcetrii miidiin  q  cita  g^ eeeci^^.fimiti^t  fai(»s  auSc 
ignisosmoueriadfugficiequc  ptinctbucmudU3.i69>  "^* 
dt  Bs  ci'':t  c  in  eo.Ci>icemu6  g?  fi  ita  res  ctuc  fuperio/ 
rttas  t  iferio:ita9  no  funt  oiifintta  ncc  ptia.ncc  mouis  ad 
fuBUis  t  mot^ad  iferi''  funtoiuerfo  m6  oiiftnit{.autcria 
prq^fcdpotpccdig^fuciuefitadiftri^^^tmot^^adiferius 
fit  motusad  fuciu0.q:  fi  nos  putaucrimus  q>  aUue  mw 
dusefuQbiicmundii^tputaucrimusin  eoigne  moueri 
naUter:tiic  motus  ci^  no  magis  pacnit:vt  oicaf  ad  infc/ 
rius$adfitQiti8:eog)fieamcdioiUiu8mndt.ia3ctiae 
od  mediii  ifti'' miidi.&it'rfneficiee  q  princt  biic  mCidii 
buic  miido  eft  ftip:ema:t  itU  miido  e  infima:B  aiit  c  fal/ 
fu3^  abfurdu:ois.n  jnotU8  nalts  g  e  oc  vno  ad  aliud  nc/ 
ceflfecft  vt  tter  id  a  quo  eft  mof:':  id  ad  q6  eft  motue:fit 
prietas:ouoaiititerquefitpricta8:ic6ueniensevtvnii 
eo:p  fit  aUud.g  ncccfTe  c  vt  vn  iiq6cp  eo:^!.  fit  oiffin  itu  oif/ 
finiti6e:in  qua  n6  c6tcetaUc?:.U.g.curaricft  mutari  oe 
languo:e  ad  fanitacc  t  n6  pceditg?  laguo:  fic  fanicas^ne 
ceflfe  eft  auc  vc  lagiio:i  Diffinicio  fic  j)p:ia  q  no  ficcois  fa 
nicaci.0itrciimotU8  fit  6loco^ru6locuaUii:tuncnecc 
cft  vt  fit  prictas  itcr  vtriicB  locii.f.iter  fupiue  1  iferius:': 
n6  pccdit  g>  vnus  eop  fitaUus.vel  gp  DiWinitio  vni^^con 
ucniat  altertq:  moms  co:po:i8  nu$  eft  ad  n6  priii:niff 
in  circulari  tm:q6  cii  ita  fit.op3  iuenirc  DifF6nc  010  terre 
pria:q6eft  ic6ucnics.C  3aet  monftratii  eft  in  Ub^g  cft 
poft  fcias  naltu5:g5  n6  e  miidHs  pter  bunc  miidii.-r  ^Jba/  *'•"* 
ttoncindefumpfimuB^q^iucnitincelomot''^  n6  ena/ 
lis.3riucnif,n.g?vnuquodq5celopplaneta?oifcurrcn  -,  ,. 
«umouet momfibi^p^ioDcoccidetcino^ictcs^tmoue  if S'o,2 
tur  cii  circulo  ftctla;:  ftjca^  ois  oiiobus  motib''  c6ibu6  cit  nsiw, 
oibu8ceU8:quieqles  funtin  oi^bus  ilU8:quo:ii  vnus  cft 
vcrfusoccidcte.alterado:iete.£>icemu8erg0.g>poftq| 
fk  iuenif  vtDiximu6.tiicop3  vtmotU6^p:iu8  quo  mo/ 
uefvniiq6q5CCto;rplanetajrcurretiufiteimotU6nali 
ig7vnu8Duo:pmomu(gbudmouef  circuUts  ftcllaru; 
fi]capxiui.f.cftDcoccidcteado:iete>PfefiteinaU's:nc/ 
ccflfc  eft.n.vtvnus  ouop  motnij  gbtis  mouef :fit  ei  mot' 
n3lt8.crgopuenietiu8cftvtmotusococcideteado:ien 
te5  fitci  naU8:n5q:  naccUeft  vna  na:motus  aiit  oiu5  ce 
lop  qui  cft  ei  naUe  crat  monis  ab  occidetcad  oactcops 
tiic  vt  moms  ccU  naturaUs  ciTet  oe  occidcte  ad  o:icnte. 
Cl^oft$atitmom8vniurciit'ufq5cclo?jve!ocio:cmo 
tuceUcirciidanti8ilt08:cetiiautC5fteUa?rfij:a;j  cft  cin 
cudans  oe3  celos:opo:tuit  tunc  ctia  vt  eius  mot''  ect  tar 
dio:motibu3illo:H3:tmotU6qiiiincclo  elt  cardio:  bic 
motuscft.XDomsaute^  quiin  cclo  eft  velocio::!?  mot" 
eftgeftoc  oucntead  occidetc,C£rgo  ia  manifcftii  eft 

;9uic.  f  3 


bfs  t)Uob'modf3;^  oe  his  Ouob'motib'  nttUug  eil:  couc 
nietio:vt(ttnati3celoftcll3^fi^a|r:$  mottisqijo  mo' 
ococcideteado:ietc5.C*A>ort^  autbmofenalis  cei 
!o ftellap fi)caf  .tiic ceteri ceii  ti6  moucntur  3  mota nifl. 
22  motiib''  celi.Tl6e(itic6iienie3VtceliifteIlaf  fi;:a:p 
(port^  ip5  mouet  cctcroa  cclos  B  motu)  vt  motieat  eos 
no  tigcdo  vnaqdc^  eof  :fed  vt  moucat  vnil  eoE  tagen* 
do:q6  tactii  moueat  aliud  tagedo:':  fic  relig  reliquos  co/ 
fcquHnt.gitoeporevtmoueante^tccrcrifingHcclojum 
motii  celi  ftellaf  fijrap .(j  Qilr  mot^^vniufcuiufqs  cclo/ 
rii  cet  mio2  motu  fteliaf  fi)caf  :ftrr  mofvniufcuitifcg  cc 
lof  cetmio:  motu  cclictrciida'tisillij.f.qznulla  rcscq 
moueaf  motu  alteri"  rci(quazi  altera  no  fit  ifijca  i  alia) 
ciii''mot''  podit  eqri  motui  mouctis  k.  tDof.nAnoait] 
mio:  emotu  reiq  mouct  abipo.nosatinuenim^^jocs 
celi  moucrt  t  motu  celi  Mlau  f ipf  cq  rr^t  in  nullo  cclo/ 
rii  e  I?  mot^mio:  $  in  aiio.crgo  fcquit  ej:  13  vt  aligd  ccli* 
ftellaj:  ftpaf  tangat  vniiquodq?  cc!c:um  •:  vt  ilUid  qd 
implctinteroiftanti3scclo:u5po(l^iut  oe'3  oiuerfarii 
circtifercntiarusfit  Dcnaturafpercautplanete:ii6  mo 
uet  ftelLasfuo  motu:eo  g?  vnumquodqj  iliorum  ocai/ 
patti  ell  ab  iUa:':  quando  qde  13  fic  eHxcli  tn  oes  mouct 
alio  moturg  ell:  ab  o:icte  ad  ocddcte':tuc  no  p6t  :xcdi  vt 
lltefccundusmotus  fit  naturaUscclo.-g  liefletopo^terct 
tuc  vt  vniiquod(p  cclof  babcrct  ouos  mot"  naturalcs: 
«bocnocratpofl^ibilccrTlon  cftctia  pofTibilcvt  fttl? 
motus  3  co:po:c  aUo  ptcr  3liq6  iftof  celop:  fi.n.b  edct 
motus  ab  aU'o  co:po:c:opo:tcrct  vt  ipfu;  co:pus  firma/ 
mctit3ngcretvmiquodq5ccU>?:.3fmpo(Tibiieeftautvt 
rit  3liudco:pu8  q6  moucat  ab  o:icntcin  occide'teqd  ta/ 
gatcirculos  i  motieat  illos  fuo  mom;fi  aiit  tangantur  a 
ouobii8Co:po:ibu8:qHor  vnumnitcrctur  eos  moucrc 
Oco:icteadoccidente'.taltCf  ococcide'teado:tentem* 
tuc  no  mouercmr  iprt.nec  co:po:a  que  vidcrcn  t  mouc/ 
rc  ipf(39.ncc  Jtcru5  motu  fup:avolanti8  co:pori8  potcriit 
citartcum  vifu  ipfo  pcrcipiamus  cp  firmamcntii  cu  fuia 
contentisin  febabcatmoucri.jr^tcrminandu  autcs 
ctia  nunc  eft  q6(ilU  qui  Di^renit  firmamcntus  efrccrtra 
bucmunduimobile>'ntcl!crcrunt.&iccbataiitomnc5 
motuejrtrib^caufis^ucnircauta^P^ictatc^autaco^po 
rc:autab  aia.qd  fi  ita  cft  tuncides  incefTantcr  -:  niim  mo 
ucri:nccciTc  cft  vt  concedat:q:abufU5  eft  firmamenmm 
ciccrc  1  aUquo  ifto^  motmi  pofle  moucri.CQd.n  .Pm 
cominatc5pp:ictatemouct  lincams  fcgturmomm.  qd 
vero  a  co:po:e  fo:tio:i  violetia  patit:q6  vcro  ab  aia  vo/ 
luntaric  mouct.-iad  quictc  kfe  byfic  eni  videmue  mo/ 
ucriboisco^pusi  belUiaf  .(fQuiautDicuntq?  aiaUs 
crt  ceU  motus:tunc  (i  aUus  mundus  fuerit  op5  vt  ipfius 
ccUim  babcat  aUu  moto:cm:ficHt  eni  non  pot  cjTc  vt  ng 
l3mu6aniaU'8moueatco:pusaIteriu8at'ali9:necvtani3 
iftius  animaUs  moucat  co:pu8  aUcri^aialis.CTSimirr 
non  potcft  c(Te  cp  fi  aUgd  moueat  cclum:fiait  ofa  t  natu 
ra  mouet  co:pu8:vt  moueat  ce[u5  aUcri''  miidi.CSe/ 
quitur  ergo  q:  boc  q,  fi  aUus  mudus  cft:g)  babcat  aUu? 
moto:emptermoto:eiftiu8miidi:q6cft  impoiTiWe  i6 
^moto:ccU(ficutnarrouimu3>6cftco:pu8:'z  qd  no 
cftc02pM8  no  b5  mam:qucaute  pfingit  in  na  cor  oiucr/ 
rita8nocftnifie>:m3.Cr!Sioute5nacoisciu6q6eftin 
iUoaUomudofuntpucnicMtescum  naturisoiscius  qd 
cft  in  boc  mudo  ■:  be  non  funt  oiuerfcab  iUis:nifi  q:  ma 
vniurciuufqs  eay  eft  ptcr  mam  ba?::tunc  op5  vt  na  mo/ 
twtsccliilUusmudifitipfacadcmqucnS  morozis  ceU' 
iftiue  mtindi.q:  no  cft  oiuerfitas  p:eter  illa  q>ma  bui^^c 
p:etcrmamiUiu8. 5a5autcmonftrauimus  gjmoto:^'' 
tcunobj  mam.io  q:  ao  efteo^pue:-:  q:  nibil  bs  mas  nv 


Be  celo 


ft  co^pus.crSi  atit  moto:cclf  mouedt  illud  ftKi  voUtit/ 
tate  oponebit  et  cj:  boc  vt  no  ff  t  aUus  mundti3:qm  fi  cfl 
alius  mudus  'zboics  bufmundi  non  babetopus  boib'* 
ilUus  miidi:nec  boics  illius  mundi  veniunt  ad  iftu5:nc/ 
qs  inticnit  in  aUquo  mimdof  nifi  q,  inucnif  in  alio.pof/ 
fibilc  aiit  erat  vt  ciucs  vtriufq5  mundi  puen  irent  in  vni» 
mundu:-:  tunc  cgtas  oiuinc  voUitatis  fecit  viderc  vt  no 
cffetnifi  vnus  miidus.Cfirgo  iapateecftcj:  jjbatioc 
tbeologica  z  c):pbati6c  ocmonftrata  namraUno  cepof» 
fibile  vt  fit  aUus  mundus. 

(nCaplm.  VII.Oj  motus  circuU'  ftclla^  fijcaruj  ab  o«e< 
te  in  occident^  non  potcft  cflfc  a  co:po:c. 

( ^^  cp  co:pu3  mouet  co:p«8  Duob''  mo/ 
'  ^^  dis.f.aut  motu  nali  fiaxt  aq  fuo  mo 
tunaUmouetrota:autmotuafcquc  eft  fco: 
ffcut  b6 1  cctera  afalia  moucnt  molcndinuj. 
(TCu  autem  co:pu8  mouetco:pu3  vt  natu/ 
ra  fua.aut  afa  que  eft  in  co:tiic  motio  mouctis  n6  p6t  fic 
ri  nifi  trib''modi3.q:  autcrit  impcIlcdo:aut  attrabendo: 
vcl  vcbcndo.impcllcndo  ficut  aa  fpcllit  rotam:attrabe/ 
do  ficut  lapis  magnctis  attrabit  fcrrii.vcbedo  fic  aq  ve/ 
bit  ratc$  i  rccto:c  eius.GTTlo  eft  aiit  porevt  moms  ccli 
ftcllap  f ij:a:p  Dc  o:icte  ad  occidete  fit  a  rc  que  f  pcllat  iU 
lud:vcl  a  re  quc  attrabat  ill6  fup:a  cetrii  ilU^^mofgnvi/ 
cat  aliii  motii  i  ocftruat.ta^  aiit  videm^^celu  ftclla:p  fv 
jca:j:moucrivtroq5illo:pmotuii.5falfificatue  gj  mot'' 
quomouef  abo:ie'tead  occidentemfitcjcmotu  co:gi8 
qd  pcllatilld  vel  attrabat  vcl  natr  vel  arr:i  cp  faciatcc* 
trit  mutare.([;£»iccm''ct  q>  no  cft  porc  vt  mot^^qtjo  mo/ 
uef  oc  oiiite  ad  occideti  fit  a  co^ec  q6  illudvebat  motu 
nac  fuc  vel  aie  q  e  in  eo:Co:po:a.n.quc  vcbiit  aUa  motu 
nae:n6  vcbiit  alia  nifi  f  5  PBone  vni^^adaUd^qua  b5  in  lc 
uitatc:autf  poderofitatc:f5n6cp0rcvtcclii  fit  aUcuiu» 
grauitatis  aut  leuitatis.g  fcgf  ej:  13  vt  motus  ccli  ab  o:i< 
cntcin  occidctc  n6  fitcj:  vcbitiocco^pisqd  moucaf  na/ 
U'tcr.(Ei>ico  ct  q>  mot^^firmamcti  n6  p6t  ee  cj:  xebitioe 
co:pori6  qd  moticaf  ab  aia  q  fit  i  co.Co:p''  ctcn  iq,md^ 
ab  af  a:q  c  in  co:neccnfc  e  vt  beat  motii  nale  aliii  ptcr  mo 
tU5  afalc5:ficutco:pus  afalis:q6  mouetafa  motu  volun/ 
tario:t  mouef  narr  motu  quo  moucrifolct  yiolctcr  f  (vu> 
cafu  6o:fu5  qii  oimittif  oe  furfu5.  (£&ietofq,  co:p've 
bit  cclu5  motu  aie  qiin  co.^iccm''  q^  nalis  mot^  ilUue 
corpo:i8  nd  potei  gn  fit  aut  circularis  aut  rccf^no  caut 
potc  vt  moucat  ill6  moto:  g  moucf  g  aias^c'  mot^alis 
fiit^ircularis  mot^^ctcnf  p  af 35  gcgd  moucf :cgct  vt  f ni/ 
taf  quodamovnf  ptici^ijmouet  aliiptccius  adlocuj 
aUu:cui  poftca  initaf  itey  .t  ptigit  ej:  B  mutart  cPmot^fi 
gura.Tl6  c  aut  potc  vt  pmutcf  figura  rei  c''  mot^nalis  e 
circularis  gn  dftmaf  ei''  mot^^ngtUs.ll^  oiit  dftruit  ania 
motti  nale  cojpis  in  quo  c  ipa:f5  pfcruat  i  co  mom^  ipfi'' 
nalc.iattribuit  ei  aliit  motii  ptcr  ips.CT^rgo  ia  mani"'c 
no  ecpoKr  vt  id  qd  mouct  cclii  fit  co^p^^afolc^aifmotus 
of  alia  fit  circularis.*P>  cftat  g  vt  moto:  ccli  fi  t  co^p^^aialc 
aii^^mot*  nalis  fit  rcct^.H^  c  aiit  porc(ficut  fupi^clani/ 
it)vt  ill6  co:p''  tangat  circulfi  ccli  ftellay  fijray  ncc  fiib/ 
ttie  ncc  fup:a:co  q>  maifeftii  c  n6  cc  porc  vt  poft  cclu5  fit 
co:p''  qd  moucaf  rctte:ncc  fupi'':^©  q>  finis  co:po».qHc 
moucnf  rccte  e  ifcri^^cictrcmfi  fub  circulo  ccli.CT  Joi  oiic 
gs  oijrcrit  q,  co^p^^afale  q6  mouet  celii:poft  cclu  e.dftrui 
mr  ejc  13  gj  fi  mofci^^nalis  fiierit  circuIariB  crit  ps  ccli.t 
ttic  no  crit  pofe  vt  vebat  ccIij:co  gjcircnUjri^  n6  pmutot 
locu  fuii  ncc  initif  ci  circularis.(f  Si  autc  Dij:crit  q,  na 
ci''  e  moHcri  rcctc^icoticniee  crit:co  g-  na  co:pof  (quo;t 
mot''  c  rect'')^  vt  fint  itra  ceIii.(r£rgo  ia  mai"  icpm» 
cue  ceU  Dc  o:(e'te  ad  occidete  no  e  potcyt  dt  a  co^e. 


45. 


ZM,  ite. 
co.zz.  vr 
qj  ad.?5. 
Btractatip 
niateria 
abHii. 

q»  figura 

fptricafit 

pueieiioi 

celo. 

i?  «ro. 

z.ro. 

9i,ti{r9, 


mifatSt 
^j  ronej 
rTiio:is  rc 
fpcn  mc' 
furatii 


>;.  rd  sd 


4)»lono 
poment 
conueire 
9lia  fig" 
^fei^ro 
tacta  >z, 
celi  tc.  p« 
«7. 


(TiCdprm.  VIII.©:  figura  celi  fpberica  cft» 

^lftlfflrt  ^^^^'"''ondcrcgjcpoib^ligur] 
1  ir\lll|U  nullacpuenictiojceloqlljpberi 
glca:T  oein  oiidem''  n  ee  poic.vt  alias  b^t  niii 
li  fgica.Cri>iccm''gg:'  ejroib''  figurl  nulla  eco 

_  aj  ueietio:  celo  $  fgica.  56  q:  ce'.u  pofitij  e  fic. 

vt  ptineat  gcgd  e  i  mijdo:figura  at  feica  oib''  figurl  fug' 
ficie  biitib^^latioi  i  capacio:  e.(!2Jtc  qx  tp5  mofceli  ne 
cciTario  c  mcfura  oiuj  motuii.fic  patefedt  3  ari.!  .^.li? 
6  audim  nali^qta  noiauit  ip8.3fo  cp  mot''  celi  e  min''  oib'' 
reb^^.tceqTmot^-zprimi^^tfp.^fn  oi.n.gncre;pq  mcnfu 
ran  1 05.vt  id  q  mefurat  fit  min''oib''q  mefurat  :fic  c  mi< 
nus  i  nno  vnita5:o:agmaipodere.  cf  afi  mefura.crgo 
opo:tuit  q:  B.vt  tps  mot!^ccli.(co  qp  p  ill6  mefurat  tps 
oiu5  re:;z.O  fit  min''  oib''illi3.iDin''  at  tps  co:pop  biitifi 
eqle  motu  e  eof  q  funt  velocio:i3  mot'':^^?  g  ej:  B.vt  ce 
lii  fit  vclocioas  mot'^  cetcri  mof  re:p  q  mefuran  t  per 
motu  celi:co:ga  et  eglia  i  magnimdic  %  oiucrfa  t  itgura 
cu  mefura  qd  i^trafcut  oc  (^cio  vno  tge  ftient  eadctnc 
qd  fitit  vni''  linee  aut  qd  fiicrit  paucto:p  linea^  circiida 
tiii  feerit  velocio:i3  mot^icFco^Eib^^cqlib^^magnimdi 
neifldcpaucio^plineais^qd^ecoip^^circulare^gfegte):^ 
vt  figura  pucnictio:  cclo  fit  fEica.Ci^icem^^ct  qp  mlris 
modis  figura  fEica  c  pucierio:  celo  $  alia.  vn'  c)c  eis  dt 
Q>  cclu  erat  co^p^^fimplcj:  ivnCnac:':  necc  fiiit.vt  bfet  fi 
gnra  q  eet  finita  i  gfcl.Zatat  e  figura  fgica.atj3.n.f igu^ 
ras  fuEf iciales  pter  circlm  ambiut  mlte  lincc  i  mtte  fu/ 
gficies.fpicaat  fola  c  iterocs  figuras  co:palC3  qua  abii 
vna  fugficics.circls.f.[5  folus  e  iter  ftguras  bntes  fujjfi' 
ciej  que  ambiat  vna  linea:vnu  aut  ^pigus  e  fimplici  q| 
id  q6  c  apU^^vno^nuUa  a  t  ftguraz:  e  qua  termietvnii  nili 
circls  1  fga.Cficia  pdijcim''.)  Cclo  g  nulla  figura;:  pue/ 
nietio  e.(r£)c  Erib^fibi  o^iW^ct  neaa  crat  ei  fig^taCq: 
erat  co^p^finitu.tiic  e^  oib''  figurl  fpica  fiiit  ei  pueietio:. 
Joqpcj:  oib^^co^pib^^figura  fpica  c  magis  pfiliu  gtiu.fic 
cj:  figuris  alys  bntib^^fuEficie  circls  e  ptiu  magis  pfitiu. 
Cctcrajr  aiit  figura:;:  co:gca?r  aut  fupficialiii  nulla  con/ 
grait  cclo.^to  q>oc3  oiucrfa?:  funt  gtiu5 1  no  pMu.  gej: 
bis  q  oijrim^^t^.g?  cx  oib^^figitris  fpica  e  pucnictio:  celo. 
CCP^eftat  g  vt  mollrem^^no  ec  pofc  aliqua  alia:;:  bfe  ni 
fi  fgica.£)icem''g  qj  gna  figura;:  3^funt.  q:  qda  fut  lica/ 
rii  rccta:5J  autcircufie>:a?i:qdai^o  rectaf  i  circiiflej:af : 
qdafofunt  vni^^Iineeambictl  vndicg.-figurc  atmrtarii 
linca:p  oes  bittangros  ad  i^tc  fuEcminetC8.fi  at  fig^celi 
cct  vna  illaf  q  funt  mlta:p  Unea^r.  tfcii  moucrcf  circu/ 
lariter  vt  volubitr.nece  eet.vt  p''  ip5  cit  loc' vacu^^quc; 
aliqri  occuparct  angfi  i  ptes  fupeminetcs.t  aliqn  oimit 
teret:f5  tii  oetermiatu  c  ab  ari.f  li^.oc  auditu  ngli  nibil 
ce  vacuii  poft^at  poft  celii  no  e  locus  vacu'' no  cl>  ppfc 
Vt  mot^^ccli  fit  nifi  reuolubili3.CeU  at  fi  ect  figura  fEica: 
poft  ip5  cct  inanita3.6ecjt  g  cj:  15  q?  no  bs  figura  q  bcat 
mftas  Uneas.CT^igure  at  q  vni^^fut  lince:  i  no  funt  nac 
rotude:fic  figura  oui  ■:  Ieticule:cii  nos  cognouerim''  cas 
raiolui:n6  erit  ea?:  rcuolutiovnifo:mis:q:  ptib^^ea:^  pti 
geret  q6  ptigit  f iguris  btitib^^plcs  licag:-:  ct^qpuis  eo  mo 
no  fcqret  rcuoUmoes  ci''.  vt  effet  vacuitas^q  mo  feqbat 
reuoUit6c5  figura:;!  mltas  lineas  bnriii^fcgt  tii  ali6  ipof 
fibile.i5e:q:accitifinitii:c]creuoUJtocat  fpe  nofcgt.Vt 
^''^{''abitii  fit  vacuitasvUo^.ficcp  rcuolutoeoiu^figura 
rii  mlti  Uncap  altcri^^modi.Cf  igui^c  i?o  q  fiit  vni^^Uncc 
^  no  fiit  nae  rotiide  cu  rcuoluun  t  fcg  t  gj  feqbat  ej:  rcuo 
Inrioe  figuray:  mftiliea?:.  €1^5  oio  feqrct  i  aU'6  ipole: 
Q)  opoteret  vnii  ce  ej:  Duob''.f.aut  vt  no  moueretfirmai 
mcntii.fi£  iuenim^^illd  moueri  fug  ouas  ajres  oiuerfasrt 
dftrtKref si''mot^  icqlcs:cii  u6  pt(uaref  fib^pfiBMt  di 


mundo 


40 


obuiaretfibi)pfi6:autpccdediicn't.vtmoncaffHEVna; 
a%c5:i  tc  dftrucf ei''^©  -:  ite'rio  pE  gua  pcfiti  fii  t  ples  ceU: 
Vtriicp  atiftoy  e  ic6uenie9.(i:De'6  igr  figuf  fiit  iftc:  aue 
fig^mltaji  Uneap  i  mt'ta:p  fuEficic:p:aHt  c  vni''lince:':  ii 
c  ^e  rotiida.2ut  q  e  vni'' fuperficiei.i  e^e  ro  tiiida:':  pter 
bas  no  e  aUq  alia  figura:n6  erot  at  potc.vt  fig^  celi  cC[ct 
figura:q  e  mftap  fuEficie:p:nec  figura  q  e  vni^^fuEficiei: 
indc^fc  rotiida:opoztuit  gq:  I5:vt  no  eet  fig^rotiida:):^ 
g  cx  fup:adcis  q6  n  c  fig'  ccU  n  ift  ftg*  rotuda.  J5i  aut  alr 
eet:nibilaU6  oicem^.aut  p:io.q:  fi  qui5  oicat  fuE.z.aj:eS 
ieqles  firmatn^ab  o:iete  ioccidctc  volui.aj:i6  g  oMeta» 
U8.Cciib:euio:fit.^EE'"ai03C  abitU5  6ftruef.fi  ^ofuB 
vniaj:clatenfignismoucrcf:ncciuectnalco:dincEif: 
tviccs  tepo:p  variariq  ccterl  bo:i6  reatrfioib^^fide^  ad 
eade  loca  vidcm^^cuenire.CCfcico  ct  q?  tps  mot^ccUicfl 
menfura  01115  momu:q:  ^o  mot^ccU  vn''^  cctcrl  q  moue 
tur  15  mom.'36  q?  mot^^circrarl  eft.  1  ptinu't  fE.3in  oi.n. 
gitc  rcp  q  mefuranf  os.vtid  q  mefuranf fit  min^^oib^^illf 
q  fs  modu  mefuraf ^fic  vn''  i  nit6:D:agma  i  podef :  cyat' 
i  mefura:g  opo:wit  ej:  B.vt  tps  mot''  celi  eo  gj  e  »116  me 
furaf  tps  oiu5  rep  fit»itin''oib''iir.(EXDin''  at  tps  copo 
rubiiriiieqlcmorii:eco:pq  ff  vcUjcio^ismot^^.opotebit 
S  ey  J5.vt  celii  cet:n6  cci  alteriTig'  $  fEtce:q:  tiic  cct  tar 
dto:is  mof  .Co:Ea.n.eqlia  i  magnitudiet  oiuerfa  i  fi^ 
ciimcfura  ei^^qua  Etrafeiit  6  Hwciovno  tj^  ftjit  eade  tiJc 
Q)fi  ftiitvni^^Unee  drcudatlfecritvclodorlmot'.^!!* 
at  gj  b9  e  circlaf  .g  fc^cp  I5.vt  fig^pueietio  cclo  fitfpbe"". 
CCaprm.IX.£c  ftgura  torius  mundicft  fpcrica. 

iBrHiTH  pxmim  siif«tj^,^'if. 

IEiJI  Wltori^miidi  fgfca  e.  ^og^celiippbeditgcgai 
ILjl  yLjimudo  c:t  fEicc  coerc5  itra  fe.ntbil.n.fpera  co 
WL3iaip\etnifi  fEicu.  C^l^^eUgt  g.vt  oftendam^g? 
vnuq6<6co:poppndpaliiiqffitraccUj.fitfcicii.C«m 
.n.l5  oiiderim':t  6  pfcgf g?  fig^ccU  iterio:fEica  e.Cri5» 
co  g  g)  co:po^  q  mouenf a  nais  fimpUaV:aut  pE  l^uta 
ce.autEE  grauitatc.aut  ee  ati6  grauitat1:aut  leuitatl.  0$ 
Vt  figure  co:^  ej:tcrio:cs  fpice  fin  t.  Co:Ea  vo  q  mouef  a 
nais  fiimpUdb^ff  i^iis  aer  aq  -:  tcrra.C^ncipiam''  aiit 
^baf  ab  eo  c^jjbatio  e  cuidctio:.r.ab  ag.  (r£>ico  igf  g? 
f ig^aq  e  taCq:  6  na  aq  e.  vt  ciipfudio:e  locii  iuenerit  q| 
fitIoc''iqe:vt6flHatiiUu.2Iiai?o^p6eg)Ioc'^fiidioi 
cctro  c^pigo.q6  fpicii  itclUgim^Tlc  at  ej:  |5.(^qiiociitg 
acceEisl5q6vocaui  cctp.^^cctvttm  fitvniicxpiictl. 
•fboam^gPce^tip.a.ttcgjDfaduertafillo.CCaUaifojj/ 
batio  egj  EVna  EOcula  terrcgnatr  oiidem^^aq  n95:q:  fli 
ql5aqplanaiuenerit  fUEficieterf.fEa^facfi  i^rotuida 
faltcdrcuciido  ad  mo^^fEC  feb^^nifi  fotc^bibeat  loci  bi 
tu°.(E'f>6am''  g  15  cet^.a.t^trabam^ab  eo.z.liea5  cq/ 
le5:q  fint.a.b.t.a.c.t  ptinuem^cj^trcaea:?:  e  Unea.c.b.ita 
vt  fit  figtriagula:-:  ocidc  a  pucto.a.jJtrabam''  nirfu5  li/ 
nearcctaad.c.b.Uneavf($adpiicrii.d.me^.gUea>a.d.q 


«dadfdes 
laafliS.ccU 
tc.cd.z8. 

.r.mctflp^* 


eidtc.p,zf, 
i«z,ccU. 


«e.?.|#. 


9>fl^lbr«(i 

(Ifl. 

f>*r6qtdgiC 

flp^.z,ccU 

tc.?.5l. 


«Z.r^ 


roplan^tni 
^inc  ronist 


jCintmot»' 
Ikai  tart  t 
emaitttiq/ 
burdicab^ 

tBlnif  cumo 
rofitatee  i 
ennnitUpv 
im  tcrrc  nd 
fomaat  ti 
iioMccrra* 


SclpacmS. 
vtde.z.  celt. 
arcr.p.js.vf 


^'cacetro^.vfi!^  adltnc^.c.b.entmio2Vnaqc^  Itnea:;; 
q  ft.a.b.i.a.cr  j?batio  cfB  c:q:  fiadm^circliij  ruecct^ 
.a.?iigctc  c^iTemii  aUc^lieap  q  ft  •a.b.vl.a.c.':  tc  vtrccp 
linec  5  rf .a.b.'r.a.c.?tigiii  circiifcrcoa^pofiti  circK.  "Lv 
nea  at.a.d.nd  Qti^t  ad  circiifcrctia.fiit  g  tres  Itnec  ^  fiit 
•a.b.a.cz.a.d.ejceutee  ab  codc  cetro:qf  ouc  q  fftt  .a-b.i 
•a.c|2tigiitvf(^  ad  circiifcretia.Xertia  atrcUq  q  c.a.d.ii 
|2tig(t.g  liea  q  c.a.d.mioi  cvnaqc^  Unca^  q  ita.b.^z.a.c. 
gg0.d.c^piqo!cctro  i  ^ftindio::qdctt.a.^et^*c>'Z.d« 
3aat  oipxvPcp  aq  dcurrtt  ad  locii^fudio2e.go{9  vtaq 
Dcarrat  ad  Qte  Unec.a.d.odec  c^trenutas  lince.a.d.ade/ 
qticte]Ctremitatib''Unea:p.a.b.7.ax.t  cu  adeqbcf  ilC.tiic 
fierittpaQa  iferiozilt^nccapli^^dlluetaq.liaddidertm^ 
lince  q  e.a.d.Ddec  fiat  cq  rvtrifc^  lineiS  q  ffaJ3>tax.£t 
qii  Qde  flc  c:  nccc  e  tc  vt  fu^ficies  aq  ftt  feica:  B  e.q:  lica 
qul  ptigiit  vna  jsjcc  cfrtremitatce  lieapeqlin  q  ftpreo  $ 
Due  circts  e  abvno  medio  exetitiu.Sirr  et  fuQffcie^qua 
ptigutpresUncepdcdm6feicae.titamaife"eg7(nefi/ 
desaqe):tcrio:fBicae.C£>«cog)ftg'aqno6buiteefEi 
ca  natfr  niii  qs.  fuii  motu  er:  poderofitate  ab  oi  loco  i  q  e 
ad^piQozecctro:cuii  iucitilUipccupa^^abaUq  flbiiiri: 
Vt  ab  aUo  podero(Io:e  fe:terra  qqs  niotii  b$  etcq  le. 
CrCaprm.X.£e  figura  terrc  fcica  eft. 

CQ  ^^'■^^'^'^•'Jcqlertaqetmottef 
^^  6  toco  iq  eadaliu  locujjpigottccn' 
tro.fin6  fiutoccupat^abaUofibiftttii  Riipi 
bibueritDuritieBaptiuatio.(r£»uritic8^.n, 
t  ptiuatioia^bibet  aliqua  Btetcrre  dfc^dcrc 
adlocu^t^qoie  cetro  $  (tt  illei  q  elbq^uts  illeno  ITtoc/ 
cupafabatiofibifTruflcm^tee.CiiatnofortDuritiesT 
ptlnuatio.tuc  ci''oifp6erit.ficoifp6  aq.  C~tMntie6  t?o  t 
ptinuatio  no  ^iTttotaUtate  terrej^fNberegn  fit  fig^fEicct 
fj  id  tcrrc  q6  e  vltra  rotiiditate  ei^^^wderofiitas  ci^cgpot 
let  Duritici  1  ptinuatoi  ei^Cu  at  cminentia  EtJ  q  cjxcdit 
tcrrcrotiiditateEuafiiit^neDfamctritcrrcouritie^; 
^  d\  ptfnuatio  foztcs  fitcrit:?tigt't  iddrco.vt  remacat 
cic  rotuditateei''.!3i  at  pittarem^^cminc'»!  gtl  q  ejrcedit 
rotuditatetetTcmagnapE^ncofamctritcrre^^ci^^Duri 
tiestptinuatioq^tuciicgfoztiozesecnfcn^  pofTcnt  rcti' 
ncre  Ete  illa  gn  mouercf ee  poderofitatcfua  a  loco  g  efl 
cipon3:ij)poiecctro:oc.n.qde):ccditq5titate  tcrrc  pf 
bs  grauitatj  $  q6  ejjpig^cetro.Cu.n.currctcs  Etceq  ej:' 
cedut  terre  rotiiditatc  ftterit  gue  pEon^  toti''  terre:DHri' 
tics  tii  z  ptinuatio  fotes  ff  i  iolxdictes^qd  n  ptigit.vt  re 
manelt  cjc  rotiiditate  ei'':oc  at  tcrre  id  qd  e  ouri''  c  pode 
rofi^.Tloatiucnicm'' vij  Duritici  gtiu  tcrre  mltiprr  foi/ 
tiojc  ee  pwlerofitatc:  vis  at  oitritiei  z  ptinuatioie.  zfifit 
foitioi  pddcrofitatc:n6  c  tti  tta  fo:tio:  gn  aUq  pgo  fit  i>' 
ter  illa  cognita:f;  e  iter  illa  in  qccclTu  ^mrl  pe6  cognita. 
Cii  g  fuppofitc  ftierit  fuE  vna  Etc  tot  Etcs:  q>  ^titas  ^> 
tutlpoderofitatl  vicat  \?mte  Duriticiipfi"  Etl  i  fine^opo: 
tebit  tc  vt  rjfpoderofitatl  vicat  ^tute  ouriticit  ptiuatio/ 
nia  iUi^^ooccfubfcdeat.  £t  qn  gde  B  fic  c:05  vt  illa  ps  ^/ 
cjcccdit  rotiiditate  tcrrc  tota  cadat:-:  fiat  i  Ujcl^jnmio:^ 
bu5  fibiq  futj3pigo:acctro.£tqiTgdcficctc.v?.vttota 
tcrra  fit  fgica^qjuf  s  n6  fit  ita .  vt  fpera  q  cp  cera  cerca:nec 
tat.vt  (itpficies  aq.36gjiPbtbuit  Duritics  t  ptiuatio  aU/ 
q  :p  JStiu  ei^Ji  g  maifc"e  ap  f ig^toti"  tcrrc  fgica  c  na  tr. 
CCaplm.XI.£&  mot^ceU'  eqUs  cfi. 

10  r\7Cm\({ta  ^  P«»tcfc<lm>vnii/ 
Hn  J^Ztminw  gdcpcelo^rbsmo^na 
le;  g  ejjpus^-rg?  ocs  ccU  bttt  ouos  mot''  i  gb'' 
coicit.i:>ici  igf  g^vnufgfc^  motttu  cclo;:  g  ft 
'^p:u:t  vnufgfcp  oiu$  ouo:j:  momii.(^cii  c6(l 
derat^^fuit  E  fe.])  e  eqCcnec  putaf  ieqUtas  ee  i  ilt  nifi  q:  i 


ccb 

vno  ceU)  fiit  mfti  mot'  icqlcs^qs  g  no  coguit:  n  no  fciuft 
rcH0lut6c8  vniufcuiufc^  co:^  e  fcpittauit  co:j:  mot^^ce  i* 
cq  les.Qd  at  tcfTaf motii  celi  eq  le  ee:l3  e.(.cp  cii  pfidera/ 
ucrl  mot"ceU)|s;iiicnie6  q>  vn^co^rveUxio  c  altcro:  g  no 
pt  ee  gn.aiit  rcuoUianf  i  ipa  fua  velocitatc  aut  tarditate 
fEeajut6vcU)*'adtarditatc.i6tardrtatcadvclodtatc5 
lfee.(ir*Poam''atp"'^fgratoluunfveU)dtatefua^tar 
ditatc^voccm^^id  q6  e  veloci''  imom  tcrminii  ci":-:  oicl 
qjiTpteegnfmin''mot".autfitid''pn''.autici''fTi^auti 
d''medio.0iatter"ci''mot"fiittid''pn".tcq6fegfremif 
fius  e:fi  at  imedio:tcqd  pcedititediftq6  f^fremittif. 
2Dot"a  t  Duob"  modie  e:q:  vn'' m0t"e  mutattois  6  loco 
ad  lociiM  alf e  mot"Emutat6i6  6  pofitoe  ad  pofitoes^es 
ot  q  mouef  6  toco  od  U)ciT  oiucrfo  mom  Daob"mdis  mo 
ucnf  :q:  aut  nat'r.aut  Evi$:nalV  ad  locu:E  vi$  6  Uxoxnae 
at  mouef  narr  tiii.ter'  mot"  eo:p  c  i  vlf.fic  mot"  lapidis 
6o:fu;:':  mot^ignis  furfii.1..api8.n.cii  abaUo  oimittif  ^ 
magl  dfcederitipetuofto:erit:  gter^mct^ci^e  ifineipi'': 
fiti*  ignis  cu  furftt;  mottef  .Qtie  at  monef  e  vi$  ter"  mo/ 
tns  eo:u  e  i  pn^co^iiq  q^to  remotio:a  fiierit  a  fuo  moto/ 
rceriit  6biUo:i6  mof.gt  io  pn"'  mot^co?:  c  veUxi'.ibd 
de  tatefcit  oocc  pfidaf tot'illcmot':q:  vebctntia  iactus 
n6  tmvcUidtatl  potuitdoaf  i  pnc''.ne  latefceret:  vit  qd 
miuif al^d  6  ilU)  cii  cl6gaf  a  motojcipfc  q|  q?  ddit  ipe* 
tns  imiiiioieiz  io  no  apE$  i  acmvefhgiu  augiftti.([rC}ue 
dtmoucfmotunaUvno^^iEVijflUool?  (t4*"mac  biT/ 
tc6mot"nalcs:e):ipeb"atq8recpiitii^matcn;6biTt 
aUos  mot"nales.fic  aiaUa  z  beitie,  2ial  etcni  inqgtii  cfi 
coECii  bs  aUgd  grauitatl.Eg  qua  moueaf 6o:fu5:EE  3  iaj 
tionc  at  q  e  i  co:ec  d"b5  alioe  mot"  ptcr  motu  q  mouef 
ej:  coiQi  fuo:ittii  g?  aliqiT  mouef  ino  w  g  c  p:i''  motui  fui 
co:Eia.r-aHt  furfu5.aut  faltddo:g  B  mot"  na  fe  aiali  iq^tii 
c  aiaUi  e  e  vi5  iqBtii  co:p"  aiafmoucf  co.g  gcgd  moucf 
aUq  motu  pfitT  ifiis  termt6:mot"ei''  c  i  me^-ci^.q:  i  pnc°. 
cu  icipitno  mouef  nifi  ej:  iJtutcaiattonfe  ttfi  q  e  i  co.  z  ^ 
mag1^cc(Terit:autvfus  acgrit  fibi  3Ugifi"'\?tutl:i  pf^tdt 
ct  mot^ci^EE  cj:crdtiu:g  mot"d"EE  iUa  duo  attgm  tabif : 
1  cu  Efcuerauerit  B  Duo:lalTabif  co^"p  vis  q6  ftiitmo"* 
p  mo"  fuu  nalc:': icipict  mot"minui:fin is  a t  i  q  flctit  au 
gmctatio:':  a  q  iccpit  Diminutio  ipc  e  tcr"  mot"  dP:z  e  fic 
Dijrim^mot^d''^  mcdto.CT^a  at  videm":-:  13  et  maifefte 
ivolado  li  luctado  z  recalcttrado:i  ial^8motib"ctfitii/ 
biis  bts:be  (t  igif  oifp6c6  momii  locaUil.XlDot^atEmu/ 
tatiois  qguis  fint:aut  nalcs^autE  viyaiit  nalcs  vno':-:  g 
vis  alio^^DUob^mois  Didunf  tm:q:  aut  fT  f»bito:aut  gra 
dati;:fi  at  fuertt^radari5:aut  id  q6  agit  p"  iped/ctvelod 
tatc  actois  q  fcgt  :cuit  n6  ipcdiet.  foi  no  ipcdit.  tc  crit  p/ 
mutatio  i  augmtii  ■:  ^''trcs  tcrmi  eriit  i  finc  d":fic  Emu" 
pgelati  i  Ugdit.^iat  id  q6  agi  t  ipedit  id  q6  feg  f :tc  pmu 
tatiocritidcrcrfitu^ttcr^ci^critipn^ci^^ficEmuta^gno.' 
nis  1  co:ruptoia  vl"  vcgctatois.  2Da.n.Du  motUe  e  ma/ 
gls  e  apta  gnonid"q6  giiaf aut  vegetof  cj:  ea  ejc  ^to:  co 
qjcaqstomagl  app:opinqucrt'tficdtari  l6gio:eabbac 
apriwdie.3[6  q:  calo:  agit  i  ma5  biiida:  vn  fit  ^o  tvege 
tatioMfinc  Dubio  minuif  d^biiiditas:  -r  pg  13  ct  minuif 
ei"  aptittido  Emutariois  t  tardaf .£t  idcirco  in  pucrie t 
adolefcetib"  vegeta"  i  augmtatio  vclocso:  eft  qp  poflca: 
bc  gff momii  Difpocs.^fa  g  t^  gj  oie  mot"  icq  fg  fit  gra/ 
dari5  tcrminiT  bs^ois  a  t  tcr":aut  c  i  ^n^mot^aut  i  fi^^aut  f 
mcdioci":': no (t  tcrmini  nifi i aliq  iflop trtslCl^ofi/ 
fl|  at  mot"ccli  fEic"c:tc  n  e  i  co  ncc  pn"  ncc  ftnis^nec  me 
diii.^Jn  fig^.n.fpica  no  e  loc"g  (it  pucnictio:  cc  pm"vl  vl 
rimu8:vr  mcdi".36  g>  no^  fic  rcs  q  b5  oi\o  cja^rcma:aut 
pTa:vt  iddrco  (Tt  pn'"mot"ci'^  vno  cjrtrcmo:^  d":i  i  alte 
ro  fim«  mot":i  iter  vtrucB  ejtrcmo^;:  ei"mediu,ttec  «  fic 


et 

rcfl  ^p  e%tremitaKs  oiugunt  .fic  fig^pitiganf  agfo:-:  io 
Oifpo  vnPlodipfffit  pter  oifpone  alt  f  loci  ipfi^-z  pg  w 
putct  initiu  mot^ei^^ivno  toco  a  finis  i  alio  ei''.^-,  e  piuctii 
■c  no  e  i  co  fractio  vi  oiuerfitas.  D5  g  e^  13.  vt  no  fir  in  co 
^«'".ncc  finifi  nec  mc^iquii  at  no  btierit  pn""  nec  mcdiu : 
ncc  finc.  tc  tcr^^mofci^rt  crit  i  pn^ci^nec  mc^cnec  i  fi"ei'' 
Coftatgj  aligs  mofccli  no  bj  terminii.  (EJa  at  narra/ 
uim''  cp  018  mot'  ieq  Ib;  tcrminii:':  mot^^cdi  ii  bj  tcrmi/ 
nij.Scgt  g:vt  n  fit  ieqlf.  1 U  oictio  dftruitd'  fniaj  g  oic 
itiotu  ccU  ec  icq  le  PE  rcuolutocs  fuiccli  6vclo'''  ad  tardi 
tate.36  q:ia  patefcam^cj:  nf a  oictoc  n  ec  iccile:'z  q:  mo 
i'  ri  eicqHtccq  fc  vfvnifomis.  £teT:6(inictoe  fniciflo' 
rii  dftraif et  oictio  eoj;iiq  pixerat  q>  mofceli  e  6  tardita 
tcfld  vclo''"'-:  cp:q:  oiuerlTtas  cois  ctrib'  fcntetij6.5a5 
gmlifc^en:  <}'  funtcqualcs  velinequalcs  oiucrli. 
CCa^.XII'£8  op'  fiiit  oiucr*'  motuii  celi  t  eo;:  mlt»"'. 
rf^  ffrtft  8  ^  fiJitpofe.vt  id  qd  adbibs  ca/ 
S»/  ll-M?  lozccitjJcj^pig^nfcterrecetge 
tu:t  n  fiiit  op^.vt  calo:  eet  {uq^  facic  tcrfvno" 
i  oib^^pib^fe^qm  bntia  vitaop"  biit  cslof  ali 
'qttifridi''aliqn.3f6  necefuitvt  ipjcct  mo/ 
biteno  fuit  at  pofevt  if^  eet  mobilc  i  dircctiJ:q:  fi  ipfu; 
ect  mobile  t  Dircctu:tc  ci^^vtilitas  itcrriiccc  7  no  i^mane/ 
rccTld  Stepotis  vtilitaa  Qmanetie^nifi^rmotucircra 
liZlDot^at  drca  redra«rr  poit:  vt  ei'»  logitudo  fit  eql':  t 
no  stigit  ad  locu  me^^alid  aligd  ei''^^  e  i  drcuim  et^^nif! 
E  mo'"oirectix.vii  necc  fiiit  ali^d  ceqd  mouercf oirectc 
EB  B  s  pofitu  e  in  loco  d'q6  drciidat  ignis  aligd  qd  mo 
ucaf  circufr:-:  vt  fit  i  co  vis  q  moueaf  i  oirectu;':  ip3  c  cc 
lii:f;  vis  ei^q  mouef  i  oircciii  radi^^c:-:  mot^d^circulr  eft 
po^"iz  tmi^tutl  t  vclocitatl  in  eo  efttvt  augcat  ^tutc  ad» 
nct^^radii  d"-:  vclo^^^.-polhg  atiiei  aliq  loco  ccli  radi^ 
1  ignis  ct  b;  radiu^ei^^radi^c  ptinu''  cii  calof  radq  ccU:  q: 
aUogn  n  cct  taf  calo:  i  iUo;lblcdo:  at  ignis  fi  bnt  tin  ^tu 
tis.vt  gtigat  ad  tcrrl:ncc  pt  vis  radg  (Uo:p^  U}co:p  ceU  g' 
ucnircadterra:nifi  p"'  piuganfignijgcgdeatpiugif  ftio 
gni.36  c^tiimat''^  radi^ccU  cii  radio  ignis:-:  iiicfccui  iUo 
ad  vtiiitate  boiu;  EP  pmanctia  viteii  q:  i  Difpoib^oiuer 
Hs  op^^bucrut  oiuetfis  mefurl:caU)rl  .f.t-frigorl:  1  alije  q 
fcquuntur  b9.CSl.n.cetvnum  foUi  ccUi5:q6  moucrcf 
vno  mom:'!  fluerct  tinvn^radi^^ab  vno  tm  toco  ipfi^^bo/ 
mies  n  beret  illas  oiuerfas  mefuras  gb''  eget:  1  io  plcs: 
ceUpofitif  f  :g  oc5  moueafmotu  circtari:f5  B  Diiicrfi^mc 
furl  1  magnitudib''':  mefurl  Diuerfis  i  m3gni'".36  vt  id 
radg  ptigat  ad  loca  copo;:  bntiii  vita  Diuci-iac  mcfura/ 
ru  i  DWcrfiB  Difp^ib''.^'?^  it  patefcc  ari.i  U?6  fcnfu  1 
fenfato  qtVfit  appUcatio  radi):t  fpledorl  ad  bca  rcmot* 
e  loco  vn  ftuft:t  9>  fluT:''  c  P5  aliquc  modu  pmutatois  oi 
rcctc:':  E  vij  Eucnit  ad  terminii  fEicu:vn  no  e  nob  neciii 
appocre  13  aUgd  ad  13  i  13  nfo  ti^.tlcc  05  oiidef  q>  loca  ff 
cclo  bntia  fpl|lo:e  ■:  radiurq:  ISvifue  tcftaf .  )3t.n.fplen 
doj  que  nos  videm"  foli  ■:  vniaticg  ftctla;:  ect;i  eo  g>  eft 
ifra  cctti.tc  vifi 0  ipfi''  oiuerfa  eet  i  ctimatib''  mudtfic  vi' 
fiocclypfis  fol:'Z  q>  app5  6  reccpt/^me  Uimis  tunc  a  fole 
fignat  fptedo:e  i  ipo  ccto  cc:n  i  eo  q6  e  if ra  ipm.  CT^^c/ 
dcam''^  ad  oiaoej  nf  aj.f.qj  ceU  n  fiit  pofiti  mtti:  nifi  vt 
moueanf  oiucrfis  motib'':  ncc  pofitc  ff  i  ds  ftclte  mftc: 
nifivt  id  6  radio.(^q6  gucnit  ad  loca  copo;:  bntiu  vita.) 
fit  Diucrfa:^  mefuraf  i  oiCpoib''  oiuerfis:':  id  6  radio  q6 
jjueninpofitu  e  mefurap  oiucrfaij:  i  oifpoib^^oiucrfie:  vt 
jj  13  gfidaf gno  copoy  q  gnan  f i  mudo  'zvcgctaf  1  atiif : 
1  vt  rcdpiat  aagmtii  1  oinutoc5vnuq6(p  iUo:?:  qn  cgue 
rit  13 1  B.CCfii:  q  fcgf  nccio  ficri  q6  Didm''^  gnonc  co:/ 
por1ivcgetat6e':icrctntoignip:iidppq6pofit"eigni5 
t  rcUq.^crra  at  cfic  pofita:Tt  fit  i  mti'' co{^  ilabilc  9C/ 


mundo 


41' 


tii  Diutumijireuoltiaf  ce!i}  circailI6.ipofittl  ecelii.fic 
vt  reuoluaf  i  circuitu  terre  circulrpg  ofmtoe-i  vegcta/ 
tois  1  aiatois  fp.f.^tu  ad  id  ^''na  c  Emaef:i  n  e  J3:nifi  q: 
oato:  vitc.i.creato:  bndict''':  ej:  cclfue  c  Emanes  1  ctcr/ 
nus  finc  fiflc.        crCa'".^:!!!.^  na  ftella?:  gd  fit. 

^n.  Bq Dij:im"6cclofcgf fngfttio6n5 
*^"  ftdlaf.CClbjimiiatdbcm^deisi/ 
grcrc  6  na  eaE.f.aut  fint  ignec:  fic  gda  puta 
ucrtiftautfintnacfincigne.crfcicim^^atg» 
g  Dixcrit  eae  tgnce  nac  ec  rocinati  ff  ontes; 
Qjfpledo:  icalcfactiojjpa  ff  igni  f,  13  dho  iHcnifif  i  flctf 
itf^fe^c):  I5.vt  flcllc  fint  ignee.  C  1?oc  a  t  n  c  ita:  ad  I3.n, 
vt  rcs  igncc  nac  fit  n  pt  fufficcf .vt  bcat  fple'do:c  1  calc/ 
faa6c5:nifi  et  beatcii  t3:vt  13  ipa  actio  fit  eiana  tnoe}: 
accntc.3fgnis.n,calefac.i6q:naei''cataefi.T16arocq6 
calcfacd^na  e  cata.3nueim''.n.  mttaq  catcfaciiitaccn/ 
tatV  q;:  na  fiecat'a:fic  mot":que  ft  6bcm''  otccf  calm$/ 
nis  calcfaciat.iucim''  ct  frm  q6  calefac  coga  aialiii  1  tcr/ 
rc.i6  qy  ?firigit  cab:e  i  ilt;  tt  igf  oe  fptedcs  1  calcfacics 
05VtfitC):nacat'5  f505.vtcalcfacie8i  fplcdcsfitigncii 
cu  na  Ir  fit  cafj.i  bne  fplc^^.CT  Tlcc  fulfic.  vt  bcat  fptc/ 
do:e  tift:nifi  b^at  ca  fpledof  caU):c.5uueim''.n.ml'ta  bfi 
tia  fpledo:e  i  fe:q  il  Uiinat:  vt  fragrn  ta  qrc^^putrtdc^i  aial 
q6Df  noctiluca:i  fpecuta:i  atia  bis  fitla^q:;;  na:ncc  pt&i 
dignea:vii  maifc"'  c  g?  qpuis  ftctlc  pucniat  cii  ignc  in  cd 
lcfacicdo  1  i  fplcdcdo.ii  tit  ioff  igncc  nae.CL  T^ltasQt 
ff  q  fignant  fiellas  n  cc  tgncas:  vnu  co:p  c  13  q?  na  ignis 
c  moneri  ab  ifcriozi  ad  (ujsiPit  gefcef  i  fauio:i.  Coftat  at 
ilcUas  rcuoUii:i  n  c  pote  a  Ugd  bf  e  motti  nfll^nifiVRUSt 
!Scgf gcj:  13  q?  poft^  ftcltc  raioluunf  ii  biltmotu  afc^ 
dediad  fuci^^nccgefccdii  fiicio:i:i  poft$  tt  biit  B:  tc  ii 
f f  ignecCrSiat  of  qj  na  ftcUa;:  e  eleuari  ad  fupi"':  ge/ 
fcercifupio:i:f;cctu  reuoUtitcas  p  vi?  fua  rcuolutionc. 
2!iic  fegf  13:vt  fruftra  fit  i  fte' t  mct"nafi  gcs  n5t':t  pti» 
gitl5:vtidq6  fprcuoluif:fit  mobilcioircctu  nalr :  q6e 
ipo^CT^te  fnia  oictois  itlo^  g  oijKrut  ftcltas  cc  ignceB 
dftriiifalio^.f.qjccp^ccUccircumoues.ioi.n.itanoect: 
ccU>:j:  ati6  moucref ab  alio  totr  cifde  motib":ccp"at  foliA 
dii  circiimoues  ati6  fi  mouet  ali6  co:p"totii  codc  motu; 
fuo  motufcnifi  fuTt  ct  itt6  c6p''circuflepbilcfi.n.n6  futt 
drcuflepbilctc  irriipet  ilt6:ipcnctrabit  i  t(l6: :  qt?  gdc 
13  ficctcfiftcUcccntignct  noncct  potdvt  vnaq^  ea^ 
mouerct  cctii  i  5  c.  (r£-i  it  gs  oixerit  q>  fic  tc  ftignis 
circumoues:ficfer:p  cadc6:aittpjuc:ferpat  cadc6:aut 
p:une  nff  ignca;q6  tcftaf  t^.f.Qi  ignis  moucf  ad  fnrfuj: 
p:una  f  0  vt  fer?:  cadcs  mouef  do:fu5:i  ct  ^uteB  ono 
rccepit  ab  ignc  calo:e  1  ci"  fplc"^"":!!  tn  oiii  pmonct  i  co: 
f5rcdeiitadna3fua;tcfineUc  cent^cel>m6  fptedot 
ea;:icaIcfactiominucrenf:gi!;?rigitcaemtnuticalof: 
g  oictio  qy  fiette  (t  ignecfic  fer:p  cadee:  ai«  p:unc:  fta  #, 
C^&atofq>  ignis  iiuieiaf  ip£tlesatigd6co:qoiipt 
pfirigi.ficcoga:q  ap6  nos  ff :it  piit  reticrc  igne  eo  q;  pe/ 
nctrat  itla.Celii  a  t  pt  reticre  eoe  pp  m  tta  pftrictoes  q  et 
eo:aut  pp  atigd ati6  q6  c  i eoxiio  cctu  ipelUtea:co  q>  (ot 
crccn  f  ab  co  cu  ip5  rciioUiif  :i  ii  biit  fpa?"  { co:  ad  q6  mo 
ueaf  :ncc  piit  pcnctraf  cojp"ccti|eo  q>  ipelUt  cas  fuo  mo 
tu.(ri>ic£ru''  9  cii  f"it  aUgd  6  q  oiciif  ouc  Dict6c8:q^ 
vna  fit  6  bi5  q  fepc  ptigit  vidcri:i  q  n  alr  folct  origef  .otia 
at  ouicrfa  ab  bis.tc  itUi  critt  nob  vifibiUo:a  q  magl  pcoi 
dant  vifuic):  bte  q  natr  ^ucnitit.Crfgo  at  nftc  oico  oi/ 
cti5Q6ftctfmagl  pucnietcvfui  icurf«inSli.biceflqd 
poftq§ftcttcrcuotuunfff6naco:pisiqrcuoluunt:id 
naca?:  fplcdo:  fit.^^a  at  patefccarif.i  ti°.6  fenfu  1  fcnfa/ 
to:i  i  U'''.^  ata:  q»  n6  c  6  na  ea:p  calo::  fcd  catcfociiit  nos 
fuo  motu.3fnueicm"atmfta  q  catcfijdatfuo  metu:ficut 


S(  l:>aciiilt 
udt.z.a.a 
ic.p.4i,vr<8 

fld  (C.p.  ^  j. 

"Rd  eic^rias 
ftdlaac^nic 
isncc. 

opionte  lUi* 
t  rofo  rcraa 
ci9«t  qlr  ni 
o^  fpl^dcaf 
calcfto^adl 
nictsiKC. 


DfcfHnrd* 
rcnarrnodr 
Soitflb^de^ 
nScigncctat 
fi  cu  Btfiat 
calo:f  nirr. 

Q>ftdl(ii«i 
Antnatnrc 
■enee. 
ptnirS, 


&otiohUt, 


3mpusnat6 
roroni». 
aiiari  pM 
ceirs  flcUoa 
ccnacigocc. 


fa\fa  ma^ 
naticnci*  i/ 
(ngiuulDf 


Sliaftkfnit 
ginano. 


SmpusMt* 
cuie. 


Dplojppai 
nancUop. 


Bc  cclo 


«fttdocft 
fridaae  i  co 
tit§aiu». 


C](moturagitteliqtic(dt|)tu()0qd  in  ea  eft.-fer^  autem 
t  lapie  C02POZ3  an  itmlium  calefaciunt  fuo  motu  t  alia. 
^[r-pollql  aut  bec  oictio  oe  llellie  conuenictio:  eftviful 
Iboreo  qt  iueniemus  qd  id q6 mouec  ali6 calefacjd;i  et 
pucnietiot  curfui  natura?::eo  g;  ftelle  circiifernnt:':  na' 
turaea^  ctt  circuuolubilis.£)ico  aut  g?  ea;:  na  q  c  mo' 
tue  1  quies.quc  funt  intra  reuolui:oiucrfa  e(t  a  curfu  na 
turap.3deo  cp  (i  rtcUec(fentigneemoueretur  mow  co/ 
trario  fue  nac:i  cft  etil  paa  vifui.5deo  cp  non  inuenim' 
^ncm  impellente.t  qz  caloz  ^nis  qgtiiciiic^  calidus  fite/ 
t-it:nd  crit  talis  qualis  calo:  folis:  tiic  noilm  oictio  pma 
tj:  ouabus  ?ucnienrio:  ett  vt  vcra  rit.(r'Pollq|  aut  oi/ 
pmus  in  boccapfoq^fulTidttrafeamasadaliud. 
ff z:aprm.xniLCurcclu  non  calcfacit  nos:ifoltccte 
rf  planete  calcfactides  bic  agunt:  i  quo  pot  eile:  vt  acuo 
folfe  pertuigat  ad  id  q6  e(l  inf ra  celu. 

iRittifi  autcmqdoebcmad  accipcrein 
j|ll\illlU  bacqoncboccft»e.f.q6poteft 
3;  ob^cieisquioicunt  q^celum  non  calefiadt 
!  nos.fcd  fol  1  ceteri  planete  calefacrides  agiit 
-'  bk.i  omne  id  ct  q6  cjccogitari  pot  ab  iUo  qni 
Vnlt  faltif icare  oictione  eius  qui  oipt  cp  acth  (oUe  gtin 
git  ad  f  feno:a  celi.  vt.f.pcr  boc  poiTit  oici  q?  fi  fol  no  ca/ 
lefactt  nos  fua  natura  fed  motu.ninc  cclu  in  quo  eH.(yt 
cetcros  pzetcrmittam''.^  puenietiue  e.vt  calefaciat  nos 
$  co^»  celi:  eo  g?  celtt  eius  mulriprr  maius  eft  q|  co  v 
pusdue.&imifre.t  oifpofitiovniufcuiufc^  cclo;:alto« 
rum  copararioe  ftella;;  quc  funt  tn  eisr  q:  omne  co^pue 
ce\o:p.  (imuloino  incoparabilr  matus  eft  $  omnecozp'' 
ftella:;;  (tmuUvnufquifc^  atit  momti.CquiTunt  (tmul  jp/ 
p2t)  vnutfcuiuf(^celo^.}eequalisin  oibusparrib^fuis: 
«  ftclle  no  bttt  in  illis  plus  motus  $  ccterc  partes  ea^ « 
i^o  veromomsin  quib''?iteniiitftelle.f.motits  ocoiie 
te  adocculentci  motue  tardio:  qui  eft  oe  occidentc  ad 
o:tcte  funt  in  oibus  cclis:'Z  in  fingulis  partibus  vniufcu 
iufcp  celo;:  equatr.vnde  ftelle  non  biit  oe  motu  aliquid 
pluf$ceteret^rtesccli.ergofegte;cl3g7ftella  no  agat 
motu  aliquid  in  quo  actio  celino  (tt  vebemcnrio::  q6  (l 
fea  edet.  tunc  ill6  q6  pcrtingit  ad  nos  oe  calo:c  celi  fem 
per  eiTct  equale:i  no  calefaccret  nos  fol.nifi  ficut  calefa 
ceret  oliqua  pars  (ui  celiqn  cft  fuper  captta  noftra  in  no 
tte::xppur  boc  05.(ftcut  oipmus.)  noe  qrere  cam  p:o/ 
pter  qul  foUalefacit  nosr:  non  celti.ftcut  foU  l^oteft  at 
quis  oicef  g?  fi  pcedit  q?  fol  mom  fuo  calcfadat  id  q6^ ' 
pinquiuscftnc^^ndd^^celu  ncc  ceteroscelo:p:fequit 
tunc  vnu  e^  ouobu6.f.  vt  Oicat  aut  cf  celii  calefacit:  aut 
Vt  iJccdatur  faltus.iSi  oicatQf  calefadt  ccluj:  fcqiiit  ej: 
betgpceln  eftfrigidu  naturalhq:  nibil  csxlefit  nifi  frigi/ 
dU3*.omne.n.q6  permutaf  no  permutat  ni(t  oe  ptrario  I 
ptrariii.!oi  autes  or  efle  f ngtdu  neccfTe  eft:  vt  cius  frigi' 
ditas:autfitfimplcpautmi^  cucalo:e.!oie  (tmptx. 
lunc  eft  in  vlrimo  frigiditatis^fed  (i  cdu  talecflet:  mun/ 
dus  oeftrueret  frigiditate  eius:co  ^  calo:  ignis  i  acfno 
poffcnt  d  re(iftere:q:  magnimdo  dus  longei  incopara 
bilicer  maio:  e  $  magnimdo  ignis  i  aene:ciuare  vis  fri 
giditatis  non  eft  rimple)::q:  (ic  ettet  in  eo.ficiit  vis  calo/ 
ris  in  igne.!oi  aute  frigidiras  celieftc6mi]cta.tunc  cclu; 
non  eft  vnius  namrcftcitt  vos  oidtis^led  eft  copofttum 
CTPjxrantB  naturis.^zquicc^uideft  buiulmodi  auget  t 
itiinuit^tmutatoeoifpofitionein  oifpoi^tioneico^rti/ 
pimr.C@equimr  ctii  (i  oiperirisin  celo  elfe  fri^ita/ 
tem  g?  (it  in  eo  grauitas.  i  tunc  cntnt  in  eo  ouo  motus 
namrales  vnusad  oeo:fum  p:opter  grauitate^-zalfctp 
cularis  qne  vidcm^XDoms  ergo  eius  oeo:fum  fruftra 
crituieoq6noninoucmrinco.nboctofu  abfuixluseft. 


C®i(iuteoi):enttsq)celiinoncaIefacit:litquihireti4f 
q6  cft  abfurdtus.f.q6  permutatio  fit.t  falms^Vt  peruc/ 
niat  oealio  ad  aliudq6  non  tangit:ita  vt  non  perucniat 
antc  adidq6  eft  interilla  0110:1  iTCceftoemetia.  COd 
autcm  intciligitur  oepermutatioe  boc  eft.f.  q?  non  per' 
uenit  p:ius  ad  aliquta.nift  ad  td  q6  tangit.lct  oeinde  ab 
eo  q6  tangit  peruenit  ad  id  q6  non  tangit.  fed  peruentre 
oe  alio  ad  aliud.ita  vt  perueniat  ante  ad  id  q6  non  tlgtt 
boceftp:eterinteUectii.(i[cut3rift4itlib?oefenfu^fen 
fato.(r<^6fiuiter47fu5  7intercalo:cs  e(retco^Mts.qd 
nonreciperctpermutarionelutifinie:nullticalo:cfenri' 
ret  vilite:permutatio.n.non  eft  ni(i  cii  coiungimr  radi' 
vifuscu  Utmine  e]:terio:i:i  lumencxteriuecoiungitcuf 
calo:ibU6.applicatioaurefplendo:isnoneftm(tqcper 
mutarionc:permutatioantenon  fitnifi  in  co:po:e.erga 
non  eft  polTibile.vtconiungat  radiue  vifuecumcaiou' 
baB.fi  inter  illa  fiierit  inanitae.q:  p:opter  boc  no  eft  pof 
fiibi(e.vt  app:ebendat  eoe.(E3  imitV  etiam  oico  q>  feg' 
ttir  nde(repoltibile.vtpcrucniatadidq6eft  infra  celit 
aliquid  oc  co:po:e  ceU:  q6  no  recipiat  calcfacrione.£q' 
lcenim  eft.vt  inter  pcrmtitatc  i  permutatii  fit  inanitas 
liueco:r«i6.q6non  rec^tpcrmutarioncs.  CC^rgoejc 
bie  fequitur  ficucoidmue;opo:tereoftendere  qitaUtcr 
cftpo(ubile»vttdq6eftinfraceUie|:  motu  folie  recipiat 
calo^emaopo^tec  etiam.ficutoi]rimus  ante:  vtinquira 
mus  quare  celii  non  alefacit  no8:(icut  fol,i£t:>ico  igic 
q?  omnceceU  conucniuntin  boc  g?  omncsmouetur  mo 
tudrculari.iinucniemusintercelos  oineriitac^Qni:  in 
vcU^dtatc  co:u5 1  tarditatcvndc  fequitur  g?  omnee  cc 
li  babcant  vna  namras  in  qua  coueniiit:  ej:  qitj  e(l  mo' 
tus  drcularie.<z  vt(itvnicui(^cclo:umalia  naturaqua 
Dilferatacccerie  celis:quetribuit  q^titates  vclocitatts» 
Tlamra  aute;  vniufcuiufc^  fpera|:  celcftius  eft  reuoUii 
drca  centrii  IUum.(ir*^oft$aute5  vnufquifc^  planeta 
rumbabetcelu.znamraeiueeftoenaturafuiceU^opot 
tet  tunc  vt  vnufqmfc)}  planctarus  babcat  motum  circa 
centrum  fuum.Ouarita8  autem  velocitatis  queconuc/ 
nientio:  eft  momi  Vniufcuiufc^planetarii  eft  ^ticas  vc/ 
kTdtatis  ceU  in  quo  eft>  CC5am  autem  patefecit  ;Srifto. 
in  Ub:o.ocfcn(u  i  fenfato.q7ceUtm  oenatura  fua  i>abet 
fplendo:em.fcd  oilTcrcntta  cft  inter  partcs  eiue  fmma 
iusi  minu8.quiain  ftelliBeplusi  lin  rcUquis  partibus 
ceUeft  minus:':  idcirco  videtur  lumen  ftellarum:  i  non 
videtur  lumcn  coipoiis  celi:ftcut  non  viclet  Uime  ignis 
qui  cft  infra  ceUi5.(L  StcUeetiam  oilTcritn  t  ab  altjs  in 
c^titate  luminis.":  Ix>c  conftatper  boc  g?  fol  eft  mato:is 
fplcdo:is  C0  cetere  omncb  ftelle::  Uina:qtiia  recipit  fple 
do:e  a  folc  pluf(^  cctcrc  omnes  ftellc.  (]_  ©imiUter  ctia 
patefecit  Mrifto.in  Ub:o.  oc  fenfu  i  fenfato.  g?  lumen  no 
perucnit  oe  loco  ad  tocum  nifi  pcrmutacione:  non  motu 
oc  loco  ad  alium  locum.XIDotus  autem  oe  alto  looo  ad 
aUum  locam  eft  oiiobus  modis.  Un^^eomm  eft  mottts 
co:tX7:is  oe  loco  ad  aUum  locum.i^t  alius  eft  motus  oif 
po(itionisco:po:is  adaliumUxum  co:po:i6.(i;£um 
enim  cogitauerimus  fperam  ferricalefactam  reuoluiin 
aere.'5nuenicmus  eapermutarcpartes  fuas  oe  locoad 
Iocum:'z  cum  permuta  t  locum  vniufcutufc^  fuarum  pa  r 
ciu5  loco  aUo-.iin  aere  qui  eft  in  circuim  ipfius  fpcre  iw 
ucntcmusmodiipcrmutationispcrcalcfactioncmquc 
odueniceicj:fpcra  cercecalcfteri  que  itiiolHitur  icoej: 
partc  ipfiue  vna  ad  aliai  n  .(T  jQuod  autc  p:obat  boc  eft 
q>  ficogttauerimus  vnamquac^partcm  fperecqlidc  ca/ 
Udiojcm  caeris  fuis  parribus:inuenicmu8  caloKm  qui 
acciditaeri:qiti  cft  circa  partcm  caUdio:cm  moueri  i  re 
uoUuicircuimfpere:quiapar6caUdio:fpcrcnibilcalc 


3cam 


£t 

feat;  nfdillumaerem  qtifell  ci  oppofitusrifm  mafo/ 
rcmcalcfactionemeiosfietetbcr  calidio:  fibi  oppofi* 
tUB.CJiMcoergogjcftcontravnamquamcpftellamm 
oecozpo:cceU:g»Debi9quc  funtinfracclu  rccipitftel/ 
larumilUrum  [umcn.que  funt  fibioppofitef  m  permu 
tationem.tqutavnaquec^  flellarumreuoluinir  fupza 
centrtimfuum:t  mouentur  partes  eiue  motu  motionis 
oe  loco  ad  locum.  Contingit  p:opter  boc  Q)  lumen  reci/ 
pit  mutatio  luminis;qd  recipiet  (Vmiltter.ficut  mutamr 
oe  loco  ad  locum.qudui8  ille  motus  fit  p:cter  namram 
eius:<:  non  moueatur  mom  ad  intlar  motus  (lellarum: 
1  fm  quatitatQ  velocttatis  earus,  Omne  autem  cui  ac/ 
ctdit  moms  oc  loco  ad  locum:  quauis  ille  motue  lttp:e 
ter  namram  eius:':  non  moueamr  eo  motu:  nift  ab  alio 
efl  calo::boc  autemvidemus  manifefle  in  omnibus 
qne  moucntur.(Cli>oftqua  antem  lumen  celi  non  pcr/ 
tingtfad  no6:fed  Uimen  (lellarum.^deo  a  celo  non  reci/ 
pimns  caloiem  fed  a  l^eUie.CTioed  quiain  foleconiun/ 
cta  funi  bec.  fdUc;  cp  eit  p:opinquio:  nobis:  •:  e(t  veloi 
dom  moras:':  in  cek>  non  eft  f^ella  equaUe  co:po:i  eiua 
1  p:e  ceteris  e(t  Inmtnoflo^-ciuia  que  fup:a  ipfum  funt;t 
n  funt  velodoae  moms  $iUe:fed  cameremotio:a  a  no 
bis:':  que  funt  infra  eu;:  z  ii  fint  p:optquio:a  nobis  funt 
tardio:is  moms  $  iUe  fit:opo:tet  gp  maio:emcalo:e3  a 
fole$  abali)8  HeUisbabeamus. 
(CJCaprm.X  Vȣfe  ceUim  mouetur  boc  motu  quej  vidc 
mue;nonfteUe. 

q?  n  (tcUe  rcuohtutur  necefTe  e(l 
earum  rcuoUitiones  fieri  bis  tri/ 
I  bus  modis;  aut  vt  ce[um  tomiD:  i  iielle  om/ 
Inesvtrac^  reuoUiantur(tmul;autvt  cclum 
•ntquietumt  ftcUe  reuoUianmnautvtftcl/ 
lisquietisccUtmreuoUiatur.  (r£>ica'o  autemco:tiqut 
Di;ccmnt  cp  quietie  flellis^ceUi  reuoUiat  :<:  (leUe  mouea/ 
mr  (!mu[:patet  per  kef(e  falfa:  quia  contingeret  $tita' 
tem  vetodtatis  vnuifcumfc^  (lcUaru;  e(fe  tantam:  q^ta 
eft  quatitas  velodtatis  rotc  celi  in  qua  efl  ^fa.  itac^  rc 
dims  ftelle  ad  eundem  locu;  (lelle  rote  in  qua  reuo[ui/ 
tur:':  curfus  ipfius  rote  in  qua  eft  fte[[a  per  toms  fpaciii 
ipftus^eflet  in  vno  tempo:e;'z  at;  boc  ita  effet  poftea  co/ 
gitaremus  Duas  quamsvna  eiTet  in  rota  eqitinocti|:t  al 
tera  in  vna  rota  aUcuius  rcuoUtbiUum.  •pzofecto  enim 
comparatiovelocitatis  vnius  (lclUimmad  aUameiTet 
quaUseftcomparatio  fpac^  vniuerote  ada[iam:limi/ 
Uter  etiam  in  ceteris  (teUx8.(£  Tlon  eft  autem  polTibile 
vtcomparauo  veiocitatis  moms  rotamj  vnius  ad  aUI 
fitPm  comparationem  magnimdinisvnius  adaliam. 
jSed  boc  polTct  fequi  fi  poneremue  omnes  ftcllas  redi/ 
rcitmulad  locumvndc  ccpcrunt;"zboce(Tet  (tomnes 
babcrentvnum  ccntmm  continuum;ifi  bocitaeflfet; 
tunc  necefle  e((et  velocitatcm  vntufcuiufc^  motue  rota/ 
rum  dTe  Pm  magnitudinem  camm.  (£&ed  manifeftii 
eftgjvelodtasmomsftellarum  fitPm  quatitatej  ma/ 
gnimdinis  rotamm  in  quibus  mouerentur.fciUcetquia 
HDijcerimue  ftellas  nonoebere  moucri  velocius.nift 
quia  funt  in  rotis  maiozibus:':  g>  ipfam  velodtatem  no 
babetftcllanifiperrotaj^iqma  non  moueturmotuvc 
lodo:i.nifi  quia  eft  in  rota  maio:i:  -:  gp  ipfam  velodtate 
non  babet  ej;  fe:(i  boc  uiqua  oijcerimus  i  putauerimuB 
cp  ftella  que  eft  in  rota  maiou  mutaretur  ad  rotam  par/ 
mm.z  ftella  que  erat  in  rota  parua  mutarctur  ad  rota; 
ma)cimam:Dtuerfificarentur  earum  moms  co  cp  quatv 
cas  vetodtatismoms  earum  non  erat.nifi  fmqmtitat 
temmagnitucUnisrote:iopo:ceretC):bocg'  motusnd 


tnundo 


4« 


ejTct  ftel[antm:fcd  rotc  In  qua  funt.  (TSi  autcm  ftelte 
quc  eft  in  rota  maio:i  no  Dcbuit  mome  efk  vctodo:  mo 
tu  ftellc  (luccftin  pama  rota  pzopter  magnimdinem  iV 
liustQuitate;  buiue.tuncnon  inucnirar  caufaalia  j>/ 
pter  qua  oebuitaugmentit  velodtatie  vniufcuiufc^  (iel 
lamm  c(Tc  ftn  rotaj  in  qua  mouetnr.CT  Tlon  poteft  au' 
tcs  concedicafu  occidifTe  boc  cp  vniufcuiufc^  planetahi 
augeamr  vclodtae  fui  motus  fm  augmcnmm  magnim 
dinie  fuc  roteita  vt  ^tae  tcmpo:ie  in  quo  perfiat  pla/ 
neta  momm  fuum.(^quoufc^  redcat  ad  locum  fuu;.)  fit 
i);fa  qua  titae  tcmpoae  t  quo  perffdt  ipfa  rota:in  qua  eft 
ipfepIaneta:quoufi;^  pmteniatad  locum  vnde  incepit. 
(T&i  antem  boc  con  tigi(Tet:aut  in  ouabue:  aut  in  trib'' 
fteUis  pofTet  qnis  Dicerecafu  contigilTe  boc  in6e%  caa 
faneceiTaria  que  illnm  cogat  cfTe.i^cd  poft$  boc  inuc» 
nimr  in  omntbusftclIie.tunc  non.conuenit  oicica(vi  ac 
cidiffe  1  non  (tnc  ratione.CCConffat  igimr  celum  i  ftd 
laenonciTcfiofTibilclimuI  reaolui.(£&iqtii8  autem 
Di^ritftellaercuoluicelo  e>:iftentequieto:  fequiturib 
ludinconucnicneqd  fequebiamriUumqni  oipxytrat^ 
renoluiiimnl:  boceft:quiafequimr  ncceiTariomotum 
ftelIamme(TevcU>do:^  morarotammtn  quBxieiiinr. 
cboctontingitcofu.cri^oft^  aute  mome  non  cftftcl 
Ue  1  celo  (imuUnec  ftcUe  mouenmr  ceb  e^ftente  quic/ 
to:ranc  reftat  cp  cclum  non  moueamr  ftelUe  remancnti 
biiefi^ineo:q6cftcaufap:opterqua5nonco:rumpi> 
tur  celum:t  vt  fit  continuii  vnum  cu$  aUo:':  vt  (it  cqua/ 
liumpartiumrzctiampatnite^  piemiffiecp  fignraftcl/ 
lc  fperica  eft.  3fdeo  g»  in  fcipfam  non  mouemr  cjromni 
bus  enim  figuris  fperica  eft  conuenlcntio:  et  <fi  mouec 
fuper  vnum  centmm:':  in  eodem  loco. 
(rCapiratom.XVIJ5egencrationc  quatuc2eletnlto« 
mm^tquid  opue  ftierit  eie. 

mm  piobandum  ^T. 

^^  mento:um:'z  auidopns  fuitcis^Dcbcmue^/ 
Iponere  p:oponciones  pep  lc  notae  apud  om/ 
neegentes.-quosnon  fft  ncccfTcp:obareali/ 
atibominum.  (l  3n  omnienim  p:obatione  ccrtilTima 
altcuiUG  rei  neceflariefunt  p:opo(lti5e8  per  fe  note  qua/ 
les  p:edi;:imue.  ^lnnenimus  enim  q>  j5eometra  anteq^ 
fnc^  fignras  fnoe  p:oponit  talia  que  fun  c  communee 
animi  conccptMnce.':  ideo  non  eft  necefle  p:obare  cae. 
ficnt  boc  qd  ibi  oicitur  g?  punctiis  eft  cuius  pars  no  eft; 
1  q>  Unca  cft  longirado  (ine  (atitudineii  quecuncp  funt 
eidcm  cqualia  i  iter  fe:'Z  bie  iimilia.  (£t)ica  igirar.Q^  u 
uenimus  feniibiliter ':  eft  per  fe  notu  q>  ej:  mora  fit  ca/ 
\oi:iqji)e^  qutete  f it  frigiditas.'5nucnimue  enamcpca* 
\oz  emolUtmatcriae  i  oiiToIuit  cae.  ^rigiditas  antc;  co 
ftringit.@edemolliriomaterie:;itoiiTo[utio:auteritta 
Us.vtoifpergsnrarpartesmatcricvfcpadeoQJOifpofi* 
tio  que  accidit  appellerar  ftccitas:eo  cp  vUra  modtt;  ff^ 
nes  ej:cedit  moUitiei:  au  t  erit  talis  qf  non  muUu  Difper< 
fe  ftnt  partes.!Sed  adbuc  funt  con  tinne:  quauis  refoUi/ 
te:i  cuiue  fiterit  talie  oifpofttio  vocarar  bumidum. 
(TC  oftrictio  ontcm  materici:am  c(t  in  vltimo:  ito  qj  p_i 
tee  eiue  funt  in  vltimo  continuationie  aUamm  parnum 
cum  alt^e:':  in  multa  conftrictionc:  i  vocabimr  mnc  i^ 
oifpofttio  (icdtae:aut  eritcontinuatio  parrium  aUamm 
1  coniunctio  non  in  vUimo.  fed  erunt  fparfe  bindnde:i 
cuiue  fucrit  talie  oifpofttio  vocatur  bumidti:  i  boc  e  q6 
oebcmu8pwpMicreadp:obandum  gcnerationcmele/ 
mcntoutm.  (rfcicemusigimr  g^poftq?  ccU  motuecft 
perperatie.ficut  ia$  oecUrauimus  iftne  fin  t:  tpwptcr 


cSmtmm 
ne  ncUfls 
iTioomcd» 
ftantc* 


ueaf  ikUis 
ndubuei 


3n  i>bflt(£e 
cminimaiK 
celTanc  fBia 
;pponc9Biii 
notc* 


&(cdu«ail 


ttamidita* 
quid. 


tSao  dcifM 
igiue. 


Be  cclo  n  mundo 


naqne. 


tfiiSdcmai 
Httrrc» 


boccttoncftwntfiigcne»n«8iiiat<rialc.CJ5cqw' 
wr  crgo  cj;  boc  nccefTarioivt  qdtangitur  ab  eo  moiiea/ 
tur  motu  eiue  femper  line  Hrca  ofm  co^his  matertale 
receptibiic  dl  paiTionte  in  fui  naturo.  Sequitur  ep  boc 
Q>motU8calcfacit  ilUid^^zqdfit  maioiviscaloas.ineo 
Q>  tangit  ceUim:-!  cll  p»pinquiue:  x  ob  banc  caufas  ipa 
pars  oiiToluitur  vUra  modum:quour(^  perucniat  ad  vl 
amu$(Iccitaris:eritergoigni8co;pusmateriale.rcilic$ 
Q)  narara  ignie  cfl:  cp  (it  calidus  i  ficcus.  (EiSed  pars 
illa  co2po:t9  recipientis  paiTionem  quecontinuatur  cus 
iUa  parte  eiue.  Cque  foaa  dt  ignie.)  Ouoniam  in  conv 
parotionc  ignis:?  f m  elongationem  eais  a  mom  ccli:ba 
betminus  motuec|igni0.-'Opottetc)>  fitminue  rcc;' 
ptibiUe  caloa6:t  \pwpux  boc  due  rcfoUitiocrit  mioz  $ 
refolutio  parde  pame.vndc  factue  tSt  ignie  i  erit  £ma/ 
ncne  in  continuatione  fuarum  partium  aliarus  cii  aU)e. 
Cl£xi9  qicofist  acr:  quia  natura  acrts  cH  cflc  calidu^ 
1  bumidum.(r@cd  paretcrtia.  Cco  qp  motue  DcbiUta/ 
tur  in  illa.^  opoitet  vt  in  illa  apgeat  frigtdttas  fcnfu  oc 
culdo:e:i  pzoptcr  boc  confhtngitur  fed  non  in  vlrimo:-: 
fiet  cf.  ea  aqua:quia  natura  fua  aqua  eH  frigida  t  bumi' 
da.(L&cd  pore  quarta.'queeftvUima  partium.c.tque 


cft  in  medio  ceU  oiftas  cqiiaU*  longitudinc  ab  omnipar' 
tc.)  Quonia,  motue  ccU  omnino  oeftrHctus  cft  apiid  il 
lam:  lOominaturin  caquiee  in  vltimo .  (CScquimr 
vt  frigiditas  in  vUimo  oominetur  in  eaxrgo  conftringe 
ttirparsilla  in  v!timopftrictioni9:itunc  fift  terra:quo' 
nia$  tcrra  natura  fua  cft  frigida  i  ficca.  (L  ©cd  id  quod 
pztnuim  intendebamr  in  gencratione  terrc  fuit;ficut  ia 
pzedimm^^^boc  e(l  quia  opus  fuit  d  cfTc  in  mcdio  ccU  coz 
|Xie  quicmm:'z  in  ciraittu  cius  reuoUiitur  celum  rcuolu 
tione  percnni:ivtipfumco2pu8  eflct  inmundo:q6clt 
Kntrum  roicCetcrozum  autcm  clemcntomm  gcnera> 
ttonis  intcntio:  fitit  intcntio  feainda.^deo  qp  tcrra  cgtiit 
de:vtcu(lodireturpcrclemetaaU'a:qutafiterratange/ 
retur  ab  ilU>  coipotcqd  fempcr  moitettir.  kiWca  ccUij: 
moaeretur  motu  dus  •:  calcfceret:  z  cii;  calcfccrct  DifTol 
aerctuninon  permaneret  in  toco  fuo:  fed  moueretur  i 
tJeftrucrcmr  omnc  viuens  t'n  ea  p:optcr  calo:e;  motus. 
U  t  boc  autem  non  contingeret  pofita  fticrut  cctera  cle/ 
menta  mcdiainterccUim-ztcrra.  £tiddrco:vttcrraE/ 
manerctquicfcens  i  perenis  in  quietc  %  no  mouerct. 

CrJSw>Udt  Uber  oc  ceU>  i  mundo. 


ncraro  tcr 
rc  ^ndpa 
It'  ircnde 
batur  qj 
gno  alioy 
clcni(o:()< 

jQiSotcr/ 
xa  idiguit 
altje  clcifi 
tietvtcon 
lauarcf. 


Ijbartfe  p2imc 


Cap.L 


{ 


.0u(Rraa 


&extao 


C^Jndpitopastgee^amcc  ah-.qiiifeTctas  naturaUum 
auicencoicuur,  CPiobcmiu. 

verbuDcbisqfunt 

cownalib^icuipnr 

adtunximuslibmfe 

ciKiiugeftoecogni/ 

tionccoq»p:ifo^ 

maru5:iptno:pmo' 

tnikin  mando  nae:t 

certificauim^  oifpo/ 

nescozpo^qnocot 

rii^ut-zeo^jqcojrij 

put:poftbiico«iin3 

-  «im^tractatiidgnbV 

nc  t  co:raptioe:i  oe  earu  fuBfa^ocide  adne  pim^libjiitie 

^oarnis   efntis.oetndeadnepmusvcrbu  oe  actionibus  p^ima:^ 

qualitatu:':  oecarii  paffionib^^ioecoptbnib^quegcnc/ 

ran  t  ej:  eig.' Pvcmafit  aut  vt  poft:  bec  loqueremur  oc  re* 

busgnatie.&edqzrescogelate:^  infenfibiles^-zq  non 

bntmotu  voUintariii  funtpo:es  laptiozesgencrariejc 

et'nti9:i6ocbi3  locuHltjim'' in  tibjogntorpoft  bccaute 

rcmilit  oe  fcia  nali:  vt  pfiderem''  oe  reb^vegetabilib'  t 

fcn  fibiUb^.Ss  qj  vegctabiUa  i  fenftbiUa  fut  ea:q?r  pfti' 

tuii  t  eenticej:  fo:*:q  eft  aia:i  cj:  ma  q  eft  cozp'  i  mibia. 

©cdcognitioq  mcltoj  bf  oceiscftillaquebfoefo:m« 

coy  :i6  eiigimus  piis  log  oc  aia.TloUjmus  aut  iterrupc 

re  tractatu  oe  aia  loquedo.f.pus  oe  aia  vegetabili :  i  oe 

vegetabilibU3:'zpoftcaocaiafcnfibiU':i  oc  fenfibilib': 

«  oeide  Dc  aia  bumana  i  oe  boib^.Tlo  eni  fic  oifpofuera 

mus.^i  eni  bac  iterraptione  faccrcm''  fierct  nobis  ar/ 

duii  ac  oiifictle  app:cbcdcre  fciaj  Dcaia.'P>:imo  q>  ciwi 

gtcs  conectunt  fibi  ipfis  iter  fe.iocdo  q:  vcgetabileco/ 

uenitciiaiaUinaia^qbsaffectionevcsetadu-znutriedi: 

1  gencrandi:quauis  flnc  oubio  oiffcrat  ab  co  in  viribus 

aialibu8:que  funt  ^pe  generu  eius:t  oeinde  app:op:ia/ 

tur  fpcb^ei^.^deo^  potc  eft  nobis  loqui  oe  eo  qd  Etinct 

od  aia;  vcgetabile:p  cft.f  .id  in  quo  pucnit  cii  aiaU.  Tld 

eniadeopccpimus  ofias  fpecificasbuiueitettonisgna 

tis  in  vegetabiUbu0;<:  qfi  gde  ftc  eft:tiic  tractatus  buiu9 

giis  noeftpoti''  oicedus  tractatus  oe  vegetabiUb'*^  w 

aialibus:q:c6paratio  aiaUtiadbacaiam:eadQcft  que 

cotwauo  vcgetabiUu.@imiU'terctia5cft  oilpofittoani 

me  aiatis  adcoparationc  bois  icetero:|:  aiaUum.  Tlos 

cn  t  no  itendimus  Utqut  bic  oe  aia  aialui  vegetabil(:nili 

f  m  boc  in  quo  pucncrit.Tlo  eni  idm^^jppziuiniU  poftq| 

fciuerim^^coetnecmultii  curam^^oe  orae  fulJaUb^vni' 

ufcuiufq;  aie  vcgetabiUs  i  cuiufc^  aiaUs:boc  cni  oifficii 

limu.fuitgcomodi^^log  ocaia  in  vnoUb:o:oc{deftpo/ 

tuerimus  loqui  oe  vegetabiUtuts  t  aiaUbus  ^p:ia  vcr/ 

ba  faciem^^.Db  atit  potcrimus  plus  faccre  oefxic  pcdc/ 

bit  cj:  co:Eibus  eoE  i  ^pctatib''  fua:p  affectionii  co:Ea/ 

liii.firgopponcrcboctrina  fcieoeaia:ipoftponere  oo/ 

ctrina  oc  fcia  co:pi3:cft  via  copendiofio::':  notio:  ad  oi 

fccndii:^p:cponercDoctrina  Dcco:po:e:i  poftponcrc 

Doctrina  fciendi  aiam.  ©cietia  cnt  oc  aia  maius  admi/ 

niculii  eft  ad  cognofcendas  oifpofttiones  co^:ale6  $ 

adminiculii  co:gis  ad  cognofcedas  Difpofiti6es  aiales: 

qBuis  vniiqdcpeo:pcft  adminiculu  adalterii.Tloenim 

fempneceflie  eftaUeru  cj^tremo^fi  p:ejxinere.Tlosaute 

eUgimuspponere  vcrbiioeaia  ppter  e^cufatione  qua 

oemoftrauimus.Si  quis  aute  voluerit  mutarebiic  oj/ 

dtnem:faciat.1'lo8  autes  no  caliiniabimus  illii.i  bic  eft 

«cptitn*    fejrtusUbencuianectemudfepttmusquieftoc  tractatu 


■ranftKio 
ct  cdbaa 

(aptop. 


Scia  bc 
aii  qmd 
pzcftct. 


t«fi»fitionii  vcgetabiliij:poft  buncfequct  liber  octau''. 
in  quo  tractabit  oc  oifpofitionibns  aialium:i  ibi  perfi/ 
ciet  fcia  naU8.ocide  pfequeter  adtjdemns  fcias  oifcipU 
nalcs  oifhnctas  in  (juattuo:  Ub2is:poft  bcc  oia  cofeqac/ 
tur  Ut)erocfciaoiuina:Dcidcadncctemu6  aUgd  oe  fcia 
Dcmo:ibU8:iibi  perficietur  bic  totiis  nofter  iiber.^ 
CTl^ortis  p:ime  capitutus  p:imum  in  qno  affirmat  efTit 
animei  oif?initur:fmgjeftanima. 

'7l^<9mfiA  igiturqjp:imuDebcmu8co 
JJCeiim»  (iderarcocbis:bocc.f.8fRr/ 
[  mare  cffe  buius  qdvocat  aiaioeinde  loqmur 
]oeeoq6fcqtiitpoftboc.£toiccm''q:no6Vi 
■*-*  demus  co:pa  qda  q  no  nutriunt  ncc  augmo 
tant  nec  generant  :i  videmus  alia  co^ea  qiie  nutriunt; 
1  augmentatur :  i  gencrant  fibi  fTmilia:i  videmus  aUs 
co:Eaquefentiunt;imouent  voluntaric.Sednon  btit 
l5ecc]cfuaco:po:citatc.'f^cftatigitvtfttinefl'entiaeo^ 
puna'piii:p:etcr  bui^  co:po:citatc.  £tida  quo  cmanat 
ifte  actiocs  of  aia:i  oio  gcgd  cft  pn^cmanadi  a  fe  actio/ 
ncB  q  no  funt  vni''  modi  i  funt  voUintarie:  fponimus  ci 
15  nom  aia:i  B  norn  c  nomc  burrei.no  cj:  ef  ccntia:ncc 
ejcp:cdicamcnto  in  quo  cotinet  poftca.  Tlunc  autcj  no 
affirmamusnificffcrciquc  eftpn^^ciusqd  oipmu8.i 
affirmamus  efTe  rei  ej:  boc  qd  babetaUq^  acddc5.Dp5 
aute  vt  E 15  accidens  q6  byacccdamus  ad  ccrtiftcandu 
eittsefTentia:iadcognofcendi)quidntfo:ta(ri8  cni  ia 
oidicimu8;gjidq6moucFb5moto:emectamej3pterl5 
fdmus  cfTcntia  buius  motons  qtwd  lit.fcicemus  igitur 
g>  poftcp  r?  in  quibue  vidcmus  cffe  aias  fimt  co:Ea:i  no 
pfKimrc(Teeo:u5Pmg5funtvegetabiU3;velaiaUa;nifl 
^pter  ciciftcntia  buuis  rdin  ilUsauncbcc  rcs :  pars  dt 
in  coftimtionc  co^partcs  aiit  c6ftitutionis:ficut  als  oi/ 
didfti:Due  funt :  vna  parscft  id  vndc  rcs  eftid  q6  eft  in 
acntatteravcro  parscft  id  vnde  rescft  id  q6  eft  m  pote 
tia:q6  eft  illi  ficut  fubm.Si  ailt  fuerit  aiavt  pars  fc6a:ri 
neoubioauteco:puscftocgticdu3parti6.tiicno  cofti 
tuef  aialc  vel  vcgctabilc  ncc  cj:  co:^  ncc  c^  aia:s  opus 
erit  aUo  cdRimcte:q6  fit  p:indpiu  in  cfTeau  j^  idq6  oi 
jrimM6:iboceftaia.iipfacftl5oc  quo  loquimur.Sed 
op$  vt  aia  (it  id  pp  q6vegetabite;iatalecft  in  effccmve 
getabite  iaiale.Siautidfucritco:pu8:i  flt  co^p^cui' 
foanatiifttlicutoij3mus.lSiai]tfiieritco:pu6Cumfot 
ma  aUa*T  ipfii5  nocft  pndpiii  c)c  15  gj  eft  co:pii8 :  f5  crit 
pncipiiJ02ttla  fo:ma:icmanan'o  iltaru  oifpofttionum 
eritabefl^entiaillius.fo^ine^quauismediatcbocco^EC 
•zeritbocco^pnspareco^EisaiaUs.iocd  idcrit  p:ima 
pars  vndc  pcndet  illtid  p:incipiii:i  no  crit  ipfum  f  m  g> 
eftco:pus:ni(t  ttn  aliquid  oc  tota  collectioc  fubi.Coftat 
ergo  i^centia  aic  no  cft  co:pu8:fcd  pars  aialis  ant  vcgc 
tabiUs:que  cft  ci  fo:ma:aut  qfi  fo:ma:aut  qfi  Bfectio  yl 
virtus;vclf»otctia.biccmH8  igif  niic;g>  aiapot  oicivia 
velpotctia;c6parationcafTecnonii:queemanantabca. 
j3imitr  potoid  vis  ex  alio  intctlcau;c6parationc.f.fot 
mariifenfibitium  iintetU'gibiUuquasrecipit:^p6t  oi/ 
cieiiafo:ma  c6parationcmacinquaciciftit:cj  qnibua 
Vtrifc^  c6fh'mit  ful3a  vcgetabitis  autaiaUe:pot  etia  oi/ 
ci  pfectio:b«c  c6paratione.f.g?  pcrficimr  gcn''  p  illam  i 
b5  clTe  fpedcs  per  itta  fiue  fit  oc  fupio^ib^fpcciebns^fiue 
oe  iferio:ibU3.  Tlatura  eteni  gencris  imperfecta  eft  lin 
terminata:nifi  perfidateam  natura  oiflcreticfimpUcia 
aut  non  fimpUde  adiuncte  ilU;cum  autem  aduenit  d  c6 
ftintiwr  fpecie8.({:i>iffcrcntia  cni^  cft  pcrfcctio  fpcdei 
o:  boc  g»  cft  fpccics :  vnaqueqj  ofit  fpee  no  bs  oiffcren/ 
tia  fimpUcc.3a  fafti  bocq:  no  biit  nifi  fpce  quaru  ee'n/ 
tie(itntc6pofiteej;founaimateria:i  fo:ma  inilUaeft 


eaawu 


a 

lipltataat 


30 

Z(ta  non  dl 
nemitiwtc 


Sripbcab 
t.co.tU 

KXtUp* 


Brtfcie  M 


ari.«.  lepC 
ca.7. 


tHiferentfa  Kmplex  cim  qd  coihtuit  q:  illa.oeinde  oicf/ 
^  musgjoisfoimacltgfcctioifsnooisgicctio  foz^.lDa' 
^'(lcrenifabucandipfcctiocrtciuitatisr-zcatpctariusli 
gno|;pcri^ctiocilnaui3:ncctamc  funtfozmc  ciuitatis 
velnaui8.£tcuiufcu(ppcrfcctionia  dtcflcntia  fepara/ 
ta  pcr  fe  ipfaxcrtc  no  e  fo:ma  matcricmcc  in  ma:fo:m3 
etcni  qucelt  in  matcria  elt  fojma  ipzeiTa  in  illa:':  ejciiles 
jjpterilla:niit  fo:te  confenferint  vt  perfcctio  fpecici  vo/ 
J5  cctur  foima  fpcciei.0ed  iam  confen  fcrii t  in  boc.  vt  l)cc 
eiHf.t.6in»  res.fc;  aia  coparationc  matcrie  fit  fo:ma:coparati6e  ^o 
i,c5*«  4, j7«  totius  collcctionis  fit  finis  i  pcrfectio.Zct  coparatoc  mo 
uendi  fit  p:incipiu  cffjciena  i  vis  mouens.fit  quado  qui 
dem  ftc  efl:tunc  fojma  fignificat  coparationead  rem  ro 
inotiftimaabciTentiafubltantiequcbabetciTe  per  illas 
«  ad  rem  p:opterqua  fubilatia  babet  ec  q6  ipfa  cft:i  ad 
rem  que  ^pter  ipfas  eft  in  potetia:-:  ad  re  cui  no  copari 
turactione0qtieeilmateria.3nimaenifo:ma  eil  e)ci$ 
refpectu.f.gjbab5eiTein  matcria.Tp>erfcctioaut  figni/ 
ftcat  coparatione  ad  rem  perfecta:e]c  qua  emanat  actio/ 
ne3:q:  perfectio  eil  refpcctu  fpci.  Clarii  igit  eft  cp  cu5  in 
Ooctrina  oe  anima  of  gp  ipfa  eft  gfectio :  boc  plus  figni/ 
ficatintellectiii-zetiabocpluscompiebenditomnesfpc 
•^  cieaaicvndi(g.j£tbocneceiTecftoiefeparateamatcria. 
f  nde  fi  oi]cerimu8  etia  cp  aia  efi  perfectio:boc  mfto  mc 
liuseil  ^fioijccrimus  aiamelTevim.autvirtutemaut 
poten  tia5.l:a  aiitque  adueniunt  cf  .aia:queda  funt  que' 
admoda  motU6:i  qucda  funt  qucadmodit  fcntire:'!  ap/ 
p:ebenderc.3pp:ebendcreaiitbabetn6e^boc  q6  ba» 
bet  virtute  que  eft  pncipiil  eif icicndi:fed  p:incipiu  rcci/ 
piedi.  IDoucre  aut  bs  no  ej:  boc  q6  bab5  in  potetia  pn"* 
recipiendkfed  pncipiu  agendi.1lec  Dcbet  vnusftbi  ma/ 
gis  attribui:^  aliud.ideil  vt  magis  lit  potetia  vn  ius;$ 
alterius.TIa  (ich  oicit  potetia  vel  vis  voluntfignifica.' 
re  vtru^:babebitbec  tunc  cu;  eqniuocatione  nois.  &i 
autemcit  Diciturpotetia  voluerintfignifiaire  vnum  ti» 
3  tum:x  non  aliud  accidet  boc  qd  Di):iiuus.(r3te  ct  figni 
ficatio  buius  nois  potentia  vcl  vis  vcl  virtu6:n6  app:e 
bendit  abloiute  ecntia^  aic  ej:  boc  q5  cil  aia  nifi  ejc  vna 
Cantu  partc:'z  no  e>:alia.5a  aate  occlarauimus  in  [ihzis 
\OQici3  qp  boc  no  eft  conuenics  nec^  rectu.Cum  aute  Di/ 
)3mu8gjmacftpcrfectio:c6p:ebenditvtercpitcUcct': 
qz  anima  cil  potetia  qua  perfidtur  in  aiali:c6p:cbenfio 
rci  cft  perfectio  ej:  potcntia  ej:  qua  emanant  alTectioc* 
etiam  ell  gfectio^aia  eriam  fcparata  eit  pfcctio:':  anima 
quenondueftfeparataeftperfect!o.£j:bocaute9?nos 
lf>   vocamuselperfcctionenonduitcUigimradbuc:an  fit 
fuba.©enfUB  eni  ijfectionis  bic  eit.fc5  id  ^pter  cuius  ee 
fit  aial  in  actu  qvxIx  vegetabile  in  efTectu  vegetabile:e)C 
bocaiitnondu  iteUigitur:an  fitfubaan  n^.C^icim^^igit 
nos  no  Dubitare:banc  re  non  ciTc  fubam  ey:  in  teUectu  ^ 
ma  eftful>a:necetia  e%eo  intcUccai:qHo  copoftmm  eft 
BH.Z.6  aia   fublbntia.Sedan fitfubftatiaejcinteUcctufo:mc.boc 
t,c».2.i.i!i,    Videndu  eft.Si  quis  aijt  Di^erit  cp  cum  cgo  Dico  aiam 
fubam.f.fo:mam:non  cp  inteUectu  qui  fit  generaiio:  $ 
fo:ma.boc  oico.Sed  c^  intcUcctuquo  fubaidcm  qp  fo: 
ma  eft:boc  eni  iam  e^c  eis  muUi  Diperunt:non  cft  bic  lo/ 
cusc6fiderandinecDiuerittatis:vUom6:q:inteUcctiis 
bicquo  aia  oicit  efie  fubflatia  idcmeft  cuboc  qd  eft  fo: 
ma:imo  boc  qd  Dicit  fozma  eft  fuba  idem  cft  q6  fo:ma 
,,     eft  fo:ma  vcl  pfcctio:ficut  bo  eft  b6:vel  oUqs  dc  vniuer 
*»    (itAte bominit:fed  boc vanu  eft.Siaiit  oicit  fo:ma.3d 
qSnoeftinfubicctovUomodo.f.^non  babet  cpftcre 
xWo  mo  ineo  qd  appeUauimus  lubm:tuc  non  erit  ois  g 
fectio  fuba:muUc  eni  ej:  pcrfectionibue  funt  in  fubo  ftne 
oubio:quiui6muiteillec6paratione  cojpofiti-.xeji^i^gp 


fC^pU 


ftintpar6flliU6nonp:obibeteae^einfuKo:nce^e);15 
cp  funtin  iUo:non  fTcutaliquid  in  fubiccto  funt  fi:ba:itc 
putouitatiquis  illoy  .Tlon  eniseft  fuba  qdqcaliqua  c6/ 
paratione  no  eft  in  fubiccto.^ta  cp  id  q6  cj;  boc  n6  cft  in 
bac  re:vt  in  fubiccro  fit  fuba:quia  no  cft  iuba  niit  at5  in 
nuUo  fuerit  vt  in  fubiccto.gt  bic  in  tcUcctus  non  ^bib? 
illud  efle  in  aliquo:ficut  q6  no  eft  vt  in  fubo.q:  no  babs 
bocc]coibu8  c6parationibU3.Cu  autc  coparatu^  fiicrit 
adaUquidin  quoeft  ncn  vtaliquid  eftin  fubiecto:tunc 
eft  fubftati3:tcii  coparaturadiaUgd  eft  accidene:':  cft 
ctia  rcfpcctu  fwi  ipfius  in  fe:q:  cu  aligd  attendcris  per  fc 
%  cofideratii  fucrit  in  feipfo;':  non  inucneris  ei  fubm  ali/ 
quo  mo  erit  in  fe  fiiba.!Si  aiit  inucneris  accidcns  q6  eft 
in  aliquo  no  vt  in  fubiccto.£t  pft^  inuen  cris  illud  ire 
aliquo  ad  modii  eftendi  in  fubiecto:in  fe  accidcne  eft:no 
cnincccfleeft:vtciin6fueritacciden8inoUquo:fitfub/ 
ftatiain  iUo:po(Tibileefteni  vtaUquidfttin  oUquo  nec 
Vt  occidcns :  ncc  vt  liibftanria:(tcut  pofl^tbilc  eft ;  vt  ali/ 
quid fit  in  aliquo:nec  vt mult3:nec vt  vnum:q6  tft  in  fe    jrjj 
auteft  vnu:aut  multa.&ubftantialc  mteyi  fubftantia 
noncftvniiaiecaccidense^intcUectu  accidcntalis  q6 
eft  in  f  fagogi9:cft  accidens  q6  cft  m  catcgo:i)6.3a  aute 
Dcclarauimus  in  Doctrina  arti6  logice:boc  ergo  manife 
ftum eftq^abaianon  rcmouebit accidcn taUta6:^ptcr 
boc  gp  in  copoftto  eft  ficut  par9:fed  vt  op5  vt  in  fe  fit  vt    jgt  Wkq 
no  in  fubo  vllo  modo.^am  autcm  lcifti  quid  cft  111^5:5    p  rumcicn 
fioleaiabsclTe  noninfubo.50isaiaeftfubftanti3.Bi    "e.c«r.a» 
QUtcm  aUqua  aia  fuerit  e^nftens  per  fc:-:  vnaquec^illa/ 
rum  fiicritin  materiano  vtin  fubiecto.tuncomnis  ni^ 
eft  fubftantia.!oi  autem  tiicrit  aliqua  anima  cjciftcns  in 
fubiecto:quauis  aisbocetiamfitpars  compofiti:tunc 
eft  accidene:qu(a  boc  totum  eft  perfe>:n'o:vnde  nondu; 
occlaramm  eft  nobis  vtrii  aia  fit  fubftatia:an  n6  fublla 
tia:e]c  boc  q6  pon  imus  ea  encperfcctione.  £rrauit  igit 
qui  putauit  boc  fuff icere  ad  ca  efle  fubam:ficut  ad  cam 
eflc  fo:mam.  i^icemus  igitur  cp  cti  fcierimus  aiam  cfTe 
pcrfccnonequacucgDeclararioncautDfiaDcfignaucrt/ 
mus  perlectionc':n6  Dicemns  tame  nos  ad  bec  ^pter  13 
fdrcaiamquidfit:fedfciemu8camfmbocq6  eft  ani/ 
ma:boceni  nome'aia  non  eftindiaii  ei  ej:fubftatia  fno:    ^ 
fed  ej:  boc  gj  regit  co:po:a  •:  rcfertur  ad  ilia:-:  idcirco  re     " 
cipitur  co:pu8  in  fui  Dififin  irione:e):empli  gf a:ftcut  opu8 
accipiturinDifFinitioncopificis:qu3Ui6n6  occipiat  ia. 
DifFinitionccius  fm  qp  eft  bomo:-:  idco  tractotus  dc  aia 
fuitDefci3nali.iQuiatr3CtarcDeanimafmg?canittta    ^n.i  ec 
cft  tractarc  oc  ea  f m  g>  babs  comparationc  ad  materia    aia.t.c«, 
1  ad motil:vndc op5 ad  fcicndii cfTcnriaaie  facereaUu5    »i« 
tractatii  per  fe  foUi.Cum  enim  fcierimus  ccntiaj  oic  no 
impcdicmur  fcire  in  quo  pdicameto  fit.quicn  i  icit  1  co/ 
gnofcitencntiarci^ipjcmetctcnetnamreiqueeft  ee"n     _ 
tialis  ei  non  impeditur  fdrc:q:  eitts  cft.(L  li-erfcctio  at    j^ 
eft  ouob^modisrperfcctio  p"  1  efectio  fc6a.gfcctio  ault    ^'^^*  ?• 
pjima  eft  ,ppter  qu.t  fpccics  fit  fpecics  in  effcctu:ficut  fi        '''^''* 
guracnfis;;x:rfcctio  mtfct^  cft  aliquidcpeis  qiic  con/ 
fequuntHrrpeciemrei^autcjracrionibiiseius.aHtejcpaf/ 
fionibus  ficutincidere  cft cnfi:i ficutcognofcerc -:  cogi 
tare  1  fen  rirc  1  mot''  bomini:bec  en  i  finc  oubio  pfcctio/ 
ncs  funt  fpecici.fcd  non  p:iiTie.11on  cnim  ad  boc  vtfpc/    -p 
cies  fit  id  q6  eft  in  cfTcctu  babct  opus  baberc  boc  in  cfTc 
ctu.Scd  cum  babucrit  p:incipiU5  boy  in  cffccni.ita  vt 
bec  fiantin  potctia:quc  antcnoerantciin  potcntia.nilt 
in  remota  potetia  que  egct  vt  aUqua  alia  res  pcedat  ca5 
quoufc^fiatipfaciccrtinimapotctta:tuncaial  fiet  aial 
in  efrcctu:ergo  aia  cft  pcrfccrio  p:imo:f5  q:  pcrfccrio  eft 
pcrfecrio  alicuius  rei:que  eft  co:pu8.3fdeo  ops  vt  co:p'' 


u 


ecdfiimmn  nitellectit  generali  i  eqiiali:  fifcttt  otdicifti 
in  oocinm  ,pbandi.  non  cni;  boc  cojpua  cuius  aia  cft 
gfectio  eft  oc  cojpus.  Tlo  cni  elttxrfectio  cozeis  ordfi' 
cialis  ficut  fcini  aut  fcabelli:i  bui^^fcd  perfectio  coipo/ 
rienaturalie^necois  cozgis  naturalis.llocenidnima 
gfcctio  ignis  aut  tcrrcrlcd  eft  in  boc  noftro  mudo  pcrfe 
ctioco2gisnalis:c;:quocmananteiu8  perfectiones  fc/ 
ciide:  jjptcr  in  ftrumenta  quibus  uiuatur  ad  opera  rite: 
qaop  piimd  eil  nutrimcntti  t  augmcntii.io  aia  qul  in/ 
uemuius  in  aiali  i  vcgetabilieO  perfectio  pzima  co:po/ 
ris  naltsinftrumctalis  babcfis  operavite.(i;;;£>edDubt 
tat  in  boc  loco  a  quibufda.f.qz  duquis  oicere  poteft  bic 
quo  in  bac  otfT.nitione  non  continet  aia  celi  que  opera/ 
tur  finc  inllrumctisiqd  (i  oimiferimus  nominare  iflru/ 
incta-zfuifecerirnobis  nominarcvita  no^derit  nobis: 
qi  jaia  qua  babet  ceii  non  cfl  nutriendi  vcl  augendi:nec 
etil  fen  ticndi:qua  noe  itcUigimus  pcr  vita:fed  tamc  MX 
qua  noa  ponimus  in  bac  oitfinitionc  b5  boc.£>i  aiit  vo/ 
lueris  g  vita  itetligere  id  q6  babet  aia  celop.i?bi  gra.oc 
cognof.endo:iimaginado  intelUgibiliter:':  moHe'do  ad 
fiae  voUt;itarie.C)cciptemusco:pus  vegetabiUu  ab  vni 
ucf  fttatc  babeniiu  anima.^temctia  fi  nutrimcntus  cfl 
Vtta:cur  no  iuiponimus  nomen  vegetabiitbus  viua  fi' 
Ueanim3lia.(L  Stet"  ^ttas  pot  quis  oicerc^gj  opits  fuit 
affirmare  aiam:i  cur  nd  fufficit  nobis  oicere:g5  ipfa  vi/ 
tacftpcrfectiobecejrqua  emanat  idqdattribuim^nc/ 
ccffario  anime.5ncipiemus  aut  rerpodere  cotravnam. 
qitacE  irtarii  oppofitionii  z  foiuemus  eas.^iccmus  igi/ 
tur  9>  oe  cozpozibus  ccleflibus  oue  funt  fnicSnia  vna 
cfteius.i.cj  oi]:it  q>  vis  vcl  virtus  vniufcuiufq^  l^ellc  c6 
ficitur  c^ipfa^tcjcmultisque  reguntunficut  quodda$ 
aiaUOpus  igiMr  eani  pcrficitnr  c%  alijs  que  babet  mo/ 
tim:i  funt  bec  ftcut  inftrumcnta<&ed  B  oictio  non  cur 
rit  pcr  oes  (lellas.iSentcntia  etia  cius  qui  vidit:^'  in  of 
fpera  elt  anima  foUtaria  ^pzia:t  vidit  g?  ibi  eft  nouum 
co2pus:qd  eft  vnitin  cf ectu:n6  babes  in  fe  muUipUcita 
tem.3fti  omnes  vidct  gp  nomen  aie:cu5  oicit  oe  anima 
ccloia:i  oe  a!a  vegetabiU  couenit  eis  quaft  cquiuocc:q! 
bec  oiffinitio  no  eft  nifi  aJeque  eft  in  c6poriti8.£t  cuj  fe 
cerintvtcoueniantaiaUacumceloin  intellectu  nomi/ 
nis  aie:e)xUidttur  iteUectus  vcgetabiUii  ab  iUa  vniuer 
ritate:q^i8  boc  facere  oifficile  ltt:q:  aiaUa  -z  celii  no  c6/ 
neniunt  in  intellectu  nois  vite:nec  etia  in  intellectu  no/ 
minis  rattonaUtatis.'i^ationaUta3  eteniqueeft  bicco/ 
uenitaiebabetiouositeUectusmaie6:bocaiit  non  cft 
pofTibile  cite  iUis  ficut  pofteavidebis^^nteUecms  eteni 
jlttceftinteUectus  in  enectu.5nteUectU6  mtc  in  effectu 
non  eftcoftituens  aiam  que  eft  pars  oiff tnirionis  aiaUs 
rationaUs.&imiti-  ctia  fenfus  bic  oicit  vis  qui  appzebe 
ditfenfibiUaadmodumrecipiendiitmiUmdinescozii: 
1  patiendiab  ei6:bocaute3  non  poteftefre  ilUclicut  po/ 
ftea  fcies.oeinde  ft  fhtdueiint:';  pofuerint  aia^  ee  pma; 
gfectionc  eius  q6  eft  mobilc  voliitate:i  oocile  cjc  omnU 
buscojpoztb^^ita  vtoiffinitiocoplcctatur  aialiai  aiaj 
celo:p:ei:cUidenmrvegetabiUa  ab  eo|rvniuerfitate.ba: 
oictio  eft  rata.CICotra  id  q6  of  oe  vita  i  aia  rcfpolTo  & 
ficut  mo^:  Dicemu6:<iJ  iam  conftat  gp  in  co:poMbu8:op3» 
cfTe  in  effectu  pncipiiS  oifpofitionum  cognitaru  i  conv 
paratarii  ad  vita5:fkut  eft  inccdens.^i  quis  aute  buic 
pjincipioimpofueritnomen  vita;noneritnobi8  cii  illo 
c6tentio:q:  q6  iieUigit  apud  boies  Dc  nomincvitecum 
oicitur  oe  animaUbus  eft  ouo:vnu.f.vt  in  fpecie  fit  p:iiT 
cipifi  a  quo  emanant  iUe  otfpofitiones:':  alterii.f.vt  coi 
pus  Itt  optii  ad  bocvt  emanet  ab  illo  ifte  actiones.!Sed 
oepumo  c6ft3t:q:ilUidn6inteUigituroe3ia  vUo  tno/ 


do.Secundu5aHte  ftgnatintcntionem  quc  noncft  ani/ 
ma:quia  ad  boc  g?  alicid  iitaptil  ad  emanadu5  ej:eoaU' 
quid:autvtftataU'cuiU8^paet3ti3;cft  ouobus  mcdis. 
Un^^cftvtiencfitaUquidptcraptitudinc  ipfasej:  qua 
cmanat:ficut  nauisque  eft  apta  ad  boc  vt  pcrucniat  ep 
eacomodanaualiaitbocetiaindigetrectojequopern'/ 
ciatiu-  ifta  aptitudo.'l^ecto:  eteni:':  bec  apn'tudo:n6  fiit 
Vrtu  i  fuBo.  £tfc6u8  cft  vt  no  fit  in  fubo  aUgd  aUud  p:c/ 
terbancaptitudincltcutco:pusq6eftitaaptiivtp:oHC 
niateyeoc6bHftio:fmcumquiponitbancaptitudinc5 
calo»:ita  vt  calo:c  cfTc  in  co:po:e  ide  fitqd  ee  in  co^bac 
aptitudinc  ficut  vidcf  :fcd  boc  in  aia  non  c6cedif  .Tloti 
cni  ide  eft  q6  intclUgiwr  oe  aia:':  oc  bac  aptitudioe  ocfi 
gnata:quom6  eni  no  eft  ftccu  id  qo  itcUigif  oe  bac^apti 
tudinc  oefignata:non  p:obibeat:quin  p:eccdatea5ecn/ 
tiaU'teraUquapcrfcctio:iaUq6pncipitiin  co:po:e:in  q 
cft  bec  aptitudo:gj  auteitelUgit  ocperfectioe  pma  qul 
oefcripfimu8:,pbtbct  vt  p:eccdat  ea  eJfentiaU'ter  alfe  g/ 
fectio:Bfectio  eteni  p"  no  b5  pn""  ncc  Efcctocs  pma:g  q6 
iteUigif  oc  vita:';  oeaianocvnii':  idc:fi  q6  oicim"  aia  j 
VolumTteUigerc  q6  oes  iieUigi5t.fi  at  voUim^QJVita  fir 
nome  mttiuocii  ad  aia^  in  fignificando  gfccnone  p'5:n6 
cotendimus  fup  boc:quin  vita  fit  nome  cius  cp  volum^ 
af1irmarmareoebacp:imacfcctione:ergo  ia  cognoui/ 
mus  ni^ic  intcUectii  noi6:quo  oppcUaf  bec  rcs  quevoca/ 
tiir  aia  cj:  rclationc  qudbs.  C£>ebcmus  aiit  niic  labo/ 
rare  ad  c6p:ebcdendum  quid  fit  bcc  re8:que.f.c>:  rcipc/ 
ctu  p:edicto  cft  aia:i  oebcmus  innuere  in  15  loco  aUgd 
qtio  affirmef  cffe  aie  qua  babem''  ad  fimiUtudin  e  euigi 
landi  i  remintfcendtvt  boc  muUit  ^jfit  ei  in  quocft  vir 
tusinfpiciendiveritateperfcipfU5:adeo  vtn6  cgcat  t)v 
ti&'.i  ad  via  c6tierti:i  feeari  ab  erro:ib''.  (T  i:iiccmu9 
igiwrgjaUqitisepnobfsputarcDebctquafifubitocrca 
tud  eet  1  gfectus.Sed  vclato  vifu  fuo:ne  vidcar  epterto 
rat-tcreatuscifetficquafimouercturin  oere:aut  inani; 
itavt  eii  non  tageret  fpilTitudo  aeris^qua  ipe  fentire  pof/ 
fet:i  quafi  ccn  t  oifiuncta  meb:a  ctu8:ita  vt  no  concurrc 
rentfibi:nec  contingerentfcfe.ocindcvtvideatfi  affir/ 
met  cfTc  fue  eenticl  lon  eni  oubitabit  afTirmare  fc  cfTc: 
non  tamcaffirmabite;:terio«jfuo?:mcb:o:ii:nec  occul 
tafuo;:iterio:ii:necanimii:neccereb:f]:nec  aUquid  ta* 
U'um:fed  e;ctrinfccus  affirmabit  fc  cfTcCuius  non  aif ir^ 
mabitlongitudincneclatitudinc  ncc  fpiiTimdincm.JoJ 
autem  in  illa  boza:i  in  boc  ftatii  pofTibilc  cfTct  ei  imagi/ 
narimanu:autaU'quodmemb:o;r:n6  tamciUud  imagi 
naretur  cfTc  partc  (ui:nec  ncccfTariii  fue  cflentie.Xu  fcts 
cp  id  q6  afTirmatur  aUud  cft  abco  q6  no  affirmat  :i  con 
cefTum  aUud  eft  ab  eo  q6  non  concedttuniquonia  eflen 
tia  qua  aff irmabat  ce  cftjppzia  iUueo  Q7  itla  eft  ipfamct: 
1  eft  p:etcr  co:pH8  eins:i  membza  ein5  quelhon  affirms 
bat  efTe:ideo  ejqpergefacttis  babs  viam  euigilandiad  fci 
cndumg^cfTeanimecftaUudq^cfTc  co:po:is4mo  non 
egetco:pozeadbocvtfciatdnimai  percipiat  cam.!oi 
autent  fuerit  ftupidHs:opus  babct  couerti  ad  viam. 
dCapitulii  fc6m  oc  numerando  ea  que^oixcnint  antig 
Dcantma  iciusefTcnna. 

i'2*'<>mil«'S>wg7antiqui  oij:crunt  in 
^  vvi  II  uv  jjocideo  quia  oilTenferunt  in 
viapcruenicndiadilUid:quidamenimiUo^ 
^contendcrcappzcbcndcrc  fcictiam  animcQ 
'monim:quidamaute  per  inteUectti:quidam 
vero  per  vtrii(^:quidamveroper  vitam  indiffercntc. 
0.ai  autcm  voUtit  pcruenire  ad  fcientia5  animc  per  mo 
tumvidebatttrei^Q^mouerinonvenitnificximouentc: 
f  S>ntototp:imu9opo;tetrtncoubio;vtfir  mobilis  ej; 


n 


toiuau. 
art.p  ti  aio. 
txo,iz. 


^c  ah    Tlbartii^ 


1itosm$ 


3©ono<Titu# 
1  lcucippDS  t 

Hm  ^  oe  m» 


T&mocrlm» 
vcMcic  anft. 
pManima. 
t^iao. 


Kfppww 
ticit  anft.p 
9eflia.i.c.3z 


8(Mc(t  vlT. 
fotaiat,co. 


Cmpedoclrf 
vtan.oidt^ 
tt»iMx.zS 

Xcnocraiee. 


tbtrpania 
Cffirml^iuo. 

JOfAotilaco 
dcmoiuua. 

£alenut< 

Critiaen 
flrin.p  6  affl 
U4Z' 


» 


fcipro:fedaiacl>motoj  p;imusinftrumcnta!l[squc  ba/ 
bct  inftrumenta  apta  ad  moucndii  mcmbjo  mulculis  •: 
nerms:t  pofuitaiammobilcmejrfcipra^vndcpofuit  eas 
fubftantii  [mojialcm.putauitcni;  qdgcquid  mouctur 
n  fcipfo  impoiTibilc crt  moueri:Diccno  q>  co:po2a  celc 
ftia  ideo  non  cojrumpuntur  qj  cius  rei  caufa  eftpcrpc' 
tuitasimmotus.Quidamauteejccis  nagauit  animam 
cflfc  coyxi9:fcd  pofuit  eam  fubftantia  incojpojca  mobi^ 
lem  q:  fcipfa.aiij  pofucruni ea  cfTccojpus  adinucnicn/ 
tea  gj  ipfi  c(t  cojpus  mobilc  ex  fcipfo.St  cj:  cis  ftiere  ali 
qai  qui  pofucrc  aiam  atbomos;  vt  jjptcr  boc  cfTct  babi/ 
li«  in  pcrpctuitate  fui  moms:oicentcs  q6  aial  attrabit 
iftos  fpirandoii  quia  fpirarccli  nutrimcntii  animeqtft 
ffxrare  facit  alam  permanerc  ^ptcr  reftitutionc  aliom 
ciufdem  gencris.loco  eoiii  atbomojii  qui  cmiflfi  funt.-q 
funt  co:po:a  indiuilibiiia  i  quc  funt  pncitna:':  oij:it  cos 
cfTc  mobites  cj:  fcipfis^ficutvidcmus  motii  co:p  femper 
in  fpatio  acris:'z  idco  fiicrc  apta  ad  moucdii  aliud.Qui/ 
dam  vcro  oij:en  eos  no  clTc  aiam:fcd  moucnte  cos  quc 
cft  in  eis  1  intrat  cozpus  ipfis  in tratibus.Quida  ttutem 
pofuitanimacflcigncm:videbatcniigncm  cjTc  rcmF»i' 
ternum  inotus.Quidam  vouicrc  peruenirc  ad  fcien  di 
aie  pcr  appjcbcnfioncm  fiuc  pcr  intcllcctus.icj:  quibus 
qnida;  [xitauerc:^)  aia  no  appjcbcndit  aliquid  qdeft 
e^ctrailla^nifiquiaipfaertpjiojeo^-zpMncipiu  cius  cft: 
vndcopoJtuitaiamefTcp:incipiii:iporuitcam  ce  eiae 
gcncris^cui^^cft  p:incipiu.f.vt  ignis^aut  acnaut  tcrra:aut 
aqua.aiijs  aute  vifum  ftjit  ei  cflTc  aqua  ^pter  multum 
bumiditatis  quc  cft  in  fpcrmatc  cp  eft  puncipiii  genero/ 
tioni3.(Laii)autcpofucrccamcorpii6  cflfe  vapojabiV 
lc:videbantetcni  vapozeede  pancipiu  o{um  rcnl:':  fiic 
runt  multe  alie  fentcntic:ricur  illc  quas  rcifh:omnc8  ou 
tcmiHioicebant  g^aia  nofcitomnia:nific^  bocg?  dl 
c(Tcntiap:incipy  oium  rerum.Similitcr  ctiafcntcntia 
ciuseft:quividit^  p:incipiafuntnumeri:ipofiut  aiaj 
numcrii.(rQiiidaenicof  vidcrcq^anima  no  appjc 
bcndit  in  actu:nifi  id  oc  quo  in  ipfa  e\\  aliquid:tiic  ergo 
pofuit  an  ima  copofita  q:  bis  quc  vidit  ei  c!emcta.£t  Yy 
eftauedidem:quipofuitaiamcfTccompofitac^qttuo2 
clemcnas:^  e;c  victo:ia  i  amo:e.Dirit  enim  ^  oia  no  ap/ 
pjcbcdit  quicquid  eft  nifi  per  fimi  .itudine  eius  qua  baf 
bet  in  fc.Scd  qui  pcr  vtnmtg  eft:ficut  illi  quiDij:crcg» 
aiaeftnumcru8moucn6feipfam:fedcft  numcruecx  15 
q6  cft  appicbcndcns:':  eft  mouens  fcipras  Cf  boc  q6  cft 
pjimii  moucns.^cd  quiconfideraucrunt  p  vita  indifTc 
rcnte:runt  quidam  qui  Dijccrunt  q;  anima  cft  calo  J  natu 
ralisiJco  quia  cuin  ipfo  cft  vita.aii)  vcro  vifcmt  q>  eft 
frigiditas.aiaetentDenoiataeftab  anbclitu:^  anbelit'' 
eft  infrigidans:':  idco  infrigidamur  per  Mractione}  ad 
cnftodiendfl  fubftantia  anime.([7Quida;  aute  oi^xrut 
cp  animacft  c6ple]cio:c6plcj:io  cteni  quadiu  fiicrit  ftabi 
li6:non  moucbiturfanitasvite.(CQuid.1aute  oixcriit 
aiamefrefanguine:cumenifanguiecfftinditur  vita  oc/ 
ftruitur.QuidamaiitDi^eruntq^anima  cft  copofitio  i 
cdparatiointcrclcmcnta.fcimuscteniQ?  copofitio  alv 
quaeftncccflfaria  ad  15  vtcj:ctntis  fiataial^tquia  aia 
eftc6pofitio:ideoDiligitrcsc6pofita9  e^^atbomis-z  ol/ 
l^tibus  1  fapojibus  in  quibus  Dclectatur.  Quida  pn/ 
taucrc  aiit  cp  aia  eft  ocus  q  cft  fublimis  rup  oc  q6  dc  illo 
oicunt  bcrctict:Dicuntetcnim  q?  ipfein  aliquibus  eft  na 
tura  t  in  aliquibus  cft aia  i in  aliquibus  ell  intellcctus 
qui  cft  fublimioj  -z  mirabilioj  fupja  eflc  osnnc  in  quoip 
fum  faciuntc6mune."DeautC5  funt  (cntcntie  antiquifli/ 
moiii  Dc  anima:qtrc  omnes  falfc  funt:icd  qui  eam  appije 
bcndcrc  voluerunt  per  motii  pjimii  incoucniens  gp  eoa 


C^pu 


fequit  15  cft.fcflic;  cp  obl  iti  fu  nt  quictis.S  f  cnt?  anima 
moiict  q:  boc:q>  ipfa  moiicturific  cnim  pofticrunt^tunc 
quics  pjotienit  e]ccaquicrccntc:crgon6cftmobili6e^ 
fcipfa.ZTu  fcis  antcm  ej:  pjcmtfTis  q>  nullu;  mobilc  mo 
uctunniri  q:  moucn  tc:':  g?  nibil  mouctur  cj:  rc^ro :  aia 
igitur non  eft rcs mobilis  c;:  rcipfa.(I73tcm  bic  motus 
quo  mouct  ata;ncce  cft  vt  aut  fit  fm  locii:aut  fm  qua  ti 
tatc:aut  f  m  q  Utate:aut  f  m  alid.  Qi  at  fiicrit  localis  nc 
ccflc  eft  vt  fit  aut  naturalis:aut  violcntus^aut  animalis. 
©iautcmfiicritnaturaiisfincDubiocrit  tin  ad  vnam 
partcm:critcrgo  motio  animc  ad  vnam  partem  tantii. 
J5iautemfiicritviolcntus:tuncnoncrit  mobiliscj:  fc 
ipra:nec  crit  cius  intcn  tio  qc  reip3.(]7©cdmcliu6  cft  vt 
oicatur  creotoi  elTc  pjimu;  pjincipiuin:^  q>  (it  anima: 
R  autem  fucrit  animalis:tunc  animo  pjioj  cft  anima :  i 
fit  fine  voluntatc:':  crit  aut  vnus  g>  nun  varietuncuiiw 
monocrittantu;  advnampartcm:auterunt  oiucrfux 
erunt  intcr  illos:fiait  fcifti  quietes  finc  oubio:-:  tunc  n5 
erit  mobilis  ej:  feipfa:fi  fit  Pm  quaiititatcm:fcd  motum 
fmquantitatcm:non  babctmobilcc):fcipfo :  nificjcin/ 
fitfione  oliciiius  qd  penctrat  illud  ■:  conuertitur  in  eim 
c(Tentia;.(L  IDotus  vero  fm  permutationcout  erit  ejc 
boc  q6  eft  aniim:':  ninc  anima  cu;  moucrit  Dcftnet  eflfe 
anima:aut  erit  motus  fm  aliq6  accidentium:que  acci* 
dunt  ei  e;:  boc  qi  cft  anima:pjimum  autcm  bojum  cft: 
quia  boc  q>  ipfa  mouetur  non  eft  ad  modii;  q>  ipra  mo 
uct:quia  ipfa  cft  quieta  in  loco  cii  mouct  in  loco.fc6;  eft 
qjpermutationisfmaccidcntiafinis  eft  baberc  illud 
acciden6:q6cumbabitiifiientceflfabitpcrmHtatio.5a 
ctiam  ocmonftratum  eft  tibi  q>  anima  non  oebet  ec  co? 
pus^tqjmoueneinlocofic  vtmoueaturadmodii  quo 
mouemreftcojpusfineDubio.@iautem  anima  babe/ 
rctmotnmlocalempoflribilccfTct  animam  fcparariab 
aliquo  co  jpoie:':  poftca  rcdirc  ad  illud.t  itti  poniit  ani/ 
mam:ficutargcntumviuumin  vtrc:q>cum  voluimr 
voluiiur  -:  vter:':  negant  momm  eiae  efle  motti  elcctio/ 
nts.(C5tt'Tietiam  fciftig?fententia  oeinani:Delira  eft 
cvana.fi>imilitcretiamrcifti:g>  fentcntia  oe  pjincipio 
vnoelcmcntarifabulaeft.i>eindeinc6ucnicnscftiIld 
g?  oij:emn  t.(cilic;  q>  rcs  oebet  ef(e  piincipiii  fcicndi  ca; 
qucfequunmr  poftea:no8  ctcnim  fcimus^-jcompjcbcn.' 
dtmus  animabus  noftrismuitarquojumnos  non  fu/ 
mus  p2inapium.Sed  oeftructio  fcntcntic  cius  qui  pu/ 
tauitgj  piincipium  vnumelcmentojumcrt:bcc  cft.fc; 
ciuia  nosfcimusmultaqucnon  funt  clemcnta:ficut  13 
q>  omnie  rcs  aut  babct  efTe:aut  non:':  omn  ia  cquolia  eif 
de;  inter  fc  funtcqualia:red  impoflfibilc  cft:vt  ignis:aut 
aqua:aut3liquodaiiojii  oicaturcfTc  piincipiu;  irtojti;: 
qd  Docucrit nos  boc  ita  c(Tc;aut  cconuerfo.^L  3ftcm  fen 
tcntia  animcoc  boc  q6  ipfa  cft  piincipiu  ciu9:out  eft  vt 
cognofcat  piincipium  ipfum:aut  vt  cognofcatca  quc  oc 
cidiintcj:pjincipio:inonfuntpjincipium:autvtrun(^ 
(oi  autcm  cognofcit  piincipium  aut  vtriicg.  Scd  fcie» 
rcm  Dcbct cflfc  pjincipiu;  ciH6:tunc  anima  eft  piincipiii 
piincipt):qiiia  ipfa  cft  pjincipiiim  fui  ipfiU6:vt  fciatfeip/ 
fom.©ioHtem  nonfcit  pjincipium^fcd  Diipofitioncs  q 
ei  accidunt:tiicqui9iudicotg>aqHoautigni9  autoliqiJ 
alio;:  cfTc  pn^^.Scd  g  porucrunt  ea;  oppjcbcndi  pcr  nii 
mcrum  oijcerunt  g?  piincipiHm  omnis  rci  numcnis  cft; 
immoDij:cnintg>  cflfcntioomnigrcinHmcrHscrt:':  cp 
eitig  oiflfercntia  numcrus  cft:quaui9  ale  ioni  oftcndim' 
ocrtructioncm  rentcntic  coiu;  oc  pjincipio:T  odbuc  po/ 
ftca  in  Docf  rina  piime  pbilofbpbie  ortcndimiis  ctio  oif/ 
folutione  fcntcnticcoium  iconfimtlium^tomcDcrtrui/ 
tur  bici  bcc  illoiu;  fentctia  quantii  pertenct  ad  tracta/ 


Trepjobi. 
tio  dtiquo 
rum. 

Circa  f(/ 

©nia  (1/ 
milifl  poH 
f a  t(t  ab 
erilT.  p  DC 
tt  anima 
p<rmrto0 
tcxtiie. 

Cotrabt 
recico0« 


€x  TafR. 

Itbto.z. 

<api.?. 


tihtovcl 

tracra.j. 
capi.i. 


*\^t(mc 


tttm  piopiid  oe  dnfma  boc  modo.fciUc?  vt  fnff«ciamtt9 

^  confideremus  fi  anima  non  eft  an  imamtfi  qiiia  cft  nii/ 

merus  aliqiiis.fcilics  vt  quattiio::aut  quintp :  aut  qz  cft 

parvelimf^r.aHtaliquidgjfitcomunius  cj|fitaliquis 

numents.Si  enim  anima  non  cft  id  q6  eft:nifi  quia  ipfa 

•fiora  tt   cftaliquisnumerus^gdDiceturDcanimaliqdcftin  me 

aiaitbuB     ^io  gracilliittum  q6  cum  iciditur  moucturvnaquecB  gs 

aniiuiorta   ^j-^jg  ^ fentit.-^Quia  cum fentit  fine  oubio  eft ibt  aliquid 

Ocio  jc   imaginationis.SimtUter  vnaquccg  pars  eius  feccditfii 

aia.t.c,r<>  q[^„q  ,„  pjYtes-.x  bicmotus  fineoubiotftcy aliq  imagi' 

natione.Conn-atautemQjDUcpartcs  mouetur  otiabus 

viribus  que  funt  in  cis:'!  cp  vnaquc(^  illantm  minoz  cft 

numeroqmeratinconiunctionc.Si3Utcm  anima  fm 

coseftnumerusquierarinoiialiitd.tunctfte  Due  par/ 

tes  mottentur  ■:  non  pcr  anima;:q6cft  impolTibilcquia 

vnaqita^  illarum  eft  anima  eiitfde  fpedctcuius  eftani/ 

maalteriits:crgoanimabiuusanimalisvnaell  tn  efife/ 

cm:fcd  multip|le]:in  potentia  mitUiplicitate  animaram: 

bocautcm  qjinanimaliDcHruunttirDitccins  animc:'z 

non  in  vegetabili  eft  pzopter  boc  qj  in  vcgetabilt  infufuj 

eft  inftnimenmm  pzimus^jjptcr  q6  pcrmanet  opits  aiu/ 

me-.non  eft  astcm  ita  in  animali  in  mcdio  grac(lU'mo:qz 

vna  pars  co:ponsasimaltsgraciUiminon  babctpn'nci 

pium  referuandicomplcponcm  aptam  animc  aitera 

autem  babct  ipfu;  pancipium:fcd  ad  boc  vt  refemetun 

eget  fanitate  altcrius  partisipartium  cieni;  cozpozis  aU 

tcra  pendet  ct;  altcra  ad  fuffragandttm  ftbi  in  cuftodicn/ 

do  comple]rioncm.Si  autc;  non  fiierit  an  ima  numentd 

Dcltgnatus:r;  fitcrit  numerus  alicuius  qualitatis  aut  ali 

cuius  fo:me:videbunf  cifcinvno  cojpo«  multcanime, 

!Scil^i9enig)inmultispari'bitsalg  Qtcsfunt:<z  in  mul/ 

tis  imparibus  funt  imparc8.<5imiliter  in  mftis  quadra 

tis  funt  quadrati;ITmiU'ter  ctil  funt  ali)  rerpectu$.(L  3te 

vnitates  aggregate  in  numero.aut  babent  fltum:attt  no: 

fi  autcm  babuerint  fimm  funt  puncta:fi  aute  fluerint  pu 

^   cta:aut  anima  erit  an  ima:ideo  quia  cft  numerus  illoatj 

piinciozum  aut  non  it3:fed  crit  vistaut  qualitasiaut  ccte 

ra  bu(ufmodi.@cd  illipofucruntnamra  in  animalitate 

nudi  numcralitatc:ergo  niimerus  qui  cfi  in  puniSis  eH 

anima:ergo  omnccojpuscum  pofucrisin  co  bucmun«/ 

ram  puncto:um:eritbaben8animam.3n  omni  autetot 

pozc  poteris  ponerc  pucta  quot  voluerts:ergo  omnea>2 

pus  poteil  baberc  animam  eo  q?  bcc  puncta  poil^tpo' 

ni  in  illo.St  autc;  anima  fiterit  numcrus  qui  non  babct 

fintiti:fedqui  cfl  vnitatee  Difgregate:tuc  in  quo  funt  Dif/ 

grcpate  cum  non  babet  materias  oiuerfas^ncc  accelTcrit 

ad  illas  alie  p:opuctatc6:ncc  Diifercnrie  alie.Tlon  cnim 

multiplican  tur  ea  qitc  fun  t  fimilia :  nifi  in  matcn^s.  &i 

autan  babucrint  materias  oiucrfas:i  funtbabcntes  fi/ 

tum  baben  t  co:po:a  Diuerfa.$oiue  autem  fit  ita  fiue  non 

fit  ita:quomodo  be  vnitates  fiue  puncta  funt  aggregata 

fiimukquandociuidcm  coUigatio  vniufcuiufc^  eo:um  cu 

auo:'Z  aggregatio  iUo:um  non  fit  nifi  velc^  boc  qd  funt 

vnitates:  vcl  ct:  boc  q6  funt  ptincta:opo:tet  crgo  vt  vnv 

tates  t  puncta  concurrant  fibiad  coniungcndiL- vncut^ 

fucrint.©iautembocfitc):aggregateq6aggrcgatvnu/ 

qdqj  alij^tc):  coniungentequiconiungit  vnaquacp  ali). 

^  quoufcp  coniuncta  fint:':  ipfum  confcruatca  coniuncta 

J  boc  vtfitanimameliu6videmr.!3edej:bocq6Diycritt 

animamcomporuamelTecj^p^inciptjs^iobbocpot  fct' 

re  p:incipia:'z  alia  p:etcr  p:icipia:p:optcr  illud  q6  babc/ 

tur  in  iUa  oe  ipfis^iboc  g>  non  fcit  quicquid  efl  nifi  p:0' 

ptcr  fimiUtudine  ciusquababctinfcfcquimr  necciTa/ 

rio:  vt  anima  non  imta  quc  fiunt  e  j:  p:incipio:':  q  funt 

oiucrfa  a  natura  ciusXoniunctio  ctcnim  aUquando  fo/ 


.ir.  ' 

dt  affecttonea  in  piincipi;B:i  fomtas  que  non  funt  in  ca 
ficut  olTcitas:t  carncitas:':  bumanitas:'!  afincitas  •zc.er/ 
go  bcc  ncccffc  c  Jl  vt  nefciantii  r  ab  anima :  quia  bcc  non 
funtinilla^eo  gjnon  funtin  ea:ntfipartesp:incipio:um 
tantum.CL&iautcmpofucrintgjin  coniunctionc  ani/  £ 
me  e(t  bomo:aut  equu8:aut  elcfas:ftcut  efl  in  ca  igni8:t 
tcrra:':  victo:ia:i  amo::magnamccrte  putaucrant  UuV 
tidam.@ienim  fitcrit  tn  animabomo:mnc  in  anima  efl 
animo:';  in  eadem  itcrum  eft  bomo  i  elefas:t  boc  erit  in 
infinitum:bocetiaabfurdumcfl:t  eip.  alia  partc.fdlicet 
quia  opo:tct  f  m  banc  pofitioncm:vtaut  Dcue  nibil  fctat 
aut  fit  compofitus  qc  omn  tbus.-vtruc^  autcm  bo:u;  be> 
refie  cit.z  cum  boc  ctiam  opo:tet  vt  fit  ignaru8victo:ie: 
vioi  X  contrarietatt8:qz  vt'cto:ia  non  cfl  in  eo.£^  victo# 
rta  ctcni;  fm  eos  p:ouenit  DifTolutio  i  co:ruptio  eius  in 
quoelt:ergofcientiacreato:i8Dep:indpt)s  crit  imper/ 
fccta.":  bec  magna  i  abfurda  cfi  berefie.Dcinde  tcrra  o$ 
Vt  fciat  terram^iaqua  aquam:fcd  vt  terra  no  fdat  oqua: 
ncc  aqua  tcrram.£t  caUdum  fciat  caUdu;.<:  non  fdat  fri 
gidu;.ict  opo:tct  vt  memb:a  in  quibus  efl  mtiUu;  tcrre 
mta  tis  fin  t  multum  fentientia  tcrraj^qd  non  cfi  ita:quia 
funtno  fcnrienttaterra;:nccaUquidaUud:abecfuntvt 
vnguis:':  06.CC3ClDelt'u8  efl  autcm  vt  rce  patiatunt  afTi 
datur  a  fuo  contrario:<^  vt  oifidatur  a  fuo  fimiU.  jtu  m 
tcmfds  qp  fcnfua  efl  aliqua  af}cctio:vel  aUqua  paffio :  t 
opo»et  ^m  eos  vt  non  bic  fitaUqua  vts  que  app:ebcdat 
cotraria.£toponetvtalbcdo^ntgrcdonon  appcben/ 
damr  vnofcnfuifed  appjcbcndat  albedo  gte  viftts  que 
efl  alba:'!  nigredo  parteeius  quc  efi  nigra.£t  quia  colo/ 
rcs  babentcompofitiones  infinitas:opo:tctvtattribua/ 
tur  vilUi  partce  infin  ite  i  oitierfo:um  colo:um.0i  aute 
tncd^  colozes  non  funtcem':t  non  fint  nific6mij:tio  cd/ 
trariom;  ^m  magis  i  minus  abfc^  alta  oiucrfitatc :  tunc 
opo:tet  vt  app:cbenfo:  albi  app:ebcndat  album  pums 
t  app»benfo:  nigriapp:cbcndat  nigrit  purum:quia  inv 
poflibileeltciapp:ebcndercaUudabipfo:t  opo:tet  vt 
non  impcdiatur  fcirc  ptincipia  fimplicia  compofitoatj 
inon  cognofcatmediaco:uminqtiibit8nonapparetal  * 
hedoii nigredo in cffectu.)3imiUtcrctia5opo:tct vtap/  ^ 
p:cbendattriangulumpertrianguUim:'z  romndu;  per 
rotundum^taliasfiguras  infinitas^inumcros  ctia  pcr 
fimilimdincm  co:um.£runt  igirar  in  fcnfu  figurc  infuti 
te:g?  tc  tum  cfT  impofTibilcZiu  fcis  «utcm  p»  vnuj  fulfi/ 
dtadptobationcmcontrariotiitad  cogniiionem  eo2ii 
pcr illud.!3icutrcgularectapcrqnaocp:ebedimu8re/  i«,.tafc,ai« 
cwm  1  ama  fimuUTlon  cnim  opoztet  vt  quicquid  idt  ^^gc, 
ttir  fciawr  per  td  q6  efl  cis  p:op:t'um.J5edco:uin  qni  po 
fucrunt  antma  apptebcndcn  tc  rce  per  momm  fuum  cir 
cularem  vt  eo  moucatur  ad  af^ncbcndum  rce  per  illus 
potlca  oedarabimus  ocflnictionc  fuc  eicttonie:cum  oe 
darauerimus  g^  app:ebenfio  intelUgtbiUe:iinpofTil)ile 
efl  vt  fiat  pcr  co:pu8.([r©cd  quifHjrucruntaiam  ccplc 
1cioncm:c^  ptcdictis  patet  oefTntcrio  fententie  ipfo:um. 
Tlon  eni;omncadquo  Dcflructo:vitaocflruimr:efiani 
ma.iDultaentmcj:  rcbus  ic;:memb:i8:icj:bumo:ib'' 
talt)sfunt  buiufmodi:tn6  ncgamraliquidefTcneccfTa' 
rium  ad  colUgcndam  anima  cum  co^:c:q6  tamc  non 
c(tanima^ptcrboc.£>:bocetiamfciC8  erro:em  illius 
qui  putauit  anima  eiTc  fanguiiicm:quomodo  entm  e((et 
fanguis  moucns  t  fcnticn6.(L  Qui  autcm  oipt  anima 
cfTccollcctionemiam  pofuit  animacoparationererum 
intellccta;:quomodo  aute  anima  intcr  cotraria  crit  mo 
uens  1  apptebcndcs.-^Coniunctio  cni  fcmp  cgct  coniun/ 
gente  finc  oubio  i  mclius  cfi:vt  ipfum  fit  anima.  3pfus 
cnim  efl  quo  oifccdente  octlrucmr  coniunctio.  poftea 

2uic.    a    $ 


^e  m    T(barti0 


ftUK5  Declarabimr  tibi  per  id  q6  oifces  oc  anima  oeflru 
ctio  omnium  baruj  oiaionum  alqe  modis.Tlunc  autc 
oebcmueinquircrenaturamanimc.^am  autcm  oijrc/ 
runt  in  Dcltniendo  bas  oictioncs  muUa  alia  non  multii 
neccflaria:':  idco  pertranfimus  illa. 
if:Capimlum  tertius  q>  anima  continctur  in  p:cdicame/ 
torubtlantic. 

'^^^lf^l«/*Q7iamrctde>;p2emiflisaram 
J  V-irl  I  Wv  non  cfle  co:pu6.0  i  autcj  co 
ftituitgjaUquaanimampoflfibilceft  perfeip 
famfolamcpfterejionoubipbis  ipfam  cflTc 
f»bftantiam:boc  aut ej  non  oeclarabitur  tibi; 
niU  ia  aliquoeius  qt>  oicimr  anima:fcd  in  cctcrie  funt  fi 
cut  in  anima  vcgctabili:aut  i  anima  animaUe  boc  no  c6 
ftabit:quiamatcriap:op:iain  quacjaftiitifteanimc  no 
cft  id  qd  eft  nifii  e;c  complcj:ionc  p:op:ia  i  affectione  p:* 
p^ia:-:  non  rcmanctc^ftenscum  illacomplejcionc  p:o/ 
p:ia  in  effccm^niftquidiu  fiierit  animain  illa.  3lia  cni; 
cft  que  faciteamilUus  complcponis.  anima  enim  finc 
oubio cftcaufa  qua  vcgctabile  i animalc  funt  iUius  co' 
plcjrionis  qua  babcnt.anima  ctcnim  cft  p:incipuim  gc 
nerationi6  z  vcgetaiionis  licutoij:imu8:ei^o  p:op:ium 
fubicctusaniiTieimpoftibilccftcfleidin  cJftcmnifi  per 
flnimas^ianimaeftcaHfa^vndccftfic.irtimpofl^ibilccft 
oiciqj  fubiecmm  p:op:iu5  babctcflc  in  namra  fua :  -:  g> 
boc  fiat  caufa  aUerius  rei  quc  non  eft  anima:cui  poftca 
aducniatanima:ficut  pars  aUqua  quc  non  babct  poftca 
p3rtemineiu90itfinitione:necinciu9  ocftructione  vcl 
eiuso:dinc:ftcut  oitpofttoaccidcnt(um:quo:u;etTe  co' 
fcquitur cfTe fubiecti  fui confecutionc  ncccffaria : i  non 
funtcontWtucntiafubicctuminefTccw.!Sed  anfma  eft 
conftimcns  fuii  p:op:ium  fubiccmm;i  oat  eieffe  in  efTc 
ctu:flCut  fcies  poftea  banc  oifpofttioncm  cum  locuti  fue 
rimus  oc  animaUbus.Scd  intcr  fubiccmm  rcmomm  t 
animam  funt  aUc  fo:mc:que  non  perficiunt  z  conftimut 
36  iUud.JCum  autcm  feparamr  anima :  fcquitur  nccefTarto 
Vt  accidat  ei  cu;  feparatione  cius  founa  tnanimaUtatis 
quc  eft  Jtcut  oppofita  foyne  copleicioni  quc  cft  congrua 
anime.£t  bec  fo:ma:i  bcc  matcria:qua  babcbat  onima 
non  rcmaniit  poftanimamin  fua  fpccieaUquo  modo.fs 
ocftruiturciusfpecice^^zeiusfaba  que  erat  fubiectum 
animctanimafubftimit  ineo  aUam  fo:mam  p^optcr 
Hefolntiein  qitaremancatmateriainefTccmtnfuinamra.^lUtd cp 
AUitiir  t?ic,  go  co:pu3  namralc  non  crit  ia^  (iaxt  crat.  Sed  babcbit 
aliamfo^mamtaUaaccidcntiaJctaUqitandoperibunt 
aUque  cius  partee  ifeparabiimr  a  fubftantia  poft^  mu 
tatum  eft  tomm;i  non  crit  feruata  efTcntia  moterie  poft 
fcparationem  animcScd  quecrat  fubiectum  anime:fie 
nunc  fubiecm,  altcrius  ab  tlla:ergo  animaefTe  in  co:po 
re  non  eft  id  q6  accidcns  in  fubiecto  cfTcergo  anima  fub 
ftantia  eft^cjuia  eft  fosma  que  non  cft  in  fubiecto.1i>otcft 
autc  aUquis  oicere^concedimus  qj  animevcgetabiUbec 
cft  fo:ma.fciUc5  cp  eft  caufa  perficiendifuam  .materiam 
p:op:iamvclconftimendifuuin  ftibiecmm  p:op:ium. 
J5cd  oe  fcnfibiU  non  eft  ita:videtur  cnim  qjvegetabili» 
pcrficiateiusmateriam  adqudpofteaconfequcter  ad» 
Hcniat  anima  animaUs^ergoanima  animaUs  aducnit  in 
materia  que  iam  paus  crt  conftimta  ab  iUa  que  cft  cau/ 
fa  perficiendi  materiam  in  qua  aducniat  anima.fcilicct 
animali6:ergo  no  eft  animaUs  nifi  exiftcne  in  fubiecto. 
Contra  boc  autcm  ffc  refpondemue  q>  e%  anima  vcgcts 
biU:f  m  qp  eft  anima  vegetabiUs  non  p:ouenit  nift'  co^p' 
vegctabilc  abfolute :  i  anima  vcgetabilie  abfolutc  non 
babct  efTe  nifi  cfTc  q6  eft  itcUecms  generaUs:':  boc  cft  ta 
tum  in  inteUccm:efte  outem  fenfibileeft  in  im  ipedeV 


Caph 


fintplarcefd 
roe« 


anfnutlTub 
fUnna. 


'Rcfponfid 


q8  ergo  oiciopo:tet:boc  eft:quia  anfmavegetabiUs  cm 
faeftqHebabctetiamfubicctiicomunevniucrralenon 
babens  elTe.V5.co:pu8  vegctabile  augmcntabileabfoUl 
mm:crgonon  fpecificatum.©cdco2puebabene  inftru 
menta  lentiendi:':  cognofcendi:':  momsvoUtntart)  non 
p:ouenitei:anim9  vegetabiUftngjcftanima  vcgctabi 
U6:vel  Pm  g»  facit  tantu  vegctationcm:fcdcj:  bocg>  ad/ 
ueniteiaUaoifl^crcntiap:opterqua  fitaUa  namra.fci[$ 
anima  fcnftbiUs.(i;£>ebemus  autem  fuper  boc  apponc  JO 
re  cjcpofitioncs  cicentcsq^pcranima  vegetabilcm:aut 
volunt  intelUgi  anima  fpectalem  qua  jpfnie  oefignet  vc 
gctabilisftncfenftbiU:aut  voUint  inteUigt  inteUectum 
comunem  quo  vniunmranima  vegCtabiUsifenlibiUe: 
f  m  op  vcgetat:t  gencrat:i  augmentat.b  cnim  aUquado 
oidmranimavcgetabilis.Sed  bccoictiocft  ip:op:ia. 
SnimacnivegctabiUsnoncftnifiin  rcbus  vcgetabili/ 
bus:-:  intcUecms  in  quo  conueniunt  anima  vcgctabiUs 
•zanimafenftbilis:ftccftinvegetabiUbus:itcuteftinani 
maUbu8:i  cfTc  cius  cft;ftcut  ee  rci  vniucrfaUe  in  rcbuej 
aut  voUmtinteUigi  vnas  cj:  viribus  anime  fcnlibiUe  cjc 
qua  p:oueniuntactiones  vcgctandi:iaugmctandi'Z  gc 
nerandi.Si  autcm  volunt  intclUgi  per  boc  animam  vc 
getabilem  quecft  fpcciaUe  comparationc  facicntisvcgc 
tationcm  bcc  in  folisvegctabiUbus  eft:T  non  in  fcnftbili 
bu9.£>iautemvoUmtpcrboc  intcUigi  intcUectimco' 
mnnem:tunc  non  oebct  eicomparari  inteUcctue  vel  no 
oebet  accipi  fm  cffectum  fpccialem  intcUcctus  cffectus 
fpeciali9.cfftcien6enim  Rngulareoefignammipfum  cft 
cui  ocbctcom|?ararieffectU6  finguUris  ocfignams^iB 
iaminp:cmifTisoemonftramm  cft.Co:pu6  autem  qd 
oebetcompararianimevegetabtUvniucrfali.boccft.f. 
q6  eft  imperfcctum  comuncScd  qd  cft  pcrfcctus  aptu 
ad  rccipiendum  fenfibiUtatcm:aut  non  aptum:boc  non 
comparamr  anime  vcgetabiU.Pm  qj  eftcommunisinec 
ifte  inteUccmsconfcquiturcas.SedmoduetcrtiUB  no 
poteft  ciTc  vt  putant.fciUc5  q6  vis  vegetandi  adueniens 
fola  efficiat  per  fcco:pu6  animalc.  Qietii  t?  fola  vts  ect 
recto::fola  perficeret  co:piis  vcgetabilc&ed  no  eft  ita.  H 
non  eni5  facit.fciUcct  in  animaU:ntfi  co:pus  animalc  cii 
inftrumcntie  fcnticndiimoms^ergoipfa  cft  vie  animc 
babentie  alias  vires^quariivna  bcc  cft:qucomnc6  ope/ 
rantur  ad  boc  vt  pentcniat  aptimdo  inftrumento:ti5  ad 
pcrfcctionce  fccundas  ipfius  anime:cuiu6  vie  bec  eft:i 
B  anima  cft  animaiis.CL  •poftca  outem  occlarabitur  n 
big>animavna  cfte^quaocfiuuntbcviresin  memb:« 
fcdp^cccditactioaUquanim^iconfequitur  aUaru5  ftn 
aptimdincm  inftrumcti:crgo  anima  que  cft  in  omni  oni 
maUipfaeftcongrcgan8p:incipia  fiucmatcriaefui  co:/ 
po:i9:iconiungcn6 1  comfjonens  eas  eo  modo  quo  mc 
reanmrfierico^pueeius.-zipracft  feruane  boc  co:pus. 
^m  o:dinem  quo  Decet:i  p:optcr  cam  non  oiffoluunt  it/ 
ludcj;trinfeca  permntantia:quamdiu  antma  fiieritin  il/ 
lo.auoquin  no  remanetin  p:op:iafanitatc.fcd  p:opter 
Dominiumq6  animobabct  in  iUis.contingit  g^vie  ve/ 
gctabilie  robo:etur  aut  ocbilitcmr  ciim  percipit  anima 
qucrcfpuit  velappetit  odio  vclamo:cquinon  cftco:po 
rts  vUo  modo:i  boc  contingitcum  id  q6  pcrcipit  anima 
eftcrcduUtaeque  noneftafTicicns  co^pueejrbocq^ert 
crcduUt38:fedconfcquimrcampafTiogc!iidi)  aut  oolo/ 
rie:i  boc  etiam  crt  oc  appjcbcftonibue  animaUbu9;i  no 
cftoebiequeaccidunt  co:po2ic]cboc  g>cftco:pu9:i  15 
afficit  virtutem  vegctabilcm  i  nutribilcm.ita  vt  c>:acci 
deiitcq6  p:imum  acciditanime:ficutgaudium  rationa/ 
bilc  contingat  in  ea  robur  i  vclocitae  in  actionc  fiia.)5$ 
ejc  accidenteilU  contrario.fcilicct  Dolo:e  rotionabiU  cus 


quo  nfbft  eft  Dolo:ts  coipoialiBxotinsdt  in  ca  oebitttds 
l  1  ocfideriauKj  vt  octerio:ettir  eias  actio:':  aliqitado  ce/ 
fhaiitiirciuscomplejrioomnino.-fittasboc  fiilTicJet  tibi 
fldiciendiimgjanimaeftcontincnsinfe  virce  fentien/ 
di-:  vegetandixum  ipfa  fit  vna:-;  gi  be  non  funt  fine  i[t 
la.Confl-atergo q?  anima  eft perfectiua  co2|.To;is  in  qiio 
cftnconfeniatiua  cius  iujrta  ozdine;  ip^im  qd  oebct  na/ 
turalitcr  oiflbUii  i  Difpcrgt:  vnaquat^  cn  im  pars  cojpo* 
risbabctoebitum  loci:cmu6n6babctalia;"ZOcbct  orf/ 
iungi  alicutconiuncta:b  autcm  non  c(tita:nifi  vt  confer 
Met  rem  quc  efl:  p^etcr  naturam  ciu6;i  bec  ree  cft  an  ima 
in  animali.Snima  ergo  perfectio  efl  fubtecti:q6  efl  colli 
tutumabea.crtetiamconnitucn6  fpedem^  perficiens 
eam.  ResenimbabcteBanimaBOiuerfaafiunt  p:opter 
easoiuerfaramfpecierum:tfitearum  altcrcttas  fpecie 
non  finguiaritate:ergo  anima  non  efloe  accidetibus  g/ 
busnon  fpedficanturfpecies»iecrecipiuntur  in  confliV 
tuaone  fubiecti^nima  enim  eft  perfectio  fubflantie  no 
Vtaccidens  necfequiture^bocvtfitfepiantta.-aut  non 
reparata:non  cnim  efl  omnis  fubflantia  feparataxiuta  il 
la  non  efl  fq73rata:nec  fo:ma:tu  autem  fcis  rem  ita  efte. 
jbemonflrcmus  crgo  fummati  vircs  aicieius  actiones: 
1  oeindee;:equemur  fingula  pcrquirendo. 
CTCapttulum  quartum  ocoeclarado9>oiuerfita0actt»' 
numaieeflqcoiuerfUatefuarum  virium. 

'S  i*<^m  1 1  ^  igitiir  q?  anima  babet  actb/ 
^t^vlllUx^  nesDiftantcsmultismodiS. 
liquedamenimDifreruntinfonitudineiocbi/ 
!itate:quedam  in  velocitate  i  tarditate :  qiio/ 
''niamopintoaliquisfcnfueefhfcd  DiiTerunt  a 
fo2titudinein  firinitudinczcompiebcfionc.igt  fubtilts 
oilfert  ab  bcbetc  in  cito  Difcendo.-zaUquando  oiflerunt 
IVi  p^iuationc  i  b3bitH.@icut  oubitatio  oiflfert  a  fdcniia 
in  bocQ^  oubitJtioeltp:iuatiOcdp;ebenfioni6alterius 
contradicto2ianim.Sdentia  vcrocftcerta  compteben 

00  vnius  contradictoiiarum:':  ficut  mouereiquiefcere. 
;3[iqii  en  '^m  ottferun  t  comparatione  fui  ad  ?ria:vt  fentt 
re  albii :  -z  fcn  tire  nigrit:-:  guftare  oulce.-z  guftare  ama:;:. 
Sliquando  autem  oifferunt  in  gencre:vt  attingcre  colo 
rcin^tattingerefapozem.imoficnt  attingercz  mouere. 
inten  tio  autem  noflra  efl  nunc  vt  fciamus  vires  ejc  qui/ 
b»8  p:oucniuntifle  actiones:':  an  oebeat  vnaquei^  fpe/ 
cics  actionis  babere  vim  fibi  p:op:iam.an  non.CT  C»icc 
muB  igitur  g?  actionii  que  oif^^ruiit  in  fo:titudine:t  oe/ 
bilitate:p:in:ipium  vna  vis  cft.iSed  altquando  actio  eft 
pcrfiectio:aliquadooimfnutio2.!otaute5pcrDiminutio 
ncm  opojtet  oiminutum  baberevim  aliam  p:eter  virtu 
tcquccflin  pcrfecto:tuncopoueretg;numcrH6  viriuj 
eflct  tantiis  quitue  cft  numenis  02dinum  oiminutionis 

1  augmenti:que  pene  infinite  fuiW:fcd  vni  virtutiacddct 
vt  faciat  luain  actione  fo:tio2em  vel  oebilio2em:aliqua 
do  fm  cp  fucrit  opcratio:altqiiando  ftn  euentum  inliru 
mcnti:a.iquandoPmp2obibentiae):trinfccu5queerunt: 
out  non  erun  t :  1  qiie  addcn  t  aut  minuen  t.  jocd  facien// 
di  ■:  cius  p:i{iationis  iam  patuit  cf.  p^edtctie  in  x>\cx\onit 
bus  communibus :  q6  p2incipium  vna  vis  cft .  Sed  oc 
Diflcrentiaingenercactionu^animcqucfuntadmodu 
babitus:ficutcomp2ebenderc  ■:  moucrc:aut(kut  vniim 
opt>2cbcadcreaiitaliud:i  opp2ebcndere:bonum  eftenis 
Vtpertractetaliquistractatozum:-!  vtvidcat  e):empU 
gratia:an  omncs  vircs  app^ebcndetcs  fini  vna  vie:?  an 
ipfa  babeat  app2ebcnfione8perfcipfam:quefunt  intcl/ 
Ugibiles :  laliae  app2Cbenfionc6  per  inftrumenta  que 
funt  oiuerfe  fc6m  oiuerfitatcm  inftrument02um.  J5i 
«utem  intclligibilee:!  fenftbileefuerintquafiei^Dua^ 


.IIH.  ♦ 

bus  vfribud.2lnomne3fenfibf[e9  quefntttsimaginan/ 
tur:i  queapp:ebendcnnir  cictrinfecus  fint  epf  na  xi&i 
autem  queintus  funt  fiicrintcx  vna  vi:aute;;  multis  vi 
ribus.an  cfxexioite  fintey  vna  vi  que  hcit  omcrfie  in 
ftnimen  tis  actioncs  oiucrfas:non  enim  p«)bibenir  vna 
vis  app:ebcndere  rcs  oiucrfas  gcnere  i  fpccie :  ficut  oi/ 
uulgatumeftoeoifpofitione  inteiiccrus.t  oifpofitione 
imaginationisapudfapientes.^enfapetcnim  comu/  ^ 
nia  que  oicunt  magnitudo  i  numerus:':  motue:':  quics:  janfM» 
1  figura.aiiquando  fentiunt  vnoquoc^  fenfuum:aliqtia  tt  aia. 
doaliquibus  exilliB:quamuisbocftatmediatcaliofen  ••*4« 
fato.6iemumanvismouendi.ipfa  fit  vis  app:ebenden 
di.cur  enim  boc  non  eft  pofl^ibile.^t  an  vis  concupifccn 
di  iit  ipfa  vis  irafcendi:quia  cum  p:efen  tatur  aliquid  q6 
oelectat  patitur  aliquo  modo.£um  vero  rep:efentat  cjd 
moleftat  patitur  alio  modo :  i  an  vegetabilis  i  nutribi/ 
lis:-:  generans  fint  aliqua  iftaru;  virium.Sut  fi  no  funt. 
an  ipfc  fintaliqua  vna  vis^quein  re  nondiiperfecta  fo:/ 
ma  moueat  nutrimcntum  ad  e^rtremitatcs  eius  f  m  ali/ 
quaaffcaionem:taliquafiguram:i  in  ca  pcrfecta  mo/ 
ueateodemmonufcdquiafiguraiam  pcrfecta  eft.ideo 
non  acciditaliquaalia  figura:cumaugmentum  iamper 
ucnitad  bocvt  vis  illanon  polTitplue  nutrimenti  infcr 
re:nifi  quantii  refoluinir  e^eo.iob  bocftct.'(\emaneat 
outem  ibi  oe  nutrimento  fuperfluirasu:iue  fit  apta  gcne 
rationi:t  vis  cifTundatillam  per  mcmb^a  generantis:fij 
cut  nutrimentum  oifltindinir  per  inftnimenta  cius :  ad 
nutriendum  ea.Dcinde  remaneat  tantum  nutrimenti. 
ioupui  id  q6  opus  eft  memb:i8  generati :  ftipcrfluitas 
que  fit  apta  ad  idqd  vis  ipfa  conuertatillam.  ioicut  fa/ 
dt  Dc  multis  fuperfiuitaribus  memb:02Uin.Deinde  ipfa 
vis  ceflct  in  fine  vite  abinferendo  aliquidp:o  reftimuo 
ne  cius  qd  roitut  q6  fit  eqle  d  q6  foluituniaccidatfin' 
tbefis.£tfiicutappellamusvtm  vegetandLcurnon  fimt 
liter  appeilamus  vim  per  fintbefim  Defidendi.£t  qufa 
oiuerlita6actionum^noniudicatDiuerfitateviriu$:vn0 
enimteademvi6operaturcontraria:tvna  vis  moiiet 
voUtptatibusDtuerfi6.3[mmovnavis  facit  inoiuerfi^ 
matonjs  oiuerfas  acttone8.barum  omnium  oubitatio/ 
nu$  folurio:opo:tet  vt  in  puimptu  fitapud  nos^quoufc^ 
pofrumusatfirmarcviresanimc^zvt  afl^irmemtis  biic 
eflie  numemm  earum:'z  Q»  alie  eo2ii  funt  oiucrfe  abalgs: 
quiaitaconftatnumeni3Cfleapudno6.([;£)icemu6  igi  Q' 
wr  p:imu;:g)  vie  cf.  boc  q>  evie  eflenrialiter:';  p:imo  eft 
vi6  ad  aU'ud:i  pofTibile  eft  eam  cfTc  p:incipium  alterius 
rei  abillo:q:  c):  boc  ci6  eft  vie  ad  aliud  p:tncipium  eft  i\ 
Uus.@iautemfiieritpundpiumalteriusabilU>  no  eft 
e^boc  9?  eft  p:incipui;  cfTcnrialiteriLius  p:imi.ergo  vi 
rce  !!]c  boc  cp  funt  virce  non  iuntniii  p:incipta  actionu$ 
oefignataram  p^indpaUten-pofl^ibilccft  tamen  vtvna 
vie  fitp:incipium  multarum  actionum:fecundario  que 
finteitisquafirami:inon  fitpzinciptiiearum  p:incipa/ 
litcr.^icut  vifus  qui  non  eft  nifi  p:ima  vie  app:ebcnde 
diqualitatcmqueeftcolo:albu6  aiirnigcrpcrqua  co:/ 
pu6eftbuiufmodi:vtcuminterpofinimfiieritintercoz 
pus  receptibilc  luminis  i  ilUinnnans.illumind8  non  fa  eia  im»^ 
detin eo lumen.  Uisetiam imaginatiua  imp:imit fibi  nua. 
fo:ma6  rerum  matcriaUum  fn\  qp  funt  materiales :  icd 
nudas  a  matcria:aUquo  modo  abftracrionie  non  Fcrfe/ 
cte:ficut  oicemi|6poflea;quascontingit  efle:autcolo:e: 
autfapo:em.aut  fonum:auc  magnitudinem:aut  cetera 
biuufmodi.Ui8  autem:intellecriua  eft  ilUi  qtie  appteb^  ^^^  rmcHcm 
dit  1  tenct  in  fe  fo:mas  remm  ^m  ^funt  feperate  a  ma/  ua, 
tcria:i  ab  omnibus  appenditi;s  ciue  quasacciditce  aut 
filiura:autnumeru0.CE1^D(Tibilccftaiitvtvi8fitapta 


ddvnamftcttoncintantum  oe(ignatam.!Sed  Vtttl  nt 
cefTe  aliqutd  aliud  fibi  adiungt  ad  boc:vt  babeat  in  cffcf 
ctu  q6  p:  tus  babebat  in  poten  tia.&i  autem  non  babite/ 
ritilUidaliudnonoperabitiir.l5ergovis  aliquddo  eric 
pjincipium  acuonie  in  eflfectu:aliquando  non  pandpiii 
cius  in  etf^ctu.  Sicut  vis  monua:qua  cum  vebementer 
optaueritv(sDerideratiua,ppteraUquidvirtutis  imagi 
natiue  aut  intellectiueq5  ea,  impelUt  od  B  mouebit  line 
oubio  aUter  non.£^vna  vi  aute  mouentevnti  inHrume 
tum  non  pzouenitnift  vnus  motU3.£Dultieteni3  mot'' 
fiunt  ppter  inHrumcnta  motuum  multa  que  run  t  in  no/ 
btovcmufcuU.£tinvnoquocs  mufculoeHvis  moues 
Rngulari9:que  non  mouet  niii  vno  motu  luigulari :  ali' 
quandoetiamvniusvirtutisoiuerrefunt  actiones  fm 
fy  Diaerfareceptacula:':^  manifeihimelt.(CJt>icemu8g 
naif c  qt  pame  oiuiftones  actionus  on  tme  funt  tres  actio 
nes.fciUcet(n  quibuscoueniunt  vegetabiUori  animaUa 
fiott  fuHCnutrire^tgenerare^xactionesin  qutbus  coue/ 
ninntanimaliaomnta:autpUiraeicei8:inquibusn6cd/ 
municant  vegetabilia:(icut  fentire  -z  imagtnariit  moue 
re  voU]ntarie:T  actiones  que  pzopae  fun t  bominii:}icut 
perc)peretteUigibiUa:'z  adinuenireartes;^  meditari  oe 
creamri6:i  oifcemere  tter  puicbrus  z  fedum.lc>iautem 
vire3animale3elTentvna.actiones  ve^abtles  pzoue/ 
nirent  e]c  ea  vi:e]c  qua  pzoueniuat  vitales  fenfibiles  pu' 
cipaUterteiretpoiTibiUspauatio  cozpotum  vegetabi/ 
lium  vt  epar  i  flomacu8.CC  Jn  membiis  etiaitt  anima/ 
liumquenutriunmr^znon  fentiuntq6ell  Duru;:veleft 
molle.puuatioenimrentiendi:autell  caufa  pziuacionis 
virmti8:aut  caufa  materie  que  non  patimr  tj:  caU^ze  vel 
frigote:nec  afficimr  ei8.6t  quia  non  aificitur  eis  non  oe/ 
bet  nutririui^ia  non  afficimr  fapotibus  vaUdis  aut  olfa 
tibus  foztifltmi8:aiKcitur  autem  ilUs.ergo  non  babet  l^ 
tj:  materia  non  recipiente^red  cif  pziuatione  vtrtutis  fen 
nficanos.^nuenimus  ant^in  tlUsvim  nutriendi.ergo 
bc  oue  vires  oiuerfe  runt.(L  'Jtem  motio  an  tme  que  mo 
uetauteritodmodummutationtsabfoUtte^.fed  omne 
cotpuseftrecipiensmomj  abfoUite.3uteritmotus  ad 
modumcontrabendiiei;tendendi.jSedin  cozpozibus 
nollris  func  membu  ctuernagis  recipienc  boc  $  mu/ 
icuU  in  quibus  eft  vica  i  nutrimenmm.  @ed  non  poiTu/ 
mus  ea  mouere.ei^  ctuifa  buius  non  eft  e%  iplis :  fed  e;: 
pziuacionevirtittis.ioimiUterinaUquibus  neruis  vis 
ielt  fentiendi  tanm;  abfcg  mom.'5n  ali^svero  vis  eH  mo 
uendinecedintereostanta  oiilanfia:quia  aUquando 
inuenimr  q6  id  cui  inell  fentireell  itmile  etciu  ineft  mo 
tiere:ababetpUi8minafuequaUtati8$  iUud.nec  tame 
uteH  eimoms:aUquandoinuenimrqdell  ficnec  tame 
ineilei  vis  fentiendi  fic  eciam  potes  fctreq»  oculus  non 
eftminus  q|  Unguain  pocendo  potiej:  fapo:ibus  adbibi 
tts:tocuUt3non  fentit  (apoiesq:  bocq7ellqiiaUta9.n6 
oico  autem  e^:  boc  q6  eH  guflamm:fed  nec  ctiam  fonu;; 
fed  con(lat:quta  vis  bumana  e)c  feipfa  non  poteit  ipzimi 
in  m4teria.t  conilat  g?  omnes  actiones  attributc  anima 
U  neceflfe eft  vt  babeat  inltntmenta:ergo  fcnfus  ■:  tmagi 
nan'onesf«ntc):aUa  vi  matcriali;quen6eftvis  niouc'8: 
quiuis  vires  moucncis  etiain  pcndeante;:  virtbus  ima 
ginandi  -z  fenciendi  aliquo  modo.ftcut  poftea  occlarabi 
mu3:cum  autem  intelleiceris  13 1  pzincipia  quepofuim'': 
fiacileeritfcircotfTerentiam  queeilintervires  quas  in* 
tenditnus  numer are:-:  o:dtnare:'Z  fcies  qp  omnis  .vis  ba 
bet  actionem  p2imam:in  qua  non  conuenit  cum  aUa  vl 
queb;acrioncmp2imi  oiuerfamab  eius  actionepma. 
dXapituium .  V.  £:>enumerando  vurc»  onime  ad  mo« 
dumponendieoe. 


Capu 


1Runierabimu0"„f/j!Sfi?;; 

.  nendo.ocinde  pzocedemus  od  oeclananduj 
vnamquacpiUoru.Ji>icemu8igimrg7Vire8 
r||Tjl)  antmaic8.p;imo  Dtutdunmr  in  cres  partes. 
UnaeftvcgetabiUsqueeft  pma  perfeccio 
coipozis  nomraUs  ini^rumcntaUs  cj:  boc  q6  generamr 
1  augmentamr  i  n  utritur.Tuitrimen  wtn  autcm  eft  coi 
pus  q6  foletaiTimiliari  namrecoipoae  cuius  oicicuree 
nutrimentum:?  refturat  ci  qitan  tij  refoUimm  eil  oc  iUo: 
aucpU}s:aucmtnus.Ci^ccunda  eHanima  fenfibitisq 
eftperfecciopzimaco^ious  naturalis  if^rumentali5.to 
9>appxbendit  particularia:i  moucrvoUintace.  (L  Xer 
tiaeilanimabamanaqueeft  perfectio  puma  cozpozis 
namraU8inlbtimentali6:fm  0  cpartribuimr  ei  agere 
accioneselecctoneoeUberacionis^iadinucniremedican 
do:i  fm  boc  gp  appzebendic  vniueriaUa.nifi  aucem  eiTet 
i2Q  vfumimeltus  efTec  non  accipere  perfectione  pma  ne/ 
cefTariam  cantu  in  oefcripcione  feci]da.cum  voUim''  oe/ 
fcribereanima:non  vimanimalequababecanima  fm 
illam  accionem.perfeccio  eccnim  accipimr  in  difFinicioi' 
neanime.non  autem  in  oifTiniCione  virmtisanimeXu 
aucempoDeafdesoilTerencidincer  anima;  fenftbilem. 
1  vim  mouendi.i  appzebendendi.t  incer  animas  ratiot 
nalem:'!  incer  vim  eomm  que  piedicca  func  oe  cognitio/ 
ne:%  alt)e  cu  aiic  voUteris  alcius  (cratari  vciq^  meUu8  efl 
vtvegecabiUs  accipiamr  genus  fenfibilis!':  fcnfibiUs  ge 
nus  bumane:i  q>  eit  comunius  acctpiac  in  oifTone  min' 
cdis.fitr  li  infpe^ccris  aias  fm  vires  que  fun  c  cis  ^pue  in 
earufenlibiUtate:t  earii  bumamcace:foualTis  cokquef 
rieqd  oiicimus.anima  auc  vegecabiUs  bab;  tres  vires, 
vnanucriciud.queell  viscouercenscotpus  a  cozpozeica 
ce  in  qua  erac  in  fimiUcudine  cozgis  in  quo  eft :  i  vntc  ci 
pzo  reltitutionceius  q6  foUitiieiTeiciilo.SUamaugme/ 
utiua  que  elT  vis  auges  co:pus  in  quo  cH  ej:  coipo:e:9? 
ipfaafTimilacilUaugmeco^poicionaUin  omntlHis  (i\i& 
oimenfionibu8:que  func  l^cudo.Uicitudo.t  fpiifitudo. 
vt  perducat  rem  ad  gfcccione.Zercid  gcncraciuas  q  en: 
Vi8  acapiens  oe  co:po2e  in  quo  elt  parcem  iUi  (imtlcs  in 
pcicecia:-:  operac  in  ca  per  actractione  aUozii  co2potit:q 
iiUafiimilat  generari:':  c6mifceri:<z  puertit  ea  in  ftmiUtu 
dine  ipfius  in  e(Tcctu.3nima  aiit  fenfibilis:  vr  vicaUs  fs 
modu  pamu.b5  ouas  vires:mociui.r.t  appzebendcnce. 
&ed  mocina  e(i  ouobtis  modts :  q6  aiit  ciT  mouc6.(6  cp 
imperac  motui.auc  e(t  moucne:tdco  q:  elT  eificies  mocti. 
^ODociitaaucan^no^elt  imperanemotuicftvis  appe 
titiuaioeiideracuaique  viscumimagtnetur  imagina/ 
tioncoe  qua  poHca  otcem^^^foima  qite  appecicur  aut  re/ 
fpuimr  imperac  aU)  virtuti  mouenci  vt  moueac  que  ba/ 
bet  Duas  partes  vna  qu  e  oicitur  vis  cocupifcibiUs :  que 
Cllvisimperan8moucri;vcapp:opinquacurad  ca  que 
putanmrncce(Taria:aut  vtiiia  appetimi  oelectamentis 
aliam  que  vocamr  iraicibiUe:que  elT  vis  imperane  mo/ 
ucri  ad  repcUedii  td  q6  putacur  nociuum.aut  co^rupens 
appecimm  vtncendi.Sed  vis  mociuo  f  m  q>  e(t  cfficies. 
eit  vis  in^ifia  neruis  i  mufculis:coiurabcs  cbozdas:t  li 
gamencaconiuncca  mcmbus  vcrfus  ptincipium  auc  re 
la^cans  i  e^tendcns  in  longum:t  coucrtens  cbozdas:^  U 
gamenta.econucrfo.concra  puncipiu.iocd  vis  appzebe 
den80uple);elT.aUa  enim  eltvisqueapp:ebendicafo/ 
ris :  alia  que  appzcbendicab  inttts.  appzcbendensa  fo/ 
ris :  auc  func  gnc^  fenfu6:aut  octo.f^qbus  cilvilus  que 
ell  vis  ojdinata  in  ncruo  obtico  ad  appzcbcdcdui  fozmi 
euia  qd  fozinat  in  bumo:e  criftaUnu,  e%  fifinidinibus 
cozpozum  babencium  coloze  q  eueniunc£  coz^a  radio' 


n 


Sim  faifi 
bilie. 


eccunda 


Zmii 


Tlbrfmc 


Kuditat  {aineffccmadfaperficieecoiponm  terro:ttm.£^illi'0 
cmmandims  quecrt:viso:dinara  m  neruo  qcpanfo  in 
fupcrficteneruiobticiadappiebendendu;  foima  eius 
q6  fibi  aduenitzt  cotnmotione  aeris  qui  conftringit  in' 
ter  percutiens  i  percuiTiis.reridens  ei  condrictioe  eya/ 
ctae^quapzouenitfonue.t  pzouenit  citts  comotio  ad 
aereiiicollcctumquietumquieft  in  concauitatc  nerui 
obtid  mouene  iUum  ad  inftar  fuimotusi-zcomotioned 

eUm»  iiiius  moms  tangimt  ncrimm.  (££t  cjc  illis  eft  olpba/ 
tus  qui  cftvis  ozdinata  in  ouabus  carunculis  anterio^is 
partis  cerebzi  iimilibus  mamillaru;  capitibus:ad  app/ 
bendendu;  id  qd  offm  ci  aer  attracttts  oc  odoze  qui  eil 
In  vapojepermi>:tocumacrc.autoeodo:e  imp:eflbin 

«nfta»  iiio,ef  pcnriHtationc  quc  fit  ej:  co:po:e  odo:ifcro.CC£f 
e;:  illts  ell  gufbus  qui  e(t  vis  ozdinata  in  neruo  ejrpanfo 
fuper  co:pus  lingueadcomp:ebcndcndum  fapo:ee  fo> 
lutos  €%  co:pD:ibus  contingcntibus  ipfum  cum  permi/ 

_  fcentur  bumoavnctuofolingnepermi):tioncpcrmuta/ 

xartiM  tHr&  ej:  illis  eft  tactus  qui  eft  vis  o:dinata  in  neniie 
cutistotiuscozpozis.teinscamibusadappzebenden/ 
dum  id  qd  tangit  illu;^z  affictt  controrietate  pennurate 
2>  comptcponem  .'z  afFecttonem  cozpozis.CTUidet  aute 
aliquibus  bec  vis  non  eiTc  fpecies  fpcciali(rima.iSed  ge 
nus  quatmo:  viriu  m.aut  etiam  plurium  piifitfarum  li/ 
mnlin  toto  co:(X):e:quarum  vna  oifcemitcontrarictate 
queeft  inter  calidum  x  frigidum.  3lia  oifcemit  contro/ 
rietatem  qnc  cft  intcr  bumiduj  i  flccu5.terua  eft  oifcer/ 
ncnscontrariet3tcmqueeftinterDurumtmoUe.quar 
ta  vero  eft  oircemen^  contrariaatem  que  eftinter  afpe 
rum  1  lene.  (£  iSed  quia  coUectio  illanimeft  in  vno  V 
ftrumento  fcilicetcutc.ideoputant  cfTc  vnainefTentio. 
iL  ^ed  virtum  app:c||endentiu5  ab  intus  queda;  op/ 
p:ebenduntfo:ma8fenf(bile0.quedamvero  app:eben 
dunt  intcnnones  fenflbiiium:ai;^:ebendentium  autem 
quedam  funt  que  app:ebendunt  t  operantur  ftmul :  q/ 
dam  vero  oppzcbendunt  t  non  operantur.qnedamap/ 
p:ebenduntpiincipaiiter.':qucda5fccundario.(ri^if<' 
fercntia  auremtnierat^^cbendcre  fouiias.tapp:eben/ 
dcre  intentionem.bec  eft  g>  fo:ma  eft  illa  qua  appjcbif / 
ditfenfusintcrioMfen(use]cterio:  fimul.0ed  fenfos 
e)cterio:p:imo  app:ebenditeam.tpoftearedditea;  fcn 
futinterio2i.j3tcutcumoui0  app»benditfo:mc^  lupi 
.f^^iguram  eins.t  affcctionc;  t  cokKe5.&ed  fenfuo  e^te 
rio:  ouis  p:tmo  app:ebendit  eam:':  ocindc  fcnfus  inte/ 
riountentio  oute;  cft  id  qd  appzcbendit  anima  oe  fen/ 
hbiU^uamuis  non  puns  appzebendit  illud  fcnfus  qcte 
rio2.ftcut  ouis  app:ebendit  intentione  qua  babet  oe  lu> 
po:que.f  eft  quare  oebeat  eum  timere  t  fUaere.  quluis 
boc  fenfus  non  appzcbendit  vUo  modo.^d  aute^  q6  oe 
Uipoapp:ebcnditfenfu8eicterio:p:imo.'ipofteainteri/ 
o:.vocatur  bic  piopiie  nomine  fozme.Quod  autcm  ap/ 
p:ebendir  vires  occulte  abfcp  fenfu  vocamr  in  boc  loco 
p:opaenomine  intcntionis.CCtMflferentia  aute  que  eft 
interapp:ebendereopcrando.tapp:ebcndcrenonope 
randobeceft  g;>  Dcactionibusalicuiusviriuminterio/ 
mmeftcomponereaUquas  fozmarum.a  intentionum 
appjebcnfarumcu^al^s.tfcparareabaliquibus.babet 
crgoapprcbcndcrcioperarietiamin  eoq6  appjeben/ 
dit.Joed  af»p:ebenderc  non  opcrando  boc  eft :  cumfo:/ 
ma  aut  in  tcnrio  oefcnbitur  in  vitantu;.ita  vt  non  poftit 
agcrc  in  cuin  aUquid  vllo  modo.  (L  i^iiTerentia  autein 
interapp:ebendcrepjtnctpaUter.tapp:ebcndcrcfccii' 
dariobeceft.gyappubatdercpuncipaUtereft  cus  (oz^ 


Stnintnm  ^ 

trn  aequiritur  aUquo  modo  acquifttiois  q6  acctdit  reie 

fe:appcebendere  fecundario  cft  acquifi  tio  rei  ex  alio  qB 

cam indujcerit. (CUirium  autcm  appiebcndentiu;  oc/    £>' 

ailtarum  vitaUum.p2ima  cft  fantafioique  eft  fcn  fiis  c6    f  anuna 

munie:queeftviso:dinata  in  p:ima  concauitatc  ccre/ 

biirecipicnsper  fcipfamfojmasomncs  qucimp:imii/ 

turquincgfenfibus i  rcddunt  ei.  (CPolt  baceft  ima/    Jmagftwrto 

ginatio.  vel  que  eft  etiam  foimans^que  eft  vis  o:dinata 

in  eictremo  anterio:is  concauitatis  cerebzi  rctinene  q6 

redpitfcnfuscomunisaquinc^fcnftbust  remanet  in 

ea  poft  remotioncm  iUozum  fenfibiUum.<Eibebes  aiit 

fcire  gp  redpere  eft  e^  vna  vi.  que  eft  aUa  ab  ea  e^c  qna 

eft  retinerct  boc  confidera  in  nqua  que  babet  poKntil 

redpicndiinfcttlptioneetoepictioRestomninofigura; 

t  non  babct  potentiam  retinendtquamuie  poftc«  etia^ 

addemus  certitudincm  buius.CjiZum  aute^  voUieria 

fdre  Diflerentiam  iter  opus  fenfus  ep^criozi6.i  opus  fen 

fu8cdmunie.topu6  fozmantie.  anende  oifporitionem 

vniue  gune  cadcntis  oe  pluuia.t  vidcbts  rectam  Unea. 

t  anende  oifpc|fitioneni  buiue  recti:cuiue  fHmitos  mo/ 

ueatur  in  drcuitu.t  videbitur  drcuUis  impoiTibile  aiite 

eft  vt  app:ebendas  rem  out  Uneam.ant  circulutnnifi  ilt 

lam  fepe  iRfpe^erie.iSedimpo(nbileeft  vt  fenfue  e;:te/ 

riot  videat  eam  bis.fed  videteam  vbieft:cum  aute  oe/ 

fcribimrinfenfucommuni.t  remoucturante$  oeleac 

fo:ma  lenfue  communis  appzebaiditeom  fenfus  cftei 

rio:  iUic  vbi  eft:qiii'i  app:ebendit  ea;  fenfue  commtinis 

quafi  e(Tet  ilUc  vbi  fuit.t  quafi  e(Tet  illic  vbi  cft.  t  videt 

oiftcnfionemdrcularemautrectam.bocautemimpof/ 

fibilc  eii  comparari  fenfui  eicterio:i  vUo  modo.  fcd  foz/ 

mans  app:ebendititloDuo.t  fo:matea.quamuie  fit  oo 

ftructareequeiamabyt.^f^oftbanceftvis  que  vocat 

imaginatiuacomparationeanime  vitalte.t  cogiratiua 

c6parationeaniniebumane.queeftvi802dinatainme/ 

dia  concaiiitatecereb:i  vbi  eft  nenius.t  folet  compone 

re  aluiuid  oe  eo  q6  eft  tn  imaginatione  cum  alio  t  oein 

de  aUquid  ab  alio  ^  g;  vult.(L  i^inde  cft  vis  extima    MxHnualaM 

tiua.que  eft  vis  o:dinata  in  fiunmo  medic  concauitatis    ig 

cereb2i.app:ebcndene  intentionce  no  fenfatae^qiie  funt 

in  finguUs  fenftbiUbu8.ficut  visqtteeftin  oue  oiiudicae 

q^ab  13  Uipoeft  fugiendu5.t  cpbuius  agnieftmiferedii. 

videtnretiambecvieoperariin  imaginatiecompofitio 

nemtoiuifionem.drtSeindecftvis  memoiiaUs.t  re/ 

minifdbiUs  quc  eft  vis  ozdinata  in  pofterioze  concaui/ 

tate  cercb2i.retinene  q6  a|:^2ebendtfvi6  ej^timatioie  oe 

intetionibus  non  fenfatis  Itngulotum  (enfibtUii.  (£Co 

paratio  autem  virtutis  memo^ialia  ad  virtut^  qctima/ 

tionis  talis  eft  qiiaUe  comparatio  virtuds  que  vocatur 

imaginatioadfenfumcommunem.  £tcomparatio  bu/ 

itis  virtutis  ad  in  tetionee  eft  quaUs  coparatio  ilUus  vtr 

tutisadfo^mosfenfibilcs.bcftint  vires  anime  vitaiie 

vel  fenfibiUs.C  Si^danime  rationaUs  bumane  vires    S'u  rSiuHc 

Diuiduntur  in  virtute  fdendi  t  virtutc  agendi :  t  vna/    *'•■<• 

quecgiftantmviriumvocanirinteUeciUBequiuoccaut    ... 

pzopter  fimiUtudinem.CUi6autem  actiuaeftquceft    «"•«"** 

p2incipium  mouens  co^pus  bominis  adactiones  fingu 

^equefuntp:op2ieco^tationisfecundumg7intentio/ 

nibusconuenitadplacitumquc  app^opzianwr  ei.  £t 

babet  rcfpectum  incomparatione  virtutis  vita\iB  appe/ 

titiue.  t  refpectumin  comparatioevirtutieimaginabi/ 

Us.t  ejctimabiUs  t  refpcctum  in  comparatione  ipfi/ 

ue  ad  fe.  (L  '(^efpcctus  autem  eiue  fecundum  com/ 

parationem  ad  virtutem  vttalemappetitiuajeft  mo/ 


Bc  aia       i!barti6 


dU3:p:optcrqiie53ccidunttn  eaaffcctfoncsqne  appjo/ 
p:iantiir  bomint.qufbus  afffcitur  cf  to  fiiie  fit  actio.  fiiie 
paiTioiiicutconfufio  i  erubeiccnaairifus.out  biuuf/ 
modf  :rerpectue  autem  cius  Pni'comparatfonem  vfr/ 
tutisvftalfs  ej^fmabilis  aut  imaginabilis.  eft  modus 
ad  quemtcndiccum  contcndftadfnuenfremidatare/ 
rumgencratarum-zcojruptarumiaduenire  artes  bw 
manas.rcfpectus  autem  quem  babet  comparatione  fm 
adfe.eftmodu3quigeneratincaactionemiintellectii 
coiitcmplantem.ibefuntintcntione9quc  pendent  ej; 
actionibus  i  oiuulganrur  famofe.ficut  boc  cp  metiri  tur 
pe  eft.-:  iniuriari  turpe  eft  no  quaft  p2obata:i  quicquid 
Rmile  eft  buic  oe  pjopo:tionibu3  quarum  oifferetia  a  g 
fenotts  p«mi9.f.  intelUgibilibus  oiffinita  eltin  libiis  lo 
gfda.qttamuis  compwbatcfijerintrfient  etiam  perfe 
note.ficut  im  oidicifh  in  cifdem  libas.ClOps  autem 
Vt  bec  virtus  impcret  ceteris  virtutibue  cojpojis,  ficut 
opoztet  p:o  iudicto  alterius  virtutis  qul  poHea  nomina 
bimus.ita  vt  bec  non  patiamr  ab  illie  vllo  modo.  fj  ip/ 
rcpatiaturabcaitfUntomninofubftratefubea.nefo:/ 
tecoimngantineaaflfectionespoftfctrabentes  caj  pt 
ucntentes  qc  rcbus  naturalibus  que  vocantur  perucrfi 
mo:e8:quia  opo:tct  vt  ipfa  non  fit  paffibilis  vllo  modo . 
ncc  trabibilis.fed  imperas.i  tiic  babet  mojes  optimos. 
pofTilHlc  cft  autem  vt  mo:e8  comparen  t  virtutibus  co: 
po:alibu8.fed  cum  iUa  ftierit  oominas  babebit  affectio/ 
ncm  elficientcm:i  cj:  intcUectu  babebit  affcctionem  pa 
tientcm:nomincmu9autc5omnemaffcctionemmo:e5. 
crit  crgo  vnti  ppter  q6  contingunt  mo:e3  in  15.  i  in  alio 
contingunt  mo:es.p:opter  boc  alium.  fiautem  ipfa  fitc/ 
ritiunctababebitaficctioncm  pa(Tibilcm.i  fimilitcr  af/ 
fecrioncm  actiuom  non  cjctrancam:quc  ctiam  crut  ouc 
actiones  z  ono  mo:c8.i  mos  quidem  erit  vnus.  fcd  ba/ 
bebitDuascomparatione8.mo:e6autem  quiin  nobis 
runt  no  comparatur  buic  virtuti.nifi  quia  anima  buma 
na^ncut  poilca  fcics  cft  vna  fublMtia:bft8  coparationc 
adDuo.quo:umvnumeftfup:aeam.ialtcra  infra  caj. 
fcd  fm  vnuquodcg  ifto:u5  babct  vim  per  qua  ojdinat 
babitus  qui  cll  inter  ipfam  i  illud:bcc  autcs  virtue  acti 
imefttllavirtns  quambabetanimap:opter  oebitum 
qdoebctei  qdcftinfracam.f.co4Hi93dregcndum  aU/ 
quid.fed  virtue  cotemplatiua  elt  illa  virtus  qua  babct 
anima  jjpterocbimm  qd  oebctei.qdcft  fupw  fpfas.  vt 
patiatur  ab  co  1  pcrficiat  pcr  ilUtd  i  recipiat  i%  iWo  ta$ 
animanoflrababcatouae  facics.faciem.f.Deo^fum  ad 
co:pu9:qmi  opo:tet  nuUatenus  recipcre  aUqua  lificctio  > 
nem  gencris  oebiti  natureco:po:i6.  £t  aUam  facte  fur/ 
fi«  verfus  p:icipia  altiffima  qua  opo:tctfcmpcr  rccipc/ 
re  aUquid  ab  eo:  q6  efl:  ilUc  i  affici  ab  ilto.  cy  co  autc  qd 
cllinfraeamgencranturmo:c8.fcdej;eo  q6  elt  lHp:a 
cam  gencranmr  fapicntici  b  eft  virtus  actiua.(irSed 
virmscontemplariuacftvirtus  que  folct  info:mari  a 
fo:ma  vniuerfaUnudaamatcria.ftaiitcm  fiicrtt  ntida 
in  i'e:app:cbenderc  fuom  fo:ma  fn  fe  faciUus  crft.ft  aiit 
non  fuerft  nuda.ffet  tamcnuda.qiuafpfaDcniidabftea. 
ita  vt  Deomnfbu3affccrionibU8eiu8,cu5maceria  nibil 
rcmaneatin  ca.fcdqualr  boc  fiatpoftca  Dcclarabiinus. 
becaiit^tu6c6tc'plariuab5adba8  fo:ma8  coparatfo/ 
ne  Diucrfa5.q:  id  q6  folct  aUgd  rcdpe  aUqn  cft  recepti/ 
biic  ei''  in  potctia:aUqii  cft  rcccptibilc  d^in  cffcctii.-TPo 
tetia  autc  tribue  modis  oicitur  f  m  p:ius  i  poftcrius.oi 
dtureni5  potcntia.aptitudo  abfoUita.aquanoneyiuit 
aUquid  od  boc  in  effectu.nec  etiam  babetur  aUquidp:o< 


Capitnln  •11. 

pter  qd  e^eat:ficut  potcntia  infan  tis  ad  fcn"bendum,oi^ 
citur  criam  poten  tia  bcc  aptitudo  quadfu  non  babet  re» 
nf  ft  fd  p:optcr  q6  fit  pofTf  bf  le  cain  peruenf  rc  ad  cffectfi 
fincmcdfofictupotcntfafnfantfsad  fcrtbendum  cum 
fuerftadulws,icumcognoucrftencauftrum.icalamfi 
1  fimplfcia  elcmcnta,i  ofcitur  potcntia  apritudo  cns  g< 
fccta  fiierin  t  inftrumciita.i  cj:  inftrumcntis  accidcrit  g* 
fectio  aptitudinis  vt  fiat  potcns  facicndi  quando  Iibuc 
rit  ita  vt  non  fit  d  ncceffc  adifccre.fed  fufficiat  ei  vt  tan 
tttm  appetat.ficut  eft  potcntia.fcriptojis  pcrfccti  in  arte 
fua  cum  non  fcripfit.potentia  autem  p:ima  vocatur  ob/ 
foUita matcriaUs.rccunda  autcm vocaturpotentia  fad 
lis  velpoffibiUspotcntia  vcrotcrtia  eft  perfcctio.per/ 
fcctionis  autem  contemplatiue  comparario  ad  fo:mas 
nuda8quasp:enominauimus,aliquandoeftfu:utcom 
paratio  eius  qd  eft  in  poccnria.abfoUtta.i  boc  eft  di  bec 
poten  tia.an  ii  nc  nondum  recepit  a  liquid  dc  eo  q6  cft  g/ 
fectio,quantum  ad  eam  i  tunc  vocamr  intellccms  mo/ 
tcriaUs  ad  ftmiUmdinem  aptimdinis  materie  pme:que 
€j:  fe  non  babet  aliquam  fo^mamm.  fed  eft  fubicctum 
omnium  fo:marum.altquando  eft  comparatto  cius  q6 
cftin  potcntia  potentiaU:boc  eftcum  impotcntia  mate/ 
riaUbabcnturDcintelUgibiUbu8p:ima|pcrfe  nota.  e^; 
quibus  1  cum  quibus  acceditur  ad  in  tclligibiUa  fccun/ 
da,fcd  p:ima  intelUgibiUa  funt  p:opofitfoncs  quas  con 
tingitcrederc  non  aUundcnec  quia  audito:  pcrcipit  vV 
lo  modo  effe  poffibilceas  aUquando  non  credere.  ficut 
fcntimus  bocqd  totum  maius  eft  fua  partci  q?  eidem 
cquaUa,interfefunteqnalia,iintcrimDum  non  acqui' 
rimr  ei  adbuc  inten  tio  due  q6  eft  in  effecm  nift  boc  mo 
do:tunc  vocamr  intcllcctus  in  babim.ipotcft  bic  intcU 
lectus  vocari  intcllectus  in  elTccm.comparati6e  p:imi: 
potcncta  etenimp:ima  nonpoteftintelUgcrc  aliquidin 
effecm.fedbecpotcftintelligereaUquid  cum  inquiftc/ 
rit,aUquando  eft  ficut  comparario  eiue  q6  eft  in  poten, 
tia  perfecta.boc  eft  cum  incepcrint  in  ea  conftftere  foy 
meintelUgibilcsadcptcpoftperfenota.fiucintcUfgibi' 
Ua  p:ima,fed  non  confiderat  illa  nec  conuerrimr  ad  illi 
in  eflcctu.nifi  vcluri  fint  repofite  apud  eum  vt  cum  vo' 
Inerit  confiderct  illae  fo:ma8 1  iiitelligat  cas.  i  intelU/ 
gat  cas  fe  intelUgcrc:  i  vocatur  bic  itellecms  in  babitu. 
eft  cnim  bic  intellcctus  qui  intclligit  quoticns  vult  in/ 
tcUigcrcfinclabo:cacquirendiquamui6bic  etia;  pof/ 
fit  vocari  intcUcctus  in  potentia.comparatione  eius  q 
fequimrpoftipfum.aliquandoautemeiuscomparatio 
eft  ficut  comparatio  dus  q6  eft  in  cfliectu  abfoluto.boc 
eftcumfo:maintcllectanunc  in  p:cfcnrieftin  eo.iipfc 
confiderat  cam  in  cffecm.i  in  tcUigit  in  cffectu.i  intelli 
gitfeintelUgereinclfcctu.-:q'tunc  babeteffe  in  eo.eft 
intcUcctusaaommodatusabaUo  qui  vocaturintcUe/ 
ctus  accommodams  per  bocq6  oeclarabitcu'  nobis:  qi 
intellecmsinpotcntia  noncritadeffcctumnifi  pcrin/ 
tclicctum  qui  fcmpcr  cft  in  actu.i  quia  cum  coniuncma 
fiierit  intcUcauff  quicft  in  potcntia  cum  iUo  intcUccm. 
quicftin  actu:aUquo  modoconiunctionis  imp:imetur 
in  co.f  m  aUquem  modum  fo:mandi.iUc  qiii  cft  accom/ 
modatus  ab  cjctrinfccis :  bifunt o:dinc9  virtumm.qui 
nominantur  intcUccms.i  contemplatiui.i  in  inteUccm 
accomodatofinitur  gcnus  fenfibilc  i  tnimana  fpeecius 
lilUcvirtus  bumana:3firmaturp:iiT)i9  pjincipijs  ois 
ciU9q6elt.(LConfidcracrgonunci  infpicc  oipofitio/ 
ncsiftajrvircum5,quaUtcraUcimpcrantal^e.iquaU'/ 
ter  aUe  famutont  oli)6;i  inuenies  intcUectuj;  accomoda 


l^nretligl 
Ijilia  (ima 
-:  kia. 

dcalfaro/ 
bi':tracta 
tu  oc  inid 
lcctu. 


6 

«Itrtuni; 
(Sradua 


@ecutide 


tttipieef(e.i  omn{i3  aUdrubefTeill/:  qaieftvUinm  (inie* 
Ddndemtellectuim  babituoeferuitintellectuein  efff 
cuui  in  tellectue  materialis  ciii  aptittidine  que  eft  in  eo 
Dcfcriiit  in  tellectui  in  effcctu  oeindc  in  tellectus  efdciee 
oefcruit  bis  ofbus..  (TOblipatio  eni;  aie  cu3  co;po:e  R 
cut  poRea  adbuc  oeclarabit .  e(i  pjopter  boc  vt  pficiat 
f  ntcUectue  contcmplatiuus  -z  fanctificct  .t  miidcr:inte( 
lectU9  aiit  efficics  eft  rccto:  tllius  colligatioie  anime  cu 
co:po2c:intcUectuiat)tcfficictiDereruite]ctimatio:e]cti/ 
mationi  aut  oeferuiiitoue  virtutes.virtus  pofferio:  ca: 
1  virtus  p;  ioi  ea.virtus  aiit  poftcrioz  ell  virm3.que  reri 
netq6  redditc^timatiomemouali.virmsatit  piioieft 
fug  omncs  virtutes  vitales.oeinde  virttm  imaginatiue 
oefemiunt  oue  vircutes  oiuerfa:;:  acttonil^virtus  autem 
eppetitiua  oeferuit  ei  cii  obedietia:qt  eictimatiua  iperac 
ei  moueri  aliquo  modo  pceptionis.vtrtU6  aiit  imagina/ 
ciua  feruit  e]ctiman'ue:|2  boc  q>  oftedit  ei  fozmas  recctas 
in  ea:q  func  apte  ad  recipicdu:  compofttion^  i  oiuifio/ 
ne.oeidc  bcc  oiiantur  ali)s.virmti  ailt  imaginatiuc  fcr/ 
nit  fantalta:fantafievero  reruiQtgnc^  fenfue:virtutiaiit 
appetitiue  fcntiiit  cocupifcibiUs  i  irafcibilis.  ($  concupt 
fcibiU'  1  irafcibiU  feruit  virtus  mouens  q  efl  in  lacertis. 
1  bic  terminawr  virmtes  vitalcs  vel  fenfibiles.(Ct>e/ 
indcvirtutibusvitaUbusvelfenfibiUbus  feruiunt  ve/ 
getabi!cs:qua^  pma  i  caput  eHgeneratiaaoeide  augu/ 
mentatiua  feruitgeneratiue:poft  nutritiua  feruit  augu/ 
metatiue:ocidequatmozi?mte0namralcsferuiiItillis: 
f5  Digcltiucquceft  vna  ea;:  que  feruiilt-retctiua  c^  vna 
pane.i  attractiua  e^  aUa  i^te.  c^rpitlfiua  vcro  feruit  vni 
caicp  idap.oeinde  quattuoz  qnaUtatcs  feruiiit  bis  om/ 
nibus.fccl  caloii  femit  frigiditas.  pparat  eni  ei  materia: 
vtferueteitts  efTentia.frigiditas  aiitno  bs  o:dine  invir/ 
cutibU8:quepueniuntappetitibus  naturaUbus  nifi  qfi 
feraitiu;  vtiUs  obfcquea's:i  bis  ouabus  femiiit  ficcitas 
1  bumidttas.<zbic  eil  finis  graduit  virmtum. 

i££pp\m  cfl  pars  piwna  fej:ti  oc  tiaturaU^bus.  CT^nd/ 
ptt  pars  fcda  dns  capitulu  pumii  oe  certificando  vircu/ 
cee  que  fttnt  p2op;te  anime  vegetabiUs. 

^ClplCtUU0  giiiatim  virtutee 
quasoijrimust  ocmdHrabimuseasc^ 
fiiis  accionibus.t  pmo  ei:  actionibtio  vir 
tutii  vegctabiUii.fcd  p^imooium  oifpod 

tioncvirtutiflnutritiuc.oicemusigit  g> 

ijopmifCis  cognouithcoparatione  nutrimetiad  nutritii 
'zoiffinttionevniufcuturq^iUo^t^pjietatcm.oiccmus 
niic  q>  nutrimetil  nd  femper  permutamr  in  namra;  nu/ 
triti  fubito.f;  pzimo  permutatur  aUquatuUt;  a  fua  qua/ 
Utate.'z  aptatur  gmutationi  in  fubllatia  nutriedi.  in  qtto 
operat  vna  ej:  virmtibus  feruietibus  virtitti  nutritiuet 
quc  eft  oigdhua:'!  bec  ell:  que  oiftoUtit  nutrimetii  in  an  i 
maiibU8.t  pzeparat  iUitd  ad  boc  vt  oiil^tndat  equaUter 
£>cindevimt3nutritiua  oeducitilUtdinaialpmo  fan/ 
giiineii  Emutado  in  fanguiue.-z  bitmojes  ej:  quibits  eft 
pflimtio  cotpoiis.Jiatt  iam  ofbcdimus  afs.fj  omne  me/ 
bii\  in  babct  virmte  ^ptia  nutritiuam.quc  efiin  eo  que 
l^mutat  nutrimetii.in  fiimiUtudtne  cius^pzia  t  vnit  ei. 
ergo  virtus  nutritiua  reftaurat  qd  foUtcii  e(i:i  afTimilac 
^vnit.nutrimetiiautquauispluresdus  vtiUtates  (int 
qihoccp  fit  reltitutio  eius  q6  folutii  eft.no  tit  ad  boc  fo/ 
liieftncccfTartu.f;quianamrapzimocgct  eo  ad  aitgti/ 
metandu;:que  poftca  no  cgct  eo  nifi  ad  ponendu  iUud 
£!TiU)coetu89)DifToUtmmeft.ergovirtu0  nutritiuti  ej: 


H^titnn 


^ribus  oie  vegctabiUs  ojs&turomnltipott  vtte  I!ngu/ 
laris  que  oii  Qmanferit  qccrcens  fuas  acrionee.  vegeta/ 
bite  1  antmale  crant  viuarcii  aut  ocftruf  ta  ftterit  vege/ 
tabtle  7  aial  non  erant  vina.  non  aut  eft  taUs  oitpofitio 
aUa:p  virium  vcgetabiUum:  augumetatiua  ctcni;  opat 
pzimociigencrat  aial.actioncqucn6  cft  trnnutrittue: 
finis  enim  nutririuc  eft  id  q6  Diffinimus.fcd  bcc  virtue 
Diftribuit  nutrimen  tii  oiuerfo  modo :  q|  virms  nutrici/ 
ua.qd  eni  oebet  virms  nutritiua  ej:  fe  boc  cft.  vt  oet  vni 
cuit^  mebzo  oe  nutrimeto  f  m  etus  magnimdine.t  par 
uitate  1  oe  nutrimeto  vnit  ei  fcdm  mcfura  qua  b$  equa/ 
Utcr.augmetamia  vero  tollit  ab  vna  Qtc  cozpous  nutw 
metum  quo  indigcbat:i  addit  alt)  0i.i  vnit  ci  vt  illa  po 
augeatur  potetiue  $  aUa.miniftrate  flbi  nutritiua  in  B* 
n  eni;  ciTct  oomintii  nutritiue  adequaret  illae.aut  etisa 
pUis  largiremrparri.cuiaugme'tatiua  fubtrabit:  verbi 
gratia.qtnutriciuacufolamcric  leins  actio  foztioi.x 
qdreftimiwrfueritampUus  q|q6  refoUiitur;!pfa  ap/ 
ponitin  larimdinemebzo:ptfpi(Timdineeomm  augu/ 
memm  manifeftuj  in  grolTitie:U>ngimdini  aiit  eius  no 
addit  augumctU5  qd  a}:^reat:augumetU5  autc;  addif 
multopUis  Iongitudini.$larimdi'ni:fcdaddcrelongi« 
mdiniDifrtciU'nseft$adderelatitudini  :in  augumen/ 
tarioncetenim  (ongimdinis  ncceiTeeft  nntrimem;  vif> 
ftindiin  mebzis  Duris.vtoiTibue  i  ncrais^pcr  oee  par/ 
tes  eozum  in  bngitm.t  ^pagado.t  elongando  in  ter  eo* 
nt;c^remitatce:in  augmentoaut  latttudinisaUquan« 
do  fufTicit  carnes  augcri.t  oiTa  etiam  nutriri  in  laritudiir 
nc.ita  vt  non  ftt  necefTe  mulm;  mfundiin  co  i  moueri. 
aUquando  aute  mebza  aUqua  in  principio  vcgctaribnis 
crut  paraa:t  aUa  mebza  tn  pane^Movegctatdis  magna: 
poftea  vero  in  f inc  vegctarionie  eius  neceiTe  vt  id  q6  cft 
moius  fiacminus.<zq6cftminus  fiacmaiu6.!@iautoo/ 
mtniii  cfTct  nutririneboc  fcmQ  pzocedcrct  eadetnjppov 
tioncnutririua  aiit  f  m  qd  eft  nutrittua  aff icic  nucrimc/ 
cu$  1  vnitcozpozi  equaU  modo.aut  penc  equaU.flaitos 
fieriin  naturacius  vtin  grofTicie.!©3augmetattna  ittu 
perac  nutritine  vc  oiflribuac  nucrimem»  <z  oiffnndac  iU 
lud  ilUc  vbi  oebcc  au^mecariua  Diuerfo  mo  ab  boc  g> 
oebetnutritiua.nutritiuaaiitDderat'taugifitaciue.tnl5 
g^nutririnafincoubioeftvniens^teftopcransadnutu 
virmtis  augmctarfue.virws  vero  augmetatiua  non  ap/ 
pctit  nifi  a«gume'tare  rc.C©5  gcneratiua  babcc  ouae 
acrides.qua  j:  vna  eft  creare  cozpus  i  f igurare  i  fozma/ 
rcaUera  vero  eft  attribucrc  partibus  eius  in  gmutario/ 
ncfcdafozmascajr.f.virtntestDimefidee  i  numcroe. 
1  figuras.afpericace  i  lenitate  -z  bis  adberentia:fubiect3 
guberoatoi  cius  q  foUis  oia  p5t:nutrt'tiua  f o  feruit  buic 
nutriedo:f5ougmctatiuafcrut'tciaugcdof5g>resmere 
wr.bcc  aiit  actio  pficif  in  pncipio  griarioie  rci:  Dcide  re 
manet  gubernatio  comodata  atiguihtatiuc  i  nutritiue: 
cu  auc  ogat  augunicariua  q  fl  circa  pfcctione.riic  gtiati/ 
ua  itep  ejccitat  cii  ouabus  miniftris  fuis  ad  gtiandii  fe/ 
me  1  f^ma  in  qitogefcatf  tus:q  eft  ciufde  fui  giiis.  otno 
ati^wsnutritiuaappcrit  15  vtEcapferaet  fuba  cuiuftj 
flngularis.-z  augtntariua  appeticvc  q  ca  pficiat  fiiba  fir  t 
gttlaris.fj  gnariua  apperit  vt  p  ea  remaneat  fpee^qj  ap/ 
pctcre  pmancre:e  rcs  q  vcnit  cjc  Dco  in  oi  qd  cft:  t  in  fin 
gulariqd  no  cft  aptu  ad  Bmanedii.f;  cft  aptiivtfpes  ef 
remancat.cj:citat  virtusad  rcparadu  aU'gd  vicc  cius. 
Vt  E 15  fcruct  eius  fpes  nutrttt'ua.g  reftaurat  q6  rcfoUii/ 
Wr  6  fingulari.  i  gnatiua  rcftaurat  q6  rcfoUiitur  oc  fpe. 
(L  "^uerunt  autem  muUi:  e^  quibus  aUquis  pittauic 
qd  nutritiuaeft  ignis:quia  ignis  nutritur  i  augctur.  i  er 
rauit  Duobue  modis.vno  quia  nutritiua  no  nutric:f;  nw 


Srt.j.bcaui 
tex.S9.t.z. 
14.6. 
3D0ifitani]a 

18UtlltilKf(« 

nta. 


Tltifrfrin/i  t 
«ugnicratiud 
funt  firca  fln 
giilarcitgna 
tiua  iRtcndu 
fpccic;, 


®e  m   Tlbartia 


trif  rt9ttgetcoipu3.igni6  vcrozfi  nutriat.  non  mitfit 
velaugetmfifcalio:quiaignfenonnutrttur.rcdfjtitico 
aliquid  poft  aliud.i  cjctinguit  g?  pceiTit.fi  cnim  nutrirc 
tun^zcius  nutrimentuujfierctf  m  nutrimetus  cojpojc/ 
um  non  ocberct  nutriinctumco^on  ccflare  ficut  nutri 
metum  ignis  non  ccfTat:quadiu  inuenit  materia;.r;  au/ 
Wiri.s*  •  gctur  fcmper  finc  finc.(rS5  mirabilius  eft  cp  oijut  m  i 
tiM,  4,  cto:  buiud  fcnteticr.q?  arbozcs  idco  radicant  Dcp^fum: 
quiatcrrenitasmouctcasDeo:fum'Z  attenuant  in  ra/ 
mia  fnperiu8.p:imu6  aute  crro:  ipfiua  fuit  bic.f.g»  mul 
to:umvcgetabiliumgrauio2£sfuntrami.  ^  radijc.fc/ 
cundus  autcmgjp^optcr  buncmowm.curnon  fcpa/ 
rantur  partee  1  Difcedit  grauc  a  leui.fi  boc  autcm  cdcj: 
actione  anime  attribuamus  eridm  fimiliter  radicare.  1 
ramif:careanimc:qu3cus  videt  g^in  vcgctabilibus  fur/ 
fum  eft.vbi  cft  caput  eo:um.fcd  caput  vcgctabiUus  cft 
ari.x.  6c  radij:  eo:um:quia  indc  o:iuntur:Dcinde  pamum  in  ftru 
«a.t.}8.  incntus  buiua  virtutie  cft  calo:  nattiraUs  calo:  cni;  eft 
aptus  ad  mouendus  materia8.poft  bcc  fequttur  frigidi 
tosadfaciendumeas  quicfccre  in  fuis  pcrfeaiontbuB 
crcaturarum  1  confumat  cas.CSed  qualitam;  pafTi' 
uaru;  inftrumctum  p:imum  cft  bumidttas.  1 15  cft  que 
recipit  figuram.qua5  fequitur  ficcitas^quc  conferuat  fif 
^  gura5.i  iuuatad  retctionem  fo:mc.(jrUirtU8  aute  ve/ 
**  getabilis  que  eft  in  animaltnon  generat  nifi  co:pns  ani 
male:quia  eft  animatiua  cj:  qua  pcdct  virtus  an  imatio/- 
uis:que  eft  oifleretia  inter  ipfam  1  ca5:cum  qua  couenit 
in  boc  gp  eft  vimts  nutriedi  1  augmetandi.'z  comple^a 
tur  angulos:'!  elccta.comple):ione  que  eft  congrua  ant' 
mali.  gp  aute;  facit  banc  complcjcione.cft.virtus  comu 
nisvegctabiliianimali.^m  q?  cftcomunis.boc  cnim 
fcdm  Q)  cftcomunisnon  Dcbetfaccre  copleponc  p:o' 
p:ia3.non  enim  05  facere  comple]cionep:opuam  nifi  in 
ipfisdn  ipfieenispKter  bocq^cft  nutrinuacft  ctia^ani' 
niiilis  •:  babct  in  fua  nawra  vt  fcnfificet:':  moucatcum 
babucritinftrumetusitpfaeftconfcruansillamconiii/ 
ctionem  1  complepone  fictu  CU5  rclata  fiierit  ad  babe/ 
tiaconiunctione5fitconiungens.noncnimeftDenamj 
raclemeto:u5'z co:po:um  cdtrario:u5  coniungiper  fe. 
fed  Dc  natura  babet  ire  in  par  rcs  Diuerfa8.quen  on  con  / 
iungtt  ninanimap^p:ia.ic^epligratia.vt  in  palma  eft 
onima  palmiba.i  in  vua  anima  vuifica.':  omnino  ani/ 
fnaqueeftfounaipfiusmatcricSnima  eteni^  cumfit 
palmifica  fup:3  boc  qy  eft  anima  augendi.  babet  etiam 
e(Te  anima  palmifica.t  in  vua  anima  vuifica:patma  aiit 
nonegetanimavegetabili.taIiaanima  pptcr  quafiat 
palma:non  eni;  babet  actiones  pter  qua;  vcgetabilee. 
redeiudanimavegetabilisbabetin  fua  vegetabilitate 
quaeft  palmifica.icd  anima  vcgctobilis  quc  eft  in  ant/ 
mali.poft  crcatione  animalts  babctactiones.pter  quas 
octiones  agit  fola  feaindu  q6  eft  vegctisbilid  tantum:q: 
cft  reges  a(iima5animale.imoeftcerti(Timepicterani 
ma;  vegctabilem:fi  volucrint  appellare  aniinam  vege 
tabiic;  ep  intcllecm  quo  Dijcimiis.f.generali.  <L  £]t  oif/ 
fcrctia  vcro  conftituctc  nonjjucnit  viia  anima  vegeta/ 
bilium.fedejrDtlferentijsqHaababetvuuquodcpvcgc/ 
tabile  pcr  fe  t  non  aliudquta  non  eft  pjincipium  actto/ 
nis  vegctabilep:op:iumtantum.  fedanimc  vegetabili 
animalisoifferentiaquafcparatur':  conftttuitur  vna/ 
quecpfpccicsfubipfa.eftvirtusanimc  animaUs  adiiu 
cta  ii  ii  quc  aptat  iUico:pu8.i  eft  oiiferentta  ad  modum 
Wffercoarum  quas  babcnt  fimpltcia  non  quae  babent 
copofita.animaautcjbumananon  pcdete]cco:po:e:  fj 
babet  k  ad  co:pu3  vt  fo:ma:ficut  poftca  oftcdiinus.ncc 
eget  vt  fibi  p:eparctur  mcmb:um.concedo  aute;  gp  ani 


Capitulfi  JL 


matio  etud  DifFertab  alt^s  antmationibU8.(imi(itcr  etii 
memb:a  apta  funt  eius  animationi. 
CLJCapitulufc6mDecertiftcandomodo8ai^:ebenrioni» 
quefuntinnobis. 

tf^rtM(^mMf  nuncDcvirtutibus  fen 
^qU^inur  fibaibu8.i  app:ebcde*/ 
tibus.f;  loquamur  Dc  eis  vcrba  generaU'a.Di 
ccte8:q:  vidctur  cp  app:ebcdcre  non  fit  nifi 
at^:ebederc  fo:ma5app:cbcfi  aliquo  mo/ 
do:u5.fcdfiapp:ebcdereeftapp:cbedere  rem  natura/ 
lcm.tunca|:p:cbedcrceftapp:ebcdercfo:ma5.alicuiu9 
abftracti  3  matcria  aliqua  abftractionc :  fpccics  autcm 
abftractionis  Diucrfc  funt.i  gradus  carum  mulmm  di/ 
ftante8:fo:mi3eteni5matcriaUbus  p:opter  materiam 
acddunt  Difpofitiones.i  alia  que  non  babcnt  e;:  fua  ef/ 
fentia.e^  bocf.q»  ipfc  funt  founc  ergo  illarum  abftra/ 
ctio  a  matcria:aU'quando  eftabftractio  non  fine  iUis  ap 
pendin)8.vclaliqutbu8eara5:aU'quandoillaeft^fcct3 
abftractio  que  abftrabit  inteUcctam  rem  a  materia:  ab 
alt)8appendttusinmateriaearum:e;cempUgratiafo^ 
ma  etenimbumana.t  fubftantia  eft  natura  fine  Dubio: 
in  quaconueniuntomniafingularta  fpeciei  equaUter: 
cuius  cft  vna  oilfinitio.fedquiaacciditci  vtcjcifteret  iit 
boc  fingulari  t  in  iUo.  tdeo  multipUcata  eft:boc  aute  no 
babet  e^  natura  fua.fi  enim  e^  nanira  bumana  elTet.vn 
dc  Dcbcret  multipUcarknmc  nd  p:edicaremr  bomo  oe 
aUquonumero  vno.  fivcrobumanitascfTet c)cboc  g^ 
eft  bumanitas  petri.tunc  bumanitas  non  e(Tet  alterius: 
ergo  vntim  e;c  accidctibus  que  accidunt  bumanttati  e|c 
materia:cftfpeciesbecmultipUcattoni8 1  Dimiflionis: 
acctdunt  autcmcialiapteterq^bec  accidentia.f.quia 
cum  fuerit  in  materia  acquirenir  et  aUquts  modiio  qua/ 
ti.  z  qualts.t  vbi  z  fim3.^ue  omnia  funt  ejctranea  a  na/ 
turatpfius^qutafibocQ^eftbumanitasetfcteicbocpte 
dictomodo^velaUomodoquatttqoaUs.ivbi  1  fitus: 
nmc/^boc  gp  eftbumanita8opo:terct  vnumquemcp 
bominu;  conuenire  cum  aUoin  bis  intctionibus.  fi  aiit 
boc  q6eft  bnmanitas  e(fctc%  aUo  aUquo  modo  qiianti. 
1  qualis.':  vbi  1  fitH6;opo:tcret  vt  omnes  bomincs  co' 
ucnirent  in  iUo  modo:crgo  fo:ma  bumana  ej:  (ui  cffen* 
tia  non  ocbetbabereaaideua  bec:quefolentciaccide/ 
rc.fcd  p:optcr  matcriasbabetiir  cum  illis  accidctibus. 
t  p:optcr  accidetia  com  paration  is  quc  cft  in  ter  ca  1  ma 
tcrfci5:que  comparatio  cu5  rcmota  fticrit  Dcftructur  ap' 
p:cbefio  tpfa.vifus  autem  indiget  bis  4cctdentibu6.ai5 
app:ebcditfo:ma5Co  gjnon  abftrabitfo:ma5amatc/ 
riaabftracaonevera.fedeftnece{Tariummateriamad/ 
eiTe:ad  boc  vt  foana  bec  app:cb^attir  in  illa:  fcd  ima/ 
ginatio  fiueimaginari.cft  cu5  abftrabitur  fo:maa  mate 
ria  maioji  abftraatoeietenis  founa;  car«it  finc  tnatcrta: 
ita  cp  ad  boc  vt  boc  fubfiftat  in  ilU»  no  eft  ncccfle  epfte/ 
re  ma5:q:  ma  fiuc  fit  abfenafiue  ocftructa:  cc  tn  fo:mc 
fiabtle  crit  in  imaginatoc:i  tuc  appbcfio  ipfius  erit  ab/ 
ftrabcs  ea  a  colligatioc.qua  bj  cii  ma  abftractionegfe/ 
cta:f5 imagtnatio  no Denqdatea ab accntibus  malib''. 
fcnfus  ctid  no  ocnudatca  a  ma  DenudatiocBfccta:necy 
oenudat  ab  accntibiis  materie:f;  imagiatio  oenudatea 
a  ma  ocnudatioc  vera:f5  no  ocnudatca  vllo  moab  acci 
dettbus  materie:fo:mc  cteni;  q  fut  in  imaginatioe  funt 
f  5 15  qj  fiit  fenfibilea  1  fcdj  qlitatc  1  ^titate  aUqua  1  fi» 
tii:n6  cft  poflibilc  imaginatioi  aliquo  mo  tmaginari  fo: 
main  tali  Dilponein  quapolTibilefitpuenireoia  idiuu 
dua  illi^^fpei^bo.n.imaginams  eft  ficut  vnus  e%  boibus: 
pofl^tbile  cft  autem  bomincs  cfle  qui  funt  imaguiati:nd 
ilU)  modo  quo  imaginatio  imaginauitbomine;  illum. 


21 


ma» 


naaust. 


©caitide 


©eciinda 


£ihm«/  CrSfdcHimatfopammtranfccnditbunc  o;dinc?ab/ 
"■••  flractionis :  eo  g»  appjebcndit  mtentioncs  immatem/ 
les.qac  non  funt  in  fuig  matcrys:quamuis  acctdat  iili» 
e(Te  in  materia:quia  f igura.  i  coioi.  i  fitue.i  bis  ftmilia 
funt  rcs  quas  non  cftpoffibilc  babcri  nifi  a  matcrijs  coz 
pozalibusibonitasverotmalicia.-zconueniene.iincon 
ueniens.  ■:  bis  fimilia  funt  in  fe  rcs  non  materialcs.quf' 
bus  tamcn  acciditciTc  materialis.ratio  autem  cp  bc  non 
funtmaterialcs.beccft.f.gjfibeeflentmaterialcs  q:  (c 
Ipfis.non  intelltgcrcnmrbonitas  vclmalicia  vel  conuc 
nicns  vcl  inconueniens.nifi  accidens  corpoa.intelligu/ 
turautemfineco2po:e:conftatcrgog?  bc  infenolunt 
materialcs.fcdacciditcig  cfTein  rcbus  materialibus.cj: 
rimatio  autcm  non  appzcbendit.nccg  alTequttur  nifi  fv 
iraliabojum.ergocjctimatioappzcbcndir  rcs  matcria^ 
lcs  1  abrtrabiteas  a  matcria.ficut  appiebenditetia,  iu' 
tcntioncs  non  fcnfibilcs^quamuis  fint  materiales.ergo 
bcc  abftractic  purio:-!  vicinioj  eftfimplicitasi^ouc 
p:imc.fedcumboctamcn  non  ejrpoliat  fo;mam  banc 
ab  accidcntibus  inatcric :  cog;  particulariter  appzer 
bcnditeam  fm  pzopaam  materiam.i  fm  comparatio/ 
nc5  eius  ad  illam  i  ligata;  cum  fo:ma  fcnfibili.  i  ftipa' 
tam  accidciitibtis  matenc.  i  e(t  pttenictia  imaginatiois 
cii  illa.  (L&ed  virtus  in  qua  fo:me  ejmtcs  no  funt  tno/ 
tcriales  vlb  modo  nec  accidtt  cis  ce  materiatas.ncc  foi 
me  funt  rerum  materialiu5:fed  i?cnudatc  ab  omni  colli 
gationccft  matcria  conftanquia  comp:cbcndit  fo:mas 
Qppienficnc  nuda  a  matcria  omni  modo:in  eo  aut^  q> 
cx  feipfo  nudumeftamaterta.rcsmanifeftacH.f^idqd 
babet  cffe  cum  matcria.aut  cuius  eft  efie  matcrialc.  aut 
cui  boc  acctdit.ablTrabit  a  materia.i  ab  omnibus  appc 
dinjs  e%  materta  que  funt  cum  ipfa.  fcd  app:ebcndit  id 
app:ebenfioncnuda.itag>  fit  cjrcmpli  gratia  ficut  bo/ 
mo  qui  p:edtcatur  oe  pluriljtts.':  ita  g>  appjcbcdit  mul' 
ta  in  vnam  naturas  i  fequeftrat  illud  ab  omni  quantita 
te.i  qualitate  -z  vbt  i  fitu  matcnalibus.nifi  enim  ocnii/ 
daretur  ab  boc  non  eflet  aptfl  oici  Dc  omnibus.  i  in  boc 
ciffcruntappbefioiitdicantisfenftbil!8:iappbenfioiu/ 
dicantis  imaginabilis.  i  appbefio  iudicantis  e^timabv 
Us:-!  app:ebefto  iudicantis  intclUgibilis.iad  banc  intc/ 
36  tioncm  oupimus  boc  verbu5  in  boc  capimlo.  (£t>icef 
mus  autcm  cp  fentiene  babct  in  fua  potentiafinali.ricuc 
fenfatum  in  effectu.fcntirc  ctcnis  cft  recipere  foanas  rei 
nudam  a  fua  matcria.ita  vt  in  fozmctur  per  caj  fenties. 
yidensideftmutariafo^misfenfibilibusquc  funt  qc/ 
tra  in  rcbus  fubiectis.eft  ficut  vifum  in  potentia.fimilt/ 
ter  palpatum.-z  guftawm  ■:c.p:imum  enim  fcnfatil  ccr/ 
tifl^imccftidqdocfcrtbiturininftrumcnto  fenfus.-z  id 
app:ebendit:videmrautcmQ7aimDtciturfennri9>eft 
cictrinfecusintcllcctaseiusert  pzctcr  intcUectum  fcn/ 
tiedi  in  anima  .intcllcctus  eni^  buius  qd  oicimr  fen  tiri 
e^trinfecus  cftqdeiu3fo:m3afrtmilata  eftinipfo  (ent 
fu.fcd  intcUccms  fenriencK  in  antma  non  eft  q?  ipfa  foj/ 
ma  ctus  effigiata  fit  in  p:op2io  fcniu.T.ppter  boc  oifFici/ 
leeftconftituereeflequaUtatumfcnfibiiium  in  co:po' 
ribus.fcd  ccrtiftime  fcimus  qp  cum  aUquod  cozpus  afft/ 
citfcnfHm:fedipfumnonafFicitur.q6in  ipfo  eft  p:op:ia 
quaUtas:queeftp:incipiutn  pcrmutandi  fcnfum  fcnfa 
n5pcrmutanteiprum.(C£'cdDcmocritu9'Z  aUa  fccta 
namraUum.non  pofuemnt  iftis  quaUtatibus  eflc  vllo 
modo.icdfigurasquasponunt  iti  atbomis  pofuerunt 
caufas  oiuerfitaas  eiu3:quo  afficitjwr  fcnfus  ^pcer  oi' 
uerfitateo^dinis-zfiwuineamm^oicctcs  gj^ptcr  boc 
vnusbomofcntitpannumvnum  ouomm  oiucrfo:um 
colout;  f  m  ouos  inmitus  eiue:p;opter  quoe  vdtiantur 


cotnparationcs  cius  quc  funrad  RtUQ  vniiis  rcf  /n  fe.  flr 
cttt  columcoliibe:q6  aUquado  vidctur  ccrtilei:aU'qil  rii/ 
bicundi.aUquando  colo:is  ourci  f  m  oiucrfitatem  fttui!. 
1  ob  boc  vna  -:  eadem  rcs  cft  bomini  fano  oukis^-t  in  fir 
moamara.Tiftifuntquipofueruntg»  qualitatcs  fenfi/ 
bilcsnon  babcntccrtitiidinemin  (e:icp  non  funtntfi  fi 
gure.<[;;<5uemntautcm  alg  quinon  tenucruntbac  (en 
tentiam.nccpofucmntiftisquaUtatibus  ccrtitudincm 
in  co:po:ibus.fcd  Dijrcruntgj  bc quaUtatee  non  funt ni 
fipofl^iones  tantum  fcnluum.itaQ;  in  fcnfibiUbus  nibil 
eli  Dc  eis.iam  autcm  oftendimus  Dcftmctionem  btiiu» 
fentetic.i  oftcdimus  cp  in  aUquibus  co:po:ibu9  jppiie» 
tas  cft  que  afficit  ^p:ict«tcm  lingue.eycmpli  gratta.  id 
.f.qd  vocamu8Dulcedincmcumguftamus.'z  alia  co:/ 
poia  babcnt  aliam  p:op:ictatem  ccrtiflime  quam  voca/ 
mus  guftum.i  nibilaUud,fcd  fcnterie  aucto:um  oe  figi» 
risiam  ocftmjrimus  fiindamentU5  tn  pzemifdB.  fed  ad 
buc  ctiSm  patefiet  ocftmctio  ciU8:fi  enim  fen  fatU5  cflct 
ftgura.opo:teret  vt  cu5  tangeretriHB  figuram.-z  app:ebe 
dercmus  cam  pcr  fc  non  cum  pupiUa.vidercmus  etiam 
colo2emeiu6:vnumenim  fcntiesq:  vna  partcapp:ebe' 
dit  vnum  quid.fed  cum  appzcbefio  fuerit  ey:  vna  parte 
id  q6  oe  iUo  non  app:ebedtmr:aUud  cft  ab  eo  cp  app:c/ 
beditur:colo2igituraUudcftafigura.(i  autem  oicitur 
qj  vna  rcs  affidt  ouo  ouabus  affccrionibus  oiuerfis:  cu 
iu8  vna  alTcctio  in  vno  fit  tactus.-z  cius  alTectio  in  aUovi 
fio.fi  ita  fuerit  ipfa  figura  non  crit  fcn  fata.fcd  figura  erit 
afTectio  oiiierfa  per  quam  afTicit  in  oiuerfis  fcnfibus  ali 
um  q^  ilUi.  fcnfibile  etiam  co:pus  eft.  quod  ficut  ipfi  te/ 
net  no  afFicitur  nifi  ej:  figura.  crit  crgo  vt  fcnfibilc  non 
alTiciatur  nifi  qc  figura.vna  ergo  cadem  rcs  afficimr  in 
vnoinftmmeto  vna  figtira.':  in  aUo  aU'a:fed  f  m  cos  nul 
la  figura  eft  que  non  poflittangi:crgo  boc  vifibile  ctia$ 
pofliibilecfttangi.conftataateQ'  in  colo:ccontrarieta8 
eft:'^  pzetcr  boc  ctia;  in  fapo:e.  t  p:eter  b  oc  ctia  in  ali|6, 
in  nulla  autem  figurarum  cft  aUquid  contraricr3tie:ifti 
etiamcertifl^imcponuntQJomncfcnfatum  cft  tactuin. 
ipficria5  ponunt  q>  dc  vifu  aiiqmdemimmr :  qd  tangit 
idem.lcd  (i  ita  eflet  opojteret.vt  qt>  tagitur  Diiobus  fen/ 
fibusclTcttanmsfigura.miru^  eftautcm^obUti  funt 
figuras  non  app:cbendt  nifi  cum  fiierint  ibi  col02cs  aut 
fapo:cs.aut  odo2e3.aut  aUc  quaUtatcs.':  g-  nuUomcdo 
fcn  titur  figura  nuda.fi  autcm  fiicrit  boc.tunc  c;:  boc  g» 
figuranudacumfitfcnfibiUsafTtcitfenfum  aUqua  ifta 
rum  afTcctionum.':  p:ctcr  figuraUtatem  alTirmatum  crt 
cflfc  iftarum  afTfecrionum:':  quia  non  eft  ipfamct  f igura. 
iconftat  quia  fenfua  non  fciitit  figuram  nuda^.nift  fcn/ 
tiat cum ea  aUlid.cCi5ij:crunt etiam  aUqui antiquo2U5  ^ 
qd  polTibilceft:vt  anima  aUo  modo  fcnriat  fcnfibilia.fi* 
nemcdiis.^zfineinftmmetis.fcdmcdiafunt  ficitt  acr. 
excmpligratia.vifu^.inftmmetavcrofuntfiaitoculus 
vifui.vnde  bi  p:ocul  fun  t  a  verttate.CrSicnim  fcntirc 
babcret  anima  pfc  ipfam  fine  inftmmcntie.  tunc  bec  i/ 
llrumcnia  cffcnt  ociofa  in  creatura  'Z  inuriUa.^fte^  cum 
antma  fm  cos  aUud  fit  a  co:po;c  non  babens  fitus:  im/ 
pofliibile  eft  tunc  aUqua  co:po:a  eflc^pinquio:a  ei.i  ac 
cide'tta  ad  ipfam.-z  aUa  rcmotio:a  ab  ca  i  occultata:quc 
non  fenriat.':  omnino  opo:tct  vt  no  fit  oiucrfitas  in  fttu 
co2poy  quatu5  ad  ipfam.necoccuUatio  nec  manifefta/ 
tio:be.n.Difpofirioncs  co:pop  funt.-z  circa  co^po^a.^z  05 
vt aia  aut ftt  app^ebcdens oium  fcnfibilit'i  aiit  nulUus. 
itavtnopoflit  abefleaUqdlcnfatuab  cius  appbefioc. 
r?  eni  abfentia  eft  aUcuius  rei  q  eft  oiucrfa  a  pfcntia  ci** 
1  bec  rcsaUqii  eftabfcns  aie.aliqn  pfis  q5  fit  ej:  loco  fi/ 
(H4U:o3  itQo  vt  aia  fit  co2pus.ifti  autero  no  tenent  boc. 


Bc  m  Tjbartt^ 


C^i>oHeidat  Dcclarabimii3.gj  foime  appjebcnfeqMc 
non  pofTunt  fcparari  a  matcria.-r  acolUgationc  cus  nig/ 
rcria.impc  ITlibilc  cft  imp:imi  fine  inftrmncnro  cozpoza 
li.^cd  (i  anima  non  cgcret  mcdijs  ad  app:ebcndcndii5 
res.opoiterct  vt  viftis  non  egerct  luminc.ncc  medio  cla 
ro.i  applicatio  vifi  adoatUtm  non  piobibcrct  virum.  i 
obturatioauris  no.pbiberctfonu.i  langoiesg  accidiit 
^  buuifmodi inftrumctis  no^bibcrct fcntire.ii,  f  «eriJt 
autein  auquiqui  pofucntnt  mcdiu  oifhirbans  oiLcntes 
q6mediu5quaniofuerittcniiius.magi9  crit  pcruium. 
vndc  fi  ciTct  purum  pcrfectio:  cflet  vifio.  i  res  amp  ius 
viderctui'  qlmodo  vidcamr.i  eiTct  poiTibilc  videi  i  tuc 
quicquid  c^in  ceiabcc  autem  oictio  falta  cft.non  cnim 
opo:tet  vt  il.pptcr  attenuationcm  p:oHcnitaugmcntii> 
viru3.idcojjpter  «itiHationem  acris  pjoueniat  mai^aug/ 
mcntum  videndi:attcnuatio  autcm  non  eft  via.vel  cnw 
fy  attcnuandi  cojpiis.fcd  inanc  f m  cos  cft  pziuatio  coj/ 
pozi3.ft  autcm  inane  babcret  eiTc  aliquid:tunc  intcr  fen/ 
fatum  1  (endens  remota  non  cffet  continiutas  vlio  mo' 
do.nec  ciTct  ibi  actio  ncc  pdfTio.  cL  ^uerun  t  etia  alij  qm 
putauerunt.iliud.f.qj  fcniiens  gcncralitcr.  vt  anima: 
pendet  ej:  fpiritu:qui  cft  cozpits  acute  pcnetrana.  cuius 
paftea  cjrponcmus  Difpofitioncm.quia  ipfum  cftinftru 
mcnmm  appzcbcndendi.t  quia  bic  folum  potcft  ejrtcn< 
diadfcnfibiiiai  obitiareilUs.i  cqucdiftarc  abiUis.t 
babcrcad  illaaliqucm  fttumc):qitop:oucnit  appjcbC' 
dcrc.bcc  autem  fententia  etiam  falfa  cft.  buius  enis  fpc/ 
cicinonrctineturciTcntia.  nifiperbcc  nutrimenta  que 
ilUtm  circtiualant.fi  autem  admifcemr  ci  iiliquid  e%trin 
fccus  complcjrionaliter  aut  f  m  compofitiones:  ceilrui/ 
mr  cius  fitbftantia:Deinde  non  babet  motum  localcm, 
qucm  fi  babcret  poflibilc  clTet  ipfum  feperarl  ab  bonii' 
nc:ipoftcaredircadiprum.ipo(Tibile  c(^et  bominem 
mo:i  1  viucrcfccundum  fuam  p:op:iam  voUtntatero 
vnotempo:c.(iautcm  fpccicsefTctbuius.non  indigeret 
Cnftntmentisco:po:aUbu8.crgoverumeft  qp  fenfibus 
ncccfTaria  funtinftrumcnta  co^pcaUia.-:  aliquibus  co^ 
media.i!IQuia  fcnrircclTpalTw  aUqua  quccft  reccptio 
fo:mc.fcnfati.ipcrmutatioiii  fimilitudincm  fenfati  in 
cflfectu.t  fenticne  in  cfTcctu  eft  iicut  fenfatum  in  cffectu. 
1  (eatiem  in  potenria  ficut  fcnfatnm  in  potenria.  fcnfa/ 
tum  ctenim  ccrrifTime  t  p:opinquum  boc  eft  per  q6  in/ 
founatur  fenticn8C):fo:ma  fcnfari.crgo  fenticns  eft  aU/ 
quo  modofenriensfeipfum  non  co:pu9fcnfatum.ipfU5 
enim  eft  qd  info:mamr  fo:ma.que  eft  p:oprinquu;  fcn/ 
fantm.fed  cjctrinfccum  info:mamm  eft  fo:ma.queeft 
fenfatum  p:ocul:  crgo  ilUid  fcnrit  fcipfitm  non  vii:erc.  i 
fcntit  fcipfum  non  co:rui  t  cum  voutcrimus  oiccrc  p:o/ 
pinquio:em  fenfum.  z  in  quoiam  non  eft  medium.  fed 
pafTto  fenricntiscj:  fenfato,  noneftad»modum  moms 
nec  eft  ilLi  affcctio  cotranj  adcontrarium :  fed  eft  perfc 
crio.f.quia  perfcctio  quc  eft  in  potentia.ias  fit  in  eiTcctu. 
finc  conuerfionecfTectus  in  potentia.  Cl^ofti^  autem 
locuri  fumus  oe  app:cbendere  qd  cft  gcncraUus  ^  fen/ 
tircz  locuti  fumus  oe  quaUtate  fentiedi  generaUter.oi/ 
ccmus  nunc  qj  omne  fcnticns  app:ebendit  fuum  fcnfa/ 
mm^-zappiebenditetwspuuaaonemfuilentati^fedfcn 
fetum  appzebcndtt  per  icipfum  p:iuationem  fui  fenfati. 
ficut  tenebtas  ocuUta:  z  filentium  auditus.-:  buiuf/ 
modi.quia  iUa  in  potenria  funt:non  inefTcctu:fcd  app:e 
bendercq6vnumquodc0bo:uineftapp:ebcndere,no. 
pertinet  ad  fenticntsm.app:cbcnderc  cten  im  bic  no  cft' 
gj  videatur  nec  fonua quiaudjatur.  vndc non  app:cbc/ 
dimr  nifiactione  intcUigibiU'.aute;:timabiU.ficutpo>' 
ftcQ  Dcclarabitur  ej:  eariim  Difpofttiotic 


n 


Sri.i"» 
aia.t.  66, 


c^o 


Capitulu  MU 

CrCapituUtm  tertium  oe  fenfu  tactibil/. 
]^*^^^  iRtniiics  fenUHintpJoptcrqucm  ant/ 
M  vSmlir^  mal.eftanimalefttacni6:ft/ 

0  l^r^ ^'^^"'•"O'^"^'!^''^''^'  terrenamanimam 
I  eI  ^fei>^  babet  virturem  nutritiuain.tpofTibiic  eft  vt 
■S^-jfeS  no  babeataUquam  aUani;.  fed  non  couerri/ 
timfic  omne  q6  babct  anima;  fenfilsilcm  babct  fciifutn: 
rangendi:-:  poiTibifc  cft  vf  no  babcat  aUqucm  aUo:um: 
fednon  conuertitur.oifpoftrioetcnim  nutritiuecompc 
rarionc  virtutum  aUantm  aninie  tcrrene:cft  quaUd  :>iff 
fpofitio  tacms  compcrarione  aUarum  virtutum  animc 
fcn  ftbiii3:bic  cft  g?  p:ima  compofitio  an  imalis  cft  ej:  q 
litatibus  tactibiiiTAis:':  ejcquibus  eftc6plc?:io  cius :  dc/ 
ftructioeius  fit  cjccaraj  oiucrfitatc:  crgo  fcntirceft  no/ ; 
ntra  animc:  o;  vt fitp:ima  natura  iiUid qi> iudicat.vii  - 
de  p:oucniat  ocftrucno^iidp^opter  qd  conferuaturq6 
p^odeftieftp^iozaltjsfpcculQtionibusque  itidicatea  ^^:Mr<^m 
quep:ofunt.fcdnonad  ?ftitucnduin:autnocent.f$n6  ^wc^ffx.? 
adDcftrucndum.([;6uftu6autcm  quamuis  inter  git/  *^ 
ftata  iudicet  id  p:opter  q6  permanct  vita.tamcn  polTi/ 

bilc  eft  vt  oeftntcto  guftu  onimal  rcmaneat  animaU 
CC  3lt|  cnim  fenfus  fo:taf1is  cooperanf  ad  inquirendu 
nutrimentum  conucniens.t  ad  oifccdcndum  u  nociuo. 
(C^Uietiamfcnfusnoniuuantsdfentiendum  q6  aer 
conrincns  vcl  circundans  co:pits  c^ccpUgratia  cft  adu' 
rens  velcongelanB.£t  qjomninofamcscft  Dcfidcrut 
ficci  1  calidi.t  fitis  cft  oefidcrium  frigidi  -:  bumidi.  r.w 
trimentum  ctenimccrtumeft  q6eftbuiufmodiquaU'/ 
tatum  quas  at^:cbendit  tactii8.6uftu6  ctiam  cft  oele/  u '  w/^ 
cprio:vndcfepcDeftruiRirienfU8guftU9:cuminfirma'  '   ■<-'-. 
tur  1  rcmanet  animal.  crgo  tactus  cft  p:imus  fenfuum 
quieftnecefTariu3omnianimaUterreno.ibcmomaiu  ):'  /  , 
poteftqtiisDiccregjcognatuecft  fenfuiin  animaU.fi/ 
cutt'nfcnfibusvnaeftfpcsp:io:.©imiUtervideturin/  ,   .  . 
tcr  virtutes  mows  fpccies  aUquo  ciTc  pa'o:.fcdi  oiuulga  '^^'"^. 
mmeftgjanimaUumquoddameftbabensienfum  ta/ 
gendi  f  non  babct  virmtem  moucndi  ficut  fpcctes  con 
cbiUum.^emus  q>  moms  voUmtariiis  ouple]:cft:qz 

1  cft  motus  localis  oe  loco  ad  locum.t  cft  i  notUs  cotra/ 
bendtt  ctrtcndcndi  memb:a  ammaUs^ej:  quo  non  p:o/  ^  „ 
uentt  monts  totius  oe  loco  fuo-  ImpoiTibilc  cft  aute  vt  ^^5^^'^r 
animalbabieatfenfumtangendi.ino  babeatinfcvir'  OfVaf  :.>,, 
tutcmmotU3aUquomodo.quomodocnimfcirftur  ba  /^i/'<^««? 


ar(.z.se 

aia.f.zs, 
1.8S< 

anMLOe 
ua.t.z8. 


ari.Siec   V 
aia.M64   ^y 


bcrefenfumtangendi.nifividcrcmrin  coaUquis  mo/ ' 
dus  refugiendi  conracmm  vnumt  appetcndi  aUum: 
vnde  e^emplum.oe  concbiUbus  q6  tnducut  t  oe  al^s. 
nibilvalet:quottiam  nos  vidcmusconcbiU'um.infuis 
c<)Rcbi8  motiu«conftritionis.'z oilatationia.  i  refie|::io/ 
nis:ie]ctenfionis  in  parribus  co:u5.'qnamuis  non  oifce/ 
dant  a  loco  fuo.(L"£t  c):  boc  cognofcimus  cp  fcnriut  ta/ 
ctum.vidcturcrgo.q^quicquid  babcttacmm  babetin 
feipfoaUqucmotu  voUintaf-ius.aut  in  fctoto.autin  pti/ 
tibus  fuie.lCCaautcmquctangunturDiuulgawmcft  <- 
gj  funt  calo^.ifrigiditas  bumiditas  liiccitoB.  afperi' 
tas  1  lcnitas  i  grauitas  ■:  tcuitas.Gcd  Duricics  i  molli/ 
cics.t  vifcofitas.i  foUibiUtas.  i  buiulinodi  non  fentiun 
mnnificonfequcntcoeas  qitas  p:cdii:imus.£alidita8 
etenim  i  frigiditas  vnaquccp  pcr  fc  ipfam  lcntitur  p:o/ 
pter  boc  q>  occiditinftrumcntopariabeis.Sed  ouri/ 
tice  1  moUicies.t  bumiditas  i  ficcitas  putantur  no  fcn/ 
riri  pcr  feipfas  :quia  accidit  ej:  molUcie  vt  obediatur 
omni  voU-ntipcnctrarc  in  co:pus  luum :  -zc):  ficcitate 
accidit  vr  reftlTatur :  quia  cum  coniiingitur  ei  membrii 
fcnticns  rep:imitilUtd.icvilP^i'iMtcfOamaccidit  fi/ 
loile  buic-q:  q:  portibus  fuisemin  mribne  acridit  rep:i> 


cJi^-iJlA, 


f^<:<{^" 


©ccunde 

mcrc.  Cf  (libfiftenb''  fo  no  acciditalicjd.jgj;  lcnf  qitoc^ 
1  Bccidit  lcnitas.':  cqiialitas.^5  c^graiiitateaccidir  tcn/ 
y^,  derc  Dcojfus.i  c):  lenitate  priii;  biuii9.2t»iccmii6  g  ptra , 
^r^^jijt  oiicto:c  buius  oictionis.non  elt  ncccfle  vt  rcnfatiim  g  (c' 
ijo"fa  ipfiim  fcntiat  fincpaiTioncaccidente  e^feipfo.£alidii( 
,  v/.7!Ciienim  qiii ciu no calefeccritnon  fcntict:qm non fcntit 
^  •  ^  q6  crt  in  fenfato.fed  id  q6  accidit  fcnticnti  cj:  ilLo.  ita  vt 
quidiu  illud  no  accidit  ei  ipfU5  no  fentit  :q2  (en  latti  pcr 
rcipfumeft.id^ptcrqdacciditinltmmctofcnticti.qli/ 
tasfimilisci.qucin  iilocd.itiicfcntit.fttrell  rcpbcn/ 
fioqucfitc;cftcco.'z  nfpcro.tlcnitae  ejclcni.  •ztendcre 
fld  locii.ppjiii  c;c  graui  i  lcHi.6raHita3  etcnim  i  laiitaa 
funtoueiclinationcs.-zcjctcfioctiacftinclinatio  ad  alv 
qu3  Bte.bc  oifpofitionca  cfi  accidcrint  inftrumctis  (en* 
tiunt  fine  medio  caliditatis  aut  frigiditatis  aut  colo^is. 
aut  fapozis  aut  alio^  fcnfibiliuata  vt  fi  no  ect  illud  me/ 
diii.no  illud  elTet  fenfatu  pmo.nec  feniatHm  b  fe  ipfum. 
(3  cet  fen  fatii  fcdo  1  accntat'r.(r£ft  atit  15  alius  modus 
oe  co  q5  fcn  tit  .ficut  folutio  ptinuitatie  q  vcnit  cj:  vbcre 
vclq:  aIio.-z  no  cft  cx  calo;c.vcl  e^  frigozcncc  c)c  burno 
rcncccjcficcitate.necc^Duritie.nccc):  molUtie.ncc  cj: 
Dliqiupdicta:p.Bit'rctiafcntircvoluptatC8tactibi[c8. 
ficut  voluptas  coy  tue.t  fimilia  05  ^fidcrarc  qiwlr  fia  t. 
^quomoattribuant  virmtitactiuc jpjic  (EJas aute 
putauerut  aliqui  botce  gp  nultc  qualitatcs  fcntiunt  nifl 
(ncdiatceo  op  accidit  cj:  folutionc  ptinuitatie.  ied  no  cft 
fta.Calidu  ctcnis  1  frigidii.fc65  9>C):cis  mutat  comple 
po.fcntiunt  cqualr.^olutio  aiit  ptinuitatie  ncc  ecqu3 
lis.ncc  pntis  in  toto  co:pc.vtt  nos  otcimue  q;>  fkixt  aia\ 
generaf  c):  mijctioc  elemeto?:  1  c%  c6pofiti6c:fic  ctia  fa/ 
nitastifirmitaeqdacoparanrcoploni.-z^daofficialiii 
coequalitatiicoponi.i  ficutincozruptioc  copfonis  ert 
ali^d  q6  eft  no]ctu:  fic  ctia  in  coiruptioc  coponis  cft  ali 
gd  q6  cft  moitifc?::':  ficut  cft  tacws  fcnfus.quo  Dcpbe/ 
ditq6  co:ruptii  cft  oe  c6plcj:ionc.fic  ctia  cft  fcnfus  quo 
cognofcit  q6  co:ruptii  Dccopofitione.g  1  tacta  Dcpbcn 
dit  etil  folutio  cotinui.  -:  cius  prius  q6  cft  cius  rcftaura 
j.  tio  in  cotinuitate.  (Ediccm"  etil  cp  ois  otfpofitio  q  cft 
pria  Difpofitioni  coigis.fcntif  in  pmutationc  1  motu  ad 
illa.i  no  fcntit  poftcp  babcf  %  reridet:fenfu8 1  cnim  aut 
paltio  cftmt  adiiicr  us  palTioni  palTio  aii  t  no  eft  nifi  cu$ 
aUgd  rcmoHcf 'zaliquidaduenit:vndeinquieto  noncft 
paifio.t  boc  eft  in  malis  ■:  in  bonis  coplcj^ionib^^fimuU 
copleponea  ctcnim  maleciiquiefcantpoft^cozrHpc/ 
rttntc6ple):ionesnalC6.it3q6  be  malcfactefintquafi 
.^y  naturalcsn6fentiunf:tobbocctian6fentif  calo:  ctbi 
;t,  copiquauis  multo  fo:tio:  fit  q^calo:  tcrtianof .  iocd  ii 
naturalcs adbucbabuerun !efTe-.iftecj:trancc  q  aducr/ 
ianf  fcnticnf  :■:  boc  nominaf  infirmitas  c6plej:ioni8  Di 
ttcrfc^tiftudquietiivocaf  infirmitae  c^plonis  oixcnii/ 
tis.g  oolo:  -z  rcmedium  Dolo:i3  ctiam  funt  oe  fcnfibua 
rm  t3ctibilibu3.2>cd  Ditfert  tactus  fccundii  banc  intetione 
ifuo  abaUjs fenfibU3.3lio:pctenim  fenfuum quida  funt qui 
n6  bnt  voluptatcm  nec  oolo^em.-z  quidam  funt  qui  oc/ 
lectan  f  1  Dolent  mcdiantibus  altjs  fcnfibus.  ©5  ille  in 
quo  non  eft  voluptas  cft  vifus  qui  non  oclectaf  ncc  oo< 
let.Bcd  aiacft  quc  Dclcctatur  intusjjptcr  iilud  aut  DO/ 
let.CSimiU'ter  ctias  cft  oifpofitio  auditus^q:  auditua 
nonooietej:fo:tifono.fiaitvifus  qc  fojti  colo:e  flcut 
eft  lumen  .ncc  Dolct  Cjchoc  cp  audit  aut  vidct.  fs  ej:  boc 
q>  taagtt.t  accidit  ei  Dolo:  tactibilis.  1  fic  aducnius  bu/ 
ius  aft  icit  illum  conftrictione  tactibili.  (L  0cd  olfatus 
'zgaftu5.Dolcnt.'Z  Dclectanf  cum  afficiuntur  conuenie/ 
ti  quaiitatc  aut  inconuenienti.  Sactus  vero  aliquando 
oolet  jppter  quaUtatcin  toctiuas.aut  Delcctat^Uquan/ 


"^crtin 


8 


doooIetautDelcctaf.n6mediantca(faquaIftatcqiie(7t 
p:imu5  fenfatii.©5  ^ptcrfolutioneptinuitatis.-zrptcr 
fuam  c6tinHit3te.£j:i)p:ictatibu8aHte5  tactneen  cphs 
inftru(ncnm5naturaleq6cftcaroneruofacj:bocgjfEn/ 
tirautcaro-zncruusfentitej^tacturquamuis  nonfitibi 
mediiialiqHomodo.3precnimfine  medio  gmHtaf  ^/ 
ptcr  tangentia  babcntia  qualitatc.  1  cas  gmutaf  fcn  tir, 
non  eft  aatc  iila  Difpofitio  omnis  fenfus  cum  fuis  fcnfa/ 
tis.nec  Dcbct  putari  g?  fcnticns  eft  ncruus  tanms^fs  ncr 
uus  reddit  ccrtcfcnfum  tactibile  altj  meb:o  q6  cft  caro 
©i  cnim  fcnticns  eftetipfe  ncruus  tantii:  opo:tcrct  cfTe 
fcnticns  in  tota  cutc  b  :>minis  tcius  carnc  aliquid  expa 
fum  ficHtfunt paniculi.aut  fcnfus  cius  cffct.  non  in  om/ 
nibitspartibuecius.fcdinaliquibuepartibus  que  fiii 
inco.ncrHUsaiitquieftfcnfustangendieftrcddestre/ 
cipicne  fimuUTicruus  vcro  c6caHHs  cft  rcddce  vifum. 
f<cd  non  cft  rccipicns.ncn  ci^im  cft  recipicns.uifiilleciu  - 
rcddif.quicftcriftallinusbumor:  'zquiambitillii  ^ue 
ergo  monifcftuseft  qp  namra  carnis  eft  recipere  fcnfu^, 
quamuis  ad  rccipicndum  illum  cget  vt  recipiat  aliiide. 
^cj:virtuteoiteriu8mcmb:i:mcdiantibHP  otit  ncruis. 
!oi  vcrop:incipium  fucrtt  in  illa.crit  fenticns  pcr  ie  ^7/ 
fam.quauisfitcaroficutcftco::licet  cnim  fcpararetur 
in  co:dc  filo  neruo:^:non  eft  tamcn  longc-quin  ej:cipiat 
ab  co  fcnfum.t  reddan t  vni  ozigini.  t  ab  t  o:t'gine  rcd/ 
daturccrcb^o.calijsmcmbus^ficHtpofteaocmonftra/ 
bimus :  -z  qnolitcr  fil  Difpofitio  cpotis  c]c  boc  cp  oifpcr/ 
gunfincovcnecapiliares:qHcej:corccipiunt<zreddiit 
al^.po(Ti'bile  cft  autcm  vt  boc  gp  oifperguntur  in  co  ca/ 
ptUarcsvcne  fit  potiitsadrobo:andii  cfTcntia  fuam.t 
od  pftringcndum  carncm  fua^.CL  tic  bie  outem  ols  w 
fputamuspoftmodii.  £):p:op:tetatibusctia5tactus  e 
gp tota cutis qnc drcundat co:pus;cftlenticn s j;  ractii. 
^npn  vna  folaparseiuseft^:  cnim  fcnfueiftecft^nafifl 
raconferuansco:pu8.aboccidcntibHs  qucmultus  no/ 
ccntficonfiftcrent  tnaliquomeb:o:u5  cuioccidcrcnt: 
opoituit  idcircovttommco:pue  poneretur  fcntiense 
tactum.t  quio  altjs  fcnfibus  rcddunf  rcs  non  continge 
tes.-z  Dc  pzocul  fufficit  vt  eoif,  inftrumcntum  cflict  vnuj 
memb:um:cHicum  fcnfatum  ftbiconiuncmm  feceritt/ 
pedimcntu5:fcictant'maicaucbttfibiabeo  'z  fcperabic 
co:pu8  0  partcilla.Cr&iautcm  iuftrumcntii  tangcdi 
c(Tetaliquodvnu5mcmb:o;::n0n  pcrcipercr  ar^rtiaee 
co:rumpentibue:nifi  quantU5  contingcrct  iliud./Cl  Ui 
ocntur  oute  virtutce  tongcdimultc:  quaru5  vnaqucc^ 
flpp:op:iatur  vnicontran'o;:.vidclt'cetvtidpq6  conv 
p:ebcndimu8  prictates  quc  eft  in  ler  graue  t  lcuc  fit  ali/ 
ud  ob  co  Eq6  oppzebedimus  prictatc  que  eft  intcr  cali/ 
dumtfrigidum.^ftc  -zcnimfuntp^ime  actiocsicnfue, 
1  opo:tet  vt  vnuquodcp  gcnus  cap  babcat  virtutc  p:o» 
p:ifl.&cd  q:  i(tc  virtutce  Diffufc  fun  t  p  ota  mcb:o  cquo/ 
litcr.idco  putaucrunteos  eiTe  vnom  virtntc.vcluti  fi  tz 
ctU8 1  guftueelTcnt  DtHitfi  g  totii  cozpus:  ficut  funt  Dtf/ 
fufi  in  linguo  pntarcf  cp  co-^  p:inciptii  A^na  virtus  cet. 
0ed  q:  oiucrfi  funt  C):tra  lingua.  ideo  cognito  cft  co:us 
oiuerfita8.1T6atitopo:tet  neceiTario  vt  vnoquec^  ifta/ 

nim  virtutum  inftrumcntii  babcat  fibijjpau^^  po(#^  ,        r' 

fibilccftvnuminftnimcntue(Tec6eillis.0mncautem'A?>^c  a.io~j/iQx/u;^  nc 
mediun6o5b3bercinfeipfoqualitatequam  rcddit.iov;'2W^  /<^oc:  ^A  f<.t 
:reddidcrit:reddataliquidnouil:^jvf.«<t/V4tow  andfli  rM 


a^fam-i 


aui£J>t  i^j^iidCl 


Vtcumrcccpcrit.tt 

ptcr  q6  occidat  pa(Tio.'z  accidat  fcntirc;pa(Tio  ctcnim  iio 
acci<Mtni(ic)i  rcnoua.SimitrctiainlTrumentHmtan/  ^ 
gcndi:fcd  medium.evcmpli  gratia.  q6  r  on  cft  catidum 
necfrigidum.eftDuobusmodis:vnusco?:cft  vt  nutlo 
tnodo  pordcipetipfas  quaUtated.Blter  vcro  vt  particif 


r 


S)e  m  Tlbarti^ 


Wiruxntlo  i 
•1,66, 


j^bi^jicftutiu  Jt^waw^rS 


prteaa.fcd  equaUter.ita  vt  nec  calidii  ncc  f rigidil.fj  tc/ 
pcratumvclcqu3lemcdiii.3mpo(TibJleariterat  vt  in/ 
ftrumcntutangend(eiTctvacHu;abbis  ql  tatibusoio. 
£jc  illis.n.c6pofitii  elT:opo:tuit  crgo  cfie  vacuii  ab  vlti  < 
mitatibuo  ca  complqcionis  icqualitatis  ad  fentieiidil 
id  q6  eft  Di(Tcpcratum:qz  qd  c):  coplepioibus  tangennV 
bua  ellviciniug  cqualitati  iiludclT  iubtiliojia  fenfus.tft 
ci:bomocpomnibii8ai3iibU3,ppinquiojclTcquaIifati, 
ideo  efl  fubtiliozis  tactua:qui  cH:  pjimus  t  cap  fcn  liiuj. 
Ctquia  animalelTtcrcnu.io  impoiTibilecft  fcparariab 
eo  qui  non  fit  nifi  cp  copofitionc  cquali  que  iudicet  intcr 
ptraria.crgomanifeftumelTe;:boc.g?  fimpUcia  i  illis 
J>j:ima.nccbabcntfenru5nccvitam.nccaugmenti4.q6 
elT  in  aliquo.qd  clTppinquii  rtmplicibU9.&uifiaataute 
q6  locuti  fumus  Dc  tactu. 

CrCapitulum  quartii  oe  gulTn. 
"-  ~  ^llif^  fcquifpoftcactuj.cuPvtilitaa 
wl.**Ui7  eftinactioncpqua  eficit  coj»' 
j  JMJS  quc  facit  oefidcrare  nutrimentii.  i  cjcpc 
*§^^  riri.Conucnitautcmciit3ctuinvno.g?  gii' 
^^S  ftatii  frcquctius  tactu  depbendit  .fed  oifFert 
abcotneo9>iprctactU8nonrcddit  fapoic  ^cut  tactua 
calidi  rcddit  calozc  fcd  quaft  eget  mcdto  q6  recpat  fa^ 
po:c  1  ftt  in  fc  non  babcs  fapo:c  :g  cfT  bumoj  faliuc:qui 
jjucnit  c)c  im  t  rumen  tis  faliuaUbu9.©i  vero  bic  bitmo: 
fucritcj;per3  faponimrcddctiapozcs  finuitcr.Siaute 
ad.iiij:tu6  f ucrir  ci  a iiquis  fapo:  ficut  clT  in  amaritudi/ 
nanj0.aut  in  iUo  qui  babct  in  IToinaco  fuo  bumo:c  acc/ 
tofu5:manifelTcpfttndetqdrcdditcumfapojequiclTin 
co  1  affimilabit  ilUid  amaro  aut  acido.  (t  /cft  aute  T?  lo/ 
cu«3fidcrandiboc.f.anbicbun5o:  nofiatmcdiits  nili 
q:  comifccnt  cipartcs  babctcs  fapo:cm  cii  mvfXibt  oif/ 
fufageii.ioeindepenctret-zDifTijndat  in  Ungua.quo/ 
ufcp  comifccat  cii  lingua.i  fcnttat. an  ipfc  bumo:  pmu 
tctur  ad  rccipiendu  fapo:c  ftnc  comijrtionc  boc  en  i;  co/ 
fiderandii  cft.Sicniin  fcnfamj  eft  ipfttm  comijctii.  tiic 
bumoznocftmcdiusabfoUtte.fedcftmediue  ad  faci/ 
.  Uu3ptinHandafublTant}afcnfa_ta^ent4^Ualiatctn 

iK  aMk^iMiy^  ^i^/^tfjifcnticntc.tjpfiunafttfcntircnofitnifitactufcnttentisl 
ihiJfhL  [(fAf^^  ^'^^'  fcnfatiifinemcdio.Siautbumo:fucritqHifapo:e  reci\ 


xpi  fmc  ?n£^ 


Xzb 


p  it.a  fic  aUcuius  quaUtatis  p  ipfum  ^tn^axxm  ccrtifTime 
erit  bnmo:.-:  fict  boc  fine  medio.t  fapo:  cum  offcndcrit 
in  ftrumen  tu  guftadi  fentiewr.Sen  fatuj  vero  q6  vcnit 
obintrinlecus  fipoiTctbabercbiictartuaccidcnte  finc 
medio.cfTct  gulTus  no  iioxx  vifus.q|ni  non  pot  otTenderc 
CnfTrumcntii  vidcndi  finc  medio.fi  enim  inflntmcntu; 
tctigcrit  vilum  nibil  appbedct.iODcUus  cft  aiit  vt  1?  bu 
mo:  fit  faciendi  facilc.-z  ^\x  aUcrius  quaUtatis.i  pfunda 
0        u  ^  .ifl2;iurfimuU0icnLnippfTct.tangifubtiiitctJiincbiimp;e 
^Mfii^  ^'''^"^  '^'•'YeiTctfluftus.^iautDicitquomoponticu  ■:  ftTpticii  git^N 
Umm  ti.  u/i«AitV  cu^  ftant  cum  ipfa oppilcnt  i ,pbibcant pcnetrarc.  jbiccm'  l 
f<t  DWili/it  ■<U:  pr/w^c<jjpjimiic6mifccntcu;Iinguamcdtantebocbumo:e:  ^ 
/-  V(ht<Uf^U^-  L         ocindeafTiciuntiplumaUaqiiaUtatc  pqua  comifccnt. 
yLf^^MT&uJw^  -^o^^^liloapojes  aiit  quos  appfebcndit  guftus.funt  &ulcedo,  1 1 
7^3  -_j—     >>  amaritudo.^zacctofitas-zfTipticitae.iponticitas/zacui/l 

'),iX»Ai  i^t  viJJiiui'  ^^i/:  tas.1  vnctuofitas.':  lalfedo  -:  in fipidjtasrjn  ftpidu;  aiit  v 
■jL  koa.  ^^'^  /yi^  <;/  videt  quafi  quo  i  non  b;  fapo:em.  •:  cft  ficut  quod  gti/  v 
^ucut  4i>^%  W'^'''''4.<rtaturDeaqua  iDcalbnmincoiii.Scdcetcri  multipli' 
tjjt^  (U  (!i<idSi:on^<^  ^<^i'-  catifitntpzopterboc  g>funtmedi)  :quia  p:ctcr  bocQ? 
flflFiciuntguftii.funtquidameo^pqui  alTiciunf:  tactu;. 
!5edc6ponite>:natHraf3po:atiiia.'z  afTectioe  tactiua. 
vnu  quidda  q6  non  Difccrnit  vno  icnfu.':  fit  illud.quafi[ 
fapo: purus i Difcretus.lEUidct  aut q?\nxef.  fapo:i/ 
bue  qui  funt  mcdij  inter  cjrtrema  adiungaf  folutio  -:  ca 
kfoctio  X  vocat  b  compofitio  acuitos.  Bl^  aut  adiiigic 


CaptaloJIILT.V, 

fapo:  ■:  foli^tio  finccaloze.':  fcoc  eft  aercdo.  aitj  aiitaij 
iapo:c  piiigunf  ficcarc  i  fpilTarczbec  eft  poticitas.j&i/ 
miUter  et  eftin  alt;s  que  e^pofita  funt  in  Ub:i6  pbitis, 
iCCapituUim  quintii  Dcolebaak— ^__^ 
••  '^amillfi  ''omomaio^islgaiirdra    a 
'^,wi.«»ti»M»s7  oifaciedoqRomniaaiaUa.-aH'' 


nxi.u: 


Sri,  z't 


in  p:opaUdo  odo:e8  occultos  c6fricati6e  qol';^     /^  "'' 
nobntcctera.-zattcnuateosad  fcniicdii  oij^T/f^i  ^.U' 
l^aciendo.in  quoconueniunt  cctcracuco.tu 
cum  boc  non  recipit  odo^es  fo:tf  tcr  ita  vt  eic  cis  afficia ' 
tur  imaginationibus  cius  fimiiitttdines  firmcSicut 
acquirunfejctactis^zguftatis.  vnde  videtur  g?  Difcrcti 
ocs  odo^  in  aia  ipfius  funt  Dcbilcs.-z  ideo  odozcs  apud 
cum  n6  babent  noia  nifi  ouobus  modis.vno  m6  f ;  mo 
dumplaccnditoifpUccndnficut  oicimrrcdolcne  -zfc/ 
tes:'z  ficut  ii  Dicercf  fapo:  fapidus.t  infipidu;  finc  Difcre 
tione  oilTerentie  z  appcUationc.aUo  vero  m6  cu  oeno/ 
minaf  eius  nome  fcciidii  fimiUtudine  ciua  ad  fapo:c  vt 
oicaf  odo:Dtilci8.'zodo:accidus.quafi  odo:cs  qui  toi 
lctpiungicumfapo:ibusn6c6paranfnifitlli6.nccco/ 
gnofcun  f  fine  iUi3.Uidetur  aiit  q>  Difpofitio  app:cbcn 
dcndi  odo:c9  in  boie  eft  ficut  oifpofttio  appbcdcdi  coj« 
po:a  rcp  z  odo:es  cap  in  aiaUbus  babctibus  oculoe  ou 
ro3.videnf  ctenim  noapp^cbendercnifiquafifimilitu 
dincB  incertas  ficut  cum  oebiUa  vifU8.appbcdit  co:pu8 
cminus.<L2nDulta  vcroanimaUiibabenrium  occuloa 
ouros  bfit  majcima  virmtc;  appbcndendi  odo:c6  ficut 
apis/z  gj  eft  fimile  iUi:cui  non  eft  necelTc  olfaccre.f;  red/ 
dunf  ciodozcs  in  aere.XDcdiii  aiit  odo:andieft  co:pt» 
non  babcns  odo:c;  ficut  acr  i  aqua  quc  oefcrunt  odo ' 
rc8odo«ttoy.(n3[arnjiut jaiflcngmnt  boice  in  odoi^/f"^!  -^'^ 
tu.quidameo?cnimoij:erttnigjodo:reddif  jspter  B/f"'^  ;^^^^ 
mutatione  mcdg  e%  refolutioncpartiu  co:po:ts  fenfati.|K^^^ 
0uidam  vero  Dijccrunt  gj  non  reddif  nift.pptcr  pmiita  ycitiiii^/K 
tionc  medi)  .ita  vt  no  pmifccafjnjeoiiiigilcoipwtspdo  ku>  ('il"''' 
riferiquod  rcfoluaf  ey  co.QuidJaiit  oij:eruntg>  reddi//^4 '.  - 
mrftnc  pmutationcaUcuius  Dcco:po:eeiu3.z  fiiieper/  o>Atydy'-'*! 
mutatione  mcdu.f.g7  co:pu6  odo:ifc?:  opcraf  in  co:pu3',''/  '^x)]  ■* 
non  odo:ifer.inter  queco:paeft  mcdiii  co:pusn6  odo  "^^^ 
rifc;:;  in  quo'n6  opcraf  .fcd  mcdiii  eft  oeferens  actionc; 
iftiusin  ill{!;:ficmoicif  in  p:incipi3s  iono:p  tcolozuin: 
ocbemus  aiit  nos  boc  pfiderarc  i  ccrtificarc.!©;  vnuf/ 
quifcp  vfurpantiii  aUquam  ba:p  fentctiaf  rone  bs-^^ui 
enim  oicun t  vaf»:e  i  fumii  ratiocinant  oicetes.  3»  nifi 
odo:  Difhinderef  et:  oiiTolutioneaUcuiue.calo:-:  gcquid 
taloze  cj:citat  cj:  pfricationc.vel  cttapo:ationc  1  pfuniU/ 
bus  non  ejccitarct  odo:c6  neq?  frigiditaa  occultarct.Cia 
rumcftigititr  g?odo:non  vciiitadodo:atumntfi  p:o/ 
ptcr  vapo:c  qui  euapowt  ej:  odo:ifcro  1  pitiifcef  acri  t 
oiffundif  EiUu.tidco  cti  oiu  odozaueris  poinii  marcc/ 
fcii,ppter  muUii  q6  rcroUiif  cj:  iUo.Oui  aiit  oijrcni t  ce 
emutationeratiocinatifuntDiccnte0.g>fiodo:e6  g  re/ 
ptcnt  fpacia  magna  ficrent  eji  rcfoUitionc  alicuius  opo: 
tcret  vtodozifc^  minozis  pondcris  fierct.  1  ficrct  par/ 
uaeius  qptitas.^pterrerolutionc  ciusqdrefoluif  cTcil/ 
lo.Qui  aut  Dij:crttt  oe  redditti.pcipijc  ratiocin  ati  fiit  oi/ 
cetcs  n6  poffc  oici  op  vapo:  rcfoUiaf  cj:  odozifcro  -z  oif/ 
htndaf  longe  vfq?  ad.c.leucasvcl  plures.ncc  p6t  et  iu/ 
dicari  gj  odo:ifcrumfitmagi8_pcrmuianscoipo:a  5p 
ignisej:fuacalcfactionc.>3gni9.n.ma"gnu9nonc3lc6cit  z'?^'''''/ 
nifiidqdcftcircafc.fcdficalcfcccricvrcpad  tactii  vni/^^^^^jj 
us  lapidis magnii  gdcrJt.3[nucnimus  oiit  odo:c9  }^xint^i  Jn^.f, 
gcre vfqj  ad foginquas^xtrtesc^quoaufcrf  nobifiDU/ 
bitatio:q:  13  q6  tam  l6ge  DilTundif  no  cj:  vapo:e  oifftifo. 
VM.  Cf  fme  {^mutationcllotu  eft.n.g'  in  terra  grccof 


©ecunde 

1  ocddcn  taliu  non  fiiit  vn^  vifa  auia  tign'e.t  in  ter  «08  « 

Urrlin  qua  eil  auis  ilUcefl  magna  oiiTanda  pene  quan/ 

tii  Di):i'mu5.C6tingit  aiit  aliquo  tepq:e  fien  bella  in  par/ 

tibus  ilUs  1  adueniifeilluc  aues  tigridee:  cu  oaci  nuUu$ 

baberentniltodo2e.ergoodozindicatn6  pofTe  oicig'^ 

ti  longu  fpatium  vopozesant  permutationes  aeris  per/ 

uenerinc  illucdrTlos  aut  oicimus  poinbile  erfe.vt  odo 

ratiilitvapoz.tpoir&ilccflvtvapo^pcfmurctp^opter 

odoufcrti.':  fiatcdo^itfiat  ide  q6  vopouqz  gcgd  b;  par/ 

tcs  fubtilC6.7  folct  oiilundi  ds  attigcrit  inftrumctu  odo/ 

randi:'!  olTenderit  in  tllii  ftuc  llt  vap02  fiue  aer  pcrmuts: 

iijpx  <iwn,tar  m  odozc.-z  per  ipfus  fcntict  odoz.  Jm  au£«nortii 

f.  jjrtt  f  «'**«nnc  mcdiii  cj;  pcrmutationc  appjcbendit  JJocnfatui 

J^^^^J^yKtcnim  ft  poiTet  occurrerc  fentienttfcnnret  etia  fi  ne  me 

^J^^2^  l^iQjadaiitidicatBmntationeptinerifublxjciiw^ 

efl  Q)  fif  nOs  cuapo:arcmus.e;cepU'  gratta.campbo:a$.ita 

Vt  tota  cius  fuba  rcfolueret  .-z  perueniret  ej:  ea  odor  qui 

Cif!iindit  vfi:^adaliquctcrminu:polTibilcectct  oifAin/ 

diodozeilliiin  ouplii  iUius  lc:ip!optcr  pcmiuratione:t 

pofitloncpartiii  fingulariiicius  in  fmgulidpartib^iiUus 

lod  tomieita  vt  c;:iilo  rcdolerenrfingule  partca  iUi''  ou 

pliodozequaUsiUefticrat^cdcij  cjcynaquacg  iUarus 

partiii  minima;!  cuapozat  aliquid:c6iunctlo  1110:11  vapo 

rii:quirefoUitifuntej:campbo:a  in  omnib*'ilU'6pamb'' 

^uclUritplufqspdictus  tcrminusJ^upLiieefl  totiusva/ 

pouspmecuapozationis  c^paratusilti^ergoo;  vtoefc^ 

dtts  qui  accidit  eiin  boc  fit  pene  iiliiaut  CQnuenibile  ilU. 

XDanifeHii  igitur  efl  g>permutatto  n6£p:ludit  abboc; 

Cr&cdidqdoi):cruntoercdditu  pdictocit  impotcq; 

reddi^n6fitniric6parationcaU'qua  •;iitu  aUquoqut 

fitir  ter  reddes  1  cui  reddtt .  Cozpus  aiit  odouferus  non 

eget  aUquo  iflo:p.&icnim  co^ares  campboza  ii  mum 

tavcloelata3at8.Unnonp6trcddiibiodo2ei1t6.imo 

f  1  efl  annibilata  oino:n6  tiT  Jibiberetur  odoz  cius  rcma/ 

nere  in  aere:t  boc  ftne  oubio  fit  c^  pmi  tatioe  aut  fiiptp 

iione:fcdidq6indu):eruntocp2e^i8auibuapQte(1e: 

cp  vcnti  vaUdi  c6mouerut  odozcsvapo^  qui  roHtti  funt 

ejc  cadaueribtts  vff^  ad  pdiau  fpatid  altitudinis  etberia 

^fcntitquietlfottioas  fenfusqsb^^^zab  a  tiou  loco:  ftc 

pdicte  aues  1  ftties.Xu  aiit  noili  g?  ftcut  odoare  cueniiit 

admuUac^aiaUbus  multo  plus  $ad  boies.  ^imiUtcr 

reddunt  ds  vifibiliaa  I6^nqui8  fpatqe  1  vltramontcB 

8ltifTimos.5pfcenimcircuuolantinaere.ieucnitvifu8 

capin  longinquii  vltramodu  quoufcpcleuanr  mulmm 

fupza  montes  attiiTtmo8.3a  cnim  vidcmus  vulturee  cir 

ciiuolantescUuarifupzamontce  alti(Timos.?tupoflea 

lifces  in  geomctria  caufas  ebngationu  f  ptcr  quas  vi> 

.-cmr  magisimagis.ergopoteeg>aue3iUcclcuatefue 

i^'^f^,nntiaaercqaott(q}appamitillia  logiradoillius  fpatu. 

^/^,'aviderutcadauera.cL©iaiitnegaucrintcoloze8cada' 

,M  viiSiiiem  reddici3:pUts  Dcbe"t  nq^are  odoiCB  reddi:quoaim 

^^''/^^^fcHditiocltoebtUojJgtfiaitnoncmni  aiaUeftneccflc  | 

f^^^^moucre  palpcbia  -:  oculii  ad  boc  vt  vidtat:  fimiUtcr  no 

\Jkp?<t  omniaiaU  eft  neceiTcolfaccre  ad  boc  vtodo:et.XDultiB  | 

I  enim  ei:  ilUs  accidit  odo:arc  n6  olfaciendo. 

'  CCCapimliifcjaiioefenfttaiidicndi. 

^ftC^  iaU^cutifumnsoctactnt oegu/ 

iS^il^Vp  flu.tolfatu:pucnitvtloquamnr 

I  oc  audint.b(cemu6  igit  g?  ad  loquedii  oe  a\u 

Idim  opo:tet  pus  toqui  oc  fono.t  oc  cius  cen/ 

Jtia.^zTuenitctia;  m  boc  loqitioe  tinitu.  tiico 

mus  igi  t  Q7  fonus  no  eft  aliquid  fVatHUs  ccntie.nec  babs 

fi%a  effetita  vt  poftit  ftabiUri  cc  ciu&ftcut  pccdit  oc  albe 

dine  :nigrcdine^figura:quel)abetefTe  fiabiUwjatavt 

pofTttfnuecftabiliri  qdquoliienunnobabcr  p:incfpu)$ 


0cxmm         j_^ 

efTendi.iaducnfcndtnecotcitnifIadaUquid/?banifei   s^odum    ;iiA/J^}J' 
fhiefloijtg7fonu6quiddacftq6accidit.r5n6acciditni.|  >Aufrftt/J%c 

ficpfdnfione  vclEcufTi^cpercuiTioaiitcfHicut.diBar/  l^wfutnv^^f  ^v/r < 
tiwrlap(8auttrabs.':contingitindcfonu8.e«fTiovcrQ  ^«■''c*  ^^>^*** 
cllfcparanopartiiivruusfdfTiapartibus  flttcrius  ficut 
in  trabc  cuius  anfcrturfpifTtaidocnsfcparanturpartca 
cius  aUe  ab  aU|8in  longu.|pioautce]comhipcrcttfTione  Nm  muc)  a.  o/m  fe/^ac 
acddit  fonna .  ©i  cnim  •pcrcufTcris  co:pue  q6  cft  ftcut  o>'"^''^  ^'i^'  ^ 
lanamoltc  non  fentics  fonti.rrdc  opo:tct  vt  co:pu0  q& 
pcrcutis  ixibeataliqd  foUditatis.ivt  motus  eiue  cii  quo 
percuiitur  reucrbcretur  a  pcu(To:i  fic  fenttat.Similitcr 
fi  indderis  rem  parua  aut  rem  no  babcnte  o«riticf«iT» 
tio  facict  fonii  vUo  modo.lCii  crcufTio  aiir  ej:  boc  q?  cft 
pcrcuflion6cfloiuerfa:q:fdfTioc):bocq6cit(Uflionon 
oiuerftficat:q:vnuefl  qdfactttagi.a  aUudefl  mddcre 
1  fciffo  ej:  15  Qjjcft  indderef?  faccrc  tangt  oifTcrt  a  facere 
toogiin  fonutidinetocbiUtatc.  ioimilttcrena  tnddcre;^ 
Dilfert  ab  icidercod  flmiUtudine  buius.  cc  ont  q6  ?cur/ 
rit  ad  tangendii  ilUid  opo:tct  vt  euacuet  fibi  locu  co:po 
ris  atterius  g?  fetangebat.tmutetadilliiJDtnneaot  ab 
fdfltts  ab  3U0  ta  euocnauit  \oca\mJi  queritaUu  ad  qu^ 
Cueaiat.!&cd  boc  tn  quo  fit  ^c  m  otu6:e(}  rce  mobiiis.t 
ipeniofa  finc  oubio.  vt  aqna  aut  aer.ergo  in  vnaquac^  £/ 
cufHonc.zfdlTionc.fltmotnsacrieautaltcri^^.autfnn 
laumant  ^bito.admodiicomoucdt':  attrabcdi  gvtm. 
cpouctigitur  boceerequcneccfTariaef>ad  bcc:vtcon: 
tingat  fonns  qui  cfl  raotue  acns  fouis  nnt  confimiUo» 
(r£)Cl>emu6autenottficarefiautcfT  ronuatpfa^cuffio  o 
vet  idfTio  ant  cfl  motusjcomotib  itis  quiacddttaeri  qc  ^ 
3nt  cfl  aUquidiertnrq5fit  ty.  bocvel  c6iungitur.iiU-fd$ 
Idftio  zpcrcufTiofennunt  vifnmoiiantecoto:c.TluUtt« 
aute  foro:;;  fentithied(antc.colo:c.ergo  pcrcuflTioifciflio 
ro  cflfonup.Sic  vcro  ncceiTc  ef>  vt  ftntitcut  caufc  tord* 
5ocdocmDtuaUquadooubitat /:putat  Q>  foons  efTi^ 
comotio  aeri6.fed  no  cfT  ita.ficnus  eilmotustfentit  ctis 
aU)6t^1tbn?.quaui8fiatbocmed(3titiusali)a  fcnJlttu. 
£ipecifican8aiitefTide6li)nujslk)nando  Mtti^  vfcgad 
i>oU>K:fktitej:  fonitn  tonitrui .  21iqit  ^\x^^  mctcs  fub/ 
uertt  ':fouafIi8  nocent  aiali  x  oeflntnnt.f^epe  iuuannir 
boics  fonitu  tuba^  ad  fubucrtendas  mri^s  e^ccHa&.(c^ 
fenfustangcdi^ficutilinnnimusalkinldo  patir  e^boc 
motu:fecudti  9  cfl  motus.^  no  fenttt  fbnitii.ncc  ctiac^  1 
intclugit  (cab  atiqno  moucrtintelUgitfonitu.!8i  aiit  ficv 
nitusccrtifTimeefTctipfcmoius.neceffct  pfcquens  aut 
cocomitans.tunc  cu  fdrct  rootus.fciref  t  fonu6.bocaiJt 
non  e(T  ita.vnii  cnim  ii'dcn6  p6t  kixi  1  nefciri  ftmul  ni/ 
fi  cj:  Duabue  portib^au  t  e^  ouab^oiijp  oftrion  ibue.cr0C  i^ 
qr  quo  cft  fonusin  fua  eentia  1  fpcdaUtatcno  cfT  id  qc  q 
ctlmoutscfTcRtiaUtcrifpeciatiter.ergofonusacddcnd 
dlq6acddite^p:edictomomque7fcquit.'z  eflcii  iUo. 
Cii  aut  c6motio  acris  aut  aque  guenit  ad  ncruii  ejrpon/ 
fumintnsinaurercccptibilcfoni.anteqnccfTcocauitaff 
in  qua  clTacr  quietus  mouct  motu  eins  qui  pcrucnit  od 
ipfum.i  poflcl  efl  quafi  parics  fug  que  cfl  ncmus  C)cpa/ 
fus  fcnticns  fonitu.tunc  \ex\iii  fonue.Ct:  aiitimpcdimnr 
fdrc  Dc  fonitu:i3  cft.f.an  fit  aUgd  q6  babeateflie  in  fecofe 
qttens  per  fe  ciTcntia  motus.vel  adiiictu  aU):an  no  aco/ 
ditfonusniftciifitctitibiauditue.jQuiUbctaui  boc  fen 
tirc  p6t:q7  fonue  n6babct  cfTe  per  fcnccaccidit  rcndu  ni 
fi  tacm  comoti  aetis.imo  c^  omnib^quc  tangunt  loctim 
p:cdictuj3ptertactuacciditfonii6itiiUo  £tan  ipfefon' 
cotingatc^comotionc  acriequicfiinnertio  rcccptibiU 
fonitU8.anc6ttngatperipfU5tactu.bec  cnim  oiftcirerc 
oiffidlcefl.q:coy  quincgatfonitu  baberccepcr  fc.fen/ 
tentian6c(l9DcoinfiriiM;ncutcoj:q^u  pegQnt  rcUqiui 

Sutc.   '& 


ScaiJ 


Tli>artfe 


ftnfaM.3ft>cni5po(Tiineattrlbiiere  fcnfato  (oMbilipio/ 
piietati  cognita  cjiic  facit  fonitii  que  ctt  comotio  aciis.t 
cSparatio  comottonis  ud  fonitu  cttMmt  coparotio  qua/ 
Ittatis  qucclt  in  mellead  id  qd  alfidt  iUo  in  fenfu .  &ed 
tifkrcn  tia  eil  becqz  affectio  acquifita  e^  melle  in  inflru 
incntofentiete 'zejcigneininfhumeto  fcntieteeil:  illius 
gencriei  qd  cft  in  illis:cii  boc  ctia  aliquado  qut  fentit  calo 
re  calefacit  aliud  cii  epiht  in  eo  affeaio.  Qnd  oifpofitio 
fonitus  1  comotionie  aeri8.nd  ett  tta:qz  comotio  cll  vnu 
quid,tfonitUfleftaliud.C6motiocnimfentit  in  vno  in> 
ftrumento.tfonitueinalio.^pfaautqualitasnonrertit 
alio  inftrumeto.Tlec  opo^tct  etia  gp  gcqd  afTicit  aliquid 
oUqua  aflfectione  babeatea  in  fe.ibebemus  aiit  fcire  cer/ 
C  titudinequalirerfitboc.(r£>icemu8igit  q«illud  q6iu/ 
ttatnos  ad  fciendu  q>  accidene  afTiciene  auditii  babetec 
jn  fcboc  cflip  fi  no  contingeret  nifi  in  ipfo  nerue  nccef/ 
fceffct  vtcomotioaensautfentirct  audituqcbocg)  efl 
cotnotio^ut  no-0iaute$  comotio  aeris  ej:  boc  cp  cfl  co' 
motto  lenttret  audim.no  oico  aiit  cp  fentiat  tactu  inflru 
inentiauditU8.autaudiretpzimo.aut  mediante  fonitu. 
Si  aiJifc  mrei  pamo.pur  u  aiit  fcnfatii  auditus  fonit' 
tfl:in  bocenim nullaeil ;  ^itatio.tuccomotio  aeriset: 
b  X  gj  «iitcomotio  cfletfonitus,  Jas  ailt  oeftruxitnus  13, 
JSiautctentiret  mediatefonituquifqutsaudiret  foni>ii« 
fdret  ibi  efTe  comotion&itcut  qnifquis  videt  colo»  qua< 
drati:nediantequ3dratofdtibiefle  quadratii.f$  noefl 
iia  fl  aiitno  fentiret  nifi  tactuacdderet  gp  Di]amus.ergo 
non  05  vt  fen  tiatur  comotio  audito  fonitu.  CL  Cofidcre/ 
mus  aut  quid  fit  oicendft  poft  boc:^  oicemus  cp  fonitus 
cii  audit:auditur  qc  parte:'z  neceiTe  efl.  vt  aut  pare  aadii 
Uir:eo9>pndpitifoni'zecindeefl:':  inde  ventt.autt'oq> 
mobile  oebitii  auri:in  quo  nodu  e(i  fonue  f$  facit  fonu$: 
cii  ^enitad  aure  e);ilU  p^arte  mouef ^tCT^illa  percutit:<z 
fddrco  videt  97  fonue  e^  illa  partc  veniat.aut  vtru  :^  iU 
lo;r.Si  dUte  bec  fiat  jjpter  boc  cp  ipfuj  mobile  efl  fenfi» 
biie.!S^autbecndefletbocfenfibilenon  i^ciperet  pars 
fiii  pundpt)  .tiic  opoztet  vt  fentiat  audim  comotio  aerie: 
quo  appzebendit  pars  foni:qd  ia  oflendimuc  ee  impote. 
&i  aut  ftierit  j?pter  vtriifp  illoy  ptingct  ej:  boc  ill6  im/ 
pofTibtle  etia.t  er  boc  affirmabit  fonus  comitari  como/ 
tioneacn6.*l^eftatcrgovtfiat  bocj?ptcr  }pq>ipfe  fon' 
«Uic  effiiciaturt  indc  venit .  !oi.n.fonu8  no  accideret  nifi 
auri  tantii  nibil  oifYaret  an  caufa  efvcnirct  a  oe^tro.vel 
afiniDrapzedpuccticaufaeiusno  audiaf:q2  eftbicalt' 
(luid.f.cdmodoaeri8affideR0ad  fimilitudine  fuiaere$ 
qui«:flinaure,3liquandotnetus  pareno  appzcbcndit 
no  enim  apptebencUt  nifi  cu$  perucnit,  er^o  quo  appze/ 
bendit  fcnus  qui  non  acddit  nifi  cii  gueniteius  caufa.g 
13  maniTcflii  efl  cp  fonue  babet  ee  aUgd  per  fe.nc  e%  boc 
tpaudit  in  actu.fede^bocQ}  eflaudibilisin  potentia:t 
rft  qtudda  qd  ef^^ficut  ^  liqtia  ejt^  affectionib''  comotiois 
l^  aeria  pzetcr  ipfas  comotione,  (IJtieben  uie  aiit  certifica 
»e  l!airt«te  reniicverbttoepercuticnteipcrcufTo.iMcemHsigit g> 
t  pcrcofia.  3d  Ecutiedii  cfl  ncceflc  vtaUquie  motua  pcedat.t  aligs 
fequat.iOotusaiitqiupccdit  pcrcufTione  aUquadoeft 
cjc  vno  :o:pojioaurrentcaUeri.aliquadocft  ejrvtrotp 
iltojj.  i  necelTe  cft  vt  vnii  eop  aut  vtriicij  rcfiftat  fibi  fcn/ 
fibilitci  .Si  enim  alterii  impcUit  aut  pcrciitit .  no  fic  vt 
fentiat.fedcii  mozaqucnofentiar  noeltibi  fonus:gat' 
tien»  aut  1  pculTum  vtriiqj  cl^  eflf icicns  fonii.  iScd  ilUid 
ampUuB  cfTidt  qd  clt  ouriue.iquod  magic  rcfilht  altcri, 
Ipfus  ctcnim  babct  ibi  maiozc|.iarte.  iDotus  aiit  fccun/ 
du9  elt  cerTio  ocria  aut  fi^.t  cius  intcr  illa  pftrictio.iHi 
rideaaiiteiuuatadcoflrijiticndufojritcr  ocre:t  lcuitae 
firrnerecipiat  aer  (n  pcauitatib^^afperUUquado  ^ocot 


Capftuluftt 

ptts"ECUfTu5cftnHiUcmolUtteitbumidt'r(!rf9;fc<^ufe£> 
«ter  motii  fuerit.t  coactus  fuerit  aer  qui  eft  in  n  icdiotpe 
netrareipfit$.'Z  coangufTue  in  ter  iUa:riic  ipfu$  co2pusnd 
gmittit  oere  penetrare  in  fcnec  fdndere  fe  t  b^eui  tcpo^e 
©cd  refiiktacriquicnin  medio:-:  no  cedetei:':  r^fiftct 
etiapcutietiquiccgit  ipfu$  mtUtii  irrumpi  in  b:ciHtee. 
^  no  irrumpct  .fcd  rcftftct  Ecutieti.t  cii  illo  pflringct  ae/ 
remediii.q5ui8n6fitbocqcpotentia  rccipicnti6.nec  ejc 
potentia  efficicntie  Qcudentis.t  ipfu$  rcfifTere  fit  ei  bco 
ouritiei.jCuancrcie6boccii  attcnderi8g>  quadobacu/ 
lo  paulati$  aqua  gcun6.poteris  fcinderc  fine  labojc.  &i 
aut  cito  perculTeris  rcfiflet  abi.  t^pter  boc  ctia  aer  rcfi/ 
ftet.©eci  potcfTe  vt  ipfius  acris  qda  pars  fit  rcfifTen6.x 
quedacoftricta  inter  ipfa$:t  pcutiens  q6  fadt  pHrictio». 
ne$.tmo  pot  efTe  vt  aer  fiat  trcs  partes.vn3  efT  paxtieas 
ficat  vennts!  aUerarefiflens:t  aUcrapfTricta  inter  iiht^ 
rccundit  aliquaaifectione$  comotionis.  tiiiritiee  ^o  vet 
pftrictio  no  eii  p:ima  caufa  accidendi  l>ac  comotione.f; 
babent  boc  ej:  boc  q6  iuuat  reliftcrcjefiiTentia  etcni  cft 
^maca.ergofonu6  dcciditc^comotioncmoUs  copozis 
impemofi  pftricti,inter  ouo  co:ga  otram  fibi  refittetia 
^m  Q7  ftc  eft:'!  ficut  aq  1  acr.t  celti$  pueniiit  in  na  redde/ 
iliwU):e6.quen9vocat  cUiritae.ftc  aquaiacr  pueniuc 
fn  boiT  q'acciditei0fcnu8,cui''nomcfitreccptioc6mo/ 
tionis J16  f it  aut  boceo  cp  aqm  aut  acr  ftn  t  mcdiii  ficut 
^laritaB  no  eft  ej:  bcc  cp  eft  mediii  celu  aut  acr.vr  oiit  g? 
aqua  aut  aer  c;:  boc  q>  reddunt  odo^e  aut  fapo:e.bnt  fi  fr 
aliqd  in  quo  pueniiit.g7  no  b$  nome.&$  bumidttas  que 
reddit  fapo«  cft  fapiditas^iUudvcro  in  quo  pticnit  cii  co 
redditio  0  dous  no  b$  nome.@$  tinitue  accidit  ej:  como 
tione.quafacttbccc6motio.cu.n.buice6motionirefiftit 
aU'gdficutmonsautparies.tta  vtfadatea$  ftare.  Mccif 
dit  tuc  etia  inter  bac  comotione  que  moiict  ad  pcutied», 
pariete  aut  monte.t  in  ter  id  q6  gcutit  1  pflringit  aUii  ae/ 
fequireuerberat  biic.t  repeUatrctropftringedo.cuiii0 
figuraeftficutffgura  pma  tafTectioeius.ficut  cu  pila  i;/ 
cutit  pariete$  nccelTario  intcr  illa.aer  comouet  x  illa  re/ 
dit  rctro.^a  aiit  oeclarauimus  cam  ^pter  qua  pila  rci?/ 
Utretro.crgoipfafitcarcpcrcufTioni8acrie.  I^emanfit  g 
autc  vt  pfidercmue  fi  tinitus  eft  fontis  qui  accidit  ejc  c6/ 
motionefeciidiaeriscomotimotu  pmi.autficft  comee 
c6morioni6  aeris  p:tmi  ite^  rcucrtetis.  vidct  aiit  tinit'' 
cfTccomotio  pmi  acris  ad  nos  ite:p.  rcuerfi,vii  cftj5p:ie/ 
tas  ilUu8.'Z  aflectioniB  eitis.t  gp  gcnfTio  buais  aerie  non 
cffictatfoniie):lettiiTimapcufTionebuiU8  Qcris  lecundt. 
^cuiliioenim  aeris  fcciidi.n6  eft  fo:tie.Sc<i.n  adeoket  foz 
tis.  vte^  ea  accideret  fonus.noccrct  audimi,  vidcf  atit  g? 
oifi  lonus  tinitii  b$:f$  n6  audit  :omnc  aut  lume /cucrbe/ 
rat ,  videt  aiit  ctia  gp  Dc  boc  q>  tinitus  n6  tudit  in  Domi 
bus  lin  mafionib^^^cauia  bcc  cft:g7  cii  fpatiii$  fiicrit  j)^/ 
miiintcrfonuireucrbcra'tcfonii:n6  audiunt  in  Difrre/ 
tis  Duob^tepoab^^fs  fimuhfiait  ouditinf  fonue  'Z  Bctiflio 
qui  eft  cu  illa.^ins  certc  cft  poft  illa.fei  aiit  rcuerbcras 
nicritj3cul.videbit  elTc  in  tepo:e:q6  eft  intcr  oiioe  fonoo 
oiucrrita6fcnfibili8.£>iaut£cuflus  (tteritou^  tplanii. 
tf  boc  gj  rcfultot  miilta  rcdp:ocationc  pmanct  logo  te/ 
po:ef1ctttfitibalnei8.  Uidct  oiitQ^caufaquarercfonat 
inplanis  bcrcmie  DcbiUus.tfubtectiercfonatfo^tuis. 
boc  eft.f.q:  DupUcat  cii  tinitu  qtii  fenrit  ci\$  co  in  tepo:e 
quofi  vno:Dcbes  oiit  fcire  g»  c6motio  aerie  no  cft:motu9 
locaUs  ficutvnius  ■:  ciufdc  acrie.fs  ficut  Dilpofitio  como 
tionis  aqiie  qitc  acddit  c^  vicin^itudine  pcrcufl^ionii  fibi 
fuccedenriti:cii  quicte  pcedete  quiecc .  'C^ec  uut  comotio 
que  facit  fonii  facit  cito:f3  no  muUu  Ecutit .  li>otcrit  ant 
bicalijf^sDubirareoicceg^ricut  oubitatesoe  tactu.ani/ 


Xcrdc 

grwmmiis  ei  multas  ^wtcsieo  g?  appjcbedirmulta  pin 
mSic  etil  auditus  app:ebe'dit  ptrarier atc-qiic  crt:  jn  tcr 
fonii  acutu  i  graiie:i  ptrarictatc  que  cft  itcr  Dcbile  t  fo:/ 
teiotrarietateaqiiecftinterouruimolte-zintcrleuct 
afperij  1  cetcras.cur  ergo  no  af  fignauimus  eimultaa  vir 
tute6.-'Sic  refpondcmus  ad  bec  qp  piimix  fcnfibilc  audi 
tus  eft  fonus.^ccidcntia  aiit  qiic  accidiit  ci  pumo  fcnfp 
bili  poft^  cft  fonus  bec  funt.3llic  i?o.f.in  taciu  vnuq6m 
contrariof  fcntitur  per  fc  non  caufa  alterius.  £rgo  fuflf' 
flat  boc  Dc  Doctrina  foni  7  fen  tiendi. 
(C~)rpU'citp3r3fecundafeji:tiDenaturalibus. 
i£Jndpit  pars  tcrtia  capvtulu  piimu  oe  \>i(iu 

lFh<»tt1l1«  nmcloqmccvi(u.<Si 
is^vMiwv  adloquendiiDeeone' 
cefle  dlp:ius  loqui  oe  lumine:t  De  lumi 
nofo;':  oe  traflucete:i  DC  coloze:-;  oequa/ 
lime  ptinuitati9:que  cadit  inter  fentien6 
■I  fenfatii  vifibile:loquemur  aut  p:iu8  oc 
luminc  ciccntes:g?  cii  oicif  lumen.':  oici 
ftir  lu]c:'z  oicit  radius:  videt  qua  tti  ad  impofttione  nomi 
nii  no  cfTeintcrilla  majcima  riftantia.vnde  nobis  nccef/ 
fecft  vtpziufqj  oeeis  Ioquamur:DifIinguamueea  inter 
fe.Sun t  aiit  bic  tres  intentioHCs  oiffere^tes  iter  fe;qua:p 
vna  eft  q  litas  qua;  app:ebedit  vifus  in  fole  i  igncita  vt 
nooifcernatur  ee  albedo:aut  nigredo;  aut  rube::aut  ali' 
quis  aIio;:.£!eciidaeftid  q6  rerplcndetcj:  eis.f.fpicdo: 
quividet  cadere  fug  co:po:a  z  octegit  in  cis  albedo:aut 
nigredo  :aut  viriditas.Xcrtia  eft  que  apparet  fue  cozpo/ 
y^:  vclu  ti  fi  Difgi-egcntur:i  veluti  tcgat  colo:e  eoir;-:  qua/ 
ii'  ftt  aliquid  emanans  ab  eis.^i  aiit  boc  fiient  in  cotpo 
tt  acquiren  ti  boc  ej:  alio  co:po:e:vocobitur  radiofitas. 
Si  aute  fuerit  in  co:po:c  qd  babet  c):  fcipibrvocabit  ra/ 
dins.nunc  atit  no  funt  nobis  neceiTaria  radiofttas  vel  ra 
dius.ded  oue  pzime.fit  aiic  vna  eo^.f  ca  que  babct  illd 
tt  feipfa  lupi  vtiiitas  cius  fit  lumcn.  }:oc  oute  ^  voca/ 
mus  Iuce:ficut  id  quod  babet  fol  1 1una:ell  idq6  vidctiir 
per  feipfi.t5.£o:pu6  aiitqb  gerit  banc  qualitate;cii  Ixierit 
inter  ipfU5 1  vifus  aliquid  ficut  elt  aer  z  aqua  videbit  ne/ 
ceflario.itavtn6egeat:ficutegetid  cuinofuffidtad  15  vt 
fit  effe  eiu&  vifibile^ficut  efl  ec  acre  aut  aqua  autftlia  eo 
rii  inter  ipfus  ■;  vifus:-:  inde  eget;  vt  id  quod  vocamus  \\m 
me  pyus  illuftraucrit  illud  ad  boc  vt  appareat  tiic:':  boc 
lumen  erit  in  eo  affectio  co:po:is  babctis  luce  cii  oppo/ 
fitii  fucrit  illi:i  fuerit  interea  co:pu8  q?  non  folct  rcgere 
afTectioneluceduireceptibilis  lumc  ftcaeriaqua;que 
adiuuant  i  no  impediHnt.crCo:po:a  aut  fecudu  p:ima 
oiuiftone  funt  ouob''  modie  Xco^pus  gp  no  folet  obtege/ 
re:ficutp:edictu  eft^qdvocattrafluces:-:  co:pu3  q6  folct 
obtegerc  ficut  mons  i  paries:eius  aute  q6  Iblet  obtcgere 
quodda  ert  q6  foletvidcri;ita  g»  ad  13  n  6  egct  a  Iio:poIlqs 
ftieritibimediiitraltuccs:':  boceft  lucidiilicutcft  folt 
ignis^iquoddaeft  non  tranflucen6:fedobfcuran8g?eft 
poftipfU5:attendebocin  ciadelacu  fuEUcnit  cadele;qm 
vnaea?: jpbibetopcrarialteraineoq? eftmediii  iteril/ 
las^fitr  etia  ipedit  xikxs  nc  videaf  q6  e  ft  poft  1113:1  q6da 
coj;£ftq6egct;vtfitibi  aligdqdfaciatillud  eealicuius 
pp;ietati9;i  boceft  coteatii.ccXumcaiitcftqualitas 
pmi  meb:i  oiiiillonis:?  m  g?  eft  flc.  (CColo:  ailt  eft  qna/ 
litas  iccundimeb:iDiuiftoni3;cj:  boc  g?  fic  cft.panc6  cni 
non  Bmittit  lucidii  illuminarc  aliquid  q6  poft  ipf«5  eft. 
ncc  cft  ipfeej:feipfo  Iucens;qui  eft  co:pu9  colo^itu  in  po 
tcntia.colo:eni5ineiTeLtu:n6acciditnifiCTCcaufa  lumi/ 
nis.lumcnenimciiiliurtrauerit  aliquod  co^t6:accidit 
in  co  albedo  i  ctfectu;aut  nigrcdo  aut  viriditas  i  cctcra 
b9.fiverononilUirtraueritefttenfcb:ofu5un;outftHo»5. 


fed  in  potetia  cft  colo:atii.fi  voltierimus  Oicere  coIo:e  fit 
cffectu.boc  eft  albedo  ;aut  nigredo;aut  rubo:  :aHt  palo:: 
aut  bis  iiria.Tlon.n.albcdocftalbedo.necrubedocftru 
bcdo  nifi f m q6libetq6  videmu6:n6  afit  fit  13  vt  vidcar 
mus  nifi  fiierit  illuftratii.no  putes  aiit  gj  albedo  que  no 
eft  boc  modo:vt  eavidc3mu6:aut  rubcdo  aiit  cctera  b^. 
babeat  erte  in  co:po:ibtJ9  in  cffectii.  vii  cii  aer  obfcurus 
^bibct  nos  a  vidcndo.ipfc  acr  n6  eft  obfcurat^.n^  enim 
cftobfcuratu:nifi,q6cratiIlHminatii.acraiitqnaui6noii 
cftineoaIiquodIucidii;tii:n6^bibctapp:cbcndiil!iimi 
natu:necobtcgitcoIo:equieftinelTcctuinaliquo.attcn/ 
di  15  in  aqua  pftjnda  cii  ftieritin  ca  acr  totue  bui^^p^ic/ 
tatisque  tu  putas  obfcuru  cii  lumen  illuftraucrit  cozp": 
q6  cftejcrra  pofitii  in  aerequc  tu  puta$  illummatii;  vide* 
bit  illud:i  aer  obfcunis  qui  cft  inter  tei  ipfu$  no  j^bibe/ 
bit^fsaerfmfeinvtra^oifpofinoeeft  quafi  nibiUrgo 
obfcuritas  no  eft  niit  oifpofido  nibil  vidcndlq:  qualita 
tesquefuntincozpozib^^notraflucentibusnodiifuntil/ 
Uiminatc:fedfuntteneb:ofe.in  fpotetiaauit  vifibilce:fcd 
ndvidenturncc  videt  aer.crgovidef  qbvideturtibifi 
clauderesocuIo8:g)  obfcuritasefTetequalis:^  g^vidercs 
ea^ualTclTetoifpofttiotuaft  cfTesinaere  obfcuro:f5no 
eftita:nd.enimcu  claudisoculos  vidcsaereobfcu^  nec 
qbvidcs  oeobfairationceftaligdin  ocuUetuis^nifiboc 
ttn:q:  no  vides;i  omnino  non  cft  nift  puatio  luminis  ab 
eoqdfoIetiIlumtnari.f.g^aliqtiadovidctHr;lumcnenim 
viftbilc  eft;i  illud  in  quo  eft  lume.eft  vifibile :  trafluces 
aiitnoeft  viftbile  vllo  mo^obfcuritasautecftin  fubo  \w 
minis:ivtrtiqB  eft  i  co:po:e:q6  no  eft  traflucc6.ergq  co:  / 
pti8cuiuscoIo:foletvideri:cu  nofuerit  illuminatii  fiet 
obfcH?::i  tjic  nocrit  certifTime  in  eo  colo:  in  cfiectu .  Q6 
aiitpiitanf  ifticoIo:e6efle;f;  occultiboc  nibileft.aer.n. 
no  tcgtc  C06:quaui6  fit  obfcurue^cum  co!o:c6  fttennt  in 
effectu:fiaiitbomoappcllctcolo:c6  optitudincs  oiuec* 
fas  quc  funt  in  co:po:ibus:que  cii  illuminantur  vnaea^ 
cft  albcdo:i  olia  rubedo.boc  pot  ec:f5  fict  ^pter  cquiuo/ 
catione  nominis.albedo  etcnim  ccrtilTime  no  cft  nifi  cu/ 
iu6  eft  J3p:iii  vidcri;i  boc  non  p6t  cfTe  cii  eft  in  ter  te  i  ip/ 
fa5  aliquidperuiii;q6vebit  vifu5:ipfa  tn  n6vidcf;peruiil 
aiitaliquadoeftpcruiii  in  efFectu.  aliquadoin  pofetia;f5 
ad  boc  vt  fit  in  potetia;peruiii  n6  cft  necefieipfus  gmuta 
riui  fe.f5  pmutari  iii  aliud  i  moucriin  aIitid:iboc  eftco/ 
mcabilei  pcruiii;ad  boc  aiit  vt  fit  oino  ielTectn;n6  cgct 
in  fc  aIio;fcd  ad  cjriftcndti  comeatioe  i  guiatione  in  efie/ 
cf  u;permutatio  f o  quo  eget  guiu  in  po^od  13  vt  fit  Euius 
ineffectu:cftpmutatioco4io:i8  coIo:atl:adl3vt  iUumi/ 
nef  .1  vt  colo:  ci''  babeaf  in  ctTectu.motus  io  eft  Kt*cov 
pus  lucidu  moueaf  ad  aliud  ftne  emubitioneilU^Cr^a 
aiitin  pmifTisco^nouifticcrtitudineci^^^ciiaiit  acquirif 
vnii  ifto?:  reddit  vifibile:i,fit  boc  euiii  in  cfftctti.pg  ce 
alteri^ab  ipfo.Cl  ^ibcbemus  aut  certificarc  btic  rcdditii 
f5  oif^rcmus  13  qu  fc^  cnumeremus  oubitationee  q  ptin 
gttntin  eoq6  Dij:imu6.icj:foUitione  ^arumfictfaciUue 
afTirmareq6Dij:imu6. 

CCCapitulii  fecundus  cp  radius  non  cfl  co:pU6:  i  oe  enu/ 
merntione  oiuerfttatii  in  boc. 

'^ninm  P"taueriit gs lume  oefccdcns 
f&liU4ll|  ej.iucidofii2co:Ean6  eftqU/   3 
tas  quc  ptingit  in  cis.fcd  funt  co:ga  ^iiftima 
Ifegata  a  lucido  co:po:e  drciiquQC^  comitatie 

.  SJIogitudine  lucidi ocfignata que  moiicnt  mo/ 

tti  illi'':^  cii  codtitftig  co:po:ailiuminanf  cj:cie.  Ctiida 
i?o  Ditcrunt  cp  boc  lumenibil  cft:nec  cftaligd  aliiidnifi 
njanifcftotiocolo:ati;imo  quida  fucrtit  pittanteb  g?  Ui< 
men  q6eftin  foIen6eftniiimuUaapparcnt(4fuicoIo:is 

aulc.    :&  X 


ata.tcra. 


aia,te,6s. 


mu.  fc6o  tw 
aia  tc.tfe. 


S)cafa 


Tjbarti^ 


qucfupcrat  \nfiim.{CTlo3  aute  ocbcmuo  p.nmu  otrcn  / 
dercvcritatcmbisrcntent^s  Dtcetcsg?  impoltibitccft 
vtboc lumen:':  bic  raditis folis  i ignis  qwi  cadit  lup  coj/ 
po:3:lintco:po.'ain  qmbuefur?  qiialitasquc  feiuitur; 
auteniin  erut  Eiiia:'z  tfjc  eft  neceflc  vt  rcmoucat  eo:um 
piietastciimultain  vnuDenfant:licut  parmWme  ttcs 
criftalti  funtcriftalUne^iDcnfatii  eic  cis  noeft  pu;u5;aut 
criit  euia:qiio:p  no  admittat  Euictas:':  tiic  non  erfu  li!ci 
da.«(L  33  aut  oiftinTrimus  fter  lucidii  t  cuiii .  Si  aiit  pg 
Denfationc  fucrint  non  guic  Dcnfatio  eoT^  obtcget  q6  efi 
interillas:i  quato  maio:  fuerit  Dcnfatio:tato  maioz  crit 
obiecrio.lumen  vero  quanto  magis  Dcnfat  :fi  efict  aligd: 
qdpoffctoenfari  tanto  magis  reuelat  vifibilc.fimiliter 
ft  illoab  initte  luminatc  eent  luminate  no  ijuie.fic  ignis 
«z  b9.crgo  manifeftu  eit  qp  radiue  in  colouTjus  no  edcoyj 
pn8.C'3tcimpofribileeftcozpus  mouerinaiiter  adoi' 
Hcrfaloca.C^tectiafiillcparteefucrint  cowu  qaefc 
parant  a  lucido:i  obuiatlumtnato:tunccii  obnubilats 
fuerit  fpcra:nccefle  cft  eie  ptingere  vt  adnibilcn  t  aut  B' 
mutenturautfuBCjrcedatnubcs  ."Docautg»  nubcs  fup/ 
C)ccedat  nimifl  incredibilc  eft:q:  bec  res  eft  quc  oduenit 
fubito.adnicbilatioaijt^ptcrobrubilationc5eftbuitis 
generi8.qiwmodo  enim  iudicabiit  g>  co:pus  cii  pcnctra 
Mcrit  intcr  ouo  co:po2a.adnt'cbiict  altep  co;:je):permu/ 
tatione  aiit  accidit  qd  oi):imus.f.q:  illuminat  ejc  oppofi 
tione  lucidi.ciiautobnubilat  gmutat.^zqiiqmdc  ftceft 
q6fuitncceffc:vtcoq»«iparui(tima  rccteaduentrete]: 
parte  mcidi:icu  bccco:po:an6permutant  per  fcipa  cjc 
^mutatione  Uicidi.@ed  ratio  a  qua  pendent  auctof  fen 
centieocradio:quedieftquaoicunt.97  radius  fineou' 
bioDefccnditapartefolisitaducnitcjcpartetgnie.ibK 
tii  motus.nullue  aiit  motus  cft  ntfi  co:po:t6 .  (£  Jti  ra.' 
diu9  mouet  motu  locali:locaUmotu  Utcidt.motuaute3 
locale  no  babet  nifi  coqjue.CC  3te  radius  ofFeiidit  in  ali 
q6 1  rcucrbcratab  illo  adaliud.reuerberatio  autmotus 
35  co:powU8  eft  ftne  Dubio.CT  Vc  aute  oes  argumentatio 
nes  falfe  (mt:i  p:opoft'tiones  oes  falfe  funt.  t3oc  enij  g> 
oicimusradiiiocfcendereaut  c}:ircmt  intrare:nomina 
funt  tranfumptiua.q:  nibil  oc  boc  babet.q:  cnim  accidit 
abalto  putatur  ocfcenderc:':  eft  ^d  modu  acccdcdi  qua' 
tii  apparct  ep  cius  oifpofitionc.t^oc  aiit  no  eft  ocfccndC' 
rcno  entm  vidctur  aUq  modo  in  via:ncc  egct  tepo:e  fcn/ 
fibili;':  neccfl^c  eft  vt  aut^batio  iudicet  q6  ocfcedit.quo' 
tnodo  onte  banc  babere  poterunt:aut  fcn  fus  iudicct  boc 
cius  cui  initunmr.^Ciuomodo  autc  fen  fus  iudicabit  mc 
tii  mobilcmicuius  tempus  non  fcntit  ••'  llec  fcntit  in  mc 
dio  fpatio  eiU8.fcd  verbii  oc  locali  motu  radi)  no  cft  po/ 
ti''  ^  oe  mooi  locali  vmb:c.q:  opo:tct  vt  vmb:a  fit  co:/ 
pus  q6  mouemr  locali  moni.nullu6  aute  motus  eof.  eft 
motus  bcalis.fed  tantui  ocftructio  i  rcnouatio.cii  cnim 
renouatcquidiftantia.rcnouantur':bec.£>iaiitaU'quis 
fluUeinftctcrit  oiccns  g>  vmb:a  mouct  locaUtcr.  neccf/ 
fe  eft  tilc  vt  vmb:a  mouca t  [ocaliter  ^ptcr  Uice:aut  Uij: 
moueat  bcaUtcr  ante  ipfam  i  poft  ipfa;.  &i  aut  mouet 
^pterUjccsi-roccupai  locii  aitcrius  lucis.-f)onanni6  Iw 
ccoccupare  tota  tcrra:':  tunc  Uijrno  babcbit  motri  loc?' 
lem  que  non  coopcrit  nifi  vmb:*.-:  tiic  eft  falfu;  oe  mo/ 
tii  vmb:c.boc.f.9>  Ui)cmoueat  antc  vmb:am.fic  vt  mo/ 
ucatur  vmb:a.-^onama6crgo  lucidii  confiftcrcicon' 
flat:q:  cu  C):o'tcrit;ftabit  ctia  cii  co  Uij::i  boc  tndiicit  nos 
adbocvt  motus  babcntis  vmb:a  fit  caufa  c^rtcfminan» 
di  Uiccm.Cn^ofl^ibilecft  aiit  vt  muUi  lUor  ptitent  Uice 
mouerier  oiuerfis  partibus  Uicidoe;:iftcnte:i  obfcura/ 
tur  tilc  a  igs  locu8:aut  cii  Utj:  fugit:vmb:a  rcfiliat  rctro. 
1.  redeat  tlluc  ybi  oifceftt  ab  V(nb:a :  fcd  bcc  |oia  fabul<' 


Capitulum 


funt  :q:  vmb«i  non  ejctcrminat  lucc.nec  illa  nec  Utj:  funt 
co:po:a:quauis  vtracpbabcantmotii  locaUtcr.  Vocn. 
fite;:i;enouatione:ncneog5eadcmre6  moueaturlocali 
tcr.(L 'P^cfplenderc  aiit  radium:vcrbii  eftetiatrafum 
ptum.co:pu8  autcm  cii  iiluminatur:':  eft  politu;  folct  ib 
luminariabeoaUud  co:pU8  ftbi  oppofitum:it3  vtnoit 
moucaturad  iilud  locaUter.Sed  aucto:cs  aUerius  fene 
tentie que  videtur  fplendoinon  babcre cftcfed  ponitur 
cfl^eipfc  colo:  cii  apparetin  euidentia  claro^pofl^untoice/ 
re.q:q6afpicif  inboccftidq6  apparetciicolo:e  cjrcla/ 
ritatecomitante  colo:ata.ipfa  autem  claritae  non  eft  ali 
quid  in  ipfo  vifu.fed  cft  quidda  q6  accidit  viduej:  copa/ 
ratione  lucidio:i6adminus  lucidii^ig^eftmaio^is  lumi 
nis  cft  cob:is  euidentt'o:is:eo  q>  eft  fo:tio:is  aflcctionis 
ree  luoda.Utmen  eni;q6eft  in  candclacftpaulo  minue: 
q^  lumen  q6  eft in  luna.fed  lumcn  q6  eft  in  luna abfcon/ 
ditum  eft  paulo  minus  q^  lume  oiurnus  ej:  fole  in  tcctt» 
t  oomtbU6:imo  in  locis  babentibue  vrab:a;in  qutl?''  no 
cftradiuslblis.  tJocciiimUime  Utneocftruiturin  vm/ 
b^  oomor :-:  cii  eleuatur  fol  adnicbilatur:':  q6  videt  in 
Oomibu8fo:tiu8eft:$  qdvtdcturoelumine  lunc.fro/ 
minee  autenr  non  tcne't  q6  fit  in  vmb:a  fplcndo:  vel  r^f 
diofita8:quaui8fitluminofa.fedtencnt  g?etiam  ktmen 
candeleoperaturtn  co:po:ibue  fplendo:e.lumenqao(^ 
Umc  in  nocte  opcratur  Jjoc  ide.*l?oc  aiit  babent  cjccaufa 
opcrationisadobfcuritatcnocturna  quefacit  videriil/ 
UidparuiilumenUine^fleradiu  fplendcntejqd  noneft 
nifi  manifeftatio  coU>:is  aliqua.q6  aut  babet  fol  dc  boc: 
eftfo:tiu8  ■zfo:tio:i6  affectionie.quientm  lumen  videt 
in  parietealbum.putatin  paricte  eftic  aUquid  aUudp:e/ 
tcralbcdinem^^zp^eteretue  euidentia:':  vocat  illudrO' 
dius.BiaiitaUquiscoparaueritb  vmb:eque  eftin  pa/ 
riete:^^a  vmb:a  caufa  aUcuiue  obfcuritatie  occultat  no 
bisaUquid  Dealbedfe:q6Deberetapparcrequafi  fitad/ 
mi^ta  obfcur  itati:qne  non  cft  ntfi  obfcuritae:  vel  augme 
tiiobfcuiitatie^ficut  lumen  non  cftnifimanifeftatiovcl 
augmentu;mantfcftationis.!c>untatit  ejcbis  mulnqui 
tcncntg?  folnon  cftfplcndo:ciH8.fed  virfmanifefto/ 
tionie  colo:i9  cius.colo:  enim  qui  fupcrat  vifiim  virmte 
fucoftcnfionisapparctfplcndo^irodiuequioccuUant 
colo:c  j3ptcr  imbccilUtate  vifU6:n6  jppter  fua  occuitatio 
uem  fe^-zbocfaciunt  vtvifus  nonpoflit  app:cbendere 
re  manifcfta:quc  cum  Debilio:a  fiicrint  apparcbit  colo:. 
(£i^i}iemntctiiq>  animaliaquc  nocteUiccntcuUicec 
nonfentiturcolo:eof  vUomodo.inDievcrobabcntco 
lo:e  manifcftii.':  tunc  non  cft  t'n  cis  Uimcn  ipfu;.er50  lu» 
mcneftcaufavirtutiseuidcnticcoUi^isco^inibilaUd: 
ita  q>  non  vidcntur  nifi  in  obfcuro:-:  funt  maio:i6  virtu/ 
tie^cil  apparent  in  obfairo;-:  manifcftan  f  vifui.q:obfcu 
ritas  ocbiUtauit  illii.Cii  atijtc  apparct  Ibl  vincit  manife/ 
ftart'onemcoy:iredditcolo:e6  eoy:ivilU6pot  coeap/ 
p:cbendcre.vifu6cnimeftoudaj:  app:cbcndcre  inma/ 
nifcfto:irobo:atHrciifolclcHaf.aiijauteDi)ceruntnon 
ita  re  cflie.fed  q:  fplcndo:  aliud  cft  i  colo:  aUud.  fcd  folct 
fplcndo:  cu;  fuperaucrit  vifum  obtcgcrc  q6  fit  in  iUo:foF 
quocg  colo:cm  babct:i  cii  £olo:c  clfxritatc:i  cUiritae  ob/ 
tcgetcolo:em:p:opterfplendo:em:ficut  Uina.i  ficutla/ 
pienigerjwUtuscumfplendetapparct  Uimt'nofu8:i  no 
vidctur  cius  nigredo^Dijccrunt  ctcnim  q>  boc  aliud  eft  f^ 
fplendo:c.fplendo:  enimnibil  aUudcft^  manifeftatio 
coU):t6.fplcndo:vcrononertmanifcftatiocolo:i8:fjaU/ 
udq: aliquando occuUat colo:cm:rclHcentium  etenim 
Utmenapparctinobfctiro:itegiturcolo:co:iim:cu5ve/ 
ro  apparct  Ibl  vincit  lumcn  eo:um  i  abfconditur.fed  ap/ 
parctcolo;eo2umOpouet^ute3confiderflrebancfcn< 


Xcrtic 


Xcrtimn 


ii 


teniim:i  ramos  eius  picdictofl. 
CnCapituluinJ  iI.oe  bis  quc  ocbcnt  ofci  oc  boc. 

['^{'^ntttci  qzocapparcttacolozie.Tuo 
I  jlvvlimf  intdliguntinbocloco:vim 
[  cft  foznia  colojis  in  ctTcctu.  aliud  cft  appare/ 
tiacolousbabentis  in  iccfTcin  cffectu  vi(iiu 
■puma  aiit  lcntenua  figjiificat  accjdcn  tia  co^ 
10:13:1  eHc  cius.S  ecunda  vcro  iudicat  c6parationc5  co/ 
Io:i6:autcflc!pfiu8comparationi9.  'Duiusaut  fecunde 
manifefta  cft  falf(ta8.Si  cnim  putatur  cp  ipfiim  Uimen 
cftc6p3ratiocolo:i8adviium.opo:tctvt  aimcn  fitc6' 
paratio;aut  cfTcntia  c6parationi8:t  n6  babcat  in  le  ftabi/ 
leci^fe.Si  autc5  volunt  oiccregj  lumen  cft  factnra  colo* 
ri3bHiuc:qdeiietvifu3:vidercturtunc  quicquid  crtb^: 
aut  eft  ipie  colo::aut  aliquid  q6  accidit  cij  a  iiquid  c^tra 
rcmouet:iicutcum  aufcrturobnubiiatio  autfiniiiia.fii 
aute  ftierit  ipfe  colo::eritiboc  ipfo  rrsodus  pjimus.Si  aiit 
fuerit  oifpcfido  que  accid  <  t  pu>pter  qud  apparet:[unc  lu 
mencritp:etercolo:c:fedDe  intcntionepma  neccilecft 
Vtaut  Dicat:q>  ipparcntia  c(i  e%ims  oc  potcntia  ad  cffc/ 
ctun:':  tunc  fol  non  eft  luccns  poil  iplb;  vnu  momcntii: 
aut  vclunt  cp  ipia  efl-colo::  t  tunctd  quod  Dicitur  oc  ap/ 
parentia  nibilcft^fcd  opo:tct  oictg?  lumcn  elt  colo::aut 
voluntoicereqj  eftoifpofmoadiuncta  col0y':autfemB 
aut  aliquando:ita  vt  fttcolo:  cutaccidit:a{iquado  liime: 
taUquandoobfcuritae.Colo: veroiH  vtracp  oifpofitio/ 
nebabetclTein  ef!ectu  .^iautcfiieritipfa  coparatioad 
id  quod  videt  babercrcdibit  fccfida  fcntcntia .  &i  vcro 
fucritaliud:redtbitetiaiUudide.SiautconcciTerimu9 
Qj  Ittpqu  to  fit  ipic  colo::fit  coio:  qui  clT  in  elfectu:ne/ 
ccflfe  cft  tunc  vt  aut  \a%  p:cdicetur  dc  omni  colo:c  qui  clt 
i.i  cffcctu:aut  vt  albedo  tantii  fit  colo::':  nigredo  fittenc 
bw^tcritimpoflibilc^tunc  vtcolo:  n^eriiluftretura  lu/ 
£e:lcd  boc  tmpoftibile  non  eft:qin  nigrti  illuftratur  t  illu 
ftrataliquid:crgo  lu):non  eft  tanttlalbcdo.&iautc,  lu^: 
nonfueritfolumodoalbedo:fcdomniecolo:.tuncaligd 
q6eftlu):critcontrariualt):qd  noneft  lupfcd  lucinon 
cfloppofitii  nifi  tencb:a.ergo  illudcft  ipombilc.(C3tC5 
intcntio  quantgrueft  luddum.-eftp:ctcr  nigredinecuis 
fine  Dubio:i  ob  boc  etia  eft  p:ctcr  albedincm.£oio:  aut 
(diicct  natura  gcncria  cius  q6  eft  in  nigrcdinc  cft  nigrc/ 
doiz  colo:  qui  eft  in  albedinc:crt  ipfa  albedo  non  acaiee 
illi.crgo  colo:abfolutU6  gencralis  no  eft  ipfa  luj:.  (C3te 
aliquandoq:lucemanifcftatur  tranfliiccnsficut  aqua 
autcriftallus.Cumautefiieritin  tencbas  -zcedderitfu/ 
per  calujcfoliimodo:Dctegct  cat  tranftuccnt:tbcceft 
iu)cnoncolo:.(E;3KmaliquidcftlucidU5:tcoIo:atum: 
C]cquotantiIaliquandoaducnitlu^alg:ficutapparetin 
aqua  autin  pariete.Sliquandoaute  ctt  fo:tio:  fiicritap/ 
paret  Ut]ccumcolo:c  fimuUitagi  quandcc^  rubcfcitaut 
palcfdt  parie6:aut  aqua  in  qua  apparet.&i  aiit  luj:  cfTct 
octectio  colou6:t  teneb:a  cilet  tccno  colo:is:tiic  afficctio 
coU>:is  mbei  in  oppofito  fibi  efTct  rutK>::n6  ilUiminatio 
fota.£>i  aute  fiterit  bcc  oftcnfio  aUerius  colo:i6:cur  cu5 
fo:tiuacftfacitin  ftbioppofitumoccuUarr'colo:c5  eius: 
1  Dc  boc  foai  coloic  vcbit  colo:em  ad  ilUim^quatiis  fen/ 
tcntiabuiusrationis  oicatq?  rubo:autviridiP8autce 
tcrib^funtpcrmijrticjcuwnifcftationibiis  albo:g:a  oc/ 
ailtationibus  nigrof  .©cquitur  crgo  cj:  boc:  vt  cii  colo: 
aUcititis  co:po:i8  fttcrit  manifeftatiis  c%  radio  qtu  iUum 
irradiaiierit^tDcindccojruicaticritliipirr  iiuctione  que 
inteUigtt  oc  iUo  luj:  alteriiie  cou)o:i6  babentis  coU):cm: 
vtcoLo:ciu6iionappareatfuper  iUu.neccffe  cftetenim 
Vt  bui'  iUuminati  qh  iUuminat  aUud  :-manifcftc  partcs 
?ent  coU>:e  pcr  fc  fole  aut  cii  aiio .  i&i  autes  folc  tunc  iplc 


non  oebcnt  manifeftarc  colo:c;qui  cft  in  fllis:':  vt  albifi/ 
carent.Tloaijt  tcgcrct  co[o:ceui6  cii  riibificaret  atit  vi' 
ridarent.Siaiitfticritciiali;e:ita  vtbabcntcs  coloicm 
manifeftu:t  babcntcs  colo:c  ab  lconditii  opcrcn  f  vtracu 
ille  Detcctione.iftevcrooccuUationc:tunc  occuUatioco/ 
lo:i3  babebitoifecrioncin  fibioppofito^f,  occuUatioco/ 
basn^babetbancaffectione.non  cnim  videeqjciifola 
fiteritoccHUatio  coio:i6:non  afficietfibi  oppofttu;fKiif 
affidt  manifeftatio  colo:i6  qua  oicunt  cii  cft  ibia.Si  aiit 
Dij:crirtt  q>  colo:  eft  man  ifeftatio:-:  rubo:  ctia  1  viriditas 
1  fitia  bi6:c^  boc  g?  funt  rubo:  autviriditae.q:  ru  bo:  aut 
viriditascu  muUu  manifefta  fiiertnt  operant  quaUo  ip/ 
fafunt:-:faciiitviriditate  autrubojc:Dicenius  quideep 
50  g?  cu  parua  eft  manifefta  tio:opparet  colo:  ei''  qut  cfl 
ilU'  oppofitii  ficut  clt:-:  fm  intellcctii  qui  cft  luj:  fola  tatui 
opcraf  quaiil  operaf  1  lucce  q6  no  babet  colo:c  .Cii  aiit 
vebcmes  fucritcius  manifcftatio  Dcltruif  illud:-:  obte/ 
get  ^pter  aliii  colo:e  ciuo  inucftif .  Opo:tct  aiit  p:imus 
Vt  no  opercf  in  eo  nifi  partt  dc  colo:c  luo:-;  poftea  cti  au' 
gercf  opcraref  in  eoampUue^ivtquacucBaffcctionc  fa 
dt  n6  cfTet  nifi  occultarc  colo:e eius:i  admifcere  fuo  cof 
lo:i:non  aijt  fic  eft:fcdp:imu5  apparct  colo:  cius  multa 
eaidetiaii  no  apparct  m  eonift  colo:  qui  eft  in  «'  aptitu 
dincgj  fi  lucidti  aUq6ibi  eetviridaret  aut  ruberet^ptcr 
cius  actione.poftea  vcro  cij  fit  manifcrtii!6:red  it  ad  dc/ 
(trucnducolo^efuui^tadocaiUadiit  inuclticdti  ciiaUo 
colo:cquen6babctcxna.vnacrgo  iftapoctionii  eftejE 
aUqtia  caufa  $  aUa.Sltcra  ctcni,  venit  ej:  lucc.  Co^jitts 
eteni;  fi  n6  baberet  colo:c:i  baberet  lucc  boc  faccrct  fi/ 
cutaiftaliu6trafUiccn6.2Uavocftcj:colo:ceiu8.£tim 
muUumarifcftaf  ^pterbacUitc.itavt  rcfultctin  aU6. 
Iloscnij  quauie  oicimu6:q7  Uj>:n6  cft  manifcrtatio  co/ 
lo:i8:non  ncgamus  tii  UicccfTc  coufas  manifcftflndi  coio  «g 
rctcaufamrffultandiinalio.CLi^iccmueigifgjcuUiy  mrcft par»i 
cftpar6c6pofitioni8t>uiU6vifibiU's;q6vocamu6colo:e:  coioue. 
1  cft  quidda  q6  aiadmij:tii  fucrit  coU>:i  ^cdin  potctia: 
tiiccj:  vtroc^  .FUcnictidciD  crt  colo:  in  efficctu.,ppter  c6* 
mifc£biUtaic.£>iatitn6fiicritbcc  aptitiidocrit  lumcnt 
fpledo2pcrfctm:Utj:cnimcftficutpar6CUi8q5cftcoloj 
-z  conuptio  eiueSicat  albedo  -:  nigredo  baben  t  c6mij:tio 
nce.^j^quib^accidtitalycoIo^csmcdy^icdDictioci^qui 
Dij:it9>Ui;c-zUimcnnonfuntnifttnanifcttatiocolo:i6:i 
id  qd  Dijcit  portea  Dc  bisquc  luccnt  m  noctc.  Dcftruif  ej: 
bocqjcardela-jIunafcpcopp^imiltU^nicn  iUoy:ima/ 
nifeftant  coloie  coj::!?  opo:tcrctvt  Uirnc  candclc  mflgie 
eftet  manifcftas  cotojct  opo:terct  vtci^uiue  ^pter  ca/ 
delamanifcftatMrcolo:n6  apparcrctcolozin  tencb:i6. 
*i:;oc  aiit  no  eft  ita.nec  eft  ficut  Di):erunt.  C_iBedboccp 
cicitur  g>  foi:  1  rtclle  babent  coU):e6:i  cp  lu;:  obtegitco/ 
lo:C8illo:p  vidcturcffc  verij.q:  aUcj  biitinlcipf:6colo:c 
quccii  refulget  augmcntatiir  cop  ftilgo::ita  q?  lupot  vi/ 
fum:'Z  nofcntif  colo:.Qucda  1^0  babente)ccolo:c  iuce-.l 
be(t  resaiiUijccrtnaUscomcen^  aducnicns  aliunde. 
Oucdos  ^o  fun  t  fube  c6mij:te  aiit  c6mij:ticnc  t6port  tio 
niscjcparrib^ali^sUiininofis-zal^ebntib^^colo^e^aiitco 
mi^tionc  ccpUicioniec^  q  Utatib^^liciit  mars  1  faturnue. 
llojiitcrtmibipofTibiieiudicarcDciblcaligd .(L3ag  C 
ctia  cognouiinue  Difpofitionej  iucis  1  Uimini»:i  colojfe  xucte  tiff6. 
etiatrartuccntis.Xuj:.n.eftqlita6qt!ccj:  fua  ccntiocft 
pfcctiotrartucetisifm  g)cfttrartucc6:cftctia  aliqqua/ 
Ittas  in  eo  q^eft  vifibiic  ej:  fuo  ecntia:i  r,6  pcr  aiib:i  finc 
Dubio  vifibtic  er:  fuo  ecntio:^  bibct  vidci  i  id  q6  crt  poft 
ipfu5.1,umcn  v'oertquaUfa£;quarnutatcc;pu6  n6tra' 
lluccne  a  lucido:i  trartucens  cfticif  p  ea  tranrtuccnt  in 
effrau.Colo:aiitcftquaUta6quepci  ficif  ej:  lucc:i  iolct 

auic.    »  } 


Sri.fciete 


pcnetrarc  co:pu6  pvihens  affcctionc  luantis  ob  co:in/ 
ccr  q^  1  luccns  fticritipfum  co:pu6  mcdiu;.ergocoj|x>/ 
ra funt  Utcida 'ZCOlo:ata  t ,rm'a.<§uenint aute  multi  qui 
Ci.ccruntQ)  co:po:pr,uedI  vidciit  ^ptcrqiitatcriuccllt 
Cn  efTcntia  eof.i  qiiedi  videnrj^pter  qualitatc  alicnauij 
que  oirerunt  ciTc  tranfluccntia:fed  pmu,  mcbg  Diuidit 
p:imu  in  ouo:quo?  vnu  cll  id  q6  opparctcn  trafluccnti 
centialiter  cu  fucrit  babitii  q6  cft  lucidiirfcd;  cft  gp  cgct 
fld  boc  vt  fit  vifibilc  tcneb:i9  ■rguictatclicut  aialiano/ 
cteluccntia:ei:  15  qp  luccntfKUt  noctiluca^tftcut  frufta 
<iucrcu6  F  atridc:-!  aliqui  vcrmc6:ii  vidi  cgo  ouu  galline 
b^x  locufta  mo:tita  ber.i  grillii  mo:tuu  b-Ttnon  cftaute 
bec  oiuifio  rcceptibilis  ncc  rccta:na  lucidii  xidet  pcr  (o 
fpfum  in  tcncb:i8 :  in  luce  fimul:ft  eni;  lumini  q6  rcddit 
fueritalijepfene  ei:qHi  vidcat  vidcbitrfi  vcro  no  fiierit 
pfcnscirtiT  vidcbif  ctii:ftaitigni6  que  videtbomoin  lu 
ce  (tue  fit  luj:  cius  fiuc  altcrius:^  vidct  in  tcncb:i8:f;  fol 
iionpotvidcriintencb:i6:co$ieftin  oppoftto  vidnvi' 
dcnti8.Cii  aut  claiaf  implct  mijdti  lucc:in6  Emittit  lo/ 
cti  tcncb:ofum:fed  ftcUc  non  vidcnf  nifi  in  tencb:i6:qm 
lume  ea:p.  multo  minue  cft  $  iumen  fblia.':  idco  no  illu/ 
llrat  re9:necB  illuminat  cas^nccp  tn  ^bibcnt  caa  viden. 
Jgt  pote  crt  vt  cu  tcnebie  fuerit  vidcinf  iVcneb^ie^no  gj 
tcncb:a  fitcicjrciprcvidcif  p  (cOi  aiitrcirigj  oc  lumi 
nibusqucdifuntqucfugantin  titiig>n6  videnf:ficut 
iuj:  folis  quc  fcgat  luce  igiiis  oebilie:':  lucc  flclla;::ita  vt 
no  videanf  lucerc  co:a  luce  fo'.i8:non^pter  boccptene/ 
b:a  nccciTaria  eft  ad  boc  vt  vidcanf  :f;  q:  ncceife  eft  vt  in 
fe  fintlacentce  no  tcncb:ofc  coparationc  noflrivifus;cii 
vcro  rolfitabfcnerappareti  vidcnf;eog7funt  luccntca 
coparatioenoftri  vifus:EB  oifpofttioncciuecflin  noflri» 
vitibu6.^o:tafn6  aiit  iudiciii  oc  igne  i  oc  Uina  cotra  Uf 
iticnrqd  eftDebiU'u6ipfii8:l3  idee(tiudiciu:iopo:febitvt 
fpfa  Ui;:  no  fit  comp^rationcnoHrtcii  apparucrint  ignis 
iiutluna:f;opo:tcbitenctcncb:a6:'z  fic  apparcbunt:fcd 
opo:tebit  vt  no  fit  ibi  aUqd  vinccne  Uime:':  fic  videbun/ 
tur:i  vifus  poterit  illae  appbcndcrc.STu  fcis  aut  g?  atbo 
mi  qui  funt  in  acrc  no  fun  t  bui^^gcneris  vt  iUuminata  ab 
tlUs  novidcanf  nifi  in  tcncb:i6:f;  cu  fiierit  bomo  in  tcnc 
b:a:'Z  radius  foUe  illuftrauerit  illa :  potcnint  vidcri.  Qi 
aii  t  bo  fiicrit  in  radio  ncquaqp:':  boc  f it  be  id  q6  eft  in  lu 
ccatbomop:vifU8cnim  boiscii  vincit  inulta  lucc  n6  vi 
debiteos;cii  vero  no  fiicrit  victus  vidcbit  coe.joilr  ea  q 
lucct  innoctc:n6  funtaltcriuagcncrierniftgcncns  Uice/ 
tiu:f5  oitTcrunt  non  oiucrfitatc  naturc:f;  in  DebiUtatc:fi/ 
cutaiitbDifferiitalucetib^^igeneraUtatenaturc^^tffcllc 
fitt-.lDccautoiuifiononeftvera  nifioicatur  gjUicetiu; 
qucdi  iiint  quc  vincutaUar^Ziqucdi  vincunf  abalqs.in/ 
tcllcctae  aut  bui'  no  cft  g?  vnii  affici  Ji  atiud.r;  potius  in 
nollro  vifurficut  ouro:}:  qdi  funt  Durio:a  i  qdam  miniis 
cura.crgo  no  oebct  oici  tp  ca  que  in  nocte  Uicct  ftnt  fpc/ 
cic^autgcnuealiquod  pcrfcp:ctcr  gcn^colo^ato^aut 
luccntiu:lcdq:funtocvniucrfttate  iuccntiijquc  vincii' 
tur  ab  ali)6  c^ccdctibue  ea  in  rclucedo.vndc  no  videnf 
cfTc  fimul  cu  ei9  ^ptcr  Dcbilitatc  nf  i  vifU6:nolTri  ctcni; 
vifusnon  pofTuntcaapp:cbcdcrcnificii  rcmoucf  cUiri/ 
tas  rcfulgcntiii  fupcrantiii  noltroe  vifus.Si  QOtc;  banc 
Ihia;  tenucrit:Diuilio  bona  c(t:(s  n6  tenct  bac  fnia;:imo 
pitat  9?  Uicetia  .liint  viui  gcn'':'z  colo:ata  aU6:'Z  bcc  aUd. 
<rCapituium.IlII.Pc  confidcrando  fcntctias  oictasDC 
colo:ibus  'z  co^  accidcntia. 
iP  K|>i  aiitquecjrpcdircDcbcmaflvnu; 
K^  uix?  cfi.f.pfidcrarcaUafeiitctia  occo 
loziljus  ■:  Dc  Uice:que  nifi  ejrpedita  fucritnon 
potericoHcnili  finnitudonoilrcfcntcntic^m 


Capituliim 


ciuifione.Cr&JccmuB  igff  q>  oc  fentetijs  colo^  vna  cJl 
fcntetia  eius  qui  tcnct  g>  coto:  alb^n^  fit  nifiej:  ocrc  i  lu 
cc  vcl  fplcndo:c:'z  colo:  niger  ex  buius  prio.Colo:  cnim 
albuBnofitnific^tranuccticiiipfu;  oiuidif  in  partcs 
miiiutifrimae:que  poflca  pdcnfantur.c);  boc  cni;  accidit 
ci  vt  cius  fupcrficics  rccipiat  Uimcnj-z  Uiccant :  i  cj:  funt 
traflucetcs  redduntUimeaUcalijs^^zqzfunt  paruifTime 
fit  boc  in  ci6:quafi  ?tinuu:'Z  q:  trdflucene  no  vidctur  ni/ 
fi pcrcoIo:calienii.idcoea;rpcniictasn6  videtunf;  rc/ 
ucrberationes  condcn  fap  fupcrficiey  illa:p  vidcnf  con/ 
tinue:'^  vidctur  totii  albii.vnde  oijccruntqj  jsptcr  B  fpu 
maaqucvidcf  alba^^znijralba^qm  funtpaniifTime  paK» 
cce  inanimatetrafluccntce  quib''  c6mij:tU6  cftacr:':  oif/ 
fiifaeftincieUij^xriftaUusvcro^zvitru  grauianon  tra/ 
fluccnt:fcdaiiufciic{ieo|:  cu  ptinuatc  fiicrint  fupcrficics 
oeftnicturco:p  peruictas:fcd  cii  vnaqucc^eitis  pars  liic 
ritperfcfolafiettriflucens:in  tranfluccntc  vcroqdcft 
magnicolo:is:cu  ptingitfciffio^locusiUcfcifrionis  vide/ 
turalbus.  C[r^>):criitetiig>nigredofacitputari  pziua/ 
tionc  ^fxinditatie  co:po:i6  'Z  luminis  -z  EHictatie  fimuL 
Quidaautcmpofuit  e^ccis  aquicaufam  nigrcdinis  oi/ 
cens.q:  cii  bumcctant  illa  vidcturbabcrcaliquidnigrf 
dini6:zoij:cruntboc  ficrico  gjaquaej:trabit  ocrc;quc 
nontranllucctftcutacnncc  ■penctratpcrci  Uimeadfu» 
pcrficics.^zidco  rcmancnt  tcncbzofc .  Cuidi  autcm  vor 
lunt  qp  nigrcdocftcertilTimccoloz  -zozigo  colopicog» 
non  fcparatur.  vndc  impolTtbiU:  eft  ei  tingi:olbcdo  vcro 
occidit  tronfluccnti  ^pter  Diucrfitatecius:n6  cft  aiit  16' 
ge:vt  fcntcntia  pziina  oc  nigrcdinc:oucat  ctia;  ad  banc; 
pofuit  enim  nigredinc  certificationc  ciue  qd  no  tronflu/ 
cctcjrboc^non  tranflucct:'z  boccft  ccrtificatiocolozia 
quircucrbcraf  cpilla .  (ribi]ccruntaiitg>clcmcntaoi« 
funttriilucctia^^zcucoponiifacciditcjccisalbcdo.-que; 
fldmodii  oij^im^^vt  idq6eft  oppofitii  vifui  fit  fupficic» 
cqualcs  tranfluccntcsad  boc  vt  penetrct  cae  vilus^-zqt 
mgrcdoacciditciiidq6occo:po:c  opponif  vifiu  fiicrit 
anguU)fum:ita  vtj^bibeat  trafluccre  cjitrema  quc  attin/ 
git  vifum:tiic  angiili  illi  qguis  illuminanf  :n6  tn  fatis  pc/ 
nctratcoB Uimer^zobfcuranf j:.pterboc.Cir£2ctotaaiij  ^ 
bac  coUectionc  fcntcntia;::id  q6  mibi  Difficilius  cft  oifri 
nirc:boc  cft.i.albcdincm  f  cricj:  Umine:icp  nigrcdo  cft 
colozvcTUs.noscnimfcimus^  trifluccntia  albefciit 
dircdigtmf  inpuUicrc-zadmifccnf  aertficut  fciiamu; 
qoaUjcfcit  eo  q>  odmifccf ei  retcntio  aerie  in  fc  cii  guicta 
te quc cft in  n a eius.Scimus etiacp nigredo non  rccipit 
aliiicolo:cvUomodo:fiCHtalbfirccipitaUii  celoie  lcco 
flUHTdinis  jpptcr  (m  puietate:'Z  q:cft  fuBm  nondii  aptu: 
qd  nodii  aiif  cft  aqualitatib^ipfii  cft  reccptibitc  illay.it3 
Q7  n6  eft  nccclTeciod  boc  oimittcrc  aligd:q6  cnim  cccu/ 
patii  eftab  vna  norccipitalii  nifi  poft  remotioncilUHa: 
-ziftifHntquipofucriitpmo^diucolo^u  }^i\ietateai\t  no 
guictate.^ucriitaiitalijptrarijiftisquiEtiictatcncglc/ 
pcre  Dicctcs  gjoia  co:po:o  funt  colozato:':  impole  cft  oli 
quodco:pu6Ccfinccolo:c:f;  po^ri^z  vacuitatcscii  fuc/ 
rint  mul  tc  in  co:po:ibti6  pcnctrabit  in  cie  radiue  qui  ve 
nitef:  lucidovfqj  adoUi  partc:'Z  pcnctrabit  in  cie  rodiue 
vifus^-z  videbif  Qjcftpoft  illa.Scntctii  p:ima  oiccmuo 
ita  cffc:f;  no  in  co^pozcptinuo-zpiuncto.nocni^apparct 
co!o:  nifiin  DcnfitatcciusXiicnimpiungif  ibMmccta* 
tunolbcdo  aufcrf  ab  co  in  piunctionc  'zficcitatc.  Sipfuj 
ctcni;n6albclcit j)ptcrptritionctin:quo  icddif  in par/ 
uiiTimas  partcs:f;  q:  occoctio  facitiU6  b^l^vt  cii  bumcc» 
tatiiftjcrif^^zpoftca  cj:iccatii  albcfcot  fo:titcrj3pterc6/ 
ple>:ione  c j:  qua  boc  accidit  illi.£c  afit  nobis  ocmcftrat 
ilU}:boc  eft  9?  f»  actio  ignte  in  gipfo  nibilaU'6  foccret  niiK 


Xcrtic 

fad(i{9temcontrttfonis:tuncmnUa  fadlim  dttrition» 
qiteDudtparte«  in  minudfTmwefficerer  ipfamattntio' 
nc  in  gipfo  icakei  fimilibu9:i  quicquid  ita  attereretur 
redigerec  in  puluerem:^  podea  cii  aqua  infpinfarct  albe 
fccretlicntgtpfum^fednoellita.  gfttcercetenim  itarc^ 
fadlcadcontcrendtialiquando  oncitnosad  eflectibne 
qua  ciTdmus  qnend  cn:caufacireaibedo(it.(E5tes  poi 
namus  q>  in  gipfo  liat  bocqucadmodit  oijxraUed  non 
018  albedo  fit  boc  modo.Oua  etenim  cu  coquiimr  albu' 
qo  eo^  Quia  fit  t  alba:t  itnpotc  e(t  oiciq?  ignis  addide^ 
rit  ci  raritatc  z  DifgrcgationC5:nibil  cnim  addidit  ei:niit 
conftrictionealiq  modo:necgj  acdderitciaer-z  pcrmV 
fceturei.-pzimiietcnimcam  ouucoquimrfit  pondero/ 
fiu8:i  bocctia  fit  pjopter  aerc  qui  feparatur  ab  co.&ecii 
doqjfiacribicct-ztnfundcrctur  in  bnnjoiecitis:-;  face/ 
ret  illud  albefcerctegcrct  loco  maio:c .  (£3^  mcdicina 
qua  fadunt  Dcccptoies:-:  vocattir  lac  virginis:  fit  q:  acei 
to:  in  quo  coquimr  litar^rii :  quoufc^  oiiToluimr  in  eo:z 
potleacolaturquoufc^accmm  fiat  tranHuccntius^ial' 
bius  ^mifcemr  cum  aqnain  qua  oecocmm  fititalumen 
vctus:  %  colamr  inulms  quoufcg  fiat  quafi  lacbrima.ici 
ante  negligentiuB  iir  non  pzojcnit  confcctio  que  qucrt' 
tuncii  vero  pcrmifcenmr  be  oucaquecoogulamr  littar 
giru  trafluccnsoifTolutiiztalbefdtmultiiitcHtlac  acd' 
du:oeinde  qciccatur:'!  non  fit  bocideo  cp  tranfluces  ibi 
litcuiacdd&oiuifio.littargiriictenimotfpcrfus-ZDilTO' 
lummeratinaceto:ncc  fttcmntibi  particutc  mnltum 
traniluccntcs:qne  conuenicntcs  contbingunmr.fedcll 
ncceflle  vtmaioz  fiatoifpcrfio  p:opter  aqui  vcteris  aUv 
miniBJiecfaitQttdfms  etiacueisaercTtcriusvUomo^ 
do.tloncnimcoRtingit  bocnirie^aliquo  modopcrmu 
cationi9.crgo  featndu  mcii  intcllcctii :  no  fit  ois  albedo: 
ficut  oi):crunt .  Biautcalbcdo  non  e(Tet  nifi  Itipncc  nt' 
gredomift  id  quod  oij:erunt:mnc  non  componerctur  al 
bedo  1  nigrcdo  fcmg  nifi  vno  modo.  iDanifeftatio  aiit 
buiuscftq?  albumtranfitpaulatim in  nigrum  tribus 
Vijs:vnaertpzimiiin  rubpalidii^tbccpjogrcflfio  eripu' 
ra.Cnmenimfiiciitp:ogrefTiopurapjius  p:oucnict  ad 
fubpalidu:  ocindc  ad  paUdii:':  tandiu  fic  quoufc^  fiat  ni/ 
gru.q:ric^ccdesbvnomodo;n6cefTat  paulatim  tntc' 
di  nigrcdo  fola^quoufcp  fiat  pura  nigredo.aUa  aufc  via 
eftadfub:ubcn:ocindeadmbeu  pofteaad  nigredincs. 
XcrtiaveroviaeHquaimrad  viriditatc.ocindc  adin/ 
dicii  pofica  ad  nigredinc.£tin  iftis  modis  no  pot  ciTc  w 
uerfitas:nific|CDiuer1itatc  ci^cjrquo  coponunt  colo:it8 
mcdi):fieni3  noftteritibi  nifialbedo  z  nigredorz  no  fuc 
rito:igoulbcdinisnifiluptucimporee(tvt  oiffcrat  ilTi 
mocUaut^cedatipcopofitione  albcdinis':  nigrcdinis 
nift  fcciidn  vii  vna  in  qua  no  fit  vlla  oiuerlita9:t  nifi  fc/ 
ciidu  pUts  vcl  minue  tan  tu;'z  be  no  crut  oiuerfe  vic.Tla 
fi  enent  Diuerfe  vic:opo:terctvt  cct  ibiaut  gmi;:tio  aUcu 
iUB:q&  ncc  eft  albcdo  ncc  nigredo:':  opo:terctvt  ect  pcr/ 
roi):tioreivifibili8.Tl6cftautinreb''ret>Qucputate(fe 
VifibtUs  que  noiit  albedo  ncc  nigredo:vci  crpofits  ej:  il 
bsnifiUipfedidii  euquiponitlucc  aUud  ab  ipfis:cuiU8 
fcn  tentia  fi  no  Dcftruit  :n6  poteritfieri  Emutatio  colont 
Iftoiucrf09modo6.@tautcporfiibili8  fueritbcc  gmuta' 
Cioopo^tebitvtfitibitertiuvifibilcp^eteralbedinctni 
grcdine.  'Doc  autvifibile  no  p6tee:iafi  pofuerimus  Uicc 
p:etercolo:c:ifccudubocpo(Tibileeft  c6poni  coIojcb:': 
vt  cii  albedo  i  nigrcdo  Emijctc  (iierint  g  fc  pioccdif  fecii 
dum  via  fubpaUdt.  Cu  aiit  Utj:  permifccf  nigredini:':  fuc 
ritquaffnubcsfuBqua  reucrbcraf  quafiniger  fumu9: 
quiadmijrt'cftigni:critri<bo:;finigredo  fitcrit  fupane: 
m  erit  dmnmU  nigrcdo  focrit  victa:i  fuerit  ibt  fupcr 


duartmn  •* 

abundantia  albcdinis  rcfpledentis.  ©i  vero  fitcrit  ritri'/ 
nu6  gmij:W8  nigrcdini;':  no  fiierit  in  eay  partibus  fplo 
do:c6tinget  viriditas^-zomninocu  nigrcdo  fucritoccnl 
tio^^^zalbedomanifeftio:  nibo:fictcc6uerfo.OLinde  ni/ 
grcdo  fi  faerit  faQcme  in  p:imis  critcolo:  ftifcus.  Bi  ^ 
nigrcdofticritfuQan8fccridario:crit  colo:  foUo:p  po:ri. 
&iantcftieritmagis  tmagis:crit  illa  viriditaeintenfa 
quc  carct  nominc.^i  aut  admifccmr  bcc  albcdo:erit  co 
lozf  ari .  Siaiit  ad  boc  f  aro  admifcef  nigredo  cii  paruo 
mbcdiniscritindicus.Biautcrubouadmifcefindicus 
eritcarminiu^^zficpolTnntcolo^cs  coponi^^zidccft  qua/ 
Utatcs  admifccri:fiue  co:po:a  coplcri.  i£Ja  autc  noti^  £> 
cft  g»  cj:  coU>:e  nigro  g  raicrbcrationc  n6  rcddif aU|  coz 
po:i  lumc  vUo  m6.0po:tct.n.g7  cj:  coloabns  viridibus 
aut  rubcis:n6  reuerberaf  nifialbcdo:^ej:  gtibue  nigris 
nibil  rcfultaret  majnmc  cii  fint  oebiles  i  attrite .  ioi  aut  obitaio, 
otrerint  fc  viderc  cas  rei^lcdere  gmij:ttm:refponfio  ad  eoiiui9, 
boc  critgj  qc  gmij:tione  ^ucnit  actio  'z  pa(Tio:'z  caufa  il\i> 
us  pmij^tiois^ucnitqUtas.^znil  refertan  faciatboc  ars 
an  natura:$uis  namra  pct  cfficerc  complejcione  que  eft 
admodu  gmutanoni9.Sr9  vcro  n6  pot  ni(t  coninncno« 
ne:ifo:ta(tt8ptcrI5natura  operamr  aUqua  gmntatio/' 
nc.Tlatura  etcnim  pot  attennarc  c6plej:ionc  quc  eft  ad 
modupmijctionis-zc^tritionisinminnridima.Srsvc/ 
ro  non  pqt  tantii  indagarc.  Tlamre  etenim  infinite  fnnt 
acrionesinoiuidendo::  opcrandoin  potcnriaicfTcctu. 
iSrs  vcro  n6  p6t  eUccre  quicquideft  latcns  illa;  ad  cfTc/ 
ctii.crgoiammanifeftueftej:l50c:qj  albedo  cerriiTime 
n6 eft  Uij:.Tlon  autem  negamns acrcnon babcre  actio/  *(*<«*•  ■*" 
nealiquamin albi(Tcando;f£dn6  qucadmodii  oij:eriit;  <""*• 
nifiq6e(Ticitcomplej:ioncm  albificantc$:fimiUter  non 
po(Tumu80icercQ7  albedo  fcifamitotaeftqueadmodii 
oijccmnt:fed  oe  complej:ione.  Scr  enis  fadt  co\oic  albii 
ncp:optcrc6mij:tionemtantu:fedetia  p:optcr  pcrmu/ 
tatione.&iautcs  firma  cfTctcoy  fcntcntiajpo(Tcte(Te  cp 
rcsalbaautcoU>:ata  paulatim  attenuaret  quoufc^iau/ 
fcrref  cius  oiucrfitas^ita  vt  tranfUiccret  autpenc  tran/ 
fluccret.T3ocauten6cftita.  )3cdbocQ5  0ij:crunt  gjni/ 
grii  n6  cft  rcccptibile  aUcrius  colo:i6:aut  volunt  cicere 
cj:  intcllccm  pmutandi  aut  tingedi.&i  aiit  voUierit  oicc 
rc  cj:  intcllecm  gmutandi  mcntiri  funt.  £i:  enim  ::umcit 
coscftiuucntus  i  canitiee.!3i  aut  cj:  int  ellccm  tmgendi 
boccft  ej:  oifpoftrione  vicinitatie  n6  quaUtatie .  1i6  aiit 
cft  longc  vt  id  q6  eft  nigru  no  fiat  nigrti;nifi  cii  ibi  fueric 
virm8penctrabiUtati8:t  rctcnrionis:':  ?ftrictioni8.f.vr 
pcrmifceaf  1  pcnetret  -zinbcrcaft-zvtalbedo  quccftin 
rcbns  fit  oiucrfa  ad  t?  in  namra  fua :  i  idco  albcdo  non 
potinueftirc  nigrti:':  pcnctrarcin  iU6  tadbcrcrecuqua/ 
uis  boc  ctia  no  fit  impotc.  Cii.n.clabo:anerut  in  ccrufa 
vcl  in  pfitt  aUquo  modo  pcnetradi:<:  oifToIuedi  nigrcdi/ 
nequeincofietalbti.&5fcntcntia  fccundan6eft  facile 
tencrcnifi  po'.iicrimu6  ce  inanc:po:ri  ctenim  quos  D  i^e 
riit  neceiTc  cft  vt  aut  fintplcni  co:po:caut  vacui.  Qi  aut 
fUcrintplenico:po:c:ipfumco:pusaut  trafluccbit  p:o/ 
pterpo:oequoebabet:autcritiinc  po^is;':^^  tcrmtna' 
bitur  boc  nifi  in  tranfluceti:q6  fit  finc  po^ie:-:  boc  eft  oi/ 
uerlii  ab  boc  q6  oicitt:aut  tcrminabif  in  inani:':  critco;: 
cntenria  qj  ncceflfario  inane  baljcat  eefj  inane  n6  babet 
cffc.£>cindeipfioiciit97n6oce|.io:ifunt  apriad  trafiu/ 
cedu^nififticrintfimsco;:  rcctifinc  obliquitatc-ad  boc 
Vtrcctcingrediontpereoeradij.^aciamuecrgopilani 
uea  veloc  criftallo:vel  oc  iacinto  aibo  traftuccti:':  ipfoe 
po:ro8quifuntin  ca:tranUucentes  rccri:oicamuoeftc  in 
longitudinc^^alijitair  Uitimdine-^ficcriintin  traftier/ 
(Hmiaiit  c;:  quacut^  partc  volu  eriexiuocrgo  cruntpoti 
auic.    »  4 


I^caia 


'(lijartfe 


rertiin  trafucrrujaUo|tpo»;t  rerto|i:it9  vtno  appare^ 
at  in  eie  toUuolUae  ej:  qm  parte  f  fpe^erl8.ergo  neccnfa/ 
rio  accidit  ejcaliquibua  partib''  oiuerntae  rectitudiniec 
lejdftentiapartiiinon  babentiiipojroein  rcctitiKiincli 
fiea:p:qne  piitanc  ejciHere  recte  ab  oculo:aut  vt  totu  coi' 
pu8  fit  ImntA  boc  ed:  impolTibile.OpoUct  ergovt  ca  (0 
tus  oiuerfi  fucrintin  traflucentevarietur  etia  ibieo:^  q/ 
uictaeomnino.lbeidcquomodoeritoifporitioco2po:i6: 
in  quo  tantum  cft  potof  i  vacuitatii  q>  occulta^  cius  co 
lo::iuvtappareatquaririnecolo2ecii  ipfum  babeatin 
fe  coloze:-:  non  obnubiletcolozc  aitcriue  rei  quc  ei^  poil 
ipfum:im9certiifimeredditidq6poltipfumefl.€>taiit 
ip1Umobtegitcolo»IUunon  facitbocnifiperidqded 
ciuafiinibil.er8opom'quifuntineo  funt  multo  plue^ 
plenu  qd  cft  in  illo.aiio  crgo  potent  babcre  banc  p(tw 
ctioneiadntL-cii  ipfbm  nibii  fit  nilt  vacuitae.  &i  aute  bo 
facerct  tn  iadnto  tria:aut  quatuoz  foumina:t  poftea  co/ 
(ereretminoK  viinfringere  pofTenbec  igit  fentcntia  fiU 
r3eii.er30colo;eebabentee:inon  eilefTccoc  ejibocqf 
funt  larncc  \a%  eH  apparcna  eo:;::quaui6  ct:  boc  gp  funt 
inefikctu:nd  funt  in  lucc:trilflucenecnim  babctciTc:':  ^ 
eSt  cp  oemoilrarc  intendimue  v(c0  ad  biic  locu5.'i^ellat 
adbucoiccre^qtiofiatDifpofitis  videndi:eF  quo  pendet 
erilcertificare:qualitcrrcddafUt;:atranflHcente. 
CrCapim.  V.oe  oiucrfitatc  fentctia:}i  oe  vifu:i  oe  ocftru 
ctioncptaua^fnia^ifecundu  q^eftin  ipfa  re. 

^  l^f^tf  lilA  ^''S"  ^  f^"^o^^  fententie  oe 
[^  ^VvlllWX?  boctresfunfcquauiovnaqcp 
\y  ixV'  babeat  fubdiuifiones:vnaenim  eft  fcnte 
I  tia  eop  qui  tcnent  Q)  radi|  lincarcd  e^eunt  oe 
I  pitpilia  ad  modum  piramidie:cnius  captit  cft 
verfits  ocuUi:t  dP  bafis  ad  parte  rci  virc:^pter  quod  aiit 
fit  minoz  vtfio:ctl  id  qd  oidt  fagitta :  quc  cll  liiica  medt) 
radi^^cquidiHasi^beTtrcmiei^zaUquidvidcre  eltin  illd 
hic  fagirtl  moiicrc  ?illia  vero  fententia  z(t  ciusqui  tenct 
Q7  rad  iue  ept  oe  piip  illa:fed  oe  toto  eo  no  puenit  tamcn 
gp  taga  t  beiwfperiii  celtnifi  ppter  oifgrcgationc  c)c  qtia 
^uenit  oilatatio  vifus^fj  cu  cgrcdit  i  piungf  tur  acri  Uic» 
do  fit  ei  aer  inllrnmcn  tii  %  appiebcnd  it  per  iUud.Xerria 
autc  fcntenoa  eiuequi  ttnctap  (icut  aUa  fcnfibiUa  no  sp 
p:cbendunt  c):boc9'  aUquis  fcnfuu  gtingat  ad  illa  vel 
offendat  in  ilUi  vel  piungaf  eis^aut  tranfmutat  nuncium 
adiUa:ftccrgovifionon  fit:idcog)  radius  e^cataUquo 
modo^TocaMTat  vifo;fcd  q:  fo:ma  vift'  pucnitad  vifum 
trafluccntercddctcipfaj.  'Katiocinateaijtfunt  ouopji' 
mc  fcntctte:oicente6:q2  no  fuit  nccciTealijs  fcnfib^^vt  fcn 
fibiUa  aduenirct  cie:nifi  qz  no  certificat  eo^  appzcbcn/ 
fio  nilitagcndo:ficutciT  gulTus':  tacme^iltcut  odozaf 
C[\a.  attractione  cogit  odozc  obuiarc  fibi:vt  patiatab  illo: 
<z  f tcut  fcnus  que  pducit  comotto  ad  auditu .  3n  vifu  aitt 
ijon  poibocce:vifU5  ctcnim  rcmotii  clT.i  idco  no  vidct 
q6  ftbi  adiunctii  cff;ncc  etias  pot  oiTcndere  in  illud  acci/ 
dcn8:q6babcte(Teincojpo:e  vifibili.f coloz  citis  autfi/ 
gura:acddentiaetcnimnono(Tcnduntciquandoquidc 
eft  fiait  res  opoztet  vt  virtus  fcn  ticndi  pertingat  vfcg  ad 
locum  fcnfatiadboc  vtoffendat  in  iUud.  ITon  potautcj 
Virtus  fcntiendi  mouerimotti  locaii  nifi  mcdiante  cozpo 
rc:q6  eam  pzouebat  ilUic.t)oc  autc  cozpne  clT  fubtitc  bu 
IU8  generiscuius  efl:  radius  i  fpiiB:-!  ideo  vocamus  illd 
radiii:-:  qi  in  oculo  efl:  co:pii9  b^.ideovidct  bominiin  te 
ncbjis^qj  lume  Dcfcedai  ab  oculo  fiio:i  refplcdct  fug  na/ 
fu;  fuii:aut  fug  aUgd  q6^fl  circa  iU6oppofitii  ilU.  (L  3tc 
in  mane  bo  epEgefactU8:cU5  apcritoculos  videt  vtdere 
radioscozaocuUs  fuis.^L  3tcfojame  vueeimplet  lumi 
ne  aUeriue  oatli;cti  cloudif  aUcr.  Cm  tm  fonitcr  intuct : 


£apituhtm 

tunc  bubfii  noeft  co:pus  cec[i  traffcrt  in  alutd .  Sccii/ 
da  aiit  ncgauit^  cozpue  quale  cil  oculue  no  capit  oc  ra 
dio  tantii:oequo  vna  Uneaptinuet  inter  viftts:';  ITellae  fi 
tas:ncdii  tot  aUe  Unee  quc  oifpergun  t  ad  oia  qtie  vidcn 
tur  in  mundo  pcipitc  cu  quicquid  videt  oceo  no  vidcac 
nifi  ptinuii  cqualiter.Opoztetergo  vt  id  ^ptcrq6  vidc^ 
ctir  frt  continuii.Tlcgauit  adbuc  etia  qp  bic  radtus  cfxit 
no  mouet  in  tempoae  nofenfato  ab  oculo  vfcg  ad  ficllae 
fi):as.lC^>):£rantetia  opo2tere  vt  coparatio  tepozis  tui 
mot^^ad  rc  itcrqua  t  te  fiit  Duo  cubiti  ad  tpe  mc  t  g  c\  f cp 
ad  flcllas  fipe:(it  copatio  ouo|:  fpatiof .  O5  g  vt  inter 
Duo  tgaapgcat  Diucrfita6.(E  ^oztalTis  atit  auctozee  ter 
tic  fntc  rartocinant  lcdidti  bocptraauctozce  oe  radio  li 
ncarinefdetcs  qm  boc  friuolii  eft:po(Tunt  etenim  ponc/ 
retpenonfenfatii:co97eftb:eui(Timii:in  qtio  motueeft 
radius  vft^  ad  ftellas  f i^oeinde  pot  oiuidi  boc  tcpus 
infinitc^-zpolTunt  occo  fumercparte:autparte  partie:cu 
ius  coparatto  ad  totfi  ilUtd  finucut  coparario  bzcuie  fpct 
tt)adlongii:^ieouotpa  vtriufcp  longitudinis.vtraq^ 
no  funt  fcnfata:co  gp  funt  bzeuilTima.  C®?  auctojce  cc 
radge  babet  rarioncqua  oeftrir  erc  0  iflidle  cft:boc  eft.n. 
qd  Dicunt:g7(pecula  teftant  c(Te  radio:p  1  fplcdo:e  eo^: 
necclTc  eft  ctcnis  ^xi\i\i  rcddat  fozma  fpcculi  poftqp  cft 
reddita  fpeaiU)  fozmavifi  oppolita  cffigiata  in  eo:aut  vt 
fitficutoiccmus  noe.iFkadiuscniscgrcditur  toffcndit 
in  fpecul  i  .Dcinde  repcutit  ad  otfcndcndii  in  iUu;  :a  quo 
rcucrberat  fccundii  aUque  angulu  pjop:iu.£ti  autc  fuc 
ntocftructa  pzima  oictiorcmanebit  feciida:  pzopter  qd 
auocclarabif  ocftrucno  p:imc  Dictionis:boccft  q6be 
fozme  fi  e(Tent  e(Tigiate  it\  fpcculo:(tnc  oubio  e(Tigies  iUe 
ccntin  locoaUquofugficiaiicutcucoloz^zlujc  reuerbe/ 
rantur  (imul  a  traftuccnte  e):tra  pzimu  fubiectum:t  ca^ 
in(picif  iUa  redditio  fplcndoue  in  vno  codcc^  U)co  vide 
tur  varic  oiucriitatcs  fituii  tnmetiu.£(figiee  atit  quc  cft 
in  fpcculon6eftb9:tmomouetur  localitcr:p:optcr  mo/ 
tu  locale  intucrie.Si  cnim  no  moucrcf  lcraUtcr  nili  lo/ 
cali  motu  vifibiUs  tantu:n6  cfTet  bic  Dtfji.  ^ltae.  j£>5  boc 
cp  mom  locaUmoHcmr  intuetiB^fignificatg?  locue  ver' 
no  cft  ibiin  quo  impmaf  fo:ma:f5  cu  intuens  fo:ma  mo 
tvetwxtiA  Dircctio  Unccmoucwr:  que  cii  rcuerbcrcf  ad 
vifum  facit  ^p:ium  anguli):t  videntur  per  ipfam  candc 
lineam  vifibilia:':  per  tplam  etia  vidctur  alia  pars  fpccu 
li  in  qua  videntur  clTeipfa  vifibiUa.'Z  fic  no  ceffat  moirc/ 
ri.  Jbi;:erunt  ctta:q:  q6  fignificat  ccrtitudine  hui -cft  boc: 
cp  in  vifu  bominis  aliquando  imp:imunf  ftmulacra  vi/ 
fibiUii^-zrcucrbcrantindcadvifusaUcriHs  videnti6:ita 
Vt  videat  iUttd  bic  fcciidii  vidce:t  no  vidcat  iU6  orie  ptt/ 
pille  in  qtta  a(fimilatti  eft  boc  ftmulacrii  adinftar  imagi 
nationi8.©iautbccimp:ciTio  e(Tet  ccrta  in  vifci  ei':opoi 
tcrct  fccundu  auao:c6fententieDeftmulacri6:vtvter(^ 
equaUtcr  aw«ebe'deret  illud  ftmulacru.3pft  ctenim  tc/ 
ncnt  q?  ccrtimdovidendieft:vtftmulacriirdappareat 
in  vifu.vnde  cuiufciic^  vifu  apparnerit  (tmulacrii  Dcbct 
illd  vidcre.(r£)i)cere  etia  fe  e%  boc  iudicare  q>  inlpiciea 
fpeculii  videf  videre  fomta  fud:fed  non  cft  ita.  'fNadiue 
crenim  cu  o(Tcndit  in  fpecuUi:i  app:cbcndit  illud  reucr/ 
bcratur  rcperaiiTus  1  offendit  in  fo:ma  inmen  118:1  app/ 
bendtt  ed:i  q:  vidct  fpeculu5:t  fe  vna  rectittidinc  cptue 
Unec  radiaU3:vidctur  ci  q>  altcr  fit  in  altcro .  i)i):crc  et: 
q:  fignificat  15  no  effc  imp:cflfu5  Jn  lpcculo:13  eft  q?  cti  vi' 
dct  B  no  oubitaf  no  ce  in  fu^ficie  fpccultf^  qjf»  in  imoii 
qualt  longinquu  ab  ca:':  13  logtnquitas  neccdc  cft:vt  aut 
fitin  imofpcculi:fedfpeailiinonbabcttantam  p:ofiin/ 
ditatcm:ncc  etia  fi  babcrct  tantam  ^fiinditate  redderc/ 
tur  nobis  q6  clTigiatur  ixi  co,'l^cftat  crgo  vt  Ula  tongin/ 


jCertie 


quitasfitlongfnqttitas  cconnerfo  apcrtc  pjofttnditatfs 
fpecttlt;?  vep  eft  gj  non  appjebeiidttiir  ipra:nifi  tn  illa  16 
ginqiittate  qiie  cft  tntcr  illu  -z  fpcculijrq:  eiiiB  cffigies  no 
fuit  impzeflfa  in  fpcctt  Lo.  i  !06  aiitcin  oebetnua  Dcrtnicre 
pjimum  Duas  pamas  (cntcnms:i  affirmare  veritatcm 
tertic  fententieqitc  nofbra  eft.Dcinde  rcdibimus  ad  bac 
35    oppofitione:'z  foluemus  cas.  (E  i>icemu9  ergo  pzius^qz 
idqiiodcgrcdit  DeviiuncceiVecft  vtautfit  aliquidfta/ 
bilceffc  babcns  fitu5:i  fit  fubHantia  co^vicaraut  vtfit 
aliquidqdnon  babctcjLifterepcr  feipfum  nec  babetcflc 
nifi  pjopter  rc  tranfluccntem  quc  cfl  inter  vifum  ^  vifi' 
bilc.Ct:  autcm  cit  bmufmodi  naturc:  qp  no  xxbct  oici  gj 
fitcgrcdien9DCvifiJ:fed  DebcrctDici:qieftpa(Tio  acris 
pioptcr  vidimiz  acr  pzopter  palTione  iUa  fit  aminiculuj 
Vidcndi.  tDocautefitDuobusmodie:autad  moduami' 
nicuUmcdt):autadmoditaminiculiinflrumcnti.1^:ius 
Qutem  q^;:equamur  Diuifioneiudicabo  cgo  iudtciilge/ 
neralcg?  viderenon  fitej:  pmutationeaeris  feaindum 
cifpofitionc  que  adiuuet  vifum  aliquo  modo.^pfa  enim 
oifpofitiofine  oubio  fierct  affcctio  in  acrc  no  rntentio  rer 
lataquantit  ad  vnum  vidcnte  ^  n  on  ad  aliu.  Tlos  autcs 
non  negamus  effe  banc  Diuiftonefcd  Dtcimue  necefle  ce 
Vtfitrclatio  interaere'Z  videntemcii  vidcrit^tpzoptcr 
banc  relatiotie  fiet  vifto:fed  ncgamtis  oifpofitione  i  affe 
ctionefiram^zftabileeiTein  ipfoaere:tin  centiaciue:^/ 
ptcrqulfictaeraliaiiusquaUtatio.aut^p^ietatis  in  fe: 
quauis  non  pcrmancretin  fc:nec  ect  in  eo  cii  remotieret 
efficicns.b^ctcnimnon  babctaflectione  flcrin  ccpara/ 
tionc  vnius  vifus-znonaltcnus^fedeftciin  coparatione 
ots  q)  ficut  eft  albu  n  on  eft  albii  in  coparatione  vniue:'! 
non  aUeriu6:f5cftin  feipfoalbit^^albujcoparationcois 
qdeftiquauisnon  rcmancutalbu  rcmotacaufaalbifica 
te.vndenecefi'ecftvtilUaffectioautrecipiatintcnfione 
^remilTtonc:vtaUquado.f.fitocbilio2:i  aliquado  foztv 
oz:aut  fit  fcmg  vno  modo.  Si  aute  fuerit  vno  modo:nc/ 
ccfTc  eft  vt  caufa  dus  recipwt  magis  i  minusiaut  vt  non 
f  ccipiat.Si  aiit  natiu-a  cij  recepcrit  in  tcfione  ■:  remiffioj 
ne:'Z  ilLa  no  fuerit  caulii  per  fcipfas.Dpoztebit  vt  icquat 
ea  caufatij  in  rccipiedo  intefione  i  rcm  ifltone .  ^mpoffi' 
bile  eft  aut  vt  rccipiat  rcmiffionc  i  actioneiqua  facit  ipc 
fo:ti6:cu  ci^^intefto  i  remiiTio  fueritaUqd  in  na  fua^ptcr 
qtia  fitcatifa.crgo  fcquit  vt  f  tutcs  flgetee  in  acrc:cu  mul 
tefuerinttfrcqucte6:actio  buiue  oifpofitionis:-!  btiiuo 
attcctionis  fit  in  aere  foztioz^-z  vt  virtutce  vifust  oifpofi' 
tio  acris  in  bac  atfectioe  minuat  oebiUtate  vifus:pcipue 
cii  no  fit  3  e%  I5:q6  no  rccipititenfionei  remiflionftimo 
cft  ex  modo  virttittl  i  oifpofitionib''  virtutt8.Tl6  eft  aitt 
^tus  cius  iicut  Di):imus  in  coparatione  vniusvifus:-:  no 
aUerius:f5  ej:  feipfa.Sequif  ergo  vt  qui  fun  t  Dcblles  vv 
fuciipucncrintvideitfoitius^-zcuoiuifi  fuerint  vidcat 
oebiausiivtDcbiiisvifuciifiterititra  latus  fojtitervi/ 
dentis  videat  fojaueifs  aer  ^ptcrilla  affectione  pmuta/ 
tur  fojuus  quocucp  modo  fTicrit;fiue  ej:  piunctione  caiv 
fap  multa;:  aut  fo;ttu;eo  q>  ad  rcfcidcndu  fo:ma5:t  ad/ 
fiuiadii  vifum  fit  fo:tio::qu3ui6  ctia  ocbilitas  vifus  opc^ 
returoefecttiin  bocCoiunctioetcnimmuUop  oebiUuj 
fimul  no  cft:ficut  cii  eft  vnus  Dcbilie  tan  tii:qucadmodi; 
ciu3quieftDebiIisvifu;n6cftDirpofuiofui  vifus  cqua/ 
lisinacrcclaro-zinacrcfpifl^o^oebiUe  etcniscii  inucne/ 
ritaliqdaminiculiiej:trinfecu6fine  oubioactio  ci^^crit 
fo:tio:.1lo3  aut  videm''^'  oebiUs  viui  noiuuot  aliquft' 
tuU"i  in  fuo  vifu  ep  pfo:tio  videiiii  fo:titcr:nec  ejc  coniun/ 
ctione  oebiUu  vifu  multo^  fimul.ergo  cla^  e(t  boc  ciTe 
falfum.'(^edcamusautenuncad  oiuifionem^  p:em:> 
rfmusoicetesneceiTecevtacrautfit  mediiiaut  tnftru/ 


eiumtmti  '^ 

trentu.!Siautefiierit  in  flnimentijrautcrft  fcnticns  atic 
reddcns.nonpotauteaUquis Diccrcaercfic  pcrmuta/ 
ri  vt  fiat  fcntiesiita  cp  (entiat  ftellas;^  rcdda  t  vifui  id  c6 
fcntit.Dcindeaer  notangitquicquid  vidct.  Uidcnt  cnis 
ftclle  ffrequas  acr  non  contingit.Sbfurdu  eft  cnim  oice 
rcgjccU^quifuntinmcdiopatiantcj^noftrovife-zfiQnt 
citiBinftrtimcntiificutacrfiteiinftrumcntii.t3ocenim 
nullu8p:udentiu  rccipifcautoiccmus  cp  Uij:cft  co:pu8 
0ifperfu5  in  aere  i  in  celo  vnita  noftris  vifibu6:'Z  fit  iftru 
mentuipfop:adbHcctia5  fipccdcrimus  abfurdiim  boc: 
opo:tcret  vt  videretnus  totii  cozpus  fteUc:-:  vt  pcedcrc/ 
mup  alia  abftirditate.f  gp  in  cclo  fun  t  po:i:qui  n6  pofliin  t 
parificari  medictatico:po:is  ccU':':  opoztcrctg)  qucctiqs 
ftellainfpiccrcttirciHsnontantu5vnapar6Vtieret:fcd 
oes.Deindeadeo'zvaUdavirtU8noftro:p  vifuu^rg?  pcr/ 
mutarct  totum  acrc  1 1ncem  quc  eft  oifltifa  in  co:po:ib'' 
ceU>;::ltcutipfi  Dicuntr^ztotum  ficret  virtus  fentice^aut 
qucU^bct  alia.ocindc  aer  ^  Uijc  non  fun  t  coniuncta  vni  vi 
fuitantti^-znonalij.CurergocofentiMnt  cp  reddunt  vni 
vifui^znonaltj.ioiauteneccfl^ariumeftvifuiciividctvc 
fiit  in  oppofito  vifi:ita  vt  acr  rcddat  ciq6  fentit:tunc  ipfu 
fcnoreaerisnoncft  caufaqua  ipfafenftbilia  reddantur 
animc.fcd  vt  vifus  cadat  in  aliqua  oppofitione  vifi:*:  in/ 
tcr  illa  fieret  acr  medius.Si  aute  acr  fcntitpcr  fcipfum: 
ircdditetia:quecuranobi8fifcntiat  infer  Quiaqsnci 
bis  confert  ad  fentiendij:boc  cft.i.g?  acr  rcddit  nobifeid 
quod  videtun^z  non  curamus  an  ipfe  fentiat  in  fe  an  no. 
©laute  voUint  oicere  g>  eius  fcntire  eft  noftrum  jmtire: 
tunc  ocUim  i  aern  omnia  fcntiunt  pzoptcr  no8.»i  vcro 
non  pomturinftrumentum;fed  mediumg^patitur  p:i' 
mo  a  vitat  poftea  perficitur  vt  fit  mcdiu^.Dcbemue  c6 
fiderare  quai  i  paffionc  patia  tur:3d  boc  vt  rcddat.  vide/ 
Ucctfiboceft.idco  q>  rccipita  vidx  virtutcm  vitexim 
ifMrumfitcIenTcntum  fimplejcboccft  impofllibilc^autfit 
guitis  in  effccw  pptcr  vifum.  Sol  aute  cfficacio:  eft  ad 
efl^iciendiieiipt«timincfFectu:zftifTtcteno:.(LUtinato'    ^ 
rctquideffici9tvifusinbocaerc.©ienimcalcfacitcHm 
opo:tet  vt  cum  inf rigidatur  aer  pzobibeatur  viderc .  &i 
autcinfrigidat:opo:tctvtciiaer  caluerit^bibcatur  vv 
dcre^nmiUtcr  occeteri8contran}6.0mniaeni5  contra/ 
m  in  quc  pcrmutatur  aer  babet  caufae  pzeter  vifu5:que 
cum  babite  fticrint:non  critncccffeipfum  pcrmutari  ^/ 
pter  vifum:ficut  cii  babcntur  eiue  cotraria  no  eft  nccef/ 
lc  vt  pmutct  jpptcr  vifum:'z  foztaffe  no  accidit  ^  pter  vi 
fum  guietas  necquaUtas  babens  contrariam  aUa  oe  co 
gntti6:fcdacctditJ7ptcrcup:op:icta8qitccaretnomine. 
qttomodo  ergopotuerunt  cam  fcire  aucto:c6  buius  fcn/ 
tcntic^tquomodoapi^cbendcrutca.lloeaute^pofui/ 
mu6iamp:opo(ittoneccniune:que  jpbibet  bae  orrnco 
permutarionee^-ztdceftan  compararentur  pzopzictati: 
an  namre  babcnti  nomen .  £)einde  putamue  q>  cu$  acr 
fucrit  tranfluccne  in  cffec  tu  i  coIozcb  fijerint  colo:e6  iti 
cflfectu :  non  fit  neceflfc  cfTe  aUud  ad  baberdum  vifim 
*0onamu6  aittcm  nunc  g;  egredi^e  ab  oculo  fit  fubftd/ 
tia  co:po:e3:radiaU'8  ficut  vcliu  pUircs  ej:  ilUs .  t)icem'' 
crgo  gjciiisDiipofitio^ncccfTeeft  vtfitbisquatito:  mo/ 
di6:fci  icet  vt  aut  fit  coniuncta  cum  toto  vifo:^  ncn  fcpa/ 
rataavidcnte.autfit?iunctacii  totovifo:i  fit  fcparata 
a  vidctc:aut  piuncta  cu  vna  parte  vifi:'z  no  CU5  alia:quo/ 
cticpn^odofueritciueDifpofitiocum  vidcntcaut  vtfit 
fcgata  a  vifo:-:  vidcnte;f5  pare  pzima  falfiffima  cft.vs-vt 
oe  oculo  e^cat  co:pti6  continuum  qd  implct  vnii  bcmif/ 
pcrium  miidit-z  cotingat  celcftia  co:po:a.ocindc  cii  clau 
fcritpalpcbzas^-zapcrucruitcji  egrediatur  aU6co:pu8 
quantumi  pzimumioutcumclauferit  rcdcat  totaiUa 


©caia 


Tjbartfe 


eollecdbadoculuivtcuitemapertue  fueht  cgrcdiatur 
rota  ab  eo:quari  boc  ftct  ad  arbitnus  claudcnti0.ccinde 
cii  no  vidctur  aliquid:cminu3  in  fua  ftgura :  i  magnitu/ 
ne  R  vifus  ^tingat  ad  illud  i  ptingit.XDagnitudo  ctcni; 
magis  ocbcret  efcctc  appzcbcndi  tactu  ^  colo:.  ikadu 
us  cnim  foztalTis  oifgrcgatur  i  rarificat  i  vidctur  coloi 
quafi  conftifus  colo: :  f5  oimcnfio  vidctur  quafi  inccrta 
Dimefio.^nccrtitudo  aut  oimenfionie  nibil  oiminuit  oc 
eiU6  tota  magniwdine;-?  q:  eft  oifgrcgaf^cft  quafi  fit  c6' 
pofitus  qccozpozalioimcnitone  i  nibi[o:aut  no  co:po:c: 
•z  tn  boc  no  confcrt  nobis  angulus  qui  cil  in  vifu:fcd  con 
fert  aiutozibue  oe  fimulacris  qui  oicunt  cp  fimulocrum 
refultas  in  fpeculo  apparct  in  parte  piramidis  putate  pe 
ne8fuperftciecritlallina:aut  cuius  caputetl  intraeam. 
0ienimangulU9  fticritmaio:  eo$  res^pinqiuoz  e(t: 
erit  tunc  tlla  pars  maioz:'z  eifigiesque  in  ea  apparct  mu 
no:.Si  aute  anguUis  fiierit  minom  q?  res  cft  remotioj 
erit  pars  mino:."!:  eiligies  que  apparet  in  ea  maio: .  0ed 
fecundi)  fen  tentia  eo^  qui  ponun  t  cp  res  vifa  cil  illa  que 
tongirintlrumcnto  vidcdi:bic  angulus  no  conferet  cis. 
*|^ars  vero  fcda  e(t  man  ifeftio:is  incduenientis.f.97  fi  15 
egrcdiens  oc  oailo  fegatura  vidftc:i  Euenit  vfqs  ad  vi/ 
fam  mino2e:tptingiteaettlnnlla  ejciilcnteptinuatione 
inter  ipfaj  1  videtc«  videns  fentit  id  qd  fentit  ipf«5:crit 
boc  quali  oiceret:g>  ali^s  potaligd  tangcre  manu  abfcif 
fa:aut  gp  fuo  co:po:is  ferpentis  reddit  id  q6  tangit  cau/ 
daci^^queeflabfciiTaabeagfcnfus  qui  rcmanctincau< 
da:nifCoicat  cp  egrediens  gmutat  mcdiu:*:  per  ipfus  tra 
fit  aliquid  vifui:t  tunc  erit  rcddes:'!  gmutatii  fimuL^a; 
eut  oijcimus  oe  boc  qd  fulTidt.jSi  aute  ftierit  ptinuus  cu 
(iltq  parte  vifi»}po:tet  vt  no  videat  totii  nifi  id  trn  in  q5 
offcndit.@iautponit  vifussmutatti  in  natura  qceuntis 
rodt)  1  ftient  quafi  vnii:qiud  oiccmus  oe  ccb  cu  vidcri/ 
mu9illud:poterimusneoicere^celuQmutatur  in  na/ 
turailUus  e^rcuntis  rad^  vt  fiatctieo  fcntiens:quafi  fint 
vnu  aliud:ita  vt  oilcndat  in  flclla  faturni:a  videat  ea  to/ 
ca:fiti":ioue  1  cctcras  magnas  ftellas.ljuius  aut  mani/ 
felia  eilfalfitas.oeinde  ia  oftendimusbac  ^mutatione 
ecris  eftenon  pofTctn  eiequepmifimu6.&i  autcoicitur 
Qiaer  trafUicens  no  vnit  ciieo  ad  vniizf;  pmutat  in  natu 
rareddete^iciqdtangit  radiu6:t  qdnotagitrcdditacr 
fo:ma  eiU8:;}pter  i^miitatione  que  accidit  ei.pma  rcfpo/ 
fio  ad  boc  eSkcp  aer  cii  no  pmutatur  ^pter  puptUa  tin  1 
reddit  ei  cui  reddere  folet:ira  vt  non  cgcat  co:po:e  egrc/ 
diete.@cda  vero  ell.q:  oeclarauimus  tpofftbiUtate  if^a// 
r  ii  gmutationii.Xertiavero  eft  q?  aer  mcdius  qui  e(t  in  / 
ter  ouas  lineas  egredientes  oebe  t  redderc  vnicuic^  illa 
ru  qd  rcddit  alteri:-z  ad  vltimii  colleciioni  radi|:e^  coUe/ 
ctioneaerisintrantisinter  Uncasrcddct  fo:ma  fenfati: 
bis  autmultotien8:x  tuncopo:tct  videri  fcnfatii  bis  mt 
fepiu6:pcipuefifiieritficutefl  fcntcntiaaUquo?:  c^  bis 
qui  oiciit  g?  Unee  no  app:ebcndiit  p  fe  nifi  q6  reddit  cis 
aenoeinde  fi  pupiUe  reddit  ab  omnib^f.Uncis  •:  acre  (v 
muUtuceHreddcnsfimulacru  ficutoijcitaucto:  pmus. 
Oi  Mt  fcierit  q?  in  bis  que  funt  no  cil:  inanc:-:  q?  co:po:a 
celo:pfolida  funt  -z  in  eis  non  funt  vacuitatcs  vel  pcaui/ 
tatC6:fcict  boc  cfTc  impo(Tibilc:i  q>  13  egrcdiee  no  potell: 
penetrare  i  illa:f5  quaUtcr  pot  boc  efiies  pcnctrarc  aqua 
rifi  fucrit  in  ea  inane;ita  vt  oiTendat  in  terra  tota^que  cfl; 
fub  cxi  vidcat ea;cu ipfa terra  fit ptinua cii  aq:':  no  cre/ 
fcatei^^moles^pter  idq6  admifcet  ei.Siaut  fticritibit 
inancquataeritmagnitudoba:^inaniii  vacuitatu  que 
funtinaq:quiui8aquafit  grauis  oefcedensin  vacuita/ 
te8:i  iplcdt  cjs.i  videt  ribi  q>  tota  aq  fit  vacuitatC6:aut 
tnaio:  paro  eiu6:aut  inedietasiita  vt  boc  eyies  pofTit  pe/ 


Capitulum 

netrare  vfcg  ad  totii  id  q5  cft  fub  aqua:t  ofTendat  m  tlI5 
z  ptitiQit  ilUid  cu  ipfu5  no  ft  t  feparatu  a  vifu:fi  enim  fepa 
raret  efTet  mirabiUns.CU&i  autequis  oiferit  videmm  ib 
Qjreeparuapenetrataqiiamulta^itaqj  colo:atea  ficut 
crocu6:oe  quo  pa:j:  gd  tingit  muUii  aquc  Dicemus  cp  co' 
lo:atio  muite  aque  a  croco  pauco  ncccfle  cfl  fieri  aUquo 
Duo^  modo:um.i.vt  autinfectio  que  acciditaqueno  fit 
nifi  m  partibue  croci:i  parte6  aque  fint  ita  vt  crant:  aut 
Vt  parte6  aque  permutate  fint  in  fe  ^jptcr  infectionc5  (0 
cttt  pennutan  t  pu>pter  caUditate:'z  f rigiditate':':  odo:e5: 
nonq)  fubtTantia  aUq  permifceat  eisit  buius  permuta/ 
tio  fit  aut  fccundii  pcrmutationem  vere  infcctionie^atit 
f  mpcrmutationeinfcctionis  fimtUutdinaric:  fimiUtudi 
naria  oico:f(cut  cu  opparct  ftiper  aqtia  effigiee  alicui"  leu 
tentis  in  ea:?  non  oppofita  vifui:aut  ficut  videt  ^  aq  e(t 
eiufdecolo:i6:cuiu6  cft  etia  vas  fuii.tDoc  aiitcum  fucrit 
multu  at^rebit  fuperfiiciee  oq  f  m  illa  infectionc^uis 
Deinofttparu5in  ea.&iaiitl7  infecttoftieriifecudimo'' 
di:bec  apparitio  no  p:odcrit  buic  intentioni:aqua  eteni$ 
permutata ':  eHfgiata  efl:pani5  enim  croct  penctrauit  in 
tUa  tota:q:aUqnpmutat  id  q6efl  magne  moUe  abeo 
qt>  efl  magne  ^tuti6  'z  parue  molieti  oino  fi  acr  fuerit  bu 
ius  Difpofitionis  q>  permtitet  ^pter  radiod:  incidemus 
in  id  qi  negauimu6  an  te:q:  opo:tcbit  vt  cu  rad^  fuerint 
multi:ftat  acri8  muUa  gmutatio:':  p:ofit  muUii  advide^ 
dii.£>iatitfiieritadmodiiredditus(inepcrmutatione: 
tuncnatura  acrie  eftque  rcddit  fimulacrii  rccipientib'': 
Vtctil  reddat  vifibu6.!oiaute  non  fucritadmodii  (ecw 
di  memb:i  Diuifionis  fed  p:imi:tunc  no  pofTumue  oubt/ 
tarcq?  aque  minimafuntpermixtaperminimacroci:': 
cconuerfo:cum  minima  aque  fine  oubio  maio:i6  qtianti 
tatisfintqlminimacrocu-zg?  inter  quec^ouo  minima 
croct  fit  aqua  pura:'^  q?  iUe  aque  pnre  que  fun  t  in  ter  cuo/ 
que(^minimacrocifintmaio:cB:$minimepartescro/ 
ci:itavtcomparattominimo:umadminima:cumcola< 
ta  fiieriRt  fibiipfi8:fit  ficutcomparatio  totiu6  ad  totum: 
cu(^itafiuntquantitate6maio:i8  minitiio:ii  crociicrut 
paruilTimc:'Z  erit  ipoiTibiiC  iUao  oiffitndi  per  tota  aqiias: 
1  tuncnon potcruntaquamcontingcrc  tota:itcr:fcd  bic  ^ 
modu6  falfus  efi.£ota  enim  aqua  tincta  vidct :-:  ft  t  boc 
c]cvnaDuarumcaufarum:autq:qucc^  minima  croci:': 
aquefunt  adco  minima^Q^non  app:ebendunmr  fcnfu 
Diuifa:fed  boc  non  p:obibetaUa  cfTe  muUo  maio:a  altjo: 
cotpoza  enim  oiuiduntur  in  infinitum:  1  poflibile  c(t  vr 
minimum  aque  fit  miUcs  tantu  quii  fitminimum  croci: 
•ztamentanteparuitatie  eflg^non  fentitur  pcrfcfcpa/ 
ratim:ciicgitafucritnon  poterit  vifus  Difccrncrc  intcr 
minimacroci^-zminima  aquc:fcdvidebiturc^eis  vna 
colozatio  Difftifa  intcr  rubeii  -z  trafluccne:-:  bic  cfl  vniw 
modus:autvtminimafenfibiliacroci:non  fintin  fitib** 
oppofitis^-zequidiftantibud^fedcum  Duominima  croci 
babucrintozdincm  fupcr  vnttm  fcnfibilc  minimii  aque: 
aut  minima  croci  fint  in  feriiis  taUtcr  vt  fi  clcucntur  a\$ 
altje  cooperiant  fiiperficiem  aquc:'Z  fintquedam  illaruj 
que  videanmr  in  fuperftcic  fuperio:e:'Z  quedam  que  tra/ 
fmutant  fimulacra  fuperficici  fupcriozis^^zconairrant 
omnia  in  fimulacrie  f  m  vnu5  colo:cm:  aqua  no  rcddat 
colozem  vniufcuiufc^  iUo:um  pzoptcr  fuam  perfpicuita/ 
tcm.":  videatur  totum  continuum  in  vna  fupcrficic-z  vi/ 
deatur  q»  Diffiifue  cft  vcl  oifcurrit  per  totom  oquam: 
fcd  non  efl  ita.Certificatio  mtes  buiue  mcinbii  c(t  paU/ 
citae  infecti  vifi  in  tenui:  qd  nulU''  efl:  fpinittidinis:'^  mu( 
titudo  ciu6  q6  videtur  in  p:ofundo:  quduie  comparano 
fimiUsetT.Comparatioenim  crociquiclTin  tcnui  ad  tc/ 
nuc  cfi  fic  coparaiio  croci  qui  efl  in jifundo  ad  ^fundii: 


jCertie 

tbfewiobusmodie  pDteftidqirodpamamcft  vmcere 
velinficercid  qnod  clt  multu.fed  certc  panij  non  vindt 
nniltu  in  quaritate^fcd  foiufds  in  qiialitate  apparcndt. 
55iaut  pofucnnt  ^biceyicnsparum  pcnctrctinocre. 
inon  pcrucnitad  re  vifam:^  poftca  ocr  rcmoms  rcddit 
tii^  ipievifuiautgj  acrredditci  p:optcr  fua;  perfpicuita 
tcm  tontii  finc  permutationc.cur  crgo  ipfe  no  reddit  pu' 
pille^-zej^cufat  labo:c  cgrcdicndi  fpiritu  ad  acrcjiqui  cft 
cjcpolTtus  nocumctis.-^Si  vero  fucritpzoptcr  pcrmuta' 
donem:iamoi;amu9  oc  boc  q6  oicendu  fuit.pcinde  acr 
papiile  ciM  no  permuta  tunita  q>no  cgcat  fpiritu. 
(tCafnmlum.Vl.oc  ocftrucndo  fcntcnnas  eojrperca 
J3    qucoictafuntDefcntent^eipfo;;. 

if^^i^^tnniX  nuncadcuacuandum 
s^^p^  JwVvW<llI|l|t>  aUqua  inconuenicntia 
«»  Y*f  qucfcquunturcjrpolitionibus  co^  cjrquib' 
^  efltdquod  oijrcruntzgj  partceeicciitesDcvi' 
$  fu  rcucrbcranmr  ab  al^sco2poubus  adalia: 
«cnm  tidcrintvnricoifxia  reucrbcrantiir  indc  ad  aliud 
coiftis^tvidcntilludaliudcojpue^ad  quod  rcucrbcra/ 
tunciccmpligratiarcampcrucncrintad  fpeculum  reful' 
tiintinde  od  aliud  cojpae-.i  viden  tilUid  ctia.ergo  viden/ 
fur  ea  fimuLcrgo  vnu  quid  videtur  ouo  fimuL^  vidcmr 
g?  vnum  eo|:  vidcat  fe  in  altcro.l^anc  aute'  pofftionem 
Confcquunmrobiectioncs.Quarum  vna  efi  €p  rcuerbe/ 
ratiobiu^^radij  autcft«^Duro:autc);  lcni^autcj:  vtrocp: 
fcdbecreucrberatioaUquadovidctur  ep  lcnuqdnocft 
oummficutaqiu.ergo  ouritics  noncft  caufa.reftater/ 
govtcius  caufa  iit  lcnitas:autpoft$  caufa  cft  lcnitae  no 
ceiTceft  vt  fuflficiatadboc  quoUfcuncplcnis  fupcrficics 
fucrit:aut  vbiegeatfupcrficie  leni:quc  fitpartium  conti/ 
nuarum.Siaute  bocmcmbzu  fuerit  ncce(Te:impofTibi/ 
lc  eft  ilUim  rcuerbcraricj;  aqua:cius  enim  fuperficies  fc 
cundiico8:non  babetcontinuitatcm^ptcrmirtos  poit 
ro5quosponunteneinilU!:quifunt  caufapzoptcr  qua; 
potcft  videri  perfccteqd  cft  poft  illam .  &i  aute  non  cft 
necctTaria  continuitas:opo2tet  vt  bec  rcucrbcratio  fit  in 
omnibus  cojpoabus^quauis  fint  afpcra:na5  caula  afpc/ 
ritatis  eft  angulus:aut  qp  vidctur  angulis  cius  q6  cft  co 
cauum  an  tc  pupilUm.Omnc  autcs  angulofum  neccfla' 
riobabctaUquam  fuperficicm:in  qua  noneftang(iUm:t 
eft  lenis:aUoquin  anguU  tcndcret  in  infinitum:aut  oiui/ 
fioco2po2um  tcrmmabimrin  partibusnon  babentib'' 
fupcrfi[cics:a  bccvtratp  falfa  cft.crgo  omnes  cozpoiie  fti 
pcrficies  compofitcfuntcj:  fupcrficiebus  lcnibus.opoz' 
tet  crgo  vt  in  vnaquacg  fupcrficic  fiat  rcuerbcratio :  aut 
Vt  Diutur  vnimi  oe  Duobus.fg?  aut  in  fupcrficieb''  par/ 
iiifTtmisnon  reucrberaturradius^autg?  in  fuperficicbus 
oiuerfozum  fituu;  rcucrberatur  radius  od  partes  Diuer/ 
fasttoifgrcgaturilUid  reuerbcramm^^znon  app^ebcndi 
tiirDcillo  aUquid  pjoptcr  pjiuationcm  coniunctionis: 
fcdpiima  parsoiuifionisfaifacft.notumcft  cnim  cp  fi 
Dcvifuexitcozpusq&fubito  oiffundat  pcr  banifperiii 
mundi:iiUid  q6  pjifnum  exit:e):it  vnitum :  tquo  magis 
elc  ngatur  vcrcitur  in  iinnojcs  p  rtcs.t  magis  Difgncga/ 
ta8:t  vtcum  rcucrbcratur  vnaqucqj  pars  cius :  x  vna/ 
quec^fiimitasfubtiUs  lineeciu8:fincDubio  nonofTen/ 
dit  nilTin  partemquccftequaUsei^-zrcuerberctiirabil' 
\a:i  ad  boc  nec  jdeft  ncc  obcft  id  quodeft  pzetcr  iUam: 
fcd  foztaflfis  fi  fupcrficies  lenis  in  qua  ofFcndit  fuerit  mi' 
nozea  non  reuerbcratur  in  ca .  ITos  aiit  cumconfidcra/ 
mu8  boc  non  inuenimusqjcaufa  i  ncccfTiias  pzobibcn/ 
dircucrberationcm  in  rcbus  cjriftentibus  apud  nosfit 
bocqdparuiffime  fupcrficies  ea;zfunt  muUo  minozcs 
fiimitatibusUnearum  rodu  ofcndentibusin  ipfae:aU 


Sejrtum 


14 


t|tiando  cnim  dccidit  vt  aUquid  ftt  afperatti  fcimus  ccr/ 
tifTimcg?  parteseius  que  babcnt  fupcrficics  Icncsiba» 
bentquantitates  quas  nc  Dubitamus  cfTc  maiozcsquo/ 
titatibus  fiimitatum  cj:cuntiu5  radioaim:t  pzopter  boc 
nonrcucrberanturiniUi8:tboceftficut  vitrum  contri/ 
tum:-:  fal  t  criftaUus  confracta  ad  modum  fimiU^quo^ 
partium  fupcrficics  fcimus  verifTime  cfTclcnes^tnon 
funt  adco  paruiiTimKvt  fint  minojcs  fiimitatibus  cjrcii' 
tis  radi):que  cii  coniunguntur  no  rcuerberaturin  eis  ra^ 
dius:imoctiamnecinalg6maio:ibu6^  fint  bcc.Dcin/ 
deimpofTibilecft  vtcojpoMcontrita  tcrrena  rccipiant 
oiuifioncm  in  partcs  quc  fmt  mmozcs  partibue  quas  re 
cipit  cozp  ^s  radialc-cum  oiuidamr  in  f  ilas :  ita  vt  pars 
conftricti  fitmmo:  ca  in  qua  oiuidimr  DifTolums.  iScin* 
dciicaufarcuerberationisin  lcnicftpmiatio  pcnctrabi 
Utatis  t  rcpercufTio  retro.boc  tomm  cft  in  afpero.Siau/ 
temn6cftrepcrcuflrio;nifi  pauatio  pcnctrabiUtati6.tuc 
non  ocbct  rcuerbcrariabaUb:cojpu6etcnimnon  babci 
eynatura  moms  Diucrfos:fcd  ej:  violcntia.  Xu  fcisantc 
gpam  Uicidum  rcceperitilUid  naturaUtcrnon  rcpcrcu/ 
tict  rctro  nili  per  viclcntiam .  Ci^einde  lcnitas  non  cft 
oc  afTcctionibus  agentibus  in  cozpoza  vt  mutct  namra$ 
eiusq&ofTenditincam:neccftDe  vimitibus  rcpcUenti' 
bu8afui8co:po:ibu6aU'quid:ita  vtclongare  faciatcoz/ 
poza  a  fc:ficnim  lcnitas  efTet  caufa  clongadi  cozpoza.tuc 
elongarctq6cftintcrii;a:in  quocut^  fitucfTct^  opo:tc* 
rctvifumrcuerbcrariafpecuio:qd  tangeret  radms  cri* 
ena  Uncatus  in  co:non  cum  ofTendcrctin  ilUid  fiimitatc 
tantum.©i  autcm  caufa  rcucrberarionis  cft  rcpcrcuflw 
retroauttumo::ficHt  acciditpillc:Dcberct  rcucrberarf 
abomnicoipo:c:q6nonpcnctrat;quaui6  nocffct  lenc. 
(£&ed  fm  fcntentiam  auctozum  dc  fimulacro  potcrit 
bocDici.ipfi  cnim  ponunt  lenitatem  cauiam  reddcndt 
ff  mulacrum:':  q>  omnis  lenitas  fiue  fit  ponia;fiuc  fit  m  « 
gna:caufa  eft  reddcndi  fimulacrum  aUquod:fcd  Imula/ 
cra  quc  rcddunt  paruifTime  fupcrficics  fun  t  adco  parua: 
g)noncognofcitcavifu6:iidconon  fcntiunmr.l^oniinf 
etiaiTiQjinco:po:c  afpero  pennifcctur  obfcuritas  cum 
luminc  1  obicuranir  quicquid  fubfiftit  in  co:';  quicqi  lid 
fupercmincteftadco  paruum  g?  no  potcft  rcddcre  fimu/ 
lacrum  vifui.)5iautemcffct  planum  non  contingcrct 
iftud.(E©cd  auctojcs  rcucrbcrarioniSjPpter  buiufmo/ 
diparuitatcmnonc|:cufantur  a  pziuatione  reuerbcra/ 
tionis.ioiautcmcaufambuiu8non  ponunt  paniitates: 
fedDifgregationem:ipfa  Difgrcgatio  inucnitur  ctiamin 
fpecuUs  fignatis  taUbus  figuristgj  radius  rcucrbcra/ 
tur  cj;  iUis  ad  bcmifpcrium  miidi  pcrfcctc:ficut  fcitur  in 
fcicntiaoc  fpccuU'6:i  fouafTis  rcuerberatio  cpafpcro.no 
tantiiDifgrcgatradium^quanmmilla  fpecula  figuraw: 
fcd  fojtaiTis  concurriit  Unce  muUc  ad  vnii  punctii.  Vec 
eft  vna  Deobifctionibu6.(Cl£'ccunda  vero  obiecttoeft 
cp  quomodo  aUquandoreuerbcraturabaquataUqua/ 
do  pcnctrat  ea5:opojtct  cnim  tunc  vt  in  altcro  iftop  ce/ 
fectuscontingatpjoptcr  alterHm:fcilicetvtaut  vifvm 
fub  aqua  nen  videatur  in  tegrc:fcd  videantur  dc  co  pun/ 
cta  pencsfcnfum  Diftincta;non  baltcntia  perfcctam  foi/ 
mam:aut  vtrcucrberansin  iUuAno  vidcatur  omnino: 
fcdvidcanturDceopunctopcncslenfum  Diftincto  que 
non  babcant  intcgram  fojmom^quiois  vnum  vidcatur 
pcrfecriU8:'i  fojmaalteriuscomparaticncbuiiis  vidca 
tur  impcrfcctio:.non  autcm  ita  fe  bobet  rce.  CL  Obie' 
ctioautcmtcrriaeft:cp  rcucrbcratum  ab  aliquo:a  quo 
ocfccndit:icontinuQUir  ali)  pcr  quod  vidcntur  poftca 
ouccojus  foimcfimuLnccciTccft  vtaui^ptcr  fcparatio/ 
ncm  radu  rcuerbctati^ncn  oebcatfojmo  fcnfau:fcpa/ 


rarfa  radio:aur  vf  oebcat.Sj  afit  no  ocbcr  tmc  citr  non 
videmiis  cii  aucrtimur  fpeculum  a  qiio  oirceiTtt  radiua. 
ncfcimus  enim  caufam  buius.nifi  q:  iactus  radij:muta/ 
tU9  cft  at's.Si  aiit  pzoptcr  fcparationcm  fo:ma  ocbet  ie/ 
parari  a  rad(o:tunc  quomodo  vtdetur  fo:ma  i  fpcculuj 
iimul  in  vna  bo:a.St  aiit  id  ofi  cc  radio  qi(titin  (peau 
lo  ipfu;  efl  q6  videt  fo:ma  fpeculi.i  id  q6  oe  illo  oefcedit 
abco:ipfU5cftqdvidetfo:maialtcrHi6rei.tunciaapp:o/ 
p:iata  cft  vnicuicg  vifo:?:  aliq  pars  radij  .opo:tct  crgo  vt 
non  vidcan  t  fimul.ficut  cii  radius  iactatu  r  in  platonc:i 
radius  in  focrate:vna  oculi  apcrtione  vident  fimul.ncc 
opo:tet  ^ptcr  illum:  vt  q6  videtur  oc  platone  vidcat  no 
riucrfum  ab  co  qdvidctur  oc  focratcSi  autc;  oijccrunt 
caufambuiuseflegnadiusrcddit  fo:ma5  Pmvnam  ii/ 
ncam:7  rcddit  fo:mam  animc  oucm  illius  luicc:tg7vna 
tantil  linea  cftquc  fimul  reddit  boc  ■:  iU6:i  quicqiud  vi/ 
deturvna  linca  totum  videtur  vnu  in  loco.oiccmue  p:t/ 
moocftructac(teb3ncfcntentiam:cumncgabaturgpli/ 
ncae^cns  fitvidens  e):teriu9.fedtantum  rcddenp.fe/ 
aindo  qd  non  negatur  egredi  linca  qiieo(!endat  in  linea 
raierberatam  i  continucturci.Siaiitipfa  redditperid 
quod  ptinuatur  ci  oc  lincis.':  virme  qucef^  in  ocuto  fcn/ 
tit.  nonaute5Cj:iens:tuncopo:tetvt  videaturrcBOua/ 
buslineisfimuLzvtvidcatur  foimacii  fpeculo^tcum 
algs^iopo^cctvtmultoticns  accidat  videri  rem  gcmi/ 
natam:non  p:opter  caufaj  que  fit  in  vifu.fcd  p:optcr  co/ 
tinuitatcm  linearu  radi).quo  videnturad  vnam  liiica; 
t?ocaiitnoneft:necc6tingit:non  cftcnim  poflfibilcno/ 
bisvidcrcalicpiidinfpcculo^ipcrfc  niftcum  oppofitu; 
ftierit  vifat^i  vero  non  fuerit  oppoftium :  videbimus 
illud  ficutfpeailum  tm.&it  autc  fecundum  fcntentiam 
co:ii  a.punctum  vifus:-:  b.locus  fpeculi.i  tinca  b.c.egrc/ 
djamrocoaito.-zrcucrljcrct  aco:po:c  q6cft  contrac.i 
alia  linca  a.d.cgrcdiatur:':  intcrfccet  linea  b.c.in  puncto 
e.t  iltic  coniungatur  ei.oicemus  crgo  cp  ^m  fentcntia  ec 
nim  opojtct  vt  fozma  d.videatur  cum  fo:ma  d.c.i  vt  vi 
deatur  fo:ma  c.a  ouatKi9  fumitatibus  e.i  b.i  ouabtis  li> 
neis  e.a.'!  b.a.partcs  enim  barum  linea;^  queegrediun/ 
tur  abocutisautcruntcontinue:aut,<ontingcntcs  fc.&i 
aiit  fuertt  continue:  i  qiicda  caf  foten  t  rectpcre  afTectio 
nemaliqua^zficutoiximuetta  q^ambereddunt  pupil/ 
le:i  affectio  fiicrit  in  toto  ipfo  cozpo:c:i  non  fticrit  in  alia 
eiusruperficiequeritp:op:ia  alicuius  partis.nccfucrit 
reddirioilla  voliitaria:nec  artificialis^fcd  namralis.tiic 
paticns  cu  oif enderit  in  agens  q6  agit  offendcndo  oebct 
patic^co  iudiciumenim  oce):ituaptitudinii  naturaliit; 
quc  funt  in  fubftantijs  rc?:  ad  effectii  eft:vt  notura  apti/ 
tudinis  fitin  cnentia  patiene:cpuis  non  fit^pter  caufa; 
alicuius:q6  ITt  oe  natiira  agcntis^ivt  ree  C):qua  efl:  actio 
fit  in  natura  agcnti8:quai;is  paticns  quafi  non  fit:':  cum 
bocitafijeritej^icHsadcfTectiinoncritnifi  quantum  oc 
vnoconiungituratteri.Ciiaittagens  pcrueneric  adpa/ 
ticns.i  rcmota  ftterit  media.i  boc.r.in  c (uo  cft  virfagcn/ 
tis.i  boc  in  quo  virtus  paticndi:opo:tet  vt  actio  i  panio 
quedtintcriltaEiicniatnatiiraliterquocucpmodoftie/ 
ritcontinin'tas.angulu8Ctem'5  quicflibiatiquomodo.fi 
eft  nojpdeit  illi  quicq^.nec  p:iuatio  pcnetrabilifati9,ncc 
finibilicas  tranfluccniis.f.acris  apud  ipccutuj  cfficitibi 
otiquid:q:  tantii  oeeft  vtfiniaturpenetrabititae.iconti 
nucn f  ci  "ince quantii  fi ftt  mfm ita i  ptiniicf ur ei [incc. 
^  agens  ctcnim  ocber agcrc-z  paricns  oebct pati .  (L  Si 
aiit  fo:ma  i  quafi  alTcctio  non  fticrint  in  toto  ipio  co:po' 
rc  radg:qni  oitfundirar:fcd  in  vna  tifi  cms  fupcrficic:aut 
in  puncto  qiji  cft  finis  ciiis  i  terfninu8:i  non  ad  partcm 
ipfius  lincc.f.e.d,sd  boc  vte):eapartf  OHnuctur  eiipa/ 


Capitulum 


tfamr  ab  ea.fcdno  in  c^eeTioncitiius  linee:  opo:tcbif  tiTc 
Vt  non  patiaturinter  pzincipiii  tince:ieiu6  fiimitate:i  vt 
fo:macadaifubitoafu?crfidc  ptingcntccilinalia  fug* 
ficic  finc  paffionc  partiu  mcdiay^in  continuo  ctcnim  no 
cft  incifio  in  ef!cctu:2ut  opo:tcbit  vt  redditio  f iat  per  It/ 
nca  oirccti:quc  cf^  a.b.i  non  fiat  per  angulu  qui  cftantc 
c.punctiietcnimfiueanc^ulus  accidcntiafunt  rcctitudir 
ni.iboccftq6  nunquaDictu  fuit.crgo  manifeftii  eft;qz 
paffio  lincc  c.a.a  tinca  c.ccft  ficut  paitio  linec  b.a.a  linca 
e.b.fed  tanto  opo^tetampiius^quantojjpinquiiiscff.cr' 
gofo:mac.ocbetrcddi  vtrifcBtmeis  quc  funtca  ib.c. 
opoztct  crgo  vidcri  c.no  vnit  tifiifs  Duo.opo:tet  ctia  rcd/ 
di  fozma  d.ai  fo:ma  c.3pfi  aiit  poniit  cp  fo:ma  b.reddit 
ca  fo:ma  ccrgo  opoztct  vidcri  trcs  fo:mas  que  fun  t  d.c. 
b.fimuLboc  auttotii  noeftita.fitVctia  ficciit  ptingetce: 
nafivnaqiiccppartiiiipfa:ptincap  recipcrct  affcctionc 
in  toto  fuo  co:po:c:fcqueret  ej:  tacmvt  octio  i  pafTio.tra' 
lirct  ob  vno  partc  ad  flliqua:que  eft  ait  fc .  £>  i  aut  no  cft 
ita:f5  in  fupcrficiebus  quc  funt  oppofitc  vifo.tiic  no  05  vi 
fu5  rcddi  vifiH  pcr  atiquc  anguto  j::qui  funt  c;:tia  ilta  fU' 
pcrficie.Siaiitintcrrogaucrintnosciccnies  cur  pccdi/ 
lie  gjrcdditio  bui"fo:mecadatin  rectitudinc  f  moliqiia 
affectionc  aUoj^  vifuii  tangcntiii  ea:i  noalioai.-'  i^iccttiP 
q:ccrtc  nos  no  oicanue  q>  tuj:  fit:idco  q?  eft  rccipics  ati/ 
quidDCDcfcriptionib^^iccfo^miead  iraffcrcdiieas  ad 
atiud  vtto  modo.f;  oiccmiie  g^  illuminatii  fotet  rcddcrc 
fo:ma  fua  fibioppofito;nifi  fttcritintcreo  aligdintcrpo/ 
fitu:q6  eflcolo:atii.fC5  fi  mcdiii  ftierit  tranfluceiie.fi  fo 
mcdiu  p:iu6  efl  reapicns:i  podca  reddcns:rcddcrct  oi/ 
bu9  viftbusquociicpmodocfTctfitiis  eiuscficiit  rcddit 
cato:oibus  toctib^^quocuq^modo  fitfituscius .  CL  i>c 
bisaiitqueocbentqucriin  boc  lococft  cp  fepcvidcmua 
fo:maiDimcnfioncfo:mcfi'mHt  vnabo:a.i  vidcmus 
ea  lCEata.f.q:  vidcmusin  fpccuto  fimutacni  alicui''  rci.i 
ipfa  videmus  g  fc  fcgoiimn  boc  toiii  fimul:i  fo:ta(Ti6  & 
n6ptingitnific):Duabuelinci8  radi):qua|:  vnaoirtgic 
adipfu5in  oircctiiialiapangulu;  rcuerbcrationie^pfii' 
dcramus  crgo  boc  ficft  potcan  ipoflribile.oiccmus  crgo 
q>  PP  iactii  oua;:  tinca^r  rodi)  in  re  vifa;  no  ocberet  rcs 
ouo  vidcri.radg  ctcn  i5  ^m  coe  quo  magie  pucncrit  ptee 
fup  rc  vifa^.t  oenfatc  fticrin  t  ccrti^^Dep^ebedctiir.i  togi" 
ab  err0:e  numcri:p:ccipui  ctenim  c]c  itlte  pccdun  t  boc:t 
no  pcedut  g?  cu  vnus  radiiie  viderit  vna  rc  ah  dt  vna.i 
cii  alius  radiiis  cecidcrit  fus  cu  1  coniunctue  fiierit  ci,fit 
^ptcr  boc  erro:  in  viftnqguis  tpote  cft  c(Tc  vt  vn  d  rcptin 
gantDuo  radt|  fit:fiuc  finiouo  radi)  pncipalttcr:fiuc  ftnt 
cuorad^:pnciparrvnH6:i  aliiis  cj;  reucrbcratioc.radi' 
etcnimfmeoecozp^^cft.co^p^oiitnopcneiratco^pHs:!'! 
cft  pote  VI  radiius  cadat  fup  radiu:i  fi  inccficrimits  bac 
via  nocrit  vifioitto;:  vtro^iicg.f.fo^mcrcicui^cftfozma 
od  modit  tagcndi:f5  vidcbit  vnii  p  tactii:i  alitid  pp  rccc/ 
ptioneepillo:inibilt'tereftan  vtricp  radi;  ftnt  ej:trcmi/ 
latce  lincof  e):euntiit  in  oircctu  aut  vn"  ftt  Uc:i  alius  cj: 
laterc  g  reiierberationc.gfioticj  ca  cftbcc:n6  eftidcirco 
Q)  ouoradi)  cadatfupvna  rcabroUite.fcdboc  pactoq» 
vnH3radiu3fotii6ceciditfHEiprH5:iatiH6  cccidii  fupcr 
ipfu5:i  fuper  a  tiud  ctia.t  cc  aiit  Ditiifio  Dcftrtiif  cj:  ouo/ 
biisfpecHliefibi  oppofttis.radg.n.binon  oiuidunt  fm 
buc  modii:f5  fi  fticrint  ibi  0efi  radij  crHt  cadcntcs  fuper 
vtnicp  eo:p  fimuUi  cii  boc  vifiis  vidcbit  vniiq^qj  (pccti 
lii:i  ei''  fimHtacru:vno  via  ($  ctio  rady  bic  no  ciiiidHn  t . 
nec  eftpote  vl  vnus  radiue  rcddat  vnit  rimHtacrii:i  ali' 
otiud.vnurgfcp.n.eoj:app:cbc'ditid  q6alter:i  oppbcn/ 
descft  vn^opo^tet  gid  appbcdcn6:i  boc  no  fini  Duo.q: 
opouct  vt  viiiis  aptucbcndatfojmam.  vniufcwiiifqj  fpc 


SCcrtie 


cuUfemeI.i  no  multories.  &i  aut  frrquetatttr  ^er  re/ 
iierberattoRct  potucrimue  e^rcufare  tilud  alia  leuiejxn 
fatione  violetic  i  fufltnuerittuisillud  credere:non  opoti' 
tet  pptcr  bocee  ibi  iteraaone.ergo  curqc  vnoqitocp  fpe 
culoreddunmr  fumlocra  multaura  vt  vnu  fpecuUi;  rv 
deat  multoticeccu  ipfum  vidcat  femeL-fiatt  eft  i  multo/ 
ticnsciud(tmulacni.&tautDicit:Q7q:  radius  rcucrbe/ 
rat  ab  boc  fpeatlo  in  illud.idco  videmr  illud  fpeculu  in 
C(lo.ioeindcq:ite^rcucrberaf  ab  iUoinifld  idcircoil' 
lud  videt  in  iiloxur  quu  itcru  rcuerberatus  ftterit  no  vi 
dewrcftcut  pumo  vifu$  fitit .  ioi  aiit  oicit  g?  pmo  vifum 
fttcrttvnapartcradu.-zfi^aliaparte  radt^.fiQtcs  fiie' 
rint  rcddctes.':  no  vidctes  no  reddetalittd  nifi  ipfus  ide 
Rmulacru:i  qcoiuerlttateiacmiiipfo):  fuQ  iUud:ciiipm 
nt  vnu  no  ^ueniet  oiuerfitas  in  vi(tt.Voc  aut  ia  oeclara 
tiiell.ipii.n.tenet  g^partesreuerberan  etrafennt  fuper 
vifusaqnoreucrbcEatnr.ttucopoztetvtadparteeillas 
trafrerat  fotmacius.t  cubocnon  opoztctpgfuamuta^ 
tione  fug  illas  yt  aug^t  numerus  ei"  q6  appzcbenditur 
pumo:'z  qd  appjebcndit  fc6ario.qd.n.cj;  fozma  rcdditur 
vnueH.fl  aiit  partes  ftterin  t  p  fe  vidcnres  fequet  cp  oi;:t> 
musrciine^ucHmus  videri  fimuUicrii  reuerbcrarii  fu/ 
per  illa8.Deidc  opoztcbit  vt  no  videamr  iimulacra  ^xiu/ 
lopofl  citipfa  fitcrintminoza.  (IT^tfoztafTis  oicet  gp  xzi 
diits  poflq^  fepe  repatdtur  longit^  fit  dus  fpatiii.'!  p:o/ 
pter  boc  in  vnaquac^  vice  ridet  mmns  t  oiiTcrt  pmu  a 
fi^  7  in  paruitateu}po:tet  ergo  p:imilvt  linee  radiales  cii 
S)enfatcfuerintC):reucrberati6cDdfintquafi  vnalinea 
queeflgro(Tio:-:fouio:$pma.fcd  vt  rcmaneantUnee 
fCcuruatealiepofitecircaaUaferuata  cxiflentia  eo^in 
co  cp  funt  vnite.fed  13  iudiciii  incredibtle  cfb^  di  boc  no 
concedit  apudcosgjparuitas  ixi  longimdincfm  angtt/ 
lumrecuruatafitquantadlinlongimdincDircctaoetn 
dequidotcentDeipfceodeviib.-ciielongatafiicrintfpe/ 
cula  a  fcin  ouplii  iUius  fpatt)  qd  eflinterreucrberatocs: 
no  videbimr  paruiiTinii  cjrempli  gr«ti9:(icut  fi  raterbc 
rarerur  vifusa  fpeculoa.ad  fpeculns  b.  videt  fo:ma  b.in. 
fpeculoa.7eindcvifu8rcucrbcramra  fpccubb.ad  fpc' 
culu  a.*:  fomia  fpccuU  a.  videt  in  fpecnlob.i  ocidc  rcucr 
beramr  vtfus  afpeatlo  a.ad  fpcculii  b.-mdcret  fo:ma  a. 
1  poflca  di  boc  vidcret  fo:m3  b.in  (pecu  lo  a.':  lon^tudo 
qitceratinterillaDno;:paUno;p  necctTano^ptcr  idqd 
percutir  radius  oefpario  recnruaro  qd  cf>  inrer  oculum: 
ivnufpeculc|:fierctoaopaUnouim.!oiaureno6el6/ 
garemus  fpeotUtm  b.a  loco  fuo  oece  palrois  no  videre/ 
mus  fpcculu  in  ipfa  paruitatfe^iuauis  mimm  eft  qd  Dijci 
mus  oe  DitTcrenria  fo:mc  queapp:ebendtmr  per  fcipfa: 
7qucapp:ebcndimrexrenerbcrarionc  ciue:':  queapp/ 
bendimr  ab  iUa  Duabus  rencrberationibus .  1?oc  cnim 
totumDiflincrumeflpenc8vifum.q:Due  fo:me  app:e< 
benfc  funr  vnius  matcrte.':  in  vno  recipicn te .  ^ifTeren/ 
tiaautemfo^ma^Qutefte^  Difiunaionibus':  intentio< 
nibU8.antefle):recipicntiba6.t;caiirDuefo:mcinfeip/ 
fts  vna  funr:tiubiecmm  ea^  p:imii  cf^ vnii:?  recipicns 
cap  fccnndii  cfl  vnumxnr  crgo  oebent  c(Tc  onc  fKmc' 
iocd  rcdmno(tra;fenrentiaDcb3cabfurditate  nibilad 
no8.ouc  etenim  fo:me  fc6m  nos  funt  vifc  a  Duobus  rcd 
pientibu6:quo:p  vnum  efl  dus  fubiectii  p:imn:':  aUerti 
dlco^pu8cerfumq6eflrecipicn8  fimulacru  fubiecrip:i' 
mi  aliquo  modo  rcccptionis:':  eifidcns  fo:ma  fimuiacrt 
in  oculoaUquomodo.CT^eindecontraiUud  mtrabile 
oe  radio  pofl  radiii  boc  elll  Dicendu:^'  fi  ree  ita  eft  vt  oi/ 
pmxiX.q?  radius  fccnndus  no  Dcbet  penetrarc  p:imu3. 
(ed  vt  contins^t  ej:teriu6:quomodo  tangit  radius  reuer 
beriitusvtribtlr.tvidetilUtd-znontangitniftquantuiii 


geptimimi  '^ 

eedfMcontingenef^^ccedcnerfiauresvidetidquodilte 
vidct  fecundii  qp  pattmr  ab  i\\x>:i  reccptio  dus  q6  recipft 
fitcanfaconnnuitatisfue  cumtlk>:Deflraimr  Dcbitiim 
paticndi  pcr  angulnm  Ddtgnarii.ncc  cria;  app:ebendct 
dUquidaUudnumeroabcoq6  app:ebcdtt  p:tmu6vUc» 
modo.!SiauttetigeritaUa6partesrdp:cter  illas  qm» 
tetigit  aU'u6  nttUue  eor  jpp:cbedit  certifTtn:e.ncc  ambo 
Qpp:ebendunraliqui(i  vnu. 

CTJ^pimlum.  VlI.Dc  oifToluenda  qudhonc  quam  in# 
du):erunr  oe  complcndovcrbo  oe  vtfibiUbue  intcr  quc 
1  tranfUicen  tia  t  terfa  funt  fims  Diuerfi. 
fr^RWC^Itlf^miia  nuncquefliunculap:edi/  ^ 
laSni  ^"*^'""'^  cta5:que fallitcosobboc 
|^s|^^X9'<PPinqm'tas^bibctvidcre:'Z  qp^  tmpofTibi/ 
|C^^]gt|  leeilcoU>:e8-tfiguras  moueriafnis  fubiecrts 
(liM^ajmom  U>caU.t)ocenim  no  facitp»  et8:inTt  oi 
ceremus  g»  vifus  aut  aUcui'  fenfnu  cfl  abilrabere  fo:ma 
amatcriabocmodo.vtfounaipfa;  aiTumatafua  mate/ 
ria:t  mutet  ea  mom  U)caU  ad  vtrmtes  fcnticntcm .  tDoc 
aute  nulUts  Di]ctt:fed  Didmus  boc  fieri  ad  modii  patien/ 
di.*]^alTioenimnon  fit  vtpaticnsabfirabat  virmtecj^ 
tisautquaUtatemcius.fed  vtrccipiat  abeo  confimile 
eius.fcdaUerius  gencris  ^fitilla.vndcnon  oicimus 
Q^vifnsrecipitavifofo^mamfimilcm  eiquein  illocfi: 
fedaUa:q:inbocetiaQ7non  fentimr  nifi^pter  p:cpiii/ 
quitarem:ficurodouitumitactu:fentiensnonab(lrabit 
fo:ma3  ein8.fcd  fit  in  co  fimiUs  foimc  cius.  @unr  cnim 
quedarcrumquenonpatinnmr  nifi  oifcndendo:ifunc 
queda  que  cu$  oiTenderint  Difccdit  ab  cis  aUqnid:q6  eft 
neceifarinm  ad  boc  vt afficiat  eo^  aiTectum.t  boc  dl  ii> 
boc  loco  radiustque  necefTe  cficontinuari  cu;  fo:ma  vi/ 
fibiU:adboc  vtbaben8fo:maiactete^fna  fo:ma  fimu^ 
lacram  in  aUud  q6  efl  fimiUmdo  cius:q6  vidctur  iacra/ 
refuiiftmulacritiOeitrdecutnteditur  fupcrtUud  lux:ita 
vt  infictat  fuo  cok):eid  quod  dt  ilU  oppoftnim.t  tran  (iC 
rat  tn  illud  ccrtifrime:cum  id  quodei^  ci  oppofirum:fnc/ 
rirrcceptibilebnius:quaui6bocftr  mcdianre  fpeculo.x 
p:oprcr  boc  q>  cgctUtce  vifibiU.  egct  etiam  medio  veUi/ 
tiinfiriuncntoq6adiuuetapp:cbederc.zbocefiperuic/ 
t^xiii  vr  mcnfura  ctus  babcat  tcrmintun  cercrmuiatum 
quo  nuUus  miao:  potdt  app:cbcndi .  Ct:  autcm  app:e/ 
bendcns  app:cbenditfimulacramapp:ebenfi:fignifi/ 
catidq6  rcmancrin  imaginationc  Defo:ma  vifi.tra9y 
imaginatilludquando  vuU-tputat  ima^natii  eiTefo:' 
ma  rci  vife.t  q>  tranflatu  cfi  ad  imaginationc  i  motu;: 
fcd  moucmr  rcs  fua  fo:ma:imo  efl  aUquid  tptta  illd  c6/ 
fimile  iUi-  foc  etia  cp  fo:ma  rcmanct  in  ocuU)  multo  tt' 
po:ecuminfpc]ccri8fole:'zponeaauerteri6  teab  iUofi/ 
gnificat  tibi  gp  oculns  recipit  fimulacram:fimiUter  ima 
ginatio  cadentis  gurre  videmr  Unea:':  gurra  quc  moue/ 
tur  drcularircr  videtur  drcnUis  aUquis.^mpofTibile  cft 
aiitem  videri  Diilenfionem  gurte  motc  in  tcmpo:c.quin 
imaginemr  rc6  in  ouobne  k}cis.Opo:tctcrgo  vt  dc  boc 
Q^gntrap^iuscftfurfum^tpoiTta  Deo:ius:'z  Dificndimr 
inmedio^^zDc  bocq'  gutta  clltn  vnoc7:tremofpatt):in 
qno  reuoluitur:':  Dcinde  in  alio  q^rremo  ciut^:':  citlendt/ 
tur  inmcdiofimulacru3butu6;vclut  fitimaginatu$pe' 
ncste.tJocatitemnon  fitin  vnomomcnro.  Dpo:reter» 
go  vt  fimulacrumciue  q6  p:ccc{Tit:fit  ccrtifiim  c  po(t  tp« 
fumtremQncnspoftipfum^iciueq^  fetifimus  pollcri/ 
us:':  fiar  ty:  tllis  Dinenfio  qfi  feniata  :f j  boc  fit  ^pter  boc 
qp  fo:ma  ei^^impffa  dhqguis  guttaia  mota  cfta  tcrmino 
inquociic^pofucridcd^inorcmafitin  illo  termino:fui6 
ruobustempoabue,  d  Scd  inboc£pDij:cruntDc  Ui/ 
reineapparcnteante  oculod:caufa  erro:i6fuiboce(lg» 


^cm 


^artie 


boc  non  fit  fccundil  cos  niii  vno  modo  qui  putaiicrum: 
npneflreconccdendii:g7  0culuscftquiddi  babesin  fua 
fubftanaaaliqu(d:qucadmodu  liiccntia:Dcquibu6  pic 
dijrimuginpiuifTis^qui  inteneb:is  luccfz.illuminatqd 
eftcozaipfopcrqualitatcquain  fe  efficit:n6per  aliquid 
qooifcedatabco^quafinon  fitctia  poiTibilccjc  confrica 
ttone  1  tacai  contingere  aliqiiandoin  cenebzis  igncoe  ra 
dioBtenucs:ficutcontingit  cj:  confricatis  fupcrficiebus 
pupillarii;-:  q:  manu  confricante  puUiinaria  i  barbam. 

^  (E3am  aute;  patebit  tibi  cp  ipfa  pupilla  pot  efTe  oc  bis 
quein  noctc  lucenttilluminanttiactatradios  fuperid 
quodcftoppofitii  iUi&.0cuU'etenimmnlto;:  ammaUu 
funtb^.ficutoculus  leonis  i  rerpentls:':  quando  quides 
flc  el^:pot  illuminare  tenebu>fU5.Unde  mfta  e;c  anima' 
Ubus  vidcnt  in  tenebus:qm  illuminant  re  lucepu>cede/ 
tcej:  ocuUs  virtute  iuo^  oatU):u5.  (L  ©ed  oe  vcrbo  qd 
vna  pupilla  impleturrcu  altera  claudimr:  quis  negat:^ 
in  nenio  coticauo  (tt  co:pu0  fubtileqdeil  vebiculns  vin 
tuti3videnti8:qdappellatfpirttU6:qmmouetaUquado 
occultando  fe:'!  fubterfogiedo:aliqnado  apparedotin/ 
cuendo:qui  di  claufue  fuerit  alter  ocuU):p  fiigit  ocium  i 
tencbzas  namraUter:'Z  vacfitadaUu  0CUU15:  coep^xaav 
ta3cdmuniselleis:(tcutnoueruntauct02e8Cfrurgie:p/ 
pter  boc  autc  g?  vna  res  implet  ej;uua:non  opouetvt  in 
na  impletis  fit  cmiflib  1  ejcitns  %  p:ogre(Tio  in  tcrra:-:  oV 
fceiTio  vf^ad  terminos  miidi.([;©edof^"»ofitio  oc  ver/ 
bo  fpecuU'  tangit  oes  tenetes  qp  in  fpeculo  fo:mat  fo:ma 
fenfibilis.£a  aute  que  contra  bec  pofTunt  refpoderifunt 
tria:  vnii  quop  quafi  iiiititur  auctoatati.videUcct  q>  fo:/ 
manoimpmit  infpeculoeomodo:quo  fomia  materia/ 
Us  impdmit  in  fuis  maten|s:eo  gp  no  piungtt  in  illis  cd 
trarie.@edbecfo:ma7eiu3cdrrariaimp:imuntambe 
in  toto  fpeculo.Tld  enim  eft  mrpe  puenirein  eo  fimul  fi/ 
militndine  albedinis  1  nigredtnisiimt  entm  in  eo  no  vt 
fiat  qnale  ppter  illas.fed  ficut  fit  intellectibns  qniintel/ 
Ugunt  albedine  z  nigredine  fiiie  participatione  fui .  i:>et 
inde  qd  rcddit  videntueft  quiddl  g6  eft  aUcuius  opera/ 
ttonis  inter  tria.f.videns  1  q6  videt:'z  fpeculu:  1  coparo/ 
tiobo:ptriumn6c6currit:in  vnaqua(g  partc  fpccuU.q? 
vnaparsciusredditipfa^albedine.-zaUa  ipfa;  nigredi/ 
ne  1  eft  oiftinctio  eoy^  in  vifu.Coniunctio  aiit  reddicus  1 
oiftinctionis  acquint  viM  qle  ipfuj  iviftts/tDoc  aut  rc/ 
fponfum  ego  non  teneo  nec  intelligo.  Ilec  intcUigo  qno/ 
modofo:maeftimp:e(Ta  in  co:po:e  materiali.f.fpecuU' 
cti  ipfa  no  (it  in  eo:'!  aUqnado  vacuet  coq^us  ah  eo:cum 
ipfafit  imp:eiTaineo:qHomodocrgocoyHi8  cft  nonvG/ 
ctiatii  ab  ea:cii  ipfa  no  appareat  in  iUo.-^ioed  apparcat  in 
eo  fo:ma  qul  babet.quaui6  ipfum  foleatvidcri:aut  qua/ 
modo  erat  noftra  oifpofitio  in  comparatione  ftatie  poft 
ftante.-'l3icauteft^U)ajslab0:.labo2eni5qHi  cftin  15: 
bic  eft:gj  q:  no  ponit  ftgura  imp:imi  in  fpcculorponitur 
figiira  no  terminata.';  labo:  ctia  qni  cft  bicboc  eft  qi  po 
nit  fo:manigredini9  inco:po:e.ita  vtipfanon  (itnigrc/ 
docozpozis^iconcedif  qialbcdo  piungaf  din  co:po:e 
fimuL-zponif  fo:manigredinis  aUa  nigredine.firrfo:/ 
ma  albedinia  p:cter  albcdine.CTSed  verbii  oc  inteUe/ 
ctu  1  intellecto  oiffcrimus  vfcp  ad  tps  fuii .  (C£>Ho:um 

£  autc  que  polTunt  rcfponderi:vnu5'refpondcbimHs  afTir/ 
mantee  iUud:t  atiud  Dicenuis  quafiverifimite.Q6  ante 
affirmamus  boc  cft:  cp  p:imo  oicimus  non  opo:tei  ^  cii 
aliquidnecelTariii  fuci  itadbocvt  aUgd  operet  in  aU'6: 
crit  iUiid  necciTarifuveUit  fpccnUi;  ■:  tranfluccns patiaf 
a  pmo  id  quod  patitur  ab  co  tcrtiu:aUoqiiin  tcnercmue 
cp  cuoolareturcuenreDolarcfzipre^^zcuinnocte  ince/ 
defemr  fecundil  oncatii  aUcuius  fignt  incederct  1  ipfus. 


Capitulum 

ScGindo  Qjnocftpcrfcnotiinccomnino  manifef!tt5. 
Vtomne  co:pus  cfTicies  oebeat  offcndcre  in  patie8.qna/ 
uis  cnim  boc  inucniatur  per  indnctione  in  plcrifcp  coz/ 
po:u:non  tii  eft  necene:vt  ois  actio  zpafTio  fiat  pcr  offen 
fioneicontactfnpoffibilecftenim  vtaaioncs  aliqno:;t 
in  aUqna  fia"t  (ine  offenfionc:ficut  eft  po(Tibile:vt  no  co:/ 
pu8agatinco:pn3fincoffenfi6e:ficut  Detis:'z  inteUect' 
1  anima.ergo  non  eft  mirii  fi  vnnmco:pus  agatin  aUtid 
co^pusfineoffcnfionczfiqncda  co:po:a.agat  offcnde/ 
do.naUa  no  ofliendendo.  Tlemo  atit  pu>bare  pot  boc  n6 
ciTc  poffibile.ne(p  cp  ^pteroiftantia  1  fitii:  que  ftint  iter 
ouo  co:po:a:fit  impofTibilc  opcran  vnu  co;z  in  aU5  fine 
offcnfione.Tl6cnim  fuperefTet.bic  nifialiquis  modu» 
admirationi6:qnafi  oia  co:po:a  non  foleant  operari  aUa 
in  aUa:nifi  ^pter  b?  oiftantii  feparationis .  Cn»  cnim  ei 
ptingcretvideri  co:pus  agens  q6  agcret  no  offcndendo: 
miraref  oe  iUo:ficut  modo  mirat  oe  agentc  abfc^  offen/ 
fionc:-:  qnadoqnide  boceft:tiic  noeft  impo(Tibile:quai 
ttl  ad  in  tellectnm  q>  noftra  fentetia  app:obata  pfirmat: 
t  n6  ef^argtimcntatio  qne  ocftraatea.Jbicemn6  ergo  cp 
cozpus  lucee  ej:  (e  ipfotz  illnminatu  co(o:atu  (blct  agere 
in  cozfxis  fibi  oppofitii:cum  ftierirrecepcibilctfimn^cri 
ficut  vifns  cft  rcccptibiUs:'!  iuerititer  ea  co:pus  q6non 
b5colo:eactione:queeftfoutia  qUseft  ^''fo^ma.itavc 
nil  agat  m  id  q6  eft  medtii:q}  no  cft  recepti^bilecco  cp  eft 
traftucens.poft$  oiitno  eft  g  fe  Rotii:necg  ^batii  ocmo 
ftrattone:g?  nullii  co:pue  operat  in  fibt  opiX>fitu  mcdia/ 
tetranftucentevlU}  modo.t^ocantefnerat  p2imointe(/ 
lectum.@ed  ia  eft  affirmatu;  per  id  qnod  pzobanimue 
oe  qualitate  app:ebendendi:tuc  eft  poiTibile.  iBimiUtcr 
etiamcumnon  eftimpofTibile:vtU)covniuBmedi)  fint 
ono  media.f.mcdinm:':  aUud  mediu5:7k)co  vnius  fims 
1  vnius  oiftantie  fint  ouo  fitus  %  oue  oiftantierz  otftan' 
tia  1  fims  p:edicta  cnm  aUa  oiftantia  z  fim  aUo.  £t  loco 
buuis  folius  medi)  tranftucentis  fitmcdium  q6  eft  cob 
rtsterficutranftucente.£tin  locooiftantic  oppofittois 
tnteripfUm^^zboctranftuccns  tUuminaru:fit  oiftantiat 
oppofitio  cii  iUo  tcrfo  babente  oiftantia  1  fitu  pzedictii: 
cii  (nccntiiUnminato  vifibili.ergo  boc  co:pu6:cuius  op/ 
pofitii  babet  ouo  mcdia.f.terfuj  z  tranflucens:foict  agc/ 
re  in  omnc  q6  opponitur  fibi  oppofitii  z  tcrfus:  cii  omne 
oppofitubabetconfimile  peruietate:quauiefit  terfnm 
poft  terfum  in  infinitii.Cii  aiite  fucrit  vtrucp  in  fim  oiffi/ 
nito  actione  qne  eft  qualis  eius  fo:ma.ita  vt  no  agat  aU' 
quid  in  tranitucenre  vUomodo.ergo  trannnccnB  z  ter/ 
fum  funt  Duo  nccclTaria  ad  boc  vt  vnu  operctnr  tn  aUud 
q6n6  fitiniUaouo.iStcuitafiterittcontigeritvt  fimu/ 
lacrti  tcrfi  veniat  advifum  cii  fimulacro  alteriue  fimuU 
-z  vifum  fiierit  vtriicp  in  vna  parte  vidcnae:  putabimus 
qj  fimulacntm  appareatin  terfo:';  b  eft  ccon  trario  ei  qd 
ctciturocrad^s.iiDodusautemadqueacccdimus.bic 
et^:fc5  gj  non  opojtct :  vt  omnc  impamcns  impzimat  in 
aUud  fimiUtiiclincm  fui.q:  ficutcftpoffibile  imp:imcre 
in  oUquidfimiUtudinq;fui:ficcftpo(Tibile  vtnonimp:i/ 
mat  tn  aUud  fiiniUtudine  fui.poiTibilecft  autc  vt  Uicens 
imp:ifnataeriaUqita  impzeflioncque  noncftcjrboc  q> 
fo:mef  fo:ma  fimilis  fo:me  Uicctis  z  ilUiminati .  &s  vi 
impzimat  acritalc  gd:q6  no  opp:ebendimr  fcnfu  viftbi/ 
li:nccg  vUo  aUof  fcnfuii:nifi  in  {uj^fide  acris:quc  finimr 
opnd  luces^-zopponif  partiin  qua  cfthtis  ftmulacru5:a 
pptcr  boc  poflibife  cft  vt  ip:imat  terfo  aUqua  impjcfTio 
nt.autme(iiantcn6tranftuccntc:autn6mcdiate:poftea 
tranftuccns  ant tertnm opcrentur  in  inftrumctii  viden/ 
di:aut  pancipaUtcr  aitt  mediate  fua  tmpffionc  in  fupcrfi 
cie  aeris:qni  eft  ad  partem  eiue:ip:eftione  que  eft  qualts 


Xcrtic 

foitm  (imicp  c^^f^t  vntjq6cptllontm  pundpaUttr.eri 
govnuqdc^agcnttuagitacrtone  vinerfasab  eog^cftin 
eo.f.agcns  vifibtle  q6  agit  t'n  traflucce  aut  tcrfum.'!  tra' 
iluccns  am  terfum  qdagit  in  vtfum.J!:t  multa  funt  b^.f. 
vt  aliquid  agat  actione  Diuerfa;  an  te  fua.  £t  oeide  ipfu$ 
in  q6  agit  opcretur  in  aU6  talc  qlis  eft  na  pami.ficuc  cft 
motus  ej:  quo  accidit  in  aliqd  co:pus  caloj :  q6  cu5  in  cai 
\mritq:  caloze  ilUus:accidct  aUus  motus  a  pamo  motu 
numero:fed  ei  confimiUe  in  fpccie.  Contingit  aute  vide/ 
re  rcuerberari  a  fpecuU)  foana  i  colo:e  in  pariete.  tanq^ 
fitaltntinparictequendmouenturfecunduritiividen/ 
tis  nec^  fun  t  fita  aUquo  modo  in  fpecub.fed  fciimt  vcn  i 
re  a  fpeailo  ad  pariete:que  'zii  vidcan  t  in  fpeculo:n6  tii 
fidentur  fita  in  eo.ergo  fpeculum  imp^eiTione  impzeflit 
qualis  nd  q:init  in  eoMr  oifpofitio  vifue .  &ed  oe  vcr/ 
borepercufrionise;;aqua  ias  oixeruntaliqui  aiictozee, 
fcientie  oe  rad^6.Q;  radius  cii  cadit  fug  ea  e^nditur.3 
refrangiturpamit:'zoccupatmaioie  locu.oeinde  videt 
in  maioic  q^id  quod  opponit  ilU.^cd  oe  auctojibus  oe 
(tmalacris:  aliqui  oijcerunt  cp  caufa  in  bocbec  di.(.^ 
aUqua  pars  eius  q6  eft  oppofitfi  jppter  quod  ell  fpcculii. 
«aUaciusparsrcddit.^pterbocqd  penetrat  oppofiti). 
£t  non  eH  longe  putari  cp  totam  reddit.  ideo  qz  eft  fpe/ 
ailum  fed  fpeculu  q6  eH  int^  oiuerfu;;  ctl:  a  fpcculo  vifibi 
Uq6c(le):tra.^iatvnus  e)cantiquis  e^ofito2ibu6.9> 
q:  vifui  oeeft  fubtiUtas  vidcndi.contingit  ei  vidcre  lon/ 
^us  z  fpargi  vifum  ejc  infpectione:':  augeri  ftmulacru;. 
^ot  aute  D  oictio  cofirmari  fic:vt  oicatur  Q?  id  q6  folet 
vidcri  aUcuius  elongaaonis.-:  aUcuius  mefure  cii  putac 
longius  $  ftt  z  no  fiierit  vifa  dus  menfura:queDebet  vi> 
deri^pter  elongatione  illa.fed  moioz  ilUt  cu  certe  ^pin/ 
qutusfueritvidebiturciusmenfura  maioz^  menfura 
oebtta  fueelongationi,videretur  ergo  m^ioz  foUto.  oein 
decgct  multa  confideratione.vtcertificatoz  oziginum 
perctpiatboc.^zfiateiusmodi.neribiin  bocvcritas  ob/ 
fcurctur.ergo  bec  queftiuncula  no  eft  magts  ppiia  vni'' 
fcntentieqpaltcrius.Tlaoifgrcgatioqua  Di^eriit  aucto/ 
res  oifgrcgationisvel  fractionis:!!  eil  ej:  Ecu(Tione:cii  re/ 
manet  in  fiui  oifpofitione.'z  cti  itcrii  repcrcntitur  oirigit . 
no  cni5  radij  cft  pcnctrarc  in  oircctii .  £>i  aiit  boc  eft  tm/ 
poitlbilcqitid  cft  in  radio  qui  penetrat  iUud.cu  offendit 
in  iU6:i  poftca  auget  res  in  ^fundo.cur  accidit  ci:  vt  ctt 
ciu0  j[>fitnditatc  augeat  fractio.-'i:t  cur  ciiejcteltone  cius 
noB  auget  rectitudo  fOz  quitii  ad  intellectii  opo:tcret: 
Vt  acaderet  eipwpter  e):tenfione  rcQcuti.  1  n6ej:pandi 
£t  omnino  qua  bonu5  eft  td  q6  oipt  aucco:  p:imu8.f.  vt 
vifibile  vcniat  a  latitudinead  coanguftationett  colUgat 
ibi.boc  enim  eft  plus  adiuuans  ad  certificadii  ei"  fo:ma 
qlvtvidensegrcdiensfit  ab  ocuto.t  oiffundat  ittlati/ 
tudine.Qnod  aute  oebet  Inectibuic  loco  eft  id  quod  oi/ 
cemus  oe  fitibus  vifi>i  videntis  'Z  fpecuU .  t>icemus  igi/ 
cur  Qj  altquadoaccidit:vt  vifum'z  vides.iUictdii  fintin 
vnotra(uicea'.aUquadoaiit  cotingit  vtlucidut  vifiim 
fintintraflncetib^^iterquc  funt  fuBficics.Siautftierit 
fitits  (u^fidci  in  oppofitione  qiie  cft  iter  vides  aefficies 
lume  no  vidcbit  iUa  fueficics  ficut  fuperficics  ccU  ■:  oe/ 
ri8.Sivcr0  fuEficies  fuen'teicbec:ficui  fuEficies  aquc 
1  nubiii  in  acre:':  lucidii  no  cft  in  bac  oppofttion  e  in  ipfa 
fugficie:reucrbcrabit  Ui;:quevcnita  lucidoad  viiui.i 
Videbif  feparato.'3[amautcfcifti  quidftt  reuerbcratio. 
&i  veroin  fra  fUQficie  in  qua  rcucrberatu  fiierit  vifibile 
in  quo  eft:co  q>  eft  traflHccs.t  ocmonftrabit  iUud  j^^ptcr 
boc  Q>  cft  fpeculii:  fpeculu  aut  ibi  crit  parificatu  ei  q6  op/ 
ponit  vifibiUs  fticrit  oircctii  videnti.Bi  vero  rectii  fite/ 
rit  erit  fpecuUis  in  loco  in  quo  oiTendit:fed  Unea  qne  e;:tt 


Qctmnm 


i6 


tJC  vifu.i  pergedicularis  eriteptCB  te  vifo:q5  eft  in  aqitg 
per  q6  rcdditcius  fimulacru  in  rcctitudinc'.)5i  cn  ipie  < 
ccris  anulti  in  peiui:in  qua  non  pot  vtderi:cii  illa  poftea 
impleuerisaqua  videbitur.  ©i  vero  viftim  fiierit  epx^ 
tranfluccnsmediu  pzctcrtranfluccns  in  quoeft  videna 
luddti.tranfiuces  mediu  oemonftrabit  iUud.lSi  aut  no 
ftierit  ita.i^  fiierit  vfi  partc  vide  tis  fticficics  ilUus  traflu/ 
centis  n6  oftendet  nifi  feccrit  ci  colo:c5  cjttran  eii  gQ  alt/ 
quid  q6imponit  cj:  aUera  parte  ad  boc  vt  vidca  t . 
dCapimlii  octauii  quaUtcr  vnii  videf  oiio. 

\*Tkcffit\\\<k  ^'''ocg)  VKiividcttirqitall 
[  Jj  *'*'■  •  *  M  »  ouo  nimis  cft  ^fidcradiiej: 
eo  enim  pedent  aucto:cs  oe  radtjs  ricetcs  rp 
iq:vifiofitj?pteraliquidq6  egrcdit  w  vifu: 
•*  1  offendit  in  rc  vifas:^  ocide  ptingk  refrangi/ 
cius  fiitu  penes  vifti5.0po:tet  vt  id  q6  cft  vnii  vidcatur 
quafiouooifcreta.tvideatouo.i  ncfctuntQ?c]c  bccfc/ 
quitur  eodabfurditas  ma^a.J5ieni  vidcre  ftcret  tacti  r 
fumitatii  radio:;:  qnir^ucniuntfuper  id.tunc  ocberct  vt/ 
deri  in  vnaquacp  oifpone  vnii.q6  no  impediret  refracrio 
fumitatu  radioj;  refracto;:.Uerii  cft  aute  qp  fimuiacrit 
vtfireddit  mediante  trannucentememb:o  reccptibili 
apto:lenitlUtminato:itavtnon  recipiat  iUud  fubflantia 
cranftuccnrisaliquomodofecudu  Q^eftipfa  fo:ma.ied 
cadiciniUud.fecundiioppofitione  non  in  tcmpo:e.p:ir 
muaiitcuiimp:imiturfimnlacrii  vificftbumo:  crifta/ 
loido6:penes  que  no  cofiftitcertc  videre .  SUoquin  vnu 
videret  ouo.ouoenimfimulacrafunt  in  criftaU^idis.fiA 
cut  cii  congif  ur  ab  vcrat^  manu  funt  ouo  tactus.  ios  boc 
fimulacriireddituraDuobueneruie  concauis  vbicon^ 
iungunturinmodumcrudsquifuntotioneruiquo^um 
oifpofitione  affignabimus  cu  loquemur  oe  cf  rur^rqii 
cnim  ej:  fb:ma  tfXfnoxi  venitin  ej:tt'mattoncm  ptrami» 
rotuda.ita  vt  iactet  anguUi  fuii  \\tra  fuperficie  criftatoi' 
dos.ioitr  RumuUicni  in  quo  cftcriftaloules  mcdtintc  fpi/ 
ritu  reddente  qui  eft  in  neruiscontingenttbus  fe  reddif 
tur  efiectionipiramidis.':  offenduntfe  one  ptramidcs: 
acancelanmribi<z  vniturexcis  fo:Bia  fimiUtudinaria 
vnapenespartefpiritusquigeftat  virraee  vidcndi:oe/ 
indeQ7cftpoftboceft  fpiritusreddei/sqdvidctur  non 
app:ebendcns  iteru.!oi  aute  oniiderct  iterii  app:ebcn/ 
fio  J3pter  oitiifione  neruo;::':  ifte  rcddcns  eft  auquul  oe 
fubftantia  videntie:ipenetr3t  in  fpiim  qui  cft  repofitus 
inpumoventriculocereba:7imp:imitarite|rfo:mavi/ 
fatn  ipfofpirttu.quieftgeren8  virtute  fcnfoe  comtinisit 
fenfu6c6muni8recipittll^fo:ma5:i  beceft  perfectio 
vidcndi.C  Uirtue  autem  vifibiUs  eft  cjctra  lenfum  c6/ 
munem:quauis  emanet  ab  eo .  Uolo  aitte  oiccre  q?  vir/ 
C116  vifibiUs  vidct:':  no»  audit.DC(^  olfacit  ncc^  tangic. 
necp  guftacvirt*  vero  fenfae  cotnunis.vidct  -:  aiidit  tc. 
&icutfde6poftea:oeindebecvirtU8  que  cftfcnins  c6/ 
munisreddttfo:mamalg  partifpiritu6:que  cftin  conti/ 
nua  cum  panc  fpirittis  que  vebit  ipfum:':  impiimit  ir  il/ 
la  fo:m3  ipfam.':  reponit  ea  ibi  a{nid  virtute  fo:matcm 
qne  eftimaginatiua:ficut  poftca  fcice  que  recipit  fb:ma. 
%  confcmat  cam.ioen  fns  etcnim  comunis  cft  recipiene 
/b:ma.fednon  retinen8.imaginatiua  vcro  rctinct  q>  reci 
pitille.CaufaautcmbcceftQ;  in  fpiritnin  qno  eftfcniii$ 
c6muni6  n6  cjnftit  impffa  fo:ma  cjnerius  apf)bcnfa.nifi 
quadiu  coparatio  pdicta  inter  illa  x  re  vifam  fiierit  pne. 
aut  ftatim  fttmra.cii  autc  abfens  fucrit  vifus.oelcbit  ce 
co  fo^ma:-:  n6e):iftit  tato  tcmpo:cgj  attendicebcat.fcd 
}R  fpiritu  in  quo  imaginatiue  fo:mc  funt  e>  idcrce .  $tn's 
aU)ngotepo:eabfcntatcfticrint:ficinj>]rimomanifefta/ 
bitur  tibi:fo:ma  autecu  fticrit  in  fcnfu  comunierit  in  eo 


S 


fgnfata  ccrrini'ine:ita  vt  liipjimerct  ibi  fo:nia  iton  vcrf 
cc.n6fenticf.ricutinamarimdinanj8.Cumaiitfticn'tia 
imaginaaoneeritimaginatanon  fenfata:oeinde  fozma 
queeftinimaginationepcnetret  pofteriojc  vcntriailfi. 
cii  volucrit  virtus  ej:timatiua:i  eleiiauerit  ncruum  i  oe 
Ouob^mebjisqucterminant  penes  neruufeccrit  vnu:'Z 
pian^ci  fo:ma  cii  ipiritn.qui  gerit  virtutc  e;ctimatiuam 
tncdiantc  fpiritu  quigerit  -^tutc  imaginatiua  quc  vocat 
h  bominib^^tus  cogitationie:':  fo:ma  quc  erit  in  imagt' 
natiua  impamct  in  fpiritu  )?tutis  cjrtimationis.-z  virtus 
imagtnationis  oefcruit^tuti  cpmationis  rcddcsciqd 
cft  in  imaginatiua.Sed  boc  no  rctincf  in  eflfectu  in  i^tu/ 
tccjctimationis.nift  quadiu  fiicrit  agtus  trafitusivt  ouc» 
fjMritus  oflcndant  in  ie.x  ouc  ^'tutea  occurrat  fibi-  Sed 
ca  rcfpucrit  cu  virtus  c);timationi8.ocIcbtf  ef  ca  foima 
ilIa.Cli>:obatioautccrtitudinisbuius  rci.f.g?  ejciftcn/ 
tiabuiu6founeinectimationceftc;ctrac]3llcti3eiu8i'n 
imaginarionc.boc  eftafit  cp  imaginatiocftquafi  pferua/ 
triptfoj^^quefuntin  eano  funtfemg  imaginatc  abaia 
f  n  cifectii.&i.n.ita  c(Tetimaginatio:fimul  ocberct  irnagi 
narimultas  fo:mas  qualifcuc^fozma  ect  inimaginatio 
nc.fcd  necg  bcc  fo:ma  in  tmaginationc  cft  admodu  cius 
q6  cft  in  potctia.Si.n.ita  eit  opo:tcrci  vt  creaturc  cjrrc/ 
riozes  reddire't  ad  ea  itcp.<3ed  futit  repofite  in  illo.  £j:/ 
timatio  vero  mediatc  iJtutecognitionis  aut  imaginatiuc 
oiidit  eas  aie.i  pcncs  el  cofiftit  redditio  fo:ma^  fcnfibi 
liii.^cd  mcmo:aIi8eft  ^ptcraliud:ficutpoftca  oftcde 
C  mue.(r5fta  fundamenta  opo:tct  vt  fint in  p:omptu  pc 
•Piima,  aee  tc.-:  ocindc  rcdibimus  ad  noft:p  «Ppofituj  oiccntea 
£i  videndt  g,  cm(a  vidcndi  vnu  ouo:qdniple)c  cft.vna  cnim  cft  c6/ 
SJurtcx.''  '°^^  infti  umeriqd  reddir  fimulacru  qo  cft  in  criftaloi/ 
*  dcDuo^sncruopataQJDuofimulacranoreddunfvnilo 
co  in  Dircctu.fcd  vn  uqdque  illo^  tcndit  ad  partc  viniv 
tia  vifibilis  pcr  {c:Due  cnim  lincc  ouo:^  fimulacro;;  non 
trafcuntVo  tranfitu  qui  folct  cancelan'.cii  pcr  tranfeunt 
ptactu  Duo;;  ncruo^.Opo:tct  crgo  ej:  boc:vtcj:vnoqcp 
fimulacro.qd  venitc^  criftaloidc  impamaf  rtmilitudo 
pcr  ie.i  in  partc  vifibilis  fpirims  pcr  fc.  £riitergoquall 
Duo  fimulacracicouab^^caufis  oifcrctie  ejctrifccuB.idco 
Q7  no  vniun  tur  ouc  Unec  cgrcdicn  tcs  cjc  cis  ad  centmm 
ouoy  criftaloidii:que  funtpcnetratce  ouos  neraos  c6u9 
«comda.  uos.-:  jjptcr  bac  caufaj  rcs  apparct  multc  Difelc.(n©c 
cundaaiitcaufacftmotuevifibilie  fpiritus:<z  «''como/ 
tio  ad  in  tcrio:a  De)ctro:fum  i  fin  iftro:fum.  ita  cp  ps  ap/ 
p:ebcnden8  ptranfit  tcrminii  fuu5  qui  cft  ei  ocfignatus 
naliter.-:  tcndit  verfus  partc  oua^  criftaloidii  motu  fltu 
ctuantczvadllantc  adbocrvtoefcribaf  inilla  fimula' 
crii:':  fimilitudo  ante^  cancclcnf  oucpiramidce.':  tunc 
^tcr  15  apparcnt  ouo  fimulacra.i  boceft  ficut  fimula/ 
crii  qd  rcmel  ocfcribif  a  folc  in  aqua  ftagnante  ■:  quicta. 
1 9>  oefcribif  ep  fo!e  fluctuatc  oefcriptionc  iterata.QHi3 
onguluequibabef  interlinea  vifue  oirecriin  aqaizlv 
nea  folie  oirecta  in  aqua:pcnc8  que  angulii  ^fiiiit  noftp 
Videre.od  .r^cdu  quo  oc  fpcatlo  reddif  nobis  oUgd  non 
remanct  vnu9.q:  mouet  m  comorio  admulta.i  mftipli/ 
Zertia  cabif  ifteangiUus.-zimpamcfinco  fimulacrumpluf^ 

*«""♦  vnu.CTCauftj  aiit  tcrtia  eft  cj;  ocufTionc  motue  fpiritus 

latetia  qui  cft  vltra  bifu  rcotionc  ontc  i  rctro.ito  q>  babj 
Duo8motu6adDuaeBte8ptraria6.vnii  motuod  fenfu5 
corHimc.ialiii  motii  adpiactii  cuoEncruo?  ad  boc:vt 
forniafenfibiliercddafciitcf  ontc^  oelcofidqd  rcd' 
dif  fenfui  comuni.t  quafi  ftatim  m  rcddiderit  fo:ma  fcn 
fui comuni rcdcataliqua ga cim  od  recipiendu?  g? red/ 
dit  i?tU8  vifibili9:q6  fit  pp  velocitate  menie.quafi  cnim 
oefcfibif  in  fpiriturecedetefoana.iipfcoatcam  fcnlui 


C^pitvAim 

cornuni.Omncautoefcriptiibsaliqdtpscjjiftcdiquo/ 
iifc^DclcafXu  autc  inota  fuerita  fuotcrmino  recipiens 
pma  pars  fpiritus  cp  pcufTionc  fui  motue.  fcquif  alia  2^ 
que  rccipiar:ficiit  •:  pma.anteq^  ocleaf  oe  pma.tinciiet 
fpirit^^pB  pcuiTione  od  parte  anterio:e:quecrQt  in  oppolt 
to  vifibilis:-:  app:cbe'dit  illiicLDcinde  raouef  ■:  no  rcmo/ 
uef  ab  eo  fo:ma  fubito.fs  eft  in  co  ^fue  alia  gtcquc  eft  et 
fo:mereccptibili6.oe[deapp:cbcdit  criafo:ma  oliaQs: 
eo  gj  babcf  in  oppofito  ^ptcr  q6  app:cbcdit  fo:ma  fuc/ 
cedentc  partc  pma:cuiU5  caufa  eft  pcuffio:-:  cii  ita  fucrit 
erit  in  vnaqq^  ea:^  foana  vifibiU6.*j^:ima  ctent  fo:"  n6/ 
diioeleteeftapmapartcrccipictequercdditfenfuicoi: 
aut  qucno  redditci.quouf(pimpmaf  in  fccuda.  d^if' 
fcrcntia  afit  intcr  bac  cam  ■:  po:e  bcc  eft:g?  bic  mot'  c6' 
cuitioniseftantctrctroiillcaiitcrat  oe):tro:fum^  finf« 
ftro^fus.ijppterb?  camidqdeftvcloos  mot^adouas 
partcsvidetquafiouo:antcq^enim  oclcaf  cius  fo:ma 
a  fcnfu  c6muni:ciiipfu3  fitad  vna  £te:videt  ipfus  vifus: 
cii  ipfu5  fit  in  aUcra  partc:i  cocurriit  fimul  ouc  cius  ap/ 
p:ebenfi;oneequefiut  in  ouab^parrib^-zobbocciimo» 
ucf  punau5  fup  aliq6  circuuoUibilc  videf  Uncadrcula/ 
ris.Cii  vcro  q:tcndif  punctii  fubito  in  oircctu.videf  qfi 
Unea  Dtrccta.ioiUri]do  aut  buius  mctus  eft  v^rigo.GTCu 
enim  conrigeritaUqua  caufarus  quefcripte  funt  in  Ub:is 
pbf  fice:quc  moucat  fpiritii  qut  eft  in  antcrio:e  vcntricu 
lo  ccrcb:i  arailaritcr.':  "iaxe  vifibilie  rcddiderit  ilUc  fot 
tna  fcnfata  ^ptcr  fpiritii  qui  eft  rcccptibJlie  ciue  vtutie. 
tion  quicfcit  in  U>co  fuo.fcdmoiicf  i  fucccdct  aUa  qb  que 
rcdpictipfasfoanapoftreceptione  ilUueantcqj  ocleat 
DetlU).':fitcircularitcruobi?vidcnfvifibiUacirciifcr/ 
rt:':  permutari  aptid  vidcntc.C^  aut  circufcrf  n6  eft  nifli 
vidce  qd  variaf  circa  id  q6  videf Xii  aiit  recipics  fucrit 
fipm  <:  motii  fuerit  vifum.cirift^imc  moucbif  finc  oubio 
eius  fimiUtudointcrio:  ab  vna  partc  rccipictis  ad  aUas» 
^icnim  fimiUtudoc6fiftcrctintpfa  vnapartc  c^para' 
tio  rccipicn  tis  cu  recepto  cct  vna  i  cade.(LXu  igif  acci* 
dcrit  gercri  fimulacrii  moucri  a  loco  fuo  moucbif  fimiu 
lacru  finc  oubio.*:  mutabif  eiue  comparatio  ad  co:pus. 
q6  cft  qctra:-:  cotingct  illud  q6  cotingei  et  fi  id  q6  cft  ej:* 
trinfecus  mouercf  .(E^tc  qui  inQ^icit  aqua  dto  octiue/ 
tcvidcfeiipfamouei;iadvnaparte.^caditinaUa.£ott/ 
fa  aiit  tTuius  cft.qtfi  vidcf  ci  q6  oia  moucon  f  ptra  motii 
aqucgj;  vebcmcntia  quot^  motus  ,ppter  qua  p:ouCnit 
vetodtasfcparationis.  videf  gjfcparatio  fiatq:  ouab* 
partib^CTCouia  buius  eft  motus  fiinuUtcri  in  rccipien/ 
tc:-:  g?  fi^um  cft  in  omni  parte  in  qua  ponif  fijcus  aUquo 
tempo:c4L  ^ebes  au  r  fcirc  gp  pxetcr  bos  caulae  cft  ibi  j^ 
aUacaufamalis  adiuuans  illae  ciuccftbui^fcsg^fuba 
fpiritue  cft  fuba  vUima  fubtiUtatie.-:  vclocie  obcdientie 
ad  rccipiendu  motiiiita  vt  cu  ptingcritin  co  caufa^pter 
qua  oebeat  mutori  fimulacrii  ab  vna  gtc  ad  alia:fcqucf 
nu7ucrifuba  fpiritue  in  aUquo  motu  in  oircctii  ilUus  par 
ti8:quaui3  fitparuiffimue  ille  motue.CrCaufa  aut  bui'' 
eft:qiii  vnaquccp  ^tutiiapp:ebcndentiu5  impcUif  naU/ 
teradfuii  c6p:ebcnfibilc:ita  vtquafi  oelcctcf  cii  illo.jCu 
veroimpclUfadilludincUnafgeruUtset^^odilUid.^zpg 
boc  fpiritue  vifibilis  totus  impclUf  ad  lucc.-z  rejrabitur 
a  teneb:i6  naUtcr.(LXii  aiit  fimulacrii  imgclUf  ad  vna 
partc  fpiritus:':  no  ad  alia:^us  quafi  ipellif  cii  fuo  tltru' 
mcnto  ad  parteindinationis  fimulacri.3nftrumenritm 
ctenim  obcdtt  ilU  ad  parte;  qua  pctitvirtue.tjJpter  boc 
ptingit  in  fpiritu  motio  ad  il  la  parte,pptcr  fubtilitate  fibi 
1  fua  velocttatc  ad  rccipicdii  motii  tanc^  fcquaf  motum 
fimuUicri.-z^ptcrbaccaufa^cii  inccgit  bomo  infpiccre 
oUquid  qd  drcunuoUtif ^videnf  ct  oia  aiia  drd)HoUti.ce 


0uarte 

Q>?ttngftm  fpii  motU3  drcularis  e)c  boc  g?  fcqmt  motu 

fimulacri :  -z  ^pter  13  cii  ifpexeritg?  cito  mouct  in  dtrc/ 

ctuiJtingiiinfptimotusrectua-iccotrario  illius  mot' 

ptiaiEs  cni  motus  rei  eft  pria  ptt  mot'  bntis  fimulacrii. 

Oj  s  videri  oia  moueri  pilla  pte.fimulacra  cni,  rerum 

eoaia    no  funt  fipj.CTQuarta  aut  cd  eft  pcuffio  mot^g  ptingit 

i  fowmine  vue:tunica  eni  vuea  e(t  facilc  motieri  taliter 

q»  oilataf  g  ca  fozame.aut  coanguftaf  altqn  fozis  aliqu 

itiie:i  i  dircctii.vel  in  obliquii.';  epci^cjrpijlftonc  fozis: 

o;  vt  ptingat  anguftatio  z  oilatatto  fozaminis:':  qccius 

ejcpulfioe  ttus  o;  vt  ptingat  pfh"ictio  ■:  pctio  fozaminis. 

cuatitptingitfojameangufiarividefresmaioz.CC^Cii 

fooilataf  vi^tninoj.autptinget  cti  iclinabif  advnam 

ptc  vidcri  in  aliquo  loco.iptinget  qli  pinii  vifum  fit  p/ 

ter  vifU5  z":f5  pcipuc  cu5  apparuerit  alia  foima.ante^^ 

&ubitv    ocfb-uaf  pmn.dC-p  ot  am  bic  aligs  oiccrc.cii  no  cyiftit 

0«  fozma  eadc  cH  motu  rcapietis:ftcut  lucis  fo:ma  manct 

cadcciimoturefipietis:vtcii  rccipies  Dcclinauerit  ab 

opponc  oeftruaf  fo  jma  in  ipfo.i  ptingat  foana  in  eo  qd 

fuccedtj  loco  ei''.i  no  fint  oue  fozine  nec  ouo  vifus.  ncc 

ptinucf  lincapuncto.nec  vicieanf  ncs  cirailr  moucri, 

Knfto       ir^iccmus  qiii  no  logc  cft  c[6  fpijs  g  e  cois  fcnfus  non 

folet  tcnerc  fo:ma  ppoppone  trtt.qua  non  rcdneat  poft 

oppone  magno  tpe.vii  no  eft  fiait  rctetio  luminis  ab  il 

luminato  p  luceqocftruif  fubito:necficutretctiofcul/ 

pturein  lapideq  ouratlogotpc.fedcftiter  vtrijcg.iei'' 

cilitaa  ^tii  eft  ad  fo:ma  eft  ca  qua  adtituat  i  pfojtant 

poftopponcaliquotpccaufccisiucnics  pdictas  in  co 

q>  adiuuat  motii  d''  i  reuocat  ad  na^  fua  colloqmur  oe 

bis:-:  cj:  ^  fcief  .q>  15  qd  fpiis  lates  rccipit  ftiiwdics  vifi 

bilcs  no  elt  ficut  rcccptio  fimulacri  fimplicis  'qd  aufer/ 

g  tur  ctii  rcmotioe  opponis.  (CUcp  eft.aHt  fenfus  ec  bos 

oiuulgat03.'Z  9>nan6mouef  abvno  gradu  atalitatis 

ad  altij  gradii  fupio:c  nifi  poft^  pfecerit  gcgd  e  in  gra' 

duillo.ejcquofequif  oes  bfiapud  nos.f,  g  ptcdit  oecfa 

re  15  fillogifmo  neccfTj  i"io:labo:auitin  fupfiuii:ci:  gcod 

ciperiit  oe  B  no  eft  pbatti:nec  cgo  Itclligoiltud  qfi.pba 

tii.fiaut alius  itclUgit oifcaf  ab  co e^ tractatti  noftruj: 

fcnfus  eni5  finguli  i  fenfibilia  fiit  iUud  q6  Dijrimus.func 

aut  15  fenfus  coes  ■:  fenfibilia  coia.loqmur  aiit  oc  fcnfibi 

libus  coibus  oicetes.qo  nf  ifcnfus  aliqii  fentiiit  aim  eo 

mrtzM   ^^  fentiiit 3lia.q  fieent  fola  gfc.no fentircnf .(El^oc at 

iiM,<4,   •^uf'^  Dimefi6e9:numeri  fitiis  i  motus  i  gctes  i  ^ping  / 

tas  1  clogatio  ■:  ptact^  i  cetera  ab  bis  q  ptinen  f  cii  iftis. 

15  eni  no  fcntiunf  acctjtat'r;fenf3tti  etcni^acctJtatr  eft  id 

q6  no  fentif  certifTimc.fs  cft  piiictLi  cii  co  q6  fcntif  cer/ 

iSri  2  6e   riitime.ficutl5  qdfcntim^^pfejplatois.ifratrem  focra/ 

laiikt.  tf5.    tia.fenftbileeteni? eft coto: %  ftgura.fs q:  ptigitB  ce c6  ■ 

iiictij  cit  alio  ab  ipfo  rclatiite.io  oipmus  nos  fenfifTc  rc/ 

latiuii.cii  nos no fcnferim'' iliud  vlto mo:  necp.n.  cft  in 

aia  nfa  imaginatio  i  oefcriptio  pf  is  platonis.cj:  15  q6  c 

pf  illC.qfi  ipfa  imaginatio  i  ocfcriptio  fit  ocgfita  p  fen ' 

fU5aliqijom6:f5figuraiDumcru8.ic.cj:ei6  q|ui9  non 

fentiunf  p  fc  fota.tit  co:;:  oefcriptio  i  imaginatio  fegtur 

imaginatione  ci^^qd  fenaf  vct  appbcdif  ej;  15  q>  e  colo: 

autcalo:  autfrigiditas.itaq^oefcriptioeoEqfunt b^ 

in  imaginatioe  no  p5t  ee  fine  illisetii^no  05  aut  vt  cum 

aligd  fuerit  appares  vel  appbcfu^  ab  alio  in^liquo  me 

diate  aliquo.ppter  boc  fit  vt  appt>efu5  verc.  multa  cnij 

ep  rebus  q  funt  certcz  n6acaitat'r.n6  funt  nifi  mediati/ 

bus  alijs.bec  aiit  fcnfibilia  coia:qx  ab  bis  fenfibus  pofTi 

bilia  funt  appbcdi.io  n5  eguerijtalto  fenfu.imo:q:  app/ 

bedi  fine  medio  fuit  ipoiTibile  fiiit  ctia  ipoffibile  ce  altii 

BtlD»       fenfu;  Efe.(COifus  at  apfsbcdit  magnitudinc  1  numc/ 

^    ru  1  f igura  1  (ita  1  motii  1  gcte  mcdidtc  colozc;-;  vf  q6 


appbefiomotusigetis  gcipiat  virtutealtaptcrfcnfuj.  . 
(EZactus  aiit  appbedit  boc  totu  mediate  Duriuc  atit  roao» 
motlicte:in  plerifc^  vcro  fit  aliqn  mediate  cato:e  1  frigi 
ditatc.(£;guftu6  quocp  appbe'dit  fapo:e  cii  ffx(lai\erit  £5ulhi» 
guftiimultiioifrufu^iappbeditnumepcti  ittenit  pLii/ 
res  guftiis  in  co:gibu6.f5  motii  1  quietc.i  figtira  qft  ap/ 
pbeditctiafedoebit'r.f5iuuafadl5tactu.(L&5  polfa/  ©ifam, 
tii  ^uis  no  appbedaf  magnimdo  necg  figura  necg  mo/ 
tus  nccp  quics  taliappbcfi6e  q  videaf  otfacieti.tri  app/ 
bcdifEipfu5nitmcrus:ivrolfacicti:aiaaiiteft  q  app/ 
beditalio  mo  argumetatiois  •zqtimati6i8:fc(t.n.  g»  id 
cuius  odo:  oeficii  fubito  iaj  abij  t.-z  id  cuitis  odo:  fupcft 
adbucpmanet.(Caiidinisfon6appbeditmagnitudi/  Buddu* 
ne;f;ofteditelaieoftefi6e  3liqfifaltaci;q6fitej:  t5  gt 
fonos  majcimos  c6parai  magnis  co:pibU6:g  fepeptigitt 
c]c  puis  co:git>U8  vel  ep:aliqit  appbcdii  nume?:.':  otiqii 
appbedit  motu  -z  geie  p  tenojc  vct  Dcfectiug  accidit  fo/ 
nojJiracio.-z  q6  Diuerfitas  fui  ocfect^  eft  ej:  15  q6  rcno/ 
uatfitHilla.ptractio.fsbcc  appbefio  fit.pptcr  13  cp  aia  (o 
let  appbedcreqdaq  vifu  nouit.fatlif  tfi  muttoticns :  t 
pofribileeftvtatidiaffonusgeti6rei.eom6quoaudic 
fonus  mobilis:-:  fonus  mobitis  queadmodu  audif  quic 
tis  foiius.s  no  05  credibuic  oftefi'6i.q  no  eft  neceffaria: 
nifiq:  ita  ptingii  in  plcrifc^.figura  f 0  no  appbcditaitdi 
tusnifift'gurafonin6co:gi8.q6aiiiaudif  oc  pcauo.t 
fcif .pptcr  boc  eius  pcauitas.boc  eft  qd  accidit  aic.  1  co/ 
gnofcit  aia  fm  modti  pfideradi  -z  oifccdiquatr  vfus  crt 
in  ilto.iOI  Uidef  aiit  qj  oifpo  vifus  in  muttis  q  appbcn/ 
ditcftetia  qlieeftbuius  oifpo.fsappbcnfio  viftis  inco 
qd  appbcdit  oeboc  eft  tnanifeftio::i  15  funt  fenfibilia  q 
Tocan  f  coia.eo  g>  pucniiit  in  iltis  plurcs  ej:  fenfib'' :  nu/ 
mcrus  aiit  cftg  magis  05  vocaricois^ocscni^  fcnfus  co 
utniiit  in  illo.(j_  3a  aiiiputaucruni  atig  bomintiq?  bcc 
fcnfibiliac6iabntfcnfu5e]cntcinaialibusin  quo  ::ue/ 
niiit:i  a  qiio  appbediimr.fed  no  eft  ita.  m  enis  kiscp  q/ 
d5cj:  bis  appbedunf  p  colo:c:g  fi  no  cct:n6  appbederc 
tur.iqdlappbendunf  ptactti.gfinocci  n6  appbe'dc/ 
rcn  f .fi  aiit  pofftbite  cet  aliq6  iftop  af^bedi  fine  mcdi/ 
ontc  qlitatcq  cft  pjimti  appi?efu5  ab  alioifto|z  fcnfuu;. 
tiic  ect  boc  poiTibitc.fcd  vti  nobis  fit  ipofTibitc  appbcn/ 
derc  illud  nifi  mcdiate  »^pbedente  q6  app:cbcdit  fco/ 
fucc^ito.aut  fignificatioe  fiue  mcdiantcfenfu.boc  n& 
babctfenfti5c6munem  vtto  modo. 
(irgjcplcta  cftpars  tcrtia  (qcti  oe  naturatiljus.  (HJticii 
pit  pars  quana.£apiwlii;pjimii:  in  quo  eft  vcrbu;  c6/ 
munc  oc  fcnfibus  c):tcrto:ibu6  quoe  bfit  aiatia. 

lP|^|*||^  aiitgeftc6is:aliuseftab  ^ 
U^tllUV  eoqiietcnctilttgputauc/ 
riii  qj  fcnfibilia  coia  babcrct  fcnfum  c6 
munc.na  fenfus  cois eft  via  cai reddii/  sicue  cH» 
tur  oia  fenfata.fi.n.non  cet  bcc  vittus  q  quid  «ft. 
appbcderct  cotoutii  1  tactii:no8  no  pof 
J  fcmus  Difccmcre  iter  ilta:nc^  oicere  gj 
boc  n6  eftiUud.Dicamtis  aiit  q>  bcc  oiftinctio  1  fi  no  fi/ 
at  ab  itettcctu.tn  0;  j^culdubio  vt  iteltcttus  iueniat  ea 
fimul:qHoufcp  oifccrnai  ca  itcr  (e.f-,  emap  funt  fcnfata. 
-zf  5  gjreddunf  a  fenfatis  noappbcditca  itcllectus.  fic 
poitca  occlabimus.aliqfi  aut  nos  oifccmimueitcr  ilta. 
05  g  xtoivicta  fintapud  oifccrncte  a\.\t  in  fua  centia.aut 
cxtraca.ipoiTibilccft  at  15  ficri  itellectu  ficpoftca  fcies. 
05  g  vt  fit  15  in  alia  virtutc:fi  cnin6  piiigercnf  in  imagi/ 
nati6eaialiiiqcaretitcllccm.n6icliBarenfDcfidcriojJ 
p:io  ad  Dulccdinc.f.  qp  rcs  q  eft  tniius  fojme  eft  oulcia: 
cii  vidcrctea:n6  appeterc'tadcoinedcdii:ipter  13  fi  no 
ciTctapudno8virfU6;cpbicb63lbuscftmimmus:eo4> 

auic  £ 


-^      ,    V   ondimmit9cucan«c:itoj)baretnobi9cm3ioai!arjM8 

^ixtcpy  t^c CJJ^^  Ln  cjcfuaalbcdinc  -z  co.fi  autnocctinaialib^virtiiBirTqj 

''moLiuii^  '-■Lt-L'^  t^  piijgcrcnt  fo:mefcnlatof;Ditficiii6ectciU6  vita.fiol^ 

jt  £^;iiuH^cjxjitiJU^  ru3  no  ofiderct  {z^ii^.%  fi  fon^no  oiidcrct  fapojc.-z  fi  foz 

/^(di  JtJf^^if-  ^  nw  baaili  no  rcmemozarct  fozmd  Dolo2i9.ita  g»  fiigiat 

■  .tYMTct  ciw'irii^{  :flb  co:o5  g  finc  oiibio  vt  fozmc  ifte  babcit  vnu  aligd  in 

•^  quopiugantejctrinfecus.iiaiJtonditnobigecb^^tiitis 

pfidcratio  rcrpcctita  rcp  q  ondiit  fc  bfc  iftriimetii  ptcr 

fenfu3e)crcrio:e6:ftcutvidcmus^eigin  circuitu  vol/ 

uit:vf  gcgdeftincircuitumouert:q6aute(t  accits  q6 

8cciditvifibiliba3.aut  cftaccns  qdacciditinJlrumcto 

quoBficit  vifUB.fjno  cftaccns  q6  accidit  viitbiLibus 

^  i.      Hfd  poft$  »0  eft  i  vifibilibU3:,pculdubio  in  alto  cftA^ertigo] 

j/if^r  cvu*  n  cn  c  f .  jj -j  „5  g  nifl  ca'  mot^vapoas  g  c  in  cereb:o.i  in  fpu  qui 

2r'cAi4M  "•"'5*''^^^^^' ibi eftcii acddit fpiii circiiuolui.g>?tutiq  eftibi:  arciditj 

^Vf  IA<J^^'^      '^  jdqdiictrpedtHim^SiTrptigitboiCjifpicerealigdvc/ 

JiiHti*'  locitercircuuoluiltcutpdi):imus.l3  aiit  nofit^ptcr  ali/ 

^  gd  qd  fit  in  alia  pte  ocult  nc(^  in  fpu  ibi  cfpifo.  i£C\M 

iufmodi  cH:  firitudo  vclocitatis  tttobilis  piictalts  q  vf  7i 

recta  vel  cirailaris^ftcut  i^  pdictfi  efl:i,ppter  b  affimila 

tiofalfa^pimaginu.-zaudit^  falfof  fono:p  aliqtt  ^(.cvMt 

eisin  gbus  noelt  lefus  iltrumctu  fcnticdi:autciqquaft 

claufo3b;oculoa:caaiitb''  no  cftnifiq:  apparcti  B  pn 

dpiotmagine0:queaut  vidcnturin  fomnis  autfiuntqc 

Ocfcripti6efo:mein  tbcf3uro:rctinctcfo:ma8.f.aut  tf, 

aUa.f5  fi  ita  eet  opozterct.  g?  gcgd  ibi  cuftodif  ect  pfens 

aic  no  para  zi''  tm.ita  vt  qfi  gs  ilLa  fit  fola  vifa  vel  audi/ 

ta.ant  ptingit  cf,  alia  f  tutcq  elt  aut  fenfus  e;terio:.auc 

itcrio:.f5fcnfueepterio:n6^deittnfomnis:qz  aliqn  g 

imaginat  colozes  eH  puatus  ocnlie.reltat  g  vt  13  fiat  in 

fenfu  iterio:e.ipofVibile  edaiit  15  ficri  nifi  in  pncipio  fen/ 

(iiii  itcrioj::E  qd  ipcrat  •iW6Ztamxi\x^\'i  vultj?palare 

Qi  eH  in  tpefauro/l5  fiat  in  vigilite  ctia.in  quo  cii  firmi/ 

^fiif  ff^  v^^^^fcrfiutftabilitafenfatacriitqfipfentatx-Jbcc^ntsell: 

c/Hm  Jv^^  yg  jgf  fcnftts  c6is:q  cft  cetru  coe  oiits  fenfuu:-:  a  q  oe/ 

riuant nerui.-zctiireddunt  fenfusiipfaeftvereq fen/ 

nt.fsretinerecaqbccappbcdit:eftiUi'')?tuti8  q  vocat 

iinaginatio:i  vocaf  fo:malis;t  vocaf  fan  tafta.  t  fo:taf/ 

fi»  oiftiguiit  itcr  imaginatione  i  fantafti  ad  ptacini5.  z 

no8fumu80eillt8gBfaciiit.fo:mcaiitq  funt  in  icnftt 

coi:';  fenftts  cois  i  imaginatio  i  fantafia  funt  q  ft  vna  vir 

tU8:t  qli  no  Diuerfificanf  in  fubo.f5  in  fo:ma:i3  cft  qtiia 

q6  recipit  no  eft  q6  rerinet.fo:ma  cni  fcnfibilc  rctinet  il 

la  q  vocaf  fozmalie  fantafta  'zimaginatio:t  no  Difcernit 

f  lla  vllo  m6:nil4q:  trft  no  retin€t:fenfus  cni^  coisi  fen/ 

fus  e7:tcrio:cs  Difccmiit:aliquo  m6 1  Diiudicant:  oicunt 

cni5  B  mobileeflcnigrii.TB  rubicudii  ccaccidit:  gbac 

^    aiit  retincte nibil Difcernif  dc oi q6cft  nifi  ttn  Dc  eo  qd 

"^    cft in  ipfa.f.q6 b5 bic vel illa  foima.i£3i aut fcim^^vc/ 

rilTime  in  nf  a  na  ee.vt  coponamus  fenfibilta  iter  fe  ivi 

uidamus  eci  iter  fe  f 5  fo:ma  qua  vidim^^c^.qpiiis  nocre 

damits  ea  ee  vel  no  ee.  05  g  vt  in  nobis  fit  virtus  q  boc 

OEaf  ^i  bec  eft  virtus  q  cu  itcllcctus  ei  iperat  vocaf  co/" 

gttas.f5  cii  v^tu6  aialis  il  U  ipcrat  vocaf  imaginatiua.De/ 

inde  aliqfi  Diiudicam''  dc  fenfibilibue  p  itcrioes:  ^e  no 

fcn  timus:  aut  io  cp  in  na  fua  no  ftint  fcnfibilcs  vUo  mo: 

aut  io  q:  funt  fenfibilce.fs  nos  no  fen  timus  in  bo:a  iudi 

c^:f5  q  no  fiit  fcnfibilca  ey:  na  fua.fun  t  ficut  inimicicici 

malttte.':  que  (e  DiPFtigiiit.qui  appbendit  ouis  Dc  fo:ma 

lupi.i  oino  itctio  q  facit  ei  fugere  ob  illo.t  pco:dia  qua 

appbcdit  De  fua  focia.-zoinoitcrioq  granilaf  cii  illa:  fiit 

rcs  qs  appbedit  aia  fenfibili8:ita  qp  lcnfUB  no  Doceat  ca 

aligdoccis.gVtusqbccappbedunfcftaliaftus  ivo' 

caf  e^rimatiua:aut  funtfcnfibilcBfic.c^epli  gracii  vi/ 

d  cmus  ali^d  cerulcu;iudtcamusee  mii  wke3  enim 


Cofitiuins 


Citimatina 


Capu 

no  rcddit  nobis  fcnfite  t'n  ipfa  bo:a.cu  tp;  fit  Dc  gfic  fem 
fato:p:quiuis  iudiciii  ci'  no  fentiaf  vUo  mo:':  qjuis  p^r/ 
tes  eius  fint  Dcgne  lcnfori:n6  tii  appbtdit  in  pnri:fcd  eft 
iudiciii  q6  iudicat:c)6  fo:te  cft  m  eo.':  ipm  ciii  fit^r  atia  ^ 
virtute.^qctimatioautopat  m  boiciudiciajppatqcgbus     t 
cftilUtdciiaiaptinacitcrncgatcereeqno  imagindtur    " 
nccg  DCfcribunf  in  ca.i oio no  vult cas crcdcre cc':':  bcc  ^ 
virtus  finc  Dubio  oliftit  in  nobie  q  cft  Diiudtcas  tn  aiali 
iadicin  no  Diffinatii:ficut  c  iudiciii  itellcctualc.imo  iudi 
ciiiimaginabile  piuctii  ca  fingularitatc  ■:  fo:ma  fenftbi 
\i.iej:  bac  emanat  quiplures  actioes  aialiii.  (L  Uifus    ^ 
out  ert:vt  id  q6  appbcdit  fcn  fus  vocef  fo:ma:i  q6  appf 
bcditcytimatio  voccFitctio.(T  ©5  vnaqueqj  tfta?:  b$ 
tbcfau^rftm.tbcfaurus  aiit  ci''^^  appbcdit  fcnfus  c^tus 
imaginatiua:cu!U3  locue  cft  antcrio:p6  ccreb:i:vncu5 
ptigtt  in  ea  ifirmitas  co^riipif  bic  modus  foimalie:aut 
cj:  imaginatioc  fo:ma:p  q  no  funt:aut  q6  e  cifficile  eitta 
bilireidq6  eftin  illa.tbciaurus  vero  appbcdctis  itctio 
nccftvt'rtU6CuftoditiHa:cuiuslocH8c  poftcrio:  escc/ 
rcb:i.i  io  cii  ptt'ngitifirmitae:co:riipif  id  cuius^p:ium 
eft  cuftodire  bas  itciioes^q  virtus  vocaf  ctia  memo:ia/    ^ 
lis.  -z  etia  rettnc8.f5  rctincs  ob  15  g»  id  q6  cft  in  ea  bcrct    u 
firmitcr.icmcmo^ialis.jptcrvelociteteilieaptitudi/ 
nis  ad  rccodadii:p  q6  fo:maf  cu  mcmo:af  poft  0  bliuio 
ne.q6fitciic)ctimatiopuerrif  adftti  virnitc  cdimati/ 
ua  t  rcpfcntat  vnaqttat^  fo:mar  q  fun  t  in  imaginatioc. 
itc  vtqfimo  vidcatg)ipfcfintfo:mecius:cii  veroonfa 
fttcrit  fo:ma  que  app:cbcndit  intcrioneque  Deleto  erat. 
apparebitei  inientio  ficut  Bpparucrate]ctra:  1  ftabiliet 
cam  virtus  memo:iaU'6  in  fe:iicut  ftabilierat  pue.t  fiet 
memo:ia:i  aUqit  pucniet  ab  iteti6e  ad  fo^ma.t  memo/ 
ria  tiic  babita  no  babcbtt  c6paratione  ad  id  q6  c  in  tbc/ 
lauro  rctinedtfcd  ad  1  d  q6  cft  in  tbcfouro  imaginadi.  1 
ci^pHcrfto  erit  otit  ej:  15  e?pitcrtif  ad  itctioes  q  funt  in 
rctctiocita  vt  itctio  fociat  fibi  fo:ma  ncccfTario  opporc 
re.i  pucrtef  itcp  c6porolio  ad  id  q6  eft  in  itTiaginatice: 
attt^pterpuerlTonead  fcnfu5.q:cplii  ou;  pmu5  cft:  g> 
cii  oblitus  fiicrie  coporatiois  tueadoliqtii  fo;ma$  io 
tu  fcieras:pfiderabi8  action^.q  opparcbat  g  illa.  1  cim 
fcieris  acrionc.-z  lucnerie  ca.fcic3  quc  fapo:eaut  qua  fi/ 
gura.autquccolo:cDebeatbfe.'z  rcuocobif  coparatio 
tuiad  fo:ma'z  cu  pofucris  T?  ocgrcf  comporatio  od  fo:/ 
mo  q  in  imoginatioe  eft:':  rcftitues  coporotionc  in  me/ 
mo:ia.tbcfaum8.n.iteUectus  mcmotia  cft:  quc  rctinct 
itcrionc.fli  at  ipUcitii  fucrit  ribi  13  e^:  boc  gte:  vt  no  focilc 
itelUgaf.-zfenfus  reddidcrit  fo:ma  rei:  retiocobif -z  refi 
debit  iH  imaginarioc.  1  redibit  coporotio  ttti  od  illud.  1 
rcfidebit  in  memoya.-z  bcc  virtue  q  copoit  iter  fo:ma$ 
1  fojma.  'Z  itcr  fo:ma  1  itctionc.eft  quaft  virtus  cftimo/ 
tiua:t  ^jjptcr  locii;n6  pp  13  q6  iudicat  imo  q:  facirgue 
nirc  ad  iudiciii.dr^i  ii  pofuerut  locii  ei^^i  mcdeciatc  cc 
reb:i.i6  vt  be'at  ptinuitotc  cu  itctioc  1  cii  fo:":  vf  oiit  g? 
^tus  cftimatiuo  fit  vms  cogitoriuo  1  imaginatitia  t  me/ 
moztoUe.  •:  cp  ipfa  eft  Diiudicis.f;  p  lcipfo;  cft  Diiudicas 
g  mottis  vo  fuos  1  octiocs  fuas.cftimaginatiuo:':  memo 
riaUs.f;  e  imoginariua  p  id  qd  ogof  in  fo:mi6. 1  mcmo/ 
riali6.gidqdci''vUimaactio.f;rctctiuac  ^tueftti  tbc/ 
fouri:  1  vf  q>  fozmalie  1  cogitatiua  bo  fit  :uemo:ia.  q  g/ 
uenit  ej:  intcntione  ipfa.quc  intcUigitur  bominis. 
CjjCapls  z"'6  octi6^b'fo:mol.'Z  cogttatiiic  bopfenfuii  ite 

-\  rio?:  i  q  tractaf  6  fono.^zvigilijs.':  oc  fono  fal 

I  loci.t  f  0  'zaliquituUi  Dcj3petatc,ppbctidi. 

I  tPy^tund  P^'"°  ^^ ^'^"^*^ fomiali  Dicc/    2 
t^^*'*""  tcegj^tusfojmoUoqcima 
1  inatio.tipacvltiainq  refidctfozmc  fenft' 


gliiartc 

biimm.ifacicscius  qiiamadrcnftbiKa  babet  eft  fcn/ 
fU3  c6mutjis:fcnliw  cni;  comiinis  rcddit  virtitti  fo:ma/ 
U  qfiadrcponcdijgcgdci  reddiitfcnfiieejrteriozee  z  ip 
fa  rcponfci  aliqn  virtus  foinialis  rcponitqdi  q  no  ftit 
oppbcfafcnrui^^tiisv^ocogitatiuai^itcrtit  od  fojmas  q 
funt  in  bac  vtute  fb:maUadc6ponediicas:i  refoUic'dii: 
qifv  fun  t  futJa  ipfiits.i  cii  cia  copofuerit  fo:ina  au  t  oittifc 
rit.pofTibilc  eft  vt  rcponat  in  illa:ill(j  cni  no  cit  tbefaur* 
buius  fozmc.Pj  g>  bec  fozma  coga  t  ad  aligd:  aut  fc6m 
cp  cft  aducnies  ab  it  us  vcl  oc  fou8:($  c  tbcfaurus  cius: 
ioq)ip(ae(t  fo:ma  abllracta  15  mo  abftractiois:  (i  aute 
bec  fojma  co  mo  quoeft  copofitiois  vci  oinifiois  adue 
nirctDcfoiisbcci^tusretincretci-pterbctii  fi  appa' 
rcret  buic  i^tuti  q:  alia  ca:cii  aiit  otigcrit  e%  alia  ca-  aut 
eicimaginat(6eaute]ccogitati6e.autct  aliqua  figura^ 
cclellitj.vt  appareat  in  foitmli  alia  fozma:'!  intellcctua 
fucrit  abfcn8:aut  ceifans  ab  tfpictcdoipolTibile  e  tuc  D ;/ 
fcribiin  ipfofenfu  cdt.queondimus^autaudiatt  vidcat 
colozcs  t  fonos  q  no  bnt  eecjc.ncqj  atigd  Dc  iUis  efi  ex. 
1  fcpius  ptingit  B.cti  ncgliges  ci  t  'itm  itelligibilis.-q:  cd 
eta  ronalis  occupat  altis.t  no  oHditeltimationc.t  ima 
ginationc.titc  pfoztatimagtnatiuai  foimatiuain  ftiis 
jjpige  actioib^.ita  vt  foimc  q  imaginant  videanf  ci.qfi 
35  fenfatc.(jr;9d  maiozc  aiit  b"  Dcctatione  otcemus  nos  t< 
fcquetibus  Dcm6ftrati6ee:g70C8  be  vtutee  lunt  vnius 
oie  oeferuictes  ei:crede  B  nac  fic  po(itu:i  fcias  cp  occu/ 
patioaicdrcaaliquaitla^retinctcane  adiuuet  alios: 
1  nc  conferueteas  ab  erro:eipfarum.t  Ditcat  eae  ad  via 
rectitudinis.animaenim  cumoccupatafocritcirca  inte 
iio:a  non  folctcurarc  oc  C)cterioiibU8:quantU5  ocberet. 
tcwn  occitpata  Aicrft  circa  ejcterioza.  pjctermittit  gu/ 
bernare  virtntcs  intcriozes.ipfa  enim  cum  intente  con/ 
lidcrat  fcnHbilia  eicteri''  ea  boia  qua  oe  bis  tracca  t .-  oc/ 
bilitatureius  imaginatio  i  memoua.cii  f o  obeditactio 
nibus  ^tutis  pcupifcibills  oebilitant  acttoco  f  ttttis  ira 
fcibilis.fcd  cij  obcdierit  octioib''  i^tutis  irafctbilie  Debi/ 
litan  t  actioes  f  tims  octtpifcibilis.-t  oto  ca  ooedicrit  oif/ 
(^fitioniacrionti  motiuap  oebiiitant  actiocs  appbefi/ 
ue':cc6trario.cii^o  aianooccupatafucrit  actiontbus 
buiiis  vel  illi^.fs  fuerit  traqitilla:  vcUiti  eet  fcpata :  acci 
dit  fonioji itcr  ^utcs  icEatioce  vt  OECt  i fueet:cit  Vo 
occupata  fiicrit  vna  ^tutc;  i  ob  15  ptermifcrtt  copefcere 
aUa  ^tittc  no  rctrabit  a  fuis  actionib^fuEflttis.nifi  gcu/ 
ftodia  aic.iej^timatiois  circa  fe:tiic  pfouabit  iila  i?tHs: 
1  Difcurrct  g  acti6c8  fttas  quas  b;  nathfic  illud  vulgi.ia 
vacuHs  cihacr  fitbaudis  ab  accipitre.  egriKlcre  coiiiba 
1  rifcHrre.l5  at  q6  aaiditaie  no  occupariactioc  altcriue 
f  tutis.aUqii  fit  cj:  6btUtate  q  'pcdit  i  retrabita  gfcctio/ 
nc.ficfii  in  lagozib' t  itcriojib^^aUqti  i  gctcficut  in  cov 
mittoe.ttuc  id  ocquocuriofiozcftnibilaUudelt.nifi  t/ 
perarc  f  ntti  oc  qua  magie  curat.(L  £>einde  f  tue  imagi 
natiita  eft  f  tus  qua  aliqii  rctrabit  aia  a  fua  acti6c^p:ia 
Oitobusmodte.vnocttocctii.xtt  aia  fcnfibtts  ej:tcrio:i/ 
bus.tpiicrtitT^tittcfoimalcadopcradiiin  fuis  ej:terio/ 
ribus.t  mouet  ca  2  i<l  ^6  rcddit  ei  oc  iUts.  ita  q>  non  ^/ 
mtttit  imaginatiita  cogitiire.f;  vt  imaginatiua  ipcdiat  a 
ftia,pp:i3  actioc.t  fo:maU8  ctia  ipcdiat  :nc  poffit  ptijgi 
imaginatiue:';  id  quo  vtrac^  egct  dc  fcnfu  c6i  eft  gtinat 
ad  ipcdicdij  fenfus  e;;terio:cs:t  btc  c  vnus  modus.2U/ 
qii  afit  aia  pualct  fug  ci  in  fuis  actioibiis  q  ptinttat  eid| 
cognitioc  t  cogitatioe.';  13  ouobus  modis.  vno  cii  otiat 
imagiatiue  i  fubucit  ea  fib(.t  fenfu;  c6c5  cii  ca  ad  copo/ 
ncdii  fo:ma9  aUqs  i  oifiilgcdiiiPj  q6  appetit  aia  vebe/ 
iiietcr.vn  nUcj  imasiattucagcrcgj6bcbatagcreniifr. 
f;  trabtt  ad  gte  od  qua  trabd  cl  aia  ronaUs-aUo  cii  reuo 


0ccmidtt 


ts 


cateaabimagfnattoib^^qnoafTimilanrrcbus  q:trinfe/ 
cis.t  retrabiteaab  bis  falfificado  cas.vtt  no  multii  lic; 
eicffigiarecastrepfcntare.iLSiaiitimagiatiuaipcdi  C 
ta  fttcrit  vtrocp  mo  Dcbilitat  ci^^octio.  fj  remoto  vtrocp  ^mpaiimi^ 
tpedimeto:ficut  fit  in  boza  Po:miedi.  aiit  vno  mo  fic  in  "  aie. 
ifirmitatib''  q  Debilitatco:p''  i  ipcdiii  t  aias  nc  babeat  i/ 
tcUectii  tcognm'onc:t  ficutfit  i  tcrro:ecij  Dcbilitaf  ata: 
t  qfi  oilToUiit.pptcr  id  q6  ttmcf  t  retrabif  oino  ab  ftcl/ 
lcctn  ^pter  ftta  oebiUtate.t  q:  timct  nc  accida  t  rcs  co:/ 
po:ales:t  fic  qfi  oifccdct  ab  itcUcctu.t  obcius  Dilio.tiic 
pot  imagiHatio  niti.t  pucjti  ad  fo:male  tpiugcrc.t  oe« 
ri:t  capadunatio  pfo:tat  fimuLtactio  fo:maiis  fitma 
nifcftio::t  fo:me  q  fiit  in  fo:maU  pfcntanf  in  fenfti  c6i:t 
Vtdenf  qfi  babea  t  ce  cj:trinfccu6:o2atio  etcni,  appbcn 
fac]ccoci6  vcnitabe]ctcriojibus:tc):eo  q&  venitab  ite 
rioab^^eftidcidpritat  in  fo:maU'.tn6  oitTcrtnifiin  co' 
paratioc.fj  cii  fcnfatij  vcrc  efi  id  qd  apticti  ea:tuc  id  q6 
apgctitus.cfttaleqlecci6appctfo:iB.t^ptcr  15  vidct 
epileticu6.t  etcritus.t  oifToUtt''  t  fopo:at''  imagiaticca 
eyiites^qlee  vcre  vtdct  in  tge  falutte:t  etia  audir  (onos. 
fi  auccogitatio  t  itellcct^^lubucncrit  ei  m  aUqtto  illo;;:  t 
reuocaueritad  fef  tittc  imaginatiua  c^citado  ea  Delcbft 
tur  foimeille  falfe  t  imaginatiocs.C  Cotingit  aut  alig/ 
bus  boib''^)  ^tus  imaginatiua  fit  creata  in  ilUs  fo:tifTi/ 
ma.t  ^ales^ita  vt  no  oiicii  t  ci  fcn  fus  ncc^  fo:mar  refi/ 
ftat  ei.t  Q)  aia  eo^  fit  foitifTimo.ita  xt^ptcr  15  g>  con  tc/ 
plaf  itelleaii:t  id  q6  e  fujj  itcllectii  no  ocllrua  t  ei''  6fce 
l!oadfenfu6.iftibtttin  vigili)eq6  ali)  in  fomnte:ficpo/ 
ftea  Dicem^^.becn.oifpo  oozmictis  cii  appbedit  vifiocs 
Vt  ccrtificcf  ei  ai\t  itavt  funt:aut^ptcr  imagics  qe  bnt. 
ifttsquoc^accidiit  taUain  vigili)s.fepc.n.intcr  vtrunc^ 
ido^fi  ptingiteae  in  vttio  abfcntari  a  fenfibiis.  t  accidit 
eie  qfi  oojmitatio.t  multotice  no  accidit.t  miiUoticns 
videf  re  ficut  c:t  multotiee  apgct  eis  imago.^  ptcr  caj 
eni5:q  maginaf  in  oo:mictc:imago  rci  videt :  licpoftca 
oecrabim^^multoties  apijct  cie  fit  itudo.  t  vfcis  qo  id 
q6  appbediit  fit  locutio  ilU^^imaginatioie.veluti  ^a  ati 
ditaq  tcnctt  legtit.t  beceft.ppa  jspBia  f  tittis  imagina 
tiue.funt  aiit  bicalicj3pf?ic  q  Dcclarabunf.  ([  lluUue  f^ 
atit  h>oiU5  cftg  no  beat  po:tione  in  fomnis.t  appbefioi/ 
bus  q  fititin  vigilatit>tis:ifpirationiJ.n.q  fubito  in  aia  ca 
diit.ndeft  canifiaUq  ptinuitates  q  no  pcipitinf  .nec^  id 
cuiptinuat.necaniUasnecpoftillas.tmouefaiaabil/ 
lis  ad  aUttd  ab  eo  in  quo  fuerat:t  15  c  aUqii  ois  gnis.qiii 
aUqficftabiteUcctib^taUqfieftab  imaginatioibue:'! 
aliqitcftepfcnfib^^.crfit  fit  15  fc65aptintdinc  tvifuj.t 
mo:c3.illeaiitifpirati6c6fttntc^cauftsqadtuuctatam 
plcrijcp  cognofccrc  t  plcriicg  fun  t  fic  appitiocs  fubitc  q 
no fut rcfidctcs.ita  vt  tncmo^ariqttcat.  nifi  eie  fuccur» 
rerit  aia  cit  retetioc  appetitiua.q:  qc  poti^^agit  aia.l5  eft 
.f.rctinere imaginationecirca  gcnus  oiuifibiteob coin 
quo  erat.bcc  aiit  vtus  iiTiaginatitia  folct  fcmpcr  rimari 
ouos  tbefattroofoimat  t  mcmo:ialis:t  fcn.g  rcpfenra/ 
rc  fo:mas.t  icipics  a  fo:ma  fcnfata:aut  mcmo:ata  ^cc 
dit  ab  ca  ad  pria .  vcl  ad  fimilc.  vcl  ad  aligd  itcr  q&  t  it/ 
ta  fit  aliq  coparano.t  bec  eft  na  ^"'.fsjJpetas  mottts  ci"* 
oc  vno  ad  Jriti  cf.t  no  od  pftmi  cvcl  ad  pftmilc  t  non 
ad  priii  ci^^.ftt  qc  rcb^^fingularibus^q  no  numeranf :  oio 
aut  05  vt  o:igo  rci  in  15  ftt  I5.f.qi  cii  aia  pftdcrat  fimul  i/ 
tcti6c0 1  foyrias  mu  taf  a  b  iteti6c  ad  fo:ma  q  e\\  piioi. 
aut  abfotutcaut  q:  ptigit  q?  paulo  ait  viderat  pitictione 
iili''  fo^mc.tilU^^itctiois.vel  fcnfu.vcl  epimationc.t  mu 
taf  io  a  fo:ma  ad  itctionc.d  ©5  pjima  ca"  q  app:opjiat 
vnafomjatn6aUi.tvnattctionctn6aUacaUgd.aut 
aduenies  a  fcn  fu  q6  app;opat  cauaut  ab  iceUccni.vei  ab 

;Suic.  £  z 


Bc  aia     Tp>arti0 

cjJtfmattoncg»  app:op:iatca.autQb  aliqiio  celcftt  i  qz 
appjop:iata  ebuicei^^greiTioieiiismotus  fit  app:o/ 
p:iatU9,ppiietatepo:ic^Difponib''.q  oiugunt  cj:  vifii 
1  pauio  antc  aligbiig  fo:fni8;i  itctionib''  i  aliqtt  ctia  ille 
wfponcs  funt  cclelles.alicin  fijt  cj:.puifi6c  itellect^':  fen 
fiieqpiiigimteipoftpma^ppctate.C^ct^s  aiit  fcire 
qd  cogitatio  lonabilig  efli.ppter  bac  ^tiitc  in  ma;cio  cra 
ciatu.tCfitjjpter  nas  b^^tutiscft  in  occiipationc  labo/ 
riora.Ci^i»cni5  iniiigitcialiqua  fozma  Equatenditad 
aliqd.ppofitii.ipfa  mouet  cito  ad  illud  Dirtimile.i  eyillo 
ad  aliud  tertiii.t  obliuifcit  pmii  a  quo  iceperat.itavt  ne 
ceilario  cogat  aia  reco^dari.t  ^fugere  ad  refolutionc.i 
piierfiione;quoufcB  redcat  ad  pncipiii.Cii  aiit  ptingit  in 
bo:a  vigiladi  vt  aia  cdp:ebedat  aligd.aut  in  bo:a  fottv 
nipiijgat  cclcftibus tatr  ficutpoftea  Diccm'. luc  fi b« 
f  tU3  Emifcrit  ca.autq:  c  gcta;aut  q:  no  rctrabitea  a  co 
teplado.nec^  vincit  ci.nec^  abb:cuiat  ci  tps  pteplandi 
^ptcrrcpfcntationcftiaf  iinaginiiilliocfigct  illa  fo:/ 
ma  in  memo:i3  tenaciter  ficuti  c^.&i  aiit  fuerit  in  vigi 
late  no  crit  co:pus  reco:dari.'z  (t  fuerit  i  fomnis  no  erit 
opus  iignificatioe.&i  ^  fiterit  Diuinatio.nd  erit  opus  i 
tcrptatioe.Significatio  i  iterpetratio  eft  bic  qd  illicre^ 
co:dari.Siaiit  id  qd  videt  oe  illo  no  firmitcr  imp:imit 
aia  in  f  tute  mcmo:ic  ficut  05.©}  "itue  imaginatiua  op/ 
ponit  linguliseo;r  q  vident  in  fomngs  imagine  (impli 
ccautcopofitaautopponitc6pofito:q6vf  in  fomnqs 
imagincitmpliceautc6pofita:nc(|cc(Tat  opponere  oi 
ei  q6  vf  illic  pfo:mationc  c6pofita  c^  fozma  1  itetioni/ 
bus.tunc  erit  retctio  aie  in  fe  dc  eo  q6  vidit  Dcbilio::  $ 
retctiofozmalis^zmcmodalisoe  coqdreddidit  imagi 
natio:'Z  io  no  ibbilit  in  memoda  id  q6  vifu;  futt  oe  cc/ 
leltiV.fs  flabilit  q6  fo:matij  cftilli.)5cpc  ctia  ptingit 
q>  id  qdvf  DCcclcflibHsfitveUiticapMtt  pncipiii.Sj 
poilcapualetimaginatiofuQaia;  itcg^rctrabatea;  ab 
e^cquedoqd  vidintmouet  motupofl  motii  g  moms 
in  nulio  alTimilat  ei  q6  vf  oe  celcfbtbu6:illud  enim  ta; 
abijt.':  1$  gemis  e  mancries  fomni)  in  quo  gua  iterp:eta 
fio  neceflaria  cft.aliud  aiit  illufio  e.3  lUid  1^0  fomniii  q6 
eft  im"  gtiis  illi  in  quo  pualct  imaginatio  neceflariocgct 
itcnjKtati6e.Scpecni5  vidct  bo  itcrpzctatione  iui  fom 
ni)  in  fomnio  fuo^-zcll  illud  vcre  rcco:d3tio ;  q:  \?tu8  rc/ 
cozdatiois  ficutmota  c(t  pmu  ab  ipfa  re  ad  ?fo:matto/ 
ne  ^pter  coparatione  q  e  tter  illas  filr  no  c  I6gc  vt  mo/ 
uca  t  a  ?fo:mati6e  ad  ipfa;  r&fepc  aut  ptingit  vt  ipa  cP 
actioimaginct  eiitc|:t  videat  eiqfi  aligs  loqtureip 
illa.'z  aliqtt  no  eft  ita.f,  qfli  videt  rcs  f irmiter  abfcp  co/ 
iiictioc  aie  cu  celeftib^^imaginatiua  1^0  rep:cfentat  ?fo2/ 
mationefua.  trcdditad  vcritaterei.ictl5  modus  vcri 
fomni).aliqii  ptfgit  c%  imagiatiua  fineope  altcrf^Jtutis. 
qguis^itas  rei  fiicrit  illd.i  redit  ad  illa.ict  aliqri  repntat 
bic  ?Po:mationc  g  alta  pfo:mationc.i  e  itc?:  op^^iterpta 
tioe  iterptis.fs  bcc  ctia  rcs.i  oifpones  fiit  q  no  appbedii 
tur.tCl^omJniiaiitgdifuntveroyfomniof^qd  fitcii 
K  aia  ei'pfueult  oiccrc  vc^  1  viccre  fallacc  imaginarion^. 
pluribusaiitptingitpciQczalego^isarcfoinniu  futi  in 
fomnijs  illi9.f.qHo:p  aia  follicita  fuit  circa  id  q6  vidit:t 
cii  Do:miiit  rcmanet  illa  folLiciwdo  in  ea  ficut  erat.  1  if  / 
tus  imagfnatiua  icipit  rcpfentarcccotrarioci''  qd  rcp:c 
fcntaucrat  antca.^li  aiit  or  rcj:  bcrcules  vidiflc  fomniu 
qd  nimis  terruerat  cii.i  no  iucniebat  antc  itcrptes:  qui 
foUtcr^t  iLlud:g  poftqp  Do:miuit  iterp:eratti  eft  ei  fuum 
fomniii  in  fomnijs.in  quo  ptincbant  qdi  q  futuracrat 
in  miido.i  pcipuc  in  ci''  ciuitatcz  regno:Dcidc  cti  rcfcri 
pfiffent  ca  q  pdicta  ftjerit.ipleta  funt  ficut  iterptatii  illi 
fueratin  fomni)s.3fact  l3cj;£tifum''inali)s.,!;o$;aute 


Capi* 


g  boc  vfdct:vigila  tcs  quide  videt  fic  cftjjpter  nobflfta/ 
teaic  fue.tci:  cfaia  cft  fo^tis.-z^ptcr  fo:titudincm  fiio 
imaginatiois.^zmcmo^ie  quc  no  ipcdiiit  fcnfibilia  a  fui» 
,pp:tj9  acti^ib''.  (nQuidi  vo  vidct^pptcr  abicntatione 
fue  oifcrcuofs:':  q:  aia  qua;  bnt  alicnata  cft  a  fua  r6ne. 
©edcu  bcc  imaginatio  eft  fo^tis.-z  cft  potce  rccige  ab* 
fentiaoii vigilat.aicaiitneccilarie ftit ^tutcs  itcriozes 
ad  recipiedii  o:igics  abfentiii  ouob^^modis.vno  vt  im« 
ginet  in  iilis  itctio  vifa  ftabilnalio  vt  fin  t  vt  iuua  tcs :  t 
Dcferuietes  ci  ad  [ihitii  ci^^-.no  ipcdietee  ea  nccg  t  raben 
tes  ea  poft  fe.£ft  igif  ncccfte  c6porationc  ce  itcr  abfcn/ 
tia.t  itcr  aiaj.-z  itcrf  tute  iterio:c  imaginatiua.CiSi  VC 
ro  fenfus  ipcdierit  ca  aut  itcllcctus  ipcdierit  g  modii  in  > 
telligibile  que  pdipm'':^^  vacabit  al^6.ficHt  fpeculHtn 
cu  oaufKitii  fucrit  e^  vna  ptcmulte  fo^majr  ^  folcbanc 
ocfcribiin  fpeculoillo  oepereii  t:pibit  coparatio  q  crat 
iter  illa.t  n6  oefcribun  t  .1  f  de  eft  bac  occupatione  ficri 
fcnfH.autreteti6citcllcctU9.CC£ii  veroaliqd  bo;:  rc/ 
moucbit.  cito  aderit  coparatio  q  cft  necciTaria  intcr  ab/ 
fcntil^zafas.-ziterftuteimaginatiui.t  videbit  fubita 
vifU5-(C05  <1J  oe  ibo  imaginatiois  ia  ijuenim^^ad  fom 
nia.bonui  cil  vt  ondamus  pa^  pncipiti  c^  quo  p:oucnit 
alf(i6  J7uidcre  in  fomntje  exhis  q  poncmus:n6  eni;  fir 
miter  moftrabun t  nifi  in  pbf lofopbia  p:ta.  i£  iM'cem''    ^ 
gqdoiaqinmiidofuntpteritapfentia-ifuturabntee. 
in  fapia  creatoas,'z  angelo^  itclIcctuaUii  rc5;  aligd:^  in 
aiabU6:q  funt  angeli  cclo;:  bnteefc6;  aU'ud.poftca  aiit 
oeclarabunt  iftiouo  modiats.-zocmonftrabit  tibi  g» 
aiebumanemaio:cbittc6|:)aratione  ciifubftitge  ange 
Ucis  q^  cu;  cozgibus  fenfibilib''.  i  no  eft  ilUc  occultatto 
aliqua  ncc^  aaaritia.(r&;  occultatio  cft  fc6;  1  cccptibi 
lia.aut  qz  funt  ifuia  co:ptbu9.aHt  q:  funtmquinata  ab 
bis  gbus  ocpmun  t  DC02fu;.Cii  aiit  odan  t  ab  bis  actio/ 
nibus  mcren  t  videre  q6  eft  illic.pmu  at  q6  vf  eft  id  qd 
gtinet  ad  illii  boie;.veI  ad  fuos  vcl  ad  fua  tcrra:  vel  ad 
fua  duitate  vel  ad  fuft  cU'ma.£t  io  plerac^  fomnio:^  pdi 
cto?r  ,pp:ia  fiit  boi  fomniati.vcl  ptineti  cdips.q:  ei  cui** 
meditatio  ftierit  6  it&llcctib^^apgcbiit.-z  illc  cui^^medita 
tiofucritoegubcrnatiociniidividebit  'Z  iftruct  indu/ 
catu  ci''.'Z  fifr  oia  ad  biic  mcdii.(n  '116  funt  aiit  oia  fom 
nia  vera.  ncqjfuntb^q?  multu  fitcuridii  oecis :  f  ma 
eni;imaginatiua.n6fcmgrepfcntatq6  cmanata  ccle/ 
ftib''.^;  tm  B  fepi^^agft  cii  ipfa  ff  ccflat  repfcntare  ea.  q 
funt  fibi^pinquio:aco;:aut  q  ft5t.iltij?pinquio:o ;  qda 
funtnalia:qd3fovoliitaria.1l9lio  aiitfuntq  vcniunt 
ej:tepcratiaftuttIbumoy.ciifpugiiantc  vtntc  fo^maj 
lc  "Z  imaginatiua.pmiietcni;  no  rcpfentat  nccg  occupat 
nifi^pptcr  I5.£t  aliqit  ct  rcfrfentat  id  q6  eft  i  co:ec.  5  q6 
eftilU acciTs.ficut cii  vtue cjrpulfiiia  fpmatis mcuct  ad 
ejcpcUcdiJ.^tHsfo  imaginatiua  repfcntattiic  fo:mam, 
qua  aia  foU:t  Diligcrcz  comifccri  cii  ca;bnti  cn  i  famc  re/ 
pfentat  kraila;i  a\i  fiierit  ncccffc  expclierc  fttpfiuitatc 
rcpfentat  locii  ipfi".':  cuiaccidcritqd  aUq6  mcbrii  ciu» 
calcicataiit  ifrigidet  caU):c  atit  frigiditatc  rcpicntat  ei 
q6ill6mcb:ii  mittit  in  igneautiaqua  frigtda.(£  ZDi/ 
rii  eft  aii  t  q^  ftcut  accidit  ej:  motu  namrc  ad  ej:pc!  Icndii 
igmff  imaginatioaUq.ficaliqii  accidctimaginatioaliq 
fo:me  Defiderate,pptcraUqui  cip.':  mouct  nji  ad  piii/ 
gedu  fpma.t  pcipit  fpiii  g  folct  cjrtederc  iTicb:ii  cocudi. 
'zaliqitemittitfpma.'zaliqn  ptingit  13  in  fomnijs.aliqn 
in  vigiUa.$iii9  no  fiicritcuriofus  dc  13.  (IJUoluntaria 
aiitfuntciicogitatioaicfucritpuerfanevigilia  ad  pfV 
dcradu  aUgd  1  gubernidii  illud.CICii  vero  Do:mfcrit 
imaginatiua  repfcntat  ei  tll6.  aut  qd  eft  oc  gne  illi"  rei. 
£t  be  funt  reUquie  cogitationis  oiurne.  Jocd  15  oia  funt 


6 


&.mrtc 

llufiones  in  fomnija.irSUqn  vcro  fmtctroeatioibtw 
celcftiucozpof.qaltqnoeantfoima.aimaginotionem 
fciJj  coparationc  co|i.'z  coparationc  aia»  ipfajj  .1  fcjjm 
aptitiidine.Cno  fiint  aiit  illc  fo:me  fiiitudo  alioiiiis 
rei  q  e  in  reciUo  abfcntatiois.nccp  fuit  ejr  puifioc.{L  Sj 
^  cgct  itcrptatioc  funt  ca  q  no  bnt  aliqiii  coparationcj 
adillaoia^-zfdtq:  ptingiitexcaejrtrifecaqbntaliqua 
fignificationc.i  idcirco  no  fiir  vera  plcratp  fomnia  vifi/ 
catia  ■:  me^dacis  •:  maliciofi  x  eb^^.t  ifirmi.t  triftig.i  in 
quo  pualet  mala  cop  Ib  aut  follicitudo.ptcr  15  etiam  no 
funtvera  fomnia  plcrat^  nifi  q  vident  tn  mane.Oee.n. 
cogitadoes  bacboza  9efct'it:t  motus  bumo^  funt  Finitt. 
Ci  vcro  virtus  imagtnatiua  fiieritin  tali  bo2a.q  no  fpe 
dit^ptercozp^no  ell  repata  a  memo:iaU'.necg  a  foyna 
U.f5eftc6po3ilIa|r:tiicferuitiijima^'natiue  quo  feruii 
eie  efl  qle  meli^^ce  pot.tleceiTc  cft  cni;  finc  oubio  vt  foi 
ma  qaduenitiriioefcribat  in  illis  ^tutibus  firmiter.aut 
iiacflaut  B?fo:mationc.C3ll'3iitf»ntboic3  verop 
fomnio^  g  magis  funt  tepcrate  coplejciois.  1  g  eft^lTccc 
c6plbni8:$uisbeneretineat:n6  tn  bene  rea'pit.(LOui 
fo  ell  bumide  coptonis  qguis  cito  rccipiat.tn  cito  amit/ 
tit.  1  fit  ei  taqg  n6  recciMfTet.  (TOui  ^fo  e(i  caUde  coplc/ 
poniscftagilisinfuismotibus.-rgeftfrigidccoplejcio' 
nis  eft  piger.C  6)c  ilUs  aiit  ille  eft  f  erioj  9  pfucuit  oice-' 
rc  vcy.(LTlfU8  cnij  mcticdim  maUs  cogitationib^fa/ 
dt  imaginationc  malop  motuii.  t  inobediete  cozrcctio 
niftutiar^nalis.-zciusDifpoellficutDifp^imaginatio/ 
nis  cius  cuius  coptb  comipta  cft.i  puerfa  eft  in  agilcm. 
©5  q:  pcdet  boc  ep  fomno  1  vigilijs  oebemus  B  oiide' 
aigiiia  rc  c6pcdiofc.gd  ftt  fomnus.i  vigiUa.  (r^icemus  igit 
qmd  cft,  g,  vigiUa  oifpo  eft  in  qua  aia  iperat  fcnfibus.i  i^tutib'' 
Somnua  mouetibus  cj;tcri''  voliitaric  cui  no  e  nccc(Tita8.(L~S6/ 
(luict  eft.  nus  \?o  cftpuatio  buius  oifponis  in  quo  aia  ab  ejctcrw/ 
ribus  pucrtjt  ad  itcrio:a.f5 13  qd  pucrtit  ncceiTe  eft  fic/ 
riaU'quoillo:pmodo:;r:fctlicctautj3ptcr  lafTitudinc;  q 
ptigitc^terio^ib^^aut.pptcrlalTitudineq  venit  e^  ilUs. 
aut  q:  iftrumeta  no  ilU  funt  obcdictia.Qui  vero  ei:  laf/ 
fitudine  cftjjptcr  id.q:  id  qd  vocaf  fpiis.  oc  quo  poftea 
fcics  loco  fuoioiflblums  1  ocbilitams  cft.i  rcfiigit  ad  u 
tert'o:a:i  fcquun  t  eii  ^mtes  aialcs.-:  bcc  lalTitudo  aUqni 
ptingit  ej:  motibus  co:|2aUbus.aUqncF  curis:  aU'qn  C]C 
pauo:c:e):pjuo:c  leni^  aUqn  accidit  fomnus.i  ctiam 
mo:9.aUqn  ■^o  cure  faciiit  fomnii  no  eo  mo.fsq:  calefa 
riiit  cereb:ii.i  bumo:c0  attrabunt  ad  illud.i  cu5  iplct 
cereb:ufitoo:mitatt'oj?ptcr  bumo:e.g  aiiteic  curis  cft 
fit  ^pter  15  gjcibaria  ibumo:c6  cii  piunguntintusiin/ 
dige'tvtadueni3tcifpiisciitotonaUcalo:c.adBvtpof» 
fit  calo:  eif icere  oigcftionc  Bfecta.-:  rclinquat  C]ctcrio:a. 
ctSs  9  eft  ej:  in  obedictia  iftrumtop  fit  oi  ncrui  ibibii 
tiir  1  opilan  t  ej:  vapo:tb''  1  cibis.g  oiflfiundun  t  in  eis.ita 
vt  oigrcdian  t  .1  fpiis  rcfijgit  mouerc^pter  multa  bumi 
ditatc.  vigiUa  vo  fit  cjrcaufis  oppofius  ficcic  caliditatc 
1  ficcmtc.z  oc  bis  caufis  e  rccreatio.a  gcs  babita :  -:  cjc 
bi3  pfcctio  oigcfti6i9.i  oifftifio  fpiis:';  C)C  bis  e  oifp6  ma 
la  q  ipedit  aia;.'z  no  pmittit  ca  ims.f;  cuocat  ca  ad  cjitc 
rio:a.ficut  ira:aut  pauo:  cj;  rc.ppinqua.aut  cniciatiis  cf 
vcneno  gitantc  oolo:e.l3  aut  n  iic  adiccm^  e.acciitalr  ci 
in  quo  eramus.qguis  opo:teat  loqui  oc  fomno  1  vigiUa. 
cum  loquemur  oe  accidentibus  babetie  fen  fu5. 
(LCapt;  j"*  oe  actioib''  ^ms  memo:ialis  1  cjctimatic.  1 
gj  actiocs  oiu^baf  ^wtiifiiitiniftrumtisco^palibus. 
(P>  rt^nil-l  w;EfcmtatifumasDictionc 
^'•n^**  DCDifponcimaginatiuczfoi 
maUs:Dcbctmi8nuclogDC  oifponc  mcmo/ 
riaUe.-z  gd  iterfit  itcr  ipfaj  i  cogitatiua  in  bo/ 


Xcrtm 


«9 


fi  ej:timadi.(r£>icemn9  g:q:  ejtimatibeft  ejrcellctioi 
t'udc;:in  aiaU^bus^q  iudicatad  modii  adinucntc  imagi/ 
natiois  cii  non  eft  ccrta.i  13  cft  ficut  id  q6  accidit  boi  cii 
putat  mel  ce  fo:didii:q:  cft  fite  ftct  co:i.£ftimatio  cnim 
iudicat  ita  cc.i  aia  fcquit  ipfa5  ertimationc.$iiiB  iteilc/ 
ctus.pbibet.  (caialia  aut  ■:  g  aiTimiliit  cis  boics  no  k/ 
quunt  in  fuis  actioib'':^^!!  13  iudiciii  octimatiois:  q6  n5 
b5  Dcfcriptione  r6iialc.f5  ad  modii  adinucriois  q  eft  in 
ciusaio  tm^qsuisf  tutibus  bois  ^pterpfo:tiii  ronisao 
ddat  aU'gd^pter  q6  i^tutes  ei^itcrio^es  oifferilt  a  ^tuti 
bu8aiaUii:vii  cj:  vtiUtatib''  fonop  copofito^.-:  colo;:.i 
odoy.':  fapof  copofitof  ■:  fpci  •:  ocftdcri).b5  qdi  q  no 
bittccteraaiaUa^iciusv^tusimaginatiua  itcrio:  cuiuf/ 
modi  eft:q6  valct  ad  fcietias:':  pcipuc  ^t"^  fuc  mcmozie: 
valet  muUii  ad  fcictias^co  g»  pfert  nobis  ejTcrime'ta :  q 
retiet  memo:ia  •:  pfidcratiocs  fingulo?j  ic.b^.  (ir*P»e' 
deamus  aut  ad  agcdii  oe  eftimatioe  Dicctes:q:  05  ingre 
re  roncs  pfidcradieftimatione  in  gbus  n6  c6icetiteTlc/ 
ctusinbo:acj:timadi.f.cjiitcrappbedatiteti6co  q  fiint 
in  fenfibilibU6:ftati5  vt  fcnfus  appbendit  fo:ma3.ita  vt 
aUgdoeillisintctionibusn^fcntiat.tita  vtpUircs  et 
iUisnec^jjfunt  poft:nccgin  ipfa  bo:a.&iccmu8  igit  9> 
ipfac^matiofitmultismodi6.vnu6Cj;  illisc  cautclla 
^uenies  in  cegj  cfta  oiuina  clemtia.fic  oifpo  infantis  q 
cH  nafcit  mojc  pedct  ab  vbcribus.-:  oifp6  ifantis  g  cum 
elcuat  adftadii  1  vultcaderc  {latis  curritad  adbcrcdij 
aUcui.vt'ad  cuftodicdu  fc  p  aUgd  ■:  cii  gs  oculfi  ci''  pur/ 
garc  voUicrit  a  lippitudine.ipfe  ftati^  daudi  t  ante^  itcl 
ligat  gd  fibi  accidctej:  illo.-:  gd  oebeat  faccrc  lug  illud 
q  fi  fit  na  aic  eius:':  no  babeat  13  p  clcctionc.  •p>:optcr  13 
et  aialia  btjt  fuas  cautclas  nalcs.  Cmi\£  rci  ca  fiit  copa/ 
ratiocs  q  bnt  effc  itcr  bas  aias.-:  eaf  pncipiaq  fiint  ou/ 
ccsiccfrantcsptcrcoparatiocsquas  ptingitaUqn  eet 
oUqn  n6  ee:ficut  pfidcrarc  cii  iteUcctu.':  q6  lubito  i  me 
tcvcnit.oiaicniillic  veniiitieift^ecaiJtclaB  oppben/ 
ditcftimarioitetoesq  fiitc6mi>:tecii  fcnfibusoecoqft 
obcft  vcl^delhvit  ouis  pauct  lupii.  •:  fi  niiqs  vidcrit  il/ 
lu.necgaUgdmaU'ptulcritab  iHo:Iconc5  quoc^  multa 
aiaU'apauet.©5acctpitrc6pauctaU'eoues.ipueniutcii 
ali)s  abfq?  oifcririone.bic  e  vn''  modus.Sli''  au  t  moduff 
cft  ficut  13  q6  fit  e  cjcpcrieria:aial  cteni;  cu  babuit  ooUw 
re  aut  ocUcias.aut  Quenerit  ad  ilUtd  vriUtas  fcnfibilis. 
aut  nocumetii  fcnfibile  adiiictii  cu  fo:ma  fcnfibili.t  oc/ 
fcripta  fticrit  in  fo:maU  fo:tJja  b"  rci.-:  fo:ma  d''.q6  ad« 
iunctii  cftilU.-:  ocfcripta  fuerit  in  mcmo:ia  itetio  OEatio 
nis  q  cft  tter  iUas.^^iudiciu  oe  illa.f.g7  memo:ia  ^  fcip/ 
fias  "9tr  appbcdit  13;^:  ocidc  cu  apparuerit  ejBimaginati 
ua  fo:ma  ipa:tiicmoucbit  p  fo^ma.i  moucbit  cu  illa^ 
q6  adiiictii  fucrit  illi:Dc  itenonib''  vtiUbtis  aut  nocitiis. 
•:  oinojpcedct  in  mcmo:ia  ad  modii  motus.  igquifitio/ 
nis  g  eft  in  na  ^mtis  imaginafiucf,  cftimatio  15  towm 
fcnrict  fimul.t  videbit  itcrione  p  fo:ma  illi  i:t  B  e  mo 
dus  g  accidit  g  e  j:pietia.  vii  canes  tcrrcn  t  lapidib''  1  fti/ 
fHbusifimilia.aiiqnaiitabcftimati^c  aducniiit  alia 
iudida  admodii  fititudinis.CTCii  ent  rcs  baboeritaU/ 
qua  foana  piiicta  cii  itetioc  cftimatiois  in  aliquo  fcnfi 
biUii  q  piiictacft  fcmg  cu  oibus  ilUs.eu5  vifa  fucrit  fo:/ 
maeids:  vidcbif  itctio.aiiqn  aut  aiaUa  oiffcnit  in  iud» 
ce  g  egct  in  fuie  actionilHis  vt  iitc  i^mte6cbcdiat.5d  it 
quomagisegeteftmcmo:ia':fenfu6.frS5fo:maop'' 
eft.pptcr  rcco^dationc.-:  mcmo:ia.iDcmo:ia  atcft  etia 
aiaiibus.S;  rcco:datio  q  cftigcniiircco:didig5obUtii  srlimano, 
cft:n6  iucnir^vt  puto:nifi  in  Iblo  boie.Cognofccrcctcnii  1  rcnu.lc«.7.' 
aUgd  fibi  ftiilTc  q6  poft  ca  oclctfi  cft  no  cft  nifi  v^mtis  r6/ 
naU9:fi  aiit  fiicrit  aUerius  ptcr  ronalijpotcritce  cftinja' 

Zltiic  C  i 


S>c  aia     Tlbarti^ 

cfoni8.f;qucDcco:atiir  ronaliratc.  'P.cliquci.n.a[9l{afi 
fncmo:3t:memo:3t  tih.&i  vcro  no  mcmo:atmcmoKi' 
renooeriderjtnececogititindc.^mmo  15  ocftdcriti  z 
bicappetitus  foliue  bois  cft.*PwCco:datio  f  o  eft  rclatio 
adaligdqDbabuitcc  in  ata  in  p:cterito.'z  imitatoifccre 
fc6m  aligd  z  no  imitat  fc65  aUiid;rcco:datio  ctcnim  cfl; 
motus  a  rcbus  appbciis  ertcrio:ibu9  ad  a  lias.S  ilr  ov 

fxccwdaiio  fccrccflmot^acognitisadicognitaadlJ vtfdant.T^c 
cozdatio  ^  ell  ingfitio  vt  babeat  in  ftituro  glc  babcba 
tur  in  ptcrito.oifccrc  ^  no  cft  nifi  vt  babcat  aligd  i  ftt/ 
^  niro.5teircco:datdcn6ituradid  qditcditealiquaq 
fegtur  acgfitio  itctionis  neccflario.fj  ad  modii  fignop. 
Cn  enis  il  bf  id  qd  cft^pinquiHS  itetionfcmoucf  aia  ad 
itetione  tali  oifpone  q  le  ipfa  erit.^i  aiit  fiicrit  oifpo  oi 
aerra  q^uis  fubeat  mete  fozma^pinqua  aut  ci1teao.no 
W  opoacbit^jptcr  3  moucri:fic  ille  cui''  mcntc  fubut  li/ 
ber  aligs:  Q  que  reco:dat  magifbi  q  fe  oocuit  ea  .Tld  til 
eftnecefle  vtcii  reco:dat  lib:ii  itetionieeius.recozdef 
etii  tnagiHri  fui  oie  bd.via  aiit  quc  oucit  ad  oifcere.  nc 
ceitario  oucit  noe.t  bic  crt  fillogifmus  i  Diffd.frSunt 
aiitplericsboics  gbusfaciliudedoifccre^  reco:dari. 
3[fti.n.narr  bntcognofccrc  nccclTaria  momagbufda  ve 
ro  fitec6trario.Quida.n.cj:ilU8  i  foiti&  l  mcmoater  rc 
cin^.fs  oebitis  in  reco:dado:eo  g>  e  (iccc  coplbnis  q  re 
ctnet  qd  appbcdit:f$  ml  cii  mouef :ata  no  cH  obcdiens 
octioi^bus  imaginattois.  z  ei''  rcpfcntatioibus.  alius  f  o 
^rius  cil  illi.  Oni  eni;  cttius  rcco:dan  t  funt  bi  g  magis 
Ijcipiut  nutus.nutus  cteni  oQant  motu  fcnfibiUu  ad  aii 
0s  itctioes.^t  g  fiierit  QceptibiUo:  nutui4:critcitiue  rc' 
co:das.3Uus  ^  e  fo:tis  in  oifcedo.f;  oebiUs  in  mcmo/ 
rando.q(i  enim  iter  oifcere  t  memo:are  prietas  cfl.  Zld 
oifcedu;  eteni;  neceiTe  e  vt  ma  fo:mc  ttcrio:is  fit  maltu 
fadle  ad  ip:iritdii  ei.ad  qd  no  tuuat  nifi  bumo:.(rXDe 
motie  ^  necei1artae(lma.a  qua  oifficuUcr  ocleat  q6  i/ 
p:elTu;  efi  in  (lla.i  ad  15  opus  ell  (tcca  ma.t  io  c  oiflicile 
briilla  ouo  (imuU^lUi^o  funtmemo:io:esquo:p  aie  no 
biit  multos  motus.necp  oifpgunf  cogitationcs  eo:um. 
Cn^lle  cnt  cuius  aia  multos  b;  motus  t  muUipUcce  co 
gitatus  no  bii  mcmozat  .g  mcmo:ia  cu  (tcca  ma  egct  vt 
oia  (it  vcloj:  ad  fo:ma  i  ao  ma;  fhjdio.i  vt  bns  illa  non 
occupct  circa  aUa.vn  piteri  $uis  (tnt  bumidi.  tn  ftrmi/ 
ler  rctinet.at'c.n.eo;p  nooccupent  circa  q  occupant  afc 
raaioj::nec0mouenf  abeoinquoHantad  aliud.  5uue/ 
nti  aut  pptcr  calo:^  fini.tj3ptcr  moms  fuos  agilcs  qua/ 
uis  copTo  Itt  (icca:tii  mcmoua  eof  no  eft  (icut  memo:ia 
ifantiti  i  piiero|:.@enibu0^O3ccidit^ptcr  bumo:eg 
^let  in  cis  no  mcmo:arc  ca  q  videt.S;  aUqit  eic  oolo 
reaut  ira.aut  cctcris  b^.acddit  cit;  mcmo:ia  aligd  fire 
oifp6nirei.qitarraccidcrit.Ca  \?o  Dolo:is  i  irc.itriltitie 
no  eft  nifi  q:  eop  q  ptcricrut  fo:ma  ip:e(Ta  fenfib"'  inte/ 
rioubU3:q  cii  rccidit  facit  ilUid  aut  firc  ilUus:Defidcriu; 

epcft  quo<^':fpesfticiuntbocetia.@pcsaiitaUudellqj  oc/ 

(ideriti.Spcseniefl  imaginatto  aUcuius  reicit  affirma/ 

2?c AdmBm  ti5c  aut  opinioe q:  erit.£>efideriii  ^  e  imaginano  rei.  x 
^apiketii ei'*.^ iudicare qd oelectabit  inulatt adft te/ 

tJmM  rit.Ximozaiitcftoppoiiws  fpciad  modiiprictatis.iSj 
Diffidctia  vel  Defgatio.eft  ciue  puatio.t  bcc  ota  funt  iw 
dicia  C):timati6i8.(]r*3[udicemu9,5  ntic  oc  bis  q  oijcim'' 
oc  ^mtibus  appbedctibue  QtaUbusi  oiidamus  q»  ocs 
Ogutactioeefuascii  iftrumctiBDiccteo.qj  ejroibusn?/ 
tutibite  id  q6  cftappbcdcs  fo:mas  fingiilarcs  c)ctetio/ 
rc6  fc*j  affcctionc  imgfecte  abftractiois  i  fcpationis  a 
materia :  nccp  abftractc  aUqiio  modo  ab  appcnditijs 
matcriificut  appbcdiitfenfus  cj:terio:ce:q6  cgeant  in. 
ftruinetis  co^i^aUbus  manifeftit  cft:bec  enis,  fo:ma  no 


Capi* 


appbcditnifiquadiumatcricBmafcrint-rcjrtitcrintp/ 
fcntce.Cozpus  fo  pns  n6  c  cjctis  pne  nifi  apud  aUquod 
co:pue.'n6  cni;  c  pfcns  aU'qit.'z  abfcns  aUqn  apud  non 
co:ptte:ncce  b;  c6paraticne  ad  i^tiite  fimpUce  fcd;  pfcn 
tia  ab  abfenria;.  &enis  q?  n6  ein  loco  rce  locaUs  no  co 
parantfa5;pfentiailUvclabfenriaabillo:q:pittianon 
cadit  i  fifti;i  fcgario  ptitis  nifi  ad  id  cui  pfcntat :  13  afit  i/ 
polTibile  c.nift  cu  piitc  co^pc  id  cai  jpfcntat  .-z  fucrit  cov  C 
pus  vcl  in  co:pc.{L  Ss  appbedcdi  fo:ma6  fingulas  (o 
ciidii  abftractione  pfecta  a  ma.-z  f ;  puatione  abftractio 
nis  vUo  m6  ab  appcditije  maUb'' :  ficut  eft  imaginatio: 
necciTariu  eftcria  iftntmetii  co:palc.  imaginatio  ctcnij 
n6  p6t  imaginarinifi  fo:ma  imagtnabiUs  ocfcripta  ftic/ 
rit  in  eo  cozj^.idcft  ccrcb:o  Dcfcriptioc  q  fit  c6is  \?tutt  i 
co:po:t.fo:maenimfocratisqucDefcribitimaginati6e. 
fcdin  eius  figiiram :  t  cius  lintamcnta  i  f m  fitum  fuo;: 
mcmb:opalio:umcircaaUa.qneapparentinimagina/ 
ti6c:ficut  q?  vidcant:ipofTibilc  ctmaginari  ficiit  c :  ni(i 
iUc  Etes  1  oimefii6cs  fuop  meb:op  fttcrint  Dcfcriptc  in 
cozpc.ita vtoimeftocs  iUius  fo:mc fintin  oimcftonib'' 
ilU^o^pis^idcft  cereb:i.t  ptcs  ci''  in  ptib''  ilUu6.(r*(^e/ 
moueamus  aiit  fo:m  j  focraris.t  ponam^  fozma  qdrati 
a.b.£.o4bittDimeftoncftnitatlocu.i  qUtate  t  oime/ 
lione.i  oiuerfitate  angulo^  num^  ro.t  cii  anglKseius  g 
fiit.a.b.?iiigat  ouo  qdrata  itcr  fc  cqlia:quo^  vnt'tq6(s 
babcat  locu  Deftgnatii.f;  fint  fifia  in  fozma.-z  c^tota  co/ 
fitai6e  qdrato:p  oefcribat  qfi  aUata  ftgura.i3  m6  fingu 
laris.vna  numcro  exns  imaginatoe.^iccmus  g  q>  quo/ 
dratii.a.c.;.u.e  aUud  numero  a  qdrato.b.t.b.i.t  cccidie 
imaginati6e.;.u.ad  oe^tra  pte  ei''  fccatu  ab  co  fttu  ima 
gtnari6is  aUquo  in  imagt'ati6e.TlecefTe  e  atit  vt  bcc  oif/ 
pofirio  ipfo;;  ft  t.aut^ptcr  fo:ma.c.d.qdranire:aut  p:o* 
pter  acciTS  qdrature  qd  cft^puii  illi:autj)pter  ma$  cui 
Cpzimit  .3mpo(Tibile  cft  aiit  altcritate  cop  ce  fc6m  foz' 
ma  qdrature.3[a  eni;  pofuimue  ca  fttia.-:  cqlia.  i  pfoz/ 
mta.^mpofTibilcecna  B  ee  ej:  acciiti  q6  fttcij7p:iii.p:i 
mo  q:  ad  imaginsfdti  iUudoertrozfu;  no  e  ncccfTecade 
re  altqd  acctis  in  ea:q:  n6  ft  1 15  nifi  ^ptcr  gtcs  matcrie. 
S>c6o  q:ip;  acciiB  auteet  aligd  in  ipfa  c(TcntiatV:auteec 
aUgd  q6  bfctee  e^  c6parari6e  fui  adiUud.cui''figura  ef/ 
fct  figiiraabftractaab  aUqtio  biitc  b^  imagtarione:  aut 
cet  aUgdqd  bfetce  ei:  c6parati6c  reccpte  matcric.Jnu 
pofTibilc  eftaiit  aUgd  ctus  ce  in  fcipfa  c%  acciiribus  quc 
fijtei45paa.Tlaideeauttfegabilesiutfcgabiie:ipof!ibi 
lecaiitifcEabilceeecntialr.nififticritifegabileaboico 
q6  coicat  cii  eo  in  fpe.Cr£>uo  aiit  qdrata  po  ftiimus  cq/ 
Ua  i  fpeg  nullii  eo^  b;  acciis  ifcpabile  q6  no  babcat  al/ 
tcp.'3ftctpolTtbilccvtin  x^tutc  indiuifaficuteftDiuifto 
^utficozpaUilaccidatacdie  aUcuicq6n6bcat  aU6:  q6 
cftilU^^fo^mcciieoipfulJ^fitvnu  indiuifu;q6cft  i^tus. 
ClJmpoa^bikcnctiaee  fcgabile.Dpojtcrctcni;  vtcii 
rcmouerct  illud  fcpabilemutaret  cffo^ma  in  imagina 
ri6e,iimaginatio  n6  imaginarct  .ip;  vt  cft  nifi  cii  co  c6/ 
iungerct  ilUtd.(L  Cii  ^o  remoucret  mutarcf  imagina/ 
tio;aut  n6  fic  imaginaf  illud  ca  alicui''  q6  adiiigif  ilU.  fj 
imaginaf  iltud  fic  quociicp  mo  fticrit  cius  Difp6:imagi/ 
nario  quocp  n6  p6t  poncrc  ip;  acctts  in  altcro  vt  fiat  fic 
pmi.f$quadiu  fttcritin  illoeritftciimaginatio  vidcbit 
illud.ficita  vtn6attedatadaU'udq6  adiusaf  tlU.5m/ 
poflibilc  e  atlt.vt  qlc  15  oicaf  dc  intcllcctu.i;  15  oificrcf 
^bti  vfcp  ad  ei''  oifponc.ibicaf  g  gd  e  q6  fccit  oilponcs: 
q:  app:op:i3Hit  ilUtd  bac  Dsfponc.f.poncdo  fcpantm  ab 
alio.irS;  vli  aUgd  e  q6  adiiigit  intcllcct''  q6  cft  oiffo 
Dc):tri'Zfiniftri.Qitiaciipiii)Ccritqdrato.DitT6ne;De]C. 
tro:fu;.fictpoftea  oqctrii.^non  b;  aiitbac  oifTone  nid 


€liiartc 

rcsitclUgibflis  xVisizin  b'^c{timpof({bile.e(\:enUres 
pofita  q  requttpoftuone  in  fozmado.f;  B  ringularts  qf> 
non  e(t  c%  pofiH'one.nc<:g  fo:tnat  in  imaginatoernifi  fo: 
1113  appbefa  cf  icn  fato  aut  c]c  oiuerfitate  finis.i  oefigit 
f  ifa  imagin ata  illa cade  ec  ipofTibile  eft  oici  bic  ee  oif/ 
finitione.i  noaltcrius.':  no  poti''  jppter  aligd..pptcr  qd 
05  bfc  additione  buius  oitFinitioie  fine  altcro.necpimai 
gitiatio  ponit  ea  fic.ppter  I3.f5  imaginaf  fic  fubito:eo  q> 
iti  cit  tn  fe.no  ^ptcr  pofitione  ei^iimagf  nat  B  qdratil 
fl  ocjxro.i  ilUid  a  finiftro  no^pter  aligd  q6  fit  adiiictfi 
ifti  vel  ilU'.poft^  aduenit  cisifiat  boc  finiftrii  1  illd  vep 
trii.f5  iti  actioc  itcllccms  oiffo  finiftri  1  oifFo  ccj:tri  ad/ 
neniut  qdrato.cii  ipfu5  e  ia  qdratii  cui  no  accidit  aUitd. 
ficut vnii  vle alij.ipoittbile e(t enivt ftabsliaf  in  itellc/ 
ctu.s  fioit  vlc  adiugif  alij  vtli.fic  t  oej:trii  1  finiftruj.  ■: 
eU'as  appeditias  addit  itellect^  vfi  p  oitfones:  ita  abfcp 
•liquo  qd  accidit  ilU.  z  vt  fit  aptii  ad  accidendii  fibi  aliV 
gd  in  imaginatioe^onifiitetiofueritfingulariscti  eog 
q6  fit  fingitlaris  no  apparebit  imaginatioi.':  .ppter  boc 
poffibile  cH  potctie  itcUectus.piugcre  vna  itettone  cu; 
aU3admodiiponedi.f3nifipmiiqdapget  in  imagina/ 
tioebabueritfitiiterminatualiquecii  ocfcribif  in  ca: 
n6poteritciponitermintts.giaocftructiieft  bac  fcga' 
tionc  ce  ppter  acciie  ircpaWIe  g  fcipfuj.aiit  fe^bile  g 

fc  lcipfus  pofitii.<EiM'i:emu3  etia  g?  ipolTibile  eft  15  ce  cj: 
cdparatioe  fui  ad  aUgd  .cuiue  bec  fit  imaginatio.mulp/ 
nes  eni)  imaginaf  q6  no  cute  fi  vnii  qdrato:^  imagina/ 
to;2c5paratione5babueritadaUq6co:pus.t  alte^  q/ 
dratu  ad  aU'ud:ipoiribiie  e  eo^  fub5  eeindiuiitbile.vnii 
eni5  qdrato;:  imaginato:p  no  plus  05  bf e  coparaticnc; 
ad  aUq6  quadratii  fo2infeco;:.q|  ad  aUud :  nift )!  ptis/C' 
rit  q:  cdparatioe  co:Bis.q6  eft  fub5  ilUue.t  fuftinetis  iU 
lud.in  q6  no  cadat  aUgd.t  ttic  fub5  ilUus  erit  pter  fub; 
iftins.  gf  tus  erit  oiuifa  q  no  oiuidtf  tn  fcipfa.  nifi<  oiui/ 
fionecfinquoeft.eritgcoigalis.tfozmaeritocfcripta 
in  co2pe.g  tpofTibilceft  ouo  qdrata  fepari  in  imagiatio/ 
ncppter  fCBatione  ouoji  qdratojrq  funt  e)ctra:i  jppter 
c5parationeeo;z:reftat  g  vt  fit  15  aiir  ca  fcgatiois  oua^ 
Ztia  q  funt  in  ^tute  recipicte.aut  oua^  portiii  q  funt  m 
iftrumeto  quo  opaf  ^tus.f^  quotnodocticg  fit  q6  oc  13 
iteUigimus  B  eft:q:.f.bic  modus  appbededi  no  pficitur 
nifi  i?tute  q  pcdct  ejc  ma  cozgaU.g  oiifus  cft  q>  appbcit/ 
fio  imaginabiUs  no  nift  co:ec  Eficif .(T  t)oc  etiam  fiet 
manifeftiu8.B  b  qz  noe  imaginamur  fozma  imaginabi/ 
le.ej:epUgfa.fo2ma  boismaio^eaut  mino:equa  (fpice 
rcmus.i  unc  oubio  maio:  oefcnbif  in  oUquo.t  mino:  i 
aUo.q6  no  cft  ilU  fircfi  enis  oefcribcref  in  eo.gj  no  eft  il 
U  fite.tunc  oflTimiUtudo  in  imio:itate  1  mino:itatc  aut 
effet  e^coparatioe  ci"^  quo  appbedif  fo:ma  aut  qccom/ 
paratide  appbcdetis.aute]c  coparatioe  oua;:  fo:ma;:.i/ 
pojfibile  cft  aiit  ceejc  coparatioeei^^^ptcr  q6  appbedtf 
fom3:mnUeent5e]i:  fo:mi3  imaginabiUbus  funt  apptc 
befe  no  gaUq^  vllo  m6:aUqtt  aiit  maius  1  minus  e  fov 
ma  vni''  fingularis.ipofTibilc  cft  aiit  ee  g  ca5  ipfaf  oua/ 
ru  fo:ma?:.?ueniut  aut  iri  oiffone  1  eentia.  fj  oifferiit  in 
m3io:itate  t  minoafatcg  no  c  iUud  ej:  ipfis :  reftat  g  vt 
fitcj:c6parati6e  recipictis.na  fo:ma  aUqn  ocfcribif  in 

£  Eteei''!ruio:e.taUqnioefcribif in  ptcd^^inino^cCC^te 
ipoiTibi  le  eft  nobis  imaginari:albcdine  1  nigrcdinej  in 
vna  fo:ma  imaginabili  ita  vt  vtracp  illa:p  fit  ifufa  in  ca 
fiinul:f5  e  poffibile  in  ouab"  gtibus  ei^^quas  appbendit 
imaginatio  0ircreta3.fi  aiitDueEtcs  no  feparan  f  toco. 
f5  oue  imagmat6es  oefcribunf  in  aUquo  idiuifibiU.tuc 
n6  oifferiit  in  ipoffibiU  1  pon.g  oue  ptcs  oifferunt  fitu. 
aut  imaginatio  imagtnaf  ca»  cu  fint  otfcrete  in  onabus 


€luarta 


10 


BtfbHS.(i  f  0  aUgs  oi^erit  h  1  ^ter  15  etia  ItcUccnis.rndc 
bimusoicetes  cp  itcllectUBappbeditnigrcdineialbe/ 
dinc  fimul  iti  vno  tp^  ad  modti  crededi.t  negat  fiibs  ea/ 
rii  ee  vnu:imaginatio  ^o  no  imaginaf  eas  ftmiil  ad  mo 
dii  fo:m3di  nccg  ad  modu  crede'di.q5Ui6  actio  imagina/ 
ti5i3.n5  e  mfi  od  modu  fo^madi.t  n5  afr:q:  n5  b5  actio/ 
ne  arr.cii  ai^itcognouerisb  in  imaginatioe  ia  cognoutfti 
Itcc  in  efUmari5e  q  qcQd  appbedit  n5  appbedittlUid  no 
nifiin  fo:malingulari  imaginabiUlTcutoftedimus. 
CTCaptm  4.'"  oe  oifpofitionibus  virratii  motiuaj:  1  oe 
^pbetia  que  fit  viituribus  fenfibilfbus. 
— — —  ^^a^d^Mri  aiitiamtoairifumusocftu 
X^iiqilki  tiVappbcderibusaicfenfi/. 
biUs.05  loqui  oe  f  tuteefmotaia.oicem^igit 
cp  aial  CU5  vuU  aliqd  Qcfpit  fe  velle:aut  imo/ 
ginaf  id:(ienin5  Qciperct  n5  ttectcret  1II6  q> 
rere  e  motii.Tloaiit  15  velle  b5  cj:aliqua  i?tutt"i  appben 
detiun^nttes  en  i  appbedetes  n  ibilaliud  fdciii  t  nifi  iiidt 
carevelappbedercfenfuautefttmattoe:c(Ji^oiudicant 
vel  appbcdut  fenfu  aut  ex^mauoc:  n5  neceffe  eft  ep  1$ 
iUud  veUrboies  cni  puenifit  in  appbededo  q6  fenrittnt 
timagfnanf .&C65 15  fcntitlt  t  imaginanf  f  lUid:f5  oif(ef 
riitfn  veUciUitd  q6  fcnriuttimaginanf  .jbifpoaiitvnf* 
boie  ctid  oiffert  in  I5:imaginaf  enf5  cfbil  <z  vuUflUtj  fn 
bo:a  famfs.fj  n5  vuUfUu  fn  bo:a  fattetati6.3tegcft  bo 
no;:  mo;:  imagfaf  pcupifcetfas  turpc6Ji5  ttt  vult  iUos. 
alius  aut  viiU:i  be  oue  oifpones  no  funt  foUtts  boi6.fed 
etta  oiu5  aiaUii.oiffert  aut  voU^itas^q:  qda  eft  adbuc  oe« 
biUs:  qda  ^  fa  f  ta  roboiata.q)  n5  oeeft  cf  nf  It  cffectua. 
voliitas  aiit  n5  eft  oefider(ii:q:  aUqti  robo:af  voUitas. 
(S  oefideriii  n5  aduenf  t  motuf  aliquo  m5.  ftcut  imagina 
tio  ffrma  e:neqstii  optaf  q6  fmaginaf.cuautfirmaf  oc 
(ideriu.  obcdfiitd  f  ttttee  motiue^  no  faciiitaliudnifi 
^remufculoscc):tedere.noe'atlti5  fpa  voltitas.nec^ 
ipfu5  Deftdcrfii.n6.n.gcgdpbibef  a  motu.jjbibef  0  ve/ 
l^cmctia  voliitatis.  vel  a  oefiderio:necp  tit  b5  obedfetti 
aUa^  ^tutwq  ttfi  mouere  folet  q  fut  fn  mufcuUs^b^^aute 
Vtutfs  volutarisramf.fiitfraeirafcibiUs  t^^tus  pcupi' 
fcfbilis.illa  aiitq  vuU  oelcctabfle.tq^  putotur  vrilcad 
acgredti  eft  pcupifcf  bilf6.q  1^0  vuU  vicerci  id  q6  putat 
nociuu  repeUerecfti'rafcfbtT.aUqti  at  fuenfm^^fn  aiaUb'' 
affect''  n5  ad  pcupffcetras  fuas^fj  (icutafltcf^efqjpcEit 
cf  rca  filiii  fuii.i  Vfozie  circa  vi^  fuii.iilr  e  id  q6  afftctot 
e;:f  re  a  caueie  vcl  a  c5pedibue.bec.n.qBUis  no  eft  cupidi 
tasfturis?cupifcibt'li6:efttitaUq8affect''pcupifcentie 
i^niris  imaginariuc)?turiaiitappbedetiapp:op:iaf  fn 
eoq6  aCTibedft :  iq6  agftat  oe  cfs  q  fcmp  rcnouanf  .auc 
oe  fo:mf3  oelcctame'tii.pp:it't.Cii  aiit  Dolct:q:  amifit  il' 
Uid:cupit  tlUid  nalitenoefidcrateni^ttisoefiderariita 
mouercadiUudiftnimeta:ftcoefidcrat  ej:  pcnpifcetia 
1  ira  ad  id  q6e  puU:b:u  iter  iteUigibiU'a:bf  g  ej:  pcupcfcd 
tia  itetio  volutatis  ad  oclcctat.onc.i  c;c  \?tute  afttctadi 
Dcfideriii.t  q:  ira  bf  itetio  voliitatis  ad  victo:f  a.!S5  qc 
f  nite  affecta  te  bf  oefideriii.6  il  r  etii  cj:  imaginari5e  q> 
^p:iii  ell  dzcTi:  iJnite  affcctatc  ocfideriii.  Zimo:aut  1 
Dolo:  1  triftitia  funt  oe  acctiribusirafcibilisjjptcr  com 
motionc  qui  bfit  vtutcsappbcdetes.Cii.n.  moucnf  fc/ 
quctes  fo:marione  itciUgibileantimaginabilefit  timoi 
cu  ^o  no  rimet  pfo^taf  ■:  accidit  d  ide  DoU>:  vfi  vcnit 
ira  cu  n6  pot  rcpcUere  ill6:aitt  cii  rimet  adiictii  ei'':  gau/ 
diu  aut  q6  e  ex  nt6  fepatiois  e  finis  b'' \^tutie:f5  pecunii 
cuge  1  cibos  appeterc  1  pcupifcere  coitii.-z  bis  filia  fiint 
c^  ^rate  bcftiaUpcupifcibili.C  ^olariii  auti  goiidiuj 
fiitocaccritib''ftutuappbcdctiii.i^turib''aiitbumani& 
acddiJt  oifponcs  q  funt  cfs  jppc  oe  gb''  polica  Uxqmur. 

^Sufc  C  4. 


a 


g>e  ah     Tlbartfe 


<r  Ufrtiw  aute  oeddcratiiia  feqnit  bas  vtutes  pdictae, 
Cti  cni5  itedtt  eius  vis  bfidcrai.beaiif  oes  fcquunf  vir/ 
tutC9eftimatiu46:no  eni  oppetiit  aliquo  mo  nifipoft^ 
cllimauerint  volitii.aliqti  aiit  eft  e]rtiinatio:f5  no  eft  ibi 
V0liita8::?tf  git  aliqii  cjc  reb^cozpalibua  ad  q  repellenda 
mouct  na ;  vt  illos  moiua  fequat  cftimatio:i  vtttlc  '(w 
tesftntpozescHimatide  in  acti6efua:rtcut  plcriic^cfbt 
matiooua'ti^utesadeftimatione.i:ftimatio  etenis  bj 
0ttiU5  iter  ^tuics  appbcdcies  in  aia  iib^^^cupiditas  aiit  t 
ira  biit  ottius  iier  i^tiitcs  mouetes  quas  fequunt  i^tutcs 
Oefidcraiiuczocidci^tuicsmotiueq funiin  mufcuUs. 
dfirtcemus  nuc  q?  actioes  iflc  i  q>  acciitia  ifta  fiit  e^  ac 
adctib'  q  accidiit  aie-Ss  oii  c  i  cozgc^q  no  accidut  ei  niR 
;pptcrpfouiiicoiEi6:iiotrabiJtfecii  coploncs  cojpop; 
acddui  etipfa  cii  acddiit  coptoncs  in  cozpibusrqfda  enl 
coplones  fequit  aptitudo  irafcedi.":  qfda  aptiiudo  cocu' 
pifccdi:';  qfdi  pauoi  i  limoj.Quoziidi  em$  boiu5  facics 
difaciesirafdbili6.gptcftantfacicifue:q:citoirafain/ 
tur.Quidiatvf  timidus  i  fozmidolofus  g  fozmidatt 
dto  terref .t)e  igr  oes  oifponcs  no  fiit  nifi  cp  yfoitb  coi 
po:i8:f5  oiuerfis  modis^qfdienis  pndpa  Ir  b5  cojpits^fj 
t0qpi  bm  aia5.q(di.n.pncipatr  b,  aia:f5  e;c  ^cpicoi 
po2C:qfda  "io  b5  equatr.CSon^^.n.-i  vigilia  ■:  cgritudo  % 
fanitas  fiit  oifponcs  co:gis:quo^  pndpia  in  ipo  fiit.  fed 
no  b5  ea  co^p^^nifiet  I^qj  e  biis  aia5:imaginatio  ioica 
cupifcetia^t  ira  x  b?  fiit  afcfj  c]c  13  gj  e  biis  co:pu8:i  funt 
coEisep  15  g?  pnciparr  fut  aic  ipfl^^coBisiq^ius  fint  aic  cj: 
P  qj  e  biis  coip^^no  oico  ei  co:Ec.0itr  foliicitudo  oolo: 
tr  iftitia  -z  memo:ia:bo9  nullu  e  acciis  co^pie  cj:  15  g?  eil 
co^p^rfs  fiit  oifponcs  rci  piucte  cij  co:Ec:nccp  fiit  n  id  cuj 
eft  oiiictio  cii  co^bs  gca  co^p^fs.ppicr  aiam:aia.n.  bj 
ca  pnciparnqjuis  bcatilla  ep  15  q?  e  biis  co^p':  no  oico 
out  cp  beatilla  c;cco:Ee:f5  oolo:e  b5.pptcr  i?bera  t^pter 
l^mutattone  cdpronisrtB  occiis  bs  ee  i  co:Pe.!Solutio  ar 
ptinuatiois.':  coptb  fiit  oifpoes  co^eis  ej:  15  g>  eft  co^p'  i 
ctiaBoolo^bjeeinfenfufcntietiftfcdjQJe  fentifo  f5ca 
co:Bis:Vf  at  fames  i  cupidiias  ecb'  manerici.f5  ej:  ima/ 
giatoe  1  timo:e  t  Doto:e  lira  ^ncipalr  accidit  palTio  aic. 
*n6.n.iravtoolo:fc65gjciravroolo:e  paflfio  aliq  e;: 
paflionib^cqoolo^ciferiitco^Ei^^uisfequaf  eas  paflfio 
co^gatis  oolo:e  iferes  co^Etficaccefio  calo:(9  aHrej^tin 
ctioei'' tb^.IS.n.noc  ipfairavcloolo:.f5  quoddi  quod 
pfequif  iri  vel  oolo:c:noe  at  no  negam"'  ei  meU*  vt  ba  / 
beat  atigdaia  cj:  15  g»  c  rco:ge:qd  poftca  fequanf  f«ffio/ 
ne9ico:pc:qfiit  j)peco:efs: imagiatio.n.c):  I5g>eapp/ 
befio  no  e  oe  paffioiViqs  bj  cozp^pnciparr^qguis  poftea 
vp.  imaginatioc  acddai  vt  tcdat  aliqd  mcb:o;i.l5.n.  non 
bj  cjtca  naU.^pter  qui  oebeat  coptb  Bmutari:  vel  calo: 
ougertvetvapo:  gtiari:g  oiffundaf  in  meb:»:ita  vt  ep 
tedaf .Ssq:  fo:ma  bf  in  eftitnatide:fecuta  c  pmuiatio  i 
f.  coptone  1  cato:  ■:  buiditas  i  fpiis.£t  nifi  ciTci  illa  fojma 
^  no  bfctnSgdmoucretca.l  loaiitDicim^^adfiimig^ej; 
ata folct ptigcrc i  ml  co:gaU gmutatio c6ptoni9:q  acc^i 
rif  finc  actoe  %  paffioe  co:paU.  :ia  q>  cab:  accidai  no  ej: 
catb.t  frigiditaa  no  e%  frigido.Cii.nimaginaf  aia  aliqtii 
imaginattone  i  cojroljozaf  i  ea:ftati  ma  cojpalis  recipit 
foyna  btite  c^patione  ad  ilta  aut  cilitatc;q6  fit  ob  }5'.  g> 
aia  aut  ee^fuba  aUcui^pncipiop  qveftiut  mas  fozmisiq 
f iit  i  cis  Diiantiii  ipfis.aui  b5  po:c  coparatione  ad  ipfam 
fubam  cJ3  ad  alii.i  f5  fit  cti  pficif  ea;:  apiitudo.  fs  g?  plus 
bcant  aptitudis.no  fit  nifi  cj:  pmutatioe  cjUtatiB  fic  pdi/ 
jamua.pterticp  aiit n6  pmutanf  nifi  p  pria q  fubfiftiit  in 
eia:  1  qfi  gde  15  pnapia  vcftiiit  rna5.fo:ina  pftituetefpc'5 
nate.no  eft  logc  gnveftiiteas  qliiatib^^^iia  vt  ad  15  no  fit 
ibineceiTanu9tactU8:ne(^actionc(^  pafTio  cozgatts;^ 


£^pt 


^«cniate):prictatc:viifo:maqeftin  afa  pndpiiicftci' 
q6  ptigiiin  ma:ficut  fo:ma  fanitaiis  q  c  i  aia  mcdiciq  i 
pncipiii  fanitari6:q  accidit  1  in  atio  pter  l5:ficfo:ma  fci' 
niiaia  carpctary^f^  15  no  adduciitad  illudq6.pucnit  cjc 
illis  nifi 2 iftrumeta  1  aUa  mcdia q  no  egct  iftrumentis 
bi9:^ptcr  oebilitate.-zjJixerociofitate.aitede  oifponc? 
ifirmi  cii  credit  fc  pualefccrc;aut  fani  di  credit  (e  egrota 
re  muttotie8piingiicj:15  vtcii  co:robo:af  fo:ma  in  aia 
ciu9:patiaf  ej:  ea  ipfi''  ma^i^ucniit  cj:  15  fanitas  aut  ifir 
mita8;i  cft  actio  bec  cfFicacio:.  1  $  id  q6  agit.  medicus 
iftrutntis  fuis.i  med^s.i  .pptcr  15  bo  pot  ambii  la  rc  fug 
trabe  q  eft  in  media  via:f5  ii  pofita  fiierit  pons  fup  aqui 
^ftmda  no  audebit  amlxitarc  fug  ei :  co  g»  imaginaf  in 
aia  ci''  fozma  cadcdi  vcbemetcr  ip:effa:aii  obedit  na  ei" 
1  virtus  mcb:o:^eiu8.':  obediiit  cius  prio.fad  e]cigcdu$ 
1  ad  amt>utadii:gcii  ec  fozma?:  ip:efTu5  fuerit  in  aia  1  c6 
ftat  af  e  g»  btti  ee:pnnget  fepc  maj  pati  ej:  cis  q  folct  pati 
cj;  cis.i  vt  babeat  ee.j3i  aiit  15  fiierit  in  aia  coi  q  cft  ccU 
1  miidi.polc  cft  tiic  vt  eius  opatio  fit  ad  nas  toti^.Si  fo 
fueritinaiaparticutaripotcrit  opari  in  na  particuUiri. 
XDultotiesaiitaiaoeaf  inco:pcal(cno  ficut  in  jp:io: 
qucadmodu  e  opus  oculi  fafciniti9:i  eftimatioisopan' 
tis.^mmo  cii  aia  fucrit  pftis  nobitis  fifis  pncip^s  obc 
dicteimaqcftinmudo.ipatifc]cea.iiucnifinmaqc' 
gd  fo:mabif  i  ilta:q6  fit^ptcr  15  g»  aia  bumanaififui  po 
ftea  ondcmus:n6  eft  vpzeda  in  ma  fua:fed  c^uides  ci.£c 
qit  gdcppter  biic  modii  colUgattois  potipfa  permutarc 
m35  co:po:alc.ab  eo  q$  eicpcteljat  ma  ^{''^tuc  no  eft  mi/ 
riifta{anobiU3ifo:t(lTima  trifc^datogationc  fuamin 
co:EC^po :  vt  cu  no  ftierit  ocmerfa  i  affectii  illius  cojpic 
vel^mctcrrz  ?tcr  b  x  fuerit  naturc  puatctis  oMtie  i  ba 
bitu  fao  ianet  ifirmo0.i  DcbiUtct  p:ouo9. 1  piigat  puai  i 
nas.i  emutari  fibi  era.ita  vt  qj  non  eft  ign  is  fiat  ci  ign  is: 
1  qd  no  eft  terra  fiatd  terra.i  p:o  voliitatc  ei^ptigii  plu 
uie  1  fertiU'tas.ficiit  ptingit  abfo:bitio  a  terra  1  mo:tati/ 
tas.i  15  totu^ucniat  f  5  virtute  itetUgil?(lc.oioeni  pofTibi 
lc  eft  vt  comitcf  efvcttecc  id  qd  pendct  cjc  gmutaiione 
matcrie  in  pria.Ha  m|  obcdit  ei  nafr.i  fit  qc  ca  f  5  g?  vf 
ciu8  voliitati;ma  icnis  oio  eft  obcdics  aiei  1  multo  pUts 
obedit  aie  $  pr^s  agetibus  in  (e.  g  t  bec  eft  ctia,  vna  oc 
^pctatibug  ^mtu^p|3aliii:an  15  fliit  ii  oidm'' jjpetatc  q 
pcdetej^^mtibusd^^imaginabilib^.q  c.ppeias  j^pBalis 
pedcs  ej:  i^mtibus  fcnfibilibus  appbc'dctib''.15  aiii  edp 
p:ieta9p^ecj:fmtc  fcnfibilimoiiua  Dclidcratiua.qjp 
uenitcj:aiaj3pr7CDignio^i8.ppl5ic.£)iccm''aiitg'i\»ftcg 
oftedim^^oes  \^miC8  fcnfibites  116  bic  actione  nili  jjpter 
co^J^^ieeiJtutii^ecasfitccvtoEcnf.tijc  \5tutC9  fenfibv 
les  no  fut  fic  vt  open  f  .nifi  du  f ii  t  co^po  lee.g  ce  ea?r  c  e.e 
co:Eatc.B  no  rcinanct  poft  co^p^.CT^i  afit  loattifumus 
in nf is  tib:ispbfci8 occi aptiiudinii  fingiilariu.  quarii 
oiuerfcfiitimaginatioe9.if5  Diucrfitatcfuaf  oifponus 
odgaudiu.iooU):ei  iriitrigllitateiodiii.i  benigni/ 
tatc.ic.buius  ^bii.cuin6  iuenif  apudantiquos  pdmik 
in  oifiictioe  1  Dcctatioc.i  fumaf  inde.  (£  3fn«e" ''"'  aiit 
tn  ej:cmpUiri.vnde  iranfcripfimus  foUa  que  non  funtoe 
ej:cplari.iirafcripfimu9  ideficut  iuenimus.i  bcc  funr. 

CT^^aptm  5"'  oc  editione  aiwbaixetb. 
rssSS^  ^rir  ^"^''^"cib  iurganue^bcfuntoiftin/ 
h1^^  ^^  Cti6esej:trabuctib:uqua9cg6tra/ 
tniE-P^llK  ftuU  in  eii  a  lib^igpBpcis  in  gbus  cft  qd  pci/ 
pitacto:pcipu'',!ctplurc6Cj:ci6  funt  ej:cpi/ 
ftola  quas  fecit  dc  fpebus  cojdiiitn  ad  vnum 
amico;:  fuo;:  iniroducentium ;  oicens  ncc  vita  ncc  vlla 
Efcctionu5  autbonitaliieft  retenta  apud  pjimii  pncipiii 
in  puma  gcnimra.&3  receptibiUa  quidotg  funt  carecia 


Bidr.pd. 
fcilftrctia. 

p  cail.q. 
45.f  gcn 
citr-  iliidc 
.r.p  csn. 
fcn.5.  coU 
J.circa 
mcdui* 


n 


aptfntdfc  rccipiedtca.Tlo  eni  oc  rcccptibilccft  rccepti 
biicoisreiiiioiporeclana  recige  foj^^enfisapaqcifte 
lana;necgaq  veritatebumanitatisipfacjciftcnte  aqtia. 
CojE£>  aiitmundana  no  rccipiiit  vitam  cficcptie  paucis 
nuotmcrnra.^dnud:q2co:ga:no vtuafunt  elnta  q'' 
tuoj^iqdcftciajppinquius  in  na:i  mefura:qz  coUcctto 
qtuo2  ctnto^  no  b?  quatu  adtotii  mefurifcnfibile.Tio 
cllaucldgciterfbellaefi^aecealigdqdert  maiiis  cis.f. 
collcccio:quccft  fub  cclo.  @)7llogifmus  autc;  affirmat 
Qj  bcccoUcctioin  coparationcciraitifatHrnieft  qfi  pti/ 
cti'i  in  circulo:quato  cni  magis  in  copationc  cius  qd  eft 
fupza  circulii  faturnt.;bcidc  oemfaco^cs  cenct  q?  cd  p:o/ 
pcerqu3bccco2E3  norcdpiiJcvitc  fozmas^bec  cft.f.qi 
oiucrfafueriitabali)s  co^pib^fimplicibns  i  copofitis 
Viuis:boceft:q2fucnarii  priarii:naeni  vniufcuitiiqj  eo/ 
ru  b5  pria  nam:'Z  ob  boc  fueriit  rcmotiflfima  a  co:gibus 
cclcftibusXoJEai^o  cclcftia  fucrut  apta  nobiUbzi  modo 
xite  cozpo2ali8:bec  aucctnca  func  nimis  rcmoca  a  vica. 
CT^ncopoficis  vero  pplepo  fragic  i  ocbilicac  vericatcs 
pricC3tis:topcract'n  eis  fo:ma  cdple]cionie.Cdple]cioat 
cftmcdiu  iter  5ria:mediii  vero  no  bs  pria.  £tioadapca 
tur  pUts  ad  rccipicdii  vita:  vii  c6plc;:io  quo  magl  acccf/ 
fcritadmcdiiicdplC);ionatiiaptiu8  fietad  rccipicdum 
augmctii  pfcctionis  vitc.Cti  ^o  cepcratiiHmii  ^ent.ita 
Vt  pria  cqUa  ftnt  in  co^iopcrcnt  cqualr :  coapcabit  gfc/ 
ccioni  vice  ronaUs^fttis  vitc  cclcftis.bcc  ault  aptitudc  cfl 
tn  fpu  bumano.0pi}9  ^o  butmn''  oio  cfi:  gdda  q6  giTat 
c)c  etfltis:icffigiac  vultus  ad  fititudinccelcfTiit  co2pc|;. 
Vti  iudicat  oe  co  Dicctcs:^?  fic  fuba  lucida:'z  io  fpusvifp 
bilis  vocac  radiu8:'z  lupvn^zaiagratulac  cii  vidctluce 
tmotcItatintenebjifl.^pfacniUtjccftcoparataci^^vcbi 
culo:'!  pfo:tat  Ep  ca  vcbicutii  ci^^qdcft  fpuis.aii  tcncbza 
25  cft  pria.(EUf  aut  gp  fapietcs  i  fequaccs  co:p  pfcnfcriit 
inboc:9)gaudiu:';timo::'ZDoloz:'zirafunt  q:  pafTion!/ 
bU8j7pzt)sfpiis9  cflin  cozdcvn  ois  pafTto  queintendit 
ircmittif  n6cj:cac)arifeca:non  comitat  in  fua  itcnfio/ 
nc  1  rcmiffioncnifi  aptitudinc  fube  patiet1:auc  cf  ibilif 
tace.Sapietc6  atoifti^criititerpocccia  laptitudinc-qz 
potccia  cft  fug  pria  equatr.apcitudo  vero  no  cR  fup^pna 
eqUtcnots  cni  bo  p6c  gaudcrc:'^  trif}ari.&cd  co^  ^da; 
funtaptiozcs  gaudio:autcrifh'cic:ntrcciacfliudiciu3  oe 
ira-z  timo^c^talgspafTionibus.ZDanifeflucfligit  Q7 13 
cp  fpus  cH  gaud^  aut  Dolcns  in  potent(a:aliud  cfl  q|  1? 
gjcftaptio:  advniieo:p:viivf  apntitdocfTegfcctio  ei' 
q6  efl  in  potetia  in  cogationc  vni^of^fito^r^CCCoftat 
igit  cj:bocgjfpus:qu9uise;;boc  q>c(t  fpiisin  potetia. 
fimul  b5  oolcrc  i  gaudere;n6  tn  cft  ei  oc  eo:q6  incclUgif 
oc  aptitudine:nift  vnucop.  Crt)eidcmanifeflu5cflg> 
pocencia  vcriufc^irto:pconcomicac  aia^cii  fubt)ciaf  ^'z 
Qjapcitudo  fignataad  vnti  co:;:  n6  c6comitaf  ea^ftd  ac 
ciditci  et  aUa  ca.Saudiii  cnicfl  DcUtia:ois  aat  oeUtia  e 
a|:^:cbcnfioEfectp:acgfiiionisj)p:ievirtutiappzcbcn/ 
dentt:ficutfcncircDulcc:xodo:e  bonii  fcnfu:pc(pcrc  vin 
dicca  virmci  irafcioiU^-z  scijs.c  fpcs  \?tuu'  cogitatiuc  -z  cfti 
matiue.Ois  aiit  gfccno  c  rcs  naUs:'^  cp.Oisaijt  gfectio 
rciqueeftnalis  ^Jtuti^cf^DcUtia:'^  cp.^^oztafTis  accidit 
aliquibus  virtutib''  no  Dclcctarinifi  cii  oifccdif  a  Difpo/ 
fitioRC  n6  nalt:ci:  q  putafgj  Dclectatio  fitcvceiTus  a  oif/ 
pofitionc  no  nali:e;c  q  putaf  q>  Dcleccatio  fit  qfi  pmanc 
tia  in  oifpone  na  U  no  polTit  ec  oelcctabilis.  (£  TDic  aute 
errosno  accidJt  nifi  pg  acceptioneaccidctat^  p  fuljati; 
^ppicbcfof  cni  qda/iic  q  no  appzebediif  nifi  ex  pmu' 
tatioe  fic  tactibiUa.QuaU'tas.n.n6  fentif  nifi  ou  mcbnl 
tagcna  ftierit  priii  ilU  qUtatic):  q  patif. Cii  at  Btulerit  i 
gcuerir  paflio^qUtas  fictcoplqcio  reebzi:ftcno  fentief . 


Stnintixm 


zf 


Ois.n.fenfuflati^pinutatioe.lliHitBmutatc^Jfei^o. 
-^iobiisecbicanoDotecc^rcato^e  vcbcmcci.g  vcbemc/ 
tio:eflcato:cfeb:i6acute:DoIetaut  btTsfcb^c  acuta.ejc 
mino:ecaIo:cg)ficiIIe.  Cato:.n. ctbicc  ifttriip  c  mcb:i8 
qfi  ppfo  ilU}p.Cato:  i^o  fcacutc  cjcnc''^  mebr);-z  of  i  a  c6 
pt'oncrneb:o:j:.mediciatiponutnoifi^p:iiKi  q6  c:fic 
ctbica  pnemalacqtc^zciqdcftficfcacuta  pncmata  o»/ 
ucrfas.mani'"  c  igif  Q)  ca  n6  fentiediid  q6  cgctii  Dcpfe/ 
ctionib''  fcnfibilib''  cfT  pitacioapp:cbcdc'dt.Ca  \5o  oclc/ 
ctarionis  i  pn^cpc^adDifponcnalec  bfcappbefionc:f5 
qzbfeappbefioneficicjcituaDifpon^no  nali.io  c>tiQit 
ce  octectatione  i  cpiw  ab  itla^-z  putaf  B  ce  ei^^ca^fs  no  eft 
ita.Tla  ca  e  bfc  gfcctione:'^  nibil  attd:'^  I?  cca  Ddeccacio 
ni8:f5  ca  apritudis  ad  itta.b  eft.vt  Dclitiofus  fit  l  fua  mo 
Uo:i  Difponc  i  $co  'z  q  It':'^  vt  no  ftc  ei''  fuba  Dcfcct^^nccp 
Difp6  no  nalis  ci''  q6  e  i  illo:f5  in  $to  15  e.vc  fpus  dlccta» 
fitmtte$iitatlpBl5robo:afvfci''.£jcauginto.n.fube 
in  q§ritatej)ucnit3Ugmetii  f  tutl  in  robozcfuo.ficDccla 
tii  eft  in  piiciptjs  naiiil.CJte  EE  l'  Q'  Ipiis  cft  multus; 
magna  ^s  ci''  ftat  in  pn'':'z  ci''  magna  es  oilataf :fic  fit  in 
gaudio-zinDciitijapaucii.n.fpiisrcftringitna.^zrcmo/ 
uet  in  pn":'^  no  pmittit  Ditatari.©5  in  qUtate  15  eft  vt  co 
ple^cioci''  fitopcima.-z  tujccfficmajria:'^  fimitlima  fubc 
ceU'.l3cauc  cac  fun  tapritudinis  ad  gaudium  i  DcUcias. 
CCCotrarieatbo^funtcacaptitudinieadDolo^e^zmc 
ftitia:quecti  cognitc  fiicrit  in  Dclcctatioc  q  eft  qfi  gcn': 
fcicf  ct  t  gaudio.qd  cft  vt  fpcs.g  fpus  g  eft  iii  co?dccum 
fiicrit  mult^;'^  inrta  ma:c)c  q  fit:fiterit  jsjrim"  ptinuitati. 
'zteperatcpni8.intenuitatc:'zfpifTitudt'nc:'z  tu^  ci^^fitc' 
rit  rcfptede9:erit  aptifTim^^gaudio.Cii  at  fincrit  puc  qua  - 
titatis:'^  ma  fiierit  pauca  fic  i  pualcfcctib''  q  gracilcs  fut 
ejc  ifirmttatib'':'^  i  fenibus:-:  n6  fiicrit  tcpcracc  pnis:fic  c 
in egf is:f5  fi  facrit nimis fpiiTus  i grof1(t8:ficc i  mcticis 
c  i  fcnib''  n6  oilatabif .co  g?  c  grofTus^aut  fitcrit  tenuilTi/ 
m''ficimaciIctI.n6critico  tiii  Q:>poiTitDt'latari:aucfur 
ricobfcur'':ficimclici8:ericaptifrim''trifticic.,8ciauteq6 
apcii  cadaligd  fufTicqts  ca:ficfulpburi  acceftb  q>  iccdif 
qtibs  ignc:cii  mfto  maiozc  tigna  n  acccdaf  .gcii  aia  fuc/ 
ttt  biis  fpifi  aptii  patiej:  letis:tetabif  qt5  cd.vticu  letifi/ 
caf  nimispotato:  vini  putaf  letari  e^fcf^  no  eitn.  3m/ 
pofcc.n.fieriacrioncin  aliq  fincagcte:f5  vinu  cn5  bt^bic 
mcdiocriter  gnat  fpm  mttii:'Z  tegatc  ;?ni8  iter  grofTitudi 
nc^z  tenuitatc-zmftc  tucl  ffplcdctl^-z  aptaf  fpiis  gaudio; 
z  gaudctcp  q  15  ca:p  vtiUii.©5  opario  ca;i  vtiliii  piitius; 
cft  cfficacio:  q^  opatio  ca:p.  vrilius  fittura:p.©itr  opario 
ci''cycaufisvtiUb''ad6lectadiicefTtcacio:$oEarioei'' 
ej;  cais  vriUb''  boneftatie.filr  ei^^opatio  ejc  15  g?  c  f  5  opto 
ne:ccfTicacio:;q§q6c  f  m  ronc.CL  Xa  at  b^c  I5;g>  f  tutca 
flialesq  funtin  cereb:o:qegcttcperamcntob«jno:i8ad 
Pvtipfcobediai  motuicogitati6ie:ztmpcrio  itdfe^funt 
tnulri  bumo^is^-z  n6  liibdiif  itellectui:pter  13  ct  biit  mo 
tii  multii  PE  vapozes  afcedctes  comotos  g  admifcef  ci', 
1  gp  biioze  fuii  n6  obtc'catii  motui:nifi  monii  violctoco 
gattztcfitoilTicilecogitatoiobedireeis.i^turiatitclligi 
bili  accidiit  cjc  eie  accfi  tia:P5 13  g?  c  j;igit  eoy  oifpo.ita  cp 
tegaf  eo^  pptb:-:  gcfciteo:?:  pmotio.reidcv^t^^fpualis  q  c 
i  co:de  i  boza  ebaetatl  c  aptilTima  gaiidio.ciii  reddii  f  le 
ta  cogitabilia  pp  13  q6  Dij^im'':^^  reddun  f  ei  leta  q  feni  f 
itcr  ftnfit5 1  eftiimationcq  fc^^cii  'Z  pfoztaf  pp  cu;aut  fen 
fus^zcogitarioqadiunatilUiadobcdicdii  fibi  virtutes 
oiales  pfoztaf  gcii.Seiiis.n.plus  pualctfup  fpiii  occul/ 
tii:'^  plus  pot  moucre  cii  ^  itclls.^ntellect"  aiit  cii  refti 
terit  cL  fpus  occult''  apiuuaf cjcfenfui^z  vicit  efi  ficut  fit  in 
fcia  geometrica^-z  in  al^s  ct:i  qin  ita  c.io  ocfccerii  t  opa/ 
tiones  lerificariii  futuro;:  boncftop  itcUigibiiiii?  i  pua/ 


IBc  m       Tlbarti^ 


fberutoBationcs  Icto?toelcctantiu5pntitj:t  cm^facrit 
multa  aptitudo  fuffictt  d  pa;r  ex  cHbSvc  puero,  Caufa^ 
aut  gand^:'!  tri(licie:oid  i  e  Dcbitlt  ^dl  c(i  foitisii  qda; 
efl  cognita:qda  ^o  icognita:^;  d  tcognitl  e  illud  qd  adeo 
tnoletutQ^no  pcipit.  Caufa^paiitleticte-z.triflicie  ea  q 
eft  validiflTmarno  necce  noiare.'  P.cliq  aiit  fiit  vt  ataga 
tio  fcnfu»i3  mudu.qd  aiit  oitdit  nobie  15  ce  Delectauone 
cft  priii  ei^f.no  oelectans:^?  eft  fcdcrc  in  tcneba'9:fic  ^ 
onditnobis  ee  Dclcctatione  bfc  fociu;eft  trifticia  ej:  foUV 
tudinc:':  ftcobtincrccupidui  in  cadc  boza:^  ce  copotcm 
ocfidcrati  finc  ipedimeto  c  volun  tas:i'log  oc  pteritiB:t 
fpcrare  oc  fttturo  i  adulari  aie  pE  fpce  i  f  ba;-!  PB  admi/ 
rationc  i  iuenire  attctti  aitdito:c  it  :9co:dari  i  bladir  i:i 
^alcre  in  4  libj  i  cetera  q  noiauim"  in  rctboncis  J?  aiit 
ornt  Pm  voliltares  i  vfus.linc  gb''  bo  nii^ eft  aliq  mo: 
necg  ctia  ftnc  caufts  triftatib''  gb'  fiit  in  boib''  Dcbilibus 
pJircs.irSs  cu  aptitudo  magis  fticrit  j?pa  ad  vna  ptcj 
no  pattct  c);caults  alteriusi^tisnilt  fo2tiiTimc  fucrint. 
patict  titeicfuia  cais^uisfTntdbilcs.Saudiiiailt  ebzg 
Ourat  cj:  qitalibct  iftarii  ca?i:bnti8  aut  pplbnc  mclacoli/ 
ca  9  eft  tcacb:ofi  fpiis.oitrat  triftida  gp  id  q6  cft  oppo"" 
<lh'9cai8:DCcais  trifticie  i  foUicitMdinu:(tcefi  reminifci 
Oolo?  g  contigerit  -:  ifirmitatii  q  ptcrierut:i  inimicitio' 
ru:i  otitmclia|J  i  iniuriap  illatap:i  fic  cftimar  terrojcs 
fitturoaipcipuc  DifccilTonesab  bocfcatlo:aq  ouerrit 
mcditariofapictisadaligdalid^e^rbisquc  d;  facerc.De 
qao  poti^oj  curare:i  ficut  follicitudo:':  Bcpnotr  pot  bre 
qd  v«lt:t  mfta  alia  q  no  niicran  f  fiit  Dc  accntib''  q  adue 
niiit  aic  aptc  ad  trifta'":':  reddiit  ea  trifte.imaginatio  >?o 
eocpc  fo:tio:  i  mefico  iuitat  ad  i3:qth  rcddit  rcs  rcpitta/ 
tcd:q6  ptriftat  i  moIeHat  i  tabcfcat.imaginatio.n.pfo:/ 
rat  t  mcKco  ej:  (tccitate  fpii5  g  c  fubsimaginatoisrz  gp  15 
ftttnt  ieuio:es  motus  ^''■.eo  cp  ttelfs  no  cogitat  dc  ^tutt' 
bus  itcrio^ib''^  cjrtcriozib''  fcnfus  i  cftintationis  pp  vu 
du  pnis  fpu8  in  4  funt.gt  q:  mot''  earii  app:op:iant  ad 
idqdDebet:iadqdaptifunt:q6cSl  coplbi  qlitasmala 
c  tcncb:ofa.Tlo  aiit  ocs  cae  apritudinis  adgaudiu  i  trv 
ftiril  funt  cac  piunctc  fube  fpiie  in  ei"  ($ritatc  i  qlitate. 
Zlliqn  eni  accidut  alic  cae  aialcs  que  pparat  fpii;  ad  alte 
ru  Dito^:i  vf  cp  bcc  ppara  t  l^m  ad  P.  vt  fit  ej;  ^iiictione 
ea?:  cii  iplte  cai8:quc  ptinent  in  ciualitatc  fpiis  i  «'"qnS» 
titatc.f.vt  tcpcrct  p  illas  coplejcio  fpus:i  ei''  groflitudo; 
1  tenuit38:i  augcat  mefura  ei'':^  fplcdeat  ci"  na  i  aptct 
gaudio.aut  accidat  aliq  priaruj  ca;r  ilhs^i  aptet  trifiv 
dc.Scd  iliecae  c)ctrifecc  criit  pncipalc»  cde.t5c  ailt  cac 
fabalcsqitcaccidut.f.fubefpii8:criit  cac  fcciidarie:i  p:o 
jrimCDc  aiit  cac  acctitaiee  remotc  aut  no  cdp:ebcdur.  t 
nuo.ant  Diff ictlc  eft  cas  numcrare.0;  oc8  (tcut  pnto  co/ 
fuebcndunt  fub  vno  itcllectu.f.q:  p  oe  q6  frequcntaf :i?/ 
tus  robo:at  :c;c  oi  at  f  tutc  q  robo:af  fit  apritudo.iDeli'' 
efi  atit  vt  oftedam"  itcUectit  biti"  p  iductione.oicetC6;qi 
ciico:p"frequetercalcfcitapri"fitadcitocalefcedu.©i/ 
milfrcri  frigefcit^ltfrcii  Diflbluir:fitrcu  ?ftringit:i^tute9 
f  0  iteriojce  cti  frequetaucrint  fuas  acti6c6:fit  ca^  fo:t) 
babit^.CCiDozes  ct  no  acqriif nifi  p  boc.<[rCai?o  b"q/ 
fi  13  e  i}>  pafl^io  aptas  rcrcti  accidcrit  c  ^^lifis  f  bc  ci":pfirc 
aii t  b''  rci  eft  repugnas  ei"  prio.rcpugnas  aiit  prio  cii  co 
fo:taf:minitif  aptitudo^tutisadiUd:i  augcf  aptimdo 
pri)  cius:q6  c(i  illipftfc^i  V>  cft  occlaratio  bttius  intcrio/ 
nis  iductiuc  g  idHcrione;i  p  ryUiti  fumptii  cjcautcnticis. 
J5cd  vbii  Dc  ,pbationc  btii"  p  Danrarionc  .plijcuj  eft.©: 
aiit  magie  pucnit  fpecularioni  nali  priderare;B  c  gp  gau 
dio  Duo  ocbcn  f  :vn  ti  cft  pfojtatio  i^tutis  nalis :  altcriHn 
cfl  pfertiatio  fpiis  a  oifToluttoc^co  q>  cogit  ctim  gaudius 
tMlatarLScd  pfo^tarionc  i^tutu;  naUum:fcquunf  tria.f. 


.VI. 

tcmpcrantia  coplc?:ionis  fpue:i  largiras  rcparandi  loco 
ciu8:q6  Diflblutii  ed.i  cofcmatio  fpiis  a  vi  DifloUitionis 
£>iffoItitioncautefpiritU8fcquunf  ouo:vnu  cft  aptitu> 
do  ci"  ad  motii  i  ad  oilatationc  fLibtilia  nac:aliiid  attra/ 
crio  matcrte  nutrictis  adeum  motu  fuc  Dilatarionis  cjcf/ 
ftcntc  ad  alia  partc;ad  qua  no  cft  mot"  nutrimeri.  Octn 
aiitmotiiqui  eftbui^:folctfcquiq6cponeii:C):  caufis: 
quasnon  eftneccflcnoiarc:c^cmpligfa.aque  fcquctee 
fuccedunt  loco  p:eccdcnriii:i  filr  ,i  veti:i  vctofc:i  Jimi/ 
Uter  aque  in  c3ntaplo:a.©cd  cii  triftitia  frcquctaf:p:e/ 
ualct  fupereii:triftitia  auteouo  fcquunf  :Dcbilita6  vtrtu 
tis  naUsri  fFHfritudo  fpiritus  ej:  frigo:c :  q6  acridit  co  cp 
icipit  qctigui  in  co  calo:  nalis^^ptcr  multa  rctractoe$  x 
c6ftrictionei'piritu9:fequif  bicautc6fo:tatioeo;i  q  oi' 
]Cim".(E^anifeftii  elt  igif $•  frequcntario  gaudt)  oda/ 
ptat  fpiritttm  gaudio:i  f rcquetatio  triUicic  aptat  fpiritii 
trillidc:fcd  in  eo  cfli  illaris  elt  inter  boics^non  opcratur 
nift  fozttflima  trifticia;i  opcranf  in  eo  minima  leta.Cut 
aute  inftta  ell  trilhcia;Difpofirio  cll  pria  buic 
C£rCapitulum.  V  I.i>c  additioneauobauctb. 
^jc  YT'  IH  d  ^  Difpofirionibus quc  funt cozdi8.h9 
^v^^i  ^  "liiis^cJclJilitasriaUaeft  trilticia: 
\  Vt^TJ  1  coan  gttftario  pccto:is;intcr  quas  cft  fUitU' 
I  do  1  Df  ia:i  ptcr  bec  cfl  ibi  oifpofitio  q  cft  xif 
^go:co:dis:i  aUa  que  e  ampittudo  i  oilatatio 
pccto:i6:itcr  qs  cft  of  ia.!^;^  ofta  ell  min"  cuides ;  co  g^ 
cocomitanf  fetfh:DueatitpndpalC9putanf  cfTc  oifpo/ 
fitionce  paflibilcs  i  ouc  fc6aricpittanf  eeoifponcs  acti 
uc.@ed  iter  ouo  c^trcma  vniufc^iufc^  Qtis^maniftlhi  e 
of  ia:pmo:q:  no  funt  cocomitaria.  Tlon  eni  ois  q  bi  coz 
oebilc  eH  triftis^nccg  ois  triftie  bj  co:  oebiIc.(L  Jte  no 
ois  g  b;  co:  fo:tc  eH  lctU6:necB  oisg  efl  letus  b;  cot  (bt/ 
te.Sc6o:q:  Diffoncs  eoy  funt  oiucrfe.Ct>cbiUta8  eni 
co:cUscilc]cc6parationcrei  fouiiidate:fm  g^tolerari 
no  pot:augmctatio  io  pecto:i8  efl  qccoBaribnc  rd  ptri' 
(tatisifm  15  q?  no  pot  tolerari:fo:mtdatii  auitcll  nocens 
naUtcr.cotril^n6  atit  cfl  noces  aiaUter.  ^ertio  q:  ca  q 
pcomitanf  bas  aialcs  oifpdne8.funt  oiuerfa.  ;bebiUtae 
enico:di3mouctadfugiedu;tritliriai  coangullatio  ad 
rcfiflcndu  i  repeUencki:i  fadt  vt  co:  magis  amct  priu$ 
fiigiedi.ibebiUtaectcnt  cu  acddit  codi^fegf  vt  remittat 
fttis  jnotiua.£t  angullatio  pecto:i9  facitea;  cbulUre:'z 
moucri.^n  ocbiUtate  vcro  co:di8  eft  paffio  c;c  nocume/ 
to  1  alia  paffio  cj:  Dcfiderio  mot"  cl6gadi.£t  in  coangti/ 
(tationccHvnapaflioqcfte^nocumento.loiautfuerit 
ibi  pafTioc):  motu:n6  fcgf  boc  nalitcnfed  fo^tafTt&cUget 
ilUid  aUo  appetitu:ptcr  oefidcriii  elogationis :  i  tiic  crit 
iUud  Dclildcriii  voliitariii:i  non  aiale:fo:tafis  aiitcliget 
rcfillcrciaggrcdi.Quartog^cocomitantiaco^paUafut 
oiuerfa.£5cbilita8etcnico:dis  ciibf  noaimct»  ci^p^o/ 
p:iii:feqf  rcmiflio  calo:is  naUs:i  oniii  fridttatis.  Coan/ 
guftatione  vcro  pcctoas  feg  f  plcriicp  cii  ptingir  j3p:iu$ 
noaimtuacccfiocaU}:i8  naiis.Quitog^caeaptatcs  fiie 
oiucrfc.ibcbilitas  co:dis:fcTtnc  oubio  tcnuitatc  fpiis  ni 
mia  1  frigiditate  fue  c6plcj:ioni8.Coanguftatio  vero  pe/ 
cto:is.tegtur  fpifl^itudinc  i).nis:i  calo:c  fuc  c6plc):ioni8. 
i£  £»e  caufis  accidcntium  anime. 
^  j.^llVjaiitmltU8  clar"teeat"itcrte/ 
d  1  l^mtJ  nujtatc:i  groflitudine.ppabti 
._,^^^|d jtia  Ipiis  fpiedetis  puri  tcperate  pnis  i  iter 
^^g^K,  jtcnuitatc  1  grofritudine  gfiari e% eo aptat  ani 
ms  — _)  nia  gaudio.iSaguis  vcro  clarus  oiflcEatug  i 
calorc  pp  multa  ci"accc'fione:iyclocitatc  fui  iiK»t"aptat 
eairactldic.&aguis  at  tcnuis  aqfus  fridus  cIaru8:apMt 
ca  dbilitari  codi8:i  fo:m(dtni.fpii8.n.g  fit  ej:  co:c  ^atii5 


a 


gluinte 

sdmotiedue):terutd:^ellgucacceftonid.-(|!  ed  frldm, 
5  adaptatioadgaudiiuiadtrascftin  paiico.cft  ctiiex 
ftta  tcnuitate  facilis  ad  Diflbluedij:':  ej:  fua  frigidirate  fit 
CUH8.(r©angitiB  vo  grofliis  turbidua  Dille'perat^  i  ca/ 
lo:e:apt3t  triflitie:':  iracundie  g^tinad.Qs  triftitia  fit  pg 
fpin  tiirbidii  g  gnat  ej:  co.^tra  ^o  pg  vclocitatc  acccfio/ 
nlB  fuc  e;:  calo:c;gtinaci  ire  aiit  ftt  ep  13  qj  ef^  fpiiTus :  q: 
fpiflii?  cii  calefcit  no  cito  frigcrcjt.3fra  aiitej:  fangiiie  fla 
uo  tenui  ctti''  accedif :■:  citius  e  jrtiguif .  i5pu8.n  .g  gnat 
t%  fangutc  illo  e(t  niaioiis  calo^is:-:  pter  15  c  non  fpiflus. 
CT  t^ng  fanguine  groflii,  no  turbidii:cii  fticrit  m  t  ti  calo 
ris  qd  fit  rariflimc:i  cntno  ?triftabilts:i  oudaciflim'':'z 
fojtis  aio:'Z  ira  ci^erit  mino::lctitia.n.pf^rigit  ira.Zriftt 
cia  i?o  adaptot  ire^ra.n.cmofad  rcpcllcdij:lcticia  io  c 
copata  oelectan6i.(rin)odus  aiit  oelcctatois  c  ad  mo 
diiattrabedi  'zappetc'dt:buiusaut  bots:iranonfitniri 
ej:  magnis  reb':-:  c  rigidus  pp  fpiflitudine  fui  fpus:-:  eb 
B  ee!^timoii8.(£Vm  aiit  no  turbidii  groflits  oiftepef 
ratii  fanguincin  friditiitcerit:nccp  ptriftabilie^nccB  let^. 
ne(§  verecudu6:f5  crit  timo  j  ei'  no  mult''  t  oib''.'z  crit  fto 
Udus.Spus.n.ei^^firis  eft  fanguini  d^^.C^Viie  niti  fan/ 
guinegroflii;  turbidtl  i  oiHecatu;  in  frigiditatecrirtri/ 
(hB^ifolitari^^igctc  ire:nifiqcrcmagna:'riraei''crit  Cf 
manes  min^^qg  ira :  g  eft  catc  cdpronid:cj  cft  filie  ei  in  oV 
bus  aU)8:iampliu8  qg  ira  illi''^  b5  fpii5  tenue':':  critmc 
moJ  iniuri3rii.q6  ptigit  PB  firma  tpflibnc  foz^^nafce^tis  i 
eftimati6c;tg|2firmaIp:e(1ioneDelidcn)  vtdictc  oeco 
qd  fit;qm  aliqri  eritira  ci^^no  pmancs.^fra.n.aliqiT  e  pfe 
ticra8:f5  mot''  ei''  ad  imaginatiois  vidicta  no  eft  nimis. 
3ra  etcni  cii  cito  reccdit^fo:*  ci''  no  gcfcit  in  imaginatio' 
iicf5  Dclct  :t  no  accidit  ci  memo:ia  iniurie.£u  at  oeiide/ 
riu  imot^ad  vidicta  foztis  eft:aca'diit«r):  1$  ouo  fibibe* 
m  reco:dari  mltii  iniuriaru.Quo|:  vmi  clt  attractio  tc 
ttus  aie  ad  Qtc  mot^^itedetis  ad  vidicta  i  ipcdtmetii  ima 
ginationisreuoluediitctionenocctis^^zrcpfcntadi  ea  q 
pfccuta  fiit:-:  ipzimcdo  memo:ie:f  tutcs.n.motiuc  folct 
rctraberc  aia;  a  f  mtib^^app^ebedcrib''.'^  cp.^z  cjctcrio:  fo 
let  retraberc  ab  iterio:e:z  ep.CCaiteru  eft  cp  cH  mot^^in 
tedit  ad  vidictl.-z  nibil  obftat  illi:ci''  ipct''  rcputat  apud 
iina^'nationc  qfi  obtinucrit  cii  voluerir;fo:ma  ctcn  i  ad 
qua  itcdit  mot^  'Z^pcrat  imaginatio  fic  imaginaf  qfi  ia 
lit.Cu.n.6fcribif  i  imagina^^fo:  'ci'';^^  appctif  qfifoj^ci' 
1  b^  cc  foz"'  i  smagina^^^ficfo:^  rei  pcnes  qua  finif  mot': 
dlcf  f  c  ocfidcriii  imaginatiois:':  n  apget  in  eo  fo:*  ei^^-.ns 
regefcit  in  mcmoJia:ncc  cibircco:datio  iniuriaru.  ©cd 
cc  nocetc  majrio:quc  aia  fo:midat;fic  rcges  ■z  firia^Dcfpe 
ratio^^zpauojr^bibetfigifoimlDelidcrijvidicteinaia' 
bOBMec^  ^ittut  ea  ibi  gfcucrare^z  tiic  nccp  Dcficteriii. 
nccp  foj*  nocctis  apgetin  clhmationcivclin  imaginatio 
re;nifi  timoj  tifi:g  fadt  poti''  ocfiderare  fiigere^  iuade 
rc:'^  tuc  foi"  iniuriarii  no  oefigif  in  aia.Sed  ocpucris:'^ 
ocbiUb^^EEficiiitatcvlcifcediabcis^-zpaucitatetimedi 
cos:ira  eftvidicta  q(t  fumpta  fit:q6  eni  facilUmii  cfl  ap6 
imaginationcita  eft  qfi  ii  eflct;q6  aiit  efl:  in  imaginatio/ 
nc  no  icidit;fiauvcrc  eft  in  rc;fcd  ficut  vf  ei:  vii  qj  facite 
apudcii  cft  qfi  babitfi.io  vindicta  ocbiUb''  reputaf:q(i 
iafit.vii  DcRderiuoelcf  Dccap^zno  appetvbi  nonell. 
(EQt)  3M  iudicat  oifponc  imaginationis  initicu  fojma 
«3:1  norcria  boc  e(t:qp  bo  aliqn  rcpurat  fozdidu  q6  mu/ 
dii  eft^-z  oclectabile  co  q6  efl  file  abboiabiUficut  fepe  re 
fiigit  baljctia  fapozcs  bonos:cii  colo:es  cozpojjfuop  i 
figure  fucrint  filcs  colojib'':'^  figuris  cojpop^  fojdido:ii. 
quauis  no  ptingat  b  crcdcrc^z  ptcr  B  cu,  id  q6  oifpUcet 
f uerit  fitc  ei  q6  placet: vri  faciiis  cft  piiictio  eius  q6  f it  ■: 
bf :co  q6  C]c  yebifmetia  mot''  ocfidcry  patif  imaginatio. 


TibJi 


22 


mmm 

(loit  patcrcf  cj:  ia  babito  i  exiTtc.it5anife(lu5tft  g?  co* 
ptcjrio  vltima  ^ictap  coplcjcionuj.clt  apta  ad  id  q6  ni/ 
mis  ptriltat.  Et  bic  clt  finis  cius  q6  trdftuUt  ouobauctb 
ej:  capituUs  iltius  libji  ad  bunc  tocii  bui''  liba  oc  aia. 
(£Jnc^>itpar»qilinta  feicti  libji  oc  namralibus. 
CrCapitulii.I.Dc^pjietatibii6  actionii  'z  pafl^ionii  bois:t 
Deaflignationecontcmplationis  actionis. 
^=^^=f^  '^M  wcplcuim^^tractatii  oc  ^ftati/ 
^^^  bus  fcnfibilib^^^ocbem^^ntic  log 
oei^tutib^bumania.driJiccm^^ijcp  bo 
b5  j3pctates  actionii^cedcntiri  ab  aia 
ei?  q  no  iueniunf  in  alijs  aialib'.  Quaj5 
pma  eft  gj  ec  bois  in  quo  crcaf  cll  non 
poflf5  gmanere  fine  focietate  in  fua  vita. 
Tlo  eni  eft  ficut  cctera  aiaUa:quo;rvniiq6q5  fufficit  fibi 
in  ojdinc  yitc  fuc:t  ea  quc  fun  t  in  na  eius:  vn  us  oiit  bo  fi 
no  eetniR  ipfc  fotus^^zea  que  funt  cius  nalitcr.morcrcf: 
autviJa  cius  eet  mata.t  peioz  ^  ei  pofl^et.boc  aiit  cft  pg 
nobilitate  ei^^-.i  pg  ignobiUtatc  alio;:  aiaUu:ficutpofica 
fcie«  ars.boi  aiit  nccelTariii  eft  qda  addcrc  nae:ficut  nu/ 
trimentii  paratii.-z  vcftcs  paratas.Tlutrimcta  ctcn  i  quc 
bnteflc  naturalr.t  no  artifkto:n6  pgruun  t  ci:nec5  ej:  il 
liseflvitaci^^bona^vncaquebnt  ef[e  nalitcr.gb^^idui 
p6t:necc(Tariu  cftci  taUtcr  ppararc:  vt  fiant  apta  ad  idue 
dii.(L  Cetcro:p  aiit  aiatiii  vcftimetii  ciiilUs  cft  naturali 
ter.vn  pmu  eget  bo  ogricultura:fic  t  rcUgs  artib^^.vnus 
aiit  bo  foUis  no  pot  g  fe  acgreregcgd  eft  fibi  ncccflariu  j 
oc  bi6:fed  qc  cofojtio.ita  vt  bic  panc,  pjcparet  itU.  -z  i  tte 
tcjcatiftKtifteaffcrat  itliatiquidmcrcimcni)  ocperegri 
nis  rcgionibws:^  ifte  pjo  il\o  oct  fibialigd  in^):imo.ic]c 
bi3gcau(\s:tati)8  min^^cuide^tib^^fcd  plib^nuo.ncciuj 
fuit  boi  bfe  naliter  ^xjtctia  Docediatiii  fociu  fibig?  cftja 
aia  eiu8:ftgno  aut  opc.(L  2d  bocaiit  fuit  comodio  j  voj: 
que  Oiuidif  in  clnta:c%  gbtis  ftun  t  multc  copofiriocs  fi/ 
nc  labo  jc  co:pi0:z  fiit  tales  q  no  gmane't:'Z  fccrcte  ei  qui 
no  d;  cas  EciEe.poft  vocc  out  nut^^ci^cg  c  ci9:i5  voj:  ma 
gis  idicat  qg  ^«''.Tlut^.n.no  idicot  nift  p,  15  cp  fubiacet 
vifui  q6  fit  C):  qda  jjpetateei'':^:  cii  gsvoUicrital^d  in 
dicorc  ali).nece  cft  moucre  oculum  ad  ptc^p:ia  multis 
tnotib'':gb''nut''  itcltifiaf:vo):aiit  fibi  rufftcit:nccp  cftci 
necc  C):aU'q  ^petatc  fua  idicarc  motib^^^pter  15  ctia  ooi» 
cgetmediood  15  vtapp:ebcdaf:ficn6cgctco  q?  eft  co/ 
lo::q6  ncciuj  cft  nutib'':^  na  fecit  vt  aia  c)c  fonis  copone 
retaligdpq6pofletDocereaUii.'|?veUq'q5aiaUa  brit  fo 
nofl  gb^^fciiitalia.oifponcci^^qd  ein  cojdib^^cop.Cr^pli 
atfoninofigiiant^nifinarn^zpfufeqdappctifautqdre/ 
fpuif  idifcretc.q6  aiitbj  bo  oc  boceft  ad  placim;:  eo  Q> 
bumani  at^tit'  qfi  ifitiitifunt:  vii  bomo  no  potuit  bfe 
nal'rfonosfi'nefine.(r£):  J^pctatib^gboiscftipfa  nc 
cefl^itasqeilidu^^itadoirccdii^^zDoccdij^^zalianccitasq 
cii  Idapt  ad  oadii  -z  occipicdii  fm  mefura  iufticic^-z  oei' 
dc  alie  ncccfl^itates.vcluti  faccre  pue'tu8.  -z  adiucnirc  ar 
tes.dTjCctcrai^oaialia.-zpcipHcauesbiitarfcs.Coftittt 
unt.n.caras  vel  nidos.'Z  pcipucaucs.iSs  no  fit  adiucnie 
doaiC(pimeditado.f5ifiictu  ifito.vtino  variatn^oft. 
(Lii>lura.n.c]c  bis  fiiit  od  meUojadu  oifponcs  fuas^out 
CEnecitatcfpatc:n6  pp  nccitatcfingulare.^n  bis  autq 
faciut  boiee.ptii  fiiit  pp  necitate  fingulorc^z  pla  od  me/ 
liozadii  oifponc  fua  ipfi''  fin^arl.(U  t  e  ^pctatib"  aiit 
bois  cft  vt  cii  appbcderit  atigd  q6  rarifliim  ii  c;fcq  f  paP 
fio  q  vocof  admiratio:qua  fcgf  rifus.  ©;  cum  appben/ 
dcrit  atigd  q6  e  no%ia:(eqi  paflio  q  vocaf anjcietas^qua 
fcgtur  Uicf.lL  ftpE  vtilitarefocictatl  e  ci.f  pjtft  vtej: 
oibus  actionib''  quas  folct  ogere;fin  t  qda  actioes^quoe 
no  licct  agcre:q6  ooccf  du  eft  puer:'^  pualcfcit  tn  co^t  a 


21 


1P>Urotept/ 
(lola  ncna. 

g.  t  p  poiiav 
co;;.c.p. 

CtlpreSIui. 

lo.ruemao, 

c.rcoo. 


nuo. 


Be  m       •|(barti3 


piteritia  fua  pfuefcit  audirc  g>  bas  actiocs  no  lics  agcrc: 
ita  Q'  otcptio  bo;:  fit  ci  q  fi  nalis:i  ffit  alic  actioes  oiuer 
fe  ab  bis:f5  pmas  appcUat  wrpes  i  bas  bonclbs.  Cctc 
ra  \?o  aialia  non  biit  I3;ciuauis aliqn ptcrmittant  agcre 
flctiocs  fuas  fic  leo  oomit^:g  no  comcdit  Diim  fuu:nccp 
filiii  futiXa  bui'' no  c coccptio  q  ftt  in aia:nccp  fcia :  fcd 
cft  alia  aifcctio  aialis.f.q:  oc  aial  amat  natr  cife  id  q6  oe 
lectat:-:  cius  gmancntia.Sj  qui  eii  nutrit  -z  pafcit:  ocle/ 
ctas  cfficiixo  cp  oe  vtile  oelcctat  naturalr  quatti  ad  cu5 
cui  j3deft.£t  vtilitatcs  funt  pp  aliqd  no  pp  coceptionc: 
fcd  B2  affertione:':  aliud  accns  aiale.aiiqn  aiitcotingii 
boc  accnis  in  na  iftinctu  i(Tto;ficut  amo:  ois  aialis  drca 
filiii  fuu  no  ejcpceptionealiquo  m6:fcd  ad  modiT  imagi 
nationis.imaginat  etiaalicui  boiusresvtilis^aut  Dclc/ 
ctan3:qua  tn  reftigit:cii  fticrit  f 5  fozma  cius  qd  refugit . 
boc  aiit  9>  bo  gcipii  fe  pciperc  aliii  fcciiTc  aligd^cj:  bis  q 
illicitii  eft  facere:fequit  paflfioaialis  quc  vocat  vcrccun 
dia.£t  boc  ctia  oe  bumanis  ^p:ictatib'.<Eaiiqn  ctiaj 
accidit  boi  palTio  aialis  Cjc  boc  q>  putat  aligd  futurii  fibi 
nocituru:ibocvocaf  timoz.Ccteraifoaialiano  biiit  13. 
mftinnocumetoplerijcg:velcotinuopofl  nocumcntuj 
b6atb5oppofitutimo:ifpc5.quan6bntaliaai3U'a:ni(i 
tininmometo:necBfperattp3q6  remotueftabipo  mo 
meto.Scd  boc  cp  fibi  ,puidet:n6  biit  cj:  boc  cp  gcipianr 
tcpus:velq6futurum  eftincorfcdbocfitiftinctu  nae. 
boc  en  i  q>  citiiTimc  ou  fo:mica  cibu  ad  cauea  Educit:p:c 
dicit  pluui3:fit  qj  imaginat  boc  futurus  in  ipfa  bo2a:fic 
fiigit  aial  p  riui  fuij:cfi  imaginaf  ipm  fibi  nociturij  in  ea/ 
dcm  bo:a.  (E3d  bec  ctia  adgcif  illud.f.gj  bomo  babet 
p:euidcrc  futura:quc  oebet  facere:i  que  non  ocbct  facc/ 
re^iqHCOcbet  facercaliquibus  bojis:-:  nonalijs.  Cctc/ 
ra  veroaialia.nibil  britocbis^tudcntijo.in  futurij.ni(t 
vnu  modiiqui  natiter  icrtcis:fiuc  fitcuis  finis  bonus: 
fiuc  no  fit.([^Que  au  t  eft  magis  ^paa  ej:  J3p:ict4tibu3 
bois  cft  bec.f.foynarc  itentioncs  vles  itclligibiles.oino 
abftactas  a  ma:fiait  ia  oeclaramm'':i  ^cedere  ad  fcien/ 
du  icognita:c):  cognitis  UcUigibilib^^^credendo  1  fo:ma/ 
do.lDc  aut  actiones  1  oifpones  pdicte  funt  cjc  bie  quc  fiit 
boi8:f5plurc8ej;illis  funt  ,ppc  boi6:quauisillaf  qdam 
futitco:eales.©cd  bntce  in  co:pc  boi8.c3  aie  bumane: 
C  qua  no  bnt  cctera  aialia.  (Ti^icem''  aut  Q5  no  b5  agere 
oc  reb''  gticularib'':':  oe  reb''  vribu8:vKa  aiit  no  fiit  nifi 
coceptioncs  trft^quauis  fint  oe  actione.gi  eni  t5  coem  co 
ccptione  quatr  05  cdif  icari  Domus^cj:  bac  tn  coccptionc 
no  jjucnict  aliqua  oomu  cffcin  actu  pnciparr.actiones 
enicgetrebusparticularib'':-!  jjucniut  cj:  intentionib'' 
P3rticularibusg5fitej:bocq6totiie>:bocq6n6  eft  to/ 
tu:n6  app:op:iaf  buic  t  no  ifti.biffcram''  aut  boc  c):po 
ncrc  vfqj  ad  Doctrina  fapietie  in  finc  lib:o:ii:b6  crgo  b? 
Virtute:que  jppiii  cft  coccptionij  vniucrfaliii;'!  aliaque 
cft,pp3  ad  cogitandii  Dc  reb''fingularib''  dc  eo  q6  05  fic/ 
ri  1  Dimttti:i  q6,pdcft:i  q6  obcft:':  qd  boneftu  eft:i  ibo/ 
ncftu:  1  qd  bonu:':  malfi.  £t  15  fit  ad  modu  ff  lti:aut  p(v 
derationis  verc.aut  falfc.Cuiits  finis  cft  oarc  fentetiam 
Dc  re  particulari  futura  cj:  rcb''  poffibilibus.Cic  neccfTa 
ri)s:t impoffibililjus  no  cogitant  an  babeit  effe^aut  no. 
Dcpjcteritoctiano  cogitdt  an  babeat  efie  q6  epteritu. 
fct  cfi  bec  actiua  virtus  iudicauerit:feqHcf  eius  iudiciu5 
motus  ^tutu  oefideratiua:}:  ad  mouendu  co2pu6:fic  fc/ 
queref  illud  iudicia  alia^  virtutfi  in  aialib^^.gt  l?  virtus 
trifumitc):i^tutc  iudicate  oc  vtibus.^ndecni  trafumit 
Dponesmapas.adidqdpcludit-rcogitatDc  pticutari/ 
bus.i£,ifp^^tU3bumacaie:eft^tU3qc6pafc6teplatio' 
ni-.i  vocaf  iteire  c6tcplatiuu6  g  cft  iudcj:  veri  1  falfi.  oe 
Vlib^.toec  aiit  i^f  actia  c  oc  bono  1  mato.f.i  Eticfanb'', 


Capitulfi  JL 


^llcautiitdej^ocnccioipoti  1  ipofi.bailtactiua  oc  ho 
ncfto  1  ibonefto  1  ticito  •:  inlicito:pn^aut  c6teplatiui:fut 
e;c  ppofitionibits  g  fc  notis.pn"  vcro  actiui  funt  cj:  jpbai 
bi  lilHts  zcj:  aucto:itatib''  1  famofis.cxperimcta  aut  ce/ 
bilia  q  fun  t  ejc  opionib^^^funt  aliud  ab  cj:perimcnti8  cer* 
tis.CTUnaquecBautba^rvirmtfibj  fnia^ 'Z  opioncm. 
fcia  afit  eft  conceptio  Dxfticta  vel  ccrtiiTima  Opio  f  0  cft 
c6ceptio:ad  qua  acccdif  cfi  fo:midinealterius  ptis.llo 
autc  ois  g  putat  ia  c6cepit.&icut  n6  ois  q  fentit  ii  itelle 
j:it.aut  qui  imaginat^  cft.ia  putauit  aut  c6ccpit:aut  pfeii 
fi:t:ergo  eft  in  boie  iudicts  fcnfibilis:':  iudicans  imagina 
tiita^iiudicascftimatiua^iiudicaspteplatiua^-ziudicaa 
octiua:p:incipia  aut  que  impcran  t  i^titti  Dcfideratiue  ad 
moucdfi  mcb:a  fitnt  eftimatio  imaginatiua:':  cftimatio 
actiua;':  cupiditas:':  ira.Cctera  vero  aialia  biit  virtutcj 
oefidcratiua  cj^trib^^iftajr.^ntellcctus  ^o  actiuus  egct 
co:Be:t  i?tutib''co:palib''  ad  ods  actioes  fitas.  Contcpla 
tiuus  ^o  itcllcctus  eget  cojpc:':  virtutibus  ciu3:fed  nccp 
feme:nccg  oi  modo.SulTicit  cni  ipfc  fibi  g  fcipfum.nibil 
out  bo:j:  aia  eft  bumana.f;  aia  eft  id  q8  b,  aliasvtutcs.i 
cftficutpoftcaDcclarabim^^fulJafoUtaria.i.efc  que  b^ 
aptitudinc  ad  actiones:qu3y  qda  funt  quc  n6  Eficiunt 
nifiEinftfa:':  p  vfuj  eop  aliquom6:qd3\?o  funtgb^^non 
funt  nccia  inftra  aliquo  m6.boc  aut  totfi  Dcclarabimu| 
poftca.Scd  fuba  bumanc  aic  ej:  fcipfa  cft  apta  pfici  aliq 
mo  pfectiois^ita  vt  no  fitci  aligd  ncccflariu  ejtra  ipfa,. 
bac  autc  aptiiudinc  bj  ab  illo  qui  vocaf  itctlcctus  cote» 
ptatiuus.ict iterfi  eft apta  ad  pferuadu  (e ab  ipcdtmetis 
fibi  accutib''^?:  pfo:tio:ftcut  poftea  fuo  loco  jjclarabim''. 
ivtinpfo^tiofic  agat^^utincU^^potcrit.bacafit  aptitu/ 
dinc  b5  ej:  itellcctu  qui  vocaf  actiu'':^  eft  pncipatis  iter 
aliasvtutesiqsb^circaco^p^^.^nft-abacaut  fut  i^tutca 
fluetcs  ab  ipfa:co  Qp  co:pus  aptfi  eft  recipe  alias  1  Eficc 
repill38.iDo:c8q5b5aiae):  bac  fmte.f.itcllcctu  acti» 
uo  fic  inuimus  in  pmitTis.Unaqitccp  afit  ba^  oua^  vtw 
tu.f.actiui  1  cotcplatiui  itclls  b5  aptitudtnc:i  gfcctione. 
05  apritudo  pura  vniufcttiufcp  illa^  vocaf  itcUe  malis 
fiucfitactiuifiucc6teplatiui.':ocindec):boc  accidit  g» 
vnicuicp  ittap  babef  pncipia  gb^^gltciunf  co:p  acnoes: 
fcditcUcctu  ptcptatiuo  p  fc  nota  -:  cctcra  bo:-:  actiuo  jpt 
p6ne8  .pbabiles:':  alic  affcctionc8:tuc  vnufgfc^  co:u  fit 
iteltectus  in  babitu.Dcidc  acgrif  vniaucp  ifto;:  pfectio 
adeptab  afit  ia  qcpofitcramus  antea.  Op5  at  ait  oia  oc» 
clarareg?bccaia:qeftaptarecipcitetligibilia  qc  itcUe» 
ctu  m9li:n6  cft  co:p''  ncqs  fo:ma  cj:iftc8  in  co:pc. 
(nCaptm.ILibc  affirmanda  cj:iftcn  tia  animc  rationatis 
non  imp:c(Ta  in  materia  co:po:ali. 


rni.  oe  q  nuUa  cftDubitatio.B  cq^Hn  boicc 
*^  aliq  fulJa  q  appbcdit  itclligibilia  fcipie/ 
do.dTi^icem''  g  qp  fuKaq  eft  fubm  inteUigibi/ 
Ufi  noeftcojp^^nccpbris  e^ppcojp^^vUo  mo. 
cogjc^tusin  eoautfo^^ci^^.&icni  fubmitel 
ligibitifi  ect  cojp^^aut  aliq  ej:  mefuns^nccccet  vtaut  foi 
ma  UcUectafubfiftcretpfcfolaialiq  iui^^idiuifibili^aut 
in  aliq  ci''  Diuifibili.3:t6  afitcozpis  qd  no  Diuidif  eft  C)C/ 
trcmitac  pfictalis  fine  Dubio:,pbcm''  at  pus  fi  e  pole  itt6 
fub5 cccFtrcmitatc  idiuifibitc.  Cri^iccm'' g  B  ce  ipote 
pfict^^.n.eatigs  finis  g  no  fegaf  a  linca  in  fitu.ncq,  a  me 
fura  oiffinita  in  ilta.tali  fcpati6c:pp  qu.i  pficf  fir  aligd:i 
quo  atiud  lubfiftat.itavt  nibil  fubfiftat  in  aUq  illi^^mcfu 
rc.S^  fic  puct"  n6  ptce  p  fc  fotfi:n5  e  nifi  tcrmin^cen  tiat 
ei\t>  ccnriatr  e  mcfura.Bitr  no  c  polc  oici  vllo'"  qy  fubfi 
ftatinco:nifitcrminusrcique  fubfiftit  in  mcnlura.cu/ 
ius  tcrminus  ptinctus  cft.  5Uud  autc?  q6  fubfiftit  in  ca: 
«ftmcnfuratuillatncnfuraacddentarr.  £t  fic  mcfuraf 


a 


Stnmtc 

pcr  f  lla  acddentAtr-.Umiir  tctminat  pancto  accidmlr. 
ergofinisg  eftaccidetatreflcufincg  cftcentialhfictnc 
ftira  accntaljs  eft:cii  mcrura  ecnna  lcfi  aut  pttnctiie  eet  g 
fe  regatus  g  recigct  aligd  rerii.cogfceret  bf  ecc':  punct* 
rflct  biis  Duao  gtcsivna  i^fus  linea  a  qua  fcparatus  eHix 
fllia  oiucrfa?  ab  ca  i  oppofiti  ei:i  tac  piictne  cit  fcpara  / 
euu  a  linea  g  feipfus:';  linca  a  qua  feparct  finc  oubio  ba/ 
beret  aUu  fine  ^fus  punctu:'z  ifte  alius  punctue  eet  finis 
Uncczndtlle.ibictioauteDe  IScioeillopiictoeade  eilrt 
jjueniret  cic  3  piicta  o:dinata  ad  facieda  linea:bec  autc 
eft  cui'  ipontas  ia  oeclarata  cft  ars.occlaratii  c.n.er:  c6/ 
iiinctionc  piicto;j  co:ptis  no  polTcc6poni.Onfu5  cftetii 
Q)  punctus  no  cogicif  bfc  fitij  jjpziii.Tlo  grauataiit  in/ 
iJUcrcaligdfuminatioeiUooicctCB.gjOucUnec  cii  fuei 
rint:collatcralC6  vni  Unec^nccefTc  cft  vt  aut  mcdia  oini/ 
daHtcr  il[93:ita  vt  fc  no  cotinga  t.t  tuc  opojtebit  r  t  DiiH 
dat  mcdiafmpn^qianoftiQ^eft  impolmitvt  media 
ro  ofuidat  laterales  gn  fc  ptingat:T  tuc  foi"  itcllecta  oc 
Unca  erit  fubfiftes  in  oib''  puctis:i  oia  pficta  eriit  qfi  pii 
ctii  vnii.^a  aiit  pofueram"'  U  vnu  piictu  fe^Kjratii  a  linca 
crgo  fm  cp  fcparatus  c  ab  ea  Unca  b;  Unea  alia  e%tremi/ 
tatc  ptcr  cti  g  fegat  ab  eo.g  piictue  oiuifus  cft  in  fitii  ab 
illo  aUo.^a  aiit  pofucram'  oes  puctos  gticipatcs  fitu:tc 
cft  ilUid  ipote.g  ia  ocftructii  cft  fubm  itcUigibiUii  ec  alt/ 
gdco2^s  idiu{fibili8.*PkCftatg  vteo;r  fub;  fit  aUgd  co; 
pojis  oiuifibiUs^fifuBmcopcftcojp^^ponam^g  fojma 
itellccta  in  aliquo  oiuifibiU'.£uaiit  porucrim^ca  in  aliq 
qd  oiuiditin  Etcs.accidet  tuc  fojme  vt  oiuidat :-:  crit  ne 
cclTc  vt  ouc  ctcs  ei''  fint  fifes^ant  oiiTimiles.ioiaiit  fuc/ 
rint  fite6.qiio  coiungct  cjc  eis  aUgd  q6  no  cft  illc-^nifi  to 
tu  fUcritaUgdjJucnics  cj:  illis  fm  augmentu  in  mcfuro. 
vclin  nuo:noPmfojma.tucgfo:ma  inteUcaa.eritaUq 
ftgura:aut  aUgs  nucru8:n6  eft  aut  ois  foima  itellecta  ftv 
gura  aut  nucru8.g  fozma  erit  imaginabiUs  no  itclUgtbi 
Us.Oc  aiit  totii  cy  B  gj  eft  totfi.non  cft  ^s.  Zu  cninofti 
qd  impofecft  oici  g;  vna  qUbct  ptiu  fit  fuu  totii  cii  aUc/ 
ra  contiiicat  in  toto:-:  fit  ptcr  itentioncipfius.g  clarii  eft 
cp  vnaquccpillarii  vnaeftzTn^fignificatitetione  tott'. 
Si  aiit  ftierin  toinimiles  attcndam''  nuc  quo  mo  pot  cc 
vt  fo:ma  iteUccta  bcatgtcsoifVimiles.no  cnij  in  fo:ma 
iieUecta pntce  Qtes  oiffimiles^nifi  partes  oiflfonis ^  fiit 
gen''i  onc.fip  Jx)c  aiit  cp  gcnus  i  of  ie  fint  in  fuBo  co:Ea/ 
U  ^uen  iut  multa  iport4:e):  quib^^cft  boc  g»  ois  gs  co:po/ 
rifl  recipit  et  oiuifionc  in  ifinitii  in  po°.opo:tcbit  g  vt  gc 
«ueioriefintinfinitainpotctia^qdcftimporcp^obatii 
cnicft  gna  x  fubales  of  ias  vnius  rci  no  ec  inftnita  in  po 
tcnaa.^edipofeeftvtppcfhmationeoiuifionisbabe 
antefTcgcnustofia.^daiitocquobic  oubitam'',^  cft 
q6  cii  ftierit  ibi  gcnus  i  of  ia:quc  ocbct  fcparari  a  fubto. 
ipfa  ieparatio  coe  no  minuscrit  flinenoftracftimationc 
oiiiifionis.Opjg  vt  gcnuo  i  ofic  fint  in  cffcctu  infinita. 
?am  aute'  p:obatu  eft  gcnera  i  oifferctias:i  partcs  oif/ 
fin  ition  ie  vniue  rd  f inita  efTc  9:  omni  gte.C  3fte  fi  pof/ 
fibilcclTct  genus  1  oifFcretias  infinita  cfle  in  effcctu:im/ 
pofTibilc  eiTct  tii  coiungi  in  co:|2e;boc  modo.fequeret  .n. 
e%  boc  9>  vnu  co:pu9  ia  oiuifum  eet  in  partcs  ifinitas  in 
3  cflFecm.CT^tcm  oicamns  oiuifionc  contigifTc  ej:  boc  cp 
pofuim''  gcnus  in  vna  gtc  1  ofiaj  cj;  alfa  parte.Si  autej 
mutarem^^oinifioncneceiTeeflfetvt  in  vnaquatp  parte 
cinscoderetgenus  Dimidiu:irimidia  ofia^aut  comnto/ 
rent  gcnus  lofia  ab  vtratg  pte:ivnuq6cpiUop.f.gen'i 
ofia  acccderct  ad  aUqua  pte  fubi:i  nf  a  pofitio  efhmatia 
1  nf  a  oiuifio  accnraUs  comutarct  loca  gnis  1  of  ie:i  15  qi 
vnuqdcjjeo:^  cct  in  aUq  Ete:cet  fjvcllc  aUc^^ponetl  ej:tri 
(ectquauis  6  no  jpdeflfet^pQlc  i  cni  oiitidi  gte  in  parte^ 


Bccmdnm 


23 


|[r3ftC5  no  oe  ftcirj  p6t  oiuidi  in  iteUfgibiUa  fimpU'cia. 
Cr^te  ca  cni  q  fnnt;fut  itcUigibiUa  q  funi  pnbpofitiois 
BU'o|r  itcUigibiU'ii:q  no  biit  gen''^  of  ias:necp  funt  oiuifi 
bilia  in  quatitate:nccB  in  itcUectu:g  cllipore  vtj^tee  po/ 
fite  funt file6:quarii  vnaquccp  ptineat  in  toto.qd  totnj 
nobjclTenifiej^eariipiHnctioCjfmpotecftctia  vt  fint 
oifTimilee.g  impo  te  ell  oinidi  in  fo:ma  tntcUecta.Q  n  g* 
dc  aiitimpotccirt  otuidi  fo:ma  itetlccta :  1  impolccft  vt 
fu5m  cius  fitterminus  mefurarii  idiuifibilis:cii  ipfa  nc/ 
ccfTario  egeat  rcccptibilttcoioncce  eftindicarc  q>  fulJm 
itclUgibiliii  luba  cft  quc  no  cft  co^p^^^nct^  cftctia  viuiR* 
biU6:nc(Bcftfni8qnefitinco:Be.£6fcquereteiiieaq6 
pfcqnit  co:pn8:c):  oiuifionc.i  oeinde  pfcqueren  Fcetera 
impoUa.Sed  rcceptitHlie  fo:marii  itettigibtliii  atiq  fub 
ftatia  eft  c^  nobie  no  co:po:alis.([rC!6  polTumne  ctiaj 
j>t)arcaU'a  oem6ftratione:oicetes  q>  vtrtus  itellectim 
abftrabit  intcUigibiUa  a  quatitatc  ocfignata  1  ab  vbi:  t 
a  fitii:i  a  cctcris  oibus  quc  pdipinns.&eticm^^pftdcra/ 
rc  eintias  buius  fo:me  ocnudate  a  fitu:qiio  eft  nnda  ab 
co.f.fi  boc  (it  c6paratione  rei  a  qua  fnmpta  cft:aiit  copa/ 
rationccine  rci  qucaflrnmpfit.vs.eflebuius  fo:mcitelle 
ctc  oenudate a  fitu:fi  eft  ita  in  e(Te 9:trireco.au t ita  i  cfTc 
fo:mantis  in  fnba  agcti.  ^mpoleaiiteft  oiciq?  bcat  elTc 
ficin  eflTecirtrifcco/^cftatg  oici  no  cc  feparata  a  fitu  z 
vbi.nifi  cu  bj  ee  in  itcttectiuig?  cii  b;  ee  in  itellcctu:noii 
eft  bris  fitu:nc(B  pot  mt'nui:necp  rcparatim  oiTdinetp  oi 
uidit  :nccfe  b5  atigd  cop  que  fnn  t  b^-g  impofe  cft  ea5  ee 
in  co:cc(lI5tc  fo:ma  vniee  inuifibiliequa  biit  ca  qne 
fnnt  iuifibilia  in  intellccnt:cu  ip:imit  in  ma  vtfibiU.D(/ 
mcnfibnce  babcti:nccelTc  cft  vt  aut  nutla  fua^  partiiij. 
qucincaafTignant:fmaliqnaoimcfionefua:p  beat  cot 
parationcad  rc  intcltccta  qneeft  vnine  cffentie  innifibi 
Us  abftractcama^autvtoesptcseiusqncalTigiiant  in 
ca:babcatea:atttvtaUqbabeat;iatiq  n6.&iaut  nulla 
tlUi^  babueritca:nc(^  ipfa  tota  babebitca.2  qciic^  eni} 
feparant  eaxTC  quibns  altgd  c6ponit  :i  ipfu5  totii  fepara 
tur  ab  co.Si  ante  qneda  babuerint;i  qda  n6:ilte  q  non 
biit  ipfas  c6paratione  ribil  biit  oc  iteltectu  eine.toi  xo 
vnacjuec^  partiu  qne  ponut  in  ea  babuerint  atiqua  co/ 
parationcautvnaqueqspartiuqucponuntinea.bsca/ 
da  cogationc  ad  ccntiaqna  alia  b5  ^^d  cen  tia:ant  n6.&t 
aiit  vnaqucq$  partiii  qne  ponun  t  tn  ea  babuerit  alioud 
c6parationc:aut  vnaqucqs  gtiii  queponut  in  ea  eadcm 
c6Bationcadecntiaquab5adaUaadecnria  atrt  no  ba/ 
bcat.&t  aut  vnaqucqs  Etiii  que  ponilt  in  ea  babuerint 
cadc  c6parationc  adclTentia  qua  b,  alia.tunc  partes  no 
funtgtcs  itcntionis  itcllecte:fed  vnaqueq;  ea^eft  iteltc 
cta  E  fe  fcEatis.CSi  lut  vnaqucq;  earii  brierit  copara 
tioncadcflTentia  oiuerras  ab  alia:tuc  ccftat:q:  ecnria  cft 
vifitrtlisin  itcUcctu.^as  aut  polucramus  es  inuifibilc  g 
boc  cft  ipofcSi  vcro  vna  itla:p  babuerit  c6pararione5 
adaUgd  eflfenrici  alia  ad  aliud  ce'ntic  babucrit  c6para' 
tt'one:tuc  oiuifio  cflfcntic  crit  manifeftio:.(L Xoftat  igJt 
gj  fo:ma  ip:eflfa  in  ma  co:p3li  no  eft  nifi  aligd  fubfiftes    ^ 
in  reb'' fingnlarib'' vifibiUbusii  givnaqucq;  E3  M:p  b5 
c6paratt'oneineffectii:autinpotcriaodvnaquac]5|Jtiu5 
fo:me.([r5tcqD  cft  multiple):in  prtilj^^Diflfonis  f  5  pfc 
ctionc  b5  aliquti  vnitatc  in  qua  n6  oiuidit .  Op5  ati  t  c5/ 
fiderarc  eflfc  bntus  vnietis:?  m  gp  eft  vnii:quo  mo  oefcri 
baf  in  iuifibiU.£t  vbu  oe  co;i  oe  illoqd  no  Diuidif  oiflTo 
nc  fit  vna.  (HJteia  pbatii  eft  qjitelligibilia  pofita:quc 
i^tner^nalisfolctitclligerefigilotifuntifinita  in  pote/ 
ti!3.(£.Jam  aut^batum  eft  gj  id  q6  p:aialet  rcbus  in/ 
f miris  in  potctia.inipoflfibiIe  eft  eflfc  co:pii6  aut  Vtutes  q 
fit  in  co:^.3Fa  eni  ^bauim"  boc  in  pccclcrib^^Ubas.^m/ 


©e  aia       *||barti(j 


pofTibilcigft  cftvtccntiaqfozmatltcUigibiUa  fit  cpxe 
in  coi]^e  aliqiio  mo:  vel  eiiis  actio  fi  t  in  co  jge:  vel  ep  coj/ 
poze.ncmo  aiit  oicere  pot  ifla  cf(c  imaginabilia:bic  eni 
crrojcft.^tiis  cniaiaUenopotimaginari  qdUb,  ifinitfi 
quaUciicp  bom:nifi  cii  Jperat  ci  v^tiis  ronaUs^nccg  poteft 
flUgs  oiccrc  bac  virtutc  ee  recipiete  no  agentc.UoB  aiit 
oi)ciltiB  '^tiitcagetc  acooncs  infmitas  clTc  infinitam.bo' 
mincs  oiit  no  Ditbitat  cfle  virtuic  reccptibilc  ifinita :  fic 
cftbfle.(C'no9crgooiccmusidqDcpoitea.f.q:  3  qd 
flialronalcreccpitmultacrreb^ifinitis^f^tpoHingfitio 
ne  actiiu.Ondim''  aiit  boc  verbis  iUis  gbua  con  lidcrat 
fuba  aic  ronalis  <zj7pztetatib''fuarii  action  a:x  ej:  aftigna 
tionib^aUaru  actionu:quc  bnt  copararionc  ad  id  q5  pzc/ 
nominauimH9.Ci«'<:cmuB  crgo  g?  virtus  inteHectiua. 
firtelUgcrctinftfocozcaU:opojtcrctvtn6  itclUgerct  fc 
ipraj:vtn6iteUigeretinllfm  fuiirneqjintcUigcret  fc  itcl 
ligcrc.^ntcr  ipfam  eni  i  itcUigcria  fua  no  cft  iiiftf  m:nec 
inter  ipfam  t  id  q6  intelUgit  cfl  iiiilf  m:fcd  intcUigit  feip 
fajtinftfjg»  afcribit  ci:i  itclUgit  fe  itelUgere:ergo  inteU 
Ugit  g  fcipfas  non  pcr  inftnimciitri.0cd  pzobabimus  15 
0iccnte9:quia  bocq6intcUigitinftrumentii  fuu:ncceflc 
efhvt  aut  babcat  ej:  cen  tia  fozmc  inftrumcnti  liii:aut  ej: 
clTcaUcri''  foiine  que  eft  oiucrfa  ab  illa  in  numcro :  i  cft 
eril  illa  in  in  ftrumeto  eiu6:aHt  ep  eflc  aUeri''  fozmc^pzC'' 
ter  fozmaipiius  inftfi  oiucrfas  ab  lUa  in  fpccie.Siautc 
babet  boc  q:  fozma  inftrumeti  fui.fo2ma  afjt  lui  inftfiin 
tn  ftf 0  eft  femg:i  in  illa  qc  c6fozuo:tuc  ocbcrct  fempcr  in 
teUigcre  inftrnmcntu  fuum:fedinteUigit  ilUid  per  boc  qt 
fozmacius  conmngit  illi.Si  autcjcft  boc  ej:  eflc  fozmc 
qua  bj  inftfs  fuii  alia  ab  iUo  nuo.boc  falfuj  c.  (C^Ucri/ 
tas  cni  no  cadit  itcr  rcru$  ftngula  niit  aut  ej:  oiucrfitatc 
matcricrurautoccidcntiiitoifpofitionu^aut  e%  oinerfi/ 
tate  quc  eft  itcr  vtc  i  pricularcout  iter  abftrsctii  a  ma  i 
flcceptu  in  ma.TI6caiitbicDiucrittas^matenjs:ncq; 
e):accidettbus.  XDacntvnaeftrtacciiriaquc  funtin]ca 
eadcfunt.ncc6cftbicDiucrfitasabftrabcdivclej:iftcn 
di  in  ml:nc(p  eft  bic  oiuerfitas  vritatis  i  fingularitaris: 
vnaquecp  cni  eap  fi  babuerit  pticularitate  n6  bcbit  eoj 
nifi  ca  mac  pticularis:aut  ca  eo;r  quc  pcdct  c  j:  ea  pg  ma 
teriain  qua  eft.fcc  aiit  oia  no  magis  funt  ^piia  vnius 
$  aUcri^.nibil  bo?:  05  nobis  obijctad  boc  vt  aia  appjc 
bcndatfcipfaj.  3nima,n.app:cbedit  ecntia  fua  fempcr: 
quluia  plerilcp  appzcbedatea  fcparatd  a  cozgib'':^!^  gb'' 
eft  ipfa;fic  ia  ondim^^.tu  fci»  aiitcc  impo  te  q?  babca  tiU6 
etec  fozme  aUcri''  a  fozma  iftrumcri  fui.boc.n.impofitis 
eft:fozma  aiit  itcllccta  cu  fubfiftit  in  ful3a  iteUigetc  facit 
iUiiditcUigi.cuiu9fo:macftfozma:icui^pc  pfert  bcc 
fozma.ergo  fo:ma  rclatiui  cotiner  in  bac  fozmaJjcc  atit 
fozma  itellccta  no  eft  fozma  alicui'':^^  q6  referaf  bcc  foj 
ma  per  ipfaj.gflen  tia  otit  buius  iftf  i  cft  fuba:-:  no  iiien  v 
mu9  nos^nccpcofidcram^^^nifi  fozma  fiiceflentic.Suba 
aiit  c>:  fcipfa  n6  refcrrad  aUgd  vtlo  mo.bcc  oiit  ^batio 
imnifcfta  cft.^fmporc  eft  afi  t  vt  gcgd  appzebendit  e  in  / 
ftrumetii  appzebcndat  inftf  m  fuii  quo  appbcdit.({j_  Ite 
fenfu3n6fcntitnifiaUgdcj:trifecii  necp  fenrit  fcipfum. 
ncqj  inrtf m  fuii  nifi q6  licntiat.  Simitr  imaginario  non 
imaginat  feipfa;:nccpactione  fua  vUo  modo.fi  cni  ima/ 
ginauerit  iftrm  fuii  imaginabit  n6  ad  modii  quo  cft  ei'' 
fipiiaiz  ftnc  oubio  ciua  1  no  altcriu9:fcd  qui  fenfus  rcd> 
dit ei  fojma  fui inftrumen:fi boc  fit  impofc:-:  tiic  no  rc 
pzcfcntabitimaginationcfumptaafenfu  no  c6paratu; 
ob  iiio  adaUud.fi  vo  boc  nofucritinftfincius  n6  iinagi 
nabitur  iUud.(ir3tc  cp  boc  pzobat  fuflficientcr.boc  e :  q> 
virtutibus  appzcbcndcntibus  pcr  inftrumcntiim ;  acci' 
dit  c}i  perfeuerantia  opcrie  fari^n.^nftrumcnta  eni  fa 


Capitplfi 


riganturcj:iugi'motH:io^nniitiircozu5complcy(oqiie 
eft  cis  fubftantialia  1  n3;is.£a  oiit  quc  foztia  i  DifTicilta 
funtappbendi.ocbilitaiitinftrumeta:iaL[quadoDcftru 
unt;itaQjpoftcan6appzcbcndant  ocbiiioza  ipft8.cog> 
nimis  penctraucrit  ilia  paflio  a  DifFicili:ftc  cft  oifpofirio 
fcnfu9  qua  l"cnfibi;ia  Dilficilia  1  aflidua  6bilitat:i  aUqnl 
do  oeftruunt:ftcut  fplcdoz  vifU5:tonitruii  mavimii  otidi 
tii.  3ta  vtfcnfus  poftcg appzcbcnderit  Oiti'icjle nequcat 
appzebedcreDcbile.Duicniituetnimiiiipledozcnovi 
det  cu  itlo.nccp  moj:  poft  ipfus  oebilioze  Utce.£t  g  audit 
foniriima):imii:n6aiiditcumiUo:nccgiUco  poft  illum 
fonii  DebiU:.f  t qui oeguftar nimia oulccdinc  non  fcntit 
poftiUaocbile.^n  reautcitelUbiUecotrario  fit.affidui 
tas  cni  fue  actionis  1  fozmandi  ea  quc  funt  Dift^icilia:acg 
rit  ei  viruitc  faciUus  of^zcbcndedi  id  q6  eft  poft  iUa  oc 
biUusiiUs;quauisaccidatcialiqit  mutabiUtos  1  oefc/ 
ctus:q6  b^epboc  gjitellcctusiuuat  imaginationc.ope/ 
rante  inftruiuento  Dcficienti:i  non  fcruitintcltcctui.  Si 
autc  boc  non  clTet  aut  fcmg  acciderct:aui  plcrilcp:econ' 
trario  autem  fit,i£3tem  omntii  partiii  cozpozis  ocbiti/ 
tanfvirtutcsinfincctattsiuuenitis;^»  fitcircitcr  qua/ 
draginta  anos.l^cc  aut  f  tus  appbcdcs  itelUgibiUa  plc/ 
riitp  no  coz  robozat  n  ifi  vltra  bac  ctatc.Un  fi  cet  oc  vtii 
tibus  cozgalib''  oebcrct  ita  Debilitariifs  tiic  no  oebiiitat 
nifigE0ifp6nc6:icuentuj?bibcntiii:nonaut^ptcrocs 
oifpofitiones:ergononeftoc  virtutibtis  ccfzpozalibue. 
(E&j:  bie  etiam  manifelhi  eft  qp  omnis  virtus  appzebc/ 
dcns  pcr  inftnimeniii:non  at^ebendit  efl^cnriam  fuas: 
ncq;  inftnimentum  fuum;necp  quia  appjebcdit  qua  oe/ 
biU'tate]cercirium:ncc  appzcbendit  ocbilc  poft  foztc :  c[t 
fozte  encruat  eaii  oebilitat  cius  opcrationc.  Jn  ftf  a  cn  i$ 
fueactioaisoebiUtat.UirtusautcmintclUgibiUeeftco 
traria  buic.(CQ6  aiit  facit  nos  Dubitare  oe  15  g?  aia  ob/ 
uifcitur  fuozii  intetlectozii:'!  non  cj:crcet  opattones  fuas 
cozpoze  infirmantc  eft  opinio:nccp  neccfl^aria^necpvcra: 
poftibile  crt  cnim  bec  duo  coniungi:i  vt  banc  actionem 
cj:  feipia  interim  ou;  nibil  ipcdit  vel  obfiftit  d:i  gj  poft/ 
ponat  fua  acrionc  pzop:ij;cum  aUqua  oifpofitio  pringat 
in  coige:i  tiic  n6  cjrerccat  actionc  fu.f  :fcd  occUnct  ab  iU 
ta:i  tiic  cnit  ftmul  Duc  vcre  oictioncs;i  aUera  no  rcmo' 
ucbit  a ttera.Cii  aiit  illa  fuit:n6  opoztcbit  a ttcAi  lUa  ?di 
crio.(L'  £>iccmus  ergo  q>  fubftatia  aie  babet  ouas  actio/ 
ne9:vnam  actionc  coparationc  cojpozis  quc  vocat  pza/ 
ctica:i  aUa  comparationc  lui  1  pzincipiozii  iuo:p  q  eft  ap 
pzcbcfio  per  intcllcctii:i  vtrccp  funt  oifl^idctcs  fe  1  ipedi 
cntc9.Un[  ai  occupata  fiierit  circavna:retrabcf  ab  alia: 
oifficilecftcnicoueniic vtrac^ fimuLocaipationce  aiit 
ciu6circacozpu6:funtfenrirc.iimaginari:ic6cupifcere: 
1  irafci:i  timerc:i  tnftari:i  Dolcre.£u  aiit  fcia  g?  cu  co/ 
gitaucris  oe  itcUccto  portponcs  bcc  oi3.nifi  fucrin  t  bec 
pualctia  fup  aia5:i  fubcgerint  ca.i  ptjcrtcrin  t  ea  ad  pte 
fua:tufcisctia  gjfcnius  rctrabitabitcUccta-aiaeni  cu 
crtintctalcnfibiUbus  retrabct  ab  itellcctu^qiMuis  ipfi 
inrtfo  iteUigedi  no  accidat  ifirmitas  vllo  m6:tu  ctia  fcis 
g?  ca  b-7  bcc  ert  g)  aia  rctrabit  ab  vno  act6e.ppter  aUa5. 
ficuteft  Difpof{tio:icaufacii  contingitg^actiones  fcn/ 
fuumn6  pzopnuntur.ppterinfirmitate';fcd  Epccaiix» 
tione  co:pozis:fed  fi  babit''  iteUcctiuus  adcptue  ocftnie 
ret  caufa  inftf  i:tiiccii  iftrumctii  redirct  in  fuj  oifpofitio 
ncclTct.ncccffe  iterii  acquircre:fcd  non  eft  ita:aUquado 
enis  rcdditoinniain  babitumfuii:iatfcctioncfua  itclli/ 
gensquicqnidpziu9intcUigct>atai5  cozptis  rccupcrat 
fuam  fatutC5.ergo  quicquidacquilierathiabcbat  cficin 
ittaoliquo  modo.fcdcratimpcdita  in  co.'Rctracrioaiit 
aie  ab  acrionib^^uis  n6,{)ueiiit  C]c  otuerfitatc  vtrarticp  g/ 


txaifl.r. 


Srt.j.  ec 

aia  t.z. 


Cvctlli» 
renHbilc 
cozriipu 
rciiruio. 


Hrtr.crf. 
(«Ttia.  p>9 
lilcmaru; 
4.p]ot>U. 


t^timc 


Xcrtinm 


24 


B 


tfum  aaionus  afc  wntutied  er  tnulrittidincattionu  fiia/ 
madvnaparte:rimo:eni5  retrabitavoioict  concupi' 
fcetia  ab  irai-zira  a  timoje.Caiifa  aiit  biuus  totius  evna. 
fc5  q6  afa  totl  fe  coucrrit  ad  vnu  q6libet:mani  feRi:;  eft 
igii  cum  aliquis  nonejreraicritfuasactioneseoqDim/ 
pcditur  ab  alio  non  poffit  agere  acriones  fuas  ou;  illud 
qd  impcdit  babuerit  eiTe:polTcmus  autem  boc  [atius  ep 
ponere :  nifiq:  poftqg  boc  fufficit:  vidcrcmur  fuBflui.p? 
crgo  C]C  pjcdicris:^»  ata  no  cft  impicffa  in  cojpojc :  necp 
bab5  cci^  co2pu8.f  t  quia  op5  3»  ^pzietas  anime  in  coj-- 
poze  itt  qitafi  affcctio  queda  in  eo:occupan6  iM  circa  gii 
bernatione  fui  cozpozis:-!  curl^fiHs.-quecft  in  ea^pter 
oebitum  co:po:is.Cuius  cure  aia  cft  ca;quc  non  b;  ciTe. 
niftcii  b5  effc  eiits  co:pus,pp:iii  ctiofficio  fuo.i  pplone. 
Cr^^^pititlum.IIl.^n  quo  continent  oue  q6nc8:qHarii5 
vna  cft  qualitcr  jpfunt  fenfus  aie  bumanc;i  altcra  affir/ 
inarcgjcepitcfrc, 

ISrf  iif<>rt  ^wI^sfldJuuant^ia^  rona 
j  ^nilltt»  leinmulrisejrgbuseftl?. 
ffcnfusrcdditcilingitlaria:c]c  quibus  fiw 
i  gularibif)  acquirunt  ei  quattuo:.(L  Unii 
q6  ratio  fcporat  vnilqdcg  vniucrfalium  a 
^•■ij^  fingularibu6:obftrabcndo  itcnrionea  eo^ 
riiamaiabappenditi)6mac:ta  c6fcquctib''ea:'Z  cofi/ 
dcratin  quo  coueniiit:'!:  in  quo  Differunt.-i  cuius  cflt  cft 
cffcntiale:icuiusaccfdcnta'.c.£):quoacciditaiebfepn 
cipraintelligcndt:au7:ilio  fecii  ogenriii  imaginationis :  1 
cftimationis.<£.'£>cciidiicftg>anima  ponit  babitudi/ 
ncsinterqaecpvniucrfaliafm  affirmationct  ncgatio^ 
nKiidocqitpaffirmariomegatiofiieritpcrfc  nota  g/ 
cipiet.qdauten6  fneritita^oimittitquoufc^iitcniat  mc» 
diii  tcrminii.CrXertiu  cft  acquircre  jjpofitionce  cjcpc/ 
rimenti3.fc5Vt  iucniatpcr  fcnfumg?  aligs  p:cdicatU3 
comitat  aliquod  fu5m  affirtnando  vcl  negldo  c6feque 
do:vcl  affirmado  coniitncrione :  i  ncgando  cotradictio/ 
ncm.£tnonfitbocquibufda5bo:i6:tnon  in  ali)s:necp 
Cndiffercntcr:fed  feme  fit  quoufcp  quiefcat.£t  gp  itcr  na 
tura5  buius  p:cdicari:'Z  buius  fubiccti  cft  bcc  babintdo, 
autnaturabuiusconfcquetiscomitatur  natura^  biiius 
antcccdcn«'s.autrcmouemrflTential'rnoncafu.£ttiic 
bec  conceptio  erit  adepta  ej:  fcn  fu:i  fy  llb.ficut  ia;  occla 
rauimus  i  lib:i6  logicis.CCCJuartii  vero  eft  vcrba  qui/ 
busfacilecrcdunt  :eo  cp  p:obabilia  funt:ata  aut  buma/ 
naiiutarco:po:e:adacqmrcndii  pncipia  illaconfcnticn 
di.t  intclligcndi.Dcindc  cum  acqitifierit  rcdibit  sd  fcip/ 
fam.Si  auteobftitcrintalique  virtittiique  funtifrocas 
^impcdierinteam  aliquibus  oifpofitionib''  co:a  pofttis 
retrabcntcaa fua actione.Si veroimpcdtta non  fttcrit 
no  egcbit  eo  poftea  in  fuis  ^p:i}s  action  ibu8:nifi  in  a  lig 
bu6  tin  in  quibua  opus  eft  rcdirc  i?tutcs  imaginatiuaa 
1  cofiderarecaiteru  ad  boc  vt  percipiat  pndpiii  ali6.ab 
cft  q6  babucrat:t  adiuuent  rep:cfentare  id  q6  appctitur 
in  imaginarionc:t  rep:efentatio  cius  in  imaginarionc  fir 
mef  auTcilio  intcllcrtU6:boc  autc  contingit  in  pncipio  ta 
tui  no  poftea  nifi  parii.Cii  aiit  perficitur  aia  1  robo:atur 
fob  per  fe  opcratitr  actiones  fuas  abfolHtcUirtutcs  aii 
tcm  fcnfibilc8:i  imaginatiuc  iccterc  virtutes  coj^alcs 
rctrabitnt  cam  a  fua  actione.fbi  gf  a.licut  bomo  qui  ati/ 
qitando  indiget  iumcnto  1  cius  apparatu  quo  penicniot 
coquop:oponitquocum  QCceffcrit:fcd(T  ejrillis  caulTs 
acciderit  nonpcritenire:caufa  que  fttit  pcrueniedicades 
eftp:obibendi.(iri5iccmu3autcg>anima  bitmana  no 
ftiit  p:iu8  e^iftcns  pcr  fe:i  indevcnerit  m  co:pus:anime 
enim  bumanc  vnum  funt  in  fpcdc  1  oiffinitionc.^i  aiit 
pofucrimuag)  puus  babueruntciTepcrfc:-zno  incCpe/ 


rttntcfleatmco^po^i^bus.impoffibilccft^vtanimcinfp/ 
fo  cnebabeantmultitudincm.  iDuIritudocni  reril.aut 
eft  cj:  eifentia:':  fo:ma:aut  cft  ep  comparatioequecft  ad 
matcriam  1  o:igincm  multiplicatam  cy:  locis  quc  circii/ 
dan  t  vnamquac^  materiam  fm  aliquid:aut  ej:  tcmpo:i 
bus  p:op:ij6  vniufcuiufcg  itlarum  queaccidunt  illis  ao 
cidcnribus:aute]:caufisotuidenribu6illam.3fntcr  ani/ 
mos  autcm  non  cft  alteritas  1  in  effentia:':  fo:ma.  •^o:/ 
inaenimcarum  vnaeft.ergonon  eft  alteritas.nififc6in 
fucrcccptibilecffentie:cuicomparaturcffentiaciu6p:o/ 
p:ie:iboceftco:pu6.©ianimaaute  cffettantum  abfdg 
co:po:e:vna  anima  non  poffct  cffcalio  ab  olia  numero, 
£t  boc  gGneroliter  eft  in  omn  ibusrea  eni  quo:il  cffcn  tie 
funtintcntioncstantii^ifuntmulto^quo^us  funt  multi/ 
plicatc  fpccics  in  fuis  fingularibito;non  cftcarii  multitii 
do:nifi  ej:  fuftincntibus  tantu :  1  rcccpribiiibus  parien  ti/ 
bus  q:  cis^aitt  e;:  aliqna  comporarione  od  illa.out  od  te/ 
po:a  eo:ii.Cum  cnim  nudc  fiterint  omnino.non  Differe't 
per  id  q6  oijcimus.crgo  impoffibilccft  inter  illas  cfTc  aU 
tcritatc:imultitudinem.ergoDcftructtieftiam  onimoa 
p:iu6$ingredcrcnt  co3po:afuiffc  multas  ccntialiter. 
(riMcemite  ctiliiripoffibilccffc  vt  effenriacius  fit  vna 
numcro.CHmcnimfncrintDuo  co:poja  acquircntcia 
OHeanimcqucDueeruntEtesiUiHsvnius  anime:i  tiic 
aliqHidq6nonbabctmagnitudincniimeralcmcnt  oi/ 
uiftbileinpotcntia.l^Hiusautcm  ocftrucrio  manifcfta 
eft  ejc  p:incipt)s  p^cpofitis  in  naturalibU6:i  in  alijs :  aut 
illa  on  ima  vna  numcro  crit  in  Diiobus  co:po:ibu6.l3oc 
etiam  per  fe  patet  falfum  effc.(L  £>icemu8  etiam  aliter. 
cp  quelibet  anima  non  ftt  Itngularis  ey:  tota  collectionc 
fpecici:nific]CDifpofttionibusoccidcntolibH6ei  que  nd 
comitant  eamejcbocQ'  cftantma:o[ioquin  conucnirei 
tn  eis  omne6anime.3ccidcntia  vero  confcqucntia  acci/ 
dunt  fine  oubio  in  p:incipio  tcmpo:ali:i  confe^uuntur 
eamqueacciduntquibufdaminonalt)6.Bingularita6 
crgo  animarum  eft  aliquid  q6  effe  incipit:i  non  eftetcr/ 
num  q6  fuerit  femper.Scd  incjptt  effe  cum  co:po:c  tan 
tum:ergo  iam  manifeftum  eft:anima3  incipcrecffe  cus 
incipit  matcria  co:po:alis4pta  ad  fcniiendHm  ci6:i  coz 
pu3creatumcftrcgnHmcius:iinftrHmenmm  .!©cd  in 
fiibftantia  animc  queincipit  cffc  cum  aliquo  co:po:c.^/ 
ptcrq6DebU!tcrcari;iHCftc):p:imis  p:inctpi)8  offcctio 
inclinationis  namralis  ad  occupandum  fc  circa  illud.  % 
ad  regcndHin  illud  1  p:ouidendiim  ei  in  cmnibus:i  ad/ 
bercndHmci:iper  becomniafiteiu3p:op:ia:i  olienat 
ab  ali)8  co:po:ibu5  circa  illud  tantiT.Co:po:i  aut  fingii/ 
lari  p:incipium  fingnlaritatis  fuc  accidit  ej:  affectionib'' 
quibus  e]cp:imitur  fin  gitlare  pcr  quae  affectioes  illo  aia 
fit  p:op:io  illius  co:po:i8;quc  funt  babitudincs  gb^vnii 
fitoigniialtero;quauis  non  facilcinteiligat  a  nobis  illa 
affectio:iilIacomparatio.3nimaaHte5  babet  p:incipia 
pcrfcctionis  fuc  mcdiantc  co:po2c.(L  i^otaut  aligs  oi/     -. 
ccre  q6bec  oppofitio  rcmanct  oifceffum  animanim  a    ^  ^ 
co:po:ibu6;ncccffecftenimvtautencDClinant.bocoiit 
non  tcneris:aut  vt  fwt  vno:fed  15  eft  etia  q6  ncgoftisaut 
rcmaneantmultiplicitatc.Uosautcm  tcnctiseas  ia^fe 
paratas  a  matergs.quo  modo  crgo  cmtmulriplicitatc.-' 
(]L£)iccmH6gg>poftcaoiefuntfcpatcfincoHbioa  co:/     Krtjjo, 
po:ibH8,p:iHB  autvnaqHccBbabucratccicentia  perfe 
jpptcr  oiuerfitate  matericrii^quae  babcKi  t;i  pp  oiuerfi 
tatetempo:isfHccrcationi6:iEpDiucrfitateaffccrionii 
fuants  qs  bebat.©c6m  oiucrfa  co:po:a  fua  qiie  bc'bat. 
°noseniinvercfcimus;^quifaciteffcinillaintctionc5 
vniucrfalc:e]c qua  fit  fingularis  tantit5:iinpoIccft  vt  fa/ 
ciat  cffc  fingitlareeinifi  addideritfHp:a  fpalitatc'  ci^in^ 


®e  m       ilbam'3 


5»ipart«l?flt 
tapi.fcdoixr 
toium. 


tention^  et  qita  fiat  fingularis  aliq  oe  itcntionibus  qne 
cofequunt  in  crcatione :  1'comitant  :fiue  nos  fdam"  cas 
fiue  no.dTTlos  fcimus  ctid  g?  bec  aia  no  eft  vna  in  oib'' 
coigib^.Si  eni  cfTet  vna  in  oibus  iUis^aeflent  multe  gg 
retonetucautefTetfapiCBinoibueilUsraut  infipiens  in 
oib''ilu'8:i  no  latcrct  vnuj  gcgd  vidcret  in  m  alteriua. 
vnii  cni  qdad  multa  refert  :pot'c  eft  oifferrc  fm  rclmoi 
ne.Sed  in  eis  no  oiffcrt  q  bfit  ce  in  eentia  cfj^js,  illa:£il 
cni  vn'  pf  ftieritmulto;:  filiof  :cii  ipfe  fit  iuuenis  no  eft 
iouenislm  oca  illos.^uucntuteeni  b;  in  feipfo^-zptine/ 
tur  vnaquecp  rctbnc^itr  pjudctia:i  ftultiti3:iopio :  t 
filia  bis  iit'ia:non  funt  nifi  in  ecntia  aiei  ptinct  cii  aia  in 
vnaquacg  rcfonc:g  aia  no  cft  vna:fcd  cft  nuiltc  nuo.  £t 
fpes  cf  vnaeft:i  eft  creata.(icut  poftca  oectarabim^^^fcd 
fincoubioaligdcft.eEq6  fingulariseflfccta  eft.  5116  at 
no  cfl  ipzclTio  aie  in  ma.Jaeni  ocftntjcim''  boc .  "f mmo 
itlud  eli:  aliq  oc  affectionib'':t  aliq  oe  \5tutib'':i  aliqd  e}: 
aatttibusfpualib^^^autcopoittiicjcttlie^^qdfin^ilarl 
fitaiarquauieilludnefciam^^^poftq^autfit  fingularis  q 
fc:eft  impote  vt  fit  aia  atia  nuo:'Z  vt  ftt  vna  centia.  "^a  at 
mtta  oipm^^ats  ad  negadu  15.  S5  oemfabim"  qj  aiii  cix 
crcat  cucrcati6catic'coptbni8:pofc  cvt  crect  poftilla 
affcctio  aliq  i  acti5ib''r6nabilib''i  in  paiTion  ib^^ronabili» 
b''  EE  collationc  qp  oifferatab  actioc  q  eci  fitis  cii  atia. 
j£tvtaifectioacgfita:quevocat  itellcctusin  effectu  fit 
in  vna  talis  oiffonis:  vt  b  e.i  oifferat  ab  alia  aia.ict  q:  ac 
ciditeiEciBeecntia  fuifingularcqdbsejreoqd  Bcipit 
aliqua  affcctione  q  eft  ei''  ,ppjia:i  no  altcrf^pofeeft  etia 
cotingercin  ea  cj:  ^tutib^^cozBalib^^affcctione  jjpaj.q  pe 
dcat  CTii  affecdoib''  moiatib^^^aut  fint  ipc  eedcaut  vt  fint 
ibi  et  alie  .ppetatce  nobie  occulte:que  pfequun  t  aias  cu 
creant:ipoftq5creant.Quatia  fequiit  fingularia  fpcrii 
co:pota'iii:gbu3  oifferiifci  vt  aie  fin  t  ita:fed  ofnt  iiii8.p/ 
p^ietatib^^.pQ  qe  co:ga  creata  fueritt:fi[tte  fciam^^ittae  oif 
pofitione9:(iue  n5:aut  atiquas  iltarum. 
CirCapitutum.IIII.C):  an  ima  non  ociinit  effe :  nccg  traf/ 
fozmatur  in  alia  co:po2a. 

■^  (\(\  ^**  """  mo:iat  tn  mo:te  cozgis.ra 
,^v*+  tiobeccft.Quiagcgd  oeftruit  ad 
ocftructione  alteriu8:pcndetc]c  co  a  liquo  mo. 
,  ^^^&iiSal  gcgd  pendct  qc  atiquo:neceffe  eft;  vt  aut 
l^^S^Sjfitcopoftcrius^autfitcopua^ccntia  no  te'po^ 
rcaittbabcatcueoce  fimul.SiaiJtaia  ftcpedetcjcco:» 
po:e.f»cat  ej:  eo  cu  quo  b;  effe  fimul:i  boc  fucrit  ci  effen 
tiate:i  n5  accidcntatctiic  vniufcuiufcg  eoy  eentia  relati 
ua  eft  ad  alteru:i  fic  ncc^  co:pu8:necB  aia  eft  fulja.fs  eft 
VtriicpfulJa.Si  aiit  eis  eft  boc  accidcntale  1  non  fuliale: 
tunc  oeftructo  vno  illof  oeftruct  rctatio  quc  accidit  a  b 
teri  inon  oeftruerad  oeftructioncaltcri^^^quauig  fic  pe 
deat  cpeo.Si  aiit  Hc  aia  pendet  cj:  coipc:  velutieo  pofte 
riu3:tucco:pu8  caeftec  aicCaufeaut  qttuo:  funt.  Co:/ 
pusgauteriicaefficiesaieioaneci  efTe:aut  erit  caufa 
receptibilis  eiusad  modii  copofitionis:ficutclcmeta  re 
cipiiitco2ga:3Utadmodu  fimplicitatis  vt  es  imaginie: 
aut  eritcaufa  fo:mali9:aut  canfa  gfccta.^mpoleert  afit 
Vtco^jus  fit  ca  efficica.Cozp''  cnicj:  boc  gp  eft  cozp''^© 
ogtt aligd:n6  facit eni  nifi p  ^tutc.Si  cniy  agerct pcr  fc/ 
ipfU5:in5pvtutc8fua6:tucocco2pu3agerct  illa  actio/ 
ne.oeideomncsi^tutesco^Ealce  aut  funtaccidetcsaut 
fun  t  fo;me  materiale3.  ^mpoffibile  cft  autes  vt  acciden 
tia:ifo:mee):iftcnte9inm3tcri)3tribuantcffce]ciftcnti 
fubftiticEfc.n6in  ma:icefut3eabfolufc.5mpot'eeft  ct 
co:pu3  ee  cam  rccipiente.^a  cni  ,pbauimus  1  ofidimue 
g?ai3  n6cftimp:cffainco2Eeatiquom6.gco2pu9  non 
eft  fojmatii  fo^ma  aie  r6nalt9.nec^  ad  moclii  c6pofitio' 


CapMn      ini 

nis:nec^  ad  modu  fimplicitatis^ad  boc  vt  aliq  pars  cov 
pozis  c5ponat  1  c5ple}:ionet  aliq  copoff  tioe:  vel  aliqua 
c6ple):ionc.in  q  imp:ima£  aia.^inpole  eft  etia  co:p''  ee 
fo:malc  cam  aicaut  gfectione  gfecti.XTDclius  cftenim 
boc  effe  ep.g  n6  pendet  aia  ejc  co:gevt  caufatii^ejc  fua  ciS 
ecntiali:qu3uis  c6ple):io  1  coipus  cae  fin  t  aie  accidcnta 
lca.Ciieni  crcaf  ma  co:2is:q6  fit  oignii  fieri  inftf  m  aie. 
ieiu3regnu:tiiccaefeparatequefotent  oare  vndquacg 
aiam:creant  aiam.g  vt  afas  crccnt  fine  cojpozib''  quib'' 
^p:ia  fit  creatio  vnius  no  alterius  cft  impote.ict  pzetcr 
boc  etia  negauimus  in  picmifris  aias  an  te  cozga  ec  mul 
tas  nuo;i  pter  boc  etid  qo  ncccfTecft  qd  quicgd  idpit  ec 
pcedei  illud  ma  quc  ftt  apta  rccipe  illud:aut  apta  copa/ 
rariadittud:  ficut  oiidimus  at'9.1  p:eter  boc  ct  q>fifK)te 
cet  vnaguacg  aia;  creart  1  n6  crcarct  id  in  quo  perficit 
toperat^ociofusceteiuecc.nibitauteociofu,  aut  fag/ 
fluii  eft  in  na.Quado  gde  g  boc  eft  ipote.tunc  in  cis  que 
funtn6eftpoffibilita3b9.fedciifi't  aptituclo  rccipiendi 
aiam :  1  aptitudo  inftf 0:^  comitaf :tuc  creat  a  caufis  fe/ 
paratis  itlud  q6  eft  aia:boc  aiit  n5  c6tingit  in  aia  tm:(cd 
in  oibus  fo:mf3  babetibus  initiu.quarii  cfTc  no  ppondc 
rat  fup:a  earu  no  e(Te:nifi  q:  ml  aptio:  cft  quantii  ad,il/ 
la8:i  otgnio:  illi8.©ed  q:  crcato  vno  crcaf  1  aliud:n6  io 
opsvtvnoDcftntcto  ocftruaf  alterH:n5eniboc  c6tigit 
nifi  cu  effe  vnius  liierit  ppter  ette  altcrius:aut  in  altero. 
©epe eni  cotingunt «tiq  gg atia gbus oeftructis  rcma» 
ncnt  itt3:q:  ee  illo:j:  n6  babuit  ee  ej:  tltts.  JS:  t  p:ecipue  cfi 
id  q6  oat  eis  effc  fticrit  aliud  ab  illo:e):quo  vtratp  babet 
cffe  fimul.CSttribucns  aut  aiecfTc  no  eft  co:pus:netB 
virtus  co:pali3:fed  fine  oubio  eentia  ep^xQ  nuda  a  matc 
r^8 1  mefuri6.jet  qn  gdeaiabs  effeab  ilta:i  n6  bj  e^coz 
p02e  nifi  oebitii  bo:eqite  03  cfTc  tm.tiic  n6  pcndct  ciu? 
cffeej:co:pctm.Tlecgeflco:p''canifi  accidctalis.g  no 
coccdif  Diciqd  ficpendeat3iacjco:ge.vtco2p''  Dct>eat 
ce  p:iu3  aia  p2io:t'tate  catitatis.Sed  pars  tcrtia  1  qp  oijci 
mus  in  pzincipio.boc  eft  cp  aia  pcndet  ej:  co:p.e.fiait  id 
q6  eft  p;iu6.©ed  bcc  p:io:ita3.fi  fuerit  tepo:^  lis.impof 
fibile  eft  vt  ec  aicpendeat  cj:coJEC.poft^  paus  eft  in  eo 
in  tepo:e.Staiitciu8  po:ita3ftieritineffen5  in  tpe:qui 
modu8po:it3tis  cft:vt  cu  centiapo:i8  f«cn't:comttef 
ea  effe  id  q6  eft  poftcriu9:i  tunc  boc  pus  no  b;  eiTc:ajm 
ponif  Dcftrui  idq^cftpoftcrius.Tlo  vtq:  pofteriue  poi 
fuimus  Dcftructii.i5o[:^ocfiruiidq6cftp:iu8..'35ob  ^ 
g>  poftcriue  n5  potocfiTui.nifi  q:  p:iu8  accidit  poji  ali* 
qd  in  na  fua:q6  Dcftmpt  illud:i  mnc  Dcftniif  poftcri'*. 
gejcpofitioncoeftnictionispoftcriozis.non  fiucnit  00 
ftnictio  pao:i8.Sed  pofitio  ocftntctionis  iplius  p;io2i» 
ponitpofteriusocftruipoftcpaccidit  p:io2i  Deftniiifc 
£t  qii  quidc  ita  eft;op5  vt  ca  ocftnictiua  ^tingat  in  fub/ 
ftantiam  aie:ppqu3  ocftnmf  co:pu9;i  vt  cozpue  nullo 
modo  Dcftniaf  pg  cdm;quc  cft  cius  jppzia.&ed  cozpus 
ocftruif  ex  caufis  quc  funt  cius  jppcq:  pmutationc  co' 
plcjcionisicopofitionis.crgo impotccft vt  aia  pcndcat 
c):co;Ee.ficHtp;iu9na:ipoltC3Dcftru3fco2pus  aliquo 
modo  ca  fui  ipftu8:crgo  n5  cft  itcrilla  bic  niodus  pedcf 
di.ict  quaclo  gdc  ita  cft  in  rctc  ocs  modi  pcdcdi  oeftru/ 
ctifiit."(^ert3t  3  vt  nullius  co:p.  ee  pedest  cj:  3rtcro.  £i(e 
oiit3iepedet3  pncipi)93tij6qHen5  pmut^nf  :nccpoc/ 
ftruun  t  .(T  ^iccmus  g  q»  nuUs  ca  Dcftniit  3i3m  3liquo 
modo.Quicgd  folct  Dcftnii  c  j:  slicj  ca  que  fit  in  co  in  illo  ^ 
eft  potc'ti3  ocftnicdi.in  qiio  cft  antc  Dcftructionc  effccf 
pennanedi.aptitudo autc cius  ad  ocrtructionc  non  eft 
cf  fuo  cffectu  pmancdi.^^ntcntio  cni  potcnticaiia  cft  ab 
intentione  cffcctH9;i  rclatio  buius  ).iotcntic.3Ua  cft  a  re/ 
lationelHiiu9effcctU9.'lNClatiocnibuiu8potctie  cft  od 


Sinintc 


glumtum 


25 


eettraendiimttrelatiobuKiseiTectus  ad  permijnendu 
ergo  c%  Duabus  caufte  Diuerfis  fun  t  in  rc  be  oue  in  tetio/ 
nes.lCibicemusigit  9>inomnibu9compofiti8  i  fim/ 
plicibue  ejiltentibus  in  copofttisipoiTuntconiungieife 
ctus  permanendi:t  potentiis  Dcnruendi.3fn  rcbits  autes 
nmplidbus  feparatis  per  re:impoiTibile  eH  bec  duo  con 
wngi.(ir£tabroluteDicimu8qjimpoflibilceflconiun/ 
giin  3liquovniuseentie:bd80ua5  intentiones.Quicgd 
aijt  permanet:':  babct  poiTe  ocftrui:  pcrmanendi  babet 
po(Te:permanentiaautemciu6  non  efloino  nccenaria:': 
quia  necciTaria  non  eHrcfl  potTibili6:po(Tibilicas  autem 
queb;Duoextretnaeftnaturapotcntic:crgo  cftin  fub' 
flanttaeiuspotcntiapermanedirt  cffectus  pcrmanedi. 
3am  autem  conftat  g*  eflcctus  permanentic  illius :  fine 
oubio  non  cflpotcntiapcrmentteillius:-:  bocconftat.g 
effcctus  pcrmancntie  illius  e(t  aliqnid  qd  acddit  baben 
ti  potcntiam  pcrmancndi.^fpfas  autepotentia  no  babj 
elTentia  permancndiquc  e(t  in  cfFectu.0ed  babctcam 
td  cui  acctdit  in  fua  efTentia  permanere  in  elTcctu:quccft 
veritas  fiic  c(Tentic.)3eqHimr  crgo  cj:  boc  vtcius  centia 
ntcompofitae):aliquoqdciibabueritecntiaeius  lit  in 
effecm  quc  eHfoima  in  vnaquac^  re:'Z  c^  aliquo  babeti 
bunc  effectii  quodbabcbat  in  namra  fua  potentia  eius: 
que  efl:  ma  eiiis:crgo  fi  aia  eft  fitnplcjc  abfoUttc  non  cii 
nidii  in  fo:ml  -:  materia^fed  fi  cft  copofita  Dimittamus 
nunc  compoficionc:':  cofideretnus  fubftltia  quc  eft  ma 
teria.£i  couertamus  vcrbii  ad  p:ima  eius  matcria  i  lc 
quamur  oe  ea  oiccntC9:g7  ipfa  tnaterta  aut  oiuidimr  in 
fozma  1  materia:-:  fic  fcmp^qd  e(l  impo(Tibile:aut  no  oe 
ftructur  id  q6  cllfubftatia:-!  radijc.Tlofh-a  aute  locutio 
eft  oe  boc  q6  eft  fubHantia  t  radipqd  vocamus  anima. 
*flon  enimcftlocutiononra  ocrc  compofttacj;ipfa  i 
olio.(C2B3nifeflu5  cft  igiturqj  in  coqd  eft  (irnplej:  no 
compoftmmraut  radi%  compofiti:non  conueniunt  cfFe/ 
cms  pcrmanendi :  i  pistentia  ocflrucndi  cotnpofitionc 
fuc  enientic.Si  igitur  fucrit  in  eo  potentia  oedractionis 
impolTibiic  cft  efic  in  eo  clfecmm  permancndi.  £>i  autc 
fuerit  in  co  cfTectuspcrmanendii  babueritc(Te:mnc  no 
eft  in  eo  potentia  ocftrucndiergo  manifcflu  eft  gj  in  fub 
ftantia  aie  no  eft  potentia  co2rumpcndi:fcd  gcncratozii 
co:ruptibiliii.ComimpJtcnimq6ellcompofitiiicoiu/ 
ctum:potentia  vero  ocftruendi  non  cft  tn  intentioncf  m 
qua  vn  ii  compofiiu  eft;fcd  in  moteria  que  cft  potctia  rc/ 
ceptibilis:vtrof  cp  3trario?rcrgo  in  oeftructo  compoff/ 
tonon  cftpotcritiapcrmanendiveloenTuendi:necg  cof 
iunguntur  in  co.iDateria  autc  aut  eft  pcrmance  nojpe 
pterpotentiaej:quaaptacftad  permancndii:(Tcut  gda 
putaHcmnt:aut  eft  permancns^ptcr  potentiaj  cj:  qua 
pcrmanet:que  non  cft  potentia  Deftrucndi.nam  in  potc/ 
tiaDel^niendibabetaliudqdcontingit  in  eam.d^-pof 
tentia  vero  DcHmctionis  iimpliciu$:quc  funt  in  materis 
cft  in  fublbntia  qua  babct  materia:n6  in  fubfta  tia  cop. 
•ji>:ob3tioaiitcqueaffirmatomnegcnerarii  cffc  co:ru/ 
ptibilc  f  m  boc  gp  finitur  virms  pcrmanendi:-!  ob  B  coi 
ruptio  ei  ftt  neccffaria  per  boc  q>  e(t  compofitu  vcl  gcne 
ratiici:  nwteria  ■:  fo;ma:tn  cinus  materiacft  virms  per 
manendiipfamfojmam:'!  virtu3  cozntmpcndi:  ej:qui 
bu9  ouobus  confiat  fimul:ficut  iam  oidicifii:crgo  ofien 
fum  eft  animl  bumana  non  cozrumpivUo  modo.£tad 
£  boc  perdujcimus  nolh-um  verhim  nunt  oiuino.tT^aj 
eaimoitendimuggjanimenonfiteruntcreate-z  multi/ 
plicitate  niff  cum  aptimdineco:po2um:co  93  f m  aptitu/ 
dinc5  cojpojii:op5  aitribui  e(Tc  aie  a  caufis  fcparati8.£t 
patuit  etia  gp  boc  non  fit  cafu  vel  fato  ita  vtanimacrca/ 
tanon  fuerit  creatamifiqz  per  coplcpone  oebebatcrcai) 


n  anima  quc  eam  rcgeret.0edatababattcfTc:t  cafu  ao 
cidit:autco:pu8babcretefTcciiillaa  quo  pcnderetbcc 
cnim  non  cftcaufa  centialis  multiplicitatis  vllo  modo. 
fcdeflfouafrccaufaaccidcntalis.  5am  enim  oocuimus 
cp  canfe  cfTcntialcs  oebentpiius  crcari:':  poft  iltae  acd/ 
dcntaIcs.j£tquldoqdcitacft.tuncomni8co2po2i8cu$ 
crcata  fiucrit  fue  materie  coplejtio^opscreari  animl:boc 
autc  no  op5  in  vno  cozpojc  tantum  x  non  in  alio.^ingu 
laria enirpe'rii non  oifrcrtintin  ciecT^quibtis  coflimiit: 
nec^  cft  pofTibile  vtvn  ti  coipiis  bumanii  ocbcat  bat>ere 
animam  qtia  pcrfidatur:':  aliud  co2pus  ciufdcm  coplc/ 
fionis  in  fpccie  non  ocbcat  boc  idem:fed  fi  cafu  accide/ 
ret  boc  ciTet.  &i  vero  non  accidcrct  boc  non  c(Tet  illius 
fpecici:cuius illudel).&iautem pofuerimus  cp vna  ani  Cdetia  pi 
matranffcramradmultacorpo2a:vnicuitgaute  cozpo/  *' « toiBf, 
ri  per  fc  ocbct  anima  crcari:quc  pendeat  e%  ipfo:tiicvnit 
co:pus  babcbit  ouas  animas  fimul.oeinde  non  (tc  anit 
mapendete]cco:po:e:quafiiimp:elTainco:licut  iam  fe/ 
pe  oftedimus:fed  fic  pendct  e%  co:ficu  t  circa  qi>  ocaipa/ 
tur  t  cognofcit:t  qd  patimr  cj:  illa.(COmneaute3  ani/ 
mal  cognofdt  tpercipit  animam  fuamvna^  c(Teque  cfl; 
imperans:t  rcgens  fuum  co:pu8  q6  babet.&iautcs  cfl 
ibialiaaniaquanon  pcrcipitanimaUnecg  occupat  dr/ 
ca  ftium  cozpoBMnc  non  pendct  ci:  illo  co:po:e.1lo  ent 
anima  pcndetej:  co2po:c  niff  boc  fnodo:crgo  nuUo  mo/ 
modo  tranf  fertur  anima  ad  aliud  co^mii  boc  fufficiat 
ei.quibuiusreifummamqucrit.^cbesanfe3  fdre  boc 
multis  modis  poiTe  e^cponi. 

CTCapitulum.  V  .;be  intcUigctia  agcnte^t  oe  patiente  in 
nolh^isanimabus. 

i^c^tttua  Q^animabumanapauseft 
iJ^VKiltUV  intcliigcnsinpotcntia.ocin  3 
[defitintcUigcnsin  effecm.  dOmncaDtqd 
iejiit  oe  potentia  ao  cfrecmm:non  ej:it  nifi  per 
Fcaulam:quc  babet  illud  in  effecm :  t  e]ctrabit 
adillum:ergo  bccelT  caufa  pcr  qul  anime  noftre  in  reb' 
intelltgibiUbus  c):cunt  Dcpotcntia  adcffccms.ioedcau 
faoancUfo:mam  intelligtbilem  nonelf  nifiintcUigetis 
inefTcctu:penc9quafuntp:incipia  fo:mamm  intelUgi/ 
biUum  abftractarusXuitts  comparotio  ad  «ias  noftros 
eftficutcomparatiofoli80dvifU6noftro6:q:ficutfolvf 
per  fc  in  c(fectu:i  videt  luce  ipftus  in  cffcctu:q6  non  vu 
debat  in  Cf^cm:fic  eft  oifpofitio  buiue  intelligetie  qtia/ 
tu  ad  noftras  anima6:virtus  eni  rationalis  cu5  confidc/ 
ratfingula:qucfuntin  imaginatioc:tilUtininot  lucc  in/ 
tclUgcnncagctiein  no6:quapdip'miie:f.untnHdoam£i 
tcria.-z  ab  cius  pcndittje  1  imp:imunt  in  onima  raticna 
li:n6  qfi  ipfo  oc  imoginotioc  mutct  ad  itcltm  nfm:ncc0 
q:  in  tetio  pcndes  e>:  multis.cu  ipfo  in  fc  fit  :?fiderata  nu 
da:pcr  fc  faciot  fimile  fibt  !oed  q:  c^  cofiderationc  eop 
aptatur  anima:vtcmanct  tn  eom  ab  intelligetia  agcntc 
abftractio.Cogitationcs  eni  icofidcrotioncs  motus  fiit 
aptantcs  otam  ad  rccipicdii  cmanationc5:ficut  tennini 
mcdi)  pparlt  adrccipiedu  ,5nc5  nectaquluis  illud  fiat 
vno  modo:-:  boc  aUo:ftcut  poftca  fcies.Cu^  aute  accidit 
animc  rattonaU  comparari  ad  ba'c  fo:mam  niidom  mc/ 
diante  luccintclUgcntieagenti6:?tingitinaiaej:  fo:ma 
quiddamqdfmaUqHidcftfuigcncns^-zfm  aUud  non 
eft  fui  gcncris.Sicut  cum  lu  j:  cadit  fupcr  colo;ata :  1  fit 
in  vifuej:illa  luccopcrarioqHcnoeftftmiUsciejcomnt 
partc^imaginabiliai^ofHntinteUigibiUainpoteMa^-zfiiJt 
itclUgibilia  in  e(fecm:n6  ipfaeadc:fedqHCC]ccipiunf  ej: 
ilUs.imo  licut  opcratio  quc  apparct  ej:  fo2mi6  rcnftbiU'.' 
bit8:n6  ipc  fojmc  medute  luce;f5  aU'ud.q6  b5  copororio 
DC  ad  iUas:qd  fic  medilte  lucc  i  fcepubiU  fctc  oppofito. 

Suic    £) 


©e  aia       Tji^aiti^ 


» 


C^Qm\iterinK]\ccms  inmfdmrin  ata.^ 
Hfilfr  animarattonaliscuconiungtt  fo:mi9 
l^  ^  altquo  modo  coniunctionts  aptatad  1$ 
m  cotingant  in  eae);  luce  itelUgentie  agentis 
tpfe  fozme  nude  ab  omni  permi]ctione.-pmus 
S'aute  q6  percipit  oe  eis  bumanus  in  tellectus 
eHidqdDeeiseftenentiale-zaccidetalciidcuiuscaura 
funt  ftmiles  tmaginationes  ille  i  Differur.!8ed  in  tenrio/ 
nes  quibus  non  oifTisnvnt  ipfe  fo:mefumit  vna  intentio 
ui  efknm  itellectus  coparatione  ftmtlimdini8.Sed  co 
parationeeius  in  quo  oiDeriint  fiunt  multe:ergo  inteKe 
ctua  potellatebabet  multiplicadiDeintetionibus:q  fuc 
vna:'i  adumldi  que  fnnt  multe.!oed  adunatio  multo:u. 
f it  Duobus  modis.vno  vt  iten  tioes  que  funt  multe  'z  Difi* 
ferentes  Dimenfionibus  i  imaginationibus  fiat  vna  in/ 
tetio:aindoiflferuntinDi(finiti0ne:aliovtDeintentiuntV 
bus  generit:':  DiiTeretiarii  coponat  intenao  vna:in  Diffi 
nitione.C>CDodiaiit  multipUcidi  fiuntecoueriio  ifto/ 
nt.3iliautmodifuntoep:opuetatibu8  bumani  ttelle/ 
ctU8:quos  no  babet  aUa  \?tU9.3Ue  enivirmtes  app:ebe 
dunt-Q^eftmultuftcutefl  multit^-zvnumlicutell  vnu. 
Cu  aiit  oppbendutvnu  q6  e(l  piunctii  i  copofttii  ejc  aUg 
iN^^teo^accidentibus^noptitfeQareaccidentaliaeof 
abefleutiaUbus  eo^.£u3  auteaUqua  fo:ma  rep:efentat 
renfusimaginauonu-zimaginatiointeUectuu^zinteUect^ 
e^Kipit  9;  iila  intentione.f3  poi^ea  rep:efentauerit  eialia 
fo:ma  eiufde  fpecieuque  non  efl  aUa  ntft  numero.ia3  no 
e^ci[netinteUectU8e)ceaalia  fo:map:eter  qul  accegat 
vUo  modo:nift  ^m  acddesiqd  eflilUus  ^p:iii:e>:  boc  q6 
dl  iUud  acciden6:ita  vt  aUqii  accipiat  illa  nudxaUqua/ 
docfiiltoaccidente^i^pterbocoicit:^)  focratee^  pla/ 
co  funt  vna  intetio  in  bumanitate.Tlon  cp  bumanitas  q 
efl  coniuncta  p:op:ietatibU8  focrati8:ipfa  eade  fit  coiun 
cta  p:opaetatibU8  platoni8:quan  ombo  baberent  vnas 
efrentia:ltcut  fit  in  amicicia:':  in  aU^s  relationibus.  Qcd 
q:bumanita8multipUcataeflinelTe:bumanita9.n.vna 
no  eft  in  quacduenilt  que  rep:efentet  e(Te  e^trinfecum. 
ita  vt  ipfa  eade  fit  bumanitas  platonis  1  focrati8:l3  aiit 
Oeclarabimr  in  ooctrina  fapietie.Od  aiit  oe  boc  inteUi/ 
gitur  boc  efl  qd():ima  fo:ma  bumana  que  p:ecedit-ipfa 
p:odefltantuanimeadcognofcendu  fo:ma  bumanaj. 
Joecuda  vero  nibil  pdeft.  ^ntentioeni  imp:e(Ta  anime 
eflvna:quendeflnifiimaginatio  pma^iimaginatio  fe/ 
cudanibilopcrat.1b>otuitaiitvnaqucc6pccdere  1  ope/ 
rariAlUididein  aia:non  ftcutbicbomofin^laris:':  bic 
equu6.CC3nteUectusautcuapp:ebeditaUqtia  inter  q 
efl  p:iu8 1  pofleriu8:folet  tteUigere  ci'i  ilUs  tepo:e  necio. 
non  in  tEe.fed  in  momcto.CT^rtteUs  eni  iteUigit  tepiio 
in  pnc  -:  in  terminie:-:  boc  fubito.ilJOd  aiit  iteUs  no  pt 
fo:mare  ea  que  funt  in  vltimo  iteUigibiUtatie :  1  abttw 
ctionis  a  ma:boc  no  b;  ei;  aUqtto  qd  (it  in  elTenria  illa^ 
reru:nece):aliquo9)fftin  na  inteU6:f;e);l5Q7aiaipcdi 
ta  efl  in  co:Ee  1  ej:  co:Ee::i  q>  in  muUis  eget  co:Ee.0ed 
co:pus  elogat  ea  a  ofgnioubus  fuis  perfectionib'' .  "Doc 
eni;q70cuUt9nopotintuerifole:n6b3e|:  aUquoqd  ftt 
in  folcmecB  cjipoc  cp  fol  no  appcat^fs  ej:  ifirmitatc  ocfi. 
J3ed  cuaufert  Denoflraaia  ipfa  aggrauatio  1  ipcdime/ 
tii:tunc  intelUgetia  aie  oe  bie  efl  meUo:  $  b;  aia:':  q  efl 
purio:  1  DelectabiUo:.i3cd  quia  nofTer  fermo  bic  no  eft 
oeaiarnififmg?  eftaia.f.fmgjefliunctamae  buic.tiic 
non  D€bemu8loqHigdcritDeaiapoflmo:tc:cii  loqiia/ 
mur  Dc  n  a.Donec  Eueniamiis  ad  ooctrina  fapietic:-:  fpc 
culemur  res  feparata3:q:  ooctrine  nalis  no  efl  ^p:imn 
fpecularunifi  cpeft  rerii  naturaUii^ique  babet  copara/ 
tione  ad  matcrii  1  motu^oed  Dicem''^?  fozmatio  [tcUcf 


CapitoIa^VL 

Icttus  oiffertf m  e(Te  rera.'^KcB  eniifubttWimas  no  pot 
aUqn  iteUectus  app:ebedere:q:  ejccediit  eu:que  f  0  funt 
oebiUs  efTe:vt  motus  1  tepu8:i  materia:aliqn  cft  oiffici 
let'ntelUgt.eo  q^funtoebiUsefTe.  (ri^:iuatione8autes 
ndapp:ebendittnteUectu8  in  effectu  abfotuto:p:iuario/ 
neeniapp:ebenditperboc  gjapp:cbendit  babitusei''. 
foedinteUectu8app:ebenditp:iuationeqc  tx)c  q?  ipfc 
fuitbaben8p:iuatione.lDaliiergoe^bocq7  e(t  malu. 
7  impoteria.t  eft  p:iuatio  puarion  ii  fi  app:ebendit  i  teUe 
ctu9noapp:ebendit:nifte):bocqdefl  ftmiUtudo  inter 
biic  1  illam  poten  tia.^ntelligen  tia  eni  cui-  nibil  poterie 
anne;cueft:no  intelUgitpuatioHe:ne(^maUis:fm  q^cft 
p:iuatio  1  malii:nec  founant  in  ea:q:  in  eis  que  funtno 
efl  aUcid  malu  abfoUtte. 
CriCapitulu.VI.DegradtlNi8actionutnteUectU8:'!Dcal/ 
tio:egra(biu  eius  qui  ell  fenfus  in tellectus.  - 

i^S^i^ttitia  CfeanimaintelUgiteogjap/ 
|'3Vvil|lll>  pjcbenditinfeipfafo:ma{n 
I  tellecto^  nudo^r  a  ma:fedboc  gp  fo:ma  e  nu 
lda.-autideoeft:q:intellecm6eaDcnudat:aHt 
^f^  q:  fo:ma  in  feipfa  niida  e(t  a  ma:t  no  efl  op'' 
aie  Denudareea.;anima  aiitinteUigit  fcipfa;:':  boccp  in 
telligit  feipfa5:fadt  ea  itelUgere  fcce:':  intelligentc  •:  res 
intellecia:'zintellertii.3(n  eo  vero  q?  iteUigit  ceteras  fo:/ 
mas  no  facit  ita.'3fpfe  eni  per  fe  in  co^pe  fun  t  fcmp :  'z  in 
po''  -zin  intellertH:quaui8in  aUgbus  reb^^ejreant  ad  effe 
ctil.^Uud  aiit  cp  t)icii.cp  ipa  anima  f it  ipe  res  intellecte: 
impol'eeftfmme:l5enino  iteUigoqdor.g?  vnares  fiat 
alia:neceintelUgo  qliterbocee  po(Tit.0uicgd  eni  oepo 
nit  vna  fo:ma  "Z  iduit  aUacipm  eft  cii  pma  fo:ma  alifld:'! 
cii  fc6a  aU'Hd.p:imu  verifTime  no  ftt  fcdm.nifi  p:imii  pc< 
flruat:'z  no  remaferit  nifteius  fubm  velaliqua  gs  eius. 
&mt  no  fit  ita  ingramus  quaUter  fit.CI^icemuS  g  g> 
cu  aligd  f^t  aUudillud  pmu  aut  bseezaut  n6:z  fc5m:aut 
b5  cfTe:autn6.!3tautbabuerintc)Te:tunc  ouo  eenria  fiit 
n6vnii.)3iautp:imun6babueritefTe;tuncbocqderat 
aligd  fit  nibil:'Z  qd  erat  nibCl  fitaliquidiboc  aili  noe  itel 
Ugibile^pMmu  etenitfioeftruit^no  tn  fitaliud:nifi  qui» 
oeflruit  ipfu5:attribuite(Teali)  rei.Siagqiiofit  fo:ma 
aliariirerii.^Qdautmagis  oecipitboiesinboc.eH  ille 
qui  copofuit  lib:ii  ifagogarii  qui  amabat  Uig  verifino^-z 
^babiUa^fariffadesftbitaltis  verifimiUtudine:q>  poO 
fiintperpendereDocriboies^ejcUbzisci^^ginritulanfDc 
intellecm.'z  oe  intellectis:'^  oe  anima.Concedo  aute  fo: 
mas  rcrum  fubfiflere  in  anima:Deco:antC6:'Z  nobilitan/ 
tes  ea:quarii  quafi  locus  efl  ata:mediante  intcUectu  ma 
teriali.@i  aut  aia  fit  fo:ma  aUquarii  rerii  q  funt  in  cfk' 
cw:fo:ma  aiit  c(t  ef!ecms:imo  ipfa  eiT  efiecms.^n  ^eflen 
riaverofo:men6eflvirtU6rect'piendt  aligdinec^  ^tm 
recipiedi  aligd  efl  nifi  in  reccptibilt  rciitiic  op5  vi  aia  no 
fit  f  tus  recipicdi  alia  fo:ma:vel  aUgd  aUud.Scd  noavi 
demus  ea  rcciEeaUafo:mapterilla:vn  fiilUj  no  recipi» 
mr:pollq5  n6  fiterit  oiuerfa  ab  bac:erit  mirii:q:  rccipies 
-z  no  recipicns  erut  vnii.Siaiit  fijerit  oiuerfa  ab  ea :  tiic 
aia  fine  oabio  fiet  alia  a  feipfa.fi  fpfa  eft  fojma  itcllecta. 
boc  aiit  totii  nibil  e{t.Ma  eniseft  inteUigens.  ^ntetlect^ 
i^oaut  vocabit  virtusciuequaintelUgit.  Sut  vocabit 
ipfa  fua  fo:ma  intcllccto:?:  fuo?::qucq:  funt  in  aia  intcl/ 
lecta  funt.ergo  intellectus  'zinteUigens:-!:  (ntellcctii :  n6 
funt  vnii  in  noflris  aiabua.Conccdo  autc  Ik>c  polTc  e(Te 
in  aliquo:ftcut  fignificabit  fuo  loco.(|_  ©imilitcr  jnteU 
lectum  materiatc.fi  volunt  appcUarc  aptitudineoie  ab/ 
foluta  in  nobis^fpefl:  pmaneB  oii  fumue  in  boc  cojpo:e. 
Qi  autc  voUimuB-appcllare  intelicctii  tnalc  aptitudinc 
anime  fm  vnomquaincg  rcm:aptitHdo  oeflruimr  cum 


ISri.  fcfio 
nieca,t.p. 


n 


0mntc 

3S    haheteffeeffectas.lJ^^Poil^i^itiamboc  cSpzehendi/ 

fti:oiccm''  cp  fomm  mtelligibiUa  fit  tribiia  modis.  vno 

ciJaliqiiidfb:mat  inoiainctfecatDidincte  -z  o^dinate. 

joedaliqttilla  DiOinctio  tozdinatio  no  eft  neciarred  co 

inutabilis.e^empligra.cum  o:dinai!eris  in  anima  inte/ 

tioncs  verbo^r  fignificaniium  boc  qd  oicit  :g>  ois  bo  eft 

aial:inucnies  fntellectii  vniufcuiufc^  bo^:  vt'em:qui  no 

fo:mat  nifi  in  fuba  incojpo:ea.  (C^dbocaut  vt  fo:mc 

tur  in  ea:necefTe  eft  ibi  p:ius  i  pofterius.Si  autcumu/ 

taueriaboczo^dinauerisaliter  intentiones  fozmatae: 

Itcut  cum  oicis  q>  atal  p:edicat  oe  omni  boic:non  oubi 

tabis  bunc  o:dine5:f  m  gp  cft  o:do  itctionii  vniuerfaliii 

ndelTco:dinatiiniftinfubrtdtia  no  co:po:ea:quamui9 

elitts  fit  bic  o:do  $  p:imu8.!5cd  boc  f  m  auditit  n  5  f m 

intellectu>l3ien{ouoo:dinesf(tntDiuerfi:redintel[ect'' 

purus  idcm  cftk(E  ioeciido  cfi  intellcctus  reiiam  acqui 

rituscil^mopcrationes^fedaiaaucrtitabcis^-znonre/ 

fpicit  ad  id  qd  iam  inteUe)cent:redefl  mutata  ab  illo  in/ 

tcUccto  ad  aliud.Tlon  eni  e(t  in  potctiaanimaru  nof^ra 

riiivt  omnia  intelligant  rtmul  fubito.C,  Xertio  cu5  ali< 

qdoubium  atcqneritoebisqueiamfcilti;velque  ki/ 

repotCB^fedbefitasrefpodcreinilla  bo«i:fecuni8  indc 

verilTimetepofTerefpodere^quauispolleanonfitapud 

te  adbuco:dinatarefponlio  aliquo  modo.  !ocd  incipis 

p:co:dinare  in  tua  aia  vt  reddendo  refponfus  qd  p:oue 

nit  c]c  ilia  certitudinc  fcicndiiUud  q6  babes  antc  oiftin 

etione  -z  o:dinatione  eiU8.£>ifferetia  aute  intcr  pmai  foz/ 

itiatione  i  fai  manifeila  efl.puma  eni  eft  ficut  id  q6  oe 

tbcfauro  eductstt  aUgd  Oe  eo  agi6.!oc6a  ftcut  id  q6  ba/ 

bcsintbefauro^-znoagisaUquidDeeo.tertia  vo  a  pma 

tifrcrt  in  15  qd  no  dt  aU'quido:dinatii  in  cogitatione  ali 

quo  md:fcdefl  ftcut  icboatio  o:dinis  cit  adiunctioc  cer/ 

titudinis.£t  oifTerta  fccunda:quianoncrtqdrer{:ncia' 

tur:fed  refpicituraUquo  modo  confiderandi  in  actu  vc/ 

rifimiUcui^p:iaeftc6paratioadaUquid  q6  ell;  quaft 

repofitu.SiquisaittDi^eritq?  becfcietiaeftin  potctia 

redpote'tia^pinqua  cf{cctui.Bfalfu5cfl.babe8enim  B 

babet  certitudine  in  cffectu  acquiftta:qud  no  efl  necefTe 

acquirere:nc<B  pcr  potetid  rcmota^necg  per  p:opinqua. 

3pfa  aut  ccrtitudo:certitudo  e(t  babcdi  boc  ci6  bs  apud 

fe  bocfz  vt  cum  volucrit  ilUid  fcire:fciat :  i  fic  ccrtitttdo 

eius  in  efFectu  ell  quafi  bec  iam  acquifitio  cflique  veca< 

tur  in  effcctu:acquifitio  eniaUcuius  acquifitio  eft.B  1^0 

tur  op  inuimus  acquifitu  eftin  cffectu.  ^edimpojTibile 

eft  certu  fierig?  id  q6  nefcit fit  ei  cognttu  in  cffcctn:i  re/ 

pofttii  apud  fe:quo  moaute  certificabit  oe  oifpofttione 

aUcuiii6:nifi  q:  B  Pm  cp  fit  certa:cfl;  ei  cognitum.^d  igi/ 

tur  q6  inuimu3:Duo  ptinct  in  fc.f.cognitu  i  effectu^-z  cep 

titudine  iii  effectubabedipcncs  feboc  repofiti'i:fcd  iU6 

fimpt  r  efl  coghitii  apud  eu:boc  ail  t  q6  vult  facere  cogni 

♦ualteri.iDiriicftaiitqdbicrcrp6dc3o:dinetg)  in  ei' 

aia  fubito  veaitqui  ca  oocet  aUfi  indpit  ipfeadifcere  oo 

ctrindquecn:fecundimodi.5n  qupo:dinat  ipfa  fo:ma 

f  m  o:dine  quo  o:dinat  pcncs  iUu  qui  ab  eo  recipit.vn'' 

aiit  iftoy  modo|r  eit  fcia  cogitabiUs^cwus  vUima  pcrfe 

ctio  no  coplef :nifi  cii  ozdo  ei'  coponit  :aUu8  aijt  cli  fcia 

fimplc;::in  qua  no  folet  gnari  fo:ma  pofl  fo:ma3;fed  cfi 

vnacpq  fo:me  jsueniutin  rcccptibiUeay:zbecfciaeft 

cfTicicns  idq6  vocam''  rcia5Cogitabilc:tefl  p:incipium 

eiiis.'Z  ipfa  cft  i^tus  aic  intcltectiua  abfotuta:que  ej^  fiCils 

itclU'geti]s  agenttb^^^ozdinare  aiit  non  b5  aia  nifi  cj:  boc 

q6  eft  aia:q6  fi  no  bfet:n6  bfet  fciam  aiale.  (CSia  eni; 

ronalis  quomo  bs  pn'"  ep  ai3:q6  fnf^bs  fciam  pterfapttc 

tid  aic:boc  eflcofiderandii^boc  aut  oebes  e^  tua  aia  itel 

\iSiiri,i£i^\K9€tii{ciKg?innofito!pmo  itellectu  no 


0e]ctum 


Z6 


cfl  multitudo  vlto  modo:ncc^  o:do  fo^manim.Cir^jfpre 
eni efl p:incipiu  ois  fo:mc cmanatis  ab eo in  aia.(L  iJe  C 
bes  etia  tenere  fimiliter  eitc  oifpofitionc  feparato:ij  pu 
re:in  boc  q6  intctligiit  aIiqua.Cr3fntcllectU8  cni  nofTcr 
cfTinteUectus  inteUigens  fo^mas:-:  crcansiUas  no  cui' 
e(t  fo:mare:aut  ga  cft  i  fo:ma  anime:fo:mar6cni  aie  fa 
pienas  bois  fm  cp  efl  anima  no  elt  nifi  fozmarc  o:din9 
tcz  oiftinctcvndeipfa  animanon  eftlimpley  omnino. 
Ois  autem  app:cbenrtointeltigibili8  eft  fin\  ilitado  ali/ 
qua  ad  fo:ma  feparata  a  matena^-zab  cius  ocddentibu^ 
materiaUbus:ficutp:edi)u'mu8:fcdaia  babet  13  e^  I5.q6 
eftfubftdtiarccipicns  imp:efTaabeo.3nteUigetia  vero 
batict  13  ejcboc  q6  eft  pdncipiii  -z  fubftantia  agens:^  crc 
ans:q6  autc  p:op:iit  eft  eius  c^  pnctpaUtateeius  ad  ani 
md:eftciuB  intclligibilitas  in  cftectu:q6  vcro  ^p:iii  clt 
animeej:  13  q6  info:mat  epea:-:  recipit  ab  ea  eft  cius  ini 
tclUgi^bititas  in  efTectu.Q6  aiit  oebcs  fcirc  oe  oifpofirio/ 
nc  fozmaru  que  funt  in  aia:t3  eft  q6  ofcemue.fcs  g?  ima/ 
ginata:-:  quccuc^  adberct  cis.cu  aia  auerritur  ab  cis  fitt 
repofita  in  f  tttribus  coferuatiuis  eo:u:que  vcrc  no  funt 
app:ebendente8.&ieni  B  efTcceiTcnt  app^ebendentes: 
tcofentdtesfimul^fedfunttbefaurusadqueciiconuer 
tit  (e  virtu8app:ebendes  iudica6.tmo  eftimatio:aut  aia 
aut  inteltectus  inuenietcaiam  baberi.  ^iautes  non  in< 
uencrit  ca  ncccfTc  babebii  redire  ad  perquirendus  t  re^ 
minifcendii:q6{tnon  fieretnccelTcellTctnobis  Dubitare 
Dc  omni  anima  occupata  ab  atiqua  fo:ma:an  ipi  fo:ma 
baberetin  fe:an  no  baberctee  nifi  in  potetia.(L£toubi 
tarcmusquomomcmozaret^-zaimnon  fiiitapud  aia; 
fn  quo  fuit  -z  anima  cui  adbeftt:  quoufc^  rcuocarct  bec 
fo:ma.  animalis  afitaieoifcretcfunt^tittcs^-z  vnicui^ 
Virwriperfe  fcparatiaitributafunt  iftrumcta:':  fo:mis 
afTignamseftibefaurus^quasaliqnno  coteptatur  ettit 
roatio^-zafTignatuseftitcntionibus  tbcfaurus^qs  aliqii 
n6;>fidcratcftimatio.Tl5eniefttmatioeftU)CU6inquo 
ftabiliant  ifta:fcd  cftiudicans.£t^pter  bocoicimus  cp 
eptimatio  aliqii  refpicit  fo:ma8  -zintenrioncs  rcpofttaa 
in  bis  oualTUs  virtuiibus^-zatiqnaiiertit  ab  eis.CC^>' 
ccmusnuncoe  bumanisanimabueanipfa  intetUgcn' 
tia^inteUigibiliaqueapp^cbendut^-z  oeinde  c6uentunt 
ab  (lUe  ad  alia  non  ftntin  iUis  pcrfecte  in  effectu:-:  ideo 
ipren6intelligunteapcrfectcinciTectu;an  babcat  tbc/ 
faurii  in  quo  rcponat.Sed  bic  tbcfaurHs  aut  eft  cfTcnria 
carij;autco:pusearu:autaligdco:galceari].(U3a5afiC 
oipimus  cp  co:pus  earii:'Z  q6  pcdet  ej:  co:ge  caru  no  elt 
Digniiadboc:nec^cftoignit:vtfitful>mintcUigibilium: 
qznoeft  oignu:vt  fo:me  inteltecte  fint  fitum  babentce. 
fedcoJunctioeariiciico:po:efacicteasbabercfitU5.Si 
aitt  cent  in  co:po:ebabente8  fitum:n6  cfTcnt  intclUgilTt 
les.aut  oidmus  gp  ipie  fo:mc  in  leUigibilcs^fun  t  res  g  fc 
ej:iftentCB:quaru  vnaquccg  f  ft  fpes:t  res  per  fe  ej:iftes. 
fcd  intctlcctus  al  iqii  afpicit  iUas.-z  aUqii  aucrtit  ab  illis. 
1  poftea  c6ucrrit  adiUas.i:t  cftanima  quafi  fpcculum. 
ipfevero  quafi  rcs  cj:irinfcce:queaUqn  apparent  in  ea:i 
oliquadononapparent.j£tbocfiat  fm  comparationcs 
que  funt  inter  cas  i  animd.Sut  ej:  pzincipio  agen  teema 
net  in  anima  fo:ma  poft  fo:md:f  m  petitione  animc.a  q 
pancipio  poftcacum  auertiturcefrat  cmanatio;q6  ff  ita 
elTct:ectncceffeomnibu8bo:isadirccrc  ficut  pzimitus. 
i£t:>icem'^  g  vlriind  pte  buius  oiuifionis  c(Te  vcrd.3nt  fc 
pofTibllc  eft  eni  oici  banc  fo:md  ciTe  in  aia  in  cffectu  ^fe 
cte;i  n6  intcUigi  ab  ea  in  clTectu  gfectcSenfus  cnis  oc 
bocgjcam  inteltigitn6cftnifiq:fo:maexiftitin  ea:viT 
imporeeftco:pu6  efTc  tbefauriicius:-:  impoteeftetiam 
elTentias  anime  efle  eius  tbc(auri):boc  eni  q6  eft  tbefaty 

/9uic.    ib  z 


JBe  m       T|bam'3 


ru8  cfu8:nib(l  aliquid  cft:niii  q:  fo:ma  itcllecta  cj:iltit[in 
C9.i;t  no6  fic  tntclUgimus.116  eft  aiit  fic  app:cbelTo  fo: 
me.app:ebc(icrc  ctcni  fo:mi  no  cft  tbefauri:fed  tm  reti 
nerc.ailterius  ctcnivtutis  eil:  apQ:cbedcre:fo:ma8  cute 
memo:atas  i  fo:mata8  ec  in  aliq:n6  cft  lenfus  ipfas  ap/ 
p:cbedere.  ficut  fo:ma9  fcn  fibilee  ce  in  aliquo  no  dt  fett 
fus.Ouco^ea^in^b^funtfo^^fcnfibiliu  no  funt  app:c' 
bedetia.app:cbcfione  t?o  fm  gp  cft  f  tus  4Rp«bcde'ti8 
nccecilficrtabco:aquofolctip:imt  ipfa  fo:ma  aUquo 
mo  ip:cfTionts.5n  incmo:iaU  atit  i  fovm\x  no  ip:imiit 
fo:mc  nifi  fm  cp  funt  inftfa:t  bnt  coip''  retinro  ipfas  foi 
masnifi.ppinquasgcrctiipfas  f  mteappbedcte^q  e  fic 
imagtnatio  t  c)ctimaao:ita  vt  coiiderct  cas  cu  vult:ficut 
rctinet  fo:ma  fcnfata  drca  fenfus^ad  boc  vt  inqnirat  cas 
lenfus  cu  volucrit:boc  at  pot  itclligi  in  mcmo:tali  i  fot 
maluno  in  aia:fo:ma  cni  itellccta  cc  in  aia.boc  idc;  e  qd 
appbcdt  ca.([r3(depoftcaDeclarabimus  adbucin  fapia 
^ma:  3»becfo:''n6eftgfccp!6.*Rcftats  vt  vltia  pars 
flt  "^i  vt  Difccre  no  ftt  nifiacgrcre  pfccta  aptitudinecd 
iungcdi  feitelligenticagetiu)uoufc^  fiat  ej:  ca  itelts.-q  cft 
fimple):a  q  cmanet  foz'  o:dinatc  mediate  aia  in  co£itaf 
tione.  (EMptaado  aiit  q  pccdit  oifcere  e  impfccta:poft/ 
qua  aut  oifcif  cft  itcgra.lCCii  cni  trifit  in  mctc  cius  g 
cifcitidqdcoberetciiitcllcctoingfito;i  puertitfe  ania 
ad  infpicicdu.5pfa  aiit  infpcctioeftcoucrfio  aic  ad  pnd 
piii  Dans  itelthi  cu  cni  aia  coiungif  itclligentic  emanat 
abca  vtusitc:t'6  fimplicis.-quafc^t  emanatioo»linadi, 
CETSi  ^o  auertif  a  p  f iiit  ipfe  fo:'  in  po*;fed  po"  ^jcima. 
g  p'"  oifccre  eft  ficut  oculicuratio:q  factus  fanu8:ciivult 
afpicit  aligd  vit  fumat  aliqua  fo:ma.(C£u$  ^^  aucrtif 
abillo:fit  ilUid  fibiin  po^^xmia  effcctui.£)u  aut  aia  \m 
mana  gnalr  eft  in  co:ge:nd  pot  recice  fubito  itelUgctias. 
jSedeiU8Dif(>5cftficDicim''.(L£ii*n.ofplato  cft  fciea 
itelU'gtbilia:b(c  fenfus  cft:vt  cil  voluerit  rcuocet  founa; 
ad  mete  M.(£Cuim  et  fcnfus  cft:vt  cti  voUierit  polTit 
cotungi  itcUigctie  agettita  vt  ab  ca  in  ipfu;  fo:mcf  ipm 
{teltrn.lldg^intcUm  fitpiiofucmeti^tfo^ntatiiin  fuo 
itellectu  i  effectu  fp;ne(p  fic  erat  pus  q^  Difceret.([;i3ic 
eni  modua  itclUgoli  in  po^eft  ime  q  aojrit  aic  itcllige/ 
re  cii  voUierit  piungef  itclUgentie  a  qua  enianat  in  eam 
founa  itelleaa:que  fo:ma  eit  itellectus  adcpais  vcrilTi/ 
mc.£t  bec  f  nis  eft  iteire  in  eilccm:^  qd  cft  gfectio.  £>; 
fo:matioimagtnabiUu  eft  rcfpecno  atead  tbefauros:fen 
fibiUilSed  piimii  cft  infpicere:q6  eft  fupcrius:boc  au  t 
£  eft  infpicerc  qd  eft  iferius.(ECi4  aut  aia  Uberabif  a  co:/ 
po:e;'z  ab  acciitibas  co:gts:tiic  potcrit  coiungi  itetUgen 
tie  agenti:t  ttic  inucnict  in  ea  pulcbnttidinc  iteUigt  bilc: 
1  Dciectatione  perenncm;ficut  oiccmue  poftca  fuo  loco. 
([7i)ebcs  aiit  fcirc  q>  fapia  fiiic  babeaf  ej:  ooctrina  fiuc 
n6:nocquarrbf.i5unrcteni  quidaDifcentiumqui  funt 
aptio:e8  ad  in  tcUigendu:quof  aptimdo  que  elt  p:io:  ca 
aptimdiuc  qua  p:edi^imus  cft  fo:tio:.Cu3 1^0  bp  bpc  in 
fcipfo  no  aUunde.vocaf  bec  aptitudofubtiUtas^qiieapti 
nido  altqn  in  aUgb''  boib^^.ita  p:cualct;g7  ad  c6iunge'dii 
fe  itelUgetie  n6  idJigct  multis^nec^  e]cercitio:ncc^  Difcipli 
na:q:  eft  in  eo  aptimdo  f a,immo  q:  gcgd  eft  per  fe  Tcit. 
Qui  gradua  cft altio:  oib^^algs  gradib'' aptintdi8.13  aut 
oifpo  itcUa  m^rDsvocan  iteirs  fc6s  g  c  iUi^^gitis^cui^cft 
Itcllccnis  in  babitu.Scd  bic  eft  fup:emuS  in  quo  n6  0^0 
boies  ptieniiit:n6  cft  aiit  U>nge  vt  ab  bis  actionibue  c6/ 
paratie  ad  intcllccttt  Pm  ptatccarii  1  virmtc  emanct  alf 
quid  in  imaginatiua:q6  imaginatiua  rep:efentet  ctia  ^5 
Vfxpla  vifa  vel  audita  6ba:co  m6  quo  p:cdi}:imus.p  q6 
atitfitt?  certiu9:l3  eft:qm  manifcftii  cftcp  itelligibiUa.q 
ftudet  bo  acgrcre  no  aoiuint  nifi  cu  babucrit  tcrminu$ 


Capitulivn. 


mcdiu  in  ff  llogifmo.t?ic  aitt  mcdius  termintjs  inncntc 
OuobU8modi8.au'quidoenitucnif  j3p:iot'gcnio.3nge 
niii  aiitcft  actus  rationis^cuius  f^iia  vt  inucnitur  mc/ 
diiistcrminu8.@ubtilitas  aiit  cit  rup:a  ingeniii .  SUqrf 
aiit  babcf  cj:  Doctrina:p:tncipiit  aiit  ooctrine  cft  igeniii 
'f^cs  aiit  fine  Dubio  terminan  mr  apud  igcnia  quas  ad< 
inuenerunt  botcs  ingeniofi.oeinde  tradideriitcas  oifcu 
puUs.potceftergo;vtb6  in  feipfo  babcjt  mgcniii  ic}:ra 
tione  fua  finc  Doctnna  faciat  ly  Uogirmij.&ed  oilTerunt 
boies  in  boc  in  quatttate  1  quaUt  ate.^n  qnatitatc  co  qt 
aliqui  bominii  babct  ingcniu  ad  inuenicndit  mcdioe  ter 
minod  pUirce  numero  in  quaUtate:co  cp  aliquis  boium 
eft  vclocioiie  ingent)  .1  q:  h  cqiiaUtas  n6  p6t  tcrminari. 
fcd  femE  recipit  maius  1  minu6:tunc  05  oiffiniriin  vltio 
DcfcctU9:|%ncsciiquinuUtU8Cftingcni):aut  in  vltimo 
augmctupcncs  cu  qui  b$  igcniii  olu$  queftionu;aut  plu/ 
rimii  q:  bi8.aut  qui  babct  velocius  tgcniii:pore  cft  crg» 
vtaiicuiusboisaiacoq^cft  dara:':  cobcrcns  pncipi^s 
ltell!gibiUbu8.ita  fit  infpirata  vt  acccndaf  igcnio  ad  ac 
cipiedii  ocs  queftioncs  ab  in  tclUgentia  agentcaut  fubi/ 
to:autpene  fubito  firmitcr  imp:e(Ta8:n6  p:oi?abiUtcr;fj 
ciio:dineg  app:ebenditmcdio8tcrminoe:^bata  aute 
que  fciunnir  cy:  fuid  caufie  non  funt  intclUgibilia:t  \j  eft 
vnus  modus  jppljiequi  oibus  virtutib'  ^  pbic  altio:  6 
Unde  c6gruc  vocat  ftus  fiv)cta:q:  eft  altio:  gradue  in 
virtutcsbumanof. 

CCapitutii.VII.3(nquoenumerantfentcncjpbabile0 
anriquo^umDcanimaieiusactionfbus^tan  ftt  vna:an 
multe:'z  ccrtificare  1  ftabiUre  virtutcm  rci  in  boc. 

!3l  iPn  t^  tl^^  elTentia  aic  t  eiue  octtont 
^ll^l  llvl  ll.lv  busfunt  Diucrfc-qucda  cnij 
hq:  ilUs  cft  oictio  ilUus  qui  putauit  q>  ania  eft 
I  vnaccntiaqucfacitoesactioned  fms  perfe 
"oiuerfiRitcinftfof  .g^bisctiaeftille  q>  pw 
tauit  q>  aia  fapicns  elt  pcr  fcipfa;:-!  fcit  oia.  Qcd  n6  agir 
fcnfibu8:-ziltfisattrabctibusapp:ebcfaab  ipfa:nifi  ad 
boc  vt  ipfa  c;:citcf  p  iila  ad  id  q6  b$  in  fcipfa.  i£Ml\i^ 
D()ceriit  Q7  boc  fiat  qfi  reminifcedo:qt  aUqii  accidttei  ob 
tiaifclQt  oe  pma  fccta  fuit  g  oi%itq>aia  non  eft  vna.-fcd 
multe;iQ7aia  q  eflin  vno  co2s,e:e\\  coUcctio  aia^  .f.aie 
vcgetaris  1  app:ebendcti3:'Z  aie  irafcibiUs:^  pcupifcibi/ 
U8  aic.£]c  iftis  et  cft  ille  g  ten  et  q?  niacocupifcibilis  e  nu 
tririua;':  Dijrit  locii  ci'*  coi  cecui  attribuft  cocupifccntiaj 
nutriedi:igencra'di  ftmul.£;:bisetiaeftillequi  tenuit 
Qj'  griarc  efiej:  qda  i^utc  cuiuida  j^tie  aic  cmanate  in  te/ 
fticulos  marie :  fcmie,£^  bis  eft  etia  illc  g  tenuit  q>  aia 
cftvnaecnaae;cq\^tntC6iflcemana't:quariivnaq(5b5 
J3paaact6e5:t  g?  ipa  ntbilfac  nifi  mediattb^Tjis  iJnirib'. 
((jQui  at  Dijccft  aias  ce  vn.i:-:  agctc  e  feipfas^conati  fiit 
^  aftruerc  g  id  quo  aft  ruif  fn  ia  vUima  q>  poftca  afTigna* 
bim''.^!.  i>ij:eni t  e't.poft^  vna  eft:-:  vnu5  co:pu8  i^xjlc 
efteaDiuidiperiftfaimuUipUcari^ficreteni  tiic  fo:m3 
maU8.iC6ftat  aii  t  apiid  eos  q>  aia  ful3a  e  fcpata  c^  fyltis: 
quos  n6  cft  bic  opue  iducere:Di]ccrti  t  g  q>  ipfa  p  feipfam 
facgcgd  facit  iftris  oiucrfis.  (£  Oui  aiit  c^bis  oij^eriit 
9>aniraaeftfapic6pcr  feipfa5:conari  funt  boc  aftntere 
Diccntce.q;  fi  cfTet  infipicns  p:iuata  fcienti)8:aut  babc/ 
ret  boc  qtfua  eiTcntia:aut  e^acctdentc.ioi  aiit  bf  et  boc 
ej:  fua  cfTcntia:non  ^oiTct  ipfa  fctrcaUgd  vlU)  m6.!oi  fo 
brct  15  C]:acc»ite:f5  acciis  n6  accit  rci:nifi  q  cft:tiic  afa  bj 
e(Tcnria5  cognofcendi  res.Sed  c6tingit  ca  ftcri  ifipieres 
cf  aliqua  cauia:crgo  caufa  illa  no  cft  ca  rapiene:iied  in  fi' 
pientie.&cd  remotis  caufieaccidctaUb^  remanetid  q6 
cft  eentialc:poftq^  igif clTentiale  eft  ei  fcirc^^iio  potci  90 


a 


€lumte 

ddcrce):aUquacmifavtfiatnefcicn8.cuipfafi:tltmple)c 
fpiritualiaimpsjflfibiUs^potautcbfefciainin  fe:-:  aiierti 
flbca-zimpediri.fedciieHigilatcognorcit.CrSenrueve 
roeuigilandiellipfa;adfcipfa5  rcuocari:-zad  Difpofitio 
re  nature  fuc:i  tiic  inuenit  fe  fcien  te  quicgd  e(l.(l_  iocd 
actozcs  fcnteticoe  reminifcedo  ratiocinanrDicetce.Q?  fi 
dia  no  (duidet  aliquldo  qd  mo  neicit:x  inquirit  cogno/ 
fccrfcciiaflfcqucret  nocognofccretideiTe  q6  quefierat. 
joiait  qui  querit  captiuum  qui  ftigit.t)oc  autem  i«5  oe/ 
ftrupmus  afs.Quiautcm  Di]ceruntanimase(Tcmul/ 
tas^ratiodnati  funt  oicetc8:quomodo  poffumus  Dicere 
oes  aias  cfTe  vnaaiam:ci]  inueniamus  vegetabilia  non 
breatam  cocupifcibile.f.quap2cdirimusin  boc  capitu/ 
Io:ne(g  babereanima  appaebendcte  vel  fenticntc  vtco 
gnofccnte.g  13  aia  eflentialitcr  eft  «liudab  iUa.(ir3[te  in 
itcnimus  aial  babere  banc  aiam  fcnfibile  i  irafcibilem: 
nccg  b5  aia5  rarionalem  vllo  modo.tDcc  ergo  aia  bcfha 
liBaliaaiaellpcrfe.!oedqzbeoe's  coiun^nt  cii  boie. 
fcimns  in  eo  effe  coiunctas  aias  a  fciplTs  alias.t  Diuerfa/ 
rii  fententia^:quaru5  vnaqueq^  DifTertab  alia:-:  io  vna/ 
quccpbabj  locii  propaurq:  rationalis  bscerebziitira/ 
fcibilis  anima  b5  cozt  pcupifcibilis  babs  qwr.  Ve  funt 
famofe  fentetie  dc  aia.TluUa  aute  baru  veradl  nif!  vlti 
maea^quap2edipiiU3.UndeolTedcm''p2imoeiu6fir 
initudinc:t  Ddnde  rcdibim^^ad  folucndas  quelbiiculad 
^  qua8induxerunt.(iri^icemusigitc):p:cmifTismanife 
ftum  e(Te  actiones  Diucrfas  q:  oiucriisvirtutibus  ef[e:z 
Q7  018  virtus  CTC  eo  qd  eft  virtU6:nibil  e(l  nili  ad  qd  e%  es 
p:oucnit  actio:qul  b5  pzincipa  t'r:t  qj^ftm  irafcibilis  nd 
patit  e^  oelici)6:nec^cocnpifcibi[i8e]cnocumetis:  net^ 
in  virtuteappzebendcntcfitqdfitiniUis  Duabus:neq^ 
aUqua  illarii  oua:;:  e^c  boc  c]d  elT  id  qd  recipit  fozml  ap/ 
p:ebenfa5:':  itcUigitca.  Vis  crgo  ^pofitis  Dicem'  opoi 
tere  vt  oes  be  virtutes  babeant  vincuUi  aliq6  in  quo  cd 
iungant  ocs.Cui^coparatioad  oes  bosvirtutcs^fitiicut 
coparatiocomunis  fcnfusad  fcnfus  e^rabentcs.Uerif/ 
fime  entfcimus  q>  bam  virtutii  aUera  impedit  aUera^: 
1  aUera  imperat  aUeri:qd  coflat  cj:  p:edicti8.!3i  autem 
no  baberet  vinculii  in  quo  piungerent  :i  qd  eis  oomina 
ret  ^t  qd  Qg  alias  ipediret  rcgere  aUos:'!  oominari  alqs. 
2lie  no  retraberen  t  alias  a  ^paa  actionc:qUbet  eni  vir 
cus  li  no  baberet  aliqd  in  quo  coiurtgcref  ali)  :n6  j?bibc 
retaliflvirmtea  fuaactione.f.niiUrumetundcet  cdmu 
ne:ncc6  fubm  commcneqi  aliquid  aluidin  quo  coniuit 
gerent  ect  coe.Quomodo  eni  boc  ciTet  cti  nos  videam'' 
cp  fcnfusaUquado  oilatetcoaipiditatct  virtus  cocupi 
fcibilis  nd  panat  afcnfato:fed  q6  efl  fenfatii.([r&i  aute 
no  patit  en  boc  qd  eft  fenfatii.jtuncipfa  palTio  no  eft  ej: 
pcupifcentia  illius  fcnfati.(rDt^ergo  finc  oubio  vt  co 
capifcibllis  fit  quc  fentit.  CT^mpollibile  c(i  aute,  ouas 
virmtcs  ce  vna.  (CiJ^anifcllii  eft  igit  g?  aliquid  vnu5 
cll  babes  ouas  virtutcs.Unii  verii  eft  oici :  q6  q:  fenfi/ 
mus  cocupiuimus.(C£t  q:  vidimus  boc  i  boc  offenfi 
fumus.(U5Uudautevniiinquoconiunguntbe  virtu' 
te6:eft  id  per  qd  cognofcit  vnufquifc^  que  fit  fua  fenten/ 
tia.^ta  vt  fit  vemm  oicerc^gj  quia  fcnfimus  concupiui/ 
mu3.(rtioc  aiit  impote  cft  elte  co:pu8.  (CCozpus  eni 
C]C  boc  gj  eU  co:pus:n6  pot  cfTe  id  in  quo  coniunguntiir 
bc  virtutcs.aiioquin.omne  co:pus  babcretbas  virtu/ 
tcs.Scd  ej:  aUquo  Jjpter  q6  f it  aptum  ad  boc  q6  p:imo 
cflconiungens:ieftperfectio  co:Eie:f  m  boc  cp  eft  con/ 
iungcns:':  cll  aUud  a  co:po:c:ergo  coniungens  eft  oUgd 
aUud  a  co:po:c.  (CSecundo:q:  ii  manifcftii  eft:  aliqua 
virtutu  iftarii  cfTequd  no  eft  pofTibileeiTe  co:porea5Vcl 
fubUftentem  in  co^;e.  (Z&iqmwxan  oubitauerit 


Bcptimnm 


r? 


o(cen8.g>  fipoftibileeftaliqiud  vnttmbaebabcre  vir/ 
tute9:quluis  nocoiiingant  in  cofimultquarii  qucdam 
funt  no  fubfiftentes  in  co^pojibus^qucda^  fubfiftentcs. 
(C£tquauisfintfeparate.c6paranttameadvniigdda 
cu  non  ftntvniufmocU  nincmodo  n6funtfic:vt  aut  fint 
omne8Comparateco:po:i:aiitco:po:aIe0.criM'cemH8 
q: bocgj n6  cft co:pu3:p6tefTein quo coniungant  ^tu/ 
te8:ej:qttoqucdacmanentadinftrumeta:t  queda  fint 
jp^iieedenxie  iplTus:':  cui  oes  reddant  aUgiio  iiio.  Que 
autccTccrcenturin  inftrumcntocoiunguntin  p:ina'pio: 
q6c6iungitcasin  inftrumento:q6p:incipiii^ccdit  ab 
aia  in  iftrumentii:ficutpoftea  oeclarabimuscius  oifpo 
fitionein  folucndoqucftiunculam.^fmpofribilccft  au/ 
tcomncsvirtutcsbas  cmanarcejc  co:po:c.Compara' 
tioncs  enim  vimitii  ad  co:pus:n6  funtad  modii  cmani 
di:fedrccipicndi.£manatioaiitp6tcfTe  fcparatio  ema» 
nantis  ab  eo  a  quocmanat."Receptio  aiit  no  p6t  cfl^e  fe/ 
parariotalis:necgpotcftfierieodc5  modo.Xcrtio^g?  15 
co:pu8:auteettotii  co:pu3:':  tunccii  aliquid  illius  oecf/ 
fer:n6  e((et  boc  q6  pcrcipim''  no  eflc:n6  cft aute  iu  ficut 
al^  oftendimus.J!:go  cnifum  cgoipfc^quauis  nefcia;  mc 
babere  manii:vel  pede:  vcl  aliq6  aUop  mcb:oE:pitto  IC 
g^bcc  memb:a  ejcerccoinvfibusmcie.-qui  nocent:no 
ctTcntnecefl^aria^tegoen^emegoquauisnon  cfTcnt  illa» 
C  P^epetamus  aut  id  q6  p:cdip'm''.f.g)  H  fubito  crca/    c 
ret  bomo.c):panfi6cius  manibu6tpedib^:quc  ipfcno 
videret  necp  contingcret:nece  ipfa  fccotingerctincc^  aa 
diretronii:ncfa'retquidceflealiq6fuo;tmemb2o;z:cts 
men  fciret  fe  cfTc.<z  quia  vnu  aligd  eft.quaui8  non  fcire  il 
la  oia:q6  aut  no  fcit  nocft  idq6  fcit  .1?  aiitmemb:a  non 
funt  vere  nili  flcutvefte8:quequia  oiu  cflq;  adberetno 
bisputauimus  noscfl^e  ilU  aut  q>  funtficut  Qtcs  nfi.£a 
cniunaginamurnfasaiaenoimaginamureasnudas^fs 
imaginamur  eae  nudas  coQib''.Cui^rct  cl  c  Dinmmitas 
adbcrentie.C5fueuimu6autee]cucrcveftc67p20i)ccrc. 
qd  oino  non  pfneuimue  in  memb:(8.Uii  opto  g?  mebzd 
fUnt  partes  noftrifirmio:  eft  nobis:$opio  g>  veftcs  fiic 
partcs  nri.C^i  aiit  totii  co:pus  n6  ftieru  id  m  quo  piu 
guntur:fed  aliqd  membm  p:op:iii:tunc  autilUid  mcbzu 
eritidq6teneo:q:cfTentiarreftego:«tt  itcntio  eiP:z>e  $ 
tcneo.Q^ciTentialiterfitego.Roeft  ipfu;  meb:ii:quaui9 
ipmftteineciu3.!oiatip5meb:ti.f.autcereb:u  aut  coz» 
autaligdaliud:autmKaftmtmeb:ab9fTntide.auteD» 
coiunctioftt  idip^ocqgcipio  g7fitego:tco5VtECcptio 
q  ipsego  pcipio  fit  EceprioiUi''rci.Unii  enino  pot  gcipi 
f  m  vnaeadc  Etc.n6eft  autita  in  rc.  Tlcfcioenis  mebfe 
cercb:iivel  co:  nififcnfu:a  audimiC]cpcrimeto:n6  ap  co 
gnofca  ipfU5  clTeego.viT  ips  mcbni  eentialr  no  cft  id  qd 
gcipio  ipm  ee  ego  ecntiafr:f5  acciitatV.^ntetio  aiit  oe  eo 
q6  cognofco:gj  fit  ego:cft  id  q6  ocfigno  i  ea  oictioe  cii  oi 
co:fenfi.cognoui.feci.q,ppetate6  c6iiincte  funt  invno  q6 
eftcgo.Sigsaiit  Di):eritncfci8:q:bcccftaiaoicam  mc 
fg  fcire:'Z  q:  bec  e  itetio  qiia  voco  aia;:^;  fo:taflis  nefcu> 
tUa  appeUariaia5.Ciiaiit  iteIIe):ero  iI16  in  te  vocariaias 
itelliga  illud  ceboctci:  ip5  e  rcges  iftfa  moitetia:?  ap/ 
p:ebcndetia.  Urt  ncfcio  g?  illudcgo  fitaia.o5  nefciuero 
gd  fit  aia:n6e  aiit  fic  oifpd  co:di6  aut  cereb:i.3[n  telligo 
cni  gd  fit  co:;vel  cercb:ii:f5  n6  UelUgo  gsip;  fitego.  Cii 
eni  itclUgo.g)  ipfa  aia  eft  ^"'motuu  i  app:ebefionii  q« 
babeo  -z  fin  ie  earum:c>;  bis  omnibus  ccgnofco  g?  aut  ip/ 
fj  eft  egovcriflime.autg'  ipfacftcgorcgcnslxjccov 
pu9:fo:tafli9autemnon  pofTummodoperciperc  per  fe 
fepararim:fine  pmiptionc  pccptionis :  gp  cft  regcs  co:p'', 
tconiunctii co:pLfedan  fit co:pus:an n6:fiqucrat  ^m 
mc:n6ot^  efTeco:pus:nec0  imaginat  mibig>  fit  aliq6 


5©e  m       ^^rtie 


topiki  imflginai  mibi  cfle  iTnc  coiucitatceiue.g  ia  itel»' 
IqcicjcaliqEtCQ?  non  cftco:pti9:cog7n6itcllc):ici  co:/ 
pozcitatecii  itcllc):iiUad.Dcidcc6fidcro;g!erl3gj  ego 
l»ni  co:pozcitate  bnic  rci  quc  cft  pzincipifi  titaru  actio/ 
nii:n6cllncceilludc(Teco2pii6.p:ccipiiccuvidcafmibi 
f  Llud  cfic  Diucrfus  ab  bie  rcnfib^^^quauis  me  no  fallat  c6/ 
iunctio  eiua  cii  inftrumetid:';  qi  vidco  illa:'!  vidco  actiof 
nes  cmanareab  illis:piito  illa  ec  qlT  ptes  mci:fcd  boc  ^ 
Krro  in  aliquo  no  05  cfTc  iudicifufic  iudiciaj  oc  co  q6  05 
fieri:':  qz  inquiro  eiTeeius:-;  an  fit  no  cojpu8:n6  idco  fuj 
fgnarus  eius  ignozatia  abrolutar^ius  negligl  il  lud.ple/ 
riicp  eni  cognitto  rei  in^jcimoefl^red  q:  negligit  fit  igno 
ta:'z  poftea  requirite^  locia  rcmono:ibu0.3liquado  aiit 
od  cognofccndl  rem  fufTicite^ercitari.^cd  q:  eft  facile: 
t>6  illud  negligin-zeius  ingeniii  no  aucrdt  ilUtd:':  poilea 
fit  ei  oiflicilius  ad  intelligendu  1  remotius  ad  c6p:cben 
dendu.CiDanifeftueftggj  be  virtutcs  btit  in  quo  c6 
{ungunf  cu  oea  rcddiit:<:  q>  e(t  no  co:pus:fine  fit  comes 

J^  coicis  fiuern6.  (Tl^oftql  aiit  la  oemoftrauimus  certitti 
dine  buiu8.oebemu8  Toluere  queihones  pdictas.oiccte^ 
q>qi  aia  vnaefteentiatfr.non  ideo  05  no  emanarcaligd 
abea  in  meb:a*oiuerfa:red  pot  ee:  vt  pmii  qd  cmanat  ab 
ea  in  fperma  1  feme  fit  vtrtus  gencras  qiie  giiat  meb:a 
f m  vnaquai^  virtute  cogroi  acrioni  illiU6.£t  vnuqia^ 
roembzii  lit  aptum  ad  recipiendii  ^p:ii  virtute  quc  ap/ 
parttineo:q6nilT'itae(Tetgiiatio  co^poas  efTet  ociofa. 
CT^ed  ratio  eius  qui  poiuit  aia;  fcicnte  e^  feipfa  nulla 
efttlon  eni  neccrtc  cft  vt  cus  fubflantiaate  fiicrJt  cfTcn/ 
cialiter  vacua  fcientia:impoflibile  ftt  cfTe  fcicntia;  in  ea. 
^CDultii  cni  iteretl  an  oicat  gd  fubftatia  rei  re  fpectu  fue 
eiTcntie:n6  0$  fcire:-!  an  oiat  cp  ciiis  fuDa  eode  rcfpectu 
oebet  no  fcirfcC^mitantia  en » no  fdendiciivtratp  oi 
ctione  ell  oiuerfa:^pter  bocenis  g?  c6ccdimus  aiam  cx 
rua  efTentia  effe  nefcia:n6  itelligimus:nift  q:  eius  fublla 
tia  cii  per  fe  fola  fiierit  nibilo  ejctrifeco  (tbi  adiuncto  co/ 
mitabitur  el  igno^antia^itoc  q:  efl  fola:'z  fuB3:n6  q:  efl 
folarubflatia.Tldcniintclligoe^clSQ»  eius  ftibflariafit 
(ubRltia  cfi  niiqua  rcparet  ad  igno:antta.(i[aiit  coceiTe/ 
rimue  cp  boc  n6  bab;  tj:  fnba:fcd  qc  aliquo  qt  accidit  U 
Ittuc  no  op;  accides  boc  accidere  rei  n9li.C[riCii  cni;  01 
lEcritnits  mamee  vacua  a  fourn  lecri  ipfas  vacuitate  no 
i>3  ejc  fut)a:fedell  quidda  qd  acddit  illi:'z  i  jppmo  ab  ea 
remouebit^becenietl-oiaio^qtiaftoiccremus  ia;  fitifTc 
in  ca  foimi  tecrique  dftnicta  cft.C^tipofTibilcctii  efl 
tdqdoicit  g>aliqdredcatad  rua;centia:nibilautc  ab/ 
fentat  ab  efTentia  rua.@cd  fo:tafTis  of  eo  q6  aliqit  abfcn 
tat  ab  actionibus  que  runt  ,pp:ic  ipfiue:':  qiie  pficiuntur 
ab  tpraHbta.v>t  boc  n6  of  large:q:  actioncs  non  lunt  vlto 
mo.Sedeius  clTentia  quo  m6  n6  cet  in  (e  gg  ipfa^red  ccr 
te  oe  eius  acrionitnts  non  ocbet  oici  gp  abfentcii  t  ab  illa; 
abfcns  en  iefl  in  fc:fed  n6  apud  aliud:bc  aiit  actioncs  116 
fnntvllomodoniftca  bo:aqtta  oat  ciec(Tc:nonrunt  ^ 
abfentesabca.CfTentiaaiitalicuius  n6  abfentaf  abcp; 
necg  reditad  illud.  auctop  vcro  oe  rcminifcedo  ia^  oc/ 
(Inipmus  rarionce  in  oiuina  ooctring.  Cr^P^o  auK  fo/ 
rii  qui  oiuidiitaiaj  alTHmpfitad  boc  ,pp6nce  fairas.iM' 
cunr enj  95 aia  vegctabilis  inuenif  Tcparata a  rcnfibiltt 

C  qtopiClTcinboic  qut^aaliudabilli9.(L!Scdbccp:o 
ppfirio  fopbiftica elt.iocparatio en i multis  modis  ficri/ 
putaf.iied  quibinccclTarij  runtDuofHnt:vnUBcftg>  ati.- 
qttado  rcpatio  cft  vt  cobzis  ab  albcdinc:':  aialis  ab  bo/ 
minc.^nuenif  cni  bcc  na  in  no  britc  alt>edincm  t  itla  in 
no  t>oic:  vt  Diffcrat  ab  oi  alio  Differctc.aiiqn  aiit  cft  rcpa 
rario  vt  oulccdjnis  coiunctc  ctialbedie  in  aliqtio  co:pe: 
que  aliqit  iuenit  ieparatii  ab  ea:red  ou  tcedo  1  albedo  fiit 


CapitolS 

ouc  qnaltttftee  fegate:cii  eas  nibit  vnuc6iugit.!3r6atb 
aute  que  magts  vf  ec  itcr  aia$  vcgetabite  1  lenftbite  cft 
pamapars.Siaenivcgetabilisnocftconiuncta  cu  ai<i 
bumana  aliquo  m6:netp  iJms  vcgetabiiis  que  cft  in  aia/ 
li  cft  vcrii  vt  coniungaf  cii  aia  que  cft  m  co.lcd  c6iungij 
tur  in  vna  intctionc.f.q:  vnaquccp  ca  j:  nutrit;':  otigme/ 
tat  t  gnat:qHaiu's  poftea  oiffcrat  cfia  1  pedfica  ■:  coftitu* 
tiua  n6  acddcti  ttit.3[ntctioaut  q  in  iltis  cft  vtrifc^  eft  ge 
nu8\?tuti3  vegctabiUsqueeftinboicrsoifrcrtab  coxo 
mo  quo  oifFcrt  ab  eo  itctio  gttalis:no6  ailt  no  ncgamus 
gen''  barti  "(tata  tueniri  in  al^8:e)c  quo  b6  bf  nos  negare 
9>  vna  aia  b3  bas  f  tutes  in  lx>ie:ne(i$  gg  13  of^  vt  aia  ve 
gctabiliSque  eft  in  aiali  n6  pdicef oe  aia  aiati:qua  b$:ita 
Vt  tpfa  aia  ai  alis  qui  babct  (it  ipTa^virtus.  Stcut  bo  qui 
n6  eft  nift  iua  ps  giiisaiaiitatis  ncdu  aliud.t5  aiit  certifi 
cauimus  in  logica;e^  quo  no  op;  vt  aia  vcgctabilis  que 
eft  in  boie  ftt  p:eter  aias  aiate  que  cft  in  eo:ncdu  fint  i^t 
tesilliu8ate.;9iagvegetabtU'eqeftin  boienon  tucnic 
vllo  m6:cu  fua  fpaUtatc  Tepata  ab  boie:vti  roncs  ilto:u$ 
nibit  p:o  lunt^x^tus  eni  no  rcEaf  cn  fpltitate  rua:red  gria/ 
Utatefua:q  funt  Diuerfe.pter  15  etiaponam''  q>  virtus  vc 
getabiU'8queefttnaiati:oiuerfaefta^tuteatali:q  eft  iti 
eo;\tpote  quani  vnaquetp  eft  fpes  p  rc  fegatij^tvnaqtgi 
n6  eft  altera:neqj  pdicaf  oeaUera.Quid  gcft  13  q6  ^bi 
beat  in  aiaU  vtraTi^  i^tutes  bf  i  ab  aia  aiaU.-^  &iccti  inuc/ 
nim^^umotee^ra  aere  no  ieparatu  a  calo:e  n6  eft  nece 
io.vt  bitote  t  calo:eg  fiit  i  aere:n6  beat  vna  fo:*:aut  vn« 
ma.Cu  at  iuenif  calo:gn6^ucnite;:  motu:f;e]caU'o  c« 
lo:e:n6  io  ojvt  caloi  in  alio  toco  n6  rcqf  motii.  (£i::)ice 
tmo  5  nos  no  negare  l?a6  f  tutes  cc  oiuerfas  fpc.t  copa/ 
n  vni  eenriein  q  runt.(JItDodus  aiit  itetligedi  T?  eft.g» 
vlrimitas  prietatl  ^bibs  co:paetntaria  reciee  vita.j^s 
quonuno:  ftieritprietas^imagieaccefTcrintad  tepera/ 
tta  q  no  b;  priii:icipiet  aftimitari  cotpib^^celeftib'':^];  qd 
oelT^t  redQe  i^tute  viuificate  a  fuba  repata  regcti.Q6  at 
fticrit.ppingu8teperarie;fietreceptibiU''v(te:Donecper' 
neniaf  ad  fine  quo  nibit  pot  ee  ^pingus  teptraf icnct^ 
remotius  ab  vtrifcp  cj;trcmte  5n)s:t  tiic  rccipit  Tubaj  q 
eft  ftmtltima  fube  fcpate  aUq  m6:fic  fubc  ceteftee :  1  tuc 
id  qd  accidebat  in  aU'6  pter itld  a  repato:acddat  in  ilUid    -^ota  pO/ 
tj:  ipTa  bacfuba  recepta:cu  q  iungif  fubafej^ta.Cui"  rci    ci^.a  ai' 
ponam^cjxplu  in  natib";!©»  fubc  fegate  twgitcm''  igne    p'"'". 
autfote:':  tococo^gisaUqft  co^p^^qd  jaiiaf  epigne:':  (it 
fpertcii:loco  aiitafc  vegetabiUeiitipmcatefieri  cjeigne: 
1  [oco  aic  aiaUs  fitipfu;  ilUiminari  ab  itlo:?  toco  aie  bu/ 
mane  lit  in  co  ignc  acc^.Cfi)iccm^  g  ^  boc  co:p''  fpc/ 
ricii  paticsrfi  ignis  agetis  tn  ilUtd  no  ftierit  fitus  taU's:vc 
paulati  rccjipiatin  rei'gneaccedi:n$  Uiceci''':  lumcrj  fit* 
tatis  vt  redpiatabeocalo^ctn^  recipiatampti^^^fivcro 
fuerit  fit^^eftaUs  vt  redpiarcalote  ab  ipfo:i  ptcrj3  ftie 
rit,ppepofitii:aut  guiii:aut  alio  aUq  mo  iiluminef abico 
fojrftertiic  filcu  co  calefict  x  illuminabif :-:  lu^:  cadcs  i 
ittudep  ipio  erit  pn"  cii  rcg  Jto  calcfacie'di  illud.  Sol.n . 
nocalefacitnifiradio.odndeliapritudo  fiicrtt  maio::i 
(iterit  ibi  aUgd  q6  foUrtacccdi  ab  age'tcq6folet  vrcf  fua 
ftutcautradio:acc6def  1  fict  flama.r.co:p''  fife  (CQito 
aU4  mo.q  flama  ct  erit  cii  rcgato  ca  calefaciedi.i  iltumi» 
nadi  fif.ita  vt  q^uis  fola  ect:tit  pficercf  ealcfactio.tillu 
minatio.£tptcrl$ctpoteritcalcfacrioiuenirie  le  foia. 
aut  calefactio  1  illiiminario  p  fc  rola:quo^  poftcri^^noit 
eet  pn™  a  quo  emanarat  pm.Ca  at  oia  fitcocHrrtit^tc  id 
q&  fticrat  pofteri^^fit  pn"'cria  poys  1  emanat  ab  eo  id  qd 
crat  ptitis.^ic  ocbct  intclUgi  oirpofitto  virnitii  aialiu;. 
poftea  in  Ub:i3  poftepio:ibu«  fcqucf  pcr  q6  iftud  ctarf* 
fiet:cum  Uuiuemur  oe  generatioReanimaUuni. 


» 


€lmnte 

^^l^ll^l  UU  b5aia:fedoiccmu8Q5miil/ 

1~  tti  picfumpferutquida  oc  mebzis  cp  qiitbtis 
pcndcnt  pztncipalcs  virtutcs  afe  pjcfiimptfo 
ncDig)lfci6  perftdierfcqucteearrogantia  mo/ 
lo:p  aucto?:.5n  boc  eni  lapfa  cft  vtracg  ouarij  fectanij. 
ita  q>  cjcccfTemnt  modii.^llc  ailt  potius  crrauitg  pofuit 
afam  vnaecntia:i  p:etcrl5  iudfcauit  meb:a  pncfpalfa 
cfTc  multaXu  eni  Difccftit  a  pl5fe  tenetfb''  mu[tftiidfnc5 
partfii  aie:'Z  cofenfit  tcnetibus  ea  cevna:nefciuitcij  q:  15 
fequif  poncre  vnu  mcbwj:  pjfmu  cj:  quo  p:incipalf  ter 
pedcat.Quf  autptesafemult^lfcaucrut  no  curaneriit 
vnfcufcB  ptf  ponercdus  ^p:fu  locii  i  fcdc  g  fc :  pjimo  ^ 
ofcem^^gjvfrtutiiaiaUiicoipowlfuvebiculfieftcojpus 
(tibtf  le  fpfrftuale  DflTufu;  fn  cdcauitatfbue  q6  e  fpiritus. 
jSi  enf  i^tutee  aie  pcndcntcs  ej:  coige  oiffiinderent  non 
cnfjce  co2po:e  opf  latfo  viarii  no  p:obibcrct  oiffiindi  vir 
tutcs  motftias  ifcnticntce^iaiifmagtnabfles.lSed^/ 
bf  bet  manifcile  f  m  eiiquf  cognouit  cjcpimcnta  pbilofo 
pbfca.(n;Coparatioaiitbuiusco:pisad  fubtilftate  btv 
mop  1  cuapo:ationc  dl  iicutcomparatio  memtoo;:  ad 
fpfnTradine  bumoy  :b3bct  aiit  oplcjaonc  ^p:fa  quc  mu 
tat  ctfa  |>ut  nccefTc  cft  fn  eocfleDfucrfitatcm^gE  qua  fit 
vebens  vfrtutcs  Dfucrfas.Comple^fo  enfm  qua  coaipi 
fcfturnoncftaptavtpereafcntfaf.Tlccp  coplqcfo  quc 
tiftaptaviftbfU'fpfrftut:cftaptafpirftufmoucntf.i6iaiic 
cdple^fovnaelTctvfrmtesquefuncfnfpinmcentvna; 
c  actioncs  ca:p  vna:vnde  fi  anfmavna  cft:opo:tet  mem 
b:u  efle  vnii:per  qd  paRcipalfter  cic  co:pe  pendcat : -z  ejc 
quo  rcgat  co:piis.i  augtnentet.£t  fiat  boc  mcdiate  boc 
fpiritu.£t  boc  vt  p:ia  actio:qua  fadt  ipfa  anima  (it  ipfn; 
tnemb:fi:quomedianteDifTunduntciusvfmtte8fnalfa 
tnemb:a.£c  vc  fpfum  mebzii  iitgeneratii  antealfa  mc' 
b:a  oia:'z  fit  pzfmus  locus  vbi  generat  fpus:bocaute  eft 
co::ficutnobisoftcndftqiuccrt(ficauitbec  cirurgfa  ^a. 
(Tl^ofteaautc  bcc  clarfue  facicmus  fn  lib:o  quf  cft  dc 
aialtbus.Opo:tet  ergo  vt  aia  pncipaUtcr  pcndcat  tj:  coi 
de.^mpofl^ibilc  cft  autc  p:fus  caj  pcndcre  a  cojdc:  po/ 
ftca  a  ccreb:o.Cumcni  pendcta  p:itno  mcmb:o:fit  coi 
pusaial.(r3n  fccudoautc  no  opcrat  nifiincdiantcp:i 
mo.anima  autc  viuificat  animal  ei:  co:de.  (CPoflunc 
autc  virtiitcs  aliarii  actionu;  cmanare  a  co:dc  ad  reUq 
mcb:a.2:tnanatio  aiit  oebet  cmanare  p:iU8  ab  co  a  quo 
pendetp:incipaUtcr.(E3nccrcb:oautcperficiturcom 
pleicio  fpiritu8:qui  cft  aptus  ad  vcbedii  virnitcs  fenfuB 
1  motiis  ad  co:po:a:adboc  vt  fiant  apta  ad  cjccrcendus 
ru3sacrione8.<oic  ctia  cft  oifpofitiocparis  comparario/ 
ne  virtutfs  nutririuc-quaufs  co:  fitp:fmu  p:incfpfii  ejc  q 
p^incipaUtcrpendcat^iaquo  oilTunditad  alia:^fiunc 
actioncs  in  rcliquis  mcmb:is  ffcut  p:incipiii  fenfus:?  m 
f 03  qui  oifTcntiunt  ab  bac  oictionc  no  eft  nift  ccreb:um. 
fedactfonesfcnftisnon  funttneo:nccgei:eo:fcd  cjralijs 
mcmba6:ficute):cutcioculo  •zaure.Tlccgpp  bocnc/ 
ccfTc  cft  ccrcbiu  no  eiTc  pndpius.Similr  co:  poteft  cffe 
pncipiu  virtiitii  nutritiuari4:qHani  actionce  funt in  cpa 
tc:'Z  virwtii  imaginatiois  ■zmcmoaaUs  t  fo:maU6:qua 
rujactioncsfimtin  ccrcb:o.3[mmoot:^  vtp:incipiH  oi/ 
aerfani  virwtii  non  fit  aptiim  ad  boc  vt  cmancnt  c%  13 
loco  cius  ocs  acriones  ea  j:fcd  op5vt  Deriucn  t  pcr  iftru 
mcnta  oiucrfa  quecrcant  poft  ilUtd  meb:i4:cj:  quo  cma 
nctad  iUa  virtus  oigna  coplcjcione  illius  Hicb:i  ■zaptitu 
dincciiis:ficutpoftca  fcics  in  U^bjo  oe  aiaUb^^^ita  vt  mc' 
b:iiq6cftp:incipiu  non  generct.  (TQuap^optercrcatf 
funt  ncrui  in  ccrcbzo  i  vciic  i  cp3tc:(iue  cerebjiii-z  epar 


©ctmnm 


Z8 


ffntMtopHma  p:inctpia  fcntfcndK-rmoitflidf -znatricn 
df:fiuc  fint  Duo  pjfncipfa  fcajndaria.(rCii  Bi5t  cmana» 
uerita  cojde  virtuscrcandf -zgcncradf  adccreb:u5  non 
critmagnii(iccrcb:fitrafmittatej:fe  inftrumcntiig  qd 
tranfumotur  adciifenfus-zmot^a  cojde:autco:  tranf/ 
mitat  eicjc  k  inftrm;qito  mediantc  oifTundat  ad  cii  (en* 
ins  -z  motU6:n6  oebct  aiit  bic  nos  coftringerc  ad  gencra 
rioiieneruo:tianfiteo:ii  pjincipiumacojdevela  ccre» 
bw.ScdcoccdemuscosefTcaccreb^o^-zqjtrafmittunt 
Qcozdcficut  epar:qdtranfmitrit  adftomacum  pcrq$ 
fuggatabiUo:tbabetctia  vcnasattribucntcs  al^.ergo 
non  op;  vtm  membzo  q6  eft  p:incipiii  aUcuius  vtrtutia 
f»n  t  principalcs  acrioncs  f  pfius  vf  rtutfs.i:  vt  ff  t  iftrum^ 
tum  octfonii  ipff  us  virtutfs.(L  •^'OfTibile  eftaute  vt  in/ 
ftrumcntiifitcreatumfldtranfeundti^c^aUo^tQ^non 
tranfumit  niff  poftqg  eftgeneratus^ftavtoe  cereb:ofd 
q6  pamo  eft  crcatu  non  ftt  p:fncipf  ii  fen  fue  t  motus  in 
dTcctu:fed  fit  aptum  HcriaUqd  psincfpiu  meb:o:ii  q  fiit 
poft  f  llud  cum  tranfumpferf  tab  alfo.  (Tictpoftqua  gc/ 
ncratiiftieritciinftrumentu  tranfumcndiab  aUo.vnde 
aimcrcarifuntncniipcrnngentcsadco::co:tranfumit 
fciifii  t  motu  abillo:potuitaute  cum  ipfo  cereb:o  gcners 
ri  boc  ptf  ngens  ad  cm  fme  p:fo:f  tatc:crgo  oe  eo  q6  a  co 
rcb:o  perringftad  co::necpeft  ratio:nctp  vf  eflc.Cii5cnl 
crcat  ccrcb:ii  creat  cn  co  ej:  materfaeius  alfgd  pcrtin/ 
gen8adco:.3lienuquidc5aco:dcpcrq6tranfumatur 
icnfus  1  moni8:quauis  o:nie  eo:^  a  cerebjo^  pcrucntio 
eo:;r  adco:  no  fit  adeo  manifeftaivt  (xitauftiUeg  pfunv 
pfitoicereq?  o:nisneruo:uquifunttter  cereb:ii  i  cou 
funtacercb^oadcoz^^znonacQ^dcad  cercb:tt:ffcitt  fuo 
loco  oftendcm''  cu  loqucmur  oc  namris  animaliu5.vbi  ^ 
pioUjiias  fadcm"  verbu  q6  poflf t  fuiTfccrc.  (L  *l^cdibf/  ^ 
musautcadaUudDiccntesndecfmpoflfbflc  vt  pjfnci/ 
piu  cflendiaUqua  virtutc5  fit  in  vno  mcmbjo  a  quo  eat 
ad  aUud  in  quo  illa  virtus  pcrficiat  .oetde  redeatad  p:i 
mii  mcmbjuitinuct  iUud.Tlutrfmentu  cni  non  puenft 
ad  c^r  nffi  a  ftomaco:toeindccum  fft  ibi  aUcuiufmodi 
rcdit  t  nutrit  ftomacii:fimiliter  pot  nutrire  co:  p  vcnas 
que qfi  naicnnt  eicco:de.©cd  q:  virtus  non  pcrficitur 
in  co:de  non  nutritco:  nili  poftqE;  pcrfictf  in  aUo  mcm^ 
b:o.)3imiU'tercftetiomoifpofitiofenfHs  comunis  ejcq 
cftp:incipfu5  cuiuflibct  virtutie  fcnfibilis^-zad  quo  po/ 
ftea  reditcum  lucro.  «ScnftisaiitipfiHeco^die^-z  p:cd/ 
pue  toctus  moio:  eft  $  fen  fus  ipfiue  ccrcb:i:  vn  de  in  tel/ 
li^biles  1  foztiozee  fun  t  cop  ooloxs.Sc  cd  quaiiiS  no  fit 
iUicitiivirtntcs  ficrivaUdiojcs  ifoitio:es  e%m  pncipia 
fua:co  g?  fojtiuntur  matcrias  per  quos  fiunt  bui^.vidct 
tomcn  gp  cptremitatii  cboidanim  maio:  eft  potentia  ad 
controbendum^potcntia  fiiojttm  piinr  ipi'ojnm;q  funt 
VcrfuspartcmnerHo:Hm:crgoco:eftpjmctpittm  pinii: 
1  ab  ipfo  virmtcscmanant  ad  ccrebium :  qiiarHnv  quc/ 
da  fuas  actioncs  pcrficiun  t  in  ccrcbjo  ■:  in  partibiis  ci', 
licut  imaginauo  t  fojmaUs  -z  tctcrc^quedam  vcro  cma/ 
nant  0  ccrebzo  ad  aUa  niemb:a:qHe  fun  t  c):tra  iUud :  fic 
adptipilam-zad  mufcHlos  moucntcs.ttacoidcema/ 
natadcporvirrasnutricndf.Dcindcabcpatcemanatad 
totii  coipus  mcdiontibus  vcnis^t  nutritctiaj  coz.virm/ 
tis  cniin  p:iricipiumcftej:coidc:fcd  materic  pncipinm 
cft  ab  epatc.CL  £>c  virnttibHs  autcm  cercbii:  vifus  pcr/ 
ficirarbtimojccriftaloidcquicft  ficut  oqua  Unipida:q 
rccipit  foimos  vifibiUum:-!  rcddit  cas  fpiritui  vifibili:^ 
fit  pcrfcctio  vidcndi  in  controctu  ncrHoiiim  concatio?, 
ficut  cogninij  cft  q:ctH8  dnirgia:'Z  oftefionc  Dilpofufo/ 
nisftictLTOlfamaautcmfita  OHabue  canincHlis.qHC 
funt  in  p;ima  parte  ccrcba  fifibus  mamiiop  capitilHr. 

^uic.  £>  4 


J&cm       Tli)arti0  V#  CapMS  Wllh 


OM<ct(e« 


«cTpJto 


CTSolits  vero  fit  i  ncndecerehii  EtingetibUB  ad  'lin/ 
guam:  i  palatum:  i  oantibus  eis  virtutcm  fctifusn  mo' 
tU0.(C3uditus  etiamfit  a  ncruis  cercbuquiperttngitt 
ad  cortilaginem;':  eippindCxmr  in  fupcrftcie  eiaat(£Xa 
cnis  quot^  fit  a  neruis  ccrebu.i  mufailis  Diifufo:^  to/ 
cumcozpuaplures  outcmncruifcntiendi  nafcunturejc 
pzima  parte  cereba.^tertoz  eni;  pars  cerebzi  moliioz 
e(hz  mollities  eft  vtilioz  od  fentiendum:pars  vero  cere/ 
bzique  fiut  poflcrioz  z  vicinio:fpIne  (tiit  ouriocvtpau/ 
latun  Duriticsaccedat  ad  fpina.  Cmas  tenmas  oebct  iu 
uari  a  ourfttcplurcs  atit  nerm  motue  qui  fiit  cercbzo  no 
nafcuntur  niflia  poiteriorc  (Kirte  cercba  qtic  eft  ourio:: 
t  oarities  eft  vtilio:  motui:'Z  plu0  picres  ad  boc.£ic  plc 
rifc^auteneruisniontsgeneranf  raufculi.  (TSed  cu5 
pern^afeiic  mufcaloe  e;;  illts:i  ligametis  gcncran  t  cboz/ 
dec^tremitates  aiiteo^  plurcs  continuant  cu$  oftibue. 
i£&  aliqaado  continuan  t  alicubi  no  cii  o([ibas.i££t 
aliquadoconcinuant  mufcuUca;mcmb:o  moco:nulla 
cboida  mediate.Tlucba  aiic  dl  ikut  pars  cerebu  penc/ 
trans  fo!amina  fpondilium  ad  13  vt  td  qd  fitCTrtcrius  no 
elongetur  a  mcnibzis  .&edej:  nucca  gencran  t  nerui :  i 
tronfnuttanc  ad  pzopinqua  loca:quc  DcboiCmoueriper 
ilU>s.(rUirtusverofo2malis-z  comunis  (enfm  fiunc 
tnpumaparcccercbu:fpirimreplenteipfumvcntriculii: 
queoia  no  fiunt  ia^nifi  vtrefpidant  fuper  fenfu8:quo^ 
|>Utre8  no  Dcriuanair  nifi  ej;  pziotc  parte  cercba.(CCo/ 
^tstiovero  imemoxin  (Untin  ali)SDuobueventrictt/ 
U8.locd  mcmozie  loats  eil  pol^crio: :  io  vt  fpus  cogita* 
tiom  fit  in  mcdio.f.inter  tbefaurii  foimarii  i  tbefauru? 
intcntionu.^cfpatiuqdcilitervtriicgcitecile.-ivtille: 
1  dlimatioDominet  in  toto  ccrcb:o.C!'0otai4t  bic  nU' 
quisoppbnereoiccns^quomodofozma  vnius  montis: 
imo  foima  totius  mundt.pot  oefcribiin  in  (^rumcto  par 
uilTimo  pozcate  virtute  fo:matiua.  jCotra  qua  oicimus: 
fcicntia9>co:gapo(TuntDiuidipcrinfinitii  noe  cjixnfac 
ab  boc  labo:e:(kut  mundus  oefcribif  in  paruofpeatlo: 
%  in  pupila:i  Diuidit  :qd  ibi  oefcribit  Fm  oiuiitone  illius« 


CojpitscnTpaniilTimuiTcoiuiditJicDiuiditimajim» 
in  numero  i  figuro^quauis  oiuiiis  vnms  oiiferat  a  Diu^ 
lionealtcriusinmcfura.Similitereft  oifpoittio  fo:mc 
imaginabilisinfui8maten;6:itcenteil  coparatioei^  Ui 
quo  oefcribitnr  fo:ma  imaginabilis  vnius  ad  aUii  qua'* 
tum  ad  magnitudine;  eiue  q6  Dcfcrft>it:(tcutc6paratio 
Duo:pe:t:trireco|:in  fuamagnimdine:apartncate  fcrua/ 
ta  funiUmdinc  tn  fpario.Utrtus  aiit  irafcibilis:-;  qd  pcn 
dctey  ca  non  eguit  mcb:o  pter  pn^.Sctiocni  eiusvna  c: 
1  congruitcoplcponicaUdiflfimc  z  egctea.n6  entm  eft 
eius  opcratb  q>  aUquado  operat  .ftc  operatio  eius  cp  af/ 
ndueopcrat.ita  gjtimcf  ncmuUu  accendat.^raenim 
non  acddit  nifi  aUquado:que  aate  afiidae  operanf  funt 
comitantianos^nctttintcllecms^-zcogttatio  i  fitia:que 
neccirccdin  nobispermanerc  vcl  rccipcrc:vnde  memf 
b:umaptumrccipcreiltaDebuite(Tebumidum'z  frigi/ 
diut  bocc|lcereb:um:qd  no  multii  accendit  calo:e  na/ 
turaU':fcd  rcftditaccenfioni  que  vcnit  e^  motu.  (TTIu* 
tricatioauteDcbuitneceiTario  ficrico:ge  non  fenfibiU. 
ideo  vt  cum  imptcrctur  nutrimcnto:':  euacueret  no  do' 
lerct  nec0  noccret  ei  q6  pcnctrarct  tn  ipfum:t  ab  ipfo  ad 
ipfus:  vn  fuit  necc(Te  ejTc  muUo  bumidius:ad  boc  vt  co/ 
feruarcccalo:c  fo:tcrcfi(lcntia  i  equaUtate^tboc  mcmr 
bmm  pofuerunt  epar.(EUimtte  aiit  generandi  pofuc/ 
runt  in  alio  meb:o:muUum  (cnfibiU:vt  boc  iuuarct  ad 
inquirendil  coitum  ardenri(Timc:g'  nifi  e(Tet:non  curarc 
tur  indc;-:  fi  non  e(Tet  ibi  Delcctatio:non  babcrct  p:o  eo 
tantii  anjcietatis  i  folUcitndinis:q:  n6  erat  nccedarium 
vite  ftngitlaris.CCi^lectatio  vero  pcndet  e^  f^cb:o  fen 
ftbiU.\ppter  qdfacri  funtte(TicuU':q  iuuant  cria  al^«  in* 
ftnimcnti8:quojrqucdamattrabtuit  matcrii:-:  qucdos 
c]cpellunt:ficut  poflca  fcics  cii  loqucmur  oe  ataUbtts. 

(££T[plidt  aureu  opus  oe  aia  3utcene:qni  (e%ta9  natius 
dufde  Df  :calh'gatu  oiUgentenac  optime  emendatii  •po' 
duepouosvenerabiles  canontcos  regulares  fci  Siigu 
(linianm6aAcrioDiui3[oani8De  viridario  cotnoratcs, 

(i^Xaa&veo, 


ims  2nlloteUstraflatusiab  ambicoin  lattnum  emagi' 
ftm  XDicbaclc  fc0t«.<§cdcriccDncmundi  ^mpcrato:. 
lUfcipe  oeuotc  ixmc  \ihiuy  TlDicbaclts  fcott.vt  Rt  Qtaaa. 
«^iatuo.'!  tozquescoUo  tuo. 

catimebzisflcequ^: 
^boincruotlcarne 
t!mcb:is  pfimilib'' 
vXin  babitudincme 
b:oj^£tqd95Difcre' 
patinmel»o.Mcre 
patiD  mebzo.verqs 
m^atmeflfimplcje 
velc6porv^£lxplS. 
fccitdie:qzequti6b$ 
cauda5tb6non.<£t 
e):eplu5p»micitqd 
ccihido  b5  conca;  i  eritius  ftxnas.tbo  non.  pifces  fquo/ 
inas.  Jn  babicudine  aiit  aut  ^titate:  aut  qlitatc.aitt  fi/ 
tu.aut  actioncaut  palTidc.Quantatc  vt  os  ocuU  nictico/ 
rads  magnu.i  os  oaiU  aquilc  parun.aut  ncrtio.vt  in  ara 
ncis.qua^pede8  in  aUgbus  funt.8.in  aUgbiis.io.i  qua^ 
rudLd.QuaUtatc  colozc  x  fi£pra.aut  mollicic  t  Duricie 
oiucrlltas  i  (itu.vt  in  mamilUs  clcpbatis.tequc.  £»uer 
fitas  in  acti6e:vt  inauribusclepbatiscuqbuspugnat: 
1  luis  naribus  cit  gbusaccipit.6iuerfitas  tn  pailioe  vt  t 
eaiU6verpertiUonis:quiruntDcbilcs.tetiaocuUfrundi 
nis  ecotrario.l^rtcs  vcroaiaUs.aut  fiitbumidc.vt  fan^ 
guis  fingfKdo  mcdulla.aut  fpcrma  i  bumo2C6.aut  Du/ 
re  vt ncrtii  veneolTa capiUi.tcartilagincs  t coznuo.  £t 
fk  Diucriificanc  olaUa  qd  qda  ipfo^  funt  aquea.  z  qdas 
agrcIli34^taquearuntmultismodi8:q:cidainnutrimc 
to  tbabitationcfuntaqucac^qdairpirdtaqul  trecipi/ 
untin  vctre:t  euomtii  camitno  wuintcjctra  oquom.  z 
qdas  lunt  quop  nutrimcntii.':  babitauo  funt  aqiia.  Uc/ 
htfamcn  cu  bocifpirantacrcmtrfct  ita  faciiit  nutritafn 
aqaa.finc  quecgrcdiunt  ab  aqua.fiait  couuca.£t  qdas 
funt  ttn  tnaqna  babitatia.ficutqdacocbc  i  alsutiq  non 
apparet  aUbi.':  no  intrat  aqua  in  vetre  eo?:  niii  fcdj  via 
acquircndi  nucrimetij:n6  fcds  via  infpirationis.f;  quod 
via  ifpirationis  e(t  vt  fpircfcDcindeeuomatipfas  ad  cue 
tationc  calo:i6  nalis.vt  cxpellatfupfluu  caUdii.aaquca 
qviuiicinaqua:^  nofoluc^aquaUcetetiiilUid  aial  q6 
viuit  folti  e]c  aqua:n6  b5  folii  nift  aqul.t  qda  aiaUa  funt 
tn  pctago.qda  in  ftagno.qdain  mari^ttagnovtramc.tq/ 
da  agreiha  infpiri  t  g  os  <:  p  narcs  tifuvt  apes  i  mufcc  i 
vefpc^^^aiaUaanulofo^tqdaaiaUa  futaqueatpoilca  fu 
untagrcllia.ficutgrcccmedeied^^tviuitinfluminib'': 
oeindeaUeratureius  fojma.tfitaftaras.tegrcdimj  ad 
agrii.tataUaaqucaqda  fut  vndofa:':  qdain  ripa.tqdas 
ccnofa^tqdasmanentin  petris^tanimaUaquc  manent 
fcmpcr  in  loco  funt  ficut  fpcs  cocba:}^':  qucdafunt  Ube/ 
ro  co:po«  vt  multi  pifces.':  qda  adberctc6cbis  m  p:in/ 
cipio;':  poft  Ubcran  t  vt  qrat  mcUus  nutrimems  fulficice 
qii  no  offert  eis  aqua  nutrimentu  fulTtcie's.':  taUii  funt  q 
dl  que  greccnoiant  armacba.t  qucda;  oquca  fubmer/ 
gut  fc  fup  caput.':  bfitalas  vt  airtureB.':  qda  p  pcdcs  vt 
rane:':  qdl  pcdibiis  ombulat  in^fitndo  vt  cacer.  i  qda5 
ferpcntcs  finc  aUs  ficut  vermcs.t  qdl  pifccs  ■:  oiaafaUa 
egreftia^^^aucsbtitcsalasinccdiitpedibuB.tfuntqdom 
Bucs.quaf  inccflfus  cft  Diflf iciUs:vt  irundincs.':  oucs  ni> 
5re,i  vefpertiUoncs.gt  otco.cgo  il  vidi  <mm  mtnoictn 


vefpertilionc.tfiimilemct.^rqitcaditfupcrtcrramcadft  25 
fitp  alas.t  of  albalie  arabicc  vefpernUo^tvacilla  t  ac  fi  ca 
rerctpedibu6:tambulatinuite.':  Sri^rccoUtin  ooctri/ 
nap:itnafpernirudini8.qite  appcUant  alb2oni3nim:q 
noapparctniftpoftpkiuiain  finc  eftotis.tcftauismo' 
dica.t  illa  q  btit  coaum  vt  mcb^anas  in  aUs4dl  oc  ilUs 
no  biitpcdc6:ltcut  fcrpctcsgda  alis  volantcs.  -^auce  oi^ 
ticrfant^qzqdaambulanttvolatfimulpgregatiocvnai 
Vtgruce.tqdlDiuifim.vtaquile.-^qdlvolatiavolatco' 
grcgatfrn:':  qdl  bina  vt  alcata:':  quedl  aliqt!  aggrcgan» 
tur.aUqtifegant  .taiaUTi  qda  funt  vrbana.  qdl  agreftia.i 
1  ttcr  awWa  bomo  n6  pot  viuerc  folus:':  grues:  •:  apee-.i 
fo:miccc6icantboiinboc.i5cdgrucs  -^opce  bfit  pnci/ 
peJfoauiccout  biitcoadunarione.fcd  n6  bitt  pnc^iem.-ii 
Oiuerfantctilinm^cibario^p.tqdaaucsvariantinco/ 
tncftionibus:q:  qdl  comedunt  corncs.':  qdlgrona.':  q/ 
dl  bcrbas:  vt  onfer:':  paliib3.£t  gbufdl  eft  cm  cettus  in 
catKrnis:':  qdlin  m^tibus.^zqdl  in  plano.t  qdl  venan 
fur  oe  nocte.vtgdl  lupi:qui  oitr  anboba.  i  nicticoiap  q 
of  bebus.tqdlvcnant  DCDie.vtaccipttcr.tqda  oe  oie 
"tnoctc  vtcatri.fijcataUbueqdafamulanttDomant.vi 
b^.-rqdlqj  nafcunt  cu  bomlnibU6:ficut  catri.t  cancst 
cqui^tqda  violctcr.vtlconcs:  tqdan^Domant  vt  cri/ 
ualit  q  Doman  t  qdl  natr  cito  vt  bo:':  clcpbas:':  qda  tar 
dc  vt  teoncs.et  fiit  in  oi  fpc  qdl  fpcs  agreftes.  ficut  %  in 
bomintbus.tqda  biit  voce:*:  qda  n6.t  q  bfi  t  voce  circa 
pubcrtatctcoitfi  funt  vebcmcttwcs  vods  ptcr  q^  bo.  t 
qdl  alaUa  fcmp  cociit  vt  goUus:':  qdl  btit  ccrtu;  tps  ad 
coetidii^-^taUiietiainipfoocfiderioqdafuntpaucicoit^. 
ricutatalqdDfgreccc6cbiraidon:aUuscaraco:a{don.t 
et  qdl  aioUa  appctiit  coirii  cii  fpe  fua.t  qdam  cii  oi  fpe.t 
qdl  funtfemp  ptinctia:£tin  mozibus  oifferentia  eft  in  jj 
aialibu6;q:  qdl  funt  jMuce  iractjdic:  vt  V(tcca.qda  vebe/ 
metis  ftultitic:tacuteiraciidic.vtaperagrcfti6.':  qdaj 
piatmuda.vtcamcUue.tqdl  funtpwuoji  momii  aftu 
ta  vt  ferpetc^.-:  ^dl  fo:tia  magnonima.vt  leonce:':  qdi 
fojtia  igcniofa  ingroriofa  agreftia  vt  lupi.t  qda  igcniofa 
pMUo:p  motuii  vt  vulpcs:':  qdl  vebemetis  ire  i  labono 
faqpitcniiitboibusvtcanes.t  qdlfunt  voldcaftuta  x 
famiUaria  vt  fimie  i  clcpbates.':  qda  bttt  vercctidtam  t 
cautela  vt  anfcr.t  qdl  iuida  t  ammiratiuo  pulcbatudi/ 
nis  ftic  t  belUcofa  ficut  pauo.t  qdl  bonc  mcmoric  ficut 
camclustaltnus.fsfolus  bo  raemozat  obUta.£tq:oc 
aialftiit  bumidcfuBc  t  in  co  fiiit  calo:.DiiToUtC6  bumidii 
tacrcaUdusa'rciiftas.TlecelTariiifititin  co  nutrimctii 
ttuncindtguitmeb:isnutririui6.ttucDiuidunt(llame 
b:a  fd^m  Diuerfa;  ma$  vel  nam.Tlutrimctit5  aii  t  n6  ell 
nifi  in  quo  eft  aUgd  ficcii.aqua  cnim  oot  viom  penctra/ 
tioninutrimenti.tnccducitfupcrftuu.aut  p  vilvnam 
rtccamtaquofamvtinauibU6:aut  perouos  viosvtin 
boibus.CtoUa  q  no  pitt  foluare  fua  fpcm  p  fc  fcmp  oat 
mcmbjii  cis  q6  ejrpcllat  femen.t  memb:ii  q6  ftifcipit.  t 
q6  fufcipit  illud  eft  matri^.t  loco  matrids  aUud  cft  in  g/ 
bufdl.£t  fenfU6  toctue  cftc6is.vt  boie  qui  b;eiu8  iftru 
mcnrii  vtcarncmautneruii:taiaUAaUa  biitqdam  loco 
ilU>:p.t  aiaUti  qdl  giiant  aialia.t  qdam  p^imo  vermes: 
tpoftcafua  mcbw  pcrftciunt  poftinodii :  t  queda  femi/ 
nc  faciunt  oua:t  oe  aiol  morinu  mognii  vt  oclpbin  t  ccl 
lcte.t  aialio  biitiapilos  t  Ipinos  ct  fi  fint  fpine  arma  ge/ 
ncrant  libi  fitia.t  quedl  oitat  in  vetribusfuis.Dcinde  fi/ 
unt  vermcs  an  tc$  cyelnvt  celetc.£t  qdl  btitoua.t  on/ 
te$  ouont  ffunt  aiaUo  copleta.vt  mogne  vipere.  tctoua 
biiria  teftas  biit  introfe  ouos  colo:es:  olbii  t  citrinii:q6 
bsmolle  £eftamb5Vnicucolozc.vtccUcte  oua.j£t  aia/ 
liit  quetkm  biitpedes:  tquedam  non.  t  que  btitpedc0 


W>c  Mibtie 

qttCdlbabcnteuos.iquedi^.tcjdainetiaplures.-zq' 
da.+^fiajtcftaialqdvocat  nigredines  aure.  fitara' 
nec  pedes  tnultos  bii  t.i  natncms  pedfi  femg  c(i  parji  3 
vtcquetnr  fempcr  mcelTus  z  onm.&tr  qda  brit  alaa.-z 
qda  norflicut  fpcs  pifctii  que  appeUanf  ccllctc  q  biit  lata 
caudli  vocaitr«nfatomu8:x  nirtt  in  natoc  fua  fue  fuas 
&  Oimefioca  fui  cozpia  £t  qda  ranc  brtt  alas  ficut  marinc 
Oiete.liuc  oicte  agreflcs  que  no  iucitiunt  in  riuis.i  foztaf 
leelliUndqdiucnit  in  arbozibudcfcdpifccsbtitee  alas 
gdam  bnt.  ^..pofltas  iUQ  latcra.-z  qd  i  ouas  alas  fug  vc/ 
rre-.iouasadoozfus.gtqdapifcesbtttpedcs  •zatas  fit 
iUud  gcnus  qd  of  malacbicipifcra  ouri  cozij  finonbof 
bucrtntalasiuuantcauda.-zacapbeanatatpedibu»:  % 
cauda.£t  oe  aial  onulofu;  no  b$  cute.£t  oes  aues  q  funr 
ptumate  biit  fanguine.aut  oe  illud  aii"  fun  t  ale  cutis  auc 
cozium.out  cifac  biit  fanguine. vt  vefpertilio.15  in  gbuf/ 
dlnon  Ittita.vtin  apibusi-zqbufdamaiaUbuB  bittibtti 
ala3.£t  cifacienfes  qdi  biit  ouas  alae.':  qdi  bitt  q  tt^:; 
1  qdS  bnt  aculeu.'z  qdl  mozdican  tcu  roftro.fiait  mufct 
lioA  fo:f  e  funt  qda  q  biit  alas  cifacienfes  ciT  membwna 
ficut  farrabeu8.l:t  aiaUa  no  bittia  fanguine  funt  mincr^ 
ra  qua  bntia  fanguine  pter  (xiucas  fpes  marinas :  ejc  eis 
funtmalacbiemagnico!giscii  fucnntin  tlationibusca 
liciis  1  in  vndis  no  frigidis.£t  oe  aial  fanguineij  iuuatnr 
4.pcdibU6:aut  ouobus  pedibtis:t  ouabus  manibus.aut 
ouabue:t  oiiobns  pedibU8:t.4.aUs.£t  quoddi  gen"  pf/ 
fcfoqdvocaf  grigim.DequoDf  cpnafcif  vnaoici  mo/ 
rif  eodebj  ouos  pedcs:t.4.ala8.tcancer  b5  niuUos  pc/ 
dcsri^t  ii  oiuertainus  rermone  noftrit  ad  mcbza.  -x  gna/ 
tfonceo^iriqzin  canpne  noftro  fufficieterocbis  j^trafv 
iiimu8:tuc  voles  fcire  iUud  audito:  trifferat  fe  ad  cano/ 
ne.nifiq2CognofcatNc  q»  osiititin  aiaU  adfufle'tame' 
f a  co:po:is.t  eiiis  fitndam^ij  fuo:p  motuit.£t  cartilago 
fiiit  copoiita  q:  fuiia  carnis:i  odlsiq  teniis  eilct  gradata 
piiictio  inter  osrt  carne  ^  ipm  -zpfpera^fcdm  36  oe  mc/ 
clitto$puentrecue):tremi8.qmfi  os  piiigcret  imediate 
cu  came:ttlc  lederef  caro  aboffc  in  oi  pllrictione.  £t  iiv 
tiametiicartilaginisefl  q>ipmfitftindamettT  mufculo/ 
rii  in  locis  bi  gbus  nd  copetit  fttus  ofTis  fcd;  qd  vidcm": 
q:  coii  pectotaUpetriU  pofiti  funt  lacerti  cpiglotis:?  Un/ 
gue:j£t  ncniiqui  neceflfarq  funtjjptcr  fenfuj  1  motum.i  ■ 
ouri  ad  icilTone  t  fle^ibilee  ^pter  incuniatione.  £t  IT  U/ 
gametuoiTium  fuitltne  fenfu.-z  ne  in  motu  eiTentin  cdti' 
nuo  Oolo:eJct  tcle  fiue  mcbtane  fiicrin  t  fug  memb:a  ad 
pfcruadii  ea  in  figura  fuan  tiJCDjfenfum  mc*b:is^Hete/ 
gurt  t  que  caren  t  nerui«.qi!^  cis  accidit  apollema.':  vcn 
tofiras  oilTcndctia  illa  pclUcula.  £tcaro  fuit.  vt  tplerec 
vacuij.£tltcr  meb:a  (66»  ftm  nume:;:q  ^ftataUgdalija 
e  Dnr  bfe  iuuamcta:-:  id  qd  pftat  of  fubfcnii^e.':  ^flas  itn 
*  quatupflan6eft.antepnclpalc:fc6mq6  oidmus  co:cl 
pncipatc:  eo  g>  eft  pncipitj  gitationis  tih  r  t  pulmo  pftaf 
ei  aerc:i  of  bfe  puUnoj?ptcr  bec  iuuametii,  £t  fcdm.  6. 
Qjcparopabaf  fanguine  ficiitco:  fpij5:Diccbaf  epar  me 
b:iT  p:incipalc:i  quo  ad  ilTa  ^ncipalitatc  oicebaf  ftoma/ 
aisbrciuuamctu.£tq:polloigcfKanc  ocepate  fcque/ 
baf  tcrtia  1  quarta  oigcftio:quo  ad  iUas  oiccba  f  epar  ba 
bereiuuamctii.fitncruigdafaciut  adfcnfum;':  gdaod 
motii:aUqiT  1  virms  motiua  ■rvirtUB  fenfitiua  piuctc  fijt 
in  vno  nenio.^aUqfli  oiuife  funtfn  ouobus.gt  memb:anc 
oc6  inuoUtentcB  oia  memb:a  pecto^is:  nafcunf  a  mcb:a 
nfa  latc:p.£t  mebzanc  oes  inuoluctee  nutritiua  nafcunf 
emeb:anaq  fupponif  mtifcuUe  vcntri6.£tep3r  n6ba/ 
bebatfilainfe.q:n6opomiitipmmoucri.£tqfl[ouetu 
niceinuoUiiit  aUgd.boc  cftppter  faluatione  illiue  mcm 
bu  neceiTan).£t  in  capite  boi9  pUires  future  funt.t  ii  vi 


Hibcr 

dft  Mrihoian  m  btite  futura  fn  cepiteA  fepe  boc  accidit 

miiUcribU3.£t  rcfiduii  buius  capituU  qrct gs  in  pmo  Iv    Z.ib:o  &< 

b:o  mco  q  fcribif  oc  canone:-:  rcucrtamur  ad  verbiT  3ri.    piPKfl» 

Qn  frons  lata  eftifignificat  toltij:':  rotiida  fignificat  iro/    ^*"'™» 

cundia.£t  fupcilia  ftint^ptcr  ocfenfioneociilop  a  puUie 

re.tilla  qit  fiint  fc6m  Unea  rectd  ITgnificat  femininu-, :  1    ^ 

qn  oefccdiit  g  icuruatione  a  pte  nafi  fignificat  acutii.gt     > 

qit  IcuruatTf  ad  lacb^fma  le  filucftrc  fignt ficat  ioculato/     «   . . . 

re.Cfitintcroia  memb:aocuU  inajcime  fignificatmo/     **"^'"» 

resaie.£tlacb:)7maleoomefii£iicucft  modicu  ffgnifi/ 

cat  alhita.£r^ti  bo  b5  in  lacb:f  mali  oomefiico  multas 

carne  ficutaUquando  b5  miluus  malus  eft  1  afiutHs.£i 

g  bs  fugciUa  ocpedetia  iuidu8:ocuU  mediocres  bonui  % 

pa^(tgnii%:at.£te;:tcfiadanteriu8fignificatlTuUu:tp 

fondi  tubttte.£t  g  b;  ocubs  oiu  aptos  fine  vereciTdia  e> 

1  ihiUus.£t  Q  tremutos  ell  teui6:'Z  mediocris  eft  bontts 

fter  illa.£c  oe  aiat  faciee  gitatione  alteri"  aiaUs  bns  odii/ 

los  pter  cbctdi:^  cfi^  fpes  muris.t  fo:tc  h$  ocutos  cooper 

tos  12  teta:i  boc  elT  manifefiii  boibus  qfi  vide't  in  fuis  fo^ 

iteia  oculo|:  poftcp  itcrfcctue  eft  v^b:a8  ocuti.':  no  co> 

lom:i  fait ei  tcla^jpter Dcbilitatevifus.£t oe  aial motiet    g 

aure  pter  boiem.igda  boieo  motict  fed  raro.i  oeaial  bs 

aures  pter  pifcee  fquamofoe:':  qda  atatia  aquea:':  p:eter 

quafda  aue8.£t  oe  aiat  faaes  aial  fibi  fttc  b5  aurce  pter 

Vipera  t  oelpbin.jgtpiliqii  nafcunf  in  naribus  boius  fi/ 

gnificot  ipfos  ce  mcdiocree:':  auditit  bon  ij.  £t  qri  pinna 

putpe.f.auriu  piugif  cu  coroe  fauce  fignificat  ITulttT  1  vai 

mT.£tnare8  facte  funt^pter  ITcrnutatione:<:  e>:pulfion| 

medulle^t^pterifpirationctndfpiratgos.Htfignifica 

tio  fup  boc  elT:q:  iS  vidit  3ri.cqutT  qtu  babeb.t  t  os  aptii 

BmarcfcataT.ipftrictceratnarcs;  ifubito  mo:w''e.£t 

elepbaBb5catccii:':gidodo:at.'z  oiuidittriticit  aterra* 

t  ari.Dij:it:  g?  oc  aial  biis  fanguinc  b5  medulla:':  oema 

rinis  no  bntibus  fan^nine.':  bntibits  medulta  folum  elt 

malacbie.t  iter  oia  aiaUa  bo  eil  bits  ma):ima  medulla$ 

refpectufuico:pi6.j3ptcrmulta6opationc6qua6e):er/ 

cct.£t  oe  qdrupcs  b5  cottii:'Z  leo  b5  iUud.q.  immobile.i 

b5  iterfow  vctris  ficut  canis.jgt  qda  aialia  no  bnt  pede» 

filTo8:'Z  qda  bfit  f jfTos  ficut  ctepbas  g  bs  in  paUna.-:  oigf 

t03:'Z  ficut  camcUus  e^altat  narcs  in  aqua.  •:  fuus  catce' 

eft  res  cartilaginofa.£t  aialiaquadnipcdalia  pedesfuos 

mouetptrarioboi^ietepbas  voUiitpedce  fereadmodii 

bots.t  manus  ad  modu  aiaUu  qdnipedaUii:'^  oe  aial  q/ 

drupcdalc  voluit  pedcs  prio  boi  pter  bardii:'Z  laccrtus: 

c  laccrtusvotuit  pedcs  fcd^monus.-zDigitipeduei''  oc« 

cUnat  ejc  i  obUquo.^i  nttttit  aial  pot  votuerepcdcs.t  mo  1 

nus  fi^tr  adc^trafcdcocbi  cllaqucij:t  qctrcmttates  ma/ 

nuiT  ei  vf  fun  t  :3mkMe  fug  fpa  wlas.t  tpediun  f  o  motu. 

'tb5.5.oigito6,£taiaUa  figiit  idilTercntcr  pcdes  anrerio/ 

res  ptcr  Urone.':  cameUT  g  figut  fcmp  pedc  De;:trtT  p:iu3, 

£t  oe  aiat  ^drupcs  b$  cauda  f5  cauda  cocbi  elT  ficut  cau 

da  ccnii: :  anterio:  pars  caude  clT  pilofio:.':  pofierto:  mi 

nus:-:  bo  b5  pitos  vt  oialia;':  qditipcdalia  no  bnt  icj:ccf/ 

fu  ffait  i  pectie  ■:  igiiinc  1  bj  fuEcilia.-z  piU>9  circa  vulua. 

©5  porc"':  camcUis^-^vrfuB  biit  miiltos  pilos  circa  totti 

co^piie.tqdafuntaialiaingbuscrinis.tcattdaafTilanf 

ficut  in  cquo.':  ilUcrincs  cadunt  aliqu  fu^  -fpatulas.  fic 

in  egceruo.iego  crcdo.  gj  illud  oial  qd  of  cgccru^c  vac 

ca  q  nafcif  in  tcrra  partbop^^z  femino  nobs  co:nua  in  15 

gtie.': bsco^p^ad quititateccrui:'Z  boics  faciitt in  terra 

mca  fedaccs  dc  crine  itla;:.i  oipt  9ri.q6  ifta  aialia  fiuit 

in  terra  q  Df  ancbocbaii:':  of  iae  itcr  ifloa  motano»  vao 

cbos  in  illo  tcrra.  -:  oomeflicas  q  itcr  po:co9  ad  nos  mo/ 

tonos.f.':  Domeflicos:':  btit  pukb:06  oculos.':  fiTt  acuti 

Vtlti8.'z  vertiit  couiua  poH  ficut  caper.@s  aial  qd  of  c^ ' 


13  «rwtfl et)cu cojniiaad-riKtudine brnnuU africitomtofe 
in  circuitu  fc6m  logittidinc.fit  folus  camclus  bj  addita'' 
metii  in  oo:fo:iali(39  05  ouo  additamenta.  icccobab  ca/ 
melieft  fiait  cobab  eq:i  e  paruti  reipectu  fui  co:gis.':  in 
boc  pucnitelepbas  cu  eo:-:  camelus:':  fciffura  fua  by  pel 
lcinmedioiicutcinpacaanferisricamelus  bj  fifluras 
carnofas  ficut  vrfus.i^pter  boc  faciiit  boies  artificiatr 
^leas  ne  lcdat  tcncntas  carnts  fuc  fubt''.  ^z  camcUis  bs 
culmosin  fu2io:i:z  no  q  rtos  z  fcdos.i  folus  bo  b5  tibi' 
06  camofas  multii:  z  bo  bj  vngucs.  1  camcluc  vngulas 
fifTafl:i  aliqii  in  aliq  regioe  biii  camcli  vnguias  fic  eqif 
ficut  in  rcgioe  rome:':  no  cft.ppterbocofia  multa.  Jtt  q 
bitt  cojnua  bnt  vngulas  fi(Tas.^t  afin''  idicus  g  no  b?  ni 
ft  vnicu  coznu  in  frdtc:b5  folcare  in  pede  ficnt  eqiuis.fcd 
aial  q6  of  arcba  b5  vnii  co:nu.i  fiiTura^trhftcut  ouis  x 
Ibleas.^toc  coznutus  cft  cjdntpee;biis  oico  co:nH  nslc: 
nifi  accidat  illud  e%  mutatioeaccidctali  (icut  i  co:nu  fer 
peti9:in  terra  egf  pti.£t  oc  aial  b;  co:nu  vacim  ptcr  cer 
nu5>d5egoaudiuiintcrrapartbo^quodd3ce  aial  q6 
Bpgetfcdmgdvacca.1fcd59dcamclu8.1b5  co:nu  ma/ 
gnili  in  co:nu  funt  anguli.i  ab  illis  angulis  nafcun  t  ra/ 
mti  iairuan  t  in  fe  illi  rami.Jtt  co:nu  illud  in  CHmefrone 
^fttnditatis  b5  cubitu  vnii  t  mediuui  illud  co:nu  aliqif 
etriagularcaliqitqdratii  to:tuofu5  no  recte:iadduci]C 
in  terranfa5  aterraptbo;^.'zfaciiitboies  inderdlas  ej: 
illi6.f.co:nibn3.£t  oe  aial  b5  co:nu  f ipi5  nifi  ccruns.  £t 
nefcio  egovt:p  pdiaii  aialmutat  fuiicoznu:i  foztadema 
tatppterfuipciderofitate.8tinaialibn3locusmamilla« 
rii.aut  cft  in  pecto:e4iut  jjpe  pectiis.aut  in  vctrc.aut  itcr 
ihguina.Ct  elcpbas  mas  b5  mamillas  fic  bo  mas.  1  ma' 
resaialiiibntiitfomlareandbittvberaptcr  cos  g  a(Ti/ 
miiant  mfibus.(icutin  gbufda  egs.  £t  qdam  aialia  bnt 
pelle  virgeeminete  ficut  equus  canis:-z  bd:i  qda  btitvir 
ga  itra.vt  oelpbin:i  elcpbas  b»  virga  llcut  equus:ni(i  qz 
fua  virga  eua  cft.fcdm  (^titate  fui  co:Ei3.i  eft  mino:  fuo 
calcaneo.in6b5iogitudine.itefticuli  maris  funtinms 
iu^  rcnes.i  iovelocitcr  coit.ioes  fcmincaialiii  migiit 
retrozfum:i  mos  leonii  1  cameli  mingut  poft.i  virga  bo 
min  u  1  multop  qdrupcdaliii  eft  neruofa  camofa  cartila 
ginofa:i  virga  cerui  1  lupi.i  vulpis  ad  neruofitate  oecli' 
nataliquatiivir^ciusqdof  bemncboscrt  oflca  trft 
piira.£t  meb:a  fugio^a  bois  pma  funt  plafmata  maioza 
ifcrioabits.i  ppter  3  puer  cu  manibus  vadit:Deide  ma 
gnificat  q6  cft  fub  ancbis.  1  allcuiant  fuciozo.  1  oe  aial 
bns  crines  q^to  magis  crekit  tato  magia  attenuant  ifc/ 
riora  1  augmeta  t  fiipio:a.i  aiaUu  qda  bii  t  octcs  i  vtracp 
madibula.  1  qdi  iferius.i  q  no  bnt  oetcs  in  fupio:i  ma'' 
dibula.tiicilla  ma  trafit  in  co:nua.i  qda;  aialia  bntgm 
mos.vt  po:cus'.i  aialu  lupo:p  venatilta  Diuerfant :  q:  qj' 
da  bittoetcs  aaitos:iDiftates.vtpo(Tiiit  mcUus  intrare 
pda.i  eueliere  f ruitun  vacea:i  fibi  fimiUfi  biit  ptinuos 
q.fint  vniin  mcliua  fctndat  berbas.i  grumus.  1  co:nua 
nopueniiitfimul.fctcocbibiitoetes  fcrrinos  ifcrio:c9 
fcindc'tes  fiipio:es.i  nullu  aial  oe  pdictis  b;  oyiinem  in 
antinme  oetib^.ictantircus  noiatquoddiaialin  gbufda  libzisfu 
i8.q6  eft  in  tcrra  idie.i  eft  filc  vrfo.i  b5  tres  otdines  i  oe 
titmsfuisin  vtracg  mldibula.iof  grcccbozims.i  c  pi' 
lofus.i  c  rtrcmitates  cius  fut  q  fi  lconis.i  ci'  magnitudo, 
aci''  facics  cft.q.facics  bois.iefl  ferc  nibcii  ficutminiii. 
iciuscauda  ficutcaudafco:picis  agrcrtiBbiitisacuieii. 
1  gcutitpiUs  fui6:i  bgFsi  cfl:  cius  vo%  magna  fiait  tubc 
iellvclociBairfus:icomeditboics.iDico  cgo  g>fiill6 
«ialiucniatnoeftiUudqdDf  albabar  ncc  rocbiis  licct 
afTimilet  rocbo:in  qbufdacqm  a'it>abar  eft  in  fo:ma  lco/ 
nis  magis  pilqfus  fpledescu  citrinitatc.  lUneis  nigris 


rocbHS  vero:  vt  putd  ef^citrinus  tm  in  pilis.  Ilecg  cmul 
tiiinaiaUqd^qdatDctes.fcdcanis^gcitfuosculmoe: 
iequti8fene^ciieftfeniozb5Detesalbio:e8:icani3cco 
trario.  1  capzioU  no  mutit  DetC8:i  qn  funt  magni  figni/ 
ficat  Diuwmitate  vircin  cis.i  funt  m  afdca  muirii  abun/ 
datcs.i  fnnt  fifcs  fiUjs  ccruo^^apud  no8:i  biit  pulcbzoa 
0CUU3S.1  vUra  mare  cartbaginis  rcgiunt  .1  bo  b5  ocntce 
quofdagnafcuntpoft.zo.an.iinclcpbatepHoappctgd 
fiu  Dctce.f5  fui  Dctcs  magni  no  crcfcunt  ci  antc^  fjt  ma» 
gnue:ici'  lingtiaeft  valdemodica  refpecni  co:pia  fui:t 
apBct  in WS.1  aialia  q  biit  os  fo:mof3s:biit  labiii  ifenua 
fiflli5.i,cquus  nili  b;  crin  cs  fiait  equus  Domcfticus.i  b$ 
cauda  ficut  po:cu3 : 1  in  nit  ficut  cquus.i  eft  cqlis  afino: 
1  b5  co  ziii  fpiflti5:i  fuusveter  ficut  vcter  cg:aut  afini:i  ft 
mia  coicat  in  fo:ma  cu  bote.i  cii  fo:ma  lupi.i  flmic  cani 
ne  bntcs  caudi  funt  pzauo^  monul.i  mo;:.i  ei''  ocntes 
(icut  DctCB  canii:i  fimie  fiit  pilofe  an  terius  ptcr  facies.  z 
cius  Dctes  ftcut  boi6.t  b5  aUa  fiicut  bo.i  mamiUe  eius  m 
pecto:e.i  manus  1  pcdcs  ficut  bois.  1  j^gcit  manue.i  ca 
piu  ficut  bo:nec  b5  pectine  emincte.i  gcgd  eft  fug  pcctt' 
neeius  eft eminetius  qg illud q6 cft fub :  1  oe aial  qdru/ 
pcs  ippoitio  ei'*  q6  e  fup:a  pccnnc  ad  ili6  q6  c  fub.fic.5. 
ad  tria.i  fozte  fiimie  abulat  (uz  ^os  pcdc8:qz  biit  calca 
neu:i  initunt  ei  fic  bo.nec^  bnt  ancba  ncc^bnt  cauda:f5 
ffgnii  caudc.  t  vitlua  eap  eft  fic  viUua  fcmine.i  i^ga  ma/ 
fculo^  eft  ftait  virga  canis^i  itcrioza  eius  ficu  t  bois.i  oe 
qdrupee  fadce  oiia.t  biis  fanguinc:!^  colUii  caput:i  bs 
Oco:f«5.i  pectus.i  cauda:i  vngucs  fifTos.t  pcdcs  fic  w 
gitos.i  b5  Dete8:i  lin^ia  pter  tecbca:i  ei''  fioit  pifcie  no 
bitris  Ungua  f;  fignu  Ungue.i  tecbea  no  b5  ilUid  q6  appa 
rctfi'gniiU'ngucinpifcibue:inuUo^ifto^  aiaUii  b$QW 
re6:f5U)Coauriiib5fozamia.nec^b5mamilla6.-ncc^vul 
tia  apparcte  mulrii.iq6ifbetifto^  bs  octes  acutoe.iocu 
toeDctecbeaeftfiiaitocuUie  pozctiaiUnoe.t  vnguea 
fbztce.i  aitis  oozfi  fuicft  muUii  adbcrcs  Dozfo  1  carni.'? 
DcbiUtat  cius  vifus  in  aqua:i  ?fo:tat  in  campo:i  maio^ 
mafio  dus  eft  oe  oic  in  capo.oe  nocte  eft  in  aqua :  q:  aq 
ilUus  riui  eft  caUdio:  Dc  noctc  q^  fit  acr.gt  Dijcit  Sri.  qo 
of  meUon:i  crcdo  gp  fit  balarce  vcl  bard6:b5  coftas  16/ 
gas  ficut  pifcis.iei^fpina  eft  emines  ficut  fpina  pifcis.  1 
eiuefacies  eft  fiait  faciee  aialis:(}6  of  ff  cde.i  fua  cauda 
dlgraciU3:ieftvaldel6ga.iiuoUitain  cxtremitate  fua 
fubtiU  ficut  co8rigia.i  b5  pcdcs  fiflbs  ficut  oigitos  bois. 
t  fuE  illos  Digitos  b5  vn^ies  vncato«:i  in  vcritatc  non 
e(i  ardon.fs  eft  fitie  ardon.i  fui  ocu  U  m3gni.ij3fundi.  t 
pnt  oaiUci^^infpiccre  adocs  pte  qua  vuU:i  colo:  d''vcr/ 
rit  ia  nigredine  qn  fe  b;  fic  aialq6  cft  i  o:ripilione.i  tiic 
atHJaret  in  co  aliqii  maculci  aliqii  mtitat  coloz  oculo?j 
1  mouet  tarde.i  qn  05  mozi  vertit  dus  colo:  in  colozej 
palcc.i  n6  b5  carne  (uj^  coipP  (ud  ptcr^pe  cauda.  1  ^pc 
oculos:ib5  fanguinc  i  cjrtremitatc  cmdc/i  fitf  circacoz: 
locusccrcbaciT  iter  oailos.i  qii  cjccoztat  locus  illc  iue/ 
nirftib  cute:\ocf  illc  $>  a  rmiUa  cris  fubtilie.i  Uicce  muU 
tii.i  illo  abfcifo  viuitadbuc  aiaUi  moucdo  coftos  aperit 
iUa8:i  oftringit.1  n6  b5  fplenc.i  mo:at  in  ftjruris  Uipidie 
1  maius  cojp"^  eft  auiu  illud  q6  b5  vngues  vncofa6:i  bj 
pcctus  magnuicrura  magna.£tqda  biit  puas^vt  meU 
us  natct.fit  poftcrio:  oigims  cft  in  pede  Uico  calcanei.  t 
bubo  b5  DUO6  Digitos  antc  in  pcdc.i  Duos  poft.  £t  auea 
inagne:iaialiabiitiaco:iafquamofa  iicut  ccmaUepnt 
claudere  ocutos  fuos  palpcbza  iferio:i.f.cu  qdi  tcla  que 
piiigit  ixjlpebze  ifcrio:i:i  tn  qda  ifta;:  claHditoculii  cu 
i;wlpcb:afupio:i.iqdaauc8trabiitivolam  fuos  pcdcs 
poft.£tqda  illa^  pftringiit  pedcsad  vctrccii  volant.t 
qda  biit  Uguae  I6gae:t  gradlcs.i  qda  rotiidas  ficut  pfi/ 


W>c  natura  mlmm 

%  tid  «o&auesqimitantvocebois.Ctaulnobnsvn/ 
giies  curuos  b;  additamen  tii  cruriu  i  crure  iifcut  gallus. 
1  qdi  aialia  biTt  additametu  gallearein  capite:-!  illud  in 
gbufda  ell  carneii:in  gbufda  pcne.gt  ocs  pifccg  biit  ca/ 
put.i  caudi.i  no  coUii  necp  virgam  nccp  tefticulos  necp 
vbera  necp  libidinc^f;  oelpbin  b,  mamillas  qz  gnat  fibi 
nte:zruamamillaainmilat  iucturefiue  ligameto.t  fua 
mamilla  no  terminat  in  conii  rotiidii.-z  pifces  biit  auri/ 
culas  g  qs  eijciiit  aqua.  i  qda  gs  pifciii  bj  ouas  alas^pc 
auriculas  iqda  pars  pifciii  bs  alas  qttuo:  in  logitudinc 
liait  ancbalini  aiarmait  i  fibi  fimiUa:t  gda  pifcts  g  fiic 
loginec  brit  alas  nccp  aaricuhs.i^buf^  auribus  quo' 
ruda  pifciii  funt  coogcula  c6cbea.aHt  ouo  offea:':  app:o/ 
(Nnquateo^aurescapin.^zqndbiitcoogculafugaures 
funt  cclete:':  tiic  fue  aures  oeclina  t  ad  oozfu;.':  illa  l^a 
cclete  q  cft  I6ga;b5  auriculas  Declinates  ad  inferius:":  ra 
ne  bttt  auriculas  fpiiTas.':  fpinofas^licet  auriaila  eius  (it 
tela.':  attenuet  g  oiitcftone  qit  clamat.  z  qdam  ptfccs  in 
Vtroc^latercbrit  vnaauricula.tgda  biit  multas  mw 
culos  in  vtrocp  latcrc:  fonafrc  in  vtraqj  partcbj  ourcs 
Kngulares:':  pter  bas  alias.z  fo^taitc  babebit  in  oi  partc 
vna  auricula:':  foztaitc  oiuifim  plures  no  copofitas:':  pi 
fces  ilapbi)  bitt  aurcs  ouplas.Tlccp  aligs  pifcis  bj  pilos 
(icutaial  qd  nafcit  cii.4.pedibu3:nec^  pcnas  ficut  atus 
fed  fquame  pifcis  funt  fugfluitatcs  cutis:':  illo;:  q  bnt  cu 
te  foztc.t  pffciu  gda  btit  multos  octes  licet  lingua  Ht  fif/ 
fa  t  madibula.£t  qda  pifces  biitvna  narc.':  qda  ouas.£c 
gdanobittpalpcbias.':^  biitpdictabittfanguinc.  lEcg/ 
da  pifccs  giiant  aialia:':  funt  gda  pifces  g  no  biit  fqtiamo 
fascuteslicutceletc^oespifcesgnarcunt  inaq  faciiic 
fi[cutcclctcptcrranas':colub2es.qdafuntaquec<:qda 
funt  agrcflcs:':  aquec  aiTimilant  agreHibus  ptcr  $  tn  ca 
pite:q:  caput  agreftis  cil  mai''.<:  tde  aquee  colub^es  mo/ 
rant  in  If  mbo  aq:*:  no  mouentadpfttndii  in  medio.t  m 
mari  efl  quodda  aial  qd  or.):):.pter  q6  cit  nunus:eo  op  x 
ell  in  capo:':  femp  in  limbo  aq  pctrofe:':  in  mari  c  quod/ 
da  aial  focies  naucs  ftare  qfi  eil^pe  naues:':  no  comedi 
tur:':  facit  Itarc  g  virtutc  in  ipfo.t  b5  virtutem  ad  odiuj 
artandii:':cius  alealTimilanf  pcdibuB.':^pter  15  errant 
boics  in  figura  rua:eo  q>  putat  fuas  alas  pcdcs  fuos  e(Tc. 
ibccdt  oifTcrctia  aialiii  in  mcb:is  apparentibus.  Tliic 
aute  loquamur  in  mcmbas  intcrioabus  in  babitudine 
mcmbu)^  animalium  intcrio:um. 
CC^Jncipitfecundusliber.  £>eoiucrfitatc  memb:of;ani/ 
malium.  Capitulum.  .1. 

^f(\  ego  qd  ocaial  biis  fepu :  i  sirbu 
^  ^^  bs  cereb:uipinguc.':  q6  no  b5  ce/ 
ccbzu  no  b5  medulla  vnctuofa^.t  oc  ifpi 
rasbspulmone^^^Tucrtit.toc  aial  bns 
fangu  .ne  b5  co:.  i  oiafragma.  fj  in  paruo 
atali  latet.':  aliqii  i  co:de  vaccc.  ':cameli 
ccrui  repit  os.-:  pifccs  ii  rcfpirat  nec  biit 
pulmonc.t  accipitit  p  b:ac06.£t  ocaial  biis  fanguinc  bj 
epar.tqdaaialianonbiitfplenc.iaialia  rapacia  babet 
paruii  fplenc.':  illud  aial  volatilc  qi>  bs  caput  ad  modu; 
cap:e  no  bs  fplcne.t  qda  aialia  biit  fcl.-:  qdd  no  biit  fel, 
ficut  ccruus  g  bs  itcftfna  ita  amara  g?  canes  noliit  comc 
derc  ea  nifiqii  fup:a  modum  fameiici.':  ita  equus.t  mu/ 
lu3.£t  Di;:it  ari.qd  gda  po:cop.':ccruop  bilt  fclin  auri 
bu9  ITcut  gda  putat.tbiit  in  auribus  qgda  bumlditatc  fi 
milembumiditatifplenis.tinoibuoQialibUB  fub  li^a 
cfl  gda  vcrmis:':  in  fpodilibus  alius  ficiit  or.i  oelpbin  i/ 
ter  alia  aiaUa  no  bntfel.l5  infpircr:ccrti  tinj^ifcce.tqua/ 
drupcdolia  ouatia  biit  fcl  magnii  aut  paruu.£t  gdas  pi/ 
(ces  bii  t  po  jt  ob  epate  vfc^  ad  ttcllin9:Qcut  pifcce  ^  otir 


JLiber    ©ecudu^ 


amcre.':  paliibi  biit  ftm  fel:in  fHis,in tellinis:':  firr  oo:ca/  ^ 
cbe:-:  birtidincs.':  paffcres.':  oe  qdrupes  gnans  bs  ouos 
renes.£t  aial  ouas  non  b5  rcncs  nccp  vefica.':  fVrr  aucs. 
-:  pifces  no  brit  rcncs  nec^  vefica.£t  lacerte  marine  biit 
ouosrenes^^^videnteecopofitificutrencsvaccaru^c); 
multis.f.rcnibus^^^pifces  bntconuco:disverfHs  altu? 
q:  ille  locus  flrictio:  elt  ^  vctcr.t  e(t  iuxta  auriculas.tt 
funt  vie  abauriculis  ad  co:^ptcr  ifpiratioesaquc:  i  pi/ 
fcibus  magnis  vcncfiitabauriculie  adco:.(ire6  tracbcc 
arterie  in  boic:  pifces  no  bnt  os  fTomaci  DilTas  a  capitc 
1  in  magnis  pifcibus  Homacus  aliqii  e^itp  os:  t  qda  gs 
pifciii  ficut  encbolim.':  acbaros  biit  in  teflina  zi^.i  cpar 
pifciueftadej^tra.tgdapifccsputantbreouplejccjxir. 
ficut  putat  oe  auibus  qd  bflit  ouplice  pulmonem.  q:  alc 
pulmonu  in  auibus  funt  multe  oilTates:fcd5  oiuerftonc. 
1  fplen  femp  in  finillra.nifi  q:  in  gbufda  aialibus  regit  i 
ocjctra^qd  vf  mi^.i  oc  aial  biis  co:nu:':  no  bits  oetee  fu 
pcrius  ruminat::  bs  vnii  magnii  vctre:':  tres  ventrc8:t 
vnus  illop  triii  eft  logus:':  alter  amplus:':  fuus  tcrmin'' 
cft  cii  inteftinis:':  ali)  funtcqles:':  funt  lcues.':  ca  qrc  bj 
multosvctre6elT:q:ci  e  nccciTariamultifariaoigeilio: 
qzcibusfuuscHftccustnon  bencmaHicatus:  •:pollo$ 
maflicare:':  boc  ell  niminarct^ptcr  boc  itelTina  rimji' 
nantts  aialis  funt  maio:a  q^  in  alus./ct  in  clepbatc  intc/ 
ilina  funt  biitia  maio:c  ;3iunctionc  itcr  fe  p  reuolutione 
<tocilUfunt.q.vnu  intellinii.tillud  intcftinumcHloco 
llomaci:  vnde  poit  illud  no  eH  nifi  quoddi  intcHinu  q$ 
ei)cit.£par  elepbatis  cltqdruplui  adepar  bouis.':  fuunv 
fplcn  paruu  rcfpcctu  fuico^gis.t  Itomacii  paruu.q:  tra/ 
Ht  eiinita  in  nutrimctii:':  aial  qdrupes  q6  ouat  b5  vnu; 
llomacu  ficut  colub:e:':  ille  ftomacus  eh  logus :  i  miip 
in  eis  elt  loga.':  fcifTa  in  uuo-.i  canepulmonis  logc:':  ftrif 
cta  matri;!;.':  linguc  fubtiles  multu.':  f ilTc:  eijciun  t  illas 
multit.':  lingud  cocbi  fcindit  q  mediii.£t  flomacus  colu 
b:e  fitis  inteftino  lato:t  f  uu  co:  eft  j7pc  guttur:':  logii:  t 
paruii.':ell  (irc  reni.£t  totius  co:did  fui.t  eH  tm^pe  gut 
turqdnon  vreiTc  oppofitus^tpolt  co:eft  pulino.tpoft 
pulmone  eft  epar.t  eH  logii.':  fuii  fplcn  paruii  logii  (tcut 
fplen ocgermeti5.£tfuufelc(icut  fclpifci3.':in magnis  £. 
cftfclfugcpar.tinparuocflfupcrintclhno.':  b5.50.co/  *"• 
fta3.£t  putaueriit  gda  q»  illud  accidit  eis  qd  accidit  iru 
dinibU6.f.q7qttoculi  pfo:antaat.q?crefceret  ite^fi.i  i/ 
mlefccrcnt.^edaudccius.tcaude  cemobim  falliunt 
poft  amputatione:t  qdcllin  vetrc  cotub:e:cft  tale  qlc  e 
illud  q6  cft  in  vetre  pifciii.i:t  multi  pifccs.':  aues  bnt  ra 
mos  e^cuntcs  a  fuis  iteftinis.fed  in  gbufda  ad  vnii:':  fiit 
pauci.^^in  pifcibus  ecotrario.':  gda"  pifcee  non  biit  renes 
in  fuis  intcftini3.£t  multe  aues  bnt  papd:*:  cii  illa  (ubti/ 
liant  re  oura  ad  oigcrcndii.i  cu  cft  oe  evtremitate  eius 
verfus  06  fubtiliaf  .■:  litr  qo  eft  oe  eptrcmitate  eius  )?fue 
iccur.  £t  ftomacus  auiti  c  carnofus  aliquatulii.':  ambic 
cii  meb:ana  Dura.ft  qda  aues  bnt  loco  pape  o:lficiii  fto 
macimagnii.tampliificutaflacbantco^ui.jgtqucdas 
fpes  pdicii  bn  t  papd  -:  os  ftomaci  vcrutamc  amplu5. 09 
ftomaci.ppc  ftomacu.':  in  boc  pucniut  anferes  agrcftes: 
■tbHbo.Tianrcres  aqHei.fitqdaaucs  nobiitpapamnccp 
o:ificiu  ftomaci.red  ftomacuscaf  clt  logus  ftcut  minoy 
res  aucs  biit  vt  inidincs.':  pafTcres.':  biitcs  etia  cotlum 
logu  tftcrcusbaj^auiiicftbumidius  ^  ftomacusala/ 
ni  auiu.£t  rug  rcncs  oium  aialiii  biitiul  renes  eft  piguc/ 
do:':  qiicp  multiplicaf pingucdo  in  tift  g>  claudit  meat* 
renii  mojif  acrius:':  oe  aial  multc  pinguediniscft  pauci 
feminis.pptcr  frigue  babiidas  in  iplb:':  oc  aialqd  no  b$ 
oetes  in  madibula  lugion.tiic  pingticdo  eius  dc  facilico 
^lafpoftq^liquefit:iptnguedoalioj:ncn(i[Ct^icoego 


3Liber 

>  QjnttUudpirci9ellbn6teiltcub6:nec|3liqutdqd  catet 
pedtbu6:imo  oes  bnt  vafa  duo  ficut  ctaflra;  Dtio  v  afa.f. 
drca  oiafragma  oirtenfa :  ■:  oiuifa  quoufcp  e%  vtrccg  flat 
meatus  vnus  jjccdes  vfqj  ad  fo:ame  vnii  fUE  via  Itcrco 
ris.-z  boc  biit  feipetes  tge  coims  fm*.  fit  boc  tps  erit  plc/ 
nufpermateooneccdparatpcdp2ebenrione.Ouato2at 
bits  ouos  pifces  b$  a  pzimo  fpodile  poft  oiafragma  ouo 
oua  refliculo:p  tedetia  ad  meatui  vnii  fupza  ejcitii  ilerco»' 
rts.'Z  bcc  efl  in  gbufda  manifeftii  x  in  gbufda  occulmm: 
q:  iduit  ab  eis  mebzana  in  qua  fun t  rami  vena:;:  *:  liga/ 
niina:autponttibiruBfpondilc.i2tbi  meatusfcdm  g» 
p!iulimns:i  cozm  oui  telhoili  etia  mouente  apparet  tm 
nifcHetQecoitus^ituncmanifellanH-zinaUotceoccul/ 
taban  t  eo  majctme  in  turturibus.t  in  gdtcibus  ab  eo  no 
ejKcndunt  bsoua.£tiam;?angitq6callratu8  fiiit  tan' 
ms.t  coiait  ca.  vacca.t  pcct»t  ej:  eo  vacca:i  05.  vt  ego  oe 
(iderem  bocin  alio  tepoic-zmemozcca :  1  ?fiderem  aliV 
qno  tjse  adbcrcas  ei  q6  05.&  ecotra  oe  caftrans  ilU  qiu 
coitquo;:  virgc  no  oc(tccant:t  tiic  qii  coit  emitrit  quod/ 
dl  fjjma  fubttlc  t  attrttii.£t  matri]:auiii  bs  ouo5  ramos 
fcdm  q6  pdirimus:tilU  ouo  rami^cedunt  v(C0  ad  poii 
collii  pcaui  cranei:';  nerao:prz  fneiou  matridt  oniii  fnn  t 
fubtilia  valdcz  matriccB  pifciit  fiit  fubtiUojcs  ilUs:  t  ea/ 
nirn  pumo  fubms  vetre  dt  fnbtilts:?  loga  oiuifa  in  ono. 
qua^  vnaquec^  qs  in  [nfdbus  iplet  oui8.Bedca  quc  ra< 
pcriusgiiantoua.tpoitantcqle^cantgnant  ataUafunc 
ucutvipcrczcelctczfnntiltaqbitt  aure8.£>csiiaUbas 
ntarinis  1  no  biit  pedes  1  gnan  t  aiaUa.£t  faj^io2a  tmtri 
cueo^fnntftcutmatriccsauiilfedpueniiir  in  vnii  ras 
araplu.t  qn  ocaimint  ad  tpfu;  oua  fitit  ataliojgt  fcrpes 
dlpri9auibu8:ineoQ)  aucsponiitonafua  fuccdriuc:'! 
ferpetcsTiinneponut  •zfucceffiue.tmatri^rdasqdgiiac 
eial  efl  copnlota  cu  fpondiU.  XOatri%  vero  onatriciB  gs 
fnQioi  dl  (irntinfcrioz  q  c(t  edtus  oui  fag  itdhna  poni 
tur^Stmatriciebittiiicoznua^tqndbiit  octes  infaucc 
fuQiozi  fun  t  fariite  vcnis  biitibus  ramos  gbue  pdpiunt 
fetns.ioed  motriccs  muris  <z  fcarabzo^  z  certojr  quout' 
dam  animaUum  funt  lcncs. 

CT^ncipit  Uber  tertius  Suicenncoe  animaU^bns.  t>c  ov 
tuvenamm.  Capimlum.  .t 

if^  anotbomicoifTtdlce^pteroc/ 
**^  cultationemHlta?veno?::qua» 
cjctcnnant  dc  prio  naturcSed  oubiti  dl 
ciiiimmo  fitoiifidUo^tpzecpia  anotbo 
mia  qua  vtimnr  in  mo2tuo:efl  p  Hrangu/ 
lationcjbeindce^bnmiditate  fanguinis. 
'^l^AjatieTctimatdtCefiue  perfa :  qd  pnci' 
pia  venap  cjc  gte  oculo:^ -z  fuBdUop  fnn  t.C>eindc  ^c 
diunt  oue  veneoeictroziUmtlinidrozfnm.-t  jbcbaqut/ 
Uis  Didtq'  ^indametu  vena^  funt  ouc  vcnc  fctx>ante9 
0ventrc6eindeedgetesfeabf(S  monifdlationc  init^ 
loci.ibidt.t  eleuat  furfU5  f  lle  oue  venc  ptcr  ramos  fubti 
ks  jPgredientes  vfq?  adepar-zfplencftaUe  oue  vene 
inc^iinnta  fpondilibus  oo:(t.qnaru$  vna  tedit  ad  cpar 
'DCfxranux  aUa  ad  fplene.£t  vnaquec^  ifla;:  afcendit  ad 
manii.tramificantinpartes.quajrqdafuntfpatnlares: 
qda  afccUaree4:t  o:iuRt  a  pedibus  vene.a  vcnis  pzedi/ 
ctis.t  q^longant  fc6m  DiuilioncOmeUoms  autponit 
f  nitium  vena^  ouo  paria  vena:p:<z  vnii  par^cedit  a  po/ 
ftaio:t  Qtecapitis  vfc^  oeo:fum  g  colUim.  1  par  aUuda 
capitcverfus  ouas  aures.ibeinde  adfpodiUa  1  ooifus.t 
pofuit  caput  z  ccreb:ii  pncipia  ee  oiu5venap.aDagifler 
fliit  primus  vicUt  gp  pndpiu  vena:p^it  co:.^  medici  po 
re0:<zpoflerio:c9  medicierercitatiin  boc^viderut^i  pn 
cipium  vena;:nopuUariUiidlep9r.&tVr  pdi;3t  eis  in 


£eitiit0  '* 

item{eDice6.g>p:incifMumillo:pdlco:: tfpflvident  cp  2S 
pncipiumiUojjdtccreb:tl.£tfolticirado  pmi  ma^ftri 
in  boc  eft.qm  tpfe  pofuit  co:  pncipiu  oium  virmtii  oiali/ 
um.  *no8  aiit  z  fi  crcdamus  ramificarionej  oiiim  virtu/ 
tum  aiaUum  ciTe  a  co:de :  tii  fermo  di  oe  ilia  vena.  q  dt 
itcr  epart  co:.que  mkit  s  cima  epati6:q  cima  ramifica 
tur.-z  dus  vnits  ramus  puenit  ad  co:.-:  in  trat  ipfu5  vclu  t 
quoddac>:traneiiafubfidtiaeius.'Z  inepate  funt  venc 
ramificatc.vtB  illas  pcnetrat  fanguis.q  vene  vident  cc 
qii  oc  fubflitia  epatis.£t  q:  nemi  lunt  groflio:es  aptid 
cereb^ii^babilecft.i^bicfleininu.q:  penee  ipfus  fittmol/ 
Uo:C8.'zpenesco:Durio:e6.tptinuatiovniii6gveniteft 
qft  copaginotio.t  oc  iflis  babemus  fignii:^^  no  £fectii:t 
nodlincducnieeoicercq^cereb^u-z  epar  tranfmittant 
ad  co:  al^q6  iuuet  ad  opatione  cius.t  oi^ario  epatie  e 
ifhid  qd  lufcipit  a  co:de  1  iteftinis  p  vcnas  mcfaraf cas 
fifas  in  cima:nec^eft  incdueniene  oiccrcarteriae  nafd 
aco»lcncc^groffio:es  iignificat.q'  pars  grolTio:  fito:i/ 
go:qiit  nemiobticiaddutin  groflidccii  piiingiint  cum 
criftalUno  bumo:c.t  funt  fubtiUozes  apitd  pncipiu  fuu: 
qitt  cgo  virtiis  infozmanua  in  aUquo  meb:o  qii  necefla/ 
rinm  eft.cp  in  partc  ilUus  mebri  fit  grofl^tdes  ougmctac 
nntrimentiiadipfum.t^ptcrbocadituiantvenemnUe 
B  ej^pidone  ca  fem  in  matricct  qm  iUe  magis  igroflan^ 
tur.quato  magisj^cediitt  (ttr  fila  iterio:^  mcb:o;:  qua/ 
to  magiB  elonganc  a  fuo  pncipio  tanto  mag^  crefciit :  a 
nibilin  bocobftatde.tftt'reltin  arboze.qinvidem''^» 
ramus  groflrio:eb5fubftantia$radi):babeat.£t  molf 
Ucice  ncmos  jjpe  mcduUI  no  Itgnificat  o:iginem  a  mo 
dulla.9m  pot  oid  g>  illa  moUicies  no  accidir.nift  q:  ap/ 
pUcont  neruiadmednlla.ipolliimueoiccrc  g^imedul' 
la  nafdt  ancrao.tneraueno  facit  fe  bitmidii.mfi  vtme 
dnlla  nafcaturabco:tmolUdes  tDurides.tgronicics.'! 
fubtilitas  fiiic  a  virtute  ifouiiariua.non  a  ma.t  fic  vidc ' 
mns  in  arbo:ibU6:q:  quato  ramielongont  a  radicccato 
f iut  bumiUoKs^pter  elogatione  a  fuo  pncipio.  tuc  non 
fequitur  q;  nemus  fit  a  medullaxi:  moUis  in  parte  ■.  q^  a 
co»le:q:  oams  (n  partc  1  cp  boies  crcdun  t.q>  ree  quan/ 
co  magieeldgat  a  fuo  pndpio  (it  (icdo::ef^qn  pndpium 
efl  bumidii.fedtrt  oes  ifte  rcemagie  funtedgctia  ^mtis 
tfounatiticql  matcricq:  no  oebemus  oicerc.  q:  co:  (ic/ 
cum  (itio  radi;:  ncmo;::q:  coutllus  nafcinir  in  terra  bn 
mUa  marie:':  tHeitres  oura.t  tunc  aUqii  qd  nafcif  eric 
^rfnmfucciigini.ttnnc^ceditmultoriee  oincrfitae  i> 
terotiginc.tiUud  qd  nafcit  abiIla.q:aUqn  rami:quioc/ 
betcederein  altii  tediit  in  imii.verfus  radicc:^  videbac 
rancarbo:g7inuerfa.-zbocnddlabfurdiiuiiip:iavir/ 
cus  no  dt  virtns  naUs.fed  ^tus  afatina  potee  faccre  mul 
casoeandcs.Tlcruietiaquo6  rememo:atum6fU5po(t/ 
modii  (i^ificat  cditmiUtcr.qiii  no  fequif .  q>  (i  tendanc 
ad  aUqua  parce.^pter  boce^eata  fua  radtce:q:  foztcpo 
weriitincumariadfua  radicettucpoteritdtc^g'  ncr/ 
uus,pccdat  a  co:de  tcercb^o.tpoflca^pcedat  rcdccten/ 
do  fc  vcrius  coz.t  no  05  Q  boc  putari.15  putef  qz  vn''  ra# 
mu6  neruaUs  veniat  ad  cerebra.g?  ideo  ctrebzii  ^dpu 
u$(it  neruo^.£t  fermo  tllo^  g  oii:criit.g7  vena  magna 
penetratcaraeco:dis.'zoatco:dinutrimentii.dlfermo 
eius  g  oicit.  g>  co:  (it  pmo  copletu  in  efle  fuo.t  poitca  ve 
niatvenaadipfnm^tpenctrctipfum.tbocDtccrccftpri 
mo  coz  nutriri  ab  aUquo  aUo.q|  ab  epatcqm  nutricbaf > 
tfititin  eflcpleno.anteq^puenit  venapenetrane  ^7ftim 
abcpatci^lSDicercf.g?  vcnirctvenabocmd.itcut  p/ 
dictudtadco^tttnofcqucref  g^poflcnt  pcnctrarecoz 
penctratidc  pdicta:q:  ilUi  no  poftct  ee  ita  oura.t  q6  p6c 
oeclarare  gp  illa  venanafcac  aco»le:eq:illa  vena  bene 


2i 

TLOno.  i.  ht 
iPTfto.  aiaUi} 


^e  natuH  aialium 

potefteffeourainfozaminc  cozdis.ppter  bocvtfoluat 
ro:amecozdi6:'z  vtrefiftatmeruofttati  in  drcuimcojdis 
c  qfl[  recedir  a  coidcreccdat  ab  ifta  ouride ;  qin  no  eft  ei 
iuuamerii  in  ouridcpoft^tto  itla  vena  fit  molliojpoft$ 
fucrit  remota  a  cozde.i  ^pter  inollicie  obedics  ramifi/ 
cationi.'!  nd  fuit  talis  oifpo  cp3ti9.ji:t  ftc  oc  ncmo  oebc^ 
mus  Diccrc.qd  applicat  co:di  g  applicattone.':  no  nafcit 
a  co:de  inquatii  carnofo.fed  a  qda  fubftaua  oitra  occul/ 
ta  in  fitbftatia  cozdis.£t  neruus  fuit  crcants  in  co:de :  z 
no  afttmilabat  ilU:licut  verruca  carni  i  glanduUi  in  car 
nc.in6nafcitiftude):iftafubftatia.queibiapparct:f5C): 
ma  q  ibicoadunat 'zoccultaf;i  tuc  illavena  nafdt  a  ma 
cura  adunata  in  cuzdc.z  fiet  molli6;poftq|  reccffit  ab  il^ 
la  02iginc:'Z  poterit  fc  applicare  cu  meb;o  inolli.  i  tiic  vc 
na  nafcit  in  co2de.ftcut  plures  vene  fun  t  in  epatct  tuc  ft 
rcs  eftita.n6  05  vep  oiprte  SaUin  pignozc  fuo  qit  pofuit 
pignus  ?tra  cuftodcaltari9:qd  oarct  multii  au^  ei.  qut 
m6ftraret.gj  ncrui  nafcerent  a  coide.  !ct  pfequeter  potc/ 
rimus  obuiarepbado  beoa  fumendo  bic  pzo  9ftanti.g7 
Vbicft  pncipiu  virtutis:ibi  cft  pncipiit  iftntmcti.  £t  tiic 
q:  bois  aia  eft  vna  virtus:a  qua.pccdut  oes  virtutcs  co: 
pbzis.  acddit  <^  in  illo  mebzo.  in  quo  p^imo  pcuicat  aia 
$  illudmeb2ufitpmameb!u  in  vita.xtuncoefaciU>' 
babit  q>  cojfitpncipiiivena?:tneruo?i.Sed  ^pofitio 
qua  acccpit  daUno  05  pdfe  acdpi.q:  multis  modis  poP 
fumus  aUsdoiccre:anteq3  {jucniamus  ad  veritate:':  tiic 
manifeftit  cl^z  in  gnatioe  fgmatis  cft  pma  ma  babilita 
ta  adgtiatione:f5  in  ceteris  mebiis  b;  virtus  ifoimatiua 
necefuriu  tUud.qd  eft  in  cozdc  neceflariitm.  1  Ugameta. 
aut  cii  cis.aut  pofhoe  ogatione  f  tittis  ifozmadue  potue 
rut  ifounari^^zillavirtusifounatiuaficutoirccrnit  ma$ 
cercbu  zco:dis:fiCDifccrnitncruositerco2 1  mcdttllas. 
£t  ^tus  ifo:matiua  no  rcdpit  ma;.':  fecit  e;:  ea  pmo  me 
dulla:':  poft  ncmo8.tmo  fimul  potuit  faccre  oia»':  pot  ee 
Q»  mameduUe  icella^funtoiuifcfimulin  ^ndpiogna 
ttois.iejc  rcltduo  vtriufc^eop  frigidi  fiiit  rami  nucbe.-z 
fujjftuitates  ei''  qd  eft  in  couk.q  funt  f rigidc  $to  magis 
recedit  a  co:de:tanto  magis  amittiit  c&lozc.qiK  recipiiit 
a  co:dc£t  poft$  uucniut  ad  tocii  te'per3tii  vf  ifo:mati 
m  Qogatione  calo:is  naUs  agitin  illa:i  oatei  fo:ma  me 
dullc&s  cpatts  fubae  ouierfaa  fnba  vcna^.':  no  eft  rtr 
motii.g7fuba  epatis  fiat  ab  eo:q6  occurrit  g  arterias ;  fs 
cft  vejj  iftud  pff  Uii.i  eat  epar  mediii  itcr  cov.  1  totu  co:/ 
pusinnutrimeto.-zpofteanafcunt  e]c  epate  inftrumeta 
nutrimcti.-:  ej:  meduUa  iftrumeta  fenfus  1  motus.  <:  afr 
poterit  ee  (icut  oicturi  fumus  poft.*:  tiic  verio:  eft  fente/ 
tia  pmi  magillri.':  oimittamus  )^ba  oe  anotbomia  in  vc 
nis  1  neruis.  gt  oidt  2ri.  qj  leo  n6  b5  medulla  nifi  i  ad/ 
iuto:io  ejrcoffa.':  fua  ofTa  fua  magia  oura  q|  aUo;p  aialiii: 
«  po:cus  b5  modica  meduUa:t  Dclpbin  b3  offa  1  non  b; 
fpina8:iaial  marinum  q5  gnataial  ftmilc  fibi:b5  fpinas 
SrofTas  ficut  celete:f5  pifccs  facientes  oua  biit  fpinas  fi/ 
milescoftis^ipifcibuseftfjjp^iiiqjbnt  fpinas  nafcetes 
infuacarne.tincoUtb^is^zincartilaginibits  fpine  cele/ 
tecftmedulla. 

C.  Capimlum  fcd5  oc  piUs  z  co:nibU8 1  pcnnts.t  alqs  oi/ 
bus  quiaiTimiiantur  bis. 

r» Yif  ^rift^q?  co:nu  eft  oegne oflis.i  vt 
.  jJ  r  **•  in  pluribuB  pfcquunt  colo:e  co:po/ 
ris.':  vngues  etbiopft  funt  nigrc-:  octes  albi: 
1  fo:tio:  eft  piunctio  cojnu  cii  cute  $  cii  offe. 
-:  Oicit  Sri.  cp  in  (m  tcrra  q  of  afracc.fut qda 
aiaUaqmouetco2niia.ficHtauriculaa.iDij:itari.9J  cu/ 
tis  no  b5  fcnfum:nifi  fuerit  carnofa:':  maj:ime  cutis  capi 
tis.^zin  veritatecutisq  a[^:opinquatnerui8.bj  fenfum 


3Libcr      .lir. 

fed  iUa  q  cft  in  fuEfidec):terio:i;n6  bs  fcnfuj:  q:  fn  a  no 
cft  neruits.Sed  cutis  cii  fcindif  n6  reducif  ad  ptinuitaj 
tc.cufiieritvcrccutis.ioiptari.gj  cutisq  no  ptinuat 
carniciifcindifn6redit  adptinuitate  neqj  memb:ane 
nccp  veficc  £t  oij:it  2ri.g>  tefte  capitii  aiaUii  n6  ffit  vni'  JJ 
naturcq^tcftacapitiicanuevna.tboiumfuturc  in  ca/ 
pite  fcrrofct  oetcs  future  muUeribus  funt  magis  rotun 
di:q^q§  acuti:'Z  ia  videbaf  boc  finc  futura  capitis ;  f5  po/ 
ftcanumcrabimusanotbomiacapitis^iptinetiii  ad  ip/ 
fum  1  coUi.i  bumero:p.Sed  capilU  fun  t  ej:  vapo:e  e^eu 
te  per  po:o9.cu  illc  vapo:  fiterit  fpifTus.t  porus  n6  fucrit 
largtts.£t  funt^pter  pulcbatudine.  ficutbarba :  1  p:o/ 
pter  iuuametii  ficut  fugcilia.£t  aliqit  funtpili  fola  fupcr 
iluitas.i  n6  funt  pofiti  in  iuuametii:ficut  circa  pectincs. 
gt  aial  btis  fquama5n6  facies  oua.nc(^  gtlans  aial  li  bs 
pilos.ftpiU':  capilli  varianf  in  aiaUbus  fc6m  patcm.  t 
qd  eftmagi8pigiie.b5  pktrcs  piU)6. 1  piUaiaUs  c6ple;:io 
nis  caUde  funt  crifpi.t  cu  fiicritc6ptb  minus  caUda:ver/ 
tttnf  piUin  rotiiditatcadmodugrano^^pipcrisficut  in 
etbiopibus.£tfpine  fricioj:  funtoegne  capiUo;::nift 
q:  funt  nimis  ouri:':  cani  no  funtjjpter  ficcitate  capillo/ 
rii:fed^pter  colo:is  fHgfluitatcfit  aUqn  accidit  in  infir/ 
tnitatccanuscapillus^^zpoftrcucrtifcapiUHsnaUscolo 
ris  tn  c6ualcfcetia.':  vf  g?  buius  ca  caniciet  fit  c}:tictio  ca 
lorts  naUs:q:  capilU  caret  attractoe  vncntofttatis.':  loco 
eius  trabiit  aqua.-i  qii  fttcritc6pto  potcs  conucrtere  fc.i 
n6  fucrit  bomo  nuiltii  fenejt:reuerten  i  capiUi  ad^  j:imii 
ftatii.£t  p:imi  captlU  qui  fiierin  t  cani.funt  capitU  tf  mpo 
rii:':poftcafupatio^capilUfiiitalbi:q:funtin  toco  fic/ 
€0:1  piU  pcctinis»i:  funt  in  loco  caUdo.£t  oe  p:op:ietate 
bots  eft:q:  gda  pUU  nafcunf  in  eo  pofterius:  licut  pecti/ 
nis  1  afcellaj:.':  poft  fit  caluicics  in  anterio:i  gtc  q:  mc/ 
duUa  n6  applicatur  fo:titcr  oiTi.q:  illa  pars  medultc  an/ 
cerio:eftfubu'lio::ifttitfubtilio:.vt  citius  recipcretin/ 
p:eiTione8:£t  muticres  1  caftrati  n6  fiut  catui  :mulieres 
q:funtmultubt«nide:icaftrat(.q:funtfrigidi:in6  oif/  ^n.lit: 
foluif  bumiditas  in  eis  g  cato:c:i  vf  mibkq>  in  caftratis  j.oc  i?f 
maqucDcberettrafircin barba:tranfitin capiltoeante  "«f-t* 
rio:cs:i  in  muUcrtbus  no  nafcunf  barbe :  q:  po:i  in  cis  ^ 
pftringunf:iin  fenibusnafcunf  fuEciUa:q:future  ferro/ 
fcfuppoliteaperiunfj3ptcrftccitate:ioat  cy:iw  vapozii 
bus£t  aiaUa  oiucrfantia  in  coto:e  pilo^:ciucrfan  f  in  co 
rijs.i  ccrte  coto:  capilU  alTimitaf  colo:i  eim:  cj:  quo  na/ 
fcif.£tccrebmcaluefcitj3ptcrliccitate.£tgda  boius  fi/ 
unt  caUu.i  qtt  coeut  capitlefciit.i  boc  vf  mibi  mif  .1  cre 
do  q>  bocfit  jjptcr  boc.  q>  in  b^boic  antc  coitus  quienit 
calo:  natis  cii  repugnatia  bumidttatis.i  tunc  qu  poterit 
cato:  ittc  naUe  moucre  fc  poft  coitii  oilTotuet  illa  bumidi 
tate  in  vapo:c8  fumofos  ep  gbus  fiunt  capilU.£:t  capitU' 
atalis  feni8.t5  fint  pauci  numero  refpcctu  iunio^  .cu5  fi/ 
unt  iunio:;:  jjpter  ocnfitate  materici  co:ticc6  leniojjpi 
fciumfifr.icani  funtjjpjietates  Ixjium  :q:  grues  quato 
funt  fenio:es.tato  vergiit  magis  ad  nigrcdine  oeftifcatc: 
ivfmibigj  bocacciditcisjspter  grofficici  vebemetia': 
1  ocnfitatis  matcrie  in  eis.i  in  bote  n  on  accidit  boc :  qm 
caro  1  cutis  eius  fun  t  molles  1  bumfde.i  colo:  certio^  1 
imndinis  mutaf  tn  albedine  ^ptereptinciione^  cato:is 
nalis  in  ci8:i  in  cis  qricB  reperimr  vebemctia  imutatio/ 
nis  cii  imutatione  fupfIuicatu:oonec  igno:et  eae  b6:i  no 
agnofcat  eas.i  oico  g?  aial  q6  e  fite  muri.qd  vcnaf  auea 
infuonidoalbclcit  quol5  annomagisacinogie.oonec 
tadc  redit  ad  coto:e  tnjtiri.i  21ri.Di):it.q2  aq  mutiJt  coto/ 
rcs  aiaUu:q:  aqua  q  of  ncud.qu  potaf  a  bouc :  1  coit  pci 
pit  fentm  nigrii.i  in  terra  cuattube  cft  fiumc  q6  opatur 
iifr:iatiudflumefacitalbo8.ifluinefcar(dc8  gnat  fla/ 


» 


)L*cr 

ttod.tMalalibi»  qdlfuntabfc^piUd^^dafunt^u  pfl^. 
'zin  faaccinterioiilepoiis-.iinpedcii^^iubtasfmt  pili. 
1  in aiaU qd vocitnui(ticbitus:b$ in oie fuo loco  Deciu; 
fite  fetis  po2Co:p.i  ataUa  q  bnt  in  fe  paucos  piloe :  pode/ 
rio:a  in  eiebntjiUtres  pibs  cg  anterioza.t  piUaiaUu  ton 
fb;:  no  nafcunt  e^  loco  indfoifse;;  radice  ilUus  piU  iciiif. 
f  tttc  piU  n  5  fe  bilt  itcut  plante.fed  ficut  riigfluitatee.-plu 
me  aut  qn  tcidunf :nd  nafeunt  nec^  a  radicc:nec^  a  loco 
icifo.fjcaditradix^taUapena  nafcintala  vefpe  po(lq| 
ftierit  abfcifa  nd  crefcit  iicaculeus  ei^^cu  rii^t  moiif . 
CLr^^pituUistmiuin  oeotflerenttalacti6.0an8uinis.-z 
jopermatis. 

(Prm^  2ri(t.  i  oipt  Mriito.  q>  fangius 
**'•  II Iv  cuiufliTjctaiaUscoaguIat.pter 
fan^inescerui  t  lepotis.  t  ots  fanguis  a  quo 
auferun  t  fila  apparetia  ipfe  no  coagulat  ^t  iU 
\a  fila  funt  media  iter  fubas  vena^  i  neruo^. 
-7  fanguis  bouis  oe  faciU^oagulat  .£i  fanguis  cojpo^  te 
perato^:efl  t^ratus  in  ^titate:  i  miniis  fanguinc  eo^ 
gpotatmultuviniutmagisfanguineeo^qfuntpiguia. 
&  fanguis  bots  e  teperatus  in  fua  l^ditate:t  coU>2  eiua 
eft  colo:  grane.  j^  fanguis  aiaiiu  magno^  fpiflus  magis 
1  fan^fs  meb»>^  iferiof  fpiillo!  t  nigrioz  fanguine  me 
b»>^  fuQio^.(;t  pnmtt  mebzus  qd  fit  cj:  fanguine.  ficuc 
cognofcit  ejcanotbomiaeftcoj.^zidud  eft  fignii  cp  fan/ 
guis  totius  cozgis  nutrimetu  fit  a  co:de.-z  no  ab  epate.ni 
fi  Qiuuametuco:di3.t  tiic  epar  noerit  inftfm.  i  operas 
fanguine  nifli  media  te  x  feciidario :  &  oipt  MtiA.  g?bo 
fudibit  fanguine.autqieiu8  fanguis  multus  e  in  q^tita/ 
te-.autq2  eius  fanguiseflpaucusfubtiUs  feruens.£tqit 
ootmit  bd  eius  fanguis  ^ertit  ad  iteno2a:t  iignificatio 
fuQboceil,qzb(^eoo:mi^cfifuidateia3Cuci8  no  e%u 
bitciusfanguis.flcutin  vJgilate.fitmuUeresboius  bnt 
pUts  fanguis  q^  femineaUo^aiaUii.fcdmq^titate  itii  coz 
pous.t^pter  boc  biit  meHruii  fanguine.t  aUa  aiaUa  no. 
6tfanguis  muUe^eilmuU:utteruis.-z  virof  magie  eji* 
rerius.  jct  raro  aaidit  muUeribus  egritudo  ej:  languine. 
«  raro  emittut  fangttine  Quares^ft  fanguis  fenus  eil  ni/ 
ger  xfpiiTus.tjpauats.fit  qda  bumiditates  nafamt  in 
aiaUciiipro.cuiplenafcir.tqdaspolt.vtlac  z  fpcrma.t 
lac  aUerat  in  mamiUis^tlac  f it  ej:  fanguinc  fuptluo.t  iU 
lefanguis  q  trdfitin  lacno  eil  occoctU8.occoctioneilim/ 
ma.&ed  fperma  fit  ej:  fanguine  bono:*!  Decocto.dcoctio/ 
ne  bona.t  copleta.  £t  oicocp  fumma  oigeilio  eil  qrta  oi 
geilio.t  oico  q:  nutritntii  pmo  oigerit  in  ftomaco.tpoil 
fit  fangnis  in  cpate:i  tertio  in  vcnis.t  qrto  m  mcteis : « 
poil  qdl;  mebzu  pparat  iHud  ad  fitttudine  fui.t  tuc  tali 
nutrimeto  fit  fperma.Ht  q^to  oe  JToiee^t  fperma  multu 
oifcotoiat.-zoebiUtat  fuuco^tnismagieq^  fi  qdragks 
cpret  oefuoco:ge  fanguis  tatus:q:  fperma  cft  res  babu 
Utataad  trafettnditin  meb:a:7  cu  e^aufert  naicnutrt 
metiimeb:i:qit  e^atin  maiozi  q^titate:  q^idqd  fiiit  refi/ 
duii  oe  nutrimcto  meb:i.£t^pter  boc  oijcerunt  mcdici 
an  tiqui.  g>  fperma  fuit  oe  bumiditate  n  iip  coagulata :  i 
in  meb:o  eft  nutrimetii.t  ilUtd  nutrimctii  boc  fuEfluum 
q6  Differt  ab  co  in  q^titate:aUusin  qUtate:^  ilUid  tranftt 
in  capiUos.fit  q6  eil  fupflHum  in  qptitate:i  no  DifTert  in 
qUtaceeftfperma.fitlacfitcjcfanguinein  venis.t  ineo 
funttresfube.fcrofa.butirofa.icafcaca.-zoe  lac  qgto  eft 
ma^  fpiiTum.tanto  oe eoe^it magis cafcus  fpiiTus.  £t 
lac  aiaUs  qd  b5  co:nua.i  caret  oetibtts  in  madibula  fupe 
rio:i  cito  coagiilat  .ficut  fiiii  fepii.t  no  fit  ita  oe  aUo  lacte: 
^frigus  no  coagulat lac.fcd facit oiftinctionc  in  ptibus: 
1  caU>:  magis  coagulac  Uic  q^  f rigu8.£t  lac  magie  fubtile 
eftcameU.iiumeto:p;iarinaj::tfpiiTiu8eftlacbuf3U>]; 


Simnm 


J2 


Bt  lac  coniunctii  partui  nibit  valet.t  qd  e(t  multii  remo» 
tu  a  parm  nibit  valct.£t  in  mulieribus  bntibus  carncm 
multam:t  muUir  fanguinem  funtvbera  ptena  lacte  ftne 
partii:tin  vcmUe  qn  rcfcindit  mcftmii.  funtaliqn  vbe/ 
ra  ptena  fanguine  finc  partu.ict  cap:a  parua  ante^  ip:e/ 
gnet  .confricant  eiuB  mamitle.t  p:iusej:itfangui6:  tpo/ 
(lea  qfifanies:t  poftejcit  tacqdeftaquofum  oulce.  ficut 
ttlud  qd  ejcitpoii  partum.-z  non  peius.-:  babebun  t  conii 
in  mamiltis.  Itcut  ittequepepemnt.  £t  iam  ptigit  in  q/ 
damciuitate.queoiccbat  cbimam.gj  capcr  p:opcvir/ 
gambabebatquedamadditamentaad  fititudine;  ma/ 
mitlap:iconfricabant;te)ciuitttnDelacteq?  faccus  eft 
cafeus  indct  itte  coiuit  cum  cap^a.-:  genuit  fiUum.  lille 
caperfiUusite^remifttoefuisadditamentis  tac.£r  iri 
emitttint  oe  fuis  mamiUis  lact  ft  ptinue  oe  fuis  mamit/ 
Us  tac  e]cp:imerent  abudaret  muttii  in  eis.ft  [ac  cameli 
-^iumentinon  b;  infefubftantia;cafeata.  vci  fi  b^illud 
€ritmodicu$.-z  lac  vacca:^  abundatin  fubacafeata.tco/ 
dgutata.£ttacRcuu;coagutattac.'znulliiaial  b;  coagtt 
iamm  niftruminan6ptcrq^tepu8.£toicoq7inuenit  in 
ventrevrficoagulit:?fo:tepdtreperiri  in  alio  aiaU.£t 
tnciuitatequeofferim:funtquedavacceabundante6in 
lacte.tquivuUe]ctrabcreittudlaco5vtfe  multii  e^piu 
mat.£tin  ciuitateque  of  ancbo:o5.fiitvaccemagneabii 
dantesin  lacte.-zfitrilUus  ciuttatiecanes  funtmagni.t 
inomniquadrupedaU^jftusdtticatiecontingit  ifta  mo/ 
gnimdo  p:eterq|  in  afini6.£t  queda  funt  pafaia  in  qbus 
aiaUa  pafc^ia  oant  mutmm  tact  queda  funt  in  quibus 
pafcenna  oant  modicum  lac  £t  ouis  abundat  in  lacte  q 
octo  menfes.-zboc  non  reperit  in  cetcris  antmaUbus.  ni 
fiinvacdsciuitati8:queoicimrfami:que  otHindant  in 
lacte  pcr  anumjgt  muUercs  nigre  bitt  magis  fanum  lac. 
fitinferiusloqucmurocfpermate.-zomneaialbnsfan/ 
guinem.b5fperma:'zfemenaiati8babcntis  pilos  eft  vi« 
fcofum:iaUeriusataIisnon  fic  £t  fpcrma  aialis  extia 
fubtiUamnqmoeeoe^it  parsventofeque  condenfauit 
partes  eiu8.£t  quia  eius  coagnlatio  eft  per  catoze^.  ideo 
cius  fubtiUatio  eft  per  frigus.£t  fperma  babens  in  fe  vir 
tntegnatiua  oefcenditad  fitndti  aquc.c  metitus  eft^ra 
domsqnoijcit  qj  fpermanigro:ume(Tetntgrum. 
(C^ncipittiberquarmsoeanotbomiaaiatuimaquatico 
rum.<zoemembasaiiutofo^.  CapitiiUi.       ,1. 

^  dldlllim  carentiumfangui/ 
iL-  4li*llUlil  ne:cftquoddage/ 
nu8:qd  Dicit  matacbie.  £t  quoddas  ge/ 
nus  eft  buitis  matacbie.  cp  fuus  ventcr 
eftfimiU'8camiintcrius:ifuu5ej:traell 
tefteum.£teconuerfoquoddam  genu? 
malacbiebabetfuumintra  oumin^tfu/ 
um  eTctn  molIe^-zttUidqd  eft  ouriieictra  non  frangimr: 
led  ellconuertibtte:fiait  contingit  in  cancro.-:  cft  quod/ 
dam  genus  itUus  qtiod  babet  fuum  in  tra  molle.  -z  fuum 
ejaratefteum:-ziftitdteftcumpotcftfrangi  ftcut  cocbe, 
gtanimaUaanuIofaquedambabentanuUis  in  ventrc. 
quedam  in  oozfo.-z  quedam  in  circuim:-z  nutUim  anulo/ 
fumbabetcarnem  vclos^fcdbabent  incmbza  que  a^v 
mitan  t  carni  -z  oiTi^-z  p:opo:tionant  eis.i  qucda»  anima 
Ua  anulofa  baben  t  anutos  ottpticatos  in  logitudine  me< 
b:o:um  fuo:um.fiaitillud  q6  oicitur.zo.pedum.  i  quci 
damanulofaaliquando  voUint.-zaUquando  amtNiIanr. 
1  quedam  in  vno  tempo:e  tanm?  vo  tant:  vt  fo:mice.  £t 
quoddam  genusmalacbie  eft  q6  b5  capuc  fub  pcdibue: 
1  co:pu8  con  cutcacum  fupcr  capuc:-z  babct  occo  pcdce:  i 
quoddam  genus  malacbie  b5  mulcos  pcdcs :  ftcut  illud 
genus  qp  fanage  oicit .  i  cft  quodda  atiud  genus  mala/ 


Z 


©e  natura  aialmm 

ebfe.  q6alTi'milat  fanage:  i  b$  ouo  addmmmxu  gbiw 
capir  fuum  nutrimetS.':  ponit  in  ob  fufi.t  funt  valde  oiv 
rain  c):tremitatibu8  fuig.iqn  marceftinfremitu.tiic  ib 
lud  aial  venit  ad  lapidee.t  quicfcit  (uq^  lapides.':  tenct  fe 
fUB  illoa  E  illa  additameta.i  iuuat  fe  cii  cie.aij  ftupefcir 
q;  aliquaoccaltone:-;  ouo  eius  pcdes  anteriozcs  ponunt 
fuiimurimcntiivfcpadoculog.-zciipcdibusfuig  poftc/ 
riozibusiuuatfeincoitu.iinfupcrionptcad  pedcs  ftv 
08.cft  in  eo  cana.cii  qua  eifdt  fua  bumiditate  fuEflua5.i 
fuii  fperma  ei)cit  in  muliere  fua:'z  natat  cu  pcdibus  fms. 
coculieiusfuntfugcaput.zos  cius  eftinDojfo:in  oze 
etus  elt  modica  caro.i  no  bs  Ungua.i  in  capitibusei^ap/ 
paret.qfi[  apoftemata.i  qd  capii.pedib''  capit.-:  illud  qd 
hs  n  iultos  pedcs  in  illo  gue  eli:  parui  cozpis :  et  longo^ 
pedu.iocsalt)  malacbic  funt  magni  cozgis.-z  curto;r  pe 
aa  X  DCbiUs  inceltus.':  foztc  oc  iito  generc  eft  qda  fpies  q 
oicif  fcedine.i  bs  ouos  cubitos  in  I6gitudine.t  oe  ifto  ge 
neree(lA'cutconide.qd  bssncgcubitosin  Idgitudincz 
JFozte  pes  eius  9  oicit  multo:;:  pedit:cll  ouo:^  cubico^  z 
plus.gt  pifcis  q  of  tomi  babcat  ala  qua  ambit  fuuj  coz^ 
pus.fcd  alas  eiit8.qd  or  ton  idcm;b5  oiuifionc  in  partib' 
cmalacbiebs  coziu.qd  coopitfuacoiga.-rbjffopbagu 
poilozifiicia.longit  'Zgracile:cotinuatfccuquoda  mem« 
bw.quod  cft  fimile  papc.  Sed  ille  f  fopbagus  babet  in 
(e  inuolutionem  fui.t  babet  inteitina  gracilia:  1  illa  intc/ 
ftina  funt  magis  fpiflfa :  q^  yfopbagus.  1  pjeter  ifla  non 
funtapparetia  in  ipfa  malacbie:niri  folii  vas  femints.qd 
t>f  manin6;.£c  qit  ei)cit  illud  qd  cft  ej:  bumiditate  in  tl/ 
lo  vafe  fcminis  facit  aqua  curbida.  1  bec  ogatio  e  majcie 
fcpie.T  ilhid  vas  eft  ei  fitb  o:e  fuo.-z  fua  fugfluitate.-z  fuii 
fgma  eijcit  g  vnii  cjcitii.-z  coipus  cius  bj  (uz  fepilos.  1  h 
tmon  cojpop  ifto^  pjcdictoj:  buiusgcneris  funt  oura 
nKdia.inter  os  t  fptna.£t  in  tonidc  e(t  res  carcilaginofst 
Ikuc  anulus  incra  co:pus  fuii:fed  aficberomenec  n6  b$  i 
tuo  interion  alfqul  re  oura.fcd  in  ciraticu  capicis  eft  res 
carcilaginofa.q  cu  findit  fic  ourio^':  fub  ftomaco  mariit 
eiiresqcicualie  que  crafic  admedullainfurfum.':  alia 
q  ad  tnfcriusj?ccdic.£c  in  fcminis  func  oueres  ejcicitalce 
c  fub  illis  func  ouo  vafa  rubea:q  cenet  in  cra  fe  oua.  t  cu/ 
mefcut  illa  vafa  aliqtt:qd  fiunc  tmioza  $  capuc.@5  atal 
qd  of  fepic  bs  ouo  vafa:'z  implenc  fe  illa  vafa  ouis :  'c  oita 
eius  aiTimilant  grandini.':  in  oibus  iflis  fpcbtts  fiic  ma' 
»A  res  palcbzioieB  femin  is.gc  fug  mafculos  func  femine.  1 
^  antcrioja  ifta?:  func  magis  nigra.':  ps  illa  q  of  afcbcra/ 
nenct  q  cfl  maio:  co^Ec.femp  natat  fug  aqua.-:  ifhid  qd 
natatinmediointer  fugficieaquctfiindiiftit  mino:es. 
gt  q  func  mintme  in  ifla  fpe  ambulac  in  fitndo.':  minimi 
icer  jftos  funcilli  g  no  biic  iiiccuras  in  pcdibus.  j£c  eqd/ 
da5  gcn'  illo:p  aialiu:  qd.ppe  ripas  maris.fcmp  pafcif:  1 
vnu  aliqit  etjcic  ab  vndis.t  nuq|  rcdic:'Z  moa  c  ctic  cade. 
cellmodiciivalde.£ce(lquoddagcnus  aiaUij:q6  ece/ 
rtcii.t  no  ej:ic  oe  illa  ccfta.aliqn  cjciic  fui  pcdcs  -:  fuu  ca » 
pucz  boc  qn  appctit  comcderc.  Sed  aial  q6  i  mollis  cc 
ftcbjfpcsmultas.toctftogtiefunccacri.':  illojr  cacro/ 
rum  mulce  funt  fpc6:q:  qda  func  maiozee.':  qda  miozcs 
fiint.^maiozesfuntficutj^rcaliialiagna.toico  g?  iam 
narratii  fuit  mibig?  inmari  trabasaccic  vnii  genueca/ 
cro:p  qdfugcoaiiciusfuntmaculc  qft  eflent  picmre  % 
tincntrc  fubtilcs  mirabiles.t  oijrit  'Bxixp  illop  cancro^ 
pamo^efl  quoddlgenus.  qdvocat  milites^q:  curric 
multu.'Z  ittenic /n  vetribus  co;:  caro  aut  bumidicas  (w 
Eflua.-:  no  pafcic  ex.  aliqua  rc:  q  in  fc  bj  foliditatcs.t  i(\.i 
cacri  biit  Decepcdee.ficut  vcfpe.  fed  alafarim  b5.iz.pe/ 
des.-:  pedcB  cius  qui  fun  tj?pc  capttt  fitn  t  acutiozcs.  %  am 
plio:es  funcpotleriozes.'zcauifre  bs  ejc  vtrac^gce  ance<' 


2.ibcr 

r{tt3.to.pede6  groflb9:in  pollcriojiej:  vtraq^  pte  ttcr  pe 
dcsgracilesctpedesfuos.t  iuncturaseo:^rcuoluitin  fe. 
Soed  alafari5 1  fua  indiuidua  b5  cauda  1  cozpits:':  Kara/ 
bobspedceftibtiles^-^funcin  poftcrio:i  partc:  pcdcs 
oium  i^oT^  funt  longi.':  cozpus  cancri  cft  rotudum.t  pe/ 
dce  anrcriozes  fn  femina  K  araba  func  filfi.  'Z  in  cius  ma 
re  Do:':  alefemine  func  maiozes  cq  mafcuii.*:  fua  colla  fiic 
maiozo:':  pedes  poftcriojcs  mafcu  li  func  magis  acutt.  1 
in  illo  gne  femine  1  mafcult":  in  iflo  gne  biit  qda  addf/ 
tamentaintcroculosadmoduvcna^.':  babcnt  qucda 
coznua  paruula:':  pqt  moucreoculos  fitos  ad  oem  partc. 
%  funt  eminences.':  ica  faciunc  oculi  cancri.':  acceduc  ad 
albcdine:':  funcin  eis  macule  nigre.':  biic  oentcs  acutos 
1  paruos:':  funt  oppofiti  ifcnwce  fuperiojibtts.  'Z  n6  fer' 
rofi.  %  majrime  in  parte  oc]ctra:fcd  in  partc  finiffracft  oi 
ucriitas  intcr  cos  quifunt  in  fincz  intcrcosq  funtt  me/ 
dioiqzilliquifuntinfine^funtacuti.toiftatinccrfc:  t  g 
in  medio  carcc  acuminc:':  numcrus  ocntiiji  in  feriiis  funt 
qtmo:.':  fugius  trcs.'z  maicnt  fupiojcs  cotra  infcriozes 
qn  volunt  aliquid  rctincrc.':  capcrc;'Z  fitper  iffam  acicm 
ocntium  funt  ouo  ocntcs  magni  gracilcs  acutt.'Z  fub  oe/ 
tibus  tenet  auricuUie.-z  mouct  fcmper  auricu  las.t  e  j:tre/ 
mitatcsauricularum  funt  fpinofc:  x  in  ventribus  cacro/ 
rum  funtqitedl  fozamina  quc  fe  claitdunt.t  fe  apcrfunt: 
■z  oua  fcmina?:  cancro:p  fun  t  in  ftiis  in  ceftints.  @cd  Ka ' 
robus  b5  incra  os  fuii  ouoe  oe'ces  molles  1  magnos.':  in/ 
ter  illos  eft  caro  quc  afl^imilat  lingucz  b5  a  lios  trcs  oc/ 
tce  in  vna  acic  g  funt  infcrius:'^  poft  ocntcs  cft  fiius  y(o» 
pbagus.t  eft  valde  curtus.^z  eft  fuus  ftomacus  ad  fimitt 
ntdinctelczpoftfuntfntcftina.tourat  vfcgadlocil  e%i 
tus  ftcrcozis.t  b5  vnii  locu^pau  quijpcedit  a  vcntrc  ad 
eundcm  locum  c^pitus  g  qua  pzoccdit  fperma:':  locus  ib 
le  per  que  pjocedic  fpcrma  eft  fub  itcftlnis.ft  coinu  oe  jc 
trum  eft  maius :  «zinccrcoinua  fua  fupcr  q  fij:i  funcocu 
li.'Z  illa  additamenta:in  quibus  ftint  fui  ocuU  aliqn  funt 
remotafnfe.aUqitj7pinqua:ficutbecmajnmccontingit 
in  cancris  g  oitr  f  rcaUcgt  omncs  infpirant  aqua  %  e\)i.ii 
untipfam.SedauimaU'aquebabcnttcfta6  0uraoifHnt 
marina  ficut  f  ricu  marini:  qdam  babcnt  in  ter  tcfta  car/ 
nem  ITcutcalapagu.tcaputifto^jjq  babcnttcftas  oiiras 
Vtin  pluribus  eft  longu.tnon  apparcni^-z  qdam  qite  ba/ 
bentteftas:babct  vnicam  teftam  intcgram:i  qiKda,  ba 
bentej:  vna  partcvnam  tcftam.-zin  alia  aUam.i  qiicdd 
fiintqucaperiunt  fuam  tcftam.tqucdam  non  atxrriunt. 
iStque  aperiunt:qttedam  funtqueaperiuntcj:  vna  par/ 
te:quedam  c;:  ouabits  partibus ;  ■:  qucdam  apcriunt  ef. 
omnipartc.ictqucdambabcnttcftasplanae^-zqucdam 
afpcras^-z  qucdam  funt  que  baben  t  Diuifionc  5  in  fuis  tc/ 
ftis^-zqucdamfuntquebabcnttcftamtotam  vnius  na/ 
ntrcictquedamfunt  babentcs  oiucrfifatcm  in  uiis  te/ 
ftis:ita  gj  in  cctremitate  funt  teniiitatcs.  'zin  medio 
fpifl'itudo.£t  babcn  tium  tcftas  qitcdam  ftin  t  mobilia :  1 
quedam  immobilia:-:  mobilia  qiicdam  ftint  quc  dc  faci/ 
lifunduntaquamicitomoucntur^tquedjm  funt  quc 
funtftVafuistcftis.^zquedainfuntquccjicunta  fuie  xe> 
ftis.£tomnciftudq6cgredimrafua  tcfta.-zingrcditur 
lUam  babcnt  carnc5  oiiram;'Z  in  mcdio  liiibjbet  caput. 
•z  Duo  coznuait  qucdam  coatm  babcnt  ocn  tcs.^z  qticda, 
co:um  babent  calccos  quibus  pafcuntur  ftcui  Itnguc  in 
animaUbus.^z  foztafl^c  illc  calccus  eft  ficut  aculcus:  1  ita 
acutus:q6ctiam  potcftpcrfoiarc  teftasaliojum  tcfteo/ 
rum.-zomnibus  iftis  vniuerfalitcreftos.^ztioftozificiii^ 
fcquitur  in  ciusmcatuoquiDiciturfimiliopape.-z  fub/ 
ttis  iftttm  matum  funt  oito  additamcn  ta  ad  modii5  coi 
noutm  vbcnim.  tcum  ftomaco  contiiiuaturquoddam 


€imrtm 


35 


int^m'A6pceditincqlirectim^nead  anu;:-:  fniieni 
unt  fm  oiuerfitate  fpccicp  in  iftis  aialib''  Diucifitae  nic 
bio^  poft  rtcftiniirvelut  additameta  nigra  grolTa:-!  mea/ 
tU3  cifadenfes:':  cbabcraet  caput  hy.i  coinm  losi  lin> 
SnSiibic  no  oillinguunt  nifi  in  magnis  eo^:'Z  additame 
taconofanonDi(linguuntBceptibiucer:niftinmagnis:'z 
qne  mouent  in  eis  biit  fozamcn  in  teila  fua:^  qd  e^ciiit 
fua  fugfluitate:':  cj:  cancris  eft  q6da  genus  q6  aiTimilat 
araneia.j£t  ari.Di3dtin  p^oectrina  anotbomia  i  fimilitu 
dines  bap  fpqr:-!  nos  Deliderauiin''  abbzeuiationes  ei', 
5ricius  sut  marinus  bs  in  interio^epartc  fui  loco  carnis 
ptes  nigra8.£t  cft  ejc  eo  qdda  genus  q6  bs  in  tra  fife  ouo 
tnagno;?  inuenif  ilUid  onii  ta  in  magnis  q§  in  panuilis  i 
coniedit:te;:eisfrict)8.@untDuogencracarnea:vnu; 
gcnus  magnico2po2is:'Z  alind  gcnus  panii:  i  fpadofus:'! 
totii  Dotfum  eius  eft  carneii.£t  q:  eo  eft  genus:qd  crit  in 
regionc  tanirqd  cft  albii  in  tefta  t  fpin  is:-:  erit  maiojis  16 
gitudinis  q|alu  fui  generis  x  fue  fpinc  funt  paruet  tcnde 
tes  ad  mollicie  i  multiplicantin  eo  gtes  magneque  funt 
poftosfuii.£toesfrici)marinibntosiPeriu8:taniifu^ 
peri':'Z  caput  iferi'':'z  bfit  gncg  oen  tce  in  ^fundo  iter  ^s 
eft  qdl  caro  que  anTimilat  lingue:ccindc  f  fopbagus.oe/ 
inde  ftomacbus  oiuifus  in  qnqj  gtcs  rcplctas  bumidita 
te:t  qlibet  illap  partiii  ptinuat  cit  fifac  tendetes  ad  anii 
« ipfevtit  fpinis  loco  pedu:-:  mouetur  inberedo  fuE  fuas 
fpinas.ict  oe  aialib''  tefteie  fun  t  qda  quc  ouob''  pedibus 
fuis  adbcrcnt  lapidibus^^z^appellant  balica:':  capitgcgd 
tranfit  g  ipfus  oe  pifcib^^paruis  t  ali)  6.i£t  ejc  iftis  fpeb^^eft 
qddl  genus  q6  comedit  f  ridos  m3rinos:aial  aut  qd  ap/ 
pellat  maftucbscarneoura^tno  iniienit  in  co:po:eei'' 
bumidita3:ac  R  eet  oe  na  arbo;::':  cft  q6da  gcnus  d''  qd 
ofmaftucqdeftparuicoipojis':  comedif  ab  boibus:i 
alia  fpcs  magnicojpo^iKCui^^coro  induraf  aliquatulii  z 
comedif zt  g  oem  tactii  oiflipaf  t  ma  rcefcit  in  mari.Sial 
autanulofuscuiusale  funt  fiaxt  meb:ana:ficutfcolafci. 
aiia  que  no  biit  in  meb:ana:ficut  vcfpa:b5  caput  •:  Etinc 
tia  eius  i  ven  tre:':  poft^  amputatur  viuunt  g  bo:a:n  iii 
CQpIejrio  eo]:  fuerit  multu  frigida:aut  tagat  iUa  in  ea  bo/ 
ra  multii  frigus;':  apcs  ampwtanf  Emediu  i  viutit  gbo/ 
ra^tirtud eftqn  amputaf  cii  captte pectus in  mcdio:fcd 
qitamputaf  caputQfe:ftatimmo:iunf  <:  atalq6b$  co:/ 
piis  longiirficut  aial  q8  bs  viginti  pedcs:qii  liindif  b  me/ 
diiivtracpparsmo^ief  Effttbuicaialino  apparct  inco 
altq6  meb:ii:cri  quo  fentiatnifi  oculifolii:':  qda  fpcs  bu^ 
iuseftq  bslingua^^aliafpescftq  barmcb:itcu  quogu/ 
ftat:':qdibn&ilUidmeb^ou^:':qda  btitillud  meb:u; 
molle:':  illud  cotigit  illis  q  no  biit  aatlcii  an  te  nec^  poft: 
ftcut  fcozpio  1  mnfcc  fcriut  aites  ataliii  cii  tftis  mebzis:': 
mo:det  cii  ifto  meb:o  mufdliones  i  fugunt  fanguine  cii 
€o:i  ifto^  aialiu  anulofo:p  qda  bii  t  iterius  latete  aculeo 
vt  apes^-zqda  ejcapparct  vt  fco:pio.gt  anulofo^  volan/ 
tiit  qda  <Un  t  q  biit  ouas  alas:  vt  mufce:':  qda  qtuo:  vt  ve 
fpe  1  illo:p  qdi  funt  q  faltan  t:':  qda  funt  q  cocunt  vt  locu/ 
(te:i  funt  illa  q  bntpcdes  poftcrio:es  longio^cs:-:  ifta  ps 
q  ita  coit  no  b;  tcftamecg  fpinas^nccp  ofla^nift  folii  co:iu 
Du^.£c  qda  illo;:  biit  illud  co:iti  magis  fubtile:':  qda  il/ 
lop  bnt  illud  couii  co:a  pecto:e  Du^:ita  opvroc  genere: 
cb5203vnii  inteftiniiqdjjceditrectetmodica  Esei'' 
b5  inuoUitione  p  fc^tjJccdit  vfc^  adanii:':  qda  iftoji  bfit 
ftomacbii.£tilludaialq6clamatoe  noctcad  moduci/ 
cade;  vel  cicbot  no  b5  06:15  h$  Ungud  ^da  q  nofcif  a  me/ 
dio  fuicapitis^tno  findif  ifta  lingua:':  in  fuis  meb^isin/ 
ferio:ibu8  no  reeif  fuefluitas:':  in  mcdio  fui  co:poas  eft 
qda  telaquc  apgct.£tin  maricSda  funtaiaUaqueatTimi 
Unf  aiatibus  alteri^^giiis^q^qda  funt  que  siVimilanf  ftu 


fto  ligni:^  alia  q  affimilanf  vfrge  vfriU':':  in  !oco  teftiap 
lo?  brit  alas:':  qda  que  aftimiUinf  coUibjis  rubjis. 
CL  Capitulu  fc65  oc  fenfu  t  motu  i  vigiUc  i  fomno:^  quo/ 
Uter  fit  mafcuUis:':  quoUtcr  fcmina. 

iTl^nt»  aialfanguineuytqd  gencrat 
\<mfU\^  aialb5gn(pfcnfiis:nifi  qi3da 
1'genus  muri8:cuiu6ocuUfunt  cooetifub 
jco:io;':  b5  piipiUa  i  co:onij  t  albedinc.£t 
jpircc6guftat;':i6appctuntqdacibaria:i 
iqda  rcnuiit.£tin  pirdb^^noaF^rentmc/ 
'  b:a  audime  nec^  olfatus:':  nares  pifciu; 
n6  eueniittad  niedulla:f5^cediitad  eo;:auriculas:f5  tii 
nifi  audirct  n6  fugcrct  gg  fonitu:':  nifi  olfaccret  no  veni 
ret  ad  rete  gp  lac:':  aUas  rcs  t  rcte  olfatibilee.ict  oico  o.j 
VidiiUosvcnietcsadlociivbifuit  lac:  cito  capicbanft 
1  vidf  iUo8  vcnietes  od  fonitii  oe  alabud:-:  appUcan  f  ad 
palatiu  adilUi  fonitii:ifiigitint  cu  ocficitfonit'':':  cii  itejp. 
cantaf  ite:j:  rcucrtunf .fit  oipt  ap.g?  oclpbin  t  vnu  ge» 
nusaUudpifciii  adtonitnta  imotiialiiimagnii  cadunt 
fubito  ad  flindii:qfi  eet  in  ds  epilenfia:-:  tuc  capiittunfi/ 
aitcapiunf  eb:u:':  oelpbin  meb:ii  auditus  no  bs  i  pifca 
to:e6  cii  iungunf  adcapiedu  pifce6:U>quunf  tocitc:':  au/ 
feriitremosanaui'b''nefactattumultii:'z  poft^  circue/ 
rutipfos  rctt  oat  voces:vtpueniatin  mcdto^tcu  vna  gs 
pifciii  vaditad  pafcendii  kcxete  recipiut  illos  pifcato:e8 
paulati5 1  no  fugiiit  pifcee  gda  qui  funt  in  mo:i  pfricaC 
fe  ad  lopidcs:':  ey.  iUo  motu  t  pfrtcatione  cadiit  qfi  eb:i): 
1  vadiit  qfi  mo:tiftcati:':  tiic  ifta  funt  figna  fui  oudif.^f  c 
adbitc  q?  oco  e]CQimentato:es  teftanf :  qp  et  muUii  audi/ 
unntetmaximepifcesqui  oicunf  aftacozi  cetbi-^aru/ 
mim^ifirrq^pifccsolfociut^q^copiunfEolfationeq^g/ 
dacapiunf  eodojcacetoftts;:':  gdag  odo:erei  inUcic^i 
dagfimii.j£tpifcato:e6  accipiiitafartc^iaftant  ipfum;i 
ponut  ipfu5  in  rete:':  ftatim  intrat  pifccB  rcte  ee  odo:cm 
affi^iptfccs  gda  fugiut  a  \oco  abUttionis  aUerfpifcie  in/ 
terfccti  i  fugiunt  a  fangiiine  oUeri^ifcie:':  gdd  fiigiunt  9 
fo:dicie  retiii:':  gdos  ftigiut  a  toidide  bamo:^:':  fi  ^terin  t 
limpida  veniiit  ad  illa.£t  gda  6  oelpbinis  i  alio^  pifciii 
ad  quo:p  medullas  Euenerit  fonit'.":  no  biit  inftrumetit 
audit^^^f^audiiitquodacpraneo  m6app:opatoeis  tno 
alt)6.£t  aiaUo  anulofa  biit  fenfue  mftiiaattoe:':  olfociiic 
1  ^ftantt  audiunj  a  rcmotfs:':  funtgda  odo:e6  qui  eis 
placcf:  iterficiunf  a  gbufdaodouV.ificob  odo:e  fulfti/ 
ns  1  orfc  cutisti  o:igani  agreftis:^  fic  fo:miccq  qti  od  fo  / 
ramen  eap  oUgd  oc  pdictis  reb^^ponif  mo:iunt  ifugiiit 
a  fiimo  ftoracis.^toia  anubfa  fitgiuta  flimo  co:nu  ccr/ 
iti:':  cefcncgi  ita  oil^t  ftorace  oura:  op  qfi  eft  in  fm\o  eP 
(i  amputari  ocbcrct  non  fttgere:':  fitgit  oe  fitmo  fpci  q  or 
oboje^tapcsn^  ventiitodk>cumaU  odo^te^mo  gcfciic 
nifi  in  loco  boni  odo:is  •:  vbi  e  ouU:edo.£t  aioUu  tcfteo/ 
rii  qda  oiUgu  t  odo:e  malu:fi'attq6  of  cocbera;(ed  nefci/ 
mu6  vtrii  i^bcat  vifu5  vel  n6  vel  ouditii .  Jo5  in  fet  moe 
vocti  aiaUii  Dcbcmus  Diccre:q:  qda  funtvocii  fo:tiu  i  q» 
da  DcbiUii:':  qda  loquunf :f5  log  ;p\pm  eft  boi8:'z  ipfe  foz 
morcvocabula  ':c^traberc  fcrmone  a  connie  puUnonis. 
&5  vo>:  rcgif  in  oi  aiaU  q6  b5  arteril  t  ptiUnones:':  non 
Dat  vocc  nifi  aial  q6  refpirat;f5  q6  no  refpirat  aUter  fadt 
fonu.£t  q6  fibilat;fibiUit  g  q§da  rela  q  eft  fttb  oiafrogma 
tcSi^  mufcc  fociutfonit  Emotiiala:^.ict  nulUi  aial  iiia  / 
rinu  bns  tefta  mollc  facit  vocevrfonitii.£t  fi  ob^ciaf  oe 
qda  gtte  [liiciQ  q6  focit  voce:fiait  ill6  gcn^pifcis  q6  DrUi 
roliaremiin:':  fitr  git:q6  inbabitat  terrom  oc  celeug.£t 
ifto;:  pdicto^  fun  t  q  oant  voce  no  oico  fonii;Dc  fpina  fue 
caudeauriculap^iqdafociiitvoceE  pfricationc  finieg 
eftin  iUoco^ge^tcctccaaudif  facercfoniio:a  cotinii  i  pt 


®c  natura  mM 

rds  aflfimilatue  pcctini  qiiado  ftndit  aqua  facit  (bnu  ad 
tnodiicelctei-zirundincsmarinequfcriHnt  cualia  ftiis 
flicra  faciiit  ftrepitum  fonop.gt  oclpbin  fibilat:i  bs  piil' 
monc:f5  poft^  fuerit  fuE  tcrra  no  fkcit  voce.lct  ferpctee 
hbilat;ic3rapagnlDicit.coztucab5Dcbilcvoce.£trana 
l^  lingua  coniunctl  cii  mandibula^ficut  eft  in  pifcib^.no 
oat  voce  nifi  in  aqua.£t  cu  facit  vocc  fua  mandibula  cft 
f  n  aqua:i  illa  voj:  of  coa^:i  cii  e%it  aqua  facit  vocc  olte/ 
rius  modi:i  cii  facit  vocce  in  aq  anittit  fuos  oculos  foit 
titer.£t  aialia  facientia  vocc  faciunt  oiuerfos  tonos.  £t 
aue5  quc  bttt  lingua  ampla  imitant  vocc  bois.£t  in  qut/ 
bufda  auib''  cft  oiucrfitas  i  fono  maris  z  femine.  £t  auis 
maious  cozpoiis  bs  maio:e5  vocct  pp:ie  tge  coitus:q2 
tac  oat  plurcs  voces.£t  qucda  aues  fun  t  qua:;:  femine  i 
marcs  cantant  ficut  genus  qd  or  ando:-:  tales  aucs  fun  t 
qua;:  aucs  mafcule  clamat  fuas  fcminas  antc  coitum:-! 
qda  faciunt  voccs  poft  ficut  gallus.  jct  qda  aues  que  no 
cantat  ncc^biit  vocc  nifivaldc  remiftas  nifi  mafculi  qui 
cantatflicutgalU.£tqd3aues  queafTimilanf  pdicib'':'z 
t[n  bo  nafcif  naiiter  furdus  facit  vocc:':  non  pot  log:fed 
ftraulinoilbifiti^sfitnt^SspulUauiuciifuncparuioiffe 
runt  fuie  vocib'*»  vocib^patriirquoufcp  magncfcunt:fic 
palumbi.£tiaoij:erunt  boies  q>  vna  auiseo^  qucap/ 
pellaf  andon  moHraiuttonii  fuiipullo  velaltcri^^auie.-t 
Cunc(igniftcatfusbocg>  auesqueda  faciiitquofda  to/ 
nospernamrar^zqdaQDoctrinazfedelcpbas  per  calceu 
fadtcontractionc:':  pcr  os  fuii  fadt  vocc. 
CfCapitulii  .111.  oe  fomno  animaUii. 

pCxK  (omno^^i 

(anguine:!  qd  ambulat  Dozmit  i  vigilat. 
£tocbn8palpeb;aeclaudit  eascii  ooz/ 
mitJ[:t  aUa  aiaUa  $  bo  fomntan  1 1  figni' 
ficatiofngboce(lco2:mofinfomno.£t 
ilaial  facies  oua  fadt  (omnii  tcnue.  £t  iU6 
aial  fiCr  qd  efl  te(tc  moUi6.@3  in  aiaU  tefte  moUis  no  Z' 
dpif  fomnu3:q:n6b;palpeb:as;r5  Ecipif  pboc  qdge/ 
lcit:'Zp5tcapi'z  no  fugit.jft  funt  qdl  fpes  pifciui  q  magis 
Do:miunt  oe  oie  cb  oe  nocte.  £t  qucda  marina  Do:miiit 
fuQ  terra:'z  qda  fuQ  cautes:-:  qda  in  barena:'Z  fignificatio 
fUB  boc  cft  q>  imfnedio  eo;:  inuenif  pofV  in  barena :  fed 
ceUcte  mltii  oozmit  ita  ^fundc  q>  capif  manu .  «35  oel/ 
pbinooimifze^citafecannatnaeregquainfpirat-zaii 
dimr  (tcrtens.£t  anulofa  oozmiunt:':  figniftcatio  fuper 
boccft  gp  aUqninueniunf  qcicerczpucrindromniant 
rccte ante.4.annu:'z muUi boies  nofomniat anteq|  ftnt 
magni^iqda  niiqj.Jocd  occaufa  maritatis  i  feminitatis 
rico  q>  inoibusataUb^^nofunt-marcs-zfemine  dcatin 
aiaU  marino  qd  babet  teda  Dura:fcd  in  aiaUb^oUis  te» 
(te  queda  babet  feminas  queda  no:':  qucda  funt  qite  no 
l»bent  marcs:?  feminas  in  fuo  genere  ficut  encbcU .  £.t 
aUqn  inueniun  tur  in  barcna  queda  apparentia  fila  ficut 
gafane6:i  putat  cp  fin  t  filg  oc  cncbeli:':  non  fun  t:quon  ia 
encbeUnonbabetoua:q:funtin  matriccznonin  ftoma 
cbo:q:  fiecntin  (tomocbo  oigererentur  gtpm':  enchei 
lim  ndbobetouanifiin  fuo  (lomacbo.i£toptno:  g>  iUc 
qui  ptitauit  cp  ilia  encbeUm  eet  mas  que  b5  mo  ius  -:  16/ 
gius  caput:errauit:q:  ifta  oiucrfi  tas  ert  fcdm  fpcm.Ct  in/ 
ucmmue  in  libzo  ariftoteUs  muUos  pifces  qui  no  babet 
in  fua  fpccie  marcs  i  fcminas.  £t  quedd  no  funt  gencra/ 
tiua./ctquedageneratperfefinccoitu  ficut  orbozee.fit 
que  babcntfonguine -:  gcnerat fibi  fimile:femg  mae cft 
maio:  femino  -:  viuit  pUie.Sj  ouantiababent  feminas 
maio:ea:ftcut  in  ferpctib'':  ronis  ':araneie.£t  femincpi 
fcius  viuiic  pktfq^  maree:^  rignificatto  ing.  boc  eft:q:  qii 


JLiber 

capfunt  pifces  fcmp  rcperiunf  fcminc  mato:fe  ctatis  cg 
mare3.i;t  mcmb:a  ontcriojoin  moribue  funt  fojtio:a:i 
poHerio:a  in  femini6.2:tiunctnrefemino^funt  oebiUo 
rce.gtfuicapiUigraciUojcs^-zfuevoccs  aaitio:c6:':  aU/ 
qn  fcminecaretarmis:q  bttt  mares  vt  ccriia  igalUna:! 
po:ca  no  b;  calmu:':  aUqti  in  femina  orma  funt  fo:tio:£t 
fic  co:nu  in  vacca^co  cp  ei^^vires  fiit  oebiU'o:es  $  i  mare. 

(£Jncipit  liber  quintus  oe  memb:is  naturaUbus. 

(CCopimUim  pumii  oc  oiuiftonc  coitus  aiaUii. 

rir'  TSinmna  ^  nuUiibipesg» 
IJL^  VlUmU&  neratfibifimileni 
ji  ft  b6.£t  fiait  gencratarbo:  fiUii  fibi  rimi 
I  tc:ita  t  aial  generat  f iliu  fibi  fimile .  £c  (ic 

larbo:vniU8nac  gencrat  arboK  oUeriu» 

.1  nae;ficaial  vniue  nacgcneratoialaUeri'' 

nae  licutgafonce:':  (icutqucdaarbo^ee  gencrantfCEfe 
(ic  qucda  oiaUa  fe  gencront  p  fcOmnc  aiol  qb  generaf 
e^aialifibiftmiUgeneraf  perp^rtti  lUijcttriavtin  pUi/ 
ribu8.£t  la  inuenif  gcnus  ptTciu.qdparit  -:  no  rcpcritur 
mas  in4Uo  gencre.£c  quida  pifcee  faciunt  ouo  pcr  (e:kd 
mutatio  eo^  in  aiaUa  no  p6t  ee  finc  mori  ftcut  oicef .  £t 
quedaaialiagencratataUamimo:afe  ficutpedicuU'  qui 
gencrat  lcndcs  x  mufcc  i  apiailc  quc  fociiit  gofones:':  il 
lc  gafones  no  aUcranf  in  apicula:out  mufco^ .  tiico  ergo 
qp  opus  eftvtaiUodia6ilUid:vtriigafoncsiUetandcm 
fiut  mufce  i  apiculc:q:  q6Ut>ct  genue  b5  fuu  modu5  fue 
lu;»rie:(tcut  modu  lu;:uric  lconie  i  lepo:is;q;:  JmafcuU 
mingiit  poft£t  oe  ^p:ietate  lepo?:  eft  q6  fiia  fcmino  fal 
tatfutimarealiqii.ftqdaaiaUoifuocoituita  febiit  qt 
mas  lupiriat  cu  femina  fup:a  ca:i  tcndat  fub  .£t  qucda 
que  in  fuo  cottii  cleuont  fe  flcut  ardeei.  &cd  f  ricg  agrei> 
ftcs  coeuc  piungcdo  fe  f  m  oo:fa  fta tcs  in  pcdt'b''.  £t  q* 
dafeminee^iguntlu^uriaa  marib^ficutfcminc  cap:o» 
ru^q^tUafeminaclamatmarce^imuUcr  copumit  fccu 
mare.£t  qda  timct  oc  fo:titudic  marie  iic  cerua  t  vocca: 
1  di  eiae  efl:q:  acddit  idts  fcminis  oolo:  a  gcuftione  vir* 
ge:q:  iUa  virgo  c(l  acuta  oura  nerualis  cii  crigitut  .£t  ca/ 
meUi  vadit  flcjca  genib^^od  camelti:cii  apetitcoire.£t  cle 
pbas  femino  oefccndit  ad  fouea:vt  pofTit  faUari  a  mare: 
tappeticcoicuinaq:q:vterc^ma^  iuiiaf  ibiin  coitu: 
1  ma^e  mae:q:  poft  coitu  cj;aUaf  p  aquo^  a  ft:mina:t 
aqua  imm  marc:qde):aUef  fug  feminaq:  ia  contigit  q? 
elcpbas  afcedebac  elepbante  femina  in  terravngucni  oe 
luurc^i^:':  i(iud  erot  mirii  qn  coiuit:qtn  pfuetudo  ciue 
erot  no  coire:ni(i  in  terra  fua:-:  coiuit  qn  exiuit  ad  terra$ 
co:afceno^  i  cius  pfiniii.£t  tuc  clepbas  mas  iuuit  fe  e^ 
fuo  culmo:-:Declinauitcmpa  fcminc^tafcendit  fupea-z 
coiuit^-ztiiccT^bocacoepimus  q;>  atlmuselepbantisbs 
iuuamcntii  in  coitti:':  iiiud  (iiit  an  tc  tps  pdicationis  ma/ 
bomcttiannis  qdraginto  trib''minus.£c  oc  aUo  mirabi 
Itfuit  q?  leofiUieftrisouccbof  odpdicta  ciuitatti  coi/ 
uit cii  lca:'z gcnuit e^eo:': iUud  nun^  vidcbof  in  aliad/ 
uitate:':  camclue  muUoties  coit  -:  oiH.j£t  fuii  ocfideriii  c 
feruene  tpc  coitue:':  oico  q>  illo  tpe  coit''.^ no  accipit  ca' 
meUis  nifi  modicii  ocannona  i  femp  oppctitcoire^pc 
iUu  U)cu  in  quo  coiuic  pmo .  £t  oico  cp  cocbi  tge  ocfide^ 
rg  fuicoitnecoit:ficutaiaUomingentiapofl:'Z  iter  eacfl 
oitfcrentiaaUquotula^fccudric^cefTus^iin  cocbis  femQ 
efl  virgo  voldc  magna.£t  coitue  lupi  e(t  ficut  conis  coi/ 
tus.^t  quodnipedolio  queponuntoitocoeunt:ficqua/ 
dmpedaliaqucgencrantfiUosftbi  ftmiles^^^illud  ficut 
to:wca  calopagniagrcUis 'Z  morina.iopccics  aut  fcrpe/ 
tiii:tco:p  que  non  babcnt  pcdcs  tgecoitus  inuoUiuntur 
mod  1  f cmina  itcr  fe  quafi  poffct  e|nimari  vnii  oe  bis  bi/ 
ceps.jCeleteatitcomntj2appUcat(oncDotfop.iStaiaUsi 


Simtm 


54 


marina  iiticotpodi  adiungft  mflrcuUie  iof.  Ooarn;  fuu; 
ventn  femineizei  quo:^funtcaudemagne  coeunt  q  ap/ 
pUcdtione  Doifo^z^z^^fricatione  vebementem:':  foitaltis 
oifTerunt  fpeeeo^rftcutoiiTeruntcanes:':;  narrauerut  B 
C):perimetato:e8«p2udente8Jl^t  notiieitQ?  aues^^zque 
ouantvelociozafunttgecoitus.jbelpbinaufzlupimari 
iiicoeuntvtquadrupediaiia:f;inDuplo  fpano  tQis.@3; 
mafculus  celetc  eius  meb:;:  virgale  q^tcdii  verfus  anii: 
9  ejctendit  verfus  potlXoitus  aut  ptfciui  ouanttti  eft  res 
occulta  valderz  boies  siciit  g?  fcmine  fufcipiut  femina 
mafcu[o:^02tbusfui3:tttaei|aut  eain  ventrem^^zanfe^ 
ht  q6  femine  fequiitur  mafcnlos  trafgluttetes  fua  femt' 
na.Deindetcpozeep'tusouo;pmare8fequuturfemina8 
Crafglutietes  eap  om:t  no  tranflt  in  aialaliquid  oe  illta 
oui8:nifi  illud  q6  redpit  intra  os  maris.£t  cubala  femi/ 
na  edicis  tmpj^af  cjc  vento  flante  a  partc  lui  marifi:i; 
andimsfonitusei^^^^cubalagdi;:  e;:trabitlinguas  fuas 
«dcomifcendu  fe  tge  coitU8.2X>alacbieaut  iungunt  cu 
oubn9:oeideamplejcant  fefe^^zcoeunt  natantes.^t  antf 
menem  j?p2ie  feminaeius  Dcclinatin  terra  tge  cot'nis.q. 
fu^Mna^zconiungunt  oab^fiiis.-zclamat  fcmina  mafcu/ 
lu;vtappjo):imetfibi.i:toeboib''ftintgdaquie^tunlt: 
QJVirojDe  afTumenemcft  neruofa^-zeftverfuspedes:': 
intrudit  virga  fui  in  os  femine  fue.£t  quedas  aialia  funt 
molUstcfte^^zcoeiititcutquadrupedialia  que  mingunt 
jpott.x  generat  -z  coitus  eo^  eft  tepoze  veris:-:  luxuriant 
jppe  iitndti  maris:'^  foztaiTis  erit  coitns  eo^  in  quibufda 
re^'onib''inpncipiotepozi8ficuti.£tcoitU8cancro^elt 
quado  cancer  mafcnUts:qui  eil  minoz  vocat  fcmina.*':  ac 
{editfeminafubtusipfus^-zaccefTioncaperit  po:ta  qelt 
in  cer  tunicas  oirccte  coniungit  pozte  fiue  ojificio:q6  efl 
inter  ouas  tunicos  alterius.oeinde  coniungunt  ille  tuni/ 
ceooneccopleat  coitus:-:  longitudo:queeit  intcr  Duas 
cunicasellmatozinfeminis:q|inter  tunicasin  martb'': 
t  et|ciut  oua  p  pollerioze  partc.3ial  ant  q6  eft  annlofu;: 
lemtna  e^  dt  mebzti  coitus  q:  fe  in  oirectu  inllfm  marie: 
vt  in  il  lo  mebzo  recipiat  meb;r  maris:ita  gp  ipfa  femins 
no  multi}  mouet  ad  virgauf;  e^cit  fuii  additametii  in  oi/ 
recto  virge:q6  additamentii  p:ominct  a  potlerio»  par/ 
ce:z  qit  coniungunt  oe  oiiTtcilt  feparant  ^pter  ptlrictio/ 
ne  fuo^  membzo^  per  ligamenta.  i£t  qii  aronca  oeftde/ 
rat  cottii  per  mnicl  fue  tele  trabit  mafculii:^  non  cedant 
alicere  fe  per  biti^  attracnone  quoufc^  contungun  t  adtn/ 
uicc:-:  pcnrrit  venter  mafculi  cii  vcntre  femine .  £t  fdas 
g?  moioz  appettfanimalts  elltn  ftne  b^cmis:'^  tnceptio/ 
ne  verts.t3omo  aute  t  oia  oomeftica  licut  canes  x  pozci 
coeunt  oi  tempou.£t  odtderiii  viro;:  eil  magis  bf  ema 
le^^zDefideriumuIi^riiinellatepjopter  lefioneea^  a  fri' 
gozciSuis  aut  manna  quc  applicat  cbere  latine  alcione 
coit  iii  vebemetibFeme:mcd4a.f.£toicit  q7nidificat.7. 
Dicbus  ante  introitii  folis  in  capzicozno:^  coitu^^z  ouat.5. 
oua:-:  ejtrabttpuilos  in.y.oiebus  poft^t  apparet  in  tem 
po:efemel.f.inoccafu  pleiadii^i  apparct  nauibus:-zap/ 
paret  in  circuitu  nauiti:Detnde  abfentat  fc:ficut  oicuntfa 
pientes^qut^bus  credimr  oe  e^rimen  tatoabus.£t  aial 
dnulorumfacitcoitiifuiiinbfemenon  e^ctas  verni/ 
(iquldo  fnerint  ventiauilrint^tmaximeeaque  non  nii 
dificant  ftcut  mufcc:':  fo2mice.£t  oe  animalib^^que  oult 
queda  ouant  remekqueda  bts:queda  tcr.^cozpio  autes 
martnus  ouat  fcmel  tn  verc:fcmel  in  auctumno .  £t  nub 
tafpc8cclctcotiatbi9:ntftilla  fpeciee  que  cognominat 
letc  vel  lemcm:quonia  ottat  tn  vere  quado  occidiit  plcia/ 
dc8.7.aut.8.fcdnonouat  oua  ltmul:tmo  in  tcmpozeoi^ 
fcrcto^ttaQ^modovnumodoaliudc^z  ejctimantboics  g? 
ouont  in  menfe  bis  igt  oe  sialibus  marinis  qucda  ouant 


omni  tempojft':  crefcant  oua  eo?i:^mi8gnificant  veloci 
cer.£t quida  pifccs  funt  qui  no  ouant  nifi  in  mari:aut tn 
littozeeius  ficutcelemides:'z  nob:a:illiquidc  non  ouant 
nt'liinmarifaccof.£tali)pifcesn6ouatnifivbieffluiit 
flumina  in  mare^-zquidafuntejceisquinoouant  nifie;: 
elettatione  mari8.gtej:  pifct^btis  eft  quoddam  gcnits  q6 
appellaf  nucbede  ponitapud  tropicon  cftiuii.q.vn  ti  vas 
plcnu  oui8.£t  e^  pifdb''  gda  gcneran  f in  ceno  fidtt  ouat 
ille  pifcis  qui  vocatur  caftarcm.i;t  dc  pifcib^^quida  ouat 
iii  parte  maris  non  ficut abundatcs  in  ouie  in  parte  ma# 
ri8:Dico  in  anno  femel:'z  in  alia  parteabnndates  in  anno 
riultotien8.£tillc  qui  vocaf  cbenumbie:  oe  vntucrfita/ 
teiDalacbicouatomnitempo:e:tcomplebt'mrouatio 
eiusin  tcrrain.iz.oica-zfcquirorea  mafcuUts^-z  fufflans 
feme  fuii  fuper  oua  fua:'^  oua  fua  funt  ouravaUie^-z  no  na* 
tan  t  nifi  otto  i  ouo.St  celegig  coit  bf  eme:'^  oiiat  in  verc: 
^interillatempownidificafc-zouaciusfnnt  ficat  fmct* 
nncis  parue.i  erunt  oua  dus  pUira  numcro.-t  caput  ma« 
failo^  longius  eft  capite  fcmina|r:  i  femtne  cubant  ftiB 
oua^^zabftringitinaluootiafuaante^comcdatcament 
fua  quado  fcdct  ad  comcdendu.£t  pUires  pifces  marini 
ouan  t  tcmpoze  bfcmie:':  veris:Dc  babentib'  tcfta  pzeter 
f  ricios  marin  os  qui  fun  t  comcftibiles  ab  boib^^^quoniaj 
emntpleniouisomnitepo^c-zp^ecipue  in  plenilunt'o:t 
in  temporib^calidisinbfcme^tinellatc^nifiqui  ftieriic 
in  parte  terre  qtie  oidf  rcdinugio.5n  ea.n.pane  nocmt 
nifimodicii:'zfitntpaniico:po:ts:'zplenioui8.£tplure9 
aucs  agreftcs  gcnerant  femel  z  irundincs  bie.^uis  aute 
queappellaturcbatcozer  ottatfemel:^  antcq|  reccdac 
bf  ems  oeftruuntur  ouaeius^^ztte^rouat:'^  facit  pulk)s. 
aUus  qui  DonKfticatunt  adberet  oomib''  gcncrat  muU 
cottcns  nifi  tn  medio  bf cmis  ficut  columbe  cgalUne.£c 
oicoetiag^coUtmbequando  rcperiunt  cato:e:7annona 
ouan  t  etia  in  medio  bf emis:'z  oe  coUimbis  qucda5  func 
fpes  coUimbaj:  que  no  oomefticanf  p:o:fu8:'z  auee  que 
sfTimilantur  coUimbis  in  genere  funt  tres  fpes:maio:eo 
eairfuntaltataarabice^^zpoft  alpbacbice:'Z  minozesar' 
calgaUc.£t  meUo:e6  funt  pulU  qui  nafcunf  vere  i  autiii 
no:-:  cft&ten  byeme  peiozee. 

(irCapt'mlii.II.Dc  oiflcrentta  fpermatis. 

•^ft^  oeotWcretiaoicamuefpennd 
r'^"*'  tis^^zfdaeg^p^imtifemeado/ 
lefcentisin  aialtbus  Diucrfaf:ttinc  fiin 
ifto  tempo:et'mp:cgnaucritfcmina  eric 
creatura  ocbiUs:':  boc  aaidit  in  boib'':^ 
-J I  perueniiint  ad  oiminuttone  fua^  vocii: 
-  «z  fuof  calo:^:'^  boc  eft  cum  fuerit  pzope 
bis  feptem  annos.St  fpcrma  q6  mcUue  eft  in  eis  eft  tll6 
qdeftin  fine.zi.anno£.l;t  fomnittm  coitue  non  occidit 
aUcui  animali  nifi  foU  bomini:f;  fo:te  mutario  vocie  ac* 
dditceierisaiaUbus:':  voj;riusquiia  pwcclTitin  oicb'' 
cft  magis  fono:a:i  maris  magis  fono:a  $  fcmfnc:pter$ 
in  vacca^tcerua  -z  voces  iumetoi::-:  alfinoza  funt  magis 
clarc:'z  magis  acute.gc  vacca  ouo:p  ocntiui^equiie  ouo 
rtim  Dcntium  Utjairiant^^zcapzaitouis  vniueanni  Uipj/ 
riant.£t  po:cus.4.menfium  Uipiriat:po:ca.^.inenfiuji 
parit^^inqutbufdLaregionibusnon  coeuntonte  fine.io. 
menfiiim.ft  mafcult  funt  melio^cs  ad  generddtl  poft$ 
babuerint  trcs  annosn  cancs  tncipiunt  Ut)curiare  ab.8. 
menftbus:':  qui  tarde  Uipiriant  funt  vnius  anni:'^  illa  at 
nisqueDiutiustrabitper.<$i.oiem:'zquidam  cqui  Uij:u/ 
nantpoft  trcsannos^^zab  ifto  tertio  vf(^ad.zo.annos 
mcUus  generant'Uc5  Utjairicnt  vf$  ad.  jj.annos^Ucj  ma 
fcuU  qui  non  ftant  cii  cquabus  viuunt  pUif($.40.annos 
«equapotviuerc.40.Jtn.1iam  vifue  fuitequus.70.an/ 

auic    l^  z 


IBc  natura  mlin 

iit8:taRniisUi]Curiatpoftannutcitfumvf(i:&9<i.jo.an.« 
non  pot  \ufamrc  dtias  q|  poft  ouos  annos  t  Dimidtu:z 
bomo  mafculus  no  bene  lupiriat  nirtacl.(k).anno6  in  re 
gionibus  calidis:<zmulier  vfcj^ad.So.rsqd  accidit  in  plu/ 
ribue  cilin  boibue  mafculis:'!  Dcftaiit  in  rcmate  poil.(. 
Qnno8:veltardiu0ad.te.'zmulierad.4p.anno6vclvlte 
rius.So.t  ouis  vf^  od.s.anos:';  fi  facrit  bona  vfcg  ad.]ct. 
annos^tfetuscuiuflibetgeneriseT:  fenenat^eft  malus: 
^pa>p:iebocacciditin  pozcis^^zpojcus  gencrat  bonoa 
ad.7.annos:ttuncm3gis  Ui;:uriat:i  pzcus  quicttoU»- 
l»natfacitfiUosparuos:tfenespo2ciparii  generat:'z  15 
cti  IUnt.ici.annis:tmeUo:csfiufilg  funtquinafcunturin 
bf  eme:i  qui  in  eftotc  funt  pciojes  i  m9cri:i  maU.  &  ca* 
nes  generant  vfcp  ad  is.annos.£t  elqTbas  U)j»riatvf(E| 
•dfe|:annos  tper  totu  tps  vitc  fuepot  Uticurtare:^  femi 
na  clepbas  poli^  t^tit  no  impgnat  vf(@  ad  trienium. 
^t  cu  impjcgnaf  no  tangitur  poll  a  fuomare:  tcnct  fetii 
In  ventrepcr  bienium:anoparitnifii  vnicuj£tequa:f  ca 
mela:t  aftna  tcnet  m  ventreper.iz.menfe9.  ^t  poH^  oit 
pt  ^;rill3narrauitDepirdbus:'zoi]»tq'  qiiida^  pifces 
eenerante^cUito^tquidile^^barena^tqdasejcbarenain 
tuto^tquidlgeneraturejrUttoqd  aflfimilat  lane  viridi: 
1  Dicit  cendamc  Oct  fluida  funt  oc  numero  iftoy  qui  oi/ 
cuntur  ab  bomiaib'oefcnderepdicto6:i  femu  (lintpar 
ui  flmiles  paruis  cancris.  £t  pUtra  aUa  que  fut  teftea  na^ 
ficunturintaUcenatDiifcrentiaiUopct^m  ofiam  ceni 
^  barene:ifecundti  bocbabetoiuerfa  nomina  in  greco:i 
in  fifluris  lapidii  gcneranfrqucda  aiaUa  ej:  quoUbet  ifto 
rii:t  ventrc  fuogcncrat  aUud.£t  quedi  funt  qucjio  re/ 
cedunta  fuis  locis  in  qttib^^gcneranf :?  ft  auferunt  afiita 
loci8mo2iunt.i;tiUo:^eftquoddagenus  qdeft  caUdus 
multii  in  fua  cdplep)nc:t  quado  tran  fgUmunt  aUquod 
oialinmomcntotlUidinfuo  ftomacbo  oecoquif  qoaiii 
eet  bis  Decoctu.£t  aumeUx  queda  pars  cancro:^  paru?/ 
rumgenerata  cerra^tmucanttcftas  fecundu  mutatio' 
ne  tempo2ii.£t  queda  aiaUa  intrant  concbas  aUo|::i  co 
mediitcamesilnrepertas^-zmozantpoftinilUecocbis. 
£t  queda  aiaUa  babent  teftiiq.per  totti:t  generantu  r  ejc 
lapidibus:toicunf  fpongie:t  mountur  in  fijiuris  lapi/ 
iii:i  qd  mozaf  in  fi^rie  lapidii  ftat  imobilc :  i  que  ^unc 
in  planitie  lapidu  mouentur  ad  paficcndum:t  in  U^cis  in 
quibus  ai^pUcanf  coftefuntqueda  ataUaque  affmilan/ 
tur  araneis:'!  oicunf  crcfcerequoufc^  fiant  animaUa  J!:t 
lpdgiababettresfpeo:tvna  fpesrara:tali9fpt<Ta  taUa 
l»rua  fptita  oura:':  ifta  tcrtia  fpes  inuenitur  plena  lttto:'C 
babet  fcnfttm  tact':'!  ideo  fcconftringit  contra  :i  ccftrin 
git  fe  con  tra  vcn  tu:etia  aUqit  in  cozpozc  fuo  generantur 
gafonee:t  illc  gafones  inucniunf  comedcre  fuefluitates 
cozpoiia  fui  cu  fdnditur  illa  fpongia  ab  bominib''.£t  pi< 
(ds  pamus  quando  fcindi  tur  aliqua  pozrio  a  fuo  cozpo/ 
rc  ice^  crefdtwSt  pifccs  qui  mozan  t  in  pelago  babet  car/ 
nc&magiemollesitilUquimozanf  in  U>coin  qno  tan/ 
giintur  a  frigozc  tvento  babent  carnes  magis  oura6.£e 
mgus  in  tenfunu-z  caloz  intefus  interficit  pamos  pifccs: 
•zmoUtozcsiftopfuntilUqui  mozanf  ^pc  fundii  fupzd 
pctrasi-zfuntilUqui  mozanmr  fuper  lapides  fi^ciitnon 
amittut  nigrcdineantcq^  abUianf .  £t  figit  fupcr  lapide 
pcrquedaruaadditamcnta^-zfuppartefui  inferioze  ba/ 
bet  quodda  additamentu  amplum.q.membzana  fpifTa. 
gtilUidquodnatatpzopefoliieftmaiue:'^  oiailla  foza/ 
minacartbiUiginofafiitclaufaptcrq§  fc)caut.8.quc  funt 
Bperta:i  putant  boies  q6  per  illa  acdpia  t  nutrimcn  tuj. 
£t  in  iftia  eft  quodda  genus  q6  vocatur  no  ablutii:'^  eft 
ipiflu;  multti:-znon  babetampla  fozaminaxiartbilagino 
fi>;tinteriftapzedictaeftDifferentiain  nigredine  intefa: 


JtibenVI* 

^lfta  funtnigra  ^ptcr  luttiro  .gtaial  q6  tHcftwKal^bo 
impgnamrpertrcsmenfes^tpofteaponitcua  qiie  affi/ 
milanfracemo^tillaouafuntinterfuacauda^afuuven' 
tremin  vtroc^  latere:?  quado  ponit  oua  eleuatcaudam: 
^quoddaadditamentufuucartbila^nofum^vt  per  cd' 
pzciTione  e^amat  oua:-z  illud  additamentii  crefcit  mul 
tu  tcmpoze  pofitionis  ouo]:.£t  fcpia  ponit  vnum  ouunt 
in  luto^t  ftat  fuper  per.zo.oies  i  noctes:^  poftea  illd  ouu 
conftringit  ferz  fuae  partee:':  poft  e^  illo  generat  l;arabo 
6ttermino.i5.ote^.ttoraboaUqnfite;:out's  aliouis  pi' 
fcium:toicog>  l;arabo  afTimilamr  garone:q6aut  fitejc 
aUo  at3li:aut  aliud  animal  ej;  ipfo. 
CI^ncqHt  Uber  fqcms.^e  ouis  aiaUu:t  fuie  puUiszt  ano/ 
tbomia  eo]:.Capitulu  .1. 

^llltl^  maiojescozpoze  faciutpltt/ 
iUlltlfw  r30uavf(Bad.<Joj£tquida5 
moduseftgalUna;:  que  funtregis  adrio/ 
ni:t  funt  longeco:po:e:'Z  poniit  quottidie: 
teftmaUmodiitcrfidt  fiUos:tfo:te  funt 
multe  galUnc  que  poniit  quottidiebi6.£c 
queda  funtquc^ptcr  multitudine  ouo:;c 
baWt  grauitate  in  coipoie  i  ocbiUtanf  in  vita:t  paUim/ 
bi  agrefies:!  aUue  modus  eftin  eis  que  oicun  t  tmcbaia 
1  que  oicunt  farcauit.£t  aUue  modue  eft  c^cis  qui  oici/ 
turattragalet:t  gafTimilant  iftisponiitinannobis.£c 
palubi  oomeftid  pontit  fo:tafTe  oecies  in  anno.  £t  aues 

auebittvngueecuruosponutin  anno  fcmektaUquan^ 
oplue:tmaio:numerusouo|r  fuo:peftio.vel  parum 
plus.^$rubereigqdoicif  gange6:tcubcg:'z  co:tbrace: 
1  oactrabe:t  catbuge:ttcdemge:ponuto«a  fua  iter  ber/ 
bas:t  qda  auee  tnter  pctras:t  aues  vocate  a  grecis  cauU 
fimilee  coU):i  antimoli  facitie  nidos  fuoe  in  arbo:tb''  q: 
luto  (tcutirudines  in  fupficiecatbenarii  ferri.!&$vpupa 
mozat  in  fixuri8lapulu:'Zj7arietti:tibiponitoua  fuaf!/ 
nenido:f3  rocbiaiTimilant  in  bocifUs:t  qucda  fpesauiii 
noponitouanifiin  arbozib^certisrtoia  ouaauiii  babec 
teftl:t  memb:an3:t  albume  t  vitellu:pifciti  in  pclago:'^ 
rip^magi8eftinq|titatcq^3lbume:toua  funt  alba  (ic 
cubc^tcolumba^r^tqdapalUdaficut  auiii  aquaticap 
t  babitlttu  in  ripie  marie:t  qda  maculata  ficut  oua  me 
tearanidefetenti:tqdaouarubea(tcutcolo:lapidieala' 
ricL^icut  oua  oe  baiarim:t  ptito  g?  illa  auie  cft  aUbaa^: 
'Z  queda  funt  acuta  in  vno  capite:'z  lata  in  a!tero:t  q6  ca/ 
put  eim  qit  eft  latiirt  oua  feminina  fun  t  quc  funt  longio 
ra:t  que  funt  bntia  vtriic^  caput  aaitii:t  mafcula  fun  t  qj 
biit  rotuditate:t  oua  per  fefacitit  pultos  cu  fuerint  in  U)« 
co  calido:te):euntpuUiper  fe:i  boiee  egf  pti  ponunt  fna 
oiia  ad  boc  faciedu  in  barena:t  ftiit  quida  oc  bcnec  t  no 
exiuit  oeoomo  fua  an  tc^  c^uerunt  oe  ouis  fuis  pofitie 
inculcitracalidapulU:tfpermaauiiieft  albiiftcut  fper/ 
maaUc^:tfpermarectpit  a  fcmina  pzope  oiafragma:t 
p:imo  cii  rccipit  fit  albu:i  poft  vertitur  in  colo:e  langui 
ni6:t  palee:t  crcfdt:t  calefitt  poft  circuit  totii  ouii  in  oi 
partc:toua  venti  no  ponunt  fccundii  modti  lu);uric:q2 
pulUquinii$coiueriitponuntoua:vtanferc6:tgalline 
1 0U3  vcntifunt  mino:3:t  minpue  oelectationie .  £t  ctxi 
ponun  f  fub  galUna  no  mutan  t  a  fua  albedine:t  citrinita 
tc:Uc3  oiumozenf  Ittbgallina.  j:tquefaciunt  ouaventj 
funt  galline:t  cubegit  modi  paUimbajz:t  pauonee:  t  an/ 
rcrcKiauee  q  oictif cicelucbe  t  ifta  cicctucbe  coponif ej: 
<infeiie:i  vulpe:t  ftrutioe:t  citi^^ejceiit  pulli  in  eftatc  qj  in 
bfeme;tq:pulliin  eftate  veniuttncoplcmcttiin.is.no/ 
ctibu6:iin  bj^mefrigida  in.75.£t  feminemagie  cufto/ 
diunt  oua  $  mafculi.ji:t  oua  venti  funt  vt  in  plurtb"  au/ 
tumnaUamertdionaUepiftentevento:ttftaouaventi:t 


Bcttm 


j5 


Uvtin  plHnVfintfoimatiiJiOura  ecoitu:tff  gallirccipiV 
unt  virtute  generatiua:'Z  rmtmoiz  aflfimilatio  accidit  in 
ouis  fiptcr  fiipucntes  fgma  galU'.£t  oiia  cbcuet  funt  ma 
io;ismeb:ane.ictoiiapitllifunt  mino2a:tfunt  crefcctin 
f  m  crcmentu  matris:'Z  qii  eft  Diuifio  inter  gallinas  q  ca> 
bantouaiqponut^fananfvelinfirman^tgaUineimt' 
te  alieaues  tge  coiius  biit  bojripiUatione:i  femina  colii/ 
bc  ejrcutit  cauda  tee  lu]airie;i  curuat  ipfa,  verfus  anii:i 
qda  aues  funtq  acciptutpofl  tps  lujcunc  fue  lignu  tn  ozc 
ruoqnintrataquaadnatandu:tboc  plurimil  gallinc:'; 
onfercsztouagallincfunt  coplentia  fein.io.Dieb'':'Z  oua 
paluba;:  coplen  t  tge  minozi;nifii  qz  pnt  rettnere  iterius 
ea  in  tge  ttiaiozi  co:i  illd  faciiit  palubc:rctine't.f.oua  qu 
Damniftcatnidu8:tqfiaufcruntpennegDamniftcatio/ 
ne.ita3;nop6tfecooperire:autqtifunt  ifirmc:t  palubi 
ofculant  fepcr:3fricationepico;z.£toicoego  cp  nonfit 
ofcultlfed  potius  ?f ricatio  qda  oilcctionis:  Itcs  nefciat  il 
lud  vere:-z  otcit  SriHoteles  q>  iftud  accidit  femg  an  tc  Iw 
|wria:vt  in  plurib'^':  qn  oeficiiit  mafcuU  pfricat  (c  fcmi/ 
na  cti  femina:'z  oua  iuuen  ii  faciiit  citius  filtos:q:  fpcrma 
eius  manifeftat  fe.f.in  tribiis  oiebus:':  no  facit  tca  in  ouie 
fenii:x  qn  pullus  oebet  crcari  cj:  ouo:  vitellij  ftati^  appli* 
eat  fe  ad  acumcn  ouiii  facit  fe  id  q6  ocbct  cc  coz  qda  gut« 
ta  fanguinea  ventofa:-:  cj:  tlla  gutta^cdunt  oue  vcne:-: 
in  ets  cft  fanguis  r^gelatusit  vna  vadit  ad  tela  que  circu/ 
dat  puUu:^  cotc  j:if  oc  f ilis  rubeis^-z  cooperit  albumen:« 
Bliatelacoopcritvitellus^tpoftapparcfcozpus^-zcapuc 
et  oculi  inflati-zpoflDiminuunf^-zqdfecoplctDcmcm' 
bzis  pmo  cft  Ulud  qd  eft  fpilalei-z  mebza  dmtc}:  albumi/ 
ne:'znutriunfe;:vitello;'zpofl.t'o.Die8apparetrcttficat9 
creatura::  maius  in  cts  cft  caput^t  poft  ocuU  qui  funt  ta 
magnirvt  oue  fabcnigrcz^zftintclari  i  puri  jspter  butni/ 
ditate  fumma  iii  cis  ?tra  fole:^  inter  coz  -z  oculu  ciusvna 
oeouab^venis^^zin  reiveritatc  nonifiad  medulla^-zjj/ 
peoculii.pccdttntDucvene  adouas  telas:vna.f.queeft 
fug  vitcllii:'Z  altcra  fupalbume^tDC  iftis  Dtiab'  venisfi/ 
un  t  tre8:qm  vna  facit  dc  fe  Duos  ramosr-z  alta  vcnajpcC' 
dit  ad  tela  que  cooperit  pullii;'^  qii  crefcit  puLlus  iniicni/ 
mus  in  cius  vttcllo  q6  Diuidit  in  Duaspartcsoui^^zalbu 
men  ad  mcdiui-ziUud  vitelliivcrtif  in  coloze  albik-z  poft 
.io.t>ics  no  inuenif  nifi  coloz  albusc^z  poft  fit  colo:  ei^^co/ 
loj  palce^-z  ifta  tela  pdicta  eft  a  lia  q^  illa  quc  ptc^ta  fitit 
C)C  vcnis:lt'c5  illa  quecftejcveniecooEttilUi  puUii^tbu' 
miditate:in  alia  eft  tcla^qucoEic-z  oiftinguit  pitllii  ab  iV 
labumiditatc^tab  vna  vcnai-zoc  cnumcratis  oucitad 
puUii  oe  vitcUo:'z  poft.zo.oics  coplcnf plumc  in  puUo:i 
C  modicti  tactu  in  iUo  tgc  cadent  pcnc :  i  fi  cctcraf  tcfta 
iucnif  caput  in  ete  Dcj:tra  tcle  fub  ala^-z  videtur  in  co  cp 
ufflatio:  'zpoft.io.Dies  apparet  tclaq  coogit  bumiditate 
quc  eft  itcr  tcla  magna  appartttonc  manifefta^-z  vitcUuj 
vnu  Duo:^  oculof  ^-ztela  feciida:q  coopit  viteUii  eft^pe 
oUu  ocuUiit  pn^^Dua;:  telap  cft  a  cozde  a  vcna  magna:i 
eritvmbU'cus  vel  id  qd  cft  loco  vmbUci  Diuerfuj  a  puUo: 
^  aUa  tela  q  eft  fup  viteUii  applicaf  fug  vitcUu  min'  gra/ 
cilc^tinvcntrcpulUadunaf  fugfluitas  citrinac):  vitcU 
\o:z  bs  multa  qptitate^-z  aUqii  j3ccdit  ej:  co  fupfluitas  q/ 
da  ad  tela  qctcrioze:';  fit  albart  poft  iUud  q6  cft  in  vctre 
mutaf  paulatimquoufcp  nibilremanet.ictaUqfi  faciut 
galUne  ouamala  quc  no  faciunt  pulU)s.j£t  oc  mirabiUb'' 
que  ego  vidi  cft  q6  ptingit  laucrin  e  vic.f.g?  ouum  qd  rci 
lucetqd  numeraf  in  libasantigsqlceft:'zn6eft  remo/ 
tii  gn  illa  lu^  accidat  a  putrcfactionc.  £t  aliqiiouat  auca 
oua  cu  oupUci  gcma:'z  itcr  cas  gemaa  cft  aUqn  tcla^t  aU/ 
quandofinetela,£tnarrataj:.$  galUna  fccit.iS.oua:i 
fldUbetbabebatouo  vitcUa:t(n  quoUb^cojtouo];  ouo 


puUiinucni'cbauturpter$  in  vno.Stqdlfunt  gaUineq 
biitbccin  virtute  gjfemp  poniitcuii  DupUcis  vitclli:x 
DupUcis  puUi^t  vnus  puiUiscritminozi^zpalumbi^^zque 
afftmilanf  cisfaduntDiiospuUcs^-ztrcs  adpUis:'Z  non 
cjceijtniliDuoputU^-zqtiDuo  ouap^Dceditafunt  facitit 
noua  cua:vt  rccupcret  Dcperditii.  £t  vico  g?  multc  funt 
qii  Dcfidcrat  boics  raperepuUos  fuos  Pcrtderattllo  tj^e 
1  voUint  \\x)Mriare:%  paUimba  ponit  ouf;  inafcitlii  p''  Dte: 
-zfcquetifcmina^-zmafculuspaUtmbaip^^zaUa?:  autii  iU 
bi  fimiUii  cubat  oi  oic  media:'^  fcmina  in  fcqueti  mcdie/ 
tate:'^  g  tota  ncctc^z  mater  frangit  ouii  pcft.zo.oiee^t  ca 
lcfacitpuUiimatcrpmo^tpatcr  fecudii  viccs^t  fcmina 
femgcuftoditmagisfiUosfuos.StaUqii  palumbo  oiiot 
cuodecics  in  annoitpaUimbidrcabremc  Uip.iriant:'z 
faduntoua.-poft^fuerinttriumcnfiiiin  ctatc;'z  tcnet 
ouu  in  vcntrc.i^.Dicbus^t  cubat  g.zz.oice:-:  poft^  cj:ic 
ab  ouo.i8.oicb''incipit  volarc:^  quida  oiatn  t  gp  fcmina 
Viuitg.do.annoeit  gdicc6.i($.anno8:aut  modicii  pUi8.if  C 
auis  quc  oidf  XDacbame  ouat  in  cauernis  pinap  c;:tr9 
vfu;  boium:ita  g?  vi]C  pot  inueniri  eius  nidus.£t  oico  g> 
aUqn  fcro  inuenif  eiue  nidue:  f;  cft  (wfttus  in  U>co  inac/ 
cefftl^ilk^z  qz  imtin  loco  inacccfTibilLputabaf  a  quodas 
©opbifta  q>  no  mozaret  in  tcrragreco^ifs  venit  folum 
aUqn  ad  illa^-z  i^ite  aucs  aUcjn  fcquiiturercrcitii^t  in  pze/ 
lij8:'Z  fignificat  malii  ej^erdtib'':'^  boies  tcnent  ifta  aue$ 
fo:tunat3.£t  aquiU»  facit  tria  oua^tcubot  ouo^teijcit  ter 
tiii^ficut  otcunt  boics^f;  ia  inuenicbanf  in  dus  nido  trea 
pulU^t  qti  babct  trcs  pullos  gcutit  aUe  terttiiit  etjcit  ip;: 
qj  no  b5  oare  nutrimentti  tn^b'':^:  muUii  macrcfcit  in  il/ 
lotgcqzvirtusciuepfumif  in  cubationc:'^  crcaacne:^ 
ita  fadiit  multc  aUe  aucs:'^  ^pter  boc  bii  t  co:  oup  fitper 
ftJ08fiU'os:'zp:op«ciftafpe8qneDf36arbarur.£tnigrc 
aquilajt  fitnt  oetcriczie  volutati8:q:  magis  odit  fiUo8:i 
f iUus  tertiu8  qui  cijcif  ab  aquila.accipif  ab  auequada  q[ 
t)idf  £abin;'Z  cabin  oat  ei  nutrimcnmj.  £X  cubatic  ma/ 
gna;:  auiii  fug  oua  eft.30.Dief  •.t  mcdiaj:  ficut  accipitris 
-zmilui.zc.Dicy^tqucfadiitDUovcltriaouoaUqtifjra/ 
ro:tco:uus  fit'rpd/ctis:t  vna  fpcs  oc  biequc^f  aigoU$ 
fadt  aliqii.4.oua.£t  ilta  fpes  qite  fut  vnguiii  vnco?:  qii 
puUi  accipiiit  vircs  etjciun  t  patrcs  fuos  ftUos  oe  nido.£c 
iaoijccruntboicsfidetesg'  putUpdicti  volantaim  pa/ 
tribus  fuis  ouob^^annis^t  venanf  cii  cis  in  vnii:t  patres 
fitgiijta  ftly8:t  fiti)  fcquiimr  pfes  quouft^  pfcs  cadiitiit 
terra.Scd  co:uhs  ct  g  tps:t  poftqg  filij  fuiinceperiit  vo/ 
larc  Dimittit  patcr  co8;t  tadcftringct  roftrii  eoy  roftro 
fuoinacrevolando.£tquoddagenus  autiiqd  vocatur 
t6ancbem:t  aftimiUinf  accipitri  nifi  in  roftrc:tcapitc:g/ 
busaftimilanf  palumbis^tafllmitanf  accipitriin  vota/ 
tutcolo:c;ttn  toco  Uncay-nigrarusbntgiJttasnigrae:^ 
putantboic6:gj  ifteauesfiuntatiqiiacdpitrce^aut  acci/ 
pitrcsiftctputatboics  qp  bocfit;q:nii(|vidcriitfiUo» 
eiu8:t  P  cft  rcmotu  multu:t  ta  videni  t  bcics  acdpitres 
qui  comcdiit  bac  auc:t  ponit  oua  in  nido  atieno:t  come/ 
dit  oua  rcpcrta  in  itlo  ntdo:t  fadt  aliqii  vnu  ouu  aliqua» 
do  ouo:t  ouat  in  nido  auis  que  of  "Daulcnc^t  vifitat  alij 
qtiluospulUje.gtoicogjinregiontTj^^qucfuntpcftniU» 
1  cozafccncs  cft  auisquc  oidf  %.abul;tci''  voj:  arfimila/ 
tur  fuo  nomini;t  ci^^voj:  copcnif  cj:  ouplici  tono;acuto.f. 
1  grauutpdictaauis  facit  fcnitu  atcbacba:t  cft  mlto  mi/ 
no:  accipitre:t  eftcqUs  auique  oictf  fparaj:6t8:t  cft  ma/ 
io:  in  fiia  fpc;t  afiimilaf  ei  in  ftto  coto:c;t  qptitate;t  vola 
tu  nifi  in  capitc:t  p  ica  fua:t  vngiics  fun  t  ficf.t  coUimljc;'i 
caputmagispalumbecapitis.^tego  vidid^^ptittuin  ni/ 
do  cuiufda  paruc  auie  quc  mczaf  in  limbo  aque:t  inira/ 
bar,6tocindevidiintcrraociur6en;toecaueriinloc» 

Tiuic.   &  i 


®e  natum  afaliu 

vbffiutvnuspiiUusbuPauisin  nidopanii  paflertema 

fimo  parui  quc  facit  nidil  fufi  femg  in  arbo:e  rofert  (oi> 

bay  :x  oat  tonos  oiuerfos;';  copofitos  e;:  mrtie  tonis.  £t 

cu  cgo  vidi  boc  fttit  nidua  ei^in  arbo:e  pauiginu9.£t  tilc 

oi]Cit  gdi  focius  meiiB  gp  in  n  ido  bui^^minimi  palTeris  in/ 

ueniebat  pulUis  magnus  qfi  palumbc:-!  ilkparuus  paf 

fcrcibabateui-itiicmirabarocbac  rc;t  putabag?  inil/ 

lo  loco  ecnt  ouo  nidi^pc  fe.£t  focius  meus  addu|citpul 

lu  illii  mibi:'!  Q  colo;c  illius  pulU':';  ei''  ^titatc  kiai  cutus 

euis  cct  pullus:q:  colo:  ciTuit  qft  coloz  £alagi:'ZQ  pica; 

fuacognouitllutnalia  rc:7tcnutpullii  illiiin  manibus 

quoufc^  pafTcr  volauit  ad  cu5:  quo  minb  in  tcrra|>aiTer 

f  Itc  qui  volabat  fcmg  in  circuitu  oefccdit  ad  cii:t  faturo/ 

ttit  ipm  faturatione  palTeris  qua  pafcunt  pullos  fuoKtp 

cepi  9)  rcduccrcf  ad  nidii:-:  geuit  cii  pulb  paiTer.£t  tunc 

no  cfl  rcmotum:  quin  ifta  auis  alTimtlat  accipitri:ntfi  qt 

ell  mino^is  quatitatis:':  foztc  in  13  generc :  illa  auis  q  cil 

in  tcrra  noHra  cfl  minozis  $titatis:t  fouc  eit  altcri'*  gc/ 

tieris  q^  pdicta.Oes  aiitaues  aiyifia  auc  in  terra  noflra 

pugnat:qz  ilta  auis  comcdit  oua  aUai^  auius:':  l^cit  iter/ 

coza  in  nidis:i  oimittit  pul  los  fuos.q  ii  neglectos:  tiic  ilU 

pulUrecipiiitafui8patrib''oencgationcpcepnoncnaU:i 

pulU  accipitris  impinguant  cito:'Z  funt  ocUtiofi  fapo2i6:<z 

vnii  gcnus  cius  facit  nidu  iiait  'i^acba:t  aucs  mafcule: 

^fcmincreccdunt  fcruictcs  afuisouis  tEcatb9a'onis:f$ 

galU'na:tanferfcmQqefcutferefup  fuaoua:f3  aucsaqV 

ticc  ouant  in  ripis  lacuii  fiib  berbis^vt  bcrbe  ille  iuucnt 

8d  cub3tionc:i  vt  rcperiat  a^bus  J3pe:f5  cubcs  oiuidunt 

oua  fua  intcr  marcs:':  fcminas:'Z  qUbetcubat  oua  fibi  co 

uenieaa:t  tunc  cit  apcriun  t  oua  mafcuUts  nutrict  pullos 

(ttos  qsc^rapt:tfcmina  fuos  quo8C):trapt:fed  mafcu/ 

lus  ixqii^  lapimt  cu  fua  fcmina  cu  incipiunt  volare  fili) 

rai.@ed  pauo  vtuit  vigintigntg  annosct  pontt  oua  pod/ 

$iiterittriitannopqnfuicolo2C8  coplentit  fuc  pcnne: 

«  ponit  vno  anno.tz.oua  faccefTiuc :  i  cubat  oua  fua.30. 

Oiebit8:'z  fo:tc  aUqii  magis  aUqit  minus:^  pauo  oeponit 

pennas  fuas  in  t^e  cafus  foUo;::t  rcnouonf  pcnc  fuc  tj^e 

renouationisfoUo2U3:t^alU'nc  cubflntoua  pauonum:': 

enatu:i  aUajz  auiii:fedeUgiit  galUnecubare  itcr  alia  otta 

pauonu:i  ppter  13  eUgiit  boics  galUnas  ad  cubadii  oua 

pauonii:Uc5  babcant  pauona^q:  pauo  mafculus  vtit  fe/ 

tnina:'z  aufcrtcubatione:'z  fra^toua^i^ptcr  l3pauonc8 

fcmine  remouct  in  abfcodito  oua  fua  in  accefTu  mariii:z 

gaUina  no  pdt  cubare  nifi  ouo  oua  pauonu:-:  galUna  cre 

otpuUoe  illos  tuncz  oat  cis  ctbii. 

dCdprm  JL;^e  outs  pifciu:':  eo;r  ouattone. 

I^a  f>llVlfl  "oDil^inSUuntinco/ 
^^u  jpiit-iu  jpjg.^  pikes  fiunt  in 

ouis  fuis  ^m  fimiUtudinc  creationis  pul 

.  loii^-z  feciidina  n6:q:  in  ouis  pifciii  no  cft 

;ouple):vena*  qg  numerai^imus  nifi  vna 

jtin:f5  vena  quejscedit  ad  viteUii  eft  ibi:i 

no  vcna  q^celTit  ad  tcla  ejirerioje  circw 

dante  totii:i  noerit  in  ilto  ouo  fHEfluitas^ficut  i  ouo  pub 

Itl^eritjbiqueda  bumiditas  jjpoztionata  bumiditati  q 

Cicebat  bf c  colo:c  palee:i  cpar  ^kiu  apparet  in  medio. 

£toij:it  a^^qj  canes  mariniottatin  vctre  jspter  oiafra/ 

jpna:i  poflqe  trafmutat  ad  inferiu3;igencrar  ej:  cis  aia/ 

Ua:iin  matriaVbalcdariciqti  iplcnt  matrices  ei^funt 

Ouo  oen  tes  magni  albuifitr  matrif:  ei^^pifcis  qiii  of  lcge/ 

ntain  babet  fpinas.-i  oua  oecUnat  in  matricc  ad  pte^illo/ 

rii  mebioji-A  fiut  ibi  oialia:i  videt  q>  ifla  mebza  funt  q/ 

fimamiUe.€tDijatay.gjmare6eruntin  Deptra:i  femi 

neinfiniftra:iaUqnmarc9:ifemine  funtinvna  parte. 

Bi  barica  que  of  ftupcfactiua  manos  tacreab  ipfa,i,fui 


Hiber.ViI. 


retis  eiucrfi:fo:tafTein  vcntrc  cfus  inucnkn  t  .^.puUi:': 
cclcctc  facit  pulU)s  fuos  in  coplcmento  p  fe^  menfes  1  in 
tpc  calido  j3pc  ripas  maris .  ©5  piicis  qui  of  flcUa  ouat 
bis  in  mcnfeicanis  marinus  gnat  fcmel :  fs  barica  gtiat 
femel  in  autiinD:f5  vulpce  marini:i  canis  marin'':^  Sci/ 
tiapmDOU3nt:ipDftfaciut,puUo3in  vcntrefuo:i  canis 
i(te  e(t  canis  iUius  gencris  qui  cfl  ^pe  nD6:i  fo:tc  cft  aV 
tcrius  generw:i  oclpbin  trabit  in  vcntrc.io.mcnfib^-i  H 
Uii6Ciuscdpletq§titatcfuico:po:ie  inio-annis^i  pariti 
eflatcrz  no  in  aUo  tpe:i  aUqit  abfcodit  fe  i  pelago.30.oic1 
bus:i  no  apparetii  flan  t  cu5  co  fili)  rui:i  cH  pia  fup  illo» 
multu:iviuit.30.anDs:i  bocpdpicbat  gqucda  magni) 
qmcoanofccbat:inotabateiu6eta6:fedcDUuponitfUit 
tcrraab  vno  ad  tria:i  fua  tcmfa  b5  ouas  mamilfas^i  filt| 
e);ilU6:vtparitomnibo:a:iqttfil4  (unt.jd.oie:p.  cuocar 
tUos  ad  aqua  omni  oic  muUotics:vt  addifcant  natarc:': 
fua  ofTa  funt  oe  gcncrc  cartbilaginis:i  io  no  mo:iun  t  ni/ 
fipaHTiintimpo:ibus:i  fuavoj:  cilficut  voj;  vacce.£{ 
ocs  i^fccs  brites  co:  ticcs  faciunt  oua:i  qcuc^  bn  t  lcnito/ 
tc'pzcter£ncbeU'm.£tpifcc6qiiouanttnlocofibivfita/ 
tofaUiatftbiouafuabencab  occafionib^^itot  funtoua 
in  pifcibU6  q?  ft  venirentad  vita  nimis,multiplicarctur 
mare.£t  pifces  molUs  tcfTe  faciitt  oua.  £t  pifccs  qutda; 
fant  qui  findunt  vcntrci  cjxiitouo:i  poflea  veniiit  par/ 
tes  vcntris  ad  c6tinuitate:i  maio:  i^s  pifciii  ouat  fcmcl: 
1  ita  pifccs  fluminu:fcd  no  emittut  oua  fimul  nifi  fucccf/ 
fitie:i  mas  no  ct|dtfuii  fQmafemcl:f5  fuccciTiuc  .£t  ouo 
modi  pifdii  marino:p:quo^  vnus  of  Hobatui  ouat  quin/ 
quics  aut  fcjcics.  £t  aU''  modus  of  £U:binem:i  ouat  tcr: 
7parutco:po:is  pifces  ouat  drca  radiccs  £anna^:i  cir.* 
ca  radiccs  viminii:i  aUqii  quc  oua  t  aut  pariunt  in,viridt 
flqtta.£t  aUqii  pifcis  magnus  tlat  cii  paruo  ad  lupnian* 
du:iaUqitmafaiUftantfu|30ua:ibec  inmodo  illo  qui 
eicit  moubibinim.£t  aUus  modue  cuflodtt  oua  quc  po/ 
terit  occuparc  galcncm  nominc:i  fcmina  no  curatoecu 
(todia  ouo^ii  qucda  oua  tardc  complcntur  in  gnationc 
aiaUs:iaUquado.5o.aUquado  4o.£t^p:ieboc  acddit 
pifcibue  parui6:i  qtii  cito  c6plct:c6pU:t  in  trib''  oicbus:": 
in  ven  tre  maris  iUius  gencris  q6  of  HnecbeUm  no  inue/ 
ntturfcmennec^infcminaouaii  oua  fua  no  imicniunt 
nifiincolbteepUtmc^iputantbotes  q>e)c  gufanesqui 
repcriunt  invcntrefuofiontipfiiboc  noeft  ve;::f5fii/ 
ciunt  fc  cj;  fe.£t  fo:te  fit  aUquando  cj:  fanguifugfs  qui  oi 
cunturintcftina  terre:iboc  cxpertu  €(i:qi  in  iiia  terro  iti 
qua  abundant  fanguilugc  cadut  aquc:i  fiunt  lcn  tigincs: 
tpoflgenerat  pifcis  qui  oicit  giide. 
CL3ncipitUber.VIl.£iegnati6cpifciij:iaUof  Capltn.I. 

Tf  iniMtirlrt  vnuspifciumgfiat 
J!^li\mi}<lV  aliaipcm;icreatil 
lam:oiuerfant  fcdmtps  Uixurie:i  imp/ 
gnationi6iparais:i  q5  poflcrius  parit 
iciliUudq6ofccnul:i  T^anaquc  cftoe 
igencre  cclcteouatmuUu:icito  ino:itur 
Jiponit  oua  fiia  in  ripa  maris.ict  qda  pa/ 


riunf:ioiuerfant  fc6m tps  c6plementi  fiUop:i  ibicrc/ 
fdt  cito:i  boc  fmt  vcrbii  ap.in  pifcibus.Scd  aiaUa  quc 
britqtnio:  pedes  funtqucUij:uriantin  anno  fcmel:ifiit 
malop  mo:u  marcs  fui  ficut  po:cus  agrelliai^pter  15 
pngnant;iparantfe  in  lutD:ilignificatio  bui^.q:  ambtif 
lant  ad  Uitii:i  poll  fe  oeficcont:i  intrat  Uitii:i  cii  feccrint 
Uitiiintrantaqua:ipoflcofricantfcadtcrra.£t  tbanri: 
1  camcUi;i  arietc9:i  clcpbas  funt  maU  mo:is:i  Utigat:i 
Itipi  fic:i  lconce  Uc5  pugnant:tit  n6excuntobboc.i:tca/ 
nes  funt:n6  bnt  tii  malos  mo:e6:q:  Uipiriat  in  anno  plil 
riee;l3  aUqii  pugnant  intcr  rc;i  plures  coniungunt  ftip:a 


vnlcanemaUqaadovnueejcpectataltqraliquado  pu/ 
gnont  inter  (cjppter  boc  coitu.ji:t  fo:te  canee  mafculi  da 
buntfaltii  fuper  boies  in  intincre  in  tali  tge  coit^:t^pter 
bocacc(ditmetU8.£toi)at^^.feminefunt  malo^  mo/ 
rii:cuDantUicfilt;9:'Z  ppevrre:'ZcaneBfmine:7  indiw 
<luiguuntinter£lepbante:tappetente  coitii:q2(i  pmit/ 
nturiU]Curiareeritinobedies:q2  lupirie  tqx>!eoeflrutt 
opjiio8<£tindi  oifdplinatHlepbatea  agredes  cii  oomc 
nicts^poil^  oederint  eis  cu  quo  t  imtKnguant:t  fialius: 
«  vacca  bnt  oefideriti  multu:tequa  qn  appetit:  ventr^ 
fuiioifert  vento:'z  oelectat  in  eo  qd  penetrat  ipfasvenf: 
cepeoQ^generat  in  ventrefuo  ventus .  £ticcirco  recal* 
dtrat  ventocupede.£taudiuifeneoeboneilisoicentes 
9»  ftmina  equaarabicainterraoealcbufaappetuntad 
coittiinDte  oecolonis^trecaldtrauit:-:  inuolutuseftve 
tU8  tn  ventre  eiu8:t  non  ceffauit  fudare:t  currere  oonec 
l^tenit  ^d  |:»rtes  infulci  in  illo  atriu  |2traltuit.8.1eucae. 
£tJnemo:auit3;:.(n  ooctnna  puma  9>eiu8recatcitra/ 
tioerat  verfus  auflrii:':  fept£trione:'z  no  ad  alia  partes:^ 
po:cof  bec  eH  viaii  fluit  oe  matrtcib*'  pozcap:  i  eqmp 
bnmidiP9:fedpoll  Qtii  :qua  accipiiit  qui  fcribunt  nigro/ 
inantia:'zeiiricutfpermafubtiliu8:t  vocantilld  atalin/ 
een^:qdiiuit^paulatim:tftgniiicat  appeutuea^  quado 
coinmifcuntcapitafuaadinuice3:<zeleuantcaudas  fuas 
motufucceiTiuo:^fo:te^i)ciunt  vrinas  fuae  fubito  firr 
fe  babent  vacce:in  eleoatione  cauda:}::i  in  rep^a  ;piet 
ctiQnevitne:?  iunio^es  ejcets  funtmagis  appetentee:': 
mapmeoeUcate,£tequeminountfuuappetttiiqittp:e/ 
ddituroecrineea^^quomotuscrtniuritfaciens  eaelu/ 
dere:i  Utxuriare:t  boc  e(i  q5  mouet  vnu  eias  oppctitus. 
gtmafcuUequa^  non  parcuntequab^^in  pafcu(s:quaui8 
ipfe  eque  non  appetanui  tac  mares  fiigant  feminos.  ^t 
mr  tbaurt  qti  appemnt  coitu  afTocian  t  eis.-^  iCame!  U  re/ 
pelluntequosa  pafcuis.^ialtaatitiiiartnamafculi  eom 
non  copulontur  cii  ieminis  in  pa  fcu»  vrc^  ad  tpe  coitue: 
vacce^tpo^cu^^caneeoefiderantqtt  appetunt:t  conanC 
VtoiificiaAta;:matricuapponant:<z(a(ncflruanfeque: 
modicu$  tii:':  tempo:e  modico  inter  ouos  menfee  7.4.? 
fottalTiee^tenditea):menfbiiattovf<;^adfe);mefe8.Ca 
p:e;aoue8a;:H^tiit:scoeuntparu:?  multti  ei^inequab'* 
afinabus  vaccis  tempo:e  coitue  appetitus  quoufc^  ejceat 
eb«ts  fugfluitas  magna:t  oee  itte  quas  Di;:imu6  Mt  in/ 
tenfto:e  oppetitiipollmundificationes  iUiusfupfluita/ 
tid^tpartus  vacca^:  efl  leuio:  $alio;::'Z  no  et)cit  fangui 
nemuUiipoflqpparit^^znon  menflruatmulaaliquo  mo 
do:fed  tnfpiiTaf  eiue  vrina  vno  tge  pUtf$  in  aUo^t  vri/ 
na  t^uodnipedii  eii  fpiffto:^  bomini8.£t  vrina  capat^: 
«anetii  ivnneafino^funtmagis  fubtilee:-:  fecunda|( 
efl  vrinafpifrio^gt  pmii  lacaftne  qfifaniofum^tfubtile 
qu^peperitredpitecilitate3i£toue8:t  cap:epofl  inv 
p:egnationeimpingitanf:tficanimaUa  quadrupedaUa 
pofltq^poniit.£tcat€lla:'zpo»:a(mp:egnanfe]cvnocoi/ 
tt&tjmplen  f  ambe  partes  matrtcis  e);  vno  faltu.  £t  qua 
do  mafcuUte  in  po:cis  eqcit  cito  fperma  in  po:ca;:po:ca 
pctit  ite}z:fed  bec  opo:tet  retardare  ne  fci^tnet  ad  copte^ 
mentii  coit^:pou:u8  ante^  po:ca  ftt  in  appctim  comple/ 
to:t  appetims  po:ce  copletue  (ignificaf  qit  cadit  ei''  cau 
daoimiiTe^-zouisimp^egnaf  fuper  imp:egnatione  vfcp 
ad  vice  tertia  veLqitarto:':  in  tge  pUtuie  femp^z^impgna 
tioeucif  amatrice.li:tvitaarmento^  interra  ftbfopu 
efl  oiumrnio::q:  vita  eo:p  ouratvfc^  ad.i;,ano8.;£t  alio/ 
ru;  in  aUa  regione  vfc^ad.io.annoe.£tcap:cein  ilUt  re/ 
gione  viuut  vnded;  annt8.£t  cap:e  in  aUa  regioe  viuiit 
.8.anno8.i[ct  fo:ta(fi8  qti  fperma  arietis  fititbonu:':  ouis 
AiitibonispafcuisfacietotiidDuosfiUofliiopue  eitqt 


0ctaiitt0  '* 

fadesarmentifitverfusf^tetrion^tee  Utjnincq:  mc/ 
Uo^abif^^zarice  qui  babcbit  venae  fup:a  Un^d  albas  fa 
cietfiiUoealbos^-zqnillevencfiintnigre  fadet  filiosni/ 
gros.-t  qii  ruflfe  ruifofi:':  qti  varie  varios:^  g  potat  aquaj 
falfa;  recipit  appetitii  dtius  ad  iu;airia:'zin  anno  qii  arie 
tee  fenee  f^fhnant  antc  iuucnes  ad  coitii:fignificaf  q>  iU 
le  anus  erit  fcrtilis.gt  can  is  femina  mcflruat  in  oib^.r. 
oiebusrtlx^cfcif  p  apoftcfnationcoztficu  (iic  marricie:^ 
no  redpitcoitu;  ifla  bo:a  anteq^  mundcf:'z  catellc  ma/ 
mfciit  B  mamatione  filio?::-:  freqitee  Eme:':  lac  can  ie  e 
finfnus  q^  aU6  lac  pter^  aialis  ei  fitis:-:  ptcr  tac  lepoae: 
z  poKC^  conie  mafcuUis  pofl^  fuiUej:  mcfm  aut  octo 
lioruriaf naUqii  citf*£t  cance  vcnato:e9:'z  gcneroR  vi/ 
(ntnt.io.anno6:x  femine.i3.<z  marcs  funt  mino:ie  vite:q2 
labo:at.£t  canis  no  et)cit  oetee  nift  caninoe:^  pof^  (Itos 
funt  ferofll  acuti  nigri  in  fenib^j^t  cquisfenib^wee  atbi: 
1  mafcuU  boueblitaLbos  oentce.iftin  tpeplumagie  lu/ 
jcttriat:':  trabut  p.p.meres  vel  aUqti.io.£t  qui  puenafcif 
erit  DcbiU'o::'Z  vtilio^iparfcrit  Duo^p:-:  meUo^  mafculo/ 
rii  erit.5.anno:p:'Z  vita  vacca;i:'z  fuo:j:  mafcuto;:  vfc^  ad 
(5.annoe.-tpafcuaaugmetabutvita:'zqee  fo:tc:qn  vac/ 
ca  ponct  erit  vber  ci^ptenti  Utctc-t  cii  fiU^ei^fucrit  natus 
ftatij  toctabitmatre:':  eque  fo:te  mfi^  non  iptebif  fo:te 
coitu  vnoiz  fo:te  pariet  equa  equoe  ouoevcl  ouo  muU>8: 
fs  adne  feHinMt  implementii  fua:p  matricii. 
CC3ncipit  liber.VIII.Capttn.I.^eoiuerfttate  aiatuim 
ftn  Fafcua:'z  loca:'zbabttationc:i  vica^  vortationc. 

^  I H  ^  ttl  ^^^^  *""'  "^  gbufda  tocis 
w«lU<lll I jjfliin  I  ati Sriitis: i  lupta 

ataUuirronabiUuficpueri  oonec  oifcer' 

nat^tficqda  funtaiaUa  afTimitata  plitis 

ndq6bcantDifr6ncplanp:;:iDia.n,qca# 

duntin  vntipcUcametiiatTimtlanf  k6m 

Q,d.i  twtncHica  afTimiianf boib^^in  mafio 

mVDomo:^:tmatacbic  afTimilanf  boib^in^tiibiit  vna 

ina(ione.£t  aialia  marina  tefieo:':  fitr  tfta  pdicta  moue/ 

tur  t  rcuermnf  ad  locii  fuii^-zoiuerfanf  aialia  in  foztitu/ 

dinczocbiUtate.ibeidepoftmodiiozdineeaialiiivariaf 

qufc^pucniat  ad  fpe^  c^lcta  q  efl  rdnaUe:^  of  bo:-:  iter 

(fhafuntataUaqnafcuntQ  coitii^-z  conanf  nutrirc  fiUos 

fuoenecio^^zconanf  oflcrrccisefus^-z  oiuerfanf  in  iuen/ 

tioneU^copfcdsqdnotuefl^toiuerfanf  fcd?  maritatct 

fenunitate^tfozteeo^jmufcuUcrutmotkrKtfemineerut 

oeclinatee  ad  fri£[iditatc:'z  fouaiTis  acartit  fiUtudine  fe/ 

mina?mebusfu(s.C>icogq7Co:pu6acgr(tabvno  mc/ 

bu>  i  ^  efl  ma:aut  qUtaapturima  qua  trafmittit  ad  totit 

cotp^^.cu^tlldmcbpDcciieritaUomcbu)  nutriifttiianql 

retinuerit  fibtqdeftncciu  remanebittotiico:p^flim/ 

ttituc  a  nutrimcto:quo  no  oiilinguef  iter  ips  cui  oimintt 

unf  mcbta:-:  tter  ips  q  b3  copUrta  vel  fucflua  vroiuerft/ 

mode  fitaiftcen  iter  mare  bntc  virga:'z  femina  biite  tna 

trice:i  ciipdictie  U>quaf  oe  mafcuUnitatc^-z  feminitate:« 

oe  miro  ilto  q6  accidtt  aialib^  in  victozia  vni'  fitp  attc:}:. 

Bt  fo:tafTie  auie  rapai::'z  venato:ta  aiaUa  re  oetermiata 

venanf:ftcaialmarinu:q6  orreumanc:q6  oetcrminate 

venaf aiat  marinu  cp  of  l^rabo:'z  comedit  ip3  adeo  gp  (L 

ambo  iuenirenf  i  vno  retbi:iuenicf  t^aratto  moztu''^^  tii 

tnoieii  anfemene  oiriipit  ip^^t  comedic-z  anfcmenc  coc/ 

dif  abaiaUq6of  Zncbara^^znopotfe  Dcfendere  aban» 

cbara  pp  lcuttatem  ancbarct  t  ancbara  foztiter  adberct 

co:gi  Karabo:'Z  iter  ipa^  toce  fpes  XDalacbie  ccmedut 

camee^t  l^arabo  venat  minozee  pifcce  oonecaccipiteos 

in  fitie  bitatioib'':':  at  ma  llta  fun  t  pciicta  additamcta  fup 

oculoe:':  cii  illts  venqf :-:  cii  illie  accipit  cibii:':  cft  anutii 

uiirdfuacu  venaficiiilUsadditametl  beilat  adtuiceres 

Zluic.    £  4 


4 


iBe  natura  afalm 

(Uc  rp^tfic  arieces  tter  fe:t  aliqn  vna  acies  pliaf  at$  alia 
acie  Dc  fuo  j^po  giie:':  anremene  pluris  vcnationie  el^  $ 
rtngtlia.qin  trabic  ip5  q6  vena  t  :i  oilaniat:'!  comedit:  x  q 
appetit  anfemenc  qrit  ip;  i  bitauoe  Kangilie:':  mlticome 
diit  pircc8:'Z  bnt  nutrimetii  ab  alijs  ouispifciii^tqn  recef 
rerittpsouofgibi]tvelangiiRiabuntfame.£taialma/ 
rinu  q6  of  caigal  nutritur  ej:  fe  ei:  bal^in:':  aigo:?  e)C  fola 
carne:'z  mln  eo^  nutriun  F  q:  litie  berbis:t  ceno:t  (lerco 
rib'':'Z  mtti  pifces  comedQt  res  fue  fpei  pter  ca(l^:qm  no 
comedit  came^rfusfitr  KiuaUaut  Kinamenjs  no  coedit 
fue  fpei  pifces:'!  fpes  ei^^qd  of  bartumal  nutrit  e]c  mucits 
gine  fui  ipfi'':'!  io  vocat  leiun^a  fua  caro  aiTimilat  miu 
dlagini.i:t  q:  fuba  fua  etl  niualaginofa.id  fecu  fg  oefert 
mucilagine:<z  fp  Qp  15  vaciUac  f  aqua:i  cq  mucilagtne  no 
coedit  ab  al^s  pifcib";':  io  muUipUcat  gen^^fuii:^  no  coo 
dit  nifi  poH  moztct  an$  oiflbluaf ^t  tuc  potl  DiiTolutio/ 
ne  fui:'Z  Diuifione  coedit  ab  ali)6:t  oe  gfie  malacbieeil  q/ 
d  j  fpes  q  eqdt  ilom  fuit  ejc:  vt  cito  capiat.£t  oelpbin  no 
cdedit  nili  carne6:i  cboa  no  coedit  nifi  cames  atonicu  x 
fo:ta(Te  coedit  carne  gitis  fui:a  oe  eis  ftit  q  coedut  came: 
1  no  came  ftc  alga.i£t  fpes  q  appellat  faltbiro  trafglutit 
gcqd  trafglutit  trafglutoe  fubira.£t  oelpbin  t  qda  fpes 
pifciu  bnt  ou  fua  penes  vetrc  vt  reciptont  dto  pAi:i  qj 
cit  vul  t  cocdere  pifces  03  ips  qi:tcdere  fe  i  iUa  CTpcefiocls 
itt  atal  fo2te:tii  ab  ^''occupatde  etiadiit  pifces  ^ui  ab  eo 
£P  fuie)ctei)k)ne:^  fit  voza]c.£ncbeiim  nutrif oe  ceno  w 
^dete  in  aq  ould:!  (1  i  illa  nafcan?  berbe  encbelim  nra> 
$itiabit  ab  etsnerutille  berbe  itcoleandeniirr  turbidii 
(trlgulat  ip;vel  li^:^  turbidustt  g  turbatibnecapit  nat^ 
aut  artifidarnnec^  afcendut:qrft  mojir^^zviuit  infectd,5« 
t)ieb''aut.tf  .netp  fuflinet  aq§  fridl  vebemc^tenns  pt  viue 
re,i  aq  modios:i  fpaciuvite  fHe.7.ano?i8Ut.S.(r£toee 
aties  btttcsvngues  vncofas  coediit  came  t  tranfglutiiit 
feflinacenta  maio:es  aues  $  mino:e8.£t  nd  fiit  nota  ea 
riigrecei^^ooctrina:tqdaaue9  coediitvermes  tfilia: 
Vt  paiTeres:'z  iter  paiteres  e  mafculus  bi!e  galea  magna 
vrgale^.'!  iile  paiTer  e  modicii  maio:  locuita  pukbre  vo 
dstmodutatdi8.£taue8qcoedut  vermesqcy  coediit 
Smnaii  qdl  nd.£t  qdl  auee  no  coediit  vel  fuadiit  aliq6 
afal:f3Pteteifni6pafcuis:tqdaaue8  comediit  cttlicesf 
mufcas:  t  Due  aues  fiit  firee  flbi  pfo:atee  ligna:niTi  i  mo/ 
Snitudte  fui  co:Qi8:t  Qfozatvt  ejcbat  ^mes.£>i)cit  ^^.efl 
qdl  auis  pter  illas  Duae:t  ouat  oQacdevtriuf(s:i  e  cq  lie 
ad  itagill  viridis:co:|je  toto^brievoce  magna.":  i  qda  re/ 
gioee  viridis  colorhti  qdl  regide  e  nigri  coto:i8 1  modi 
^  ce  vdcts4:t  oe  grie  coliiba^  picdtiu:gria  fiit  q  ri  apgent: 
«riitoictetragilla.£taui6etilli''grii8Dfaned:':volatver 
ilie  regionegreco^:?!^  no  fadiitalie  aues^ie  maio:  cof 
tubie^icatnt  qri  bibinifcquunteapultt  fuitioctftcin  p* 
ooctria  fpes  auiii^marina;:  1  agrcllw.<5pee  oico  q  igno 
ran  t  :{ter  qs  oicit  co:u^aq:':  e  mact7a:nec  aliq  auis  6  aut 
bus  aq  nidificat  aut  fac  pullos  fup  arbo:c.  £t  aues  q  ve/ 
nant  coediit  gcqd  fupaf  ab  eie  pterq|  gen''  (m.'9\aro.n, 
coedit  aliqd  oe  Itio  grie  intetioc  cdedcdi  ip$  (c6$  q?  vidr/ 
mu(t  agll  coedereaqll  no  itetioe  c6cdediipam:f5  q:  pu/ 
tat  euc  llere.aliqd  nutriifi  ti  a  gutture  ei''  qttl  coedit  ali$ 
pdl.Ucnat  g  agla  ag  la:  vt  auferat  pdl  aliqp  ab  ea  qul  tc 
net:  cp  fi  inuenit  in  ea  aliq^  pdl  euellit  pdl ':  reccdit:':  fl 
agta  vcnat  ogll  pg  pdl:-:  no  iitenit  i  ptlte  ci^^pdl  come/ 
ditipa,  pe  vo:acitate.j£t  aucs  venatiles  raro  potantift 
aialia  qdrupedatia  fup  q?:  cutcs  fiit  fqme  ric^emelim  co 
mf  diit  carnc -:  bcrbl.Sitt"  fcrpee  qri  cft  vo:aj:  1  pa»  bi/ 
bit  a  idigcf  ruta:':  qri  olfadtcl  ri  pt  fe  rcgcre:':  coedit  car 
neqrudlaialiii^-zfiigitbiiiditateqriidl^tfttrfqmoface 
tera  (Mm  aranca  fic  ct  fugit  nui(cao4;t  feipee  trafglutit 


JLibcr 

oua  1  pullos  viuo8:Tqri  trlfglutitoua  itducitipa  adpo/ 
ftcrio:a  fui:-:  cjcpellit  ipa  nccp  pmittit  vt  mo:en  t  i  vctrc: 
f5  ftati5  ei|dt  tpa:'z  ferpee  1  reliq  ferpetia  viimt  mlto  tge 
abfcg  nutritnto.£t  cognofcit  boc  e^teltimonio.5.fenfuii» 
Xupiaut  'z  canes^-z  bie  fitia  abbo:ret  alia  pter  carnes  ni/ 
fi  i  neState  fic  cii  lupue  coedit  terrl  qri  magnii  bs  appe/ 
titu.£ani6  etcdeditqfdlberbas  t^  famie:':  tupus  cer/ 
ualis  c  in  ^titatc  lupi:  vtp  e  mltii  pitofus  bfie  crine:t  fg 
foditterrlciipedib^^tcoeditcadauerarvrfue  t^  comc/ 
dit  came  cuiufl^  aialis  t  fruct'':^  coedit  aialia  eua  ftccit 
croetfo^micbae  .£tccruatl5(itoen9  lupi:a(Timilat  tii 
bieq  vcfdit  ej:alioq^came:tml'ticeruatcapiiit  ceruoo 
magie  Q  occultat6e5  $  p  tfecutione:qriivelociter  curritt 
ceruivefpcueop^taliqriiiidiant  bobue:<zci}  pcutit  ips 
boe  tnuotuit  t;,uccemal  barcbia  fua  drca  co:nua  x  moi* 
det  bouc  i  fpatutie  qufc^  fuccfibit  boe.£t  aliqri  ambulat 
fUg  ouoe  pedee:t^i)cii  tapideeit  acdpit  baftae  6  manu 
boiuj:':  i^cutit  boie5:f5  qn  ejcidimat  boies  mo:tuii  oimit 
tit  ipm:  1  qricQ  redit  ad  boies  videdu  fi  in  fpiret  adbuc:<z 
mttii  oitigit  vuas  1  afccdit  arbo^es  cito:<z  frlgit  nitcee  d 
co  tcnedo  illae  i  vna  manu  1  gcutiee  alia  manu:t  pofU^ 
qlTauit  nucee  fuftlatco:ticest  coedit  nucteo6.£c  leo  cn^ 
gtutit  fubitoiine  mafticar6e:ti6euomit  comefta  tpo/ 
llea  coedit  ite|:  'Z  coedit  mlti'i:<:  fit  poderofue  ejc  Tmenio 
ne^^zpoftdati  vnoloco  comeiUoiegonoeoiee  ieiuniis 
1  Duae  noctee:^  ri  egdt  a  fe  (leraie  nifi  femel  i  ouob^oic/ 
bu6  aut  trib'':z  ill6e  ficcu  fine  biiido  tfietcne:':  fua  v:ina 
Rtr.x  fit  ratHdus  ftc  canie:*:  qri  findit  d''vetere):it  maliis 
odo:.Qr£t  aiatiit  marino^  qdl  pafciit  i  ripis  6  nocte  fic 
cbocbi:'Z  ali6  aiat  q6  b;  vetre  amplii  1  cotfn  hi  oentes 
fo:te6  adeo  qd  qri  oetes  fui  applican  t  audit  ftrido:  eo:^ 
tbspilos^offos.^taialiabritiaDenteeadunatoebrit 
aliu  modii  q|q  brit  acutoe  illoe  1  oiHances.  ft  atiee  brit 
modii  iKuedi  fitHjppziaiqz  brie  cottii  16gii  aceipit  aqul  e 
oetapoHcaerigitcaputtoefceditaqQ  cottu:':^!  ifiefti 
q:  «"collii  I6gu  c.t  (Irictii  'z  no  pt  q  picl  pofttl  in  aq  (ic 
potarets  tH  oiuerrttas  mli:a  fit  i  oiuerfta  auib^^in  fuo  mo 
potldi.£tpo:cue  motan^mttu  Ditigit  radices:t  fme  cut 
mue  bon''^  ad  ^:q:  fodit  terra:'^  fcindit  radiccs  cii  itlo:^ 
impinguat  fe^  oieb''  1  <ppe  cii  n6  potat  q  cres  oiee:^  gda 
funt  g  Dlt  eis  ad  coedcdu:':  fo:te  n6  ad  potadii  p.yoiee. 
£t  oe  aial  ipiiiguat  Q  moderatij  t  oeliciofus  qcercitiiip/ 
ter  po:cii^  ipinguat  pi;  Harein  lnto:t  15  fo:te:q:po:iei* 
claudunt:tn6ptoeeoaligdcuapo:are.l:tpo:cuepliac 
cu  tupo  toditipm  nafr.ftvacce  tpinguant  e^oire  veto 
fa  ftc  o:obo  t  fabie  t  o:deo.£cqri  iungun  fcera  molti  co« 
nua  iumenti  reddtint  moUia.£tqri  iungunf  co:nua  bo> 
uieaut  vacce  cu  mcdutla  aut  otco  aut  pice  aufert  abde 
Dolo:  q  acddit  ab  itinere  pedib''  fuis:t  qri  rcfcidit  ab  m 
lu^uriacrefciitmuUii.l:t  eq  t  muli  ipinguan  tc):  pom:« 
flfini  ipin  guan  t  e;c  mtttto  potu  aq.if  t  vacce  appetu  t  potii 
aqclare::camelUtcquiaq  turbidc:t  cquipp  Bturblt 
aqulpcdib^^tpoilpotantipa^^tegooico  g^iUud  oshio 
c)CEimentari:tcameUipntcomcdc  multii:tri  prit  vinerc 
cu  pauco:t  elepbanti  no  oat  ^tu  pot  comedcre.£t  oicit 
^^.q»  etepbas  in  mane  potat.iz.alKami:  plena  aqua:t  in 
meridie.6.£tilvidebant<amcIliviuerecctiiannos.£t 
cap:i  t  arietcs  t  oues:t  cap:c  ftan  t  cii  fucnitit  pafcua  bo/ 
na;t  comcdiit  folia:t  e^trcmitates  romo;r  arbo^ii  ipin/ 
guanf  diabiidltpotu:tf>ac  via  fal  impinguat  coe  quia 
fadt  pUts  potare:q:  inducit  eie  fitim:':  in  bobetib''  lac  cii 
oat  eis  fal  abiidat>u  t  in  lacte  pUis  t  oetinen  t  fame:t  oa/ 
tur  eie  fulTideter  ad  c6ededu:t  ipinguan  t  :t  i  autuno  cii 
Dat  de  acj^Hans  meUo:cnq^curre6:tni):tfri^smelio 
ra  Itint  pinguib'';^  maciletie:q:  nimiu  fimsttt  macroe» 


0ctatina 

Ct^  jpAiamtinm^tib^^biitmdioiifdpciim  (bts  carni/ 
bus  $  que  parcun  t  i  plano«gt  que  bnt  caudl  magis  am 
lAa  meltue  pattunt  frtgus  $  que  bitt  I6gd:<c  vr  inibi  ii^d 
•ccidereuitqbiitcandas  latas  ftint  oetcfra  partbo;::^ 
feptetrioRaliupartiitverfusozicnte^tquibntlanamr/ 
P3magt8timentfr^i8.jctqitptexitpanu8ejclanaei''q 
comedebanf  a  lupo  gitantur  in  eo  pediculi  multi.£toia 
•taliaanulorabnti3Detesmozdet:t  non  bittia  octeefw 
gittbumiditatesaliqiitroierug  berbaeitqueda  fu^ut 
trtpercipiantqualisrapo;  (it. 
1£C9plmJI.i:>c  infirmitatibus  anitltalium. 

dldllfi  Qdarecediitarutsman/ 
aiviliu  flionib^^petentes  aliao.-^ 
aliqii  poll  rcuertun  i.£t  qda  no  peturo  j 
uerfas  regtoes^-z  q  otcunt  ouracee.  &ttt 
q  in  vno  toco  manet  in  bf eme:t  bo^q/ 
dlinellatevtpaliibi:t  bopqdl  mufeit 


^=inido8fcd5Diucrfatpoltccoaii:tqi  rece/ 
ckmt:recediit  a  rcgioib^^cauemofis  calidis:':  no  mftii  re« 
ceditt  remote.Jctq  inqrunt  loca  vetofa  fngidain  eHate: 
«  alta  :in  bfeme  mutant  fead  plana .  £t  qda  funt  q  rece/ 
dut  multii  remote:li^  qdl  ab  oziete  ounrali .  £t  recediit 
ed  occjdes  feptetrionale.-fic  grttes  q  veniiit  ad  qfda  pap 
tes  in  quib^^funtboies  pigmei  paruiad  modiicubiti*?  15 
eft  verii:t  no  tan^es  aliqo  mendaciii:t  vola  t  vfc$adpn* 
cipiu  nili.£t  qdl  m  ouHro  in  etlate  i  in  bf  eme  i  feptetrio 
nali:i  ida  vollt  fm  latitudine  tcrre.£t  oico  q>  ia  ejiperu 
mentariteil:q;auc8  aqticeveniittin  veread  maremoi 
tuu  falfti  qd  Df  bf  emene  kmeUi  abinde  recediitad  lacii 
oe  more:t  oeide  Qtrlfeut  niUi:t  vadiit  od  lacn  oe  cauri' 
fine:-z  qdi  vadunt  ad  lacu  oe  trabatle:<z  qdl  alia8.£t  oi 
jcit  )3:p.9'  grues  vadiit.q.in  acie  t  pue  antecediteas  rep 
tauesque  oicunf  alateno  volantin  acie^fs  in  fooetate 
greg3tim.£tpifceaquidlvaduntoe  vito  mariad  aliud 
inare:t  gdl  a  ntedio  ad  ripl:^  gdl  oe  ripa  ad  ripa:'z  qdl 
llant  in  ftto  Iocom  oe  genus  mogis  ipinguat  cA  vadit  oe 
calido  ad  frigidu  q§  oe  fiigido  adcalidii:t  ouesq  trlfeut 
oe  regione  ad  regione  p  vociferant  ne  remaneat  aliq  auc 
recedat  ftne  focietate:qdl  auee  fottio^es  efficiunt  g  vnw 
yentit  q^  aliit:fi2  oombe  que  elKcit  foniojcu  bo:ea:-z  cu 
ouftro  oebiUo2:f  qdlauee  bittes  funt.q.aure8  i  capite  (ic 
bubo^^qda  alieauee^-zqdl  liitq  oicunt  golocbim  i  funt 
imitatricee:^  qit  videtboiee  faltare  (altlt  iirn^alia  aui» 
q  of  allafeUa  £|  b$  lingua:ftc  lingita  bois:':  qit  potat  aqua 
Ut^uriat  i  imitat  loqitentee:'z  non  ell  remota  ifla  auis  a 
plttaco.£t  pifcesg  funtin  ripa  bittcarnesfapozofiozes  x 
fanioze8:qz  ibi  funt  melioza  pafcua.£t  poll  boc  narrauit 
S^.|jte  pifciiia  iitn  t  femQ  i  npa:7  alios  g  fQ  funt  i  pelago 
^tgdafuntquivadtit  dc  mareadmare:-z  illattumera/ 
uit^-z  ful  gitatione.i:t  oi^cit  M^p-.cp  eof  q  (iant  in  loco  fuo 
runtilcutqda  e8pifciu5anulofo;::f59  funt  fquomoftfic 
ferpetes:-z  tencba  q  Hlt  tn  fuis  locis  qttto^  me(ib%  bf  e/ 
me  ^nibilcomedut.gt  ierpetesfacititntdospter  vipe/ 
rl  q  ilat  iter  lapides.£t  gdl  ptfcee  faciut  nidos .  £t  gdl 
illo:p  E  aliq6  tps  Hltin  fuo  nido  i  poft  mutlt  ip5.£t  plu 
itiefaciiitapBereqitofdlpifcesgno  pus  apEueriifc-zita 
oc  auib''.lct  militus  abfcodit  fe  g  aliqs  oies  paucoe  i  bf  e 
me:^  boc  fcdm  oiuerfas  regioes  plus  vel  minue:a  hullii 
Qial  qdrupes  abfcodit  fe  ptcr  vrfu5  -z  f  riciii:qz  vrfus  tiic 
nibilcomedit:^  eff  pinguis  valde  i  piger;'z  fue  femie  tiic 
pariiit.£ti6  nocognofcit  bcneoepartueayt-zqittB  ab/ 
fcodiit  fe  ad  minue  per.^o.oiee^-z  aliqii  per  multoe  me/ 
fee^-z  quado  incipit  ?)cire  icipit  comedere  alufe  y  arufpee: 
^  Vt  faciai  i  ftomacbo  appctitii  comefti6i8.j£t  oico  q:  cau/ 
^    fa  famis  eH  oiflblutu>:i  caufa  oiffolutionip  eit  paucitae 


57 

materie:tei*fubtnitaetraritaefndtite:tcalo2ni[li6foi/ 

tie  t  calo:  aerie  i  motus^-z  qit  aliquod  iltop  oefuerit  c(Tc 

eriit  multe  fugfltiitatee  in  co:po:e  ^pter  gulofitate:':  fit 

fuperiluitae  (piflaii  coiia  (pif(m:i  reddit  co:pu8  pigrii:x 

tuncq^aerellfrigiduefeabfcondit^^ztunc  po(l$  fiierit 

in  abfcondito  n6  remanetei  aliud  oifToluee  ni(t  folue  ca^ 

lo::?  fames  non  p6t  oi(roluer.e:fed  ipfU5  oecoquit  ^-z  tunc 

co:pa  eiue  impinguan  t  :i  ift6  e(l  tepoie  fructue  i  ingref» 

lU  bremis  i  fine  eibtie:<z  ifta  ipinguatio  accidit  ei:q:  ed 

fnultii  gtilofus  i  parum  ltt|»triat  ^i  illa  ouo  raro  reperiu 

cur  in  animalibusquadrupedalibus:^)  (itgulofus^tpa/ 

rii  luxuriane:^  lupi:<zaialia  rapacia  viuunte^folacame 

que  raro  inuenit  ab  eie^-z  ideo  no  pinauefcut.)3ed  vrfue  *,Ai^ 

comedit  fructue  i  afcWit  arbo^ee:-:  ideo  impinguat  .£r 

ftat  aliquot  oiee  fine  conte(lione:-:^pue  qit  venit  fri^a 

vetane  euam^lare  cii  cotpus  fuii  fit  magnii  «z  parui  ca/ 

lo:fs:'z  bec  qutdl  faciiit  fimile  vr(ie:(tcut  vnii  genue  mu 

nim  t  f  ricio^»):  in  eie  crefcit  bumiditas  qtteeil  flegma 

natnr3le:qd  eH  fangitis  non  oecoctite:'z  fuii  iuuamentus 

tftivt  quldo  oefecerit  nutrimentu  ipfum  reftauret:?  tiic 

fi  multu  fuerit  oe  buitifmodiadunatii  in  co:pc:e  poterit 

ad  tepue  ourare  fine  ctbo:'!  tale  aliquldo  contingit  ho* 

minibuefani8.&edferpete8:q:fnptouri  cozpoiieiibat    «r|b:(m«ci)/ 

bent  caloze  multu  naturale:^  fit  ille  calo:  «6  oiilbluene    nonc  f<n  p  4 

multum  oe  m0:t  oia  aialia  maculofa:-:  cutie  lenie  e^cit 

fquamae  fuae  fui  co:po:ie  ad  modii  co:tici8:'z  ferpentcs 

funtmaiozieejcco^iationis^^zfuae^ccoaatiofrequetereH 

inpndptoverisqiiferpenteefuntfani^tfic  in  auttino:t 

nonDt;:itvcf  quioi^rit  g^quidlferpentee  fnntqninon 

ei)ciunt  cute^  veterem.£t  oifit  ^lrifto.t  mimue  ille  qut 

fce^co:iat:itafee):couat:g7fua  e]cco:iatioincipit  apar/ 

tibue  o:t8:t  p:ocedit  ad  oculos  t  impedit  vifum  t  p:oce 

ceditpolladcaput:tcompleturillaqcco:iarioinvnano 

ctet  vnaoie:  tfic  animalia  anulofa:toia  ivlantiaque 

babentfuperfn^alamcooperrozium  iicutgafin:q:  ipfe 

in  pzima  fua  generatione  oefiruit  litiii  co:ium:t  locuffa:t 

afcerrlquoddamanimalfadene  fonumod  modii  co:i) 

ouri;cucon(tringiturinp:imafui  generatione  exettnta 

fuie  co:ndbue:t  pod  manent  multu  bumida :  t  ceficcai 

tur  poft  ad  folem  t  amittunt  ilU  bumiditatem  ftipfluos: 

tafcendutarbo:eepoft:tnntriunt:t  poftea  volat:tiffa 

tx>ll{nimle);co:iationem  ejccotiant  fe  item5:tpol>$  vo 

lauerint  .£tanimalmarinum  qd  oiciturl^arabot  voci/ 

tomuin  veret  autunoe]cco:iltfe:tpolfq^ouant:tbo{e8 

fciun  t  bec  ej;perimen  to:t  iii  iiiie  tcpo^iMnuenimue  fug 

illoe  co:ium  nouu:t  cancri  faciiit  fimile:t  in  iiia  bo:a  no 

pofTunt  ambulare  niii  ntodicii.2:t  oijcit  S:^.cp  aer  cii  eil: 

ficate  impinguat  colubae  t  oua  eap  t  ^p:ie  agrel^es:t 

pifces  fiit  ptrani  buiu8:q:  funt  ficut  olera  que  magts  cre 

fcuntcumpluuiaq^  cii  aq  qulattrabiit:tannu8pluuio/ 

fue  in  bf eme  t  efiateaugmentat  pifcee^t  aqua  marie  ef/ 

ficitur  ottlcis  tempote  pluuie:t  pifcee  iuuantur  a  pluuia 

pofl  illoe  qui  oicuntur  l^afed  quiejciccantur  CU5  babun/ 

datpluuia:talbefcuntfuioculi:t  roacrefcuntt  parltur 

sdmo:tem.£taue8nu'nu6potantq^  cetera  animalia:t   £ 

qtie  babent  vnguee  curuoe  potant  rarovalde:t  quando 

suesinfirmanturfegregactur  fuae  pcnna8:t  plureepi/ 

fciummo:anturinaqua  oiilcit  vaduntad  loca  inquf/ 

buecaduntflumina  inmarc:t  rcuertunturad  flumins 

a  mari:tpifce6  quiroo:antur  in  ripis  impinguantur  cns 

aquaDulci:tquimo:ant  in  pclagoiropingulturin  pela/ 

go:t  qtii  babent  cotpus  longu  impin^iantur  in  efiate:'i 

p:op:ie  cu5  eft  ventus  feptetrionali9:t  qtii  bobet  co:pue 

amplU5  ef>  c6trarius  buic:t  quida  pifciii  lujcuriani  qul/ 

do  aicedit  in  apparitione  canis  maioKtifti  pifcee  bitt  fn/ 


IBc  mtnr^  mlin 

pet  fuas  alas  ouas  giifanes  fimilcs  fcozpiotb^-raramcw 
cqles:-:  noccnt  ilUs  pifcib^^illi  gufancs;-:  Diwcrtit  (e  pifcis 
<z  Dcuouut  ^pter  anguftiiiita  $>  cftius  cadit  in  rctc:'z  qfi 
cl^ult^^caloj  niulti  piices  guj  moziunt  :•:  pifces  marini 
1  riuatici  no  vidct  oe  noctc  nifi  oc  Dic:ii6  mcli^copiimt 
anteq^afcedatfoU-zno  inuenit  inaq  pcflisq  inducitge< 
nararr pcl^ilctia (ae. pifccs:ftcut epidimia aeiis  facit fug 
oia  aia  lia  fug  terra:'Z  pifceS  mojiun  t  qii  afccndit  (lclla  a 
rcboalab6:quc  cl^  in  cancro:qt  illa  llella  nocct  pifcib''  ex 
fe:i  tonitruu  nocct  pifcib''.i:t  o:acbo  marinus  iterfidt  pt 
fces  cti  fuis  gcultionib^:'z  oeegritudinib^ptfciu  funt  qda; 
gufancs  ^pediaiU  g  nocct  cis  multu:a  funt  ficutolcbia.-f 
multafrigiditasitcrficitpifces^-z.pptcr  15  fugiutab  ags 
Dulcib^^taerficcusnoiuuatinaliquo  pifccs  riuaticos:^ 
atalia  bnt  egritudince  qfda  fue  fpei  ^p^ias^ficut  poici  fl 
bnt  fquinatia;tapollemata  oura  glandulofa  nocetcis 
in  coUo:t  aliqii  in  al^s  fuis  meb2is:t  illud  cogit  eos  mo/ 
uere  fuos  pedes  multii:?  inuenit  oolo:  capitie  in  eis  fot 
tis  1  grauttasin  ttcrio2ib'':t  tiic  in  talicafu  moziiuit  oie 
tertia^-zDiligijtmultitglandeKtimpinguantciicis^Tca 
nibusaccidttfquinatiatpodagrat  rabies:-zqn  mo^det 
canis  rabidusiterficitoeaialpzetcrboiesquipot  medi 
Liiikf  ihjvflUMS  «ari.£tele{rt)a8n6infirmat  nifialiqilcjcifirmitate  veto 
/**^        ^  fy:z  SB 13  n6  p6t  aliqn  mingere  nccg  egerere:i  tcrra  no/ 

cct  illi  nifi  fiierit  vfitatue  comedere  lutii:t  lapidcs:':  bj 
aUqn  flu)ni  vcntriKt  aufcrt  cii  aqua  calida  %  paruis  ber 
bis  quc  onr  affiatvaccis  ocdiiit  podagra:i  oob:  capitl: 
%  no  eftilla  podagra  fozti8:q:  ci)cit  vngues:'Z  qn  vnguu' 
tur  fuacotnuaaufcrt  illa  cgritudo  t  oolo:  capitii:iindt| 
j^  dtcis  vcbcmenteinlt»iratione:':  vident  febacitare:':  ca/ 
Slp.te  ^ft.  cluntfueaurtcule:'znonpolTuntcomedcrc<zmo:iunt.£t 
Ub,8.ct24,  equiaicbccbami  no  btitifirmitatenifialiqnin  vngtiUs: 
«anteiilaegritudin^acdditeistrcmozDc^itelhcuU. 
j£tcqut  aUno»:betici  biitmultas  infirmitatcs:':  bnt  fcu/ 
ria-tfcotbomia-zapollematapubnonis^tfluUificant:^ 
DoUi:  ozis  ftoxoAd  qui  inducit  cis  moztQ^t  oolo:  vcitce. 
l:t  ia  numerata  fun  t  figna  ifla^  egritudinii:fs  iUa  gtinet 
admarefcalcii.£tmo:fu3  ^Danule  noceteis  taltjsbo 
ni|s:'z  jjpue  impgnatis:<z  mo:fu6  ferpetis  oicti  Danule:^ 
equa  abbo:tit  qn  olct  fiimus  candele  eictinctc:^  15  aUqn 
accidit  muUerib':'z  oufs  inrcrfidt  ab  aq  in  qua  foluit  ful 
fiirrubeii.;!=t  oe^pziictatibus  cqua|:  eft  g^cognofcant 
binttii  ilk>;:  equo:p  cii  qitib''  aUqn  pugnauerunt:':  amat 
balneti  aque  oukis.  i;t  afinis  accidtt  catarr'':':  qii  bumi/ 
ditas  meduilc  oefcedit  mo:iunm  fii^u  t  fiigus:':  ib  non 
funtafini  in  parte  tin  terra  finiftraadcozaceuus.ilctele/ 
pbantcs  aliqii  potant  oleu:'Z  aUqii  n6:'Z  qti  in  vetre  ziw 
eft  fcrru  cuomit  ipfu3  Q  potii  olci.;£t  aialia  annuk>fa  im/ 
pinguant  t|2efuit»rtus:<z^p:iequado  pariuntin  vere, 
£t  raui  olnificant  pcr  quoddasaialqd  nafcif  cj:  tcrra:t 
eftfircaranee^ttejcitfemp  comose^^cagonas:':  ocftrtttt 
cera  i  inuenit  in  ventrccius.q.pului6  molcndini  aut  fti/ 
mu8.£t  aUqii  gcneran  t  in  fcjrtiUbus  qucda  aiaU'a.f.guf3 
ffr^9M  i^i^^'^^  nc8:-zape8infirmantqttfto:csquoscomeduntinficiii/ 
y  eL.p<J'  l^iAe.-  turaquamal3.£tomncaialanuU)fu5:qiiinungit  tpzo/ 
t  paceiiiscaputmozit^-zjjpzicquldoopponit  foUitque/ 

da  aiaUa  funtquc  no  mozant  in  quibuidl  terris:  ftcut  in 
terra  capillan.non  mowt  iUudaial  qd  oidt  flridcns  oc/ 
tibus  Dcnoctc^tqrj  muscecus  fcrtur  ad  tcrrl  quecft^/ 
peanconil:Uc5inanconiafintmulti  murc6:mo:it  tn:'z 
qiifcrt  lcpu8adterr3anctimo:if:zintcrra  Ucia  no  in/ 
ucniuntur  fozmice  magnc  quc  Dicunf  miUtC0:<:  no  inuc 
nitur  in  tcrra  cozome  rana  cantls:  nct^  in  lcuia  inucnif 
pozcusmontanueveloomcfticusnccp  caper  motanus 
necg  ceruus  nec^  afinus  motitanus^tocedais  putauit;(s 


tJbtY 

el1ctbomomenda5C9jnoeiTctpo:cH8intndia.£tcft^ 
dl  terrQ  in  qua  funt  cap:e  in  quib''  oiftantia  in  tcr  auricu/ 
laseftpaUnatmediii^ifuntibicapzi  quibnt  auricuta^a 
fercn  tcs  in  terrl:  t  fun  t  qucdl  vacce  quc  bt!  t  crnicsrz  q/ 
dl  tondcnf  ficutoucs:':  funt  in  terra  ntgro^  que  oidtnr 
anubia.£touc8in  tcrraanubicpariunt  agnii  coznutu  t 
putauit  bomerusq?  fmefttmai.fiucfe.fempcrparictur 
co:flut''.£taialia  quadrupcdaUa  in  cgf  pto  funt  magno: 
^aues  parue:'z  oiccbaf  caufa  in  bocq:  aucs  no  inucniiit 
quid  venanf ^'Z  funt  ibi  pafcua  fcrtilia:':  lepus  cft  paruue 
in  terracgfpti:qifi  non  inucnif  tncacjctremitas  armo^ 
nift  pauca:?  q:  cito  rcfcindif  fructus  ibi^pter  aere:'Z  in 
tcrra  aranic  cft  of  incbias  magna  vni''cubiu:'z  in  ifta  ter' 
ra  funtmurcsmagniitin  tcrra  Unicfuntferpentcs  longi 
multiitgracilcstlconcsiterra  co:aceno|:funt  magni 
muUu:^  jipzic  ilU  qui  funt  iu;:ta  riuii  qui  oidf  iarcbon:f 
illdqdDicoveriffimucft:ileo|xirdifunt  magniin  terra 
afic:':  no  funt  in  terra  aur(.£t  atalia  alie  funt  maU>|:  mo/ 
rii:'Z  gp  eft  in  terra  oc  auri  cft  fo:tiU6 1  audacius:':  in  ter» 
raUuiefuntaialiamulta^tintcriUacft  multa  oiffcretia 
fcdm  fubam  fui:q:  funt  in  terra  pauce  bumiditatis^toia 
aiaUa  qite  oiuerfanf  in  potu  luxurilt  tn  finc  bf cmis  mo/ 
gis  q|  in  eftatc.ft  animalia  buius  tcrrc  fun  t  afTucta  bibe 
re  paru  oe  aq:ita  qp  mus  buius  terrc  quando  potat  aqul 
mo:iwr.£t  qucdas  animalia  funt  quc  gcncranf  pcr  co/ 
mi]ctionevniU8fpecieicuaUa:ftcut  lepozariuscjc  canc^ 
VUlpe:tcanesindiegnanfe)ccoitu  canii  ciiantagarim: 
liM  cancs  no  manfucfciitnifiterticgcnerat(on(6.£t  bo 
mineeaccipititcane8:iponitteo6in  loco  tranfitus  lupo 
mi  aUqn  comedittur  a  Utpts:taUqit  imt>:egnantur.  £t 
monetplanitiesfaciittDifierentiain  fo:timdine  aialiii: 
itag?  Utpi  mafcuUquigcneranf  Cn  terra  planailUus  qui 
oidfalbii  non  poffunt  tantul  quan  tti  feminc  montanc.2;t 
itaoifferenttainanimalib^^liintlocaquoadintopcatio/ 
ne:q:funtqucdl  regioncsin  quib^^fcoipionce  non  venei 
nant^tqucdlinqnib^venenant^-zqiifco^pioneeinto):^ 
cant  po:cii  11  poKi  vadantad  aqul  moziunf  .£t  ferpetea 
UuicinterficiiititaaiaUa  qyndpofVunt  medicari  ccufTa 
abeie:':  in  tcrra  oe  afcaUbii  eft  feipene  paruus:':  intcrfi/ 
citboics^^zoicuntboic^  qp  infectiqnpotantvinuinquo 
abradif oc  lapide  inuento  in  tumulo  rcgu  tuuanf  .-t  in  ter 
raitaUc  funt  ferpentes  interfidentee.  a:t  funt  qdl  aiaUd 
cjuc  qn  comediit  aUa  augmcntaf  in  cis  vencnu  itcut  fer/ 
pentcs  cii  comcdiit  fcozpiones  cttius  tnterfidiit :  tfiiUua 
bote  ieiuniinterficit  aiaUa  pugitiua.£t  x>if.txmt  oc  quo/ 
dlboicquieftin  terraoenafacie^tp^tparaUYare  fintm 
cozpusqtivult^tpunginuano  pungunt  fuiicoipus  ntfi 
quldo  cogit  ca:':  cii  pungunt  ftatim  poft  moziunf .  £t  oi* 
jccrunt  mibi  q>quidl  fcrpcns  magnus  momo:dit  ipm: 
t  motfuns  cft  fcrpens:':  indu):itcfrtmerl  in  illo  bominc: 
tquandoegofuiinillatcrraquefiuipzo  bomine  illo:t 
erat  moztu'':':  inticni  fiUii  eius  qut  fccit  pUtra  mirabiUa:T 
vidiilla:':  tradtdimulta  eo:;:  obUuionitoc  mirabiUbue 
quevidi  funt  q^quandomomozditciifcrpctisfcre  mo< 
riebaf^ifuusbanclituenocuntfcrpeti .  £toi)cit  arifto. 
(jp  quoddam  gcnus  ferpcn  tis:'z  cft  paruo:u5:t  ab  ilUs  fit 
giuntmaiozes^tilUparui  funt  piloft^tefiicitur  palidus 
omnis  ille  locus  fupcr  quo  mozdet .  £t  in  india  eft  paru^ 
fcrpcns:':  mo:dct:'Z  fuo  mozluinon  contraualct  aliqua 
tf  riaca^-zfunrquidampifces  qui  impinguantur  inp:m/ 
cipiop^cgnattonistqutdampoft  partumit  mafculi  im/ 
pinguonrurpoftqlfcminaucrint^-zcoiiummutatcolozes 
fuos.  j^ealbaf  cnim  in  cftate:'Z  nigrcfcit  in  vcrc:':  pifccs 
babcntcs  nidos  macrcfcun  t  tgc  inip:cgnationi8:t  pifcee 
riuo]:  i  Uicuii  impinguanf  poll^  ouaucrint. 


CrCapr5.Tn.fce  ofttei^  mafcuUnftatl:':  femltari  i  aiaiiV 

1lin?f  fdf  iir  ^"^  'P^^  miiltiplici' 
^UWIA^l-Ul  tenrsmafculinuifc 
I  mininrt:t  rone  vilU^  que  futtn  oiuerfts 
regionib^^tinuliCTesfcdmplHrimil  funt 
obedientes:'zmaio2idoomati6i6:'Z  timo 
ris  1  oebiUtatis  pter  leopardas  1  lupaa: 
'JeTcdmatgp  feminc  queda  eaf  funt  auda 


38 


ctozes  toircreaozes.tMcimus  goemo^ibue^-zpocboie. 

j£ft,afit  fubtilio::';  mulierea  funt  magis  pie  ^  viri:i  ma/ 

gie  puertibiles:';  inuidiozes  1  timidio:cs:t  inuereciidio' 

res:'Z  magis  tiulte:?  medaciozes:';  magis  fraudulente  1 

recipiiitfraitdepltis^imagisrecolentes  viles  rc6:zim' 

gis  pigre:';  magis  molles:t  magis  parate  adpfuetudine: 

t  i!^  apget  in  aiali  marino  qd  of  malacbie^qz  mafculus 

qnpifcatozesvolutinl^rumetoaccipere  fua  feminaoe/ 

fcndit  fua  fcmina:f5  femina  cu  videtmafculu  gcu(Tu3  fu 

gx  ipmi  pUtra  lialia  intcrficitttalia  q  ptradiciit  eis  in  ct 

bo.£toia  aialiabellantcii  venatilib^^aialibus^trapina 

intendentibTut:'!  qni  aialia  fatis  biit  ad  comedendii  funt 

ioi  maftteta  ablata  necelTitate  ptigne.ideoc^  mozant  fit: 

1  multiplican  t  aialia  oiuerfe  fpei  ^pter  multimdine  pa/ 

faios  verfus  eg;'ptii:t  aialia  oebellant  fe:q:  que  funt  ve 

natrKes  earude  rerii:vel  q:  interficiiit  fe  rone  babitatio 

nis  licut  irundines  1  paiTeres  qi!  coucniut  in  vna  oomo. 

Bt  oqutla  oebellat  ozacone  vt  comedat  ipfu5:f  arcumit 

fnterficit  tiuire  cecu:qin  R  vmi  vincet  aUti:comedctalte 

nim.£talgadel(ioimicatciibubone:qiiibubocomedit 

du0oua:tvenaturipfa5  oenoctctqtii  algadell!  come/ 

ditouabubonisoeoie^toesaues  acceduntad  bubone: 

«  QOitittnt  etus  pUunas  1  poruipendcnt  ipfu5  qd  folet  no 

cere^^ziavidipicaqueoefcedebatadaueq  of  baltie  vbi 

bafTie  Ugabat  :t  ilUi  pica  abfcidit  fi-uHula  carnis:'z  remo/ 

itet  fe  t  refpejcit  pica  qd  baflc  eet  Ugata:t  cu  bailie  voUtit 

a>medere  venit  ptca:'z  fita  cauda  remouit  illa  ffufta:'!  co 

gnoui  tunc  oe  pica  cp  erat  auis  oertftua  aUaf  auiii  in  fui 

na.£toijata^.9tniluus7coutU6  pugnat  adinutce^/ 

pter  fua  oua:t  fuos  pullos:-:  fitr  cara  x  tragilla  pugnant. 

/ct  arance  t  ferpentes  pugnati  aues  funt  que  pugnat  cti 

qdafpeperdiciiattederuge:q2Comeduntfuaoua  1  fuos 

puUosperdiciscipaiTcrcspugnantcit  aflno^qz  afinicoi 

medunt  fpinas  in  quib^^nidificat  ilU  paiTeres:t  q:  afinus 

cofricatadtllas  fpinas:taduiteiu60ua  tpulU  ct^^^tqft 

afinu&  rudit  fpine  mouen  tunt  cadunt  oua:'z  j^ptcr  tda: 

palTcr  ftbiUit  fup  facie  afmi  cu  vtdet  ipfu5:'z  cii  afinus  b5 

vuinue  vcnitiUe  paflferi  pitngit  pica  fua  alinu  in  vulne/ 

re  vt  recedat  a  U>co  fui  nidi:tvulpc8  pii^at:qz  comediit 

naUter  ide:t  itcr  co;uii:a  boue  clt  naiis  intmicitia:t  poft 

numeraui  t  ^^.aucs  que  bnt  inimicitias  cu5  equo  licut 

quiof  grecebim:tcomedutberba:zq:  eqtius  comedit 

fua  ijerba  pzeUat  cu  iUo:t  ilta  auis  mozat  in  lacub'':t  itt 

riiMs  aquaft  fue  voces  alTimilant  binnituiequux  qit  vi 

det  equu  voUtt  ante  ipm  1  pungit  ipfUsvt  euciat  ipfu5  oc 

Ioco:t  ilTab5  inimicinas  cii  arcolus^qzmozat  in  fttis  pa/ 

fcuis.;£tnumcrauttS;:.alia8  aues  que  tnimicant  cup/ 

dtcta:t  quedl  ea^  eil  que  Utptriat  raro  nift  vi]c:t  qtf  Ut/ 

iairiate]atfanguisabocuUs.£tferpetcs  pugnatcu  pot/ 

ci8:tcii  biitegim:qz  pozdcomcdut  ferpetcsrz  iter  cozuu 

f  vulpee(lamicitia:l5tnterranfa  oicat  q^ftnt  inimid, 

^te^vidiregesefcendubo.-zacccpit  iUere^c  cozuum^ 

vulpct  pofuit  eos  fit^t  pugnauerunt  adinuice  fottitcr  1 

vulpes  momoidit  caput  cozui^^ze^auit  fanguie:^  cozuus 

pcdib^^fuis  ftrinjut  labia  vulpis:';  no  potuitvulpes  apire 

08:1  ptipugit  ipfu5  cii  pi^.i£t  3:p.oi]ctt  g?  ami  'z  agla  pu« 

gnantinterfe;iinuUotieevtnat0mi.Comediit  outami 


fe  adinuice:t  pUte  pfit  oib'  amV.St  3;j.  niierauit  alias 
aues  q  biit  amicittas  iter  fe:'^  ia  vidi  raccba  q  b5  amiciti/ 
as  cu  galit:t  feqbaf  ipm:t  eft  amica  vulniris:t  vulturea 
amicant  cit  raccba.ibijrit  a^p.q?  vulpee  amicant  cii  ku 
pctetmozantamboitcrUipidc6:'Z  lconi  t  leopardoeft 
inimicitia  magna.telcpbatcspttgnatiterfcrtg  vincitfn 
cit  aUii  feritu  fibi:t  aUqtt  accipiiit  agrcftcea  oomcfticie: 
qz  oomcftici  pUis  pri  t  agrcftibU6:t  qri  capiun  t  agreftes: 
Ooman  t  :t  cis  frcnu  apponit  t  fiunt  oomcfticut  ia  oipt 
mibi  gda  fideU8:qz  fit  fouca  t  tcrra  vbi  05  trafif  clepbop 
1  coopit  :t  cii  venit  clepba6  cadit  i  fouca:t  poft  venit  bo 
t  pcutit  cu  fozrifTimc  t  i?berat  oiu  t  poft  venit  ali'  bo  ad 
ilUi  boie5  i  pfpectuelepbltie  t^bcrat  pdictii  boic^:-;  oc/ 
boncftat  ip5  z  reccdit  t  rcuertunt  ite^  filV  facieteapoft 
mrtaiftafactafgvaditbopozrigesftbi  berbasqs  oefli* 
dcrat:tttarecipitiUiitx)icminamicitia:tobeditpofte3 
femperiUi.j£toi]cita:p.gj  pifcesgdaamicant  inter  (eix 
quida  pitgnan  t  adinuicem. 

CCaplm.IIIl.i5e  oiuerf(8  naturis  animaUum.  g 

iQim^l  veUjj:adoi2aE!2f«btiU'ta/ 
iniiiiai'  teeaUq6:tcapze:touc6:3 
arietesfuntftuttut  vadiitmttiiin  vanit 
lin  bf cme  no  abfcodunt  pp  friguftitno 
aUqri  ejreut  a  loco  calido  ad  k)cii  fridii:<s 
cu  pluit  nd  fugiut  a  pUiuia  gufcg  mozia^  . 
tur.£t  arietee  natf  fcquun  t  copzos  1  ge ' 
fciit  oes  ^nfcp  paftoz  accipit  vnu  ej:  ei8:t  faat  ip5  aricede 
ret  fcqniitur  Q\xt£t  copze  funtmin^pingttes  q^  oiaaio' 
lia:t  appUcat  fe  magl  boib':toe8  timet  tonitrua:t  auee  t 
capu  impgnant  :i  cii  oudiiit  tonitrua  aboztiunf :t  oues  t 
capze  tariete8:t  capziari  medta  nocte  ftat  fiii  oozmiiic 
poftfparfim  t  vaccc  D0Mniiitpiuncti5.£tcq  oat  mamit 
laspulUs^tqdafiitqmftuoiUgiit  puUo6:tqriaUq  eqe 
fteriUeappUcatfcaUcuipnlto^tpalliifibutcupulUieno 
iueniat  tac  mozit.£tceruiacci^tit  filios  loucutad  aq» 
iriuos^toocetcos  (ocaQqfitgiat  tabfccdat  fr  t  poniic 
a}sifotieis:tftataripoztaantriad  oefendcdu  eo8.;tqri[ 
tnutat  cozRuaabfcodutea  ne  videat .  £t  raro  iuciuit  iU« 
coznua:tofQ>Bfac:qzritieoeeiuuamcta:tqnipn?crc/ 
fcut  ei  coznua  qccut  ei  coznna  i  z°  ano.q.ouo  paU:  t  in  j* 
ano  cii  ouob^ramis  i  vtrotg  paU»:t  i  4.°cu  fept  p*"  fEua 
fctif  i  vna  fi'»:^  mntat  fua  coznua  fp  femet  i  ano:t  cu  itc^t 
nafcuf  i  pn?  nafciif  ,q.coziit:t  qfi  crefcut  ei  coznua  abfco/ 
dit  fe:qtn  no  b5  arma:t  cu  crefciit  aliqri  e)cit.£t  pff  icat  il 
la  coznua  cu  arbozib^qufcg  n  fetit  ootozc  i  ei6:t  tc  pcipit 
fc  bfcarma  tcptaudaciter./ct  ap.oij:it  q?  ia  venatifiit 
ccniu:t  i  ci^^coznu  crcueriit  oue  berbe  crocii  t  cucurluta 
1  crat  |2ue:t  certt''  poft^  bj  i  fe  fugfluitate  aut  mozdcf  a 
ferpete  medicaf  fe  a  cacri6:t  qri  parit  cocdit  feciidina  aii/ 
q^cadat:toiciitboiC6  q>  iltafeciidinab^iuuaifitamfta: 
•z  ri  pt  iueniri:qm  coedif :t  cerui  oeUidunf  gcanfboiu^: 
qz  fcquunf  cantii  t  co  copiiif :t  13  faciiit  boice  qri  fubmic 
tit  aurcsrqz  qri  aurce  b5  ercctas  no  pt  capi:qin  fdt  tiic  q» 
boies  ifequunf  ip5.£t  vrfa  qri  boice  ifequuf  ipa5  trabic 
iecii  fiUii  fttiit  qri  ri  pt  ip5  fcrrc  afccdit  arbozes  cu  eo.£t 
cap  motan''^  e  in  terra  oe  creta  medicaf  iua  ptaga  i  q  re/ 
mafit  ferrti  cu  comcftioe  bcrbc  q  of  pitlcgiii:t  ej:it  ferrii 
1  canes  medicaf  fc  cu  berba  g  cognofdf  ab  eie.i  leop<ir'   3 
du9  qri  coedit  bcrba  q  of  ftragulatrij;  leopardi:comedit 
fgbaUi  bois  t  fanaf :t  ifta  bcrba  interfidt  leones^t  pE  & 
vcnatozce  acdpiiit  vas  1  iplet  ip;  fgbalisboiu^  t  ponuc 
fup  arbozes  t  abfcodut  fe  tven  iiit  lconcs  ad  ift6vt  medi 
cenffc:ttnterficiunttirababfconditi6;tleopardu6Dcfi/ 
deraturatupt8:taim  olcfitab  eie  infequuntiir  ipftim 
%  oefideranc  comedcre  ^um:^  otcoadbuc  ^Dicitur 


©e  natura  aialiii 

cp  qitidlmodus  Uipo^sDiUgitipmiivnusUipite  nopot 
fuE  ipfu5:i  cij  pUircs  ftierint  capiunt  ipfum:Uc5  cnim  fu* 
giat  velocitenttt  cito  virtcit  in  cHrfu:t  jppter  boc  fempcr 
ambulat  in  abfcodito.gt  in  terra  cgypti  eft  q6da  aial  qd 
oicit  tbiom6:ipugnatciicolub2ie:f5  pusclamat  ciifua 
voce  muUitudinc  fui  gencri6:i  poft^  fue  ru  t  congregati 
poniint  fe  in  Uito:i  poft  in  ierra:oeinde  fepcUunt  fe  in  aq 
cinungu.'itfecenoaque:vtfcitei8  fcutitptra  ferpentc:i 
poftea  pugnat  cii  ferpcnte.£t  cii  tbcucea  apcrit  os  fuum 
cadit  in  bo:a  auis  oefcedcs  fugipfu^^que  cft  fimilis  picc: 
1CU  cencbca  ftridebat  oentib^euafit  auis  po:tan6.q.fpi' 
nae  fug  aUia  liias:':  pfricltcs  fuas  pcna8;i  tii  no  vidcba 
turacbccbab  fcbfcBB  IJplcnavindictafupaue^iaUqii 
euaditauis:':  aUqti  non:-:  to:tuca  aiiqn  comedit  poft  co/ 
mellionc  ferpctis  ojiganti  agrcftc.£t  ia  narrauit  mibi  fc/ 
nepqui  DilC]cit  vcnatione:cp  appofuit  mcnte:'Z  vidit  aitc 
tarda  pugnantc  cuvipera:-;  vincebat  a  vipera:-:  rccc^it: 
1  cocdit  Dc  qda  bcrba  i  i-cucrtebat  ad  pugna;':  it^  fecit 
mttoties:-:  15  fccit  nafr:-:  iUe  fenc)cerat,ppc  fouca:':  poft' 
q^  receiVit  anis  tarda  iuit  fcne^  ad  iUa  berba  i  eitulfit  iUI 
1  redijt  poftca  auis  tarda  i  no  iucnit  iUa  i  icdt  ftrcpitii^ 
ma):imu:  i  cu  p:o:fits  t!  iucnit  berba  cccidit  mo^tua;':  tc 
fciuit  iUc  fcnc^  q?  ilUi  berba  erat  eimedicamc;i  qitando 
fcnc):  iUe  c)cplanauit  mibi  figura  i  colo:c  iUius  berbe  co 
iectttrauiq:  illa  berbftcrat  lactucaagrcftis./ctcijcitS:;: 
cp  encftrcs  qttldo  pugnauit  cii  vipera  comedebat  rutas: 
qnt  etii  vipcra  fugit  odo:e  rtttc:':  capcr  medicat  fcipfit; 
tec  fructuu  cj:  comeftioe  berba|j  amararu.£t  cancs  qn 
bntrnalu  in  ventrc  comcdiit  fpicas  trtn'd:'Z  qit  vulnerat 
fc  alacbaUm  medicaf  fc  e  o:iganu  montanii.!bt>it  2i?:.t 
boc  cft  quiddlqd  vidcbat  muUotics;':  irritt)  fenttut  vc' 
tii  feptctrionale  -:  auftrinii  mtcc^  flct:-:  intrat  pctras  ne 
pcutiant  a  vcnto.£ratquidl  bo  apud  cdftltinopoU'n:'Z 
babeba  t  f  riciii:':  g  ipfu5  pdipt  vcntos:':  E  ipfu5  facf  cft 
oiuce.Sscatbimcftfc^mq^titatccanis  modicus  pilo/ 
fu3  co^Ec:':  facic  fubtus  fuii  coUu  albedo4q.epiners;i  fa ' 
ciuntinvcnationeauiu^icftDomcfticu  muUii:':  oiUgit 
muUumcU-zgbocamatmuUuloca  Dcfcrtain  gb^funt 
apes  1  eius  virga  eft  magna:':  pp  boc  tituat  rafura  iUius 
£  Virgc  ptra  fcuria.jet iriidines  funt  fagaces  in  facicndo  ni 
du  (iiii  C)i  luto  in  ptibus  lutofis:i  qfi  no  initcniiit  Uttii  in^ 
uoluiit  fe  pmo  in  aq:'z  poft  ponut  lc  in  terra  vt^traban  t 
muUii  de  luto  ad  nidii:'z  qn  faciut  pitUos  vifitltcos  pf  i 
mater  addedo  cibarta  ne  oefiaant:':  etil  ita  folUciti  funt 
ne  aligs  fiUo^  careat  cibo;  z  matrcs  accipiiit  ftcrcus  pics 
pulU)  jj;-:  cijaiit  a  nido  ^:  Docct  fiUos  vt  facilt  fitV:':  palii< 
bi  ftant  cii  fcminis  in  nido  quottfcp  fcmina  pofucritoua: 
1  (t  femina  fuerit  poftea  pigra  in  cubatione  ouo^  mafcu 
lus  pcitm  el  vt  fit  foUtdta  circa  oua  cubanda:':  vidi  cgo 
palulx>8  mafculos  pugnltes  intcr  {c  p  qitadl  palumba 
femina;'z  ftaiimvictozi  acccltit  patiiba;-:  poftca  rcuigo:a 
tus  victits  accciTitad  victo:c:':  oaticit  eii.£t  poftea  palii 
baillaacccfTitvictoailUiDimifitaltc^:':  mafculus  pa/ 
lumbusfugosfiU;  fuifufflat^zctjcitinipfusterrl  falfaj; 
Vtaperiat  papai^zqii  paliib^^mafculuseft  magnus  fug' 
ttenit  pattib''  mafculus:':  coit  cu5  eo  vt  e;ceat  Dc  n  ido  t  fc« 
minaciifemina^iDiUguntnatitcrpitgnarc  multii^-z  va« 
duntad  nidii  atiii  accigc  in  fuo  nido:':  boc  accidit  raro:": 
qit  nidi  paliibojr  funt  jjpe  eft  intcr  eos  pzcUii  magnii  to 
ta  Dic:':  q:  cotla  ci"^  funt  recta  i  ampla^ideocg  iio  05  ipam 
aurire  a$  ni(ifcmet:vtpotet:q:multumcapit.i:tDij:it 
^:p,.gp  pafter  no  viuitouos  an.i  io  no  vidct  fup  mafculii 
paffere  Domefticii  in  vcrc  macula  in  pica  nigra^-zboc^q: 
nafdt  in  vere:-:  cii  guenit  ad  fine  annicrcfcut  ci  macule 
fug  picl  poft  fine  anni:maaila  nigra:tcd  fcminc  viuunt 


iLiber 

in  fcdm  annu:-:  qz  inucniunt  picas  fttas  OMrae:t  no  ffctit 
picas  pttlto?::':  pE  ^*^^  ^^^^'A^  ^^^^ '" ''""''  fc6o:q:  fuc  pi 
ce  funt  oure.gt  quedlaues  fuiitqucno  vollt  a  remorie 
-zpluscofiduntin  ombulare^in  volatu:'Z  talis  auisq/ 
U's  ifta  nocftbonaadnidificaduin  arbonb^^nififotiimo 
cto  faccrc  nidu  fuii  in  tcrra  crafTa  vbi  adunantur  p^tee  x 
ftcrcus  'Z  no  ouat  nifi  in  tcrra  motli.i:t  aliqn  ouat  in  tcr* 
ra  con  fecta  ej:  tcrra  molU  1  pa  tea:vt  fit  ei.q.auj:itiu  ptra 
vctos  1  pUtuiae  itie  nidus:'^  iiic  aucs  funt  cubcgt  1  oara^ 
cbc.£t  pigre  lunt  aucs  ifie  ad  niotiJ:idco  oedit  na  pullis 
virtutc  vtftatimpofte^itit5pullo^ateftis  babilcefinc 
ad  recipicndii  nutrimcntum  ab  omni  partc.£t  qii  vcnit 
mafcutus  ad  locu  puttop-  adducit  antc  mafculos  fuu5  ci^ 
bii^itrabitfcciimafcutiipoft^vtinuitet  ipfU5  adpulloe. 
£tcul>cgatiqnfindittcftlouof  ^'Z  aUquado  reuoUiitcii 
fug  terrl  vt  femina  no  fit  occitpata  fup  oHa:-:  jjpter  boc 
fcmina  ponit  in  abfcodite  fua  oua  nc  ijcipiat  mafcuUi8;T 
cubegcs  qit  pugnlt  ad  ipfits  mafcutus  vinccs  maliculii  fe 
quit  ipm  vt  lu>:uriet  ipm^-z  ooracba  firn-z  fifr  gattue  fujj 
galtina^-zboiesvenatozcsponuntmafcutucubcgincap 
ccre.£t  poft  vcniat  ad  itlu  carccrc  fojtiilimue  mafcutu« 
cubeg;'^  poft  itlii  veniunt  muttimafcuU  altj:ioc8  ocpzt» 
bcndiitur:':  fi  ponat  loco  cius  iitafculi  fcmina;venit  ma/ 
fculits  foztiiTimus  -z  impitgnat  fugucnicn  tcs  ^ptcr  femf 
nl  vt  cogat  eos  fugcret  emittit  ejc  fc  fon  ii  parii  ad  fcmi* 
na  nc  clamct  fcmina;f5  ftct  mitie  1  tacit&ii  itle  cubeg  eft 
potcnemufarcfuosfonosmodis^^zfcminacubcgquan/ 
docubatouafuavcnietemarito  Dimittitouafua  vteat 
ad  mafculii  1  tujcuriet  fu2  ipfas  mafculUK-z  no  fup  cjctra* 
neam:'^  cut>cg  maiicuUt6:eft  ita  Uijcuriofue  cp  qn  fcmina 
cutJCgponiturin  carcere:ftatimappzopti!quatad  bofcj 
poncntcipfam;'^  no  rimct  neqg  ftupeftt.£t  aucs  fadctce 
nidos  nofuQarbozcendfunt  foliimodoilteaucequc  vo 
lan  t  paru:imo  ctil  qttc  volant  multum;ficut  ouo  gcncra 
que  nominat  S:p.quo|:  vnu  oicit  quo:iida  1  fcabois-  £t 
ego  puto  gj  vulturee  no  cadiit  fuE  arbozes.£t  iUa  auis  q 
cft  belfcbiat  fug  arbo:e6  no  cadit  fup  terra:f5  mozat  fuc 
arbozesvtaccipiat^mcsciifua  tingttaampla:':  oefuis 
^p:iet3rib'eft:vt  amlHttetfug  ramos.  £t  fitr  facit  atcba 
ta  fcrpcs  gdl^-zvngucs  bui^auis  funt  foztio:ee  qg  vnguis 
oc  tricat:':  ilta  anis  oiuidit  tn  irce  modos.vna  auis  c  ma 
gna  mu  ttii:':  cft  mino:  gallina:':  tata  cft  fo:titudo  in  pun 
ctioncfnepiccfupramoe;q5qii  pungitur  ramueat)  et^ 
pica  fcmet  ocficcat  ramus  ad  vtriml  ficcitate  Buenice:t 
gdl  fccit  fo:ame  in  arboze:':  pofuit  amigdatl  in  fbzami/ 
ne:vt  vidcrct  gd  faceret  auis  itta  i  amigdala:':  vcnit  auis 
itla:'Z  Bfozauit  tcfta  amigdatci  cocdit  nuctcu5<  £t  gmcs  j^ 
qtivolltafccdiitmuttiifurfuminaere:'zqttacrvetatei8 
afpectu^ptcr  ncbuta;aut  nubc  Bcutiut  foztiitimc  acrc^: 
vt  queuis  aitdiat  aUI  in  volam;:  fi  non  videat.£tgruc8 
qit  Dozmiiit  poniit  fuos  vigites  qui  cuftodiij  t  fc;-:  ftlt  fuu 
pcde^tponiitcapiuinaliecoopicndoipfus  p:etcr  rcgcs 
qtti  Dozmiunt  capite  oifcoopcrto;':  boc:vt  citius  audiant 
tumutme^^zittc  re^  qii  fcntit  tumuUii  c)cpergcfacit  atias 
B  fonitii  que  facit.£t  eft  qucdlpare  auiii  aquatica:;:;qui/ 
dlmodttsquiDicit  batatbii^^ztrlfgUttitat^iim  fanum:'Z 
poft^  putat  qd  futi  icair  DigciTit  totii  et\cit  at(unt  fanu:'z 
cocdit  carne:^  oimittittcftl;'^  accipitcr  magie  oiligit  co:. 
£t  a^ .bic  narrat  mftas  aucs  q  oiucrfan  f  pp  toca;'^  mo'  j,_j,  ^^^ 
res^-zoijcit  op cbainpugnatciiaquila:: vincct cl^-zfotct  tepTf^o' 
cantare  pulcbcrrimas  cantilenas.  £t  quldo  cltat.q.ca/  ru  aiauu 
tatcantusfigntficantcsDotojc^^zmaximc  quldo  Dcbct 
mozi;i  clT  illc  cantus  oulcis:':  Defidcr  abilis  audiri:':  iam 
vidcriit  boics  votantc  cii:z  cantantc;-:  quldo  oeftjt  can/ 
tare  cecidit  moitma-A  no  indpit  pngnare  cu  aqu(l4:fcd 


Qctmm 


3P 


aqtuto  cu  ipfi^^t  be  auib^  que  fdro  apparet  eH;  quedam 
flu(9  montana  que  e(t  nfgra  'Z  equalie  accipitri  viii\$  ba/ 
bens  acutuit  venst  oe  oie  i  nocteti  oictt  Harandoem:x 
pugnat  cii  aquila:t  aliquado  vna  tenct  fe  in'  plio  cii  alia 
f nfeparabiliter:':  veniurit  boies:'Z  accifnunt  ainbas  •:  ba/ 
radoem  nidif icat  fup^a  petra8:'z  facit  ouo  oua.  £t  grues 
ptigriantinter  fe:'Z  multoties  capiunt  cti  pugnatadin  ui/ 
ce.;i:t  aiiis  que  oicit  cacba  bs  nutltas  modulatioes:  z  oi 
cie  cantatnoua  modulatione:^  abfcodit  glandee  quado 
oebent  cadere  multas^vt  fuffictant  per  totii  annu:'Z  facit 
nidti  fuper  arbozes  e^  lana:  ?  capiUis.£t  oijat  S^^cp  gni 
es  pullt  oancpatrib*  fuis  ad  comedendu  quando  patrcs 
ftii  ftmt  fenes:<z  illud  eilnobis  res  oubia.£t  oicuit  qz  pul 
U  meru  auis  (latim  quado  volant  oantctbu  patri  i  ma* 
Crtnee);eantanido:teilillaatiis  cotns  penaeft  rimilie 
coloa  pallee:'z  ejctremitates  pena:p  funt  nigrer^z  ejxmni/ 
tas  ale  eil  rtibea:'z  ouat  aUquando.6.ona.aUquando.7.x 
adducit  ad  locu  fnu  terra  moUem  a  riuisn  babitat  in  co/ 
cauitatib^^quefuntcocauefecudu  q|titatetriti  cubtto:p. 
£t  funt  quedaaues  que  faciiit  nidti  ad  (imilitndine  fpe/ 
reej:  Uno:'^  efl  oziflciii  nidi  (hictnut  pontit  in  fuos  nidoe 
Cfnamomu  eicpandedo  ipfum:?  fpargzndo^t  adducunt 
ipfus  a  loco  in  quo  nafci£:t  e(t  retnotu  multu^tnidificac 
fn  fumitatibus  altaj;  arbo:^:^  botes  percutinncillos  ni/ 
dos  cii  fagittts  babentib''^  ejctremitate  fui  pUimbmt  ca 
dunt nidi-  aoapiunt boies cf namomii illius nidtVloed 
auis  que  oictt  grece  fanciaracb^teil  marinue  agreilis:': 
t(t  moioz  panere:'^  ^i  t  coloz  dus  coU>z  la^uUcu  virore:i 
pica  dus  eft  ldga.fubtiUs  accedes  adviroze:i  fuus  nidns 
bs  f^ra  admodupomt  pinu8:i  fuus  nidtts  el^  ej:  mate 
ria  que  afTimilatnr  olTis  fepie:i  funs  nidus  concauat  ad 
modti  cane:i  iUa  matena  ell  oura:i  no  fcindit  oe  faciU: 
ledtern^bileeftmultu^ipoztafuinidietlta  paraa  g^a^ 
maris  oii  afcenditno  potintrarein  ^U5.£tadilli  figu/ 
ram  nidi  muUii  ittuat  materia  ej:  qtia  ftt3  pntat  boiee 
gp  fuuomdusefl  qrqnodaaiaUqdotcitur  aculeusrzvt 
uit  itta  auis  ej:  tnfcibus:iaU'quando  vadit  ad  flumina:i 
ln]curia(omnitepoze:ifuaoua  fnnt.5.numero:i  incipit 
lujcuriare  e%  quo  babet  quattuoz  mefes.£t  vpupa  moza 
turinconcauitatibU8Uipidii:ifpargit  flercus  botumin 
iocoinqitomozatur:imutatcol0ze(uii  fecundu  eftate: 
il>}'eme.£tellin  Uufe  vnnepaffer  quiouat  aUquando 
a7.oua:i  aUqnadazo.i  aUquando  pUis  fed  raro:i  fadc 
nidos  in  arboze:i  comedit  gufanes.  ioed  auisque  oiciC 
lutdomieflauisimitatri^rgeihtii  muUii:i  babet  oelicio 
resmodulationes  incantn:ibabet^pzietateifla  g^no 
babet  acntaej:tremttate  in  linguozi  in  iflo  loco  nnmera 
lut  2ri.mnlta8  aues  que  comedut  reCna  arbo:;z.£t.que/ 
dafantalbr.iquedanigre:iquedafuntin  terra  egfpti: 
ioicitnrnomeeiu6aufcbu:iauistllaalbaoe  illa  fpecie 
inueniturin  omniparceegfptipzeterq|in  locoquioictt 
alcbariem:i  nigra  anis  oe  pzedicta  fpecte  non  innenitnr 
in  aUqua  parte  egf  ptipzeter$  alcbartem.;gt  ;a^.nnme/ 
rauit  vnam  aneque  oicimr  anuerim:i  in  nido  iflfouaC 
illaauisqueoicitureucbem:iiaoi^mu8  oeilla:i  qna/ 
do  ejcitpttUuseft  comonim:i  biceft  res  quenafcicur  ve/ 
re:ibominesoiaint:qzaui8iflaefl  oebiU6:iponit  oua 
in  aUenii  nidii  ne  fi  retnanerent  in  illo  nido  comederen  c 
ab  aU)8  auibU8.£(  3:p.nutnerauit  vna  auemqne  alfimi 
latur  irundiRibuai  non  babet  pedee:i  fadt  nidu  tongu 
laUasauesqueoicunturmarmatrices  capzarns:i  fnnc 
aues  montane:i  funt  moiozee  q^  comonim:i  fue  femine 
aliquando  ouant  tria  oua:i  mamant  capjzasti  oicunt  bo 
mines  cp  ilUmamatiofcinditlac:ielTicit  capercecn8:i 
virusbutu9anieDeDiee(locbiU9.6tiamapparuemnt 


in  ciuitatilMtd  beftrtKndb  quidl  modi  Mmim  ttiiw 
bileerioijrcruntboies  q>  babcbantmaliiome. 
CrCapimlum.V.jtie  naturis  volatilium:i  mapmeque 
rapinaviuunt. 

qnidam  modue  quiaccedit  multii  invo 
lando  bomtnibu6:i  fue  voces  fmtmaU 
mm  fo2tes:'Z  e(t  aUud  genue  minns  pze/ 
dicto:iab(Wnetfeafrequcntiaboium:i 
»oicimr  Dibucbi:i  aUus  modus  etl  niger: 
1  pamicozpozis:i  aiidacioz  pzedictis:imozafur  in  mon/ 
tibu8:i  interfidt  lepoze6:i  fiUos  pzopzie:i  volant  feftini 
(enibabetocnta  voce5:ieftaUuB  modus  coloziealbi:^ 
pennarnm  albarii:i  curtarii  alarum:i  caude  longe:i  fua 
caudaeflfTmilis  caudc  oeracbamemagnicozpozis^ieft 
montanu8:imozaturinbumidi6:icfl;  vilis  fubflantie: 
qinvinatntipfu5cozni:iviuite):cadaueribU8:ifemper 
Dat  voces  (ignantes  famem.£t  eft  aUus  modus  mon  ta/ 
Ra8:i  eftille  ma]cimu8:qz  niozat  in  monribue  in  circut> 
tu  maris:i  babet  coUnm  magnu:i  pene  eins  fnn  t  incur/ 
uaterz  eias  cauda  eft  ampla:i  qti  rapit  pzedas  aUqii  va/ 
ditciitUaad(itndiimari6:ficut  que  (ugitab  infcftatio/ 
nibt»:i  eft  aUud  genus  q6  oicit  alcbiUm:i  eft  viUs  natu 
reigener0tioni8:icftmaibztscozpozi6Oibuspzedicti6 
modt9:ieft  foztiozisi  acutiozi8:iaudibiUo2is  vocie. 
£t  eft  aliud  genus  colozis  fere  fubcitrini:i  non  fadt  aU/ 
quid  in  mane  i  vefpere:fed  a  meridie  vfi^  ad  vefperavc 
natur:i  fua  pica  fuperioz  aquile  recipit  fiiTura :  i  apofte/ 
inatione:iincumationc:iiftaj)bibentipfa5acomcftio/ 
ne:i  tunc  aquila  mozitur.£taquila  oe  refiduofuiaT?i  re 
ponit^ptertcmpu6ncce(Titari6;qz  nopot  vcnari  omnt 
boza:ifuipnUipugnantcubi8que  veniuntadfuii  nidu 
cu  fuis  vnguib''  ifuis  aUs.£tquandopuUu8  aqnile  ac/ 
ceditad  boza  volandiaquita  et)dt  bos  a  ftto  nido:i  ms/ 
fculus  aquila  locu  in  qno  mozamr  tenet  vetitu  ab  oibus 
81^6  auibus  ne  pmittat  alia  auis  venirc  vel  aUquo  mo/ 
do  accedcread  fua  femina:vnde  ipfa  pofTetbre  occafux 
nem  Uij:uriandine(g  venatur<ppenidufuii:feda  remo/ 
tis  multu:i  fua  pzedam  oucit  ad  ntdum  fuuro:i  in  traft/ 
tu  ftto  ponit  fua  pdl  ad  tcrra:vt  videa  t  fi  aUq  auis  abfco 
dica  veniat  ad  illa  pda  capienda:i  ft  veniataQla  iterfidc 
i(4a5:i  qn  tcipit  in  ptteritia  venari  venat  lepozes  cuoe:^ 
ita,pceditgradari5  quoufc^  accipiat  magro6:iqii  vadic 
venatiiejcaltatfemultuadalta  U)ca:ivolatin  venam:'C 
afpicit  a  remotis  pda  fua:i  aues  venatrtces  no  cadut  cti 
fua  pda  (iiQ  lapidee  ne  ledant  vngues  ntri  fozre  raro.^c 
agla  vutit  mnltii:i  io  f apt  nidii  fozte  in  vno  loco:i  oura 
bilci  in  Qbufda  regioib^t^taues  minozes  agla:ifacitit 
onooua:i  ponuteain  pcllelepozie:ivulp(e:indcub3r 
ea:r5qitmagniiicantpuUiinoitoe;:trabutco6.(o5cabEi 
ru  dT  q  fragit  oiTa  q  menitii  piito  q6  ftt  illa  auie  qne  of 
arabicc  bele,Ungua  Qfarn  barnoni:fcd  bamoni  cft  qucd« 
auisquefollicitaeftmultiicircafcicirca  pullos  liioe:^ 
b5  vifu5  oebile:qz  fue  palpebzeftint  ponderofe:i  cadunt 
fuQfuo60culos:i  qnaquilec^ciiitptillos  anidis  rui6:qz 
agle  dint  male  voliitatis.n  iuide  venit  ifta  auie^i  cogitar 
oeilU6:iqiipulUaqlaf  crefciitptignat  intcrfepg  dbu 
IttQque  iuidet:iilb  mo  pugnatagle  cii  alt)6  auib^in  fuo 
drcnitii.ii:tquodda  gen^^aquilaircft  acutiozidvifns  qp 
agle  aUr.i  aqta  ponit  fuos  pulloe  ptra  fole:i  cui''  lacbrf / 
matur  ocuU)6  aut  daudit  ptra  fole  interficitipfn5:i  illa 
agla  eft  aquila  marina  noie.£t  cii  volet  rapereaUquam 
aui  oquatica  aut  alteri^^lod  per  acumen  fui  afpcct^n  me 
dioaercej^ifteevidet  trot^iUi^^auieinftmdoaq^tucqii 


29 


©c  natura  afaliu 

Uh  mB  akcdit  iuzficie  aque  (latim  eripit  ipa$:i;  iSta  qq,» 
la  no  intrat  catcrua  auiumc  {KrcH  riat  ab  alys  auiu  alie; 
«  picaii  cft  quoddl  genus  auium  qd  oicit  cafa:-:  capit  iV 
la  auis:qtii  qit  aqua  oerpumat:illa  itrat  fpuma  Dcfideras 
mozariin  illa^ttiicwpit  (ic  in  fpuma  ill3.£t  numcrauit 
2l|;.mtto3  modos  f  ifto  loco  vcnatricu:g  H  bn  cognofciit 
X  narrauit:qz  accipitres  no  funt  paucioy  modoj:  q^.jc.qz 
cli  quida  modus  co:;:  qui  appemntcolumbaa:que  colu' 
be  funt  in  tcrra:t  cii  columbe  volant  no  qucrunt  ill36:i 
quidiappetiit  columbasquccolubcno  colnnt  terra:fs 
arboies  z  oomos  muroj::t  fun  t  quida  qui  appetut  colu 
bas  venart  quc  volat  in  altii:i  oicunt  boiee  g?  columbe 
lcitintnaatcrnaturasDiucrfopaccipitrij^qinfuntquida 
Bcci^tresquitimentictiivnguitialia?:  auiu:ifunt  qui' 
da  qui  timent  pica:-:  palumbc  pcrcutiut  aaipitrc  inilru 
mcnto  illo  qd  naliter  timct.i=t  in  quibufdaj  ciuitatibud 
iuntgdl  lupiqui  nalitcr  bitt  appctitii  comcdcndi  pifcce; 
<zcomeduntviUaqucei)ciunt  pifcatoicsa  fuisretibus: 
•zqnnoinucniunt^dcomcdantocillis  rcliquijs  vadiic 
8drctia:toilaniantipfa.J!ctrancmarine  bntantc  fuos 
oculosqucdaadditamcnta  pilofa^zminuta:-:  applicant 
tlla  pifcibus  paruis::  io  abicodiit  fc  in  barcna:t  eqciunc 
iapxa  barcna  illa  ouo  additamcta:t  capiut  qcgd  tranfit 
fuper  ipfa.  £t  pifcis  qui  oicit  ftupcfactoz  manuii  accipic 
illudqdrapitpcrvia  ilupcfactionis^-zin  marifunt  mul/ 
(aaialiaqueper  aflutiam  abfcondnntfcin  ceno^tpoil 
pifces  fuperucnientes  comedut:i  quado  aliga  lupus  ms 
rinus  accepcrit  aial  qd  oicit  cbocliui  cnomct  ipfii  pptcf 
euerfione  (lomcbi:'Z  illud  aial  appu>pinquat  ad  nccu3:i 
mozdct  Q.  tactu  totius  co:po:is  ficnt  aial  qd  oicit  cocbc: 
fed  pifcis  qui  oicit  bacolac  patit  bcnc  retc:t  trafglntit  re 
tis  fila  quoufq^  potcrit  illa  bcnc  fcindcrc^tj^ptcr  boc  in/ 
ucninn  t  in  vcntribus  co^  qui  capiunt  bami  mnltiit  fila 
mult3:tcapiunt  fcmQin  fttndo.£tellalid  genustNfciii 
q5  oi'  bonnccgt  adiungunt  multi  odinuice  qn  videt  lu' 
piut  drcuiteniunt  ipfu$:t  maio^es  ppinquitis  oefcnden 
ces  oebiliozes:':  feminain  tilis  e(l  (tul.ta:qz  no  e(l  foliici' 
ca  fUQ  oua  fua:';  oimittitoua  fua  m3fculo:i  ipc  cuftodit.L 
oies.£tpifcesquidamutant  fuos  colozesfcdm  colpzcs 
locibabitationis  quoufc^aiTimilet  eui  tunc  putabit  c(te 
Qil  lapis  vel  barena:t  tiic  parui  pifces  no  vitabiit  ipfum. 
^toes  fpecies  XDalacbiemozant  iaqna  fcmp:pzetcrq^ 
qucda  fpes  que  babet  collii  longu  i  ocbile:qd  collus  qit 
tangit  ilati;  mozit  .£t  cft  quodda  aial  marinu;  q6  tc^t 
circa  fc  vcfte  in  circuituii  cll  illa  vcilis  cque  fpi(Ta:vt  ip/ 
fatoicit  illudanimall;3m3:tintr3tin  illud  indumetii 
1  ejM  ab  illo.£c  animaliu  marino:p  fun  t  quc  bnt  mttos: 
1  vocant  ancbile:':  talc  elleuat  ^entrc  furfum  qit  natat: 
1  natat  velocitent  (lat  in  fupcrficic  aque  aliqn:i  quado 
vult  mutarc  fuuj  fitum  aliqii  bcne  potcrit  natare  fuper 
vcntre  aliquado:-:  in  tcr  fuos  pcdcs  teftura  qfi  aranec  ta 
fubtilis  1  tam  Dcbilis:z  ponit  ipfa;  cotra  vcntns:':  tcnet 
pedcs  fuos  quicte:i  putamus  gp  ifta  tela  no  nafccbat  cii 
ipfo  fs  poft.gt  cft  quida  modus  fojmicap  quc  ouciit  fua 
cibaria  ad  fua  fouea  omnce  in  vna  linea  rccta  Fm  logitu 
dine  vt  vna  cuftodiat  altcrajit  cft  res  mirabilis.  £t  ar3* 
nec  Diuerfoy  modo^  funtrqz  queda  (unt  magni  coipis: 
iqued3parui:iqucdapungunt:i  qucdano  pungunt:i 
fun  t  pance  quc  tejcunt  ^pc  tcrra::  ill6  cft  modicii  in  $/ 
titate:iboc:vt3bfcondatfcquourq3alici  bcftiola  mouc/ 
at  ipfa5:i  te)ctura:i  cu  fentit  motu  rapit  illa  bcftiola:i  ca 
ptiuat  ipias^i  cft  vnu  genus  aranc^^  qd  oicit  opcratrijc: 
itcndirfitafuafmfimilitudinepallof  :i  mncqti  cadit 
(kiQ  itld  q5  ibi  tedit  mufca:aut  alia  beitiola  iterficic  ipa: 
1  ma]cime  fi  hienc  famelica  fnget  ipsiii  (i  non:ponet  ip' 


tiber 

fam  inmarfolo  ruo:i  poft  redft  sd  locii  (Vactii  illi*  vrde: 
1  rcparac  q6  oilacerabat  :i  operatriic  in  boc  eft  femina:t 
mafculns  Difriipittela:i  e(l(hilc^.&3  aranca  qbs  pedcs 
magnos  facic  tela  i  fiipponttqda  fila:i  pendctp  illa:fed 
rnino:  facit  q  fec3fula:i  abfcodit  fe  in  illa:icrcdoq6  ma 
illins  telc  cft  iltud  qd  eft  oc  manifcfto  fui  co:ipou8:i  ara« 
nc3  p3ma  eft  tatc  audacic:  cp  vadit  ad  bcftiola  parus  4 
Dicit3dcl3i:itc):itfupcro6fniicii  timo2c:ifact3  te^tu' 
ra  fug  08  poftca  tc):itaudaciter  in  circuitn  totius  co2£is% 
(CCapitnUtm.  VI.Den3mri8  apum. 

Canimalia  ?™S'^ 

(itnt  apes:i  fibi  (imilcsin  annnto.  £t  fuc 
.7.modi  3nulofo;::queda  imifccncfecu 
apib^^^imaj^ic  cu  fnis  mafcuti8:i  modns 
qui  of  vefpa^  vet  fo:mica:p  q  femp  mo' 

Slranf  infacietcrre:iq[ue  funt  citrine:i5 

fnnt  tonge  fnrit  oe  iftis  modi8:fed  refidni  modi  oiuidiie 
a  pzcdictie:ita  cp  minezce  oe  refiduie  babet  coloze  ad  1!« 
miliaidinepulncriai  mcdiocres  (bnt  nigre:i  tercia  fpes 
efl  maioz.^t  apcs  dbant  €%  melte:i  tii  comeduc  ide  po/ 
rii:i  no  qucrutcomedere  oe  meltcalieno:qit  bitc  ptatcs 
fup  itlas.-i  vt  itle  babcac  fuu  repo(Ttii:i  qnando  infirma/ 
mr  no  qceun  t  a  oomitxie^i  comcdiit  mnc  fnn  mcLi  iH6 
qdgcnerat  fuptybiasapncftccra^i  eftfcj:  mellis^iali* 
qnadocib''  ei^jgt  qfi  innenient  apee  aluearia  muda  opc> 
rabunt  tunc  in  eis  oomos  cercas  iepiice.i  capiiititta  ce 
rafuEflo:es:ifnECj:tremitatc6arbop:ij?pacfunalcbi 
letgcnuB  viminis  1  facii  fcj;tilcs;i  cum  ozificiaalucaris 
fiierintampla  oiminnet  amplitudine  g  vifcofitate'cere: 
1  iftud  eft  rcs  nigr3:i  bs  3attu  odo:c:i  p  incipiut  fitnda« 
rc  oomii  rcgi8:i  ilta  oomns  apparet  filie  fo«imini:i  oe* 
indc  (iindat  oomoe  mafcnlo^  moiozes  oomib^apu  gua/ 
ru:oeindc  faciiit  oomos  apii  pna^:i  mafculi  nibil  ogan/ 
tnr:iite^  faciut  3liq6  oomos  in  circnim  pama^  illaj:  4 
continet  met  1  pullos^oomos  oico  vacnaejjptcr  mudt/ 
ftcationc.£toicuntboic69>  etia  malculibnt  Domos:^ 
fadiitill3sgfc:ipoftndeftocatio  niliad  comcdcndus 
mcl:i  moUificationci  apee  fc6;  ptne  tgis  mozanf  i  fnis 
faui6:i  mnc  lifucrint  liberead  eptue^abuntoee  infini 
afcediitinaerefmfigurapiramidie  ipoftca  rcdeunnt 
comcdunt  mel:i  re^c  non  e}:it  niR  di  omni  q:ercitu:i  qn 
amittuntregevifu:fcciitunmripfu3ol^cu:i  quando  no 
poc  rqc  votare  femnc  ipfnm:i  qnando  crabitnc  cera  cra/ 
buntfuppedcs  antcrio:es:i  e):tremitateeeo|:  quando 
pofuerutillacerainccrra:imiidificatilt3  ceraa  pedib^ 
pmcdtoequeoicunt  b:acbta:i  ouoemcdios  pedce:i  q 
onoe  pcdee  pofterio:ee:i  qn  adducit  ccra  gr3uitcr.i  nd 
mitt3ntfcoc(lo:cadflo:c;  paufq^addn^crint  idqnod 
cxtr3jccrant  3b  ipfoflo:c:totiipo:tantad  Domo6:i  po(t 
rcdenntadalins  flo:e.£tmultoticn6mutatccra  vefpa» 
nt5:i  poft  boc  faciunt  pnllo8:i  bocpoft^  libcratefunta 
fuofiindamcnto:ifo:t3(Tcponuntinvnii  lociialtii  pul/ 
tuimcl:imaiculin6b3bcntacij:i  appetunt  pungcrc:i 
no  poiTunt.l^t  rcgee  apu  funt  ono^  modo^:i  melio:  cft 
mbens:iattcrcftnigeradcolo:e  carboni8:icft  onplus 
in  qgtitatc  ad  apc  quc  mcllificat:i  melio:  cft  apis  mino:: 
icritrotunda:icruntfnpipfamcolo:e6:i  foita(Te  emnc 
aliqn  longc  alTimilatc  mafculis:i  qneda  babebnnt  ven< 
tre6rubco8:xmafcnUi6cftmQgi6piger:i  apesq  pafcu/ 
tur  in  p:ati8:i  in  motib^^funtiminozcsii  bonc  apes  fadiic 
melpfifc  in  partib''  1  Ichki  qda  fcj:tiUu$  implentab  bie 
mcllc:i  cidii  pulli8:i  gda  ittoj^  toco;:  fnnt  U>ca  mafcuto/ 
ni:i  apcs  qne  no  funt  bone  no  faciut  mctcquale.i  fimi/ 
le;iapt9fem]2adbeFetfouminimcllie:iidcoefftdtinel 


©cmm 


40 


meltemeUu&Htalitercomtmpeturmektftattmsenera 
bunturin  eoaranee^-z  Dico  gp  non  e(l  remom;:qui9  aav 
leusapus  nteiusarma:7tuuamentaad  mutandum  bu< 
midttatee  mellia:':  facit  e^  eis  me  l:t  bec  audiui  a  fopiert 
tiozib''  me.  >ct  eit  alius  modus  qui  or  cbo^edii  g  no  fijcit 
rc  narratus:^  fouafTe  generabiit  in  alueariguranes  par/ 
uos:'z  gfo^bitt  illigafanes  aasalio^^tapesvetdt  ifhi 
modii  cadere  fup  oomos  cere:t  apes  mellificantes  fter/ 
fidiit  mafculos  nocctes  ei8.£t  reges  mal08:t  ppzie  cas 
mel  ^erit  paucii:'Z  apesQue  pttgnatcii  logiozib''  vt  afcv 
ent  ipfas  ab  aluearib':'Z  il  1$  coplebit  melio:abit  mel:-z 
funtfolUdtefacerebiiceffectuad  oefenlione  vefpa:^:'z 
eil  vnii  genus  apii  q6  of  labion:-:  interficitapes  melUfi' 
cantes.^  oeHruitoomos  illa|::';  bocqz  funt  vigtles:';  bo 
ne  cuHodie^-zqti  itrat  aluearia  inuoluiit  fe  in  mel  in  tatu 
q6  no  ptTtat3dere:'z  tiic  pa^  Hant  antecj^  iterficiant  ab 
altjs^^zracemuee^itfempciiaUo  racemo  puUo^:vtoe/ 
fendat  1  aftociet  ips:'z  qn  rej:  e^cimr''  eft  ronabit  g  ouos 
Dies  aii  q6  pulU  fciltqd  re;c  fuerit  factur':vt  ilnc  parati 
obedire  ilU:'z  cu  reges  giian  t  gUbet  iUof  b;  vna;  cater/ 
U3:z  iUa  caterua  poH;  no  vult  bfe  aUii  rege  nifi  qtie  aae 
perutt:'!  It  alius  rej:  voUteritee  rej:  ilU^^comitat^^ilUi  iter 
ficiiiftipoft^  ejricriut  pulU:':  ftierintpauciejcpectabut 
focietatc  alteri^^qcaminis.ict  apes  oiuidunt  opus  fuu:q2 
qda  fnnt  que  ouciit  mam  a  flo^et  qda  funt  q  rectificat  i( 
la  ma5  poll:t  fadiit  cera:'Z  qda  funt  q  adduciit  potu  pul 
Ubii  apes  no  cadiit  fup  aial  neq^  fuQ  aUque  dbii  aUq  mo 
?  no  e(t  tps  octerminatu  ad  opus  fuu  nili  illd  in  q  potue 
rint  iibi  iucnire  neccflariu.£t  polt$  icepcrit  volare  pul 
iiii  fi|crinteqle8:magis  fetlinabiitopus  fuii  poH.j.oies: 
c  poHqj  fitcrint  cq  lcs  apcrict  coogturas  1  ejcibiit:'z  apes 
pigre  babebunt  coloie  pulueris:-!  eit  jgrauis  ad  oe  opus 
fuii:qz9pe8bonenaeegcietipfa3fo2i6:t  tcerficiet  'zbiit 
opes  inimicicias  ficut  vefpe:i  (tcut  intndine8:'Z  qda  giia 
ouiii  parua^r^tqda  gencra  ranaj;parua|:  Uicuii  1  riuo:}^ 
qit  fug  illa  cadut  apes  trafglutiunt  ab  eis.irt  locuileetl 
^ppzictas  g?  Hatinouficioaluearisocpectasapesc^eii/ 
tes:Uc5  apcs  no  pugnen  t  cii  aligb^^nifi  cii  vefpis:':  poi^ 
qaerintab  aluco  noliit  pugnare  cii  aUquo  nifi  voUterint 
oppzopinqrc  ad  fuu  alueare.£t  apcs  cibat  fe  oe  rcb^^oul/ 
db'':'z  apes  aliqn  pugtit  aliqd  aial:'Z  oimittiit  fuu  aculcii 
in  illo  aiaU^-z  moaen  t  tiic  ille  apcs:'^  foztaiTc  tterficie  t  il/ 
lud  qd  pungit  aculeo^t  ia  iterficit  equii^t  ia  fuit  in  qda; 
alccaoealceisvefpitai^qof  affecbuc^^zin  eafiierint  al/ 
uearia  apu:'z  boies  tUi^^viUe  ftteriit  in  ej:ercita:x  a\ie  gen 
tesoealdevolueruto^idari  fuaccra^tptra  pofuerunt 
apes  ilU''aldce:'z  15  eIl:qzboies  ilU^aldce  voUterutapcs: 
labfcoderiitfczcpueriit  apes^z  Detlrujccriit  boicsve/ 
nietespmozfusfugboies^^zfupfuos  beUias:'^  re);apiie 
fapies  multii:'^  no  mozdct  que^:'^  qit  aUq  apis  mo^it  in 
illa  aUieari  egcit  ejtii  e(t  rcFillius  aUtearis  iu(li(Timu8:i 
ndet)dut  fquibal9fua:niftqri  volat^pterboc  q^fquiba 
la  fua  fetent.  £t  of  cp  illc  abbominanf  fetozc:?  et  abbo/ 
minan  t  vncmofa  boiii  odozis  cu;  reducunt  in  fauu:^  q/ 
cutiiit  atalcii  fuis  iniictii  aculeie:cu  fucrit  j)pinquii  cis: 
1  lUud  qd  iterf idt  apes  cft  ili5  qd  oiuidit  multie  regib": 
f;  virgines  illa^  t  fui  pulU  melius  operant  .£t  fadut  me 
liU3  meUt  tri  j^Mimix  fua  gcuirio  min''iedet:'z  no  ttit  co 
medtit^t  ia  pugnattcrii  t  apes  vni''  aluearie  cu  fibi  ejxrai 
neis^^zfeccriitds  j7bibitionein  introitu^^zfuicquidd  bo 
Domefticus:'z  no  mozdcbant  oeoccafionib^^maUs  apuj 
efl:vt  in  fauo  ca^:  nafcan  t  aranee  cozritmpcntee  mel.£t 
fozte^pter  boc  putrcfiet  alueaf  -z  coiriipent  apce:'!  apee 
appemntoziganii^^zmeUusoziganiieft  albui^z  qriaccc/ 
perit  flo;e  innrmabit  ^-z  opee  operiiit  fe  d  vento  z  potant 


aquacfaraifiuc(itj5pe(I«caremoti6:^nopoiatnifiat$ 
eqdunt  fuii  fquibalu:'^  pUis  faciut  meliu  vcre  z  autiino: 
1  meliue  cllveris^-z  mcl  albii  ponit  in  ccravirginca;'z  qil 
illdmcl  ponit  in  cera  antiq  erit  citrinii:'z  meliiis  mel  b? 
coloze  aureii:'Z  pcius  ell  iUiid  q6  magis  eft  mffu$:i  pp  13 
opue  efl:vtdto  auferat  .i:t  apib''  placetpcufTio  palma:p 
1  cantue^tciitalipcuiTioc  'z  catu  raiermntadaluearia'z 
aUtcarc  qd  efl  fertile  eft  ilUid  in  quo  audit  magnus  ftrc/ 
pims  spii.£t  qri  oimittit  mel  apibus  in  abudantia  nibil 
OEabuntJ-zioopseismelfemB  reduciad  mediocritatK 
f  fiXr  fi  babuerint  oe  melle  minus  coplrmero:':  paticitas 
mafculo:p  pUisvalctad  mclUficatione^  multitiido:qrii 
apes  meUificantes  meUus  melUficabtit:'^  apes  pcipiunc 
frigus  'z  pluuias:'^  fignu  bufeft  fua  ^ee  in  aUiearib^^ptra 
frigus  1  pluuias:'^  tiic  apponif  eis  cib'':'^  qri  vna  apie  pe 
det  ab  aUa  in  aliieari  fignificat  p  boc  oefideriti  ejiifiUof 
ru  fiimru^t  ^pter  boc  fpargit  cuUos  alueariii  fiip  eae  viV 
nii  bonii  oulce.t  opue  eit  q6  flt  ^pc  iU5  aluear  pn^^agre/ 
ftie^tfabe^tmelga^^zbaUifiia^^zmtrms^zpapauerrifim/ 
bziu^tamigdalc:'^  pluuia  auflralis  cozriipet  opcs.  £t  vc* 
fpc  funt  qdd  cuiufdd:ita  gp  citrine  funt  parue  1  logc  1  nu 
£re:i  qda  funt  mufcalee^t  qdd  ntbec  fun  t  multti  magne: 
1  qdl  mediocres^t  ia  vidi  genue  cti  capitib^^nigris^t  funt 
magnc:'^  baben  t  bonii  odo;e:'Z  babct  ocubs  tres  po  fle< 
riu6:aut.5.'zfuntmalc. 
(E^apimlum  feptimu  oemo:ibue  animaliti. 

^  /\tt|t|^dialbabetfuo6mo2ce« 
j^  v^iil^ilv  operaricee  nalce  licut 
lcoquieflli^bcraliecueflfatunt  afpcnt 
iraciiduetgefamis^^zin  ^ncipio  fuicibi: 
1  fuue  moe  cfl:  vt  Uidat  cu  eo  que  oiligit: 
f;  Utdus  fuus  inducitmalii:'^  no  oimittic 
Jiuiiludiiantemagntitps^-zerit  tiic  etus 
incciTits  paulati$:t  fua  retro  inipectio  pauca  valde:'Z  qit 
nafcit  fitgiet  multii:':  qri  fatigabit  ibit  modicii  1  modi/ 
cu^t  poft:  fi  opits  erit  ei  fugere:  augmetabit  fuii  grciTus  x 
timet  naUter  ignct  fi  obuiet  boib^it  aligs  eop  oirqccrii 
in  ipm  1  ocfecerit:poftea  leo  faciet  ifultu  in  ipm^^z^qciec 
ipm  in  terrd:'z  faciet  ilU  minas:'^  no  ledet  ipm.i:t  no  eua/ 
dunt  boics  oe  leonib^^nifiilli  qui  funt  ocbilcs  1  fenc6.^c 
ofco  g>  leo  qui  babitat  coii  cozacenis:^  pzope  apiid  ycot 
nid  cft  foztioz  oib^^lconib^^auftraUb'':^  qui  fun  t  j^pc  q  rtii 
cUma  funt  magis  oebilcsrt  crat  ca  noftri6  regib^gdd  leo 
oeiconia  z  aW  oe  racea^t  oe  creo.£t  oiftinguebanf  p  [0* 
ca.x  leonee  oeiconia  fuerutpauci  numero:qz  raro  capiu 
tur  ab  boibue:-:  lcones  oe  crcon  erdt  fc6m  g>  puenicbat: 
f;  lconcs  oe  iconia:Uc3  efTent  multi:n6  tri  noccbant  boi/ 
bus:?  leo  babet  longd  vita:'^  id  inuencrunt  leonc  ita  fene 
cui^ptcr  fenectutemolebanf  fui  oentes^tlconii  eft  qui/ 
dd  modue  oebiUd  qui  fugita  pozco  quddo  pugnat  adin/ 
uicem^tjquddo  pozcus  facit  vulnue  e%  fuo  grumo^-z  fuis 
oentibusin  quib^^cft  multa  faniee  'zmalueodoz  tilla  fa/ 
niee  fubttlie  eft:'^  fanatio  iUf  vulneris  cft  ficut  canie  ra/ 
bidk^z  Uipi  rabiofi  qui  noiaf  berio.  1  oiligit  boies :  t  non 
faciteiemalu^^zpugnatvfc^admottcsciilconibus^zca/ 
nibue^^zminimueifto^^Utpo^eft  audacioi^tltmt  inter 
eoB  mtti  modi:'^  fozte  tpe  mutat  fuoe  colo^ee:  'Z  eft  aliue 
modus  lupiqui  oicif  mircon^u(:'z  eratin  ciuitatibue  no/ 
ftris^-z  erunt  ita  magni:vt  Xbauri:'^  magis  cojpulentut 
funtmodiipfo3::quifunt  fimiUrs  vacds:^  funt  tMloft  in 
fpatuUemultu.-zfuavirgaeftmagis  molUe^  virgaoc 
foio^-zeftmagiscurta^tmagie  turpis^-zcius  coloz  fu/ 
fcusacapitc  vfcBad  virgam  'zinguina:'z  totius  co^po/ 
risfui  colozcftinterdnerats^zrubeum^^zbabet  comua 
tncuruata  «id  oomefticum  feaindum  menfuram  paU 


Jltff''^^ 


lft>.»c4-«» 


®e  natura  aialiu 

miexi  no  b;  oentcs  in  fugio:i  mandibula:i  b5  Wgulam 
magna  i  cauda  magna:i  fodit  izxxicx  fiiij  coa'ii  our  mP' 
t  ':z  eiu3  venatio  eft  bona  in  fe:-:  eiectio  ilU''  ftercoa's  eft 
/;•  -  -  fccundu  l6pitudine.4.magnoy  pa(Tui)|£t  camelHs  non 
^  Injcunat  fug  matre  fua.fit  igeniai  fun  twies^vt  faccrct 
camelii  afcenderc  fug  camela  matrc  fuas:-:  cu  Eccpit  ca» 
melus;intcrfccit  cfi  qui  fccit  cu  afccdcrc  fug  matrc  fuas. 
j£tcquu8liberali6ciuicoiuitcij  roatrcfuapcr  igeniatio' 
nc  boium  obcdicntiu  regiafonefc5:i  cij  gccpit  itlc  cqu" 
Ut)curiaricumatrcfuaj3iecitfein  terra:imoauus  cft.ict 
Caaudiuicgoab  boib''fideUb'j5pcillud.gtDelpbtni  bnt 
boics  in  amo:c:t  oiliguntllarecu  boibus  ma):imc  cum 

Eneri8.£tcgovidipfitacii  multii  oiiigcntcpucrosfine 
arboi^zmultiiDiliguntftarccucis^aDiliguntpfttacilo/ 
gante  pucro9.ictDicoq6ilnarrauit  mibi  fidclis:Dict3 
jpiii^a.  X  Sm  amo:c  crga  fuu  amicu:^  fuum  receiTum  a  fe 
mnltiiiplangit:q:fcitrectpiataliii  pfitacum:-:  miraba; 
fus  B 1  xAvix.  £lri.in  Doctrina  fua  p:ima:q)  vnus  Dclpbin 
vcnabatur  ab  boic  vna  ■:  capiebai:-:  vcnertit  oes  ali)  ad 
titus  maris  cjft  rogantce  vcnato:c  p:oillo.£t  qn  oimifit 
illiircuerfifunt^ioclpbinimagniparui  ambulat  cufto/ 
dicntes  paruos:':  ia  viderunt  vnii  oclpbinii  po:tante  fc/ 
cii  aliii  oclpbinii  mo:mii:i  fubmcrgentc,  fc  in  aq  cu  illo 
I  ^fiindo  nc  comcdcrct  ab  alys.j£  t  Di;:crut  oc  fcrtinatio 
neDelpbiniqfiqdaincredibitia:g>  aliqncritejcvna  ptfc 
maris:i  nauis  in  medio.":  trafibit  nauc  vno  faltu  ad  alia 
parte.£t  ca  in  boc  eft:q:  fcquit  oua  pifcium  in  fifimdo:t 
qttvultinfpirarcaerafubitofalitfurfU3Cti  nimio  feruo/ 
re-^t  aliqii  ita  (Ubito  faltat  g?  cadtt  fupcr  litus  ^iod  ma/ 
rts.£t  DC  mirabilib''  aialiii  cil^g?  gallina  qti  vindt  galUi 
f n  pugna:crigit  qfi  ciTet gallu8:t  gcutit  fuis  alis  in  fua  Iti 
)ntria:qft  eet  gallus:'!  clcuat  cauda  fua:(icut  zii  gallus:! 
aliqli  nafcit  iili  co:nu  in  crurc  q  li  gallo:':  in  boc  pcipi  pt 
obcdictia  naecogitationib''  aic  qti^ptcr  fua  cogitatione 
poll:pugnanafcebat  ci  co^nuicrure^igallus  qn  mo:ie 
gallina:tDimittitpuli08:cifiicitpius  fugipfositc  galli/ 
naenct:-znon  lu):uriattllotge:<:geritfein  moUicicftcut 
cet  gallina.£t  caftranf  aues  g  vna  c6buftione:aut  bina; 
auttrinain  radicecaudc^-zgalltts  cadraf  no  cantatnec 
lu  jniriat:  t  qn  caftran  t  bclhc  co:nute  antc$  indpia  t  crc 
fcerc  co:nu3:n6  crcfciit  poft  co:nua  pterql  i  ccruo:-:  po:/ 
cus^tpo^caambocaftranti-zbocqjporca  b5  tcfticulos 
jjpe  vulua.Jct  oijjit  2):jj.g7  aial  caftratu  plus  viuit:t  oi/ 
jcitg?  aial  bnetibiaslongascgcritmultu^-zcftvomito:. 
)Ptnumerat:^.qrdaauc8q  mutantfuos  colo^cs^-ifuas 
VoccsfccundutQaanni^tfuntqda  queoant  vocesfitcs 
vodb^  galli  in  eftate:t  in  b^cme  voccs  fitcs  vodb^^galli/ 
nc.£t  paflfcr  biis  voce  oulciftimas  tncipit  cantarc  in  pn? 
Vcris^.i5.Dic8c6tinuc:tpoftcantatg  bo^as^-zpoft  mu/ 
tat  colo:e:i  mutcfcit:-:  abfc6dit  fc.£t  qda  aucs  fcpfricat 
f  n  tcrra:t  bcc  faciunt  aucs  que  no  multii  poffunt  volarc 
ficiitgaliine^tcbiibeg^iqiicda  baineantfcin  aqficutco 
,  lMmbe;i  palTcrcs:':  mi&  bfitco  vngucs  curuos.  f 

\ --==<[:3ncipit  lubcr  nonus.  -=~ \ 

CTCapitulum  p:imum  oe  gencratione  bominij.  * 

^llll|.boic8Dcgnati6efilio:jr.orcai' 

1.111  H  musJfuE  boc:-:  oico:q:  bo/ 

I  minesciinaidint  funtficutflo^es^-zcum 

polTun  t  lu)curiare  funt  qfi  frucf :-:  fignuj 

initt)  iuucntutiscuius  pscft  adotefcetia 

eft  iriiitatio  vocie:-:  liia  vojc  non  eft  acuta 

''necp^rauie^fj  qfi  ton''  ouaii  cbo:dap:cj/ 

ru  vna  eft  tenfa  mftu:i  altcra  n6.£t  boc  cft:q:  cane  pul/ 

monisimufculiincpj^glotisfuntin  ^n?  maturationis: 

«  no  in  m(iturationec6plcta.ii;t  ^  pter  boc  funtqda  par/ 


tC8  (icce:t  qdabumidc::  qda  funt  Icnes:':  qda?  afpcrft« 
ideo  cjcit  voj:  vnifo^mis:-:  qit  in.i4.ann0  mcv^ii  b6  cito 
lujriirtarcftatimfua  vojcvcnitad  copleta  miitationciB 
voce  virop.fit  quidi  funt  qui  cuftodiiit  valde  oiu  voce 
pmitiua  ■:  crcfcilt  mamillc  tunc:i  fiffure  inguinii  abfcin* 
dtin  t  :■:  ille  fiiTure  fitit^pter  ficcitate  cartilaginis  ejrifte/ 
tis  ibi:-:  in  ifto  tge  augmcntat  bumiditas:':  claudunt  f\^* 
furc:i  fEmagriat  poft.i4.anno6;i  clTidt  fo:te  poft.zz. 
anno9:':mulierib''veniuntmcftrua:'Z  indpiunt  crcfccre 
mamiilc  ftte:':  mas  in.i4.ann0  multii  vult  fpcrmati^are 
tunc  aufcrt  ab  eo  oclcctatio:':  accidit  ti  ocbilitas^tptgri 
cic8.£t  fanguis  mcftrtius  cft  in  pamis  fictit  fanguis  ftra 
gulato^  vei  iugtiIato:;::qd  accidit  ante  iftiid  tps^ft  quid 
ejrit  qfi  albii:':  voccs  mulieru  mutant  cii  acddit  tps  me 
ftruo^p^iicsfuavoj^cftmagisacuta^^zqit  mulier  fifttilae 
in  atiqua  cana  acutio:e  fadt  fonu  qg  tnafaiUis  ixi  eadem 
cana^ciit  tps  mcftmo:;:acdditmuUent)U8 :  mulieri») 
multiiappctiitrimncc^atomagis  cocunttanto  magisf 
appemnt;q:fcmpmagisfluitfpcrma  quanto  inagisfit 
pfricatio:':  funtquida  qui  fomniat  oe  noctecoitu :  1  funt 
qutdanobtitcs  fperma  j^pteroccafioncque  acddit  co^ 
plej:ioni:'Z  ftmt  qucda  mulicres  quc  no  meftruatcii  cov 
pu8  mutat  DC  fanitatc  in  egritudtne:'Z  multotics  aufert 
epitiaciiperuenitad.i4.anno8.£toicit  3f  .g?  poftitid 
tpsincipitbopingucfccrei  quida  macrcfcerc^-z  bocqi 
in  quibufda  antc  iftd  tps  adunabanf  multc  fuQftuitatcs 
1  impcdicbant  virtute'  crcmcntatc.£t  cii  Eucnif  ad  tpa 
menftruo^^cj^itiftafugftuitas:^  crefcitbo  muttu  fcdm 
omneoimcnfionc-z  aliqn  ante  iftud^tps  adunabaf  pau/ 
ca  fuperiluitas:':  cii  peruenif  ad  boc  tps  erftiUo^imf 
macrcfdt  b6  equc  mulieni  vir  ec6ucrfo  .'gt^wihabti] 
coctii:?  factcns  mafcuU>8  cft  iittid  qd  cft  viri.j7:i.an  no:;::  I 
?muIierfiimp:cgnefante.zi.annumDebiU'taf  multiitl 
palefcit  ^ptcr  I3:'z  vir  qit  multii  coit  cito  fcncfcit.  £t  mu<' 
lier  quc  multoties  coit  n6  babct  oclcctationc  in  coitu.£t 
fpcrma  mciius  cft  q6  eft  fpilTu5 1  iv!oii\t  1  filofum  eft  ^t 
ncransfcmina8.£tpIusaaiditDe  meftruisin  pncipto 
menfisri  tn  medio.-z  fo:tc  boc  cft:q:  tuna  qn  mutaf  ma>' 
nifcftcin  ruolumtncmutatbumiditatesinaiatib^^f^cut  .  . 
in  mari  'z  fluminK-z  flujM-z  c]cfitij:u.'£t  mulicr  qii  i  ca  tarl^  /a/wm 
daf mcnftruuoolct.£tqnvcnitmcnftruu  graucfcitcoz'  JXf^?^' 
pus:'Z  qit  abfcondif  mcnftrims  qfi  liilTocaf  mulicnt  qii  "  * 

menftntaf  mutierc6plctcpofierit  tpsnaic  inipgnatio/ 
nie^t  aliquado  impzegnaf  mulicr  tpc  menftruop^lics  tii 
inquibufdamuUerib^^accidat  pftrictio  o:ificijmatricis 
poft  pitrgatione  mcnftruo^:':  no  acddit  imp:egnate  mc/ 
ftruu  i^QZ  impgnationis  nift  raro:q:  iftud  cft  nccclTe  crea 
turc;'Z  c):itus  menftrui  aiiqii  inducitabo^fu^^-z  qit  cfl  \xi 

matricebunuditasvifcofadKaiateraMitfEQHlS'???-»?- - 1 

n6  p6tmo:ariin  matrice.!gtaUaaiatia  qda  btitmeftttiaTiwj/J'^^ 

minusmuticrc-zqda  nibilbnt.i  fo:tcboccft:q:  illa  ftip/Ju7vj[^* 

fluitas  oifToUiif  in  pilos  'z  fquamae:':  co:ticc8:':  vrinam«/t,  a  ^ 

valdcfpiftasincis^-zq^multulabojdn-yjliiajbudatjg/^^^^ 

main  boieq§in  aiaUeqUfibico:po:e./£tDicttS^i^al/ 

bin6 multii pingucs nccmacripUis abundat  in  fpmote  .,.  l 

$  nigri:vcl  ftifci.^zboc.q:  in  illie  abudat  bumiditas  mul  WujMUtt^ 

ta:quc  eft  ma  fpermatis:-:  non  cft  multii  remotii  quin  (it  m^tmA  i 

magisabundans  in  fpermatc  nigcr  1  fiifcu8:q:  in  eie  cit'^'*^^'^' 

pUie  fanguis  1  colo:  maio::q:  fo:titHdo  pUie  p6t  facerc 

^ Dcbiiitas:  -z  vbicft  multa ma;':  oicitg? mutiercs  aibe  ,    r    ^ 

fugiintjnggiejpcjitipiri^alieiiojiifl^s^^ 

ros.fet  vuiua  qri  impgnofa  cft  mulicr  cft  magis  fkca:qji^.f/»i<ul:r  f. « 

matrij: fugit tota  illa  bnmiditatc: : claiidif eius  oiificiii:f«; /^'*oif'^  i 

inibiIej:it.Siaiitapparetbumida  cognofcif:q:  iicj:i'i>^^^^j 

iutfpermaamatricc:autc;»tunt5eft.£toij;it  %.9>^  <^w^«- 


ILiber 

pterboco;  mttngi  vuluacu;  liqiiidapiccpoft  p:(ndpf« 
unpjegnationis^aiitolibano.^^ceritfaDifTbltitis  in  oleo. 
gtego  oico  cp  eft  boc  fo:te.qz  na  pJcis  pria  cft  matrici  i 
ftio  odojci:  cii  vcnit  eias  virtiis  ad  matrice  fiigit  ipfam 
matri)c  in  fur<Um.-z  claadit  fuiim  ozificiu.  1  non  pot  tunc 
ejjirc  fperma:':  Virtus  alterius  medicine  cft  e^  fua  ficcita 
teclaudereoaficiijmatricis;iifta  oebe't  fieri  aliquatii/ 
lii  poft  tps  impjcgnationieui:  ftatim  fi  fierent  oanifica/ 
rctur  fperma:-!  fperma  pod^  no  eriuit  p.5.Dies  bcne  rc' 
tentiieft.£taliqnacciditmenftruiipofl.?o.anno3pmo: 
X  viro  fomniii  coims  poft.40.annoB.fed  tps  f^rtus  v(c0 
ad.4.o.£t  menftruii  oefcendit  i  ipzegnatioe  nali:  1  afce/ 
ditad  mamillasinimpgnatioenaU-zmulieres  impgna 
tc  fcntiiit  QJtcnentuL^entre^juntmagis^oderoli^ 
drcuitupectinis.JgtmafcuU  vtin  pluriBusluininparrc 
Oeptra.-^  mulieres  in  parte  finiftra:q:  eft  magis  frigida. 
fed  aliqit  mas  eft  in  liniftra  i.;fi  fperma  cft  magnii.':  mul 
tum.ict  ia  pueniens  cft  nobia  numcrare  oifferentias  fg/ 
matiKioicemus  p:out  puenit  noftro  tcpo:i.  •:  non  ficut 
2n'.octerminauit.£t  oico  ego  g?  3ri.Di)cit  gp  fpcrma  vi' 
ri  oat  foatia.t  mcnftruus  fanguis  oatmas  folum :  1  boc 
apparet;-:  qu  in  boc  gueiiit  ad^fijndii  pdicet  boc  fibtli 
cutoiccmus.Sed  mo  oico  q>  ocillud  q6  cft  fperma  fiue 
mulic^  fiuc  viri  eft  fanguis  mutatus.-:  oico  ego  q>  fpma 
Viri.':  fpcrma  muliep  cquiuocanf  in  noie  ff^rmatis :  fi/ 
cut  boc  nome  oculus  eft  cquiuocii  cum  or  oculus  foli6:-z 
oculus  bors:q:  non  cognofcit  in  fpermate  virit  mulic/ 
ris  participatio  ni(i  in  noic  folo.  x  q6  intedit  bo/n  emif/ 
fionc  fpermatis  non  eft  in  muliere;ij?ptcr  bocno  cft  rc' 
motum:  quin  p:etcr  fanguinc  mcftmii  in  muliere  fit  aU/ 
as  fanguis  ocalbatus:i  titin  mulicre  loco  fpcrmatis :  z 
non  cft  vctitum  quinetia  omni  bumiditati  matricis  p6t 
imjx>ni  boc  nomen  meftruii:licut  albumin  i  viteUo  ipo/ 
nit^iflocftvetitusquinmulicrespofTint  mouere  fper/ 
ma  oc  loco  ad  locu  in  matricc^pter  oclectatione.  •:  boc 
nocritincisfpcrmatijatio.gtputltboicsgj  ari.  puta/ 
ucritgjfpermavirinoneiTetpars  pucri  necjt  imi;:tacii 
mapiieri:fedbocn6  fuiteiusj3filiii.fedfuii  pfilium  fiiit 
gjimioluatcumaa^fiindatinma.vtfitopato^mcm/ 
b^o^:":  oucat  idon  el  ma;  ad  iTieb:a.':  erit  illnd  fpcrma 
ma  fpus  in  crcatura.  q:  efficit  multii  fubtile:i  babilcvt 
tranfeat  in  fpiim.et  galicnus.':  fui  fequaces  obiiili  ari. 
'zoimittamusiftle^planatione.l;  fit  vera.£toicamu8 
etilgj  fnmaftnepfundationcogato:  fitinmcftruofan 
guinc:  no  fit  fperma  mulieris  opcrans.fs  ma :  ■:  videa/ 
musquidDi;;itillcmcdicu3ptra  Sri.putas  fealigdot/ 
ccrc  aim  nibil  oijrcrit:  I5  fduciit  mulms  oe  ramis.igno/ 
ransradiccsrcicntic. 

(tCapitulii  fc6m  oc  oiffcrctia  in  oifputatSe  galieni  -z  pbf 

lofopbi  oe  mow  fpermatis  in  mficc;  pcepru  emb:i6i8. 

nan9B  'H ri r  ^"^' Pl^Fl<><^<3l^nus  q>  iUe  qui oi/ 

Bj^^S'  j»  r  H-  y:itq>  fperma  n6  mo:a  t  in  matrice 

W  tVw,  fed  cpt  oe  matricc  n6  benc  oijcitq:  non  ciTct 

^j-mti  bcret  ipfum  e^cercfed  retinetipfttm  teftantc 
byp.  g  oipt  oe  muliercq  noUiitimpgnari.  loedit  faltu 
fo:te  vteijceret  fpma.t  nifi  fiiiffet  fo:tinido  matricis  in 
reliftedo  fBmatiej:iuifret  fuip6derofitate.'z  boceftqtf» 
poftca  epiuit  iUud  fperma  circa  creaturl  qiiafi  tcla:p:o/ 
ptcr  oigeftionc  factl  in  matriccz  dc  in  ten  tioc  oecoquc/ 
tis.-z  oigerctis  c:  vt  i  bumidu  g?  oecoquit  ip5  facit  circa 
ipfum  venirccojticctcrreftre.'zouf:ficut  ptigit  panig 
oecoquitur  in  ptnguedine  aUqua  in  furno.ant  pateUa:i 
tiicg'  cft  j?pe  fi.irniifiet  coztep^z  q6  eft  remoti^^erit  mol- 
Uu8.'zbumidiu8.oi]ctt'Z.pptcrbocfactcfuntmhce8afpe 


Tionm 


41 


rc  intcrnte.rt  no  vcniat  lenc  {uq  lcne.iac  05  g?  afpcritas 
fitretentiua  fpermatiatt  oiptquomocreantur  vene:-: 
offa.^z  nerui  q  fUntaiba  a  ma  PiHida:imo  crcant  a  ma  vi/ 
fcofan6  airrcteftibtili  fcdmfubtiUtatemagna;  fangui/ 
nis.-z  tiinc  fi  oicaf  gjfanguis  alterat  atteratioe  recta  gd 
eritoptisbicfangiiintnaturcipdpucciifperma  fitco* 
municas  meb:is  radicaUbus  in  qualitate.  1  fanguis  no: 
eog5cftmapo:ofababilisad  recipicdii  pozofitatcani/ 
plam:quatenus  exco  fian  t  vene  ample:'z  artericz  q:  ert 
fperma  vifcofum  babile  vt  ejc  eo  fiat  neruu6:in  fanguinc 
autnoneftiUaquaUtas.auttaU'6fubftatia:igiffc6mr6/ 
ncmn5eritifto;:mafanguinis.£t  quom6  cftilUid.g» 
fi  fgma  jjqcif  natra  matricc  appetaf  a  mrice:'z  meftru' 
us  fanguis  g  fempeijcif  a  matricerctincaf  a  mficc :  £t 
ptcrea  od  quid  facit  funt  tcfticuliinimulicrcz  vafa  fpcr/ 
matis  fi  n6  fint  vtiUa  ad  creatura:  hii-pt.i  nos  ia;  iuenf/ 
mus  vafa  fpmatis  in  muliere  plcna  bumiditatefpcrme/ 
taU':nift  q:  iUud  fpcrma  eft  magis  bumidii  c^  fpma  ma/ 
tis.iiipt.i  iam  vidimus  muUerc  paticntc  fiiffocatione 
matrids^pter  abftinctil  a  viro.-z  eius  coitu;Deinde  eua 
cuabaf  a  fpmate  multo^-z  babcbatin  tfta  cuacuati6c  oc/ 
lectationc  quaft  eftet  oelcctatio  in  coim.^ztiic  fanabaf  vz 
tunc  retcntio  loga  ilUus  fpmatis  infpiftabat  ilUid  fgma: 
1  femina  feminat  'zcucit  fpma.  i^tijiit-.i  It  cffen  t  mcmbw 
gnatae^fanguinecffentncrui:': vcncz  ofTaDcgfie  car/ 
n  is.-z  offa  fi  eiTcnt  fracta  itc^  rediren  t  ad  ptinuitates  ft/ 
cut  caro:fed  n6  renafdf  ;q:  gfiaf  ej:fpermate.fgif  ej:  fper 
matcfuntmeb:aradicaUa.£tiam  pofTibtlc  eft  iUudin 
gbufdlvenis.-zinplagismagniscapitis^qreucrtimfad 
ptinuitate^ptcr  ncmos.-z  oiTa  q  nuqul  ptit  rcdire  ad  c6 
tinuitate  £t  magifter  pzimtis  oidt  g^  vencz  arteric  quc 
funtinvafis  fpermatieqnmowbaf Etpsin  rcuoUitioc 
venay  qfifanguisoccoquifquoufcg  fiatfgma.^zfiifta 
reuolutiovcna|::iartcria^fuifTet  inoibus  mcb:ts  ee't 
gtiariofpmatisinoibusmcb^ig.-zfi  artericpter  tefticu/ 
los  fun  t  gfiatiuc  fpmatis;tiic  n6  eriit  gfiatiue  ilU':  nifi  vt 
rcduclt  fanguine  in  eis  adfui  fubas.^z  fititudincfuemnt 
igif  iUa  gfiata  cx  c6fimiU  fuba  fgmatica.aUter  eni  no  int 
tedebat  in  gnatione  ipfius.£>idt;'Z  itUid  qd  fignificat,g^ 
in  femina  fitfpermaeftntitudo  filuciimatrc:qmfifiK/ 
tudo  fit  a  fpmatctiic  fi  mulier  n6  b?  fpma  n6  erit  filim 
fi'mi[ts  mfi.^zfi  reciperet  fiUus  fiUtudine  a  fanguine  mc/ 
ftrtiaU  no  clTct  fiUus  vnqua  filis  fuo  pn.tiic  qn  crit  filiuB 
fimiUs  patri:'^  matri;oetermiata  crit  ca.i  inucnta:f5  fan/ 
guis  mcftruus  no  eftin  mafculo  ttic  n6  c6icatin  eis  fon/ 
guis  meftraus:mnc  remanfit  res  c6ie  inter  coe  fit  fpma: 
crit  ergo  in  cis  fpma.t  in  iUo  cft  virtUB  gtiatiUa  :ficut  m 
fpcrmatcmafailt.Det'ndeoidt  .gjfiUus  olTimflaf  pi;i  t 
matri.fedn6afTimiIaf  eisnifijsptercam  cocm  vtricij. 
tucillacac6t'serit:autfpcrma.autf3nguis.f5n6  cft  fam 
guis;q:  fic  no  eft  firis  patri:igif  crit  fgfTia.^tejr  wpt.  ft/ 
lijaiTimilanf  patri-zmatri^iquiaffimilanfpotri  1  mf( 
bnt  radice'  facientc  afTimilationc.Deindc  oicit.n6  pp  caj 
fanguinis  mcftrui:igif  ^pterclm  lEinariscois.tputaiat 
tiic  galicnus  fecifTe  ilhe  ff  lUjgifmis  magna^bationem» 
odnde  rocin  atus  eft  in  fermoc:'^  oidt  cp  opiie  eft  g>  fcm 
per  fiUus  oeclinctin  fit'itudineadpfc5fuii.q:  fgmamo/ 
ris  cft  magis  fo:te.  tiic  ergo  rtidcbat ;  q:  fpma  muUcriB 
materiat  fe  femp  a  meftruo  fangiiine.tiicigif  femp  eius 
vigo:  c6uaU:fcit:fed  fpma  viri  n6  b;  adiutoau,.  ict  Dicit 
in  aUo  loco  gp  fpma  mulieris  facit  fe  cibuj  fpmari  viri:  1 
iiic  ille  funt  r6nes  ciiias  rocinams  cil.D.  pptcr  fe.  -z  nos 
mirati  fumus  fup:a  illo  q6  olfacit  medietatc  aiiufts  rci: 
1  oiptfc  fcire  pbf  lofopbil :  quom6  oiTpit  iftas  roncs  ra/ 
ta8.fuiienim  Dictiip:imuaiTeritg7mebui5  appctitrrs 

auic  <§ 


©c  natura  aialium 

nm\m  appetiw  nlli:T  poft  violcntat  rem:i  eijcit  ipfatn 
poftq^  canierit  necelTitatc  illiHS  rei  ficut  accidit  in  attra 
«ioneaqueabepate.Ta  venis.ipoftcijcitilli  aqiiicuj 
no  indigucrit  ea:i  ficut  mebza  attrabiit  mas  quc  fiit  eia 
^enictca  ad  reaificadii  fuas  coplepones:':  ad  oiflbluc' 
dii  m95  mala  quc  cft  in  ci9:ocindc  cijcit  illii  mas  medi' 
cinale.TqnfucritincozEcalicuiua  bois  oligd  attracti' 
uu;  cius  qd  non  cibat  ipfum:-!  poft  cu  coplcta  fucrit  nc/ 
cclTitaa  illius  rci:  cijcit  iprum.fitjjptcr  qd  no  oijcit  bon' 
ipir.qi  matrijino  recipii  fperma  virippter  boc  vt  oet  vi* 
res  mcftruo  fanguincz  DitToUiat  in  mas  ^ucnicte  fetui: 
'i  qtn  matnj:  pollca  no  Idigct  ipfo  in  vltimitatc  crcature 
tqcit  ipfum  poftca  poft^  fucrit  Diflblutu:i  itcr  mfice.qj 
fo:te  fgmu  oiflbluif  ftra  mficc.i  reducit  in  alicna  copro 
iie$  illafiierit:eEquamfi]C0iligitipm.tj3ptcr  I3ei)cit 
lpftim.et  quomo  potmt  oiccrc:':  applicare  fema  iter  bu 
tniditates  puras:'!  pndpio  tneb:of  radicalium:-:  tradct 
pollca  obltuioi  mfij:.  vt  ipm  femp  rctineret.f5  poftea  ipj 
eijcerct:f5  mcb:ana  q  coogit  fijma^oicerc  q6  ipfa  fit  afpc 
rftatc  facta  q  fit  cooijicne  ma5  cj:  oi  pte  i  oecoctioe  mf  i/ 
cia  no  eft  rcmotii  valdciqm  fi  in  fBmate  fit  virtus  matti 
ratiua:i  ifo  jmatiua.tuc  illa  i?m3  crit  potcs  gnarc  mem/ 
biana  ficut  eft  potesgnarc  oflfa:':  vcnas.-z  nerHos.qtn  ge 
neratio  cft  ipenincs  ad  mf ice  vcnap.f.q  fut  in  fulJa  crea/ 
turc.£t  ftultus  cftg  oicit  q>  eo  mo  opat  mriji  quo  fiim'' 
in  to:ta  pdicta.q:  mf  ijc  licct  fit  calidifl^ima^eius  tti  fupfi/ 
dcs  (tcrio:  c  bumidavaldc:  cf  fua  fuba:':  no  cft  oc  fui  na 
«flarealiqua  faBas.t  giaarc  in  ea  telo;  i  co:ticc.  £t  fi  ifta 
tet  via  in  maturatioc  afla  i  mf icc  ambictibu9.tnc  cpar  i 
ftomatus  fcmg  in  ma  qua  iuolueret:poft  faccret  meb:a/ 
nl  q  iuoUicrct  illa  mas:  i  fi  fijcrit  in  fpmatc  virws  ifo:/ 
ntatiuaofliiuuiincocrit^nisifounatiua  meb:ane:qm 
qdpotplus  faccrct  potcrit  facercminu0.£tq  ^iint  cau 
(e  pptcr  qs  ponamue  pncipia  nalia  cj:trinfcca  cu  iucni/ 
mus  ctt  itra  in  fomaten  oicemua  modii  oEatiois  in  fper 
matc  g  ^ebat  in  pafta  fi»mi.l5  aliqii  pcurrat  caufc  ej:> 
mnfeccSs  illegoipt  3»fEmaj?ptcrfuivifcofitatefiiic 
giTans  ofl^3:i  ncmos  bonii  cct:  q>  oiceret.vt  giiatio  cet  a 
fangnie  mcftmo;i  fgma  vfri  no  eft  puatii  coplbnc  aialis 
recipieiiBgitatfoneab  co.l5fc65fuivifcofitate  fit  iuuas 
r«« /i«*^  ane/ttiMc  Qdlineametaftualbcdincadcolo:c6:i  fo:mc  operatJuc] 
Tun-ff^'^  /  funt ille q  funt oetcnninatc circa  aliqua  m95 rcccptibilcl 

ftiapDifponii:ttii.q  faciut  ouricie  i  mollicic  nimis:i  xiiA 
tofLxaxi-i  alw  ficut  vidcm^  opationib'':  i  rcceptibilib'' 
iovm^  in  artifidalibne.fit  fic  in  ma  vacua  05  vt  rccipiV 
Qt  foiml  a  ma  oiucrfas.i  boc  cft  in  artificialif.fs  in  na/ 
libus  eft  q6  recipies  no  recipiat  fola  figura  1  lincamcta. 
imoetil  copton^  nalc.i  ^tutce  oEatiuas.ppuasri  ^ptcr 
B  app:opaaueriit  fo:mc  oeariue  nali  ma5  J^pJia  q  facit 
ed  crcmctu.i  attracoone.i  qcpulfione.i  tiicpptcr  albc/ 
dinc.i  cius  vifcofitatc  fpma  viri  opat  ejrtcfione.  1  figu/ 
rl.i  colo:e.f5  n6,ppter  R  opabit  in  ipfo  ofla.i  nemos.l^ 
fo:te  gs  pofliet  oiccrc  q6^pter  ejrtcfione  opari  poflet  ncr 
uos  no  tit  ofla.i  fi  oiccret  .q:  b5  ejtefione.  io  tit  ma  ncr/ 
no:pej:tcftbiliii:tiicbacjjp:ietatc  bfctmufcillagoq  cft 
«):tefibili8:i  flegma  cft  vifcofum:fitr  1  oe  fpma  eflet  ym 
ntes  ad  opaaone  aialf.et  q6  addidit  oevafc  ^matis  igno 
rauir  occo  nifi  q:  in  eo  crat  vifcofitas^i  albcSo.  1  ^ptcr 
illa  no  ocberet  faccrc  fpma:l5  ifta  fint  pcurrctia  mclio:a 
(^  iiii  pairrctia  j)ut  ipfe  oetermiauit  no  erat  fc65  o:dine 
bonu:i  q6  ipfc  narrauit  oe  artcnjs.i  illud  eft  ap  fi  cflient 
giiiatiuc  fpmati6.^ent  neccfle  vt  cibarcnt  fpmate.i  tunc 
ecigeret  gy  arteriaogarcf  in  maj  fpmatie  fc6m  opatio  / 
r  ne  fo:tio:c  in  eie.z&  fcdj  aUu  modu  oEarctcoEaret  fc65 

onoMnr mAcnoinjtM  AcmodiiquocparoEatmctittjjicoras.itiic  vniiiftopno 


r 


Itiber 

tnt  nntriinetu.oa'ndc  nifi  i  pma  giTatidc  cet  illc  fangtii» 
mcftm"  ma  creature:nd  cct  poftea  illc  fanguis  cib''  ciuf/ 
dc  poft^  nanis  eft.i  cft  bcc  rcs  ^tucnies  p  illii.  i^t  vtdc/ 
mue:q:meb:apmoagutinfanguinc.i  poftca  nutriunt 
fcabca:cntigit  fanguismaiUo:^  meb:o^in  ^ma  gna/ 
t(6c.f5  ilU  ff  llogifmi  quos  iducit  ,p  fc  collecti  fiit  cj:  pUi/ 
ribus  fit  ibue  bopotcticis.i  oiuifis  quo;:  flo:c8  coUigir» 
ibiitfuii  rcfclUmetu  cii  rcfotuunt  in  iftu  modii.i  itlude 
Q)  natus aflitat  vtri^ parcri:i tuco^g? vnacailU^aiTi/  ,  , 
miUitiois  iucnfat  in  iltis  pucnies^qtn  qfi  itctio  e  vnanS^M^^V 
c  opu0.vt  ci''^!  fit  vna  nifi  fc65  vnii  modti.  1  boc.  vt  po/ ^^ 
nan  t  fue  caufe  fingulares.i  fcgrcgatcf^  adunatc.  £t  bcc  ' 
e  rcsq  osfcirip  tib:u  noftrii  ip^obationib^^.vidcm^enis 
q:  vna  rcs  pUircs  bs  cls  ficut  calo::i  illc  caufc  no  f  vna: 
ecntiaadunant  nifiin  cafualitatc  I5  fo:ma  giTariois  ita 
fcbcat  q7cafuapcifafitn6motOMq:arromma  fiUus 
ect  fitis  fuis  parerib^falte  fc65  aliqua  c6p6nc:faltc  fc6m 
mcdicifigna.ituenit  multoticsfo:ma.i  n6  afl^itabityr 
nccgpfinec^mfinccp  fo:mcc6pofite  cjrpfe  1  mfciSi 
.n.gsvolucritcptrobcrccls  fingutares  rcignateiucnictl 
aUqiT:qm  )^tusbcbit  otiiit  fu^  ma^.i  tiic  itla  ma  inducct 
fuifititudinc.iatiqitcritmarefiftc8:in6  indiicct  fc6m 
fpc5fifitudincnifimodicii.i  fc65  babititate  recipientis 
opal^it  vtusifo:ntatiua.vtfifiicrir  multiiottans  fup:a 
m35  facict  fit'c5:i  fi  modicii  fatte  iducct  fpc5:i  H  ma  no 
fucrit  rccipics  otiquo  mo  ^tutc  ifo:matiua  n6  opabinir 
aUquo  mo  in  ca  ^tus  ifo:mariua:i  qit  opat  vtus  ifo:ma 
tiHa:opcrabimrfecundum  quatitatem  materic.£t  qti  oi/ 
minurio  fiierit  in  m£b:i8  cjctefis.oiccmue  ittud  ee  in  gte 
ri^mifo:matiul:ififiieritfupfluitae  in  mebus  ^pter 
fuii  flm:u  matcricoiccm'' qtii  f  nis  it  fic  opabit  :i  tiic  cti 
ma  q  e  in  mficc  bebit  fo:rintdine  in  acgfitionc  fo:me.  1 
tiic  no  oabitd  fo:ma  fc65  itetione  ^mtis  ifo:matiuc:fo2 
maoicolincametalie.f;fc65babititatc^fi''  materic  ad 
rcdpicdu.iitaopabit  illai^t^inmaquoufc^  potcrit  tian 
de  ma  ti  mouc0:£t  fo:taflfc  in  ilto  U)co  crit  ca  occulta:j;> 
bibee  ma5  recipe  fc65  ed^ctil  moto:(0  nifi  fc65  babilita 
tc  iwl-xnc  crit  cl  fititudinis.fi  crit  cj;  Qtc  fo:ntudini8  fm 
risifo:matiucafl^imitabit  pfi.£t  fimafucritottans  fug 
ocato:e:ejc  toto  crit  afl^imilatto  mfi:i  13  c  fc63  fpccuUirio 
iie  <3.Tf.  fingulariu.  1  fi  adunaucrimus  i^Q&  cls  crit  aflii/ 
milatio  in  crcaturafemE  fc65  vicce  in  tvax  vt  ^i  fo:ma  i/ 
fo:matiua  gtince  ad  mas  viccs  opabit  m35  fc65  fuii  mo 
diiinU'ncametis.£tfiill6q6prinetadfeminamfc5fue 
rit  vicceoj2ario  fictin  ti^  fcds  fuii  modii.  fct  aliqtt  Idpiet 
opato:  ogari  in  ma.i  n6  poterit  imutarc  fic  ptigit  i  ^mte 
nutritiua  qn  ipigit  nutrimctii  in  meb:a:i  no  pot  iduccre 
aflimitarionefic  in  mo:fta:iqtt  ifpeyerim'(ingularitatc 
cayjno  poterim''  oiccre  g?  vna  fit  ca  cois  ad  multa :  1  fi 
aggrcgauerim^cls  erit  ifto  pparotio  fegregata  a  fo:ma/ 
ri6c:i  tuc  fo:ma  n6  accidit  p  iftababilitate  matcrie:  ncc 
fiiitEEOEationefotii;in6critvnueopca  foiri  pfejtU'' 
fo:mcqgnabit:f5itlopadunatio  ifimul:i  metiebat  ille 
g  oidt  gj  cl  fo:  me  fiiit  aut  fEmo  aut  fanguisUct  ff  ltof^'f/ 
mi  quoe  idujcit  no  fiit  recte  rcfolubtles  in  figiira  rccta  t 
modii:i  imEfectc  idu):it:qin  vn''  fuop  ff  llogtfmo:p  colU 
gcbat  a  muUi6.€t  illiid  c  qifi  accepit  i  co:  g?  fi  fiU'-e  filie 
fiio  pf  i:tiic  n6  c  vacuii  gn  afl^itct  fiiie  ca  fEmatie:fiuc  fan 
guis  meftruu-pctufit  ide;q;ca  filititdie fitit  in  pfc  1  mfc 
c6i8i  ffllogifin^  fc69:Qj  poatn''  ?ne  ifti  "anjrioma  illi'' :  1 
ittd  q6  cl  cois  c  i  pf  e  1  mfc  ilU^^fttitiidis:^  no  fiiit  mcftru 
U9  fanguio.igit  fpma  fuit:i  cp  pdictis  c  inaaifcftil;qiit  in 
ifto  ff  Itogifino  oiuifiuo  c  falfitas  i  vno  pmiffo^;cu.n.  oi/ 
j:ir.q:  ca  cois  erat  in  pf  c  1  mf c^oijat  ve:p  tc65  gd :  qtn  ca 
piiicta  vtriufci;  fcdt  ad  fo:ma  vt  pdictii  e:f$  cu  oiiiifit:il/ 


Id  cl  c6is  cxit:9\Xt  meftrmw  fangufeiagtfemaimemiisi 
fcds  qd^pdetcrminatu  e.^Tojme  ca  ftiit  opato::':  no  folii ; 
ipc.f5  ^iiictil  ciii  pparatiSe  i  babilitate  mef^rui  fanguisit 
funrocinatifuntgdiiducetesfimfermone  ej:  ouisveti,' 
q  recipitit  poftfuicoplementu  a  lujcuriatione  galli. 
CrCaptm  s"*  oe  oiuerfitatefBmatii  in  mulierib''  %  viris. 
TRt^ria  muUcrts  q  of  fpma  no  bj  in  fe 
i^lX-i  14  ftutcgnaciii3:fedpoteftatetm 
vtin  cafiatgnatio :  oiccmufcpq:  ca  i  mafculi 
j^]|nitate:autfemtnitateen'tDniu5ic6pronem9 
*»''*'  teric  m3fa»lini:autfeminini:autinc6plbnc 
Iod?cinett3:f5  ca  in  mafculinitateeftcaficcainfBmate: 
1  (llud  c;  vt  ip5  (ic  calidii:'Z  ei^calo:  vices.t  tiic  ca  fgma 
fiierit  cat'5  mafculue  erit.t  in  ^  iuuat  a  caloze  loci :  i  qtt 
fiierit  fgma  a  gte  tcfhculi  oejrtrt  erit  et  illd  poti'':^!  fjjma 
illi''  gtia  e  magis  coctii  i  magis  caX3.£te  pndpia  jppin' 
gti9:q2  ip5  vcnit  g  qgda  vcna  q  e  fub  rene  in  quo  colatur 
Vrina  licBceptiiee^anotbomia.gtq:  fgma  noept  ?«'• 
mte  nili  cii  ipulft5i'b''Diuerfis'.  i  oiuife  no  e  mi:p:fi  qfiop 
wa  123  ei'  fit  oe^tra  talia  (tniftra;!  alia  ps  ^cedit  f  raf' 
tterfti5 1  alia  o.nnificat  in  itincre:-:  pE  illud  p6t  ee  q6  iU6 
fgma  q6  e  finiftrii  fadetfemina  femE:  q:  ille  locus  c  frf/ 
9'diiB:f5  illud  q6  oe  muliercoEat  ad  15  ic6s  fuiifpma :  i 
fuii  meftntii  fonguines  cft  g>  mulicr  qii  ftierit  cala  in  (m 
coplbne  noerit  paratii  fuii  fgma  z  funa  mefh-u^fanguis 
ad  fadedii  m3re:f5  qii  mfip  fiterit  cafa  t  n6  lefa  fc65  fri' 
gii9  a  ma  itcrioa.vd  cx  ca  ertrinfeca:  1 1$  (c6i  quofdam 
oBCt  fpjna  fc65  qlitate  folii  in  ma:t  no  fc65  imi]ctionc;fi 
fuerii  frigidiu8  in  c6pronc  no  erit  potce  ieffectu  fs  oebi' 
le«  bd15  c  vetriailus  oejcterbabilio:  ad  facialii  mafcu» 
UiqpfintllerrtlJeft  q^magiscatstiftecac  oliqii  fitco' 
airrut  t  figna  t  effecta  alique:i  tiic^aildubio  erit  effect' 
ille  aut  fimpfr  i^fecte  mafculu3:ant  fimpfr  Efectc  fmiTa. 
£t  qni  ^citrrut  cae  ejc  vna  gie  cu  cais  altcri^ia  ;>fequit 
illeefTicct''  illad  Qtcsq  erut  fo:tto:e8.'zcB)5  erit  aliqii  in 
Etc  finiftra  marculus  i  i  ptc  oc)ctra  femtna.<^  fignif ica/ 
tio  fug  mafculfi  c  mot''  creature  i  oejrtra  pte.i  fcmlc  mo 
lusinfiniftragte^tcalo^tfrigffiitcaeqrut  adiuto:t'e  i 
pp3rato:ie  no  cae  ifo:matiiie.fi5  putaueriit  gda.£t  oi^it 
ari.q>  poftql  mulier  fiierit  im^iaata  poft.^o.  oiee  fan* 
dit  fpm3:i  rccipit  oiuifionc:':  att  ifhtd  tpsc.q.fruftii  car 
nisM  tuc  13  fignificat  q:  ipfi  no  fciiitgd  iteltigat  2ri.E  15. 
1  vtrii  EB 15  volitcrit  ocncgare  qd  fBma.pfiindat  in  ma 
cmifceat  cil  illa.  Ctgj  in  mulierib^^fltquoddaafliimila' 
cu  fEmati.S5  nw  nos  oicamus  cpmain  muliere  fit  fan/ 
giiismeftruu9:ifitin  locisq  nnmerabimtispofl  albiit 
vifcofus.-t  ab  alijs  lods  occnmt  gd  ad  mFicc:e)c  cui''  cur 
f u  oelectat  mfijcSt  curfus  iiWmaterie  no  elt  fc65  via  iit 
oirfu  fpmatt'9:quia  in  curfu  fgmatis  cH  fc65  calo:e  i  xci 
tofii?:':  atiqu  erit  ps  illi''  vetofiante  cjritu  fematisj?ptcr 
fui  fubtilitate.i  refidua  psitli^cjcitcii  fematc:':  qti  bo  co 
mcdit  res  in  gbus  abudat  vetofH5:exitfgma  fo:ti''.':  etia 
in  eo  g  lupiriat  no  multu.tiltevems  €H  fttpfluitas  fpiis 
in  co:Be.gt  ficptus  fpmatis  n6  cet  igcniams  a  na  nifi^ 
pter  dlectatioiie  no  oebcrct  tiic  ftiiiTc  igeniatu  fpma  tji 
re  vetociter.f5  paulatisri  paulati^  cii  tarditatcqtft  oclc/ 
ctatio  acddit  cj:  curfu  materieillius  q  eft  cala  i  vifcofa 
fup  mebtii  in  quo  focit  qfi  titttlatione  aatta:a  fcquct  co 
glutinatio  i  vnctio  f  n  eode  ci:  eade  ma:i  tiic  crit  illa  oc/ 
lectatio  fup  repationccius  q6  rcceffir  a  fui  pfiftctia:f5  it/ 
le  recdTus  no  iditdt  oo  lo:c:i  ifta  oclcctatio  eft  filTa  oelc 
catioi  illi  q  nccxdit  ej:  rafcba  tioc  aut  e%  .vnctioe  fup  apo 
llema:f5  ifta  oelcctatio  cft  fo:tio:  pp  fo:titudine  fuarum 
cap  1  oijationii  i  eop  q  fKitiun  t  ab  eis.  £t  qit  illa  t>umi/ 
ditos  q  ept  a  nut  Ucretto  giiat:n6  erit  f|^ma:q:  nome  is>' 


42 


matis  no  iponit  bHmidi'tati:nifi  illf  ^  ej:it  a  tefliculis :  i 
iduc  6lcctatione:q:  aliqri  ept  buidttas  q  etia  no  inducjt 
oclectationcj  i  b5  fifitiidine  cii  fEmate:t  no  oicct  fEma: 
qiexitcu  6lcctat6c:nifiq:cxitatelhcuf'zcii  ipulfioe  foi 
ti:i  (Uud  q6  cj:it  fc65  bac  via  erit  potcs  giiare  aUud  aial 
e^ra  co:pU6  a  quo  occidir:i  tiic  qii  iflcocs  ofic  cadunt 
inoiff6nefpmatis:tiiciUabumidita3  qcftin  muUenb'' 
no  oiccf  recte  noie  fpmatis^necp  05  oici  meb:u  aut  fpiis: 
fsbiiiditasfolii^igiiabumiditatiifiit  qttuo:  tHimozes: 
1  pofl  tlla  eft  bumiditas  q  in  muUerib''  efi^q  no  eft  aUgd 
ifto:p:f5  eft  fuEftuitas  iUa  fanguinis^autcft  oe  nai  fangut/ 
nis:auteft  fanguis  Emutaf.i  eft  pfuetudo  cp  oie  languia 
Cmutatus  ejciis  in  mfice  vocat  mcftruii  quoctitp  modo 
iltmutatii  in  qUtatcziUtidq^  of  fEtna  muUcrts  fc6m 
biic  modii  erit  fanguis.i  fi  otcat  fEtna  ilUid  erit  egtiocii 
in  noie.£tadfignificadiifo:teoat  bocnome.  vtoifttn/ 
guat  iftiid  q6  of  fpma  a  refiduo  fanguine  meftruo.  g  no 
venit  ad  tata  maturatione.  1  rcs  cft  oc  rcb''  fdtie.  q>  ifte 
bumiditatesmagismcrcnt  iuuarein  creatura  (^aUiid 
ocfangutncmeftruo.itiicfindectilUtdno  bfct  niuUcr 
Dclectarione  in  fomno  in  ci''  curfu  ma^s  $  in  curfu  mc^ 
ftrui  fanguinis  purt.£t  cii  fiierit  in  iftoiuuametii  ad  crea 
tura:no  crit  in  co  iuu3mctii:nifi  fc65via:vi  fic  0Eaii8.-aut 
ma  aut  vtercg:':  tiic  in  co  erit  v^tus  fo:matiua  1  ma  ftcut 
in  fcniinibu6:f5  qit  in  aUquo  fiierit  vtus  actiuaoccurres 
virmti  palTiue  e%  ilto  occurfu  05  f icri  aUgd:fi  vna  virtua 
Aicritoebilis  eritopcratio  ocbiUs.|i»lquandonibilof« 
ratur  non  eft  tn  ca  atiquid  yisozis.  £t  tunc  quando  vir 
1  muUer  coeunt  1  completdtttts  mulicr  fuum  fperma  q| 
vir.iiic  ilUtd  (pm  itros  in  mf  ice  fi  cct  fo:te  oeberct  oEa 
rifoaiter.fioebile  DcbiUtcr.iq:  niiq§iiuetii  ftut  illudtit 
muUcrc  no  bs  ilUid  Vtutc  giiatiua  q6  rcfcindct  a  miiUe/ 
TeJ;t  ft  fo:tcin  fEmatcmuUep  cet  fms  gnottita  tUa  vir^ 
ms  gnaciua  itiuarera  fEmate  virivt  fit  in  efiectu:':  tunc 
ponomus  q6  vtus  gnatiuo  fit  in  fEmatc  mulie:^  1  ro  fit 
in  effeau  illa  vme:nifi  e  iutiamctii  fEmotis  virirz  fic  illa 
^ms  p3»ca:l5  ct  fo:te  iftud  fit  valde  1  emotii.  gt  q6  in  il/ 
lo  (pmatc  fpiis  fit.l5  oiificile  fit  tftud  oiccre  ntfi  fo:te  oi/ 
cat  q6  ille  fpus  fit  in  potentta:':  oucot  in  effectii  E  iEma 
vui^z  oe  iftis  eft  meUus  vt  cicat  qdin  illo  fEmate  no  fit 
Vtracgfms.fsft^^fo^mas.^znojjptcri^vetat  Diccrc  gti 
in  fpmatc  vtri  fit  •faw  ej:tefiua  1  lincamctis  vt  lineame 
tct  in  k  1  ^fiindet  ttra  muUcris  maj  iuuas  ad  U'neame> 
tattoncipfop.-znocqnccoponitmcbziialiqdnec  c  mi 
aUcuiu?  mcb:i:zpoft($coagulatiocreatureee):ifto  oa/ 
plici  fEmate  nccciTariiie  vt  Decurrcs  fanguis  meftru^^af/ 
nmiletifticoagiilatioi.tpptcr^  E^^utatabeis  infitt/ 
tudinefEmati9:vtaptuftttrafircin  nutrimctii.JS$  ille 
fanguis  tiic  n6DCcurritfc65  viaocatrfusaftim^atio' 
ne:q:  tiic  Dcairrcbat  fc65  tpe  ia  oetcrminatit:m6  aiit  co 
tinuepaulati5.q:mfi^attrabitip5:-zficnt  nutrtmcms  in 
nobis  pmo  fit  fanguis.':  poftea  oealbat  ^tpoft  pparatur 
vt  tra  feat  i  mcb:ii  fic  mcftraus  fanguis  cu  oecurrerit  te/ 
po:e  impgnatiois  ad  mf  ice  recipit  oecociicnes  quouftp 
afTimilet  lEmati  muU'cp.i  poft  trafit  in  mebj:.  &  iftud 
fignificatg?  fEmafttftiEfiwtas  fanguinis  qrto  oigcflt; 
ippe  coaguland!  in  mebM.J£t  mafculino  lccomjtot  vir/ 
tits  fo:ma8  cii  ^mtc  et  nutritiua  q  ^a^t  cum  ca  e^  ma 
feminop  fc65  modii  quo  nutrit  ej:ea  co^p":  'z  fcminaie  e 
equeoiftasilli.-ziftaadoptatio  Diuidit  fcmagis^peme 
b:is.«z  non  eritcj:IUEfluitatibti6  qs  na  antigtus  ipulit  t 
adaptauit  in  iuuamctii  co^Eis:^  aductue  ee  vmtein  ilUi 
cftfi'gnii  vmtis  q  pcefTit:f5^s  ifozmatiua  igiiotiua  c6 
plet  in  tcfticulis^ti^bitrafitifta  fuEfluitoein  fEmama/ 
fcuUnatcifozmas^ttitcerit  vto  ifozmatiuacomplcta  it» 

a«ic.  ^  z 


©e  mtnm  aialium 

ipfoatclliailis.£tv'tu3nutrituiatn  fBiiiatemafailt  fov 
te  vcnit  cp  ptc  cjrtrcmctatii  in  fodmtc  (pixs  natritiiii  dc 
currctis  in  fem3tc;g  fiiitci  i  mutatioc  fanginnis  ad  ipfu? 
qd  oiminucbjt  a  mcb:o:'Z  q:  illc  fanguia  altcrabatur  ad 
coploneilli^mcbzialteratidcqcijcgriaccepit  fuas  ^tw 
tcs  nalcs.l;  nodu  coplctas.';  no  eft  opu3  vt  abncgemua 
iftas  ipulfiocsad  tcfticuliiapuHioe»  oico  fupfliuitatu :  x 
tiknoeftabneg3tti:gntefticulu3attrab3tab  oi  pte  fui 
co:|ji»  ad  fcip5:ficut  no  cft  negatti :  q>  qda  incbw  attm' 
bltbttmiditates  abaUj8.i  9»  mcdicina  actrabit  a  parti' 
bus  co:ci0:i  mcdicina:!;  fit  ejrtranea  a  coipKeius  tii  af 
tractioeftattractiomulta|:fnefluitatu.f5infcmincma 
e  oebilio:  $  poflitcdcomitari  ab  aliq  vi.f;  magie  comf 
cat  adaptametii  1  recttftcatione  qua  plhtit  ei  fua  vis:':  H 
coitarct  aliq  via  eflct  illud  q6  oijci  antc.  £»;  qii  illa  ma 
iplebat  a  tnetnbzis  ad  tclticuU3poll$  fiicrit  Dige(la:ibi 
augmetabit  vis  ifozmatiua  ab  illo.£t  erit  nutritiua  obe 
dies  ifozmatiucaut  comttas  ipfa^.ttitcvbidic^  fuerit  co 
comitabit  ipm  fperma:  1  tuc  erit  ibi  alTcmilatio  copleta: 
t  f  tus  ifozmatiua  q  cft  in  fQmate:aut  crit  (ignit  f  mtis  v 
fozmatiue:  q  eit  in  illo  idiuiduo.t  mutabit  tiic  ad  opcra/ 
du  fife  illi.a  quo  venit.q5  eft  ab  illo  rcmotii  ticut  elTet  f!/ 
gillii  fwtis  nutritiuc.t  ab  e^remitarib''  ad  boc.  1  tiic  & 
cftoigni^^^adiiigunf  ia  vnij:igfl[af  C7ceisnatus.f5  mo/ 
ravni^^ndeiicain  igronarioetiiilicetiuoluat  itcr  eius 
lfozmanone:i  fcd;  fua  moza  no  e  in  fui  ifozmatioe.  1  fua 
^titas  eft  mino:  qj  fufficiai  in  giiatioc  ei"  qd  giiat  qc  fan 
guincmcftruo:q  altcrabit  ad  na;  pnciptj  illojr :  1  crit  iU 
la  q^titas  minoz  poztio:-!  no  c  remotii  gn  ill6  q6  e  fozti'' 
C]C  eis  erit  ma  fpus  1  oebili'  feminalema  mebzo:;:. 
([^Capitulam  4.*"  oe  membzis  confimilibus. 
f^BaHip  rifinhim  fematibus  poftql  fae^ 
iDP'^  UUUUWt?  riiit adunata fpcrmats 
111  r^ljlmarisifeimncrotudabit  totiifuBfecii  ftu. 
|u|^|^^{te  pia  circiidas  fua  eflcntia  -z  mri^  monet  fe 
l»r__JSuJvt  coogiat  ip;.£t  gda  oiit  :qp  mrij:  abulat  ad 
eooBicndu  paulatim:i  fit  tcntwa  q:  ma  fpmatis  feminc 
q  ^nuat  ipm  cii  cictrcmitatib'  mficis  itcriozib'':^;  vf  q^ 
motio  mricis  adcooeiendti  fupza  (it  fclhna.©;  coopcri' 
metu  illudcoplcf  ecjciJanlione^ct^^qdptinct  e^  laterib'' 
mfids.i  bocj>pter  mttrimetii  qd  rccipit.i  tiic  magis  ma 
trij:  oEit  fEma:  t  cooi2it:i  cft  via  fpmati8.vt  ifpiflfci  p  co' 
lozfti  0;  vtcrcct  ite;p  fema^tej:  m'i  q  ifpiflabit  p  calozc 
1  qd  itedit  g  ipm  1  aiauefpftrictio  fuap  ptiu :  1  iU6  co/ 
ogimctii  e(t  ca  rctctiois  meflruop:vt  nutriat  ide  crca' 
tura.1  pftringit  fe  mf  i):  in  ifto  coopimeto  x  Dcficcat  1  in/ 
tedit  fugcrcgt  appctit  ipzc^nata  rcs  prias.i  appetit  ftul 
ta  1  ^m:i  I5^pter  rete*tione  meltruo:?:-:  illa  retctio  per' 
mutat  coloie  oculo:^  muUeris.tct  rcducit  coloze  vcna:p 
q  funtinlingtiaad  viro:e.£tidudt  oolozc  pcctinis  gp 
pftrictioneozifiojmricis^iirtaptingiitinpncipioimpzc 
gnati6i8:i  foztaflc  rctardabit  ifta  opatio  p  occcm  otce:'? 
augmctabit  naufea  cii  icepcrint  capillicrefcerc.  £t  pmii 
q6  gnat  eft  tela  q  drcudat:licut  drciidat  in  ouo  vt  fit  rc» 
tine8:i  cuftodia  ptiii  fpmatis  ne  fpargaf  1  claudaf  caloj 
nllis  in  ea:Dcinde  ma  tedit  ad  augmctii  1  c  j:tcftone.io$ 
pmii  qd  gnaf  in  ea  eft  fulia  fpiie  g  eft  fttndametii  fttttii 
aialiu.Ziic  g  eft  nccefTariii  qd  pmo  giief  id  in  qtio  ouo 
ftjcrintaggrcgataneccfl^itasilcuitas  1  gi^atio  fpiiscft 
lcuioz  giTatioc  mebzi:i  ncccfl^itas  eft  vt  crcfcat  fpus  fc65 
o^  pt^.  vt  vcniat  vis  1  vi£.o:.i  ifta  ncccfTitaB  e  maioz  nc 
cciTitategiiariois  mebzo:j:.Dico  copletop  .£t  qz  radijc  bii 
iusfpiiseftilludqdccdditin  mfice  iuolutii  ciifgmate; 
tucn6cftremotu:gn  fpmafcd;  fetotiifitioc"  pm^^fgiis 
velQ)  ntineolocus]3£fpii5,inquofpii0ipfe3dunat:t 


JLiber 

ob  co  poftca  bfuidaf .  fit  ipoflibilecft  ep  na  no  fiJerft  fot 
licita  circa  iftii  fpii;:  1  q>  ponat  ipm  vt  crcfcat:-:  no  in  10' 
cii  ccrtii:i  vt  babcat  motii  no  a  loco  ccrto.  ©;  opus  c  vt 
in  pmis  cognofcaf  fingularc  1  oiuiftt;  p  fc:-:  odtincf  pcr 
fc-igjcognofcaf  ful3ai  octermincf  qda  pcnctratioab 
ipfofpii:  igjirtcfpiisbcatfiindamctiiaquo  mouef  ad 
gtes  oiuerfas:':  iUa  ps  fgmatis  q  fic  erit  fundamctiT:crtt 
Es  Diuifa  bcnc  imaturata.icrit  coz^go;  vt  pmui  q6  gtTa 
tiir  ftt  vas  fptis:i  in  pma  crcanira  crit  ifcnfibilc.ocidc  fa 
cietfpiieiUepfozationccoza  ozificijs  vcnaf  .i£tpoft$ 
fnerint  ille  gfozatiocs  fenfibilcs  oicenf  vcnc.i  opcratoi 
cajr  crit  motus  b''  fpils.i  tiic  pncipiu  cay  eritcoz.£t  crit 
claufura  ^^nttis  ifozmatiue:i  co  i  quo  claudif  illc  fpus.  1 
alTitaf  fpus  vcto:i  accidit  gp  in  iUa  ma  appebit  inflatio 
ampuUofa:  lilla  macrcfcit  pillud  vctofu;:  1  ocinde  iU9 
fuba  fpiialis  q  nutrif  1  cozzobozaf  in  illa  ma  faciet  pfo/ 
r3tioneDeiUama:in6fc6m  qr^putauerutpbffici:^?  qz 
ma  crat  rcs  bumida:i  in  bumido  oi  agee  e  caloz:  tunc  g 
n6  pot  ee.gn  in  iUa  ma  e%  iUo  calozc  fiat  vetu6:i  illc  ve/ 
tus  itedite^'tii:ii^fu8  altii:vcrfU8  igif  altii  pfozabintr  in 
manifcfto  matcrtc:ijuuametii  iUius  pfozatiois  eft.  vt  f  / 
trcf  vetiis  1  attrabaf  p  tpm  fozamc^f;  n6crt  ita  rcs^nec^ 
ell  iUc  fpiis  vctofus  fupfiuitas  materie:f;  pqti''  res  cuius 
retetio  itcdif  a  na:i  nioucf  ilk  fpii5fc6;  ptc  qua  appctit 
aia:i  nifi  pecten  eet  piiictu  mclius  a  fupiozi  ad  mf  icc  no 
eet  motus  iiU''  fpfis  in  mrice  in  pte  qua  cxigcrct  aia.  fed 
ad  alia  Ete.£t  qiT  gilaf  iUe  vettis  fpiritaUs  ejrtcdit  mam 
fc6mei'>  Dimefi6e6:i  iducit  Dimefi6ce  in  pcUicula  obuot 
itete  fozame  egdiftas  fozaminibns  vena?:  q  funt  in  mw 
ce:q  vcne  apcriiif  tpe  meftruoy  .1  oes  illi  mcat^adunat 
in  vnu  meatii  ipenetrate  t'n^ftindt*i  matcrie  foanatc :  z 
i(te  meatiis  in  j^fiindu  itroducit  fangtttne  1  aia;:  fangui/ 
ne  in  ouabus  venis^aut  vna:i  aia;  inDuabus:iqn  crea/ 
tur  b^  meatus  fugit  ma  fozmata  fuba;  nutrimctiab  ozi/ 
fict)s  iUap  vena;:  1  pcnctrat  q  fifac  fanguis  g  alteraf  ci/ 
to  in  fuba;  fitc;  fpmarie  1  fiunt  Unec  biTtcs  iniria  fanguii 
nca:qfii  fanguis  trafit  i  eiB:i  itla;:  mcdia  ^fi  faniofa:  qifi 
fmutanfin  firitudinc  matericfBmaticci  pma  ma  e<o:: 
1  no  fhiduit  accipc  illa  ma;  poftcp  ma  fiiit  altcrata  ibi:t 
iftud  no  fit  in  oibus  fc6;  cqlc  tpe.oeinde  in  iWa  ma  natac 
fanguineu;:itnanifcftafinitlaquoul(^appareattqfires 
coagutata.£tpncipiii  cremeti  iltius  fruftuli  eritin  fuo  f/ 
teriozi:ipccditifta  natatioprinue  fc6;  imt>:tione  ptiuns 
grie  carnofe:i  coagutat6fs  qtioufc^  pucniaf  i  ma  ilta  ad 
c6ptemetii.i£t  15  in  tgibus  Diuerfi8:i  poftq^  itlud  camo> 
fu;  coagutarii  venit  ad  coplemetu  coagiilarioni8:accipit 
poft  itta  ma  nutrimetii  p  obUquu;:  1  oeinde  grofliiue  pe 
fanguineoiuidif  ad  vnii  pncipiii:i  fiibriUue  adaliud  pn 
cipiti  fc6;  ciide  modti.£t  ^ncipiti  ad  q6  ifta  ouojjccdilc 
crit  cafin  muttii:i  fubriliue  ifto^  nutrft  re  Diuifam  ad  15 
vtfitco:.l:teftiUudq6  fliitarcaadaj^regationc  torius 
fpusin  feinpncipiiivnit:iingro(Tio:ioEaf  ^nis  info:/ 
matiua  quc  ctaudcbaf  in  co  in  quo  claudcbaf  fpue.  £c 
poftig  fucrit  fpiis  Dclato:  aic  1  aia  cft  vna.i  tuc  crit  cpar 
qfie)cfuEfluitatenutrimcricozdi9:itiiccritcozpncipii» 
gfTationia  epatia^f;  actiuii  crit  coz  cii  fua  i^mtc:fcd  malid 
E8  erit  fangiiis  grolTiortmijrtus  cii  mcftmo.  £►;  mcdul/ 
laeftoimodare8adquavenitfpiis:i  adbitc  claudtf  in 
CA 1  creatibf  fua  futJa;:f;  n5  eft  opusin  fua  giTationc  fan^ 
guinc  fubtiti  1  bono  iquatii  fanguincfcd  iccoze  qfiefrec 
ficgma.i  tiic  gnabif  ad  c6ptcmcw;.£t  q:  co:  1  mcdulla 
leparfuntrcsidigctcsccrtoftnr.tiiccrcato:  poluit  itta 
in  toco  c6pctetij3ut  fiiit  ncccfTart'ii:cu5  moni  fpiie  in  ds: 
1  gjcjcinifl  fpiie  cct  a  vafe  c6pcteti  libi.  ^t  fpiis  vitatis  1 
aialis  ^  naUs^no  funt  fcgregatt  in  fgmate :  q:  fsma  fiierie 


'Ptonm 


43 


omfomcron  i  fimik  in  Me  partibus:':  tiS  eft  niotiis  ov 
uidedi  fpi\8  in  cozQC  ofimiU  magis  ad  vnu  punctu  cg  ad 
aliil;vfqucqiio  fit  poiTibileg»  vicaugp  fpii5  g  fc  moiicant 
fc-fpuales  ad  vna  gtcnalee  ad  alii:':  aiales  ad  al!a:'z  vir 
tus  ifojmatiiia  no  moucf  ad  ptcs  nifi  certas :  qm  virtus 
OBat  ogatioe  pma  in  fpii:  vt  ciiiidatiir  pofl^  fiierit  in  fe 
adunams.irtoEat  023ti6e  (coa  in  meb2i6:ciiimiame'to 
fpii5cjfimedio.eo  q>  mouet  fpiis  ad  illa  mebja.£t  ifta  co 
gnitio  no  bf  oe  bac  vtute  nifi  QCffcami  tac  ifta.cognitio 
no  erit  an  motii  fptis  a  pncipio.fs  pofbi  nf  fermo  eft  mo 
crit  an te  motu  fpus  a  pnctpio :  (3  po(t.  Btnf  fermo  e(t  in 
eo:qd  eft:  oe  cognitioe  eius:q6  eft  ante  motii  fpiis  ad  ips: 
^tucnece(Tariu5eft;vtfit  pmototiusfpiisad  vnulocuj 
a  quo  cognofcat  fuus  motus  ad  oes  gte:  vt  fit  moms  aie 
pmo  ad  drcuferentia  ad  cetru:':  pofi:  oe  cetro  ad  ocs  par 
tc:Dej:tro2fu5  finiftrozfus  antc  rctro  furfu5  Deo2fii5:i  vir 
tus  fenfitiua  mouet  in  furfum:'z  virms  nutritiua  in  alia 
Ete:'z  fozti"'  latus  cft  oejrtrii.':  tiic  ppboc  poit  in  como 
bjU5  in  quo  no  fuit  ^tus: vt  necg  afcederet  faccret  ipfuj 
necgDefcendere:ficutoicemu9  poft.gt^ptcr  bocptigit 
97  po{l$fueritmainmedio  babebitmotuadoe$p>ar/ 
tcficutptingitinmegacafmo^itiiccognofcHntfpusfU' 
08  motus:':  ofiant  vafa  cii  gbus  nutriiit:':  in  gbus  DifFc/ 
riit.£tinueniunt  intus  oia  mcbja  piuncta  coj  'Z  epar :  z 
medulla.£tepar  cft  maius  oibus  mebjis:q:  illa  bo:e  iie 
celTariiieft  multu5  meb:o  oifcretiuo  fanguinis;':  medul/ 
la  cft  tunc  minus  oibus  meb:iB:q:  tunc  no  idiget  miiltii 
fenfu  z  mota:z  tunc  fit  caput  incremeto  magnu^a^tfi  ne/ 
ccfl3riu5  eft  vt  ej:  eo  poft  nafcan  t  multa.£t  ftultii  eft  ov 
cere  q>  res  eft:  qi  boc  epuit  ab  illorvel  illud  ab  ifto:quia 
ifta  loca  in  gbus  prinet  fpiis  pmo  creabanf  ptinetia  (cii 
eratpoftca  qfi  foiamina:':  illa  foKimina  facta  funtcmo 
tu  fpiis.£t  locus  in  quo  adun  af  fpiis  eft  vnue:-:  poft  va' 
dit  ad  oiucrfa  loca  q  funt  pncipalia.i  ad  aliqd  pncipium 
vadit  viius  fpus.i  ad  aliqd  vadun  t  Duo.fit  duo  fpiis  i(ti 
iueniunf  in  fgmatc:  qznofolu  venitadipmvnusfpus. 
Imo  a  coide  vnus  1  ab  cpate  vnu8:i  a  medulla  vn''.':  no 
cft  opus:  vt  tunc  veniat  a  co:de  fpus  aialis  ad  cpgr:'z  po' 
ftea  f iat  ibi  fpus  nalis:':  ite^  reuercaf  ad  co:.fed  a  co:de 
vadit  fpiis  geft  nalts:':  tnfozmatiuus  1  nutritiuus: :  i  coz 
deremanet  oe  ifto  l^u  fibifufFides :  q:  nifiab  ifto  pnci/ 
pionominato^cederetfozmaauuadepar  natr  fo:mct 
cpan^zpoftqp  res  elt  ita:iiic  virws  ifo:matiua  cognofcit 
fibifpus  De  illofpiig  fundaf  in  cozde^iillos  fpiis  tranf/ 
mittitco:adfo:auitnapoft$venerint  ad  coplcmentiK 
fiatveneqdapulfatilcstqda  nopulfatilcs:ita  fiieritpa 
r^  neruo:p^cedetia  a  medulla:7  poftq^  i(ta  vafa  Aierint 
pua  t.ppiqua  videnf  quaft  fozamina^tpoft^  fiieriteld 
gata  viirqficane:?  poftq|tftecanc  ftterintoiuife  no  eft 
remotu:gn  vna  accipiat  nutrimerii  fuii  a  co:de  1  reliquit 
0b  alio  mcbu>:(kut  locus  p  que  trafit  fpiis  aialis  a  co:de 
ed  medulla  qit  Diuidif  vn  ii  ab  altero.  'Z  aliud  fo:ame  in 
quo  traRt  fpus  fcn  fus  a  co:de  ad  medulla:nifi  poft^  coz 
1  mcdulla  oifcreta  fiierint:':  an  tcq^  facta  ccnt  ifta  Duo  fo 
ramina:p6t^Did  gp  vtriilibeteo:p  cf(ct  factum  ab  altero: 
t  no  vitabif  .fcd  oino  p:imu5  fo:3men  b5  o:tu  a  cozde.z 
noeftremowmffcut  oij^imnsiamgjveniai  virtusab 
vno  mcmb^o.-z  redpiens  ipfum  vcniat  ab  illo  mebw:  1 
illndtitnonb5firmifatem.£tq6fup:a  boc  Dijreruntin 
anotbomia  non  eft  firmu  ficut  ddmus.  £t  poftcp  facta 
fuerintiftamcmb:aea  fcquunturalia:fiait  fperma^znu 
ca  mcduUam.z  in  ea  tepjnmr  nerui  ■z  Difcernunt  offa  (w 
am  materiam.^z  quodlilKt  cctcrozum  memb:o:um  fuas 
materiam. 
<£;jC3pitulU3  f  oe  tranftnutottone  fperiitatid. 


^  /^rt-  ^:imu8modu3qdfpermafitin     3 

A^  vll  pncipio.q.buti^^j^tcftilludejri/ 
tcntiocinfojmatis^^^fcds  modus  e(tQa({if 
milafintcriusqfigutpfangiiinis^ttcrtius 
modus  g  imitaf  fpma  qfi  fanguis  coagula/ 
tUft-^tiicfEmo  fitqfico:':  pncipaliamem/ 
bra.i  fua  vafa.£t  poft  fiunt  ejctrcmitatcs.f.  pcdes  1  ma/ 
nus:'^  in  oi  mutatioe  eft  res  qdam  bFpoftafie.T  poft  boc 
totucft  DifFeretia  iter  mares  ■:  feminas^qzfcmina  com/ 
plef  tardius.ft  erpcrimetato:es  etia  in  boc  Diucrfanf. 
1  illud  qd  magis  erit  poft.^.oics  affiarct  ibi  fpumofum. 
«poftbecin  tcrminotriumoiejr.f.poft  noue  oies  fiunt 
gutte  rubcc:  fila  rubca:':  aliqfi  antcrio:anf .  -:  aliqri  po/ 
fteriozan  f  p  vnii  Die:'Z  poft.^.Dies  alios  ab  iftie.f.pofttgn 
decim  Dies  alios  ab  iftts  affiaret  to  tii  q  fi  fanguts  coagu 
Iatu6.f5  aliqfi  anteriozaf  g  duos  oics.':  aliqii  tardaf .£t 
poft  ouodecim  oics  poftillosapparetcaro  1  cognofcunt 
tria  meb:a .  £  t  e;:tedif  qdii  po:tio  a  q  ^ccdit  nucba:  %  b 
aliqfi  antcrio:at  goft  Duosoies  ■:  tardatur.^z  adbuc  poft 
nouc  Dics  Diuidif  caput  a  fpatuUs^tejitremitas  latq^.z 
vctercognofdfe,fenfum:inaligbu8abfcondifquoufc5 
fcntifpoftintermitioqttuozDiepboccftcoplcmctum 
4o.Dic:;:.jl:taliqn  poftcriozaf  ifta  rcs  vfc^  ad  qdra^nta 
Dies.tminusinbocfunt.jo.vel.^S.fitDijrit  2ri.in  pma 
Doctrina:Q7  abo:fus()oft.4x>.Diesqiifundebaf  (uj^ipm 
tela  ':pofuerunt  ipmtn  aqua  frigidaapparebatcrcatura 
parua:'Z  ejrtremitatce  cius  cognite.  £t  mafculus  eft  ma« 
gis  fcftinus  ad  boc  q^  fcKiina:':  vf  minimti  tps  in  fozma 
tionemafatli.30.Diee  fedterminatiomaris  1  feminc  fc/ 
cundii  bunc  moduj  iudicaf  a  gbufda  medicis :  1  pzima 
opatioin  fo^marioeeftpcalojcnalc  tcius  aggregatio/ 
ne.tfiuntpoftfoiamina^zej^iturczpoftincipitnutriii/ 
uaopari^-zgdaputatg)  fetue  tiicinfpiret  e  0S'f5  infpi/ 
rat  infpir3tione:vt  multii  poftcp  fucrit  coplctus  in  mf i/ 
cc:i  fuB  1$  no  eft  fignificatio  aliqua.t  Diit  gda  g>  pp(t^ 
oatus  fucrit  Dtiplus  ad  fe  ia  ifojmaf :qj  tunc  moucf :  DU' 
plos  Dico  fc6m  tps^t  poftq^  copleuit  triplu  tps  ad  fuum 
motu5  parief ^t  lac  incipit  a  tge  motus  crcatHre.  £t  iam 
oijreruntg?  t^rcctU5eft.jz.vcl.j5.t>fe?»'itunc  moue/ 
bif  poft.yo.Dies.-z  poft.zoo.'z  io.vice  parief .f.poft  fcpic 
mcfes.-z  mnc  qn  fiierit  maius  qua.45.Dic9  erit  mot^poft 
nonagintaDics.tpariefpoftouce^toet.To.Dieo.f.nomi 
mefes.tilludeft  reeque  n6eftfirmac^toto.£tfcia6q6 
fangtiis  mcftruHs  Diuidet  fc  in  ipjcgnata  fcdstreectee: 
fdlicctin  cibfi  potii.t  in  lac:':  illa  ps  afcendit  ad  tnamil/ 
las^^^tertiaeftfugfiuitasqgefcitintusvft^  adtps  par/ 
tus  tetjcif.gtnants  circiuidaf  atribus  mebjani0.f.rccti 
dina.-:  eft  mebzana  ^  drcuit  totus:  1  texunf  in  ca  vcne: 
qua;:  renc  pulfatiles  veniiitad  locu5  no  ramificatu;:  z 
no  pulfatiles  tcrminanf  ad  vna  vena  arcuuoluta;:  'zad 
illa  Dcfce'dit  vrina  creaturc-z  c  mcbzana  alia  q  of  afcba. 
« ilUtd  cft  in  quo  adunaf  fudo:.-:  tuncjspinquiue  crcattt 
re  eft  meb:ana  tertia:'^  eft  fubtilio^.-zboc  q:  in  ea  aduna 
lur  bumiditas  fubrilis  q  fluit  a  crcamra.':  in  tota  illa  bu 
miditate  eft  iuuame.':  boc  vt  mcliusewltercf  puer  fuE 
illabumiditate  tfaciliiis.-znograiicf  fup  matrtcc.teft 
in  eo  iuuamcnms.vt  p  ipfum  elogcf  a  fupfidc  matricis: 
qtit  mebzana  Dura  iducit  Dolo:e  cii  fuo  tactu:  ficut  ledif 
cicatrij: vulneris cu5  rcs cft rcces.Scd mcb:ana qeep  ^ 
tra  ifta  z  eft  drcunuoUita  nominata.':  trafit  ad  ifta^  per 
mcatu  qucda  vrine  creatiwc  ab  eiits  vmbUco:':  no  eriic 
ret:':  boc  q:  mcams  vertri  ert  anguftus:':  circundaf  illc 
pmufcuUimg  iuuatad  dcctionevoUintaria:'Z  ifteg  qii^ 
cpt  vrina  eft  oircctus':  ampUis:':  pofuerunt  vrine  rccc/ 
ptaculU5^p:iu5;qi  fi  piungeref  cii  cojce  no  polTci  ipfaj 

2uic.  <§  ) 


©e  natura  aiahiim 

pati  co:pu9  jjptcr  ciue  acunK:-:  boc  eft  mantfdlii  «Dif/ 
ftrctia  iter  vrina  i  bumiditateq  e  fudo:  e  in  cdo«  i  in 
intefione  colojia.ft  fiobuiaref  ci  cii  fecundina  co:riipc 
ret  .fozte  illud  qd  copzebcndunt  vcnis.bec  fecudina  co> 
ponit  e)c  ouabus  telia  fubtiUbusi':  iter  illos  ptej:unt  ve 
ne:i  vtrucp  genus  cap  terminat  ad  ouas  vcnaa  e^cun/ 
do.f.arteri39  •;  no  pulfatilea.f,  Ducvcneq  no  funtarterie 
poftq^intrauerintadunabunt  itcrfeante$  veniant  ad 
cpar:x  fient  vna  vena  vt  fit  magie  faluul  ptcntii  (n  ca :  t 
Ctraitt  vfCB  ad  gibu  epatis:vt  no  faciat  anguflia  vie  cjn/ 
tu8Colcrc.j£tcertiicft  cp  iftavcnanafdt  abepatciva/ 
dit  z  vmbUcu:i  ocinde  ad  feciidina:t  fpargit  fe  i  fycit  fe 
ouas  vcnag:ziUe  ouc  vcne  fparjjtit  fe  a  fccudina  ado2tfi 
ch  vena^  4  funt  tn  mfice.£t  iftis  vcnis  ptingiit  oue  rcs: 
lciUcet  qd  in  locis  in  gbus  piiigun  t  cii  ozifiojs  gradltan 
turqfieflente^ffrcmitatcs  ramo2:.iadbuc  efficiunt  ru/ 
bce  pmo  inde:'z  tiic  opinat  q6  inde  nafcant .  f;  rubedo  q 
iftin  ds:eil^pter  fanguine  que-accipiut  ab  eo  loco:t  tuc 
li  tu  ifpiciesappUcationc  fozaminis  putabi8:q:radi);il/ 
lap  crit  ab  epate:i  lil  tu  rcfpicias  rubojc  illaf  vcna^  :Di/ 
cesillas  nafciafecudina:f3  tnfpectio  pma  eft  fojaminai 
mcatus.05  aUcratioes  funt  coplctc  fuEficicbus  q  circii/ 
dant  foamina.£t  ita:  gp  iUe  artcrie  ouc  piugiui  t  cii  Dua 
bus  arter^sii  (i  acccperis  pndpiii  afecudina  iuenies  eas 
l^trafeun  tes  ab  vmbUco  vfcg  ad  arterid  magna:q  eft  fuQ 
coHas  1  (uz  veiiica  pofitas:qin  veHca  eit  mebms  magis 
j>pinquti  cui  ambc  poteriit  fe  appzo|cimarc.afunt  Ugate 
cii  vefica  g  meb:anaB^pter  faluametii:'z  ^ptcr  boc  tra» 
feuntin  arteriaDurabiWqnooiuidif  in  aiaU  oibusoie/ 
bu9vitcfue:iboccftq6apparctin  ronibus  medico^u;. 
SBjccrtitudocllqdDuoraminafcunf  certe  abarteria: 
^Dntpbfficiq^  noellbonus:  g^iHcoueveneadunenf: 
icp  tedatfeadco^-^ptcr  logimdineitinerisi^ptcrob/ 
luatione  Diuiden  tiii:i  q:  eitjppe  (m  iter.i  ptinuatio  cum 
eis  non  ftierit  opus  gp  adunaren  t .  £t  oitt  adbuc  gp  artc/ 
riai  vcna  no  pulfatiUo  ^  trifcunt  a  co:dc  ad  pulmonc;. 
q:  t}d  btit  .pfectii  magnu  in  ilUi  bo:a  ad  ifpiratione:  mu^ 
taucrut  fuii  ^fectti  ad  f  tute  dbale  1  nutrimetale :  t  tac 
pofueriit  in  ambobus  vnii  meatii  vt  trafcat  nutrimentis 
]2eu.6tpulmo  in  pmie  ell  rubcus  qtfi  no  refpirat.fcd  cit 
batfccusfanguinerubcofubtiiiiDcalbaf  cii  imiictioe 
aeri6Deaibati6:-zDiitpby(ici  q>meb:anaiuoUjta  in  fe 
gttaf  cjcfQmatc  muUcp.'Z  eU;  iftud  res  pirua  1  muUomi/ 
nus  fgmate  mafcuU:i  tuc  no  eet  pucniee  vt  cct  ampiii.i: 
tuncfaccaenildgavtptinuaretcrcautrain  iferio:i  mfi/ 
ds.ie(l  angulla  ad  capiedii  bumiditates.i  tuc  fuit  necef 
fariu  vt  efletparams  U^cus  amplus  ad  capicdii  fitdozce. 
£t  cp  creatura  qii  magis  feflinat  in  fuo  co:de  coptb  ma/ 
fcnUna:fpargef  illa  coptb  in  oibus  mcb:is:i  tunc  in  ma/ 
fcuUno  fict  aifimilatio  ad  fvestz  fo:tafle  ca  mafcuUnita/ 
tisndcritcdptbpn8.fedqcaUquomde):  mfice  velco/ 
ple]cionemfi8velaUquoaccidccefpmatie>:tranco.-ztiic 
^pter  boc  no  efl  opus  Q)  qii  cil  mafcuUis :  1  in  boc  aifi/ 
niilaf  pfi:q6.pptcrbocinoiaflimilef  pfiii  fo^taiTc  afli/ 
miUibif  mfi.iaflimilatio  indiutdualis  fegf  figura  1  afli 
milatio:in  mafculinitate  no  fequif  f igura.f5  coptbnes  z 
^  foitafle  accidit foU  co:di  copto  fitis  compfoni  pf is:  lilla 
^  fluit  ad  mcbza.Ss  adaptatio  meb:o:p  e;:trcmo:jr  ad  fi/ 
gitra  erit  fo:taffe  magia  DccUnans  ad  parte  inf  is.  1  fo:te 
poterit  vit>  ifozmatiua  mutarc  fpma  1  fua  f  igurationem 
trafmiitarc  ad  partc  pf  i6:fed  rcddif  fcgnis  cj:  parte  com 
plc)ci6t9:  vt  faciat  filie  ilU  in  cdplbnc.fc  t  ca  gemino:p :  eft 
multitudo  r|2matt8:quouf<^  flindaf  in  alia  partc  viv^  ad 
iteriu6o:if[ciu5  mf  icis.-quoufcs  ipleatin  ctrcuim.£t  foz/ 
tafle  ilUid  acddit  in  oiucrfo  ipuUu  fjjmatis  a  yeto  t  fcd; 


Hibcr 

rcmiiTione  fccundi  ipulfus :  1  boc  qii  ^iungeFcii  eie  Di/ 
tierfusmomsmficieinattractioe^q:  mficiin  fuctione 
accidiltmotus  pfequetes  leadinuice.licntin  tralgUttioe 
bucelta:^:':  ficutacdditptis  ifpiratio  pifdbus.qm  cil  ma 
fculus  ipellit  fpma  fcdm  tpiilfione6:ic63  oe5  ipuUionem 
erit  attractio  fpmatis  ab  ejctcriozi:-:  boc  qz  cMgit  matrij: 
^tinuatione  iter  fpmata:'Z  illitd  eft  q6  pot  pcipere  ille  co 
gitos  fupboc  g  coit:':  ilU  etia  boc  ont  1  aftirmat:  1  ille  i/ 
putfiones^zattractiocsfingutares  noeiTcnt  pure.fsim/ 
mijrteciimotibusoiucrfisi-zcdpofitis.  q.oi8ille  motus 
copofitus  cct  e%  motibus.fs  et  no  coplef  vnus  impulfu» 
nifli  cti  multis  motibtis  1  oiuerfis.-z  fc6m  oes  iUosmot'' 
Diuerfos  fentit  oiuerfam  qcte  iUe  q  ei:puU't  fpma.  1  pofl 
geteilla:ppartiii  intedunf  aUcdcctces:^  fcmp  oiminuc 
tur  virms  ctjciee^-z  e]c  pauciozilnts  modis  numero  oiucr 
ft8.£t  fb:ta(Te  viccs  iftc  erun  t  pUi6  $  tres  vet  quattuoz: 
^^erbocDupUcabif  Dclectatiofcmina^z.q:  itle  oete/ 
ctanf  in  mom  fui  fpmatie:z  in  mom  ozific^  mftcie  in  fu/ 
gcndo.f5  etia  oelectanf  adbuc  tn  oiuerfitate  motue  ma* 
tricis:':  fo:tafle  e^ibit  a  femina  riidens  fttr  eiectioi  ma* 
rifl^-zinuolucnt  fc:i  itcp  vcnictalie  fc65  csdc  via  fibi  re* 
rp6dente6:pcipict  g  tiic  fcmina  in  vctricuLis  multi8:tnu[ 
tos  fetus:qz  oe  iuoUitii  cii  altero  oiuifo:Diuidit  fe  ab  alte/ 
ro:'^  foztafle  iuoUienf  fpmata:'z  poft  oiuidenf  ^t  boc  pzo/ 
pter  oiuerfitate  ouo^  ipulfuu  iter  oce  iputfue:  1  boc  jpt 
ptei:  vetofitate  itcrclufas  ab  cis^autab  aUquo  atio  Diucr 
fo  motu:vct  aliqua  aUa  ca^  Diutdctiii:'^  fozte  crit  ittttd^ 
pter  oiuifionc  vcntriaito?: :-;  ittud  eft  q6  ipedit  coplcme 
tu  vite:a  fo:te  gtiabif  iftud:fed  vf  q:  erit  Debile.feditUid 
erit  vtile  q6  Diicretecadit  in  radicc.©ed  partus  erit  tuc 
qit  fufTiciet  puero:  qd  d  adducif  a  fecudina:  ^z  illud  q6  ei 
acciditabifpiratide.itunciameriitmebzaciuecdplcta: 
imncmouebif  ca  ptrafq7timiiade}:itU5.itunccii  tor/ 
dabif  erit  Debilc  e;;  fuo  motu.i  no  po  terit  itta  virtutem 
acquircrc  vfcp  ad  vnii  mefem^-z  fi  ejriucrit  in  octauo  erit 
fewsoebiUs.^znonfcftinabitad  exitii^ptcrvirtutc  in/ 
rataiw-zpotius^pteroccafione-zcjcimenati  erit  cuftf/ 
fura  fecudine  mebzana^  bumida^  1  cas  lenificatioe  fif/ 
fure  ab  bumiditaobus  ptctX6:i  moucbif  fetus  fug  fuum 
caput  in  pm  naU.vt  fit  lenioz  ad  qcitii  fua  oiutfio  'z  faciU/ 
o::fede)citU8fupzapedc6eftppter  tiebiUtatcs  crcaturC: 
qiTi  no  pot  fe  vertere:'^  eft  itlc  timozofue:  1  vt  in  pturib'' 
crit  n6^fjcies.€t  crcatura  ante  fuii  ejcitii  vertet  fua  fa/ 
ciem  fup  fuos  pedee  -z  fuae  palmas  fue  votumina  gcnuii  " 
vcl  ante  motii  ad  e):itu:i  fuae  narce  itra  fua  genua:^  ocii 
los  furfus^-z  colUgit  fua  genua  ante  (e.  1  c  ctitae  fug  folae 
platae:^  fua  facice  eft  vcrltie  oozlum  matrie  fue :  1  facit 
iftud  totti  od  oefenfacuUi  co:di8:'Z  ide  modus  eft  magi« 
pucnice  odeuitandri  (e£t  adiuuat  ad  reucrfionepode/ 
rofitatiefupcrto^igtiti.imaicime  magnitudo  capitie.t 
eiu^podcrofttas.i  qn  indc  oiuidtf  apericf  matri):apcr/ 
tione  qua  no  pot  eflc  maioz.mnc  ptingit  piuifio  piuctio/ 
nii  maio:p.'z  tcfio  in  adiutozio  oci  q  paraf  ad  t>oc:vt  faci 
at  itla  Difcctinuatione  ite:f  reuerti  ad  ^tinuatione  nale: 
1  erit  i  llud  opus  oc  opibus  virtii  tis  ifozmatiue:  1  jppiie 
eft  rce  piuncta  CU5  ocoq  vaditcum  pucro  in  fuo  cremc/ 
10:1  ignozat  pucnbcnedictiw  oeue:  fcmine  veniiit  ad  co 
plemctii  oiutHrnto:itEC.i  boc  j)pter  DcbiUtatc  virmtis 
info:mati6:i  fi  fo:ti6  eflct  mafcuUnaref  :qti  5  fo:matur 
muUcrc6:oebiU6in  ciscftus:  cancfcutiiciiefciitcitius 
jjpterfua  bumiditate:ftciKarbo:c6  bHmidc:vtalbel* 
ia  :i  vimina:aHgnientanf  enimvctocitcr.qtn  na  noi/ 
tendjt  in  pfectionc  eaf  vfcp  quo  cdoe  c6pleni€tU5.i  qii 
nointcdit  fotUcite  circao:dinationc.ifueritmamult(i 
Tit  veUxiter.  retii^rdatio  etia$  aUqii  cft  ab  agcnte.i  R  non 


IR  onn^ 


44 


fuerit  impeditus:  ■:  boc  eft  ctia  vt  ipfe  ven  iat  ad  gfectti? 
c6plcmetum:3Ut  q:  oiminutio  cft  in  ma:-:  mulicres.15  vi 
minuant  virisPm  virtutcmrtm  nuq^  oiminuent  ^pter 
bocvelimpcdient.ppterbocvirtutesnalesincojfwa' 
bUBii  fi  Diminute  fticrint  nature  car  rcfpectu  naturc  vi 
ro^.qin  pzopojtio  obedienrie  materie  femine  1  lue  mul 
titudtnis^zruefubtilitatisadrolidttatcmcozgis  viri  eft 
maio:  ^pieparationisjjpojtio:-:  coplemcntum  viri  ad 
complcmcntum  mulicris^icft  maio2^  ^pojtio  virtti/ 
tis  mafcuU  iapia  virtutem  femincgt  illa  qtie  cft  tmpjc/ 
gnataamafculoreflin  oibtismeltozis  modi^  impzet 
gnata  a  fcmina:^  parit  citiu8:q:  fcmina  b;  paucto^cs  vi 
rcs  ad  maturandi):qd  accidit  fibi  c^  matricc:':  aliqn  inn 
piegnant  qdamulicres^-ztilc  ipzegnant:'z  ca  buius  mc/ 
liozattoniseH^ptcr  rctcntionemaiojcin  fuis  mekis:  x 
jppzie  cfl  via  in  bocqin  via  fanguin  is^mcftrui  cfl  vt  lit 
mulW3:a  virtus  c^ciens  ipfum  eft  foitis.  £t  pou  cojpo/ 
nsruntampli^tcrit  in  fuis  bumozibus  acumcn  modicu. 
t  cum  boc  apcrient  magis  fowmina.t  jjpter  boc  cituts 
poieruntcprebumiditates^-rtllccjxuntesattrabutlc/ 
cumalias.j3ed  tuncai5eflrctcntiomcnl]ruo|J  potcrit 
na  obutarc  pzcdictis  vt  faciat  tranfirc  in  nutrimctilpar 
tcm  illius  q6  /olebatejcirc:':  rcridttum  fuEliuus  CTrpclIc/ 
reper  fudozes:^  alias  cuapoMtioncsOct  oi^t  2lri.g»  oiu$ 
atalium  partus  cfl  oeterminatus^fed  bominis  no.qz  alt/ 
quando  parit  in  ftnc.9-mcnfii):aliqit  in  finc.s.'z  l^f  Vt' 
tut  ille  qui  nafcit  in  finc.8.mcnitum:t  foztaflc  no  nafcic 
in.8.mcnfc:fedmulieresDntboc  q:  eia  accidit  fanguis 
menftruatio  a  p:incipio  impgnationis:':  boc  no  compu/ 
tant.  £t  fouafTcilUqui  putanfg'  matrcs  impjcgnantur 
ab  eis  g  oece  mefcs  pa;}s  viuun  t:-:  fo: taflfc  non  trabcbat 
per  tm.fed  putabat  a  matribu3,|)pter  aUqua  accidcntia 
fimiUaimpzegnata^z^-zmajritnccum  cis  refcindit  men/ 
Itruus  fanguis.jct  iam  Di)cit  vna  fideli3.q7  vna  muUer  pe 
pcrit  poft.i4..men  fem  vnu  puc^r  t  inccperunt  nafd  oen/ 
tcs.'z  bene  vipt:i  aUus  qui  vidit  pue^  nafd  po(l.^.mcn 
fes  1  benc  vi]cit.£t  Dij:it  Mri(t.g?  aUqn  nafcunt  .5.p:ole3 
in  vno  ventre :  1  oijccnint  antiqui^  muUcr  peperit  qv 
taot  in  ilUs  quattuo:  vicibus.zo.fiUos:-:  qucdas  muUcr 
abozftt.  j^.figitratos:':  audiui  a  fideUbus  qd  vna  muUcr 
abo^litfeptitagitaftguratosvnoabojfu^^zqnvnamuUer 
parit  mafculu  fimul  ■:  femina  raro  cuadiit  mf  1  ottc  crea 
turc.f5qn  ouo  marcsveloue  femtnccjxijtab  vtero  mul 
totiens  cuadiit  ocs.i  ccotra.'Z  muUer  impgnat  fup:a  p/ 
ml  imp^cgnarionc.t  abo:tiunt:vt  iii  pluribus:':  iam  ab/ 
o:ftt  qucda  muUcr.iz.qui  giiabant  fc5;  fucceftiua;  im/ 
p:cgnatione.'zaUqii  quado  imp:cgnattbfcquit  ilatiin 
fmpgnationc  ptingit  eis  ppit  partu  vita  ftcut  ptigitmif 
Ueri  quc  babcbat  ouos  fiUos:  'Z  vnus  aflimilabat  maru 
to  -z  aUus  amalio:'^  aUa  que  impgnabaf  pnmo  a  ouob': 
1  fu2  imp:egnabat  a  tcrtio:'^  cum  pepcrit  cuaferUnt  ouo 
pzimi.'Z  aUqn  cum  fupcr  imp:egna  t  parit  p:t'mo  pccptii 
^abboititfaiopceptii:^  aUqit  paritmuUcr  in  finc.8.mc/ 
fiam:i  tunc  fupcr  caput  nati  apparentfuj^fiuiiates  fpcr/ 
maticc  vclaUqn  fires  luto:vel  (imilcs  comeflioni  mulie 
ris.-zqtimuUcr  comeditmuUum  fal  non  nafcunturfiUo 
eius  vn^cs^ppter  acumcn  faUs :  t  lac  nale  in  fui  pzinci/ 
pio  fit  aliqiuntulii  falfum^q:  muUum  mo:at  in  mamtl/ 
la.tipfumagitcalo:naU'8.i^tmuUeribus  vt  frcquctius 
abfcindit  menftruii  poft.4.8.annos :  -z  aUqii  ourat  vf«B 
ad.5o.annos.'z  cum  muUer  abundatmuUii  in  mcnftmis 
imp:egnat  ^tnon  iucnicbat  muUerque  peperit  poit.  5o. 
annoB.  £t  fpma  viri  eft  generatiuit  vfcp  ad.78.anno6: 1 
flUciii  vfc^  ad  nonaginta:'z  boc  raro.£t(aUqn  muUcr  c  (le 
riUs  cum  vno  vtro  1  fecunda  cuiti  aUo:?  ecoucrfo:  t  boc 


fimttc  contfngit  in  viro.t  aUqit  bomo  in  fui  iuucn  tiite  fa/ 

cit  feminas:':  cum  pcruenit  ad  complemenw5  fadt  ma/ 

fculos.-zaUquando  mafcuUisnon  pot  gcnerare  ante^ 

complcat  fua  comple>:io.'Z  muUeres  queda  cito  pariUnt 

t  oe  facilt-z  male  retincn  t  fetiJi  in  ventre:  -z  qdam  rctinet 

fctuminvcntrctoifficilepariunt.^zqdam  femper  fycu 

nnt  mafcuU^s:?  qucda;  fempcr  fcminas.^z  iam  oiipcrunc 

oe  quodas  quibabuerat.75.fiU'o6  'z  56  babcbat  nifi  vni/ 

cam  fiUam^-z illa  quc  non impjcgnat  nifiper  iuuamcn/ 

tum  mcdicina^  facit  f requentius  filias.^z  qda^  bomincs 

funt  quigcnerantcu5  funt  parui^-z  non  generat  pofl  vfcp 

lint.4.o.annoy  .'z  ca  in  boc  elicomple^io  calida  •:  ficca:  % 

wncrcmpusadolefccntic  temperat  ficcitatem^^ztcpus 

fcnectiitt'scab:em.3UquadofiItu6afTimiIafpatrL"zin 

infirmitatibus  -zlcntiginibus  faciei:zcaufain  bocefVia$ 

Jdtai^z  plures  mafcuU)f  affimiUinf  patribti6."zpUire8  fc 

minaf  matribu6:'z  aUquando  aocidit  contraria;.  1  qui/ 

dam  marcs  gcnerant  femper  itmiles:^  quedam  fcmine 

fimtUtcn^z  qucdam  animaliainter  fuam  matricem  con« 

tinuatur  cum  fccundinx^z  queda;  cum  fuba  matricis : « 

aliquando  aim  nafdtur  fetus^t  p:op:ie  quadru^dalois 

adunata  funt  in  tra  ^7fum  vrina:^  liercus.  &  aUquando 

in  trat  vmbiUcu;  vna  vena  ficut  in  aiaUbus  paruie.t  alit 

c{uando  oue:-:  quado  mulier  03  parcre  quanto  infenus 

tndpit  Doloz:tanto  fignificatunq:  citius  03  parcrc^z  bw 

miditas  que  pzeceditmafculum  in  parm  erit  quafi  aqua 

faniofai^zaquaquepjcccditfeminasin  parm  erit  qiiofi 

fanguinolcnta.£tpartU8  muUc|:critgrauto:q^  aUozus 

animaUu^^t  retentio  anbcUtus  iuuat  iup:a  partu;  1  an/ 

belimsipedit:-:  in  partu  05  nodificari  vmbiticue:  vtno 

ejreatfanguis^zaia^fedpofi^  coagnlamr  fanguis  fuper 

fccundinam  quafi  in  fpecic  vcrmis  non  nocet  foUitio  iU 

U'u8nodi.0aliquandocgrepo:epartus  oitiidit  fe  fper/ 

marz  aUquando  citius:-z  tunc  putatur  quod  fiat  abozfus 

j£taUquando  ereunt  manus  coniunctcaim  coliis  t  ali« 

quandio  oivmcte  fupcr  caput.£t  quandoc^  vnaillanij  in 

e)cim  cooperit  os  a  frigo:e:'z  boc  cu  oiuidunf :  t  quadocp 

oiic  ftatifTB  cgredientur:'z  quandotg  rctardantur  t  coUji 

manuum  atiquando  in  nibetim.>aUquando  in  nigmm.7 

qiiandoantc  partu,  ejrigit  bumiditas  muUa:aut  fanguis 

oifficultatur  partus  :q2  aufermr  lcnificario  efitue.tw 

det  puer  poft.40.oics :  'z  bec  eft  jKima  actio  qua  operat 

anima  rationalis  in  fiio  cozpo^c^-z  fomniat  poft  ouos  mc 

fcs:  t  vt  putatur  tradit  obliuioni :  -z  oico  cgo  gpett-.qvda, 

oifccmunmr  in  ilto  tempoze  rce  fcnfibites:-:  rcmanet  itn 

pzefTioncsin  virtutcmcmozatiua.-zantcrio:  pare  capb- 

ttseftmolUo::znon  cftitain  att|8aiaUbu8:tUcet  gbu(' 

da  itt  tUa  pars  molIis:tii  nun$  eft  ita  molUs  vt  in  bomi 

nczomncammalnafcimrcus  ocntibuspzeterbomine 

t  aUqiiando  nafdmr  bomo  cu;  oen  tibue  i^uando  tarda 

mr  fuus  parius^t  poft  feptcm  mcnfes  incipjunt  nafd  in« 

ferio:es:rcd  p:imo  femper  fui  ouo  fuperio^ee:  t  raro  nfl' 

fcunturdriu8.'Z  abundabat  lacpoftparmm:  tfuntque/ 

dammulicres  qucemitmntUictx>ftpartu3.non  foIu$« 

colU^mamillc^fedcriamapozisindrcuim^taUquandff 

ept  lac  fub  afcellis:'^  aUquando  ep.t  piltis  cu  lactc:^  ali» 

qnando  remanet  intusi^z  fadt  ootozcs:  t  cgo  credo  quod 

ilte  generamr  in  mamilla.-z  ourat  lac  in  muUere  p  ouos 

annoe^-zadbucaUquandoampliusquoufcpimpzegnat 

1  abfcindimr  eius  t3c:aut  mino:awr:'Z  quadiu  ourat  tac 

in  abtidantia  non  venit  menftruii:  1  atiquando  tii  vcnif, 

£t  qii  puer  tcdif  i  c6pt'one:multii  no  viuit  vUra.7.oie6. 

imo  aUqfi  mo:if  ante.t  qri  ergritudo  acddit  pueris  fc6m 

materia  augmcntaf  illa  cgritudo  in  augmeto  Uinc :  qtii 

tunc  augmentantur  omnes  bumiditates. 

/Swc.  ^  4. 


i 


©c  natura  aialiufn 

C^nrfpit  Uber.X.£)cfpiegnatione  icius  fpcdimcnfo, 

■  •T^ftiiillt^r  qucnonpoteftimpzc 

)  ^  iiiuuvi    gnariautabo20'tcum 

l|  impzegnatur.txjc  accidit  pujpter  annoe: 

|!  autj)pteraliqua50ccafionc;fiuc  coplc/ 

j  j:ionem:autoccalTonemcmb«'  piwcipa/ 

I  li3:i  aliquando  eri  t  boc  .pptcr  matriccm 

1  boc  quia  calcfaciet  fperma.i  oeficcabit  ipfum;aut  infri 
gidabit  ipfus:-:  facict  ipfus  congclart.aut  crit  ficca  x  oc/ 
riccabit.autcritbumtda  i  vetabitcoagulationem:  lin' 
dudtlc«ificatione5.autfo:tccompMovaro?fpcrma/ 
tia  oantficabitunaut  ozificia  vena?:  matricis  crunt  oppi 
lata.aut  q:  matrij:  erit  multus  pzofunda.aut  q:  crit  toi 
mofa  1  pofita  in  loco  non  naturaU'.-:  non  fugit  fpcrma  fc 
cundu5  rcctu5.3Ht  fanguis  menftruus  oanificabitur  in 
fuacompleyione.  autfteterro:  inpjouem  menftruoy; 
1  fignificatur  jjptcr  boc  g?  complepo  matriciacft  ma^ 
U:t  mnc  (i  p:ouenit  menftruii  fecundii  modu5  nalcm:  % 
Inciusvirtntcifubftantiaiin  boa»  p:oucnms  vcniat 
fccundu  tcrminos  rcctos:-;  no  fit  f  n  o:iftct'o  matricis  ow 
riciC9:cum  poll  in  ftncs  menftruof  in  vnum  conftringi 
matrice  n5  contingat.llut  ojificfuj  matrici?  no  fit  muU 
tum  mollamnc  bui9  mulier  oe  facili  impzegnat .  %  funt 
qucda5  matriccs  quc  oe  facili  tumcfcunt:-:  tunc  boc  erit 
vna  caufa^  quc  impcdiunt  imp:cgnationem.£t  05  ma' 
tri)cin  tcpo:c  coiws  c(fc  bumida  tcmpcrate:i  cius  bumi 
ditas  eil  oe  genere  bumiditatis  fudo:i9:aut  lacb:f  ma^ 
oculiquandoinfpiciuntfolC5.autitcut  faliua  bominis 
quando  oelcctamr  in  cibo:-!  illa  bumiditas  05  cfTe  tem' 
po:e  coims:-z  non  pofl:quia  imp:cgnatio  iuuatur  per  ik/ 
citatc.£t  qn  tcpo:c  coitus  vadit  fcmcn  mulicris  ad  ma-^ 
tricem  -:  non  rcctiftcamrper  fpcrma  viri :  refoluitur  in 
vcntofitatc  1  facit  vcn  trcm  tumcfccre.-z  fpcrma  viri  fi' 
intlitcr  quando  intratmatrice  non  fecundii  modit  mtw 
rale5j£tquandomulierbabet  plagasin  vulua  no  pot 
lmp:egnari.£t  oc  infirmitatibus  eft  qti  adunautr  in  ea 
aquain  fimilimdincfdropisiegritudooiffictlis.  j£t  im^- 
p:cgnatio  cft  quando  ouo  fcmina  concurrunt  ff  mu[.fed 
quando  vnum  antcrio:amr  vel  poftcrio:atur  non  acci'' 
dit  imp:cgnatio:':  quando  mulier  tarde  eijcit  fcmcn:tijc 
mafculus  qui  tarde  eif  cit  citius  imp:egnat.£t  li  fpcrma 
fiicnt  mulms  fupcrrtuu5  in  mare  aut  femina:  iuuat  t  OC/ 
lectat  muUu5Ct)ciente5.j£tquado  mulier  fomniat  coitu 
lunc  cloudimr  cius  matrit::i  apparent  in  ea  fini  bomata 
impzcgnatiois.gt  qii  ctaudimr  matri):  fuper  illud  fpcn 
ma:i  acctdit  mola  matricis:  t  oico  cgo  97  bec  mola  acci/ 
dit  fccundu5  iftam  via5  in  fpcrmatc  mulieru5:aut  quan/ 
do  coit  ma9:t  intrat  fperma  fcminc  in  matricc.i  non  iw 
trat  fperma  maris:-!  quando  complcxio  matricis  eft  bo/ 
na.i  eft  tcmpcrata  in  caliditatc  z  ficcitatc:  coagulat  illa 
materi3.inonlenificaturade;cimm:inutriturepmcn/ 
Oruo  fanguinc  ficut  aiiqii  nutriunt  glandulc:':  aliquan/ 
do caufa  ilUus cft  frigus coagiilans  p:cdictiim  fperma. 
£tgeneranmrqucdamo:ificiaquibnseis  vcnit  nutri/ 
mcntumiitdeorefcindimr  menftruofitas  faHguinis:i 
oliquandoadunanmr  bumiditatcsin  matrice:  1  refdm 
ditur  menftruus  fanguis:  1  putant  bomincs  gp  ii\a  in  fir 
mitas  ftt  mala.fed  non  cft:quia  in  iftamagis  allcuiamr 
matrij:.£  t  oico  ego  quia  qui  audit  fcrmonem  fupcr  fper 
matismuUcris  aaidenttbue.ictDijiit  arifto.vcllcintel/ 
lej:i(fe  mulierc  non  fpcrmatisare  no  babebit  quid  refpo/ 
deat.St  non  omnis  cicctio  f^iermatis  inducit  oebilitatc: 
qin  illa  eiectio  que  fpermatie  cft  cum  eft  lupcrfluum  c6/ 
fo:tat.£t  fcmine  auius  appetunt  mafculoo:':  a\$  no  ba/ 
bent  mafculosouantoua  vcnti.ial(qn  faciuntoua  veti: 


:Lihcr    .X.^.XL 

1  fuj^nentcns  Ui^uria  mafcuU  fdudt  cis  \?ttite  giiatfua^ 
CL  "^ibcr  vndcdmus. 

!£  ©iccmus  SaS 

[  qiua  omncs  rcs  naturalC6.Ucct  fint  p:o« 
'  pter  finem  tamcn  intratcae  qucdam  nc/ 
I  ccflitas^iiam  fdsquot  modisoidtne/ 
'  cenitas.£tco:u5  quc  funtpzo  nccciTitatc. 
qucda  funt  ad  fine.i  qda  no.t  fcis  qiio  05  oiftinguiafal: 
1  qiio  f  ucniunt  eius  pmc  ofic  -z  fc6c.i  qiio  cadut  in  carii 
QCtioe  1  pafTioe.':  qtio  appUcat  actibnce  t  paiTioncs  ani 
maU'bue.£t  oico  q?  pama  compofitio  co:po:i8:  eft  fcoi' 
dumcompleponemo:iginalem:icomple)do  p:ima  fe« 
cundumquatmo:  p:imasquaUtate8:fcdfecunda  copo/ 
fitio  cflfccundum  bumo:es  quoufc^  fiant  mcmb:a  con/ 
fimiUa.t  tertius  modusfecundum  com(x>litioncm  me^ 
b:o:um  fecundum  quam  funt  mcmb:a  inftmmcntaUa. 
£t  iam  fcitum  eft  9  illc  cft  antiqutotomnibus  alt|6: 
fcdtamcnpoftcriozifccundum  inftrumcntalia  accidic 
animaU  quod  fit  animal  1  babeat  effccms  fccundii  quos 
oicamr  animal.vtfenfu6 1  motus.*:  rcs  prrtinentcs  fibi. 
£t  fimcmb:a  confimiUa  cfTcnt  potcntia  complcrctiir 
ftibftantia  an  imaUs  c%  fe  ''■  "on  efTct  ncccfTarium  mnc  fa 
ccrc  inftrumentaUa  quibus  babcrct  fuum  motum:quo' 
niam  boc  non  fit  vt  multipUcct  numerus.f5  nc(^  fit  ma/ 
gis  pulcb:um  vcl  vt  vnii  fupplcat  oefcctii  aUerius :  aut 
qd  faceret  fuu5  opus  p2op:iii:fed  vt  quodUbet  cuj  aUi> 
elTct  coniunctu5  ad  facicndu5  opu6:i  in  c6fimiUl>u6  vin 
cens  cft  natura  vnius  o:igiBi6.i  mnc  oiciit  cp  oe  cft  tcr* 
rcftrc;icaro  eft  anima:fcd  inftmmcntaUain  eie  no  attc# 
diwrcomplejcio.  gtaUquispoteftoiccrc  qp  fcnfus  pot 
complcri  vnico  membzo  confimili;qnonia5  tacme  lecii/ 
du5quofda5perfidturcamc;fecundu5  quofdam  nemo: 
fedolfatospcrmamilla5VcnientC5accreb2o;iandttu9 
pcr  neruu,  quicj:panditur  fuper  fo2amen  auditu6;i  gii/ 
ftus  per  nemu5  quic^rpanditur  fupcr  Ungua^.  1  mnc  oi/ 
co  gj  licct  quodUbet  ifto:um  fiat  cum  mcmb:©  fimplo. 
nont3mcnpotert'tfec6plercpcrvnu5(impUi5nififoUt8 
tactus.i  tamen  p:cter  bec  crcata  funt^pter  tacmm  mc/ 
b:a  inftmmcn  talia.i  cii  bis  fcntimrvt  pcr  ej^trcmitates 
oigito:H5.fed  vifus  non  copUt  fe  pcr  criftalUnu5  foUtm. 
fcd  etia5  per  ipfos  pannicuUis  1  fi^tras  que  octermina/ 
ta  cl>ocuU).i  oc  bocoiccmus  poft./:t  fnfpiratio  ftt  g  na 
rcscumiuuamcntooiafragmatisi  pulmonis:  1  oefert 
acrcmadmamitlasolfams^iauditus  completurE  au/ 
ricuUi5 1  eius  fo:amen;i  guftus  pcr  Ungua :  1  quodUbet 
illo:p  cft  inftrumentale  oij:it:fedcetcrc  opcrationcs  ani 
males  funtcum  partibus  confimiUbus.  tt  memb:u  qd 
cft  p:incipt'u5  fcnfus  1  mome^cft  ctias  fcnticns  1  oc  nu/ 
mero  mcmb:of  conftmilui5:iquiaeftp:incipium  mo* 
tus  1  appetitus  1  irc;i  cft  in  ftruinen  talc:i  boc  cft  co:  in 
aniinaUbusf3nguinofi8.it'naly6animaUbtis  res  ffmi/ 
lisco2di.£t  omnemcmb2um  babct  fuae  virmtes  na/ 
turalesfttasinmemb2oconfimili;i  fuas  vtrtutes  ani/ 
males.i  animatas  conculcataein  inftmmentalibU6:i 
ittncparticulcco2po2t's:ampUo:ivocabulo  polTunt  oi/ 
cimembra.ibHmiditate6DiccnturcibiautfuperfiHU5: 
1  fundamcntum  bumiditatum  ftiit  fangiiis.  1  illitis  fpif/ 
fum  magis  cibat.  lonimal  fangiiineum  cft  magis  ob/ 
tufu5.q6aiJtb5fubtiUtateinfanguiceft  magl  iteUigc"8. 
CLlLiber.Xll.ii>cc6plonci  bumtditatibus.  Captm.  I. 

T'  rkiV-cittlimP'"'''^  complej:ionc  in 

i»^  V>lVidII|Ut>yniuerfaU'.iDeideoe  bii 
,miditatibus.£t  oico  qp  pple)cio  eft  res  accidcs 
■ey.  qUtatii  priarii  ogatioc  in  i^ticulis  minimts: 


Buodccimii^ 


4? 


«jfuidciitiVialtcratibTcaduHce;^  tacin  eis  accidit 
vnaquaUtasqDrcoplbpriafmocfl  ccplbnes  cqualcs 
fm  ocm  rpecie:i  opiis  efl  vt  (cia9:qi equale qd  fpecula' 
curmcdiciin  fuie  inquiritionibus no  cicet  cqualc tn  fui 
natura:redquariDeriuatii  abequstioncq  bab;  ecin  im 
fpccic:fcdfojtctcmpcrantiainboiccft^pinqua  fimpli 
ci  tcpcrantic:*!  nocft  ita  in  cctcri6.£t  modo  oicamue  ce 
tepcraniiainboic:i  cft.s.modozurqjauterit  fm  fpcm 
fU  oi^q:  bo  eit  tcgatue  rc"  ea:aut  q  z  crit  tcgatue  ^m  pzo 
p:ia  fpe5.£t  vno  mo  ojcct  t^Bat"  ^m  ^pa;  fpem:':  alio" 
oicet  teperatus  no  in  collationcfuimodi:fcdadaltcru$ 
modii  in  illa  fpecie:vt  fcmina  rcfpcctu  maris.  Suc  fcdm 
collationc  ad  iuu  iiiodii:  vt  fcmta  re"  fcmina^  :aut  oidt 
cempcratii  in  vno  modo  rcfpcctu  aitcrius  in  code  modo 
?ineaderpecie:tDicit  tcmpcratiitn  ali^uo  refpectultii: 
ftn  oiucrrum  tempu6:aut  mcmbm  vicit  ciTc  tcmpcratu 
U6m  DiuerfU5tcmpu6  rcfpcctu  fui:-:  rnodiie  pjim'  eftg 
reperiturinbomincincdparatiocad  aliaaialia.i  alias 
resr^illudbabctlatttudine.irifucnt  magnus  rcccfliis 
in  i(ta  Utitudinc  non  potcrit  cfTc  bomo:-;  fccundue  mo/ 
dus  eH  i  mcdictatc  bui''  latitudinis:'z  cf^  illc  modus  bo/ 
inotemperatusinfuomodo:tcftillatcpcrantiapoftc5 
iHementiicrcmetirtiilatcniperatiain  vcritatc:lic5  no 
fittepcrantia^tnrarorcpcritctbomoifTcno  potcfl  efle 
tempcratU3:nifiomncmcmb:iiinipfoftt  in  oifpone  q 
rcdudt  aliud  mcmbjii  ad  cqlitate:fcd  fi  qdlibct  mcbzil 
fpcculet  in  ipfo  p  fe  no  rcpchct  in  fc  tcmperatu:niii  cu/ 
cis.vt  Dicctur  pofl:qm  co:  eft  multu  calidu5:i  ita  oebet 
eiTe:quiain  eo  fpiritus  t  calo:  funt  piincipia  vitc;-:  bumi 
ditasqueeHp^incipiu  crcmcnti^imcmb:^  p:indpali9 
funttria.Uc5  vnii  eo:ii  lit  magts  p:incipalc:':  in  ter  ca  e(l 
mcmb:ii  frigidii:q6  e(t  mcdulla  quc  non  potcft  tcmpe/ 
rare  calo:c  co:dis  ■:  epatis:':  ficcitas  co:di6  no  pot  tcpe 
rare  bumiditate  mcdullc  i  cpatis.ft  medulU  non  mul 
lumeflfrigid3:nccBco:  eft  multu  ficcij:fed  co:  fm  ouo 
p:indpalia  alia  cft  ficcu;':  mcdu  lla  fc6m  at  ia  cfl  frigida: 
fcd  modus  ifte  eit  itvictioi  q|  modus  p:  imits:':  tamc  ba 
bet  latitudine.  £t  bcc  eil  complc^io  quc  cit  fc6m  rcgio/ 
ncs:quoniamindibabcntcompiC);ioncmfuam  quavi< 
uunt^tfrancialiam:':  vnitsnon  podct  viucrcin  regione 
altcrius:':  tunc  qucUbct  pars  in  rcgionc  cus  fua  complc/ 
^cionc  babct  latitudincm  in  ouos  tcrminos .  £t  modus 
quartue  eft  memb:ii  intcr  ouos  tcnninos  p:cdictos :  i 
eit  magis  tcpcratum  illa  parte  bominum .  <ocd  modus 
quintus  cfi;  magis  anguftu5  pmo  modo  i  tcrtio;t  eH  co 
plcpo  octerminata  bomini:f mquas  pot  viucre:':  bs  la 
ritudinciDuo8termino8:iDebcofcircg5omnisbomo 
babctcoplcjrioncfibi^pjifLS^ditTrtaparscftmcdius 
tntcr  ipfos  ouros  termi)io6:i  eft  in  quc  babcdo  crit  bo/ 
mofm  itata  oetcrminatii  optimc  coplcponatue.  £t  fc/ 
ptimus  modus  ei\  in  mcmb:i8  fcdm  que  omne  meb:u 
fc6m  fuam  fpecicm  babct  quaUtatcm  fibi  octcrminata: 
fcdmgjDidturg?  os  Dcbcteftcmagis  ficcus  ic.gt.8''. 
modu5  eit  tcmpcrantia  mcb:i  in  optimo  mo  ilUu5  bois 
cuiU3Cll.2ctquandofpeculabuntur  fpccice  crit  mato: 
tcmperantia  in  fpedc  bominum:i  Uli  qui  flant  rcctc  fub 
equinoctiaU  ocbcnt  ce  in  maio:i  tcmperantia  nifi  fo:te 
tnarcimpediat:i(iuifuntin  quarto  cUmatcpoflfuntin 
maio:itcmperant(a:i  illa  fpeculario  cfl  fcdin  Uititudine 
rcgionis^iaUquandoacdditeicmontib^^iaquis  rcs  mu 
tantcsbcc.&cdp^incip^Uamemb^anon  funt  p:opin/ 
qua  tcmpcrantic:i  caro  in  tcr  omnia  mcmb:a  cft:  magts 
tcmpcratan  pofl  iUa  cutis  C):ccdit:qm  non  fcntit  rcs  te/ 
peratas:i  boc  quia  ncruofitas  in  ipfa  tcpcrat  pcr  fangui 
neinin  efttefnitAtibadyetinrwx  bomines  oiit  bic:quio 


fimilcnon  fcntit(Imflc.£tmafoJ  tepcratiaaitiscfl  ma 
nH3:iilUu6  palmcft  palmeinde]c:iindicis  cius  q:tre' 
mitas.i  illc  oebct  effcindcjc  in  tactir.i  oebes  fcircg)  cuj 
oicining'  aUqua  fpccice  eft  temperata  noin  vcritatc  cft 
tempcrata  vcl in tcmpcrata: vt  b6:quia  tunc  cfTct  oc  ne 
ccfTitatc  illo  coplejrio  co:poris  bumantfcd  oicamus  co* 
plqcione  tcmpcrata  quado  no  occUnat  a  coplcxione  bu 
mana  in  aUqua  qualitate:i  tunc  oicitur  tempcratii  ic6f 
ciu8  cffectum  in  co^gc  biimano.gt  nunc  oiccmus  oc  oi 
ftcmpcrato.i  fcis  q:  funt  octo  modi.Htcft  vnus  modus 
qui  non  cft  fc6m  mam:ficutcalo:  qui  cit  in  ipfo  cu5  acq 
fiuit  ipfum  pcr  tgnan:aut  fc6m  matcria  quc  oidmr  btv 
mo:.£t  ocbcs  fcircgj  coplcjao  que  cft  fc65  matcriasicft 
cuobus  modis:aut  q:  iUa  matcria  penetrat  meb:a :  aut 
quia  con  tincntr  in  venis  i  ncruis. 
CrCapr5.II.fi5c  coprone  co:dis  1  fpiiii5:i  a  q  fpiis  nafcdf . 
9IliV)f  tia  co:gi8cftfpiis  ico::aquonci 
JCIUWUV  fdmr  1  poft  fangui6:q:  Uc5  oi 
fcatur  fanguf6g7gcncratincpatc:tn  neccfla/ 
_  irio  acddit  ci  calo:  a  co:dc:i  poft  fanguine  ceu 
fe.  ■ii^iroeparis.queeftquafi  fanguis  coagulanis:^ 
eft  f rigid/o::qm  f mifcet  in  illa  carne  fila  neruofa:  1  poft 
banc  vene  pulfarilcs  no  j?ptcr  earii  neruofitate :  fcd  ga 
rcdpiuntcalo:eicj:fanguineifpiritu:ipoft  vcne  non 
pulfarilcs:i  pofl  ciuis  palmc  q  e  tcpata.£t  frigidi''  f  cou 
jpoze  c  licgma:i  poft  fcpii:i  pigucdo  poft :  1  capill^poft; 
ipoit  ofTa:i  poft  cartilago:i  poft  Ugamtu:i  poft  cbo:da: 
1  mcb:ana  poft:i  poft  nerut:'z  twft  nucba:i  poft  mcdub 
la:i  poft  cuti6:i  biiidi''  i  co:Ee  c  flegma:i  poft  fanguis:-: 
poft  pigucdo:i  poft  fepti:i  poftea  medulla:i  poft  nucba 
t  poft  caro  mamiUe  1  tefticuU:ipulmonis  lepat]  1  fple 
nis  1  rcnii  1  mufcuU  1  cut):i  iite  modus  quc  pofuit  Qat, 
f5D5fcirig7pulmoifui;5ne  noe  mltii  biiid^.q:  oc  me* 
b:ii  inim  pne  naUaflimilat  fuo  nutrimeto  i  fua  pneac» 
dditaii  fibi  ,ppiquo:ipl'mo  nutrit  cjcfanguie  caUdio:i; 
iciiqmifcermlti'iDCcolcra:f5adunatcfiitin  co  muUc 
fuBfluitatce  cj:  vapo:c  nutrimctof  1  cataro  capitis:i  tc 
f  m  bac  via  c  ficcio:  cpatcq:  fua  moUicics  no  c  nifi  acci 
dctafmbiiiditae  meb:i  fongtund  c:q:fangui6^fiindat 
in  alio  meb:o  mftii  ad  cremctii.  £t  lic5  fla  ftt  magl  bCi/ 
dii  $  fangitis:op5  g*  amittat  mltu  oe  fua  biiiditatcati^ 
ftat  fanguie:q:  fla  nalec  ma  f3giits.£t  magl  ficcu  i  cogc 
cftcapiUus^q^ccpvapo^cficco^c^^biiiditas  cum  vapo/ 
raucnt  1  coagulaba  t  ficci'';^  pofl  bcc  os  gde  buidi''  c:qj 
nutrit  C]C  fanguici  qdi  ataUa  fiitq  io  numiit  aboflib''t 
ndcapiUi6:ipoft  06  inficcitatec  cartilago:i  poft  liga/ 
mcntii:i  poft  mcb:a:i  jpoftvcnc  no  puU'3rilC8:ipoft  piil 
fatilcs:i  poft  nerui  fadctcs  ad  motum:i  poft  co::i  poft 
nerui  fcnfuum:q:  acntimomu  funt  magis  frigidii  ficd: 
incruifcnfuumtitntfrigidiificctinon  funtmultii  fic 
dfmo  acccduntad  tcmpcrantid  fcrc:oeindecuti«« 
(r'Caplin.III.2:>cctatibusiaccidcnribu6etatii. 

i^!^f^(X  funtquatnio:vritcr:ctascre* 
i^yi-vk>  mentaU6:ivocatannipucro» 
rum:iDurat  ferc  vfcp  ad.z5.anno8.  gtpoft 
( etas  flatus  vfcg  ad.35.ano6:aut.40.£t  poft 
]cta3  oiminutionis:i  cft  di  rcmanfionc  vigo 
ri6:ioicinircta8  viriUs  vf(&ad.5o.vel  pw» 
pcjctctas oiminutcis cu  oiminutioc vigorisa.do.vfd^ 
in  fincm.&ed  pueriUs  ctas  oiiiiditur  in  nouitcr  gcnita; 
1  ctatc  motiua:i  ctatc  an  tc  fo:titudinc.£t  cft  iUa  que  eft 
oenriu  platatiua.i:t  eft  ctas  quc  cft  antc  Uijruria :  1  ctas 
nouitcr  gcnita.ibaben6  caloiem  quafi  tcmpcraftim :  1 
abundatinl7umiditatc:ieftoiucrfitas  intcr  mcdicos 
oe  calo:e  iuucnturis  1  pueridc:q:  oicunt  quida  g?  cftlos 


l&c  mtnramlimn 

patritie  efl  itcnfio::qiu'a  tunc  magis  crckit  t  coplen  t  fc 
tunc  in  eis  oppetitus  i  oiQcftioii  boc  quia  calo:  natura/ 
lis  quc  acgfiuitq:  fpermate  cft  maio:  i  fonioz.i  oicunt 
flUjgjaloz  iuuentutiBcftacutio:;quiafangiiisefl:  fpif" 
lio::':  io  tiic  fluit  cis  fan^iis  a  narib'  multii  rq:  ,5  c  tiic 
multii  colcrica:'z  coplcjrio  pucrop  e(t  jnagis  oeclinans 
ad  flcgma:'!  q:  motus  iuuenii  funt  fo:tio:c8:'Z  motus  no 
eft  niu  gEcalo:c5;:i  funt  foJtio:i6  oigeftionis:':  boc  non 
eftniri:fedappctimsgcrcfcitinpueris:n6  cflBp  calo:e 
fed  gp  friguai  PE  boc  accidit  eis  appctitus  caninU3.gt 
iignificatw  qiin  iuucnibus  cft  fo:tio:  appetif  •:  melio: 
Oecoctioeft:q:  no  cuomunfzbutoclectationcineo  qd 
comcdunt:-:  Di):cnitg?fignificatio  eius  q>  fua  coplcpo 
OCcJinct  ad  colcra^cft  q:  eis  accidunt  fcmE  cgritudincs 
calidc:vt  frcquctiu8:vt  tertianc  i  vomitus  eo:p  eft  colc/ 
ricH3.£tcgritudopucro?j  cft  frigida  -z  bumida:'z  fcb:es 
co?i  flegmaticci-z  maio:  vomitus  co;s  cft  flegma^-zoirc 
run  t  gj  crcmcntu  in  pucris  no  cft  oe  fo:timdine  calo:i8 
in  cis:fcd  QR  multl  in  eie  bumiditatc:'Z  adbuc  multitu> 
dofuiappetitU8eft^ptcroiminutionc5fuicalo:is:'z  bc 
funt.pbationcs  in  fuis  fcnteti)s.Sed  fftmus  medicus  oi 
ocrfat  ab  iftis:-:  vidctq:calo:in  iftis  ambob^^cft  cqua^ 
Us  fm  radicefed  calo:  in  pueris  cft  maio:  Pm  quatitate 
« in  iuuenibus  ftn  qualitatc:t  <ignificatio  fuper  boc  eft: 
Xt  nLacdpercmus  pcnetrare  vnii  calidii  in  aqua^-z  tin  in 
bpidKJficcu:-;  iucmcm'':q:caio:inaquacftmaio:'Z  bu 
midio::^  calo^in  lapide  eft  mino::'z  magis  acutus.'z  figt 
Q?inpueri8eftcalo:;qjnpucrigcneranfe);  fpcrmate  in 
quo  eft  multus  calo::'Z  ille  ca>o:  no  obutauit  accidcti  cii 
quo  infrigidabat:qifi  pucr  cft  femper  in  aijgmcnto;':  (e 
cundus^radiis  non  b5  ppter  q&  oiminuat  calo::quo  g 
rcucrtct  :fcd  illiqui  fun  t  fup:a  pueritia  no  biit  clm  aug/ 
mcntanteajlo:cn9iem;nec  babctcam  rcmittc'tc:fcd  it» 
le  calo:  qui  eft  ieis  aiftodit  in  cis  bumiditatc  radicalc: 
f  m  mino:itate:in  qp;titate  t  qlitate  qufcp  Eucniaf ad  eta/ 
tc  oiminutionis.fit  cti  ifpexcrimus  banc  bumiditate  no 
eritpaucarcfpccmcalidiitati8:fedcritpauca  cti  coparo/ 
uerimus  ca  ad  crcmctii:'z  tOic  13  cft  qm  in  buiditate  puc/ 
rl  ejcigif :  vt  cofcruct  calo:c:t  vt  p:eftet  augmctii.£tvn9 
OuarS  qualitatii  no  fufficictiic  crgo  ncccffariii  cft  vt  lit 
in  medio:vtfufficiatvniouo?rpoftaltcrii.£tfacw5  eft 
Qibumidttasfuf^ciatcreihto:-:  ndcalo:in3U:qiio  crgo 
potcrit  fltndari  fuQaUqua  rc  cremtu:quc  rcs  no  potcrit 
faluareradiccttcrcmafitvtillarcsbumida  fit  poftca 
fuflficiC8crcmcto:icft  rc8fcita:q:  ilUidtepus  ctatis  cft 
etas  maio:  pucritia  Sed  fcrmo  aUof  q6  augmentus  in 
pucriscilcaufabumiditatisp:ctcrcalo:c:eft  res  falfa: 
«illud  eft  q:  bumiditas  eft  ma  augmcnti:'Z  ma  no  eft  aU 
gd  agens  per  fe:nifi  u  i^tute  opcrante  in  ipfas^t  rcs  agcs 
in  boc  eft  na  vfanima  nutu  oci^-z  no  cEatur  illa  vis  nili 
per  calo:e.£t  qui  oijremnt  op  in  pucris  cft  fri^i8:fed  p:o 
pter  ilUid  in  eis  acciditappetimsrcft  falfusqtfi  iUc  appe 
dms  cft  appctitus  cozruptus:-:  cft  ej:  f rigidita  te  complc 
j:ioni3.£t  no  erit  cii  boc  oigcftio  nutrimenti.gt  oigeftfo 
in  pucris  aUqii  cft  fm  optimti  modu:'z  nifi  boc  cfict  non 
rcdderef  co^gi  pUis  oc  nutrimcto  ^  ipfum  amittat  pcr 
pi(rolutione:i  in  tpccremcnti.£ed  accidit  pucris  mala 
Oigeftio  jjptcr  magna  gulofitate  i  ino:dinatii  modu  co/ 
mcftionis:'z  q:  comcdut  mfta  bumida;-:  fuus  moms  inr 
dudt  cozruptioue  bac  via  in  pucrisi-z  tfic  eft  bec  via  i  c6 
plejrionepuert^z  in  etatc  j^pzinqua  verfus  fup:a :  i  tunc 
opus  eft  vtfcia6;q:  calo:  poft  tcpus  ftatus  receperit  oi/ 
minutionc:-:  boc  q:  cato:  aerie  drcunftantis  oufcrt  bu» 
miditatc  intcrio:e.'z  adiuto:iii  etia  calo^i  e;:trifcco  in  c6 
(umedo  bumidii  eft  cxloi  nalis  ttrifecus:?  uq  boc  iuuat 


3Liber 

ad  boc  motttd  araUs."t  alvf  qui  fadunt  ad  cdfcrtiatfonetn 
vitc:i  poft  boc  ctii  pigrefcit  na  pati  femg  iftiid:'Z  ocfe» 
dcre  occafiones  accidetes  cjc  iftis^q:  oes  i^tutes  co:po:« 
les  babe't  terminii.«:t  boc  iam  fcitii  eft;-z  tiic  no  erit  cap 
opcratio  fempcr^t  tunc  fi  ifta  virtus  eflet  in  finita:'z  fcm/ 
perciTetrcftaurasiftudqdDiiToluif  cqualiter  remane/ 
ret  tuc  femp  rc8:fed  oiifolutio  augmcntaf:'Z  bumiditas 
tiic  ncceffarii]  eft  cp  femg  oiminuaf  quoufc^  pftringaf: 
q:  cozpus  patitur  oiiToUitione:'Z  oilTolutio  terminaf  {:^r 
bumiditate.£tqueUbetiftarii  rcruiuuatad  oiminutio/ 
neco:po:i8  tptradicit  fue  oi(ToUttioni:'Z  tiicqti  res  eits 
finita  bumiditate  cj:tinguif  calo^^t^paeq:  fua  ejitictio 
eft  ^ptcr  oiminutione  matcric^t  jppaeii  ctia  q:  accidit 
adbuc  bumiditas  cjctraneaciue  fcmQ  ^pter  oimtnutio/ 
ne  oigeftion  t8  cibi  aggrcgaf  ^t  tunc  iuuat  ad  cjctuictionc 
calo:is  ouplc^c  modus.£t  vnus  eoui  ^pter  ftragulatio' 
ne-zfubmerftone.£taUu6^ptercdtrarictate  in  quati/ 
tate:'^  iilabuiditas  crit  flegmatica  frida^t  ifta  eft  mozs 
nalisterminatainomniindtutduofmfuacoplepon^ 
p^ima^^zquiUbct  babs  terminu  oeterminatii  oiuifusut/ 
diuiduis  ^m  oiucrfitatcs  in  complc^toniba8:t  funtilli 
tcrmininawralcs  vitc  Jctadbuc  funtaly  tcrmini  mpv 
tisquifuntpcraccidcns  vtinterfcctio^^ztunccjc  Bqc^ 
notit  cft:quiaco:po:a  iuuenu  tpuero^  funtcaUdacqua 
Uter^^zcozpo^aviropifcnufrigida:  edco:po:a  pticro^ 
c  j:ccdunt  equaUtate  in  bumiditate:'z  boc  jppter  cremcn 
tum  in  eis :  t  fupcr  boc  fiindamr  p:obaiio.  tt  cft  molli* 
cies  fuo:nm  oflium  i  mcmb^o^um^-z  fignificat  boc  fj^Ue 
adbuc:-:  cft  pzopinqiiitae  fiii  ad  fpcrma  'z  fpiritii  fiimo/ 
(ume):quibusgcncrabaf  :fedviri  majcimcilUquifunt 
fcncv.q)  cu5boc  cp  funt  frigidifuntetia  flccfct  fcimr  boc 
per  ouricic  fuoziioiTium  i  ftccitatefuecuti8.£t4rgume 
tii  ad  boc  eft:q:  funt  remoti  i  boc  tepo:e  a  fpcrmate  i  fpi 
rini  fiimofo.£t  ignitas  aur  eft  eqiiaUs  ipfiue  i  aUquatu 
Uimcosejitedentibusiacritastaqucitas  magis:'z  ter 
rcilrcitas  in  viris  cft^t  in  fenibus  magis  q^  iuucntbus:t 
iuucncs  magis  rctificanf  q^  fcne8:t  ^  pueri  in  coplcfio 
nc:q:  rcfpectu  puerojr  funt  ficce  complc^onis :  'z  rcfpc/ 
ctu  fcnu5  'z  viro:ii  bumide  coplcxionis:-!  fcnes  funt  fic 
cio:c8  iuticnibus  'z  piicris  in  complcjcionc  mebzo^  radi 
dicaliu^^^zbumidiozcs  bttmiditatc  accittaUq  rcmoUit. 
CCaplm.IlII.^aUcrationc  nutrimeno  in  aiaU. 
^  TMr^tH  *^^  ^^^  fufcipttquadas 
*<f  ^*^^*»*"  oigeftione  in  mafttcatioe: 
1 1  boc  quia  mcmbzana  in  Ungua  i  palato  eft 
eademcumintcriouftomact  tunica:quare 
I  comunicatcumcain  o^radone  aUqua:ci> 
cibus  fiaerit  aUquantuUi  mafticatus:'^  coad 
iuuat  fiipcr  boc  faUiia  in  qiia  eftcalo:  iuuans  ad  citis  oc/ 
coctioiicm^tpzopterbancoigeftionetriticumafticams 
magismaturatapoftema^occoctiiinaqua  vei  pifta/ 
tum;'Z  Itgntficatio  fupcr  boc  cft  quia  pcr  raafticationcm 
admittimr  fapo:  •:  odo:  qui  flieriit  piias^t  cum  pucnit 
ilUid  ftom  oecoqucf  occoctioe  coplcta.  ^Pno  folii  cato/ 
re  ft6t;fed  iuuamcto  circuftantius.fiatt  epatie  a  oc>:tr3 
1  fplcnis  a  finiftra.Qm  fple  no  calcfacit  p  fc;  f5  p  vcnas 
mttltaspulfattlcsq  vcniutei  aco^dcznopulfatilcsab 
cpate  1  antcrioji  cii  jirbo.^z  boc  q:  jirb''  oc  faciU  calcfit 
^pter  fupofitatc  in  co.£t  oeide  calefacit  ftomacii  ab  an 
tcriozi  1  a  fuEio:ico::q6  app:opinqu3t  ftomaco:x  13  me 
diatc  calo:e  oiafragmatis.£t  fit  oigeftio  in  ftomaco  cai 
imifcef  cum  iUa  matcria  aquoiitas  poms:gencratur  e;; 
vniucrfo  fuccofttas  quc  oe  faciU  trafcat  advcnas  cpatl. 
£t  poft  bac  oigonc  cj:  illa  biiiditate  attrabit  ftos;'!  poft 
roittitiUaaditeftina^tpofteparfugitbumiditateiUam 


©uodecimu^ 


4.6 


eb  Iteftinie  pcr  vcnas  mcfaraf cas:-!  fimt  vene  gracileg 
ourecotinitatepliiribusireftinigi-zpcrillas  ^ceditilla 
Inimiditas  graciliando  qiionfc^  pcruenit  ad  tanta  graci 
liationevtDiHidat  in  venaacapillarcsi-rille  vcne  adu/ 
Tiantinvnamagnavenaingibboepatid.ictoeilloloque 
mur poft:-:  non  ficrcttrafttus  nutrimcnti  p  illas  venas 
graciles  nift  per  iuuametu  aquofttatis  potate:que  aqtio 
ftPsndellaliavianece(rariaco2pi:vteft  oiuifio  veno/ 
rii  capillanuintertot  partes  quoufc^  oiutdant  per  tota 
fubam  epatt8."z  epar  tuc  poterit  fuper  mam  oiuifam  per 
ramos  indigeiltoneit  io  citiuB  fit  oigefho:':  accidit  in  iU 
la  ma  res  ftmilis  oi  Decoctioni.f.re9  fpumofa:que  eil  co 
lerart  fe^  melacoUa  t  fanguis:t  It  ifla  oecoctio  fiierit  fu/ 
perabundas  fiet  inde  res  ada.(\a:i  fi  no  fnent  res  coplc 
taeritmultu  flegmaitfpumacdbuftaeftcolera  adafta: 
^ftjcadufla  eil  melacolia  adufta:t  ambe  funt  no  nales: 
^meliueeftin  iflisfanguie^tiUefanguisadbucin  ejpate 
rmtfC02ofus.*^boc^pterimi]ctionceiusciiaqna:qtdi' 
Q^t  ad  eius  circuitii  intra  venas  capillares^fedcii  itra 
nerit  ille  fanguis  venas  colatfeab  aquofo  illo  tcdete  ad 
renes  p  vna  vena  magna  rectl:cu  4  etia  ven  it  ad  renes 
fanguis  oans  ets  nntrimen  td  t  reliduit  tcnditad  vefica: 
1  fanguis  qui  remafit  injibbo  miidiiicatus  ftans  ibi  in 
vena  magna  que  ouiidit  in  Duas:quarii  vna  tedit  ocoz/ 
fumtt  reliqua  tendit  furfuj^tpoil  per  multos  ramos  oi/ 
nidit  qnoufc^  perueniat  ad  venas  minutiitimos  aqua:p 
oafiicqs  e^nspoulatis  imbibitmeb^^^zreiiduubuius 
c^tuli  querat  aliquis  ejc  ooctrina  mea  in  canone. 
CCCaprm.  V.fi>c  bumozibus. 

Mm^*-^Wll\fif^xalteraiad  bonu^-zc 
vna  pars  queacddit  e);  fuba  abi:'z  ilhid  qd 
leil  fUQfluitas  poterit  aliqii  coueni  in  bumo 
►rcbonu.^tn  neceflariuectauferriaco^po/ 
re  p:iu6  $  boc  ptingat.et  oico  qz  bumiditatfi  coipons: 
queda  funt  pjimc:':  queda  (c6e:i  pmefiMit  l^umojcs  qu 
tamix  fcde  funt  quedl  fupfluitatce:<cbumiditatee  q  no 
fantruQiiuitateefuntqfuntoiuifeapncipio  vt  elogate 
itint  a  fuo  pncipio.in  ttfi  cp  poteces  fun  t  trafire  in  meb:a 
fed  no  trafiueriit  cu  efTectu  cdpleto:t  funt  triii  modo^: 
^vnaillarueflbumiditasqueDirpcrgit  per  mebaa  fic 
ros.  Bt  eft  babilitata  vt  trafeat  in  nntrimctui  cii  meb^u; 
babuerit  DifToUitione:a  eil  ad  bumectandii  meb^a  cnm 
fuerit  oeficcataBEalique  motu  fojte.  £t  z^Tmmiditas 
eilbiiiditas  qppa  efl  coagulatt6i:t  efl  cibus  alterafad 
mebza  ^m  fpcm  cople|cionis:7  no  Quenit  ad  coplemctu: 
1  terria  bumiditas  t(t  intris  mcbza  a  pncifMo  crementi: 
•7  fuit  initiii  fiiit  ei  a  ma  emb2ionie:t  pncipiii  embnonis 
fiiit  ab  bumoab^St  oico  adbuc  q6  bumiditatee  bumo 
role  que  lun  t  bone:i  fupfluitates  funt  q  tnioz  modozuj: 
fangiuetcolera^^zmelfiatiiegma^tfanguis  elt  calidus 
^bumidasi-zeftouosmodojiinalis^tefl  rubeus  boni 
odous  1  Dulcts:'Z  eft  inamralis  ouof  modonut  e(t  vn' 
modus  ciuo  fit  inaturalis^qti  fit  boc  mo:no  per  mi%tio' 
ngalicui^alteri^^reie^ctraneecii^jfo^fspoti^emutatoej 
tn  ipfo  fm  caloze  aut  frigus^ialiqn  f tt  pmutatio  z  n^i%i 
tione:t  cfl  ouob''  modia:aut  pg  biio:c  ej:trifecu  veniete 
intra  ipfu$:<z  cozrupente  illa  Rtl3am:ftait  cu;  generaC  in 
fanguine  fpumofU3.i.colera:<z  fqci-melacolia:':  aliqita  il< 
laru  remafit  in  fanguine:<z  iite  modus  f  m  oiuerfaB  mip 
ciones  variat :ita  q>  aliqn  fit  ficut  fe^  alba  vel  nigra  vel 
rubea:^  ftc  mutaf  aliqit  in  odoze  c  rapoze:'Z  flegma  nale 
efl  ma  fanguinie:^  flegma  oulce  in  copationc  ad  co:pus 
paru  eft  frigidii:^  in  coparatione  ad  fangiiine  multii  f ri/ 
gidu.£t  $atf.Dicit  g?  na  no  fecit  tnebzitoeterminatu  ad 


flcgma.-qieft^pinquiifangtHni^-rneccfTarfuscftoibufi 
mcbjis:z  io  ciue  curfus  cft  fimilie  curfui  fanguinie^-z  tc 
Dico  q?  boc  eft  aiitncceffitateaut  vtilitate;fic  octermina 
uimus  in  canonct  vtilitas  eft  vt  rcmolliat  iunccuras^/ 
pter  coftrictione  1  calojcmouen  tc-z  eft  po:tio  ei''  gipica 
c{ue  infpiifabat  in  iuncturis  ppcofumptione  fua:^  ptiiis 
fubtiliii:^  caufa  falfedinie  eft  imij:rio  particulariu  terre/ 
ftriu  amara;p  cu  bumiditatcaquofa^-z  15  fm  equalitate: 
qz  fi  jsticttle  aduftceent  mtte  faceret  ama?::-:  f 5  bacvia 
faciut  falccii  gbtie  opcrant  :vt  mclioz  pbf  ficue  Dix:itQj 
illttdftegma  poteritfierifairum  pputrcfactionc  in  ipfo. 
£t  in  trafmiiTionccoleread  iteftinaaliqn  accidit  opila* 
rio^toicct  cotica:<zcritcgcftio  tticalba:'Z  colozcitrinue. 
1  aliqti  cicrinat  colera  { re.<z  acddit  cinie  in  ea.t  fua  citri/ 
nitae  adunat  cii  aquofitate  fua.t  eft  res  pclTima:^  cole/ 
ra  inalisqnc^  ^eneratin  cpate:aliqii  tn  ftomaco^tqd  in 
epate  cft  fubtili"  <z  cincrat  :fed  peiTima  generat  in  ftoma 
co  ej:  aduftionevitelline:'z  tuc  nigrerdt  combuftii  1  imi/ 
fcef  nale  cu  illo:teffidt  viride  1  pcfTimii  coburtt  multu; 
effidfttiviridifTimtntiftudeftqftvencnu. 
CC^apTm.  VLibe  calozc  babenriii  fanguin^. 

*^rtt  "^Srpmusg^ocaialqdcibat^aut 
.3^**-  b3fangtiinc:autrQ;locofang(tis:f 
oc  aialfangtiineii  eft  calidiu5:t  majrie  mae.f 
I  iloijcitmibimarinionQ^mrieresfunt  mag? 
_  '  calide:?  qq  B  patiut  meftniii.lSed  abocali; 

oiptprimtfttcrut  antigqui  piitaucriitgyfanguistco/ 
lera  fiierint  f rigidut  oi^cit  g'  calidu  of  mulrie  modierqs 
calidu  Dicit :  eo  97  calef acit  tacm  ficut  igniezt  Df  calidu: 
qz  cu  ftierit  itra  rcceiptu  calefacft.t  alije  modie  quoe  nii 
merauim^tDfcaltduiq^mnltuoefiiafpepotcalcfacere 
tmodicitnoifkutapiu^tof  calidii:q2tardc  iTcponit  ca/ 
Io:cquerecipit:ftcutplitbiitco:j2adnerofaciicalefiiii: 
;pflindat  igne  in  fc:^  cu  abUiunt  rcdeunt  frigida  1  fTcco: 
aut  eft  ^  eiTentia:vt  in  lapidc:'Z  pcr  acdiecvt  in  gladc. 
(Sedataliaaqnofaqnebiitfanguinc  fubrilc;  aquofum 
funt  timo:ofa:'z  q  biit  fan^tine  fpifTtts  ftin  t  magie  auda/ 
da:q:  calo:  magis  retinet  i  lapidc  $in  aq.t  io  rerincnc 
calo:e  ireDiu:vt  po:d  1  camelli:  vt  boucs  1  leones.  1  ita 
fn  boie  groffi  fanguie.t  io  aial  no  babee  fanguinc  no  bs 
fepii:nec^  ^  irbU5:q:  ui  (irbo  1  fepo  eft  terreftreitaB  fn^gi' 
da.t  cp  B  Dc  facili  coiungunf  .t  boc  q:  in  atali  non  bittc 
oetesin  madibulafuperio:i:citi"c6gelat  fepucu  fttcrit 
liquefactti:q:  i(ia  ataliafunt  multti  terreftria.t  io  babet 
coznua  1  vnpcs:^  no  ita  c6gclat  fepu  ceterop  aialium: 
1  qiT  multiplicat  pingucdo  in  co:po:e  iterficq:  cogelac 
calo^cnalc.tofTatrepunobtttfcnlits^ci^funtadbucqfi 
fanguis  c6gclants.£t  fua  Dig6  no  eft  filfe  oigoni  carnis. 
tpoftq^frigueftteritpotes  fttp:a  cotp^^iduccmrmo:^. 
1  poftqg  fitcrit  multiplicata  pigtiedo  in  co^  rcfcidit  ge 
nerario.-zifridabif  fanguia-zmedullaolTiu  eftej:  oilTo/ 
luti^efubtiffangtiisg  no  venitadpfecta  Dig6Hem.qm 
Via  ei^qd  pitenit  ad  pfecta  oig6ne:cft  via  adcarnem.et 
medulla  aiTimilaf  fpermari^m  vnu  modttm.t  medulla 
pueri  eft  fanguinea.t  medulla  iutienu  eft  C)c  acutiozi  fan' 
guine  $  medulla  fenu.£t  medulla  cft  fuflentamentum 
slTie.teftfupcrftuitascibiofTisqueconuerritur  itra  in 
c):p:efrione.-z  eft  etia  cibue  ad  oe:^  inter  iftos  fermoncs 
non  eft  oiuerfitas:^  non  eft  mirum  bocq:  medulla  cu; 
eft  mitlta  pocerit  e  j;  ea  conttcrriquid  ad  cibum.t  tiicno 
ert  opus  i  boc  medico  oifputare.-z  vrr  medulla  c  fangttis 
alteratus  ad  oiTie  natura.  £t  animal  q6  b;  ftricturas  ia 
oiTe^tmultitolTeitatietn^  indigct  fuftentamento  me» 
dulle:n6  babet  meduUa  ficut  leo:^  iuuat  adboc  caU>::'Z 
aial  no  babee  oe  no  babct  medulla  niTi  nucba:t  nucba 


quecircundat  fpmis.gtmcdiillaUc;  fit  fandamcnms 
nenio:ii:  val5  tame  ad  aliiid.f.qd  cft  qtiafi  c6iiniiatiiiii5f 
iligamctiifpondiiioju;ivtilita9fpodiliu:n6  cft  folum 
ficut  cooperimentii  nucbe:fcdctia  vt  fint  ojigo  ofSius  (u 
perqucfundatcojpusr-zputantquidicii  c6tinuct  nw 
cba  cii  ccrebio :  9»  ideo  natura  eo:ii  fit  vna:fed  erra t  in 
bocqi  mcdulla  ccrebii  cft  frida :  1  fpinalis  medulla  eft 
calida:':  fignificat  fug  boc  fua  pinguedo:fed  nucba  acg  / 
fiuit  banc  coplcjciones  a  co:de  1  liccc  fit  medulla  ca  iida 
ifta  nucbalisrno  tamc  ocfiiccar^qz  rccipit  bumiditatem 
cotinue  a  cerebzo.lct  qd  oiptmagifter  pmuaqi  putant 
cp  fubflatia  ccreb:i  iit  fcntie*6:tbabeat  virtute  fcntiedi: 
fed  no  eftita:qineft  talis  qualis  medulla  eft:qHceft  itra 
olTa:oico  cpno  oolct  ccreb:ii  ^pter  apoftcma  in  fui  fub/ 
ftantia:fcd  ,ppter  apoftcma  in  (uie  pelticulis:':  no  eft  vc 
titiiquiR  in  ccreb:o  fit  altgd  rcpofitiuii  fcnfuus:-!  fpiis 
vitalis.-itn  illud  noerit  fentien6:i  illud  cfi  qtfi  cercb:ii 
dl  pn""  vifusfztii  no  videt:'zeftpn'"  xtiitis  motiuevolu' 
tancnec  tit  mouct  volutaric.Sj  ccrte  pn"  iftarii  i^tutii 
e  fpiis  g  c  m  eo  vt  in  arcba  f  tutis  que  oefiHit  ad  mcb:a 
continuata  cii  meduUa:fiait  eft  tcfla  capitis  que  cft  ar/ 
cba  medulle.£t  no  op5  qd  aliquid  cii  fuit  arcba  aut  tra 
litus  alicuius  virwtis  q6  ipfu5 17 1  participas  eande  fm' 
tcftait  Duo  nerui  obticiqui  funt  vacui:-:  no  funt  f  tutes 
cotingcntes  in  illis  neruis^fcd  in  cereb:ocn:  vnii  qd  non 
bab5  vafa:-:  illud  eftetia  qih  ipfU5  equat  calo:e  fpiritus 
caiidi:-:  pptcr  boc  fpiis  magis  equabit  fcnftij  1  motum: 
aut  fiait  fpirims  qui  elt  in  co:dc  1  cois  virtu  tibu9:i  cuj 
riic  peruencrit  ad  medulla  crijtogationro  in  quibufda 
eo^  %  magis  tunc  apparebunt.£t  crit  iile  fpiis  operans 
vlr.i  tiic  cii  iuertt  in  epate  erit  etus  v?ms  magis  operas, 
'Ziinc  igit  arcba  ca  medulleerit  fm  itentione  fpus  fen/ 
fibilis  p:op:ie:':  fuc  cquationis  no:  vt  fentiat  per  fe  in  (ai 
ruBo.£tia  oipfpbflkusq?  tactU9eftarmequalitate:i 
oeaial  magis  equalis  coplejcionis  !hnt  fua  meb:a  magl 
tangibilia.oeide  teftams  efl  per  fe :  q?  medulla  no  eH  cii 
cqualitate:-!  no  eft  fuus  cjatus  a  pte  coplejaon  is  ad  calo 
rc:fcd  ad  frigiditate:i  tiic  no  05  fibi  medicus  accij^c  vcr 
ba  ifta  pp  ratioa'nattone:fcd  co:  eft  equatii  ftn  vnu  mo 
dtiin  fui  fuba:q:  eftcamale:'z  ft  occltnauerit  oeclinabit 
adcoplcFionecaiidaujue  ctia  no  aufertvirtutes^fed  etia 
augmetat.£tq6  magis  impedit  coz  eft  cu  no  obedieriDt 
tlli  fpiis  1  virtutes  co:di:t  boc  qii  illi  eru  t  frigidifcd  no 
eft  tame  ncce(TariU5  g?  ilUid  qd  cft  magis  calidii  magis 
fcntiat.©ed  cofiliii  q6  videt  mibioptimceftqd  p:imii 
fenftbile  eft  fpiritus.  £t  no  eft  opus:vt  ideo  fit  arcba  fue 
generationis^vt  arcba  fuc  cquatiois.-aitt  fuc  cuftodie  fcn 
fibilis  pterqp  cftopus  vt  participct  c6plej:ionequa  reci 
piat  a  fpii  virtute  fenfibilc  1  fenfu5.£t  fulia  carnaiis  eft 
magis  oigna  cu  bac  $  fubfta  tia  frigida  1  bumida  aqua/ 
tica^-z  iftud  no  cft  iudidii  mcii  certum:necp  crcdibile.irt 
rotii  eft  cp  fpus  eft  aptus  reciperc  iftas  virttitcs  bacvia. 
Vt  fitcalidu6:n6  cp  fitcqualis.  iScd  infpirotiono  equat 
illii  fpiim:  co  g»  infrigidat  ipfum  tantii:red  q:  vetat  cali' 
diflimu  qd  intedit  in  DilTolutionefpu9:t  qd  intendit  oi/ 
minuerc  ab  illofpiritu  cuapozationce  fupcrfJuaprfs  mc 
b:ii  cii  quo  erit  fcnfus  1  Diminuito;fed  memb:ii  iter  me 
b:a  fenftbiliavr  op  fit  magl  fenftbilc  qd  c  magl  equalc:-! 
qd  cft  magis  cqleeft  magis  fenfibiic:-!  ccrcb:ti  factii  cft 
frigidu  ecjdiftans  co:di:vt  rcfrenct  ralc:e  1  fuiebulitio/ 
ne:-:  q6  iuuctrpiritii  fibi  veiiicntcaiiqua  equalitate:que 
eqiiaiitaB  fit  coucnies  ad  lnu  moti!:fed  virtus  intrat  ad 
cercbzii  a  cojdc  x  ai  fpiritu^fcd  fpiritus  pjoccdes  in  ip5 
rctificatciu9ful3ammulti9modi6:ficutin  nutriri:-:  in/ 
crefcere-zi»  altje:'z  tilc  cii  fuerit  equalie  no  iuuabitad  il 


iLiber 

la  cqHationc:neq5  critequatio:-:  tiic  fingulabit  ad  vnuj 
opus:-:  no  venict  fup  ipfu5  opcrationcs  inulte :  qiiarum 
vna  impcdiataltcrd:'z  ^ipterboccii  illc  fpiis  aptat^^fue 
rit  ad  fcnfu5:i  trdfiticrit  ad  cpant  ccp!cj:ione  cpatie  fa* 
ciet  ftarc  cii  fucrit  aptatu  ad  fenfuj^^z  motii:'^  oimittet  ip 
ru5  tin  adopcratione  nutrimetalc:'Z  tiic  ifta  meb:a  que 
funt  poftco:  mutant  c6pIej:ione:'Z  tuic  faciiit  fpiim  carc» 
re  vigoze.t  illud  eft  eflentiale.  £t  oicamus  etia5  cp  fpus 
cft  maioys  virtutis  in  opcratione  f  m  accidens:':  boc  qi 
cuacuat.zeuacuatqzDcclinatadopationes  aiias  ^teft 
iftud  verii:q:  oia  eft  vna^-zcft  p  coniuncta  cu  p  meb:o:i 
p""  iftfsanime  i  medioeo?  eftcalo:  nalis.£tanbelitU8 
inftrumetii  p:imij  eft  caio:  naturalis^-zcu  illo  inftrume 
to  c6plet  oes  oj^tioes  fuas:'Z  ia  pofitii  eft  inftrm  in  me/ 
dio  eo^.£t  multiplicaucriit  fanguineei :  t  calo:  fue  co/ 
pkjiionis  iuit  ad  ejrercitatione;  fuico:eis:Iic5  calo:  non 
ftt  p:ima  caufa  eentialis  ad  bocfed  virtus  in  fo:matiua 
r6  fecit  futurd  capitis  ■:  fuperioze  cius  partc^  eque  oura 
fibifimiIib'':fedfccitilIaEtemultiimoIle.'zboc  in  par/ 
unlis^-z  idco  iiic  piter  quafi  entoebilis  qui  bs  mebza  oc/ 
biiia:-:  mapme  iile  qui  bs  ccrcbzu  oebile:q6  crcatu5  eft 
in  fublimitatcbois^tn^crcatiifiiitin  multa  bumidito/ 
tc.Ttiictranfeamus  ad  mcmbzaintcriozum. 

(L£apt'm.  Vll.£>c  animalibus  fanguine  baberibus, 
Ltan^M  ^1*ff  ('^<i>^lt'>^8fanguineb5cercb:ii.'fed 
I ! rljR^  .^ r •  *•  aialia marina -z malacbie bii t cerc/ 
bzu.-z  bo  b5  medulla  maioze  rcfpectu  fui  co:/ 
i  pozis  qg  cetera  aialia.-z  boceft:q:  dus  magni/ 
E  tudo  eft  necelTaria  multii  vtrtutibus  aialib''  1 
rpiialibus  z  cogitationib''  ronalis  q^  non  biit  cetcra  aio/ 
lia.Sedanotbomia  in  cereb:o  bois  eft:q:  ps  eius  tcdit 
ad  mcdulld^t  reliqua  ad  pclticulas.^z  tertia  ad  qtiofdas 
vcntriculos  pienos  fpuma:fed  nerui  funt  qfi  rami  cma/ 
natesabiIla:fediIlineruindfunt^paeocfua  fuba:'z  to 
tii  caput  b$  mediatione  i^m  fui  longitudine  in  fu  svetri/ 
culis^zfuismebzanis^vtin  itlavacuitatc  fitiuuamcntu: 
lic5  eti^  in  vctricutis  anteriozibus  magis  manifeftatur 
fpus  fenfibilis:-:  ii  creaba  t  fuDa  cercbzi  quafi  leuis  vn/ 
ctuofa:fediIlavnctuofita6cftj2jj!3:vtqdnafcii:ej:illa.f. 
resneruofafitvifcofa.@edoi]citmediais  gp  iTioiticies 
erat  vt  recipiat  apta  figura.t  oe  faciiie)cercerct  p  talcm 
main  imaginatio.qiB  res  biiida  oe  facili  rccipit  impftio 
nes.^z  no  vf  mibi  iftud:q:  res  bumida  oe  facili  rectpit  al 
terarionefedndoemifed  ittaqueeftcii  oiuifionczrece/ 
ptione  tigura|z:fcd  imaginatio  1  ej;u(nario  no  fit  cu  mo 
tuco:sisveIoiuifioneaIiquainco:Q^:fed  nofuit  icuis 
nifie&.  mollicns  ncnios  ouros:'Z  efTcteis  nutrimcntum 
bonii:Pmgradu:qin  fubaouranonitaoat  mam  rci.fed 
mottis  fuba^^zvt  iilud  qd  nafcit  ab  ca  ect  pmo  Ictic  'z  mol 
lcx  in  fuis  cj^tremitatib^^cet  ourii  ^ni  q?  oicemus  poft  in 
ncruisi^zqzncciiifuitqjidqdnaidtejrcaectou^^ijdatr: 
-z  fua  ouricia  cit  ouricia  cum  moliificat6e:ttic  necc  fuit. 
Vt  fuBa  a  qua  nafcir  eet  bumida.mo  liis.lcuis.vncmofa. 
1  bac  oe  cd: vt  fptis  qui cft  otirue.-z  qito  indigct  ad  motii 
fefhnii  iuuet  p  biiiditatc.ad  boc.-z  fuit  fpogiofa  vt  eet  fa 
ciIio:admotti.q:  ouricicsin  mebzis  cft  pondcrofio:^ 
bumiditas.^zmolliciesrara.^z  fubameduilccft  oiucrfa 
inpartibU8.qzantcrio:eft  bumidto:.'zpofterio:cft  ou/ 
rio:.  iStDiuifto  facta  eft  Pm  gtcs  f  m  oiftincooes  in  me/ 
b:ana  oura  .put  oicem''  infcrius.':  moltificaucrtit  Etem 
antcrio:em  medulIe:quonid  plurcs  ncrui  fcnfibiies  na/ 
fcun  f  inde  'z  ^pe  audit''  -z  vifHs.q:  vifus  eft  cuftodia  qli 
fpeculato^is.-z  fuitoignus  vtefTet  cnftodiaantcrius.if  t 
nerHimottitimagisbabento:tumapofterio:i.'znafcHn' 
turapofteriozinucbaque  eftnuncius  cerebzi.-zfupptet 


Buodcdtna^ 


47 


eftjs  vfc»  in  oo:li  viat'r  cfl:  via  vt  naftarir  nemi :  i  ncr/ 
niftiot^idigettmgl  oiiridecBneriurcnfibileSrfs  oifticta 
fiiir  meb:ana  \>tef(et  ofia  in  ter  nucbl  i  fpodilia.ict  acd 
dit  inde  oubitatio  fug  boc  vtrii  moUicies  cereba  tangit 
ouricie  mebzane  gradate:'Z  foztafte  iti  co  loco  in  quo  tan 
git  mebzana  medulla:f  lla  meb:ana  fit  mollio:.iEt  in  du/ 
plicameto  paniculoji  fuit  iuuamcn  tti:gbuB  eet  in  cie  fu/ 
hentamctti  venis  no  pulfatilibus  ven  tetibus  ad  medul/ 
li.Bt  ejctremitaa  buius  eft  ibi  vbi  cadit  fangui6.q4da5 
plana:-:  eft  tllud.q.lacuna  :t  cft  a  pofterioji  vbi  eft  fims 
q.to:culari9:'ZDeindee^ci9acciditramiffcatio.-^a(Timt 
lat  fue  fu6e  mcduUe:'!  fugtint  pcrozifim  fua  fanguine: 
^poltadunat  adouas  vias^ftcut  oicem^^in  anotbomis 
iermifia  etid  ouplicatio  b;  iuuamenttt  vt  nafcan  t  c^:  ea 
UgametameduUectlitKb^anafpifTa  inegdilTatia  ferre 
co:one:tinanterio2ictenafatnt  additameta  que  funt 
ftmiliamamiUtspcrque  fttolfatus:t  6ciduta  mollicie 
cercb:imodicu:tno  (mtiui  ourtvtnerui:tiacooperiiit 
mcduUa  cti  otiplici  meb:ana  oura  verfus  teflas:?  inolU 
verfus  mcdulla:':  facte  funt  ne  meduUa  tella  t angeret  i 
Icdcrct  ab  ofTc:t  id  iita  fugficies  iteru>:  o(Tis  cfl  moUio:. 
£t  iila  meb:ana  lic;  (tt  cuHodia  mcdullcitit  ett  Ugame/ 
tu  1  codnuatiutlvenaru  pulfatiUu  qucfltntfup:a  mcdul 
la:-:  eftq  fi  fcciidina  queeft  fuBm  teicturevcnarii:i  pB  15 
intratadbucfubamedullcinmuUid  locisi  vaditadct" 
vetriculos:':  terminat  a  pofterio:t:q:  ct  n6  e  opus  pkis 
]^eiu6Dnricie:Tmeb:anaouranonappltcat  meduUe: 
necaU'emeb:aneoiloco:red  eleuat  rurfu$:i  cotinuatio 
fnter  illasetl  q  vcna  que  trafiteotira  meb:ana  ad  fubti 
le.iStfpiiTameb:anacdiungit  cii  ofTcp  qucdamcb^ana/ 
liaUgameta  qucnafcunt  a  fpifTa:-:  coniungnnt  illacum 
ferra:ne  cadat  fuE  meduUa^-rifta  Ugamenta  trafcut  fub/ 
ftantia  vfqp  ad  fuQficie  e^rifcca  tcftc:i  fta  t  ibi  quoufcg 
tejnt  e;:  cls  meb:ana  que  cooperit  tefta:':  in  boc  Ugatur 
bit  oura  mr  cii  ofTc.£t  meduUa  bs  in  fui  logitudine  tres 
otmenfiones  in  vetricuIos:ioi6  vetriculus  b;  in  fui  latt 
cudine  ouas  ptcs:':  tiic  pars  antcrio:  manifcftc  oiuidit 
in  ouoiDcjctrfi  i  ltniftru:i  funtvnius  ^titatiKi  iUa  pars 
antcrto:  iuuat  olfatii:i  fupcr  eicctionc  fupfluip  fternuta 
tione:i  adiuuat  ad  oiuilion  c  fpiis  vifibiU9:i  iuuat  fuper 
opa  f  mtis  formatiue:i  in  c6p:cbcfionib'qctrifccis:ive 
tricuUi8pofterio:cftmagi6Vtiplcatvacuitatcmemb:i 
tnagni:i  iUud  cft  nucba:i  in  illo  cft  oiftinctio  fc6m  poft 
fpiritus  vifibilis:i  vigct  ibi  virms  mcmo23tiua:i  tn  cft 
mino:gteanterio:i:iciibecDiminuuntgrQdati5qufcp 
crcctcj:fcnucbaij3ccdat  infpifTandofm  ^poitionem 
qua  Durcfdt.Sed  vetriculo  mcdiaUs  cftqualT  trafims 
a  va  ab  anterio:i:i  inter  an  tcrio:e  i  pofterioje:i  io  ma/ 
gniRcabat  i  elongabaf a  oe>:tro  oe  magno  ad  magnu;: 
1  mediate  ipfo  c6tinitat  fpus  antcrio:is  cu  virtutc  pofte 
rio:ii  oecUnatad  virtute  memo:atiua:i  tcgit  fetegmen 
tofpericoiiteriuspcauo:ibocvtn6  incurrat  occafio/ 
nes  e)ctrinfecas:i  vtfttfo:tis  ad  paticndti  cotactu  mem 
b:ane  gradate:i  ad  ipfu$  c6iungun  t  vcntricuU  anterio/ 
res:i  ifla  via  eft  vnns  vetricuUis  |j  fe.£t  eft  via  oefcres 
&  fo:matiua  ad  mcmo:ia:i  tunc  bene  c6plebit  cognitio 
fic  m  fci6:i  ITgnti  (itusf  mtu  in  iftis  eft  pp  egtitudies  ea/ 
ru  queoeftruiitOBatione6.£tmeb:ana  fubtilis  itrat  ire 
vetriaiU)s  cerebn'i  coopitUlos  quoufc^  pucn  lat  ad  par 
tepoftcrio:ccuifufTidtfua  ouritics  lococoogimsti  me/ 
b:anc:i  anterius  ccrcbzi  funt  vic  fcrrofe  in  qbus  tranftt 
fpiis  atalis:ficut  infuis  ventricuU'6:q:n6  in  oi  tpe  apiiic 
ilUvetriculi:ncc^amplianf:autfpii6  paucue  cft:vtpcr 
bunc  vetrtcuU  aperiant  tm.£t  q:  fpuls  c6plet  ful  oQitio 
ne  aUerationee):  cdpt:onecardi3caad  cdplejcioneme/ 


duUe:ibocefteocco«ioMequai"biDeco9r:Cccoctiofo 
iftius  erit  pcr  motu  i  oiuifione  mac  in  locis  oecoctionis 
f m  modii  occocrionis  in  cpatc:fcd  ferra  cft  magis  opcr/ 
ta  ^  pofterio:  eftxiuiaeftp:opo:tio  ferre  ad  ferram  qiie 
eftmebriadmemb:u:icaufaqrcpofterio:par6fHttmi 
no:anterio«eftibi:iintcr  ventrc:i  vctriculii  inferio:e 
poftrcmii  oiuidunt  ouc  vcnc  inaio:c6  que  tranfcuntad 
meduUaquasnoiabimue^agbus^ccduntramicoteyti 
quaii  in  fedidtna  g  funt  fub  meduUa:i  facta  funt  iftie  ra 
mis  fuftcntameta  quafi  gladule  que  imple't  vacuttat^ 
quceft  iter  iUas:ficut  i  in  alqs  venis  ramificatis:qtn  ca 
ro  gladulofa  implet  vacuitatcs  aUarti:i  ifte  glandule  co 
iiuigunt  cii  figura  ramo:;:  Pm  modii  p:edictu  te):tureve 
narii  vt  fup:a:ioilatant  ^mDilatationeramo:u;4ttf(^ 
c6pleatramificatio:iftcttej:turafmfTmtUnidinefecti/ 
dincM  ibi  gcfcunt:i  particulc  meduUc  quc  c6p:ebcndiit 
Ef  c  media  fue  pardcule  quc  funt  fup:a  funt  qfi  in  figura 
vermiatli:i  iUe  particulefuntferrofe:quafi  f  m  longini/ 
dine:i  c6iunae  vna  cu  aUera:vt  babcat  quo  anripUemr 
1  quo  c6ftringae  ad  modu  vcrmis:i  pars  interio:  q  efl 
fuper  meb:ana  i  meb:ana  que^rinct  meduUa:ieft  illa 
meb:ana  c6poftta  fug  ouo  additameta  quefun  t  qfi  cru 
ra:i  funt  quaf!  ,ppinqua:nc(^  funt  muUii  rcmota :  ncc^ 
muUii  jpinqua:i  funt  appofita  ouobus  Ugametis  que 
onr  cbo:de:i  boc  neauferanf  aUqn  vermicuU:i  qit  an« 
guftata  fiicr  it  fua  latitudo  coUigit  iUa :  i  pdieta  meb:a« 
na  natat  fup:a  ouo  additameta  p:cdicta:i  capita  iUani$ 
cu  eleuant  babet  modicd  oiftantia:i  Ugamcnta  fua  func 
quaft  capiUi:i  iUa  pottio que cft  ftfis  vermiculo  cu  ipu« 
litadditametac6iungitca:iclauditoiftariaquem^^ 
cft  itcr  iUas:i  cii  c6ftringit  ad  tocii  amplu:i  oilatat  co/ 
ru  latitudo:i  recipiiit  oiftantia  modica:iboc  cii  c6ftrin 
git  vermicuUis:i  vermiaiUisqtiivaditpof^crius  cgra* 
ciUo:alt)6:iaU'quatulii  tumefcinitfta  Duo  additameta 
afTimilant  0Habu6  vi)8:iilleoue  vienobabctin  fcafpe 
ritate:fcdpotiu6pUmicic:vtmeUadpofTintppUcari:vii 
etia  ftmul  poterut  mouere  cu  mouen  t  qft  cent  rco  vna. 
1  in  cereb:o  fun  t  ouo  fo:amina  ad  ej^pcUcdii  fuEfTuitatc 
1  vnit  antcriU8:i  reliquil  a  medfo  bafts:i  in  vcntriculo 
poftcrio:i  n6  fiiit  fo:ame:qifi  ipfc  eft  in  vUimo:i  paniue 
refpectu  aU'o:p:i  gijboc  non  parit  fo:amen.£t  vcntricu 
lus  intermedius  c6municatciie^tremis:iiam  pofitus 
eft:i  etiam  tocus  per  qucm  e^^it  fupfluitas  a  nucba:i  efl 
iUeei  p:ip:ius:i  pofterio:  pars  communicat:i  in  via  me 
di):qiftDuevieei:trafucrfo^cdetC6  coucniutin  vnu$ 
fo:amen:cuins  inttiii  viceft  in  meb:ana  fubnlti  trafic 
in  mcb:ana  Dicta:i  cu  pcrtraficrit  aUquatulii  in  meb:a* 
na:obuiat  cuida  vie  que  afTimilat  gladule:i  cquaft  fpc< 
ra  oep:cfTa  in  vtrac^  partci  eft  illa  fubftdtia  intcr  mcm 
b:a  Dura:i  fo:ame  baft6:i  in  alia  via  reperit  oo  colcre. 
£t  ia  oij:it  2rtft.q7  no  cft  in  fuba  medullefangui6:i  oe^ 
bes  intelligere  cp  n6  cft  in  fuba  cuts  fanguie  f  m  q>  i&m 
mutame  eft  in  alia  bumtditate:i  ointcp  no  funtvene  in 
fui  litbftdtia.jft  voluit  itelligercqm  illc  vcniuci  oifcur 
nintadmcb:a:io:ificiavenariitranfeutinillaquouf($ 
pitt  fugere  ab  ds  neccflTariu  nutrimetii.£t  i  fttCa  fua  n6 
eft  tcjrtura  vcnarii  ficutin  came  velco:de  vrcpatc:i  tc 
fta  fupcrio:  cft  fpifTio::  vtmeUu60efendat  ab  'occafioni 
bu6:i  eft  vt  fit  lenio::i  medulla  eft  ft-igidio:  inter  mem 
b:a  pna'palia:i  boc  percipimr  tactu.  gt  Dico:quia  qua/ 
doerit  medulla  remotaab  cjctrcmitatib^co^po^is :  i  cfl 
pncipium  ncmo:um  motiuo:um  i  fcn  ruiim:i  ncnii  mo 
tiiiicii  rcmoti  fiicmn  t  a  fuo  pncipio  ocbiUtdt  :vt  no  pof/ 
fintmoucrc9:trcmaco:po:i6:ninccrcata  fnit  nucba. 
VtefTetpnncipiii  illouim  neruo:ii  a  p:opinquo:lic$  etia 


^cmtnramlimn 

in  Ci  (it  uittamentum  ad  rctentionem  rpondtlitim .  £t  fi 
caputefTctp:tncipt'iimneruo;:oium.eitts  quatitas  oe/ 
beret  eiTe  mato:.ct  tunc  ponderaret  fup:a  co:p''  nimius. 
CCCapitulum.  Vlll.ibc  anotbomia  ncmoE. 

2!  jC3  J  iuuamentuneruoyquoddaeirpcr  le 
'^W  quoddl  g  accns:'!  g  fc  eft  ilUtd  qd  oat 
mediatefenfumedullaramotuad  oia  mem/ 
5  jb:a.£t  iuuamentti  p^acciis  eftqd  nerui  oyut 
.?  a  cercb:o:':  faciut  carnc  n  imis  fo:te:':  faciiint 
mcmbwifenfibilia  fentirc:vteparpulmone:':  fplene  rc 
ne8:i  boc  fH  fuerit  apoftema  in  eia  vcl  vcntus.t  p:inci' 
piii  ncruoip  eft  fcdm  modii  pdictfi  medulle:':  cius  ej:trc 
ma  efl  cutis  a  qua  fila  queda  funt  venientia  ad  cute  que 
imifcent  neruis  in  cute.£t  mcdulla  eft  pn""  oiiprr  nenio 
rii:q:  queda  efl  pancipiii  mcdulle  mediatci  qda  eft  pn 
dpiii  dne  medio:i  pot  fciri  boc  pcr  ncntos  Dcfcendetca 
(t  capite  ad  meb:a  iterio:a  vt  epar  i  pulmoncqtn  iUincr 
Ui  qui  elongati  funt  a  pncipio  fuo  firman  t  mufculi6:t  ap 

E)fuit  eie  quodda  co:p''  q6  eft  mcdiu  itcr  ncrttu:':  carti' 
gtnc:-:  eft  puenies  i  fui  fulJa  neruis  qii  iclinant :  vt  epi 
glotis:'Z  aliud  i\i>  eft  in  radicibus  coftarii:':  tertiii  eft  in 
locoadquefinifpcctus^-zaltjncruiqtu  Datfenfuj':  mo 
ttj  Pm  vii  rcct3:q:  funt  p:opinq«io:c6fuo  pncip»:':  non 
fiiit  cis  ncccde  to^tuofitas:  vt  cen  t  ounwes:':  fo:tio:es: 
^ideo  facicns  fcnfum  nafcitur  ab  antcn'o:i:q6  eft  magis 
|)umJdum.fitmotiuu6  a  pofterio:i:q6  cft  magis  ficcij:': 
a  medullanafcunt.74)aria  ncruo:ii.£tp:imu  par  babj 
o:t'gine  a  ouab^meduLlis  pmis  anterio:ib'':vbi.f'nafciit 
ouemamillcolfatus:':eftparuugfo«itii:':  ille  qui  ve/ 
nitaocictravaditad  finiftrajr^^ep^^zfugponunt  fibi  in 
modii  crucis:':  ita  jpccdit  illud  par  ad  oculos;':  aperiun  < 
turiliineruiquoufcppotcriitrccigcin  fuiso:ifict)8  bu/ 
mo:e  vitreixqntrafaintfuafijrione^ccdunt  fm  vii 
recta:':taDip:mntiftifi):ionitriaiuuameta:':  cft  vmy. 
vt  fit  fptis  eiciens  ejc  vno  oculo  ad  aliu:cum  pentenit  ad 
pmu  aliqua  occafio:':  Qgboc  cu  claudic  vnus  oculus  vi 
go^ataiiusrtfcdsiuuamentii^vt  fpiisredeantin  cades 
oiftantia^^zboc  ne  oe  vifum  videat  duo:i  iuuametii  ter/ 
tiii  c:vt  iter  fe  in  fuipiunctioc  pfo:tet  ^:  no  ?fo:tl  t  in  tiii 
a  fui  c6iunct6e:9>  vf  g?  ibi  fitco;:o:igo:':  fcdj  par  nafcit 
poftoziginepmiparis.-zcj^it  poft  pcauitateoiTisoculi: 
t  oiuidif  in  mufculos  ocuU.£t  iftud  par  eft  groftu;  mul 
tii:t  boc  eft  ppinquii  mcdulle  bumide.f.fue  oagin  i:iit:i 
nimis  cftet  Debilepe  fui  mollicie  nifi  cet  groftii;  mulru. 
gt  ^p:ie  q:  no  iuuat  iftd  par  ab  aU'o:q:  par  tcrtiii  moiic» 
luradmouediimcb:iimagniiPm  medulla  infert'o:e5:t 
tiic  no  pot  iuuare  fcdj  par.imo  eft  opiis  vt  iuuat  ab  oUo 
ficut  Dicem''  poft.Scd  par  tcrtiu  nafci  t  a  medio  dP  mc/ 
dulle  q  eft  antcri'':':  ci  q6  eft  pofteri^^fub  bafi  cereb:i.  fy 
mifccf modicii  cu  qrto  pari:':  poft  Diuidit  ab  illo  g.4.ra 
«io3:'j  eft  vn''  ram^ejdes  g  fo:ame  q6  itratvena  apople 
fici  qua  numcrabim''pofr.':  oefccdit  p  colUi  ^ufc^  guc' 
niatadDiafragma^-^poftdfcccUtadmcb:^  nutritiua.  £t 
aUu6ramusDefccditEfownieq6cft  in  oiTe  timpojum 
poft^  receiTit  abillo  loco  coiungif  cu  ncmie  qui  veniitt 
a  pari  gnto.gtaUtis  ram^^qui  cleuaf  per  fo:amepcr  q6 
fjritram^^fc^iparis^q^bspccdercadiTicUa  qfunt  an/ 
teri''  in  facic  -:  no  eet  bonii:vt  trafirct  p  fojamc  pmi  pa* 
rigrq^ftiEiduccreteianguftix-^ipcdircfei^cffcct^nobi 
lilTim'':^:  eftnobt[io:ali|6fcnfib'':':  coftringeref  ilU:  t 
impcdiret  fu'' effect'':':  ille ram^^poftqj c)cierit  modicus 
Diuidif  p  miiltos  r3mos.fc5  B  tres:-:  vna  ps  vadit  ad  la/ 
cbzyma[i(i:iad  majiillaeiz  timpo:a  i  fronte':':^^  palpc» 
bia^.":  ps  rc6a  pcrfo:ame  trafit:qd  cftin  olTc  nafi:-:  pcne 
tratadnareein  fuis  panicuU6:i  j^.^sqnoefti^uo  oe/ 


Jtibcr 

fcedjt  g  vacuitates^tppftqs  ejritab  aUa  vaaiitate  rahii/ 
ficaf  inpuo^^^vn^^ram^^itratBos^-^oiuidifad  octes  fic 
oiftiguif  manifefteg  anotbomia:f5  aiia  pars  non  ita  be/ 
nc::  pars  bui''  ramiDiuidif  ad  mandibiiia  fuEio^e^^zaU' 
ram''  oiuidif  in  cute  faticiii:':  in  e)ctrcmitatib''nariii:':  in 
Uibjo  fugioii:':  ifte  funt  gtcs  paris  terti} .  Q>s  ram''  qrt'' 
bui^^paris  tertu  trifit  g  vnii  fo:amc  q6  cftin  madibula 
ftipcrio:!':':  vadit  ad  lingua:':  oiuidif  in  ramos  in  ouplo 
h'gue  fupto:!:':  oat  ei  fenfus  ^paii  i  guftii:':  qd  rcfidutt 
cft  Dc  iUa  ramificatione  oiuidif  ad  Dctcs  iferiojce:':  ma 
dibulaifcrio^c^ilabiiiiferi''.':  gsq  vcnitad  Unguajeft 
ftibtiUo:  $  que  vadit  ad  oculu.£t  boc  q:  cquiparatur  ci 
info:titudinc:q:iftaBseftremota  ab  bumiditatc  inC'' 
dtille:':  cfticif  pp  boc  fo:tio::':  reU'cj  ps  q  vadit  ad  oculii 
op5g>fitgro(Tio::q:eftoebiU'o:eo  q6eft^pc  bumidc. 
&cd  par  q  rtii  nafcif  poft  tertiii:i  eft  j^pinquius  mcdul 
le  bafis.fit  mifcef  cii.5.1  poft  oiuidif  ab  il\o  fic  oijcimuS 
1  venit  ad  {xilatii:i  Datfenfum:i  eft  par  modicii:ieft  ou 
rius.j.ibocq:  palatii^iei^^panicuUis  o;  elTc  ouriusai 
panicuUts  Ugue.®  cd  par  quintii  g\ibi  ramus  illi''  findi 
tur  p  Duo:i  aUgs  j^.^.qm8:z  nafcif  a  ouab''  Qtibus  me 
dulle:i  ps  pma  vtriufcg  ramof  mi"  paris  vadit  ad  teli 
auricularii  Difpgif  g  iUa:i  ifta  pars  nafcif  in  veritate  ab 
anterio:i  mcdulle:i  cii  ea  tt  fenfus  audit''.£t,ps  fc6a  cll 
mino:  ^ma  }S.iC:i  cjcit  q  fomme  ofl^is  petrofi:i  oucif  per 
fo:amececii:q:eftmuitiito:tuofum:i  fiiit  tale:vt  eiua 
iter  cfTct  logius  qtcnue  neruus  tnvia  U)ngacfTetotirioK 
1  poftql  ita  ^cefTit  cii  nemis  paris  tcrtij|:i,  vadit  pUi8,ad 
ptee  manifeftae  mai»ilarti:i  q6  remafit  oe  iftis  iuit  ad 
mufcube  timpo^.tct  ncm^^guftus  nafcebaf  a  pari  qrto 
1  ncmus  audit"  a  (Hiri  gnto:i  boc  q:  nemus  wdifd\  oi 
fcoopert^^ad  recipicdii  acrc  fonojr.i  io  ftiit  ourii  ad  rcli/ 
ftendii  occafionib''.^  ib  nafcebat  a  pofterio:i.i  funt  mul 
timufatlo^timpoj:nemi.iicuruanf  elTc.i  pofuemnt 
mufculii  ocuU  fug  vnii  neruu.q:  fouimtna  oailop  indi> 
gent  aptitudineper  neruii  ma^ii  ;xauii  ocfcretc  vifus; 
1  tiic  pcauitates  oculo^  no  patiebaf  ocaipatoe  oculo^s 
a  fc:aut  fo:amtna  muUa:fcd  ncmi  umpop  idigebi  t  ou/ 
ricie:i  no  idigcbatgrofTitudie:q:  grofricies  iduceret  eis 
pdcUis:i  guitatc  ad  motii:i  adbuccjcifeo;:  eft  eis  pctro 
fu5  Durii:i  patif :vt  in  co  fint  fo:amia  mt't4.  £t  par  fe^ta 
ncmo|:  nafcif  a  pofterio:icercb:i:i  eftptiguii  cii  gnto: 
biscoiunctu  cii^nto:Uaametis:tmcbuina.ita  q^vfef^ 
vnicus  ncru8totu:ipoftoiuidif  abilU):i  vfiita  fo:aiiii/ 
ne.q6eftp:opinqutjfaccrelaudcUttcrc:iantc  fuu  qc»/ 
turamificabatur  in  partes  tres:i  omncs  ilU  ramie;ciue/ 
runt  per  iUud  fo:amen  in  vnum:i  vna  pars  illojr  vadit 
adnodiigutturi8;iradicc8U'gue;vtiHuet  par  feptimiii 
fuo  motu:i  aUa  gs  ocfccdit  ad  mulculii  fpattilap:i  ad  i\ 
lud  q6  ci  p:opiquii  cft:i  pUis  ilUus  fpargif  fuper  mufcu 
Uim  ampUim  in  fpatula:i  eft  ifta  pars  bone  quatitatie. 
Sed  pars  tcrtia  cft  maio:  i^is  Duabue  partibu6:tvadtt 
ad  omn  i^  in  tcrio  javbi  afcenditvena  apopletica:i  piun 
giturcumiUa  ven3.icijftieritp:opcepiglotii  ramifica 
bitur  per  multos  ramos.i  ilU  rami  intrabunt  mufculos 
epiglott8.quo:ii  capita  funt  vcrfus  furfum.  1  coopcriiit 
cpiglotii.ct  fuas  cartilaginc6.ctcii  ptraficrint  cpiglotii 
cy.cut  ab  iUo  gd.f  rami.i  itrat  mufcuUje  qnoj:  capita  fiit 
ipftis  vmi.ct  fiint  ilU'  g  iiuutad  coopcrimetfi  cirnbalarie 
fup:a  nodii  giitturis.ct  adci^^aptionc  poftqgt  ncciu5  fiiir. 
vt  trabcrcn  t  vcrfus  vnii.et  idco  vocabitur  ncruus  traf/ 
ucrfus.Scd  fecerut  iftustrafucrfus  Dcfcederca  mcdul 
la.q:  nucbati  nerui  fieleuaret :  elaiarcf  obliquc  no  rc/ 
cte  a  fuo  pn°:i  no  trabcret  ad  vnii  c6ucnietcr:i5  fiitcrea 
ti  a  part  kp:o  ^pter  15:9)  iUd  qd  eft  in  tlUe  oe  neruis  lc/ 


Buodccimu^ 


4« 


nibus:tIentif[cdtioneilhid  qdcrat  temollideinpari 
quinto.£t  tunc  iam  (parfi  funt  tn  mufatlis  fsiciei :  i  fibi 
pertinentibus.£tfepnmiip!ir  non  oefcendif  recte  ficut 
fextu:fed  obliquti:t  qi  omne  afcendes  i  poil  oefcedens: 
ops  g?  firmet  fuper  fiindamenui  ad  n\odu  rotulclTac  De 
tA  pofueriit  neruos  idos  feptimi  paris  foitceSicat  eftvi 
derein  ritulaputeiarcendentetoefcendente:t  ouros? 
lenes:':  tunc  no  fiut  tale  iHud  par  (Tcut  arteria  magna:t 
afccndetce  iflins  paris  rami  in  ftniflra  ete  obuiant  buic 
«rteric:'Z  ifla  arteria  efi  recti:i  ampla:'^  tuolutt  afccdes 
ciiilla  arteria:fed  no  efl  in  eie  pofita  firma  cofolidatioe: 
litd  afcendens  a  pte  oe^ctra  no  babet  vicinitate  cii  ida  ar 
leria  f  m  narratione  pma:fed  accidit  ei  vicinitae  p  qui' 
daramificattonee)ceunte  ab  iilo:7  etia:q2  amifit  recntn 
dine  in  iitti  cii  obliquabat  ad  a  lcellas:':  tiic  no  pot  ocfi/ 
cere  a  bonis  ligametis  cii  eo  fitpza  qd  ett  firmatu:'!  boc 
quta  recnperauitin  Ugameris  qd  acciditeie):  gracilita/ 
te.£t  fapienna  in  fadendo  iftoe  ramoe  a  fuo  pncipio  elo 
8ari:fiiit:vtquatenus  in  elogarionenerui  recedetes  eent 
roztiozes:':  magis  ouri:'z  foztiot  oe  neruis  recedentibus 
cfl  ille  qui  fpar^t  in  ter  cimbalare:':  cocauitate  pc  talis: 
«  nome  no  b  Jbette  cu  ramis  quozundi  neruo^  ad  iuua 
mentii.oeindeiftincruioefcendijttfaciuntfe  ramos  in 
tneb:anie  oiafragmatis:':  in  eo:^  mufculis :  i  in  cozde  z 
pulmone:t  in  fuis  arteri)e:'z  venis:'!  q6  refiduiiefltran 
nt  in  oiafragmo:'!  comunicat  cii  eo  q6  oefcendit  a  parte 
certia.£tfpargunt  in  meb:anis  fplenis:':epatis:t  alio:^ 
nutririuo^:i  finitad  oe  planii.lo;  etpar  fcptimii  fuuini 
Ctii  eit  a  tcrmino  comuntca  tc  termino  medulle:'z  nucbe: 
«vaditplU8oeeo:tfpargitfcadmufculosmoueteslin' 
gul:t  totii  refiduu  Dc  boc  ell  foztaiTe  fparfu;  i  alios  mar 
fculosvicinosiDis:fednofemg:fedq:ali)  nemi  ftteriit 
adalia  opera^-z  no  fitit  bonit:vtfacerent  fo:amina  infta 
in  anterio:t:necg  verfusvntifnitmagis  oignii^vt  veni« 
rent  motozes  ligue  ab  iflo  Ioco:po(l$  venit  fuus  fcn  iits 
abalib  loco:fed  funt  nemi  fpondiliu3.!oed  nerui  qui  na/ 
fcnntnr  a  nucba^z  funt  nemi  qw\pcediit  a  nucba  periCol 
tu.8.pariaJ£t  eil  vnu  par  oitus  eicittis  e(t  a  fpodili  p:io: 
^  fpargit  in  mufbitoe  capiris:':  efl  par  modicii:^  fnit  me 
lius:vt  fuits  cptus  efTet  gracilis:ftcut  tu  fcis  in  ca^tb  oe 
o(libus:t  fcdm  par  fuus  CTCttus  eflinter  fpddilia.f.pmn;: 
^  (c6nu£i  intelligo  fotamen  nominatu  in  captb  ofHum: 
t  plus  oeeo  oucit  fenfuj  tactii  ad  caput  cu  fubit  oblique 
afcendit  (bper  fpondilia:t  rcnertit  tozniofead  anterius: 
1  fpargic  fug  parte  (ilueflre  auriatlarii.f.to:tuofu$:t  tiic 
reci^Kratincurtationepmiparienopotentieoefuiuui' 
tateramifkareperillasparteeadqnaeramificatfcdm 
pantqdrefpectnfeciidieilDetftopariintramufcnlum 
quteHapofierioacollbtetiamufculu  planii:t  adducii 
ei  motu.j6t  ipar  tertiu  eine  o:igo  ettii  fnue  qcitue  a  fo:a' 
minc  q6  eft  tnter  f(wdile  fc6m  i  tcrriu^ttuc  ramificat  ^t 
vnns  ramus  fpargit  intra  mnfculii:':  in  eo  fpargunf  ra/ 
mulie{iisquicdftruignntcapatadcoUii:quioiuertiitca 
pnt  oe)ctra  t  finiflra:t  oeindeeleuat  fe  ad  fpinas  fpondi/ 
liu:'Z  qn  applicabit  cii  eis  coiunget  fc  cii  radicjb''  fpina/ 
ru.oeindeafccndctadeariicapitaitmifccbuntcusliga/ 
metis:tmeb:aiialibue  quc  nafatnt  abillis  fpinie.oein/ 
deperfozattendetesad  partes  auricularu:t  in  al^e  aia/ 
libns  ab  boie  vadunt  vf(^  ad  auricnlas:':  mouet  mufcn 
los  auricnlarmt  alius  ramus  aripit:anteriu6  vfqucquo 
tntretmufculu.£tinitiofuiafccnfusimifcent  cii  co  ve/ 
ne:t  mufcult  circuuenietes  ipfuj  ej:  omnipartc:-:  boc  vt 
crit  fo:tius  in  fe:':  ia  etia  mifcet  fc  cu  timpo:ib'':'z  etil  cti 
tnufcuUs  auriculariib^uto^u^-zmaiozeiuo  fparfio  cftin 
itttt(culia  fauaut&par  quartiifuns  cxitao  efta  fozamic 


qdeftinterterriufpodiletqrtti^tDiufditabantertue:': 
poflerin8:t  fuii  an  terius  eft  paruu:t  io  iuoluit  fe  cii  quire 
to:t  ia  oijceriit  Q>  ah  illo  trafit  ramiculus  ad  moduj  tefn 
ture  aranee:t  tcdir  fup:a  vcna  apoplctica  quouf(p  pcne* 
tratadDiafragma:fupamba8  parces  oiafragmacie:que 
oi(!iditpccnt6:t  maio:  ciue  tcdit  furfu;:t  tnc  intrat  fttn/ 
damenta  mufculo;:  quoufc^  pemcniat  ad  fpinas^ttunc 
tranfmittitramiatlo8admufculiicolliftlueflri6:q6cfl 
intercotliifilucftre:tapnt.£:!eindeoiuemtfe  ad  antc/ 
rius:t  ccrinttat  fe  in  mufcitlie  ma;cillarii:t  auricularu  iit 
bmti8:tantequaDefcendatadoo:fum.Htparquinnun 
cius  e%itU6  eft  a  fo:atnine  cp  cft  itct  qitartii  t  gntiiit  ra/ 
mificat  fcin  Duo:t  vn^^illo^uj  eftanterio::teft  mino:eo 
q6  itrat  mufcnlii  maja.l\a:p.:i  mufculii  faacnte  occlina' 
re:t  oes  alioe  mufculos  comuntcantes  cii  capite:t  collo 
lctfeciidusranineDiuidit^tvn^^illo^peft  medius  inter 
ptimu  t  fc6$:t  ramus  fecudus  itrat  fn]2io:eparte  fpatu/ 
le:t  mifcet  fe  cii  parribus  fep  t  feprimi.t  iltc  etia  ramu/ 
lus  fc6s  mifcetfecii  ramie  QjnniieTctii  feprimi:t  trafit 
ad  mediii  oiaft-agmatie.Ht  par  fej:tu  feptimii  t  octauuj 
e)cciitabalu5fo:aminibu5fc65o:dine.£tparoctauiib5 
cjcitii  E  fo:3mc  coicane  itcr  poftremii  ceruicalie:t  pnci/ 
p«u  oo:fi':t  tmifcct  fui  rami  mi;:tioe  fo:ti.  iBed  pltie  (e%t 
ti  itrat  fugficie  fpanile:t  vna  pe  illiu6:q6  eft  t^  qrti:mi/ 
ntie  cte  gnri  intrat  Diafragma:t  fepttmi  plus  itrat  adiat 
touu:lic3  Qdi  fui  ramuli  ttretin  mnfculoe  capitis  cemi/ 
cat:too:fi::xomitate6ramulii  gnrittrat  etoiafragma. 
iSed.S-poft  imi%tione  ftrat  afcf  d  cute:t  b:acbg:t  illiuo 
tnrrat  nibiloiafragma:fcdq6p:oceditDegnto  ad  Etem 
minusnotrafitfpamla:tetoefeptimonibit  tranfit  ad 
iuto:iu:f5  q6  venit  oe  fpamla  ad  afcf d  ept  De.8.innoln/ 
cii  cii  pmo  g  nafcif  oe  fpodilibus.  t  ad  oozfus  vadit.fed 
oe  iHiB  etia  oedemnt  oiafVagmari  parre:pter  nemos  nu 
cbc:  vt  flt  tllud  q6  oefcendit  ad  illoe  veniee  ab  altero:t 
fic  mclio:abit  ibi  txirtitio  t  ^pzie  cii  eft  itentio  ad  ipfa; 
meb:ana:que  mcdiat  pecni8:t  no  fuit  poffibile  g?  veni/ 
ret  ad  ipm  nerui  a  nuca  recte:finefiracrioe  ad  angntu  rc/ 
ctii;t  (t  oee  nemi  oefcedetee  ad  oiafragma  oefcenderct 
a  cereb:o  cfTet  iter  minue  16gu:fcd  pofueru  t  corinuario/ 
ne  neruo:^  cu  oiafragmatemediocritenq:  no  eet  prinua 
tio  eo;:  cu  oiaf ragmate  bona:f3  cotinnaren  t  cii  e^rtrcmi 
tib'':^  I3P 15 :7tinuat  in  medio:aut  fi  eent  ptinuate  cii  eo 
fm  t»riferia:t  no  ectptinuatiof m  xid  recta:q:  mulcu/ 
li  faciiitmotii  cii  ejctremitatib'':^  drcufereria  eft  ill6q6 
mouet  oe  Diafragmate:t  tuc  optte  eft:vt  nemi  finiat  ad 
ipfa5:t  no  pn"  cop  in  ipfa.Ht  ttic  q:  neciii  fvutM  intrct 
oiafragmanem^^prinuabat  cii  eo^tei^^ptinuario  cufto/ 
dit  BmebKinaDefcedcteinmedio^iccto:ie:t  q:  ogatio. 
bui^mot^eftnobiltU-ponebat  ipta  pn"  fuis  nemis:  nefl 
vniiectcitolcdcrct.©5  no  ncruinucbalesgfuntifpS/ 
dilib''  pecto:i6:f5  biit  pmii  par  qcies  itcr  pmu  fpodite :  t 
fc65  pecto:is:t  oiuidit  fe  p  moe  ramo6:t  maius  ramifi> 
caf  fup  latera  t  i  murculos  Do:fi:t  aliitd  itrat  ej:tefe  fng 
latera  pma:t  cii  ncruts  oefcedctib''  a  colto  afTociar:ner/ 
uis  oico  venictibtto  ad  alii  ptc  quoufc^  tedlt  ad  manii: 
t  vadiit  quoufcp  vcnpnt  adafeyd:t  palma  ,gt  fc65  par 
e):itafo:amie:q6fegt  pdictrtfo:ame:tvna  ps  ilWva/ 
dit  ad  manifeftiiadiuro:t}:t  iuttat  ipm  ad  fenfu5:t  q6  rc 
manctocipo  cii  parib''  refiduis  piiingit  :t  oes  vadiit  f / 
fus  mufcuU)8  fpam  le  g  fn  t  fitp:a:t  moiiet  (uoe  mufcnloe 
t  mufculos  Do:fi:t  tcq6  fiterit  oe  iflis  ncruig  nafces^t  n 
itras  mufctos  fpatulc  itrat  mufctos  Do:fl.t  mufcutbe  g 
funt  intcr  metafrcna;  z  intcr  latera  filueftria:later3  oico 
politae)ctrapectus:tilliqtio:um  cjcitits  efta  fpondilt' 
bus  lateruad505intratmnfcnIoequifuntitcrlatera  :t 


l^cmtnramlmn 


mttfailos  vcntris:-:  ciirmnt  ciim  ramulis  i^ozii  newor 
riivencnGnpulfatilcstipulfatilcsiiintrant  ad  niicb3| 
cum  cjrtturis  pjcdtctozu  nenioiii:':  mufculi  qui  nafcunf 
opectincDozlicomunicat^-zqivnapare  illariim  intrat 
mufculosDozli^-zaliaparsintratmufculos  vetris:':  ad' 
bucmufculosquifuntDozfiinparte  oomeliica  oojfi:'! 
alia  pars  intrat  mufailosvcntris^fed  tria  fuperioja  iuol 
uunt  fecii  nemis  oefccndetibus  a  ccreb^o  in  cana.in  ali 
quibus.  £t  duo  paria  ifcrio:a  mittiitramulos  magnos 
adpartescojcarii:':  mifcentfecuramispari6tcrtq:i  cii 
illo  ramulo  pzimop  ncruozu^:-:  aliud  fimirnnifi  q:  if^a 
ouonon  pertrafcunt  iuncturapiicidiiancbe:?  rotuleco/ 
):e:fcdalt)tranfeuntadcmra.£tDiia  eftiter  jjucntum 
neruohi  od  manus:'Z  ad  pedes^qm  no  (tmitr  coniungic 
adiutojiu  CU5  pi]:idefpatule:tcoj:e:t  aim  pijrideancbc: 
necpfimirrfebabe'tbinc  indcneruiadfuaozigine  qua/ 
eum  ad  piopinqtiitatc  in  fitu.^t  ncruo:u  oefcendentiu 
sd  pedcs  quida  Dcfcendunt  a  partc  Domeftica:'Z  quidas 
a  partc  fiUicftri.i  quida  a  parte  occulta  ouop  offius  cm 
ris^iquiancruiquidaappjopziatipedibus  non  pomc 
runt  rectc  vcnirc  ad  pcdes  gp  mufculos  igcniata  cftna 
ineis^-VTttralirentpcrlocutefticulof  vfcg  ad  pectine:i 
a  pcctine  tranfeunt  vfcpad  mufculos  pcdis  vfcp  ad  iun 
ctura  genuii.Sed  nemi  qui  eycunt  a  pcctine  oozfi  quos 
oetcrminauimus  imifcet  fc  cu  pjcdictis  nerui9:fed  rcfi/ 
duiipariii:ivnu;eKicn6apcctineDuo:fi  imifccntfc  tn 
mufatlosmanmKtfgc^iveficc^imficismcbjancvc^trl. 
1  fugficici  intcriozis  pcctinis  vcntcr:^  mufculiqui  vcniV 
untapcctincDozfi. 
ClCapfm.IX.£>eanotbomia  ofrium:i  cartilaginum. 
<y  nmf  ^ri-^^ofTaicartilagofiitfa/ 
Xm^  Ul^ll.  cta;vtfintfcHtu':  ftincJanic/ 
'  tuco:po:is:tfuntqueddaraliaqucnon  btit 
I  tunctura5  mouctcs  offa  fua:aut  fuas  te(ias:x 
'  babctcoziii  ouriicircnndans  ipfu;:  ficutca/ 
lapagiL'z  queda  biit  fuu  ouru;  ad  tnterius:'z 
fuumollceptrafUEDummrvtmalacbic:':  talibus  fecit 
natura  carnc  mcdia  iter  vcra  carne:'Z  ncruu:':  non  findi 
tur  fua  caro  Pm  longii  nifi  Pm  latu;  per  infialc:i  boc:vt 
fuuncmofusfitmagis  fufientnasipfit^.iftaialia  anulo 
fabnt  fuu  ejcterius  mcdiu  inter  ncruii.£t  pofiti  funt  fui 
anuliligati:itatiTa)  p6tclongari:'ZConfiringi:'z  non  iuc/ 
niuntinb^aialibusDiucrfapjincipiavcnariitarteria/ 
ru^^zboc  vtmclins  cuflodiat .  £t  ofia  leonum  funt  oura 
mftii:'Z  no  biit  fo:ame:'Z  cii  collidit  vnii  cu  altcro  cmit/ 
tunt  igne.£t  multa  aialia  bnt  cartilaginem  loco  ofri6:i 
funtindigentiataliamultacirciiuolutionderitmulta 
bumiditas  in  fui  fuba:-:  crit  aquofa  -z  pauca  terreftritos: 
^illatranfibittn  cozium^ttaliaaialianobabct  copara/ 
tionc  in  obuiando  rcbue  ourisi^z  aliqn  adiuuatur  na  in 
iftis  cu  fpini8.gt  cartilago  quc  fimilis  eft  medullc  regit 
in  pifcibus:':  fpine:'Z  vngucs^-z  coznua  offca  fun  toia  que 
funt  Duraadfuftcntandiivtvngule  in  brutis:':  qucda  foz 
tia:vt  fint  arma  ficutcoznua:':  qficp  vngule  funt  arma: 
Vtin cquis^-zquedafunt  in  aiali  ficcemctfi  ficfpodilia 
fuper  que  componit  cozpus.vt  fpodilia  quc  fiun  t:  vt  fun 
damctii  nauis:-!  ficut  qucdi  quc  funt  ficm  fcutii:  vt  ofia 
cajjitis^^zqucda  arma  funt  ficut fpinc:'^  qucdi ad  imple 
du  Ioca:vt  parua  offa  in  iunctuns:-:  qucda  vt  alia  copo' 
nantur  lltpcr  ipfa:vt  os  in  radice  lingue:q6  alTimilaf  lau 
da  Utterc.y^.-roiaoffa  rcctificantcozpus^toflfaquefunt 
ad  Dcfcndeiidii  vel  ad  fullentandii  no  funt  cocaua^quia 
ndbiTtoptis  admotii.qucfuntbabiliaadmotii  babcnt 
concc)uationc:vtrctincant  fuu  nutrimcntu  neindigerct 
nutrimcnto  ab  aIio:zidco  ad  coferaationc  nutrimcti  fa 


tLibcr 

ctafuntoura^^rvaatitasiuuatadlcnftstc  'Z  iuHamenta 
fuc  omiciei  elh  vt  no  fragat  in  motibus  foztibus^-z  iiim 
metu  mediille.  vt  nutriaK^z  remolliat  nc  ficcet  a  motu:i 
os  qn  factii  cft  ad  foiii  motii:mnc  cocauitas  cfi  parua:i 
qn  ad  motii:'z  lenitate  funtcocaua  multu.j£t os  colatu/ 
re  factu  efi:vtper  ipfum  ejicat  fupcrfluitas:  vtin  copoftf 
torctineat  Denutrimento:ipcrfua  fozamina  intretfti/ 
mus  odozofus:^  oia  olTa  funt  fibi  coniuncta:n  ifi  g?  in  tcr 
quedaeft  cartiIago:aut  fibi  fik:i  quedl  no  indigebitin 
mcdio  ficut  mandibula  infcrioz:-:  queda  ofla  funt  coiun 
ctaPmiuncturasbabilcs  admotu:'z  quedafmiunctu/ 
rasoifFicitesadmotu^^^zqucdi  confolidatur  foztitem 
babilitcr  ad  motii  eft  cu  vnu  pot  moueri  fine  aItero:clt 
autcDifTictUsmomsciivniinopotmoueri  finc  aUcro: 
Itcutin.rafeta^^zcofolidatiocft^vtin  cofiis  antcriozibits 
cozdi:foztilTimeautec6foIidarioicunf:ficutcu  vnu  cfl 
pcrfozatii;^  additamcntiialtcriusintrctipfu;:vt  oentcs 
in  madibula:-:  ferrofa  fun  t  ficut  in  ccllula  copiti8;i  quc/ 
damfuntconiunctafmfuperficicmin  latu;  ficutinfe/ 
riozafpondfUx^zquedam  in  longii:vtDuo  fociUa. 
(£Cap[m,X'f^e  oiftinctione  mcmbzozii  pzincipaUum. 
tr  d  r  hrt>m  """ '"*Scbante]cpul(t 
^ai  ^^*vs?i,jgmci,zi3;quia  aialia 
non  fugunt  fuiinutrimentiipum;C):  tcrra: 
fed  rccipiunt  vna  maila;  intra  cuius  vna  £« 
9^  eil  fuperfluitas:':  alia  cibus  cii  fuf rit  oltera.' 
tii:'^  q6  recipiiit  intra  tranfitin  oiuerfas  naturas^qz  mc/ 
bza  cofimilia  funt  oiucrfani  naturaru:':  non  arbozcs  (i 
militcrfedarbozcsfuguntcibiiinquond  eft  fupcrflui/ 
tas^-z  fi  fucrit  fupcrfiuitas  in  cis:crit  illa  ^m  modii  fuQ/ 
fluitatis  tertie  oigeftiois  in  aiali:'^  tiic  mcmbrii  rccipics 
illud  q6  cft  in  potetia  cibus  cibaf  in  eo  qj  cft  in  ipfo  pit/ 
ms  cibus  ■z  opus  cft: vt  oe  illo  tron  feat  od  locu  fupcrio/ 
rc:qin  R  tronfirctmultu  invnii  oebiUtarcf  attractiorci 
p6derofe  in  furfu;:'^  mebzii  cycics  pofitu  ftiit  fubtuS  ea/ 
dc  ca:'^  pofucriit  mcbzii  in  quo  fitus  cft  pzimus<aloz  in 
medio:q:  fundametii  osce  in  mediat  operato:  ages  oj 
efle  pzopiquus  quieH:q:  quics  o;  cflie  ppe  mcdiii:'^  opc 
rato:  pzope  quicte.Coput  aiitcil  fit  fpecula  cletiaf  fupza: 
ipofuernntincotranfitii  nutrimcnti^-z  oiminucriit  ab 
co  carnc:ne  multiwdo  carnis  opilatione  foccrct  tn  cua» 
pqzationibus  medullc:'^  caroponeret  medullc  opiiatio/ 
ncfupzatatitu fuiin  calozc:qmvisclt:vtfitmultii  frigi 
da.ict  pzopzic  ia  crcatii  efi  in  capitc  os  Duru:'^  tunc  non 
fijit  ncccflariii  alioadditamcto:fed  vtiUtas  totius  tclltc 
capitis  cft:vt  ocfcndat  mcdulla:^  oiuifib  fuit  in  fuis  oflii 
bus;vt  fi  aducnerit  occafio  vni oiTi iltud  non  accidcret 
alijs  olTibus:-:  boc  ctii:qz  non  ftiit  coucnicns :  vt  in  vno 
ofle  eflet  oiuerfitas  in  ouricic:':  mollicie:'z  oefitatc  •z  ra/ 
ritate:'Z  vtilitas  in  boc  quatenus  efiet  ejcitus  euapozatio 
ni3acerebzo:ipofletcfleccrebzii^K)tcnsDiflbluerciIla 
fupcrflua.fit  alia  vtiUtas^vt  ncrui  cjreun  tcs  babcrctvia 
ialiavtilita6fttit:vtvenen6pulfatiles:'z  artcric  babc/ 
rcnt  via  ad  nutriedii.fit  ctia  vt  oura  rtiatcr  baberet  ejiv 
turi  in  fcrra:'^  no  ciderct  fnpcr  medulli^fcd  ligarcf  iMrr 
ferra.£tfiguranaturali3buiu3tcl"tccn^:vt  fit  rotunda 
oupU'civtilitate:'Z  vnoeft  quoniifiguro  rotunda  cftma 
giscapajrintcr  b^^fopcrimetrastaiia^qz  rotunda  miri'' 
recipit  occafioncs:-!  creabif  cti  oliqudtula  logimdinc;  vt 
nemi  c^ircnt  n6  innimia  anguiTia:'z  impcdiineto  vnius 
ab  altcro:'Z  pzoccdit  aliquitulii  in  acutii  antc:'Z  rctro  cii 
rotunditatc:-zifta  figurab;  Duasfcrras  fallaces:'^  ouas 
veras:':pztmafCrrac6municatciifrontc:i  ad  moduin 
arcus^-zDfcozonaUs.fitaliaqucclTinmedio  fm  logii. 
1  of  fagittalis:^  cii  cojMraucrimu')  ifta  jd  pzima  oicctur 


IBno^cdmue 


4j> 


tiganalktfigurarotitteeftquanifigtrra  arcmaame 
medioeleuat  pcrpendicularisr-zcllralie.^y^  £t  fcrra 
tcma  comunicans  iter  occtpiciuji  fuam  bafim:':  eft  f  m 
ffguaangulicui^^acutuscoiungit  cii  fagitta;tcicif  ferra 
taudeifedcucoparauerimue  viuuerfumadpdtaas  futu 
ras  erit  talis.gj\.©ed  oue  ferre  medaces  funtf  m  logi 
tudine  capitts  eq  oiftates  future  que  or  fagitta  evvtracg 
parteauriculeiinoj^fiindantaditeriusriio  onr  falla* 
ce8ferre.Sedtresfuntfigurecapiti3nonales:i  vnue 
illo^  ell  cui  Diminuit  anterio::-:  Qgboc  amittunt  ferra; 
coMnalci  ferra  qii  amittit  pofterio:  ferra.f.^lfe:i  tcr 
ttus  modus  qii  amittit  vtrac^  fumra:-:  erit  totu  rotiidu. 
jbi^ttmedicus  ma):imus.qiiin  ifto  fperico  oecUnabat 
ad  IdgitudinKopoztct  oc  nece(Titate:vt  iej  fieret  future 
adequatefuturispjimiertgQboccotingit  q^efTent  eq/ 
les  ei  partes  ferre:t  iam  fucruntQtcs  ferrc  in  pmo  in  Id 
gitudine  vna  ferro:'!  in  latttudine  duc  ferrca  titc  in  logi 
cudine  vnaeritfcrra:t  in  laamdlne  vna  ferra^-z  ferra  la< 
tudim'3  ibit  ab  vna  auricula  ad  alia;ficut  fcrra  logitudi/ 
nis  eft  in  medio  longitudinis.  ibijrit  3ri.n6  pot  ce  in  CAf 
(xtefigitraquarta  innalis^qmfildgitudoefletcqlis  la^ 
titudinieet  vita  abfciita  fs  cp  figura  nalis  iducit  vitam: 
1  io  Dicit  bene  maj:imu8  mediats  cii  ipfc  oifti^it  trce  fi' 
guras  capitis  tm:'Z  caput  poil;  boc  bs.S.ofla.t  qttuoi  fut 
vtparietes:t.5.vt  ba(is:t  funt  ouriojcs  q^  illd  fiipza :  qi 
cafU9  fupja  latera  funt  plures :  i  quia  ncceflitas  in  fupe/ 
rioac^egit  q>  in  fuperiozienet  raritae :  eo  gp  in  illo  loco 
0$  cfle  carctia  poderofitaris:-!  05  cfle  reccptaailii  vapo/ 
rii:vt  latera  poftcrioza  ftnt  Durio:a:qz  remotioza  fiit  olli 
bus:t  etia  parics  pmus  t(t  in  frontc:t  terminat  ad  co:o 
na  furfum:iverfus  imii  ferra  traniiens  per  linea  oculo:p 
in  fupercili)s  1  cotinuat  fe  fua  cjtrcmitas  cii  capittl»^  co 
rone.gt  parictes  qui  funt  a  Dc^tra:t  finiltra  funt  paric/ 
te3auricularu:7DtirpctralesBpfui  ouricia  tcrminabi/ 
mu8  quclibs  ifto;:  t  vn''  termin'erit  ferracozticalie.  £t 
alius  tcrminus  crit  laude  littere :  1  tertius  qui  pzocedit 
in  vno  adcozonalem :  t  anterius  vnapars  counalis :  x 
apofterioavnapoztiolaude:fcdparie8  quartus  termi' 
natur  ad  fcrra  laude :  1  iit  vnu  ad  coicante  intcr  caput:t 
Detcfcdifp6diUs:<zcontinuatfeinterDuo  ca|:n'ta  laude. 
£»ed  bafis  medulle  cil  fuftetametu  totius:'z  oiu;  ofHu;: 
«  oicef  balts:'z  eit  ouru  pupUci  ca:*:  eft  vna  qn  ouricies 
mcluis  fullinetpodus^-zferra^vteflrct  minue  recipics  pu 
trefaction&qih  ilUid  oe  eft  fubm  ItiQfluitatib''  femp  oe/ 
fcendctib'':':  vtraqi  oda  tpmpo^funt  oura  oi^la  coopc 
ricntia.mufculosgvaduntfiibtfmpoabus:tfuusfitn8 
eH  obliquus :  1  vocat  par.£t  oi]a't  pbe  cp  fcnfus  tactus 
b5  pncipiu  a  cozde  no  a  capitc:?  (ic  gufi:''  qui  quodamo 
eftiact':fedvifu6:i  auditus:'!  olfatus:Uc5  beant  pncipiu 
a  co2dc:tn  nec^coz  audit:nec^  odo2at:fcd  infifm  ittaru; 
operationii  efl  cerebm:  fcd  inflfm  tactus  efl  caro^t  ncr/ 
tui8:aamboiucniunun  coidclicutipfeoicitq?  queda; 
iftaru  virtutii  coplcnt  in  radice:t  queda  no:ficut  oicunt 
medid:q'  cercb:it  palpat  per  fe-.z  no  videt  pcr  fe. 
(C;Capfm.Xl.i^  naturis  vifus. 
"^  ^i  v.^  igit  gp  vifus  e):igit  buiditate  aquo/ 
'  ^^  fam  clara  que  rccipiat  impiefTionce 
1 1  tucop^cft  vt  (it  fuii  initf5  fube  mcdullina: 
l  Ikut  criftalUna:fed  olfatus.tauditnB  idiget 

I  ouobus  fozaminilHis  per  que  intrct  aer^-z  vt 

operct  in  eis  no  opcratione  c{ue  fit  frigida:aut  caUda:aut 
iMtmida^fedfpirimsvifibiUs^tvirtueilUusperuenitad 
oculii  per  nentos  opticos:?  ifli  ouo  nenu  mebzanat  tru 
bus  mebzanis^toue  mebzanecotinitant  cii  ouab^^mem 
b»Riamedullc;fitertorcflfubtiUouiqcterio;eilourt' 


oz.Bt  tcrtius  g  oefccdit  ad  ocuU"!  eft  oefccdcs  ad  mebza 
na  tefte:fcd  funtobtici:vtcito  tran  featin  eo  fpiis  vifibt'/ 
Iis:t  eflgdi  qni  opilat  fpiim  ne  ejrcat  pcr  pupiUam:'Z  ifti 
neruicotinuant  fccn  oculo:vtmeUo2et  fua  tenfio:^  non 
fint  la)cificutoeterminauimusp2iu8.£tcii  e;:pandittir 
medulla^tmcmbzanecapitisampUabunt  tunice  oculi 
in  fuaoccupati6e:quarii  mediu  cft  criftaUinii:cuiU8  an* 
tcrioz  fupcrficics  eft  oepjeffa  refpcctu  umozie  fpbcrc :  t 
fititoepzcflra:vt  recipcretimpzeiTiones  meUue^^zio  me» 
Uuscirciiucnitoculus  in  afpectu  rcs  panme^^zio  fuii  po/ 
fterius  graciUat:  vt  mcUue  copzcbendat  ree  gbus  occur 
rit.£t  pofuerunt  i(ti  bumiditate  in  medio:  vt  meUue  cu 
ftodiret^-zpoftbancbumiditatepofueruntaUI  que  ci/ 
batifta:qif)  iterifta^-zfangiunefuntgradus^tcft  vitreii 
foUttii:qtii  coloz  eius  cflvitri  clari  fiucntie  parii  ad  nibo 
re:fcd  fua  claritudo  cft:qz  cibat  clant5:t  ruboz  eil  in  eo: 
qm  eius  modusfuit  fanguie:t  no  cfl  adbtic  cdplcte  (imi 
lis  fube  cibande:fed  pofitue  fiiit  policruis:qtfi  Defcendic 
0  mcduUa  mediate  rcti^-z  ttic  opus  eft:  vt  fit  ^a  pofteriozi. 
t  ifte  bumoz  lcuat  fuper  gelidia  vfqj  ad  majrima  perife/ 
ria  tUius.t  an  tc  cft  albugineus:'^  eft  ficut  fugjiuitae  gcli 
dinftqmfupcrtiuitasclaricflclarii.^zpofitiifuitaii^qtit 
fuperftuitas  05  oppon  i  cibo  fm  fitti5.£t  pofita  fiiit  alia: 
vt  gradatimveniat  viiUs  ad  geledia:t  fit  ilUquafi  fcutu* 
oeidecaput  ncrni  coopcritfue  vitrcii  t  geUdias  vfc^ad 
itermediu  albugincLt  gelidicHt  q6  oe  i  Uo  occupat  in  te 
rine  vitreu  efl  rotiidu  fic  rctc  copbedit  fuu  copzebefu;. 
t  a  fuo  capitc  nafcit  tcjcmra  aranea  que  eft  tela  fubtiUs. 
Vt(itDifhncn'oitcrfuBfiuiltfubtilc.tvcniatnutrimetu 
ad  ipfum  p  rete.t  fiiit  fubtiUs  nc  fi  cct  oura  pQ  modica$ 
occafione  ipedirct  vifU5:fedcaput  mebzane  fubtiUe  fple 
tunt  tcpt  vcnis  ad  modii  fcciidine:qtft  eft  trafttne  ceiy 
ni8  ctbi:t  no  eft  opu8  vt  ei''  oee  gtes  fint  oeputate  ad  dt 
bMcd  fua  gs  poftcrioz:t  or  rctc:tcd  g?  eft  poft  boccft  ali 
qultuUi  fpiflius.t  of  bf  c  cotozc  ad  modii  floue  Uli)  ^iter 
albii.t  nigru.t  bocrvt  coUigot  vifu5:t  adcquct  Iume:(ic 
claudim^oculos  cu  adequamus  vtfum  poft  nimiu  vefe/ 
ctiivifu8aUicidit3tc:tboc  vtadequcm^^vifu^itinc  oi/ 
uidititercoznca  tbuozce.tiltc  cibabitcozncaab  coq6 
et  vcnita  retiaU'.tn6c6plct  fua  fpcra:neobftet  ipzeflilo/ 
nib^^.ficut  in  vna  cu  euaamt  .t  cii  daudif  vetat  vifum.t 
interias  vbioccurritgelidic  cooperif  gcUdia  qua(i  tep 
mra  queda  quc  alTimilaf  ret  rare.  t  leui.  1 15  vt  abfctdat 
ab  occalionibus  vcnientibue  ab  occurfu  rci  oure.  t  du/ 
rioz  pare  vin-ce  cft  antcritis  vbi  piungif  cus  ouriozi  |jte 
coznect  vbi  gfozaf .vt  in  drcuim  fozaminis  fit  magl  ou 
rii:t  fozam^  eft  plenii  bumiditatcgg  vriUtate  nomina/ 
ta  et  fpikt  fignificatio  fup  boc  eft  pftrictio  fozaminie.  1 
bumklitatisiUi^^eiiocircamozte.Sedninicafcdaefpif/ 
fa  muUii:vt  fit  bii  rctinee.tvocaf poztio  oura.  £t  anriot 
]j6drciidatpupilIa:tcfioiafanu.t  eritin  coloze  coznu 
fub  tiUs:t  vocaf  gp  13  coznca:t  fpiilioz  fua;^  partiii  e  an/ 
terioz.t  qz  ppoftta  eic^.tunicis  fubtiUbus  cozticaU^b^t 
fiejrcoziarcf  ab  vna  no  pp  15  erit  cgrinido  coie  oibue.i 
aliq6  bof  eft  ^pe  fozameqtfi  idiget  cuftodia.fcd  tcrtia 
imifcet  fe  cii  mufcuUs  mot''  pupiUc.t  iplct  fecame  alba 
pin^ii  que  rcmolUat  oculii:t  (Kilpcbza^.t  ^bilTCt  in  eis 
ficdtatc.t  vocaf  ifh}dc6iunctitia.fcdmufculue  moues 
oiuidif  in  fej:  mufailos.qttuoz  moucnf  furfti5.t  vnu5.t 
DUO  Ui:bz)rmaUa.ita  q?  qub5  ad  fua  gtet  ouo  funt  fitiin 
obliquo  qui  motief  in  circuitu.t  in  pofteriozi  ocuU'e  mu 
fculus  q  eft  fuftcntamctii  nemi  vacui.t  pzobibet  ipfum 
a  la^cationc.t  j)bib50culu  a^fundationead  itcritte.tte 
netoatlos  aptos  in  aaitaifpcctionc.tille  mufcuUis  p|2 
muUitudtne  ramtficatioie  otibitabaf  quo  cetopd  ano/ 

;auic.   0 


B^e  natura  aialium 

tbomfcoerqifi  gdl  oiciit  gjcflotio  murciiU;  gda  g?  vn' 
gdi  q>  trc9:iof  no  tcrminafadvnii  capiifcred  palpcb:c: 
qi  fiminkriiis  n6indigctmotii:q6qucrimuse]cipfacn: 
motiia  fupcrfojis:-:  tiic  coplcf  pcr  ipfas  apertio  oajloy: 
1  claufura^tboc  cft  admiratio  crcatojia :  gj  fiunt  g  vnii 
modicii  inftfm  multe  opcrationcs.  £t  mu  Ita  no  multii 
luuat:q:  adbuc  fi  palpcb^a  inferio?  moucref  quicfcente 
fupcn'02i  e(Tct  aliquatulii  benc  couenicsrfcd  noita  benc 
llcut  fifuEioimoueref  :qmfHEio:efl:^pingo:  mufcu» 
lis  motiuie:'Z  radicib'  motU8.i:t  nenti  vcni^tcs  ad  paU 
fcbu  fugio:e  nd  op3:vt  icuruenf  in  fuo  motu  vel  obli^ 
quenf :-:  q:  mouef  palpebwfuEio:  in  claudcdoii  in  apc 
riendo  indigebatncruis  Defccndetibus:i  poH  reuerteti/ 
bus:-:  tiic  fiilli  ncrui  cflient  vn^^trfuaut  illc  veniret  ad  mc 
eliii:autad  vntl  ej:tremojr:i  fi  ad  mcdiu  nifi  vn^^fo^titcr 
clauderet:tli  vnum  lacb:fmalcn6clauderet:§  opo:' 
tebat  vt  eflent  ouo:  vnus  ad  vnu;  lacb:imale:t  alius  ad 
oliudfcd  in  apera'one:tijc  fuffidcbat  vn'':':  io  ponebaf il 
le  in  medio:':  ille  mufculus  venit  recte  intcr  ouas  tuni> 
casii  venit  ad  vnu  co:pu3  quafi  cartilagtnofum:fup  qd 
fijre  funt  paipcb:arij  fpinc.gt  fpincpalpcb:aj:  facte  fiit 
PBDcfenfibne  occafionii  vcnicn  tiil  ad  caput:^  ftjcriit  ni 
grc:vt  tcpcrarct  luce  veniente  ad  oculu:':  fundauerunt 
illasfpinas  fug  lociicartilaginofU5:vt  femgeflcnt  Han' 
tes.-:  no  cadcrent  Dimifl'e;i  ipedirct  vifum:':  adbuc :  vt 
ille  mufculus  g  aperit  oculu  fitndct  mclius  fug  tale  fitn 
dametfi  ad  motii.£t  aial  bits  D  uru  co:iii  cuius  co:i)  n5 
fiiit  babilitas  ad  tcndcdii  no  bebat  txilpcb:as:f5  oculos 
fo:te8.0cdaialiaouatiabntifcn'o:epalpcb:a.ictqua' 
drupedia  clandiit  oculii  palpeb:a  inferio^i:':  aucs  piflu 
mant  cii  quada  tela  quccurrit  fug  oculu.  £t  boc  q:  fuii 
couu  eHgraue  z  fpiflfu;  qq  pilos  in  ipfo^t  ca  illius  ptlhf 
mationis  eil:vt  fialiqun  bnmiditas  currat  fuQ  ocuUim 
^ipfa;  abfcidat:aut  maUi8aer.£tafalta  quadrupeda/ 
lia  que  ouont  no  piflnmlt  ficut  auc8:U'c5  claudat  octos: 
q:  no  bn  t  opus  bf e  fnbtile  bumiditate  in  oculis  cu  c^ua 
Vidcat  a  rcmotis  ficut  idiget  aues:q:  U>cus  fui  nutrime 
tiacgrendieH^pinquus^^z^pinqua  iflis  quadrupcda/ 
lib^ouatib^funtaucs  ambulatcs  fug  tcrra.ftpifccs  no 
idigetpalpeb:i6:q:n6  fdigct  pilhimatipnct  foUis  bo 
bspiUis  i  fua  palpcb:9  ritgio:<.£t  atatia  quadmpcdaU'a 
qucda  bntJ^ed  n6  btitin  fupcrio:i :  *:  boc  q:  na  intcnde/ 
bat  plus  in  cuflodia  illius  $  cctcro:p  aiaUum:i  nulUim 
oialpiU)fu5eftfubafcelU6nifibo:necbn8  capillos  mul/ 
tos  in  capite  ptcr  ipfus;':  caufa  in  boc  ctl:q:  bs  mcdulla 
muUam:':  flatus  eius  dlmultii  rcctueiifugciUan^  bo/ 
betura  cetcria  afaUbns  nifia  foU)  bominc. 
(rCaplin.XIlJbcgencratione  auditus. 

j^  >iH4\4n^i*v  tiB:qm  ftcno:par3  ca/ 
pitisoccupat  vifus:":  olfatum:':  vifus  05  cflic 

ante  JJ8  boc  qd  Di^im'  pus.':  auriculc  in  me 

K»**TM1  ^^  capitis: vt  magis  cuftodian  ux  in  capite 
fuperio:i  in  qdrupedaUb'':^:  capita  conim 
eran t  Dcmifta.f  t  quadrupedaUs  aures  mobilcs  fii  n  t  in 
oem  ptc  vtmcUusaudiant^^^particulcouricularii  funt 
cartilaginofc^^zfuntpulpe^-zfccame  to:tuofH5  in  auricu 
la  fuit  factii:vt  augmcntarcf  in  co  fonitus:':  factum  fiut 
itcrtouuofum:vtitcrin  to:tuofitateefrctl6giinc  vcni/ 
ret  fubito  frigus  ad  mcdulla^-zilU  fcnfitiiu  funt  Duri  pg 
campdicti.fiteftviainteraHre  -zpalatiino  manifcffa: 
fed infl:i^moIfatU8 in aiaUno facietc aialponcbaf  bcne 
inter  ouo  mamillaria  additameta  J£t  tripUi  efl  iHuamc/ 
tiiauriur^^efl:  vnii  in  acregin  cis  rccipifgpifpirationej; 
7  boc  qm  Uc3  multii  oe  aerc  in  fpirato  cat  ad  pulmonej: 


iLibcr 

mrttiti!vaditadmamillasnarii]:qinoIfat^idtgetaere: 
^  vt  acr  receptus  tcperet  cercb:il:':  co:.  £t  z""  iuuamcn/ 
iiicflcvtparsacrisin  o:cemittafpernares  vtfitevidet 
in  cana  p  qul  emittif  fonu8.£t  tertiu  iuuamctii:  vt  fug/ 
fluitatc»  ocfcedetcs  abfccdan  f  avifu:':  Dcfceda  t  g  illas, 
&  ofl^a  nafi  c6pofita  fun  t  e;:  Duobu5  oflTibus  tcrminati» 
adouosangutosin  furfu^^^^adDuasbafes  fub^qfiefl^enc 
ouo  trianguli:':  iita  ofla  coiuncta  funt  cil  ofllibTacietf m 
ferrartfUQe^rtrcmirates  ifio^pofliu^funt  cartilaginee:! 
in  medio  efi  ourio::':  iUa  in  fine  molUo::':  itiuametii  car 
tilagini^  medie  efl:  vt  fi  fttpfluitas  ocfccdat  per  vna  pti 
rccipiaf  aer  in  terius  per  aUa  ad  refrigeriii  meduUe:':  iu 
uamcnta  cartilaginii  ouarii  aliaru  funt  triart  vnuefiqi 
coe  eft  oib'  cartilaginib^St  iuamctii  fc6m;vt  pofl^it  fie> 
riactio  maio::*:  mino:  ^m  maio:e  infpirarione:':  mino« 
re.£t  tertiii  iuuametii  qm  cu  mouenf  fequcf  eas  fiimi: 
1  oflfa  ifta  fueriit  tenuia  nafi:qtn  i  boc  loco  magl  fiiit  nc/ 
cefl^aria  lcuita8q|p6dcrofita8.£t  no  eft  necia  boc  loco 
fpifliitudoillo^r^tbocq^nofuntibiadDcfenfibnealicU' 
iu8  meb^inobilis^tfunt  jjpccuftodia.f.fcnfu  olfatii.  £t 
£t  oi}:it  'Sxlqp  q:  collii  clcpbantis  n6  erat  I6gu:necp  po 
tuit  moucri  ciua  caput:':  collii:':  cft  fufi  cov(P  magnu5:T 
cft  aialc6plctii:':  ffpirat:':  Hat  f m  pUis  in  ags.':  H^t  fug 
tree  pedes  aliqiT:':  iuuat  fc  quarto:fic  vfus:':  idco  factu; 
cft  ei  addttametu  calcei  cu5  quo  odo:at:':  quo  abfcindic 
q6  eft  ci  neccfliiriu:':  accipit  cu  eo:':  fitit  ttcr  ourii  t  moU 
lc:moUe  vt  eet  mobile  multis  modis:':  Durii  pp  occafio 
ncs:':  oiciitQ?  fun  t  queda  vacce  talis  modi:':  ci)ct'unt  illa 
fldditameta  a  pofterio^ktcapiunt  dpii  pcr  iUud:T  auc9 
bittnares  ftrictae  fuQpicas^q:  pica  cft  loco  nafi.  Ct  Un^ 
gua  fuit  BE  guftii:':  vt  fit  qfi  manus  moledinanj  fdncc' 
do  cibu:':  queda  afaUa  funt  q  biit  Ifgua  q  accipiut  dbus 
oterra:'Z^p:teocnte8inruQt'o:imandibulanobtttib''. 
£tlfguabof8eftEBlog.£tmouefciimufcuU8inilta.« 
mufaiU  mouetes  Ungua  funt  noue;'Z  ouo  mufatU  nafcit 
tur  a  Duob''  odditamctia  fagittaUb'';t  tcnct  k  cn  ouab' 
partib^^liguc^^zali)  ouonafcunf  fuBosfitelaudc  littQ-e 
q6  eft  in  lingua:':  veniiit  p  mcdiii  ligucgt  alt)  ouo  mo/ 
uent  Ifgul  f  obU'quii:t  nafcunf  ab  vna  Ete  ilUue  olTis  la' 
terali:':  trafcut  g  tingul  ej:  trluerfo:':  ouo  ali)  facictce  li 
^a  fuolui  injic;':  fuue  locus  eft  fup  tocii  pdicto:u5:'Z  iua 
f iUi  ejcpldunf  fug  tingua:'Z  coiungiif  cu  maditHtUs:':  ii 
nominaueriitvniimufculii  linguequicft  intcr  Unguoj 
1 08  laudc:t  coiungit  vnii  cu  altero.j£t  mze  babetcs  tin 
gua  rotiidl  magis  pnt  imitarifermone  Eg  leuitatc  liguc 
1  bofes mouctcs  multii  lingua  in  fermonc  funtg  bnt  If/ 
gua  latl:'z  n6  multii  ligata:':  e;5  c6trarictati  t'ni.£t  Ifguc 
quadrupcdoUufacientiiiouabntftWaB :  -zi^nopiftfo:/ 
marclittcras^tpifccsttcncbcbiftligulmuUii  lata  pg 
boc  q6  fua  o:a  funt  fpinofa:':  q:  no  bft  t  opus  ad  maftica 
dii  vel  guftandii:fcd  ftoti  trlfgUuiendii:':  lingua  oe  ten/ 
cbac6iHngif  cii  madibula  fupcrio:t':q:  mouctilll :  1  oc 
aialb5appctituadilludcuic6ucnitfHac6plcdo. 
CrCaprm.XlII.ibcanotbomiacapitis:':  fpodiliii  colli. 
II ^ rtti %(% tn  ^^^^^  •'^ uwtHs ^pjtbs  c5 
I  V.* vnt*ii 1 1-  municlte6Cii.5.fpodiUbus 
coUi:':  crit  ifte  mot''  o^dinat^^in  DccUnationc 
capitis  %  cotU  in  vnu:':  cii  illis  erit  motus  fu'': 
t(]quilib5  motus  capitis  f  tcltigo  j3p:io8  -z  co 
municante6>rit  vel  a  i-vftcmis  vcl  anterius;  vcl  oej:/ 
trayet  finiftra:!  iter  iftos  funt  mofoblig.Scd  mufcuU 
fadcntcs  caput  Dcclinarc  fm  rcctii  ad  vnii  funt  ouo  mu 
fcuU  Dcfcedctce  a  Duabus  ptib^^pp  15  qp  auriciite  a  fupio 
ri  vcftiiif  a  fuia  tcj^tnrio:  i  fUrcuta  pccto:i8  fub:':  poftea 
cotinuanfiftaDUo^tclenanfinfurrustfo^tafleputabi^ 


©uoicfecima^ 


50 


Q)  fmttrcQ  mttfculi:  qjftiacapfM  rmiUmtii  fiut  qflf 
Duplat3:'Z  tuc  qn  mouet  vnasioeclimt  caput  ad  vnum 
adfai  p3rte:'Z  fiamborimulmouent  oecUnabit  caput 
equathredmurcuIiquiDeclinatnmulcaput^^zcollusad 
anteriuseHvnuparpofitiirubirofago^^zvadit  ad  pap 
tes  Ripiozes  pmi  fpddilis.'Z  fc6i:^  icarnat  ciieis:t  cii  cot 
ilringit  pars  que  vadit  ad  ifofagii  couertitcaput  foluj: 
7  fi  operent  cit  parteincarnaca  cii  fpodilibue  oecUnabit 
colUt.Sed  murcult  oecUndtee  capitt  ad  poHeri''  funt  q^ 
tuo!  paria  pofita  fub  paribus  notatis :  fed  ojigo  iftozus 
pariii  eft  fnp  c6iuncmra:t  tuc  quedl  funt  que  ttrant  ce« 
tbanetum:'z  fua  02igo  clt  remotioj  $  ongo  fui  mcdij :  z 
^dafuntintrantia  alas:'zfuio2tgoefladmediu;.£t  tiic 
oc  iftis  vnii  par  facit  fealai  fpodilepjimii^^zilhtdpar  e 
fttpjajMrintrlsfuiicetbanetiibinii.^tcIliUudpcrqd 
nafcit  pcr  fe  ab  alla  pzima  ad  fuii  fcnecim  fc6m:z  fm^i 
piiaeft  (p  crigatcaptitcuoecUnatiifuerit  caputadan/ 
tcictvnii  par  quartii  incipics  a  furfus^t  traftt  fub  tertto 
obUc|gadpartc(iluellrc:-zoccupatalia  fpodiUs  p:imi:t 
ouo  paria  puma  occUnlt  caput  ad  poft  rectc  fine  oecU/ 
natione  obU'qua:aut  modtca.-z  tcrtiii  erigit  a  oecUnatio 
nc  obUqua.gt  quartii  pariii  oecUnat  ad  pol^crius  cum 
obUqtioc  manifella:'^  tcrtiu  cii  qmrto  qd  iUo^  pfiniic 
rut  occUnabut  caput  ad  ftta  partc-zambo  cii  Hrin^crut 
moucbit  captttpoHrcctcfine  altciua  oecUnatioc.ioed 
mufaiU  qui  oecUnat  caput^tcoUii  funt  tria  paria:^  funt 
inp^tndu^-zvnilparqd  coopcrit^-zqdUbsillo^en  qfi 
triagutarc^-z  fua  bafls  eft  maioj  $  poftremii  cerebji.  £t 
vnii  Ifiop  pariii  oefccdit  ad  otias  gtee  fpodiltu:?  capita 
alarii  funt  mufcuU  fadctee  caput  oeclfare  ocjctra  i  Hnv 
ftra  funt  ono  paria^t  occupant  iuncturas  capitis:^  vntis 
par  illoy  ponit  anteruis^t  ell  illd  q6  ptinuat  itcr  caput 
^fpodilc^tfcdiparis^cedic  vnCi  fingularc  ad  oejctras: 
7  aU'5  fingulare  ad  finillra.gt  paris  fc6icfi  loais  pofic/ 
ri^^tcoiungftitcrfpodilepzimii^tcaptit  vnu  fingitlarc 
Cejtrataltcriifiniftra^ergoqdilloEqtuozfecoftrinicc/ 
rit  oecUnabit  caput  ad  fnai  Qte  fm  ooUqtatc.<8t  que  ouo 
fc  pfirtnicerint  oecUnabilt  caput  ad  fua  ptc  fine  obltqua 
tion&^z  fi  mouertt  antcriozes  iuuabut  ad  fubmerfionc:t 
fi  poftcriozcs  vertet  caput  ad  oppofitu.t  qii  oes  ftabiit 
limlin  vna  erectione  flabit  caput  erecatm.£t  ilU  qmoi 
mufcuUfitntmint'mi:fedlucrantpcrbont'tate;fuiloci:t 
modii  fui  ocfccnfus  iUud  fub  alus  mufcuUs :  ill6  qd  bnt 
alxf  fm  fua  magna  quatitatc.etia  fliit  iiicmra  capitis  vti 
Us  ss.  Duo  q  funt  nccia  pg  ouas  ite'tiones  prias.  £t  vna 
illaf  c  firmitudo  i  illa  firmiwctopculcata  e  cu  firmituv 
dine  iiicturc  i  cu  puitate  fuo:p  momii:^  z'  mUitudo  Pm 
niic:p  mowu^-z  illd  c:q:  iiicmra  c  facile  mobiUs^-z  laj:a:t 
iucmra  elt  lap  qtn  in  drcuim  funt  muUe  Ugatiocs.gis 
frdemouct  pmufculiilatiifubtilce;:pafu;in  frotc  fub 
cutcrt  imijrtii  CU5  cutequoufcp  fererectificct  in  fuI3am 
attis:^  ttic  crit  gg  boc  ipofis  oiuifio  vni''  ab  aUcro:^  ob 
uiabit  mebjo  moto  ab  ipfo  fijic  cbozda  pofi$  fiterit  futi 
motu  cuti5  mota:leuis:lata  z  io  H  idiget  cbozda:'^  cu  mo 
tu  cius  cletiamr  fuperctUa:^  ia  iuuat  ocuUis  in  fui  clau/ 
fura  cii  fui  lapjtionc.  Sed  mapiUa  b;  ouos  mufculos:-: 
vn'iUoy  fcquif  motiimadibuleifcrfozis:':  fcds  coicat 
cii  labro:i  mot'  madibulc  fcgt  motii  alteri^mebztt  tuc 
ca  fua  cll:  mufculus  iili''  mcbzi^-z  mof  in  quo  coicat  cuj 
aUo  meb2o:tuc  ca  ilU'  cft  mufculus  ad  iUu  oeterminatii 
tadaUdmebzii  cii  coicationci-zille  mufcuUiseft  vn''!'^ 
oi  mairilUi^-z  e  latus:'!  cii  boc  noie  latitudjnie  fdt  ^-z  qdU/ 
bct  iftoy  fingulariii  fingularitcr  coponit  qc  copart^bus: 
qthf iUi  tej:ta  venietia  ad  ipfa  vcniut  a  qtuoz  lods^-z  tiic 
vna  fuaf  j^m  cft  iUudqd  nafdf  a  Ugamento  fcctomii 


cotinuat  fccit  ittoit  cit  e):tremitate  labt)  ampUojie:':  tra 
bit^H^usadvnii.iStosetiapacddesattractioncobUq. 
tozigo  feciidicfta  fiircula  pcctojis^tab  vtracg  partc  U/ 
gamcti  pcctoisrt  fua  fila  jpccdtit  ^m  obliquii:t  illud  q6 
nafcit  a  ocjrtra  abfcindit  iiUid  q6  nafcit  a  finiftra.  t  q6 
nafcit  a  Dcj:tra  cotinuat  fc  cus  fintftra  inferioys  Uibij;': 
q6nafcitafint'ftra?tinnatfcciipecto2e:t  ifta  poft^fe 
cofhinjrerfn  t  pftringcn  t  os  ad  anterius.ict  tertiii  nafcit 
a  fpacula:t  connuatfc  cu  cotimtationib^^pjcdictoi;  mu< 
fcuU>2r.£tquartiiparnafcitafcnecioadditamctiscon 
iunctionalibus:t  j>cedut  a  rccritudinc  auricularii:t  cu$ 
poftremo  ma]ciUc  ptinuat  fc:t  mouet  majulla  motu  ma 
niliefto:t  fegt  ipfuj  labiii  in  illo  motu:t  fojtalTc  in  tantu 
coiungct  cuauriculagjin  oligbus  boib^moucbit  auri» 
cula:t  labiHb;  quofda  mufculos  pmunicatcs  cii  majriU 
la:t  quofda  j?pzi09:t  ilU  funt  qmoz  t  gda  funt  vcnietra 
afupcrion  vtriuf(pgenc.tgdaabinferio2i:tin  iftis  qt/ 
tuo:  Bfidt  motus  vtriufd^  Iabij:t  fui  termintt  qnvn  m 
iftop  motiebit  trabct  fccii  labiu  ad  illa  gtes.  gt  fi  cj:  oi/ 
ucrfis  Etibus  trabcnt  labit  ad  oiucrfas  partc9:t  tiic  co 
plcbit  fuusmomsinocmpartetnobjaUii  motu  pter 
pdiao6:t  ifti  qtaoiit  cj:tremitatcs  mufailojj  coicantiu 
mifcucriitfeinlabi)Etcmi)ctionc:qn6p6tfcnfU8  0jfcer 
ncrc:qm  labiu  eft  mcbzu  bumidii  no  incarnatu  in  q  nd 
cft  09:t  cft  mollc  mnUn:fed  ejctrcmitatce  narium  in  fuo 
acuminecotinuant  cii  ouob''  mufcuIiBfoztib'':^  paruis 
tfuntparutncanguftet  viasmufculo^  quibus  magis 
indiget:q:maio2i8narrationi9  runtmotus  majnlUirii: 
tIabio2um:tfuntmaio2ismotus:tDt'utiu9  moratcs :-: 
pUtscftopus  ilUs  motib^^^motib^^pcUctop  mufculojs 
mouetiiicj:tremitatc  nafi.  £tcrcabantfo:tee;vtreflaa 
rarcnt  bumiditate:t  fo2titud(nc  oiminutaj  cortilaginia 
abofle:tfuiocfccnfU8funtej:ptcfaciei:t  imifcetfe  pus 
Cttfilis  vni''  facici;q2  moms  ci^^cft  ad  oUa  facie. 
([;Capt'm.XlIII.2bc  oentibus  afaUtim. 
;  jP  J|  ocnicsfunt.jz.tfo2ta(TcDcflidiIting» 
Jt-U  bufda  boibus  qtuo:  ocntcs^q:  nafciit 
zntc:tfuntine]ctremitatibu9:ttunc  oeefunt 
I  a8.tinfupcrio2ifnntouoDcte9ampU:t  oiio 

. _i|pru:ttotiferfo:es:tifh'adincidcndU5:touo 

coniniad  fragcdii  furfu5.t  in  t'mii:t  oce  olt)  ad  molcndu 
funt.4.fiuc,S.furfiitin  imii:tpterifto6,ilU.4.g  nafcilf: 
nafciiturppc.}o.anno6:tonrDete6  itcllccwsa  tcpo:c 
quonfcp  idpit  fpcrmotigarc  vfqueq  finif  (liii  cremettt.« 
ocntcs  biit  radiccs  acuta6:t  impigunf  in  mandibula  ftt 
perio2i.t  iferio2i:t  fup  q6Ubet  fo2ame  nafdf  q6da  addi 
tometii  q6  iuuat  od  retctionc:t  in  illo  loco  funt  ligame* 
to  fo2tia;t  pter  molarcs  ocs  alg  bntvna  radicc.&s  mo^ 
larcs  quos  noiauimus  in  ifcrio2i  madibula  ad  min''  ba 
bcbiitDuasradice6:t,ppc  in  ifcriojibueDcnrib^^itcira: 
funt  tres  radices :  fed  mole  fixc  in  fugio2i  ad  min^  babe/ 
bun  t  tres  radices^t  fo2talTc.4..t^p2ie  onos  octce  itcire: 
t  radices  molaj:  eriit  muIte:fimole  fiierit  magne  t  ma/ 
pme  fupcrio2ii  molaru  pp  fui  poderofitatct  pp  15  ocn/ 
tcs  fupio^cs  cj:ciit  a  rectinidinc  radicij:vt  vitcnt  cafus: 
fed  f  feri02es:q2  fiit  magis  fija  no  tta:f5  fm  rectujJcedut 
a  fuis  radidb''.et  n6  fut  ofta  fentietia  nifi  octcs.gt  oij:it 
mojamus  pbj^ficus  qm  ^batiofHp  boc  cft :  vt  vcniat  ci 
f  ms  0  mcdullo  oiuides  itcr  caUditate:t  frigiditotct  fa/ 
ctifuntDcntee  Eparma  t  mole  omple  odmolcndum. 
£t  ego  vidi  cafto2CU5  qui  vcnobaf  o  npo  que  cft  p2ope 
bafia:t  DcnteBci^^antcrio^cecrat  logiq  fi  curuino  Uifi;t 
rubei.t  acutt.t  boc  q2  idiga  plus  rape  qj  Cciderc:qtii  nf/ 
fivcncf  n6babebit9dcomcdat:fedbabebit  gd  come/ 
dat:Uc3  no  idd3t.t  fui  oetee  fiint  iiicut  ami.t  fi  ilU  efTent 
2tuic.   0    z 


©e  tiatura  aialmm 

fntcrio:cs  g  funt  curni  no  pofTct  g  illo6venaii£t  pettfs 
bois  iuast  ad  info:matione  littcrarii  ficut  ale  ot)dmiie: 
lin  aialilMJ9  funtDetcsadarma^iinoadrcctificationcj 
comeftion  li  Rc  in  po:co:i  clcfante./ct  ouo  culmiclcfan' 
tis  iuuant  ipm  in  quo  oipmus.gt  funt  qdi  aialiaq  non 
(uuan  t  Dentibu9:nifi  in  comcftionc:n6  ad  plifijtego  crc 
do  gj  oc  aial  bfi9  oetce  cti  fticrit  oppojtunu  pliat  cii  eie; 
1  qda  aialia  funt  q  bnt  oetes  acuto»:':  (cQ^itos :  vt  e  aial 
qd  b5  coparationc  ad  e  j:trabcdii  oc  pda  (icut  lco.fit  ain 
lia  que  bnt  opus  ad  indilonc  fuictbi  a  tcrra  berba;t  b^ 
biit  octC3  adcqtos  in  vna  fupficic:-!  no  bs  cuttuilos  lon/ 
gos.f.caninos:qmperipfo8incilToipediret:t  q:  mares 
funtiraciidiojcsin  qaiburdafpcbus  ^fcmine:  oantur 
eis  culmi  ad  ocfcndedii  feminas:q:  fcminc  funt  oebilio 
res  in  (c.i  peioiis  cdple^ionis:T  boc  etia;  f it  in  atalibus 
gbufdi:lic5ndcomedltc3mes:in5  idigctillis  culmts 
fld  comedediLfcd  folil  ad  ocfendendfcftcut  po2ci  mafcu 
li:'Z  bac  oe  cl  bnt  vires  flcut  modo  oijcimus :  i  ifhtd  eH 
fimilceiq6acciditincamclis:tfiic  oiccmusin  omnib^ 
filt)sannis.£tpQbocfactueltco2nuinccruo:'Z  non  in 
ecrua:i  in  metcii  in  tapio:'r  pifccs  g  no  funt  comcdcn/ 
lescamesndidigctoetibusacutis^^zg  comedut  idigct 
oendbtts  acutis4:tq!  no  bntcoUii  qd  oeclinatad  pda; 
ideo  bnt  octcs  vncos:'!  fuBiozcs  intrat  ifcrio^cs  ad  mo 
dti  ferre^m  ozdinales  acics:tboc  factii  ell:vt  cito  tranf/ 
glutiatoiiufu;:in  mai^icationcaiititrarcnt  aqua:'?  ifte 
adcs  factc  funt  eb  vclocc  idlionc;:'z  i(ta  oiuifio  cft  loco 
imitic«tioi8.giino:eaiati6funtmrt3  iHU3met3:i  qI<h 
lianobabetiaalia  iuuametaaboze  fuonifi  comcdercj 
1  l03:nd  bfet  optis:  vt  ecnt  mu  \te  acic9:fcd  oia  ozificin  q 
iiigcblticifione  cibiin  minimabntmultOB  oetes^-zb^ 
Iunt{Xfce3.£t  vngucs  auiii  vcnantii^  funt  vnci:(i'cut]iic 
pice:iboc  vtcapiatin  volado:qmnon  oepzcbedant  in 
ambulando.fit  pice  auiii  colligeriii  grana  funt  rccte:qtfi 
potcnitmelius  p  b^picas  colligeregrana:i  aucs  q  bnt 
picasamplas  funt  ille  q  comediit  lutu:taiTimilat  ille  pi 
ce  ligonib^^latis.  j:  t  anes  qda  biit  picas  parii  rectas:'Z  pa 
rii  curuas^ikut  aucs  que  oiir  comcdctcs  in  vcritatc  car 
iies:i  coUigetcs  grana^i  oico  ego:qrn  efi  qda  auis  q  na/ 
fcit  in  aq:i  e(t  alba:i  pedes  biis  nigroB:t  pica  etus  c  la/ 
ta  in  cjctrcmitatc:'z  fere  rotnnda.  £t  oidt  ^riit.g'  coznu 
fiut  fupcaput:qm  qda  mcbja  funt  poftcrio:a:cii  quibus 
nopotaial  vidercgd  pcutiat:autfuntoeputatta!ijsmo 
tib''  iicut  man'':aut  lUnt  aUa  mcbza  po:a  impcdictia  mo 
tii  iUott  mebw:p:  vt  ftwt  meb:a  ipcdictia  motii  fpatule: 
qtfi  coznu  no  fit  nifi  in  rccupcratioc  i^mtis  amiJtc  in  fif/ 
hira  pcd(i:qift  oe  aial  bns  fiiTum  pcdc  b$  coinu  fere:fcd 
no  coucrtit  ptcr  in  afino  idico  g  bsvngula  no  filTaj^g  of 
becbcde.ib5co:nu;ifo:tafTea(intisiUc  b5  magnii  co: 
nti:qtnndb5iuuametii  ivngula.jftoi^itSri.g^oe  aial 
biis  co^nu  b5  ouo  co:nua  pter  afinu  indicii:i  aUiid  aial 
qdoicitacbarftiUudbs  vngulafiflas^-zqni^  illa  otio 
aiaUa  brit  vnii  co:nu  io  pofucrut  ipm  in  mcdio :  i  na  iw 
oataialciiarmieinmcbjiacii  magnitudinc  cojpoiisg 
Ocfcnfione:cii  velocitate  fugicnda:':  aUqii  na  qii  no  pot 
coucrtcre  mam  in  vn  iue  gencris  arma  coucrtit  le  ad  fa 
dcndQ  altcrius  gcncris  arma:ficut  oijcit  ari.g?  in  aiaU' 
bu8  no  babetib''  octes  in  madibula  fuperio:i:  vcl  vngu/ 
las  iregras  bnt  coznua:':  aUqti  ponit  mam  vnius  foync 
fub  fo:ma  inaioae  inuaiiicti:ficHt  cii  fccitei:  ma  oentiii 
co:nua:f5  qii  ejcpidif  ma  in  vngulas  no  biit  co:nHa:qtfii 
tiic  vngttle  illc  fictc  (ut  ad  atnbulddfi:-:  ad  arnia.  £t  aia 
hbus  no  biitibus  oentcs  ocdit  iuuametii  na  in  rtimina/ 
tioc:  vt  fit  loco  mafticatiois:'!  vf  mibi  g»  co:nua  ccrui  iio 
fun  t  ^pe  aQna:qifi  tUa  aUquado  tnducunt  podue  ilU^' 


ttbcr  xnr. 


ptcrbocwIt(ltoet|ccre:imin«taaraUababcntiaco:nii 
runtcap:ioUm9ntanibabcntcsocuio8rtibco6. 
CC'3ncipitUber.XlII.£>cintcrioiibusanimaU'u$iian(V 
tbomiatracbecartbcric.  jZaptm.  I, 


rj^  CnUmadibuIac  iiopbagtis:itra 
A^  I UV  cbca  artcria:i  iiopbagusou- 


OU' 

cit  ntitritiitis  4d  flomacu.£t  tracbca  ou» 
citaercadco:;ipuimonc:icaputiUiu9 
cinecfl cpiglotisict loqmur niic  oc i(oi 
I  pbago:i  flo  boi8:i  oicam''^?  aial  indigc 
_  ^batouobus  CFtrifecie.f.acrci  nutrimc/ 
to;i  io  na  fedt  vtricg  via.f.tracbed  acri:i  loco  ilUus  in  g* 
bufda  aiaUbus  9Uud;i  ifopbagii  ad  nutrimctit  vl  gddl 
loco  illi'':^  qiacr  cft  rcs  iubtiU'6:i  (i  tracbcc  artcric  cen  t 
coiuncta  laiera  fmploniinopoiTctpb^acrcs  oilatari; 
nec^  via  pofTctampUarufcd  fozamc  ect  fTrictii.&ed  i(ot 
pba^is  b5  fuifidcs  fibi:vt  fit  e%  mcbmna:i  carnci  clou 
dant  di  coiunctionc  fua  latera:vt  teneat  mino:c  I0CU5: 
qifi  min^^nutrimetu  cii  fua  poderofitate  apcrit  ipfU5:i  0 
cii  volucrit  trafirc  ad  ftomacii.ict  q:  mcmb:a  nutrit;u« 
cmittunt  cj:  (e  odo:c  malii  1  fetidii:fcceriit  pjj  boc  inrer 
fpiiaUa:i  nutritiua  pmii  oiafragma  quatcnus  pcr  ipfus 
veniret  aer  puru6:i  no  imij:tus  cum  iUo  vapoic  tnalo;t 
fiiit  ftomocus  fubtU8:q:  nutrimctii  c  poderofius  $  acr. 
1  q:  oc  nqtrimeto  bs  e>:irc  ttcrcHs:i  tiic  ga  cjcigcbar:  vt 
puUno  cet  fupza:nece(Tariii  fiut  oiafra^ma^i  trocbca  ar/ 
tem-.x  epiglotisfunt  ilTfa  ifpiratiois.ttepigUitis  ppoiii 
tur  c;c  gbufda  gtib^^^qrii  qda  cirailares  funt:i  qda  drcu 
lo;:  po:tione9:i  vna  obuiat  alt) ,£t  illa  pars  q  e(t ppin * 
quio:  ifopbo  que  of  no  bris  nome  cfl  ferc  mcdius  drcu/ 
Uis«£t  q6  oe  eo  tagit  ifopbagii  no  cft  cartilago :  fcd  mc/ 
b:ana:f5  cartilago  cft  anterius;i  fuerutiile  cartilaginc0 
cii  gbufdaligamctiscoogtismebuina  plana;icftficca 
Oura:iDiuiditinmuUasQtesciiE>u<:nitadcanflpubiio 
nis^ifactucfteiccartiiflginib'':^:  ficcnt  cy  ptib^^molU* 
bus  claudcref  aU'qiT;i  etia  vt  magis  fit  cuftoditii  qifi  cil 
antcriU6;i  fua  ouricice  itiuat  in  cmifl^ionc  voci8;i  coyoj 
tiitej: multis  lajrc: vt pofTit cj:tcdi  in  boza  ifpir.itionis:'i 
coiunctii  la;:c  cii  mcbwnis  nc  oolerct  bomo  in  emilTioc 
fubita  aeri6:i  q:  muUie  partib'':  vt  fi  lefio  accidatvntno 
jPpterboc  traffundat  invniucrfusji  wminocbant  a  Et« 
ifopbagi:ncipcdircttrafitiinutrimcti.i:t  comcftio  noi» 
coiungit  cii  ifpirdtione:qniciaudif  ifopbaguecii  pcrtra 
fit  ad  unii  bolit6:i  claudif  via  p  cimbaUirc  qua  narraba 
mu3poft.j£tmebranaiterio:fuitoura  pgbocg>  nolc/ 
daf  a  catarro  aaito:i  ab  acuminc  aerie  cj:ciiti8.i  oinidc 
baf  in  partcs  Dua6:q;  pulino  fuit  ouarii  partiil:t  fui  nv 
mi^cediit  cuvcnis  no  pitlfatitibue  bac  oc  Ctl:  vt  recipiat 
fuii  nutrimtiiabiUi8:io:ificia  ilbf  clnarufunt  ftricta 
Vt  fintpotetcs  oarc  fpiis  arteri)6:i  i  illa  116  itrat  fanguij 
arrncfcmpfpucretaial  fanguinciepiglotiscopUt  vo/ 
cc:i  (uitctat  refpiratione.ictintraipfam  eft  U'g»a  fitis  li/ 
guecanc:iepiglca9  bii  coiungif  cu5  tracbea  Qrtberia:i 
tfopbago:i  qii  vnti  coftringif  ad  nutriine'tii  recipicndii 
ejaltaf  cpiglotie  1  pftrigunf  fuccartitaginc6:i  cj:tc'dtit 
incbwne;imufculi.vtcoopcriat  cimbalari.i  qii  cibus 
cft^pinquueifopbagoltatin  fuEficic  paloti  infcrio^is. 
icUiudif  cpiglotisq coponcf  cpEtib^^qrusontcrio:  cfl 
fifie  fcuto.i  interio:  cft  quc  of  nome  no  biie.i  fug  ipfaj 
ponif  iiictura  cimbalaris.i  no  cciungif ci^balaris  di  icu 
to.i  Uganf  ifta  lajce.i  itcr  cimbaljrci  nome  no  biitcni 
eftcoiiictii  Duplcjc.ict  in  cimbaUiri  funt  ouc  pcauitatc» 
qsitratouoadditametanomcn6bnria.i  qri  coiungit 
nome  no  biis  cii  pcltaji  coftringif cpiglotis.i  qii  oilati/ 
tur.oilataf.i  qnUruat  cimbalariecmitrif  acnqnnon 


Becimofterfiu^ 


5i 


n&t  ppt  ejjfglotim  cft  triagulus  fimilia  tmidc._^.litte' 
rc:t  iammita  iftius  offis  c(t:vt  Mkm  t  fuper  iiiUim  ft/ 
la  mufcHloaimepigloti9:icpigloct6  irtdigct  mufailia 
quutenus  peltalis  piungat  cu  nome  no  babitcz  mufcu 
Us  coiungentibus  cimbalarc  cu  D«obU8:i  alus  oiuidcn 
tibus  illa  a  fc  iuicc:i  mufcu'  o:p  aperien  tiii  epiglotim  eft 
vnu  fwr  qd  nafcit  ab  ofle  laudali  C]cpafum  coza  pcltali. 
taliud  parqd  numerat  itcr  fnufcuios  facietesad  fh^aii 
fluttonei-zfonanciauatadvtriic^riuafcitafttrculape/ 
ctori^-z.pcedit  ad  peltalKimltaaialia  biit&tcrifta.vnii 
p3rmurailo?r:autDuo:tnafcunt  aradice  cimbalans:": 
nicuruant  cul  illa :  i  qrt  condringunt  clcMant  ciuibala* 
ris  ad  pofteriusrt  aperit  cpigbtte:-:  aliud  par  cuius  ter/ 
mini  vcniunt  ad  auriculas  cimbalaris:'!  iuuant  q^fa;  ad 
ejrteniione  in  coopcriendo  epig'.otim:'z  mufculig  coftri/ 
gunt  epiglotis  iUo:p  ell  vnii  par  qd  venit  a  pte  oiTis  lau/ 
dalisrt  ;M'ungit  pcltali^tvoluit  fe  poft  cij  nome  no  bnte: 
tqncoftring?tc6ftringitepiglotim.Jitpterifta  funt  q/ 
taoi  mufaili:':  putat  boies  q6  iint  ouo  mufculi  ouplati; 
tapplicantciieictrcmitatib^peltatis^inomenobnns. 
1  il\i  mufaili  cii  coiungunt  coftringunt  cpiglotim  fubt'. 
Ctoiciitboieij  cp  vnu  par  ifto;:  mufculo:^  cft  iterius :  z 
aliud  ejcterius:':  mufculiclaudetcs  cpigloti^  erat  melio/ 
re8ciifucrintiterius:tqficoftringunt  faciat  coftringi 
peltale^inomenobabente^tdmbalarecoogireillasn 
jjptcr  boc  factu  eft  vn  ii  par  nafces  a  radice  p^.t3li8;i  in 
teriusafccdere  od  cjctrcmitatcs  cimbalari  :t  radices  no/ 
me  no  btitis  funt  a  oe  ptra:-:  finiftra:':  qii  claudnn  t  clau/ 
d  iit  bcne  epiglotim:i  ita  foztit  er :  vt  poflTit  rcfiflcre  mw 
fculis  pectoas:':  oiafragmatie  in  rettncdo  anbelitU5.  £t 
ftieruntparui:vt  no  claudcretcpiglotis  intcriue  opilan/ 
do  ipfu^:'z  fnerunt  fojtcs :  vt  fua  oiminutio  recupcret  Q 
foztitudine:-:  vadiit  recte  afcedctce^n  ifi  quia  modicfi  ob 
Ikiuatur  illud q6  afcendit  itcr  peltale:i  nomc  non  babe 
tem:i  iam  inuen  iun  tur  ono  miifaiU  qui  funt  fub  cimba 
Itiri:'!  iuuuantpcrnominamm. 

(nCaprm.n.fitc  anotbcmia  pulmonis. 

rrmw  ■pin<P<^ mil rfirt<^°P<'^"''^^'^*^2tibu5.f. 

Ir\@5^  '^  venis:':  artery6:artcri)B 

ll^S^  dco  nd  tunicatis.i  tertia  pars  ramu  li vena/ 

lE^^iRil  ^  "^  pulfatiliiui  in  co  toto  efl  iples  caro  ra 

lSBC=iB*il  ra  mollisparualba^ibiitpulmonemaialia 

cGpleta:t  eft  raru6:vt  fugat  acrci  vt  ille  oi/ 

rigat  in  co:-:  ewpellat  ab  eo  fuii  fupfluu;  fiait  epar  crea/ 

bat  in  coparationc  ad  nutrimctii:ieft  Duarit  ptius.vni' 

a  oc^a:':  altcrius  a  finiftra:'!  pars  fimftra  Duaf  ptiu;: 

^Dcjrtratritl  ptiii.Ht  vfr  vtilips  ptilmonis  eft  ifpiratio: 

1  infpirarionia  i  rcfpirauonis  vrilitae  quatcnus  atraba/ 

tur  qd  cft  ncccflariii  ad  fpiim:i  crpella  t  qd  cft  fugfluu;. 

j£t  iuuamctu  rctctionis  aeris  eft :  vt  rctineat  aer  adop' 

cordis  cii  aial  cmittit  fozte  voce:aut  ambulat  in  aq:aut 

in  loco  fetido:i  vt  jsfundct  aer  in  fpii:ficut  rcs  que  maj:i 

me  ett  fimilis  in  coplepone:  ficut  pittabat  Qdiq>  ctia  fo/ 

lU3  acr  pofTct  altcrari  iii  ipii;:fcd  aer  cft  antc  cibu;  fpus: 

ois eni cibus fpiis  i cojpis eftfutJa  copofita :  i q:  vapoz 

fpi^Tus  g  cj:alat  oe  coidc  in  putmonc  no  pot  oc  cctero  re 

ctificarc  fpiim:nccerfc  e\\  ciiie  e:cpulfio:i  artcric  ramifi/ 

careinpuLmonciramicanecoicantin  coplemcto  ifpi/ 

r.itioni3:i  venenS  pulfatilcs.-ipulfatilcsfuntcoicantcs 

incibationcpttlmoniscFfanguincclarofubtilivcnicnti 

a  co:de.©cd  iiiuamcntu  buius  carnis  cfl  pp  coplcmcn 

ti4  vacui;i  vt  adunet  ramos  cajtc:i  raru;  cil :  vt  rccipiai 

acr3:qj  n5  folii  itrat  acr  ramos  canc.fcd  etw  fulias  pul' 

m  onis.i  boc  eft  vt  fit  multiis  acr  g  reapiaf  :i  cii  flringi/ 

tur  ciu8  fuba  iuuat  ad  erpulfionc  vapous  fumoft :  i  tiic 


talis  fulJacdiSuflilei  buob^motibue^tcftacralbus^qe 
acr  multu  trafit  in  eius  niitrimcn  tu:i  q:  acr  femp  cft  in 
eo:i  oiuidit  in  diwkep  q6  fci9.£t  terrius  ramtis  Dc  j:tcre 
cll:vt  fit  culcitra  venc  vcnictis  ab  epatc:i  no  cfl  cius  iu 
uamentiimuItiii(iJiratione:iq:cozaliqu3tuliiDecLina/ 
bat  ad  fimftra  eP  boc  q6  fci3:tiic  neccfl^arium  fiiit; vt  in 
ocjrtra  ad  rcpletione  vacui  eflet  additamctu  pulmonc: 
1  pulmo  coopcric  mcmbzana  qua  fentit  z  pulmo  eft  qfi 
culcitracozdis. 

(riCaprm,IIL&eanotbomiaco:di8. 

tt^  i^rt"?  fitcpcamefojti^vtfitmaglrc/ 
J  Ji^  i-v*  motuabocc3fionibu9;iefi:co* 
I  pofitu  ej:  filis  logis  que  iuuat  ad  attractib/ 
I  nc:i  drciiductis  que  iuua t ad  cxpulfione; j 

vi  trafucrfis  iuuanribusad  rctetione:i  3  eft 

q:  b;  multos  motus;i  fua  quanritas  c{\  fm 
coucnie3:iboc  ne  fit  ponderofn;:qm  ej:  ipfo  nafciif  vc/ 
nc  pulfatilcs:io:igo  illa?:  efi  pars  fuEio:i9:i  pp  15  vene 
coiungen  f  cii  fpodilibU3:i  co:^  actionib'':^  ci^^cjctremuj 
acutii  Rcat  fds-A  cft  in  tcla  oura  loco  fcutui  rcmota  c  tcf 
la  ab  cius  fulia:vt  multii  pofl^tt  efl7andi:i  in  co  funt  tres 
Vctrcs^Duomagni^ivn^mediocrisrvtineofit  locus  it» 
quo  adunaf  nutrimctii:q6  eft  fpinitm  foncHt  aUus  lo/ 
cusin quogeneraf  fpiisejrfanguinemultii fubuU':i  cft 
viamediaitcriUo3.iilIaviaampIiaf  in  Dilatatwe  co:/ 
di6:ic6rtringifinc6ilricaonc:ivencfunrc):ouabustu 
nids  pter  ilta  quevadit  ad  puUTione:i  Durio:  cft  itcriue: 
qrfvobuiat  patiTioni  fpiis.Ct  gnario  artcrie  efta  Ete  fini 
ftra;q:  Dcjctra.ppingo:  eft  cpati:i  trabcs  ide  nutrimctii. 
&  3  Btc  finiftfa  nafcunf  oue  vcnc:vna  vadit  ad  puUno 
ne:i  ramificaf  in  co  ad  rccipiedii  acrc:i  ad  Duccdu;  foit 
guine  quo  nutrif :i  o:igo  ifti^cd  a  pte  flrictiffima  co:di9 
laptcaqua  veniuntco:din6  piilfariles.-i  eft  vni^telc. 
Vt  fit  mag!  obedies  motui;i  vt  ptus  6  ca  ej:  ptc  prmonie 
t»c  fanguic  qfi  vapo:c  ntbco  fcrc  6cocto  a  c6de.£t  li  tdi 
get  ifte:  vt  fit  ita  bii  occoctus  fic  ilte  g  vadit  in  bali  vcna: 
q:eft  ^piqua  co:di:iminimii  caIo:i9  facitin  co  matu/ 
rarionci  ftiit  vnius  tclc:qtn  ct  fit  fug  co:pu6  moUci  iU 
la  vena  que  cft  ouarii  tunicaru;  n6  puIfariUs  app:optn/ 
quatpulmoni;tmn6tagitpuImone  nifipoft  apte  fpo/ 
dili3:i  vcna  q  pulfat:i  e  vni''  tclc  Diuidif  in  rterio:i  fult 
moni9:iramificat  inillo.£taUa  vcnaqui  oipt  ^rift; 
ado:ri  ftati  in  fua  o:igic  a  co:dc  oidif  in  ouai  vnii  ite;s 
oiuidif  :i  itrat  ptcs  co:di8.i  ramiftcaf  i  draiitii  co:dis: 
1  aUa  ifiiae  vUimi  ps  circudat  co:.i  irrat  ptc  ocxtra;.  t 
q6reriditrtcft  oeiftisramiscii  rccedifa  co:dcoinidi/ 
turinDH03ramo6:imat'o:afce'dit.i  mino:  Dcfccndit.t 
maiozad  vnii;q'iftin  illa  ptc  funtpUtra  melj^a.imaio^a. 
1  in  ado:ti  funt  tres  plniculi  apcrictes  (c  a  Dcyira.qin  fi 
tcnt  Duo  vt  trcs  n5  cet  c5pletii  in  ci9  luuamciii  nifi  eet 
magisin  $ritatc.ifibocaaideretpondusinmotu.i  f» 
eent  qtuo:  ce'nt  vaUic  parui.Sed  vcna  q  eft  oue:ji  pani 
culop.i  aflimilaf  pulfantib''  no  pulfang  biTt  ouos  pani/ 
culos  apientcg  ad  itU9.qm  n5  fitit  ita  neda  figura:fic  in 
p:ioa'.fed  boc  cft  opus  ad  e):pcltediivapo:e.i  fanguincj 
vcnictc  ad  puImone.©cd  ps  quc  afccdit  ab  odoiri  oiui/ 
dif  in  DH0.1  vna  gsafceditadpoftcrius.i  vcrgit  adpte 
oc;n:raquoufcs  appliccf  camimamille.  i  oiuidif  ibi  iit 
tres  ptcs.i  Duo  afcendiit.i  oiir  apoplerice.i  ge  tcrtia  ot» 
uidif  in  anterio:ipccto:is.icoftis.iin  fcjcfpodilib^^fupc 
rioab^^.ivadit  abdsquoufctpucniatadpiflride  fpatu/ 
lc.i  trifit ad  mcb:a  manus^i  mino:  pars  ado^riq  afccn 
ditvaditfubafcctU'6.iDiuidiffm(j>Diuijlifparsterria 
ptia  magnc.ivtracp  apoptcticarii  oiuidif  iouo  cii  appli 
c8faccoUuj.1vna4j8vaditadanteriu6.1aUa  ad  poft, 

auic    Q    i 


©le  natura  aialmm 


gtantenoj  t  oiiooHndif.vnags  vcnitad  [lQ^\d:imufca 
los  ifcriorl  madibnle;-!  alia  gs  afccditad  aimailas.-r  ca 
ru  mufcfos:':  oimittiribi  qtiofda  ramos^-jafccdityfc^ad 
fuperius  capitis:^  pare  pofterius  Diwidif  m  ouo  itplm 
minozis  gtis  ad  poftcriug  akiditii  oiuidif  in  mufculos 
g  drciidantiunctiira  capitis:'!  funt  cius:qda5  gs  akidic 
ad  ouas  medHllc:i  trlfit  b  iU6  fowmc  magnii  qd  ctljj/ 
pc  futurc  fife  laudc  y\  littcrc:z  alta  ps  maioi  itrat  ^fof 
ramc  ,ppe  iftud  in  oite  pctroro;-:  trafit  ad  retcz  tcpf mi 
nutc  in  illo:  vt  vn''  ram''  no  poffit  accipi  fine  alio.£tpoft 
tt  illis  ramie  fit  iterii  vniipar:'Z  itmin  mibzatii  fubti/ 
le:T  fubam  mcduUe:'Z  vctriculos  mcduUci  tclas  vetri/ 
ai[op:t  oziiicia  ramop  iftius  obiiiat  ozificqsvcna;:  pul 
ll»tiliu;'Z  ocfccdctiii:^  ilh'  afcefus  i  oefcefus  factt  fu  t:qiii 
ouces  fanguine  oucit  poderofu;  g  nSlitcr  dfccdifct  afce 
fuseftfpilsqcftlcuis^^znafrafcedtt^^zillud  rcctc  factt^ 
Cflquatcnti^  ifrigidci  fanguis  qufcp  altercf jlle  fangtiis 
in  fnt»  mcduUe.^z  qs  q  oci'cedit  vadit  recte  qufcg  oefcc/ 
datfacfpodiVrantu^tcilibimotujfuijqdfundafilUidl 
oefced^:'^  boc  ne  coiungaf  fug  fpddilc-z  ifopbagiis  cns 
venit  ad  illa  Ete  obUquaf  ^fus  ocj:tcrarz  coiungtf  cum 
obufda  meb:anis  ppc  oiafr^agma:^  boc  nc  faciit  angti/ 
Ria  ibi.£t  ifia  vena  pulfatilis  cii  ocfcedit  ad  f|^i6dilc  qn/ 
ta:i  cxtcdit  ftipficic  iterioic^-z  vadit  ad  ifcri^^-z  qii  efl  in 
cgdiftitia  pcctojis  oitnittitcjrfc  ramos^-zillof  gda  fpar 
gunf  in  pulmonc^^zcTrtremitates  iUoi^veniutadcanas 
plmoniB:'^  fug  qdciicp  fpodilc  trafit  oimittit  vnii  ramu. 
£t  cii  ptrafit  pcct''  vcniut  eicco  ouo  rami  od  oiafragma; 
-r  oiuidiif  in  ca  ocjrtra  -z  flniftra^-z  poft  boc  oimitdt  vnii 
ramti  g  poft  ramificaf  in  noiepitci  fplene.  /ctab  cpatc 
ocfccdit  vn''  ram"'  ad  veika:^  nafcuf  ibi  ouc  vene  fMilfa 
tilcs  q  circiidlt  itcfHna  gracilia:i  colon :  i  port  B  ej:  eis 
fiiittrcei-z  mino:  vadit  ad  finiftni  rcncs^-z  ramiftcaf  in 
ccllisillis.TOat  vit3.£talt]  rami  veniiitadouos  rcnes 
^ufc^rcncs  capiataqul  fanguinis:^  oiuidunf  oue  vene 
pnlfatilcs  quc  vadunt  ad  telnaUos:z  g  venit  ad  finiftrs 
cocomitaf  vnaj  gte  illi''  g  vcnit  ad  rcncs  finiftrii|:  ita  g> 
foaaffceet  illa  quevenitad  tefticulu  finiftru  nafcaf  a  rc 
nefintfiro^-zgvenitadoeptrilnafcifavcnapulfatilima 
io^i^-z  raro  cocomitaf  ilia  qiic  vcnit  a  rcnc  oejctro^ctab 
Ifla  vena  oiuidunf  ouc  vcnc  que  ramififcon  f  in  vys  ve/ 
nahi  q  (mtin  circuitu  itcnini  rccti:i  in  alios  ramos  qui 
Oiuidiifinnucba^titrltofrafpodiUit^^zalievcncoctdis 
itrlt  bipoctidria  ifcrioza  tcncra:q  a  rufticis  oilr  iUa^-z  oe 
(ftis  vcnis  cU:  vnii  par  ad  o:ificiu  mf  icis^-z  mifcc't  fe  aij 
vcnis  no  pulfatiUb^tt  ifta  vcna  magna  pulfatilis  cum 
venit  ad  vltimu  fpodilcoiuidif  in  ouo  cii  vena  non  pul' 
fatiliinfititudinelaudc  a  Ifc^-zvnapsvaditin  ocjctra: 
1  alia  in  finiitra:'^  vtracp  illarii  vaditad  crura:^  antc^ 
ocfcedat  ad  crura  mittiit  cj:  fe  vcnl  vnl  pulfatilcad  vc' 
(ic3:i  iftc  vcne  apparet  -:  ocawmnt  fibi,ppc  pectincm:-: 
iitc  Duc  vcncbcnc  apgcntin  crcatura:'Z  pofti^  copleta  c 
creatura  ocftccanf  capita  fua:-:  rcmanet  fuc  radices:':  a 
fuisradicib^^c^reutraiTiig Diuidiif in  mufculosg  (utfiu 
p^apcctineDo^fii^zqdvcnitadvCficaDiuidif:'^  itrat  ci"* 
C)rtremit3te  m  vente:':  q6  rcmanct  rcfiduu  itrat  mf  iccs 
in  rtulicrib'';':  eit  vnii  par  piiu^fed  q  Defcediit  ad  pcdes 
ramificanf  invtroc^  crurii  p  duos  ramos  magnos  in  g/ 
teoomcftica  'zfiUicltri.gtulueltrismagldcUnat  adoo 
mcftica^^-z  oimittit  ramoo  ibi i  mufculoa pofit09:'Z  poft 
Defccdit:z  oecUnat  cj:co  vnua  ramue  inter  poUce:':  aliii 
fequete  oigitu  pedis^-z^fiindaf  ^t  vadit  adplures  parte$ 
pedtsc):tefusfub  ramuU's  venarii  nopiilfattliii  qs  noia' 
bimne  poft:':  ita  qdl  artcriaetia  funt  quc  no  cocomitaf 
no  puUatilesific  q  j;>cediit  ad  epatc:  vfc^  ad  pecten  mu> 


tiber 

mi6ipfr3ramtiUartcriariiqtrafciitadfpodilc.qvtfl 
afccdiitad  pcct''.':  g  ocfcediit  ad  fuba  fccllas :  'Z  ouc  apo» 
plcticc  vbi  illc  oidiit  i  rctc^-z  illi  g  itrlt  i  Diafragma:'^  g 
trafeiit  ad  fpatull  cu  fnie  ramttl-z  g  vcniiit  ad  (t65:ctxir. 
'z  fplcne^-z  ad  iterio:3:'z  q  drccdiit  ad  vtrac^»  bf  pociidria: 
1  vcnc  pulfatilcs  q  fut  i  olTe  adiuuct.f^xctinc  fpodiliii:': 
ocs  iftcnueratc  fiit.£tqii  pulfatil:-:  n  pulfatitpcomitat 
fcfe:fupw  ooifn,  ibit  arteria  fup:a  no  pulfatilcqz  idign' 
05cebafi8nobiUo:is:fedin  mcb:is  manifcflis  artcria 
lub  vcna;vtcoopcriaf  obilla^-zvtfit  vena  no  pulfatiU» 
qfiraitum:'z  artcriecocomitanf  noartenas  oupUdoe 
ca:^  e  vna  iUarii:vt  cofirmcf  no  pulfatilcs  q  mebzanos 
aneriarij:quatcnu6  gcfcat  fipe  in  mibiia^i  ndvacillcRt: 
1  aUaca:vt  vtracp  imbibaf  ab  altcro^-z  qz  cpar  cft  fcdni 
mebzii  in  gnone  poit  co:  cii  i^tute  infozmatiua  q  vcnita 
co:dc:'z  nobiliozc  i^te  co:dis.fc5  t>q:tra,i6  epar  cecidit  in 
(ini(tra:'zoecUnatco:p3riiadfiniftrl:q:  mclio:  ouari 
ptiii  co:dis  cft  a  oqctm^i  ab  illa  multii  emana  t  oe  fuavi: 
ficm  fozris  qd  capit  manu  oejitra  coplct  cii  finiitra:':  no 
eft  in  ca  rario  oc  otiab''mcb:anis:'Z  ouob^^vctriculievna 
1  q:  vcntcr  oc;cter  co:di8  c6p:ebe'dit  re  grolTa^.t  p6dc/ 
roias^^zfiniftraEsregrolTas^-z  letie;adequaHcriit  illeg' 
te6:vt  prines  fanguinc  grolTu5  cct  tenuio:  qp  aUa  pars:z 
poft  cii  fucritfccuntas  dc  DiiTolutionc  cotineris :  1 19  pg 
fpifTitudinc  coccri:  'z  pofueriit  vas  cotincs  fubrilius  mo/ 
gis  anguftii:'^  odcquauerut  fanguin^  fuii  in  mcdio :  i  bs 
ouoadditamcta|ficauriculas  ncrtialce^^zitlcDue  enint 
la^eciicoftringif  coz^^zin  oilatarionc  cozdis  e^edcnf: 
-z  iuuant  in  reterione  ci^^qd  c(t  in  co:de:'z  (Unt  qfi  oue  ar/ 
cbe  recipictcs  a  vafis:'Z  oatescozdi  fm  g'  clt  opozninu: 
1  factc  funt  tcnucs  vt  fin  t  mcUoris  occuparionis  i  opzc/ 
bcnfionis^^zfuntfacteourc^vtfintrcmotiozcs  ab  occa/ 
fionibU6.£t  coi  cibat  fe  cu  fuis  ^^turib"  nalib'':'^  cii  cius 
oi[atatione:qifttiicitratfanguis  ^fiide:ficcril  attrabit 
acre^^zpofitu^cftco^inmcdiopccto^is^q^cit  illc  locus 
magis  cqU'3:^occUnabatparfi  iJfus  finiflrl.vt  ctonga/ 
rcf  ab  epatcz  tiic  bcbit  locii  amplii:fcd  fplen  ocfccndit 
fub  illo  remotc^-z  in  fuo  ocfccfu  cvtilitaa  c^il  noiatmn^ 
^ampUficarc  locii  epatis  fuit  mcU''  ^  tocu  fplenis:qtu'a 
cparcft  nobili''.-:  pofueriit  co:  i^fus  finiflrl  netot'  caloi 
adunarcf  in  vna  ptc.':  pp  adeqitationcEris  finiflrcqiiii 
fple  no  cft  multii  caUdii.gt  ne  ficrctangultia  vcnc  ma/ 
gncfit  aial  moio^is  co:dis  ent  maio:is  rimo:is:ftc  lcpf: 
1  ccru^^cui^^clm  affignauiin  canonc:q:  ui  cis  caU»:  pati/ 
CU6  -z  multii  eppldit  :e5rio  cft  in  paruo  co:de:f5  oico  g> 
tiic  atida^  qulto  cft  plus  audaj:  tlto  clt  minozis  co:dis. 
•zoij:it:q:  co:  no  potapa  p3ti:aiit  ifirmitatc:'Z  pg  3  nu^ 
inllrlgulationeaialidinucnifincitis  co:de  infimutas 
limilis  infirmitaribus  aUo:u  memb:o:u. 
(C^aprm.ini.Cse  anotbomia  ifopbagt. 

S^ifopbagosSSCS 

bus  q  funt  interi'':':  in  mcb:anis  fiint  filo  15 
gagb^^lcuio:  fiatattractio  in  trafgliitiendo: 
q:  tti^fcis  q>  attractio  ftt  g  fila  loga  cii  coftri 
gtinf;zfuBiftlmeb:ona  calian)eb:anac6» 
tc>:ta  cjc  multis  fiiie  in  circuitii  q  iiui.it  ad  e;:pulfione:fic 
tufcis.tciiogationcotiariiiftariitunicap  c6plef  traf/ 
glutio.^z  clt  grauis  trlfglutio  i  illo^ctii^^ifopbogus  fcidif 
in  I6gii;q:  auferf  attractio  illais  qdiiuiat  ad  vomirii.t 
VomitiiB  coplct  (c  cii  tunica  epcrioii  folu.':  io  clt  oifficu 
lio:  trligUitio.'Z  ei''  locus  clt  oirccte  fiip  fpodiUa  colli  in 
rccritudine  pp  cnltodil.'Z  occurrit  cii  eo  par  ncntop  oc 
fc&leriii  a  meduUa.irt  qii  ftierit  i  oirecto  fp6diliqrti.cj: 
fp6diUbu0Oozfi.q6c(tinoircao  pcctozis.t  ^tafiuerit 


iSecittmftertiua 


52 


^m:paru  oedinatad  Dcj:tera.vt  oet  via  vcnicti  venc  in 
afcefuadcapiitvcne:oicoarteriali:'r  poft  oecurrit  fuB 
qttuo:  fpodilia  refidua  qufcg  veniat  ad  oiafraguia:?  li' 
gef  cii  eo  ligameto  facili:':  la^ro:-:  B  vt  pffetur  via  venc 
magncnc  ci^afitus  anguflct  .£t  vt  fit  Dcfcefus  neruo/ 
rfi  cii  eo  ligameto  bns  toztuoiitatene  di  (tous  eet  podc 
rofiw  grauaret  ej:  nimia  ocfccfione  Pm  rcailDeide  oila 
tat  Pm  oiafragma:-!  oiftcndit  ampliandoozificiii  ftoi, 
<]rCaprm.V.fi)canotbomia  Itomaa. 

T'  llrtfl'  *'''P''3giicftcoip''ft6i:tcrca/ 
■«^  r^'*'  tuelloiificiuftoiampli^^iou 
;  ri''  in  mcbjana  qs  iferi"  oiificiii  ftoi :  i  ftous 
i  iter  illae  eftmediu  in  na  ^  ad  mebzanas  ite 
■  «0:^9:-:  mollio:  meb:ana  pcncs  ftindii  ftou 
1  \tt(i\r\\B  cft  magis  mollis:i  cft  vn'  panicu 
Vas  ^cau'  coogies  ligua:'Z  oe  iteri''  ifopbagi^-z  iuuct  attra 
ctionc  in  fHipc3uitate:i  ma)cie  i  cleuado  cpigloti  cu5  bj 
trailrc  boUw^-zitrafitu  plano  cixifopbag^rctrabafcoc/ 
nderiii.£t  ifopbag^c  oc  fuba  ft6i.f5  no  cii  itcihna  lit:fcd 
rcs  ptinuata  cii  illa:':  cop^ftoi  qd  ftt  pjrramidale  \ake.^\x 
ei''  furfu5  f  fus  ifopbagu  i  occurfu  ad  oiafragma:':  ftoiis 
ampliaf  in  pyUcron:qm  rccipics  05  ccmagis  ampluj:': 
ftous  rotiidus  eft  qufcpPm  fugficic  ej:terio:e  meli''  ap/ 
plicef  oo:fo:t  cft  ouaru  tun  icap:qrii  iccrio:  mnica  cft  fi 
\o^  logo:;:  pp  attractione:ftcfcis:'z  cjrtcrious  fila  Hint  in 
draiitit  pg  c;cpulfione:'z  facta  fut  fila  illa  e^tcri":qm  p:i 
U9eftaitrabereq^c]cpcllere:iexpel[erec6plcfpc6ftri/ 
ctione:'Z  cu  tunica  C):terio:i  imifcef  qda  fila  q  iuuan  t  ad 
retetionc.j8t  fiindus  ^oie^  carnofu6:vt  fit  magis  catj. 
igif  eftmag)  occoques^tci^^o^ificiucftmagis  neruofuj: 
Vtfitmagtsfentics^^zvcniutdamcdulla  magni nerui: 
Xt  gcipiat  famc:'z  inanitionc5:'z  no  eft  op''  B  oi  ei  qd  fe^ 
tuc  o:ificiij:'Z  ft6u8  n6  b5  op''  fenfu  n  ifi  vt  cii  auferf  ab 
eo  nutrimetii  c^efadataia^:':  tc  cii  o:ificiu  fentttiftd 
no  eft  op"'  fen  fu  i  ifcrio:i  ijte  o:ificij  .£t  ftous  occogt  ca/ 
lo^cnali^^zcalo^ecjrtriVeco^r^vtepatcz  fplcne :  'Z  bfifunt 
iftafubft6:qrtifiiftacentfup:animlii  podcraret  fupza 
ftom:'^  cpar  cii  fuis  ramis  ambtt  ft^m:':  fplen  cii  fua  aiii 
plimdine.£t  epar  fitit  magnu  refpectu  fplcnis:qm  fpicn 
n6  cft  nift  rcccptaculu  vni''  q6  fit  in  epate^t  pg  15  cotto- 
nit^vtci^^o^ificruoeclinctadfiniftra^vtcparbcatampli 
tudinc:':  pp  15  fiindus  piungif  cu  z^tc :  1  vt  fplen  beat 
amplitudine  oeclinauitd^^ozificiu  \5fu6  finiftra  iferius: 
1  q:  melio:  eft  ps  oe^ctra:'^  alrior  16  epar  cft  in  oct:tro :  1 
in  alto^-z  q:  finiftra:'Z  imii  funt  pcio:a:i6  fple  in  imo :  1  fi/ 
niftro  erat.£t  ia  pter  boc  addtnts  eft  firbusi^z  ^p:ie  fue 
itcftina  boiii5:q:  mag1  idiget  oecocrionc :  qm  funt  pliis 
oebtlia  in  copararione  alio:p  aialiu:-:  fact^^eft  fubriiis^vt 
iit  leuis  fup:a  vctre:'Z  eft  fepofu8:vt  cHftodiatcalo:e  ab 
iterio^Lqmfepii  rcdpitcalo^c^arctinetppfua  vifcofita/ 
te  grofl'a5;'Z  fup  (irbii  eft  jspc  mcbzana  qda.£t  poft  mi/ 
racb.-z  poft  mufculi  vetris^-z  ligameta^-z  fepus^-z  a  poftc/ 
riozicftootfus^^zfubeo  vena  magnaarterialis  calida:f5 
meb:ana  q  coogitoia  iterioza  nutritiua  coftringin^z  c6>' 
ftringit  ea  ad  iteri''  i^fiis  gtes  Do:fi  ad  qs  tedit:'z  ptinuat 
fttii  fupcri''  cu  Diafragmate-z  iferi''  fufi  cii  ancbis.f.in  f i/ 
ne  bipodidriop  que  otir  a  vulgo  f  lia:-:  buins  mebzane 
fttit  iuuametn  quoufcp  oiftigiieret  iter  miracb.t  iteftina 
« 13  ne  mufculimiracb  ipediretopationcs  vetris^^ziuua 
metiieftin  miracb:vtc6ftringatft6mad  eijcicdii  ftcr/ 
cus.gt  fttr  vefica  ad  cijdcdu  vrina:'^  ad  cijcicdas  veto/ 
fitates  iteftinoB.'z  iuuatfup  mf  ice  in  creatura  cgdenda 
1  mebzana  pdicta  Ugat  intcftinaoiaitra  fe:-:  ligai  ea  cu5 
Oozfo:-:  erunt  ct  cii  Do:fo:cjfi  vnmiqn  ei''captta  ptinuaf 
cu  caiHtib^oiafragmatts:':  tpm  prinuaf  cii  otafragmate 


an  tertU9:tiic  oe  Oiafragmatc  co:a  oo:fo  na  fcif  qtdi  rc/ 
fiduiimcb^ane:-:  Diuidif  inDtias|5tC6;'Z  vna  ps^ccdit 
adozifidiift^imanifeftti^-zaliaEsfiifcifteDiic  ptcs  c6/ 
iungunf  tn  vnii  fifaclct  illud  coopcrit  ft6m:'Z  itioliiit  ip5 
rutclacamalififacftoir-rinlSeftci^^iHuaifitiJ^-zligatft^s 
ru  iteriozib''^  fiit  iteri''^  facie  Do:fi:'z  a  refiduo  Duarii  p« 
dictarii ptiii  'z ab  imo  ramo  venap  plfatiliii:': alio  n pul 
fariliii  q  cj:tedif  fupza  ft65:'z  eft  0:  igo  ^irbt^irbi  oico  co» 
pofiri  cj:  Duab^^tclis  fubtilib'':':  fcpofis :  -z^irb^^cooperit 
ft^m:'^  itcftina:'^  fplcn^-zvcnas  mefaraicas:'^  iuoluit  fJ65 
iuoUtti6eq  pucnit  ad  illud  q6  coiungif  oe  co  cn  Do:fo. 

(irCaptht.VI.t>e  anotbomia  iteftino:ii. 
'  %'  ^'il*lHf<>fl'ina  flfitfuntmuUa^tfiitcirctltio/ 
H|  b4  "■  '''^'  * "  ***  lutaiqda  qtcn''  faccretmo:a 
^  |p|  nntrtmetiiineisqnfqjeparfmttatfibi  necia. 
'jg  1^1  afrenifcmpcrappeterctbocomedcrcfi  bfet 
*— — — '  vnicii  itcninii:-:  boc  q:  cjcirct  conrinue  nutri/ 
metii:'z  prinuo  cgereret:'z  ect  ipcdit"  i  opationib"  fibi  nc 
ceflarijs^^ztnalgspuenietib^advita^^zcetb^  fitis  hx\xt- 
tis-.qm  vcnc  mefcraf  ce  fugiit  oe  ft^:'^  n6  fugiit  ad  coplc» 
tii:igeniat"cftcreato:  graciUa  itcftina;':  iiioluta  in  feqte 
nusinipfisoiuidcrcfnutrimetuinta  puas  pticuias:q> 
n6  cit  venis  mcfcraicis  graue  q6  ect  cis  coucn  ies^ita  9» 
illud  pma  mefcraicaDimittatDcfubtiiiotiilUiisfugcret 
fitbfcquaccs  vene:'Z  nuerus  itcftino|i  eftfc)c.  j£t  pmiiell 
Duodenii  q6  eft  iteftinii  rcctu.Dcidc  ipfus  fiibfcques  e  it 
iunit:poftea  fequiif  gractlia  itcftina  iuoUita  i  fe:poft  ipfa 
fcquif  faccus  1  poft  faccil  feg  f  colon:'z  poftea  longaon:t 
oia  iftac6iucta  funtcu5  Do^fo:'^  Ugametis  bti  c6ftringc/ 
tib^^ca  f  m  qp  puenit  fitui  eop:t  fupioza  eo:p^  funt  facta  te 
nuio:a:cittt  ptetiiincisebiiidius^^zno  biiti^mtefdnde/ 
di:tneciu5cftq6princtipru5fittcnue:vcmeUus  ad  ip/ 
fttsveniati^niecpatie^^zifcriozaitefttnaq  funt  panictiU 
fpifl^i:'^  ouraicipiiit  ab  o:to:'Z  funt  fepofa  itcri''  q  tenus  rc 
pamat  ficatate  ftcrco:i9:'Z  adcquctip,  quoiifcp  poflint 
ejcire  ne  ex  fui  ficcitate  poftit  ibi  rcmanere.£t  pp  13  ftcr/ 
cus  n6  putrefcit  nifi  et:  putrcfactionc  in  ipfo:fupio:a  aiit 
n6  funt  fcpofa:ttin6  funt  fine  vnctuofitatc  lati  cu  bumi 
ditate  vifcofa:'z  illude  locofcpi  in  ali)s.  £t  itcftinit  ouo< 
denii  c6tinuafciifiindo  fi^i^-zci^^ozificiiieftoiificiu  ftoi: 
«z  eft  in  oirccto  y  fopbagi:^  fic  ifopbague  cft  ad  attrabcn/ 
du  aUqd  ft6:ita  1  iftud  itcfhnii  cft  ad  attrabcndu  a  fto:? 
ftricti^cft  ifopbago:qm  n6  ftiit  nccia  d"  ampUnido:am/ 
pUtifdoeni  ifopba^^-rficifopbflguseft  ppDuo:t  vniic. 
qtti  ilUid  qd  occurrit  itra  ipm  cft  ouri":-:  afpcriue.-z  ma> 
iozisco^pis.-z  qd  currit  itra  iftud  iteftinii  eft  lcui'':'^  mol 
lius:'^  mtno:tsco:pulctic:qm  oecoi  tii  cft  in  fto.  I:tfc6a 
C3  eft:qm  id  q6  occurrit  p  ifopbagii  n6  occurritntfipcr 
vna^tute.f.pi^mtcattractitia.'zi6factu  fiitt  amplii.fcd 
Duodcnu  opaf  p  ouas  ^tutcs^^zvna  iUarii  eftf  ws  eypul 
fiua  in  ft^.^z  aUera  attractiua  in  iteftino  ouodcno.tiuua 
tur  ifta  E  maflis^  q  cxit  a  ft^.^z  boc  in  irincre  mediocri.i 
creabaf  iftuditeftinii  rectiiDefcedC9aft6in  recrimdic 
ad  ifcri^^.vt  fit  ^pc  tputfio  fadlis.qm  fi  pmii  cettoztuo/ 
fu5  ipcdiretet:puinone.'z  taUe  figiira  pftabat  in  alio.'Z  il 
lud  eft:qth  cu  pccditin  rectimdinebts  quecircticiat  ftos 
ficutfplc.-zcpanpoftiUudaut  fequcf  idunii^^ztn  tfto  itei 
ftino  icipit  iuoUitio:'^  iuenif  ieiunii  vacuii  ouplid  6  cau 
fa.vnii  eft:q:  maiTa  prifanaria  cu  vcnitadipfu5  ftati5  (e 
ftinabatadcj^itu.tpars  tUi"fefttnat  pattractionemad 
epar.qm  pUis  oc  mcfcraicis  vcnie  c6iungif  cii  ipfo  epa/ 
tcqm  iftiid  itcftin  11  jjpiquius  c6iiigif  cu  cpate.i  ci6  re< 
fiduueftoefccditadaUa  itcftina.-zBppcolcraq  vadit 
ad  cifti5  fclUead  tftitdinteftinu5.£tcftiUa  colcrapura 
clara  no  mt;:ta  di  aUo  bunnoje.ttiic  erit  ilUi  fo^tis  abln 
^\ii>    Q    4- 


®c  natura  araliitm 


tConisitabftcrfionts.inrcitat^Jmtce^rpulfiiiaEPiincni' 
ras  t  iimat  ^tiitcej:piiHiu.i  ouplici  m6:tum  vt  ejrpcUat 
ad  epantii  vt  ecpellat  ad  iferius^pg  ifta  ejrpuUione  acci 
dit  qp  iLluditcftinu  rcnianctvacuii.ttpoftillud  itcftj' 
m  fequit  itcffinii  iHoLutii:q6  vocat  gracilia  intclhna:i 
il  c):poruiinus  iuuamctu  fuc  iuolutiois.  £t  oigeftio  ma 
gis  coplct  in  ifto  q§  in  ifcriojib'':':  iferius  iteftinii  babj 
fua  pncipale  opcratione:  vt  coplcat  in  ca  ftcrcus:i  tamc 
no  Dcficit  gn  in  ca  fit  aliq  oigeftio:  Jiait  ncc  oeficit  a  ve/ 
nis  mcfcraicis  vcnicntib^^ad  ipm  ab  cpatc:':  iLlud  e  vni' 
oiifici):';  vocat  ctcavi  fitus  ci^^ellvcrrus  poft:i  Dcclinat 
^fus  oc):tcra:i  vnii  fuo;:  iuuamcntoj!  cft:vt  vnu  illom 
eftqufcgclaudat  ineoftercu3:nc  continuo  c^eraf  boc 
cumodiciiDcftcrco:eoefccdaf  ad  itcftinarrillud  itcfti 
nu  pftringctfuii  oiificiiiclaudcdo  ftcrcus  quf(pc6plC9' 
tur  in  ipfo:t  tijc  eycit  ipfu5  oc  faucibus:':  ctia  iuuamctii 
cft:qih  pma  altcratio  elt  ad  ftcrcus  in  i^o  e  coplcti  fuc 
cionc  cpatis  ab  ipfo:t  no  pot  f icri  oiuifio  cibi  a  ftcrco:e 
ainifto^-ztucfuacoEatiocritad  iteftina  xfenoisiiq  eft 
copatio  ftomaci  ad  iteftina  fupioza.^t  qifi  fuit  neceiTa' 
riii  qp  coplctc  fugeret  cpar  fttbtilitatc  kds  abipfo  ittitii 
no:iiiccratfufficie9  vnii  ozificiu  buicintcftinorqifi  fuua 
fims  nofm  logiwdin^cftin  cozpcficut  liras  ftoi^fsfuit 
fitus  in  ^K  angulari  vcrfus  ocj:tcrd  i  iituametu  cius  cft 
Q>  quicfcat  in  co  fHEftuitates:quc  fi  ocantbularet  i  alijs 
itcftinis:Dii  ibi  gcfccrent  timeret  oc  nimia  vetofitate.i 
ctilcuibiadunatftcraisfaciituscicpclUtciicftaduna/ 
tiicqj  fi  cet  u  pUtra  loca  oiuifus:':  iuuamctit  ctia  illius  eft 
qufcp  in  io  mozcnt  litbzici  z  afcaridcB.qm  raro  vf  niicp 
iuenit  cozp^finceis^tiuuamftiictileftin  gnonc  iftoui 
liibiico?:  in  coviiZ  cu  fitcrint  paud';  modici  cojpojis.£t 
€x  ca  ifto  cotinnaf  colon:t  cft  inteftinit  fcpofus  x  angu/ 
Itii  1  fpi(Tu5:i  cii  fucrit  clogatii  ab  ozbo  x>ec\imt  vcrfiis 
Bteoc]:tcra  vtapp:opiquetcpati.ictpoftca  oeclinat  vcr 
fus  finiftritcii  fiterit  in  finiftraDcclinabit  f  fHspcjrtra; 
1  in  poftcriozi  fcmp  oefccdcdb  quoufcp  cotinuat  cii  lon 
gaone:-:  iuuametii  in  boc  itcftino  fuit:  vt  in  co  pgrcgarc/ 
tur  ftcrcus:':  oerccdcrct  p  ipfu5  gradati  poft(g  fiicrit  c6 
plctaiftafupfiuitas^-ifialigdbiiiditat]  ftieritin  ipfoci/ 
babitilludinteftinij:Tin iftoacciditcoUca paftio  vt frc/ 
quetiHs^-zindcDcriuabaffuti  nomc.Scquct  logaon  in 
rectitudinc:i  cft  vltimii  iteftinof  i  cotinuat  iferioji  co 
loniB:t  coiuigit  cu  ano.£tiuuamtii  b'  iteftini  evt  ctjciat 
ftercus:'zcrcatifuntciqtuoimufcnli:'z  vnuBillor  mtij; 
fculof  cft  coiunctus  infcriozi  ozificio  ftoi.ict  pzohindat 
(nco^fUndationcvchcmeti^teiusiuHamcntucftcon/ 
riringcreanu:iiuuatadcqciendiiiltudqdremanfit  Dc 
ftcrcozc  E  9ftrico'onc:i  cft  altcr  interiU3:i  cft  cqlis  pzc/ 
dicto  in  rctetione  cj;  oi  ptc:-:  iuuat  pdictii  mufculu  vn  rc 
tcntfonc:':  in  fccis  cjrpulfionc  p  coftrictionc :  icjrtrcmi/ 
tatcs  mufculo;r  ifto:p  coiungunt  cti  radicc  virgc :  -z  illd 
parponifpdicto;pmHfculo|::cituoz  vcniiitadlogaone 
coittncti  cii  co  cj:  trlfuerfo:^  eo;:  iuiiamctii  eftvt  clcue't 
natcs^-zciicotrabunf  c^tcduntanu^-zcrcatuj  fitit  iftud 
itcftinii  rectii  qiioufq?  ect  babilius  ad  cyciendu  ftercus. 
£t  mufculi  iuuates  ad  cppulfione  in  ipfo  no  funftfj  funt 
in  miracb  vetris^-z  funt.S-St  ifte  fermo  fufficiat  dc  iutia/ 
mc'toinitcftini6.gtnulliiiteftiniipiungif  cii  mufculo: 
ncc  f  n  aliq  via  nutrtmcti:nifi  oue  crtremitatcs  viarum 
.f.cpiglotts  1  cjrtrcmitas  l6gaonis.£f  oictf)  e  oe  mufctt/ 
lis.ttnucDicamusormufculisani^tfiit  qtuoz^t  c  vn' 
quitcnctcius  ozificiust^pfund.if  in  tproi?fundatione 
vebcmeti:-:  ifta  ^fundatio  bui''  mufculi  aftimilaf ^fun 
dationimufculi  labi)  ozis^-ziftemufculHscoftringitozi/ 
ftciii  anf:';  miidificat  ipftts  oc  refiduo  fccis:':  mufculi  iiti 


3Libcr 

ponun t  iteriud:t  iterius  cft  plus  ^fus  furfu;  fn  i^cctfmdi 
nc  ad  caput  bois:':  putat  q?  b5  Duas  c^trcmitates:t  pu* 
taf  07  fua  ej:trcmita8  ptinuaf  cii  radice  vf  rge:*:  cftvcru. 
1  cft  aligd  par  obliquatii  fup  totii.£t  fuuamcn  tti  cius  e 
cp  elcuat  an  ii  fn  furfu^:^  qfi  c):it  anu8:boc  cft^ptcr  la]C9 
tionem  iftozum  mufculozum. 
(CCaprs.  Vll.^e  anotbomia  cpathvena:}r  li  giilfatilfii. 
~  llSr^lf^iitcfti^^l^^uin^pi^at  fanguia: 
•r^  „  li<^5  ct  mcfarafca  beat  ^mte  alte/ 
j  radi  aliq  mo  fanguincqth  in  ca  cft  "itm  oc/ 
jcurrcs  ab  cpatc:-:  cfwr  cft  caro  rubca  quafll 
Cfangitiscoagulaf:':  illa  c  vacna  a  ncniofitci 
t&tiD  cafpargunf  vcnc;qriiqdaq  funt  grofiiozes:funt 
radfccs  graciliopquc  fparguiif  in  eo.gt  tftc  vcnc  funtd 
ftd:T  iteft  infs  mcdfatib''  ramf  s  ven  icn  tib''  a  cfma  cpat): 
t  fd  qd  cft  Dc  co  ^fus  oiaft^agma  occUnabat  ab  co  ne  fpe 
dircf  moi'  of  afragmatis:':  crit  cotracms  illo:p  graciliii 
qfi  fn  piicro:quouf(^  occupatio  epatis  a  coftis  iairttatis 
fupfpfum:t  cft  fup  tpm  mcbzanancruofa  q  pbctef  fuua 
metuinfcnfu-zc^firmatipmciialgsiteriozib^^tadips 
vcnit  vcna  ^Hilfatf  lisq  fpargif  in  co  pftans  ftbf  calozcj: 
1  rcduccs  ipm  ad  teperantia:':  pon  if  ad  ptc5  ff  mc :  qti» 
gibbus  cj:  ptc  Diafragmatiscuetatfc  tcaicfit.Htin  cpa/ 
tc  no  crea  f  locus  amplus  ad  gnonc^  fanguinis  a  mafta. 
©cdplura  locaftoquftpDiuifamamagisfeftinct  cius 
altcratio.£t  vcnc  q  fiit  ^pingoics  cpati  litnt  fubtiUoas 
teleqtcn^^magisfcftinatincisaltcratiomac  ad  carno' 
fitatc.S5  mebzana  q  copbedit  cpar  ligat  ipfu5  cii  mcm 
bzanaquc  coopcrftflom^ziteftina.  ictligatftipmcum 
Diafragmatc  Ugamto  fozti:'!  cii  latcrib^^poftcrioiib^^Ugat 
fp5  cii  Ugainto  fozti  puo  -z  gracili.^z  ptinuaf  cu5  cozde  g 
vena  magna:'z  illa  vcna  firmaf  cii  cpatc  ligameto  foztfc 
q6  c  mcbzana  Dura  t  fpi(Ta:q  afccdcs  cj:  furliis  ab  epatc 
Dimittit  fc :  id  qd  fubtiU^d  co  e  Cfuba  cpatl.  £t  13  qifi  cft 
fn  cpatefn  locofccuriozf.£tabepatcnafcunf  oue  vcne. 
Una  ap6  ff  ina:c''  iuuamctu  cft  attrabcrc  nutrimcntu  i 
ocferrc.  3  gibbo  nafcif  vcna  pcaua^c''  iuuaifit ii  e  ocfer 
rcnutrimetii  ad  mcbza.gt  anotbomia  ffme  c  q  Diuidif 
fn.5.ramo6  ^ccdctcs  ad.5.|SHla6  cpatl  gibbofae^t  ab  cis 
^ceditqdi  vcna  li  pulfatil  vfcp ad  ci^i-,  fell:t  ifti  ratni 
ff .q.radices  arborl:f5 ej^trcmitas  oidif  i.S.Etcs:i  Dueil 
la?  f  f gracilcs:'!  aUc  fcj:  ff  maiozcs^tvna  cs  mino:p  pf  ii 
git  ciiDUodcnovtfitgatciceo^^zabillo  raiiiificafq6da$ 
qd  vaditad  cop^:q6  of  arcbacac,.-!  z*  ps  ncrHo:p  vadit 
ad  fijdus  ft6i.f.ad  poztonariii:vt  it  fugat.  Ss  ^cf.  q  f  f  rc 
ftdua:vnap6illopeadpfcfupficiale  ft6i:vt  octei  nu/ 
triintii:qih  itcrio:  ps  obuiat  nutriihto  p:':  fugit  cj:  eo.£t 
z°  ps  vadit  ad  fplcnc  vt  oet  ci  nutrimetii:':  aiiqj  vcniat 
ad  fplcne  ramtficaf  p  ramos  pqs  Dcfcrt  nutrime"tu5  ^^ 
cop'':':^^  Df  ancbari6  fubtilioziqdvadit  ad  fplcne  niic. 
£t  poftqs  ifta  ps  vcnit  ad  fplcne  ramificat  vnii  ramii  bo 
nc  ^titat  1  g  vadit  ad  finiftrii  lat''  Hoi  ocfcrcne  ci  nutri/ 
metu:'z  poftcp  p  fiidata  fiicrit  i^a  vcna  in  fplcnc  vfc^  ad 
ci''  mcdiii  oidif  p  ramo6:q  :p  vn''  ram''6fccdit:'Z  attcr  ra 
mus  afccdit:':  afccdes  oidif  i  ramos  i  fupioiimedictatc 
^oi  D36  ci  nutriihtii.£t  a"  ps  vadit  ad  ip3  fplcnc  pls  ci 
ntitriih'".ji:ta^  psvadit  ad  gibbofitatc  ftoi:-:  Didif  i  ouo 
1  vnii  illo;:  oidif  i  0110:1  vnii  iLlop  nutrit  ftniftru  lot'':^ 
ali''  6j:trii  mclia^  ad  oxiiicin  ftoi  oie  ci  appctitii  65  pdi 
cta  psq  oiccbaf  Dcfccdcf  ramificaf  iouas  ptC8.£tvna 
gs  ramificaf  i  mcdictate  iferiozc  Dans  ci  nutrimctii.  £t 
alia  ps  vadit  adcirbiui  ramificaf  in  ipfo  oans  ci  nutri/ 
mctii.i:t3''Espdicta;j.6.vaditadfiniftriilat''iDiuidif 
fn  \n)6  vcnap  q  frtti  circititu  iteftini  recti:gB  boc  ctia  fii 
aligd  rcmafcrit  in  nutrirnto.£t  qrta  pars  oitiidit  quaf» 


^ccimnftcrtim 


tn  mtnoe  CApUhred  ^  vcniun  t  od  parte  Romaci  appontd 
ll(ieticuiaduenitramtficatioafplene.'z  pars  illo^  w 
dit  ad  oeptra  gte  ;irbi:'z  oiuidit  in  eo  e)*  oppofito  otuifto 
ni  q  venit  a  fplenc.gt  gnta  ge  pdictop.^.oiuidit  in  gtea 
q  circulftat  coUii  vt  fugat  nutrimctu  in  eis.  £t.d^  pare  oc 
eo  vaditin  ciraiitu  ieiuni:i  refidiiii  vaditad  iteftina  gra 
rilia  q  funt  piucta  o2bo:i  vena  eius  pcauaiz  ei''  radi;:  oi' 
nidit  in  Qtes  in  ipfa  fuba  epatis  qua  ptes  funt  capillared 
t  boc  vt  fugat  nutrimetii:':  ramificat  ifta  pcaua  in  gibbo 
in  otias  ptes:vna  afccdittaltera  oefceditHict  q  afceditpe 
netratoiafragma-z  Dimittitin  ipfo  ouas  venasrq  oueve 
neramificant  in  ipio:i  rcftditij  ab  co  oefceditin  oirecto 
mebzaneco^dis:':  mittite^  fe  multos  ramos  qfi  capilla^ 
nesinipfooatesnutrimetii.tpoftea  ramiftcaf  in  ouae 
etes.£t  vna  gs  illac  mogna  venit  ad  co:.':  trlfit  in  ipm 
in  oqxra  auricula  ei'':t  iita  vena  e  maioz  otbus  al^s  vc/ 
niedbusadcoz^qjalieveneDiiciitaereJcttfta  vena  ou> 
dt  nutrirntii  qd  eft  fpiffiHs:i5  neceflTanu  fuit  vt  oeferrer 
in  vafe  amplfo:i.£t  in  i(ta  vena  cii  itratco:  fiitei  tres  pa 
niculi  ad  fuu  itroitit.q.aperiant  iterius  t  claudiit  viam 
neine7:tefloeaco:dereuertat  nutrimctu^^zfunt  illi  pa> 
nicuU  ourio:es  al^  s.t  ifta  vena  pulfatilis  qit  eft  i  oirecto 
co:dteramificat  etresvenas:'!  vnaillas  vena:;:  vadic 
ad  pulmone:t nafcit  ab  eo  loco  i  quo  nafcunt  txtlfattles 
^pe  finiftraii  obligat  t^fus  De^ra:'z  bs  ouos  paniculos. 
1  io  vocat  vena  arterialis  no  pnlfattlis:i  iuuametii  pa/ 
mii  iili"  Duplev  eH  ne  fudet  ab  ipfo  fanguis  fubnlis  t  acii 
Rts  ps,  fuba;  pulmonis:'Z  q:  ell,ppingo:  co:di:  i  ifte  fan< 
guis  no  efl  bn  coctU8.(icut  fanguis  ille  q  eft  tn  veno:'!  ar 
tcrra  eft:t  no  apget  arteria:  i  iuuametii  iiti''  ouplicatidis 
eil.vt  in  ea  bfi  oecoquat  fanguis.£tBs  fcda  pdicta^  trit 
t^circiidatcoztpfiindat  in  ipfooas  einutrimetii  pzope 
auricula  oe^tra  t^pe  locii  i  vene  Duplicis  in  eo.£t  par» 
certia^p:ie  in  boibus  oeclinat  ad  pti  fin  iftra:':  oefcedit 
vftp  ad  fp6dile.5'"  i  fuftctat  fug  ip5:i  ramifica  t  fuu  octo 
collas  tferio^es:':  fug  mufculos  i  alias  carnofitates  que 
runtin,ppinquoillapf5q6Devcna?caua  pter  pdictas 
gtes  in'  oirecto  co:di8  fucrit  reftduu  aicc'dit  -:  ramificat 
in  Diaf ragmate  qd  oiuidit  pectus  in  duo.i  mitrit  quofda 
ramos  ad  Qtc  carnofas  q  or  ma2i.fct  ci'i  gucnitjjpe  liga' 
metu  pecto:i8  obliquan  i:i  $to  magis  recedu  t^magis  fc 
parant  in  ie:i  vtraj^  illa:^  ramificat  in  Duo.t  vnii  iilo^ 
oao:^  vadit  ad  vna  pte  bois:'!  aliud  ad  aliam:'z  vadit  oe 
Cftis  ramis  g  oejxri  i  finiftra  gte  pccto:is  quoufcp  pacf 
niat  ad  os  qd  Df  ougen.jgt  vna  ps  iftoj:  vadit  ad  mttfcu 
losqmouetmufculos^^zrainificarin  eis.^talia  ps  oe/ 
lcedit  ad  ntufculu  rcctii:i  ramifica  t  in  co:i  piiigiitur  ep 
tremitatcs  ci''  cu  vena  pectotis  Do:fi.£t  q6  remanftt  ej: 
quolj  illo;:  cfk  vn  ii  par.i  qdl?  illof  ramificat  E.5.1  vn' 
ramus  oiuidit  in  pectoze  1  oat  nutrimctii  qttuo:  fpondi 
libus  fupio:ibits.i  alius  ramus  Dat  nutrimetu  fpatulari 
loco.£t  alius  ramus  Dat  nutrimetii  mufatlis  g  iTit  i  col/ 
lo.£talitts  e)c  ets  penetrat  p  fo:ame'  fe^  fpodiliii  fupio:p 
q  funtincollo.q  penetrat  vfcBdd  capnt.£talius  ramus 
magn''^  emaior  alijs  Diuidit  ad  fub3fccllas:i  fiatcfeo 
qtmo:  rami.2:t  pmus  ramus  Diuidit  in  mufculosq  fiit  i 
iterio:i  pecto:i8:i  fiit  q  mouct  fpatula.gtfcds  Diuidit  in 
carne  nira  1  telas  q  funt  in  fubafcellis.ict  tcrti''  Dcfcedit 
E  pectus  vfcp  ad  miracb  vetri6.£t  qrmB  g  cft  maio:  ra/ 
mificat  pmufculog  g  funt  in  fpatula.irt  alia  ps  ramifica 
titrin  mufculu  magnii  g  eit  in  fubafcella.ict  terti^^raraus 
cft  m3io:i  vcnit  ad  b:acbiu  1  manii.i  e  illeg  dI^  fubafcel 
laris.tt  q6  refiduu  ert  oe  ramufculis  pmis:  cui"  refidui 
vn'  ramuB  ramificat  ad  iftas  ptes  multas  afccdit  ad  col 
luiz  pmusanteqgpfnndct  in  ipfa  ramificat  g  duo:i  vna 


^h 


illa:peftalbudegb.teft  in  manifedocollt:  ibtceftalba/ 
degb.q  eft  iterins.i  q  eft  in  manifcfto  ramiftca  t  cii  afcc' 
dit  fup:a  ligamctti  pccfo:i6 1  ramificaf  in  oiio.  £t  vnuj 
ilto|:cuDiuidifafccditantcriu0.iobliqucadptc:ifc6m 
vaditadanterius  pue:ipoftca  Defce'dit :  1  poftea  afccdit 
vfcBadligametiipecto:isicirciittoUu'tip5:iafccditiele 
naf  lcdj  manifeftij  incollo  quoufcp  adiugaf  cii  pma  par 
tcricomifceaf  cii  eo:iepambobu8  erit  albudegb  maniV 
feftij:i  Df  cp  imifcean  f  cu  eo  oue  ptes.i  poftea  Diutdun  f 
tn  Dua8.i  vna  illa^  tc'dit  in  latu:odde  obuiat  fibi  in  lo/ 
co  Directoptucrioe  ligametof  pecto:is  in  loco  itcrio:i:  1 
fcda  obliqttaf  manifeftein  collo :  1 M  fingulares  paree 
noobuiatfibi.fitabiftis  Duobus  paribus  ramificaiur 
ramiQuiadmodii  tela:paranea:^.ifuntqft  ifenftbiles 
1  ctab  ifio  pari  fc6o  ramiftcanf  tres  vene  maifefte  1  bnt 
qgtitatequatulaciicB^i  oes  alie  filt  ifenftbiles.ivna  iftajt 
vcna^  q  funt  manifefte  tcdit  fug  fpatula:i  eft  q  of  fpatu 
lariaiabipfa  Defccditcepbalica.ialicDuee):vtracB  ptc 
iftius  fpantlaris  piil^nt  quoufc^  pueniat  ad  pivide  fpa/ 
tule.fs  vna  illa:p  finit  in  illo  loco.i  no  J3ccdit  vitra:i  ra» 
Biificaf  in  illo  loco:f5  fc6a  qua  pnominauimits^pceditad 
caputadtuto:t)ifpargif  ibi:f5fpatulari8  jnccdit  plufi^ 
alic  vfc^  ad  ei^remitate  manus.f5  albudecb  manifeftfi: 
poftcg  admifccnf  fuc  fingularce  ia  oiuidtt  p  duo:  vna  ga 
ttrat  iteriu8:i  fiiit  ej:  illa  mulri  rami  puuU:i  fpargun  f  in 
m  jdibula  fupio:i:i  ali)  rami  maio:ce  iftis  g  fpargunf  in 
madibulaiferio:i:igriatlcambo;rmino^Diuidunfe)c 
circuira  lingue.£t  in  manifefto  iriufculo^  poftto:;:  in  lo 
coillo.ialiaQ8q appetramificaf  p locaq  funt  poftca/ 
put  1  auriculas.f5  albudegb  q6  c  iterius  piijgif  cum  yio» 
pbago.i  ofccditdiipfo  fcds  rectitudine:  1  Dimitrit  in  fuo 
jjccflu  quofda  ramulos:i  iuoluunf  cii  mufculis  venieti/ 
bu8  ad  albudcgb  manifeftii./i:t  oes  oiuidun  f  in  f  fopba/ 
gii  icpiglori5:iin  oes  gtcsmufculop  g  vadiitintcrius.': 
fua  cptremitas  penetrat  vfcp  ad  finc  a  ItJiide  If  e.i  rami 
ficaf  ipfe  tn  ramos  g^pcediit  ad  meb:a  q  fut  iter  fpondiic 
pmiK  fecildii:ict,pccdit  indcvenacapillaris  vfqpadiii 
ctura  capitis  1  colU:i  ramificanf  inde  rami  g  mittiit  me 
bzanacooperientctefta  capitie  iobuiant.£t  ilti  ramii/ 
trant  vbi  c6ctu"runt  DuoolTa  C3pitis:ibi  in  illis  oiTibus.i 
q6  refiduum  eft  oc  ifhs  camis  pcnctrat  interjacuitatej 
o(Tiu5  in  finefumre  laudc  Utterciramificanf  indccj:eo 
pUircs  ramiin  mcb:ana  medulle:qua6  cibat  1  ligat  mc/ 
b:anam  Duram  q  cu5  ifta  fuit  tn  circuint  1  in  furftt5.£>e>' 
inde  ejiit  ej:tra  mcmbzanas  que  cooperitcaput.  1  poftea 
oefcenditameb:anafubriUaccrcb:o :  ifpargit  fe  fc6m 
oifperlionearteria:p:iconftrirgitomnc6meb:anafpif/ 
fa.i  reddit  cos  ad  locum  amplu5 1  eft  locus  ad  quc5  DC/ 
Icenditfangui8:iin  qitoadunatur.ipoft  fpargiturintcr 
ouastunicas:i  vocaturto:cular.i  tunccu5admi)cti  fite 
rint  i(ti  rami  in  ventriculo  medio  cereb:incccflariti  erit 
Vt  magnificcnf  in  eo  ifugant  in  eo  e%  to:culori:i  fugant 
etiam  oeeo  q6  oeairrit  ab  ipfo  p  ramificationc5:i  a  me/ 
dic  ventriculo  tenduntad  ouos  ventriailos  an  tcrio:es. 
lobuiantartenjsqueelctianturad  vnum  loctim:iifti 
continuanf  inmemb:anaqucvocaturrcte.  Sed  vena 
fpatularis  que  oicitur  ccpbalica  quando  ftierit  p:ope  adj 
iuto:ium  p:imo  ramificabinir  in  ramulos  qui  fpargunf 
in  cute  1  in  panibus  manifeftis  mufculotum  illius.  ise/ 
indc  p:ope  iuncturam  aflcm  cum  adiuto:t)e:i  qusdo  eft 
p:opc  iftam  iuncturam  Diuiditur  in  trcs  partee.ft  vna 
ifla:p  eft  quc  oicinir  cbo:da  b:acbg:i  eft  ilUid  q6  tcndit 
fttp  manifeftii  focilis  fupio^is.iDccUnatad  gte  fiUteftrc. 
6clinas  et  ad  tumo:c  focilis  iferio:is.i  fpargif  J  ptes  ife/ 
riozis  fiUtcftres  rafcbctaf  :ifc6e  vaditad  gtco  oeclinai 


^cmmramlimn 

tionismmanifeftoaflcid.-zpiugit  cuco  vnus  ramiilue 
xeniea  a  fubafcellar-z  cj:  iflis  ambabus  f iet  vena  q  oidt 
cardiaca.irttcrtiusmmuejjfiindafiiuoluiiin^ftindo 
quoufcj;  imifceaf  adbuc  cu  ramulo  fiibafcellari.£>5  fub  / 
afcellarisinpmafuiramificaticeramificafin^fudofui 
adiutozi)  -z  fpargif  lug  mufculos  ipfiue:':  remancbiit  raj 
muli  g  applicaban  f  ad  afTcid.t  fubafcellarie  cii  applkat 
ad  iiictura  to:cularc  oiuidif  in  duo:'Z  vnii  illo^  ^fonda 
tur  ■:  ptinuat  fc  cu  quoda  ramulo,pfiindatc  vcne  cardia' 
ce:z  currit  cu  eo  modicii:':  pofJca  oiuidif  i  afccdit  vnuj 
illo:p  quouf(^  applicct  ad  auricularc  g  Domcfticij.i  me/ 
diii^mcdicii:ipar8a(Tcid.£tramificat  in  ptee  manud 
filucftris.i  par  fc65  Etiii  fubafcclla?:  ramificatur  vcrfus 
a(Tetug.4.  zvnu9iUojtDiuidifinfom'o:iafleti  vfcgad 
raretai-zfcdfloiuidif  fHEiuagoiuifione  ficut  oiiHdebat 
p:imus  i  tertiuacode  mo  oiuidif  in  mcdia  aflctti  quari- 
tuseftmaiozalijs.-zeftmagismanifeftus':  altioz  intcr 
alios:i  ramif icaf  cmittes  e%  fc  ramii.i  piiigif  cii  cepbali 
ca:':  e%  illis  ouabus  fit  cardiaca:^  qd  efl  rdtduii  eft  bafl/ 
Uca:i  ille  etia  oefccjiit  z  jjftindaf  itcjt.i  cardiaca  icipit  a 
Domefticoielcuaf  a  focili  fuperiU9:oeindc  oeclinatad 
parte  filueftre:'z  ramificaf  g  ouos  ramos  fc6m  ftguram 
laude  litterc:-:  tiiceius  altioz  gs  vcnit  ad  ej:tremitate  fo 
cilis  fueioas  -z  ibit  ad  gte  rafcete.fit  ramiftcaf  iter  poUt 
ce  1  indice  in  fiUieftrc  indicie:^  pars  eius  infcrioz  ibit  ad 
cjctrcmitate  focilis  infcriozis  -z  oiuidif  per  trcs  ramos:  i 
vnus  illo:;:  vadit  ad  locu  mediii  itcr  indice  -z  medium:t 
ptinuaf  cu  ramulo  g  venit  a  vcna  vcniente  ad  indicej  a 
gte  lupioa:-:  facitcu  ea  vna  vcna.t  fcds  ramus  vaditab 
ea.f.indicis  i  allucbale  q  c(t  iter  mcdicii  i  auriailarc^:  t 
fpargif  intermediiimcciicii<zindicc:'z  tertius  tenditad 
auriculare  i  medicu:':  i(ti  rami  oiuidunf  pofl  in  oigitos: 
jStilfigillabimusDcvenisfugiojibusfcrmonenollrus. 
([^Captm^^^.ibeanotbomiavetrisiferiozis  i  maiozis. 
/rr'  f^M.  1*^  que ocfccdit  piimi  rami g  ra 
X^  yat  V  mificafabcafuntqftcapiHa 
res^t  boc  ante$  appliccf  ad  oozfuj  -z  vedunt 

ad  rcuolutioes  rcn  is  oextri:-:  fpargun  f  ibi :  i 

KygTTnfiW  co:po|:  in^pinquo  ipfius  adcibadum  illa:  i 
poftabillisramificanfoucvcnemagneqonrafcc'den' 
ree:z  vadut  ad  ouos  rcnes  claiatcs  eis  aquolitafcm  fan 
fuinis.-z  aliquatulii  fanguisqucm  fugiit  rcncs.  i  ej:  vno 
8fcedctiiifiniftro:vnusramusgintratin  tcfticulii  fini/ 
ftni  fc65  modii^quepdijcimus  in  artcrqs.  £t  etia  p:etcr 
iftii  ramificanf  ouc  venczvadfitadtcftjculosr^zg  itrat 
in  finiftru  accipitfemg  ramu  e>;  ftniftro  ouo|:  afc^tiii: 
1  foztaiTc  erit  in  aligbus  tota  ozigo  illi''  a  gte  afcedetis:  i 
ramus  itras  oejctra  aliqnaccipit  ramii  a  ftniftra.fed  plu 
ree  modi  funt  cii  tcfliculop  venc  no  iuoluunf  cii  vcnis 
vcnictibusa  rcnibus.-z  in  illiseftcurfus  oigcftiois  fper/ 
matis:':  fit  albu  poft$  fiierit  rubeii:'z  bocjjprer  multitu 
dineiuolutioisipfi^^-.xplus  ocifta  vcnaabfcoditfein  ma 
triceitftcutvcnaarterialiaoefccdcefnb  fpodiiibus  ra/ 
mificaf  fup  coftasrita  ab  epate  oefcedit  fup  fpodilia  vc/ 
na  qdi  q  ramificaf  fup  fp6dilia:t  fup  mufailos  a  oirccto 
oppofitasillis  fpodiiibus  quoufcp  vcniantadcjctrcmfta 
tes  mufculop  vetris  mincis.iicinde  venifi  t  ab  illa  venc 
q  penetrat  fpodilia  vfcp  ad  nucba.-z  tiic  qii  applicabitur 
ad  vUimii  fpodile  romificabif  in  ouo:  'zoeclinabtint  ad 
vnaBtevnii^^zaliudadaUa.f.adcops-zcrura.ictantecp 
vcniatadcruraoiuidunf  inDcceramos.tvn''  vadit  ad 
Duo  Dojfai-z  fc6p  ramus  cft  qfi  capillarie.^z  vadit  adinfe 
riozee  ptes  fifac.-z  tcrtius  fpargif  fug  oe  pcctinis  oo:ft:i 
qrtue  fpargit  fe  in  mufculoe  oni:'Z  in  manifcfto  pcct  inis 
oo:fi:'z  gntuB  vadit  ad  itroitii  matricu  mulie^:-z  fpargit 


tJbCT 

fe  in  ftmdo  ilh^  t  in  eo  cp  otinuaf  ciica  ad  vcfica^t  ill6 
qd  vadit  ad  vcfica  poft  oiuidif  in  ouae  gtee:  ■:  vna  pars 
fpargif  in  vcfica:'!  alia  ps  fpargif  in  fuo  colIo.£tifta  g» 
in  viris  cft  maio:  pp  virga^t  in  mulicritHie  cft  mtno: :  t 
vcneq  itratmficeejrgtibus  ramiftcanf  lafccdiitadma 
millas:'^  cu  illis  coican  t  mamille  -z  matr«j:.£i  octau''  vc/ 
nitadozificiii  vuluczin  mulieribus-zvirie.ftnonue  i/ 
trat  mufculii  intcriue  pectinis  oozfi.t  fpargit  in  iUo.  £t 
oecimuepiuidif  in  iguinibus  maif^fte  vfc^  ad  otio  alia: 
1  ptinmi  cu  capitibus  vcna?  oefccdcntiur-z  ma^iimecii 
eis:q  oefcediitagtibue  mamiUa:p  ladunanf  adinuice; 
1  faciiit  vna  gte  magna  q  vadit  ad  mufculos  natium.  i 
qd  refiduii  eli  oe  iftis  itrat  cojrae  i  ramiftcan  f  ab  eo  ra/ 
mt.'z  vnus  ramus  illo:p  oiuidif  in  mufculos  anterio:e8 
cojccz  alius  in  mufculos  flibteno:ee  co);c.<z^fiindaf  iit 
fuo  oomeftico:t  ali)  ramuli  multi  fparpnf  intra  co]ca:t 
qd  refiduii  e  ob  ifto  toto  oiuidif  in  trce  ramoe  i  boc  cus 
coopcritlumcn^ziiicturagenumodicii.ttunc  ge  agre/ 
ftis  illo:^  tcndit  fug  minue  os  crurie  vfc^  ad  cbaab.t  me 
dius  iUo:p  tendit  vfc^  ad  ouplicationegenu  oefcedcndo 
abiUo.£totmittitramuloeinmufculosg  futin  iterioi 
ri  cninan  ramificanf  in  ouos  ramoe.i  latet  vnus  iUo;& 
in  iteriozib^^gtib^^cmris:-:  fcds  iter  ouos  neruos:  -z  t^it 
ad  an  tcrius  pedis  i  voluit  fe  cfi  vno  ramulo  agrcftie  p> 
iiomtnato.fit  terti''^  eft  oomcfticue  occliat  ad  locu  ve/ 
nofu  cnirie:'z  tcdit  od  cbabab:?  cbabab  gibbofu;  ariidi 
nis  magnc-z  ocfccdit  ad  oomefticu  antcrius^-z  of  fcozfi: 
1  ifti  trcs  ftiit  qttuo::i  ouo  filueftrce  tllof  adanteri^Vrii 
dinis  mino:i9:'z  ouo^  oomefticop:  vntts  vadit  fug  fupe/ 
rio:cgtepedis:'z  oiuidif  in  partem  fuperiozegfie  oigiti 
pcdis^^zfcdeiftoiroomeftico^jcuramo  filueftri  partb 
Domeftici:quanominauimu6-<zoiuidifinpartesftrictio 
res.£t  eft  ifte  fermo  coplettis  vena:p  no  ptilfatilius. 
(ECaptin  S^.fiie  anotbomia  ciftis  fcllis  -z  vefice. 

rr^  fH  '^v^'^caafl"imil3nfinbocg>cw 

X^  Ifc'!  ndvenitfuiinutrimetiiafupcr/ 

'  ftuitate  q  oecurrit  oc  ca :  q:  co:pue  vtriufc^ 

illo;:  eft  neruofu5.Jct  felli  aducnit  qda  fuba 

fubtiUs  q  cftmultu5  remota  a  fubaciftie :  t 

fitr  accidit  veficcii  anteq^  iUa  fugftuitae  veniretad  veH 
ca  acccperant  Dc  iUa  ma  rcnes  fiiii  nutrimetii :  -z  ctia  iftc 
fuEfluitatcsfunteisv3ldeclare:qintrafeut  g  viasval/ 
de  ftrictas:'Z  gg  boc  vtricp  illo?:  aducii  it  vcna  oas  ci  nu/ 
trimctu.£tadcoUiiciftisvenitvenan6  piilfatilis  ,gpc 
poztl.t  vn''  neruus  g  c  ramus  neruofi  epatis:'^  ifta  vena 
1  ifte  neni"  no  apparct^-z  vna  vena  pulfariUs  q  c  bn  mani 
fcfta^-z  c  ramus  pulfatiUii  epati^t  ifta  fitr  oiiigif  cu  cotlo 
ciftie^t  attrabiti-z  poft  ramificaf  g  cifiiiSi  ad  veficam 
venit  vn''  ncru''  a  loco.ppingozi  fibi  ofli8:q6  c  fup:a  gte 
00:^:1  ouevcnepulfatilcs.t  Duenopulfatilesq  venujt 
illia  Dozfocii  ncruoi^zfuu  coUiicft  pclufus  cu  meb:ana  q 
coogit  ip3:i  q:  fugfluitas  aquofa  ftiit  maioz  ^  cot  ica.  io 
ftiit  vclTca  maio:  cifti.t  i6  idigcbat  maio:i  neruo  i  pluri 
bus  veniB:'^  vtriitp  iftof  b5  trinu5  fitii  filof  ptcr  iUd  qft 
e  itcr  Duo  colla:q«op  vnii  eijcifz  rcliqufi  rccipit :  'Z  funt 
DHOi:  tunica:p  -z  fHgfluitas  currititcr  Dua^  tuiiicas:-:  pc/ 
trat  vlcp  od  pcauitate:'z  qn  claudif  iplcf  vio  ncpofl^it  re 
ucrti^tcjritgfcdscoUii^-zinciftio^iftciuci^cics  coUii  in/ 
trat  cil  itcflinis  i  in  vcfica  recipies  piungif  cii  illis:-:  ftig 
ojificiii  veficc  e  ifert''mufculH6.':  ftio  fila  vodil  t  fc65  apU 
tudine  io:ificio:i  fuii  iHuamtii  e  rctincrc coUu  i  vrina$ 
quoufcp  intendaf  in  dus  cp'tii:i  cum  intcndif :  ampUof 
iftemufcuUis  iej:peliif  vrina  permiifculoe  miracbad/ 
iutozio  virtutie  eT:pulfiue.£t  fplcn  no  cft  mcbzil  cflientia 
te.qifimultaaiaUafutqcarentfplene.aut  bnt  minimu 


iBecimurqnattu^ 

fpleni.£tomneahl  Ms  pulmon^b;  fitim  pltieqm  pul 
rwo  ciim  calefir  oeiecta  t  fi-sgido  i  bumido;  -:  boc  cii  mo/ 
uet.':  fitr  eg  vapojc  fiimofii;  venicn  tc  od  ipfu?.  i  io  ne/ 
ceflijriuefteibfevcricaiiiobfjspuimonecft  biie  vefi^ 
ca.£f  oico  ego  (p  pulmoni  no  fufficit  rcfudatio:  fs  etia  va 
po:  aquc  afccdit  ad  ipfum:';  oc  aqua  refudat  ad  ipm  per 
venas.Sj  aucs.";  q  biit  coiiii  tclicu:i  q  brtt  fquamaa,qi 
(tiipiilmones  no  funt  fanguinei:io  no  bnt  calozemultii:'; 
fo  no  btit  vefica.£taue9  no  potat  muita  aqua:  q:  aer  efl 
plU8  tn  fua  cdptone:'!  no  cft  in  tis  magna  ps  aqtie.£t  ov 
)cit3riil.Q7fucfluitasaquofainauibu6tra(it  in  pcnas: 
^tdndrdigetveftca^-zlitrbiisrquamas  ^biiB  coHos  pt 
cer  caraica:q  b;  pulmone  carnolu;  i  fanguinetun.i  Dico 
c^ofuiico:iiin6nutrit  e^fuafuQfluitate  btiida-z  ficca. 
1 10  adunat  in  fuo  coige:-:  oixit  cp  fua  buRuditos  no  oif' 
fokiit  ad  tps.qtn  fuii  conu  e  Durii.£t  vefica  marinozum 
femQemaio::qzfuntmagisbumida:i  pocat  aqnaplue. 
c  aial  q6  of  amii  b;  vefics  i  no  bs  renes^q:  fua  cutis  eft 
mollis  1  fua  caro.£t  oijrit  boc  verbii  Srt.  g?  mebza  eius 
fontmuUii  bumido^^ridigetmuUii  attracaoe  aque^  no 
idiget  renibu8:t  gQ  molle  cam^  oiflbluit  bumidii  i  ete. 
£t  pter  illnd  oe  aial  btl6  palmone  b;  renes:?  oijcit  Q^cl 
qrc  ren  oqxer  eil  altioz  eh  aiie  cae^re  fucciliu  oejctru 
ntagis  eleuat  .£tpo(l  1$  locutas  eliari.in  oiafragmate: 
t^xitg?  aialbiis  mebtaadiipiradtibits  nutrttiua  bs 
Diafragim.t^pter  boc  cu  calefit  oiaft^gma  ledif  fenfue 
1  capratio:';  qit  mouet  muitii  accidit  boi  rifus  i  lcdit  ali 
qrlmultii  ille  rifus.tia  oi;:eriit^  jjdi  pcntiebat  in  ot» 
fragmate  t  ftetit  pofl  otinue  rtdes  t  moucs  caput.£t  oi 
fit^ri.cp  ifhid  no  o$  magis  credi  $  q6  oijnttJomer^:gi 
ouda  amputabat  caput  in  teplo  ^ouis.t  poH  loaitii  ^ 
caput:t  boc  no  poteeq:  no  e  fermo  nifi  g  ifpirauone:  cii 
«iit  abfdndit  pulmo  no  loquet.£t  tuc  locutus  eft  >9ri.in 
motu  mcb2o:p  nutritiuo^:t  oittt  gp  cnius  nutrimetii  efl 
cjc  reb'ourt'8  ligneis  aut  fpinolts  bj  muUos  vctres:  ficut 
cameUis  telefae:?  non  bnt  oetee  m  madibula  fugio:i:'Z 
liccteius  Ungua  Itt  carnofa  cii  inoluit  pan  iculo  aipero  q 
fi  frodofo  <z  limofo:  fitr  et  fuii  palatu  i  funt  loca  oetius  i 
yfcpmi  fuo;i  octiu  traftuit  in  fuii  cu!mu:t  oia  aialia  rti 
minant.t  papa  in  auibUD  eft  pmus  vetriculus:i  fu''  ttw 
tus  eft  loco  maflicarionis:i  qft  fc68  oeii  aliqn  efl  gddl 
qd  nafcit  i  vf  papa  i  no  efl  papa.t  pofl:  b;  ffomacus  vel 
fiomacos  multos  in  poflerfoii  itefh'no:p.£t  eft  qda  pars 
pifciii  no  bii8  oetes.t  bs  co^pus  magnu:?  fuii  nutrimen ' 
ctieflgrolfu5:'zidrumtnat.ipifce8  funtgtiloft  muUii:t 
fut  motus  fttnt  oebiles^tio  eii  fuu  flerctis  oti^  i  iuuat  fu 
C  boc:qtii  fua  inteflina  funtcurta  i  recta  i  bui^  funt  aio/ 
lia  ^  bnt  iteftina  curta  t  recta.£t  iteihna  aiaUu  otuerfan 
cur.q:  qda  in  gbnfda  funt  ampla  ^pe  ffomacu.  i  flricta 
poil.tionopotcanise^cerefterc^nificii  pena  magna. 
&  aialatius  intcftim  funt  recta  fifr.  £tq  bnt  co:nu  i  q 
but  iteflina  iuoluta  funt  prta  iilis  in  moni.  £t  biitia  fe)c 
ptesUcilifno^.-zaiaUaguIofamuUufecueis  na  iteflina 
rccta  1  axrta  vt  cito  e^reat  ftcrcu8.t  pofitu  fuU  ampli''  iti 
cisj?pe  ftomacu:ne  cttlUid  q6  eft  crudii  oetineat  .f?  totii 
c^eat:'Z  aial  qd  no  e  tale  no  eft  muUii  gulofu;:'Z  trafglutit 
magnasbucellas.imo^at  oiuin  vetre.gtaialia  fiitba' 
betia  coagulii  in  vetre.ijjpe  in  bfs  q  brit  mnltoa  vetre». 
1  no  inenit  nifi  in  vcrrc  tertio  -:  oe  aial  bns  vnicu  vetrc 
caret  coagulo:':  priat  ifie  fcrmo  in  marinis.f.vrfo  i  lcpo 
re:-:  oe  aial  bus  vnicii  vctrc  bj  lac  fubtilc.-:  fuii  coagulii 
noncoagulat^tnoninrpiitanirlacaiaUii  caretiii  co:nu. 
£  t  aial  biis  muUos  pilos  in  pedibus  bj  muUos  vetrest 
1  no  b5  coaaulu:q:  fuii  nutrimetu  cft  bumidii  muUii. 
C^il^cr.Xini.i^eanotbomiarenii.      Cop.      ,L 


'?f^^rMitCt  vcrbumagiltrtpjifrii 
^tUfmt?  ciftifelli^toiccm^ano 
tbomiarenn.oetdcDiccmus  in  mufculo 
lanulofof;  -:  fi;o:p  mebzo:^:i  ca  in  15  c:crii 
;qdn6b5veftcafua vrinatrafit  in  futim 
ftcrcus.':  erit  fuii  ftcrcus  ialfus  currens, 
igt  qda  aialia  no  bftt  fcl:qm  fua  cola  ipar 
git  ctl  fuo  fanguinc  ad  negociu  fui  coi^ieii  tiic  ro  rcma/ 
nebit  6  illa  qfi  ad  neccffariii:':  vt  ilii  cet  va9.£  t  atal  bna 
ciftis  bcbit  fup:a  cpar;':  qilcp  fupza  itcH  jna.':  qnq^  rexit 
fttpjacpartiteftina^-^tnoib^pifctVcftciftie.  ^tcqu''  t 
afinus  1  mulus  i  cicfas  n6  biit  cifti5 :  i  camclus  bs  lcca 
cifHs  vcnas  graciles:':  toicbi:-:  oelfin  bntdft(5.  •:  gdam 
boie»  fb:tc  bnt  ciftis  mirabilc  fup  ^titatc  nale.ficut  i  ci/ 
uitatcqua  noiauit.  £t  errauUQj  vtiiitas  ciftis  cft  q6  pii/ 
git  cp9r  q:  fuaf  tus  fenfibilis  fit  fo:tts.f5  ciftis  fiigit  coIa$ 
cjcepatctcjnJClIitvfqjaditcftina^tcrraucrutfocyZnti/ 
go:it.qti  oi^erut  cp  cidie  e  ca  in  ifirmitatib^acutiKq:  no 
e  ita.f5  eft  ca  ad  auferedii  ea:q:  attrabU  coEam.-:  occidit 
e^tractioe  dftis  cti  trabit  co  ta^.vt  fic  fit  ps  fibi^pinqua 
mag1  ould6:qrficiftise^  vicinitatc  magis  attrabit.':tuc 
qti  iucniiit  quofda  boics  tucniiit  tlloe  efTc.q.  camelos.  z 
aialia  qda  b:uta  q  no  bntciftis:':  tiic  elogant  fne  vitcad 
fifttudineilIo|:aiaUii:<:tiicaiaUa  ficutto^cbi^toclfin  in 
aialia  marina  biit  15  ficut  oi>;i.£t  ittdicaueriit  q?  aial  q6 
carct  dfti  c  logc  vite.-:  no  ifpejccrut  modii  boie  i  no  fci/ 
ueriit  q>ndfuerUpuatiociftiscal6gevitc.ttic  aial  qd 
b5  epar  i  dftim  erit  I6gius  vitc.qm  babebit  ciftt'5  miidi/ 
fican  te  epant  tuc  qii  fiicrit  aial  pauce  cofe  ogaf  cu  eo  in 
cibaintofuia>:Bis:ciicalo:cfuico:pi6radtcaU.tiicgno 
idigetciftim.qtTi  ciftis  eft  adinudifiicadu  fanguineii:':  01 
co  gp  poffibilc  cft  vt  biitia  loga  vttd  bcantilla:':  n6j?pter 
bocqm  vf  q>  illa  copfo  fit  cata.':  fuus  fanguts  colcricus 
t  tiic  nd  cft  refiduti  occota  qua  necefTariii  e  oeponcre  cu 
tota  aliafupfluitate^^^qriftierUc^pto  mulcucataerit  15 
ca  loge  vitein  muUis  atalibu6:f5  fugfluitae  aquofa  q  o& 
fccditad  renes  gvena  q  trafitab  e|.'^te  cii  fanguinc  qiio/ 
dl  fuBfluo.gt  facti  funt  ouo  rcnce  vt  cquct  ouas  porte» 
aiaUs:':  fittts  illop  no  eft  vnus.':  tuc  fiutattrabcs  aquas 
co:Qi6  file5  fcd5  totii.':  illud  cft  q6  iuttat  ad  rctcttcre  aq 
in  eis:':  fi  fuerit  inde  attractii  ad  Duas  gtes  aliqii:  tm  cric 
retctio  labo:t'ofa  in  eo:i  tuc  ren  oqrter  erat  aUio::qth  eft 
^pinqutoiepari^qriiop^^eftvtoeattrabcsab  aliquo  fie 
magie  ^pinquii  ilU.t^p^ic.qn';  tiic  cpar  eft  altius:  1  fple 
iferiU8:tiIc  fitus  cius  qd  c  fub  cpate  crit  a  Uio^':  d'*  q6  e 
fubfplencoepiTio:.  &5  magiftcr  oi^u  cp  ccddit  ocicter  i 
aUu.-q:e  fo:tio::qm  fo:t{o:  iter  ptcs  e  oc^cr.  1  vt  fit  jj/ 
poHio  renii  in  ouab''  ptib''  fc65  j)po:tt'onc  fplen  t's  1  epa/ 
tis.£t  ocjcter  e  maio:  finiftro.t  minojis  fcpi:qtn  p:opinj 
quuseftcpatt:':  ren  bois  affimilaf  rcnitauri^tcrcabat 
fuacarofpilTapriocreattoicarnisfplenie.qm  caro  fple»' 
nis  fitu  rara:':  ifhtdcft  qifi  fugfluitas  vcnies  ad  ip5  fuit 
grofTa.ict  ciTjaf  ab  eoq6  oiflfoluif  ab  aqHofitatc.':  retine 
tur  fangttincii  retinctc  qfi  fcdiminie.Xiic  fi  cct  rar":  oif/ 
foUieref  rap  illud  q6  vcnu  adips  t  no  bfet  cibii.ficut  co 
tingU  renib''  gbufdi:  qj  qgto  caro  eaj:  ftterU  raro  n6  crit 
attractio  cius  bona  in  eis:':  oebilitat  ciite  fuba:fcd  fplen 
qd  venU  ad  ipm  cft  groffu5:'z  io  idiget  fulja  rara :  -:  fplen 
1  ren  funt  c6icantcs  in  fuBfluitate  ad  ea  ocpulfa.  qni  fu/ 
pcrfluttas  vcniene  ob  itla  vcnUp.cr  via  ainpla:n6  fic  in 
cifU:i  venit  adbuceis  cibus  g  artcriae  fparfas  in  ei6:qift 
magiftcrp:t'mu8Datcnufamingcncreanimaliu5anuU)/ 
fo^um^^non  babentium  fangiunem  tn  co:po:e:q>aim 
nonbabcntfanguinem.non  fuU  ets  necelTariume^cmut/ 
tis  vafts  viTcum.1  tunc  non  fiiit  eis  ncccfTariu  memb:ii 


^cmtnramlmm 

generatftm  fangufnfe  -:  altcp  colauufi :  i  ppter  hoc  bfft 
vnicu  mcbiit  loco  cojdrs:-:  o  liiid  rccipfcns  cibuj.  i  poft 
ip5 1  eqdcs.t  oat  ca5:qm  in  gbufda  aiaUb''  aquofiecrit 
virtU8CuomeiiruBflu!tatc5mctic.j£tifludcftcaj3ptcr 
quapotcritfacercfuereoomii.ioijcitgj  fquamatio  illiV 
U8  qd  multos  pcdes  b5  in  aqua  eca  ef  vt  fit  potee  in  vc 
natioe^iirreticnBaltc^^.-zfoztaffcmHtabifcolozciuscii 
mfnuit.temittct  tiic  a  fe  fgma.':  ftc  cotingit  alijs  in  timo 
re  qd  ea  arripit  flupue  vetrie  i  decdo  vrine.  £t  ^ri.  no/ 
ininauitvnugennsaiaUummarinoir^-zfbztaiTebabebir 
Dnosculmod^tfonaffevnii^ig^bs  vniicreabat  fouto/ 
ris  coz^  vfcoztidsiqm  no  b5  arma  cdpleta.£t  biie  oitos 
citlmos  bs  oebilio2eco:ticem :  oeindc  oenominabimus 
f  rtcium  imrinu  t  pecccqtn  numerue  fuojr  ouo^  e  (in> 
gulan8:qrnfuntrotuda.£tlttu0fuo;:ouo:;:noefte^oi« 
recto  tKc&ejcoppoHto  iieenttria.q.elogaret  fuus.fitus: 
9  (ieent'pUira.t).efletopus  ^Hinuattonct  bec  ro  eft  vtts. 
6toeteB  fricil  martnifunttotquot  fuaouawEtoijntqtii 
coz^zfibifiteeftiternutriuuoirintroitii  t  fuueicitu5.£t 
tpf  fQmatte  irtaiali  ambulabili  in  medio  ptis  q  eft  iter 
ce^ru  X  finiftrii.£t  in  aiali  anulofo  tn  medio  cius:qdeft 
itercaputtptinuatfeciiilto.tfoztalTciucnir  iftud  me/ 
b:u  in  aiati  mutte  numeratiots.i^ptcr  boc  iuenit  iftud 
meb;u  in  aligbus  aiatibus  mutte  numcrationis.i^pter 
boc  viuut  cius  partes  at5  fiierint  abfciilcz  cgo  credo  q> 
no  erit  multe  numcrationis^qtn  aia  eft  vna  in  cognitide. 
fed  erit  logii  pfiindas  cojpuspiiindatioc  qfi  in  ftrictio/ 
ne  arboiis  in  arbo:e:'i  tuc  qn  abfcindct  vna  pars  erit  rc 
tidm  fufTiciensin  vita.gtoeaialcarcns  fanguine  pte'tit 
eftcibo  modico.ifua  paruitasiuuatfuper  boc.£t  anu/ 
lofa q  fuerintcii pcdib^^criitmaioas frigiditatis: 1 15  vt 
motiisfuusfitlettiot  incie^t^pziecii  fuerit  logiifuutn 
co:pu6 1  magnu.£t  mitlta  anulofa  q  bttt  atas  biit  q  ttu/ 
o:.iparuiih>3ona9.£tfo:ta(Teqdabntatae  qfi  inctufas 
in  meb:ana.£t  ale  oin5  ifto;:  fnnt  memb^anates.  £t  fita 
cozQa  creata  funt  ejc  ijnbus  muttis  oiftinctis  i  anulofis: 
Vt  cu  aaiderit  ets  moius  poiTint  fecii  ferre:'z  crefcunt  in 
turicie  fi^cut  nicbaal:  fcittcet  loca.£t  fiit  qda  aiatia  anu/ 
lofabiitiaaculeu^Vtfiteisarma^tfo^teeritaatleueilte 
roebjr  tn  acdpiedo  cibii  7 1  pugnado  flcut  in  gbufda  me 
b:is:t  fo:tafle  erit  in  qiTnfda  vnu  mcb:u  oeputatu  ad  fo/ 
la  punctnratvtin  fcoq?foe  t  vefpa.£tqn  no  babcbitacu 
leu  antcrius  babebitmeb:ana  qfi  oentes  anterius:  i  qn 
aculcus  erit  pofteriusoccuttabif  tn  eis:  fo:tafleerit  t  cis 
Iterius  qtii  c  guus.teft  emjfit'  occafi6ibu3:IIcut  in  vcf/ 
pi3:aliqii  crit  mantfeftns  flcttt  in  fco:pioe:i  aliud  eft  qtl 
eft  fo:ti6.f5  gcn^^anntbfo:;^  votatiu  bs  aculeii  gracilem  vt 
fit  lcuio:  fuQ  ittas  in  fuo  volatu.f5  fco:pio  magis  pot  pa/ 
ti  iftud:qtfi  ambutat.£t  q  biit  onas  alas  <:  volat  non  biit 
Qculcii  in  pofterio:i.qifi  tdttcerct  n  imiii  podus.  f5  pofit'' 
eft  in  cis  aculeus  anteriue:-:  cft  mcb:ti  ai;  quo  comcdit 
Vt  fit  Icuio:  in  voIatu.t  ouo  pcdcs  antcrio:es  aiatis  ba/ 
beris  collu  ou?:  vel  oculos  oebilcs  bttt  an  tcrio:c6  fo:rio/ 
res.qincitius  rapitgtlI06:tpcdespofterio:cs  funt  ma/ 
gia  magni  vt  volet  cii  illi3:i  vt  figat  fuE  iHos  cum  itcde/ 
ritvolarc-rqd  Iuj:uriate]citli8bab5.d  pcdcs.4.iuuatea 
ad  ambulationt^:':  ouos  al  fatmm. 
CCaprm  fc65  oc  anotbomia  o:gano:p  memb:o|r. 

^nilicl  w^oipmusoeanotbomia 
Hl*****  ftmpliciii:nuncDiccmusoe 
I  anotbomiao:ganico|:.i  Diccmus  oeliga/ 
_^  ijmetopcrtozis  i  fpatiila^.  ^ico  ergog?  li' 
HM(igan6pectu9cftvnu508C]c  vtracp  partcin 
fuBio:i  pccto:i3:i  bs  qudda  gibbofitatc  i  pcauitatCj  per 
qua  trafeut  vene  afcedetes  ad  cercb:ii;«  nerui  oeiceden/ 


JLibcr 

tes  ad  co:p(i3:t  oeclinlt  ad  parte  filueftre  i  ^tintianttir 
cii  fpondilibus  fpatulc:':  rotulis  adiuto:io^.Jct  tiiccreo» 
tur  ^pter  ouo  iuuameta:vnu  eft  vt  figat  ab  eomanus  t 
adiutoiiiiipfi^^^ineadiutotiiifitligatiiciipecto^cetcnif 
atiter  oiff iatltcr  moucret  vna  manns  adaltai :  t  etia  fi& 
retrteritlasanguftia.f5creabante;:tremalateravtam 
pliarer  locus  motuii:':  fcd5  vt  fit  cuftodia  itieb:o|:  anter 
rio^  peao:is  ficut  fpine  i  ale  ft^ddiliu  a  pofterio:i:'z  boc 
vbt  no  funt  fpoditia  velfenfus  i  fpatnla  in  Qte  agrefti  v* 
dit  femg  graciliado:-:  ad  oomeftica  amptiando  qnouiis 
pueniat  ad  fo:ame  in  Qteeitts  agrefti  vnii  fo:amc  pipd« 
leqdintratrotutaadiuto:g.£tiu)taillapi]cide  fiit  ouo 
additameta.vnii  verfne  furfu5:atte^  vcrfue  pofteriue:  x 
oiirrofbruco:ninii:tcueiscdplet  ligametii  fpatulecuf 
ligametopecto:is.tvetatfeperarione  rouiteapiiride  g 
motu  adiuto:t|  ad  furfu5:taliud  ad  motum  eiue  v^ritis 
imu:toeindefemgmagisampIiat.vtfttfua  copro  ica/ 
i!odtamaio:.£tfuQ  oo:fU5fuu  eftquodda  additamentii 
criagulare.i  fua  bafis  eft  ver  fus  gte  filueftre.t  fuii  caput 
verlits  oomefticii:quonf(^  no  euadat  ab  ipfo  fuperficie» 
oo:fi:qm  fi  b>a(is  eet  verfue  Qte  oomeflica  eleuaret  cute; 
1 QB  modicas  occafioncs  acdderetoolo:  in  ipfiim:  i  ifta 
additameta  q  fi  ad  feneiiri  fpodiltbus:  'z  boc  factui  jjpter 
aiftodia:tvocat  iunametiifpatute:?  terminue  amptia' 
rionis  fpanite  eft  cu  cartilagute  q  pnnuat  cii  ea.  t  eft  d^ 
e^rtrcmti  rotiidii^pter  camqua  nominanimns  in  oibus 
att|8  cartilaginibu8.@edo6adiuto:i)  creatKtt  tereelvt 
eflet  magis  remotu  aboccafionibus:t  fna  e^remitas  fu/ 
perfo:  intra  piicide  cii  Ugameto  leui  i  nd  fo:ti:  i  io  ptigic 
mnltoticefuuseicitus^^ziuuametiiinifta  ocbilitate  ou/ 
plidtereft.ncceflitastfecuritas:necefTitas  vt  fitmonte 
letusin  oe5gte.f5feairita6eftj}pterbocQ7  licetadiutcv 
riu  indigeat  mutrie  motibns  oiuerfie :  tti  iiti  motue  non 
muttiplican  t :  fed  ourat  in  ipfo  in  ttfi  cp  rimeat  in  oifliv 
Inri'oefuiligameri.@5adiuto:iii^pterboc  pturib''  mo/ 
dieftatquictii.^ztoturefiduu  moucn-ztiicj^pter  B  ots 
U'gamentaiunaura:;rmanntifuntfo:tioa  tigametD  ad/ 
iuto:t|  ciifpantIa.gtiuncturaadiuto:i)  iuuat.^.ligam^ 
tis:<z  vnii  ilto|:  eft  oilatatu  meb:anale.t  drcildat  itictu/ 
ram  ficut  accidtt  in  ati)s  iucturts:  x  otto  tigamenta  q  oe/ 
fc^iiteicadditameto  fpanileqd  ofanron.jc^rcmitas 
vniue  eft  tata^^zcoopifz  copzcbcdit  c^tadtuto:t):i  (o 
oindu  eftmaiue-zourins.tocfceditcu  qrto:  *:  Dcfcendit 
etia  cu  additameto  qd  of  roftru  co:utnti  in  pte  accomo/ 
dada  illi  in  illo  oefceiu:'z  fua  figura  eft  tedcns  ad  latiutdi 
nequamlaciiq3:tpp:ic  vbitangitadiuto^iii.t  imvia  c 
Vtafcendatpcrvcntrcmadiuto^^^-ztnnccotinuabitcuj; 
mufailoin  illo:-:  adiuto:iumptinuatur  vcrfus  oomefti/ 
fticu5;t  gibbofu5  vcrfue  agrcfte:vtt»cnc  firmct  in  eo  qd 
pofitum  cft  fupcr  ipfum  oe  mufculie  i  ncmis  'z'venis :  z 
Vt  benc  c6p:cbendat  q6  c6p:cbcndit  ab  co  in  fuba  afcc 
lari  1  vt  mclio:cnir  aducnwe  vnfus  manus  fupcr  aliam 
manii.Scdinferio:e^rcmitaeadiuto:i)  babct  ouoad/ 
ditamentafibicomunaa^-zqdeftejcpartcinterio^ieto/ 
gine  'z  gracilitis:':  non  babct  iimcturam  cu  >  aliquo:  -z  eft 
pioptcr  cuftodiam  ncruo:um:fcd  qd  cft  vcrfus  qctcrius 
eft  con  folTatum:':  in  trat  illam  concauitatcm  os  cubiti  fl/ 
ait  oiccmus.£t  inter  illa  cft  vna  pars:?  in  ouabue  ejitre 
mitatibusillitis  partisfuntoncfouecfupcrius  ^z  infcrii 
us^^zantczrctro.tfottcaoomcfHca^zfupcrio:  cft  letus: 
tqtiafiplana^^znoncftinea  oiftincrio:'Z  foucaagrefiw 
eftmaio^intcriUas:'^  q6  cftad  partcm  Domcftice  fo/ 
ncc  noncftplanumnecp  fuaconcauita6eftroninda*fc(i 
oeicendit  lincalitcr.^ztalimodo:  vtquandoejcfecomo/ 
aetnradpartcfiUieftremapplicatafienim  tftato^afi- 


IBccimnfqmrtm 

fcrtimcSponff  c)c  Ditobiifioffibiis^ite^iiigiinf  rc6;  loti 
ginidinc.1  onr  focilia:t  q5  eft  in  oirecto  policis  cft  graci 
liuB.-x  q6cin  oirccto auricularie cft grolTius qn cft fiin ' 
datnetiltn  elcuatidcbiacbg.gt  fugione  iiuiamcttl  eft  v( 
pipfummottcat  afletum  in  cirantaMmnmita  infcrto' 
rte  eft  vt  iit  p  ipfum  motus  in  extenfioc  t  curuatioe.  ^t 
mcdia  in  iitis  eft  gracilc:qth  no  cft  opus  vbi  grofTu;  (i(. 
qthcooQiturinufcuU8magni6:titccntgro(Tu3iducerct 
ntmiitpodus^-zejctremitatcscrutgroiTcqtii  nafcunt  ej: 
(ismulta  ltgatnenta:qtn  etpfrtcant  iptundunt  muitit 
fn  motuiiicturap:.£tq2fuperillascarovcl  mufculus :  i 
fouea  fuQio:  eil.q.e7cien6  a  rectitudine.  i  incipita  oome-' 
ftico  X  ver^it  vcrfits  ftlucftre  fupw  fociJe  ifcrio:e.  £t  b^ 
imtamentu  cfl  vt  faciat  aflctit  moucri  in  gi:p.i£t  tnfcrtiis 
foctleeil  rccrii:qtn  rectitudo  eius  iuuat  ad  c^efione  bza 
sbvf.Bt  tunctura  cubid  piun£^f  cii  vtriufcg  iunctura  fo/ 
dli0tadiiito2i|.£tine^remitate  focilis  fugioziseftq/ 
dam  fottea  i  itratipfas  caputfilucllreadiuto2i):'Z  ligatur 
ui  illa:'z  motus  ilUue  in  illa  fouea  iuuat  ad  qcrenfionem 
b:3cbi|:i  ad  motii  ojacbit  in  gi;:.&ed  focile  inferius  bj 
Ouo  odditameta:':  in^r  iftaen  qda  pars  q  alTimttat  ^ 
ceo tfuB^s buius partis c(tbil7boia.':fouea  in adiw 
cozio  qua  intratpdictii  additamentu  alTimitat  pcauitaa 
inipfogi^bbofitancirculi.tqilmoucttlludadditametu 
ad  fuperiustcndit  bzacbiu^iqn  vna  Dua|:  partiiimoue 
Ctir  vna  fup:a  alias  incuniatiu'  bzacbiii  quoufc^  alTetum 
piungatciiadiutonoin  parteoomertica  tparteanterio 
mettrcmitatcsiferiof  wto:pfociliupeugunt.q.invnii 
cfitjneis.q/oueamagnatplusoc  illa  foucaeHin  fo/ 
Bca  alia  iferiou:t  qd  fupcrefte;:  illo  ofTcin  circuime  gib 
borum:vt  minus  rccipiatactiones^ta  focili  infcriott  na/ 
fcit  quodda  additamentu  iu;:M  fonea.Scd  rafceta  com 
porniet  multis  o(1ibu8:vt^pteroccaiione  in  vno  no  lc/ 
dant  alia  t  vt  pcauef  in  ipfa  palma  quu  ei  occurrerit  ali 
qua  res  rotiid3:q  oebeat  tcneri  ab  illa  t  cii  i?ebcat  tcne/ 
realiqua  rc  liquida  vt  po  fTtt  palma  pcauari.  £t  ifte  tun/ 
cture  (unt  firmebcne  vna  ai  altcra.^  ne  Dcbilitct  rafce/ 
ta  cii  copzebcndit  manus  aligd  fouitcr.t  fi  piungiint  in 
raficeta  qd  q  (icfient  vnti:fcd  e(t  in  eio.q4(ia  c^dientia 
ftd  pcauitate  palmc-z  funt  qfi  vmim.j£t  fi  fiuitin  ouplid 
ade.i  vna  aciea  eflqc  parte  aficti.i  funt  fua  o(Ta  tria :  i 
atia  ades  verfus  pccten:t  cftej:  qttuoz  lamplioj.qtn  e 
jppinqnioz  pcafni  z  oi^Usii  iita  tria  o(Ta  funt  gradetij: 
qrii  ^ee^ixremitatcs  q  funt  vcrftte  a(Tctam  funt  gracilio/ 
res:t  etnremitates  fue  q  funt  verfus  alia  acie  funt  magis 
ample.t  os  vni  no  fitit  iutiamentit  ifto^  :fcd,|)ptcr  cufto/ 
dia  vnius  ncrui  palmcCt  ades  fc6a  ciii  iungun  t  epre/ 
mitates  ein8.q.in  vnii  z  intrat  pcauitate  a(Tcti:  i  addita/ 
mentii  fodlis  inferiua  intrat  pcauitate  rafcetct  z  iftam 
iunctura  fit  moma  fcdtti  gi^  :t  o(Ta  pcctinis  funt  qttuoz. 
qth  piungunf  cii.^.Digiti3.t  funt  adunate  c^  g(e  rafcetc 
Vt  meltus  retineat  diofTibus  alijs  benc  firmatis:':  fcpa/ 
rcnt  verfus  oigitos  vt  mclius  piungani  cii  oigitop  o(Ti/ 
bus  3  fc  fetiaratis^^eriit  pcaua  iteriu6:qih  funt  fcpara/ 
ta  itcr  fe.i  iunctura  rafcctc  cii  pectine  cft  copofita :  g:  g/ 
bufda  foucis  q  funt  in  c^rcmitatibue  rafcctc^iintrat  in 
illas  CFtrcmitates  ofTiii  pcctinie:-:  tmieniunt  cartilagini 
bus.Et  oigiti  funt  infbttmeta  q  iuult  ad  rctetione  rc^  :t 
no  fueriit  facti  carnofi  (iue'ofTclli.t  licet  fic  po(Tete>:crce 
ri  mitlriplj-  motus.fifcut  in  vcrmibus  i  pifcitH]s:t  boc  vt 
fuc  ogationcs  no  fint  ocbites:t  no  erut  e;^  vno  o(Te:  vt  no 
fint  eof  motus  DifTicilC9:i  f\ieriit  triaiqrh  fi  efTent  plura 
cfTentDebtlia:ific(Tcnt  duo  clTent  foniota.fednonitta 
mobiliaadcopzelX'ndcdu:ifuntfactic):  ofTilHis  qnof, 
bafes  fUnt  amplcz  alie  earemitatea  funt  magis  acute:i 


5^ 


funtgradatimin  gwdtitaec.tboc  vto^clcttas  Rt  foztim 
ctcuato  ab  ipfo.  gt  fiit  ofTa  lua  in  tcreti  fojma. vt  meliiis 
vitet  occafione6.£t  fitn  i  oii  ra:-:  no  elt  in  cis  mcduUa  vt 
fint  fojtioja  i  (ine  mcdtilla:':  gibbofa  cjctra.i  pcaua  itra 
Vt  melius  teneat:':  no  fttit  pcauitas  itcr  offa  vnuie  oigt/ 
ti^iofTaalteritts  oigiti.vt  mclius  piilganf  qfiin  vnii.&s 
pottc]c  lauricutaris  biit  modicii  ocaaitatis  in  parte  que 
e(t  piuncta  vcrfus  aliii  oigitii.i  boc  vt  oes  adunari.q.ba 
belt  fperica  fiigura.vt  meluts  fit  ptra  occafioce.  iiute%/ 
tra  finecarnc:vtp6derct  nimis.':  vt  ootet  q6  ocpiimit 
i;  ipftim  J:t  fiterut  cjctremitates  oigitof  cai  nofe  vt  pof/ 
f^ntmelinsaduNariinpdilifuiDigiriin  $ritatcfiint  gra 
datiquatcnusmetiusreducantincquatitatcminfouea 
palmeripottex  rectificarocs  oigitos :  i  fieiTet  in  medio 
foneepatme  noceret:':  fi  efTctpfijctisin  tenuitatcmanua 
oanificarctpiunaionemanuiiciiadunatadal^dftan/ 
gendil-zndfoitadunatusciipectinene  faccrct  angufli' 
onKi  qn  qttuo:  Digiriocoipant  re  aliqua.t  pottc;:  fupina 
tur  fUQ  eandc  re:tunc  poterit  magis  res  oepzcbedia  ma 
nu.£t  auricularis  t  medicus  fttnt.q.coogicntia  ifcrius: 
1  femgofTa  oigito^  itafe  biit :  q>  in  vnompcatiitae:':  in 
alioeftadditamentii:':  itra  additamettipcauitatejftin/ 
gcnidta  cfl  na  bumiditatcin  illa  pcauitateqtinus  ne  oe/ 
ficcarcnt  iuncwre  in  mom^tfusiuncturas  iflas  eft  me 
bzanacorrilaginofa.':  in  itlis  iunauris  funt  qda  ofTa  par 
tia  vtfint  fo:ti02a.£t  vngucs  facri  funt  g  qttuo:  iuuame 
ta:vt  pfirmcnt  cj:trcmitatcs  oigito;r  ne  lcdant  -:  oebiti/ 
tcn  t  in  c6p:cbcfi6e:'i  vt  oigit^polTet  g  ittas  colligcrc  re» 
minutas.t  iuuat  ad  fcalparionem.':  vt  lint  arma.  £t  tris 
puma  funt  magis  puenientia  boti':  q  rtu  magis  bmtis:  t 
fixrat  B  iferialesjjpter  b^qd  oiccm^.t  fuerfit  oflfie  mol 
lis  ne  in  occafuod  res  ouras  frangerennir:  f$  vt  cedant  t 
crefcantfemper.qm  nece(Tartu  e(l  ei»  fcmprafcare. 
inCopituUi  tertiii.ibe  anotbomia  oozfi. 

T  T>Oirum  '«■«abaf  j)pter  §ttuoi 
^  V/V4XMII»  iuiiamcte:tvnuittop 
cfl  vt  (it  via  nucbe  (icut  pzcdidmue  oe  iuua/ 
mctoniicbc  qfactQenficutrimis  veniensa 
fon  te:':  oozfum  pofitti  efb  in  cuflodia  illius:  t 
fcdsiriuamcti)  qth  oo:fu$  ctt  cuflodia  meb:o|:  nobf  tiu$ 
anterio;:.t  io  creauit  oeus  in  oozfo  fpinas  i  fccneti.t  ter 
tiiiq6cnJUO(Tiuco:|;i6ftntiflafp6diliafic  bafie  nauis 
prib''  illi^toia  itlaofTa  bafificanf  in  iltis:  t  PB 15  creatii 
fait  ous  oo:fu;.t  qrtii  iuuamtii  ftiit  vt  in  cleuatoe  bois 
1 6pfTioc:t  ipfficuruatoe  t  ad  oc5  gte  mof:':  ee  13  crea 
bif  oo:fu$  no  e^  vno  fp6diti.f5C):  fpodilibus  o:dinaris.t 
n6  e;c  ofTibus  mnlte  qgutatis.t  pofucriit  iuncturas  in  ter 
fp6ditian6multiimoltes:qthnimia  acdderct  ocbitita/ 
tio.t  ficlTent  nimis  oure  qth  vctarctincuruatione:  tfpo 
dilectioe.t2aiiuemcdtii  tranfit  nucba.tfp6ditcb5.4> 
additameta  oe^tro:fii5 1  IEnifTro:iit5.&irfu5:oeo:fu5 :  t  q 
in  furfu5:Diir  afpideua  furfuj.-t  q  iferius  onr  iferi^^afpici 
enria.t  otir  otTa  tucrfa.jct  fo:tafTecrut  in  atijb^^ifla  addi/ 
tameta.s.  t  attgbus.  £tiunamctu  in  iftis  additamcnris 
vt  o:dincf  in  ets  ptinuario.oico  pi  iicrioatis  q  trafit^  q/ 
dl  itto?j.ti9bufiia  gej:trcmitateiLtop.tfp6dilib''ctad 
13  e  inuathtiii  fiiie  additathtis  no  ££<  iild  iuuathtii.  f5  ^g 
cnflodiatcoo|2imetit.trcfi(lctia  occafionii  c^trifccaf : 
t  vt  fuQ  ilta  ttgaihta  pte^cn  f  ligamcta:t  illa  additamcta 
fiitofTalatatDuratfuEiow.tfiitpoiit3  fup  tatimdincj 
fp6diliii.t  tttd  q6  erit  pofl  oi'jr  fpine  t  afccncti.  fit  q  oejc» 
troUii5 1  liniftro:fu5  onr  alcfs  fua  cnftodia  eft  vt  cuflo» 
diat  illd  qd  e  pofitii  tter  ilta.f.venas  ncruoe.mufculos:^ 
fiit  itcri'.t  ale  q  fiit  ,ppc  coftae  btit  vna^ppctatc  iuuame/ 
iale.teqthiUefiter(it£fo»tctaptafiiUe;(tremitatib'' 


IBc  mturamlmtn 

wfta^  gibbofc:'Z  componiint  cu  eis  fcrrofc:-:  b?  vna  al« 
cuascjctremitatcs-roiscoftabjadditameta  gtlbola.  z 
fijc  alc  qda?  brit  oiias  cj:trcmitatC9:t  tuc  vid  ebit  ouplex: 
flla.iidudcrtin  fpodilibusDojfi^inomiiiabim''  adbuc 
fiiu  iuuamctu:ifp6diliaqHefHnt:cida3brit,ppc  fuuma' 
gnii  fo:ame  alia  fojamina^-zboc  vt  ejrcat  indc  cpems: 
1  intret  inde  C)c  venis.tt  tiic  qSdl  illojj  fo:aminu  dt  co 
plctii  in  vno  fp6dili:i  quodda  intcr  Duo  fpodilia  equafr; 
•z  crit  aliqil  iftud:-:  in  gte  fneioa'.-:  in  partc  inferioji:^  fo: 
tafle  erit  boc  in  vm  ete:i  fo:ta(Te  crit  in  vtrocp  fpodiliii 
mcdiuB  circulus.-:  fo:ta(Te  no  pofucrun  t  ifla  Duo  fo:ami 
na  pofterio:i:qifj  in  illo  loco  no  e(i  cuflodia  ad  aliqul  re 
Ejreiite  i  intrante.qtfi  illc  locus  C);pofitus  cft  occafioib'». 
£t  no  pofita  funt  antcrius  ne  caderet  fitpcr  illa  podcroR 
tas  co:gi3:i  ocbilitaretca»  i  no  erat  poiTibile  cp  eent  bH 
ligata.i  boc  ne  Dcbilitaren  t  in  oeclinaticc  co^gis :  i  iila 
odditameta  q  funt^tcr  cuftodid  cooperiunt  ligametis 
«  neruis  glutinofis  i  facit  illa  laiia  i  molUa:i  boc  neco/ 
tudantcarneciifuotactu.gtadditametapiunctionalia 
bitt  banc  via  g?  biTt  babilitatcvt  vnij  ligetur  cu  alio  bc 
nc:i  in  fo:aminc:i  ligame  eit  ej:  gtibus.fcd  glutinolitas 
eft  firmio:  antcnus^i  poftcrius  oebilio::  q:  ncccflfitas  e 
adanteriusadtcuruationefirmio::^  ad  fuppinatione. 
iq:?ucrtebanf  ligametapofitcriitin  locog  caditibi:l5 
fit  guus  ligamcta  glitnnofa:i  fpoditia  Do:(t :  q:  funt  liga 
tubn  glutfnofc  ligamcto  fo:ti.i  fiie  fpodilia  pecto:is  funt 
f  icinafpodilibuscoUi.ino  pofucrittfo:amina  fuaintcr 
fpodile.f.coia  i  cq  lia.fcd  gradatim:  vt  in  fugio:i  augme/ 
titfiM(nifcrio:iDiminutioquouf(^  finiant  in  fpondili 
ao.fcd  fequetia  poft  oecimii  in  pccto:c.i  q  funt  in  renib' 
no  bnt  fo:amina:fcd  otinua:qifi  boc  eis  fiiit  puenies.  £t 
a  fpodilibus  renfi  e^eiit  Duo  neruia  fo:aininibu8:  vn''  a 
oej;tra:i  altcr  a  finiftra:i  fWB  fpodilia  renu  funt  fccnctij: 
?  alc  ample  1  fua  additameta  piiictionalia  fun  t  ampla  q 
tcndiit  ad  vnii.i  videnf .4..ale:i  fitnt.5.£t  fpodilia  renii 
cii  pcctinc  fun  t.q  .bafis  totius  Do:fi.i  eft  illud  totii  fuffc/ 
tamctii  pectinis  vetriai  ab  illis  nafcun  f  ncrui  pcdis :  i 
oiTa  pcctinis  Do:fi  funt  tria:i  fueiucttircfunt  fo:tio:es  iii 
cturi8alio:pfpodiliu:i  funtfucale  magisamplc.  inerui 
qccut  g  fo:amina  in  iUi6:ind  funt  iUa  fouimina  in  recti> 
tudine  latu  ne  iiictura  ancbc  eos  e^p:imerct :  (5  ej:ii\erM 
multu  a  rectitudincad  anterioza  1  pofterJo:a.£t  oiTh  pe 
ctinis  oo:ft  alTimilanf  fpodiUbus  renii.fs  ala  bop.f.offa 
q  funtfitp:a  pectinis  o(Ta  coponif  cj:  tribus  ofTibuscara* 
laginofi8:i  no  britadditameta  fo:amina  coia :  intra  illa 
pitt  nafci  ueriit  ficut  in  coUo  accidit:q:  funt  pua  1  g  fo:a/ 
me  ternj  ep)t  vn'  ncrHU8.£t  ia  oc  oo:foDicamH6:qin.  e 
f  n  figura  rotiida  q  cft  magis  remota  ab  occafionibus:  1 
boc q: totiidiind tagit aUud co:p'' n ifi in  piicto.  1  fpodt 
lia  puertcbanf  iter  fe:qtne]ctremitates  fugio?j  icuriwba 
tur  f  fu3  imii:iifcrio:a  tedebai  i^fus  furfuj:  1  pitjgebanf 
in  medio.f.fpodili.io.i  iflud  no  iairuabaf  ad  aliqua  ptc. 
Vt  alie  icuraatiocs  ftgan  f  in  ifto.i.iV.c  in  mcd  io  feneti;: 
no  numcro.fj  i6gitudinc:i  q:  idigebat  Do:fu3  aliqri  com 
pofitide:aUqri  icUnatioe  ad  gtcs:i  no  pot  ec  n  ifi  cii  c^cat 
mediiiaQtcicUnatidie.ifaciatadfuaQte  oecUnare  ill6 
q6  eft  fibippinquu  in  furfus  1  Deo:fum.i  boc  qin  capi  ta 
Oo:fi  voUteriit  fibipcurrercii  tiic  i  medio  no  poncbanf 
buceUc.fs  fp6dilefolii.i  buceUc  ifcrio^es  ifugio^es  ten/ 
diit  ad  gte  mcdi^  in  ifta  icUnatioe.i  fupio^cs  tiic  Dcfcen 
dtit.iiferio^esafccdiit.iiUudeft  vtlcuius  qciretingte 
oppofita  ad  ptc  iclinatioie^i  bocvt  pars  cius  fupio:  pof^ 
fit  icUnari  ad  imus.i  inferio:  ad  furfus.  S5ed  oico  cp  co/ 
fte  brit  cufiodia  fuu  fpiracula:i  no  fucrut  vnii  08.f;  mul 
ta  ]2i2boc  qd  fcis.i  vt  poiTint  DiUtari  cu  impUnf  multii 


JLiber 

mttntitta  aut  qit  indigent  muUo  acre:aur  ^g  mufculos  q 
iuuatad  bancUtii  q:  funt  in  pccto:e:i  indigct  fpatio:qre 
bonafititoiuerfitasincoflisiiindigebat  vtbenc  culto<' 
dircnt.notabilc.i  io  qnc^  coftc  fupio:c8  funt  piuctc:i  an 
teriot  g  o(Ta  cartilaginola.i  iferiozes  n6:nifi  a  pollcrio:! 
ad  qiia  partc  no  cadit  vifu8:i  gradatim^ccdutin  oiut/ 
ftoe.i  itaquideQ?  fu|2io:cs  minus  fcparanf  $  iferiozes: 
1  boc  factii  eft  vt  poiTint  cufiodirc  epar  1  fplcncm:i  oarc 
locu  Itomaco  in  medio  cii  implcf  aliquovetofo  nutrime 
to:i  colTc  fUEiozcs  onr  coftc  pccto:»e;i  funte^  vtracp.5. 
1  mcdic  fiint  maio:e8 1  funt  magie  capaces :  1  e^trcme 
mino:e8.qiTt  ifia  f  igura  mcU''  ambit  boc  q6  ambire  b; : 
7iltecofteDccUnatfuagibbofitate:p:imo  verfus  imuj: 
1  potl  tedunt  vcrfu8  furfn;:i  piugun  f  cii  cartilaginibus 
pccto:i8  ficttt  oiccmus.  1  boc  vt  Ujais  fit  ampUo:.  £>ua 
quoc^additametapdictavniufcuiufc^  fpodiUs  intrant 
Duas  vacuitates  in  aU'8  fpodiUu:  1  accidit  ei  itictura  ou' 
plc)c:icodemofuperio:c6gncBCoftepiungunf  cii  o(Ti/ 
bus  pecto:is  cartilaginofis^i  qiiinc^  refidue  q  ftin  t  falfc 
cotte  brit  fua  capita  ptinuata  cii  cartiiaginibu6.vt  fint  fe 
curaafractura.iPcu(TionciQcu(Tionibu8  cii  afltierint: 
1  neoccurrat  meb:i8  lenibu8:i  oiafragmaticu;  ouritie 
fua.£t  o(Ta  pecto:is  funt  feptc.i  no  funt  vnii  os^ptcr  oi« 
ctuiuuametii.ivtfintmagis  obedicntia  ct;panrioni:t 
ptoptcr  boc  funt  rara  1  coniuncta  cum  cartilaginibue  t 
iuuantadmomm  nonmanifcflum:U'cetctiam  fue  iun/ 
cturefint  bcnefirme.ifunt.7.fccHndum  vnam  coita^ 
1  fub  iftis  cft  quoddam  os  in  fiircula  pecto:is  cartilagi* 
nofum:cu(U8  cftc^tremitas  ampla  1  rotunda:ieft  fcutii 
o:ifici)ftomaa':icftmcdiu3intcroiTapccto:i6 1  rocm/ 
b:anobiU'a. 

(irC3prm.ini.ibe  anotbomia  pectinis  oo:fi. 

[rrt  Qjpcctcnoo^fidrciiftantouoofTa: 
'^^  ocj:traifiniftra:iconiungunturcii 
\  mcdio  itinctura  fo:ti.  1  funt  quafi  fundamen 
[  tum  omniitm  oiTium  fupcrio:um  clcuatu;  ad 
'fuperio:a.£tquodUbetifto:um  oiuidimr  in 
quattuo:.i  q6  eft  apud  parte;  filucftrem  oicitur  tefteus 
1 08  iU'o:u;:i  q6  cft  vcrfus  antcrius :  oicitur  os  pectinis 
ventris:  1  qd  eft  vcrfus  poftcriud  oicitur  ancba.i  qd  ell 
verfH8  oomefticum  Diciturpip8CQ;ce.quoniam  in  ipt» 
intrat  rotula  core:i  poftierunt  fuper  boc  os  mcmbm  no4 
bilia.ficut  veftcam  1  matriccm.i  vafa  fpcrmatis  mafcu/ 
lo:uiti  1  anum:i  mufcuU'  oo:fi  quidam  nafainttir  a  po/ 
n:crio:i:quidam  ab  anterioa':i  ab  iftis  generattir  omncs 
al^  motus:iq6  occUnatad  pofteriu80icitur^p:iemu/ 
fcuUts  ooiri:i  funt  ouo  mufcuU :  1  opinatur  cp  vterq^  il* 
\onm  componarar  cj:.z3.mufculie:quoniam  ad  vtrHqf 
boutm  vcnit  a  qttoUbct  fpondiU.aut  venit  ab  omnibus 
fili8obUquatisp:etcrfpondile  p:imum.£tifti  mufculi 
cum  ejrtcnduntur  cquaUter  cjreunt  cleuarc  oo:fu;:i  tiic 
fi  iUa  erectio  fiierit  fupcrfltia  occlinabunt  oo:l1iim  ad  po 
ftcriu8:ifiintraiicrint  vnampartcmoccUnabuur  001/ 
fum  ad  iUam  partc.^cd  mufctiU  incumantcs  funt  vnii 
par.i  pofitum  fupcrius  cft  oc  tnufcuUe  moucntitius  cfl/ 
piit  1  coUum.i  penetran  t  vic^  ad  Duas  partcs  f  fopbagf: 
ituncco:u;et;tremitastnfcrio:continuaturciiquinc9 
fupcrioti^bus  fpondiUbus  pecro:i8:i  citm  qitatrao:  fupe/ 
rio:ibu8:vtin  pUiritHis  bominibit8:i  fua  capita  fupcrioi' 
ra  in  trant  caput  1  collum:i  par  pofitum  fub  iiio.i  voca< 
tur  inuerfum.  incipit  autctn  a  oecimo  aut  ab  vndccimo: 
1  i>efccndit  ab  infcrius.  1  tiinc  incuruabitur  bumiUa/ 
tione  adimum:i  media  fuiTicit  ifto:um  mufculo:iim 
acquifitio:  quoniam  fcquirar  incuruationc  1  oecUna/ 
tione  inotus  Duo;um  capitum.  &ed  mufcuU  mouentc» 


®ecimnfquartU0 


^6 


pfrtitsgda funtquioilatantMfi  ipftij.^  non  pftnngunr. 
« tuc  tfh  mufatU  fun  t  oe  murciiUs  oiaPragmane  q6  oiui< 
dit  inter  nutritiua:'Z  fpirituaUa  que  nomtnabimus  pofl. 
£t  pofitU5  fub  Ugamcnto  fuii  p:incipiii  oiuidit :  i  tendit 
adcaputfpotulc-zprinuat  cuconapzima  oejctra  ifinv 
ftra  vnii  pariivtmc^  eias  ftnguloeft  oup[q::i  bj  poflea 
Ouas  partes^-zaldoz  illa:p  ?tinuat  cu  collo:  i  magie  oe/ 
pzefTa  mottet  pectiiB.':  iuoluit  fe  cu  quoda  mufculo  que; 
nominabimus  }po(t:i  ptinuat  cit  Qnta  i  fqcta  cotla:  t  gs 
efl  poftta  in  loco  gt^bbofo  fpamle:'Z  ?tt nua  t  cti  ea  p  vnii 
qd  oefcedit  a  fpodiUbue  ad  fpatula:i  ftunt  oia  q  (i  vnus 
iDufcuIns  q  ptinuat  fe  cu;  coflis  potlertus.£t  par  tertius 
fua  o:igo  eftcj:  fpondiU  feptimo  ej:  fpodiUbus  colU'.  t  q: 
fpodiU^bus  pmo  i  fcdo  q:  fpodilibus  pectozis:  i  ptinuat 
fecii  laten^bus  oflie  forcelle  pecto^is:'z  titc  iiti  funt-mu' 
fcuUg  facititadotlatation&fedmufcuii^  pflnnguiitpe/ 
cttts  funt  qdi  qui  pflringiit  cii  accidctalttate:fic  oiafrag/ 
ma  cii  gcfcit.ftgda  ?fli  ingut  eflcnttathi  tunc  vntl  par 
ftUus  cxtcnfibilis  fub  radice  cofla:^  fuperiop:'Z  ftta  opa/ 
tio  eft  in  pftrictione;'Z  iiUus  vnu  par  appUcat  cii  ofle  fur 
culepcct02is:fciUcetancba  ^pe^rtremitatcs  cofla;:in/ 
ter  Ugamen  tii  pecto^is  i  faitu  oiie  flomaci.i  appUcan  t 
mufculo  t^cto  c;:  mufculis  ve^tris:-:  aUa  ouo  paria  iuuan 
Cia  adid.@5  mufcuU  qui  pilringiiti  e^dut  fimuLfunt 
mufcuUgfuntiter  cottas.&edcu  infpejccrimus^fun/ 
diu9  opu6.efl  vt  ilUg  et:p«tdunt:no  fint  ilU  9  plhingiit. 
1  boc  eflqrii  inter  oes  ouas  coilas  certe  funt  qttuoi  mu/ 
fcuU.l;pittent  q)  fit  vnusmufcuUts^-iideeftqrnputatu 
tft  ptqctuc):  fiUs  obUquatis.i  qda  funt  intratia:':  qdam 
funtcooQientia.i^tcootjienttaqda  funtqueintrant  ep 
tremitate  qit  coftas  que  vf  cartilaginofa:';  qda  illo:p  va 
dit  ad  aUud  caput  ro2te:'z  intras  oi  mo  oiuerfat  a  (ttu  co/ 
opcrien  tis  qd  efl  fue  caput  coltc:qfi  fuE  pectine  ect  totu 
Vnii  06  qetu:i  qz  leuia  funt  alio  mo  pofita  q>  eent  plura. 
CtcoUti  eit  quaflcaput  oozfi.aitt  pars  ilUus:':  ftiit  crea' 
tii^pter  tracbed.t  tracbea  crcamr  jjpter  vtilitates  quas 
fcts:':  q:  funt  fpodiUa  coUi  magis  eleuata  fug  aUa:io  funt 
leuio:a  fuppofitis:':  boc  cu  motus  in  cis  oeberet  ee  fcdm 
ozdine.Ht  q:  nucba  fuit  ojigo  aUo?:.opit3  fiut  vt  eet  am/ 
plio:tfo:tio:ftcutfon8.q:q6cft  app:opaatum  o:igini 
ncruor  in  furfum  cft  ampUus  natr  $  ilUtd  quod  eft  ap/ 
p:op:iatu  neruis  uiferio:ibus:'z  tuc  opus  fuit  vt  fo:ami/ 
nainfp5diUbuscolUeiTentinagieampla.2:tq:fo:ami/ 
ra  erat  ampla;':  Bfo:ata  crat  parua:nece(Tariii  fuit  vt  ia 
uarent  intenttone  aUqua:qua  cfTcnt  faUiatacirca  bocio 
facta  funt  oura:':  q:  iUa  fpodiUa  erant  oura  1  parua.ideo 
fU3fcenerimfuntparu.i:q:ltefT'entmagnaefTentbabiU« 
actionibus:':^:  fcenettm  factafueruntparua:facte  funt 
<i3  ale  magne:':  ouarum  cxtremitatum:':  quia  maio:  ne< 
cefTt  tas  fuit  in  eo  ad  motum.  $  ad  quictem:':  quia  etia$ 
fts3  fuftentatio  nonefttotofTium^quoteflfuflcntario  ini 
feria:um:tdeoetiamiuncturebo:um  fpondilium  facte 
fi^nt  leuio:es  in  comparatione  iuncturarum  infeno:um 
1  quia  amittuntin  ftrmitudine  p:edicta  reatperanturin 
conftanribus.fed  in  mufcuUs  1  neruist  U'^amenti8:i 
quia  oiminuebatur  necefTitas  in  ligamento  iuncatrarti: 
1  fufTicit  quantitas  necefTaria  qua  pdi;cini  ite.  non  creata 
fuemnt  fua  Ugamenta  coniuncttonaUa  que  tendunt  in 
furfu;  1  imu;  magne  larimdinis.ftcut  iUo:um  fpondili/ 
mi  quc  funt  fub  coUo:'Z  poftte  funt  oue  bafes  U)ngio:e8. 
':fualigimentamoUio:a,£tpofueninte):itusillofner/ 
noip-  comunicante?  ficutp:edi]cimus:e^quo  iUafpondi/ 
lia  erant  parua.'Z  non  potuerunt  ppter  boc  pati  quodU/ 
bet  vnum  fo:amen:nifiiUudqd  nomtnabimus. 
(irCaplin.y  .j^  anotbomia  fpondiUum  collt. 


T'  tMr^rt  WCQ^fpodfUacolUfnboic 

i^  VltU  futfeptenumero^^ziftaqua/ 
titaseritequalis  t'n  nimiero  -:  I6gimdine:i 
quodlibet  ifto?:  pzcter  p:imij  b;  nouc  addi 
tameta  pzenominata  fccnctim.':  alas :  'Z  qt^ 
tuo:adcUtame'ta?iunctionaUain  furfum^^^quatttio:  in 
imu  afpicie'tia:'z  omnis  ala  b;  qttuo:  ramulos.  •:  circuUi 
exitUB  neruoj::^  oiutdit  ille  circulue  iter  qli  bet  cuo  fpo/ 
dtUa  Emediu.fcd  fpondilc  pzimii  ^z  fc6m  biitj^pjietatea 
quas  no  babent  ale:'Z  eft  opue  vt  fcias  gp  motus  capttis 
oe^trozfum  1  finiftrozfum  ccplet  p  iunctura  que  cft  tU' 
tercapufzfpondilepzimii:'^  iiiusmctueantcrius  <zpo>' 
fteriuscoplenir  iuncwra:quceft  intcr  tpfu;  ■:  fpodile  fe/ 
cundu.-ztunceftopuevtloquamur  in  iunctura  pzima. 
£tegooicoQ>creataftieruntfupouo  additameta  afpi' 
cientiae^vtra(^partefurfu;ouae  e;:trccnitatee  quaef/ 
trantadditametaafpictetiae):vtra(^  parte  capitie.  £t 
cunccii  e):altabit  vnii  <z  oefccdet  altcf  oecUnautt  caput 
ad  oefcedene.':  qi  no  eratjxjftibile  vt  cfTct  iunctura  fecu 
da  in  ifto  fpodiU  addebat  ei  aliud  fpodile  1  fecerut  ipm 
fcdm.':  fecerut  in  ipfo  anterius  1  itcrius  vnii  addiramen 
tii  logu  oti:;:  gtraftene  in  fo:amine  p:imi  fpodilie  co:am 
nucba.Jct  illud  fozamen  coicatinter  illa:'z  iftud  fozame 
ad  poft:'^  ad  ante  b;  maioze  amplimdine.':  iftud  addita'' 
metii  vocat  aflim  1  oiuidebat  a  nitcba  Ugametie  fozti/ 
ba9.(.6  ne  oee  ?tondatnucba  motu  fuo.tne  fadatangu 
ftia:Deide  tlUid  additametit  afcedit  a  fpodili  pmo.  1  fub/ 
mergit  in  pcauitateoflte  capitte.tcirctidatip;  pcauitas 
capitie  anterius  'z  poftcriue.io;  feccrut  nafci  oete  ante/ 
rtUBOupUci  vriUtatc:  -z  vn«  e  illaf  vt meU''  atftodiant : 
1  fcda  vt  Ee  fpodiUs  mino:  fit  an  tcrius:  non  pofteriite :  % 
jppe  fpodiUs  pmi.qin  ip;  no  b;  fccneti;.  -z  15  ne  fit  pode/ 
rofu;.ict  rone  ilUue  fccnetim  ej:ponat  e%tcrioz\b''  occo/ 
fioib^rqiftadditamctu  replee  fozti^^eftiduces  occaficee 
f ractura  rei  oebiUo:i:'z  adbuc  ne  f ragat  1  ptudat  mufcu/ 
loe  muUoe  in  circuim  eiue  pofitoe:'Z  etia  modica  eft  ne/ 
ceiTitae.^z  eft  ilUid  fpodile  qft  (ttbmerfnm  <z  fepultura  in 
cuftodije  fcde:ne  ledat  a  noatmette  carebataUe.t^pzie 
qih  nerui  1  mufcuU  pofiri  funtfuE  latera  fiia  pofitioc  fpif 
fa  fug  latera  iftius  fpodilis  t  oe  ^  petate  iiti'*  fpodiUe  eft: 
cp  neruus  ej:(ee  ab  ilU>  no  cgredit  ej:  fute  parribusineq) 
a  fozamine  qd  eftcoicae:f;  p  ouo  fozamina  q  fiit  in  oua/ 
bus  jjtibus  poftcri''!'^  pte  fHpio:ici''.!oi.n.neruo^  egref/ 
fioeecntvbiouocaptrie  additamcta  o:ifia)6  pitigtlmr 
fui8.vbi  eo^  mot''  lut  vebemctcs :  ipcdiref  caput  vebe/ 
mdi)pedimetD.Joitr(teentino:ifici)e  fc6i  co:a  ouob* 
additametie  q  ttrat  p  cauitate  pme:i  cent  cu  iiictura  lajra 
moucte  ad  pofterius.t  anteriue  no  eet  bonu:  vt  p  iUa  co/ 
iiicmraeet  mct'':'^  rectus  pp  ca;  qua  pdtj:imu6  in  oecta/ 
ti6ebof^fpodiUii:nec5  a  OHob^^latcrib^^pp  fubtilitate:tuc 
op^^ftiitgifintfubiiicmracapitispafinmedioiterant 
poftcri'':'^  vnagt&t  tiic  fuit  op''  neccflTario^vt  eent  illa  fo 
ramma  gua.tq7  nerui  fint  fubrilee.&5  in  fpodiU  fc6o  no 
potiutil^eein  locopmo:qm  fi  itaect:timeretne  nlpet 
motu  fpodiU'6  pmo  cii  caj^it  mouet  aii  1  retro:nd  potue/ 
riit  ante-z  retro^Epiftnd  pmii.necg  a  Duabjptibue.qth  flf 
ita  eet.-eet  b^  cii  pmo:^  illud  q6  ide  nafcret  multii  fubti' 
lcz  no  pofTctcozrigere  q6  oiminuebat  in  pmo.l:t  ciTent 
poria  oebiUa  multa  fimul  iiicta.^z  eet  coicas  in  p:tmo :  t 
ectejrcufatio  pmimanifefta  in  cozniptice  f«i  mcdiift  n« 
fcerenf  a  otiab''  ptib''.':  tiic  ncceiTariii  fuit  vtciTcnt  fo:a/ 
mina  fcdi  in  ptefcencti;  vbi  c  p  fo:amina  ouo  pmi:'z  pot 
pari  cozp''  pmi  coicatiii  in  ilUs.t  ocs  fcdi  bn  piugif  cum 
p  Ugamto  fo:ti:'Z  iiicmra  capitl  cii  iiictura  fc6a  c  magl  la 
tai^aUepiiicturefpodiliii  qiii  idtgcbatmttiiiftismoU/ 


bU6ii  c^a  mouet  caput  cii  vno  ouop  fpondilm:  Hat  rclf/ 
qutt  fixti  in  alia  fui  iiictumific  ut  no  ow$crct  cii  alio.m 
cp  qnmouet  caputanteirctrovcmt  capHt'cii  fpodili 
pnmo  cjrt  cfTent  vnii  os:':  qfi  mouef  caput  ad  Diiae  ^'^8 
Kncobliquiwtc:tiIcpmu  -z  fcdi  fueriii  qfi  vnu  oe.idt  fpo 
diliapcctojisfuntq  ^iungunt  cucoftis^icoopiiint  me/ 
bjainfpirationi&^zfunt  noiic.ibiitoia  fccnetimialas. 
Jgtefl'  vnum  nonbfisalaeitiicoiafimul  fumpta  crant 
iz.i  fua  fcenctim  no  funt  cqualia.  q:  q  funt  ej:  cis  cojam 
inebiis  nobilionbus  funt  maioza  i  foztioza.':  ale  fpodi ' 
liu  pecto:is  funt  magis  oure:qz  cofle  piungunt  oi  ei8.£t 
fpodiliii  feptcm  fuperios  fua  fcenctim  funt  maioja.":  ale 
gro(Tio2cs  vt  melius  cuftodtatea:^  tf  mpon'  poitta  funt 
additamenta  piunctionalia  lata  ■:  curta.vt  fi  oebilitare' 
tur  pdicta  comgercnt  ipfo^i  oebi[itationcm.i  cj  fun  t  fub 
cecimo  fpodiUfua  additamenta  piunctionalia  q  afpiciut 
furfU5  bitt  qfi  vaatitatequa  intrant  qft  buccllc.  i  q  afpt/ 
ciunt  verfu8imu5funte):gbu8  cgrcdiunt  gibbofitatcs 
q  intrant  vacuitates:':  fue  a  fcencti;  icuruan  t  ad  iferius. 
fed  fcenetim  funt  erecta:':  cu  quo  qfi  ocauata  ad  moduj 
tnferiozis  fueficici  alicuius  pojtionis  fpcre.  i  fua  addita/ 
metapiunctioiialiabntpcauitatcsquas  intrat  bucellc 
fupcrius  t  iferiu9.i  q  funt  fiibfpodili  Dccimobnt  bucel/ 
las  in  furfu;.^^  foas  vacuitates  verfus  imu5:'z  fna  afcene/ 
tlm  icuntant  in  furfu;.'z  poft  numerabimus  tuttamenta 
01115  iftop.gt  fpodilc  dcimii  n6  bj  alas:qffi  auferrct  ab 
eo  ncceif itae  cofla:p.fed  ingeniata  ell  nl  aliiid  iuuametii 
cu  fua  cullodia:i  boc  eH  me  ci  qd  e]c  fpodilibus  cjc  rcni/ 
busoo2fiq  tndigcbat  q^cflrentmagna^zfoztiamultii.vt 
poflfent  fuftoitaie  id  q6  fuperins  ert.t  tuc  indigebit  bw 
cellis  •:  vacuitatib"  plus^tjjpter  boc  ouplicaban  t  in  eis 
Vacuitates^buccltetadditameta^iiictionalia.:  eft  fa/ 
ctiiouodecimu5  fimileiftiriouplicarutfua  additameta 
piunctionalia:t«nc  ma  ala?:  tranfiuit  in  additamcta  c5 
iunctfonalta.£t  facta  funt  ampla  multii:  vt  etia  vidcan  t 
a\c,i  tuc  adunata  funtouo  iuitameta  in  vnii^iifhtd  ouo/ 
decimii  eft  cu  quo  piungif  extremitas  oiafi-agmatis.  fed 
fupcriozafpondiliaindigcbatinfua  fojtitudinc  bfc  ifta 
sdditamcntaconiuncnonab'aouplata:qtfi  funtpartia:  1 
qmbtitalasifceneti^.Stmufailioigitosmoticnres:^/ 
da  funt  in  p^lma.t  quidl  in  rafccta.t  (T  oes  eiTen  t  aduna 
tiinpalmaiducerentocpodusfugpalma  ^pter  grofTi/ 
tie5iUo9;.£t  idcoq:elongabant  rafcetea  oigitis  necef/ 
fe  ftitt  vt  clw:de  oigito:p  cent  loge :  1  io  mebjanauit  eas 
naepoipartc.^zctia  fea^tnaillascbozdasrotudas  1  fo:/ 
tcs:':  no  ampliauit  eas  na  antcq|  gueniant  ad  albucbi . 
1  eft  adiutoaii^^^.pptcr  boc  amplian  t  .vt  melius  coopert 
ent  mebnim  moues.ft  oea  mufculiexpandetes  oigitos 
velcjrtedcntesponontfupaflretii^-^firrqHipltrtngunt:^ 
c)ctedetiu  vnus  eft  qui  pofinte  cftin  medio  in  gte  mani/ 
fefla  aflfeu:':  nafcitur  a  Etc  capitis  inferioiis  adiutozi) :  1 
mittit  q  mio:  Digiti0.4xbo:d3e  qctedctes  illos.  &ed  g 
cosoeclindtad  iferiusfunttres.-^funtptinuiin  iftapar/ 
te:':  vnus  nafcit  a  parte  media  capitts  odiutozi)  iter  cuo 
fui  additameta  z  minit  a  fe  ouas  cbo:da8  cozas  medico 
1  auricnlari.£t  vnus  mufatlo;p  qui  eft  vnus  otto:?:  mH< 
fatlo:j:puplo:;::g  funtouoe^iftis  tribus  quosoijrimus 
^nafcitinferiuscjcadditamerisadiutoztjiteriusabau' 
riculari  fodlis  inferiozis  q  eft  eius  margo :  1  mittit  ouas 
cbozdas  indici:':  medio:':  tcrtius  illcg  remafit  o:it  a  fu/ 
p:emo  focilis  fuperiozis  •:  mittit  cbo:da;  polUci.gt  ^pc 
iftosmufailosimifcuUisgcftvnus  ouo^  mufculozti;. 
quo3  nnmerabimus  itermufailos  motictcs  rafcctam:  1 
mkita  loco  mcdio  focilis  inferiojis:  cuinscbozda  jp[d' 
gat  inter  poUice  1  (ndiccfed  adunates  fiue  pftringentcs 


Ciber 

gda  funt  fug  alTetil:':  gda  fttn  t  in  tra  palma.-r  qul  funt  fu' 
p:a  aiTetii  funt  tres  mufaiU  fcd;  acie  pftinitipofita  i  me/ 
dio.t  nobilio:  oibus  eft  inferio:  g  eft  fepuUus  fub:  -:  ytv 
nuat  cti;  fociU':qtfi  fua  opatiocft  nobiUb:.  £t  tiic  opus  c 
vtfutis  locusfjtmagiscuftodinis^^cfuiiinitiH^cfta  nic/ 
dio  capitis  adiuto:u  interius:Dcindepcnctrat  'Z  oilatat 
fua  cbozda:  1  Diuidif  igncp :  1  vnaquccp  illap  cbozdajs 
vadit  interiusud  vnfi  Digito|i.':  que  vadut  ad  q  tmoz  oi 
gitos:  vadunt  ad  iunctura  p;ima  ■:  tertia:':  poterit  mouc 
re  pzima  iunctura:q  piungif  illo  loco  cu  gbufda  Ugamen 
tisq  iuoUitafuntftiperilla^-ztertia.qmeiiis  cjrtremitOB 
vcnit  ad  illa  1  piungit  cii  iUa.fed  que  trafit  ad  polUcc  co 
ftringtt  iunctura  eius  fcda;  ':tertia:qm  appUcat  cvi  iUis: 
1  mufcuUis  fugio:  eftgracilio:  1  mino::':  ijicipit  a  capite 
interiozi.ouo^j^capitiiadiutozq^^^appUcatmodiciicum 
focAi  infcriozi:':  vadit  g  terminu  coe;  parti  agrefti  1 00/ 
mcfTicc:':  eft  fuBficies  fitpio:  fociU'  fuperioas.-:  cu  appli' 
caf  verftis  poUice  mittit  qttuo:  cbo:da6  mcdqs  iuncm' 
ris  qttuo:  oigito;:  ad  oftringe'dii.':  ad  polUcc  non  venit 
n  ifi  vnus  ramus:':  a  fua  cbo:da  no  eft  iftc  ramue:  fed  ab 
aU'o'loco.i£t  o:t'go  poft  pncipiii  q6  noiauimu8:c  a  capite 
fociUs  fupiozis  1  iferiozis:':  initius  terti)  cft  a  capitc  foci/ 
U8iferiozis.£tiapofueriitpoUiceqfiptentii  vna  cboz/ 
da:?  ali)  qtmoz  pftringunf  oupUci  cbozda  vel  cii  mufcu/ 
lo  in  aUo.  1  boc  qm  nobiUo:  opatio  qtmo::pftrictio  cft. 
1  nobilio:  opatio  poUicis  eft  oilatatio:fed  mufcuUie  tcr^ 
titis  no  eft^ter  pftrigedii:fed  cu  cjctedit  fc  cii  fua  cboit 
daitrapalma:e^enditfefupillaUite:vtitiuct  ipfam  ad 
fenfu^:-:  vctct  creatione  capiUoy  fup  ipfa;:-:  vt  fit  fozti/ 
tudopaUneadopatidesfuae.^i^mufculi  gfunt  inpaU 
iita  funt  occe  1  octo.i  in  oupUci  aa'e:':  vna  ades  interius 
fub:t  alia  acies  fugius  qfi  cu  cute  ptinucf .  £t  g  funt  in  fe 
rius  biTt  numcp  .vD.t  gnc^  iUo|r  oecUnat  oigitos  ad  fur 
fu;:':  ilU)|i  g  vaditad  poUiccnafcif  a  pzimo  oflfe  raiccte: 
'Z.^.eft  curtue  1  latas:i  fui  viUi  fun  t  obUquati:  1  flttl  ca/ 
pnt  pedet  a  pccrincmanus  in  oirecto  mcdi)'':  fua  cbozda 
prinuaf  cii  polUce.':  oecUnat  ipfa;  verfus  imum.£t  fej:/ 
tuseft.ppeauricularctincipitaboflfepectiiiie^quieftin 
eius  recriwdinc:!  oecUnat  auriculare  ad  antcrius:':  non 
eftaliquis  iUo^.7.ad  pftringcdii:fcd.5.funtadeleuadii: 
1  ouo  ad  DCcUnadii.^ed  qui  funt  in  actcfupto:i  fub  mu 
fcnlo  c)cpafp  fup  pa[mi  funt.fir  ccgniti  funt  pmo  a  medi 
cooptimopus:':fttnt.)ci.':.8.il!o}:gU'bctprinuafcuiim/ 
cturapzima.^.vnus  fHpzaalte:j:.qrnpftringit  iftaiiicw 
rHcd  in  feriozes  pftringiit  ai  oep:cflioc.':  incUnatioe  ad 
imu;.fed  rupiozcs  pftringiit  cii  modica  eleiiatioe  -zquali 
qdl  rcflcicioe:':  cii  ftierint  piuncri  c]ctediit  oircctc:':  tree 
iTtof  funt^p^icpoUicis^-^vnusad  pftringedii  iunctura 
p:ima.':  Dito  ad  fc6a;.ficut  fcis:-:  tiic  oilatantee  fHnt.5. 1 
oe  facicribne  oefccdere  eft  vnus  cjrtremitatis  auricula/ 
ris  1  pollicis.©;  iUi  ouo.':  oe  pftringc'tibus  vnicuicjj  oi/ 
gito  fiit  qtmo:  oecUndrib''  ad  fupioza  vnicuicp  c  qttuoz. 
(£ XapituUi;  fextu;  oe  anotbomiapcdis. 

|£  iiiuamentum  AiTnt 

tatione:':eftppedetferio:e.':aU'nd  eftjjpter 
equalc  motii^teft  p  fngio:e.f.  cojcd  -:  crure;. 
£t  cii  pcs  iferio:  incurrcrit  aUqua;  lefionem 
Oiflficilcftamr  fnp  vnii.fed  aUquatuUi  poteritmoucrc^f; 
oiminuif  a  virmte  fuftentatiua  co:pis:  qgtu;  fuflficit  vni 
pedi.£tqfl[  in  crareautin  cop  accidit  lefio  poterit  ftarc 
':n6moueri.£tpzimuospediseftcoj:a.':  cftmagnu  os 
cozgi6:qin  Dcfert  gcgd  eft  fupza:':  mouet  id  q6  cft  fub  il 
lo.i  fua  CFtrcmitas  fupio:  eft  romUire:  vt  mcUiiB  piiigaf 
ciipixideancbe:«cftgibbofu;apartefiU)cftre:tairau> 


eie  parte  oomefhVa.^tftet'  enim  ncdderet  ei  rpes  alf^ba/ 
giKftcutacdditillie  qtiibns  efltalis  creatto:cii  cnis  fite/ 
ritequeoiflanspircidic-znobene  cooperirent -t  cnHodi/ 
rent  venetteruitmurcuU.£te]coibusno  pofTet  acdde/ 
re  rectimdb  nec  re(Tio  eitet  bona:Deinde  feciido  fi  non  in/ 
curuarenf  in  parte  oomeiliica  accideret  alia  fpes  alfaba/ 
git-z  no  eflet  Dectinatio  ad  pzotenfione  -z  oirectione;:ab 
iUa  t  ad  illa:':  non  ellet  in  illa  equalita8.£t  in  qctremmt 
ce  inferioa  funt  ouo  additameta^que  funt  nece^aria  ad  / 
iunctura  genu:'z  tunc  pamo  loquamur  in  crure:-z  poHin 
iunaura.£t  crus  componit  e;:  ouplici  ofTe^ficut  afletij:x 
vnus  illo:peflmaio2:'z  longiozeH  oomellicii :  z  vocatur 
srundo  mai02:t  fecudus  ell  minoz  i  magis  curtii:'Z  non 
concurritco)ce:fedin  parteinferioa  tcrminaf  ad  termi/ 
Du  tTKiioue.-^  vocat  cina  maioz.  ji:t  crus  bab$gtbboftt3 
te  ad  parte  agre(le3:oeinde  ad  parte  in  ferio^e  babet  gib< 
bofl[tatem:vtfi;;io  tnrliozetur^-zmaiozarundo:-:  in  ve/ 
ritatecru8creaturmino2CO):a:tboc:q2  incopx  ftutne/ 
cedltasvtfuflentetruperius-zmoueatinl^rius^-zqjcnts 
nccciTariuj  eft  ad  mottuideo  neceflariti  fuit  vte(kt  leui/ 
ustimiuszxfiiitquatitas  cnirismcdiocris:qinil  fiiiflret 
moiuseiuseffetmotustardus  ficutaccidit  elepbanticis 
sut  viticis:'!  ftotminueret  acciderete^  oebilitationeqd 
Qcddit  illis  qui  tTabent  naturaliter  crura  gradlia:'z  cum 
totebociuuabaturper  canna  mino^e^tcanna  minozba 
bebataltudiuuamentu^ftaitcooperimentumncrMo^^z 
venajs  t  mufatlopi^z  fuit  coniunctio  maioas  can  ne  cuj 
iuncturapedisadbocvtiuuareteo  e^rtenfione^z  recup 
iutione;.£t  iuncmra  in  genu  fitper  ouo  co^recopitis  ad/ 
ditamenta  bene  ligata  ligamentis  circtlductis  -z  intran/ 
tibusr-z  Duobus  foztibus  ligamen  tis^-z  ouabus  partibus* 
£truuanteriusertcompolitt'idi  romla:'^  cRlumenge/ 
nuit  eil  eiue  iuuamen  til  oefendere  ab  eo  q6  con  tinetur 
oeinnctura.£tfutlentat>aturiuncturaqueeilanterius: 
n  nwaci  cozpus  ad  anterius  per  illud  os:  qiionia;  iflius 
iuncture  oeclf  natfo  fitit  matoi  ad  an  terius  q^  poileriust 
(ed  oeclinatio  ad  panes  fuit  paaa :  fed  pars  in  fenoz  eft 
ad  ambulandum:'^  fit  pzopter  fuilentationem.2:t  pofita 
fuit  figura  eius  oblon^  anterius  vt  iimet  ad  fiiikntatio 
nem^^zparsoomefhcafuitconcaaotvtfit  oeclinatio  pe/ 
discum  ilatbomoerectus^tptopaein  ambulatione  ad 
partemqueeftcontrariapedieleuato  vtequet  ilUidqd 
neceflanum  c(tin  illa  parte  ad  fuftentandii  fecundu  mo 
tum  pedis  eleuatt^z  mnc  fecundii  iHam  reducet  ad  eqna 
litatemad  boc:vt  meUus  compzebendat  res  fuper  quaa 
vadit  fine  ooloze^^zvt  mcUus  compzebendat  gradus  fca/ 
lare8.£tcreamrpe6Compofitit8C)cofl^ibus  multis  p:o/ 
pter  multaiuuamenta.JctoeiUiscflretentio  z  compze/ 
benfiobona  partium  terre  rtiperquas  in  cartilagine  oi/ 
uerfatur  totaliter  in  fitu  alterius  q5efl  fuper  aU6  caput: 
'2 quado  oiuerfitas  f ilo ji  efl  quaternanumcro:  opus eft 
vt  fint  mufcuU  quamoz  numero^-z  mnc  qui  iltozum  funt 
p:epofiti  fupcrius  oilatant::  qui  infenus  conflringunt:'^ 
tuc  necelTario  fequitur  gp  omnes  mufcuU  funtocmagin/ 
tavnii^-z  famiuuantmuratbspectozisouo  mufcuU  qui 
veniunt  a  ligamen  to  pectozis  ad  caput  fparule^-z  tunc  co 
tinuamr  iUeaimpjimacofta^z  eleuat  pectus  furfum:': 
tunciuuatoilatationepeetoas.&ed  mufcuU  adiutozi) 
funt  qui  moucnt  coniunctura  fpamle:'^  funt  tres  mufcu/ 
Itquiveniuntapectozcz  trabunt  fpatulamad  imum:! 
tuncilfo:pe{lvnusrnurcuUisquinafcitur  fub  mamilla: 
^continuaturcrtanterioaadiuto:i)  ^'zeftillequi  appzo/ 
pinquarcfjcttadiHto:iiimcumpecto:e  cum  oecUnaue/ 
rit  adiuto:{um  ad  imum^-z  oercenderit.£t  mufculus  na« 
fdmrfugancbamvfdUcetcl^usoaafloinad;':  coope/ 


57 


ritoomeflicumcaputadiutojij^Ttunc  ft!c  mufculusop* 
p:opinquatpecto:icum  modica  clcuatione;':  aUus  mu» 
rcijUis  magnus  ouplejrnafcitur  a  toto  ancbam.r.cfippco 
oasflomact^zcontinuaturcijinferiozianterjoasadiuto 
ry^-zquandooperabiturcum  ruis  fiUe  fuperio:ibu6  tra/ 
betadiutoaumadpectusejctollensipfumvcrrusmetii. 
JSed  aim  aUa  parteoperatus  fiterit  trabet  ipfum  inferi/ 
us:autcijambobuse):tendemr  fecundii  rcctu:'Z  ouo  atg 
adbucmurcuUejcparteillozum.f.bfpocondnwuminfe» 
riozum:':  continuat  fe  magis  in  terius  continuatione  mu 
fculimagniquiafcenditad  ancbas.  £t  vnus  illo:um  efl: 
maio:  i  venit  q:  parte  Ylior-.i  partibus  poflerio:ibu8:i 
trabuntadiuto:iumadpofterion»coflas  recte.£t  feciif 
duseflparuus^^zvenitacutef  Itj  :fedmagis  oectinataJ 
medium  q|  pzimus:  <z  continuat  fe  cum  cbozda  mamille 
afcendentcrintranteinterius^-z  operario  ifliius  eftof^/ 
ratio  p:imi:feaindii  iuiiamentum:nifiqz  coftetfte  oecti/ 
nan  t  parum  poflerius.Et  c^inti  mufcuU  fua  ozigo  eft  ab 
ofle  fpamtft-z  compzcbcndit  id  quod  eft  intcr  fcparans  t 
coflam  fuperio:emrpamte  viUs^-z  pcnetrat  ad  partcfu* 
periozemcapftisadiutoz^fttueflrem  oeclinans  parum 
per  Domcflicam:^  ipfe  etiaj  cu  oecUnatione  pcnetrat  ad 
oomefh'cam.£t  Dito:um  mufculozum  ej:  iflis  quin^ozt 
goefla  laterefuperiozisfpatulc:quopvnu8efl  maio:;': 
vadiintipfius  vilUad  inferiozisfeparantis  partee.iimt 
plcntidquodefttnterfeparans  x  tatus  inferius^-zcon/ 
tinuatur  valde  cumcapite  adiutozi)  a  pane  filueftri:'z  pe 
netrat  cum  oecUnatione  ad  filucflres:  z  aUer  cft  cuj  boc 
pzimoconnnuus  adeo  cpcfi  quaftparseius^^zpcnetrat 
cum  eo:'^  ipfius  effidt  opcrationem.^lfte  vero  non  mul/ 
Wm  impedit  a  lUpzemo  vel  fuperio:i  fpatute:-:  dus  con/ 
tinuitaseftfine  tranrucrfionein  manifefto  odiuton):'r 
oeclinat  ipfe  ad  fitueflre.£t  vn  us  cfT  mufculue  qui  tocu 
concauumoflisrpamtecompzebendit:'^  mittit  Tua  fita 
fld  partcs  infcriozis  feparantis  partce :  -z  comp:ebcndit 
id  quod  efl  inter  feparons  -z  Uims^cuiue  cboida  cu5  par/ 
tibus  intcriozibus  tateris  oomeftici  capitis  adiutozt)  co/ 
tinuamn-z  eius  opcrotio  cflcfTicere:  vtadiutozium  pofle 
rius  drcuueniat.£t  alter  mufcutuseft  qui  ob  ifcriozi  ej:/ 
tremitate  lateris  fpatule  iferiozis  nafcituncuius  cbozda 
fuperiuecontinuaturfecundi);  conrinuationcm  magni 
ab  flio  arccndentis^-zeius  operotio  cfl  trabcre  rupzeniii 
capitie  adiutozt)  ad  ruperio:a.  (n^pzetcrcA  admtozium 
aliumbabetmurcuUimouotKibentem  capita:qui  ouas 
cfficit  opcrationcs^-zoperationc  comunc-zipre  quident 
fubfuraitavenitfaciens  e^capite  adiutozi)  bucclbun: 
1  pcruenit  vfc^  iu);ta  loaim  cotinuationis  cbozdc  mufcn 
limagniapectozcafccndentis.Duidam  aiite;  x>i%cnmt 
Qjvnumcapimm  interius  occUnat  cum  tranfucrfTone 
pauca  od  interioza^^zaUudcaputipfius  cjrtcrius  en:fuper 
manifeftumfpamlccaputeiusinfimus^^zt^eclinatade);/ 
terioza  cum  tranfuerfionepauca^-z  cii  operatur  cuj  oua/ 
bus  partibuseteuabat  fecundti  rectitudinem.0unt  pze/ 
tereo  bominum  quidam  qui  ouoe  addideruntmufculos 
^  mufcutum  panium  qui  a  mamitta  venit:<z  aUum  qui  in 
fpamleiuncturaeflifepuUus^^zfoztafTe  ponutcubiti  mu/ 
fcutos  cum  eis  babcrecdmunit  otes.joed  mufcuU  mou6 
tesadiutozium:quidomfunt  confTringcntcs  iprum:qui' 
dom  Dilatantes:^  ifTi  Tunt  pofiti  fuper  bzacbium :  i  qut/ 
domfuntquiconftringut^zquidam  funt  qui  Tuppinant 
bjacbium:'^  itli  non  lunt  Tupcr  bzacbiii^-z  qui  efliandunt 
funtvnumpanavnumcoztimejcpandimrcumDccUnat 
ad  anteriU8:quonia  nafainmr  ab  anterio:i  adiuto:i)  ab 
inferiozi  latcrcfpatulc .  gt  cotinuantur  ciicubitorz  alitis 
fimiUter  c]ctendit  cumoecUnaucr  it  a4c;:tremu:  quonia 

autc    t) 


iBe  mtnn  mlin 

vcnit  a  rjwndilibiis  aduttonj  :i  tenet  k  cu;  partibus  q:/ 
teriojibits  cubiti:i  quado  ambo  iiii  fucrin  t  adiuncti  ep 
tendunt  ipfum  fccundu  rcctitudine:'Z  quecolligunt  ipfuj 
efi  vnum  par.  tt  vnum  iiloi:  eft  magis  colligens  cu  oc/ 
clinaucrit  ad  in terius  :i  illud  cft:qitonia  nafcitur  fub  fpa 
tui^-zaraftro^qDcftpiopziusbic  omnibusillis  quibua 
eft  caput  vnii:i  oeclinant  ad  partcm  inteno:em  adiuto/ 
rijrieis  continuaturvnacbozda  nerualiscii  anterioii 
focilis  fuperiozis  i  fingul3re:fcd  colligitur  cu  oecUnatio/ 
neQdej:terius:qHonii  nafcituraparte  cjrterioji  adiitto* 
n):ibcc  Diio  carnora:i  vnum  ell  a  pofterioji  adiuto:ij:i 
olterum  an  teriu3:i  intrant  pantmpcr  in  pzofitndu  in  iw 
nerevie  fuc  qitouftppcmeniantad  oirectumfocilis  infc 
riozis-.i  fiteritcontinuatusillecii  occlinatejrterius  cu  in/ 
ferJoa:iquiocclinat3dintcrius  cit;  fuperiozi  vtmclioj 
fit  attractio.j£r  cum  idi  ouo  mufculi  fiii^ul  operantur  ep 
tenduntbiacbiumfecundiirectitudinc:i  mufculus  qui 
cj:tendit:eftvnu9mufculuBquicooperit  os  adiutozq-.z 
magis  idoncuj  eft:vt  ipfc  fit  minos  pars  mufculi  vltimo 
conrtringcnti6.£>ed  mufculi  facicntcs  bzacbium  fuppi/ 
num  funt  vnu  par:i  vnum  illoium  pofitam  in  e^teriozi 
vtriufc^focilisintcripfum:iobuiat  focilifupcrioii  fine 
cbo:da.£tatiu9  finguloria  qui  nakitar  e(t  logu6:i  nafci 
tur  a  partc  (uperion  capitis  adiutojij  ej:  parte  manifelta: 
^plU8oeiUovaditinalTetum:i  penetrat  quoufcgfit  j3/ 
pinquu5  iuncture  rafcete:i  pars  eius  anterioi  venit  a  ca/ 
pite  fociUs  inferio2i6:i  continuatur  cii  ilk)  per  cbozdam 
quafi  mcmb:anale:i  funt  vnii  par  pofituj  e;:tra:i  vnus 
fno;:  fingularius  incipit  fuperius  a  oomefiico  ciapitis  ad/ 
Cutozi):i  coniungitur  ca}  focili  fuperiozi  fub  in  ferioii  iant 
ctura  rarcete.£t  aUus  cft  magis  certU6  illo-.i  fua  fila  fun  t 
ampla:i  fuum  caputeil  magis  neruofum:i  incipit  a  focif 
li'inferiozi  i  continitat  cum  capite  fociUs  fupcriozis  ^pe 
Minctura  rafcete:fcd  mufcuU  mouentes  iunctura  rafccte 
quida  funt  conftringentes:quida  Ditatantes:quida  refu/ 
pinantes  fuper  coUum:quidUm  ipfum  girantes:i  mufcu 
li  oilatantcs  conrinuantur  fibiinuicem  quafi  elTentvnii: 
1  ifte  nafcitur  a  medio  focilis  infcrio2i8:i  fua  cbo:da  co/ 
tinuatur  cii  pollicc  pcr  qtia;  elongatur  poUej:  ab  indicc. 
lct  aUus  nafcitur  a  focili  fuperio2i:i  cotinuatur  fua  cbo:/ 
da  cum  pzimo  offc  olTium  rafcete^qD  eft  pofttum  in  oire/ 
cto  poUici6:i  quando  ambo  i\li  mufcuiimoucntur:parii 
girant  rafccta  cii  oilatatione.Jctquando  fecundus  foUia 
mouetur  facit  ipfam  iacere  fupina:i  quando  pzimus  mo 
uctur  foUts  pzolongatinter  poUice  i  indice:i  cius  mufcu 
iiquidacocurritapartcfociUsfupcriozisej^partefiUie/ 
ftri:  1  nafcitur  ab  infcriou  capitis  adiutozi):i  mittit  vna 
cboida  babente  ouo  capita:i  cotinuamr  in  inedio  pecti' 
nisco^am  indice  i  medio.i£t  caput  lUc  cbojde  fuffcntat 
fuperfocilefupcriuspwperafcctam^i  oilatJt  rafcetam 
epp3nfionecu5giratione:imufcuU  conftringentes  funt 
Vnu  par  fupw  partem  fiUieftre  aifeti :  i  iUozum  inferio: 
iiicipitab  vno  intcriozicapitis  ouop  capitus  adiuto:ij:i 
peruenit  ad  pcctcn  in  oirecto  auriculari8:i  fuperio:  inci 
pit  3ltius:i  vcnit  ad  iUum  eundcm  locu.£t  cft  vnus  mu 
fcuUtsciicisquiincipitob  infcrioabus  adiutoiy  parti/ 
bus  mcdians  loca  p:ccojdio:p:i  babct  ouo  capita  tranf/ 
ucrfo  fifa  in  modii  cruci9:i  cotinuatur  in  loco  qui  cft  in/ 
terindice5imcdium:iquandoifliDuo  mouentur  con/ 
ftrjngunt:i i(ti conltringcntes i oilatantcs ipfimet  funt 
girationc5  cffiaentC6:i  quando  ouo  oppofita  ejc  eis  mo/ 
uent  fccundii  tranfitioncm  boc  idem  faciunt.  £t  mufcu/ 
lit3quicdtinuaturciipcctineco:am  auriculari:cii  foUts 
mouctur  palma  girat:i  cu  iituat  ipfttm  iniifcuUis  qucm 
nominabimud  po(l:facit  paUna  iacerc  fupinam.<i^t  cu  il/ 


ILibcr 

lequiatmpfcctacontinuaturcoiampoU/ce  foUie  mof 
uct  girat  modice  palma:i  cii  iuuabitur  ab  co  quieil  auri 
cularisfacictgirotionccomplcta5.£5ambulatanimal: 
quonid  pcs  figitur  fuperilUtdquod  compiebcnditunfi/ 
cut  palma:i  quddo  boc  cfi  meliue  crit  c^  n;ultie:quonia 
poterit  adaptare  fe  aa  plures  figitra6:i  plurimii  compae 
benfiones  ad  quas  non  poiTct  fi  effct  ej:  vno.^t  aliud  iu/ 
uamentum  comunicans  cii  iuuamento  multiplicationis 
olTium.0iTa  pedis  alil^andd  funt.^.cabab.f.cii  quo  comi* 
pletur  coniunctura  pcdis  crttrie.ilct  alfacib  e(t  cs  in  qtio 
magis  efl  oe  fuftentamento  .ft^iunUim  e(t  fimile  noui 
cule:i  efi  in  eo  oomcftica  ocauitas  pedi6:qua  pdifimae: 
1  quatuoz  ofTa  rafcetci  cu  eis  corinuatur  pccten:i  vnus 
iUoj:  eft  os  fimile  Decio:i  eft  quafi  fejctiic :  i  eft  pofitum 
quafi  ad  partcm  fiUieftrcm:i  cum  iUo  olTe  iuaat  partcm 
iUam  ad  fipioncfuper  terram^i.S.ofla  pectinis^fcd  alkab 
q6eft  in  bomine  eft  foztius  ^  in  omnibus  al^s  animali/ 
bu8:i  tunc  ficut  eft  nobiUus  intcr  offa  pcdit  iuuantia  ad 
motu  ficiKalhaim.f.calcaneuscft  nobiliiis  inter  ontnia 
olTa  pedis  od  fuftcntandum.St  alKabab  cft  pofitii  inter 
ouo  capita  quc  nafcuntur  a  ouabus  cannis:i  compjcbc/ 
duntipfusin  vtrac^parte:iintelligofurfu5:i  poftcrius: 
1  in  parte  filueftri:i  oomcftica.£t  fua  capita  in  trdt  mal* 
cbimpofterius.f.in  ouabus  concauitatibus  abalaKaim 
cuintroituquafifip:itunc  alhababcft  mcdium  intep 
crusialcbaim:icuiuuaturfua  continuatio:i  f:rmatur 
inter  ipfam  iunctura:ifecuratur  a  Diffolutionc:i  pofituj 
eft  in  medio  crurc:U(5  putct  ^pter  pcdis  concaiutatcm 
qd  oeclinet  ad  partej  ocmeftica:i  alKabab  coniun  gitur 
adipfumosnauiculareUgamento  coniunctuali:i  naui/ 
culare  continuatur  cu  alcbaKim  ante:i  pcft  cil  trib''  o(Ti/ 
bu6rafcetequefuntapartefilueftri.j£to6fej:tileoecia/ 
le:  cp  (i  tu  volueris  potcris  computarc  finguUtrevel  fi  tu 
VoUteris  potcris  coputarc  partes  quartom  rafccte.Sed 
alKimpofitiicftfuperaU;abab:ieftDurum  rotundu  ad 
pofteriue  f  pter  extrinfecas  occafi'onc6:i  lcnificatus  eft 
meiiu6:vt  iuuet  adequatione  pofitionis  pedis  fupcr  tep 
rd:i  vt  mclius  cooperiat  iUud  fupcr  q6  quicfcit.  £t  crea/ 
ta  fuit  fua  quanritas  aliquantulu  magna:vt  fuflcntct  coj 
pus:i  creabatur  triangulare  aliquantuUim  graciliando 
quafi quoufcp pzoccdit Diminuendo quoufcp  onibitrtur 
in  concauitate  pedis  ex  parte  fiUieftri :  vt  fit  concaiiitas 
ozdinata  gtadatim  pollcriue  vfqj  od  fuum  mcdiii.  Sed 
rafceta pedis  oiuerfotur a  rafceta palmc:i  iftud  cft:  qif» 
in  rafceta  pedis  cft  vna  aciee  in  manu  ouplej: :  i  in  pcde 
eiusfuntolTapaucioja:iboceftq6  nccclTitas  eft  maioz 
in  palmo  ad  motii:i  c6pjebenfionc5  $  in  pcdc:  cuius  cft 
nccelTitas  od  figciidii:i  p:optcr  boc  iuncmro;:  multitu/ 
do  facit  molu  od  comp:cbendendum  re  fupcr  qud  qnis 
elcuat  ;cu  boc  ctia  gp  acquirit  e  illa  Ui  ptionc:  i  qfi  qua/ 
daDiflbUitionc:maluvtici3cet;ficutctiamaU'ic(Tetfinul 
la  oino  ibi  lajcitas  fo:ct:i  ia  fcitu  eft:q:  c6p:ebcfio:i  rccc 
ptioci''  eft  magis  couenics  cii  eo  q6  cft  muUi  nerui:i  mi/ 
no:i8  q^titatis:i  ocfcrrc:i  bene  ftare  melius  ejrcrccfg  re 
modici  nerui:i  magnc  ^titatis.  ©cd  pecten  pcdis  crea/ 
tu e(tii ex ofiib'',^.^ ciiquoUbet iilo:p  piuiigct  vnus oi/ 
gitus  pedi9:i  boc:q:  nccclTitas  eft  in  bie  magis  fimiitu/ 
dinc  c^  c6p:cbenfione  quc  ouo  conctirriit  in  palma:i  qj 
aUus  oigitus  p:etcr  polUccm  bobct  ouo  o(Ta. 

|£aprni.VII.£)c  oiucrfitatc  e?:trcmita/ 
tii  aialiii:ianotbomia  mddibulc. 
<-T^  filfircl  ''"""aliumbobentium 
«**-  r*-^'  **  co:ticcico:iofHntpau/ 
coium  memb:oj::quonia5non  indigcnt 
muUo  motu:i  cancri  i  qui  vocant  Kora« 


bo  vfden  c  limilcs.tii  cum  toto  boc  Diuerrant  :qz  KiJrabo 
t>3betcauda:xc3ncern6:icanccrambulatinmargine: 
X  harabo  natat  in  pclago:':  bs  iiiuamen  in  caiida:':  ^pter 
boc  funt  foztes  pedee  cancro^^ambulantiu  in  margine: 
1  oebilcs  illo^  qui  p^ofundan  t  in  mari:'z  funt  pauciozes 
numero:q:funt  minozis  necefTitatisad  ambulandufc/ 
liinc .  £t  que  but  af  umene  magnas:'!  fun  t  add/tamcn  ta 
admodiicoznuu:tuncillaque  funtaialiii  babitantiiiin 
aqua  funt  fomoza:-:  ooctrii  eft  fouiue.  Bt  loquamur  oc 
meb:i8motiui3pifciii'zanulcfo:p:i  teftcop:i  oiccmus 
gj  babens  multos  bsmagnospedes^ipzopae  quatiioz 
tnediales:':  facti  fun  t  pedes  aialis  q6  oicif  fanccramide: 
^  funt airti:qm (m cozpused panuim:'! cozpus  pmi e(l 
niagnu;':tuncteperaueruntparuitateco2po:is:'zfuioe/ 
biUtateciimultitudinepcdu;:ocindecaput:'z  in  quibuf/ 
da  aialibuscognofciturcoUii^^zquedafuntque  non  bilt 
colltl.  ibijcit.omne  aial  babes  pulmone  bs  coUii:qtn  col/ 
lumeft  jjptcrtracbeaarteriaitnon  babcns  mcduUam: 
no  babet  caput:qtn  meduUe  ^p:iii  c(iM  no  babeat  pon 
dus  fuper  fe:qz  eftmcmb:ii  cognitionis.-z  eft  inftrumen/ 
tn$co:po:ale  eflimattonisoperationis  que  eftin  oibus 
aialibiid  loco  cognitois  in  bomine.£>i^it.':  omne  aial  b3 
bec  mcmb:a  fua  anterio:a  fo:tio:a:qtfi  illa  funtmemb:a 
que  mouet  oe  loco  ad  locii.  £t  in  bomine  in  fua  pucritia 
infantiU'me'b:a  pofterto:a  funt  leuioza:':  fuii  capauico' 
ronacapitispdderono:a:-zbocne  riambe  c);trcmitate8 
eifentponderofenonpoffct  infans  ambularenifi  fuper 
manusrtquandoinualcfcitinfans  co:robo:atur  pedes 
eius  multii:qin  babent  fuflinere  magnii  pondus:tcapuc 
leuefcit.gtequuB^-zqueda  afalia  bab^t  maio:eeleuatio> 
ne  antertus  in  partibus  anten'oubu3:t  boc  ftiit:  vt  maiot 
fit  leuitas  in  poJlerio^ib^^^tfua  longitndo  i  ifantia  eft  mi 
no:  pptcriita  eandecaufasitin  equulo  funt  fue  tuncture 
lajrio^es^^z^pterbocpotequulustn  infantta  confricare 
fuii  caputcii  pedepofterio^i^^zquado  crefcit  equulus  cre 
ficitmultii  in  longitudine^tiuncturc  fuicollifunt  ourto/ 
tCBii  no  potcrit  facere  iftud.  £t  ponderofitas  fupcrio:is 
capitis  figniftcat  oebile  oircctioncmi-z  boc  cft:q:  erit  co:/ 
pulentiainmcmb:i6cogitatiui6.£t  oi]cit:qth  itellectus 
e):igit:q)etianonfttinco:po:e.£tnarrauit3;:.caufam 
quarebomooiminuebat  in  armismaniftftis:':  boc  ef^: 
qth  babebat  quidda  loco  omniti  armof  ^^:  iUud  cft  q6  ot 
pmm  in  p:edicti8.£t  oi^ntg»  aiaUa  babentia  oigitos  iii 
pcdibu8p:eterbomineoperantpcdibu8qdfacitbomo 
manibus^ibocfimia^ivrftis^iqiicdafiint  babentia  oi' 
gito3.5.inpedibU3po(lerio:ibus:vt  meUtis  po(Tint  pati 
fijrioneillopfuperresfuperquas  llat:qin  babetopera/ 
tione  ad  erettione:':  ftare  fupcr  pedibus  poftcrio:ibus:i 
operat  cii  fuis  memb:iB:fiuc  iaceat  fupcr  cofta:(iue  ftct: 
ftiie  iaceat  fupinus.gt  in  quibufda  aiaUbus  oiminuunc 
oigiti  pedii  pofterio^  vno  oigito  refpecm  anterio^um:-! 
enint  oigitipedu  tunc.4.':  bocqrh  non  intendit  cop:e/ 
bendcre  aliquid  per  pedes  po(terio:es:t  opcrari  per  pc 
desanterio^es^fedelcuarc^-zoilatarc^tcii  ptignac  erigic 
fc^zrapitmanibiio^ioptiseft^vtfi^tur  fupcrpcdce  po/ 
fteriozes:':  opcrari  per  pedes  antcrio^cs:-:  iUud  fupcr  q6 
cadit  fuus  vifus  antc^-z  non  ita  facit  pcdib''porterioab'':i 
cft  licut  lcopcirdus:':  etia;  adbucqth  iUc  oigitue  induce/ 
ret  grauitatc  in  ambuUitionc.j£t  oipt  3|:.g?  bomo  intcr 
oia  animaUa  babct  pectus  ampUi:q(h  in  quadrupedali/ 
bU3  fpatule:i  b:acbia  faciunt  lirictura  pccto:is.£t  auce 
bobent  in  pecto:c.q.  teniiitatej:  vt  nimpan  t  acre  ad  mo/ 
dCi  nauier^z  oico  cp  auce  fiint  meUo:ie  modi  in  13  $  qua'' 
dmpedaUavqih  aaitieo  pccto:i6  non  in  olTe  cooperit  co« 
(ed  in  oi!eq6  ejcit  ab  illa.t^ipc^  optio:  locus  mamill(3;& 


58 


in  animalibus  fedenti^bus  cftpcctU6:cu  fit  amplii:':  boc 
cum  oant  mamarc  fedcntcs.Sedonimalia  ambulantia 
que  babent  foleas  1  baben  t  vola  fjfl'am;'z  que  babet  vn/ 
gulam  integra:vtcamcUu6:'z  cquu6;'Z  que  babcnt  ouas 
mamillas  tantii:'z  fi  babcrctmamillas  lupcrpcctue  fo:/ 
tcelten  t  ibi  fecundii  modii  qiio  funt  intcr  inguina:fed  no 
ita  j)pcmatrice:z  ctiap:eteriftud:q:impcdircnt  motii: 
2animaUaquebabcntoigitoefi(To6:iquc  multii  gcne/ 
rantbabcntmamillasin  longitudinevcntrisin  oiipUci 
ocic:vt  lactctcsmeliusmamcnt^iinpUiribusnumerua 
mamillai:  crit  fcaindii  numcrii  fiiio^  pjcterqg  in  lcone; 
qih  babj  oiias  mamilUis:':  raro  gcnerat;'z  ad  plus  ouos 
fiUos:'^  fili)  iai  funtpauctquonia  complcyio  caUda  mul 
wmconfumitnutrimcntii;quoniacalo:inipfomultum 
oiiToluit:-:  ideo  non  multum  gencrat:i  non  comcdit:ni(l 
quandovenatun^zno  vcnatur  nififcmclin  oie:'^  in  oua/ 
btis  0icbU3.£t  non  c(T  fiaxt  aial  q6  inucnit  nutrimen  tii 
("uiiparatu;'zcomedittotaDie.£tmamiUc  lccne  funtin 
nicdiovcntris^-znon  in  inguinibus^quonias  babctoigi/ 
tosfi(Tos.S5Clcpba6;qtionia  l5abct  amplitudincpecto/ 
ris^t  oigitos  fi/Tos^-zparii  gencrat:'^  cft  fuum  lac  mulnis 
fpiiTum^-ztuncneceftoriiifuitgjmamiUcclTentinpecto/ 
rc:qua  polTit  Dccoquipercalo:cm  cojdis.  £t  in  mafcuUs 
noninucniuntmamillcnifiinbomine.-zcamcIUjiimili/ 
tcr  qui  aiTimilat  patri  no  matri:'z  numcrauit  aj:.in  boc 
capro^toiptgjomneanimalbabcns  fanguinem  babct 
rperma.£t  muUerce  babent  fperma:'^  mcnftruus:':  cxct 
unt  ambo  a  matrice;-:  vtriitg  iUozuj  eft  fuperfTuitos  fan/ 
giiinie:':  oc  boc  poft  oiccmu6.iM'jnt.quonta  fcminc  qua 
drupedum  emittunt  vrina  poft  qua  ndo  jTjicft  Ujcus  ma 
trias^^zcratiUelocue  mogis  conucniens  ad  lujruriddii. 
CtmafcuUqtiozftdam  animaliti;  poftvrinantficutclc/ 
pbas  camcUu6:vel  lco:z  otal  qd  vocotur  ellcrab;'z  nullii 
animalbabensrolcdtnpedibusmingitpoft^^zoinnconi 
malcompletu  p:etcr  bomines  babetcouda  fiue  ouet  fi/ 
uepariat^^zaliquandoentiUacauda  porua^t  iuuomen' 
tiiquide  caudc  eft:vt  fitarma::  Dcfenfozium:-:  oc  oibus 
coopcritanti;.£tbomointcr  oiaaialia^pae  babetan/ 
cbae^qihclcHont^-zcojMs^-zcrura^^zqucincuraanfniuI/ 
tti  in  comparationc  fuico:po:is.0ed  qtiodnipedaiia  no 
babentancbas;qihfuccxtrcmitatesfunt  lcues:':  coiun/ 
gitn  tur  cii  ncntis:'^  non  eft  cie  opiis  cii  erigenf  fuper  pc/ 
de6:vtftcntDiucrcctiruperiilo6:'Z  motcria  ancbctron/ 
ltuitincotida:fedauc3:qih  funtin  liiacrectioneintcr  ve/ 
re  erecmm:iiUum  quitft.q.infleyus  fuper  gcnua:i  funt 
ftie  cojre  multum  carnofe:i  no  in  crurc  afllmilanf  bcmi/ 
nifecundi^iquid^iqjalusaiaUTjusfccundu  quid;i  idco 
babHcrittancbas.S;  paruas:fed  foleo  (Tcutin  cqiiis  ge/ 
neraturej:terrcftritateinipfo;inon  babcbitco:nn  nifi 
fuerit  animol  multe  terrcftritati6:i  magnico:po:t6.i  no 
babebit  folca;  in  pcdibus  p:optcr  orma;f5  p:optcr  lufic/ 
tationcmmagnico:po:i8;ituncftiitfactii  vnum  co:nu 
ncutincorcbadam:quoniam  vngulaillo  foIcariee(l.q. 
c(Ten  t  multe  vngulc  adunate;iq6  babct  folcd  vnguUrc; 
no  babctcabab;qih  indiget  mtiltimodo  Declinaticnc  pe 
die.£t  patico  occlinotio  erit^p  ter  pouccs  angu  k»e:i  t  fic 
fcfhnabit  in  poncndo  pcdee  fubito  in  terrd:qni  Dcclina/ 
buntad  partesqih  bcne  ligatii  cftfo:tio:i6  gibbationis 
qgnonbencligotu^ljCtiababcnsiunctura  lajra  balxot 
facilc  DecU'nationc:i  J3ptcr  boc  in  babcnribus  cobflb  no 
creabatur  cobab  in  monibH9:qth  indigcbafcvt  cent  fo^ 
tio:esin  operarionibU8:qihfunt  moucntee.J^cdccbab 
inaialibusbabcntibue  vngula  fijramcft  j-ptcr  bocvt 
iuucnt  ad  fuTura.  jBcdoial  babcns  pcde'  fKTi;;  in  cigitoe: 
fed  modtficaucrunt  partee  modifiationc  qiusdd :  1  fua$ 

^uic    V  z 


Se  natura  mlm 

cjcpaitfione  intcUigo  partcecabab.S^ed  babes  vngulas 
f ijcos  in  Duo  babcc  illas  partes  magnas:?  non  cdponitiu' 
fHpcrcrusnificti  vnoconiungente:t  Duas  coiuncturas: 
■:  in  hoc  erit  gradatio  a  cnire  ad  vngulas  pedis^fed  gp  bs 
multos  pigitos  fi  babcret  cobab  idigeret  vt  cababj3po: 
tionaret  cuilibct  Digito:-;  no  oiuiderct  in  oigitos  oiuifio 
necdrimiliqn'tmoclu8e^tremo;:efi:  oiuerrus  ciimodo 
Bicdio:p.Sedqmloco  muUa|:  partiu  fueruntEteeoue 
fuc  coiunctiones  cil  cabab  atTimilant  :-z  il  multiplicaba' 
tur  oigiti  pediiin  bominib': vt  per  illos  mcUoiarct  fipo 
pedfirupcrterra^tcrcabanrcurti  nc  cjrponant  occafio' 
ribus  cii  tcnditur  figi  fupcr  illos.  i:  t  oc  aial  agrcfte  biis 
fanguine:b5  lingul  no  li^ta:fed  tencba  bs  linguam  que 
QfTimilat  lingue  pifciti:qih  ligatqd  cR  aial  in  parteaquo 
fum.gt  Imgijc  agreltius  aiTimilonf  in  ter  fe:qm  funt  cap 
nofe:i  funt  agreltia.fit  ia  numerauimus  caufoe  incurta/ 
tionislinguaf  inpifcibU8;zfuo^  ligamento:p:'z  qucda? 
aialia  marina bfit  lingiia  fi^a  ficut cocbi .  jbijcit  q>  mof 
Vtriufqj  mandibulc:f  m  rcctitudinc  eft  ftmilis  mcifioni; 
1  motus  eo?:  ad  partca  cft  fimilis  mafticationi.j£t  omne 
aial  no  indigcns  mafticationc  Itciit  aucs  no  bs  in  infcrio 
ri  midibula  ocntes  nifi  vnii  motii .  £t  omne  aial  mouet 
mandibula  inferio:c:qin  fuperioj  fatigaret:co  g>  mcm/ 
b:amultacontinuantinilla:fcdinfcrioindb5opcratio/ 
ne  niii  in  iuuamento  comelltonts:t  ^^pter  boc  at^zop^ia 
ueruntmafticationcei.&ed  tencbca:qmopu8  fnitei:  vt 
in  ipfa  cuulltone  babcrct  fullentamen  tii:i  babebat  cur/ 
tos  pcdes:no  tales  qualee  lco:t  ali)  lupi  qui  mozdcrc  po/ 
tueruntfed  ad  fuitenta  re  pcr  pcdce  anterioieoix  motiis 
fuicolU.£ttcncbafaicaialindige8  cibationecamis  foz' 
tis:qtn  acquifit  pcr  mozfuj.li^ofitii  ergo  fuit  ei  mcmbjp 
foztius^^zfoitiuseftilludqiiefl  fupcrpofitiicu  acciderit 
eifuepolitio  a  voliitatc^na.i;tnaU'ter  mcmbja  omniii 
aiaUu  mouent  verfus  imum.£t  ilUidell;qttT  opus  cll:vt 
f  Ue  motus  lit  vclocio::^  fonio:  cii  crit  fimul  a  voUitate: 
t  natura:-:  cognitii  eft:qm  perculTioa  poftcrioii  magie  le 
dit:-:  tunc  bene  ozdinabit  in  tencba  motus  madibule  fu/ 
periojis:^  fiait  tencbamoHCt  mandibulam  fupcrio:e:ita 
coluber  bj  ^pjius  erigcre  caput  folu  ad  pofteriue:i  hoc 
efl::vt  babcat  poffibilc  afpiccrc  oem  kiipartc  oiu.qm  no 
vuict  ab  anterioziaUquid  oe  fuis  mcmbzis^qifi  fui  ocuh* 
fiint  poftti.q.c>:tra  fua  mcmbja.ict  aiaUii  ogrcftium  quc 
oua  pariun  t  cfl  quodda  qd  oicit  lco  teirc:t  crcdo  g?  affi/ 
mileturiOalacbic-ralcbcqucfuntqucda  fpes  loccrto/ 
rij:i  crt  multi  motus:-:  elcuat  fua  cauda:t  cft  muUii  ma/ 
ccr:q:  babet modicii  fanguini9:t ideo efi muUu  timozo/ 
fus:ita  q?  timet  qdUbctr-z  pp«cr  boc  timo:  iUe  vctat  ipin 
a  comeftioncfua;imutat  fuii  colo:c  cu5  timet;qih  timo: 
impzimit  fo:titcr  lignu  in  fuo  compUrjrione.Ss  ofla  ma/ 
dibule:'Z  tjrnpo;:  fuus  ncruue  cft  fccundii  ferras  in  mon 
dibula^ituncoicoQjmddibula  fuperio:  terminot  fupi' 
us  ad  ferra  comune  fibi  t  froti:':  vadit  fub  fupcrcilijs  ad 
tympojaoevnoadaUcj^^icontrarius  teriuinus  inferu 
01  eft  vbi  nafciitur  ocntcs:':  a  ouobus  partibuscft  tecm 
da  ferra  c^  partc  auriculo:?:  comunicane  inter  ipfus  i  os: 
qdeftftmilc.q.ale^tilUidcftpoftmolares^DcindealiUB 
tcrminus:-:  eft  iUc  cuius  terminus  occlinat  inodicum  ad 
partc  Domcftici:':  tunc  crit  fcrro  oiuidesintcr  iftu  -:  fer/ 
ramquanominabamus^-rqucDiuiditfupcriuspalatum 
fccundti  longitudine;':  tunc  idi  funt  eius  tcrmini.lSs  fcr/ 
re  in  tritcs  tcrminos  oe  iUis  cft  vna  fci  ra  que  Diuidit  fiv 
pcrius  palatii  fecundii  longitHdinc:i  ferro  que  vodit  itcr 
ouo  fitpcrciUa  in  oirccto  oua  j:  mimilUiy  i':  fcrra  qne  in/ 
cipitjjpcinitiiifecundtibuiHsferrc:':  DccUnobit  obillo 
ocfcendendoinrectitudinemeiusqueeftaoe^ctrainter 


Hibcr 

qitadrtiplos  •:  coninos:-:  aUa  fcrra  azonaUs  fn  partc  Gni 
ftra;ttic  intcr  iftas  trcs  fcrras.f.mcdia;':  ouaee^tremas: 
lintcr  Directiio:iginieDentiu  nominato?::creabHnt  vf 
tcnninabunt  ouo  offo  triangulorio.  £»ed  bafes  DHo:Hm 
triangulo;:  non  lur.t  vbi  nofcunt  oentee :  ted  caditante 
boc  vna  fcrra  Diuidens  ^pe  bafesuiin  trcs  lierrc  pertra* 
feuntbunc  Diuifojcin  locisnominotie^ifHb  ouob^^tria* 
guliserHntDuooiTaqHccircuerunt  bafes  trianguU)?::t 
erigit  ouoe  ongulos  rcctos  ouap  ferro?:  ej:trema?::i  DiV 
HiditintcrDuo  oiTaid  quod  DcCccndit  oc  fcrra  mediana: 
•z  vtricp  offi  ermt  ouo  odditometa  j?pc  ferra  quc  cft  oiui 
fo:;i  vnue  ocutiie  ,ppc  dhos  conino6:i  ongiilii  expanfus 
in  oirecto  narium:i  ocicrris  niacUbule  fuperio:i6  eft  fer^ 
ra  quc  Defccndit  cu  ferro  comunicatc  in  rurium :  i  vodit 
ad  partes  oculi.£t  qtiando  oppUcaf  ad  mondibula  oiui' 
ditur  in  tree  ramuloe:i  vnus  illo^  vodit  fupcr  fcrra  coc 
municantecufronte:ifupcr  concauitotc  oculi  qHouficp 
continHemrciifuperciUo:ialtaferrafHbifta;icontinHa/ 
tur  eode  modo:i  non  introt  in  cocauitotc.  £t  fcrro  tcrtia 
que  eode  modo  continuatur  poft$  intratiit  in  cocauita/ 
tc;iqHartii  eft  DeiUisinferiusicoporatiocfcrrcqHecrt 
ftib  fHpcrciU'o;i  rcmotius  eft  o  loco  qui  tigitur  o  fuperio' 
ri.Sed  os  in  quo  oiftinguitur  ferro  p:ima  cft  maiU6;oe/ 
indc  iUud  in  quo  oiftinguif  fcrra  fccunda. 
(ECapitulii."VIlI.i5eanotbomiama]cilloy:iIabio:um. 
cr*  iTf^tlcl  ''3bctcuo6mow8:ivn' 
Xm^  Xy^*^**  iilo^tcqmmotamandi 
bulc  infcrio:is.£t  fccundus  motiie  cci» 
eft  labio;i  motue  ciue  fcquitur  motti  al 
teriusmcb:i:crgo  mufcHlusiUiue  mot' 
cft  alterins  meb:i:i  tiic  qn  motus  eft  cof 
muni8iUi;i  altf  mebjocftpcr  mufculu 
c6emilli:iolij  meb:o;iiftemHfculH8cftvnu6in  vtracp 
gcna  latH6;i  ampW  cft  ftiii  nomen.ict  vtcrcg  illop  eft  co 
pofitU8e]cqHatuo:partibu6;q:filavcniHnteiaqHOtuoi 
partibHS.£t  queda  iUo|:  nafciitur  a  iunctHris  l^tula^t 
cti  ligamcnto  pcctoas^icontinuanf  fuc  c^trcmitatce  cii 
ej:trcmitatibH6labio9:itrabunt08  inferius  obliqHu:^ 
feaindanafcunf  acaffepcctojie^i  U'gamc'riB  pccto:i6Cj: 
Vtrocp  portcict  vadnnt  illo  fila^in  obIiquti;q:  nofccntia 
a  oe^tro  fecont  nafcetia  ci  fimftra  cj:  tranfuerfo:i  nafcCn/ 
tia  a  Dcytro  coniungunf  cii  cj^tremitatc  labio:p  finiftra:i 
econtra  nafccntia  a  ftniftra;iqiiato  ifta  filo  ftierint  con/ 
tqcta  1  contrabentur  fimulcjctcndunt  lobia  ad  exterius, 
gttcrtiusnofcif  apartcfpawle:i  applicaturad  lcdxfa* 
perio:cloco:j:iftof  mufculoy;i  moucnt  labiaad  Duai» 
partcs:vnomod0.£tqrmsnarcifafccnctimcoiu':itra/ 
fit  per  auricH[a6:i  tranfit  od  gcnae:  1  mouct  gcnos  vno 
motu:ilabiafeqHunf  gena6inillomotu;i  ciiifto  motu 
ftintquida  qui  fcrc  poiTunt  DHccreongulaiia  labiopvfcs 
ad  auricHUje;i  tunc  mouet  ouriculae  ifto  motu :  i  labia 
quc  babent  quofdi  mufculos  ccmuncs  fibi  i  ma  j:iUc  fi/ 
niftre:i  babcnt mufciilos ^ppjios fibi ;  i  funt quattio:;-! 
vntiparillopvcnitofHpcrio:it'dirccto  Duof  gibbofita 
tii  faciei:iopplicatHr  jppc  tcrminos  labio?:;i  Duo  infcri/ 
H6:iinifti8qHatiio:eft  fufficietia  niotue  Uibiof  foUtm: 
qifi  qiulibet  iUo:p  cii  mouctur  folu  nioiict  labio  ad  ftiam 
partc;i  qtiandomoucnf  ouo  adouoe  portes  expadtlt  la 
bio  od  luoe  portcs^i  tuc  fi  complctur  motue  ad  quatHo: 
parte8;i  Iabi)snon  ftintoli)  motusobiftis.^.ej^trcniita 
tcs comuniii  mufcuU)?: imifccbont  fc cii  ftibftatia  Uibio 
riimijctioncqHinopotDifccrncre  fcnfiisin  fubftantiaj 
labio:j::q:  lobiii  cft  mcmbp  cornofum  fincolTc.  ©edej:/ 
trcmitas  nafi  cii  ea  continuantur  ouo  mufculi  parui  fo:' 
tes:':  funt  poriH  ne  faaantanguftiam  aliquammufculi£> 


qutbus  tmgis  ind|get:qin  nohiliozee  babent  motusge/ 
aaipii  labioip:-!  magis  ncceflariij:  vt  plus  fcmpcr  in  mo/ 
tu:fcdftintfo«es:vtrccuperentfua  paruitate:'z  veniunt 
tllimufcuUapartegibborttatis  gena|::t  imifccntfepn'' 
mo  cu  iilis  gena:;::t  veniut  ab  illa  p^miqz  motus  nariu 
eft  ad  iHa  parte:':  mandibula  infcrio!  moucbatur:  tnon 
fupcnbzj3ptcriuuamenra:ieft  vnuq6  motus  leutojis 
cftmelioj^iaiiudcfl^qdcftmagis  pjopinquii  membzis 
nobilibnsDcbeteflequietiL-.ppteridquodtimetqcmo/ 
tu^^z^ptereaitmoucreturfiiperio!  mandibulanon  eet 
iuncturaiUius  tcapitista  bencfirmata:-:  non  fijitopus 
maHdibule  inferio:i  plus  tribus  motibus.  £t  b^  motus 
eH  in  apertione  0215:1  alius  ad  claudedil  ipfu; :  c  tertius 
mailicaQonis^^zapericnsosfacitmandibulainferio^cm 
oefccndere;':  claudens  cleuat  furfu5:i  motus  malhcario/ 
nisfacitoeclinarioneadouaspartes:t  manifcfhi  oebct 
efl&qrh  motus  madibulc  infcriozis  oebet  ee  per  mtilcu/ 
los  oefccndctee  ad  ipfa;:-:  tunc  conftrf  ngetur:  t  eleuabit 
mandibula  inferioze:?  fadcntestlla;  oefcendere  ftintin 
contrario  modo:':  malhcarionis  inobliq«o:t  fecit  naw/ 
raouosmufculosin  bomineclaudentesos:'z  oefccnde/ 
tes  ad  infc'rio:emandibula:xfedtill08  paruos:quonia$ 
membzu  paruii  t  leue.@ed  alia  animalia  babent  man  / 
dibulainferiozefojtioze^pterbocffiindigcntiilaman/ 
dibula  ad  cucllendii  1  mozdcndii:':  fcindendii:':  iili  otio 
inufculifuntmolles:qmfunt  pzopinqui  medulle  valde 
bumt'dc;itaq?tnterillos:tmedullanoneftnifivnuo8:'z 
tunc  jjpter  bocqm  rimebaturqd  ft  efl^cnt  comuniclrce 
cu  medulla:t  acciderct  aliq  occafKo  mufcults :  q?  ilU  ve/ 
niretadmedulla^t^pterbocfuffodiebatnaturaozigine 
fllo?:  fub  ee  capitis:qd  osefl  compofitii  ej:  ouobus  oflfib' 
pariiie):feparationtt>U8fojaminumcatuu:qui  tranfciit 
vfcpade;:teriHspjofperc:tp:ocedunt  oaJinarim  ourc/ 
fceiiidoquoufcgpentcni3taDt:jSra:vt  fua  fubftatiapau» 
latim  indurcfcat:i  reccdat  paularim  a  fuo  pncipio:i  qui/ 
Kberifto:?:  mufculo:j:  babet  nafcctes  cbo  jdas  m3gna8:i 
comp2cbenduntmagnitudinemandibulcfiipio2is:ico/ 
n:ringuntttr:i  cleuantmandibula  fupius :  lifti  ouo  mii/ 
fcuU  iuuantur  g  iftos  ouos  mufculos .  £t  vcniut  il"h'  ouo 
mufcnUintcrius  in  ojc:i  oefccndunt  in  mandibull  infc/ 
rioie.q.in  fouea:qin  erectioponderofii  indigetvirtute  in/ 
tefa.gt  cbo:da  terria  i(toi;i  Duo:p  mufculojum  nafcitur  a 
mediotftofouopmufculo^  non  ab  c)ctremitate:vtfit 
fozriorfedmufcuUaperietesoscuquibusDcfcenditma 
dibula  infertoz  nafcitur  abadditameris  fimi  libus  acub'' 
que  funt  poft  aures:i  oefcedunni  faciun  t  e^  fe  mufculii: 
ifacitej:fecbo:da:vtfitfo:tio2:iacbojda(eguntite3J 
fila:i  illa  fila  faciuntite|:  mufculiieic  implerione  carnis: 
iillttdeft:qm  fi  clfct  vnuscjrponeretur  magisoccaltoni 
bu3:i  obuiat  incuniationi  mandi^bulc  inferio:is:icu  tra 
bitur  illc  mufculus:trabit  retro:i  babcnt  oefcedere  p:o/ 
culdubio:iqin  ponderofitas  iuuat  ad  Derccnfu;;runcno 
indigebat  ifta  mandt^bula  nifiDuobiis  mufculis,©;  mii 
fcuUmafticationisfuntcjrvtracBparte  fimiles  triangit/ 
lo:iciieiu3caputfijeritpofituin  angulo:quieft  cjrfuis 
anguUein  facie:p:otcduntnre]cilloouor3mi;i  vnus  oe/ 
fcendit  ad  mandibula  infcrio:e:i  altcr  afccdit  ad  partcs 
pari9:iintereacontinuatur  vna  bafis  rccta:i  mifcetur 
quifql  angulus  ei  q6  ante  ipfe  ej:iftt't:p:cterca:vt  ifte  mu 
fmlus  babeat  panes  Diuerias  in  c6trabedo;qin  n5  opo:/ 
tet  vtbabeat  motii  equale:f5  mdiget  multipliciDiuifione 
ad  boc:vt  perfecte  compleatur  moUtio:  1  mafticatio,  £t 
oues  oiuerfantur  in  fuis  mcmb:i8p:opter  oiuerfitatc  in 
fuisiuuamcntisficutoiucrfanturin  coUo:quonia  qda; 
babentcoUa  longa:i  queda  babent  collacHrta:quonia5 


59 

quebabcntrcdpercnutrimcntuaceno;autabaquaba/ 
bentcoUiilongii.Sedquenon  indigcnt  buiufmodi:fcd 
viutintrapinacollacurta  babent.  ttquebabentpedcs 
longos  non  pofl^untnatarc  nccp  fcfubmcrgereii  fuii  nu/ 
trimcntu  eftin  luto:i  lacubu9:i  babent  pede'  longum:vt 
twflintftarefuperpedc:iacciperc  roftrovclpica  q6cft 
cincceflariij:fedqdp6tnatare:ibabctpica8n6fucrunt 
illi  pedes  longi;i  boc  xtRnt  foaio:c8  ad  natandum;qii» 
non  timet  oc  fubmerfione.£t  animalia  que  babent  colli 
gere  vcrmes:i  pifces  paraoe  a  ccno  fecerunt  ei  pica  acu/ 
tam  multij:vt  poflintpcr  illapcrfo:are;i  capcre:i  q6  ba 
bet  operatione  ad  rccipiendii  fuii  nutrimcntii  a  ftindo  \u 
ti;facta  efteipica  lon^acuta  ncopo:;c3t  qjfamponcre 
in  lutu:i  oajlo6:i  caput:i  aU'u6;lic5  babeat  otios  pcdes: 
a  igulus  tame  fuo?:  genuum  ponitad  pofteriuai  incur/ 
uatur  fccundu  ilUim  angulum  ad  antcrins^i  oicocgo:q7 
boc  cft:q:  bomo  crcctiis  cft  in  fuo  ftatu:i  poflIbiIecft:vt 
oiuertaturadomnepartc;ibabetbomo  nares:i  tfbiaa 
magna8;i  incUnamr  ad  pofterius  p:optcr  iuuameta  qtie 
Dij:imus:i  tunc  fi  onguUie  genuum  bominis  eflet  ad  po/ 
fterius  efl^ct  iUi  grauc  furgere  poft$  fedit ;  fcd  aiics :  qiii 
funt  leues  poft:i  p6derofio:e6  antc;facta  cft  eis  occUna/ 
tio  ad  partc  magis  ponderofam .  £t  oicimus  g?  omnes 
aues  venatriccs  dto  volant  vt  pcedant^i  alie  vt  fugiant 
p:eter  aues  que  funtmagne  cojpuletie:i  q:  cft  in  cis  ter/ 
rcftritaemnltanjonpotuitingcniarinaturaeasfaccrele 
U60.£t  omnis  auis  babcs  vngucs  curuos  non  babet  po/ 
fterius  co:nu;quoniam  babetcuruosvngucs  p:eU'at  an/ 
terius.f3i  autc  p:eliarettir  per  id  quod  eft  poftcrius  im/ 
pedtretiirp:cUumanterius:icognitU5eftg7  mclius  cpi 
crccturantcriustl-pofterius^inon  p6tbeUaricHm  cozi 
nu  nificii  eleuerit  fea  tcrrci.£t^pter  boc  factii  cft  co:nu 
in  tf  bijs  poftcrius  in  auibus  tcrrcftribus:qm  fi  babcret 
vngucsantcriusnontflentidonccad  ambulandii:i  oe 
animal  babens  colUim  longij:i  fo:tc  qcpandit  ipfum  cii 
volat;fed  babens  colUim  longii  1  oebile  contrabit  collij 
in  volam  fiaitauis  que  oicitur  meftibelgenu.  ©5  oe  an/ 
cbis  auiii  ia  lociwi  fumiis.CC  £t  vipt  Sf  .g?  vna  pars  pi/ 
fcium  natat  cu  alis-i  vna  non  natat  cfi  eis^fed  tomen  ba/ 
bet  ala9:imo  natat  facicdopUcas  oc  co:po:c:vtcoluber: 
1  credo  q6  marmc  fitbuiMfmodi'.£t02do  alanim  in  pf/ 
fdbus  eftotuerfus;ifitfutts  nHmer':iquipifcis  babuft 
papas  multas  magis  viuit  in  ficco:q:  conclufio  fuoj:  po 
ro:Hmretardatur:ioclpbin:quoiiiacft  magni  co:po:i8 
1  refpirat  iuuatipfum  natura  per  canna  vna  magna5.fi; 
fi  vefperrilio  babcret  caiidam  no  bene  poflirt  volarc.  £t 
ftrutioaflimilaturauibusinquibufdam.iali)sant'maU< 
businquibufdam;iq:non  babet.4.pedc8  babetalas: 
iq:n5eftauisvcrenonbabetpliimas:fed  fimile  pilis: 
iq:a(irimiU)baturammaUbus  quadrapcdalibus  b5  fo/ 
leam  ficut  camelUjs:i  q:  out^bus  babct  illa  curuam. 
(n5nct'pitUber.XV.£>egenerati6caiaU'u5:iDe3notbo/ 
mia  virge:imatricts.Caplm.L 

l^  I  rtl  Cl  \  S^"^''^"^ '"  ^^^  ^li"(^  ^^ 

iniiiiai  rnafcultnii:ianimalgenc/ 

ransin  feper  aUud  ad  complcmcntii  vcl 

partescomplemenricft  femininum:ifi 

aliquodanimalcfl^etqdgencrarct  (e  p  fe 

non  baberet  mafcuUnum  vcl  femiiiinii: 

liamin  boc  oij^imusoe  vcgetabilibus 

minimi6:qdpoteftfciriinboccapitHlo.£toiaaniinaUa 

fanguineaqucambuUint:autvolant;autfaUanteriitDi/ 

ucrfa  permafcuUnui  feminintiii  erit  interilUt  luj:«ria' 

tio:fed  fi  non  pariunt  fibi  fimilc  cfl^ctoe  numero  gencra 

tiii  fibi  fimilcfed  anulofa  ia  generant  le  per  ptitrefactio/ 

amc.    V  j 


E)C  natura  mM 

nm:tiimtmakalinu:xfeminimm:zcrit  inter  ilUUx' 
;curiairo:fcd  non  pariunt  fibi  (imilc  gitranes:':  li  pareret 
fibifimile^elTcntocnumerogcncrantiufibifimile^Tqit 
gcncrantrcnon  fuigcncris^iftagcncrationon  vadit  ad 
non  termi5ii:vt  fiat  mut3tio:i  non  faluatio  in  genere;qz 
non  ponit  terminum  in  vnoquocp:'Z  tunc  erunt  qucdam 
animaliaqucgcnerantgencratione  complcta:i  quedaj 
iiTComplcta:iiftudcftin  ouantibus^igcnerantibuB  gii/ 
fanc8.ictouantiuquedamgcnerantoua  completa  ficut 
mcs:i  queda  non  completa  ficixt  pifccsiqiionia  pifciuro 
oua  crefcunt  poftq^ej:cunt.i:teode  modo  crcdo  g?  cnu/ 
lofum  animal:q6  generatur  per  putrcfactionem  in  terra 
non  gencratgufanes  gencratione6:fcdoua  que  poft  mu/ 
ranmr  in  gufanca:-:  non  cft  rcmotii:quin  ctiam  tlle  gufaj 
nes  rcucrtant  ad  namra  illiue  a  quo  gencrate  funt:i  qc 
ncrantipfu5:i  volo  oiccre  cp  no  ftat  fua  gencratio  in  gu- 
fancs  fecundii  modii  quo  poteft  faccrc  rc  fue  fpccici:i  iV 
ludindigctfpcculationeinmarini9:quonia  invna  ciai/ 
tate  faraccno:p:que  oicitur  fcealiKam  poft  pluuia  magna 
qucfuitibicvidebantbombices  coopcricntes  terrapcr 
iniliariamulta^iquilibetillo^Jtej^uit  fupcrfe  fericumti 
cjciiieruntpoft  volantcs  alatc:ifccenint  feme;fed  iftad 
fericumnoneratcontinuatuncc  potcratreduci  adcon^ 
tinuitate'pcraUquodgenu6calamiftri:';  tuncnon  cura/ 
uerunt  boies  oe  illo  femine.£t  crcdo  q>  fiilli  boies  Dcdf  f 
fentpulUsillo:u5  ouo:umfoUabonamozi  veniiTentad 
completa  fpeciem:i  generafTcnt  bonu  fcricij.£ed  oeter/ 
minare:igjftamtu  cft  Q>animaUaque  generant  perfc 
faciunt  ej:  fe  gufance  non  placct  mibi:  quonil  nemo  pot 
viderc  quando  gcncrant:f5  gufanes  fut  g  apiculae  vola.- 
tC9indrcuimcandcle;iperbombice6:i  pcr  locuftas^i 
pcft  conucrtunt  in  fua  fpccic.f.per  oua  pjedicto^  ad  fpc 
dem  ipfu5  oico  gcneranti9:i  tunc  non  cftmiru  fl  anima> 
Ua  anubfa  ftmiUter  generant:i  foztafTe  picdicta  oicetes 
opinionenonintelle):eruntopinionc  nifl  media:fciUcet 
Q>ciibomba>;pmofaciatoua:ipoft  giifanc8:ipoft  bo' 
bicem;noncogitaucrunt  nifi  gjtantiifacerent  gufancs: 
«z  fic  Dc  alt)8  3nulofi9:i  ia5  babui  amicii  qui  fecit  fcozpio 
nC3;iilUfco:pioncepoft  gcncraueruntaUos  fcorpiocs^ 
£tnonDebetboce(TeaUquo  modo  Q^resqucgcnerant 
per  virtutc  gencratiua:quin  ct  poftint  aUo  modo  gcncra/ 
ri;quoniambenepoteft  elTeg)  generatio  fitad  gcnera/ 
dum  fpecicm;fed  factio  eft  circa  indiuiduum:qd  poft  in/ 
cipit  gcnerare.-i  ficut  bomincs  poflfunt  fe  refcindcre  a  ge 
neratione;autc>;volutate:aute):  pefteaeri3;i  moaocs: 
1  tunc  (i  fieret  bomo:iUe  ctia  generaret:i  reucrtcrct  fpc 
cie8;ifactio:igcneratioeruntuiuantC8  adinuicesin  faU 
iiando  fpeciem:iiam  inuenimus  in  vno  riuo  qui  oicitur 
iactamcafto:cm:ifcitumcft  gjiUcriuuscftpauci  tem/ 
poiisri  crcdimus  q)  ilUid  animal  fecit  (e  ibi;quonia  non 
pofTumus  Dtcere  gp  iU6  animal  jvenit  a  mari  in  iUii  riuii 
pzoptcr  nimiam  Diftan  tias  ilUue  riui  a  mari:i  multotiea 
cdcaHantterra:iDefcenditaqua;i  DccurritiUa  aquaad 
aUquam  foiTam  in  qua  nunqg  fiiitpifcie:  i  poft  gencran/ 
turineapifcc8:iDi^it  qjmaf.DiiTcrta  fcminain  fitutc/ 
culo:um:imatrici8:i  quando  abfcinditur  virga^mutat 
comple]:ioncco:poa6:inoncftrcmotum  cumfit  com/ 
plcj:io  mafcuUna  manans  in  alia  mcmb:a  p:eter  co:  ab 
vnomcmb:opoftq5tomplctU3fueritfuU6  effectus  crit 
complcmentumcffectuspoftqp  inteiideritin  meUo:cin 
coitum;i  tunc  cii  amputabituriUiid  mcinb:u5  imutabi/ 
tur  complepio:i  boc  quidc5  non  eft  rcinotii  poftqj  ilUid 
meb:p  amputatii  abftuUta  co:pc  cdplepone  mafcuUna: 
1  tuc  non  nafcen  tur  piU  in  confimiU  fitu  cum  maribu8:i 
non  afTimilabitur  vojc  iftius  vocibus  mariii:fed  fi  fuerit 


'Libcr 

abfcifioCftiw8poftboc:ipoft<p  piU*fucrmt  quietfin  fuo 

fitu  no  aufcrenmr  piU  vcl  vo%  mafcuUna.  £t  aUqui  ma/ 

fculo:um  non  babent  tcfticiilii;i  p:opter  bocdto  ocfcen 

dit  fuum  fperma  ficut  in  quibufda  pifcibits  non  babentt 

bus  tefticulo6:fed  ilUs  erunt  Due  vie  recte .  £iij:it,i  tcftif 

cuU  in  quibufdam  baben  tibus  tcfticulos  non  funt  pars 

viarum  fpermatis:fed  oiaid  a  v^6;fed  veretru  fuumini/ 

tium  cft  a  Ugamcntis  nafcentibus  ab  ofTe  pectinis :  i  fue 

carni8:i  eft  crcationis  rare:i  boc;vt c ptedatur  per  fpiri/ 

tum  fubintrantem  cum  opus  fuerit;i  cadit  cu  opus  fuc/ 

rit:itunccumf(ieritaUqiiandoerectum  non  conducet: 

iinfuaerectionc,funtDuoiuuamenta:i  vnum  iUo:iieft 

mcUo:atiointroitusadvuluam;iQ7in  vtiluafit  poten/ 

tia  melius  rccipiendi  ipfum.Ht  fecundu5:vt  fit  via  recta 

quatenus  cmifTio  fpcrmatis  fit  equaU6;i  ouc  cTctremiia 

tes  fui  capitis  babent  oecUnationes  ad  imu:qm  certa  eft 

illa  cbo:da:i  creabarur  illa  cbo:daj3ptcr  pulcb:iti!dinc: 

1  creabatur  etiam:vt  fit  fuftentamentii  virge  ne  cotinuc 

erigatur:i  meUus  eft  fuftentamentii  nodi  virgc:i  mcUoj 

eft  incifio  in  medio:i  virga  quando  eft  longa  non  muUii 

generat  p:opter  longitudine  vie:i  cft  res  que  cito  aUera/ 

tur^quadooiuidifa  loco  fuegcnerationis  fcdmatrijreft 

pofita  pofterius  vefica  anterius  inteftinis^vt  fit  culcitra 

inter  iUa:i  cuftodiatur  ab  iUis  p:optcr  crcamra.  £t  mu/ 

fcuU  mouentce  virga^  funt  Duo  paria:i  vntu6  paris  mu/ 

icuU  funt  cjc  Duabus  partibus  virgcn  cum  ej:tendiint«r 

ompUficatur  via:i  rcctificat  ;vt  vclocitcr  e  j;eat  fticrma : 

1  ali)s  nafcitur  ej:  ofTc pectini6;i  continuat  cii  radicc  ve/ 

retr(e);tranfucrfo:i  tunccumfiicrit  fua  ejitendtt  cquaU> 

erittenfi'ovirgerccta:ituncfemEtenfio  virgc  fequitur 

motusmiifculo;z.i5i>:it.icreatifuenint  tcfticuU  pcndc 

te8:vt  meU'o:aret  o:do  v3fo:um  fpcrmatis :  quonia  iUa 

vaf3crcat3fiteruntto:tuofe;vtmateriafpcrmati6rct8r 

daretur  ^pter  Digeftionem;i  complcat  in  eie  ciits  gcnc/ 

r3tio:i  etiam  iuuant  ad  cquaUtatc  ciectionie  ne  nimium 

fcftinct  ficut  in  b:ut^:i  boc:q:  inducit  cis  quandas  gra/ 

iiitatem;q:rctardant  abciectionc;iifhid  non  cftabiolu 

te  iuuamcntum;fed  complctur  *uuomcn  tum:i  eft  nomi 

natu5:iiUudcft;quoniain  cocomplentrgcnerario  fper/ 

matis^i  non  cft  inconucnicns  eiufdcm  rci  cfTc  pUira  iu/ 

«amcn  ta.fit  cum  Dij;it  magiftcr  p:imu6  qi  tefticuU  cj;c/ 

untaviiefpermatisvoUut  inteUigerc  cp  nibil  faccrcnt 

adgcnerattoncmfpcrmatis;fedg>fua  (ubftantiaeft  vv 

uerfaafubftantia  via;:que  continuatur  cum  iUi6;quo/ 

nia  no  cft  via;fcd  fuftentamentii  viaf  :i  non  eft  menda/ 

ciu  q6  Dij:itmcdicu8:i  oi^itg»  quando  fpadonanfaialia 

contrabunt  ncruui  vcncin  furfum:ifcparabitnt  a  vcn/ 

trc:i  non  curret  in  eis  ad  virgam  materia  fpcrmatis^i  oi 

^it  gjtbauni6cniumlatu8cft:i  voluit  coirc:i  videbat 

materia  Dcfcederc  ad  oidimo8:i  e^iuit  a  virga;i  gencra/ 

uit.£t  vijiit  qp  fcmen  aliquando  co:rilpi  vu  U;fcd  cu  afce» 

dit;i  adunamr  in  vno  loco  oigcritur.ttomnc  carcs  cm 

re  caret  virga:i  tcfticuUs;i  q:  pifccs  non  babct  veretrii: 

ideocomplent  fua  oua  ejitra  (icat  fcminaarbo:j:  cjctra. 

j£t  oico  q)  inftrumentumqd  bobct  femine  cft  matrij;  in 

p:incipiocrcature:ig7ilUrefpondeteft  virgain  mafcu/ 

lo:iconiunctumcuiUa;lcdinvno  iUo:umcft  complcta 

tnateria;ierit  cj:tra;i  in  aUo  crit  oiminuta;i  rctenta  intc 

riu8  quafi  virga  in  mulicrc:i.q.oiTcum  tcfticuloy  maris 

cfTet  inatripLq.  virgo  efTct  coUuin  eiu6:i  vuUia:i  ouo  te 

fticuUinuUeri6:ftcuttefticuUviro:u5;iin  virie  funtma 

io:i6  quantitati6;i  longio:i8  cum  roninditatc:iin  mulie 

ribu8intcrius:ificutmarceb3bcnt  vafa  fpcrmatisin/ 

ter  tefticulo6:i  k>cum  eyiitue  in  radice  vcntri6:it3  muUc/ 

resbabcntinter  tcftiail06:i  o;ificium  matricis.q>vafis 


©ccirtiurqmnma 

DidHnaCa.SedmmaribusmdpitfpermaatcIhcuUs:': 
elemtfardisiz  figit  fe  in  quanda  concauitate a  qua  pen/ 
denttertiailii-zpoftDcfcendit  toztiiofe  inferiU3.-z  coplet 
ffnoigeftioncfpermatic&qdreuertiturquoufipqccatB 
via  que  eft  m  radice  virge  a  ouab''  partib'':i  ille  locus  eft 
^pecollii  vefice^^zilludeftlonguin  maribus:-:  curtiiin 
iTiHlieribu3:fedinmuliertbu6tendita  ouob^^ouis  ficut 
Duocouiuainouomaria^-ze^rpanfe:?  vadunttn  afpectit 
vritidum:tcontinuan  t  fua  capita  cit  teftijijulisit  coftrin/ 
gunturinbozalu^urie^^pzoceduntad  oiificiii  matricis 
cqualiterrqm  contrabuta  ouabus  partibu8:i  ttmc  ape* 
ritur:iampUat:'Z  fugit  (perm.i  funtcura'o:a  fibiconfi/ 
milibus  in  martbus :  t  oiuerfant :  qtii  vafa  fpermatisin 
muUeribusconnnuant  ciitefhculo:z  tranfitad  addita/ 
menta  coznualia  quidda  qd  nafcitur  ab  vtroc^  tediculo: 
t  voitMtatfpermaintravas:!:  vocantur  vomitatiafper/ 
mati9:fed  vafa  fpermatism  mulieribus  continuat  cu  te 
iltculis :  qiii  vafa  fpermatis  in  mulieribus  accedunt  ad 
molUcic:':  lcnitatcm  tefticulop  in  cisti  non  fiiit  opus:  vt 
eflrcntoara:neceriamcbjan3illof  ^q^n  bcnc  coopcriun* 
tur:T  no  indigent  ^iecuonc  loga:fcd  in  maribus  no  fuit 
boniicontinuareillacu[tellicuU3:qtniUa  inducerent  lc 
fion^eis  in  bozaconflrictionis:fed  pofuerunt  interilla 
mcdiu  qd  oicitiir  anendo::<z  vcnit  rcs  vomitata  ad  oigc 
ilionc  ilUus  fccundii  medico8.£t  fccundu  magiflrii  piV 
mul  in  muUeribua  aiomitant  aliud:q6egciunt,ppc  foza 
mcn  vrfne::  ^5  ccrtificatur  boc  infpcctioncmuUerii.£r 
opuseil  in  bocqih  ouficiii  matricis  feflinatad  fugcndi» 
rii  fenfcrit  ppiin  fperma:t  tunc  fngct  fpcrma  maris  aij 
Of  nbo  ceciderint  in  vn  ii::  Reet  matrij:  attractiua  folius 
fpcrmatismarisperfe  linc  alteri^coitione:-!  attraberet 
uaturaUter  fperma  viri:  accideret  g?  fempcr  matrij:  cq/ 
iiterintendcretin  attractioncfpermaris  vuttiunc  fciti» 
cft  q>  in  attractione  ppm  fpermatis  reperit  fpcrma  nia/ 
mqctraq6eycitctfpcrmamHUeri6:itunc  opcrabit  ui 
vnabo;a  ouplC)c  opu3.f.ciectione  ppi^  fpermatis:'z  re/ 
qHiiitioncaUcriU8:SedpmueftmagisDignij:vtcicda/ 
turcii  tcRimonio  muUe^  oifcreta^:':  efl  teilimonius  fa/ 
pientis  pzimi:Q>  via  feminu;  qctms  iUo^  e(t  (Iricta  val/ 
dcx  funt  coopericntesilla  in  cirtuitu  carncs  glandulofe 
«colluvcficei-ziUecamcsglangulofc  cmitttitafc  quaf/ 
dl  bumiditates  caUdas  quc  venien  tesad  onficiii  matri 
dsflimulatadUi7:uria.£tfpermainmaribuscll;magi8 
oigeflH;:^  vcnitad  teflicubs  per  venas  toztuofas  mul/ 
tas.q.ramifutiu  ftfesqucoucuntcis  fanguinein  quofit 
Oigcftio^iaUcrabit  quatulacutg  altcrationcin  eisquo/ 
uf^affimilet  tcflicuU3:jzbumiditatt  tefhculo?:  in  crs:! 
^pHcdqdibiappwpat  oefpii  aereo:^  creabat  matrij: 
tjc  vcnis  multisi-z  ramificat  cj:  venis  pnoiatis^vt  lint  ibi 
od  fuftetamcntti  crcature:^  vt  fit  fUEfluitas  menflruofa 
Dcfcedc0|2iUos,£tUgal>at  matri]cciioo:fo  Ugamcntis 
foztiTjHs:-:  facta  eflcj:  fubfiltia  neruofa:qih  inoigctmub 
ta  eyxenRone  in  augmeto  creamrc:':  per  jjpagationc  cii 
inculcat  fuper  fctii  in  o:a  partus-.i  no  copletur  fua  coca^ 
uitas  nifi  cti  coplemcnto  co:pozis:ficut  1  ouay  mlmilla 
rit  in  fua  quantitate:qj  ante  boc  no  indigct  matrice:aut 
mamilUs:^  in  bominib''  babet  matrij:  ouas  tuntcas:'!  in 
oiaUbusalt)6fm  numcp  mamilUijz. 
I  Caplhi.lLi^c6plc):i6ib'mo|i  iaiaUb" 

Z  aiumaltum  '^Z. 

quecomplcntintra^tqucda  funt  quepo/ 
nunt  intrait  emittiit  fom-z  quedl  com/ 
plcnt  cjctoto  fo:as:vt  pifces .  £t  q  pariiit: 
-'quedipartutinrrc^iouat  in  infertoui  M 


60 


vetris  nc  c6p:imat  oiafragma  crcatiira:'Z  bac  coparatoe 
creature  nc  fiat  graue  totii  q6  afccndit  fiipiua  It.i  ctii  IV 
ofccderct  fiipcrius  fieret  grauis  partus:':  boc^pter  ftcr/ 
nutatione^-zquicilcpalidrequefdcitadafccnfioncni.tt 
oialia  molUs  cutis  facictia  oua  fua  cj^tra:-:  q6  cll  otirc  ci;* 
tis  non  bs  oua  fccis^lcd  babebtmtcircti  tcftas  pofitas  in 
circuitupcauitatcsadtcgediioua:'Z  aialouas  fuperftiu 
ftercuscftvniusmodicum  fuavrina£tto:tuco  via  fui 
ftcrcozis  cft  vna:-:  babctaUa  via  ad  fua  vrina.j£t  aUqua 
pars  aiaUu  luxuriat  fecundu  manifefia:  1  alia  pars  fccu/ 
ducontactuscFtrcmitatii;-:  aliaparsfm  drciitiolutio' 
iie.£tfuntqucdaaialiaanulofaqHcn6lu]curiantrm:fcd 
gencrantfcmpcrfK^zqucdafuntqucltijcurianh^zmascft 
mcUo:fcmina:ficutin  quiburda  auib^^ptcr  maiusco/ 
ucnten8.£tfcminacmittitmafculo  caudl  feciidii;gjfu/ 
gat  memb:ii  a  quo  concipit:':  poft  bcc  maio:  rario  ooctri 
ncp:imecflinfpermate;ifemine.gtinilioiocoputatg> 
mulicres  n6  babet  fpcrma:-!:  cp  figniftcat  fup  ocflructio/ 
ne  fue  rationis  eft  q6  ipfc  oicit  in  vna  oifferen  tia:  qp  crea 
turaeritquandomasc^cit  fpcrma  finc  muUcrc^tnon 
critqtiandoc^cictambo^-zilUid  ngnificat  qp  amboetj' 
ciunt  f  m  aliquc  modii.isciiidc  nicit  in  alio  loco  gp  feme 
efl  materia^-z  fangiiiB  mcnflruus  cft  cib^^au  t  no  cfl  polli 
bilc  fcciidii  q6  oicit  gj  fit  ifhid;-:  oixit;i  opus  eft:  vt  fcias 
fi  fpermacdt  0  co:po:e  vtjrcjccot  a  carnc  partim:aut  ab 
ofTibU8parrim:'zbocq6oucitadbocelt  oclcctatio  quc 
c^pzcbcndittotii^tafTimilariofiltj  adpatrcvelin  aliquo 
mebzo:autoiminutionc:autaIiquo  mcb:o  ftgnificato:-! 
odbiic  in  partcvniucrraU  aflimilarioni6.gtriic  opue  eft: 
VtafTimiIationi6fitc6itcrcaafTtmi!arioco:po:i6;crgoh 
fiicrit  co:pu6  totu  trafmutas  fperma  ocnjcbr  crit  tran/ 
fmutans  fpcrma^-z  fi  n6:tuncafli'milatio  eritpm  vnii  me 
b:u.©cd  ific  roncs  n6  funt  fuflFicietC6:qtfi  figura  p6t  ca/ 
dcrcbcncin  vngttc^^acapillosc^znibilcj^ibit  fecundtiiU 
lOK-z  etia:qm  natus  afltmitarauo  qui  cft  rcmoms :  1  no 
remanebit  fcmeilliauo.et  ia  oijrertint  op  vna  mulicr  cr 
vno  nigro  pcpcrit  filia  alba:ocindc  illa  filia  pcpcrit  filiS 
nigrupcoitu  ciiilloquifintnigcrficutfuus  pater.ftfe» 
men  n6cmittiitmcb:ainftfaUa;q:  ftmtinftfalio^-zcadiit 
in  illa  fua  aflimilatfoc.fcijrit.-zadbuc  fi  ff  ma  ectftn  mo 
dii  qucnarrauimu6:c€'t  fpma  aial  panm;qtfi  in  illo  cfl^ct 
oc  quoUbci  meb:o  pore;ocindc  qiio  viucret  iftud  aial  fi 
fua  meb:a  n6  ecnt  pofita  fc6m  ?uenies:q:  fi  mcb:a  ccni 
pofita  fc6m  coucntes^tiic  fpma  bois  crit  bo  partius .  £t 
Dico  di  toto  ifto  (i  fcmina  bf  et  fpma  c^icanein  nois  ro/ 
nc  -z  fpmatis  viri  centia;ccnt  tuc  ouo  boic8:aut  ouooia/ 
liacuocfccndiitfEma  vir  'zmulicris  fil:'z  adbuc  gdvc/ 
tabit  Q>  mulicr  no  paritcj:  fe:  cii  ipfa  bj  mcbza  porata  cjc 
fcin  fucfpmatft-zin  locoocputatofgmatK-zgd  oicentin 
mebzognatigis^autqiiofunfc-znos  fcimus  gjgdapmo 
gcnerat  feminas^-z  poft  gnant  filios^-z  bcc  oicimue:q:  eft 
cdalterationiecoplejrionieqHoufqjvnuOuopfEmatus 
cu  vna  c6plcjnonc  ad  altcra  cii  c6plejnoneoiucrfa:quf(^ 
giiet  pipfusmeb^^-znoqeimcby  aUqn  cj:ita  mafculo: 
1  in  illo  ps  mebzop  mafcuUnop^-z  aliqn  cpuit  cii  illo  ^8 
mebzo:j:fcminojr:tiicsacciderct  cp  ciuefirc  occiderct 
inolu6meb:i8EcamoIterationi8:n6E  cam  mutariois: 
dij^it.-z  adbiic  multa  aialiii  pariiit;-:  n6  fua  fpcm^fj  gufo' 
ncs  qiic  fo:mant  alia  fosma:  vf  mufcc:':  apiculc^z  tvict\6 
cftpol'e:vrtftud  afcribat  mcb:ie  aflimilib^in  fuo  ^ite:i: 
10  lujniriat  aial  vna  luj:uria  qtia  in  co  giiant  aialia  pUira 
vno:'^  foztaflccriit  intcr  cas  mae  -:  fcniina;-:  no  cft  pole: 
vtoicaf  g?  fpma  inillofitDifl^imilc.etadbucramueof/ 
bo:i6 quin6 cft ocdfus 0  fcmino  totu plontaf  in  tcrrd:': 
09{  fntctii:-z  odbucl;  ramiie  non  fit  cjcfrucn):f;  ej:aUo 

;9uic.    1D  4 


®e  iiafttra  aialm 


ramotmr^zboc^erfiufintijdili^adipmils  ncrn  fitfnv 
ctii9ajta(limilQt.ii:ttiincficij:it  cp  ramuflbabuitinfe 
Cteefructusi-zpofueriitilliiramiiinfud  radicc  imictu; 
cti  gtibus  aliop  ramo?:tunc  no  erit  rcmotiJ;quin  in  aia/ 
It  crit  fitr:'!  non  eH  opus:  vt  veniat  ab  omni  parte :  qtfi  in 
vna  parte  funt  ocs  partce.fit  vlr  partue  no  eft  caufa  ma: 
«q>fitinfluj:iiabomnimcmbjo:fed  fuicacft  virtuetn/ 
fo:m9tiu3  ficut  cft  fcamnu  in  carpentartj6:fedq6  nomi/ 
naucriitocDelectatioe  lupirie:tijc  ree  lupiriceft  multc 
lu^uriationispoftq|iiu):eritfpermain  vafa  fua:*:  eftDC 
nouo  motue  pfricationie:?  iuuat  ad  odcctationc  punctu 
ra:i  tttilatio  fpcrmatis  fue  mcmby  ficutcofricatio  in  pu/ 
IhtUs^apoftpfricationefequitfcparatio  fpcrma  tie:tifte 
tnoduenon  retfcritin  oibusmebiiscqualitcnfs  fblitiu 
vafie  fpcrm  atis.  jbijrit.tiic  otco  q;  fpcrma  eft  rcs  cui''  par 
ces  funt  fibipiimiles  fuioiuifa  a  cozpoje  non  DtfToluta  a 
cozpo2e:q:  oitTolutio  cct  innali8.0perma  aut  e(l  ree  na'/ 
li3.£t  iuuamcntii  eft  in  fpcrmatc:fed  no  cil  iuuamentu; 
in  eo  qo  oiitoUiit  a  co:po:c:-zerit  DifTolutio  a  co:po:e  in 
f  Uie  que  no  bnt  fperma.@cd  fperma  eft  queda  fugilui/ 
t3scibi;indcftpcrco:ruptione:aut  liqucfactione':':  non 
eftfuefluita8oigeJbont'9p:ime:necp  fcde  :qin  flegnia:-: 
colera  funt  illius  modi:i  jsptcr  boc  inucnif  vomit^ifto/ 
rii  poit  oigeHionc  fecundl:':  ia$  cnint  fitia  ifta  fuperflua 
inulta:fed  fpcrma  cft  fupfluitae  oigeftionie  vltimc :  i  ci' 
abundantia  efl  cii  fuerit  cibue  mu  Itus;':  titc  opue  eHm 
fit  e)c  illo  cfte  memb:ii;qtn  eft  aptu  ad  boc:':  no  cfl  rce  oi 
uifa  ab  omni  memb:o:'!  tunc  no  cfl  fugfluitas  fm  via  li' 
q«efactionis:ctcnim  fiita  cncraial  ergo  magnico:po:i8 
ci^crit  multe  DifTolutronis  erit  multi  fpermatis.  &ed  no 
efl  multi  fQmatie:';  ideo  cil  pauco^  filiof  :qtn  cib''  fuus 
clarificat  afuBfluitatefcda:oiuifu6eft  in  magnitudincs 
fui  co:po:is:':  (ijnt  boics  magni  co:po:is :  i  arbo:c9  (ttr. 
^tppiieiiai  multc  ptngucdinie:qth  fua  bona  fugfluitas 
traniit  in  fepii:aut  ptngucdinc:t  ad  boc  q6  liqucfcit  non 
f  nd  Jget  mcliue  ^  complcatur  ipfu;  fperma:  aut  b;  vafa 
oeputata  ad  recipiedii  ipfu;:i  lac  fitr  in  mulierib''  quoq 
mo  affimilatfpermati.£tf^rmaoiminHitur  inco:po/ 
lis  liquefaaioc:iaugmentat  liquefactioMClin  bocefl: 
q:  fpermacfl  fupcr  via  oigcihonis  novia  liqucfactionis: 
1  idco  oiminuit  in  infirmis  fpcrma:':  no  iniienit  in  puc 
ns:qm  fua  oigdhb  tcrtia  e(t  foztie:z  fua  ncceffitas  ad  ci/ 
bti  efl  multa:'Z  non  crit  in  cis  fltperiluitas:?  ois  .mcb^op 
liquefactiofacitinfirmitate.ictmultafpermati8cicctio 
no  indudt  infirmitatcfcd  etia  iuuat:nift  fottaffc  altercc 
per  viii  co^ruptionis.icius  cjcims  crit  fecundu  via  lique/ 
factionis^-ziftcrationesinbaclpcculationcfnfTiciut. 
(nCaptm.Iil.i^  fpermatc-i  fanguinc  menfhuo. 

]rx^  ^ff  resccrta  cp  fperma  cft  fuE/ 
JS»'  ^**'  fitjitasDigeftioni6vlcime:t 
eftfuperfiuitae  bcnc  oigefta :  i  eftpofi/ 
tiiin  crcaturajpptcriuijamcntij:^  albc/ 
fcitJjptcrfo^titudineDigeftionis^-zqua/ 
dofitcu  nimio  conaminc  cpbit  fangutV 
-'nolentu:^  ita  fanguie  menftruus  cft  fug' 
fluitasvltimeoigeftionis^fcdnoperuenit  vfqg  adDigc/ 
ftionc  fpermati9:cu  necctia  (tjperfluitosillo  quc  Dicitiir 
fpcrma  in  mulierc  no  pcnicnit  ad  Digeftionc  fpcrmatis 
in  mare  :qih  mulier  efl:  vniucrfalitermare  oebilio: .  £t 
idco  vcnc  in  cis  funt  ftrictio^cB:':  caro  magie  bumida:i 
fua  co:po:a  magis  parua:':  ^pter  boc  contingit  in  eie  fu/ 
perfluitae  multa:i  no  Dtgc(^a:z  lic,  ctiam  tpe  motus  ftie 
(uperfluitaiis  cqualc  tps  in  virie  etia;  aliqili  magis  fefti' 
nan9:qihfuavirtuscftDcbilisadc6fumcndii  totu  cibii 
in  cremcntit  in  illo  tempo:e  tn  quo  no  eft  oebilis  virru» 


Hibcr 

in  martlxierred  multiplicatiofupcriluitatid  in  eis  aditnai 
ta  cft  caufa  egrimdinis  in  eis  cii  fttcnt  rcte  ta.£t  oimintu 
ttomcftrtjo:pcaufataUqriabc^itufanguini8abaliomc 
b:o;i  fi  ec't  fcma  adunotti  in  mulicrib^^ect  fgma  gencrae 
tale  qualc  ipiti;  ipcrma  qd  ect  in  illo  virms  gcnerae:':  d1 
gcftiovidet  non  indigcrc  mcnftruo:qih  caufa  fpcrmatts 
eft  contrariacaufe  mcnftrui:qih  mcnftruii  gcncratqua^ 
do  oigcftio  abfcindit  a  coptcmcnto :  i  fpcrma  gcncran» 
generat  pcrc6plemcnttiDigeftioni6:ndco  marcs  quo* 
rii  coplc^io  aftimilat  c6ple)cioni  fcmina;r:crtjt  pinguee; 
lillof  fpermanoncritgcneratiuii:i  mnc  manifeftueft 
q>  amulicrcnoDefccnditfpcrmafecundii  fimilimdine 
fpcrmatis  yiri  generdntis;i  tunc  tu  ,cuftodia6:qth  no  Di« 
co  q>  no  cmittat  fperma  aliquo  modo:  (Tcut  putat  bomo 
mali  t'tellectue:^qii  fucrit  nc:non  crit  crcatura  gciicratii 
per  adunatione  ouo^  fpcmiatii  in  vnii  fcdm  cp  via  illo^ 
fit  ad  vnii:i  idco  cotingit  cp  mulier  pot  imp:cgnari  ftne 
emiifioncfpcrmati8:ifb:tafTcambo  Dcfccndunt  fimul; 
1  mulicrcs  Dictit  boc.£t  fo:ta(Tc  lic;  mulicr  no  pcrcipiat 
emifTionea  fein  vno  tempo:ccoitue:f3  tn  tn  al<.o  tempo/ 
re  exii^it  vcl  antccoitu  vl  per  cjcpulfionc  naturc:i  intra* 
uit  matricc;:i  cuftodicbat  a  matrice  quoufq;  potuit  po' 
ncre  ipfu;  iuuamcntii:i  boccii  poft  aduencrtt  fgma  ma« 
ris  oirectc  ad  ipfu;  finealiciua  attractione:fed  pcr  vcloce 
impulftonc:Deindcattracttomatrici8Ciioefccnfufema/ 
tis  mulicf  .£t  ia;  certificatt  fumue  in  boc  pcr  infpcctio' 
nc9:iinqui(iti6ce:itttcboc  iudiciuin  fpcrmatib^eftiu/ 
diciii  in  ouis  vcntiiqi!  gallus  etjcit  fuii  fperma:i  eft  inue/ 
tiiouuatrinii(inealbttmine:tiicficntilla  oua  gcneraU'' 
m.i:>i%it.i  fpcrma  mulicrisn6cxite]ctra:  ttic  qdcfitab 
illa  cu  Dclcctatione  i  ai^titu  in  occurfu  fpcrmatis  viri 
no  erit  fperma:fedqucdabnmiditas:i  boc  cft  ve;z:i  i\\» 
bumiditas  venit  a  glandulie  ficut  pdi;cimue:i  eft  mul^ 
in  aUHs:i  pauca  in  ftifcis:i  no  ncft  opiis  cp  putcs  cp  ocle/ 
ctatio  in  lujcuria  totalitcr  fita  fpcrmate:i  a  fuo  oefccnfu: 
f;  cft  E  motii  fpijs:i  fpiie  ej:it  in  Dcfccnfti  fEmatie  mulic/ 
ri6:imari6.£t  fperma  mulicris  eft  f  mvia  fpmatis  illo?: 
pucro:pquiemittuntfpmaantc$  coplcat  tps  fgmatis 
in  eis:ncc^  fcftmant  feftinauonc  tccta:q:  illtid  no  erit  oi/ 
geftit:!;  ilUid  fpermatie  q6  eft  in  muliertb^potpiTarc  ma 
terta  crcature:qih  cft^pinquius  ad  maturadii:  ^ctiani 
nicnfb^uus  fangtiis:qth  mcnftruue  fanguis:o;  q)  opcrct 
aligdinyfti;anteq^c6pleat  adboc  q>  pofTitcccib''.^! 
afltmilat  fcme  in  muUcrib"  fcmintb''  in  arbo^tl»'':*!^^  ar  / 
bo:e6  indigent  ftudto  alicuius  iuuametuvt  fociat  bonu5 
feme:Dcindc  oidt  cam  que  indigct  fpccutationcn  cicit:': 
^tcrbanccam  qit  imifccbif  femcnqii  cftcib^^mudus 
cii  itto  fanguine:qui  n6  cft  munduecritgnatio  a  feminc: 
1  cib''  afangiiinc  meftrtio:io{xi6cft  qdfciasgd  intendit 
g  nomc  femint's:femcn  in  muUcrib''.  gtboccftq&pofttit 
ftnguine  cibii  creamre:i  cib"crit  jpptcr  ncceffitatc  ei^^qd 
o;cibariabilU):i  tiicoptts  eft  gjcibatii  fito  fcmic:icrit 
fcme  fcminc  fcm«.£t  fpma  viri  no  b;  in  fe  virtute  a  qtia 
fit  pafTiuii:nccfe  cft  pncipiii  cremcnri;f;  cft  ree  q  cft  imip 
ta  opationi^i  cj;  boc  ramificanf  crro:c6  illo^qui  piitat 
q6  in  muUcren6  ftt  fpma.£t  fpma  muUcrie  ita  ^po:tio/ 
nabifodcrcatura:ficutcibU6quimutaf^finqiicadc6/ 
plcjn'oneq6  n6  indigcf  oliquo  modo  altcrarc  iU6:f;  fta/ 
tim  Dorc  ei  fi^ira:i  tllud  qd  noiabimu6mildn.&ed  fon 
gtiis  menftruus  crit  cib''^©  miidus:f;  indigct  altcrati6e 
quoufcpa(Timi(cfcibomundo:Dcindecritpofittim^pe 
fubm  creature:i  oiccf  ma  cibi  mtindiqui  cft in  fanguinc 
fiaitpaniecftmactbiimmiidi^ipaniecftcib^^rcmotus: 
ifan^iiscftcib^^jjpinquuB^itiicboccritptrailitid^qj.f. 
giiatiofil^cftafpemiatefnulicri6imcdJata:^fan^ine 


©ecimoflcrmo 


6i 


mtnlbMO  meiktei'zttitdbm.£t  Qdnde  Dtjrit  q>  irgnu? 
fUBbocgjin  mulicrc  noqiitipermxqm  illa  bumiditas 
que  putat  cp  Rt  rgma  mulicris  non  currit  a  mulicre  ^m 
Via  bi)»ir(e:necgf  m  vi^  oeicenfue  rematis.r;  qn  grauat 
mmti  offiendit  ipfuscficut  etta  qn  facit  grauita  te  in  mari 
buB;^in  mulierib''  oiminuit  fpcrma^ptcr  multitudine 
(ut  feminis:^  fignti  in  mulierib''  g?  fuii  fcmen  eft  oe  gene 
reruiranguinismeftru(elY:qtnambo  gnant:aut  erutin 
vno  tgc.ict  qn  in  maribus  gcncrat  fpcrma  tande  fii  idc 
eBat02.£ttiiccft:manifcflii  q>  fBmamulicrisfit  bonus 
ad  mam:i  no  ad  pncipiii  motus:'z  fructii  in  viris  opans: 
qtn  Dubiii  no  cft:qn  fgma  mulicris  fit  oc  giic  fanguis  me 
ftrui;i  fdgnis  meftru^bonificat :  vt  fit  pafTiuii  mof:-!  bb 
13  ouavcti:ioua  pifciii  coplcntcii  tagut  a  fpmatcmariu. 
(f 'Jncipitlibcr.XVI.£>coilTeretiain  qlitatc  gitationis 
atalitiafpermate^-zqiiorecipiacmatri;;  gtitta  oefcendc/ 
te:':  virtutes  aiale6.Capitulu.L 

ilT  anitfial  copletttseftqd  coplcf 
liL-  4IUIII41  incaliditatctbumidj' 
|tatc:icftcniU8CozpH8gnatU5  cft  coplctc 
I  in  qlitatc:l;non  coplcat  in  magnitudinc: 
I  qtn  ipm  no  bj  fufficicns  ad  boc  ad  iUud:i 
J  talecft  aial  fanguincu  ej:  fangiuc  coplcto: 
ttiicg'  nooiminuit  ab  vno  duo:}j  orce 
dufa  reirz  vm  cft:qiit  eft  idonetis  fttue  fetusepre  coplc/ 
tu8  ab  vtero:f;  coplet  cjc  ficut  in  volatilib^.q.fua  ma  cct 
no  rcctpies  fo:ma  in  tpe  quo  p6t  pati  cdpjcbcfionc  ipi'': 
itno  illa  ma  an  tc$  firmet  coplctc  grauat  ven  trc:^  gp  13 
factacftiUimcbzanafpffraqucpferuetilli  mam  aboc/ 
cafionib^qufc^gencrctcic^iiftudctcftinaialib^^fangui/ 
nei8:f5qdndb$  fangtiinegttatouano  coplefa.@5otiaq 
coplcnfejtiigiiiantgufanesalbDS^touaqndfadtitptil' 
Io8  nift  intcriue:queadmodii  otta  (Ita  funt  molUa:t  (i  cjct/ 
rentccntcjcpofitaoccafionib^^.-cujbocet  cp  tcrreftritas 
cft  pria  coplcpioni  fangtiinec.j£t  qn  fitcrit  aial  multii  bu 
midii:i  modicioas  terrcftr  itatisrt  cu;  boc  toto  maiozis 
calozisouabiit^ipiiUficabiititcri''^  ficii  fiicritmaio:iB 
tcrrclh"itatis:imino:i6bumiditati6:'j:  maio^is  caUdita/ 
tis  (icut  vipcraitiic  fuii  fpma  crit  ftc  cti  ficcitatc:t  non  oi/ 
nidif  ni(iin  pncipio:tcft  in  calo:cquind  accidit  vltimo 
ficut  in  fllt|s  ouis.lSs  frigidii  mnltu;:-:  (iccu  pigritaf  ad 
coplcndii  oua.£t  Dico  q>  boc  aial:qth  ablata  fueriit  me/ 
b:a  adcubandu  babilia:':  fua  oua  fttcrtlt  in  unio:e  occa/ 
ftonacjctrinfecaf  muUipUcanf  ouain  cis:':  gratiabanf 
mnUittidie  illop.gt  niic  toqmur  i  fgmate  vtrii  in  iUo  ftt 
ftus  aiaU8:iqin  fpma  mouef  ad  gnandti  creatura  no  g 
ca$  e]:trifcca:f5  fua  na  ypa  q  c  ca^  nutu  Dci:'z  tiic  i  ilU>  e 
pn^^tlnutrttiuc^ignatiomcb^o^  abillono  cfir:qtii 
4;>batlo  (igitar  q>  co:  p  gttaf  oi  moii  no  c  remotii  gn  iU6 
gj  no  bet  co:  bct  aUgd  loco  ilU'':i  coz  cft  vlti^in  emiiTioc 
vitci  qtn  crcabaf  pulmo  cp  tfpiratoc^:':  n  c  qd  Diciit  oe 
latetia  crcaturc:':  dc  manifeftatocco:di8:qih  ips  vr  ma/ 
gis  tates  res  pua:qth  ptilmo  e  maio:  co:dc:i  no  apQct  Ut 
cti  co:dc:f5  gnaf p^£t  fi  latctia  eet  gg  modtcitate:cet  t&c 
Doi  mag1  lates  $  pulmo:*:  puUno  mag1  manifeftus:':  Bg 
]&  ejxeflits  fcmis  pfts  fup:a  fcme  mfis  f m  mo""  gitatois: 
1  ogatdis  naU6:q  mag^  fiit  f  m  mo'"  obuiatois  moto:i6: 
<:  mottf;  ogato:  fanguid  a  qgiiaf  fpma:p  q6  gtiaf  crcatu 
ra  c  cparajut  co:.©5  coplctia  fema  i  gnatoc  fua  fut  vafa 
ri2mat1:oetn  fQma  mouet  alil  re  i  gutta  mttUerl:':  mouct 
p:vt  gitet  pn""  meb»p:'z  a  meb:o  p  vadit  ^tus  q  cft  pn"' 
gitat6t8aUo:;rmeb:o:^o:dinaric:'z  tuccritilUi  ejcmitas 
pcaua:qthftU8  mafcuUna^fundaf  tiUa:qth  fpiidvrq' 
ftu;rit  gfliat''^  femate  msiris-.icozp^^a  gutta  fcmic.gt  poft 
C^illdcoasulatiiftierftatatumouebifaiatiUoadcople/ 


dii  rncbza^^zcritiftaara  tiJccibalis:iiTbebitaUu  effectii 
nifi  iftu:l5  bcati^mteadaU'gd.£teritifgmatealbcdo  pe 
mttitiidinc  fpiie  gtiati:':  cxtis  in  1110:1  pg  13  efficif  majcie 
fubnlc:iamittC6albedtnectie]ricrit:qtn  fpifTitudoci  fit 
abacre:i  tiic  cii  Diuidit  a  fuo  locoauferf  ab  eo  fua  albcc 
do:i  fict  fic  aq  fic  ftif e;:  olio  loco.£t  metif  illc  g  putat  g> 
femeelcpbflti9fitnigrii:iilldcftinc6parat6efemie.et 
magismentif  g  putaigjfgmaetbyopiifitnigrti  vlhquii 
fgma  bcat  fuba5.q.butirofa5:ii6  vocaf  venus  butirofa: 
qihponcbaf  pn^^appetit'':^  pn"'giiationi8  fpmatie^iid 
n6pgelaf  e  friguscii  fiteritfema.gtguttacil  geiieritin 
ipa^appetii^^adrccipiediioeationcsq  funt  Dcterminatc 
aiercnfibiUoabifeiftU8fen(ttiua:iqihc\?tn6  fenfititta 
in  ilUs  q  pticipat  r6ni:if  tus  r6nattua  fiit  idc  fubo  coplc/ 
tur  firmebta  Etinentia  ad  fenfu5;i  rone ;  qih  fundan  f  tn 
vno  me'b:o:i  no  ftit  mcb:a  nutritiua:i  adbitcqih  mcb:a 
aiaUiin6c6icatifenfu:f5  c6icati  rcccpt6ecibi:iti5cn6c 
vctitii  gn  (tt  iUa  gutta  bui'';^  tuc  iUa  vtus  nu  tritiua  acgfi 
ta  crit  a  pre:i  aUq  f  tus  vcnit  poft :  1  tunc  fcif  g)  iUa  f  tua 
mttritittaqvcnitapfcfitvctcrafccsqufcpmutefcople» 
fio  mMtat6e  aliq:i  cii  tUa  pplc):i6c  q  ia  oof  cj:  nouo  poft 
vetcrafcete  pttnuaf  vius  nutritiuaiq  cftjjpa  ctita  q>  illd 
qd  acgrif  a  pf c  no  p6t  fuffjcere  ilUin  rcgedo  ad  vltimus: 
1  remanet  cj:  co  q6  acgfiuit  a  pfc:i  no  n  p6t  fufticcre  nifi 
fuccurraf  a  ^tute  fo:tt:ita  q>  ilUtd  q&  acciptt  a  pfe  muta/ 
baf ;i  n5  cft  oc  fpc  nutrimcnti  q  pus  fuit  in  pfe-.nec^  q  0  j 
ecinfilio:iiic5mtttcf iUaiJtuenofuit  mutatio  taniag» 
pbiberetopone  q  cft  fitts  oparioni^a  q  opatoc  mutabaf 
illa  i?tU6  pus:iqii  coz  1  ccreb:ii  inueniuntur:  piungif  cii 
eis  aia  r6naUs.£t  fupcratcjripo  aia  renfibiU6.1laU6  aiit 
intcrdiicritmaU's:ittcrdii  no  malis .  Ulcriitfi  n6dii  erit 
acUnic  oifcrcta:imo  crit  (icut  t'n  eb:io  1  cpilcttco:f5  coplc/ 
tur  ab  cjctrinfcco  (tcUcctii  pfcre'te .  Cctcrc  aiit  ^ttitcs  c6/ 
plcnf  coqjo^cireb^co^po^alib^^^ifipucr  eet  fcnftbilis; 
ocidc  fcrct  ronaUiatc  b6  pmutarct  fe  oecoplcmcnto  oe 
fpc  ad  Itic5.£t  res  q  parata  e  in  co^pc  ad  rccipiedii  ocpc/ 
dcntia  aic  n6  cft  oc  giic  caloiie  clcmctalis  ignei:ni(i  a  ca 
Ukc  que  opanf  co:Ea  fugcclcftia.i:t  leuaf  pplcjno  i  reb'' 
c6plej:ionatl  ej:  biiido  1  (tcco:qm  15  e  j?po:t6ale  fulic  <c/ 
U:q»h  ^ceditab  co:i  bn  oij:ii  magtftcr  pm^  I3:i  fi  voliic/ 
ritcjT«"ricaU):eigni8:icak>:cfoli6in  oculie  DcbiUii:i 
vfg^illccato^veniesafuEceleftib^^bsefrecniinviutcqd 
n6pofTctbfccalo:igni6:i  illa  ^ttis  eftqucDat  viia:ieft 
jf)po:tionaIc  f  tttti  fuECcleftiii:i  illa  i^tus  fycit  co:ga  ftlia 
fcd5  gd  cotpo^ib^^cclcfttV^quoufcp  fit  pofe  illa  rcdEC  vi/ 
ta:i  cft  oifpcrfa  vtta  g  vniuerfa^  fuba^  co:Eis:(iuc  fit  bu  / 
inidu:fiue  fit  Rccu:icu  boc  vnu  eft  co:pu6  aiaU'8:i  pli  ta/ 
rii.£tinf|2motccftfuI3apmapotc8reciEC  banc  vttitCT 
cft  fpu8  pmu6  ocfcrce  bunccaIo:c:iipfccftca  oiu5  gtiii 
fpmatie:qm  facit  fpma  p  1  oecoqtiitip5:i  adaptat  oj^atio 
nL-icft  ifta  vimis  abftracta  a  co:po:e:lic5  fttim  totii  non 
recedat  ab  ipfo:qih  fi  fc65  ocm  rcccfTum  recedcrct  in  int 
finku  oiftraberetuniifta  virtus  cft  co:pu6  oiuinii:i  fua 
^:tio  ad  fpma  eft  quc  intclkcttis  ad  aUae  vmtce  ai'c:'Z 
tucintcUcctuecftmaio:  virtn8  rciqucnon  ftint  cD:ga:i 
fpiis  ille  eft  mcU'o:ot  fuba  co:po:aU:i  ifta  fuba  non  rccc/ 
dit  a  fpmatc  q^diu  ourat  fpcrmo  in  matricc  fanii;Uc5  ifte 
fpusimutat  fpman^  ifua  fubftatia:i  fubtiliaiip5  vft^q 
altcref  in  fpii:i  implef coopmra  gutte  veioiitatc  fpiiali: 
n6vctofitatcinflatiua:ficDij:itmedic«6:icritifte  vcnt' 
fpiis  quitranfit:ifacitmemb:acii  virmtibusque  fimc 
tnci8:ic6pIetcaftaitcoaguUifactii  in  lacie.i  opcrc)tur 
tnpartibttsqucfuntin  iUis:i^fundaturin  partiluela/ 
ctis  non  cj:iens  pars  cafci:icafai6  fitDer  iUud:i  fic  iftud 
fpcrma  noeftpare  mcmb:o^:fed  citp:incipi(i  fpiritue 


^e  mtnra  mlm 


tranfwntieaimembzaiiopcratar  illa-.z  nonputes  qd 
oicit  3riftotele3g>lpermaDtiToliut:'z  perit.-:  miitatad 
nibitiiimo  ratio  ell  q6  ego  nijc  iniii  tibi .  £t  oijcit.quonia 
ciirpermacecideritinmatricctuncDirigitgiittdfeminc: 
1  mouet  ei:i  mouet  ipfum  cu  ea:qm  mouetunqi  mouct: 
X  imifcetur  Pm  tactum:-:  boc  fignificat  pcr  id  quod  ejcpo 
fHimua  oe  eius  fen  te'tia.Co2pus  ergo  ell  ej:  femina:-:  (pv 
ritus  aialis  ej:  mafculo:i  natus  ejc  mare:i  femina  in  calo/ 
re^iaiijs  jjpnetatibus  Diucrfie  pofl^  tcmpus  fucrit  jp' 
longatii  oecUnabit  genitura  ad  fimiiitudine  femine:tan» 
deitagjmateriavincetfoama  Jiattifemina  quandofc 
minanturmultotiens  oeclinantad  natura  tcrre:ftcut  fe/ 
men  quouindas  cauUiipzolij^ozummultii^-zillafcmina 
in  p:imo  anno  apud  co:acenos  facifit  ftmiles  caules  al/ 
tos.&ed  in  aU'o  anno  faciunt  caule«  ad  ftmtUtudine  cau 
liumiUinsterre.£tfttniliter  genus  melonii:qd  quando 
tran('plataturefficitfimilemelonibu6terrej£tfcmema/ 
fcuUaUquandononoperaturtotu;ntft  parsiUius:t  aU/ 
quando  tan  tii  pars  iiUus  vadit  ad  matriccm:'Z  illa  para 
IMruaopcraturciiii^tute:-:  quaUtate  fua.J!;tfifo2tcpar9 
illa  fuerit  multu  parua  non  operabitur  multum  p^opter 
fut  paruitate:-:  Di]cit:quoniam  q6  non  babet  matrice:fcd 
impzegnaturfubDiafragmatcnoncfKlta  receptio  fpcr* 
matis  cii  attractionc:fed  a  maris  .pieaiottc :  i  mat  ri)::l5 
babeatmu'.tavirtuteattractiua:tamccalozmultiiiuuat 
eainboc.ftfciasQ^fperma^Ucsineofit  virtus  motiua: 
non  tamen  operaripoteft  fine  cjttrinfcco  fiait  femen  ar/ 
boip^tadbociuuanscftouplej:  materia  conucntens:': 
circunftans.conucnien8  ficut  femc  indiget  materta  con/ 
iienienriaterra;iaerecontinenti.£t  fcias:quoniam  ois 
resqucfitbabctnutrimcntum  pjimii:-:  nutrimentiife/ 
cundum^inutrimentiipaimumcll  inuentumin  femint/ 
bits  narccntibus:quonia  in  eis  adiungimr  virttts  maris: 
1  virtus  fcminc:'!  tunc  quando  mouctur  virtus  genera/ 
tiuainiUoDatntttrimentuafe:ipotcflboc  fciria  fabis: 
1  a  cepis.^ed  aUter  inuenitur  boc  pnmo  tn  gutta  matri/ 
cis:q!  conuertimr  ad  materta  fanguinis  p:iiiii:i  iUiid  efl 
pzoptcr  boc  opus  virtutis  fite  in  fpcrmate  maris.£t  fan/ 
guis  pzimus  efl:  fanguis:^  quo  fit  co2:aut  oiu  fitin  coide: 
1  poft  boc  c(t  opus  adiutozio  cj:trtnfeco :  t  crcature  pzi/ 
me  fuum  nutrimcntum  eft  pwpinquus:':  poft  bot  nutrit 
ie  3  cojpoabue  ejrtrinfecis:':  non  el^  rcmotum:quin  vna 
fpecies  ptfcium  babeat  illas  virtutcs  fibi  coniunctas :  fu 
cut  in  vna  fpcdc  pifcium  quc  oicitur  canomones :  i  non. 
inuenimrincismafcuUts.gtinfcminisquibufdamimie 
nimrvirtU8mafculo:um:ieftin  ouantibu6:ifitcj:  illo 
crcatura:t  filus  fit  i  nutrimentum  qi>  eft  vitcUum :  fed 
pzincipiumgcncrationis  inouis  noncflnifi  ad  rectifi/ 
candummateriasqitoufcp  babeatfozma  quecompleat 
iftam  in  abfentia  maten'e:i  non  finimr  bec  operatio.f.in 
inp2eparationemateric:inioctia;in  babilitationema' 
terie:i  oatione  fozmc  perfectiue:i  ifhtd  e(t  dc  intentionc 
Virwtis  nutritiue:i  virtutis  info2matiue:i  tunc  fi  cotin/ 
git cp  virtufl  operatiua  eftintra ouum:  pzimo  iUa  opera' 
bitunpoft^  complcta  fiterit  virtus  generatiua  guttefl 
nonDamnificeturmateria:i  nosnon  vetamue  quinin 
muUeribuB  bominitm:ibnit02ii  fit  virtus  quccomplet 
fpei-mainquanmmefbmateria:fed  complet  picparatio/ 
nemmaterieinquantumei)citfpcrma:i  noefl  opusco/ 
plemento  fecundo  in  matricc:fcd  erit  iUud  qi>  eijcimr  ab 
illa  Dc  fpermate  flatim  cu;  inuenitur  iUiue  inodi :  gj  ftu/ 
tim  polTit  operari  in  iUa  matcria  operato:  fi  obuiaret il/ 
li.©cdguttaQuiumcomplctfe  cum  complcmentofub/ 
ftantiaUin  matrice  in  tempo:e:icognofciturin  iUo:ireB 
tfii  narrauimue :  i  pofl  boc  mouet  virtue  mafcuUna:': 


ILibcr 

ad  fo:mandum  fpcctale:i  ad  mutandti  matcriam  onale 
fi  effet  virtus  operatiua  in  i[U's  inuenta:  i  eft  iha  virtus: 
virtu6queacquiritHre]c  ouis;i  quando  mottcturif^ud 
generatur  fperma  fuper  ventrc;  matricis^iindigeretca 
bocadiuto:ioc;ctrinreco.i£tp:imiim  generatiicfl  co2:t 
pofl'  mcb:a  ventris:i  erit  fupcrius  ponderofu5;i  pofi  in/ 
fcrio:a  llintponderofto:a;i  aiaUa  quadrupedaUa:iba-' 
bcntia  multos  Digitos  nafcunf  ociilis  claulis. 
CTCapitulii.lI.ir^cDiffercntiain  mcmbzis  confimiUbue 
in  parte  fubflantie:i  in  caufis  flcriU'tati8:i  in  mafcalini/ 
tate:i  feminttate. 

l^  \f^i\i\\Mi\  tusincreaturacft 
caro.  ftadeps  coagulamr  pcrfrigus:^ 
tuncDifToUiiturpcrcalo:em.&cdvene 
1  vngues  fut  matcrie  terrenalcs:  i  in  m 
efl  bumiditas  aliquantuUtm  vncmofa:t 
^non  U'quefcunt:fed  moUefcunt:Ddnde.q. 
rimanmr;quoniabumidita6Difrokiiturabeis:inonetl 
multum  q6  Uquefcit  ab  ilU's.£t  cutis  cum  fit  caro  magfs 
ficca^fitr  1  mebui  multa  |7:imo  creant  magna :  i  potka 
pamefct]tficutocuU:qm  pmo  funtmagninuiUu  in  creo/ 
tura:icauratn  bocefl;q:  necciTcniieitbuicmcb^o  <jpi\t 
bumicitiaquorum:io;  qdoperet  in  illud  calo:  muUus: 
quoufcgrectt'ficetc6plC):toneipfius;i  05  9  iUudosqd 
cit  fuperius  in  tcfTa  capitis  fit  leue  multii  in  pucritia;qiti 
ruiicerebpparticipaimuU3fuefiititate5:imnco5  op  il» 
ludosqdcfifupzafitrapxiificicuatur  vapo:cs  inaUii: 
1  o;:vt  iftud  08  moUificct .  0;  Dcntcs  ia  Dij:imus  dc  exs 
ante.gtcrcabantoentcsinteroiaaUaolTacrercedacre 
mentolatcnti;vtritiUudcremcntii  in  eis^prcr  coliitiv 
ptione  fua  ptinua:i  vmblicus  in  gbufda  aiaUbus  copjc/ 
bendit  Duasvena8:i  in  quibufda  vna  venar:  boc  f m  ma 
gnitudine;  co:po:i8:i  muUa  aiaUa  Ut)curiant  intcr  fe  qi! 
maf.i  femina  fiterint  vniue  fpei;aut  oiucrfa^  fibi^pin/ 
qua^:pof^q§  fuerit  mo:a:i  tp^  ip^egnationis  in  eis  cade 
vel^pinqua  fibi: vt  canes;i  lupi;  cqui:i  afinir:  flcriUtap 
crit^pter  Duo  fpermata;i  ia  crit  ct^ptcrmatricc  in  mu 
licribu3:qtnmuU'erqiimafcuUnita6:i  fuamatrij:  noefl 
pucniensad  recipiendii;ietj3pter  boc  g?  virga  viriUs 
n6cmittitfpcrmarccte:autq:  inflfmcfl  araii:in6p6t 
c6pIereciecttone:auteftmagnu:iinuoluitinmeb:ana. 
£tqdafuntviricfleminati:icmittutfpcrmaaquofum:t 
fi  poncref  futi  fpma  fug  aqua  natarct;i  n6  Dcfccderct  in/ 
feriu6.£iqda  muUeres  funt  mafcuU'natc:i  n6  curant  lu/ 
j:uriare.£t  vfr  caufa  flcrilitari6:aut  cfl  c)c  cuab^^fgmatti 
c^plej^ionib^^autefl^pterinflrumeta:^  iUaque  eritcjc 
partefEmatueritabfoUitaciirpma  fiteritaquofu;  mul» 
tu:i  magis  cjc  fpmate  muUcris.ict  boc  cii  fperma  muUe/ 
ri8obuiatfpmatimaris:iii6  rccipit  opotioncab  ilk):f5 
co:ruperefabiUo:qihrccedetabeciUtate:iadbucfpma 
viriftlV.it7oceff:qthaut  eritnimis  abundasin  qUtatc: 
out  minitef  incquaUtate:ifo:talTec6plcj:iomatrici8  efl 
mala:auterttcin8o:ificiiiopilatu;aut  fo:tc  infTrumcta 
fpcrmatis  crut  lcfa:aut  \ia  coplcjiionts:  aut  via  inflfalis 
egritudinis.fit  ia  accipif  fignii  q6  fpcrma  ipfu;:out  aU'q6 
ipfi''  venit  a  mediiUa  p  iU6  qd  accidit  oculis  in  'coitu  qtn 
iUi^fiindanf;ifcntifeuacuariccrebf:itt'icqncuacuat 
ab  aliquo  mcb:o  aliqd  apparct  fignu  neccfTariu;  in  eo  a 
quocap»f:adbucetaUq6inco:de:ifignii  fup  boccft;qj 
in  bo:a  coitiis  feflinat  attracttoonbclitiis  quafi  co:  intc' 
derctinalicuiuscjrpulfioncarc.lct  fccmocritusDijritg» 
coufa  flcrilitatie  in  mulobus  cfl  co:pu9  in  compofitione 
motricu:quoniam non  gcncrontura  fuogencrc:ifiita 
etTet:tuncnon  gcncroret  iiludquod  generotur  cjcUtf  0: 


^cdmnffcptimne 

*  canetz  vttlpc.£t  oijritSnpcdocles  caHfa  in  illo  cft  mi/ 
nimalenificatioDuoium  fpermatumtn  eiscinon  rccti' 
ficatur  ita:  vt  e%  eis  poficnt  ficri  membw  radicalia :  i  ac/ 
cidite]Ccompolttioneillontmqd  acciditcjc  compofitio/ 
necitpri:i  pUtmbi^-zcritqdgenerabitur  eTceie  mozbi/ 
dum  multum:qiioniam  continuatio  bona  non  repcritur 
in  illmiftudaillmilatrpermatiafinii-z  equi:icain  boc 
eft  alia:qd  etiam  nominabimu6:lic5  non  fit  rce  vniuerfa 
lie^fcd  vtin  pluribus:quonidquedamule  pcpcrerut:fcd 
non  venitfctusadcomplemcntii:':  quidam  muligcnci 
rant:fedocbilefctum  multu.Sedbomine0  quifuntcur 
U:z  parui  muUii:':  Hcat  po:ci  qui  fun  t  infirmi.j£t  oi^it  cp 
tmioi  caufa;-z  boc  efl  g)  equus  e(l  pauci  tpcrmatis  mul/ 
tu:-z  paitce  fuperiluitatis  fanguinec:'Z  quantitas  fpcrma/ 
tiB  in  eis  eil  multii  calida:i  pzoptcr  boc  matri]C  eque  no 
multu  appetit  attraberc  fperma  mari6:i  multotiens  vo 
mitatfperma:i  mingit  ipfu3:i  ideo  cullodee  equap  folli/ 
dtantur  ingeniari  ne  cque  fpcrma  reccpcii  e^ciat:ied  fhk 
dcnt  qiio  facijt  retinere  cii  fuis  artibus  in  boc .  fded  afv 
nc  funt  maiozis  fcminis:i  fuperfiuitatid  q§  maiozcs:  i  ili 
ludcH multii  frigidu:': pzoptcr boc no  flimulant  adcoi/ 
tumnifitempozccalozi8:in6gencrantin  rcgionibus  fri 
gidis:'!  fua  impzcgnatio  indiget  altcro  ouo:p:fiuc  aftimi/ 
latione  fpecici:ftue  ab  cquatione  'z  rectificationc  fui  fper/ 
inatis:^  tunc  impzegnantur  afine  ab  afinis  ^^ptcr  affimi/ 
Iaaoneinfpecie:autpzopterrectiftcaticnccompenfionte 
fpermati8:<z  eqtia  ab  cquo  ^ptcr  afTimiUitionein  fpecic^ 
cqitcabafiniaj^ptcrbocg?  fpcrma  vtriufKp  adequatur 
per  fpcrma  alterius^-zfperttta  afinu-z  cquipzoijciijt  in  bo 
nificationegcncratiois^^zQ?  generatur  abciseritmagni 
co^)ozis:quonia  pcurfus  materic  eft  ibi  bone  e;:  fperma/ 
teaiiRe^z  virtus  panfioabona:'^  operans  bonu;  ef  (xirte 
equi:'^  idco  muli  non  coplentbcne  generationc .  £>eindc 
fpecics  mulo^  noneilnaturalie:quoniaAen'ctnatura/ 
Us  cuilodiretur  a  natura  ilUtd  q6  cjcit  ab  eis  fecundii  coi/ 
tum  nec^  piopoztio  gittta:;:  ejceuntiii  ab  cis  eft  pzopoztio 
fecundtirectificationc:fedinfui8  naturis  inuolutioque/ 
dam  erit  innaturalis^quonia;  comple^cio  crit  in  coniun  > 
ctionefpermatii:'^  in  creatione  oecUnat  ad  inequaUtate: 
•zbocoeindcpoft$  (icut  multotiens  oijcimus  oedinat 
admatrice^^zntitcoucguttenoncrant  vniits  ponderis: 
(lcutpzius  fiuerttnt  in  cqualitate;quonia  It  adcquare'tur 
abcquationebona  gcncrarctitr  e^cie  muUte:redefl  vna 
ouarii  gutta^:'^  efl  que  fequit  ittatricc;  magie  vincene: 
qnoniamatenamagieaflimilatmatriftcntpzediximus: 
'z  Rtnc  erit  pzopouio  quecrit  flabiUs:  vt  fit  c^  toto  opera/ 
tio  faUta  pofl^  fuerit  cople^io  fecundii  modii  que  nomi 
naitimu8.£t  cjqwnemus  modo  q&  oijcim'':'^  cft :  qttonia 
efl(imi.efperrnauaftni:quoniafic(Tet  reciperctab  illa 
per  alTimilationc:nec^  efl  fecundit  complejrione  agen  te; 
vel  patiente  in  comparatione  ad  equa  .!Scd  alia  anima/ 
lia  luptriant:':  fue  complevionee  fun  t  ^pinque  inter  fQ/ 
matafuanoneftoiflinctioquceflfpermatie  mfiniimu/ 
liiz  tunc  non  e)cibit  fuii  fperma  fccundu  noima  pzimam: 
quonia  illud  accidit  intcr  ouae  rescontrarias  in  fuo  pon 
dere^icompofitionc^fcd  eo:p  fpermata  que  funt  pzopin/ 
qua  funt  quando  componitur  medium  ej:  eia  q6  pzopin/ 
quii  cjctremitatibus  eft.£t  pjopter  boc  equa  que  impje/ 
gnaturabequofipoftcoitcit  afino  cozrumpetur  q6eft 
inciusvteropzoptcrfirigus^^zficoitcu  equonon  cozru/ 
petur:c{uonia3  additur  in  calozc:'^  caloz  inagis  faUiat  cu 
fnoi)cit(Uper  aUquem  tenellu  q^frigtis.gt  tuncoccUna 
tioadfrigitscft  pcioz^  oeclinatio  adcatozcm:^  iUiid 
eflqd  oijcimus:^  cfl:  coniecturaUs;'!  fo:taiTe  erit  aUa  cou 
favaldeocatUa» 


C3tncipjt  libcr.X  VII.£t  iftiiis  cfivna 
Difrcretia^^zcflin  caufie  ouantiii  in  mul/ 
tintdinc-zpaucitatc  oiiozum:'^  modozil 
gcncrationis  animaUii  in  eis. 

T  animalia  «^"^''^■faaiitmui 

^  «»«»nifi<»us»  taoita^^zqiicdam 
pauca.Ct  muUitiidinc  ouo?:  fecundij  vi/ 
itcntem^^zcjrtimauitficanimal  foUicitU5ad  gencrationc 
fiUbuim  mHUo^p^taueebabentes  vngues  vncos:'^  quc 
Volantmuitum:opiis  efl;vtbabeantmotii  foues^^ztunc 
cijcientbencruperfiuitates  fuas^^zibuntiUe  fiipcrlluita' 
tes  in  penas:'^  pUimas  -z  DiflbUitionee:^  in  cibum  fuoai5 
cniriii  fbztiu^^ztunc  fequitur  ep  boc  qj  radij:  fue  creatio/ 
nis  fit  licca^-z  fuperfluitas  queadunabitur  in  illie  oiiTol/ 
uctun-zfpargeturinmembzis  motiuis^-zita  oiminuetur 
fupcrfluitas  in  iUis:'^  tunc  oiminuetur  fuii  femen.  £t  tiic 
oiminucntur  fua  oua:'^  adbiic  fun  t  gii  lo  fa:'^  fuus  cib'  efl 
in  venatione-z  illa  venatio  cft  per  indufiriam:'^  venatio 
non  eft  nifi  pcr  labozc^z  opo2tet:vt  regant  filios  ejc  vcna 
tionc  fua:'Z  tunc  magis  oignum  efi  feciindu  bocvtcfTcnt 
paucifilg  ineis^-zpwptcrboc  venatriccs  funt  paucoauj 
ouozum.©edaue6  qucfuntgrauis  volatus  funt  multo/ 
ntm  ouozum  ftcut  galU'ne:quoniam  fun  t  oe  numcro  ani/ 
maUum  que  a  pjincipio  fuecreationie  fun  t  tcncUa:  i  cu5 
toto  boc  noindigent  rcgere  fuos  pullos  ficut  vcnatriccs 
anee^tquc  vcnantura  volatu;quoniam  fuipulU  indiget 
nutrimcnto  cpplurimum.-q^fadtcalozin  pnmacreatio/ 
ite^fedpuUipcrdicum^-zgalUnarumftatimcolUguntgra 
napoflcjlcjricrintoetefta^-zpjoptcr  boc  fueruntocnu/ 
tnero  auium  plus  abundan  tium  in  ouistx  iam  mognifi/ 
cabaturfapientiain  creationcpullojum  picantiii  fuper 
tcrram:i  rafpantiij:vt  queran  t  cibtim  fHumjquonid  que 
non  querunt  cibum  fuum  volatu:fcd  ambulatione  ficut 
galUne  non  volan  t  nifi  vt  fugiant:'^  mutcntur  cc  toccvad 
locumfibimagisidoncum:nne  conaminevolatue:'^  ita 
etia  gp  fuipatres  non  labozant  pzo  vita  illozum:  fccl  que 
incUgent  volatu  ad  acquifitione  cibt  indigent  pzouidcn/ 
tia  a  remotiK^z  tunc  erit  eis  opus:  vt  acquiran  t  q6  cis  efl: 
necelTarium:'^  filtje:^  feminc;i  opus  eft  eis  volatu  velo/ 
d:icum  taUcaufainucnimus  iupos  facicntcefiUos  par/ 
iioe  1  oebiles  pecudce  facicn  tes  fiUos  cito  moticntcs.ft 
ali)  funtmodimcdialcs  itcr  ifta  ouo.gtpalumbaru  oua 
ventuntfiKCcfliue:inonfimul;iqui  eftparuns  cozpoze 
eft  pluriii  ottoatj  ficut  qucdam  pars  galUnaril  que  funt 
rcaitdarimin:i  quefltnt  magis  gracilcs  babentpauca 
oua:quoniam  fua  complcjrio  eft  magis  iTcca.£t  quedam 
aueefuntqucvcnantunieft  vnapare  queoicitur  ooa/ 
ricm:ifacitouamulta:quoniaeftnaturebumidc:ipin' 
guis:imuUumpotat.ii:taitesqucnon  babent  vnguce 
curuoB  ilUtnimeft  vna  fpecies^qitc  oicitur  cocb5:i  babct 
paitca  oua;i  facit  vt  frcqucntiiis  vnii:i  ouat  inaUcno  ni/ 
do  ficutoicitiini  boc  eft  pjopter  frigiditatcs  complejcio/ 
nis:ificdtatcm.j£tfpec!C6illartim  qiiemultum  ouant; 
fiueetiamomnis  illa  quc  miiUiim  ouat  parum  viuit.£t 
fi[miUterarbQzc6qiicmultiimfaciuntfriictum:autmiU 
tttmfemcnpanimouiant.£tgaUine  ouantesbie  inoie 
parum  viuunt.gt  fimilitcr  lea  plufi^  poterit  pamo.S.fi/ 
liosinomniannocioiminuitur  vnu6:quia  ocficcaf  fua 
complcjriopjopterctatem.Scdouavcntinofuntnifiin 
auibus  facietib -muUa  ciia  ^ptcrmiiUa  matcria:i  mul/ 
ta  fupcrfluiiatcm  in  ci6;i  quando  ctia  ii\e  olcnt  mafculii: 
outaii'diuntipfit5appctuntUij:uriari;ficutetiaiiiiicnib'> 
bomimVocciditquipofTuntfpcrmatifarepptcr  foium 
tactu:vcl  vifu5  puUbrc  muUeri6;i  aiies  facietcs  oiiave'ti 
btit  muUd  ma»:'!  ideo  opus  cft;vtpoiTit  mafcuUl  in  ca  \iv 


©e  iiamra  mlin 


%amre  mnttoticns  poftqg  fucrint  imp:cgnatc:z  ft  no  Iii/ 
jcuriaucrit  mafai.multoticns  fuper  illa  poll^  liicrit  im' 
pzegnata  reucrtcntur  illa  oua  in  vtcro  ad  fuam  matcria 
1  erunt  oua  venti .  "Lic;  in  pancipio :  z  in  iui  radice  liie/ 
rintam3fculo.^pifcesciuibabent  multa  ouanon  po/ 
tcft  natura  complcre  ifla  intus:fed  oedit  eis  virtutcm  cu 
qua  polTun  t  c;:ire  e;:tra:i  caput  acuwm  oui  pendct  a  ma 
la^iceii  cll  loco  capitis  in  3nim3li.lct  uiyit  Srifto.  quonia 
ab  illa  parte  incipit  motus^i.ppter  boc  illa  ps  efl  fo«to2 
vt  melius  cun:odiaf:i  cjrit  pdftremo:qin  piungifcu  ma/ 
trice.ttoua  oiuerfanturin  creatura:qin  oua  cjreuntfu^ 
fuospedes^-rpofucruntpncipiiimotusin  acuto:qin  pn/ 
cipiii  motus  oebetefle^pinquij  partibus  pncipatibH6:i 
fdeo  factu  iitit  acutit  ibi:vt  mclius  poderet  a  matrice.  £t 
bs  vnii  mcmbzii  qd  aflfimilat  vmblico:':  illitd  oat  nutri/ 
mentti  ouo^i  recedit  ab  illo  cii  ouu  fuerit  coplctu:  ctiam 
eft  vna  pars  albuminis  oui.gt  albumen  oui  eft  qquofuj 
multu^ieftincomultiioeaerc:-!  operabat  in  eocalozi 
viitinj:it  iUu  a  vitcllo^qin  vitclUl  oui  cft  terreltre  i  ficcH. 
Bt  caloi  vitelli  efi  fiait  caloz  coapo^  tcrrcftrium:t  caloj 
albuminis  efi:  caloz  cojpop  acrco:p  aUquantulu  aqiiofo 
ra:i  ideo  albume  eft  magis  puenicns  vt  fint  ej:  eo  cozpo 
ris  radicaUa:ig7  viteUil  fit  qu3finutrimentu:qrhcft  qfi 
fanguis  qui  mutabat  ad  fubftantia  fpermatis  mutatioe 
nocopleta.£tfigniifu2boceft:qin  viteUu;  eftpjiU6:vt 
caloiagensinipfujfubUmatqdcft  leuiusin  ipfoin  cip 
cuim:t  facit  albume';':  ftat  viteUii  in  mcdio:ficut  frst  tet/ 
rain  mcdtoaquczaeris^itaetia  gifi  imtfceret  vitcUu$ 
ciialbuminemultii^-zponeref  in  vcftca  i  oecoqueretur 
vertcref  viteUii  ad  mcdiu:':  boc  eSt  qd  oijrit  M:^>in  pbat 
tione  ftgnificatCQ)  viteUii  it'tieuiHsnutrimentii:qrnna 
tat  fU2  aibume:-!  ideo  caUdius  in  coplejcionc:-:  tunc  foz' 
te  videf  gp  viteUu  fit  nutrimentii  feparatum:^  paraf  ad 
attractionc:^  vt  vitellii  fit  in  albumine  pncipiii  ad  lef^. 
randii  pncipiii  motus:t  tunc  qit  attrabif  intra  albumen 
pars  viteUi  fit  puUus  ejcgarte  vitclU:q^  eft  in  albumiius 
fubflantia^iideoinuenit  crcaturainteralbumet  vitel/ 
lii.gt  Di;:it  a?:.qin  oua  il  lo:^  que  baben  t  quamoi  pedes 
no  indigcn  t  cub3tionc:lmo  fufficit  eis  calo;  aeris^f;  auiii 
oua  indigct  etia  aUo  colojc.ict  oes  pifces  ouat  oua  qfi  ci^ 
trina^ifitroiaqueaifimilanf  pifcibus  pictcr  ouosmo/ 
do3:que  no  cognofcunf  qti  Ui)curiant.i:tpifce6  cuat  oua 
citrina:qiii  funtoita  no  copleta:-:  no  coplcnf  nifie>:tra^r 
mafcuUis  rigat  ea  quada  bumiditatc:-!  cu  iUa  copief  gc/ 
neratioincis^ioespifcesbabetoua  muUa:p:cter  q6dl 
gcnusqdDicifrana:qucouatvniiouu:iq6generafpcr 
ouii  in  ventrc  eiusouum  no  babet  tefta  oura:  quia  iUud 
ouii  eft  quafi  matrix^-z  qd  oua  ipfa  pifciu  no  babent  tcfta 
no  inuenitur  in  eis  memb:ii  loco  vmbJlici:t  in  boc  oiuer 
fantur  oua  arnu  i  gufancs.ict  gitfanes  que  faciiit  oiia  ge; 
nerant  per  fe  fecundii  modu;  gencrationis  quc  picdixi' 
mu3  quoufcp  fiant  D«ra:*z  impleanf  dc  gufancs.  ict  quc 
dl  gufanes  viuiit  oc  olcribus:-:  quado  implenf  abftinet 
fe:tporte):coiiabif  fua  cutis:t  cj:ibuntapicule:aulaU3 
alaUa  que  babent  alas:i  oua  illa^que  faciiit  piUlos  itra/ 
bant  pncipiii  motusinpartegroflloa^vtfuamutatioin 
puUii  fit  faciUoz:':  no  indigeat  reuerfionc  cii  ocbet  cjare: 
fed  in  ouantib'  i  no  facietib^puUu  in  ventre  fuit  mcUus: 
Vt  baberet  acutii  iujcta  matricet  nuUu  maUl  ej:  boc .  £t 
qui  putauitgjpifces-z  comiUij^uriatperos^ig?  femine 
pifciiitranfgUitiuntoiia  nefciuni  gjrcstranfglufitacci/ 
rumpitur  in  ftomacbo.i;t  oecipicbaf  pcr  ofcula  conto:p: 
qifi  putamt  g?  cfTctcoitus:  i  iavidi  duos  cozuos  quicrlt 
palam-ze^cercebantcoitu  recte.fitoicitSf  .g>UUtd  fuit 
fimilciUi  qSputabatur  gpad  babeflct  fimul  mafcuUis 


JLiber 

«fcm(na:qmtnueniebatHrfubc9Uda  ffflijra  quafi  e((et 
VuUia.gtDicoegorqmfecundiiannosaugmentanturtl/ 
lefiniircitagjbomincspHtaueriit  g?baberetocto  vitl/ 
iias.irt  oua  vcnti  coplentunquado  mafculus  multoties 
coit:'!  fit  in  cis  pHUtis  qui  fccundii  mcdu  quo  crefcunt  ar 
bo:escrefcit:nonfeciindt"i  g7aialiacrcl(:unt:ttunc  com 
pletur:f5  non  coplemento  aiaU'.£t  J>i^tMf.q>  adbuc  nc/ 
fcio  vtrii  apcs  gcneren  f  pcr  fe  vcl  per  accidc0:qiit  in  eis 
adunaturmafcuUnttasitfeminitasadqd  generanf  per 
regC6:autper  genus  q6  oicif  am|;imcm:t  eft  vnti  gcnus 
ectraneiiinapibus^tiftudcftrcsqueDebsfciriabalije: 
ie(t  qttafi  teftimoniii:qm  iUtid  genus  femp  ftat  qfi  ocio/ 
fHm.;£t  mafcuU'  in  apibus  qitado  creant  fiios  filios.-':  olt 
eis  nHtrtmentu:qrfi  piincipiii  mafcuUnum  in  eis  funr.£t 
cenebit.l.vefpecoeiit^toebetfciri  gjanimaUat  vcgeta/ 
biUa  fitn  t  ej:  ma  terreftrt  z  matcria  acrea:i  mifccnir  cu5 
cis  calo2:t  tunc  vna  pars  illo|:  gencraf  imcdiatc:queda 
generanturpermuUasmutationcs  namrales  mcdtas: 
'zUmamultfumpzimitin  boc:qm  fuaoperatioin  rcbus 
pondcroftseftfoztis  i!ct animalargitur  oim:f5  ocfcctua 
cft^pterineptitudinc  rccipientis:':  tunciUud  pjcpara/ 
titrecipit:tg?fitper  comijctionc  clemento?r  aliqHando 
fit  per  mij:tione  in  mari:aUquando  in  tcrra.^ed  opojtct 
vt  fit  in  iUa  ma  que  fit  vcntofa:^  fpirituaUsin  qua  fiindi 
tur  anima:':  ^pter  boc  nuUa  rcs  cu  gcncratur  complef : 
fed  poft  completur  paulatim.£t  tunc  quando  non  (ticrit 
fua  gencratio  in  antmaU  ertt  fuapjima  generatio  fecun/ 
du  modii  quo  gcncratunquonia  complctur  ej:  mij:tione 
quc  p:imo  mifccbatur:  i  in  quacft:  Dcinde  recipit  c]ctra 
cibiiquirectificatipfumiiiwsitfecit  ipfum  crefccre:i 
titcpzindptitfuegcneratfonisertt  cjcpartc  capitis:tftm 
complemctu  in  mcdio:'!  qcpartc  inferioziiquonia  caput 
eft  via  cibi^tinfertoja  funt  in  quibus  quiefcit  cibH8,£t  fc 
cundii  bunc  modu  generantur  ocs  gufancs :  aut  fcciidii 
modii:qitogencratiofitcj:oui8:tcftvt  (itmiTctio  nofe/ 
rcns  vita:fed  oane  pnncipiii:  ladaptabitur  iliud  pzinci/ 
piuadcibiKitlinceritcibusante  vita:i  compicbuntur 
memb:atim  er  cibatione  quoufcB  babilitcmr  co:pti8  ad 
recipicnduanima.£t.o.etia  fi  fucritpatcr  p:imus  bomi 
nii  1  quadrupcdaliii  gencratusin  tcrra:eritctia  ficnt  oi» 
)cimus:f j  alTirmatione  buius  octcrminabimus  aUbi. 
C73ndpit  liber.X  VlII.i>e  modo  generationfs  aiaUii  i 
oiffcrcntia  in  mafcHlinitatc  i  fcminitatc:-!:  aiTimilattoie: 
1  caufaf  Diucrittatii  nattuitatii  i  crcmcnti. 

~ —  iT'  flltirl  ^ft:i"o"»afipar6  0C]ctra 

*"-  «llWU  11,1,31  f„pcr ttialicnUnita/ 
te^ietiacalo^matricisdrca  bocnoneft 
res  vniuerfaliejctcnis  feaindii  boc  in  ca/ 
dc  matrice  ciufdc  comptej;ionis  no  gcnc 
raturfimulmafculus  i  fcmina.£tcii  oi/ 
Yimusg»  fpcrma  frigidii  facitfcminam; 
no  cft  opue  vt  oicamus  q>  fpcrma  cu  fucrit  catidfi  no  lij 
cit femina.£t  ro co^  quioij^erunt g?  fperma oecurrenB 
in  Dcjitra  vel  a  oc  j:tra  facit  mare:eft  ratio  p:opinqua:qm 
oej:traeftmagiscalida:feditU  qucruntboc  conuincerc 
per  remotum.Sedcaufa  pwpinqua  cft  in  boc  in  palTiuo 
creature:in  actiiio  fua  opcratio:':  tiic  quando  ittud  quod 
generatur  fiicrit  oigcftii  catidii  i  gcnerant  fecunducomr 
ptementufo:tepotcritelTce]cboc  gcncratus  mafcu.co/ 
pletus:ifinon  fuerit  matcria  obcdicns^autfticritvir/ 
WB0ebilisquevcnitej:partcfpcrmati6  marisnon  crit 
materiafineopcratione:fcdetiam  moucbimr  fecundtis 
fui  babititatcm:i  tunc  facict  iltamfotuarc  (pccie,  inqua/ 
tU5  recipit  gencratione:i  adaptabit  ci  in  ftrumeta  ad  boc: 
1  tunc  qiT  rcHoUtetur  ma:i  non  fucrit  obcdics  vni  «ftoy 


^ccimufoctmm 


<jj 


tmp.  modo^traut  oiticHhbit  interio  fitu:-:  gcncrata  fite/ 
rit  crcjtunitunc  pjimii  q6  cjpparcbiteft  mcmbj:  pmu:-: 
cfl co:.i)cinde ipdis  feqiumt  alia  mcmbja:qm  vnf;  pn/ 
cipiu  fignificat  alia  membza  figiiificatione  fo:ti :  fecudii 
oiuerfttatein  fuis  modis^ifpcculcrisboc  in  numcroim/ 
pieflfionistefticulopquifuntinferioics  cojdein  p:tnci/ 
palitate.Coz  aiJt  gencrat  pcr  aliqua  comple;cione:i  tunc 
ft  illa  complejcio  fuerit  ocbiiis  tarda  frigida:autvcntt  (w 
peripfa5pcrrciiouotionein  fuitcneritatealiquid  qdoe/ 
bilitetipfu5:fiet  tiinc  coplepo  fcminina:i  fi  fugucnies  fe/ 
cundtiviirenouationisfneritpfojtaneinducetHrcopie/ 
yjo  mafculina.4:t  foztalTe  erit  ma  ej:  parte  complejrionis 
oigcfte  non  rccipiens  complcj:ionc  mafculina :  que  efl:  ia 
cozde  ai5  qua  afTimilat  creatura  in  p:inciptti  M  motus: 
t  erit  e%  parte  coplejcionis  bumidc  •:  moliis  recipicne  li/ 
neamcnta  ie);tenrioHe8:feaindu5quas  aflimiUifpatrt:i 
foitafleeritrcuerfHs^tfoJtaffe  inobcdienein  ombobus: 
ttuncaflftmilabirmatriqn  vicerit  virtugpaiTiua;':  fccu 
diig?  p:oceflitin  noflrofermonefiet  mofcuUis  pervir/ 
tutc  fpermatis  maris^lic^  -z  no  afl^imilcf  patri;':  boc  crit 
^pter  boc  qd  Di):imup.£t  fcminavt  in  pUiribue  eucit  oc 
virtutc:tfinonafl'tmilatmatrij3pterbocq6Dij:imii9:i 
ric^ccditcaufaafl^imilationisin  qiioiibct  mcb:orccef/ 
fusabafl^imilationeefl.ppterinobcdienEiamacadfiguj 
ra  quc  intcndcbaf  :i  oimifltone  obedtcntie.  Que  fuit  p:i 
mo  inco^po^ematris^iftjittuncma  obediensmotuial/ 
terius  c6pofitionis.£t  fignificatiog?  mafculinitas  fcqui/ 
turcalo:ec6plc):ionisfpcrmati6:qinpucrnobabc8ad/ 
buc  calo:e  repletiJ:i  fcncjc  a  quo  Diminuif  cab:  facit  fili/ 
SB :  vt  in  plurib'':i  medij  inter  iftos  faciuntmafculo6:vt 
inpluribus:ifemenfciTiininiicftaquofu5  fubtile;i  ma/ 
ria  fpiflita  fo:tc;i  fic^cui"  coro  lapfa  efl.£t  ftc  qd  tii;:uriat 
qtt  fuerit  vcntus  meridionalis:i  qri  aliqo  accidcne  indw 
cit  frigus  matrici  i  memo^es  fuE  boc  teflimoniii  fiimptii 
a  {wftoyb^.Quado  cnim  fiierit  afpccfin  lupiria  vrcfue 
polufeptetrionale:autauftrole  fiet  mutatioin  modum 
mafculinitatis  i  feminitatis.tt  currit  modo  intcntto  no/ 
ftrafupcr  boc  vt  otTirmemua  qp  fo:ti8  calo:  p:oficiat  in 
mafailinitatc;f5  cft  opiis  vt  fit  tempcratus  ad  boc  vt  ge 
ncret:imagi9VtfaciatmafcHlii;i^pter  boc  cotingitg» 
aliquis  cii  aliqua  mulicrc  no  facit  jp:olc^pter  cxcefliim 
calo:i8  in  fpermate:i  cii  acceperit  alia  v%oje  adequabtf 
foite  pcr  fperma  mulicris^qd  reducct  ipfus  ad  tcmpcra/ 
tis:i  caufa  f  tutis  quo  ad  figurae  in  boc  acre  i  aqua  i  ci' 
bis;necgDebetafcribitotalitercalo:i;autfrigo:i.HtDixe 
runt  in  caufis  afltmilatt'oni6:aHt  J7pterifta5:i  tuncDijce/ 
rtinnqmfifpermapatrisfuerit  vinccns  olTtmilabif  pa/ 
tri:i  fi  matris  fpcrma  ftterit  vincens  aflimilabif  motri:t 
fi  atnbo  ftierintequaliterin  poflc:nccp  afl^imilatur  patri: 
ncqp  matri:i  iftudco:rumpit  gencrationc  maris  cu  ftmi 
litudineadfemina:igenerationc  fcminecti  fimilitudfe 
ad  mare;i  co:riipit  fimititudine filij  ad aliquem  eo:um 
fecundii  parte  vtralibet.iSt  fciaa  g»  afTimilotto  Dcbct  cfle 
tn  gcneratt'onevnuq!5fitliimitegcneranti:f5  afTimilatio 
clt  comunis  i  ,pp:ia:i  comunis  c(t  fc6m  fpccie;  vt  in  par/ 
tbis^autctbiopib^.gt^p^iacfl:  fc6m  o:dtnc6:qtfi  filij  ba 
bent  J3p:ictatcs  a  fuis  patribus.Cii  crgo  fimilatio  fttcrit 
obediens  fc6m  oem  porte  erit  operatum  ftmile  patri;i  fi 
fiicrit  obedies  mae  offimilabitur  matri:i  fi  no  fucrit  ita 
flffimilabif  auo:f  m alterationc termtno;:  aliqlcs i  fi no 
fuerit  in  fecub  auus  crit  afl^imilatio  f  m  biimanitote  aut 
nigrcdine:i  n6  cadit  afrimilatio  in  ^pzictatcs  indiuidua 
le8:i  fi  n6  redpiet  bumanitate  accipiet  aialitate :  ficut  in 
rcbus  mottruofis:  vt  qii  fiUus  bois  babuit  capiit  arietie: 
'zagnusbtid  caputtbauriwitii  virtusin  ipoindu):itin  co 


fojma  feaindii  frgtirascclefteequc  aca'dHntivinaint. 
£t  illiidefl:qih  fi  fueritqd  nominouimus  f  m  veritatc:i 
p:imus  magiftcr  oeclarat  ad  freqHenti''^  Dignius :  i  boc 
cft;  vt  fit  aflimilatio  in  altquo:fcd  no  Dcterminotein  ftgii 
ra:fcd  additameta  cjctremitatii  i  fiie  oiminutionis;i  Rgn 
rationes  fc6m  figiiras  monflruofas  105  cognita  funtf  m 
inucnttonc.£ti>emocritU6putaHitq6  caufain  bocfuit 
fuccefl^iuuB  coitus  fibi  fo:re^pinquH6:f5  boc  no  e(t  feme 
(5  pot  boc  cc  in  vno  coitu.t  t  vr  g»  ca  in  boc  eft:gj  moais 
innatis  qui  accidit  fEmati^aut  multitiido  mae.accipiet 
ciii  i^tus  operas  a  mcb:o  q6  fuflficit  in  $titate:i  n6celTa/ 
bitadbHcvirtus  ogaiiuaopcrariin  fuEfiuitate:i  magis 
Dignii  in  boc  efl:vt  fit  fua  ca  ej;  ptc  mae:i  bene  et  collau/ 
dabiteeftvtcaqulaflignatisemocrifcctvcraieisquc 
lujcurianf  fupcr  luj:uria5:qttapp:opinquat  vnus  coinia 
ali}:i  boc  eft  in  oua'tib''  plus:qifi  fgmapius  Diuidif  fc6m 
Cte8ineiscpinali)s:iqinfucccfliU8i  fHpuenies  coit''^ 
cis  eft  magie  apEcnaeteni  ouot  gallino  vmi  ouii  cii  Duo/ 
bus  vitetii6:ifacict  vnii  pultii  cii  Duob^^capitibus  in  mc/ 
b:i8  ptinuis:i  cu5  qtuo:  pcdib^.fit  fo:t3fle  faccret  ouos 
fiU'o8:qmfticritoua6Diutde"s  itcrilla  ouo:iia  apparuit 
vnii  co^p^cu  ouob^^capitib"? m  ifta  ca^.ft  ifta  accidut  in 
cap:i8  ptufcp  in  ol^s  aiatib^^^qm  mrtii  pariiit;iin  po:ci6: 
1  accidtitmultamoftra  in  vcgctabilib'':^  fo:tccrit  mon/ 
ftrti  cii  mcbp  no  babcat  locii  nalc:  ficut  ptingit  Dc  cap:a 
que  babebat  co:nu  in  pcdib^^^ficut  et  ftiit  bo  bns  fpten  in 
ocj:traiepc!rinfiniftro.£tfo:tofl'eeritmonftraciiquis 
amiferit  atiqd  mcmb^  pncipatc:f5  nii$  inuenif  aiol  finc 
co:de:inucnimu6  tii  finccpatc:i  q6  reccdit  muttu  a  na  fr 
cuiidii  buc  modii  no  ourat  in  vita.£t  fcias  qj  oe  aiol  bo/ 
bcni^  vngula  in  tcgra:eft  bns  poucoe  filios.ict  babcs  pc/ 
dc  no  multii  fifl^iim^i  muttos  filtos  btie  funt  cquidifton/ 
tes-.z  q6  babct  fifl^a^  vnguta:vt  arics  mcdio  modo:i  coh/ 
fo  in  gcneratione  paucoy  eft  magnitudo  co:dt6  giiantis: 
qift  indigetmultociboi  vt  Digerat  t'piu5 1  operet  cii  illo: 
imodicii  faciet  fupcrfiHu:i  fi  non  boc:  1  videamue  con» 
troriii  in  elcpbate  qui  b5  filTura  nifta^i  eft  paucop  filio?: 
1  fignificatio  fug  13  eft  in  arbo^ib^^qifi  qtic  eft  tnaio:  eft 
minojisfructus^imaio^inpifcib^^eftmino^isgiiationig. 
ftquivoliicritBcHnctaricirecanisifibtfiteinmHltofc 
tuno  faciarc):toto  fpmate  vnii  filiiimagnti.-ficHtptingit 
in  coagulo  1  loctc;qm  cooguiu^  coogiilai  totii  fil,£t  Dijcc/ 
riit  gda  in  boc:qm  boc  fuit  j;  pter  pliires  ccl  lutae  in  ma/ 
trice;i  fi  boc  eet;in  vna  cclluta  no  giiarcnf  duo  :  1  credo 
q6  iftud  no  Dcftruit  pma  ronc.Ss  Diccdii  cft  mctius  q6 
generatio  dho;:  in  vnaccltula  cft  ree  tiionftrucfa  q  oiHi/ 
dit  fgma:fic  Diuidif  fgma  in  matricc  multcrts  biimonc  i 
multoe  fiUos  paruo6:i  erit  qptitas  illog  fic  $tita6  illo;r 
qui modicii  ptit viHerc:f5  ree  b? in  oi  no  05 trabi in  piia. 
Sed  Dico  gp  potef(e  vna  caufo:p  q6  iuuat  fHp:a  multitu/ 
dinc  fiUop:f5  caufa que  oicebaf  in  ooctrino  pma:fuit,il/ 
lag^iftudaialftiitjj^ciensfgmapluf^fufficiatvniindi 
ut'dHo:i  eft  ca  bona:i  eft  radipi  tiic  cii  fticrit  itoituc  vir/ 
ttis  motiua  eft  motiua  mac:i  Diuiditipfa^  in  eo  quo  indr 
get  vnicii  indiuidut1:vtpco:dcnt  cii  oibue  pco:di)6:cii  g/ 
bue  Diuidi  pofliin  t  nieb:3 1  cognofci.gj  itlud  eft  in  vno 
terminoterminato:in6p6ttranfire;fedcoogiiliin6bo/ 
bet  op''  nifi  in  rectificotionei  no  babct  rcctiftcfltione  ali 
qua  in  Dtuiftonc.tteni,  fi  cfTctin  co  pdicto  J3p:icta6  ab/ 
fcinderctalatercifigurarctipfu5  figiirie  Diucrftsif^vir/ 
tus  coagulatiuoin  lEmatccii  13  g?  cft  coagutatiiia  cft  oi> 
fcrctiua  1  ifo:matiua:i  indc  ptingitodhuc  in  matriceco/ 
fu8mati:ijDpcpteraUameb:a  pEqfda  rcs  iniin^crabi/ 
U:6:i  funt  qda  aialia  cj  pcipiut  fup  pccpttonc:i  no  fg  :^cv 
pient:ficbnte6vngulaintegra:bdtni  cquus  fociiitfue 


©c  natum  aialiiT 

c5ccptione:kdraro:(edin  pluribii3abo«itur:i  tftiiden; 
jjpter  fonitudfne  copLejrionis  in  babentib^^vngula  coca 
uata;;in  boibusi-r.ppteramplitudincs  matricis:fcdq6 
vindt  in  boc:qm  elr  os  matricis  fe  pftringens:-!  nibii.  rc- 
cipitanteboilpartusc-zappciitus  feminaf  in  auib''^! 
minoj  CB  appetitus  mafcuUnouis^qin  fua  matripcft  fub 
oiafragmate:':  feminc  que  appetiit  multii  oe  fpe  amttv 
bet  iialis  aboztiunt:  qm  pariunt  rc  magna:qm  fuperflui 
tastenditnimiiiin  oiminiitione:i  multitudo  no  infcrio/ 
ribus  pilo?j  fecundu  fpccie.tt  indiuiduu;  Jigniftcat:qin 
Iftud  eft  oe  multa  fupcrfluitatc:'z  qtfj  virtus  infojmatiua 
1  nutritiua  eft  fojtis:t  fo:taflc  crit  aliquod  membp  occa 
fionatiiinillisquebabentmultos  q6  itep  rccuperat  fi/ 
cut  in  fiigs  imndinti  cii  e;:trabutur  oculi.  £t  multe  funt 
que  babent  fiuos  miiltos:'!  fua  mcdietas  non  erit  cdple 
ta;fedqui  nafciturqui  non  babctoculos  apert08:aut  vn/ 
gues  non  fijcos^etii  in  pnncipio  ftatim  creatur  in  matri/ 
ce  ppter  bumiditate.ict  qi  caloj  qui  eft  in  eis  oc  facili  oc' 
ftruiturinpoftremo,ppierfrigU3:qm  frigus  fcflinatad 
flla:qzpaucifuntcalo:i8:tcum  bocfua  bumiditas  tfua 
moUities  fadut  ad  veloce  infpiratione.  £t  pfiter  boc  q6 
cft  babens  po:os  raros  ficcatur  citius  in  co:poje;$  bils 
po:osflricto3.j£fqinfeftinatmatcrta  vtfo:met  fo:ma 
mafculinacmu3:iboc,ppter  virtuteagcntcin  ipfa.q.no 
;pptcr  inobedientia;  m'atcrie:qih  maicria non  cft in  illa 
oppo:tunttate  inobediens  cj;  parte  rctificationis  -:  quan 
titatis:fede):  parte  caliditatis  ifuc  i^tutis.  £t  vfr  q6  mo/ 
gis  fuerit  oebile  magis  erit  fcftinu5:qift  fua  materia  erit 
mag  9  feitina.":  virtus  eft  vinccns:':  cft  p:ercn8  ■:  incipi/ 
cns  operari:i  potens  fup:a  materic:-:  muUerce  que  pau/ 
cetuntfuperfluitatisbonificantfuii  modiiin  conceptii* 
qtn  ponit  fuperfluitatein  creatura:';  non  rcmanctibi  ali 
quid  qd  noccat  puero.£t  caufa  in  molla  matricis  eti  co:/ 
ruptiooigcflionisioiiTolutiocalo^isit^p^ic  ciino  ftie* 
ritibi  aliquodretinens  naturale:quedl  operantur  in  ip/ 
fum  cii  info:mationc.0;  lac:'Z  cius  generatio  ia  e(t  fcitu. 
£tappareterrozempedociis:qincrcdit  q>\ac  generaba 
tur  in.8.1  nono.£t  pmo  eft  fanies  i  cj:itu:t  poflcafitlacL 
1  tunc  faniesvcl  virus  innaturalc  t  lac  naturalelSt  fcias] 
5»  multu;  longc  vite  efl  aial  ianguineum;iin  fangiiincis/ 
poft  clcpbante  bomo  elt  l6gio:is  vitc.  £t  opus  cft  vt  tcr 
tvinieintpofitiin  fpccie:ndgratiamatericfoIiu9;f;  caii/ 
fa  fue  receptionis  efl  imp:enio  a  ffcllis^oonec  fit  vita  c6/ 
co:dan3  cit  rcuolutione  alicuius  ftcllc;aut  multa;:  Pf  ella 
ru^tquedafuntmaio^isvitc^iqucda  mino^is^-ztiic  p:i/ 
mus  terminus  cft:  oics  cu  fua  noctc:Deinde  q6  no  cito  fc/ 
ftinct:icft  vnus  tcrmin^^quc  ptranfit  Uina  in  quarta  fui 
circHli;Dcinde  mefi9:ieft  vnus  circulus  qui  coplef  in  lu 
naifole:DeindeannHsplanetap  oiuifiannus  fuap  mc/ 
dia;:  coniunctionii  i  rcucrfionu  ad  eas  figura9:in  quib' 
fuerunt;i  ifte  coniunctiones  factunt  ad  augmen  tii  in  na 
turaliii:iadoiminutioneinnaturaliit. 
Cir3"cipit  liber.XIX.ise  babitudinibus  bominii. 

T'  hiilil^  ^^  ^"^  oeierminatio 
U^  IJUmv  pueri:virufufflctifen 
tiat  vigilct:aut  cft  fiait  vcgetabilc.£toi» 
co  Qj  nonvigilat;qtnnon  opcrantur  fui 
fenfus:i  nccp  motfi  babct  voluntariu;:t 
quieftvigilansacciditqdopcraturcum 
''lUfb  fcnfibu8;i  quidam  funt  oozinien  tce 
quibusaccidir  g?  videntaliqnc  ifurguntiambuldtni/ 
fi  q:  non  eft  nificii  coinplcmento  opcrationis  animc;fcd 
oli)  fenfusti;ncfuntopcrantt6:fcdincoeftvnue  fenfus 
1  vnH6motus.q.confufU8.£tciibocc:iamn6  crit  yigi/ 
kui8:Uc;oicatureneambulan8.^edbabilioadmaio;ie 


t,!ber 

c)cpcrgcfactionc:i  tiic  qiio  erit  gj  vetabunt  in  ei  fenfua 

radicaies:i  non  eft  adbuc  ficu  t  arbo:c6:qin  in  eis  no  ell 

p:incipiumfenfu9  radicalis^tunc  rcmanfit  vtinquiram'' 

Vtruinefretoo:mien8;tfo;t3lten6ocbct  oicig?  fitooi» 

miens:nifiuftudq6  babet  via  vtfit  vigilans .  £t  tunc  vi/ 

dctur  q>  ifta  oozmitio  fit  ficut  in  lctargicie:^  crit  natura 

pucri:  vt  cpgat  foinnit  ficut  cii  parit  ipfom  mater  ftatim 

fietii  erit  ogatio  virtutis  operans  in  ipfo  fuii  opus  poftqg 

puer  plus  p:imo  ndct  in  fomno;i  in  boc  acddit  ci  glau/ 

co:um  oculo:}:  i  nigro^  oculoj: :  i  tiinc  oico  g?  glaucedo /Aucaw  i»  fw 

accidit:aut^ptcrnaturatunicay:autj:ptcr  natura  bu'  "^"^^  laJ^rxj 

miditatii.£tcaufain  bumiditatib^en^qin  fifucrintclat^^ZrZZ 

re  1  fuerintpofitej3pcej:tr3:ieritcriftallinu8  nMltecs' /^Uom!- 

titati8;i  aLbugiiiCUs  modicii:inquantij  aute  crit  modicu 

crit  ociilus  glaucu8;n  tfi  aliquod  accidcrit  con  trariii  a  tii  * 

nica:i  fi  fuerint  bumiditatcs  obicurc  i  criftallinue  pau' 

cus  laLbugincus  multu9;ita  g?  facitobfcuritatcficutfa 

cit  aqm  que  eft  multu  pzoftinda  quc  fumcrgit  i  coopcrit 

re6:aiit  fi  fuerit  criftallinue  p:ofundu6  erit  oculiis  niger: 

1  cij  in  tunicie  eft  m  vuca:i  tfic  illa  fi  fucrit  nigraeritocu 

lusniger:ififueritvaria  vcl  glauca  crit  oculue  variua 

veLglaucU6:i  vnea  glaucefcit  vcl  variat  ;qtn  in  ipfa  non 

eft  oigcftio:ficut  eft  in  vegetabilibus:q6  ftatim  cii  nafci/ 

tur  non  babcbit  rcctii  colo:e;.  ieed  tendet  colo:  cius  ad 

albebinc.£)cinde^pteroigcftioncvirefcit:i^ptcrifta5 

cam  enit  oculi  pticrop  glauci:i  ida  glaucitas  erit  ^ptcr 

biimiditatcc6plcta:auterit  jpter  oidolutionc  bumidf* 

tatis  qiia  fcquit  iiictura  fi  ftterit  bene  oigcfta:ficut  in  vc/ 

getabiii:qincuintcditoiflbluerefua  bumiditatc  indpit 

albcfcere:i  ita  glaudtas  eft  ^pter  ficcitate  vinccnte;.£t 

in  firmi  biit  oculo  8  qfi  glaucos:i  filr  fcncs  bac  eade;  ca: 

qtninfenfib^miiUiplicatbumiditascjrtranea^ioiflbUii 

lur  naU'6:i  gUiucita^  fiae  varierae  qda  eft  nalie^i  qdam 

acciitaU'9.£tcfecbclc6tingitc)c  caufis  nigrcdinisi  fcrc 

glauca;iapponitqfirc9mediaitcrca;ificctcfcbclignc 

U8  ficutputat  £mpedoclcs  ect  oculus  glaucus  iftrmus: 

Ipedim6:qin  amififlet  aqua  quc  cft  pn""  vifus.St  vna  gs 

nigrcdinis  in  oculis  oiminiut  vilu;  in  ocuUs  rcfpcii  glau 

cof  quo:iida  qii  glaucitas  no  accidit  gp  aU'qud  occafio' 

ne.£t  ci  in  boc:qin  nigrcdo  q  crit  eb  f  at"  albuginci  bu' 

mo:isvet3ttranfitiicolo|::qifivctat  trifluccntia  lim' 

p:e(ti0ne8:ififriUcquieritEE  obfcuritate;  bumiditatio 

abundati6:tiiciUcbumiditatc6fiftierint  muUeno  criit 

obedietes  mutationib^^in  vifH:nccg  in  cj:itu  vifus  in  ontc/ 

rioyb^^cjcitu  fcnfibiii.ttqnftieritocuUisgUinc^^pp  pau> 

citatcbumiditatiealbugincc  vidcbitpUisoc  noctciiit 

teneb:i8q5inDic:pgl5  g?  ptingitUimcmoucri  iiiEma; 

pauca  cii  fo:titudinc  ma^na:i  tuc  vctabit  ilLi  vidcrc  ree 

manifcftc:ficutcft  pigritice  ad  vidcdii  q6  cft  in  teneb:i3 

port  Uimfcficut  ntgrii  ^pter  muUiwdinc  buiditatis  crit 

fuii  vidercocnocte  minus:qtn  indigctiUud  DiUge'tiin/ 

ipectioneimotumac  odcj:tra:ima  mrtacritmin^^obc/ 

dies  $  pauca:f5  n  igrcdo  quc  crit  x  ptcr  tt:  n  ica  adunat  vi 

fu;  fo:tiH8.i;t  bo  cft  fo:tio:  oibue  aiolib"  in  colo:ib''  ocu/ 

lo;::i(n  cquiectia  eritcolo:glaucH6  oculof  :icti.i  alius 

coloi  in  oUo  oculo.  £tfcias  g>  acumc  vifus  eft  fc6;  ouos 

modo9.ict vniis illo:p eft  fecundii aflcrtione rci o  rcn-o/ 

ti6.<!:t  iccudus  fc6m  fo:timdine  Difcretionia  rci  vifc  i  fo: 

tc  Diucrfabiin  t  ifte  virtute8;i  acutio:  p'  fua  cd  eft  q6  no 

b5bumiditate;Vtfitmagi8anguftii:in6  facictei  cotra/ 

rietatc  luminie obuiatie fiip fiiae  oce  partcs^f;  vcnit ad 

rea  vifos  cii  cptitatc  tcnozis  i  rcctitudiniB  circiidantie:! 

tunc  oea  nac  ocuUcmn  t  no  pafliuc;necp  coftifci  qn  fiie/ 

ritmotusvifusadpartercifenfatc  mcuebitiira  (iio  lo/ 

co  ad  fiponc  fuper  rcm.fi)cindc  ratertitur  ab  ilU>  motu 


^ccimnfnonm 


64. 


X^pttrlAhoiinnqaimuoncUiminiQt^ikiaB  g?  cuocu/ 
lus  fi^tur  ru]2  alt^d  mouet  motu  ad  c]:tcmK  cu  magno 
oeficlerio  circudanti  rem  appoftta  fibi  vt  compleat  ruus 
Vifus  operatione  ^p2ia.£t  tunc  fi  qcierit  ^pc  re  vifaj  in 
zcrc.z  via  fuerit  parua  cadet.q.in  oebilitatione  itimozc 
oebelfecb.-zoculi^fundifuntparuefpeculationistllius 
qt>  remottt  e(t  ab  iUo:fed  caufa  oifciTtiois  eft  claritas  bu 
miditatis:'Z  fua  fubtilitas:':  ftc  auditus  1  olfatus:qifi  cO'' 
piebenfioreiremotceftper  oifcretione-z  Diftinctione:i 
(imileilludq6fiieritbaben8viasolfatus  magis  logas 
meliusolfaciet^^zmelius  venabit  ficut  canes  generofi. 
£t  eria  inter  iHa  ocairritqueftio  oe  knitate  1  afperitate 
capiUof  z  groftitie  'z  fubtilttate  %  albedine  t  nigredinc:-; 
caufa  in  boc  eft  ftcut  fcis^qifi  capilli  generant  qc  vapoze 
quiefl  ficut  fumus:':  eil.q.pirami8  in  pozis:-:  tunc  coagu 
latur:-:  tiic  erit  fua  ma  nalis  eis  flimofa:':  erit  intlnimen/ 
ru  po2Us:i  funt  ficut  fozamina:i  ifta  fugtiuitas  fiimofa  fi 
fuerit  fpilta  erun  t  fpiiTi  pili:-:  fi  fiierit  fubtilis  erut  piii  fub 
tiles^^zqnfiieritcutisfpiiTa  fugfiuitae  fpi(Ta:teritvnu9 
ptlus  ^pinquus  alt):'Z  erunt  fozamina  no  incarnata:':  co 
(lricta:t  no  cii  altcro:fed  ampliata  erit  ampliatione  foioi 
minti  cutis  ficce:'z  erit  boc  ctia^pter  fpifTitudinis  caufas. 
iSed  cril^itudo  erit  no  ^pter  mam^fed  qih  poii  Mcrat 
Coztuofic^oufc^acddit  fozaminib^^capillo^  idqdacci/ 
dit  cj:  eis  a  caloze:qin  fi  calo:  operaret  i  capillos  faccrct 
illos  crifpo6:i  ia  crit  j^ptcr  Diuerfione  motii  fiimi  ^pter 
qua  coagulan  t  capilli^-z  ia  erun  tjipter  toztuofitatefo^a/ 
minu:'Z  tunc  fo:mabit  eis  figura  fecundii  figura  fozami/ 
nu: :  incrifpabit .  £t  planities  capillo^  eft,ppter  ptraria 
buicz  nigredo  capillo;:  eft  ^ptcr  calojis  acritatc:':  cani/ 
ties  .pptcr  cruditate:i  qui  eft  ruflfus  ^pter  equalitates:-! 
foitaffc  erit  nigrcdo  1  crifpitudo  caimpffionis  aeris  ep 
trinfcci:ituncincrifpabuntcapi[li:'i  ficntvtpiper:':  in/ 
demutattotiibocinregiombusi  ciuitatib^jicain  boc 
erit^pptercambumtda^^zno  calida»  nec^  vifcofam  vn/ 
ctnofa;:'Z  tunc  mittcnt  agenerabunt  capilli  c%  illa  nali/ 
ter^-z  ia  crit  etia  illud  ppter  flccitatc^z  que  accipiet  capil/ 
los  ^z  aufcrct  ab  eis  fiia  bumiditatei-z  pingucdinc;  ^ptcr 


quas  factifunt  nigf  1  capilltt  ftuttiic.q.calp«  boc  cft  fic 
contingit  infirmitatib'':'^  ttjcqn  mcditabun  t  conualefce 
ti  reuerten  f  in  (m  colojcqifi  trabut i  t  tunc  e;:  ma  bona. 
!3edfenejcn6b5fiduciaalicuiii6m9C.qm  iabs  caloze$ 
confractii:fcdcaUiU8b5caluitie3:qmDeficcatmedulla. 
£tincipitante:q!Tiilludva6eIlmagis  ainplii:'^  fuamji 
eft  magis  bumida:'zciti''  recipit  Deficcatione:qin  eft  mo/ 
gisrap^-ztuncjjptercalozenalefoztein  illo  Diminuif  z 
conftringit  in  fe^-z  contrabif  abolTc^z  mnc  no  accipitab 
illooftemateria  fiimofas  qneindigeat  rcmemozatione: 
?adbuc:qm  funtpon  rari:'^  oinbluitabeis  ^titas  fiimo 
ra.@edmulierib''cftnamagi6  l>umida:<z  fuecutcema/ 
gisbumidc^^zfuipozifuntpoamagis  anguftt:t  caftratt 
affimilanfeis^^znofiuntcalui^^zplurcecapillipziusfunr 
ruffi^-zpoftalbicani^^zquieftnifTuscitius  fit  canue.-qm 
eft  ^pinquioz  albedini:<z  caro  indiuidui  nigra  eft  fapozo 
ftoz  oibus  al^scarnibu6  eiufde  fpccieicii  fuen'talbc:qtn 
eft  magie  oigefta:-zcaro  ctia  que  tcdit  ad  varictate  fapo« 
rofiozeft^tmagisoigcftacarncquc  tenditad  albcdine: 
1  capilliin  alqs  ab  boic  fequunf  cutimilliue  aialie:'z  tiic 
furt  nigrifupiacutim  nigra:t  albi  fupza  cntim  alba.  ^5 
in  caufagrauitatie  vods  t  fuiacuminis:'^  fomtudinis:'! 
alte^-z  remiftc  vods  fdae  q)  grauitas  vocieaccidit^pter 
foztinidinecmittcntiK^zia  ctia  contingit  ^ptcr  DcbilitO' 
tctilUideft^qmpigrefdtinftnimetii  vocie  ataUsad  oi/ 
uidendu  aera^tad  mouendum  tpfiim :  1  mouerit  ipfum 
q6mouetcumtarditateeritgrauis  aUquantuium  ciim 
oebiU'tatc:ficut  funt  voccs  vitulojurn.gt  voccs  vacco^ 
funt  grauio:c6  q|  voccs  tbaurozum:'^  fic  quado  traci:<a 
fticritimpletacumcatarris  bumidis^tuncfi  partenivi* 
miferit  1  poztouerit  acra:'^  acceperit  ejc  ea  modicu5:aut 
fi  in  operta  fuerit  in  ea  opcratione  foztierit  vo]c  aanajp/ 
pter  oebiUtatem^-z  pzoptcr  boc  acuuntiir  voceelenum  z 
conualcfccntium.©edquado  fucritinftrumentii  vigojo 
fum  in  moHcndo  aere  muUii  erit  vo;:  grauis  ^ptcr  fojti 
tudinem.Sed  dc  Dcntiu  vtilitatibus  ia  icis  ej:  aiio  loco. 

C^^^plicitUberocaiaUb^auic.oecimufncnHe-zvltin)". 


&ttid  i  te« 


Cluotme/ 

dl9  OU  fDltt 

inoeo. 

•8a:ictpali9 
cium  rcv  ejc' 
Cqfdeeonr) 
uiDcorunt, 


Sliud  tttet 
arcl^c  in  ane 
vrartificc « 1 
altdrcectur 
demojjc 


0uefajrta 
fiiniaUq  mo 
Tunt  oco  coc' 
tcriu« 


Hiuc*  ®e 

irtiberSiifccnnc.^n  jiiimis  tfccimdfs  fiibfHtyexoe 
flupi  en  tis.  CapitiiUim.I. 

gloaofusceuscui^^eni' 
titas  eftinclTabili9:vn  t 
tas  indiuifibilis :  vt  fif 
gmanens  oftedat  ap6 
pfu5  inft'nitas:i  intelli/ 
gamus  cognofcetes  15 
q>  noeftin  ipfo  piurali 
tasaltqmodo^:fS  ipfe 
e(t  pnceps  i  puncipiii 
pluralitatisots.C^t 
ITgniricatio  piDi  cil::Q7 
campmafequit  itcllc 
ctusque  fcquit  loqucla:  ■«ois  vnitas  oiuifibilis  non  cp 
cufabiturgn  ipfaocllnat  intcrminos.crtftisitnrpzi' 
ma  vnitas  pura  fimplicitas  -zftmplcj;  puritas^^zeftid 
in  quo  eft  ■:  id  qdcft:qm  inucnif  liber  ab  omni  adfacen/ 
tia  tmultitudineiE  qua:i  in  qua  cft  omne  ee.  £t  oCs  vni/ 
tas  bns  fijrionc:-;  qd  cfl;  t  fi  ell  b5  fipbnc  in  ca  t  riibil  ita 
cftqdfuitvclcritapntiaiftius.JL'P'Wptci'q6n6etoga 
tur  3  nobis  intentio:in  qua  c6icamu6:in  qua  gcgd  cft  io 
cft:q:  eft  vU  Dcfignatu.Si.n.cft  pamo  oe  effc  inftri^^ns 
fij:ione:  vt  q6  cft:idco  fit:qj  a  pmo  cft:tuc  ois  vnitas  non 
piirain  pmapuravnitatecftfij:a:vtq&vniiert:i6  iit:qj 
ab  vno  pmo  cft:i  IT  intrin  fcca^qm  oenominatione  %  vnv 
tate  fui  pncip^  vnuqdty  vnii  oicct  :f5  ee  pmii  i  eiae  vni/ 
laseftcdvnaicade.C^l^iqtitacg  gjbecvnitos  e  cacc 
ois  cntis^-z  bcc  eft  illa  vnitas  qua  pmo  accepimus  cjctrf/ 
fecus  Dcnoiantcs  cns  infcrius  ab  ea  in  rcditoece  vniuci' 
ficntis.  BkCdcamusaijtadidq6pcc(Tit.'Vt  cotinucmus 
eiidq6intedimud:tcft  g^inpmooiafuntpcein  fapie/ 
tfa:i  oia  funt  c  o:dine:i  in  amozc  vtrojucg  oia  fun  t  g  cffe 
fm  vocatione:vc  qm  e):  oco  facta  funt  ad  nibilii  oino  re 
dire  no  piit:fic  g>  maneat  ce  in  cmfie  gp  coirupit  in  effc/ 
ctibus.lDoc  aijt  planii  erit  p  boc  q6  poft  oicem^C  Sa/ 
picntia  p*  nccg  oiminuta  eft  necg  coplctaeft:f5  fug  coplc 
13:1  Diffioncs  oia  in  ip(xtac  non  fict:qm  pncipalia  oium 
re^rejxmplaapudillafunt  quagrcci  appcllant  idea:vt 
cii  ipfa  no  variet  modoaliq:f5  ftentcj:emplaapud  illas: 
necp  Etrafcat  aligd  o:dinatu:q6  efhqm  cj^cmplaria  rejj 
non  funt  ipfc  rcs.£>iccnte  iiionf  ffo  cp  cognitioco;:  que 
funt  ea  que  lunt  no  cft.<L  £t  boc  cft  qd  apparct  in  verbo 
autctico3bbjeuiato:tcft  attcndendii  arcbainartciof/ 
cbainopcrc.arcbainoperenoeft  viia:arcbain  artccft 
vita.SilV  fole  i  luna  quos  vidcs  funt  in  artc  pma.'^ 0:13 
aiitcojpo:a:in  arteaiit  vita  lartificcqffi  quecijcp  facta 
funtinipfovitaft»nt:ibcceftradij;  intetiois  nfcquccft 
gp  no  gtranfit  in  fcia  oiuina  aligd  q6  fi  rc;:  cjrcpla  ftcnt: 
1  fciantur  parttcularia  in  iLlis  fcia  Dignio:c.  jCuc  qm  fcia 
bcc  cft  cjiqmhtxi  boc  non  cft  nifi  p  cam:ficutfciunt  rcs 
in  pmis  cj:cmplis  ficut  cdta  in  caufis  pmis^fun  t  igif  cxe/ 
pla  p:im3  erte  rcp  pmaria:t  ftant  cj:ciripla:ftant  1  caufe 
ftationc  que  no  ftiit  initiabi.is  ncq?  a  liq  mo  tcrminabili. 
ff;Capt'm.lI.qualitcrquein  fapicntiafunnfunt  cae  oius: 
1  bc  funt  coeterne  cic.pcc(Tionc  illa?:  fn  caufas. 

^  iVnnif  iir  * '"  iftiscaufisfciatur 
j^  iK.m4UlH  caufatiiipruiq6ifuba 
pmanct.S^cia  autebeccoQj  fupcj^ccditfcias 
ftiEcpccUctisvcritatis^cftcognitiovtfciafna/ 
turalV  fcia  iitaaa  no  g  mcdu  citi:fcd  pcr  mo/ 
dii  c  Jufc.Sunt.n.cata  in  cenxUa  g  modii  nobilio:c  p  quc 
no  funt  apud  illa  pncipiii  eifcndi .  il^iccmus  q  q?  illa  que 


inteUigcnttf0 


factafuntococoetcrna  funt:n6  oino:Dcotit  cdctcrnag» 
de:q:  nu^  fuit  fapictia  finc  pmo:dialib''  re:p  caufis  in  (t 
factis.©:  aiit  no  oino  coctcrna:ccrtificant  in  boc  cac  be: 
q:  caufe  rcp  pme  ^ptcr  infinita  ftii  oiffufionc  1  inc6p:e/ 
benfibile  altitudine':?  incffabilis  puritatis  cjcccUctia  nul 
logcipiunt  intcllectH:cj:ceptocoquicaoin  pncipio  foz/ 
mauit.fij^cffcctib^^aiitiUapboccftej^^ccflionib^foi 
mas  intelUdbilcs  cognofcif  folii  m6:q:  funt:n6  aiit  qufd 
funt.i:t  fic  pncipalcs  tunc  in  ea  quo;;:  fnnt  cae  .pucniiit: 
ipncipiu.i.fapietiiOnquacondita  funt}n6  relinqutt:t 
Cvt  itaoicam^in  rcipfismanet  tcncb:is  cj:ccUentie  fuc 
abfcoditftin  cffectib^fuis  vcluti  in  quada  !ucc  p:otatc  co 
gnitioni  noccffant  apparcrcCL  Uides  igif  quatr  intellc 
ctus  nf  p:iufq|  t  in  memo:ia  1  in  cognitione  yeniat  non 
irronabiUter  of  no  ciTe.£ft  enim  e  fc  inuifibilis.fiiii  aut 
in  cognitiones  vcnerit^-zcjcquibufdafantafijs  fo:ma  ao 
ccpcrit:n6  immerito  orcc:bac  filimdic(^  Cuauis  a  oiui< 
na  remota  ftt^oicipollearbitroiqiioipfa  naciuina  du$ 
oia  caurat:t  a  nulU)  caufare  fciatur  f  n  oibus  Cquc  ab  iila 
funt)caufat  quocla  modo  mirabiU:  info:mat.n.fantafia 
intcllectii  qui  pcr  fc  irtfo:mis  cft:i  fic  oiuina  naCquc  pcr 
fe  cj:ii8  fupcrat  ocm  in  tellcctti^iti  bis  quc  pcr  eas :  1  fn  ca 
faciarunt:rectcDf  caufaruvt  fitfncfs  fine  intcUectu:vt 
foUimodofintinteUfgibilia:ft'ue  foirimodo  fcnfibiUaab 
bis  qui  ca  rccto  ftudio  ingrant  cognofcaf  .'P.edcam"  igf 
adidinquofuimu6:Oiccnte8  q>  caque  factafunt  |ncii 
pio  cocterna  no  oino  funt .  Jn  boc  aiit  coctcrna:  Qf  pncv 
pia  niiq^  fiut  finc  caufis  pmis.^n  boc  aiit  non  coetcrna: 
cp  factozi  fuococtcmanon  intcUigimus^ipceditfactoz 
ea  qucfuntfacta  per  cus:  f5  quecoctcma  ftitoino:  coeen/ 
tialia  funt  vt  nuUii  finc  aUcro  manere  poftit.^facto:  aiit 
1  fartiicoctema  no  fimt.'q:  coecntiaUa  no  funt .  Cogunf 
aiit  femjj  cc  relatfua  1  fimul  ee:facto:  fine  facto  e(Tc  non 
p6t  1  factil  fine  facto:e  n6  cft  factH5:q6  cft:fi  facto:  1  fa/ 
ctii  coetcrna  n6  fun  t  pcr  r6nc:tit  caufe  1  caufaticoctcrna 
oino  cc  n6  oefinunt.C£t  itcf  ois  crcatura  incipit  efte; 
qmcratqnn6erat.1l6eft3iitverc  ctcrnitatis  moquo/ 
da  incipere  ee:n6  igif  vcrc  cternitatf  oie  crcatura  coctcr 
na  cft:t  boc  eft  in  cuius  opationeanbclauimus .  C  ^^d 
quid  cftqdcratquado  n6cratcreatura:'iMcimu6  g?  im 
tcntio  buius  fermonis  cft:  cp  ipfa  crot  in  cS  qn  non  crat 
inciTectu.(ir£tn6iatcatte:Qj  in  itcnticncfeimcnispil' 
tfs  conucniat  acddentia  cii  ali^s.iount.n.-:  ipfa  in  caufis 
pmis:q6fifttcritrecepta  intcntioia  oefigr.atacumam/ 
pliatiocqua  inufmus:mnc  verificdbif  apud  rccipicntc; 
intentio  quc  ittit  qn  n6  fitit  tp8:vtipfa  rccipiat  lumcn  in 
eoquiiarccipitiUum. 

C^cpfm.I  U.oc  pcrfcctionc  caufap  1  fcia:t  qU'tcr  pmo:/ 
dialcs cac gftciunf  in  fapicntia  in  qua  funt;-:  gj  ccs  fo:* 
funt  info:me6 1  imgfcc  te:nifi  cu5  Eficiunf;i  qUtcr  caufc 
fciunt  fua  cata  1  caufanf  ca  in  illa. 

1Hlltin>mn«  ai:titcrato q6pcc(Tft: 

inuntlt^inUi»  vtadijciam^ciaUgd; 

ieft.-(>:imo:di3lcscaufc  rcjrin  lapictia  pma 

factc  funt:':  nulU?  modo  pfcctu  appctijt  cj:cc/ 

pto  iUo  immutabiUin  qiio  pfccta  eft  fo:ma:in 

quacaufcfo:matciunt.ConHcrfc,n.od  banc  coucrfione 

ftabiUfo:monf:vtfo:mat6c5  fuaDcfcrantnufq5:i  bccc 

fo:matiofo:mcvt'i6:ad  qudnifi  coucrtanf  fingulafunt 

info:mia.n6  cnij  fuffitcret  c^  gcncrc  ecntiaU  q6  in  cj:c/ 

plii  Diffiniuit  M»ftere:r.ifi  ad  banc  fo:mi  fopicniialc  fo:/ 

ma  iteUcctuaUs  pucrfa  pficuf .  ([  &  q:  accepifti  q>  quc 

facta  funt  iii  ipfa  fapicniia  fatta  funt.tunc  no  Ucct  tibiou 

bitare an  quc  facta  funt in  ipfa  fapicntia  fint.  &5  lcias  q 

facta  funt  f  n  ipfa  no  folu  faptcntia  cfTc .  Jc5  re^  qru  funi 


foure^ 

mc  qrcf/ 
fecnbTu/ 
io  cogno/ 
fcunlsqt 
runi.  -mi 
iutgidt 


CompCet 
oc.aratio 
ne  illi'  qi 
facta  Gnt 
oco  aliq 
iiiodococ 
tenu. 


Huic 


©e 


iBfioota 
exnAib' 


p:i!icipu  noticiam  no  caufarc.3[iicoucnic6.n.cftin  Diui' 
na  fapieria  aligd  iticipicns  ee:bec  eflintctioiqtn  cxcidn 
ois  ratio.pbata.Jct  io  in  tenebiis  fue  felicitatis  obfcotidi/ 
ranon  apparebit.fETloiTaiitclogct  a  tc  itcntio  q  fip 
eftin  bisqucpcefreruti^rert  ^pmascauias  notiii  cari 
fedge  fHieFcellctidcaufareoiciinue.capaiJt  C]ccclle'tia 
noncfir?.vtanullacafuperio:cfint;eft.n.vna  i  cadem 
caufa  oium:pcr  qud  i  in  qua  i  c  j:  qua  rc:^  oiuj  cdc  occa^ 
fionalcsfactefuntpmitus.Jopzefcrt  oib^^fugcraltans 
1  fuEcxccliens  fingula.(rTlece(Tariu5  cft  i  tibi  in  bij  q 
rijcimus  qrt  fubgcif  rcs  fcmioni:':  qn  fubijcit  fcrmo  rei: 
vt  itcUigas  qd  cfl  qd  ej:igit  qncg  intcntio  fupza  p:ioja  g 
fe:t  qito  fup:»  illa  pcr  modii  pcrqucm  licct  ftigius  infc' 
rio2e  e(K:i  modisali^s  quos  fubin  tciligimus. 
CrCaprm.IIII.C6  pmil  creatus  cft  in  telligctia:T  qiio  jpa 
intelligat  caaias  in  fuis  tbcopban^s:':  qual  itcr  cjccilitab 
caiquibus  illa  oat  fuum  rcgnum. 

Sw^wilTri^flclftillrt  adpwniJciandii^nun 
^|K».k-wuaii»us7  ciationesampliojc,  $ 

id  qd  p:ccelTit  oe  ^ccflionc  carum  pma|i  iny 

tclligibilium.(ni5icamu6  crgo  g?  ojdinc  in/ 

c6p:ebenfibiliomni  itcUectui  oiuina  ^uide/ 

&ma*ui/    tia  oia  cf.  no  cxiitib^in  eflFe"',pdu>:it. vndc  qdas  centiali 

dena  (ci    pignitatc  alia  alys  pferun  t .3ita  qj  ca  quc  circa  vfes  ca? 

«du!''"    oium.pj:«mcGi'nMlla  fueiojc  crcatura  in  tcrpofita^crci 

dun  1 1  itcUigit  ciTc.pncii?ali(Timc  vHtatis  pditc.  vfpdi/ 

tioccrcdutur  i  pzcdican  t .  ijcidc  alia  cj:  alt^s  a  fiimo  vf/ 

cp  ad  DCo:fum:boc  c  ab  in  itio  iteUcctualis  crcaturc  vfc^ 

0dinfimuo[u5:qd  cllcozp^Cl^jiniaisit  creatura?  c 

intcUectuaUs:'Z  cft  itcUigctia  oequa  e(i  fcrmo  apd  pmn 

in  Ub:o  mcta^^i  eft  oib^crcaturis  meUo:  i  fapictioz:qiti 

if(n  oiu^rq  poft  fc  funt>aufa8  vidct.CTUcriJtame  mo 

dus  g  que  nos  verificabimU8:e(l  vt  cu  cd  pma  ab  oibue 

5n  inttl/    quc  poft  (c  (at  rcmota  lit:tiic  roncs  oium  q  in  ca  imuta/ 

latib'  an    bilr  funt:ab  otb^^Cquo:;:  roncs  funt)rcmotc  fimt:in  ange 

BtUcie  II    liasvcroitcUib^cajJrationiiquafdastbcopbaniasoTe 

(poc  c(t  intcUcctualisnae  qfda  oiuinas  apparitioncs) 

no  tpfa  pzlcipaUa  rc:p  cj:cpla:n6  loge  a  veritatc  ec  crcdi/ 

mus:ibetbcopbanicfunt  crcaturcqddcognitio  angc/ 

ncrationc  oiuminferiop:fednoninfe:fed  caufc  pzima/ 

ric  funtcdc  in  fcipfi8:appariti6es  aut  bc  no  funt  cde  i  fc/ 

ipfis.fedin  altjs.Tlos  crgo  nofcut  pmo  in  oco:DCindc  in 

fcipli8iferiouscrcaturecaul^svident:ita  qt  vnaqucqj 

in  telUgctia  inferio^  fc:r6nc6  fiue  oifFoncs  contincat:  g/ 

buaDefiderafzcogitpzebcrcminiftcriil.Cgtfcgtboc 

aUud.fg?  oisintcUigentiaclTlocus  roniQifiiic  oifTonis 

qud  ptinet:t  fi  clllocus  oiffinitionis  qud  ptinct:tiic  non 

aduerfabitilUgn  fitlocusDifTinittibiceft  modus  quo 

perucnit  ad  boc  gjn6ocp:c(Tuspbantafg8  itcUcctus  c 

locus  fpc?::i  tuc  cu5  elT  locus  fpq:  cft  locus  gcneris  pcr 

modum  pcr  qucj  genus  cft  in  fpc:i  non  pcr  modii  aUii: 

qz  non  pcr  modij  generia  abfoUtti  i  fcgatiab  iUa.cnce 

fi  queficris  an  aius  buanus  adbuc  Dcpzeffus  pbantafijs 

po(Titittfcrio:pfccaufa8  cdtas  ppzcbenderc.crSi  pure 

vixerit  non  clongabit  a  vcritatc  f  m  iudicium  noftrum. 

CI7"l\edcamusadidin  quoftnmug^Dicctcsgj  co^rque 

crcatafunr.qdamoefcedutagbufdam^eft  enC  inferiozti 

(quib''  Dcbct  rcgnii  venicns  a  fugiozib'':^  oefccndut  q: 

iUis)  vt  fic  icipiit  cc  cx  tepo:c:quo:p  o:tii  p:ecc(Tit  tpB:i 

fpecificamus  boc  per  iUud:i  c(t  cj»  in  tcUigctia  pma  crca 

iQiio  ab    tura^^rcfHocuscdrtjpmicelLqmosregnumfiuliUi^ij?/ 

itciQa  i) '    pter  boc  ocfcediit  cj:  iUa  cde  iUi^GTUe;:  opj  itentionc 

ra^-lfccu'    ^'^"^  ccrtif icari  opud  te.CT^git  fcias  g?  oe  catu  pmum 

dum  cae    pmo cft  in  Dco:ocide  in  feipfo^DcindcinefTectib^fuievi/ 

Pmuciu    dctcadrvifioautibiijitclt^clrii  itcUigibiUa;iuntipreini 


U  pncipa 
Ua  rcruj 

qda  (I7C0 
i>t;>aHte. 


JntdKai 
loc^rbnta 
1  ipcp. 


Bubo 
eolutio, 


tcUigctic:boc  oiit  eft  q6  id  p5 1  'bi  cj:  pccdcntib'  vbis  au< 
cteticis.^ntcUigititaqsintcUigctia  (eipfam  vtcds  itclU/ 
gatincffcctib^^.iafiparcantciiniUislednoapgcntcac 
iiJclfectib^fuis^nifipoftig^cc^Teriitc^^iteUigctiaitcUi' 
gentecas  in  icipfa.^git  icclUgentio  iteUigit  feipa^  vtcjri/ 
rcnt  ab  illa  ca:(uequetraditiitii  reg!mc:i  13  cft  rcgimen 
poft  pmii  nobiUus.Cttpoftqgab  intellio  ocfcediitcae 
multc.tucfcicndii  cp  ouoinuenimusiniUaDusintcUir. 
vnticft  q)  ipfa  cft  poflibtUs  m  fcipfa:aUi!d  cft  q^  bh  nam 
intcUcctualcin  fcipfa:c;:quofitvtej:cacdc  Dcfccndont 
f  m  oiucrfos  modo6:gB  varias  r6nc3  quos  iucnimus  in 
illa:lic3  no  oefccnddtcjc  ca  ocfcenfupfidcrato  pcr  roncs 
1  modos  bo8;nifi  pcr  15  q6  itcUigit  cas  in  feipa:i1x)c  cft 
q6  oip'mu8.(C  •pzima  aiit  Dua|:  cdni  quc  cyit  ob  illo  c 
fozma  ceU  vUimi:i  bcc  cftaia  ei''  o  qua  cft  motue  aialis 
pzoj:imo:i  fi  no  pzimo.q  no  JntcUtgit  bonitatem:tiic  ipa 
non  eptacdto  pmopcrmodubuc:nifipcrnam  itcUibi' 
lcin  que  incft  iUi-iCd  out  fc6a  oua:j:  cj^icns  ob  codc  pmo 
eft  co:pozcita8.q  eft  inucta  in  totoUtatc  ccU  vUimi:i  bcc 
pftituit  cii  appcdicijs  ci'  ma5  p^^.vii  ipa  ma  p*  i  f cipfa  c 
refolubilii  i  fcipa  c  polTs:i  qz  cojpozcitas  fcgt  iteUigcn/ 
tiam  pcr  modii  btictiic  boc  n6  cft  nifi  pp  nam  itclUgen/' 
tiecnendipolTibile.^asoiit  babcs  g'C):pmocrcatocr/ 
fccndutmultapcrbocq?  itcUigit  fc:fcdnon  ocfccndunt 
flb  iUo  pcr  modos  Diuerfo6(^vt  acccpifti}nifi  pcr  Duo;g 
ronc.fpoiTibilitatisinaciteUcctuaUsq  repcrim^  iiUo: 
zcj:co  Q?DCfcendiitcj:inteltiapiiicti5becDuo.via  qud 
Dcclarauim''.(L  Zuc  impUcitc  pzecciTit  op6  tc  iteUcctio 
qudn6Uc5tibioccuUari:icftg7Cj:itcU'ia  pma  pcrboc 
q6  itcUigit:ipcr  13  q6  eft  pofTibilc  in  fcipfa:^ccdit  (pbc/ 
ra  pmo  cii  fuia  partib'';m3.f.i  fozma.^d  non  latet  tc  boc 
qo  cniiciaui  6  ^ccflii  ouplicis  caaic  pmi  celi  o  ciio  pmo. 
£t  nofti  ite;:  g>  fi  itcUia  videt  pmu:tiic  vidct  in  co  in  tcl 
ligcntid  q  cft  rcgcns  poft  iUd  in  o:dic:i  vUro  cos  poft  fc; 
^pter  inteirm  o:dinis  g  eft  in  iUo:i  io  fcgtiir  ca  cflc  alta 
rius  inteUigentic  infcriozis  illa.(L  &igtiat  autcs  boc  no 
bis  fcrmo  bzcuio:  in  mcta^^^.Ubi  fub  bmni  itclUgctia  fi/ 
gnont  triain  cfl^c^vfq^quo  pcrucniat  odintclliaj  ogcn/ 
tem  que  eft  ogcne  in  onimos  noftros. 
€5^iMUtnr  vt opcriamuB id  in  quo  pertrdfiuim'': 
^wC|^mi.UI  q6eftg>imatcria(pedalitatii  quorii/ 
damfitppofitio:vtimurergoin  pncipio  fcrmoncouctC' 
tico  quc  inuenimue  in  Ubzo  oc  imaginc:i  cft  g>  omnem 
matcria5  ej:  gbufdas  quaUtatibuo  c6fiftcrc  inucnimue: 
quib''  fi  nudoto  fticrit  cii  nuUa  ronc  pcr  fcipfom  compze 
bendet^vnaqucqsautefpcsquaUtatisronc  a  fubiccto 
fcparatunvidesigit  qualitcriennoifteoftedit  roam  c^ 
rcfolubilcm.dT^.fi  intclUgibiUs  coloz:itcUigibi!i6 1  fo/ 
Udita8i?tinuita8:iqciicBfpcciaUtatuco:po:aliii.fop 
aiitvniiq6cj}fifublatU5fucrit(ubitooi8  rotio  co:po:t9 
fimulfoUtit^pfequcnscritqHopabfcntid  foUitiois  coz/ 
po:i8cdininiicnimus:bof  pcurfummalcm  mam  cdrc: 
Vt  in  ma  viftbili:ca  quc  per  fc  funt  abfcoditoCcuocuatis 
fuccjrccUentie  tcncb:is>obis  opporcdt.  (£,  iDognifi/ 
ais  vcro  bop.otr  pr?o:;:.n6  aUud  rc5  voriobilc  itcUcj:it 
nifico:pu8m3lc:q6c^pcurfueapre:pque  vcrc  fiit(_vt 
ipfc  ait)pftituit :i  oii  in  iplb  c6fiderot  mutabiUtate  $/ 
da5  pati  ncccfTc  eft.(r£t  bcccft  intetio  oc  mS  qua^  op» 
p:obabati:)ionf.quiinUb:o  ocoiuinie  fcrmonib''  fiue 
nomib^^^n^oUudvariabilcre^inteUcyiti^fpci  i  foanc 
participatione.finc  gb''  ipfa  infozmis  cft  ma  i  in  nuUo  v 
teUigipoteft.(][;*f>olTulamu3Vttunon  turbcris  in  ilto 
q6  fcquif  :q:  pcr  iU6  patcbit  cuidetius  ci6  Dipm'':^  cft:fi 
c^  quaUtatib''  qgtitatib"  cctcrifcp  accidetib"  ftbi  copiili' 
tismacopofitaclhtiiciipfaimutabtUecftinas  ficut  ce 

auic.  3 


iQuc  fiicillc 
cdc  ^i  ccK 
q  cretiiabi/ 
tcltia  p'  crea 
luriip  p  l>x 
q)iccUtgure. 


oremiera 
bufda'  cjlitatf 
b^pfinit^gb* 
fii^nudet  no 
c6p:c|?cdi{. 


Bifdmiitft 

ppolitacrac 
cidciib'  libt 
coptin^tt  ipa 
iniucabiriU. 


auic 


©c 


caufifl  irtteUfgim^^ata  i  ve  eftcaib^^.qUtMeMcrot  qptita/ 
rcm  vidcm"  folo  intellccai.Qiio  crgo  mam  ob  illis  lon' 
geDiftantcmpftituiit.CdT^cceft  viaqiia  Dimittesiqtn 
finisfuus  iqu^Ducitcftvanitae.CT^taducrte  finebia 
q6  itclligis  poll  fpoliatione  fojmci  fojma?:.vel  ifojme. 
oicas  mSm.-fiue  info:mitatc:qua  Pm  fi^ionf.no  negabis 
(vtarbitroOnififoloitcllectucapipolTe.CC^^ozmajat 
1  fpcm  1  ojnatuCquop  participatio  bacin  ma  conectiO 
piuafncalitcrqpmetis  ituitu  confideranVno.dTTlone 
itac^  vides  cpcf  inco2po2cis:mutabili.f.ifo:mitate:  foz/ 
niap  gde;  capaci:i  ipfa  cu  fo:ma  inco:po:ea:gdem  vnii 
co:pu9  copofita  creari/vclia  it  ponas  cp  nudo  itcUectui 
reUngtur  fo:mis  fpoliatis  mam  ee:fegtur  idem  tua  in(h 
tutionc:gj.f.c):info:mim3  ifo:ma  co^p^fcnfibile  cfS/ 
cit -rfHbscrcatur.Cr^fatcbcris  itacgco:po:ain  ico:po/ 
reapofle  rerolui:qm(rabiUarmoniaco:p''  c6ftitnut:it3 
Vt  nalem  fui  ftatu  in  ipfo  no  amittant  itrinfecii.^n  Uice  z 
co:po:e  vmb:a  nafcit.  11ecB.n.co:p''in  vmb:a5  mntau 
vmbwi^oDuj  DilToluit  in  cas basredire  inteUr.CTSt 
itcf  fi  co:po:e  IbUtbiU  imutabiUs  eet:nuUaq;  ronc  .folu 
biU'3  fubeiTet:nuUa  quoq;  rone  pcnit''  DiflbUicret .  "jam 
vero  foluit:igif  q6  fubeli  folubileeft.t?ocaiitnd  eaU6 
qpma.llon  igf  ipa  DiflblubiUs.CTCt  boccftqd  facnos 
Debere  Diccre  particulana  co:po:alia  ec.  Sencra  ailt  et 
fpesnofoUmnt.^cdpoti^^fubfunt  igmanet:q6  oibus 
cis  no  eft  vnii  idiuiduiiii  fubcft  fueejrceUes  yle  q6  folui 
nequeat  z  oeftrui.(E5pi'»  quoq5  accntm  in  ma  fua  imu 
tabiU  pmanentqih  fubcft iUis indiuiduii  in  quo  naUter 
oia  vnii  fubfiflut.CCncc  ia  latebit  vos  a  quo  traflatio/ 
ne  :3ueniente  nccefllttas  *:  pmanen  tia  veneriit  fuper  ea  q 
nobis  infolubiUa  fign»ficauimu6:qm  pcr  bocpetit  oiflFi 
cuUas  ^pofitionii  vtius  in  eo  cp  funt  neceflaric:13  c  oiflFi 
cuUas  necefl^itatis  ea;::q  ^pones  acceptein  Dcmonftra/ 
lione  funt.(Cli>lacuit  nobis  vt  adqcercm''  pntib^^intcm 
tioib^^DemoftraiioneiUaquarcEim^^.vel  repetim^^.in  Iv 
b:omctapt>fce,':  cfl  q>  fo:ma  nonbseflienifiin  flc.Ca 
aiit  bui^^cft^g^ipfa  Datecflcvelqjipfaeftin  f  le:licutl$ 
cp  ca  no  eft  n((t  cii  cato:nd  q?  ca  fit  iUi  ca  eflendi  ca  to.fed 
cp  cu  fuit  ca  in  cffectu.fegtur  ej:  ea  efle  catii:':  eft  cii  ca.iu 
mitr  cii  fo:ma  babuerit  ec.fegtur  cjc  boc  vt  coftituat  aU/ 
quidq6adiiigit  fueeflfentie^-zidq^conftituitcft  res  ief/ 
fectu:iDatiUiclTe.(r£cce$aperte  fbis  bis-z  py'o:ib'' 
verbis  auctcticis  abfoluimus  nos  ab  eo  q6  fugi^^Dijrim'; 
Vt  fciat  per  boc  in  logf  cis  mam  cii  eft  i  eiTcctu  fubyci  fn 
(iicamtlvt  pponant  ei.£ande;  aiit  cofiderataj  ciicaufis 
p:cdicaricuiili6:eo  q>  eftiniUispermodu;  eaf  :non  g 
modumale3:itucptlngct(pfa5pdicariin  gcncre  gmo/ 
dii  generis  <  in  fpc  per  modii  fpalcm.vt  fm  eflc  fuum  in 
caufis  fitpdica'"  cp  fm  ei  male  fubqcit  ei.(r5n  bis  ccr 
lif icabens  qp  ma  eft  per  fo:ma5 1  quatr  boc  eft:':  qp  fo:/ 
ma  non  eftpcr  matenam  nifi  fo:taflis  ^m  accidcns:qm 
fo:ma  non  eft  in  eflFectti:nifi  cum  ca. 
•ijv^iX^  (IflCr  '?''cp:eceflitredibimu8  0dcain 
IW*^'*'^?  **WvC  pmaivtcjrradicib^^oatisioan/ 
dis  faciamus  te  latius  cognofccre  catii  p:imii.(EScias 
igf  gj  int*'aliquandofumimrDcrequceft:ficut  ptingit 
g?  nos  aliquando  fumimua  oe  celo  pcr  pfiderationc  ei'': 
1  fm  fo:md  eC  inteUcctiuam:i  quandoq;  fo:ma  intelle 
cta  no  fumif  oe  bis  que  funt:ficut  oino  itcUigim''  fo:ma 
artificialemqua  adinuenimHs.(ir£tDcidc  fo:ma  iteU 
lectiuamouet  mcmbuadboc  vtfintinopcre.noquia 
fuerit  ipfa  oeinde  nos  intelligam^^^fcd  q:  inteUigim''  ftiit 
ipra.(LXali8  aiit  eft  coparatio  ois  q6  eft  ad  pmu:qtii  v 
teUigit  fua  elTcntia:':  id  q6  facit:oebct  c(Te  cii  liia  eentia: 
7  ipfe  fcit  quo  bonitas  eft  i  omni  q6  eft  ^gtur  ei^o  fo^ 


3(ntellisciitii5 


mam  fua  fo:ma  eop  quc  funt  intellccta  apiidcii  H  oxii> 
ncm  quc  inteUigit.Ucriitamc  no  fcgtur  ea;:  qucadmo/ 
du5  lu):fcgtur  Uicidu5i  calefactiocaUdu5.(£;£tbecell 
coparatio  qua  inuenics  inter  omnc  qo  ei^e^  cato  pmo  % 
ipm.  vnde  inter  cata  eft  fuo  caufanti  magis  fimile.fua.n. 
operatio  i  fcia  cjue  cft  oe  ifcrio:ib''  occedit  fug  eflcntiam 
fu3:ita  q>  inteUigentia  ei''  non  perficef  in  aliquo  q>  fit  c;c 
eo:i  J>ptcr  boc  catu  pmii  cft  vte  Ic6m:i  no  recipit  ei''  kii 
entiaoiminutione.qmfcitiUudq^eftqceopcrmodum 
fufcinon  permodii  rei  fcite.(L  ©ttideae  aut  fcire  qliter 
intetlectiua  fo:ma  apud  eam  non  eft  nifi  ipfa  intelfia:et 
fdes  Q7CU  catii  pmii  fitintcUigens  p:ima  fo:nia:i  fo:mii 
que  fegttir  ipfa5:tuc  ouc  fo:me  itcllectiuc  fun  t  oue  in  tel/ 
ligentie  intelligctes  in  ea^quap  vna  e  fu^-erio:  alia:i  rc 
liqua  inferio:  iila.j?pter  fuperius  i  infcrius  intcUccta:t 
tijeintelligentia  fupio:  perfcctius  inteUectijerit:i  influ/ 
etvirtutcsquarccipitafuointeUectoglojiofofupcritel 
ligentia  infcrio:e5  quceft  llib  caiinteUigentia  ca  ta  pmo: 
1  f  iic  be  Due  intcUigentie  coponut  catu  p:imit  i  quo  ejiii 
ftiit.i  altera  ifto:p  eft  finita:q:^pinq  eft  ilii  q6  cft  termi' 
nus  ois  en  tis^rcliqua  aiit  cft  ifinita:co  g?  id  q6  pote  i  fa/ 
ctu5  cft  in  feipfo.non  babet  in  feipfo  fubam.i  ^ptcr  boc 
non  eft  finis  alicui  cntin  tunc  fit  intclUgctia  catHm:icd 
ponif  e%  finito  iinfinito:itafinita:cii  tamcn  intcrcaufa/ 
ta  non  fit  fimpUciU9.(L  £t  no  latcat  tcqj  iteUigcntia  fu/ 
pcrio:(qiie  eft  in  ea>np:imit  fo:mo9  qs  recipit  ob  vti 
pmo:intelUgetie  infcr(o:i  que  cum  ea  cft.i  iferio:  intclU 
gctia  recipit  cas  no  permodu;  receptop.fcd  rccipientis: 
quonia  in  ea  funt  mino:i9  vnitatie  i  maio:is  multiplici/ 
tati8:vt  verificetur  illud.i  cft  op  intelligetia  lugio:imp/ 
mit  fof  as  fo:te8  ftfltee;i  iteUigetia  iferio:  oebilcs  itcli» 
iic9.£t  no  fi8  perturbattis  in  bis.CrJ5cd  fi  pfideres  xb» 
nesfmfenfu5e;:quofiunt:ieft^omnis  intelUgetia  p/ 
mo  in  vti  fo:ma  pma:Dcinde  in  feipra:inferio:e9  cae  xv 
dct:ita  vt  per  ouplicc  vifione(queeft  in  ea3)fit  Duple]c  v 
telUgctiainca.&icimusitcygj  fo:me  itcUigetiefiitm/ 
telUgentic  feiiicte:muititudo  in  vnitate.i  fciuctio  cu  idi/ 
«ifibiU'tate:iboc  no  fit:qifi  bcc  fciiictio  no  ccrtificaf  ni/ 
it  in  ouab^^extremitatib^^adinuice  fetiictie:fciuncti6eve/ 
ra:quap  vna  ejctrcmitatti  eft  D!gnio::i  boc  eft  pmii  glo/ 
riofum  i  e>;celfum  in  quo  pcrftcif  inteUigcntia  fupio:  e% 
iliis  ouab''  quas  tnuenimus  cflie  in  cato  pmo.  ieecunda 
bap  e):tremitatu  quecptab  itclUgentia  quc  cftinferioj 
caDiiabu9fmo:dincmfuuin  ca:ifpem  prciteUcctiua 
eft  fm  boc  ej:tremita9  occliuie  i  cata  pcr  p:ima:i  ge  13 
rcmota  eft  a  fuperio:e  extrcmitate:i  Diuidif  ob  illQ:i  b9 
eft  fctiictio  i  muUitudoomnis  qua  rcpis  intra  catum  p/ 
mu5:i  ^pter  boc  vnitas  cius  non  eft  incifa.ClJQ^  crgo 
intelUgentio  componitur  Cjc  multis  inteUigctgs  boc  no 
fitnifij7ptermulta  inteUcctoquefuntapiid  illa;:i  boc 
cft  q6  app:obamus.(jr£t  fcias  q>  inteUigcntia  cft  coufa 
rcrum  que  exeunt  ab  iUa:tame  non  eft  cauia  illanim  ni/ 
fi  per  modii  fuum  pcr  que'  in  tclUgit  cas.i  nutrit  cae:i  fi/ 
mitr  bec  coufata  non  coufantur  nifi  per  modu5  ciidcm: 
quoniam  permodumpcrqucmfunt  apud  iUam.(L©i 
n  fit  tunc  caufata  inteUigctic  lunt caufata  fcmpitcrno:  t 
caufa  beccognofcitcata  fuafempiterna:quc  nofnntcau 
fata  tlUus:n  tfi  pcr  modum  pcr  quc  non  coicatur  mutabi 
lita9.(l_  5gif  ft  rc9  funt  ocftructibilcs:  boc  e  cx.  ca  ipoflfi 
bili:non  auteme;:  caufa  que  pcr  fc  cft  coufa  eflcndi  cis  i/ 
tcUigibiUs  i  etcrno:i  j3pter'boc  vtcntcs  boc  iiominc  ca/ 
to  cum  rcfpectu  od  ca;  Dignio:cm:i  ftotuentce  \i^in  x» 
nunciotionenominisoicimtie  caulata  fcmpitcrna  eiTe: 
quoniabecfempitcrnitascftfempiternitoecoufecanti» 
ea.nibilomin^  til  res  fun  t  ocftructibilce  fic  oftcdimue. 


tXno  itA 

cdtn  {)mB 
ppcif  cr 
mr^  itclli 


CtnAfKi 
ligij^Aipc 
rtotim^' 
miifofaa 
ikrioiiV 
uUiojtic 


iS.tQ  itd 
liijirita  efl 
cd  rc;:  cc/ 
n^rum 


^c\lntftna  ^wivtpcrboccpt>ij:imii80evmtat 
«g^lUlU 1 1  wv  tcintclligetieCgj.f.m  ipfa cft  multitii' 
do)crcdas  vnitate  intei  ligetie  ee  Rcat  vnitate  fpeirquo' 
nia;  fiaxt  ait  Jsion  jf.tlibii  aliud  eft  fpce  ^  nuero:p  vni/ 
ta3:t  nibil  aliud  niierus  $  fpeipluraiitasrjjprer  qd  fpe'6 
cCi  tota  indiuidua  ftt  irt  nuens :  t  nuert  vnii  indiuiduutn 
fint  itt  rpe;tunc$tij  ad  niierum  oiffcnint  particulareqd 
eft  fub  fpccie  i  vVe  q6  oc  itlo  pdicatur:  vcra  eni  ratio  fua' 
det:vt  aliud  fit  qd  oicit  Dc  fubiecto  ifubicctii.C^ntel/ 
ligentia  afit  non  eit  vfcper  modum  vniuerfalis  g>  pceP 
fit:i  fuffidattibi  oe  boc  q>  oijciquonia  oifficultas  6vnii 
tatequa  fozmat  cogttatio  abfoluit  in  via  qua  no  incediV 
mus.^jrntelligentia  aut  non  eilmultitudo.nili  queadmo 
du;  oi;;imus:fed  ipfa  ell  vnu  rctinens  ea  que  confcquu' 
tur  ej:  ca  per  virtutcj  oimnas  que  eft  in  ca:vt  non  ijtran 
fcatcjreisaligdorno.-quoniainipfa  eflvirtus  que  non 
cdtatperficiin  fo2ma:apudquallant  ftngra.ftcut  often/ 
dimiis.((r£tpcrc3ndevirtutemcftregens3iam  ccli  i 
n9m:que  e(t  obcdiens  illi.crnatura  atit  bic  aliud  non 
cll:  $  pzimop  co  jpozuj  qualitatcs  f  leales  'in  materys  il 
loutm  7lcalibus:q6  cft  qtft  ipfa  cft  oifponcns  que  fun  t  in 
matcri^s  celo:p:fm  quarum  oifponcs  quafdamfuntce/ 
li3dinuicem:ita.f.gj  cpbaccouenicntiaiofiaricj:  eog> 
ccli  voliitatem  babet  fozmandi  particularia:fegtur  nuc/ 
rum  fpbera;:  celeftium:':  cclo^uj  oiuerfitatcm  -zpucnie/ 
tiam  ef(e  f m  nuterfitate.f.quc  cft  pcr  foima:-:  conuenie/ 
tia;  quc  eii  in  ma:vtfic  non  fit  intclligetta  tota  caufa  cc 
eontmfol3.(EDpouctigit  vtidinquoconucniuntcc/ 
liftt3diuu3nseiTem3tcric:ioiuerfita9  illop  fit  appjo/ 
pzians  mam  banc  ad  fozmas  oiucrfa6:i  quonia  id  i  quo 
cftoucnientiaibicftmotus  circularis  vilior  oifpofitio 
CntcraliasquasrcpcrisilUc  jjptcrimpfcctionem  q  co/ 
mit3tur  eam:fiTr  matcria  vilioz  eft  ciTcn  tia  bic:-!  eft  fub/ 
iectii;  viiius  cetcris  fubiectt's.£t  ficut  cft  c6mt):tio  com/ 
pofitfonccelo?:  ibi;ficeftc6mi>:rioc6pofitione  elemen/ 
to:um  bt'c:ifupcrio;  comixrio  caufa  eft^  buidicadiuuas 
ea;:-:  Defcendunt  a  cozpozib^^pmis  g  qualitates  eis  ^pzv 
Qs;impffioncs  in  co:po:3  bui''  mundi:':  ab  an  imab''i  ani 
mas  buius  mudi:i  J3pter  boc  natura  cft  rcgcns  co:poza 
inferiora^TeftffcHtperfcctioillisrquonia^fo^mccontm 
rebcntei;quoniavcniiitinefFectupcr  cam:-:  iuuameto 
illiu3:i:  boc  cft  pofitum  in  bis  quc  oijcimus.-z  often  fu;  e, 
i>ijimu3  eni  g?  intclligetia  pura  no  cft  infenoab^ad  na» 
tura;  ca  fola.CScias  aute  9>  elemeta  pcrceptibilia  fut 
gnattonis-rco^jitprionisimultipltcatur  niicro':  fpe  fi/ 
mul.inoncftbocnifi^ptervolutatemquccft  in  vno/ 
quocg  celo:p^pter  co^Hte:':  boc  eft  ronc  co^xj^aliu  oif/ 
pofitionii  que  funt  in  fuis  matcnjs.^pfe  igtt  fojme  con/ 
rinit3n  t  gcncratione  i  coKuprionc;.q  re  n3tura  continct 
cas;-:  fimitr  c6tinct  rcs  quc  funt  per  gnationem  t  co::u» 
ptioncm.ai3.n.continetmam;p:eparateni;e3mpvir/ 
tute  Diuina  que  eft  in  ea:  vt  ipfa  fit  ca  multitudis  C3to:ti 
particulariii.^nteUigetia  aiit  continet  aiam:i  eade  ania 
intclligit  bonitate  pcr  ^tute  qul  b;  ej:  illa;-:  pcr  cadc  eft 
iUioparioitclUgibilisi  volitnt36fo:madiqeftin  ea:':  2 
inteUigetie^^quceftci^^^^utefegmropatioaisUs^ipa.n. 
cft  fo:ma  co:po:aU's.t'.3dbcres  co:po:i;'z  cft  jPj:im''  mo/ 
to:  co:po:i8  iUiug;-:  ii  non  fit  p:imus;':  q:  3U'3m  pp^rat 
mam:tiicrecipitvt'rmte;Diuina;pcrinteUt'getia  g  qua 
cftilUDiuinaoEatio.dTCrgoUquet  gj  intelUgctia  cotv 
ncttaiam  -:  nam^inaprinctgnationcm^ttilcnone  g> 
p:obibeat  a  con  tinetia  iteUigctic  e%  bis  que  fun  t  fub  ea: 
iboc  eft:q:q6  eft.t  qmXr  eft.a  te  fcire  Dcfidero. 
£^f^ni1lflir  vtintcUigas^ab  iteUtgcntiaeftmii/ 
S? v4lf  Hl»  I  dus  intclligibiUs  imefus.':  g?  ipfa  c  fta 


^ntelligcntija  '^^ 

tMsfingulorumquc^funtpofteam^qnonia;  in  ipfa  -:  pcr 
ipfam  ftant  iUa:veriitame  in  intcUigentta  non  cft  ftatus 
iilo;r  p:{mu6:fed  feciidus.':  ipfa  mefurat  fingula  qiie  fiit 
apudiUa5:mcnfura  c6ucnie'tiomniret'.boc  eft.vt  fit  me/ 
fura  mcfuratu;  n6  ej^cedens;':  fi  boc  cft;cft  tunc  ipfa  fta/ 
ttts  mefurans  omnia  quc  funt  in  ca  1  fub  ea:non  tamc  fi/ 
cutmcnfuraiTiotusceliefttepusadiacensfjngulisqHe 
fiint  fmotu^zinmutabiUtate^^^^ptcrbocfunt  iniUaita 
menfura  ftatits  qui  p:cce(lit.ficut  ctcmitas  comp:cben< 
dcns  fingula:fcd  modu  (per  que  ftant  intcUigctic  1  fta/ 
tU5non  babcnt)relt'ngt.(E£t  q:  bcc  eft  mefura  q  c«m 
mcnfuratis  cft  fimul:-:  oc  quo  n  6  pcrtrafit  aUgd  eft  itcr 
vitas  creatas  vita  pma:ficut  fcies  poft:':  tiic  app:opinqt 
intenrio  celcb:ata  apud  illos  i  parte  buiius  p^ie  oignio/ 
re  %  eft  cternitas  -:  vite  poftcftio  tota  RtnixlClBt  no  oc/ 
cultabimr  tibigd  intcndimus  pcreternitatecfTeciLtefaj 
atminteUigcnria:fed  bcc  eternitas  cftcrcans  -:  nocrca/ 
ta:quonta5nonmcfuranturbacmefura  aU'qua:iitfi  pcr 
Virtiite5  oiuinam  que  eft  in  ca.CCfiternitas  ailt  pma  eft 
etcmitasverc:q:eftmcnfuramcruran6perfe£t^pter 
bocipf3eficreansc)ctepo:equemefurauit  ontc  tcpus. 
(££t  vita  apud  ipfu5 1  voUintas  no  cft  f  m  vitam  1  vo/ 
liitatcm  noftram  -:  modti;  noftru;:quonid  eft  voles  f  m 
modu  inteUt'gibiU'8  purc:':  vita  apud  p:t'mii  cft  beccade 
Voluntas^-^idcovoUtqmpminoncftfmvoUtt^inoftrii. 
Quoniamineonon  eft  int'°in  t'dq6cft  ineo;quoniam 
Itt  poteria  in  co  per  qua  moueat  6fidcrio  aUcuius./St  13 
eft  quonia  fingula  funt  prcfcntia  illuz  nofunt  ncc  appe< 
tcnda  funtpcrmodii  fuus^iipfum  pmii  fingulacreat  in 
feipfo:ii'cut  oftedimus  fupius:  j?pter  q6  nibil  ei  Dceft:cu/ 
ius  Dcfiderio  moucat  .(EUita  autem  quc  cftapudnoe 
perf icit  app:ebefione  -:  actione  que  eft  motio  venies  e  jc 
ouab^^oiucrfisvirib^^tcftqjanimaccUeftimatfcbabe/ 
revoliitatem  efTcndiipfas  resparticularc6:t'dautemqi5 
ipfa  intclUgit  oe  pmo  •:  oc  pncipio  q6  eft  fibi  amatU5  y* 
pinquu;  eft  pncipiii  Dcfidcnj  fuc  moticnis^q:  ej:  oiutur/ 
nitate  fui  motus  fequet  iUa;  aflfimilart  quantii  ad  fluj:ii 
eo?:  quefunt  ab  ipfa  poft  ipf3;;fimilV  ccUtsCcuius  pcrfe* 
ctio  cft  anima>irmtc  iUius  intc"  bonitate  fuimot''  pn» 
cipiu;  cj:iJlcs  oefidcn);vt  pcr  oifp6nes  -:  oiuturnitatcs 
fuicurfus  afTimilct  pmo  in^tu  ab  illo  fluun  t  bonitates. 
(Cfitia;  patet  tibigj  in  anima  pma  ouc  funt  vires;apc/ 
riant  autem  a  nobis  ne  lateant  tealiqua  circa  ipfum. 
(Et>ict'mu8  igit  itcp  cp  ouc  funt  vircs  aic  pmc.  pma  e 
app:cbcftua.fc6a  cft  motiua:':  bec  eft  vis  oefideratiua  in 
iUa.aia  igitur  app:cbcdit  %  per  boc  oefiderat  rem  quaj 
appjcbcdit^tvtcofcquaturgjapp^cbedit  mouet  co:p^ 
cuiadberct;':  per  boc  viutficatur  cojp"'  ilUid.CTtft  igit 
vita  co:po:i8  pmi  ej:  ouabus  virib''  app:ebenfiu3  -:  oefi/ 
dcratiua:':  ej:  motiua.£5efiderium  p.'t'mii  eft  td  qd  Dt'j:i/ 
mus:qucaHte;funtfcquct(aadboc  funt  flHj:u6.(E£>t' 
milcautcjilUqdinucnisin  co:po2ibusp:t'mi6  inucnics 
inco:po:ibusnoftri6:qHe  tamenon  comparantur  oino 
illis.Cum.n.innobisfitttDcfidcriii  vcbemcnsad  qrcn» 
du5  aU'gd:fcqucntur  tunc  Dcfidcrium  in  nobis  imagina/ 
tiones  quas  fegtur  motu6:non  folum  ad  ipfu;  oefidcra/ 
tum:fedmotusadalt'ud  q&cftinviaDefidcrati  -:  curfu 
ct'u8.£ft  itacp  in  nobis  vt  rtus  Dcfideratuia  t  cii  illa  vir/ 
tU6  app:ebenfiua  pjopter  quam  fimul  mouctur  virms 
motiua.XDorittam  oico  non  que  imperatmotui  boc  cft 
yie  Defideratiua.ficutDij:imu6.':  ficutandifh'  in  natura/ 
libtt6 1  oidicifti.fcd  motiua  quc  facit  mom;:-:  bcc  moii/ 
uamouctneruo^-^meb^ainftrumctaUa^vndc  -:  motio 
bec  eft^uenicn6  ejc  Duabue  Diucrfi6  viribus:':  tiie  mo/ 
dus  eft  quo  oeclaratur  ribuq:  vitaeft  i  nobis:':  quaUter 

^Suic.  3  z 


jQ.no  vitap/ 
nuivotpRta 

ri  e  t  jvitaj  X 
Tolutatcj  no 
nranif 


feuerum  vt/ 
ree  aie  i>met 
<t  vua  fnmi 
(oiiietittK 
eual)*»uib* 


Ceeatcetea 
(iniii  ad  (02/ 
po]auf«. 


£Xutdpf><ni 
nioitua  tielU 
gai. 


tiaiecdiad 


Srti  iiitntd 
turtitdtia.r. 

Q)  Cft  ()>  ful/ 

geti-c  cp  lllu/ 
muiai, 


cft  boc^^dBt  q:  f  m  Nonf  .cfroj  pdmu  crcatum  cft  ccn/ 
tialis  motus  pamus  circa  ocuj  i  reru;  caufaaqui  gde| 
motue  no  c  abfc^  voliitatc  z  appbcfionc  voUttimo  fcgt 
cae:-:  tunc  oicimus  q>  intcllcctiua  cft  motio  qdam  cj  mo 
Mcmn^ueniens  ej:  ouabus  ctucrfie  viribue:-:  no  fit  ita: 
itilT  quonia  ipfa  flu]cii5  fo:map  ab  ca  caufat.-:  ipfa  no  cft 
Imunieabimperfcctioncoinoico  qp  ipfainfcipfa  cftin/ 
foimitas  cgcne  coucrfionc  ad  fozma;  pmaj  pura:  vt  fo: 
met  per  illam.C£t  Poft#  boc  noftiituc  no  latcat  te  gn 
lcias  cp  vita  crcata  pma  cft  motio  ^uenicne  q:  ouabits 
oiuerlisvirib^^icft^uenicnscjcappzebcnfioctmotio/ 
ne  actiue  vimitis  oefideratiuc^ta  q>  actio  6fideratiua 
cpafliorcdeantfup:aeentiamcande:qdeft:qt  ctiapp» 
benfiionQintelUgetiecomitct  voUtntas  tuncipfa  intelf 
ligeret  oeii^  rerum  caufao:':  mouct  circa  ipfas:':  mouet 
feipfam:vtinctpiatcfTcin  tcmpojebonitas  qua  int'S 
ClTloftiattteq>  in  app:cbeftoe  i  volutate  caufati  pmi 
cft  multitndo  tbeopban  ia;:  magna.'Z  qd  bec  multimdo 
p:ocefl"itfinemodoe)ccaufi6pmi3.qnadocgcrgo  eft  p* 
ccftto  ^cedene  ejc  caufa  caru;  i  caufie  per  modil  p  ques 
faluant  in  fua  cd.£t  nofti  iam  gjappicbcfiociicftappzc 
benfa  -:  voUta  ab  itelKa  mouet  cam:":  fic  pcrficimr  vita 
creata:-:  tunc  aperif  tibi  modus  ques  audifti;':  eft  vita  p » 
ma  crcata^ccfifio  jscedens  q:  pmo  quieto  fempitcrno:t 
pmus  moms.CTifcce  quafr  pcr  pncipiii  buius  ofonis  u 
telUgif  vitepancipiii^-^cftmultiwdo  qiia  p:edi):imu6: 
1  modus  per  que  fignamus  ea:pcr  f incj  vero  iteUigie  g* 
fcction  e  cius.t  boc  eft  id  pcr  qd  bec  tota  o:atio  fignat  in»" 
icntioncj  vitc  copofitam  i  coplctaj.C  Uidce  qtti  aptc 
eftoftefumtibiquideft  vita  creata  ^ma.  incUnee  tc  igit 
ad  iUud  qd  pmo  Hait  ab  intelUgetia:':  iucnice  i  illo  tml 
tita^ncs  oefccdcntej  in  ipfu?  cj:  inteUigctia:':  bcc  acce/ 
pta  per  modu  p:io:ie  eft^cefTiop:ocedcne  ab  cntc  fc6o. 
*Dac  autcm  jsccflriones  fumpta  per  buc  modii  nofti.pw 
pter  qd  vita  feciida  creata  eft  ^ccdes  ab  cntc  fcdo:-:  mo 
lus  fccudu3.(Ei2>cbee  aut  nolcc  q>  vita  aic  celi;etiam  (I 
fitcompofita^fimpUciustamceirebjrcfpcctuvitetoti'' 
ceU:quoni3  in  vita  ccU  inucnimus  pncipiu  cius.':  in  vita 
anime  cius  fimiti*.':  pucniunt  fo^taffiein  pncipio.qm  p» 
ccfTio  apnd  illa  cft  intellccta  i  voUta  eade.fed  motio  q  e 
pcrfcctio  aie  pume  cft  rcdicns  fup:a  e;cceUetia$  tUi''.que 
vero  eft  pfcctio  vitc  ccU  cft  motio  qua  mouct  pmujrUcj; 
cclu  1  antma  eius  no  fint  muUa:rcd  ipm  eft  quicgd  ania 
due  eft:':  no  coucrtit  :*:  fic  vita  anic  eius  non  crit  aUud  a 
vita  fua  T  (k  erit  ficut  i  iUi.(E  J£t  in  boc  n6  cft  jjpter  q6 
terrearie.fi  confidcrce  quatr  in  co:po:evno  manue  aUd 
a  co:po:e  non  eft :  fcd  fit  pars  ilUue:cum  autem  e;pedi' 
tus  fiicris  circa  vitam  iftam:Defccndee  Pm  ordincm:  vP 
cgquo  pcnicnm;  fuerit  ad  co:pu3  naturale  non  babcns 
Qnima5:fcmpcr  inucnice  q>  vttA  p:ocedit  c]c  ouabus  vi/ 
ribueficutotpmue. 

ff^f  t*Yt  II  m  P^iv^ntujeft  ad  boc  vt  fciasg>  pmu$ 
||«^4^llilUII|  cnsDatoibuecfTe;':  pma  vitafingui' 
lisCqiie  fub  ea  viuunt)oat  vita.^fntclUgcntia  autcm  et 
ei3(^quc  funt  fub  ipfa  inteUigetia)oat  fcia5.qtfi  ipfa  no  il/ 
luminant  nifiiuuametoipftueintelUgetie  i  Uiminie  p/ 
mofiri6.(E£tj)pterboctria  iucnimueinipra.g?  cft.gj 
fiilgct.':  q>  iUuminat  inde  iUa  oifcipUnabiUa  quc  funt  in 
oifctpUnid  tradita(^que  vcrifTima  ce  nuUa  otibitatioe  c5 
ccdi6>o  polfunt  inteUigitnifi  ab  aUo(boc  eft  ab  intelUi 
gcntiatfuorolejilUtftrenf.iC^lNedcamuB  •:  oicamue: 
qd  eft  q>  oatio  vite  ce  ■:  icictic  no  eft  pcr  modum  eudej: 
q6  eft:q:  fi  oiuina  effcntia  que  cft  pcr  fe  epfte'6  omnc  fu* 
perat  inteUctn;in  bie  que  in  fc  •:  ad  (c,i  per  fe  facta.rccte 
oicifcreori^vt  in  ei8Cognofcaf.JCreaturaiitq:nibil  dl 


effenttatr  p:eter  ipfam:tunc  cns  pmu  oat  oibus  ce  E  mo* 
dum  creationie:':  boc  eft  verbit  q6  non  aperimr  per  mor 
du  j  aliij.Crj£t  qi  oftendimue  q>  app:ebcnfio  eft  pn"'^!' 
tc.(r*f o:ma  eni  app:eben  fa  eft  mouee  ficut  oipm^ap* 
p:ebenfi[o  aute  non  eft  nifi  fo:mcapp:ebenfe:ttic  vita  ^/ 
ma  no  oat  vitam  eis  que  viuut  fub  ea  nifi  per  modii  foz* 
me:quonia  ^ceffio  founa^  e:cuid  quod  fiierit  app:eben 
fum  1  Defideramm.fegtur  motus  actionc;  virtutis  oefl^ 
deratiue:':  perfidt  vita.(C5nteUigentiaaiitnon  oatfci* 
entiam.firrei6quefUntfubea:nifiper  modu  foutie;q6 
eft:quonta  fo:me  oefccndiit  ab  ca  fup  illas  que  funt  poft 
eam:':  ^a  app:ebendut  eas.':  intcUigunt  bonitatem  im 
gnam:ita  vtaia  que  rccipitimp^efTioes  ab  aia  p:ima:ab 
ea  fine  medio  mereat  inteUigibiUs  Dtci:qm  ipfa  eft  pen/ 
deng  per  ea$.2nima  atit  in  ferio:  quonia  ipfa  recq^it  im> 
p:efiiones  ab  aia  pma:':  pendet  per  ea  mercbit  oici  an  la 
animaUe:':  ofs  aia  oependene  ab  aUquo:fiue  rce  queca* 
(^fit:oeno{ationQrecipietiu):tanome  eitisa  quoe  oe/ 
pendensperpn^^^tbocperaUud.i^eUqueautintelUge/ 
tie que fequijtur:babe't oiciintelUgetic trft:quonia  intel/ 
Ugetiapoftpmanon  oicit  pendcsnifipcr  intelUgetiaj. 
Q6.n.oepcndet  ab  aUquo  babj  quo  attingat  ita.nontn< 
teruenien  te  aUo  medio.C  i£t  boc  eft  in  quo  occlarj  f  tU 
bi  q>  pma  itcUigctia  ^pter  fuaj  oepcndcn  tia  mcret  oici 
Dinina»:iuonia5  non  ocpendef  a  pma  itelUgetta.nifi  que 
merct  oicicoplctain  pmop:icipio.C£t  poftqg  puen»» 
mnsadbocrcpctamustriaque  pcefTemnt.f.efre  viram 
tfciam^vtoftedamusquarrqucdababentcc  in  qutbuf/ 
dam  per  modti  qucdam  no  p:op:ium:rcd  adiunctum.ct 
non  folum  in  ali)8:fed  etiaj  circa  illa  ciuc  p:ecelTerut:c6» 
tinget  iUud;quonia  cfTe  i  intcUia  in  vita;funt  vite  oue.t 
vitacuintcUiaineflefuntefTc  ono.':  vitatefTein  inteltia 
funtoueinteUigentie.Cttnoeeyplarjabimusintctio/ 
neebasverbiecompendiofieoiccntcsq?  in  caufa  non 
elt  caufamm  nifi  pcr  modu  qui  eft  ciTe  ciue:':  boc  eft  qd 
p:ecefTit.q6  ergo  eft(confidcrato  ipfo  per  modu  pcr  que 
eft  in  cfTc  p:imo)cft  vnum  q6  non  oiuidif  no  vt  fint  oia 
vntti  1  in  vno  vnitate  iUius:quonia  in  ipfo  funt  bcne  ot/ 
dinata:modo  aUquo  muUa  in  iUo:verutamen  per  modit 
iUum  non  funt  cjitmvt  fit  aUqua  multimdo  in  iUo.i.ve» 
lut  in  p:imo;ficutin  cffcctttfed  poft  pmii.C  ioiitergo  u 
telUgentie  i  vita  duc  cfTientie  •:  vna  cfTcntia:  vej:  per  mo/ 
dos  oiuerf08.£t  ia  nofti  pcr  bcc  qua  tr  cfTc  i  vita  in  itellj 
gcntia  funt  oucintclUgetie:':  boceftq6pceftit:':  fcis  vbi 
rcpericscertinidinebuiusDuaUtatieperca  que  p:ccef/ 
ferunt.C)bcbes  ctia  fcirc  q^vita  creans  i  no  creata  ip^ 
eftratio  fpualis  p:ima  fapicntiaingcnita:fingula  o:di/ 
nan  6  ca  facicndo  in  ipfo:':  cft  ratio  ipcrmiicta  motui:  Ri 
cut  oftcdimus  in  iUo  q6  pjcccfTit:':  eft  q>  vita  p:ima  non 
eget  DuabVribue.^i  ^pterea  ft  vcra  coiunctio  eo^  quc 
funt  ea  que  funt:cft.  ■:  ftant  aUe  intcntioce  aucteticc  quc 
pjcccfTerunt  cii  bacninc  q6  factiis  eft  in  fapientia  ptno; 
vitacft^vtfoklunaetc.Cqiic  fo:i6Co^x):afi3t>"artc  t 
artifice  vita  ftint:ccccqiioni3  aperteoftcfacft  tibite^cpf/ 
fa  oiffiaiUaB  iUiue  auctetice  (ntentioi3:t  eftg>  eft  in  ipe 
fapientia  fpirimaUtcr  ratic  qucda  qua  cctera  facta  funt: 
tbeceft  vita.(r!5icutanteDi):imH6  intcUigentiam  et 
vitam:in  clTc^mnUaelTCjfta  oicamusg?  intclUgctia  i  ec 
inpmavitafuntouevitctnibilominue  funt  vna  quo/ 
nia5  in  p:ima  vita  non  funtoue:nifi  pcr  modum  quino 
multipUcat  eam:fcd  muUipUcat  e%trema  in  quibus  cer/ 
tificat  ouaUtas:vita  autem  pama  caufaf:q:  cftcopofita 
refpcctu  pzecedcntie:':  cft  per  rationcm  -:  mowm  quicfk 
citra  ocum  1  rerum  caa{aB,(££t  quonias  boc  eft:tijcvi/ 
tacreatapmointeromneo  vttoeeft  ^me  vite  fimiltter; 


Sluic 


®e 


©tio  fnt 
iceirus  in 
aia  ^ua/ 
n3< 
^lnteirua 


^mcirua 
m  effeccu 
qmii. 


?.d  aia.t. 
co.j.i.  6, 


1  ipfii  qiwdamodo  multiplJcabiT  per  appbenfa:  z  fit  ipa: 
vcmtatnen  in  fepermodus  fitperto:em.(17£tri  boceft: 
tunc  reflat  vt  fcias  a  que  funt  in  vita  ftn  vniim  ee  in  il> 
la:i  qd  intelligentia  z  efie  in  vita  funt  oue  vite.quemad> 
modum  oijiimm.iJ^Bt  itii  aperitur  tibi  oifficultas  qiie 
con(iflitinboc:qu3liter.f.intellige'tia':efrefjntinvita;t 
qualirerinillafintDue.-tnosnon  ereplificauimus  boc 
qdoi^imusefTevniusinalio  perintelligentiam  elTeet 
vitam:nifi  vt  no  lateat  te  DifTiculcas  pjeceden  tium. 
^Mll  If  lir  vtoftcdamusverbis  copendiofis  qtw 
^wt|[UlUI4 1  Uter ca  p:imaeft  fuper  ocm  intellectus 
{rationem:necilUiminatur  tnteUcctusanime  bumane 
aU'quisDiitaluminecaufeptnc:vtfciamusQ7  lumc  piu 
tniieltfupwinteUectuj:':  q>  pcrfectiointellectus  non  c 
Diflalumtneillo:boccn:q6fadU'us  pertranfitur  inbis 
que  fcquiitur  poftC3.(rTlolli  autem  inteUectiiu;  Diffe/ 
rentiasauctcricas  appwbatas.ict  aperta  eft  tibi  oifftcuX 
tas  ca?:  in  libiis  muUis.CT^gtt  no  inquiramus  circa  15 
nifiid  qo  fojtaiTe  maioii  indiget  Declarati6c:vt  cjrpedia 
mits  id  q6  p:emifiimu9.(r£t  quon  ia  Uquet  g»  inteUciis 
mSlis^tinteUectus  fozmalis:'Z  inteUectus  in  babitu:fiic 
refpectii  iUius:pfequentcr  abbjcuicmus  numenim  co|r 
copiebcndcntcsbanctriplicitatem  ronum  fubvnitatc 
ronisvniua  oicentesiquonia?  funt  duo  intcUectiie:quos 
nort  fcparabimus  abanima  bumana:inteUectU3  in  pote/ 
tia:iinteUectU8inefFectu.(C5nteUectug  in  potcriaefl; 
visanimc  apta  copicbendere:':  gditates  rcrii  ■:  fojmas 
fingiilas^quefuntinfenfibilib''^  matcn'aco:":ficut  no* 
rti:vtcumacq«ifitafueriteifo:m3:pcrficiatur  in  illaxt 
fitintcUectusillein  effectiu-quip^ius  fuit  in  pote"tia:ct  15 
cfi  qd  oftcnditur.g?  pzecedens  oifferentia(ficut  oictum 
cft)roulripU'cat  intellectum  ronc  no  numcro.CTfift  aw 
tcm  intcUcctus  in  eflfectu  ad  modfi  vifionis  in  efFectu:v£ 
fiait  ?currunt  tria  ad  vifionem  in  cffcctu  intcUectus  in/ 
tcUccW5'zlu):.3Uuminat  verooeozfu5:verfU3quem  g' 
cepitfozmas  renfibiU'ii:fed  cjuoniainteUectus  non  cftlo 
cu6bis:necpfequcsbisquireU'nquiitur  in  imaginarta: 
iUuminat  inteUectus  furiii,  verfu8:ficut  fozma  que  acg/ 
riturapudinteUectusquieft  inpotentia:cum  ilUiminat 
luminebocn6eftfo:macoz2uptioniDcdita:nififo2tafTi8 
per  modii  qui  eftfm  accidcs.^mpaflibile^  eni,  inteUc/ 
ctum  op5  cfTe:-:  locii  fpecie|:.ficut  oftcditur  a  plBo  in  li". 
fuo  oeanima.(ri^afTibiU'.n.C):nte  ipo:accidet  iUi  q6  cir.- 
ca  fenfu5  eft.£>olct  enis  fcnfiis  in  fenticdo  valde  fenfibi/ 
lc.Qin  quide  non  poteft  fenrireep  valde  fcnfibiUYcnfus: 
quare  intcl  Uxtus  in  potetia  cum  fiat  vt  inteUigat  valdc 
intc^^nonlediturnecBpatitunDeleaamr.n.  i  confo2tat 
inapp2ebenfionepuriinteUi'3  magis.CTilMcamns  g  gj 
inteUectus  in  potetia  eft  ipfe  teneb^e.Cui  cii  appzopinq  t 
intcUia  agcns:-:  piungit  ei  modo  fue  c6itictioni9:iUnmi/ 
nat  ipm.vt  Pmquatitatcm  fui  Utminis  recipiat  fo:mam 
ab  intcUia  agentein  quacft  fo:map  mHkitudo:i  pcr  rc 
ccprione  eius  incipiat  ciTc  in  effcctu:qui  p^ius  ftiit  in  po' 
tentia:quiinteUecni3effcctue;:itcUigentc9dem  cft  qd 
eft  fuba  ei  i  coniiigit  Ui^me  nobile  i  fo^ma.  ^nteUiam.f. 
quequidem  fi  recipiat  ab  inteUectu  mali  pcr  modii  mii 
nus  vt'cm:non  tamc  pcr  modii  Dcftnictibilcm:eo  g?  ro 
cipif  ab  co:quicii  fit  locus  incouuptibiUii  imijrtus  eft.f. 
abfcg  mij:tione  qua  rcpimus  in  oeftructibiUbus.(nUi' 
defne  quatrinteUcctus  in  effertu  eft  fup2a  intcUcmin  po 
tentia.-^qtn  euacuatur  ab  co qd emanat ab  intelUgcnna. 
(irSimitr  oico  qo  intellcctus  in  effcctu  fuperio^  c  rone: 
qiioniamperfcctiorationis  iniUocft  intetlcctiiatis:nec 
nobilitaturratio^nifioonoitlius.^jfpfa.n.eftafpcctusini 
terioiin  quonon  eft  rccrimdorncc^p^rfectioinifi  feqnai 


3nte!ligenrn0 


C7 


turr3tioeiu3:comparatiocni5l3d  rationemcft  compa' 

ratio  terminiejrtra  fumpti  ad  Iineam.(E  t:oc  enim  c  Dc 

p2oprietate  intctlectus  in  effcctu:vt  fitnon  ratiois  pare: 

fed  tcrminus  •:  perfectio  quemadmodum  in  fccjuentib''. 

CTTIon  lateataute5no8q6eftluj:queconiiigirur  intc' 

feciida  vtpatct:fed  Uij;fmfecftcaufa  p2ima:qi!e  veroin 

fc  cft  teneb2c.ied  luj:  veritatc  lucis  fiiperio:ie  cft  itcUTa, 

C  t3inc  eft  qd  ej:pofttionc5  partis  Dignio:is  p2imi  pl5i 

facientcs  fermoncmad  luccm:Dclumine  intctlectue  tra 

ftutcnmt  fe  ad  lucem  Dignio:em:qui  autem  tabozarunt 

in  ;:^rteindignio:evocar«nt  lucem  eam  que  cft  luj:  pcr 

acddcn8:in  cuius  Diuerfitatis  rationcaffignanda  no  cfl 

oilTi'cultascj:p:cmiffi6colligens  g»  vifioqueeftinani' 

ma  non  folum  coponitur  ej:  intcUigente  i  intcUecto:vcl 

aliquoq6enunciauitDcptenitudincq6  fotnm  fcquinir 

quiesibeatitudo.qm  bcc  tuj:  liipcxaltata  cftin  fecula. 

Crii>:onunciemus  ca  quc  oij:imu6  fupcrius  oc  compara 

rioneinteUcctus  •:  p:eeminetia  ciusaducrfus  rationcsc 

-zetiamqucDctuccpma  cnunciamus  verbis  auctcnti/ 

cisDiccntes:afpemisanimcratio  cft:fcdq:  nonfcquit 

Vt  omnis  qui  afpicit  vidcacafpectus  rccnis  atcp  pfcctua 

(^fc5qucmvifiofequitur)virtus  vocatur.virtus  cft  rc/ 

cta-zpcrfccta  vifio;bcc  autem  cft^vcre  pcrfccta  virtus 

pcruenicns  ad  finem  fuum:qucm  bcata  vita  confequit. 

^lpfa  autcm  vifio  cft  intcllectus  itle  quieftin  anima:qui 

cum  fit  ej:  intcUigetc:':  eo  qd  intettr  vti^ocnlfs  vidcrc  qd 

oicitur>j:  ipfo  fenfii  conftat  atcg  fenfibiU':quibu8  6ftni/ 

ctis  nibil  videri  poteft.l3ccfunt  vba  angiiftini.CTSb/ 

foluimus  nos  b:cHitcr  abcoin  quo  octenri  fuimus.  2d/ 

buc  autcm  rcftat  vt  apcriatur  tibi  verbis  ouctcnricis^ 

reftataj:ericndum.nuncergo  accipcqiiannim  p:cfcn8 

tcmpHse):pofcitc]ciUafimiU'mdinefcnfibiliii  toc  oco- 

5ntetligibiUscftnempcocii6.5ntclligibiliH5  ante  illa/ 

rum  Difciptinaru5.tntcttigtbilia  in  animatantii:plHrirou 

oifferunt.nam  i  tcrra  vifibilis  i  lixf-Scd  terra  nifi  Incc 

ilUiftrata  videri  non  potcft.crgo  i  itla  qnc  in  oifciplinis 

tradunturquc  quifquis  veriffimaniiUaoubitare  cocc/ 

det:0icendu5  ab  alio  non  poffe  intetUgt  nifi  a  fuo  folc  in 

animaitluftrentur  (£&ct>m  3ugiiftinu5  crgo  quonia 

inbocfolctria  ticetanimaducrtercq6cft:q6  fii'gct:qd 

ittuminat:ita  in  illo  fecrerilTimo  oeo  tria.funt  q6  cft:q6 

fiilget:q6alia  facit  inteUigerc.£ccc-quonia5  apcrtc  funt 

int"noftrequep:cccfferuntaucto:itate2ugHft.qua  v(i 

fumu3.(r£tquiaoftendimu8  cp  rationifiniscft  vtfio 

int"  intctliinHnc  nccp  ratio^nccp  intetlcctue  in  cffcctu  eft 

infeipfo.  3gitur  caufa  p:ima  fupcreft:quc  eftinfi^p:!» 

miun  purum:rcliqua  autc5  terminannir.^jilntcUcctus  au 

tem  in  potentia:p:cccdit  intcllccmm  in  cffectn:igit  obc/ 

dit  canfe p:imc:': tiic fit gp  omnisintcUcctue anime  bu / 

mane  ej:ceditur  a  caufa  p:ima:':  non  fufficitadapp^cbc 

dendumeamnififmq6pfcrtureiDelimiinc  caufe  p:i/ 

me:i  j^ptercaquc  abnndantius  recipiunt  cj:ccUcntiHs 

app2ebendiint.(r©cias  itcnim  q?  intetligcnria  agens 

nonconiungiturintcllectuiquieftin  potetia:modo  oti/ 

quo  coniunctioni6:nifi  vt  in  intellectu5  imp2imatur  ali/ 

quafo2ma:fo2meautem  cum  acquiruntur  cjjtrinfccus 

acquiruntur.i^cfccnduntenimobintcUigcntia  que  eft 

fo2mafeparata  in  intcUectum  materiotc5:ita  g>  tota  ra/ 

tio  imp2cffioni8  •:  acc^Hifitionis  bcc  eft:vt  vifio  in  potcn 

tia  incipiot  cffe  vifio  in  effectu:ncc  fo2ma  acquifita  oica/ 

tnr:nifi  quoniam  ncccffarium  cft  vt  quc  [aim  imperfe/ 

cta  fuerat  pcr  ipfam  vifio  complcatur.CT t^abcbis  oiit 

cj:  bis  quorc  -:  quido  i  quomodo  fo2mc  qucfunt  itelt  ia 

funt  adeptc:fi  autem  fo2mam  in  intellectuCqiu'  (cmpcr 

actueft>deptam:oicamu6intetlectum:quoniaqi'.ilo' 

auic.  3  J 


Bnic. 


j^C 


tastttilliasadeptispzmmdiimmxo  cp  foimalteina 
•zintellectitsin  iilafuntotiura^-zm  indiuiltbilitate  oiiii'' 
rio:itnultttitdot'n  vnitate.CStboceit^ptcr  q6  non/ 
nulliattcndcntes  acquifitionem  barum  foimaru;rqiic 
funt  in  int^^^Xcien  tca  quon  iain  oiftrabiitur  abfcp  otTtra' 
ctionc:-:  oefccndunt  abfcg  pcrmutatione:aiunt  oc  illa.f. 
gj  eam  illuminatmaterialcirencbjofum^^zimpamitei 
qd  fluitabea:ipfa  eft  inf.natura  quid  adepwm  intcUia 
edepta.(E3dcptum  tamcn  pcr  fc:  •:  pmo  oicitur  q6  flu/ 
%a  rationali  rationabiliter  ab  int"  oeriuatur:  oftenfum 
cflautem  q>  nonedintellectusadcptuspzetcrilliique 
feparauimu8abanimabumana.^iu3enim  non  efl  in/ 
tellcctustaqlparevclvirtusaqua  fluantfojme  fuper 
intelligentia;  ^^tutui  aie.Ouonia  intcUectus  virtU6(^qui 
edpars  animc)ctt  virtu8tcncb2ofa:ficut  oftcndimus. 
Cn^J^ercacerttiefttibi:  gp  fuus  intctlcctuseft  finitus 
•z  non  infinitus.-coq?  aliiidc  eft  ci  [u}::z  tamen  caufa  bcc 
eilcrcan3lucem:vndeftngulaquc(^obediutilli:Tfunt 
fub  iUa:t  ipfa  ifluit  fuper  ca  oe  Uiminc  fuo  virtate  mul/ 
tafmo^dinemamodumqucmaiTignauimus  in  p:ecc/ 
dcntibu8.(n£ftergacaufa  caufarum  fup:a  omnej  vir/ 
CutemtinteUcctU3:eog>non  eftintcUcctus  pjeter  iUoe 
quosilgnificaiumustoeclarauimus^necratio  que  no 
finiatur  in  intcUectu  pmo  gmodii  que  occlarauimus. 
iFr  hfVt  (Mt^  pzccefferuntfuntaUquaqucfaciiit 
*-*'  *^^^  *v*^  tcfcircqjcaufapmacftfupzaoes 
Vires  reitfibiles:':  fupza  virturcs  anime  fingulas.^gitur 
nofti  g>  ipfacftfupeaconuinctioncmifupja  intcUigen/ 
tiam:'!  boc  eft  q6  foztc  fozuus  impnmetur  tibi  adbiic:  1! 
attcndas  fcquentia.crSb  omni  igittir  fpede  cozpous  q 
cernitur:cp:ituriUaqucfitinfenfucerncnti3:'z  ab  boc 
eaquefitinacieanimi.(£;Uolunta3  ergopumum  fibi 
copulat  fpeciem  co:po:ie  cum  ea  quam  ipfa  cognouit  in 
cozpousfenfui-ziUamrurfuscumtUaque  fit  in  mcfuo/ 
riae):iUa:at(piUamtertiocumiUaque  nafcitur  in  acic 
animi  e%  ifta:fcd  medt)  copuia  que  fcciida  eit(cas  ftt  in/ 
titnior  pzime  q^tertia>ontamencftta5(imiLi3p:ime: 
Viiioneseni;Duc  funtaltcra  fenticntis  altcraanimi^vt 
autcm  poiTit  ciTc  bccvifio  animi.fit  in  mcmozia  oc  fcnti/ 
entc  viiione  flmile  aliquid:quo  fc  ita  cduertat  acics  ani/ 
mi:ftcutcernendofeconuertitad  co^pusacics  oailo:ii. 
CI1>Joptereaouaa  vifioncs  voUtmnscomedarcvna 
cutn  vtfio  fenaeiitis  fo:matur  e^  co:po:c:aU'am  cum  \u 
fioanimifo:mat  e^memo:ia:alia3  vcro  noUimusc  qiii 
folctoici  vifioquando  fo:mamenio:ie  comeclamr  que 
fit  in  fenfu  cernenti6.(E  iie  altera  autcs  fpccie  co:po:i8 
Cqueicnttebatur^remanetinmemoziafimilitudoeius: 


Jntcllismtii0 


quo  rurfiid  voUintaa  conuertat  adem:vtc);inde  foitnc^ 
turfenfusintrinfccu6:ficutin  co:po:cfenfibiU  obo  fb:/ 
mar  lenfus  e]i:trinfccu8:ficc9  fit  trinitas  iUa  ej:  memoua 
intelfia  Vifionc^^zCquc  vtra(gcopulat)voUint3tE:q  tria 
cum  cogantur  in  vnum  ab  ipfo  cooctu  cogitatio  oicitur. 
CTSciasautem  g>in  vnumcogunturcuminvnii  fint 
cocuntia:boc  eft  in  vnam  vifioncm.2Dcmo:ia  voUltas 
t  acies  fo:mandi:c^  iam  oictis  planum  eftquid  (tt  cogi/ 
tatior-zccrtuscspcrbccqbno  eft  icogitatioenifiidca/ 
iuseftreccptibiUs  mcmo:ia:t  memo:ianon  recipit  ali' 
quid;nifi  a  virtute  fcnftbiU.^gitur  cum  vires  fenfibiles 
nonapp:ebendant:nifiint^^quc  non  tranfccndunt  fen> 
fu8:ne(^  fozmasrnifi  quae  app:ebendunt.fenfU6;tiic  cer^ 
tuses  cp  caufap:imaeftfup:acognitioflem.(ir36  aute 
modus  quo  le  certificaui  eft  modus  aucten  tiai8:cui  ne/ 
pbas  eft  contradiccre:quonia  veritae  cft  in  ipfo.CTUe  • 
rutamen  etfi  oftendimus  memo:iam  eife  radiccm  odci 
cogitantis^fdas  tamcn  adem  antmi  poiTc  conuerti  ad  co 
gitatiuamboccftadimaginatiuamque  cft  vis  fequcns 
imaginariamc-zipfa  cftcoponeneaUquidocbisque  fiic 
tn  tmaginaria  citm  aU'o:i  oiuidcne  fimiUtcr  f  mvolunta 
tem.&i  autcmconuertaturadeamper  voUintatcm.fe/ 
quitur  vifto  intrinfcca^^z^ptcr  boc  credimus  cogitatioie 
radicc8eiTeoua6:fednon  fimul.(]711oftietiamg>  vnu. 
quodc^cogitur  permodumciuiciTeciuscft.^t  pzoptet 
boc  p:imum  fcitomnia:quoniam  non  fcic  omnia  nifi  per 
modum  qui  cft  cffe  iUo:um.Od  autcj  cft  fciens  a  U'o  m6 
noncftfciens^nifipcrmodumquemcomitaturtopinio 
^fcnfus.£tbecfcientianoneftattingcn6nifi  fm  oifpo/ 
fitiones  %  effectus  ipfiu6.(C2cccpifti  etiam  ej:  fupcno/ 
ribuaqiintcllianoninti^aUqua^mmodii^qito  facit  fd/ 
re  oiuina  ciTcn  tia:nifi  fit  apud  cam  ratio  intellccti.  5git 
patet  gp  intelUgctia  no  cft  ratio  pmo  puri:ita  vt  fit  loctis 
ilUus.imobccratiofcparatacftab  omnipcrmodu;  iu* 
pza  ftgnatum:'z  non  eft  in  aliquo  eo  modo  idca  bominia 
eft  intcUia  fupcrio:i  pofita:':  tunc  ipfa  non  in  tcUr:ied  fu^ 
pcratomnc5  intcUcctiim  t  maj:imebiimanum:qiionia 
ipfeeftocp^cfliispbantafys^rupcratcrgo  intcUectum  i 
omnes  vircsquc  fimtin  oignitatepoftipfiim^^zeftoeue 
gloziofus.aquo  in  quo  fermoncs  noftruftatucntes^nec 
^:caUciue(Tep:cteripfum:in  eijdemau):iliociu8  ocue 
niemu6:vt  pcrficiaturintcntionortrapcripfum:-:  pco/ 
iicrfioncm  buius  ad  iilum:ad  quem  fo:ma(^fi  non  pucr» 
tatur>ft  info:mi6.i;t  boc  cft  q6  oftendimtie  -z  occlara/ 
uimus. 

(T^^licit  liber  ;Suicc.ocp:imi9  tfecudie  fubftdnti;e:t 
Dc  flii;:u  earum.    ibco  gratiae. 


lum. 


C  Jndpitlibcr  aipbarabij  oc  intelleau. 

KXX^^«^  wim^#9^  *  Dicitmul/ 
\  S^^^iC-?p^3MB  LJ  tiemodis.  Unus  eo?u5 
U  ^^v^ fl^LilS^  BJ ^'^■^"'' vulgiis appellat 
u  SyAW^^p^ibj  boicm  intelUgentC5:fc$ 
Mi  mr.  ^wvMms^  '"0ifcrerum.(rSKijdii8 
eftqucs  loquutojcs  fepe 
inculcant  oicentes.  Jnt 
tellccms  refugit  B:  vel 
epgit  bocCTXcrtnis  c 
intellcctus  quem  Srifl^. 
ponitin  lib:o  Dcmdftra 
rionum.(rOuartU9  cft 
oequo  loquimr  arif.tn 
tractara  tf'.qui  eft  in  libw  oe  moaV.CQwintus  eft  in/ 
tellcctus  oe  quo  loquit  Srift.in  libzo  oc  9ia,(n  Sejctus 
cft  intclligetia  qua  ponit  in  libw  oe  metaplSf ca.crii»er 
intellectumqitovulgusappellat  boiem  intelUgentem: 
intelliguntbomines  oftentatozejoifcrctionisit  aUqua/ 
do  appcllant  intcUigentcm  cum  qui  bene  feruat  fuaj  fi/ 
dcm.fide9  autem  apud  eos  putatn  r  efte  pwbitas.  3[pll 
vcrononintclliguntper  intclligcntej:nifiillum  qui  cft 
boni  ingcni)  quiadinucnit  malicia;:fed  oicunt  illu;  cal/ 
Udum  1  verfums  t  b9.3onita8  vero  ingcni}  (in  adinuc 
niendo  q6  cft  bonum  vt  agatur;i  q6  eft  maluj  vt  fugia» 
iur>ftp:ttdentia.3fti  ergo  vniucrfatr  non  intdligunt 
pcrintellectumrnifiqd  arifto.intelligitpcr  pzudcnriay, 
<rrScd  vulgus  Diuifum  eft  in  onas  fcctasrdrca  intellc/ 
ctiim  buius  nomini3.Qu  ida  cnijoijremnt  gj  intclligee 
nonoicitiirintelligert6:nifiquibabetfidem.iDalignu5 
VcroflicjfiitboniingenMad  inucnicndus  maluOnole/ 
bantvocarcpaudentes.aiijvcrociiquieftboniingcni) 
in  adinucniendo  q6  oebet  fieri(fiue  ftt  bonij:fiucmalu5 
nt)vocabantintclligcntC5L"tomnino  non  intclligebant 
perintelU'gentC5nifipMidentC5.'j^ajdcseniapudan'f. 
eftqiueftboniingenqinadinucniendoqd  opo:tct  ficri 
Dc  opcribus  virtutis:quando  opns  cft  ficri  ilUtd^t  fc6m 
cp  congruit  vnlcuiq;  tcpo:i;i  p:eter  boc  etia?  babct  fcid» 
riam  moralcj.CirScciidus  vero  intcllectus  quem  locu/ 
to:c8  fepe  rcpU'cant:oicentes  15  cj:igit  intellectus  vel  ^i 
bibet:vel  boc  redpit  intcllcctus:vcL  non  rccipit:non  iteU 
Ugit  nift  illnd  qd  eft  pu>babile  aptid  omnc6:fdentia5.n. 
comnne?  apud  omnes  vel  plurcs  ipfi  vocantintcllcctii, 
jtu  autcm  animjduertcs  boc  c^  bis  que  fcribiitur:?  Io< 
quuntur  in  UbelUs  fuis:in  quibus  fepe  ponunt  nomc  in> 
tcUecnis.CT^ntcllectus  vero  que?  ponit  Srift.in  Ub:o 
oemonftrationii  inteUigiturefte  virtus  anime;qu3  acg» 
rit  bomini  ccrritudo  pp6nu5  vniucrfaUijvcray  neciay : 
non  argumcntationc  omnino  ncc  mcditatioe  fed  natU' 
ra  1  pjop:ictate  a  pucritia  fua:ita  vt  non  percipiat  vnde 
acqijirat:velquom6  acquirat.(Ut?ccautcm  virtus  cft 
vna  oe  partibus  anime  cui  acquiritur  cognitio  p:ima:ct 
certitudop:opofitionirquasp:edi)nmu9  abfqj  pjcmc/ 
ditationctconfiderationeomnino.CIiocd  be  f^opoR/ 
tiones  funt  p:incipia  faentia;:  fpcculatiuamj.CTQuar/ 
tHsverointcUectusqucmcomendat  Srift.in  tractatu 
d°.in  lib:o  oc  mo^ibus.^ntelUgtur  ee  pars  animcicui  p» 
pterejcpcrientiam  circa  vnamquaq,  rem  vniufcuiufqs 
gcneris  in  pwUptatc  tempo^is  srcquiritur  certitudo  jp  > 
pofitionum  iiudido:umin  rcbue  voUjntorue:quarum 
namra  cft  vt  eliganmr  vcl  ftjgtanmr(ad  faciendimi  vel 
fugiendum^^opofttiones  aft'irmatiue.(L  3udida  vero 
quc  acquirtiwr  bomini  boc  mo  ab  iUa  parte  onime:funt 
pundpia  p:udenttc  in  adinueniendo  oe  rebus  voluntsi 


3nteUigenti(9 


6S 


rjs:quid  oebeat  eUgi  ad  facicndii  vel  fugeendij.  (ETd/ 
pararioautem  barum  p:opofttionu5  indicantiiim  ad  id. 
q6  adinucnitur  per  bunc  intellcctum:cft  ficutcotnpara 
rio  p:opoftrionij  p:imaru5:que  cicte  funt  in  Ub:o  ocmo/ 
ftrationij:ad  id  qd  eUdmr  ex  eis.©iajt  enis  ille  umt  pn/ 
cipia  aucto:ibus  fcientiaru;  fpecutariuarum  ad  cUcicn< 
dum  per  cas  oc  fcientijs  fpcculatiuis  id  cuiue  natura  eft 
Vtfciaturtantus.-tnona^tur.&ic-z  bcclUnt  p:incipia 
p:udenti  ingeniofo:vt  pcr  ca  elidat  oe  rebus  volijtartjs 
idcuiusnaturacftvtagatiir^^zbicitcllccmeangeturtn 
bomine  fm  longtttidincm  fuevitc:':  q:  infiiguntur  in  bo/ 
minc  lua  iudicia:-:  addunmr  ei  invnoquoq?  tcnipo:c  iu^ 
dida  que  p:ius  non  erant  apud  cum.([  iSed  in  bac  paiv 
teanimcque  vocaturltcUecmscifleriit  bomines  mul/ 
taoiWercntia.^nquocuqsauicm  bominc  pcrficuintur 
ifta  iudicia  tn  aUquo  toto  gencrc  rem5  fietperitus  in  il' 
\o  gcnercSenfus  autem  oc  boc  g»  oicitur  t  eritus  cft  co 
Di;ceritlentcntiamaUquam:vcI  cum  confiderauerit.-aIi/ 
cui  rccipicturfcntentiaeius  tconfiUumuta  vt  non  rcq^ 
ratttrabcovlla  p:obarc  (upcrbocajccontradicaturei: 
ncc  fit  ei  opus  p:obatio:i  ideo  raro  potdlefle  bomo  b»j: 
nifiaimfcnticrifceoqjbccres  animecget  muUis  eflie» 
rimentisquc  non  pofTuntenc  nift  in  longo  tempo:e. 
ClXocuto:e6autem  oeintcUccftiCqucm  fepe  inculcac 
loquendo;)putant  g?  bic  eft  intcUccms  qucj  pofuit  2y, 
inUb:oocmonftrationum:t  iUum  intendunt.iLuaute 
atm  fcceris  inductioncm  Dcp:imis  p:opofmonibu6  qs 
frcquetant:inucnie8omne6apt3d  cos  fine  oubitaticrc: 
cum  tamen  fint  apud  te  p:opofitione9^babilc9:fed  ipft 
intcnduntvnu5t  freqnenrantaUud.(L3ntcUecm9  xo 
ocquo  loquiwrarifto.in  Ub:o  oeanima:p:oponiteum 
quatuo:modi6.Unu9enime(iinteUectus  in  potentia. 
aUtisinteUccmsineftccm.Slius  intellcctue  adeptus. 
aUus  cft  intelUgentia  agcns.CI  ^ntcUectus  cm'5  quicft 
in  potctia:vcl  eft  ipfa  anima:  vd  eft  pare  animc:vcl  vir. 
tu8aliquac>:virtutibU6anime:vel  aUquid  cuius  fcieni 
tiaaptacftabftraberequiditatcs  omniiunquc  funt:ct 
fo^mascoiumafuismatcrtjs:^  ponerc  omnee  fo:ma9 
infcipfo.3Uaautcm  fo:maabftractaa  fuie  matcnj6:in 
quibue  cftcflceius  eft  nifii  vt  fo:ma  buic  e(Tcnric;fed  ilU 
fo:ma  abftracta  a  fuis  matcnje  quc  iic  cft  forma  in  bac 
e(fentia:eft  intcllecta:t  boc  nomcn  Dcrinamm  cft  a  mt 
mine  buiue  effcnric  que  abftrabit  fo:mas  eo:iiquc  funt 
1  finnt  filbi  fo:me.(Cl3cc  vcro  clTentia  eft  ftmiUe  matc 
tiein  qua  imp:imuntur  fo:me:fc5  quemadmodu5  fi  ep 
rimaucri6aliquamma[crtamco:po:alem:vcluriceram 
aU'quam:in  qua  cum  imp:imi6  aliquam  cclaturam:tota 
pcne  tran  fit  illa  ccUitura  1  illa  fo:ma  in  fua  fuperficie  et 
in  fuie  inten'o:ibU6:tinfttnditur:t  illa  fo:ma  manet  i  to/ 
tam:fic  accedat  tua  cftimatio  ad  inteUigendtim  acquifi/ 
tionem  fo:maru5  rcruinilUcftentia:queeft  fifiemae:'? 
eft  fifie  iWi  fo:mc.C:  !35  oifcemas  bac  ab  alije  matenje 
co:po:aIibus:inboc3>matcric  co:po:ales  anificialc» 
non  rccipiunt  fo:ma6:mfi  in  fua  fnperficie  tantu;non  in 
p:ofundo.3[n  co:po:ibus  vero  naturalibue  f it  ecouerfo: 
bttiufmodiautemclTentienonremanct  fua  dVentia  ab/ 
ftracta  a  fo:mi6  intcIIccto:um:ita  vt  frtds  qutditas  oi/ 
fcrcta.^mobcc  eflentia  ftt  ipfa  cadt  m  fo:ma :  queniad/ 
modumficclamramtcQitationCTrv^quC  cft  in  ccra:aU/ 
qua  cttbica  vcl  ff^rica^putaree  infundi  in  eam:t  ptran » 
fire  per  longitudinemi  latitudinem  eios:  1  p:ofundtta' 
tcmeiueipertotnm.feicontingcrettiJcgj  illa  ceracf 
fct  ceUitura  ipfa;f  m  boc  c):emplum:opo:tct  vt  inteUigas 
acquifitionemfo:marum  eo:u5quc  ftintin  ilUcflenua: 
qua  voca«it;arifto.in  libio  oc  aninw  intclU:ctum  in  po/ 

auic.  "3  4 


5"fl8ilttfi!f/ 
teiruet  sboc 
lurujqituot 
tnodis  ti. 


aipbara*  ©c 

tcntfa.Quadmcnimmipfanon  facrit  dliqmq:  fojmis 
co:um  que  funt  ipfa-.cft  intellcctus  in  potcntia.Cum  vci 
robabeantur  m  ea  fo:mceo:um  quc  fiintf  m  cxemplus 
cj6p:cdi]cimu9:fii  ipfa  ciTcntia  intcllcctus  in  effectu.jgt 
bic  crt  fcnfus  oc  intellectu  in  cffectu.Cum  cnis  acquimt 
ob  ea  intclkcta(;queipfa  abftrabit  a  materus^tunc  ilU 
fiuntintcUcctain  cffectuque(^pjjuf$abftraberentur  a 
fnis  matcn)s>rant  intcUccta  in  potentia:fcd  cii  abftro' 
bunmrfuntintcllectain  clTcctu^-zfiunt  fozmeilU  edait 
tie.5pfa  cflcntia  enis  non  fit  intcUcctus  in  cflfectu  nifijpi 
pier  ca  quc  fun  t  intcUccta  in  eflcctH.C  ©cd  boc  gj  ipfa 
limtintcUccta  in  cffcctu^-zgjipfaclf  itcUcctus  in  cflfectu: 
tmum  1  idc3  eft.Senfus  eni  buiue  noftre  oictionis  qua 
^idmus  g?  ipfa  eft  inteUiges:non  cft  aUud.nift  qz  fbzme 
fiuntintcUccta  iUi;ita  vtipfa  ftnt  eadcm  fozma.CT^git 
intct(ooel$97ipfacftintelligc6in  ctfcctu  'zitelCsicfte/ 
cw  1  ttcll;  i  effcctu  vna  i  cadc  intcntio  eft  i  advna  e&nt 
dcmc^  intcntionem  eft.^n  teUccms  cnim  qui  crat  intcl/ 
lectainpotcntia  antcq^clTentinteUccta  in  eflfcctu:erant 
foimc  in  matcr^e  c):tra  animam.£u5  vcro  fttcrint  in  ef<' 
ftctuinteUccta:tunc  efTc  coaim(^itfunt  intcUccta  irt 
eflfectiOnon  eft  eflfecorus  p:out  funtfoync  in  matcnjs. 
!ouitm  eni;  cflfc  in  feipiie  vcl  in  matcnjs:  non  eft  fuum 
eflfezpzout  funtinreUccta  incflfectu.Tiamcojum  efTe  in 
fpfiscomitanturcetcraqucadiunguntur  eis:quc  aUqil 
runtvbi^taUquandoquado^-z  aUquadofitus:':  aUqul' 
do  quantumci  aUquando  funt  qnaUa  cum  quaUtatibus 
cozpo2aUbu8:'zaUquandoagunt:'z  aUquando  patiistur. 
dCum  autcj  fun  t  intellccta  in  cflFccmircmoucn  f  mulf 
taejibis  pdicametis:cfTcigitco;:  fitaUudcfl[c:ndiUud 
eflfciSttunc  intellecta  vcl  pUtraejrcis  fiunt  ftc  ^  intcUi/ 
gunmrintcnnone8eoui;alt)6modi8>Ucrbigratia.vbi 
q6intelUgimrin  ciscumtu  confideraucris  intcntione 
eins:  vel  non  inuenics  in  cis  aUquid  oc  itcn  tionc  cius  oV 
ncnvel  poncs  nomcn(^vt  in  eis  fit)g>  facict  te  acquircre 
eUom  intcntioncm  fm  aUum  rtiodu3.(ECum  igimr  in> 
lcUecta  in  eflfecm  fiiit:tiic  vnu  oe  bie  q  bnt  ee  i  miido  fi 
g>  fatitcUectaicflfecmixq  fut  itclta  icflfectu  nuerantce 
oe  vniuerfitate  eoium  que  funt.Ttamra  enim  omnium 
que  funt.-eft  vt  inteUigatur:t  vt  fiant  fo^meiUe  eiTentie: 
t  poft^  boc  ita  eft:tunc  non  eft  pzobibim;  quin  bec  (int 
{nteUectainquantum  runtintellectatneffectu:^  ipfa  ef/ 
fentia  fit  intellccms  in  cflrectu:<z  intelUgat  euam.(r5gic 
id  qd  inteiligtmr  no  eft  aUud  ab  eo  q6  eft  inteUcctits  vel 
intelUgene  in  eflfectu.Q6  enim  eft  in  eflfectu  inteUcctue: 
obboccftq6intellcctumaUquid  fit  fozmaci:'z  fit  ipfa 
inteUecmsinefTccturcfpccmfuiadillam  fo^mam  tatu: 
(edeft  intellecms  in  poten  tia  rcipcctu  fui  ad  aliud  intcb 
lcctum:qdadbticnon  eftfibi  acquifitum:  profecto  fiet 
inteUectus  in  eflfcctu  ^ptcr  intcUecmm  pamus  i  intcUe 
cm;  fc6m.Cum  aute;  ftient  factus  intcUecme  in  effcctu 
rcfpectuomnius  inteUcctojU5(^fedipfacft  vnum  oebis 
qucfunt  )mnc(pfjanimaficipfaomnia  incffecm  intcU 
lecta  in  efliectii.Cum  outcm  ipfa  intcUigit  id  q6  cft  intel> 
lecms  in  effecm:wnc  non  intcUigit  aligd  q6  fit  cj:tra  fua 
ciTcntiam.imo  intclUgit  fuam  c(Tcntiam.(L  l^alJam  igit 
eftg>ouniipfa  intcUigit  luamcfTcntiamnonacquiritur 
fibi  aUquid:q6  cft  cuius  ciTe  fit  c^tra  eflfe  fuumccum  ipfa 
ritinteUectaincflfecm:fed  intcUigit  oc  fua  inteUigentia 
quiddaj.f.qjciuBclTccftipfusintcUcctum  q6eftin  fua 
elTentia:fittgiturbeccfTentiafibi  intcUccta  in  eflfccm. 
Cirilon  ftiitautCjin  nobisanimaante^intcUigercmn 
RifiininteUcctuinpotcntia:modo  autcm  cft  inteUecta 
ia  efTcctu:co  cp  intelUgimr  in  cfTcctu:'^  fuum  eflfe  in  reipfa 
ctlintellcctueineflfecmttnteUcctum  ir\  cfl[cctu:oiucrfo 


3ntelh'5cnt0 


modoqgaimintcUcjccritbcc  cadem  pzimo.tJecen&w 
pjimo  fucrfit  inteUccta:(tc  gp  fueriit  abftracta  a  fuis  ma* 
tcrgs  in  quibus  crat  fuum  cffc  cum  eran  t  in  potentia  in« 
tcUccta^^zpofteafuntinteUcctafecijdo^-zmnc  fuu5  ecno 
eftiUudeiTcq6p:ius  fitit:fedcftcfTcreparam5a  fuisma 
tert)6:ita  cp  funt  fozmc  non  in  fuis  matcnfBii  fic  funt  iw 
tcUectaincflfcctu.CT^giturinteUccmsincflfccm  cii  im 
tclUgit  intcUcctaqucfuntftbi  fozmc.fcsfmg?  itcUccta 
in  cflfectu:funt  intcUcctusciuemnospziusoiximns  ciTe 
inteUcaus  in  cflfcctu:tunc  fit  modo  inteUcctus  adcptns» 
Cum  cni5  fiicrint  \?  aUqna  que  funt  fozmc  non  in  tmte» 
r^8:necfiieri]tvnq^fozmcinmatcn|6:pzofecto  bec  d 
intell^mrfiuntaU'quainteUccta:fedtaUa  quaUa  eraC 
antc$inteUigcrentur.@cnfu8autemoeboc(q>q)faiR« 
telUgit  aUquid^bic  cft:fc5  cp  ipfas  fozmas  quc  fnnt  i  ma 
ter^e  abftrabit  a  fnis  matcnjs:?  fit  eflfe  eius  alatd  a  fno 
effe  qderat  pzins.CII^oftqB  igimr  funt  bic  rcs  qtie  noa 
funtin  maten)s:mnctlUeflfcntienoncftopn6  abftrabe/ 
rceas  a  fUis  matcrgs  omnino:fcd  fiatt  iuenit  ea6  abftra 
cta6:ficinteUigitcasadmodum  quoipfainticnit  fuaef' 
fentiam  cu5  cft  in  tcUectus  in  cflfectu  pcr  inteUccta  que  ii 
nonfnntinfuismaterye.cr^^itigimrcfTc  caru5(fm  q» 
fitntinteUeac^intcUccmm  z^^tboc  cfTe  cozu5  taleefb 
qualeeratantc^intcUigtrenwrtntelUgentia^-zfcioccff 
c^  opoztct  inteUigioe  bis  que  fun  t  fozmc  non  in  fnis  ms 
tcrt)8.Cum  cni5  f?  inteUigiinmr elTecozum  in  feipfi6  cft 
ipfnmcflleeozum:cumipfcoicuntur  intclUgi  tale  quale 
c\\  oc  nobis  intcUcctum  in  cflrectu.boc  antcs  q6  in  nobis 
eft  intellectum  in  effectu  talc  cft:qualc  oicit  ocipfis  fott 
m<0  quc  non  funt  in  matcria:ncc  fuerunt  in  cis  vn$:  fed 
f  m  modum  quo  oc  eo  q6  cft  oe  nobis  inteUecmm  oict/ 
mu3  cp  eft  in  nobis  qno  opoztet  vt  oicamr  oe  iUis  q  ftint 
in  mundo.(C£t  iUc  fozme  no  (joflfnnt  intelUgi  perfeae; 
nifipoftqp  acquifite  ftiertnt  ab  inteUccm  omnia  inteUc< 
cta  in  cflfecm:aut  plura  e%  ei&:i  vt  itcUccme  adcpttis  ac/ 
qwramn^ztuncficntiUcfozmc  inteUeact  fient  qua(7 
fozme  in  intctlccm  fm  cp  cft  in  tcUcctue  adcpme^fed  int 
teUcau6  adcptus  eft  quafi  fubiccmm  iUis.CTict  intcUe# 
cmsadcptns  eftquafi  fozma  itcUecmiin  cfllcctu.  ?ntel/ 
Uctus  vero  in  cflfectu  eft  qttafi  matcria  'Z  fubiccm^  intcl/ 
lecmi  adcpto:'^  intellectus  in  eflfccttt:quaft  fozma  ilU  eO 
rcntic:iUa  vcro  cflfentia  cft  ftmili6  matcric:'^  binc  icipiut 
oefccndcrefozmcvf(Bad  fozmascozpozalc^  plcalcm:* 
btnc  incipiuntcleuari  qnoufcg  feparcnf  a  matert|6  pau/ 
latisaimodisfcparaaoniefeparatiefc.Ci^iaiitfiitij 
nulU)  mo  fun  t  in  matcn^enicc  fiicnit:ncc  criit  vnq^  i  ma 
tcnjs  exccditCB  fein  &lcctioe  -z  fcparatioc :  i  babticrinC 
aliquc  ozdinc  in  ce:tiic  cii  pftdcratus  fiier  it  ftat'  ca;:yj/ 
fiecto  perfcctioz  cj:  illis  fm  banc  viam  crit  fozma  minot 
quoufc^  vcniatur  ad  minimum  q6  eft  intcUs  adcpm6.« 
oeinde  non  ceflabit  oefccndcrc  quoufcgpcnicniatHr  od 
matcriam  cffentie^z  ad  cam  velid  q6  cft  infra  e35:oc  vei 
ris  animaUbiie^-z  pollea  ad  naturam:'^  octndcnon  cciTa» 
bitDcfceniusquoulcp  pcntcniaturad  fozmas  clemeto' 
rum  que  funt  viliozes  qc  fozmie  in  cflc:'^  idco  fubiccmj 
earum  cft  viltus  cetcris  fubiectis:<z  b  eft  materia  pzima. 
Cum  autem  crcxeris  tc  a  motcria  pama:  gradatim  pcr/ 
ucnicsad  namram  c]uccft  fozmccozpozalisin  matcrt|0 
flcaUbnsraqnibus  itenim  afccndcndo  gradatim  pcr/ 
ucnics  ad  illam  cflfcntiam:^  afccndcndo  fupcrius  penic/ 
niedadintcUectumadcpmm^^zmncperuenice  adid  q6 
cft  ftmilc  ftellis  fm  comparationcm  tnc  crccuonis  a  ma 
ccn)sflcalibue:acittoitemmcum  crcix^is  te  pcrucnt> 
cs  ad  pzimum  ozdincm  cozum  quc  funt  fcparata.(r£K 
quoHim  0)dinibu8  pzimueeftozdointcUi^ntie  agetis 


1B\phm*         ISe 

VndeuitelUgentia  agensqul  Mmitm^rifto.intertio 
tmctatu  liba'  oe  anima  cft  foima  kparata:  que  non  fuic 
f  n  tn3teri9;nec  eritxn^X}:bocq>eit  anima  tnteUectus 
in  elfectuitota  eius  virtus  eft  ad  aiTimilandum  fe  intcllt 
gentie  intcllecte  adepte.quc  cflien  tiam  i(lam:(cum  eflfcf 
Intellectus  in  potcntiaO  fecite(Tc  intellectum  in  efliectu: 
cea  que  erantintellecta  in  potctia:fecit  efTe  intellecta  in 
eiTectu:cuiuscom|»ratioadefiectum  quieftin  potentia 
elt  ficut  comparatio  folie  ad  oailum  qui  eft  vilTo  in  po' 
centia  quadtu  ellin  tenebzis.^ntcntioaute;  oetenebza 
eHilluminatioin  potentia:velp2iuatio  illuminatioisin 
ef{ectn.3[ntentio  veroilluminanonis  e(t  irradiatio  e^ap 
poiiCione  lucidi.  (£C\.\m  igituracquiritur  lumen  in  vi' 
fixiin  aere^^zin  ilmi[i:tunc  aer  cumlumine:quodiic 
§n  eoidt  vifus  tn  eifectu:';  coiozes  fiunc  vid  in  edett 
ctu.  (n&eA  oico  cp  vifus  non  fit  vifus  in  efitzctu  ob  boc 
folnm^fltineolumen  lirradiatioirt  effectu^fedquia 
cuin  fit  in  iilo  illa  irradiatio.(]fit  enim  irradiatio  in  tffti 
ctu:i  ^unt  eoatm  fo:me  vifozu;  in  lumine:  i  fit  vifus  in 
effectu.>unc  imagtnatur  foanas  vifoaim:  fed  antc  boc 
necelTe  cfl  pzeparart  radios  folis  vel  alterius  rei:  ad  boc 
rt  iletirradiatum  ineffectu:'z  tuncq6  erat  vifusin  pote 
tia:fit  vifus  in  elfectu.*^2inapiu3  aucem  per  q6  fitvifns 
in  effectu:pofl($  ftterit  vifusin  potetia:z  ea  queerant  vti 
fa  in  potencia  func  vifain  eiTectu:  efliirradiacto  que  fit  a 
roleinvifu.(E@ecundumbocf^nre):emplum  iittUa 
cfTentiaqueintellectu6inpotentia:acquiriturquidda;; 
cuius  comparatio  efT:fTcutcom|>aracio  irradtationisin 
effectu  ad  vifum:':  boc  tribuit  ei  in  telligenda  agens.£r' 
go  ipfa  e(t  p2inci{MU3:eo  cp  ea:quefunt  intellecta  in  pote' 
tta:facit  ciTc  in  tellecca  in  eifectu.£t  ficut  fol  efl.-qui  fadt 
c>culum  vifum  in  eifcctu:-:  vifa  in  pocentia  facitvifa  in  ef 
feccu:cii  luminc  qd  conferc  eis.ioic  z  intelligentia  ages 
efl:quetrabitadeifectum  intellectumquieftin  poten^ 
tia.':  facic  eiTe  incelleccum  in  efkaa  ai;  eo:  q6  tribuitur 
ei  ab  illo  puncipio:'!  per  illam  intellecta  in  poten  tia  fiut 
incellectaineifectu.CCJncell^entiavcro  agcns  illius 
(pedei  elt:cuiu8  eft  incellectus  adeptus.^ojme  vero  eo/ 
rum  feparatoaim  que  funt  fup^a  eom:  funt  in  ea  inccfTa/ 
biliterftne  initioifine  fine:fedeiTeearumineaeflfm 
ozdinem  multo  altius  ab  o2dine:quo  funt  in  intellectu: 
que  funt  in  eiTectu:fed  paoz  quatum  ad  nos:  cum  e%ert 
cuerimus  adea:  que  funt  perfectio:a  in  eiTe  ab  bis:  que 
font  minozis  e(Te  e;:cellenrioz  efl:  fiatt  Di;:it  Sriflo.  in  U' 
b:o  Demonflrationum:eo  g?  nos  non  erigimur  ad  iffiot 
tum:nifi  ab  eo  qiiod  norius  eftapud  nos.  (£06  autem 
eflperfecriorise(feinfe:iUudefl  magisignotum  apud 
no8:iigno:anria  nollra  maio:  eil  oe  illo.  vnde  necefTa/ 
numefl:vt  o:dinarioillo:um:qucruntfitin  inteUecttt 
qui  eft  in  effectu  econuerro:$  efl  in  inteUigcnria  agence. 
lC^ntelUgencia  enimagens  p:imum  inteUigitoebis: 
que  funt  id  qd  perfeaius  pofl  perfectius:  i  fo:me  £[  funt 
bodie  in  maten)s:funteriam  in  inteUigenria  agente:  foz 
ma  abflracca:non  cp  p:ius  fiierint  in  materqs:  i  oeinde 
fint  abflracte:fed  quia  nunq|  ceiTauerunt  elTe  in  ea  in  ef 
fecni.CT^i^autcm  ipfapenetrat  inteUigendo  mate/ 
ria$  1  ceccras  naturas  oat  eis  fo:ma3  in  eflccm  que  erl  t 
in  feipfa,:l3autemquod  nos  p^in^^in  boc:funt  iUefo:» 
mc:fed  ^  non  eft  polTibile  bic:  nifi  pcr  eflc  generationis 
barum  materierum.  (HVec  autej  fo:ma  in  intelUgctia 
agenteeit  indiuifibiUs^nec  e(t  mimm:fi  poftq|  intellige 
tiaeflnonoiuilTbili8:fiantin  eiusciTcntiares  nonoiui/ 
fibile8:i  oebetm^flmile  ei  quodeU  in  fua  fubftantia: 
^uis  non  recipiat  iUd  nifi  oiuifibiUter.  £t  boc  eft  q6  til 
Dflendtt;3riflo.in  Ub»>fuo.  oeanima  7metapbf(ic3. 


CrScd  bic  cft:  qucftio.fciUcj  fi  pofTibfleeft  banc,fb2ma 
inuenire  non  in  maten)s:an  g^opus  fuerit  ponere  eam 
in  materys:vel  quomodo  oe  no  cncpcrfcctio^i  venit  ad 
efTeimperfcctiU8.G:Sedfo:tafTe  oicetaUquis  gjnon 
fiut  bocnifi  ob  fc>oc:  vt  materic  fierent  perfectio:i8  effe, 
(^fSedtttnc  fcqnimr  q:  boc  cp  be  fornic  non  flierinc  ge 
nicc  nifi  p:opcer  matcriam:q6  cft  cocrarium  ei  q6  videt 
^arifto.Uel  fo:teoicccaliqui6  cp  bccomn  ia  funtin  incel 
ligcnciaagenceinpotcncia.CCiScdperboc  gjbic  oici* 
mu8in  pocentia:  non  opo:tet  cp  inteUigcntia  agcns  ba/ 
beatinpotentia  reciperc  bancfo^mam:-:  poftmodum 
fiat  in  ea:fed  qu  la  l^abet  potcntiam  ponendi  eas  in  ma« 
ten|s:t  B  eft  poten  tia:  vt  agat  in  aUiid  a  fc^pra  enim  eft 
qucponitcasfomiasin  matcnie:-:  ocide  ftudetapp:o<' 
jnmareeasfeparationipaulatimquoufc^acquiraturin/ 
teUcctus:?  Itt  fubftantia  anime  fTominis  vel  bomo:cu3 
eo  per  q6  fubftantiamr  p:opiquius  ad  in  teUigetia;  age/ 
te;.t  bic  eft  finis  vltimue:':  vita  aUa  qua  acquiritur  gd« 
dam  per  q6  fnbftanriamr:^  acquiritur  perfectio  eius  vl 
ttma:q6  eft  vt  agat  in  alium  aUam  accione;  pcr  q6  fub» 
llanciemr.Cr£t  bec  eft  in  tentio  oe  vita  aUa:  q^uis  eiua 
actio  non  ftacin  alio:q6  ftt  ej:cra  fuom  eiTentiam.3gimr 
rUa  elTentia  7  fua  actio:'z  fuum  egere  eft  vnum  i  idcm:  t 
tunc  ad  fuam  cfiiftenria;  non  indigebit:  vt  co:pus  fit  fu 
bi  aUqua  materia:nec  ad  aliquam  fuarum  actionum  in» 
digebit  adiuuarivirtuteanimaU:queeft  in  eiusco:po:e: 
nec  indigebit  in  ca  inftrumento  co:po:aU  omnino.  XDi 
nimus  enim  ej:  gradibits  fuis  eft.  vt  ad  qciftcn  tia;  fui  ne 
ceiTarium  fit  co:pus  efTe  fibi  materiam:  vt  ipfa  fo:ma  in 
co:po:e:fup»ibuncgradumepfteneadfuie):iftentiam 
non  ftt  neccfle  co:pus  efle  fibi  materia;:  $ut8  ad  plures 
ex  fuis  actionibus  egeat  vri  inftnimen  to  co^^:aU:':  adi 
fuuari  virmtcciue:  fciUcetfenfu  'zimaginationc:  per  q6 
autem  pcrfectiuseftfunmcfleBcft:  vtftac  fmoifpoff/ 
tionem  qita  p:edipmu6:  fed  cp  inccUigcntta  agens  Ixac 
e(Te:iam  oftenfum  eft  in  Ub:o  oe  anima.  CITUidemr  au/ 
tesqi  intelUgentia  agene  no  femper  agit:  fcd  aUquando 
agic  aUquando  non:vnde  fequerctur  necefTario  qp  ad  id 
quod  agcrcc:':  ad  id  (^uod  non  agerec  cft  oiuerfarum  cd 
paracionu;:t  ftc  vanarecur  oe  comparatione  ad  compa 
rationem.iSi  autem  no  e((et  femper  f  m  fua;  perfccrio/ 
nem  vlrimam:mnc  nonvariarctur  tanmm  oe  operatio' 
nead  operationem:fed  variarenmr  tanmm  ctiam  in  fua 
efl^riaeoQ^perfecrioeiusvUimaciTcc  infua  fubftaria 
aliquandoin  pocencia:aUquandoin  effecciK-zmncq^eet 
in  potentia:  effet  maceria  ei:  quod  cflecin  eifcctu .  foed 
nos  iaspofuimue  eam  feparatam  efle  abomni  materia. 
'Pofi^  igitur  boc  ita  eft.ciic  femper  eft  in  fua  pcrfecrio/ 
nevUima.(E5pCaveronecefliariopermucaturoccom« 
paracione  ad  comparationem:':  tamen  impcrfcctio  n5 
eft  in  fua  eflen  tia:fed  cotingit  ei  ob  boc  g?  no  inucnit  fem 
per  compararionee  f  m  quas  agit.fdUcet  vel  quia  mate 
riam  'zfubiecmminqueagitp:cparata  non  innenit:vct 
quia  eft  impediens  aUquid  ejxra  fe:quod  aUquando  re/ 
moucbitur.£ic  bocmanifcftatur  q;  in  iUa  non  cft  fubfi» 
ftentia  ad  B  vt  ftc  ipfa  p:imum  p:incipium  omnium  eo« 
rumquefunt:veleoq7eget.vtocturei  materiaapta  in 
qul  agan^z  vc  moueamr  fuum  impedien6:vnde  non  eft 
in  fua  eflenria:':  fuafubftantia  fufficietia  ad  oandii  onv 
nibns  rcbus  fuas  perfcctioncs.  3gitur  in  fua  fubftantia 
eft  oefectusadoandum  rcbus  quenon  babcnt  fuas  j^ 
fectiones.3(d  autem  in  cuiue  fubftantia  eft  oefccms  no 
habet  in  fc  fuifiden  tiam  ad  boc  vt  non  fit  (lium  dTe  aU"6 
p:indpium:t  vt  ftt  res  cuius  ee  fit  pcr  fe  ipfum.-tta  vt  ee 
etU8nonricabalioefe.!Sequiturergonece(Tarid:vt(tt 


alfiuaiifaqueadtuuetinDandolibiimteriamuiquam 
agat  dn^atam  autem  cp  fabiectn  in  que  agtt  intelligen 
tia  agens  funt  vel  cozpoza  vcl  vf  rcs  in  cozpoabue  gene 
ratis  co2ruptibilibU9.3am  autetn  oilenfum  e^:  in  lib^o 
oe  co!mptU)ne:Q7  caufe  que  funt  partes  coipozum  cele. 
ibum  ipfe  funtptindpia  piima  agentia  becco:po:a.3pe 
igit  ointintelligentteagend  materias  i  fubiecta  in  qiie 
agat.([rOmneenimco:pus  celelTemouetur  amotoze 
quinoneflcozpusrnecin  co:po:eomninoqui  ellcaufa 
cfk  iaioBiz  eius  per  qd  fubftatiatuncuius  o:do  in  ee  q6 
ellfubtlantiafuaeil:fmo:dinem  iUiu8co:po:is.  XOoi 
toi  igitnreiusqdeft  perfecti^^inter  illa  eHperfecno:  ini 
termoto:es.-perfectiusautem  in  efteeltcelum  p:imu;. 
CT^gJwperfectiojintcrmoto^es^eftmoto^pjimiceli: 
redquiamoto:p:imiceU'fiuitp:incipiu;  perq6  fuiteiTe 
Duarumrerumoifcretarumuiuanim  vitaeil  perquam 
fubilantiatnrp:imum  celnm:aeilfubilantia  co:po:ea 
celeili8.aitera  cil  motoz  fpere  celedis  ilellarum  fi%a:p: 
-2becelle(rcntia:qucnoneilco:pu6:necinco:po:e:ideo 
nonfuitpo(Tibile:vtoarctvtmmc^  iUo:um  ^mvnum 
modum:'z  vnnm  aliqnid  tn  fna  effenm.  fm  cp  per  ilUid 
rub(lantiatnr.-fcd  fm  ouas  natnra6:quam5  vna  eil  per/ 
fectiozaltera:eo9>illapcrqua  oatideiTeq6  eilperfc/ 
ctiu3:q6noneilco:pus:cll  perfectio:eapeT  quaoat  id 
quodeilco:po:eum.(ir?g>uiripfanonfubilatiamr:ni' 
li  per  Duos  natura0:quonum  e)c  illis  rtrifc^  cft  fiuis  ee. 


^nteUigentq^ 


igim  dfceius  babetur  in  vnum:eo  q?  id  in  q^  Diiiiditur 
caufa  ctl  pcr  qua  fubilantiatnnigimr  non  poteil  ciTe:  vt 
moto:  p:imiceli  fitp:imum  p:incipium  omnium  que 
fnn  t:fcd  babet  aUud  p:incipium  nece(Tario:'z  ilkid  initiii 
e(l  perfcctio:i8e(te^ilhtd.*fboll$aiitemmoto:  p:im{ 
ceU  non  eil  m  materia.lSequitur  neceifario:  vt  (tt  in  fua 
natura.(C3it^lligcntia  igitur  ipfa  intelUgit  fuam  c(Ten 
tiam:xclTentiam  eins  q6  e(l  p:idpium  fuieflc:igimr  m« 
nifeihim  cil:  9>  id  quod  in teUigit:oe  p:indpio  fuic(Te  q^ 
fectuts  eil  $  fit  fua  natura:t  id  per  quod  intcUigit  fuam 
e(Ientiam:quecil  enim  pnmaeilminus:none(iautem 
opusoiuidieiuseiTentiamin  ouasnaturas  nifiinbas: 
fedp:incipium  q6eil  p:indpium  perq6  fubflantiatur 
moto:  p:imi  ceU  eXt  vnum  e%  omnibus  pambus  nc 
cc(Tario:necpoteil  aUquide(Tc  perfcctius  co:nec  eitei 
pnncipium.  3pfumigintr  cilpmidpiumomniumpzin 
dpto:nm:quiap:indpiiim  |>:imiomnium<o:um  quc 
funt.(E£t  bec  eil  intelUgcntia  qua  ponit  Briitoin  Utte 
ra:in  Ub:o  oc  mctapbrfica.  (TUnnmqnodc^  eriam  iU 
lo:um  etiam  ellintelUgentia:fed  iUc  eil  intcUtgentia  p» 
ma:-!  etiam  pamum  q6  eft:i  vemm  pumum  tvnns  pa 
mum:'Z  omnes  alie  non  funt  inteUigentie:  ni(t  pcr  iUutn 
^m  o:dinem.Conftderare  autem  oe  bis  fup:a  boc  q6  o  i 
rtmu6:ci)  pteter  intcntionem  noilram. 

(Z&p^ai  Uber  Sl{tarabi)  Dcintellcctu  i  tntcUecto. 


» 


tr^ncipit  llbcj*  2itfcene.oc  pBia  p^:liitc  fcictia  oiitina. 
(L  Capt'fn.I.£>c  igfitioe  fiibiccri  pinc  pUic  ad  boc:  vt  ofte 
dat«r  ipfa  c(Tc  oe  numcro  fa'entia:p. 

*^"mP  e^rplciiim'' 
tractatu  oc  intctionib" 
fcia^  logicatiil-znaliu: 
1  Doctrinaliii.puenicn/ 
tiuecftacccderc  adco/ 
gnirioncm  intcntionu; 
I  fapicnriaUii.^ncipiam'' 
I  ergoau;iU'atc  veoioii 
\  camPgp  fcicpbilofopbi/ 
I  cc:ricutiaminutmustn 
alge  lib2is:Diuidtint  in 
I  fpeculatiuas  i  actiuae: 
^iaminuimue  oifTcren 
tias  intcr  eae:  i  oi^ns  cp  fpcculariuefunt  illc  in  gbus 
qrit  cfici  ^tus  aie  fpccuiatiuaiper  ac^ririone  intelligetie 
in  effectu.f.pcr  adeprionc  fcic  imagiatiuc  i  crcdiriuc:  oc 
rcbus  que  no  funt  nfa  oEamcc  nfe  oifpones.  3n  bie  g  fii 
niscftccrtitudofciczopinionis.loctaenim  'zopio  non 
runt  ej:  qualitate  noilri  oQis^ncc  ej:  qlitate  initi)  nf i  opc 
ris:  fm  gp  eft  initium  noftri  operis.  Cli>Mcticci^o  funt 
f  lle  in  quibtts  pamii  qritpfici  virtus  aic  fpcatlariua  per 
edeprionc^  lcic  imaginatinc  •:  creditiuc  oc  rcbus  q  funt 
nf a  oQa:  ad  15  vt  fc6ario  ^ueniat  gfccrio  ^^mtis  pzactice 
in  morib''.£t  oijcimus  gp  fpcculatiuc  copzebendunt  in 
tres  Qtes.in  naies.f.t  ooctrinales  z  oiutas.  i  q>  (m  fub< 
icctu  naliu;  e(l  cozga  ^m  cp  moucn  t :  i  quicfcun  tiq>oe 
eisiquirit  funtaccidctaUaqueaccidiiceis^l^ic  fs  buc 
modii.  £t  q6  e  fubm  ooctrinaliii  cilvel  qd  eft  ^titas  pu 
rc  vcl  q6  e(t  bns  $titate.i:t  oifpoiitoes  cius  quc  inqui' 
runtur  in  cisifunt  ca  quc  accidut  ^ritati  e^Bgpeit  $tt 
tas  in  oilTinitionc:quajJ  no  iucnit  fpes  mge  nec  ^^''mo/ 
tU8:t  q6  oiuine  fctc  nd  ingrut  nift  rcs  fepatas  a  ma  f m 
ejriltetiam  i  Diffinitionc.(C3am  et  audifti  g?  fcia  oiuia 
cfl  in  q  qucrit  oe  pmie  caufis  naturalis  efie  i  ooctrina/ 
lis  cc:i  oc  co  q6  pcdet  e;:  ei$:i  Dc  ca  caufa  jj.i  oc  pn"  pn/ 
ci|;MOf  :q6  cft  oeuo  cj^cclfus:':  13  eil:  qd  potuifti  attigcre 
cp  lib:i3  trafacri3:ci:  gb^tii  no  plcnc  pa  wit  tibi  gd  cerrif 
fimc  fit  fubm  oinc  fcie  nifi  aUquamla  inuiri6e:qua  traP 
curri  in  Ubio  logice  oe  analcticis  pofterioiibus  (i  memi 
niiti.  gt  9*  in  cetcris  fcienti^s  cH  aligd:  q^5  cit  iabm:i  q> 
oUq  func  qnc  ingrunt  in  cis:  i  g?  p:incipia  aUq  concedii 
turinci8:q:gbuscoponit  oemdftratio.Scd  tirp  13  no 
^e  cerrifiicatus  C6:q6  fit  fubj  bitins  fcic.f.  an  iit  centia  p/ 
mi  pndpt)  ad  13  vt  id  q6  qrimus  in  ea  ITt  cogiiitio.ppjie/ 
tatu  1  actionit  ciitscvcl  an  firaUa  intetio:':  et  ia^  audifti: 
gj  B  eft  pBia  ccrrilTima.  i  pBia  p^:  •;  q?  ipa  facit  acgrerc 
verificarionc  pncipio:^  cctcra:p  fcia^:'Z  gp  ipfa  eit  fapic» 
tia  ccrtiiTime.ta  ct  audidi  fcpe:  gp  fapia  e  ejccellctioz  fcia 
oibus  fcictys  ad  fcicdii  idqd  ecjrccUctius  fcitiii-iitems 
gp  fapia  cft  cognitio  que  eft  cerrio:  •:  puenietioz^-zite:^  gp 
Ipa  clt  fcia  pma?:  caufa;:  tori":':  tii  no  itellcjrlfti  gd  eet  15 
pBia  vel  13  fapia:  nccg  fi  bc  trcs  oiflFones  vel  ^pjtctatcs 
fint  vnius  artis  vloiuerfa  j::q^  ynaqcp  oicat  fapicntia. 
Tlucatiios  maifeltabimus  gpBfciain  cuiueviafum'* 
cfl  pBia  pmxi  gp  ipla  eit  fapia  abfoUite:  i  g?  trcs^peta/ 
tes  pcr  qs  ocfcribit  fapiafunt  j^pctates  vniiis  magtftc/ 
rt):  ig)  ipfa  eftiplus  magifteriu.  (TCoftatatg?  oisfcia 
bj  fubm  fuiipp:iii,3(ngramu9  ggd  fit  fubm  buius  fcic: 
1  pfideremus  an  fubm  buius  fcie  fit  ipfc  Dc^^cjccelfHs^fcd 
non  eft:imoipfccft  vnumDcbis:quequcruntur  in  bac 
fticnti3.(i:fi>i£0  crgo  impoiTibileeiTc;vt  ipfe  oc''  fit  fub/ 


CapFm  I.  "^' 

iectum  buius  fcicqm  fubm  ofs  fctc  ett  rcs.quc  pcediwr 
eflc;':  ipfa  fcia  non  inquirit:  nifi  oifpofitiones  iUiue  fubi: 
t  l3nommefte):alij8loci3.Sedn6p6t  coccdigjDeus 
fit  in  bac  fcia  vt  fubj.imo  qfitii  cft  in  ea.  Qm  fi  ita  no  e. 
tiic  no  pot  cc  qnin  fit:  vt  cocefTum  in  bac  fcia.  i  qiitixs  ia 
alia  velpccfltim  in  ifta:<z  no  qfitii  in  alia.!3edvtrii^  fal 
fum  cft:qtfi  ipofc  e;vt  fit  qfitu  in  alia  co  gp  aUc  ide  fu  t  vf 
mojalcs  vel  ciuilcs  vel  nalcs  vcl  ooctrinalcs  vllogice: 
1  nulla  fcia  fapiccft  eytra  bac  oiuifionc.^n  nulla  it  ea^ 
qrif  an  fit  0CH8;q:  no  potceb.vt  in  eis  qraf:t  tu  idee  15 
pama  infpccrionc  e%  bis  que  multoticne  inatlcam^^.ncc 
eriam  potcftcftcvt  no  fit  qfitii  in  alia  ab  cis  fcietia.tunc 
cnim  eet  no  qfitii  in  fcia  vUo  modo.^gif  autcft  manife 
flum  E  (c;aHt6fgatu  g  fe.Qj  no  polTit  maifeftari  vllafpe/ 
culationc.Tlon  cftaiit  manifcftu  pcr  fc:ncc  cft  ocfgati» 
poiTcmaifeftari:q:figna  bc^m^^oceo.CCampliV  r6:oe 
id  cuius  manifcftario  ocfpaf ;quo  p6t  pcediclTc  ci''.-*Re 
ftat  ergo:vt  ipfum  inquircrc  no  fit:nifi  buius  fcfc.  oe  eo 
atinquifitiofitouobus  modis.vnuecftquo  inquiritur 
an  iit^\i\XB  cft  quo  inquirunf  ciu8^p:ietatc6.1^oftqua 
autcm  ingritur  in  bac  fcia  an  fit.  mnc  no  pot  cffe  fubie/ 
ctum  buius  fcic.nulla.n  .fcia:;:  ocbet  ftabilire  ce  fuii  fub 
{cctu.5n^j:imo  etia  oftcdagj  an  fit  no  p6t  qri:nifi  i  bac 
fcia.iDanifcftii  cftcnim  cfi  oifpofiti6c  buius  fcic  cp  ipa 
ingrit  res  fcpatas  oino  a  ma.3a  et  fignificaui  ribi  in  na 
turaUbU6;Q)  oeus  cft  no  co:pu6:nec  virms  co:po:is:fcd 
eft  vnum  feparatii  a  matcria:':  ab  ot  c6mi):tione  omnis 
motus.^gitur  ingfirio  occo  ocbetfieri  in  bac  fdcntia:  i 
^oe  l5app:ebediftiinnalibH8  eratcj:trancii  anaUb'': 
qi  g?  oe  13  tractabaritr  in  eis  no  erat  oeus.  fcd  voUimus 
per  13  accelerarc  boicm  ad  tciicdu,  ecpamii  pncipiii;ve 
pcr  ^augcrcf  ocfidcriiiaddifccdifciae^^zgucniendi  ad 
tocuin  quoccrtiitspofiitcognofci. 

\  (Vn^  3iit  nccciTc  cft:  vt  B  fcia  fub;  ba 
' '  *-H?  bcat;-:  moftratii  eft  illud  q6  pu 
tabatur  cfTc  fubm  cius  n6  cfTc  fuu  fubiectUj: 
mnc  qucramue  an  fubm  cius  fint  vltte  caufe 
ia£_"t'iJ)eo?:  que  ft  :an  oee  quatuo:  fimuUan  vna  tifi. 
©cd  13  no  Dcbet  oici  quauio  iam  B  gdam  putauerunt. 
Tlam  pfidcratio  oc  oibus  q  tuo:  caufis  no  p6t  clTc  quin 
fit  ocillis  iquatii  bntciTc;  vcl  iquatu,  funt  caufc  abfolu 
tc:velinquatu  vnaqcg  ea^  quatuo:  cft  ilUus  modig  J7/ 
p:t'Hseftfibi.f.vtpfidcratiooe  iUisfitfj  gjvnaeages 
1  aUa  paries:-:  illa  aUa  eft  aliud:  vel  f  m  g?  fit  ej:  c6iiict6e 
ilIa?r.oicoautemg>fi  bcncconfidcretur  nopolTuntce 
fabicctu  buiue  fcicinquatii  funt  cac  abfolutc:  ita  vt  intc 
tio  buius  fcic  fit  pfidcrarc  ca.quc  accidunt  coufie  inqua 
mm  funt  caufcablblutc:':  13  patet  multis  modis:  quo:ij 
vnu8  eft.f.q:  bcc  fcia  inquirit  intcrioncs  quc  no  funt  eje 
accidcribusp:op:ij8ipfa:^  caufa|:inquam;  funtcaufe. 
^nquiritcnimvrczparticularcpotcntiam-zactumpor/ 
fibilc  1  ncceiTc  tc.XDanifcftifTimum  cft  aute;  g?  B  talui 
funt  in  fe  gj  ingfitio  per  fc  oebct  ficri  oc  ilUs:  ncc  tiintejc 
accidctibus  quc  funt  p:op:ia  rebus  namralibus:  ncc  oo 
ctrinaUbu8:ncc  cadiit  in  tcr  accidetia:quc  fun  t  ^pa  fcia» 
rum  p:acticap.*R.eftat  igif  :vt  ingfirio  fit  oc  illiBin  fcia: 
que  cft  ej:tra  pdicta  oiuifione:':  iUa  cft  B  fcia:':  et;q:  fcia 
oc  caufis  abfoUiteacgrif  poft  fciam  qua  ftabiliun  f  cau/ 
fc  rc:p  caufas  bnriu.ou.n.no6  no  ftabiUerimus  cfTccau 
faf  caufataf  a  rcbus  ali)8  Hc  vt  elTc  caufap  pcndeatcjc 
co:q6  pcedit  in  elTe  non  fequetur  apud  in  tellectii  ec  cau/ 
fe  abfolute.Sed  B  eft  caufa  vna:quaui6  fcnfus  cnducat. 
Vt  oue  caufe  conairran  t.  ©ed  Ucj  c6curran  t:  non  min'' 
tame  vna  ocbct  cc  caufa  3ltenu6:pcrfHafio.n.quc  aduc/ 
mtaicej^alTiduitatefcnfue^^zc^pericnticnoncftcogcns 


fi> 


TJlbm.        SCractatu^        CapVm 


Su63  nalld. 


©uBjSoctri 


S&nlosict, 


'3 


GcM  fciftunifi  pcrcognitioncm:q6  in  pUirtbus  c%  rebud 
que  liint  nawralcs  i  clcctionis  con  tingit  d.i  B  certceft 
appofitu  ad  ftabiiiendii  caiifag.  Concedercn.  ec  caiifas 
1  occafiones  non  eft  manifelM  p:imui  fcd  ^babile.  iam 
aiit  fcifti  of  iam  inter  B  oiio.llam  fi  no  plcne  fiierit  ma' 
nifeftii  per  fc  apiid  inteUigetia:^'  gcgd  ccpit  b?  pncipiii 
aliqd.ideo  Dcbet  effc  manifeftii  per  fc:ficiit  mlta  cj;  gco' 
metrici9:perqpbant  ceterain  lib^.icuclidis.  j&cideoe/ 
inonftrario  vel  Demoftratiiia  manifeftatio  non  cft  ita  i 
ceteris  fcientijs.vndc  Dcbetcc  in  bac  fcia.qiio  igitpt  ee. 
vtillud  fit  fubiectii  fcic:inter  cuius  inqfitiones  qrantur 
Oifpofitiocs  cius  cwus  ce  eft  qfitii  i  ea.-^Qd  cii  ita  fit  ma 
nifeftu  eiiicp  no  eitinqfith  Dc  illis  iquatiivnaquecp  ea' 
rum  b;  ee^p;iii:vt  13  fit  qfitu  in  bac  fcia.  Ilec  cft  etii  in 
qmta  funt  oiunctio  aliq:t  oio  non  oico  c6iunctum:nec 
Vte:eo  gp  pfideratio  oc  gtibus  contunctionis  poz  eft:  $ 
pfideratio  De  ?iunctionc:quaui6  non  fitita  in  Bticulari' 
bus  vfis  Pm  refpectii  que  in  logica  nofti:  vn  05  bri  pftdc 
ratione  oe  ptibus.Sed  vcl  in  bac  fcia:'z  tucpucnies  ect 
cas  elTc  fubm  cius:  vcl  in  alia.fcd  in  alia  fcia  cffe  ncn  pt. 
nulla.n.alia  ingrit  oe  caufis  vltimis  nifi  ifta  fcia:  li  aut 
cofideratioDccaufisfueritinquatiibiiteiTc.iDeoieo: 
q6  accidit  eis  fm  bunc  modii:  opojtcbit  tunc  vt  ens  m/ 
quiwm  eft  ens  fit  fubiectii:qd  cftconucnicntius.iDou 
ftrataeftigitiir  ocftructioilUusopinionis  qua  oicit  q> 
fubiectii  buius  fcie:funtcaufe  vUime.fedtii  ocbcs  fcire; 
Qj  be  funt  copletio  z  quefitu  eius. 
^C<3p\m.\l,i:>e  ftabiUedo  fubm  buius  fcic. 

>|i\^y^«f ^i>  igitur:  vt monfh-emus  gd  Rt 

i3:vtpateat  nobisqucfitintetio  buiusfcie. 
(Ei^icoatgjfubiectijfcienaturaUseftco:' 
pus  non  inquatueftens:nccinquatii  cft  fub/ 
ftantia:ncc  inquitfi  eft  compofitii  c^  luiB  Duobus  pjici- 
py6.-quefuntyleifo:ma:fcdiquatu  dtfubiectu  motui 
t  quieti.Scic  vero  que  fiit  fub  fcia  naturaU  rcmotiozcs 
funtab  I5:fitr  ■:  mo:a'.cs.(£SHbiectu  ^o  fcientic  ooctri 
naUs  eft  mcnfura  fiue  intellccta  abfq;  materia  fiue  itel/ 
lccta  in  m3teria:i  numerus  ftue  in  tcUcctus  abfcg  matc/ 
riatTueintellectUBinmateria.non,n.inquiritftabiUrc 
an  menfura  vel  numcrus  in  tcUigatur  abfcp  matcria  vd 
in  matcria.!3edplideratio  Dcbiseft  Deoifpofitionibus 
co:;r  que  accidunt  eis  poft  pofitioncm  eo:um  b9.©cicn 
tieveroc|ue  funtfubDifcipUnabilibus  concnienti^e.vt 
nonconfidercntnifiDcaccidentaUbus  pntibns  pofita: 
que  funt  minus  coia  $  ipfa  pofita.CTSubiectu  v^o  logi 
ce:ficutfciftifuntintenti6e8inteUectcfc6o:qiicapponii 
turintentionibuspmointeUectisPmg>pereasguenit 
oe  cognito  adincognitii:non  inquatii  ipe  funt  intcUecte 
1  babet  effe  intelUgibile:q6  clTe  nuUo  mo  pendcr  ej:  ma 
teria:velpendctcj:materia:fcdnon  cojgca.non  fiicriit 
aut  aUe  fcie  ptcr  bas.djijeinde  pfideratio  oe  fubftatia 
jquatii  eft  ensvcl  eft  fuba.vcl  oe  cojpojc  inquatii  e  liib/ 
ftantia:-!  oe  mcnfura  x  niicro  inquatii  babent  cc:  1  quo/ 
rnodo  babentelTe:i  oe  rebus  fojmaUbUB:qucnon  funt 
in  materia  vel  fi  funt  in  matcria:n6  tii  co:pea:i  quomo/ 
do  funt  illc:n  quis  modus  eft  magisj^pjius  iuis  fepatim 
per  fe  oebct  babcri.non.n.poteft  elTc  fubm  alicuius  fcia/ 
rum  Dc  fcnfibiUbU8:ncc  aUcnius  fcictia:}:  dc  co  q)  bab; 
elTe  in  fcnfibiUbug.nam  eftimatio  cft  c;:poUatio  a  fcnfi 
biiibu6:15aiitfuntocvniucrfaUtateeoy:qucbnteffefe 
paratum a  materiaimanifeftii eft.n.g?  ce  fubftatie  iqua 
tum  cft fuba  tiii:non  pendct ej: materia:altoquin  no ect 
fubrtatia  nifi  fcnftbiU6:numc^  etiam  accidit  ciTcin  fcn ' 
fibilibu3:iinnonfenfibiUbu3:vndenumerusiquatuin 


numcrus  eft:non  pedct  ej:  fcnfibiU'bti0:nec  e%  infenfibi' 
UTJUs^mcnfuractiacocnomen cft.quia  mcnfura velin/ 
tcUigituroimcnfio:qucpftituitco:pu3  noturale  vel  itcl 
Ugitur  cjuatitas  ptinua:quc  of  6  Unca  1  (u^f icie  x  cojpo  1 
rc  terminato.Xu  aut  ia  fcifti  of  ia  iter  13  ouo.  nulla  aiit 
ca?:cftfepataamatcria:mcnfura  \'ofmpma  acccptio/ 
nem  cpuis  no  fit  fepata  a  materia  eft  tii  pjincipiu  clTcn.^ 
di  cozpa  naturaUa.ncc  tti  ob  13  p6t  efle.  vt  coftitutio  eo 
rumpendeatej:ea:quafiipfa  octeis  coftitution^ipa;: 
tunc.n.pjccedcretin  effcipfa  fcnfibiUa:fed  n6cftita.  ^i 
gura  et  accidentalc  1  pcomitans  efle  m^^poft^  fubat  coj 
pus  finitii  cuius  fpaciu  eft  fugficies  finita:cjctrcmitatC8 
et  funtfub  menfura:  iquatii  materia  pficit  g  iUas:  ipo» 
fteacomitanf.-J^oftqgatitacft.tiicfiguranonbabetee 
nifi  in  matcria:nec  cft  pma  ca  in  elTcvcnicndi  ad  cfFciis: 
menfuraf  0  fm  acccptione  fcdam  pfiderat  Pmeefimm: 
1  Pm  fua  acciden  talia.Scd  pfideratio  oe  ea  f m  ee  fuuj: 
1  oe  quo  mo  ee'ndi:':  oequa  oiuifionceendi  fit:  non  iit 
Vt  pfideratio  oe  eo;q6  pendct  ej:  matcria.  ©ubm  autc5 
U)gice/m  fe  manifeftii  eft  ce  pter  fenfibilia:  manifeftu$ 
cft  igit  gp  15  oia  cadun  t  in  fcientia:que  pf itct  id  cuius  c6 
ftitutio  non  pendctcj;fcnfibiUbu8.(E'Sedn6p6tpon£ 
eis  fubm  coc:  vt  illo:;:  oiu?  fint  oifpofitioncs  •:  accidcta» 
Ua  c6ia  nificc.Qucda.n.cof  iunt  fube:i  qdam  qptitatcs 
iquedam  aUa  pdicamenta:que  n6  piitbfccocs  itctccj: 
qua  ccrtificcnf nifi  intcntione  eflcndi.Sitr  et  funt  re6.-q 
ocbent  oiiTiniri':  verificari  in  aia:que  funt  c6cs  in  fcien 
tt)9:nulla  tn  ea;r  tractat  oe  eis:fiait  c  vnii  icjuatii  cvnii: 
1  muUii  iqua  tu  eft  muUii.oucniC6 1  ic6uenics.  paii  ic. 
ibe  bis.n.mentionetm  faciut  -z  induciit  oiffinitoes  eoy: 
nectii  toquunf  oc  m6ecndieo;::q2]3non  funt  accidcn 
taliajjpzia  aUcui  fubo;:  aUa;:  lciaf  pticulariij:!nec  funt 
oerebusquebntcflenifi,pp:ictate6efrcefrentialr.nec 
funt  et  Dcpp:ictatibu8:que  fiit  coes  omnilrci  fic  vt  vnus 
qdcp  eo;;  fit  coe  oi  rei:nec  prit  ec  p:op:ia  aliaiius  p:edi/ 
camcnti:nccpitteiTeaccidctalia  alicuinifici:  qdcftelTc 
iquatit  cft  ee.3fgif onfum  eft  tibi  c;:  bis  ontnibtis  g>  ena  C 
inquattt  eft  ens  coceft  oibus  bi6: 1  g?  ipfum  oebct  poni  s>mau 
fubmbuiitsmagiftcrij^-zqjnon  cgetinquirianfit^tgd  mct«p|?y. 
fit  quafi  alia  fcia  p:ctcr  banc  oebeat  aflignare  oifponcs 
ciusob  13  q6inc6ucnienseft:vtftabiUatfuum  ii^iectu 
an  fit  1  certificet  quid  fit  fcia  cuius  ipfum  eft  fubicctuj: 
fcd  potius  opo:tct  pcedcre  tm^q:  eft  1  quid  e.56  ^'"fub ' 
icctii  bTcic  eft  cns  inquatti  eft  ens:i  ea  quc  iquirit  funt 
pfequentiacnsinquatiicftcnsfincpditionealiq^quo:;^ 
qucda  funtqfi  fpcs:  vt  fubaquatitas  icjlitas.  qiionia  cc 
non  cgct  oiuidiin  alia  p:iuf$in  ifta.ficut  fuba  eget  oiui 
di  in  aUa  antcqj  pcrucniat  ad  oiuidi  in  boicm  1  non  bo/ 
mincm:ze):  bis  qda  funt  ei  quafi  acddctalia  p:op:ia.fic 
vnii  1  multu  potetia:i  elTccnis:  vlc  1  particularc:po(Tibi 
le  t  necelTc:pcr  15  autem  q»  cns  rccipit  13  acciden  tia  1  co/ 
aptaturilli3:non eft neccfle illud p:op:ic fieri vtnattira/  f^ 
le  vcloifciplinale  velmo:alc  vclaliquidaliop.(ri>6t  ^uoftav 
outejquisDicercg?  poftcpensponitur  fubicctti  buius 
fcientic:tunc  n6  poteft  cflie:  vt  ipfa  ftabiliat  cfle  p:incipia 
cflcndi.5nquifitio.n.omni6  fcicntic  non  eft  oe  pncipijs: 
fedDec6fcquentibU8p:incipio;j.(r_Sdq6  rcfpondcm*'  qoXo, 
q6  fpeculatio  oc  p:incipi)6  non  eft  nifi  inqiiifitio  oc  con 
fcqucntibUR  buius  fubiccti:quia  cns  13:vcl  illud  inqui/ 
ttim  eft  p:incipiu5  non  conftituitur  ab  co:ncc  p:obibcf: 
fcd  comparatione  naturc  cntieablblutc  cft  quodda  ao 
cidcntale  ei:i  cft  oe  pfequentibu6:quc  funtci,pp:ia:pn(i 
pium.n.  non  cft  c6iU6  qj  cns  qfi  pfcquaf  cctera  pfcqiiu 
tione  pma.ncc  ctiam  necefle  cft:vt  fit  naturale  vel  oi/ 
fcipUnale  vcl  aUqtiod  aUud  ad  boc:vt  acadatcieiTr  pn ' 


t>^imi 


m. 


71 


aua fob  tSpbim.b^depzid^mnoc(tpiicipiim  otamenriti;. 
f{.n.oiumentiameetp2idptam.tikeet  piictpiumrniip/ 
fiusrene  sut  in  fe  abrolute  no  babet  p2icipiu3.red  baber 
inicipium  vnaqic^  ee  qd  fcitunpzicipium  igttur  e(t  pii 
dpiam  aUquibue  entibus.  qmpj^  13  fcia  no  erit  iquireB 
pzicipta  entis  abiblute.fed  pzicipia  alicuiue  entiii.fic  pn/ 
dpiacetera^fcia^rparticulariii.^uis.n.ceterercientie: 
nSjjbeteepzicipio^  fuo?:c6iu.(;bnt.n.pnc^in  ciuiVcd/ 

JBftifllff.  municaroestDequtb^vnaqnecpeaptractatOipfetit^/ 
p   bant  ce  pncipio;r  ea;r  rep  quc  funt  in  eia.C^equit  er/ 

00  neceflarto:vt  B  fcia  oitndat  in  partes  qua:^qdaind/ 
rit  caafas  vltimeie  i^nim  funt  caufe  oie  ee  caufati  iqul/ 
cumefle&ialieinquirtitcaspmam^quafiuito^effe 
camm  iquatu  eit  ee  caufatul:nd  inquatu  efl  ee  mobilevf 
q^titatiaii:'Z  qdl  alie  inquirut  oifpoiitioee  que  accnt  ee: 
c  qdl  inqoimt  pzicipia  fcia;;  particulartu.  pzidpta  enis 
vniafcuiufcg  fcia:p  minue  coiii  qones  funt  in  fcia  cdioii: 
Rcttt  pncipia  medicine  in  naturali:t  p^idpia  mefuratio/ 
nis  in  geometria.C6tingic  enim.vt  in  bac  fcientia  mon/ 
flrenturpncipiafingulaftufcia;r:queinquiruntoifpo(i 
tioned  vniufcuiufcpefte.  ^giturB  fdaingrit  Difpolitio' 
nes  ee:t  ea  que  funt  ei  qft  Qtee  x  fpes  quoufc^  guenit  ad 
A(:^20p2iatione.-e):  qua^uenit  fUbiectu  namralisi^f g^ 
mittimus  tlla  appzopziatione  d.£t  app2op2iatione  e^;  q 
;puenit  fubiectu  Difdplinale  pmittam'  ei.i  (ilr  ceterl:  id 
aut  q6  p:eccdit  ilUid  fubiectu.?  eiteifiaxt  pacipiu  nos  I 

&o  ^i*  quiremus  i  ftabiliemns  eius  oifpofitioncs:  igitur  qdes 
fcic.  buiusfcie  queda  funtcaufeefTe:  iquatiiefleitecaufatii: 
tqaeda  fun  t  acddetalia  ee.<:  queda  funt  pn^fcia^  llngu 
^rtu.t  fcia  bo;:  qrf  tur  in  15  magiflerio.  i  B  e  pBia  pzia. 
qz  ipfa  ed  fcia  oe  ^ma  ca  ee.  >:  B  eil  pma  ca .  fed  pma  can 
fa  vniuerittatis  eil  ee  i  vntta8:'z  efl  etil  fapia  que  e  nobi 
^  tio2  fcia  qua  appzebendit  nobilius  fcim.Tlobilioz  vero 
fcia.qz  eit  certitudo  veritatis  i  nobilius  fcitu.  qt  eil  oe^ 

1  caufe  que  funt  pofl  eii:t  et  cognitio  caufa;:  vlttmaras 
euid  fri  oisee.-zcognittooei.ipzoptereaDiffiniturfctctiaoiaina 
j?^'  ^"    ficgj  eft  fcia  oe  rebus  fcparatis  a  materia  of flFinitione  i 

oilTtnttionibas.q2  ens  iqoatii  efl  ens.'z  pncipia  eitis  i  ac 
ddentaliaeius  iquatit  funt:ftcut  iam  patuit  nullum  eo/ 
rum  etl.nifi  pzecedens  materia;.nec  pendet  efTe  eius  ejc 
cfTe  ilUas.  Ctxs  m  inquiritur  in  bac  fcia  dc  eo  qd  no  pce 
dit  materia:non  inquiritur  in  ea  nifi  f  m  13  q?  eius  ee  no 
egetmateria.l[r£o:pautque  inquiruntin  eaquamoz 
runt:qao|:queda  funtfeparata  a  materia:t  ab  appendi/ 
n)8  materie  oino.t  quedam  funt  c6mi):ta  materie.f;  ad 
modum  quo;?mirceturcanfaconflitucn8  tpzecedens. 
materia.n.nondl  coltituene  illa:':  queda  funt  que  inue/ 
niunmr  in  materia:':  no  in  materia:ficutcaufalitas  Tvni 
tas:q  p:opter  ea  que  bnt  coiter  iquatii  fiit  talia:fut  cp  ad 
cerrtncatione  fui  non  efl  opus  efTe  materia:  oia  aiit  com 
municat  in  13  Q7  el  eo|:non  ee  materiale.f.  vt  ee  eo^  fiC 
tx  materia.i  quedafiit  res  materiales:ficut  mot''  i  ges: 
red  oe  eis  non  inquirtmr  in  bac  fcia  f  m  cp  funt  in  mate/ 
ria:fedPm  efteq6babet.CitigimrBpars  Diuifionisac/ 
cepta  ^terit  cii  ali)8  Qtibus  Diuiftonis.tunc  omncs  com* 
municat  in  13  q?  inquifitio  Dc  bis  non  e(t.  nift  Pp  modus 
quo  ee  eo;:  non  ell  edi^es  per  materia:  i  ficut  in  fcf  etijs 
oifdplinalibus  ponunt  id  qd  eft  interminam  per  tm$:z 
inquifitio  i  pftderatio  oe  eo  eH  illi'  modi:^5  9>  id  q6  q/ 
ritur  oe  eo  pendet  ej:  materia.*!  B  inquifttio  no  efl  Difci/ 
plinali8.ftcut  el^  oifpofitio  B:  monflratum  el^  ergo  que 
.4  mcta.  fit>ntentioinbacfcientia.(Ct)ecautemfdentiac6icat 
tcx^5.  '  cutopicatfopbifhca:ftmulialiquibus.tDi(fcrtabd0 
0  fimul  in  aliqbue:':  oif!^  ab  vnaquac^  ea:p  in  aliquib^ 
c6iat.n.cuei8in&S>Deeo(^B  iquiritur:naUu8acto; 


flngula^  fcfa;;  tractat:nifi  topicus  i  fopbiflicus.Dffrerc 
vero  ab  eis:ftmul  in  13  cp  pBs  p:tmus  inquams  efl  pBs 
tnimtisno  loquimr  Dequeftionibus  nngula;:fcietiaj:: 
ifli  vero  loquuntur.Diifert  etia  a  toptco  per  fe  tn  fo:titu/ 
dine  vclpotetia:eo  q>  verbie  topid  acg  rit  opf  one  no  cer 
nmdinem.ftcnt  nofli  ej:  magiikrib  logice.2Sil1eit  et  a  fo 
pbiflico  in  voltitate  eo:  g?  B  querit  ipfam  veritatem:ille 
veroqueritpatari  fapiens  in  oicttone  veritattsquauis 
nonfitfapiens. 

CrCapimlam.111.  He  vtilicate  buins  fdentie:  i  oidine  « 
eiusnomine. 

l<su^>»  memtnilTeq^infcienti^sque^e 
IL^VW  duntbaciacognouifti:quefitDif 
ferentiaintervtilet  bonii^znociuiitmaltis: 
qtit  vtile  in  fe  efl  occafio  piuncta:  qae  e  fe  DU' 
cit  ad  bonu:vtilitae  vero  tft  intentio  que  per/ 
dncit  Demalo  ad  bonu.Tlociuum  vo  in  fe  efl  occafio:  q 
per  fe  oucit  ad  malu.Tlocumentum  f o  eflintentio  que 
perdudt  oe  bono  ad  malii:poflq|  aiit  13  ita  eft  tuc  ia  fcfs 
cp  oes  fcie  c6icat  in  vna  vtilitate.f.que  eit  acgfitio  perfe 
ctionie  bumanc  aie  in  eiftcm  pparatis  ca  ad  fiitura  feli 
dtatem.Cii  aut  oevtilitate  inquirit  in  pncipi^e  fcia:p  ea/ 
rum  no  ell  inteno  ea;:  pducedi  ad  B.f.vt  adiuuat  feadi/ 
nicem:ad  B  vt  vtilitas  pioueniat  pef  qua  certificet  fcie/ 
tia  alia  ab  ea.^vtilitas  igimr  fm  bac  intentionc  Df  abfolu 
te:tDfj?pu'e.abfolute.f.vtftcadduce6adcertificatione3 
alteritis  fdetie  ciuociiqg  modo.p:op:ie  vero:  vt  fit  addti 
cens  ad  e)cceUetioiem:ciue  eit  d.(icut  finis^q:  efl  pp  eaj: 
fed  non  conuertitnr.&iigimr  accepcrimus  vtilitatc  ab/ 
folute:p:oitctoBrciavtiUtatebabet.<Sed(i^p:ie:certe 
Bfciaadeoaltaefl:9)ipfa  nonoigiiamreitevtilis  al^d 
rcient^s.Cetereverofcie^ficiunt  in  ea.  Ciiautvtilitae 
abfoUita  Diuidamrin  DuasDiuiftoes:  necefrario  viiiidii 
incria^quoi^vnumellidexquopaouenitaUudmeU^^eo: 
alind  ej:  qtto  p:ouenit  aliquid  ftbiequalc:aliud  vero  qc 
quo  pjouenit  aUquid  inferius  eo.  £t  B  tertiu  ^deft  p:o« 
fectui  eius  qd  eft  inf ra  fcCum  vero  iqaifierimus  nome 
p!op:iumbuias  tert^:  paenienuus  efl  vtoicamr  efHvu 
jao  vel  p:ofectU8  vel  oominario  vel  p:oairatio  vel  alia 
iNs  fimilia  cu  fecerimus  inductione  oe  oictionibus  con/ 
neniedozibus  buic  capimUi  c^cepta  caufalitate:  vtiUtae 
aut^  p:opzia  pene  (endme  efl:fed  vtilitas  que  pjouenic 
ei:  nobiUoze  in  ignobiUus^no  e(t  ftmiUe  fcruimti.  Zu.n. 
rcisQjferuieRe  vciltsellei^cuifcrait^iillecui  feruit  vtit 
cft  feniienti.ftvtiU'ta8  accipiatur  abfolute.p:op;ia.n.ma 
nerie8cuinf(^vtilitati8:tp:op:iu8  moduseiusefl  alia 
maneries.CTUtiUtasigitur  buius  fcientie  cuius  modu 
iam  Dcmonflraaimus  e(t  pzofectus  certitudinis  pzinci/ 
pio:um  fcietiarum  particularium:':  certitndo  eo:u;<iue 
runteis  c6munia  quid  fint:qniiut's  illa  nonfint  p:incipa 
liacaufaUa.£fligimr  (tcut  vtilitae  regentie  ad  idqd  re 
gimr:':  (kut  eius  cniferuimr  ad  femiente:  qm  compara 
rio  buius  fdentie  ad  alias  fcietias  particularee  eft.  ficut 
comparatio  due:cuius  cognirio  inquiritur  in  bac  fcien/ 
tia:adidcuiu0  cognitioinquirimrin  aU|6  fcientt)6.  iou 
cut  enim  B  fcientia  e(t  p:incipium  elTendi  illae:  (tc  fden/ 
tia  bnius  e(t  p:incpum  ccrtimdinis  fciedi  iWae.dOi' 
do  verobuius  fdenrieefl:vt  Difcamr  pofl  Identias  natu 
rales  i  oifciplinales.&ed  poll  namrale8.tdeo  quia  mff 
ta  oe  bis:queconceduntur  in  iila  fnnt  oeillie^que  ias^f 
batafuntin  naturali:ficutgeneratio':  cozruptio':  alte« 
rita8:t  loats  ttempus:':  Q)omne:quod  mouetur  ab 
aUomotiemnaquefitntea  quemouentur  ad  p:imum 
moto:em  -^c.i^oft  oifcipUnales  vcro.  5deo  quia  intcn» 
cio  vUima  in  boc  fcientia  e(t  cognitio  gubemato:ia 


n 


etilftae  M* 
fitxtabMttf 
taifj^ptia» 


Btilitis  ^.ft 


C 
Ot4oi 


afeeea*       ^mctmo       CapFm 


eeialttdnfmi:  tcosnitio  angelozum  rpi'n'ttiaIittm:iozdi/ 
num  fuor  :<:  cognitio  ojdinationis  in  coparatione  circw 
lop:ad  qita  fcias  impoflfibile  cft  perucniri:  nift  per  cogni 
tione  aftrologie.ad  fciam  >?o  aftrologic  nemo  pot  Eue/ 
nireinifi  per  fciam  aritbmetice:':  fieomctrie.  XDufica 
^o  %  gticulares  DifciplinaliH;:-:  mo:ale6:t  ciitilC6,vtiles 
Smtnon  neceiTarieadbancfciam.  (E*Poteilauteflli33 
opponere  Dicen6:gjfipnci^fcienaturali9  ^DifdpIina/ 
lium  no^ban  tur  nifi  in  bac  fcia:-:  qones  vtrarucp  fcia^r 
^bant  pcr  ^n^eap^qonee  ^o  eap  fiunt  pn^  buius:tiic  B 
argumetatioeHcircularis^Tpervltimumeiusfitmant' 
feftatio  fuijpltus.  (EContra  15  aiit  verifite  oebet  rnderi 
id  q6  iam  ^ictu  t^:x  ollcnfu;  ell  in  Ub:o  Dcmdflrattois: 
oe  quo  tn  nos  repetcmus  B  qd  fiilfidct.  ibtco  igit  9»  ^n/ 
cipium  fcie  non  cft  pndpiu  fifc:  Vt  omnes  qones  pedeat 
ej:  to  ad  oemoftradu  eas  in  actii  vel  in  poten  tia.fed  fo:/ 
raireaccipietHrpn^^inoemoftrationcaliquaip^polTibile 
cfl.n.ee  queftioesin  fcict^s  in  q^  ocmonftratoibus  no 
admittutur  ca  quc  pofita  funt  pn'  vllo  modo:  q  j  no  ad/ 
mittutitr  nifijjpofitoes  que  no^batur  ad  15  vt  pn""  lcic 
Bt  pncipiu  vcrtfrimu:i7er  q6  advltimii  acquiratur  certif 
nma  veritaaficuteftilla  qucacgnf  c>:ca.0iat  noacg 
rit  clm:non  oicti  pn""  kictis  fic.fed  alitenq:  fojtalTc  Di/ 
cctur  pn^.ficut  fenfus  foIetDicipjicipiij  comodo:  3  fen/ 
fus  iqu3  tum  eft  fcnfus  no  acquirit  nifi  efle  tatii.iSoluta 
cft  tgitiir  queftio:qifi  pncipiu5'naturaIi6,poteftee  maife 
Itum  per  fc:  potcft  ec.  vt  manifcftet  in  pBia  pma  p  id  b 
q&  no  fuerat^batum  antea:fed  per  15  in  illa^batur  altc 
(iuefti6e9:ita  q?  eftjspofitio  in  fcietia  altioji  ad  ifereduj 
in  coclufioe  iilud  p:icipiii.ncc  in  15  aflumatur  p:icipium 
ad  cocIude'dum  illud.fcdairumat  alia^politio.criiof 
ribi[ceftcti3m:vt  icxitiix  naturalis  ^Difciplinalis  acqui/ 
rant  nobis  oemoftrationem  oe  an  eft.t  no  acquirif  t  no 
bis  Dcmoftratoes  oc  quare  eft.  ©ed  B  fcia  acquirit  no/ 
bis  Dcmoftrationem  oc  quare  eft,":  pjccipuein  caufis  fi 
naltbUB  remotts. 
C[rCaprm.IIir.ibequeftt6ibu8fcicnaturali8. 

Snifcftum  ^.'^'8tor-<i;idq6ep:i 
4&.iii(i  viiMii»  ciptiim  biuu9  fcicaliq 
modo  vel  no  maifeftabiture^  p:icipij6  que 
maifeftaturibacfctctia:fcdc^p:icipi)6que 
funtpcrfcfiota:veImaifeftabitejcp:incipij8 
que  funt  queftioee  t  bac  fcietia:  fcd  no  pucrtutu  r.  vt  fidf. 
piicipla  illa^  carude  qucftiouj.fed  alia;j:vel  illa  p:ici^- 
criitp:idpiaalt'qua?:buius  fcietie:quefignificarut  ilI6 
ce:  ocquo  qucritur  maifeftarii  bac  ^ciztici  qrecft.  Con/ 
ftatigttnrgjcuitafit:n6critp:edictaj3batiocirculan8 
vltomodo.itavtipfafit^batioiquaaliquidide"acct'pia 
tur  i^bati6cfuijpl!u6.C:i>cbc9ctia  fcircgj  inipfis  re/ 
bU9  eft  via:qua  oftc'ditur  cp  itctio  buius  kiitk  no  e  p6c 
rc3liquideflrcp:idpium:nilipoft$p:obatumfucritt'n 
alia  fcietia:pofteavcro  maifcftabimr  tibi  inuedo  g?  nos 
babemus  viam  ab  ftabiliedum  p:imum  p:ict'piun»  non 
ej:  via  teftificato:p  fenfibiliuj.lScd  ep  via  p:opolitionu 
vniucrfalium  itelligibiltum  per  fe  noto?r  que  facit  necef 
fart'u5  g?  ens  babet  p:ictpii]i:q6  eft  nece(re  ee'.':  p:obibet 
illud  ee  variabile:':  multiplej:  vUo  modo.t  facit  oebere 
illud  eep:icipium  totius:':  op  totum  ocbet  ee  per  illd  H 
02dinemtotiu9:fedno9  p:opterifirmt'tatem  noftraruj 
Bia?:  no  poffumus  icedcre  per  ipfam  viam  Dcm6ftrati/ 
ua;  que  eft  ^greflfus  e;:  p^icipijs  ad  feque'tia.  •:  cj:  caufa 
ad  couf3tu:nifi  in  oliquibus  o:dibu9  vniuerlitatig  cok 
que funt  ftne  oifcretioe.^^gittir c% merito  buius  fdetie i 
leeft:vtipfa  ^it^iitio^  oibus  fcieti)s:$t«m  ^o  od  noepo 
itcrtoMturpoftoeafdettae.^amigiturloquuttfum^oc 


o:die  buiud  fcietic  iteroee  fcietias.CTTlomcvero  bdi' 
fcictic  eft:  qp  ipfa  eft  oc  eo  q6  cft  poft  noturam.^ntcUigi 
tur  aute  notura  virtus  que  cft  p:icipium  momg  -:  gctis: 
imo  vniuerfitatig  eo?:  accidetium  que^ucniut  e^matc 
ria  cojpo:ali.3fam  autc  oictus  eft  g?  natura  eft  co:po:i8 
naturalis.qd  babctnaturam.Co:pus  vcro  noturalc:  eft 
co:piis  fenfibilc:cii  co  q6  babct  oc  p:op:ietatibu9  -:  acci 
dentibus:g7  verooicimrpoftnoturamB  pofteritas  eft 
in  rcfpcctu  qgtu  ad  no6:p:imum.n.qd  pcrcipimu6  oe  co 
q6  eft^tfcimus  eius  Dilpofitocs  cft  15:q6  p:efentatur  no 
bis  Dc  15  cc  naturali.vii  q6  meret  vocari  B  fcietia  cofi/ 
dcrata  in  fc  B  cft.vt  oicat  g*  eft  fcia  oe  co  q6  eft  an  nam> 
£a.n.oe  qbus  inquirit  in  bac  fcia  per  eade  funt  att  nas. 
CC1^6t  aute  altquis  oicere  g?  res  oifciplinalcs  piirc:q8 
fpcculatur  aritbmetrica  t  geometria:funt  ettaj  an  naj: 
1  p:cdpue  numer^  cuius  ee  n6  pedet  e^  natura  vllo  mo> 
do.^nitenitur  cnim  t'n  no  natura.^gitur  fcictta  dc  niic/ 
ro  oebet  ee  fct'c'tia  poft  nawram.Ci6  igitur  oebcmue  oi 
cerec6tra  bacqueftioncB  eft:q:in  6eomctria.lt  gcgd 
fpeculomur  oc  illo  no  fiicrit  nift  in  lincis  fuperficieb''  % 
co:po:ibu6:pft3t  tiic  qp  fubiectp  ciu6  no  crit  feparatti  a 
natura  i  cjriftetia.^gitur  siCciAith  que  c6mitan  t  illo  mt 
ndsrcmotacriitabca.^cdfifucritfubtectiieiuamen/ 
fura  abfoluta  vel  td  in  quo  itteninir  mefura  abfoluta  iic 
Vt  fit  adaptabile  cuilibct  p:opofitioni  15  certe  no  eft  me 
fureiquatu  eftp:icipium  naturaliii  fo:may,fed  iquatii 
cft  acctdee.^om  autecognita  cftej:  bis  que  Di):imus  in 
logicts  *:  naturalibu6  oria  iter  mcfuram  abfoluta;:  que 
cft  poft  f  le:-:  iter  mefuram  quc  cft  qBta.-:  g?  nome  mefu 
rcptienitei6c6iter.Cu5  igitur  B  ita  fintiic  no  erit  fubic/ 
ctum  geometrie  veriflfimus  mcfura  quc  pftituit  cojpus 
naturale.Sed  mefura  q  of  oe  linea  fHpficic  ■:  cojgc:  1 13 
c  qd  adaptori  potcftj3po:ti6ibu6  Dt'uerfi8.(ri>e  numc/ 
ro  aut  maio:cft  qo:  qm  videt  fuperficierenus  'g?  fcio  oc 
numcro  lit  oe  fcia  poft  namra:nifi  fcio  poft  noturam  in 
telligaturaliud.f.q6eftfcia  occo^oimodo  fepatUjcft 
a  natura:':  tiic  nomiabitur  B  fcientia  ob  eo:q6  eft  oigni'' 
in  ea.f.vocabitur  15  fcia:fcia  oiuina.Cognitio  cnim  Det:fi 
nis  eft  buius  fcie:multe.n  .rcs  oppellatur  ob  eo  q6  cft  in 
cis  oign  ius:  vel  a  porte  oignio:e:  vla  parte  quc  eft  ei^.q, 
finfo:erit  igitur  B  \ciitiec  cuius  quafi  perfectio  ■:  cui''  ps 
aliqua  nobilio::':  cutnS  p:ima  itetio  eft  cognitio  elU6:qd 
feparatttm  efta  naturaomni  modo.Cum  igitur  oppella 
ta  fuerit  f  m  bac  iteti6c3:tiic  fcietia  oe  numero  no  com/ 
municabit  itetio^  buius  nominis  boc  modo.fiied  ma/ 
nifeftatio  veriflfima  quaj^batur  fcietia  oc  numcio  no  cc 
Dc  kiiti^  poft  nam  B  eft.Coftatcnim  g?  fubiectum  m9 
no  eft  nijeru6  omni  modo.  Tlumeru6.n.i05intjent'mr.i 
rcbusfeparatis^-iiosiucnimrin  rcbus  noturalibii6:':ia 
cotingitipfumponiin  eftimatione  cjcpoliotii  obomni: 
qd  fibi  accidit:$uis  no  fit  pofTibile  nttmerus  ee:  nifi  aa 
cidat  alicui  z^^  qiie  funt.^d  aute;  q6  oc  numero  ftjcrit 
talecuiuscftcfitin  rcbu^feparotieillud  p:obibebimr 
ce  fubicctii  p:opo:tioni6  cuiuflibetin  augmento  1  oimi 
nutt'one:fedcritfmg»ert'ttatum.nonenimpoteftcon 
cediipfum  fic  poni  rcceptibilc  anuflibet  ougmcti':  ctt/ 
iuftibet,ppo:ti6i6:nifi  cu  ftierit  in  matcria  cojpoy :  quc 
in  potentio  eft  oie  motcric  numeroto;::':  tiinc  ctij  fucrit 
in  cjriftimotioe  vel  fn  vtrifqj  oifponibue  non  eft  fepara/ 
tus  a  natura:igif  fcia  oc  numero  iqgtu  pfiderot  niicj:  no 
fpeailaf  in  eo:nift  f  m  refpectii  quo  ^cciAit  ci  eflfe  iii  na: 
q:  vf  qp  pncipiii  fue  pfiderotionis:?;  qp  ipfc  eft  in  cllima 
«oc-fitbuiufmodi^gieftimatiofitocceptaejrDiijpofitoi/ 
bu9  noturolibus  que  biit  aggregori  %  oifgrcgari  vniri  z 
oiuidi:  vii  fcia  oc  nuero  non  eft  fpeailo  oc  eentia  niicri 


pfuffiuca. 
5. 


•flbJimi 


V.T  VI. 


72 


nec  ee  aeddenttbud  numeW  tnqua  tu  n  umcrus  e(l  obro/ 
lurerfedoedcddentaltbueeius  inquatufit  recepttbilis 
eius  qd  aiTignauimus:?  ninc  eii  materialisvel  cf^imabi 
110  tnni|:u6  materie.@peatlatio  vero  oe  enentia  niiert: 
7  oeeo  qd  acciditei  f ;  q6  non  pendet  ej;  matertainec  ell 
inni^s  in  ca  dt  in  i^ac  rctentia. 
Cr^^'tulum.V.£:>e  vniuerrttateeo:um  oe  qutbuetra' 
ctatbecrdentia. 

HC^Cs^t^t  "°^  "^  ^  magtderto  fcire  diY'' 
||«7U^l^wl'  pofttionecomparationisrci 
z  entis  ad  pzedicamcnta:  *:  oirpofttione  pua» 
tionis:  1  Difpolitione  neceiTitatis  in  ee  neceP 
rario:'z  eius  conditiones  i  Difporitiones  pofli 
bilitatis  z  eiue  certittidine:-z  qz  ipfamet  efl  fpeculatio  6 
potentiaaeffectu^ivtconiideremueDifporitioncei^^iqd 
cft  per  elTentiaj:  i  eiiie  q6  eft  per  acddens:':  Difpolit6e$ 
iitbftltie  quot  modis  oiuiditiir.Sedq:  ad  I5:vt  ens  fit 
fubHantta  non  egetenfe  naturale  vel  Difciplinale.l3  eni$ 
funt  fbbilan  tie  aiie  pzeter  illas:  ideo  dbemus  fcfre  oifpo 
fitioncs  fubflan  tieque  eft.rfcut  f  le:t  an  eft.  i  quomodo 
£fl:i  fi  eft  feparata:  an  no  e  feparata:  vel  puenies  in  fpc/ 
cie  ciiali)8velnon:iqua  babctcoparatione  adfozml: 
tquomodoeft  fubftliia  fozmalis:  ^an  fit  fegataan  no: 
1  que  eft  Difpofttio  coporite  fubftantie:'z  quo  eft,DifpoR/ 
tiovtriufc^  ^m  Duas  Diffinitiones:^  qul  coparatione  ba 
bent  inter  fe  oiftinitiones  i  Diffinita.(jr&ed  qz  acddes 
oppofims  eft  fubftanue  aUquo^odo:ideo  opoztet:  vt  in 
bac  fcientia  faciamus  fdri  naturam  accide'tis:i  eitts  fpe 
cie9:t  quaUter  e%  aaidentibus  fiunt  Defcriptionee:^  u/ 
ciamuscognofci  Difpofttionecuiufcg  p^edicamentojus 
oe  accidentibus:'z  monftrabimus  accidentalitate  eiue: 
qdpoteftputarieefubftantia^^znon  eftfubflltia:'Z  facie 
mus  fdri  o:dines  otum  fubftanna^  alia^  poft  alias  in> 
ee  fi  pzius  i  pofterius.£t  faciemus  fciri  fimiliter  oifpo/ 
fit  io  n  es  accidenttu.Cdgruit  ctiam  buic  loco.  vt  fctas  oif 
pofttionem  vn  iuerfalis  i  particularis:-:  totius  i  tKjrtie: 
-z  qiio  eft  ee  naiurarum  vniuerfaltu:i  ft  babent  ee  in  EtiV 
cuiartbus  i  flngularibus:':  qi^o  eft  efte  eo^  in  anima:  z 
fi  biit  efTe  feparatus  a  fingularib''i  ab  anima:  i  tac  fcies 
Difpolttione  generis  i  fpecid  i  fimilius.  fSs  qz  eiTe  ad  13 
Vtfitca  velcaufatii  non  egetnamrale  vt  Difciplinale  vt 
aliq6  aiio3:.tdeo  conucniens  eft:  vt  e):cquamur  B  loque 
do  De  caufis  i  generibus  i  oifpofttoibue  caru:?  quomo 
do  Dcbet  ee  Dtfpofitio  inter  illas  i  caufata:*:  faciain''  co» 
gnofa  Dif^rentil  intcr  p^incipiii  agens  i  cetera  ab  eo:  i 
loquamur  Dc  actione  i  pafTione:'z  oe  Differcn  tia  f  ter  foz/ 
mam-zfinemtioeoccaftonibtiscuiiifcpear  im;  i  cpipfe 
in  omnt  ojdine  pcrueniunt  ad  pziml  clm:  i  t>e.  oifferen« 
tia  in  ter  initfu  i  inceptione.i  Deide  oe  pzius  i  pofteri'':i 
oe  eo  qd  incipiui  modos  i  fpecies  eiu8:t:  pzop^ietate  cu 
iafq$  fpede^:t  quid  pzius  natura.t  quid  poff  erius  apud 
intelligent(am:'z  qualitcr  connenit  refponderi  neglti  li: 
vnde  cp  e;i;  bis  fuerit  fnia  ^babilis:  Diuerfa  tame  a  ^ito/ 
te  cotradicemus  ei:l5  igitur  i  pfimile  eft  piiB  ad  ee  inq| 
tii  eft  ee.!Sed  qz  vnii  parificat  ad  ee:fequitur  et:vt  con/ 
fideremus  oe  vno.Cu  aut  pltderauerimus  oe  vno  opot 
tebit  et:vt  pfideremus  DC  multo  ad  13  vt  fciamus  opjx)/ 
fitione  que  eft  intervtriic^:'Z  tunc  opo:  tcbit  et:vt  cofide 
remus  dc  niiero:':  qul  coparatione  babet  ad  ea  q  funt: 
1  qulcdgatione  babct  cotinua  qgtitas  que  cft  ei  oppoff 
ta  aliq  mo  adea  qite  funt:  i  inducemus  oes  fniao  falfas 
oe  13:1  fademus  fdri  q>  nibil  boj:  eft  fegatu^nec  eft  pn"* 
eop  qtte  funt-i  ftabilicmus  acctitale  q6  acddit  numerl: 
1  (^titatibus  continuis.ficut  f igura  tc.ab  bis.  &$  qx  oe 
piittbus  vnum  funt  ftre  i  equaie  x  conueniens  %  bomoi 


geneu  pfiguratio  i  calim  i  ide*tita8.ideo  epojtct.  vt  lo* 
qttamur  Dc  vnoquoc^  ifto:;::  i  oe  oppoiitis  conim:  eo  q> 
compant  mulamdini:(TcutDifTite  non  eiufdegcncris  u 
equalc  DifFiguratio  i  alictas  oino  i  Diuerfitas:  -z  oppoft' 
tio  cii  fuis  fpcciebu6:iquid  eft  vcra  cotrarietae:-!  poft  B 
^ccdcmuead  loqucndii  Dc  init^s  eo^  que  funt  i  ftabi/ 
liemuB  piimii  pztnctpiu:i  q:  cft  vna  vcrttas  invltimita 
te  glojte:-:  notificobim^^quot  modis  cft  vnil:  -z  quot  mo.- 
dis  eft  veritas:'^  qualitcr  ipfa  fcit  oia:  i  q6  ipfum  eft  pO/ 
tens  fupcr  ota:'Z  ^s  eft  fenfus  oc  B  q6  oicitur  fcire  i  pof/ 
fe:^  q>  eft  Daplilis:'^  cp  ipfum  eft  pa;:.f.  bonitas  pura  Dili 
gcndij^ptcr  fe:iq7  ipfum  eft  vera  fuauitas:^  apud  ipfus 
eft  vera  pulcb2itudo:i  oeftruem^  fentcntiae  cop  qui  oe 
eo  Di^erunt:^  putauerunt  pzia  veritati«Deindc  monftra/ 
bimusquomodoeftcomparatio  eiueadeaque  abipfo 
funt:?  q>  piimu  eft  e)c  bis  que  per  ipfu;  babet:  i  quomo/ 
doozdinata  funtper  ipilim  ea  que  funt  p^imii.f.  fubftan 
tieangeliceintelligibiles:^  ocidc  fubftltieangcliceani/ 
malCKDeinde  fubftltie  circulares  celeftes.Dcide  cleme/ 
ta:poftea  generata  cf  eis:poftea  bo:i  qiio  13  ota  redeun  t 
adipfum:T  quo  eft  eie  pncipiu  agene  i  pncipiii  gficice:': 
que  erit  oifpofitio  anime  bumane:poftq^  foluta  fiierit  li 
ptio  qneeft  inter  ipfam  t  nattirl^-zquie  o^do  eritfliic& 
-zinter  Biignificabimue  magnitudinegfc^pbetice:?  6/ 
bitum  noftru  obediendi  ei:i  q>  ipfa  oebct  cfTe  a  Dco.Dct'< 
deoemozibus^toeopertbue  gbusegentate  bitanecu$ 
fapientia  ad^merendl  futurl  felicitate:  i  facicmits  fci/ 
ri  qui  funt  oigni  felicitate.gt  cii  puenerim''  ad  buc  locu 
Qficictur  libcr  nofter  au^iliante  oco. 
(CCaprj.  VI,  fi»e  alTignarione  rd  i  entieii  ce  eoy  §mi« 
oiuilionibue  ad  13  vt  cjccitcris  ad  intcUigentil  eo^. 

•^ri^m  ii<3  '8'^"''  ^  ^"^  ^  •'^^  "^  nccelTc 
^i,tlliut?  taliafuntgjftatimipamMn 
tur  in  anima  p^ima  impjefTionc-que  non  acQ 
I  ritur  ejcatgs  notionbue  fe:  ficutcrcduiitae  q 
Ibabetpama  pzincipia:ejc  quibus  ipfa  ^ucnit 
per  fc:^  eft  alia  ab  eis:fed  pzoptcr  ea.Tlift.n.p:iu8  fubin 
trauerit  animum.vd  nili  fucrit  itellectii:q6  fignificat  q 
vcrbum.f.(»rtem  crcdulitatis:ad  acquifttione  non  po « 
teritcognoldid  qd  fignificatur  per  iUI:$ui6  cognttio  q 
tranfit  per  animum:vel  queintclligiturej:  fignificatioe 
verbi:non  fit  adducens.f.partem  crcdulitatis  adacqui/ 
fitioncm  fcicntiequein  natura  boie  non  cft:  fcientie  oi/ 
co  inteuigedi  q6  vult  ftgnificare  loques^-z  q6  itedit.  Q6 
aliquldo  fit^pter  rcs  minus  notae  in  fe^  fit  id  q6vult 
fieri  notum:red  per  aliquid  aliud  vel  per  interpjctatoes 
ali$fiuntnotio2Cs.fimirrin  imaginatioibue  funtmul/ 
ta:que  funt  pun^imaginandi^quc  imaginlmr  per  (e.&s 
cuvoluerimus  ea  ligttare  no  faciemue  per  ea  certifTi  me 
cognofci  ignotii:fcd  fiet  aiHgnatio  aliq  tranlttus  g  aias 
noievcl  figno:q6  aliqn  erit  in  fc  minus  notus  q^  illud:fs 
per  aliq^  rem  vel  aliq^  oifponem  fict  notiue  in  fignifica* 
tione.Cumigimrfrequcntaueritilludnomevelfignu3: 
facietaniml  percipercq^ilicintcUcctiis  tranfiespani 
mam  eft  iUudq6  vult  intelligi  i  non  aUud:  q|uis  illi)  fu 
gnnm  non  faciat  fciri  illud  certiiTtme.&i  autc  oie  imagi 
natiocgcrctaliapzecedentiimaginationc-pzoccdcrctl? 
in  infinitum  velcirculariter.(E  Oueaut^mptioza  funt  •« 
ad  imaginandti  per  feipfa  funt  ca:  que  comunia  lunt  oi/ 
bus  rcbus:ficiit  rcs  ■zens  i  vnu  ic.  £t  ideo  nullo  mo  po 
teft  manifeftari  aliq6  bojr^bationcqucnon  fit  circula 
ris:vel  per  aliquid  q6  ftt  notius  iUis.vndc  quifjge  volue 
rit  oifcutcre  oe  illie^tncidet  in  volucrum.ficut  tllc  qui  oi 
jcit  cjj  ccrtitudo  entieeft  boc  q6  vleft  agee  vl  patieeiqj/ 
uist?  Dilio  (it  entie^fstii  ene  notiueeft^agesvrpatiee. 


21 


afeeta.        Tr^ctme        Caprm 


Omnes  enim  bominee  imaginant  certitudtncm  cntis: 
led  igno:at  an  oebeat  elTe  ages  vcl  patie0:q6 1  mibi^qg 
vfcp  nfjc  no  pKituit:niri  argumentationetffcqlia  cft  crgo 
iflc  qiu'  id  qd  eft  maifcftu  labozat  facere  notu  per.ppjic' 
tates  qua  adbuc  op'  eiijpbmM  pftet  eflc  illius.  ©imi-' 
liter  cfl  et  13  qd  or  g^  rea  clt  id  oe  quo  pt  aliquid  vc  cnii-' 
ciari:certe  potcft  aligd  minus  notfi  cfTc  qg  rcs;  i  veenij' 
ttaitminusnotijeft(5rcs.3[giturqiio  potcftfjefrc  oe-' 
claratio.Tlon.n.p6t  cognofciquid  fit  pter  aligd  vclvere 
cnunciari  nifi  in  agendo  oevnoquocp  ca;r  oicatur  g?  cfl 
res  vel  aligd  vcl  qd  vel  illud.':  13  oia  multiuoca  funt  no» 
mini  rei,  Qiio  §  vere  pot  fciri  res  E9U'9d:q6  non  pot  fd' 
ri  nifi  q  earfed  foitafle  15 1  ofimilc  erit  inuitio  aUcjua^na 
cn  oicig  g)  rcs  cft  id  oequo  vere  pot  aligdcnunciari  ide 
en  q  fi  oiccrce:  q>  rce  cft  res.d  qua  i?e  pot  aligd  enuncia- 
ri.nas  id  i  ilUid:-:  res  eiufdefcnfue  funt.^faj  igitur  pofui 
fti  re5  in  oiffinitione  rei:^uis  nos  'non  negamus  op3i 
pfifia  cii  fint  vicio(a:tn  aUqua  ocfignatio  rei  funt.  tiico 
gg?intentioenti9:'zintentiorciimaginaturin3nimab'' 
oue  intentione9:ens  vero  i  aUquid  fun  t  nomina  muUi/ 
uoca  vnius  intcntionis.Tlec  oubitabis:quoniam  inten/ 
rio  ilto;:  non  fitiam  ip:efla  in  aia  legentis  bunc  libnt^. 
©cdresigcgdcquipolletci.lignificatctia  aU'gdaU'6  i 
oibusligui3.vnaqcp.n.re9babctcertimdinequaeftid 
q6  eft.ficut  trianguUts  babet  ccrtitudine:qua  cit  triagii 
lus:':  albcdo  babct  ccrtimdine  qua  efl  albedo:  ■:  15  c  q6 
foztafl^e  appeUamus  eflie^pjiuj.n  ec  intendimus  per  iU6 
nifi  in  tctione  eflie  affirmatiui:q:i?bii  crfs  fignat  et  mttas 
in  tetione8:ej:  gbus  eft  ccrtitudo  qua  eft  vnaquec^  ree:i 
e(t  ficut  cfl^e.ppyii  rei.  CKedeamus  igitur  ■:  oicamua 
g>  oe  bis  que  maifefta  funt  ell  15  gj  vnaquacg  rcs  bj  ccv 
titudine^p:ia  q  e(t  ciixs  quiditas.':  notus  c  cp  certitudo 
cuiufcp  rei  qiie  cft  ^piia  ci  e(t  pieter  ee  q6  multiuocii  e 
cuaU'quid.OtnciiDi)ccr)g)certimdotaU9rci  cftin  fin/ 
gularibus  vel  i  m  vel  abfoUite.ita  vt  c6icetvtrifcg:erit 
tunc  B  intentio  app:ebenfa  i  intcUecta.  ©ed  oii  oijrcris 
cp  certitudo  buiuavel  certimdo  iUius  eft  ccrtudo:c  rit  fu» 
perflua  cnunciatio  i  inutilis.Si  autcj  oiceres  g>  certitu 
do  buius  efl:  rcacritetia;  B  cnunciatio  inutiUs  ad  id  q6 
igno:abamus.Q6  igiturvtiUus  eft  oicere  13  eft.fciUc;  vt 
oicas  gr  certitudo  e(t  res.fcdB  res  inteUigitur  cne.  ficut 
li  oiceres  g>  certitudo  buius  ell  certitudo  que  clt.Cii.n . 
Ditreris  cp  certitudo  oc.a.eft  aUqua  res:-:  certi  tudo  oe.b. 
cft  aUqua  rcs.non  erit  verii.nec  acquirct  aUquid  nifi  p/ 
pofucris  in  aia  tua:  gp  vna  ca;:  e  rcs  p:op:ic  oiuerfa  ab 
aUa  rcfic  fi  oiceres  g?  certitudo  oe.a.cfl  ccrtitiido.  -:  cer 
ritudo DCvb.eftaUaccrtimdo.fiaut^non  fiteritf5,ppo/ 
lituj:':  15  coniunctio  vtriufcp^non  fcietur  quid  flt  res  ei'': 
cuiusquerimusintentionenccfcparabituracocomita' 
tia  intelUgcndicns  ciiiUavUo  modo:quonia  intcUectus 
oecfTcntefempcrcomitabituriUa^qziUa.f.rcsbabctce 
velin  fingularibus  vel  in  eltimationcvcl  intcllecm.©i 
aiit  non  cft  ita:tunc  non  efl^et  rcs^q:  non  oicitur  rcs  nifi 
id  oe  quo  aUquid  oicimr  vcrc.CJjbcinde  q6  of  cu  13  qd 
rcs  poteft  ce  id  q6  no  eft  abfoUitc.ocbem^^tog  oe  I3.fi.n. 
intclUgimrnocfl^cidq^nocftin  fingularibus  l5ptcon 
ccdig5  fitita.pot.n.resbfccein  intcUecm^tnoeiTeicp 
tcrio^i^bus.Siautealiud  itcUt'giturp:etcr  Bcritfalfuj. 
nectrit  enunciatio  vUo  modo:nec  erit  fcita:nifi  q:  c  ima 
ginata in  aia  tantii.Scd  vt  imagicmr  in  anima  taU  fo:/ 
ma  que  oefignataUql  rem  ej:terio:p  non:nec  potcflcnii/ 
ciari:eo  g>  enunciatio  femper  cH:  oe  co  q6  ccrtificatii  e  in 
inteUecrit.vnde  oe  non  encabfolute  non  cnitnciatur  aU/ 
quid  afFirmatiite.Scd  R  enunciatur  aUgd  ncgatiuc  etia 
ccrtc  iam  pofuerant  e»  dTeaUquo  modo  in  intellcii.Tlfa 


autcs  oictio.f.  cft.continet  in  fe  ocfignationc.  fccfignari 
vero  non  ee:q6  nuUo  modo  babct  fo:md  in  iteUeau.im 
port^ibilc  cfi.qiio  cnim  oc  non  efl^e  potefl:  enunciari  rcs:' 
iocnfus.n.noftre  oictionis  g>  non  cfl  tale  efl:  g>  taUs  oif/ 
pofitio  aducnit  in  non  efle:nec  efl;  oiffcrcntia  intcr  odue 
nire  ■:  ee.  ■:  idco  ide  cft  qmfi  Dicercmus  g>  B  p:op:ieta9 
babet  ee  in  non  ee.£>icemus  igitunq:  id  qd  oicit  oc  non 
ce:':  p:edicat  oc  co  neccflic  cfl'.  vt  vel  fit  t  babeamr  an  tc 
ec':vel  non  fit.nec  babcatur  antc  non  ec.  0i  outc  iitcrit: 
1  babeaf  ari  n  6  ce^tunc  non  pot  ce:quin  vt  fitin  le  aUgd 
vcl  nibil.0i  vero  fucrit  in  fc  aUgd.  tunc  non  ee  babebit 
ppiietate  que  eft.©ivero  ^p^ietas  fiierit  aligd.  tunc  id 
oe  quo  itla  oicitur  crit  aUquid  fine  oubio.ergo  no  ee  erir 
aliciuid.i  15  efi  impofribile.<8i  autp:op:ietas  illa  fuerit 
nibil.tuncidq6mbilcilin  fequomodo  critin  aUq.^^qiii 
q6  nibileft  in  fe  impofliibilc  efl  ee  in  aliquo.potefi  autes 
ce.vt  id  q6  eil  aUquid  in  fe  no  fit  in  alio.Joi  vero  fo:ma 
non  fuerttin  non  eetunc  remotacft  fo:ma  a  non  cc.JCit 
aute;remouerimu9  founatnanon  eflieentoppofitum 
buic^am  igitur  fo:tna  erat  in  co.i  U  eft  falfum.  Ilec  oi/ 
ccmH9no9  baberefdcntiasoenoneffe  nifig»  intentio 
babetur  in  anima  tantu^.CrcduUta^  vero  que  cotingit 
eft  Det3  g^imaginamuripfuscein  aiatantii.  ioedg' in 
na  buius  fciri  eft  polTc  babcrccoparatione  ad  itcUcctii 
ad  ej:tcrio:a  in  illa  bow  cferte  15  non  eft,  3gimr  q6  no  e  ■ 
abfolute  non  erit  fcitii  poft  illa.Scd  opud  bomincg  qui 
tenentbanc  fniam  f  m  q6  fcimr  ^:  annunciamroeitlo.f. 
non  ecfunt  rcs  que  non  bnt  fimiUtudine  cii  co  q6  6be't 
loqui  oe  no  eflic.  Q6  qui  fcire  votucrit  lcgat  in  anima  ^/ 
ba  eo^  quc  non  mcrentur  infpici.^tli  autc  no  incidcriit 
in  erro:cilliinifip:optcrigno:antiafua5Dc  15  g>eniicia 
tiones  non  funt  nifiexintcntionibusquc  babcntcfTcin 
anima:$uis  fint  oc  non  cifc:  ita  tamen  vteniiciatio  fiat 
oe  iltig  Pm  15  g?  babent  comparationc;  atiqua  ad  fingu 
laria.^^.g.Si  Di)ceri9  gj  rcfurrcctio  crit:intclle)cifti  refur 
rcctionem  ■:  intcllepfticrit.^  p:cdicafti  erit:q6  cft  in  ani 
ma  DC  refurrcctione.&ed  15  iutcntio  non  potclt  eflie  vcj 
ra:nifi  oe  alia  intentioe  intellecta  ctia^  que  intcUigamr: 
Vt  in  bo:a  futura  oeea  oicamr  intentio  tcrtia  intcitccta 
que  eft  intentio.fc;  cft.i  Pm  banc  confidcrationes  fimili 
ter  eftinp:eterito:manifeftu5eftigimr:quia  id  qdenun 
ciatur  oe  eo.f.no  cflie.nccefTc  eft:vt  aUquo  modo  babeat 
cflie  in  anima.enunciationes  enim  rc  vera  non  funt:  nifi 
per  idq6  bsbcat  efCc  in  onima:':?^  accidcns  funt  per  id 
q6 eft in  e>:terio:ibu3.  "jlam igitur  intellc)rffti  nunc  gli/ 
ter  oifFcrant:':  id  q6intclU'gitur  oc  cflfe^t-q^  intelligit  oe 
aliquid^qguis  T?  ouo  fint  comitantia.  (C^ignificatii  cft 
tamcn  mibicfTc  bomincsqui  oicuntgjoliquid  cftali/ 
quid:cgui6  no  babcot  eflic:':  gp  atiquid  clt  fo:ma  rci  quc 
non  eft  rcs:nec  quc  eft:nec  que  non  cftn  gj  qucvt  q6  no 
fignificant  rce.^fti  oute  non  funt  dc  vniucrfitatc  eo:u5 
qui  cognofcunt.Quos  cii  cocgcrimus  oifccrncre  tnter  15 
vcrbo  fm  intctlcrtii  fuii  octegcnt.lL  ibiccmusigit  niic 
q6  ^uis  cns.ficut  fcifti  non  fit  genusmcc  p:cdicatiieq/ 
litcr  oc  bis  que  fub  eo  funt.tomcn  cft  inten  tio  in  qtto  co 
ucniunt  f  m  p:iue  i  poftcriue:p:imr»  autcs  cft  quiditati: 
queeftinfubftatia.Dcindcci  queeftpoftipfum:  poft^ 
autem  vno  intcntio  eft  cns  Pj  15:  q6  afl^ignauimus^fcgt 
illud  accfdetalia:quc  ci  funt  ,pp:ia.  fkitt  fup:a  Docuim'. 
1  ideo  eget  aUqua  fcicn  tia  in  qua  tractct  oc  co:  ficut  om> 
nifanatiito  ncccflisria  tft  oUqiia  fcicntio.  (EJbilTicilceft 
autcm  Dcclorarc  Difpofitioncm  ncceflori)  tpofl^ibiliei 
impolTibitis  ccrtilTiinacognitionenifi  pcr  figno.  Qitic/ 
quid  enim  oicmm  eftab  antiquis  oc  oftcnfione  ifto// 
rumin  plerifcpreducituradctrcularcmico  ^ipfificut 


Capitvlnm 


HotH  fn  losids  ca  volant  oiffinirc  pofTtbite  anumunt  fn 
ciu9:oifKnitionc  neceflariuj  vel  impofTibiicrncc  bntaUii 
modum  nifi  biicXiii  aiit  volnnt  Diflfinire  ncccffariii  affu/ 
mitntin  ciu3  oifFinitionc  poflfibilc  vel  impoffibile.  -z  cu? 
volunt  DifFinire  tmpofribite  afTumunt  in  eiiio  Diffinitioc 
neccffarift  vclimpofTibilc.vcrbigratia.  Cum  Diffiniunt 
pofTibiic  Diaint  aliq  n  g?  cfl:  non  ncceiTarium:  vei  g>  ipin 
en:.qdnon  eilin  p2ef:nti:cuiu6  tricfTc  in  quacuncijpofue 
ria  boia  ftttura  non  eit  impofTibilc.  (L  i>cinde  cii  volitt 
0iffinirenecefTariu5:Diciitq>  iiccefTarcu  cft.qd  no  c  poP 
fibileponi  no  cfTc :  vci  q>  id  eii  qt>  (i  alitcr  poitur^  cffc 
c(l impofTibilc.fic igitur  accfpiunt in  DitTinitioeeius a\i' 
quando  pofTibilcaliqnimpofTi'bi!e.'Z  in  oifiinitioe  poffv 
bilis  accipiunt  impofTibilc  vd  neccfTariil.Sseindecii  vo/ 
luntDifTinireimpofTtbilcaccipiuntin  cius  Diffinitioene/ 
cefTarium  Dicentcsq?  impoiTibiicefltdqd  eftneccfTariii 
non  efTc:  vel  ponunt  polTibile  Diccntcs.  q^  nd  eft  polTibile 
cfTe.t  aliqui  ooctozes  legts  feqnunt  B.@imiliter  etia  diV 
cunt  cp  (mpoiTibilc  dt  id  qd  non  elY  pofTibilc  efTc  vel  id 
<ld  necelTc  eft  non  ciTc:':  cp  poltibiiccfT  q6  no  eft  impofti/' 
bileeiTe  vcl  non  efTc.  vcl  gj  non  efi:  neceffc  cffe  vel  no  cffe. 
13  aut  totum  ficut  cum  vides.manifcHc  drcahre  eh.&s 
octectio  buins  manifeHc  in  15  qd  iam  nofti  in  analetids 
g>  Cf  bis  tribus  idqd  oignius  efl  intclligicfl  neceffe:cirf» 
ncceiTc  fignificat  vebemcntiamcfTendi.cfTe  vcro  notiua 
cftq^non  ciTe.eiTeenira  cognofcitnrperfcllon  cfTcvc 
rocognofcitur  perefTc  aliquo  modo.  Cum  aut  nota  fece 
rimtis  tibi  B  omnia  tunc  crittibiccrta  ocllmcrio  fcntcn 
tie  illius  qui  oicit  cp  non  cfTe  reducf  t:q2  ipfum  eft  oe  quo 
|72imuannunciatefTe.TlonefTeaiitcu5rcducitur05CfTe 
oifTerentiainteripfum  fidqdefltale.iiinneniret  aliud 
ViceciustflfincrittalequaleiUudtunc  non  eft  ipfum. 
TlDn  efl  enim  iUud  qd  pauatit  erat  t  tn  Dif{x)fttionc  pji/ 
uarionis  crat  15  aliud  ab  eo.?gitur  non  cfTc  iam  fit  ce  f 5 
modum  que  antc  aiTignauimu9.Cum  aut  non  e{(c  rcdu/ 
ctum  fttcrit  opoitcbit  vt  omncs,ppjictate9  quibits  erat 
id  qd  erat  rcducan  tur.@ed  oc^ppuctaribite  eius  efl  bo' 
ra  eius.Cum  aiit  rcdn^cris  bozam  dus  titnc  non  ee  crft 
non  reductums]:  rcductum  cfl  id  q6  inuenit  in  featnda 
bo2a.^ienimnonc(Teftierittale.vtin  citts  rcductione 
rcducant  omniapziuataqueflicruntcum  eo'Z  bozatuc 
ipfum  velcfl  aliquid  q6  babet  ccrtititdincm  cfTcquo  ia^ 
ptiuanis  efbvel  conucnieria  cfTendi  aliquod  accidcntiii 
ficut  notum  efl  e^  intcntione  eo:u5.5g'tur  potcrt  ciTc  vt 
rcducat  boza  1  oifpofitioncs  ^  tunc  non  erit  boza  z  bo:a 
ergo  nec  crit  reductfo.quamui8  fntellecms  efTugiat  15  ne 
inquirat  eius  p:obationem.quf  cqufd  enim  ofcitur  oc  15 
tft  cjrtra  viam  ooarfne. 

CrCaprm.VII.ibc  f  nitio  loqucdi  oe  neceffe  cfTe  1  oc  pof/ 
fihile  cfTc:':  g>  n  cccfTc  cfTc  non  babct  caufamri  gj  pofTibf/ 
leefTc  eft  caufatum:?  cp  ncccfTe  cfTc  nullf  eft  coequale  fn 
ef1e:ncc  pcndct  ab  alfo  fn  efTe. 

ipAcatnua  fldidinquDeramustoi 
I  «^u  i^vi  1 1  mt?  camus  q>  neceffe  effe  1 
i  pofTibilc  cfTe  vniiquodc^  babet  p:op:ietatc6. 
£)iccmusiginirg7eaquccaduntfub  ec  pof/ 
'  funt  in  intellecm  oiuidf  in  ouo.  Ouo;:  vnum 
cft  q?  cum  cofideratum  fttcrit  pcr  fe  dae  efTe  non  cft  nc/ 
ccfTariumri  palam  eft  etiam  qp  ciue  cffc  non  eft  impofTi>' 
bile.alioqoin  no  cadct  fub  efTc':  15  eft  in  tcrmino  pofTibi 
litatis.altemmeft.9;  at;  confideratu;  fuerit  per  \e  cius 
cfTe  erit  necefTc£>iccmus  igimr  cp  ncccfTc  cfTe  per  fe  non 
babctcaufamrT  q>  pofTibile  efTc  pcr  fc  babct  caufamrtg» 
neceffe  efTe  u  fe  eft  nccelTe  omntbus  fuis  modis:  1  gj  im/ 
pQiTtbile  eft  vtefTeeiue  qd  eftncccileetiam  fitcoequale 


©cptimum 


7J 


ad  cfTc  altcriu3.ita  vt  vnuquodcg  co2um  fit  equalc  altc 
ri  in  ncceffitate  cfTendi  vel  comiter.-:  iinpofTibile  cft  ctia 
Xteffceius  quod  eft  neccnccccoiungat  c):  mulritudinc: 
1  impoiTibilceftetiam  vt  in  ccrtimdincqtta  babet  nccef/ 
fccftcomunicetciaUquidaliud.  06  cum  cerrificauerf» 
mus  fcquemr  gp  neceffe  ee  non  eft  rds.ncc  mutabile  ncc 
multiplc^rncccomnnicatcialiquidaliud  in  fiio  cneq6 
cft  ei  piopzium.i£Qi  autc;  nccefTc  cfTe  non  babct  cam 
manifeftu;  eft.Si  cnim  nccefTe  cc  babcret  caufam  fui  ee 
p:ofecto  eius  dfe  cffct  per  il  lam .  Quicquid  aCit  eft  cuiu» 
ceeft  B  aliquid  cu5  confidcram,  fiicrit  pcr  fe  non  babe 
bitccnecefTarium.quicquidautconfideramm  gfe  fine 
alfo  no  babetce  neccffariii  non  cft  nccefTc  ee  b  fe.vti  con 
ftatq?  (i  neceffe  ce  e  fe  babcrct  ca"5  jpfecto  non  eet  nccef/ 
fe  ce  p  fcmanifcftu  eft  igit  gp  necefTc  ec  no  babct  caufa^, 
(ir£tpatcreriac)c  l5g7impofTibilecft  vt  alfquid.fdem 
fitnecefTceeQfcznecefTccccaliud.fieniseiuece  eet  g 
aliitd  runc  ipofTibile  eet  illud  inucnirf  fine  f  llo  alfo.  Jmt 
pofTibile  igimr  eet  inueniri  neccfTc  ee  p  fe.  ©f  cnf  m  efTct 
neceflarfumpcrfeiambaberetec^zilludaifudnfbilage 
ret  ad  f  llud  ee  necefTarf  um.quicquid  eni5  eft.-ad  cuius  ee 
agitaUud:du9ccno  cftneccfTariii  infe.  (COufcgd  aiit 
pofTibilceftconfideratiiinfeciusec-^dusno  ce  vtriicB 
cft  pcr  caur3m.Cum  cnij  babuerit  ei  mnc  ias  acquifitii 
cft  libi  ee  oifcretd  a  non  cfTc.  Cum  vcro  ocfierit  ec  f  a  ac» 
quifimmeftfibfn6eeoffcrem5abce.5gfmrnonpotcft 
ccquin  vtrulibetifto:ttmouo;:acquiramr  (tbfab  alio 
a  fe  vel  no  ab  alio  a  fe.f5i  aii  t  acquiramr  ab  alio  a  fe  tuc 
iiludalfudcftca.&ivcroctfaacqufrat  abalfo  afcmo/ 
nf  feftii  eft  aut  cp  quicgd  poft  non  ee  babct  ee  ia5  app:o/ 
puamm  eft  per  alf  quid  q6  fibf  aducnit  ab  alfo  a  fc  &f  lir 
'Zfnnoccmncad  app:op:fandum  fibi  vtriilibet  id  q6 
ipfum  eft.velcftfufTicien6  vcl  non  fuffidens.Sf  autem 
tdq6cftfufTicicn6c(ladapp:op:fandum  fibi  vtrulfbct 
illoutm  Duum.ita  vt  fit  aliquod  1  llo:um  ouus.mnc  iliud 
cft  necelTariii  ftbijpfi  g  fc^am  aute  pofitus  erat  non  ec 
necelTe.3gitur  B  cft  inconucniens  a  impoflibilcjoi  oiit 
id  qo  eft  non  cft  fufTiciens  ad  acquirendii  fibi  vtrulibet, 
fedperaliquodaliudadiunctuscftfibicftid  q6  efttnc 
ce  illius  eft  ej:  ce  altcrius  a  fcquo  eget  ad  ec  1  fic  illud  c. 
^fgimr  babct  caufam  1  oino  non  babebit  aliquod  Dtium 
acquiftto:?:  pcr  fciplum.fcd  p  cam.3ntcntio  cnis  cflirndi 
cftc^rcaqcftcaccndiiintentionoeendi  eft  e^ccaqcll 
pjiuariocaufe  intentionie  cendificut  fcifti.ibiccmus  igi/ 
turcp  opo:tet  illud  fieri  ncccfTarium  ee  p  ca5:i  rcfpcctu 
cius.&i.n.non  fuerit  ncccffarium  ce  cdftctc  ce'ntia  cau/ 
fe  X  coparatione  cius  crit  etiam  poflibile.vndc  bene  pot 
concedi  illud  ee  'Z  no  cc  non  app:op:(atii  aliquo  f  Uo:um 
ouo:p:i  15  ite:p  egavt  fit  aliquid  tcrriu  e  q6  afTigiictur  ei 
ee  poft  no  ee.  vcl  poft  ee  no  ce.cum  caui^  babuerit  ce*.eft 
crgo  iUud  alia  caufa:T  fic  imr  in  infinitii:  1  cu  15  no  eritd 
apptopjiatiiecnecacquircfciec-^Beftabfurdus.Tton 
ob  15  tifi  g^caufccmnt  ininfinitii  15  aiit  oubium  cftBad 
remouedum  fed  ob  15  q6  nodus  babet  p  q6  app:op:fet . 
•jfaautpofitiieftflUidbfeee.^gitmanffcftueftgjquicf 
qiiid  polTibile  eftee  no  b5  ec  nifi  cti  neccflariuj  cft  refpcr 
cmfuc  caufc.  iMccmus  ctia  ceipofTibilc  vt  ei  q6  cft  necef/ 
feee  fit  copar  aliud  neccfTc  cfle:ita  vt  V>  finiul  babcat  ec 
cum illo:iillud fimulbabeat ec cu  ifto.ncc  vnii  cop  fit 
ca  alterius.f3  fictit  coequaUa  in  comftariaccndi.Cti  cnij; 
pfiderata  fueriteenria  vniufcuiufqj  eo^:  g  fe  finealio  no 
potec  quin  fit  neceflarium  p  fe.veln6nccefl'ariU5  p  fe.fi 
aute  ftterit  necefTariu5  p  fc  non  pot  efle  quf  n  vel  babeat 
ctia  neccfTitatc  refpccm  fui  cum  fc6o  i:tiic  crit  ilUid  nc/ 
cefleeej^feineccfTeec  puipteraliudafe:i  l5eftfriuoU» 

;aufc.    KL 


Ifcut  fupja  oftcndimus  vcl  no  bj  necciTiMte^pter  aliud 
ita  vt  ciiis  ecno  oebeat  fcqui  ej:  ce  altcriue  n  cc  comitet 
iltud.ncc  ce  eiu9  pendcat  cj:  c(Te  altcrius.ita  vt  boc  non 
babeat  ce  nifi  ■:  altcf  babuerit  efle.Si  aiit  no  fticrit  nc 
ceiTarinm  g  fe  opojtcbit:tunc  vt  rcfpectu  fui  fit  poffibile 
ce  1  refpectufaltcrius  fit  neccflc  cti  impolTibile  cft  ctia; 
qniniUudaliudvelfitfirrvclnon  fit  fifr.Sed  ilillud 
aliud  fuerit  fitr:  tunc  non  poteft  cc  quin  nccciTitas  ee  bu 
fcj3fite>:iUo:cumilludfitintermino  pofllbiliter  cendi: 
vcl  in  termino  ncccflario  eendi.©i  aute;  neceflitas  een/ 
dibuiu9fucritej;illocumiUud  fiicrit  in  tcrmino  necef/ 
farioeendi:  inoncpfenecejrtermino  contingenteficut 
fupjadipmus.fcdc):  iilo  q6cftc)cipfo  i  ncceflitaseebu 
im  fuerit  conditionc  neccflitati9  cendi  iUiu9  cum  illo  qd 
acquirit  pofteacpncccfl"itateccndi  pofteritate  eentiali, 
wcnoacquirctrtcccrtitasccndivllo  mo.fi  afit  ncccfli^ 
tas  ccndi  buius  fucritejriUo  cum  ilUid  fucrit  in  termino 
poflTbiU'tati8.tuncneceflita9cendibuiu9  erit  qc  centia 
iliiu9;itUoepttein  tcrmino  pofl^ibUitatis  acgrcte  buic 
ncccffitateeendi  nec  acgrerc  ab  ilto  tcrminu  pofl^ibiUta 
tis.fj  necciTitate.^^gif  cl  buiu9  crit  poifibilitas  ce'ndi  ilU'/ 
03:cii  1?  no  fitca  ilUu6.crunt  igit  no  cocqUa  cu  vnfiqdqj 
eo:p  fit  ca  p  fe.i  ca  tu  g  fe.£)eindc  ;?tingct  ctia  a  Uud  q?  cii 
poiTibiUtas  eendi  ilUus  fticrit  ca  ncccit!  tatis  cendi.  tunc 
ceilUus  non  pendebitejccjiltius.fedcp  pofTibilitatcci''. 
3gitur  opojtcbit  vtee  fcwius  fit  fiinul  cum  no  cflie  tlUus. 
5am  aiit  pofuimus  iUa  cocquaUa.  tiic  15  eft  iinpoflibilc. 
5gitur  no  eft  po(Tibile.vt  ficut  coequaUa  in  clTc.ita  vt  no 
pedeat  ej:  ca  e)Ctrinfeca.fcd  opoitet  vt  vnii  co;:  fit  pmuj 
per  fcipfum.i  fit  ibica  ci:trinfeca  q  faciat  vtritcp  neccfl^a 
rio  cc  neccfl"itatependcntiintcr  fe.vel  faciat  ncccflarium 
pcdcrc  nccciTitas  vtriufcp.  P^claiiuop  ailt  non  e  necciTe: 
vnum  eec]:  altero:fedcum  aUero.tD^aiit  facit  iila  ouo  ec 
neceiTarioeftcaqucpiiigitilla  vclet  oucmatcrie  vtouo 
fubiecta  oc  gbua  iUa  pzedican  t  .llon  autcm  ce  ouarum 
materiap  vel  ouo:p  fulio^  tm  fufficit  ad  I3:fed  cc  triu  qd 
piungit  i  Ua:-!  B  cft  qm  non  p5t  clTe  quin  ciTe  -z  certitudo 
vniufcuiufqj  ouo^  velfii  ce  cu  aUo:i  tunc  eecius  per  fe 
crit  non  necert^arium.igit  erit  poflibilc.  3ta^  crit  catu;: 
1  etia  flcut  oi]cimus  cp  ca  ciu9  no  eftcomitao  iUud  inee: 
7  ita  ca  cius  critaUudit  tiic  iiUid  laUud  no  eriit  ca  babi« 
tudinis  q  eft  itcrilla:fcdiUudaiiud  vel  non  fit  eecii  aiio. 
igif  13  ce  cii  alio.crit  aUquid  nouitcr  aduenicns  fup  fuuj 
cc  ppiiwn  pns  iUud:t  ctia  ce  q6  cft  q:  parte  ciae  no  crit 
ef  comitantia  inquatum  funt  coinitan  tia.fcd  cj:  ca  pjccc 
detc  fi  ipfum  fuerit  caufatii.Zunc  s  ipfu;  ee  cius  au  t  erit 
C)C  fuo  comitc  non  inqua  lii  eft  coi  neafcd  inquatii  eft  e(Te 
fui  comitis  qd  eft  ci^p«u:i  ita  non  crunt  comitan  tia.fcd 
ca  ■z  caufatum,t  comcs  cius  erit  etia  ca  babitudmis  cfti/ 
matiucinter  ea.fiait  patcr  z  filiua  auteritcomitanter.p; 
fy  qp  nuUuni  eontm  eft  ca  aUerius:^  babitudo  cnt  ncccf/ 
faria  ad  cc  co;^3gif  pzima  ca  babitudinis  cril  rcs  e%tri 
feca  facies  ec  ouae  ccntias  couim  ficut  lcifti  i  babitiido 
crit  accidcntaUs.vndenon  crit  ibi  comitantcr  nifi  p  ac> 
ddcnsfcparabile velinfeparabilc.Ss  I?  eftoiiudabeo 
in  quo  fumus.babitudo  autcm  quceft  per  accidens  erit 
caufa  ffneoubio.vndc  f  m  comitantia  erunt  vtracp  cm 
fata;'!  ita  nuUum  co:p  eft  nccelTarium  eftc  per  fe. 
<[;Captm.VlIL£te  necclTe  eflie  vnum  eft. 
franfii^Ht  ^/'ctmiA  cciamq^nccen^eee  Dcbctce 
151^'^  ^ti.il|llt»  vnacentia.finaiitfint  mul. 
|n  HJj^^i  tc.?gctur  vnaquccBcay  erit  necelTe  ec.  Ilc/ 
|H[|j^|lj  ccfleeftaijtvtvnuqucdqscopin  ccrtitudie 
W  '*v.T  fite eflcntie  vcl  non  Diffcrat ob altero  aUquo 
modo  vel  otlferat.ioi  aiit  non  oitTcrt  vnii  ab  alio  in  itel/ 


Capi.    vin. 


lccturueppjicen^entic.NflfcrtttiabeogBgjlS  non  eft 
illud.15  cnim  oiflferctia  eft  fine  oubio.^fccto  vnu  oiflFcrt 
8baUoincoqdeftpterinteUcctu5ecntie.3ntcUectU6.n. 
ce'ntie  quecftin  eis  non  eftoiucrfus.  joedeftadiunctu; 
eialiquidpcrqdfactiieftBvelin  I3:vel  eftadiuncttim 
ei  aUquid  q6  eft  13  vei  in  B.Tlec  ilUtd  eft  adiunctii  altc/ 
ri.fed  eft  ci  adiunctum  per  q6  factu,  cft  13  vcl  g?  13  eft  15 
ipfum:t  13  eft  ap^jopziatio  aUqua.f.ipfa  intcntio  p  quaj 
eft  in  ter  ea  oiucrfitas.  ^gitur  vnuquodqj  eo;r  oiftrt  ab 
aUeropcrcam.necoiflFcrtabalreroin  intentione  ipfius 
eentic.fedp  viresearumquefuiit  ipfamct  intentio.&$ 
coniunctiointcntionfs  funtaccidentia^tcofequcntia  nd 
eendaU'a:i  13  piitia  vcl  accidiit  ep  ccrtitudine  cflie  rci.  int 
quatii  eft  ipfa  ccrtitudo:':  tunc  opojtct^  vt  af  a  ptienia  t  in 
ca.'5am  autem  pofuimus  ea  oifferre  in  iUa.igitur  conuc/ 
niunt  1  oiffcrunt  in  eifdcm:q6eft  inconucnicns.vcl  acci 
dun  t  e;:  caufis  e>:trinfecis  no  ej:  ipfa  fua  quidditate:-;  tiic 
fi  non  eet  ca  ilUi  non  oiflFcrrcnt.'Jgitur  fi  no  cet  ca  iUa  cf/ 
fentieeent  vna  vclnon  cent  vna.5giturfin6cctca  illa. 
tiic  nec  13  p  fe  foUim  eet  nccclTc  ec:  nec ilUid  p  fc  folii  eer 
ncccfl^e  ce.g  neccfl^itas  ccndi  vniufcuiufcp  cop.ppjia  t  io 
Utaria  cft  acquifita  ab  alio  a  fc.  jTam  autcm  oicmm  cft  q? 
quicquidcftnccefl^arfumceperaUudafc  non  cft  neccf/ 
rarium  ec  pcr  fe.imo  in  oiflFinitionc  fuc  cen  tic  cft  poflfibi 
le  ee.vndc  vniiquodc^  eojum  cft  ncccfl^arium  ee  pcr  fe,'S 
po(Tibilceeperfe:q6eftinconuenien8. 

etlc^ltliiia  ')ut^'^il'^  oiflFcrrein  aii/ 
114111111'  quoinberentepoft^con/ 
ueniuntin  intcntionceentie.  igiturimpofTibt 
le  eft  qtun  iUud  in  quo  DifTcrii t  vcl  fit  cis  nc/ 
cefliiriii  ad  necciTitatc  eendi  vel  no  fit.&iaiit 
iiieritneceflFariii  ad  neceflitate  ecndi.manifeftu  eft  tunc 
opojtcrc  vt  coueniant  in  eo  quicquid  cft  nccefTc  ciic.  Si 
autem  non  eft  necelTarium  neceiTitatc  cendi.tunc  neccf* 
fitas  ecndiab  eo  fine  iUo  eft  folitaria  ncccfliitas  (ai  effe. 
3Uud  vcrocftadueniesei  accidcntaUtcr  i  adiungif  ei 
poft  plenitudinem  netefTitatie  fui  ce.3am  autcs  cftcndi/ 
mus  boc  cflie  abfurdumagitur  impoiTibileeft  vt  oiflfcrat 
inaU'quo.(EOpojtctautcvtadbuc  addamus  fuper  13 
manifeftatione  alio  m6:13  eft:qj  impofTibilccft  ncccflita 
teeendioiuidiinmultitudincnifi  vno  ouo^  modo:^.f. 
autoiuidi  g  oilferctias  aut  p  accidentaUa.  335  aiit  notiJ 
cftgjOifFcreticnon  recipiunf  in  Difl^initioneei«6q6po/ 
nittir  vtgenus.igitur  ipie  non  ocquirunt  gencri  certitu/ 
dine^^fedacquirutcicfl^einactuficutronale.ronaLcaHte 
noacquintaialiitctioncafitatis.  fsacquiritciecin  cffc/ 
ctu  per  fucccfliionc  ccndi  piopjic.opojtet  igitur  vt  oiflc/ 
reticneccfl^itatis  ccndi:  fi  fojtcfnntaliquc  no  acgrat  nc> 
ccfTitaticendicertiatdinencccflitatiscendifcdacgrant 
ci  ec  in  cfFcctu:':  13  cft  abfurdum  ouobus  modis.  vno  g» 
certitudo  neceflitatis  cendi  non  cft  nifi  ipoflfibiUras  non 
ccndi.non  ficutccrtitudoalitatie  quccftintctioptcrne/ 
ccfTitatecendt:  icftcecomitansiilam-jfupuenicns  ilU 
ficutfcifti.vndeacquifitioncccfTitatis  ncccfTitati  cendi 
eft  acquifitio  conditionis  oc  certitudine  fuc  necclTitatis 
3am  autcm  pzobibuimus  15  concedi  intcr  oiflfcrctiam  1 
genuB:alioquin  fcqucref  gp  certimdo  neccffitatis  cc'ndi 
ad  boc:vt  eet  in  efTectu  penderet  ej:  aUo  oantc  ei  nccefli/ 
tatcm.3gitur  fuum  eflic  ilUiis  intcntionis  qua  res  eft  ne/ 
ccflie  ec  cflict  ej:  alio.llos  autcm  loqueboinur  dc  ncccflfc 
ce  per  fc.g  rcs  ee't  ncccfTarium  ce  pcr  k:i  ncccfl^orium  ec 
pcr  aliud:q6  iam  Dcftru):imu6.manifcftu5  eft  igif  cp  nc/ 
cefTitateccndiDiuidipiUanoncftfic  oiuidi  genus  per 
orias.manifcftiieftctiagjjintetioqua  itclUgitur  necefli/ 
tas  cendi  no  pot  ceintentto  generalis  quc  oiuidatur  pcr 


Tlbtimi 


IRonurn 


74 


Biflrercittias  velV^r  accidentia.  rcftatigitiir  Vt  (Ttintctio 
fpccialis.tMdmiis  autcm  e(Te  impolTibile  vt  cius  fpccia' 
litaapiediceturoemultig.Singularia  cnim  ciiiuflibet 
fpedei  poftc|  non  funt  oiucrfa  in  intellectu  cneni/efictit 
fupia  Docuimus.tunc  vnum  funtin  eo.fcd  ocbent  ce  oi/ 
uerfa  accidentibu3."5am  autem  oflendimus  boc  n6,pof/ 
fceiTC(in  neccfrit3tceiTcndi.(El^o(Tumusetiam  B  idem 
oftcndereatio  modo  bjcuitcr.fcd  reduccturad  id  qdiaj 
Di]cimu3  £>icemus  igitur  q?  necciTitas  ciTendi  (i  facritpi 
pactos  alicui  in  quo  cl>  vel  cp  mcc^itMt  ipfa  erit  'in  illo 
p!opcciato:'z  tunc  nccciTario  alterum  eo:u  eric  ^pzictas: 
1  (lc  impoiTibilc  erit  illam  elTc  in  alio  p:cter  illud.  vnde 
opo:tebit  vt  fit  in  illo  folo  mt  erit  in  illo  polTibil  iter  non 
ejcncccflfitate^ttuncopojtebit  vtT?  rcs  fitnon  nccciTcce 
pcr  fc.^am  autcj  ipfa  crat  nccefle  ciTc  pcr  k,  "Jgitur  boc 
eftinconucniens.igiturnecclTitaseiTendinoeftnifivni 
•antmn.<n0'<li«'9  autcm  Di)ccrit  q?  eam  eiTc  pzopzieta/ 
tembuiuenonp2obibctillam  eiTc^pzictatcm  altcrius 
cam.n  clTcpzopuetatemaltcridsnonrcmouct  cam  DC/ 
bere  eiTe  pzopaietatem  buius.Dicemus  quia  pcr  boc :  g> 
Dicens  cp  neceflTtJS  ccndi  cum  afTignatur  pjopzie  illi  rct 
inquantum  cH  illius  non  confidcrat  efle  altcrius.  intelti 
gitur  cp  no  clt  pjopjietas  alterius  ipfamct:fcd  cofimilis 
eiu3.quoniam  ipfa  no  Dcbetur  nifi  illi  foIi.U  cl  Diccmue 
•liter  qp  poftq§  vnu;  coium  e(t  nccefle  zt  tunc  vcl  illud 
ipfum  crit  vnu  tantij.'Z  tunc  quicquid  ell  nccelTc  cft  crit 
idem  ipftim  -:  no  aliud  pzetcr  ipfum:  vel  ipfum  cfle  ncccf/ 
fe  e(Tc.erit  aliud  $  ipfum  efle  ipfum:i  tunc  coniijctio  mo 
quod  clt  ipfum  cft  ipfum  aij  neccflecc.vcl  erite  fcipfaj 
vclper  coufam  aliam  pjctcr  fe  1  occafionem  fmente^  il/ 
lud  necelTeciTe.0i  autem  fucritpcr  fcipfum  g?  ipfum  ell 
neceflfe  ce.Xunc  quicquid  eft  neccflfe  ee  erit  idipfum.Si 
vero  fiicritper  caufam  t  occafioncm  facientem  ilUid  cc: 
tunc  De  bocq?  ipfum  cftidipfum^eritoccario.-z^pzietas 
fuicflefolitarij  erit  caufa.  "Jgiturcrit  caufatum.qd  eft 
inconucnicns.Scd  quia  ncceflc  cft  vnum  ce  in  noraine. 
non  ficut  fpcdcs  fub  gcncre;-:  vnum  eft  numero.no  ficut 
indiuidua  fub  fpcdc.fcdcft  interio  que  oefignat  iiUtd  ta/ 
tum  fuo  nomincin  cuius  ee  nibil  aliud  ftbicommunicat. 
&upcr  boc autem  ate  adbuc addcmus  e):planatione$. 
idcononcft  mulriplcpbeigiturfunt  pjopzictates  qui/ 
bus  app2op:iatur  neceflfc  ec.CC^Siue  autem  qd  eft  pofl^i/ 
bilccc  iam  inanifefta  cft  cj:  boc  p:op?ieta6.f.qui3  ipfum 
neceflario  cget  alio  q6  fociat  illudee'  in  cflcc[u.quicquid 
enim  cft  pojftbilc  ee  refpcctu  fui  fcmper  cft  pofTibile  ee. 
fed  foztafl^is  acddct  ei  neceflario  ee  per  aliud  a  fc.  ^ftud 
autcm  vclacddctei  fcmper  vcl  aliquando.^d  autc;  ait 
aUquando  acddit.Debet  babere  materiam  cuius  cc  pzc/ 
cedatilludtcmpoze :  ficut  iam  oftcndemus.  @ed  id  cui 
fempcracciditdusquidditaenon  cft  fimplCK.  06ents 
renuectufuijpfiusbabetaUudeftabeoqdbabet  ab  aUo 
d  le.te^  bis  ouobus  acquiritur  ei  ee  id  qd  cft:i  idco  nibil 
cftqd  omnino  fit  cvpoliatii  ab  omni  co  q6  cft  in  potetia 
^poflfibilitatcrcfpectu  fuijpfiua  nifineccflfccflTe. 
CrC3pitulij.lX.3in  quooftcnditurquidfit  veritas  iccxi 
titudo:?  Dcfendunttir  p;imc  pzcmiflbuim  in  piopofirio/ 
nibusvcriflfimie. 

'fPrifcl<3  auteminteUigitur:ieeabloUi/  uc 
j^'  *^w"  teinfingularibus^-zinteUigitur  qp 
:iinteIUgitur  Difpofitio  Dictionis 
I  qui  fignat  Dtfpofitioncm  in  re 
^C):teriozicumelieiequaIis.  Cnccns  cni;boc 
oictio  eft  vera:  iY>  fcntentia  cft  vera.igitur  neceflecft  id 
q6  pcr  fcipfum  eft  vcritas  fcmpcr.po(fibile  vero  cft  vcri 
tas  gaUiida  fe^^zeftfalfumin  feipfo.quic$idigit  eftpter 


MBjjI  jce  cternum:  iit 
i^^JI  vel  in  tellccms 
SJiHJcrterioacHm  c 


nccenfceeqdcftvnum.falfumeftin  fcrveritasaute  quc 

adequat  rci  illa  cft  certa:fcd  e  certa  vt  puto  rcfpcctu  fiie 

c6parationi6adrem:teftvcrirJs  refpcctu  comparatio/ 

nis  rei  ad  ipfam.C):  Dictionibus  mtcs  vcris  illa  eft  Digni 

0:  Did  ycra:cuius  ccrtttudo  cft  fcmper.Scd  quc  oignioi 

eft  ad  B  cft  illa:  cuius  ccrtitudo  eft  pjima:'!:  no  pcr  cam. 

pjima  vero  omnium  oictionu;  certa^  Qdqulgducittir. 

quicqtiid  cft  g  rcfolutionc:ita  vt  Dicatur  potetia  vcl  cfio 

ctuDcomniqdj?batHrcu5pcr  ipfam^ibatur  ficutiam 

oftcdimus  1  \ibio  Demoftrationii  cft  cti  iter  affirmatib/ 

ne  ■:  ncgatione  n6  eft  mediii.-r  13  ^pzictos  n6  eft  oe  acd/ 

dctaUbusalKuiusrd  nifiDcaccntaUbuseeiquatftb;  ci 

coitcrin  oiq6eft.ifopUicu6ciincgaueritl3n6  negabit 

nifi  vHingua  pdicedo;vI'q:  accidit  ei  fimulatio  g  qiia  no 

intcllc]ritcj:trcmijpdicto2ia;j:vtEcrro:e  aliquc  quifi/ 

bi  ptingit.qifi  no  intcUcicit  Difpones  1  pditioncs  eanim. 

£>eindc  opilarcos  fopbicfct  iftmcrc  erroneii  no  eft  vllo 

mo  nifipBif  m  modii  Dcmoftratiois:  q  tii  ocmoftratio 

aliquis  modU8cftargumctati6i6:iuiu6  iudiciu3  pccdit. 

3pfa  vero  argumc'tatio  n6  eft  in  fc  argumetatio  cui''  iw 

dicitl  Dcbeat  pcedi:f5  eft  argumetatio  in  coporatioe ;  qift 

argume'tafioaiiu6iucU'ciii  pccdif  Dtiobus  modiseft.f. 

flut  argumctario  in  fe:-:  13  cft  cuius  ^poncs  funt  cerriflft' 

mcinfdpfisi^zapudfapietcsfuntnorio^Cdipfa  pclbnc  t 

cuiu6o:dinatiocfto2dinatiopcUtde'eaut  cft  argumcta/ 

tio  talis.f.f  5  c6parationc.V5.q:  Diip6^p6nu  taU5  c  apud 

aducrfariu  gp  ea  pccdet:q^uie  id  ccrtu  no  fit  ve^  cft  certu. 

fs  ^po  no  cil  norio:  pclbncqua  nondti  pccfi^it.  fit  igit  ei 

o:dinati6e  vel  abfolutc  no  vel  vcrifilis.  1  oioiameft  ei 

argumentatio.qiiicii.pponceabeopcedunt.fequit  ide 

aliquid.t?  eft  igitur  argtmentatio  iquatiieftfi[c.fcd  cum 

no  fcquit  C);  15  vt  otsargumctatio  fit  argumctatiocuius 

iudidu  pfequat  ^pter  13  g^jpfc  ivAida  cius  pccfl^it.  Cum 

vero  iudiciti  ciue  n6  pccdit  :cft  tit  argumctatio:co  g?  va» 

dicat  inca  talcgd^qd  fi  poneref  •zpccdcrct  fequerctur. 

!Sed  qz  nondum  cft  pccfliim  n6'cft  fccutu  eius  iudiciti;. 

£t  ifti  fun  t  Duo  modi  ficn  t  nofti.3gif  argumetatio  in  qua 

fequif  va^ciu  cius  p  fcipfam  eft  illa  ciiius^p6ne8  per  fc 

pccdunf -zantcpcfonc.argumetatiofoq  eli  ^5  copara/ 

rionecftillacui^^ponce  pceditaducrfarius.':  io  fequcF 

illi  pclb^tqd  mirabilc  eft  fopKicus  etia  eius  inteiio  e  vt 

fibifatiffaciat  ncceiTario  iducif  ad  vnum  cj:  bie  Duobus 

.f.  vt  vel  ceflet  'zgefcat  vcl  agnofcat  fine  Dobio  cj:  idis  rc 

bU6  fibi  ce  pclufum.(E'f^cmcdiu  vcro  crroncieft  vt  fol 

uamrfibifimuIatio.Otfierronctie  ille  n6  inciditin  boc 

nifi  vcl  q:  vidct  prietate  ec  itcr  pcipuofl  'z  plures^^zvidct 

q:  fcntctia  vniue  oppofita  cft  fentctiealterius.que  repu« 

tat  iUi  cquale.  1  ideo  Dictio  vniue  no  cft  potiozapud  cu$ 

ad  credcdum  $  Dictio  altcrius.vcl  q:  audit  verba  p:eci/ 

puo;:  quo:p  aucto:ita6  magna  eft  quc  non  rccipit  fcnfus 

eiue  ftatim  cum  oicunf .ficut  funt  verba  illiue  qui  tikit, 

£&  non  eft  poflibile  aliquid  bie  viderf.fcd  nec  etia  fcmcl: 

eo qp nuUa  res b5 eflfe in  icnifi in  relbncquc  tiic non eft 

bngc  qn  mrbef  ille  qui  nouitcr  audit  banc  Dictione.vel 

quiaiammuUcfuntapudeumargumcntationeeoppo/ 

fitapconcUifibnum:quaj:vnamnonpotcftipfeeUgere 

-zaUamrcfpucrceiautemcuitalcquid  acciditpUe  futv 

ucnitDuobusmodis.vno.f.foUicndo  ambigtiitatcm  in 

q^incidit.'zalioc)xitandoaimad  perfccte  intelligcdu; 

qp  intcr  Duas  cotradicto:ias  non  poteftcffc  mediii.Sol 

uit  autcm  id  in  quo  in  cidit  cum  oftedit  ci  qp  pbf  lofoplM 

bomince  fiienmt  non  Dij.^zidco  non  fiicnint  cqualcs  iit 

cognitione.vndequiavnusco:u5fiiitccrtio:  aUoin  aU/ 

quo^nonidcoDebctvtaltcnon  fiteo  cenio:  in  aUquo 

aUo.ietiamcumoftendit9'plurc6e;:pi3i8  quauis  iio/ 

;9utc    IC  z 


» 


Menint  lcgtcam:non  tame  feqiiunf  eam.fcd  in  fine  rede/ 
iint  ad  ingenium  •:  rcgiint  eo  no  refrenantCB  iilitd.i  ctii 
qj  e)C  p:ecipiii3  qiudam  vtunt  trarumptionibiis  ■:  oiciit 
verba  vfit3ta:red  abbominabilia  vel  erronea:cii  (pfi  ba 
beitin  eia  aliaftentioncocculta.pUiribus  verocj:fapie/ 
tibus  pBia  gbus  no  accidit  aligd  erro:i3.ncc  voliitm  oc 
ccptiois  eft iiic  vfus.Cuin  13  igitur pBs  remouet  turba/ 
tione  ab  aia  illius  qua  babct  cj:  ambiguitate  ^bi  pI?o:u. 
ibeindc  facia  cti  fcire  oices.Cii  tu  loqucris  ncccfle  eft  vt 
tu  vel  f  tcdas  Pm  ftellectii  tuii  aligd  vel  no.  &i  aiit  oi)ce/ 
rit:gjcuegoloquo:  nibilftdligo.iftcia5efte):tra  vniucr 
fitatc  crroneop  •:  ibecilliu';  cft  prius  fibgpfi.vii  cu5  b? 
boie  no  c  oiu  loquedii  ©i  vero  oircrit;  cp  cu  ego  loquoi 
itelligo  cj:  loaitionc  mea  quicgd  cf^:fil'r  t  iftc  ftultue  eft» 
j3iaiitoij:erit:g7quiicgoloqHo:intclligo  q:  locutionc 
aligd  velaliquamultaterminata.oino  autattribuitVbo 
fignificationc  aliqua;:  re:p  terminata?  :in  qiia  fignifica 
tioc  no  ptinenf  alie  res  pter  illas.  ©i  aiit  illc  multc  res 
puenerintinvnaitetione^tunciamfignificauitepfualO' 
cutioc  vna5  itetione.Si  vero  no  puencrint:tunc  nomcn 
cft  coe:t  fine  oubio  pot  vnaqueqj  tlla?  Dcftgnari^p:io 
nomine:ibecofac6cederc'terronci  i  imbecilles.Cum 
outc  nomen  fuerit  fignificatiuum  vniuB  rci  ficut  bomo: 
tuncbomonon  q6cltoppofinimci;nullomodo  fignifi' 
cauitl3qdbomo:q6cni5fignificat  bomcnon  eftidqd 
fignificat  nobo.©i.n.bomo(ignificatbomine:tiic  finc 
oubio  no  bo  ffgnificat  aliam  resique  ett  lapis  vcl  nauis 
vel  album  vel  pdderoium  vel  lcue:i  quicgd  eft  p:eter  id 
q6  lignificat  boc  nomc  bomo.Similitcr  e(i  etiam  oifpo 
ocitellccti9illo:ppluriiinominii:autfino:  fequcrct  cj: 
BqjvnaquccgrcscfTetvnaquetpalia  rce^tnullacj:  rc/ 
bus  eet  ipfamct:':  fic  illa  locutio  ite  lligerctur.tscindc  nc/ 
ceiTcc(Tct  vt  l3elTct  iudiciti  vcloeomni  verbo-ziudidus 
oc  omni  co  qd  fignificaf  q  ^iba:  velut  aliquid  iita^  rep 
eet  buiufmodi:':  aliquid  ca?t  no  eflet  buiufmodi.Si  aiit 
Bc(Tetinomnirc:c6tingerct  tuncqj  nulla  ciTet  locutio 
nulla  narratio.nulla  etia  ff  mulatio  nulla  ratio.S  i  v'o  eet 
in  aliquo  co:um.tunc  in  oliquo  eet  oifcrcta  alf irmatio  a 
ncgationc  t  in  aliquibus  non  cfTct  oifcreta.  3n  gbue  aiit 
cet  oifcreta  id  q6  itgnificat  bomo.fine  oubio  e(Tet  aliud 
abco  q6  fignificat  no  bo.  Jn  gbus  vero  oifcrcta  no  eet 
ficuttn  album  t  no  album  fignificata  eop  eent  vnu.  igi/ 
turquicquideetalbumeetnonalbu5;iquicqHidectno 
olbum  eet  album.poft$  ailt  15  nomc  bomo  Pm  eum  efl 
intellectum  i  oi(cretum.tunc  cum  eet  albu0.cet  etiam  x 
non  albus:eo9>  album-znoalbumfmaimfunt  vnus: 
fimilitcr  etiam  no  bomo:quia  ptingcret  itenis  gp  bomo: 
1  no  bomo  ciTcnt  oifcreta.l^oc  igitur  i  cofimilc  iam  rc/ 
mouctambuigufeatcerronci  i  imbecillis:  vt  fciat  g?  af/ 
firmatioincgationoncoiungiiturinaliquoncc  funt  Rt 
mul vercSimilitef  ctiam moftrabiturcig)  ipfe  vtrecg 
nec  fimul  rcmoucmr:  ncc  fimul  funt  falfe.  Cu5  autc  am/ 
bc  fuerint  fimul  falfeoe  aliquo.erit  illud  no  bomo  -z  crit 
etiamnonbomo.c6uenitigitura(Tirmafiuaqiic  eft  bo/ 
mo  cum  ncgaiiua  fua  qtic  eft  no  bomo.15  au  tem  ias  oflc/ 
dimusfalfumdTc.vtctceautebis-rcofimilibus  non  ba/ 
bebuntopuB  coferrc  fermone  cum  illo:pcr  oiflroUitione 
verofimulatioisquecfl  inter  c6tradicto:iae  augmeta/ 
tionis  erroneus  pofTumus  rcuocarc&ed  op:otct  vt  (\oi' 
Uda  mittamus  in  igncm^quoniam  tenet  ignc  i  no  ignes 
ce  vnu5: 1  vcrberibus  faciamus  citm  oolcrc:  quonia  tc/ 
net  cp  oolere  i  non  oolere  fiint  vnu, :  i  fubtrabamus  ci 
cibii  ipotum:qin  comcderc:  nocomcdere.bibcrc  :  no 
bibcreopudcumide'eft.t)oc  igiturpyncipiii  q6  ocfen/ 
<limu9c6trabo8qutilludfairificant.en:p:imu5e):p:in/ 


Capi, 


.1. 


cipys  oemoftrationu.pKs  vero  ocbct  p:im«8  tila  tuerf. 
^iT-l^^indpia  vero  Dcm6ftrationii  p:ofunt  ocmofiratio 
nibus  zocm6ffratione3^funtcogniti6iaccidctium  cf/ 
fcntiaUii  fuis  fubicctis.CTScd  cognitione  fube  (ubiccto 
ni5:que  p  oiiTinitionc  tm  fciebani  in  cis  que  trafacta  (ijt: 
05  pl5m  vt  inquirat  13 1  ftabiUar.vndc  opo:tct  vt  in  bac 
vna  fcietia  loquaf  oe  vtrifc^  rebus.&j  oubiuseft  mibi 
quarc  ipfc  loqiuf  oc  cis  oiffiniedo  i  imaginado:  cu5  boc 
fit  Docto:i8  fcictie  parricularis.Si  aiit  loquitur  oe  eis  f 5 
creduUtate  fit  in  eis  locutio  oem6fTratiua.^icemus  igic 
Q}  l?  pofita  Dc  quibus  tractabatur  in  algs  fcictijs  fiiit  ao 
cidetaUa  in  bac  fcictia.quoniam  funt  oifpofitiones  q  ac/ 
ddunt  ad  cc  1  oiuifioncs  cius.-z  ideo  qdnon  p:obatur  in 
oUa  fcietia  p:obatur  in  ifia.  1  etiam  q:  13  no  cofidcratur 
tn  aUa  fcietia.fcd  q:  oiuiditur  13  fcie'tta  in  fubftantiam  t 
accide'tt'a.idco  acctdetiafiuntei^p:ia.5gitur  fuba  crit  il 
laquecrat  )'ub5in  aU'quafcie'tia.ifuba  abfolutc:  •:  n6cf( 
fub5  biiius  fcietie.  f5  ^ra  aUqua  fubi  eius.  igitur  a  Ucjuo 
modo  fuba  illa  fitaccidetaUs  nanirefuifubiccti  q6  eee. 
1  fit  adiuncta  nature  entis  fineaUo:  vel  c  ctias  ipfum  ec. 
cns.n.talis  naturc  e(t:  q6  poted  pdicari  oc  omni.fiue  iU 
Uid  fitfuba  fuieaU'ud.3pfa.n.fubnariae;;boc  g>efi  ene 
nec  efi  fuba  nec  fuba  aUqua.f  fub5  aliq6  fiaxt  ftcllcvini 
Cjcpdictie^tcu^cmnibocinquifitiooe  p:inciptjs  ima/ 
ginationis  •:  0ifTiniti6i8;n6  eft  oiffinitio:  ncc  imaginatio 
nccinquifitioDep:incipi)80cmonftrationiscf):Demon/ 
firario:ita  vt  vtrac^  inquifttio:que  eii  oiucrfa  fit  vna  in/ 
quifitio. 

(nCompletaeefitractataQ  p:imii9  terticdcdmcpartis. 

<r3n"P'f  tractatus  fecundua  eiufdem  parris.  £>e  nonfi» 
cationc  fube  1  fuap  partiii  e  verba  gnalia.  Cap.  .1. 
igiturQJciTevelcflrci 


a':;^^3?Tn<*<?t«MA  igiturQ>c(ieveicitrci 
^^^m^  JCCtmie  ceffcntiaficutbomini 
ec  bominc:  vf  cfl  ei  g  accidcs  ficut  pctro 
eealbum.ca  vcroque  (unt  g  accidcs  ifu 
finitafunt.accingamurcrgoniic  -:  tra/ 
ctcmusoeeefmq6cftee  g  cc'ntia5.q6 
autp:iuseft  q:  omnibus  oiuifionibus 


co:umquefuntpcrcentiamfub(Tatia  crt.Duonism  ee 
Duobusmodiscft.vnusclt  idq6cum  fitinnliquociua 
cjafictia  1  fpcs  acquifita  clt  in  feipfa:n6  efi:  ficui  pars  ei'': 
nec  potcft  cc  fi  nc  eo.i  boc  cll  q6  crt  in  fubicctcaUud  eft 
q6  cft:fcd  non  cfi  in  aUqno  boc  modo :  quonia,  nuUatC/ 
nuscftin  fubo^-zboccft  ful3a:li>ofl^^  autep:imu5  mem/ 
b:umoiuifioni6:q6iamalTignauimu8  cfl  id  q6nonctt 
&ifubo.aincnon|:wtceqtuncDnucniatfubo  vna  c^  bis 
ouabus  afTigiiationibus.Joiautc  fubicctus  fuerit  fubfta/ 
tia  -zcjciitctia  accidentis  critin  fuba.Si  vcro  non  ftierit 
riiba:tunciUudetia5critin  fubiecto.':  inquifitio  redibit 
ad  p:incipium.f5  inconueniee  efl  vt  boc  eat  in  infiniiu^. 
ficutfpecialitermonftrabiturb;vUimu5.n.eiu6ftneDU/ 
bio  erit  id  q6  non  eft  in  fiibiecto.vndc  fuba  eft  conftitu/ 
cns  ecaccidcti3;neceft  conftituta  ab  accideteagitur  fub/ 
liantia  eft  pjcccde'6  in  ce.Cc  aiitcm  accide'8  poffit  ee  iri 
acddcte;boc  n6  ncgamr. vctocitas  cnis  in  motu  cft  1  re* 
ctitudo  in  linca.':  figura  in  fuperficic;'z  ctiam  accidcntia 
oicunturmuUa':  vnum.  bccautc  oinnia  ficut  oftendc/ 
musaccidc^tialunt.quauisautcaccidcsfit  iii  accidentc 
vtrac^  cti  fimulin  fubiecto  funt.  0ubiectu5  cni,  ccrtiffi/ 
mum  eft  id  q6  conftimit  vtriicp  -z  cft  cpiftcs  p  fc(L  i^c/ 
inde  iam  cfttmaucrunt  muUi  qui  fe  rcpiitabant  fopictes 
cp  aUqtia  les  eft  fiibftantia  1  accides  fiinul  f  m  rcfpectuj 
ad  Oiio.iiipcrunt  enim  cp  calo:  accide's  cft  co:po:iigni/ 
to.fed  igni  gencraUter  n6  cftaccidce^cog»  cft  in  co  ftcut 
pars  ciue:':  etiam  quia  non  potcft  rcmoueri  ab  igne ;  ita 


n 


tracta.4n 


0eamdi 


» 


W  remaneatigms.^gitiireflc  ciiis  in  igne  non  cft  vt  ei 
flccidcn  tis  in  co.  fi  cnim  efle  eius  in  eo  fuetit  vt  efTe  acci/ 
denrts  tn  eo:tiinc  eiTe  eiite  in  eo  non  erit  vt  ec  liibfian  tie. 
f  boc  eH  magntia  erro2.De  boc  aiitem  iam  fatis  oi7:imiis 
in pzinctpio  logice:quamuis  tbi non  eet  loais  cius: t;  q: 
ipfi[erraucruntibi.Diccmu9etiam  notu,  eee;:p:eteriti8 
g»  iter  id  in  quo  aliquid  cft  i  fubiectu,  oifferetia  e.Sub' 
iectum  eniw  intcli  igitur  td  qd  iam  cft  in  (iia  rpecialitatc 
fl):iftes  per  feji  oeindc  fit  occafio  cjcJfte^dialiud  in  fe  non 
ficut  pars  eiu8..3d  vero  in  quo  aiiquid  eft :  eft  id  in  quo 
cas  aliquid  aducnit  fitper  tilud  alicuius  Difpoftti6t3:cu/ 
U18  non  erat.i  boc  potcft  vocari  materia  fubiecta;tgt'tiir 
noneftp^oculvtaltquidfitin  aUo  9>aliiidnon  fiitg  fe 
fpescjriftes  gfccta  in  eflfectu.fed  ocquirttur  fibifua  epfte 
tia:ejceog>aduenitinilUid:velfoium  cumalio  vcl  cutn 
ali)s:queconuententia  faciunt  illud  eiTe  in  effeau  vel  fa/ 
ciun  t  illud  fpeciem  aliquam.^llud  igitur  qd  fic  venit  in 
eliquid  fine  oubio  e(t  in  eo  no  vt  aliquid  ell  in  fubiecto: 
quoniam  non  conuenit  oicere  q>  fit  in  aliquo  nifi  in  vniV 
uerfitate  vel  in  matcria  fubiecta:t  eil  in  vniuerli tate  vf 
in  materia  fubiecta  ficut  pars.SubiectU3  igitur  efl  id  in 
quo  cfl  aliiid  non  iicutpars  eius.3fn  matcria  vero  fubie/ 
ctaeft  nonficutidqdconuenitinalium  qd  iam  qciflit 
fpes  in  eflfectu:'!  no  coftituit  ipfum.banc  enim  raaterias 
fubiecta:hon  pofuimus  coftitui  in  eflFectu  n  ifi  2  conflitu/ 
tionem  eius  qd  venit  in  illa,:  vel  pofutmus  id  qd  no  Efi' 
citiir  nec  acquirimr  nec  fit  eius  fpcdaUtas  nifi  ej:  coiun/ 
ctione  renim:quaru5  collectio  eft  ipfa  fpes.  manifefhim 
cftigtture):boc:quiaidq6eftinmateria  fubiecta  noeft 
in  fubiecto.ftabilii^  autem  quid  fLt  idqd  eftin  ma  fubta 
«noin  fubiecto  in  pto^imo  ftudebimue.  06cii  of^ede/ 
rimus  erit  illud  qd  in  boc  loco  appzopziamus  nome  foz/ 
merquauis  etiam  aUu3  pter  ipfuj  voccmus  foima  comu 
nione  nominis.i^oft^  aiit  id  q6  eft  no  in  fubiccto  eft  id 
q6  vocatur  fuba:mnc  foana  euaj  fuba  efl.fs  materia  fu/ 
biecta  que  no  eft  in  aiia  fubiectamateria  no  eft  in  fubie/ 
cto  ftne  Dubio.|Omne  aiitqd  e  in  fubiecto  eft  tn  fubiecta 
materia  fed  non  couertitur.  Xuc  matcria  fubiecta  vera 
fubaeft.3a3autnoftiei;j?paetatibu8  quas  babetnecef/ 
fe  e(Te  g>  neceflc  ee  non  eft  nifi  vnii.'z  qz  id  qd  bs  partes 
1  id  q6  eft  cocquale  ad  ee  eius  qd  eft  necefle  ee  no  eft  ne/ 
ceflc  ee:ej:  boc  igitur  fciea  q>  boc  compofitu.t  bc  omnes 
partesinfeiuntpoflibileectiineonbiotxibetcaufamq 
facit  oebere  illa  cflfe.  CPzimu  igirar  oicimus  cp  omnis 
fuba  veleft  co:pu8  vel  no  co:pus:li  aiit  fiierit  no  cozpus 
vel  erit  parscojeis  vcl  noeritpars  cozpozie.fs  eft  fepara 
tumomnino  a  cozEcSi  aut  fiicrit  pars  cozpoiis.tiic  vel 
eritfoimali3velmateriaUs.Siaiitfuerit  fcparatu,  q5 
no  fitpars  cojpozis:  vclbabebitUgationealiquomodo 
cum  co:po;ibu3  piopter  motum  quo  mouet  illa  1  voca/ 
tur  anima;  vcl  erit  feparatus  a  materijs  omnimodo  1  vo 
caturintelUgentia.Tlos  autem  ftabiUemus  vnaqtiacg 
iftarumoiuifionum. 

Cr£aptm.II.£:)e  certititdiiiefube  co^potee  1  oe  eo  qdco/ 
poniturejcea. 

Ii^  I  Itl  11  ttl  ^"'^'^ '"  ^*^^  ^^  cognitio  C02 
j  HM«iH*ii»  pojistccrtitudofue  quiddi/ 
tatid.manifeftatto  aut  cp  cozpus  eft  fuba  vna 
btinua  nocompofita  ej:  partibus  indittifiibi/ 
Uibus  iam  aflftgnata  eft :  cognitio  vero  cius  1 
verificatio  eius  erit  becC^am  aute  fuit  vfus  oicerc  q> 
co:pu9eftfubalongalataip:ofunda:topo:tet  vt  nos 
confideremus  boc  quomodo  fit.£):  vnoquocg  cni;  ver/ 
bo:um  ifto:u5.r.latum  1  longus  tptofundus  inteUiguni 
turoiuerfa:aUquado.o,Dicitur  longitiido  Unca  quociwB 


gccundutfi  ^5 

modo  fxierit.aU'quando  oictt  iongittido  fiiillio:  oiiaril  If' 
nearumcotinentiHmfupcrficiem.aUquando  oicit  lcgi> 
tudomat'o:e6Dimefionc8e;c:fercinterrccatC6feqnociJcg 
modo  fiunt  fiiie  fint  Unee  fiueaUud.aUquando  oicit  16/ 
gitudo  fpacium  pofiwiniiitertaput  t  pcdcbomii)i&:vcl 
inter  caput  z  ciiudam  animatt3.latititclo  cr  iani  cicif  ipia 
fupcrficics:toicitiirIatinido  mcnfima  maio:  Duan!5  oi. 
mcnfionum.t oicinir  latitudo fpadum  q6 cft  iiitcr  ocj:/  z.ctU.t.t4« 
tru5 1  finiftru5.p:ofiindttaB  ctia^  oidtur  fpacium  q6  c6' 
iungitouas  fuperficies.ecd  boc  oicitur  fi  accipitiir  a  ca 
pite  fuperio:i.©i  vero  accipitur  incipiens  a  parteinferio 
rioicituraltitudo.bcfuntigiturm3nert'efamoiequtl)us 
iftaDicuntur.11onopo:tetautcmboc  efl^ein  vnoquotg 
co:po:e  in  cflfcctu.^n  fpera  enim  non  eft  Unea  in  effectu 
vllomodo.necafTignatura;:i8in  ea  nifi  aim  mouctur. 
Tlon  cft  autcm  cjc  coditibne  fpere.l.ad  boc  vt  ipfa  fit  co:/ 
puB  ipfam  moucrific  vtappareatajcisinca  vel  alia  li/ 
nea.^am  enim  certiftcatum  eft  ipfam  cfTe  co:piis  per  td 
quo  certificatur  co:po:et'ta8 : 1  poftea  acddit  fibi  moms 
velcomitatur:necetiamopo:tetvtinco:po:e  epboc  cp 
cftcojpus  fit  fuperficies.-qiiia  non  opo:tet  vt  in  eo  fit  fu/ 
pcrficics  nifi  ej:boc  q6  eft  finitum:ad  certitudine^  vero 
ipfu5Cflrendico?pus;  tad  fdendumnos  illiidecco:pu8 
non  egct  vt  fit finim  .fin itio  enim  accidcn talc  eft  ci  1  c6 
comitans.t  ideo  ad  imaginandum  co:pu6  non  eft  nccef/ 
fe  imaginari  co:pu6  finimm.Quiatitcm  imaginatur  co:  q^iie.  p^,», 
pu8infinitumnonimaginatiirco:pu8nonco:pii8.  ncc  Ksnj.15. 
imaginatur  p:iuationem  fint'tionis:nifi  quia  imaginatur 
co:pu8.fcderratficutillequioi]citg>  co:pii8  eft  inftru/ 
mcntum  errauit  in  credulitatc.fed  non  er  rauit  in  imagi/ 
nationeftiarumpartins  :quefuntfubtcctum  1  p:cdica/ 
tu5.fi>eindc  ftadcfliendum  ccra'fTimeco:pu6  ncccfl^arinj 
cfllet  co:po:i  babere  fuperficicB :  ias  eft  co:piis  qo  circfi/ 
dat  vna  fupcrfides.TloH  eftetiam  oe  conditione  co:po/ 
risad  boc  vt  fit  co:pit3  baberc  oimenfiones  e^ccdentes 
fe.jCubnmenimetiamco:pu6eft  quamuis  ciraindcrar 
fe;:  terminis.t  tamen  non  fun  tin  eo  oimenlioncs  fupera 
tes  fe:Ucct  babeat  longitudinem  1  latiradfnem  1  fpifTim 
dinem  fm  vnam  e;:acceptionibus.Tlcc  etiam  ipfus  ei 
co:pu8  pendct  e^  poiitione  cius  fub  celo.ad  boc  vt  acci/ 
dant  eipartcs  p:opter  partes  mundi.<t  ad  boc  vt  longitii 
do  1  latirado  t  p:ofiinditas  fin  t  ci  ftn  aUam  in  ten  tioiic. 
©ienim  necefl^eeetillud  ee  vel  cclum  vclin  cclo.  mani/ 
feftum  eft  tamcn  e%  boc  q>  ad  boc  vt  ipfum  fit  co:pii8  in 
cflfectu:non  eft  neceffc  cc  in  co:po:e  tres  oimenfioncs  ii» 
cflfectu  fm  p:edict09  modos  trium  Dimenfionu5.£>i  igi/ 
rarboc  fuerit  ita:tunc  quis  cogctnos  ponere  trcs  ot'me<' 
fionesneceflfarioeflfcineflflEctuinco:po:e  ad  boc  vt  fft 
co:pus.Quap:opter  vera  Dcfcriptio  co:po:i8  bec  erit. 
Co:pu3eftfubftantiainqu3potcftponi  oimcnfio  qiio/ 
cuncBmodovoUicris  incipereiillaa  qtiap:imii5  ince/ 
pcris erit  longitudo.isciiidc  potcftponi  alia  oimefio  fe/ 
cans  illa,  f  m  rcctos  anguios  1  illa  erit  latitudo.i  itcruj 
potcft  poni  tertia  oimcnff  0  inteifecans  illas  ottogonali/ 
tcrineodcmloccfectionis.t  ocinceps  non  poteft  poni 
Vlla  alia  Unea  perpcndicularis  boc  modo  pter  bae  tres: 
•I  quia  co:pu6  eft  buiuimodi.idcirco  oijrcrun  t  q>  co:pu8 
cft  id  qdcft  longum  latum  1  p:ofiindum:ficut  oicuntg» 
co:piis  cft  oiuifibilc  in  omnes  oimenfioncs.  nec  intclli/ 
giint  ipfiun  omnino  otuidi  in  effcctu :  fed  quia  buiufmo/ 
di  eft  q>  poteft  in  eo  poni  B  oiuifio.©  ic  igitiir  opo:tct  in/ 
telligicojpusqdipfuseft  fubftatiaoiiuabec  cft  fo:ma 
qua  eft  idq6  cftrDeindcccterc  oimcnfioncs  quc  ponunt 
in  cointcreptrcmitatcseius':  C):tremitatc6  eiust  figu' 
re  etiam  1  fitus  eiu6.non  funt  conftiraentcs  ipfii^.  fs  funt 

;9uic.    K  $ 


cdnfcqitentee  iiiba;cius.al!qu3ndoeni5Diffcrcnria8  co: 
poms  comitatur  aliqiiod  ep  bis  vel  omnia  fimiil.3liqua 
do  no  comiramr  in  aliqiio  coipoze  aliqiiod  cj:  bis  oimc' 
fionibus.Sieni;acccper«9aliqiiam  ceram  z  figiiraiic/ 
riseamtalirerqjfintifieabfmenliones  in  effcctii  inter 
baseptremitates  numcratas  menfuratas  terminaras: 
pofiea  fi  cdmutaiicris  ipfam  figiiram  nulla  cani;  rema' 
nebit  in  cffiecw:ita  vt  fit  eadem  in  cflfectu  i  eadem  fingti' 
laritcrcum  code;  termino  leadem  menfura:  fedp:o  cia 
fucccdunt  alie  oimcnfiones  Diuerfc  ob  al^»  numcro.  bc 
igitisrfunt  Dimenfioncsoccapitulo  quantitatis.CSi 
autc;euencritvtco:pusfit(TcutcclHm.verbi  gratia  g> 
infcparabilitercomitantitrDimcnfioncsvnomodonon 
e(t  bociUic;:boc  q6  cft  cojpusifedcj:  alia  natura  confen 
iian  te  eius  pcrfectioncs  fccundas.Cojpozcitas  igitur  xc/ 
ra  cft  fo:ma  cctiniiitatis  recipiene  id  q6  oiximus  ocpo^ 
fitionc  triu;  oimenfionujr:  li  intentio  efl  Cjctra  menfura 
iCFtraco:po:eiufc;oifciplinale5.boc  cni;  co:pu8  fm 
banc  fo:ma  non  oiffert  ab  alio  co:po:e  fiue  fit  maiusi  fl/ 
iic  (it  minusincc  comparatur  ci  fiiie  fit  cquale  fiuc  ftt  nu/ 
mcratitmpcrillud  fiue  comunicansei  fiue  incdmumV 
cans.boc  eni;  non  cft  ei  nifi  inquantu;  eft  menfuratti;:-: 
inquanm^aliquapareciusnumeratiUud.':  bec  omnia 
confideranturin  eo.  abfcg  conrtdcrationc  co:po:citati8 
quaaiTignauimus.Queomnia  iajplcniustibiats  oftc» 
dimu3:i  fi  opus  fiierit  indc  recolas.p:opter  bocetia;  cll 
po(1"ibile;vtcu;  vnu;  co:pu9  rarificatur  z  oenfatur  cale/ 
factione  z  infrigidationcpermutctur  ciu3quantit3s.i£»5 
co:po:eii38  cius  qua  oipimus^non  permutef  ncc  altcre/ 
tur.3[gitur  co:pu3  naturale  eft  fubftatia  fs  bunc  moduj. 
»A  (L'(>ir  co:pu3  aiit  oifcipUnale  vcl  intcUigfmus  fo:ma5 
aliqua;  inquantu;  cft  terminam;  ■:  mcnfuratu  acceptuj 
in  anima  non  in  cife.velintelligimusperillud  mcnfura 
aliqua;  babente;  continuitatc;  ^;  bunc  modu;:inquan/ 
tu;  babet  continuitatc;  terminata:fiue  fit  in  fculptione: 
fiue  in  matcria  plana.^gitur  co:pus  oifcipUnale  in  (c  cft 
ficutaccidcplcbuicco:po:i:q6Dcitgnauimu3:cuiu8ter 
minu9  cft  fuperficies.linca  vcro  cft  tcriitinus  tcrmiiii  ci' 
£>e  bisctia;  adbuc  poftca  amptius  tractabimus  cii  con/ 
ridcrauerimus  quomo  cft  ets  cotinuatio:  x  quomodo  eft 
ipfa  co:po:i  naturaU'.p:tmu;  tgitur  oica;  cp  oe  natura  co: 
^(^i°^  po?icftDiuidi.Sed^dj3batione5buiusnon  futftcitipfa 
mecrw,  fcnfibilitas.potcft  cni;  aUquieoiccre;gj  oc  co:po:ibus 
fcnfibiUbus  iftis  nulUi5  cft  pure  vnu;:eo  q>  funt  compo ' 
(ita  ej:  co:po:ibU3  vnitis:  que  ncc  fun  t;fenfibilia  nec  poO 
funt  oiuidi  vlU)  modo.^a;  aute;  loaiti  fumus  oc  Dcftr»/ 
ctionc  buiusj;>bationibus  naturaU^bus.^edet:  fentcti|8 
faciUo:  ad  Dcftniendu;eft  fententia  iiUus  qui  Di^itca  ee 
ciuerfafiguris.SedfiaUquisDij:erit  gjnature  eo:u;  i 
f igure  conlimilcs  funt:  opo:tebit  tunc  vt  cius  fen  tctiam 
1  id  q6  fentit  oeftruamus  pcr  ea  que  oiccmus.  ibico  igi/ 
turg>fipofiieritminimit5CXCo:pc):ibu6e(TeindiuiflbiU: 
in  potentia  i  effectu:ita  vt  omnino  fit  quafi  punctu;.tiic 
iudiciu5Deipfocoqx):ccritfiait  iudiciu;  oe  puncto  in 
ipoffibiUtatccoponcndi  co:pii8  fenfibilccj:  illo.  £>i  vc/ 
ro  non  fiierit  ita:fed  fuerit  in  fc  tale  vt  po(Tit  vna  gs  citie 
abfcindi  ab  aUa  parte;tamcn  fcctio  qitc  feparat  ouas  por 
tcsquaspotuitponercin^jo  non  eft  ilUus  nature  vt  in 
elTcctu  poffit  intclUgi.ibico  enim  q>  oifpofttio  inter  oiui/ 
fione^iDiuifioncsqueeftoiuerfitas  quaUs  cft  oifpofi/ 
fitiointcrpartC5iparte5f5g?DiiepartC6  iion  coniun/ 
^ntur.tfmqp  ouc  Diuifiones  no  feparantur  in  ctfcctu; 
nonpoteftcffcquinfitvclcjrnatura  rcii  ej:  fubftantia 
eius;  vel  qc  caufj  ct|trinfeca  p:cter  natura^  ifubftantia; 
ciU8.!3iaute5  fueritejc  cauia  c;;trinfeca  p:cter  naturam 


Capi\       JL 


tfubftantia^.tuncvclerttcaufaperqulconftttuiturna/ 
tura  1  fubftontia  in  cffectu;ficut  eft  fo:ma  materie  i  fi/ 
cuteftfubiectamatcriaaccidentivelerttcaufa  per  qua 
non  conftituitur.@i  aute^  fiterit  q:  caufa  per  qua  no  co/ 
ftituitur:  tunc  poteft  conccdi  q>  ^5  natura;  1  fs  fubftan/ 
tia5  cft  intcr  iUas  ouas  coniunctio  feparationis  1  fepara/ 
tioconiunctionis.Bigitur  natura  co:po:alis  compara/ 
tione  fui  rcceptibiU'3  eft  oiuifionis^fcd  tamcn  non  oitiidi/ 
tur  nifi  pcr  caufa^  e^  trinfccam:i  tantitm  fuifidt  ad  id  in 
quo  fumus  vel  crit  tlUi  cau  la:per  qua;  conftituitur  vm» 
qucc^  partiu;babensparte5  in  conftitutionefuequiddj 
tatie  t  nature  vt  conftitucne  illae  effe  in  eifectu  non  ba/ 
bens  parte5  in  conftitutionequidditatie  caru5 :  quia  oi/ 
ucrfitas  cttin  boc.p:imu5  vero  q6  accidit  ex  boc  cfl  (p 
becco:po:aDi(feruntiitbftatve.3[ftiaute5n6tencntl5. 
!^undu5  cft  q;  nature  co:po:eitati6  quam  babent  no 
eftbocinconiienien0.5ocdeifeiinc6uenien8bocinqufl/ 
tu5  eft  fo:ma  fue  fpecialitati8.no6  amci  no  negamue  15. 
polTibilc  cft  eni5  adiugi  co:po:ettatt  atiquid  q6  facit  coz* 
pii6  e(Te  fpecie5:que  non  rccipit  Diuifione^  ncc  continua/ 
tionc;  cu5  aUo  a  fe;ficnt  iitin  celo.Ct:  aute;  nobie  necef/ 
farium  eft  bic  boc  eft.f.vt  natura  co:po:eitati8  non  p:o/ 
bibeat  boc  iquantu;  eft  natura  co:po:eitatiB.  pamo  igi/ 
turoicam  nos  certifica(Tecpco:po:eita6inquantum  cft 
co:po:eita6noncftnifireccptibiU6  Diuifionts.igitur  in 
nattira  co:po:eitati3  cft  recipcre  oiuiftonem:  igitur  ma/ 
nifeftu5  cft  e%  boc  q>  fo:ma  co:po:is  1  oimefioncs  funt 
epftcntce  in  aliquo.-:  be  oimcnfioncs  velfunt  ipfa  con/ 
tinuatio  vcl  fun  t  aUgd  cni  accidit  ptinuatio;  ficut  adbtic 
certificaberis  cp  illc  funt  res  quibtte  accidit  contintiatio. 
vcrbumeni50imenfionu;eft  nomcn  ipiams  quantitO' 
tum  continuaru5  non  reni;  quibus  accidit  continuatio. 
3daute5q6  eftipfacontinuatiovctcontinuu5  infeim/ 
poiTibileel\vtrcmancatipfti5  continuationc  oeftructa. 
Omniseni^continuatioeftDimenfio  qiiecum  fepara/ 
tur  Dcftruimr  iUa  oimenfto  1  acquirun  tur  aUc  oue  oime 
fione6.fimiUteretiamcu;  reftauratur  continuatio.f.  co» 
tinuatio  fm  q6eftoi(fcrentia  non  accidcns.ia;  cni;  ofte/ 
dimusboc  ats.rcftauratur  ctiam  alia  oimenfio  1  oc/ 
ftntitur  quicquid  crat  p:op:ium  vnicuic^  illaru^.  iginir 
inco:po:ibuseftaUquidci6eft  fubiectu^  continuationi 
^Difcontinuationip:opter  id  continuationisq^accidic 
mcnfuris  terminatie.cozpuecnisinqttantu^  eftco^xis 
babcne  fo:ma5  co:po:ea5:eft  quodam  in  efiectu.^Jnqua 
tU5  vero  aptum  eft  ad  quamUbct  mcn  Itiram  cft  in  pote/ 
tia.'l^e6  autc;  fm q>  cflin potcntia  cft aUqua  res  1  ipfa 
cft  alia  rcs.?  m  qd  eft  ineiTcctu.elt  igitur  potentia  co^»/ 
ri.fed  non  inquantU5  eft  fibi  efrcctus.igttur  fo:ma  cozpo  q 
ris  contuncta  cft  alt)  ioquantu;  eft  1  fo:ma.  Coifm  igi/ 
tur  cft  fubftantia  cpmpofita  ct:  quoda;  pcr  q6  baiTct  po/ 
tentiam.i  c]cquodampcr  q6  babct  effcctum.  ^datitcm 
pcrq6babeteffcctH;eftfo:ina  eiu6:perq6  vcro  babct 
potentia;  clT  matcria  eiHs:t  lx>c  cft  fle.  (L  •poteft  autes  ■^^n, 
aU'qui30fTX)ncre;Diccnsq>  flectia;  compofitacft;  qnia 
ipfa  in  fc  eft  fle  1  fubftaima  in  ctTccni;  1  cft  etia;  adapta' 
ta.ibicoigiturg?fiibftantia flcifiuimeiTcflein elTcau  rsiiiio 
non  funtaUud^  fublTantia  adaptata.  £)UbftantiaUta6 
enim  qua  babct  non  facitcam  ciVc  in  cfTectu  aliqiiariim 
rcrum.fcdadaptateamadelTendumaliquid  in  cffcctu 
pcr  fo^mam.Siibftantialitas cni;  eius  non  inteUigitur 
aliud ;  nifi  quia  eft  aUqd  q6  non  eft  in  fubiccto.pcr  boc 
antem  q>  non  intcUigitur  aliquid:nili  quia  cft  aUciuid.t; 
q6  non  eft  in  fubiccto  ncgatio  eft.  cj:  boc  aute;  q>  ipfa  oi 
cituraUquidnonfequituripfumclTc  aliud  oefignatum 
in  effectU4iam  boc  c6muneeft,ree  yero  no  fit  in  eiTectu 


Bccmii 


Xcrtinm 


•76 


pcraliqufdcomunenilTbabucntDiflFcrentiam  per  qul 
appjopzia  t .  £>ifFcretia  vcro  cius  cft  5»  cft  apta  ad  quod' 
Ubet.^gitur  fozma  quam  putant  eiTc  cius  cft  g?  cft  apta 
rcccptibili8.igimrnoncftbecccrtitudoflevna  p  quaj 
fitin  eflrcctuialia  ccrtitudo  per  quam  fit  in  potcntia  nii 
fl[  fo2tc  fibi  aducnerit  ccrtitudo  cjrtrinfccus  per  quaj  fit 
ineflfectu.  "^itur  ipfainfct  rcfpcctu  fuiclTe  eftin  po/ 
rentia.Scd  b  certitudo  ortrinfccus  aducnies  cft  fo:ma. 
comparatio  autcm  f  lc  ad  bas  ouas  intcntiones  (imilioz 
cft  comparationi  (implicts  ad  id  q6  eft  gcnus  %  oifFcrcn/ 
tiaq^comparationicompoiittadidqdeft  f  lc  'z  fozma. 
manifeihimeiligimre^rbocg^fozma  cozpozcitatis  in/ 
quantU3e(lfo2maco2po2citatis:iprain  fc  non  oiucrftfi/ 
caturquiaeil  vna  namrafimple)::qucnon  poted  fpeci/ 
flcartoiflfercntusfupcruenientibusfibi  inqnanmm  eft 
cozpoiea.JScd({fuperucncrintDiflrcrcntiequefunt  rcs 
fibiejctrinfecusaduinctecruntaliquce):  founis  fcpara/ 
bilibus  a  materia."z  xyximyxi  oe  eis  non  erit  quale  cft  iu/ 
diciumoeven80iflrcrentt)s.manifcf^atioaute  buiue  B 
eil:q;vn3co:po2citasnonDiuerfificamrab  alia  co:po/ 
rettatc:ni(t  quia  b  cl^calidatilla  frigida^vCquia  i(Ta  e(t 
natura  cclciiis:':  illa  babct  naturam  tcrrcftres.  Tlon  eft 
autem  boc  (icut  mcnfura  quc  no  eft  in  fe  rcs  tcrminata 
terminus  intcrim  oum  non  fpeciftcamr  m  lincam  vcl  fu 
pcrf[ciemvelco:po:alem.Tlec(icutnumerU9  qui  non 
e(l  resterminata  interim  ou  non  fpccificatur  in  duo  vel 
tnavelquatmo:.Quicumterminatur  non  terminatur 
per  altquod  (Ibi  c>:trinfecus  adiuncm;  quafi  natura  ge*' 
ncralitatis  (icut  quantitas  1  numeralitas  non  fit  (inc  il/ 
lanamrac^riftcnstpotensngnari  nift  adtnnganir  fibi 
namraquefpecificemr.imooualitas  ipfa  ell  numerali/ 
tas  que  oidmr  oe  oualitatc:':  app:op:iatur  pcr  eas:*;  lon 
gitadoipfaedipfaquantitasqueoicimrocca  %  app:o/ 
p:taturper  eam.bicautemnoneftncquia  cum  co:po/ 
reitatt  adiuncta  fuerit  alia  fo:ma  quc  non  d^  oifferentia 
quapntant:eiu8  cdiunctio  cu;  co:po:eitate  no  facict  co:i' 
po:eitatem:quiaco:po:eitasciueeftvnae;c  illis  cll  tcr/ 
nunatainfetcertificata:  niiiinteUqrcrimusbic  co:po/ 
reitatem  eam  qite  eft  ficut  fo:ma.nd  quc  eft  (icut  gcnus: 
j^  'Jam  autcj  no(h  oiffcrcntia  intcr  illa  in  libw  oemoftra/' 
tionu5.(nt)ecautemadbuc'zampliu8mon(lrabimus 
quomuis  e^  p:cdicti8  iam  certifiicams  fts  oc  oifferentia 
inter  illa.ci:  enim  fuerit  (lcutmenfura  fpecies  ciiis  pote 
rit  oiflfcrrcpcr  aliqua  quc(unt  in  cis.  ^Dcnfura  vero 
obfoluta  nonbabctin  fcaliquid  bo:u;.Quontammen/ 
fiireabfolutendacquiritureflrcntiain  feni(i(iicrit  linea 
vel  fuperficies.Cu3  aute;  fiicrit  linca  vel  fuperf icies  po 
terit.mnc  linea  oifFzrre  a  fuperficiepcr  oiflrercntia;  que 
facit  naturam  quantitatiua;  eflfe  linca;  vcl  fupcrficiem. 
Cozpo:eita8  vero  qua  oefigtiauimus  cffipfa  in  fc  natura 
acqui(ita.1lon  cnim  acquirit  fibi  fpecialitatc  fuas  g  ali/ 
quid  qd  adiungamr  ct.  ita  vt  fi  putarcmus  no  eiTc  adiu/ 
cium  co:po:eitati  aliquid:(pfa  non  cfTct  co:po:eita8.  fcd 
eH  coepo:eitas  pntum:quc  non  potcfteflfe  acquifita  in 
nodraanimaniiimateriatcontinuauo.Similiterctias 
fu  (i  pofuerimus  cu;  continuationc  aliquid  aliud.  Tlon 
q?  continuationon  acquirimrnobisnifiperadiunctio/ 
ncm  cius  cu;  illa.3li)s  etia;  rationibus  manifeftabit  9> 
cotinuatio  no  eH  in  efliecm  fola.nd  eni;  quia  res  no  eH  in 
efl[ccm.idcondc(Ucquifitaeiu8namra.albedo  enim  x 
nigrcdo  vnaquacg  cH  acquifita  namra  1  intetio  p:op:ia/ 
ta  p:op:ietatc  qua  babct  in  feipfa.  x  tamc  no  babet  cc  in 
eflfectu  nifi  vn.  maccria.mcnfura  vero  abfoluta  impofTibi/ 
le  eHvtfit  namra  aliqua.nifiponaturnecelTario  Unea 
Tet  fuperfidee:?  (ic  poted  babere  eiTc.no  qj  mc'fura  pof> 


ITteiTemefura.-zDcindefequamrvtiitUnea  vel  fuperf& 

ciee.^pfa  eni;  eiTe  rcs  quc  non  b;  c(Te  in  cflFcctu  (inc  illa: 

quiuis  (it  aqniiita  efTen  tia  eius.boc  autem  no  eft  (icco: 

pojcitascnimimaginaturelTepercaufas  per  quas  -:  in 

quibus  babctelTc:':  cfl  menfura  tatum  fine  additioe.vn/ 

de  mefura  in  fe  eget  oiflfcretys  quibuB  fiet  ree  acquifita: 

1  ipfe  DifFcretic  eflfentialie  funt  zv.  fed  tame  no  faciiit  tsc* 

bercipfameflfcaIiquida!iudamefura.crgopotcft  ce  vt 

mefuraoiflferata  meiHra  in  aliquoqd  eftcipcr  clTentia. 

fo:ma  veroco:po:eitatiB  inquantum  cft  coqx>:cita9  cft 

vna  namra  limple;:  acquifita  no  babcs  in  fc  oiucrfitatc. 

ifdco  fo:ma  co:po:  e/ratis  fimplicitcr  no  oiflfcrt  a  fozina 

co:po:eitati9  fimplicircrper  Differetiam  intratcm  incoi 

po:eitatem.Qdcnim  fequituream  no  fequuur:ni(i  quia 

cft  eptra  namram  eiu8.igitur  impoiTibile  cft  vt  fit  co:po 

reitae  cges  materia  ■:  co:po:eita9  non  cges  matcria.Co/ 

fequeiiaenimque  funtqrtranaturameiusno  funt  fuf/ 

ficietiaadbocvt  ipfan6cgeatmaterta.Tlon  cft  cnim 

opus  materia  nifi  co:po:ettatiinquamm  eft  cov^vdxdiQ 

cum  cofequcti  1  omni  babeti  materiam  p:optcr  fc.^am 

igitur  manifeftum  eft  q?  co:po:a  compofita  funt  cf.  mo/ 

tcria-zfoyna. 

(rCaplm.  IH.CCmatena  co:powli9  no  fpoliaf  a  fo:ma. 

'Vi^cffxWA  nucgj|?matcriaco:po:aliB 

^LUIMIt^  nopotcfteflfcincflfcctufpo/ 

liata  a  fo:ma  ficut  ofWdcmus  in  px)|:imo.3a 

cn  im  oftcdimus  <$  qnicquid  eft  in  quo  ia.i  eft 

aliquid  c^iftes  acquifitu;  in  eflncctu.  t  eft  ctta 

vn  eo  p:cparatio  ad  recipiedumalitidillud  eft  compofi) 

tum  e^materiaifo^ma.matcriavero  vltima  no  e(i  c6* 

pofita  cp  materia  ■:  fo:ma:nec  potcft  eflfe  fine  fo:ma.5p/ 

fa  en  im  itelleaa  abf(^fo:ma  co:pouili  neceflario  vel  ba 

bcrctfitum  1  locumfmeflfeq6baberet.tiic  velno.Si 

autcm  babcret  fitum:tiic  vel  pofTct  oiuidi.^  tuc  fine  ou/ 

bio  clTct  babes  mcfuram.&i  autcm  pofita  eft  no  babes 

me'furamnecpotcritDiuidi.!eiverond  poteft  oiuidi  1 

babet  fim;.tuc  finc  oubio  piictus  eiTct:-:  ciTct  poflfibite  li/ 

neam  pcrtrabi  vfcp  ad  eam.  Tlo  cnim  poflct  t^z  per  fc 

folum  ■:  tcrminata  ficut  nofti  atb.  !oi  autem  bec  fubfta/ 

tianobaberctfimm.itavtn6poflfct  Dcfignari.fcd  eflet 

ficut  fubftarie  itclligibiles.ttlc  ncccflfc  eflet  vt  fpaciu  qd 

baberet veladucniretci  totum fubito  vcl ipfa  moueret 

ad  pcrfcctionc  mcfure  fue  motu  cotinuo.  Si  autem  ad/ 

uenirct  totum  fubito.mnc  ipfa  iam  c;:ifteret  cum  fiia  vni 

furatione  ixi  loco  p»p:io  x  mefura  initcniret  eam  app:o/ 

p:iatam  loco  p:op:io  aiioquin  vnus  locus  no  eflet  ei  po/ 

tius  q§  alius.iocd  mefura  ia;  inuenit  eam  ibi  vbi  coiun  > 

gitur  ci.igimr  fine  oubio  iucniret  ca;  in  locoin  quo  eet. 

^gicur  fubftatia  illa  eflfet  babes  locum.ponamu8autem 

illamnocflfefenfibilem.iamenimpofita  eftn6  batTcna 

lacum  vUo  modo:':  boc  cft  c6trarium.  TI6  poteft  autcm 

eflfe  vt  locu;  baberet  fubito  cu;  redperet  mcfuram.mcn# 

fura  enim  ^i  iucntret  eam  c^iiletcm  n6  in  loco.  tnnc  mc/ 

fura  quccoiungimrcicflfct  etiam  non  in  loco  nec  eflfct  et 

occurre'6  in  aliquo  p:op:io  ej:  locis  oiucrfis  quos  babe/ 

repotcft.tijcigimrcflfetnpbabeBlocum.  1 1$  eft  incou^/ 

nie8.vcl  eflct  in  quolibet  loco  qucm  pofl^ibilc  eflet  babo 

re:nccapp:op:iaremrvnipodusq§  al^.&cd  13  fimiliter 

eft  inc6uenie6.boc  autcm  manifcftiue  fiet  fi  efhmaucri/ 

mus  f  lealicuius  glebe  cicpoUatam:':  ocinde  aduenire  in 

eam  fo:ma;  illius  glebc:tuc  no  poteft  concedi  9  fotma 

veniat  in  eam  n6  ej:iftetcm  in  fuo  loco.TIcc  poteftee  vt 

glebafitinquolibetlocoqui  cft  glcbc  locus  naturaUs 

vn  potetia.fo:ma  enim  glcbc  n6  facit  cam  occupare  ocj 

locumfuefpecieinecponit  camaptio:em  vniplagc  fui 

^uic.   K  4 


£ontral70C 
{licitScotua 


tenninf  $  alq.Tlec  potclt  cfle  vt  fit  nifi  in  plaga  qac  dl 
fibipjopzia  DevniiierfiiMteomnius  locouij.Tlecpotell 
cfTein  plaga  p:op:ia  no  babes  oifpolitionem  aUqms  op* 
p:opaitemcamiUi.n6enim  eficoiunctio  fozmccum 
nwteriaadbocvtbabeatfecomunitcrad  effcndum  in 
qualibctplaganimquc  funt  naturalce  partibus  tcrrc. 
Jas  cttim  nofti  gjbuiufmodi  aductUB  in  plagam  loci  no 
cft  in  co  in  quo  eft  nid  vcl  ob  boc  q6  accidit  ei  cfle  circa 
eupu>pterviolctia3Cogctisquiapp2op2iauitciipfu5iie 
ri  circa  illa  plagas  venicdo  ad  ipfuj  locu  motu  recto.vcl 

Suia  iccpcrit  ene  ibi  f  5  illa  p:opiiiquitate :  vcl  quia  ccci/ 
erit  ibi  p:optcr  appjopaatione  aliquo  trafmutlte  cam. 
3a5  aute  fati»  oiauj  eft  oe  boc.  f  lc  autcj  que  cft  in  glc/ 
ba  no  appzopaaiur  fubftatia  cjrpoliata:  fojmactias  gle/ 
bcitatis  no  e(t  oebita  pl^gc  nt(K  cas  motioc  babuerit  co/ 
parationecii  illa  plag3.imo  p:optcr  ipfaj  coparationem 
tltu5  no  pwptcr  fuu5  cfle  f  lc  p:iU9:i  p:optcr  fua  acqui' 
fitione  fozmc  policriud:qua  app:op:iatur:quan  illa  com 
paratio  fit  fitua  aliquia.Similiter  ctiam  fi  yie  reccpcrit 
mefuraplcnarieno  fHbito:fcdf  5c6ftilione.omne  enim 
qd  ifimditur  partce  babctti  omncq6  babct  partce^babj 
fitus.tik  fulja  illa  cft  babes  (itu5 1  locti.p:iU8  vcro  non 
babcbat  Rta  ncc  locii.igitur  boc  e(t  (c6ucnics.  Ca.  aut^ 
facit  oebere  fcqui  b  omnia  fuit  nol^ra  pofitio.oc  fcpara/ 
ti6efleafo:maco:po:aU'.igitur  impofl^ibilccft  vtfitin 
effcaunific6llitutaa  fo:maco:po:ali.quomodo  enim 
eflcntia  quc  no  babet  locu;  in  potctia  ncc  in  ctfcctu  erit 
reccptiua  quatiPtis.manifcfliiefligiturQ'  matcria  nort 
remanet  feparata.  3tC5  no  potell  cffc  quin  vclipfu^  cfle 
eius  fit  eiTc  fcmc  reccptiuti  alicuiue  no  c)cpoliatii  a  rcce/ 
|«o  vcl  fit  ibi  cflie  p:op:iu  paus;-;  oeindc  fcquanjr  vt  rc/ 
cipiat.£tic  tgitur  in  fuo  cflc  p:opao:qd  baberct  paus  ef/ 
^  fet  n6  babes  qultitatc5.5a5  igitur  coflituta  effet:  nodus 
tamc  babes  qjtitate  nec  tcrminii.Zuc  ergo  mefura  co:» 
po:ali3  qucacciderct  ei  t  faccrct  eius  cflcntias  eiuilnodi: 
q6  poflet  babcrc  in  potctia  partcs  alicuius  oimefiois^ef/ 
fet  polt^  eflentia  cius  ia  coftituta  fiiiflci  fubflatia  in  fe/ 
ipfa.no  babcs  tcrminii  ncc  quatitate  ncc  reccptione  oiui 
fioni8.Scdcfledu9p:opaiiperq6ipfain  fe  p:ccedcret 
nocfletrcmanes  oiocusmultiplicarctur.igirarboc  q6 
p:eccderct  no  babcs  tcrmin  !ii:i  q?  no  oiuiditur  in  eftima 
ci6c:p:optcr  accidctale  cotingcrct  rcmoucri  ab  ca.f  p:o/ 
ptcr  aductii  accidctis  in  ea:pcr  q6  pftitucrctur  effcctus, 
Siauteillavnitasfticritnoquacoftiwitur  flc.fed  ali/ 
quid  aiiud  eil.i  q>  nos  pofuimus  cfle  p:op:iu.fucrit  non 
|nop:iije(TcciU8quoc6fhtuitur.tftcm3tcria  crit  babea 
fo:ma  acddete^  fibi  cjciltes  n6  vna  in  potctia  3gitur  v 
tcr  bas  ouas  rcs  crit  aliquid  comunc  q6  cfl  receptibile 
illaru5  ouaras  rerii:g?  dufmodi  eft  q?  aliquado  efl  in  fua 
epHctianooiuifibilcialiquadoef^infua  potetia  oiui) 
fibilc.f.potctiap^op^inquaqucn^babetmedium.iio/ 
namus  igitur  q)  bcc  fubftatia  i^s  fiat  in  ctTcctii  Due:qua/ 
ru5vnaque(^fitalianumcroabalia:'z  iiidiciu  vtriufq; 
fit  gj  fcparata  fita  fo:ma  co:po:ali.£>cparcturcrgovna/ 
qucc^ca:^  a  foana  co:po:ali.t  rcmancbit  tiic  vnaquc(^ 
earu5  fubfldtia  vna  In  potcda  %  ciTccm.':  ponamus  ctia^ 
it^a;  q)  no  oiuidamr  g>  fcparata  fit  ab  ca  fo:ma  co:po:a 
Us.ita  vt  remancat  ipfa  fubf^atiavna  in  potetia  t  efTcctu. 
igitur  no  potefldTcquinvcl  itlud  q6  remafit  lubftatia:i 
illitd  no  co:pu8  fit  ipfu5  taleqiialiseli  parseiue  quc  re/ 
mafit  fic  c^liata:vel  fit  oiuerfus  ab  co.  ©iautc  oiucr/ 
iu5  fuerit  ab  eo  ncceiTc  eft  tiic:vt  vcl  fit  boc;eo,g?  rcman/ 
fit  boc  t  anicbtlatU5  cft  illud  vcl  ec6ucrfo.  vel  vtriiqj  rc/ 
mafit.Ss  app:op:iatur  buic  qualitas  eius  vt  fo:ma  que 
flo  inucnitur  ilU:  ycl  DtlTerunt  in  fupcrabiidan  aa  in  me/ 


Capi,      JIL 


fuM.  Si  autC5  rcmanfcrit  vnum  co:tt$  -:  anfcbiUtnr  al/ 
tcrum.t  fiicrit  namra  co:u5  confimili8.non  autcm  Itcit 
anicbitari  vnumeo:umnifircmonofo:mc  co:po:3li8. 
tunc  opo:tet  qp  altcru?  anicbilcwr  per  fcipfu^.  &i  ^  ap 
p:opa'etur  buic  qua  litae  fua:t  natura  fticrit  vna:  ncc  aa 
ddit  ei  aliqua  oifpofitio  nifi  fcparatio  tantU5  fo:mc  coz' 
po:aU's:t  CU5  bac  oifpofitione  non  aduenit  nifi  q6  fequi/ 
tur  ey:  ip(a  oifpofiti6c.  tiic  opo:tcbit  vt  oifpofitio  aUcri/ 
us  fit  fimilitcr.  ioi  autc^  oi^erun t  q?  p:ima  ouo  quauis 
Duofunt^vniunturtamet  fiiitvnu5:Diccmus  abfurdu; 
clTe  ouas  fubf^atias  vniri.Si  cnim  vniutur  1  vnaqucc^ 
earum  babct  cfle.tiic  fun  t  ouo  n6  vnus.Si  autcm  \niix' 
tur  ita  vt  vnum  co:um  Dcfinateffe  laltcrum  babeatef/ 
fe.tiicquomodopotcll  cflcvtidq6n6ellvniatur  cutn 
eo  q6  elT.iSi  vcro  vtraqg  ocfiniteflie  in  vnione  1  p:o«c  / 
nitaU'quidtcrtiumc]cd8.tucfnntn6vnita;fcdanicbila/ 
ta.3fntcr  que  x  tertium  cfl  materia  comunis.  Tlofierau/ 
tcm  fermo  cft  oe  ipfamct  materia  no  oc  co  q6  babct  ms 
tcria.l@iautemoilTerutin  fupcrabiidatiam  mcfurc.tiic 
opo:tct  vt  fintno  babctia  fo:ma5  co:po:alc5;':  fint  babe 
tiafo:mammenfuralC5:q6dTcdtrarium.&iautcmn6 
oifleriitvtlo  modo.tiiciudiciumocrcfciUcetq6nd  fc/ 
parcmrab  caidquod  cftp:eteream.'Z  iudici»mq6fe/ 
paremr  ab  ca  id  q6  elT  p:etcr  cam  cil  omnino  vnum  iw 
diciuni:q6clTic6uenie'8:fcilicctquia  iudiciumoc  parte 
fubicctii  oe  toto  fubiccto  cfTct  vnum  omnimodo;fdlicet 
e(kt  cpxee  n6minucrcmrcumaUquid  ab  ea  accipere/ 
turficutcumnoaccipcreturabcaaUqiiid:  tcfl^ct  oc  eo 
iudicium  vnum  cum  np  addcrcmr  d  aliquid:ficut  cum 
addcrctureialiquid^tomninoquicquidpoteilconccdt 
in  aliqua  bo:a  dTe  ouo  in  namra  fuc  ciTcntic  cfT  aptitudo 
oiuifi6is:<z  impofl^ibile  cfi  boc  fcparari  ab  co:fed  foftaflie 
pa>bibebit  ab  boc  accidctaie  q6  no  cfi  aptitudinis.  3lla 
autcm  aptimdo  oiuifi^is  ntbilcfi  nifi  per  coiunctionem 
mefurecumdTcntia.lNcfiatergovt  matcria  no  fpoUe/ 
turafo:tnaco:po:aU;tquiabccfubfldtia  no  ftiit  factit 
qnata  nifip:opter  mcfuram  quc  rcquicuit  in  ca.  tiic  non 
cifl:quatac)cfeipfa.T16  opo:tetigitiir  vtfitp:opiiu5  fuc 
cfl^cntic  rccipcrevnam  oimefionem  tatum:':  nullamali/ 
amoimeftoncmncc  vnamtamm  mcfuram  -:  noaUam. 
!oi  igimr  fo:ma  co:po:aU8  cflict  vna.tiic  coparatio  cius 
q6  n6  ttt  oiuifibile  ncc  quatitatiuum  in  fuaeflientia^quia 
nopartitur  nccquatitaturnifiperaliuda  feadaliquas 
mcfuramqucpotcficffc:cfrct  vna  comparatio:aU'oquin 
mcfura  efl^et  in  fcipfa  •:  adcquarct  ur  ei:  q6  dTct  fi  bi  cqua 
lc:quamui8  no  fcpareturabeovllaparejnanifcftu^dl 
igiturcjrboc  qjinatcria  potef^  mino:cri  ciiflrictionc  i 
potcft  augcri  Dilatatioe :  1  boc  fcnftbtlc  cft.opo:tet  aute; 
vt  mciura  altcmetur  in  ca  p:optcrcaufam  quam  c6/ 
txenit  effe.Hcccflie  cft  cnt'5  vt  ipia  caufa  vcl  fit  fo:mc  vel 
occidctia  que  ftint  in  matcria  vcl  alia  res  cjrtrinfcca.  )3i 
aijt  ca  Dc  boc  efTet  rcs  extrinfcca.vd  eet  acgrens  illa  mc 
furam  tenninatam  mediatc  aUa  imp:cfli6c;vcl  caufajj/ 
p:ic  apticiidints.  tunc  iudiciiin;  dc  boc  t  iudicitim  oc  oi 
uifiocp^imaciTctvnum^-zcotingerctqjqiwtitatceco:/ 
po:um  variarcntur  p:optcr  Diuerfitatem  luartim  oifpo 
fitiontim  vd  n^cflietacquifitiop^optcrcaufam  illius-z 
fue  mcdiationis.  1  tiic co:po:a cffent equalia ad  p:omc/ 
redumquatitatem  1  cquoliaadipacium  p:omercdu5: 
-zboc  cli  falfum.Ciimbocctiamnonopo:terer  vtej;  ca 
caufa  aducniret  fpacium  vnumtatum  inb  aliudnifi 
p:opteraUquid.3ntelligooutcmpcr  boc  Qjoicoaligd 
conditioncmqucadiungiturmatcrteper  quas  merctur 
menfuram  ocfignatam no ob  15  q? ipta  cft  moterio  quc 
inviginccur  baberc  quatitatcmifcd  q:  aUquid  dl  matc/ 


Tcrtf^ 


€imrtn 


77 


rieppterqji  mcrctar  fnMgfnaritllins  fpacij:-!  ilUu^qul/ 
tit3tis.£t  poteft  concedi  g?  Diuerlificetur  fpecic  abiblu' 
te:':  poteftconcedi  q>  omerfificatur  Pm  foztiiie  i  DcbiW 
non  fcd5  fpccicm  abfolutc;quaui9  id  qd  eft  foztiue  i  oc» 
biliits  p:o^ima  itnt  oiuerfttati  qiie  fit  rpecie.&ed  iteroi 
ucrfttatemquccftfpecie  abfoUite  i  interDiuerfitatem 
quccftintcrfozriua-zDcbiliuscft  manifefta  oifFcrentia 
apud  inquifiitoics.^am  autcm  notum  crat  gp  in  ipfa  f  lc 
aducniuntmenfurcDiuerfeiiboceriam  eft  pnncipium 
naturaUumiietiamig»  omnccojpue  appzopziaturfinc 
cubio  aUqua  vna  tantum  parriumr-z  gp  illa  pars  non  eft 
fibip2op:iainqu3ntiicftco2pu0:aU'oquin  omnc  cozpue 
babcret  illd:igimr  finc  oubio  appzopziata  cft  ei  fn  fc  foz 
ma  aU'qua:-z  boc  manifcftum  cft:ipfum  cnim  vel  eft  non 
rccqNcns  figurationes  t  Diuilioncs :  fed  cft  ci  13  pzoptcr 
aUqua  fozmam  qua  adaptatum  cft  ad  boc^prum  enim 
inquantum  cft  co^pus  rccepriuu;  eft  cius  vel  cft  reccptf 
liilc  camm  ^m  faciUtatcm  i  oilficultatc:quombdocul(0 
oatem  fiat  cft  f m  aUqua  fo:marii  pzcnominatarii  in  na/ 
turaUbU6:materiacnimco:po:eanon  bscflc  fcparata 
a  fojma .  5gitm'  materia  non  conftimitur  in  eflfectu  niii 
per  fozmam.igitur  matcria  cu$  fpoUatur  in  intcUectu  ia 
accipimr  ftcpaout  nulio  modo  babcteftc  fic. 

C[rCapituUtm.IIILj^ptioutatc  fo^mc  fuper  matcriam 
tno^dinecfTcndi. 


^lfl  certificammcftgj  materia  cojpoja/ 
^  "  *  Us  non  babctelTe  in  effcctunift  D  ccn 


ifte( 
tt3mfoimc:tctiamg?fo2ma  materiaUs  non 
babctcfTc  feparataa  matcria.  "jfgimr  ncceffe 
eftvtintcrillafttbabimdo  rclQtioni6:ita  vt 
non  intclUgatur  quidditas  cuiafcQ  carum  nift  pzcdicata 
refpccmaUeriu8:fcd  non  cftita.Tloscnim  intcUigimus 
multas  ej:  foimis  cozpozaUbus:?  indtgemus  n;uUa  con 
fidcrarioncadboc:vtftabiliamu8g7  matcriam  babct. 
jSimiUterbancmateriaminteUigimusfubftantiaadai' 
ptatami-ztamcn  e>;boc  ncfcimus  g>Deeo  adqdeftada/ 
ptata  Dcbeat  etiam  eiTe  in  ca  aUquid  in  cffectu :  ntft  cu; 
inquiriaonc  x  conltdcratioBC.  Ucrum  cft  autcm  cpint 
quan  tum  cft  adaptata  rclata  cft  ad  id  q6  cft  adaptatum 
adeam:t  eft  incer  ca  babimdo  relationis.Tloftra  aut^ 
locurioeftoercfpcctufaarumcfTcntiarum  abfc^co  qd 
occidit  eis  oc  relationc  vcl  comitatur  cas.  3am  aiitem 
fctfti  quomodo  cft  boci  etiam:quia  noftra  UKurio  eft  oe 
tHfpoflrioneintcrmatcriamifojmam  inquantu;  funt. 
&ed  adaptario  non  facit  cfTe  babitudinem  rci  que  bab; 
ciTc  fine  Dubio.iBiantem  boc  pofTibilc  eft  cflcitunc  nece 
eft:vtfltinteriUasbabimdo:vclquali0  cftinter  caufas 
tcaufamm:vclquaU6eftDuariireru:quc  funt  iimul  in 
ciTe.TluUum  autem  eomm  cft  caufa  vel  caufatii  aUeri^: 
non  enim  facit  vnum  eouim  efTc  aUcrum:omnta  autem 
quomm  vnnm  non  cftcaufa:neccaufatumaUcriU8 :  eft 
tamen  in  tcr  ea  babitudo:non  potcft  efTc:vt  remotio  vnf 
eozumfitcaufa  rcmotionisaUeriue^inquanmm  cftccn/ 
tia^fedcritcumeoremorioquenonpoteftefte  nifi  cum 
rcmorionc:n6  rcmotio  quc  facit  ocbcre  eflfe  remotionc: 
fifo:tebocc6ccdendumfit.5amautcm  nofti  Differen/ 
tiam  inter  vtrucg  modum.  Tiofti  etiam  quta  id  cuius  re 
morioeftcaufa  rcmotionis  aUcrius:caufa  eftctus.boc 
enim  manifeftum  eft  ribi  ej:  muUis  locis:adbuc  ctias  in/ 
ducemus  g  q6  faciUus  in  tclUgas.lliic  cn  t  oico  ia;  oUm 
tcDidicifTcgvmuUumtntcreftintcroiccreoc  aUquo  cp 
rcmotioeiusfitcaufaremotiois  altcrius^aoiccrc  cp  cii 
remoiione  eius:ncccfTe  ftt  remoueriaUcrii.©i  autej  re/ 
motiovnius  iftotii  ptenomuiatojti  no  eft  ca  remotionis 


alteruis:redeftneccffe:vt  IVtcu^rmioh^onc  alterfuB:tuc 
non  pofeft  cfTcqufn  remotio  vnius  eozii :  qo  remouetnr 
autfaciatoeberccflTe  rcmotionealicuiusterti)  pjeteril 
lasautvtoebcat  rcmoucriad  rcmotioncaUaiiue  tertij. 
itavtftnonfucritremotioqucacciditilUtertio  non  ftt 
remotio  vnius  iftouim:aut  vt  nibiliftoaim  ftt.  ©i  autc 
nibilbommfucritfedfuerit:  vtbnon  remoucatur  nifi 
cum  remotione  ilUus:':  iUudcus  remotione  iftius  abfcp 
caufa  tertia:fedc>:  nantra  fua  q  eft  pjctcr  namra  cuiulig 
camm  pendebit  in  cflie  in  cfTcctu  ab  aUo.Scd  ft  fiicrit  15 
C):^ddttatefuacrunt  rclatc.^am  autc  pamiteas  n6  eiTe 
rclatas:vclcritl5c)ceiTcearij.ZDanifeftucft  autcgj  bu» 
iufmodicflfc no eft neccfllariuciTe^eft igit  pofTibile in  fus 
quidditate:fcd  pcr  afiud  pjcter  fc  fit  ncccflTarium  cc:igit 
necefTe  eft  vt  iUud  fiatncccflrariucflfe:-:  fuii  compar  cum 
eo.3d  vUimu  autc  cii  elcuaucrimus  nos  in  cauftsad  ali 
quid  tcrtium:p}ofccto  illud  tertiu  inquantii  cftcaufa  in 
effcctnocbcndieeiUo2iicritftc9>n6  poterit  rcmoueri 
vnum  eojii  nili  ^pter  rcmotione  cflfcndi  tcrtiu;  cam  tn 
cflfcctu:igimr  B  ouo  non  rcmoucbunt  nifi  ppter  remo* 
tione  tertie  rei.^am  aiit  oijcimus  no  ita  cflc:':  boc  cft  p/ 
riu.3ta  aut  13  oeftructii  e(t:i  rcmafit  vt vcrttas  fit  i  vna 
DuariiaUaru  oiuifionii.ioi  eni  fuerit  rcmotio  earii  pzo/ 
ptcr  caufa;  remotionis  rei  terric.ita  vt  ipfc  fint  caufata 
eiu6:mnc  coftdcrcmus  qiio  pot  ciTc  vteflentia  cuiufc^  tt 
larii  fit  pedens  ej:  coiunctioneeentie  alteriue.Xnnc  eni 
nececetvtocbitiiecndivniiqdc^coziiexcaeetmedian 
tc  fuo  c6pare:i  tiic  vnfiq6tp  co:p  cct  caufa  ^pinqua  tx* 
bendi  ec  fuu;  copar:'!  boc  eft  inconucniene:c;cp2cdictt8 
eni  vcrbis  noftris  ia  claruit  13  cfTcincoucnicns.f.vt  vnu 
eo:ii  ftt  ^pinqui^^buic  tcrtio  ad  boc  vt  fiatilld  ca  mcdis 
cfcdmf[atcaufam;.f^cftatgveraoiuiiToqua  p2cdi]a'/  ^ 
mus.f q?  babitudo  que  cft  inter  illae  cft  taUs  babituoo  ^ 
Q>  ^pter  cam  vnu  eo:ii  cft  caufa  i  altcrii  caufatum .  j5i 
aiitrcmotio  vniuscoju  facitoebcre  remoucri  terriii:ad 
cuius  terti)  remotionc  facit  ocbereremoucri  fc6m  coju 
tunc  vnii  eop  fit  caufa  caufcCaufa  aute  caufe  caufa  efh 
ZldvUimuauteDcpzcbendet  Q^vnumcozu  eftcaufa  i 
alterumcaufamm.(n®pcculemur^'mrg)COjnopo2/ 
tetefl'ccaufam.materiaautn6p6tefIecaufaeflrendifoz/ 
ma.primoQ>materia  non  eftmateria:nifiqzeftei  'ftuQ 
rccepttonietadaptationi6.adaptatu  autem  inquanms 
eft  adaptamm  non  cftcaufa  eflcndiid  ad  q6  cft  aptatii. 
jSicnimcflctcaufaDeberettuncvriUud  fempcr  babe/ 
rctcfl^ein  ifto  fineadaptatione.fc6o:qiimpofTibilccftvt 
eflfentia  reique  adbuc  ell  in  potcntia  fitcaufa  rciquecfl 
in  cffecm:quia  opojtcret  vt  cflicntia  cius  pjiuseflTct.'!  oc/ 
indcficret  caufaalterius^fiucbec  pjiojitasfit  tcmpore 
fiue  clTcn  tia.Si  cni;  nullo  modo  h»abcret  cflic  n  id  in  boc 
gjcftcaufalccundtttinc  fm  babcretcfTepcrefTcnttam, 
1  ob  boc  efliet  pjius  pcr  eiTcn  tiaj.Siuc  iUud  q6  cft  caufa 
ciuB  fit  coniuncmm  cflen  tic  cius  fiue  oifiunctu;  abccn/ 
tia  cius.pofTibile  cft  eni;  cfTc  ctiam  aUquacaufaru;ccn/ 
direm  ita  vt  non  fit  per  iUam;nifi  ef(e  rci  quc  eft  oifiun/ 
cta  ab  cius  eentia.^nteUectus  cnim  non  refiigit  bocjf t 
Dcinde  inquifitiofacit  ocberccfle  vtratp  Diuifione;.  j3i 
igimrmateriafiieritcaufafojmcopoitebit;tunc  vt  ba* 
beatclTcntiamin  eflfectuantefojmas.^amautc;  pzobi/ 
buimusBftcinongjoicamuecius  elTentiam  non  pofTe 
cfl^c  nifi  comitans  coniunctionem  fojme;fed  cp  inconuc/ 
nicnseft^vtciuscfl^entia  babcatcflfeineffcctu  nifi  pcr 
fojmam.3[nterbecenim  oiffercntiaeft  tcrtio.g»fi  matc 
ria  cft  caufa  pjopinqua  fojmc  in  cflfentia :  tunc  matcrie 
non  cflet  oiuerfitas :  quia  in  co  q6  pjoucnitejc  rc  in  qua 
non  eft  Diuerritae  non  eft  oiuerfitas  vi\o  niodo :  vnde 


afeeta*     S!mctatu0 


oportetvt  in  fozma  materiali  no  eflet  Diucr(ita8.g  (T  bcc 
Oiuerfitas  cctjjptcr  res.-qiic  Diiterfifican  t  cjc  oifponib''. 
queiuntin  materia:tiincipre  reg  ecntpmefozmcin  ma 
1  fermo  nofter  redirct  ad  pjincipiu.Siafir  cfict  ca  efTen 
di  bas  fozmas  oiuerfas:matcria:'Z  aliud  cu3  ma:qd  non 
efl  in  materia:ficHt  matcria  fola  no  ef(et  eie  caufa  ^ppin/ 
quarfedmatcria-zaliud^tunce^^iunctionc  illins  alius: 
c matericpueniret aliqua  fo:ma  fignata in  materia.  £t 
fi  aliquidaliud  pzeter  illud  aliud  adiungeret  matcrie:': 
jjueniret  alia  fo:ma  p:cter  illa  fignatam :  tunc  materia 
e(Tet  certc  receptibilis  fo:me:j?p:iet3s  autcj  cuiufqj  fo: 
me  non  e(t  nifi  e^  illis  cauli8:que  adiungun  f  matcne.Q 
vnaquecpfo:man5c(Tetidq6cll  nifi^pter  p:op:icta/ 
cem  fuam.i3aufaigiturc(Tendivnaqua^fo:mac)t:  p:o/ 
p:ictatefuaidqdcllelTetaliudamateria:'Z  materia  nv 
bil  agcrct  in  ^p:ietate  iUa:q:'fo:ma  no  babcret  cfle  niR 
jjpter^p:ietatcilla:igit  manibilageretin  faciedo  ba/ 
bere  ppiii  efle  vnaqua^  fo:ml.Bed  eit  neceffe  vt  fo: 
maquercrctcflcin  ea:il$cflct  j3p:ictascaufe  recipien/ 
tis.igitur  remaneret  materic  reccptibilitas  tantu;.  5am 
aat  poteris  adiuenire  gp  matcria  eft  caufa  fo:me  aliquo 
modof  :remaniit  igif  cp  ipa  fo:ma  cft  pcr  qua  ma  babj 
C  ciTe.(EC6fidcremus crgo  filit poiTibile;an  pcr  fola  fo:/ 
mamateriababeateiTe.£>icoergoq7info:maa  qua  no 
feparaturafuamateria:pdtbocconcedi.&cd  in  foima 
ma  quc  fcparat  a  fua  materia:':  remanct  matcria  babee 
ede  cum  alia  fo:ma:l5  non  conccditur.Sii  en  im  .bec  fov 
ma  fola  per  fe  c(Tet  caiifa  De(lrueref  matcria  ad  remotio' 
ne  illius:'Z  ^pter  fo:ma  fuccedentebaberctcfle  alia  ma 
que  inciperet  eiTe:'z  illa  fozma  egerct  alin  matcria.Opoj 
tet  igit  vt  aliqua  alia  res  (tt  caufa  eflimdi  matcria  cu  foz 
m9:tta  vt  enematericno  fluatniliab  illa  re:fed  impofl't' 
bile  (it  perfici  flnjnim  cius  ab  illa  fine  fo:ma  vllo  modo: 
perficimr  cnis  res  e%  vtrac^  ea:;:.  £fle  igitur  materie  pe/ 
debiteiciUarete):  fo:ma:quociic^modovcniatab  illa 
in  illaiTcquapzopter  no  oeilmit  p:inatione  fo:me:eo  cp 
fo:ma  no  feparatur  ab  illa:ni(i^ptcr  alia  fo:mai:  quc  c(l 
caufa:ppter  qna  cepite(Tematcria:agit  id  q6  agebat  p:i 
ma  fozma  in  illas  inquatii  t?  fc6a  comuntcatcum  p:im3 
inl^gpeft  fomia.fc;  inquantuadiuuat  ad  coftintcndii 
bancmatcriam.ScdinbocgjDifliertab  ea  facit  matc/ 
riam  in  efTectu  fubibntia  aliam  p:eter  cam  fubf^antia^ 
qua  agebat  p:im3.2X)ulta  cnim  ej:  bis  que  funt  no  per/ 
ficiunmr  nifi  ^pter  efle  ouahi  caufarii.^lluminatio  cni 
clU):nonp:oueniutnifie]ccaufa  lucida:zqualitate  que 
facitco:pus  i'.;uminatt'i  receptibile  Utci6:q6  nd  penctrcc 
radius:fcd  reuertat.£>eideilla  quaUtas  fo:mabitradiii 
aUa  picpiimti.  colo:u;  q|  fit  illa  p:op:ietas  qua  fo:ma/ 
uit  eii:noH  alia  quaU'tae.Opo:tet  aute  nunc  vt  non  con/ 
tendas  mecn;  oe  bis  que  Di|ci  oe  penctrationc  radi;:'z  oe 
reuerfionc  ciu3:qiiv  z  per  teipfum  potens  cofidcrare  B: 
nec  cft  longe:fi  Ijcne  confideraucris^te  poffc  iucnirc  ej:& 
pla  oc  bis  coueniennoza.Tlec  nocct  ctiam  ft  ejrcpla  non 

^iuftte  tnuencri6:non  cniopo:tetcffce):cmpUtm  ois  rci.Cl^o 
teft  autcquisoiccre  g>  R  matcria  fucritpendens  ab  illa: 
^a  fo:ma:tunccoiunctio  carii  erit  ei  ficut  caufa.£'i  aute 
ocftructa  fiient  fo:ma:ocftruet  c6iunctii:q6  erat  caufa: 

"««rpowflo.  opo:tcbit  igif  vt  ocftrttaf  caufatii.CSd  q6  oico  cp  ma 
teria  non  eli  pendens  a  re  illa:-:  o  fo:ma  tnquantum  foi 
ma  eft  fo:ma  oefignata  fpccictfed  iquantii  eft  fo:ma.l? 
aiit  coniunctum  non  oeflrttif  vUo  modo.Semg  eni  ba/ 
bct  cfTe  ab  iUa:-:  a  fo:ma  inquatum  clt  fo:ma.i:uenit  igi 
tur gj  fi  non  (xieritiUa  rce  non  erit  matcria:-: fi  non  ftie/ 
rit  fozma  inquantii  eft  fo:ma  non  erit  materia.0i  autcj 
oedruerctpjima  fojim  no  ob  caufam  fucceiTionis  fc6e. 


Caprm 


tunc  ree  tUa  feparata  efkt  per  ie  fycicnQ  boctlcc  eet  i'd 
qdell  fo:mainquantii  cf^fo:ma:efletigitur  impoffibile 
flucrcabiUa rceflTc  materic:ob 3cpcit lolaabfc^com/ 
munic3tioncvelcoditionc.(rTp)oteftautcaU'qui9Dice/  ©oW. 
regjc6iunctioiUiuscaHfctfo:mcn6cfl:  vnii  numcro: 
fcd  effc  vnu  intctionc  c5mHni:vnii  aijt  fm  intetione;  co/ 
mune  nocftcaufacius  q6cflvnii  numcro:teius  q6e(l: 
quaUccft  na  mac^pfa  cni  cft  vnii  micro.dTContra  qd  Ti^^ffpS. 
Dicog>vnufmintcntioncc6emq6eftc5fcruatavnira8 
fiic  c5itati9  n5  ^bibef  cffe  caufa  ciu8:q6  e(t  vnii  numc 
ergo  efl  res  quefacitDebcrecffe  materii.  Tlo  cni  pcrfi» 
ro.n5enimcaufacftvniu3  numcro  velvnu;fpecie  qd 
confcruatur  per  vnum  numero  ilUid  elt  feparatU5:ilUid 
cttur  fuum  ocbitum  efTendi  nifi  pcr  aliqua  rc;  que  adiii» 
gitur  ei  quaUfciic^  iiierit:f;  qd  (it  illa  res:ni  fcies  podeo. 
3cdq:iUe  qui  fo:ma3  fucccdentcs  que  adiungunf  m3 
teric  facit  fuccederein  iUa:ipc  facit  ca  remancre  pfuccef 
fione  iUarii  fo:maru:tuc  illa  fo:ma  e(t  aUquo  modo  in/  ^ 
tcr  materia  c5fcruata  'zconferaanteea.3d  autcm  q6  eft 
mcdiumin  c^Hitutionec^ucnicntiusedcfl^cp^ius  con/ 
ftitutii.vt  oeindc  per  iUudconftituatur  aliud  a  fe:p:io:i/ 
tatecflfcntie .  £t  ilUideflcaufa  propinqua  confeniatiin 
permancntia.@icnimconflituifacaufaquefadtrcm9 
nere  materia;  mediationeeiusrtunc  conftitutio  cius  elt 
p:iU8  ej:  p^imis:-:  oeinde  fit  coftiturio  materie.Si  autcj 
fueri'te):iften6nonpercaufamUlam:fcd  pcr  feipfam.': 
ocindecon(litutmrmatcriaperipfam:tunceit  bocma» 
flifeltius  in  ilia.igitur  fo:ma  p:io:  cft  f  le.llon  p5t  autc; 
boc  c5cedi9J  fo:m3  per  feipfa;  babcat  efle  in  potcntia:f$ 
fitineffcctuperm3tcria;qjfub(tatiafo:me  cft  cffcctus. 
Tlatura  f  0  cius  q6  cft  efl^e  in  potentia  eft  pp:ic  tas  matc 
ricngif  materia  eft  id  oe  quo  conuenit  oici^  in  fc  babct 
eiTcin  potcnria:fcd  in  eiTecm  eftper  fo:mamfo:ma  aiit 
qiiamuis  non  feparctur  ab  f  lctamen  non  c5ftituitur  ab 
f  le:fcd  a  catifa  quc  acquirit  fibi  f  lem.qiiomodo  aute  co' 
ftimeref  fo:ma  pcr  flem:cii  iam  nos  oftcndcrimus  cam 
eHe  cam  y  lc.Caufa  item  no  pihtuimr  a  caufato.Smpof/ 
fibileeft  eni  aUqua  ouo  effequo;:  vnii  c5ftiniaf  ab  alte 
rofic  vt  vniiq6cpeo:u5  acgratalterifuu  efie.  (COften/ 
fum  eft  igitur  iUud  cfl^eimpoiTibilc:^  oia  ctia  of  ia  iter  id 
per  q6  res  c5ftituinir:'z  iter  id  q6  ab  co  n5  fcparaninfoi 
ma  igif  non  babct  e({e  ni(i  in  f  le:boc  autem  q?  f  le  cauf« 
eft  fuicfl'e:'z  cp  ipfa  eft  in  yle:e(t  ficut  boc  q>  caufa  non  e(t 
nificiicauf^to.llongtcsufatumfitcaufaen^cndicauraa; 
vcl  elTendi  cum  cauf3to:fed  cii  csufa  iiierit  caufa  in  effe* 
ctu:fcqucntr  e;:  ea  effe  caufantm  -z  eflie  ai;  ca.^&imiUter 
cum  fo:ma  babucrit  eiTc  fo:ma:fcquetHr  ejrboc  g»  con» 
ftituat  aUquid :  q?  aliquid  coniungitur  fuc  centic:'z  id  q6 
conftituitcftresinefTcctuiioatcicfl^c.ScdDc  boc  gd/ 
damcftcuiDate(Te:<zeftnon  coniunctuci^tquidda;  ell 
ati  oat  efl'c:t  cftconiunctum  et':quauio  non  fit  pare  cius 
ficut  fubftantia  eft  accidentibus  i  comple):ionibu5:que 
fequunturtcomitantuream^CTibis  igitur  manifcftum 
eftqjquciii(pfo:mababctcflfeinmateriaco:po:aUper 
caufam  aliqua  eft  in  ca.&cd  in  illie  fo:mi8  que  incipiiit 
bocmanifeftujcft.^n  comitantibusvcromatcria  fiml 
litercft:cog;m3teriaco:po:aU'8  non  app:op:i3tur  eis: 
nifi  Q  cam:3dbuc  aut  13  amplius  monftrabimue  afs. 

CCCompletus  eft  tractants  fecudus  bufus  partie. 
Cr^neipittcrtius  tractatus  auj-iUo  oci. 
CrCapitulum  pjimu;  oc  afTignarionc  eiue  q6  opo:tet  ftr/ 

qutrioc  oifpofiuone  noucm  p:edicamentomm  :^aca< 

dentaUtatccouim. 


» 


^fant  fsitni^Q""»  oftendimiis  gd 

kp  ipa  p:edicatur  oe  fcparato;i  dc  cojpo 
^cix  Dc  materia:-:  oe  fo:ma.Sed  certifi' 
care  cp  coipm  fit:x  gp  fit  fubftantia  non 
eflopus;materiamveroi  foimam  iam 

sLloftendimHseflcrubftantiam.iSeparatii 

"vcroiamoflendimu9pcrpotentiamp2opinqua5:quafl[ 
iam  plene  intellejrerie^t  adbuc  pieniu9  oftendimns.<oi 
outem  memineris  idq6  oiicimHs  Dcanima  certificabit 
«ibiefle  fubftantiam  fcparatam:non  cojpus :  neceflc  efl 
i^tur:  vt  pzoccdamus  ad  ccrtificandus  accidcntia  i  ila/ 
biU'endumea.'Dicoigitur9>inpa'ncipio  logicciam  co/ 
gnouifti  quidditatem  oecem  picdicamcntouim:':  idco 
non  Dubita9:quia  id  qd  e%  eie  e(t  ad  aliquid  inquanmm 
cHadaliquidcftresaccidcngalicHi  ncceffario.  !oimili> 
tcr  comparationcs  que  fun  t  in  vbi:i  quado:i  in  fim:':  in 
agere :  i  pati :  t  in  babcrc :  funt  cnim  Difpofitionee  accv 
dcntee  aliquibug  in  quibua  (iint:ficut  id  qd  eft  in  fubic/ 
cto.(£&i  quis  autcm  Di^crit  op  agerc  non  cil  fic :  eo  cp 
eflie  actionis  non  eft  in  agente  fcd  in  patie'te:t  fi  boc  Di]ce 
rit  1  concefl^crimue^illi  tamcn  no  noccbit  ad  boc  qdmo/ 
dointendimus.fc^g^actiobabetefle  in  aliquo:ricutin 
fubiccto:quauis  non  fit  in  agente.(E  Jbc  piedicamentis 
igitur  oe  quibus  eft  qucftio :  an  fint  accidcntia:an  non: 
ouo  rcmanent.fc5  pzcdicamentum  quantitatis  i  pjedi' 
camcntu^qualitatis :  fed  oe  pzedicamento  quantitatis 
multis  vifum  fiiit  lineam  fuperficicm  i  menfuros  cozpo 
ralem  poncre  effein  pjcdicamcnto  fubftantie:nec  fuffev 
cit  eis  i?:fcd  etiam  pofuerunt  b  efTepzincipia  fubitantie. 
Ouibufda;  vero  q:  de  vifum  ftiit  b  fentire  dc  qtiantita/ 
ribus  Dircreti8.fc;  numeris:':  poAicruntcas  pncipia  ftib/ 
(tantiarii.£>equalitateautcmquibufdacxnaturalibU8 
vifum  fuitQ'  non  fubfiihint  in  aliquo  vUo  modo:fed  q» 
colo:  per  fe  eft  fubnantia:i  odoz  alia  fubfTantia:':  q>  tac 
fmt  conflituentia  fubdantiae  fcnfibtles:t  plures  c^  bis 
qui  tcncnt  fententia  oe  occulto  intendunt  boc.&ed  fen/ 
tentiam  cozum  qui  Dicunt  qualitatem  effe  fubftan  tiam: 
coucnientius  cft  ponerc  in  fcia  naturali  i  foztafl^cnos  ia 
fccimusboc.Sed  cxbisquitcneffubftatialitatc  qua/ 
titatio  illiqui  Dicut  g^  cotinue  quatitatesfunt  fubitatie  t 
pncipia  fubftanaru:illi  ias  Di^criit  q^  b  funtDimeftoncs 
cdllitnctes  fubHatiam  co2po2ea.Ouicquid  eni  coftimit 
rem:p2ius  eft  ea:q6  autc;  p:ius  eft  fubllatia  Dignius  eit 
fubliantialitate:i  pofuerunt  punctum  ej:  tnbus  Dignius 
fubnatialitate.(pi^tti  vero  tcnet  fentetiam  dc  numcro 
pofueri!tbiicp:icif)iumfubftatie;ipfu5  vcro  pofuerant 
compofitumc):  vnitatibus:ita  cp  fcceriit  vnitates  pzin/ 
cipia  p:icipio:u.(ir^eide  Dij:crunt  cp  vnitas  eft  natura 
no  pedensin  fuaefl'ent(aei:aliquareru5.fc5quia  vnitas 
efl  in  omni  re:i  q>ynitae  in  ipfa  re:cft  ipfa  quidditae  ip/ 
(tus  rei.  Tlam  vnitas  in  aqua  cfl^  ipfamet  aqua :  i  in  bo/ 
mintbns  efl  ipfi  boies^i  q>  ipfa  inquanim  efl  vnitas  no 
egctvtfitaliquae):rebus.Ouicqdaute  cfino  cdid  q6 
eit  nifiqzeft  vnum  Defignatum:igitur  vnitas  e(tp:inci/ 
pium  lince:i  fuperficiei:i  oie  rei.&upcrficies  eni  no  ed 
fuperficfcs  nifivnitate  fue  p:op:ie  cotinuationis:fimili/ 
tcrlincaipuctumetiameftvnitasaiifactus  eft  fitus. 
igitur  vnitas  cft  caufa  ois  rci:i  p:imil  q6  ej:  vnitate  fit  i 
gcnerat  numerue  eft.Tlumerue  igit  ell  caufa  mcdia  in/ 
tcr  vnitatem^oem  rem:piicnisveroelt  vnitas  finialis: 
1  linea  Dualitas  fitualis:i  fugf icics  tcrnarietas  finialis: 
ico2piidquatcrnarietasfitualis.3lUetiamnd  funt  co/ 
tentitammB^fedp^oceflieruntDicctesQ^nibilfit  nifi  q 
numerus.Cduenitigiturnobisvtpjiueodendamus  gp 


Bccmdn 


78 


mernrei  numeriaccidetiarunt.<:oetde  ftudcbimus  fot 
iiere  qucftioes  que  fiunt  in  bis:ait  boc  autem  opo:tetvt 
nonficcmns  certitudinem  fpecierum  quatitatis.i  q>  ou 
gniue eft  nobis  cft  )3:vtof>e'demu6  namra  vnitatt6:cd< 
gniit  enim  nobis:vt  in  boc  loco  afrigncmus  natura  vnj 
tatis  ^pter  Duas  rcs:quamm  vna  eftQ?  vnitas  multam 
babetcdHenie'tiam  cii  efTe  q6  efi  fubiectu;  iftius  fcictie: 
aliaq:  vnitasinitiuseflaliqiiomodo  qudntatis.Qjan' 
tcm  fitinitium  nnmeribcnecdfidcratifacileefl  iteliige 
rexotiniii  etiam  fimiliter  etl:quia  c6tinnatidi:fim(liter 
aliqua  vnitas  e(t  quc  efl  ca  fo:malis  c6rinui:mefura  eni 
n6e(lmefura:nifi  iquatt'imcfurat.!oedefl'eeiH6fm  q» 
mefuramrnocftnifi  inquanis  numeranicffeeiusfm 
g?  numcrat  eflee  eius  iqudnim  babet  vnitatem. 
([r/^p(ntlum.II.t>e  vno. 
f  <*cl  tti  '2'""'  ^  ^""^  oicitur  ambigtte 
p  V-4ii|  oeitentionibus  queficpueniut: 
Q)  in  eis  no  eft  oiuifio  tn  eirectu:iquatiivnit< 
i  ciuod(geo:iicftidq6cft:bcc  aiit  itcntioeft 

in  eis  f  m  p:iu9 1  pofteriu6:i  15  Dicinir  vnnj 

fmaccidens:vnumantefmaccidescllcum  oe  aliquo 
cntadiHncnim  eft  aliudDicinirg»  ipfum  cftaltcrij:i  oi/ 
cinir  q>  vtrac^  fnnt  vnum:i  boc  cn:  velfnbieciii  i  p:cdi 
catti  accide'talc:ficnt  cum  oidmu5:petms  i  pKicns  funt 
vnu:vel  q>  pctrus  i  filins  iobfs  funt  vnus:  vel  fun  t  Duo 
p:edicata  dc  vno  fubiccto:ficiitci'i  Dicim"  gjpbiaie  i  fi» 
lins  iot7is  fiit  vnii:eoq6  aaiditvt  pbf  ficus  i  filius  ioa/ 
nie  fint  vnum  aliquid.velfnnt  ouo  fubicctavnine  p:cdi 
cari:ficut  cu  oicimnsgj  ni):  i  gipfum  funt  vnii.f.in  albc/ 
dine:eoq5acciditp:edicariDe  vtrifcp  vnum  accidcns. 
(CJocd  vnn5q6  eftfc6m  clTcntiaaliHdefl  vnugcnerc 
aliud  vnnm  fpecie:i  boc  idem  eft  vnu  Dtffereria:i  aliud 
eft  vnu  comparatioe:i  aliiid  cftvnii  fiibiecto:i  aliud  efl 
vnum  numero:vnii  aute  numero  aliquado  efi  cotinua/ 
tione:aliquadoperfectioiie:aliquado  j^pterfpecies  fua: 
aliqnadop:opterfuame(Tentiam.Unii  autcm  gencrc: 
aliquado  eft  vnum  p:opiquo  gencrc:aliqnado  rcmoto: 
1  vnum  fficcie  fimiliteraliquado  eft  vnu5  p:opCqua  fpc 
cicqucnoDiuiditurin  fpecie6:aliquadoremota:i  couci 
nitcusaliqDmifionucapfi  pmi;quaui9l?fit  oiucrfitas 
f  m  rcfpectum.Cum  autcm  fiieritvnit  fpecic  fineoubio 
crit  vnum  oiifere'tia:c6ftat  autem  q>  quicquideft  vnnj 
genere:mHltaeftlpecic:vntim  vcrofpccie:aliquado  elt 
mu[tanumero:aliquadon6eftmulta  numero.fC5  cum 
natura  totuis  fpeciei  fucrit  in  Vno  indiuidHo:i  boc  vno 
modo  crit  fpecies:i  alio  modo  n6  erit  fpccies^eo  q>  vno 
modo  cft  vninerfale:i  alio  modo  no  cft  vniucrfale :  boc 
autem  pcrpedcs  q:  loco  in  quo  tractabimus  dc  vniucn 
fali:i  fi  rcco:datus  fiicris  eo:um  que  oicta  fnnt  tibi.vnii 
OHtemiContinnatione  eftidq6eft  vniimin  cflecni  ali/ 
quo  modo:i  eftin  eo  mnltitudo  aliomodo.joed  verum 
vnum  eft  idin  quo  eft  mulritiido  in  potentia  tan  tum:vt 
inlincie:illafc5in  quanon  eftangultis:iin  fnperficieb'' 
illaqueeft  plani(Tima:iin  co:po:ibu9illiidq6circun/ 
datfupcrfidc6:inquanon  eft  cnrHatura^mangtilum: 
poft  boc  aute5  feqnit  aliud  vn  u  in  quo  eft  mnltinido  in 
eflectu:fed  Duo  ciuse^Ftrema  copulant  apiid  terminum 
c6munem:ficut  totalitas  ouarum  lineart'i  corincntium 
angiilum:i  fcquitur  ctiam  alitid:aiiu6  e^nrema  contin/ 
gunt  fc  fic  vt  videatur  eflc  continuum  in  comitatia  mo/ 
tus  vniuead  aliud:cuius  vnitas  eft  quafifcquens  vni/ 
tionem  motns :  boc  eniin  eft  coberentia :  i  boc  eft  fiait 
membta  qne  funt  compofita  e^c  ali)s  mcmb:i6:i  p:inci/ 
pialiteridaiiuscoberenriaeftnamralisnoarrificialis. 
j3cdvntta6intftooioDebiUo}eft;egredttureniabvni/ 


rate  continuitatie  ad  vnitate;  aggregattonisivnttas  ciu/ 
temcontinualis  oigniozeHaggregaliintcllcctu  vnitatl. 
3n  vnitatecni;  continuali  non  eft  multitudo  in  effectu: 
fcd  in  vnitate  aggregalt'eft  mult/tudo  in  effcctu :  vnitas 
enim  que  ftbi  attribiiitunnon  aufert  ab  ea  multitudinc: 
vnitos  vcro  continiutatis  vel  cofideratur  rcfpcctu  qua' 
titms  vcl  alterius  nature:ficut  fi  fttcrit  aqua  vel  aer  g/ 
bus  accidit  efTe-vnum  continuitate:vt  funt  vnus  in  fub' 

C  iccto.Subiectum  cnim  continui  vcrum  cft  co:pus  pla' 
numconucnicn8nature:i  iam  nofti  15in  naturali^bus: 
igitur  fubiectum  vnitatis  continuatione  cft  ctiam  vnuj 
in  natura:inquantumeiusnaturanon  oiuiditur  in  fo2/ 
masDiuerfas^Dicoautemq^vnum  numero  fine  Dubio 
noeft  Diuiflbile  numcro  ^m  q>  e(t  pcr  feipfus.  Ssgcgd 
cft  vnum  p:eter  boc  eft  oiuifibilc  inqnantum  cftvnum: 
oponet  autem  confiderare  15  fc6m  naturam  cj:  qua  acci 
dit  ei  vnitas:  vnum  igitur  numero  aliud  eft  q6  ejc  natu/ 
ra  (m  e^  qua  accidit  libi  vnitas  non  potell  multiplicari 
ficat  vnus  bomo:-:  aliud  cftqd  ex  natura  fua  non  eft  J3: 
Rcutaqua  vna  i  linca  vn3:aqua  enis  vna  poteftficri  aq 
plures^-zlineavna  potcftfierimultftqjauteej:  natura 
fua  non  cft  l5:iUud  multiplicatur  vno  modo:':  non  mnl/ 
tiplicatHraliomodo:e):cmplump:imi  eftDc  bominib'' 
Rcut  bomo  vnus  numerorno  multiplicatur  f  m  naturaj 
fuam  fcdm  cp  bomo  eft  cum  Diuiditunmu  Itiplicatur  au 
temaliomodocumDiuiditurin'co;pus  -z  animam:igit 
bomoeftanimaicoipus:^  ncutrumperfecft  bomo:g> 
autcm  non  eft  ftceft  ouobus  modis^vnoquia  vel  cft  ei 
alia  natura  pzeter  boc  cp  ipfn;  cft  res  non  Diuifibilis: vt* 
i^  non  e(t.Qi  autem  p:eter  boc  fuerit  ci  alia  natura:timc  il 
la  natura  vel  cft  fitus:-!  qd  conuenit  fitui:'z  boc  eft  pun  / 
ctum:punctum  eniin  non  eft  oiuiftbile  inquantii  eft  pw 
ctum:nec  aUo  modo^i  boc  cft  natura  alia  p:eter  vnitate 
p:edtctam:velillanaturaeritfitU6:necq6  conucnit  ei, 
3gimrboceftfTcutintellfgentia  tanima.  'jfntelligentia 
enim  babetenep:eteridq6intelligiturDeeaqdnon  Dii 
uiditur.3llud  aute  eiTe  non  eft,fitU8  nec  oiuiditur  in  fua 
natura.nec  alio  modo.Ct:  autes  adbuc  eft  in  quo  non  eft 
natnra  alia  eft  (icut  ipfamct  vnitas  que  eft  p:incipiii  nu' 
nieri.Cnm  enim  fibi  adiungitur  vnitas  alia  ab  ea:earus 
coniunctio  fit  numeru9:i  ejc  bis  modis  vnitatis  vn^eft: 
oequoidqd  intelUgiturnon  oiuiditarin  intcllectu:ne 
oumoiuidatur  in  naturam  localem  vel  tempo:ale.'l^e 
deamus  igitur  ad  oiuiftone;  quetnultiplicatunct  iqna 
tuml^betnaturamvnitatevnaicontinuitatc:ciuseni 
quiddam  eft  multiplicabilcper  multitudine;  que  eft  in 
natura:quee);feipfaadaptataeftmultitudini  fmQ>  eft 
vnum:i  bec  cft  menfura:i  quiddam  eft:in  cuius  natura 
eft  multitudo:que  natura  non  babetivnttate;  aptii  mup 
tttudini:niii  p:opter  cauf am  aliam  p:eter  (e:i  boc  eft  coz 
pus  (tmpkxrriaf taqua:bec  enim  aqua  eft  aquavna  nuo 
non  p:opter  aqueitatem:fed  p:opter  adiunctioncm  cm 
fequeeftmenfura:igiturillcaquemulte  numero  erunt 
vnain  fpecic:i  vnaetiamin  fubiecto:e);naturacni5  fub/ 
iecti  fui  eft  vt  fiant  in  eflfectu  vna  numero.1  lon  eft  aute 

fc  fic  in  indiuidut'9'bominum.non  eft  enim  modus  niic/ 
ro:um  fubtcctO:um  fuoujm  fic  vniri:vt  fiant  fnbiectum 
vniu9bominiB:vnufquif(^eiiimeo:umcftvnu9vnita/ 
te  (ai  fubiccti.i?ed  aggrcgatio  multitudinis  co:um  non 
eft  vniim  fubicctomeccft  modns  etus  qualis  cft  modu9 
vniufcuiufcp  partius  aquc;  vnaqtjecp  cnim  aqua  vna  eft 
in  rep:optcrfuumfubiectum:itotU5Dicif  cfTcvnum  in 
fubiecto:eo  g?  modus  fuo:U5  fubiccto:um  cft:vtpo(Tint 
vniriifierivnumfubicctum:ituncoc8  illeaque  erunt 
vna  aqu9:vn3que(s  outem  barum  onarus  partium  vel 


€^pYm 


babct  quicquid  pofTibile  eft  ci  babcrcrvel  non .  Siautc 
babuerit  eft  pcrfccta:':  eft  vna  intcgritate.  Si  f  o  no  ba/ 
biicriteftfractio:vUt6autcmbominum  eft  fractioncm 
ponerenon  vnum,3[ftivcromodipcrfectionisvelfunt 
per  accidcn6:i  per  litu5:vc  numerus  perfcctus:vcl  funt 
ccrtiiTtmc.fc5  vel  artiftcio:vt  oicitur  oomus  perfecta:qi 
Domus  imperfecta  non  oicitur  vna  ooinus  vcl  natura: 
Vtindtuiduumvniusbominis  oicitur  pcrfectum  fuis 
memb:ts:Unca  vero  rccta  iam  etiam  rcctpitaugmentii 
indirectum  q6  non  babebat:i  tunc  no  eftvna  fcom  mo/ 
dum  perfectioni6:linea  vero  circnli  non  recipit  angmen 
tum:fednaturaliter  recipitcirculatione  vndic^  circa  cc' 
trum:iidco  eft  perfccta:igitur  eft  vna  fm  pcrfectionca: 
Vidctur  etiam  g?  vniiqdq;  indiuiduii  bominum  fit  vni» 
bocmodo:e)comnibusigitquefuntvnu5:quedamfunC 
que  comitatur  pcrfectio:i  qucda  fun  t  que  no  comitatur 
perfcca'o:vnij  aut  cqualitate  eft  comparatio  aliqua-Si' 
cut  13  g?  comparatio  nauis  ad  recto:c5:i  ciuiiotis  ad  re/ 
gem  vna  eft.beenim  ouccomparationescofimilcs  fiit. 
Tlec  eft  caru  vnitio  pcr  accidcn9:fed  cft  vnitas  quedas: 
in  qua  vniuntttr  pcr  accidcns  vnita9  nauis  i  ciuitatie:^ 
pcrillaseft  vnitas  pcraccidcns:vnitas  enim  OHaraoif/ 
pofitionum  no  cft  vnitas  qna  pofuimus  vnitate  per  acf 
cidens.fL  i^icam  itcrum  g>  poft^  vnitas  oicit  oe  rcb' 
quefuntmultcnumcro:i  oicif  oe  re  vna  numero.  Jam  ^ 
autem  oftendimus  oiuifiones  eius.qd  cft  vntim  nume/ 
ro:p:ocedcmus  nunc  ad  aliam  partem:ot'cam  igitur  g? 
caquefuntmultanumero:n6Diciiturvna.alio  mo  nift 
^pterc6uenienR'aquababentinitentionealiqua.Con 
uenientiaeni  eo:ii  velcftcomparatiois  vcl  cft  p:edica/ 
ti  p:cter  comparationcm:vel  cft  in  fubiecto:p:cdicatu5 
vero  vcl  cft  gcnus  vel  fjpecies  vcloifFerentia  vel  accits: 
ef  boc  igitur  loco  facilius  crit  tibi  cognofcere:no8  certv 
flcafTc  oiuifiones  vnitati9:i  ej:  p:cdicti6  cognofces  que 
earii  eft  oignio:  vnitate:i  que  p:iu6  meret  eam :  i  fcies 
ep  vnum  genere  oignins  eft  vnitate  q^jVni*!  comparatio/ 
ne:i  vnum  fp^  oignius  eft  eo  qdeft  vnii  generc:i  vnnm 
namerooigniu8eftvnofpecie.!^imple^etia5:q6nullo 
modoDiuidit:Digniu8eftcompofito:perfectu3veroqd 
oiuiditnroigniuseftimperfccto.  (CUnumautem  pa/ 
rificanir  ad  e(Te:q:  vnum  oidtur  oe  vnoquoc^  p:cdica' 
mentop:ficut  ens.  ©ed  itellectUB  eo^:ficut  noft  t:Diuer 
fus  eft.Conuenuint  autcmin  boc  g?  nulUtm  eo:ii  fignat 
fubftantiamalicuiusrei:iiam  nofti  15. 
CCaptin.III.£>e  oertificatione  vnius  i  multitudini8:<z 
oftenfioneg7  numeruseftaccidens. 

nt ffi>|  I^  eft  nobis  nuc oftcdcre  quid/ 
j' ' '  *^^*^  ditatcm  vnius.Si  cnim  Oijrc  « 
rimus  cp  vnumeft  id  q6  non  oiuidituniatn 
oi):imus  cp  VRum  cft  id  q6  non  multiplicat 
nccciTario.3famigitiir  acccpimus  multini/ 
dineminoftenfi'oHCvnius.*ncce(Teeft  autem  multini/ 
dinemDiffiniripcr  vnum:vnum  cnimcft  p:inct'p(ii  mo/ 
tus  multitudini9:i  cp  ipfo  cftefre  ciu9:i  quidditas  eius. 
ibeindcquacuncB  DifFinitione  DifFinicrimus  multitudi/ 
ncm:ponemus  in  ca  vnum  nccelTario.iiicimus  cnts  g» 
multitudo  eft  aggrcganim  ej:  vnitatibus.^am  igitur  ac 
cepimus  vnitatcm  iii  oiffinitionc  muItintdiniB:i  ctiatn 
fecimus  aliiid:quia  cumpofuinius  aggrcgatum  in  DifTi 
ninoncciiJ6:videtur9»aggrcgatumfit  ipfa  multitudo. 
Cu5  aute  oi^imus  ej:  vnitatibue:  vcl  ej:  vni9:  vcl  e%  vni/ 
tis:iam  indujimus  vcrbum  aggrcgationt6:cuiu9  vcrbi 
intentio  non  inteIligitur:nifipermultitudine.(C31tcm 
cu  oicimue  cp  multitudo  cft  id  q6  niicrat  pcr  vnii  ia  ac 
cepimue  vnitatem  in  oiffinitione  inultitndinie :  incce/ 


Tcrtfi 


i£yttiu^>i- 


79 


arift.  <o. 
niaa.t.4 

Tllnmcr» 
cft  mBlfi^ 
ludo  ic  ^ 
(fl  &ac\u 
di9lib.7. 
i  pncipto. 
■:  alicj  mo 
36oeti)  (n 
pnncipio 
£lrti^me 
trice. 


pjmnsfn  tiiffinitioneem  ntimcrationetmcnritrarionc 
pcrquenoitelligiFniTimultitiido:vndeDifficile  eft  no/ 
bieponerebicaliquid  qd  poJTitrufficereivideturaHte? 
Qj  multitiido  notjoj  fit  apud  noftra;  imjginationem  qj 
vnum :  •:  videtur  cp  vnitas  1  multitudo  fint  Dc  bis  quc 
p:i(t8fo2mamus:p2iu9auteimaginamur  mu[tJtudinc: 
1  piias  intelligimus  vnitatemrfcd  vnitate  intelligimHs 
abfcQ  pzinctpio  intelligibf  li.(.per  fe  noto  ad  imaginandii 
Ej^fed  faltisimaginamun-zDcidefacimuscognorci  mul 
tititdinem  pcr  vn  itatej  cogn  ition  e  in  telligibili:':  boc  ac 
dpimuB  vnitatemimaginatam  infeipfam^-zcjrpanct' 
pt)8  tmaginatiotiis:facimusautem  vnitatem  cognofct 
per  muUitudine  inuendo  tn  boc  intentionem  imaginati 
ttam  ad  boc  vt  inducat  no9<ad  id  q6  timc  poterat  nobis 
cflfe  pcr  fc  notum:fed  non  fozmabatur  pzefens  in  intcllc 
ctu.(C5tcm  cum  oicuntg?  vnitas  eft  rcs  tn  qua  non  eft 
tnultitHdo:fignificat3>  intentiobuiusvcrbi  cllrespzt.' 
us  inteliecta  apud  nos:que  eft  oppofita  buicalg.non  efl 
autcmt?Delignat!ociusobbocg?  multitudo  remouet 
ab  ea:miroi  autc?  oe  eo  qui  oiffinit  niicrus  Dices^g?  niic/ 
ruaeftmultitudoaggregarae)cvnitatibu6vel  ej:  vnis: 
vclc]cvnitis.5pfaenimmuln'tudocftipfcniimer(i6:no 
fiaitgcnusnumcri.Certitudovcro  multimdinis  eftcp 
compoffta  e(t  ej;vnitatibu3.ibicere  igitur  cp  multitudo 
cft  compofita  et  vnitatibus  idem  eftqi>  Dicerc  multitu/ 
do  eftmiilrimdo:multitHdo  enim  non  eilniii  compo/ 
fitic):vnitaribu8.©iqui8autcDi]ccritgj  mulrimdo  c6/ 
ponitur  cj:  rebus  quc  no  ftutt  vnttatc6:ftcutc]:  bomint' 
b(i8 1  beih)9.£>iccmus  q>  ftcut  be  rcs  non  funtvnitatcs: 
fedrcs  fubiectc  vnttaribus^Hc  ctta$  non  funt  multitudo 
fedres  fubicctcnniltitudint:':  ficutres  ille  funt  vne  non 
vnitatcs:fic  b  funt  multa  no  mu  [titivioigp  au  tcm  Dialt 
cp  numcrus  e(t  quatitas  oifcreta  babens  ozdine;  putat 
fe iam enafifte  15  incduenienriaHcdccrte non  cuafcrHnt: 
qtii^ritasadbocvtfotmet  in  antmacget:vt  fciaf  ba/ 
bcrc  parte;  •:  DiHifione  1  equalitate^pars  vero  1  oiuifto 
non  fo:maf  nifi  pcr  multimdinc;equalitatcaijt  quanttV 
tas  notioi  eft  apud  intcUectii  pururcqualips  cni;  e(i  oe 
accidentibus  pzopzys  quatitatis^qifi  op;  accipi  in  oifFi/ 
nitioiicequalifati8:Dicif  eni  g^eqlitas  eftvnitio  in  qua/ 
ritate:ojdo  vcro  quc;  ponunt  in  Diffinitionenumcri  efl 
ctia  Dceo  qdnon  pot  latelliginifi  pollintetlectii  numc/ 
riropoztct  tgif  vt  fi:ias  g?  5  omnia  liint  oefignatio  qualis 
(blct  fieri  per  e):ep]a:':  per  nomina  multiuoca:i  g?  be  tn/ 
tentionesfozmanjperfcipraB  vclomncevcl  alique  e;: 
ci9.nec  fignificaf  DCcis  perea  aliquid  nift  vt  inuantur 
1  cognofcanf  tantii.  (Ciiico  igif  g^vnitas  vcl  oicimr  Dc 
accidentibus  velDicitur  Defubftantia.Cu5  aute  Dicitur 
oe  accideniibus  non  eW  fubl^anti3:t  boc  non  eft  oubiii. 
Cuj  vcrooicif  oefutJijs  no  oicif  oe  eis^ficut  genHs:nec 
fiattoifFereria  vllo  modo:noeni  rccipif  in  ccrtificatioc 
quidditatis  alicuius  fubftantiarii^rcdefl  qujdda;comi' 
tan8fubftantia:nciit  iam  nolh.no  ergo  oicif  oceisrficut 
genu9:vclfTcut  oitferentia:fcd  ficut  accidens:vnde  vnu 
cllfut5a:vnita9  vcroeftinte'tioqHceft  accidcnsiaccides 
aiit  qd  efl  vnii  oc  quincg  vfibus  quauis  fit  accidens  fm 
banc  intcnrione:p6t  tame  cocedi  cfTe  fuba:fed  13  no  ,p6t 
coccdi  nifi  cii  accipif  compofitii  ficut  albii.namra  eni 
intentionis  fimplicis  Dccofinc  Dubioelt  accidcns  fm 
atii  intentione:co  qpen  in  fubiTatia:n6  fian  pars  cius.i 
impolTibile  eft  effe  fine  co.dTConfidcremug  igif  nuc  an 
vnitas  quecfb  in  omni  fubltatia:i  no  cft  pors  eius  c6fii/ 
tutiua:pofnt  cffe  feparata  a  fuljaioico  aiit  boc  effe  impof/ 
fibite.Si  enim  vnitas  ciTetefTe  fpotiatum  a  fubftatia:nc 
ccfTario  fpoliatii  cfTet  fic  g?  no  oiuidcrct  vel  non  ciTct  ibi 


naturapzedictaDccaqoenoofnidtT^velcfTett^bialiana 
tura.pars  autem  pnma  e(i  friuolorqz  ad  minus  non  pot 
cfTc  quin  fit  ibiefle  q6  no  oiuidif .Soi  autem  itlud  cfTe  q6 
non  Diuidif  fincoubfoeflintcntiop:eter  vnitate5:tunc 
illud  clTc  q&  non  oinidif:  vel  efT  fubftantia  vel  accidens. 
©ivcro  fueritaccidens^mncvnitascftin  accidcntcfinc 
oubio:';:  oeindein  fuba.&iaHtcfueritillHd  fubfiantiat 
vnitas  no  e(t  feparata  ab  eo:tunc  ipfa  cfT  in  eo  qucadmo 
modil  efiatiquid  in  fubiecto.Si  vero  feparat  ab  eo:tuc 
vnitas  aim  fcparata  ponimr  abilla  fubfTatia:babebit  et 
alias  pzopaetates  queadueniunt  ei:i  adiungiuur  cnfecl 
pofi^pofitafueritipfaadiiictaaliaii  alq  lube:':^?  fub/ 
(Tatia  erit  fic  cp  fi  noaducniret  ei  illa  vnitas  no  babercc 
vnitate:qd  eft^abfurdii;vcl  baberctea;  que  fibi  incrat:t 
vnitatcqHcaducnirctr^^tunc  ecntei  ouc  vnitatcs:qt5  fv 
militcrciTabfurdij.SiautevtracgvnitasefTct  etia;  in 
alia  vnafuba:tHncadaliquaDHari'i  fubanimnon  aduc/ 
niret  vnitas  1  rario  rcdiret  iteril  ad  pjincipii5:licHt  id  oci 
quavcnirctvnitos:-:  fieretetiaDHefHbe.©iaute;vn3/ 
quccBvnitaseffetinambabug  fubftanttjs^mnc  vnitae 
cctDHalitas:q6ftmil'rcftabfurdii.iDanifclTiiefTigimr 
gp  vnitas  non  eft  ittius  namre:vtfqjaref  a  fubftantia  in 
qua  eft,(r5ncipia  igif  1  oicam  gjvnitas  non  fic  ej:polia 
tunvtnon  oiuidaf:fedcftcfreq6n6oiHidif:t'tag?  eftcc 
Dc  efTentia  vnitatis  non  fubicctu  ei.S>i  enim  pcfuerim'' 
Qj^vnitasfeparatnrafubftantia^velgip^tbabcrecfTe 
fcparariim  (tc  vt  n6  oinidaf :  vet  talc  efTe  q6  no  oiuidat 
tanmm:fcd  vnitas  fubftantia  titcr  cft  ipium  elTe  q6  non 
Diuidif:cog7illud  ciTcconftituif  c(Ten6in  fubiecto:tiic 
accittibusnon  eritvnitas  vilo  mo.Si  autcaccnrib''  fiic 
rftvnf  ta6:p2ofecto  com;  vnitas  crit  pzetcrvnitate;  fub» 
ftantie:i  ilta  vnitas  oicemr  oc  cis  comunione  nominis: 
tgimrc6tingctcriam gp e;:numen's ati)  o:dinabunf  ef 
vnitateaccidcnrius^-zati)  ozdinabunf  ej;  vnitotc  fubfta/ 
riarii.C6fideremH9  igftur  an  comunfcentfn  fntentionc 
cfTe  q5  non  Diuiditunan  non.&i  autem  non  ccmunfcat 
tuncvnitasquecftinvnocojiicftefTeqdnonoiuiditur: 
1  in  alio  no  eft  ff  c:per  vnitatc  vero  accidctiu  vel  fubfta/ 
tiariinonintettigimusillud  ita  vtper  vnftatem  vnius 
copintclligamHsaliquidpzetcreficqd  no  oiuidif.Sf 
aiitcomunicaucrinttn  15  tunc  illaintenrio.fc;efTeq6n6 
DiHiditureft  id  q6  intcttigimus  pcr  vnitatem:-:  15  tnten' 
tio  eft  comunio:  inte'tione  qua  paulo  afi  nominauimus: 
ad  boc  enim  fequcref  itlud:Dum  ipfa  cfTet  effe  fubfta  tia/ 
le;poftq5pofTibileeftponicjcpoliaram:igif  itla  iiuentio 
fincDHbio  fi  ftieritfubftontia  non  accidetaccidenti.n5 
autem  fequitunvt  oicas  gp  fi  fiierit  accidens  no  accidet 
fubftantie.©ublTa  tie  eni  accidit  accidcns :  1  conftituif 
pcreamaccidcnriveron6acciditfubftanria:ftc  vt  ipfa 
conftituof  in  illo:igif  vnitas  collectiua  comunio:  cftft/ 
la  itcntfone:':  oef  lla  cft  nofter  fcrmofnquatu  eft  c(Te:q6 
n6oiHidif  tantu  fineadditi6catia:i  I5n6fcparaf  afuis 
fHbiectis:alioqufn  ficrct  itcntio  minus  c6inuni8:poftq| 
igiffiiitabfurdtivtvnitasfitcfTen6Diuifibilcinaccic^ 
ribus:':  in  fubij8:i  vtcu  13  pofTit  feparari:':  efie  fubftaria 
que  accidit  accideti:'!  vt  vnitas  fit  oiiierfa  in  fubqs  z  ac/ 
cidentibHs:manifeftii  cft  tucgp  certitudo  vnitatis  eft  iiu 
tenrioaccidentis:tcftDevniHerfitatcco;:  quc  comita/ 
tur  rcs.n6  oebetaiitaliquis  oicere  g?  15  vnitas  n6  fepa 
raf  nifiad  modii  quo  non  feparanf  iterio:c6  c6munes 
cj:iftentes  abfcp  fuis  oiffcretgs:':  g?^bibitio  btiiHsfepa 
rationis  n6  facit  Det)creaccident3titatc5ct'H9:q:  non  fa/ 
citDcbereaccidcntalitatcmeiusnjfi  p:obibitio  fcpara/ 
tionis  abintenrionc:cuiu9  cfleacquifitnm  cft  finfulari/ 
tcr.  (Il^^ico  auicm  nonitarcmciTc:qitfa  comparatio 


:5 


afecta^     jCractatU0  III. 

tm  efi  nosporaimuscomnniusad  idc)d  poruimns  mi 
nus  c6mnne:no  e(l  qualis  eft  eius  coparatio  ad  id  qd  t>i 
uiditurpcroifFcrentiaconftitutiuam.^Jamcnimoftcn/ 
dimus  cp  vnitas  non  e(t  intrans  in  oiffinitione  fubftatic 
necaccidcntis:rcdfo:ta(Tecftcomitan8cam.Cu  cni  int 
nuerimus  aliquid  oc  vnis  ITmpUcitentunc  ipfn,  erit  oi' 
fcretum  pcr  fc  a  ,ppjictatc  quc  adiungitur  fibi:non  liciK 
colojquicftinalbedinc.Cumiginjrccrtiifncrit  g?  non 
cft  fcparata  ccrtif icabiturrq:  id  q6  pjcdicatur  oc  in  ten/ 
tionc  comitatc  comuni  nomine  ocriuato  a  nomine  fim< 
plicis  intcnooniG:ipfumcft  intctio  quceft  vnitatis.  3p5 
vero  fimplcj:  cft  accidcns.iboftq^  iginir  vnitas  cft  acci 
den6:tuc  numer'  o  accides  cft  ncao  ^uenit  ej:  vnitate. 
C[:Capfm.IIII.£e  menfurc  funt  accide'9. 
\7^^nt-ft^t^a  cotinuefunt  mcYureco/ 
}  ^antltatCa  ttnuo^irfcdcojpus  qdc 
quatii  eft  mcfura  cotinHtqd  eft  co:pu9  ctc  im 
tctioncfo:me:fic  tu  iam  fiofticjrmultis  ali)s 
"lociacojpus  1^0  f  malia  intcntioncs  q6  cft  oc 
pdicamctofube  iam  fuffidcntcroftcndimus.Scd  banc 
menfura  iam  manifcftu  cft  cflein  matcria^-zg»  ipa  aug/ 
mcntattminuitfubapcrmancntecadKigitcftaccidcs 
Rncoubio:fcdcftDeaccidentibU6qucpcndentc):mate 
ria:-!  cj:  rc  quecft  in  matcriaibec  cnim  mcnfura  no  fepa/ 
ratur  a  matcria  nift  tn  efHmarione:ncc  feparat  a  fo:ma 
quc  eft  matcrieco  cp  ipfa  eft  menfura  rci  que  recipit  ov 
menfl[oncsbuiufmodi.TlcceftpofTibilcvtipfa  (?t  finc 
bacrc.ficuttempusnonpotcrtenifipcr  c6tinuii:q6  eft 
fpaciu:q:mcnfura  cftcontinuuiinquantu  mcnfurat  to/ 
ticns  vcl  totiens  g  Brt  non  ccflatmcnfuratio  in  cftima/ 
tionc  /n  in  fininij-  ©cd  15  eft  cotrariu  adBcp  ree  cft  fic 
q6  recipit  in  fe  poHtionc  triti  oimefionu  fup:a  nomina/ 
tarii  tn  quo  non  oiffcrt  vnii  co:pus  ab  alto.&ed  in  men 
furaritoticn6vcltott'cns:tnonfiniri  cius  mcnfuratio' 
nem  in  totiens  vllo  modo  vnit  co^His  oiffcrt  ab  alio  co: 
po:e:l7  autcintentiocft  quantitas  co^Eisalla  vcrofo:/ 
ma  eji».  Scd  bec  quantftas  non  feparatur  ab  alia  fo:/ 
ma  in  cfKmatioc  vllo  modo.  7pfa  vero  i  fo:ma  fcpara^ 
tur  a  materia  in  cftimatione.lCi^c  fupcrfic  ie  autcm  i  \i 
nca  poffumus  oiccrc  g>  vno  rcfpcctu  funt  finisrralio  rc/ 
fpcctu  funt  menfuraia  ctia  gj  fupcrficics  babct  refpcctij 
quorecipitinfc-pontioncmoua;:  oimcnfionufm  mo/ 
dii  oimenfionu  p:enominataru.f.ouaru  oimclionu  tm: 
fic  vtinterfecent  f m  rcctum  angulum:t  q>  pot  mcnfura 
ri  t  mctiri:':  q6  cft  mino:  t  maio::-:  g»  acctdun  t  ei  oime/ 
(tonce  ^m  oiucrlitatc  f igurarii.C6fidcrabo  igit  bas  oif/ 
poiiriones  in  illa  t  oica  g?  fua  rcceptio  pofitionis  ouarii 
Oimcnfiominon  cftei  nifiobboc  q6  cftfinis  co:po:is: 
q6  eft  receptibile  trium.ibe  boc  autc?  cp  rcs  eft  finis  c»' 
q6  cft  rcceptibilc  triu; :  iquantii  cft  finis  buiufmodi:no 
finis  abfolutc:  uidiciu  eftcp  rcceptibilceft  pofitiois  oua 
ruoimcnfionum:i3  igif  modo  non  cft  mcnfura:fcdboc 
modo  cft  rclataifcd  quauis  fit  rclata:tamen  non  .cft  nifi 
mcnfura.^am  enim  nofti  oifferentia  i  intcr  rclatu  abfo 
lute  1  inter  rclatii  q6  c  p:cdicamcntii:q6  non  potpccdi: 
ficut  oftcndimus  cflie  menfura  vcl  cquate.©:  ailt  fupcr/ 
ficiesfitmefurafitPmaliHmodfKperquc.f.pct  oifferre 
ab  alijs  ftipcrficicbus  in  mcnfurationc  -:  oimcfione.S; 
f  m  p:imii  modu  no  pot  oiffcrre  ab  ali)8  vUo  m6:vtrocp 
tamc  inodo  accidcns  cft.Scd  ipfa  inquantu  cft  finis  ac 
d dcn 3  cft  f in ito:co  g?  eft  in  co  no  ficu t  pa re  cius.ncc  po/ 
teueflefincco.^JamautcmDtjccramusinnaturalib'':^? 
conditio  cius  q6  cft  iaatiquo  non  eft  vt  porificetur  ei  in 
ccntia.^biergocofidcrcnH-  Baq:  fi  oeboc  oubitario  mo 
doconugcritrton  critnirtfmg;>  ipfa<ftmenfura  q  cfi 


CapFm  UIL 


accfdcnstqnluiscniboccp  in  fupcrficfctJoniitureueJJl 
menfionescflctciinquatiicftipfartameB  non  cffetco/ 
paratio  quantitarionis  ad  fo:mattonc  co:po:alc:fcd  cct 
comparatio  accidcntalis  ad  fo:ma:t  m  fcics  B  pcr  cofi/  C 
derationcp:incipio:ii.0ciasautc3'p:optcraccidenta/ 
litatcm  quc  aduenit  fupcrficici  i  rcccdit  ab  ca  in  co:po/ 
re  ^pter  corinuationc  i  oifgrcga  tionc  i  outerfitatc  figti 
raru  i  interfecationc  earii  aliquado  fuperficics  co:po:i8 
plani  cii  ocftruitur  inquantus  cft  plana  fit  fpcrica.  Jam 
autcmnoftiej:bisqucoictafuntq)vna  ccrtiflimc  fuB/ 
ficics  no  eft  fubicctii  fpcrice  i  plan  c  in  ce  i  ali)  in  cffectu 
fiatt  vnii  co:pu6  poteflc  fubiectum  in  cffcctu  oiuerfarii 
Dimenfionuquefupcruentiitei.!oimiUtertfuperfide8: 
Vt  eni  remoucaf  ab  ea  ftgura  ciusrita  vt  ocftruaf  otmc' 
fioncs  eius:l5  no  pot  in  ea  fieri  nifi  per  iciffonc  eiu9.3n/ 
dfioncenim  cius  fitocftructio  fo:mc  ruperfidcivniusq 
crat  in  eflcctu.^am  autc  nofti  b  ej:  alijs  vcrbis:-:  ctiam 
noftt:q:bnon  fcquif  inflcitavt  ciq6eftflefit  ptinua 
tio  aliunde  $  oifgrcgario:?  etii  nofti  q>  cu  ^uis  dmxe/ 
ritfupcrficics  aliascuali)s:itavtocftruant  terminico/ 
munes  fict  ej:  eis  fupcrficics  alia  numercKt  ocinde  fi  itc 
rii  coucrtcrit  eamad  fua  pma  oifpofirionc  non  erit  ian} 
illa  p:tma  fupcrficies  vna  numero:fcd  cofimiles  alfcnu 
mero.Quonia?  q6  adnibilatii  cft  no  redudf :|»ft$aiit 
fcieris  fo:ma  otfpofiriois  in  fuperficic  fcice  ctta  in  linca. 
vndcconfideraoeeaPmillam.CLConftatt'gif gj  bac/  *> 
ddentia  funt:quia  effe  eoiH  non  feparaf  a  materia.  TIo/ 
fti  eriam  qp  illa  non  feparawr  a  fo:ma  quc  in  namra  fua 
materialis  efl^e  eftimatur:':  g?  linea  fcparaf  a  fuperficie 
inefttmarionc.2:>icoaiitg7  bfcpararioin  boc  loco  ouo' 
bus  modis  intclligimnvno  cii  ponimus  in  cftimatione 
fuperffcfem  i  no  co:pu6:t  lfnci:t  no  fupcrfidem:altero 
ciiattendimudfuperficicjtantii^tno  attcndimus  oino 
sn  fi  t  cii  co:po:c:an  n6  fit  cii  co:po:e:tu  cn  i  nofti  cp  of  iTc 
rcntia  f  nter  boc  manf  fcfta  cft:qrfi  Differt  inter  cofidcra/ 
rc  rc5  folftmodo  ^ufs  itcllfgaf  eflc  cii  alio:a  quo  no  fcpa 
ratur.i  iter  cofiderare  re  folumodo  cii  codirionc  fepara 
tionis  fuc  ab  co  q6  CU5  ipfa  eft:vt  ftc  iudiccf  oe  ea  qfi  fit 
cofidcrata  p  fe  fola:^uis  eni  in  tuaeftimatoe  fit  ej:iftc9 
Efefbla:tnciibacDil'cret6e  itercaiaUarc  iudicatasg» 
ipfa  no  eft  cii  ea;igitur  gfgs  pcttauerit  cp  fupcrficies:':  li/ 
nea:a  punctii  poflitntputarilinca  fupcrfiacs  i  punctiis 
taUpofiti6cvtco:pus  no  fitcii  fugficiencccu  linea:nec 
cum  puncto.^fte  iam  putauitcrro:cm.116  enieft  poffi 
bile  in  eftimationc  pon  f  fuperficfcm  pcr  fc  fi c  vt  non  Rt 
fmis  rd:fcd  fic  vt  cftimcf  cii  p:op:io  fltiut  cjrimcnwr  el 
oue  plane  partes  quibus  ouabus  partibus  fimul  no  ob« 
uiabit  vcnicns  adea':ficut  tu  noftiigif  q6tu  cftimafti  fn 
pcrficicm  no  eft  fupcrficics.Supcrficice  cni  no  cft  nifi 
ipfcmetterminus  no  q6  eft  bab^s  ouos  terminos.Scd 
li  fuperficics  eftimatur  ipfcmct  finis  qui  fcquif  ad  vnas 
paitc inquantfj  cft  ficvclcftimef  ipfamct pars  i tcrmi 
nu8:fic  vtincifio  fiatcialio  modo:ninc  ipfacrit  finis  ci' 
cftimata  cii  co  aliquo  modo:i  fimiliter  cft  in  linea  i  pun 
cto.(0:  autem  oicunt  g^puncnis  ocfignat  lineas  fuo  mo  t 
ni:etl  quiddam  q6  oidt  ad  imaginandii:fcd  no  eft  poffi 
bile  {3  effc.g»  cni  punctus  no  pot  poni  tangcnst  moues 
iam  oftcndimuB  boc  nullo  modo  pofrccflc:poftq;cnim 
tactusnon  pcrmanctinecrcmanctpuncnie  poft  tactum 
nifificutcratp:iu9antctactum:tuncnon  cratibi  pun/ 
ctumremancn9p:incipium  linccpoft  tacni5:ncc  rcma/ 
nct  oiftcnfio  intcr  illud  i  partcs  tacnts  parrcs  lincc  que 
fit poft  tacnim.3Uud enim  puncmm non cft  factii  pun/ 
cni^:'!  termin'  nifi  jpptcr  tactii  ficutatidifti  in  naUbue. 
Cumenfm  tacntg  confecutus  iiierft  moni6:quom6  fpm 


Capttuluin 


€imntnm 


80 


rcmanebftpjmctmi  ita  fm  q>  fuerit  pncipmm  Ifncc  crft 
fnincti  fcdi  oefcriptfo:boc  aiit  no  efl;  nffi  fn  fmagfnatiO' 
nctantit.(C;'3tcmnece(Tce(l  fineDiibfovtciim  motus 
fijcrft  b  fitalfgd  babcns  cffe  fiiE  qd  vd  m  qiio  fiat  mo/ 
tas:i  qd  fit  receptf  bf  te  motiw:  vt  mouca  t  f  ;i  co.  igf  tnr  f  l/ 
lnd  vel  cft  fpacfuj  q6  efi  coipm  vel  fupcrficfcs:  vel  fpa/ 
dum  f  n  fitpcrficic  vel  fpacfum  q6  cft  lfnca:B  igff  babc/ 
buntefle  antc  motus puncti:motus  fgit  puncti  non  crft 
illfs  ca^M  clTendf.  d  irfTe  etfi  mcfBrccojpoial  fs:manf/ 
fcflum  cfixne  vcro  fupcrficfcf  ef^  e>:  15  g?  n  ecefle  cft  fini 
tamcfle  menfHracozpojalccflevero  Ifncc  eft^pter  ici 
fione  fupcrffcfcm? :  i  ppter  pofirionem  termfno;:  illfs. 

^  CT^amaiJtqufdaputaucmncDeansulogjfpfcfttqua/ 
tftas  corinua  alfa  a  fnperficfc  x  co:po2e:vndeor^3jfet  co 
fiderare  13  cfrca  f llii.£M'co  fgf f  g»  mcfura  fiue  fit  cozpus 
fiue  fit  fupcrffcfe8:fam  acciditcf  cotincrf  fntrd  Rncs  quf 
copulanf  in  vno  puncto;vnde  inquantii  e(l  intcr  bos  fi 
ncs  cft  rcs  babcns  angulii:i  fi  volucrie  qualf  tate;  q  e(t 
ci  inquantiieilbuf^appellabfs  angulil^pnmuj  igit  eft: 
Rcut  quadratii:':  s""  ffcut  quadratura.Sf  autc  pofuerfs 
nomeangttlf  fntentfonf  pmcofces.angulus  efl:  cqualfs 
mfnoz  1  maioz  fm  gp  e(l::q:  cfus  cOe  mcnfura  efl.  ©i  vc 
ro  fmpofucns  f  ntcntfonf  fecfide:tiic  ,ppter  menfura  quc 
cftin  illo  ofcee  oc  fllo  velutf  quadratura.^n  bocautcm 
qd  eft  angulus  Pm  f  ntcntfoncm  pzima  pofliint  ponf  tria 
fpacfavelouo^tcfttuncmenfuracoztiojalis  vel  fupcr/ 
ficfalfs.(rQuf  aiit  putatDfce'3  g>  nott  cet  fuperffcfcs  nv 
fimouerctlincafn  eftfmatfonecum  ouobns  fufo  piictfs: 
quoitfcB  facft  eam  tongfmdo  que  vere  mota  eft  fn  latam 
1  fndc  pucnft  latf  tudo  poft  longftudinc:':  ob  13  cft  longi 
tudo  z  Idtftudo.&i  aute  moucaf  If  nea  ad  facfendu;  an/ 
gulum:fcd  ncc  fn  longii  folu  ficut  eft:ncc  f  n  lati]:ficut  cfi 
facft  uperffcfcm:(cdmoucaf  c^  vnofuop;  capftH5:i  fft 

|5  angulue:!?  angulii  pon  f t  gen''  quatu  f n  mcfurf 8.CCau/ 
fa  autc  bufus  rcf  eft  fgnozantfa  f  ntcnrionfs  oc  15  qd  ofjri» 
mu8.f.9J  rcf  opuseft  trfbus  vel  ouabus  ofmcnfionf  bus 
ad  13  vt  angulus  fit  cozpalis  vcl  fuperffcfa  li9:poft$  f  gtf 
noftf  :quia  q6  oijcft  no  fequff :tiic  non  oebct  audf  ri  ab  fn/ 
lcUfgcntibus  co  g>  bomo  f  llc  p:cfumpfit  loquf  oe  co  q6 
no  pitenfcbat  cf  quf  oblfuiofus  i  turbatus  tcnuft  q>  fug/ 
ficies  reuera  cft  quadratu6:vclpartealtera  longfoz  ■;  ni 
bil  alf  ud.©ed  3  verbum  cfus  no  eft  talc  oe  quo  curare 
ocbcamus.^amfgiturnoftfefremefurarii^igjfuntac/ 
cfdentia  :icp  nofam  pjfncfpfa  co2poni:i  g?  crroj  no  c6/ 
tfngit  in  13  niff  cj;  eo  q6  m  noftf.^am  etia  patuit  ej:  pmff 
fie  g>  tcpits  accidcns  eft:':  g>  pendet  c^motu.  'Rcman/ 
fit  f  gimr  vt  fcfas  g>  no  eft  mefura  ptcr  ba6.C£t  ofco  g> 
quantu  coifnnii  ncccffarfo  vel  eft  ftabflebabens  cfle  fif 
cum  omnibus  fufs  parribus  vcl  non  cft  ftabf  lcSi  aute 
non  fiucrft  ftabf  lc:fcd  renouaf  cfleefns  pcr  fucccfrfonej 
vnfus  poft  alfud  f  pfum  eft  tepits.  Qi  vero  fucrft  ftabf  le 
1  ipfum  eft  mcnfura:tuc  vel  erit  illa  que  cft  pcrfcctioz  cj: 
menfurfs:i  beccftin  q  poflfuntponi  trcs  oimenfiones: 
nam  plures  f  n  ea  ponf  non  poniint:t  bec  cft  mcfura  coz/ 
po:alf3:velfn  qua  poflitnt  ponf  ouctifi  DfmcnfioncB  vt 
cp  eft  babcsvna  ttfi  ofmeftone :  co  qp  ec  conifnuu  babet 
alf  qua  of  menfione  in  effiectu  vcl  f  n  potcria.05  qz  oime 
fiones  no  fiierut  plufi$  tres  nec  mfnus  $  vna:fdeo  mcn 
fure  funt  trca:':  bc  fun  t  quatitatcs  cotinue  p  fc.^a  autcj 
appellanf  qucdi  alic  quatitatcs  c6tfnuc:fed  non  eftita, 
(lr7~ocu8 1^  eft  f  pfa  fupf icies:grauitasf  o  ■:  laiitas  fuis 
motibus  faciitnt  Dcbereeflemefuras  oiucrfas  fn  tepozi 
busilocis^inocftillisvtfcparenffnEtcs^qruvnanu/ 
merct  alf  qul  earu.f.grauf  tate  vel  lcuftate:nccp  vt  oppc 
nlf  iibi^m  cqtftate  vel  ineqlitatc  fic:vtponat  cfsaligs 


termfnns  g  pariffccf  ali)  tcrmfnoefufdc?gencrf9:necp 
Vtbocq6fcqitff  ejcfftoparfffccf  cfqdfequffcj:  filo  q8 
cftciufdegcncrf6:necpq2alfu8  tcrmfnusparfficef  cffic; 
Vtfit  cf  cqualfs  vclinequalfsno  enf  adeqiiabfffcd  ieq/ 
bfmr.Tlos  aute  no  itcllfgfmus  pcr  equalftate  •:  fnequa/ 
Utatc^quasnotueftcflcmenfuras^hffibancfntentfonc;. 
(Ei^iiiiifio  autC5  qite  accfdft  grauftari  i  lcuitatf :  qz  vna 
grauftas  eft  ofmfdiii  alterius  grauitatis.boc  no  cotfngJt 
nffi  vel  q:  motii  cftin  vno  tepoicoimtdfo  fpado:vel  ftt 
vno  fpacio  tepoze  ouplo:vcl  q:  maioj  moucf  oeozfum  g 
inftrumctii  talimotu:cpqito  fcquif  mino:^  moucri  fur 
fumvclaUqufdaliudbuiulhiodf.£teftl5ffcntcaIo:qitf 
cft  Duplus  alterf  us  calo:f9:co  q>  agf  t  ouplu  f  lUue :  vrcft 
in  co:po:e  oupU)  :>fimili  in  cato:e.Sfmf  l'r  eft  of  fpofitfo 
magnfipamfmulriipauci  b  eniaccfdcntfafuntctfaj 
qucaccfduntquatitatibus  oepzedfcamcnto  relatfonfs. 
Xuautcfaincognoufftfl?oiac):alijs locf6:fgif  quanti/ 
tas  oino  eft  illa  f  n  qua  poflibf  le  eft  cifcaUquf  d  oe  iUa  q6 
pcr  fefpfum  potcft  efle  vnum  numeranafiue  boc  poflit 
cfl^e  f  n  fc  fiuc  fit  ej:  pofitionc. 

(TCapftulum.  V.i>e  cerrificada  qufddftatc  numcri':  te 
Diflfone  fuariifpccicrfi  i  manffeftarfone  pncfpfoji  cfus. 
llSrt^f^f  Vt '''cccrtfffcemuroc  natu/ 
Ir^^**-'^*'  ratpiop^ictatibusnumcro/ 
rii:-:  quomodoocbentttcUfgf  oifpollirionce 
!  -:  cflie  co:fi.  ^tam  autcs  tranficramus  ad  boc 
incfdentcradloquendu  oe  quantftatib^^co' 
tinuf  s.lloftra  cnij  intcn  tio  fecit  oebcrc  boc 
fi'eri.i>iccmu6  igitur  q6  numcr^babet  ei  in  rcbus:':  ba* 
bctcfle  in  anima^^^fUudgjoi^rcmntquidagjnumcruB 
non  bab5  efl^e  in  aia  no  cft  attcndcdu.  Scd  q6  oi^crun  t 
cp  nunicme  cttJoUams  a  numeratis  fignaris  non  bab$ 
efl^e  nifi  f  n  aia:l3  verii  eft:poft($  antcm  lam  oftcndfmus 
cp  vnu5  non  cjcpoUatur  a  fignati6:ita  vt  cj:iftat  pcr  fc  nO 
fiin  itcUcctu:fimilitcrfntelU'gcndii  cftoe  vnoquocgq6 
feqitftur  fn  oidfnc  poftcfl^e  vnfu8:gj  aute  fn  efs  funt  quc 
numcrffijit:fincDubfovcrum  cft:cog?fncf6  qtte  funt: 
funtvnit3te6pUifi$vna:vnHfquifq?aut  numerop  fpc/ 
cicseftperfc^-^cft  vnH6infe:inquantfifpfccft  fpfa  fpc/ 
cfcs:':fnquaniuipfacftfpccfC6babct,pp:fetate8.5dcni 
q^nonbabctccrritudfnemfnfefmpon^ibflccft^vtba/ 
bcat  p:op2fetate  pzfmarfctatfs  vclcopoft  tfonfs  vcl  peri 
fcctfonfs  vcl  fupcrfiHftaris  vel  ofmfnHriofs  velquadra«' 
tfoni6:vel  cubftfonfs^vel  furdf tatf3:vcl  aUarii  ffgurarti 
quae  babcnt  numcrf  .fgftur  vnfcuftp  numcrop  cft  certf/ 
do  ^p:fa  1  fo:ma  p2opjfa  quc  oc  fpfo  condpit  fn  aia :  t 
ipfa  certimdo  cft  vnitas  efus^qua  cft  fd  q6  eft.  Tlumer' 
autem  non  eft  muUftudo  que  non  conucnfat  fn  vnitate: 
ita  g>  non  cft  neccflc  oicere  effe  aggrcgatum  ej:  vnititi» 
bus.ipfe  cnim  nHmcms  inquantum  eft  aggrcgatue  vn' 
eft:':  pofl^unt  ef  attrfbuf  pwpjfctates  quc  non  funtalterP 
numeri;nec  eft  mimm  fi  res  fit  vna  f  nquantii  babet  aU'/ 
quam  vnd  fojma  ficut  eft  oenarictas  '^tcrnarfetas  i  ba 
bcatmuUitudincmfnfe:fgfturfnquantueftocnarfctae 
cftcup:op2fctaribu6  qucconucnfuntomnfbitB  occcm: 
fed  fnquantumbabetmnUftudfncm  n6'babct  pzopiic 
tatC9:nf fi  ^p:fet3tC6  muUitudini6  que  cft  oppofita  vni 
tari:'r  p:optcr  boc  oecem  non  ofuidunf  Pm  oenarictatc 
in  oeccm  occf  maB^quarii  vnaquccg  babcat  p:op:fet3te 
ocnarfetatis.  (H  'llec  ocbet  ofcf  cp  occcm  fint  nouem  i 
vnum:vclquincp ':quincp:fcd  vnum -:  vnu5  ■:  vnft  quo/ 
uftp  pucnias  ad  f  llu.i^^fctio  eni  tua  q  ofcfs  g?  occc,  funi 
nouc  1  vnu:eft  oictfo  qua  pdicaftf  noue  oc  occe:':  in  fug 
addidiftf  vnfi;cft  f  gif  qfi  fic  of  j;eris  g>  dccc  funt  nf  gmj 
«DnlccOponeretfgffvtJUeoue^pjietatesecntvcre 


n 


a&eta*      £mctatu0 


Xcrtiii 


q6  cll:  ronale  erit  filV  qfi  oixifies  q>  oece  fimt  noiies  qui 
nouc  funt  vnu:q6  ctcftincotieniens.  ©i^o  intclligis  cp 
Oece  funt  noue  cti  vno:i  in  tedis  g  15  g»  oece  funt  nouem 
<iui  ftin  t  cii  vno:it4  vt  cu  noue  fuerint  fola  n5  fint  occe. 
Cu  vero  fticrint  cti  vno:tunc  illa  noue  ftnt  Decej^fimirr 
etiacrraftufiue  enf  nouefmt  fola:fiuealiquid  fitaij  eis 
ipfa  femg  erijt  nouci  nullo  mo  erunt  oece.  ©i  aiit  non 
itcllijcifti  per  vmi  ppzictatcqua  bnt  noucfcd  oeccerit 
tunc  quaiioijrcrisg^occemfuntnouKiejriido  nouem 
fiint  ctia  vn  u.b  etia  erro:  eft:  13  aut  totii  folemus  oicerc: 
ftd  Cducit  errozem.  ©ed  oenariue  eft  aggrcgatio  ejrno/ 
uc  -z  vno  cii  accciJta  fuerint  vtracp  limuUt^uenit  e%  eis 

C  ?iuncti9aligdaliudabcis;q6elloecc.CCu aiit voluc 
ris  fcire  ccrritudinc  oiflrinitioisvn  iufcuiufcp  numericrit 
Vtoicasgjnumcriisell^ueniescj:  aggrcgatione  vni' 
t  vnius:':  vniu9:ica  vt  numcrenf  oes  vnitatcs.Tleccffc 
eftenim  vtnumenisoiffiniat  peraliquJc;:  fuia  ppiiet 
«tibus  fine  cofidcrationc  copofition  is  co^  cj:  gbus  co^ 
pofitus  eft;i  tunc  15  crit  oefcriptio  illius  numcri  non  fua 
Oiffinitio  fubftgtialis:vel  p  confidcrattone  copofitionis 
eoji  e%  Qjbm  copofltus  eft.^i  aute  cofidcraf  copofitio 
eius  e^ouobus  numcri?  tm  abfcp  alijs.r^i^a.gj  ocna 
riuscopofituscftcjcquincgtquincp^non  critl3  oigni' 
quattt  adcopofitionc  eius  q^ejc  fepi  qtiawoz.Tlaj  een' 
tia  euis  no  pcndet  potius  ej:  vna  copofitione  q^  cj:  alia: 
tnquantiieni  ipfe  cri:  oecem  efl:  vna  qutdditas:':  impoiTi 
bileefl  vt  eius  quidditas  fit  nifi  vna:'z  q6  figiTat  ei^^qd/ 
ditatcm  inquantii  efl  vna  fi:t  oiiTinttiones  oiuerfc.Cum 
mite  15  fittunc  eiue  oiiftn  itio  n  5  efi  oignioz  efie  c]c  vna  il 
larii  copofitionii  potius  $  qc  al^:fed  ej:  15  q6  oi)cimu8t 
poftq^  autcttaefieutiic  qii  compofitioej:  gnc^:':  gnc^ 
«eicfepiqiiatuoztcj^tribus^icj^fepte  iajcft  comitas: 
{OfequesilluutuncBfuntocfcriptioncs  cius  quatiis  cii 
Diffinicris  illu  pcr  quincp  i  qutnc^  opouebit  te  tiic  oiffi' 
nirequinc^t  fic  reducis  ad  vnicates:a  tiic  itclligif  .^de 
eni  intelligiturcus  oicis  qf  occcs  funtqcquinq;  z  gnc^: 
Ikitt  cum  oicis  q6  eft  ej:  tribus -z  fcptcvel  ejroc  to  1  Duo/- 
bu8.fc5  fi  confidcraueris  illas  vnitates  aggrcgatae.@i 
vero  cofideraucris  fojma  oe  quincg:':  oe  tribus  i  fepie: 
crit  vnaquecp  iftarfi  cofidcrationu  oiuerfa  ab  alia.eflfen 
ria  eni  vnitatis  no  bab;  oiitcrfos  iteltcctus  ccrtimdinis 
fue:fcd  multipUcant  eius  accidctia  'zcomitan  f :  i  j^pter 
boc  oijat  egrcgius  pl7s.Tl6  putetis  q>  fej:  fut  trcs  t  trcs; 
fed  funt  fejc  femchcofideratio  aute  numeri  f  m  vnitatcs 
fuas  cfi  oifficilis  ad  imaginadii:'!  ad  p2ofcrcndii:t  io  ne 
ccffario  recumint  ad  ocfcriptiones  pzedictas.f.ej:  gncg 
1  qiuncpvcl  ej:  alijs.CTCid  aii  t  ocbct  inquiri  oe  Difpofi> 

^  tionenumeri.l5eil.fc$oifpofitiooualitatts:quidam  cni 
illoiii  oijrerunt  oualitate  non  ef(e  aliqud  oc  numeris^co 
q6  Dualitas  eft  pamii  fwnvnitas  vero  eft  pjimti  impan 
1  no  efl  numerus:fimiiiter  i  oiialitas  que  eftpnmii  par 
no  cft  numerus:^  Dij:eriit  g>  q:  numcrus  eft  multitndo 
compofita  ej:  vnitatibusrej:  omnibus  aute  vnitatib''  cof 
fhtuenttbnsnumcruspauciojes  funttrcerideo  oualitas 
n  eft  numerus:tik  ncccffe  cft: vt  fit  vcl  compofims  vcl 
pamus:-:  fieft  compofitue :  tunc  numcrateiim  aliud  q| 
vnitas.0i  autem  cft  numcrus  p:imuo:ttic  no  bab5  mc/ 
dictate.  Qui  aute  inqnirun  t  certitndinem  no  occupatur 
circabuiufmodivllotnodoiqtioniavnitasnonfuitnon 
nnmcrus  ob  15  q6  fit  par  vel  impar.ioed  q:  non  fcpara/ 
tur  ipfa  in  vnitates.Cum  aute  oiaint  numerum  c(Te  co' 
pofitum  cj:  vnttatibus  nonintclligunt  tdq6intcUiguDt 


apud  arabes  gramatici  oe  verbo  aggregati^is:':  q6  mv 
no:  aggrcgatio  eft tres^quauis  Diucrfitas  fitin  boc.  3n» 
tclligiint  cnim  per  13  maiozes  vel  plurem  vno:q:  fic  con 
fueuerunt:ncc  ctirant  fi  in  ticnitur  par  qiri  non  fit  numc 
rus  velinucneritimparquinon  fitnumerus.&iautem 
pofuerimus  cos  oicere  pofTe  inueniri  pjrcm  qui  non  fit 
numerus:velimparem  quin6fitnumcrus:non  tamen 
concedentDenumcropamog?non  babet  medietatem 
abfolutc.Sed  coditionalitcr  q:  no  babct  medietatem  q 
fit  numcrus  inqtia  tii  cft  pzimus.  ^ntelligtint  eni  oe  p:i/ 
mogjnoneftcopofituscj-numero^-znon  intcUigiit  oe 
numcf  o:nifi  id  in  quoeft  oifcrctio:-z  in  qua  luenitnr  vni 
tas:igitur  oualitaseft  pmus  numero^^tcft  vltima  pau 
citasin  niimero.  C.  zfoultitudoaiitin  numero  no  per/ 
nenit  adfmcmrpaucitas  vcro  ouaUtasno  otcimr  per  fe 
fcd  refpcctu  altcrius  numeri.Tlcc  q:  ouaUtas  no  cft  ma 
io:aliquofequiturindegjnon  fitciiispaucitas  compa/ 
rationealteriu9afc:vnden6opo:tctvtfi  ponaf  ouaU/ 
tas  rcfcrrt  ad  a  Uquid  fequi  indc  ipfa  no  rcferri  ad  aUtid 
relatione  qtie  fit  oiuerfa  ab  aUa:non  eni  oebct  vt  cii  alir 
cai  rciacciduntDuerelationcs  fimuUfc;  relatio  pauctta 
tis  «zrclatio  multitudinisiita  vtcum  fucritpaucuj  refpe 
ctu  aUaiius  fit  multu;  refpectu  aUeriue:fcquiej:  boc:vt 
cumomn:  paucitatequeacciditaUaiiacddatetia  eide 
muUitudo.Siaitfi  aliquisidcmfucrit  oominuatfcr/ 
uusnonoebetfequiejcbocgjaUquisaUus  non  fit  one 
tantii^necfiaUquidcftgentistfpecics^fequiturcj^boc: 
vtaUquidaUudnon  fitgenustantum.llon  eni  paucus 
fit  paudi  jjptcr  aliquid  aUud  rcfpectu  cuius  eft  paucii: 
fcd  ^ptcr  aUquid  aUud  q6  cdparationceius  eft  muUu;» 
2:>uaUtasigif  eft  paudtas  paruiffima:fed  paucitas  eiua 
cft  refpectu  ois  numeri:eo  g?  mino:  cft  omni  numero :  t 
eft  paruiff ima:quia  nd  cft  taUs  muUitudo  in  qua  fit  nu/ 
merus.Cum  au  t  no  cdfideraueris  ouaUtate  refpectu  aU 
cuius  aUerius:fed  g  fc:tiic  no  eritpauca.ClTibe  muUitu/ 
dinc  vero  itclUgunf  Dueitcnti6es:vna  eft  vtin  re  fitejc 
vnitatib^^plufqg  vna:i  15  no  fit  refpcctu  aUcuiusvUo  mo 
do .  3Ua  eft  vt  fit  in  ca  $tti  eft  in  ali^  aUo  t  in  ftt  p  a  Utid: 
1 B  cftin  refpccm.®  imitr  etiiefl  oe  magnitudine  togi/ 
tudinelatitHdincimuUitudorgif  abfoluta  cft  oppoftta 
vnitati  oppofitionc  qua  aUgd  oppofitiim  eft  fni6g:inci< 
pijs:cj:gbus  perficif :aU'a  vero  muUitudo  oppon  if  pau» 
diatioppofitione  relationis:ncc  eftcotrarietas  itcr  mul 
titudine  •:  vnitatc  viio  modo  cii  vnitas  coftituat  muUi/ 
tudinem:i  ocbcmus  ccrtificarcboc. 
CTCapimlum.  VJ./!5coppofttionc  quccft  intcr  vnum  t 
muitum. 

«rw  ^-|.^|.confiderareoppofitione  que 
II^U^l-wl-  curritintcrmuimm  'z  vnum 
oppofitio  vero  fit  quatuo:  modis:i  boc  iam 
ccrtu;  cft:fcd  adbuc  cerrificabitur  g»  fo:ma 
oppofitionis facit  ocbcrc  tot cffc  modos  ci' 
ej;quibU6  vna  eftoppofitio  cotroriosroppofitio  Vo  que 
eftintervnii  ■zmuUiinoeftbiiiufmodtvnitaseni  coftt/ 
tuitmuUimdincinulliivcrocotrarior  conftimit  fuum 
cotraritirfedremouet^zoeftruitipoteitaiitaUquiemibi 
obijcereoicens.g? vnti  ■zinuUti  taUafuntmon  cni  opoz/ 
tct  oiccrc  gi  cotrariti  oeftruit  cotraritiiquocuncp  modo 
cuenerit:fed  vt  oicaf  g?  cotrariil  Dcftmit  cotroriii  cii  ve 
nitinfuDmci^^^tbocinovnucoftieuitDcftnicrc  muUti: 
cumopponiturin  ftibt'ectoq6cratmuUittidiniB:ficut  ia 
concclTifti  g»  eidem  fubiecto  acciditvnitae  'Z  mnUitudo. 
Cotra  qua  fic  rcfpondco  qp  muUitudo  ficut  non  acquiri 
tur  nifi  per  vnitatem:fiic  ncc  ocftruittir :  nifi  p:opter  dc^ 
(Irucuoncmfuariivnitatiianultitudoaute  no  ocftruif 


Ji 


Eertt( 

pcr  fe  ttftmctione  piumikd  piimo  accidit  fuis  xnitati^ 
bus  Defl:rucno:-z oeinde accidit ei  nmi.l ceHrui  p^optcr 
oeftructione  fuarii  vnitatumagitur  cum  vnitas  oefrruit 
niuUitudinem  no  fit  15  pncipaliter :  fed  q:  vn  itates  quc 
funt  multitudinie^piimooeflruunfafua  oifpcncin  efie/ 
ctu:ita  <p  fiunt  in  potetia:i  c%  boc  fcqnit  vt  no  fit  multi 
tudo.fgit  vnitas  no  6ftruit  mttitudine  ftc:  vt  no  oetl  rua 
itir  vnttas^itccabz  oeHruitfrigiditate^vnitas  itaq^  non 
€it  oria  multitudinunifi  ftc  qt  vniptibue  illie  acctdit  ci 
odlruene  ci:  q  j^ueniunt  ifli  modi:'z  15  fit  j^pter  oeflru^ 
ctionefupcrficierii.&tautem^pteraduentucuiuflibet 
co:p  in  fuBm  op5  vnitati  cfTc  5rfa  vnitattquauis  vnitaa 
no  oeHrtiat  vnitateficut  caloz  ocflmit  f rigidirate:tame 
vnftas  aducnics  cii  ocHruiivnttatc  pma:ocllntit  eam  a, 
reqne  non  eratful^m  vnitatisaltcriue:i  q6  magis  oeb$ 
putanbocelt.f.q:ellpar8fuifubi:fedmultitudo  no  oc/ 
ftruitQebancvnitatcoellructionepma.adcdditionein 
wo  ptrario:;!  non  fufficit  tm:  vt  fit  vnu  fubm:in  qd  i^ 
fibi  fuccedant:fcdopo2tet  vt  aim  bac  foccefTioncfint  ct 
nature  rcfiigicntes  a  fc  ^^  multii  otilantcs:'z  fua  oifYantia 
fit  piima.Hon  enim  funt  talia  cotraria:vt  vnii  eoiu  p:e» 

j^  cedataltcriiin  Diuerfitatcquceflinterilla.([ri^otctta$ 
oUgs  Diccre  ^  fubm  vnttatis  i  multitudinis  nd  cfl  vnu. 
Coditio  vcro  prioni  ctl  vt  ouobus  ej:  ilfis  fit  fubm  vnu 
numcro:vnitas  vero  g  k:i  mnltitudo  ^  fe  no  bnt  fubm 
vnu  numero:fcd  vnii  fpecic.  &ubm  cnim  muUitudinis 
qpoerit  vnii  nuo^eicpiedictisautpoteris  fdre  cerntudt 
nem  buius:i  gdefl  in  iUo:iqd  oe  illo:iqdadillii.iginir 
iasmanifcflucflg^oppofitioqcflitervnu  i  multu  no 
cfl  oppofitio  prio:p.  CTCdfidercmus  Qan  fit  inter  ea  op 
pofitio  fotine  t  puationie.&ed  piimum  oponet  fdreQY 
^rio  que  efl  vna  c^  bis  ouobus  efl  puatio  rei^cui*'  nai 
tura  erat  cfTend  i  in  fubo  cius  vcl  in  fpecie  cius  vel  in  ge/ 
nere  eiu9:ficut  ia;  manifeflit  efl  tibi  oe  itcntionc  p:iua/ 
tionis.Xu  aiit  potcs  fuflinerc  cp  witae  aUquo  modo  cfl 
pjiuano  muUitudinis:cuius  na  cfi  f  m  fpe;  fua  multy^li/ 
cari:tpotesfui^cre:vtaU'quomdmultitudoponatp2i 
uatio  vnftaris  in  rebus:quarii  nanataeft  vniri<Uerum 
eflaiitimpofTibiicefteDuo:quo;:vniiq6c^  ftt  pziuatio 
1  babitus  refpcctu  aUerius:fed  c):  bis  ilUtdiid  eit  babit^ 
ell  id  q6  p  fe  itcUigit  :t  etl  (labile  pcr  fcipfum.puatio  f o 
cft  vt  iUudq6  itelUgit  p  fe:t  cft  flabilc  pcr  fe  no  fitin  rc: 
cuiusnaeratvtciTetin{Ua:euenitigiturq7pnuationon 
inleUt^tur:necoif!init  nifl  gbabitu.Ouidagc^ontigs 
pofncriitoppofitioneqcdbabitusi  pnuationis  oppo/ 
fitione  q  eii  iter  vnii  t  mttii :  t  gdas  oppofitionc  qucefl 
pmepdiciionisttiUipofucruntfubbabitu  fonna  vtbo/ 
nitate:i  imparx  vnii:';  finitu:'zlumc:'Z  oc):trii:i  quietii: 
1  reaaii  qdratii:i  fciam:'Z  mcmozil:t  mafcuUnt  fub  pii 
uarioncponantoppofttaitTo|::(taiteftmalicia  i  par.i 
mnitCv.i  ifinitu:':  finitlrii:t  tenebza:':  mobile:t  airuum: 

C  1  pte  aitera  l6giontopinio:i  obUuio:t  fcmina.  (£  Tb/ 
bis  atit  graiie  eit  poncre  vnitate  babitii:t  muUitudine; 
pnatione.pmoq:no6iuenimuevnitatep:ittarioiuilio/ 
ne  t  gtc  in  clfcctu:'!  accipiinus  oiuittone  i  (^rtitioncs  in 
DifTinitionemultitudini6:tiamoidmus  quid  coringat 
in  bis:fc6o  qi  vnitas  cftin  muUitiidinc^^zcoflituesea;. 
Socd  qtio  qdditas  babitus  cft  in  puatidc:ita  vt  pnnatio 
iitcompo(itae)cbabitibiisquicdiunganf.0imitrfiba/ 
bitus  fucrit  muUitudo:ttic  qtio  eritcopofttio  babitus  e% 
fiitspuationibua:vni  no  pot  efTe  iter  eaoppofirio  .ptiatio 
nis  1  babitus:-!  poft^  15  no  pc  telTc:tiic  no  potcft  oici  ct 
cp  oppoftrio  fit  interca:queeft  pdicto:iarii:9'  cni  C]c  bis 
eft  inverbis  cft  pterintentionc  noftra.OJveroc^biseft 
in  rebue  eft  oe  gcncre  oppoftrionis  quc  eft  puuationte  t 


0e]rtam 


81 


babitUd:imoeftgcnusbuiu8  ot^fitionie^qt  afTirmati' 
uacft  ftabilitio:tncgatiuaeftp2iuatio:tftl>ui9  oppofi/ 
tio  cfTetintcr  vnuj  i  multii:acciderctabfurdum  q6  occi/ 
dit  in  pjcdictis.  (rConfidcrcmtts  igitur  (t  (Tt  in  ter  ea  op     £> 
pofitio  rclationis.&ed  oico  non  pofTe  oici  iter  vnitatcm 
1  inulrinidinc  f  m  centias  eojr  cfTc  o|:^fjtione5  relatio/ 
nis.Tlog^qdditas  muUiwdinis  itcmgirrcfpcctu  vnita 
n's:itavtmuUinidondfttnifi:qz  bcceft  vnitas.-quauis 
mulritudo  no  fit  nt(t  ca  vnitatis:':  tu  iam  nofti  c;c  libzis 
logice  ofiam  iter  id  q6  non  eft  ni(t  ^ptcr  aUud:t  intcr  id 
cuiud  gdditas  no  oicif  nifi  rcfpecrii  alteriu6.!&ed  muU 
titudo  non  eget  ad  t>oc  vt  intclligat  nifi  q:  e^  vnitatc: 
qmcaufariimcftvnitatieinfeipfa:tbocQ7intelUgirelTe 
caufata  alittd  eft  abeo :  q>  intclligit  ciTc  umltitudo:':  rc/ 
latio  no  cft  ilU  inquantti  cft  caufata:caufalitas  i^o  comi/ 
tans  mnlrinidinem  no  cft  ipa  muUinido.  (T  7tc  ft  mnl 
titudo  ciTet  oe  relationccucniret  cp  Kcut  quidditae  mul 
titudinie  of  refpecriivnitatis  fitgdditaevnitatie  inqua« 
tum  eftvnitas  oiceret  refpccni  multitudinisf  m  pditio', 
ncpucrfionie  ret'o;;:tctTcntcoequa m etTe:iquatii  b eft, 
vnita6:tiUaeftmliitudo.Tl6eaiitita  in  re.iE^pott^     - 
igit  manifcftii  eft  totu  I5.tuc  clarct  n6  ee  oppofitionem    *^ 
itcr  ea  fm  fcipfa:fed  cofe^uit  ea  oppofirio.f.q2vnita6  in/ 
quatii  eft  mcfura  opponit  muUimdini  iquantii  cft  men 
furata:re  aut  e(Tevnitatc:teae(Tc  mefura  no  eft  idc^qz  oi 
ftincrioeft  itcr  ea:vnitati  cni  accidit  vt  fit  mcfura:fic  ac/ 
cidit  ekvt  fit  ca.octde  ^ptcrvnitatc  q  inucniunt  in  rcb'' 
acdditeis:vt  fintmefurc:vnu  autcuiufc^  rei:tmcnfur9 
mefura  ci''  fnnt  giiis  rci:qm  vnu  in  logitudinib^cft  logi' 
tudo:t  in  latitudinib^cft  latiriido:t  i  cozpatis  cojpam;:^ 
in  tcpojib"  tp6:t  in  motib''  mottte:':  in  lacib^^podue:-;  in 
noib't^bi6:fj'ltjba.C3aaiitconatifuntquid3poncre    '••«««*«. 
in  oi  re  vnu  id(]^  pot  ciTc  minue  in  ea:eo  cp  ad  vUimum 
pemenit  ad  idqd  cft  pamitTimii  in  illa:c^  reb^^aute  qdi 
pofita  cft  vnapernatura:ficut  nm:'Z  aicumcr :  tqueda; 
eft  in  qua  ponit  vnii  ad  pbcirii.&iigtt  fupiUud  vnu  aU 
quid  ^ierit  addinim  crit  plue  in  eo:'^  fi  fubft  ractn  fiaerit 
aUgd  oe  eo  noinuenict  vnu:qz  no  erit  boc  vnu:nifi  pofii 
tu  fuerit  cii  fua  itcgritatc:ponutctia  15  vnu  cdc  oc  reb^ 
euidenrio:ibU8infitogenere:vniicni.fbigi=a.inlongint 
dinib''eftpaUnue.£tin  latintdinibus  cft  palmus  in  pat 
muiaincozpomtiepalmisinpalmit^tinmotib^^motua 
ineforatti8CDgnitns.Tl6inucnitatltmomsbui9quifit 
corinnnsoibnenifimotiie  mefurarinaturatht  «pprieg 
no  variant  :fedc):tendunt  coucntcter  fic  q>  pueniunt  in 
oi  mefurationc:t  adbuc  magie  ^p:ic  funt  iUi  qui  fiit  mi 
no:is  mefnref  m  motu:gua  aiit  mcfura  f  m  motu  eft  iUa 
cuiu6tpeeftmagispuu:tr7eft  motueccleftie  velocitTii 
ina«valdcc6tcntusinfliamefura.Circularie  ents  ncc 
0uget:nccminuitvn^:|;^mitasmcnfure:cuiiis  cogni/ 
tacftpcrvclodtatcfutrecurfus^nonq^cxpcctcmusatia 
eius  rcttoluttone  in  poftertim:vt  in  vnaquac^  oic :  i  no/ 
ctefequcntibtiscDmpleatureius  vna  ratoUirio  p:opin/ 
qua  ad  e(Tc  adinuentioni  'Ztcrmt'narioni:ncc  etias  termi 
narioneq  fit  motit/^bo^a^^adbocvtmotus  vniu6bo:e. 
^bigfa.fitmcnfura  mowii:vtidcotp6ilUue  fit  mefura 
tepo:p.535  3tit  accidit  motibue:vt  c;:  eie  aliquie  oicamr 
motue  vnue  fm  mcfura  curfue.  fecd  15  no  cft  bic  recv 
piendti:qi  no  cft  oe  bis  qtie  pmo  poluimus.C  Jn  podc    ^ 
rofis  aiit  poniit  g*  ciue  poderofitae  eft  veUiti  vni''  orog/ 
me:aut  vniue  oenarq  vna:':  in  itematUe  muficc  ponunr 
aiba:q6  in  terp:etanir  qrta  toni:vet  aUquid  alitid  qd  eft 
minotis  itcrualU':':  in  vocibue  tfa  vocalieb:eiit6.vetUt/ 
tera  muta:vel  ff  tlaba  b:eui6:vnuiiiq6^  auteiftQ:t!3  po 
lito|^n6eucnit!tecc(Tart0(fcdponi(adplacitti.poiTibile 

;Suic.       X 


elt enim pon{  vnu  in  vnoquoc^  pdtcto:u  fiuein  m&hie 
Itue  in  mtno:e  qin  poftieran t.  £t  cum  B  cdpofitil  fiierit 
vnum  in  bai4  rebtts:non  oponebit  tiivt  ci"i  eo  melUircn/ 
tur  qttecucp  lunt  eiufde  gencri9:p6tcnim  efTe  vt  altertis 
fit  icomunfcans  ei  qo  per  ipfum  p:imii  menfurauimus. 
£ft  cni  linea  incomunicas  linee:'Z  eft  fupcrficiee  icomu 
nicans  fugftciei:';  cit  cojpus  incomunicas  co:pi,  0icut 
diitlinea  ifugficics^zco^pusfunt  icomunicantia  lincc 
fupcrficiciico^po^kriczmomsincomunicatmotui.^t 
poftqg  ita  eft:tiic  tcpus  i  grauitas  etil  tcdmuntcat  tcpo/ 
riigrauitatiitpotcflfc  vtgcgdno  comunicatilh  coicct 
eli)  £t  15  totii  nofli  q:  oifciplinalibusXu  aut  boc  ita  iit: 
tuc  vnitatcs  que  ponun  t  in  vnoquoc^  ifto:^^  genc;Mfunt 
multcivfcp  in  ifinitiJ.Cij  igit  fucritp  vnti  aptu  admc/ 
furandu  eo  aligd:tame  pn  t  e(Te  multa  frnc  numcro  que 
no  menfurabun  t  pcr  iUud:poilq|  aut  per  mcfura  cogno 
fcit  mcfuratii  apud  fciam  i  fcnfu;:tiic  g  mcfuras  cogno 
15  fcunf  rcs  ipfe.C Quida  aiit  Di)ccriit cp  bo  mcfuratvnl/ 
quoc^  rc  B 13  g?  ipfc  b;  fcnfu;  i  idam-.i  g  cas  apprebcn/ 
ditqiucquidcftztiofoztaiTe  fenfus  t  fciafunt  menfure 
fcititmcfurati^^becfuntradijcilU.gt^tingitetiagjme 
fura  pot  mcnfurari  pcr  mcnfuratii:-:  15  ocbce  imaginari 
inoifpdncoppdnisquccntintcrvnitatctmuititudines. 
Suil^  Cr^iibitataiitocDil^ncmagnitparuiqiioribioppo 

niv.i  qiio  opponat  cis  ecjiitas^eqlecni  oppofltii  cH  vni< 
cui(B  co^.Quia  cqualc  t  magnu  no  ptit  e(Tc  nifi  incqlio: 
1  (llr  cq  lc  1  paruii.^i  aute  15  q6  magnu  i  paruii  oppo 
nunt  fibt  oe  relatione  en.tanc  o  etia  erit  magnii  in  copa 
rationeilliu3q6cftparuu5:tcquaIcnon  refcret  adali/ 
qd  illo:n:fedadidq6e(iribicquale:tidcoputat  pcr  15 
g^inquantiicdmagnutparuum  non  ops  vt  Ht  interea 
0ebulo«.  equalc:l5eninoftic);aU)slocis.(r'0oltq|atrc8ita  cft: 
tiic  potcft  oici  cp  oppoilrio  cqualis  ^ma  no  e  ad  magn  a 
t  paruii:fedad  incquale:q6  cft  cius  piiario  in  rc:in  atiu9 
natura  eit  cfTc  equaUtatc.Tlon  cni  cil  dus  puatio  in  pu> 
cio  yel  vnitatc  veiintclUgcntia  vcl  coloic  vel  in  alijs  re 
bue:'n  quibus  ndeH  menfura:fcd  in  rcbus  in  quibus  cH 
fncnfurabiU'ta8<z<)uaritas:igit  cqitalc  nocH  oppofitu; 
nifi  fuep:utarioni  quccllincquaUta6.@cdincquaUta0 
comttatillaouo.f.magnu7pruii:licutgenu8.tldaute 
intelUgo(pGt^cnu6:fcdeilinterioque  comitat  vnurn* 
q6^  illo^  ouu:vnuaiitillo^  eil  magnilfcd  magnitudo 
eKintctioquacomitatbccp{tatio:altcriiverocflparuii 
1  paruitas  cfl  ilUus  modi  ad  boc. 
(irCapituUim.VII.©:qoaUtate6funtacddcntC8. 

d^nii(^ttitir '^tur  nuncDc  quaUtati 

^qUatnUr  bu9,S5quaUtate6  fcn/ 

(Ibilcs  1  co:po:ale8  non  e(t  oubiii  efTe.^ain 

cnfm  loairifumus  DcefTe  earft  in  aUje  locis 

1  oeftru^us  opioncs  co:u3  qui  tcnuenin  t 

easnocfre.Tluncautemnonoubitat  oecienifi  an  fint 

Qcddentesannon.Quibufdlcnimv(fu;fut'tq)ipfcltnt 

fube  quc  comifccn  t  co:po:ibu8 1  DifTiindun  t  q  cas.  jCo/ 

lo:  itatp  Q  fe  fuba  cft  i  caU>::t  (imitrvniiqdcp  aUo;::igit 

npudcos  qUtate^  funtbuius  oignitaris :  nec  fuificit  eie 

cp  b  babent  efTc  vicifTim  i  rcmouenf  ocfignata  cjciflete 

m  fuo  efie.JpU  cnim  oicunt  q>n6  anicbilan  t  iftc  rcs:fed 

paulatimfeparannficutaquaquabumectamriTanus:': 

paulopoflnoinuenitaqitainpannoipobabetccfTePm 

modii  fuii:'!  tameob  boc  non  fit  aqiia  acciden8:q:  aqua 

Ittba  cfl  que  feparat  ab  aUa  fuba  cui  coiuncta  fuit:fo:taf/ 

fecnimfeparaffeparationctaUqnofcntitineapppar/ 

tcsq  feparant  abeaadeominimegj  non  potcas  fenfus 

•pp:ebcnderc  fcparatione  rcparante.  ([  jbictit  autc  aU| 

g>oc(uUanf:top3;  vtoHedamuaefTe  falfu;;q6  oi^criit. 


VIL 

Ciiicoigif gjfibccfuntfHbftanticnccefTarfo  vclfnnf    3& 
fubfldtie  quc  fun  t  co:po2a:  vcl  fun  t  fubddtie  que  nofunt 
co:Ba.Siaiitfuntfuben6co:po:ee;tiicvelfuntbui9:;g> 
pot ej:  eis  coponi  co:pHs:':  boc  eii  a bfurdiii:qtn  ejc  co  qd 
no  partif  in  fpaciaco^jojca  non  potcojpus  c6poni:veI 
non  potej:  eis  co:pu8  c6poni:fed  eariiec  noeift  nifi  p:o/ 
ptcrc6iunctioncfuicuco:po:ibU6:i,ppter  infttfVonem 
fui  in  illa:p:imii  aut^  oc  boc  eit  cp  be  ftil3e  babebunt  (i* 
tum.Scd  ois  fubftatia  babcs  fitu  oiuifibiUs  cft;i  13  ia$ 
nomm  cft  tibi.Sc6m  eii  gjvnaquccp  baru  fubflantia^ 
nccefTario  cjc  natura  fua  vtpot  feparari  a  co:po:c  in  qtio 
eft  velno  p6r.!5i  aut  fucrit  fic  vt  no  pfTit  feparari :  fed 
babucrit  fuii  cfTc  tn  co:po:tbus:ficvt  ipfa  fubiccta  ftn  t  ct: 
eogjnon  cftin  ci6;(i;cutpar6eius:ncccftfeparata:co:po 
ris  autc  q6  ocfignatii  efi  periUd  perfecta  eil  fubfTantia^ 
litasperfc:tticn6cllnifiaccides:necbabet  ipfa  ocfub/ 
(latiaUtateniiinomctantii.&iaiitpofTuntfeQariafuis 
co^poabus^tiic  fcparario  vel  taUs  eritgj  per  ca;  moiicn 
tur  oe  boc  co:po:e  ad  aUud  co:pu6:co  g?  n6  piit  bf c  e%ii 
ftcntilB  fc  vel  fegatio  taUBcritgppoteruntcxiftcrc  pcr 
fc&iautciicfticrintg?  ^  g^non  funtinboc  co:ge.idco 
coringit  gp  motc  funtad  aUud  co:pu6:fcquef  ej:  boccp  a 
quocunc^co:po:eremouef  fua  albcdo  vel  mouebif  ad 
aUudco:pu8c6tingcsilU)d:vclrcmancbitpcr  fe  c^^pov 
liata  quoufc^  pcnieniatad  co:pu8  remotH;:interim  ipfa 
mancne  no  ^iuncta  alicui  co:po2i  in  mo:a  pcragedi  tpa* 
c(U3:i  fcquef  ctia  ej:  boc  g?  cu  vnti  co:pue  calcfadt  aU6 
co:puetrafferatcalo:ca  fein  ilUtd:vndc  infrigidabitur 
q6  calcfaciebat  aliud.  (£peide  bec  fpc6  tranflationts. 
no  auferret  ei  accidcntalitatcfud  eo  q>  mulri  c;:  bomini^    C 
buscoccfTcruntbanctradationefieriin  ipfie  accidcnti/ 
bu6.f.tra11ationein  partcefubi^ttranationeoc  futoad 
fub;:q:  no  eft  no  accides  nifi  babcat  c^Hcrc  no  in  fubo. 
jSi  aiit  id  q6  eit  ejHiene  in  fubo  c6(idcraf  polTe  trdffer/ 
ri  ad  aUud  fubmrftc  vt  n6  e^poUet  ab  illo:p:ofecto  15  c6/ 
fideratio  n6  eilnifl  pofl  ep.iietii  in  IUl3o.@3  boc  no  pot 
e(Te  vllo  m6:nec  p6t  cc  gn  id  q6  c^ift  it  in  aUquo  fubo  pe 
dcatcentia  dus  fingulariter  ab  illo  fubo:vn  coitMcp  no 
pot  remancrc  eiue  ^ngularitas  nifi  in  iUo  fubo  finguU/ 
ri.&i  mt  no  fuerit  fuii  efTe  in  illo  fubo;mnc  n6  egebit  cp 
ni(i  ob  aliqud  cdm  q  n6  eH  pHitues  ipm  cfTc  inquan  tum 
eH  ipfu;  idiiiiduu:i  io  pole  eHipfa;  cam  rcmoucri  ab  eo: 
«ceteraecds  fic:vt  ade^ntid  fudti  egcatfubolllo:remo/ 
tiocniilUuecdcnoellcd  fibiegendiillofubo.Qifi  caq 
ia  aliquo  noeget  ful3o:c(l  puatio  cde  tquan  tii  egebat  eo: 
1  ipm  in  fe  n6  egebat:  vn  remotto  ilUue  cdc  n6  cfl  ec  alii 
cam  n  iii  ftterit  t'c6uenic6  non  remoucricam  illa  nifi  qq 
eeilU''alteriu6Cdcttfi:':n6ppaUgdaUud.£iiigifcucne 
ritcS  ifta  rcmouebif  illa  cd:igif  rce  fic  erit  g?  paru;  egc/ 
bitfubop:imo.Sed egcbitaUb  fubo  ouabus  oe coufie. 
Quarii  pma  cft  pp  remotionc;  pme  cdc.)5c6a  e(t  gg  ce 
fc6ecaufe:vniuerfeaiitiftecaufefuntre6e)ctra  na;  ilU' 
accidentis:q6  n6  cgct  ilUs  ad  ^  vt  fit  certitudo  fuc  ecn/ 
tic.f.vt  fttcoU>:iUe:q:n6cgctiUi6  nifi  in  app:op:iando 
feciifuboadipfu;ecndii  coIo:c.SiailtadelTendii  biic 
colo:e  ftierit  ipfiim  ide  fulJm:tiic  nocgebit  aUquo  q6  fa/ 
citilliiegerefulJo.CuiueenielTcgfcfiilTicies  elt  ejcifle/ 
re;vt  no  egeat  fubo:n6  accidet  ei  aUgd  pp  qdcgcat  fubo 
nifipEc6uer(ioncfui.©iaiitn6  fttcritidcipm  fubm:  f$ 
pcdetej:fubo:tiicipmfubmapp:op:iatiidt  ei^cog?  oc/ 
diictii  eft ad  id  q6  elT  opp:op:iatii  g  fe:app:op2iatii  cnij 
n6  aptaf  ad  q6U*bet  ifinito^  in  poteria;q6  n6  pringitgn 
oifTcrat  ab  a  Itcro  i  fuo  iudiciojCTSigs  ail  t  Dijcerit  qiio 
aptabifvnitina(1ignato:Diccfeig7adaptafciaquopc/ 
detf $certituduie  fuice^ciparnigif  appwpiiaf  cig  15, 


Xcrtii 

Coloj  igit  idcinqnitu  eft  coloi  ifie  vet  n5  ett  egh  ftiKo; 
vel  cft  egens  aliqiio  j?pn'o  fulJoXouerfione  afit  fue  ide/ 
titaria  fi  tencrc  voluerimus  incidcmus  in  laqHefl:a  quo 
yijce^diripoterimos.fiecouerfioneeniidctitntisno 
intetUgimua vt  BannicbilctriiiUidfitfineintroituali' 
cuius  oe  pmo  in  fcdm.Si  cni  13  ciTet:aieniret  tiic  95  p:t/ 
inii  dnicbilarcr:':  alterii  bfcteffe:i  no  ee'tpjimu  qd  mu/ 
tatij  ellad  2"':qj no  itcUigimus  oec6ucrfione:nifi q:  id 
q8  fiicrat  fuBm  pmo:ia  afT/gnat  fc6o.  tie  pmo  enf  rcma/ 
nctaUgdin  fcdoigit  coppfitijeftcxma^-ze^raUo  q6  cfl 
in  ea:vn  ii  boc  aflignaret  cob:itati:p:ofccto  in  colo:ita 
tccnet  aU*quid  q6oeftrucrcf:'i  aliqd  q6  remancret:-:  q6 
oellrucrcf  eflet  ilUid  g  qd  aUgd  fit  colw.imo  efl  ipfa  co 
lo:ita3  quc  cftfo:ma  maUs  vcl  accidcns:-:  nofterfcrmo 
cft  oc  ipfis.^f^cdeam^^igit  •:  oicamus  op  ^i  pofe  eft  fcpa/ 
rariat)biafuBi)9:itavtalbcdovclaUgdb9  ejciftat  pcr 
feipm:necio  tdc  fiet  ei  aiHgn  a  tio  t  a  Ibcdo :  cui''  na  cfl  vt 
oppzcbendat  eritficgjnorefiigiet  app:ebendigB  vltiV 
ma  puitate  fufct  oino  id  q6  in  telUgi  t  crit  a  Ibcdo  tifi.  Q>i 
aut  ftjcrit  ficfequet  tiic  cj:  boc  g?  inanitas  crir:ita  cp  erit 
in  ea  ocfignata:i  no  eft  in  co:pozibus :  1  fequct  ct  qp  ba/ 
bebit  aUque  fitii  1  mefnratione  aUqua.igit  babcbit  in  fc 
mefura  fcnfibilcnifi  id  q6  eft  minimii  cflc.Tlos  cnis  no 
imaginamuralbedincfinefitu:igif  no  b,  mefurl:ncdii 
poiTit  videri.Sienibrctmefura':  fitii:i  infup  oifponej 
albedini9:cet  tuc  co:pits  albu:no  albcdo  tm.Tlos  cnim 
no  itclUgim''  oc  albcdine  r\iti  beat  oifpone  que  eftinfug 
pietermefura^tfpaciii.Sienino  remanetalbcdo  cum 
mcfura  que  notaf  oc  ea:f5  trafmutaf  ab  bac  fo:ma:i  fit 
rcsfpalis:tunceuenftg7albedo.i^.g.egebit  fuDo i'n  quo 
fubltftat  Pm  p:cdictii  modii  -raccidctet  itcru:vt  itcrum 
f lat  aUa  fo:ma  fpiritaUs.£rit  igif q:  ijl  q6  p:ima  vocaiu 
mus  albedinc  ocfh-uef  ■:  rcmouebif  eiw^  fo:ma :  oc  fc/ 
paratoatititclUgibiUiainuimusin  p:edicti9q>  no  pot 
moucri  res  buiotvt  itcriT  babeat  tita  1  comifceaf  cozpo» 
ribus.CSigsaiitpofueritgjalbcdocfivcrein  (e  ilv 
gd  bns  mcfura:tuc  babebit  ouo  cfle.f.g?  cll  a  ibcdo.-^  ec 
q6efl  bitsmefurl.Siaiitalbedocius  fiicrit  alia  ntio 
a  mefura  co:cis  in  quo  el1t:tuc  cu  fiierit  in  co:gibne:':  in 
alijs  quc  funt  in  ci9:fpaciii  itrabit  in  ^cium.  (TQed  fi 
ipfa  fuerit  ^jfum  co:pus  per  fc:tuc  ro  redibit  ad  id  q6  al 
bcdo  eft'  co^p':-:  bs  albedine.iita  albedo  efl:  in  albo  coz» 
pozcifcBabitr.TlecalbcdoeftcoiunctJo  iUius  co^gis  1 
qUtatis:fedaUgdinilbco:ge:co9)  oiWinitio  albedint» 
cqdditasct^^^nogdditas  logi':  latit  j>fttndi:f;  gdditaa 
logiilati-z^fundicritctoulcediniefmbacfnias^igif 
olbedo  erit  ctia  coiuncta  oulccdini:-:  otcef  oe  ca.-z  Y>  cft 
itetionfcoictois.ibeaiTignatoeqfitaflTgnattu-zculJct 
crit  ifepabiUs  ab  ca:neceril  EsiUius  q6  erit  logTi  1  latii. 
igif  albedo  -zcalo:  funt  aaits:fcd  no  comitans.  *Reftat 
gofcgjocnaci^^cfttvt  fegef  etta:igif  ia  manifeiliie  g» 
qUtates  fenfibiles  acciltiafunntB  cft  vntt;  oe  pnevme 
miiu.(rS>ed  ocaptitudinibus  13  manifeftius  eft.Olle 
fumcrteni  in  naUbus  g^ea  qiicpedetoe  aia:'^  ocbiitib' 
aias  accidcn  tia  funt  quc  pfHmun  f  in  co^pozibus:-:  boc 
fiiit  oftcnfu;  cum  loquebamur  oc  oifpofit  ionibus  aie. 
(i^Caprm.VIII.iDcfcia^tgdcftaccides. 
j  l«r  fcia  qo  eft:pot  cni  aUgs  Df  c  g»  fcfa  cft  acg 
k  ^  fito  ej:  fozmis  cop  q  funt  qcpoUatc  a  fuis 
I  matcrt)6  q  fun  t  fozme  fuba:p  1  accidetiii.  ©5 
|lifoancaccfinu  fiit  accntia:tucfo:mcfHlJap 
iquocrutaccntia.Subacni  fibijpfifuba^.igt 
tur  gdditas  cius  fuba  e.3tsic0  gdditas  ct''  no  eft  in  fubto 
vllomo^fcdci^^gdditasftabiUseft^ftue  acdpiaf  fm  cp 
appzebendit  ob  iteUectu:fiue^acdpiaf  f  m  efTc^trlftcH, 


0ctauum 


tz 


&ut(Ke, 


IC^d  q6  oico  cp  gdditas  fuKe  fuBa  eft:(ic  -qft  i  fignatb  Bobufa, 
cft  no  vt  in  fuBo.gt  B  aflignattocftgdditas  fuBap  itcUe 
cta:;r.Qin  gdditas  ert  cuius  na  eft  ce  i  fignatis  no  vt  in 
fubo.f.qm  B  gdditas  iteUigif  rcsxuius  eeefi  in  fignatis 
no  vt  fn  fubo  ce  ^  d''  in  iteUcctu  f m  bac  aflignotion^ 
noeflinotffoned^^fmgiipfaeftfuba^gdditas  cni  mo^ 
tus  cftqd  cft  gfectio  ei^^rqd  cft  i  potctia.  Jn  iteUectu  aue 
no  cft  motus  fm  bac  ocfignatione;  fic  vt  in  itclUectu  fit 
Cfectio  aliq  in  potetia  b^nta  vtgdditae  mot"'  fit  moues 
iteUcctii.©cditetiofuegdditatisfmbac  fozma?  eiigt 
ipfa  cft  gdditas  q  in  fingularib^eft  efectio  in  potctia.i5 
igif  iteUigif  g)  b  gdditas  eft  ctpm  bac  aiTignationctiic 
eft  in  itellcctu  gdditas  q  in  fingularibus  eft  pfcctio  eius 
q6eftin potetia:ecigtT ei^in finguUjrilHis  no  oiffcreta 
fuo  eflc  in  iteUcctti.'? n  vtrocp  cn  i  effetf  m  idc  iudicium: 
qz  in  vtrocg  clTetgdditas  que  in  fingularib'' cet  gfecrio 
ei'':q6  cftin  po^.Sienioij^erimusgj  gdditasmottie  cft 
que  eft  pfcctio  ei"  q6  cft  in  po'.i?.g.in  vbi:vt  oe  q6efl  in 
vbi:poftea  cii  fiierit  in  aia  q?  certitudo  ei*»  varfef :  15  crit 
(tcfiaUgs  oiccret  cerritudinemagnetis  efleq6  eft  lapie 
attrabcsfcrrii:tiicci1fucritc6iunctU8  cozgi  palmc  bo< 
tninis^-zn^attraxeritferrii  fiierftcgicoiunct^^cozgi  aUcu 
itis  ferri  jattrajrcrit  illu:n6  tn  oicetm  ob  B  g?  ccrtittido 
ei''  varief  cu  paUtia:'Z  fcrro.-qm  tn  vnoquocp  illoj:  cfl  cii 
eadeaitignatione.q  eftg^cft  lapie^ctii^^naeftattrabere 
ferrii.Cu  en  i  fiierit  cii  paUna  erit  ctia  ilUus  afllignarioie: 
t  co  ftierit  cii  ferro  erit  ctia  no  oincrfe  afl[ignarionis:filr 
eria  ocgdditatib^reriiin  iteUectu:qin6cu  fiierint  in  in/ 
tcUectu  in  fubo  ocftrucf  in  itcUecta  eas  ee  no  gdditat^ 
aUqua  in  finguIariV^no  vt  in  fubo.ff  ©igs  atit  oijreric 
nobis  ia  oi^idie  cp  fuba  eft  id  cui^gdditas  no  dl  in  fubo 
otno.-zpofuifttsgdditatem  co|z  q  rciiinf  tn  fubo:rtTdebQ 
nosta  oiirifTcg?  noeftvtin  fuboin  fingtilaribus  oio.'!8t  T\trp6Soi 
8iitoirerint:igifiapofiiifti8gdditatcfubcaUqtiefTeac/ 
ddefl:aU'qn  cfle  fuBa5:q6iam  pzobibueratis.  (ri>icam 
nosfigdc^bibuiflegdditatcaliquainfinguIarib^a^iqH 
cfTc  acddens:aliqtt  ciTc  fnbam:ita  vt  fit  in  -finguUirilma 
aliquo  egcns  fubo:x  in  dfde  noegens  fubiecto  vUo  mo. 
©ednojJbibiiim^gjiteUmoeilla  gdditate  inteUigaf 
fiert  acci!8.f.cfi  eft  in  aia  no  flcgs,  COit  pot  aligs  of  c 
igif  gdditatia  itelligetie  agetis  t  fuBarij  fcparataru.  nfr 
eft  Difpofirio.v5g'  id  q6  itelli^t  oeeis  fit  accnKq6aife 
itelUgif  6ci8  it  c  oiucrfus  ab  ds:q:  ipe  g  fe  itelUgfif.ad 
qnrudcooiccs:n6ceitain  rcSenfus  eni  nfcoictioni» 
Qjipfcpfc  iteUigunf  B  eft.f.g? ipfe itclligiit fc:^uis  aU« 
no  ttelligat  cas:-:  et  q:  g  fc  fun  t  fpoliatc  a  ma  -z  ab  ci^^ap/ 
pedic^s  no  g;  ad  itelUgendu  eas  nc^c  fit  aie  cas  expol^/ 
re.©i  aiit  oijrerim'';^:  B  vcl  cofife  eft  itclUn  oc  eie  oino 
vel  oiirerim'':^:  ad  cfTc  id  q6  itcUigif  oc  eis  n6  cft  opue 
niftvteflentieea?ifintin  aia:tiici3  ocftrupm^ecntias 
ca:pelTe  fcEatas:ncceriit  ipfemet  fozma  aie  bois:nam  fi 
c(Tent:j3fectoeucnirctg?invnaaiaacgfitace'tfo:mato 
nus:-:  fciref  oc  q6  eft  in  efiiectu:-:  eet  13  vni  tift  aic.  Cetc/ 
re^aferemaneretn6bitte8g7itclligcrct:eog>aUqu» 
vna  aia  fufciEctca8.(r£l:  aijt  of  q:  res  vna  nno  cft  fol* 
multis  matcnjs  in  qs  ip:imit:iiavt  ipfamct  fit  ipzcfltj  m 
bac  ma:^  in  aUa:l5  eflfe  ipofc  ta  fcics  |;Hia  ifpcctionc^a; 
ttiinuimu80ifp6neeiU3XiiU5qremuroeaia:fcdadbut 
etif  amplius  opoztcbitingril5:igif  oc  lUis  rcbiis  n6  ing 
rif  in  intellcctib^bumanis  nifiinterioncs  gdditatii  fua/ 
ru  n6  ipfc:':  eft  indiciu  oc  dsrfic  iudidii  oe  alijs  itellcctl 
fubi)sco:paUbit6:ep:eptovno.f.g7iUeaUccgenrabftra> 
ctione  quoufcp  ablrrabaf  ab  eis  intcnno  que  pofTitintcl 
U'gi.3fte  vcro  non  cgentaliqtio  nifi  vt  inteUigamur  cfTc 
Vt  funt  1  figilUmir  aia  pcr  ess.CTT^oc  aute  cp  tHcinms 
Zmc*       "L    z 


^nftaBti», 


nScftmfiDeftrucrioroiifeaducrfaryrnec  trtadbuc  cft 
in  eo  f jrmamentu  ciuB  q6  itclUgimu6.C)ica  igif  cp  bo?t 
itellecto?:  oeinccps  moftrabimue  Difponc.iS  i  enis  fue/ 
rint  oe  fozmia  nalibue  vel  Defdplinalib^tilc  nocft  potc 
ca ejrillcrc fcEata g fc:fcd op5 vt fint in in tclligetia  vlin 
Bia.O:  aut  itclligimus  dc  rcb'  fcparatie  ipfuj  efle  iilo:p 
feparatof  oifcrcpans  a  nobia  no  cft  cj:  15  cp  nos  fcimu» 
(lla :  f5  qz  noe  impjimimur  ab  ei6:9»  eni  noe  fp:imimur 
abci6l5eftno8fcireea9:fil'rcctetia(»fo:mcnaIeseent 
fcBatc  t  oifcipUnalcs  feparate:g?  cn  i  tiic  fcircmus  dc  eis 
no  eet  nifi  qd  acquircremus  dc  ei9.nec  cfTcnt  nobis  no 
ftreaic qfi mutate ad  illa9.3fa  cni ondimue  ocdractiof 
nc5  buius  afsSed  q:  q6  iucnit  in  nobis  oe  ilUe  cfl  im/ 
p:cfliione8  quc  aflimilanf  ds  fi:neDubio:t  15  eft  nfa  fcia 
DeiUi8:15aiitvclacquirif  nobisin  nriscozBibus  vcl  in 
nfi9aiabU9.!Sedilondimu8ipotecflcl5  acgritn  nfid 
cozgib^^rcftat  igif vt  acgraf  B  in  nf  is  aiabUKVit  q:  fun  t 
lmp:eflTonc8  aie:-:  no  effentic  illaru  rcru:nec  eyeplu  qfii 
illcre6n6remancantcj:iftentC9:nccinmatcr^6Cojpo/ 
raUbu9  ncc  in  aiabu9:tunc  id  qd  fubm  no  b5  crit  id  cui' 
muUM^Ucaf  fpccie9finecaufae]cquapcndcat  vllo  mo' 
do:igimr  funtacddcnte^  in  anima. 
<rCapitulum.IX.'Sdloqucndum  oe  quaUtatibus  que 
fun  t  in  quatitate  i  (tabiiire  eae. 

iPntatifit  vmigenasqUtatii^ios  fta/ 
A,l  1 14 1 M  tv  biiif c  fuii  ce:i  aftignarc  gd 
cflqUta6:ibefuntqUtatC6qucfnnt(n  cjfiaw 
tatibu6:f5qfunttnnuo:funtvtparita6timpa 
'  ritaeii  cetera  bf^am  aiit  notU5  ell  eflle  quo/ 
run  diefeisi  in  aritbmctica  ilabiUtii  ell  efl^e  rcmanen/ 
tiu.@unt  enim  acddentee  ejt;  eo  g>  pendet  ejc  nuo:t  fun  t 
jppiietatcs  du9:fednumeru9  Dequatitateell:eo^autC3 
que  accidiit  mefurie  i  cflfc  no  eil  a  dco  notu:circuUi9  eni 
1  Unea  airua  i  fpera  i  piramie  x  coluna  taUa  fun  t  q?  nul 
liii9  eozii  ee  manifefiii  «(1:1  impore  e(i  geometre  ^bare 
efl^e  eo:p.TlullaaiitDeali)sj7banf  dnifi  pus  coftiterit 
eief  drcuU'.ZriaguUenieitendcerttficaf  nifi  pzius  cer 
rifiicef  ciratlu8:fifr  quadratu  i  cctere  figure:fpere  enim 
efl^e  no  certificaf  f  m  viam  ^eometrc:n  ili  cii  rcuoUiif  cir 
cuUis  in  drculu  fm  q>  nofh.Coluna  ctia  ed  cu5  drcuUis 
mouef  a  pmo  Rta  in  oirecta  fm  recta  linea:cetro  no  oi/ 
rcedeteabea.l^iramisell  cii  triagulu^  rectianguU  mo/ 
uef  (az  latus  ptuies  rectii  angulu  e^tremitate:cuiu9  la/ 
teri9  fematecetru  draiU:ae):tremitate  fcdi  lateris  oeW 
gnate  drciiferctiaciraiU.(COuiaiittenct  cojga  copo/ 
nie):ad}omi9:negat  e(Tc  circuUi:  vn  05  vt  oftedamus  ce 
drcuU:q7  aiitacctis  fit  maniltftti  eft  nobi8:co  cp  pcndct 
e)C  meftiris  q  funt  acciitia.Jbico  igif  qp  ej:  pncipiis  eo:;r  g 
tenetmefurascdponiejratbomis  poffum^^flabiUre  ad« 
(lerfUs  eos  eedraili.ibetndcp  e(fe  drcuUocftrucnf  fui 
Qtbomi.0ienimpofitue  fueritciraiUis  fenfibirr:f  m  q> 
ipfiDiit:n6erftveredrcuUi8:qzcirciif«rentia  e(t  anfra/ 
ctttofa:t  fitr  (i  pofita  fiicrit  in  eo  qs  vt  fit  ccntrii:$uis  il 
la  no  fit  verc  cctrii:tii  crit  apiidcoe  cctrii  quan  tii  ad  fcn/ 
ru5:ponamu9  igif  pofitii  cetrti  quatii  ad  fcnfu5  e^trcmi 
cate  Unce  recte  copofite  e]c  atbomie:  I5.n  .certii  eft  c;:  p6/ 
ne  atbomo^.<oi  aiit  cii  aUa  qnrcmitcite  Unccparificaue 
rit  ad  aUqua  jjte  drcuferetie  ciueuid  05  clTe  circiifere  tie 
qi  nodii  efi:<z  odnde  mouerit  eaa  fitu  fuo  ad  aUa  partc; 
circufcrcntic  fequente  z  parificauerint  cu  ea:fiatt  pjius 
pariftcatione  tangcndit  cquidiftandi  a  plaga  ccntri:tiic 
riparificauerit  cetro  13  cft  q6  intcdimu9.Si  aiit  addide 
rit  vel  minucrit:poteritadcqricu  atbomi9:itavt  no  fint 
fbioueptesqueimpediuntilUid,@ieni5addideritmt/ 
nuef;tfiiininuericaddef.&iltcreueritjppteradditiO' 


Capu       IX* 


ne  vcloccraier  Jt  pp  oiminttttone:tiic  atbomus  clT:  oiui 
fiibiUe  fine  Dtibio.^am  aut  pofita  crat  no  oiuifibilie.Cit 
igif  fcccrint  ficf.mouendo  U'ncd  Dc  parte  ad  partedrcii 
fcrett'c:c6plcbif  circu  tue.ocinde  fi  fucrit  in  ciue  fuperfi/ 
cieanfractU8ctiapartiii:tiic fifticritfubsdus in  vrcco; 
fupplebutoes  Qtes  Diminuta9vrcei:adfupplcdaDimi« 
nutione  totius  fupcrf iciei.©i  aut  n6  poteriit  capi  in  vr» 
ceo:ttic  vrceu9  efl  mino:  ci9  in  mefura:igif  funt  oiuifibi 
les:co  9>  id  q6  implet  vrccum:eft  minou'9  fpac^  ^  iUc: 
iq7itafueritefioiuifibileinfc:^ui9n6  fint  fuperabtin 
date9.0i  vcro  n6  fuerit  fuBm  eiu9  in  vrceorrciuoucbiif 
a  Ete  fuperficiei  gtcs  e^cedetc9.GrSi  39  aiit  ot'j:erit  cp    ^ 
pofi$adequaucrintintcrpte5  queeftadcentru-z  pte; 
queeiladarciiferetil  fcmcLfi  pofteamoticrint  U'ncam: 
n6  poterut  ampUue  adeq  re  cu  gte  cetri:i  cti  gte  drcun^ 
feretiefequc(i.necQc6tingentia:nccpeqdifidtia :  rnde/ 
boei.videe  cp  fi  annicbilarenfoee  begtee:-:  rcmanerec 
Q6  iUa  q  erat  tn  cetro:'Z  q  erat  in  circiiferctia:ect  ne  tunc 
iter  eae  ouas  oirectio  fuper  qud  poffct  adequari  T?  U'nea. 
iSi  aut  n6  coccfl^erint  ^:tiic  iam  funt  c^tra  id  ci6  eft  no' 
tii  per  fe:':  inciderunt  in  aliud  oifficile.f.g;  pofl^ibilee  po 
ni  U>ca  ^p:ia  in  qbue  copleatur  15  oircctio  in  in  anitate$ 
quee(lapudeo9:itavtinterDua9pte6inant'tatisfitDire 
ctio:i  inter  aUae  Dua9  no  fit.  Qed  I5ell  fiulta  arrogdtia 
eiu9  q  pfumpfit  loc^m  oe  bocnec  curo  q>  vendidcrit  lUii 
intelicctii  viUp:ccio:arbitriiien{  rectiiteftaf  inter  qfli/ 
betoua6ptes:ncceflarioc6tingcrcDillantid  finc  oubio 
qua  iplet  aU'quidq6  ell  bteuiu6  oe  plcno:  vcl  aUgd  q6  e 
minuBipact'tit'npleno.@iaiitDi^crintt3efl'c:fcdintcrt5 
Oii  fiierint  be  ouepartes:non  eritinter  cae  ouae  bec  oi/ 
(lantta:quia  non  potpccdiq»  eque  oifiente):ticmitates 
Uneef5Directione:certebocetidefiilUusfiuUi:atenirct 
igif  q^ille  ptes  non  baberenteiTe  fine  iudicio  oilbntie; 
non  tame  efl^cnt  taUe  iudiai^quaUe  fi  p:iuatec(fent:t  f o 
arbitrio  n6  efl:  oubiti  15  totti  Dcfirui.nec  e(l  in  eihmatio/ 
nc  queeft  regula  in  rcbus  fcnfibiUbug:-:  ei9  que  pendet 
ej:m:(icat  tu  noftt:Dubiii  no  poflif  imaginari  ej:  partib" 
qiienon  oinidunf  tcoponiccrtc  velcircuUts  vcl  aUqd 
aUud:l5cninonefinififmreguldeo:u  qui  oi^cruntB. 
poftqg  aiitcm  ccrtificaiu  eft  enc  circulum:mnc  certifica/ 
tnintur  figure  geometricc  1  Deftruetur  pare  que  non  oi/ 
ui^tar:i  15  fciee  p  15  g>  ois  Unea  oiiudif  i  ouo  cqHaUa.i 
g)  Of  amctr''  no  comunicat  cboideii  codmiUa  •■1  q>  tinea 
impar  vUima  n6  oiuiditur  in  duo:i  q>ol5  linea  que  eft 
c6pofita  e^partibuB  que  non  Dtuidunf:c6municatom/' 
ni  Unee:fcd  I5c6trariii  eftciq6  ^baf  poft  pofitionc  civ 
cuU^-zcontingcntaUab^.tCOpojtetigiturloquiDe  cir/    i& 
culo  fm  ftabiUmentii  vcrc  fentctierq:  q>  rcctittido  Unce 
1  oiftantia  fit  itcr  Duoe>:trciiia  fuo;:  punctof  fi  (iy:a  ftie 
ritej:tremt'tas  Unec  que  moncri  Dcbct  ad  facicdii  cirai/ 
lum  no  crit  oifccdens  a  fuo  fitu.Sed  (i  feparatur  ab  co 
eritpifccdens  1  remotart  boc  cft  q6  ncmo  pot  rcftigere: 
oico  g  t'a5  manifeftii  ee  ej:  naUbiis  aUquo  niodo  cfic  cir/ 
cult':qrn  manifcftii  cft  i^bi  cojpus  ftmplep  elTe:t  qp  co:p' 
fimple^  babct  figuram  naturolct  q>  cius  figura  natura 
lie  n5  cft  oiuerfa  vUo  modo  in  partibue  fuis:-:  fifr  nuUa 
figurariidrculariii.^amigif  vcrificattimeft  efli:  fpcre. 
3ncifi'o  eni  eias  in  dircctai  eft  ciraiUie.^as  cni  igif  cer/ 
rificatiicftee'circuU.©cdadbuc  poflumue  15  ampUus 
certificare.oicdigif  Demanifeftisceg?  cum  ftieritaliq 
fupfidee  vel  aUq  linea  f  m  alique  fitU5:n6  eft  ipolc  acci' 
dcre  alij  lincevel  ali)  fupficiei  ec  talis  fitus;  vt  coiungaf 
ci  paliqud  fuaf  ejctremitams  f  m  rccttis  angulij.C'3te 
Dc  manifeftis  cft  nos  poiTc  moucre  aliqd  cojp' qiioUba! 
qMouf(^occurratali)co2|2ibtitifitiipfilemtlli:tqfiDi/ 


Tcrtfi 

ftct  abcooibTufsDimcfionibusi-rfifc?  pofitucf  fitus 
tn  fuo  loco  velcgdilTans.ipolje  eft  3liqd  cojpus  poni  Pj 
aliquc  fiwm.-z  Dcindeipfum  idc  poni  fm  aliuj  fimm  (e> 
cans  pzimii.lde  au  t  ell  15  oicerc  oc  ouobus  co:pojibue 
q6  Devno.Siatitfi4crit  rcctitudo:-:  no  drcuUitio  nocrit 
potTibile  vUo  modo.Si  autc  moucat  punctus  od  parifi' 
candfi  fcalq  fm  rcctiiudine  ^ccdcns  in  longitudine:  i 
Oemdc  rcuertat  q  libei  reucrfione  fiue  furfum  fiuc  oeoz 
famfiuctnUtuinqua[ibctpartiuouaru:ftuequocuc^ 
mo  pofucr(9:ttic  fi  punctus  quc  pofueris  in  medio  lince 
Telfuperficicicuftodieritin  fua  motione  linea  rectapzo 
fccto  ipfe  no  obuiabit  iiU  coiQi  vllo  mo:fcd  iterrecabit  il 
lud  quoctkg  modo  cuencrit  JTu  autc  potce  poncre  vna' 
qua^  iilaru  oiuiftonti  in  itcUecta:t  coitderarc  eae.  3d 
vltimti  autopouetfierimotu  fm  aliu;  modii  qttccicts 
libi.f.vt  vnu5cxtremo?:lineevel_ruperfia'ciinmotu  fit 
fijcum  in  fuo  loco^taltcni  moueat  circulariter:  vrvtrticp 
moueat  puncto  fi^  in  mcdio  Itncc  velctrca  finem  linee 
puncto  fijro  vciut  vnu  fit  tardiue:-!  alteru  velociuB:crit 
igitur  q>  fi  ouoai  c^tremo2il  vnii  moucat  tifi  facict  of  no 
arcuctrculi:':  po(tc^  certa  facrit  effe  at  cii  circuli:CDnIlai 
bit  aliii  pofTe  (ttr  fiieri:':  tadiu  (ic  quoufc^  circulue  peif tV 
£   datunt  15  cft  Pm  pncipia  vcra.CSigs  aiit  irrifetit  bec 
via  pma  ?dicet  ei:'Z  nos  etia  ponemus  co:pu6  graue:cu/ 
iU9  vna  ejctremitos  ftt  pcderbltoz  alia:^  ponet  ilane  fuQ 
fngficie  plana  tan  gce  ea  cii  vno  lliop  ejctrcmOzii  lcUioze 
.f.tta  vt  fit  ftans  fuE  cas.Zu  fcis  atit  cp  fiftatio  eius  icU> 
netur  ad  (xirtes  equaliter  ttabitQcd  fi  inclinct  advna; 
parte  tnutixc  rcmoto  retentoze  cadct:'Z  fadet  arcum  ftne 
Dubioii^el  curuaoiraifed  qiio  ent:ponamu8  piictu  tn  ca/ 
pite  quo  tangit  fuperf iciem  ^  tangat  eam  in  puncto.  isit 
nccdifeell  vt  punctu;  vel  (tt  fimim  in  fuo  loco:^  tunc  o^ 
puncmmqdporucrisincapitcfupcrio:!  illius  cojpozis 
fodet  drculum.£ritigit  q>  vnumqdc^  puncto;:  q6  po/ 
ftieriein  capitc  illius  cozpozis  faciet  circulu3:vcl  erit  vt 
cum  moni  vniue  ejrtretnitatie  ocozrum  moucat  alia  ep 
tremit3sfurru3:itacgeuemet  ^  vnaqucc^ejnremitas  fa 
detdrculii:cuiuB  cen  trii  ertt  punctu  pofitum  inter  pun/ 
ctum  arcendcns:-!  inter  punctum  oefccndcne^vd  moue 
bimr  punctii  currcne  fuper  longitudincm  ftipcrficiei:  i 
tunc  alia  e^tremitas  fociet  coftam  i  lineam  curua3.i3; 
quiaincUnatioadcentrundeftnid  fm  equidif^antia;: 
cunc  abrurdum  eit  vt  punctum  moueat  rujj  fuperficicm 
fKl  f^ctendum  drculum:motus  eni  iUe  vel  erit  violctus 
velnamraUs.Tloneft  autem  violentue:nec  naturdlie. 
Tldm  violentlailla  no  tmaginatur  nilt  apud  partes  gra/ 
ttiozes^qne  non  impelUteos  ad  parte;  illam:red  tt  impu/ 
leritillasrematacoanuitateimpeUeteasadoodrariiim 
(ui  motus  t  reuerrabit  easpoiee  fgitur  ponere  cp  ipftim 
ellaltius  ds:eoq7  eHpdderofinsquerensinotu;  Wlo/ 
cio;e.ttDediiiaiitetstardiuseflftfiieritibi  ptinuatto  q 
piobibeat.f  bigfa.infiecti:igif  neceffe  eritalto  vrgere  {/ 
ferius  vt  oefcendat:igit  neceiTeertt  tunc  vt  cozpus  fitot 
liiftbilead  ouaspartes:vnam  ad  qua  incUnat  lUifusvio 
tenter:tadaUladqulinctinatDco:rumnaturarr:inter 
quas  ell  terminus  quicft  centrii  oito:p  motutl:i  fi  pofue 
rimus:vtabcoeceatUnea  recta:p:ofccto  fadet  circutii. 
XiDanifcftiicftigit  gj  fic>:oerccnruco:Ei6:rcquit  recef» 
Ito  alia  pars  cd  rurrum.!oed  fi  no  recedit  ab  eo.f.lt  vna 
eittremitaefiieritfjKa^tunceflfe  circuUeft  certiue.Cum 
igiturccrtificatiircirculuscerttficabittircuruii:q:cum 
certificatiircirculU9:ccriificabitur  trianguUie  i  recw» 
flngulus  ctia:'z  ortendif  efle  vcrum:g;  aUq6  lateru  coti/ 
ncnttii  reciii  angulii:reuoUiit  circaangut^ftdiit  oiuifa 
fuerit  piromis  fuperfide  feclie  certiftcabit  curtaim* 


©ecimum  *^ 

Cr£9pituUim.X£>eadaliqu{d. 
(<^fv\9f<?r  loqui°cadatigd:ioi!dcre 
.tii/^n^ilK.l'  qfiogbeaicertificarigddf 
tae  relati  i  rclationie:':  eo?r  Diflfinino :  fjqd 
'''^ip:emifi'mue  in  togicapoflietrufFiccreinfelU/ 
'  geti.!3i  aiit  poruerl  relationeee.-^fecto  erit 
accidee:?  15  no  eft  Dubiii:q:  cfl:  ree  quc  no  fteltigit  g  fe: 
(cd  itelttgit  rcmg  aUcui''  ad  a  tiud.Tlo  crt  cn  i  rclatio  qiie 
no  fitaccns.-cui''pmaaccniatitaseftfube;ficutpi^  -zfili' 
vel  quliitati.fiie  q  qda  eit  cuiue  ouoeTrtrcma  fun  t  Diucr 
fa:i  qda  cuitid  otto  cictrcma  runt  pueniciia:Diueria  run  t 
itcut  Duplii  tDimidiu.Cduenictia  vo  ftcut  eqtczequale 
1  egdiflane  i  equidiRae:^  copar  i  cot^ir:':  tangens  i  ta> 
gcns.Diuerraautruntqdaquo^Diuerfita6efltermtna 
ta  ceriificata  flcut  Dimidiii  i  DupUi5:t  qda  quof  no  efl 
certificaia^rediniiitceriificatcficutmuitiple^rttotusf 
pare:iqueda  quo;:  nullo  modo  ell  ceriificata^ficutmai^ 
gnii  1  puii:i^eltDeaUquo  itotti.!Simttrcii  acciderit 
reldiio  in  retbne:licut  maiue  i  mtnus:maiu8  eni  non  cft 
maius  nifi  in  copationemagni:':  minue  no  nift  copatio/ 
ne  paru(.£t  retb  accidiietia  in  qliiaic:cuiu6  qda  ett  ?ue 
niens:ftcutdflimilatio:t  qdaeH  Diuerra:ficut  veto^i  tar 
dii:graiie  i  lcue  in  poderibU6:acutu:t  graue  in  vocibus: 
ladbucetiadcciditibisofbus  rclo  in  retbnevtacuiius 
tgraufuetifnvbiftcutfup:^  i  itrxifu^aQ  i  ffcrius:':  in 
quado  ficut  pue  i  poliertust':  fm  bac  modas  p6t  oid  in 
alt)s:peneenioiarclatiuapiitcdiineriinrpcbuscquali/ 
tatis^tinbiequefiuhtQaugmentutDiminutionctque 
fiuntpactioneipaflion^^iquej^ueniutejrpotentiaiiq 
^uenitit  epaiTimilatione.Dne  aut  funi  q  augmctii  i  ov 
minutione  rtint  oe  quatitatcficut  nofli.Ouc  ^ofunt  per 
potcnaarunr.vt  vicro::cxptitfofabtato::t  firia.Qtteaut 
funt  per  acttone  i  pafiioncfunt  vi  patcr  i  filius :  i  icitot 
tincirum:tfit'ta.!oedqucrttntperafl^imilationcruntfi£ 
fcientia  t  rcimm:t  fcnfus  t  renratii.5nter  boc  enf  efialTi/ 
mitatio.Sdcntia  enim  alTimilatur  Difpofitioni  fcititfcn 
fUd  diTimftat  Difpofitioni  renrati:quaui8  B  ofno  non  piit 
termfnari.(ri^etatiua  vero  non  pofl^untcomp^ebendi 
vno  modoiatia  enim  runt  relatiua  que  non  egent  aUquo 
eicbie  que  rolcnt  fiabiUre  relationc:ficut  De;ciru$  t  fini/ 
flrum.3(n  Dc^troenf  nocHquaiitasntcaUgdaliad  cer' 
tum  per  q6  fiat  rctatu  coparatione  nifi  ipa  Dqctrarietae. 
t  atia  runt  retatiua:quo:ti  vnuquodcg  opue  bab^atiquo 
per  qd  referatur  adiaUud:ficut  antato:  t  amataJJn  ama 
to:e  cnf  eil  Difpofitio  app:ebendene  que  eft  ptindpium 
Difpofitionie  t  relauonis:t  in  amato  ell  Difpofitio  apptc 
benfaquefec(ttlUide(Teamattiafuoamato:e:t  auia  fuc 
in  quib  oe  15  oifpofitio  cfi  in  vna  tantii  partium:t  non  in 
aUa:ficut  eil  rdto:  t  fdium.3n  fdto:e  enis  acquiritur  ^/ 
litos  queefi  fdeniia:per  qua  fit  retatu5  ad  aUud.^fn  fcito 
vero  nibit  aUud  acquiritur  p  q6  fiat  rclatii:n('fi  q:  acquf 
fittun  cfiin  aUo  atiquid:q6  efl:  rcicntfa.(r06  aut  rema/ 
fi(15  Deretaiidel5  ell.f.vt  fciamus:an  retano  vna  nume/ 
ro  t  fubiecto  fit  inter  Duo  babcn  s  ouoe  refpec  tus :  ficiic 
qnidatpturese):bom(nilHts  putauerunt  ^in  relatio/ 
ne  vnuqdc^  retanuo:iim  babeatp:op:ict3tc.£2icamigi 
tur^vnumq6cgreUitiuo:uinrebabetintcntionercrpe 
ctu  atieriusquendcftitla  ficniioquasbBinfcaliudre/ 
fpecmitlius:tl7occfimanifcfliiminrclxi8Diuerfi6^ 
cp  patet  per  Diuerfiiaicm  nominii  rctationc:ficutin  pfe 
g  babet  reUitionc.r.|xiicmiiatcqueefl^p:ietas:cui''efle 
cfi  in  foU>  pf e:fed  no  eflpater  nifi  rcfpcctu  atterius  rdq 
eH  in  aUo:pf  nita84i.no  eftin  filio.iiic  enf  cet^t»(eta6  iU 
Uu8:tnomeeiu6  Deriuaret  abca.|xitcrniias  aute  in  pfe 
eft:firr  et  ell  oifpo  fiti)  rerpectu  prts.  Tlo  efi  enim  15  ree 
Suic       %    3 


n 


» 


:tt^ct^.    T,vactatm 


vnaAttefitin  ambobiie:vnn6eft  V>  niftpfnitasvrfflia' 
tio.^edOifponeapporitlpfnitattvclfiltationi  nos  ne/ 
fcimus:nec  b5  nomc.Si  autc  fticrit  13  vt  in  niite  i  dgno: 
qaop,  vnuqi)c^:&uis  fitalbii:nd  tii  o$vt  ftntvni)  ali^d: 
no  g>  eflendo  vnuqd^  eE  refpectii  altcriiis  ponat  vnii' 
qdcp  eof  vnii  comitls  refpectu  alterius  q  fi  b  fit  illi  vni 
^noaltertfedeftin  refpcctualtcriiie.CiiaiJt  [tellcjrcria 
0  in  cis  quc  c^cpUficauimus  tibi:ftrr  fms  oil^n^  cete* 
rop  rclb^:in  gbus  no  cft  oiucrfttas.Tlo  ai'ir  aduenit  ou 
bitatio  penc  in  13  loco:nifi  qz  vnic)C  fratrib^cft  oifpo  re" 
olteri'':i  alter  ctb5  oifpone  re"  pmi^tvtrciB  oifpones  fiit 
ciufdc  fpei  fenfibilis:':  ptjtaueriiteas  cc  vtm  fingularc 
Tld  cft  aut  ficqtn  pmo  c  fratcrnitas  re"  fc6i  q  cft  oifpo 
q6cftfraterfc6i:ti6illaoifp6cftiUi:fed  rc"fcdi:ncc  cft 
oifpo  fc6i  illa  Duo:fed  fpcfic  R  fcSue  cetalbus:':  pamu? 
albu3.)3c6a  cnt  eft  ct  g?  cft  fratcr  bui''  pmi:qtn  bs  oifpo 
ne  in  fc  pdicata  re"  pmi.)5irr  eft  ptactus  in  otacti8:vnu>' 
q6cpetiico?icfttagesaltcrii:qtnc6tactiin6b5  ntfi  rc" 
altcrius  cii  iiicrit  fibic6(ife:-z  coeqle :  igif  nullo  m6pu/ 
tee  qj  vnti  accits  fit  in  ouob''  fuBi9:ita  vt  cjrcufcris  ob  15 
cp  ponasacctitinomcambiguii^ficutfeccriitboies  oc/ 
Ib  bilis  cognis.CTQd  aiit  oiligcnter  c6lideradii  eft  oc  15: 
13  eft.f.vt  cognofcam''  fi  relb  in  fc  bj  eiin  fingularib'':  vr" 
eftaliqdq6n6fo2mat  nifiin  intellcctu:7crittunc  ficut 
multc  oifp^ncsquccomitant  res  cii  intelligunt:n6  biTc 
ee  nifi  poft^  biitur  in  itellectu.Cii  enircs  inteUiguntur 
aducnit  eie  in  iteUcctibus  aUgd  qd  n6  crat  eis  cii;;fiut Jt. 
vle  1  c^ntialci  accntalct  f iunt  gcnu8:i  ofia:t  fiunt  pic/ 
dicatu  1  fub5 1  alia  b^(n£%  boib^at  gda  fueftg  tcnitc/ 
runt  g;  ccrtitudo  rclatiuo^  n6  cft  nifi  in  aia  cii  ttcUigii  c 
rcs.£tali)  Oi^ertitn6.tmorelatiocftgddaq6eftin  fin' 
giUaribus:-;  r6dnati  funt  15  m6  on:tcs.Tlos  fcimus  ^  l> 
res  in  ciTe  cft  pf  tUius:t  iUe  in  e{(e  cft  ffUus  cius  fiuc  ttcL 
Ugat  fiuc  n6  ttclUgat  :t  fdmus  cc  g^plate  inquiriit  nutri 
mentit.7ngficio  i^  cft  cii  retone  aUq.  &5  bcrbe  no  bnt 
iccllcctii  vUo  mo  nec  appzcbcfionc.£t  fcimus  ettl  cp  t> 
(Um  celii  eft  fuQ  terra:t  tcrra  eft  tfcrius  eo:fiuc  appzcbe 
daf  filie  n6:t  rcfo  no  cft  nifi  fm  boc  ad  ntitudinc  ei''  q6 
^  aflfwnauimus  oc  iftis;t  b  cft  rcbus:quauis  no  appzcbcn 
^  ^t .C^iicit ctiapma feeta:cp  fitpma  relbcetin  rcbus: 
o$tu€C)cl5  n6finirirctbnc8:rcfoeniqeetiter  pfe5 1  fi/ 
Ittu-vcl  cf^  in  ambobiis  fUis:  vel  in  altcro  tifi:vi  in  vno/ 
quo^eo^?nquatti)^opfnipscftpfi:tcftaccntaU'8ci: 
qi  ce  pKS  acctditcirctb:firr  t  fiUatio:&  igtf  eft  ligatio  q 
eftpfnttatiscii  pfc:tfiUati6i8difiiio:teftaUa  a  ligatio> 
nc  q  eft  iter  pf C5 1  fiUii:opqitcrct  igif  vt  relatioi  cec  alia 
reKKt  pcederecl3  in  ifinitii:t  gp  oe  retbne  eet  ligatio  q  e 
{tcr  ee  t  no  eefic  nos  pozcs  fumus  c6gationeeo|::q  nos 
rcquunf:t  fcimus  rcfurrectionc.  Jd  aiit  pqd  foluiif  ifte 
Ouevie^l^eft.f.vtrcdeam^adoiffmicdiiadaligdabfoUt 
te.^icoigif  q>adaligd  eftcui^^^gddttas  of  refpcctu  altc/ 
rius  t  qdgd  fiicrit  in  fiignatis  13  m6:vt  ^m  gdditate  (ms 
nonoicat  nifire''aUcrius:ilkideftadaliqd.'5n  fignatio 
aiitmultafuntb9:qtin  fignatiecftad  aligd.^i  ailtad 
oUgd  babueric  aUa  gdditatc:ttic  rcftat  vt  octermincm'' 
gdbcatocttettoneiteUectarefpcctualteriH6.3fUacnim 
itctio  certiilime  cft  oe  itctionc  itcUecta  refpecta  alteri''. 
Olte^  eni  n6  intelUgif  nifi  refpcau  aUcrats  coufa  buius 
itcnuonis:!?  aiit  intctio  n6  intcLUgif  rcfpccm  aUcriu8.f. 
ca  rei  q  fit  alia  a  fc:led  inciuantii  in  fe  eft  reto:ficut  tu  no/ 
fti.n6enicft  ibiecntiarciq  fitaUgd:f5  eftibirelbpcrfc 
n6  per  aUa  relattoncj.Sic  igif  tcrminabunf  relattonce 
fm  bac  viam.Sed  fuii  clTc  buiuB  intentionis  que  cft  rc/ 
totio  p  fe  in  15  ful3o  eft;iqua  tii  gdditoe  ei^d  in  o  fttlJo  oi 
aa  refpectu  buiits  fubi:t  b,  aUud  ciTe.f  .^  cfie  pfnitotis: 


1 15  clTc  cft  ctil  rclb.Sed  ilUtd  no  eft  15.Sil  igif  accitta  > 
lc  ad  atiqd  qd  comicaf  ad  aU'gd:quo^  vnuqdc^  quancit 
eft  in  fe  relacii  cft  ad  id  qd  cft  retacii  ad  ipm  abfc^  aUa  re 
latione.-qz  boc  q6  of  rclauuii  eft  p  fc:qd  igif  eft  oictii  eft 
relatii  p  fc:t  inquatti  eft  pf  nitas  eft  rclata  p  fe;t  in  boc  g> 
eft  relata  p  fe  no  eget  retbne  q  f iat  relata:q2  in  fe  bs  gddi 
tatc  inteUecta  refpectu  fubi.f.qi  ipfa  cft  cuius  cii  inteUc/ 
cta  fiterit  gdditas  cgebit  rcpze  lentari  in  teltcctui  aliqutd 
aliud  refpecni  cuius  bocinteUigaf.@iaiit  15  rctatiiacci 
piaf  in  fignatis  babebitcecii  alia  repfenon  cgcns  al» 
cii:q6  fequaf  ipfu5:fed  ipfa  eft  ipfu5  cii:  vct  cii  app:opaa 
tti  fpeilUus  retbni8:ad  bocvtintcUigaf  eget  icelUgicu$ 
pittatione  atterius  rci:ficutgdditas  pf  nitatis  inqnantii 
pf  nitas  eft  retata  per  fe  n6  per  aUa  rctbne  U'gante.3fn  t^ 
lecntsenibsadinucnire  aUgditcrcaouo.q.aim  fit  ejc 
ea  ouo  q>  aligdadinuenire  ibzmatio  n6  fedt  necium^fcd 
aUu8  cj:  refpccnbus  fequetibus:quos  facit  iteltcct''.  ?n/ 
tcttectus  cni  c6iungit  res  cit  rebus  pp  oiuerfitate  refpe/ 
ctuii  no  Ep  neccflTcate.Scdin  feipfacftrctatiotno  p  tatc 
relationcaiiHsgdditasEfeitctligaf  refpccni  atterius, 
15  cni  funt  retbncs  multe  quc  comicanf  aliquas  ce^ncias 
gfen6peraliarelatione3Ccn:te:ficutc6tingit  bac  relb/ 
nc  c6feg  retbne  pfnitatis^t  ficut  c6tigit  retbne  leg  oifpo/ 
imonefcIc:qn6fcqutfipfa8rcspcraltaretatiotie:fedfe 
quif  el  pfe^q^uis  iteUectus  foztafl^cadittcniat  13  rctbncj. 
Ciiigif  notaueris  I5:tiic  ia  notafti  cp  ad  aligd  cft  in  ee  ta 
li  cfle:qd  cft  itetio cuius  13  eft  oiffinitio.t  I?  oifFinitio  no 
facitad  atigd  e(Te  nifi  accits.Ciicni  itcUccmj  fiierit  crit 
fm  pdfctii  modii:t  n6  faciet  Det>ere  e<ic  re  e  j:iften  te  per 
fe  vnicotungcntc  ttcr  ouo.oicicni  f  m  refpectii  n6  ptin/ 
git  nifiintetlectu.^ttud  iginir  eft  retb  intettigil7tUs:reta/ 
tioaiit  adinueta  e(T  id  q6  iam  oftendimus.f.cuiu8  ec  in/ 
quatiiitclUgif  cftiteltcctagdditasin  refpecmtdP^fo  ee 
in  intetlecnt  iquantu  itetligif  refpcctti  altcrius  bs  in  eflie 
tudidtl:tinintettectuiudiciit  fmq6eftin  tteltectu:non 
inquantiicftrclatio:piitaiiteflein  iteUcctu  relat6csad/ 
tmicte:qe  n6  itetlectus  itelbgitnifipp^pjictatc  qua  bs 
ttcllccnis  ciciUis:igif  adatigd  b5  ef(e  in  fingutaribus:'Z 
oftcnfuj  cft  ap  eius  ec  no  facit  ocberc  elTe  b  rerpne  refo/ 
niffiieftie.Tlecfequifejcbocvtoc  q6itelUgif  rclanij 
babeat  in  cfl'erelarionc.C1^ziiant  g"c  fun  t  piius  t  po 
ftcrius  in  tcpo2e:t  CiSeft  b^  vnu  eft  piiatii.&cditer  aU/ 
quaquefuntp:iu6  tpoftcruis  funtoiicrclbnes:ficutin 
terc(TeqnintetUgif:titcrintellectiiq6ti6  accipinir  ejc 
eflc  jjpo.Scias  aut  g»  ree  in  fe  non  cft  pus  nifi  eo  q6  eft 
fimul  cu  ea:t  13  fpes  p:ioas  t  poftcriojis  cxu  vtratp  fiic 
fimntiniteUectu.Ciicniptttaf  initcUectu  fo:ma  po:is 
t  fo:ma  poftciTo:is:itclUget  ata  bac  copa  ratione  tcidere 
iter  oiio  q  fiint  in  itellccni:qtii  13  copa  rariocft  iter  ouo  q 
funt  i  iteltcctu.S;  an  13  rcs  in  fc  no  eft  po::qijo  eni;  erit 
po:  rcB  quc  n6  b;  ee.-^igif  que  fuerit  oe  rclattuis  fm  buc 
modii  n6  eriteo:p  rctatio  nifiin  folo  itcUectu:nec  intcUi 
genf  ej:ifteret'nccPmblcp:io:itate;  .tpofterio:itatc.l3 
enipustpoftcrfcftccrtc  oe  itettonili^^iteUigibilib^^eic 
copationib^^-.qs  ponit  itetts  cj;  rcfpectib''  g  acgriif  rcb'' 
ctl  comparat  inter  eas  intcUccnis  t  oefignat  cas. 
CCCoplctue  eft  tractatus  tertius.^ncipitquartus, 
CCaptm.I.ibe  ^o:e  t  pofterio:c;t  oc  (ccptione. 

>  A^  tocuti  fumuB  Debisqucfunt 
y  11  tp  cntis  t  vnifatl  quaft  fpeciee: 
•nitcop5logDebisqucfuntcor  qfi  p:o/ 
p:ictatcst  accidenua  comitantta.p:iu9 
aiit  icipicmus  oc  bis  que  fitnt  cntis:t  ej: 
bie,  pirKj  DC  po:itatc  t  poftcrio:itate.  ;bi/ 
Jco  igif  gjqguis  ^:(ta9  tpofterioiitas  oi, 


n 


tmtatnmWsmodiettfifemffcconueniantbi  rno  ^t 
tunbjguitate.r.q:  poa  inqultu  dt  piteialiquid  cfl  q6  no 
tft  poflen'oa:red  nibil  eil  poHerioii  q6  nd  babeat  id  qd 
eft  pustfed  in  vru  vulgaripus  eft  id  qd  eO  ptis  loco:-!  tpe 
fic  vf  po:  -z  anterioz  ftn  t  in  rebus  babetib''  oidine :  ficuc 
eil  (•zius  in  locoidq6e(l^pfnqunt9pncipio  terinmato: 
crit  igit  qd  fequit  illud  pncipiu  fic  cp  illud  fcquct  id  q6 
r(lpo(tilUtdsi6atiteflpo(lillud:requetill6pn'".5aaiIt 
requutumfiteratillud.BuniliteretMmfitin  tepo:e  c6' 
tnrationepittie  indantfs  velpofttionecuiufVbetpiinci 
py:q|ttis  variet  in  pterito  i  ^turo^ricutrdfli.C^a  aiit 
tranltnutaueruntnome|ipitoa'tatis-i  pofleriojitatis  ab 
bia  pndpqs  ad  oe  id  q6  ed  ptoptnquiue  pncipio  tennt' 
0ato:bautpo!itasfuenico2dinatain  rebus  g  namtnic 
eozp^^pasedaiaUrerpcufube^rifubatiieric  po(tta  pnct^ 
ptwfed  fii  idiuiduii  fiierit^fltu  pncqnu  variabit ..  ioilr 
efl  in  eo:q6  efl^piquiits  pmo  pncipuKficut  puer  tft^oz 
viroii  inuentf  tn  rebits  pus  no  na^fed  ma^ilerto :  ficut 
neupmatamuficecuacc^ntejrctegrauivelcafurzco 

36  tjngentiaquociiCBniodoeueneriift.([ribeidetrafmata/ 
iterut  iUud  ad  alia.f.q:  vltimii  i  nobile  t  pcedens  etias: 
qnouis  in  ignobilitatepofuerunf  pits:pofuerunt  igif  ipt 
fa$nobilitate:(lcpnciptuterminatti:Deqfivnubabue/ 
rit:q6ndbsalterii:alterii  ^o  nobabueritnifigyb;  ptif 
mu  ill6  pofuenit  pu8:q:  pzecedes  efl  eius  modi  gp  bs  id 
q6  feques  no  b$:efl  igtt  pzecedeti  modus  i  augmer  taj'. 
«  oe  bac  maneriepofuerunt^s  eu  cui  feruit  t  gtibernd 
to:e(hvelelectio:volutaseniacciditgubematozi:tflon 
gubernato:nec  accidit  gubnato:nifi  poflql  acciderit  gn/ 
bemato:t:mouet  igit  votiitate  gubernato:i8.i(ri&einde 
tranfmutaueritntiTUtdadidq6b3bac  pftderatione  re" 
eendi.3d  ent  cuius  effe  efl  p:ius:^uis  no  fit  fc6m:fc6m 
vero  non  b^ilUtd  eenifi  q:  pamu  babuitefle  pus  eo.fo/ 
fueriitpus  aUo.fu:ut  eil  vnii:ad  boc  ent  vt  fit  vnu  no  dl 
necelTee(Temultitudine:f3adl5vtfitmultitudouiecel1e 
cileevnu^iBndedidQ^vniiDeteemultintdinivrnon 
t?etfedq:egeteoadl5  vtmultinidobeateiTe  per  copa» 

C  rationeeius.(E2^eindetraihtlerantilUtdadbabendu5 
efTeaUo  modo.Cu  eni  fiierint  Duo:quo;:  vnii  no  babtte< 
rite(Tecj:altero:fedcrfcipfo:velejcaUotertio:fc65vero 
babuerit  e(Te  ej:  boc  pmo:tiic  babebit  ottobns  modis  oe 
bitii  eendi:q6  no  eft  fibi  ej:  feipfo.fed  b;  qcfe  pofTibiUta/ 
cem: vno  vt  p:imii  ftt  tale  vt  cii  babuerit  e(Te  fequat  ne' 
ceiTario  ipfum  efTecaufa;  necelTario  e(Tendripfu3  fc6$  c  % 
tuc  pumii  p:ius  e(t  in  efTe  15  fc^o:-:  ob  boc  no  re^tgit  tn' 
tellectus  vUo  mo  ofe  q?  cu  petras  mouit  man  ii  fua  mota 
eHclauis^autDfeq^petrusmoueritmanii  fua.i  oeinde 
mota  eft  clauis  refugit  aut  Df e  cp  ca  mota  efl  clauis :  pet 
tms  mouie  manii  fua:$ui8  oicamus  g»  cu  mota^efl  cla< 
ais  fcimus  petru  ia;  mouifTemanu  fi'i:qguis  igit  vtercj^ 
monts  fimulbabeatee  in  tQe:tit  intcirs  attribuitvnieo/ 
rii  poutate  *:  alteri  pofterio:itate:eo  cp  moms  fcdinoeft 
caejTendi  motu  p^io^is.^^mmo  monis  po:i6  caefl  eendi 
motu  fc6ltlo  efl  en  t  loge  aliqua  re  eiTe  que  cu  babuerit 
efic  nccio  ocbeateiTc  vna  ca  aUaii'':':  impofee  aligd  ee 
ei9:vt  fit  vna  ca  alteri'':':  illud  no  beat  eecu  co.  !o{  aute 
ipfaeentiaetus  fueritcoditio  ipfu$eendicam:tuc  q^diu 
ccntia  cius  babuerit  ee  crit  ca  ■:  occafio  eendi  fc6m.  Sj 
(iipfafuaeentiandfitcritcodinoipfu3  eendi  clnumnc 
ipfumBfeeftfic  gjporeeftremeiTee^eo:':  poflibile  eft 
no  efTen  ncutrii  eo^  Dignius  eftaltcro  ad  15  .Sitreriam 
q6gcncrat  poreeftelTe^-zpofTibileeft  no  cfTe.Tlon  enim 
tnquantii  eft  pofTibilc  no  ee  bseffe^nec  inquatu  poffibile 
eft:vttlUtdgeneretilludattrflntitee  buicqtn  res  qua$ 
pofiibtleeftcf1e:ndeftobbocq6pofribileefttlla$  gtldn 


Tlbnmam  '* 

db  tlta.P  eniqdpofTibifeeftfefpfujficrialifcnacft  fuflfl» 
ciens  ad  15  vt  res  fit  per  ilUtd.Cii  aute  ipfum  fuii  ec  ftie/ 
ritpoflfibiletno  fuffidC6:aUqti  mnc  rcs  eritcti  co.":  a\i> 
quado  no:-:  ntnceius  coparatio  ad  id  qd  crtt  vel  no  erir 
in  vtratp  Difpone  vnaerit.Joed  in  Difponeq  oifccrnitur  6 
eiTeanoeenocrittaUsDifcretiaqUscft  oifcretio  copa' 
rationi8qeftcaticiipo(TibiUtatcfuaenendipcrcam.f.e 
quavariatDifp6n6e(TendicatU5ecam:^ui8po(Tibile 
fitipfumciTcpercam^igitpofribiUtasrcmeflendiQcas 
quatii  ad  ipfa^  efTendii  per  illas:-:  no  e(Tcndu3  per  illam 
vna  eitix  cuiits  coparatio  fiterit  ad  cfTendii  re  per  illam: 
1  no  efTendu  re  Q  2  lla  vna  ipfa;  ee  cam  no  eft  Dign  iU8  $ 
ndeecam.5Sedcermsitel&fadtDeberel5efTeDifpdne 
qua  Difcernat  fuu  eeeilla  a  fuo  no  ee  p  ilta.!oiaute  faet 
ritillaDifpofinoetiaqfaciatoebereeebac  Difcretion^. 
i^y  oi^  fiieritatmbuta  caet  batHieriteetuc  totaUtos 
eentic:':  eius  q6  adiungit  d  erit  ipfa  ca:ante  bocaut  em 
tiaeratfut5mcaUtati8:ierat  taUs  Q^pofTctverefierica: 
lio  15  ee  nderattiiceecae:fedcu  adiiigit  eiaUud  efleej: 
eiu8c6innctionefitca:ituccatu03efTeQtlla:fiueilUt4 
odiunctii  (tt  volantas:fiuevotupta8:fitte  na  c6tingen6.*t 
fifio^fiueaUgde^trinfediparaseiTecaUtarie^iciifiterit 
eiufmodi^aeniete]ceac3tU3  fine  Dtminutione  codtrio/ 
nisiDebebitefTecatii^igiceiTeoiscarinecefTarioeftats 
eiTefuecaufc^^zpgefTefnecaufeneccfTarioeftefTcfmcaii 
fati:i  funt  fimulin  tepo:e  vel  f  ntellecm  vel  in  algs  vtno 
bintfimulin  refpectubabendiee:efTecniitUu8  no  jptte^ 
nit  e>:ifto:qui9  illud  bs  acquifitione  efTcndi  que  non  eft 
ej:  ene  iniasii  binceft  acgittio  efTendi  queeft  e^:  ee  ilU*''» 
3flUidigit  eftpuecoeanoneacgfirioniecendi.  (nSiofi  c 
aiit  Di):erit  q;  poftql  vniiq6c^  eo^  fic  cft  9)  cii  vnii  eo:ti 
fuerit  ei^t  1  alteru:i  cfi  remotu  fticritvnii:remouebic  al 
te;::tiic  no  eft  vniieo^  ca  i  alterii  ca  tii:eo  q>  vnti  eo:pno 
eftDigntu8efTecamtneiTeqpialtem3.'f^e^ndebima» 
ad  boc.fed  poft$  confiderauf  mus  quid  cotineat  fenfus 
buius  qdni8.f.qtft  no  eft  veru3:vt  qp  vnumquodUb^  eoi 
rumbabueriteiTebat>eatee:iaUeruftneDfia  i  Diuerfi/ 
tate.foenfitseniDecu3  itelUgit:autcu3ee  vmnfcuinfls 
eo^  acc^uifints  foeritDcbeat  e%  boc  inecvt  ia  fit  acgfitii 
ee  alteriu8:aut  cu3  ee  vniufcuiufls  eo^  acgfitu  irterit  in/ 
teUecm:Dcbeacatterii  acqri  in  itetlectu:autcu  ee  vniuf/ 
otutftibeteo^acgfitiifueritin  intellecm  oebeatcjcboc 
Vt  altcru  ia  acgfitii  fit  in  ee:autvt  cti  vnii  fiierit  in  efTeal 
teriiacqfttiificinitellecm.l5eniverbiiciivel  qitin  b^ 
locis  eft  coe  i  Decepto:tu:Dico  igit  ^pinu  eft  fatfu^r:  no 
cocefTus:  vnu  eni  eo^  tantii  eft  q6  cii  ac^utfitii  ftierit  o$ 
ejceoacarLattcru.^mmoca  eftqacgrit  diaccifitu  fite/ 
rit  catii.Sc6m  io  no  eft  certn  ei:  Ete  caenqiii  no  cu  fue» 
ritca:D3ine(Tccaufatuacaric)cfeipfovelfinecaufa:qtft 
ft  ipfum  iam  acquilitti  cft:tunc  no  Dcbuitin  efte  acqm»' 
C3ufavtbabeateffecaufa.l&cdcritq?tUudia3acqutfitii 
eft^ifufFicienseftftbiadfuiiefTcpmiuteQ^DJcimusfas 
aoimfirii  eft:nd  intetUgimus  q>  p:eter^t.CrJConiunctio  _ 
aiit.f.ciieftl5eftilludcertiftcate;cpflrtecaufatt  oaobue  > 
modi6.pmo  g?  cii  cae  fiicrit  acquifita  efTentia  no  eft  boc 
DebitiieFacquifitionecaufatt&c6o9'rdquetam0ca)' 
fitacft:impofifibileeftDct>ercciTcfuu3  eiTe  acquifirione 
reiqponedaeftacgftta.Tlos.n.nd  tteUigimus  perBg» 
Dicimttsacgfitaeft  fcnfumeiu6:fcdaUasDuani  Qtiun 
uifionis  pma  eft)^a.potcs  en  i  Dicere  07  cu  ca  fiterit  tn  itet 
tecm  D3  acgri  catii  eius  in  efTcrcui''  ipfa  eft  cl  q  eenttant 
initellectu:ietiacucatiifiteritt'nintetlecta^etacqut/ 
riin  intelUt  eecae-.e  fc6am  ^o  qeft  qrtu  xndn&  Ditriiib/ 
nis  certificat  cua  Dictio.f.Q>  di  babuerit  ee  caufanim  te 
(tif(cabtturiteUectU03)caei^oinoacqui(iaunefte(fe 


7 


ffne  Oubfo:q  aliqni  erit  in  {tcltecni  poft  catij  no  tin  in  tc' 
pozctnecfcquit  ccrtificarimebm  vltimii  iftaru  ouaru; 
Oiuifionii  quecotincnt  in  qrta  g  id  q6  tu  ia  notafti.0i' 
mirrin  mebio  qrtotq:  ca  remota  fticrit  ca  remouct  cau 
fatii:fcd  remoto  cato  no  remouct  caScim''  aut  q>  ca  ia 
remota  cft  in  fccii  pomit  remoueri  ca  tii:q:  cii  nos  poni^ 
mU9caurat(ircmott]:idponimu8idq6nccc(rc  eil  poni 
ciicoin  potciia.f.qtnip5  cll:cu(usfttK>iTtbili9  fueritrc/ 
motio  no  cft  polTibil(8:nifi  q:  rcmouct  ca.®  ed  no  remo 
ciocativelpofltio  eiuacftcd  rcmotionio  cac  vtpofitiof 
tiis  eiu9.lNemotio  i?o  catfceft  fignu  remotioni9  cac:':  po 
nrioeiusert  fignu  pSnig  cP.'ftcdeam'gadid  vii  wfcef/ 
fl[mu9.£MC0  igf  f oe  foroncqoni6:q:  15  cp  cqo  attribuivni 
copcalitate:ndcftq(tvnDeo;£fttoi0niU9caUtateq|al 
ru^cog^funtifimulie^lia^fcdq^vnucoipponimuseflie 
tttud:cuiu8eendo;c^paiiud:redcitalio:aUeru  ^o  po/ 
nimu9e<Teillud:cuiu9ce:iicutndvariatnificuc(realte 
riu9:iiccft  t  p  aliud:ftcoebC9  ccrtificarioe  b9  qneftide. 
CCOubitat  aiit  15  oc  potetia  %  acturqd  eo:u  fit  pu9  «  q6 
pofteriu9:cognitiocni(fto:pvaldenccefrariaeadcogno 
fccdii  id  q6  cft  pu9 1  pofteriu8:q^ui9  {Xitetia  t  acRi8  fint 
cc  accidentib"  ec':  oc  c6fequctib'^eiu9:t  oc  bi9  q  ocbca 
fdre  ibi  vbi  cognofceg  oifpdnc9  cfTc  abfoUiti. 
CtCaplm^n.CJC  potentia  i  cflfectu.-t  fo:titudinc  i  oebili/ 
tatcrzftabtliter0lTemainoibu8generati9. 

X^fxtK  itcll^tocftnolcpo^^pmiiipolne 
IgrlUU  rutttcntioniqeftiaialib^^ejcqpiit 
^uenirc  actionegvalide  q  (tint  oe  genere  mo 
tuiKnecfuntfepiiTimein  pterir(ptx)ibu9t  fua 
Jcytatitate?  qlitatccuius  priii  vocat  dbilitaS: 
1  cft  quafi  ougmentu^  vebemetia  intctioni9  quecft  fot 
timdo.t^.cumaialeftei9:,g>J5«enitejccoactio:qnvule 
«no  ^uenit:qfi  n6  vitlt:cuiu9  priii  eft  in  pote'tia.  (Etx/ 
indctraftulcrurab  15  ad  ttetionequecftpotetia  oiificile 
paticndiifadlefadcndcalioquinciciagcretactiones'; 
motionesvalidaa  accidcrerpati  etia  ab  ilji^:^  tuc  pafTio 
7  oolo:  g  acdderet  ftbi  ab  ill»  aduerfaret  d  ad  coplcdu 
fua  actione.3[nquantuenJpatit  pafTionefenffbili  oebet 
vtagat  ocbilio:e.i3edfin6|»tit  of  bfe  ^tetia.3[nqua' 
tiiigif  nopatiffigniicftitentionisqud  pmii  vocauim^ 
potcntia.CC^^>^deimjx)fuerunteam  nomcn  buiue  in/ 
tentioni8.-ita  vt  inqudtu  no  patit  nifi  paruit  vocct  potc» 
vx^ws  niNl  agatCTJbcindc  r^  que  no  patit  vllo  mo 
dopofuerunt  oignio:c  15  noic^z  ideo  oifpofitionem  eius 
inquanti]cftficvocaueruntpotentid.(l.£)cindefo:titu 
dinemipfamquceftoifpofitioiiMaaialie:e7;quaeftcivc 
agat:fedn6agitvelj?ptcrappctitiJvel|)pterpuatione$ 
appetiai9<:rcmot{oneinftfo;^pofuerutpotentia3:cog' 
eftp:incipiumciTcctu8.([:£)e{Rdepl5itranftuleruntno 
men  buut9potetic?la)caueruntdrcaoem  oifpofitiones 
que  eft  in  aliqtto  pncipm  variationi9  ab  illo  in  aUud:in/ 
quantu  illud  eftaliud:q§ui9  no  fit  ibivolutas  adco  q>  ca 
lo:c  vocauerunt  pdtcntid^coq?  ipm  cft  pndpiiivariatio/ 
nis  ab  vno  in  alter(i:iquantii  eft  alterii:ita  vt  cii  b6  mo' 
ueritfeipfum  vcl  medctur  fibijpfi^tipfe  fncritpncipiu; 
V3riationi8afeinfen6fitt5iquatuipfecftrec(pic9me/ 
dicationeimotiirfedinquantii  ipfceftaltcrrquaficnim 
ipfe  eft  ouo:quo:u  vnu  b$  poten  tia  agcndi:-:  altcru  babs 
potentid  pan'endi.^vf  q?  ouo  ipfiu9  fintoifcrcta  in  ouas 
Cte8.^igfa.q:  res  que  mouet  eft  in  aia:'Z  rcs  que  moue 
tu  r  eft  in  fuo  co:po:c.3[pre  cft  igitur  mouen9  per  fua  fo:/ 
ma^tmotuin  ruama.3fnqudm;igit  rcdpit  mcdicina;. 
eft  atiiw  a  fe  iquantii  mcdet.CL'ibeindcpoft$  iueneriit 
re  q  b?  potctia  fm  cocm  vfum;fiue  fi  t  fo:titudo  fuic  vc/ 
bemetia  potaieXnautno  eft  pditio  illtud  potetie  vt  ej; 


Capf,      n* 

eafttagensin  cfkaxM  inqudtiteflpoietfaibspotlra^ 

agenditpofTibilitatendag^itrdfumpfcrutnomepote 

tie  ad  pot  itate.'(^cigirq  eft  in  termio  potfitatis  oipmtC 

elTeinpotctiatpofTibilitaterccipiedit  fuc  poffibilitat}: 

vocauerunt  potctia  pofTibilitati9.(]ribdnde  pfcctiones    % 

buiu9  potetie  vocauerunt  actii:qguiB  no  fit  actu6:f3  paf  / 

fio:fic  motio  1  figtiratio:^  atia  \>^'.x  q:  ibi  fitit  pncipium 

qd  vocat  potetia:':  fiiit  radijc  pma  q  vocat  t3  nominc:^ 

ccrtcn6cflni(iactu8:i6t5cuiu9c6paratioadid  qd  xo» 

cat  m6  pot^tia:eft  flc  c6patio  actua  ad  id  q6  vocaueriit 

anaquitus  potctia:vocaucriit  noieactue:^  itclligiitper 

(utu  acgfitioneeendi.-t|ui8  illc  fit  pafTiovct  aliud:cL6  no 

eft  acf  ncc  |M(Tio.boc  igit  cft  potetia  paflTua.  (r^li<iud« 

^  aut  voc^t  po*  bonita8 1  vebemetia  iftoip.(n'6eome 

tre  ito  poft$  {nencrut  g^aliqUneacft^cft  tat^oiiufdas 

^dratua  aliq  eft  o|  n6  p6t  cfTe  tatU8  itlfUB  qdrati:po(tie/ 

nmt  iltud  qdratu  potentia  itlius  tinee:^fi  f  tludfit  aliq^ 

pofTe  eiu8:t  pcipue  q:  imaginatus  eftaliqnie  eo^.-q7  qua 

dratus  eft  ^uenicns  C!|:motuilliu8  iixcmm  cofilc  fitx. 

i:itautfderi9potctid.'iamfde9^te:tfcie9  op  fpote» 

eft  vet  ocbilie  velitleg  eft  faciti9  vdnccenariusadpa/ 

tiedi)  vct  meftira  tineari9:cii  n6  eft  tat?  mefure  fupficiai> 

lia  pofite^ieicbis  oibU90ubitaf  oepotetiaque  intettigi 

tur  fonitudo:tiutat  eni  q^ipfa  no  bseenifi  cd  cftcfufmo 

di  q>agft:t  eicKq?  no  agit.£um  aut  cftd^^q^  agit  tttt  noit    C 

vf  ee  fo:tf tudo:boc  aiit  no  eft  cer  tii:q:  fif5  rce  q  tift  agit: 

dgit  no  votce:t  no  eftatiaiiue  appctee^tucilUiid  nccdt 

potentia:ncc  fo:ntudo  f m  bac  itcntione.!3i  oiitagit  vt> 

htntatc^^zcft  voUtntaeppctua^fic  g?n6variat  eecaufali 

nec  p6t  variari  variationecentiali:tuc  a^t  per  fonitudi 

nc:qtoiffinittofo:titudinfe:quaetiguntiftioifrinireeas 

inuenitbic.!5enipofTccftd:vragatcumvotnerit:7non 

agatcitnonvotuerit.@edvtracBiftarucftc6dirionali9. 

r^vtcii  voUieritagct:zcunolucrirnon  agct:?  bccnon 

recipiuntinoifr6nefb:timdinienififmg7fiirb^rbe/ 

occ.TIoncftaiirccratudobfporbcticevtfiti^rcpetitiQ 

antcccdeua  vltomodo  vetccmntdo  catbego:ica:q:  no 

ficertafucritnfaoictioquccftcuvotucritnonagct:feq* 

tur  certii  efTc  cii  n6  velle.TIec  fi  fatfum  fiierit  cus  noUe 

vllo  modo  facict  ocbcrc  falfa;  cfTe  noftra  oictiones  quc 

cil  di  nolucrit  aget.boc  cni  idudt  q>  H  nolucrit  n6  agct: 

ftcut  cu  voluit  agctxu;  autc  ccrtti  fuerit  g>  cus  voUicric 

aget:certu  crit  qp  cii  a^t  ia  voluit.f.cii  ogit:agit  inqtian/ 

tiieftpote8.Cem'iigiteft:q:cunolueritn6  agct.t  aiin 

nocg^tno  voluit.-^  in  boc  no  eftaUquid  qcquo  requac 

g;  noUt  1  veU't:g6  faris  notu  eft  fcieti  togicd.  (L  t^cc  aut    ^ 

potetiaqueeftpn'"  montiitactionii;q(U[  ecomes  rcna/ 

Utati8iimaginarionf9:tquedaqucn6cftcomcecarus. 

Oueauteftcomeer6naU'tari6tfmaginationiequafi  fic    ^gj^ 

eiufdcgiiiecuitli^^penccnivnapo^p^tfciri  b6:tn6bo    £a,t,g», 

%  qp  oeiectat:t^  molcftatcftimarc  vniiie  virtutie  eft :  •: 

oino  cftimarc  rc:':  ciua  prf  it:  vnaquetp  cni  baf  potcria/ 

ru  eft  potetia  fug  re:':  ivv^  eiue  priii.0ed  ccrte  no  cft  per 

fifcta  potetia.f.pncipiu  pfccteappbendedi  in  actu  varia/ 

tioneabvnoinaltcrii:fmg?crtalte:pnifi  cus  adiuncta 

fiucrit  ci  voliitaa  ^uenics  c:c  fnia  eftfmabiU  requetc  ima 

ginauonc  c^cupifci^biic  vel  irafcibile  vel  c%  fn  ta  ttclligi/ 

bili  fequete  co^tatione  itclUgibile  vrfo:marioncfo:mc 

itelUgibiUs.  Cii  enicomee  ciue  fucrit  illa  vo[untae:nec 

ftierit  votutae  ifirma:fcd  pMpta  pairrctibue  otbite  ciuc 

facffitoebercmcb:amoucri:fitfincpubio  icfFcctu  pn'" 

oebite  actioid.iSi^rimtie  eni  g?  ca  in  tcri?  oii  no  cftca  oc/ 

bedi  reefTe  p  illa  catfi  no  b?  effe  p  ili  j:ari  bac  aitt  oiflpo/ 

ne  no  eft  volfitae  nifi  DebiUe^q:  no  cocurriit  oubc  igit. 

porenrieqcomiranfrarionaUtatcpcrfcc):pittarionefu} 


patfentieteje^aetueludabillisnoocbeteffcintaUco/ 
par()tione:vt  cfi  cgerit  in  illud  agat  g  iUud:rtc  vt  agat  z 
illud  cii  t|7re  adbuc  ftn  t  potetie:':  oino  c;:  eo  gp  obiiiat  po 
t^ie  p9ciett:nd  fe^tur  vt  agat.foi.n.e^ea  Tola  oeberet  vt 
«gcret  oebcrct  ct  g  B  vt^enirct  ef  ea  oue  actioes  '^r. 

£  ^ea  q  fiuit medta  iter  ea6:q6  ed  fKuolnXii  aiit  fnerit  fi/ 
cutDixim^ctiic  agctnecc(Tario.(n  ©j^tenc  q  fiitin  eie 
q  riit  ejc  ronalitate 'ZimagiHationecii  imag^natii^erint: 
1  obuiauerint  potetie  patie'ti^fectio  ocbebitceactio  ibi> 
eo  Q)  nd  ellibi'  voliitas  nec  electio  q  e^pectct  .iSt  at  fue/ 
ritaligcftqd  ibi  qcpectec:fo2tafTe  na  erit  qd  e;:peaat:  fed 
li  cguertt  na:tucn3  ilUt  crit  vcl  pncipin  rci  vrge  pncipt): 
^ndpiuaiit  eritc6pofitit:q:  eo  qt>  ptertjtri  cjc  eo  qd  cft:^ 
fiicerkolifevoliitaafpcctate.voifitae  it  oiffert  ab  15  iw 
qaitCi  kit&i  at  cii  po*  paiTiua  obuiat  actiuc.Djvt  pafllo 
^ueniat  in  bie  reb^^^tuc  ipfa  potetia  pafTtua  efl  perfecta. 
C^o^n-pafrCaliqneflBfectaaliqtiijnefccta^i^aUqji 
cfl^pin^  aliqii  remota.^n  fEmate.n.po"  c  vt  fiat  vir:  i 
in  pbero  ct  po*  e  vt  f iat  vir.jSs  po'  q  cft  in  fpmate.  eget 
Vt  obuiet  (ibi  ct  po^pus  mones  ad  aUud  $  moues  ad  vi 
nUt3te.opus  efbt.t>tpU6trabatadeffectii  aligdqd  no 
«fl  vtr:'z  fic  oeiHdeodaptabif  ad  trabedii  ade^ectiivip 
mtidimcpo^n.virip^lTiua  15  efl.^n  fpmateat  certitTi/ 
iiie  nd  e  adbuc  po"  pafTiua  viriUtati8.5mpofTtlxle  eft  .n. 
ta  no  fgma  foerit  ^ma:pattat  od  ecndii  vip.  &i  qi  fait 
in  eiaapo''  fteri  altud  ^  fpma.^  pofT  15  mutaf  ad  i[i6:9 
et  i^a^pue  erat  in  po^:iccirco  mapmaeiloiain  po^0s 
oligd  dt  qd  cu  ven  it  in  eamimpedit  eam  ab  aUo:  t  tunc 
necefle  efl  remoueri  ilUtd  a  quo  impedit  :i  aUquid  ef  1  qd 
eit  venitinea3.ndtmpediteaabaUqno  aUo.fed  egetaUo 
cp  adiungat  fibi  ad  boc  vt  copleat  adaptatio:'z  bepoten 
tfefunt  potetieremote.(j7i>2opinq  verofuntqnoeget 
fibi  adiiigt  vnl  potetiiactiua  ante  aUa  potentia  actiua: 
C  qua  patiat  :arbo:.n.nd  e(t  ctauis  in  po^j^pinqua :  quia 
cget  vr  pus  ftbi  obuiet  potetia  actiua  pter  potetia  aaitta 
oita  fit  clauis  q  cft  potcria  Icid6ii,fccadi  i  Doladti  pofl 

^  p  adoptat  ad  ixitiedu  ab  obuiatoe  potetie  qua  fit  clauis. 
(Tl^otetia?  aiit  qda  funt  q^ueniut  ej:  na  t  qda  que^/ 
ueniut  ei^  ofuetudine:':  quedd  e^  artilicio."Z  queda  e;:  cat 
(U.oftaiicidq6.puenitei;artifido  ab  eoqd^uenitejrco 
fuetudie.'3(n.n.qd,pucnit  e):arufido:e(l  id  in  quo  ad  age 
dfie^matcrtjs.egcmits  inftfis  tmotibus  •zaiaacgritejc 
boc  aptitudine  q  e(t  fibi  qfi  (it  fomia  ilUus  artifici^ :  que 
aat  funt  g  pfuetudinerfuntea  q  adueniut  ex  actioibus  q 
nd  eget  tUis:c^  no  ^tenitit  nifi  ei:  ^ttpifcetia  vel  ira  vel 
fni9:velbabet  inetsintetton5adbitcfineiii.fed  poflctt 
^lequiteas  finie  qui  cit  pfuetudo:^  no  fuit  intetue:f5  nec 
fitit  ^flietudo  ipfamet  ff abiUdo  fozme  illa^  actionum  in 
aia  t  fo:ta(Te:ft  ita  no  eritf (ni.no  erunt  iftrumeta.ncc  ma 
terie  oefignatc  eo  g?  non  eft  cqlc  boie):ercere  amblutio/ 
nemte^cercerecarpentarileo  mo  quo  oipmus.  5nter 
beceaim  ouo  nraUii  interefl.  oeinde  cfi  13  (i  oiligc  ter  ot/ 
tederisacg(ittopfuetudini8tartifici)Oucrtunt  advnii 
ttio<iu.(C'Potetie  vero  q  funt  q  nam:queda  funt  in  coz/ 
po:ibu8aiaUii.Quidaaiite>:anttquis  oi%emt  potcntia 
efl  (tmul  cum  efrectn:ncc  piccedit  eii:'Z  ^m  boc  Di^erttnt 
«lil  pofterio:c8  g>b  Duo  motus  funt.QuigbocDijcit :  vf 
tiTafte  qp  fcdcns  no  elTpotes  furgcrc.f.q:  no  elt  pofTibfle 
innaeius  vtfur^tinterimoumn6furgit.gquom6  fur 
get:i  q6  noefl  in  na  Ugn  i  vt  oolet  e]c  eo  po2ta:quomodo 
igifoolabif.^zquiboc  oidt  ndcHpotes  (ine  oubio  vtvt/ 
deat  7  inf^Mdat  fepe  i  vna  oie.igitur  certiiTime  erit  cccus. 
|Si  igitur  nuUi  rci  que  no  eft:eil  potetia  cfTendt :  tiic  im/ 
poftibile  eil  cam  efTCjd  aitt  qd  poffiWle  efl  cfTcpofTibi/ 
leefVndeirciiUoquinflecefleefmcfrerg;  ailt  poflibile^ 


BtcmSmx 


8? 


e(re:ncceiree(lTtvel(itaUquidvetnoii{taUquid.SiflC 

fiterit  9Uquid:necefTe  efl  tiic  vt  aut  (it  fubm  rei:cuiuB  na 

efl  vt  fubfiftat  in  eo  fua  fo:ma:aut  vt  boc  fit  ft  tr  rcfpcciu 

fUL-ficut  albcdo  qua  ponfibile  cfT  efTe:'Z  pofTibile  efl  no  ee 

quani$  in  fe:nece(Te  efl  igit  B  cfTc  re  que  eii  efl  vel  fit  ep» 

(ies  p  fe:(ic  vt  (it  pofTibile  fuii  cfTc  qciis  ^fe.  vel  fit  ficut 

cttm  e^ttin  aUo  a  fc.Si  aut  pofTibile  buius  intcnoie  fue 

rit  vtpofTibile  fit  ipfum  e(Te  aliquid  in  alio  a  k.tac  pofTi/ 

bilttas  fuiefTeerit  criam  in  alio.  Opo:tcbit  igitur  vt  ill6 

aUud  babeat  efTe  at;  poffibiUtate  cfTe  bui'''z  ilUtd  (tt  fub/ 

iectum  dus.  !5i  aiit  ftterit  (tc  vt  cum  fiterit  fir  exiis  per 

fc  no  in  alio  a  fe:nec  oe  alio  a  ie  vUo  m6:nec  fit  pedcs  ej: 

aliqua  materia:p:ita  vt  pf^imaf  in  illa:  vcl  cgcat  iUa  i  ali 

quo :  ntnc  pofiibilitas  fui  e<(e  erit  p:ecedene  ipfum  non 

pedesej:aUqua  nia:neq?  eicaUqua  fuba:eo  qp  iUa  rcs  no 

pedet  e^  aliqua  re:igif  pofTibilitas  fuiefTe  crit  fuba:  quia 

eritreebii8e(TeQfe.Si  aiitfuiiefTcpofTiMeno  babu&' 

rit  effexnt  riic  no  pofTibile  i  ipofTibile:pofi$  igif  eieji 

(htpfefi  utporituefl:tiic^fubaefi.@cdpo(tq^fuba  efh 

tiiceHilUqnidditasqnoeftadaUquid  ej:eo  q^fubano 

efi  ad  aUquid  p  feipfam.fed  accviit  ei  ad  aUquid.buic  igi 

titre)citriEfe:dtetiacfTeampUu6p:cterfuiim  cfTc  pofTi.' 

bi[e:quoeflrelanuum.Tlofleraiitfermocft  oe  ipfo  fuo 

efTe  pofTiMe:^  oeillo  efl  nodrum  iudicium:qd  non  efl  in 

fuBo.!oed  fm  q?  nunc  of  poninir  cfTc  in  fubo:q6  eft  ico/ 

ueniens:igintr  no  pot  cfTe  vt  eicp  permanet  cj^iflcns  per 

fe  non  in  fubo  nec  oe  fubo  vUo  modo  (it  effe  pofl  no  efTe: 

fed  05  vt  pcdcat  aUquo  mo  t%  fubo  ad  boc  vt  fit.  Ca  aiit 

fiieritresqueeflejnftesQfc^fedeft  e}:aUquovelcu  efTe 

alterius  a  fe:p2imi1  vero  efi  (icut  coi}^q  qd  eft  e>:  f  le  i 

fozma.@eciidume(i:(icutanimerationalc8  cum  gene/ 

ratione  coipo:;::  tuc  pofTibilitas  fuiefTependcbitab  illo. 

Tlon  q^illa  ree  in  potctia  fitefTeco^pue  albii  c  potcn  tili 

necq^inillafitimpjefTapotetiaefTendt  pofTibiUtatc  al/ 

bedinie  in  fuBo  in  quo  impymif  albedo.  fed  ftc  vt  vcl  ba 

beat  efTe  ca  eo  vel  cum  oduencrit  ei  aliqua  cifp6:igit  cit 

fit  co!pue.^.gfa.fiatt  ignie  cti  ftt:n6  eflpofTibiUtae  fui  ce 

nifi  vt  fiat  ej:  ma  1  fo:ma:igitur  poftibilitas  fui  ee  babet 

futjm  alicuius  modi.i  boc  cfl  eme  ma:  igitur  res  ej:  qua    — ^.  _^ 

aUquid  fitpzimn;  eft  fo:ma  quc  f it  in  m§  ■:  fit corfujs  ej:    1.24;  ™^ 

c6iuncttt>neeantm:matcrie  vno  modo:-:  fo:me  alio  mo: 

ata  quocp  noj^ncnit  criam  nifi  per  cfle  fubi  co:po:ali6,i 

pofTibiUtas  fuicfTe  eft  in  illo  Cjcifbee  per  illud  ^pter  boc 

op  ilta  ma  app:op:iantr  ftbi:t  q:  aia  non  babet  efTe  poft 

non  cfTc  nifi  cnm  ftieritce  co:po:p  fm  modii,ccmi]ctici6: 

pquaadaptaturfieriinftrumetumdu6:'z  pqua  oifcer/ 

nitur  certimdo  fue  noue  inceptionie  a  p:imie:  n6  g?  cer/ 

timdo  du6  (it  in  illa  tiic  aim  fiterit  in  illie  co^po^ib"  pof/ 

fibilitas  buiue  c6mij:rionis:erit  pofTibiiitoe  eflendi  aia?. 

CLOuineauitco:pu8aquo^uenitacrion6  p  accidcns 

necg  P  viotetiam  alterius  co:po:i6agit  p  aliqua  potetil 

queeftinco.fieaiit^ucniatpvoluntatciEelccrionem 

manifeftnmeft.actioveroqnoneftg  voluntatcm  ncqi 

p  elecrionem  vel  pzouenit  a fdpfa:vet p:ouenit  a  re  co:/ 

po:3Uque  oifTcrt  ab  eo  vet  a  re  no  co:po»U  oifTerete  ab 

eo.0iautp:ouenitafeipfo  ipfumaut  pnenitatm  alqs 

cozpo^ib'  in  co:po:dtate:  ■:  oifFcrt  ab  eie  in  boc  q>  a  fe^)* 

uenitiUaacrio:titcinfttaefTentiainteIliginire(TeaIiquid 

flmpU'u6fnp:aco:po:citatc:q6eftpncipiii  ilUue  acttoie 

obipfo^-zboceftqdvocaf  potetia,!3ivero(iterit  13  pcr 

iUudco:pu8:tiicbactiot)uiu8Co:|M«i8  erit  perviolcn/ 

tum  vel  paccidens.3fa  aiit  pofita  fttit  nec  p  violentiam 

alteriue  co:po:t6  nec  pcr  acddens.Si  aiit  ftierit  e  re  no 

cojpoyilcs  feparata:nece(Tc  eft  tuc  vt  15  co^p"  fit  aptii  ad 

biri^edtiilUidmedtitabiUofejjatovel  Q;boc  g>  eficov 


2lfeet3*    S!raceaftt0 


pttd.vel  ec  potctia  q  efl  in  ipfo  vel  ej:  potetia  q  cJl  in  Uto 
fCEatoSi  vo  fUerit  ej:  boc  cp  cft  cojpiiB:tuc  oe  cojp'  c6/ 
uenit  in  B.S5  fi  fnerit  c]c  potetia  q  eft  in  tpfoitijctlla  po' 
tctia  eft  pncipiii  ^ucniedi  illa  actioneab  ipfo  i^^iiis  oc 
fccd3tafee3tovelgeiu8adiuto:iii:velq:el]'  pmu  eiu9 
pncipiiiin  ipfo.Siautfticritejcpotetiaqeftinilio  fepa' 
to:tiic  vel  ipfamet  po^  faciet  Debere  I5:vel  ppn  ei^^volun 
tas.Si  aut  ipfamct  po'  facit  oebcre  boctunc  ncccfleeil 
Vtboc  oebeat  eflfe  ab  ipfo  eode  co:pe  ^pter  aliquod  p:c/ 
dicto?J:t  redibit  ro  ad  pncipiii.Si  vo  fucrit  g  volutatc;. 
neceiTeefttiic  vtillavoliitasfitpotiue  eligeel?  cojpus 
J3pterj)p:ietate  qua  appjopiiat  fibi  cjroibus  cojpojib' 
vcl  fo:tuitu  quocucg  mo  euencrit.l£i  aut  fticritfojtuity: 
tiic  nd.pcedct  fm  oidinc  rempitemii  vel  fcpi(Timii,'t>ce 
Sn.r.pbr»  enfmcafualcsfuntqnofuntfemEnccrcpe.rct?  fonales 
i.ym«i\f,  funt  ea  q  funt  femg  vcl  fepe.igit  no  fiit  cafualcs.TNcftat 
igit  vt  fit  I3ppter^p:ietate  qua  app:opjiat  ci  e)C  oibu3 
cotpozibus.-:  vt  illa^p^ictas  fit  rcs  a  qua  voliit  ee  aduc>' 
tumilliusactioni6:Deindenecefre  eftvtetia  velint;qj 
ob  boc  vel  illa^pjietas  facit  oebere  efle  actione  illa  fera 
pcr  veleft  cj:  eafepc:vel  no  facit  Dcbcrc  vel  no  crit  fepe, 
35  iSi  au  t  fecit  oebere  femg^tuc  eft  pncipiii  buui3.©i  autc 
Scdo  lib:o  facrit  fepc.fed  q6  eft  fepc:ftcHt  nofti  in  na  libus  ipfus  eft 
miaame,  ^^  q.  ^^^  fcmp^nifi  fit  aliqd  ipcdieaqi  fiia  ^pjietas  qd 
lejrcaefifcpecft^ptericlinationefuenature  ad  partem 
cius  q6  eft  ab  illa.g3  fi  no  f ucrit  erit jspter  impedies.  3<I 
igit  q6  eft  fepe  erit  femp  fi  n  6  fuerit  cjd  impcdiat:i  q>  fa' 
cit  feme  eflc  eft  id  cui  pccdit  13  finc  iinpcdiete.  Si  autc 
illa^pzictaB  no  facit  oebere  ce  femg  nec  fepe.  tfic  qjfam 
cfie  ab  ea  t  ab  aUa  ide  crit:'Z  15  qp  appzopziat  fibi  fit  foz/ 
tuitUhOictum  dl  aiit  no  efle  fouuitu.  @itr  ft  oi^erint  g? 
Dignius  eft  ipfam  effc  a  oato^c  iplius  j^pzietatis.bcc  fig/ 
ilem  intetio  eo:^  oe  aduetu  eius  ab  itlo  yvit.nicn  xioz  erit. 
igirveliUefaciteamDcbereeflefcmg  vel  eft  pparatoi 
Debedicfle.pparatozcnimca  eft.veleflentiatr  vel  acci/ 
detaUter.^iautnibilaliudfueritcaeflcntiarrnifiillud. 
tijcnoeftEaccn[8:q6.n.cftpaccnseft  fm  aUque  duo:^ 
p:edicto?jmodo?J.rel^atigit  vtillajjpiietasfit  que  fa/ 
cit  oeberc  efTe:igit  ^puetas  q  focit  Dcbere  cflie  of  potcn/ 
tia:'z  ab  bac  potetia  ^  ueniiit  actioce  co:pozale8:^uisj> 
ueniut  uadintoiiii  pncipi)  rcmotious.  fi_  Ccrtiftccmus 
igit  niicg7oeqdincipitb5pncipiumale:iDico  oino  qi 
oe  qd  incipit  cltc  poft  no  efle  finc  Dubio  bs  mam:Omne 
cnim  q6  lcipit  efle  an  te^  fitneceflie  eft  vt  fit  poflibile  in 
fcSi.n.fiierit  no  poflibilcin  fe:illud  no  crit  vllo  mo.Tlo 
cft  aiit  pofTibilitas  fui  effe.co  qp  ages  ff  t  potcs  fup  illud: 
quiaages  n6eftpotesf«gillud.cuipfumnoftierit  infe 
polTibilc.n6ne.n.vide6:qjpofliimusoi^e  g?fng  ipolfibi/ 
lc  no  eft  pofle:fed  poflceft  fup  id  q6  poflibile  cft  eflc.  ©i 
cnim  polTibilitaseendi  rc  cet  ipfum  pofle  fupcam.  tunc 
1?  cfTet  quafi  Dicercmus  g?  pofie  no  eft  n  ifi  fug  id  q6  eft 
pofle^xciuafi  Diceremus  g>  fupiinpofl^ibiic  non  eft  poifc 
eo  gj  no  eft  pofl^e  fuper  iUud.  -;  nefciremus  an  res  poflet 
ce  vel  no  ee  p  cofiderationc  fuijpfius  in  fc.1'5  g  cofidcro' 
tionc  oifpqnis  potetie  ilUus  que  potcft  fup  eam  fi  eft  po/ 
tetia  fup  ei  vel  nd.ioi  aiit  oubitarcmus  an  eet  potenri^ 
Btg  iUud  on  no.tiic  nocct  nobis  pofl^ibilc  fcire  iliud  vilo 
md.Si.n.fciremus  illud;tiic  vel  f  m  boc  q>  res  eft  pofl^i» 
biUs  vcl  no  poflibilie:':  tiic  no  polTibiUs  itetio  cet  q6  no 
cft  poffe  fup  illud:'Z  itctio  pofl^ibiiis  eet  q6  eft  poiTe  luper 
iilud^-zficfciremusignotiipignotii.aetc  igit  manifeftii 
eft  <p  itc'tib  eendi  re  in  fe  pofl^ibile  no  eft  intetio  ipfam  efn 
fendi  iic  vt  fit  pofle  fug  cam^quauisquatii  ad  fubm  fint 
vnum  'jfpfam.n.ecficvtfitpofTefupeamcomitas  ead 
ipfam  ecpofTibtlcm  in  fciq:  ipfaro  cc  pofl^ibil^in  fe  eft  re 


CapRn 


f)xctttlin)p(tus:^ipfam  tztvcxttit  pofTc  ruenm  cfTre/ 
fpectu  ipc  rtbnisad  oato:eefl'cndi.(t;ii>oft$  igiturboc 
c6ftat.Dicemu8  qp  oinncq6incipitantc$icipiatvelcfl 
infepoiTibi[ecflevclcftimpoflibileefle.g7aiiteftimpcf 
ftbilc  ee:  nd  crit.q6  vcro  polTibilc  eft  efle  vel  iam  pceflTit 
ilUidpoiTibiUtasfuiceveliplum  eft  pofl^ibiie  eflc.3m/ 
poflibileeftautquinpoflibiUtaefuieilTe  vclfittntetioq 
cft.vclqucnocft.^iiipoflibilccftautvt  fit  intetioquc 
no  cft  aUc)d.aUoquin  no  pzecederct  iUud  pofltbiUtas  Au 
ee.£ft  igit  intctio  que  eft.  Omnis  aiit  itctio  que  eft  vd 
eft  tp\9  no  in  fubo:  veleft  ej:ii8  in  fubo.gcgd  aut  cft  cjci/ 
fles  no  in  fubo.ilUid  b;  ce^pjiii  g  q6  n6  05  efTc  rclatumi. 
pofTibiiitas  vero  effendi  no  eft  nifi  iquatum  eft  fm  rela/ 
tionc  ad  aliud  cui  cft  pofTibititas  eendi.igitur  no  eft  pofi' 
fibiUtae  effendi  fuba  quc  no  eft  in  fubo.eft  igit  intctioQ 
eft  in  fubo  1  accidetale  fubo.Tlos  aiit  pofl^ibilitatecflcn'    IfctCm* 
di  vocamus  potetiam  eflendi^t  id  q6  eft  fuftines  poteii/    |;"ff««^ 
tia  eflcndi  in  ciuo  cft  potctia  cflfendi  rem  vocamue  fuBj    •"<•<•»♦ 
1  f  le  t  materia  t  cctera  fm  wrioe  rcfpcctue.  poftql  aiit 
omneq6icipitiampceditilludma:tuc  oico  g^l}  capfa 
qucinduximusfaciiiteftimariQ'  potetia  abfoUitc  $ccf 
djtcfTectu^iteftpozeonifiinfolotepoJCtboccftadqd 
multie^  antiqui9acceffcriit.<rOuidam.n.e]cillie  attrir 
buerutelTeflcantcfo2mft:t^poftcaagesinuefh'uitea 
fozma  que  fuit  ciinceptto  p  feipfum.(E;  Ucl  ficut  quids 
ejc  bis  q  pfumpfcrunt  U^qui  oe  b^^putaucrut  oittcefttiflie 
quidda  ftcut  aia  c\xi  fonepringitoccupari  circd  rcgedas 
f  le  t  in  fozmadii  ca:fcd  q:  no  occozauit  rcgimen  nec  co^ 
pleuitDeco!emfo:mationis  fubncnit  ci  creatoz  toeco/ 
raitit  eiue  pftitutione.Cr31i)  vero  oijccrut  cp  bcc  oia  ftie 
rutab  ctemo  x  mottcbant  naturie  fuie  motibue  inoidU 
natie:f5crcatozadfuuitnaseo^  1 02dinauitca.CC21i|    t> 
oijceriitQ?  pmii  ftiittenebja  1  inanitas  vel  aligdq6  non 
ftniebat  femp  manee  getti:^  poftca  motu  cft  vei  pfiifto 
qua  tcnuit  ille  qui  oict^cft  catbegonfmus.  ocs  i(ii  vijxi 
riitgjpotetiacftantcefftctufiaitin  feminibus  tin  fgi 
mate  1  in  oibue  q  fab:icant  :05  igit  pftdcrarc  B 1  log  oe 
eie:Dico  igit  g?  in  rcbue  pacularibus  gtiatie  cozruptt^bi/ 
Ubuecft fiattipfiDi]cerut.5n bie.n.potcria p:ioi cfteffe    Stino.ft 
ctu  poatatc  tpis.rcs  aiit  Vfcs  vcl  etcrne  q  no  cojriipun/    m«^.i,Ui 
tttr:q§uisfintpricutarian6pccdiitea  qfuntin  potcnris 
vtU)  mo.^mmo  potetia  eft  pofterio:  fin  iHi^e  pditioncs 
oimo.potctia cni5  poftq^no  bj  cfle p fcipfam:tucnccefi 
fe  cft  vt  Rt  E  fubam  ad  boc  vt  fit  in  efectu.gi  vero  non 
iiicrit  in  eflectuutiic  no  eft  apta  ad  recipie'du5  aliquid.  cp 
enim  nibiteftabfolutendpot  recipcaligd.  ^tciam  n\u 
quid  eft  in  eflecm  q6  no  egiitt  pue  effe  in  potetia  aUquid. 
ficut  eterna  q  funt  icmp  in  effectu.^  igimr  moccrtimdo 
ciue  q6  eft  in  elfectu  eft  ante  certimdinc  pote^tiecfl^entia/ 
Utenafr  vero  po  tc'tia  optts  b5  epre  ad  cfTcc  tii  p  a  Ugd  q6 
eft  in  effecm  cii  illud  eft  in  potetia:n6  gp  tttud  incynatcdi 
cfTecm:fic  enim  illud  egcrct  alio  trabcte  ad  effectii;  1  g# 
iteniret  boc  vfcp  ad  aligd  q6  eft  in  elTectu  q6  no  incepic 
5nplerifqgautn6trabitpotetia  ad  eflnectum  nifialigd 
ciufdemgenerisciimilto  ctTecmbiie  effein  cffecman» 
tceflccmm.©icutcucalidiicalcfaciti  ft"igidii  iftigidat. 
pierticgaiitidq6eftin  potctia  inquatiieft  fuftincnspo* 
tentiaeftDeeoq6eftineflcctu:fic  vteficctus  tcpo:c  fit 
p:io:poteti3  no  cum  potentia:fperma.n.cj;  boic  fluit  t 
femcn  c  j:  arbo:e  fic  g>  e  jc  boc  fit  bomo  t  cj:  15  arbot.Tlo 
eftenimin  bisDigniueponereeflcctumantc  potentiam 
$  potcntid  ante  eflecms.^tecffcctus  in  imaginatione  t 
oiffinitione  p:io:  eft  q?  potentia.  Xn  cnis  no  potce  oiffi'    J 
nirepotetiam:nifi  q:  cft  buius  cffectU6:cffcctus  vero  no 
cget  ia  fU8  imaginarionc  1  piffimrionc  vt  Ht  potenric 


^u.n.0iifintC9  qdratii  t  ftelligcs  illu.ita  vt  no  ttanfeat 
E'animii  tuil  potetia  eflendi  ip  fum.Tlec  eft  tibi  pofTibile 
oiflfinirepotctiaquadraturenifinoiesqdratii  noie  vel 
intcllectu;i  ponas  illii  partem  fue  oifFonis.^tes  efiectus 
puoi  e  potctia.Efecttonc  i  fine.potetia  enij  eft  ipcrfecto 
ccffcctusertefectoiibonuinoire  noeftnifiipfam  ce 
WCffectu:vbiaiitfucritnMliiibieftaUgdinpotetiaaU'/ 
q  mo:cii.n.rc8  fuerit  mala  vferit  e  feipfa;  mala  i  oi  mo 
qd  cft  ipofTibile:  fi.n.babuerit  se:jp  fecto  iqua  tu  eft  maU» 
no  cft:q:  no  cft  mala:niii  iqultii  ipfa  e  puatio  gfecriois: 
ficutigno:atia:vclcritfiaitidq6  facit  Debcrel3  eiTe  in 
elio  ficut  iniuria.5niuria.n.n6  cft  mal3:nifi  qz  oiminuit 
na  bonitatis  ciua  a  quo  fit  iniuria:':  ei'  cuifit  iniuria  mi"' 
Duit  falus  1  facultae:'!  alia  b9.igit  inquatiialigd  cft  mo/ 
]a  gmxta  cft  cu  paattonc:-z  cii  aUquo  qd  eft  in  potentia. 
CTSiaut no cffetcu  illo  ncc oe  iUo  idq6 eft in  potentia 
jjfccto  Efectiocs  que  ocbcnt  rebus  eitent  pfentcs  :im 
00  cflct  maU»  vlto  mo.manifeftii  eft  igif :qj  id  q6  eft  in 
cfiectu:bdnu  cft  inquatii  lic  cft:^?  vero  in  potctia  eft  ma 
Uim.vclab  ipfo  eft  maUi.Scias  aiit  q>  potc'tia  maU'  me/ 
Uo2  eft  $  cftcctus:-:  cfTe  bonii  in  cffcctu  meUus  cft  $  po/ 
tetia  boni:i  malum  non  eft  malii  p  pote'tia  maltfj  g  ba' 
bitummaUcie.lNedcamusigitad  idinquo eramus  t 
DicamusrteiamnouiiTcoifpolitionc  piioiitatis  potentic 
abfolutcScd  potctia  particularis  pzcccdit  ci^tum  cut 
ins  ipfi  cftpotentia.aU'quado  aiit  pccdit  eifectus  finiiUs 
610  cflfcctui  ad  boc  vt  fit  potetia  ab  ipfo.3U'qii  no.  fed  eft 
cum  ca  aUgd  aUud  g  q6  e]citpotctia  ad  eifcctii.alioquin 
eflfectuB  no  baberet  eiTc  vllo  m6.Sola.n.potctia  n6  fuf/ 
fidt  ad  B  vt  fit  eiTcctus^fed  eget  aliquo  q  q6  trabat  potc 
Cia  ad  cflFcctum.iam  igitur  noftt  cp  cffectus  fm  veritatc; 
pao2  cft  potcn  tia:oignitatc  1  perfcctionc. 
<C£aplin.IlI.fi)c  efecto  x  ipcrfccto  t  oc  co  q6  cll  vltra 
pUif$Efcctionc  1  oc  toto  1  ve  vniucrfo. 

!lft  I  tfl  II  ttl  ^^^^  oiTignaucriit  gfcctus  in 
ir\iil|Uii|  rcbtisj>ntibu6numc;:cum 
oe  q6  ocbet  brc  rcs:  ia;  b;  numcro  ■:  nibil  rc 
ftat  oe  eo  q6  no  babcat  in  k.(nixinde  tran 
ftuleriit  b  ad  rcs  babetcs  quatitatc  ptinuam 
«  oijxrutgfcctii  in  ftatura  co  gp  ipfaapud  vulgii  cft  mv 
mcrata:3[pfa.n.n6  cognofcic  a  vulgo  nifi  inqua  tu  mefu 
ratur.Cii  vero  mcfuraf  :nccelTe  cft  vt  numercf.  (£tiei 
inde  traftulcriit  13  ad  virc8:i  qualitate8.Dixerut.n  .boc  e 
gfcrtu  virtutc  -:  perfcctu  albcdinc  ■:  gfcctii  pulcbatudi* 
ne  1  gfcctii  bonitatcquafi  gcgd  0;  babere  bonitatis^iai 
babeatanibilrcmancatejztra.lLiicindecualicuiftjcrit 
additu;  aUgd  ciufdcm  gcncrisiciuo  noe(t  opus  ciad  nc/ 
cclTitatc  vclad  vtiUtate  1  fil'ia:Di)Kriit  fuefluu :  q:  vidc/ 
riit  rc  elTc  Efccta  fine  co.crfi»cindc  (i  illud  quo  opus  cji 
rci:ia;  b;  rcs:-:  cu;  co  b;  etia  aUgd  aUud  fui  gencris  quo 
no  cget  res  quatii  Etinet  ad  feipfum  f;  qguis  no  egeat  co: 
Jnca:titj)dcftp:omodulofuo.ocl3Df  vltra  Efectionc  1 
vUrafincK  igif  cft  Efcctii  -:  Efcctio.icft  qfi  nomc  finis 
« 15  pmii  cft  numero:t  oeindecctcris  abeo  Eo:dinc.  qft 
n6  Dtjccrat  g»  ipfum  Efcctu  llt  totiii  vniucrfum:':  g?  ter/ 
narius  no  tit^fcctus  niit  ob  boc  cp  b;  pncipiii  tmcdius 
tfine:q faciiitcii Efectu:^ncipiii.n.Efccti6i8 in  numero 
crat.oeinde  no  eft  13  in  na  aUcui^^numcrop  iquatu  cft  nu 
mcrus  vt  ftt  Efect^abfolute.oi8.n.numcru8  vni^gfiis  crt 
ad  addedu  ci  aUgd  q6  no  cft  in  eo.Q  tn  cft  Efcct'':':  in  dc 
narietatc  vel  in  fcnarietatcf;  iquatu  cft  numcrus  no  po 
tcft  ce  Efect^.Xcrnari''  fo  iquatii  b;  pncipiii  mcdiii  z  fi/ 
nc  Efcctus  eft.Sed  binarius  iquatu  b;  pncipiii  -:  fincm 
ttft:cftimEfcctU8:iquatu.f.funt  ouo  iter  q  no  cft  aliquid 
aic  naturcq6  fti  mediu.nfm  15  pHdcraci^eras  Diniit» 


Tcrtmn 


96 


nes.f.nfftmediiicnon  finis  vcl  mediumt  finis.Cufa 
iamamifit^Dcbcbatciccpncipiii.^te;  impofliibilc  eft 
cffe  Duo  pncipia  in  numeris  quo^  nulUi  fit  mcdiumvllo 
mo  nifi  in  binario numcro.ncc  ouo  fines quo:um  vnus 
(itmediusaUquomo  niftin  binario  numero.mcdia  i?o 
in  ceteris  numcris  cii  piiteiTcmHlta.tn  vniuerfitas  coijf 
inquatii  funt  mcdia  funt  qfi  vna  rcs.3fte  rcimultcnc  cft 
finis  in  quo  quicfcas.igif  acqiufitio  pncipt;  in  iiioi  finie 
1  medi)  cftEfcctio^  ttiaio:  potptingcrein  o:dincc6fim» 
U.©cd  boc  n6  eft  nifi  in  numero.ncc  cft  boc  c6p:ebcfu5 
nifi  in  tribus  poft^aut  vcnimus  vfc^ad  13:Difcedamus 
inde.n6cft.n.nf  vfus  loqui  Dcb^  rcbusq  fab:icanf  fug 
itctiocs  rctbo:icas.nccfuntDcfpcculationibu?  oemon/ 
ftratiuis.Dico  aiit  q?  fapictes  etia  traftulcriit  pfecni;  ad 
ccrttoidincciTendi^-^advcrificaduilludDij^erut  g?  Efc/ 
ctu  eft  id  q6  eft  b9  cii  bac  pditi6c.f.q)  fuiT  efk  q  feipfum 
^tii  Efectius  ciTe  pot  acquifttu  cft  ci:ncc  ineft  oceo  niH 
q6  cft  ad  cii  nec  c6paraf  ci  aUquid  oe  gcncrccfl^cndi  fu/ 
perfluii=fupcr  15  cpparationc  q  fit  p:imaad  cii  nift  p  ca; 
q  fit  aUud  ab  eo.,nP>Uifi$Ef'^i^tu  aii  t  cft  id  cuicii  ee  q6  D$ 
bfc:':  ab  co  cjrHbcratcc  ad  cctcras  res.  veluti  fi  babeat 
fuiie(Tcqualco;cumbfc:-:b;c(Tcfuperabudas  quo  no 
eft  ci  opue:':  abeo  cjaibcrct  ad  alia:':  boc  fit  ab  co  cfl^cn/ 
tiaU'ter':biico:dincmattribuerutp:imopnct'pio:q6eft 
vltraEicctione.-c)ccuiu6Cflcin  ieipfo.n6  e^caaUaabeo 
fliut  ciTc  c^beras  a  fuo  cflTc  ad  cctcras  rc«:<:  o:din  c  Efc/ 
aionis  attribucriit  intclUgetie  eiqej:  intclUgettjs  fcpare 
tis  in  pncipio  fui  cfTc  in  efkamcm  no  comifccf  aUgd  po/ 
tctic  ncceicpcctat  aliud  cfl^cfSiautc  fiieritaUquid  aUud 
abca.bocetiaeftabeflcq6fluitap:imo.3;daiitq6eftt/ 
fra  pcrfcrtiipofucriit  Duo.f.fuflFicicn8 1  infuflficies.  Sufi 
iictcne  eft  id  cui  attributum  cft  aliquid  e  qd  acquifitum 
cftci  coplcmcotum  fui  in  fcipfo.  Jn  fitflficicns  f  0  abfoUi- 
tc  cft  id  q6  cgct  alio  q6  attribuat  fibi  copletione  poll  co» 
pleuonc.c^plu  aut  fuflFicictis  eftaia  r6nal»:quec(l  vni 
uerfttatis  ftcut  ccU.^Tpfa.n.E  fcipfam  agit  actioncs  q  fnnt 
ipfiusr:  facit  efle  Efccrioncsq  Dcbct  cflcipfins  vna  po(l 
aliayq  ocs  n6  piiigunf  fubito  ncc  ctia.f.rcmanctfemper 
nifiqdfiieritDcfuisEfcctionibtisqfuntin  ftiis fubftan/; 
Visi  fuis  fo:mis.vfl  niiq^cciTanta  potctia:q|uis  in  ipfis 
fit  pncipiii  trabcndi  fua  potcntia  ad  cflfectii:ficut  13  ttipo 
ftca  fcic6.'5n  fufl^iciee  aiii  eft  q  lia  fun  t  ca:q  funt  in  gcncra 
tione  -:  co^niptionc.nomsn  vcro  Efectionis  t  nomcn  to/ 
tius  1  nomcvniucrfi  pcnecognatafunt  in  flgnificationci 
Tlocft  aiit  pditio  Efcctots  vtptincat  fub  fe  multimdinc 
ncc  in  potetia  ncc  1  cflccat.tcttl  \'o  0;  vt  fitmultiiudinia 
VClinpotetiavelineflfectu.vnitas.n.inplcrifcK  rcbus  e 
cflcqdopo:tetbfe.Efectiofo  inrcbusbabetibus  mefu/ 
ra6  vel  numcros  vticf  eflie  ipm  totu  in  fuKo.rcs  igif  cft 
Efccta.inquatumnilremanetc]ctraea':cfttotum:eog> 
(juicquid  neceflariii  cft  ei  eft  in  ca.^pfa  igif  rcfpcctu  mul 
titudinis  cpitis  in  ca  c6p:ebefc  in  ca  cft  totum:  1  f ;  boc 
Qjnibil  remafitCFtra  eam  eft  pcrfecta.Cr*poftca  vcro 
oiffcnferunt  inacceprione  nominis  totms  t  vniucrft  fm 
OUO6  rcfpccmB.aUquadoentm  oicuntg?  totum  Dicif  c6/ 
tinuum  1  Difgregatum.vniucrfum  vcro  Dtcif  nifi  oifgre/ 
gatum.aUquado  oicu  t  cp  vniuerftim  oicif  ^p:ic  id  in  av 
iu8  fitu  non  eft  Diuerfitas:':  totfi  of  id  in  cuius  fitu  eft  oi/ 
ucrfitas:':  Df  totum  •:  vniuerfum  q6  n6  bobct  vtracu  Di/ 
fpofitione.£t  tu  fcics  95  bcc  noia  Dcbc't  accipi  f ;  cp  ccue/ 
ncrimus.alitcr ctia  of  totu  id  in  quo cft  Diltinctio:itavt 
habeattcmunii.totii  ctia  oicif  f  m  rcfpectii  fui  ad  parte. 
vniucrfumctil  0;  cfTcfilr :  vniiierfu;.n.ej:  vniuei  fitatc 
eft;':  vniucrfitas  no  eft  nift  numcro:p  in  cflcctu  vcl  vni/ 
tatuincffcctu:i@edv(usrcLa]cauitctiaadidq6cft(^r9 


'Sbfrrcctits* 


IPtlarqdl/ 
ptrfccnMBi 


SvtHtiiB 


3fnf<i(&t(ai0 


■jaiuudaa. 


Cqiuoita* 


etustvnueius  inpotitii.isitfmope(ttota  dt  oppoff/ 
tu  partui  vniuerfus  eft  oppofitu  vni  qfi  totii  (it  qd  plTdc 
ratur  bf c  altgd  a  quo  numcretur  qguia  non  pfideremus 
cius  vnitatc  -:  vniucrfu,  fit  id  in  quo  pfiderant  vnitatca 
^uis  ndpfideret  i  co  numerjtio.  t?  at  ois  oictio  fupfiua 
cft.C6ucnietia.n.fecitcaaccipieodcm6.ita  vt  oicat  gj 
totu  •:  vniucrfu;  e  in  rcbus  no  bntib'  $titatc.eo  cp  ptint 
git  ea  cgtitati  acciitalV  iicut  of  albedo  totajz  n  igrcdo  toi 
ta:co  07  aducrtic  cis  intedi  i  rcmitti  ftcut  of  caloz  totue  i 
t^tiis  tota.GrC6pofitu  ctia  cj:  rcbus  oilferctibuBTic  aial 
of  totuicogjcftcjcaiaicozpojc^pars^oaliqii  of  id  qd 
numerat:'!  aliqn  of  id  qd  eft  aliquid  alicuius:t  bs  fecum 
aliud  a  fc:$uis  no  numeret  illud:':  fo:tafTe  app^op^iabit 
B  noie  alicuius^q:  aligd  of^re  in  qd  no  oiuidit  res  ^m 
quantitate:fed  in  clTe  iVcut  aia  i  coipue  aiali:  i  yle  i  foi/ 
ma  compofito:'z  otrio  id  c^quo  c6ponit  aliquid  compot 
(itum  cj:  oiucrfis  pzindpns. 

C£6plctU8cfttractatu6quartu8.C?ncipit  gntus  au/ 
]dlianteoeo.i^erebU9  c5munibu6:<:quomodocft  cfTe 
eoatm.  Captiiii  I. 

»|fVv^«fv^f  nuncvtioquamur  Dcvtli 
||«>WIWI  aoeparticulari.£6ucnie/ 
tius  enim  eft  ei  a  quo  ia;  c^pediti  fumus 
■z  boc  eft  oeacciitibus^^s  ec.  oico  igic 
g?  vfe  of  tribus  modt6.of  .n  .vlc  fm  13  gp 
pdicat  in  acni  oe  multis  Itait  b6.t  of  vtie 
itetioquapoiTibileepdicartoemultis:': 
fi  nullii  eo:^  bcat  cfTc  in  eflrectu.fiait  itetio  oomue  eptan 
gulcq  vt1iseft:eo  g>  na  cuts  eft  pone  pdicari  oc  mulcisi 
f5  no  eft  neccfTecfTcilla  multa:imo  nec  etia  ali^6illo^i 
of  ctvte  itetio  qul  nibtl^bibet  opiarign  pdicec  o^mut 
ti3.cp  tit  ft  aligd^bibct.pbibebit  ca  q  I3^bat  ficut  fol  t 
terra.l3.n.cj:  i5  g?  itclligunt  fot  i  terra:no  eft^bibititm. 
quatiiadintcllcctiipolTe  intecionceojrinueniiiin  mul/ 
tis:n  iii  iducat  ro  qua  fciat  boc  efTc  ipofTibiie  ey  boc.  Ht 
boccricipol1&'bilee):cd  eiccrinfecan6c):ipfo;i  imagina/ 
ti6e.pncauc]3oiapuenirc  in  bocg?  vteeftidq6in  itet/ 
lectun6cftipofTtl7ilepd(carioemultts,io;vt  vte  logi/ 
cil  1  ^ixicquid  eft  ftfc  illi  fit  boc.3(ndimduii  fo  cft  boc  g> 
no  poc  incelligi  poiTe  pdicart  oc  multi9.ftcut  fuba  ptonis 
buiusDeftgnaci.3fmpofTibilecftcnimincelligi  banc  ciTe 
nifi  ipfi''CrTi.g  vte  cjc  B  g>  cft  vfe  c  quodda:-:  ey  boc  g?  eft 
quiddacu(accidicvficaseftquidd3aliud.goe  vttc^  15 
gjcftvtc^MWcitciifignacur  vnuspdicco^cermino?::  qj 
cij  ipfum  fuertc  b6  vel  equus  cric  b  incecio  alia  piecer  ite 
tioncvntuerfalitaci&.queeft  bumanicas  vel  cquinitas. 
i^i^initio.n.equinitatis  eft  ptcr  oiffone  vniucrfatitatis. 
nccvniuerfalitas  ptinct  in  oiifone  equinitatis.i:quintta5 
ctcni;  b;  oifTone  que  n6  cget  vniuerfalitm.  &ed  eft  cui 
acdditvniucrfalitas.vndcipfa  equinicasn^cft  aliquid 
nifi[cq«inita6tin.3pfa.n.C);feneccftmultanccvniinec 
cft  c);ns  in  bis  fenflbilibus  nec  in  aia.nec  eft  aUquid  bop. 
potentia  velelTectu:ita  vt  boc  c6tineamr  in  tra  eflentiam 
cquinitatis.©ed  e%boc  gjeftcquinitas  trn.vnitas  onte 
feft^pzietasqciiadtTigif  equinitarii  fit  eqUinftas  jipter 
ipfaj.ppctatc  vnu.Sitr  et  egnitasbjpter  banc.  Uiultas 
alias.ppetates  acetitcs  fibi.ggnftas gfej:  f3  g>in  oilTdne 
cius  pticnifit  multa  eft  cois.Sed  ej:  J3  g»  acdpit  cum  jpi 
paetatibUB  i  accntibus  fignatis  eft  fingulans^eqitinitas 
gin  feeftcqHinita8tin.([;  ©iquis  aiit  iterrogauerit  nos 
cecquinitatefmpdictidne.f.anequinitas  ejrboc  gp  elt 
equinitas  fit  aliquid  vcl  no.no  erit  refpofio  nifi  ^5  nega/ 
cionc:qiticqutdilUid  fueric:n6atlc  ^mncgarioRceiusqd 
cft:fedeius  q6  of  oeca:V5.qtfi  n6  05  oicigj  equinitas  cje 
b  cp  cft  equini  tas  no  cft:  fed  e;c  bcc  97  efl  cgnicas  no  efl 


CapPm 

equtnitas  atiqua  nec  aligdalio^.Sf  oiitQCesqSnis  fue 
rinc  Dueaffirmatiuc  imcdiate.tijc  no  erir  necefTe  riiderc 
aliqul  illa^j  vUo  m5.qtn  alteri''  eay  .f.  affirmatiue  q  co» 
mitat  ncgatione'.itelfs  ellg»  cii  res  no  ftieritappjopziata 
alteraafFir^^appjop^iabitbacalteraafTir^Cij  ailitfuerit 
appwpziatabiKei^ccntian^  eritipfajjpetas.  b6.n.cum 
eft  vn'  vel  alb':!!?  eentiabijanitatis  n6  eritipfa  cffentia 
vnitacis.ycl  albedis:nec  centia  boiserit  eentia  vni''  vcl 
albt.Ciigfubmq6nispofitaflicritipfa  bumanitas  fni 
g?  eft  bumanitas:vcluti  aligd  vnii.t  iterrogaucrinc  nos 
f  m  aliquod  priop  Dicetes:gj  aut  eft  vn  u  au  t  multa:  tiic 
n6eritnecc(Teritderealiq6illo|:.5pfa.n.bumanita8C): 
boc  gj  eft  ipfa  bumanitas  e  gdda  pter  aliqd  ilto?  in  cui* 
oifTone  n6  accipit  nifi  bumanitas  tm.&s  fi^pccas  eins 
eft  cc  vnij  vct  multa.ficut^peta3  q  ca  feg  t :  tijc  ftnc  ou/ 
biodpp:op2iabitgl3.f5ttiipfan6critip5app?opziatuni 
cj:  15  gj  cbumanitas.gc):  bocg?  ipfa  e  bumanitas  n6  cft 
ipm  vn  ii  vel  mu  ltii.f5  c  aliud  gdda  cui  illud  accidit  e)ctrt 
fecus.Cij  g  ipfa  pfiderat  f  m  boc  cp  e  bumanitas  ttfi:  no 
erit  tiic  necefTc  pfideraricij  bocid  qd  acciditeie^rinfe' 
ais.CI^Ponamae  g  in  13  ouas  pfideratocs.yna  pfidcra  35 
tionc  oe  ipfa  fsq>c  ipfa:  1  alia  pftderationc  Dc  piitibus 
ipfas.Scdm  It  pml  pfiderationc  n6  e  nifi  biianitas  tiii. 
vnde  fiquis  iterrogauerit  an  biianitas  q  e  i  pfone  e%  boc 
gj  e  biianitas  ft  talia  ab  ilta  q  c  in  focrate:':  necciTario  ot/ 
^erim''  n6:n6  opo:tebitpfentirc  ei:  vt  t>icai.  g  b  1  ilta  fiif 
vna  numcro:qtTj  negatioilla  abfoluta  fitit:':  itettc)nmus 
ineagjillabumanttasc):  bocgj  cbtianitase  buanitaa 
ctfi.B^  boc  gj  ipa  e  alia  ab  biianicacc  q  c  t  focracc  gddds 
c):crinfccii  cft.^pfe  i?o  no  iterrogauic  oc  bumanitatc  nifl 
C):  boc  gj  cft  bumanitas.Cu  auc  oifit.  bumanitas  q  eft  I 
platoncc):bocg>ebuanita8.ta  pofuitcirefpeccii  ej^boc 
g>  cftbumanicas:actribuicergocircfpecrii  cjcncii  abca 
cij  vijiit  q  e  in  pfoitc  aut  q  c  illa  q  eft  in  pronctla  fi  non; 
c&ciaaccepifTemu6biianicacee):bocgjeftin  pfoncCn 
eni  c):poliauerim''  pfiderlccs  il  II  g  fc  fm  boc  q>eitbai 
manftasnopotfecgnBDictiOif.qcftvelrefcrat  ad  bw 
manitatcq  eftirt  pldt^c-ztiic  13  eritabfurdu;n6.n.cobc/ 
ret  vt!biianitas  fit  in  pUiConc  c):  refpectu  quo  ipfa  eft  bu/ 
manitas  tm.vct  referat  adbumanicatct  tiic  nominatio 
platonis  fruftra  fuit  nift  itelUgat  .Quia  boc  q>  bumanita 
tiacciditee  in  platone  e):triufecti  fiiit.31  aiiCDcftru)nin'' 
elficeeinplaconc.©edfip6titaec:ficct  b5  rcfpectutn 
ptcr  bumanitaCe.(E  ©ifls  aiit  in  terrogaucric  oicens.n^/ 
ne  rtidiftis  Dicete6:g>  ipfa  no  eft  ita  cu  ipfa:  n6  fit  ita  ptcr 
fuii  cflebumanicatis  qjipfa  cft  bumanicas.*^;bicemus  nos 
n6  riidiiTc  gj  ipfa  e^boccpeit  bumanicas  no  eft  ita.fs  ril 
diflfc  gj  ipfa  n6  ej:  boc  gj  eft  buinanica8:n6  e  ita  f5  q->  ipfa 
n6  cft  e):  boc  gj  eft  bumanitas  ita.ija  aijt  nota  cll-  in  logi 
cabo|:Dfia.amp.fubmbuiu6q6nis  pleriicpvf  idefini» 
tc  cii  no  Dcterminat  fTgno:-!  tuc  n6  fiet  ad  illl  rrifio.  nifi 
ponat  ipfa  bumanitas  qft  aUqua  Dcftgnata  abfc^  oi  mul 
titudine:  1  tUn  c  nf a  oictio.U%  boc  g?  ipfa  eft  bumanitas 
no  eft  pars  fulJi:eo  gj  pgrue  of  bumanitas  q  eftejcboc  q> 
eft  bumanitas:  alioquin  fieretindefinita.  ©iaiitof  ipfa 
bumanitas:  q  eft  c):  boc  gj  eft  ipfa  bttmanitas^ias  cecidit 
in  eam  oclignatio  q  addita  cft  fup:a  bumanttatc.Si  oiit 
nospfcnferimusinbocvtrcqjportes  queftionis  remo/ 
uebunturabea.intnc  n6opo:tcbttcnevnu5  velmulta 
nec  ipfa  nec  aliud  nifi  fm  intenuonem:quam  neccfTc  eft 
cfTc  ipfam  vcl  olia.':  tunc  oiccmr  q>  neccfTc  cft  eiTc  oUam 
jjptcraccidetiaqfuntciiijla^qnihilqpinucnifffneacci' 
dentibus:t  ttic  no  accipief  f  mbocg»  cft  bumanitas  ta  • 
tum.poftc|aiitbumanitas  platonis  no  eft  fua  nift^pter 
«ccidctia.ciic  b  acciitia  bitc  actiones  >n  indiuiduo  plato/ 


€tmti 


nfg  co  cp  qjfum  copoRtu  cft  cj:boie  vcl  biimanftatc  z  io 
ddcnbtjsq  comitant  ilUidtaqJEtescius  ^biltactionc 
in  bominc  velm  bumanitatcrcogjrcferunt  adbomine. 
C  (C  P^cpctcmus  aiit  ea  a  capite  i  rccolltgemus  ad  occUj' 
randum  ca  aliomodo  tan^  remcmojatce  qtie  p:cdicta 
funt.Dicemus  g  Q>poc  cft  quiddl  rciifibile  q6  cft  aial  vf 
bomocummateria  i  accidctibua;':!?  cftbomonalis. 
1  boc  eft  quidda  q6  cft  aial  vcl  bo  pftdcratu  in  fcipfo  f 5 
boc  gj  eft  jpm.no  acccpto  cii  co  B  q6  c  fibi  admijciii  fine 
pditioecois  autppzii  aut  vntus aut multi.necin  ctfectu 
nec  in  refpccta  et  poteticif m  g?  cft  aligd  in  potcnttaraial 
.n.cj:  B  g>  cft  aial:':  bo  ej:  13  9?  efl:  b6.f.qu3tii  ad  oiffoncj 
fuatitcllcctufuijabfqjpfideratiocoiumalio?:  quc  co/ 
mitant  iUu5.noeftniftaial  velbo.fcdaial  coe  1  mlvif 
diuiduuitaialPm  rcfpectuin  quopotctiacftcoe  vel^< 
pjiiVtaialPmrefpcctiiquocftinbis  fcnfibiUbus  vclf' 
ceUcctuminanima  cflanimaUaUttd  nonanimial  p(l/ 
deratii  in  fc  tfft.manifcftii  ell  aiit  g?  ci'i  ftteritaial  1  aliud 
qdn6eftaial:aialtunccn'tinboc  quafi  pars  eiusfirr-r 
bomo.-potcrit  ailt  aial  p  fc  pfideraniffiuis  fit  cil  alio  a  fe: 
cftentia  eniin  cius  e(t  cu  alio  a  fcg eitcnua  eius  e(i  ipR  g  ) 
fc.3pfum  vero  ce  cil  aUo  a  fc  efl  quidda  q6  accidit  ci  vel 
oUquid  q6  comttattir  nam  fua  fiicut  bcc  aiaUtas  1  bums 
Bitas.g  15  pfideratio.f.e):  3cpe(i  aialpccdit  in  ce :  t  aial 
q6  eft  indiuiduum  .pptcr  accidctia  fiia:^  vle  qd  ell  i  bis 
fcnfibiUTjus:-:  iteUigtbilc  ficut  fiinplc):  pcedit  copofitit: 
a  ficut  pars  totu.C]c  bocn.eiTc  ncc  cftgenus  nec  fpee  nec 
idiuidunm  ncc  vn  ii  nec  muUaScd  e|c  boc  efle  cft  tl  tuj 
oial  1  ttn  bd:ncc  comitat  iU6  fine  Dubto  ce  vnit  vcl  muU 
ta:cu  ipoflfibile  fit  aUgdciTc:'Z  no  c(Te  aUe^  il>ojz.quauis 
fit  comitas  tp;  e):trinfeats.  boc  aiit  aial  f$  bac  pdiaone 
^uis  bcatccin  01  idiuiduo:n6  tti  ej:  bacpditioedl  aial 
Bfecti1:quaui6fcquatvtfiataU'q6atai:n6q7in^itatefue 
eircntic  ej:  bac  coditioe  fit  aU'q6  aiaLl^.n.g?  if^  aial  in  v 
diuiduo  e  aUqd  aial  no  jJbibet  ips  ee  aial  cj:  13  gj  c  aiaU 
fcd  no  bac  pditoc  vt  fit  aialcj:  15  g>  cft  in  illo.irii.n.l3  iw 
diuiduii  ftierit  aU'q6  aial.ttic  aUq6  aial  bs  cc.  g  aial  qd  e 
ps  aUcuius  aiaU's:b3  ccficut  albcdo  q  $uis  fit  ifeparabi 
1(8  a  ma:in  fc  tii  b;  ee  albcdo.fic  1  ma  aUud  e  pfidcra  ta  i 
fc:-:  bs  veritate  eindi  g  fe :  ^uis  vcritati  fuidTe  accidat 

jeueflto.  fldiungialt|ine(Tc.(r*p>6tatitaU'qui6  oiccre  g»aial  cy 
bocg7Cilaialn6b;efTciniditiiduis:q:q6cft  in  iiidiui/ 
duis  cft  aU'q6  aial.n6  aiaUej:  boc  gjcft  aial.  Scd  aial  cjc 
bocg>cftaialb5ec.gb5eeej:traidtuidua.Tlafiaialej: 
13  g>cftafalb5c(Tein  ^indiuiduo.tiicncccjTccft  vtaut 
fitj)paiiet'u8autno^pziij.©iat'itcll^p:iii.tiic  oial  cj: 
13  gj  cft  aial  n5  cft  cj:ii9  in  co.nec  eft  ipfum.  fed  cft  aU'q6 
oiaUSi  f  0  no  eftj5iniii:tiic  aUgd  vnii  1  idcm  numero  bj 
cflfe  in  multitudine:q6  eft  ipofTibilcC^ac  aiit  qftiones 

■tinfto  quauts  fit  friuola.tit  idujn'mu8:idco  cp  multos  qui  vide 
bant  fapicntesouj:itinerro2e.i>icemu8ergo  q>  inbac 
qftione  veniterro!  muUi8modi8.vnu6  fuitopinio  ^id 
q6cftaialcufueritaU'quodaial.tiic  nattira  animaUta/ 
tis  afiderata  inkno  fm  aUud  no  babct  clTc  cu  iUo.oecla 
ratio  aiit  buius  errozis.iam  patuitejc  pzcdicti8.aliu8  fiiit 
opinio  Dc  boc  g?  aial  e;c  boc  g7  eft  aiaU05  ec^p:iu  vcl  im 
pjopziii  ftn  rcmotione.@ed  no  eft  ita.aial.n  .pfidcratus 
f  m  g>  eft  aial  1  Pieim  aiaUtate  n6  eft^pziii  nec  impzo/ 
pa'u  q6  cft  c6cvtru(;g.n.remouet  ab  co.Tla  ipfu5  ej:  aia» 
litatcfua  tihcftaial.'3(ntetioveroaiaU'8c;cl3  g^eft  aial 
cft  pzctcr  intetioncm  pynii  1  cois.nec  funt  intra  tia  in  fua 
gdditate.Cii  gita  fit:tuc  aial  ej:  13  gj  e  aial  nec  eft  ^pjiu 
rec  coe  c  j:  fua  aiaUtatcfcd  eft  aial.n6  aUud  aUgd  a  fc  oe 
oifpofitionibU8:rcdpfequif  ipfumciTc^pzium  vel  c6e. 
a    <Lt>oc  mgp  oicttipoiTibileeiTegn  fitaut  pzopmijaut 


c6e  (i  inteUigit  ipm  ej:  fua  aialitate  ncccnarib  Ocbcrc  effe 
aUgd  iUo:p  Duii:f  r^  e.lla  nibilco^r  ccxfna  aiaUtgtc.  Qi 
^  iteUigitfpotc  ccgn  fitaliqd  co-ft  icis  q  fiit:q:  non  p6t 
cegn  fcquat  ipsccaUgdeo;:  vcrajcccogjnccefrario  fc/ 
quit  aial  cejjpjiu  vcl  coc.qocijc^  a  t  bo^  acddcrit  no  oc/ 
liructaiaUta5:qeej:13g>necc^pjiiinecc6e:f5fitpoftca 
^pziii  vf  coc  g  id  q6  accidit  ei  oe  Difp6nib''.  C  l^ic  e  aijt 
gdda  q6  05  fteIUgi.f.q:ve:p  e  Dre:g?  oc  aiaUcTc  13  g>  e  aial 
no  05  pdicari^pctas  ncccoitas.ncc  edvep-  ofe  g>  6  aia/ 
It  cj:  B  g?  e  aial  05  n6  pdicari^pctas  vcl  coitas.na  fi  aia' 
UtOB  faceret  ocbere  n6  pdicari  occo^pctaG  velcoitas.f. 
na  fi  aiaU'tae  faccrct  oebere  no  pdicari  oc  co^pctatc  vcl 
coitatctiic  ncc  ect  aialptniii  ncc  eet  aial  coc  <:  f  m  13  oe/ 
bee  ttcliigere  magna  ee  oiftatia  fter  illait  ob  13  et  itcrcll; 
an  oicaf:g'  aial  ej:bocg7eftaialpfe  finepditioc  aUcri'': 
T  an  oicaf  afarcj:  B  g>e  afal  p  fe:cii  ^yditioe  n6  rci  altcri''. 
©i.n.pccdcrct  gjafalcj:l3g>  cafalgfceiTctcii  pditioc 
q6  no  brct  cc  in  fcnfibiUbue  iftis.no  tii  pccdercf  g>  plb/ 
nitas  eet  in  renfibt^Ubus  iftis.clTc.n.aiaIi8  cii  pditioe  non 
rei  aUcrius  in  itcllectu  tin  e:aial  f  0  p  fc;n6  cii  pditioc  rei 
aUcritie  b5  ee  in  fenfibiU^bue.  3ps  f 0  in  fe  in  ^iratc  fua  e 
finepditidcaUcrius  rci:cj§uterttciimille  pdittonibue  q 
adtiigunf  d  cj:trffecus.afal  g  p  fcej:  fua  afaUtate  b5  ec  in 
iftisfcnfibiU^b^l^aiitnofacitoebereip^cefCEatii  p  fe, 
31pm.n.l3  g?  cin  fefijteofbuspditioibus  q  fequunfiUd 
b^ecin  iftis.^aatcircfidcdcrt^itilld  c^trinfecuepditio/ 
nestoifp6nes.3p5^inoifl@nefue  vnitatieec  qua^eft 
vnit  ilU''collecri6is.eafal  p  fe  abfc^  pditf6c3lterius  rci: 
$ui8  illa  vnitas  addita  eftd  ftip  dialitAti  (iia  t  e  oc  aiqs 
;^ti'bus.(iriotaiiteetl3  afalfcQatu  p  fe:queadmodum 
putaucrutiUi.tuc  no  eet  13  afal  q6  fquirim^'z  oequo  log/ 
mur.lTos.n  .f  quirim''afal.q6  pdtVcf  oe  mftis  quo:^vnu/ 
q6tg  fitip5.©egatii  f 0  no  pdicaf  oe  bis:qtft  nulUj  eo?:  c 
ipm.vit  n6eftopu6Coadidadq6ftendinnie.  (£Mal§  ^. 
acccptii  cii  accnrib''  Riis  e  rcs  naU8.acceptu5  "io  g  fc.cft  '^ 
na  Dc  qua  of  op  ee  eius  pue  cft  ^  dTe  nale  ficut  fimplqc 
pue  e  c6pofito:i  13  e  aiius  ec.ppe  of  oiuinii  ccqffi  ca  fui 
ee:ej:  13  g>  e  aial  c  oei  itctioc.^pm  'io  ee  cu  ma  iaccnr\> 
bus  -z  ipm  ee  13  idiutduti:$uis  fit  oiuina  itetio.attribtiif 
tii  naturc  pticulari-vtii  ficut  aial  in  ecb5  pUiree  modoe; 
ftc  et  1  in  itcllcctu.^^n  fteUectu  ctcni^  e  fo:maaf  alis  ab/ 
ftracta  f  5  abftractione  qua  pdij:im'':a  of  ip5  boc  m6  fox 
maftcUigibiUe.^n  ftellectu^tfo:maafaUstatrcg>in  f/ 
teUectupuenitej^vnatcadcoiffonemttispticularib'', 
qpp  vna  fo:ma  apd  itcllectii  crit  relata  ad  mulritudine: 
if 3  biic  refpcctu  e  vtc.q:  ip5  e  vna  ftctio  in  ftelleciu:cu/ 
fusppararion6variafadq6cuq;accc2i8:aiaU'tl.V5.qm 
cuiufcuc5co:5:pmurcpfcntauerisfo:mdinimaginat6e: 
fi  poftca  e  jrpoliaucrit  itcUectus  itctioncs  cius  ab  acciT  ti/ 
btt8.acgref  in  itcUcctuBipfa  fo:itia.gl3  fo:maeq  acgri/ 
tur  oe  ej:poliati6c  aialitatie  a  ql5imaginat6e  idiuiduali 
accepta  oe  ee  ejtrinfcco:$ui8  ipfa  no  babeat  cc  cj:trinfe 
cu3:f5imaginarioabftrabitca.(rt5ecautfo:ma^iji8 
refpccmidiuiduo^pfitvfieitnrefpectu  aic  fingularis^in 
q  ip:imif  eft  idiuidua.ipfa.n.eft  vna  ej:  fo:mi6  q  funt  in 
itellecm.':  q:  fingulcaiefuntmultc  numero.  tucco  mo 
quo  fiit  gticularcs  bebilt  ipe  aliu  itcUcctii  vte:q6  in  tali 
c6parati6ecadipae.in  qU'eadejc:ioifccrnif  in  oia  ab 
bac  fo:ma  q  e  vlis  coparatoe  fui  adcjcq  pdicaf  oe  illte  % 
ocalijs.rcpetcmueatl?  i?baij?j:iocii  aliaej:p6ne:  grce 
cocs  oliquo°  biitee  ej:trifcc'':t  aliquo  m6  n6.g?  at  vna  x 
cade  res  numero  fit  pdicata  oc  muUi8.f.pdica  ta  oe  boc 
indiuiduo:ita  vtboc  inditiiduufit  ipfa:':  oe  boc  idiuiduo 
fimirr  impolTibile  efle  inanifcft  ti  cft.boc  at  adbitc  apti" 
fiet.red  oiitcoeeeomoquofuntcoesiii  dfecm  biitefle. 


CCapl^.Il.Qiiatr  nas  comitat  vrtos  t  coplef  ofctio  in 
I5:i  oemde  oe  ofia  vlis  i  particularis  ad  tom  i  partc. 
3  tf^r^i^l^^ltti  manifcftiicrtgdfjtvrcineieqfiint.r. 
■^  "  •  b  nii  ctii  accidit  vnus  oe  itelkctibiiQ 
quc  appctlam''  vlcg  itellect''  no  b$  ce  g  fe  fo> 
Ui  in  fcnftbilibus  vUo  mo  vfe.n.c]c  15  g?  c  v^e 
no  b5  cc  B  fe  folfi.no  cit  aut  oubitatio  oc  co. 
ar  beat  ec  iquatii  accidit  aUgb''  reb^^ad  13  vt  tp5  fit  in  fcn 
fibiUb''.^.gra.aligd  q6  c  bo  ips  b5  ce  in  ptone  i  focra  tc  i 
b^pocrate.oiccm^g  gj  nature  bois  ej:  15  gj  e  bo  aaidit  vt 
beat  ce^iua  ej:  15  g?  b5  ee  no  bj  ce  bo.ncc  aligd  ci''.  nec 
itrae  in  iUu:  f?  poftea  cii  eefegt  ca  tJ  vlitas  no  bj  ecnil! 
in  aia.vtitas  ^o  ejc  H  aUu  rcfpcctii  e(l  (ic  ia  oiidim''  in  p/ 
dictis.Cgjc  bis  aiit  naturts  tlla  q  no  eget  m^i  ad  gmane 
dfi  vel  icipicdui  fi  eil:ipofTibile  eil  ea  multiplicart:t  fpes 
b^eft  vna  numero.b^  cnim  na  non  multiplicat  ofnt»)a 
necmaterijsnecaccntib^^^Drnt^sno:  jppter  ful  fpllita/ 
te:matert)s  no;qm  abilracta  c  vel  nuda:accidcttb  ns  no. 
qm  acciTtia  aut  funt  infeparabitr  comitatid  n&s-i  tac  no 
oit  in  cis  multitudo  q  cil;  fub  fpe:aut  fun  t  accclTibiUa  no 
comitatia  n5mquo:paccciTiofiteel5g7pcndet  cjcma. 
3udicium  g  oe  b^  cum  fuerit  fpcs  cft  vt  cfle  eius  fit  vnii 
numero.  (ITQue  vcro  ejc  iftis  naturis  egct  ma  no  b5  e(Te 
nifi  cii  ma  fuerit  pzeparata.  vni  ad  cius  elTe  aduen  iiit  ac/ 
cidetia-z  oifponcs  e^trinfecus  g  q  indiuiduat  .^mpoiTibi 
le  eft  aiit  vn  a  1  eadc  neim  cfTc  male  1  no  male  ficut  ofte/ 
fum  e(t  in  pjemiilis.^i  aiit  b  na  fiterit  gttaUs  ortcda  po' 
ftea  g?  na  gtits  no  pot  e)urtcre  nifi  in  fpctms  i  ocinde  co' 
•^  ftituiteiTentia  fpep.  15  gcftmodusene vlUi.OTIlon fft 
atit  porTibite  vna  i  eade  itctione  epftere  in  multis.  bu' 
manitas  enim  q  eft  in  focrate  fi  ipfa  in  fe  no  fcciidii  intC' 
tione  oilTonis  fitcrit  in  platonctiic  q6  accidit  buic  buma 
nitati  in  pfonc  fine  oubio  aaidit  ei  in  focratcnift  g?  f ue 
rit  oe  acciitibus:cuius  gdditas  pdicat  tin  ^m  refpcctu5 
ptbnis.^  aut  e^iftit  in  cfTcntia  ptonts^nd  ita  efteius  ejiv 
ftctia  in  ipfo  vt  opits  babeat  referri  ad  aligd  llcut  cu  al/ 
bet  1  nigrefcitvel  Difcit.Cii.n.fcicrit  g  15  no  rcfcrf  nifi  ad 
fcitu:redfeqm'f  cj:  boc  g>  in  vnaeiTcntia  piiigenf  pria:p/ 
fertimft  Dirpogencrisq|ttiadfpesfucrit  qliseft  oifpo 
fpei  ^tu  ad  idiuidua.eiTct  ^tuc  vna  cflfentia  oe  q  ^pae 
oiceref :gj  fit  ronaUs  t  no  ronalis.rion  eft  aiit  pofTibile 
Vt  q  eft  fane  me'tis  itclligat  q?  vna  t  eade  bumanitatem 
veftiat  accntiaplatoniB  i  ipfa  cade  fint  acciitia  focratis. 
©i.n.conftderaucris  bumanitatc  abfcp  vltaaUa  pditiot 
ne:tiic  no  cofiderabis  bas  retbnes  vtto  mo  licut  ias  pic 
m6ftrauimu9:manifeftii  efl  g  no  e(Tc  poiTtbite  vt  vna  na 
babcat  eiTein  bis  fenfibiUbu8:ita  vt  in  acm  fit  vlis.i.  ipa 
vna  fit  cois  otbus.vtitas  eni^  no  accidit  namrc  alicui  ni 
fi  cti  cccideritin  fozmatioc  itelligibiU.Ciuat'r  aut^  fiiat  15 
pfiderabis  q:Bq>  oictii  eft  in  [ibzo  oe  aia :  g?  igif  in  aia 
itetligif  Dc  boiceft  idq6  cft  vfceius  atit  vlitas  no  eft  cj: 
boc  gjeftinaia.fcdc):boc  gjpfideraf  admultafigna/ 
ta  babetia  cfle  vet  opinata.£o?:.n.iudiciu  ^tii  ad  ipfum 
f,  ide  eft.Cfij:  boc  atit  gp  b  fozma  eft  oifpo  in  aia  ahq  cft 
*"  vnu  oe  indiuiduis  fcictia^i  vd  fozmationii:cii  ficut  alt/ 
quid  oiiierfis  refpcctibus  ed  gcnus  i  fpc6:filr  ad  viueu 
fis  rcfpectibus  eft  vle  i  fingularc  bec  igttur  fojma  f m 
15  gjcftin  aia:cftaliqua  foum:^  aictcft  fingularis.  tf  5 
bocg>in  ea  multa  cotiemut  Pm  aUquctrium  picdicto^ 
modop  cft  vtis.3(nter  bcc  aut  ouo  no  cft  prietas.llo.n. 
eft  impoiTibitc  15  fimut  eiTcf.vt  fit  vna  eflentia  1  accidat 
ei  coio.rctbne  mutto:p.C6io  eni,  multimdinis  no  pot  cc 
nifi  rctbnc  tm.'Hifienim  retb  ficrct  ad  multa.noncflet 
coio  vet  participatio.05  g  multa  refcrri  adcfl^cntia  vnas 
uuinero.elTenua  aiit  vna  numero  cp  13  g^ita  eft  idiiudua 


C^pVm    JL 


cftffncoubio.^pfaquocBataimaginaf  ctia  aliud  vte  t 
15  fojma  t  illa  piiigun  t  in  ipfa  aia  vel  in  alio  ab  ipfa:que 
oes  f  5 13  gj  funtin  aia  oifTiniunf  vna  DifFoncfifr  et  funt 
aliec6itatcs.3lludgaU'udvreoifcrctiieftobbacfotm3 
fuo^pjioiudicio.i.coparatioe  ipfius  adatia  in  aia  quop 
coparatio  q  cfficitea  vtia  no  ftiit  niU  adejrtrinfeca  f m  B 
Qjipfaejctrinfecapccfl^ertitin  itcllcctu.pot  igif  ocedigp 
15  ipfa  fo^ma  aducniat  ejc  ilUs.fCCii  ault  pus  imaginatu 
fiierit  atiquid  eo?r :-:  aia  ipicfla  fticrit  ab  eo  f m  biic  mo/ 
dii.no  recipiet  pofiea  alia  ipzeflfionc  noua  ab  alio  nifi  f^ 
ittdiciu  pus  pfidcrati.^ius  enim  ip^ciTio  talis  eft  qlis  foz 
ma  pozis  cu  fit  ejcpotiata  ab  accidetibus  1  boc  eft  plcna 
pfozmitas.^iaiitvice  bo;t  ipiimcntii  aut  vtcc  fpzeiTiab 
eis  fiterit  a  tigd  aliud  pacter  illa  pzius  pofita  1  no  ciiifdC) 
generis  cii  ittis.erit  tuc  i[nciTio  alia  ab  bac  ^ma  1  no  crit 
pfoimitas.vreaiit  q6  eft  in  aia:eft  f  m  refpectum  adbas 
fojmas  in  aia:  querefpccm^bsipsadquatsbaf  fozma/ 
riiin  aia:q  pus  rcpjcfcntata  fiiitaic.Dcinde  ]?  fozma  erit 
etia  fingularis  ej;  boc  g?  eft  ficut  Dijrimus.ioed  q;  in  vir 
tute  aie  eft  vt  itclUg3t:t  vt  itelligat  fe  itclligcrct  vt  com 
ponat  rtbncs  cii  rtbnibus:'z  vt  vni  rei  attribuat  Diuerfas 
oifpones  coparationu  vfc^  ad  ifinitii  in  potctia:o5  tiic  vt 
b  fo2ma  iteUigibilis.tq  fucccdiit  fibialicpoftalias.ncn 
CC(Tent:t  fcquaf  15  ire  in  ifinitii:f5  in  potctia  no  in  cfTcct» 
T16.n.{ci'ibitaievtcuaUquidintcltej:eritinactuoebcat 
quoc^itelUgercciteo  ceteraq  comitanf  iltud,pj:ic:autvt 
cogitet  oeiltis  ncdtt  illa  q  remotio:a  lUnt.  b.n.funt  copa 
rauoes  in  radicibus  furdis  1  in,ppo;tionibus  oiu5  nume 
ro;j:q  fiit,p  j:Ie  aic  ad  agcdu  dc  ilUs.Tl  ec  tfi  cft  nccefle  vt 
aia  infimul  agat  15  totii  vcl  pfeucrct  in  agcdo  15.  f5  in  fua 
pplnq  potctia  b5 15  agere.^.gra:ficut  ptrafitio  laterato:jt 
q  finecarct  g  cogitationeeiue.S,  c6paratio  numcrici^ 
fiKnumerofcpeeifinitaf5mHttiplicaaone.b  aiit  c6pa/ 
ratio  c  id  oc  quo  agim^^.C^S  an  fit  pofe  p  fe  eprtere  tte 
tiocscoes  multitudini  Dcnudatas a muUitudfe  lafozi  ^ 
matioibus  tteltigibiiib''  gdda  ert  oe  quo  poftca  U>qmur. 
Cii  g  oicim''  g?  nS  vfis  bs  ec  in  bis  fenfibiUb''  no  itctligi* 
mu9  g?  ej:  15  gj  cft  vlis.f.f  5  biic  modu  vfitatis.fs  itclUgf* 
mu9  gp  na  cuiaccidit  vlfitas  bscc  in  iftis  fignati9.gc):  ft 
gjcftna  egdda;ie)c  Bgjipfaeaptaiteltigifozma  vfis  e 
gdda.ic):  I5e'tgjitclligif  ficacwcftgdda^tete):  15  g> 
ve?:  cft  oe  illa  g?  fi  piiigercf  no  buic  materie  nec  iftis  ac 
cide'tibus.f5itti  matcrie  titlis  accittib'':^^  illtid  aUud  t> 
diuiduii  c  gdda.Ss  B  na  b5  cc  in  bis  fenfibiUb''f 5  pmii 
refpcctii.t  ptcr  boc  n6  b5  ee  vle  nec  e%  refpcctu  fcdo  ncc 
et  ej:  qrto  in  fignatis.Si  at  accipif  13  refpcct''  ej:  itctioe 
vlitati^.tucbnaciivfitatceritinfignatis.vlitas  aiit  ce 
q  B agim''  no  c  nifi  in  aia.GII^is at  cognitis  facile  c co/ 
gnofccrc  of  ia  q  crt  totius  1  qub  ad  vle  1  EtitutarcSTotii  ©  ?'«  "O" 
.n.ej^bocqdefttotiin^ertniftinbisrcb^^^vtcj^o  e?:boc  "*»**'< 
gjevlcnocnifiifojmatioc^tctotiinumcrafpartibHs 
fuis  1  vnaquacp  ptiu  cft  oe  cfl^cntia  cius.vfe  f  0  n6  nume 
raf  partibusfuisnccgtes  funt  dc  cflentia  cius.^te  na  ro 
tius  n6  prtituit  gtes  q  funt  in  itlo:fcd  ipm  ortituif  C]c  iU 
U's.na^ovrisprtituitptC8qfuntillo:tj?ptcr  boc  na 
totius  no  fict  gs  fuaf  ptiuvUo  m6.Tlamra  \^o  vUs  ps  e 
namrc  pticulariii.qin  bepartesaut  funtfpcsq  prtituun/ 
tur  a  na  ottum  vriu5.f.gencri8 1  of  nticaut  lun  t  idiuidua 
q  prtituunf  e;:  na  oium  vl'iu5  "zcj:  naaccidcntiii  que  vc/ 
ftiiiteacumma.^tctotum  n6crttotii  vnicufc^partipcr 
(eMc  vero  etiam  fielTet  folii:pdicorcf  tit  oc  omniparti/ 
culari.^tc  partes  oes  vfis  finite  funt:partC6  Vo  oes  toti'* 
ifinitefunt.^te  totii  cget  vtocs  partes  cius  fit  pjcfcntcs 
fimuLpofliintaut  iniKniria\ieoiic  p:etcr  bas  ey  gbU9 
cognofcitur  totnm  aliud  cflc  ab  vnmcrfaU. 


Simti 

C"Capttit>III.  Jbc  aiTigtilda  Dria  inter  geniis -z  materil. 
^       ~^  ^tllU^llff  nMncondcrcnamgenerist 
^  IIUvlllL  fpeciei.Scnusafitolisapud 

3'  greco3  miiltas  fignificabat  itcHce8:Degbu9 
no  agimus  nucin  13  nfo  tge.  Senits.n.in  bac 
artc  no  ligiiiftcat  nifi  itctione  logica  u  cogni 
ta  1  fuB5.aliqri  tn  agimus  p  15  nome  gcnus  oicctes  15  no 
cft  illius  giiis  cui"  ilUid  ca  itelligamus.f  fpci  ilii^^aut  col^ 
Icctiois  in  g  puenitcu  eo  in  oiffone  fua.Spc'3  etia  in  boc 
nro  tge  1  n  ro  vfu  no  fignificat  apud  noa  in '  ib:i8  fcianis: 
nififpcjlogicaifojmasrcjt.nfaaiititcntioeft  oe  eooc 
quoagatlogici.fcicem^^ggjitetioquafignificat  13  no/ 
me  genus  n5  ert  gcn^-n  tlt  ^tu  ad  ifo^mauone.  &i.n.n6 
fiierit  ifo:matii  altqiio  itellecnt  no  erit  genus.^imilitcr 
vnuquodc^  vt(umcognito3p:aflignemus  aut  niic  ofia; 
Itergenus-zei^^multitudiniefuaipfigura^  fm  medio/ 
crcs  I  fpcculfldo.  Crfi>icem''  g  gj  co:pus  oicit  gcnue  bo 
minis  i  of  ma  bois.Cii  at  ftjcrit  ma  bois  fine  ou  bio  crit 
pars  cffe  cius.^mpolTibile  eft  aiit  ipfas  parte  pdicari  oc 
toto.oitdercmus  ^quouio  cft  ofia  iter  cozpus  piideratii 
Vtgcnustipfumpfidcratiivtma^-zbinc  erit  nobis  via 
«dcognofcediiqSvoUimuepatcfaccre.CrCiicacccgi/ 
mu9  co:pus  fubam  babctem  longitudine  i  latitudinem 
1  fpiffitudine  q:  boc  q6  babct  \}:iqc3  gp  accidit  ci  intc/ 
ttoaiia  p:eterco2po!eitatc.fedfuftctatain  cojpozcitate 
t  addicta  illfciic  co:pns  eft  ma.Cum  vero  acceperimus 
cozpiis  fubaj  babetc  logitudinem  latitudiiic  ijjfundita 
tctalipditione  vt  nibil  aliud  accidat  ci  vUo  mcdo:  qi  05 
vtetusco:po:cit33litfub3litas  fo:matabis  Dimcfioni' 
bus  ttfi.f.vt  fubalitas  quocuc^  modo  litcrit  I5  ftt  cii  mil' 
lcintctioniTjue^littii  pftimta  tiii^p^ictatiUts  ipfi^fuba' 
litatis  1  fo:ma  mB.ita  vt  coUeciionifint  tres  Dimcfices 
eo|J  ficut  co:po:i:i  oino  qualiciitp  mo  piiicta  fuerint  tiii 
mo  eo^  coUectto  ftt  fuba  biis  tres  oimefiocsifed  ipfa  cot 
iuncta  q  ibi  fiierin  t  no  ftnt  oc  e  (Tentia  ipfius  fube.  fed  vt 
ipfa  fubaUtas  fit  pfiitiita  ej:  Dimenffonibus.T  Dcirde  cc- 
fcquan t  e.i  ipfe  intetioes  q  funt  cjrtra  rc  la?  ?llituta.tiic 
ipm  co:pu8  fic  acccptii  efl:  genu9.co:puo  g  f m  itetionej 
pa'ma:q:cftcoUectiorubec6pofitccj:  co:po:e  nj:  foz/ 
iri8qfuntpoftco:po:citateq  funtfm  itentionemateric 
no  pdicaturrqm  ipfa  coUeaio  no  cft  abftroctio  fube  bn 
bcris  logitudine  1  latintdine  tj^fiinditatc  ttfi.K  ia  z'"^. 
dicat  Dc  oi  copoftto  q:  ma  ■:  fo:ma:fiite  fit  vna  fiue  mil/ 
lcin  quo  trii  fint  tres  oimeft6c6.g  pdicaf  oe  copolito  ey 
poicifateqeftlicutma-rejc  aia.coUectio.n.bo:p  fuba  e. 
quluis  fit  piuctio  ej:  multis  itc^tionibus.^pfa.n.coUectio 
b5  ee  no  in  fubo:'Z  ipfa  coUectio  co:pi!6  eft.  qrii  fuba  eft  q 
cftbfislogiwdinelatitudinei^fitnditate.CiSimiliter 
oc  aiaU  fi  accipiat  aial  taU'  pditioe  vt  no  fit  in  fua  aiaUta 
te  nifi  co:po:cira9 1  vcgctabilitas  •:  fcnfibiUta^ :  -z  vt  id 
qd  eft  poft  b  fit  p:eter  ipfus.tiic  no  erit  loge  quin  fft  ma 
bomini  1  fubm:cuius  fo:ma  eft  aia  r6n3U9.Si  vero  acci 
piat  aial  taU  conditione  vt  fit  co:pus  9:  in  tetioe  qua  co: 
puseft  genus  in  itetione  cuius  co:po:i9  f  5  pofitionc  fen 
fibiUtas  fit  1  cetere  fo:me:quamui6  fit  oe  iUis  ronaUtas 
velDfiaoppofitaronaUtatinoapta  remouere  aUgd  ab 
cojnec  jjpaetate  eiu9.fed  fit  polTibilc  elTe  quodlibct  eo^ 
pcrfe^zfitneceiTeelTecuiUispotcntia  rtcipiendi  nutri/ 
mentum':  fenfum':  motii  neceiTario  ■:  no  fitnecc(TariH$ 
n6eiTep:cter  ilta  vclcc.tiicaialeritcj:intetionegencn'6. 
(n&imiir  itcUige  oifpofiriones  fenfibilis  1  ronaUs.  S5i 
cnim  fen  fibile  accipit  cozpus  vel  aliquid  bns  fenfibilita 
tc  taU  pditione  vt  nibil  addatur.ttic  no  erit  ofia  q^uis  fit 
parsbois.^zidcoaialnon  pdicaturDcilb.feivero  illud 
flccipif  co:pus  aut  aUquid  cui  1  in  quo  1  cu  quo  poitibili 


Tcrtin  ^^ 

fit  qUTjctfozma:}:  aut  qlibetpditionil.ita  vt  fitin  ea  km 
fibiUtas  fic  crit  of ia  1  aial  pdicabit  oc  iUo.  g  q  lc'ciicp  iV 
la^itetionuacceperisDecuiusgcneraUtate  1  matcria>' 
Utate  Dubitar:'z  fuent  taUs  vt  poflit  ei  adiungi  qucUbct 
ofia?::ita  vt  fit  in  illa  -z  oe  illa  fic  erit  gcnus.  ©i  vero  ac/ 
ceperie  inte'tionc'  fm  ^-.cp  ia  b^aliqua  ofia|:  qua  pftitu/ 
ta  'Z  pfecta  eft  ite"tio:ita  vt  fi  aligd  fuguenirenia  no  fit  oc 
ipfa  coUcctioc  aUgd.fj  adiiictii  ejrtrin  fecus.fjc  no  erit  ge/ 
nu6  fed  ma.£i  au  t  babuerit  gfectionc  itetioie^ita  vt  iaj 
babcatgcgd  fucntpolTibile  bf  e  fict  fpes.Si  vcro  pfide/ 
rauerisipfam ite^tioncEf^tmn^  iteUiges: iUud  critge/ 
nus.igif  ej:  bac  pditionc  vt  no  ftt  aUgd  additii:crit  ctiaj 
maie;:  bac  vero  pditione  qd  eft  aligd  addttii  erit  fpecics. 
Cu  aiit  no  eft  oedita  ad  boc.fed  c  pofTibiie  bf  e  vnaquacp 
addirionit:itavtfinittratiaincoUectione  fue  intetionia 
er!tgenu8.Sed bocnocftoubiiinifiin  re  cuiue eflcn/ 
tiacftc6pofit3.3[n  eo  aiitcuiue  cfTentia  eft  fimplc]c:  foz/ 
ta(Ti8intcUectU6ponitinfeipfobo6  refpcctU6  fm  q^pt 
dimmus.  5n  cfTe  aiit  nibil  eft  cius  q6  oifccrna  f  ec  genus. 
CESMccmug gQjin  boieno inuenif co:po:eita6anteani  c 
maUtate'  nifiquoda  mo  p:ioytati9.f.cii  accipif  co:po:eii 
taeqcitetionematericnogencris.Simitr  no  iuenif  in 
coco:pu6anteaiaU'tatcntficii  co:pu8  fucrit  cj:ite'none 
quanopdicaf  oceo:n6c]cintetioncquap2edicaf  oe  eo. 
fScd  co:po:eitas  quc  ponif  cu  aiaU  ponif  apta  oi  in  tcn/ 
tioniq  adiun^f  ei  oebito  trce  oimcfiocs  fibi  ptiigcdi.ni 
btl.n.qdfitfpcsaialisb5ce  nifibabeatinfc  aiaUtate  in 
eficcwqua  pofllbilccrat  ei  i  fe  bf  e.  Jntetio  g  aiaUtatis  e 
p8  ee  bui^cozpoas  e  pucrfione  oifpofitois  co:gi6  poft^ 
iafnerif  fi'cutco:pu6e]citerioncmaterieparscft  cc  aia/ 
lis.cr^inde  co:po:i8  abfoUiri  ej:  in  tctione  materiecffe 
cpiucriono  eftnificiccefnajrfpep^-zaueqd  fubipfo  cft: 
q:  funtcaufeccipfius.fji^snocficaceeop.  j3i  i?oco:/ 
po:eitas  ej:  iteUcctu  gcncris  bf ct  ce  p  fe  an  ee  fpaUtatiS: 
tuc  ip5  eit  ca  fpaUt3ti9  ficut  co:pu3  cj:  itcllcctu  matcric: 
1  fi  ciu6  po:ita9  n6  eet  tpe.fa  ee  ipfi^co^po^eitatis  in  bac 
fpe  ee't  ee  ilUus  fpei  no  cetcra^p.ftlr  ect  iudiciii  in  eo.  3n/ 
teUecnii  ctenis  no  epole  attribucrcco:po:citsti  e^  itelle 
ctu  gcncris  ec  terminatil  i  aliqua  rc  nifi  adiiigat  ci  aUgd 
aliud:quoHfcp  aial  fiat  ipa  fpes  i  \te[lcctii.Qi,n.y7  agcrct 
^fco  ipa  itetio  q  c  griis  in  itelUi  no  pdicaref  dc  na  fpei.fj 
cctcfgs.e^tin  itelUt.ci.n  qd  c  fpee  noattribuif  nagnali/ 
tarisinec-ziniteirufir.nificiliaacccEisfpcsin  fua  pfe? 
ctioc^-z  of  ia  no  crit  e  J  itctione  biti''  gfiis  nec  adiiicta  ei.f5 
ptetaineo'ZE6ficpdipm''.B  Jtiudiciiinocft  giiis  foli'' 
f5  oie  vtis  ej:  15  q6cvte.(E  2^anifcftii  eigif  cj:  15  gjgc/ 
nue  cii  accipif  Ps  15  q6  e^en''  e  adbuc  qfi  ignotii.Tlcdii 
.n.fcif  Dc  q  fo:ma  pdicet :-:  quot  foanae  ptineat.  vti  aici 
ptcdit  15  acgrcre.^nodii.n.ftabiiitH  eft  ielTectu  aLigd  oc/ 
terminatii  qd  fitgen^^.vfictlacceEim^colo^c-z  pfidcrauc 
rimue  eu  in  iteUu  aie.aia  no  erit  pte'ta  qfi  ia  aligd  bcat  t 
efrectu.f5  qret  itction  i  colo:i3  addi  aUgd  quoiifc^  rcma/ 
neat  in  effectu  colo:.  ^  natura  ^o  fpei  no  qnf  acgfitio 
ttctiois  fue.f5  acgfitio  6ftgnat6i9.oe  na  ^o  griis  qptiie  aia 
qrat  acgft  tione  oefignati6i6:ia  fccit  q6  05.-:  q6  05  fufTice 
re :  aiatri  qritpter  boc  acgfitionc  itetiois  ei"  ati  bac  ing/ 
fitionerita  vt  nibil  remaiieat  nifi  vtadaptef  ad  bac  ing/ 
fitionc.-z  tuc  aia  poterit  poerc  qlcciitp  fignatii  volucrit. 
g  no  crit  pole  aie  ponerc  illud  en^ealigd.ita  vt  polTit  pcc 
dicc*q6cti<6fistiifiieritnifipoft$adiiij:eriteialia8in/ 
terioeepoftcolozitate.tari  Dcfignatione.no.n.cft  fibi 
pole  poncrccoloze  cii  ipe  fit  colo:  fine  additioe  alicuiuff 
6figttari:q6  fit  colo:  i  bac  ma:-:  g?  ipe  coto:  no  fit  nifi  cot 
lo:  tifi.3a.n.app:op:iat''c  reb''  accntaUbus  q  accidtlt  ejc  > 
trifecue.vit()tpcediip|inopioncginancre:curemoti6; 


2r(.ie.in(t^< 
UZ5. 


vniitrcuiurc^  eojul  ftcut  fit  in  ^pziatis  na  fpedalitdtie  fi' 
cutinmcfuraiqlitatc-rcctcris.Simirr  cojpus  oe  qao 
agimus  no  eft  polTibilc  poni  in  itellcctu  Dcfignatij.ita  vt 
ftt  fuba  rctin  ca  gcgd  cotigcrit  poftq|  ftierit  copolitio  16' 
ga  1  lata  t  p:ofitnda  fiipza  copofitionc  ciu6:ncc  oiffiniri 
an  retincatcaan  no  rctincat.adt7  vt  fiat  (pe6.(£SiQ8 
aiit  Dijrcritoj  fimirr  poflitmug  coniungere  quels  fm  b^ 
piiictione.oicemus  3»  nofter  fcrmo  eft  oc  quoda  modo 
cuirtfdacoiunctioni0:cuiufmodicftpiunctioaliqHo:pin 
aliquo  f  m  modit  piuctionis  que  eft  in  na  gencris  q:  boc 
q>  cft  genu3."Jpfe  aiit  modits  eft  vt  ea  que  piungitn  t  fint 
oficaducnientesei.Tlof^craiitfermonocfJ'  B  oefigni/ 
ficado  qitalr  na  gcnerisc6p:cbcndatof  ias  1  alia  a  Dfijs. 
que  funt  ea  quc  piiigunt  in  ca  ad  modii  of  iap.fcd  oe  bis 
quc  Pm  13  pduciit  ad  cognofccdit  of  ias  inter  gcnus  7  ma 
tcria.n6.n.cii  voluerimus  oiflingitcrc  itcr  aliq  ouo  oci 
bcmus  oeitiarcab  13  ad  otidedij  alias  oiipones.  Tla  nfa 
itetio  cft  oitdcrc  g?  na  gcncris:^  eft  co2pu6:el>  fitba  in  q 
pot  pccdi  coiiictio  aliquo;:  q  fole't  in  ca  piiigi.fit  ig  collc/ 
ctiologalatai^funda.triaiiqua  ^crint  itognita  nore 
critt  cognita  nifi  q:  pditioib^.bucufcp  locuti  fumus  oe  13. 
CrCaprm.lIII.£5ettellectibusg  funtcjrtra  itctioocgcne 
ris  quomo  rccipiun  t  intra  naturam  generis. 

<^/<inf^ttiiir  nuncocbisquo^r  piun/ 
S74U4IIIUI  ctiopotcoccdiingiieri 
Dcindegcfcemuspoffq^  ilabilicrimus  gpna 
ifi  ciu3-7  encin  actu  n6j5ucnitnifie)cillis.^icc/ 
-  mue  gQ)15  iqiiifitio  oiuidit  in Duo:quopvnii 
cftfaVcqfuntcaqDsrctineregcn''!^  fetcoplecti  adl3 
VtE  illa  ipm  gcnus  fiat  rpe8./ct  aliud  eft  fcire  q  funt  ea 
CK  gbns  rctetis  nofiat  ita.Co2pus.nu:ii  rctinetin  fcalbc 
dine  Ps  modii  quo  pdipmus  n6  ej:  13  fit  fpes.3ial  quoq^ 
citDiuidit  inmafculii  ifeminan6fpecificat  pp  15cuip5 
rpecificetC):alt)S.p6taiitpccdig'Ctiaialcaditfugindi/ 
oiduit  in  quo  funt  acctttia  multa.fit  ej:  illa  collcctoc  aial 
fignatiupmo  g  oicemus  qj  no  icubit  nobis  vt  fludcam' 
rtobilire^pjfctatc  of  ic  vniufcuiufqj  gnis  ftn  vnaquacg 
fpem.nccctofia9fpc:;:vniii8gencris.l3.n.n6cft  in  nfo 
pofTcqd  aiit  eft  in  nobis  pofTibilc.15  cft  cognofccre  rcgu/ 
la  in  13 1  quom6  rcs  05  ee  in  (eca  aiitpfidcraucrimus  d 
aliqitctioniiitcllcctappucnictitiad  fpecificadii  genus 
an  fitgenus  f  5  pditionc  illi'  regulcan  n6.fojtanis  igno 
tii  eritpencs  nos  in  plcrifc^  rcbus  t  fortaftis  cognitu  in 
aligbus.i>iccmus  gg?  itetioni  c6i  cii  piugif  na  ei"'  pmo 
necclTc  cfl  vt  piuctio  cius  ad  illa  fiat  oiuidendo  quoufcg 
reftringaf  in  fpalitate  1  vt  ipoftibilc  fit  ijmutari  oiuifio/ 
nc  ipfo  fignato  remanete  fuba :  ita  vt  ^ibi  gf  a.  mobilec;: 
cisfiatimobilccuip5fitvnueidiuidualitatc:'Z  n6  mo. 
bile  ftatmobiic  quil  fit  vnii  idiuidualiratc.Tlcc  vt  vnuj 
inobilc  1  aliud  mobile  fint  ouc  partes  oiuifionisfubalis. 
£>ed  0  vt  oiiiiiio  fit  fijca  ad  13  vt  itctio^pzia  n6  feparef 
a  fua.ppjia  pouioe  gcneris:':  poft  13  05  ct  vt  afTirmatiuii 
o:  vtVocp  mebjo:p  vel  vtraq?  no  fintciacciitia:  gg  13  g> 
cfl  pu9  illis.Cotingitailtgi  ipfj  itdtio  eft  naturcgcneris 
pama.t  aliqiii  fcciidaria  pot  efie.Cit  aiit  fuerit  fcciidaria 
potcrit  cfTc  vt  no  fit  of  ia  vUo  mo.fcd  fit  aligd  comitans 
id  qd  cft  of ia.Sicut  fi  aligs  crraret  oiuidedo  fuba?  n6  i 
cozpus  T  no  coipus.fj  in  reccptiljilc  mot''.'z  no  rcccptibi' 
te.rcccptibilc  ctcni;  motus  n6  fcquif  fubas^pinque.  fj 
poflqjj  fit  locale  1  cozpus.n.!  reccptibile  motus  comitaf 
cojpus.-z  multa  alia  comitan  t^  cozpus.fs  vnijquodc^  co/ 
rii  poff  noijtione  cozpis  q  no  funt  ofic.f;  qda  comitatia 
Ofias.futJc  etcni5mecli.itecojgictateaccidilt  intctioncs 
i(ic.i:>ii\i(ioaiit  eius  q  fit  p  cozpoica  1  icojpojci  c  iqtia/ 
lii  e  f  ba  uo  mediate  alio.^El^ot  at  pcedig>  aliqd  eoy.  q 


Oprm    JIIL 

no  acddat  fube  pmii  fit  ofia  f;  n6  of  ia^pinq  bttic  gif  i.  2) 
f5  ofia  pofl  ofia3:Vbigf a  ficut  cii  of  g?  cojp^^aliud  ei\  ro/ 
nale:aliudcftirr6nalc.co:pu8.n.c)c  13  g?  ecozpus  non  cfl 
aptu  ee  r6nalc  vel  irronalc.fs  pus  neceflc  c  ePfe  biis  aia? 
ad  15  vtfiat  r6nalc.Cii  g  luenif  cojeis  ofia:05  vt  ofic  q 
funt  poft  ips.ftnt  ofic  facictcs  notari  appjopjiatione  ip' 
fa|:.  brie.n.r6nalitate  1  carcs  ronalitatc  faciiit  notari  oi 
fpoff  ti6e  Df  ie  ei'  eic  13  g>  eft  bm  aia5.'5pfu5-n.eft  bns  ro 
nalitate  1  cares  r6nalitate  f  5 15  g?  e(l  biis  aia^.  n6  ftn  15 
9»eftalbu  velnigrii  vel3ligdaliudaliquom6  ieffcctu. 
jSifr  13  gj  cozpus  eft  biiis  aia^  aut  no  bns  aias  no  bs  vllo 
m6jPpter  aliqd  gcnej:  medio:p.Cii  igif  namregitis  etia 
acciderint  accidetia  gbtts  of  at.tiic  no  pot  ec  gn  ipfa  aptt 
tudooifTercdifitvclcjrnaturagcneris.vel  cjc  nl  c6ioa 
q^  ipfa:ficut  pzim  erat  e^c  na  piiou  q^  ipfa.  &  aHt  fucrit 
ej:  na  coiozi  $  ipfa  ficut  aial  aliud  albii  aliud  nigrii:t  iu 
cut  b6  ali^^mafculus  alius  fcmina.n6  e  13  ctfuis  ofntiis* 
aral.n.n6  fit  albii  vel  nigrii:nifi  q:  cft  co:piis  nalc.5a.n* 
ipfum  eft  cpiis  co:pus  nalc  in  cifecturt  ocindc  fupponic 
hisacciitibus  que  rccipit:qu^is  n6  ilt  aia[.b6  quocE!  no 
eftaptus  admafculutfcmina^nifiq^caial.Bgnon  (VH 
ofiegeneris.&unt.n.aliq,pp:iagcneriq  oiuiduntilIu4 
itcut  mafculus  1  fcmina  aial.ncc  tn  funt  ofie  aliquo  m6: 
Vidcl5.qtfin6centoficaiali6:nifiacciderct  atalt  cjrfua 
fo:ma:ita  vt  fo:ma  cius  oiuidaf  p  illas  oiuifione  pdmi/ 
tiua:t  no  fin  t  comitatcs  aligd:q6  pftitiut  of  ia5  pma.  JCii 
aiit  no  ftierit  ita.fcd  n6  acciderintaiali:nifi  q:  eiue  mate 
rie  er  qua  eft:accidit  aligd^ptcr  q6  fit  alicuius  oifp6nts 
q  n6^bibct  acgfitionc  fo:me  gcncrie  1  ce  ei^^-nec  ct  ^i 
bct  gn  accidat  co^pialia  oiuifio  ey  fua  fo:ma  p  of  iae.tuc 
ouo  meb:a  oiuifiois  n6  fun  t  oe  of  ntijs.fs  oe  accritib''  co/ 
mitatibus  illud.ficutmafcuUts  1  femina.  ©cmati.n.qd 
eftapti1fo:meaialie:teftaflignatiiDfiej3peaiali6  vfie.  _ 
acddit  palTibiUtas  calefactiua  1  fit  mafculus.  3fam  ctias  *■ 
poflct  pcedi  qp  cide  accidcrct  pafl^ibilitas  ifi-igidatiua  in 
coprone-z  ficrctfemina.3(pfaaiitpafl'ibilita6  tm  n6jpbi/ 
betf5l3  gjipmidecftrccipcofias  qacciditaiali  e;:fua 
fo:ma.f  ej:  I5.vit  cftbnsaiasappbcdetemobile  voliita/ 
te.iionopcedaf  rccipc  ronalitate  iirr6nalitatem.g& 
actio  n6  eft  ages  aligdin  fuafpccificatioc:  $uis  putarc/ 
mus  ctillud  nec  mafcuUi  ncc  fcmina  nec  attcdercm^^ad 
13  vllo  m6.tit  pftitucrcf  fpes  ab  co  quo  fpccificaf .  "Jllud 
enimnec^bibctfpecificarinopfidcratii  nccacgrit  (pci 
aftcationc  pfidcratii.nocftatit  iiccii  pftdcrauerimus  iU 
lud.nec  r6nalc  ncc  irr6nale.vel  di  pfideraucrimus  colo 
re  nec  album  nec  nigru  vilo  m6.(L  Cii  g  volucrimus  oi 
fKnguere  iter  bfiastjPpctates  oiuifiuae  n6  fuJficici  ofe 
Q)  id  q6  accidit  cv"  ma  no  fit  Dfia.ipm.n,cc  nutribilc  vci 
inutribilc  no  accidit  n ifi  cj:  ma.fed  05  pfidcrare  pditiot 
ncsaliasquaspdidmus.iob  15n6  iucnimus  aliquan» 
fpeciep  co:po:is  cuius  cft  pafTibile  contincn  fub  vfitate 
eiuscuius  cftipafl'ibilc.3[nucnimu8autbomine  cusfit 
fpc8  aialis  fine  oubio  ptineri  fub  vlitatc  mafcu  li  t  feini/ 
nc  vtriufcp  fimul.Silr  equus  -:  cctera  b^.  mafculue  aiit 
1  femina  iam  c6tinen  f  et  fub  bomine:co  q>  b  intetio  co/ 
mitaecftg  quacaditoiuifioin  oiuifum  qguie  autRtej: 
pditionibus  Dfic:ia  tii  ptingit  in  n6  oiflercntia.  aliquan/ 
do  enim  id  q5  eft  non  oiffcrcntia  comitatur  fpe;  aliqui 
in  feparabiUtcr.  15  aut  fit  cum  ilUid  fiicrit  oc  comitatibus 
oirfcrcntia.JCl^cpetimusaittDicctcs  te  fciregj  macii 
moucmrad  recipiendum  vnitatcm  fo:mcque  facitfpc/ 
cie  accidut  ei  acddetia  cj:  coplon  ibus  1  cctcris  alij  s  qui/ 
bus  variaf  cius  oifpo  in  actiocs  .pucnictes  c);illa.  no  ex 
15  qp  rccipit  fo:ma  gtiis  aut  fo:ma  of  ic  :q:  no  gcquid  rc/ 
ciptt  oe  oifp6nib'':t  qfi  accidit  ei  eft  oc  vntuerfttatc  ciue 


0uinti 

q6  ptihef  fub  fine  adqu^  mouet  in  gcncrado.  noW.n. 
pilictus  rc^  naUu.f.quo  b  vnitio  Itt:^  qiio  altc  p:cucnt' 
un  t  aU39  'Z  pafTides  q  ptingiit  tn  cas:aU^do.n.paflfionc8 
pzcccdut  reinouetes  a  finc  g  itcdit  ^i  aUqri  funt  iferetee 
©iucrfitatee  noin  ipfo  fineg  itedif:f3  in  aUgt»''  babctib'' 
fcad  fine  aUq  pparatioc:-:  aUqn  funt  i  aUgb''  loge  reino/ 
tis  a  finc:-t  cp  aaidit  mae  fm  B  CU5  quo  remanet  mS  oci' 
curres  fo:mc:cft  ptcr  intetionc  finis^mafcuUnitas.n.t  fe 
ininitas  no  agut  niH  f  m  ^  qd  eit  oifpo  if  K^o;:  gb'  fit  gc 

^  ncratto.(r6natio  aut  ftne  oubto  e  gdda  q6  acddit  poH 
Vica:fcd  poll$  vita  (pecifkata  e:rca  eH  termiata  p  fc.g  15 
t  filia  funt  oc  vniuetittate  oifpdnii  ptittn  poft  fpccifica' 
^ne  vitcin  fpem:^is  ftt  o^im  finLxA  gc^d  fiterit  6 
IMflionib''  1  comitatib''f m  biic  modii  fcias  no  eflfc  6  oif' 
ferdi)8gene^.(ir3am  ergotibinamolledimus  vri8:7 
qiio  b;  cfTc:'!;  quo  gcnus  of  t  a  ma  ta  U  modo:q)  poitiit  oc/ 
ruiarialt^  modi:ocgbas  poflca  bqmur  odedetes  ca  que 
iuntoebita  gcncri  q  q  fpecificct  .&;  remanet  cmic  tngli' 
docs  coiiicte  ci:oe  quo  agimus.  vna.f.De  bis  q  funt  ocbi' 
tagcneri:necfpecificatiUudaUa  oebac  itctioe  qiio  fit:': 
qiio  e^  gcnerc  x  of  ia  cui  (int  ouo  fiat  vnu  gddl  Dcfinitus 
in  effeaa,([^t)e  p^  aiit  ingfiiione  oiccmus  g?  poflqp  illa 
no  funtDfieftneoubio  funtaccntia.acctitiaaiitautrunt 
comitatia:aut  no  comitatia.Comitatia  aiit  aut  comitat 
gcnerageneris  fi  babucrintgna:aut  ofias  gcnc;p:aut  ips 
genus^autoftamipitus^autDfiasipni^^querub  ipfo  e:aut 
ma  aUcuius  eo;:.@ed  qm  quecuc^  comitantur  id  qd  ej: 
oUgbus  fuerit  fuptus:comitat  etia  genera  fugioja  t  oif/ 
fcretias  qs  bnt-j  of  ia$  pftitutiua  dj  eft  ipfi^^gencris:?  co' 
mitant  ctiamasiftOiptacclttia  eo;::qtifi  accntia  comi/ 
cantacciitia:tucbotacomitabiit  genu6:t  gcgd  e(t  itib 
ipfo.TluUii  aiiteo;:  quecomftant  Dfias  tin  q  fiit  fub  gc/ 
nere  comitat  gcn^^^eo  gj  feqret  ej;  15  ifm  fieri  min''.pot'c 
eftaiitvtriicpcotingercinillo.irii^onamus  gaUgd  fi/ 
gnatu  q&  Ut  copofitu  -i  terminatii  ej:  oiflferctijs  co:po2u: 
1  cjracciitib''  muUis:^?  ci'i  oiicerim'  co:pu8  no  itelUgim' 
ej:  l5abftractione  a  pitictione  fo:me  co:po:ee  ci'i  ma:cui 
I?  oia  fint  accfitia:':  fint  pier  eflfentia  ei''.©5  iteUigimus 
gddl  q6eft  no  i  fubo  bns  logitudine  latitudine  i  ^ftin* 
ditate:fiuc  15  pdicct  oe  iUo  pncipafnfiiue  non  pncipatV.15 
ergo  coUcctto  e  cuiufda:qd  e  coUectio  fi:gnata  fup  qua  ca 
dit  coUectio  co:pis  f;  blc  itetton&nc  p:edicat  aiit  dc  ca. 
coip^^hn  alia  itftionc  q  cft  ci''ma.cii  g  iUud  of  cozp^.ipj 

p  co:pus  no  e:nifi  fp;  no  gs  ei^^rnecialtgd  ptcr fpm.d  i^ot 
aiitaUgd  Dicere.gid  pofuifti  nam  generie:no  nifi  nam  i/ 
dinidui.Sed^batueftia:Q'  tdiufduu  babs^i^ietates  t 
occntfaq  funt  pter  na5generi8.V5qtn  no  eft  opns^vt  na 
co:po:i8  pdicata  oeidiuiduo:babet  nam  generis  fm  6 
cp  applicat  fpfie  accntib''  in  eflfectu.Tla  na  gencris  (i  no 
p:edicaretoecoUecttonenop:edicaret  oe[diuiduo:fed 
cflTct  pars  indiuidui:Ucj.n.n6  eflent  Baccntia:':  bej3p:ie/ 
tate8:tn  B  na  qua  oidmus  bf  et  ee  fm  intetione5  pdicta: 
B  e  qm  na  fube  qcuc^  mo  fiicnt  ci^^fubaUtas  pflituta.  eft 
cfi^zej:  15:q6eft  neciu5adefl'eco:pu8.l5  gacciitia t  be 
p:op2ictatcs  pter  ea  fiit  gb^^cgct  co:pu6:q6  eft  vnfi  ej:  gc 
nent»''  ad  cendii  coip^^M  pdictii  eft|nifi  lxicrit^p:iatu  i 
no  in  5.S>$  cii  fiierint  B  no  pdicabit  oe  iUis  co^pus.^Jni 
tcrcft  igif  an  oicaf  op  na  ei''  no  cget  ad  fua  itetione  aUq: 
an  oicaf no  pdicari  oc  ilU>.3a  cni  p:cdicat  oc  aUq:quo  n 
egetad  fua  ttetione.£u  aut  pdicaf  oe  aUq.ia  app:op:iat 
periU6  inefllectupoft$poteeratetapp:op:iarialt)6  ab 
B.SilVeft  efoifpo  cii  onjs.Tlifi  aiit  eet  \y  modus  rcfpe/ 
ctus  in  pdicatioe  fpei.na  giiis  cet  gs  no  pdicata.(ir&pc' 
cie  j  at  e  na  tcrmiata  in  ee  i  i  iteUcii  vtrotp  fit.V5.qtn  cii 
t^iminatufueriteiTegeneridperiUaqterminlt  ip;  ertt 


IIIL  n  y. 


S9 


in  ef^ectu  x  noerit  opu8:poftea  nifi  potif  figiTatii  ttn:ncc 
rcgref  aligd  ad  Dctcrminationcjei'':^^  Dcfignatio  ttn: 
poftqp  na  6termiata c fpcs fpa iiffima:': erit tuc  na  fic.q» 
Qccidetei  comitatia  ejr^pctatib''  i  accntib'':^  q  na  idiui 
duaf  1  fit  Dcfignata.^pfc  i^o^^ctatcs  i  acciitia:QU  t  crut 
flducnietia  tifi:ita  vt  no  fint  oe  eenoavUo  mo:":  B  fut  oo 
cidetia  q  accidiit  rdiniduis  rc:p  fimpUcium  -zaccntio^aut 
criit  Diijroncs  fnpadditc  c]:  gbue  qda  fiint  quibus  itelle/ 
ais  rcmotis  ab  I?  figiiato  e.vt  no  t^abcat  ee  13  fignatum: 
q6  eft  pter  alia:q:  ptingct  Dcftrui  veritate  fuc  aUeptl  co 
mitatis^-rqdafuntgbusiteUectisrcmotisnocftnccefl^ 
puHienirc  ocftructione  fui  ee:poftq^  babuertt  ce  vcl  coj/ 
ntptione  fuc  cflfentie  poft  due  appzop:tatione5.i3cd  dc/ 
ftruetur  alictas  t  eius  Diucrfitas  ad  aUa  fm  g?  Diucrfus 
eft  ab  alt)s  abfc^  Dcftructtoe  ftngulari8.fb2taflfi6  au  t  ob/ 
fcu^  e  15  penee  nos  i  no  6terminaf .nf  f o  fermo  no  e  oe 
B  fm  q6  fcitunfcd  ^m  q>  tee  cft  in  fe. 
(ECaptm.  V  .2be  aflfignanda  comparattone  Diffinitibni» 
fDiffiniti. 


«t^frft  &aUg8DicereQ)Diflfint'tio  fm  S    jy 
1|2gylvll  qjjplcnttiitauctoiesartisppoft/    a 


ta  eft  e]c  gcnere  i  Df  ia.  vnuq6c^  quo^  Difcre/ 
tujeftabaUotvtrct^partcs  funt  Diflfinitio/ 

nis.t^iflfinitio  autem  no  eft  nifi  gdditoe  Diflfi/ 

niti.crgo  intetiocequeflignanf  pergcnus  i  Dfiomtalr  fc 
bnt  ad  nam  fpeciei:quaUter  ipfa  ad  Diflf6nem.^icut  cni 
genus  1  of ia  funt  partes  Di'flftnitionie:rtc  etia  intetfones 
eo^  Duc  funt  partce  ciflfiniti.vtt  cum  ita  fitno  ertt  verii 
l^cdicarinaturamgcnerieoenatura  lpedci:quonia  [>$ 
eius  eft.CI^d  ()6  Dicimue.q:  cu5  nos  Diflfmtmue  oicen/  tsc rp6ii«, 
fi:s.Uerbtgratia.b6eftaialronale:n6voUimit6  in  boc 
g)  bo  fitpiuaioejraiaUtronaU^fcdvoIum^in  15  Q^ipe 
eft  aial:q6  e  ronale:qfi.n.aialin  fe  gdda  e  cuiue  ee  no  eH 
terminatii:fiatt  pdijcim^^nifi  cii  ipm  antal  fuerit  ronale» 
5tavtciT15  cp  Dicimuebneaiamapp^ebcdctcsfimplh 
q6  cft  no  termfatii  fit  babee  bac  aiam  ia  fit  tCrminatus. 
Tla  ciufmodieft  cp  ciusanta  cft  fcnfibilie  rdnalie.b  igii 
Detcrminatio  cft  eiue  q6  eft  biis  aia5app:ebedcte.Cotf 
pue  g  babee  aiam  app:ebcdete  no  eft  aligd:fed  ipm  eflfe 
biis  aiam  rdnale:eft  aUgd  q6  acddit  ei  e^trifecue:t  boc 
q6  cft  aial  no  e  nifi  id  q6  e  bns  aiam  opp:cbedetc.ee  io 
cui''  cft  aia  appbcdce  c  gddd  tcrminatu:  quo;:  nuUii  bs 
eflfc  in  acm  vllo  m6:fic  ia  fdfti.fcd  fit  g  tUud  tcrmwtu-^ 
autoubitatio  n6enifiinitcUcu:eo  QTUbfu  eeiDc  cer» 
timdieateappbedetie  qnoufc^  poflit  6fignarit  ticigp  i 
ap^JTedee  fenfut  imaginatidc-z  r6ne.(L  Ciiaut  accipit 
fenfus  in  Diifone  aialie  no  eft  vcre  Dfia.fed  eft  cofignane 
Dfia5:Dfia.n.aiaU8be.f.g'eftbn8aiam  appbedete  mci 
bilevoliitate.TIoeftaiiteeaieaialie  Bq6  imaginaf:ec 
mouctvolutatcfseft^n^bo^oiumnobnein  fc  nome 
cp  pfequif  i5.vn  neceiTc  eft  aducnire  d  nome  i|tii  tn  fe  < 
qudtii  ad  V>  oia.t'ta  vt  fenfiis  -;  motue  fimul  fint  in  ei^df* 
ftnitide.iScd  fcnfue  ponaf  vd  quafi  fn  intellectu  vtriuf/ 
c^  fcnfu6:intcrio:ie.f.-te]tterio:is.vel  eritcotentue  fenfa 
ttn  ad  B  vt  fignificct  ^  omnia:nd  figtione  continetiefed 
comitatie.5a5autoftefueeftinteUectU8bo|:ipfilfium. 
&cnfue  igif  no  e  verc  Df  ia  aniaU'6:fedcft  vna  Dc  ptibus 
Dfic:a  vnii  oe  comitdtib''  ed.cius  aute  ofia  eft  eeatcq  cft; 
p:incipiii  oium  ifto|:  ilU. joimitr  rationaie  boi.0cd  oe/ 
fectus  noiU5 1  paruttae  pciptediDfiae^out  l5:autiUud  foK 
ctt  neceiTario  ocuiarc  a  vera  Dfia  ad  comitde:aUqfi  aute 
Dcnoiaf  ctue  nomea  fuo  comitdti:fic  itclUgim^fcnfibile 
id  q6  babct  p:icipiu:e)c  quo  emanat  fcn  ttte  i  aUa  bf^alt' 
quando  vero  of  ia  eft  ignota  pence  noe  c  no  perdfHt  :ni/ 
fie]cfuoconutdti.Tlofterdutfermon6eftnucDebis  (m 

2luic  iO 


gp  fntelligunus  t  ngimus  oe  tlltstrs  f  m  B  $  eH  cc  eojum 
In  fe:Deide  ft  aial  no  bf et  nifli  fcnfujctuc  (p5  eet  corp^bns 
fenfumrnocozpasejcintcaoneabilractidisnaccojpozee 
rcniibilis  tali  coditione:^  eOet  illud  tantm:fcd  totum  eo 
mo  quo  Di):imu9:qz  vnttto  mae  cu;  fozma  aut  partis  cii 
alia  pte  in  copofito  nd  cft  nift  pittctio  alicuius  cu  aliqiio 
pzeteriUudcomitasautacctie.GrUneainab''  eft  vni-' 
liofunr multis modis.CUno  vtpiaaio mae i  fozme: 
fed  ma  elt  quidda  q6  no  bs  eflfeper  ic  vllo  modo:nec  ein 
cffcctu  nifi  per  fozma:fozma  vero  eft  gddam  alid  ab  ea: 
<)uo:p  vnu  no  eH  aliud.Coiuctum  aiit  eo;:  ell  neutrum. 
C^aiio  aut  mo  fit  piftctio  atiquoy  quo;:  neutrum  eget 
altcro  ad  ecndti:fed  ejcvnitioe  eof  p^ouenit  gdda  aliud. 
vel  pparatioe  vel  permijrtioe  vel  Emutarioe.CS):  il^w 
dt  qdi  piuctio  aliiquo:p  quo^Tnu;  no  bs  effe  in  efTectu 
nifiiQi^Qiadiugit  alM:tq6dam  bseiTeineifecm:'!  tunc 
id  qd  no  b3  cire  in  cffcctu  e^iftit  per  id  qd  bs  eite  tn  eifc' 
(lu:e):quo^  vnitide  p:ouenitcdporitu:licutc6pofitii  e]i 
co:po:eialbedine.3n  bts  autc  oiuifionibits  neutrii  vni' 
top  clt  aliud:ncc  ipfa  vtracg  funtpartes  vniruncc  p:edi/ 
cat  alte^  oe  altero  vUo  mo  vniuocc.  (JT^t  ej:  bis  e  vni » 
noalicuiusciialiqitocui''  visnoeipfaeade:ntTt  q:cot:' 
ittctioefuiipfiti8cuillo:iteUccms.n.iaitelUgitintetione3 
qua  poiTibileeilee  multa:quo;:  vniiqbc^  eft  ipfa  inKtio 
ineite.TId  g?  interioi  adiu^t  alia  q  cefignat  ci'*  ee:f j  qz 
fpfa  itetio  prinet  m  eo:nec  c  aUud  niii  6itgnatioc  vt  igno 
rltta  no  in  ee.Sic  mefura  q  efl  itetio  qua  poiTtbile  eil  ee 
linea  i  fUQficie  ijjfttnditate  no  q>  aUQdadiugat  ei.e^  cu 
iiis  adiiictione  fiat  linea  i  fuperftcies  i^fundita6:fed  q; 
ipfa  Unea  c(t  ipfaix  ipfa  fugficies  ell  ip(3.J6  qm  intentio 
mefureeil  vt  licqdda  receptibileeqlitaris  no  taU  codi/ 
lione  vt  li  t  ^  ititio  tifuTlam  b4  non  efl  genus:ftc  ias  no/ 
ifi.fed  abfcpvUa  ?dirideaUa:tta:vt  b  iterioq  c  rccepribif 
cqUtaris  ipfa  in  fe  ^cqd  fucrit  poilc^  fucriteiTc  cius  in  fe 
qialeciicgfitcritilludcepdicet  Deapfe:q7  ita  ciT:':  Uc; 
fitin  vnaDimciioe  v-louab^^veltrib^^^Bintetio  ineeno 
crit  nifi  aU^  illa^p.^nteUciis  atit  ^m  15  q6  iteUigit  ea  at/ 
tribuit  ei  ee  e  ic:i  oeide  fi  iteUecms  addiderit  ct  aUgd  v 
fuQiUud  fuQadditiind crit qliintentio C]ctrinfeca:q  con 
fequat  idqdeflreccptibileeql(tatis:ita  vt  ipmfitrecc/ 
ptibilc  eqlitatts  g  fe  in  oifFone  fui:i  t5  aiittd  adiunctti  ei 
(7:trifecus:fed  t5eritoeterminatio  fuc  receptioiscqTitatl 
f  m  3»  eft  in  vna  oimeitonc  tm  vcl  in  pluribus: vii  rcce/ 
pribile  equaU'tari8  in  vna  otmefione  in  bac  re  erit  idem 
ipm  recepribilecqUtatis:ita  vtpoiVit  oiciqj  13  rccepribi* 
le  equaUtatis  e  15  q6  e  bits  vna  oimefionc  i  ep.r?  ait  t  no 
firin  bisquepcei1eritt:^u's.n.^  fit  aUqua  mulritudo  f!< 
ne  Dubio:no  tii  efl  mulritudo  q  eH  parriu:fcd  muUitudo 
que  eft  td  ^mq6e  (crmiata  i  no  terminatacres.n.termi 
«ata  in  fe  pot  ;3fiderari  ^m  15  gj  eft  no  terminata  ^mm 
ad  inteUectiinoft;:.crit  b  aUetas^cu  aiit  fit  termiata  ipa 
no  fit  aUa:niTi  ^m  rcfpectii  pdiccii  q  e(i  f  m  in  tcUcctu  ta/ 
tu;:oeterminatio.n.nd  aUerat:fed  ccrtificat.Sic  g  intel 
Uge  vnitione quc cft  ej: generc  i  Dfia:^iii3  fint  oiucrfa: 
«in  na  aUcuius  fpcrit  fitop6:qua?:  oiic  tiiiat  ab  ea^  fo: 
misigeneraea^^amatcnisfuai:  fo:ma:p:q^ui8  gcncra 
ca:pioncea:pn6fintmaterienecfojmcea?:fm  qp  lut 
mae  i  foimv.ej:  gbns  funtqda  in  qua;:  na  nuUacft  copo 
fitioTed  fi  fiicrit  ppofttio  e  queadmodii  oi^imus.HuUa 
out  cap  i  vnaqnaqj  fpcciep  eft  aUa  ab  alia;nifi  q:  aUqit 
ocdoifrn^f-ctcrmiata^fsqzipo^cfcmeltcrmiata  i  ao 
cipif  aUqtt  termiata  in  eiTectu.bac  aut  potctia;  no  b$  ^$ 
ciTeTcd  fttt  iteUcctu.^neffe.n.no  e  terminotio  nac  genc» 
neraUs  picter  potcria;  quc  faciat  cam  fpcm:fiue  ipa  fpe/ 
(iee  hobcst  ppofitione  in  tia:flue  no  beiciSen''  g  i  Df  ia 


CapFm 

m  Df  ffinittbne  etii  Pmq)  vniiq6qs  eo^r  eft  gs  &  ifHnttfo/ 
ni6:er  Bq6cflDiiffntrion6p:cdicantur  dc  DifTtnirione: 
ncc  DifTinitio  oe  ipfi8.'il6.n.of  DiiTtnitioee  gcnus  ttn:vk' 
Ofia  vel  ec6ucrfo.Tlon.n.Df  oiiTinitio  aiaUs  ciTe  co:pu9 
vcl  babes  fenfuj^ncc  ccottcrfo.S;  f  j  15  q?  gcnera  i  Df  ie 
funt  naeconfequentcs  nam:ficutia  nofii  ^cantocDifr 
finito.(Li>ieimusai'itgjoiftinitio  vere  6tcrminac  vnl 
nam.Ucrbigfa.ciiDf  aialr6nale;c^  B.n.id  DCtermina' 
taefl(ntentiovniusalicuius:q6efTaial:Q7  animal  e  ra« 
ttonale.Cii.n.pfiderat  Bvnarcenocfl  pluraUtas  inia» 
tellecf u.Cit  aiit  c6fiderat  Diffinitio  i  inticnit  compofita 
ec  numero  ifTay  in  tctionii  i  pfideran  t  ifte  intetiones  fs 
p  cp  vnaqucq;  ea;:confidcrata  in  fc  n6  ealia:  inuenit  ^ 
pluraUtas  in  in  teUccnt.&s  cii  itctio  q  cjiitit  i  an  ia  itelU* 
gtt  oiffinitio  f  mpmu  refpeauf.vnii  ^dda;  qd  eft  antab 
q6eftr6nale:titcDiiTinitioeipm  DttTinim;in  tntellcctu. 
&i  aiit  itclUgit  oiiTinirio  itcntio  cjctts  i  aia  fm  rcfpcctii 
z'".f.Difcrete:tuciterioipfttt8DitTiniriont8  n6  cft  interio 
DifTiniti.iocd  gdda  ocduces  ad  ipm  i  ocmonftras  tpm. 
(E^tem  rcfpecms  qui  facit  Dcbere  ipfam  DifT6ncm  cfTc 
oifftnitti  no  ponit  antmal  i  rationale  ouas  partcs  Diffot 
ni8:fcd  p:edicata  oc  ipfo.f.g?ipfa  funt  ipfa  oifTinitio  non 
gp  fint  ouo  oc  veritate  cius  oiuerfa  a  fe  i  a  tot orftcut  itel/ 
Ugit  e]L.  noftro  c;:cplo  oc  co  qo  cft  aial:q6  eius  aniaUtas 
cft  ijfecta  1  tcrmiata  p  r6naUt3te:refpectns  ^o  g  facit  6/ 
bcrc:q6  oifftnitio  n6  fit  oifTinint  p:obibct  genus  i  cfias 
p:edicari  oc  DifFoncfcd  funt  ouc  gtes  cius:':  pp  B  nuUii 
boj:  q6  cft  genus  i  oiffcretia  eft  Diffinitio.Tlcc  vnuterli* 
tas  intetionit  aiaUs  copoitta  cii  rationaUtatceft  intetia 
aiaUe  nDcdpoftri.11ccintetio  r6nalis  no  piiicri  itcUigif 
DC  intetioe  piitctionis  Q:aiai(  i  r6naU:ncc  q6  inteUigit  d 
vnoqupq;  ifto^:nec  aliq6  eo:p  p:cdicat  Dc  illa.Coninn< 
ctitigite]caiaU-:r6naUn6cftaIal'zr6nale.C6pofiti].n. 
ej:  aUgbus  Duob''.aliud  eft  ab  ilUs  tertiu;:aiiU8  vniiq6/ 
q;  eo:p  pars  ell:par6  aiit  n6  eft  totutncc  totii  e  ipfa  par&. 
i£Qt>  aat  o;  oftcdi  15  c.f  qtio  oifftniunt  rc6:i  ^  ppara/ 
tione  b;  DifTinitio  ad  illos:':  q  cft  Df  ia  iter  qdditatc  rei  t 
fo:ma.^icem''  crgo  cp  lic  ens  i  vnii  funt  oe  bis  q  fiit  c6/ 
munta  pdicametis:fcd  fm  pus  i  poftcrt^^lttr  et  -^  g?  ree 
bitt  qdditate  i  oifTonem  n6  e  in  omnib"  eis  eode  o:dinc. 
CnS>ulJa.n.ecui  p  Dat  fua  oifTinitio  ivcre.Cctera  vcro 
qtn  gdditas  co?:  pedct  ej:  fuba-vcl  e%  fubaU  foi^Mc  iam 
Oiffinimus:fomia^aiitnaUuia;nofii  oifponem  i  figu' 
ra^  1  mcnfura^:tiic  quodamodo  n6  DilTiniun  f :nift  per 
fubam:C):  quo  pringit  aiit  accntib^^vt  in  DitTinirionibiw 
eo^  fit  a  Ugd  fup:a  td  q6  eft  tn  een  tgs  eo:p:$ui6  enim  in 
ciTcn  4sn6rccipiatfuba:itavtfitpseo^vllomodo:qitt 
cui^ijs  eft  fiiba:ipm  et  fuba  cftitii  fuba  recipit  in  DifT6nc 
eo:;::it3  vt  lit  pars:co  op  p  fubam  oiiTiniunt  oia:aut  c6po 
Iiti8:pringitincisidembisreperi.  Ildqtftin  eise  fuba: 
io  neceffeeftilld  poni  in  oiffonc  cop:i  qm  in  cis  cft  acci/ 
dc6:q6oifFinif  perfHbam:tijcnccc(Tccfteiitcp  poni  in 
oiiTinirionc  accidetis^ita  vt  tota  oiiTinitio  fit  copofita  ej: 
DifFoncfubeioiiTinitioncaccritiB^vn  opo^tetide;  repeti 
bi3imultoticn6:q6p5  cii  rcfoliiif  oitTinitio  ipfius  occi/ 
dentis  i  redi^it  in  eaq  prinet.^in  oiffonc  buius  c6pofi/ 
ti  bi8  inuenic  fuba;fcd  in  ccntia  ppoiita  no  cft  nifi  fcmct. 
1  io  in  bac  oiffone  aUgd  cft  additii  fMp:a  itetione  ciffinv 
tiin  feipfo.^n  verisaurcjoifTinitionibusnooeb;  eealt/ 
quidfu2additii.Ucrbigfa.ciiDifFinifnafusfimu6.0ino 
Deb;  accipi  in  ea  nafus  1  Dep(Tio:i  fic  ponif  nafus  in  ipfa 
DifF6nefimi.©imu8.n.cftnafu9oep(Tu8:nccpotcftponi 
t)  0ep:etTu8  tift.Si  eni;  ocp:clTu6  tatu?  ciTet  iimu6:tunc 
crus  Dcpffu;  c^t  et  fimum.Deb;  aiit  oino  nafus  accipi  in 
Oitfinirioe  fimi.Cii  ergo  DiiTinif  naliis  fimueasij  acci()  if 


Brii».  7« 


irt  ea  bfo  nafits:  v>ff  jiecefTc  efl:  vt  aiit  bui"  rro  ftnt  oifFones 
t  ftc  no  babet  oifftnitioes  ntft  tantii  limplicia:aut  be  ftnt 
DiflFinitiones:fcdfmaliitmodii.(rnon  D^aut  fufficcrc 
foUcjrpofitio  noisad  |3:vtfitoiflFinitio:qua(t  oiflfinitio^ 
nc8  bui''  ponan  t  oiflfoncs  vcrc:qfTi  oiffinitio  eft  ocinon» 
flras  gditatem  rci:fiatt  ia;  nofti.Si.n.ois  ojatio  ciu  po 
teft  vcrificari  nomcect  oiffin  itio:titnc  omncs  of ones  Iv 
bucuiufdl  auctous  efTent  oiflfinitidesrqii  quidc;  aut  tta 
*  cft:timcmanifeftti  eft  qpbe  oifiones  copofito;:  oifl^oncs 

^  funt  Pm  aliij  modu5.C^Quidita6  aute  ois  fitnplicie  cft 
ft^ummctfimplei;.TlibiLn.cftreccptibilc  fuc  gdditatl. 
&LnM  eftct  al^d  reccpttbtle  fue  gditotis  illud  no  eflcc 
quiditas  rccepta:que  babet  in  eo:imo  ipttt  rcceptii  effcc 
fozma  ci^^zfozma  aiit  ei"  no  eft  id  q6  adequat  oiffoni:  fed 
nec  2pofit9  font  ej:  fo:ma  trii^id  q6  fiit.  ibiflFo.n.ppofito/ 
ru  no  cft  cj:  fola  fo:ma.£>iflfo.n  .r  ei  figiia  t  oe  id  ej:  quo  co 
ftituit  cius  cflfentia:  viT  cotingit  vt  cotinea  t  mam  aliquo 
modo:-:  g  boc  cognofcit  of  ia  itcr  gditatc  «z  fojma:fozm8 
eni  femQ  eft  Qsgditatts  in  copofitts^ois  "io  fimplicis  foz" 
cft  ipm  fimplejc:qrn  no  cft  ibiopro.C6pofitojr  f  o  fo:ma 
iiocftipfacopofita:nccefteof  gdita6.3fpfa  copofita  nd 
eiVfo2ma:to  qz  pftat  cp  pars  efteo|t:gdita8  vero  c  id  q6 
eft:qcqdeftfozmac]cutepitictamac:^  ^deampli''  eq^ 
intetio  foanctopofito  ctno  c  b  itcttaq:  ppofita  cej:  foi" 
c  ma^rj.n.cgditas  ?pofitf:i  gditas  c  t?  copo.g  foima  eft 
Vnii  co;r  quc  pueniiit  in  bac  ppone:gditas  vo  eft  ipa  c6> 
pcditio  pplectes  foztna  ■:  mam:  vnitas  aiit  quc  ftt  e^  illta 
Ottob^e  ad  B  vn5:i  gcncri  gdeej:  15  g»  cft  gen''  egditas: 
7  fpei  eic  ^  g}  e  fpea:eftgditae:t  fingulari  t  gticulari;  ex 
Bqdeftfingularctgticularc:cftgdt'tascii  occtitiTJUs  z 
comitltib''ejcab'coftituit.Ciiigit  gditas  pdicat  oe  eo 
q&  eft  gcnus:'!  o.:  eo  ^  eft  fpw:i  oe  eo  cp  cft  fit^lare  f. 
diuidi  lii  fit  bac  fola  coione  noie:qm  B  gditas  no  e  oiitre/ 
ta  ab  eo  qd  per  ipa5  eft  gcgd  cft.aliogn  no  ect  ci^^gditas. 

0  CC^ngolarc  aiii  no  b?  oiflfone  vllo  mor^uis  copofitii 
babeai  aliqua  oiffonem.Quonia  oiflfinitio  eft  ofno  copo 
fitaejcnoib^^octerminanV^ingbustii  noeft  oetcrmia' 
tto  alicui''  rd  oefignate.&t.n.dterminatio  eet  dfignatio 
certa:ia  eet  noiatic  ttn:aut  aliq6  fignu  moms:aut  fitiuj. 
Tlonaiitfitin  illiscognitio  ignotJEp  octcrminationej: 
viipoft$  omne  nomen  q6  ptinct  in  oiffonc  fingularis 
ngnatDctermiaoone  quapofeemultis  puenirctiic  o:* 
do  pponis  fue  no  e)cdpit  illud  ab  bac  polTt^bilitatc.  Cii.n. 
0.fiicrit  iniitio  vtis^iei  adiiigit  b.alia.f.fitr  inteniio  vtis 
poterit  tiicbis  clTc  rcftrictio  aliq.Sj  q:  c  rcftrictio  vni** 
vKs  pcr  aliud  vtfcremanctpoftcappinquius  vlc  in  quo 
pot  eflfc  coio.Ucrln  gf a.atm  oiflfinit  B  focrates.':  of  eflc 
pBsin  I5etcoioeft:ciii^oofpt?8caftus:adbucctc6io  e. 
!3i)?o  of  pBs  caffg  occifus  fttit  iniuftc:adbuc  et  15  cocc. 
j3i  )?o  of  fili''  iliius  adbuc  13  pot  ee  c6e:q  tf i  noricia  iUi*e: 
ficut  noticiaifti''.©^  )?o  notaf  ipmindiuiduu  illi^Sfigna 
tioc  vel  cognominc  fict  oemoftrario  iltitts  ocfignarione 
vet  cognomic  ■:  no  Defcriptioc.Si  vcroaddit  qucj  occi' 
deriit  in  duitate  illa  t  in  oie  illo.B  ctia;  totaenumerario 
cii  illa  idiuiduitate  oino  vtis  eft;pot'e  cft.n.ilta  pdicari  6 
multi3:ni5t  reftrin^eris  cirai  indiuiduu;.Si  vero  illud 
circa  q6  rcftrinj:eris  fiteritaliq6  indiuiduu  oc  vniucrfi' 
tate  indiuiduo^  alicuius  fpep:tunc  no  potcrit  bac  6tno' 
ftrationccognofa':necitcllectuDcpbedinififenfu.Sidt 
idcircaqdreftringit  fueritDcindiuidttie:in  qtiop  vno« 
quoq;  e  i^f ecta  veritas  fpei:t  n  6  fupucnit  ci  aliud  nouu? 
indiuidituiteUcu6iaitellcptipfa;fpe5ieiusidiuiduu. 
J5ed  cii  aflfignat  ei  Defcriptio:in  tcUectHs  potcrit  iU6  ap» 
pjebedcre  veliudicarcDceo  ccrtusiUitd  poflfe  pcrmu« 
rario  fuaoifponctn  Dcftructioncmtb^n.res  Dcftruit:oe 


VL 


90 


CcfCTMJto  vcro  no  cft  certit6:an  fcmper  fit  vel  ocfcrqjtio* 
ncm  Dcco  femperp:cdicari:aliquando aiit in  inteUecw 
fcit  cpdiu  ourabit  B:I5  ergo  ct  n6  erit  vera  oiflrintrioana' 
nifeftii  eft  igit  gi  fingularcn6  b;  vcra  oiflfcnem:n6  cnij 
p6t  oftedi  in  fc:nifi  cognoia:aut  ocfignatfonc:aut  ppcne 
ad  aligd  notit  e  cognome  vel  ocfignationeqffi  ois  oiffo 
eft  imaginario  in  teUigtbilte:qua  vc;i  eft  pdica  ri  ce  oiff i/ 
nito  fingulari:q6  cii  Dcftruif  fua  oiflonc  non  oiflTinif :  viT 
oiflfinitio  ittius  fcmpcr  crit  putarione:nifi  fticrit  ibi  ptcr  ^ 
oiflfinirionein  intcUectuadditio  ocfignarionis  i  vifioie." 
fictcrgo^pter  oefignationeoiffinitu  fua  Diflfinirionc.Cij 
atitn6fueritB.putabitbfe.oiflfinttione.vere  aiit  oiflfmi/ 
tioeft  vcraoiflFinitio:vii  gfge  vult  oiflfinire  couttptibtir 
lia:iam  p:cfumit  poncre  ea  cfl^c  pcrmancntia. 
(rCapthi.VI.t)eoiflercntt'atciuecertitodine. 

sl^lir  '>cbemu8togDeoiflcrcnria:cofte'  3 
^"^  dercdus oifpofitionem.oiccmue  g 
g7,of  ia  vcre  n6  cft  taU'8  qualis  eft  ronalitas  t 
fenfibititae:B.n.nonp:edicantceaUquo:nifI 
oe  eo  cuiite  no  funt  Diflerentie.f.oe  fua  fpe:.fi{ 
fenfue  oe  tactu:ficut  nofti  at'8.aut  oe  fuo  fingtilari:  vt  ra/ 
tionalitae  oe  ronaUtate  focratie  oe  indiuiduie.n.t>cmts 
n5  p:edicat  ronatitae  nec  fenfHs.TluIiit.n.eo?  of  rono/ 
litas  vet  fcnfus:fcd  a  noib^^ecjt  oenoiaf  nome.lSiai)  t  be 
funtoiflFercntic:funtofic:fcdaUtcmcc  funt  ciufmcdi:vt 
fintatiqctbisq  pdicanf  oc  plurib''  vniiroce.Ccuenie' 
tius  cft  crgo  vt  B  fint  pn*  Dfia;:  n6  Dn'e:B.n.n6  pdicenf 
vnhtoCKnifiocnoindiuiduiefpeiqueoicunt  eo^JCfic: 
fcj  nonatitae  pdicat  oc  ronalitatc  focratl  ■:  platonis  vni» 
uoce:fcnfue  quot^  pdicat  oc  ouditu  i  vifu  vniuoce.of ia 
Cfigo  queeft:fi[cut  ronatitas  i  fcnfus  non  cft  ciufmodi  vt 
p:cdicctoealiquoaiato.©enfus.n.ircnalita6n6eani/ 
mat  vlto  mo.CTfcf  ia  aitt  q  df  renalci  fenfibilee  gcnu» 
in  po".Cu  aiit  ftieritin  cflfcctu  fiict  fpe8:qito  aut  fiat  B  ias 
oftedimus:a  oft^limus  qito  ipm  gcnu8  eft  ofia  t  fpes  in 
effe  in  actu.-:  qiio  B  oiflferiit  tter  fe;i  cp  fpie  vere  cft  gdd  J 
<l6eftgcnus:cu  fitcritpjop:iataincfl[ccm:i95  B  oifcre» 
tio  1  ofia  cft  penes  intcllcctii.Cusaitt  oiUgentiue  oifccr/ 
nit  incfTe  t  ppofitisgcnusfietmaiofie  fo:ma:ituc  nec 
genns:nec  of ia  p:edicat  oe  fpc.Cr£>cindc  obiccttoce  q  •jj 
fiiunt  cotra  B  vcrbuj  oe  na  ofic  funt  bc  qe  Dica.C6ftat.f. 
gjorefpesoifcrepatabaliiefecu  puenicntib'in  gcncre 
pcrDfias.ig^ipfaofiaeftqucdaintetioqeauc  coio:  qc 
p:cdt'catie:aut  pteta  fub  aliquo:q6  cft  coiue  o:  pdicatie* 
3fnc6Hen  iee  cft  aiit  ofc  oem  ofiam  c6io:cm  ee  ej:  pdica/ 
ti9:r6nalc.n.i  alia  b9:ncc  funt  pdicamcta:ncc  (unttx  iw 
dicio  p:cdicamcntoy:reftatcrgo  vt  prineant  fubcct'o:c 
ej:  p:edicatt'6.0mne  outc;  q6  princf  fub  intcrice  c6t'o:c 
fe  oifTcrt  ab  co  g>  fecu  pticnir  in  illa  per  ofiam  fibijjp:t'fl: 
ergo  vnicuic^  of  ie  eft  ofiari  B  vfcg  in  infi^^.CTQue  oate 
ocbcs  fcire  pcr  quc  foUiif  B  qo.B  funt.f  quonia  pdicabite 
atiudeftpdicabilcpftitucegditate(\)bi:ialt'ud  e  p:edf/ 
cabilecomitasgditateciusnonpftittte8iltud:i  q:  noc 
nccefTcvtoieintetio  minnscoisqptinef  fttb  intc'rione 
c6io:c:oiflFcratapitcnientib'fccuiniUaferDfiam  q  in/ 
tclUgif  cfTeintcntiooiucrfitatis  fueeflenriei  fucgditatl: 
op5.n.vt  id  q6  p:edicat  oe  aUquo  ft  ftierit  pftitutiuii  fuc 
quiditatis  in  inteUcctu  i  cogitatioc  fit:fic  pe  fue  gditatl» 
Vii  quicgd  pucncrit  cfi  eo  f  n  ipfa  intetione  in  intdlectu  i 
cogitarioe  i  oiflF6nc:conuenictaim  illo  in  co  qi^  cftpare 
fiicgditarisrgjanteDcftitcritabeo  ncccflrarioDiflfcret  ab 
eo  pid  in  qtto  n6  pucn  it  cii  co:9>  apud  in  tcUcctii  1  cogita 
lione  loififinirfonecftaliapars  fijcquidifari^.f.ap6ttelle 
ctitiDifT6nempar6Vitetua'.£>iffcrtigifabeo  pii  q8 
eftaUudabeoXperDna5Xij«iwtpaencrinitali§conii/ 


n^ct^' 


&actatu0 


tanti:{ta  vtno^itcniantincnb^bilTonisqiuditatio  vUo 
m6:tiic  per  ipfa;  gditatc  enit  oiflfercntC6:n6  g  gtc  ei^^ific 
toloi  Dft  a  nijcro:q3Ui6.n.piienidt  in  cn6:cns  dt  lic  P3  tj: 
pmilTiKcomitas  c  n6  aligd  oc  gdiiatc:tiic  ad  15:  vt  colo; 
ofat  a  niicro  f  5  oilfone  1  itcllcm  no  c  ci  ncccfle  aligd:  ni* 
fi  fiia  gditas  -:  fiw  na:nec  pucnit  cii  eo  nfierus  in  aliq  qd 
fit  oe  gditate  ciue.Zota.n  .gditas  coloas  crt  no  pucn  ies 
Vllo  m6  cii  gditatc  niicri:pucnit  aute  cii  co  in  eo  q6  e  ejc 
quiditateeiu9.colo:  igit  non  cgct  of  ia  q  ofat  a  numero. 
tlji^icemusetqjgcn^^pdicat  oe  fpcita  q»eftE8  gdita/ 
risci^-zpdicat  ocDna:ita  qp  eflcomitascanopagdttia/ 
tid  eiue.U.g.a{al  pdicat  oe  boic:qm  eft  ga  gdiiatis  ei':'! 
p«dicat  06  ronalfcqm  eft  comitae  ipm.  Tl6.n.intelligi' 
mus  r6nale:nifi  qieftbHB  ronalitate;'z  qd  eft  bii  a  aian» 
rdnale;:ita  cp  15  nome  ronale  no  fignanan  illud  iit  fuba. 
an  n6.0ed  comitat  ipm  no  ecjnififubasianift  cojpusri 
nifi  fcnfibilcrb  igit  pdicanf  oc  illo:ficut  pdccat  comitaa 
oc  fuo  comitato:n6.n.ptinct  iti  itellcii  ronalis.f.rci  bntie 
r6nalit3te.Cri3icem''g  nijcqjofianopucnit  i  gditate 
ciigcnercq66fc  pdicaf:oftigitabeo  Bfeipfas^pticnitar 
cii  ipe  in  eo  qt>  c  gs  fue  gditati6:Dft  igit  abea  g  nam  gc 
ncris:q6  e  intra  gditate  fpci:n6  itra  gditatcDfic:qiio  aiit 
fc  beat  cii  relig3;|3  e.f.q6  li  ofia  puenerit  cu  iilis  in  gdita 
te:necc(Te  erit  vt  oifcrepct  ab  cis  pcr  of  iaj.Si  aut  no  c6 
uencrit  cu  eisi  gditatc:tiic  n6erit  ncccite  oiifcrrc  ab  cis 
pcr  ofiaj.llo  eft.n.necc  vtoe  qdpucnit  cii  alio  pueniat 
cii  co  in  gditate:vn  no  e  nc£e  vllo  m6:vt  cum  of  ia  fuerit 
c6teta  fub  aliquo  coioie  qj  fit  Ipa  ptincat  fub  eo  ta^  fub 
gne:p6i.n.ptineri  fub  aliq  c6io:c  fc:it3  vt  ill6  coiTit  iira 
quiditate  ipfi'':t  p6t  ptincrifub  cdioic  no  nifi  ad  moduj 
«'qdptinctfubcomitatiqdn^cftitragditateci^^^ficut 
ronalc  qd  ptinef  fub  appbcdcte  qd  e  gcnW  1  appzcben 
dssptiHcf  fubfu6a:eogjfubae  eiivtcomitaeilli^n^  vt 
gen^qucadmodii  oi^am':':  ptinef  ct  fub  ad  aligd:non  g» 
rclatio  fit  cl^fuBa  vrfit  itra  gditate  ei'':^;  q:  cft  comitans 
illi^.of  ia  ergo  ad  13  vt  of at  a  fpe  n6  cgct  alia  of  ia:'z  ad  15 
Vt  of  ai  ab  aU)3  fccu  puenielib"  in  ee  vd  comitatib''  noi» 
cget  alia  intetione:nifi  ipfa  fua  gditatc:vii  non  05  ipa  c6/ 
tincri  fub  coioic  fcqueadmodii  fpee  fub  genere:f5  conH' 
nct  vt  comitaiu  minue  c6c  fub  comitatiiq^  non  e  itra  g' 
ditate  ci^.CSi  aiJt  itcllcjcerie  ofia;.  U.g  vt  r6nalitat£ 
non  iuenicm^^epcpUici^^^nifi  i  ofijs  re|:  ppofitap.  Qi^^o 
intcllc^cris  ronalitatc  iplaj  ec  britcaiam  ronalctiicipa 
crit  oc  intctionib''  ppofitie  c^  ad  aligd  1  fuba:fic  ia  nofti 
al'3.  »1  aiit  itcllejrcria  ipfaj  aiam:tiJc  ipfa  erit  fuba  z  erit 
pars  fubc  ppo(Ue:a  qua  of  t  g  of  iaj  q  cft  intcr  (implicem 
fubaj  1  ppoftta:qucadmodu  fepc  oftefus  eft.(C'P^cpcta 
mu0  aiit  nuc^ponca  in  gb^^vf  ec  aligd  q6ni9  oice^tee  cp 
^politio  illa  q  oicit  gj  Df ia  eft  itctio  q  e:au  t  c6ioz  c]c  pdi/ 
cati8:aut  pteta  fub  cdiozc  cj:  pdicati8:i  illa  alia  q  oic  g» 
pzedicametij  crt  id  qd  eft  c6iu9  ej:  p  dicatis  e  oictio  falfa: 
qi  pdicametii  eft  id  q6  c  c6iu8  pdicatis  gna  lib^^pftitucn/ 
tib''  gditate.Tlo  g?  fit  c6iuB  pdicatis  quc  no  pftituiit  g/ 
ditates  oium  cop  quc  funt  fub  eis^fj  comitan  t  illa.  ^fUa 
vcroqoicitgjgcgdptinct  fubitetionccoiozc  fe.oft  ah 
co  qd  fecu  puenii  in  iUa  p  ofiaj  fibi  pptirMfa  eft;ca.n. 
quc  pacniat  in  comitati  n6  itctioc  q  e  itra  gditatc  rci  no 
oifFcriit  p  of ia5:fcd  fola gditatcmanifcftii c gc):  15  q6  ri 
op5  vt  vnicuicp  ofie  fit  of  ia.(EDp5ct  fcirc  g»  itcUeau» 
ee^qpofcp  Df  ie  fube  funt  liibc:':  ofic  qlitatie  fitnt  qlita/ 
tc6:fi  c.f.qj  ofiao  fube  comitat  ce  fubae:-!  ofiae  qlitatia 
comitaf  ee  qlitatca.ll^  gp  in  quiditatc  of  iap  fubc  itcUi 
gatur oitfinitio  futje:ita  vt  fint  fuDcin  (e:i g>  i  quiditate 
ofiay  qlitatisitcUigat  Diffinitioqlitatie^itavt  fint  qli/ 
tatee;nec  vt  of tl  fube  itellisdm^^.U^of  iojiq  ^dtcat  oc 


£aprm     VIL 

fuBa  vniuoce:f5  of  ia5  q  pdicat  oe  ca  ocnoiatiue  f m  non 
r6nate;f5  r6naU'tate:cft.n.ficia  noftiof  ia  q  dnotatiuc  no 
vniuocc;faatDfiacqpdicatvniuocc.T16eftat  necc  vt 
cii  ofia  vniuocatiois  fijerit:ofiaquocg  6noiati6i8  fcmfi 
beat  ee  ficMfi  i  oi  q6  e  fpes  fubar.non  i  fpeb''accntaUb'': 
ncc  in  oi  fpe  furiaU:fcd  in  ea  que  fuerit  ppofita  1  n6  ftic 
rit  fuba  fimplep(L7if ic  aut  que  pjedican  f  vniuoce  in* 
teUcctus  bic  eft:que  iic  fiimatim  oftendimu8;poftea  ^ 
fm  oiUgcntiozepfiderationc  fcic8.an  b  res  qud  fic  otti* 
dimu9  oebeat  etfe  luba  vcl  qlita6.U.g.qtn  ratwnaleqd 
cft  res  babens  rationaUtatcm  in  13  q6  cit  bi!e  rationali/ 
tatem:nec  eft  fuba:ncc  eft  accidcns^fcd  qzfdtur  ejctrtnfcf 
CU8  impoifibilccft  quin  fit  fuba  vel  cozpue. 
CTCaprm,  VH  £>c  pg^neoilfonisciiEtib^^fuiB. 

^ri^mtia  ^Plcni(^uic)ilf6nefijtpar< 
Ji|tvlimt9  te80iffiniti.i:u«iitoicimue 
gjgcn^^tonan^funtoucptes  fpei  i  gditatc 
n6  e  I3.qfi  oicam''  g?  fpcs  ii  b5  gtes.Spesjt, 
partee  bs  cus  fiterit  ep  aUquo  modo|:  rer.f. 
vel  c]c  acciiiib''  f  5  i|titatcB  vcl  ej:  fubftdtije  f  m  ppofita: 
vn  H  9  vf  gtce  oiif6ni6  fiit  pozcs  oiffinito.C6ti^'t  aute 
aUaibificricp.ci).n.volucrim''tOifrinircpo2tionecircuU': 
oifKniemuecapcrcirculii^icuvoUjcrim^^oiifinireoigi' 
tu5  bois  Diffinicmua  per  boie5:t  cu5  voUierim"  oiffinire 
anguluacutu5  g  e  ps  rccti  oiffinicmus  pcr  rectu5.Tlij$ 
aut  oiifinicmus  rectiiQacuti):nccdrculU5p  poitioncni 
eiU8:nec  boic5  p  Digitii:op5  aut  affignarc  cdm  \sP.Clt:>v 
ciitiusergog?  nuUii  boircftparsfpei^  gditote  maix 
fo:ma  eiu8;n6.n.e  in  pditi6e  circuU;vt  po:tio  in  actu  fit  i 
eo:ita  vt  e%  eo  pponaf  fot^circuUtfic  et  i  itellucircuU  bs 
bcre  circiifcrctia:ncc  c  l  iteltti  boie  tf.  IS  qd  cbo  bfe  oigi 
tii  i  icta:x\ec  c  i  itcUu  rccti:vt  fit  ibi  acut^EB  ei":!?  igf  oi« 
no  fut  ptcs  rci  P5  gditate  ei';f5  fm  roas  1  fub5  ti^.ll^.n. 
acdditrcctc  vtfitibiacutu8:neccirailo  vtfttibipottio: 
nifi  c]c  paiTioc  q  accidit  mac  eo  j:.Tlec  ej:  13  pedct  pfcctip 
fue  maecii  ft>:ma  co-g.-.xvec  i^fectio  fomic  corum  i  feipfa. 
4£Qck9  3i)t,qifi  fuEficics  e  ma  itcUigibil  fo:me  dxcxu 
liigp  qud  accidit  ci  Difio:vn  {i  cj:  1?  pcderet  Efco  mae  ci* 
cet6  comitdtib''ifcEabiUb''ii  6  pftituetib'':^^  ia  ejrpofitij 
cft  i  pmi(ft6.l3  dt6  gb^agim"  ti  fut  ita  na  fn  xcs  fcEari  ab 
ci8:i  ab  13  ct  q6  c  vt  Digit":b6.n.ad  13  vt  fit  aial  r6nale:if 
cget  oigito:fed  eboc  ptib"  fue  mac  gbus  dcomf  oifpofi> 
tio  fue  mac;  vtt  (lcucp  fucrint  oc  ptib"  q  n6  funt  nifi  caufa 
mact  gbus  no  egct  iox^  ipfa  non  funt  ptcs  oiffonis  v.lo 
m6:cu  at  fucrint  ptcs  mac:i  ij  fucrint  Etce  mae  obfo'':ii 
Ijtcs  mae  ci  ipfi"  fo:':tijc  i  co:^  oiff6ne  05  accipi  ipa  foi" 
1  ipa  fpcKcrit  g  et  cii  ma:fic  oigit"  g  no  c  ps  ocbita  co:^ 
po:iabfolutc;fcd  co:po:i  qd  fit  aial  vcl  bo.^llr  acut''  f» 
micirc«litpo:tion6fHntBtC6fuEficiei  abfolutcfed  {w 
psrficiciq  fit  rcctus  angulus  vcl  circuUio:':  io  fo^^fuojii 
totop  accip|if  in  oiffone  ha^  p3rtiii.Cr£>f  ni  aute  15  tria 
e):epla:na  oigitus  i  ps  bois  in  actu:cu5.n  .bo  oiif  inif  aut 
oefcribif  f  5 13  q6eidiuiduu  itegrii  biianii  puenitacciBC 
oigiiii  in  eius  oefcriptiocxo  q>  ipfc  c  ci  gs  IbbaUs  q^tum 
ad  13  q6  e  idiuiduii  itcgriie)c  acctJtib".Tlec  tn  e  pftiiuea 
nam  fpci  ciit6:eo  qp  ia  fcpc  oi^imus:q:  id  quo  pfHtuif  1 
oifccrnif  idiuiduii  in  fua  idiuiduaU'tateaUitdcftabco;(i 
pftituif  na  fpccici:'z  13  pars  eft  oe  numcro  eoy  :in  gb''  pa 
cft  pars  in  ocm.^n  rcUgs  aut  ouobus  ps  non  cft  pars  in 
actu:manifcftc.n.vfq7ficirculu8Diuidafin  partce  oc/ 
ftruef  vnitas  fue  fupf  icici:i  ocftritcf  in  eo  ciTentia  circu/ 
Ucog)circiifcrcntia:idn5cftvnalincain  acttcnificum 
occipiiiturparte9ci"in  cltimatiocautpofitioncno  inci» 
fionc.Sirr  cft  iudicium  oe  rccio  angulo.(C5te  circulu» 
f  angulu9rcctu9Differunrinboc  vno.f.g'po;tk>  circutt: 


a 


0Cttl 

r.o  cH  niil  circali  in  &cm'.9cato  "fo  no  c  ncce  adeiTc  vt  Rt 
parg  altcrCanguli.no.n.edaaitus  ojsoneampli  i  recti: 
fcd  in  (c  eftaciitua  c>:  poiie.r.fuo^r  latc^  vnius  p  altcrus. 
©5  qtn  acuto  cj:  modo  ipii^pofitionia.f.f ;  q6  efipofitio 
ptigtc  retaqifi  ej;  fititudic  z  ^pingtatc  i  rcmotoe  linca/ 
ru  itcr  fe  pcdet  femp  aliq  retb:io  accidit  vt  cognitio  acw 
ti  pedcat  c  j:  retone.S,  ^is  13  relb  n  ftgtiet  i  actujsptcr 
fua  Diificultate.3a  tn  fignat  ipa  i  po^cu  ponit  i  actu.^te 
angulus  liipficiarn  fitnifieptclineafup  linca.jfnclina 
tio  'io  q  fit  elt  iclinatio  ab  aliq  cqlitate  %  ad  gte  ali$.Cii 
aiit  accipitjppingtas  alicui^^linca?!  ad  alia  abfolutc:-:  ac 
cipit  cficlinatio  ab  ea  abfolutc  finc  aiTignationc  jctina' 
tiois  abca:tiac  nd  e  nifi  idinatio  abfotutc  q  itienit  i  acu/ 
to  1  rccto  1  aplo;t  quo^j  oiu5  lincis  ictinatio  c  ab  vna  ad 
alia.(r^i»J?o  ofidcrat  piiictio  Dua|r  tinea;:  itcr  fc  no  oi 
rcctc  iuenit  aplius:':  in  eo  ictinatio  vnius  fua?t  lincaruj 
ab  alia.l3  aut  ictinatio  abfolutacft  q  pucnit  c>;  curuitatc 
Dua;:  lincap  cuiuflibs  angutirvii  nccc  e  vt  B  iclinatio  6/ 
termict  g  aligd  q&  nccc  c  ce  togitudinc  tincare.3fmpore 
eJleni  cogitari  linea  a  q  ictinet  15  linca.nifi  a  linca  q  indi 
rcctcpiugit  cufc&a.qfacagulij  vclrcctij  vclacutusvcl 
amplii:g  lincaatq  no^iiigit  ciibacno  6termiat  atigd. 
Cofidcratio  f  o  ictinationis  a  Vim^  recta  abfotutc  no  ctl 
certa  i  B  ca^aliogn  aplus  %  rectus  cent  aaiti.firr  ct  pfidc 
ratio  iclinationis  a  linea  q  fac  dptu;.  ^nctiatio.n.aplitu/ 
dinis  ia  f uat  aplitudinc  fua:qm  vnus  aplus  mioj  c  alio. 
©itV  eft  Dc  aauo  ^uis  fit  ipole  acnxn  notificari  g  aaitii: 
15.n.ect  notificare  ignotii  £>  ignotii:rellat  g  vt  ci"  notifica 
tio  nccio  fiatpcr  rcctii  g  non  rcmact  ico:niptU6  fca  icti' 
nationc  aliq  ab  co.-r  oicct  g?  acuttis  cft  g  eft  qc  ouab''  \y 
neis^quaKaltcracJtrgitaltcraiclinataadcaampti^qlli' 
nca  rccta:(i  erigat  fic  95  fiat  mio:  recto  li  rcctus  ect.e]c  13 
aiit  non  itcirrg?  in  actu  iitrcctusmaiozcuipgatrtuccni 
ciTet  ni^inivio  falfa:fed  coparat  rccto  g  cft  b^^b^n.rcct' 
e^  B  g?  eft  in  po^  q  eft  in  cfTcctu  cft  po^cjrns  in  po^^rpo^n. 
ej:i5  qdcftin  po^-eftin  cffcctu^aliqn.n.po^cftipo^fjpo' 
piopin  q  cifcctui:cii  poftca  fit  in  effectu  po'j3pinq:po'.n. 
j)pi!iq  fctedicibaria  eft  in  po^^cu;  atia  fetcnt:ipapo'4)' 
pinq  fit  in  eiTccti!:rcd  eC  actio  non  cft:acutus  g  oiftinif  B 
rectn:non  g  eft  in  clTcctu  abfolutc:rcd  in  poMlon  at  oif/ 
finit  ptr  aliii  pfitc  acutum:necpcr  atigd  qS  no  cft.^d.n. 
per  qf)  aiigd  ciiTinit  b;  ce  in  po^";  15  cft  oifTinitio.f  5  B  g? 
lifr  cft  in  efTectu:fo:t3fTis.n.rcict  aamis  1  aplus  p  rectii: 
rcctus.n.ccrtificat  eeqlitatci  fitittidinei  vnitatc.  5tti 
vcro  ouo  ccrtificant  g  oifcefTionc  ab  cqlitatc.^lNect''  igf 
ccrtificatgfeipm:p5t.n.DicigjangHlusmio:  tc  ouob' 
angulis  incqlib''  g  fiuntin  vna  linca  ftatefup  atia  c  acu/ 
tU3:i  maio:  ep  illis  cft  a  plu3.Si  io  Diligcntcr  pfidcrct  i 
|5:iaoftcditrcctu3:maior.n.eftgcfttantusiatigdplus. 
mino:  ■io  cft  cui  oe  tato  aligd  Dccft:^  ttn  crgo  ccrtificat 
cognitio  maiozitatis  1  mino:itati6:igitur  pcr  vnu;  confi 
mile  certificatur  multiplejroifTimite  i  Diucrfu;.©ic  g  6/ 
bes  intcUigerc  oifpofitioncm  partiu;  DifFinito:u5:DebC6 
ctiam  reminifci  co;r  quep:edicta  funt  oc  Difpone  gtiiim 
mae:t  pendcntiu;  cj:  materia. 
(rCoplctuscfttractamsgntuslaudctocus.fcgturfcjct^ 
adtaudemeius. 
CJCaptm.Liie  DiHifioib"  carit  1  Dcca:p  oifponibus. 

£\  (T-mi  a  trictauimus  oc  rubftan 

^li4Ua  tqstacctitib^^^idrcrpc/ 

ctu  pozitatis  t  pofterio:(tati6  itcr  re.i  oc 

i  pucnictia  oifTonum  cii  oifTinitl.td  vlib'' 

Viparticularib^^^opsnucvtloquamuroc 

j;  catcdto^b.n.funtctiaocpritib''  ceinq^/ 

tuseftecXaufcoiitficutia  noftifutfo: 


Tlb>2iniufn 


?i 


ma-rma^tagee-rfinis.isicoigit  97  nosno  itclligfmue:  t>i'n»u 
ce  cam  fo:malc:nifi  cam  q  e  pars  e^cn^e  rei  in  qua  e  id  «"'«•<.«>. 
pcrqdrcscincfTcctu.iDamfoitclligim^^ec  camq  cft 
pars  clTcntie  rci  in  qua  cft  id  p  q6  res  eft  in  cfTcctu  1  in  q 
regcrcitpo^ceci^.^gcns^cftcaqacgritreiefTeoifcrc/ 
tii  a  fcipfo.f.  vt  cfTcntic  agctis  Pm  pmam  itctione;  non  Ht 
fub^illi^^ecqdacgritabeo^nccifo^mctpillud^rcdifavt 
in  feipro  ^xt  po^  illi^ec  no  acctitatV:':  fic  e't  0;  vt  itUid  ei  fif 
fit  ab  ipro  in$tu  cft  ipre  oges.iocd  fi  fticrit  fit  fxn  atium 
rcfpcctii.f.qtfi  oiuini  pF5in6 itcttigut pcr agcte  pn"'  mo/ 
tionis  tin:ficitelliguntnalc6.)3cd  pn'"c(Tendi'z  Dato:cj 
ci^^ficut  crcoto:  miidiXa  t?o  agee  nalis  noocgritcc  rei: 
nifimotioncali$c]cmodismotionii.igf  acgrcs  ccna/ 
lib^^cft  pn""  motU6:fine  io  iteltigim''  cam:pE  qiia  acg  rif 
c(TcrciDircrctu5abca:tp6toftcndig>n6eftcaalio  13  p/ 
tcr  bas.fcico.n.g?  ca  rci  ncccfTorio:vcI  c  itra  cen tia  rct-r 
pars  ec  cius  vct  no.Siaiit  fiterit  itra  ecntia  rci:':  pe  cfTc 
ciU6:vclcritEs;aii''eerotiin6focitre5Dcbcrccc  in  cfTe^ 
ctu^fcd vt ^xt tttj in  po^"t B  vocat  f te:vet eritps ckvl' ei  e 
faccreca  rciin  cfTcctu:':  beft  fo:ma.£>i  aiit  n6  fuerit  ps 
cfTc  rei:tnc  vetcrit  capp  qua  rce  cft  veln6.©iaijt  fucrit 
ca^quaittaeftfini6.Si  i^o  li  fticritcSpp  qua:tucnccc 
cftvtvctccciusnofitinca^nifipacciie.tcft  agcB  ciu6: 
vct  cfie ciue  fit  ab  co:':  fit  in  ca:-:  13  eft et cltn  ei^-M  ivib$ 
eiu6;igf  pn"  vnomodo  runt.5.1  alio  m6  qtuo:.©i.n.clm 
qi>  cft  rccipicne:':  n6  cft  pors  rci  acccpcris  ptcr  clcmetu 
q&cftpar6cruntgncp.Siaiitaccepcri8VtriJ£pp:ovno; 
co  g>  c6icant  in  intetioc  po'':  p:cpar3ti6i8  crut  qnto:.05 
aut  vt  n6  ocripiae  cfm  ej;  rcnfu  agetis  g  c  gs  pncipM  foz^^ 
fcdppofito^ttticrccipiescritpn"'  Itctioni.^pni.n.p  non 
pftituit nifipcrfo:ma:r;ci''ee'ntiarcfpectufiiiipfi'' tiiic  ^ 
in  pO\(£"1kes  aut q  e  in  po'' eo mo  quo cft  in  po" no  cft  ^ 
pn"':^:  no  eft  nifi  pti'"  itetioni.^ntetio  f  0  egct  vt  acgrat 
fibi  fulJm  in  cfTectu^-rDcidc  fit  cd  epitic  rettic;  fit  itctio 
infcpabiliB:igf  pmitiua  crit  vet  eentialiter  vel  rcmoto:f$ 
p:imitiua  crit  cfTcntia  no  tpc:bcigitfuntrpcB  ca;p.CiHn 
aiit  fubs  fiicrit  ca  itetioni  qua  ruftinetno  cft  b  f  5  modii 
quolub;ccdppofiti:r;aliom6.Ciii?ofuerit  fo^^ca  ipfi 
mae:n6critco  m6  quo  fo:'e  cd  ppofiti:c|ui6Pueniijt  eo 
m6quovniiq6tpco:pccdatic':aqneuty  eo^  eoircrc< 
tii.3Ipa.n.(^ui6  pueniat  i  I5:tit  vno  ouoy^  njodo:p  vnum 
cop  11  acgrit  altcri  ruii  ee  in^tu  c  ca:(s  acgrit  ee  aWrei: 
<:  e  i  eo  olio  g?  cd  ci''^  pn^^^pinquu  ad  acquircndu5  cato 
ftm  cfTe  in  cfTcctH^f;  no  folii  nifi  cii  pticipe  1  occafioc  quc 
facitcebdc  fo^md.f.vclcd;  igf  ilUidalid  pftituif  p  illS:': 
io  crit  cii  pticipc  mcdiii  od  ocgredu  illi  fuum  ei  i  cfTcctu: 
igf  fo^^^crit  macquofi  pn""  actiuum  fi  cc  cf  i  cffcctu  efTct 
cf  ca  fotum6:  vlvidcrct  g^  fo:^  eet  ps  cac  octiuc:  fic  vn' 
cj:  Duob^^monetib^^nouefic  i  fequctib"  6ctarabit :  fo:ma 
autn^enificafccmatppofitocj^co^icj^ma.igf  fo:^  no 
cftnififo^^mae.":  jt  ccafo:mot'mac.oge'6  Vo  ocgrit  ott) 
rei  ec  q6  n6  bcbot  ilto  res  t  rcipra:odue'tU6  cuf  cc  c  ob  J? 
quicftogcs  in$tu  eflentie  tjui^^agcntie  n6  cft  rccipiena 
fo:md  itU''  cfTe:ncc  e  odiiictii  itti:ito  vt  fit  itra  illud  ©cd 
vnoquocg  Dua:p  ccntio:p  e  ejc  alteraii  nemra  co?:  cvirt' 
recipicdi  ottc:p  i  fc.Tlo  c  aiit  logc  gn  fit  ogee  9  ottribuit 
ccartuocti6cq5tiiirceft.Tl9.n.q  eftintigno  abfciroeft 
actiuii  pn"*  motus  qui  n6  ftt  in  ma:nifi  p  motii  g  cin  ma 
pque  Dcbuit  ee  centia  «'''.Confunctio  vo  eo^  noi  cpxnu 
cop  fit  ps  ee  altcrius  vel  ma  cius.r;  cp  ouc  cc'noc"fiit  cer 
tifTimc  Difcretc  1  biiit  coe  id  in  quo  fiit.<rg^  agcn  tib"  dt 
cft  qiii  otiqtt  no  eft  ogens^ncc  cius  paties  cft  poties.  ©$ 
cufuiipatiensn6cft  potiena  ptingutogenti  occofioncs 
^ptcr  qe  f it  ages:-:  tunc  ab  co  cft  ciTc  rci  poftq^  non  ftut. 
crgo  ilU  rci  eft  ee;i  eft  q6  ci  ftiit  no  ce.)3;  ob  ogcnte  non 

auic.  tO  5 


2lfeeta, 


Zractatu^        Caplin        IL 


cftci  15  q6  no  ftierat:nec  13  q6  cft  poftq^non  fiierattfjab 
agentc  b;  trh  q6  Ert:poft($  aiii  res  e^  fcipfa  bs  non  ec:fC' 
qiiit  tiic  vt  cfTc  cp  fit  poft  no  cffc:i  fut:poft^  no  fuerat. 
igit  qp  illi  efl  clTcntiafr  ab  agcnte:i3  cft.(.c(Tc:15f  o  ec  no  e 
ci:nifi  qz  illi  alg  rci  pcurrcrcnt  oia:cx  quo^  pcurfu  D5:vt 
pter  e(Te  c|6  b;  ciTcntiarr  bcat  aliud  c(Tc:f5 15  q6  n  babue» 
rit  cfTe  no  eftci  c%  ca  agente:^  aut  gd  no  babuerit  cfle'** 
refcrunt  qui4a  ad  aliq^  cim  q  cft  puatio  fuc  cac.Suii.n_. 
cfic  poll  no  efle  eft  gddi  q$  no  cft  fcm  g  cam:n6  e(t  aute 
pote  vlb  mo:  vt  fit  ei  efTc:nift  poft  no  c(Te:q6  at  nox  pofe 
no  b5  ca5:vc|i  eft*at  g?  fuii  e(Tc  pot  ce  i  no  cfTe.  igf  fui  e(Tc 
cacft:f5  fuu  no  e(Tc:aUqn  crit:aU'qn  n  erit:igf  p5t  e(Te:Vt  z 
itti  no  e(Te  fit  cl:i  fui  c(Tcf:toft^  n  fuit  ei  ee.<L  ©»  fls  aijt 
oi;:erit  g?  fuu  efle  poft^  no  fiut:potuit  ec:t  potuit  n  ce. 
oica  li  tu  itelUgis  fuii  e(Tc  in^tii  ia  cft  ip5  fuu  cc:tuc  pua/ 
tio  nibilagif  f?.  3p5'n.fuu  ee  cft  no  nccius.llo  cft  at  non 
neciu5  in^tu  adbuc  efl  puatto:f5  cf^cp  cafu  acciditmd 
C[i>  crat  puatij.3hq|tu  f  o  acccgis  fuii  eflfe  pofl  no  e({c  c6< 
fidcrabis  fuuj  c(Te  poft  no  e(Te  no  fiiu  ce  tih:q6  fiiitpofl: 
nd  ciTe:';  poftea  otigit  eiqdnd  per  cam:Dcidc  vt  e(Tet  ca 
e(Tcndifuiic(Tepoftn6c(Te,£iiatfticritcaftMC(Te  gp  fait 
poft  no  e(Tein$tii  cft  ftm  cffc^tuc  ccrtu  cltpoiTcpcedi  g> 
fufi  e(Te  pt  ciTc  1  no  eflc  poft  n6  c(Te  q6  erat  ei.ncc  oat  ei 
certii  fuii  c^Tcpoft  no  e(Te  in  $tu  cft  ce  poft  n6  ce':  vt  polTit 
C(Te:pg  no  e(Tc:  vel  poiTet  no  cfTcn  ifi  no  fiiiffs  eevUo  mo: 
ctiiceiTctinrCadclTe.CStfona^Tepiuabit  aUquis  g> 
flgcntc  t  ca  no  eft  opu6:nifi  vt  rcs  bcat  effc  poft  non  eiTe, 
©5  portql  rcs  babueritclTc  fi  Dcftriwt  ca.crit  tn  res  fuf 
ficicns  in  fc:igf  putauit  g>  ree  n6  idigct  ca  nifi  ad  icipien 
du5  cffcSs  poii^  iccgit  i  babucrit  eflcia  non  idigcbit 
ca.C3C  igif  apud  ciieriit  cac  ficndi  tih  i  poiee  eo  cp  fit  ri 
fiTcu5  eo.^fa  igf  putauit  falfu5  fic  tu  nofti:eflc.n.rei.poft 
^  rc9  facta  elt  nccdTc  cft  vt  fit  rel  n  eceeffe  vcl  non  necc 
c(Tc.Si  aute5  ftjcrit  e(k  q6  cll  ncce(Tc;tHC  vcl  fua  ncccffi 
tas  crit  iUi  quidipti  cflentia  ipfi''  gditatis^ita  vt  iudiciii 
ilWgditatis  fitnecence(Tc:ttiicipo(Tibilceft  vt  inctpiat 
e(Tc:yel  erit  necc(Tc  pditionalr:'i  tiic  iUa  pdirio  vel  crit  v 
ceptio  vel  jspetas  aUq  cjr^jpctatib^^iUCquiditatis  vfali/ 
quid  aUud  ab  ca.©5  nccefTitas  fui  e(Te  no  pot  eflc  pp  in< 
ceptioncm.^fpfi^.n.inccptwis  n6  eft  fuii  necclTc  nccitim 
perfe:quoigf  critnccefleperiUaidquodeftaUd  ab  eat 
3nccptio  aiit  ia  oeftructa  eft.Cii  igf  ipfa  non  eft  qiio  crit 
cl  ncccltitaris  ali)  rei:ni(i  fortc  oijrerit  g>  ca  non  eft  ipfaj 
mct  iceptio;fed  ipla  eft  res  cui  acquifita  cft  inceptio.igit 
cflet  B  oejjp:ietatibU9  que  fun  t  cius  q6  ccpit.igit  ia  1?  co 
trncret  in  fc63  parte  oiuifiois.oico  igf  cp  necio  tunc  aut 
id qo comitaret  bas ^pjietatcs  comitaret  quiditatem: 
1  tunc  quiditatc  comitaret  ncccffitae  ecndi:au  t  g»  be  p> 
pnetatcsinciecnt cu  effc;igf  i:>ictio  oc  ncccfTitate  fuic^Tc 
c(Tct;ficut  oictio  oe  p.gji  aut  fucrin  t  jjpzietatcs  infinite; 
-zoesb^^tuncocscruntpofcscflcnonccciTarie  p  fe  vel 
pjoueniit  ad  ^pzictates  quc  ncccfTario  cft  gp  aUud  a  fc: 
oiuifion  is  autc  ps  pma  ponit  omncs.ppactatce  effe  pof/ 
(ibilcs  in  fcipfas.^a  autcm  pftititg?  iua  neccfTitas  pofli 
biUs  eft  pcr  aUud  a  fc.igf  omnes  ^pzietates  crunt  6bitc 
e)cneccfi"itatcgpaUquidaUude^rafc.Diuiftoni3  ^o  gs 
fc6a  facitDcbcreg?ceinccptiin6facitgmanere:niff  eflc 
necelTitariB  ej:trifocc;i  |?  eft  ci.Xu  aute^  ia  nofti  q>  intc/ 
tio  inceptionis  nocft  nifi  e(Te  poftcg  no  fiiit.t?  igf  cft  ee:z 
15  cft  ciTc  poft(5  no  ftiit.Ci  at  q  facit  incige  non  cgct  oli/ 
quid  in  clTe  eiu6:f5  agit  inqgtii  cft  ab  ca  efkit  poftca  acci/ 
dit  vt  fft  f?  in  iUa  boza  eflc  poftq§  non  fuit:accidcn6  oute 
qd  cafu  aaidit  non  eft  intras  in  pftimtionem  rei.igf  non 
ciTeq^pce^Tirnoncftcaci^ciTcqDincepit.Ss  b  manc/ 
ria  buius  cfle  in$tum  cft  ilU  n»ncric  quiditatU5:op3  vt 


babcat  cam-j^uis  oarct  i  Emaneat;^  (5  non  crft  pofTibi  i 
le  Dfe  g^aUq  rcs  ponat  efle  rcic(Te:poftqs  no  fuit:l5.n.nd 
clTetpofe:ali9d.n.cftqDnonD5necio  elTcpoft  noefTert 
aUquid  cft  q6  ncceflario  Oj  eflCiPoft  no  cflfe.-efleat  in^tii 
eftelTcbui^ciuiditatispotcfllieej:  ca^lcdjjpiietas  buius 
cfle.f.g?  cft  ee  poft  n6  cc  n6  p6t  ee  p  cam.igf  rcs  in^ittt 
eftee  fuiiccpit.f.inq§tu5ecq6eappiop:iatu:f5q6  cpoft 
no  e(Te  n6  b5  cam  ceraflime.©5  ca  e  iUi  inquatii  gditos 
ci''^^  cfle.igf  aUter  e  res  qs  ipfi  putat.Ca.n.n6  cft  nifi  oe 
clTe  trh.©i  aut  euencrit  q6  pccftit  ilUid  non  effe-xrit  incu 
pie6:fed  fi  n6  euenerit  incipicns  n6  crit.agcne  vo  fm  qd 
vulgus  appeUatagcntC5  non  cftccrta  ca  in^tum  poniit 
cum  agcte5.3pfi.n.ponunt  cu  ogentcm  inquantu  pfide» 
rateiipriusn6fttifTcagcntc.vfin6eagen8  inquatu  cll 
ca:fcd  iquatii  eft  ca^i  aUquid  aU6  cft  adiiictii  cit  ea.qth  e 
agcnsvno  refpcctu.f.g?  n6  cft  adbuc  ipjclTio  in  illo  i  aUo 
rcfpccm  fui.f.gj  adbuc  non  cft  impiTio  ab  eo  in  illo.fic  fli 
pfidcrarcs  ipm  f  m  15  q6^uenit  ob  ipfo  piuctiim  cu5  eo. 
cpno  .pucnit  ab  ipfo.i  fic  vocat  ogcnte5:i  ob  15  gcgd  ipi 
vocat  agentC5  oe  pdiuoncei^^eftgjaUqnftiitn^  agens:-! 
pofteavoUiit  taccidit  cioUqDifpofitioqnoncrat.tpo' 
ftea  adiuctionc5  eflcn  ua  ei^u  illo  adiuncto  f it  ca  in  dfe^ 
ctu."Jaat  pjius  erat  abfc^  b  igf  agcns  eft  apudcos  iqua/ 
tU5  cft ca  in  cfTcctu  poft  fuit  ce  cam  in  po^^no  inquam;  e 
catminefTccm:iocidq6vocatagente5.comitat  vt  fit 
ctia  id  q6  vocatpaticne.3pi.n.n6  facilit  atm  olienum  a 
oifponc  q  fibi  adiugit  pp  qua  cu  fibi  aduen  it  pixenit  ab 
co  ee:poftqs  no  fuinpoftq^  aiit  patuit  g>  efle  gditatis  pc/ 
dct  ab  oiio  tn^m5  eeciUi  gditati:n6  inquattl  ipm  eefle 
poft  no  ec:tucilUid  ee  f  m  biic  modii  catii  efle:-:  interim 
oii  ouraucrit  fiic  crit  catu  pedcs  ab  alio.^a  igf  manifeftu 
cft  gj  catu  egct  aUquo  q6  oet  fibi  ipm  c(Tc  p  fe  tm;fcd  ice» 
ptio  1  aUa  b9  funt  res  quc  accidiit  eUi  op  cata  eget  oato» 
refui  efle  fcmpcr  i  iceiTanter  cpdiu  babucrit  eflc. 
CCoptm.II.Csefolurioneqonis.anoisca  fitfimul  cum 
fuocaufato^iDccertitudinccaufcagcntie. 

I  jtr  u^^  gjputatur  fili''  remanerepoft 
j  U^  iJVk.  patrem:-:  fab:ico  poft  fabzica/ 
I  t02cm;i  calcfactio  poft  igiic:occafio  ftiit  igno 
i  rantia  que  fit  vcro  ca:  fabricatoj.n.t  pater  i 
ignis  n6funtvcrecacej:(itiefmq6Df  oppo/ 
fitioncmei:necetio5funtcoufc  fui  e(Te.(r<?ab;icato:i8 
nac^  motus  caufo  eft  moms  aUatiue.Sed  poftea  ges  i 
cius  ceflfatio  o  motu  velp:iu3rio  fue  motionis  i  fua  pode 
rofitas  poft  iUam  motionej  caufa  eftpplctionis  iUi''  mo 
tionis.^^Ua.n.pondcrofitasiaduetusiUiusmotioisfut 
caulaalicuiusoiiicrionisii  illaconiuncrio  cacft  oUcui'' 
figure:vnaqtte(pigiturcaufaeftfimulcum  fuo  caufato. 
CUl^otcreriascaHfoeftmotus  fpermatikimotue  fpcr/ 
moris  poft<5  gucnit  od  modii  p:cdictu5  coufa  cft  cfliendi 
fpcrmain  locofuo^iDcindcipfumquicfcere  in  loco  fuo 
caufa  cft  rei.lSedeius  fojmatio  in  aiol  i  ftuim  permanc/ 
rcanial  b5aUamcam:poft^aiitl3itacft:tuncoi6cacft 
cum  fuocaufato.©ilr  et  igniscft  cd  calcfactiois  aq.  Ca> 
lcfacrio  vero  ca  eft  6ftrucdi  aptitudine  in  effcctu  efectaj 
recipicdi  fo:ma  aqucitatis  vel  pmoncdi:-:  illa  vel  aUa  ci 
cftca  oduenie'diaptitudineEfccta5  ad  bui^^Difponcmvt 
rccipiat  priii  cjus.f.fojma  igncitatis^ci  at  fo:mc  igncita» 
tisfuntcacq  iiicftiiitclntaliiisfozimsiibccaule  fiit  fc/ 
paratcigf  i^  cic  fif  futcil  fuis  catis.Ss  pccdetcs  filt  cac 
vcl  p  occns  vel  adiutriccB:i  io  o^  vt  tcneam''  cp  ci  fob:i» 
cccftpiiictio:icabuiu6funtnaieconiiictop  iftia  collc/ 
ctio  ^m  q6  o:d  in  auenin  t  ca:i  ca  buiue  eft  occafio  fepa  ta 
ciTiciens  naturas.Caufa  quoc^  ftli)  cft  piiictio  ftic  fo:me 
(u  fua  materia  ab  occQfidi  «tribute  fo:me.  Cmfi  vcro 


a 


ignis  eft  occatio  oonatnjc  fozmaru  j  ^  remotio  aptitudi/ 
nisgfecteadpriamillffozmefitlfgit  «a  iiienimus  ctuv 
fas  cii  fnis  catisXii  afitoftcderimtis  in  bis  q  kqimnicp 
cae  ftint  finite  no  afTignabimus  nilV  bas  cas.Tlec  tri  nc/ 
gamus  eiTe  cas  adiutrices  i  pjeparatriccs  line  fine  ante 
^  alias.fmo 05  ita efle necenario.CL Omne.n.q6 incipitia 
ochet  eiTc  tiic:poll$  no  oebuit  gp  neccfliitatc'  fcie  cac;fic 
oftendimus.Qnia  pofl$ei'caufa  05  efle:05  tiiciipfum 
cflerviiop;  vtin  reb^^particularibiisres  pcedcntesreB 
«luas  oebct  efle  caak  quc  Ibn  t  in  effccta  ad  15  vt  iTnt  cae 
illa?!  in  eflfectii  fint  rcs  fiine  fine:i  ideo  no  ceflTat  iterroga 
tiofactaoeillie:pcrqrcvllomd.Sedq6  c(tl5.an  vnii/ 
qdcp  eo?que  funt  finefineneceflario  faciat  effeinftaB:': 
fequunt  tuncinllantia  multacotinua  interquenon  erit 
tcpusrqd  eft  abfurdii:aii  remancat  tp6.Dpo:tcbit  igf  vt 
fua  neccfliitas  ecndi  fit  in  loto  illo  tEcrno  in  ej:trcmo  ei': 
1  intentio  eius  q6  fadt  oebereefle  neccfTitatcs  eof  ^Ht  ct 
aim  illis  in  illo  tepo:e:i  tiic  verbii  oe  necefTitate  faciete 
neccfTitatcmcfliendiilla  crit:fTcutvcrbii  ocillis:-:  ^uc/ 
nietgj  cdeinfiniteeruntftmul;ct  I3eflqd  nosnegamus. 
jbico  ergogjflimotiisnocfletocbcrctee  otibitatio.mo/ 
tue.n.facit  no  permancrc  rc  vna  in  vna  Difp6nc.£t  13  cp 
noua  oifpofitio  iaccedit  pofl  oifponem  n6  efl  inflas  poft 
lnf}ans:(ic  vt  tagat  illud:fcd  15  fit  f  m  ?tinuatione:igf  ca 
non  efl  facicns  neccfl^itatemclTcndicaufatum  Pm  eikn/ 
tiam:rcd  ^m  c6paratione  aliqua;:cuiU8  coparationis  ca 
veleticeps  ruccentic  motus  efl.^^d.n.per  qd  cae  cdfef/ 
fectn  motus  e.Cii.n.res  no  bcat  ftabilc  ce  f  m  vna  oifpo/ 
fitionej^nectnfraudatabeflieciimcipitinvnoinflanti: 
tunc  necium  eft  vt  ci  cuflodie6:vel  quc  eft  particcps  in 
o:dinatione  i(la|i  ca?::perq8  foluitoubitatio:fitmot'':i 
C  15  ct  amptius  oeclarabit  afe.^fa;  igit  oftcfum  cfl  q?  cae 
elTentialesrei.pBqiiascftcflcreiin  eflFectH:neccfTe  e  vt 
fintcum  ea:nec  pccdantin  cfTe  fic  vt  poflint  rcmoueri  rc 
mancntecaHfato:K.n.nonp6t?cedi.nifiin  caufie  n6ef/ 
fcntialibus  vel  noppings.Caufas.n.no  centiales  vf  no 
j?pinqHa6:n6  nego  j3ccdcrc  in  infinitii:imo  facio  ocbc/ 
re  l5:poff$  aiit  13  ita  e(i  tuc  cii  aliqua  ej:  reb'  pcr  ccntia; 
fucrit  ci  efle  alterius  rci  fcmprpfccto  fcmg  crit  cicaofa 
qpdiu  illa  babuerit  illud  efle^i  fi  fuerit  femg  cfTc  bHius: 
femueritcflieillius.  f5>.esigif  buitisoib^caufie  c  oigni» 
0:  in  caufalitare:eo  cp  abfolutejsbibet  rc  n6  ee:B  igf  c  ca 
que  oat  rci-e(Te  pcr  effcctij:t  b  eftintentio  que  apud  fapi/ 
entcs  vocat  cre3tio:q6  eft  oarc  rci  cffe  po(i  n  on  ee  abfo< 
lttte:caufa  tii  .n.qBtu;  eft  in  fe  cft  vt  fit  no^qgtil  vo  ad  cam 
fna  eft  ci  vt  fit.Cc  autcrn  cft  rei  cj:  fcipfa^apiid  itcUectuj 
p^iuscftpcrcflientiaj nontepo:c:eogjcf^ eic)c  alioa  fe. 
igit  oecrcatiicftenspoftnon  ens  poftcritatcccntie.iSi 
attrem  lajrauerint  nome  inceptionis  circa  omnc  qd  bs  ee 
poft  no  c(Te:cguis  no  fit  15  poftcritas  tpc:tunc  oe  crcatuj 
critincipien3.Si^ononla):aucrint:fed  fticrit  conditio 
incipictis  vt  babcatee  quo  tps  fit  t:Kius:tttnc  oeftruif  il 
lud  p:iiis  pp  aduen  tum  Hiuim  poft  illHd:co  q>  poftcritas 
ciu9  cft  talis  poftcritas  cp  n6  eft  fimul  cu  p:io:itgte:imo 
cft  oifcrcta  ab  ca  in  cfl^c^q:  tepo:aliB  eft:-:  fic  omne  cau' 
f3tueftincipiens.q:cftcatu:cuiueeflcpccdit  tps:-:  pce^' 
ditciuBe(TefincoHbiomotU8:ipcrmiitatio  fian  nofti. 
^  TlosautnocHramusDcnoibus.CU^tcincipics  fm  in» 
tentionc  q  non  p:cccdit  tcpiis  necio  vcl  cc  ciUBe  poft  no 
abfolHte:velc(Teciu6eftpoftnon:n6  abfo!ute:fcd  fsp/ 
uationcm  p:iHationi6oppofitep:op:ieinTna  cflicntc:fic 
iam nofti.Si aiit  fuerit ciTc eius  poftnon  abfolutc:  tunc 
aduentusciusacaufaeritcreatio^zbcft  oignio:  oibus 
modis  oandt  e(Te:q:  p:iuatio  iam  remota  cft  otno:':  indn 
citur  elTe.&ed  fi  ponatur  pziuatio  taliter  g>  e(Tc  p:cccdit 


Itertium 


9Z 


extanc  gnatiocaufaticritfpofTibilisnific);  ma:t  indiu 
ctio  ee.f.cereieic  re.qg  cft  b:cuet  Dcbilc:  ftitiif :  aliqi:i 
aiitboicsfuntgocqdeftb^nonponunteflfccreatii.iji/ 
co  igf  g>  cii  nos  eftimaucrimuB  re  q  c  cj:  pma  ca:m  ediav 
tcaliac3agetc:q5ui6il!aresn6fitej:ma:fed  poftno  ce 
cius  fucceflierinteflieei^^^fmociuec^Te  fiucritej:  pma  ca 
i^a^eepoftccalteri^qd  adiiigif  ei:tiicn6eruiifie)c  non 
abfolutc:f5c;:fi$ttisiifit  male.aiigctfutg  attribuiit 
creatione  oi  ee  fo:malt  qcucp  m6  fticrit.gcd  ef[e  malc: 
qguis mam  no pccffitrapp^op^iaf  tn  p^o ei'' ad  ca5  noie 
geniture.TloB  at  no  curam"  oe  notb^^poftqB  itctioce  eo/ 
rubabemueoifcrctas.^niicnim^igf  g^ej:  bise  qfidam 
ce  q6  eft  ej:  ca  fcmg  fine  ma:':  qSda  q6  eft  ej:  m5:iq6di 
q6  efte^aliquomcdiatctqfida  fine  mcdio:ptienit  aut 
Vt  oc  q6  n6  cft  cj:  ma  piacentc  voccmus  n6  gnatum.fcd 
creatu:':  vt  ej:  oib''  creatis  id  voccmue  nobiliue  qd  ccj: 
fua  pma  ca  nulla  media'te:fiiic  illud  fitmalc:fiueactiuii: 
fiuc  fit  aligd  alid.C  T^edco  aitt  ad  id  in  quo  era:i  Dico 
Qjoieagee  cuiaccidit  ecagce  idifictma  in  qua  agat.De 
cni  qd  cepit:ficid  nofti  fdigct  ma:'z  fo^taflis  agct  fubito: 
z  fo:tafl^i8  erit  actio  pcr  motionccrit  igf  pn""  motus.  Cu 
Qut  nales  vocdtagcntc  pn""  mottts:ftclliguntmotu6  q/ 
tuo::i:fuftinetin  15  locoponcrc  gnationcm  1  co::uptio» 
ncm  ee  moms.^a  aiit  ages  erit  agcs  p  fcipfum:':  ias  erit 
agen6Evartutc.Scd  geftpfcipmagcns^cft  fic  caIo:fi 
eet  cjciftes  cj:poliatHs  1  agcrct:':  tiic  id  q6  p:o  ucnirct  cjc 
eo  jTUenirct  cb  B  q6  eft  calo:  tm:agen8  vcro  pcr  virtutc 
eft:ficut  ignis  qui  eft  agens  p  calo:c  fuum.Ttoe  autes  ia; 
cnnmcrattimus  alioe  modos  virtutum. 
CCCa^^.IIl.iJc  pgone  q  c  ftcr  cas  agctes  1  fua  confata. 

etl  ^fi  "^^^  tffi:of6  g  attribttit  ce  ^le  g 
II  VII  eftfimcc.-fjfo^tafTczgattribui  Bp.4..mv 
iteen^cjlcefuiuficignisgfafnigrcfccrc:':^'/  tbawop.uu 
cut mot'g calcfac.agee  at g  attribu! t  ec qlc  '*' 
eftfHu:notiicg?ipfeeftDignio:  tfo^tio:  ina 
tHra:$fitilleagen8  gattribuitcflieHonqlccft  fuii^rjB 
notii  non  cft  manifeftil:ncc  ve:p.  cf  oi  pte:nifi  fo:tc  id  q6 
attribuif  fit  ipmmct  ec  1  ccrtitudo:':  tunc  attributo:  oi/ 
gnio:  e  ad  15  qg  id  cui  attribuif  ."(Ncdco  igitur  ad  caput  1 
Oico  qp  cdc  funt  cdc  caufatop  ncccfla  rio:vel  ad  inftar  fui 
ce  vel  alio  m6:e]ccplii  pmi  e  calefactio  ab  ignc:qccplum 
fc6i  e  calefactio  e%iTUita:i  aduct^ra  ritatl  qc  motu  'z  muU 
ta  alia  bi8  firia:loqmur  igf  Dc  caufis  1  catie  q  copardtnr 
m6  pmo:i  iducam"  oiuifioce  q  ptitani  ce  oiiufioce  eo^, 
jbicoigf  g?fm6pia  ptitaf  gifplerifi^catusminttsein 
ce^cd  in  eadciteti6e:fiipa  ftctio  fucrittali6:vt  recipi' 
at  magis  1  min^^fic  aq  cu.;  caleftt  ab  igne  cft  qfi  fitie  ei 
cii  rccepit Xy.i  fic  ignie  oc  q  tcnct  vifilie  q> ^Micrtit a  fc  ir\ 
pRfc;  fibi  ignc:'z  tiic  illud  fit  fibi  cq  le  i  fo:'  igndtatis^q 
norecipitmagisimin^^-zfitecjlcin  accnie  ifecabili.f.ca 
Icfacti6e  fcn  fibili:ci'i  fii  erit  ad  uctue  illfactioie  a  fo:ma 
cqli  fuc  fo:':'z  ftierit  ab  illa:ct  cii  ma  fucrit  cqlie  t  aptitw 
dine.Ssgicdmmfitmagis  iftctioneqpcdp  vfnon  ei 
pofc  vllo  m6:ncc  fucnif  13  in  reb^q  putanf  cac  1  cata.^l/ 
Uid.n  .augme  tii  n6  p6t  aducnirc  fibiqc  (cipfo^ncc  pot  ce 
vtaugmctii  ei^jJttcniatcj-aHgmentoaptitudie  mae:fi'c 
vtpcr  fefaciat  neceftarioc^ircadclTectii:aptitiide.n.no 
cftcacffcndi.Siaiitcamtimpfrioncqucvcnitej^caufa 
vtrac^  pofuerin  t  occafione  aHgmcti:ti'ic  illud  augmctuj 
critcdms  a  ouab''  rcb^noab  vna  tifi.65  illcouc  ree  fit 
iacte  fun  t  mai'-:  pluf$  cdtii:q6  c  augtfi  tii.CHm  aut  noe 
pcefTctim^oCBiitaeopinioce^^zgcgd  adbucdpli''  oppo/ 
ncrc  voluerttipotcrim^of  cg)  ^uis  itctio  fHcrit  in  cdto  1 
ca  eqti  magis  1  min'':^!^  cdcinqptii  e  cd  crit  pojitae  ccn/ 
tialis  fine  oubio  iiUa  intetioe:':  podtae  ecntialis  quc  eft 

Slnic.  XD  4 


a&eta*       T^mctme      CapKn 


:5 


c 

Spttmdo 


(nlllairttentioecmintcnttODifponis  illiusitentioie  no 
inucntafcoo.igr  illa  pma  itcniio  ciiaccepta  fucritfjfim 
<(ifc:t  ^m  fuae  oifpones  qs  bj  q^tii  ad  fuu  eflfc^fcqtur  tiic 
fuii  eiTe:vt  altemm  ftt  pus  cort  tiic  remoucbit  abfokita 
cq litas.S; cqlitas  remancbit in  oifFone ■:  illa  vtracp  l 
quatii  brtt  illa  oifFoncj  cflcnt  eqlia  i  ncutp  eop  erit  ca 
elterius  vclcatii.©;  fm^q;  vnu  co?:  cca  -jalte^  catu 
manifcftu  e  cp  attribucre  vni  co?i  oiffonem  illa  oigniua 
cfl  co  q6  cft  ei  piimii  non  a  fc6o.ncc  fuit  fcdo  nifi  ab  ipfa 
pnma.Coftat  igif  ejc  13  g?  b  intcn  tio  cu  fuerit  ipm  cfle:ii 
poltibilc  erit  tlla  cquari  in  covllo  mo  eo  g?  no  eft  polTJbi' 
leillacqu3riineo:ni(iinrcfpcctuoifF6ni6:'Z  epotio;  q^/ 
wm  ad  meritii  ipfiue  cflfti  tiic  mcritii  ipfi^^eflie  non  e  oc 
gcnere  ipfi"  Diffdnis:eo  q»  Y>  intcntio  no  accipitur  p  ipfo 
elfemanifeftii  eft  i^t  no  cflc  poflfibite  vt  adequef  illi:cii 
intentionoaccipif  ipfumefle:igit  attribuene  rei  cfle  in/ 
quatu  cit  ef(c  oignio:  eft  quatum  ad  cfle  $  ipfa  ree.  &s 
bicellgddaaliudDifccmcndui  ccrtificadu:q6  nDcbe< 
mu9  ptcrtre.f.gj  caufe  i  cata  in  pma  fV>cculati6e  oiuidii/ 
turapudintcLlcctii  inDuaepartce^qua^rvnacftgj  ina 
caufati  i  eius  fpccialitatc  i  cius  qditatc  eflentiali  c(l  q> 
facict  Dcbcrc  cfTe  catuj  in  fuo  cflie  a  na  vna  vc  i  plurib'':': 
tiic  caufc  erunt  oiucrfe  a  fpalitate  ciue  flne  Dubio  cii  ^ie/ 
rint  caufc  rci  in  fua  fpe  no  in  fuo  indiuiduo.Cu  aute;  ita 
ftierit:tiic  oue  fpca  no  crut  vna:qd.n  .b  ingrit  eft  ca  1111' 
rpci.@edcaufataeruntficg;Dcbebunt  citc  fpci  aliuea 
ipeipfo:pcaufatozi:icaufa^Debebitce  fpce  alia  abea/ 
rusfpe^-zeriitcaufe  reicaufatcccntialee  refpectuad  fpes 
caitfatiabfolutc:aliaeftg)catumndcrit  catuma  ca:ncc 
ca  erit  ca  cati  in  fua  fpe:fed  in  fuo  indiuiduo.183  accipia/ 
musf?  f  3  gj  vf  intcUcctui  b^  Diuifio:i  tu  fuftineae  quo/ 
ufc0  iJuenismue  ad  ^itate  Difponis  qne  03  eflfe  in  ea  fm 
nfam  fpecula  tione  dc  ca  oante  fozma  oi  briti  fbjmaj  e)c 
cozpoab^.Sjcjcepliipjimieflaia  inquatumdl  ca  mo/ 
tus  electidie:C):q)ium  ^o  fcciidi  cll  ifte  ignie  inquatu;  e 
ca  illius  ignie:Dria  aute  inter  bec  duo  nota  eil:l5.n.  ignis 
non  cll  ca  illius  ignie  ob  I?  gi  lit  ca  fpalitatis  ignie^f;  ob 
i>oc  g>  cn:caalicui''ignis.Cu;aiit?fidcraiicrimus  13  ^; 
modum  fpalitatis  erit  B  ca  fpalitari  pcr  accne.SitV  pf  fi* 
lio  no  inquantii  U  efl  patcr:i  ijlc  filiue  quatum  odecbu 
manitati3:fed  13  pars  in  tdtigat  ouob^modis^vno  vt  ca  a 
caufatii  fintcoicantes  in  aptitudtc  matcric:ficut  ignis  1 
ignie^ilio  vtnofintin  eacoicantce:itcut  lumefolisqde 
infubaagcntislumct^  velinluna.Ciiaiitaptitudo  ma 
tem^  no  fuerit  equalie  in  illis:nec  mac  fucrint  vni^^fpe/ 
ciei-tuncmultominuscquabunt  indiuidua  int3.f.l5  lu/ 
menq6eftin  fole:il3lumeq6j3uenit  ab  ipfo:fouaffi9 
ob  13  g*  Duo  lumina  no  funt  vnt"  fpciapud  cu;  qui  ponit 
pdirioncs  in  eqlitate  fpalitatis  qlitatii^g»  vna  ca  j:  no  fit 
magis  vcl  minus  q^  alia:ficut  tu  nofltiin  fuo  loco.^5  fiit 
vna  fpecics  apud  eos  qui  tenent  oiucrfitatc  intcr  cae  f; 
magie  ■:  minus  eflfe  Diuerfitate  ^pter  acctitia;-:  pp  indi/ 
uidua:pars  aute  pama.(.cp  funt  oue  res  coicantcs  i  apti/ 
tudine  m3terie:Diuidit  etia  in  Duo.CTna  ilia  aptitudo 
vcl  erit  apritudo  perfecta  in  patiete  vel  ipcrfccta:aptitu/ 
dovcrocfcctaeftvtnofitinnariipedieneid  qbefl:  iti 
po*  in  esx:(ktxt  apritudo  aque  calcfactc  ad  infrigid.idU5. 
Jn  ipfa.n.eft  ^"  nalis^ficutoftcndimus  in  naUbijs  que 
vcl  adiuuat  virtutem  que  ell  e^trinfecus  ad  infrigtdan< 
dumvcln6adiuuat.®cdaptimdo  itnperfecta  cUTicuf 
apritudoaqueadcalcfaciendii.^n  ea.n.cftpo"  odiuuas 
calefoctione  que  fit  in  ea  ab  cptrin  fccue;'!  bab;  ce  cii  ca» 
lefactione  remancne  in  ca  nec  Deftruitur.(Eli«ar6  aute 
pama  oiuiditur  in  tm.qi  in  adaptato  vcl  cri  t  "^tuB  adiw 
uanequeretnanetiadiumjt^ricutinaquacuinfrigidat 


poftcalefactioneeritvirtU9impedien6rem:fed6(!rai£ 
cum  ee  rei:ficut  cum  albefcunt  capiUi  poft:  nigredincvl' 
erit  in  adaptato  aliqua  oua^  virtutii.f.nec  adiuuae:  ncc 
impcdicns^red  pjiiwtio  rei  1  adaptario  adca  tantijjlicut 
Difpofitio  infipidi  ad  recipicndii  f3pozey.z  ftcut  puatutn 
odo2cadrecipiendumodo:e.CBi9saiitno6intcrro/ 
gauit  Dc  aptinidinc  aque  ad  eflfcndu  ignc:fub  qua  iUaru 
gnc^  ptiiic:nd  erit  Dubiii  nobieilla  pttncrt  fub  coica  tc  in 
aptitudine  pfecta  mae:f5  in  qua  ma  eft  priii  cius:poteft: 
criam  aligs  oicere  nos  ia  pjetermififlfe  ofidcrarioncvni' 
ciiuiiionie.f.cnm  non  cft  coicatio  in  ma  oino  co  g?  no  eft 
{Ui  macContra  q6  refpofio  J?  cft.f.q:  13  non  pot  eflccon/ 
uenictia  in  fpe  vUo  m6.3ia.n4)ftcfum  eft  qp  eo;t  que  coit 
ueniunt  in  fpc.t  funt  feparata  a  ma  oino  eflc  eftvni^mo' 
di  otno:ncc  poteft  ee  vt  intenrio  vnius  co:u;  p:edicet.Dc 
muUis:poft$aiitaffignauimus  bas  Diuifi6ee:quefunt 
gncg:tunc  affignabimue  iudiciii  vniufcuiufc^  caf .  ;bico 
igit  DcbacparteDiuifi6i9.f.inquan6eftc6icatio  i  apri/ 
tudincmae:necin^pinqua:nccinrcmota:q:idq6facit 
agcns  Dcimpflionib''  quc  recipiunt  magis  t  min^:n6  0$ 
ce  cquale  fib{:poflibile  eft  enim  vt  ^m  g>  Ditferiit  in  fuba 
mae:Dfant  etia  in  aptitudinc  rccipiendiaUgd:t  riic  non 
recipitit  equaliter:ncc  et  Dcbent  ee  n6  equalia:nl  pot  ee 
Diffufitio  bui^^ficut  eft  oifpo  fupficici  etbcrie  ptitis  fuQ/ 
ficie  circuU  lune  in  motu  g  eft  p  acciis.f.q:  vbi  n6  pot  ce 
aligd^bibcne  receptioncimpflfiois  ibicfteqlcq6  imp* 
mit  agene:':  in  13  loco  id  q6  fit:c6ringit  ec  cofile  fibi^f;  in 
alia  parte  Diuifionis.f.in  qua  eftaptitudo  pfecta:  quocfi/ 
c^  m6  fiierit  res:manifefta  eft:q:  paties  ii  alTimilat  ago 
ti  aflfifatione  perfecta:ficutignis  qui  pucrtit  aqua  i  igne: 
-zficutfalquipuertitmclin  ralififia.Cr^asaut  ptcfTe 
Vt  patiens  addat  fup  agens^f^ut  vf  :f;  n6  eft  certu:  ficut 
aq:qua  pgelataer:q:  frigiditas  aerts  n6  infrigidauit  ilia 
pgelatione.@edcumtubtipfidcrauertsn6eft  agce  <b« 
ltimodo:frigiditas  qtic  eft  in  aere:fcd  1  eius  ftus  infrigif 
dane  fo:malis  que  eft  in  fuba  aq  qua  ta  aflfignauim''  t  na 
turaUb^^fiue  adiuuet  ca:fiue  no  adiuuet  frigiditae  acris» 
Cr?naUaaiitparteDiuifioni8.f.inquaeft  aptitudo  pa/ 
ticnrisimpfcctanonpotpatiensaflfitari  ageri  pfectoitt 
virtute;ncc  equari  ei.T16  eft.n,pofftbile  vt  id  q6  eftiam 
in  i?tute  cui  n6  eft  priii;':  id  q6  cft  in  alia  ^tittc  cui  e  priti; 
Q7^bibeat:finteqliavUom6:nifiremoueatj7bibcnert 
ob  13  n6  cft  pote  efle  aligd  pter  ignc  a  quo  calefiat  aligd: 
cuiuscalefacriofitqualiseftcalefactioilliusignie.TIec 
Vt  fit  3li9d.p:eter  aqua:  a  qua  ifrigidet  aligd:'Z  fit  ei'  frit 
giditasmaio:frigiditateaque:aptitudo.n.igni6adcalc/ 
faciedu:':  aquead  infrigidandu  cft  Difpo  non  pria  in  (m 
fub3:i  virtue  agcns  eft  oe  fuba  ei"  non  cjctranea  ab  ea:fs 
in  patiete  ab  ilUe  ouobus  eft^bibene  z  aduerfane^q:  id 
q6  agit  pncipafr  paflfionu  e  cjrrra  fuba;  ci'':':  agit  i  illud  g 
tactii  1  mcdiate  alio.ficut  caLcfacrio  fcnfibilis  in  igncca 
lefacientc  1  frigiditae  fenfibilis  in  aqua  infrigidate.  T16 
cftigitilludpofl*ibileadequariei.([;©ig6  aiit  Dijrcrit 
ia  q>  ignie  iiqucfacit  fubas  1  facit  eas  calidio:c6  fe.lloe 
cni;  pofliimiis  mittcre  manue  noftras  in  igne;  1  ptrafli/ 
re  per  iLLii  fubito:nec  odurit  ta  grauitcr  fic  Liqfocta  fi  ft'c< 
moucreiinis  manua  noftras  p  tUa:':  ob  13  ccrtc  cognofci/ 
musg^liqucfactacaLidio^afuntipfo  ipnc.oicitn''  g?  q|; 
itis  B  ita  f(  t:n6  fit  tii  13  io  g»  tiquefactu  ftt  coLidius  igne 
fcd  fit  13  trib^^De caufis:e^gbU6  tn  vna  eft  ciiidcntio::f5 
illa^:  triii  vne  cft  in  Liqfacto  aUa  in  igne.tertia  in  tagctc. 
Omnis  aiitifte  funt  adiuuantes  fe  1  ^pinque  fibi:liquc/ 
factii  cn  i  co  g»  Ipiflttm  c.i  cft  in  eo  cobcrcn  tia  'z  vifcofiue 
1  tarditos  fcparationis  cii  tangitHr:caLcfact(o  comitatur 
tangcnte:^  no  potcft  fegaria^ifi  in  tjjc  btite  m  efura  in  fc. 


©eptimt' 

cSgdne  tQts  ^  fcgcif caTefoctio  ignisiq^ute  fen  lud  no  gpS 
dattlla  oiuerrttate:red  intellect''.'!  ro  faciut  oebereee  oi 
uerlitate.Jbe  na  aut  agetis  nalis  e.  vt  agat  in  Tuu  paties 
tgc  l6g{o:e  actione  firmio:e':z  vt  ocbilis  tge  longo  agat 
qd  no  agit  fonis  tee  bieui.lSed  qp  eH  in  igne  ftt  ob  |3:g> 
ignis  renfibilts  no  e  niH  ctes  i^iignts  cti  pti^bue  terrc.  cle 
uado  X  mouedo  re.-q:;r  piunctio  cl>  fn\  xkinitate  (luc  ta 
ctum  no  f m  ptinuationeimo  funt  itcr  fe  Diuife:':  rarifi/ 
cat  eas  aer  qui  fubttrat.t  io  id  qd  Dc  eo  itrat  i  illas  Dimi 
nuit  puritate  calo:is  ca^:eo  g^ell  frigidtus  illo.-?  q:  non 
patiunt  in  tata  fertinatioe  paHionc  g  qua  fiat  pur*'  igriis 
ica  I5:q:  ipfceftvelocts  motus  in  fc  no  rcmanetpseius 
tanges  ete  co:pis  manus  tQc  quo  ip:imat  in  ea  ip:cfTio 
fenfibili6:i  q:  ignis  n  eft  ;3ftrictus.f5  rar'':  io  fac  iplTiocs 
multas  no  fcnfibilcs^nec  iducetes  mcn  fura  fenfibilcm: 
nec  cu  tpe  bntc  mcfura:q:  io  fuba  Itqfci  eft  pftricta  fto/ 
btlis  1  pftas  E  ptinuatione.i6  id  q6  i>  eo  obuiat  fugftciei 
manus  fit  qfi  vna  fupficics  coeqlis  illi  toti.  !oed  q:  qd 
oeignc  fenftbiliobuiatilli  e  fupficies  Quec6mi]ctc:refpe 
cm  qua^  eft  ifrigidas.i6  ip:eiTio  ignis  of  t  ab  illa:nili  du 
rauerit  manus  in  ign  c  tato  tpequo  piugi  pofTint  tagcn» 
cia  X  multiplicari:-!  agat  vnaquec^  fuperficies  in  tangen 
tem  fe  actioneque  poftea  onct  queadmodti  fit  in  coucr 
itonibus  nalibus  in  ifrigidado.CT^gn  is  ^o  qui  icludit  i 
calamis  fab:o;r  cft  magis  tpumes  t  id  a  q  tigit  q|  liqfa/ 
ctii  vel  alia  b^-x  eft  velocio:is  tgis  pg  fua  pftrictionej  t 
fuapuritatc.©edoc  13  q6  fit  in  itianu  ca  cft  t3:q:  man''^ 
potens  ad  fecadii  acre  x  igne  in  co:po:ibHS  fubtilib^ve/ 
loci  ntotu.fcd  non  eft  po tens  fic  ad  fecddii  Itquefactum 
infpiffis  vclocimotu.vndeconatU8  ad  recldti  x  irrii{^n 
duin  fubtilia  eft  ]^us.ad  fpifla  i^  eft  magnus.<z  pt  eevt 
no  vocet  illud  rap.1 13  fpifTuj  nili  ob  oiuerftte  qua  biit 
inbacinteti6e.^uis.n.Uqfcmn6cfTctvifcofuin:necm9 
gis  adbercns  ei  q6  tagit:nec  eet  maio:  is  pftrictois  ivni 
nonis.tn  ft  ourct  eius  fecatio  tpe  l6gio:e  in  fuftinedo  ih 
\vi.x  fitftabiletcomitasn^  reftjgiestactiij3fc6  fufficiet 
ti  I3:vttn  fecado  magis  ip:imat  $fubtilc  H  Peonetcm 
po^.qre  cu  ip:e(Terit  i  tato  gje  i  $to  ip:imit  fubtile  ali' 
qua  ip«fTt'oncpfc6  cii  oupltcatuj  fiierit  tps  potcrit  fibi 
adeqriinaUqDupUcationit.Ciit^oaddiderint  in  oupli/ 
catidibus-potcrit  x  13  addere  fug  ilUtd.'Z  io  tps  tgnts  oty 
plum  n6eritnjefure  f^nfibilis  tn  actoepponemagiiitu/ 
dtnis  adberetie  iUius  Uqfci:fic  tu  fcies.pticnit  lt.vt  in  B 
locooeclarem^^i^ampU^^^qBuisb  pUispueniat  magifte/ 
rio  nali.  0$.n.vt  13  oicam^qgtii  fnf^c  ad  foUiedu  otibita 
ttone:'Z  p  q6  appcat  ^itas  cius.i^eid  e  fi  aUgsvoUtcrit  13 
gfectius  inqrcrc  iqutratiUud  c^bis  qiie  oca  funt  in  lcia 
naturaU:t  pcipue  iticniet  ilUid  in  bis:quc  cf.  nfa  pte  fut. 
js.  CTCj:  •''8  oibus  pdcis  manifeftu  eft  ia  id  in  quo  piuant 
^  eflfepccdendiiqjagenspoteqricupaticnieiidin q pu/ 
tant  q;  paticns  p6taddcre  fuper  agcnte:  x  idin  qno  pu> 
tat  B  n6  pofTc  pccdi'.fed  minus  ee  co-.x  iteri  pantit  qj  $ » 
uis  rcs  ita  eet.eti  in  iteaoe  cfTcndi  inqua  tu  eft  ipm  ce  no 
eqnf  ages  ip3ties:cog)n6eage»iii  itctioneiquaiuse 
cc  itetiois  gaccnsvf  p  pofitione5:fic  ia  oiidimus.oeide 
in  pnc^agetciuius  patics  no  coicat  ci  in  fpe  nec  i  ma^fed 
coicat eiaUq  mo  in  itettoe cendtno pot  pfidcrari  otfpo 
intetiois  q  eftee:q:  ipfa  no  coicatin  ca  itctionc."f^eman 
fitigit  oifpo  pfidcradiinco  ipfumec.^n  ccteris  atabB 
135  erat  patics  eqle  vtaddcs  fup  pncipiii  oges.  ©ed  cuj 
pucnimus  nos  ad  pfideradu  illa  ^tii  od  inicntione  een 
di:pnciptu  agens  erit  n6  eqle  paricri:eo  g>  iUius  ec  cft  g 
fe:i  ec  paticntiB  q|tii  ad  iUa  pafTione  eft  acgfitus  ab  illo, 
ibeidc  ec  iqgtii  eft  ee  no  variat  in  fo:ritudic  x  oebiUtate 
necre(ipitma8ie7minu8.qtno  vartat  nifi  trtbusmo* 


'Simvmx 


n 


die.f.fmpo^itatetpoftcrio^ftate;  tf  m  q8  eft  idigens  t 
n6  idigcns:':  fm  q6  cft  necc  x  polc.  Si  aute  pftdcrauerl 
poritatc  X  pofterio:itate5  jjfco.ficut  tu  nofti  ec  pue  erit 
cae:'Z  txidz  ca  to  oe  in  digen  ti  at  -z  n6  idige'ti  ia  no  fti  $•  ca 
adcfTen6idigetcato:q: b^cegfcvfpaUa  cam.JcsBi* 
tcntio  pcne  eft  qfi  p^dguis  ofat  ab  caaliquo  refpcii.  i)e 
ncccfTitate  quocg  ipofTibiUtateia  noftig»  fi  fuerit  cd  q 
eft  ca  oi  cato.illa  crit  ncce  cfTc  refpectu  vniucrfitatts  ca/ 
to:u5:':  ec  abfo^Si  vo  fitcritcd  aUcuius  cdri  ipfa  mt  no 
ccfic  ec  rcfpcctu  iUius  cati:i  iUud  cdtii  qTccil4  fiicritcfl 
pofeeein  fe.)5timaatbo?  Ucftgjcdtiiqgtiiinf&eftid 
cui  n6  eft  ncceed-aUogn  zit  neciu  abfc^  fua  cd^ciipofitii 
fuerit  ee  ncce  B  fc:-:  in^tii  n6^bibc  t  ci  ce.  ©inaut  bf et 
ee  g  C3m.3[pfu5  igif  p  fcipfu5  itne  pditi6e  eendi  fibi  cai 
vrn6  ecndi  fibicam:e  poli;  ee:nec  e  nccc  fine  Dubio:nili 
EB  cdm.fiicidc  ca.fic  ofifum  cft^non-pccdif necio  ee  p:o< 
ptcr  iUud.Scd  crit  vcl  nece  ce  p  (c  vt'ncfeEE  aliud  a  fe: 
iciiacgiitii  fibifTtcriteepiUud.tucptec:  vtobea  fitee 
aUtid  a  fcigif  cdtti  refpecttt  fui  eft  pofTibile:':  cd  refpecm 
fui  vel  eft  nece  vel  pofribilc.&ed  fi  fiierit  nccc  cc.tc  efTe 
eius  oignins  e  q|  ce  pofTibiii8.!£)i  ^o  fiierit  pofTibile:ncc 
ftteritneceppcamm.fcdcatii  eftneceppiUam  poftne» 
celTitate  ilU'ue.tuc  elTcntia  cac  pfidcranda  cft  inquatii  e 
neceppilludn6attedete6  eentidcati:fedl3erit  f^p.iW6 
ncce.TiuUapltderati6e  adbucbita  oecdtocnmccntia 
cati:cii  n6  ftt  nift  pofTibili8:nec  curates  pfiderare  tU6  re 
fpectu  cdcigif  caceritapp:ot):iatio  necitatis:  x  cdto  no 
ent  nifi  pofTibilitas  tiii  apud  lUd  app:op:iatione.&5  cii 
cato  fiieiit  necitas:cae  quoc^  erit  necitas.  aUogn  ca  ad« 
buc  eet  pori6:neceet  ncce  futi  ee.i  ftc  nece  ec  cet  camm. 
euenirctigif  gjcetncce:-:  no  ppipfam  cdm:q6  eft  obfur* 
du.igif  cdecritnccitas  rcfpcctu  fiii  inqudtu5  ipfa  copa' 
rawr  caufato:co  g?  cd  no  cft  nccc  pp  ill6:fed  pp  k:  vfpB 
rcfpcctii  fui  ad  aUd  n6  ad  fe.  ^nqudtii  it  cd  nodii  rcfcrf 
ad  cd  tii:catu  ec  no  cft  nece.q:  n6  eft  nccc  fuu  ee:  nifi  tq|/ 
tU5  ca  referf  ad  iUud.i  tticfit.pp  bas  igif  trcs  inrenocs 
caufa  eft  oignio:  ee  cdtt.tgif  ca  ofgnio:  eft  cdto.  !ced  qz 
ceabfoUttc  ctl  pofitu  fucrit  ccaUcui^^fict  ccrtimdo  ei'. 
manife^eftiiicg)  pn^^eftattribttes  ccnitudincinq 
ipfum  c^icat.oioni^^eft  btida  ipfa  ceriiiudine.  Cit  igif cer 
ttim  fiiertt  15  ce  pn"'^'":^^  eft  attribuce  ali)6  ccrtitudtne 
^fc6  certii  erit  g>  ipfum  cft  ccrritudo  per  feipfum:  x  etil 
certiieritgjfcia  oeeocfciaoci^itatc  abfo'f5g>  fciaof 
i^ita6.f.q  cft  in  refpectu  fciti. 

CCCa'".IIU.£>c  alijs  cdis.f.  maU^b'  fbmiaUb''  ffnalibue. 
flRr^l  ^i\  tv^n^n^  tr^etauim^ocpnc^efri/ 
wwecrmmjt^yx  JA^Iiq^  cicnte:loqmurnuncoe 

aU)6  pncipue.S5  pn"*  malc  eft  id  in  quo  e  po 
tetia  cendi  re.  t^  tco  igif  g^  ilU  eft  13  Dirp6  ctij 
£  aU'omu[tismodis.aU'cubt.n.eftc  tabulafcri/ 
pmre:que  apta  cft  ad  rccipicdfi  oligd  q6  accit  ei  fine  aUV 
qua  fuipcrmutatioe  vcl  remotioc  alic^ab  eo  q6  erat  d» 
aUcubtfoeft^ftcceratmagini.-zficpucrviro.quofvnii» 
q6cgaptucftadrecipiediioU'gd  finepmutari6e  aliqua 
fua?:  oifponti  c):cepta  motionc  f  m  vbi:  xfi  quando  xc. 
b9:aUcubi  "io  cft:fic  Ugnii  lecto  q>  cti  oolaf  minuitur  ali 
gd  DC  fuBa  eiuB.aUcubi  ^o  cft  ficalbum  nigro.l3.n.  z\to 
xav.x  amittit  qUtate'  qud  bebot  ff  nc  co:rupticc  fue  fulJc. 
oUcubi  "io  e:fic  aq  ocri  ej:  q  no  f  it  acr:nifi  q:  ipfa  co:riipi 
ttir.a]icubi  \?o  e:fic  fpma  aiaU  q6  eget  fpoUari  a  fuo  fo:* 
fcpcqufcg  adaptef  fo^^^aiat.Silr  wt  acrcs  vino.'z  aUcu/ 
bi  vcro  eft:fic  ma  p^  fo:'':^  adaptata  cft  ad  recipiedii  ed: 
X  pcr  ed  pftituif  in  cffcctu:'z  oUud  cft.ficfpcs  beUiricielc 
ctuarioc):  gb''  folu  no  c  electiiariii:fcd  ey:  cis  x  olio:  ari  13 
8ijtcrdtynacj;fui9grib''cl£cniar»jinp«j:taUaibie.lic 


S 


afeeta. 


SCractatu^ 


Ugna  tlateres  ooinut.l5  atvrecfifc^cdctirf?  ortqj  ej: 
pcedeti  no  fit  eiccmam  nifi  f  3  alteratoes.  3n  ^  )?o  no  c 
nifi  ppo:'z  ^''manerie  ftmt  ct  vnitates  niio.^a  aut  poftie 
runtgda  ppones  fifrmam  pniicerroz.  ^fmmoppoes 
fiit  mg  fiT]7ltiX6cro  \^o  no  c  fof  jjponurfed  gdda  q6  cd 
fcqui f  ej:  illia  q  ppones  efftciat  ea  i  aia.  Scd,  bo6  0  ino 
dos  res  iuenies  q  fuftinet poas.^lle.n.res  vel  fuliincnt 
poa5  g  feipfas  vlp  ofojtiii  altcrius.fiii  aiit  gfcipfas.tiic 
ad  l?:vtfitej;ei8aligdinefFcii  vclilcgebijtaliq  alio.fic 
t3bula:i  13  cil  qd  ojvocari  fub,  rc"cius:q6  cft  in  eo.i  05 
Vt  b9  rcs  beat  p  fc  in  etfcii  c>:ikia.nifi.n.babucritej:ifbc' 
tiam  no  erit  ad  jptata  ad  bndfi  id  qd  fit  in  ca.)Si  1^0  non 
ixicrit  cjiidcs  nifi  pcr  id  qd  aducnit  in  eX.tuc  ii  fait  in  ca 
aligd  rcceptu  qd  rcquicuitin  ea:cuiu8  oducntu  pititav 
tur;  aut  z'"  erit  tale  qd  no  pftituit  iUud.fed  adiiigif  ei:  vl' 
crit  q»  aducntus  cius  ocftruet  id  qd  crat  pftitutii  afi  ad' 
ucn  tii  ciu3.j£ucniet  igit  vt  altcret  .llos  aut  pofuim^illd 
no  alterari.  -r  13  c  p^gs  oiuifioniavcl  cgcbit.vt  aligd  fibi 
addat  :i  15  erit  vcl  motue  localie  tin.vcl  motus  fn\  qli> 
tate:  vcl  motus  f  m  q§titatc:vcl  motus  f  m  fitiuvcl  mot' 
fubftitiali8;vf  remotio  alicuais  oe  fuBa  cius:  fiuc  (it  $f 
titas  fiiK  q  litas  cius  fiuc  aligd  aliud,©:  aiit  fucrit  p  coi 
(oitia  alterius  rd  finc  oubio  erit  ei  :^actio  1  copo.  vf  co' 
pofitio  crit  cj  ciiictionc  tifi.vcl  cii  13  crit  alterario  f  5  qli 
tate.Scd  in  qcucg  fticritaltcratio  vfj?uenit  ad  fincvna 
Qltcrationc  vel  mulris  alterat6ibu9."i(a  aiit  ftiit  vfus:  vt 
id  e%  q  fit  gnatio  b  ppofitionc':':  cftin  re:vocctefm:'z  B  e 
id  ad  q6  rcfoluitur  rcs  ad  vltimii.  Siaiit  fticrit  co:galc; 
tiic  ipfum  cft  mimfi  ad  qd  gucnit  oides:  i  oidedo  in  fo:/ 
mas  oiucriaB  q  fut  in  eo.%  ii  oiffinicriit  ill6  ec  id  e^  q:x 
cj:  alio  a  fc  ppoit  rcs:'!  c  i  ea  g  ccntil:':  no  oidif p  fojma: 
gatienctgjrc6n6fiiitnific)c  giiib^ioi^aponiit  cap" 
cta.i  pcipuc  vnii  -z  idetitate.  B.n.  ponut  oignioaj  panci/ 
pi)s  qptu  ad  oada  iccpfioncco  cp  funt  maioiie  vfitatl  1 
gnalitatis.Ssfiipfivcllctrcctciudicarcfciretg^cjcific 
tia  e  eentii  no  c  nifi  i  ididuis^  g  fcquiif  ca.funt  oignio' 
ravi  fint  lubftitie  z  cjcutcs  g  fc:i  ffii  et  oigniozavnitate. 
T^cdeam^^igif  iiiic  ad  ma?:';  Dicam''^?  ia  fuit  vfU6:vt  ali 
qn  oicaf  rcs  ee  cp  ma  1  aliqii  n6.i>icut.n.Q?  pozta  eft^  cp 
ligno^i  no  oicunt  gp  C}:  boic  cft  fcriptoz:  %  aliqn  id  qd  fit 
cogaf  lubo^-zaliqfi  n6.oiciit.n.g?  pojta  efi  Ugnca:  <:  n6  oi 
ciit  gj  j3  e  fcriptoz  biianus.pmii  at  cu  fuerit  13  cp  fubs  no 
mouef  vilo  m6:ncc  alteraf  in  recipic'do  aU'gd:tiic  no  of 
9?  fit  cj:  illo.fs  fg  of  g?  cll:  ejc  piiarioe,  ficor  c%  n  fcriptof . 
Cii  vo  altcraf  ■:  pcipuc  cii  no  iucnifpuatio  i  noic.of  g?  c 
ej:  fubo.C6e6ne  1^0  q  c  i  fubo  no  vrimur  pfm:  nifi  cii  ftic 
rit  fubm:fic  vt  aliud  pter  illud  adaptef  foj'.!Scd  foz"  no 
coparafcinecof  g?fite]ce3:fcdoenuafabca  nomen. 
$5ubm  1^0  aliqfi  cfi  coicas  tori:'Z  aliqn  c  coicans  n6  toti: 
ficvuc  c6p:ciTe  lunt  o:igo  accto  1  vino  1  arob.t  alijs  b?. 
Ois  aiitojigoin$tii  cftojigono  b;  nifireccprione  ttfi. 
f5  acgfitio  fo:inc  cil  fibi  ab  alio  a  fc:x  qciiq^  o:igo  vcl  rc/ 
cipies  vel  initiu  motus  ad  impfTionc  hierir  cns  in  fc.pu.- 
t3turecmobilcadeaEfef5n6cftita.3a.n.maifelhi5C 
nobis  ej:  a  Li)8  locis  cp  no  pt  ce  vna  rca  ages  1  rccipicns 
cade  re  finc  ptitionc  fueecntie.Cu  a"t  i  o:iginc  ftierit  pn  / 
cipiii  fui  motus  p  feipfam:tc  erit  mobilis  p  nam:-:  id  q6 
fit  epea erit niiie.cii  i?o  fuerit pncipiu  motus  i illa  aligd 
e;:trinfccu9:'z  no  fuerit  ei  moueri  pcr  fe  ad  illa  perfectio/ 
nej.tuc  id  qd  fit  ex  ea  erit  arrificialc  vcl  odk.  •:  J3  elt  1 0/ 
tu  qd  oijcim^^oe  ma.  (r^o:ma  at  aliqii  of  019  itetio  q  i 
effciicltad.iptatavtagjtitavtfubc  fcpate  e'tfint  fo:'. 
ifm  bac  iterione  of  fo:ma  ois  oif^io:';  actio  q  clt  in  rcci 
piente  vniro vcl copofito:ita g» motus  1  atc lia  funt  fo: 
me:Df  et  fozma  ii  g  q6  pltituif ma  in  eflfectu:';  tc  fuUc  V 


CapFm 


tciligibites  t  accna  no  erii  t  fo^me:':  Dr  fo:'id  g  q6  gfidt 
ma^^uisno  pltituaf  per  ilL&  in  effcrii^ficfanitas:':  gcgd 
e  ad  qii  moucnf  res  nafr:':  of  fo:^fi^  quicquid  aliud  ft't  I 
matcrijs  per  artificium^-zof  fo:''^pefpe3rei-zgcn''d'' 
tofiaeius  •:  15  totu.  Q:  totalitas  totius  foz^^eft  ctgtib*. 
(L  *§o:ma  ct  aliqn  cft  ipfecta.ftcut  motus.-:  aliqn  pcrfc  Bntt .  z, 
cta:ricut  qdratura  •:  rotiiditas.  3[a  a  t  nofh'  g?  vna  res  ali  P<?r'  U7o 
quado  cft  f*:^  -:  finis:':  pn'"  cfficiens  oiuerfis  modis:qd 
in  arrificio  ptigit:naipfumarrificiii  fozmacff  artificiati 
in  aia:co  q>in  aia  fab  cft  fo:ma  mot''  ad  fo:ma  oom''.^!' 
la.n.pncipiiien:pcrq6vcnitacgfitio  fozmein  ma;oo/ 
mus.Sifr  fan  itas  fo:ma  cll  airatois:-:  cognirio  mcdcdi 
fozma  e(t  fanadi.CSges  f  0  igfcctus  egct  motu  -z  iltf  ia 
ad  |3:vt  id  qi3  eft  in  aia  eius  beat  ee  in  ma.  pfciis  ^  c  cit 
e%  fo:ma  que  eft  in  ^''ccntia^Henit  ec  fo:mc  i  fua  ma». 
vf  at  g?  fo:me  rc?  naliii  fint  ap6  cas  pcede'tC3  na;  aliq 
m6.ap3  na;  1^0  fiit  fm  (olita  curfum  fuii  aliquo  m^^-z  tu 
fciea  3  poftea.dT^^inia  \5o  e  ille  pE  quc'  rcs  c:-:  15  ia  nolti 
in  pccdctib^^.finis  at  atiqii  elt  in  aligb^^reb''!^  iplb  agcn/ 
te  tiii.ficut  gaudiu  ej:  victozia:  t  aiiqrl  c  in  atio  ab  agcte 
g  aliqn  c  in  fubo:fic  pfectiojmotuu  g  jsueniiit  cjccogtta/ 
tionc  vct  e):'na.atiqn  c  i  aliq  tertio:fic  cii  gs  fac  atigd:  vt 
pcr  ittud  placcat  alij.igif ptaccrc  ati)  finis  eff  ej:tra  agen 
tcm  1  e):tra  rccipien8:$uip  gaudiii  placcndi  atq.bcat  et 
aliii  fine.£j:  finibus  ctia;  elt  alTimitari  ati)  rei:q  rcs  in ' 
quatum  oefideraf  ftnis  eft:-:  ipa  et  aiTifario  finis  clt. 
([rCapf5.V.  £>e  (tabitiendo  finc^-z  oc  fofonc  q6nu  illo^ 
qia  ocff  ruj:criit  fineii  6  oiffcrctia  iter  finc  1  necclTariu: 
1  oc  nottficado  mo  f  mque  finis  eft  poz  cetcriB  c3ufis:T 
mo  fm  quecft  pofterio:  cctcris  caufis. 

3rrt  iVrt  f  n  r  '^*"  P^""t'^  ^^  ^'^  ^    3 
tu  I^ILUI  occa^mbspn-^^-zgjocici 

;  picns  b;  mam  -z  et  fo:ma.  fcd  nodii  patuit  cp 

|oi3motiofiatgpft'nc.l5.n.cftaligdq6eincu 

'  ria^-z  13  elt  q6  cft  cdus:-:  15  eft.ficut  mot^ccli:^ 

vr  cc  no  gg  fine:'^  g?  gno  -z  cozruptio  n6  viden  f  f icri  gjj 

alique  fine  f ;  q6  putaf :pt  it  aligs  of  c  g?vnicuicB  fiini  fit 

finis.ficut  vnicuicg  pn^^eft  pn"':-:  ita  no  eft  ver^^ftnis  nec 

gfcctio.finis.n.vcrus  no  eft:nifioptidquceftgc8. 3aat 

inucnimus  rcs  qucfunrfincs:  abilt  fincs  vfcp  ininfini» 

tum.b.n.funt  quc  putanf  cc  fines  que  fun  t  infinite.fic  j5/ 

nes^quc  p^vcniunt  ej:  fy  tfis  piiter  1  no  finiuf  .^:  ptet  ali' 

quis  of  eponam''^»  oi  actioi  fit  finis:qre  g  pofuenit  itU 

cam  po:e  cetcris  caufis  cii  illc  (it  ccrte  cdtu  oiu;  cdrum. 

CcautOjqriocfinepoftfofoncb^^qonis  I3cft.f.an  finis: 

-z  bonii  fint  ide  an  oiucrfa^-z  et  q  ona  fit  iter  largitate;  1 

jjbitate.pma  igif  q6nc  qiie  c  oe  cafu  •:  incuria.  foluo  fic. 

t  oico  oe  oifpoc  cafu6.q:  q  ipfe  fit  finis  aligs  ia  otidim*i 

natibus.  £>cd  oe  incuria  0;  vt  fcias  q>  oie  motus  voUm 

tariusb^pn^^^piquii-zpn^^logiquu.pncipiuaiitp^opi/     pfuffidf/ 

quu;eft  virtusinoucn9:quccftin  mufculismeb^t-zpn/     tu.c.ij. 

dpium  q6 15  p:cccdit  cft  pcurrus  ^tiitis  6fidcratiue.pn 

cipiii  \?o  logiquii  cft  imagiario  aut  cogiratio.  Cu.n.i  ima 

ginatione  vel  in  cogitationc  r6ali  fucrit  ip:cna  fo^^aliq: 

1  mota  fticrit  oefidcratiua  v^tuead  pcurrcdii  ftatim  fct' 

uiet  ci  v^tus  moues  quc  cft  in  memb:is.aliqfi  ^o  ipa  foz' 

ma  ip:effa  in  imaginatioe  vt  in  cogitati6c  erit  ipfcmct  fi 

ni8  ad  quc  gucnit  mot'':'Z  aliqii  crit  ali6  ad  I5:rcd  no  gue 

nituraditlii;nifipermottiapHdq6vclcciTabitmot''vel 

DurabitmotU3:c|:cptiiat  pmicftl^.f.qtboic^  aliquddo 

tcdeteein  toco  aUq:'Z  imaginaf  in  aia  cius  fo:maaUcri' 

toci:':  quia  ocfidcrat  eiTe  ibi:  mouctur  tunc  ad  illum  to/ 

cum^-z  peruenit  motua  cius  ad  illum.igitur  ocfidcram; 

cius  crit  id  ad  quod  perucnit  mottis  virium  moucn  tiu; 

mufculo3.e7:anptuinvcro  faundtcft  B.fcjg^aUquddo 


0umti 

fiiagtnar  (n  ala  bofe  fo:'vidcdialiqu^atin'cii  iaaii  6ft 
dcrat  videre  illu.vit  mouctad  locu  in  q  putat  fe  iuenirc 
cu:-:  tnot^ei^^gucnitad  locii  illu.^d  aiit  ad  qd  gucnit  mo 
tus  ei^^noeHiprum  tuu  pmii  ocridcratil  qd  itcdcbat:fed 
BU'ud.&uii.n.oeIidcratu  ^fequif  illud:i  acquirifp^^iUd 
qdeil  iucntio  amici.3a  igif  nolii  bas  ouas  oirioce:-:  c]c 
P  clarefcet  tibialiquatulu:9>  finis  ad  que  pucnit  moff 
oi  oifpone  i^tti  e(t  finie  motU6:e(tfiniepm''  verus  ^tu/ 
ti  effidiu  motil  q  e  i  meb:is:'z  i^ute  moucti  q  e  i  rnebzis 
ndeali^^finis  pter  bi}c&3  aliqti  \^tutlq  e  poz  bace  finis 
ali'  ptcr  buc.  vn  no  05  fp:  vt  illa  ree  fit  finis  pmua  ^tuti 
Defideratiue  (itie  vtus  fit  imagiatiua^fiue  cogitatiua.ncc 
03  fQ  no  cft&qz  aliqti  crit:  t  aliqtt  no  erit:  ftcut  patuit  qc 
Coob''e)xpU8.5n  q?2  p  fttitfinis  vnus.^n  fc6o  vero  fttc 
ru  t  oiuerfi.^tu6.n.mouen6  q  c  i  mebjis  c  pn"*  mot^  ITuc 
C>ubio:fedi^is  Dcfideratiua  cft  ^'"pnctpiu  illius  motus. 
Tlo.n.pt  ce:  vt  mot^aial  fit  no  per  oefideriu  vlio  modo. 
Tla  id  ad  q6  tcdit  >?tus  f  m  itctionc  aialis:e  p  dftderius 
aialis  fine  oub^^qd  fit  poiiqg  no  fuerat.igif ^piquii  ^n" 
ois  mot^^aiaiis  c  ^t^oncs  mufatlos  in  mcbzis:':  B  pn"" 
T^  q6pcediteacft6ftdcriii.i&cftderitifo:fictttnofliin  11°. 
oe  aia  fegf  imaginatione  vel  cogitation&ftnc  oub^igic 
^mu  pn^^erit  imaginatto  vcl  cogitatio.B  at  funt  pnc^mo 
tus  aialis:  qc  ^bus  qtteda  funt  dbita  p  fe  necio:t  qda  fitc 
no  dbita  q  fe  nccio.t)  ebita  vo  nccio  funt  virtutes  moite 
tes:q  fitt  i  mebzis  1  ^mtes  6(idera"'.Tl6  6bita  ^o  necio 
ftt  t  imagiatio  1  cogitatio.no.n.pt  ee  imagiario:^  no  mc 
mo:ia.neccogitatio  1  ii  imagiatio.fsoi  pnc°mot^:ft'niB  c 
finc  oubio.pn'".n.qd  e  neciu  motu  i  volutario  b;  finc  ne 
ceflfario.Ss  cii  pn"'^  nccio^mot^erit  vaai''  a  fuo  finc:  •:  (! 
pdgei  it:vt  pcurrant  pnd^^jjpiquii  q6  c  'dtm  mouens  1 
ouo  pn^:que  funtpolltlla.f.  oefideratiuiicii  imaginatio 
Vf  oefideratiuticti  cogitatio.tc  tcrminus  vnotP  erit  finis 
otbus  pncipi^s  cu  B  tt  erit:  fic  ci  curia  vllo  modo.  Qi  it 
ptigeritvt  ofant.f.vt^tus  moues  no  fit  finis  eential>?tu 
tt  6fidcratiuc:oi2tebit  tiic  nccio:  vt  vtuti  oefidera'^  fit  fii 
nisaUuspzetcrfincgci^tute  moitetequeein  mebzo. 
•rios.n.ia  ottdim^gj  tnotus  voliitarius  noc  fine  oefidc/ 
rio.oc  aute  qd  eH  oelidcriu  cfl  oefiderium  alicuius  rci. 
Ozfi  noftierit  cafinalieadfincmotus.tceritad  aligd 
Qlid  finc  oubio.@;  cii  ia  ftterit  ill6  ad  ali6:  pg  q6  qritur 
mof:.pfcd  6bebitee  poftEUcntioncmotU6:icritillud 
qfi  idad  q6  itedif motus:vel  qz  acquirif pofl;  ftnc  mot''. 
^erit  g>  ocfideriu  imaginatiuu  tcogitatiuii  pcurremnt 
adillud.maifefliie  igif  qnlludcfl  finisvolutari^^ino 
c  i  curia  vllo  m6.0i8  at  finis  ad  que  pucnit  mof  fi  fuc 
rit  finis  oefidcratus  imagiatioe  no  cogitatioe.illeeq  vo 
catur  in  atria.Cii  aiit  finis  no  ftierit  termin''  mot':^?  ci'' 
pn^^fticrit  oefideriu  imaginationis  n6  cogitatiois.tc  nc/ 
ccflfe  eft:vtvel  imagiatio  fola  fit  pndpiii  motus  6fideru: 
vf  imagiatio  cii  na  vlcii  ?plbne:ft?  fufpiro  1  moms  pul 
fus.vfimagiatio  di  moie  1  bimaialig  pcurrutad  illam 
actione  flne  mcdiratioc.Siautc  fola  imaginatio  fttit  pn 
dpiu  oefidcrij.tiicilla  actio  vocabif  fonuita;-:  no  erit  in 
curia.Si  -io  imagiatio  fttitcu  na:fic  fufpiro^vocabif illa 
acrio  pfuetudo.mo:es.n.n6  robo:anf  nifi  frequctatioc 
pa(Ti6is.Q6  igr  ftterit  pofl  mo:es  erit  c6fitctitdo  finc  ou 
bio.Cu  at  finis  quiefl  i^tuti  mouetig  eft  termin''mot''  ii 
ftterit:x  n6  fuerit  finis  alius  g  cft  ^''illii  que  itedit  6fidc/ 
riii:i  9  cfl  ftnis  oefidermtc  illa  actio  vocabif  frulira^fic 
Ule  g  puenit  ad  locii  in  q  putat  iucnif  amicii:-:  cii  n6  iue 
nerit  eu  ibi:eiu3  actio  vocaf  frufira  pponc  ^tuti  ocfide/ 
ratiite.noi^tutis  moitentis  1  c^pone  finie  pmi.i  n6  finis 
fc6t'.1i>oflq5  at  pllat  bc  oe8pp6ne5:tiic  oictio  iWg  oipt 
gp  in  curia  c  actio  tuie  ft'nalt  ca,  falfa  Ct  Cui.n,oixit  g?  in 


VL 


?4. 


airw  e  actfo  (ine  finali  ca  fuitpfuinptttotUsrt  ptitaf  fal* 

fusg  cpfumptuofu8.pq:acrio  nfttfinefinalica.nificii 

no  biicrit  finalc  cam:pp6nc  eitie:q6  efi  pn cipf ii  fui  mo< 

ttt8:n6  PEoneei'':^^  n6  cft  pn""  fui  motus.nec  cuiuflibct 

rei  q  ptigericnccci''^^  idu;:erittinqfitione^  ejre^^occo/ 

medo  barba.Tla  pncipiitj?pinquu  mot'  buius  cft  virt' 

qeimufcfo.q6i^opceditbac  coefideriiiimagiabilc  fi/ 

nccogitati6c.^ncipiu.n.du8n6ecogitatiovllo''.gn6cfl 

ci  finis  co^tztwPSs  e  ei  ftnis  q  e  6fiderio  imaginatiuus 

1  virwti  moueti.m3nifcftu  e  igif  Qj  13  actio  fm  pn  cipiu$ 

ci^q^  e  i^fmouens  euenit  ad  fine.  13  a  t  q6  n6  mouef  ad 

finc  n6  e:nifi  q:  vf  g?  pncipiu  ci''ii  fit  itnQ  moue6.TIon 

o$at  putari  I5^uenirc  no  cj:  oefidcrio  imaginabili  vllo 

in6.0is.n.actio  afalis  fit  poft$  n6  fttit  B.igif e  6fideriit 

aliq6  fine  oubio  1  igfitio  aiaf.B  a  t  e  cii  imagiatoc  aliq. 

@$  imagiatio  aliqn  no  crit  ftabitis.f;  facilc  6ftructibit. 

X^exlt  ftabit-f;  n6  aiadiiertit  ea.Tl6.n.oi8  g  imagiat  ali 

c^  aiaducrtit  illud:nec  iudicat  fe  ia  imaginalTe  aliciuid. 

iitiagtnarcn^iliud  c  qj  aiaduertere  fe  imagia(fe.<:]7  mo/ 

nifeftu  c.&i.n.oe3  imaginationc  comitarcf  aiaduerfio 

jlli^imagiatiois^cederct  B  in  ift'nitit.@c6o  cp  oc  adueit 

ttt  bui^^ocfidcni  aliq  cae  fine  oubio:vclq  c  pftietudovcl 

tcdiii  oifr>6nis  t  voliicatts  moucndife  ad  alia  oifpofitio 

ne  vf  pcupifcctia  viriii  motietiii  ifen  fibiliii  renouandi  i 

fe  actione  motioie  vcl  (cnftbiIitatis.C6fuctudo  a t  cft  6/    C 

lcctabile^t  moiteriabcoati^^tcdctcft  oclectabilctvelle 

facerc  aligd  nouii  Delcctat.r.^  virtuteaiale  vel  imagt/ 

natiua.oclcctatio  f 0  eft  vtilitas  (cnfibilid  1  imagiabit^fs 

oclectatio  aialis  qtteccrte  putaf vtilitas  eft  fm  Qtc  biis 

nam.Ci}  at  fucriit  pn^imagiatio  ofalis  fine  oubio  ci^vti/ 

litas  crit  aiafimagiabif.igif  B  etctiono  eitsi^cm  abvtiii 

tate  fiii  gi%.^i8  eiue  vtilitae  n  5  fit  vcra  ^m  inteUctii. 

jbetdeptcr  bas  funt  alie  cac  q  app:opanf  aliqui^bus  ttfi 

Oifi^oib^^motuii  gticnlariii:q  it  c6pbcdtif :Dubitatto^o  4 

pfequif  illitdmanifeftabifp  l?.f.  vt  fciasofia  fter  fine  e 

centia  1  ftne  neciii.g  cftvn^cjrfinib^g  ffg  acciis.fijf  ia^t 

itcr  15  cQjfinisgeentiaxcdq  qrif  PEfcipfam.Tlccium 

fo  e  vniiq6l;  e%  trib^q:  vel  cft  aligd  q6  nece  c  ce  ad  15 

Vtfit  finis.ic|tij  ipfu5cecafint's  aliq  m6.ficourities  fcr 

f  i  ad  15:  vt  pfidaf  icidcre  vt'e  aligd  q6  nece  e  ec  ad  I3:vt 

fit  finis  n6  97  ip$  fit  ca:f;  q:  c  comitas  ca;.  fic  B  qd  necc 

e  e&co^pus  ftifcii.ad  15  vt  fit  f  cidere.no  ftiit  at  co:pu6  fu 

fcii  neciii  ad  fcidcdit  cu  eo  gp  fua  obfcuritate3:fed  q:  co/ 

mitatur  fei^:q6  neciu  eft  ad  icidcdii  cu  co.vfc  aliq6  cu 

ius  ee  ncciu  comitat  ipfa;  cam  finale.  fi'cca  finaf  piugii 

e  gno  filio^.ocidc  gnone  fcgf  amo:  filio^  1  comitaf  cii. 

Tlo  qp  piugiu  fttcrft  PB  amo:c  filio:p.bi  ocs  fun  t  fines  g 

accns  neciii  no  pcr  accits  cafuaicja  at  tu  noftialios  fi/ 

ncs  acciitalee  cafualcs.&cias  aiit  qp  ec  pncipio;:  ocfide 

rt)  nalis  cft  oifito  fcda  ej:  bis  oifi6ib'.)?.g.Tla  q:  oebuit  C 

fincoino  e(Te  largitatc  oate  oi:q6  pole  eft  c(Te  bonu  f  i\xo 

cc.iddrco  vnii  ej:  15  fttit ec  q6  e  in  ppofitl  ttfim6 c>:  efis. 

Tlec  fttit  pofe  efta  ee  i  ilKnifi  terra  1  aqua  t  aere  t  igne. 

&3q:n6ftiitpot'e:vtigtiieect  eiufmotq  iduceretad  fi/ 

nevtilcgiredifpignc:nifiectadurenstDi(ToIucs.i6co 

mitaf  15  nccio:  vt  noceat  iufti6:t  6ftruat  mlta  ej:c6pofl[/ 

ti8.03  q:  ia  fum^qfi  c^jspo^^.tc  rcdeam^adill^  -z  rlidea 

m^ad  qone  iducta  oicctee.q?  ididua  gitata  q  fut  ifini^ii 

ff fincs  ecntiales  nacTla  finis  centiaf  nae.^.g.evr  fit  6    j^ 

fuf3a:q  c  b5  vf  cqti^^vf  plata:i  vt  ill6  ee  fit  ftabileee.B  at 

ftiit  ipofe  i  vno  ididuo  6fignaro.oe.n.  q6  gnaf  comiraf 

necio co:uprio.f.griatii e>:^le coz^pali.  iSoft^  dr  13  pbV    Hri.z,6afa 

bitu  ftiit  i  ididuo  remafittn  fpr.p*  igif itetio  nSe  cvtg/    ta>iA* 

maneatnabiiana^taliab^^vrididuuepemu  non  oefi/ 

^nmn  tlla  itctio  c  ca  ^fectiua  octois  n'  vK6,ad  ^  at  v  t 


21feeta* 


Xmct^tm 


p  fue  mct9. 
ca.r. 


15  vna  Bmaneat  i  eenecc  cvt  fiint  indfdita  poft  idiutdua 
fine  finciigififinitas  ididuo^r  niicro  erir  accntalis  f 5  m 
titionc  ncci)  in  jsie  oifionis  p";-!  f  m  qd  eft  accns  pcr  fe. 
j3i.n.pol'e  eit  boie;  pmacre  fg.fic  pmlct  fol  icclij^fco 
n  eet  op"gnone  ■:  mftiplicatoc  p  gnone:i^uis.n.pf  eflieri' 
m^gj  itetio  nae  n  e  ifinitas  ididuojj.til  ifiuitas  idid«o?5 
e  itctio  alia  ab  itctoc  cuiufls  ididut.l3.n.g>  ididua  veiiit 
(ioe  fi^p^^ididua  n  fit  ad  15:vt  fit  ifin  itas.^te  indiduij  q6 
ouc  ad  alid  ididutl.-x  oeinde  vt  pf  ad  filiu  1  fili^^ad  ncpcv 
te:ad  5"'i  V^fi  c  ip5  f inis  n^e  vfef j  nac  Eticfari.-p^oft/ 
^  at  15 1'iit  finis  nae  ptictari.tc  p'  illii  nibil  aU'6  pter  illii: 
crit  itetio  1  fin  is  iUi  nac  q  f  t  ci^^finis.^nteUigo  a  t  p  nam 
Bticularcftutcj3p:iaregi8  vni^ididui^-riteUigo  Enaj 
vtc?  ^?tute  ifufa;  i  fubas  cclo?r:qft  vna  rc  1  gubnltcvni 
uerfitategnonii.tu  at  poftea  fcics  13  oiazmofatg  tediti 
f  finiti'i  e  vn^g  ptiuatione.ficnofti  t  nalib^^-zctitctio  nac 
q  e  i  iUo  motu  it  c  ipfemet  mot^ii^tu  eide  mof^fj  itetio 
e  ibi  ourabiUtas:^  B  ourabilitas  c  vna  itctio  caPeipent 
detejcrcb^q^rnucr^pccditecllnefinOSjmodus^po' 
mi5 1  pnisc  15.05.n.vt  fcias  g?  fcnfus  noftrc  oictiois  que 
0icim''g?cafinattcrmiat'Zccflat.l5e.f^cafinaU8;que 
cft  f  mvnu  agete:-!  vna  actione  tcrmiat.Tlo  p6t.n.cevt 
age0n9liavfvoUitari''agatactfoncEmanete"EBft'nep'' 
fine:ita  vt  no  ceflTet  ap6  alique  finc.€i.n.cj:  vno  ^nc^jJ/ 
Hcnirct  actio  poftactionc;j3fccto  ipfc  Pm  vnaqiiaqj  ao 
tioni  em  ages  ali^^ab  agete  qui  erat  fm  aUa  actioncm: 
^iiis  nccpcrecntianecEfubs  ect  aUusafc.vrtpofl^ent 
muUiplicari  cius  f ince:-:  f 5  vnuqdce  q6  fierct  ab  co  cct 
ages  EE  a^iiJ  fin^.SSi  1  tpcedit  ipfuj  ec  age'te  pfideratu 
poftfuucag^tcfitecaUuafftvfc^intfi^^tcci-^finescriit 
Vfcp  i  !fi"'.3tc  ?  e  ca  finalis  fFlfo  qui  fit  j^f^qfita  tcrmia ' 
tum.oi8.n.c6po  frlUfitEE  l5.aia^ofm  vnttquece  ffirj 
taccedite  qui^ucnict  ab  eo  mcret  oici  ages  aU''  t  aW-.z 
in  vnaq  (^  vicc  q  e  ages  cft  ci  finis  ocflgnatus  g  non  pot 
irein  ifinitum:cogjvnicuicp  ffUocft  vnapfiincoubia. 
C»cd  oubo  q  fequit  |5:folHJt  15  m6.f.iam  fcis  q>  finis 
ponit  rcs:i  ponit  cns^t  of  ia  eft  itcr  re  ■zcntc.-qsuis  rcs  H 
fit  nift  en3:fic  of  ia  q  e  iter  9  Ugd  1  ^{''comitas.Oj  15  libi 
iam  i^ificatii  e:ot8  aiit  ca  i^tu  eft  ipfa  ca  bs  ccrtitudincj 
icaUtate;cai?ofinaUain$tuipfa  cftca:caeftvt  cetere 
cacfintcacfcfltij.^gitcaUtascaefinaUsccacealiai:: 
igr  ee'  aliajj  catil  c  a  caUtate  i'lU''.ci'"a  t  calitas  iT  e  ca  efl^e 
ca?  pu8:nifi[  fi;t  imagfata  i  aia  vti  aUo  pfift/no  ccl  cae 
finaU'  f  fua  caUtatcnifi  ca  aUa  pter  caj  q  moucf ad  ca  vlf 
ad  qua  ipfa  e  fe  mouef .  CScfas  it  op  res  aUqil  e  ca  ta  i 
fua  caUtate.i  aUqn  e  cata  f  fuo  ce.Cata  at  f  fua  caUtatc  c. 
fic  oualitas  q  f  fuo  ei  ouaUtatl  cata  c  ab  vnitatc.  £te  ^o 
fit  cata  f  fuo  ce':maifc'"  e:nec  latet.SilV  aU'qti  e  rci  aU'gd 
ac^fitii  ad  I5:vt  fit  fua  caUtas.fic  ad  ejcndii  qdraturl  fn 
Ug  vHapid.coga.n.naUa  ff  ca  clUtatl  mfta»  c)c  fomis  1 
accntib^q  ti  terminan  f  :nifi  p  iUa^i:  f  f  ciie  ee  aU'c|>  ejc  iir 


CapYm 


.     .    .     ,  iquocafojmar 

|>5  cam  q  ouc  ca  ad  iUa.Sifr  ct  ca  finaUs  in  fuo  ee  in  afa 
poz  e  ceteris  clis.^n  afa.n.j^i  e  agente;qi  afa  adinucnit 
el  p'':'z  pdftea  imagiat  apd  fe  actionc  1  igfiitionc  rccipic/ 
tis  1  qUtate  fozme.refpcii  igif  clUtatis.i  rcfpcctu  ce'ndi 
in  itcUcu.no  e  aU'q  cl  ^oj  cl  finaU'.'Jmmo  ipfa  e  cl  e(\en 
di  clmceteras  cle:ee  vo  alia:p  ci-^  i  cfTcii  cl  i  cendi  iUI 
I  e^ca.Q^  ci  finatn  e  cl  iqptu?  c  iiie'ta.©cd  i$tti  cft  ad 
aUgd.yn  fm  moda  quo  e  ci:ca  i  aUa:p  clji.&ed  f  5  mo 
du  aliu  e  clta  cl?r.f.cii  cl  finafil  biiit  cflcSi.n.no  biie' 
ritcfl^ein  effcii^fj  fuucefiieritp^fuoecincflFcu.ficpoflca 
luo  loco  moftrabif  .tf  nlfa  alioj:  ca  yicrit  fibi  ca  nccg  et 


agcs.g  facb^cfl^c.igifcl  finarnocftcata  cctcra^tcantj 
Pm  q6  eft  ca  finaf.fed  ftn  opiie^t  aUgd  f  cfltu.cu.n  .n  b5 
cfl^e  in  effci);n6  eft  clta  vllo  m6.©5  cii  pfidcraf  tqgtii  c 
cl  finatie  cl  ccterap  cl^.f.ad  ipfasefl^endii  cl8.ita  vt  fit 
ca  ages:-!  ci  redpics  x  cl  fo:mal'.n6vt  fin  t  i  cflicii  %  bcat 
cHe  i  feipfi!3.g>  igf  e  centii  cft  cle  finaU  i^tii  cft  cl  finat 

0  cft.f.vt  fit  ca  cctcrajt  cap.@5  cy  mo  quo  ei''  itetio  iaj 
b5  cfle  in  effcii  accidit  ci:vt  fit  cata  q:  I5.f.m6.3a  igif  no 
tum  eft  E  fc  qtio  aUqd  cft  cl  1  catii  in^tti  ipfum  e  agcns 

1  finis.i  15  cft  vnii  oe  pncipije  naUii,  i£&ed  cjd  ingrif 
ftoft  15  oeclarabif  e  15  qd  oic3.f.g7  finis  g  acgritur  ey  ac/ 
tione  agcti3;Diuidif  in  ouo.f.in  fine  g  cft  foima  vcl  inte/ 
tio  in  paticntc  rcccptibiU  actionis.':  in  fine  <iuin6  e  foz* 
ncc  intctio  in  patietc  reccptibiU  vUo  m6:cit  igif  tn  agcti 
tc.<Si.n.n6  fucrit  in  agentc  ncc  in  patietctiic  cu  no  pof> 
ntcfliciniilafubaq  e  feftat:q  n6efte;:ma  nccin  ma:^» 
fccto  no  bcbit  cfl^cvUo  m6.c^cplu  pmi  cft  fozma  buana 
in  mabumanaq  cft  finis  \?tutiagcnti  fozmatione  1  mS 
boi8:'z  ad  buc  finc  Euenit  eius  aaio  %  ciue  motue.  £,%& 
pUim  ^o  fc6i  eft  bitatio  q  e  finis  fabzicatoa  oom^^^que  e 
pncipiu  motus  ad  cflimdu  oomii.  1  ipfa  nuUo  modo  cft 
fo:ma  oom^^.vf  at  9  finie  agcntis  opiqutis:  t  ptingcns 
motionemae  fit  fo:ma  f  m3.ivt  ia  avPnb  e  finis^foz^in 
ma  no  fit  pncipiii^piquu  motui  f  $tti  eft  ftc.&i  at  accl 
derit  <p  iUud  cuius  finis  cft  fo:^i  ml  oata:'z  cp  iUud  cui'' 
finis  cft  bnius  itcti^is:  g?  n6  eft  fua  fo:^i  illa  ma:  f f vni» 
aU^d.tunc  fi  fucrit  15  crit  b  accns.iSicut  cum  aliquis  fa 
b:icatoomu:vtbitctfea.3[pfa.n.fqfttio  bitationis  iduc 
eii  ad  fabucldti  -.liei  p\i  f ab:icldi  inq^tii  ipfc  cft  fab:i 
ca,tov,z  cft  cltii  i^tii  e  bitato^jCtj  It  ix»  cucncrit:  vt  vn" 
bomo  fimul  fit  babitato:  1  fab:icato:.tunc  fuus  finis  u 
$tii  cft  babitato:  aU'us:erita  fuo  finc  f$tU5  cft  ipc  fabH 
cato:.lJ>oft$  at  mlifcftu  cft  l5:oico  cp  in  Etc  oifiois  p": 
finisbscoEationcadmultaq  pccdcbantciiin  acquiii/ 
tionc  ciu6  in  efiecta  1  ineflie.  ?pfc.n  .b;  c6Eationem  ad 
agcnte*:  c6Eationc5ad  xecifpiis  ciiipfu5  cft  in  potctia:'; 
ad  copatione  ad  rccipicn5cii  ipu$  in  cifcau  cft  rccipics: 
1  pEationcad  motu.C^fidcraf.n.rcfpcctu  agcn  tis  cft  fi 
nis:-:  refpectu  motus  cft  tcrminue  t  non  finis.  finc  cnij 
cflicntieEEQUccftrcsitqucintcnditree  non  ocftruitur 
rc8:fcdpcreii  pficif  rc6,motU8  vcro  tscftruiturpcrncn/ 
tionc  ciu3.pftderatU8  io  refpcctu  rccipicntis  op  pcrficia 
tur  pcr  iUu:cu  ipfu5  crat  in  potetia:  cft  bonu  96  adaptat 
ipfam:malii  io  puatio  e  ^ae  Efcct6ie.!&5  bonu  q6  e  ci  op 
pofitii  eft  crtie;^  acgfitio  i  cffcti.pfidcrat?  io  rcfpcctu  ,rc/ 
cipicntiocu  ipfumilcftfn  cffciicftfo^^.CC^iniB  ^ofm 
Oilt6i3  Ete  fc6a5:notiicft  q>  noeft  fo:ma  macpaticntia 
ncccftipfcmcttcrminue  motud.^^latclaruito^ipfa  cft 
fo:ma  vcl  itetioin  agctc;ig)  e^II"  fincoubio  ept  ogcs 
oe  potctia  ad  effcrn.g)  It  c  in  potetia  eft  pp  puatoc^  cui 
piiictii  eft  malii.g?  ^o  cft  i  cfli^ctu  eft  bonu  ilU  oppofitii;. 
igif  15  finis  bonu  cft  rcfpecm  n6  ccntic  agetis.fcd  agcntl 
pm  q6  cft  pncipiii  motua.t  agens  eft  finis.rcfpcctuvcro 
agetis  f  m  gp  per  iUti  cjcit  oc  potctia  ad  effciii  lEficif :cft 
bonu;fi  iile  cjcitus  oe  potctia  ad  cffctfi  fticrit  itctiovtilia 
ad  ec  vlad  pmanedii  i  ce^-zvt  mot''^!  naUs  1  voliitarius 
tclectioieiteUigibiUs.&Sftfiieritmaginabilis  non  os 
ce  bonii.©5  putaf  .igif  ois  finis  cft  finis  vno  rcfpcctu  1 
aUo  rcfpectu  eftvcp  bonii  vf  putaf  .15  igif e  oifpo  boita' 
tis  1  cae  Efccti^C^d  cogfceda  It  oifpone  boni  %  UbaU 
tatis.os  qp  fcias  g>  vna  1  cade  rcs  b5  rcfpcm  ad  rccipicss 
q6  pcr  ipfam  pficif  :i  refpcifi  ad  agete^  a  q  E"cnit;  cii  it 
fueritrcfpccfci^^adagcteaquo  Euenitfic  vtnon  faciat 
ocbcre  agcnte  cfl^e  paticntc  pcr  illlvcl  p  aligd  nliud  qd 
fcquaf  el;tiic  rcfpectu  fuiadagctcjcru:  Ubcralitae:':  rc/ 


©cptimi' 

fpcttttruiadpati&cmbonurvbuat  liberalftatl  ccoff/ 
miliBC);fiiap*ip5neap6oe6  ti^iaBeDonatoi  tribHcns 
ali)  ei:tra  fc  oonil  fi  pQ  retributionc.®i.n.ite(lttppitld 
rctriUitione.of  vedito:  vel  accomodatoz  vffcnerato:, 
adulatio  >fo  i  coliaudatio  i  fama  i  oie  oifponcs:  q  appe 
tiinc  no  rcpiitant  a  vulgoee  retributioncs:nifi  fint  ftibe 
vrretributi6e8:quc{telligunturin  rubiectl.ptiti!t.n.gj  is 
g  oat  ali|  c^trafc  oonu  p  qd  acgraf  ftbi  laus  fit  libal;  i  ti 
vcdito:  velacc6modato::cii  tii  ipfe  i^c  fit  veditoi:  q:  cp. 
B  9  ipfc  bnfacali)  ipfe  Uicrat  fuic  rctribcidonc  fuSalem 
ruigtUsvtalrcriVlUiudevradulation^Qquapudcat 
liuc  lucret  07  ftat  nobilis  t  laud3bili6.iSi.n.non  fcciiTet 
iA  qd  oigni''i  mcli^^clt  facere  q|  no  facerc  ipfc  nd  ect  taj 
pulcbzc  oifponie  in  fua  nobiUtatc:vulgu6  io  no  compu 
tat  bae  itenoce  itcr  rctributioncs.  vn  cii  g  bti  fac  altaii 
EP  aligd  bo?r  bonop  pntatiuo^  vcl  ^ojr:q  p'  veniuntci 
per  ilUid  no  ccffat  vocare  Ubalc.  ^3  fi  bn  attederet  bac 
fntctioncndvocareteuU'(5ale.a[iq84i.e]:vulgobiificiu 
recipics  ab  aUq  pg  retrtbutionc:  $nis  illa  (it  pp  fubill' 
nam  cu  QccBitB:ocl^itiUdbiificiu:t  negat  ciTcbonii: 
ncc  vult  iUii  fibi  biifacietcvocaf  Ubaldeo  q$  id  qd  agit: 
agitQgcam.@iatoiUgetcr  tgratcis^iitrcnfas  Ubera 
lis  iucniet  9>  Ubalts  cdg  oat  ali)  pfectione  in  fu^  ciue 
vel  i  ]2tib'cius.itc  vt  nd  fiat  fibi  retributto  vUo  mo.  igf 
016  9  agit  aU^d  e^  \nx.etiont  taUvt^ncniat  iibi  pfimiits 
rerrjbutio  no  cil  U'&iUs.vn  ois  oane  recipieti  fozma;  vX 
oUgdvtilc:'!  b;  ffnej^uenicdi  fibi  aUgd  e)c  bono:qd  fcdc 
alt)  ndcil;  UbaUs.Sed  oico  qp  retributib  x  voliitae  in  co 
qd  it^it  noaducnitniii  rei  igfccteinecntk.  'i^ctnbu' 
cio.n.vel  c  ^m  fe  i  fua  eentiavcl  fm  aU^dalid  i  (itaeifcn 
ttarvcl  i  fuis  cdmoditatibu6.Tlotii  cfl  at  g?  fi  lua  itcntio 
fucrit  oe  retributioe  fue  ccn  tie:  vel  6  comoditate  fnc  ccn 
ticvel  oino  6  aUq  c]6  afTerat  fibi  aUqua  vttUtatc  ciWcn 
tic  igfca  c  in  fuo  ce.vcUn  fuis  gfcctioibus.  &i  at  no  fue 
nt  pp  aUgd:tiic  netle  e  aduenire  illa  itettone  ab  illo  t  aU^ 
ud  a  fe:vcl  no  aduenire:fiibi  cqie  eft.5tavidel5:vt  t  (i  n6 
pucnirct  a  fe  iUd  qd  bonuclt  ali}.ciu5  tn  oifpo  oino  cfTct 
cadc  $  fi  Eucniret.igit  B  no  eftcimcUna  vcl  pulcbiius 
vel  laudabiUbus:iiuciitaUgd  aUudocaccntib^^^pjgs 
fijc  eentfe  q|  d^pau:q6  c  it  pulcbp  ncc  laudabilcncc  ali 
gd  alid  ocacctitib'':^  funt  amabiUa  vel  vtiUa.ita  videlj 
Q?  fl[  13  no  faccret:nd  tii  oiiftcrct  ccid  qd  cft  cioignius  1 
pulcbnus.Tld  cft  tgif  adduccs  illii  ad  B:q2  no  e  ei  poti' 
pnenire  ilUida  fc  in  aUud^eius  oppofi'tii.l3.n.modo  ft 
no  fiierit  res  guenics  cj:  na  vclej:  voliitatc.-q  non  cft  f 5 
Via  iduccdi  nccitatc:fed  aUo  mo.fic  m  fcies  poftea.  j3fcd 
non.pucnict  bonu  id  ali$  rCf  e^  aUq  ca;^:  nili  f  m  B  q* 
agctes  iFm  itetionc  fua  potioze  itedo  pdca^f.vt  fluat  ab 
eo  bonii  in  aUd  a  fe:eo  q?  B  oi^ni^c  et:-:  eius  p»u  indigni 
iis:t  tiic  finis  rdcft  Itido  retributionis  q  piiigit  fnccen> 
tie  vcl  fugucnit  fiic  ccntic  vclreflcctit  ad  fud  eentiam:* 
tiicccillaiteaone  tn6ce:n6efteicqlercfpectu  fueccn 
tie:t  pfectionii  fuecentie  1  ^mf  c6moditotu.&;  aduen 
tus  iUi^^ab  centta  iUt^&ftc  aduct^  rctributtonii:  q  appjo/ 
piiant  fue  ecntie:t  reducut  ad  eentia  cius.  gbus  acqrat 
IJfectjone  i  oignitatc^pul: «  ob  15  qo  6  qrc  no  ceflat  itc 
rari  quf(^  gueniac  ad  B:  vt  rcducat  ad  centia.^.g.lot  oi 
catur  aUcui  agen  ti  a  Ugd  qre  fccifti  B.Tndcbit  vt  jjfit  il/ 
li.t  oeinde  ft  iternoget  qre  voUtifti  p:odeiTciUi.-'rfidcbit 
q:  biifacef  boniieft:  1  fic  no  cefTabit  q6  quoufcp  oicat  ei 
^rc  qris  qd  e  bonii:':  rndeat  13  cc:autvt  bonii  cueniat  ei 
aut  vt  malii  rcmoueat  ab  co:  1  tuc  ccffat  qo.  accifitio.n. 
boniinoirc^tremotiomaUabea  I3c:q6acgrit  fibi  ab' 
foUitcmta  ^o  1  largitas  1  clementia  circa  aUu  tgaudiii 
oebonoqdfitaltiitriftttiaiquepcrucnitejcDcfectifK, 


•jbnmum 


9% 


b^:funt  occtitta  ^pa  agcri  SQ  Q  vitueat :(!  ea  non  fccerie 

vcl  minuit  aligd  oc  ei^^pfcctioncigit  libaUrae  cft  lorgi/    l(bcraUu«t 

tio  abfcei  itetione  aUcuius  modi.  ita  vt  pp  largitione  no 

fit  Qfcctio^igit  13  ifcntio  refpcctu  rccipictis  cft  bonii:t  re 

fpecmagcntiscft  libaUta8.oi6.n.adeptio  pfectionis  tti 

fpectu  rcdpienttscft  bonij:fi'uc  fiat  pp  retributioncfiue 

non.rcfpecm^oagenti6n6eftUberaUtas:nificiindfue 

rit  EB  retriburionc.  13  cft  i^t  manifcftatio  ccrritudie  bc 

ncfict)  1  UbaUt3tis:q:  igit  ia  loquuri  fiiimus  oe  caufis: 

t  cay  oifpomV.reftat  vt  colUgamus  b:euiter:  q  oca  fiic 

deis^oicoigito^bcqmo^cacptitannnopiiigi  ocs  iple/ 

rifcB  rcb^^qifi  rce  q  no  mouent  'Z  oifcipUalcs  no  putanc 

bfc  agctc.f.pndpiii  moms:ncc  it  putan  t  bf  c  finc^iutac 

cniq»  finis  n6eft:nifi  motns:ncc  ct  mam:  q:  no  iqrit:nf 

lioe  fo:mi5eap.v»i  rifitiUcg  Dij:it  gj  15  ii  figiiat  caj  pfe 

ctiua^ig?  pfidcrare  15  ad  banc  fciam  fpcctat.vna.n.fcic' 

tiatractatoede.ficoe  oppofttis.l3atn6  futof^o^.vn^ 

^o  fcia  co  mo  qno  B  fcia  c  vna:manifeftat  oifponecaru. 

Tlos  aut  U'c5  no  pccdamus  qp  bc  cac  no  piungun  t  in  oh 

busrcbU6.t)eqb''agitinfcicntt)s.itaq>funt6rcb''c6ib' 

q  iddut  t  fuba  fda^  oiuerfa:p.5pfe  tit  ia  iueniunt  in  fcie 

tqe  oifcrctis  oiuerfis.'Z  16  aucto:  aUc''vni''fcic^.g.naUs. 

cuiiis  magifteriii  eft  oridef  B  oia  pn^:n6  fufHdt  otidere 

gcgdacciditcis.Tlon  autc  ita  fe  b;  rcs.Tlon.n.  ois  agcs 

cft  pncipiii  motii6.ficut  of .ree  eriam  oifciplinales  in  na 

turis  fuis:n6  funt  ntfi  per  alid  a  fc:  qre  n^n^  fegant  a  ms 

$uisfpoUentincftimat6c.53.n.comitatea6tcftiati6e 

oio  1  fig°:q  funt  cie  tf  occafi6c  mae;'z  q6  vcriiis  cft:oico 

gjmefnrcfuntf  lcs^^inq  figuris  mefurabiiibus  1  vni/ 

latcs  e't  nno  t  n  iicr^JJpetatib''  n  iicri.':  io  iftis  c  pn""  ages 

rpn"'rccipic5:'Z  vbi  B  ouo  fiierin  t  cft  pfcctio:':  pfectio  cft 

itegritas:fed  tcrminatio  1  o:diatio  pp  qs  funt  eis  j  pzie/ 

tatC6:qe  bnt  no  funt  cieob  BiQ?  H^9P  funt^fintiUi''^; 

dinationis  %  integritarie  atermiationis.ioiatnegauerit 

97  no  eft  glecrio.f.fini6  motu6.n6  tti  negabit  ciTc  bonu;: 

eritigitcacoqj  eftbonii.S5  ncc  B  et  fuit  ilUc  ca:nift  q? 

ftiit  bonu  ipoftca  accit  iWx  bono.vt  eet  pfectio  mof.eo 

g?  illa  ftiit  ad  iUa  B  motii.  ©5  li  B  non  elTet  g?  ^petatce: 

I  (^quiif  ca  cent  finee  ad  quos  rcducunt  oifponcs  co^: 

tngfito:  itac^  n6  tgrerctcae  i\\  matcr^s  iUo^r  finiu.arti' 

fcF.n.mouctnam  ad  B:vt  fit  rotiida:n6  trt  e  finis  ipa  xo 

tuditas:f5aU9d  aU'6  oc^petatib^^ci^^.^lngrit.n.  circuUT  g 

ca.vn  be  ciic  ia  fiut  c6cs:  q  Bp  05  vt  acto:  b^  fcie  fpcclet 

in  eis.^pfcn.notiii  pfidcratcoia^fj  et  id  q6  e^p:iu  vni/ 

cuicp  fcic.f.q&  cft  pncipiii  ilUus  fcie  no  pfiderat  coia  tiiit 

qtii  B  fcia  ia  pfidcrat  acctita*  app:opriaria  ipa  pricfarf» 

cufueritecntiaUa^^zpinodufucrit  acciia  ecntia^fubts 

fcia:p  eriailariu.J5i  zt  tvmqo^  iltaT^  ca j:  cct  fcia  per  fe 

vtic^  nobiUo:  itcr  eas  dt  fcia  6  finali:':  ipa  ch  fapia:'Z  B 

it  ipa  nobiUo:  e  rcUgs  Etibus  b'fcie:q:  cft  fcia  pfidcraa 

finaleecaufasrcrum. 

CT^lcplicit  tractatti8.6''.laudctur  oeus  fupcr  omnia. 

C^fncipit  tracta.7^.cii  anii'  oei.Cap"'.l.fi»e  ptitib''  vni/ 
tate.f.ideritatc  1  ^^''oifioib'':^  oc  pfitib''  muUitudinc.fc$ 
aUctate  1  Diucrfitate^-z  oe  modis  opponie  cognitis. 


*^Acti\f  ^iitgjfmbanc  noftraitc 
i^Uvl^Ui  tioncvtiacoplcam^^bus 
X)€  bi6:quc^pjia  funt  idcritati  f m  q>  eft 
:idetita8  'zoe  pntibus  ea.Scias  autes  g> 
vnii  'zcns  i^  gificanttir  in  pdicatdc  ftii  6 
_  rcb^^^ita  Q)  oc  quociicp  oi^eris:  q?  cft  ens 
=y  vno  re"  iUud  pot  cfTc  vnii  a  Uo  re".na  gc/ 


n 


qiiidert  vnii  eft:'z  io  foztaflc  putatur:q:  id  q6  iteUigit  6 
vtrotp  fit  vnu  -zidc.  f5  no  e  ita.Siit  at  vnii  fi*o.f.q:  i  q/ 
iWQ  cft  ^xft  1  iUud,^tin.q6  intelligitur  ocvn  ooto  eec 


Hri  ptopi;» 
ca.s. 

Sri.5.  mcta* 
tcx.15, 


SltDd. 

^iuerra5« 


r^jfuato  ef 
nirijinadis. 

ari.5.mct4« 


Sri.fo.met) 

KC.I5<(4< 


fd  q8  ittlXr  g  cnsttuc  muLtii  ^5  9»  e  multti  no  cet  cns.fic 
ndevnil.^uis  accidatcice  vnii.of,n.g}mt'tmtclo  evna: 
f5  no  i^tii  e  mrtitudo.vn  05  vt  loqmiir  niic  6  bis:  q  ap' 
p:opant  vnirati.i  ocei^oppofito.f.mltitijdie.  q  aiite,^' 
pih  funt  vnitati.funt  idetitas  1  bogcnea  puenietia  leq/ 
litas  1  fit'it«do:,ppa  f  0  multitudis  funt  oppo^  iltof :  tra/ 
ctare  at  oc  oppofitis  vnitattmai''  e.vnitas.n.pfit'i8  eifed 
qd  e  ei  5:iii  c  muttis  modis.C3dc  at  e  cii  mfta  vno  mo 
ponuntvnii  vnom6:i  13peraccits:il5cf  m  refpcctum 
yni''^  aans.Sic.n.iilic  oi^  vnii  fici  13  or  ide.Sed  q  onr 
ide  in  q  litate  funt  ^firia:  -z  q  in  ^titatc  oiir  cqlia:  %  q  fiie 
idc  in  rcfonc  onr  ?patiua.S5Vircs  g  centia  fiit  in  rcb^^q 
pftituut  een  tia.  vit  q  fuerin  t  idc  gne  onr  bogcnca:  z  que 
fijcrit  idc  i  fpe  oiccnt  talia:iq  fucritide.ppo  oiccntpuc 
nictia^oppo^i^oiftopnofcunfcjccpgnitdeiffo^p.naop' 
pofitu  ad  idc5  abfo^^e  altd.aiid  1^0  qdda  e  gfie:  ■:  qdda  eft 
fpc.i  13  ei  eil  alid  omtz  qddleft  aliud  acctttc.potatec: 
VI  Jd  qd  cft  ali6  accutc  ftt  vna  res.q  eftalida  fcipfaouo' 
bus  modis.Ouo^  vnius  nome^p^iii  ^malicuius  plad 
tii  cft.f.g?  cft  oiucrfum  ntiero.aliud  vo  of  t  a  oiuerfo  i  & 
3>  oiuerfum  c  id  q6  of  t  a  q  ts.aliud  ^o  e  id  qd  atiat  cflen  t 
ttatV.^iucrfuJ  c  mag1  coe  qg  alio  fifr  •:  alia.c3  vo  q  alil/ 
tur  gnc  gualiinmo:  R  fticrit  ej:tia  i  matcrys  ^a  fua  atic- 
tas  igiic  gnaliflfi°:no  fac  6bere  ea  no  po(Tc  piugi  in  vna 
ma.^os  q  aliait  fpc  fub^ppigsginb^.-q  lunt  fub  vno  gna' 
UfTi"  ipofc  c  ea  piiigi  i  vno  fubo.qciicg  at  no  pucniuntin 
vno  futjo  code  mo  i  eode  tge  oitr  oppo".  2ai  at  il  nofti  i 
logica  n  uc;:  z.ppetatcs  co:p.  cjc  gb''  bif  1  p^iuatio  vno' 
ptinent  fub  pdfcto:ijB:p2ia  v'o  vno  mo  ptinent  fub  piii 
uatioc^xbitu.modusfoq  ptinctpiiatiofub  ncgoneali'' 
e  a  mo  q  ptinenf  pzia  fub  pmtoe.(£Oi  atvt  fcias  cp  pf 
uatiooi=multi8modis.Dr.n.puatioidq6D;eciati^:nec 
e  inco:n5g;  no  fitillius  modi:vt  iit  in  coii^uis  fit  illius 
nacvt  fit  i  aliq.t  bf  puato  id  cui''^!  ecc  igfic  alicui^^rei: 
ncc  c  i  ipfa  rc:qz  no  c  ilti%odi:vt  fit  in  ea:fiueiltd  (it  gc/ 
nusp  j;imii  fiue  logtquii.-z  of  puatio  id  cui"  na  eeereid 
abfo':f5  in  fua  boza  q  pteri)t:ftc  fcnejredctulus.pojvero 
mod^^nimiu  pucnitnega'.ati|  moiofntabea^iof  ptwtie 
amidio  pcr  violetia.t  of  puatio  id  p  q6  amiftt  res  itcgri 
tatc  fua.monoculus.n.no  of  ccc^^^ncc  ct  vidcns  abfoM3 
eni  no  e:nifi  re"fuBti  togig.f.bois  no  ocuti.i>eide  6  piia/ 
tioe  pdicaf  neg^.fj  no  puertif  .puatioi^o  no  pdicaf  oc  p> 
iio.3man'wdo.n.it  e  puatio  oulccdis^fs  e  ati6  cii  pnatoc 
Oulcedis.(C1^jiuatio.n.aliqne  in  tn3.aliqn  cftcomcs 
ecntie:q  fac  ocberc  ee  puationc  attcrius  centie  in  ma:/; 
no  e  fif  cti  puatocr  B  fiit  p2ia.q  ^  opponis  ca  ri  e  atictaa 
gticp.ia.n.ondim''  l?:f5  ca  b''  c  g?  eentie  eoy  ipfa  oiffonc 
fui:'z  oiflrone  fuaji  ofiay:  rcpiignant  coii^igi  z  oeftruut  fc. 
•Jioftqg  at  nutla  gnc;:  gitaliiTimo:p  fun  t  pzia;  03  tunc  vc 
5:ia  fin  t  oiftatia  ofus:  vit  intcr  oia  quc  funtali6:pzia  fut 
flliud  E  fo:ma8.fic  nigredo  •:  atbedo  fub  colo:c.  1  oulcc/ 
do  ■:  amarinido  fub  gufiu.bonitas  ^o  t  malPno  fut  cen 
te  gna  fugio:a:nec  boitas  figitat  itetioe^vniuoce  in  itlis 
nec  mali'.pter'l3  aut  mali^igttat  in  of  re  aliq  modo  ptta 
tione  pfectdis  q  05  ec  ei.boitas  ^o  e  ee  ^''.^nter  ilta  igit 
cH  oiuerfita8:q  e"  iter  puationc  ■:  ee.ge6  f  0 1  tabo:  coue/ 
niiit  { gitc  alio  ^  fir  boitas  -:  mali^.Coueniut.n.i  fcnfato 
<i  imaginato  1 1  fitib''.Tt6  funt  igif  fpee  boitatis  1  mali^ 
vf  atit  qj  g  no  bii  pfidcrauerut  B.itellexerut  gi  co|!;que 
funt.pzia:':  bnt  giia.ppiq  fnb  gb^ptincn  f  vcl  qda  pueitit 
in  fenfu  vf  iteltcri:t  qda  ofn  t:'':  collcgcriit  e%  eis  itctionc 
pucnientie  ■:  itctionc  oiuerfitatis;t  i.x»fuenint  vna  cjreiB 
penus  qriida:  t  altera  pofuenint  genus  olio:p,^5  no  05 
ita  ee.Tla  fenfus  pucnietic  ■:  oiuerfitatis  eil:vt  copo^fuc 
niu:qSoue  naeinuenienturmaUquaque  otuerfi^  iv 


CapHn 


rpcctibus  opta  flnt  poni  qfi  gna  eop  ^pfs  enl  ^etnr 
fub vniuerfitatepotctia^agedi^^paticndi quodani6:t    C 
fub  qlitatib''aiio'':':  fub  relonib''alio".3[pfa.n.P5  ^9>fit 
ucniiit'e]c  reb'':^  funt  potetie  agcdi:':  f  m  15  g?  acgruf  in 
Qliq  ej;  aiigb'';^  fiit  potctic  paticdi:':  P5 13  9»  6  itf  gcfcunt 
Dilpoes  i  fuis  fubfiftctib^^fut  6  qlitatib*'.©,  f,  13  gj  pue/ 
nice  exft  pucnies  fuo  puenicti  ftit  6  rcIatis.Cu  at  nome 
rei  q  c  6  pucnictia  ve  t  oiucrfitate  fucrit  rcductus  ad  ati' 
qua  iftap  itetionii.ptincbif  fub  gnc  q6  eft  ei  ^p:iu.li6 
oico  at  gj  vna  res  ptineatur  fuboiucrfis  giiib'.l3ji.eq$ 
egorcfHgio.fedqjoiuerfis  refpectibus  yna  re9cali6.t 
a  liud  ■:  ptinef  in  alia  pte.Tlcc  funt  13  certa  gna.  f5  fu  t  qf! 
gita:q:  funt  rcs  c6pofitcc]c  intctioe  -:  acti6e  vel  paflione 
vcl  rcfone  1  atqs.':  vf  gj  ifcipfie  funt  q  titatcs  t  cetcrt  rc 
fpcctU8comitanfea.5te^ui8no8fiudeam''ponerecd' 
uenicntia:':  oiucrfitateptineri  fub  giiibu^  altio:ibu8:tn 
naturc  p;ie:que  ponun  f  oue  nic  biit  ccrta  giia  pter  pae 
nientii  ■:  oiuerfitate  fub  gbus  ptineanf :  1  ia  nofti  13  afo. 
S&cd  13  cp  p:ia  fintfub  ouobus  gnibus  p:us:fiaitauda/ 
cia  z  temcritas^bngii  efl  oiiTerere.auda^n.in  fe  q  tiros  e 
-:  qdircfpectueftftrcnui.©ifrct  tcmcritasin  fe  quaii/ 
638  eit:i  qda  rcfpectu  ejt  ftotiditas.Scd  firenuitaS  ■:  fto 
liditas  n6  filt  oe  gnib^^iila:^  qtitatii^qucadmo^^fapidti  x 
f  fipidu  n6  ftit  gna  olfc6;p  1  pullato:;;.imo  comitafca  oi« 
ucrrt9refpcctib''gpfequunfea.auda'.n.i  fcnoepzia  te* 
mentattiiecfomidolofitatumoHrenuitas^^fomidola 
fitas  fiit  p:ia  ptcta  fub  bitu:q  efivna  fpes  £[  titatis.auda'* 
^  e(l  oppo^n^  audacieq  c  qfigenus  lemcritatl  t  f omi/ 
dotofttatis.  <5LR.auda'  cet  p»a  tcmeritati:  no  tii  eet  p/ 
ria  e^  na  fugpit'':^^  e)calt4  q6  accit  ei.(.  ej:  I3:ille  e  lauda/ 
bilis  t  flrenu^  1  vtif:B  ^o  vitupabif  1  ftolidus  1  no<m\ 
C6tran'aigif  f  e  funt  eaq  pucniiit  igiie':  i  fubo.  q;:  qda 
fut  talia  g>  vnfi  ftiBm  recipit  vtriicB  0UU5  pMop:tm  finc 
pucrfi6efuitali6abillis  ouob^^^qdl  funq^fubsp^^co 
uertifiati6abetsqufc^accidateivntte^ci6.aliq.n.en: 
ppfo  q  idulcozaf  aligd.fcd  ad  amar  ica6  cget  aliq  c6ptd 
nc.  Tl6edtl3oifp6ipucrfi6c  caltdiin  ffm.Cti.n.fuerit 
p:icta6  i  gi!e:nece  erit  tiic  vt  puatio  cuiuflibet  eo:p.i  fus 
na$tiiaditludgenu9:comitcfatteptrfi:^:tuctieritme 
diii  iteritta  vferitmediii:f5  vniivf  ptura.-:  ttic  nccc  crit 
vt  illa  muttii  oifle't  ab  vno^c^  illoi:  vel  codc  m6:  ita  vt 
flb  vno  no  Diflct  magl  vf  min''^^  ab  alioy  f  no  code  m6. 
&i  at  fuerit  13  n6  eodc  m6:tiicq6da  co^r^eritjjpig"  fitif 
tndini  alic^cytrcmi  co  g^ii  fcc  atigd  fo:'  illi":^  q6da  crit 
in  vltio  oiOatieab  eo:-:  13  e  p:iu:  q:  p:ictas  e  vltimus  oi 
Itatic  iter  appo':q  pticniiit  i  ffliic  t  i  ma.ve|t  eft  at  oicere 
Vltimtl  oifbaticcevbiemcdui^-^vbi  n6cmediii:q:vnuj 
qdtpeo^r  einvltio  oifia'abalio.igf  piietas  e  Difla'pfca: 
q:  oiflfinitio  cac  cade  C.CQ6  at  gs  ponatvltima  oiucr    f^ 
fitate  ■:  oifta  tia  itcr  vnii  1  ouo  alia  oifta^l?:  pofc  eft.  i>i/ 
flatia.n.vni''a  ouob^^vet  erit  fm  vna  intentionf  vni^mo 
di:':  ttic  Duo  oiftatia  ab  vno  eode  m6  criit  pufietia  i  foi" 
oifldtie:q  cfT  vna  fpcs  no  mfte:  vct  erit  multl  m5i8:  ■:  tc 
ilticrutoiuerfi[modip:ictati9  ti  vn^^mod^^.gn^critBe 
of  ia  q  pfegf gcn'':^^  faciatilta  fpc5  finc  ej^ctatoe  alic': 
1  pcipue  in  fimplicib''.ia.n .nofti  I5:fcd crit  oc  m6  fequc/ 
tiii:':  oe  Difp6neeo|:  g  comitan  f  fpcm.llf  a  t  fermo  c  oe 
vno  mo  p2ietati6.f.q  cEcentia.maifc"'c  igf  g?  p:iii  vni' 
nocnifi  vnii:mcdiui?o  ^ccidq6q§uis  fitoiucrfusctii 
pfifc:  16  05  vtpuerfio  pmu  fiat  ad  itlud  oft  atigd  moue 
turadp:iii.11ignimenim  pus  fit  citrinii  vcl  viride  vel 
mbctim.':  ocindc  fit  allxim.^om  autc^  poniit  cotranje 
media:pcr  negationcm  duo:u5  e):tremo:um.  Scd  boc 
atiquado  fit  cj:  ocfectu  noia  mcdi|.f.mcdu  vcrific  fi  Di/ 
ceretur:nec  cattdii  nec  fiigidii  h  tcpidu;  carcret  notci 


^cptimi 

b^ves  vtl  ah  fnvno  gencre  vel  in  orucrlTe.nc  J!  oiVcrfe 
nec  lcue  nec  grauc.13  at  no  crir  ve^  mcdiu:  f;  ell  mcdifi 
f  botcnu8.(Lf  abftiie  at  i  puatio  no  bitt  mediii  in  fub/ 
(ccto.3pfa.H.funttpf3affirmatioi  ncgatiorcflricta  cir 
ca  gcnVl  fubs.i  i  tge  it  z  oirponc.Cdeatio  igit  babit'-! 
^tiois  ad  illa  rc  i  Dirponc3.erit  fic  pqo  pdictotia:^  ad 
oe  qi)  c.itc.n.nd  e  mediit  itcr  pdictojiaeiftc  no  emcdtu; 
Itcr  puatione  t  babitum. 

C^Cg!",U.i:>c  afTignadis  itetoibus  ant^fliimo^  d  idcis: 
1  fcda  mctbafi:'z  Dc  ca  q  eo»  Du^t  ad  t5:x  oe  ottdedaoH 
neignozatie  gg  qua  occepti  funt. 

r^ttif^tia  cftnobid:vtacctgamur 
Ji  A»ll||^Ul'  adrcfellediifnias  oca» 
Dc  idet8.'Z  DifcipltalibU6.'z  oe  pncipt)s  fe< 
paratis:  i  oe  vUb^q  ofnta  nfis  radicib^ 
•q8iaflabiltnimu9.q|  ^uis  ia^bateltnt 
tccrtis  regulis:i  q  efl  aliq  inuitio  fuffiicies 
^^^'  fpcculato2i  ad  oifToluedu  i  oeflruedum 
0C8  vcrifimiUmdines  eo;::<z  ad  opponedii  fenteti|6  eot 
ntmitn  conabimurad  l5tott8vinbu9noilr^.C6fidim'' 
enimg^pereaquc  oiccmus  intcrim  oum  aduerfamur 
eis  vtilia  muUa^uenient:quep2ctcrmiiTa  funt  in  eie:  q 
oijcimusioridimue.^coigit  fi^omnisare  inejcozdio 
fuoeflcruda':  imaturasfcdmaturat  poilea:  tocidepau 
latim  oeco:at  i  Qficit  «Xalis  fiiit  pBia  antiquitusapud 
6reco8.p:imii  gdc  pcrfuafibili9.f.retbojica.i)eide  quis 
incidxt  oeccptio  in  ea  fttit  oialectica  in  vna  e^:  gtib^^eius 
*f.nantrali:qne  ap6  plures  eo^  pzius  ftiit  vfitata.poile3 
ipero  cegut  aiaduerterc  oifciplinale.t  oeide  oiuina.  &s 
in  15  oum  tranfiret  oe  ali)8  ad  alias  nimtii  fatigati  funt. 
pumu  out  in  trafeiido  oe  fenftbiii  ad  intelltgibile  oiuifi 
rtint.Tla  qnidam  q:  eia  putauerut  q?  oiuifto.  fadt  6bcre 
cfle  ouo  aliqua  in  vnaquacg  re.ftcut  ouos  boies  in  inte 
lione  bumanitatiSkf.boiem  fenfHbilcm  co2ruptibilcm.t 
boiem  itelUgibilem  fegatii  perpctuii  iuariabilcm.ivmV 
eaic^  itlo^  attribuerut  ciTe.  joed  ce  fcpa  rani  vocaucr  iit 
effec^emplarc.tvnicuic^re^naturaliusattribuerunt 
fomtam  feparata:que  eit  ipfum  itelLectii:<i  cui  obuiat  v 
tellectneeco  q?  inteliectus  efl  rcs  que  no  6flruit .  J03  Qo 
qd  dt  fcnfibilc  ejc  bis  efl  cozruptibite.Scias  i^o:-;  dmo/ 
firatioes  pofucrut  fm  buiufmodi  curfum:-:  f 3 15  traaa» 
uerut  oe  cia.(Ci^  quibus  plb  famofi(Timus:i  magitler 
eius  &ocratC8nimiiiadbcferutbuic  fcntctieotites.Qj 
biianitas  cfl  vna  interio  cns  in  qua  coicat  tdiuidua  1  xe>  • 
manet  oeftructis  Ulis.Tl6  efl  aut  13  illa  intctio:que  e  fen  ^ 
libilis  muttiplc^cozruptibilis.efligitilla  q  etl  itetio  itcl 
ligibilis  leparata.Ouida  ^o  alt;  no  ocdcriit  buic  fo2me 
(cparationc:fcd  pnciptjs  eiu8:t  rcs  oifciplinales:  quc  fiit 
fcpatc  oiffiniti6ibn&  pofucriit  oigniozcs  fegatione  ince. 
3d  ^o  oe  fozmn  namralibus  g?nb  fin  t  fegatc  oifTinitoe 
«iiccnit  no  feparart  per  ciTcntiam.c  oijrerutg;  foime  na 
lurales  no  generSwr  ntft  c<f.  '^vaoaoe  illa^  fo:map  oifci 
F>linaliu  cu  ma.ficnt  planicics.-quc  cfl  intetio  oifciplino/ 
Ma  cii  adiiigimr  m^.f.nafo  fit  ftmus.t  fit  itecio  n9li8.pla/ 
nicies  aut  fmqt&t  oifciplialis  cfl  fcparabilie.  Soed  ^ro 
q6  ell  nalis  no  cflei:vt  fepct  .plb  ^o  plue  iclinabat  fe  ad 
p  vt  fojme  funt  reQate  t  oifciplinales^apud  cii  erat  me^ 
die  iter  fozmaa:':  itcr  males.$ui8.n.be  fint  fcparatc  oif 
f initi6c»id  tame  cdcedcbat  cas  epflere  non  in  materia. 
Cf  o:ma.n.veleflfinita  vd  ifinita.SiautfiicritiiTni 
ta:fcd  13  bj  cj:  I5:gj  c(t  ejcpoliata  na.  tunc  omnc  fpadum 
critinfinitu.0i>^Bacciderit  cicj:15cijcfl  ejrpoliotaa 
ma:tiic  maeflacquires  reftricttonc  1  fo:ma.S5Vtru(Bi 
iftof  eftabfurdii.Tlarpaciu  efTeifinitii  impofTibileefl, 
0iatfitemfiinita;ii)creftnctioeiueeftintermioterml 


@ecundum 


96 


«ato.t  ffgiia  meIlirata.Q:  15  no  cfl  c{  nifi  C)c  paitKc  acd 
dctc  fibi  extrifccus.n6  ej:  ipfa  na  ciua.Tlo  patirar  autej 
fomia:niriafua  ma.igif  fitectfccataii  no  fegata.':  13  cfl 
ipo'.05igit:vtfitmediii.(Laiij  i^opncVpnaltum  po/ 
fueriit  ideas:^  pofuerut  cas  certa  in  lellccta:  1  certa  fcpa 
rata  ottte8.Qd  cu5  ipft  c>:poliant  oirponce  co:po:alcs  a 
ma.f.nalee  no  rcmact  nifi  magnimdo  x  figura  1  nume/ 
rue.  Qtfi  ej:.i):.pdicamtie  ea  q  funt  qlitates  pafTibilee  z 
pafTiocsibabittis^potctia  'zipotetiafunt  rcebnrium 
paiTioce  1  bit^':  potctiae.  '(\efo  io  e  oe  bi0:q  pe'dcnt  ad 
fifitudine  ifloy  :igif  e  maf.reflat  igit  vbi:  1  cft  ^titae:-! 
qtt  efl  ^titas:-:  firas  1  cfl  $rita8.agere  io:  1  pati  fut  ma 
Ies:acgrif  igit  ej:  15:vtgcqdn6eflq§tu:fit  et  pcndeecj: 
ma:pedeti8  ^o  ejc  ma  pncipiii  efl  id  q6  no  pedcc  ej:  ma. 
igit  oifciplinalia.  fidec  fun  t  pn^naliu.?  ipfa  fun  t  ccrta  i' 
tellecta.alia  io  ab  eis.funt  no  itellecta:  1  idcirco  nullus 
p6toifrinirecoIo:evelfapo:emveIaliab9.oiffi'nirione 
que  fit  recta:fcd  quc  cfl  copario  aliq  ad  f  tute  app:cbcn/ 
dente.q:  itellccttie  no  itelligit  cae  apud  co8:fcd  imagiat 
eaeimaginatio  fcqns  fcnru3.£^i]ccriit  et  cp  ntimeri  ■:  me 
fure:t  oifpones  ca^  itcUignnf  per  fcipfa  igif  ipfa  ff  fcpa 
rata.(rQuidaf  0  polttcrii  t  ca  pn^.t  no  pofueriit  ca  fcpa 
rata.-zB  fuit  fecta  'Pitbago:e:':  copo^oia  afTimilaucmnc 
vmtariioualitatk^zpofucriitvnitateintcrminob^itatl 
7refhicti6i8>DnalitatefopofuemntinmaIi^-:inn6re 
(lricti6e.([;Quida  'ioA\x\  pofucrutpn^augmetu  1  oimi 
Untione  1  equalc  ponetes  equate  ipfam  f  le:  co  g?  ab  ipo 
fitpuerfio  ad  vtrucg  e]ctremo^.Qutda  vo  ali)  poiueriic 
eqle  fo:ma:co  op  ipfa  efl  reflricta  1  terminata:  augmtus 
f 0 1  oiminurio  n6  bitt  tcrminii.poflea  i^  oiuift  funt  i  co 
poftri6c  vniucrfttatis  cjc  oifciiplinabilibus  idci8.Quidf 
enipofueriitnuci^rpn^^mefurc.vit  linea  ap6coepponic 
ej^ouab^^vnitatibueifupficicsqcquarao^vnitatibue. 
(EQuida  'io  vnaqua^  iftap  oua|i  pofueriit  gte  pcr  fe; 
cplurc8ej:ci8  tcnucriitq^numeruecilipfum  pnci^^^fcd 
vmtae  efl  pmu  pncipiii:':  g^vnitas  1  idcritas  funt  comi» 
tatia  vel  pntia  t jjcrcauerut  numcrum  cf.  vnitate  ^o:dJ 
nauertit  etl  f  m  trcs  modos.q:^  vn^efl  modus  niieraUet 
alter  cft  modue  ntleri  oifcipUnaUe.tcrtiue  e  mod''  itera« 
ti6i8.modii8  ^o  niicri  niieraf  c:q  pofiieriit  vnitate  i  pnc' 
o:die.':  oeitt  oualitate:':  oein  ternarictate.  %  fic  ociccpe» 
Tliieme^ooifcipUnalieeft:  q  pofuerutvnu  pmu:Deide 
^'"ktoeidetertiu^ao^dinaucrut  nuc^  pcrfucccfTionem 
vniue  pofl  vnii.tcrtiue  f  0  modue  efl:^  pofueriit  niicrit 
^crcari  per  iteratione  ipftue  vn  itatis.  n6  per  additioes 
alteri^vnitatie  ad  ipfas.  miro:  at  6  fnia  1^  itbago:e  g  te» 
nuitnue^pponiej^vnitateifuba^eocpvnitae  nopftat 
Efe:q:  vnitae  c  alic'':':  id  i  q  c:fub3  6.1  i6  c  ppofitio.  1  (ic 
e  mtritudo.(ir£te):  bie  fitit  qp  vnimo^  o:dini  oifciplia 
Ue  nueri  attribuitpueieria  alicui"  fo:me.3ta  vt  cii  cejc/ 
poliatus  fitotdo  niicri.Cu  ^o  c6mtfcct  m'  (it  fo:ma  bo 
mfnis  vrcg:'!  P  e  6  fnia  qua  afTignauim''i  pdcie.(EQui 
da  fo  alg  oij:ernt  op  ttcr  bac  fo:ma  niierale:  1  itcr  ejxi 
pIareofiac:e):qb''fticftgpofucitca  mcdiii fsgjpdcin 
e.prcs^oc):pitbago:icis  tenucriitg^niicrue  oitcipliat! 
vlideaUe  eft  ipfum  pn"':'z  i(>fum  eitnb  fcgatu:  cj:  quib'*^ 
fuitilIegpcefTitc6polttiDnefo2ma:pgcometrica:}ificri 
e):vnitatibu6.13gncgauitmenfuraeoimidiari:':e):bi6 
ftiic  ciue  no  piguit  ponere  oifciplinalee  c6poftta8  cfTc  qc 
nilcris:':  pofl  pponc  acciderceie  oiuidi  in  inftnitu5.  te^ 
bis  fitit  g  fo:mae  nUmcralce  pofuit  coica  tce  fo:mi6  geo 
metricis.Zu  aiit  cii  oiUgeter  confidcrauerie  B  inucnice 
g>  radicc8  occafi6is  oie  crrorl  i  que  icidcft  ifh  viri  ff .  v. 
CUna  efl  opinio  eo:iHn:gj  CU5  ree  cft  cj:poUata  ab  aU* 
qno:necefl:adiunctusci  refpecnteaUueiptofcctocxpo' 


IktA  e^  ici  &b  eo  queadmodu  fiHcm  atrgd  adiuctum 
cft  pfideras  per  fe  fine  pfideratioe  eiua  cp  fibi  adiuctuj» 
crt.^a.n.ofiderafti  illud  no  adiijctH  illi.  toino  cij  pfide* 
rauerie  illud  fine  pditioe  pitictiois:idputabit  te  cofide/ 
rafle  illud  cu  pditioe  no  piiictiois.^tavt  no  opojteat  co 
fiderareilluAnifi  no  piijcttli^nis  fit  piiictii.Scd  qj  in* 
tellectusapp:ebenditintellecta:quefunt  inmiido  fine 
cofiderationedus  cui  adiugitur.ideo  putauerut  cp  intel 
lectud  no  appzeben  dit  nifi  ieparata  ab  eis.Tton  e(t  autc 
na.tmdomni6res  ^mo^in  fe^faefibabetvnumrefpe 
ctum:-:  fm  (p  iucta  eft  ali)  b;  aliii  refpectu.  Tlos.n.cum 
infelligimu8.v.g.fo:mam  boie:  i(^tii  eft  fo:ma  bois:  fo/ 
lumodo  ia  itelligimus  aligd:q6  folum6  eft  Pmg?  cft  i  fc. 
joed  ex  B  g>  itelligimus.n6  05  q)  fit  folii  t  fegatu.  Coiij 
ctum.n.e):B9'eftipfumrt6cftfcgatiifmmodu5ne^af 
ti5i8:n6  f  m  modu  puati^is  qua  ftelligit  fegatio  ej;ijtie. 
116  eft  aur  nobis  oifficile  itelligere  f  m  appzebefionem 
vel  per  reliqs  oifpoes  vnii  c^  ouobud:q:|j  vnii  e.f.  cp  no 
eft  oe  na  eius  feparia  fibi  piiicto  in  ejniti^n^iB  fegetur 
ob  co  in  oifF6ne  z  itetioe:-:  ccrtitudre:cij  ftjerit  ei"  certitu 
do  no  pteta  itra  certitudine  alteri'';  qrn  ce  cij  illo  facoe< 
bcrcce  piuctione  n6  ptineri  in  iteti6ibUB.(jr)Sc6a  ecfi 
ro:  co:^!.  oe  vno.B  l^.n.gj  oicimus  cp  biknitascft  itentio 
vn9:n6  itelli^m''  intctione  q  fit  vna  niiero.i  fit  in  mul/ 
tis  1  multipUcct  rcfpcctibus.fic  vn''  eft  pf  molto|r.tmo 
ficvnipfifuntfili)Difcreti.5a  aijtfcripfimus  oel^afs* 
3p(i  aiit  nefcierijt  qd  per  I5:q6  oicimus  multoji  ce  in  te 
ttone  vn  a^itelligam^g)  ^ciicp  pus  itellc]cerim''  venif  ad 
mam  eade  b5  oifp5ne5  qua  atia:ncc  ^uenit  cjc  ea:nifi  15 
vnil  idiuiduij.':  fitV  qlcciice  pus  occurrerit  intcllcctui;* 
ipjelTas  fueritin  eo:acgrct  e^eoBeadeitctiovna:$Hid 
cii  vna  aduenit:oelet  alia:'Z  n5  agit  aligd.Tlo  fic  calo:y 
ciivenitinmamin  quaeftbuiditae  ip:imit  ali^itctio/ 
nem:i  cij  p/jtatti  fuerit  iteltcctui  gj  venit  ad  eii  itetio  bu 
midicatiB  agitalia  itcttone.3tfli  i^o  fi  itettigeret  itcnoej 
oe  vno  in  l3:remouercn  t  ab  erro:e  fuo.CZ^rtia  c  igra 
tia  eo;:  cp  5  iquatu  cft  13  aligd  aU6  eft  inc6icas  ciin  oi^ 
finitioe  q  cft  oc6  pdictois.fic  (i  aligs  fopbiftice  iterrogai 
iue:an  b6  tqsrii  eft  bo  fit  vn^^vcl  mutti:rndeatqj  cvnus 
vel  multi.na  b6  iqgtti  eft  b6  eft  bo  tin.-z  iqgtu  eft  bo  n5 
cft  aUgdali6  ab  bote:f5  vmtae  z  multitudo:funt  aU'6  ab 
boic.^a  aiit  oifcufTimus  oe  bis.CTQuarta  eft  opio  eo:p 
oe  15  gj  cu  noa  Dicim''^?  biianitaa  e  fjj  mancs:  cft  q  fi  ov 
ccremus  g>  bfianiias  cft  vna  vct  mrte.l5  at  n5  cet  ficni 
ft  oicercmus  g>  biianitas  vna  vel  muttc  cfTcf  vna  intcn 
tio.x  io  n6  05  putarc.vt  cii  c5ceiTerunt  fibtjpfie  gi  buma 
nitas  eft  (nanens  cofcqui:  vt  vna  1  cadc  biianitas  fit  ma 
nenstita  vtponat  buanitasctcrna.  (TQuinta  eftopio 
eo^  oc  15  qj  ftrcs  mSlcs  ftierin  t  catc:  OEteat  cls  ea;:  ce 
rca^qs  pojTibite  cft  feEari.Tlon.n.fl[  rcs  malcs  fiierf  t  ini 
tcttectczoifciplinatcefceate^oEtcbiti^^vtDifciptialCff 
oino  flnt  cae  cajrtq:  fo:taflfc  aUe  fube  eriitcaeique  n5  ft 
fube  que  fuftinet.i]:.pdicameta.Tlcc  certificaucriit  cer> 
tilTime:q:  geometrice:qnc  funt  oc  oifciptiabilib^.no  ptit 
Carcre  matcnjs  in  fuis  Diff5nibU3abfolute:$uis  carcat 
fpe  mae:j:.i  bc  funt  rcs  ad  certitudine:  q;r  videret  fufffc 
cere  radiccs  q  s  pmifim^^.igit  occigamur  p  cos  qui  tenct 
fniam  oeoifciplinabiUbus. 

CrCaptm.ni.6)eDeftruendofententiamoeolfciptinali 
bHs:iDeJdets. 

'^(TO  l<Tlflir  Q^fltioifcipltalibusfuc/ 

^vv  t^ii-ui  ritoifcipUnalefepatHja 

I  oifcipUnaUfcnfibiU.tiicvclcritin  fenfibiUoi 

;  fcip'iinale;vel  non  erit.Si  aiitin  fenfibiU  non 

fueritoifciplinale;o£tebittiicvtnec  qdrati» 


Hractme      Capltn    IIL 

nec  rotudu  nec  meniuratii  dt  fenfibile.Siautem  nultu 
i(to^  fijeritfenfibilc.tiic  quo  erit  via  ad  ftatHliendu  fuu 
ee:tq|rominus  adimaginandii  ea.*"3nitiu.n.nfe  imagi/ 
nationis  oc  15  fumit  abciTe  fenftbiiiita  vt  fi  eftimarem? 
aliquc  boics  nullum  co^  fenfifTc  p:ocutdubio:  1  iudicv 
rcmu6cumn6po(Teimaginareatiq6eop:nedimietia5 
inteUigere:cgni8  nosiam  ftabilicrimus:  ficutcirculiim 
pturac^cis  ciTc  in  fenfibilibus.£)ivero  fiierit  natura  oi 
fcipUnaUsB.vt  babcatcfTein  fenfibiUbus.tunc  ilUsna^ 
turatibus:eritin  (ua  clTentia  refpectus:pp  queeenticco 
rum  vel  criit  pucnietes  in  oiffiniti^c  1  itetioe  cii  iepara 
to  vel  non  puenientes.&iautc  fucrtt  n5  puenictcs  cas 
itlo.tucDifcipUnaUa  itellectacnitalia  ab  cisqueimagi 
namus  1  inteltigimusit  ad  ftabiUedii  itla  crit  opus^tJa 
tioncaUa.tfic  pofteapfiderabim^ocoifpone  fcparatio 
nis  eo;:.gi.n  .ipfi  p:etcrmtferunt  ftabiUrc  ca:^  p:opofue 
runt  tractarc  oc  feparati6e  co^  nibil  cft.@t  aiit  fucrint 
c6nenienua  x  c5icantia  ilU  in  Diftiniaoe:  tunc  B  quc6  ilf 
funt  in  fenfibiUbus  necefle  eft:vt  vel  fiicrit  in  ds  nifi  na 
turis:t  oiftinitioe  eo;z.&ed  qiio  (iEparabtm  t  ab  co:  q6  f 
eo:p  Dif%iitio  vet  fit  15  pQ  aUqdq6  accidit  cis  e;:  atiqua 
occafi5c<ztucitlacftp:eparataadl5.q:  oifFinitocs  co:;» 
non^bibebiit  b  fequi  ad  iltaigit  oe  modo  illoium  fepa 
ratotii  erit:  vt  fiat  m3tes.t  6  modo  ifto;:  materiaU'ii:crit 
Vt  feparctur:<:  15  eft  pau  ei  qd  tcncnt:^  fupcr  q6pftitwut 
radiccfuefnie:HiautquefititeBaligdci6acciditvclege 
but  fepatis  ad  ec  fuii  vel  no  cgebut.&i  at  eguerit  fcga' 
ti6:fed  n6  egebiit  atqs  fepatis  a  fc:  nifi  pp  na  turas  (im, 
tunc  fcpata  egcbutattis  feQaQs.^iatB  no  cgttcrtt  fcpa 
tis:nifippaU'gdq6acciditeis:ita  gmifiilUtd  acddifTet 
illa  n6  egeret  fegatis  vtto  modo.ncc  fepata  oeberet  bf e 
cfrevllo  m6:tiicacci!8reieftq6fadtoebcre  cfTcrci:q6c 
pus  ea:-!  ita  no  eget  ea:z  ponit  fcparara  cgctia  iltis  ad  & 
vt  pofTint  bf c  ec.fi  aiit  no  fiierit  ficfcd  Ittcrit  q>  ec  fcga/ 
to:^:fadt  oeberc  cfTefCEato:;!  cu  illo  accittc:  tc  acciJs  00 
facitoebereea  efTcin  al^s:necinfuis:fed  natura  fcgato/ 
ru  eft  puenicnstfi  aut  fiicrint  n5  cgctia  (e\satie:  tiic  fcpa 
ta  no  crutcac  ittop  vtto  m6:ncc  pncipia:-:  fcquct  g?  B  fc 
parata  funt  infufticietia.  C5i(ictij.n.materie  prequiltur 
Vites  t  acti6es:qHc  n6  funt  (n  fcpato.Quata.n.Ditftren/ 
tia  cftinter  figura  bumanl  fimpUcc:'z  tter  figtirl  biiana 
vna  agete.C  xi3iro:  et  oc  cis  quf  pofucrut  Unca  in  fua 
cjciftctia  cnx)Uarl  a  fupficic:  t  puctii  a  tinea:  quid  eg  cp 
pti^'t  ca  in  coigc  naturaU  a  natura  vniufaiiufc^  co:um 
facit  Dcberc  t5:fedfirr  ocbcrct  ea  c6iungcrc  fll  ccnt  fepa 
rata:an  alia  virtud  aia:an  intetligctia:an  crcato^  tXide 
lineaqiiopo:cftco:Ecgfectopo:itatecac:cit  n5  flitfoz* 
du8.linea.n.n5  eft  fo:ma  co:gcitatis:q:  nec  eft  agcs  ci"^ 
nec  finis  cius.&cd  fattc5  co:pus  pfcctii  t  integni  Dtme 
fionibU6fitfinistincetalio|:.TIccctcft  ftc  eiue.  imoe 
quiddl  q6  c5fequimr  itlud  fm  t5|q6  finitur  1  inddimr. 
i^3llix  et  qui  t$  fniam  oe  numeris  comitaturzvt  oiftin» 
ettoncs  rer  ponat  varietate^m  augmentii  z  oiminutto 
nem  eo;i  ct:tunc  oiucrfitas  inter  boiem  1  equum  erit:Q» 
vnus  eo:;t  eft  plu6:t  alter  minus.XDinus  autc»  fp  e  i  eo 
q6eftplus.igttHrvnHseo^en'tinalio.  (CiSte):  bis  eft: 
ctil  qui  ponitvnitatca  eq  les.t  ita  id  in  quo  oft  pfob  eo: 
q6  cft  minu6:erit  ps  du8:q6  cft  miniie:'!  ej:  bi8:c  ct  g  po 
nit  vnitates  ineq  tcsrfcd  (i  ipfe  of nt  oifTinitoc:  ttic  n5  fiit 
Vnitate6:nifi  c6ionc  noie.^i  1^0  no  ofnt  oiffinitionefed 
poft^pticniut  in  DifTinitiocaugenwrtminuHnf.  ninc 
augmettl  incremeti  ea?:  cft  pp  aUquid:q6  c  in  cie  in  cfTc 
cw:ficnuerH6.tftcHtvnita6  eftmultitudo.  (C£osaut 
qaitcnctfhiamDcniiero  niicraUttcoequi  coponijtejc 
co  ro:mas  naturoliii  fequitum^t  faciant  vnii  oc  duoIhis 


Qctmi 

viddicctvt  vel  nfic^rg  cft  fceafponJtfinftun  tuc  finv 
tio  eiits  eiit  apiid  vnu  cjc  itiis  tcrmints  oefignatu  litu  i 
no  jptid  aliiKz  bcc  adirtuctio  cft  ftulta.-vl'  ponat  ifi"'.-?  tc 
fojmasnaltuponetifinitaar^ilhetponutvnitatcp'^'";^' 
tcr  vna$cp  OHa:p  vnitatii  q  fiJit  i  tcrnario  x  poze  tlt:t  fili' 
f  bie  g  feqiiun  f  ternariiirfs  15  e  abfurdii.Qn'i  itcr  p^"'D«a 
litatc  1  oualitatc  q  e  in  ternario  no  c  ofia  i  ccn^.-fs  ocndit 
dadiijgi  fibialigd.adiunctio  i^oalicui^fibinooelimit 
ccntiiei''.i5i.n.ocftruercicentiaci''.n6ectpiuctH.£6iii.' 
au.n.piiictueftcenti.S5Dcftruc9n6cft:3iiictii.Unitc8 
aiit  quo  crit  oeftructrfj:  oua  j:  vnitatii.nifi  g  13  g?  6ft  nut 
vnaquacpill3?J.l5  Vnitas  qiiocrit  ocftructrijc  vnitatis. 
Tli  fi  ocllrucrct  illl  no  cet  oualitas.  ^iaiitas.n.quc  fit 
ejcpiiictioncDuajJvnitatiijterfeno  eoircrctain  cenaai 
aDuaU'tatcc;:nten6piunctavnitati.Unita9.n.E|2piun/ 
ctione  no  variat  DtYp6ne;f5  facit  maius  totum:z  oimittit 
partc  fm  oifponc  (ai:i  oino  cii  fiierit  vnitatcs  pucnicn/ 
«eartcopoftieritvna^tiic  erunt  Duenac  pucnicntes^nifli 
foueaccideritaligdqdvarict':  Dcftruat:igfn6  potclle 
Vt  vnitates  fint  nifi  puenietcs^q:  niicrus  fitej:  vnitatib' 
puenictib^^noalys^qluisgdJejrillisDicaiitgjDualitatc 
ini$tn  cll:  oualitas  fegt  vnitas  alia  ptcr  vnitatc  tcmanj: 
igf  ftlV  vnitas  oualitaus  eritptervnitate  tcrnan^.  Seq/ 
tur  g  vt  Dcnarictas  Ittcopofita  no  cjcouab^gnarietatib'- 
fm  q)  Duc  gnarictates  funt  ouc  gnarietatcs .  i^cnary.n. 
vnttatC5funtptcrvnitatc8quinario^:igfocnarictasnd 
eft  copolita  ej:  Duab^gnarictatib^.Scquit  g  vt  vnitatca 
gnarietatisctifucrintparsDenar^  lintDiuerfcab  vnita 
tibus  fuis  cii  fijcrint  gtes  gndenanj.Scd  fo:taffe  oicent 
9?  gnarietas  q  eHtn  gndccun.t.f.]!B  quindenart)  cilptcr 
gnarictatcq  ellin  ocnarictatc  fimplic(;qtc(f  gnarictas 
ocnary.CTSeqturggjoenarictascuacUugitdgnarfe 
tas  n6  lit  gndcnarictas  niH  pus  oeftruant  vnitatcs  eius: 
^l^totuabfurdiie.&cidcft  gnarictasDcnar^  nofiicrft 
eqlt8gnarietatiabfolute:tticn6critgnarictasniltc6i6e 
noi6:i  (ic  opo:tebit  vt  ttetionegnarictatis  itclligam^in 
itla  poftc6ione  nois.Si  ailt  fticrit  cqlis^tiic  vnitatcs in 
oib^^illis  criit  cq  lcs  i  oualitatcs  •:  ternarictatcs  filr:  foj* 
igfternarietatiscritiqternitatc.©5ternaricta3Cllfoi' 
fpei  nalis  t  qtcrnarictas  fithtgf  in  fpcb''  niilib'  crat  fpcs 
alia^  re^  oiuerfaip  ab  illi8.\?.g.£ii  al^s  numenis  fucnt 
foi^bois^titcnuerusaUusegmaio:  vclmino:  cortiiclr 
fticritm3io:eo:fpcBbor8Critincquo.Sii?ofitcritminoi 
eotfpcsegeritin  boie.)£>eqt  ig^vtfitfo:*fpeiq  rcdpiat 
fpes  cii  fiierint  maio:i8  c6p6ni8  qg  itlc:':  vt  c6po  fp^p  ej: 
fpeb^ftattnifinitUvCrCicidequoptaligsniiertisbiiso;/ 
dinc  eenualecjc  vnitatei  oualitate  paenire  in  ifihitii  in 
dftctuif5ia'patuitfalfita6ei'' .  (£Clm  aiitfadiit  numc^ 
gttaripitcrationcvni''ciufdevnftatt6n6  itclligut  iteren 
tioncin  illo  nifiiuctioncrdaltcrfniicroptcr  ^"'.©iaiit 
niie?!  fadt  iteratio:f5  in  p  i  z°  n6  cftvnitas^tuc  vn  itae  no 
cft  pn"*  o:dinat6i8  niicri.0i  ^o  pmus  in^tii  cft  pm^^ftic 
tttvnttasttfcdsinqltueftfcCsfttcritvnitasitHnc  b  funt 
Due  vilitatcs;f5  vna  vnitas  n6  itcrat  nifi  p  \ice  vna  poft 
alia:-!!?  vtccsvclcrittBalisvcleenttalis.Siaiit  fttcrit 
tEalia  ncccefcccrititerim:tiicipacft  ficerat.nditeratac 
fjfi  oefeccrititiic  vnitas  crit  alid  idiHtduu.0iaiit  fucrit 
centiali8:l?  ct  crit  manifcftius .  (£Quida  v'o  pofucnint 
vnitatcniicroqfifle^igda  pofucriit  qlifo:'"":^:  Df  oe 
oi.Ci^tVo^atitocpitago^ici^igvnitatesindiuifibilcs 
poniit  pn"  mefura:^  cu  ipii  fciat mcfm-as  Diuidi  i  ifinftu, 
(UQMidactDijrenitgjciivnitasadiiigit  macfit  piict' 
f5  pfiderat6e5  itlo:;i:i  quii  oualitos  adiiigit  ci  facit  lincS 
1  ternarietas  fupficJeiqtcrnarietas  co^p^^.vfi  nccccft  vt 
>iutma(itd6c6ieaiuvnaQ(Bbe0tfuaina5{if<^.i9taut 


•flbnfnu 


97 

fiiertt  jllis  vna  mlrtiic  ma  aliqii  f  t  pijct';':  alfqi!  co:^'';^ 
atiqii  reuertet  in  puctii:t  ^uis  13  ic^ucnies  fit:adbiti-  tii 
13  e"t  facit  Dcberevt  piictii  non  fitoignio:  ad  eflendii  pn"" 
co:po:is  ^  co^p^pn"'  piicti.©,  erut  oe  bis  q  fijt  viciflim 
in  code  fuiio.&iaiit  maceop  ftterintoiucrfe:tunc  in  ma 
Dualitatis  n6  erit  nifi  oualitas:':  feqt  g>^  nullo  m6  criit 
fti;Scd5  aiit  fnias  ^itatie  pticfno  e  nifi  in  linca  q  e  i  (uQ^f 
ficicq  e  in  fo:"  co^eis  q  e  i  ma.-piict'  ^  noc  pn""  nifi  cj: 
itcltcctu  cjcmitati8.£>5  re  ^a  co^p-^c  pn^^c^itctlccm  q  ac/ 
dditei  finirip  ip5.2T5iro:  aiit  oc  illo  g  pofuit  pn^^augm^ 
tii  1  Diminutionc  i  ccflc.vit  retbne,  pofuit  pn^^.^lNClatio 
aut  e  gdda  acctts  alicui  alij  cj:  bis  q  fiit:-:  c  pofteri'' oibua 
reb^jbcindcqiio  cftds  pofcponere  in  cfTemultitudiner 
vnitas.n.fc6a  q  c  i  mulrimdinc  rcfcrt  ad  p^'".^  babucrit 
ec  p  fcipas.^n  q  igf  oft  vnitas  ab  vnitate .-  <5b  nece  ee  g 
len^muItiplicatnccoftabaliqnifiEfubasnoBniier. 
©i  >?o  prigcrit  15  PE  oiutfionc  vnitati8:tHnc  vn  itas  non 
critnifimenfura:f5fiptigeritgEaU'9 occafionctuc  vnt> 
tasbscamqcinnafHarneccDebiBqfuntEfenccDcpn 
riptjs  q  funt;f5  n6  bitt  cam .  (Cibcide  qiio  pofueriit  vni» 
tatcimultitudtncceocpr^eafltgnatcavnasbonitarit 
altcramaUcic.£^ifti6.n.ftu'tgtcnuitgj  niicruse  cjcgtc 
bonitatis  ppid  o:dinat6is  i  c6p6nis  i  oifp6ni8q6cft  in 
co.C;Clut{15i?oteniu'tqjvnita6cc)cgtebonitati8.jScd 
R  vnitas  fijcrit  cjc  panc  bonitaris:  tunc  qiio  e%  bonitate 
gnat  malicia.-Uel  quo  ej:addit6c  bonitatisfit  malicia." 
Si  vcro  mulritudoftjcrit  bonitas  i  vnitas  maliciaittmc 
qijocj:additionemalicie43uenitbonita8.-velqiio  pn""  i 
iniriii  fiet  maUcia:ita  vt  maius  fit  catu  i  min^^ca.-CL  Oai 
da  f  0  cjc  cis  pofiHt  n  itcj:  i  vnitatc  ocmancria  bonitaris 
1  pofuit  malicia  f  Ic.©5  yle  (i  fticritcata:tunc  bcbit  clnt 
e)c  q  pendeat  q  erit  yle  vcl  fo^^.Siaiit  pedct  ab  f  lertiinc 
ftjcs  q>  Ctelligimus  e%  I5.©i  ^fo  e%  fo:"  pcdct;tiic  qijo  bo/ 
nitas  gttabit  maUria .-  ©i  aiit  no  fucrft  cata;tiic  c  ncceife 
ccEfe:q:veteritreceptibili8Diuifi6is  velcrit  ejrpoUa» 
ta.fei  ^o  fiterit  rcccptibilfs  oiuifiois  in  fcitiic  eft  mcfura 
c6po1ita  ex  vnitatib''?^  fnias  illoy:':  titc  et  cft  ce  boni» 
tatc.Scdfin6fueritDj'HifibiU8infeipfa:ttic  centia  ci^c 
vnitas.Unitasautinqltiicftvnitasbonitaa  cft;q:  ap6 
cos  no  iteltigit  ttenitas  nifi  ftti  13  gj  eft  vnitos  vel  o:do 
niicri.Unita8  i^oBt^cos  oignfo:  cftad  |5.©iaiit  poftic/ 
riit  gj  vnitatcee  vnitatc  n6  c  ipa5  ee  bonitatc;DcftrHcnt 
riicoe8Co:pradicce:f5fipolitcnit9>  vnitatecc  vnitatej 
ipfas  eftcc  bonitate:feqt  tiic  ej:  13  ipa5  cc  fte;co  gj  ipa  eft 
vnitas  q  eft  bonita6.5tc  fi  fuerit  vnitas  cp  in  ipa  eft  bo/^ 
nitaspns  ei  i  ejcnea  abea:nuic  fl!  remouerimue  ab  ca  1$ 
pitsrf^eqnet  cad^ingntio.^fte  qiio  p6t  gitari  cjc  niierie  ca 
io:vclfi^idita8  lcuitaevelgrauitas^ita  vtniicrHs  factet 
ocbcre  aUgd  moueri  furfus  i  Dco:fU5.ged  ad  ocftnicn/ 
dii  13  nd  cft  nobis  nimis  labo:adii:q|ui8  gda  eoy,  pofue/ 
r  it  rc6  giiari  cj:  nucro  qui  comitat  q  Utatc;':  babct  c/fc  cii 
itla.vndc  pncipia  n6cntnt  niicrtfcd  ttii  niicri  zfqlitates 
alia:p  rrp:':  15  cft  obfurdHm  apitd  cos. 
(^epplicit  tractotus.  Vn .  3fncipif.  Vni.CapitulHm.I. 
itecognofccndo  pmop:incipio  vntuerfi  cflc:i  oecogno 
fcendis  p:op:ietaribHs  cius. 

^ffn^  autEUcnim^^adidinPUb^onfo: 

y^iv\p  o^vtpficiamuscupcognirionc 

pmipncipy  vniHcrficlTcingrcnteson  fitian 

_,  J  |fit  vnii  nccbits  copar.ncc  fit'e;i  vt  ondamue 

fe^s^o^dinlcius  in  c(Te:io:dinccoE  quc  funtptcr 

ftjfum:io:dineeop  loifpofirionc  reductionie  eojtim  ad 
jpfum  adiutf  aupUo  cius.-pjimii  vcroqd  oc  I3inci>n>bit 
nobis  eft  b.f.  vt  oftcndamus  g?  caufe  omnjb"  mcdis  fin  i' 
tcfurticpin  vno4(^o:dte  ea^  cftpnc^piii  p!";?  9>  pnci» 

aufc.    Tl 


a 


piuoiusilIo^icllvniJi^gjeftoifcrctuaboib^^qfundFim 
foluen8neccce:igjabipoeftpn'"fiiiceoi8q6eft.i)KO 
igit  9>  cii  ce  rei  bcat  ec  cii  ea:ia  (3  certilTimc  on  rttm  eft  ti' 
bi.vit  oico  cp  fi  porucrimits  catii  i  poliicrimus  ci^  cam  5 
fue  cae  cam:nd  tii  erit  pofe  vnicuicg  cae  cc  cam  iji  infini' 
tu.Cauratu;.n.ieiu9  ci  1  ca  fue  cae  fi  pfidcrcnt  fingula 
f m  c6i26tic  fui  adinuicc:,pfccto  ca  cae  erit  p"  ca  abfolute 
OuopaLio^^iouoaliabebfitcoEonecationis  ad  illa:$'' 
ui8  orant in  l?:qd  vnii cof  eft catfi  mediate aU'q:i altep 
«It  catii  nullo  mcdiate  :q6  no  fuit  lic  in  p  ncc  i  me".  XDc 
diu.n.q6  eJt  ca^pia  cati:eft  ca  vnius  rei  tifi.Catii  ^  vlti 
mii  nullius  rei  cft  caivnuqdcp  igf  ifto^  triii  hs  j?p:ieta' 
tc.Sedppetas  vltimicaticJt  ^  q^ips  nocftca  alicui  rei 
■z  ^petas  alterius  vltimicft  15  q>  ipm  eft  ca  oi  alij  a  (c.p> 
pzicus  f  0  medi)  eftgjipmeftca  vni^ejcmii-z  cft  catu  al/ 
ccriuscjcmi^-zidccftan  fitvniimcdiiian  piurafiftjcrint 
plura:i  idc  e  an  ozdinant  finita  aut  ifinita,  Stn.o:dina/ 
tur  multimdo  finita:ti4C  vniuerfa  nuerofitae  q  c  Cter  oiio 
cjcma  crtt  qli  vnii  mediu:qic6icat  in^petate  jncdi)  f  m 
cop^nc  lui  ad  ouo  eicma:vnicui<p  aut  c>uo;t  e;cmop  e  jj/ 
pzietas.Silr  et  fiet  fio:dinet  multitiido  infinitacui^no 
inucniaf  ejcmii:qi  totii  illud  iftnitii  erit  ^m  .ppetate  inc 
dij:DC  q  fi$ta'ciicpcollcctione  accepis^illaeritca  eecati 
alteri'':^^  feg  t  z  erit  cata  pme:co  q>  gcgd  tft  pe  ilia  collc/ 
ctionc  citu:cft  ci''  a  q  pcdet  ec  toti^^collcctioie.Cuius  aiit 
ei  pcndet  a  cato:catu  cft.^lla  igf  coliectio  cft  pditio  een/ 
di  cata  altc^:i  eft  ca  ei:'Z  qeto  maio:ecollectione  accepc/ 
ri8:tn  iudiciii  ifinitiois  rcmanebit.vn  no^pot  cc  collectio 
cap  aliq?J:in  q  no  fit  ca  no  cata:i  ca  pMia  totii  infinitii 
ect  mcdiu  finc  cjcmo:qd  c  abfurdii.  (Tfoige  au  t  oiperit 
Qjclcpcedutcasfincfinercmouedo  vtrii<p  ejcmuivel 
itavifintouoej:trcma:f5itcrcafint  inftnita:l5nd  tollit 
nf am  in  ictionc  in  q  fitmug.f.in  ftabilicdo  p"'"  cam.qBHi9 
enij  oicat  b  eeouo  ejcma:t  inter  ca  mc^fine  fine.l5  tii  oi 
cit  lingua  tii'i:n6  e%  fnia  qua  tencat.Tla  fi  cjmii  b;:fini/ 
tii  cft  i  fe:qjui9  pfideras  no  E«eniat  ad  cjcmu  ei''.  iDocn » 
in  pfiderate  c:n6  in  rc  ipfa.aitc;:  ^o  ee  finitu  i  fe  13  vticp 
cftip5bfccjcmii.quogvniuerfitasqeft  iterouo  ejcma 
erit  infinita  ej:i\tee):tremo.3ll6  igf  ejmii  erit  pus  co:  q6 
cftifinitii:icritcan6cata:'Z  Bmoondipotg^in  oib^oj/ 
•ft    dinib^^cay  finitio  eft^cpuis  p  15  no  ingramus  nifi  cas  agg 
SrWo .fcso    £C9.2:uaijtianoftiinnaiib':g)gcgdb;o:dinetnnaftni 
iDctt)i»,K,s.     nitiicft^qpuisBn^Etineatadillos.acccdam^^gnucad 
oiideda  ftnitione  (ap  q  funt  gtcs  ecntie  rci:-?  funt  poKs 
ca  fn  tpc:':  be  fuii  t  cac  quc  ^po  noie  oicun  f  malcs:i  btc 
funtoe9b''cftre8cni''ipcfunte9centiali6.1berl5aijtg> 
oicim''  rcec  oc  re:oino  itelligas  itrafle  in  ec  fcdi  aligd  qd 
erat  rci  p^f.vel  fubai  cftienHa  q  eft  rci  p^^^ficbo  in  pucro: 
cii  of  qp  vir  facws  cft  oc  co  vel  ps  fube  1  eentie  q  eft  rei 
p'  ficut  acr  inaq:cii  of  g>  oe  ca  fit  acr.  Qed  g  oictione  el/ 
la  q  of  15  eft  oe  15  cii  fiierit  poftcrius  co:ita  vt  15  i^bii  oe, 
no  figniftccfaligd  oc  ee'ntia  pmtno  intelligas  nifi  poftc/ 
riojitate  tihrvri  oico  cp  re  ec  oc  re  no  cx  intctione  ecndi 
poftrc:f;c):intetione.f.g?infc6oeft  oligdoc  p;':itraci'' 
fabam  of  otiob^^modis^q^  vnus  fenfus  cft  vt  pmu5  non 
fitidq6eft:niftq:n9eiu9  moucf  pficiB  fc6m.i?.g.ftcut 
puer  no  eftptier:nifi  qi  eftin  via  pucniedi  ad  virilitatc^ 
Cii  t?o  fit  vir:n6co2riipif:fed  pficif  .llon  enim  remoiief 
abeoaligdfubalcvcletacciitalenifi  15  g^pendctoeim/ 
perfecrioe:':  oe  effe  eius  adbuc  i  po":cu  pfideratus  fucrit 
f  m  alia  Efectione.aiteri''!^^  fcnfus  eft  vt  pipii  fit  talc  cu/ 
iiXB  na  fit  no  moucri  ad  fc6fT):q5tii9  comitef  ilUtd  gcs  ad 
recipicndufo:maeiu9:n6ej:m6  (iicgdditatis^f;  epmd 
fuftcnta tis  fua  gddiptec):  quo  cii  fiicrit  fcdm:n6  erit  oc 
^UaausqueeftineffectuntfifmifltentioneDepoftifcd 


C^pitnlmulL 

efl  OcfuBa  cius.f.gtcqncadiungif  po^^^ficutin  aq  c«5fi't 
ocr.S>poliaf.n.afuaflcfo:im  aqiicitatisi-zacquirifin 
eafo^^acreitatis.p^igf  ps  DiuifioniB:ficutnotii  efttibi: 
cft  vt  acgraf  fc6o  tota  luba  que  cft  in  ipfo  p .  Sc63  cft  vt 
pars  eius:'z  oeftruaf  fubailla:q:igif  fc6a  pe  oiiiifiois  eft 
gp  luba  pojis  fit  in  co  q6  cft  poftcri^^qfi  ipiii;  idcvel  pars 
eius:^  p"'  cft  g?  totaUtas  fubc  pmi  t  Efectio  adiungaf  ci:« 
fi4it ct ficut ia'  nolticjc pdictis:vt id  q6 eft  finitii  i ctfcctii 
n6  babcat  ptes  infinitasin  cffectu  fiiie  fintgtcs  tnclura/ 
bilesftueinteiligibile9:itavtbcanto:dinc:tiicl5fufTicit 
nobis:ne  opus  fit  oftendere:an  fit  potc  e(Tc  fubm  bui^^aut 
fubm  vlcg  infinitLi:an  n6  fit  pole.S;  oe  fc63  ptc  oiuifio/ 
nis manifeftu; eft g?  in  ea ct 0;  eflfe  fuiitio.  'jn  p.n.n6  cft 
nifipo^fcdiEEoppofitioncgertitcrfozmaci^^-zfo^mas 
fc6i;f5 1  ipfa  oppofitio  feruat  in  puerfioc  vtrariicg  rey .f. 
qm  vnaqcpca?:  fitfubmaltcri'':^:  15  co:nipif  in  illa^-z  il 
la  in  ifta^-z  fic  ccrte  nulla  ca:^.  eft  g  ccntia  po:  aUera:f5  eft 
po:ita9  cius  Eaccns.f.rcfpcctu  indiuiduatitatis  no  fpali» 
tatis.©edob^n6eftn9  aqueoi^io:  cfTcpn"'acri&$ 
acraquo:!';  funtqft  vicilTitHdinaria  inee.^lla.n.finguU 
rja.aq  p6t  clTe  po:  i\lo  fingulari  acrc .  116  ncgo  aut  ptin/ 
gerc  ilUs  fingularib''  n6  cflc  fine  vclinitiii:f5  no  cft  nf  fcr 
mobgjfingularib^^ei^fitinioii^isfpaUtaticiMlcc^per 
acciis  fit  initju  f5  p  eficntia,-f>olTHnt.n.|fi  accidcrccaeaiT 
cls  in  ifinitii  ta  in  ptcrito  cp  in  futuro.ncc  cft  opus  nobi» 
ondcrcnift  finitionein  rcb^^queBcentia  funtcac^-z  13  cft 
cifpo  fc6i  meb:i  oiuifionis^poftq^  adiuucrimus  nos  p  id 
qd  oictucft  in  nalib''.1i>:imii.n.meb;}:  cft  q>  geentia  ftia 
eft  cafui  fubi:f5  non  piiertif :vt  ^'"fiat  ca  pmi.Ouia.n.?"' 
fit  CA  in  Efectionc:f5  pmii  fit  ca  in  motu  ad  perfcctionesf 
idco  no  p6t  e(Te  motus  ad  pfectionc  poft  acquifitionem 
Bfectioni6:ficutp5tc(TeBfectiopoft  motiiad  gfccoonc; 
p6t  igitur  ciTc  vir  oc  puero  -z  no  pucr  oe  vtro. 
(CCapitulum.II.ibe  queftionibus  pfcquen  tibus  id  q6  oi 
ctum  eft  oe  foUitionc  eop. 

03  if^  aiit  inuim''  in  manifeftatoe  JHii''  noe 
*^"»  feqiuidq6ocifieftDe|5ibacDoctri' 
jna  p'in  tractatti  oc  fcripto  p  clipb  iiinioze.iSj 
|inl5  locofuntq6nc6:q6  oebcnius  induccrc:': 
'ocide  accingcmus  nos  ad  folue'dii  cae.-pot.n. 
gs  ofc  g?  pmue  oocto:  no  c^pleuit  Diuiftonc  ei"  q6  eft  cc 
aUgd  Dc  alio.^pfc.n  .13  oifit  ouob"  mwdis  factii.vno.f.vt 
aUquid  vnu  fit  oc  aUo  fibi  ptrario:t  oino  gcod  eft  oe  alio 
Pm  viac6ucrfioni9aUo:vtidq6  pficiturfitocco  cdq6, 
mouef  ipm:-:  gcgd  eft  in  via  ficndi  aUgd;f3 13  no  efi  inte 
gra  Diuifto.0en,q6  cft  oe  aUq  pmii  cft  trib^^modis.ne» 
ceiTc  eft.n .  vt  au  t  pmii  oc  quo  fit  ali6  mancat  fm  fua  ecn/, 
tia:ita  vt  n  ibtl  ei^^ocftruaf .vel  co:riipaf  nift  in  tetio  apti/ 
tiidinis:^  gj  pendeat  qc  ca:aut  vt  aUgd  fit  Dc  aUo:q6  erat 
aptii  tm;iz  fubito  cpcns  ad  effectu  no  paulajim:aut  vt  fit 
aptii  tih:'z  epeat  ad  effectii  mptii  ptintio.in  q  cft  itra  apti/ 
nidinc  pur  j:':  pfcctione  pura.igf  id  q6  fit  DC  aUo  f  m  pdi 
ctaDiuifioncaUqfiDfeiTevni^^Difpofiti^is^ficHtciiDfgj 
Dcigno:a"tc  15  vcl  15  fit  iciens^-zaltqri  eft  oifponis  cuntiff 
paulatim;ficut  cii  of  q>  oc  puero  fit  vir:-:  aUqri  cft  oifpd/ 
nis  apte  tih;ficut  cii  of  g?  oc  fpmate  fit  vir.llome.n.pue 
rinotataptitudincadpficiendiivi;:paulatim.nomen 
f  0  fpmatis  aptitudine  ad  eendii  boie5;n6  pditionc  j?ce/ 
dendi  paulatim.igf  magf  pmuoDc  gtib^Diuifionis  vnaj 
ptcrmifit:ea.f.que  eft  gfectio:  z  ec  oealiq  no  coponc  mot 
tionis  od  pfcctionc.Zii  q:  oiscxitus  ab  optitudine  pura 
adelTectu  n6  cft  gfcctio.2ia.n.fcntit  qritp  falfum :  -z  cj:it 
ad  effcctii  in  co  oe  poMlcc  fit  15  f  m  via;  pfectionis^nec 
rtiafmviapuerftonis.Ziiqzcj^elis  gcncranf  gcnera/ 
ta^zcoucrtunturincomiponc  noncozruptain  luisfMv 


0ctam 

mfs  cffentialib''  ficut  ii  nofti.yni  in  eo  qd  fit  compleyio  g 
rcmotione  pry  coploniarfs  g  piiatione  coplcicionie.f?  igf 
IJ8  Diuilionis  no  e(t  oe  oiuifione  qua  cjccplificauit  g  ge/ 
nerationeaerise^aq.et'a.n.ndco2ritpunt  in  fuis  fpebus 
in  coplejrione  (s  ouertun  t  .Tlec  cft  oe  oiuifione  qtil  e  j:c' 
plificauit  e  ce'  vi?  oe  pucro.l^oc.n.non  puertit  :q:  pucr 
ro  eft  egocftmctione  viri.  S5  illud  pucrtit  .igif  cj;  bia 
que  comifcentieft  quidda  qo  comifcct  poft  oeftnictionc 
cdpleponisi-zq:  cu  ipe  loquit  13  no  loquit  oe  fut3o  inqg/ 
ta  eft  fn^m  niti  in^tu  ftgnat  oe  15  i^bu  cendi  3  liqd  oe  ali 
qoo.Tlotiieft.n.gj  Bnoof  oeoi  coparatioe  generatiad 
fnii  fu&nu&i.n.fiterit  oe  aptati6:  e^  gb''  fit  alt^d  f  m  gfe/ 
ctione:':  n5  b,  nomcf  m  modu  quo  eft;  aptatii:i  no  fequi 
nir  illud  Qmutatio  oifponis  fue  que  eft  ci  an  tc  qritum  ad 
ef1ectu.-tiic  no  oicet  al^d  effe  oe  eo .  Tlo.n  .of  oe  boic  ec 
tnr:fcdocpuero.ii'ner,n.nomecftreiej:  13  gjcft  imcfc/ 
cttis  nec  Eficit  nifi  puerftomb'';i  et  fm  via^cededi  pau 
^tim^-zeft  in^fitil  ei  ad  13  vt  itetio  qua  figif  at  nome  oe 
illo  remeueat  in  eptu  eiP  adeflfectii.nifi.n.eftimet  in  eo 
remotio  alicuius  rei  queerat  ci  pp  qua  mercbat  nomen 
no  oicct  aligd  e(Te  oc  co:acddit  igf  ej:  13:vt  cii  coparatio 
foerit  generati  ad  fubm  in  «ro  q6  no  b$  nomc  no  fit  intra 
banc  oiuifioncfz  acddit  etta$  e%  13  vt  coparatio  ad  fut5m 
fit  gaccns  no  p  ecntia.1^uer.n.in^tii  eft  puerno  pot  ec 
Vtr.-ita  vt  fit  ille  pucr  1  vinis  oeftruit  id  qd  intelligit  per 
nome  pueri  ad  13  vt  fit  vir.igf  ee  oe  pucro  ad  vltimii  eft 
wtentio  oe  poft.^te  q:  no  loquit  :nifi  qi  oc  fubiectis  quc 
funt  B  acdrs.^te  qi  neceiTe  cft  vt  aq  ej:  qua  f it  aer  vel  fit 
elemetti  ei  aliq  mo  vel  no  fit.@i  autc  no  fuenntuc  nibil 
valj  tractare  ocieo.©5  fi  fitenctiic  li  05  vt  cu  aer  pttertit 
e  fua  qlitate  actiua  i  aqcitate  fiac  elcmetii  ct.f.qm  ipe  nd 
pucrtit  afuaaliaqlitatcad  13  vtfiatelemctii  alteri^rci 
.f  .g.a  fua  bnmiditate  vt  fiat  elemetii  ignis  fincpuerfioc 
fuiinaqua./bcindefirrigniseftin  aliaqlitate  nooppoll 
ta  ci  tn  qua  pitertit  aer.igf  caufc  males  no  ibun  t  i  ifinitit 
fine  reucrfioncjg):  pofitionc.n.eius  no  patiut  ea  ocbcrc 
reucrti  oino:f5  pote  effe  ea  teaerti,ij:^  tnuit  poflibilitas 
25  finitioni8.Tld  cft  aut  I?  inqfitio  eiusiimo  eius  inqiufitio 
cft  ce  finitione.-oiidamu6  igit  foludone  ifta:p  qonu  oice/ 
tcs  puenietius  ee  vt  verbii  magiftri  pzimi  non  fit  nifi  oc 
pndpi)  6  fubctinqBtii  eft  fuba:nd  tq^  eft  fuba  cui  accidic 
tpno  pftituiteifubasnccpficitea.vri  i?biiciusfuit  oece 
fubas  oe  fuo  efo: vel  oe  fubo  illi  vf  ce  cc  f  m  via  fpei  fuBc 
abfolute:vf f  m  via  eendi  pfectione  fpci  fube:'i  puenicn/ 
tius  cft  et  vt  i^bii  eius  fit  oe  ce  nali  non  artifidali .  O2  eH 
itafit:tucctmcftgscentiali9in  eegtiati:-!  e'tineiTe  ciua 
qd  gcnerat  e:c  eo.Tlon  intclligo  aiit  g  cffentiale  vt  fit  nc/ 
ccflariu  ad  ee  copofiti  ej:  fe  1  cjc  alio.  Quia  13  ct  ineftcfa 
in  gnationiljus  no  een  tialib^^ficut  elcmcto  ad  ec  co:pus 
albii.©5  intelligo  pcentiale.b.f.vt  ctm  ec  ptc  fit  aliquid 
eentiale  eLi  tiic  no  ;^'tuet  illud  elemctii  in  eflcctu  nifii 
fiicrit  Qs  illi  vel  fitcritlq6  eft  rei  fua  pfco  nalis:eoQ)  ittud 
ia  pot  ee  E»  fubCjlU^usf  0  iudidii  eft:fic  iudiciii  bui^aii/ 
fi  ftierit  etin  q6  pftituit  abfc^  illo:t  ccidc  accidat  ei  f ieri 
partccopofitiab  ipro:iaccnte:q6  eft  in  co:q6  no  eft  cofti 
tuens  ipin:nec  2fidcs  id  q6  pftituit  igf  ipfu5  ec  partc  eft 
centiatcrclV«cw  copofiti.':  no  eentiate  rcfpectit  fuipf^fs 
DP5  non  auferamus  ei  fuii  ce  parte.Cu  aiit  fiicrit  fic:tunc 
fuBm  non  erit  tibcji  ab  vno  itto:!^  Duop.f.q:  vel  crit  con/ 
ttimtn  ab  bac  re  vet  ab  atio  cquiuaten  ti.erit  igf  cf  ia  Mt 
bi  ca.igf  ante  acqfitionc  fo:mebabite  ia  eratin  eo  aliitd 
qdcqiuualct  ei  in  pftimtionc  eius :  fs  no  aditigintr  cii  R. 
fgfentQ}iaac9fitioej:ma:tiltare  eratfubaq  ocftruit 
cusaducnitfcdm^tcft  vnags  oiuifionis  auterit  gjclnf 
ia  pftttuitno  gbanc  re  qgucmkd  g  founa  no£fccta  q 


©econdum 


P8 


cft  d  B  nam  qua  bcbat:inqgtu  pftitait  ma,  tffi^f^  nodum 
acqriiid  qd  eftca  finalis  fcMi^fo:^^  na5:eritigf  gjacgrif 
fuba;f5  no  acgrit  Efccta  natr.Cii  aiitilla  gfcctio  fitertt  p/ 
fectio  ei"  e  nam:qsuis  ^tus  nalis  fit  pn™  mot'  ad  pfconc 
qeftgnam:fcquit  tucneceflariog>aliq6  tps eritin  quo 
15  noeritfmfuaitegritatenale  Epatigdjpcdiesipm^qd 
cft in  ipfocii ittudmouct  nafr ad  illa  pfconc;ieqitif  igit 
ncccfl^ario  in  bac  partc  oiuifionis :  vt  g>  cft  aptii  moueat 
adEfcctione.5aigfmanifeftumcftg7oe6modicflendi 
fuba5fmblcpfidcrationcptinent  fub  aliqiftay  cuair 
partiu5  oiuifionis  neccflario.Sitrin  oib"'  modis  elTendi 
atigdej:  aliq  iltudqd  eft  reccptibite  in  vtrifcp  partib^^erit 
parscentiatis  fm  rcfpectii  fui  in  (ci  fm  refpecti^i  fui  etia 
ad  copofitii.  ([f-fiot  aiit  aligs  of  e  pofl^c  ee  vt  v^tus  natis 
no  moueat  ad  fua  pfectione  pg  ccfcctii  aticui^^cxtrinfeci: 
1  pp  ipedies  ■:  ^bibce:e):eplii  pmi  eft  Dcfect^Iumis  folia 
iii  granis  x  in  feminib^.Scdi  c  j:cmplit  eft  lango^ee  ejctc/ 
ruantes  co:Ea:fcd  nifio  ad  13.  f?  eft  g>  i^bU5  p:imi  oocto/ 
ris  Dc  15  no  cft :  g>  oino  moucat  in  effectu:f5  g»  fi  no  ftje/ 
rit  aligdipedics  nam:toccafi6es  nates  fiterint  natr  ad/ 
iuuates  ci^^nam  moueat  ad  j^fcontx  13  fm  via  ^ccden/ 
di.3a  I  manifeftti  eftg?  cetcregtee  oiuifiois  no  itedunt 
m  bac  uigfitione:f5  ps  pdicta.l3.n.iudidii  no  eft  certii  oe 
rcligsptib''oiuifi6ia.*p6t.n.Bcein  noecndo  futJa6.V5. 
cu  pofucrimus  ful^m  q6  idpit  1  no  ccflatacgrercapritu/ 
dincpoft  aptitudinc  ad  res  acctitalcs  fine  fine:fic  tignu; 
q&  cii  f igurat  atiq  figura  aptat  p  13  ad  aligd:-:  cii  ei"  apti 
tudoej:tt  adcfiectii:itc^aptat  ad  aliud:fitr  1  aia  in  of^ 
benfione  iteltijgibiliiir:  vf  g?  in  puerfionib^na  lib''  no  p* 
bi^bcaf  B  itcntio.Scd  folo  qonis  oel5  g>  ree  fiuntcxrcti» 
-z  Dc  15  gi  eft  f  m  vna  ottap  partiit^  oiuifionis  patebit  ej: 
bis  q  pdicta  funt;qifi  etm  g  fe  folTt  no  eft  aptii  rccigc  foi/ 
ma  vcgetationis  taialitatie^fcdacarit  fibiaptitudoitla 
gEqlitatcq  venitin  itlude]cc6mij:ti6e:ic6proniptingit 
in  eo  finc  oubio  aliq  paerfio  in  atiud  fibi  nate :  ^uis  no 
pftituatitlitd:igf  coparattod^ad  fo:ma  coptonis  eftoe 
ilta  gte  ouiifiois  q  e  oe  puerfi6e  q  di  agfita  ftierit  i  c6pro 
nc^tilc  reccprio  fo:'  aiatiois  abillo  fiet  gfco  iltius  acgfiti 
in  c6prone:^gg  ea  tta  moucbit  adtlta5.igf  c6gario  ei^^ad 
fo:ma  aiati6i9  cft  ficcogatio  pucri  ad  vi^stii  gg  13  no  coz 
riipet  foi^aiari^isadB  vt  fiatc6plbtiri:ficpuern6eoc 
viro:f5  co^rumfMt  c6pld  ad  15  vt  fiat  fo:"fimplej::quead/ 
modii  aq  puerrit  in  acre4ial.n.n6  cftetm  fubeetb:p:fed 
puerrifinilla^co^illaluntfimpli^.igfc^plb  1  fimplici/ 
tas  viciflitudinant  in  fui3o.!oimplicita6i^non  pftituit 
fuba5  etby  :f5  gfidt  na5  citiufc^co^^inqgtu  eft  fimpicj::'! 
obt^ignisepurusignisEgqlitateqefttcocomitadfua 
fo:'''";':  fitr  vniiqdcBetb?:.gnatioigf  aiatie  pedctcj:oua/ 
bnsgtiationib^^vnntfcuiufc^^qi^eftiudiciiijp^iiioebito 
oiflonis:':  io  ptinet  in  vnaqc^  parriu  oiuifionie  p:edicta/ 
rii.([r£>cdptraq6neqacciditDel5g>  ipen6acccpitoc  ^ 
cfis  nifi  fm^gp  vfus  erat  of  c  aligd  ce  oe  aliquo  non  fm 
acce|:w'oneq  n6  crat  i  vfu.rnfioeft.l?.f.gj  iudiciii  rc;}:  no 
variat  ggnoia:f5nos.Dcbemusattedere  fenfus  eo;r.igf 
itelUgamus  1  fciam^^itcntionecop.  tiico  igf  ccintentio 
ncen  g»  fiil3m  ej:  q  eft  rcs  cii  fuerit  piiuc  tgc  f  m  15  q6  cft 
pus  b5  jPpctatc  q  no  cft  eicii  ia  acgfintm  fuerit  iltud':  B 
eft  aptintdo  oimoda  nec  gnat  fuba  e^  co  nifi  gg  aprint/ 
dinc  fua  ad  rccipicndfi  fo:macius.Cu  veroremouct  ap/ 
rintdoggcj:itiiadcffcctU5  cft  futJa^^zinB  potcftoici  g» 
(i(tgnatacj:eo.0cdfin6fueritnctnecj:m(>doaptitudi8 
fed  fuii  nome  ftierit  fumptu  ej:  kipfo  fmq6  tratqn  non 
pccdebat  cj:  eo  giiarialigd:tunc  itlud  nome  non  crit  no/ 
meej:qpedeatitentiogtiationi9.£iiautn6ftteritdno< 
men  fm  aptitudtne:tiic  nopoterit  v^rbo  ej:fnimi:  qpui^ 

auic    Tl  X 


intentto  ciiis  acgfita  fit  in  ci:Qi  aut  intctio  q  eft  noiatw 
fiicritacglita  nonotatatiic  fuu  iiidiciii  in  intetionescrit 
uidiciu  illi^r^uis  pcnuria  nois  .pbibcat  iudiciuj  ot  eo:-! 
oc  noie  cc  vnii  iudiciu.Si  igf  acccpcrimus  oefcriptione 
pjo  illo  noic  R  eifct  pofitii:tunc  poterimus  loqui  oc  oi  re 
q  gnaf  oc  eo  qd  eft  ei  m3.)?.g.  •poffumus.n.Diccrc  g?  aia 
fcicnafitocaia  infcia:aptatnadfciamniii  p:obibeatg» 
verbu  accipit  in  co  q6  eft  pter  intcntione"  giiationie  q  eft 
»n  fulJa.vn  non  pofTumus  pccdere  oici  g^  aia  fcicne  giicf 
oc  aia  apta  ad  fciam.iSj  15  fine  oubio  ^cditi  fubfHtge. 
Tla  iudiciu  vidcrc  locutionis  oe  illis  non  variat  in  ipfia 
fubftati)9:nec  i  fubftatijs  cu  fuis  oifponib^^.CUaiit  oicille 
t>o:g»aligd  gfiaricjraliq  eftf  mintcntioncDC  poft^qguia 
fit  qliciice  mo  itentio  De  poft:no  tni  crit  pter  gnari  g?  nos 
intcUigimus.^n  oi.n.gnatione  alicui''  dc  aliq  rncccitc  eft 
gnatiieiTcpoftilludcj:quognat.  Iloaiitobaliud  ptcr» 
mifit  1  rcfugit  log  oc  poft  magf  pmU8:nifi  vt  no  putarc' 
lur  ee  ibi  itcntio  tiri  poftcriojitatis  fic  in  eceplo  in  q6  in/ 
duxiftcHJofuit.Cii.n.fitaligdDcaliq  c):bac  itetioneg> 
cft  poft  ill6  (ic  vt  rcmaneat  eialigd  oe  fua  fuba  q  crat  ei 
pas:'!  eft  ct  in  fuBa  fc6i:ttic  no  crit  ttn  cj:  ite'tione  dc  poft: 
f5  crit  id  oe  quo  crat  nf  fcrmo.ici  aiit  qni  oicit  magiftru? 
p"*  oi^iiTe  Dc  cK)  qd  eft  g  acciiis^no  Dc  clb  qd  cft  EClTentia 
ia  accidit  Dcceptio  ob  15  gj  ec  ctm  gtiationis :  no  cft  id  qd 
eeelm  c;:ntic  vno  refpciu^uis  idc  fit  g  eentia.  £tm.n.E 
eentii:gnationicft ce  piucta  po':i  elm g  centii  crtttic e 
centia  piiiaa  dfectui:t  vmlqftcB  iftop  eft  cfm  g  occfis  d 
cuieftclfmEcentia.Ss^biici^cftDcelbgjcftgnationi: 
itogjeftej:nticcigf  noaacpitettn  niftpm  gjcftE  acctis 
vnictbfq6eftgti«ioiinitiiicj:ntic;qmpucrn6cftcthi 
epitie  virinccfit  dcco  cj:iitiaviri:f5  eft  ctm  ad  ficdiivip 
<!  Dc  co  fit  vir.(riSt  gs  aiit  oijcerit g?  cii  pmus  magf  no 
fiiit  toaims;oc  pncipijs  fube  abfolutc:tunc  qrc  ptcrmifit 
etVn  q6  cft  fubc  in  cjciTtia  ciu9:fic  fubm  ccli:-:  adbefit  ttfi 
efo  q6eft  fubc  f  m  gj  gttat  :riidebimu8  ad  I3:g>  ctm  cpi/ 
tieccli  eft  qs  ci'q  eft  cii  co  in  cffcctu  ncc  oubitamus  fini' 
ta  ci  in  effcctu  ca  q  funt  in  eo  g?  cft  finitii  cjciis  in  effectu. 
©5  ci  g  id  ad  15  Buenit  vt  noucrit  bac  fciam -z  cognoucrit 
cctcra  q  pdca  funt  no  oubitabit  an  cac  fint  finitc  vtifini 
te:f5  oiibitabit  an  fifr  fit  in  cKs  q  funt  i  po^vnii  poft  ali6: 
1  funt  oiucrfa  ^pingtatc  vrelogatioc.©5  P  qone  vltima 
oc  15  q6  of  Dc  a^  1  acre  rndcre  facilius  crit  ci  g  cognouit 
ea  q  oijiim''  oe  clfe  in  libio  oc  gffa.  t  co:rup.  q§ui8  fcrmo 
nf  15  eft  oc  gnatioc  mq:  re  e  ccntia:  t  ois  altcratio  q  cft 
gcentiaeftfmvnaprietatetin.igf  id  qdcftoc  aliquog 
eentiS  co:rupit  in  illud  nccciTario:i  illud  aliud  fifr :  vni' 
uerittasigf  altcrationi'icop:cbenfa  cft.qrcois  ozdooe/ 
dituscftDOobuseictrcmisab  vnoquo:^  fit  reucrfioin 
altc:p.igf  ia  folute  funt  oes  pdictc  qones. 
CCCaprm.III.CJconde^finitas  ei  cas  finalce  tfoimales 
1 DC  ftabilicdo  pmu  pn"*  abfolutct  cais  pmis  abfo'^:':  oe 
ca  p'  ^pzic:-!  oc  onde^gd  fit  ca  p^abfo'  q  cft  ca  oiu5  ca;:. 
^SiT^nA  finitefintcac^finalcsias  patuittibi 
j^i  \aV\X  q^  eo  toco  in  q  ondimtis  cas  ee  i  fol 
]  uimueqones  factaa  Dcillis.Ca.n.finalis  cum 
ftabilit  fuii  ce:ftabilit  et  ipfa?  finita  ce.  Ca.n. 

I  BfcctiuaeftEBquaceterereefunt^-zipfanoeft 

PP  atigd  aliud.0i.n.poft  vna  cam  efcctiua  ect  alia  ca  g/ 
fectiua:tuc  p^  cct  ec  fc6a5:iita  p^no  cctca  pfectiua.li»» 
fita  aut  fticrat  ca  cftctiua.cu  igit  fticrit  fictiic  qiii  pccdit 
cae  gfectiuas  fcg  fe  vna  poft  alia.ia  negat  eas  ec  cls  pfe/ 
ctiaas:':  Dcftruit  n95  bonitaris^q  <ft  ca  pfcctiua^co  g?  bo 
nitas  eft  q  EC  ^^?  Vit-^i  CP  <!"»  ectcrc  cac  qrun  f  .Cuj 
fliit  ftterit  rc9  q  qrif  pp  aiia:tiic  illa  erit  vtile  no  bonu  ve 
wa,vn  manifeftiitft  3>  <x  B  a>  cac  jjfcctiuc  oiit  ciTc  no  fi/ 


CapituIumJIL 

nitc:rcmoucf  cecas  2fectiuas.Qui.n.pccdit  g?  poft  vnai' 
quacg  pfectionc  cft  efcctio:  15  ia  ocftruit  actione  itcllcct* 
•f>cr  fcn.notu  cft  q>  Difcrct^  gfcp  no  facit id  q6  facit g in* 
tctlcctu:nifiqzinteditaliquefine  adecKgjfialigs  e]cnov 
bis  cgcrit  aligd  in  q  no  b5  aliquef ine  ^pofitii:  oiccf  ftul 
tus:':  oiccf  agcre  no  ^m  g?  eft  biis  itcltectii:f$  qfi  Utbm» 
ciiaial.l>oft<gaiitl5itacft:nccecft:tiic  vteaq  fadtou 
fcrctus^m  q6  cft  oifcrenis  fintterminata  accinircntit 
fibi  pcr  fcipfa  fincs  p:opofito6.  €c  autcm  actio  inteltigi' 
bilie  no  cft  nifi  terminata  g  fine  15  no  e  actiot  Itclligibiti 
eic  mo  ci  eft  actio  itctligibiiis^r^  C):  mo  q  c  actio  in  q  age» 
it^dit  fin&igf  eft  fic  ejc  15  g?  ipe  e  itedes  fine .  &;  B  g?  ipe 
eft  itedee  finej?bibet  vnicuicg  fini  ee  fine.igf  manifcfti* 
cft  no  ee  ve^  of e  g>  poft  vniiquecg  fine  fit  fini0.3cti6e0 
.n.nale8 1  aiatee  notii  eeicali^  locis  ee  pp  fince .  (ECi 
et  q  cft  rei  foamalis  facile  fdri  pt  ce  fi'"  c>:  bis  q  oca  funt 
in  log'':'Z  foualTie  fciefciTiDiffonc  ctiii  4  funt  rct  in  effiectu 
f m  ozdine  ei^^aliciue  nale:7  t^dqp  toi'  rei  itcgra  vna  eft 
^.gjmutti^caditinea  ppcditatetppetate.-igj  cditasri 
^petas  ptinctozdinenale.gcgdaut  b;o:dincn9teia  fci 
tur  c^  finitii.Confidcrarclgf  B  tmm6:fufficit  ne  fitopUB 
j)  liptate.^ncipia  g  i  oica  cp  cu  Df  pn"*  p"'  agens :  v«l  p" 
pn^abfolute^ncceeftcc  vtiii.Cuaiit  of  ca  p^mali9:ica 
p*  fozmalis  'zc.b9.n6  eft  necc  clTc  vnii:qucadmodii  I?  0  j 
in  ncce  ec.Tlulla.n.ca|i  cft  ca  ff^  abfolutc .  ©5  necc  ee  crt 
pn"'  ct  illa:p  pmap.cj:  B  igf  ^i  ej:  eo  q6  pdij:imus  manife 
ftia  cft  g?  necclTccc  vnu5  nucro  eit:i  patuit  qy  gcgd  aliud 
ert  ob  iLlo  cti  pfidcraf  p  fe  crt  potc  in  fuo  ce:i  io  ert  catu  1 
peneirtotuitgjincalitatcfincDubio  puenif  ad  ipm.vii 
gcgd  eft  cjccepto  vnaqd  cft  fibiipi  vnu:':  ciiteg?  e  fibiipi 
ens  eft  acgrcs  ce  ab  alio  a  fc  p  q6  cft  fibi  ec  no  p  fe :  1  ti  e 
itetio  oe  15  gj  rcs  e  cata.f.g?  c  rccipies  ee  ab  alio  a  fc:-:  bj 
puatocs  q  certiftcaf  ci  in  ftia  ccn^abfo'^  no  g?  ccrtificef  ei 
fiixo  EE  fu^  fof  "*  obiicB  fua  ma  vcl  pp  fua  mam  abfcp  fiia 
fiji^.fj  Efiw  totalitatc.igf  fi  fua  totalitas  n5  ftierit  firct^ 
ocbiteccndiDato:ece:tiic  fipoHierl  ip5  rcmotiiabeaoe 
bebit  ec  puo  ci^cii  ftta  totalitatc:q6  c  oppofitii  ad  ipa5  ee 
a  oatojc  eendiipa^  cii  fua  totalitatc:igf  non  crit  aliq  p» 
d^oii^ec  pcedat  attcra  fm  pfidcrationc  biii''  fnic.fSs  qt 
rtcc  ma  d'*  ncc  foz^ci^fi  fttcrit  btie  mam  1  fo2md.2^otu$ 
^f  rcfpcii  p'  cae  crcatti  cft.©5  oarc  cc  ei  q6  cft  ob  ipo  no 
eft  tatc  oare  cc  q6  oinojpbibeat  puat6c5  a  fiibijs  rcp:f5  i 
talc  cc  q6^bibcat  puationc5  obfo":':  c  i  eo  q6  pt  fufliner» 
eternitatc:':  b  c  creatio  ahfo^-.i  ce  obfolutu  no  cffc  oligd, 
Oc.n.q6  ccpit  ab  illo  vno  c:-:  ill&vnii  i  oas  ei  iccptione: 
co  q?  id  q6  icipit  c  id  q6  e  poft  no  ce.©5  fi  ill6  poft  fucrit 
tBale:tuc  pcCdet  itt6  a  ti:f5  rcmoucf  13  aii  iil6:cil  itt6  icipic 
ce:eritigf  rcs  opp:opata:fi'c9»cd  pccffit  ati:':  ti  e  niicigf 
n6j?uenietccaligdnifioiiill6  fueritoUgd  aliudg)  oe/ 
liruafipaidccnteigf  fccptio  ocno  obfo^^qecrcatioErit 
calTa  no  bii5  itcltcctii:igf  poft  qd  e  13:c  poft  q6  c  p  ccn  tid: 
q:  id  q6  c  rci  c  j:  fcipa  pus  c  co  q6  cft  ci  c  j:  alio  a  fe.poftq| 
oiit  eft  ei  cj:  olio  cc:-:  ocbitu  eendi:tiic  b^  €%  fe  piiatioc^  t 
poffibilitote  -:  fuit  ci^puario  oii  ciTc  ci^^oft  puarione  ciu» 
p:io:itateipoftcrioatatc:Ee(Tcntidigifoi6rc6ejK:cpto 
p:imocftpoftq|  no  ftiit  cns  q|tii  in  fccft. 
(nCapl'm.IIII.£>e  jspetatib^pmi  pndpij  q6  e  neceffc  ce. 
31tti  ftubilitiicftcffcaligdqdncccffccft 
*^  "  ►  elTc:  f5  ftabilime  til  ci^^fiut  p  13  qj  nccc 
fjclTc  vn  ii  eft:igf  ci  q6  eft  ncce  clTe  no  coicot  ali 
I  gdin  fuo  o:dinc.igf  nibil  cftp:ctcr  ipm  q6fit 
?s  necc(TeclTc.li>oftcpout  nibilptcr  ipmcftne' 
ccffc  c(Tc:tiic  ipm  cft  pncipiu  Dcbcdi  ce  oc  q6cft  q6  focit 
Dcbcrc  ipm  clTc  ocbito  pzimorio  vcl  mcditite  alio .  &ed 
poftq^  cfte  ois  q6  cft  ptcr  cii  cft  ab  ci'' cflcitunc  ipfuro  elt 


©cmi 

jnimii.no  itcllfdt  aut  e  p:imu  itctio  q  addaE  ad  ocbiV 
tufuicc:ita  vtgb  multiplicct  oebitii  fujcerrsitelltgit  g 
3  refpccf  rlbnis  fuead  id  qd  eiicjc  k.QdaB  autq>  cum 
noe  oijrerim''  t^bauerim''  q>  neccfTc  ce  nullo^^multipli' 
cafngjcentiii  ci^epure  vna  puriflfima  va:  no  itelligiui'' 
g  15  g>  ab  ipo  rcmoueit  oia  q  futr:  q>  no  bcat  rlbncs  ad 
ea  q  funt:l5.n.ipot'c efl:ab  oi.n.qd cft  ncgan t  multi i  oii 
nerJimodicendL-qjgcgdcftadaliaq  fijtbj  aliquemo' 
dij  rlbnig  x  coparatc73:i  pcipue  id  a  quo  fluit  oc  ce ;  fy^ 
15  cp  oidm"jp5  ce  vni^^eentie  q  no  multiplicat  itcUigim'' 
cp  ip5e:ficutin  fuacentia^iocide^fcquunt  ipjvt  rloncs 
affirmatiuczncgatiuemultcripefijt  comitatcs  centia 
ifiitcate  centie  i  filt  poft  ee  centic:ncc  fiit  pftituctea  een 
tia  nec  fut  pa  ef.CTiSigs  at  oij:erit  q>  fi  illc  fiterit  cate: 
tiic  iirerit  et  alia  retb  i^cedet  15  vfcp  i  ifinitii  noB  iniiigc 
mus  ei  vtpfideretid  q^ccrtificauim''©^  b^in  capite  re/ 
lationijvbivolmm^^ondcre  gjretbpucnitadfine  libi 
foluef  ei''  qo.redibo  igi'  i  oica  cp  pmu  no  b;  gdditate  nu 
fivnitateqfitDifcretaabipfa.ibico.n.gjncccfTeccnopt 
bfegdditate  qua  comitcf  necdTitas  ecndi:'z  icipies  a  ca 
pitc:Dico  q?  nccclTe  ee  ia  itelligitip;  ncccfrc  ee  vt  vnu5:'Z 
ia  itelligit  ipm  ^nii^-zia  itclligitE  B  q^ei"  gdditas  e.  i?.g. 
bovclaliqalia^fuba^qriiilebdritncccccrtciaitcUt/ 
gif  vnii  q;  e  aq  vel  acr  vel  b5 1  e  vnii.5a  aiit  poteris  ?fl[ 
derarc  t  fcire  15  c):  eo  locoin  quo  accidit  oiucrfitas  fnjap 
inn3lib''.f.gjpncipiuvclcftvniivclmulta.Quida.n.e): 
eis  pofueriit  pncipiu  vnii  t  qdl  multo.  Qui  aiit  pofucriit 
vnij:gda  pofueriit  pmii  pncipiii  no  eentia  vni^^.ied  id  qd 
cft  vnu  fiait  aqua  vel  acr  velignis  vcl  alia  b9.t  gda  po/ 
fueriit  pndpiu  ecntia  vnius  inquatii  ipfum  cll  vnummo 
aliquid  cui  acddit  vnii.vti  ofia  e(t  iter  quidditate  cui  ac 
cidit  vnii  vcl  cnsiz  iter  ipm  vnii  vclcns  inquatii  e  vnu5. 
jbico  igif  q>  necefTc  ec  no  pot  ce  ciufmodi  vt  fit  in  eo  c6' 
paratioiita  vt  fit  15  gdditas  aliq  que  (it  ncce(Tc  e(Te:  t  iili 
gdcKtati  fit  itetio  aUq  ptercertitudine  ei'':^  itetio  fit  nc/ 
ccflitas  ecndLi^.g.Si  illa  gdditas  eet  bo-Mc  boies  ee  eet 
8U'udceq5ip5ecnece(Tcec:itiicn6poffetccgnl5q»oici 
mu8  necefTitas  eendi  velect  b  certitudo  vtno  eet:abfur 
dti  e  at  vt  buic  itetion  i  no  fit  certitudo  q  fit  pter  ipa$  gd/ 
ditate.@i  aiit  illi  neceiTitatieaidi  fuerit  15  vt  pcdcat  ab 
illa  gdditatc:':  n6  efinece(Teeefincilia :  tiic  itetio  oc  ne* 
cefie  ee  iquatii  eft  ncceiTe  ee  eft  ncccife  ee  pg  aUud  q6  no 
cllip5:igiftuccntnecc(Teceinquitiiertnccc(Teee.3(p«n 
cni  in  fe  iqultii  cft  nccctfe  ee  pfiderarcecneccffeejjptcr 
aUgd  qd  eili;  ei  pp  q6  eH  ncccifc  ec:e  abfurdii  .&i  at  fuerit 
Vt  oifcrepetab  iUa  re:tiic  illa  gdditae  no  crit  nec^ife  efie 
rUom6abfo^nccaccidit  cinecciTitas  dTetidi  ablblutc. 
3pa.n.n6  fit  nccc(fece  altqn.S;  necefkei  abfo'  fcmp  c 
necede  ce.tlo  eft  at  fic  oifpo  cn  tis  cii  accipit  ab(b'fcqn& 
gdditate  no  Ugatii  cii  nece(Titatc  pura.Tlecobefl  fiige  oi 
ferit  qi  ilUid  cns  cdtii  el^  qdditati  15  m6  vel  alt)  rei:  po'  e 
.n.vtensfitcatiitnecdTitasabfo^qeftc  eentia  nonfit 
cata.refiat  g  vt  ncce  ceg  eentia  abfo'ccrtificatii  Cqaatii  c 
nece  p  fcfit  necciTe  ee  fine  iUa  gdditatcad  q6  riidco :  q> 
tuc  illa  gdditas  cct  accntaUs  ad  nccc(Tc  ec:q6  cficertifi/ 
cate  eicntie  p  fcfi  iUud  eet  po  tie:igif  nccc(Tc  cct  oefignatii 
in  itcUectuinB^-zcetcertificatiinecefTeecq^uis  no  effet 
gdditasillaacciitar.^jfUaigf  n6egdditas  rei  oefignatet 
{tcllectu:q  e  nece<Tece.f;  gdditas  alteri''  rcifeqntfs  eani. 
Ja  aiit  pofita  fuerat  gdditas  fua  no  altcri''  rci:i  15  e  Ccon 
uenie8:igif  nccefTe  ee  no  b;  gdditate  nifi  q6  e  nccefTeec 
■:  B  e  vn  itas  .'Jte  oico  q»  gcgd  bj  gdditate  ^er  vnitatcm 
^   catiie.Xuatilnofhg)e)cvnitateteen6  pftat  gdditas 
q  cpter  vnitate  ad  modu  q  aUgd  pflatcjc  pftituetc.  crut 
igit  occomttatibu9:ttiicndp6tLeesn  velcomitenf  ^ 


glumtmn 


99 


ditate  cy  B  q)  e  ipfa  gdditas  Vcl  comiten  t  eam  pp  aligd 
aU'ud.3ntetio  at  oe  B  g?  oicim''  comitanf  e  feg  ec-i  q>  ec 
fequif  no  e  Siaiitftterit  I3g)  vnitas  fequaf  gdditatc  t 
comitcf  ei  g  (eituc  erit  13  givnitas  in  fuo  ee  fcquef  ce.gc/ 
gd  at  in  fuo  ce  fequif  ee:id  pofl  g?  fequif  b5  ee  g  eentiam 
pns  co:igif  gdditas  p  eentia  erit  poz  fuo  ee:q6  eicoueni/ 
en  s.'  fNClbt  igf  vt  ee  fit  ei  ej:  ca.igr  oe  bfi  s  gddita  tc  ca  tii 
e:z  cctera  aUa  cj;ccpto  neceffeeebiitgdditates  q  ffit  p  fe 
pofTibilcsce:gbus  n6  accidit  ci  ee  nific^rin  fecus:  ptriue 
igif  nob^gdditate.Safupbfitia  gdditatea  fiuit  ee  ab 
eo:igif  ipfeeftce  cj:poliatii  pditioc :  negadi  puones  i  cc 
tcras.ppctatcsabeo.  ^eidccctcraaUaq  biitgdditates 
funtpofTi^:qzbntee  Eipm.?nterioaiitoc15  g>  oicim'' 
g?ipfccftee^TX)liatiipditi6cneg3di  ccteras  addirioes 
ab  co  n6  c  g>  ipfc  fit  ec  epfoMatfx  in  quo  coicct  aligd  aU'6 
ce  fi  fticrit  eecui''^  fit.ppctas.^pfcn.n^  e  ilUtdcns  c;cpo 
liatu  pditionc  ncgadiif;  eft  ens  n6  pditioc  aiTirmadtfxte 
pmoq6  e  ens  cii  pditioe  no  addedi  c6paraaone.&;  boc 
aliudeflcnsn^pditiocadditioiKtqzillud  fuit  vtisqd 
pdicaf  oc  oi  rc.ifhid  'io  n6  pcUcaf  oe  eo  in  quo  e  adden/ 
do:i6  in  oi  q6  c  pter  iUud:e  addedo.pmus  ctn6  b5  gen". 
pmus.n.no  tggdditate.f;q6  no  b;  gdditatcno  bsgcn''. 
gen^^.nTriidet  ad  itcrrogarioncggdeft.gcnusctaUquo' 
gs  c  rei.ccrtifi'catij  c  at  g?  pm''  n6  c  c^pofit^.^te  itetio  ge 
neris  n6  p6t  ee  gn  vffit  neccfTe  ee:-:  tiic  no  cefTabit  quo# 
ufcp  fit  ibi  ofia  vcl  no  fit  nccefle  ec:f5  fit  pflitues  ipm  nc/ 
cefTc  ect  tiic  nccefTe  ee  crit  pftitutii  ab  co  q6  no  c  nccefic 
ce.q6  cil  ic^ttenies.pm"  igif  n6  b;  gcn^.ti^  n6  b;  ofias: 
q:  eni5  no  bs  genos^o  b5  orta5:io  no  d;  oiffone.Tlec  f it 
oem6firario  oeeo:qt  ipe  no  b;  ca;.@irr  no  qrit  oc  eo  cj/ 
rcZu.n.fdcs  poftcag»  ei^actio  no  b;  qrc(L  l>6t  a'taU/ 
gs  ofc  q>  l;  refugiam''  ofe  oe  pmo  nomc  fubeno  t^  pofTu 
mus  rcfitgeregn  oicam''  oe  eo  itetionc  fubcqiii  e  t  no  in 
fubo  q  c  itetio  fuBc  qua  pofu  im''  gaiP.Cotta  q6  oico  g>  & 
n6  e  iictio  fubc  qua  pofuim^^gcn^^.fmo  iterio  ei''  e  g?  e  rea 
bto  gdditate  ftabilccui^^ee  c  ec  q6  n6  e  i  fubo  co:"^  vrais; 
cui''  rei^b6 15  e.qin  nifi  15  fiierit  itclf;  oc  fuba  ipa  erit  gft 
nua  nnllo":  q6.n.figf  p  15  nome  cns  no  iudicaf  cegcn''- 
neg5  f  oq  fegf  n5  additei  aUgdfugec  nifi  occafionc  oifr 
CTcri6i6:bac  Vo  iterioc  n6  affirmaf  aU'gd;qdia  fitacgfitii 
iee.Tleceiterio  aUcui^^reip  (c.f;  e  i  refpectu  tin.ee  rgf  na 
i  fubo  noc  Jtetio  affirma"nifig>cen''ci''  15  ptec  vt  fitcnss 
•z  ocide  ip;  fit  aligd  ncgatic  i  rela':q6  eejc  idepritate  q  e 
rci.H  igf  ircrio  fi  accipif  15  m6  n6  crit  gcn".  Zu  at  ia  plc.- 
ncnofti  bi  log*-!  noiHetin  tog^gj  ciioicim^ois  vnitoa 
no  citelligtm^^ccappzopaatucqznob^certitudinc  aUa 
nifivnitatctiic  6  ^  q6  oiam''^  oiffonc  fubcqzipfa  cens 
no  in  fu^4tetio  e  g7  e  rcs  oe  q  of  g^efi  no  in  fubo:ita  vt 
ensno  in  fubopdicef  Dcea^tbeatin  feipfa  gdditate;  fic 
bc  lap.i  arbo:.©ic  igf  05  ima^narc  fuba;  od  15  vt  fit  gc 
nus.^b6  at  q  iter  Y>  ouo  fit  oria:t  q>  vnii  co^  fit  gcnua 
1  n5  altei:  c  X>.f.q>  oc  idiuiduo  alicui^boiecui'  ec  i^oi 
rat  p6t  oici  q  ipm  finc  oubio  mo  no  efl  in  fubo:f;  vr  fuf» 
ficereq6a(Tignauimue  oe  15  cii  loqbamur  oc  los^ica. 
(LXap.tm*V.3n  quoqfiaffirmaf  1  rcpctif  q6  ptenjtad 
ofl^cdedlvnitate  oc  nccefiece:':  oes^pzictates  cius  ncg» 
tiuae  fm  viam  concludcndi. 

irsiirt  eftvtrcpietam^^^buOcUgjcerti 
iHWt?  tudopmicipfitintnulUalii.vn' 
.n.iquatii  c  necefTcee  e  id  g  q6  e  ipc:-:  eVein 
tiaxi  b  itetio  e  attributa  ilU  vcl  pp  ccntia  il/ 
BVUu6iteti6is  vel|2aUlca5:vclurifi  idq6dt 
neccfTe  ee  fit  aU'gd.f  .g.l?  b6:tiic  nccc(Te  d  vt  15  veliUe  fie 
15  pp  biian  itatc  t  ti:  c  b6  vcl  n6  fit.  )3i  a  t  gp  15  g)  le  b5 
cct^b6.titcbiianitaeiudicaretecbitctin.0;fibuant/ 

auic.    Tl  j 


V^ 


taeali)pterbiictucndiudiatbumanica9eebuc.l5aiit 
no  e  fact^  B.nifi  be  alil  cd;  ptcr  biianitatc.ioif r  c  oifpo 
certitudis  oc  nece  ee.Si.n.ipra  g  fcipfas  fticrit  15  fig tu: 
tucipoteevtillaccrtitudofitali|nifiilli:alio9nipaccr/ 
tt'tudon6cctl3.Si)?ocert!tudob''itcnoni9  fiicrit  buic 
figto  no  cj:  fcipo:f5  cj:  alio  a  fc  nccipj  e  ip5:nifi  q:  ips  cft 
!?  ftetio:tiicj3pau  ce  ci^^crit  acgfitu  ab  alio  a  (ca  Rc  non 
cnt  ncccccqd  e  ipotcigf  certitudo  Dc  neccce :  e  vni  ttli 
cp  c  nccc  ce:qtio.n.qdditas  ejpoliata  a  ma  erit  ouabus 
cpTtU8!fcHio.n.n6  fiit  otio  nifi  vcl  pE  itcrionc  vel  Ep  fu^ 
rtine9itetione.vclEEidinquofutilocu:vcl  epboza  t 
tpsti  oio  Qp  aliqua  ca;r.qciic^  at  ouo  ornt  no  g  itetione 
&f nt  Q  altgd  qd  accidit  itetiot  t  c  adiiictti  d.  gcqd  at  no 
bj  ci  nifi  ee  itetiMB:nec  pcdct  c)c  ca  eptrifeca  ncc  ej:  oif; 
ponc  cjxrikca  in  quo  oifkret  ab  alio  fibi  pfitt"  JU6  igit 
no  eei  c6icaa  f  fua  itctoe.igf  p  nibil  c  cq  lc.^te  oico  g?  nc 
cedTtas  ecndi  no  p6t  ee  itetio  i  q  c6icct  txliQd  alid  a  fc  vb 
lo  m5:ita  vt  fin  t  pucnictia  i  ccrtitudinib'' "Z  fpcb*  nec  fint 
Oiucrfa  ccrtif  udinib'':p"'a  t  c  cp  nccefTitas  ccndi  n5  babj 
gdditate  fibi  adiiicta  ntfi  ipas  ncc<iT(tate  ccndi.  vn  t  ccr 
titudinenccciTitatiscendinopotee  oiucrfitaepod^  c 
nece(Tita8cendi.3fte  necciTec  vtidin  quo  ofnt  fingula  q 
fut  nccciTcec  pollpnenictia  tn  necefTitatccendi  fit  aliqd 
qd  c  vel  vnia]b]^:3uentedu^  ea  p  c]6  of  at  vnuqdc^  ab 
alio  vcl  n6  fit  altcui  vd  fit  aligb''^^  ilUe  i  n5  fit  aligbita 
niltcCpuatio.Siatndfueritaliciiincclticrtt  B  atiquid 
^ptcr  q6  occtdit  oiucrfitas  poil  pucnictil  cii  in  ccrtitu 
diniVno  fit  itcr  ea  oiuerfitas^tuc  fiit  pucnictiti  ccrtinidi 
nu.5a  at  oijctm^^oiuerfas  ce  ccrtitudics  ca^ :  poft^  c6i> 
caucrat  i  eo.i5t  at  fiierit  aligb''  i  alJ^'^6.^.g.ita  q>  vnii 
eo^  oifcrctii  fit  ab  alio:tiic  b5  certitudinc  neccilTtatis  ef/ 
fcnditifugaligdalidqi)  ectdidooifcrai^is^-zfitr  catii 
certituclo  neceftitatis  ccndi:f5  cii  puatioe  pditioie  q  e  ilti 
q^  ti  fit  otfcretii  ab  15  nifi  pg  b^  puat6^:q:  n6  e  B  aligd 
Qliud  nifi  pitatio  qq  qd  oifccma  t  ab  atio.  igit  ex  (n6  ne^ 
cdTitatis^cendi^zcrrtitudidqul  byC^gp  mbilii  e^iTs 
cu  puatioe  pdonisq  fcqt  iltd.puatio  ^o  no  b5  itctionem 
acsficl  in  r^b^alioqn  ccnti  aliq  itcnocs  ifinite :  ca.n.q 
ab  aliquo  remoucnt  ifintte  ftitcopKirati^e  ipo;:  q  6  ipo 
^  aflfirmonuoe gb''  ffcret  negoncs ifinitc.Tl6 p6t at cc gn 
^  antnecciTitaaccndifitccrtiiicatafcdo  fine  additioeqc 
d  aut  n6.!3i  at  n6  fiterit  tuc  erit  qffincillano  bebit  nc 
ceiTitate  cendi  z  ?d6 1  necciTitate  eendt  cnt  in  altcro.  !oi 
^  fucrifetttc  additio  erit  et  fupflua  t  n6  erit  oe  nccciTita 
ce  eendi:a  cii  B  erit  c6pofittl.@5  ncccfTc  ce  cft  n6  copofi 
ta.&i  at  fiicrit  vntcui(^eo:p.aligd  p  q6  oifcemat  ab  al' 
tcro:tiic  15  iudicat  copofitionc  in  vnoquoc^  co;:.  Jte  no 
pot  cc  et  gn  aut  necciifitas  ccndi  fit  i^fecta  ab  vnaquac^ 
Dua^  additionu;vcl  fit  t?  ei  pd6  c  qua  pficiaf .©i  at  ftic 
rit  pfccta  abfc^  additi^ib^^ituc  i  nccdTitateccndi  n6  c  oi 
ucrfitas  B  eentia:f5  g  accntatia  q  pfcquun  f .  3d  1 1  q6  cit 
necefTc  ccrilcrtiterat  n6  egcs  ad  ittl  qctTtia  ilt'  piTcibus. 
&i  at  no  pficirfine  illie:tiic  ncceiTario  aut  no  Qficicc ,  (i 
ne  itlis  ad  bndl  ccrtitudine  nccelTitaris  ccndi:aut  ncccf/ 
litaseendierititetioccrtificatain  fcipfa:ita  vt  nccilta/ 
ouo  nec  alte?  fit  itcr  ideptitatc  ci''P5  <$>  c  nccciTc  ee.(s  e(t 
necdTariii  vt  fitci  acgfitii  cccii  aliquocop.\5.g.ficjlc:cu 
fo3fubalitas:q^fitioiiT5ncfucplcitatte:cit  fuuce  in 
tffectu  noenifiz  blc  fozmlvfp  atil.coto:e  quocp  ^iiia 
Df  ia  nigrcdts  no  pftituic  tquacu  c  colo:  ncc  oria  albedia 
cnvnaqc^ca^eciqitcaadccndiiicffectu  -zad  biTditj 
cencc  vnaeaiztinccaei^Siqcucpatcneric  qgnie  ilta 
fit  in  vna  oifponc:':  15  i  alia.®  i  a  t  fiicrit  rcs  f  j  liidtciii  p/ 
mimodi.tuc  vnuq6(^co:p  crtt  itrag  i  pfticutionc  ncccni 
catis  eendi:';  erit  ;;xl6in  illo.igf  vbi  fiierit  nccciTicas  cen/ 


Capi. 


diopo:tebit  vtilta  fitciJ  co.Siat  ftterftf^  mdiciu  rterid 
nis  fcde;ttlc  nccclTitas  cendi  egcbit  a  liquo  p  q6  beat  ec. 
ect  igf  ncccfTc  cc  q>  poft^  afFirmarcf  ei  icecio:qj  ipj  ene> 
ccfTc  ccegcrcc  alio  p  qd  bf  ct  cc:q6  c  ic5ucn  ie6.05  i  coto 
re  ■:  f  le  no  cuenit  f  5  blc  fo:ml:f  tcn.tquatii  e  f  lc  1  cotot 
iqitlcu  e  colo:  e  aligd:':  iqtiacii  e  cns  e  atigd.ponam''  igf 
qfi  coto:c  15  nccefTc  cc  -z  of ia  nigredis  -z  atbcdis  ibi.  po* 
nam''  15  id  quo  app:op:iaf  vniiqdcp  pofitop  Yyti  fic  vna 
quecpof  ia:p  albedis  1  nigredis  n6  rccipnf  ad  faciedu  co 
lo:itatceecoto:itatc:fico5Vtj5pcta9  vniufcuiulcp  iffo:jf 
Dtio:;:  pofitof  n5  fit  aligd  ad  Habilicdu  nccclTitate  een/ 
dt.@5  ibi  otte  orie  recipttif  ad  faciedii  colo:e  bfc  ec.f.ad 
15  vt  coto:  fit  aligd:a  fup:a  15  q>  c  coto:.':  ifuQ  aligd  alid: 
B  at  t^  n6  e  po'  qtii  nccciTc  eeil  c  fiabititfi  ec.imo  ip5  elt 
nabitimetu  cendi.&$  ee  cfi  pd6  in  ftabilienda  gdditate 
De  neceiTc  cc.vct  ip5  c  ip5  cu  puari6c  puatiois  veljpbibif 
tioe  ocftructiois.^jn  colo:c  1  tce  e  piTs  gp  fcgf  qdditate  q 
e  coto:.igf  gdditas  q  p  fcipfa^  c  colo:  iucnit  figta  in  effc/ 
ctu  tuet  a  p  ce.@  i  1 1  cct;?pcta8  n6  ca  c|tii  ad  ITabiticdu; 
gddicacc  nccciTitatis  ccndi.  15  iqul  rii  acgrif  fibi  ee  t  dTe 
ect  aligd  ptcr  itll  gddttatc  vctuti  id  qd  e  prcr  gdditates 
coto:i9.tiicj5cederetl5  P5pfiderationccctcrap  re^com 
muniu5Difcreta;ifui90fntU6:ioio  oiucrfa:p  itcrionib' 
oiucrfis:f5  opo:tuit  vt  eeciTetacgfitii  ad  15  vt  clTct  dua 
neceffitas.igr^peta9  cft  fic  cp  in  atiquo  idi^erct  ca  i  quo 
notdigct  ca:q6cabftirdii  ic^ucnicgi-zqjcecetitligdda. 
©5  ccrtitudo  ce  i  tli^qd  cft  nccdTc  n6  cgct  atiquotfcdo  ce 
qd  fcquaf:ficut  ccrtitudo  coto:is  cgct  elTc  q6  fit  cicl  cf/ 
fcndi:'z  cu  15  certittido  necdTitatis  cendi  qiio  pedcbit  ej: 
aliqito  oatc  fibi  necdTitatc.-^tuc.n.necdTitas  ciTcndi  in  f^ 
cffctpoiTi'bilttaseendi.'7naptagacapitc'z  oicl  oioq?  s 
of ia9  <z  atia  filia  no  ccrrificaf  certitucb  itcrionis  giiatia 
$tiiaditenrionceiu8.f5fo:talTc  fuitcaad  pfiitucdiicer 
tittidincbiidiec.TN6natcn.n6eftpd6vtcj:  ca  pendcat 
aialqBtiiaditcnrionesaiatis^ccrtinidincd^^.f^ad  15  vt 
bat»cat  eflc  figtu.@  t  at  ip^  nicdTc  dTe  eet  itcntio  cois.t 
cct  ofia  q  egeret  ad  15  vt  necclTe  <c  bfct  elTc:  tii  c  td  q6  cct 
ei  qfi  of  ia  cflct  itra  gdditatc  ci"  q6  cft  qfi  gcn^.fiifpo  It 
in  qua  cadtt  oittcrfitas  no.oifferetialis  in  oib''  bis  mani/ 
feftio:efc.j>t>atiieigif g?  in  nccdTitate  elTcndt  noncft 
c6t'cario.igfpmonib{lc6icat:poftqBatlibcp  cftama  t 
ab  ci''  appcnditt)9 1  ab  oi  co:mpttonc:fed  vtracp  B  funt 
pd6ei''  <i6cadit fub  prictatctuc  pmus  n5  b;  priii.  3fa$ 
igif  manifeftiicft  cp  pmus  non  b5  gcnus  ncc  gdditatcm 
ncc  qlitatcs  ncc  qBtitate^  ncc  qti  ncc  vbi  nec  fitc  fibi  nec 
priu  cp  cftalriffimiigtglo^ioiiis-zgjnobsoiffone^tg» 
no pot ficri Dcmoftratio  Dcco:fcdipfpcfl  ocmonllratio 
oe  01  q6  cft:imo  funt  oc  eo  fig"  manifcRa.£ij  at  ocfigna 
ttir  d^ccrtitudo  noocfignaf  nifi  poft  vnitate  p  ncgatio^ 
Hc  pfitiu$ab  ipfo  1  p  affirmationc  rcfonn  ad  ipm:qtn  oe 
q6  cft  ei>  ipfo  cft  ^  no  cft  coicae  ci  q6  cll  ab  ipfo.  ^pfc  ^o 
cftomnc  q6  e(i:i  tiT  non  cff  atiqtiod-cj:  bis, 
(t  Captm. VLfcc oftcdcndo  q>  ipfti, cft  gfcctu:'^  pttif($» 
efcauj  -z  bonicas  actribues  gcgd  cdti  quom6eft  boc:i' 
qtiomo  fcit  fcipftim:':  qiiomo  fcit  vlia:':  qiio  fcic  pticula^ 
riatqliter  n6  pccdtf  oici  q»  ipfc  ea  app:cbcndar. 

,<ai  |'|.||  !•  necclTc  ec  cft  pfecrii  cfTc:  nl  nibit 
S^llU I  jjecft  fibi Dc fuo cc 'z oc  gfcctioni 
bU9  fuf  ccncc  aligd  gnie  liii  cccgrcdif  abcfTc 
citmadatiudafcficutcgrcdifnb  alio  afc.t^. 
c.ra.ab  boic  muttacnim  ccpfcctioibus  fuice 
oeliint  vn  jcuiq;  boi  1  cril  (m  bumanitaa  ii\cnitin  alio  a 
(e.&$  ncccfTc  cffc  cft  plufi^gfccttuq:  ip5  cfTc  q6  clt  d  no 
clt  ei  cn'i;imo  ccii  oc  cc  cft  c^rubcrls  ab  ei''  cc.i  e(l  eiiiB  z 
fluit  ab  itlo.llccdTc  ce  j^  fe  elt  bonitas  pura:'z  bonitatc^ 


3 


Bctmi 

Uti.talc  etMemtoioQCQdi.^^dautqdoefidemolereeettcii 
[ci?i.c8.p.   gfc5  ce.^nquatu  cil  eflfe.^pito  ^o  iquitu  eft  ptio  no  Defi/ 
deraf nififqU3tucafegrectEfc6.3dig  t  qdi^cDefidc/ 
rat  cftec-zio  ee  cft  boitaspura  i  gfco  pura:'Z  oio  boitas 
cft  id  q6  oefiderat  ois  res  iuj:ta  inodulil  fuij.qm  p  ea  eft' 
cit  ei''  ecrtnalicia  ^o  no  b;  centii:r;  eft  vt  puo  fiibe  vcl  p 
uatfo  vtilitatis  Dirponisfube.igiteccftboitas  -z  gfcoef/ 
fcndi  cO  bonitJB  eendi.effc  \?o  cui  n6;3iugif  puo  nec  puo 
fuBc  ncc  puo  aUcui''^)  fit  fubc:f5  ferriE  e  in  effcctu  ip;  cft 
boniipu;:.5di?oq6eftpot'ccegfen6eftbonii  purum. 
3p5.n.JS.  fcip;  no  crt  nccciTariii  ec:qiipm  e  fc  p6t  pati  p/ 
natioc.gcgd^o  potpatt  puationealiquo  mo  ip;  noeoi/ 
bm fuia modis e^cps  maliticzimpfccti^is.igit  bonitas 
pura  no  cft  nifi  ncceffe  ce  p  fc  Df  et  bonitas  id  qd  attribii 
it  reb^^fuas  pfeaiocs  i  fuas  boitatcs.  Ja  at  claruitgj  op5 
vtneccneccEfejttribuatoeec-zoes  pfectione'cendi.l5 
igit  mo  eft  etboitas  cui  no  fubitrat  gfco  nec  mali^gcgd 
atcflnccclTeeecfli^itae.i^itas.njVniufcuiufcgreicjipe*' 
tas  fuidTc  qd  ftabilitii  eft  cLi^t  nibil  cft  Digni^^efle  fita/ 
tc^neceflreee.^a  etof  i^itasidDecui^^eceftccrta  fnfa. 
nibiLcft  oigni'  bacccrtitudincql  id  dc  cuius  edeen  fnia 
certaitcii  fua  certttudinceft  fcmQ  -z  cii  fua  fcmpitemita' 
tceftEfeipfu5:n6Ealiud^fe.cetcrajt^  re;:  gdditatcs 
ficut  nofti  no  mcrcn  t  etfcfijpM  funt  in  feipfisrno  pfidc/ 
rata  rcloncca:;:  ad  nccelTc  ee  mcrcnt  pu6ne:i  ob  B  funt 
oes.put  funt  tn  fcipfis  folfc.  fs  gg  ipm  eft  ccrtitudo  ca;:: 
«rcipectufaciei  fcqntis  funtacgfita:-:  ob  13  ois  rcs  git,ni/ 
Rfm  id  qd  eft  ijfus  facieci''.i  io  oigni^cft  vt  ipfe  fit  ncccf 
fecifc  1  ^Jitas  titclligcntia  pura:qtn  cft  ciTcntiafcEata  a 
35  nw  oi  m6.(£3^  ^ut  noftigj  ca  oc  13  g?  res  iam  itelligif 
macft tappenditiaei''n6cfteffcrci.ei(Tcfo  fojmale  cft 
e(Te  itelligibilc  1 13  cft  ce  qd  poft^  gcfcit  in  re  fit  p  ilUid 
rei  rtetligcntia:f;  g>  apmscft  recipc  illud  eft  itcUigentia 
in  po^q  cii  rccipitilludpoft  potcntia.fit  intelligetitia  in 
cflfectu  fm  via  Eucniendi  ad  Bfectione.  3d  \?o  cuP  elTen/ 
tia  cftitCiUgetiarcft  itclligcntia  cftentiarr:-:  i6  cft  pii:;:  ini 
tcUectii.q6.n.^bibctreUelligieftl397ipfaeft  in  mati 
ei^appcnditqs  i  B  cft^bibes  ne  fit  itelligetia.'z  ia  notii 
cft  tibi  15.9»  ipif  libep  cft  a  ma  -z  ab  ei'  appedit^s  q6  cer 
tificatiieft  bre  c(Tc  fceatTuideft  itellcctii  p  fe.  Sj  q:  cft  v 
telligcritia  p  fe:'z  cft  et  itellcctu  p  fe:tuc  et  eft  itellectu;  q 
fcigif  ipfceft  itclli^cntia  appbefi6t8 1  itelligens  appben 
fo:  1  iteiru5  appbef«5.Tl6  cp  ibi  fint  rcs  mHltc.  ^pfc  cni 
iqnatii  cft  idcptitas  e^liata  eft  ttelligcntia  -z  iquatum 
pfideraf  ipfc  gp  fua  ideptitas  fpoliata  eft  ftbijpfi  eft  itel/ 
lectii  a  fcipfo^-z  fqua  tii  pfidcraf  ipfe  g>  ipfccft  fibi  idepti 
tasfpoliataeftappbenfozftclUgens  feipfu;.  3intellcctU5 
.n  appbenfu5-zfcitu  itclUgibilceftidcui^gdditas  fpolta 
ta  cft  aUcui:^  f  teUigens  appbefoz  fcies  cft  rd  aii''  eft  gd/ 
ditas  q  fpoUata  cft  aUcui.ilo  eft  at  oc  pdonc  bui^^rci  vt 
fit  ipfu;  vel  aUud  a  fe.f5  aUgd  abfo^:aUgd  ^o  abfo'  coius 
cft  $  ipfu;  vel  aUud.pm''  igif  f?  pfideratione  tua  q6  cft 
ci  gdditas  rei  fpoUate  cft  appbenfoz  itcllectoz.S5  ftn  c6 
fidcrationetuaQ^fuagdditas  fpoliatacftaUcuieft  ftelle 
ctu  appbenfu;:^  15  eft  rc8ipfcmet.igit  ipfc  cft  inteUectoi 
appbenfo2.co  g?  fua  gdditae  fpoliata  cft  rci  q  eft  ipfcmet 
«  eft  iteUectii  eo  g>  lUa  gdditas  fpoUata  cft  rcsqeftipfe/ 
jri-  />w^''"ct-'^"i'JtaUquatuliico^itaucrit.fcietg3  itellcctoz  tn/ 
tmitftcUs.g;  b  fnuitio  no  oatitclUgig7iU6  fitaUudvel 
iU6.  Sicut  id  q6  moucf ^qpuis  inuat  moues.r?  ipfa  tii  in  • 
ntiitio  no  facit  ocbcrc  iUud  ce  aUud  vel  ip5.f;  aU^^modue 
iquifitiotB  f adt  Dcbcrc  I3.miifcftii  eft  a  t  abfurdii  ecvt  id 
q6  moucf  fit  pncipiu  fui  mot^^tali  maifcftatoc  q  ignozat 
natr.@5a#9rif  augmetatoczidcircono  fitit  ipoiTibiUs 
maittsiftiagiaregiin  rebWetaU^dqdmoueret  fe  vfc^ 


ad  tps  ilU''^  moftrauit  13  ee  f  potc.S»;  imaginatio  De  boc 
gjaUgdmouef -zmouetno  facit  ocberc  vtid  qd  mouct 
facit  motozc  efl^eabfcB  ?d6nccfrendiiiUid  vel  aUiid.  vel 
moto:  faciatDcbcrc  vt  id  q6  mouef  ab  co  fit  abfcp  pdi/ 
ti6c  eendi  aU6  vel  iU6.Sirr  relb;:  cognofcif jenitasjiaijL 
gd  no  gp  ipa5  ppone  -z  rtbne  in  itcUii  pofita.Scimi;8.n. 
ccrtifl^imc  nos  brc  i^itc  q  itelligim^^rcs  i  'itm  q  \te\^'^i 
mus  bac  i^mte  i  cft  eade  \?tus  ■z  ftc  i^^fae^idi  rtclUget  fe'  1 
ipfas^-zaUa^tusitelUgitB.-zficcriitinnobis  tjue  virca.j 
vna  q  itclUgit  rcs^-z  aUa  q  itcltigim^ipa;  i^tute  -:  pcatcna 
bif  i^bii  vfcp  in  ifin  itii:ci:crii  t  in  nobis  vircs  iftnitc  i  effc 
ctu  q  ftclUgtit  rc6.3d  igif  claruitg?  ipfa5  receiteUectainl 
no  facit  ocbere  ipfa;  iieWtCMi  ee  ab  aliquo:q6  fit  aliud  a  I 
fe^-z  E  boc  ct  m6liraf  g?  itellecto:  lio  facit  ocbere  le  ee  i/ 
tctlectozeattcrfrci.Oeataquogdditasfpoliataiuenif  £< 
eft  iteUigcs:^  ois  gdditasfpoliata  q  appbedif  a  fe  vtab 
aUo  e  iteUecta.eo  g»  ^  gdditas  cft  itetligcne  fcipfa^  i  ipa 
a  feipfa  cft  ct  inteUccta  i  ab  of  gdditatc  fpoliata  q  oft  ab 
ca.3fa  igf  itcllcjcifti  g>  ip5  ce  itctUgetc  i  itclf^no  facit:ne/ 
cciTario  ee  duo  in  eflren"  ncc  in  refpcu  ct:q:  noacgrif  bis 
ouob^^nifi  rcfpect':^)  gdditas  fua  g  fcipfo5  fpoUata  cft  fi/ 
bijpfi^t  co  g;  fua  gddttae  i  fua  eflTen^  fpoUata  cft  ftbi^pfi: 
f5  bcceft  pozitas  i  pofteriozitas  in  ozdinatioeitcntionii. 
3ntcntio.n.q  qrif  maifefta  cft^-zvna  fineoiuifioc.^a  igf 
patuitgjfuiieiTeitcltigcnte^titclljnofacit  oebere  ciic 
multitudines  in  eo  vllo  mo:no  pot  at  ec  vt  neceflfc  cfie  {/ 
tcttigatrc6grcs.Si.ii.ficc(Tct:tiice(1cntieei''?ftituercf 
ejreogjitclUgcrctaficci^pfti^ficrctq:  rcb'':i  eiTetg>li 
n  6  elTent  rcs  cxtrt  fece  no  efi^et  cu  bac  cifponct  eet  et  ot« 
fp6^n6^ueniretfibie;:feipfo:r5C)caUoafe:atuc;abalio 
a  fc  fterct  ipzeiTio  in  ip5.radicC8  at  q  pmiftc  fiit:oeftruunt 
boc:^  gcgdc  fitcbuic.(QrS5  q:  i$^  c  pncipiii  ois  ce:  tuc 
itctligitci:  feipfo  idcuiipeeftpn'*:':^?  ipfeeftpn^^eop  q 
funr  pfecta  in  fingnlaritate  fua^teo:^  q  funtgnata  cozru 
ptibiUa  f 5  fuas  fpcs  vno  mo:^  H  fua  idiuidua  alio*.  Tlo 

potatccvtipfefit  iteltccfoziftopvario^cii  fua  varia» 

tioe  f  5  q6  funt  variabilia  itetlecm  tcpo:ali  idiuiduali.r5 

aUom6que5oiidiniu8.116.n.p6tcnevtipfealiqnitelli/ 

gqt  ftcUcctu  tgaliqdaejccis  cctaU^qn  itcUigatitellcctu 

tpaUqda  cj:  eis  n6  efle:q:  tuc  vnicuicg  iftoj:  ouo:p  cflTct 

fojma  itelUgibiUs  Efe.Tlulla.n.Dua|:fo:ma;:  remanet 

cii  z^Xiic  igif  nccciTeeflie  eflfet  variabiUs  centie.  3te5  fl 

co:ruptibtUa  n6  iteUigunf  nifi  f  5  gdditate  fpoUata  1  fs 

qp  fcgf  ca  idp  q6  no  idiuiduanf:tucn6  iteUigunf  ^  g» 

funtco:ruptibilia.Cu.n.apf)bendunff5g7c6(nifcetm(i 

terie  -zaccntib^^inacz  tgi-z  idiuidualitati;tiicn6  funtitel  .n.^ 

Icctaf5fcnfatavclimagfata.nosatiaoiidimu8inatt)8  orf^f^ii^"^^'^  ^*H'fJj^ 


ficattribHcrcaUq9C):mula'8acti6ib'cig?eft ncceifecf  uoi' 
cft  ci  ipfco  fic  ct  attribucrc  ei  multa  e>;  modie  itelUgcdt.  f  ^'^' 
J&5  ncceflii:  cc  no  iteUigit  gcgd  eft:nifi  \\x:i  t\x  cii  boc  no 
oecftei  aliq6  fingiilarc.t  io  no  Decfteiq6minimiieftin 
ccits -z  f  tcrra^-z  13  c  Dc  mirabilib^q^  no  pot  imogiare  nifi 
g  fuerit  fubtit  igcni).&5  qiiofitt3:r6  Xy  cqz.n.ibe  fetptnj; 
itcltigit -z  gj  ipc  c  pn""  oie  q6  eft  vticg  itelUgit  pn*eof  q 
funtabco.-zgcgd  nafcif  ab  cis  'z  g?  gcgdeft  ct  rcbiie  oio 
cft  ncceftariu  efl^c  ppeu^-z  ia  oiidim^l^.igif  iftccacrcd»' 
ccnf  adcaq^ucniutcveisquoufc^jpuenidt  cf.  eis  res 
gtiaitares.Cuio.n.pmus  nouitcaB:tq  ptfncnt  ftibeis: 
tuc  ct  nouit  nccciTarioid  od  q6  reducunf  t  ^  q  ftit  iter 
ca^-z  quoties  reducunf  .^mpo'  cft.n.vtfciat  illa  -z  ncfciat 
ifta.cftigif  appbcdcsrcsgticulareeiquatu  funt  vtc6.f. 
iquatfi  bnt^petatcs.&  i  aut  oppzopaf  cis  idiiuduu  boc 
erit  refpectu  ti^is  aliaii''  vel  otfponis  oU'cui^£»i  foaccir 

flutc    Tl  4 


piat  illa&ifpo  ciijjpetaQbusfuis.eritctin  ozdinccor:f5 
abftrabct  0  pndpus  cuiiifcg  cor  .f.fua  fpcs  a  fuis  indiui' 
duis.vitabftrijbct  arcb'  fdiuidualibU6.3faaiit  oijcim' 
3»  fic  abftrabi.^a  ponit  idiuiduis  oefcriptionc  ijppetati 
coe  j3p;ia.Si  aitffttcrit  illa  fpcs  ficvt  ct  apud  iteifs  fit 
idiiuduij  crit  tiic  itellcctui  via  ad  illud  Defcriptu:'Z  15  cft 
idUiiduii  q6  eit  vna  in  fua  fpc  cui  no  cft  altc|::ficut  fol.\?. 
gfa.vt  iupicer.Si  ^o  fiicrit  fpcs  oilatata  in  idiuiduis^tiic 
no  crit  via  itcUcctui  ad  oefcriptione  alicui'^  fui  indtuidui 
jb  nifi  pu6  Dcfignct  ei:ficut  ia  nofti.C^caibo  /git  -z  oica 
Qjfitu  fcircsmotusoiujcclefUu^fciresctocni  cclipfisi 
oe5  applicaoonc  i  oifiiictionc  q  eftet  P;  modii  vlej.  Jta 
of  es  oe  aliq  eclipfi  g?  pofl  tps  n\otU9  g  crt  oe  tali  ad  ta/ 
lexrit  feptctrionalis  oimidialis:'Z  g?  luna  oifccdcs  ab  ea 
venictadoppofitionctalc:ig?iterbanc  i  alia  ecltpftm 
pfltcm  pteriia  vel  ftitura  crit  tin  tzie:x  fifr  fcires  q  eft  oi 
fpo  itcr  alias  ouas  ccUpfes^ita  q)  no  erit  aligd  oc  bis  qne 
fflcadut  bis  ecUpfib'';  q6  tu  nefcias:  fed  tu  fcircs  b  vKtcr 
p.n.itentio  pot  oicioc  muliis  ccUpfiibHs^q:  vniufcuiuf<B 
cap  oifpo  ck  d  Difpo:tu  fo  fcies  aUq  roncg?  illa  ccUpfis 
no  eft  nifi  vna  tin:fed  15  no  remouct  vlitatc  fi  memo:  cs 
eo;r  q  pdijamus.Ssciioi  15  foztaitc  no  poteris  iudicare 
mo  B  B  ec  bac  eclipfim:  vel  no  eflc  nifi  fcicris  fingularis 
.f.vidcdo  mottis  fcnfibilh  ?  kierie  ^tu  tEis  cft  iter  bac 
ccUpfim  vifam  i  illa.fed  tti  no  e(t  15  te  fcirc  qp  oc  motib'' 
cft  vnus  motus:cui«s  oifpo  cll  taUs  qle  m  vidifii:^  q>  u 
rcr  itla  z  eclipfim  tale  cft  tm  tEis.B  aut  tu  potcs  fcire  boc 
mo  fdcdtfs  in  tu  no  fdcs  illud  ca  boza  qua  oubitabis  oe 
co:an  iltcfint  an  no:f5  05  vtia  acquifiiii  fit  tibievifu5  ali 
quid  alTTgnatii  ei  Eqd  fcias  oifponc  iltius  cclipfis.  <5i  at 
ncgaueritaUgs  15  vocarf  cognitioncj  gticutaris  mo  vli: 
no  pteda  cit  co:nra.n.intctio  niic  alia  cftab  B.f  facicdu$ 
cognofcere  quo  res  gticutarcs  fdmi  1  app:ebendun  t  ts 
U  fcia  1 9pp:cbefionc:g;  q  easvariaE'  fcics:-;  quomo  fdii/ 
nir  fcia  -r  appbenfionc:^  p  cas  no  varian  t  fciens.Zu.n. 
fi  fdres  oc  ecUpfi  quomo  iuenif :  t  tu  c(Te9  fcme:^  fccto 
t^a  tibi  fcia  no  oc  ex^i^fi  abfotuta:fcd  oe  oi  ccUpfi  q  fit: 
1  tii  ce  itll  cclipfilm  -:  no  elTe  no  variarct  in  te  aligd.JTua 
enim  fda  tn  ouabus  oifponibus  elTet  cadc.f.Q7  eciipfis  q 
cft  cu  taU^basppzietatibus^elTet  poft  talem  cctipfim:  vel 
poftcfTcfoU3talitcrinarictC'Ztatinumcro:i  qp  cet  poft 
talcm  ecUpfim  %  qd  poft  ea  cfTet  talis:-:  15  fnia  ciTct  in  tz 
cena.r.cp  cfTct  antc  illa  ecUpfim  -z  cii  ilta  -z  poft  itta.Si  a  t 
itcrpofito  tge  i  15  cognofceres  g?  in  15  iftati  15  eclipfis  no 
eftfcd  in  at£:ttlc  no  rcmaneret  illa  ma  fcia  q  tiic  cft :  fed 
ficretaUa  fda:'Z  cflct  qfi  variario  qua  pfignauim'':^:  n5 
pot  cfTc  vt  in  bow  qua  rcmoue  t  ccUpfis  fis  f  5  boc  g^  fui* 
ftianteremoiionc^tboccftq:  cs  tcaUe-zmoiictancue, 
pmus  f  0  q  no  fut>eft  tpi  ncc  eius  iudicio  mulio  remotioi 
cftab  boc  vifpfeiudicctin  bociBC  vetin  ittofjgjcctip' 
neeftiniUo.ifmgiiudidiioeca  cftnouil  vel  cognitio 
noua.^cias  et  gj  tu  no  guenifK  ad  fciam  ccUpfium  par' 
Hcularium  nifi  g  boc  q>  copzebcndifti  0^3  cap  ca?;  -z  gj 
c6p:ebendiftigcgd  eft  in  cclo  oc  motibu6:poftqp  ailt  cot 
p:ebendifti  omnes  cas  t  e(Te  ca  j:  mouifti  te  ad  oia  cata. 
«QJ  TI08  aijt  adtHic  a  capite  raiolHcmus  F?  cii  additionc 
ejcplanatiois  vi  icias  quotno  ocus  fcil  abritia:  1  idc  fcies 
quomo  pmu8  fcit  pn^  oium  reir:^  g?  vna  eap  cft  ^ncipiii 
alterius  rei:-:  itla  altera  pndpium  altcrius  vet  alio;^:^  q> 
ea?! oifpo  1  motus funt talee.-zg? ej: cis  nafcit  talc  vfcp 
ad  nouifltmilpoftqd  no  fcquit  aliiid  f  5  o:dincm  quico/ 
mitaf  illud  nouiflfimum  f  m  pofterio:itate  1  p:io:jtatc  t 
bc  res  fun  t  ctaues  oc  abfcntia. 
CCCaplm.  VILjbc  coparaiione  intcltccio;:  ad  ipfu5  -z  oc 
oftefideg^eiu^j^petateoaffirmanucznegaiiucnofact/ 


Capi, 


unt  Debcrc  cfTc  in  ftia  eflentfa  multittfdfnc:'r  Q?ilUeftpul 
cb:itudo  mapai-z  gto:ia  aUiflima  -z  collaudatio  ifinita:t 
Dcoifcerncda  oifpone  oeiectaoois  inietl^itis. 
"wSiQj^rt.  bcc  05tcfcireg7cijp:imus  or  itelti/    3 
T»«  genriaioi^ftn  itcntione  fimpUce  qua 

^^*  noftiinUbzooeaia.^pfe.iviielUgit  rcefimul 
ita:  vtp  cas  no  muttiplicet  in  fua  fuba.ncc  vt 
imagfnemr  ccrnmdo  fue  cen  lie  cfle  B  q>  ipfe 
imaginetcas:  fedg^iiuunt  fo:mc  co:pabeo  intcUecte. 
vndcipfeapiio:  cftadboc  vi  fit  intetligcntia^ipfe  fop 
mc  flucntCB  a  fua  inielligibilitate  1  q>  ipfe  intelUgit  fcip/ 
fus:^  gj  ipfe  cftpndpiu  ois  qd  eft.  £t  fcias  g?  iietio  itelle 
ctaaliqiifumit  ocrcqeft:ficui7Cingitciino6  fumimua 
Dc  celo  p  pfideratione  x  fen  fum  fo:ma  cius  iicllcctam  1 
aUqtifo:maintellecianon  fumituroe  bisque  funi:fed 
ecouerfo:  ficutdi  nos  itcUigimus  fo:ma  ariificiatequa 
adinucnimu6.:'ZOcindefo:maillainietlecia  mouet  nf9 
mcb:a  ad  boc  vt  fit  in  ope:igit  no  q:  fijit  ipfa:Deidc  nos 
intelle]Cimu6eam;fedq:itelle):imu6:fititipfa.2ati8^t 
cft  coparatio  ois  qd  eft  ad  pmu  qui  eft  necefic  efle^q:  in/ 
tctUgit  fua  eflcn  tia  t  gcgd  facit  Dcbcre  effe  fua  c(Tcnria;i 
fdtquomobonita6fitinoiq6cft.@cquitgfuafo:ma$ 
itetlecia  fo:maeo^q  liintf5o:dincintellectii  apudeii: 
non  op  Itnt  fequcntcs:queadmodum  \\vfi  fcquit  luddtim 
•zcalefaciiocalidii^fedqzeftfdcnsquaUiercft  o:do  bo/ 
nicatie  in  cflc:cifn  c^  eocft;'^  g»  ab  ifta  fcien  tia  fiuit  ce  fm 
ozdincm  que  inteUigit.f.o:dinc  rcctum:'Z  qin  ipfc  oiligit 
feipfum  quicft  pncipium  loiius  ozdinis  boniiaris  inqua/ 
tum  ipfe  eft  fic  fii:ideo  op  o:do  boniiatis  cft  oilectus  ab 
eoacciTtalhfs  nomouci  adciioitccrione.^pfc.n.non  po 
rimrabco  nccpcupifcitatiquidnecinquirii:^  igf  eft  vo/ 
luntas  dus  c}ue  cft  c^  iQfecrionis  t  imunis  a  oefiderK» 
1  ab anguftia  iniclUgcndiaUgd.  <r*ncmo  aiit putetg»  jg 
q:  intcUecta  apttd  cri  btit  fo:ma6  %  mutritudine:  io  mul/ 
timdo  fo:maf  quas  intclligii  fini  pars  fuc  cflientic.  Tla 
quomo  elTet  15  cii  ipfc  fint  poft  fua  e(Tcntia:g>.n.ipfc  iicl/ 
Ugil  fU3  cfleniiam  p  ful  cfTentia  iiclligit:i  g  K  itelUgit  gc/ 
quidcftpoftipfitm.l5igif  q6intclligit  fuacentiaca  cfl 
itctUgedi  id  qd  cft  poft  fuaecntia.Suti  igif  itelUgi  cius: 
q6  cft  poft  fm  cflcnria  catii  eft  cius  q>  ipfc  in  teltigit  fuaj 
e(Tenti3:$ui6  intellccta  q  funi  poft  fua  eflentia  no  funt  v 
tcltcctaeiusnififmmodiiintelkctop  intclUgilnle  non 
aialc  ^  g>  no  eft  co;r  ad  ipfum  nifi  retb  pncipij  .f.  feciidus 
9)  cj:  eo  eft  no  in  co.fcd  rcrcnes  funtf  m  o:dine.Qin  aUa 
c;:cis  funt  onteaUarcpuia  fint  fimul:q:  nec  pceduni  nec 
fcquunf  tcin  t|jc:igif  noeftin  copmuiatio  in  itellcciis: 
TlecputctaUg6g^relatiointclligibili6adea  fit  rclatio 
adca;Pm  g>  inucnt'unf:alioquin  oc  pndptTi  cgcrci  fozma 
1  ma.ibe  ma.n.ilUus  fomtccft  vt  itettigaf  fm  oifponej 
aUqua.f.cwpoUarioni8  vel  altcrinB  modi:od  13  vi  ipfein/ 
tcUectusfitincffcctu.fedr?rclatiociuoadilla  eft  tquat 
tuipfa  funtin  Difponcicellccta.Siaiit  I5eetinquatu  cft 
eflecojzinfingularibue^aicnirctiiicgjipfe  no  itcUigc/ 
rctnffi  qiJ  iuenif  in  vnaciuacp  bo:a.  ITcc intcLUgerct oc 
eisqd  puatiicfTeiDecis  in  fingularibus  nifi  poft^  cct;-: 
ita  no  itctUgcret  oc.feipfo  q6  cft pncipiii  illiiis  rci  Pm  0:/ 
din^  fuii  nifi  cii  ftcret  pncipiii.i  fic  no  itelUgerct  fua  cen/ 
riam:q:  n  a  fuc  cfTcn  lic  cft  vi  fl  uac  ab  co  gcquid  cft  1  fuc? 
app:ebefio  oc  ipfie  eft  inqiia  tii  n  S  co:p  cft  g»  funi  fic.  vn/ 
de  05  vt  fit  ct  appbendcne  attcy  :cpui6  no  ftt.igif  fci^e  oi 
utnii  crit  c6p:cbcnde6  id  q6  ia  cft;i  qi3  po(Tibilc  cft  cfl^e: 
cuius  rctbad  ipfa  erilinqnatum  fHnlintcllccia  no  iqua/ 
tum  funiin  fingutaribus.rcmanfii  igif  pftdcrarc  oifpo/ 
fiiionem  cffendi  itctlccta.f.an  fint  in  efTcn  ria  p:imi:  ficur 
comitariaqfequunfcii;anntei6fuiicereparatiiabciu0 


0cmi 

CCTtfa:-:  ab  eenria  aUcriue  ptcr  fe,fiicnt  fo:ma  fcpata  f m 
okJuic  polita  in  onfote  Deitatis:an  fin  t  i.itelljgctia  vtin 
aiaivtciipm''  itelUgit  bac  fojmd  ocfcribot  in  qlib?  cap: 
t  tiic  tlla  iteUigc'tia  vcl  aia  eet  qfi  fuBj  illi  fof  iteUcctc:-! 
eet  iteUecta  iqultii  c  in  aliq  iilai^ii  cet  iteUccta  a  p  iqua 
tiicftc;:co.£titcUigcrctpm''oefcipfo:q6  cft  pn"*ciu6. 
fccvniuerfitateigif  iteUcctojrgddacfl:  iteUectti  cuius 
pm^eft  pn"  nullo  mediate:f5  fluiteeci^ab  co  pncipalr: 
«gddl  eft  in  tcUmraii''  pm''  cft  pn""  aUquo  mcdiate:-:  cc 
d'  Hait  ab  eo  fc6ar;o:'Z  fitr  eft  oifpo  oecc  iUo;:  iteUccto/ 
r&qpuis  cnieopip:elTio  fitin  vna  reeo?::tnqd3  ftit  pus: 
cqdl  poftcri''  fm  oxdine  cae  i  csitt.CCi  aiitiUa  ipjcfla  in 
illa  rc  fucrij  oc  itcUcctts  pncipathtiic  illa  eriit  ocvniucr 
fitatc  eof  :q^  pm^^itcUqcit  ful  ccntil  ec  pn"':-:  ita  aduc' 
Itis  cop  erit  ab  co  no  f  m  gp  oicim^^.f.cu  iteUigit  bonltatc 
(l^ti  diita  vt  fuii  itcUigerc  bonitatc  fit  cl  cetvt  1^5  ce 
fit  ipfu5  iteUigere  bonitate.B  cni  eet  qfi  oicercm''^?  ga 
itcUcjritca  iteUigftc3:vl'qifuntabco  funtabeo.Siaiit 
pofuerit  b  iteUect:.  ce  pte  fucecntie  ptiget  ipfiun  mnlti' 
plicariiSi^o  pofuerint  ea  fcquetia  ful  eentil  accidit  fuc 
eentieg?  ejc  Etceo:jr  no  fit  necc  eepp  af^Ucatione  fuiad 
potc  ee.0i  ^o  pofucrit  ea  feparata  ab  oi  eentia  icidct  in 
idcae  ptbnicas.Si  "io  pofucriteaec  itclUgctiaaUq  acci 
dct  ct  icoucnies  q6  oi^mPan.Os  igit  vt  fludcae  euadc/ 
re  ab  bac  ijifilitudie:':  caueas  ne  mltipUces  ci"*  ccn^5;ncc 
curcs  Rci''  ccn"accipiat  cualiq  relbnead  pofe  cc':f5  fif/ 
qultii  cft  fua  ccntia.©cia8  eigp  mudus  oiuin''  eft  valde 
imefus:':  fcias  g?  ofia  c  itcr  flucrc  ab  aUq  fo:ml:au''  nS 
eft  vtiteUigat ::  iter  fluef  ab  aUq  fojml  iteUectl  iqulti» 
e  itcllecta  tm:abfc^  additioe  aUq .  £t  fcias  q?  ipe  itclUgit 
fulecn^J  cc  pn^flujc^^ois  itcUci  i^'"^  itcU;  cltfcfic  iteUc 
latl^lecntilecpn^^flujc^^oisentis^iquatii  ccns  cltii.': 
(ludepfiderare  radiccs  oatas  ■:  oldas^tapiet  tibi  q6  05 
OBiri.*Pam''  igit  iteUigitfulccntiatojdinatione  bont. 
tatisqeftinoi^^^qiioeft^igttiUaotdinatioob  13  q>  ipfe 
itelUgit  cl  fluit:':  fit:':  c(i:i  q6  fcit  ficri:':  modus  ficdi  cj: 
fuis  ouob''  ^ncipt^s  ebonitas  no  rcfngicda  fcquce  bonii 
latccenticpncunj^^^ei^^EfcctionKco  gp  fut  oclcctabiUa 
Vtracp  B  feipfa:i6  ip5  e  voUtii:f5  voUtii  pmi  no  cft  f  mvo 
Utunf5;itavtincoq6ce):eofitciitetio.©5tu  ia  nofti 
oeftnictionc  b'':':  adbuc  fcics:q:  cft  voles  f  5  modii  vola 
tatl  itelUgibifpure:':  vita  ci'' c  B  cadc  ct:vita.n  .q  e  apud 
nos  pficit  appbefioctacrioeq  emotiovcnietib^^eicoua» 
b''  oiuerfts  virib^^Xcrtu  e  aut  cc  aia^  appbedcn  tc:gj  Vo 
ipe  itcUigit  oc:cl  c  ois:-:  ipe  e  pn"'  fue  acti6is:q6  eft  oare 
ec  oi.igit  vna  itetio  oe  ilb  e  appbefio  vic  oldi  cLvnde 
vitiei''  no  cft  cges  ouab''  virib^^ad  13  gficiat  ouab^^viri* 
bU9:ncc  vita  ci''  caUa  a  fcia  ci'':^:  15  totii  cftetp  fua  ccn/ 
til:':  it  q:  fo:"  itcUccta  q  fit  i  nob  cl  c  fo:'  adiucte  artif i 
ciarfi  ip5cc  d''  ect  fuflficics  adcendii  illl  fozmlartifida» 
le.f.fifoz'ccntin cffecm  pn"eo:p:q:p ipfc fiit foi^^^tuc itcl 
leaii  ap6  nos  eet  jp5  po(Tc:f5  no  e  ita.lll  fuii  ee  no  c  fuf/ 
ficie6adB:f5egetvoUitatcnouiter^ucnicnte  ej:  'itate 
6fidcratiua  pp  qs  ouas  fitmouet  i^tus  moriua:q  mouct 
ncruos  ■:  mebia  iftfaUa:-:  oeidc  mouct  inftfa  ejctrinfeca 
1  ad  vUimii  mouet  ma5:vfi  ce  ipfi''  fo:'  iteUecte  no  e  ip5 
pofTc  nec  voUitas.Ss  foJtafle  m  nob  c  poflc  ap6  pn^^mo 
ues:':  13  fo:'  eftmouens  pn"'  po":-:  io  eft  motoi  motoas: 
vn  voliitas  dP  q  cft  nece  cc  no  cft  aUera  in  ecnria  ab  ci'' 
fcia:nec  eft  altcra  ab  co  q6  itelfr  oc  ci"^  fcia.31  igit  ofidi/ 
musgifciaqeeieipfaeadevoliitasqeftei^^zfitV  onfu5 
e  q6  ^(Te:q6  ceic  ip5  ful  cen^^ce  itelUgeteoc  taU  iteUU 
geftpn^^oiu^nofumpt^^cj^oi^fsepn^^ful  centil  non 
enxctls  ce  rci;':  13  volutas  f  m  modii  q  ccrriftcouimus 
tiujfno  cernficat  ei^  itetione  flucdieflc  ab  ea:vt  ipa  ftt 


Qeptitnnm       *'* 

aUudabipc  flucrecfl  t^amctUDalitas.lloeautilofte/ 

dim''  oe  liliaiitatc  qda:q:p  fi  mcminerie^fdes  cp  b  voUi 

tas  cft  ipa  UbnUfas::  cuccrt''  fiierie  gj  p^^petas  oe  necc 

eecft|qi e:t  qi  eens.iocics  oeidcg»  6  alije jJpetatibus; 

qdlfiitigb^^irctioccecii  relbnctqdlfiit  13  cc  ctinegd/ 

ne.TluUaatba^pouayfacitinfuaeen^Dcbcreccmulti» 

tudine  vllo  mo  ncc  variationc.q  f  0  comijcta  fu  t  negoni 

fiitt3.©ig90i]ceritDepq6efuban6iteIUgat  nifi  BclTc 

nolC6ipa5eefuba5:aqnegafceifubo.Ciifo  of  vn^^no 

itcllr nifi  ip5 ec  negata  abeo  oifioncg  qgtitate  vcl  g  ot/ 

ctionc:-:  ncgata  ab  eo  comitcCii  f  0  of  itclUge^  t  itcirs  1 

itcUigce  no  itcUr  ccrte:nifi  q:  ipc  c  ille  g  c  fpoliafi  fc:i 

ncga  f  ab  eo  pmij:rio  mac:':  ci''  a|;^dicia  cCt  pfideraticc 

alicui^retbnis.&iaut  of  oe  eo  g?  c  pm^^no  itetthnifi  reto 

bc>ecadoe.£ufoofpotcsn6itclt'rpB:nifiq2neccefle 

retatiiadl5:vtidq605ceaU6afe:n6fitfenifipip5fni 

modii  que  pdijam'.Cii  It  of  vni'':^©  itctrr  nifi  13  cfl^c  ejc 

15  itctfu.f.vt  ncgcf  ma  ab  t'Uo:i  95  ipee  pn""  otfponis  to/ 

tius  tjonitarie^tgjipciteliigit  13:13  igifppo^^fiit  ej:  rcto/ 

nc  -:  ncgoncCu  f 0  of  Ubal  itetrr  qgtii  ad  blc  rctbnecn$ 

negHe;cutaddita  fitaUa  nego.f  q:  ipfc  no  itcdit  itctione 

fil?ypfi.Cii  f  0  of  bon"  no  itetthnifiq:  13  cfle  Ube?:  efta 

comtxrionc  dP  q6  c  in  po"  t  i  gfcctioc:':  13  e  ncgo^vf  fi  oi 

jccritQjfuiiceeftpn^^oiepfectionts  1  o:dinarioni6:t  B 

eftretb.Cu  igif  itctlcjccnnt^petatcspmi':  verifs  buc 

modi]:pfc6  n  iucnicf  oc  eie  aU^q  faciat  ocbcrc  ccin  ct'* 

centia  Etcs  ncc  multitudineaUq  mo.GTTlp  potautcflle 

pulcb:itudo  vrocco:  oio:nifi  cui'' gdditas  eft  itclligibiC 

para  bona  imunie  ab  oi  mo  igfcctiois:':  vna  oi  m6:igit 

nccc  cc  b5  pulcb:itudinc  1  Dcco:e  purii:':  ipfum  cft  pn" 

pulcbritudinis  ois  rei:pHlcb:itudo  aut  ois  rei :  ■:  fu''  Dc/ 

co:  eft  vt  fitqucadmodii  puen  it  ct'.Qua  to  maio::t'gitur 

cftpulcbritudoei^^^q^cftqueadmodiiosecg?  cft  nece: 

ois  eniputcb:itudo  1  pucnictia  cii  app:ebcdif  oiligiitur 

1  oelectat.Cuiu6  pn"  eft  fua  appjclxfio  vct  fcnfittilisvt 

imaginabit^vrcflimabif:  vet  putatiua:  vcl  intctligibiUe. 

&sqi  qgto  appbefo:  c  mag  app^cbcndes  icertioiiap* 

pKbefu5  cft  pulcbaue  x  noljiUue  in  feipo:':  io  g?  05  bf c 

Virt"  appbedce  fua  octcctario  tn  illo  e  maio::tiic  nccc  ce 

q6  c  (n  vlrimo  pfconie  1  putcbjitudis  1 6co:i6:co  gp  itel 

Ugitfcip5  m  taU  vttio  gfconis  1  putcb:imdis  -:  occoiie.t 

cu  Efectioc  itclUgcdi:':  cii  itelUgctia  itelUgeris  1  itclUge 

ti::  g>  vnii  funt  ccrri(Tt'me:i6  ipe  fuijpfi"  c  maj:im''  ama/ 

tot^tamatii:':  magl  octectle  1  oclectatu.Qrf»  oclcctario 

no  cft  nifi  appbefio  pucnictie:^  m  gp  cft  pucniee^vii  fen/ 

fibiUe  oelcctario  cft  fcnfibiUtae  pucnierie:':  itelUgibiU^ 

cft:  vt  itelUgaf pucnies."5a  igif  pm''  c  ej:ceUetio:  appbe/ 

fo:  cuc):ccltcrio:cappbcfi6cc):celleriori6  app^cbcnfi:! 

i6cc)ccclte'rio:oclcctato:ciicj:ccllctio:c  oelcctari6c  In 

e):cellett'o2ioclcctato:':l3eiqnibitppafei.beltitet6e8 

no  biit  aUa  noia  nifi  13.©5  gfge  refpuerit  13:inducat  atia 

fi  pt.Os  It  vt  fcia5  g>  appbefio  q  itelUgee  appbcdit  itel/ 

lcctii  fo:rio:  e  ^  appbcfio  q  fen  tice  appbcdit  fen  fatii:q: 

cftiteltbg  itcUigit-zappbeditgcgdpotfpoUariab  aliq 

1  muiari  rii  co:i  fu  idipfus:':  oppbe'dit  ilUid  inqultii  eft 

ipm:n6  id  q6  appet  oe  eo.Tlo  eft  autc  fic  fcnfue  fcnfato: 

igif  Dclcctatio  q  e  nob  oe  15  g>  itcUigim''  puenic's  maio: 

eft  qg  ca  q  fcnrim''  puenic6:itag?  no  cft  ppouojtcr  tltae. 

Cotigitaiit^ffappicbcdes  no  Dclectaf:in  q  op5  oete 

ctaripg  aliq  accntia^ficifirm''^©  oetectaf  ioutci  refpuit 

illud  Ep  aligd  q6  accidEt.ioifr  05  vt  fciae  nfam  ce  oifpo/ 

nc  oii  fum^^in  co:pc:no9  cn  iqpuie  nfc  vtutie  itetligibiUs 

fitacgfitafuapfccrioinctfcctu^notniucnim^^in  ipfa  re 

tfii  oclectationiequltiiccucnitipfirci^^^BfitEE  ipcdi/ 

metii  coigie.  J5i  fo  ej:ucrcmur  a  co^gc  ad  itcUigcdum 


nratn  eentia5:ita  vt  ipfa  fiat:itclligibile  cogfccndo:-:  fpc 
culado  C3  qiic  funt  ccrtiflTimett  vcras  pulcbjitudinesri; 
fa^^Delectabilia;':  fic  coiuncta  cu  ei&qucadmodii  coiun 
git  vnu  iteltm  cu  alio  itcUcctor.pfco  cem''  ttic  ficqyiiiei 
ntremus  oeiectationci Deco:c5 infinitii.Scd  nos  ofio 
dem^adbucocsbas  itetioncsplcniue.Sciasautg?  oc/ 
lectatiocuiuftpftutisplcnacftacgfitio  fueperfectJois: 
cidfenfuifenfatacouenietiaiiircvindictaifpcicofecu' 
tio:i  vnicuicp  rei  id  q5  e  ^pziii  i  ronaiiaicipfa?  fieri.  fo 
culu  itcUigibil  ein  cflfectu:igit  necc  ee  cft  intcUcctus  fiue 
IteUigatrfiue  no:^  oitectum:fiuc  Di[igit:fiue  non, 
CTfirpUctt  trac.Vin.cii  aujrilio  ociad  laudeci^.fcMX. 
tirCaptm.i.i5c^pjietatcactiuap:imipncipi). 

l|*l  manifcf^iicflnobgjvniuerfitaB 
*"  *  bs  pn'":^^  e(t  necc  ee  no  ^tentui 
I  fub  gfic:ncc  fub  oiff6ne:nec  lUbcft  ocmo/ 
'ftrationiteicEsciUtatisi  ^titatis:-:  gddi/ 
j  tatis^vbiiqiti  motusmec  eft  aiigd  fite. 
'  nccc6ican6:nec  priii:'Z  q>  cft  vnii  qui  f  tel 
ligif  multis  modis^co  q>  ips  e  no  oiuifibi/ 
lencc  in  gtes  in  efFectti:ncc  in  ptes  pone:nec  eftimatioe: 
ficut  otinuii:ncc  itellectn  qficentia  ei^fit  ppo"  ej:  itetio/ 
nib''  in  tcUigiTjilib''  oiucrfis  q:  gb^^uenit  vnii  coiunctu: 
T  q?  cftvnii  inquatii  no  cfl  coicas  ei  aUgd  vUo  mo  in  fuo 
ccqdcfteirtio  ge  bancvnitatecftipan-rcftetvnii^ga 
ip5  eft  pfectii  ei:^  q>  nibil  oceil  cfcqd  fpectet  ad  pfectio 
ne  fui.^a  at  crat  b  vn''^^  modis  oiccdi  vnti:  vnus  autej 
no  pf  ipfftnifi  m5  ncgatiuo:qj  no  ficvnus  q6  eft  {■cogib'' 
cotfnuationc  t  c6iunctione  vel  alio  b^:^  e(t  vnii  vnito/ 
te  q  cft  itetio  iuentida  occiTs  een  tie  vel  eentqs.  Ji  aute$ 
patuittibicp  bis  q  oca  ftit  in  fcictijs  nalib'^  )?tU8  cft  U 
finita  no  copata  q  cfl  pn^pmimot^iclaruit  tibi  g?  mot* 
circularisnofit  gnone  incoicantc^tidcpatuittibialio 
moqjpn^^cftcternueftipoftfSclaruittibi^  ncce  cffc 
U 15  cft  necc  ecoib''  fuis  modisr^  n6  pot  eeeiali^  oifpo 
ftttHra:q  no  crat:i  adbuc  ctpatiiit  tibi  q>  cS  q^tii  in  fe  eft 
facit  necio  ce  cdtii:q  fi  ftierit  fg  facit  ca  tii:nccio  ee  fp^fcd 
fi  tlla  fufficcret  tibi^fco  no  idigeree  bis  q  adbuc  oiifuri 
fum^^.Tlos  tii  adbuc  addcm*'  tibi  aUgd  ad  occtarationc 
bul^oicctce^il  tibinotii  eegjoeqd  cepitbjmaj^gjfiita 
cft:tiic  eius  q6  pus  n6  fiJit:-!  poftca  cft  ncno  oue  cac.fcs 
actitia  ■:  rcccptibilis^vcl  n6  crafcvcl  erant:fed  vcl  agcns 
cratnon  moucnstrecq^tibiUs  n6mouebatur:velerat 
age9:f5  no  crat  reccptibilis^vcl  crat  rcccptibil-fs  n6  erat 
agens.i^icem^^aiit  '^bii  gnaleaiiqg  icipiam''  Difcutcrc  b. 
fc5  g>  fi  oifponcs  fiicrit  in  fc  ff  c  ftierfit:-:  no  ftiit  factu  ali 
gd  aliquo  m6  q6  no  crat:tuc  ocbitii  f icdi  aligd  q:  eis:  vf 
nofiedi  erit^ficerat^tita  no  p6tce:vtaUgdicepilT5  fieri. 
5oi  aiit  icepit  ce  q&  no  ftiitmnc  ncceiTario  rcl  cepit  fieri 
ad  modti  ei'':cui''  ca  fit  fubito  no  ad  modii  cius.-qd  fit  f j 
^pinquitate  vcl  cl6gationefue  cae:vel  cepit  1^'eri  ad  mo 
dti  ei^^qd  fit  f  m  ^pingtatc  fue  cle  vel  elogationc.  ©ed 
pars  pma  nccio  eft  oe  15  cui''  iccptio  eft  pg  inccptionem 
cae:T  cii  ca:n6  poftea  vUo  m6.ioig  ca  pus  no  ftiit:-:  po/ 
ftea  eft  vet  pus  ftiit:-:  catii  e  poft  eam:fcquct  id  q6  oi^i/ 
rnus  pmo.fc5  oebcre  fieri  aligd  aliiid  p:eter  cam :  q6  fit 
pus:tfitca,ppinq.SiatDurarct  ree  p5.biicmodu:opoj 
terct  ttjc  vt  cac^tea  q  fiunt  ccnt  fuljito  i  ifinita  i  opo:te 
rcteaelTefit^BaiitfmgjnosalTignauim^^radicciudica 
te  oeftructionc  b<5:cft  qj  caeq  incipiut  no  fiunt  ocs  fiibi 
to:n6  pp  .ppinquitate  vel  elongcitione  cae  pme.  fKenat 
g  vt  iceptio  ei^^qd  fit  }2»enint  ad  ,ppinquio:c  vcl  tongin/ 
quioje  e)c  ei0:f5  boc  fit  p  motii.  3^5  ig(f  hut  motm  onte 
motii:i  ille  motus  pcrduj:it  caufas  ad  biic  motii,  Sunt 
fgitur  qfi  ouoptingcntioifinautc  redibitqo  itcrii  oc  tci 


€apVm  I. 


pojc:q6  cft  iter  illa  otio  3  cft:q  j  fi  iUnd  tps  no  implcuc  > 
rit  motus:tuc  ea  que  fiun t  ab  cis  ifinita  ertit  in  vno  ifti' 
tieo  gj  n6  pnt  ee  in  iftantib''  cotingcntib''':  pcurrcn  tib^r 
fedops  vnui  ce^pingus  in  ipfa  rcpoft  el6gatione:vel  15 
ginguspoftjjpinqtione-JtiicitUidinftansvelcritfinid 
pmi  motus  pducctisad aiiii  moms  velaUgd  attud.  !oi 
aut  fucrit  pducce  ad  aliii  motii  z  fecerit  ocbere  effctuc 
iltcmowsg  eft  qfi  ca  .ppinq  bui^^mot^crit  cotigesitlii. 
^ntetioatbui^^ptingetie  fatisitclligif  pcipuccii.non  fit 
polc  tps  ec  inter  ouos  mot'':-:  mot'^  no  eft  itcris.  ^as  enf 
patuit  ej:  nalibus  q>  tps  cofegf  motti^fs  tractarc  ocofte 
fionc  bui^facit  nos  fcirc  gj  mot' pccdit motii:ncc  tii  fa' 
cit  fcire:an  illc  mot^eft  ca  ficdi  biic  motii.3fa  igif  apcrte 
manifeftu  eft  gj  mot''  ri6  fit  poft(5  no  ftiit  nifi  pg  aUgd 
q6  erat:':  ilUid  q6  crat  no  ccpit  fieri  nifi  b  motii  cotingc 
te  iftu aUii  motii.  116 airoat gd  fuerit ilt6q6 erat ati$ 
15  ficret.f.an  ftiit  iterio  agctis:  vd  voliitas  vel  fcfa:vl  in* 
ftrumetii:vel  na  vcl  acquifitio  vnius  tBi6c6ueniettoji» 
actioni  $  alterius:  vel  acgfitio  pjcparationis  vel  aptitu/ 
dini8recipicnn3qn6crat:velappticorioimpmctieuiHC 
n6  crat:qiiociicp  cni  ftierit  fnti  ftcri  pedcbit  qc  motu:ncc 
potaUterclTcnifific.'(NCdcamusg  ad  oifcutiendii  15« 
Dicemus:gj  fica  agcet  receptibilieftierintin  fcipfie  fic: 
Vt  non  fit  cictio  vct  paftio  iter  itlas:tiic  neccffariii  erit:  vt 
iterucniatcoparatiointcritlas  oiias:q  facit  ocberc  cfte 
actionc  z  padionc.Scd  q|tii  ad  agente  eft  ficut  volutas 
que  facit  oebere  ce  actione:vcl  na  facics  ocberc  acrione 
velinftf  m  vcl  tps:q§tii  i^oad  recepttbile  cft:ficut  ai^tu 
do:q  n6  crat:f5  ^tii  ad  vtrac^cft^fic  appUcatio  vni^itop 
adaUcru.^aatmanifcftuefttotu  BecBBalique  motii. 
©ed  gj  agea  fit  t  no  rcccptibilc  vUo  mo  B  cft  ipofcjKio 
gp  receptibile:fic  oiidim^^^no  ftt  nil!  g  motii:g  b;  ptinua^ 
tionc:':  fic  mot^^eftante  motii.!Sc6o  qj  no  p6t  ee  vt  fiat 
q6  n  6  ftut  gn  pcedat  iUud  ee  rcccptibile  q6  eft  ma:euenl 
retenigjrcccptibileiacct^toeindefferet  aUud  reccpttV 
bile.Si  aiit  poncref gj  reccpribilc  eft:fed  agene  no  eft.tc 
fictagcns^tfe^f  illii  ficrig  com  biitemotii  ficutpjedijci 
mue:-:  etia  qj  pn"'oiu5  eft  ecnria  qua  nece  cft  ee:':  necd> 
fe  eeeft  fic  gj  gcgd  eft  ab  co.necius  eft  qgtii  adi;  16 :  aUo/ 
gn  ect  ei  oifpo  q  no  eraft':  fic  no  eet:nece(Te  cfle  ej:  oibue 
fuis  Etibus.©i  aiit  oifpo  q  fit  po'  fticrit  n6  in  ci^eentia: 
fedejcei''  eenril:ficut  gda  eoc  ponij  t  voliitatc:ttic  qo  oc 
15  gj  voliitas  fit  ab  ipfa  reftabit  odbuc.fan  fit  p  voliira» 
tc:an  pnlm:an  paliq6atiud  gcgdiltudfit.Quocuq^ot 
pofueris  oUgd  fieri:q6  no  erat: vet  pones  illud  fieri  i  fua 
ecntia:veln6  ficriin  fuo  eentia:federitaligdoifcretu  ob 
ecntia  eius:-:  remoncbit  adbuc  q6.©i  eni  ftt  in  eius  cert 
tia;tiic  ipfu5  cft  variabilc^CDanifcftii  out  fijerar  gj  ne/ 
cefTc  ee  b  fe  cft  nece  ee  cj:  oibus  fuis  grib^^.Cr^te  fi  fuc' 
rint  CU5  ea  q  fun  t  oifcreta  ob  eo:fuit  ipfc :  ficut  erat  anq| 
ficrcnt:':  nibil  accidit  ci  vUo  mo  q6  no  erat:f5  fucrit  ipfc 
itcuteratciinibitcratabco:tucn6eftnecefTe  oUgd  cfte 
abco^fedcritDifp^^^rceficutcrat^vii  necciToriii  eft  co> 
gnofcere  nccetTitateccndiab  eo:an  eUgef  ce  ab  co  fiierit 
potius  pp  aligd  q6  eet  mediit:q6  n6  erat:cii  erat  pue  no 
ee^^ceflatioabactioneci^^oifpo^an  bocno  fiicrit  aligd 
q6  cet  ejc  eu:Tlo6  aiit  logmur  niic  oe  iceprionc  ci*'  q6  fit 
abeonullomediate^anfitaligdq^ccpit^jper  Utud  ce/ 
pit  z""  ficut  Diit  Dc  votutate  t  voUto.  '^lntetlcctus  aute  j 
purus':  vcrus  tcftaf  ^eentia  vno  fi  ficeratontccu^  no 
crat  ob  co  oLigd  mo  etii  efl^ct  fic  qc  oibus  ftise  partibus: 
pjofecto  mo  et  n6  ect  ab  eo  oligd.Si  ai  mo  factii  eft  vt 
iit  ob  ea  atigdittic  iom  ^Jtiiigit  i  ce'ntia  illo  itetio  vel  vo/ 
lutasvctnavelpofle:velaptimdovetaligdatiudbi0fi/ 
tnile  q6  no  erot.  Qui  m  negauerit  15  ia  oifcefTit  a  v^ro 


IRoni 

fntelUcm  lengtta.fcd  redit  ad  iilii  ppzia  mtcntibncrqtn 
qd  porceft  efk  vel  no  ce  no  ejrtt  ad  cffectuaicc  fit  clectto 
oe  eo:  vt  fit  potius  ce  vel  tto  ce  abfcp  iductozcvcl  vtilita/ 
tc  vcl  alio  b9.igit  nccceflvt  fiot  altgd  in  bac  eentia  quc 
facit  oebcre  ce  poti^^cii  ipfa  (itagcna.  Sin  aittc  copatio 
ciU9  ad  ilUtd  potcerit:fi'cuteratatt:qzfi  no  ptigcritej  ali 
qua  cogatio  adbitc  cet  rcs  fm  fua  oifpone  z  poiTibiiitas 
eet  pitra  poffibilitas  fm  fud  oifpone.Cu  aiit  ^tigit  ci  c6 
paratio:tiicia5c6tingiteialigd;incceeftvtc6tingatfue 
eetitic-zin  fuacentia.iSicnifticritcr  fuascentism  reda/ 
bit  adbttc  q6:i  no  crit  illa  c^gatio  qfita.  ^ngrem''  cnim 
coparationcquefacitocberceegcgd  efte?ftta  centiatti 
P2iuf($ no  fuit totii  fimul q(i  fit  vna  coUectio:'z  oif^-tone 
qeratante:ctin6facct^tee  altgd:aliogn  e;:cipcmu8  oe 
collccfionealigd.fvoluntate^tojcofidcrareoifp^ncm 
eius:q6ell  poil  illiid:fed  boc  cft  abfurdij  .igit  q»  fi  t  a  p:i/ 
mo  f  m  bacoictionecftin  fua  centia:t  boccfb  abfurditj: 
quoenf  potecivtin  eentia  cius  fiataligd  ta  quo  fiet.^a 
■iitmanifeftiifiicratqjnecccegfevniiftvri  necefTc  cfl 
Vt  gcgd  cepit;fit  ab  eo:erit  igit  qd  no  crit  coparar  io  quc/ 
Kta.  Hos  autetn  non  qucrimue  nift  comparationc  que 
facitncceiTario  pmii  pofe  Cfire  ad  effccnunec  facit  ocbe 
realiudce.ibictii  e(t  oiit  q^ncccce  vniicfl^g^fi  fitcritab 
alio.-tiicilludcflcapma^tadbucreflabit  qd.oeide  qiio 
poteftec:vt  in  nicbo  fit  boja  cefTandit  bo:a  incboandi: 
«inquoeritbozaoiuerfaabboja.cn^te  poft^  oflefu; 
cft  ^  qz  aliq  oifpo  ptingit  pncipio:tiic  no  pot  ee  quin  id 
q6fitfiatapttK>  vclpernS;  vel  pintctionetnillo  cjcvo 
htntatc  vel  g  voltitatcpoflqs  no  cft  p  violetia:nc(^  con 
tingcs.Si  autc  fiierit  g  nam  tiic  variata  eft  na.Si  vero 
fucrit  B  tntentionetiic  variata  cft  intctio.  ©cd  fi  flicrit 
pervoliitateponamueiUaficriinillovel  ee  oifcrctam 
«biUo.f5edDico3»aut  voluntaeeflipfum  faccrcefTc: 
ant  itetio:i  vtiUta»  poft  ei.Qi  aiit  ipfavoUl  tas  ftterit  ip/ 
fttm  facerc  ec  p  fcipfasituc  qre  no  fecit  ce  antc :  vidce  q> 
no  coplacuit  fibiid  facere  vcladuenit  bo:a  cius :  aut  q: 
potuitfup  iUitd:g  13  aiit  qd  niic  oico  no  itedo  q6  oijcit  ali 
qui6.f.Qj!5iterrogatioinani8c;cogj  15  in  oiborapot  rc/ 
t5eri.|5  aiit  itcrrogatio  rccta  cft.io  g?  in  vnaqcp  bo:3  pot 
rcpctiifcg.fitiautfucritppintetionctvtiUtatcnotum 
cft  aii  t:q:  id  cuius  ee:i  no  ce  agctieqle  eft:n6  cft  p  intcn 
tione:gjaiitagenti  pottus  cftce  q^noce^iUud  eft  fibi  vti 
lcn?cras  autpmu6:q:  gfcctuscft  ecntia:i6  nocft  fibi  ali 
gd  vtile.<L  Jte  pmus  in  quo  pccdiit  ca  quc  icipiunt  pcr 
(ua  ecntia  vel  pcr  tcpus,(]_  iSiatit  g  fua  ccnda  tift:ficut 
vnu  pccdit  Duo^qgius  fint  fimut:fcd  motue  rei  motc  cft: 
Vt  moucat  moBi  eius  a  quo  mouci;$ui8  fint  fir.  Xunc 
nececftvtvtracpftntfimulincipietia.f.':  pmus  etcrn'': 
tqdicgfacta  funt  abipo.&iaut  ipe  pcedit  no  p  fua  ccn/ 
tia  tin:f5  ecentia:':  tps.V5.gj  fttit  folus  t  no  mfidus:  ncc 
motuftfinc  Dubio9iitl3  verbum  fttit  fig  id  q6  p:ctert)t: 
no  q6  cft  modo  ,ppc:fcquit  tuc  vt  Dtcae  poft.igit  ta  fuit 
8U'quafactnraqucptcn)tante$crearct  crcatttras:':  ii 
lafacturaeftcrcataabco.^aigit  fuitt^is  antc  motu 
1  tp8:pteritii  en  i  aut  eft  p  fua  centia.1  K  cft  tps:aut  eft  g 
tps:'!  13  eft  motus:'!  cp  cft  in  eo:i  cu  eo:i  ias  manifcftum 
eft  tibi  B.foi  aiit  no  pccdit  p  aligd  q6  cft  ptcrint  bo:c  p/ 
mc:in  qua  eft  factura  creamre  tuc  ipfc  f it  cii  fua  facmra: 
quo  aftt  crit  vt  ^m  pofirione  iUo^  no  pcedat  q  aUgd  bo 
ra  pma  creamre.©cd  ia  ect  ipfe  t  no  crcaturavPcct  ipfe 
1  crc3tura.Sed  no  ftiit  ipfe:t  no  crcamra:Eucnit  ej:  boc 
cp  fuit  ipfe  1  crcamra:-:  n6  fuii  cfreantc  crcamra  ^ticnit 
ejc  fuice  ca  creatura.l5  aut  q6  ftiit  ipfc:':  no  crcanira  non 
eft  ipm  eftc  folii;q:  fua  ccnria  ia  cft  cu  crcatura.  Cc  autc 
ftiit  (pfe;i  no  creatura:nd  cft  fuii  eite  cu  puuationc  crea« 


©cciindum        ^^^ 

tnre.ncccft  aUgd  tcrtiii:efrccn  f  fuc  centie  i  p:iuatio  crca 
turc;Oictfi  eft  95  ia  fticrat  q6  no  cft  mo.B  cnf  verbil  fuit: 
corinetin  feitentioncitellectaptcriteUcctii  ej:  ouabus 
pdictis.CiicnimDijrerisccccntiat  p:iuatione  cfTcntie 
n6  intclUgct  :C):  B  p:io:itae.Scd pot  f tclUgi  cii ca  poftc 
rioritas.©  cni  puarcnt  re6;pofTetce  fuiicflccij  p:iuatio/ 
ne  rcrii.TlecpofletDici  15  fiiitfeditclUgcf  p:io:t'ta8  atj 
c6ditt'onctcrtia.Tldeece'ntieeft  aUgd:':  p:iuatio  eflien' 
ticeftaUquid^^zqjircUigifpftiitcftene  aUuda  ouGbus 
intentionibiis.3a5afitattri'bitcmntbancitcntionccrc9 
to^i^tcnfa^finepncipio^tcocefTeriitcumantca  creafTc 
q«aleciicB:q6  putaucriitcc  crcamra.  £i  out  13  ita  eflet: 
tHcljantcrio^itascctqudtitatiuamenfurata^tBcftqd 
nos  vocamu8t^t8.fc5  po:t'tatcnd  mcfuratione  btitc$ 
rimmnccftabiU'tate:fedcftfm  vil  fuccC(Tioni8.i^fde 
fi  voUieri6  pfidcra  q6  oiicimusin  nalibus:  vbioftcdim'' 
q^idq^fignificatftiittcrincotingitoifponi  no  pcrma/ 
ncn  ti.  £>ifp6  VCTO  non  pcrmancns  eft  moms.lTii  aii  t  cer 
tusfuerisoe  B^fciceg^pmusnopccfTit  creamra^  apud 
eos  p:io:itatcabfoUtta  ttfi:fed  po:itate  tepoiis  in  quo  eft 
motus  tco^pits  vclcoqx):a:i  bifunt  bcretici  g  abftule/ 
runt  oc  eo  fua  liberaU'tate.TIcccf1ecft  atit  vtconccdant 
Q)  DCU8  antcqlcrcaiTct  bunc  mundu:vel  potes  fiiit  crca 
rcjaU'q6  co:pu6  biis  moms^cnius  bb:e  1  tcpo:a  ccn  t  me 
farata:g7  Duraret  vfcg  ad  crearione  butue  mudi:  1  cefUn 
ret  ibi:  vcl  pmdfit  vl^  ad  creationcm  miidi;ita  vt  mo:a 
vniue  efl^et  longio:  mo:a  alteriue :  1  vfc^ad  creationcm 
mundi  fiicmntilUbojc^^ztepo^aterminata^vclnon  ftiit 
potcns  Dctis  creare  aU'q6  co:pu6:ntfi  qif  inccpit:fed  bcc 
par8fc6acftabfurda:q:facitnccefTarto  oeii  pennutari 
ce  potcntia  ad  impotetia  t  ei^utaricrcamras  oc  poiTibi 
litatc  adipofTi^biUtate  fine  ca:pma  aiit  pars  oiuidimr  tn 
ouo.dTJ^ico  enf  nccc  ee  g?  vcl  ocus  pomitcrcarcaUud 
co:puepceriUudco:pusq6Durarctvf(^  ad  creariones 
buiusmiKlipluribus  moribU6:vel  non  potuit:abfurdii 
cftaiitDicctieQj  no  pomit  ppboc  q6  iamp:cdij:im''.  joi 
autc  pomitcrcare  aUud:tiic  vel  pomitcrcare  iUud  cum- 
creationeilliuBpmico:i2i8;c^fup:a  noiau)mu6  antc^ 
co:pus  vci  antccrearioneciu6:q>aiit  pomcrit  crcareit/ 
Ind  cii  ilU):boceft  abfurdii:q:  no  eft  polc  ipfU5  incboarc 
ouaecrcamra&cqUsmotusin  velocKate  pcnienicndt 
vf^adcreationcbuiuemiidi.Sivcronopomitcreare 
cii  illaScd  pomit  crcare  oiuifim  ab  eo.f.vel  p:tue  vf po 
ftcriu5co:tuncin  oifponc  puationts  polcftiitcrcaricrea 
tura  aUaiius  J3p:tctati6:'z  no  pole  cffc  in  aUa  oifponen 
15  icidcrct  po:ita6 1  poftcrio:ita6:i  ita  iret  boc  in  iftnitu. 
3a  igtt  oftcfa  cftccrtimdo  ei^^qii  p:edtj:im'>.f.Qj  tnotaa 
cftgnob^inftiuitEK-zgjnocciiniriii^niftej:  ptc  crca/ 
to^is;-:  cpheft  mot''  ccleftis.os  at  vt  ca  .ppinq  pmimot^ 
fit  afa  no  f  tcUigcnriarz  q>  ccUl  c  aial  obedicne  oeo. 
CLCaprm.II.Ct:  JJpinqu''  moto:  celcfliii  tto  cft  nsi  nccih 
tcUigctia:fcd  afa;-:  cp  pn"'  longinquii  cft  fteUigcnria. 
SBiSJR^('/?ttitics"'^'^  oftcndifTein  naU'^''^» 
Q^^r  ^  i-vin  Wttmot^Jnon  cft  nalis  co:piabfo> 
painl  lutc.f.co:giej:t'ftctif m  fua  Oifp6ncnalc:eo  g> 
oismof  gcftpnaspotlcpariabeo  cuifcfle 
nam:gp  aliqud  oifponc  q  accidit.ijifpo  vcro 
q  fcpat  id  q6  cft  p  na5  e  otfp6  n6  nalis  finc  oubio.mani/ 
fcftiicfti^tgjofsmot^^^pucniceanarcmouetpoifpo' 
nc  no  nalc:':  manifcftu  e  g>  ois  rcexuie  mot''  naU^diu 
eftincofptjceft  ribiaUq  cjrcoparionib^^motuii  ipfa  pma 
nctcin  fua  na.  ©5  bicmot''^  occft  non  aducnitnaic  nifi 
ppce  oifponis  no  naf  vli  qUtatc:fic  aqud  calcfieri  Jsyio 
lctia:vt  in  ^ritate  fic  ocbiUtaS  fani  p  f  ftrmitate  vl  in  U), 
co  vt  CH  lapie  iacit  furfu5:i  fitr  motiie  e  in  alije  p:edica/ 


n 


metisXu  aut  trafmutationis  motus  in  priu  cfttrafmu/ 
taoo  oifponis  nonalis.-tpolitio  fuceloiigationis  a  fine. 
poftqlaiitresitaeftitiicmofcircularisno  eda  na.Si 
cni  eettceet  a  oifpone  n  naliad  oifpone  nalc.ad  qua  cit 
guenirtct  9efceret:ncc  poflj  cBtii  in  fecft  redire  ad  oifpo/ 
nc  illa  no  nSlcnalis  cn  i  no  agit  g  electionc:f5  ad  modus 
fcruieniis^tad  modu  eius  qd  comitac  p  clTentii.Si  aiit 
naliseet  mot^circularis^tuc  ipfa  moucrct  vcl  a  loco  no 
nali^vfa  fitu  no  nali  fuga  nali  ab  ipfo.Dfs  ailt  fu^^a  na/ 
lis  ab  aliquo  no  pot  ipfa  cade  ee  redit^nalis  od  ipj.iDo 
tus  aiit  circularis  feeaf  ab  oi  piicto  t^rclingt  ilUid  :i  fic 
fadtifinguUspuctl^tno  fiigitabaliq:adquepoftca  no 
rcdeat:igif  mcJt'  circu  laris  no  cfb  n  aU'3:f5  tii  eft  g  naj^id 
cftfuiiecinfuocojBenoeoiuerfusa  iudicio  altcri^^nac 
in  fuo  co^ECjd  eni  qd  mouet  cfoaqpiiis  no  fit  i?tus  nat 
cft  iit  rcs  narilUcoJBin  cjnca  ab  eo:i  c  cuqfi  na.(L  5te 
nulla  '^tus  mouct  nifi  mcdiatc  icrione.3nciiatio  aiiteft 
itetio  q  fcntit  in  co^qc  qd  mouef  .'5igs  cni  coegcritilld 
gefccrcB  violetia  fenticf  illa  iclio  in  eoSic  rcfiUtio  vtris 
in  aq  5  fubmcrgente  PE  iclionc  mot^.^JHa  igif  iclio  alid 
cft  ^mot'  fine  oubio:t  aUudcft  ^  vt^mouc9:virtus.n. 
moues  eft  cii  gfcctione  mot*^-!  icliatio  no  cttSic  ct  e  pa'' 
mus  motus^aii^moto:  no  cefTat  faccrcfieriin  ftio  co^ec 
icttonc  vna  poft  aU'a:q  icfio  no  pwbibef  vocari  na.^lla 
eni  no  eft  aia  nec  cft  ab  ejctrifcc^aiec  bj  voliitate:nec  clc 
ctione:nec  eft  pofe  ea  moueri  nifi  moueaf  ad  ptc  no  tcr« 
minataitcuB^nocfteipriii^oneniatnaeiWcozpozis 
^ping.Si  autvocaueris  bac  itcrionc  nas  poteris  ofe  gp 
cfm  moucf  z  naj.Ss  na  ei''  c  iiur^^ab  aia  g  rcncuaf  f 5 
im3ginationeaie.3[a  igif  manifcltiicfttibi.gj  pn"  mot' 
cti  no  cft  nl.jS$  ia  onfU5  fucrat  no  ce  b  violetil.igifcft  q 
^  Volutate.([r6icoetg> pn"* fuimot^ppinquti  no  potcft 
^  ci^tas  itelUgibiUapura  q  novariaf :ncc  imaginat  gticu 
laria.TlosaiitiaafTignauim^^icapKspccdctib^gnaUtcr 
id  q6  Qtinetad  cogne  bui''  itetionis  cii  bqbamur  q>  mo 
tus  eintetiorcnouata  cdgationib'':!  q^vnaciuci^  gs  cC 
eft  app:opuatacoQatione.na  no  eft  ei  ftabiUtas:nec  pot 
cfTe  ftabiUs  ifctois  vllo  md.@ieni  eet  ftabilis  iteaonie: 
opo:tcrct  vt  fequcref  iU&  vn''  modus  pmutatois  oifpo' 
nu.0iaiitanacetmot'ci''opo:teretvtvnurgfcBmot' 
g  renouaf  in  co  cct  pg  renouationc  ^ping  tat)  fiue  elon 
gatiSis  a  finc:t  poft  fine  qfitii:t  ots  qs  ci''  b;  coBationc? 
q  puaf  ab  ca.f.id  qd  terminatii  ccioc  ^ptngtatc  1  puac 
f ints.@i  at  no  cet  illa  rcnouatio:nd  eet  renouatio  mot^. 
ibitit  aiitmagr  pm^  q?  a  ftabiU:inqaatii  ftabilerno  c  nifi 
ftabilcSi  aiit  mot^cct  g  voUitateopo:terct  tucvt  cet  ej: 
voliitatc  renoaata  Bticulartvoltitatl.n  .vtis  copatio  ad 
vniquacpcte  mot' vna  eft:vfi  no  05:vt  b  mot' fiat  fin/ 
gularl  BQCl.^iatvoliitas  yriseetcabufmot^pp  aUu 
motupo:ecovrpoftcrio:cpu3tii:tiicpnati't  facit  necio 
ee  puati:pnatu  aut  no  fadt  ncao  ec  aUgd:^is  piiatoes 
ftntcae|HiatU7nii.<D:autpuatufaciatncctoeeaUgdl5e 
ipotC!5t  ^o  ca  mot^  fiterit  pp  aUq  q  renouaf :tiic  qo  oe 
renouatioc  eo;r  remanebit  adbuc:q:  fi  renouatio  nierit 
naUsfeqnef  icouenics^c^  fup:aoidmus.Bcd  fi  fiierfit 
VoliitariaqueBmutaf#mimaginatioe8renoitatas:tiic 
B  eft  q6  volnmu3.3a  igif  roanifeftu  cft  q>  voliitas  itel/ 
Ugibilisfacic8ee:nullomdfacoebereec  motii.-pdt  aut 
tMtari  gj  illavoltitascft  itcUigibilis  iTiobili8.^a5cni  in' 
lecm9p6tmoucrioeitcllcctoaditcllectu;:cu  no  fiierit 
ftcUcct^oino  in  cffectu:p6teni  iteUigcrc  pticnlarecotinc 
ri  fub  fpc  oilatotii:-:  app:op:iatii  accutibua  iteUcctu.fc5 
ad  modii  vre;  f  m  g>  noB  ia^  affignauimus.igif  pot  ccvt 
cfiimem''  iteUm  ee  g  itelUgtt  motii  vlan  1  appctit  eii.t 
omde  itelUgit  gaiutotione  oe  terniio  ad  tcrminii;^  ap> 


Oprm 


picbcdtt  illos  mot":-:  co;i  termino'8  mo  ftcUigibiU:fictll 
iaoiidim'':':ficcftnfvfu3,pbabim'':gjq2mct''  oc|5  ad 
iUudalTignat  iniriiiaUqd  vfeade^tremiiaUiidvre  cuj 
mefura  aUq  oefcripta  vti:':  fic  quf(^  finiaf  ;c!rculue:tijc 
no  cft  logc  gn  cMmcmf^cp  rcnouatio  mot'':^^'  buc  iteltj. 
ibica  igif  q>  Pm  biic  modii  no  pot  copleri  mot^^circuta' 
ris.B  eni  ip:ct1io  fm  biic  modii  cft  j^uenies  ej:  vcttitatc 
vri:q|uis  fitPm  modii  rcnuationis  -:  trafniutationis:vo/ 
liitas  aiit  vfis  quociicp  fiicrit  no  e  nift  rejpccm  nae  cois 
in  eis:(gui3  fit  voliitas  cti  momrqua  fegf  voltitas  cii  mo 
tu.b  aut  mof :  g  eft  ab  13  binc  ad  iU6  ilUnc  no  eft  potiot 
^uenireabiUavoliitatebui^^mot''^  eftiUincad  tertiu; 
tcrminii.igif  cogatio  oiu;  ptius  mot^cq  liii  fingulani  ad 
vnaquacp  iita^r  volittate  itetUgibiiiii  mobiliii  eadej  cft: 
vn  no  eft  ibi  ps  q  oignio:  fit  cogari  ad  vna  illa;:  ima^ 
nationii  ad  1$  vt  fit  efcopatio  ad  fuii  initia  in  vna:quali . 
etogauerit  fea  fuo  initio  pp  pofTibiUtate.llcc  coftat  fuii 
ce  ab  eo  potius  ee  $  fuii  no  ee  f  m  g»  05  ec  ej:  fua  ca.  I5.n. 
no  potee  fictuianofti:qiio  eni;  potoicig?  momsoca. 
ad.b.,pHeniata  votutateiteUigibtli:imot''  De.b.ad.c.jJ' 
ueniatab  aUa  votiitatcicctligibiUzinon  fecjf  e;c  vnaq^p 
itlaE  voliitatii  aU6  pter  id  q6  fecutii  ci  ep.  Qii».a.i.b.i 
comcsfuntin fono.lTuUaaute  voUintatii  vftumcftq 
a(rignetpoti''.a.q|.b.vel.b.poti''q5.c.tgif.a.n6eftoignioi 
aflignari  cp.b.e^  illa  retbnc  fi  fucrit  intettigibtUs  motoi 
cti.ncc.b.ptufq^.c.nifi  fitcrit  afal  fingiilarc.poft^  autilli 
tcrmini  no  alTignan  f  i  ttetligetia^f;  fiiit  termini  vlestrn: 
tiic  no  poterit  ec  potio:  mo?oe.a.ad.b.q^  cc.bad.ctsc/ 
indc  qiio  poterit  poni  in  illa  voliitas  1  imaginatio  \  1  oc* 
ide  atiavoluntas  1  imaginario;q  ofantin  aUq:q6  pteryt 
1  vt  n6  adbercat  vni.ppo  idiuiduo:p2  q6  pfidercf xii  oi 
at  B  itcUectui  nfo  n6  eft  polie  ponerebac  trafmutationc 
nific6e5iinaginationi  1  fcnfui.£ii  aute  puertcrim^^nos  ^ 
ad  itetfm  ptiru5  poterim''  itcUigcrcvniuerfitate  mowuj 
1  ptcs  trafmutariois  fm  q>  iteltigim''  circulu;  ftf.igitur 
#mocsoifp6ne8  neciumcft:vt^tU8  aiaUs  fit  p:incij:nu5 
^pinquii  motuiicpuis  nos  no  negam^^ibiet  ec  vttite  itel 
ligibile  q  motieaf  bac  trafmutatioe  itelUgibili.f;  poflql 
initif  fifitudiniimaginationis.Scd  potetie  intclUgibili 
fpoUatcoib^^modis  variationis:inteUectrt  fcmg  eft  piis: 
fiuc  in  teUectii  eius  fit  vlc  oe  vf i  fiue  fit  vfc  oe  pairicu  la/. 
ri :  qHe'admodu  ofte'dim''.Si  aiit  ita  ftierit  in  re;tfic  cltn 
mouef  p  ai3m:iaia  eft  .ppinquu;  pncipiu;  fui  t  not'';i  in 
illa  renotiaf  imaginatio  ■:  voUinta9;i  ipfaeftimat  fchfc 
app:eberionerep  variabiliu5  pticHlariti;i  voUintatem 
cfrendt  ipfas  rcs  pticularcs^i  ipfa  cft  pfcaiocops  ccli;i 
cius  fo:ma  .Si  autc  no  eet  fic:fcd  effet  e):iftc's  j^c  oi  mo. 
tuncelTct  itelligctia  pura  quenovariarcf  :ncc  emutarcf 
nec  admifccret  ei  aligd  q6  cft  in  po^,p:cimu6  autemot'' 
ceti:(^uisn6fititcUtgctia;op;tiivtfitpu6eointeltige* 
tia  que  eft  p:io:  ca  motits  ceU.  5am  autc  nofti  q>  bic  mo» 
tU3  idigcti^tutc  inftnita  fpoUataa  maque  n6  moucf:nec 
E  intctioncaia  io  que  mouetcclii  cft  ftait  iam  notu^eft 
tibi:aj:paU8?iicrtibiU8variatH'U3ncccftfpoliataama 
cuin8c6pararioadccUieficutc6pationfcaie  aiaUs  ad 
no8:cui  eft  vt  itetligat  aliq  mo  itclUgibiUtatc.f.comijrtat 
mae:ioinofuecftimationc3Vctqvidenf  eftimationes 
funt  ccrtci  cfimaginationcs:^  q  vrir  imaginatioes  fiiB 
ficcftitetlccfactiu^in  nobis^g  oino  initif  co:pi.65p:i/ 
mu8  moto:  ei*'  c  ^tus  Uba  a  maoino:ioi  m^^ipoftqjno 
cftpotecamoucri  vUom6iqHattiipfamouef:i  fac  va/ 
riefate6:i  c  tibera:fic  ia  tibi  inotuit  b:tiic  05  vt  1  ipfa  mo 
ueatqiieadmodu  moto:moiietmediite  motu  altcriua 
moto:isg  crt  acto:  mot^^ab  initio  fuo  g  variat  ppca:i  l> 
eft  motus  q  mouct  moto:  moto:i8.31d  autcm  q6  moucr 


IHoni 

moto:^fi;ncvanat«onefin:nec2intcntwnenecpocfJde/ 

fiu  ide  finid  z  in  cen  tio  qui  intendit  id  qd  moiiet  :<:  ideefl 

otmtiiin^tueilamiitiir^ripmellbonitcie  apud  amate. 

j©ed  Dico^o^qd  moiict  motu  no  violento  adaligd  e: 

t  ociideriii  alicuius  cftradco  qj  nac  ctia  eft  oclideriii  rei 

nali&:i  r?  ert  gfectio  ecntiaiia  coigi  vei  in  fm  foi^vl  i  fuo 

tbi  ve[  in  fuo  fttu.£>efidcriu  ^o  voliitatis  cft  aligd  voi  ii 

tartii:vel  voliitaaalicufrei  qfitc  fcnfibilie  ficut  luauitaa 

vel  eilimabilie  imaginabili6:iicut  victoiia:  vel  opinabi/ 

H8:ficut  bonitas  putatiua.  jngfitoz  aiit  fmaimie  cft  vo/ 

lupta9;i  in^fitoi  victo:ie  cft  ira:i  ingfitoz  bonitatie  pti/ 

(atitieeitopmio.Ongfttoj  ^o  bonitatiepnrei  i^eeftitelj 

leciti9:i  b ingfitio vocat clectio.Uoluptas  1^0 1  ira nore 

funtCHicrticntia  fubecojgisrqd  no  variat  ncc  patit:qino 

coucrtif  ad  Diiponc  incoucniente5:vt  ab  ea  itep  rediens 

•doifpofitionccouenientcmDclcctctautAtvclitvlcifci 

^  idqd.imagiriat:vn  irafcttur-pfcrtim  cii  ois  motue  ad 

ihauitate  velad  victoaa  finitue  fit:tetil  qi  plura  ea^  q 

j^    putant  nd Emanent ptitata femg.  llcceflrecftigf  vtpnci 

piii  buiU9  mof  fit  elcctio  vel  voUintas  bonitatis  vere:i 

necefTeeltetia  vtiLlabonitasftt  qpoiTitacgrig  motns': 

Ijuenire  adca:vel  ft  bonitas  oii^^fubHatia  no  polTit  acgri 

vUom6:f5  fit  remotaabeo:tnccioillabonita6fitoeefc 

ctionib'fuBeq  mouet  vtacgrateaBmotii.&in  ailtcefla 

bit  mofnec  potcrirtiic  mouci  i  adagendii  aligd  quo  ac 

grat  Bfectione:queadmodu  elt  na  ei^qui  vult  cfTe  largu» 

Vt  pe^alaudet  vclboncltet  actiones  fuas^adJS  vtfiat 

babit''boneftati8:autvtfiatnobili8.5d.n.qdfactiieacg/ 

ritfuaEfcctioneabeo  a  q  fiictii  cft.^fncouenieeeft  igfv» 

tp  ijf iciat  fubo?  fni  3gentie.Efc6ji.cati:iferio:  eft  pfc^ne 

cle  agenti3.?d  aut  q6  iferi''  efl  no  acgrit  id  qd  nobiliud 

loignius  elhfed  fonaffeid  qd  inferi''^  pparat  nobilioa 

ftii"i  inftf  m  1  fiil  mam  qufcp  ipm  nobilius  babcat  ec  i  ali 

qna  rc;:  eb  ali^  ca5.%.audatio  oiit  qud  nos  ingrimue  1 

appetim''  eft  gfco  no  certa  fs  putatiua.  bttus  f 0  bonelti 

que  acgrim"  g  actione  ca  no  ell  actio :  f5  actio  ^bibet  ci" 

priu^^zadaptatad  illu  vel  occidit  t5  bitiie  a  fuba  Eficiente 

•ta8boiu5:qeiKtcUigetiaagens:vel  fubaalia  cioMs.i 

fm  15  calo:  teat^^eftoccarioecndi  viresaiales^Pm  q6  clt 

^parasmas  no  facicnscc.Tlf  aut  fermo  no  clt  nili  Dc  eo 

qd  faatee:toino  cii  fiierit  actio  pparas  ad  biida  Efcone: 

tuc  cii  ftjerit  bita  efco  f iniet  mof.reftat  igf  vi  bon  itas  v 

gfita  E  motu  (ttcjcite  g  fc^cui''^!  n6  e  vt  appbedat .  Ocf 

aM  bonitate  cui''!?  cft  na  no  ingrit  iteUect^:niftvt  afTilct 

ei  fm  qd  ftbi  pofe  elt:alTitari  f  0  ci  e  itelligere  oe  fe  q6  no 

eft  illi  iile:'Z  io  05  vt  Emancat  fp  f  m  q6  pfconie  c  ee  fube 

«■'in  fuis  Difp6nib''i  comitarib"  ad  modu  illf^cui  potuit 

acgri  fua  Efco  vltima  initio  fuo:'z  oein  alTitat  ei  i  pfcuera 

tia  Cui  aut  no  potuit  acgri  fua  0c6  iinitio  fuo  coplet  in 

ci^afntatfoc  g  motii.Certittido  aii  t  bui^eft  q>  moto:  ccle/ 

(hscozQismoueCa  t^tuteifinita.^tusaiitq  cfueaicco:/ 

po;ee  finita  eft.Jnqltu  aiit  itelli^t  ji^^fiuit  oc  ei^^fiumi/ 

ne  1  f  tute  fup  ea  fpzifitipa  qfi  bns  f  tuteinfinita.©5  in/ 

tcllectii  Dccui^^luminc  ii^mtc  fiuit  fuB  co^p^celcftc  cft  in 

fuba  fua  Pm  fua  pftctione  vltima:eo  qjno  remafit  in  fua 

fuBa  aligd  q6  fit  i  po^.Sifr  e  1 B  in$titate  fua  1  qlitatc. 

JS5  in  fuo  vbi  ■:  fitu  f  m  q6  p"  fecutii  eft  fiiii  cfTc  oc  ff  tib'': 

ftabilc  no  eft.Tlon  q6  ipm  ciTe  in  (Tm  ali^:  vcl  vbi  fit  oi/ 

gnius  fube  fue  qua  in  fftu  alio  vel  vbi  in  fuo  termio.Tlul 

la.n.Es  curfus  celi  velftellc  oignio:  eft  occurrerc  fibi  vl* 

alicnifueptt^aliaEs.Cu.n.fucritinvna  Etein  cfTectu 

crit  in  alia  Ete  i  po^.^fa  igf  accidit  fubc  celi  q6  eft  i  po^  fui 

fitus  1  vbi:a(Titario  1^0  bonttati  vltimc  farit  ocbere  fg  p/ 

manere  in  pfcone  q  plcnio:  ce  pot  rei  fg .  £t  q:  13  no  fuit 

poU;  C02P0U  celcfti  in  vno  tiit  rctinuit  in  tpc:i  g  fuccefTio 


Bccmdnm 


lo, 


ne:factH9  eftigf  mot"»  rctines  oe  bac  efectfonc  id  q6  fitft 
pote^cui^^pncipiiicft  oefidcriaaffit&ndibonitatt  viome 
in  pmanedo  in  gfconc  vltima  fm  pofTibilitatc  fua.-j^^in 
cipiii  aut  bui^^oefideri)  eftid  q6  itettigit  oceo .  Cti  aiit  tu 
pfiderauerieoifp6neco:po:pnaliiiinfuo  oefiderio  nali 
adcendiiin  cffcctu^-zin  fuo  vbincc  mirabcriscfTe  co:?* 
ocfidera8talioeftderio:vtfif  inali^  fuof  fftuti:iqt)o»c 
ipmec:tvtfit\5tutisqEfecrio:eep6t:'z  vt  fitmotai  jp* 
p:ie.£t  ej:Difp6nib''i  oiuturnitatc  fui  curfus  fcquit  ipm 
affitari  p  fm  q6  ab  alio  fluiit  bonitates^no  g?  ille  fintite» 
tioei'':^!^  vtmofiitggillae^f^  q:  intcntio  ei^^cft  afiiTarf 
p:f  m  q6  pofc  eft  vt  fit  fm  q6  Bfecti"  ee  p6t  in  fcipo:qBtu 
ad  15  g?  fequit  iltii:'Z  c^ta  ad  13  affitat  p:-:  ^tu  ad  ea  q  ^/ 
ucniunt  ab  illo  poft  illii.igf  mofcriteg  itt6  pncipali  iten 
tione:'Z  oico  ^>  e^  ipo  oeftderio  aflimiladi  p  Fm  q6  eft  in 
effectu  j?ucnit  mot^cclcftie  ad  modu  quo  rc8  jJiicnit  ab 
imaginati6eq  facitilla  Debereee:$uis  illudnditendat 
abipopncipaliften6e.b.n.eftimagi?ei''q6c(iineffectM: 
igfingritabcdidq^iefTcctucgfccri^^.JosqzBnoeftei 
polcin  vnotdiuiduo^i^eftgfucccfTione^tB  cftmot^Xi» 
enisvnufdiuiduiiourat  noacgretciatiud  :7fitc:f5l5  Qt 
manct  fg  in  po^XDot^^igf  fegt  ilta  imaginationc  fm  buc 
modanogjbfitd^ttentiopndpaUa-^uisillaimagina/ 
tioneyna  fcquant  imaginatioes  gticularce  qs  oicimua 
aoiftinguimus  fmq6^ucniutn6fm  intentioncs  pnci/ 
p«le:iiltasimaginationc6  griailarcefcquent  motusd» 
busgmutant  fime.XDot^^outeft  gfcctio  qm3io:l3efTe 
p6t.igfocfideriiipmiieftidq6oipm''.Ceteravoquefc/ 
quunt  ilUid:  fun  t  flu  j:'.  "Dis  aiit  rcb'  inucnutnt  firia:f5  a 
Idgetnnfisco^Eib''^  no  oinoc6gant  cie^^iiealiqstulii 
pfo:ment  ei6,v.g.cuoefidcriiifiierit  vcbcmcns  adaca» 
rendiiq6omafvclaliud:feqiicntiII«d;tucinnobifiima 
ginationcsfmqdaccidcritqs  fcquunt  mot^^nomot''^ 
funt  opud  ipm  oefide  ratii .  »5  mot'' apudaligd  aliud  in 
Viaiairfuei'';'iin  eoq6 jspinqucfucrit  DciIlo:igf  mot'» 
celcftisfitvoliitateioefiderio  f  m  biicmodu.  fui^^aut 
tttottie  pncipiijicft  ccfidcriu  ■:  electio.116  aut  vt  motus 
fitid  q^  inteditpncipafr.B.n  motueeftqfiferuitiu  aliq6 
angelicu  vcl  celcftcTlo  e  atlt  oc  pditoe  mot''  votutanj: 
vt  fitintcn  ^''in  fe.Sj  ca  ^me  Dcfidcratuia  fiierit  vt  Dcft/ 
deret  aUgd  jjucnict  ci  ejc  ea  impfTio  g  qua,  moiicn  t  mc/ 
b:a:iaU'qn  mouet  ficq6p6tgucnirc  od  idq6  itcdit:ali 
qri  aliomopftlfivclpcneeodccti  fueritl?  gimaginatio/ 
re  fiue  inte'tio  fit  aligdqd  affequat  ftlic  fit  afTitorici  i  fa/ 
cicdo  q6  facit  vl  in«c.Cti  i^f  oelectatio  gucnerit  ad  itct/ 
Ugendu  pmii  pncipiii:i  adid  q6  in  telligit  oc  co  vcl  app/ 
bcndif  oe  eo  ftti  modii  itclUgiljilc  vcl  aiole:  tiic  occupa/ 
to  circa  15  rctrabcf  ob  oi  olia  re:i  ab  oi  alio  m6:f5  tit  cuc 
rictocBidq^ciferi^coin  o:dic:':  15  eDcfidcriii  afWori 
ei  f  mpofTibiUtate:fcqt  igf  ingfitio  mot^n^  inqgtii  ipc  cft 
mot":f5in^tii  c  idq6  Dijrcrim'':^  fcqt  K  ocfideriii  amot 
1  oelcctatio  q  fluiitab  eo:-:  b  gfc6  fluit  a  oefiderio:igf  f $ 
biic  modii  pmu  pncipiii  mouct  c  o:pii6  ccti.cjc  bie  igif oi/ 
bue  ia  monifeftu  eft  ribi  c't  q?  magf  pm^^cu  cijcit  celti  mo 
ncrigfuanamgdvoluitintelIigi:icu  oijritct  moucrig 
aiam:gdetvoluititcmgi:icuDixitctmoueriill6gftu/ 
tcinfinita  velmoucrificutomans  moucf  ab  amato:gd 
VoUiit  intclU'gi:ncc  cft  in  vcrbis  ciiie  p:icta6.3tc  m  fcice 
Qj  fuBo  bui^^bonitotis  amatc  pme  vnacft:ncc  p6t  cffc  vt 
moto:  pmus  vniuerfitatie  celoy  fit  pliifi^  vn'':^:  igitur 
vnaqcp  fpcro:;:  celo;r  bcatmoto:c  jriviii  ^pinqtiii  1  cc/ 
fidcrotii  amotu<pp:iii  f  m  q6  viditmogf  pm^^^idco  q:  fe 
curifunteiic):lapiendfTimi6gj-patctici6  no  rcnicucrtit 
mltitudincnifi9moto:cvniuerfitatl:iattribtieriirmlti/ 
iudinemotoiib*fe]2ari6:in6fcgati6gfunt^p:i)vniuP 


Cttfuf(geo?J:pofucruntigitpma  qcfCBatis^pJija  idqd 
mouet  fpera  pma  que  fm  eos  qui  pccitemnt  tbolomeii 
eft  fpcra  Upi^  ftella?:fed  f  meiig  eitus  eft  in  fdetgs^qs 
oocuit  tbolomeua  eft  ipera  ptcr  ea  i  circiidis  ea  no  fteU 
l9t3:i  poft  bac  cft  motoj  fpere  fequc"ti9  pma  fm  oiuerfi/ 
tateou3?fma?:-:ftti-in  oiVinferi^^ftiigit  videriitQ> 
niotoy?niHerritatis  eft  quidda :  i  g>  poft  cTivnaqcB  fpe/ 
i^baljet  aUii  motoje^jJJui.iDagiftcn^o  p:imus  pofuit 
nnme?  fea?  q  moucnt  :i  fm  qd  apEuit  ci  i  fuo  tge:t  nu/ 
mcp  C3Jfs.  fcquit  nuer''  pncipiopfeBatojj.Qd  oiit  firmi^ 
eftinoictisfuo^fodoj:  manifeftat:ioicitinfua  epfaq 
cft  oe  pncipys  oiu5:gj  motoj  vniuerfitatl  celo:p  vn'  eft: 
necpnte(Teplurc9:q|uis  vnaqcpfperabeat  motoiepw/ 
paiS  ■:  amatii  ppaum.Oui  aiit  cjrpofuit  lib:os  p«mi  ma 
fflftri  f  m  bzeuitate:$m'3  no  pioftinde  intelUgeret :  tame 
MteDi]citcw'u3l3eftitentiogj  meliust  oigniuseft  cfTc 
Vnu  pn""  moW3  vniufcuiufcg  ccU  qui  cft  ineo:i  eflfc  pnci 
piu  motus  ^piiu  ilU  in$tii  cft  amatu  fcpcratfi:i  iiii  ouo 
cjrantiquiozib^^ifdpuUsmagiftripmifunt  magis  circa 
eqliiate  vie:i  argumeto  3  facit  etia  ciTe  neSariii  .Certift/ 
catueft.n.nobisejiooctrinaalmageftigj  motusi  fpere 
celeftes  funt  multi  i  outer  fi  in  plaga  i  velodtatc  i  tardi/ 
tate.op5  igit  vt  vnicuicg  motui  fit  motoj  aUus  ab  eo  qui 
cft  aUerius  i  oefidcratu  fit  aliud  vnius  q|  aUeri^^aUoan 
qiio  eften  t  ouierfc  plage  i  velocitae  i  tarditas.  5am  aiit 
ondimiegjr?  oefideratafuntbomtatcs  purci  fcEatea 
ma^igjmotusifpcrcocBcoicatinDcfidcrio  pmi  pnci» 
pu-1  io  pueuiiit  oes  in  oiutumitatc  i  rcuolutipne  motua. 
CCapiuilii.ni.qUterjJueniuntactionesapuncip^sal/ 
tioabus:  vt  E  l?  fciaf  q?  opo  jteat  (ciri  ocmoto:ibu9  fega 
Ii0intellectisj)pterfe:ioefider3ti8, 

il)grtificemnsL'3£KS!K 

"1  cetcs  quofda  boies  fiuife:qui  q:  audieriit  vcr/ 
,  IjbtiiuftiozisocpcipuisantigsDJttcsg?  oiuer/ 
r  g^^fitas  i»;p  motuii  i  bap  plaga:^:vf  ee  pe  inte/ 
tione  gifiandi  rcs  cojmptibiles  q  funt  fiit  fpera  Uine:i  no 
foU'9:q:audierotillu:f$et:qzcognouerutargumcntati6e 
Q>  mot^celop  no  p5t  ec  ee  ^^^  ^^^  CB  feipfum:i  q>  no 
potcffeEBfw^cata^volueriitpcojdare  vtracg  fnfamoi/ 
centes:  vt  ipfe  mot'  no  fit  ee  td  q6  eft  fub  Utna:fed  vt  aHi 
milet  bonitati  pure  ocfiderado  ea  Jbiuerfitos  f  o  motuii 
eft  ob  15:  vt  id  q6  fit  ej:  vnaqcp  eap  in  miido  guatipnis  i 
co:ruptionis:Dfat  taU  oiucrfitate  g.  qua;  oifponat  ema/ 
nentiafpcciep.Sicut  fi  aUgs  vir  bonus  vcUt  irc  pE  nego 
ciufuiiadaUque  Ujcu-.ioffcndatin  ouasviae^qua?  vna 
eftJ?p:iaic6pcndiofiozadU)CU5  fuinegoci):iin  aUacft 
l)6quimeret  fibtbitficri.'?pc^Pmiudiciii  ftie  bcnita/ 
113  eUgit  irc  bac  fc6a  via:$ui9  no  fuerit  motus  cius  ad  13 
Vt  j?de(TetaU):f5Vtfibiipfi:i  Dij:eruntg>fitr  eftmotu? 
vniurcuiufcg  ccU.Tl6.n.cftnifi  vt  ouret  rcmp  f  m  fua  Efe 
ctione  vUima.tDotus  ^io  ad  boc  Ete  vcl  ad  bac:i  buius 
velodtatis  vel  ilUus  cft  vt  pfit  ali)  a  re.pmii  igf  q6  oicc/ 
mu9  bis  13  ert.f.Qj  fi  cozEib^cclcftib"  pot  e(Te  intetio  aUq 
in  ruis  motib''  pB  >*cs  creatasrtiic  eft  itla  intetio  in  eligen 
da  pjrtc;i  eft  pofe  fieri  13:1  acctdet  13  ee  ipm  motu.-p>6t 
aut  aUga  of  egj  EEfl^^te  fifr  Eficcret  cis  bonitas  q  ect  ei 
^pjia  ncc  mottts  obcflct  ei  in  eiTe  i  ,pde(Tet  aly  pter  re:i 
ncutru  eo;:  eiktci  facilius  vel  Di(TiciUug  q^  attc  j: :  red  dc 
cisctigitidqdeftvtilius.iSiaiitfucritca  .pbibcns  ofe 
gj  motu9  eo:p  eft  ad  13  vt  ^fit  alij9  rcmouendo  intcntio/ 
ne  coK  in  agendo  pE  aliiid  q6  eft  cd tu;tiic  b  cd  eft  in  ipa 
(ntentionccligcndi  plagd.toi  aute  13  ci  no  ,pbibucrit  in/ 
tcntionc  cUgendi  plaga:ita  etia  ncc  ^bibet  intcntionem 
tnota9.0itr  eft  oifpdin  iatenwneyelodmii  i  tardico/ 


CapituIumJIL 

tts.Tlo  eft  aut  13  EE  o:dine  fo:u'tttdinis'z  oebilitatis  fcds 
niotii  in  circulie  ej:  o:dine  eo^r.f.aUo?:  Tue  alia  h  ioffm 
iinferiu6:ita  vtEEca  I3a(cribat  eis:f5 13  eftDiucrfU5.£>i 
ca  aiit  gp  nullus  co^  pot  c(Te  EEg^nerata  nec  ee  ttcntio 
ne  motus:ncc  ee  intctione  plagc  motus:nec  PE  mefura'^ 
tione  veU)citati3 1  tarditat1:ncc  BB  intctioneagcdiaUgd 
BBtU3.0is.n.intetiocftEEidqdintendit:icftminoM» 
e(Tc  $  id  q6  intendif .Oc  aiit  ee  q*  cft  aUud  eft  gfectio/ 
rise(Teq|illudatiudincgtiiipm:i  tttud  aliudfunt  fc6m 
gj  fttnt:qifi  E  ipm  Ef icif  aUud  eo  m6  eflencU  qui  oudt  ad 
in  tentione.^mporc  cft  aut  vt  Efcctius  efte  acgraf  ab  eo 
q$  eft  viUus.  igf  nullo  m6  eft  ei  ccrta  tntetio  catt  fs  vutai 
U.&in  aiit  intetio  ciTct  acgrcns:i  tribncne  ciTc  qd  cHqi 
fectiU9  eo  in  e(Tc.*^cr  13  aiit  qd  ncceiTariu  cft  no  intell^ 
tur  nifi  id  cui^tentio  cft  pparata  d  i  attribues  fibi  fuili 
ce  qd  eft  aU6:ficut  medtcus  eft  fanitati .  XDediat0.n.no 
oat  fanitatcfs  pparat  ad  ea  ma;  i  iftfm .  Tl6.n.attrtbuit 
ranitatcnifipncipit^q6e(te]KeUenuu8fanicatc;il3ell 
q6  oat  mae  oes  fua3  foanas:cniu8  een  tia  eft  nobiUm  $ 
ma.Sliqii  aiit  intcndes  fatUtur  in  fuaintetione.r.cii  non 
intendit  id  q6  nobiUus  eft  in  tcdcrc:i  tiic  in  tetio  PE  ^  «o 
cft  recta  rcd  crronea.Sed  q:  b  oiifio  eget  jp  Uj:itate  icer 
tiftcadone;ci:  Tunt  in  ea  qdncs  q  n6  fotuun  f  nifi  f  bis  (ttf/ 
ficientibus:idco  rcdibimus  ad  viacuidetio:e5:i  oiccm'' 
cp  016  intetio  atigd  tntcdit:fed  que  cft  intclligibilis  cft  il/ 
lacu  id  ci6  intcndif  ab  intendete:  iMgnius  eft  intendentt 
e(Te  $  n6  cfTc  ab  eo:aU'ogn  eet  vana.)iir3fd  aiit  q6  oigni'  ^ 
eft  rciacgrit  aUq|  Efectione.f.fi  ifuerit  e  certitudinc5  ertt 
certa.Si  ^o  fitcritEPntationccrttputatiua:ficutmcritii 
laudisioftcntatio  poteftatis:i  oiuturnitas  facit;q:Bi 
bis  fitia  fun  t  |>erfcctiones  putatiue.i0cd  lucru  vcl  falu9 
vclgratic  oiuine  adcptio:vcl  fiitnri  mttndi  bonu  meritii 
b;i  bis  fitta:runt  ^fccttonee  fe  que  no  coplcnf  b  fotii  itu 
tcndcn  tc.igif  ois  intetio  no  eft  be  •lla  Bfection^.  3lla.n, 
qnevanacft:vf  ciTeBE&.llnifta*"'^  oclectatiovel  rc* 
fi-igcratio  velat^d  b#.2ibrurdu  cft  aut  vtcdtu  cuiusee 
EfidfEcam:acqutratcaCEfcctionequan6babcbat.£« 
aitt  in  gbuepittaf  gjcdtii  a^rtc  fuecaeperfecuone':falf3 
funt  vct  fattcntia.Qui  aiit  c^:ebendcrit  ea  que  p:edictat 
ftint  n5  impeditur  ?fiderarc  b  i  foUiere.!©i  gs  oiit  Dt'j:c/ 
rit  gj  bonitatcs  fadut  oebcre  B.^nusjj.facit  acgri  bo 
nitatcoiccmus  gp  bonus  acgrtt  bonitatc  no  f  m  via  inte# 
tionis  lingfiuonie  vt  fit  l5.t)oc.n.faccrct  Dcbcrc  ec  im» 
Bfectione.Oi8.nangfitioiintetioDcaliqeft  ingfitio  oe 
coq6  n6b5intende9:f5^diun6cftin6  intendit  nocft 
id  q6  pucnienrius  eft  intedcntfci  13  eft  imEfecrio.  'Jdoni* 
ta9.n.n6p6tefl'e:gn  vetfitdrcaensabfcpbac  intctione: 
1  tuc  15  intctio  no  facit  ca  ee:wrt  fit  flc  cp  fuu  ec  bui^intcn 
tionis  1  fuii  n6  ee  a  bono  crit  eadc.igf  bonitas  n6  facit  oe 
bcrccebacintcnrione:iDirp6alioj:comitatiiibonit3tc 
que  comitan  f  cd:yct  n  6  crit  e  fcipa5  ncc  e  in  tetione  que 
fit  intentio  bui^oifponis^vel  erit  g?  e  Wc  intcnrione  Bfi' 
cicf  bonita9ipftitiief:l5igifintentio  critca  Efccrioni» 
bonitatis  i  rue  ejriltie  no  cdw  itU^.lEiSig^  aut  oijccn  t  g> 
B  cft  oiTUari  cdc  p'  in  15  cp  bdnitas  cfoaf  alg9:i  vt  fit  bo 
nii  f  m  q6  rcquif  poft  cd  vcl  ^ucn  it  ab  co.t>ici  gjf  m  q6 
vf  13  pcedi  pot^r,  f  m  v^itatc  no  cft  ita^afl^ilari.n.itli  cft  no 
in  tcndcrc  atigd^Tcd  faccre  PE  rcipm:i  q:  ipc  cft  f  m  bunc 
modiifttitcouenicntiaoiujfapientii.acgfitio.n.Efectio 
nis  E  intcntioncDifcreta  cft  ab  aflitariitli  nift  inierim  oi 
^crin  t  op  p''  intentio  eft  gddd:i  13  eft  p  intennonej  rcdani 
ad  modii  precutionis.vn  ncce(Tc  ec't  in  ctectionc  ptagc  ct 
id q6intcndif  itcntionc p" cet gddd:i vtiUtae  pdictacet 
ptis  ill6  q6  itcndif :igif  plagacct  no  intenta  p"  in tetione 
q§cuadip5(]^feqiitt.!@50p(»terctibiee  i^fconein  een" 


IRoni* 

m:q^eqiteretillSvti{mtiqaoufc^  poflit  dfdmlnnp» 
Tlos  mt  no  pbibemPmotCi  eke  id  qd  inrendtt  pncipatr 
ad  afTimiladii  (eeemie  pmi  f  m  modii  qne  Dijcimns.-rj  no 
oiTimilaricentie  pmi  fir  itetio  z^f 5  q6  fluitab  eo  cepofh 
$  in  ten  tio  p^  aliitd  e(t.(.vt  fpecitlet  f«rfum:fed  fpectilart 
Ocojfti5  e(t  relpectns  vt  intentio  (it  ad  plaga  ad  55  vt  fiia 
B(nmilatiociipfitalTitcitioi^iienicdoreaabipo:15  pof< 
fct  pccdi  in  ipa  electioe  mot^agr  inot''  eet  pg  id  qoefi  tn.' 
fcrt^^vt  fluat  ab  eo  ec  no  afTitari  ei  in^tii  cll  pfectu  elTc:': 
amatu  ei'.  Voc  ait  no  eft  fue  ecn':nifiinq3tu  eft  fua  een": 
«  fic  res  cfTe  ab  eo  nibil  ageret  q|tu  ad  nobilitatefue  em 
tic  1  gfect»onc;f5  agcrct  ^tij  ad  13  vt  ipe  fm  fua  Efectoej 
fit  id  qd  nobili^^clhi  in^tu  fluit  ab  eo  elTe  vniuerfitatts: 
nd  ingrcdo  ncc  in  tedcdoio;  igf  vt  fit  ei  ocfideriu  ad  ilUi 
gBafTimilandiuu):tab3Cfo:*":n6q>gfectio  pmi  pedeat 

C  efeo.(£&i^&Mtoi}:eritg;>(icptee  vtcozp^^cclcftc  ac» 
gratbonitate-zBfectioneg  motu-z  mot^^cfietactioqiia 
intendit:fttVe(lin  oib^^fuisactiontb^^^rfidebimuead  Bq' 
mot^no  acgrit  pfcctoej  ncc  bonitate:aliogn  cefTarct  apd 
eii:f5  cft  ipamet  pfectio  qua  afTignauim'';^  efl  certa  pma/ 
nentia  (i\e  (piucp  eft  potc  cfTe  co:pi  cclcfti  in  cffectu:eo  q> 
no  eft  pofTibilia  gmanctia  idiuidui:^  igf  mot^no  e(t  (itis 
cctcrt'9  motib^-g  ingrun t  Bfconcs  ej  fe;f3 13  mot^^gficit  id 
qdmouef  pipm.'5pc.n.eflgmanetia  fituii-zlocop  ^m 
fitcccdionc.O;  aiit  vt  redeam''  ad  id  qd  oimifrmus  atca: 
cijondim^^qiio  B  mot^^fegt  imaginatocs  Defiderata:i  q> 
B  mof  fiRg  e(i  pmanetie^CSige  aiit  oi;i:eritg?  B  otcto 
;pbibet  ce  itentione;  1  curam  giiatof  1  Difpone  fopientif 
fiml:qeftin  nobis.nosoicem^^poifeag?  remouebitbac 
q6ne:t  facicm''  fctricurd  1  intentione;  crcatozis  circa  oc 
q6eft;qiiocfT:icuraois  caeci^qdel^  poftipm  qlreft:': 
gtiatof  qfuntapndnos:qtiocftcup  pn°:-zca:pq  funtin 
inedio.5a.n.ortfu5  cft  tibi  ej:  bis  q  ^ijcimus  n6  po((e  alt 
qita  ca:p  Efici  g  catfi  centiarr  nifi  accntalitcr;-:  g^ille  non 
itcndunt  aligd  agcre  pp  catiij$uis  coplaccateig :  1  fciat 
illud-fe  (icutaq  if rigidat  p  fcipas  in  elTcctu  ad  pferuada 
Tua  (pem:n6  vt  f rtgidct  altgd  atiud  ejc  fe:f5  pfcgtur  vt  in^ 
ffi^datali^ejcfe^-zficutigniscalefacitpfeipm  in  cffectu 
adpfcriiadafuafpcmn6vtcatefaciat  altgd  aliudcjcfe: 
fSpfequif  vtcalefaciatati6eicfe:i^tus  quocB  appctitiiia 
oefidcrat  oetcrtari  coitu  ad  repeltcndii  fuefluii:':  coplct 
ep  Delcctation6  vt  p  illii  fiat  lilius.Sanitas  ctia  eft  fani 
tas  c  feipa;  no  vt  j?fit  infirmo:f5  pfequit  ea  ^dcfle  infir/ 
mo:fic  etiaeft  in  caie  pccdentib^.&^  ib>ieft  ei^^copzcben/ 
fio  q6  fit:  -z  cognitio  q  tr  eft  cii  eis  ozdiatio  -z  bonitas.-z  qi 

fc  eft  fic  05:f5  i  iftis  no.i,  1i>oft(|  aiit  ita  eft  i  re;tiic  coz"  ce/ 
leftia  no  coicaucruni  in  motti  circulari  nifi  pp  oefidcriii 
amaticots.Tlec  fiuntDiiterfa^nifiqzcoy  pn"  amata  oc/ 
fidcrabilia  poftitjd  p"'  funt  Diuerfa.n6  q>  (i  oubitaueri' 
mu8:cjijoep  vnoqcp  oefiderio  ocbeat  ce  \'tus  fm  bac  oi 
fp6ne:i6  Debeamus  ipedirt  adcognofccndii  cp  mot''  fun  t 
Oiuerfi  pB  Diucriitate  De(ideratoj:.'(^emafit  aiit  nobis 
gddl  ad  eftimadu.f.an  Dcfiderata  Diuerfa  fin  t  coj^:n6  i/ 
telligcticfepatc:ita.V5.vt  coip^^qdeft  vilius  velitafTifari 
co:Bi;q6  eft  pus  1  nobiliu8:ficut  piitauitvnne  ej:  pcipuis 
modemo:p  pbopbatiu  farraceno:p:qui  Deturpauit  pbia: 
qtn  n6  intelteiat  itentioncs  antiqiio:p.i^ico  igf  13  cfTc  ab/ 
furdii:qtfi  afTitari  cifacit  Dcbere  bf  e  motii  ilti  pfile^  t  pta 
ga  1  finc  qua  ttedit.^t  aiit  atigd  ipcdierit  ne  pofTit  alTcg 
o:dinem  illius  n6  facietoeljcre  B  niftocbilitas  actionis: 
n6  oiitcrfitas  actionis.v5  •  Vt  fit  13  ad  vita  ptaga  1  ill6  ad 
atia.^non  p6t.n.Diciq;  ca buius  oiuerfitatis fit  nailtius 
cozpozie  qfi  na  coipis  repugnet  moueri  oe.a.ad  b.-z  non 
rcptignamoueriocb.ada.t)oc.n.eftimpote.Co2pu8.n. 
q;l3  g>.dtco:pu9n6facitoebere&.Ttae^ex&9' (^ 


Xcrtinm 


104 


aacotpom  petit  vbi  nale  abfcp  fitit  ^pao .  Si.n  .qrercjt 
fitti  ^pjiti:ttic  moueri  ab  eo  ficrct  per  violcn  tias:^  fic  in 
motucelicetviolcntia.^tecii  vnaqcp  partiiiceli  (itfm 
oem coparationcq p6i efTc in  na celttunc no 05  vt (i  rc/ 
mota  fucrit  vna  pars  a  plaga  gtrafcat:-:  fi  remota  ftierit 
ab  atia  ptaga  n6  ptrafeat  f  m  nam:nifi  T?  fticritb  alia  na 
qfaciatmoiieriadplagavnapotiu9$adalia:'Z  fic  crit 
magis  appetens  illa  plaga  cii  rcmouet  a  fua  ptaga.  3am 
aiit  oijcimus  g?  pn"'  buius  mot''  n6  eft  nalc.  Tlec  cft  ctia 
ibi  na  q  faciat  ocberc  ipm  fitti  nec  plagas  oiucrfas.  'Jtes 
n6  eft  in  fuba  celi  na  que  ^bibeat  aiarn  mouere  ip5  celii 
ad  qua  tibet  ptaga.^fte  no  pot  ec  15  cjc  parte  aie:ita  vt  na 
eius  fit  velle  illa  ptagi  tiii  nifi  itentio  mot^^fucritj^pjiata 
oditt3plaga.Uottitag.n.fcq«itintcntione:n6itentiovo 
tuntate.toi  aftt  13  ita  fttcrit;tiic  ca  crit  Diucrfitas  itentio' 
nii:  non  eft  igf  ^bibcns  ej:  gte  cojgeitatis  ncc  ej:  gte  nae 
nec  c  j:  gte  aie  nifi  Diucrritas  itcn  tionis .  Uioletia  aut  ibi 
eiTe  c  ipofftbili^^.igf  fi  itentio  cet  afTimilari  poft  p'"  olicui 
cojgi  ceieftiii:tiic  motus  cfTet  ad  modii  itli^^co^gie  n6  oi/ 
uerflis  ab  eo  nec  velocio:  co  in  multis  locis .  ^itf  cflet  (i 
itcn  tio  motozis  buius  ceti  cfTct  afTimitari  moto:i  illi^^ccti. 
3a.n.m3nifeftii  crat  g>  itentio  in  iltis  motib^n^  eft  aligd 
ad  q6  gucniat  g  motii:-:  tbi  gcfcant;f5  gdda  alid^-z  oiiiuj 
eftnucgjn6eftcozpits:remafitigifg7intcntio  vniufcu/ 
iufc^  celieft  aiTimitari  rci  q  eft  aliud  a  fut3a  et'o:p.f.a  ma^ 
terijs  -z  aiab''eojJ.3nconuenienseftautafTit&riel'arib'':i  « 
ciq6 gnaf c;: cis.Tlo  funtaiit coi^necaie ptcr  13.CL 'l^e  ** 
ftatigf  vt  fit  vnicuiip  cclo?:  Dcfideriii  ofTitandi  fuljc  itet/ 
ligibilifegatcqeftei^pa.iyiuerfitasaiitmotuus-zfua:;: 
oifponii  qua  biit  celi  eft  gg  I3;q5uis  nos  neiciamus  qliter 
13  oebcat  ee:i  qediu.Sj  ca  p*  cft  ocfidcratii  vniucri  ita/ 
tis  coiten^z  b  cft  itctio  oe  13  q6  oixcrutant^  cp  vniuerfi/ 
tas  b5  motojc  vnii  omabitc.  &$  vnaqcg  fga  b5  motozc 
fuii  g  eft  cippusr-z  amatii  q6  eft  ei  ^paii.igf  vnicutc^  cc/ 
b  eft  aia  moues  q  itettigit  bonitate;'Z  gg  cozptis  b5  una/ 
ginatione.f.fo:mare  gticuloria:'Z  b5  voliitote  gticulariii. 
£»5  idc  q6  intcliigit  oe  p:'^  q6  intcttigit  oc  pn"  q6  cft  fibi 
^pziii  1  J5pinquu  eft  pncipit^  ftii  Defideri)  moti^is.LI  ni/ 
cuicg  aii  t  ceto  eft  itctligcntia  quccft  pn"'  fibi  ^pziu  -z  fif 
pinquti.l.pn'"  fegotii:cuiiis  coparotio  ad  ei"  oia^eft  ficut 
c6paratio  irctligettcogeas  od  nfas  oiae^^z  13  eft  e;:emptit 
vtJe  itelligctic  fpci  fiie  acti^is:-:  bnic  aiTifaf  ipm:'^  oinoin 
oiq6  mouef  ob  itlis  nccccft  vt  fititentio  intctligibitis  a 
pn^itclligibiU^qdintctligitbonitatcpma^tci^ecntiacll 
fegata.^a  aiit  noftig?  oeq6  inteUigit  cft  fcgate  efTentic. 
*p:incipiii  ^o  mot^^cftcozgalc.f.adbercs  co:gi.3am  aiit 
noftig^motusceleftiseftaiaiis^uenicsabaiactigcnte 
rcnouoto  etectionib''  pti"^  fiio^  gtiii.vn  ntierus  itctligen/ 
tia:p  feparatap  poft  pn*"  p""  critf  m  niic;r  motutl.  ioiaut 
circuli  planeta:^  fuerin  t  fic  g?  pncipiu  motus  circulozus 
vniufcuiufcg  plonetaf  fit  vtus  flucnea  planeta:  tunc  no 
erittongegnfi^ataftntfmnueruptaneta:^  no  fm  nu/ 
me:p  circulo^jr^^z  tiic  co:p  n  iicr''  crit  occc  poft  p"'.  ■ipzimit 
atlt  eo?r  eft  itclU'getia:quc  n6  mouef ^cui^^cft  motiere  (jpe/ 
ra  co:gi6  vttimi.Sseindcid  q6  feqiuf  eft:q6  moiict  fpera 
fij:a:p..  ibcinde  fequif  qd  mouet  li>crafammi.!5itr  eft  q/ 
ufcp  gucnif ad  inteltigetia:a  q  fluit  fug  nf as  oias^-z  1?  eft  ^ 
intettigctia  mudi  tcrreni:'z  vocomus  ea  intetligcda  ogc 
te.Siaute5n6ftieritfic:f5  fucritg?  vnufquifq?circntu8 
mouef  ad  ittas  iudicio  moms  fuiipiue:'^  fitf  dl  vnuigfc^ 
ptaneta:jj:tunc  b  fegatocrit  ptura  numcro:'^  fcquct  fm 
fniam  magiftripzimig)  funt  circitcr  quinquaginta  t  am/ 
ptiu6.©cdvttlmae}ceieeftintetligentiaagcn8.3aaute 
nofti  e  j:  bis  que  oijrimus  in  oifciplinalibus  quacu  appzc 
benditmis  oe  numcro  eof. 


CC9prm.ini.i>e  ojdinanonc  e(tc  intclUgcae  i  anima/ 
m  cclcftitt  X  cojpo:p  lupcrio:p  a  pzimo. 

— »?lm  ccrmcftnobi9C]cfiip:adicti8g?nc/ 

'«^'  *  *  ccfle  ce  E  fe:  vnii  c:i  g?  no  c  cojp'  ncc 
rjin  coi*^  nec  oiiiidit  aiiq  mai  qp  ecom  q  funt: 
e  ab  eo  1  g>  no  pt  brc  pn"'  vllo  rno  ncc  cas^ncc 
a  q  cft  rc9:ncc  in  q  c  rc9;ncc  g  qiia  cft,  rcs^ncc 
gp  qiia  efl  re6:ita  vt  ^  ftt  gp  aligd. vn  no  pot  ee  yt  cfle 
oiU5  ab  illo  fit  fm  vii  itctionis  ab  illo:queadmodii  c  no/ 
bie  itetio  in  his  oib'  q  fiiit  a  nobis.  Zuc.n.jpc  ect  itc'des 
EB  aligd  ali6  pter  k.ji  aut  ejcpcditi  fum"  ab  13  in  alije  q 
futejceii.f.g>nuLla  resintcditaligd  q6  fitinfcri^^fc.  3n  eo 
aiit  B  euideti^^eft.Ss  q>  ppiia  (it  ei  no  bf  e  intcntionc  vt 
ce  oiu5  fitab  eo:r6  T?  eft.f.qj  13  inducerct  mu".titudine'in 
fua  centia.Suc.n.eet  in  eo  a  ligd  gp  q6  inte'dcret.f.qj  vcl 
cognitio  ci^^vel  fcia  ci^faceret  Dcbcre  itedi^qz  idigeret  ca 
telbonitaBqeetineafacerctoeberc  l3;DeiiicB  intentio 
aiiau''  vtilitatl  q  ^delTct  ei:fic  ia  pdi):imus.*Doc  aiit  ab/ 
furdiicft.Oe.n.c(te  qdeftabeo  nocfbfm  via  nacadl3 
Vteeoiu5fital?eo:no  gcognitione'necEbiiplacttii  eius: 
qiiol5.n.eepo(Tetcuipe  fititellige'puraq  iteUigitfeipj: 
c  io  necc  e(t  vt  itelligat  feg  ipm  vt  cc  oius  fit  ab  eo  incgtii 
ipe  cil  pn""  ei'':^  in  fua  een  tia  no  fit  pbibcns  l3;eo  g?  cuc' 
tusoiuslitabcoficqjfuaeentiacftfcicnsg? fua  pfectio 
1  fua  cjrccllctia  eft  vt  fluat  ab  eo  bonita6:i  13  cft  oe  comi 
tatib^fuagtia  quaipfc  oiligit  g  feipfuj.Ois  aut  fcia  q  fcit 
q6  .puenit  ej:  ea  ncc  admiicet  eiimpedimetii  aliqd.f^  eft 
queadmodu  ia  ondimu6:placct  ei  id  q6  ^uen  it  ej:  ea^igf 
^''placuitejrfua  ccn'vt  flutret^toeqdeft.viitatl  autp' 
no  eft  fua  p'  actio  nifi  p  centia.^pc.n.iteliigit  fua  eentia: 
iq)  fua  ccn"  cft  pn'"  ozdinis  bonitatisin  ee:  qucadmodii 
05  ec  no  iicllcctu  ^ccdctc  oc  po"  ad  c(Tectu:ncc  itcilecto 
quimouef  ocvno  itcllcctu  ad  ali6.  i:i''.n,ccntia  imnnis 
eft  ab  oi  q6  cft  in  po^  oino;fic  ia  fup:a  ondim^cfj  ipe  cft  i  / 
telliges  oia  vt  vnii  Utz  ep  13  g»  itelligitfegt  «dinatiobo 
nitatiBincetintelligitvniiqfrcftpoleelegati^^jsucnirc 
ec  toti''  f$  iiidida  fui  itellectt.Ccrtitudo  aiit  itellccta  ap6 
cii  eft  ipa  fic  nofti:fcia  po*  i  voliitas.  Tlos.n.ad  e^cquc/ 
dii  gp  imaginamus  idigcmus  itc'ade  motu  t  volutatc  ad 
B  vt  fit.^n  ipfo  aiit  boc  no  eft  oucnic8:nec  pot  ee  PE  liia 
imunitate  a  Dualitate:in  cui^jjboncia  multus  ocfudaui/ 
mu9:igfipcttelligitfeeecam  fmcp  intelligitillud.£(Tc 
aiit  q6  eft  ab  eo  cft  f  m  via  pridi  i  comitadi  eius  cc:n6  g> 
ei"*  ec  fit  PE  eik  aligd  aliud  a  fc:q»n  ipc  eft  ages  oc  q6  eft 
bac  itctione:q:  ipe  cft  cns  a  q  fluit  gcgd  cft  flu  j:u  vikre/ 
to  ab  ci''  cetitia:f5  q>  c(Te  ois  ci^qd  f  it  a  p  no  cft  nifi  f 5  via 
comitidi  fi  certiifticrit  cp  ncce(Te  ee  E  fc  cft  ncce(Te  cc  ov 
busfuismodie.^ac^ditifumus  abl3in  pcedetibus: 
Igif  ea  q  p  funt  ab  eo:i  13  funt  crcata  no  pitt  eemulta  ncc 
ijucro  nec  oiuifioe  in  mlm  -z  fo:ma:qifi  id  q6  fegt  cic  eo 
eft  ab  ci^^centia  no  ab  aliq  alio.^iDodus  aut  t  iudiciii  oe 
B  q6  cft  in  ci^ccntia:?  m  quc  fegf  ab  co  I3:n6  cft  modus  1 
iudiciufmgjfcqrcf  cj:eon6  ^:f5ati6ab  I3.©i.n.j3ueni 
retabeo  oue  res  Di(crete  Ecjcntia  vel  Due  res  oifcrctc  ej: 
gbus  fit  vnii  fic  ma  1  foz^comitatia  fitillc  no  jJucnirent 
nifi  €%  Duob^^modis  oiuerfis  i  ci^^cen'.  ©i  at  illi  ouo  mo/ 
di  ccnt  n6  in  ei''ccntia  f5  comitates  ei^^ciTentia^tiic  rema/ 
neret  qo oe comitatia  ifto?r Duoy:quf(B  ecnt6  fua  ecn": 
1  ficipa  cet  Diuifibilis  i  itellcctu.j[a  afit^bibuim''  15  on_/ 
tca:-:  ondim^^Dcftructioneei^^^manifcftu  e  igf  g>  ^'"eo^  q 
fiita  ca  p^vnu  niieroc:i  ^''ccn^icCgdditae  e  vnita6:ri  i 
ma:  vn  nibil  cozpop  vel  foima^  q  fii  fEfcctiocs  cojpo:p 
eft  catii  ci^^^pinquilq:  p""  catu  cft  itclUgetia  pura:  qt  eft 
foz^ii5inma:'!  ip-i  cft  p^itclligetiay  fcEatar  qs  nileraui 
mu0.  Uidef  aiit  ipa  cc  pn*"  inoucs  coip^^vUimii  fm  yia^ 


OpituIuniJIir* 

celTdery.Crii>6taiit aligs Dfc;qi id  q6  fit,a p  iio^bibct  S 
c(Tc  fo:'  maUs:f5  c):ca  fcgf  cfle  fuc  mac.ad  q6  oico  q>  13 
faceret  ocbcre:vtcaq  funtpoft  bac  fo:ma5 1  jjanc  niam 
eet  tcrtia  in  o:dincca"toy :?  ect  co^  ee  mcdiantema:^  iic 
m3cetcaccndifo:m3sco:po^q iuntmuitain  miido:z 
fuap  viriu.l3oc  aiit  cft  ic6ueniC8;eo  g?  fuii  tc  mae  e  ec  fc 
ceptibiletifi:neccftcaecndiaUgdnififm  via  rcccpt6i8. 
£>i  aut  aUq  cj:  mai)8  no  eft  fictiic  non  cft  ma  n  ift  coione 
nois.^i  aiit  fiicrit  res  pofita  ftabilis  non  ad  modii  mae 
nifi  c6ionc  noi6:tiic  pmi  cati  copatio  adeu:n6  crit  in^tit 
eft  fo:^  in  ma  nifi  c6ione  nois.  ©i  ^  fucrit  13  z"'  fic :  vt 
eo  mo  quo  ab  eo  eft  ma  fit  gdda;-:  eo  m6  q  ab  co  cft  foi* 
fit  gdda  aUud:ita  vt  aUa  foz%6  beatce  mcdiatc  ma:ti'ic 
fo:^  malis  crit  fic  q>  aget  actoe  in  q  n6  idiget  ma .  gcgd 
aiit  agit  fua  acttone  n6  idiges  ma  ipm  e  fcipm  cft  no  idi 
ges  ma:igf  fo:^  ma  lis  no  idigct  ma:t  oino  qguis  fo:*  ma/ 
Us  fit  ca  mae  cjcbes  ca  ad  effectun  Eficics  ea:tn  ma  bf ct 
impffionc  i  ee  illi'':-:  13  eft  ipa  app:opari  1  fignari.0i  aiic 
pn"'  eflcndi  faerit  Dc  n6  ma;ficia  noftttunc  finc  Dii?  crit 
vn  iiq6c5  co  j:  ca  altcri''^  m  qd  aligd:':  n6  vno  m6.!oi  ^o 
n6  fiterit  ita:tuc  ocftruef  fo:ma  malc  pcderc  oc  ma  vllo 
m6:fitt-ctfiip:adi]cimu6  g^adfuiicc  maenofulTicitfo:'^ 
ttfi:f5  (bf  eft  vt  Etialis  ca-lboftcp  aiit  ita  clhtiic  fola  foi* 
no  p6tponica  macoino  fuificicsE  fc .  *piala  igif  cft  non 
po(Te«;vtp"'catufitfo:'maU8:f5g'  ncfit  ma  manife» 
ftiuscft.Tlcccfl^ariueftigif  vtcatiip"'fitfo:^n6  maUs 
oino.f.ttcltigctia.£u  fcis  aiit  g?  b  fiutt  itcltigctte  1  aie  fe/ 
parate  multe.  vn  cfle  co;:  n6  p6t  eflc  acgfitii  ab  aUq  mc 
diantc:q6n6  fit  fcEatii.^tenofttgjin  vniuerfitatccopq 
funt  a  p;funt  co:''  .1  nofti  cp  oe  co^p^^cft  polc  cc^tu  eft  in 
(e:i  qp  ncccfl^ariii cft  e aliudec:':  nofti  n6  ec  ilUs  via  ccnjf 
di  a  p  abfc^  mediate  aliq.&unt  igf  e^  ipo:f5  mcdiate  aU/ 
quo.£t  nofti  gj  mediii  no  eft  vnitas  pura.  Tl  ofti  ct  g?  cjc 
vno  f m  gj  cft  vnu  no  cft  nifi  vnii.TlcceiTe  cft  igif  vtc^ 
P  catis  EE  f  ccojt  fint  aliain  gbus  05  cc  neccflitate  1  mul/ 
titudine qiiociicp atenirct.  ^ntelligetijs.n.fcEatis  no pt 
eflijaUqmultitiidonifiqucadmodu  Dica3:qin  catiiEfe 
cftpofcccin  feipo.li^^optcrp^^aiiteftnccefl^ariu  cfle;icd 
nccciTitasfuiiCeeftfmq^cftitelUgetia':  intelligit  fcipj 
1  intelUgit  p"'  ncceflario:  viT  05  vt  fit  in  eo  muttitudo  e;: 
13  q?  intelligit  fe:  q6  eft  polc  e(Tc  ^tii  in  fc:'Z  ej:  13  g?  intcl 
ligitnccefl^itate  fuiclTc  a  p  q6eft  intcllectii  per  fc.Tlo  cll 
aiit  ei  mu  1  titudo  cjc  p.n  a  polTibilitas  fui  effc  cft  ci  gdda 
^ptcr  fe  n6  ^ptcr  p"'.-fed  cft  ci  a  p  nccciTitas  fui  eflc;'Z  oe» 
indcmuUiplicaf  El5q6intetUgit  pmij:t^ptcr  15  g^in» 
telligitfcipmtaUmultipticationequeeft  comitascc  ftic 
vnitatiecj^p.TlosaiitnojJbibemuecj^vnoeflieeenal 
vnaqu3:poftcafcquafmt'timdorclatiua:qucn6efteiin 
pn^fuicfl^c^ncccftintraein  pn^^ftiepftitutioniB^ipotpcc 
dielTc  vnueicquojJUcniatvniuiDcindc  13  vnucomitct 
iudiciii  1  Difp6  vcl  .ppctae  vel  catii.£t  itUid  ctia  fit  vnu; 
fS^ptcr  c6icat{onc  ilti^comitatis  fcqf  vf.  co  aUgd;EE  fl^ 
jjucniatmultitudo  oi8  varia6  ciue  cflentia:05  igif vt  b^ 
multitudofitcapofl^ibititatiseflcndialiamuUirodincm 
filia  cato  pmo.gi.n.nocflet  r?  muttitudo ;  j^fccto  ndcct 
pofcclTc  ab  co  nifi  vnii:nec  cffct  pote  clTc  ai)  eo  co:pu8;t 
oino  no  eflet  ibi  poflibiiita^  multittidinie  nifi  15  mo  tiii. 
3a  aiit  manifcftii  cft  nobi6  vf.  pdictis  g?  intcltigcnticfo 
paratc  funt plure^ nuero:igf  no biit  cfll: fil  cj: p:f5  ncccP 
fecftvte>:cctlcntio:oibu6ilti6  fiteffcq6pmiicftcp  co: 
poft  q6  fcqnif  intelligetia.Sub  vnaquaqj  aut  itelUgetia 
cft  celii  cu  fua  ma  1  fua  fo^^que  cft  aia  1  itetligctia  infcri" 
ca:igf  fub  oi  in  telligcntia  fun  t  tria  in  c(Te.  vti  05  vt  polTi/ 
bilitaecfl^cndi  btriafitabiUaintclligcntia  pmain  crca/ 
tionc^ptcr  temitatc  q  cft  noiata  in  ea:inobitc  fi^uif  e;c 


IRoni 

nobiliozemuUis  modis.-igif  cicpmci  intcUigerfaiqtiatu 
Itclligit  pmii  fcgt  eealteriiis  iKlUgetie  iferio:i8  ca:-:  in  c 
quatuifelUgitrciprasircgtejceafoz^^cclivltimiiiei^pfe 
ctio:'!  f?  ell  ain-.i  pg  nas  eendi  potej  q  eft  ci":q  ell  rcteta 
fquatii  itelligitreipiajreftetii  cojpcitatl  ceU  vUimi  quc 
e(t  ptenta  in  totaiitate  celi  vUimi:  vn  ipfar-r  id  q6  eft  coc 
^tutifiitricq?cj:ipfafegt  iteUigentia^teiceo^qfi  eit  coc 
i^tiiquatiiappzopiiat  fibijprifmmodii  fui5:fcgf  fpa 
pma  cij  fuig  partib^^ouob^.f.ma  i  foz^^ma  aiit  cft  mcdia^ 
te  fo:^:t  cofonioei'':^^  poKtaB  cendi  trabit  ad  efFcctu  id 
q6  eftapud  ej.f.fo:ma  ccU.  ©ilrcfi-Difpo  iteUigcn^  i  in> 
tcU!getia:i  in  cclo  i  celo:qufcB  gucnf  t  ad  iteUigctia  ogC' 
te  q  gubernat  nraa  aias.tlo  op5  at  vt  15  ,pcedat  i  ifinitu 
ita  vt  fub  vnoqcp  fepato  fit  fepatH.i^icoeni  q>  fi  ey:  itcl/ 
Ugetia^ucniteemultitudimmtiiccrit  13  gp  itcntionea 
ttluUitudinisq  funtin  ea:f5n6c6Hertif:itavtinvnaq(6 
fteUigetia  fit  b  muUimdo:'Z  qp  ei"  muUitudinc  fcquaf  I? 
cata.Tlec  bc  itcUigetie  funt  puen[etes  in  fpe".ita  vt  iudi* 
fuariiitentioniifintpucnietia^igificipiam^^oriderebac 
itetione  aUo  m6»Ci>icoigif  gjceU  funtmftifupw  nue>' 
ru  9  eft  in  p  cato  ^'"ad  mrtitudinc^  ei^pdicta  i  pcipuc 
ciivnuq&cp  ceUi  oidif  i  fua  ma5 1  i  fui  foz^^^igj^  no  pt  ee 
f  n"*  co^  vnit  qd  fit  catii  in  p":nec  ct  pot  ee  vt  vnijqdcp 
cozpo;j  fit  ca  ei^-qd  e  pu8:co2pus  en  i  C);  13  qd  cft  cozpus 
no  pot  ee  pn"*  cojpis^ncc  ej:  13  ^  b5  '^tutes  aiale  pot  effe 
pn^^aieinaUocojBCnoseniiaofidimusqjaiacuiufcp 
ccU  cft  ei''  gfectio  i  ei''  fo:*:nec  eft  f«l5a  fepata.aU'ogn  eet 
inteUigetia  no  aia  nec  moueret  vUo  mo  nifl  ad  modUm 
ocfideri):nec  contingeret  in  eo  variatio  ej:  motu  cozpis 
nec  cjccofojtio  cojgis  ptingeretimaginatio  i  eftimotio; 
cofideratio  aiit  la  pduj^it  no8  ad  ftabiliendii  bas  oifpo' 
nc9  in  aiab''  celo:p  fic  nofli.Siaut  rce  ita  fuerit:tuc  non 
poteritee^Vtc^raiab^^cclop  pueniatactioee  in  alija  co:/ 
poub^^nfrtmcdiatib^^fuis  co^pib^^^fozmeeni^  cojpo^i 
co:j:  EfcctiocB  funt  Duob''  modisraut  eni  funt  fo:^:qrum 
e^iltie  fun  t  gp  mas  coipo^:i  io  ejcntia  carii  eft  iit  mate/ 
rqs  co:po:p  iUop:t  ob  ^  colo:  ignis  no  calefacit  gdl5:f5 
q6  f  uerit  oduids  fuo  cozei  vtPm  copationcm  fui  cozgis. 
&ir  fol  n6illuminatgdl5:f5  qd  fuerit  oppo""  fuo  cojgi: 
autfuntfoj^^^qriiepitlceftgfeipas  itopgmas  cozpojii 
fic  aie:qz  vnaqcp  oia  n  app:opaaf  cojpi^uift  q:  ei"  actio 
eftBBiUudcojp^^iinillo.SiaiitoiaeetfcEatc  eentie  i 
actlois  vtriufcp  ab  iUo  cozpe^tijc  cet  aio  ois  rei  no  aia  iV 
Uits  tm  co2gi8.3ia  igf  manife"'  e  fm  ocs  modos  gp  vires 
cclcftes  cj  fiit  ipzeiTc  i  fuis  cojgib''  n  agiit  nifi  mediatib' 
fuia  coigib^^^obfurdu  c  at  vtagataia^  mcdfate  cozpozc: 
cozp^^.n.nopotee  mediii  intcr  aias  taia^.SiatiUcagijt 
oiaa  abfcp  mcdiatib^^cojgib^^^tijc  bnt  foUtoria  cjciftcntia 
abfcp  co:ge:iappiopjiatione  ^  octione  fegata  a  fuo  ecn' 
1  ab  ee'n"co:gi3.l5  aiit  ert  pter  jjpofitii.Si  oiit  no  agit  il 
lud  aia:tiic  multo  min''  aget  co:pus  illud  celefte:aia  cn  15 
aticeUit  co:p"J  o:die  1  gfecti6e:gj  aut  in  vnoqqg  ceto  po 
nafaligdqcqinfuocctopneniataligdiipiTiofinein* 
fufione  fuc  centie  cii  occupaf  circo  iltndco:pu6 :  f5  eius 
ce"n^  fit  oifcrcta  in  ej:ntia  1  actioe  ab  illo  co:ge:no8  non 
j^bibem''!?:^:  13  cft  qd  nos  vocam''  iteUige'tia  fpoliata^: 
q:  qj  ponim''  oducnirc  id  qd  cft  poft  cduf^  c  pter  paties  a 
co:ge:i  pter  coicas  d:i  ^ter  fof  05  ef j3p:ia5:t  pter  o^  id 
qd  oij^im^^cu  flabiliuim^^oia^.^a  igf  certificatu  cftgjce 
U  bnt  pn':q  fiit  necco:ga':nec  foz^^co^popt-zqi  vnuqdcp 
cclo^j  app:op:iaf  aUcui  itlo:p  pn^^^^tvniuerfitos  aiit  co:;r 
coicatin  vno  pn°.Tl6  e  dt  oubiii  15  ee  itcUigetias  fimpli 
ces  fepatos  q  fiiit  cu  factura  co:por  bumono;:  q  no  co: 
riipijf:f5  gmanet.^a  at  13  monifeltij  cifcietijs  naliV.q 
nec  jpueniijt  a  p  pn-ieo  9  tnnlte  finti^iia  fintyna  i  fpe. 


©iimtuitt 


fo$ 


fS^ci:  fiuntifunt  catepmi  mcdiatealiq:caeautagente8 
medic  itcr  p"':t  illas  no  pntee  ifcriozcs  eis  in  o:dine:ga 
no  fun  t  ircUigetic  fimplices  fegate:cac^o  oatricee  ee  I  iit 
gfcctiones  in  ce:rccipietcs  i?o  ee  fHntifcrio^es  in  ccopj 
igif  vt  ca  tu  p""  fit  itcUigctiavna  geentia  cj:  q  no  pot  efTc 
multitudo  puenies  i  fpe.^^ntetioes  eni  q  mttiplicon  f  in 
cafmq>muttitudop6tceinca:fifuerintDiuerfecertitu 
diiiib'':^"!^  id  q6  jpuenit  ex  vnoqc^  cop  ali6  cft  in  fpe  ob 
coq6,puenitabalia.©edficn6c6mitabifvniiqdci5eo/ 
ru  q6comit3fatterii:fed  atio  na.Sif  0  fiierit?ucnie'te5 
in  certitudine:tiic  in  q  criit  oiucrfe  1  multe  cu,  no  fit  ibi 
oiuirto  mac:igif  e]ccato  p  no  potefTe  multitiido  nifi  oi» 
Hcrfo  i  fpc.igif  be  oie  terrene  n5  ftunt  0  cato  p  obfcp  me/ 
diateaUacaiacentc.&ilrfitoboicdtop  fublimio:e  q/ 
ufcgguenif  adcdttiqdfitciifactura  eto:p  receptibiUu? 
gnonie  1  co:ruptioniB:q  multipticanf  nuo  1  fpe  fil'.  igit 
multitudo  recipienti8:cd  eftmultitudinis  actionis  pnci 
pij  q6eftvniifnecntia:t  Bellpoftcopletionesecoiiim 
cclcrtiu:':  fegtur  femg  itelUgctia  pofb  itcjligetid^quoufcB 
fiat  fpera  tHnc:-:  oeindc  fidt  eto  1  optonf  recige  impffio' 
ne  vni  in  fpi  mftd  nu6  ob  itetligetia  vltIa.Si  eni  cd  mul 
titudis  n6  fiucrit  in  ogcte  oebebit  ee  nccio  in  patietc:op5 
igr  vte^  vnaqcp  intelligetia fiat  itcUfgetia inferio:  ea:T 
ccltcttijcqufcppolTintfierifHbcitcUigibilesDinifibilcs 
muUenuoggmultimdinecdrfi^tvfcB  buc  gucniut.^a 
igif  vc  manifcdii  efl:  gp  ej:  oi  iteUigetta  fugio:e  in  ozdine 
fm  15  q6  iteUigit  p"':  jpucnit  ee  altcri^^inteltigetic  inferio 
ris  ca.©ed  f  m  15  g>  intelligit  fcipfaj  jpucnict  drcnli  per 
fc  tm:co:pu8:co:ptt8 1^0  ccli  fit  ab  ea  1  gmanet  medidte 
aia  ce[efti:oi0  eni  fo:ma  caufaeH  vt  fua  tnateria  fitiefTe 
ctu:ipfa  enima  no  babctepifientiam. 
GTCapitulum.V.Ocoifpofitione  gcnerationie  elemen/ 
to:uacaufisp:imi8. 

I  <^  ff  alTignatij  numcrii  fperaru  celcftiuj  fe 
\xcf  1 1  cutij  eft  necio  ee  ethto:ii;co:gaaut  clc 
|3'mentariafnntgJiataco:ruptibitia:vndeopo8 
iitet  vt  pncipiaeo:^  jppinqua  fint  res  recipien/ 
^ltes  manerid  varietotis  1  moni6:i  vt  id  qd  cft 
iteUigetiapuran6fitcaufac(Teeo:pfola:opo:tct  aiit  vt 
lam  ccrtus  fis  oc  15  g  eo  que  iam  fcpe  rcplicouimus  a  g/ 
buB  iam  cjcpcditi  fumus:l5  outctnta  brit  mas  in  qua  c6» 
UcniiitifojmasgbusDifferunt^vriopoJtctgjvtadcfTe 
©iuerfitotc  fuariT  fo:riiaru  coopercf  oiuerfitos  oifponu 
celo^p^ivtadcfTccouenie^tidcopinma  coopcref  coue/ 
nictia  oifponis  celo;::ceU  eni  coucniri t  in  na  iudici)  mo 
lus  circutaris:op5  igif  vt  iudiciit  iltius  nac  fit  adiuuons 
e(Temae.£t  vt  id  in  quo  oifTerut  fit  pncipiii  pparotionis 
maead  fo:masoiuerfa8:caaiit  que  funt  multo  couenie* 
tia  in  fpecieigcncrenon  funtfola  abfcp  pfo:tio  oUcrius 
adiunanris:q6  cfl  caufacffcntie:gj  in  feipfa  eft  ccucniea 
vnrt:necfacitoiuerfa:nifig5dlaliudab  fpfa  boc  igitur 
vniinoeftabeanifiggligarioncaUcrius  vniu8:q6  re» 
ducitcdod  vnijaliquid;op5igif  vtiUudfit  vna  oeintcU 
Ugenti)8  feparari6:fed  vUimo  co^  quc  fcquif  nos:':  ipfa 
cfl3qggc6fo:tiiJmottiiiccteftiiifluitaligdin  quo  effc 
oefcriptio  fo:manj  miidiinferio:i6  f  m  modii  poriendi: 
qucadmodii  i  ilto  iteltige' ;-:  i  alijs  itelUgetijs  eft  Dcfcri/ 
ptiofo:mariifmmodtiagcndiaquopoltca  fluunt  fo:/ 
meinbocapp:op:iantC3canonper  feipfa  foliim6:vnii 
eni  vnu  agit  in  vnit  ficut  nofti:fed,pptcrc6fo:tiij  co:po/ 
ru  ceteftiu:cuenit  igif  g?  cit  13  rcs  app:op:iaucrit  oliqui 
oe  imp:clTionibuB  cclcftib^^obfqj  mcdidte  co:ge  etntari 
Vclmcdidte:itavtponatiUudfmaptimdine^p;id.poft 
comunione  quc  crit  in  fua  fuba;tuc  ob  15  fcgoto  fluct  foj 
ma  jppjia  1  oefcribef  in  illa  materia,  Xu  fis  aiit  g?  vnii 


n 


no  app:op2iat  vnu  iqmta  vnuqftcg  coy  eft  vnu  g  alt^d 
qd  fit  ei  abfcp  9lio:red  idiget  vt  nnt  ei  appjopjiatojes  vv 
ucrri:app:op:iato:e3  f  o  maie  funtei''  pgato:ce:p:cpara' 
toi  ^o  cft  ille  a  quo  fit  pparato  gdda:ciii^^  ppatio  pttcnic' 
rio:  e  ad  rlltid  ^  ad  aiigd  aliudierit  aut  15  ppato:  eligene 
ceidqdefl  fibi  oigni''^  pmis  oatojib''  fo:marii.!3i  aute 
ma  eetf  maptitiidinc  pma;  poflct  vtiq^aptari  Duob''p/ 
ri)s:qrc  eni  magia  cligerct  vnii  qja'.iud;nifi  pB  oifpone 
q  ofnt  ipjimetca  in  ea:'i  bui^c^t  oiucrfitatl  yj^atio  ad  oca 
nifiis  vna  eft:vu  no  05  vt  ^"'  ad  iL6  app:op:ict  vna  ma 
poti^^cpalianifiggaligdctqdeiniUama^qdnoefl^nifii 
ODtitudo  pfecta:ncccfi  ppatio:ni(i  pgatio  gfca  ad  ipfusj 
«dqdcftppm-tl^eltficaqqcunimiti  caluerit  iiigiit 
fitcaicfactio  e^'nca  -z  fo:ra3  aqitatia  q  coiucta  M  remo ' 
tafuntabc6pan'oncfo:mcaqueitati3:f5runt  multe  coj 
parationisadfo:ritaignea:quoplU9  eni  T?  itedit:ite'dit 
ctia  ppatio  •:  augct"  aptitudo;-:  fit  i>  iore  fo:mc  ignee:  vt 
fiuat  fup  crS^  vis  illi''  Ocftruit  .*o5  <\i  ma  non  remanet 
fine  fo:ma:tiic  no  eft  ci''  cjriitia  ej:  B  folo  q?  copat  eidem 
pmiepncipi)9folum6:f5e):lSg7cftcj:feipfa  ley.  fo:mai 
©5  q2  fo:'  q  oHituit  bic  ma,  mo  iam  erat  ma  e^rns  finc 
ca^tiicnoefbci^cjnitiapfo^mafoliimo^fsg  ea  1  media/ 
lib''  pncipijg  fcftanjs  vfmcdiatib^^alys  velcoriftb''.  Si 
cnieeteppncipij6pinisfoliim6;tiicn6  cgeretfofa  alia: 
co  qi  fo:ma  ia  pce(Tit.<3j  q:  c6Heniut  ibi  in  motu  drcH^ 
lari:t  Dfntcomitatia  nacciua  pfiituut  nac  jppe  cuiufcp 
ccli:tiic  maj  cofiituit  13  cuius  na  coucnit  aliq  nariij?pa' 
rii  q  funt  fo:"':'Z  fic  mot''  c  vilio:  Difp6nc:q  e  ibi;ftc  ■:  ma 
cft  vilio:  ecn'  I5:i  fic  ibi  mot''  eft  fcqucs  nam  eiiis  qp  cft 
in  po"  Rci  ma  b  c6uenit  cu  co:qd  c(i  in  po'':'Z  fic  ibi  nac 
;ppc  t  coea  fiit  pn^jz  adiuua  tia  nam  ^p:ia  vel  ccej:  vt  13 
fic-z  id  qd  comitat  nas  ^pa^-z  cocs  ibi  Dc  pgationibus 
c6fl'ellationi'i  oiucrfis  intttabilibus  ^uenictib''  ieas  gg 
motu  c(t  pn"  varictatis  offponu  ■zpcrmutationis  eanij 
h  •:  ftrr  comirtio  fuarii  copationii  ibi  eft  ca  comi):tioni3 
copationis  ifto;:  elb;:  vtadiuuas  -z  a  cojpib''  celeftibus 
fiiit  ip:e(T  ones  ico:pa  bufmiidipp  qlitates  q  futei  jp» 
pzie^-z  ab  illis  fluit  in  buc  miidii  -z  ab  aiab''^  illop  fiun t 
ipzcfrionesinaiasbui^^miidc-z  cvbis  ite^ti^ib^^fcim^g^ 
naqeftgubernatrixiffo^pco^po^iccjfipfectio:'^  fojme 
fiunt ab aia oifFufa vtadiuto:ioci''. <|  £M']cenita'rgda5 
tx  pKopbatib''^^  cclu5;eo  gjc  volubile:-:  Dj  rcuolui  fttg 
aligd:q6  fit  firabile  in  ci^^plenitudie:  vfi  pfricationc  ci^^cii 
co  (k-gt  calefactio  in  trfi:q6  pucrtit  i  igne  g^  aiit  remotif/ 
fimu  eft  ab  eo  rcmanet  gctu^-z  q  magl  acccdet  ad  fridita 
ret  fDifTitudinc  eft  tcrra:g?  ^fo  ve  illo  feMgnt'eftcaf5:fcd 
min^^calm^ignis^fsqdDceoqdfe^terra  eft  fpi(Tu;:fcd 
mln''  fpilTu;  q^  terra^puitas  atcato:i9:-z  puitas  fpiiTitudi 
nia  faciiit  oebere  ec  bumiditate.Siccitas  fo  j  uenit  vt 
o:catitate  vfej:friditatc  vltie.-btiiditas  ailt  cj  fe'  tcrra  e 
frigidio::q  v'o  fe'' jgnc  c  ca  lidioz  15  e  ca  ecndi  efa^-z  13  c  q6 
Direrut:n6  c  aiit  15  qd  pofTit  pbarc  ^bis  fpt!ogifticiG:ncc 
cft  firmu:cii  Diligetcr  pffdefatii  fuerit.vf  .n.l3  cc  afr.Tld 
a  co^pib"  celcftib^^.f.vf  a  qttuoz  co:p^b''  er  illis  vf  a  luio 
ptcto  in  qttuo:  coltectionib^^ervnoqcBeop  fluitin  bac 
mam:q  fit  pg  coicationcaptitudoad  fo:ina  co:pi6  ITm/ 
plicis:q  cii  fitapta  rccipitilUiefo:ma3  a  Dato:c  fozmap 
vri  vtl3totii  fluatab  vnoco:Ec:r5fintibic6pationc6;q 
f jci'irDcbere  ec  oiucrfitatcs  a  cais  occiittiB  in  ca.Xu.n. 
cii  fcirc  volucn  9  ifinnii  ce  qiJ  oircnit  cofidcra  g>  ipfi  fe/ 
fcccnitDcbcrcpmiice  cozpusq^  n6bcJtaliqu.1cj:foz.' 
tniG  coltitiictib''  nifi  fo:tn.i  co:palc:ncc  acqrit  aliqud  p/ 
tcrfoz^Sniftgctcrcdario.Mlosauti.ioiidittfocftructio/ 
nc  bui'':'^  ofidim''  cp  cc  coipie  no  pficit  cj:  fola  fo:\o:po 
reitatieinificii  ea  itellcxcrio  ctali  j  fozinij.  115  fozmam 


Capu  Vh 


c{'ttn  cfl:q  pmacoftituitOimelionc.SiiijcnfceDimeB» 
fioiii  fegt  alias  fo:mas:q  pparat  ipfae.Sinaiit^^fidcra 
Oif;)6nc  raritatis  ej:  calo:e  vf  ipifTimdinie  e]c  frigiditatc, 
cozjj''  cni  no  fit  coj.n^^catm^nifi  iquatii  ipfU5  fegt  olf6  iil 
motuad  15  vtcalcfaciatitlud:pfitia  illitis  motue  piitis. 
qucia  oiidimus  no  cc  vioIctii:fcd  nalc.Sinautciacom 
pletacrajci''  na;p6taiit  coccdi  vt  cii  copleta  ftieriteiii» 
na  feruet  in  loco  g  clt  aptio:  fibi  ad  cofcniidii  illucL-cali 
dii  cn  i  coferuaf  vbi  cfl  motus:a  frigidii  vbieft  gcs.Dcin 
de  no  cogitaucriitquafr  gsillius  macDcbuit  Dcfcedere 
adccntrii^^zalia  pseiusvicinari  furfu^^^zacciditcicaloi. 
SedDecabiiiu3:ci  rcddip^t.Jn  vniucrfitate  enimcJt 
leuitae  1  grauitas.©5  dc  ptecuiufcpeti  ficed :  9>  poftqj 
certii  c(i  ptcscfo^gtiatascccoffatgjcu;  giiar  aliq  g9 
ci^^inloconecio^fegt  vtvnafuEficie9ci''fit  fiigioz  ciun 
mouet  furfu5  -z  illa  fupficies  ctt  conenictio:  fuperiojita/ 
ti^alia.Jcrpn^i^ofuegnonisnon  fit  vnafugfides  cius 
oeo:fu5  'Z  alia  furfU5:fed  q:  ftncoubio  trafmutata  cft  gg 
motii  aliqucg  fecitcabfe  fitii  aliquc:g7aiitmibimagi8 
Vf  15  cft  q6  fentim^^^putocnim  qz  ille  g  13  Df)citDC  gnone 
cfntoy:  conatus  cfl  abbzeuiarc  15  alicui  fcribcnti  fibi  ftu 
per  |3:'z  g  venit  pofl  cii  cofirinauit  oictii  cius.^pfc  vcro 
qui  fcripfit  15  fuit  bo  c^ftindes  1  pcrturbas  rc. 
CTCapitutii.VI.gtoecura  •zoftcnfionc:qHomodo  coti* 
nenmr  rcs  fub  oiuino  iudicio. 

^  ftit  11  (5 ''"'  pucnim''  ad  l5:opii8  c  oflo 
«^ '  l^H  "**  dere;q  fit  nob  cura.  Tlo  onbi* 
\a&  3nt  tibiia  fiiilTe  manifeftti?  c%  pdictis  g> 
jrcaufcaltiozcs  no  c6cediif  ogari  ggnoe  id  qd 
Jlopcranf:nectntedcrealigd^pterno6:necin« 
ducircas  aligd:ncc  accidit  eis  clectio.boc  aiit  g?  mttc  itn 
p:ciTiones  mirabilcs  fiun  t  in  13  g>  giiaf  in  bOc  miido:tii 
in  gtibue  metallo?z:tii  in  gtibus  vegetabiliii  t  bjutozuj 
l5oiu5:'Z  in  boc  cp  iteltigif  oe  gtibus  celi  no  efi:  tibi  via  oi 
ccreg5fiatpcrcafU5:q:  roinducitteaditidicddu  Q>  oio 
fiunt  epgubernatione  -:  Difp6nc:op5  eni  vt  fcias  q>  cura 
bo:ii  efl  q:  hoc  g?  pmus  fcit  feipfus:'^  g>  ab  ipfo  cft  ncci' 
tas  ozdinationis  bonitatis^t  g»  fua  eentia  eft  cii  bonitatl 
-r  gfcction  is  Pm  g?  pofe  eft  rebus  'z  placcnt  ei:fiait  pzedi 
ctii  cfl.^^ntclligit  igif  ozdinatione  bonitatie  Pm  g>  polTi 
bileeftefTemcl  U6:vnde  er  bocg?  intelligit  ozdinatio 
ne  1  bonitatcqucmcliorclTe  p6trmg?ipfeintclligitca 
fluit  ipfa  tali  fluj:u  quo  perfectius  pcrucnif  od  ozdinej 
Pm  pofTibiUtatc:':  bcc  eftintcntio  Dccura.CCSciae  aiit 
■cp  malix  cft  multis  modie.oicif  enimalii  vt  ocfectus  a 
cftigno^dtia^zocbititae-z^fozmitasr-zOfmaliivtDoloj 
1  triflida  in  gb"  eft  aliqua  appzebcnfio  cac  n6  amilTiois 
reitifi.Cdaiitmouensbonitatet.pbibene-z  facics  oc/ 
bcrceiTeeiuopuationc:aliqn  clKeparataquano  appze. 
hendit  ipcditU6:ficut  cu  nubcs  obumbzat  1  ^bibci.t  ra/ 
dio8  folis  cii  opus  elT  perf  ici  per  folccia  eni  ilte  cui  opus 
cftfucritapp:ebenfozapp:ebendctg?foln6  jdeft:r5in 
qgtuappzebcnditl5;n6  appjcbendit  g?  niibcs  intcrpo/ 
fitc  funt;fcd  inquatii  cft  vidc6:fcd  Pm  gjcft  vidcnf  non 
cftDotcnsimpcdituspE  15  velcarene  eo:fcdc):  15  q?  cft 
oliud^aliqnaiitertc^iunctaquiappzebenditoppjchcn" 
foz pnationisfalutis^ficutcfiDolctpp  aniiffione  ptiiiuiv 
tatis  mcb;icj:calo:c DilTotucte.  3piccni  iqiiitu  appbc/ 
ditamilTionccontinuitatis  g  virtuic  q  efl  in  ipib  incb:o 
ppvncbeditet  noccns  calm.^am  igif  piunctJ  fiint  15  cii 
contingitapp:cbcnlio  f  in  g^  [  jedivimus  f.appjcljcnlio 
rcni  puataru^-zappzcbcfio  f  "i  cp  pdtpmtiG.i.appjcbcn 
fio  rcni  q  funt.©cd  boc  app  :ebcnfii5  in  boc  qi  cli  no  cft 
malii  in  feipfo:fcd  cfl  maiU5 1  crpcctu  b-.iiiis  rcipjitiatio 
cni  refpcctu  fuc  gfectionis  1  lalutia  no  eU  malii  re"  ipft'' 


TRoin 

t^:itixtfitdccai\tno(itcomcealm±qino  cH  ipfiHS 
ecniCi  inalii in  ipfoA ejc  13 q-> cft:maiu  c(t:cectao  cci  no 
potctTc  nifi  in  oculis:':  iqiia  til  cfl  in  ociiU'8  no  potcc  nifi 
1113113:1  no  efl  ci  alius  modttg  EE  quc  fit  no  malii.  Caloz 
oijt.f.g.ci'ifit:$uisqptfi  adciig  Dolct  pg  eiJ:maUi3  fit: 
b5  tni  a~U  ii  modii  q  p6t  ee  no  maUl.malij  at  g  ec'ntia  c  pa' 
uatio:ncccftqUb3puatio:nifipu9tiiudicgna^rcriiap' 
fectionib''  fue  ipcl:i  fuc  nae.©5  maU'i  p  accris  e  ptiatii  vt 
rctrabeoa iurcfiicpfcctioni9:n6aiitcboniict:  puatioc 
Bbfoluta;nffii  cj: noie ei^-nec ^ct malil qy  fit. Si eni  ipfa 
ect  aUq  mo  malii  ect  coe.TInllii  igrce  Pm  M  gfectione 
VltimainqnoeaUgdinpo^fcgf  malii:n6  fegt  maUjj: 
nifibincui^nacftaUgdinpo^-rBfitpp  maj^malu  \?o 
fegt  mam  gg  aUgd  p"':^^  ftbi  accidit:i  pg  aUgd  nouu;: 
qd  poltca  idamt.Jd  aut  q6  ej;  fcipfa  c  B  cd.f.qz  accidit 
«UcuimaciinftiofmccaUgd  pttrcSs  mali  cjrtrinfccas 
q8  ipMmit  in  ca  aUqna  Dilp6n^:q,pb!bct  ciuo  j>p2ia  opti 
tudinc  a  pfcctione:e^  q  jpuenit  nialu  circa  iilwfic  ma  e;: 
q«agri4t  bo  vel  cquuscii  acciditci  epcaieptingetibiis 
fK>ni  pcioaappronia  i  Durio:is  fuBc:tijcn6  rccipitUnea 
rionc  1  figitrat6c5 1  rcctitudine^iio  oeturpaf jicreatio. 
T15  qz  Defucrit  g?  opus  fttit  ad  pfcctionc  c6ptioni6:i  gj 
opuo  fiiit  ad  fojma^tf^  ages  ftjftDcficiens^fcdqz  patico 
no  recipit.^d  aiit  Q)  otingit  c  jtrinfcats  cft  vnii:Dc  Duo' 
bU8.f.velp:obibe8  iterpofitijirctrabe^&a  gfcctioncvf 
priiiadiunctiiDcftrncs  pfcctionc:cj:c"pmifunt  nubcs 
mtte  fibifuBpo(itc:ifpiiTitudo  cani  ivmbzcaUom  m6/ 
tiiipbibetes  impfTione  folis  in  arbozcs  ad  efatioitcm. 
©coi  '^ef€"eft  cafus  gcUt  fug  bcrbas.-qd  tpcdit  caru, 
EfcctioncintEcruo:adeog»Dcftruitaptitudine^p2i3:i 
gcqdcftcijea:oe3aiitcac maUnotnucniiif  in bie  q  fiit 
lUbcirculo  Utne:gcgd  aiitcft  fub  circulo  lunc  pcnc  nibil 
eftcogatione  ccterop  q  funt  (iait  nofH.  i^cidc  maUi  nd 
cotigitnifii  aUgb'':^  aUqii  fpcb^^cop  f uatl:maliiaiit  ve 
ro  11  ptigit  i  pHb^^idimduis^nifi  aUq  fpcs  maU.Sciao  a  t 
Q7  maUl  e%  itctioc  puationievrcft  maUi  $"'  ad  id  qd  cft 
nccium  viytilc  pp.  nccium  vel  no  eft  malu  cp'"  ad  13:f5 
e(t  maUi  cq"'  ad  15  3»  polec  in  bis  q  fiir  raro.Si  at  iucni/ 
rct  tiic  cit  (ic  id  qd  c  fugfluii  i  pfcctiDnib'':^  funt  Po(t  gi 
fectiortesfipas^inocflifn  coiudiciunacpoifefsD  oino 
cft  pter  id  qt>  Dcbcm^^ofidcrftncc  et  c  malu  ^*"  od  fpcm. 
k  cptu  ad  id  qd  fugaddif  fupza  oebitij  fpci:(ic  ignozdtia 

feometrie  vclpbie  vel  aliojz  b9.l3.n.n6  c  maUi5  $"'  ad 
» q?  boics  fum'':^^  c  malu  cp"*  ad  biida  gfcctione  ci^^qd 
jpdcft.Xu  fcics  aiit  cp  13  no  eft  f  c  malii:nifi  cit  aUgs  bo' 
minii  vfaUq  aiafueritapiaad  13. 116  cat  apt^aUgecp 
P  gj  c  bo  vraia;S5  qz  u  placiut  ei  pukbiitudo  iUi''  rci  1 
c6cupifcitea:iadaptaf  adilla:(icegopoftca  oridi  tibi: 
flri  15  autji6  crt  De  na  fpei  accomodarc  fe  pfectiotVfcdii 
q  fequiif  gfectionc  pmiitavt  fi  no  (tt  fiat  puatio  in  aUq 
iudf  ci}  nae:igif  malii  f  it  bis  q  fiit  guiflimij  c:ptcr  15  at  ec 
CUud  malii  in  rcb''  nccius  fcgf  idigctia  boni:|3  cni  cfnta 
nifiecntrepugnatiaipatic^aDriantenopoiTcnt  cj:  cia 
cebe  fpcs  nobiles.Sicnieiccis  n6cet  ignisqucpcurrc 
tia  q  accrit  i  curfu  ot  nccio  iduceret  ad  ptigedii  pinu  aU 
cui''  pau|2i8:i  no  ocbcrct  aduri:  jiifccto  in  ignc  n6  ectVti 
litas  c6t3.  £>cbuit  igrnccio  vt  bonti  qo  pofc  c  i  bis  reb'' 
no  Rt  bonii.niff  polti^  potc  cft.puenire  b^  malu  ej:  co:i 
cu  co:fluru8  at  IJonitatl  no  fac  ocbcrc  oimitti  bonitatc; 
fugabiidate  gp  aU'gd  maUl  raro  otigcs.icet.n.ei''  oimif  ■ 
fio  mai^^malii  $  illud  malii.puatio  cni  iiW.q)  ee  potc  cfl 
innam3cciiepu3tijpcio:cft«5puatio  vni^^aUcui^^rci: 
1  io  fat"«csetigitcoburi  in  igneea  pditoc  vt  euadat  viu''. 
q^mo:i(tneoolojc.*oiarttptcrmitteref  l?na  bonitatl. 
tik  eet  matii  mfto  matus  43 15  maUi:q8  e  ee^c  eC^qz  igf 


'Bcxtnm  '°^ 

fuit  iiT  fudicfo  ttclligctie  copbcdetis  ql/tate  eendi  ozdf' 
ncPm  ptfnuatocs  bonitatis  vt  itclli^crct  Digni"ccb9  rc 
cc  taU  ee  ej:  q  ;3tigit  aligd  q6  cocedtt  cflc  malii:i6  opoz/ 
mitvtfluatc(Tcciu8.(i  Siip8aijtDi;ceritfuifle  potevt 
pm^^DiYpofttozoarctecbonitatcpura  imunca  malicia 
oicercf:qz  Bn6  potcoccdiin  taUmancriac^ndi:quaui8 
po(Titc6ccdiin  efTcabfoluto.mancria  cniceabfolutiiirv 
mun  is  cft  ab  boc:i  n6  efl:  ci  fit  i8:i  13  eft  q6  fliiit  a  Difp6' 
■c  pmi:iinucn!f  15  in  rcbus  intelUgibilib''  1  aiaUb''^  cc 
tcltib^^^fed  ilta  mancria  rcmanfttin  polTtbilitate:nec  cft 
ptcrmilTum  ficriillud cc pp  malu5  q6  amifcef  ei  g?' fi  3 
fuo  cjcozdio  no  cetoino  1  cct  ptermiflii5  n6  cotingcrct  R 
malij:icet octerius qp  fi eev.ca fuu ee fit meU'' ittis  ouo ' 
bu8m3lis:icuenirctl3ctiiq6n6Darctcecaufi8b»oni3 
q  funt  pozcB  bis  ciis  adduceiiib''  malii  accidctatr:C);elTe 
eni  itlarii  fcqiiif  ce  iftarii;i  fic  eflct  maj:ima  CI40  in  ozdi' 
nebonitati8vti8:qE;ui6aiitn6rcfpiciamu8adl5:tuffc5 
Hcrteremus  c6(iderationc  noftra  ad  boc:g?  pofl^ibilitas 
eflcndi oiuidif  f m  modos  eozu:qite funt oiucrfa  in  fuis 
Difpofitionibu8;inucnimu3  cp  quia  fiiit  cflc  cjcpers  malt 
acquifimm  remanff  tmancria  eendique  ocbuit  cc  bui? 
qiii  no  ee:qz  pcius  eit  ^  fuii  cflie^fiiit  ideo  ncccflariu,:  vt 
fluerct  e(Te  eiu8  ob  co:  vri  fliiit  ce  qt>  cft  optimii:i  f  m  mo 
du  pcUctil.d,  bico  itcrfi  q>  malft  oicif  mttis  modis:ma 
U15  ciii  ofopus  abboiabilc:i  of  matil  pncipiu  efiis.f.mo 
rc8:iDf  maluDotozitrifticfa:ipfifia:iDicif  malii  DC' 
fecms  rci  a  fua  Efcctionc  1  amifTio  rci  qua  nalitcr  ccbe 
bat  bfc:vf  aijt  gp  quiuic  itctiones  Dolozis  1  triflicie  biit 
ee  1  n5  (in  t  puatozie:ipfc  tu  fequu  f  puatioce  1  ocfectus: 
matiicniqocinactioib^^^vctcfl  rc"ciU8g  omifitfua  c 
fcrtioneppadiictijci^adilliKficut  iniuria  vct  refpcctu 
ci"  gami(itpfcctioncqu3  o^bfcin  gnbernotioneuio:p 
Vcla'uitatl;ficfoznicatio:fitrimozC8n6fHnt  maU  niii 
EP 15  gj  15  aducniut  ej:  illisii  funt  coiuncta  cu  puaticib'' 
efcctioniioicqsopscabfe.TlibilautDcactionib^fnHc 
nif  Dicimalii:qdn6fitEfcctio  cacagetisea5:i  foztafle 
no  cft  uiatii  nifi  rcipectu  cie  recipictis  vcl  rcfpectii  oltc' 
riH3  0geti6:gpzobibcfci«6actioneiniltama:inquaipe 
cft  oignioz  bac  aaioe.^niuria  oiit  j  ucnit  C}:  vtutc  qiic 
rcntc  victozii  q  cft  irafcibiti6:i  victozio  eli  cius  pfcctio. 
1  ob  15  crcata  cfl:  f  m  qd  c\t  irafcibilis.f.  vt  fit  iteiidee  ad 
q  redi  victoii3:i  lctcf  in  ca  1?  igif  actio  $tii  od  ip5  bona 
eflrfcd  fi  ocbilitaf  in  agcdo  ilUid  $tu  od  15  eft  ci  maUtj; 
nec  e(t  molu  nifi  iniuriato  vf  aie  ronaU:cuiu8  cftBfcctio 
frangerc  bac  virtutc  1  oriari  ei:q>  fi  non  pot  facere  eft  ci 
maliui  boc  e(i  ei  ca  efl^icies  Dolozc:3ltcru  fo  cft:ficut  cii 
ignis  adurit:aduflio  cniscft  pcrfcctio  ignis^fcd  c(t  mala 
quatti  od  eii  0  quo  rcmoucf  fatus  gg  ci:  vct  qzamflit  id 
qd  amifit:matij  ailt  cuiuo  ca  cft  ocfi^auo  1  penuria:que 
occidit  cmbzionino  e(t  ogcns  aligs  g  fccerit  illud:fed  qz 
agens  no  cgit.l5  igif  certc  no  e(t  bonij  rcfpectu  aUcuius 
rci:ma  Ui  Vo  q  coiungiin  f  rcb^^bonie.n^  fu  nt  nifi  c^  vm» 
bii8  ciis.vna  cft c j:  gte  maie inquatii  eft  rccipics  fozma 
1  pziuatione.attera  cft  ey.  gte  agentfs  cj:  qiio  Dcbucmnt 
e(fc  matia.i  qz  impoflibilc  fuit  vt  ma  bf  ct  oebitii  cc.qo 
crot  fibi  opu6:i  vt  ogerct  octione  mac;idco  non  fuit  re/ 
cipicn9fozma:fedpHatione:fuitigif  impotccano  rcci' 
pcrc  oppofita:i  fiiit  impoffibilc  virtutibus  agcntib''  no 
ciTcoctionce  priae  alt)s  octionibu6:quarii  ce  cii  ii  fiicrit 
acqujfitrt:ipfe  non  agant  fui  actione.^mpolc  cfl:  cni  vt 
crcef  id  q5  in  telligif  dc  igne  1  ipfc  n6  c6bitrat.(L'*3tcm 
qz  vniucrfitas  n6  cft  pfccta  nifi  fitcrit  in  ca  calcfactoz:t 
nififuerit  in  ca  calcfactoz  pbures.fuit  idco  nccclTevt  in' 
tentio,pdefletadcflcndii  15  duocj:  gbuspzoucnircnt  no 
cumcta  cobHfti5i0.C6buftio  cni  eft  fic  cii  igr.ie  ccburit 

^uic  O  z 


mibia  Alkaim  bois  reltgtoli:red  cp  eft  fepius  eft  inquV 
fitioboniintcnriin  natfifrcftctiajq&eft  fcmg.Sedfe/ 
pius  eftiqi  g?  plura  ejc  idiuidiiis  fpc^  ftmt  rcmota  9  pbu 
(lione.Scmpcr  i?o  cft  qi  multe  fpca  no  pnt  fcruari  fem/ 
pcmili  per  ce:qle  cft  ignisiita  yt  fit  coburce.raro  1^0  c(t 
ficutidqd^uenitabignibua.f.nocumctaq.pueniutab 
ilUa.Sitr  cft  in  oibus  alijB  cauHs  que  funt  fifce  bis :  no 
cratautbonuptcrmittivtilitatCB  frcquctce  rcl  fanpi/ 
ternos  gg  acciltia  mala  rara^igif  bonitatcs  quc  fiunt  ct 
bid  rcbus  fucrut  volite  pma  voliitatc  fm  modii  quo  cS 
ucnit  oici  ocu  vellc  rca;';  fuit  volinij  maliietid  f  mmo' 
duquieftpcraccidcs^tpjcfcitii  ftjitilludfuturd  nccio. 
ncctttairatHCrt  oe;eo.boniiigit  iudicatu  cftpcr  ccntia 
1  malc  iudicatiieftper  aaidee^cncaiit  B  cfl  p^uidctia. 
Sifr  oc  ma  ia  notu  eft:q:  ipfo  ocficit  (n  3ligbU8'.i  in  ipa 
Ocficiunt  pfcctioes  aliquarii  rcrij:fed  a  Dco  mtta  fupplc 
rur  etg»  no  cft  copatio  coiuj  ad  id  q6  fibi  ocfiritjjollqj 
aiititacft  tuncno  fiiitfapicnttc  oiuinc  oimitterc  fiimas 
bonitatea  que  fcmE;i  fcpe  funt  pp  mala  aliquo:p  indiui/ 
daop:qn6funtfcmp.fMcoaiitgjrc9in  eftimatioc  aut 
funt  rc9:qua:p  ec  poffibilc  cftcffc  nifi  malc  abfolutc:aut 
funt  re9:qrii  ec  cft  boniJ:t  ipofc  cfleae  ee  malas  impfe- 
ctas;aut  funt  res  in  qb''  ptialet  bonitas:i  cii  fticrin  t  i  fuo 
cencc  eft  pote  atr  ee  in  naturis  eap:aut  funt  res  in  gbus 
^let  malcaut  funt  rca  cqlcs  ad  vtrdcp  oifpone.  ©ed 
niatiaanoiuenit  innaturi8.q>atittotueftmalii  vct  in 
quo  pualct  vfcft  cqualc  oii  no  iucnif .3d  vo  in  cuius  ce 
^alet  bonitas  pocnieti''  cft  ctTc  cuj  id  pualct  in  eo  e  bo/ 
nii.Si  aijt  of  qrc  n6  fuit  remotii  malii  ab  eo  oino:ita  vt 
totii  eet  Ijonij.  Jbiccf  gp  tc  ipfa  rcs  no  ect  ipfa:co  q>  ia  oi/ 
pam^gjceei^cfttate  ce:qj  ipolccftecci'%gn  occidatej: 
eomalii.Sj  li  poncrcf  f?  rc9  ficvt  rt  accidat  cp  ea  inalij: 
tiiceeci^n^eritccqdeftei^fcdcritccaUaru  rcru:q  fut 
■liudabea^iia  funtaligd.f.vtfiiccrccf  cf  no  picqf  ea; 
malida  cofccutionc  pma^aii^cjrc^^cft  ignis  cii  fucrii  ci" 
ttfic  vt  fit  ^burcs  1  fiicrii  cecoburetis  fic:vt  cij  tctigc/ 
ritpaniialicuiU8iurtic6burateii:cog?cc  pani  iili'' iufti 
taleeft  q>  rcceptibile  cft  c6buftioni6:a  fuerit  cc  vniufcU' 
iufcB  cof,  fic  vt  accida  t  ei  mot''  oiucrfi  1  flicrit  cc'  motuii 
Diuerfo^  in  rcb''  fic  vt  accidat  cis  c^curfus:-:  cc  Duonij 
c6curretiruf.agcti3'rpaticti8  fticritlicvt  comiiefillud 
nalr actio  1  paffio.fi aiit n6  fiicrint  fcdaria  no criit  p:i3. 
3n  vniuerfTtaic  igff  no funt o:dinatc  virce agctcs  ipa> 
ticntcs.f.ceicftca  1  tcrreftres  nalce  1  aialco:nifi  od  Dvt 
c6ducant  ad  o:dinc  vtc5  cii  bac  ipoffibilitate.fcj  Vt  ipti 
rintidq6funt;in6iducataliq  mala.igif  cjc  DifponibHs 
mudi  iter  fe  adtuice:fcquif  vt  f  la  t  i  aia  fo:ma  p:aue  fn  ie 
vcl  icredulitatl  ;vcl  alia  malicia  iii  aia  vct  in  co2pc:ita  vt 
li  n6  cet  fic  o:do  vniucrfitatis  no  cct  pfcctU8:i  io  ncgle* 
ctu  fuitl5:neecntattcntac6ucnictiaco:n.ipctiaquc  nc/ 
cclTario  accidunt.C>ictii  cft  cni  in  lcgc.crcatii  iflos  adim 
fcrnii:n6  curo:crcaui  iftos  ad  gadi(u5:n6  curo.(l_  3tcm 
Cictii  eft  Qpvniucrfitas  parata  crt  ad  id  ad  q6  parata  eft. 
CrSi  gs  outoijccrii  cp  malii  no  crt  ei:ncii:ncq5  rarii^fcd 
fepi(Timii.£>iciin''q7  no  crt  ita:malii  crt  eni  multii:fcd  no 
fcpKTimu,  of la  aiit  cft  iter  ki^  1  multu:5  cni  funt inul/ 
taq  iuntmlta:in6fcpc:fictag02C8:gfuntmultii  no  fC' 
pe;ciiaiitc6i"tderaucri9irtiiiriodii  oicedi  malii:Dc  quo 
niiclogniuriuenieeilltjinuitoininu8cpbonii:q6  c(iei 
oppofttti:i  q5  iuenif  in  ci''ina.^,to  aiit  magis  minus  cft 
c6gationc  bonitaif;  aiiap  !cmpitcrnarii:vef  cft  autc  q> 
mola  q  luntDcfecluo  pfcctionti  rc6ariarti  funt  fqHffinia: 
fcdnofuntocmalia  6gbu6no9logmur:i  l?mala  funt: 
fi<.utigno:.itia  gcomctric:i  ficutocfcctue  nimiepulcba' 
tudtn(8:aaltombut9Qn6noccnt]2fecti6ibu6  pmismcc 


Capi.  vn. 


l^fectionilNieiquefequtireasquatiiadvtilitarcqneQp» 
porcteiceis:^  B  mala  non  funt  e>ractioncagcnti6:fcdqj 
non  ogit  agcns:eo  q>  agcns  non  eftparatua :  vet  qiipfn 
flo  moucniur  ad  rccipiendii:i  iTCcmala  funt  puotionc* 
bofUtatum  Pm  fupcrfluiiaicm  1  augmentii. 
irCapfm.VII.i^jcpcrmiiTioneDiuina. 

Vil^cftvtccrtificem^^tSDifpone  ahp 
P"*^  bumanariicu  fiitcpuicoco^Bib' 
fui9:3d  qua  Difponcs  pucniiit.05  at  te  fdir 
Q7  Dmiitio  alta  c  q  fide  recipif :  q:  ii  c  via  ad 
^bddiic.inifiicrcdcdotcftimonio^pbe:fic 
illo  q  eft  Dcco  ^  bcbit  co:p''  apud  refurrcctionc.2ru  at 
ia  (cis  Dclectatiocs  co:po;:  1  gaudia  gd  funt.le>;  eni  nra 
qua  Dcditmabomeib  ondit  oifponc  rcUcitatis  imi^ie: 
q  fiit  P5  cop'',!:^  olia  epmidio  q  appbedif  itcllu  <  orgne 
oemfatiua^ippUia  app:ot>at:i  T?  e  feliajos  1  mif  ia  ain 
rii:poftq5  fut  eicutc  a  co^pib^^fuis^q  j3baf  arQnib^^-.c^w» 
nfeefttmatione6Dct>iiC9fintadimaginadiiea9  niic  pg 
C99:qs  ego  oiida .  ioapictib'')?^  tbeotogis  multo  maioi 
cupiditas  fuit  ad  ptidii  bac  fetici'""  q^  feUcitatc  copopt 
q $ui8 ooref  ei9:n6 iii  attcdcriitca:nccatTptiatifiitca: 
cogationcb^felidiatl.q  eft  c6tuncta  pme  )^itaii:ficpau 
lopoftotidd.t)C  ca  igif  facia  fciri  Difp6nc  b"^  fclidtotl  t 
mtf  ie:q  eft  eipria./Co:galaiit  fcticiias  iaaflignota  eft  iit 
lcgcfcico  aiitopo:tcre  vt  fctasQ?  ois  ^tus  aialie  bsDetc 
ctatione  1  b)onii:q  ftii  fibi  ppaii  bs  nocumetii  1  ma[\i:q 
fiit  ftbi,ppa.i^.g.q:Dclectatio  votuptatl  ibonitatl  «''e 
Vtcucniatadcacilita9fenfibili6?uenie'6aliqexgn(g:i 
oelectaiio  ire  cft  victo:ia:i  Delcctaiio  eftimationis  eft  fii 
clucia:t  Dclcctotio  c6feruatt'ne  eft  rcco:datio  rcrii  couc 
nictiti.llocumciu  ^o  vniurcuiufcpco|:  eft  id  q6  cft  priii 
bis.Scdoc8pucniiitinvno  c6i.f.i  Edpeqj  fuii  pucniea 
1  fibi  aptti  cft  bomi:i  Dcteciatio  ^  fii  t  ds  ,f -  pa:c6uenice 
oiit  cuiuftp  eof  pcr  ccntia  1  cenitudine  cft  odcptio  Effe' 
crion  is  in  clTcctu  q  cft  qgiu  ad  ipfos  pfcctio.  £t  b  eft  vna 
radij:.(E3iebevire8qBui6c6icaniin  bis  intcntiont^b* 
tfi  o:dine6  cani  ccrte  Diucrfi  funt.  Cnius  oiit  gfcctio  eft 
nobilio:iabundatio:  icuiu6:pfcciiocftma(o:  oiutup 
nio::i  ciuus  Efcctioeft  fibi  vtcinio:  1  p:cparotio: :  1  cu* 
ius  ocrio  cftpcrfecrio:  1  nobilio::-:  app:ebenfio  eft  in  fe 
fo:tto::iltiu8  Delectatio:qHd  bobebit  erit  c^ccttcntioz  z 
gtiofto:  finc  Dubt'o:i  15  e  alia  radtpco  gp  fvP  cdf  ad  cffe 
citi  in  pfccri6c  aliq  cft  vt  fen  tiot  illo  fieri  1  DCtcctef  fm 
ci^^qliiaic^n^  cnigcipiiDelcciarionciicrisDu  n6b5:t 
Diinopcipiiilld  no  c6cupifcitcd:ncc4)filitad  ea5:ficut 
frigtdi  nafnccnii  cft  cni  \ibiq>  coiius  b5  Dclcaatione;f$ 
ipfen6Defidcratcii:nccotticif  adeu5  Dcftdcrio:i  ittccc/ 
b:a:qucfuntei43pa:fcdalio  Defidcrio:ficcii  Dcfidcrat  td 
q6  fit  in  co  a  quo  acgrif  appbefio  p  ittiid;i  b5  atiq6  no/ 
cumctii;toinon6imoginoiillud;fit'rctia5dtoifp6ccci 
noricirca  pulcb:a  foyna:i  filr  furdi  circo  fonos  o^dina* 
t06:i  io  op5  vip:udcn6  bo  n6  putct  qj  ois  Dctcciorio  cft: 
ficui  6lcciotio afini:i cp  p'  pn"q funtj:ipa Diio  fcailo^ 
ca  rcal  oi  Dclcctarioe  1  gauaio;i  q>  ^  pa  putcb:itudo  oni 
fcculo|:  q  eft crin  rcgno  fuo:i fua  virius  que cft  infinita 
n6  fitciin  vllimo  nobiiitatiaicjrccUciici  fuauitatl;fed 
ejrtotledo  ctivocamue  T?  octectationc  improp:ic.lL  3tc 
ofini  1  peco:a  biit  oclcctaiione  1  fuatiitatc.Ss  q  c6pa  tio 
p5t cc  fupio^ii  od  b  vilia:  15  cn f  imagiiiamne  1  pjcfcnia/ 
ttir  nobis.Jlla  ^o  non  fcimiiB  |,Krcqitionc:fcd  argiimcn 
tationc.noftraigiturDifpofitiocrgaillaeftfictit  oiipoQf 
tio  furdi g  nunqua  audiuit  in  ftia  puationcimaginandi 
Dclcctarioncannonica:cum  ipfcfiiccrltis  Dcamcniiaic 
eiu9:i  B  eft  alia  radijr.ff  3ic  pfcctio  1  rcocoucnice p:c/ 
parau  dt  vtrtuti  3pp:cbcdcti.(cd  fi  B  hicrit  jpbibea  vcl 


THoni 

Ipcdies  arasabboirebif  tfa:i  cUgct  potfuecftis  5ffu  r  (tc 
cii  infirmus  aligs  abboiat  fapozcs  oii^ces  -z  oefidercjt  fa 
poXQ  abbofabilce  maloa  pcr  centtas :  q&  foztaflc  no  crt 
flbboiatio:fedeftpiiatio  oelectationiaficutcii  fojmido' 
U>fu8  inuenit  victo:ii:i  oelectatione  non  pci^Ht  easinec 
oelectafineat-zPeftqrtaalia  radip.CStecu  Vtusap/ 
pjebe'dies  fuerit  ifccta  prio  fue  pfect/onis  no  fcntict  iil6 
nec  refugict  illudi^ufcp  remoucaf  impcdies:'Z  tiic  noce  ■ 
bit  eki  redibit  ad  fua  nam:queadmodii  amaricatue:a  Iv 
qH  nd  fentit  amarimdine  fui  oas^quoufc^  rq)aref  eius 
coplejao:-!  mfidcnf  mcbza  ci':'r  tuc  refugiet  Difp6nc5:q 
fibi  acddit.Sifr  efl  aial  aliqn  falf  idies  cibii  i  abbozres 
iUii^qpuiBfiitiUegcoucnictio^fibiiDuratin  13  logotge. 
Cu  aut  rcmouef  ipedicns  reditad  Dcbitii  fuc  nae:i  con/ 
foztaf  famcs  ci'':-!  fuus  oppctitus  ctbtita  vt  no  poffit  ab^ 
ftinereabco:lcd  Dcffruifcli  amtttat  iUij.b^aiit  otigitqc 
magnoDolozcii^qcadullioeignis^^zejcvredincglaciet 
lediffenfusfic  vtcojpusnofentiatiUii.Scdcii  rcmo/ 
ocfipcdicsfentitnocumctiimagnii.poff^autiamalTi/ 
gnauimus  bas  radices:op;  redire  ad  id  q6  itendimus. 
3&  CD^icoisifqjfuaBfectioaieronaliscftvtfiatfcrm  iit 
rclUgibiie  ■:  Defcribaf  in  ca  fozma  totius:t  ozdo  itclts  in 
toto:i  bonitas  Hucs  in  cile."z  vt  icipice  a  pn°  totiue^cc 
dat  ad  fubas  CjcceUenojcs  fpiritalcs  abfoUite:':  Dcidcad 
rpiritates  pcdetcs  aUquo  mo  ci:  coij^ib''.^  Dcide  ad  aias 
mouetcs  co:ga:T  poftea  ad  cozpa  ceicftia:i  Deindc  vt  B 
oia  fun  t  Dcfcripta  in  aia  ^m  oifponcs  -z  vircs  eo;: :  ^ufc^ 
pficiaf  in  ea  Difpo  ec  vniuerfit3tis:t  fic  trafeat  in  fctm  in 
teUectu  inflar  ce  totius  miidi:cerne8  id  q6  cH  puUrbutu 
do  abfoUitc:':  bonitas  abfolutc:'z  Dccozvcrus  fiatvnii  cii 
eaifculptacjc^eius^^zDirpdnceius^zinccdcns  fm  viam 
cius  coucrfa  in  (ifitudincB  fubc  eius.!Sed  13  qiio  potcrit 
coparari  gfcctionib''amabiUb''  aliarii  viriii  cii  turpe  fit 
okcrceiusozdinccfTc  nobilio^e  velgfectiojc  illis.-^qifi 
f  ilo;r  ad  illa  nulla  oino  pQatio  eft  nec  in  erceUentia:nec 
in  pfectionc:nccinmultimdine:necin  ccteriegb^^eficif 
©elcctatio  aF^bcde*tiii:Dc  gb^^fupza  oiKim^.iSed  Diumr 
nitasetcrnitatisqtiopot  copari  Diutumitati  variabili 
coimptibiU:  vel  q  erit  oifpo  ei'':cui''  appitcauo  cft  cotin/ 
getia  fuQficicru  pparationc  eius  q6  ifundif  in  fuba;  fiii 
rccepttbilis:itavtfitipmidc  fine  Difcretioc:qtfi  intcUi/ 
getia  t  itclUges:-:  inteUectii  fun  t  vn  ii  vel  penc  vn  u.Sed 
Q>app:ebenfu5  a  feipfo  lit  pfectius  ^  13.b  ioeftoccultu: 
tfi  id  q6  c(i  fubtiUus  app;ebcnde6:qdda  eit  q>  ttrpoterl 
cognofccre  pama  ifpcctione  pdicto:ii.ata  rationaUs  pUt 
ra  numcro  appzcbcndit^z  plus  fcrutatur  appzcbcnfu;  i 
plus  c);poliatilUtd  a  fupcradditis^q  io  funt  itra  cius  iten 
cionenifiaccidctalhtipfapcnctrat  intcrioza  app:ebefi[ 
1  C):tcrio:a.*'qiio  igif  b  appzcbcfio  potcrit  comparari  illi 
flpp:cbenfiomVvelquom6  bec  oclcctatiopotcrit  compa 
rari  Delcctadoi  fenfibili  i  befiialit  irafcibiUVScd  quia 
nos  in  boc  nofiro  fctb :  -z  noffro  coz|^  Dimcrfi  fumus  in 
moltaturpia.ideondfcntimusiUaDcicctationccuapd 
nos  foerit  alicfaid  occaufis  ciud:ficut  ia  alTignauim"  in 
(lUq  Dc  pdicas  radicibue:?  io  no  ingrimus  ca  nec  aUid 
mur  ad  cl  nifi  pus  oepofucrimus  a  ccmicib*'  noftris  iu 
giivoUiptatis^tirczfo^ozcscarut-zDeguficmusaUquid 
lUiusDelectationis^tricfoztafTeimaginabittHis  oc  illa 
pariialigdtanq§Einterpofitu.©ed  pzedpue  cii  folutc 
fiicrin  t  qoncs  i  reuelata  fibi  fuerit  iquifita  nobilia :  tiic 
coparatio  buius  nfc  Dclectatiois  ad  illa  nfas  oclectatK) 
ne  erit:ficut  copatio  oclcctationis  fcnfibiU'8:qcft  odo:a« 
di  odo:es  giiffatozii  DclectabiUii  ad  Dclcctationc  comc/ 
dcdiea:f5idcic6parabiU'tcr  eff  logiusabboc.  Xuatit 
fcis  9?  cu  intendisin  aUgd  cp  nimie  eil  tibtcouikft  pfcn« 


©cptimum  '"^ 

tatHrtiTjialigdinquocflvoluptasrtrcccrinttccUgcre» 
rc  vnii  oe  ouob'':^?  ptcmncs  voUiptate'  fifucris  nobilia 
onimtaieetiavulgarcGDimitmntparotasvoluptates:-! 
fullinetlabo^esioolozesmagnos^velnc  oetcganf  vel 
ne  crubcfcan t:vcl  pg  aUqua  varietate:vel  gp  Dcfideriii 
alterius  rci:bcaiitoes  funt  bifponcs  inteUigibilcs:qm5 
pria  p:eponiiteis  qiie  naUter  oebeteU'gcrc:'z  jDptcrea  (u 
ffinent  multa  bo:rcnda  nat:e%  qiio  fcice  g?  IV  fines  itelli 
gibile8p:cctofiffimifuntaieinrebU6vilibu6:qptoniagl 
inrebti8Cj:cellcntio:ibusaieeriavilC8fcntiut  bonuvel 
maU'i:q6 acddit  rebus  viUbue^-z  non  ientiiit:q6  accidit 
rebuscjcccUcntibus^ptcroccafioncsqueiajOictefiit. 
Sedpofhqgfcparatifuerimusacozpcfiaianfa  Dii  f^it 
in  co:pc  aiaducrtitfua  pcrfecrionc  fibiamabi.equa  no  C 
ctladcpta  cii  ipfa  nalitcrtenderetadca:iteUigit  q>  em 
in  etfccm  fed  fua  occupatio  cii  co:po»;ficut  oipmus  fa» 
ciebat  ea5  obUuifci  fut^pfius:'^  eius  q6  amare  o;:ficut  f / 
firmus^  obliuifdf  eitis  q6  opus  efl  rcffaurare^  eo  q6 
rcfoluif;oeco  obUuiidf  oelectariin  Dnlci^zcocupirccrc: 
t  incUnaf  ad  pcupifccndii  q  funt  vcrcabboiabilia:?  tiic 
accidilt  aie  ootoz  i  triflicia  jspter  amiflione  eius :  ficut 
acciditDclcctatio  qua  fccimus  DebercefTe:'^  jjbauimus 
magnitudine  fuiozdtnis:igif  illud  c  ifcUdtaS:'^  laboz  no 
cqlisfegationi  prinuationis  ab  igne:?  etia;  cozruptioni 
1  permutationi  c6plerionis  a  gtacie:igif  tiic  crit  qfi  pa* 
raUfi8:qua  afTtgnauim''  in  pdictis:qua.f.agit  in  co  ignis 
1  glades:f5  ma  q  cff  iftcta  in  fugficic  fcnfus  j?bibet  fcn/ 
fire  ea  i  Epedcrc.Sif  o  poftea  contigerit  rcmoueri  ipc/ 
dics  fcnritoolozc  magnii.cii  aiit  f  me  itelUgibilis  fiicric 
cofccuta  veritatc  tcrmino  pfcctionis  f  m  gp  fibi  eft  pofc: 
tiicciifepatafiieritaco:po:epficKfincagfectionequa 
fibi  pole  eft  pfeg  od  fititudfne  paUttcLcuicii  pfentaicv 
bus  c6cupifdbili8 1  copeUif  guftarc  cibu  oelectabilem 
ipfe  n6  fentit.©i  "io  rcmouef  paUfiB  ab  co:ftatf  fpecola^ 
turma)cimaoetectationc:f5iUaoctcctation6eftDcgne 
oclectattoisfenfitMUe^zaialisvUomo^imoeftoelccta/ 
ctatiocouenice  oifponi nali:q  eft fubtjs  viuis  puris ;  i e 
cjrceUctioz-znobiUozoiDcUrctationc^-zljcftfcUcitas.^l/ 
la  vero  alia  c  labo:  'z  iftlicitas^fs  b  labo:  non  crit  vniuf/ 
cuiHfcgimEfccti^rcd  co:p  g  p  vuttc  t*  cUigibiie  acgfieruC 
ocfidcriii  (uc  pcrfectionie^cx:  15  g»  ia^  batii  eft  apud  co8 
6  na  aieec:v,t  appbedat  gdditatc  vniucrfitatl  p  adeprio 
ne  ignoti  cjcnoto  i  pfcctois  in  cf(ectu:iq>  boc  no  eft  fibl 
t%  na  pma:necetia  e):cetcrt8vtutibu6:fedgceperuntg> 
bc  gfcctioncs  no  fiunt  nifi  poft  atiqs  cas.aief  o  i  vircs 
iimpUces  pure  funt  qfi  y  le  fubiccta  cii  non  acgmnt  vlU> 
mo  13  oefideriii.l3  cni  Dcfideriii  no  fft  nec  figillaf  i  futSa 
aic  nifi  poftqjjsbatii  e  d  I?  ce  rc6;qrii  fcia  no  acgrif  niff 
pmediostermino6:fictnnofti:ancel3  aiitn6craf.co  g» 
Bocfideriiifegffniasqn6funtaiefniap^fcdfniaadc/ 
pto.Cii  igif  bi  afTcquunf  bac  fnia5:comitaf  aiam  neci» 
13  Defiderriii:q  poftt^  fiicrit  fepata  fi  nondii  adepta  ftiit 
id  quo  poft  fcpararionc  pemeniat  ad  pfectionc  icidct  in 
bac  mancria  laboziscterni^cog?  pncipia  babitusfciatis 
n6  acgrunf  nifi  per  cozp''  tm:fed  cozp"  ia  n6  eft.  3fti  f  o 
ant  ncgligiit  ftudcre  ad  acgrendii  per  fecrionc  bumanas 
autaducrfanf  autnegat  i  oefendiitfnias  falfas^q  funt 
prievcris  fentcti}8:gaiitnegatfut6terio:is  Difpcni6:eo 
Q>acgficrritDifp6nc8  prias  pfcctioni.Ss^tiioe  ima/ 
ginariocitclUgibiliiioPo^tcataiasboisacgrerc  ad  boc 
Vt  ptrafcat  terminti  i  q  eft  illa  q  inddit  in  bunc  labozcs 
ita  vt  cii  ptrafierit  iltii  terminu  beaf  fiducia  ilU^fclidta 
ds:n6  eft  mibi  porecerte  Detcrminare:fcd  cft  pencpotc: 
qz  puto  13  ce.f.vt  aia  bois  imaginct  pn'  feparata  f  iffinie 
1  credat  illa  cc  crcduUtotc  vcriiTima:co  97  funt  apd  ea  k 

;auic.  o } 


eemonrtratione:^  vt  fdat cae  finales :  i  co^  q  kidut in 
mot'  vles  abfcg  Btkularib'  no  bntib''  fine;t  vr  quiefcot 
apud  eu  oifpo  toti'':-z  cogatio  fna;:  i^tiii  iter  fe  adtuice :  i 
ozdinatio  jjueniesa p  pn°  vfc^ ad  vltimii eop  q  funt : i 
coipq  icidiit  itcr  ea:-!  vt  imaginetcura:t  qlrefti^zvt  ccn 
tia  que  pcedit  ofa  ccrtificet  q  le  eft  fuij  e€j3p2iii:i  qua  lis 
rnitast^zqtrpotfcin^ita  vtno  comitet  ea  multitudoi 
alteratio  vHo  moi-z  qtio  eft  ad  ca  ;3gatioojdinati6i6  eo/ 
ru  9  fut.t  oeide  cp  fpeculatoz  ^to  plus  addiderit  fpecu  / 
lationis  ta  to  plus  addet  aptitudo  ad  felicitate:':  q?  no  It 
berat  bo  ab  ^  mudo:':  ab  ei^illccebjie^nili  polt^  totus 
fafpefos  ab  illo  miido  oeftderct  id  q5  c(t  ibi:i  amoz  eo;: 
que  funt  ibi  remoueat  cTi  oino  a  cofideratione  ei'':^^  eH 
i}    pi)ftfc.£>icoetgj  B  ^imima  felicitas  no  gficif :nifi;gg  re 
ctitudine  illius  gtis  aie  q  eil  pzactica:';  ppona  ad  B^pd 
nc^uisiloijcerim^^fjinpdictl.twcoigit  qj  mo:cs  fiit 
babit^Bgque  facile^ucniut  ab  afa  aliqua  actiocs  abfcp 
pmeditatioe.  Ji  afit  pccptii  e  i  lib.oc  mo^ib^^vt  tenca t 
mediocritas  i  acqrat  bit'  vniuerfitatisvel  mcdiocrita' 
lisrbitus  aut  mediocritatis  b;  ce  in  f  tutc  ronali:i  ^wte 
oiali.Ssini^nteaialicll^cuacgritcioirpofubicctionis. 
5n  ^tute  f  0  ronaU  cft  cii  acgrif ei  oifpo  aptitiidinis  i  pa 
tiedi:queadmodu  babit'  nimie  ptinetic:':  nimie  fofonis 
funtinxJtutcronali:  irJtutcaialiin  vtrifcggfunt  eprio 
mcdiocritatis.TlotiicJlaiitgjnimiacotinetia^tnimia 
forofuntcoucnientiozcs^tutiaiali.Cueni  cofoztatv^t' 
aialis:':  acgrit  ei  babitue  oiiandufitin  aia  ronali  oifpo 
fubieaiois  i  {pzeiTio  pafTiois  iiiiget  in  aia  ronali:cuiu3 
naeftponereaias  nimis  ligatd  ciicojpe:i  nimisaffecta 
circaillud^babif^o  mediocritatis  itelligif  cc  liberatio 
bois  a  oifponib^^fubicctibilib^g  cofcruataiam  ronalcm 
f  m  nam  fua  cii  acgfitioe  oifpon  ig  crige'di  fe  i  oefpiciedi 
13  q6  no  eft  priu  fue  fnbe:ncc  cfl  iclinas  ad  ea  ad  Ete  coz 
poji3:f5agteei'':mcdiocrita9.n.femg  fmouetobea  ouo 
e;:trcma.(J_  "Jtcfuba;  aie  cozpusoccupat  i  rcdditflulta 
tfadt  ea  obliuifcifui  oeiidenj  jjpztj^-ziquircdi  Efectocs 
que  fibi  coi;Ktit  i  gcipie'di  oclectation  e  cf&tionis  fi  caj 
biicrit  vrEdpiedi  aligd  oe  pfectioc  fi  no  btierit  ea.Tlon 
Q>  aia  fit  ipzcflfa  cozgivel  ftibmerfa  in  eo:f5  qz  l^atio  itcr 
fllaouoqeiloenderiii  nalcgitbemadiiUud  i  agitandi 
affectioesd^^igcgdfueueneritciqeacddetib^cozEisi 
babitib''^  ipzimiif  in  ca:qrii  pn"'cft  cozp^cpoft^  aiit  fei 
fgjita  e:remanet  in  ea  bitus  adept''^^  coiuctioc  fua  cii  eo. 
t  e  penc  filfis  oifponi  fue  i  co:q  ^o  pUts  minuit  :ta  to  pl' 
remouet  obltuio  mof  ocfideri}  fuc  pfccti6i9:qz  p  15  qd 
oe  tlb  remanet  cii  ilta  e  itcrpo:ne  coiugat  pure  loco  im 
fclidtatl^-reTrbis  motib^^Eturbatiuis  bic  magnificard' 
t3oloi.(£Jtecp]iy  oifpocozEalisfitpriafucfuecr  noci/ 
tta  no  fac  n6currerc:nificozp''i  nimia  fubmerfio  cius  in 
lllnd.0ed  cu  fcpat  aia  a  cozpc  fentit  illa  prietate  ce  ma/ 
gna:iq:nocuitfibimultii.l5aiit  noatmcntii^iB  ooloz 
Boec^aliq  coraitatiifepabilirfedexaccidcti  ejrtranco. 
BcctTs  ^o  cjcncti  no  ourat:ncc  retnanet;f5  remouet  ^i  OC'' 
ItmifceiTantib^^actfoniV^q  ifligebat  illaoifponealTtdui 
tate  fuat-fcjcq  fegf:vt  pena  ^oebef  buic  no  rtt  peni6;fed 
rcmoueaf  1  ocleaf  paulati:qufqjpurificata  aia  gueniat 
od  felicitatc  fibi  jppziaaic  ^o  ifipictes^quc  n  6  acgficriit 
Cfideriii  boni:ncc  acgfieriit  oifpones  malas  cil  fiicrit  fe/ 
pate  a  cojpc  mercbun  f  aligd  oc  magninidine  miferico: 
dicoei:'z  oliqucmodil  refrigeri):fi  gs  ^  ocgfferit  oifpo/ 
ncscozEismalasinccfticritapudeii  alio  oifpon  ifi  bcc; 
necintetioq  aduerfef  ci:'r  refiigiat^ci^^fincDubio  oefldc/ 
riii  erit  jjnius  od  iudidii  coidis  eiue  jS^aita  igif  o  cozpc 
punief  pcna  foztippamilTione  cozpis^iiudicg  cozpozis 
frdudulentaacquifitioncd'':^;^  oefiderauerat.5nnfm 


Capu 


etus  eni  il  oeftructii  eft:fcd  mozee  g  fviemt  ej^ffectiot 
necozEisadbucEmanct.  Uf  e'teeverii  idq&oidtgda 
cj:fapie'tib''.f.gj  be  oicq  fimt  mundccti  fcEonf  a  cozpe; 
fcd  in  fincinbcret  eis  gda  modue  fidei;q  cft  alijs  fibi  c6 
fitibus:Pm  gp  folet  oici  vulgo;i  folet  imaginari  in  aiab'' 
co^  oc  bac  cii  ipfi  fepanf  a  cojec  ii  "6  eft  eis  itcntio  tra# 
bcs  eos  ad  fuEioze  pte  ad  pfect  ionc  ad  15  vt  felicitef .illa 
fclicitatcnecocfidcriiiperfcctionisadl?  vtaffligat  pe* 
na  illa:fcd  oes  cozum  oifponcs  aiales  iclinan  f  ifcrius.-t 
reftriganf  circa  cozpus:tiic  no  eft  phibitia  gn  mae  cele 
ftcsfintfubiccteactioib^^aieinfeipfis.oi^criitcni  gj  ga 
ftjfaimaginatgcgdcrcdcbatoc  oifponib^^altcrt'  miidi. 
io  inftfm  dP  e  qd  pot  imaginari  ca  cft  aliqd  c;:  cozEibu» 
cclcftib'':^  ideovidet  gcgd  oictu  fibi  ftterit  in  boc  miido 
oe  oifponib''  fepulcbzi  i  oe  rcfurrectionc  eoiu-.i  oefum» 
mis  bonitatibus:aie  ^o  male  vidctetiajpena  qua  imagt 
nauerant  in  bocmundotiaffligunf  ea:rozma  eni  imagi 
natanScftocbiliozfenfibilirfcdcftmaioz  imprcflTone  i 
claritatc:ft'cutvidcmu3infomni3.foztaffeenififomnia< 
tii  maius  cft pzo mo  fuo  $  fenfibilc:tiic cgto  magis  illd 
qdcftin  aliofecub  fojtius  cft^  q6  eft  i  fomnie  ee  paa 
citateipcdietiii  icjrpoliationc  aiei  claritate  recipicntis 
fozma  cni  q  vf  in  fomnis  vel  q  fentif  in  vigilia :  ficut  tu 
nofti  no  eft  nifi  ocfcripta  in  aia:f5  vna  earu  icipit  ab  inte 
riozi  1  oefccdit  ad  illud;altcra  "fo  icipitab  cj:terioji;i  cr» 
gif  ad  illud.cu  aiit  ocfcribit  in  aia  Eficif  ibi  appbe'fio  vi 
fa:fcd  no  fadt  Delcctari:nec  noceri  certeinifi  15  q6  cft  oc/ 
fcriptu  in  aia  no  qd  eft  eic:gcgcd  aiit  oefcribif  in  aia  ogit 
fHaactione:c|ui6  iio  beatcamc]ctrifecus.ca  eni  eentiaf 
eft  15  oefcriptio:q:trifeca  Vo  eft  ca  e  accttsvel  ca  cae.bec 
igif  felicitas  i  ifclicitasvilcs  funt:qz  fiit  in  pEotJocaio?: 
Viliu:aiefofanctclongefuntabbui90iTp6nibus:qzc6> 
{ungunffucperfectioniEfe:iimergunfinoelectationc 
f  i{Tima:i  libcranf  a  fpeculati6cdU6;qd  cft  poft  ipfas  i  a 
femitute  q  crant  oimodo  liberationc.  Si  aiit  rcmafcrit 
in  cis  affectio:oe  15  crcdibilisvlmozalis  nocebit  eis:i  rc 
tardabunfEE^^^^^^I^^uedo  gradu  fuperio:j?:qnouf(9 
oeleaf  illa  impzeffio:i  tunc  c6fcquetur  illii. 
CTSjrplicittractatus.lX.Cum  auplio  oci.3ncipif  .X« 
(CCapitulu.I.£5C  pncipio;ioc  j3miffione  gcncrair :  i  oe 
inli>irationibus  i  ozationibus  cjcatiditis  i  flagcllis  ccle/ 
llibu8.ioccdmemozationeDifpofitionu  pjopbie:i  ciO 
pofitione  iudici)  oe  ftcllis. 

/u-— ,j =i]  /^  ffrt  f  t  ^  ""f  ^^  ^^t  a  pmo;tiic  gc* 

5e?lltJUklgdPfegtaliudeft  ifcrius 
in  ozdinc  fuo  pozenec  ccffat  ocfccdere  g 
grodu6.5nbocaiitpmu6gradu6eftan' 
gclo^j  fpiritaliii  fpoliatop  g  vocanf  itcl/ 
ligcntie;poft  bcc  cft  ozdo  ongcio^  fpiri/ 
taliiig  vocanf  aiciibifunt  angciiadmi/ 
niftratoze6:poftea  eft  ozdo  cojpo;:ccleftiii  cj:  gbus  alid 
cft  nobilius  alio:fic  vfqucquo  pucniaf  od  vltfmu  cozu^: 
poft  15  aut  incipit  elTc  matcrie  rccipictie  fozmos  gcnera/ 
tas  cojruptibiie3;q  p  iueftif  fojmis  clntop:i  ocinde  gr« 
dotim infojmof  fojmis  oliozu5:pjimi"i  igitur  cfie  q6 eft 
intcrillaeftidqdvilius  i  infcriuseft  co  q5  lccjiiitunqd 
autcm  cft  vilius  inter  ca:cft  iTiatcrio:poftca  clnta:oeide 
copofita  c6geIata:poftca  vcgetabilia.ocldc  aialia  bjutsi 
poftca  bomo.Cj:  bis  aiit  nobiliur.  cft  bomo:i  poftca  aid 
lia.ocindevegciabiliofiicdc^boib^^illecftnobilioj.-cu/ 
ius  aia  fit  intelligcn  tia  in  effectu:i  acquirit  mojcs  g  fun  t 
boneftatis  piacticcx%  bis  atitem  illc  e;:ccllcntioj  cft  qul 
eft  aptiis  ad  ozdincm  pzopbic :  i  B  cft  illc:in  cuius  viti' 
busonimalibusfuntbe  trespzopzietotcs.fcs  vt  oudiot 
verbum  DCkivideat  angclod  tronffiguratos  cozam  fcin 


a 


IBccimi 

foima  <fie  poflfentvidcri.^a  aut  ondimiw  qliter  fiat  B: 
t ofidim^^tjn euicui  fit  T?  reuclatio  traffomiant  angc 
Uiz  ftt  in  dH9  ouribus  vopqua  ipfe  auditrq  eft  cj:  partc 
cdiangcloyt^zauditcai^uisnofitvcrbii  boi«m:nec 
aialietcrrcni.-tbiccftcHiDat  fpiis  j?pf3ic;T  ficM  idqd 

i^imii  fita  pncipio  vfcp  ad  gradii  mac  ftiit  itclligctia.De/ 
nde  af  a:pollca  coipua  celefteiJTc  13  incipit  ce  a  co:gfb': 
poOca  ad  aiaacDcide  ad  intclligetiaa.^Ha  aiit  fo:ma  no 
nuit  oino  nifl  ab  itlis  pncip^6:ea  ^o  q  fiunt  in  13  mundo 
fiunt  cjccoflictiVviriii  agctfiii  parictiii  terrcna|j  feque 
tii}?fitctU8viriiiagetiiicclelhu:factura  aut  cius:q6fit 
ej:  virib''  tcrrenis  coplet  oe  ouab''  caulis:  vna  eil  vires 
agetes  in  cts  vel  nalcs  vel  voliitan'e:alia  efl  vires  pafti' 
ncvelnalcsvclaialcB.Sedej:  vtrib^^cclefhVftiit  im< 
pffiones  in  B  cojija  q  fun  t  ifi-a  ea:tribus  modie^^vn^co^r 
eft  €%  feipfis  Pm  cp  nibil  oeaialib^^cit  ca  in  co  oio:-:  15  cfl 
tjfna  fuo^  cozpo:^:':  fuarii  viriii  cojEaliu  f  m  figuratfo/ 
iieB:q  c%  cis  pcurriit  cu  vtnVtcrrcnie:-:  ppatioib''  q  fijt 
Itcr  ea.0c6melt  cj:  ipfaru  naturis  aialib^^item^cft  c6i/ 
catio  aliq  q  cfl  illis  cu  Difpontb^terrcnis:-;  b  no  funtofo 
«ifi  co  mo  3  oica.^Ha.n.notii  c  ribi  qj  aie  co:po|:  celdtiCi 
biitmodii  agediiitcrioib^^gticularib^Pm  via  no  pure 
ltelligibilc.£arii  cnicfl  pjenircad  ^bc(Toneco:p:quc 
fiiitEticulariii-gappbefifoncDilKcrioiBfuarilcap.-qiaj 
fiit  iqultii  fiit  cac:':  ei''q6  puenite^cis^no  aiitjjucniiit: 
nifi  ad  nalia  i  volutaria  q  oebetce  etvoltitaria  HmuSt 
lia:q  no  fiit  f irma:nec  Eucniiit  ad  vlolctia :  violc'.n,aut 
fiut  p  violctia  nlc  vle  violeria  volHntatl:od  qs  gucnit 
refotbi  oib^^violctl.Dcidevoliitatcs  ftiitpofl^no  fwcft. 
1  io  bnt  cas  ejc  gb''  piTr jsucnitit  facictib''  cae  ce  ocbcrc, 
Tlocat  voliitasa  voliitatcalioqn  irct  15  i  ift'nitii;ncca 
n5  volctl  :aliogn  ouraretvoliitas  qpdiu  ouraret  na:vo' 
liitates  aut  fiiit  a  caulTs:^  fiiit  facietib^^oebcrc  eiix  idu/ 
cetib''  1  initctib'' tcrrcnis  vrccleflib':q  faciut  Dcbcre  ec 
nccio  illl  volutate:nalia  aiitpoftqgia  funt  collituta  c6/ 
fiat  95  fi  f ifit  finc  oubio  pcde't  ct  cj:  rcb''  ccleffib''  i  tcrrc 
nis.Ji  aiit  nofli  r?  ey:  pdictis:f5  pB  pfiictii  iftarii  caru?  i 
lmpulfH5  ea?::':  pg  reducrione  carii  in  o:dinc5  rctrabuf 
ftib  motu  celeiiiCu  atit  cognita  tibi  fiunt  pma  itiqudtii 
funt  p^i  Difpo  eoiii  in  fuo  Dcfccfu  ad  fcqueri3:fcies  fcga 
necio:t  cj:  bis  nofriq^  aic  celcfccs :  i  q6  e  fupza  cas  fciiit 
nccio  |2ticwlaria;eiu6  aiit  q6  cfl  fupza  cas  cognirio  oe  iU 
lis  cft  mo  vri.^pfa  ^o  fciut  mo  gticularfcficvidiisvcl  in* 
duces  ad  vidcdii  q6  eii  pris  fcnfibU8;igrt  ITneDubio  fci/ 
Hntipfcidq^fnmrueH^-ifincoubioipfefciHntiplcrifcp 
qtte  particulariu  quid  fttmclius  t  aptius  -z  pzopinquiue 
bonitati  abfolutc  oc  ouob'  polTibilib''.^!  aiit  oiidimHs 
q>  imaginationee:q  funttlliscaufTs  funt  pndpiaecndiil 
Gsfojmas  t5cijfticritporcs:nccftienu  ibicacccleltes 
fo:rio:es  illis  ima^nationibU9:q  fun  t  poics  cis.-ncc  g»  c 
in  vna  Etc  oiuifiots  pter  bac  tertia.Cii  oiit  res  ita  ftierit: 
nccius  crit  ce  id  q6  cft  polc  no  cj:  ca  terrena:nec  ej:  cm/ 
la  nali  ccli^fj  cj:  impfTioc  a^iq  ab  bis  rcb''  vircs  ccleftcs. 
Bautno  e  va  ipjcfTio^fcdefi  ipjclTio  pn^^^ccndiilla  rcj  a 
Kb"^  ccleftib^^.cii  eni  illa  itellcj:erint  p^tiic  itclligct  illaj 
r^tcii  itcllejreritilla  re  ttclligc'tidq6  cfl-  couenieri^^ce; 
cit  aiit  itcllqccrit  b  ftari  ftet  cu  nibil  fticrit  in  co,pbibc9. 
fc5vl'puatiocacnalisterrenececaenali6terrcne:pua^ 
tio  1^0  cac  naf  terrcnceft.)?.g.cii  aliq  rcs  c  facifo  ce  calo 
rc:f5  no  ed  ^t''  calcfacicsnalie  terrena;calefactio  igit  il ' 
la  fit  tmaginarioicclcfTi  ob  13  g^  bonu5  eft  ee  illa:qucad 
modiifitincozpib^^boiu,  cj^caisimaginationii  boius: 
ficii  nofiiej:pdictl.c):e"'  >fo  kdino  e^pbibes  ttn:puatio 
cac  calcfactioierf;  ec  cac  ifrt'gidati6is;imaginarioni  igit 
cclefliDceecalozeaduerfat  id  q6  facitnecioeefrigidus 


Tlbjutium 


iOS 


pgviolctta  iftigidadi;queadmodij  nra$  imaginationes 
irafccdi  copmit  i  nob  ca  ifrigidas^modi  igfbufoifionie 
fiit  gmutarioce  repnalii'i  vl  tfpiratiocs  additc  ingrcnti 
vel  alij  ab  co  vfcomij^rio  iftof  :qp  vnii  vfpla  cj:  cis  fif 
idHcatadfinevril^.ppatioautrogadiadacgre'daillam 
ftHtecftficcoEatiomanifeftarionisad  acgredii  mani/ 
feitatione  rei:f5 13  totit  fluit  Defup:nec  15  totus  fcgtur  cjc 
imaginarionccclcftiu  tifi.Scd  qi  pmus  vcr^nouit  13  to 
ta  Pm  modii  quc  oidm^^cc  illi  pucnie'tc:i6  ab  eo  icipit  ec 
ois  ei^-q6  fit;fed  mediatc  aliq:i  f m  15  cfi  fcia  ci''.igit  PE 
bas  cas  jjfuntboibus  ofoncs  i  facrificia :  i  pcipiic  leta/  JSfonee  p» 
nie  p  plHHia:'!  alio  ^9.05  vt  timcos  reddere  malii  ,p  ctia  '""'  t^iJ*»* 
lo^tfTHdcasreddcrebontipzobono^aifrciccrritudofa 
dctteftigercmalu.ioedcertitudob^^cftcuidctiamira'  jfJdScK  wS 
CHloj:  ci^^^miracfa  i?o  d''  fiit ec  fuoj:  pticulariii:l5  aut  oif/  !„  ^  „,1,, 
pofTtio  eft  itellecta  apud  pn'';^^  igit  vt  beat  ef[e.^i  ailt 
no  b5CC;tiic  13  cft  fecretu:q6  nos  no  af^cdim^^rvclcca 
alia  ipcdie6:ne  illud  ft  t  oigni''  ee  q^  I5;ee  aiitillud:':  ec  15 
fireli  ipofecii  aut  volucrl  fcire  g?  rcs^qs  itclligis  vtilcs 
iducutadcdmoditates:'!  gp  funt  na  fm  modovnitionie 
que  ia  nolti:t  certus  cs.cofidera  Difpone  vrilitaris  mcm 
biop  in  aialib'' t  plaris:'!  qiio  vniiq6tg  eo^  creata  ed-.i 
no  dt  ibi  ca  nalis  vllo  m6:f5  pn""  ci^^cft  finc  oubio  cj:cii 
ra  Dina  Pm  gj  tu  ia  noflicura.Sifr  credcce  iftarii  inten 
tionii  pcderee);  cura  ocif  m  g?  tu  id  nofti  oe  cura:fic  ills 
pcdcte^  cura.@cias  ct  q:  q6  plus  appjobatvulgits:':  t; 
1  oic  vcrii  c:nec  reftigiiit  15  nifi  illi  g  volut  vidcripl5i:eo 
Qp  ignoiatcastacrioee  iHo^.^aaiitin  bac  maneria  fe> 
dmus  libiii  oc  pct6'.i  d''oppoftto.'5ndcg  attende  oifpo/ 
ncifto;:  01113:1  credcq6Df  DCDiiiintsfiagellia.^  Dcfccn/ 
diit  fnp  ciuitatcs  fTagitiolb:p;i  fug  boics  iniurtofo8:i  c6 
fTdcra  qlr  Dcfendif  vcritas.Scias  ctia  q>  ca  ofonis  Yr.i 
cfc:i  fitr  CHetusiniurici  pcri  no  fiit  nifi  illinc.pn^cni  ko 
rCt  oiu;  gueniiit  vfcp  od  nam  vel  voliitate  vcl  cafiis  nac 
Vo  pn""  eft  illinc;f5  voliitatee^q  fiit  in  nob  funj  poll^  ito 
fticrut;flcgdQut  cft  poftqg  no  ftiitcam  b5.igit  ois  volii/ 
tas  q  eft  in  nob:cam  b5:ca  aiit  bui^^volutatis  no  tedit  ad 
ifi"':^^  ad  aliq  q  accidiit  qctrifccus  tcrrena.f.i  celeftd:!? 
tcrrcna  pucniiit  ad  ceIefti3;collcctio  igif  bo:ii  oiu5^uc  ^ 
mt  nccio  ej:  neciratc  DincvoIiitatl.CCi^aft'8  ant  fit  ^j  co 
curfu  01115  bop.ciienirefolueris  oia.-^fecto  reducct  ad 
pn\-qp  nccitas  ocfccdit  a  Dco.^udiciu;  oiit  oci  eft  pma 
pofitio  ft'mptcpimefurarioeftidadq6  Eucnitiudiciuj 
gradatuqucadmodu  fl  faccret  Dcbcrc  piiictoce  rc^  fttn 
pU'ciii;q  iquatu  fiit  fimpliccs  rcfcriiC  ad  iudiciu  1  mada 
cii  Dinii  p^.joiat  potc  eetalicui  boiu$fcire  oia:ca  q  fiut  t 
ccIo:t  i  tcrra:i  nae  cof  fciret  vtic^  q  1  qtr  fut  ftitura.vil 
aftrolog''  iftc  acto:  iudido:;::qifi  pones  ei'*  p':i  jpponcs 
^''noiniwnfoemrationi^fsaliqitinitHnfcjcpi^^vclpjo/ 
pBic:i3liqii  vtit  argumetatioib^^pocticis  irctbo:iciB  I 
Kia  ^b6nc:id  no  cofidit  nilT  in  flgnis  vni^gnis  ej:  caufTs 
eof  :q  fiiifci  15  funt  e3;q  funt  in  celo.eo  gy  no  ^mittat  fc 
copbcdcreocs  Difp6ncs:q  fiit  in  ceIo;$His  cni  B^mitte 
retnob:iiplerct:n6ttrectdpofeponerenos  ifeips  fic: 
Vtcopbcdam"'  eeoiusillopin  vnoqtptEe^qguisqgtiiad 
actione:inamfHaoiaillafintcognitaapudno8.Beni5 
nofufficitnifl  fciat  ;anfTntvcInofl  fint;qHcodmodii  no 
fufTic  ribi  fdrc  igne  cc  calidii  calcfacicte  1  facietc  B:i  15 
iadfcicdiiq>iacalcfcc:nift  pue  fcieseiiftufrcibi.qcat 
via  aftrologie  i  aritbmetica:q  pofTit  nob  oaf  cogne:quc 
fiiiticoringiitincelo.ioieniipfepolTet^poncrenost 
fcips  iTc  vt  copbcderem''  15  totii:n6  tit  pofTcm"  p  15  pfd/ 
rcabiiria.abiTria.n.q  fut  i  via  fiedino  pficiunt^nifi  pco/ 
mij:tione6  rcrucclertiii:ii6  fHftincm^^Dfenosfciretaq 
Ijj  copUtione  fui  nut:q:  cni^ej^eis.-qda  funt  ptcrita:i  qdi 

;Suic  O  4. 


fleneftcre/ 
rdendii  «nro<' 
logia. 


2feeta.      Enctatti^ 

fequetfa:?  cj:  ci8:qda  runtdgentfa:':  qucdapattctfarrcj: 
«9  qda  ftjnt  naluj:iqucdavelut9ria:i6  n6pntc)plcri& 
p  fola  celcrtia:nifi  cop:cbcnd£jt  gcgd  cotinct  fn  vtrf  fcp. 
Hcccftitas  afi  t  vniufcufnrqp  eo:ii  pjopjie  eft  id  qd  pcn^ 
dctepabfente^tionopoltHmus  ppzcbcndcrc  abfcntfa. 
vndc  no  ocbcm''  adbcreiroino  vcrbi6Co;::quauiiB  c6> 
ccdamus  p:o  bcnepladto  noftro  cp  quicquid  nobis  oat 
e^  fufs  jjponibus  fapientialibus  vcrii  cfle. 
CTCaprm.Il.tycftabiUendo^pfjam^tqualis  eft  o;atfo 
j?pBeadDeti  alti(Timum:t  oc  pzomifTione. 

r>.y*aiitiamnotiic(req6b6Drtacetcrie 
'  ^^  aialibus  fn  P  cp  vita  efus  occoja  non 
^^^^^^Jeflctfivn^^foluBeet^nocnifoluspofTctfufffcc 
il^^l  rcgubcmanonf  fut^plTus^nnc  c6fo2tfo  alfcui^ 
'«'riafacliuuatis  fe  in  ncccflTtatibus  fuo^  negodo:p. 
tlccenarf  u  elT  eni  vt  vnf  boi  ali  vacatf  alfus  fue  fpcf  ml 
nfftrefcqj.f .g.B  erat  g  auferat  f  llf  alfgd:i  f  lle  g  obediet 
bufc-^fUeg  cofuctbufc^tillf  auferataciiille:cu  fgit  co^ 
iwlan  t  ITc  fft  vf  ta  co:p  fufffdes:'z  ob  boc  ctfa  flift  ncciuj 
Vfndricfuitate8tcongregatfones:gcfi<penfncgle]cerit 
vfndrf  duf  tatf  fm  c6ditiones  cfuitatfs^fcd  couenitit  cuj 
aligbu3Viuerecotentic6fo2tioeo^tffi:i(Titale3  vnr  ec 
remotia  gcncrcbouij  ^iati  pfcctionibus  eo]::picfcrtt 
qj  cii  ncccflariu  fit  ffbi  vcl  alu  cofiricopulariaaflTimfla' 
rf  duibU3:q$  pofTqg  ita  eft.XDanilclTii  eft  tiic  cp  ad  per/ 
manendu  ee  bois  necia  eft  c6fcatio.c6icatio  aut  n6  p6t 
Cffci:nili  Sctib^^^-ralus  caulTsncceflanjs^qfuntlei^^.^n 
^Tjus  aut  neceflarfc  funt  conftftutfoncs  i  luftfcfa.  Zd 
coftftutfones  atit  i  iufticii  ncccflaruis  eft  coftimtoz'^  fu 
ftftfcciceaito:.  Veceiitm  15  ITtg  pfuadcatboibTuare 
pftitutfoes.":  nece  cft:vt  15  ITt  bo  g  no  pcrmfttat  bofes^fc 
quf  fuas  fniasfn  l5:tDfflentirefn  vfucdo^vnufquffc^co' 
riigdfftlTbfiiuftfcfatgdiniuria.-vndcnccium  eft  bui^ 
bof^eflein^gncbofusccuiuscemagisneccflarfii  e^  ^ 
natiiutas  pilo:}r  fupercilu  ^palpcb^a;::^  $  pcauitas  pla 
eamm:'!  q|  multa  alfa  vtf  b'a:fed  no  neceflfarfa  ad  perma/ 
nedit:ee  ^o  boicm  aptuadfnftftuedii^e^equcndu  fura 
pofeeft  iTcut  nos  fa  Dipmu8:viin6  pot  ee  vt  illa  cura  p/ 
ma  j?uideat  illas  vtilitate8:i  no  ^ideat  ifta  queeft  fH 
damcntu  f  llaru:nec  vt  ^ncfpiu  pmu:-zangelf  poftfpfum 
fcfat  f  1106:1  no  fdat  fftoLnec  vtfdat  gdf  n  02die  re^  pof/ 
nbilitcr:-!  neceflTarfo  05  eflfc  acgfTtii  ad  ftabiliendii  o:df/ 
nebonftatfs.":  Bno  ITtqiioaiitp^tecvtnofitidejrciu'' 
cepedeteiu6cc"qdeft:igit  ncciu5cftppf5am  bfe:t  ne> 
ceflariiicftipfu5eeboie5:-rncctu5  eftcu  babercjjpiicf 
tate  queno  eft  o^erfd  boibus:fta  vt  boies  pcfpfl  t  f  n  fpo 
cfle  gdda  p  g6  <}/ȣbfp|Ts:i  f  Uud  eft  mfracula  que  pdf 
jcfmus:ciiau<|iiMflbi«^b6opoztebftvt  iftituat  boib'' 
iurafn  negocuee£0|u:^Dd-z  au^cflfoi  fnfpfratione 
dPit  reuclattDnefarpaeftvt  pmii  fitndametu  dP:q6  in 
ftintttlTtB.f^Vtflfffjlifctcfeqjvnubnt  factojc  otpotete 
fdeteoccultatttianffcfla/tgjDciurcci^^evtobcdfatp/ 
ccptisefro^enivtisbedratmadatisei^^^cui^^eftCTcamra 
rgjobedietib^^fibi  ii  pporauitfibi^miflTone  felfcci  fn/ 
obcdietib^^miflioncjtcrribile^ita  vt  vulgus  afluefcat 
efs  qucDcrccdut  fup  If  ngua  efa  oeo  1  angciis  efauhii» 
do  1  obediedo:n6  op5  aiit  vt  oetineat  eos  drca  cogncm 
alicui''  reioe  oco  nilT  circa  bacf.g?  cft  vn^viucs  no  biTs 
fircm:fcd  IT  addidcrit  vt  fadaf cas  credcrc  eii  bfe  cc  no 
fTgtii  in  loco:necDiuifibile^bo:nccqdcftcic  mundiT  vel 
Cntra:nccq6  cft  aligd  buius  gffiB;tiic  magis  bonerabit: 
1  mrbabitin  cisfd  q6  pmii  pcepantDefidc:t  mittctcos 
in  id  vii  nemo  poterit  fe  epxdirc  nilT  illc  qtii  fiierit  adiu 
tU8  a  oeo:q|  raro  cotingit  cflecui  ifta  oicant .  vulgus.n. 
non  potfmagfnare  bas  Df  fponea  pzo  modulo  fuo.pauci 


C^pLllnJlL 


enfe):fllf8pittfmagfnarecemnidfn^btifa8vnftattst 
iTngularf  tatfs:':  qz  n6  credut  eflfe  buf  e(Te:i6  fnddent  ui 
berefcsTCouertcnt  adfngfitioncs  t  argumentatfones 
que  retrabtuit  eos  a  fuis  operibus  duilibus :  1  alfqiT  fa  1 
ciCxt  eos  fcurrere  in  fn  ias  pnas  vti{f  tatib^^duftatf  6:t  ^i 
cetcsDebfto  verit3tfs:tmultiplicanf  eisq^nee  fn  venV 
ff  rimdfnesri  tuc  legf  ftaton  Df  fficf  le  eft  eos  cocrcere :  no 
enf  ffun  t  f  n  fapia  Diuina  vt  oia  eent  facilia.Tlo  oebet  ant 
lcgillatoz  Dre  vulgo  feoccultafTe  aligd  qd  ds  no  reuelg# 
uerinqt  no  os^cii  ee  facile  ad  Dicedii  cis  al^d  6  bf6:imo 
op^vtilTnuctefsgrfaDcfimagnftudfned^affgb^^RUtt/ 
bU8 1  pabolis  fumptis  a  rcb''  q  rim  t  ap6  cos  gfiofe  1  ms 
gniffcc^icu  13  oicatcfsqd  noeft  fibf  alfqufd  alfudcopar 
vel  (Tmflc.Sfmf  Ifter  etia  op5  vtaffirmet  eia  id  q6  Dfcit 
De^milfionetalitervtpoiiintimaginaredusqualita/ 
tem:i  quiefcant  in  eo  aie  eo:^:i  vt  felicftatis  1  tcrrotis  u 
ducatejxmplaper  qucfplTfntcllfgiit:-!  fmagfnot  dc  ris. 
veritatcaiitbuiusnon  DctegatcisnilTaligdcoc.f.qd  eft 
aliquid^qbnecoculusvfdinnccaurisaudiuit^ig^filfce 
regnfi  oelectati6i8  majime.z  Dolouscft  borroj  etem''. 
&cici&  aixt  tu  cp  oetts  fcf  t  modii  bonitatie  efle  f  n  bfs  quc 
Dfcta  funt:opojtct  igitur  vt  id  qd  oeus  fcit  faciat  Meniri 
f  n  boibus^  modulo  fuo  ficut  nofti:n6  cft  atir  maiu  IT  inf 
ducat  fn  fita  rctbozfca  alfqua  capta  aflTgnatiu:que  aptoS 
naturafr  moueat  ad  inquiftrione  fapicntiale. 
(£CapJll.t:>c  cultu  oei:t  vtili^^ci^^in  15  miido:t  i  fumro. 
£:^^  aiit  fingularcqdcft  ^p}5a  non  eft  tale: 
^^^'cui^^cercnouct  oCtge:m5  cni  rccipi^ 
pcrfccrioneb^boiBipaucispptbnib^^iuenft: 
vff  05  fine  Dubio:vt^pJ5a  fa  fcripferit  e;cp6ne 
vt  gmancat:q6  iffimit  1  j^mulgaiM  t  oe  bis  q 
pcrtinetadvtilitatcsbumanas^neccftDubiiicambui'' 
rcieflrc.f.vt  facceffio  boitim  lcntiat  actoze  1  j)miflTonej 
ircmoucat  cainduccnsobliuionedusgp  oeccifus  ge/ 
ncrarionis  qtic  cofecuta  eft^pI5a5:  vn  05  vtiniiganf  bo 
muifbusacrioncstopa  qiie  aflfucfcantfi-cquentare  tpi> 
bus  ftatutis  ad  boc  vt  fuu  tps  ITt  vmbw  c6limili8  d:qd 
f udicaf  cp  ipfo  ti^-M  rcdcat  itcr  ii  recojdatio  rci:-;  vt  nS 
t)claf  eius  fnia  obliuionc  repetaf  aligd  annuati  vel  fre» 
quentcr:op5  cria  vt  be  actiones  fint  cognite  ei:q6  fac  re* 
minifciod  1  ^miflionis^aliogn  nibil  vtilitatiseft  in  eia, 
rccozdatio  aut  vel  fiat  vcrbis  q  DffT  vel  ejc  jspo  co:de  re 
cojdlteimaginationis^tvtDicaf  efag?  be  acricncsap/ 
p:o?:imant  ad  Dcii  gltofu^  1  altiflfimu:-:  facicn  t  jpmereri 
bonitatc  largiffima;-:  cp  be  actiones  verefuni  p  modo: 
be  aut  actione  fun  t  quaff  oiuina  obfcquia:q  iniungfi  mr 
boib^^.oinocnTosBceali^gbiiecjrcitcturbofcs^cxcita/ 
twaut  fiit  vel  mot^vf  puatioesrmotuii  oucetcs  ad  mot'» 
root^^  fiit  vtofone9;puati6c6  Vomomii  luu  vtieiunu: 
q6  ^uis  fit  rce  puato:ia:mouct  tff  nam  motu  fo:rig  fac 
gdpe  boie;  qnp$  c  vnu  oe  maddtis;':  cp  no  fit  fn  cafluj: 
1 B  B  rccoidat  cP^q^  itcdit.^  q:  eapp:opiquatioad  ocii* 
05  aiit  ff  pole  fticrit  vtcii  bis  oiip^bib''  c^mifce  as:alia8 
c6moditate8  od  c^foMadii  1  ejcixjneda  c6fuetudi'ne:c5/ 
moditatcsi^omiidancboib^^funtctilvtaganteas^ficut 
eft  cjcpugnarc  ifidclcs:':  irc  i  gcgrinati6c6:i  vt  Dcfign  et 
loca  oronu:i  ipfa  runtaptio:a  oibus  ali^s  locie  ad  fcruie 
du  Dco:^  q:  funt^pa  loca  Dci:'r  vt  afffgnct  acrionce  nc/ 
ccflariasljoib';^  grinent  iplT  Deo;vt  facrificia:co  q>  mul 
tii  valet  ad  bocloca  aiit  vtilio:aad  Dcf>gnaindu5  funt  in 
ea  in  gbus  c6uerf3f  cft  Icgiflato::':  vbi  babitauitiq:  pp 
ea  reco:daf  ciH8:vtilita6  autc  buius  recojdationis  yffe 
eft  vtilitatc  reco:dationie  oei  1  angeIo:um.£>cd  q:  boc 
vnu8locus,ppl3en6p6tegdiftareab  oi populo;io  opj 
iniungiiterpcregrinatfonf9adiIlii;'zo5Didg>e?:bie,oi/ 


bttdobra)iii|8{de(laaeptibfliu8gqdag&  paratnrqfl 
fit  loques  tn  oeo  1  tendes  in  ipin.^  ad  ipfus  foctus  q(i  pt 
fene  aVz  1$  efl  ofo.vn  0$  vt  Doctoz  ooceatozatoie  cilpo/ 
nee.-gba9  pparat  aclo:adii:queadmodij  pfueuit  bo  j^f 
rare  re  ad  occurredii  regi  bumano  in  miidicia  t  Deco2e:a 
vt  fociat  afluercere  munditie  z  vecon  finrn  pructndie:  1 
utihtuat  eii  ad  modii  bois  pparltis  fe  in  occnrrus  regu$ 
cubnmiUtateDemiftovulnicopjeiris  mebiis  cefTansa 
reuolntione-^dicnirbatide.Sirros  ifhmere  ooctrinas 
1  oefcriptioes  laudabiles  feruie'di  oeo  in  vnoqnot^  tQe. 
be.n.Dirpdne8^(tantvn(goadtpumendu  memozia  Dei 
inaialibus  coi^  vt  Deuotio  eojr  circa  leg^  t  mozes  fit 
ffrmibieis^pter  i5.$i.n.nde(Tenteis  b^  comemozatia 
oblituTceren!'  eo^Koius  pofl:  DircefTu;  vnios  gnatiois  vel 
oua;^b  et  multii  j;>runtad|)miir(one:q:  letifiicant  aiae 
co;{  ncutno(h'.r$b  oia  potiud  ^funt  maioiib^ad^mif  < 
flone.3(aatit(labiliuimnsDifpdnevere^mi(Iiois:'zo(le' 
dim^^g^felidtasalteri^iidiacgritvacaiioeaietliber/ 
tate  teldgatideeiusapbedo  Difpones  cozpales  q  funt 
prie|Cau(t8  fc\kimiB{6  aut  UlxrtaB  aie  acgrit  mojibns 
cbabitibus.mo2es  fo<z  babinis  acqmnt  acaonibns:  q' 
ru  nSed  retrabereaio;  acotQe?  a  fenfibn8:t  fadut  Dura 
re  memo2ia  eius  in  mino^a  adqua  stinet.cti  aut  muUu$ 
ftteritretractaadfenopatiet  aDifponi^bus  cozQaUbue: 
ad  memozadu  aat  iita  adiuuat  aaioes  labonofe  qiatpi 
ter  vfm  nantre  t  vltra  vire8.be  aiit  af digiit  co:p'''z  vires 
aiales:^  Deftruiitvolutates  eo:p  q  iUnt  getis  «z  00^:1  fub' 
terfUgiedilabotetpgeladinasiDifcededi  ab  eTcercitio 
acquirediintenone8be(liale8:na^ptere]cerdtiuiUoai$ 
mouiu  venit  in  aiam  reco»iado  oei  1  angelo;:  1  feculit 
felidcatis  veU't<noUt.^pter  15  igtt  eilinfijca  (Ibi  volitras 
oifcedediab  l5ogetabe{U8  ipzeiTionibue^iftt  ei  fc>abit^ 
DnandicozBitnopadediabeo.cuifi  aduenerint  acno/ 
nes  co2Qales:nd  tn  a^ntin  eit  otfpones  1  babinis  fua^ 
tp!e(fiontl'q(t  (tt  oedims  eis  1  obediene  oi  mo.t  io  oi%it 
p0a  veritaii8.gj  efe  tolUit  peccata.S5  (l  ourat  m  boie 
B  aaioacqret  ei  babiti*t  ited^i  ad  pte  ^itatie  1  re(\tgieri 
difaUttatctfitmtidiinm^^adeuadeduadfeUcttatepoit 
fegatione  fui  a  cozge  Jjas  aiit  actioes  figsegeritrzno  cre 
dtder  it  eas  eife  a  oeo.f;  crediderit  a»  in  oi  actioe  03  eit  re 
cozdariodt:  poftponereceteraaUa15altciuegraduroer 
cedis  pfequet  p  B.$to  magis  ctt  a^t  eas  illeg  fcit  q;  j>/ 
t^ia  e^  Deo  efht  e%  midide  d'':t  ^  in  fapietia  Diuina  ne/ 
ceiTariu  eilipj  mitd:  t  cp  gcqd  pfhmit  non  eft  ni(t  id  q5 
«pudoeufuitvtp(liweretMq>c6ftiniite):Deoeft.^pH« 
fgif  iniiictii  eft  a  oeo:  vt  flabiUat  cnltii  eius^ejrquo  vtiU/ 
ta8  q  J7uenit  cultozibus  in  15  q6  fadt^manere  lege  ■;  co/ 
fuemdine  in  ilUs  q  funt  cae  eeeo^i  in  15  ^  i  tcejjmifTio 
nisfadteosi^jriosDeoed^pterd^^fctasbenedictioes. 
C£^aplhi.IIII.£2e  ligatioeduitads  loe  Ugatioe  Doinus 
.f.oe  coim  t  oe  pditutionibus  gitaUbue  in  boc 

'^cs^yf^t  vtiiWmedolegcBfltpmai/ 

H^Wl-vi.  tetio.f.o«iinareciuitatemin 

tres  pte8:Dirpoftto:es:t  minidroe:':  legie  pe 

riptos:-:  in  vnoqttoc^ozdie  iffo:^  ozdinef  ali 

¥  quis  planiB  po(t  qnc  o:dincnt  altj  plari  ife»' 

rio:es  eo  ptttcr:-:  poft  bos  ite^  altj  o:dtncn  t  pntcr  quo/ 
nfqs  Queniat  ad  paucos  ad  15  vt  mtlUis  (it  in  ciuitate  in  / 
utiUs  q  no  babeat  alique  ftatu  laudabile:fcd  vt  ab  vno/ 
qnocB  Qucniat  vtilitas  ciuitatbt  io  ^bibcatodoiitate  1 
VJCotioncm.ita  vt  nullns  ptcrmittat  g  f  mq6  ftbicope/ 
tif  no  babeat  aliqtte  fup:a  fe.nec  (tt  al^s  g  non  olTediat 
aUcui  alg  .b9.n.boies  oio  copefcedi  fun  t:q  aiit  no  patiun 
mr  c6perci.e):pelledifuntaciuitatc:ciiautcibuins  fixi 
ritifirmita8:velnocumetitaUqd:tiiCipfttoiendu8eftet0 


qmnu  '^^ 

locns  fnq|tio]2maneatb9boies:tDepitfer  eis^curarott 
03  aitt  vt  in  duitate  (tt  gda  modns  rdpublice:  q  pamm 
jpueniat  e^;  inre:^^  iftituit  pctibus:  pti  c):  bis  q  oe  terrs 
velvteronafcant:ptt'mex:calupn^8qp:openaiftigun« 
Rinptim  ej:  pdis  rebclliu:t  vt  brcfpubUca  fit  p:eparata 
coibus  vftbue:'!  vt  oe  ilU  oet  fumpnis  legK  oocto^i^bus 
tilUsq  ndpofTuntlucrari.vn  viuat^ptcr  ifirmitate:g/ 
bufda  aiit  vifum  fUit  ocbcre  occidi  cii  oe  cui^  Ugo:e  oe/ 
fperat:q6  abominabile  e:e^'fa.n.eof  no  grauat  ciuita 
te.Tla  R  alige  eo^  b;  cognatos  bittee  fupftua  ipft  fufte/ 
tateu:tota  aut  caUtnia  no  cogafgfoluerefolu  illc  q  pec/ 
catfedadiutteteii  MpjiimLs  nocuftothemntnecc6po« 
fueriit  eii:'z  leue  (tt  qp  cogit  pfoUiere:^  0  no  cit  feueritate 
e^t:fedcumafuetudie:Bautfttcucnlpaepctratidn 
flria  ^  no  d;  ignofdaio  foUi  at  D;_^bibereoc&fed  et  ftu/ 
cUa  Q  q  amitmnt  bereditatee  t  cefUs:ita  q>  nnUa  vdUtoo 
^nenitei:ei8:fiditqcnpitvincerecaaU'cni'lncn  vt  lif 
ctato:velaleato&C.n.accipitindj)deftdniran.0;  0$ 
gaccipitaccipiatpufhidioaffirrentefructum  aUj:vtfic 
c6merciiivelfnbevelaUcniusalteriU9vdUtatis:velcd/ 
merctu  bonefamevelaUo^b^qenumerant  tter  bona 
bnmana.(oirrett^^bibereftudiaboiusq  fducutpria 
vtiUtatibns  ficutooarina  fiiradi  irapieditoecipi^^f 
oUoj:b^.<z  vtj^bibeatetactioeeq  fincgUgunf  iducunc 
priu  pfhuctibni  duitatts  fi^nt  fb:micano :  1  fodomitf  4 
retrabut  boies  ab  eo  qd  meU"  e  in  ciuitate.f.piugio.  ibo 
inde  q?  p*"  o;  iftimere  in  ciuitate  piugiu  e:q6  idudt  £fl(u 
tione:t  yt  fadat  iUudnimis  pcupifci:pipfam  Ji.  remanet 
fpe8:au'uscman^'afigni)eftoiuineclemen'e:tDoceat 
Vt  maifefte  fiatpiaaa  neoegitads  ptigat  oubo  t  embe 
fcetia^-zeueniatablfalienadopfimonibircqfuntradiceo 
1u6e:qeftnece(Taria  vite.fuba.n.Qtim  eft  ram^^pti;  radije 
£»;radi]ceftpfimonui  vela(^dq6  eft  teftameto  Ieg9« 
tu.vel  oatiixyrQbns  tribus  radidb^  firmib:  eft  pfimoni 
u;:q:n6efteicfo2m*vele)ccafuveleT  pfuetudie  ficna/ 
le:e^occultan6eautpfngi)  prfngiitaliqitnocumetaaUje 
inodi8:fic  oebitu  vnffuftetadi  aliu  1  acUunandi  feti  aUa 
b9.qfipfideranerftfapieBitelUget|;fe.ops  etvt  ooceat 
firmaeffeiurab^coptonieneejcvnaqc^ira^neniat  ti* 
voittu  1  feqt  tde  oinifio  copfeq  ptugit  filiod  1  parentee: 
tin  vnaqcj^  vfceegeatalio  pingib:in  quofunt  mrte^xe 
nocnmeto^.maio:  at  vulitas  in  bis  e  amo:.amo:  ^  no 
acqrif  nifi  pfo:tio.f3  pfo:riu  non  acgrit  nifi  pfuetndine. 
Cofuemcbfo  no  fit  nifi  onirina  ^miUaritate:l5  at  firmi' 
03  ee  ejc  pte  muUeris  ne  beat  pta  te  oifcedcndi  a  viro  qi( 
voluerit.3(pfa.n.fadU8  e  od  irafcedii  x  pcupifcedii.'Vii  os 
Vt  Uceat  viro  aUqit  Dtmittere  v%oie.  aliogn  multa  oana 
jpueniet.poteriit.n.talis  namreee  piugee:vt  quo  magis 
cogantfimulmanercmagisodiatfe^^uenietidema)ci 
mu  maUi:al^ii.n.eritaUiad  itereo6:q6abbo:eat  nsui  1$ 
c6pelleteo8qrerealiapiugia:qtiivolupta6naliecflaU/ 
qit  ^  piugeseriit  talee:^'  n6  odinuat  (e  ad  gitandu:f$  H 
piugiintaU)8giiabiit.vtio3vtttemeniatibiie^rib.fc(l 
0;  vt  15  Dtifidle  Qmittat :t  vt  ncc  eo|:  ono^  fiicrit  fhil/ 
riou'sfcnfu8tmag]puerfU8n6beatbacj>tate.*KeUnq? 
aiit  B  0  rbitrto  iudtds  quoufc^  cognofcat  ca  Difco:die :  t 
tiicfcparcnt  ad  15  vt  virpfoUtatal^dmnlieri.npterboc 
cp  meUus  e  rcUncire  pad  U)cii:t  vt  oiffidU''  fitdipfa;  re/ 
uocare$oimittcre.viipcqitiie  in  legefic.vtpoftqjDi> 
miiTa  flierit  n6  pofTit  rciBcmiirifi  pue  aU)  nupferit  g»  cu 
fdcritvir  fietd  oifTicile  vmeoimittcrcnifi  fiteritvilie 
b6qBuipeditverecundd^Oelectarioneali$:f3no0no 
cnram''  Dc  b9  boibu«>3utU  eft  aiit  vt  mnUer  cnftodiaf: } 
eft.n.puifenfu6'Zoeceptibilie:7magnevoUtptatfex)ccn{ 
iue  coione^uenitignofniniat  verecundia  nia]rinia.iS]c ) 


^cta»      Xractm&  ^cdmi       C^pt      »V* 


toione  vcro  viri  no  ^umft  i^ominiaSed  iniudia:i  idco 
oebcnt  aiftodiripoue  i  coztinct)?  ctia  vir  mulieri  mi/ 
niftrarc  nccc(1^4ria:q:  pjo  15  accipit  retributione  cu;  ipTc 
Drtaf  1  ipa  fibi  obteper«t:l5  et  viro  oucerc  quo  voUierit; 
fcd  no  l5  muliert vtilitas  vcro  coitiis  vtricg,  cois  cft :  fcd 
po2tio  mulicris  maio:  cft  i  oclcctatio  ciuB  in  filqs  maioi 
cft:05Ctii  vtparcnte8nutnatfilio6:itavtmfpbcat  qde 
fuum.pp:iu  t  patcr  miniftrct  cxjpcnias.  ooccat  etiam  vt 
fiUuBfcmiattobediatparentibueircucrcaf  i  comen/ 
dateoB.^pd.n.funt  caufeciuecc^iter  15  diitq;ia3  mul/ 
tum  laboziB  fuftinucrunt^ptercura, 
CrCapl'm.V.i>ce;igcndofuccefl'o:c  tfummo  faccrdote 
i  oe  cotractibue  'z  oc  mo:ibud. 
~    ^  U^fi  bccosvt^pbctapftitttatnbifuccenb 

ES\Jj  22?  Il  rcmDegcncrcfuo:fedciipfcnfu  ma' 
^ffM  io:^  1  vulgi:i  vt  tale  cligat  g  bene  rcgcre  pof/ 
gQU  liit:tfItp2udcns':boneftou]5mo;:.f.auda;c'Z 
I  •■^'^^ttnanfuctuait  peritus  gubemadi:t  pcritue  le/ 
gie:quo  nuUus  f(t  peritio::t  13  (it  manifeftum  oibus.  !oi 
aut  poftca  Difco:daucrint  in  I5.ita  vt  aliu5  velint  eligere 
fam  ncgaucrunt  Dcum:'^  idco  05  iterponcre  ia^Uda  in  ;ie/ 
ge  fua:  vt  gfquis  fe  intrudcrc  vo\i\em  po"  vel  pecunia  to 
ta  cinitas  vnanimiter  irniat  in  euj  t  ocddat:^?  (t  (wtue/ 
rint  faccrc  1  no  fcccrinfcii  pdijreriit  oeo  1  ncgaucrunncc 
eftreusfanguinisg  itcrficitb9:itatnvt  pusinnotcfcat 
populo.Clp3  ctia  vt  iftituat  g>  poft  fide^pT^e  nibil  e  Deo 
acccpubilius  qp  intcrfectio  iftius  g  fe  taliter  intrudit.  J&i 
aiit  iftc  9  intrudit  fc  jjbouerit  illum  no  eflc  oignii :  fed  fe 
adbanc  Dignitate5:ionderit  in  illo  viciaefl^eq  non  funt 
in  te:tunc  populus  faucatci:i  fitciieo.05  ctia  vtinftituat 
aliqua  etle  in  fblenitatibus  que  nd  pnt  implcri  nifi  q  fuc 
ccflb:c:llcutmagne  folenitaice.  ©iitcnnitates.n.magne 
Vtilcs  ianueo  <$  faciunt  ^azi  cogrcgari  1  oant  cis  auda/ 
ciamicmulauoncm^ioronesmultitudintsc^audiunt? 
jpptereas  cucniuntbildictiones  a  Deo.&ti:r  et  op;  vt  in 
cotractibus  fintaliqua  quenon  pnt  ficri  ftne  fummo  fa< 
cerdoteficut  piugia  ift*atemitatcs  gnalcs.vii  ops  vt  w 
moueat  gcgd  nocercpot  in  paibus:  1  ooccant  vt  boice 
adiuucnt  fe.iocfendant  tam  fe  q|ea  q  poftident  fubueni 
endo  (ibi.C6tra  inimicos  aiit  lcgis  fin  t  vnanimes  ad  ej: 
pugaldum  cosiocadcduni:  fspoftq^  rcuocdtierinteo» 


od  terfrate.poft^  aiit  ncct^c  cft  vt  bofce  fcniian  t  bomi 
nibue:tiicneccffecftvtredigantinferuitutcciuiii.Sirr 
g  cotranj  funtlibertatinatr  funt  ferui:ficutturci  1  ctbio* 
pce.ioiooee  quinafcunf  in  climatibue:  in  gbusnopflt 
nafdboiesbonecoplbnisnccbonifenfuB.&iautealia 
ciuitas  fuent  bona^^  pftitutionum  13  non  aduerfaf  ei  nu 
ii  tps  fecerit  ocberc  no  cfle  aliam  lege  nifi  illam  que  oe/ 
fixndit.cuius  inftitutio  qtn  optimaeft:tunc  oilatdda  eft 
C  totum  mundu3.(Si  aut  aliqui  fiicrint  itcr  cos  qui  in  ali 
quo  a  legeoifcoidcnt;piis  vt  co:riganf  rdipifcant:  qd  (i 
facere  noUierint  occidan  f .^bet  aiit  intctare  pcnae  gra 
uiiTimos  1  cotumeliae  non  obcdientibue  regi  in  15  mun/ 
do.Tld.n.oisbotnooimittitmalefaccre^ptcrid  qd  ti/ 
met  in  futuro:pu>eo  q^  nocet  alt;.iSi  aiit  feccrit  aliquid 
qd  noccatfibiip(l.nd  intelligaf  ct  a  oco  pena  magna^fcd 
co:rigaf  .ibcbctetia  oocere  qp  p2opua  iudicia  q  bnt  vnw 
qdcg  tps  qncp  oebent  gmutari:@cd  q6  magis  cft  nccef/ 
farium  duitm  eft  oulo  legisperito^  ^m  qd  opus  efteis 
X  ab  cis.llon  poat  aiit  in  ciuitate  iiidicia  particularia:  qs 
oana  j^ueniunt  C);  cid:eo  qp  varianf  fm  varictatcm  tcm 
po;ifedgencralta.5nftit{mo.n.gencraliu5  ncn  fiifficit; 
vndeo$  vt  0  rcferuef  Dcliberationi:  osctid  vt  inftitutot 
inftituat  mo2Cs  iconfuetudtnes  oucentcs  ad  equitatem 
que  cft  mediocritas  in  oibus  tribue  viribus  aie.f.in  con/ 
aipifdbili  1  irafcibili:i  in  bona  oifpo(itione  fapicntie:i  p 
cipuc  in  puicticie  ad  15  vt  ftt  bo  boncftue  in  15  mundo:t 
poftca  liberef  aiaciusab  boc  co^gcmuRdtfl^ima.  Caput 
aiit  ba;:  boneftatii  funt  fapicntia  tcperantia  fo:ritudo  1 
ba:p  collectioeft  cquitas^quceft  pter  nabilitatcfpecuio/ 
tiuam.^n  ouocijc^  aiit  puencrit  cuiilie  fapientia  fpccu< 
latiua:iamf5  factus  eft  felipi  cui  cum  ^  oate  fiierint  ^ 
P2ietatee  p^opbette.fo^taftc  fiet  oeue  bumanuc:  quc5 13 
ado:aripoftDcum:quiaipfcre):tcrrcntmundi-z  cft  vi/ 
cariueoeiinillo. 

^  5  Tl  3f  (3 

(r£;cpUcit  IDctbapbf  (ica  Suice'ne.(iuectu6  pma  ^y\o 
fopbiaoptimecaftipataiemcdatag  canonicos  regula/ 
res  fancti;attguftini.3n  monaflerio  oiui  ^odnis  oe  yixif 
dario  Comouintes,^  laudcm  oei. 


£abuU 

ClJndpimba\aditmo:^itt  iuflicism/Sittkaic, 

iC^iA^ti,^  norcqnatfo2milf*p* 
^ClUt;»»  c°.<j.accntiavbico:p'. 
Hajdetm  cjda  f  gct  mai  fo:ma.ibtdc. 
Sccidcttu  qda  acddtit  e^ctrinfeccie:  quc/ 
dam  ep  fuba  m'.ibidcm. 
3ccide'tiiiqda  :?fequunt  fojml  queda; 
materiam.ibidem. 
jaccidentia  ■:  fozme  funcque  trabiintintellectu  noftru$ 

adapp:ebendendafapient(a.libK>p:imo.capro.9. 
Sccidetia  multa  ventiit  ec  ma  no  e^  fo:ma.ibidem. 
Sctiones  i  motns  aduentunt  coipoxibus  vel  ab  e;ctrtnfc 

co:vel3b  tntrinfcco:lib:o  pmo.ca*'.^. 
2cdde'8  qtio  pot  oenoiare  re  in  tyia  no  eft.UV.ca'.p. 
'B.^ctio  018  vocat  foana.  libw  pmo.  ca V. 
Sffecno  vbt  contrarietas. 

flgcre  1  pati  pit"  qito  fc  bnt  drca  motii.lib:o  2".  ca*  5. 
Sibedo  no  vultitelligint(titelligat:cii  $tirate.li°p.c°.8. 
2fnimalia  agutiir  in  fuos  moffpote^iib^o  pmo.capro.5. 
2lrifmetbicaeft  remotio:apuenietiacii  natura  1  cft  inar 

Jo:is  ftmptkitatie^ltl?:^  pmo.captb.S. 
Sftronomia  eftnmpUctojccteris  fdeti)8  fiibalternatis. 

lib:opmo.captb.8. 

21ftronomie  fubiectu  eftfQa  dimotu.ibidcm. 
il*(5l<?frii/'fi'rtMirt  '^  ftigefactioniscurfusnonco/ 
J^^H^r^tllOmt^  tinuamr:Ub:o  z^.captb.j. 
Cafus  1  fatum  quomo  oiffcrant:lib:o  pmo.ca°.  ij. 
Catbego:ic  ocs  biat  cptii  oe  pctetia  ad  etfectii.lf.z.ca.p. 
Caufereipeffentialce  funt  cjttuo:.lib:o  ptr)o.ca''.io. 
Cae  qfio  oiueriimodcplideranf  a  oiuino  1  nati;li'"p.c''io. 
Caufa?:  Diuerfitatcs.liba)  pmo.capro.iz. 
Cac  itrinfece  1  vniuerfauo:a  funt  notio:a  fm  itettectum 

compofita^zfpccialiaPmnam.libjopmo.captbpmo. 
Ca  neceflaria  e  p  fe:t  quo  indiget  caufato.li"  z^.ca^p. 
C6muncDtffertouobU6modis.lib:o  pmo.ca"  z", 
Complejrio  quid  itt.lib:o  pmo.captb.<5. 
lC6cltifio  inqultii  octufio  eft  pter  pmifTijs.li^pmo.ca^to. 
Cofiliii  matu  1  in  fo:tuntum  qiio  Differant.li^pmo.ca^.ij. 
Cotinuum  no  b;  partee  in  actu.libjo  z^.capfo  pmo. 
Cotinuationistcpo^igquetitcaufa.libjoz^.ca^.ij. 
Contrariii  non  oiffinit  p  reliquum.lib:o  z^.ca*.^. 
Cotrarietos  i?a  no  neceflaria  tter  ejrtrema  mot''.liV.c''}. 
Cotrarietas  affectio  1  p:iuatio  oiffcriit.tib:o  pmo.ca"  z. 

Co:pn6  naturalc  quid  ftt:'Z  quid  matbematicti  1  e%  quo 

l>abeat  qp  fit  co:pu8.tib:o  pmo.captb.z. 
Co^pusnaturalevnummanene  numero  variatur  Pm 

eimcnfionem  tertninatam.ttfco  pmo.capfb.z. 
Co:pu9  vnumqdcp  quatitaris  f3abetnam.fo:ma.mam, 

t  accidentia.ltb:o  pmo.capto.^. 
Co:po:a  ftmplicia  funtid  qo  funtc};fo:ma  non  cjc  mate^ 

ria.lib:opmo.ca"tf. 

Co:po:citatis  natura.li^bzo  fcdo.captb  pmo. 

Co:ruptio  fit  g  puatfone  no  p  fo:mam.lib:o  pmo.  ca"  7. 
*^C  ^^t\crc\ti(\  bomini6noneftcanature:f5 
J!^e  generailO  ca-malcctectiois.UOp.ca'?. 

iienfitas  frt  ouobus  modig.lib:o  z°.capto.p. 

ibcpcnderie  ratio  vbi  petidendi. 

t>eu9n6cftDecofiderarionenaturaU6.U''pmo.ca*z. 

t>iffcrctia  c.qua  pftiwif  centia  rci  quocti^.U''  z.ca"  8. 

fciffmitoig  ge  fut  muttaq  ps  no  funt  eentieei''.ti''p.ca°g. 

isimennio  no  patif  infundi.lib:o  fc6o.capro.7. 

£>ifcrctio  gd  -zpwpterquid  fit.Ub:opnw.ca'44. 

t>ifciplinaU9  vbi  naturaUs. 

^fdpUnatee  vbi  mattxiiMtfca. 


©tifFiaentre  "* 

£(Rcicn9  vnmcrfak  S^r^Sf * 

gfficicns  cuins  effe  eft^^pter  aUud  eft  pofterius  ilto  fm 

natiiram.Ub:o  pmo.captb  pmo. 
£fficic0  quo  ad  nos  p  accfis  eft  nori'''Z  ignotiu6.ti''p.c'p. 
£^icii&  in  reb^^^natib'  of  pn^^motus  in  alioa  fe,U''p.c''io. 
gffidens  caufa  quid.]ib:o  pmo.captb.io. 
Cfficicscca  finis  1  cp  Diucrfie  tii  rcfpectib''.fi°p.ca.ii. 
£fficie6  ca:quid  ftt  oibus  modi6.lib:opmo.captb.  tz. 
£fficic6jjpinquii  -:  rcmotii:ibidem. 
£fficienrip:incipioattribnta.lib:opmo.capro.z. 
£tcmeta  moueri  ab  intriBfeco  videf  innui.li°  pmo.ca.t; 
£ffcntiarciquom6cafitmoms.Ub:o.z.ca°pmo. 
£ffcntia  rei  afiqii  notio:  cft  nature  atiqt!  nob(e.U  j:.c°.^ 
£ffcabfoUttc:eft  vc:pc(Te.lib:o  fcdo.ca".!}. 
E%  fummimr  Dupliciter:lib:o  pmo.ca°.z. 
Icjctrcmum  queritur  ouobus  modi6.tib:o.z.capro.  p. 
^dftcnria  q:  fcipfis  qucdam  inftimta  funt  ad  vnum  ^^ 

dam  ad  multa.UT):^  pmo.cap°.5. 
■4^0  \\y\  rd  "^"  rcftatpoft  fab:icato»m  Pm  <jp  cft  fa 
jf  4  ViiVA  b:tca.Ub:o  p:tmo.capto.  iz, 
^ints  mulriple^.f.effentiutiter:accidentalr  ^t:<'nqun8  re 

motus  p:opinquu8:j7piqnu9  c6i8  %  reUqua.U''  p.ca°.iz« 
^inis  quid  fit.Ub:o  fcdo.captb.  5. 
FinaUp:indpioattributa.lib:opmo.ca.z.| 
Finitum.tib:o  ^mo.captb.4. 
FitaUqtiidc^  p:iuatione  pu)p:ie:non  aiiteic  materu 

nift  vteftconiiicta  p:iuationi.tib:o  pmo.ca.z. 
Firmamenrii  quomo  Utin  loco.Ub:o  fc6o.ca.3, 
Fo:ma  quomo  oiffcrata  p:inatione.Ubu)  pmo.ca.  z. 
Fo:ma  affimilaf:m3fculo.lib:o  pmo.ca  j:. 
fo^mcqda  gnanf  t  coriipuf :^da  nec  fic  nec  fic.U*^.c.,}. 
Fo:mi8Diucrft9  attributa.lib:o  f  mo.captb.8. 
Fo:ma  quom5  con  fera  t  fcirc.U^b^o  pmo.capro.9. 
Fo:ma  quid  fit.lJb:o  pmo.captb.io. 
Fo:ma  aUquom6  e  fpc6:ialiquo  modooiffert  x  mtilti/ 

pticiter  Dicitur.lib:o  pmo.captb.fo. 
^o:mamnlriptc^f.effentialis  acddentalis  p:opinqu< 

rcmotalji:op:ia  c6is.lib:o  pmo.caplb.iz. 
<f o:ma  fubftatialis  n6  xmifit  magis  1  minu8.U*z.cap.}. 
<to:ma  fubftatialis  recipif  in  ma  no  in  fubo.U°z.cap.  j. 
«^o^mcfubftatialivtriifitattgdcotrariti.Ub^o.zxa.}. 
^o:me  ful3atcs  aliquomo  opponunf  oppofirione  c%txtt 

■'mo:um.Ub:o  z.ca.3. 

^o:ma  co:po:citati9  cft  coetcma  matertc.  li*  pmo.ca.  p. 
^o:ma  ce  igcnerabitc  itetUgtf  oupUctter.ti°pmo.ca.,3. 
^:ma  oans  effceft  dc  confideratione  naturali8:no  aiit 

■^  p:ima  fo:macflfidcnc.tib:opmo.cap.}. 
^o:mavbico:pu6. 

&nm  1  teniaS^^r.^Sot^'" 

6encratiofitpfo:ma:n6Epuarione.Ub:opmo.ca.z.; 
;5eneratioinfubftatialitatecftco:ruptio.U''z.ca.3. 
^eomctrie  fubiectu  eft  quantita9.tib:o  pmo.ca.8. 
6cometria  pura  n6  c6uenit  cii  fcta  naf  i.Ub  to  pmo.ca.8. 

I^abim^  p:cdicamctmn  S^'* 

l3omo  in  co  gj  cft  bomo:non  eft  cna  inquantum  ena  U» 

b:o  primo.capitulo.4. 

t>omo  crcatus  eftjpptcr  fcUcitatem.U'b:o  pmoca.  7. 
11  tK"! ni ^({  11  m  ^^^ c6io:ibUB.tib:o pmo.cap.p. 
^iivipiwuuiil  5ndiuiduanon  mutripticantur 

p:cterq5  co:rnptibf  U3.Ub:o  pmo.cap.pmo. 

^ndiuiduii  magus  vniuerfalis  eft  p:uis  notii  f m  fenfnp 

ftd  f  m  fmaginationeiHdiiaduii^Ub»  pmoxa.pmo. 


£abuU 

^fojtunuim  vbi  coniittm  malum. 

jfnfirmus  medicus  aliud  eft  a  medico  Pmhocg;fdt  In»' 
finnu9.Ub:o  p2imo.caplb.io. 

^nftana  non  b;cfTcitiactH.lib:o.2.ca.pmo. 

^nMtie  itctio  nifi  mlripliccf:fit^n6  multiplicoF.li.z.cp, 

^nftas  vnde  cft  ilHs  no  pot  ec  bis.li"  fcdo.cap.  iz. 

3[nfti8  fuo  curfu  cdt  tepus:':  q6  inf^ans.lib:o  fc6o.ca.tt. 

■Jntcllcctuo  pcipit  quatitatcm  niidam.libjo  pmo.cap.  S. 
Tf  <^rTVr'<^  fubiccmm:Ub:opmo>capro.z. 
*^ *^By  ^*^  Xocus  gd  fit:':  opinionee  oc boc :  1  alta 
multa  ponunturlibzo  fcfto.caplo.^.p  tctum. 

"Locus  quid  fit^Toe  pzop:ictatibue  loci:lib:o  fc6o.  ca»  j». 

l-ocus  no  cltco:pus  ncccqualcco:po:i;lib:o  fc6o.ca.p. 

Xocus  eft  equalie  locato.cftDictfo  ip:opifa.ibidem. 

Xoaisncccffjriuseftmotut-znoncrtp^ioieocaufalita» 

te  fed  natura:lib:o  fc6o.ca.9, 

a^agnmn  t  paruum  £iS?St 

iDatcria  eft  fufccptiua  omnium  namraliii  fojmap  coie 

tfi  Duobus  fpeciebus  tanti):i.ib:o  pmo.ca.z. 
XDatcria  tripUcitercoparat  adc6pofitii:lib:o  p^.ca.  io. 
ZD§  effentialis  acddentalis  pjopinqua  remota  p:opua 

comunistcli.p.ciz. 

iDatcria  eft  Epcma:q:  no  bj  materia:libio  pmo.  cap.  j. 
2139  eadc  niicro  c  co:ruptibiliii  •:  ico:ruptibiltui:li.p.c.}. 
ZDan5  cin  cflfcctu  ni(iprtceptionefozmo:p:li°z.ca.3. 
2Da  no  eet  ncccrtaria  fi  fb:ma  poflct  ee  (ine  ipa:U"p.c.tf. 
XDa  c  ignotio:  puatioc  z  ,pbaf  topicc:U''pmo.cap.  z. 
iDa  non  oefidcrat  nec  oefidcrioalaU  nec  iiaU:q2  no  bj 

fo:mam  (ibi  p:opuam:Ub:o  pmo.ca.z. 
XDateriavbicojpus. 

XDai  Ua  pncipia  coueniunt  in  vno  ttclIcctO:U"ptTiOkCa.  fo. 
XDat;:)ematicc  fcCc  ofidcratca;  fozmalc  tin:U''pmo.ci5. 
2:DcfurasaUgdnonD$efl'eaccidestlU:U^fcdo.ca.i;. 
XDedicus  fanans  fe:eft  aUus  oUquo  m6:U°  pmo.ca.to. 
)ODobilceftinqiroelip:t'ncipiummotionie  lin  quoeft 

perfectio  p:ima:lib:o  fc6o.caplb.9. 
XDobi'iCcijmoueteftinDupUcip0tc'tia:li°fc6o.ca.pmo, 
5CDobile  quomo  quiefcat:ibidem. 
WDobiUbus  attriTxita^Ubzofcdo.ca.io. 
XDozs  aUcuius  licct  non  Hte;;  lege  natureparticulaKse 

tit  c):  lege  nawre  vniHerfaU'8:Ub:o  pmo.caplb.7. 
2Do:s  1  etbica  e^  quo  p:oucniant:Ub:o  pm0.ca.i4» 
XDoms  nibil  b;  fm  intcllcctu:Ub:o  fc6o.cap.pmo. 
XDows  ois  qiio  tntcUigituT  effc  in  tempojcU".  z.ca.p. 
XDotus  pendct  ejc  fqc  tfbus:ibidem. 
SDotus  pUires  oilfinitioneB  ponunf  ^Ub^o  fc6o.ca.pmo. 
XDorom  pandit  ouplej:potentia:UbK)  fc6o.ca.pmo, 
XDoros  cft  perfectio  p:ia  cius  q6  cft  in  potentia  figpeH 

jnpotenria:ibtdcm. 

XDotus  quare  oiuerfis  oiffinitionibus  Diffimnibidc. 
!£Dotua  1  quietis  Diui(io:Ub:o  pmo.caplb.5. 
XDoms  eft  aUquando  cxitue  oe  potcntia  ad  cffectum  g 

foynam  in  matcriam:ltb:opmo.capl<).io. 
5fDotuB  pncipiii  aU'qd  cpparasoUqd  pficic6:ibrde. 
XDonts  in  gbu9  pdicamcntis  rcpcritur:Ub:o  fc6o.ca.p. 
5£Dom3quidfit:Ub2ofc6o  ca.ptno. 
XDottieciiipdicamctoDfquadrnpU'citcr:U.z.ca»5. 
ZDotU3 qiio  (it in  quatitatc  -:  ciUtatc;Ub:o  fc6o.ca.j. 
iDoras  quomc  babcatcfTc  in  fitu;Ub:o  fcdo.ca.j. 
iDoW9  no  cftad  fo:nia  ncc  ad  mam;Ub:o  fc6o.ca.7. 
•XDoms  circulanscfl  ca  o(um  moituu:lib:o  fc6o.ca.  ij. 
XlDotuB  quomo  menfuret  tcpH8;Ub:o  fc60.ca.iz. 
XDotusvbiactioncs. 
XDouet  (e  ipfum  nibi[;Ubzo  fc6o.ca.ptt)0. 


0nfFicienti'c 

2!l3ufi[ce  fubiectii  funt  toni  1  tcmpo:a:llfb:o  pmaca.8. 

10  (^  f  11  f (^  fti  cfTc  an  (it  p:incipium  fcicntie  natura* 

in^lUi  ^m  Us:Ub:opmo.capitulo.5. 

Tlature  Diffinitio^U^bzo  pmo.ca.5. 

Tlatura  tripUciter  oicitur:lib:o  pmo.ca.6. 

'namra  oupleicf.vniuerfaUs  ^particularis^U'*  pmo.C7. 

TlamraUcctDifcrctionecarcat:tamen  due  opus  tendie 
ad  finem:lib:o  p:imo.ca.i4. 

Tlaturavbico:piis. 

TlawraUsnonbabettractare  oe  pzindpio  eificientc  1 
finaU  c6muni:Ub:o  p:imo.ca.  j. 

Tlaturale  quid  cn-.i  quid  eft  q6  b;  naturam  t  q8  e(t  per 
naturam'zq6efte):natura:Ub:opmo.ca.7, 

TlaiuraUs  1  oifcipUnalis  quomo  Diffcriit:U.pmo.  cap.8, 

TlaUsgbus  egeat  in  fuis  p:obationibu8:li.|pmo.ca.9. 

Tlumerato:  verus  quie  fitrUbio  fc6o.cap.iz. 

Tlumerus  q  re  no  ?tinef  fub  fcta  naU:Ub:o  pmo.ca.  8; 

Tlumeri  na  que  (Tt  vt  eft  inteUigibiUsdibjo  ^o.ca.8. 
^lf ttl  ^^^P^^^^^^-^^^^o  fc60.ca.i3. 
2^111 1 1  Opiis  vnii  b;  muUos  fine6:Ub:o  pm0.ca.i5. 
ifSf^rf^rrrfV^  aUquandovniuoca:aliquado  egjao* 

JlOvi  ivVl-lv^  carefpectuDiucrfop:Ub:ofc6o.c.z; 

•l^erfectio  Duple;:.f.;?p:ia  ■;  c6i6:lib:o  fc6o.cap.5. 

*iperfectibilee(lDepuationeinbabimm:mutab(levero 
oe  contrario  in  contrarium:Ub:o  pmo.ca.fi6o. 

i^endendiratio:Ub:o  pmo.ca.8. 

•^erfpectiue  fubiectum:Ub:o  pmo.ca.8. 

*j^:incipia  aUa  funt  getierati  aUa  giiatois^U^bzo  pmo.cz» 

*p:indpia  co:po:ts  fnnt  materia  1  fo:ma  oignio:t  modo 
q^  p:iuatio:Ub:o  ptno.ca.z. 

.i^:inc(pium  coe  oicimr  ouobits  modis^U^bto  pmo.c8.  x. 

•li>:incipia  funttiuatwo::Ub:o  p:imo.ca.z. 

.•j^ztncipia  pzopinquai  rcmotaqueiint:Ub:o  pmo.ciz. 
1  Ub:o  (ecundo.captb  pmo. 

-piincipia  p:op:ia  oebent  inquiri  tn  fcicntia  an  itnt  t  ^4 
fintUbzo  p:imo.caplb  pmo. 

•(i>:incipia  pma  oicunf  oe  alys  pnciptjfl^U^b:©  pmo,c.j.  ^ 

•i^:io:ita9 1  poftcriojitas  in  curfu  cuf'  gtcs  fint:U°z,cifc 

•ji>otentia  e^iites  no  eft  perfcctu;:Ub:o  fc6o.ca.ij. 

i^:iuationis  neccffitas:Ub:o  pmo.capro  fc6o. 

•0uuatt'oeftp:incip.^m:ibidem. 

•]t>:iuatioaltquomodorequiriwradmutabile  z  pcife^ 
ctibile:Ub:o  pamo.ca.z. 

*jb:iuatio  non  cft  pcrfT:ctio:Ub:o  pmo.captb  fc6o. 

•jt>iiuatio  quomodo  cft  p:incipium:ibidcm.^ 

•f>:iuatio  otcitpparationc  in  matcria:Ub:o  ptno.ca.z. 

•jiauatio  aUcuius  no  cft  cocterna  matcrie:U.pmo.cap.  j. 

•jbjiitatioficutbabctcftcperaccidensiita  gcneratur  1 
co:rumpiwr:Ub:o  pmocaptb  tcrtio. 

•ji>:iuatio  vbicontrarictas. 
dOkti^riA^  attributo:  Ub:o fc6o. ca  J. 
StlUailUU  QuatitaecrtinacccfribiUsfubftiitie. 

Quantitas  certa  non  cfi  cpftcne  nifi  in  materia  1  (ubkt 

cto:Ub:o  pzimo.caplb  qttarto. 

£luan«ta6quom6intcUigitur  ofucrfimode  a  ouobtw 
modis  fo:marum:Ub:o  pmo.copi.8. 

Duatitatcs  quomo  Diucrfificanf  :Ub:o  fc6o.co.8. 

Quies  totiup  gd  -z  quomodo:Ub:o  fc6o.caplb  pmo. 

Qiti^s  non  opponitur  fecundum  fc  mowicfed  fccunduin 

aliqitid  q6  c6lcqiiiturcam:lib:o  fc6o.ca.4. 

jQtiics  nopotcffc  babime  -zmome  puatio:UTc6o.ca.4. 

Quies  quare  aUquo  mo  b;  pits  1  po(leriU6;U"fc6o,ca.i}. 

Quie9K*nmot«s. 

Quice  quid  fit:Ub:o  fc6o.copiwl<>pmo. 

Ouics  totiue  ^dfit  1  quom6;lib:o  fc6o,capr0  pmo. 


£abulsi 

Cadesamtidenmt  qaantamadidq6dt:t  qttimttim 

ad  id  qd  confequttur.Ub:o  rcdo.ca.4. 
Il^  (^ri^Mf lim  '^^(luando  eH:  fo:ina  li^datialierali 
tl\wi.yiwil  quando9flfcctioaccntali8:li.p.ca. 
I^elarioni  atnbuta:Ub20  rcdo.ca.j. 
'fsequifita  ad  co^pozis  mutabilitatcU"  pnio.cap.z. 
*^q:  qucdam  funt  fcmper  qdafepc:UbJO  pmo.ca.  ij. 
"Ae^  oiffozmitao  z  fimilitudo  vnde  fit:U"pmo.ca44. 
'Res  in  piindpio  generationie  puus  eft  tn  loco  cg  in  fot 

ma  fua^Uljjo  fc6o.  ca.7. 

*f^es  puenientes  in  na  quomo  multiplicant  :U°zxa.7. 
'fkee  quomodo  fint  in  tepoze;Ubw  fc6o.ca4j. 
I^es  in  qaibus  no  eil  pzuis  nec  poHerius  vl\o  modo  nd 

funt  in  tempo:e;U"  fc60.ca.i3. 
I^equifita  ad  cojgis  mutabilitate:Ub:o  pmoxa.z. 
*Fkefpdn[o  Q  quas  caufas  t  quomo  fit  ?uenice:U'°  p.ca.i5. 
l^iifio  certa  no  efl  niit  nominent  oes  caufe:  libio  ^mo. 

capitu[o.i5.circa  finetn. 
If^efpecms  multipUcan  in  infinltum  non  eit  tnconuc' 

niens^U^bzo  p:{mo.capU>.j. 
'RefoUiere  qnid  fit:Ub:o  fcdo  ca.p. 
*Re(iftenttc  Dtaerfita3:Ub:o  fcdo.ca.8. 
€8i^ntr\itcmn  «i«»<ifit:ui>:ofc6o.c«.ij. 
SO^villpltWi  im  ©igularcvaguoupler.U.p.ca.p. 
j^inguUire^gnatumnon  notiusaut  ignotius  vli  fpaU 

nec^  quoad  itetlectii:ne(gquoadng|$:Ub:opmo.ca.p. 
&impliciumnaefl  founa  vt  natara  oqoe  eu  q;>fa  fo:/ 

ma:Ub:op:imo.ca.6. 

S>itusp:edicamenti^  qaomodotneo(itpru:U*.x.ca^. 
ioimi  attributfl:ibidem. 
j^pes  vt  con  tincntur  fub  genere  funt  gmul  naiurs  iion 

tamen  fimpudtenUb:o  fc6o.ca.z. 
0padijinfinitii(ie(Tct.tflcifolugfee):ti6:U''.z.ca.7. 
J^jerma  quomo  fit  aial  pauiatim:U''.2.ca.3. 
S9ubiectii  fcic  naUs  c(l  co:pu9  fenftbiU::U''pmo.ca.pmo. 
f5uperficie»  ouc  inninae  non  coniponunt  aUquid  vnii 

q6  fir  locu6:Ub:o  fc6o.ca.s>. 
Jouperfluitates  jspter  quc  fint  Cnt:lf ''pmo.ca.  14. 
*srctri\inA  '^^^^'V^^ lint;Ub:ofc6o.ca.s. 
^ai  Uiuo  ZarditastvelocitasquomodoDiuer'' 

fificenntr.ibidem. 


giilFicicntie 


fli 


Zranftttts  i  motus  oifferuntUTc6o.ca.pmo. 
XTrafitue  motus  no  bj  oifcotinuanonein  acm:U'  z.ca.p. 
2^epu3  gd  fir.itcpo^is  ^p:ictatea:U''fc6o.ca.io. 
JCepus  nocflmoms  DupUcitcr^bat.ibide. 
Xepus  no  cil  velocius  nec^  tardius  aliquo  tpe.ibid^. 
Zempus  eft  numenis  motus:  Ub:o  fc6o.ca.ii. 
Xempu0quomodofitp:ius  ibidcm. 
jtempus  eft  cuiejc  feipfo  acddit  ante  1  poft:-:  noii  eft  ali 

quid  epflens  pjop:ie;lib:o  fc6oxa.ii. 
XcmpouB  n  ibil  cft  n  ifi  in  ftane:  Ub:o  fc6o.ca.iz. 
jCcjnpus  non  pot  numerari  linc  re.ibidcm. 
jtcmpus  numerantia  multa.ibidem. 
iCcmpus  menfurat  motuj  tecouerfo^U"  fc6o.ca.iz. 
Stcmpus  quomodo  poteH  oid  U>ngum:  b:eue :  mulmni 

paucii  1  aUa^Ul?:^  fc6o.ca.iz. 
Xempusquomo  oicif  baberec(fe:lib:o  fc6o.ca.ij, 
£empus  quare  fit  ocbilius  in  ciTc  q§  moms :  -:  gp  teptw 

noneftrelatiuum;Ub:o  fc6o.ca.ij. 
Zempns  efl  inter  qucciicg  ouo  inflanria.ibidcm. 
Zlcmpus  b;  multa  acddentia;Ub:o  {c6oxa,if. 
Zlcmpo  wlia  verba  que  finr.ibidcm. 
^  U|  p:edicamcntii  q  rc  in  co  fit  mom6:UTc6oxa.j, 
's^^*  Uacui4nonb;cfl'c;Ub:ofc6o.ca.jj. 
UcgetabiUsmateria  vocat  namra^li^^pmo.ca.S. 
Uelocitas  :tardita8  no  funtmotHs^liTc^o.ca.j. 
Uniuerfalia  funt  ppcrna  ouobds  modis.f.rcfpccnj  fingu 

larium  1  rcfpectu  pdicatof  efl'entialiii;li''pmo.ca.  j. 
Uniuerfalia  quareoicnntur  non  gcnerarinecg  cominv 

pt:U'b:opmo.ca.j. 

Utc  non  b;  cflir  mRin  indfHidius:lib:o  fc6o.ca.pmo. 
Uniuerfalia  funt  magia  nota  quo  ad  ronce  nfao:fcd  idJ* 

uidiiwn  vagii  quo  ad  nani  •:  pfccuoncli^pmo.ca.pmo. 
^nvoluntarijsoifficilecftaflignarecam^li^pmo.ca.j. 
V7I<?  ntr^ti^rta  oj^so^^clemenmm  Ditfernnt  ra* 
yit  niaieria  tione;Ub:opmo.ca.z. 
yie  Diflfert  a  p:iuatione:Ub:opmo.ca.z. 
yic  aflfimilatur  fcminc;libjo  pmoxa.z. 
yiequidfit:Ub:opmoxa.j. 

iSufiktcntie  Zabule  f ints. 


SC^bula  ©ctti 


401i:raCllU  diwrpecieebabetur 
partcfc6a.cap.z. 

accidcntia  qiK  accidiiteflentfee;;  imtc/ 
riapartcfc6a.ca.z. 

3ccidctiai  actiocsaliques^aCcidiir  aie 
oij  cftin  cozEc:Bte4".ca.4. 
ScddcntiavbiDifpolTtionco.        _ 
actioea  matcrie  gbue  modis  oiffcrat.-gtc  pma.ca.4. 
actioee  Diucrfe  cj:  oiucrrie  funt  f  tHtib'':Ete.5.ca.S. 
actionca  pzopzie  non  abfentantur  ab  cfTentia  cuuw  funt 

actionc9.ibidem. 

admiratfo  vbi  bominis.ppzietatcs. 
adunatio  fitouobua  modi9:parte.5.ca.5. 
acr  quarc  no  vidcaf  :partc  ^''.ca.pmo. 
acrquomoalbificct.partctcitia.ca.4. 
acr  an  ponafinftfm  vd  mcdm  ad  vidcndu-ibidem. 
afficitur  meliue  rcs  a  fuo  ?rio  $  a  fuo  rimili^ptc  p^-c.z. 
albedo  vndc  babcat  op  fit  albcdo^gtc  t crtia.ca.pmo. 
aibcdo  an  fiat  c%  lumincipte  tcrtia.ca.4. 
fllbcdononcftlujc.ibidcm. 
albutrafitinnigriipaulatijtribugvgs.lbidc. 
a  lcmconis  opinio  oc  aia.  partc  pma.ta.z. 
«Itcritae  in  gbus  cadat  1  in  gbus  no.gtc  4.ca.z. 
aic  dTc  1  oiffinitio  affiriiiat  :pai  tc  pma.ca.pmo. 
«ta  or  vis  vcl  potctia:of  fozma  x  ijfcctio.  ibidc. 
anima  non  cft  cozpus.ibidcm. 
anima  elt  fozma:fini9:t  cfficicns.ibidcm. 
2nimac6ucnientiu90fpcrfecrio:dJ5Vis  out  virtus  aut 

tiotcntia.ibidcm. 
^ima  non  cft  nomcn  cflrcntie.vbi  fnpza. 
anima  quid  fit.  ibidcm. 
^ia  quomo  appbcdcrci  mouercocbeat.ibide. 
animaqucfubflatiafftJbidcm.  ^ 

anima  cur  oiffiniatur  pcr  cozpue.ibidcm. 
animaqre  pfiderct  in  fcicntia  nali.ibidcm. 
JHnima  no  cft  pcrfcctio  oie  cojpo;f9.ibidcm. 
anima  quid  fit.ibidcm. 
anima  ccli  ibi.Ccli  anima. 
aia  H  aliquoe  pucnit  cclo  1  vcgctabilibue.ibidc. 
anima  quid  fit  ej:  rclationc  qua  bj.ibidcm. 
2nimc  fcicntiam  oiucrfi  oiuerfimodeappzcbcndcrcco' 

tcndcrunt:partcpma.ca.z. 
animcooctrinajpponcrectt  vfalibcrioz  'znottozad  oi' 

fcedij:^  pponcrc  ooctrini  oe  cozi2c:in.Fbemio. 
aia  oum  Mitgit  flponaf  cffcb6:aitt  aliqd  aliiidimulta-z 

abfurda  tncoucnictia  i  bcrcfis  fcquun  t  .ptc  p^.ca.  z. 
anima  cft  caufa  qua  vcgctabile  1  animalcfunt  iiliu9  c5 

p\e%ioniB  quam  babct:partc  pma.ca.3. 
Snima  ptinct  in  pzedicamento  fubltaue.ibidcm. 
anima  cff  caura  vndc  fubicctumj)pziii|  eH  id  in  cffcctii 

1  cllcaufa.vnde  cft  fic.ibidcm. 
aia  cii  fepat  :gd  accidat  t  gd  fubftituat.ibidcm. 
aia  cft  fut5a:qz  e(t  fozma  q  no  cft  in  fubo.  vbi  fiipza. 
anima  cff  vna  in  compofito.ibidcm. 
aicacnoee  funt:qz  9grcgat:piiigit:c6p6it:'z  fcruat.ibidc. 
Snima  cft  pcrfectio  fubiccti  1  quom6.vbi  rupza. 
aieoiucrrcacti6e9runt:cjc  oiuerfitatc  fuarum  virium. 

parrep^.ca.^. 
animebumancvirtnsmultiplcj^f.contcplatiua  1  actu 

na-zqucfint.ibidcm. 
anima  bumana  licct  non  pcndeat  q:  cozpozcrbs  (e  tii  ad 

cozpu9Vtfozma:partcfc6a.ca.pmo. 
animaoccupatacircaintcrioza  noncurat  oe  cyteriozi' 

bUB  1  cc6ucrfo:parte  quarta.ca.z. 


TRaturalm  Suiccnc 

atiima  quomodo  fitcipcrmutationiscoplbnia  fn  im< 

teriacozpozali:partcqHarta.ca.4. 
animcmundiattributa.ibidc5. 
ara  nobilig  quom6  trafccdat  ogationc  fua  i  cozEC.vbi  8. 
animc  acciitiu  caufc  quc  fintrptc  qm.ca.6. 
anima  quccftaptarCcipcreintclligibiliacjc  intcllcctti: 

n6  eft  cozpua  ncc  fozma  c^iis  in  cozpcrptc  5^ca.p  i.z. 
animer  atfonalis  cffcntii  no  cffcimpzcffas  in  cozEcpzo» 

batur:partcquinta.ca.z°.p  totum. 
anima  appzcbedit  effentia  iuas  fcmE  -zc.f  bidc^. 
aniinc  rubftdtia  babet  ouas  actfoncs :  1  vtrcqj  ftint  ipc» 

dicnte9  re.t  quarc.vbi  fupzo. 
aia  ciiinteta  fucrit  fcnfibu^  rctrabet  ab  itcUectu.ibide. 
aiaronafquot  m6io  adiuuct  a  i^tutib''aialib''.Ete.5,c.j. 
animafiimpcditan6  fncrittnpzopzi)sactionibus  non 

cgcbit  cozpozc.ibides. 
anima  pcrfccta  1  r©bozata:fola  per  fe  opcratur  actioncs 

fuasabfolute.vbi  fupza. 
2(nimaaquobabcatq?fitfingulari6.ibide5. 
anime  fingularitas  crtaliquid  q6  effe  incepit  1  no  cter' 

num  q6  rcmpcr  rucrit.vbi  fupza. 
animcciiaeat  in  aliquo  cozpc  incflaffcctio  nalisrcira' 

ti6i9  ad  rcgcdii  illd  adj,ntidcdii  ci  1  alia  b^^j.ibide. 
animacffc  imoztalc:inon  irafircoccozpozcad  co:pH« 

pzobatur.partcquinta.ca.^.ptotum. 
2lnima  a  quo  crcatunparte  quinta.ca.4. 
anima  quom6  pcndcatex  cozpozcibfdcm. 
aia;  ficri  vcl'ciVe  rc9  itcUcctae  n6  placcf2;ui.Ett  S,ca>6* 
Snima  cff  quafi  fpcculum.ibide5. 
3ia  cu  libcrabtt  a  cozpozc  t  ab  accidctibus  cozpone  po* 

tcrit  coiungiintclUgentic  agcnti.ibidcm. 
animcinftrumcntainfraibi.  3nitnimcnta. 
2fnimc  bumanc  funt  vnum  in  rpecie  t  oiff6nc.Etc  5',c.}. 
anima  non  babeteffeantccozpue.ibidc;. 
aic  n6  biit  altcritatc  in  cffcntia  1  fozma.ibidc?, 
aia^qrcbabeataffcctioncnalcmadcozpue.vbifupza. 
anima  bj  pncipia  gfcctioia  fuc  mcdiitccozEc  ib:de. 
aias  no  cc  vna  in  oibiie  boib''  multiptr.pbaf  .vb!  fupza, 
^nima  quom6  itcUigit  e(ie  cffccta  fingularie.ibide. 
atiima  qrcn6  pedcatacozpozc  Etcgnta.ca.4. 
^nimc  attribucns  cffc  quid  fit.ibidc5. 
^nima  bumana  pziu9  eH  intcUigcne  in  potcntia:  poflca 

in  cflectH:partc  quinta.ca.5. 
Snima  quomo  c6f;dcratur  a  natttrali-ibidc;. 
ata  vegctabilis  no  cft  piijcta  cij  aia  buana^cte  5'.ca.p. 
aicnf  c  n6  bnt  potcHatc  itclUgcdioia  ftibito.ptc  5'.ca.<J, 
Snima  pncipalitcr  p-cndct  acozdc:partcgiita.ca.8. 
animaviuificatanimalc):cozdc.ibide5. 
animaUaqdacjreintencbjisvidcatipartcjVo.T. 
atalcs  vircB  qiio  opant  remotl  ipedimetis:Ete  4',c.z, 
antiquof  opinione6Dcaia:partcpma.ca.z. 
aniilofieaiaUbusattributa^v^artcpma.ca.z. 
2pi9  qrcmeUoze  bcatcdozc^cctcraaUa^ctcz^.ca.^. 
appzcbcndens  vis  Diuiditiirpartc  pma.ca.5. 
appbcdcntiu  viriu  ab  intus  fufficictia  •:  gd  fint.  ibide. 
appbcdciv  fozmaa:':  appbcdcf  itetocs  quo  of nt.vbi.8. 
appzcbedcre  opamdo:-!  n6  opondo  Diffcriuit.ibidCj. 
appzebedcrcpzincipalri  rcciidario  qilo  oiffcrat.  ibide. 
ap^vcbcndetiusviriiifcnribiUuabinws  occuitof;  ruf* 

ficfcntio:':  corum  Diffinitionis.vbi  fupzo. 
appberionumodi^vnunt-zDcclanfiBtcz^ca.z.gtotil. 
appzcbcdcrc  quid  fit:partc  rc6a.ca.z. 
appbcnfio  imaginabi;i9  n6  nifi  cozpc  pficif :  p,tc  ■^".c^, 
appzcbendctcs  virtutc9  nauiraiitcr  incUnaBturadfuii 

appzcbcnfibilcpartc  tcrtia.ca.8. 


app:cbetidetc8  vimites  natitraliterincltnanttirad  ftiu 
app:ebenfibile:partc  j^.ca.s. 
appjcbcndetesvirtutesnibilbabcntfaccrenifiiudica 
re  vcl  appbcderc:partc  ^''.cap.^. 
2SptitudoalicutU8VtaUquidemanet  abco  eft  ouobus 
modi9:parte  pma.caplo  pmo. 
^Sptitudo  quid  fit:parte  quarta.ca.'). 
arti  qucdam  attributa  po'.parte  tertia.ca.4. 
atomi  qrc  vidcanf  abboieejciftente  in  tcnebJis  inon 
in  radio:partc  tcrtia.ca.5. 
auditH6  quid  fi  tparte  pama.coplb  gn  to, 
Suditue  infra.vbi  vik\s. 
2Suditu3  fita  ncruisccrcbztparte.^.ca.S. 
augumentatiua  virtus  qiitd  fJt  1  quomodo  oifFerat  a  nii 
tritiua:parte  fcda.capi  tiilo  pmo. 
augumeiuatiua  vbi  nutritiua. 
TF^^rnf r^-^n  m  «""Iwntscautcllc  natitralcs  ejreo^r 
JLJ^UlViW 1 1  cftimatiua pedetcs po^^^gtc^. co.j. 
^zatanobnt^itidetia^taliqwacisattributa^pte.^.ca.i. 
iPd  I  CS^  etbtcor.  ibi  ctbico'^ ca loz. 
I^^^IW  CalojnaturaUsca-p^imii  inflmmcntus  ve/ 

getabiUs:parte  fc6a.capto  pjimo. 
Celt  anima  an  ptineat  in  Diflfone  oata  oe  aia:gte  p^ca.  p. 
jCclefliit  cojpop  na5  opiniocs  Dcclarates  ponit  .ibide. 
Cogitatiua  virtus  quc  fit:parte  qrta.ca.pmo. 
Cogitatiue  imcmoiatiuc  loca  q  fTnt:partcgnta.ca.8.^ 
Colo:  eft  qlitas  fc6i  meb:i  Diui(tonis:parte  tertia.ca.p. 
Colo:  non  cft  actu  nifi  per  lumcn.ibidem. 
C0I0U8  Duo  itclligun  t  circa  apparetia  eiufde:gte  3'.  c.  j. 
Colo:  quid  fit.ibidem. 

Colo:esmedi]  quomodo  ftant:parte  tertta.ca.4. 
Copofita  no  aiata  qre  no  babeat  fcnfus  nec  vita:  quam/ 
uis  augeanturparte  fc6a.ca.3. 
Coparationes  virtutaadco:pu8  qles  fint.Ete.5.ca.7. 
Copletrfoes  fpuu;  quarc  ocbcat  ee  oiuerfc:ptc.5.ca.  8. 
Cocupifccntia  intenditur  voliitas  od  Deftdcriii :  1  ej:  ira 
ad  victon"am:partc  quarto-ca.^. 
Co:  quomo  polTitee  pncipiii  oius  f  tutii:  parte.5.co.8» 
Co:di8  oifponcsmulte  ponunt.partc  quarta.co.6. 
Co:dis  praarie  1  feciidarie  oifpones  ^  fint.ibidi, 
Co:diattrt'buta.vbifup:a.  ^ 

Co:di8  fen  fus  -:  p:ecipite  tactits  eft  maio:  q|  fenfue  cere/ 
b:i:partc  qHinta.ca.8. 

Co:po2HmDiftinctioponitur:p3rtepma.ca.^mo, 
Co:po:a  fttnt  ouobus  modis  fs  pma  oiuifioncpte.j.c.p. 
Co:pus  patit  a  no  co:pc  finc  tpfi^^offcnfioc^gtc.j.ca.T. 
Co:Bi9  Difponcs  cy:  boc  gj  efl  co:ptt6  ponit  :pte.4.C8.4. 
Co:pu8aquobabeatg?fitfingularc:ptcgnta.ca.3. 
Co:pii8  auteffcntiam  animeimpoiTibileelte(Tetbcfou:js 
anime:parte  quin  ta.ca.(5. 

Co:pu8  ej:  boc  cp  cft  co:pu8  no  pofTc  e(Te  id  in  quo  con/ 
iunguntur  virtutcspbatunpartc  gnta.co.y. 
Croci  parua  cgtitas  qrc  tingatmulta  aqua:nte.j.ca.5. 
Cupiditas  -:  ira  bnt  oniu?  iter  virtutes  moucntee.  Slic 
ctiam  virtutcs  graduant.parte  qu3rta,ca.4. 
CuravbilafTitudo. 

^l^^l  |>|V|  quid  (it:p3rte  quarta.ca.qitinto. 
^^wliciu  iiscfideriii quid  f!t:partcquarta.c3.}. 
i>efi"»eratio  quid  fit:partc  quarti.ca.^. 
jbcl^ructo  pofterio:ino  oeftrititp:t'u8  fedcp.gtc.^.c^. 
£>cftrucdipotcci3  q  ftt  t  epqito  fit:parte  gnta.ca.4. 
jbiafanum  vbt  tranflucens. 
i)ifficulta8cognofccdieftc):DuobU3:p3rte9nt3,ca.5. 
jbitf idetia  quid  lTi:partc  quarta.ca  j, 
j:)ifTintcio  vbi  nilogifmus. 


THaturalm 


iit 


fc>ifccrequarc  ptranTi  ITt  ad  memo:ari.parte  qrta.  ca.  j« 
iiir.crc  pmii  cui  comparctur:partcgnta.ca.(5. 
jbifpones  qda  p:incipaliter  pcndcn  t  ab  anima:  qucdatn 

ob  vtroq?:':  qucdi  a  co:po:c:partc  quarto.co.  4. 
ibclo:is  ire  1  triflicic  caufa  pon  itiir:parte  quarta.co.  j. 
£Mtbitattocftp:iHatiocomp:chcnfioni9  olterius  cotra/ 

dicto:iarum:parte  p:ima.  coptb  quarto. 
<PI<?m(y«fcl  ':multamij:ta:qHarcnonrccipiat  vu 
U^lKlTVCUl^  tam:partcqitinta.ca.7. 
£manatiaabanimap:imcqitcfTnt:partcgnta.ca.7. 
Spilcnticusialiqttialijquarcvideant  intue  id  qd  ap/ 

paret  fo:i9:partc  quarta.ca.fc6o, 
giTcntioalicuius  no  abfcntotab  eo:partegnta.co.7. 
£(Tcntie  occidcntia  cj:  materia  quc  fint:parte  fcdo.  co.  z. 
gtbico;:  colo:  elT  multo  fo:tio:  $  tcrriono?::Etc.z.  C0.5. 
Cictimotiua  •:  alte  vircs  iterio:c6  quid  ff  n  t:  partc  p:ima. 

cap.gnto.-jpartcquarta.captb  pmo. 
£ltimatiua  quomo  abftrabat:parte  f(^a.  caplb  fc6o. 
£j:timatiHe  1  memo:atiHe  \?tHs  Dcctat  :Ete.4.c.  j.g  totu. 
C^timatio  fit  niHltis  modis.ibidcm. 
(c%timatio  cft  cicccllctio:  iudq:ii\  aiolibue.vbi  fupw. 
£):timatiuaquidoperemr;partcquarta.captbpmo, 
£i:timatio  c  nobiiio:  itcr  i^ttitcs  appbcdete8:ptc.4.c.4. 
e):cellC8fenftbitcco:riipitfcnfum:partequinta.co.z. 
£):trcma  vniufcuiufcp  portis  inter  fe  babent  oifferetias: 

1  que  fint:parte  quorta.co.5, 
.d^r^m^a  'zfitisgdfTnt^portcfcda.ca.j. 
jTilinttf  4o:maoi6e(tpcrfcctioinonconucrftn»r 

p:obatur:parte  p:ima.ca.pmo. 
Fo:ma  mHttipIeppartep:imo.ca.^mo. 
<?o:ma  effe  vnicd  in  copofito  t'nnuit:partc  pma,ca.5. 
Fo:me  ptures^vtrii  fint  in  bominc.ibidem. 
Fo:ma  quomodo  tronfcat  Dc  virtutc  interio:i  ad  alwm 

virtutem  interio:em:partc  tcrtio.ca.8. 
Fo:maintclt?ctavbitl7cfaHrtie.  _    . 

^oima  q  cft  in  aia  manifeltu  pncipiu  eft  cim  q6  ^ngtt 

in  ma:ficut  fo:ma  fanitatis  in  aia  mcdia  ic.pte.4.c.  4. 

■^o:mationce  trce  itcttccttts  quomo  DifTerat:pte.5.ca.  <5» 

Fo:mcintcttigibile6funtrc6pfecj:i(Te'tC6.il?idcm. 
•<X^i-i<4tfit«i  quidfit:partequarta.capfognto. 
^SllUlUIII  gnatittai^tUBvbi^t^^-zvbinHtrititta, 

gcncratiua  bobct  Duas  acti6c6:quc  fint.pte  fcdo.ca.p. 

/5cncratiua  rcftattrat  q6  Dc  fpccic  rcfoluit  .ibidem. 

jgencris  naimpcrfecta  cft:portcpma.ca.pmo. 

jStiis  1  DitTcretie  no  eil^pcefdie  in  ifinitii:parte.5.ca.r. 

J5ipfu5  latio  (Tmitio  quomo  albefcant:parte  term.c.^ 

jSroduatio  viriu  oiU5  ta  naliii  qua  oiotiii:Etc  p'.co.5. 

guftus  quid  fit:partep:t'mo.ca,gnto, 

gulVvtilitas  ■:  qiio  pitciat  1  oifltrat  cu  tactit:nte.zx.4. 

guflHSVbivifue. 

Ib4<?f ^nl la  fomnfii qle fiicrit;partequarta.ca.z. 
l^vrCUUt?  t5omintiact6c9,ppcq  fint;Etep'.c.i!j.» 

•DomoqHarebobcatfubtilio^cmfcnfum  toctus  cctena 
onimalibtis:partcfc6o.ca.j. 

Vomo  qre  n6  bobcat  nifi  dho  noio  odop:  porte.z.c3. 5» 

•Bomo  cur  Dcbitttcr  odo:et.ibidem. 

iDomines  verop  fomniop  qui  fint:partequarta  ca.z. 

t3oic9  pucniiit  in  appbcdcdo  q6  fentiiit  ■:  imogfnannfj 
Diflfcrttntin  vcltc  illHd;partc  quarta.ca.qHarto. 

1^018  .ppctate8:acti6cs:ia!iaeiattribHta.partc.5.ca.r. 

'bomini9.pp:icta9  mavtmc  p:op:ia  ef^  fo:inarc  itc  tccs 
vniHcrfalcB  1  itcttigibilcs  maj^icabftroctae.ibidt:. 

•Dominiineft  iudicas  fenfibilis:  1  iudicae  imaginatiHO  t 
iudicas  eftimatiua:':  iudicas  cotcmplotiua :  %  iudi:an9 
actiu3:parte  qm'nca.ca.pmo. 


Xabuta  ©Cjtti 


iDdmfnffncftaliqtiafubftantia  qiicapp:ebcndit  intclU/ 

gibi:  ia  rccipicndo:partc  qitinta.ca.fc6o. 
iDomincsquotnodoDitfcrantinqiialitatc  i  quantitatc 

ingeng:  parte  quin  ta.ca.d. 
TDUnuna  cilcntia  clt  natiira:fwrtc  fcda.ca.r. 
tJutnan  c  ciTcn  tic  naitira  cft  no  miiltipUcari:':  que  fit  ro 

bui09:p.irtc  fcda.ca.lcdo. 
iDuinanitati  accidit  inultipUcariepma.ibidcm. 


3nfc 


Cfic^  ^^'  pcrmutatio. 


^  3[ngcnia  cft  actua  ronisrpartc  gntax.tf. 

'^ngeniiim  clt  piinctpium  oo^trinc.ibidein, 
'Tngcnium  fufcipit  malius  i  minua.ibidcj. 
gnllrumcta  fatigantur  ej:  lugi  motu:t  oeftruitur  eonim 

coplc)cionaturali9:partc9nta.ca.fcdo. 
5ntcUc:tu3multiptrfumit;p3rtcpina.ca.5. 
Jntcilcctus-zimaginatioqtiomodo  oifferant  in  appje< 

bcn  ilonc  albedinis  i  alio^  b^?;parte  quarta.ca.  j.^^ 
3fntellcctU3  ert  pzima  virtu3  animcque  comparat  con/ 

«emplationLparte  quinta.ca.pmo. 
gntcllcctusactiuuacgctcoipozcz  co2po:alibu3  virtO' 

tibu9  ad  omnce  actiones  fuas.ibiclcm. 
3ntellcctU3  contemplatiuus  cget  lipfe  buiufmodtfs  no 

dmnimodo.vbifup:a. 

3ntcUecru3  multiplcf^parte  quinta.ca.p:imo. 
Jntellectiua  virtU3  fi  iteiligeret  mftfo  co:po:aU  no  itcl* 

Ugeretfeipfam;partc  quintxca  fc6o. 
3ntellcctiua  virtus  itcrum  fiintelUgcrct  inHrumcto  coi 

poiaU  no  intcUigerct  aUqua  aUa.ibidem. 
3nteUectU3  oppofitomo  ic  b;  ad  fcnfuj^na  cii  iteUc^crit 

nobiU'o:a  potcrit  i  ignobiUow  app:ebcdere:  fcnfue  vc' 

ro  non.vbi  fup:a. 
5ntcUcctu3quarcma9*3Co:robo:etut  fenectute  in  iw 

Uentutc.fbidem. 

3n  leUcctus  quafr  nafcarar  in  aia:parte  gn  ta.ca.5. 
^ntclUrct''  b5  potcftatcmuUipUcddiqd  e  vnii^-zadunaii 

di  quc  funt  muUa:i  quomodo:':  3)  boc  no  copctit  ali)9 

virtutibua.ibidcm. 
^nteUccms  quare  non  polTit  fb:m3re  ea  que  funt.in  vUi 

mo  intclUgibiUtatis.vbi  fupn. 
gnreUccws  b,  gradu3:qui  ponnnt:parte3nta.ca.(S. 
3ntcUcctU9;inteUigcn3:iintcllcctuin3>  non  fintidcm 

arguitur:  partc  quinta.ca.d. 
3ntcUcctU3  non  continet  muUitudinem  vllo  modo:  ncc 

o:dinem  fo:marum.ibidcm. 
^ntelUrctuscftpiincipiumomnisfojme  cmanantia  ab 

eoin  anima.  vbifnina. 

gntcllectua  nf  eit  cffidcd  fujmas':  creane  illas.ibidc, 
gntcUcctusadeptusquid  fitvbi  fup:a. 
gntclUgibilia  pma  funt  jppofitionee  quas  ^Mcnit  crcde/ 

re  non  aUundc;parte  p:ima.caplb  quinto. 
^atclUgibiliij  fo:ma  ji  rcceptibilc  ce  fubaj  no  co:po:alc 

obatur  muUis  r6nibU6:partc  qHinta.cap.fcdo. 
SntelUgctia  ages  tpaticB  occlanf :Btcgnta.ca.5.  e  totii. 
3ntclUgetie  quomo  iteUigat  malii  1  puationes.  ibidc. 
3ntclUgibilia  onr  fo:mari  tribus  modie.partc.^ica.tf. 
3rafdbi;i3 1  pcupifcibiUs  cui^^fint  Etee:parte  pma.  ca.  5« 
gfrafdbiU  x  ?cupifcibiUattributa4)artegnta.ca.pmo. 

Tfra  vbi  concupifcentia. 

judiciti  inteUccmalc':  imaginale:partequarta.ca.pmo. 
1f  dfTifdrlrt  laliamuUa^cafuntiomni.Ete.^.cz 
i^4l  I  imuu  -Lucctia  in  nocte.partctcrtia.ca.}. 
7~ucentia  omnia  funt  dufdem  gencris.ibidem. 
TLuctus  vbi  bominis  p:op:ietatcg. 
Xume  cft  qlitas  pmi  meb:i  oiuifiois.  parte  tertia.  ca.  p. 
tjnmi  ocrce'dca  ej;  Uiddo  an  fit  qUta8.parte  tcrt{a.ca.z» 


IFlaturalm 

Xumina  fugej:ccUc«'a  q  fint^partc  tcrtia.ca.tcrtio. 
Xup^Uimc:-:  iplcdo:  quomo  oiffcrit.partc  tertia.ca.  p. 
"Lli)ccflcjlita9pmimeb:iDiuifioni6.ibidem. 
Xu)L- eft  itars  colo:is.partctcrtia.cap.pmo. 
Xu)C  quid  fit.ibidcm. 
"VJfS^fnm  vbiintcUigentic. 
4it^>*iUitl  i-Da:vna:efl::partequinta.ca.2*'. 
XDedicinaDcccpto:umquevocaturlac  virginus  quo* 

modo  fiat:parte  tcrtia.ca.4. 
5CDcdiii  no  calm  necp  frigidum:partc  fcda.ca.tertfo, 
21Dcdius  termin''  in  fillc^ifmo  ouplr  inucnit  .Etc.5.c.tf, 
XDemo:ia  eft  tbcfaurus  itcUcctU6;parte  quarta.c.  pmo. 
XDcmo:ic  locus  ibidc;':  ibi  cogitatiuc. 
;CDcmo:atiuc  virtns^vbi  eftimatiuc. 
XDcmo^ia-zfifitinb^utisaUquibus^non  taincn  reco:# 

datio  partc  quarta.caplbtertio. 
iDcmo:are  quafi  cotrariii  eftadoifcere.ibidem. 
il3cmo2ia  magna  bnt  g  no  bnt  muUos  mot'':gtc.4.c.5» 
XDo:es  e;:  q  ^tute  aic  babeat  ciTc;partcgnta.ca.pmo. 
XDotiua  Diuiditur:partcp:ima.copfo  quinto. 
OTotiua:p.  virtutu  oifpofitioncs  po';parte.4'.ca.4.. 
XDotHB  Diuifio:aut  cni;  eff  fcd;  ^titatcaut  f  m  qUtate: 

aut  fc6m  aU'ud:fi  fit  locaUs  aut  ell:  nalis:  aut  voluntae: 

aut  animaUs  1  rcUqua.partc  p:ima.ca.fc6o. 
iDoms  voUintarius  Duplcr:parte  fc6a.ca.tertio. 
TlDuUitudo  rc^  c%  muUis  caufis.Fuenit.parte.S^.ca.  5. 
10  (^  f  11  r^  P.°^  facerc  coplbncq  efl  ad  modu  Emuta* 
Irl9  lll  14  tionis^ars  vero  no.parte  tertia.ca.4. 
tiaturc  actioce  funt  ifinite  in  oiuidedo  ■:  opando.ibida 
Tligredo  an  fit  colo:  venis:parte  tcrtia.capfo  quarto. 
ilibil  ociofu;aut  fugfluii  eft  in  na:partc  gnta.ca.4. 
Tlucba  que  fit:-:  quo^j  fit  oa'go:parte  quf  nta.ca.8. 
Tlutricatio  quomodo  :3uenicntcr  fiat.ibidem. 
tlutrimentum  non  femper  permutaturfubito  in  natnrl 

nutriti:partefc6a.capfo  pmo. 
Tlutritiua  quid  fit :  'zeius  finis :  tqnomodo  oifferat  ab 

augmcntatiua.ibidcm. 
Tlutritiuafcruit  augmetatiuc :  -^augmctotiua  generatf/ 

iic-.z  Due  p:ime  vcrian  t  circa  fingulare;tertia  vero  int€ 

dit  fpecicm:pai  tc  fcda  caplo  fc6o. 
Tlutritiua  reftaurat  qo  dc  iingulari  refoUiif  .ibidc. 
*^ hlilltr^  ingb^fit^tagb^reb^aulcf.Etef-cj. 
%^  VUUW  Obfcuritijsgdfii:partetcrtKtca.pmo. 
Obfcuritas  eft  in  fubiecto  Uiir,ini6.ibidem, 
Pcaine  vbi  fol.Oculi  vbi  antmalia. 
Occupari  no  polTum^^eode  tpedrca  oiucrfa.Etc4".c.z» 
Odo:amm  quaUtcr  poflitciTe  vapo::p3rtclc6a.ca.S. 
Odo:c9  vbi  bomo  1  pomum. 
Odo:andi  mediii  q6  fit.partc  fcda.ca.5. 
OlfJtusquid  fit:partep:ima.caplb  qiiinto. 
Olfacttts  bominis  comparat  ad  olfactu;  cctcrojuj  ani» 

maliiiin:partefc6a.caplbquinto. 
Olfactus  fit  a  ouabus  canmcuUs^parte  quinta.ca«8. 
Olfactusvbivifue. 

Opinioquid  fit:partc  quinta.copfo  pmo. 
Opinioncs  antiquof  oc  aia;parte  pma.caplb  fc6o. 
O:do  Ub:o;j  naturaUum  vitp  ad  bunc  fcytum  incUifiue 

ponitur  in  pjobemiocirca  p:incipiiim. 
0:doaU'o;um  naUum^oifcipUnaUum;':  oiuino:um  po« 

niturcircafinanp:obemg. 
Ouumgdacquiratabigne:partetertia,ca.quarto. 
^^    f  f «^iS  pftitutionis Due:partcp:ima.ca.  pmo. 
jP^rivy  -jbalTiondaccit  nific^rcnoua.£tcz"c.j. 
'Paffio  qiiid  fit-:  in  quibus  fit:parte  fc6a.ca.3. 
'f>alTio  quomodo  fiat;partc  tertia,cap.7. 


&bula  fcjcti 


iiatitar  rce  mclius  -zc.  vbf  afficitur. 
•pauo:  eft  aufa  fomnt  laUquaiido  mo:tfe.Etc  4*.ca.  Z. 
•pcrculTia  quid  fit:  partc  fccund3.capro  fcjcto. 
•i^crcutienti  t  pcrcufibattributa.ibidcm. 
•perfcctio  eft  rcfpectu  fpecici.partc  pzima.  caplb  pmo. 
•ji>erfcctio  ouplepf.pnma  ^  fcda.ibidem. 
•i^ermancdi  appetitus  cft  rcs  quc  venit  e>:  oco  in  omnc 

qd  cft:partc  fc6a.capro  p:imo. 
•j^crmutatioqucdam  vcra.-qttcdam  ftmilitudinana  i 

que  lint:partc  tertia.captb  quinto. 
•pomii  qrc  marccfcat  cjcmulto  odozatu:partc  r'.  cap.'), 
•ii>otcntienomcnqHidappjcbcndat.f«rtcpma.ca.pmo. 
■jbotctiatripUdtcrof.li^zimaDfabfoUitanarr.ScdaDf 

faciUavclpolTibilis.jCertiaDfcfTcpcrfcctiovirtutis: 

tnrtc  pnma.capto  qtunto. 
•^jincipium  non  omne  elcmcntum  cft.partc  p*.capro.z. 
•jbiincipia  actiui  i  otcplatiui  cjrgbua  fint.partc  5*.ca.  p. 
•j^iiuationcs  vbi:intcUigcntic. 
•f>zopbetie  aliqua  attributa  po''.partcqttarta.cap.4.t.5. 
•jbzopjiu  no  fcimua  nifi  poft^  fciucrim''  cocin  ^bcmio. 
•J5>uctU6  fiucangulus  funt  accntia  rcctitudini;Btc  j*ca.5. 
•i^unaoattributa^t^rtcguinta.captbfcdo. 
•Ji^upillavna  quarciplcat  cu  attcra  ctaudit.partc  f.c.7. 
•j^upitlc  attribHta.ibidcm. 

itt a t\<\i\ (% 1 1«  ^^^^^ ^"'^^ ^ "^ 9** fTnt.Ete p».ca.  ?. 
ir\«i-i VI  lani?  'Rccozdatio  vcl  reminifcctia  no  cft 

nift  in  boie  itcr  animalia:licet  in  multis  fit  mcmoua: 

partc  quarta.captb  tertio. 
I^ccozdatio  quid  fit  ibidcm  i  quomcdo  in  reco:datw* 

nc  p:occdatur  vbi  fup:a. 
•Rcco:dan  f  gda  facilius  ^  oifcs  1 1  g  (int  c  b'  ca.  ibidc. 
•Rcdditusquomodo  fiat:partcfc6a.captb  quinto. 
*Repjobatio  antiquo|i  circa  opinioes  oc  a(a:pte  p^.ca.r. 
T^efolutione  vfcp  ad  maj  pma  innuit  aai.ptc  pma.ca.5. 
•J^etractio  animc  vnde  pcrncniat:partc  quinta.capro.z. 
T^ifue  vbi  bominis  pzopjictatcs. 
^jj  tt  /T|i  m  cfi  fticrit  oiuerfap  coptbnu  vcl  oifponii 
-^*»'»»^*"  inclinatadoiucrfosfnozcs  vcloiucrfa 

accidcntia  ladque.partcquarta.capto  fcjcto. 
&apietia  creatozis  b;  in.  fe  oia  ptttia  pterita  1  fiitura:an  1 

geU  aiit  1  atc  quafr  fe  beat  drca  boc.parte  4*.  cap.  z. 
Sapozea  quot  fint  -:  quid  fint:partefc6a.captb  tcmo. 
53cietiaeilccrtacomp:ebcnfioattcriu8contr3dicto:i* 

rum.partcp:ima.capto  quarto. 
j3acntiaquidfit.partequinta.caprop:imo, 
SdfTio  quid  fit.partc  fcainda.captb  fe):to. 
jSenfatavtfimulinucnianfabintcltecto  q|  rcquirat. 

parte  quarta.caplb  pmo. 
JSenfibilia  communia  quomodo  af^^cbcndantur  a  fen 

fibu3p3rticularibus.partctertia.caplboctauo, 
©enfibilia  communia  quarc  coia  oican  f  .t^bidcm. 
j3cnfibtlec^ceUen8:vbiepccltcn£(. 
j3cnfibiUs  aia  1  vegetabitis  qd  ec  bnt.parte  pma.ca,  ^, 
0enfibiUa  coia  funt  quinqj^parte  p:ima.copro  quarto. 
©efibitis  vis  oiuidif  in  motiua  ■:  appbcdete.Etc  p^.c.  5. 
Senfus  quomodo  fentit  fe  fcntirc.partc  fcda.captb  ki>o. 
0efuu5  coparatio  circa  pati  vcl  no  pati:parte  fc6a.ca.  5. 
Sclus  itcrio:es  oectaran  t:i  qda  eis  atiributa:Etc  }\.8. 
©enfus  quid  fit:parte  pzima.captb  pzimo. 
©enfus  eft  aUquaaffcctio  vet  paiTio:partc  p:ima.  ca".  z, 
©cnfus  intcriozcs  quot  ftnt.parte  pzima.  captb  quinto* 
Scnfusomnisocnudatfo^masamoteriafcd  noab  ac/' 

cidcntibus  matcric^partc  fc6a.captb  fcdo. 
J3cfu8  -z  fentics  quomo  oiffcrcter  abftrobat:  pte  j'.c  7. 
&cfu8  coia  virtud  ipfa  videt  audtt  «c.parte  tixmAA°,  6. 


IHattiralm  ^'^ 

ScnruscofscoparafimaginatiucquoadaUq.ibidcffl. 
Joefus  noflri  quomofcrtttat  tfentianf^vbi  fiip«j. 
Scnfuum  qitcrioram  quosbabentanimaliaDcclarotio 

ponitunparte  quarta.captb  pmo.pcr  totit^. 
Scfus  cois  efi:  virtus  cui  rcddun  f  oia  fen  fnta.ibidCk 
Jocnfnscomunis  cftccntrum  omnium  fenfuu.;  i  ab  ipfo 

oziginanf  ncrui:':  alia  ci  attributa.vt)i  fupza. 
©efnsiteriozcsbcncocclaranffcds  butus  intcntionej. 

partcqnarta.captb  pmo. 
©crtfuappzebenditur  fozma:cftimatiua  vcro  appzebcn 

diturintentio.ibidem. 
Senfuumintcrioziim  bca  p:op:ia.vbifupza. 
Senfu8nonapp:cbcnditfc;fcdaU'quodcxtcriUB  tqua/ 

re.parte  quinta.captb  fc6o. 
Scnfus  quomodo  feruiatanimc  burtiancpartc  5".  ca.  j. 
Seticns  in  cffecmcft  ficut  fcnfatu  in  cffectu;fitr  in  pote» 

tia.partcfec«nda.captb  kto. 
&eiricsappbedit  fuu  fenfatii  1  puatfonc  fui  fcnfati.ibidc« 
Separatio  multiptepparte  quinta.caplb  fcptimo. 
Joilbgirmtis':  oiffmitio  elt  \i\a  quc  oucit  nos  ncccfTario 

ad  oifccrerparte  quarta.captb  tertio. 
55imiUan6muUipttcanfnifimmatcnj6.partep''4:a.& 
Simplicia  quare  no  babca  t  fcnfu5  ncc  vita:partc  z^x.^. 
@imuUjcb:arc:p  non  funtfi)ca;partetcma.copro.8. 
ioot-zilctlequomodovideanf  vclnovidcanf.  x  quare 

intenebzi3.r>partetcrtta.caprotertio. 
©ole  qre  no  pofTit  itucrf  oaitus  bumanu64Mrtc.5.ca.  5. 
Joomn^  fpcs  qucdam  ponunf  .partequarta.  captb.z. 
jSomni)ipfiu8multecaurcponuntar.ibidem. 
!8omni)8  Dignofcunturacpzcuidcntnratiqua  ob  aUqui 

bus-:buiu3  caufa.vbifiipza. 
joomnia  quc  vcra  fint  1  quc  non.ibidcm. 
©omnia  vcra  qua  boza  magis  fiant:vbi  fupza. 
©omnusquidfit:':  cjrgbus  caulctur.ibidcm. 
j3ono  attributa  •:  pzopzictatce  ponun  f :partc  idaxi,  6. 
Sonus  efl  pymu5  fenfibilc  auditU9.ibidcm. 
j5onus  retrabit  ab  inteUectu.partcquinta.captb  ic6o. 
^pes  quid  fit:txirte  quarta.caplo  tcrno. 
f3plendozvbilumcn. 
Spiritus  in  quoc):iftitfenfu8  quomodo  Oiffcrat  a  fcnfu 

in  quo  e^ifTit  imaginatiua:partc  tcrtia.  capto  octauo. 
j3piritus  fubftantia  qualis  fit.ibidcm. 
j3piritU3  fcnfus  cois  quomo  teneat  fo:ml.vbi  fupza. 
Spiis  cfl  vcbiculii  virtutii  aialiu;imo  j7po:tionabifr:na 

aUa  eflcoptb  fpiis  aiaU'6:alia  vitaUs:':  alia  nomraUs. 

partcquinta.captb  octauo. 
J3pirituu  cbplcpiones:  vbicoplcponcs  fpiritttum. 
!3ubffatia  triplc)c  ma:fo:ma:c6pofitij.parte  pma.cap.p. 
Subttantia  muUiplcjr.ibidcm. 
©ubftatiale  ■:  fublidtia  n6  elt  vnii.vbi  fupza. 
JoubtiUtas  cft  fupza  igenium.parte  quinta.  captb  fcxto. 
©upcrfiuum  vbiociofum. 
rr' (■\{-tt-\a  quidfit:partcpzima.captb quinto. 
4L.«*vlll»  ^actuspzopzietatc6;partcfciJa.capro.j. 
Xacms  virtutes  muUe.ibidem. 
Kactus  cll  pmus  fcnfuu  gp  quc  aiat  cfl  aiat  vbt  fupzo. 
Zactusvbivifus. 

Z:actu6fitanerui3ccrebzi;partcquinta.coprooctaito. 
Xcnebza  vbiobfcuritas. 

Xbcfaurus  animequis  fitrpartc  quintaxaptb  fcj:to. 
^befauri  n6  elt  appbcndcrc  fozma  f?  tifi  retincrcibidc. 
Zimoz  quid  fit:partc  quarta.captc  tcrtio. 
Xinw:  vndc  caufcmr:fKirte  quarta.captb  quorto. 
Ximo::audacia:ira:oetcctatioialiab9quom6nal'rcau 

fcnf  C]c  DiuerfiPtc  oifponit  fanguints:partc  q  rta.ca.^. 
attic  'p 


JCabuIa  (cxti 

JDitnfttw  an  ftt  fonus  z  quomodo.parte  k6d.capYo.6. 
Xriduccns  no  cft  vifibilc  vllo  m6:parte  tertia.ca.pmo. 
^  ^ f>(A'9  quomodo  poffit odo:ari:parte  fcda.cap.^. 
%A^\^i  Uegetabilia anima z  fenfibilie  q6  efle  ba/ 

bea  nttpartc  pjima.capro  tertio. 
negetabiliii  t  anulofop  aialiCi  Differentw;(>arte  p^ca.z. 
IXegetabiiis  afa  in  gbiis  t  quomo  fit:parte  pma.cap.3. 
Uegetabilis  babcttrcs  vires.f  nutritiuam  augmentati/ 

uam  1  generatiuam:parte  pzima.capto  quinto. 
Oegetabiiis  virtutes  piopuc  ponuntur  t  oeclaranmn 

parte  fecunda-caplb  p:fmo  pcr  totum. 
Ucbiculum  virtutum  vbi  fptritiw. 
Uertigo  efl  ca  motus  vapo:is  in  ccreb:o:partCw4..ca.  p. 
Uigitia  quid  fit:partc  quarta.capto  fc6o. 
tXigilia  ej:  quibus  caufie  fiat.ibidem. 
tlirea  animenumcrantunixirte  pzima.capto  qufnto. 
tJiree  aiales  oiuidunf  in  tres  ptee  t  q.i  qd  fintibidem. 
liirium  naturalium  z  animalium  graduatio.vbi  fupu« 
Uiribus  attributaipartc  p^imaxaptb  quarto. 
tiis:vbipotentia. 

tJis  e]c  boc  Q)  eft  vis  eft  ad  aliud:parte  p:ima.  caplb.  4. 
Uis  imaginatitta  1  in  tellectiua  t  alic  i?^  t  eis  attnbuta. 

ibidem. 
Oirtntum  motiuartim.*vbi  motiuarum. 
Uirtute  aliqua  piungun  t  fenfibitia  aliter  eni;  no  oifccr 

ncret  iter  ca.parte  ^.'.capro  pmo.^te  no  cognofcerct 

vnii  fenfatii  cr  alio.ibidc.3tc|:  no  rememojarcf  vnu 

ej:  alio:t  fic  oiflficilc  elTct  viuere  vbi  fup:a. 
Uirtus  omnis  q:  boc  cp  ed  virtus  q:  quo  fit.pte  5".c.  7. 
Uirtutes  omncs  babent  vinculumaliquod  in  quo  con/ 

iungunturtquarcibidem. 
Uirtusq  eft  p'"  qdcmanat  abaiain  fgmatfcmereftvfr/ 

tusgeneran8mcmb:a  fm  vndquacg  virmtum  con/ 

gruam  actioni  ilLius:parte  quin  ta.captb.7. 
UirtutibueatnJJCbcdentibus  Binftrumcta  acciditcj:  E' 

feuerantiaoperis  fatigantparte  quinta.captb  fc6o. 
Uirtutes  aialee  1  nllee  licet  oil^rat  no  folii  accidcte :  f; 

et  oiucrfe  fint  fpe:?ueniut  tii  in  vna  cen  tia:pte  5^c.7. 
Uimisnonfe|:Kiraturcumfpccialitatefua  fcd  cum  gC' 

neralitatefua.ibidcm. 
Uirms  itcllectiua  qua  etate  co:robo:at  :parte  ^''.cap.  z. 
Uirtusintellectinaquare  magis  co:robo:atur  in  fcne/ 

cOJtc  q|in  iauen  mte.ibidem. 
Uirme  omnisapp^cbendcns  per  inftmmentum  noap/ 

pjebemiit  efTentiam  fuam  vbi  fup:a. 


IHaturalui 

Ufrtutes  multc  gradHannpartc  quarta.caplb.4. 

Uirwtii  coparatio  ad  co:pu3  qlie  fifcparte  gnta.  cap.  7. 

Uirtusvbipotcntta. 

Uifibilium  fentctia  complcmr  partc  tcrtia.capro.7. 

Uilibilis  virtusefl  e^ra  fcnfumcomunem:quamtut 

cmanet  abeo:partc  tcrtia.capTo  octano. 
Uifio  no  confiftit  in  bumo:e  cb:iftabido6.ibidcm. 
Uifus  quid  fit:partc  p:ima.capl'o  quinto. 
Uifus  abftrabit  a  ma  impcrfectcipartc  fc6a.caplb.r. 
Uifus  oeterminatunpartc  tertia.captb  pmo  ptomm. 
Uifus  vclcirca  vifum  ponunturfcntctiepMUC  1  oedrik» 

unmr:parte  tcrtia.captb  quinto. 
Uifus  oebilium  quomodo  confo:tatur4bidem, 
Uifus:tactU9:tguftus.tali)  fcnfusparticularcs  quomo 

app:ebendant  fcnfibilia  c6ia:parte  tcrtia.capto.8. 
Uifu3perficiturbumo:ecriftaloidc:partequinta.ca.8. 
Uita  Duplicitcr  oicimnpartc  p:ima.caplb  p:imo. 
Uua  pbibcwr  rccipi  cj:  vltimitate  vel  oill^antia  mayi/ 

ma  contrarictati3:parte  quinta.captb  feptimo. 
Unumqualitcr  videturouo:partc  tertia.captb.S. 
Unum  poteft  vidcriouo  quadruplici  oe  caufa.ibidcm. 
Uniuerfalia  fun  t  pceptioee  tantu:partc  quinta.ca.  pmo. 
Uolu  tatis  rami  fun  t  irafcibilis  t  pcupifcili8:gte  4'.c.4. 
Uulturcs  quomodo  in  iclligilmr  odojare  ej:  magno  fpa« 

do.parte  fcda.caplb  quinto. 

j  iua|^ii»ai.iu)i»  ymaginatiua  quomodo  appeU 

laripolTit  fantaiia.partc  quartaxaptb  p:imo. 
Tmaginationee  falfe  talia  b^a  qbue  caufent.ibides. 
Tmaginatiua  vocat  fo:mali6  vbi  fup:3 1  captb  fc6o. 
ymaginatiua  quotmodis  ipcdiat  ncagat^pte^^ca.  p. 
ymaginatiuc  natura  que  fit:-:  p:op:ictaB  motus  cius  xn 

dc  caufemnpartequarta.captb  fc6o. 
ymaginauua  cum  ftt  foitio:  in  atiquibus  quid  opcrcmr 

in  illis  1  non  in  alus.ibidcm. 
ymaginatiue  fcmitiii  qua  bo:a  (it  mclius  vbi  fup:a. 
Tmaginatio  malof  motuu  fit  ab  vfu  mcticndi.  ibidem. 
Tmaginatio  vbi  inteltectus. 
Tmaginabilis  app:cbcnfio  non  fit  nifi  mediantc  cozpo/ 

rc:partc  quarta.capU)  tcrtio. 
Tmaginatie  quomo  pot  faccre  cafu;:  partc  quarta.c.  4. 
Tmaginatio  no  f  maguiat  fcipfas:  partcquinta.ca.  fc6o. 
Tmaginabiliu  fo:matio  gd  fit:partequinta.captb.6. 

£abule0e;cti  'naliumBiicenc.^int9. 


!^abnla 


iBc  animalibu^ 


{14. 


[ct!:libjo  quiiito.caplb  k6o. 
aibabar  animal  lib:o  piimo. 
ai;iui  pifcie  lib:o  pzimo. 
3ln  ima  cft  vna:i  c\\  pmo  piucta  ca  pmo 

mcbic.tpmiimflrumcnmmanimccftcaloinatura' 

lis.-libzoiz.capro.d. 
Snimalia  qttedam  fimilia  funt  pla  ti8:lib:o.8.cap'  pmoi 
3nimalcaren3  rangtiine:cftptetti  paruo  cibo:li''i4.c.  p. 
jSnimaloinne  mouet  aurem  p:eter  bomtne:  \ibio  pmo. 
2nimal:a  quadnipedaUa  mouet  pedes  prio  boi.Ubzo  p, 
2nima!oninccoinutumcftquadni|.'>cs:U'b:op2imo. 
?JnimaLco:nuttT:oc  b?  coznu  vicm  pter  cenm:Ub:o  p. 
SiimalomncgencrasbabciquincBfcnfue  pzetcr-zc.  U' 

bjoqnarto.caplb  fc6o. 
SnimaUtim  oiuerfttas  drca  modum  generandi:  lib^o 

quinto.captbpjimo. 
J3nimaUaquomodogcnercntej:oao:Ub:o.d.cap°pmo. 
^nimaUbiis  muUis  attributa:Ub2o  fcptimo. 
SnimaUaferpcntiapofTunt  viuerc  longo  tcmpozc  (inc 

riutrimcnto:Ub:o  octaro.capro  p:imo. 
anmial  magis  impinguatur  cum  mutatur  oc  regioncca 

Uda  ad  frigidam  $  ccbuerfo^UTj^o  octauo.captb.z. 
iBntmalia  babentia  fjnguincm  fubtilcm  funt  timo:ofa: 

babentia  vcrofpitTiunfuntmagis  audacia:Ub:o  no/ 

no.caplo  p:imo. 
2nimal  babcns  fanguincm  omne  illud  babct  cerebjuj: 

lib:o.iz.captb  fcptimo. 
SHnimaUa  quomodo  fumant  cibam  1  drbo:es  (tmtUter. 

lib:o.iz.caplb  oecimo. 
Snimaliaqtiedam  non  babentfcl.Ub:o.t4.  capt'0  pmo. 
animalia  anulofj  quedam  volant -z  quedd  n6:U.4..ca.p. 
JBnimaUa  que  babent  voccm  Ub:o  quarto.captb  fc&o. 
janimaUa que  oo:miun 1 1  que  n6:Ub:o  quarto. caplb.j. 
3ni;naUuquo:udIpp2ietates  leis  nocentia.U.S.  ca°.z. 
SnimaUaanulofaimptnguanftepo^epartas.ibidcm. 
2nimaUa  quadrupcdia  in  cgypto  funt  magna.ibidem. 
animaUaariefuntmalo^mo:um.vt>ifup:a. 
lanimalium  omniu;  cft  partus  Dcterminatus  p:etcr  bo/ 

mini3:Ub:onono.captb  quinto. 
Snimal  complctum  quod  fit.Ub:o.i(5.captb  pnw. 
JBnimahumDincrfitas-zquomodorcdpiant  gutta?  oe/ 

fccndentcmiivirtutcsanimalesi  aliae  vtrtutcs;li/ 

b:o.i6.captbp:imo. 
Snimalia  quc  fint  quc  multa  ooa  facitit  •:  que  pauca;  UV 

b:o.i7.captbp:imo. 
Snimal  no  poteft  efte  fine  cozde  Ucet  poiTit  ciTe  ITne  epa« 

te:lib:o.is.capro  p:t'mo. 
Smmaltu  n  generationie  modus.i^bidem. 
SnitTiaUumgcneraH'o:Ub:o.i5.captbpmo. 
2timaliaomniafangutncaqueambuldtautvoIant:auc 

faltant  funt  oiucrfa  per  mafculintt;  i  fcmt'nini».ibidc. 
2niimliaqucgenercntcopLetagcnerationc  -zque  non: 

vbi  fupiJ. 
animalia  que  multum  ouant  parum  viuun  t.U.iy.ca'.  p. 
animatia:que  plures:';  que  paucos  fiUoa  faciat,tib:o4'8t 

capitulop:imo. 
2nfcri  attri^buta^lib^o  fcxto.captb  pmo» 
anulofa  animaUa  quo  fumo  fHgent.lJb:oqnarto,ca°z. 
anntis:  vbi  pluuiofus. 
Spes  babent  p:inct'pem:U'b:o  p:imo. 
2lpc9  lib:o.i7.captb  p:t'mo. 
Spiijud  quedamattribtua:Ub;ooaauo.capro  qnarto. 


appetitum  babct  omne  animal  ad  id  cvd  cctienit  ftta  co' 

plc):io:U'b:o.iz.caplb.iz. 
2qui'e  quedam  attributa:Ub:o  octauo.caplb  p:imo.i  It/ 

b:o  nono  captb  pjimo. 
2quila  qtiomodo  comcdataquilaj.t^bidem. 
2!qiiila  facit  tria  oua -z  vnu;  cijcit.lib:o.6.caplb  pmo. 
aqutli0attributaqHedam:libK>octauo.C3ptbp2imo. 
Sranceplurcsmodi-zattributaqucdam^lib^o.S.cap.^. 
arbo:c6  que  multos  fructus  faciunt  parum  viuiit.liba> 

.i7.capitulop:tmo. 
2rcbamant'mallib:op2imo.captbvnico. 
Srietcsfcnescumfcftinantanteiuucneeadcottii  (Tgni* 

ficamr  q?  il'  e  ann  iis  erit  fertiIt'6:Ub:o  fcptimo. 
;arif^otelem  fibi  contradiccre  vtderar  innuere  auctot 

if^e.lib:o  nono.coptb  p:imo. 
SfTiinilationis  caufa  vndc  o:iatur.U'bzo.iS.captbpmo. 
afini  quomodo  impinguant  :Ub:o  octauo.captb  pmo. 
arino:um  egriradinc6:l:  b:o  octauo.captb  (c6o. 
2finu6  indicus  babct  vnum  co:nu.Ub:o.iz.caplb.i4» 
aftni8attributa:lil>:o.i(5.coprofc6o. 
audituiottributaaUqna.Ub20.iz.cflpro.iz. 
2uc3venatileeraropotant:Ub:ooctauo.caplbpmo. 
auesqucdamcffictuntur  fo^tiozespervnumventii  q§ 

per  aUum.U^b^o  octauo.captb  fc6o. 
Sucs  babentce  vnguca  curuos  valderaro  potant.  libjo 

octauo.captbfcbo. 
aquee  quedam  pariuntagnus  co:nutU5.U'b:o.8.cap°.z» 
aues  qucda;  ponunt  cinamomu  in  nidis  fuie.U.s.ca.4, 
aucs  non  potant  aqua  multa;  1  quare.Ub:o.i}.captb.  ?. 
2uibu5  oiucrfis  attribHta:lib:o,t'4.coptb  octauo. 
anisqueftatioaquisnon  facit  nidum  fupw  arbo:eitit 

lib:o  octauo.captb  p:imo. 
auiccna  fub  quo  climate  fitcrit:':  De  qua  jpuinda  potefl 

colligi.Ub2o  fex:to.capttuto  pamo. 
2uribu6  attn^buta  aU'qua.lib:o.iz.captb.iz. 
tl^ ^»«inia  'J"''"3l babettre6o:dine80entium.li.p. 
JD^rilUy  :6osvbico:uu9. 
^oui  attributa.lib:o  feptimo. 
iP(i  rhd  ^"^®  canm  fiiauitcr.lib:o  octano.  caplb.  4^ 
ji^\a^LUt*  Calidum  mulo'pliciter.lib:o.iz.capto.d. 
Calo:  babcntium  far.gi:incm.ibidem. 
Calo:vtni3  ftt  mato:  in  puero  ^  in  iuucne  vcl  ecouerfo. 

Ub:o.iz.captbtertio. 
Camelus  babct  vnguUis  fiiTae  1  in  atiqua  regione  non, 

tib:op:imo. 
Cameli  repeltun  t  equoB.lib:o  fcptimo.caplb  pzimo. 
Cameli  appctun  t  pomm  aque  rarbide.  Ub:o.8.  ca"  pmo. 
CameUis  non  lu):oriat  cu;  matrc.lib:o  octauo.captb.  7. 
Canar  animol.lib:o  quarto.caplb  pmo.t  Ub:o.i4xa.7. 
Canes  quidom  non  manfuefcunt  n  ift  poft  tcrtiom  gener 

rationem:Ub:o  octauo.captb  fciJo. 
ConibusoU'qtiaattributa;Ub«».7.'z  Ub:o  octauo.capro 

pmo.t  lib:o.i(S.captb  fc6o. 
Canibus  ocddit  fqtunatia  podagra  1  robies,  Ubzo  octa* 

uo.capitulo  fc6o. 
Canes^capzi^-zquedamalia  onimalia  quomodo  1  qui# 

bu6bcrbismcdicenwr.lib:ooctauo.captb  quarto. 
Canidci  caufa:Ub2o  nono.caplbquinto. 
Capcrvbiloc. 

Cap:e  attributa.tib:o  fcptimo.t  tib:o  ortano.  cop"  pme« 
Cap^equedambabentauricuUisinquibus  eft  oiftdttd 

paUne  1  mcdium.Ub:o  octauo.caplb  fcdo. 
Cofccoli  nunqg  mutant  oentes. 
Cap:ioue8zariete6funtftuiti.U'b:ooctauo.caplb,4. 
Cap^e  loue»  quomodoimpinguanmribidem. 
2Uuc  -p  z 


Eabula 


JTaptttqttare  babeat  parum  aimi9.lib:oSz>captb.h, 
Capitis  qucdam  attribnta.ibidem. 
Capins  tres  figure  naturalcs  vbi  lupja. 
Capitis  1  fpodiliu  colli  anotbomi3:lib:o.iz.ca.ij. 
Cb^rin  qui  i  oicitur  cignus:pugnatcum  aquila  t  vindt 

coii  oe  cantu  cius.lib:o  ortauo.capto.4. 
Carncsanimaliumqucpafcunf  in  montiltus  riintmc' 

lio:es^  quein  planis:lib:o  octauo.capto  pmo. 
Cartilaginieiuuamenta:Ub:o.iz.capto.iz. 
Cofto:  animal;lib:o.i5.captb  pjimo. 
Cau  fa  rum  oiuerfitas  vnde  caufetur:lib:o.i8.ca'pmo. 
Cereb^umquomodo-zquarcDoleat^zaltqua  ei  attribU' 

ta:Ub:o.iz.captb  fejcto. 
Cereb:umqu3refittantemolUaettq(tareilld  (tt  leni» 

vnctuofa:Ub:o.iz>capro  feptimo. 
Cereb:um  quomodo  fe  babeot.ibidem. 
Cercb^  b?  ouo  fo:amina:t  aliaeiattributavbifup:^. 
Cerebzum  non  babetfanguinem.ibidcm. 
Ccreb:um  quomodo  fit  inftrumentum  operatfonii  fen# 

fuum:Ub:o.tz.capro  oecimo. 
Cerualquoigeniocapiatceruu5:Ub:ooctauo.ca''pitio. 
Cerual  quomodo  capiat  boucm.ibidem. 
Cerual  quo  pacto  p^rcutiat  bominem:vbi  fupia. 
Cerui  quomo  ooceat  x  ocfenda  t  fiUos^Ub^o.S.ca"  4. 
Cerui  quomodo  abfcondant  co:nua  cit  mutantea  1  ali» 

qua  aUa  cis  attributa  iljtdettt, 
Ceruus  mafculus  t?abctco:tiua-tquarenonbab€atco;* 

nua  fcmina;lib:o.iz.captb.i4. 
Cbiflis  fcllis  anotlx)mia:lib:o.i;.captbquinto« 
Cbocbi:Ub:o.i4..capituU>fcptimo. 
Comptepo  quid  nr:Ub:o.iz.captbp:{moii 
Cboncbe  U'b:opUmo. 
Coi  impcdienn3:Ub:o.iz.capro  fej:to.- 
Coi  quomo  ilt  p:incipium  fen  fuum.lib».tz.C9pro.io. 
Co:  ej;  quibus  ■zfluomodo  componat  «cidcmattribnta 

aliqua:Ubu).i3.capt'o  fcdo. 
Co:magnu;  babentia  maio:i9  funttimozis  $  babcntia 

paruum:Ub:o.i3.captb  tertio. 
Co:  pmo  generaf  1  vltimo  mo:it  :lfb:o.id.captb  pmo. 
Co:nuaix>uu;quomodureddanturmolUa;  tib:o.8.car 

pirulopmo. 

Co:po:aIe9vfrtntC0omnceb3bcntterniinum:lt'b:o,iz, 

captbtertio. 
Co:pu9  cftejrfemina^tfpirituaanimaUa  cft  ej:  titafciw 

to^Ub^o.i^xapfo  p:tmo. 
Co:uu3 1  boB  nalr  funt  inimici^UTjto  octauo.caplb.5. 
Co:uu8 1  vulpcs  Ucet  oicanf  c(Te  amice;aUqti  tn  cjcptuj 

eft  inter  cos  e(Tc  inimicicia;  lib:ooctauo.  caplb  tertio» 
«15^<^f nhi'tir\  attributa:U'b:oquarto.ca.z.  £tUb:o 
>!iPk.iyuil  lU  fc^to.  cgo  f^.^ Ub:o.8.captb.7. 
jbentibu9attributa;Ub:o.iz.capro.i4.'r  U"i<5.ca°  fcdo. 
fccnte3iuuantadfo:m3tionelittcray;ibidcm. 
fciafragma  quare  pofiuim  fit  intcr  mcmb:a  fpinmaUa 

-:  nutritina:U'bjo.i}.C3famIo  p:imo. 
fc)ige(lione9  muUe  1  quorno  fii  t:Ub:o.iz.capro.4. 
£>o:ft  anotbomia:Ub:o.i4,capro  tcrtib. 

iPipt^h^intl  attributa.lib:o.7.capitulo vnico:t li 
jL^lKyu<i^ilu  b:ooctauo.captb p:imo. 

£lepbasr.iroinfirmatur:ab20octauo.captbfcdo. 
gtepbantes  tttignant  intcr  k:z  qua  induHria  capianmn 

-zreddanturobedientes^Ubjo.s.caplbtcrtio. 
gpar  c(i  fccunduj  mcmb:um  in  gcneratione  poft  co::ti/ 

bio.ij.caplb.  j. 
epar  £ fpien  quare (Tnt fub (tomaco  tqnomo^lf.ij.ca.^. 
gpitcpfia  quandocB  auferttir  anno.i4.Ub:o.j.ca.pmo, 


@c  animalibu0 

^quaabozntc^liimo  emncte  candclecltmiliternui/ 

Uer:Ub:o  cctauo.captb  fcdo. 
£qualefcdm  medicoe  quid;lib:o.iz.captb  pzimo. 
icque  3ttributa;tib:o  feptimo. 
£quaqueimp:cgnaturabcquo:fi  pofbcoitcum  aflno 

co:rumpitur  quod  cft  in  cius  vtero:Ub:o.i(5.  captb.  z. 
gquiimpinguanmrcj:potu:iappemntaquamturbida: 

lib:o  octauo.captb  pmo. 
Cquie  oiuerfie  attributa:lib:o  octauo.coptb  fc6o  ^.7. 
Icquus  quas  aues  l7abeartnimica6;Ub:o  octauo.  cap°.j« 
BqvuQ  1  vacds  qucdom  attributa:Ub:o  octauo.cap^^.. 
fitates  funt  quattuo^iUlJw.iz.captb  tertio. 
^dllt  '^^tinificanturaquodamanimaU  quod  nafc& 
^aill  turin  ccr3:Ub:ooctauo.captb  fc6o. 
Fcminefuntmab^ummommcumlaaant^lt^bK)  fcpti* 

mo.capitnlovnico. 
^emina  quandoq5abo:titcxfamocj«fncte  candele:lj' 

b:o  octauo.capFo  fcgo. 
^eminis  attributa  qiiedam  vbi  muUerce. 
Fcminanimjjpter  quid  aUquc  gcnerant  foluj  mafculos 

1  qucdam  femina8:Ub:o.i8.caplb  p:imo. 
Fcrtititatis  anni  fignum:tib:o  feptimccapro  vnico. 
FetH9  cuiuftibct  gencris  cj:  fene  cft  m8tus:U'b:o.5.ca.r. 
<ems  quomodo  ftat  in  matricc  Jib:o  nonccapro  gnto. 
^cms  muttiquarc  1  quomodo  fimul  gcnercnf .  ibid^. 
Flegma  eft  fangiii9  non  occocm6:Ub:o  octauo.capro.  z. 
4§iUo:umaiTimi<attopatri  vcl  matri  vnde  caufctur:li« 

b:o.iS.captbp:imo. 
^o:mica -z quedam aUa  anfmaUa  quomodo  intcrfim# 

mr  3  quibufdam  odo:ibu6,:lib:o  quarto.captb  fci5o. 
Fo:mici9  attributa  quedam:lib:o  oaano.C3ptb  qninto. 
iPiaHllf?  fempcrcoit:Ub:op:imo. 
^'4iiUV  gaiing  I55  oefideriil  multij;lib:o  feptimo. 
$alU'ncattrfbuta:  U'b»fei:to.caprbpi2tmo.t  Ub:o  octa» 

«o.caprofcptimo. 
6emino:um  mxf&  que  fit:lib:o  nono.capro  quinto. 
Seneratio  pifcium  1  alio;:  ponitur^U^b^o  feptimo. 
6eneraticnie  animalium  modus:li°  i^.copro  pmo« 
&cncratio  1  factio  quomodo  pofTint  fcinuicem  iuuaivm 

faluando  fpcciem.ibidem. 
^enerationfs  materia  octtct  e(Te  mundioz  $  materiif 

nutrftioni6:Ubw).i5.caplbicrtio. 
6enerationi6  animalium  qualitae:lib:o.id»capro  pmo. 
J5ruesb3benip:incipcm:Ub:op:imo. 
Srucs  mutant  fc  ad  oiuerfas  regioncs:  It^bw.S.  caplo.r. 
0mtbus  aliqua  attributa.itxdcm:':  lt'b:o  nono.capto.io. 
6ufatlC9  qite  fintinnuinir:libK).f5.caplb  pmo. 
ttSlci Vi^  nil  ^^^  balarce animal:Ub:o pamo. 
It^^l  livn  •jDomononpotcftviuercfoluectinboc 

aiTimilantiir  ei  fo:micc  apis  'zigruce;Ub:o  p:imo. 
fomoaiaUum  fotusbatxttibiagmutmm  carnofa0:U< 

b:o  pmo. 
•J30mint9  fangufs  quomodo  ad  ofucrfoe  partce  pucrtac 
in  fomno  z  vigiUa:Ub:o  tertio.c3.3. 
t7omini9  qttidam  ncn  fomniant  an  tcq§  ftt  maspui  q\xu 
dam  nunq3:lib:o.4.ca.}. 
iDomo  fudat  fangiu'nc:libK)  tcrtio.ca.j. 
iDomincs  quidiin  quibufda  locis  funtqui  afTimflantnr 
b:utis;lib:o  octauo.captb  pmo. 
t)ominee  fan  i  ad  tcmpus  ourare  poltunt  fifnc  dbo;tib:o 

octauo.captb.z. 
iDominis  cuiufdcim  mirabilia.ibidcm. 
iDomini  attnbuta:Ub:o  nono.captb  pmo. 
"ho  quomo  1  cpto  tpc  gcncrcf ;libjo  nono.cap.5. 
l:>o  itcr  oia  aiaUa  b$  pccme  ampktm.Ubw.i4.ca.7* 


Iriomovbifpcrma. 

t)umo:  gd  iTt  •:  qiiot  ffn  t  btimo2C0:lib:o.i2.caplb.  ^. 

3mpinguatidiiis  |;irS'™.!S,^f 

5mpzcgnatio  i  ciits  ipcdimetii:Ub:o.io.ca.pmo. 
3n  firmitatca  Diticrfo;j  aiaUu:  Ubzo.  S.caplo  fc6o. 
^ntcftino;:  anotbomia  -z  numcrus^libw.ij.capro.tf. 
^fntopcatio  oiucrfoy  aialium:  libzo.s.captb  fc6o. 
^rfciUB  marinu6:lib:o  qiurto.caplo  pmo* 
harabo:lib:o.i4.captofeptimo. 
ii  dhiA-^ii  9noJbomia:Ub:o.i4.ca.8. 
jL^^^VlVil*  Xacquomodofiat:UT>:otcrtuJ.C3p.j. 
TUcti  attributa.ibidcm. 
"Lac  quomo  fit  ctidm  finc  partii.xJbi  fup:a. 
"Iju.  ficuitm  coagulat  lac  ibidcm; 
%3C  afinc  t  aU'o:um  animaUum^UTj^o.T. 
Xactuca  agrcfli  vtitur  qucdaj  auis  con  tra  mo:biim  fcr 

pentis^U^b^o  octano.captb  quarto. 
XanaaiaU'Bcomc(lfa!upoftc^cafiatpanu6  fadt  mu( 

to8  pediculo0:Ub:o  octauo.captb  pmo. 
5..coniquedaattribut3;U'b:o.8.ca  pmo,i.6.i,7.z\ibzo. 

i4.capituIofepn'mo. 
Xcones  funtmagniin  tcrra  quadam:lib:o.8.capto.  z. 
Xeonum  Diucrfita9:lib:o.i5.captb  fcdo. 
TLeoparduequomo  faner-i  aliquaei  attributa:U°8.c,4. 
Xeopardu6:U'b:o.i4.captbfcptfmt». 
TLco  terre  quid  (Tt  i  ei  attributa.ibidem, 
Xingua  bominis  eO^ptcr  toqui;in  al^e  animalibus  j» 

ptcr  alia:lib:o.ir,copU>.iz. 
Xingita  moiicnt  noue  mufcUli.ibidcm. 
Xingue  multa  attributa:  vbi  fup:a. 
Xupis  qdaattributa:li°  8.ca.z.t.ca.7.t  U'*'.i<J.ca''  fc6o» 
Xitpiquidamcomeduntpifce0:lib2ooctauo.ca.5. 
Xupi  quida  oiUgunt  tcopardum:lib:o  octaUo.ca°  4. 
MfV^ j ^.K. v»  animal: lib:o qnarto.caplb pzimo. 
Zl^^l-vl^lv  ti3adibulcanotbomia:libro.i4.ca.7. 
IDanuum  anotbomia:Ub:o.i4.capro  fcptimo. 
XDarinisaiaUbits qda attri'  uta:Ub:o cctauo  ca* pmo. 
XDafailialiqui  babent  lac:Ub:o  tertio.captb  tcrtio. 
OCDatricts  1  virgcanotbomia:Ub:o.i5.capro  pmo. 
XDapUarum  anotbomi3;lib:o.i4.captb  octauo. 
XDcdulle  mutta  attributa:lib:o.iz.captb  fej:to. 
XDcl  qd  ITt  meliiJs:Ub:o  octauo.capto  (ejito. 
lDcmb:a  bominis  fupcrioja  p:imo  funt  ptafmata  mi> 

io:ainferio:ibu6:U°p:imo. 

tDcb2o?r  graduatio  quoad  q  litatcs  pmas^li^b^o.ir.cz. 
XDeb:ii  magis  fcnfibitc  quod  fit:lib:o.iz.captb.d. 
5CDcb:i3nutritiui9  qucdamattributa:!!".  ij.ca^p^imo. 
XDcmb:o;iquo2fidam  anotbomia:U'b2o.i4.captb  fctJo. 
ZDemb:o^  confimiUum  Diffcrentia:Ub:o.i6.ca°  vnico. 
ZDcnltntUm  quomodo  1  quando  caufetur:  U^b^o  nono. 

capfo  p:t'mo.  1  lib:o.i5.captb  tcrtio. 
ZDiluus  1 C02UUS  iuicc  pHgnant:Ub20.8.capro  tertio. 
XDondrttm  vndccaufcmr:ltb2o.i8.captb  pmo. 
X13028  Duplcj:  naUs.f.t  acciden  talis^lib^o.iz.ca"  fc6o. 
XDula  non  menftruat:Ub2o  feptimo. 
ITDuUeres  bominum  pUts  babent  fanguinis  $  alt02um 

animaUum  fcminc:Ub20  tertio.captb  tcrtio. 
"iOixMeree  nigre  babent  lac  faniuB.ibidcm. 
nDulicres  vtplimii  fiitobcdierea  1  maio^is  Domatiois 

1  timo:is  1  oebiUtatis  pter  lcopardae  1  lupa8:U°.8.c  3. 
iDuUeri^bus  aliqua  aitrt'buta:ibidem:i  lib:o  nono.cap" 

p:imo;i  lib:o.i4.ca°.7.':  U'b20.i(S.captb  fc6o. 
iDulicr  grautda  cfrc  oiucrfa  appctat^Ub^o.p.ca^-. 
•iDuUeris  pwius  oiucrfi  narran  t  :Ub2o  nonoxaptb.5. 


!^e  animaUbud 


i.i^ 


IDulicrcs  no  igrauidant  poft  gnquaglta  Annod:  ibidi. 
ZDuUcres  qucdi  ingrauidan  t  cii  vno  viro  t  cii  aUo  nd. 

vbifupja. 
iDulicriemuttumfaUscomcdcnti0:fiU'U8ftafciturfinc 

vnguibus:ibidem. 
ZDulicr  que  concipit  bcnCficio  medicine  frcquentcr  c5/ 

cipit,filia9.vbifup2a. 

iDulicrqitcitoDebctparere:ITgfitim:ibidcm. 
iDnUcrcs  qre  cito  canefcat  t  pohit  vte  cant'cici:vbi.§, 
XlDulicrc8quat'rmultipUcitergeflcntfctii6:ibtdcm. 
XDulierifomniari  ptingentta:Ub:o.io.captb  vnico. 
XDulieres  naUtcr  ocbiU'o:e6  funt  mafculie^li^.i^.cafj. 
XDulicres  an  babeat  fpcrma:lib:o.i5.captb  fc6o. 
iDulo;:  fpcs  no  eft  naturali8:tib20.(d.caplb  fcdo. 
XDuribusattrtlHita  qucdam:Ub20octauo.  caplb  fc6o. 
iDufcuUmouete3liguafuntnouc;lib20.iz.captb.iz. 
1Q a f ihf i<3  '^ odo2atut attributa  1  narium iuuam J 
m^l  IUU9  taUb:o.lz.caplb.t'z. 
Tlfenti  motiui  fttnf  magis  fVigidi  z  (Tccl^f;  ncrut  fenittiul 

funt  frtgidi  fj  no  muitu  ITcci^tt^b^o.iz.caplb  fcio. 
Tlcrui  qrc  no  ocs  02idnmr  a  nucba:Ub:o.iz.caplb,7. 
Tlcni02um  t'uuamcnta:tib20.iz.captb  octauo. 
Ttcniifenfitiuiquareabantcriozi  parte  cerebii  ojtant 

1  motiui  a  pofterio2i.tbidcm. 
Tleruop  fcpte  paria  02iun  t  a  medulla  velccreb20.ibid£ 
Tlcruus  qui  vadit  ad  octiUtm  cft  fo:rio2  $  illcqui  vadit 

ad  lingiiam  ibuiue  ratt'o:Vbifup2a. 
Tlcruis  multa  attrt^buta.ibidcm. 
Tlutrimetu  co^j  que  fiunt  Duptc):;liba>.id.caplb  pmo. 
iCH  nili  9notbomiaponitur:lib2o.iz.captb.]cL 
•^  L  U II  Oculu6:lib2o.id.capro  fcdo. 
Odo2C9  in  tcrficictcs  fo2mica0:lib2o.4.capro  fcdo. 
DftTum  anotbomia  1  aliop:lib:o.t'z.captb  nono. 
Of(a  q  rc  qda  fint  folida  1  qticdd  ptinua  .t^bidati. 
DfTa  no  funt  fcnticria  nifi  Dcntc6:lib:o.t'z.capIb.i4. 
DuaanimaUumcumfuispullis  lanotbomia  ponitttR 

U^b^o  fcjrto.captb  p:t'mo.pcr  totum. 
Duafcmininafuntquclongio:afuntibtTtia  vtriic^  ca' 

pittacutu:mafcuUna  ^oq  biit  rotunditatc.ibidem. 
Duam  iuucnii  faciunt  citius  filios  $'oua  fenii.vbi.§. 
Duavbipifcce. 

DtHi5  veti  a  gbtts  atalt^bus  pona  t  :lib:o.<J.capto  ^mo. 
Dua  qn  cut>cn  t  a  mair  1  qft  d  femina.ibidem. 
Due6vbicap:c. 

Duis  abiidat  Uicte  p  octo  mcfceili^b^o  tertt'o.ca.5.^ 
nTSr^lfimhi?  rcrinctoua^U^b^oquarto.cap.pmo. 
ipkl lUI 1 1 Ut  Ti>£,Uimbi.Ub20.i7.captb  pmo, 
*f>alubi6attributaqucdam:lib:o.8.cap.4. 
•ii>appa  in  auitnie  e(\  pmus  vetriculU9.Ub2o.i}.cap.S. 
•ji^affep  ctas  ■zaUa  attributailt^b^o.^.ca.^.i  caplb.  7. 
•ii»artes  animalitl  numcran  f  :Ub20.):i.capto  vnico. 
•f»cctini6anotbcmt'a.lib:o.t'4icaptb,4. 
•pcdis  anotbomia:lib:o.i4.cap.6. 
•ii>eftilctian6iucnif  cbmunitcrin  pifcibus  ficut  fnani 

maUbu9tcrrcftribu6.lt'b2c.6.ca.fc6o. 
►f>ircc8  0C9  ba  tKnit  capiit  1  catidam:  lib:o  pmo.ca.  pmo» 
•i^ifcc9n6refpirdtncq3babctpiilmonc:lib:ofc6o. 
*ii>ifcc6  tTabcnt  atidimm:lib:o  quarto.captb  fc6o. 
•f^ifciii  oua  1  cof  ouatio.lib:o  ferto.captb  fc6o. 
•f>i(ciu  no  oia  oua  fiunt  pifcc6.ibidem. 
•f>ifcittmquoddigcnu6cuiu6finditur  vcntcr  qti  ouat 

1  pofl  cbglutinamr  1  fanatur.ibidcm. 
•f>(fcc6  quifunt  in  ripa  quarc  fapo20(To2C6 1  fanio2C6  fitt. 

Ub2o  octauo.captb  fc6o. 
•^tfccs  qmdam  ntdiftcantabidctn. 

2u(c  -p  i 


ibtfces  <iuidam  apparet  t%  pUtuu.ibidem. 

•pifcibus  Diucrfie  attributa  qucdds.ibide.-z  li*.i4.M.7. 

•^ica  ojgnofcit  ciTc  oeriftua  alia;:  ouiu:libzo,8.ca.  j. 

fi>igm£i  vbi  babitcnt:lib:o.8.capro  fcdo. 

•j^luuia  vbi  pifcca. 

»piuut'ofu9  annus  multiplicat  pifce6:lib:o.8.ca.fc6o. 

•Ji>o:co  motano  attributa:lib2j3  octauo.ca.pmo, 

►ji>02d  quomodo  impinguant  .ibidcm. 

•p>o:ci  infirmitatce:lib:o.8.capro  fc6o. 

•ji>fitaco  attributa:lib:o.8.cap.  7. 

•ji>ueri  non  fomniant  antc  quarfum  annii:lib:o.4.c.5c 

T^uerquomoiaccatin  vcntrematri6.lib:o.9.ca.tf. 

'pucr  ridctpoftquinquagintaDies.-zeftpma  actio  ai»i' 

merattonalia.ibidcm. 
•^ul(Tioniecompontiotanotbomia;l(b:o.t3xa.z".£tei 

attributa.ibidem. 

gluadrupe^  omnc  babct  ff^l;.' 

•^  ^♦^/•iKiia  aialibusqdaattributa.U'b:o.8.c.z, 
jrVapatlMll»  -jVanis marini8attributa;U''.8.c. 5, 

TNcnum  anotbomic:U'bw.i4xaplo  p:imo. 

*P,ocbus  aial.U"b:o  p:imo. 

iSar^litif^  boi8iciuniiniafidtaialia:Ulj:o.8.ca.2. 
S94UU9  !Salquom5impinguatcap:a8.U'.8.ca.z. 

!5al  facit  abundare  lacibidem. 

j5agm's  qno;}j  aiaUu  coagulcf  .1  quoit  no^U"  J  .ca, }. 

Sanguis  bominiseftteperatusabidcm. 

55an  guis  mebjof  in  fcrio;:  dUpi(Tio:.iT3idem. 

Saguis  cur  fadt  nutrimctii  toti''^  co:de  pnciparr.iTjide. 

©eme  viri  1  muUcris  quo  ^curriit  ad  giiatione.U.9.c.p. 

j3cminiattrftnita:Ub:o.i5.capro  p:imo, 

^epia.Ub:o  quarto.capimlo  p:imo. 

JSpermatc  multo  qrcute  oe  boie  pUte  oifcolo:at  t  ocbi 
Utatur  co:pa8q§ft  quadragies  e^tret  oe  fuo  co:po:e 
fanguis.Ub:o  tertio.captb.j. 

JScrpentium  qui  nidificant  t  qui  non:U'b:o.8.ca.fcdo. 

jScrpentibus  attributa.il>idcm. 

iSerpctes  magni  in  quada  terra;U'b:o.8.ca.z. 

i5enfU3  a  quo  o:iun(ar.Ubzo.iz.ca.io. ' 

©plcn.vbiepar. 

Soplen  non  cft  itieb:um  eltentiale:'Z  mtiUa  onmialia  ca/ 
rent  fplcnc:Ub:o.i3.ca.5. 

{Sperma  quomodo  fit.Ub:o.j.cap.  j. 


®c  animalibu^ 

JSemati  attrt'buta.Ub:o.9.ca.pmo.£.j.i.5*.^  Ub',f5,ca.p 
z°i.i.i  U'b:o.i<5.C3p.pmo. 

©perma  quid  fit.Ubjo.iS.ca.z.t.j. 

jopermatis  viri  -:  muUcris  DtfFereria.U^.iVa.j. 

SSperriw  quomo  caufctnr:  1  q?  caufa  fpermatis  dl  cont 
trariacaufc  menfirui.ibidcm. 

iSperma  quomo  moucat  ad  gnaridi:  crcatura.U45.c.  p» 

iotellapifcie.  Ub:o.($.ca.z. 

J5pu8 1  fperraa  vbi  virtus  gcncratiua. 

Sptls  aiaUs  eH  e^  boie  coaptie  cv  femtna:U'b:o.itf.c  p« 

(5co:pionibii9  attribttta  qucda.Ub:o.8.ca.z.  • 

0pondiUii  vtiU'ta6:Ub:o.iz.ca.<5. 

<5pondiU'umcora'anotbotTiia:Ub:o.i4.ca.5. 

iStomaci  anotbomia  1  ciattributa:Ub:o.i3.ca.5. 

SteriUtatis  ca  in  boibus  1  muU8:lib:o.i6.ca.prno. 
T'(arflll  attributo^U^b^o.iz.cap  tf. 
JSjavlU  l  Xc[e  aranec  materia;lib:o.S;C9.5. 

STcmpcrantia  eft  octo  modi6:Ub:o.iz.ca.pmou 

Zcncbea  aial:U'b:o  pmo.ca.vnico:i  li''.i4.ca.7. 

I^cfticulo^  anotbomia  1  cis  attributa:Ub:o.i5xa.  ^mo. 

Zlritiatm  malhcatum  quare  meUue  maturat  apodema 
tlj^  Decoctum.Ub:o.iz.cap.4, 
f^afi'^  impinguante)comnirevctofa:U°,8.ca.^o* 
|^4vV-v.  ixaccie  %  eqnie  attributa:Ub:o.8.ca.4, 

UetricuUis  poftcrio:  qre  no  beat  fowmina.U*'.  iz,  ca,7. 

Ucfice  anotbomia:U'b:o.ij.ca.5, 

Uiri  muUu  coeiitcs  cito  fcncfcut:U'b:o.9.ca.pmo, 

Uiratti  naU  gtiatiue  t»fo:matiuc  attributaiU"  itf.ca°5. 

Uifu8e(lnobiU'oraU)8fcnfibU8:Ub:o.iz.ca.xi. 

Uifus  1  ocuU  anotbomia:Ub:o.iz.C8plb.):i, 

Uocc  pot  facere  folum  atal  rc  rpirana:U'b:o.4.ca.ft6o. 

Urina  quadrupcdii  cft  fpiiTio:  vrina  bomini8:Uba).7. 

Urfuslib:o.i4.ca.7, 

Urfo  1  vrfe  qucda  attribitta:U°.8.ca.pmo.i  fcdo  ^, 

Ungucs:  lib:o.i<J.ca.z, 

Uulpcsbabctamicitil  cil  ferpcte:U'b:o.S.C3.j« 

Uulturibus  attributa:Ub:o.8.ca.  4. 
'VTffiA  in  ti  fagacitas  in  nidificado:Ub;o.8.ca.4. 

r  iUUlUl»  yfofagus e dc fuba rtotnacuUij.cp.t,^. 

yfofagi  anotbomia  z  ei  attributa.ibidcm. 

Zabula  De  animaU'bU8,<^tiin. 


U^LlQZnV  ctdctc.tractatu  3".  cq'  p. 
Sccfdens  vnius  nonooteric  fubftantia 
rc(pectu  alterius.t  raciim  fcJio.cap.p. 
Vcddcne  quid  fjf.lib.j^.caplb.s''. 
;3cddentia  qiteda  comitantia :  qtiedam 
non  comitantu.tracta,5°.caplb4°. 
actio  in  quo  fit.tractatn  j^.capro  p. 
actio  oei  non  babcttiuare:tractatii  S^.capfo.V. 
actug-rpotentfa^octomodis  oifferanttractatij.}'  0.2*. 
IBctns  qttomodo  (it  pzioi  potenttdrz  ecouerro.trac4..cz. 
3Sctit6vbietvectU9. 
2d  aliquid  quid  rit.tracta.3x.f0. 
ZfFrmatioincgjtionon  piungunf  in  aliqdo.trac.z.c.8. 
agena  nale  folit  oifponerc  fubrn  ad  ee  nouii:trac.6.cap.p. 
^gens  oiucrdmode  cofidcrai  a  pl5o  p:'Z  a  nali.  trac.<J.c.p. 
agcns  attribuens  erfc^quale  eit  fuumeft  oignius  ^aliud 

non  atti  ibucns  talc  c(Tc:tracta.6°.capto  j". 
Sgeruin  qnibuspotcllcquaricumpatientc:tm  qnibus 

non:tr3ctatu  6°.captb  5°. 
Zgens  impcrfcaii  egct  motu  t  mftnimentis.fecus  oe  pcr/ 

fccto.tractatu  d?capro  4°. 
2(lbedo$uis(itinfcparabiU8  amateria:infetame  babs 

cflc.tractatu  5°.capro  pamo. 
a'iiid  opporititm:i  oiflferens  quc  fl:nt.tractatu  7".  capi.p, 
2mo2  non  ocquirif  nifi  cofoztio:tractatu.io,capi.4°. 
angcli  vbi  carentia  matcria. 
^ngulua  quid  fit:tractatu  j^xaplb  4". 
Sn  imal  1  bomo:':  cctera  bui9:in  feipfis  Pm  feipfa  cofidc 

rata  fine  conditioncaliqua  non  funt  nifiaial  tantu$:bot 

mo  tantH:'zc.bui9.tractatu  '^'.capto  pmo. 
JSnimalqiio  fit  natura^zresnaliBt  mtta  alia:trac.5°.c.p. 
Snimal  qnil  oiuiditur  in  mafcuUim  1  tanini  non  fpecif i  > 

atitr.tractatu  5*.capro  4'. 
SialqttoDiuerfimodeefl;gcnU8t(liBm;iracta.5°xap.}"'. 
^SnimaUs  oifferentia  que  fit:traaatu  5'.captb  S". 
^ninalisvirtueomnisbabctoelectationcm  t  bonujiq 

furit  fibi  ppu'a.trac.9''.apro  7°> 
2niinaqijo  babct  cfTc:tr4Ctatu  ^.''.captb  fc6o. 
animevJrtiteeft  vtintelligatfcintelligcrc:?  vtvnire  at* 

tribuat  Diucrfas  oifpofitionee  compsrationu  vfc^  in  in/ 

finiTOm:tractam  f.capfo  z°. 
anima  rarionaliseftfojma  bomini6:tracta.5.caplb.3. 
anima  cclicfleiijs  pcrfcctio-z  ciua  fo:ma:ncc  cft  fnbftan 

Cia  fcparata  tractatu  p°.captb  4°. 

JSniina  anccdit  cozp''  in  ozdine  ad  Efcctione.  rrac.p^c^. 
anime  ronalis  pfecrio  poftfegatione  a  cojjje.tr9cp.ca.7, 

SnsfTC  nobili  1  vili  appzopiiata;ibidem, 

^lc  natura:-:  eiattributa  anfcBarione  t  poft.tracp  ca.T. 

23nimc  celen:e6:x  ofi  eft  fupza  cas  fciunt  particularia  x  fit' 
tJira;eiu6  vcro  qd  elt  fupjacas  cognitio  oc  illie  eft  modo 
vniuerfaii:trac.io.capl'o  pmo. 

Sptititdo  queda,  perfecta:qtiediimpcrfccta:tractf*.C5°. 

aqua  infrigidat  (eipfi3s  pcr  fcipfa5:vt  conferuet  fua  fpcm. 
p3:opojtionaliterDigne:fracta.9.cap.?. 

arsoisincpoidioeftcriidaiimamra.tracTxa.r. 

2(flimilatio  co  jpo:p  cclefliij  ad  pmii  qiio  fit.trac9.c5, 

a  fsgnatio  itcntionu  antigflimozij  trac.y.caplb.z. 

aftroiogits  quibus  vi}6  fcu  argumcntationibus  innitar. 
tractatH.io.captb  pmo. 

2ltbomu6  no  eft  Diitifibitc  cjc  fojma  fua:tracz.cap.z. 

auiccna  fiut  Dc  lege  tuattmctb.tracpurap.T. 

"tf^rttiiim '"  omirccrtipfam  ciTc  in  effKtu.tracta* 

XJVHWn  ti,  ^.«.captbfcdo. 

;6oimm  1  liberalitas  quomo  DifferaHt:tr9cta,<>xap.5. 


!0onfta6  %  malicia  non  funt  gcncra*'ac7.capro  pmo, 

Bomtateoiaoefiderant/ujrtamodulii  fuum.  tracs.ctf. 

Soniiqttareofpurii^tquarcnopurii.tracs.captb.d. 

ifa  \  {^y  "^t^^ii^^  '^  occafio  ecndi  vircs  animalC6.tra« 

E^m\,U  ctatu.p.captb.z. 

Carcntia  matcna  no  rccipruntoiuerfitatcindiuiduatem: 

co  Q»  in  illie  cft  tantii  vna  fpc8.trac5  cajpfo.z. 
CafusejcquitTuspzoueniat.tracioxapropmo. 
Caufe  vUimcnd  fantbic  rulim.tracp.caplb.pmo. 
Caufa  pofifa  poni;  caufatii  1  remota:remouct  qiio  intelr 

Ugitur:trac.4.captb  pmo. 

Caufa  pma  fola  fcit  $dtn  ourct  motuis  dus^tracpx,;. 
Caufia  artributa:tractJ.pcr  totu.captb.5. 
Caufas  fozmalcs  ifmalcs  oftedit  ee  ftnita8.trac8.cj. 
Caufc  funt  quattito:  tquid  fint.tracd.capropmo. 
Caufarufufficientia.trac6.ca.pmo. 
Caufa  non  cft  faciens  neceffitate  cffcndi  fuum  caufamm; 

tractatu.6.captb.z. 

Cattfe  acddcntaleepoffunt  ^ccdcre  in  ifinirit;trac.d.cr« 
Caufascflcfinitaspzobamntracs.captbpjimo. 
Caufefimul  funtcum  fuis  caufati6:tracd.captb.z. 
Cetii  eft  compofitii  e^  materia  fua  1  founa  fua:trac.9.c.}* 
Cclu  vnii  alittdeft  vUra  ftcltarum.tracp.capro,z. 
Ccrtitudo  1  veritae  gd  fint:tracz.captb  pmo. 
Crcatozc  mundi  ponit:trac6.cpu'mo. 
Creario  cftens  poft  non  en6.trac6.capro.z. 
Crcatio  eft  Dignio:  oibus  modis  oandi  effc:tractf.c,z. 
Circulus  quomodo  cof[citur.trac5.captb.p, 
Ciiutas  quaUter  oebs  o:dinari  in  trce  parte8.tracio.c4t 
Comunio  mttitudinie  no  pot  ec  nifi  rctbnc  ttfi.trflc,5.c,z* 
Conftituens  rcm  p:iu8  cft  ca.rrac  ^.captb  pmo. 
jContrario:iiconditionC6:trac3.capt'o.6, 
Copofitii  ej:  aUqbus  onobits  aUud  eft  ab  itU6;trac5.c$. 
Compofito:iioiffintriocs  quomodo  oifferanta  oiffinitid' 
nibu6fimplic!um:tr3cta.5capto.5, 

ConcUtfio  no  cftfo:ma  ^pofirionii  pmifl'arii:tracd.C4. 

Confuetudo  fcquit  mo:ce:i  q6  eft  oelcctabilc.trac.6.c5» 

Contraria  que  fint:trac.7.cp:imo. 

Contrariii  vnti  non  bs  ouo  c6traria.trac.7.cpmo. 

Contrario:ii  imedia  qualftcnictracibidcm. 

Conftituens  nantram  indimduiatiudcft  ab  co  quo  co(U< 
niitur  natttra  fpci:trac.5.capro.7. 

Conuenientic<:Diuerfitati8fenfu8:trac7,captbpumo* 

Co:pns  naturale  qnid.tracp.capro.4. 

Co4>ii8  quantii  cnitis  menfura  ut.trac.3.captb.4, 

Co:pus  p  qd  oiffrrat  ab  aUo  co:po:ctrac3.c4. 

Co:po:i  1  fupcrficiei  attributa:trac3.captb.4. 

Co^pusquocftpus^zpoftcriue  aiaU  owerfis  refpecttV. 
tractatu.4.captb  piimo. 

Co:pu8  quid  fit.tractatu.z.caplb.z. 

Co:pit8  naleqiio  oiffcrata  DirciplinaU.tracz.c,z. 

Corpuenullumcftcuiaflimilcfcclii.tracp.c^. 

Co:po:a  celcdvi  quorc  comunicat  in  raotu  circutari  1  no 
(nali)6:ibtdcm. 

Co:pu8  cj;  boc  q6  eft  co:pn8  non  poteft  e((e  pncipius  coz* 
po:i6:tractatu.p.captb.4, 

Co^pnecompofittivtgenue-zvt  raatcria  quomodo  oif/ 
ferat;tractam.5.C3. 

Co:ptj8  e%  boc  q>  cft  aliquo  colojc  colo:atU5:fitw  mafcu/ 
lii  ic.non  of  cffcgcnus  nccp  fpcsitrac^.cap.^. 

Co:pu6  cj:  boc  qd  cft  co2pu6  non  cft  aptu5  ciTe  ronatc  vrt 
irrationalc:tractatit.5.captb.4. 

Co:pojcita8  e  (yeciea  fpcciaU^fTima;-:  cgct  ma.tracx.cz; 

Co:po:cita3quofitanteaialitatcm.trac5.cap.3. 

Couelatiuaqiioinutccmfebabcant,trac34:aplb4o. 


CaUtf9e<ftocd[U8VtiUtate:tractam.io.caplb.5. 
Cum  quid  fit.tractatu.5.captb.io. 
<S5kohi  I  it(%  ti  "^  fo:titudini  attributa:trac.4.c.t. 
jSiPii.Vli\l'4  Ul  £>ccem  non  funt  nouem  z  vnum :  vei 

quincg  t  quinjgitracvcapro.^. 
toelectatio  eft  vtilitas  fenfibilia  imaginabiIi8.-trac.(J.caiS* 
bclectatio  oupiepf.buius  feculi  i  futuri;tr9c.p.c,7. 
i>e  fumitur  oupliciter.tracS.capi.z. 
i>electatione6  multe  multarii  rerum.trac.9.ca.7* 
t>cterminatio  non  alterat  iedcertificat:trac.5.c.5. 
iseua  non  cft  fuBm  metipbf  fice.tracp.caplb  p. 
t)eus  no  b;  quidditate  nec  oitTmitionc  trac8.&4.« 
£>cii8  non  eft  in  aliquo  p2cdicamento:trac.8.c'>i 
fccuB  epboc  gj  cft  Itelligens  z  intcUcctiicnon  cft  piopter 

boc  ouo  in  enenria.tracta.S.ca.d. 
£>eu8  quicquid  intelligit:itelligitg  fc  'z  no  ;per  alids  res:'! 

quare.tractatu  8.capro.<5. 
£>eu3  qtio  intelligit  fingitlaria:ibidem. 
i>eu3  intelligendofUa  clTentia  intclligit  alia:trac8.ca.7. 
i>cu3  intelligendo  fua  elTentii  eft  ca  oius  que  funt;ibid^. 
tici  actio  fola  cft  Iibera.trac9.c4. 
i^ei  actio  cft  pcr  fuam  effen  tia:'Z  (m  edcntii  caufat  oia :  t 

intelligendofeinteUtgitomnia:ibidcm, 
£)cu3cltcaufaomnium.tr3c.io.ca.d. 
iSilTcrentie  ciiiuflibetpjopjietates  ftabilirenon  pertinet 

ad  pzimii  pbilofopbum.trac.5.C44. 
iMfterentiererii  multe  funtnobig  ignote:trac.5.c.5. 
tMffercntia  1  genus  qao  non  p;edicawr  oe  oiffmitionc:'; 

econucrfo:tractatu.5.caplb.5. 
ibtftercntia  eft  genus  in  p0tentia.trac5.ctf. 
iMffcrentic  natura.trac5.cd. 
t>iffcrentiaquarc  non  conuen  iatin  quidditatccum  gene' 

nerc  qd  oc  fep2edicatHr.trac.5.cap.d. 
ibifferctia  vt  oiffcrat  a  fpc  no  cpct  alia  oiia.trac.5ca  5. 
,6ifferentie  non  opus  eft  effc  oriam:i  quare  orie  fubftan/ 

tie  (int  fubftatie:':  oiffcrentic  qualitcr  fm  t  qualitatcs :  % 

que  oifFcrent.e  piedicant  vniuoce.trac.5.c(}. 
ibe  oiffinitiois  1  oiffiniti  affignanda  coeationc.trac5.c.5. 
iic  oifferentia  1  eiu3  certitudinc.trac5.cd; 
tie  oiflrinitionc  cii  partibus  ciu9.trac5.c.7. 
tx  oifciplinaUTjiis  1  ydeie  fcia  ocftruitur.trac.7.c.}. 
iiiffinitio  cft  quidditoa  Difffniti.trac.5.c5. 
toiffinitto  oetcrminat  vere  vna  nam:trac.5.c.5. 
fciffinitio  quido  fitidcqd  oiffinitii^iqn  no.trac^.C.?. 
fciffones^no  oebetbfealiquid  fuperadditii.trac5.c.5. 
iN'ffinitioc6pofi'to:iinocrte):folafozma.trac5.c5. 
tMffinitionia  partcs  quare  aUquevident  pjio^es  1  aliquc 

pofteriojC8:tractatu.5.c.7. 
fcimenfio  non  eft  continuita8.trac.z.cr. 
ibifpofitioappwpaata  paternitativclftUationi  eft  igno' 

ta  nobiB.tractatu.^.captb.io. 
t^ifpofitioqucfeparatidqdcftpcrnaturaj  e(t  oifpofitio 

non  natiirali3.tr3c.p.cz. 
tx  Domua  Ug3tione.tracio.c4. 
i:>iuina  fcien  tia  qtrid  fit.tracp.cz. 
£>iuinefapieeftnon  Dimittercfumma^bonitates.-q  fcm.' 

per  vtfepe  funt  gg  mala  aUquozii  idiuiduo?:.  trocp.cd. 
fcuatitaa  ciT:  p:imu8  numcru8:'z  qilo  pauca  1  non  pauca. 

tractatu.j.capfo.d. 
iRff^rm  a  ^^  P-'*'^  potetia  imagtnatione  t>iffinitioi 
X».l  i  CWIUU  nc:perfcctione;i  finc.tractatu.4.ca.z. 
glcmcn  tii  qiio  eft  p:inciptum:i  quo  non.tractf.c.p. 
^lementam  qiiid  fit.trac.<5.c.4. 
gna  inquantii  cna  eft  lubm  metapbffice.tracp.c.r» 
jrn&fn  quo  pumo  oiiuditur.tracta.p.capro.£. 


IH^cUph^Rcc 


£n9 1  rc8.tractatu.r.caplb  pmo. 

gne  eft  notius  $  agcnsi  patien9.tract9.2.c.p. 

j£nti8ireiafTignotio:ieo:ii  pmis  Diuifionib''.trac.p.c.S, 

£quaUta8  quid:':  g>  eft  p:op:ia  quatitati6.trac.}.c.j. 

£qualc  cui  opponitur.trac3,.ctf. 

j6quinita6  eft  tantum  equinitas^cuius  oifTinitio  eft  pzeter 

oiffiniuone  vniuerfalitati6itrac5>c  p. 
£ffcDuplc]c.f.percffentiatperacciden6.crac).ca.p. 
Cffc  multipUciter  Dicir.trac<J.cr. 
£ffc  non  recipit  nec  maiu8:nec  minu8.tractf.c3. 
gffentic0eimultaattributa.tracp.c4. 
^iV,|>iii««  tinfinimm  pofterio:a  iiint  quantitate; 
jT  II  »^"' "  tractatu.z.cr. 
^idcs  nonpotcftp:obariargumentatione:fed  p:opbete 

tcftimonio:tracp.c7. 
^inisgdftt^teimultaattributa  t  Diutfione8.tractf.c4* 
^inid  quidam  effentialis:quida;  accidentalis.  trac.tf.c  .5. 
^inisquarcorcaufacaufarucumfit  caufatus.t  quomo« 

do  p:io:  ceteris  caufi8.trac.<5.c5. 
Finis  Duplej:.tracd.capto.5. 
Finitueftomneb3bcnso:dinetnnatura.trac8.cp. 
^o:maelementi  no  app:op:iat  ipfus  magis  vni  ioco  eiaU 

dern  rpcdciq§aUeri:tracz.cj. 
*?o:ma  quomodo  fit  p:io:  matcria.tracz.c.4. 
Fo:ma  1  materia  quomodo  babeanteffctrac.zx.44 
^o:n{a  eft  p:incipiu5  c):  quo  aUqu  (d  fit.trac  4,cz. 
Po:maquomodo6iffcrtaquidditate.trac.5ic5i 
<^oime  nalcs  oiffiniunt  pcr  fubftantid.trac.5.ca.5. 
4o:ma  fimpUcis  cft  ipfum  fimplc>::fecu3  oe  fovna  com< 

\.  pofiti.tractatu.5capro.5. 

^ojma  qn  oebca  t  accipi  in  oiflfone  1  qn  no.trac.5.c.7. 

*^o:mo  Dicit  quincp  modis.tractf  .capro.4. 

<^o:titudo  quid.trac.4.captb.r. 

<^o:maaliqtt  pcrfcctaalicinimpcrfecta  tractfx.4. 

<ro:ma  finis  lefficicns  aliqtt  coincidunt in  idem^iTjidej, 

^o:meco:po:um  tpcrfectioncs  funtouobus  modie» 

^  tractamp  caplb.4. 

Forma  oia  eft  cd  vt  fua  ma  fit  in  efifectu.iTjidcm. 

^irtt  ^M  ti^  ^^  quiddam  qitodaccidit  poft  vitaj. 

IOeueruHOtpctatu.5.aplb.4. 

genus  oicit  vnl  cffentia:':  no  vna  nam.trac.r.c,r4 

^cncris  1  fpci  noie:iecundii  qud  intenttonemVtatur  pl59 

p;imu6.trac.5.caplb.j. 
6enu8  non  eft  gddam  terminatii  in  effe.trac5.c.4. 
6cnu9 1  oiffcrentio  quomodo  no  p:edican£  Dc  oikinitio* 

ne  nccc.onttcrfo.trac5.capto.5- 
6cnu6  loitfercntia  qn  non  p:edicdt  oe  fpccictrac.5.ctf. 
6cometrieliibicctum.trac.p:imo.c4. 
gcnus  1  matcria  quaUterDiffcrant.trac.5.captb.j. 
Ibl^  hl  f  11  rt  '^  P^iuatio  non  babcnt  mcdiii.trac7.cp. 
||^4U»lMt'  DabimBmediocHtatigcft  Ubcratio  bo/ 

minia  a  oirpofitionibHsfubiccibilibiis^quicofcruatant» 

mam  rationalcm.tracp.caplb.?. 
•Domo  eft  anima  z  co^pns.tracj.cr. 
l3omo  quare  non  percipiat  oclcaationee  verae.f.alteri' 

feculi:i  boc  jjpter  vicia.trac.p.c.y. 
looUbcrat  ab  illcceb:ia  buius  mundi  nifitotnsftifpcfus 

fit  ab  iUo  1  oefidcrct  fcUcirate  cterna.vtrac.p.c^. 
"bomo  eft  nobilio:  cetcria  cjciften  tibus  hictrac.io.c.p. 
I^omo  fpcculatiuus  1  mo:faU'9  cft  nobiUo:cetcri9  boroi 

niljus.ibidcm. 
"bo  aptuB  ad  o:d/ne  ,ppbctic  cft  cctcris  c^cclIctfo^.iTjidc, 
tX>mo  timeatrcddere  maUtm  p:o  mab  ibidcm. 
t)oi9  vita  no  cft  occoja  fL  fit  folua.tractam  io.cz. 
•Domincs  c^citaniia  qtic  fint.tractatu,io,c.}. 


^r^i^tfi  ^'<^***''  multie  modis.mc.7.c.p. 

Jy  U  vin  jiiu,„,nat,o  i])xf.^  qua  caufa  pzouettfiant; 

tractatit.z.caplb.4. 
5ncuria  monis  quc  (it.tracratu.tf.capro.5. 
5ndiuidm6  bominum  attributa.tr9C.3.cap.r. 
3ndiuiduu  quid  fit.tractatu.5.capro  pjimo. 
5ndiuidua  quc  pofTunt  Defcribiri  que  non.trac.8.c.<J. 
Jncipienseficomnebabetpancipiii  male.  trac.4.c.2. 
^ntlinatio  quid  fit.trac.9.cap.2. 
j^ndiuidita  generata  que  funttnfinitano  funt  finee  een ' 

tiales  nature.traetatu.d.c.5. 
3fniuria  qHaliter  fit  mala.tractattt.4.c.r. 
3nquifitio  1  intcnrioomnts  cft  oe  e»  q$  non  babet  intc' 

dens  X  inqiMrene.trac.p.c.5. 
^nquifitozes  oiuerfi  oiucrfo^um  .trac.9.c.z. 
5nieUi^cntiaqdeiTebabcr.trac.j.c.z. 
3[ntelligenrieitelligiitfe:qguisa!fa  no  intelliganteas. 

tractatu.5.captb.8. 
5ntelligcntieqiiofciunturanobi6.tracta.3.capro.8. 
3fntclligentiaru  fcparataril  poft  p:im3;numcruB  eftf  m 

numerum  motuum.tracta.p.c.5. 
3ntelligentia  agens  que  fit.ibidem. 
3nteiligentiapama. 

3ntelLigentsenon  funtcoiicntentce  in  fpecie.tracp.c^. 
3ntelli^entiequomodo  feinuice  caufent.trac9.c4. 
3ntcntio  vna^eade  non  p6t  cfTe  in  multis.trac.5.c.z. 
3htcntiogenerie  Daplep.tractatu.5.C4. 
3nientio  intelligitur  illud  q6  agens  intelligit  facere, 

tractata.d.caplb  p;imo. 
3ntentiofumiturp:ocoqdinrenditttr.trac9.ca.j. 
3ntentio  affimilarionis  celoziieft  itelligentia  feparatii. 

tractatu.p.capfo.8. 

V^W\,\  »"*'««' tiberalitasquomodoabono  wf 

fierat.tractatu.d.c3ptb.5. 
*Uneareparaturafuperfiae.trac3.capro.4. 
Xinca  vbi  fupcrficice. 
Xineeattrfbuta.trac3.capl'o.9. 
7Congitudo:laritudo  ijjfunditas  funi  eguoca.tra.z.cz. 
'%joc\\5  njse  pcedit  natura  eius  fo:ma.trac.z.ca.3. 
^l«Vj.||^l>.nottbsbcteiTennam.tracs.c.<S. 
<|f^aliviw^  iDalu;  oicitiir  multis  modi8,tracp.ctf. 
jnDalo  attributa.tracta.4  .capro.z. 
XDaioi  t  snino:  quid  Sir.trac5.c.7. 
XDateria  quomodo  fit  caufa  fozmctrac.zx.^. 
xbatcrfa  vmtm  fitcompoftta.rracr  c.z. 
xbateria  1  fozma  ocpcndet  in  eflfe  cognito  abalterutra. 

tracraru.z.aptb.4. 
5X)atcria  no  potejTe  ca  encndifojma.tr0cz.c4. 
XTDatcria  n  on  babj  cflc  nifi  per  fo:ma.trac5.c5. 
XDatericefTecft  cereccptibiletantusmcceftca  efTendi 

aliquid.tracram.9.captb.4. 
IDarbetnaricc  fcienric-qtjare  finr  poft  naturatcs  oliquo 

modo  fic-z  aliquo  modo  non.rracp.c.4. 
tDcnfura  in  c6rinui6eft(5uidc6rinuu.trac.j.C4. 
TDcnfure  attributa.trac.p.cz. 
XDediu;npcrabnegattonee}:trcmojU5:q«Qren5iItVC 

rii  mcdium.trac7.captb  p. 
tCDctopbf  fica  quarc  fit  nobilio:  fcia  ali)6.trac.p.c.z. 
ID  etapbf  fico  inquiritquattuoj.trac.p.c.z. 
IDetapbfficacomicnitiDiffertcumtopicaifopbffti' 

ca.tractamp.captb.z. 
tDetapbf  fica  qiio  vtilis  fit  alijs  fcicnty  s :  1  quomodo 

non.tractatu  pmo.capTo.3. 
IDctopbj  ftcc  vriUt08,trac.p.caplb.j, 


^feetapbyficc 


Kxi 


XDetapbffice  ad  alias  fcientiao  o;do.tMCp.C}. 

XDetapbfficevltimaintenrio.ibidcm. 

iDetapbffice  fcicntia  neceffariaubidem. 

5CDetapbffixefcicntief1ni9cftcognirioDei.rracp.c4'. 

XlDetapbf  fiais  qiio  fpcculcf  numerii.rrac.p.c.4. 

2Do:e6n6robo:afnififrequerar6epa(T?6i3.rractf.c.5. 

XDo:esfunrbabiru6^prcrquefadlep:oueniiirabai3 

aliqueactiones.trac.p.c7. 
XDotus  voluntariiis  bs  ouple):  pn'".trac.tf.c5. 
XDotusaialisqdaftintDcbita  necio:qdi  non:ibidcm, 
XDotus  non  bs  inittum  m  tgett  non  eff  ci  vaimi  nifi  qc 

partecreato^ts.trac.p.cp.perrotii. 
XDotuscircularisqren6fi;rnali9:fed2n95.tracp.c.z. 
XDotus  ceiieft  pcr  voliitate.ibidem. 
XDotua  ccli  idigef^tute  tfinita  fpoliata  a  m9.trac9.cz. 
XDoms  vniuerfitatis  eft  vnu6:fpcrarij  vero  oiuerfarus 

oiuerfi.troc.9.c.z. 
XDotus  co:po  j:  celeftiii  eft  pfectio  eo^tracp.cj. 
iDuliereftparuifenfu6:quagpcuftodieda.trac.io.C4. 
XDulritudo  qiioeft  notio:  q|  vnit.trac.j.C}. 
XDulritudo  opponit  vnitarit  paucitari.rrac.jx.5. 
XDuira  funt  fittjjeq  n6  funt  fimul  nae.tracz.c4. 
1Q  (ytiAfnt  V'*'^  ^S  ^^ '"  l^i^  fenfibilibus  quomodo  uw 
in4lUI  »telijgitur:trac5.ca.z. 
Tlamra  qiioindiuiduamr.trac5.Ci}^ 
Tlamra  particutarts  1  vris  gd  intelltgiit.tractf.c^. 
Tlalis  fcie  fub;  e  cojp''  fubijcics  motui  x  9eti.trac.p.cz. 
Tlalis  non  agit  per  etectione.rrac.9.cz. 
Tlegatio  pdicat  oe  puarionc:f5  no  puerrif .trac.7.c.p. 
Tlece  efle  eft  bonirae  piira.trac.8.c.6. 
Tkcecc  vnii  eft  •zeiattri'bnta:rracr.c^ 
Tlociuii  t  vrile  quomodo  Diftcrunr.tracp.c^« 
Tlomcn  buiue  fcientie.tiac.p.C5. 
TlunierueinquantunumerusnSpendct  C]C  fenfibiliV 

nec  infcr  filJiljTjne.trac.p.cz. 
Tlumcriioiffinien6:gjcft  multitudoaggregatac):  vni' 
tatibue:rep:obomr.trac3.c.3. 

Tlumcru9babcte(Tcinaia:'rinrebus:trac.}.c5. 
Tlumcric6fiderarioqiioDifFicili8.trac.5.c6. 
<C5irtt^/-\ri f irt  cftq"adruple):.trac.3u:.c;. 
S^ppUllUti  Opusbonrin6eftej:nobi8:necbo' 
nita9.tractatu.9.coplb.3. 

Drdo  rcrii  p:oductari5a  p:ime,trac.io.cp.^ 

D:otiones  1  letonte  gbns  pa)fint.tracio.c.p. 

O:igo  ois  iquonrii  o:igo  noti  bal^t  nifi  receptione  tan« 
tum.tractam.<S.capro..!]-. 

O:do  buius  fctenrictrac.pm0.c3. 

0:dinarioefl'cinteHigentic':animariiceleftiu5ico:poi' 

rum  fuperio:um  a  p^imo.tracp.ca.^. 
♦ilSfcrn  ftifcx  itegralcs  n6  fiint  oc  quidditate  fui  toriuo, 
jpi4ritt>  tractam.5.captb.7. 

•jbarticula  re  qiio  oitfcrat  a  pa  rte:  vide  vbi  vn  iucrfalc. 

•porticularia  fdunf ^irog?  aliquido  perea  variat  fciee: 
loliquadonon.trac.s.ce. 

•liicrfectio  cati  cfl  iferio:  pfcctfoc  cle  ogctis.  trac9.cz. 

•ji^crfcctiiqiiib^^pmoattribuitfmpboe^iad  que  trafi 
fcramr.tractatii.4.captb.3. 

•j^erfectuin  1  pluicp  pcrfcctum  quid  fint:ibidem. 

•ibcrfecrionii  modi  Diucrfi.troc.^.c  z, 

•ji^ermiWoDiuina.tracp.captb.^. 

•ii>latoni9opinio  Dcp;incipi)s  fuPe.troc.3.cp. 

•potcntia.ppinqua^rcmota^Efecta:-:  iEfecta.trac4.cz. 

•j^otentie  queda  p:oucn  iunt  ej:  na  qucda  ejc  confuetudi 
ne:q«edamej:artificio.tractatu.4.cz. 

•(^otetia  \  cozrupubilib''  c  po:  aau:fec''  in  eterm'8;ibide. 


i>otctia  mali  melio!  eft  $  cf(ccms-SeMB  6  bcnoMU, 

^otcntiti  multiplicitcr  Dr  qucrcvbiactue 

•f>ot'itia  quomodo  litpotcntie.tractatu.5^.7. 

•|i>oiT»bilc  efre.trac.i.capro.z. 

•j^bflolbpbjrcpztmcfitlJminquiriF.tracp.ca.p. 

•Jiibflofopbtepzime  vtiUtaa  ioido.trac.p.c.}. 

•ip>:acticavbifcicntia. 

•f>jcparato:  cft  c!  eitcntiaU8:vraccittalt9.trac.4.C.z. 

•f>:edic3ton'ifufficicntia.tractatu.3.caplb.z. 

•pjedicabilealiudcf^conllitucns  quidditatcialtud  co/ 

miinicansquidditatcm.trac.Sc^. 
•^:edi:ato2u  noucm  oifpofitio.tracta.j.capro.p. 
1^ziu3  tpoftcriua.trac^-.c.p. 
'0>:incipiump:imuvniucr(icflrc.tr(ics.cp. 
•j>:incipi)aattribHta.trac9.c.p. 
^zm  ripia  vno  mo  funt  gntp  alio  mo  qttuo:.  tractf.c.p. 
^:incipm  male  quid  1  q>  ciu9  Difpofiitiocii  alije  efl:  no/ 

ucm  modis.trac6,C4. 
^:incipia  motua  aialia  que  (Tnt.tracd.c.5^ 
^}tncipiiin5eftpncfpiuoiumcntium.tr3Cp.c.z. 
.js,:  uatio  oicitur  multie  modi9.trac.7.c.p. 
.js,:iuat:o  rc(iKaix  fue  pcrfcctionia  t  falutia  no  cfl  malii 

rcfpcctu  fui  tantii.tracp.cd. 
•f>:omiiTio  ouplcjc.vna  que  fidcapp:cbeditur  alia  que 

argumentatioiic  !Z  inteUcctu.tracp,c.7. 
•p^iuatio  quid  fit.tracj.cd. 
1i>:iuatio  inquantii  p:iuatio  non  ocridcrat  .trac.8.c.tf» 
•fi>:ofundita9 1  altitudo  oiffcnint  Pm  r6nc.tracz.c.z, 
*f>:opbcticnecefritag  tci  attributa.tracio.cz. 
•j^unctiinocfloiuifibilc.tracj.c.z. 
•J^iictij  oefignare  linca  fuo  motu  nb  cft  porc.tra  :.3.c.4v 
^  n^Urciri^a"^"^^^  fubfta'tias  j:bat.trac.}.c7. 
Stiwam.«»n..i7Qy4lit4tC9qfda5inquantit3tec(Te 

notum  eft.qaafdi  vcro  nontrac^.cp. 
Qucfl^ioncs  (cicniic  naturaU9.tfacp.c.4> 
J^uiditas  quid  riuiq)  qdditaa  ful)eeftfuba.trac3.c>8. 
iCiuidifag  0J9  fimpUcieeihpfum  fimplc):.trac.5.c.5. 
OuiditasqiiooiiTcratafo:ma.trac.5.c.5. 
Duiditaa  cft  copofita  cp  ma  ■:  fo:ma.trac.5.c.5. 

*Ae9  confideratur  0uplititcr.trac3.c4, 

•p.es  quomodo  fiatin  elTectu.tracz.cz. 

'fscs  nales  -z  cafuaiC9  quc  (int.tr3c4.cz. 

T^C6c(Te3nte(g  (itvleinuuur.trac5.cz, 

T^es  'zens  oiiTcrunt.traC(5.c.5. 

*P.C9  vna  no  cotinet  fub  oiucrfis  gcnei-ibus.f rac.7.c.p, 

f^es  p:obibetur  iteUigiper  boc  qp  cft  in  ma.  tracs.c^. 

Tselatio  no  intelUgitur  per  fe.trac^.cio. 

*(^elario  multiplc);,trac^.cio. 

*f\elarioan  in  ungubribusbabatciTcinintcllcctU  ti' 
tum.tractatu  3  c3pio.ii>. 

*J\clatiua  muUipUcia.tracj.c.io. 

•|Ncfpectu8  oifFinitionia  ad  oilTinituj  cii  fit  Duplcj:  qmt 

Utcr  oiuerfo:ii  aufa  fit.trac5.c5. 
^^f^rdcta  |ii™iiuc.trac,io.caplb.5. 
g5^V«i.|  UUk>  gcjj  n^  Dcb5  ftabiUrecircfun;  fiibic/ 
ctum.tractatu  pjimo.caplb  pmo. 

Scie  pbylofopbicc  oidiif  i  l^Kculariuas  ^'acri'ua6:ibide. 

Sodentia  fpcculatiua  triplcjr.tracp.c.p. 

jocicfubnlternatcquofebabeant.tracp.cz, 

Jocicoeein  qiia  vti;itate  c6municcnt.tracp.cj» 

tcnfU9noncftvcraDfiaanimali3.trac.5.c.5. 
enfus  ■;  rationalitae  non  funt  Differcutiejfcdpjincipic» 
Ditfcrcntic:'!  qtiarc.trac5>caplb,<j. 


5lfeetapbyfice 

©enfibilequomodooiucrfimodcfcfTdcratu  dt  &ftft< 
rcntia  ■:  non  oiffercntia.trac.^.cj. 

j3cpc  t  multii  qfio  oiffcrant.trac.p.cd. 

jSingularcno  b5  oiffinitione  vllo  modo.trac5.c.5. 

©impler  oignius  cfi:  componto.tracj.c.z. 

j5eparatioouplej:.tracj.caplb.4. 

•Speraseflcplures  $;octop:obaturpcrmotum  vntfoi 
mcm.tractatu.9.ca  z. 

Spe^eltna  terminatain  ec-rin  itcUectu.trac5.c4. 

iSubmbuiusfcicnticinquiritur.trac.p.cp. 

JSubm  buius  fcie  ftabtLitiintracp.cz. 

Subiectum  conrinuum  clf  co:pus.trac.3.c.r. 

©ubm  1  materia  fu  biecta  qiio  DilTcran  t.tracz.c.p. 

joube  ee  inquantii  fuba  no  pcndet  qc  ma.tracp.c.r. 

&ubaabfoUttenonelUubicctubuiusfcie:fcd  pars  alu 
qua  iubieiu9.tracz.captb.8. 

iouba  c^  15  q?  cns  no  eft  fubatncc  aUqua  fuba^ibidcnt. 

JSuba  cft  p:io:  alt)9.tracz.capro  pmo. 

Subaifucpartconotificantpcr^bagnalia.trac.r.c.p. 

ioHbe  co2gee  cerritudo  1  oe  eo  q6  ;3p6it  ejc  ca.tra.2.c.z» 

{3tellariiiudiciu.tracio.captb.pmo. 

jSufcepto:  quaUter  eft  eligendue.traciox.?. 

Sulficiens  t  infulTicicns  quid  lint.trac.4.c.}. 

Souperfliuimquid  (it.trac4.c.j. 

Sperficiei  1  Uncc  attnbuta.tf  ac  j.c.4. 
Cr'  firi  n/Tst\t'^^^^^^^'^  py  ramis  c(rc.trac.j.C9, 
JL.1 14U|^II  11  xotii  DiiTerrc  ab  vli  fcjc  on)8.t.5.c.2. 
c^^^,'*^,^  iccrritudoquid  f1nt.tracp.c9. 
ti^i;i  »l-»»t>Ucrita9vniufcuiufcpquefit.trac.8.ctf, 

Uniuerfitas  eo|:  oe  quibue  tractat  t>cc  fcia.trac.p.c.5. 

Uniueffa.trac4.capro.j. 

Uniuei'faUtasquaUtercomitatnatnra6.trac5.c.z. 

UniuerfaUs  1  parricularis  of  ia  ad  totii  t  gtcibtdem. 

Uniucrfitatis  vires  agctcs  1  potientce  ad  qutd  ojdinoi 
te  (int,tractatu.;.capro.<5. 

Unumamb;gue  Dicitur.tracj.c.z. 

Unitammcomj2otio.tracta.j.capro.z. 

Unum  parificatur  ad  elTe.ibidem. 

Unitas  fube  an  fcparabi^  is  ftt  a  iHba.tracjx.j. 

Unitasnointratinoiffonefubc  nec  acctcicnri6:ibidc|* 

Unitas  quarenon  fitnHmeru6.trac.j.c5. 

Unu  1  malta  quare  no  funtc6tr3ria.tracj.c.(J, 

Unum  -z  miUtu;  quarc  non  opponunuir  pUuatiuc  t  tt» 
latiuc.ibidcm. 

Unum  'z  muUum  quo  opponuntuf.ibidcm. 

Unii  inquantii  vnu  non  caufatni(i  vnij.tr3Cp.C.4. 

Unita  opoztet  manere.tracz.ca.  j. 

Uniuerfalc  oicitur  tribus  modis.trac^.cp. 

UniuerfaU:quid(it;ibidem. 

Uniiicrfale  qiio  bobeat  c(Te.trac5.c.z. 

UniucrfaUtasefttantuinaia.ibidcm. 

Uniuerfalc  oitTcrt  a  toto  (cj:  DitTerentq6.trac5.c,Z» 

UnftiocftmuUis  modi9.trac.5.c5. 

Unii  eft  (dem  fubiecto  cnti.trac7.c.p. 

UniU9parti6:ibidem. 

Unitatcc6fequcntfa.trac7.cp. 

Utilitas  buius  fcientie.tracpmo.capro.j. 

Utilevbinociuum 

(T^inie. 
CJUcnctijs  mandato  ac  fumptibus  bercdii  nobilis  vfrf 

Diii  Octauiani  Scoriciuis  ac  patriti)  iDodocticn.at» 

Icamatioc  i?bi.annooctauo.fup:aiDiilcf»mii  gngeicp 

centefimii.-p>er  iSonetii  Xocatellii  Scrgonicfes  plbp 

terii.©cj:todecimo  Ralendas  ziDaias. 

IZCwn  ori  loudc  cuigraric  futt  infinitc.amc. 


'Aegiftrufn 


auiccne  pcrbftMtctid 
Cr3ncipit"Logtc9 
CComparatioautcj 
^fingulareab 

b 
itidbocali^s 
c^emus  t)  coitatfbuo 


(r3fncipft  ptobcmltini 
puufi^caufiam: 
entiamcumfua 
fiiccrcmusaatnon 

0 

(celTc.0cdnobto 
Iigno;:c]cruo 
(podcat^illa. 
ebqrtrinfeco: 

e 
nisquicdpppofttus 
flutndaliatbi 
cggccidatoirperfia« 
rnatotalitatee^ 

f 
C3ndpitliber, 
etiammagis 
remotii:Glue 

n 

CT^ndpftojWB 
Rccipiaturinitellecta 
tump2opa'uDe 
quonibileft 

«ocddentaUu 
gnauimuscimultaa 
(entiam:iramos 
fadlitatcm 

C 
g>?tingitinfpu 
bilium.-zfacics 
illunonesin 
resitelligibili0| 

Deftruendum:! 
b3bete(Teef!ectU8* 
ddereexaliqua 
([:£apimlum.VIIL 

inteftinii:qdj3cedit 
marinalaticozpoz» 
fivtinpldrib'' 
vnacanemaliquado 


pterbocojtnuBgi 
lacacoiscrit: 
omf  omcron  t 
fuerftimpcdituet 

5 
Hganalieitfigura 
Q>funttresmufcali: 
natjjpecpiglotim 
{pm:partioeclinat[ 

t> 
e):parteoome(Wc9, 
bovidcntfimilce: 
quibuemagis 
Didimalia.&edfn 

5 

p:fndpianotfciani 
volumueaute 
tipfaquodlmodo 
{njndpitlibet 

K. 
noftfin  lo^'ci9 
offTerentiasvel 
Htremaneat 
peraliquid 

perfeoeftructtbne 
Colotigitfde 
Itetabeooib'' 
canturmaltfsmodl» 

to 

qdcotinctfnb 
fneabisnafus 
ndcdnffidrctiU 
Ignfsefloccafio 

Tl 
VfdeUcctvtvct 
mfscftentfalib' 
ptimu.Tloitcllfgif 
oefidcratoio 

O 
nobfliozemultfo 
Cifi:itavtlttdeS 
ipediesaias 
fbimaquepoiTentf; 

-P 
*f^atftariY6melRt» 
Scdpitrumoeces 
13011)0  vbffpemu 

C^fnf» 


C33tjette  lertojtftti^fTojtrtue  WbWopolatg? 
lege  fCTcniflimf  atcg  c|xelli  t)omint|  cj:  fpecfa^ 
\i  pziuilcgto  caumm  e(l  ac  t)efmitU5:ne  cuiq; 
liceat  bec  Suiccnne  opera  (mpiimeretnec 
<mp:imi  facerctnec  alibi  imp^eiTa  vendere  iti 
bac  vrbe:nec  in  aliquibue  terris  vel  lode 
ciufdem  ferenilTimi  t)omini5|.0ub  pena  vt  iti 
gratia  conttnetur:que  notata  eft  in  olTicio  t>o 
minoim  aduocatojum. 


DATE  DUE 

flN-i¥) 

i^.  Q- 

^ 

JUL20'6i< 

' 

^,j^^ 

jfin-B  DJ 

iUI 

n  5  2001 

1 

S 

JA>J  1 

7  ?nnq 

=™ 

1     P„,NT.D,N..S.,. 

341666 


BOSTON  COLLEGE 


3  9031  028  06791  6 


B751 
.A35C12 


ATicenna, 


Bapst  Library 

Boston  College 

Chestnut  Hill  67,  Mass.