l;®-
ISOKEATES
AUSGEWÄHLTE REDEN,
FÜR DEN SCHULGEBRAÜCH ERKLÄRT
VON
PROF. DR. OTTO SCHNEIDER.
ZWEITES BÄNDCHEN.
PANEGTRIKOS UND PHILIPPOS.
DRITTE AUFLAGE
BESORGT VON
Dk. MAX SCHNEIDER,
OTHKASLAXLKHBSB HT GOTHA.
LEIPZIG,
DRUCK rv!» viiM Ar: vnv H. G. TEUBNER.
W
Vorwort zur ersten Auflage.
Bei den in diesem zweiten Bändchen vereinigten Reden
des Isokrates, von denen die zweite gewissermassen die Fort-
setzung der ersten bildet und damit ihre Aufnahme recht-
fertigen wird, ist der Verfasser den Grundsätzen treu geblieben,
nach denen die drei Reden des ersten Bändchens bearbeitet
wurden, wenn auch Herr Dr. Benseier in seiner Beurteilung
des ersten Bändchens (s. Neue Jahrbücher der Philologie und
Paedagogik, LXXXI und LXXXII Bandes drittes Heft, S. 121
und folgende) befürchtet, dafs diese Ausgabe an Brauchbarkeit
verloren habe, da sie nicht selten mehr den strengen For-
derungen eines philologischen Kommentars, als dem paeda-
gogischen Erfordernis einer Erleichterung der Schullektüre
durch teilweises vorheriges Wegräumen der Schwierigkeiten
des Verständnisses entspreche. Es hätte dieser Vorwurf nur
Sinn, wenn der Kommentar des Verfassers dem Leser weitläufige
philologische Untersuchungen vormachte und ihn dadurch von
der Lektüre des Isokrates selbst abzöge; indem er aber darauf
sich beschränkt, die zum allseitigen Verständnis des Schrift-
stellers nötigen Resultate eigener oder fremder Untersuchungen
in Kürze mitzuteilen und dadurch nicht blofs ein „teil-
weises", sondern ein vollständiges und gründliches Wegräumen
ier Schwierigkeiten des Verständnisses und die Beseitigung
icht möglicher Mifsverständnisse oder halbwahrer Auffas-
aiiugen erstrebt, glaubt der Verfasser der Brauchbarkeit seines
Buches ebenso wenig Eintrag gethan zu haben, wie dadurch,
dafs er streng wissenschaftlicher Methode zu Liebe mehr als
eine Bew«MM8t<dlo zu geben pflegt und im Interesse philolo-
crischer Hfh hnkund«', in der .sj'lbst uni^i'hL'ndc Lrlirrr mitunter
rV Vorwort zur ersten Auflage.
entsetzliche Unwissenheit verraten, gute philologische Bücher
so citiert, dafs auch ohne ihr^ Nachschlagen das Verständnis
der gerade vorliegenden Stelle erreicht wird.
Auch mit manchem andern, was Herr Benseier in jener
Recension vorträgt, kann der Verfasser sich nicht einver-
standen erklären. So gleich in betreff der Frage nach der
Echtheit der Rede an Demonikos. Dafs in dieser Rede viele
ccTtah, siQTj^Eva vorkommen, hatte der Unterzeichnete zuge-
geben. Es sind ihrer freilich nicht gerade so viele, als Herr
Benseier angiebt; denn wenn z. B. i^aXeigjSLv in der § 1 vor-
kommenden Bedeutung ein ccTCa^ sIqyj^svov genannt wird, so
hat Herr Benseier dabei vergessen, dafs er selbst 5, 71 un-
bedenklich tL^äg avs^aksLTitovg geschrieben hat; aber wären
ihrer auch noch mehr, warum sollte dieser Umstand nicht
seine Erklärung finden können durch die Annahme einer frühen
Abfassungszeit dieser Schrift, zumal — worauf Herr Benseier
gar nicht aufmerksam gemacht, der Herausgeber aber in diesem
Bändchen einige Male hingedeutet hat — Isokrates auch in
andern unzweifelhaft echten Reden solche ccTia^ Xsyö^svcc
nicht selten schrieb, so dafs er auch in dieser Beziehung (wie
beim Hiatus) einem früheren Grundsatze in modificierter Ge-
stalt treu geblieben wäre. Die Möglichkeit einer früheren
Abfassung aber wird Herr Benseier zugeben, wenn er sich
von dem entschiedenen Irrtume wird frei gemacht haben,
dafs die Rede gegen die Sophisten überhaupt die erste Rede
des Isokrates gewesen, und sich daran erinnert, dafs er selbst
doch gewifs auch als junger Lehrer an seine Schüler ähn-
liche Paraenesen ergehen liefs. — Ein Irrtum ist es auch,
wenn der Imperativ d'sXs den Attikern durchweg abgesprochen
wird, da er doch bei Euripides Fragm. Antigon. 14 steht; oder
wenn ich getadelt werde, dafs ich die Stellung des ^äkkov
vor aiQetöd-ai und nicht vor ^ die seltenere nenne; es kam
mir hier nur darauf an, ein Musterbeispiel, nicht wie Herr
Benseier auch bei andern Bemerkungen irrig voraussetzt,
darauf, alle Stellen der Art aus Isokrates oder gar allen
anderen Schriftstellern zu geben, obwohl ich wenigstens die
des Isokrates vor mir hatte, vollständiger zum Teil als
Herr Benseier, welcher bei jener Bemerkung 5, 91 ausläfst,
Vorwort zur ersten Auflage. V
glaubte aber auf Grund des Verhältnisses von 9 zu 4 zu jenem
Urteil mich berechtigt. Ich übergehe anderes der Art, mufs
aber schliefslich noch energisch Protest dagegen einlegen,
wenn Herr Benseier, meine Gewissenhaftigkeit verdächtigend,
sagt, dafs ich mit höchst seltenen Ausnahmen meine Vor-
gänger nur zu nennen pflege, wenn ich sie widerlegen wolle,
nicht wenn ich sie benutzt hätte. Es konnte nicht in meinem
Plane liegen, für alles, was ich zur Erklärung beibrachte,
den zu nennen, welcher es vielleicht zuerst ausgesprochen,
am wenigsten da, wo (und das war am häufigsten der Fall)
das Auffinden des Rechten nicht eben schwierig und ehren-
voll war, sei es im Sachlichen oder im Sprachlichen, im Letz-
teren zumal, für welches auch diese Vorrede dem Recensenten
wohl zeigt — wenn es der Kommentar selbst nicht thut — ,
dafs der Verfasser selbständig gesammelt hat und in dieser
Beziehung auf eigenen Füfsen stehen konnte. Im Kritischen —
und darauf bezieht sich Herrn Benselers Bemerkung zunächst
— war ein Nennen derer, welche zuerst Etwas in den Text
gesetzt, am wenigsten angebracht und konnte eben darum
nur in jenen „höchst seltenen" Fällen geschehen.
Der Text ist auch für diese Reden der von Sauppe imd
Baiter, jedoch nicht ohue einzelne Abweichungen. Aufser-
dem nämlich, dafs der Verfasser in einzelnen orthographischen
Dingen von ihnen abgehen zu müssen glaubte, hat er auch in
einigen Stellen, zum Teil nach Benselers Vorgange, dem
Urbinas sich angeschlossen, wo jene mit Unrecht ihm nicht zu
folgen schienen, in anderen für eigene oder fremde Konjek-
turen sich entschieden; letzteres ist IV, 11, 19, 22, 57, 63.
V, 21, 57, 92, 115 geschehen.
Gotha, Ostern 1860.
O. S.
VI Vorwort zur zweiten und dritten Auflage.
Vorwort zur zweiten Auflage.
Auch in diesem zweiten Bändchen hat der Herausgeber
möglichst wenige Änderungen und Zusätze sich gestattet, zu
denen nicht sowohl die englische Ausgabe von Sandys, als
die holländische von Mehler Anlafs gab, so wie einige Be-
merkungen, die auch hier Prof. Dr. Pfuhl und unser unver-
gefslicher Rost spendeten, und der Herausgeber hofft auch
von diesem Bändchen, dafs es selbst so ferner sich bewähren
werde.
Gotha, Michaelis 1874
O. S.
Vorwort zur dritten Auflage.
Der Herausgeber, der gern die Neubearbeitung der Aus-
gabe seines verstorbenen Vaters übernommen hat, ist bemüht
gewesen, in dieser neuen Auflage soviel als möglich unver-
ändert zu lassen, um den Charakter der 0. Schneiderschen
Ausgabe nicht zu verwischen. Dadurch, dafs er alle kritischen
Angaben und Auseinandersetzungen, die bisher unter dem
Texte in den Anmerkungen sich verstreut fanden, in einen
kurzen Anhang verwiesen, sowie dadurch, dafs die Citate aus
den fünf herausgegebenen Reden ([!]. IX. VH. lY. Y.) durch
den Druck hervorgehoben worden sind, glaubt er der Über-
sichtlichkeit wesentlich zu Hilfe gekommen zu sein. Eine Text-
revision machte sich nach den neuesten Kollationen des ürbinas,
für Rede lY durch Martin, für Rede Y durch Buermann und
nach den Untersuchungen von Fuhr Animadversiones in oratores
Atticos diss. inaug. Bonn 1877 und im Rheinischen Museum
XXXni (1878) und denen von Bruno Keil Analecta Isocratea
Prag, Leipz. 1885 nötig. Aufserdem wurden die Ausgabe von
Blass, die neueste Rauchensteinische Ausgabe (Y.), besorgt
von K. Reinhardt, dankbar benutzt, sowie die wohlwollenden
Vorwort znr dritten Auflage. VII
Recensionen der 2. Auflage unseres Bündchens von G. Hartmann
in Fleckeisen. Jahrb. CXVI (1877) S. 412 ff. und G. Jacob in
Jahresber. des Philol. Vereins zu Berlin HI (1877) S. 18 ff.
(kurze Anzeigen in den Blättern für Bayr. Gymnasial- und Real-
schulwesen XI S. 237 und von Blass in Bursian. Jahresber.
1874/75 S. 480 f.)
Textänderungen gegen die zweite Auflage sind, abgesehen
von der Einsetzung des v ephelkystikon vor Konsonanten mit
dem ürbinas, worüber der kritische Anhang p. 158 f. Auskunft
giebt, an folgenden Stellen vorgenommen:
In Rede IV: § 20. § 29, 130. § 48. § 49, 145, 146. § 102.
§ 126. (orthographisch) — § 149. § 156 (Hiatus) — § 14.
§ 17. § 22. § 23. § 42. § 49. § 64. § 65. § 78. § 83. § 87.
.^ 96. § 97. § 105. § 108. § 122. § 125. § 142. § 144. § 154.
§ 160. § 182, und inpiede V: §5, 113. § 74. § 109. § 116. § 131.
(^orthograpliisch.) — § 7. § 12. § 14 (jbis) § 32. § 37 {his) § 38.
§ 55. § 57. § 69. § 71. § 80. § 82. § 92. § 98. § 105. § 115.
§ 117. § 120. § 128. § 134. § 136. § 138. § 139.
Die Citate sind sämtlich neu verglichen, nach neueren
Ausgaben verändert und vereinfacht worden, namentlich ist
öfters auf den trefflichen Index von Rehdantz zum Demosthenes
verwiesen, in dem sich die bezüglichen Litteratu rangaben in
reicher Menge linden.
Der Herausgeber hofft, dafs das Buch in dieser seiner
wenig veränderten Gestalt auch femer Nutzen stiften werde.
Gotha, Michaelis 1886.
Max Schneider.
(IV) IS0KPAT0T2 HANKrTPIKOS (4)
Der im Jahre 387 v. Chr. abgeschlossene Antalkidische
Friede hatte nur den Persern Vorteile verschafft, dagegen
den hellenischen Staaten weder Ruhe im Innern, noch auch
nur die ihnen verheifsene Autonomie gebracht. Der Perser-
könig war durch denselben Herr der kleinasiatischen Hellenen
geworden und hatte als Garant des Friedens das Recht er-
halten, sich in die inneren Verhältnisse der Hellenen zu mischen;
Athen stand nicht mehr an der Spitze der Seestaaten und
seine Flotten hatten somit nicht mehr den Beruf, die Meere
zu befahren und Seepolizei zu üben, sodafs Seeräuber die
Meere unsicher machten; die kleineren Staaten bluteten und
verarmten unter den Kämpfen der politischen Parteien; Sparta
endlich machte, den Friedensbestimmungen zum Trotz, diese
inneren Kämpfe sich zu nutze, um seinen Einflufs und seine
Macht zu vergröfsern, und hatte unlängst Mantinea (i. J. 385
V. Chr.) zerstört, der Burg von Theben sich bemächtigt (i. J.
382 V. Chr.) und belagerte eben Olynth und Phlius. Unter
dem frischen Eindrucke dieser neuesten Attentate der Spar-
taner gegen die Autonomie hellenischer Staaten beschleunigte
Isokrates die Herausgabe der vorliegenden Rede, deren Grund-
gedanke ihn lange beschäftigt hatte; es ist der, die Hellenen
zur Eintracht unter einander und zum gemeinsamen
Kriege gegen den Erbfeind, die Perser, zu bewegen,
in Gedanke, den schon andere Redner vor ihm behandelt
ntten, dpn aber er praktischer zu machen hoffte durch den
■!i und Sparta für jenen Zweck zu versöhnen und
: ,LL zu einer Teilung in die Hegemonie zu bestim-
iien, indem er den Spartanern nachwies, wie Athen wegen
:. „„ — r.,... Y i: r,„gte um Hcllas Grund hätte, die vollstän-
monie zu beanspruchen. Isokrates <lenkt
wirklich vorgetragen wurde auch diese l '
Kinl. zur 7. Redo') — zn diesem Zwecko i'
1 , Falnp.li .M .1 >]'■ \':iri,rirl,f,.;, ^... ,'>..;-.., liafn er sie selb... .^>.^■ -
1, 17, 2, Menander ntgl imÖHnr. 4,
n.
2 (IV) ISOKPATOTS
zahlreiclien Publikum gegenüber, wie es aus allen Gegenden
Griechenlands zu den TtavrjyvQSig, namentlich zur Olympischen
Festfeier, zusammenzuströmen pflegte. Welche TtavtjyvQig
unserer Rede den Namen gab, d. h. an welche navtj'yvQLg man
hier zu denken habe, wird aus der Rede selbst, die keine
darauf bezügliche Andeutung enthält, nicht klar. Preller
(„Demeter und Persephone" S. 71 not.) dachte an die Pan-
athenäen in Athen, eine Ansicht, der wenigstens Stellen wie
§ 62 eig xriv xcoQav ravtrjv nicht zu Hülfe kommen, weil das
Demonstrativum dort nicht im lokalen Sinne steht. Mit
gröfserem Rechte wird man an die Olympische Festfeier
denken dürfen, nicht nur weil diese unter allen jcavrjyvQSLg
das gröfste Publikum versammelte und weil auch der Leontiner
Gorgias ein ähnliches Thema wie Isokr. doi't behandelt
hatte (cf. Philostr. Epist. 13 iv olg 'OXvfi7CLa6t dtslex^V ^f^'^^
t&v ßaQßd^ov ccTtb ti]g tov veco ßaXßtdog und Gorgias
frag. 1 (Orat. Attic. ed. Tur. 11, p. 129): jtsid'ov äd-Xa tcol-
at6%'ai rcbv OTtXov ^ij tag äkkifikov TCÖXsig, dXlä trjv tcbv
ßaQßccQCjv %6Qav, (== Philostr. vit. Sophist. 1, 9, 2), sondern
auch weil in das Jahr der Veröffentlichung der Rede gerade
eine Olympische TtavriyvQig fällt. Das Jahr nämlich, in welchem
man die Rede gehalten denken mufs, ergiebt sich mit gröfster
Bestimmtheit aus der Erwähnung der Belagerung von Olynth
und Phlius (§ 126 vvv 'OXvvd'LOvg xal ^Xsiaöiovg tcoXloqxov-
6iv). Danach kann sie nicht nach 380 v. Chr. heraus-
gegeben sein, weil in dieses Jahr die Eroberung beider Städte
fällt (Clinton, fast. Hellen, p. 114 Krug.), von der Isokr.
offenbar noch keine Kunde hatte, aber auch nicht vor 381,
in welchem Jahre die 20monatliche Belagerung von Phlius
begann; vielmehr wird, da die entscheidende Belagerung von
Olynth durch Polybiades nach Diodor. XV, 23 in Olymp. C,
1 fällt, das Jahr 380 das der Veröffentlichung der
Rede sein, d. h. das Jahr einer Olympischen jcavrjyvQLg;
die nächstliegenden grofsen Panathenäen (denn an die
kleineren wird schwerlich gedacht werden können) würden,
da sie in dieser Zeit regelmäfsig im dritten .Jahre der Olym-
piade gefeiert wurden (s. Boeckh Staatshaush.^ H S. 6), in die
Jahre 382 u. 378 fallen, an die hier nicht gedacht werden
kann. Sonach ist durchaus kein Grund vorhanden mit Preller
an der Nachricht des Philostr. vit. Sophist. 1, 17, 2 zu
zweifeln: — 6 IlavriyvQixög, bv ÖLfjXd'sv (^löoxQcctrig) ÖAvft-
7tCa.6iv,^) Eher könnte man bezweifeln was Timaios bei Longin.
2) W. Engel (de tempore, quo divulgatus sit Isocratis Panegyricue,
Stargard, Progr. 1861) bat beweisen wollen, dafs der Panegyrikos schon
im Jahre 385 v. Chr., spätestens 384 vollendet und herausgegeben sei
nANHTTPIKOS (4) 3
TtsQi vf. 4, 2, Dionys. de compos. p. 208, Quintilian X, 4,
[Plutarch.] vit. Isokr. p. 837 F., Photius bibliotli. cod. 260
und andere melden, Isokr. habe an dieser Rede 10, ja 15 Jahre
gearbeitet. In ihrer jetzigen Gestalt nämlich erscheint der
Antalkidische Friede als ein sehr wesentliches Moment in den
Deduktionen des Redners; jene 10 oder 15 Jahre würden also
auf das bescheidenere Mafs von 7 Jahren (387 — 380) zurück-
zuführen sein, wenn man sich die Sache nicht so denken will,
Isokr. habe ursprünglich einen anderen Plan für die Rede
entworfen und nach diesem gearbeitet, diese Bearbeitung aber
nach dem Jahre 387 wesentlich dadurch umgestaltet, dafs er
den Antalkidischen Frieden mit in den Kreis seiner Betrach-
tung zog. Dafs er sich lange mit der Rede beschäftigt habe,
sagt er selbst § 14 u. 5, 84.
Den gewünschten Erfolg hatte auch diese Rede des Isokr.
nicht. Zwar brachte sie ihm Ruhm (vgl. 5, 11 u. 84. 12, 13.
15, 61), jedoch die von ihm beklagten Zustände dauerten fort.
Aber nach wie vor beschäftigte ihn der darin vorgetragene
Gedanke; er behandelte ihn, schon ein Neunziger, in etwas
modifizierter Form noch einmal in seinem OcXtTtTtog.
mit Ausnahme der §§ 125—132, die Isokr. erst später eingefügt habe.
Er begründet seine Ansicht 1) durch die §§ 134 f. 141. 164, in denen
der Krieg des Euagoras auf Kypros noch als andauernd bezeichnet wird,
während sich Euagoras nach Diod. XV, 8 schon im Jahre 385 dem
Perserkönig unterwarf. 2) mit der in den §§ 125—132 zu Tage treten-
den Bitterkeit gegen die Lakedaimonier, die mit der ganzen übrigen
Rede kontrastiere. Gegen diese Ansicht Engels haben Blafs Att. Be-
redsamkeit 11, p. 230 £F. u. Reinhardt in d. Einl. z. Panegj^r. p. 32 f.
(vergl. auch Jacob: Jahresber. d. Phil. Ver. z. Berlin 1874 p. 19) mit
ilecht folgendes geltend gemacht: Diodor ist im Widerspruch mit sich
selbst, da er XV, 8 den Kyprischen Krieg i. J. 386 als beendigt anführt,
dagegen XIV, 98 unter d, J. 391 den Anfang desselben erzählt und
XV, 9 (wie auch Isokr. 9, 64) ihm eine Dauer von 10 Jahren zuschreibt.
Isokr. (4, 141) sagt ferner, dafs seit einer für Euagoras unglücklich ver-
laufenen Seeschlacht schon 6 Jahre vergangen seien, ohne dafs der
Perserkönig zu Lande irgend etwas gegen Euag. hätte ausrichten können.
Diese Seeschlacht erwähnt aber Diodor. XV, 3. 4 unter d. Jahre 386,
und so finden wir denn auch bei Diodor — abgesehen von der Angabe
XV, 8 — die Dauer des Kypr. Krieges von 390—380 v. Chr. Das
Versehen bei Diodor liegt also in der Stelle XV, 8; Reinhardt denkt
sich mit Berufung auf die Untersuchungen von Volquardsen dasselbe
dadurch entstanden, dafs dem Diodor hier eine die Ereignisse verschie-
dener Jahre unter einem zusammenfassende Quelle vorgelegen habe.
Zugestanden mufs Engel werden, dafs der in § 125—132 gegen die Lake-
daimonier angeschlagene Ton von dem der übrigen Rede wesentlich ab-
weicht, jedoch erklärt er sich dadurch, dafs dieses Stück eben erst im
Jahre 381 od. 380 von Isokr. eingefügt ist. Blafs hat dann seine An-
sicht in den Nachträgen zu Isokr. (Att. Beredsamk. III p. 860 f.) inso-
fern geändert, als er dem § 141 eine frühere Abfassungszeit zuspricht.
4 (IV) ISOKPATOXi:
Steph.
(a.) IloXlccKLg id'av^aöa t&v tag TcavrjyvQSig Gvvayayöv-Al
tav xal tovg yv^vcxovg äycbvag XKta6Tr}6ccvtG}v, ort t«^ ^sv
röv öcj^dtav svtvxlag ovtco ^syuXcov dcoQscbv tj^Loöav, toig
d' VTISQ tav KOLvav IdCct 7tovrJ0a6L aal tag avtcov ti^vxäg ov-
t(o jtaQaöxavdöaöLV (oötB xal tovg aXkovg catpeketv dvvaöd'aL,
2 tovtoig d' ovöe^Cav tL^rjv ccTtEvsL^av' cov eixog ijv avtovg "
fialXov 7tOL7]0a6d'ac itgovoiav tav ^sv yäg dd'Xritav dlg to-
öavtriv Qayufiv kaßovtav ovdlv av itkiov yivoito totg dXloig,
Eingang (§ 1—14). Obwohl in
diesen Festversammlungen nur denen,
welche ihre Körperkräfte, nicht auch
denen, die ihre Geisteskräfte ausbil-
deten, Ehren bestimmt sind (1) —
freilich mit Unrecht (2) —, so trete
ich dennoch hier mit einer Bede auf,
welche die Hellenen zu/r Eintracht
unter einander und zum Kriege gegen
die Barbaren ermahnen soll, nicht zu-
rückgeschreckt durch den Umstand,
dafs schon andere dasselbe Thema
behandelten (3, 4). Zudem ist dies
Thema immer noch ein zeitgemäfses
(5, 6) und läfst mehr als eine Art der
Behandlung zu (7, 8), wodurch ein
Wetteifer möglich wird (9), wie er
auch für alle anderen Künste und
Wissenschaften wünschenswert ist
(10). Zuhörern, wie ich sie mir
wünsche (11, 12), gegenüber spreche
ich nicht die gewöhnlichen Entschul-
digungen der Bedner aus (13), son-
dern fordere zur strengsten Beur-
teilung meiner Bede auf (14).
1, 1. nollav.iQ iQ-avfiaGcc.
Ähnlicher Eingang bei Xenoph. in
d. Memorab. u. Theophrast. in d.
Charakter., sowie in der sklavischen
Nachahmung bei Isidor. Peius. IV,
67 (cf. Wyttenb. Epist. crit. p. 273
Lips.). ^avfici^sLv mit dem Genetiv
der durch ein Particip ausgedrück-
ten Person ist dem Isokr. besonders
dann geläufig, wenn die Sache da-
neben durch einen Satz mit ort wie
hier, oder mit onov (12, 16. 15, 258),
oder mit ottcos (3, 3), oder mit sl
(4, 170. 5, 42, 139. 8, 12. 19, 4,
14, 26. Ep. 9, 8) ausgesprochen
ist; seltener steht das Particip ohne
einen solchen Satz (6, 61, 93. 15,
18), noch seltener statt des Parti-
cips der Genetiv eines anderen Wor-
tes (10, 2: i&avfia^ov ccvräv). —
navriyv QEiq. 8. d. Einleitung. —
avvocyuyovxoav, ist von der ur-
sprünglichen Stiftung zu verstehen,
also nicht synonym mit avllsysLv
§ 46, sondern mit naQ-LGtuvuL § 43,
— 1, 3. Evrv%Lag^ die zufälligen
glücklichen Anlagen, wie §44
u. 15, 292. [cf. Krit. Anh.] Der hier
vorgetragene Gedanke wird von
Isokr. Ep. 8, 6 wiederholt -ö-av^a^co
8' oöUL töäv noXscov (isl^ovcov Sco-
Qsmv d^iovai tovg Iv roCg yv(ivL-
%OLg ccycäoi, yiaTOQd'oiJVTug (lällov t)
tovg xfj cpQOvriGsi v.ou tri (ft-^OTCOViu
TL xcäv XQTiGCybmv svQioyiovtag^ Y.al
(l-^ GVVOQÖÖGLV^ Ott nECpVV,U6lV ccv
(isv Ttsqi trjv Qc6(ir}v v.al to tdxog dv-
vdfisig avvanoQ'vria'AELv totg 6(6-
(laoLv, at d' sniatriiitti 7tSQL(iiv8LV
anccvta tov xqovov (orpsXovßcci tovg
XQoofisvovg civtccLg. Ähnlich 15, 250.
— 1, 4. I8ia, still für sich,
privatim. — 1, 6. rorrots ö' ovS.
Mit dem in einem Worte der
Deutlichkeit wegen den Gegensatz
wiederholenden tovtoig ist zu-
gleich das Zeichen des Gegensatzes,
ÖS, repetiert wie 12, 135. 13, 16.
15, 305. Anderer Art ist der zu
7, 47 besprochene Fall, aber ähn-
lich ^iv in § 60 und sonst. — ovS.
tifi. aniv. wie § 178.
2, 3. Qmiirjv Xaßovtav s. zu
7, 6. Der Genetiv mufs wohl —
wie nachher (pqovT^cavtog von dno-
XavGSLccv abhängt — von ovSsv av
nXiov yivoito (möchten keinen
Gewinn davon haben, dafs...)
unmittelbar abhängig gedacht wer-
den, wie es entschieden 15, 28 mv
ovdsv fioi TcXeov ysyovsv der Fall
nANHrxpiKOs: (4) 5
avbg d' ccvÖQog sv (pQOV7]6avtog anavxsg ccv cc7toXav6£vav oC
3 ßovlö^svoi KOLVCOVtlv trjg exslvov öiavoCag. ov fti^v ETtl rov-
tocg dd^v^T^öag £LXö[ir^v Qccd^v^stv, ccXk' Lxavbv vo^tßag ud'Xov
e0s6^aC ftot tiiv 86i,av Tr^v an' avtov roü löyov yevrjöonevriv
rjxco 6vnßovX£v603v TtSQL t£ Tov Tioki^ov xov TCQog tovg ßKQ-
ßccQovg xcil tfig binovoCag xi]g TtQog ^]^äg avtovg^ ovx äyvocbv, c
oti Ttokkol zcjv 7tQ06TC0LYi6a^ivGiv elvac 6o(pL6'Hbv Inl tovtov
ist, ebenso bei Philem. Fragm. incert.
118 Kock. dsov vofii^s xat ösßov, ^>J-
tSL Ss ^rj. nXstov yccg ovdlv aXXo
xov ^ritSLV '^xm. Gewöhnlicher wird
die Sache, von der man Vorteil
hat, durch ein auf den Dativ be-
zügliches Particip (Is. 21, 7 reo [i\v
ovhlv riv nXiov iyv.aXovvTi) oder
durch einen ganzen Satz (17, 21
ovSiv avxcp nXiov k'arai^ si tcc XQ^"
fiara dnodcoasi) gegeben. Anderer
Art ist der Genetiv, der bei nXiov
cpigea&ai 8, 33. Ep. 4, 6 und noch
häufiger bei nX^ov ix^iv (z. B. 2, 28
iva [IT] TtXiov ot 7iovr,QOL t(ov xQV~
azoöv fjicoöi»') eintritt; dieser ist ein
das komparative tj vertretender, je-
ner nach Art des bei den Verbis
des Anteils und Genusses stehen-
den Genetivs gesetzt. — 2, 4. ivo?
d' dvÖQOs, von einem einzel-
nen ^&nne; slg im Gegensatze zu
dem folgenden dnavttg; vgl. 5, 140.
10, 38 tv (pQovTjGavTog^ der
Einsicht besafs; Isokr. sagt
nicht: IV (fQovovvrogy denn er will
andeuten, dafs selbst die Nachwelt
von einem solchen Manne Nutzen
habe.
8, 2. d&vui^aag. Isokr. hatte
nicht wirklicn darüber den Mut
verloren, die Negation gehört also
auch zum Particip, oder richtiger:
indem das Praedilcat (etXofir^v) ne-
ffiert wird, wird auch die mit diesem
in Ein« verschmelzende Nebenbe-
stimmung zugleich mit negiert.
Ahnlich 11, 18 to firidivog röäv avay-
nuCmv (tnoQOvvrag xutv %oivüiv
ngoatayfiuToav ufiBXeiv — ixeiQ^tv
(aus Ägypten) fiXtj(paaiv ot Aunt-
dai.ii6vtoi. Uom. II. 17, 207 (coli.
6, 167) ot» r< fiuxTjt tu voaxT^aavTt
dt^ixui 'AvdQouux'i xZvta xevxfcc
rifiXtCtovog. Ihuk. 1, 12, 1 xal
ynxa xa Tgcoi-nd rj 'EXXccg i'xi ^Exa-
vicxaxo, maxs (it} rjcvxdoaca av^rj-
dijvai. Tacit. Agricol. 18, 8 nee
Agricola prosperitate rerum in va-
nitatem usus expeditionem aut victo-
riam vocabat victos continuisse ; vergl .
Haase Lucubrat. Thucyd. p. 11 seq.
Seltner scheint dabei die Stellung .
des Particips hinter dem verb. finit.
zu sein wie bei Hom, 11. 18, 59.
441 xov d* ovx vnods^OfiaL avxLg \
oi'yiads voGxi^aavxcc. — Qccd'vfistv^
meinen Plan, die hier versammel-
ten Hellenen zur Eintracht und
zum Kriege gegen die Perser auf-
zumuntern, nicht auszuführen. —
3,3. an' avxov xov Xoyov, aus
meiner Rede an sich, nicht zu-
gleich daraus, dafs ihr der Vorzug
vor der eines mit mir Wettkämpfen-
den zugesprochen würde. — 3, 5.
Tjfiag avxov'g, das Reflexivum
ist im Sinne des Reciprokum zu
fassen, wie § 166 vergl. zu 9, 63. —
3^&.xav ngoan. slvat aocpiaxav,
die sich für Weise ausgaben;
vergl. 10, 9. 16, 215 ot (paaxovxsg
Bivai ao(ptGxaij was nachher (216)
otTCQoanoiriadfiEvoinccidsveivheiht-y
femer 15, 221 bfioXoycä noXXovg xal
x<äv nooanoLOVfiivciv elvac cocpioxäv
Inl tag riöovag oQfiav dXX oficog
ovÖB xcöv xoiovx(üv ovösi'g iaxiv ov-
x(og axpatijg, oaxig dv ÖB^aixo xal
xovg fia&Tjxdg sivat xotovxovg, und
ebenso heilst es in der (XIII) Rede
„xara xüv <yoqpt<rT«v" von diesen:
Ol naiöevfiv InixftQOvvxeg (§ 1) und
oT xrjv aocpiav ötÖdaKOVTfg (§ 7.
vergl. Xenoph. Mem. 1, 0, 13 xr)v
ao<piav xovg dgyvgiov xm ßovXofiivqt
nmXovvxag aofpiaxdg dnoxaXovaiv).
Es ist zwar zunächst an „Meister
und Lehrer der liedckunsi, Rede-
künstler", Bpüciell an Gorgias (s.
6
(IV) ISOKPATOTS
4 tbv Xöyov coQ^r}6av, «AA' a^cc ^sv iknC^ov xoöovxov dtotaftv, 42
G)6te Totg akkoig ^r^dsv ncjTtoxe doxetv stQfjöd^ac jteQi avrör,
a/Lta dh jtQOXQLvag tovtovg KakkCöxovg elvau rav köycov, oixi-
veg TtSQl ^sytörcov xvy%dvov6iv bvxsg xal tovg xs liyovxag
ndhöx £7tcd8LKVvov6Lv xal xovg äxovovxccg jcletöx' dxpEkovöiv,
5 av elg ovxög iöxLv. sneix^ ovd' ot xaiQoC Tta jtaQsXrjXvd^aöLV
cj6x' ijdrj iidxriv elvai xb fis^VTjöd^aL tceqI xovxtov, xoxe yaQ b
die Einleitung) zu denken, in wel-
chem beschränkteren Sinne das
Wort oft steht (s. zu § 82); aber
hier kommt es (wegen ngoanovriaa-
(livcov) darauf an, weshalb die So-
phisten selbst ursprünglich sich so
nannten. Das geschah doch wohl
aber nur, weil sie als snLGT^iiovsg
xav Gocpav (wie aocpLGrrjg bei Plat.
Gorg. p. 312 C erklärt wird) glaub-
ten den Namen, welchen die Septem
sapientes führten (Isokr, 15, 235 und
Wesseling ad Herod. 1, 29) und den
nach Isokr. 15, 313 in Athen zu-
erst Solon erhielt, auf sich über-
tragen zu dürfen. Isokr. überträgt
ihn 15, 268 und 285 auch auf Em-
pedokles und ähnliche Philosophen.
— Über d. Genet. 60(pLGxmv vergl.
zu 9, 75. — 3, 7. S7tl T. r, l.
caQiirjaccv^ auf dies Thema sich
warfen, malt den Eifer und die
Hast; vergl. 15, 10 (coli. 12, 27)'
OQficcv inl xä (loc&i^fiaxcc. 5, 123
7]v inl xavO-' (Kleinasien zu be-
freien) OQ^rarjg. 4, 94 6q. snl xag
diccXlaydcg. 15, 221 (coli. 10, 42)
inl xocg rjdovccg oQfi., und öfter; ab-
solut 9, 60.
4, 2. xocg ccXXoig, ist nicht von
öoTiELv abhängig (wo es viel zu unbe-
stimmt für die Zuhörer oder Leser
gesetzt wäre), sondern von slQrja&at
und bedeutet allen anderen der
TtQoanoirjoafisvajv stvcci 6oq)iGxaVy
die sich auf das gleiche Thema
warfen ; für diese Erklärung spricht
auch das unmittelbar folgende (§ 5)
gleichbedeutende xotg aXXoLg. [cf.
Krit. Anh.] — 4, 3. TtQonQLvag
drückt entschiedener, als HQcvccg es
thun würde, aus, dafs er dieser An-
sicht vor allen anderen den Vorzug
gebe. Ahnlich 5, 113 ccg ot itQoyovoC
cov cpcccvovxai tiaXXLaxccg 7tQoy.Qivccv-
xsg. Plat. de legg. X. p. 894 C xöäv
df'xa niv^Gscov xCv' av nQOv.QCvai-
yLSv SQQco^svsGTccxrjv slvai; Xenoph.
Kyrop. 2, 3, 8 xal xovxo tiqov.S'KQl-
xcii "üdXXiGxov slvuL. id. Apol. Sokrat.
21 ßsXxiGxog slvai TtQOKQivoficci, —
und mit dem Komparativ im ab-
hängigen Satze Isokr. 15, 250 tcqo-
■HQLvsiccv ccv xrjv ipvxrjv GTtovduio-
xsgav slvai xov Gc6(iaxog, und 12,
114. — 4, 4. TtsQL ^syiGxcoVj
über Gegenstände von der
höchstenWichtigkeit, wie §85
nsQL KccXXiGxmv BcpiXovCY.riGav^ und
16, 24 riiitv vTtccQx^i (isyiaxoc xat
ndXXiGxa, ohne Artikel, weil nicht
an einzelne bestimmte Gegenstände,
auch nicht an die ganze Gattung
dessen, was überall als das Wich-
tigste u. s. w. gilt, gedacht wird.
Ahnlich 6, 83 ndvxcov civ deivo-
xaxov 7toti^Gai(i£v. 8, 35 nccvxtov
ccXoycoxaxov nsTtov&aGtv. 8, 114
7t87c6v&axs Ttccvxcov ai'G%iGtov xal
QuQ'viLOxaxov. Lys. 13, 94 ovxmg
civ dsivoxaxa ndvxoiv nuQ'oirEv (mehr
dieser Art bei Baiter-Sauppe ad
Lykurg, p. 95), wo man nach deut-
scher Auffassungsweise gleichfalls
den Artikel erwartet, aber viel-
mehr ein dsivoxccxov xi oder ndv-
x(ov sgyov g%&xXi(oxccxov (Lys. 1. 1.
§ 93) u. 8. w. zu denken hat.
5, 2. Sgx' rjdfj K. X. X. schliefst
sich dem Verbum finit. so eng an,
dafs dessen Negation auch für die-
sen abhängigen Satz mit gilt, ,,dafs
die Erwähnung ohne Nutzen ge-
schähe, nichts hülfe." — fidxrjv
Eivai. Vergl. § 176. Wo Btvai, mit
einem Adverbium neben einem Sub-
jekte erscheint, ist slvai nicht lo-
gische Kopula, sondern selbstän-
nA]S^rTPIK02 (4) 7
XQTJ Ttavsöd^aL Xeyovtag, otav rj tä Ttgccy^iata Idßri teXog xal
^Tjxhi ÖETi ßovX£V£6d-ac TtSQl avT&v, 7j Toi^ Xoyov l'dr] ng exov-
ra TttQug coCts ^riöa^Lav lekelcpd^ai totg aXloig vjcsQßoXrjv.
6 sog d' ccv tä ^sv biioiog cSötcsq TtgötSQOv (pEQr\xat,^ tä d' siQti-
yiiva (pavXcjg exovtcc tvyxdv}], nag ov XQV Cy-onatv xal cpiXo-
GofpELV tovtov tov Köyov, bg rjv TcazoQd'cjd-rj, xal rot) TtoXe-
ftov tov TtQog äXXr]kovg xal tfjg taQaxrjg tr]g TtaQOvörig xal
7 tcjv fisytötcov xaxcjv ri^iäg äitaXld^eL', ÜQog de tovtocg, ei ^ev c
firidafiag aklcog oiöv t rjv ör]lovv tag avtäg TtQcc^eig «AA' ?)
diges Verbimi von realem, wenn
auch ganz allgemeinem Inhalt (leben,
sich befinden, bestehen, geschehen),
und das Adverbium daneben er-
scheint nicht als Praedikat, d. h.
definiert nicht das Subjekt nach sei-
ner bleibenden Eigenschaft, son-
dern bestimmt nur den allgemeinen
Zustand des Seins des Subjekts nach
den vorübergehenden Verhält-
nissen des Orts oder der Zeit oder
der Modalität in derselben Weise,
wie jedes Adverbium, das zu einem
Verbum von speciellem Begrifi" hin-
zutritt. So erklären sich auch iy-
yvg ovrsg § 12, tto^^oj iaxLv § 16,
ifinoScöv ovxag § 20 u. s. w. — (is ■
liVTjO^ai. 7t£Qi\ wie § 74, 5, 66.
S. zu 9, 12. — 5, 3. Xdßt] rslog
wie Ep. 6, 8 tavta li]ipstai xslog
(zu beurteilen nach Anmerk. zu 7,
6), ebenso xiXog ixtiv 7, 25; aber
mit dem Artikel 6, 3G rovg noXi-
ftovff xo xiXog änavxccg siXrjcpoxag
(jeder sein besonderes). Dagegen
steht nachher ^jiovra nigccg nicht
von dem zeitlichen Abschlufs, son-
dern von dem höchsten Grade der
Tüchtigkeit, wie ö, 141 rjyovfiai
xavxa TCtgag t^tiv ovdtva yuQ aXXov
Ttoxl dvvi^ato^ai (itt^to ngä^ai xov-
Tcov, und Ly«. 12, 88 nigag txovai
xrig nagä x<öv Ix^qcüv xifiooQiag
(das äufnerste Mals der Rache),
Lykurg. Leokrut. 60. — 6, 6. Is-
iBitp^ai — vntQßoXi^v, wie
§ 110 u. öd. S. zu 9, 1.
0, 1. (pigrixai^ damit uteht,
wie 16, 312 öQÜv xrjv öv%o(pavxiav
Ofjitivov x^s (ptXoaocpiag qii-QOfifvrjv^
und 15, 177, aber mit persönlichem
Subjekt 6, 22 a^sivov xäv ccXlcov
icpigsad-s (fuhrt besser). 12, 15. Ep.
2, 22. — 6, 2. ayiOTtSLV y.al cpi-
XoaocpsLv X. X. X., dies Thema
ins Auge fassen und studieren.
Von dem methodischen Betreiben
eines Gegenstandes, was für einer
er auch sei, steht (pi.Xoaocpstv auch
15, 121 (6 Tifiod-Eog) xovx' icpiXoGÖ-
q){i -Kai xovx* inqaxxhv^ oncog firj-
dsfita xmv noXsoov avzov cpoßrjas-
rai. S. Meineke ad Menandr. p. 85.
Ähnlich (piXoGocpstv xat Gv.inxBa^ai,
8, 116, ^rjxELV xat cpiXoaotpELV Ep.
7, 3, [ibXexccv -aou cpiXooocpSLV 8, 5,
7C0VSLV ■Kccl (piXoaocpetv 4, 186 (S. zu
9, 78). Über den weiteren Ge-
brauch S. zu 1, 3. — 6, 3. xa-
xagd-oad-fj , richtig behandelt
wird. S! zu 9, 52.
7, 2. drjXovVy darstellen. —
dXX' ^, als (aulser), wie oft nach
negativen Ausdrücken oder Fragen
mit negativem Sinn, wobei dXXd
oder ^ genügen würde. Hier geht
zugleich ein äXXcog voraus, während
2, 32 (coli. 15, 91. 18, 41) ein dX-
Xovg fehlt: xrjv ovx olöv x' ccXX' rj
xovg ÖLEvtynövxag xrijffao^ai, wie
Xenoph. Anab. 4, 6, 11 dvögsg ov-
dafiov cpvXdxxovTsg rjfxdg (pavegot
flaiv dXX' -q xar' avxrjv xijv odov.
(iU. ibi. 7, 7, 53 dgyvgiov (ilv ovx
ixo) dXX' ^ ju^tx^dv Tt.) Danach
wird wohl auch 14, 16 (desgl. 15,
297. 18, 32J mit Ergänzung von
dXXog zu Hcnrciben sein: 6 loyof
ovdlv dXX' ^ xovxo wavtjoixai iv-
vdfiBvog, nicht dXX ^ mit den
lli'niusgebern,^ die 8, 36^ richtig
schrieben vs' dvV^gdnav ovdlv dXX
8
(IV) ISOKPATOTS
diä fiLäg tdeag, £l%8v ixv rig vTCoXccßetv ag nsQUQyöv iöXLV tbv
ccx)tbv tQÖTCov ixsLVOLg kiyovxa itdkiv ivo%KHv xotg cckovovölv
8 STCeLÖii d^ OL XöyoL zoiavtriv sxovölv rr^v cpvöiv, c)G%^ ol6v %
ilvai mql rG)v avtav icokkaxibg i^rjyrjßccö&ai, xal xd xe ^s-
ydka xaTCBLVu Ttotijöat, xal xotg ^LXQotg ^tysd^og ne^ixteivai^ xal d
xd X6 Ttakauä xaivag diek^slv xal tcsqI x&v veco6xI yeyevrj^e-
vcov aQxaCag elTteiv^ ovxbxl cpevxxdov xam iöxcv, Ttsgl hv exe-
QOL TiQÖxeQov SiQtjxaötv, aAA' ä^SLVov ixsLvcov eiTtelv TCeiQaxiov*
9 ai iiav yuQ TtQd^eig aC TCQoysyevrjiievaL xoLval Ttäöcv rj^tv xax-
8X6L(p&r}6av , xb d' sv xaiQa xavxaig xaxaxQrjöccöd'ccL xal xä
jCQOöijxovxa tcsqI ixdöxrig ivd-v^rid-rlvcci xal xotg 6v6^a6LV s^f
7] cpsvccKL^SLv Svva^svcov. Vgl.
Voemel ad Demosth. Contion. p. 47
seqq. Kühner Ausf, Gr. § 535. 6.
Bäumlein Griech. Partikeln p. 1 — 7.
— 7, 3. fiiag tdeocg, in einer
einzigen Form, wofür nachher
TQonog eintritt, wie 15, 45 f. xqonoi
rcov Xoycov und IdsdL tav Xoyeav
wechseln. Vergl. 15, 183 ot nsgl
Tfjv cpiXoGocpLav ovteg (die Lehrer
der Beredsamkeit) rag ideag ccnccGccg,
aig 6 Xoyog xvy%avsi %Q(6n.Bvog,
dis^sQXOVtui xotg ^aQ"r]xatg. — 7, 4.
i-nsLvoLg ist mit xov ccvxov zu-
sammen zu nehmen; S. zu 7, 28. —
kvoxXsiv xotg u-nov ovaiv. Bei
Isokr. findet sich nur die Konstruk-
tion mit dem Dativ. Vergl. 5, 12.
53 (absolut gebr. Ep. 9, 6), wäh-
rend bei anderen auch vereinzelt
der Accus, vorkommt vergl. Kühner
ad Xenoph. Mem. 3, 8, 2. Held ad
Plut. Timol. p. 319.^
8, 2. iioXXci%(og s^rjy. hccl. Die
folgende Aufzählung ist keine er-
schöpfende, sondern Isokr. giebt nur
einzelne Darstellungs weisen an,
welche vor allen anderen zeigen, bis
zu welchem Grade dem Redner Ver-
schiedenartigkeit der Darstellung
möglich ist; xat nennt also aiich
hier (S. zu 9, 51) mit Nachdruck
neben dem genus eine species (und
sogar). Zur Sache vergl. Plat.
Phaedr. p. 267 A: Tiaiav Ss Foq-
yCav xe sdöoiLSv dl xa a^mga (is-
ydXa xal xa ^syccXa g^l-kqcc cpai-
vsod^ai TtOLOvai diä qm^riv Xoyov^
■aaivd X* dQXuCcog xa x* IvavxCa
■KccLvag, woraus erhellt, dafs diese
Ansicht dem Isokr. nicht eigentüm-
lich war, wenn es auch nach den
Angaben der Rhetoren (s. Sauppe
ad orat. Attic. fragment. p. 224 B)
scheint, als habe er sie zuerst in
seiner Anleitung zur Beredsamkeit
{xB%vri) aufgestellt. — 8, 4. v.ai-
vmg, in moderner Weise, da-
gegen (XQxocicog in altertüm-
licher Weise, so dafs dem Zu-
hörer ist, als gehörten die naXcaci
der Gegenwart, xa vecoorl ysysv.
dem Altertume an, nicht der ge-
brauchten Ausdrücke wegen, son-
dern infolge der Übertragung mo-
derner Anschauungsweise auf das
Altertum und umgekehrt. — 8, 5.
sxsQOL. S. zu 1, 11.
9, 1. KoivaL, Gemeingut,
entgegengesetzt dem löiovy aus-
schliefsliches Eigentum. —
9, 2. xo d' SV -KaiQa v,. X. X. vergl.
13, 16 xmv yiuLQav [lij diafiagxstv
dXXa xal xotg svd'V(i7Jfia6L ngsnov-
xcog oXov xov Xoyov "naxanoiyitXui,,
xat xotg ovofiaOLV svgvd'ficog xal
(lovamcög sinatv^ xavxa 8s noXXfig
STtifisXstag dstxai nal tpvxiig dvÖQi-
"nfjg xal öo^aöxLKrjg sqyov saxiv. —
9, 3. svd-v^Tjd'rivai, die pas-
senden Gedanken zu haben;
wie hier, so werden auch 9, 10.
13, 16. 15, 47 ivd-vfiT^fiaxa und
ovofiaxa {Xs^Lg) sich gegenüber ge-
stellt. — xotg 6. SV ÖLaQ-sGd'ai,,
in Worten sich gut auszu-
nANHTTPIKOS (4)
9
10 ÖLCid^eöd-aL tCbv ev cpQOvovvtcov Iölov i^riv. '^yov^ai d' ovtcjg
UV {leyCöxriv inCöoöiv Xa^ßccvecv xal tag ccXXag xi^vag xal t^v
7t£Ql tovg Xöyovg (piXoöocpiav, et' ng d^av^d^oi xal rtficat^ fi>) e
Tovg Ttgcbtovg ttov eQycov ccQxo^avovg dXXä tovg ccQLöd"^ h'xa-
6tov civrojv i^sQya^oiiavovgy ^rjös tovg jcsqI tovzcov ^rjtovvtccg
XayeLV, tcsq! av ^rjöelg TCgötegov algrixav, dXXä tovg omcog 4:3
inLdtu^avovg aijtatv, ag ovöalg dv dXXog övvaixo,
11 (ß'.) KaCtoi TLveg iTtiti^aöi, tav koycov xotg vnsQ tovg
iÖKotag a^ovOi xal kCav aTCrjXQLßco^evoLg^ xal roöovrov dcri^aQ-
trjxaeiv, (o6ta tovg JtQog vnaQßokriv TCaitOLri^avovg TCQog tovg
drücken, vergl. 15, 310 noXlcov
8* stpeaTootcov fiOL loycov dnogoi, nms
avtovg diad'cöuai. Sonst ist dian-
&svai n. dtccT^&ead^cci häufig vom
Vortrage eigener oder fremder
Werke; 8. Lobeck Aglaopham. p.
332 not. c.
10, 2. iniSoüiv Xa^ßdvsiv
S. zu 9, 7. — 10, 3. Trjv n.
T. X. (piXoaocpLuv, die wissen-
schaftliche Behandlung der
Beredsamkeit; vgl. zu 9, 8. —
10, 4. täv tQycov, die nötigen
Arbeiten, nämlich rsxvrig xivog,
wobei aber nicht blofs an die
höhere Kunst, sondern auch an
jedes Handwerk zu denken ist, im
Gegensatz zu der (fiXoaocpiu xcäv
Xoyoav; auf diese geht Isokr. erst
nachher mit den Worten (irtds zovg
nsgi zovToav x. t. X. ein. — 10, 6.
Xiyiiv — slnBLv. Beide Worte
wechseln ohne wesentlichen Unter-
schied in der Bedeutung wie hier,
80 auch § 11 u. 12, 262 unXr'iaxwg
öiayiiifievos ngog to XiysLv v.ul noXX'
av ilnsiv ^loav. 15, 272 zi\v övva-
(i,iv ^x<o filv sItcblv, 6xvü> ds XiysLV.
21, 1 rvyxfxvti ddvvazog sinstv,
(oazt vn^Q avzov Xiytiv avayxa^o-
iULi. Vgl. noch 1, 41. 15, 140.
21, 6 und Lys. 12, 99 zu ^tXXov-
xa ßovXofiai Xiysiv, zd itQUX^ivxa
vn6 xovxav ov dvvdfiBvog einetv.
Demosth. 6, 11 a ndvzeg yXixovzai.
Xiytiv^ d^itog ö' ovdtlg tlnttv öe-
dvvrizai. Vom Itedner heif»t ob
bald dtivhg tlniiv (16, 291, Funk-
haenel ad Demosth. in Androt.
p. 79), bald Ssivhg Xsysiv (15, 292,
296 cf. Baehr ad Plnt. Pyrrh. p. 180
und Sintenis ad Plut. Them. p. 39)
— , bald sniazdiiEvog sIublv wie
hier, bald in. Xiysiv (4, 11 u. 186)
— , bald Svvdfisvog sinsiv (4, 11,
74, 170), bald dvv. Xiyeiv (9, 77.
15, 246, 296). Sonst bestätigt sich
der Unterschied, den Krüger Synt.
§ 65, 1,4 zwischen Xsysiv und
Blnstv (gegenüber dem subjektiven
cpdvai^ „seine Meinung sagen")
aufstellt, dafs Xiynv (reden) mit
Bezug auf den Inhalt, slnsiv (spre-
chen) mit Bezug auf den Ausdruck
gesagt werde. — tibqI cov (irjdElg
ng. eig. bezeichnet ein subjektives
Urteil der ^rjzovvzsg XiyEiv, aber
cog ovSslg dv dvv. ein objektives.
11, 1. vnig xovg lÖKozag
l'jjovöt, die Reden, welche
über das Mafs der Laien hin-
ausgehen. vnsQ wie 15, 138 xoig
vtcIq avxovg nscpvyioaiv dx^öfievoiy
und Ep. 4, 8 dnavxag 6(ioi'ovg sivcci
vofii^oiv xovg V7CSQ ccvxov üvzag
(vergl. Thuk. 2, 35, 2 si' zi vnlg
xriv iuvxov cpvaiv dnovoi, Stall-
baum ad Plat. de legg. VIII p.839D,
Menke zu Lukian. Timon 6), und
löicäxrjg im Gegensatz zu dem kunst-
verständigen Redner wie 12, 16, 23.
16, 4 u. sonst. — 11, 3. ngog
vnsgßoXi^v, über das gewöhnliche
Mafs hinaus, in aufsergewöhn-
licher Weise (S. zu 9, 28), dem
TOtff vnlg xovg Ididiag xal Uav
dnrjyig. synonym, wobei nffog zu
fassen wie in ngog ßiav, mfog ja-
10
(IV) I20KPAT0TS
ayavccg tovg Ttegl t&v idccov öv^ßoXatcov öxotiovölv, G>67t£Q
öiiOLCjg deov ä^q)oreQOvg e%8iv, «AA' ov tovg fisv ätpEXcbg, rovg
d' STtcdeiXtLxag, -rj öcpccg fisv ÖLOQcbvtag rag ^EtQc6tr}tag, rbv b
d' axQißag STCLötd^avov leysiv ccTtXag ovx av dvvcciievov al-
12 Ttelv. ovtOL ^£v ovv ov Xelrjd'aöLv, ort tovtovg ijtaLVOvöLV,
G)v iyyvg avtol rvyxdvovöiv ovteg' i^ol d' ovdev TtQog tovg
toLOvtovg «AAa itQog ixeCvovg iötl tovg ovdsv ccTtode^o^evovg
XGJV elxfi Xayo^evcDV alXä dv6%eQavovvtag xaX ^rjtTJöovtag löelv
XL tOLOvtov iv totg ^fiotg, olov TtuQcc tolg akXoig ovx ^vqy^-
Qiv u. s. w. s. Schoemann ad Plut.
Kleom. p. 236. [cf.^Krit. Anh.] —
11, 3. TtQog rovg dycövccg v.. x. ^.,
nach Mafsgabe der Prozesse, d. h.
nach den Prozefsreden, mit
jener Kürze des Ausdrucks gesetzt,
die zu 9, 34 erläutert wurde. Über
6v.onELV TL nqög xi vergl. 19, 48 ft'
xig [IE G-KOTtOLXO (IT] TiQog xcivxriv
aXla TiQog xovg — d(i(piaßrjxrj6ocv-
tas (12, 41 7]v XLg ri(iccg xov xqo-
nov xovxov Gy.07cfjxccL xai nccga-
ßccXlrj [17} TtQog xrjv xv^ovcav tioXlv),
wie yiQLVEtv xv TtQog xi § 76. 12,
4. 15, 157 (vergl. zu § 140). — 11, 4
xmv Idicov 6V(ißolaicov. S. zu § 78.
— wansQ, als ob, auch zu dio-
QÖävxccg (über den Accus, s. zu § 53)
zu denken, wie bei ähnlichem
Wechsel der Konstruktion die Par-
tikel wirklich doppelt steht 6, 86
xovtovg slQrjyia xovg Xoyovg, ovx
ag dsov rjfiäg rjdr} xocvxcc nQaxxsiv,
ov8' mg ovds[i>iccg äXXrjg ivovarjg
iv xoLg 7tQccy[iaai, Gcoxtjgcag und 3,
11 (coli. 8, 9) 7t£LQCCa0[lCCL ÖtsXQ'tLV
ovx cos S-ASLVOV V7t6QßaX0V[iSV0g,
oXk cos Tiqo6'r\Y.öv (iol tisqI xovxoüv
öiaXsxö-fjvaL. Dagegen vergl. 15,
89 Xsycov ÖLaxsxEXsyisVj mg dsivov
£6X1 di(X(pd'8iQ86&ca xovg xtjXlhov-
xovg, W671SQ ävxiXiyorxog xivog nsql
XOVXCOV, 7] XOVXO dsov CCVxbv CC7C0-
(paivsiv^ o Tcdvxsg o^ioXoyovaiv.
Notwendig aber ist die Partikel,
weil die Veranlassungen zu jenen
Ansichten anderer nicht als that-
sächlich bestehend bezeichnet wer-
den sollen, sondern nur bei ihnen
vorausgesetzt werden. — 11, 5.
cccpsXmg (sclilicht) im Gegensatz
zu STzidsiuxiTicög (prunkvoll). Vergl.
Lukian. Alex. 4 cos ei'rj dnXo'C-
ncoxaxog xs %ocl dcpBXBGxaxog
und Plut. Lykurg. 21 ^ Xs^ig jjv
dqjsXijg inl Ttguyiiact GSfivocg. [cf.
Krit. Anh.] — 11, 6. ras [isxqio-
xrixccg^ das rechte Mafs, wie
15, 296 7] xTJg (poavfjg (lEXQiöxrjg.
Der Plural (auch 2, 33. Ep. 3, 4)
wie dXrjd'eLUL 9, 5. S. auch zu
4, 77. — 11, 7. ELTtstv. S. zu § 10.
12, 1. ov XsXi^&ccGiv (seil, xovg
aXXovg, s. zu 9, 67), es ist klar,
dals diese. — 12, 2. syyvg i. e.
o(ioiOL. Doch s. zu § 16. — ifiol
d' ovdsv TCQog X. X. ich habe
mit solchen nichts zu schaf-
fen, wie Demosth. 21, 44 ovSev
avxm TtQog xrjv tcoXlv sgxlv, wofür
ovÖEV 8[ioi v,cu xoig xoiovxoLg ngäy-
[la (wie Demosth. 18, 283 [itjöev
eIvul aol Kocl ^iXLTtnm 7tQccy(ia) oder
noch kürzer ovSsv ifiol 'adcl xoig x.
(i. e. KOLvov. cf. Mehlhorn ad Ana-
creont. p. 42 seq.) gewöhnlicher
gewesen wäre. — 12, 3. ngog
EKSLVovg — xovg — dnoS. S. zu
1, 45. — 12, 4. EtyLTj, kunstlos.
— dvGxEQavovvxag^ die ihr
Mifsfallen darüber äufsern
werden. Dafs aus dem negativen
ov8ev x(äv st. XsyofiEvcov der ent-
gegengesetzte positive Begriff zu
ergänzen sei, deutet das adversative
dXXd so klar an, dafs in solchen
Fällen diese Auslassung fast regel-
mäfsig ist; vergl. Plat. de republ.
VIII p. 561 BovdsfiLccv (ridovTjv)
dxifid^mVy dXX' i^ teov XQECpav
(i. e. £v.dax7iv). cf. Stallbaum ad
Plat. de republ. II p. 366 D und
nANHTTPIKOS (4)
11
0QV6LV. JtQog ovg in ^lxqov vtisq i^avtov d-Qaövvd^evog ^drj c
13 jisqI xov TCQccy^arog Ttoiijöo^aL tovg Xöyovg. tovg ^ev yaQ äX-
Aovg iv rotg jCQOOL^LOLg 6qö KatajCQavvovrag tovg äxQoatäg
xal 7tQO(pcc6L^o^evovg vtisq tav iiekkövxav Qrjd^TJöeöd^aL, xal
Xiyovxag tovg fiev ag i^ vnoyvCov yiyovav avtoig i] Ttaga-
6ZSV7], tovg d^ ag xaksTCÖv eötiv l'öovg tovg Xöyovg tc5 ^eye-
14 d-SL tav €Qy(ov i^evQetv. eya d' 7]v ^rj xal tov Tcgay^atog
ä^LCjg sÜTtco xal trig dö^rjg tfjg i^avtov xal tov XQ<^vov, ^ij fiö- d
vov tov neqil tov Xöyov rj^tv dcatQLCpd'Svtog äXXä xal 6v[i-
GöUer ad Thuk. 4, 10. — 12, 6.
(iL-KQOv — d'Qaavvdusvog^hsihe
ich erst noch — ein paar
Worte voll Selbstvertrauen
gesprochen; vergl. 15, 51 ßov-
Xo(iai tieqI ifiavrov — loyov sItielv
^gaavtSQOv tJ natu zriv ifirjv rjXt-
v-Cccv a|tco yccQ — (irjösfiLccs cvy-
yvcöfi/jff xvyxccvsLv nccg' vfiäv, dlla
xTiv (isyLOTriv vnoGXiLV TificoQiav.
TT- d-gaavvEad-ai von der Rede auch
5, 23 rJGxvvovTO fisv icp' olg
id'Quavvavro^ fisrefislev 8' avzotg
ccndvzoiv Tcüv sigrjfiEvojv. — 12, 7.
rjSrj, sofort, wie § 102 und 15,
320 (iLTigäv hxi nävv (ivrjodslg i]d7]
xaralvaco xov Xoyov. Vergl. 5, 30.
6, 8, 38, 40, 86. 15, 177.
13, 4. f| vnoyvCov yiy., erst
den Augenblick vorher ge-
schehen sei. Vergl. Plat. Menex.
p. 235 B i^ vnoyvCov rj ccigeaig ys-
yovev, und zu 9, 81. i^ vnoy. wie
^4 taov (6, 96. 8, 3.^ 18, 12),^ i^
ixoCfiov (6, 96), in xov cpavsgov 4,
147, i^ dngoadoy.qxov, i^ dilnxoVy
ex facili, ex integro, ex vero, ex
vano (cf. Kritz ad Sali. Catil. 8, 1)
für die einfachen Adverbia. — 13,
6. taovg x. Xoyovg x. (i. x. l'g-
ycov X. X X. vergl. aufser § 83
noch 6, 100 (coli. 14, 4) xovg inccC-
vovg i^iawaai tat? ineCviov dgsxaig^
und (Lys.) 2, 1 6 nag xQ^'^og ovx
t%av6g Xoyov laov naQaa-Ktvdaai
TOig xovxüiv ^gyoig' (sonst iqptxvft-
a^at. Xoyai xov (xiyt&ovg xav fg-
yav. S. zu 9, 49). Da« Gegenteil:
iXdxxa xäv vnagxövxbiv flgTjxivoci
§ 89 u. 6, 71 (vergl. Hypereid. Kpi-
taph. 2); S. auch zu neCl^a Xiyiiv
TOV ixfCvn ngoa6vt(ov 9, 48.
14, 3. Tjfitv, von mir. Der Plu-
ral ist neben lyco, ificcvxov, ßsßCoa-
xa, nagccKsXsvo^cci, auffällig, zumal
Isokr. von sich im Plural nur zu
reden pflegt, wenn der Singular
einen Hiatus bewirkt haben würde,
wie 1, 5 und in folgenden Stellen,
wo wie hier der Plural mit dem
Singular wechselt: 3, 60 seq. na-
govxog (lov — rifiäg iv xotg i'gyoig.
5, 27 yiSKOOfirjnafisv avxbv — ixQ^'
[jL7]v. 5, 83 i'cprjv — av^ßovXsvao-
lisv, ag — iScoasv ocvxdg — noiri-
aofiai. 5, 105 tj^lv, eI — xoXficorjv.
11, 32 r}(icov dnix^i^? — ^yco- 12,
15 ifiov — rjaoav vnsi,Xt]q)ccatv. 12,
17 Tjfiav iXvfiaCvovTO — icpgovxi-
^ov. 12, 19 iyd) — x^g iii^g —
ngog 7}[iug. d)g fisv ovv iXvni^d'rjv
X. T. X. 12, 34 igovfisv^ rjv }ii^ fjis
— . 12, 37 övvr)ö'äfisv^ dXXag —
noXXäv (IE. 15, 5 ifirjv — ^vt'yxa-
(lEv cocnsg. 15, 56 noioCfiriv —
nEgl rjuäv — vtiäg. 15, 158 E^iam-
arixE fiE — f](iEig EvgEd-EtuEv. 15,
164 i]fi(üv dvaßißrjyiEV, Eyco. 15,
178 olö' ort — igov(iEv' ofiojg.
Ep. 4, 13 yiygacpa — Elgrj-KafiEv
iv avxfj. Ep. 7, 10 aviißovXEvao^iEv^
dv (tri -KcoXvar] fiE. Seltener findet
sich eine konsequente Durchführung
des Plurals wie 1, 11 ri(idg 6 nag
XQOVog — xorraptö'fiT^aatfifö'a, und
15, 154 y.Ev.xriat^a — riyidg ifißdXj]
— SvvTjd-ECfiEv. oXcag — , oder we-
nigstens eine teilweise Durchfüh-
rung desselben wie Ep. 7, 13 notr^-
aaCfirjv — t](idg — rjfiiv Jvxongu-
xogog. Aber ohne durch den Hiatus
geboten zu sein erscheint wie hier
der Plural mit dem Singular wech-
selnd uu6h 6, 11 ««*<' ' "'" ' - ^yriy.
12
(IV) ISOKPATOTS
exstv dXXu xataysXäv xal xaxacpQOVslv' ovdev yaQ o xi rav
xoiovxcov ovK ä^iög el^i Ttd^isiv, sI'tcsq ^riösv diacpSQcov ovxco
(leyäXag Ttotov^at xäg vno<5%i6eLg.
15 ' negl ^8v ovv xcbv idccov xavxd ^iol 7CQ06LQy]öd^(o. tisqI dl e
XG)v xoLvcbv, 0601, ^£v sv^vg ijceXd^övxeg diddijxovdLv, cag xQij
öiccXvöafievovg xäg TtQog raiäg a'bxovg £X%'Qag inl xbv ßd^ßa-
Qov XQaiteöd'aL^ xal di£|£^;^oi'rat xdg X£ öv^cpoQccg xäg ix xov
TtoXi^ov xov TtQog dXXriXovg rj^tv yeyevrnnivag xal xäg a(p£-
KsCag xäg ix xrjg 6XQax£iag xrjg in ixclvov iöo^iivag, dXrid"fj
^Iv XsyovöLV, ov ^ijv ivx£vd'£v Ttoiovvxai xijv aQXTJv, od'avAA
16 av [idXLöxa övöxijöaL xavxa dvvri%'£t£v. xcbv yäQ EXXtjvcov ot
^Iv vcp' rj^iv, OL d' vnb Aax£dat^ovLOLg £l0Cv' aC yä^ %oXt-
12, 21 xcüv TtsnXrjGiccyiorcov fiOL xal
ts&^S(OQr}yi6t(ov jj^ccg. 12, 42 vcts-
QOV EQOVflSV, VVV Ss TCOt^CJO/Xat nSQL
STiSLvav rovg Xoyovg. Ep. 1, 3 8X(o
— Tifiäg — r,yov^cit. Ep. 8, 10
ßovXoficci — rjfiav. Hier könnte
Isokr. mit an seine Schüler ge-
dacht haben, deren Rat er bei
seinen Reden zu hören pflegte, wie
5, 4 und 17 seqq. und 12, 200 seqq.
lehren. — 14, 3. diaxqicpQ'svtog.
S. die Einleitung. — 14, 4. §s-
ßLooTia. Isokr. war jetzt ein hoher
Fünfziger. — 14, 6. (iridsv dLcc-
cpEQtov. Absolut gebraucht [cf.
Krit. Anh.] wie sehr häufig bei Isokr.
Vergl. z. B. § 4. 9, 23. 40. 10,
14. 12, 173 etc.
Übergang (§ 15 — 20). Keiner von
denen, welche vorher mein Thema
behandelten, griff die Sache von
der rechten Seite an (15, 16); man
mufste vor allem Athen und Sparta
dafür gewinnen, sich in die Hege-
monie zu teilen (17), wofür Athen
leicht, Sparta schwerer zu bestimmen
sein tüird, weil es Anspruch auf die
vollständige Hegemonie macht; letz-
terem mufste daher gezeigt werden,
dafs vielmehr Athen Anspruch auf
die vollständige Hegemonie hat (18).
Diesen Beweis mufs ich hier zu-
nächst führen (19, 20).
15, 1. TCSQL ds rmv xotvcov,
was aber den uns alle berüh-
rendenGegen stand betrifft, so
. . . Vgl. zu 5, 109 — fiEv hat sein
Korrelat nicht in einem di, sondern
inana§17. — 15,2. sv&vg etieX-
-O-dvTfg, sofort nach ihrem Auf-
treten, wie 15, 12 XQV f^V tr}tEtv
Ev&vg ETCsXd^ovtag öleWeiv. 15, 199
Evd'vgTtQOOEX&ovTagdLcccpEQELV. Auch
sonst tritt Ev&vg oft zum Particip
um die unmittelbare Folge der durch
das Particip und das Verb, finit. aus-
gedrückten Zustände zu bezeichnen.
Vergl. noch 10, 56 u. 16, 45. Vergl.
übrigens § 74. — 15, 3. rag Tcgog
7)11. av. k'x^Qccg, unsere gegen-
seitigen Feindseligkeiten;
vergl. zu 9, 53. — rbv ßccQßa-
Qov, den Barbarenkönig, Artaxerxes
11 Mnemon von Persien. — 15, 5.
tov TtoXEfiov. Isokr. meint nur
allgemein das Sichbefehden der
Griechen untereinander und denkt
nicht speciell weder an den pelopon-
nesischen Krieg, wie Morus meinte,
noch an die jüngsten Kämpfe der
Spartaner mit Olynth und Theben,
wie ßenseler will. — 16,8. ovGrrjaai,
in Ordnung bringen, wie es von
der nämlichen Sache 5, 67 heifstTccog
ov GE yE XQT] 7CQ06dov.äv QccS^cog zu
7tqoEi.Qr)^£va avari^aELv ; vergl. auch
5, 41.
16, 2. vcp' Tiiitv, wie § 101,
nicht E(p' 7]. wie § 60 (cf. §§ 154.
163), denn euC xivi eIvul wird
nANHTTPIKOS (4)
13
Tsiai, öl' civ oixov6L rag tcöXsls, ovtco tovg TcXsLötovg avtav
ÖL£iX7]q)a6LV. oöttg ovv otetau rovg äkXovg ^oivfi xi TCQa^SLV
dyad-öv, tiqIv ccv rovg TtQOSötatccg avtav dta?.Xd^7j, XCav
17 dnXcig bxel xal TtÖQQCo töv TtQayfidtcjv ietCv, dXXä öet tbv b
ai] ^övov inidei^LV Ttoiov^evov äXXä xal öiaTtQd^aöxtaC n ßov-
Xö^evov ix£LVOvg tovg koyovg tpfiteiv^ oXtivEg t(o Tcoku tovtG)
TtsCöovöiv icoiLOLQfiöai TtQog dXkrjkag xal tdg O-' iiye^ovcag dcs-
Xeöd'ac, xal tdg itksove^Lag, äg vvv TiaQa tav 'EXXrjvav im-
^v^ovöLV avtatg yLyveöd-ai, tavtag Ttagd t&v ßagßdgcjv tcoltj-
18 öaöd-aL. (/.) Tr^v ^£v ovv tj^stSQav jtoXiv Qadtov inl tavta
TCQoayayetv^ AaxEÖaL^ovioi ös vvv fihv ^tt dv67teC6tcog s^ovOlv c
jtaQ£iX7}q)a6L yaQ ipsvd'rj Xöyov, cjg e6tiv avtolg rjystöd'aL icd-
von vorübergehender Abhängigkeit
(Einflufs), dagegen vno xlvl sIvccl
von dauernder Untervvürfigkeit ge-
braucht (S. Krüger zu Xenoph.
Anab. 1, 1, 4 Cobet. Var. lect.
p. 214); letzteres ist hier das Pas-
sendere wegen der nachher ausge-
sprochenen Möglichkeit blofs durch
Gewinnung von Athen und Sparta auf
die übrigen Staaten zu wirken. —
16, 2. noXits La i. Die Staaten mit
aristokratischer Verfassung hielten
zu Sparta, die mit demokratischer
zu Athen, — 16, 3. tovs aXXovg^
die anderen Staaten im Gegensatz
zu ihren Vorständen Athen und
Sparta. — 16, 6. noQQm x<ov
TCQuy (idx(ov iatLv , steht den
Dingen fern, sie liegen ihm fem
und er weifs also nichts von ihnen.
Vergl. § 113 Tt's OVTCO noggca täv
noXiTiy.iüv riv ngccyadzcav; (coli. 15,
40). Ähnlich noQQco ttov mvdvvav
ilvcii 7, 2. Ep. 6, 13. jro'epoj yCyvs-
a&ai xris vno&töscog 12, 88 (coli.
7, 77.).
17,2. ^«^de L^iv 7r.,einePrunk-
rede hält, 8. zu 1, 8. — 17, 3.
Xöyovj, Gründe. — xa> noXsi
xovtm. Die Maskulinform im Dual
des Artikels und des Pronomens
neben dem Femininum noXig wie
8, 116. 12, 156, 157; vergl. xoiv
noXhiv 4, 73, 7Ö. 12, 48,94, 108,
262, rotv noXtoiv d(ji(poxiQOiv 4,
189. uiitpotv toCv noXioiv 12, 97,
wie auch sonst sehr oft neben Fe-
mininen im Dual Praedikate und At-
tribute in der Maskulinform erschei-
nen ; aber für den Artikel und ovxog
ist diese Inkongruenz so sehr das
Regelmäfsige, dafs die femininischen
Duale XU (s. Blomfield ad Aeschyl.
Pers. V. 186, Meisterhans Gr. d. att.
Inschr. p. 50 und xavxa (s. Schoe-
mann ad Isae. p. 345) gar nicht
nachweisbar sind — daher immer
Tcö %Btqs^ reo -ö-fw i. e, Demeter
und Köre — , und xoctv sich nur
einzeln findet. Vergl. Krüger Synt.
§ 58, 1, 3 und Bernhardy Paralip.
synt. graec. p. 35. — Über die
Form nöXsi cf. Krit. Anh. — 17, 4.
^ffoiu-ot^Tjöat, einander gleiche
Rechte gestatten, den nXBovs-
^tat5(Üb er gewicht, Vorrechte)
entgegengesetzt, wie 7, 60 nXio-
vE^7ai und laoxrixB?^ 6, 39 xovq
sl&iafiEvovg ccnavxa xov jj^di/ov
nXEOvs-nxELV ovdinox' av laopiOLgriGai
TiQog dXXrjXovgy während sonst i'aov
^XEiv und Trlfoj'SJtTftv einander ge-
genüber stehen; s. zu 1, 38. Über
UQog dXXriX. vergl. zu § 179. —
öisXBod-ui, sodafs die Athener
die Hegemonie zur See, die Spar-
taner die zu Lande erhielten.
18, 3. not{fBiXri(paai^ nicht „sie
haben gofafst," sondern: sie haben
überkommen, nämlich naqu xäv
nfioyovmvy wie es 8, 102 heifst: xovg
v6(iovg^ ovg nagd tdiv nQoy6va>v
nccQiXaßov^ aber auch ohne solchen
Beisatz 8, 117 &trxaXol ntyiaxovg
14
(IV) ILOKPATOTS
XQiOV tjv d' iTCLÖsCiri ng avtotg ravtriv tyjv tL^Yjv THiexigav
oi)6av [läkkov r) 'xetVov, td'i av iccöavtsg ro diccKQLßovöd-ac
19 TteQi tovtcov iTcl tb 6v^(pBQ0v ^kO'OLBV. 'ExQYiy li£v ovv Kai
taifg akkovg ivtevd'sv aQ%86d'aL xal ^ij jtQÖtsQOv nsgl rav
b^okoyov^evov övfißovkevscv, tiqIv tisqI rav afig)L0ßrjtov^e-
vov rj^äg idcda^av i^ol d' ovv äfKporsQcov cvexa jtQoöT^xec
tcsqI tavta Ttotijöaöd'ai, ti^v TtXscötriv öiaXQißriv^ {idkißta ^ev d
nXovrovg nccQccXaßovtsg. Vergl. auch
9, 35 zccg nccxQLyiccg ßaadecag naga-
Xaßstv, 8, 126 und sonst. Diese An-
sicht war also eine traditionelle in
Sparta. — i\}sv8ri Xoyov, eine
f als eh e Ansicht, die, dafs U.S.W."
— rjy £LC&aL i. e. trjv riyE^iovCav
i%Biv. — 18,4. xavtriv xriv TLiLTiv,
die ungeteilte Hegemonie. — 18, 5.
Tax' ^'^1 s- z^ § 163. — 8luy,qi-
ßova&at nsQi r., spitzfindige
Untersuchungen darüber an-
zustellen, hier im tadelnden Sinne,
anders wie 15, 173 diayiQLßovGQ'aL
nsQL s-uccüTOV Y,ul Tfjv ccIt^&siclv ^rj-
TSLV, und 13, 6 SiayiQißova&aL nsgl
zmv diacpsQovTOüv. — 18. 6. sni ro
GvfKpsQov sXd'., sie werden auf
ihren wahren Vorteil zurück-
kommen, nämlich die Teilung der
Hegemonie sich gefallen zu lassen.
19_, 1. sxQVV, nicht: „es mufs-
ten," sondern: es mülsten (näm-
lich: sie würden die Notwendig-
keit erkennen, wenn sie den rechten
Gesichtspunkt träfen); denn Isokr.
sieht diesen Mifsgriff auch noch in
der Gegenwart gemacht, wie ^t-
dccOKOvaiv und 8isi,BQX0VTca § 15
lehren. — 19, 3. ratv ofioloyov-
pLSvcoVjiiher anerkannteWahr-
heiten, nämlich die Notwendig-
keit der Vereinigung der Hellenen
gegen die Barbaren; dagegen nsgl
rav a^cpiaß., über streitige
Punkte, über die Frage, wem
die Hegemonie gebühre. Derselbe
Gegensatz 2,52. 6,37. 24. — nglv
— idida^av^ bevor sie uns
belehrten, was sie aber in Wirk-
lichkeit nicht thun. Der in dem
Imperfekt sxQrjv liegende Sinn, dafs
nicht geschehe, was eigentlich ge-
schehen sollte, liegt also auch in
dem Yerbum des untergeordneten
Satzes, und darum ist auch hier
das Tempus der Vergangenheit ohne
UV gewählt, wie das überall ge-
schieht, wenn ein Nebensatz sich
anschliefst an einen Hauptsatz, in
welchem ein Tempus der Vergan-
genheit mit av (oder bei bxqtjv, k'ösi
und ähnlichen ohne äv) steht zur
Bezeichnung, dessen, was geschähe
oder geschehen sein würde, wenn
gewisse Bedingungen einträten oder
eingetreten wären, was aber nun
nicht geschieht oder geschehen ist.
Am häufigsten und regelmäfsigsten
ist dies im Finalsatze (S. zu 9, 5),
aber auch in anderen Nebensätzen,
wie 15, 53 ovh av otog t riv Iöelv
vfiLV rag Ttga^eig nagacxsiv, dXX'
avayuaicog stxsv dv,ä^ovTag vfiag Ix
rrnv elQTjfisvcav 8iayLyvioGv,Biv, onoog
itvxSTSj TtSQL Tcöv TtsnQayfisvcov.
Demosth. 8, 1 söel fisv xovg Xsyov-
Tug änavtag ^rits TtQog k'x^Qccv noi-
SLG&aL Xoyov (irjdsva (irjts nqog x^-
Qiv, dXX' o ßsXtLGtov 8y.aatog rj gstto.
Ebenso im Anschlufs an einen hy-
pothetischen Vordersatz, z. B.
Isokr. 13, 1 st Ttdvrsg ij&^sXov —
lu-17 fisi^ovg TtoLEiaQ'ai rag vnoa%i6Eig
mv ^(isXXov iTtiTsXsLV. Vergl. Krüger
ad Thuk. 1, 37, 3. Nur in Objekts-
sätzen scheint in solchen Fällen das
Praesens oder Futurum regelmäfsig
zu sein, wie Isokr. 15_, 105 exeqg)
(isv OVV dnsxQTjGEv dv xovx' eItcelv,
agov öCuaiog iGxc (iexsxeiv. Xenoph.
Anab. 5, 1, 10 st (isv T^niGxdfis&a
6a(pmg oxL 7]^SL. Daher auch Isokr.
9, 5 ixQfjv inaivsfv, i'vu — s%Qmvxo
— stdöxsg, oxL — svXoyriGovxai.
Vergl. Madvig Synt. S. 117 und im
Philolog. II. Sapplheft. p. 19 ff. —
19,4. «figjorf'^cov fvf xa, zu dem
nANHrXPIKOS (4)
15
Lva JtQOVQyov n ysvrixaL xul jtavöa^svoL tfjg TtQog rj^ctg av-
20 tovg (pLkovLxCag ococvfj totg ßagßccgoLg 7toX£^7]6(o^8v, et de
xoirc iörlv äövvatov, Xva drjkcoöco tovg i^Ttodcov '6vrag tri
ta)v ^EXXrjvov svdac^ovccc, xal tcüöl ysvrjtaL (pavsQOv^ ort xal
TtQÖtSQOv rj nokig ii^icbv öiKaCcog xfig d^aXchtrjg rjQ^ev xal vvv
ovx äöixcjg ä^cpLößrjtst rr^g riys^ovcag.
21 Tovto iiav yäg et öet tovrovg icp' exaCrcp tc^äöd^ai, tCbv
egycov tovg a^TteLQOtdtovg ovtag xal ^eyiötrjv dvva^iv e^ov- e
rag, äva^ifLößrjtriTCjg rj^tv tcqoöt^xsl tyjv Yjye^ovtav ccTCoXaßetv,
TJVTteQ TtQÖreQov etvyxdvo^ev exovxeg' ovöelg yäg av etigav
tcöXlv incdet^eie to6ovtov iv reo TtoXe^a ra xaxa yfjv viteg-
exovöav, o6ov rijv rj^ersgav iv totg xivdvvoLg totg xatä '^■«-45
22 lattav ÖiafptQOvCav. tovto ö' e'C tuveg tavtrjv ^ev ^rj vo^t-
t,ov6LV ÖLxaCav elvai trjv xqlölv^ äkkä nokkäg tag {letaßokäg
yfyveöd-aL (tag yaQ dvvaötetag ovÖETtote totg avtotg jtaQu^e-
veiv)^ ä^iov6L öe trjv rjye^oviav exeiv coCTteg äXXo ti ysQag rj
doppelten Zweck. — 19, 6.
jrpovpyovTt etwas Zweckdien-
lich es, wie 15, 83 rotg ^8V rovg v6-
fiovg xiö'ivai ngocagov^ivoig tcqovq-
yov yiyovs to nXr^d'og tcav üsifis-
Vü)v, und TtgovQyov {nQOVQyiaixBQOv)
ri7ioi£Lv5, 13. 6,35. 15, 269, Trpov^-
yov oder nQOVQyiaCzfQOv icxi 4,
134. 6, 17. — 19, 7. cpiloviiiicig.
cf. Krit. Anh. — 20, 6. uficpt
aßTjtfttrjgrjysfioviccg. d(i(p. mit
d. Genet. wie § 188 (S. z. d. St.)
6, 74. 12, 104 Ep. 2, 7. 15, 100.
19, 8 etc., mit nsgi §§ 23. 25. 68.
71. ISiB. 166 etc. vntQ % 54.
(§ 21—27) Athen gebührt die He-
gemonie nicht nur wegen seiner Er-
fahrung utid Befähigung (2 1), sondern
auch wegen seines Alters und seiner
Gröfse, wegen des Buhmes seiner
Autochthonie und hesoyiders wegen
seiner Verdienste um Hellas (22—27).
21, 1. TOVTO /*«V, TOVTO St
§ 22 einerÄcits — andererseits. S.
zu 0, 14. — TOVTOVff — TOVg
ifi. ovxctg. S. zu 1, 45. — xäv
fgycov ist mit txa'oTö) zu verbinden.
— 21, 2. ivvafiiv^ Befähigung.
— 21, 4. ixfQuv. H. zu 1, 11. —
21, 6. oaov xriv r]. — AiatptQOV-
aav. Man erwartet offov 17 rjfisxBgu
— dis(p£g£v, allein attraktionsmäfsig
ist die Konstruktion von inidst^sts
auch auf den Nebensatz überge-
gangen in ähnlicher Weise wie Xe-
noph. Memorab. 1, 2, 19 cgm yäg
(oüTtsg xcc xov Gcüuaxog tgya xovg
firj xcc Gcöfiata döv,ox}vxag ov dvva-
(isvovg TioiSLv, ovTO) xal xcc x^g
ipvxijg ^'gY<x xovg jlijj xrv ipvxrjv
danovvxccg ov övvafisvovg, und wie
es bei einem vergleichsweise mit mg,
coansg u. s. w. angeführten Nomen
(ohne Verbum) fast regelmäfsig ist,
z. B. Thuk. 1, 69, 4 tov? A&r}-
vcciovg ovx ^x«S coansg /xftvov,
dXX' iyyvg ovxccg nsgiogaxs, worüber
Lobeck ad Phryn. p. 755 not. und
Maetzner ad Antiph. p. 233.
22, 2. xccg fiBxaßoXdg. Der Ar-
tikel, welcher fehlen könnte, stellt
den Wechsel als einen nach den
Lehren der Geschichte bekanntlich
eintretenden dar; llhnlich 4, 138
ÖK^iüvzBg (og noXidg xdg fiexaßoläg
xoCg^EllrjaLV nfnoirjxev, und Ep. 4, 6
Tag iiovagx^ag, «V noXXovg tovt
dvayyiaiovg i(ptXxovxai mvdvvovg.
Vcrgl. unten § 79 xdg otdaftg. Das
noXXdg ist Praedikat zu xdg ^*t.,
16
(IV) I20KPAT0TS
rovg TCQcbtovg Tv%6vtag tavtrig rfig ti^rig r] tovg nksiGtav
dyad'äv aitCovg totg "Ekkridv (ivtag, rjyov^ca xccl rovrovg sl-
23 vac iied"' rj^av oöco yaQ av ng TtoQQCotiQo^ev öxoTtfj Ttegl b
rovrojv cc^q)OT8Q(ov, xoöovxg) nXsov anokbCipo^ev rovg ä^q)L6ßri-
rovvtag. (d'.) 'O^oloysttccc ^ev yäQ Tijv n6Xiv rj^&v ccQxcaotdtriv
elvat Kai iiEyCdrriv kkI nagä 7tä6iv dvd'QCJTCOLg ovo^aötorcctrjv'
ovtcj ds Kalfig trjg vTCod'söeojg ovörjg, snl rotg ij(^o^evoLg rov-
24 rcjv stL fiäXkov iiii&g nQüöT^xst, ri^ä0d'aL. tavtr^v yccQ otzov-
iiicht Attribut, daher nicht rcov
(istaßoXmv, wie im Deutschen:
dafs der Umwälzungen viele
vorkommen. Vergl. zu 7, 83. —
22,5. ravxrig trjg zL^rjg, nämlich
T^5 rjysfioviccg. [cf. Krit. Anh.] —
22, 7. (isQ'' Tjficav, auf unserer
Seite, wie 6, 62, 63, 65. (14, 15,
26, 43, 45) und sonst. Vergl. zu
§ 53 und § 140.
23, 1. noQQCorsQcod'sv ffx. , je
weiter man in der Betrach-
tung — zurückgeht. Der grie-
chische Ausdruck hier (anders wie
5, 122 TtOQQoatSQCo röäv aXloav y.uQ'o-
Qävxog) zeigt im Vergleich mit dem
Deutschen eine auch sonst vorkom-
mende Vertauschung des terminus
ad quem und des term. a quo, welche
ihren Grund darin hat, dafs bei der
Betrachtung eines durch zwei ent-
gegengesetzte Punkte begrenzten
Raumes die Betrachtung zwar am
natürlichsten von dem uns zunächst
liegenden Punkte ausgeht, wobei
der entgegengesetzte Punkt als ter-
minus ad quem erscheint, aber doch
auch von diesem ^letzteren Punkte
ausgehen kann. Ähnlich § 32 dno
trig c?9%jjfg crxo7rco/Lt£v, und besonders
häufig bei Ortsangaben, wie schon
bei Homer Od. 13, 109 f. dva Ös
TB Ol Q'VQUl staiV, I CiL (iSV TtQOg
BoQsao 'KUTccißatal ivQ'QconoiGLVy j
CiL 8' av TtQog NoTov stoi. Xenoph.
Hellen. 2, 3, 31 UTCoßXsnsL an
d^cpoTSQcov (nach beiden Seiten hin).
Arrian. Exp. Alex. 2, 20, 1 1 zov Xifiiva
rbv TtQog ZiSmvog (nach S. zu), und
ibid. § 14 röv {täv Tvqlcov) Xifiivu
xovE-aSidaivog q)SQOvra. Das seltene
Adverb. noQQcorsQcod'sv hat Isokr.
auch 6, 16. 12, 120. 16, 4. — 23, 2.
dnoXs tipofisv, brachylogisch für
(piJGeL rjfidg aTtoXsLTtELv, wie über-
haupt sehr häufig da, wo Ansichten
und Aussagen einzelner als solche
durch ein verhum dicendi oderjpw-
tandi bezeichnet werden sollten,
mit Umgehung dieser verha die
Ansichten und Aussagen als Fakta
behandelt werden, sodafs selbst
die dazu gebrauchten Verbalaus-
drücke in die Konstruktion der
eigentlich zu erwartenden verha
dicendi oder putandi eintreten (wie
hier dnoXsLiffOfisv). Vergl. zu § 45,
§ 114, zu 5, 75 und zu 7, 1, und
Isokr. 6, 89 sl 8el (irjdsv vitoatsi-
XdfJiEVOV ElnELV, aiQEXtOXEQOV rjfjLVv
saxLv (i. e. q)ri(il atg. eIvul). Ebenso
im Lateinischen, z. B. Cic. de Ein.
1, 5, 14 adduci vix possum, ut ea
tibi non vera videantur (i, e. ut ea
tibi non vera videri credam), pro
Süll. § 40 ut tot res — dispexerim
(i. e. ut me dispexisse dicam) und
Schoemann zu Cic. de Nat. deor. 1,
9,21. — 23,3. aQxcciotdxTjv. Vergl.
12, 124 {xovg Ud'TjvaLovg) tcqcoxovs
•Kai noXiv olv,ri6avxag yial vofiotg
XQTjaafiEvovg und Herod. 7, 161 extr.,
Lykurg, in Leokrat. 83. — 23, 4.
fisyLöxrjv. Ygl.10,35 {@riaEvg)x7}v
TtoXiv anoQadrjv Kai yiatd Kcofiag ot-
■aovaav elg xavxbv avvayaymv xrj-
Xi-navxriv ettoltjöev (ogx' exi y,al vvv
an e-aeCvov xov xQ^'^ov fisyLOzrjv
xmv ^EXXrividcav slvai , und 15, 299
(paolv ^ovrjv slvai xavtriv noXtv,
tag 8' äXXag yicoaag. — 23, 5.
vTCO'ö'efffcoff, Grundbedingung,
nämlich xov xLfiäod'ai. — xoig
EXOfiEvoLg, was sich daran knüpft,
damit zusammenhängt, S. zu
9, 33.
nANHrXPIKOS (4)
17
fiEV ovx stEQOvg ixßakovteg ovo' ij^rj^riv xataXccßövtsg ovo'
ix :ioXXg)v id-vcjv (iLyccÖEg övXkeyivxeg^ äkk' omco xulag xal c
yvrjöLCDg ysyova^ev, G)(?r' i^ ^ötcsq scpv^ev, xavtriv exovtsg
ccTtavxa thv xqovov di,at£Xov^8v, avzoxd-ovsg ovteg xal x&v
dvoiidrcov rotg avtotg, oIötisq tovg OLxstotdtovg, tijv nohv
25 sxovteg TCgoöeLicetv ^övoLg yäg 7]^iv t&v 'EXXtjvcov trjv airc^v
TQOcpbv xal TtaxQida xal ^riteQa xakiöai 7tQO0r]X8L. xaCxoi XQ^
xovg svXoyog ^leya (pQOvovvxag xal Ttsgl xrjg r^ys^ovCag dixaCag
d^icpLOßrjxovvxag xal x&v TtaxQiOJv TtolXdxig ^e^vrj^avovg xol- d
avxriv xijv aQx^)'^ "^ov yevovg 8xovxag cpaivsöd^ai.
26 (s\) Tä /Li€v ovv i^ dQxy]g vitdQ^avxa xal itagd xrjg xvxrjg
dcoQTi^ivxa xrjXLxav^' rniiv xo [liys^og iöxiV oöcov de xoig
akXoig dyad-a)v al'xLOi yayova^ev^ ovxcog dv xdkliOx' i^sxdöai-
fiev, ei x6v xs XQ^'^^'^ ^^' ^9X^S ^«^ ^«? TtQa^SLg xdg xfig Ttö-
Xecjg itps^rjg dieXd'Oi^ev' svQtjöo^ev yaQ avxiiv ov ^övov xav e
24, 2. i-ußaXovteg^ wie die in
den Peloponnes einwandernden Do-
riereathaten, — 24,3. (xiyäSsg, wie
die lonier in Kleinasien und sonst
Kolonisten. Ver^l. 12, 124 ('A^rj-
vaiovg) ovrag (irjts fiiyädag n,r\x'
inrjlvdag dXXd (lovovg avxox&ovccg
tcöv' ElXiqvcov. Über die auch hier
erwähnte Autochthonie, ein Lieb-
lingsthema für attische Redner und
Dichter S. 8, 49. 12, 124 und die
Stellen bei Bergk Comm. de reliq.
comoed. Attic. antiq. p. 243 seqq.,
Maetzner ad Lykurg, p. 155, und
Hypereid. Epitaph. IV, 9 Bl. ('//^/?-
vaioig) 17 yiolvq yiveotg uvtöx^oaiv
ovaiv dvvnhqßir]xov rrjv Bvyivsiav
i%ti. — ovx(o -AccXatg x. x. Ä., wir
sind von so edler und reiner
Abkunft, die gewöhnliche Be-
zeichnungsweise der euy t'veta. Vergl.
7, 37 (Lys.) 2, 20 cpvvxBg xaitog xal
yyovtig oiioia und Schoemanu ad
Flut. Agin p. 89.
26, 2. ZQOtpov xal narglda
xal fxr}x$Qa bildet eine xAt>a4
(aradatio): Manchem ist ein Land
Emllhrerin ohne ihm Vaterland zu
sein, tmfl ntir d«!m Attiker war sein
Lau : rin; denn dafs fiTJtr/^
im w .-^inn zu fanKun sei, lehrt
derd' ;. .iMichen Gedanken behan-
deln!' M- :i' x-nuH dcH IMato p.237 D
Uokr. I
iv iv,SLvcp xco XQOva, iv (p r] näacc
yr] — icpvB ^coa nocvxodand^ d'rjgia
xs xal ßoxd , SV xovxcp r] rj^sxsQa
^rjQi'oav (isv dyQLcav dyovog xal
-nud-agd. scpdvrj — xal iysvvrjasv
dvQ-QcoTtov. Anders in der Nach-
ahmung des lulian Laudat. Con-
stant. p. 5B oux olöa rivu XQV
TCQCOXOV VnolcißSLV TtCCXQLScC Gf]V.
i] fisv ßaoiXsvovaa xäv dndvxcov
TcöXig ^rjxrjQ ovgcc er] %al xgocpbg
i^aigsxov avxijg q)rjaiv slvai x6
ysQag, anders auch bei Isokr. 12,
125 xavxnv l'^ijovraj xfjv x^Q^^
xQOcpov, i^ riansQ ^cpvaav, xal
oxtQyovxccg avxrjv ofioicog (oansg ot
ßsXxiaxoL xovg naxsQccg xal xdg (irj-
xsQceg xdg avxcöv. Dagegen wieder
(Lvs.) 2, 17 ccvxox^ovsg ovxsg xrjv
avxrjv i-nsHxrjvxo xal (irjxsgu xal
TittxQida^ und Cicero pro Flacc. 26
Atheniensium urbs vetustate ea est,
ut ipsa ex sese suos cives genuisse
dicatur, uteorum eadcnx terra parens^
dltrix, patria dicatur. — 25,4. m«-
itivi7|iisvovff,wie dieSpartaner thun ;
S. § 18.
26, 1. ^i dQxvf vn. S. zu 9,
19. - 26, 2. xrjXiKuv^* rj. x6
fiiyBd-. S. zu § 33. — 26, 6. tcüv
nQog X. n. %i.vSvvcaVj jener
kühnen Kricgsthuten, durch
welche wir HelluDen uns die Frei-
18
(IV) ISOKPATOTS
TtQog rbv nöXs^ov xlvövvov alXä xccl trig aXXrjg xcctaöxsvfigy
27 iv fj xatoixov^ev xal ^ed"' '^g TtoXitsvö^ed^a xal dt 7]v t,riv
övvcciisd^a^ 6%E8hv ccjtcc0rig altCav ovöav. ccvccyxrj ös TtQOcctQst-
6^CLL r&v ev6Qys6iG)V fti) tag diä ^txQÖtrita diaXad^ovöag xal
XKta0LG37trjd^6L6ag äXXä rag ötä tb iieyed-og vno ndvtcov av-46
d-QUincov xal TtdXai xal vvv navxaxov xal Xeyo^ivag xal ^vrj-
fjLOvsvo^svag.
28 (g') TIq&xov {lev xolvvv, ov tcq&tov r^ (pvöcg 'fjfi&v idsTJ-
heit den Barbaren gegenüber sicher-
ten, angefeuert durch das Beispiel
Athens (wie § 97 gezeigt wird).
ot TiQog xov noXsfiov v.iv8vvoi, hier
wie § 142 ist nach 12, 97 -aivSv-
vsvaai ngog rovg ßagßccQOvg, 4, 67
q noXig nQog anuvxug xovtovg dia-
yiivSvvsvGccca^ 4, 68 nqog fiiav
noXiv KivdvvBvasiv, 4, 65 tav ngbg
EvQva&scc nivdvvcov (S. z. d. St.)
u. 8. w. zu beurteilen, wo überall
an die kühn aufgesuchte Ge-
fahr gedacht wird. [cf. Krit. Anh.]
— 26, 6. xal rrjg älXrjg v.ata-
(S%BV7]g^ auch aufserdem der
ganzen Gestaltung unserer
Verhältnisse. aXXrig steht für
uns unlogisch, indem es sich hier
nicht zu einem Worte gesellt,
welches die Gattung bezeichnet,
zu der das vorher Genannte (ot
UQog xov noXs^ov ■nCvdvvoi) als
species gehört, sondern zu einem
Worte, das ebensogut wie das
Vorhergehende eine species bezeich-
net. Doch ist dieser Gebrauch,
hervorgegangen aus dem Streben
nach praegD anter Kürze (indem äXXog
die Stelle eines ganzen Satzes ver-
tritt: „um noch etwas dahin Ge-
höriges zu nennen,") seit Homer
(s. Ameis zu Od. 1, 132) den Grie-
chen sehr geläufig. Vergl. Isokr.
5, 148 iyiSLVoov (iccXXov ccyavxaL xrjv
rjTTav xrjv iv @SQfi07tvXaig rj xccg
aXXag vUccg. 6, 16 {Msaarivriv)
vfisig ovdsv rixxov ri xijv aXXr}v
Acc-Ksdaifiova yis'uxTjGd'E Si-uccLcog. 10,
66 ccvaQ'TJfiaai, "nocl Q'vaiaig v,al xavg
uXXociq TtQOGodoig tXa.Gv.Ea%'ai v.a.1
xificcv avxrjv XQVi ^^^ d^® Nach-
weisungen bei Jacob ad Lukian.
Toxar. p. 48, Ellendt ad Arrian.
3, 20, 15. Über den ähnlichen
lateinischen Gebrauch s. Passow
ad Tacit. Germ. p. ,90.
27, 1. iv 7} xarotxovjLi.«!/, bei
der wir Grund und Boden be-
sitzen, zu erklären aus § 35 seq. —
ftf-ö-' ^s TtoitT. , mit der wir
ein Staatsleben haben; die Be-
gründung § 39 seqq. Für den Aus-
druck vergl. 8, 64 xat t^v druio-
ytgax LUV iüsivrjv yiad'ccXvaaaa^ fis^*
Tig ot TCQoyovoi ^öövxsg svdaifiovi-
axccxoL riGav. — 8i rjv Jtj*' ^vv. ,
durch die wir unsere Existenz
ermöglichen, was für die niederen
Bedürfnisse des Lebens § 28 seqq.,
für die höheren § 38 seqq. bewiesen
wird.
§28—50. Diese Verdienste Athens
liegen zunächst in der Mitteilung
der Feldfrüchte und der Mysterien
an die übrigen Hellenen (28, 29),
ein Verdienst, das sich nicht ableug-
nen läfst und den Athenern Anspruch
aufdiehöchsten Ehren giebt (30 — 33) ;
sodann in der Erweiterung des Ge-
bietes von Hellas im Kampfe mit
den Barbaren und durch Koloni-
sation, wodurch sie spätere ähnliche
Versuche erleichterten (34—37),- fer-
ner in der Einführung oder Förde-
rung alles dessen, was das Leben erst
wünschenswert macht (38), nämlich
geordneter Staatsverhältnisse (39),
der Gewerbe und Künste (40), der
Hospitalität (41), des Handels (42),
in der den Hellenen gebotenen Ge-
legenheit, viel Schönes zu sehen und
mit einander bekannt zu werden
(43 — 46), in der Einführung wissen-
schaftlicher Forschungen und be-
sonders der Beredsamkeit (47 — 50).
28, 1. TCQÖöxov, fürs erste,
nANHrXPIKOS (4)
19
^rj, diä tfjg nöXeGjg trjg ri^etigag inogCß^ri' xal yuQ d ^v^a-
dr}g 6 Xöyog yayoviv, o^wg avta xal vvv Qrid^rjvac TiQOörixsi.
^7]^r}tQog yuQ d(pLX0H6vrig aig rriv xG)Qav, ör' STtkavrjd^ri tfjg
KÖQTjg ccQ7t(x6^eL0rig, xal ngog tovg TtQoyovovg '^^lav sv^svag b
öiatB^eCörig ix r&v sveQyeöi&v, cig ovx olöv t' cckXotg r) rolg
^sfivrj^svoLg äxovsLV, xal dov6r}g dcoQsäg dcrrdg, aÜTCSQ ^iyi-
6tai TvyxävovöLV ovöai, tovg ts xaQTCOvg, o? rov ^ij ^r]QL(0-
ö&g li]v riiLäg ahiot yeyövaöiv, xal ri^v reXetrlv, ^g ot psra-
öxovteg TtEQi xe trig tov ^Cov tsXsvtrjg xal rov övaitavtog
29 aiavog 7]8Covg rag iknCöag sxovölv, ovtcog i] nokig rj^&v ov
wie oft beim Beginne einer län-
geren Beweisführung, also nicht
eigentlich zeitlich (obwohl dies Ver-
dienst § 34 To TtQiÖTOv yevofievov
genannt wird), wie das folgende
ngcäxov. Die Grundbedentung der
Partikel tolvvv, die hier den Be-
weis einleitet, ist nach Rosenberg
Fleckeisens Jahrb. CIX (1874) p. 118
die, dafs sie ein in gewisser Art
gleiches Beispiel dem vorher-
gehenden beifügt; sie ist also so-
wohl Übergangspartikel (= ferner),
als Folgerungs- und Schlufspartikel
(= sodenn — daher). Vergl. zu 9,
41. — 28, 3. avTüij — TtQOöi^-
xft. Der Dativ bezeichnet, dafs der
Grund der Erwähnung in dem Xö-
yog eelbst liege (er verdient es),
während bei avzov gi^d'fivui nqoa-
/]xfi der Grund auch in etwas
anderem liegen könnte. — 28, 6.
(vfQyeatav, infolge der ihr
erwiesenen Gefälligkeiten,
nämlich der freundlichen Aufnahme
in Attika, welche mit allen Einzel-
heiten, unter Vorzeigung der dar-
auf bezüglichen Reliquien und
Bonßtigen le^a, von dem Hiero-
pbanten den P^ingeweihten vorge-
tragen wurde, gewifg mit manchen
^* ' -ngen von der vulgären
Vergl. C. F. Hermann,
....^uhU. Altert. § 66, n. 28.
js, 8. fiTi 9f}(fiadäs i^v (wie
. '. 11 , yr,. 16, 264). Vergl.
I 1). 3, 12 ante inven-
■in ^i'iiii'td'im a Cerere passim
'i ;/ iM«i »ine iege vagabantur, qtMe
l'ntaM interrufita e$t invento uiu
frumentorum. — 28, 9. zslstrjv,
die Mysterien, wofür Isokr.
§ 157 genauer reXsTt] xäv nvazr}-
Qicov sagt. — fiBraaxovTeg, An-
teil bekamen, wie § 175 und
Ep. 8, 4. S. z. 9, 39. — 28, 11.
al(5vogj für die ganze Ewig-
keit; 80 zur Bezeichnung der un-
begrenzten Zukunft nach dem Tode
auch 1, 1 und 8, 34: oqa tovj
(isr' svasßstag xal Smaioavvrjg ^av-
Tug k'v TS TOtg nccQOvOL jjpovotg
dacpccXcog didyovxug xal mql tov
avfinavTog cclcovog rjSiovg raff iXni-
daff f';to»'Tas (vergl. auch Diodor.
1, 92 TOV aicäva öiuTQißEiv xad''
Ziidov (jLizd T(öv ev(Tf|5coy), während
4, 46 und 6, 109 aioav von der Zeit
der Lebenden steht, freilich mit
vorausgehendem xQÖ*'^?'^ sonst ist
6 näg xQ''>vog bei Isokr. herrschend
zur Bezeichnung der beschränkten
Zukunft,GegenwartoderVergangen-
heit. Vergl. Rehdantz zu Lykurg.
Leokrat. § 62 und Fuhr, Rhein.
Mus. XXXIII (1878) p. 673. Übri-
gens lehrt die aus 8, 34 angeführte
Parallelbtelle das Unsichere der
Annahme, Isokr. habe' das ^j;ftv
r,8iovg Tag iXnidag (worüber zu 1, 39)
als eine Folge von reineren reli-
giösen Vorstellungen, die in den
Mysterien vorgetragen wären, be-
zeichnen wollen; vielmehr führte
wohl nach seiner Ansicht auch bei
den Mysterien nur die von den Ein-
geweihten verlangte Sittenreinheit
und die durch dt n Glauben an einen
näheren Verkehr mit den Göttern
bei den Mysterien geförderte Fröui-
20
(IV) ISOKPATOTS
fiövov dsocptXag aXXk aal (pikavd'QcoTtcog s^xsv, coöte kvqCu c
ysvo^Evrj roöovtcov aya^av ovk itpd^övrjösv totg cclXocg, «AA'
dyv ^Xaßsv ccTtaöLV ^stedcjKSV, xal xa \uv in xal vvv xad"^ k'xa-
0XOV rbv ivLavxov dscxw^isv, xcbv de övXXrjßdrjv xdg xs
XQsCag KOI xäg SQyaßCag Kai xäg atpsUag xäg an' avxcbv yt-
30 yvo^iBvccg idtda^sv. xal xovxoig aitiöxetv ^lxq&v sxl jtQOö-
xsd'BvxcDv ovdelg av ä^iaösisv. (J'.) TlQobxov ^ev yccQ, i^ cjv
äv ng xccxa(pQov7^0£L£v x&v keyo^ivov hg aQxccicov (^vxeov, ix
r&v avxcbv xovxcav Sixöxcog av xal xäg TC^d^sig ysyevYi^d-ai d
vo^LöSLSV diä yäQ xb jtoXXovg elgrixivai xal Ttdvxag dxrjxod-
vai TtQOöTJxsL fti) xaivd ^evy 7ti6xd de doxsiv sivc(L xä Xsyö^sva
Tts^l avxcjv. BTteix' oi> ^övov ivxavd-a xaxafpvyelv exo^sv, oxv
xbv Xöyov xal xrjv g)Yj^rjv ix jtokXov 7taQSi,ky](paiisv, dXXd xal
Cifl^Eioig iieit,o6iv -r) xovxoug s6xlv rj^tv X9^^^^^^^ ^^(>^ avxcbv,
81 aC [nev yaQ TcXeWxai xc5v noXscov vTtö^vrj^a xfjg Ttakaiäg eveq- e
ysövag djcaQxdg xov 6iXov xad'^ £xa6xov xbv iviavxbv cag rj^äg
ditOTis^Ttov^LV^ xatg d' ixleiTtovOaig TtoXldxig rj TIvd'Ca TCQOöe-
migkeit zu jenen trostreiclieren An-
sichten über das Leben nach dem
Tode. cf. Lobeck, Aglaoph. p. 69
seqq.
29, 4. Toc fisv, auf aya-ö-wv, spe-
ciell auf die Mysterien zu beziehen.
— yia^' SV,. T. SV., zur Zeit der
alljährlich im Monat Boedromion
gefeierten 'EXsvgivlcc. S, Hermann,
Gottesdienstl. Altert. § 55. — 29, 5.
ösiyivvfisv, weihen darin ein,
wie Xenoph. Hellen. 6, 3, 6 Xsys-
tccL TQLitxoXsfiog rcc ^ij^rjTQog nal
Koqriq ccQQrjTCC lsqdc dst^ai HgccyiXsL,
und sonst; cf. Lobeck, Aglaoph.
p. 51 not. h. Einweihen konnte sich
jeder Grieche lassen, sofern nicht
Blutschuld auf ihm lastete. S. § 157
und Lobeck 1. 1. p. 14 seq. —
GvXXi^ßdr]v^ ein für allemal.
S. zu 7, 19. — 26, 6. ;t9£ta?,
Anwendung. — cocpsXiccg cf. Krit.
Anh. — 29, 7. sdtSa^sv. Über den
Singul. nach dem Plural dsiyivvfisv
S. zu 1, 47. Dafs übrigens Athen
den anderen Hellenen die yiagnoC
gegeben, ist ein Lieblingsthema der
Lobredner Athens; s. die Stellen bei
Preller, Demeter und Persephone,
S. 295 n. 34 u. Diodor. 13, 26.
30, 2. f| cov, aus dem Grunde,
aus welchem — , nämlich, weil
die Sage eine alte ist. Die -acctucpqo-
vovvvsg denken dabei nur an den
Ursprung der Sage in alter, unkri-
tischer Zeit, nicht aber an die lang-
jährige Tradition, auf die Isokr. hier
Gewicht legt. — 30, 6. (irj yiaivä
(isv, n. ds, wenn auch nicht
neu, so doch u. s. w. S. zu 1,
12. — 30, 7. svtocvd'a xarag?.,
dazu unsere Zuflucht nehmen,
tropisch wie 10, 10.
31, 3. dnoTts (inovaLv. Die Sache
wird auch von Aristid. Panath. p. 167
seq. und Eleusin. p, 417 Dind. er-
wähnt, aber dort wohl nur aus
dieser Stelle des Isokr. Da andere
ältere Zeugnisse fehlen, so wird
wahrscheinlich, dafs Isokr. eine
verwandte Sitte panegyristisch un-
genau für seine Zwecke benutzte.
Das war entweder die von schol.
ad Aristoph. Plut. 1054 (u. anderen
cf. Preller 1. 1. p. 295 n. 36) be-
zeugte: ot (ISV CpCCGLV OtL XtflOV, Ol
ds 'nccl OTL XoLfiov Ticcauv xrv yriv
KarccoxovTog b Q'sog slns ngoriQO-
aiav xfi /Jrjot vnsQ ändvTcov Q'vaai
Q'VßCav 'AdTiVccLOvg, oi) svsacc X^Q''~
nANHrXPIKOS (4)
21
ta^BV a7to(pBQELV tu ii£Qrj tcjv xaQTtav Kai Ttocetv JtQOS xriv
TtöXcv rrjv rj^stsQav rä Ttargia. xattOL tvsqI rCvov xq^i ^äXXov41
TtLötsvEiv 7] 7t£Ql d)v 0 T£ dsog ävauQBt xal TtoXXotg tav ^EX-
krivov övvdoxet, xal td te tcccXccl QYi%^Bvxa rotg TtccQovöLV bq-
yocg öv^^aQtvQBi xal tä vvv yLyvö^eva rotg vit bxbCvcov bi-
32 Qfj^Bvocg ö^oXoyBt; (rj\) XcoQlg ob tovtcjv, t^v äitavta ravr
idöavzBg ccTto trjg aQxfig öxoTtco^Bv, bvqtjöo^bv, öxl rbv ßCov
Ol TtQavoL (pavBvtBg iitl yfig ovx Bv&vg ovtcog aöJtBQ vvv b^ov-
ta xatBXaßov, dXXä xarä ^lxqov ccvtol 6vvB7tOQL6avto. tCvag b
ovv XQV y^^^^ov vo^L^BLV t) dcoQBav Ttaqd tcov d^Bcov XaßBtv rj
33 tprixovvtag avxovg bvxvxblv; ov xovg vito jcdvxcDV o^oXoyov^B-
vovg xal TCQaxovg yBVO[LBVovg xal TCQÖg xs xdg xixvag £vq)VB6zd'
Tovg ovxag xal TtQog xd xcov d'BCJV Bv6sßB6xaxa ÖLaxBi^Bvovg;
xal liYiv öcrig TCQOörjxBc xtiirjg xvyxdvBiv xovg xyjXlxovxcjv dya-
Of^gia navtax6&£v s-nnBanovöLv
'jid'Tjva^s tcov ytagnmv rag anaQxdg
— , oder die, dafs, wie andere Ko-
lonien an ihren Mutterstaat bei
dessen Festversammlungen anccg-
%aC zu senden gehalten waren
(vergl. C. F. Hermann, Staatsaltert.
§ 74 n. 4), 80 dies Athen gegen-
über auch die ionischen Kolonien
in Asien thaten, vielleicht auch
andere unter Athens Hegemonie
stehende Staaten. Vergl. Preller
1. 1. p. 296 ff. Für die letzere An-
nahme spricht das nlBiaxai, das
nachher zu einem noXXoC ermäfsigt
wird. — 31, 5. v.aCtoi^ in der
Fhat, S. zu 9, 66. — 31, 6. ccvcci-
ge£, seine Stimme erhebt,
wie 6, 17 und dvsXovxog tov d-fov
6, 24 und x6 navtsiov ccvslXsv 6,
.'U, und so überall vom Orakel,
^'leich dem späteren dvEineiv. Vergl.
Maetzner ad Lykurg, p. 222. —
il, 8. vn' i-Ksivcüv i. e, vno
{^fov nal noXlcöv 'EXXrjvcav.
32, 1. x^Q^S ^^ TovTcov, ab-
gesehen davon, wie § 46. 8,11.
12, 160. IT), 230. 16, 84. 19.46 und
HonHt; ebenso aviv d\ tovrcov, h.
Wyttenb. ad Phit. Moral, p. 246.
— 32, 2. ano tr'ig uqx^S <'*• ^^^
unHorer Betrachtung auf den
Iriinfanff zurückgehen. S. zu
23. — TOV ßiovj ihren Unter-
halt. — 32, 4. xata /ittxpov,
allmählich, wie 5, 1. Ep. 2, 13.
S. zu 9, 59. — ovvsnoQ. mit
einander sich verschafften.
— 32, 5. dcoQsdv i. e. tov ßiov
cog dojQBccv.
33,1. vno Ttdvtcov bfioXoyov-
fisvovg. Die Konstruktion von
ofioXoystod-ai mit dem Participium
ist, wenn auch bei Isokr. nicht
nachweisbar, der sonst den Infinitiv
setzt (4, 23. 137. 5, 90. 6, 52. 9,
50. 15, 20. 17, 25), doch unbe-
denklich; vergl. Lys. 4, 7 ofioXo-
yovfisd^cc ngog ncctdug xai uvXtixqC-
dccg Ktti nex' oi'vov iX&övxsg.
Für den Gebrauch des Particips
nach bfioXoyeiad-ai, wenn es selbst
im Participium steht, gicbt es ein
sicheres Beispiel bei Isae. 6, 49
ofioXoyov(ievrj ovaa öovXrj. In den
anderen von Sauppe Jahns Jahrb.
VI (1832) S. 62 und Weber ad
Demosth. Aristokr. p. 278 citierten
Stellen variieren die Handschriften,
indem manche für das Particip. das
Adverbium ofjLoXoyoviisvmg bieten.
[cf. Krit. Anh.]. — 83, 2. ngög
xs Tttj X. fvqp. Dasselbe Lob 7,
74 TifiexfQav jjojpav avdgag tptQeiv
xal XQicpnv dvvanivrjv ngog xdg
xexvctg fv(pvfaxdxovg. — Das Lob
der Frömmigkeit Athens wird oft
wiederholt; vergl. Hermann, Staate-
altort. § 113 n. 6. — 83, 4. nal
^ijv, nun aber, ganz wie 18, 44
22
(IV) IS0KPAT0T2
^•G)v ccltiovg, TtEQieQyov diddöxeLV. ovddg yaQ ctv dvvaixo Öco-
Qsäv roöavtriv rö nsyed-og svQstv, ijtig l'6r] rotg jtSTtQay^evocg
66tLV.
84 (-O"'.) UsqI fjthv ovv tov ^eyiötov t&v sveQystrjficctcjv xal c
7tQ6tov ysvo^svov Tcal %a6L xotvotdrov tarn sijtsiv sxo^ev.
TtSQl ÖS rovg avtovg xQÖvovg dg&öa tovg ^sv ßaQßccQovg tijv
TtXstörrjv trjg %G)Qag xati%ovtag^ tovg <J' "EkXrjvag eig ^lxqov
tÖTCov TcataKExlr^^evovg aal diä öTtccvLÖtrjta tilg yfjg iTtcßovXsvov-
rdg TS 0(pi(5iv avxoig xal öXQaxsCag in^ dXXrikovg Ttoiov^evovg, xal
xovg ^£v dt' svdscav xcov xa%'^ rj^e^av, xovg ds diä xbv Ttöke- d
35 nov ccTtoXXv^EVovg ^ ovds xavd'' ovxcog e%ovxa itsQuldsv äXX
riys^iövag eig xäg TtöXsig i^STte^rpsv, ol' TCaQaXaßövxeg xovg f*«-
aq' ovx a^iov cpoßsLad^ciL, (irj avy-
^vd'ivrcov xä>v o^xcor nocXiv eis tccvra
Kcctaatcöfisv, a| covnsQ i^rayuccadTj-
fisv Tag Gvvd'i]yiag noL^Gaad-ai-, Kai
(irjv ov SsL y' vfiag nag' szeqcov
fiad'siv, 060V iötlv ofiovoLcc dyccd'bv
rj OTccais xaxov, anders als in den
zu 9, 36 angeführten Stellen. Hier
ist in %al (irjv (eigentlich: und
in der That) xal für uns so über-
flüssig wie in kccI yccg statt des ein-
fachen yccQ. Y.CU (i^v steht also hier
im Sinne von kccixoi. — 33, 6. ro-
Gccvtrjv to fisys&og. Die regel-
mäfsige Ausdrucksform ist auch
bei Isokr. trjXiytovtog to ^sysd'og,
wie 3, 23. 4, 26, 102, 136. 5, 151.
9, 19, 29. 11, 5. 12, 68, 70, 117,
196. 14, 33. 15, 3, 115. 16, 27.
Ep. 2, 10. Ep. 8, 1, — oder to-
covtoi x6 nlri%-og 4, 136. 8, 47,
113. 9, 65. 12, 122, 167. Ebenso
15, 257 xoaovxoav xo nXfiQ'og v-aX
rr]Uv.ovxcov xo fisysd'og dya&Sv
(dagegen 5, 98 xoaocvxa kccI xtjIl-
'navxa xo ^iysd'og). Doch heifst
es auch 6, 7 nsgl xoaovxcov xo fis-
ye&og, und ebenso bei Herod. 7,
103, Plut. Timol. 20 u. sonst. Vergl.
J. Strange in Jahns Jahrb. Suppl. III
(1834) p. 604.
34, 2. Ttäai Koivoxdxov, auf
alle in gröfster Allgemein-
heit sich erstreckend. Vergl.
12, 168 (isi^ov sveQysxrj^a xal xot-
vöxsQOv xotg "ElXriGL ysysvrjiiivov.
— 34, 3. OQtSaa, nämlich rj noXig
71 rjfisxsQcc, was jeder leicht hinzu-
denkt, da ja nur von ihren Ver-
diensten die Rede sein soll. — xr}v
nXsLGXTjv. S. zu 9, 41, u. Rehdantz
Demosth. Ind.^ p. 193. — 34, 4.
xijg x<oQCig, des jetzt von den
Hellenen bewohnten Landes. —
34, 5. HCcxK'nsHX'rjfiivovg cf. Krit.
Anh. — x^g y^g, an dem nötigen
Lande, wie § 132. Der Artikel ist
nicht zu entbehren [cf. Krit. Anh.].
Vergl. Sophokl. Oed. tyr. 14G0 Sgxs
firj I GTidvLV Ttox' dv g%blv, IW
dv ooGL, xov ßLov (neben Eurip.
Hekab. 12 xotg ^a>GLv sl'rj naiai fiij
Gndvig ßiov, Isokr. 17, 57 u. Xenoph.
Anab. 6, 4, 8). — 34, 6. GcptGtv
avxotg = dXlriXoig^ was nachher
steht; s. zu 9, 53. — 34, 7. xatv
TiaQ"' rjfiSQav wie § 168, an dem,
was zum täglichen Leben ge-
hört. S. zu 9,^ 43.
35, 2. rjysfiovccg h. t. X. Isokr.
denkt hier und 12, 43 seq., 166
seq., 190 seq. an die 60 Jahre nach
dem Heraklidenzuge von Attika
aus unter den Söhnen des Kodros
begonnene Kolonisierung der Ky-
kladen und Kleinasiens durch die
lonier. Zwar sind die aeolischen
Kolonien in Kleinasien und auf
Lesbos, Tenedos u. s. w. älter als
die ionischen; allein Isokr. konnte
jene ignorieren, weil die letzteren
ungleich gröfseren Umfang hatten
und sich an ihnen auch Scharen
nicht-ionischen Stammes beteilig-
ten, sodafs Isokr. sie als eine Ope-
ration im Interesse von ganz Hellas
nANHrXPIKOS (4)
23
Xiöta ßCov dso^svovg, ötQarrjyol xaraötdvrsg avxav xal Jtole-
[L(p XQat7]6avreg tovg ßaQßccQOvg, TCoXXäg ^sv i(p^ SKatEQag tfjg
YjTtSLQOv Ttokaig extL6av, anccöag de zag v7]6ovg xatcixiöav, dfi-
(potSQOvg ÖS xal tovg dxoXovd'iJ6avtag xal tovg VTCo^SLvavrag
36 söcoöav Totg nsv yaQ Lxavrjv tijv ol'xoi x^Qav xarekcTCOv, rotg
ÖS TclsLCO trjg vTtagxovörjg iTtÖQcöav' äitavta yaQ TCSQtEßdlovto e
rbv tÖTtov, bv vvv xvy%dvo^BV xari^ovreg. aöts xal rotg V0Z6-
Qov ßovXri%'ei6LV ditOixCßai tivdg xal iitiiTJöaöd'aL t?)v JtöXiV
tYjv rj^stSQav tcoXXyjv Qaötavrjv iitOLriöav' ov yaQ avtovg ^dsc
xtofievovg xviQav diaxivövvevELV^ dkX' alg triv vtp' rj^av dtpo-
37 QLödsiöav, £Lg tavTr]v olxetv iövtag, xaCroi tCg av tavtrjg rjys-AS
fiovcav iitideCi^ELBv t) TtaxQicotbQav xrig tiqoxsqov yavo^evrjg
tvqIv xdg TtXsLöxag 0LXL6%'fivai x&v ^EkXrjvcdcov tiöXecov, rj ftaA-
darstellen konnte. Vergl. Hermann,
Staatsaltert. § 76 u. flgd. — 35, 4.
i(p' s-nar SQccg xrjg r^Tts Cqov ^
auf beiden Kontinenten, wie
5, 112. 12, 44 u. 166. Denn Isokr.
unterscheidet mit den meisten Älte-
ren nur zwei Erdteile, Europa und
Asien; s. § 179. Wenn übrigens
Isokr. auch an athenische Kolonien
in Europa gedacht wissen will, so
hat er wohl die Kolonien des
ionischen Milet in Europa am
Pontos Euxeinos u. s. w. im Sinne,
denn die von Attika selbst aus-
gegangenen europäischen Kolonien
sind verhältnismäfsig weit jünger.
— 36. 5. aTtaoag, die Kykladen,
wie es ohne Übertreibung 12, 43
heifst.
36,2. un. ycLQ ne qi8 ßdXovro
xov xonov, bemächtigten sich
des ganzen Länderraumes.
negi^dlXia^-ai hier wie 4, 184 u. 5,
65. (Vergl. Baehr ad Flut. Philop.
p. 62 ) Dagegen ist es 2, 25 syno-
nym mit l(f>{ia^cci, in welchem
Sinne 5, 118 xi} öiavoCa^ bei anderen
(cf. Wyttenbach ad lulian. p. 176)
xfi yvcöfiTj^ xaig ikniai hinzutritt.
Über xönog in diesem weiteren
Sinne 8. 6, 20, 107, 120. 9, 67. 11,
12 und sonst; vergl. Sauppe ad
DemoHth. orat. «el. p. 31. — 36,
8. xoigvaxfffovßovl. laokr. denkt
an die Gründung der dorischen
Kolonien in KNintiHiMn. — 86, 6.
avxovg, auf xLvdg bezogen. — 36,
6. yixcoiisvovg, bei der Erwer-
bung, also nicht einen Absichts-
satz vertretend, denn in dem Sinne
steht das Particip. Praes. hier so
wenig wie bei den Verbis der Be-
wegung, s. zu 9, 14. vergl. vielmehr
1, 23 OQHOV TCQoadsxov asuvxov
cclxiag ataxQ^S dnoXvcov. — dcpo-
giGO-ELGav, von Persien losgerissen
und geschieden, wie 5, 120 jjcopav
oxi nXsLGtrjv atpoQiaccGd'cci. [cf. Krii.
Anh.] — 36, 7. stg xavxrjv ol-KStv
tovxag. Man erwartet tovxag ol-
KSLv. In gleicher Weise ist ein
Particip von dem von ihm Ab-
hängigen durch das verb. finit. ge-
trennt 6, 82 (iLHQOv azQaxonsdov
flg xrjv UsXonovvrjaov slafjld'ov
^Xovxsg. Thuk. 6, 61 staeXd^övxeg
riyöga^ov ig xr]v nöXiv^ und sonst,
cf. Krüger ad Dionys. Historiograph.
p. 318 not. 46. Über ähnliche
Hyperbata vergl. zu 1, 29.
37, 1. xatTOi, fürwahr. S. zu
9, 6Ö. Für xctvxrig rjys (loviav
erwartet man xavxrjg xijg rjysfto-
viag, da xavxrjg (S. zu 1, 45) durch
seine Stellung als der Hauptbegriflf
erscheint, dem sich rjysfiovin an-
schliefsen sollte. Vergl. Aeschj^l.
Agara. 1182 xovSs nrjuarog noXv \
fisi^ov. Doch 8. Isokr. 4, 96 ixei-
vojv ävSgsg dfieirovg. Über ähn-
liche Fälle 8. Lobeck ad Sophokl.
Aiac. v. 277. - .'i7, 2. naxQito-
24
(IV) llJOKl'ATOTi:
88
89
Xov (Sv^(psQ0v6€cv rrjg rovg ^sv ßaQßdgovg avccGxdxovg tcolt}-
(fdö7]g, rovg d' "EXXrjvag stg roöccvtrjv svTtOQiav TtQoayayovöYjg;
(t.) Ov TOLVvv, iTtSLÖi} rä ^Eycöra CvvdiiiCQa^ev, rav al-
XcDV aXtyaQrjösv, aAA' ocQX'^t^ t^^v ravtrjv iitonficato rCbv evsQ- b
yeöiCbv^ tQoq)iiv totg dso^svoig evQstv, ijvTtsQ X9V '^^'^S ^bIXov-
tag xal tieq! tCbv akkcov xaXav xaXag ÖLOLXTJöeiv, rjyov^svrj de
TOV ßiOV xov BTtl tOVtOLg ^lÖVOV OVTTCO XOV ^fjv iTCid^v^etv d^LCjg
^%8Lv ovxag iTts^sXTJd-rj xal xav XotnCov, &6X£ xav jcaQÖvxcov
xotg ccvd'QCOTCocg dyad-av, oöa [irj jcagä %'ecbv sxo^sv, dXXä öl'
aXXnjXovg ri^tv ysyovsv, iirjöev ^£V ävev xfig TtöXscog X7]g rj^e-
XEQccg slvai, xä de TtXstöxa diä xavxrjv ysyBvrjöd'aL. TCocgaka-
ßovöcc yaQ xovg "EXXrjvag ävöiicog ^övxag xal öTCOQddTjv ot- c
TEQttv, mehr angestammt, wie
§ 18 u. 25. — 37, 4. dvccGtdtovs
S. zu 7, 69.
^^ 38, 2. Zur Sache vergl. 11, 15
T]Q^axo (ISV ovv ivTEv&sv, oQ'sv nsQ
XQTj Tovff Ev q)QOvovvtccg , cc^a xvv
XE xoTcov (og v.äXXi6xov -auxccXcc^elv
Y.al X7}V XQOCpilV l-HavrjV — E(pEVQELV.
— 38, 3. EVQEiv ist Apposition
zu xavxriv wie 9, 28 Xccßcov xccvxrjv
cicpoQ^T^v, ccfivvEa^ai xal ^r; ngo-
XEQOvg vnccQXELV. 10, 20 vo^i^cov
ocpEilELV xovxov XOV EQCcvov, (iridfvog
ccnoöxfjvccL xöäv ngoaxax^EVxcov. Der
Artikel kann in diesem Falle zum
Infinitiv zwar hinzutreten (wie
Deinarch. 1, 76 ^la ccvxrj acoxrjQLcc
■Kccl nolEog v.al e&vovg eoxl, x6
jCQoaxaxmv avÖQCüv ayaO'cov %al
ovfißovXcov anovdccccov xv^eCv. Vergl.
Krüger, Synt. § 57, 10, 6), ist aber
ebensowenig hier nötig wie da,
"WO sich ein Infinitiv anschliefst
an das substantivisch gebrauchte
Neutrum eines Pronom. demon-
8 trat. (z. B. Demosth. 8, 72 ovöe
y' i/Liol do-nEL dfAccCov xovx' eIvccl
noXixov, xoiavxa TtoXLxevjjLa^' ev-
qCg-aelv. cf. Stallbaum ad PJat.
Phaedo. p. 64 C und Voemel ad
Demosth. Contion. p. 384) oder
eines Pronom. relativ, (z. B.
Isokr. 9, 8 o liEXXa tzolelv, dvÖQog
ccQExriv ÖLU Xoyiov iyacofiid^ELv, und
9, 72, vergl. Maetzner ad Antiph.
p. 202.) Und selbst wo das Pro-
nom. im Genetiv oder Dativ steht,
folgt bisweilen der blofse Infinitiv.
S, Sauppe ad Demosth. orat. sei.
p. 119. Vergl. Rehdantz Demosth.
Ind.2 pag. 203. — 38, 3. tivtcsq
XQi^y seil. EVQEiv. Vgl. zu 9, 28.
— 38, 4. %aXmv KaXäg, [cf. Krit.
Anh.] eine bei Dichtern und Pro-
saikern sehr beliebte Paronomasie;
vergl. Aristoph. Acharn. 253 x6
"Aotvovv "AuXri -KCiXcög ol'oELg, Plut.
Moral, p. 754 F ot dh cpiXoL -naXov
xaXcog EV T^ x^^f^'"^'^ GvvccQTtaGavxEg.
Ebenso yiccKog yiayimg, ÖEivog ÖEi-
vmg, axvyEQog oxvysQOÖg u. s. w.
S. Elmsley ad Eurip. Med. v. 787 und
Rehdantz Demosth. Ind.^ p. 177.
Vergl. zu i, 19 u. 7, 74. — ölol-
Y.riGEiv, Einrichtungen tref-
fen, absolut wie 2, 6 £^ oov av
xig (laXiaxa dvvccixo "naxcc xgonov
diOL-AELV. — 38, 5. xov Eni tov-
xoig (lovov, das darauf allein
begründete. Über novov, wofür
^övoLg erwartet wird, s. zu 9, 55.
— xov ist mit Entd^vfiELv zu ver-
binden. In ähnlicher Weise wird
oft TOV von seinem Genetiv durch
einen anderen Genetiv getrennt,
wie Xenoph. Anab. 1, 8, 23 ßaci-
XEVg E^CO EyEVEXO xov KVQOV EV(0-
vvfiov Hsgaxog. Vergl. Krüger zu
Xenoph. Anab. 1, 8, 13.
39, 1. TtccQccXccßovaa, da er
— vorfand, ganz wie 9, 47 Tza-
gaXaßav xrjv noXiv EKßEßagßagco-
(lEVTiv , und Xenoph. Resp. Laced.
5, 2 AvKOVQyog xoCvvv naQaXocßav
rovg EnaQxiüxag wgtieq xovg dXXovg
EXXrjvag oi-aoi Gytrivovvxag — Etg
nANHrXPIKOS (4)
25
xovvtag, xccl tovg ^Iv vtco 8vva6xeicbv vßQi^o^avovg, tovg de
dt^ ava^Xiav äitoXXv^svovg, xal rovtcov tav xaxav avtovg
cc7C7]XXa^sv, T&v ^€v xvQLu ysvo^avYj, Totg d' avxiiv TCaQddsiy^a
TCOLtjöaöa' TtQCJtri yaQ xal vö^ovg sd-sto xal nolixeCuv xarsCxri-
40 6axo. öriXov d' ixst&sv' ot yccQ av o:qxV ^^9^ "^^^ (povLX&v
iyxakaöavxsg xal ßovkyi^avxag [laxä Xoyov xal ^rj ^axä ßCag d
ÖLakv6a6^aL xä TtQog äXlTjlovg av xotg vö^ocg xolg rj^axaQOLg
tag xQLCaig iTCOtrjöavxo TCegl avxav. xal ^hv dij xal xav XE%vav
tag xe ngog xdvayxaia xov ßcov xQri6C^ag xal xäg iCQog rido-
vriv iie^irixcivyi^^vcig, xäg ^Iv avQOvöa, xäg da doxL^döaöa
t6 (pavsQOv i^Tiyays ta Gvayii]via.
— 39, 2. Tovg '^ElXrjvag i. e. xovg
aXXovg '^EXlrjvag S. zu 9, 56. —
39, 3. vnb SwaGzeiäv vßQi^o-
fiivovg X. T, X. Isokr. hat hier
wohl nur Verhältnisse einer späte-
ren Zeit vor Augen, der Zeit der
ersten attischen Hegemonie, welche
mit dem Jahre 476 v. Chr. begann.
Wenigstens heifst es von dieser
ähnlich wie hier § 105 seq. raCg
Swaareiceig (i. e. roCg Svväaxaig,
wie öfter; vergl. Stallbaum ad Plat.
de legg. IV p. 711 D.) noXsfiovvxsg
— rijv avxrjv noXixBCav r^vn^g naq'
riiiiv avxotg xal nagä xotg aXXoig
naxsoxTjOafKV. — 39, 5. xvpt'a,
Beschützer, wie es ein Vater
oder Vormund ist. — naQocdELyfjia
S. zu 1, 11. — 39, 6. i»Bxo,
hatte sich gegeben. Zur Sache
vergl. 12, 124 TCQcoxovg xai noXiv
oUi^aavxag xal vofioig xQi^Gccfjiivovg.
40, 1. ÖTjXov, nämlich dafs
Athen ein nagädsiyfia für andere
war, — i-Ksl&Bv, aus folgen-
dem. S. zu 9, 11. — ot yccQ iv
a. n. T. tp. iy%ctX.^ die bei Mord
und Totschlag einmal erst
klagbar wurden, also eine rich-
terliche Entscheidung suchten, nicht
gich Kälber /Liftor ßCag Recht ver-
schafften, h ccQxfj steht hier nicht
rein zeitlich (wie 6, 103), sondern
involviert auch den Gedanken, dafs
dies der Zeit nach Erste auch der
Wichtigkeit nach das Erste sei, wie
es oft bei dginv, xijv agxT^v, i^
agxf,g der Fall ist (s. Maetzner ad
Lykurg, p. 289). — 40, 2. tiera
Xoyov xal iii) (i. ßiag — ratione
adhibita, non vi. Über fisxä Xoyov
vergl. Plat. Protag. p. 324 B ovdüg
xoXä^SL xovg ccdLy,ovvxug xovxov
f'rfxof, oxL i^di-urjasv, oGxig fifj (oansg
%rigL0v aXoyiaxcog xifKogeixccf b ös
Hsxä Xoyov inixsigäv v-oXä^siv xi-
fiageLzaL xov fisXXovxog dÖLnrjfiaxog
xdgiv. Im Lateinischen würde die
Kopula zwischen fisxä Xoyov und
fisxä ßiag wegfallen, weil hier ein-
fach eine Gegenüberstellung (= non
— sed), nicht eine Correctio (= et
non potius), stattfindet; vergl.
Matthiae ad Cic. pro Rose. Am.
§ 92. Im Griechischen dagegen
kann in diesem Falle die Kopula
stehen oder fehlen; s. Lobeck ad
Sophokl. Aiac. v. 1136, Voemel ad
Demosth. Contion. p. 421. — 40, 3.
xa ngog dXXi^Xovg, die gegen-
seitigen Streitigkeiten. Vergl.
§ 131. 5, 9. — iv X. r., auf
Grund (gemäfs) vergl. Thuk. 1, 77,
1 iv xoig b^ioioig v6(ioig noi^aavxeg
xäg yigiasig. id. 5, 49, 1 rtjv 8iyir]v
iv xcp 'OXvfnttayim v6fi(p 'HXeiOL
xaxsöiHccöccvxo. Plat. Kriti. p. 121 B
iv xoLg vofioig ßaaiXevfiv. (De-
mosth.) 47, 70 ov yäg iv x(p vo^co
iaxi aot, Plat. de legg. IX p. 874 6.
und ebenso iv v6(i(p, gesetzlich,
Plat. ibid. p. 869 E, und iv vofioig^
nach Gebrauch, AoHchyl.Choeph.
423, Pindar. Pyth. 1, 62, Isth. 2, 38.
Übrigens schwebte auch wohl hier
dem Isokr. die Zeit der ersten
Hegemonie Athens vor, wo die
BunduHgenohsen zum Teil in Athen
prozessieren mufhten. — 40,4. xal
(ilv dr] xa^, ferner aber auch.
S. zu 7, 66. — 40, 6. ivgovaa.
26
(IV) IS0KPAT0T2
41 xQ^ff^cci' "t^otg aXXoig nagidfoxBv. (ta'.) Ti^v xoCvvv &XXriv 6loC-
xriCiv ovxG) (piXo^svcog xatsöxevciöato xccl TCQog anocvxag ol-
xsCcog^ cj6ts xal xotg ;u()?y|Ltarcoi/ dao^svoLg xal totg äitoXavöai e
x&v vnaQxdvtcov imd^v^ovöLv a^cpoxiQoig ccQ^öxxsiVy xal iir^xs
xotg svdai^ovovöLV fii^xs xotg övöxvxovölv iv xatg a'bx&v ccxqyi-
6xog ^XELV^ äXX' ixaxEQOig avx&v alvai itaq!' rj^tv, xotg fifv
42 rjÖLöxag diaxQißdg^ xotg d' äöcpaXsöxccxriv xaxag)vy7]v. ixi d^49
xriv x^Q^'^ ovx avxccQxr} xexxrj^dvcov ixocöxav^ ccXXä xä fihv
iXXsLTtovöav, xä de tcXelcj x&v lxccvcov (psQOvöav, xal TtoXXfjg
ciTtOQLag ov0Y}g xä ^sv önou X9V dtad-eefd-ac, xä d' bitöd'sv stö-
ayayeöd'ai, xal xavxaig xatg 0v^cpoQatg iTCrj^vvsv iinTcdgiOv
yäQ iv fieöG) xfjg ^EXXddog xbv TLeigaiä xaxeöxsvdöaxo, TO<yav-
xrjv sxovd^' v7tSQßoX7]v, coöd'^ ci Tta^ä xß)v aXXcov ^v TCaQ^
sxäöxcov x^^^^ov iöZLv Xaßstv, xavd-^ ditavxa itaq!' avxr}g Qa- b
diov slvai TtoQLöaöd'ai.
Vergl. Plin. Nat. bist. VII, 194 seq.
laterarias ac domum constituerunt
primi Euryalus et HyperMus fratres
Äthenis, — argentum invenit Erich-
thonius Atheniensis, — figlinas Co-
roebus Ätheniensis — , fdbricam
materiariam Daedalus et in ea
serram, asciam, perpendiculum., tere-
hram, glutlnum, ichthyocollam — ,
culturam Vitium et arborum Eu-
molpus Ätheniensis — , oleum et
trapetas Äristaeus Ätheniensis, idem
mella; bovem et aratrum Buzyges
Ätheniensis, — quadrigas Erich-
thonius, — vela Icarus, malum
et antennam Daedalus, und im
allgemeinen Mamertin. Panegyr.
lulian. 9 bonarum artium magistrae
et inventrices Äthenae.
41, 1. rr^v, seine. — tolvvv,
ferner. Vergl. zu §28. — 41, 2. cpL-
lo^svcog — ot-KSLcog, in so gast-
freundlichem — wohlwollen-
dem Sinne. Zu (piXo^svcog vergl.
Strab. X, 3, 18 'AQ'rivaioi cpiXo^s-
vovvTsg diatsXovGiv, und Thuk. 2,
39, 1 triv noXiv KOLvrjv nccQ8xo[i£v
"Kul ovv, k'ariv oxs ^EvriXccaiaig ccnsig-
yofjLsv xLvcc. Das oUsicog, hier wie
in den Verbindungen oUsLcog ^xsiv
{diaKELC&aL) Zivi {nqog rtva) § 135.
12, 48. 14, 2. Ep. 7, 10 und sonst.
— 41, 4. dficpoz SQOLg pflegt sonst
der durch rf— xat oder xal — xa/
eingeleiteten Dichotomie vorberei-
tend vorauszugehen, nicht wie hier
rekapitulierend ihr zu folgen; vergl.
§ 35, 73, 182 und 5, 71, 99, 140,
143. 6, 70. 7, 47. 8, 94, 139, 145.
9, 57. 12, 242. 15, 137, 162, 237.
Ep. 8, 10. Doch vergl. Theognis
608 ig dh tsXsvTrjv \ cctaxQOv drj tisq-
dog xat xaxdv, ufKpozsqov,] yiyvszai,.
— 41, 5. £v zatg avzmv, seil.
TtoXsotv, was um so eher weg-
fallen konnte, da der Gegensatz
Tj TtöXig rj rj(iszsQoc jedem noch vor-
schweben mufs; vergl. zu § 99. —
41, 7. diazQißdg, Unterhal-
tung, wie 2, 29. Vergl. Baehr ad
Plut. Flamin, p. 85.
42, 2. ovx civzccQ'Kr}, nicht
allen Bedürfnissen genügend.
— 42, 2. zu fiev ist adverbial u.
iXXsLnovaav steht absolut: hin-
ter dem erforderlichen Mafse
zurückbleibend, als Gegensatz
zu TiXsovDC^SLv wic 2, 33. — 42,
4. onoi cf. Krit. Anh. — ^ta-
^SGd-at,, verkaufen, wie did-
&sGLg, der Verkauf, 11., 14.
— 42, 5. GvficpoQcctg, Übel-
ständen. — 42, 7. vnsQßoXiqVy
nANHrXPIKOS (4)
27
43 (t/3'-) Tä}v xoCvw rag navrjyvQetg Xtttaötrjödvtcjv dLxaCcog ^
STtacvovfievcoVj ort toiovrov id'og i^^tv TiaQsdoöav aöts önai- *
6a^8V0vg xal rag ax^Qccg rag dvsörrixvLccg dtaXvöa^evovg öw-
tXd'slv eig tavröv, xal fistä tavv^ ^'^X^^ ^^^ %^6Cag xoiväg
Tcocrjöa^avovg äva^ivri6^fivaL ^sv rfig evyyEvetag tfjg TtQog aAAi{-
Xovg v7iaQxov67jg, sv^eveöZEQCDg ö' eig xhv komov XQ^'^^'^ ^^f^-
xed-YjvaL TtQog rj^äg amovg, xal tag xe nakaLctg ^8vCag äva- c
^^ veaöaöd-aL, xal xaiväg exsQag 7tOLrJ6a0d-ac, xal ^r^xs xotg
LÖLcyxaig ^r]X£ xotg öuveyxovöLV xijv (pvöLV aQybv sivac X'^v
ÖLaxQLß7]v, aXX' ä^QoiG^ivxav xav ^EXXrjvcov iyysvsöd-ac xotg
fjihv iTtidsL^aö^ai xäg avxöv svxvx^ocg^ i^otg de dsdöaöd'aL xov-
xovg JtQog dkXrjkovg dycovL^o^evovg, xal ^rjdexEQOvg d^v^ag
öidysLv, dkl! ixax£QOvg sx^iv l(p* olg (pikoxLiirid'aöLV^ oC [ilv d
otav tdcoöi xovg dd^lrjxdg avxav evexa novovvxag, ol d' oxav
Überflufs an allem. Ver^l. 8, 90
ovt' Iv ivösiaig ovz' iv vnegßo-
laig ovtfs und zur Sache, Thuk. 2,
38, 2 ImaiQXitcii dtä (xsys&og TJ75
noXscog in nocoTjg yfjg rä nuvxa xal
^vfißaivsi rj^tv firjdsv otneiorsgcc
rij dnoXavöSL ra avzov dya&^ä
ytyvofitvcc yiaQTcoicQ'at rj -aal ra
r<ov äXXcav dtd'QtOTtav. — nag'
t%dax(ov. [cf. Krit. Anh.] Das in
partitiver Apposition zu aXloav
hinzugesetzte i-ndarcov hat auch
deesen Praeposition mitangenom-
men; vergl. 15, 238 h atg tovzov
fiiv xal xovg zovtov cptXovg evgoiz'
av iv noXXaig iyyiyga^yiivovg, und
zu 7, 74.
48, 2, cnfiaayiivovg ist auf
die VerkrJndigung des Gottetifriedens
{hgonrivia oder i%ixng{a.) durch
anovdotpogoi. zu beziehen, welches
nicht blofa bei den vier grofsen
Nationalfesten geschah ; s. Hermann,
Staat«altert § 10, n. 9 — 4:i. 4.
d^vaCag. Sie bildeten den Mittel-
punkt der jravry'/vptf und es be-
teiligten »ich fremde Staaten daran
durch FestgeHundtschaften {^KogoC).
— 48, 6. tvfitvtaxiQiog. S. Lys.
83, 2 (vom Herakles, drm Stifter
der olympittcben Panegyrin) T/y»J-
ettxo xov iv&ddf avlXoyov dgxhv
ytvnata^ai xotg "EXlrjat xfjt ngog
dlXriXovg (piliag. — 48, 7, itQog
Tj^ag ccvxovg = dem vorher-
gehenden Ttgog dXXr'iXovg. S. zu
9, 53.
44, 2. lÖLtöxaig Laien, Nicht-
kämpfer im Gegensatz zu Leuten,
die sich bei den Wettkämpfen
durch hervorragende Natur-
anlagen auszeichnen {disvsy-
"KOVOLV xrjv cpvGiv) wie 4, 11. 12.
16. 23. 7, 14. 15, 4 und sonst löia-
xrig im Gegensatz zu grjzoig dem
kunstverständige u Redner steht,
oder wie es 13, 14 den qpt/loöoqpij-
aavzeg entgegengesetzt ist. VergL
auch Rehdantz Demosth. Ind.*
p. 237. — dgyov^ der Aufent-
halt dort ein resultatloser
(unnützer) ist. — 44, 5. dd-vfimg
didysiv^ wie § 116, ihre Zeit
in Unlust dort hinbringen;
denn bei diccystv ist als Objekt
bald das allgemeine xbv ßt'ov, bald
das bchchränktere xov jupovov zu
denken. Vergl. Xenoi)h. Kyrop. 1,
4, 14 01(071^ diPjyfv und Thuk. 1,
90, 5 fiiriys xal ngovtpaai^exo (neben
ngocpäang Xiyotv nagtjye xov xgovov
bei^ Plut. Agio 13, 4). — 44, 6.
iq>' olg (piXox., worin sie eine
Ehre finden. Der Konjunkt. im
Relativsatz ist ohne äv sehr be-
fremdlich ; doch vergl. Kühner
Gr. Gr. § 398 An. 2. fcf. Krit.
Anb.J. of liiv — ot oi. Man
28
(IV) l>:OKPATOT2J
ivd'v^rjd^G)6LV, Ott Ttdvtsg inl tijv 6(psxEQav d'scoQcav rjKov(Si,v
— TOöovtcjv xoCvvv aya^oljv dtä tag övvööovg ijutv yiyvo^e-
45 v(ov ovd' iv rovroig ij Jtöhg i^iiCbv aTCekEiCpd^ri. xal yaQ d^ed-
liatcc 7tXst6ta xal xdXXt6ta xeTcrrjraL^ rä filv talg öandvaLg
VTCSQßdXXovta, tä de xard rag te^vag evöoxL^ovvta, xd d^
d}iq)OtSQOLg tovroig dtacpeQOvra, xal ro JtXild-og t(ov slßatpixvov- 6
^evcov G)g fj^äg xo6ovt6v iönv, (oör st xi iv rc5 TtXrjöLd^siv
dXXyjXoig dya^öv iöXLv^ xal xovd-^ 'bn avxfig TCSQLBiXriip^aL,
TtQog dl xovxocg xal (piXiag svqslv Ttiöxoxdxag xal 6vvov6Caig
ivxvxalv TtavxodaTtcaxdxaig ^idkiöxa TCaQ rj^tv söxlv, hu d'
erwartet zovs /*fv — xovg di, im
Anschlufs an EKaTegovg, doch ist
hier der näherstehende Relativsatz
mafsgebend gewesen, wie oft, schon
bei Homer z. B. II. 2, 232 tJ i'rt
xal XQ'^^^'^ Bitidsvsai^ ov xs tig
oi'asi — , iQ£ yvvaCyia virjv (cf.
Bekker. Hom. Blatt. I p. 314 und
Ameis zu Od. 2, 119). Vergl. Plat.
Hipp. mai. p. 281 C ot nccXaiol
iyiSLvOL, mv ovo^ccxa ^sydXcc liyBxuL
ini Gocpicc, Ulttcc-kov xb v.a.1 Biavxog
und Hermann ad Lukian. de conscr.
bist. p. 149 und Lobeck ad Sophocl.
Aiac. V. 802 — 44, 7. uvxäv ist
natürlich auf das in l8(06l enthaltene
Subjekt zu beziehen, obwohl es von
novovvxccq regiert wird, welches ein
anderes Subjekt hat. So wird aber
ganz gewöhnlich zu einem ab-
hängigen Verbum mit eigenem Sub-
jekte das davon abhängige, aber auf
das Subjekt des Hauptsatzes sich
beziehende Pronomen durch das
ßeflexivum gegeben, wenn jenes
abhängige Verbum im Infinitiv (wie
7, 69 jtt?) nsQLidstv avxovg) oder
wie hier (und § 153 xovg d' vitsg
avxav Y.Lvdvv£vovxag) im Particip
erscheint, nicht aber wenn es in
einem Satze steht, der mit einem
Relativ oder einer Konjunktion ein-
geführt wird (cf. Buttmann, ex-
curs. X ad Demosth. Midian.). —
44, 8. GcpEXBQccv vertritt den ob-
jektiven Genetiv^ vergl. Frohberger
zu Lys. 13, 20. — 44, 9. xoCvvv
ist wohl nur eine durch den langen
Zwischensatz gebotene Wiederauf-
nahme des xoCvvv in § 43 init.
Aus gleichem Grunde ist st repe-
tiert 5, 9 u. 16, 50^ aoC 12, 207,
ccvxöv 19, 11. — ^1"'^»', uns Helle-
nen, das Pronomen also in weiterem
Sinne als das gleich folgende 17
iiolig rificov. — 44, 10. iv xov-
xoig, seil. xoLg dya&otg.
45, 1. &scc(icxxcc^ Sehens-
würdigkeiten, ist, wie ^eyixTjxaL
(nicht etwa nagexsi) lehrt, von den
bleibenden Sehenswürdigkeiten
Athens zu verstehen, welche die
eine navr'iyvQig Besuchenden dort
sahen, nicht etwa von dem vor-
übergehenden Schaugepränge bei
der navrlyvQig. — 45, 4. xai x6
nXijd'og, und daher ist die
Menge u. s. w. , wie oft das ein-
fache %at Grund und Folge mit
einander verbindet. Vergl. Xenoph.
Anab. 2, 3, 18 iya ysirmv ol-nm xy
^EXldSi yiai — svqtjiicc snoirjodfiriv.
Plat. Phileb. p. 31 E neivr} fiev nov
Xvoig -Aal (ideoque) XvTirj. (Lys.) 6,
24 £00^8 xdXrj&rj y^rjvvGcci -nal sXv&rj.
— 45, 6. xat xovd"' vn' ccvx.
nsQi., man sagen mufs, er
habe auch dies sich angeeig-
net. S. zu § 23. Über nEQiXccyb-
ßdvsiv vergl. 3, 22 at [iovccqxLcci
xal xäg iv xat noXi^icp nXsov^^iceg
ccTtdaag nsgisiXr'icpccaLv, und das ähn-
lich gebrauchte nsQißdXXBa^ai § 36.
— 45, 7. TCQog 8b xovxoig. Zu
diesen d^Bccfiuxcc, welche zur Zeit
einer 7tavr]yvQLg lebhaften Fremden-
verkehr in Athen bewirken, kom-
men noch andere. — (piXiag, cf.
Dikaearch. p. 99 ed. Müller, ot
'Ad^rivccLoi — rpiXiccg yv7]öi0L cpvXaytsg.
— 45, 8. navxodccTtcaxdxaig.
Dieser seltene Superlativ steht jetzt
nANHrTPIK02 (4)
29
dyavag Idstv ^'^ ^övov rdxovg xal QCi^rig äXXä xal XöyavöO
xal yvcb^rjg xal tc5v ccXXcov SQyav ccTtdvtcjv, xal xovtov ä^Xa
46 ^eyiöta. JtQog yocQ olg avxi] tLd-rjöLv, xal tovg ccXXovg didovaL
6wava7tSL^SL' rä yaQ vcp' rj^cbv xQid-avta xoCavxriv Xa^ßccvsi,
dö^ccv, G)6ze Ttagä näötv dv^gctnoLg dyaTcäöd'aL. xaQig Ö£ tou-
Tcov tti likv dXXav TiavriyvQeig öiä TtoXXov xQovov övXXeyetöaL
taxBcag disXvd'riöav, rj d' rj^sreQa TCoXig äjtavta tbv alcbva b
totg afpLxvov^ivoig TtavYiyvgCg iötiv.
47 i^y'-) OLXo6o(pCav tOLVvv, 7J Ttccvta tavta 6vvs^£vqe xal
0vyxats6x£va6e xal JtQÖg xe xdg TtQdi,eig rifiag inaCdsvösv xal
TtQog äXXrjXovg iiCQavvsv xal tav öv^tpogcjv tag re dt' d^a-
^Cav xal tag i^ dvdyxrjg yiyvo^ivag dutXev xal rag ^sv (pv-
Xd^aöd-ai, rag ds xaX&g iveyxstv iÖLÖa^sv, i] 7t6Xig rj^öbv xars-
Ö£L^6v, xal Xöyovg izL^riösv, av Tcdvreg filv ijttd'v^ovöLv, rotg c
auch 11, 12 und 15, 295, ward
aber hier und 11, 12 von den Ab-
schreibern verwischt, wohl weil
ihnen der Superlativ eines mit näq
zusammengesetzten Adjektivs an-
stöfsig war. Doch haben wenigstens
die Tragiker nuyndriiazog öfter. —
46, 9. Xoycov yiccl yvcofirjg, also
auch einen nicht öffentlich ange-
ordneten geistigen Wetteifer in
der Rede (wissenschaftlichen
Unterhaltung) und Intelligenz,
vermöge der Neigung der Athener
zu geistreicher Unterhaltung und
des diese bedingenden scharfen
Auffassungsvermögens bei ihnen.
Vergl. aufser Isokr. 15, 296, wo den
Athenern eirgaTieX^a und (piXoXoyia
beigelegt wird, IMat. de legg. I
p. 641 E TTiV noXiv dnavTEg rj^iöäv
EXXrjvts VTioXufißdvovaiv cog qptZo-
Xoyög xi laxi, xal noXvXoyog (s.
Lobeck ad Phryn.^p. 393), — und
Demoöth. 3, 15 ca avSgfe j4d'r]vaiot^
yvöivai ndvxtov vpLftg o^vxaxoi xa
^T,d-ivxa, über der Athener svcpvta
rcQog xäg t/jfvaff, woraus sich die
dymvig xwv aXXmv iffyoav erklären,
8. § 83. — QiöfiTjg — yveofii^s. Über
die I'aronoinasie «. zu 1, 16. — 46,
10. adia ftf ytora, nllmlieh Jillge-
meine Ancrk«,'nnung und Achtung.
Vergl. 16, 295 u(yXa ftiyiaxa xi9iC-
cap avtfiv (i. o. xqv noXiv) 6(f<äci
xoig xTjv SvvafiLV xavxrjv (i. e. xov
Xsysiv) iiovaiv.
46, 2. v.Qi%-Bvxa, das, wofür
wir uns entschieden haben.
— 46, 3. X(OQ\g ds xovxcav S. zu
§ 32. — 46, 4. Sia noXXov XQO-
vov, nach langem Zwischen-
räume, wie z. B. die Olympien
und Pythien nur alle vier Jahre
gefeiert wurden. — 46, 5. SisXv-
^rjoav, lösten sich bisher immer
auf, d. h. pflegen sich aufzulösen;
vergl. zu 1, 6. — dnavxa xov
alävcc. S. zu § 28. Der Grund
lag in der grofsen Anzahl der athe-
nischen Feste, von denen eins das
andere drängte. Vergl. Xenoph.
de Rep. Athen. 3, 8 (ot ^A^rivatoi)
ayovaiv sogxäg dmXaaCovg ri ot
aXXoi, und Hermanns Gottesdienstl.
Altert. § 54 u. folgd.
47, 1, ^Piioffoqpi'av, die Wis-
senschaft, aber auch hier (S. zu
9, 8) mit vorzugsweiser Beziehung
auf das Studium der Beredsamkeit,
über dessen Wirkungen ähnliches
wie hier auch 3, 6 seqq. und 16,
253 seqq. vorgetragen wird. —
47,6. xatf^fi^fv, führte ein,
wie 2, 20 u. oft bei anderen von
denen, welche eine Sitte, Kunst,
Lehre zuerHt aufbringen und ihnen
(leltung verschafl'en; cf. Wvttonb.
ad i'lut. Moral, p. 12» ubd Lobeck
30
(IV) ISOKPATOTS
48 d* iitLCta^LivoLg g)d-ovov6tv, övveidvta ^liv^ ort tovto ^övov i^
ccTtävTcov x&v t^cocov lÖLOV S(pv^sv Ex^vxeg^ xal dtötc rovta
JcXE0vexrr]6avteg xcxl totg alkoig ccnaöuv avrav dirivsyxa^sv,
ÖQG)0a dl Ttegl fihv tag aXXag jiQcc^sig ovrw xc(Qccx(od€tg ov0ag
tag tv^ag^ aöte TtoXXdxig iv avxalg xal tovg cpQOvC^ovg ätv-
XEtv xal tovg avoijtovg xatogd'ovv^ r&v de Xöycjv tav xaXag
xal tsxvLxag ix6vtG)v ov ^etbv totg qpatUotg, dXXä tl'vx'fjg £v
49 g)Qovov0rjg SQyov 'övtag, xal tovg te 0o(povg xal tovg d^ad^stg d
doxovvtag slvai tavtrj TtXstötov dXXrjXcov dLag)8Q0vtag, ati 8\
tovg svd'vg il^ dgx'fjg iXsvd'SQLCog tsd-Qa^^evovg ix filv dvÖQsiag
xal TtXovtov xal tav toiovtcov dyad-av ov yiyvcjöxofidvovg,
6X de tobv XeyoyiEvov ^dXiöta xata(pavBig yiyvo^svovg, xal
tovto 0v^ßoXov tfig TcaLÖevöeojg rj^&v ixdötov mötötatov
dTCoöedsLy^svov, xal tovg Xoycp xaXag xQO^ivovg ov ^övov iv
Aglaoph. p. 205. [cf. Krit. Anh.] —
47, 6. Xoyovg ixLfirjGSv. S. 15,
295. — cov ist Objekt auch zu
cp&ovovGiv (die alle sich wünschen
und — mifsgönnen). Die nämliche
Konstruktion von q)d'ovsLv auch 18,
51 i'v' avxat (lij tav dnoXoaXÖTtov
avvrjx^sad'E ccXXct xav VTioXoCntav
icpd'OVSLTE.
48, 2. ^mcov cf. Krit. Anh. ^—
dioTL wechselt wie hier mit ort
auch 20, 7 und Ep. 2, 22 um den
Hiatus zu vermeiden, und aus
gleichem Grunde ist diozL dem
gewöhnlicheren ort auch 5, 1. 6,
16, 24. 14, 23. 15, 133, 263. 16,
43. 18, 1, 31 vorgezogen. Bei den
übrigen Rednern ist dion als Kon-
junktion des Objektssatzes auch
ohne jenen Grund nicht eben selten.
Vergl. Schoemann, die Redeteile,
p. 182 und Voemel ad Demosth.
iContion.p. 746. — rovtaj TtXsovsti-
zra. Zur Sache vergl. 3, 5 seq. (15,
253 seq.). — 48^ 4. ruQaxcodeig
(launenhaft), auch hier von der
Prinziplosigkeit und Anomalie;
vergl. zu 7, 9. — 48, 6. xarop-
d-ovvy Erfolge haben; vergl.
zu 7, 72. — 48, 7. tsjjvihco?. S.
zu 9, 73. — (isrov, von ogmocc
abhängig wie ovßag, ovrag, diacps-
QOVTCcg u. s. w,; vergl. 18, 21 ecoQcc
fiSTccfiiXov X7I noXBi tmv nsnQuyfii-
vcov. Thuk. 6, 23, 3 etöag noXXa
r^iäg deov sv ßovXsvGaa&cci. Xe-
noph. Mem. 2, 6, 29 oga xal aol
xovx(ov deriaov , und mit gleichem
Wechsel wie hier auch 5, 14 s(6-
Q(ov xovg ivdo^ovg xcäv ccvSqcöv
VTto noXsGi xal v6(ioig oiyiovvxccg
nccl ovdsv i^ov avxoLg aXXo ngdx-
xsLV nXrjv x6 7tQ06xaxx6(isvov. —
48, 8. k'qyov ovxug, nämlich tovg
Xoyovg.
49, 3. Evd'vg i^ dQxvs, gleich
von frühester Jugend an. — iXsvds-
Qi'cog xsd-Qa(i^evovg wie 7, 43. Vergl.
Xenoph. Mem. 2, 7, 4 iXsvd-egtmg
nsnocidsvfisvovg. Plut. Them. 2, 3
vno x6v iv xoig iXsvd'sgCoig diocxQt-
ßuig nsTtaidsvßd'ai donovvxcov (coli.
Romul. 6 ext. Kimon. 13 ext.).
Lukian. Anach. 20 vno naiSsiaig
iXsvd'EQLOig dys IV xs xal xqscpsiv
avxovg. [cf. Krit. Anh.]. — Über
dvSgscccg cf. Krit. Anh. — 49, 4.
xmv xoLovxcov i. e. dXXcov roiov-
x(ov. S. zu 7, 48. — 49, 6. tovto
i. e. xä Xsyofieva. S. zu 1, 38 extr.
— 49, 7. dnodsdsiy(i£voVj sich
erwiesen od. herausgestellt hat,
d. h. gilt, ein Perfekt, das wir
durch ein Praesens übersetzen, weil
wir eher an das Resultat der ab-
geschlossenen Handlung denken,
wie bei (lefivri^aL, xfxZr^/Liat u. s. w.
Ahnlich das Simplex didsinxai
nANHrXPIKOS (4)
31
rcctg avtav dvvafisvovg dXXä xal nagä totg aXXoLg ivxC^ovg
60 ovtag. toöovtov d' aitoXiXoLTtev rj nöXig rj^av tisqI rö (pQO- e
vstv Hat Xeyeiv tovg äXXovg dvd^gcoTCOvg, wöO"' oC tavrrjg ^a-
d"rital tav äXXcov dLdcc0xaXoc ysyövaöLV, xccl tb t&v 'EXXrjvcov
*6vo^a TtsjtOLTjxsv ^Yjxeti. tov ydvovg äXXä xfig diavoCag öoxstv
elvat, xal ^laXXov "EXXrivag xaXetöd^aL tovg tflg naid avßecog ri^g 51
'^listaQug rj tovg rfig xoLvr^g (pvöscog ^stsxovtag,
öl (*^0 "^'^^ <^^ ^'^ ÖOX& TtSQl tä ^6Qrj ÖLatQLßsiV V7C6Q ÖAüV
§ 165 und 2, 10, 49. 6, 4 und
sonst wie Plat. Phaedo p. 66 D
dXXa Tü5 ovri rjfitv dedei'KzaL. —
49, 7. loyoj, ohne Artikel, weil
hier bei Xoyos ohne Rücksicht auf
den Inhalt nur an die Befähigung
zum Reden gedacht wird; vergl.
1, 4. 3, 6 (15, 254). 6, 96. 8, 39,
und 80 überall Xoyov xivl ötöovat,
Xoyov atrsiod-ai, Xoyov rvjjftv, , Je-
mandem das Wort geben," ,,um8
Wort bitten," „das Wort erhalten"
(cf. Schoemann ad Plut. Agin
p. 161). Auch sonst stehen die
Benennungen der geistigen Kräfte
und Befähigungen gewöhnlich ohne
Artikel.
50, 3. SiSda-KaXot. Dasselbe
Lob 15, 295 seq. vergl. Diodor. 13,
27 {cct U^fjvai) yioivov naidevzijgiov
naaiv dvd-Qtönois. Thuk. 2, 41, 1
^weXoov xe Xsyco Trjv ts näaav
noXiv TTjff 'EXXüdog naLÖsvaiv elvai,
und mehr bei Hermann, Privat-
altert. § 7 n. 12. — z6 xäv
'EXXrjvav ovojua, der Name
Hellenen, sodafs im Deutschen
„Hellenen" aufserhalb der Kon-
struktion steht, während es im
Griechiachen konstruiert ist. Eben-
so 6, 110 x6 T>J5 ünctQTTjg ovoficc,
und regelrecht im Lateinischen
{wie Tacit. German. 2, 4 Germa-
niae vocabulum recens et nuper ad-
düum)^ während im Griechischen
auch die andere Form eintreten
kann« wie bei Plat. de republ. II.
p. 869 C xavxrj xy ^vvoi%ia i^i-
fn^a noXtv ovofia. Vergl. itrOger,
8ynt. § 60, 7 uot. 6. — 60, 4. t^g
SiavoCug — tov cpifoviiv %al Xi-
ytiVf wie es Torber hiefs, also etwa:
der Anschauungsweise. — 50,
6. (fvo E CO g j a. zu 9i 12.
§ 61—66. Gleiche Ehre verdient
Athen aber auch wegen seitier Kriege,
die es nicht nur für sich, sondern
auch für andere unternahm^ da es
stets bereit war den Bedrängten zu
helfen (61, 52), obwohl es wegen
dieser Politik getadelt zu werden
pflegt (63). So half es dem Adrastos
und besonders den Sühnen des He-
rakles (54, 56), tvelche, indem sie
gerade bei Athen Hülfe suchten^
dadurch es ausspracJien, dafs Athen
damals der mächtigste, an der Spitze
von Hellas stehende Staat war (66,
57). U7id Athen leistete in erfolg-
reichster Weise die erbete^ie Hülfe
(58—60), ohne welche die Nachkom-
men des Herakles nicht in den Pelo-
ponnes hätten einwandern und Spar-
ta gründen können (61), welches
darum ganz anders gegen uns hätte
verfahren müssen, als es gethan (62),
und Athens ältere Ansprüche auf
die Hegemonie anerkennen sollte (63\
Ansprüche, welche Athen schon wegen
seiner in jenen Hülfsgesuchen aus-
gesprochenen früheren Machtst-ellung
vor den übrigen Staaten von Hellas
Jiat (64, 66).
51, 1. 7t. XOC (XSQT] SiaxQi-
ßiiv, mit den Einzelheiten
mich aufhalten, soweit sie mei-
nem Zwecke günstig sind, und da-
mit die Zeit hinbringen, sodafs
ich nicht dazu kommen kann, von
der Gesamtthätigkeit {oXa xd
ngayfiaxa) Athens, wie ich es wollte,
zu zeigen, dafs sie für Hellas er-
spriefsTich war. FllUchlich ver-
stand man xd f^i^ri von Partikular-
32
(IV) I20KPAT0TI;
t&v TtQay^dctcDV vTtod's^Evog, ^r}d^ ix tovtcov iyxco^ccc^stv tiiv
Ttohv änoQcbv xä TtQog xov jtöXe^ov avrrjv iitaivelv, tavxa [ibv b
8iQri6%'C3 HOL TCQog rovg inl rolg roLOvxoig (pLkoxL^ov^Evovg,
rjyov^KL ÖS xotg TCQoyövoig rj^cbv ovx ^xxov ix xcov xivdvvcov
^2 xtHäöd'aL 7tQO0Yjxeiv rj xav äXXcov evsQysöLcbv. ov yaQ ^iXQovg
ovd^ öktyovg ovd^ d(pccv£tg ay&vag vite^eivar, ccXkä noXXovg
xal ÖELVOvg xal ^eydXovg^ xovg ^sv vtcsq xrjg avxcbv i^Qag^
xovg d' VTteQ xfig xcbv ccXkcov ilsvd'SQiag' aitavxa yaQ xov ^
XQÖvov ÖLSxdlsöav xoiv^v xriv tcöXlv 7taQE%ovxeg xal xotg ädi-
53 xov^svoig dsl xcbv ^EXXrjvcov ejca^vvovöav. dib drj xal xaxrj-
yoQOvöiv xiveg ri^av ag ovx oQd'&g ßovXsvofisvcov, ort rovg
död'svEöxsQOvg sid-tö^Ed^a d'SQaTtsvsLv , coöTtSQ ov ^exä xcbv
Interessen, rä ola vom Gesamt-
interesse der hellenischen Staaten;
als ob die Verbreitung des Getreides
und andere vorher behandelte ^sqtj
nicht das Gesamtinteresse von Hellas
berührt hätten! denn die (leQrj erst
mit § 43 beginnen zu lassen, nicht
schon mit § 28, ist doch za will-
kürlich. Vergl. überdies 7, 28
dvccynr] yccQ xotg nsQl oXoav rav
TiQccyiidTcov yiccldg rag vnod'sosig
TtSTtoirjfisvoig "Kai rd (ISQT} xov av-
xbv xQOTtov k'xstv i-KFivoLg. — 51, 2.
vTtod'eiiEvog ohne verbum dicendi
[cf. Krit. Anh.] wie 3, 14. 5, 85.
10, 29. 12, 112, 119, 266. — ex
xov xcov, wegen der Verdienste,
welche ich bisher aufzählte. —
51, 3. xd n. X. n. ctvxriv in. Der
doppelte Accus, bei inuivstv ist
wie bei den übrigen Verbis des
Lebens und Tadeins auch sonst
häufig, aber nur wenn die Sache
durch ein substantiviertes Adjektiv
oder Pronomen bezeichnet ist; vgl.
Stallbaum ad Plat. Symp. p. 221 C
und Lobeck ad Sophocl. Aiac.
V. 1107. — 51, 5. Von rjyovfiaL
ds X. TtQ. bis § 99 dvayKccod'stfisv
citiert Isokr. 15, 59. — yiLvdv-
vmv i. e. Ttolefiaiv. vergl. zu 1, 43.
— 51, 6. TCQoamisiv vergl. zu 5,
127. — 7] xav aXXcov sv. i. e. ■^
E% xmv d. SV. vergl. zu 9, 3.
52, 3. dsLvovg erklärt sich aus
dem korrespondierenden dcpavsig.
— xovg /*£»', einigezwar auch.
Denn auch hier führt der Satz mit
(lEv das Untergeordnete ein (vergl.
zu 1, 12); nur die für die Freiheit
anderer unternommenen Kriege
können ja als svsgyeGiat. eigentlich
hier Erwähnung finden. — 52, 4.
dnavxcix.x- St sxsXsa av (iramer)
— 7taQ8x-, wie § 60. 5, 130. 12,
183, 220, ist kein Pleonasmus. —
52,5. Motv^v, allen gehörend,
ähnlich wie 1, 10 xoig cpCloig xot-
vog. — 52, 6. ast i. e. bkugxoxs,
in welchem Sinne das Wort einem
substantivierten Particip oft nach-
gestellt erscheint (vergl. Krüger ad
Dionys. Historiograph. p. 252 not.
30), aber auch vor dem Artikel
auftritt, (cf. Xenoph. Hellen. 2, 1,
4 SQQinxovv TtccvTsg oaoi bI%ov
xovg KCiXdfiovg, dsi 6 d'novcov ds-
dicog (17} ocpd'siT] b'xcoVj und Kühner
ad Xenoph. Anab. 4, 1, 7).
53, 1. TiaxrjyoQovGLV. Vergl.
Andokid. 3, 28 dsdoincc (idXiaxa, co
'AQ-TjvaLOi, x6 std-L6(i£vov "nayiovj
oxL xovg -AQELXxovg cpClovg dcpiivxsg
dsl xovg rixxovg aLQOvasd'oc, und
andere Stellen bei Sauppe ad De-
mosth, orat. select. p. 101. — 53,
3. aansQ vertritt die Stelle eines
doKOvvxig (iol vofiL^SLv, und daraus
ist wohl der Accusativ xovg Xoyovg
ovxag zu erklären, der sich in
gleicher Weise auch 4, 11. 12, 99.
16, 23. 19, 30. Ep. 9, 15 findet,
während sonst der Genetiv, abso-
lut, neben (oansq oder ag erscheint,
nANHTTPIKOS: (4)
33
64
iTCaivstv ßovXo^evc3v rjuccg tovg ?>öyovg bvtag tovg toiovrovg.
ov yccQ ayvoovvTsg, odov ÖLatpEQOvöiv ai ^st^ovg x&v öv^^a-
Xiav TCQog ri]v a0q)dXscav, ovrcog eßovlsvo^e^a jveqI avzav,
äXXä TtoXv TG)v äXXcov axQLßeötSQov sidözeg rä 0v[iß<xtvovt'
ix töv rotovTcov o^cog tjQOv^Ed-a rotg ocöd'svsötaQOLg xal TCaQa d
ro 0v^(peQov ßorjd'etv ^läXXov tJ rotg xqhxxoölv tov XvöltsXovv-
rog evsxa evvadcxetv.
(le.) VvoCri d* av rig xaX xov xqotcov xal xyjv qco^tiv xr^v
xf]g 7c6XeG3g ix xöbv ixexELav, ag ijdrj xivag rj^tv ijtOL7]0avxo.
xäg ^£v ovv r} vaoöxl ysyevrj^ivag -?} tcsql ihxqCov iXd-ovöag
TCaQaXELTpco' TtoXv de TtQO xGiv Tq(o'Cxg)v (ixEvd'sv yaQ dt- e
xaLOV xccg niöXEig Xa^ßdveLv xovg vtisq xav JtaxQtcov ä^(pt-
0ßr]xovvxccg) rjX^ov ol' -9^' ' HgaxXiovg Ticctdeg xal ^lxqov TtQO
65 xovxav *'AÖQa6xog 6 TaXaov, ßaCtXevg ibv "Aqyovg^ ovxog ^av
ix xf^g öxQaxaCag xfjg inl ®ijßag dadv6tvxrix6g, xcd xovg vnb 52
XI] KaöiiaCa xaXavx7]6uvxag avxbg ^av ov dvvä^avog dvaXaöd'ai,
xriv da tcöXlv ä^iav ßorid-atv xatg xoLvalg xv^aig xal fi?) Ttaguo-
das eine, wie das andere, wenn
die VeranlaBsung zu einer Ansicht
anderer nicht als thatsächlich bei
ihnen bestehend bezeichnet, son-
dern bei ihnen nur vorausgesetzt
wird. — 63, 3. ftera xa>v im
Sinne derer, wie 12, 240 Xöyovq
— (iridiv (lälXov fiixä xav Incci-
rovvxüiv ri x(öv il>{y6vxcov ovtag.
Vergl. zu § 22. — 63, 5. ov yccQj
sie sind es aber doch, denn . . . . ;
also yuQ wie oft auf einen zu sup-
plierenden Gedanken bezogen. —
63, 7. d%Qiß. sidoxEg, trotz-
dem wir — wissen, z, B. aus
doin j)eloponne8i8chen Kriege,des9en
(•nltemtere Veranlassung die von
11 den Korkyräern gegen Ko-
gewiihrte Unterstützung war.
— 6ü, 8. -tjQOVfie&a — (laXXov.
S. zu 7, 67.
64, 2. xfis n6lB(os ist durch
T^v grammatisch zwar nur auf {foo-
{irjv bezogen, gehört aber auch zu
TOV TQonov. S. zu 9, 61. — dg
— rjfiiv inoirja. (Gesuche um
Ji.iHtand, die — an uns rich-
t«:t(;n) ist anders konstruiert wie
Thok. 8, 67, 8 vfjiwv tnixiiav not-
ovvtat, oder wie I'lat. de legg. VII
Itokr. II .1. Anfl.
p. 796 C tnexsiag noLOVfisvovg ngog
d^sovg. Der Grund, weshalb Isokr,
TjfiLv statt des regelmäfsigen rj^cov
schrieb [cf. Krit. Anh.], ist v^ohl
der, dafs bei der unmittelbaren
Nähe von xLvsg die Rede undeut-
lich geworden wäre, weil xivag
rjfitov hätte verbunden werden
können. — 54, 3. iX^ovaag, die
an uns gelangten, wie dyysXtu,
ßd^ig i'Qxtxat und ähnliches oft
gesagt wird. — 54,4. naQuXsi^oa.
Eine gleiche praeteritio 6, 22. 8,
81. 12, 192. Vergl. Gebauer de
praeterit. form, apud Orat. Attic.
Lips. 1874, p. 37.
65, 2. i-K x^g axgaxiiag, wel-
chen er zu dem Zweck unternahm
seinen Schwiegersohn Polyneikes
nach Theben und auf den Thron
zurückzuführen; s. ApoUod. 3, 6
folg. Die Worte gehören gleich-
niäisig zu rjXd-ov wie zu dfövaxv-
Xr}X(6s, unmittelbar nach d. F.,
in dem er eben eine Nieder-
lage erlitten. — vno x. /f., am
Fufs der dngoTtoXtg von Theben,
wie 10, 81. 14, 63 und sonst oft. —
56,4. xatg HOtvaCg xvxag dies
Unglück, das alle treffen
34
(IV) IS0KPAT0T2
Q&v tovg iv totg TtoXa^oig d7tod-V7]6KOvtag ätäq)Ovg y^yvo^d-
vovg ^r}dl naXaiov dd'og xal TtdxQiov vö^ov xataXvö^svov,
66 oC d' 'HQaxXsovg Ttatdsg (psvyovtsg v^v EvQv6d'8cog ^xxtQav^
xal tag ^ilv aXlag TtöXsig VTteQOQ&vtsg Sg ovk ccv dvva^ivag
ßor}d^rj(SaL xaig ccbt&v 6v^q)0Qatg, tijv d' rj^EtSQav [xav^v h
vo^C^ovteg elvccc ^övriv aTtodovvac xccqlv vtcIq mv 6 Ttat^Q
57 avxcbv aTtttvtag ävd'Qcbitovg avsQydtriösv. ix dij tovtcov Qa-
diov xattdstv^ ort, xkI xax^ ixstvov tbv xQOvov ij ndlig rj^av
'^ys^ovLX&g eI%bv' xCg yä^ dv iKsxsvetv xoXfi7]0SL£v rj xovg
i]XXovg läXXcov] rj xovg v(p^ BXBQOug bvxag, TtaQahjthv xovg ^si^co
dvva^Lv H%ovxag^ dXk(og xs xal tcsqI TtQayiidxcov ovk Idicov c
dXXä xoLV&v xal tisqI av ovdivag dXlovg etxbg rjv im^e-
Xrjd'rjvai jtXijv xovg jtQoeöxdvac xcbv ^EXkrjvov ä^covvxag;
58 sTtSLx' ovds %l)£v6%'ivx6g (paCvovxau xCav ilTcCdov^ öl ctg xaxs-
könne. Über noivri xv%7i s, zu
1, 29 und Krüger zu Thuk. 5, 102.
— 55, 6. TtdtQLov vofiov, dafs
eben die im Kampfe Gefallenen
nicht unbestattet liegen bleiben
dürften, sondern vom Feinde aus-
zuliefern seien, eine Sitte, die 12,
169 ovx vn' dvd'QODTtivrjg Hsifisvov
ifvaems, dXX' vno dcci^ovLug tcqogts-
rayfiavov dvvdfiscog (vom Herakles;
s. Plut. Thes. 29 extr. und Aelian.
Var. bistor. 12, 27) genannt wird.
56, 1. EvQvG&ioig^ der ihre
Auslieferung von Keyx, König von
Trachis, unter Androhung eines
Krieges verlangte und sie so zwang
in Hellas umher zu irren (Isokr. 6,
17), bis sie in Athen Schutz und
Hülfe fanden, — ein von den Pane-
gyrikern Athens gern behandelter
Gegenstand; vgl. (Lys.) 2, 11 seqq.,
Aristeid.Panathen. p. 175 Dind., und
Isokr. 5, 34. 10, 31. 12, 194. —
56,5. svsgystrjGev. Vergl. 5, 76
(HQa>iXrjg) d.7td67]g v.atsGxri xi]g "EX-
Xddog svsQystrig, da seine Arbeiten
und Kämpfe die Menschen von
allerlei Not und Übel befreiten,
weshalb er als EtotriQ und 'AXs^l-
TiciKog verehrt wurde ; vergl. Preller,
Gr. Mythol. H. p. 184 ff.^
57,3. '^y 8 fiov Ltiäg slxsv, wie
ein Vorstand (von Hellas) war,
d. h. die Eigenschaften und die
Geltung eines iqysficav hatte, ohne
es in der That zu sein, wie denn
die Adjektiva auf -xog sehr gewöhn-
lich den bezeichnen, welcher im
Besitz der Eigenschaften dessen ist,
der durch das Grundwort bezeich-
net wird, ohne dessen Namen zu
führen; vergl. ßaGiXsvg und dvrjQ
ßaGtXiKog Xenoph. Anab. 1, 9, 1,
dQxi'itov ysvog Isokr. 4, 67 und
Thuk. 2, 80, 5 u. s. w. — roXfirj-
GELSv, wer würde (in ihrer Lage)
es über sich gewonnen haben,
d. h. Trotz bietend nicht einer
äufseren Gefahr (in welchem Sinne
das Wort gewöhnlich steht), son-
dern den eigenen widerstrebenden
Neigungen und Empfindungen und
der richtigeren Einsicht, wie toXficcv
auch sonst oft vorkommt; s. § 88,
96. 7, 83 und Stallbaum ad Plat.
Phileb. p. 13 D und ad Plat. de
republ. II p. 360 B. Jacobs addidam.
in Athenae. p. 309. — xovg 7]xxovg
[dXXatv']. cf. Krit. Anh. — 57, 5.
dXXoagxS'KccL. S. zu § 66. —
57, 6. ■noivcav, insofern es sich
in dem Falle des Adrastos um ein
für alle Hellenen gleich wichtiges
£&og, in dem Falle der Herakliden
um Dankbarkeit für die allen Hel-
lenen zu gute gekommenen Wohl-
thaten des Herakles handelte. —
tcsqI av = Tteql xovtcov^ tav.
nANHrTPIK02 (4)
35
(pvyov STtl rovg ngoyövovg rj^öv. ävEko^iEVOi yaQ itokeiiov
V71£Q fiev tCbv xskevxYi^dvtov TtQog ©YjßaLOvg, vTtSQ dh xcbv
nccLÖov tav 'HQaxXsovg JfQog trjv EvQv6d-scog dvvaiiLV, tovg d
fi€v sTtLöTQatevöavrsg rivdyxaeav äitodovvai ^dxpai tovg
vexQOvg totg 7tQ067]xov6LVy IlekoTtovvYißCav öe tovg fisz* Evqv-
6%'iog aig xriv xiOQav rj^äiv siößaXövtag iTts^sXd-övtsg ivC-
ö9 xr}6av ^aiofisvoL xäxetvov rrig vßQSCog 87tav6av. d^aviia^ö-
^evoL dl xal öiä tag äXXag Ttgcc^etg ix tovtcov tav egycov ati
^äkkov 6vdoxc}ir}6av. ov yäg TCaQu, ^lxqov snoCri^ccv^ dXku
toöovtov tag tvxag sxateQov ^etijXXa^av, g}(?^' 6 ^Iv ixs- e
tEVEiv rinäg d^iaöag ßCa tcbv ix^Qav djtavd-' oöov idsr]d-i]
öianQu^d^svog dTifjkd-ev, EvQvöd'Svg de ßidöeöd'ai 7tQ06do-
xri6ag avtog alx^dlotog yevö^Bvog LXEtrjg rivayxdö^rj xata-
60 tfrijvat, xal ta ^£v vTtSQSvsyxövtt, tijv dvd'QCOTiLvrjv (pv6Lv,
58, 5. sntaTQaTevaavvs s.
Nach 12, 170 gewann Theseus die
Thebaner vielmehr durch Unter-
handlung zur Herausgabe der Ge-
fallenen, eine Differenz, die auch
sonst in diesem Punkte sich zeigt
(cf. Preller, Gr. Mythol. II p. 254
not.) und ausdrücklich von Isokr.
12, 172 anerkannt wird. Die Er-
wähnung des Krieges lag hier
ganz im Interesse des Redners. —
58, 7. ivlnTjoav [laxofisvoi,
bildet einen Begriff; vergl. 5, 90.
6, 63. 7, 76. 8, 43, ebenso bei ande-
ren, 9. Baiter-Sauppe ad Lycurg.
p. 117 und Stallbaum ad Plat. de
legg. 1. p. 638 D.
69, 3. ov yocQ naqa, (ungov
inoiriaav x. t. l. Denn nicht
unbedeutend gestalteten sie
— um, sondern in dem Grade
thaten sie esn, s. w. nuQa hier
in^ sin»i<. der Gleichstellung und
% wie 6, 79 in der Wen-
(1 atyigov rjyfiaQ-ai XI (lihn-
\\< II I ::i ti . • ron nag' ovSlvnoisi-
f,',ii'. /f/,;;it, fiytia&a£ ti. cf.
I I \'-8chyi. Agam. V. 221),
:i -ou.t: IMut. Kloom. 27,
4 tö nuifä fifHQOv (K '
Diogen. Laert. 2, 32 to f '
fitxffov ulv firi tlvaij nuffü ^ix^öv
dt^ (cf. Wyltenbach ad Plut. Moral,
p. 607) und besondor» Aristoid.
Panath. p. 284 Dind. ov nuQa fiiyiQov
svL-KTjGav ovd' mg woßiiGcci fiovov
Aayis6aifiovLOvg, dXk iyißaXovtsg —
dvTJyayov slg rijv J| dgxijg xdb,iv
xriv noXiv. Anders Isokr. 8, 95
{ttiv TtoXizsiav) aalsvaai -nal Xv^j]-
vcci naqd fii-ngov (beinahe) inoirjasv^
und in der Wendung nagd (iingov
'qXd'ov dnod-avELV (s. zu 7, 6), wo
nagd den Differenzpunkt bezeichnet
(„so dafs wenig fehlt"). noiEiv ver-
tritt wie oft ein Verbum von spe-
ciellem Begriff, hier jedoch so, dals
dieses nicht wie gewöhnlich vorher
genannt war, sondern erst nachher
genannt wird, wie 1, 31 oneg nd-
GxovoLV OL noXXoi\ noLovvTsg fiBV,
drjdöjg Ö8 rotg (piXoig vnovgyovvTsg.
— 59, 5. ßicjc xuiv ^x^gäv^ den
Feinden zum Trotz, wie 10, 31
ßCa Grjßcciojv, und 10, 32 ßict xtov
7coXit6v. Vergl. Blomtield adAe'schyl.
Sept. V. 608 und Krüger ad Xenoph.
Anab. 7, 8. 17. — 59, 7. alxf^d-
XtaTog — tytezrjg. Ebenso erzählt
Isokr. 12, 194; nach anderen iiel
Eurysth. in der Schlacht; cf. Heyne
Observat. ad Apollod. p. 202 seq.
60, 1. rriv — (pvatv. vnegq^k-
gfiv, im Sinne des dem Isokr. go-
liluiigeri'Q vmgßdXXeiv (S. zu 9, 6)
und mit dem AkkiiH. (statt Genet.)
des Übertroffonen konstruiert, steht
nur hier bei ihm und vorzugsweise
36
(IV) IS0KPAT0T2
bg ix ^Log fihv ysyovag, hu de d-vritog hv Q-bov Qa^riv '86%£v^
xovxco ^Iv BTtitdxxcov xal Xv^aivö^Evog ccTtavxa xbv XQ^'f^ov
ÖLExileöev, iTCsidij d' stg rj^äg i^7]^c(Qxsv, etg xoöavxrjv xaxd-b3
0X7} ^sxaßokijv, coöx^ int xotg Jtcaöl xotg ixstvov ysvö^svog ,
iTCovELÖL^xcog xbv ßCov ix€XsVX7}66V. '
61 (^^0 Tlokkcbv d' v7taQ%ov6G)v rj^tv evEQyaöL&v sig X'^v '
tcöXlv XYjv Aaxsdac^ovLCov, Tceqil xavxrjg ^övrig ^ol öv^ßsßtjxsv
slitetv ä(pOQ^riv yaQ kaßdvxeg xijv dt' rj^&v avxolg yEvo^ivr\v
öcoxrjQLav oC TtQÖyovot ^ev xav vvv iv ÄaxEdaC^ovi ßaöiXEvöv-
xcavy ExyovoL d' ^HQaxXiovg, xaX7}kd'OV ^sv stg IlEXojtövvrjöov,
xaxEi5%ov d' "AQyog xal AuxEÖaC^ova xal Msöörjvrjv, olxL6xal b
df UTtccQxrjg iyivovxo, xal xcbv TtaQÖvxav ayad^av avxotg
62 ccTcdvxcov aQxrjyol xaXEöxrjöav. wv ixQ^v ixELVovg fiE^vrj^E- '
vovg firiÖETtox' sig x'^v %6Qav xavxrjv ELößa^Etv, i^ '^g 6Q^rj- ',
nur bei Späteren, wie Plut. Moral,
p. 360 E (docLiiovccg) IsyovOL noXXfi
xy övvdybBi. rrjv cpvoiv vnsQcpsQovtag
7)(i.mv. — 60, 2. d'sov q(6(ii^v
Ba%Ev vergl. Eurip. Orest. 1169
'Ayccfi8(ivovog Ttcctg — ov xvQuvvog,
aXX' Oficog j Qcöfirjv d'sov xlv' ißxsv.
— 60, 3. xovxoi (liv nimmt xä
tiavvTtSQsvEyHovxL wieder auf. Vergl.
zu 1, 45, und über das repetierte
y,sv zu § 1. — 60, 5. STIL xotg
nctiaC. S. zu § 16. — 60, 6. btco-
vEL8Cox(og — lr«X.,dennAlkmene,
die Mutter des Herakles, stach ihm
die Augen aus; Apollod. 2, 8, 4.
61, 1. nolXmv, indem sie ihnen
z. B. im zweiten messenischen Kriege
den Tyrtaios, im dritten den Kimon
zur Unterstützung sendeten. — stg
T. n. cf. Krit. Anh. — 61, 2. gv^l-
ßsßrjyiEv, es hat sich (in dieser
Rede) so gefügt, wie 12, 199 ov
(lYjV cviißuLVSL fioi xavxbv Ttoistv
i-nELvoig, und Ep. 3, 2 vvv ds üvfi-
ßsßrj'ns iirj-nEXL dsiv tieCQ-eiv. —
61, 3. cccpoQfiTjv — Xaß., nach-
dem sie mit dieser Rettung
die Möglichkeit dazu gewon-
nen, indem ohne die Hülfe der
Athener die Söhne des Herakles
dem Eurystheus erlegen wären.
Vergl. 5, 34. Von äufserer Veran-
lassung steht ccq)OQ(i^v XafißävEiv
9, 28. 19, 6. Ep. 9, 2. — 61, 5. k'iiyo-
voL ^£, und Nachkommen. S.
zu 9, 14. — 61, 6. Tiax EGxov,
nahmen mit ein, denn nicht die
ngoyovoi der späteren spartanischen
Könige allein thaten das, sondern
alle damaligen anyoroi des He-
rakles. So wird aber oft einem
Subjekte eine Handlung beigelegt,
die es nicht ausschliefslich und
allein^ sondern im Vereine mit an-
deren, wenn auch gewöhnlich unter
ihnen in hervorragender Weise,
ausführte (d. h. es steht das Sim-
plex statt des Kompositum mit
avv). Ähnlich schon Homer Od. 1,
2 von Odysseus: TQOLrjg leqov nxo-
Xcs&QOV ETtEQGEV, uud H. 18, 327
von Patroklos: "iXiov i-nnEgaocvTcc.
Plut. Agis 6, 4 97 ccvanELGccaa xbv
'AyrjGiXciov aixCa xmv TtQaxxofiEvcov
(lExccGxEtv 6(pXr}(idxa)v TiXrjd-og ijv,
(OV riXm^EV ocnaXXayiqGEa&aL [iexcc-
ßdXXcov xrjv TtoXixELav, was eigent-
lich GV(i(i£T<xßdXXcov heifsen müfste.
— 61, 7. civxoig [cf. Krit. Anh.]
gehört zu nccQovxcov, nicht zu ■nccri-
GxriGav wie die Stellung zwischen
dyaQ^iüv und dndvtcov lehrt. Vergl.
über das Hyperbaton zu 1, 29.
62, 2. EiGßaXsLVj wie es wie-
derholt im peloponnesischen Kriege
geschah. Der Inf. Aorist, neben
Kccd'LGrdvai, didovcci, d^iovv hat
hier so wenig etwas Befremdliches
wie 3, 17 at ^lovaqxCctL ngog x6
nANHrTPIKOS (4)
37
%-ivzeg to6avxriv evdaiiiovCav xatsxt7}0avto, ^rjd^ etg xivdvvovg
xa&Lötävac triv TtöXiv trjv viteQ xCbv TCaCdov tav ^HQaxXaovg
7tQ0KLvdvv£ii(Ja6av, ^ride rotg ^ev ait ixsLVOv ysyovöötv dcdö- c
vac tijv ßccöcXsLav, xi^v öe ta yivsL xrig ^oxriQuag aixCav ovöav
63 öovXeveiv avxoig oc^lovv. el ös det xäg xaQLxag xal tag
iitiELxeCag ävekovxccg iiil xiiv vjtöd'EöLV Ttdkiv iTCavaXd'stv xal
xbv äxQißiexaxov xcbv koycov eItcsiv^ ov dr] Jtov ndxQLÖv söxtv
rjystöd'aL xovg iicrikvöag xav avxox%'6vcov^ ovdl xovg ev 7Cad-6v-
xag xä)v ev Ttoiriadvxcov, ovds xovg txixag ysvo^iEvovg xav vxods^a- d
64 fteVov. (tj'.) ''ExL Ö£ övvxo^axBQOv 'e%co driXadat tceqI avx&v,
xav ^lav yaQ ^EXkrivCdov nöXeov xoQlg xfjg '^^laxsQag "AQyog
xal Gfißai xal Aaxadai^cov xal tot' ^6av ^ayiöxac xal vvv
axL öiaxaXovöLV. (paCvovxai d' rniav oi jtQÖyovot xo6ovxov
ajtdvxmv öiavayxövxag, w^O"' vTtaQ ^lav ^AqyaCcov övöxvxriödvxcov
ßovXevBod'ai xal ngä^ai xi xmv
dEovToov diacpegovOLV und sonst; der
Inf. Aorist, bezeichnet die Hand-
lung als dacerlos, der Inf. Praes.
nach ihrena Verlauf und ihrer Dauer.
— 62,6. an' i%s ivov ysyovoGiv,
dem Prokies und Eurysthenes, Söh-
nen des Aristodemos, der im vierten
Grade ein Nachkomme des Herakles
war (Herod. G, 52, 1); daher an'
ixsivov, nicht i^ i-Ksivov, was die
unmittelbare Abstammung von He-
rakles bezeichnen würde; vergl. 12,
81 Tovg (liv dno ö-fcov, xovg 8' i^
avxütv xäv d^söäv yeyovotag. 11, 35
xov in IJoanSuivog iitv yeyovoxa,
ngog dl jtiijrpos dnb Jiog ovta.
Doch wird dieser Unterschied nicht
überall beobachtet, denn neben xoLg
'/. xu)v d-fcäv ysyovoaiv 7}iiid'60ig
t. 84 heifst es 9, 13 xovc dno Jiog
hvyfvioxdxovg xdv tjfiL^stov slvai,
iiiid iH'bj.n Tcov i^ avxov yfyovoxcov
9, 72 sagt Isokr. 9, 76 gleichfalls
von den Kindern dea Euagoras xal
aol xal xoig aoig naial xal xotg
ttXXoig an' Evayogov yfyovdöt,
und von Kuagoras beifut es 9, 81
yeyovdag in Jiog. Vergl. auch unten
8 71 und 6, 76, 77. — 62, 7. dov~
' f-viiv, nach der Eroberung Athens
iiirch LyHander zu Endo des pelo-
onnesischen KriegcH.
63,2. uviXovxag, omitteniea
(abgesehen von . . .). [cf. Krit
Anh.]. — xriv vnod-sGiv, auf die
Hauptsache, nämlich den Be-
weis, dafs Athen wegen seiner
Machtstellung Ansprüche auf die
Hegemonie habe. Wenn nachher
dennoch von Wohlthätern und Em-
pfängern von Wohlthaten die Rede
ist, £0 will Isokr. dabei nur an die
darin sich aussprechende Macht
des einen und Hülflosigkeit des
andern gedacht wissen. — Über das
pleonastische ndXiv inavsXd'stv s.
zu 9, 66 und Rehdantz Demoath.
Index' p. 179. — 63, 3. xov diiQiß.,
den Grund, der sich streng an die
Sache selbst hält und Nebenrück-
sichten, wie Dankbarkeit und Billig-
keit, ganz bei Seite läfst.
64, 4. diaxsXov aiv^ nämlich:
fisyioxat ovaai, [cf. Krit. Anh.] wie
2, 4 dvovd'txrjxoi ötaxsXovaiVj Isae.
8, 44 dvafKpiaßrjxrjxoi 8tsx(X^aa(itv^
Xenoph. Hellen. 2, 3, 25 ot ßiXxi-
oxoL del av niaxoi dtaxhXouv und
sonst; vergl. Lobeck ad Phryn.
p. 277. —•64, 6. mad^' vni-Q
X. T. X. waxs darf mit inixdxxovisg^
XQaxr'jaatxBg, diacioaavxfg nicht so
verbunden werden, dafs es wie
oloVf ota, axe einen in der Natur
der Sache liegenden Grund bo-
zeichnot, wo dann aaxe — ör^vri-
9'tit] § 66 den Nachsatz su xoaov-
38
(IV) ISOKPATOTS
65 0r}ßccLOLg, ots ^syiötov iqjQÖvriaav, eTtLtdttovtsgj vTteQ de t&v
TCaidcDv rcbv ^HQaxXiovg 'AQystovg xal rovg allovg UeXoTtowr}- e
öLovg iiccxV ^QcctTJöavtsg, ix ös tav TtQog EvQv6d-£a iavövvcov
TO'bg otxiiStäg y,al xovg rjys^övag rovg AaKsdat^ovLCov diaöco-
öccvTsg' co6ts TtSQi yiev ti]g iv rotg^ElkrjöL övvaßtEiag ovk o?(J'
oTtcog av ng öaq^aötEQOv iTadst^ai öwri^sCri.
66 (^V*) ^OKst ÖE ^OL xal TtEQi TÖv TtQog tovg ßaQßdQ0vg^4:
tfi 7t6XEL TtSTCQay^svcov 7tQ067]X6LV siTtstv , ccXlcjg r iTtSLÖri
xov SiEvsyKovTsg bilden würde;
denn dieser Gebrauch des aats ist
unattisch (S. Krüger zu Herodot. 1,
8, 1) und die dafür von Lobeck
ad Phryn. p. 427 beigebrachten
Stellen sind jetzt berichtigt. Viel-
mehr ist mors hier Folgerungs-
partikel, welche das Particip statt
des Verb, finit. {sTcstazTov u. s. w.)
infolge einer Attraktion neben sich
hat, weil auch im Hauptsatze das
Particip steht, ein Gebrauch, den
zuerst Baiter zu d. St. bemerkte
und Klotz, Quaest. critic. I, p. 1
seq. mit Beispielen belegte wie
Demosth. 10, 40 ovds yccg sv xatg
Idittiq olv,Caiq oqco tov iv riXiM-iu
TtQOg tovg TtQEOßvZSQOVg OVtCO ÖLU-
TiSipievov — C06ZS — ov q)cc6K0vra
noiriasLV ovdsv ovd' avtov. Vergl.
auch Voemel ad Demosth. Contion.
p. 376 und Madvig Synt. § 166 A.
[cf. Krit. Anh.].^
65,3. nQog EvQvoQ'ecc, gegen-
über dem E., wie Lykurg. Leokrat.
130 6 TCccQcc rmv noXixmv q)6ßog laxv-
Qog mv uvccyuccüEL tovg ngog tovg
noXsfiLOvg KLvdvvovg vTtofiBvsiv. Lys.
14, 15 tov TtQog tovg noXsficovg %iv-
dvvov. coli. (Lys.) 2, 25. Vergl. zu
§ 26. [cf. Krit. Anh.] — 65, 4. o^
'iiiatdg hat mit dem folgenden
tovg Tjys^iovccg das Awasdaiiiovicov
gemeinschaftlich, denn nicht blofs
0Lm6tr}g noXscog, sondern auch ot-
KLGtrig E&vovg wurde gesagt; vergl.
Thuk. 1, 25, 2 tov oUiotrjv dno-
dsiyivvvtsg ücpmv sh Koqlv&ov ovta,
und unten § 70. — 65, 5. coffTf,
ergo, parataktisch wie oft z. B.
§ 160; ebenso ag u. insC (S. zu 7,
54). — nsQltrig — dvvaat., über
das Machtverhältnis unter
d. H., welche Staaten geringere,
welcher die gröfste Macht be-
sessen habe. snLSsiTivvvaL nsQi
tivog (einen Nachweis geben
über etwas) auch bei Plat. Ion.
p. 542 A nsgl ^O^t^qov vTtoGxofisvog
sKidsL^eiv i^ancctäg (jls. Vgl. Isae.
6, 65. Demosth. 43, 18 und den-
selben 27, 12 tovd'" vyt,tv inidsL^ca,
fistcc ds tccvtcc yial nsgi tcov äXXcov.
Vergl. zu 9, 12.
§ 66—74. Athens Machtstellung
zeigt sich aber auch in den Kriegen
mit den Barbaren, die bei ihren
Absichten auf Hellas vorzugsweise
Athen ins Auge fafsten (66, 67);
so die Thraker, ebenso die Skythen
und Amazonen (68, 70). Und wie
in diesen Kämpfen, so zeichneten
sich die Athener auch in den Perser-
kriegen aus (71, 72), was um so
rühmlicher für sie ist, weil sie nn
den Lakedaimoniern würdige Neben-
buhler ihres Ruhmes fanden. Über
diese Kriege ist hier ausführlicher
zu reden (73), so schwierig es bei
der vielfachen Behandlung derselben
auch ist, etwas Neues darüber zu
sagen (74).
66, 2. aXX(og t' STtsidi] yiat
ist in etwas anderem Sinne gesagt
als 2, 51 ccXXcog t ETtsidrj TtEQt
tcöv yvfivccGLcov tcov tfjg ipvxfjg ccfi-
tpLaßrjtovaiv, dagegen in ähnlichem,
wie Thuk. 2, 3 aXXcog ts xai
ETtELdrj ig ovdsva ovdhv ivEcots-
QL^ov. Nämlich bei ccXXoog ts kcci
(wie bei ccXXoi tE y.ai) wird durch
die Andeutung, dafs es noch etwas
anderes gebe, was man aber neben
dem wirklich Genannten anzu-
führen verschmäht, dies letztere als
etwas besonders Wichtiges hervor-
nANHrXPIKOS (4)
39
Kai rbv Xöyov xareßtr^öd^riv tcsq! rijg rjysiiovLccg tflg in bksC-
vovg. ttJtavxag ^isv ovv i^agid'^av tovg xtvdvvovg kCav ctv
liwKQokoyoCriv' etcI ds tav insyCatcov tbv avtbv tqotcov ovtcsq
67 öXCyG) TCQOXSQOV TtSLQccöo^aL xal TtsQi rovxcov dieX^'etv. "Eöti
yaQ äQxiKGyxaxa ^sv xCbv yevöv zccl fisycöxccg dvvaöxsLag b
e%ovxa Uxvd-ai aal GgaKsg xal UsQöaL^ xvyxdvovöc d^ ovxol
yisv anavxeg rj^tv iTtißovXevöavxeg, i] ds TtöXtg TCQog äitavxag
xovxovg diaxcvdvvev0a(ja. xaCxot xC koLitov söxat xotg dvxtXs-
yovöiv, 7}v inidscx^cbeL xav ^ev 'Eklrivcov oi fti) dwcc^svoi
xvyxdvBLV xcbv diKaCcav rj^äg CxsxevsLV d^iovvxsg, xcbv de ßaQ-
gehoben (= sowohl sonst als be-
sonders, daher zu übersetzen: vor
anderm, vorzüglich, beson-
ders), wie in aXXoig xs "aal vvv 15,
74 u. 81; aHcog ts %cd uiQi 4, 57;
ferner wo darauf ein konstruiertes
oder ein absolutes Particip folgt
wie 3, 35. 4. 106. 8, 69. 14, 52.
15, 86, 312. 18, 47; 5, 45. 6, 3,
37. 7, 8, 73. 12, 37. 17, 36, 52,
oder ein hypothetischer Satz wie
5, 11, 56. 12, 23. Ep. 2, 1). Da-
gegen fügt uXXmq TS (eigentlich
praetereaque) zu einem vorher schon
Genannten oder, weil selbstver-
ständlich, zu Ergänzenden etwas
anderes noch hinzu, ohne ihm an
und für sich eine vorzügliche Wich-
tigkeit beizulegen (daher uXXaq t*
ineidrj = auch weil, d. r' 7]v
= auch wenn, d. &•' oxccv ==
auch wann). Es können jedoch
die noch hinzugefügten anderen
Gründe, Bedingungen, Umstände
wirklich etwas besonders Wich-
tiges sein und diese Wichtigkeit
kajin durch ein dem kausalen,
tyvAnif.fiüriw.r, , tcmporalcn Satze
fit nes steigerndes v.aC
bt^ .. . - ien, wie in dXXayg t'
ineidi] v,a.i hier und 9, 7, in aHoog
T* tI]V xai xvxi] rig 15, 104 {uXXcog
ti (l xat Lukian. Nigrin. 6. cf.
Stallbaum wl l'lat. Phaedo. p. 87 D),
in alX(ot d"' Ziav -kuC 5, 79, in
welchem Falle wir im Deutschen
die Bezeichnung d(;r Wichtigkeit
des zu Nennenden auf uXXtog tt
übertragen und di^'H wie dXXcog re
%aC übersetzen können. In diesem
Sinne hat Schäfer Apparat, ad
Demosth. Y p. 56 (dem Schoemann
ad Isae. 3, 69 zu folgen scheint)
Recht, wenn er sagt, ocXX(og t* eI
v.cci sei Umstellung für dXXcog xb
Mal st. — 66, 3. xov Xoyov naxs-
axrjadfirjv (orationem institui) [cf.
Krit. Anh.] vergl. 7, 77. Plat. Hipp,
mai. p. 304 A, Aristeid. Panath.
p. 154 Dind. — 66, 5. Eni 8s xmv
(i., auf Grund der w. ; vergl. zu
l, 50. Daran schliefst sich nsgl
xovxcov (über diesen Punkt)
öieXQ^elv ähnlich wie bei Plato de
republ. V p. 475 A eI ^ovXei etc'
ifiov XsysLV KEql xav iQooxLV.wv.
Das xov avxov xQonov geht auf
die streng logische Schlufsfolge,
wie sie § 64 seq. gemacht wurde
und § 67 wirklich wieder gemacht
wird. [cf. Krit. Anh.]
67, 2. dgxiyKoxaxa^ am mei-
sten zur Weltherrschaft be-
fähigt. S. zu § 67. — 67, 3.
xvyxdvovai (es trifft sich),
nicht i'xvxov, denn Isokr. will hier
nicht erzählen, sondern ein für alle
Zeiten gültiges Urteil aufstellen.
Vergl. § 103 dgioxa xvyxdvovai
ngd^avtsg. In ovtoi (ilv dnavxsg
liegt der Nachdruck offenbar auf
ovtoi, weshalb es voran steht; um-
gekehrt ist es bei dem folgenden
anavxag xovxovg. In gleicher Weise
wird bald xavxa nuvxu^ bald ndvxcc
xuvxa gesagt. Vergl. Weber ad
Demosth. Aristocrat. p. 181 und
die Stellen des Isokr. bei Strange
in Jahns Jahrb. Suppl. IV. (1836)
p. 347.
40
(IV) ISOKPATOTS
ßaQCJv OL ßovXö^svoL xatccdovXaxSaöd^at rovg "EXlrfvccg i(p^
'^^äg TCQCJtovg tovtsg; c
68 (t'^'O 'ETtKpaviaxatog ^£v o^v tav itoXi^cov 6 IleQöLxbg
yeyovsv, ov fi^v iXättco texniJQia tä TtaXccicc rcbv ^ymv iötlv
totg jcsqI t&v TtarqCcDV äii(pi0ßritov6iv. hi, yäg taTtsivfig
ov^Yig xfig ^EXXddog rjXd'ov sig triv iGiqav rj^mv BgaKsg {lev
list' Ev^oXitov rov üoescdcbvog, Uxvd'ai ös ^er ^A^at^ovcav
tG)v "AQSog d^vyatSQCJv, ov xatä rbv ccvtbv xqövov^ aXXä
y.ad'^ ov sxdxBQOi tf]g EvQcoTCrjg stctjqxov ^löovvtsg ^isv ccTtav
TÖ töv 'EXXijvcjv ysvog, 18 Ca b\ JtQog rj^äg iyxX'^^ata itouri- d
ed^svoL, vo^i^ovrsg ix tovtov tov xqoicov 'iCQog {nCav [nev
69 TtöXiv KivövvsvöSLV, ccTtaöcbv d' d^ia XQaryjöeLV. ov ^riv Tcarcbg-
d'coöav, äXXä TtQog ^ovovg rovg Jtgoyövovg rovg YjfistsQovg
68, 3. Ttsql TÖäv natQLCov ,
für die angestammten Rechte,
d. h. für die Hegemonie, woran
sie alte Ansprüche zu haben ver-
meinen. Der Ausdruck besagt also
mehr als TtSQL riysiiovCaq oc^cpicß.
% 25, 71, 166 (coli. 20 und 57)
oder nsql xcov nqcoxEicav dficp., (cf.
Krifc. Anh.]. Der Ausdruck wie
§ 54 (vergl. § 63) und hier wie
dort absichtlich von Isokr. ge-
wählt, weil nach § 18 die Lake-
daimonier wirklich behaupteten,
mg SGZLV avtOLg riyBiöQ-ai naxqiov.
— raTCsevTjs, machtlos. S. zu
7, 4. — 68, 4. Qquyisg^ nicht die
barbarischen Thraker, die in histo-
rischer Zeit nördlich von Make-
donien bis zum Haemos und Ister
wohnten, sondern wohl ein grie-
chisches Urvolk (s. zu § 70), dem
Orpheus, Musaios, Thamyria an-
gehörten und die den Kult des
Dionysos und der Musen hatten
(cf. Schoemann,Antiq.publ.p. 38 sq.).
Über ihren in Verbindung mit
Eumolpos, König von Eleusis, gegen
Erechtheus, König von Athen, unter-
nommenen Krieg spricht Isokr. auch
6, 42. 7, 75. 12, 193, wie er auch
sonst ein Lieblingsthema atheni-
scher Panegyriker ist; s. d. Stellen
bei Maetzner ad Lycurg. p. 243.
— 68, 5. 'A^a^ovcov. Den Krieg
der Amazonen erwähnt Isokr. auch
an den angeführten Stellen in Ver-
bindung mit dem Thrakerkriege,
aufserdem s. (Lys.) 2, 4 seqq. (De-
mosth.) 60, 7 f. Plat. Menex. p. 239 B.
Plut. Thes. 27. Pausan. 1, 41, 7.
— 68, 7. iniJQxov, ist de conatu
zu verstehen, wie 5, 20 Gsttcc-
lovg rovg tcqoteqov snccQxovrccg
MaytsSoviag, wo inaQxsiv wie hier
und § 140 = „seire Herrschaft
ausbreiten" {stcl = dazu), während
es 4, 123 u. 144 heifst „Herrschaft
ausüben" {inl wie in sTtißovKolog
u. s. w,, vergl. Lehrs de Aristarch.*
p. 108). — 68, 8. syv,lriiiarcc,
Vergl. 12, 193 ©^axEs [i\v yaq
[lEx' EviioXitov rot Tloasidcovog
stcißcclov slg xtjv xcogav rjfiöov^ dg
ri(i(piaß'qxr]G8v 'Egsx^fi^ trjg nolsojg
fpcL6v.cov TLooBidm ttqoxsqov 'A^rjväg
-naxcclaßsiv avxriv Ev,v%'cci 8b [iex*
'Jfia^ovcov Tcov «I "AQ8(og yBvofiBvcaVj
ccL xrjv axgaxsiccv icp' ^InTtolvxrjv
S7tOL7]6avxo rrjv rovg xs vofiovg
naqaßccGav xovg tcccq' avxaig tisl-
(isvovg, igaa^siGccv xs Orjosrng nal
cvva%olovQ'riGa6av i'HBtQ'Sv xal avv-
oi%riaaaav uvxm. — 68, 10. äna-
6C0V 8' ccfiu, alle zusammen
mit einem Male wie 2, 37 ^117
7t£QLi87]g xrjv aocvxov cpvGLV anciGav
ccfia 8iccXvö'Si6av, und sonst; vgl.
Strange in Jahns Jahrb. Suppl. III,
(1835) p. 452.
69, 1. ov KdxcoQ&coaav, hat-
ten kein Glück. S. zu 9, 52.
nANHTTPIKOS (4)
41
6v^ßaX6vtEg byioCcog ÖLecpd-ccQTiöaVj cjöttsq ctv st JtQog aTtavtccs
ävd^QaTtovg eTtoXs^Yi^av. dfiXov dh ro ^eyed-og tcbv xaxCbv xcbv
yevo^avcjv ixELVOig' ov yccQ äv Ttod"^ ov Xoyou tcsqI avrav
toöovrov ;^pdi/ov die^SLvav, ei ^ri xal tä it^a^^ivxa TtoXv
70 Töv äXXav dirjveyxEv. liyetai d' ovv TtEQi (lev ^A^nat^ovcov^ cog e
tG)V lUV iXd-ov6G)v ovds^La naUv ccTtijkd'sv, al ö* vnoXsLcpd'Bl-
6aL diä triv ivd^dde öv^cpOQav ix rfjg ccQxrjg i^eßli^d-riöav,
TtSQi ds @QaxG}v, ort tbv äkkov %q6vov o^oqol TtQO^ocxovvtsg
riiitv X060VX0V diä xriv xöxs ^xgaxaCav dieXiTtov, ai6x' iv xa 55
fisxa^v xfig xaQccg ed-vtj itoXXä xal yivri Ttavxoöajcä xal itöXeig
fisyccXag xaxoLXL6^7]vaL.
71 (x.) Kakä ^ev ovv xal xavxa xal jtQSTtovxa xotg tcsqI
xrjs Yjys^ovLag a^(pi6ßrjxov6Lv, ddeXcpä de xobv elQrniivov xal
rotavO"' olcc jtSQ sixbg xovg ix xolovxcov ysyovöxag, ol TtQog
^aQstov xal ^SQ^rjv JtoXe^iqöavxeg sjtQa^av. nsyLöxov yccQ
— 69, 3. (oansQ av, seil, discp^d-
QTiGav. S. zu 4, 148.
70, 2. vTioXsicpd'siGai, dio za
Hause geblieben und nicht mitge-
zogen waren. — 70, 3. sy, Trjg
uQxfig i^sßX.j ihre Herrschaft
verloren, denn vordem waren sie
dQxovoccL noXXwv i&vcöVf nach (Lys.)
2, 5. — 70, 4. o^oQOL. Die
Thraker safsen ehedem in Eleusis
und in Teilen von Boeotien und
Phokis. S. Schoemann 1. 1. p. 38.
Sie verschmolzen dort im Laufe
der Zeit mit anderen dort sefs-
haften Stämmen, während sie Isokr.,
der sie offenbar mit den Thrakern
der historischen Zeit identifiziert,
nach Thrakien sich zurückziehend
denkt. — 70, 6. dielmov, liefsen
einen solchen Zwischenraum zwi-
schen sich und uns, d.h. zogen sich
80 weit zurück, [cf. Krit. Anh.]
— iv TÖi fista^v rijg x^ogccg ist
nicht einfach = „in dem Zwischen-
räume**, was iv xfi ji. xtoQu heifsen
inüfste, Hondern in dem Zwi-
• chenraumo zwischen ihrem
Lande und uns, nicht nls ob,
wie Benselor will, der Singular
xr^9 Xmsfag von Thrakien und Attika
zugleich ver»tanden werden könnte,
sondern nach einem seltneren
Sprachgebrauche ist von einem
Zwischenräume nur der eine ihn
begrenzende Raum (hier trig x^Q^S
i. e. @Qav.r]s) angegelaen, der andere
aber weggelassen, weil er den
Standpunkt des redenden Subjektes
bildet und insofern sich von selbst
versteht. Ganz ähnlich Aristoph.
Av. V. 187 SV fiscm di]7tov&£v ui]q
icxi yfjg , d. h. zwischen der Erde
und der in den Wolken zu grün-
denden Vogelstadt (iVtqpfZoxoxHv-
yia). Flut. Them. 13, 1 Asg^rig
dvay yiad-i^iCTO tbv azoXov inontevojv
— iv fiEd'OQicp ri^g MsyagiSog. —
— 70, 6. yivT] sind die einzelnen
Stämme innerhalb eines ein Land
bewohnenden i'Q'vog, yevog also ein
engerer Begriff, von dem Isokr. zu
dem engsten, ^roAtg (Stadtgemeinde),
herabsteigt.
71, 2. d3sX(pdj gemina, im
Sinne von naQunXr^aLa, wie 10, 23
ig döeXcpcov yeyovoreg döeXqpdg x«l
rag inid-vfiiag l'axov^ und sonst;
vergl. Schoemann ad Plut. Agin. 2,
10 ddsXcpol ^\v ovv ovx i^ffav,
cvyysvovg d\ xal ddfXtpfig rjtpavxo
noXixe^ag. — 71, 3. old ttbq el-
KOff, seil, ngdxxdv. — ^x rotov-
xcov kann hier nicht von der un-
mittelbaren Abstammung ver-
42
(IV) ISOKPATOTS
TCoXe^ov 6v6tdvtog ixBuvov xal TtlsiCtcov mvövvcov aCg tbv b
avtbv xQÖvov öv^Ttsöövtcjv, xal tav }isv TtoXa^LCOv ävvTto-
ördtov oto^evcov sIvul diä tb TtXfjd'og, tmv ös öv^^cHxcov
72 dvvniQßkrixov rjyoviJLevcov ixsiv rijv aQStijvy d^cpoxEQov xqcc-
TTJ^avtsg cjg ixatSQCov TtQOöfixsv, xal Tt^bg änavtag rovg
Xivdvvovg ÖLSVEyKOvxeg^ £vd-vg ^hv rav dgiörsCcov rj^L^d'rjßav,
ov TtoXXa d^ vötEQOv r^v ocQ^riv X7]g d'aXdtttjg f'Aa/Joi/, döv-
t(DV fihv XGiv akXcDV 'EXk7]v(ov, ovx d^cpLiSßrjxovvxcjv ös xöv
vvv rj^äg d(paiQEt0%'aL ^rjxovvxov. c
73 (xa.) Kai ^rjdslg oiic^co fi' äyvoelv oxi xal AaxsdaL-
fiövLOL 7C6qI xovg ocaLQOvg xovxovg tcoXX&v äyad'öv alxLOi xotg
"EXXriöLv %ax86xri6av' dXXa ÖLa xovxo %al ^äXXov ETCccLVstv e%(0
xr^v Jtöhv, oxL xoiovxcov ävxay(ovL6XG)V xv%ov6a xo6ovxov
ai)XG)V dcTJvEyxEV, ßovXo^ac d' ökcyc) ^axQÖXEQa TtSQl totv
TtO^EOLV ELTtEtV KUi ^Y^ Xa%V kCaV TCaQaÖQa^EtV, Iv ä^CpOXEQOV
standen werden; s. zu § 62. — 71,
5. TtoXsfiov GvoxävtOQ vgl. Hom.
II. 14, 96 TtoXsfioio Gvvscrccozog
Plut. Timol. 37, 5 owearcozog
TtoXsfjLov. Thuk. 1, 16, 2, Polyb. 3,
2, 1 Ttolsfiog ^vvsatr} wie Plut,
Kim. 13 ficcxr} ovvsotrj. Isokr. 10,
49 GVVS6T7]CaVT0 TtoXsfiov.
72, 2. cög syicczsQoav nQoaiq-
Ksv, seil. KQcczsLv; die Feinde
schlugen sie, die Bundesgenossen
überboten sie durch noch gröfsere
Tapferkeit. Nachgeahmt hat diese
Stelle Lykurg. Leokr. 70 ^ovoi-
08 ccficpotsQcov 7t£QLysy6va6L, Kocl
rcov TtoXsfiLcov Mal t(3v cvfifidxcoVi
d>g syiatSQCüv nQoarJKS, rovg (isv
svsQystovvTsg, xovg ds (iccxofisvoL
vLTiävzBg, und (Demosth.) 61, 28.
Vergl. auch Aristeid. Panath. p. 217
Dind, zovg ix&QOvg zotg onXoig,
tfj d' BniSi-A8LU zovg cpCXovg iviv.r}^
cav. — 72,3. z(öv d. ri^i(öQ"riaav ,
ihnen wurde der Preis zuer-
kannt, nicht von wirklicher Preis-
verteilung zu verstehen, wie sie
bei einzelnen Sitte war, sondern
von blofser Anerkennung, in wel-
chem Sinne Herod. 8, 93 sagt h
rfi vav(iDix^rj zccvzt] (bei Salamis)
'^y.ovaav^EXX'^voav agiaza JtyLvfjzuL,
inl ÖS 'A&T^vccLoi. Der Isokratische
Ausdruck kehrt für dieselbe Sache
wieder ^§ 99. 7, 75. 8, 76, wo je-
doch aQiGzsLcov ohne Artikel er-
scheint, welcher die dgiazsta als
in solchen Fällen regelmäfsig ein-
tretende bezeichnet, etwa wie es
8, 50 heifst d-aväzov zijg t^fi^ag
STttKSLfisvrjg^ rjv zig ccXa dsud^cov.
Vergl. Herod. 8, 11, 1 z6 dgiaz^iov
tXaßs. — 72, 4. ov noXXm d' v.,
im Jahre 477, nachdem Pausanias
durch seinen Hochmut die Bundes-
genossen bestimmt hatte von Sparta
abzufallen. Vgl. Thuk. 1, 130 und
Krüger, Historisch-philol. Studien,
S. 38.
73, 1. Kccl ^Tjdslg otsG&oa wie
7, 50, 76. 12, 172. 13, 21. 15, 193,
279. 18, 33. — 73, 5. zolv no-
XioLV. S. zu § 17. — 73,6. zuxv
Xiav i. e. Xtav zaxv. S. zu § 160.
— TtaQudQccfiSLv, an dem
Gegenstande vorübereilen,
etwas anders als Ep. 9, 6 yiyvto-
GKCQV, ozL Q&ov SGzi nSQL zav ysys-
Vrj(l£V(OV SVTCOQCOg STtiÖQCiflSLV t)
718qI zmv^jisXXovzcov vovv ixövzmg
slnetv. Über jenes vergl. Polyb.
10, 43 init. %^7j<7i|u.ov tlvai (loi
doyiEL z6 ^rj TtaQadQUfiSLV ccXXd
ytOLi]aa6&(XL tceqI avzov zrjv uq(i6-
^ovaav (ivrjfirjv.
IIANHrTPIKOS (4)
43
r^fitv vno^vYiiLaxa yBvrjtaL, trjg ts tav itQoyovcov äQSxrig xal d
74 tfjg TtQog Tov% ßaQßccQOvg e%%^Qag. tcccltol ft' ov kikridsv^ ort
XalsTCov iöXLV vötatov ijteXd^övta leyeiv Ttsgl TtQay^drov
TtdkaL TtQOxareLkrj^iievov xal Ttsgl Sv ot ^ccXiöra övvrjd-avtsg
tcbv TtoXitcbv eiTtetv eTtl rotg drj^oöca d^aTtto^evoig Ttolkdmg
elQTiKaöLV' ävdyxri yaQ rä ^ev ^eyiöt avxav ijör} xccra-
xsxQyjfi^cci'y ^i'XQa d' STL TiaQaXsXetcpd'aL. o^cog d' ix rav vtio- e
Aowrcai/, iiteidri 6v^q)SQSL totg TtQdy^aöcv, ovx dxvTjteov ^vrj-
ßd^rjvai TtSQL avrcjv.
Y5 (xß'.) nXsLötov ^€v ovv dyccd-av akCovg xal ^syLötav
ijiaCvcov d^Covg riyov^ccL ysysvfjiSd'aL rovg rotg öa^iaöLV vTtsQ
74,2. in£Xd-6vTa XsysLv, auf-
zutreten und zu reden; über
imXd-eiv vergl. § 15. vgtcctov ge-
hört nicht zu insX&ovrcc allein,
sondern auch zu Xsyeiv. — 74, 4.
inl rotg S. &a7tto^svoig, an-
gesichts der , verschieden
von inl rav (isyiGrcov nsql rovrcov
diEXd-ELV in § 66. — 7t o XX an ig
stg^naaLv. Es war Sitte in Athen,
in Kriegsjahren zur Winterszeit für
die im Laufe des Jahres Gefallenen
eine öffentliche Totenfeier zu ver-
anstalten, wobei die Gebeine der-
selben ausgestellt und eine Lobrede
{inLrdq>iog Xoyog) auf sie von einem
öffentlich dazu bestellten Manne
gehalten wurde. S. Diodor. 13, 33.
Thuk. 2, 34. Zu den uns erhal-
tenen, teils fingierten, teils wirk-
lich vorgetragenen iniracploig X6-
yoLs, bei Thuk. 1, 35 ff. (Lys.) 2,
Plato Menex. p. 236 D seqq., (De-
mosthenes) 60, kommt der des
Hypereides auf die im lamischen
Kriege (323 v. Chr.) Gefallenen,
dessen § 29 neben (Lys.) 2, 27 s^q.
und Plato Menex. p. 239 D seq.
lehrt, dafa die Perserkriege ein
Lieblingsthema solcher liedner
waren. — 74, 6. %arayiiXQ^o^oci
steht wohl pasBivisch und nicht
mit Ergänzung von rovg BlgrjHorag.
— 74, 6. <J' tri. cf. Krit. Anh. —
^x rmv vnoXolnuiv ^ ausgehend
von dem, was andere unerwähnt
liefsen. Isokr. meint nicht sowohl
den Umstand, dafs die V^orfuhren
durch ihr Privat- und politisches
Leben die Zeitgenossen des Xerxes
undDareios zu erfolgreichem Wider-
stände befähigten (§ 75 seq.), son-
dern den Wetteifer zwischen Athen
und Sparta; denn davon gingisokr.
ja hier aus (§ 73) und damit be-
ginnt er die eigentliche Darstel-
lung der Perserkriege (§ 85). —
74, 6. naQaXBXBLCp%ai. o^cog.
Den sonst von Isokr. sorgfältig
gemiedenen Hiatus entschuldigt die
Interpunktion. Vergl. auch § 112
icpt-KOvro; r}. — 74, 7. rocg UQuy-
ju-aatv, unserem Vorhaben,
nämlich dafs Athen und Sparta
sich aussöhnen und sich in die
Hegemonie teilen. Wegen des Aus-
drucks vergl. Demosth. 23, 128
avBv rov rotg ngayfiaat (irj av(i(pi-
QBtv ro 'iprjcpioficc ovdt ngog do-
|av GVfiqisQst rij noXsi. Übrigens
schliefst sich der Satz mit inBidrj
eng an ovx o-Kvrjrsov an. — 74, 8.
avrföv, die Perserkriege.
§ 75—99. Tüchtig durch die
Vorfahren vorgebildet (76—81), be-
standen Athen 2ind Sparta die Per-
serkriege in so rühmlicher Weise ^
dafs niemand sie genug preisen
kann (82—84). Sie zeigten dabei
den edelsten Wetteifer (85), ine in
dem Kriege mit Dareios (86, 87),
so in dem mit Xerxes (88—98);
und doch mufs Athen der Preis
zuerkannt werden, nrshalb ihm auch
jetzt bei einan Feldzuge gegen die
Perser die Hegemonie gebiüirt (99).
44
(IV) ISOKPATOTi;
tijs ^EXXccdog TtQomvdvvevdavxag' ov ^iiv ovde ra)v jtQo rov
jcoXe^ov tovtov ysvo^svcjv xccl dvvaötevöcivrcov iv 8xateQac)ß
totv TCoXsoiv dixaiov ä^vrj^ovstv ixstvov yaQ rj6av o[ jtQoa-
0xr]6avt£g tovg iTtiyiyvo^evovg xal tu jcXtjd'ri 7tQOtQ8t{javtsg iii
agstiiv xal %aXe:tO'bg avtaycoviötäg totg ßuQßccQOLg jcoirjöavtsg.
76 ov yccQ aXoycoQOvv tcov xoivcbv^ ovd^ aTtsXavov ^Iv Sg idtav,
Yj^sXovv d' dyg äXXotQicjv, äXX' ixriöovto ^hv d)g oUelcdv,
ccTteixovro d' aöTtSQ iq^i tav ^ridsv TtQOörixövrcov ovös JiQog b
aQyvQLOvtijv svdaL^ovtav ^XQivov, aXX^ ovtog idöxst TtXovtov äötpa-
Xs6ratov xexrrjad'aL xccl xdXXi^rov, oöng rotavta tvyxccvoL TtQut-
rcöv, ^1 G)v avrög te fieXXoL ^dXi6t svdoxL^yjöeLv xocl totg Ttaielv
75, 3. ov iirjv ov da. Über die
doppelte Negation s. zu 9, 43. —
75, 4. dvvaat SV6CCVTC0V, nicht
dvvaOTSvovTcov, also: die Regie-
rung übernommen hatten, in-
dem auch hier öwaarEvstv von der
Besitzergreifung verstanden wird,
s. zu 9, 39. — 75, 5. ^accv ot
TtQoaGHiqaavTsg. Auch hier er-
wartet man statt der aoristischen
Participia die praesentischen (im
Sinne des Imperfekts), indem das
nQOccüKSiv u. s. w. sich durch ihr
Leben hin erstreckte, nicht diesem
vorausging. Doch scheint das Par-
ticip des Aorists in Umschreibungen
dieser Art {iqöav ot TtQoccoHrJGavTSs
= TtQorioHfjaav) das Regelmäfsige
zu sein; vergl. 7, 51 syisivot riaav
Ol TtQOTQstljocvteg. Herod. 1, 18, 1
ovtog b xov Tcolsfiov rjv avvdtpag.
ibid. 1, 74, 2 ot cv^ßLßccGciVTeg av-
rovg i^Gccv oi'ds — , ovxoC ocpi xal
ro oQKiov ot 67t£vaavtsg. Demosth.
18, 88 Tt's rjv 6 ßo7]d'ri6ag xotg Bv-
^avzLOLg y,al Gcoaag avrovg'j rCg 6
v,(oXvccig XOV 'ElXTqcnovxov ciXXo-
XQimQ'rivai v.ax' sMSivovg xovg XQO-
vovg', Thuk. 8, 68, 1 '^v ds b xrjv
yvcöiiTjv xccvxrjv stnav TleiaccvdQog.
Flui. Kleom. 24, 4 ovxog riv ^iXonol-
[irjv 6 TtgcoxsvGccg vcxsqov 'Axcctcöv
jtccfc [isyi6X7}V 'HTTjadfisvog do^av.
Auch wo das verb. fin. ein gewisser-
mafsen historisches Praesens (s.
zu 9, 21) ist: Plut. Timol. 33, 2
'ixeTTjff iaxlv 'Agexriv v.al xijv yvvai-
v.a xal xov vtov ■nataTtovxtaag. cf.
Held. Vergl. auch zu § 98. — 75,
6. xä TtXiqd'r]. Der Plural steht,
weil an die Bürger zweier Städte
gedacht wird, ähnlich wie Plat.
Gorg. p. 452 E Swafievoj Xsysiv Kai
TtsLd^sLv xcc TiXi^d-r]. Vergl. Franke
ad Demosth. 6, 24. Anders steht
der Plural Isokr. 7, 40 xd nXrj^ri
Kccl xdg (XKQi-ßsLccgxcöv voiioivarjfiSLOV
slvut. XOV xaxcog olv.BtaQ'cti xrjv lioXiv
xavxriv, womit zu vergleichen
^syed-rj, wie (isys&sOL ticcXXsgl xs
8yQcov Plat. Kriti. p. 115 D, und
sonst (cf. Krüger zu Thuk. 7, 55,
2), und (i^-nri (cf. Krüger zu Xenoph.
Anab. 1, 5, 9).
76, 2. T^(isXovv d' (hg dXXo-
XQicov schliefst sich eng an dns-
Xccvov fifv (og Idicov an und teilt
mit ihm die Negation (wie 7, 29).
Sie benutzten nicht das Staatsver-
mögen^ als sei es Privatgut, wel-
ches zu ihrer Disposition stände
{IdCoav) und das sie verschwenden
könnten, weil dies ihnen keinen
Verlust iDrächte, da es von anderen
erworben {dXXoxQimv) und nicht
das ihrige (oUsicov) sei, das sie
sich bewahren müfsten für die not-
wendigsten Bedürfnisse des Lebens.
Über den Gegensatz zwischen l'dLu
oder dXXoxQccc und oUblu, s. zu 7,
24 ; über dXXoxqvog besonders vergl.
§ 86. — 76, 3. aGTCSQ XQVi
seil. drcExsiV. S. zu 9, 28. —
TiQog dqyvQLOv — b'-hqlvov, wie
12, 4 Iva TCQog xriv VTto&SGiv xov
Xöyov yiQivcoGL. S. zu § 11. — 76,
5. roravTa, in jener Weise, wie
zu Anfang dieses.§ geschildert ist;
nANHrTPIKOS (4)
45
77 yLsyCötriv do^av y.atakeC^siv. ovde tag d'Qa6vtrirag rag dXl7]X(ov
e^TJlovv, ovda rag roX^ag rag avrav 7^6xovv, aXla ÖEivörsgov
HSV ivö^L^ov elvaL ocaxag vjtb rav TtoXircov axoveiv rj xaXcbg
VTCSQ rfjg TtöXsag ä7Cod^V7]0x£Lv, ^äkkov d' ri0%vvovr enl rotg c
xoLVotg a^aQTYi^a6LV »j vvv iitl rotg idCoig rotg 0(per8QOLg avrav.
78 rovrcov (f riv al'riov, ort rovg vö^ovg i&xÖTtovv, oTtcjg äxQißcjg
xal xakCbg £%ov6tv, ovx ovr co rovg tcsqI rav idlcov Cv^ßolacav
cog rovg TtSQl rav xad-' ixdörrjv rijv rjixsQav iTtirrjösv^drov
rjTCLdravro yaQ, ort rotg xakotg xdya^otg r&v dvd-QcoTCcjv ovdev
derjffec Ttokk&v yga^^drcov, dkk^ an dkcycov övvd'rj^drcjv d
gaÖLog xal tisq! rav lölcov xal tceqI rcbv xoivcbv ö^ovot^öovölv.
79 ovtco dh Ttokinx&g eI^ov, aötE xal rag ördöEcg iTtOLOVvro itQbg
denn mit i^ av x. t. X. wird auch
hier (S. zu 7, 48) nicht der Inhalt
der Toiavra, sondern die Folge da-
von angegeben.
77, 2. tag tdXfiug rag av-
zöäy i^cr., übtennicht die eigene
(angeborne, von vornherein in
ihnen vorhandene) Unverschämt-
heit, im Gegensatz zu denen, wel-
che die ^Qaavx7}g von andern erst
annehmen. Zu den Pluralen d-ga-
avtrjrsg und röXfiaL vergl. aloxvvai
4, 114. 6, 10 av.QL§€iaL 5, 155,
XaXs7t6tr}rsg 5, 116, avd^ddsiai und
aefivoTTjteg 6, 98, Qocd-vfiiai und
'KUQxsQiai 9, 42, TcgaotT^tsg 15, 214
etc., und zu 4, 11. 7, 4. 9, 5 und
Bremi Exe. VII. — 77, 3. Bianca g
— dnovELv ist das regelmäföige
Passiv zu xaxcoff XiyEiv, daher auch
mit vno verbunden, wie hier und
6, 69 und sonst: cf. Cobet. Var.
lect, p. 65. — 77, 6. noivoig,
der Gesamtheit dem rotg töloig
entgegengesetzt wie § 78. 5, 73. —
fl vvVf seil. alaxvvhTuC rig, wie
§ 81. S. zu 7, 49.
78, 1. la%6novv ^ ontog —
i^ovaiv. Ober das Futur, nach
dem Imperf. s. zu 9, 26. — 78, 2
ovx ovxto — wg S. zu 1, 47. —
xmv IdCtov aviiß., die liechts-
▼ erbindlichkoitcn zwischen
Privaten, wie § 11. 12, 11. 16, 8,
42, 228, 276. (anders 7, 88.) Im
Gegensatz dazu ist ra x. t. x. ^.
imrrjdtivfiaTa das Verhalten im
täglichen Leben, die öffentliche
Zucht (dycoyri). Vgl. 12, 144 sa-
Qcov — fiäXXov i67iov3aGfi£vovg rovg
TCEQL x(ov Moivcov initridsvfiäxcov t)
xovg tcsqI xmv Iölcov avfißoXaicav
(vo^ovg). — 78, 5. yqafifLaxoDv,
geschriebener Gesetze, wie 7,
39 und 41, wo derselbe Gedanke
wie hier behandelt wird. — an
oXiycov avv&rificix(ov,mit'iiü\ie
weniger vereinbarter Sätze,
dno wie 15, 111 Zdiiov TIsQDiXrjg
dnb diaKOoicov (vsmv) xal xlXlwv ra-
Xctvxcov %axsnoX8(ir}aEV^ und sonst.
Vgl. Baehr ad Plut. Philop. p. 39.
79, 1. ovxco ds noXiXL-ncäg
slxov^ so sehr waren sie Staats-
bürger, d. h. so sehr hatten sie
immer nur den Staat im Auge,
also: so patriotisch waren sie.
Vergl. 15, 77 xig av (Xoyog) noXixi-
ytcotSQog xal fiäXXov nqinoiv xy no-
Xsi xov xrjv r}ysfiovLav dnocpaCvov-
xog i](iExeQav ovaav, und unten
§ 161. — xccg axccaeig inoi-
orvTO, — ovx 0 jroTf 90 t, jene(au8
der Geschichte bekannten; s. zu
§ 22) Parteikämpfe unter ein-
ander führten nicht um die
Frage n. s. w. Denn axdaiv noi-
eia&oii involviert den Begriff, dafs
etwas («treitig und) fraglich sei,
wie oft die Verba der Furcht, der
Verwunderung und Hülbst der Wahr-
nehmung (h. Krüger Synt. § 65, 1,
7—10). Ahnlich wie hier auch
§ 86 und llom. II. 6, 82 ovx av
46
(IV) I20KPAT0T2
äXXyjXovg, ov% ÖTtöteQOi, tovg itsQOvg änoX^öavrsg t&v Xomatv
&Q^ov6iv, «AA' bTtötsQOL g)d'r^6ovtcct tijv TtöXtv äyad-dv tv
TCOiTJÖavtsg' Kai rag haiQEiag övvTjyov ovx vtcsq tav IdCa
80 0v^(p£Q6vz(ov aAA' inl rf] tov TtXT^d-ovg atpelECa. rbv avrbv
öh TQÖTtov Kai tä r&v akkcav dt^xovv, dsQaTtevovtsg «AA'
ovx vßQit^ovxEg tovg "EXlrjvag^ xal atQatriystv otö^evoL dstv e
«AA« fii) tvQavvstv avtCbv^ Kai (läXXov iTtid-vfiovvtsg rjys^övsg
-i} Ö667c6taL TtQOöayoQsvsßd^aL xal ^(DtrJQeg äXXä iiij Xv^scbveg
ccjtoxaXstad'ai, rc3 itoietv sv 7tQo6ay6[ievot> rag jtöXeig^ aAA' ov
81 ßta KataötQECpö^evoi^ TtiötotSQOLg ^sv totg Xöyotg rj vvv rotgö?
OQKOtg xQ^i^^T^OL, ratg de övvd'TJKaLg wötceq ävdyKaig e^^evelv
ä^LOvvtsg, ovx ovtcog inl tatg dvvaötEiaig fisya q)Qovovvrsg,
d)g inl ra öcocpQÖvcog f^v (piXori^ov^Evoi^ tijv avri}v ä^LovvtEg
yva^riv Ex^iv TtQog tovg ijttovg 7]V7Ceq tovg XQEittovg iCQog öcpäg
öij TQaccg fisv sdaaiiisv xal 'Axcciovq \
fi(iQvcccd'\ bnnoTSQOiai TtatijQ Zsvg
%vdog oQs^j]', Lys. 12, 51 tag
TtQog dXXrjXovg diatpogccg yiyvofisvag^
onöxEQOi tccvtcc TCQcc^ovGL %al tijg
TtoXscog aQ^ovoi. Doch vergl. auch
Isokr. 16, 46 dyoavt^OfiaL (vor Ge-
richt) d'sl XQT] (ISTSLVCCL flOl tfjg 7t6-
Aacöff. — 79, 3. aq^ovaiv, statt
des Optativs, indem sich Isokr. auf
den Standpunkt derer stellt, von
denen er erzählt (S. zu 9, 25).
Statt des Futurs hätte auch der
Konjunktiv der zweifelnden Frage
eintreten können, mit dem aber
das Futur auch sonst in der ab-
hängigen wie in der unabhängigen
Frage wechselt, wie bei Eurip. Ion.
758 sl'ncofisv rj ctycofisv rj xi dgd-
GOfisv; — 79, 4. «ratps tag, po-
litische Verbindungen. Die
sraLQsiai, ursprünglich geschlossen
um sich bei Wahlen und Anklagen
gegenseitig zu unterstützen, ver-
folgten bald politische Zwecke und
richteten ihre Absicht auf den Um-
sturz der bestehenden Verfassung;
s. 16, 6 XEyovrsg, mg 6 natijQ (isv
(Alkibiades) avvdyoi rrjv etuiqsiuv
inl vscozEQoig Ttgdyficcaiv. Vergl.
Hermann, Staatsaltert. § 70, n.
2 ff. ^ ^^
80, 2. ra rav ccXXcov ölcohovv,
behandelten sie ihr Verhält-
nis zu andern Völkern, wie
§ 101 und dioiHELV xd TtQog Gtpdg
avxovg 7, 31. 12, 124. 15, 158, 238.
vergl. zu 9, 53. — ^EqanEvov-
Tfiff, durch Dienstleistungen
sich gewinnend. Vergl, zu 1,
36 und Schoemann ad. Plut. Agin
p. 141. — 80, 5. Av/if covfff. Vergl.
8, 141 Y,aX6v satL acoxrJQag dXXd ^rj
Xvfismvag nXrjd'iivaL, und Baehr ad
Plut. Pyrrh. p. 241. dno-naXstv
pflegt bei älteren Schriftstellern
von schmähenden und verächtlichen
Benennungen gebraucht zu werden,
wie 10, 57 XoidoQovfisv tial %6Xa-
xag dno'naXovfisv (vergl. Lennep
ad Phalar. p. 218 Lips. und Stall-
baum ad Plat. Theaet. p. 168 D),
und wohl nur Spätere setzen es
von rühmlichen Benennungen wie
Plut. Süll. 34, 1 GCOxfJQCC Kccl nCCXSQCC
xov ZvXXccv dno-KuXovvxsg (mehr bei
Strange in Jahns Jahrb. Suppl. III
(1835) p.^ 585). Danach ist es hier
mit GcoxijQsg nur zeugmatisch ver-
bunden.
81, 1. 7] vvvj seil, jf^covrat. S.
zu § 77. — 81, 2. mensQ dvdy-
y.ccig, wie an Naturnotwen-
digkeiten sich gebunden er-
achtend, von denen man sich
nicht frei machen kann, wie etwa
vom Schlaf, Essen u. s. w. — 81>
5. rjvnsQ xovg ^QSLxxovg, seil.
nANHrXPIKOS (4)
47
avtovg, l'dta ^hv aötri tag avtätv Ttölstg riyov^voL, xotvijv
de TiatQiöa ri^v ^Ekkdöa vo^o^ovreg bIvul.
82 {^Y') Toiavtaig diavocacg xQC){iisvoL xccl tovg veotsQovg b
iv totg tocovrotg i^dsöLv Jtatdevovtsg oikcjg ccvÖQag dyad'oifg
äjtedec^av tovg 7CoXs^7]6avtag TCgbg tovg ix tf^g ^Aöiag, &6t£
firiöeva Ttcojtote dvvrid-y}vaL TtSQt avtöv ^rjts t&v 7toir\tCbv
firjte rdv 6o(pL6tav ä^Ccog tcbv ixdvoig 7t£7tQay^sva)v elTteiv.
xul noXXijv avtotg ixco 6vyyv6^rjv, d^otmg yccQ iötiv ;|r«A£;;t6v
ixacvetv tovg vTtSQßsßlrixötag tag töv dlkov aQEtäg aöTtsQ tovg
firjölv äya&bv TtSTtOLtixotag' totg ^sv yuQ ovx vtiel^l TtQcc^SLg, :iQbg
?3 d^ tovg o\)x siölv ccQ^ottovtsg XoyoL. Ttag yaQ dv yi- c
voLVto öv^^stQOL tOLOvtoig ävö^dötv, oX to0ovtov iiev tcbv
inl TqoCuv 0tQat£v6afiEV(ov dtrjvsyxav^ o6ov ot ^ev nsgl
fitav Ttokiv Btr] dexa öiitQLXpav^ oi Öe ti]v ^| aTtdörjg tf}g
^AöCug övvaiLiv iv dkCyco XQ^'^^ xateTCoks^riöav, ov ^lovov öl
?XSiv ri^iovv. — 81,6. i'dioc — aCTri^
nur als ihre besonderen Wohn-
sitze, nicht als in sich geschlos-
sene gröfsere politische Ganze,
welches letztere das Wort noXig
involviert. Als dies politische Ganze
sahen sie nicht ihre einzelnen no-
XBiq^ sondern das ganze Hellas an,
das ihnen gleichsam noXig wurde
oder, wie Isokr. es hier nennt,
%oivri nuTQ^g, wobei -Kotvi} den in
noXig liegenden Begriff noch schär-
fer hervortreten liifst.
82, 1. totavraig diavolaig,
Ansichten der^ Art, dagegen
Toig rotovtoig ^■ö'eatv, in den
entsprechenden Grundsätzen.
Im ersteren Falle fehlt der Artikel,
[cf. Krit. Anh.J weil Isokr. nur
einzelne Ansichten, nicht eine voll-
ständige Aufzählung gegeben hat;
im zweiten steht er, weil durch
die Angabe jener diavoiuL die riQ'ri
schon bestimmt sind, indem diese
aus jenen mit Notwendigkeit folgen.
So ist überall toiovzog =» aliquis,
qui Uüia eU quakm descripsi, da-
gegen 6 toiovxog — hie, qui talis
€tt, qualem descrivai. (Vergl. Sin-
tenia ad Plut. Themist. p. 84.)
Doch kann beim Plural otxoioifxoi
der Artikel auch auf die ganse
Gattung »ich b«'zi«'hon (— omncH
qui tales sunt); s. zu § 139 und
Kühner ad Xenoph. Mem. 1, 5, 2.
— 82,3. dnedsi^av^ machten,
wie 16, 205 und Xenoph. Kyrop.
1, 2, 5 inl totg naialv Ix tcov
yBQuiti(^03v rjQrjfisvoL slatv, di av
SoKcoGi. TOvg naidag ßeXTiatovg
dnodsiyivvvai^ und sonst oft. —
rovg TtoXsfirjGavTag, s. zu §98.
— 82, 6. aocpLü tmv^ Rede-
kün stier (cf. Held ad Plut. Aem.
Paul. p. 162), die neben den noirjxac
auch 2, 13 und bei Xenoph. Mem.
4, 2, 1 und Aristot. Rhet. 3, 2 ge-
nannt werden. S. auch zu 1, 51
und zu § 4. — 82, 6. TtoXXrjv —
avyy. S. zu 9, 8. — 82, 7. vnsQß.
rag räv dXXav agsrag, wie 9, 6
(S. z. d. St.) firjd' av vnsgßäXXy
tag iyisivcov dgetag [cf. Krit. Anh.].
— 82, 8. «^ 6 ff ^^ rovg ist vou
aQfiottovtsg abhängig zu machen.
5. zu § 36.
83, 2. toaovtov — ocro», in-
sofern — als. S. zu 1, 4. Den-
selben Vergleich mit den Eroberem
von Troja hat aufser (Demosth.) 60,
10 auch Hypereid. Epitaph. Xll, 20
131. (tcov inl Tgoiav atQatevadvtcav)
ovtog — toaovtov dtr]veyxfv, aazB of
filv fietd ndarjg trjg 'EXXddog (liav
nöXiv ttXov, 6 dl (lettt rijg iavtov
naroiSo<: tiövrjg nctaav tfjv xf)g
48 (rV') I20KPAT0TS
rag ccvt&v nat QLÖag didtfcj^avy dXXä xal rijv 0v^7ta6av ^EXXccda
riX£vd'8Q(D0av; TtoCcov d' av hQycov i) 7i6vg)v r) xlvövvcov aiti- d
öxrjöav &6tE ^övtsg svdoxLiistv^ o'utLveg vtiIq trig dö^rjg '^g
^^eXXov tsX£vt7]6avt6g 6%€lv ovtcog itOL^cog i^d'slov ccTCod'VT]-
84 0XSLV; ol^ccL dh xal tbv TtöXs^iov d-s&v tiva övvccyayEtv äya-
öd^Evra rijv aQEtijv avtav, Xva }irj tovovtoi yEvö^svoL trjv
(pV6LV ÖLaXdd'OLEV /LtT^d' CCKkE&g tbv ßCoV tEkEVtTJÖELCCV, äkkä
tG)v avxcbv totg ix r&v %'EG)V yEyovööiv xal xakov^ivoig 'fj^c-
d-EOtg d^LCjd'EtEV' xal yaQ ixEivav %a ^v öcb^ata xalg rrjg
cpvöEcog dvdyxaLg ccTtEdoöav, trjg d' aQEtfjg d^dvaxov X'^v
[ivYiiiriv iTCOirjöav. > e
85 (^fd'.) ^AeI fihv oi)v ot 0"' rj^EXEQOL TtQÖyovoL xal Aaxsöai-
^öviOL (pLkoxL^cog TtQbg älXtjlovg Ei%ov^ ov ^ijv ä'kXa keqI
xaXXC0x(x)v Ev EXEvvoig xotg xQÖvoig £(pL2,ovLxrj6av, ovx ex-68
d^QOvg «AA' dvxaycDVLöxäg 0(päg avxovg Eivai vo^L^ovxEg, ovd'
ETtl öovXeCcc rfi rcbv Elkrivcov tbv ßdQßaQOv %^EQaitEvov-
tEg, dXXd tceqI ^ev rijg xoivfjg öcoxrjQiag o^ovoovvxEg, otcö-
tEQOL ÖE tavxfig ahiOL yEVTJöovxaL^ tieqI tovxov tcolov^evoi
tr^v d^iXkav. iTtEÖEL^avxo ds xäg avxwv d^Exdg itQcbxov ^ikv
86 EV xotg 'bitb AaQEiov 7CEii(p%'Ei(5iv, dTtoßdvxcov yaQ avxcbv Eig
EvQcoTtrjs xal trjg 'Agluq ccQXOvaav 139 rtg dvQ'Qmncov oüh snid'viijjoEi
SvvafiLV iraTtslvoacsv. v.. x.l. — 83, (iSTCCOXstv rrjg cpiX^ocg, otocv bgmat
8. coöTf — evdoyiifiSLV, um. — x. t. X., und scoqmv nach ovdsig
Ruhm zu haben, ein Konsekutiv- 7, 35.
satz im Sinne eines Finalsatzes, 85, 2. ov ^riv dXld. S. zu 1,
wie § 96. 111. 10, 50 und sonst. 9. — 85, 3. scpiloviTiriaocv. S,
— oi'TLvsg, quum ex eorum genere Krit. Anh. zu § 19. — 85, 4. Gcpocg
essent, qui, also nicht = oi'. S. zu avTovg, einander, um die Wie-
7, 9. derholung des vorangehenden aUij-
84, 1. xat gehört nicht zu rov Xovg zu vermeiden. S. zu 9, 53.
noXs^ov allein, sondern zu dem — 85, 5. rov ßccqß. d'SQun., ein
ganzen folgenden Gedanken: wie Seitenblick auf die spätere Zeit,
ich glaube , liefsen die Götter wo Athen und Sparta um die Gunst
jenen Krieg nicht blofs einfach zu, des Perserkönigs buhlten zu dem
sondern führten ihn sogar eigens Zwecke, das übrige Griechenland
ihretwegen herbei. Zum Folgen- von sich abhängig zu machen. —
den vergl. Flut. LukuU. 10, 1 85, 9. sv rotg x. t. X. an den
eoiTis ds xal t6 d'SLOv sTtid'ccQQvvccL Persern; vgl. 6, 102 sv atg ijfiiv
Tovg Kv^iKTjvovg ccyac&EV avzav inids lktsov saviv. Floi.Men. p.S2A
TTjv avSqayuQ^Coiv. — 84, 5. xal nQOGv,uXEaov xiav a.v.oXov%'(QV evcc,
yccQ = xal yccQ xat. S. zu 1, 16. Iva sv xovt(p cot STtLÖst^co^iccL, und
— s-nsivcov, i. e. rrnv ripLid-scov. Stallbaum ad Fiat, de republ. III
— 84, 6. dnsSoaav, nämlich ot p. 392 D (S. zu Isokr. 1, 50.). [cf.
&soi^ was sich aus Q'smv tlvcc von Krit. Anh.].
selbst ergiebt. Ganz ähnlich 8, 86,1. s/g t?^v !4., bei Marathon.
nANHrXPIKOS (4)
49
f^v ^Amxrjv ot ^sv ov TtSQuanvccv rovg ev^i^dxovg, aXkä
tbv XOLVOV Ttole^ov lölov TtoLTjöd^svoi TtQog tovg djcdörjg trjg b
^EkXdöog xata(pQ0vr}6ccvtag ccTtTJvtcov rr^v oixsCav dvva^cv
e'xovteg, oXCyoi Ttgog TtoXkäg ^vQLadag, aöiceQ iv akXotQLaig
i^vxcctg liiXXovTEg XLvdvvavaLV, ot d' ovx ecpd^aöav Tivd-ö^evot
tbv jteQi T^v 'Attcxijv TtöXe^ov, xal Tcdvtmv rav ulkav d^e-
k7]6avT6g ^xov 'fj^tv d^vvovvteg^ ro6avtriv itOLrjöd^svoL 67Cov-
dr]v, oC^v TtSQ ccv tilg avtav %(hQag TtOQd^ov^ievrjg. örj^stov c
87 df tov tdxovg xal trjg d^iXkrig' tovg ^sv yaQ rj^steQOvg tcqo-
yövovg (paölv trjg «vrijg ijfiSQag 7cvd-a6d-at te tijv aTtoßaöLV
trjv t&v ßagßdQcov xal ßoT]d^7]6avtag btiI tovg OQOvg tijg ^d)-
Qag iid^ri vixijöavtag tgoitaLOV ötfjöaL t&v tcoXe^lcov, tovg
<5' iv tQLölv ijaEQaig xal toöavxaig vv^i diaxööia xal ;utAta
— 86,2. ov nsQiE (isivav. Vergl,
(Lys.) 2, 23 alarwofisvoi ozi r^Gav
ot ßccQßaQOi avxöäv iv xrj X(oQcc^
ovv. dvsfisivav nvd'sad^ccL ovds ßorj-
^^caL rovg aviiuccxovg. Dafs die
Plataeer ihnen navdrjfisi zu Hülfe
kamen (Herod. 6, 108, 1 vergl.
Isokr. 14, 57) konnte Isokr. hier
um 80 eher verschweigen, weil hier
nur der Wetteifer zwischen Athen
und Sparta behandelt werden soll;
aufserdem: idsdca-Ksaccv oqp&ag av-
rovg xoioi 'AQ^rivaiaici ot TlXccraiisq
(Herod. 1. 1,); sie konnten also als
zu Athen gehörig betrachtet werden.
— 86, 3. i'diov noiTjadfisvoi.
Vergl. 10, 36 rovg (ifv yiivdvvovg
Idiovg inonLXO, rag 6' (orpsXsiag
anaoiv eig x6 hoivov umdidov. —
86, 6. oliyot nqog n. (i., 10000
Mann gegen 110000 Mann nach
Nepos Milt. 6. Nach andern be-
trug die Zahl der Perser 50 My-
rla<len . ia 60, wogegen erhebliche
' rhoben sind von Leake,
M von Attika, S. 100 und
— iv dlloxQiaig ipvxut^Sj
• ni<;ht zu schonen brauchten;
§ 76 und 8, 12 coaneg iv
ijüt xf] nolti xtvdvvivovxeg.
(L>.-..; 2, 24 ivopiij^ov — rag filv
tftvxftg aHoxQ^ag Ata röv 4)^avatov
xtxt/JoOai uud Thuk. 1, 70, 3 xoig
fiiv auHiuaiv dUoxQKOxaxoig vn)-^
xfjg nökKog iffävtai. über nivdv-
vtviiv iv xivi otwaM aufs Spiel
I«okr. II. 8. Aafl.
setzen vergl. 18, 3 u. 12. 19, 21.
Plac. de legg. I p. 650 A. Thuk. 2, 35,
1. Demosth. 57, 53, dagegen tieqC
xivog 8, 7. 18, 9. 19, 2. 18. 21, 14,
19 u. Plat. Protag. p. 313 extr.,
und XIV i (Krüger zu Thuk. 2, 65,
4). — 86, 6. ovY. scpd-aGccv —
xat, hatten kaum erfahren,
— so. S. zu 9, 53. [cf. Krit. Anh.]
Übrigens ist es nicht genau histo-
risch, denn die Laked. warteten
erst den Vollmond ab. (Herod. 6,
105. 106. 120.) — 86, 9. öürjv
7C8Q dv, seil, inoiriacivxo. S. zu
1, 27.
87, 2. xrig avxfig rjfiSQug. Der
Kampf wenigstens fand nicht an
demselben Tage statt, vielmehr
standen sich beide Heere neun
Tage lang gegenüber ohne hand-
gemein zu werden; s. Leake 1. 1.
S. 99. — 87, 3. ßoTj&riaavxctg
i.st dem vm^aavxag untergeordnet,
daher ohne mul mit ihm verbun-
den; vergl. Baiter-Sauppe ad Ly-
curg. p. 117. [cf. Krit. Anh.l. —
87, 6. TocravTatf, ebensoviel en,
eigentlich elliptisch, „in so vielen
Nilchten als Tagen," In gleicher
Weise schon Honi, U. 2, 328: d>6
ovxog xara xinv' itpayf atQOV&oio
%al avxTjV. I oxToo, dxccQ f^rjtrjQ
ivdxrj ^v, ri xine Tf'xva, | wt? /'
xoaaavx' ixea ntoXf^iiofiiv >
dcHgleichon Od. 13, 268, eoinso
xöaaa (ebunsoviele) Od. 22, 14i
50
(IV) ILOICPATOTS
ötccdta diekd'Eiv CtgatOTtedco noQevo^avovg' ovtco 6q)6dQ' ä
ri7tEC%%"Yi6av OL ^lev iieta^ielv r&v KLvdvvcov, oC de cp^'^vai
88 öv^ßaXövtsg hqIv sX%'8tv tovg ßorjd^tjöovvag. (as.) Msrä dh
tavta yEvo^avrjg tilg vöreQov ötQateiag^ 7]v avtbg SsQ^rjg
^yayev, ixkiTCQOv yikv rä ßa^CXaia^ ötQarrjybg da Tcaraötijvai,
toX^7](Sag, anavrag ds tovg ix. tr^g ^AöCag övvaysLQag — jvsqI
ov reg ovx vite^ßoläg TtQod'v^rjd'slg slitstv ikdttco r&v vitag-
89 xövrcov al'Qrjxev; bg alg todovtov r^Xd'Sv vitSQTitpavCag., aöre
^LKQOV ^ev riyri^d^EVog SQyov Eivai ri^v 'EXldda xsiQaöaöd'aL,
ßovlfjd'alg ÖS roLOvtov ^vrj^stov xataXiTtstv, ö fto^ tfjg dv^Qco- e
Ttivrjg g)v6sd)g iöttv, ov jtQoteQov sjtavöato, üqIv i^svQe xal
ScoSsKCi }i£v Gcc-Ks' s^sXs , XOGOa 8s
Sovqa I 'nccl rocGug 'nvvsccg, femer
xoLov (ebenso) II. 5, 450, mds
(ebenso) II. 19, 153, ovtcog (ebenso)
n. 7, 407, wie dies auch in Prosa
oft für maavzcog stellt vergl. Her-
mann var. lect. ad Lukian. de
conscrib. histor. p. 52. — 87, 6.
aTQccT07ts8o3 ist mit Absicht hin-
zugesetzt. Der bei jener Gelegen-
heit von Athen nach Sparta ge-
sandte Eilbote machte den Weg
in zwei Tagen (Plin. Hist. nat. 1,
84). Das wufste wohl jeder, und
konnte darum einen für die Sparta-
ner ungünstigen Vergleich machen;
deshalb die Bemerkung, dafs die
Spartaner mit einem immer schwer
beweglichen Heere kamen. — 87,
8. qp'9'^vat avfißalovTsg, nicht
GVfißdXlovrsg, denn bei cp&dvco und
Xavbav(o ist das Particip. Aoristi
zur Bezeichnung des der Haupt-
handlung Gleichzeitigen das Ge-
wöhnliche (S. Madvig Philol. II.
Suppl.-Heft p. 45 seq.), wenn auch
nicht das Ausschliefsliche (S. Stall-
baum ad Plat. Phaedo. p. 76 D und
ad Phileb. p. 30 E); vgl. zu § 165.
88, 2. GTQatsiccg^ iqv — ^y.,
wie Plut. Kleom. 6, 2 siayaymv
8s zrjv azQatsiav tiaTaXafißdvsL
vcoQLov^ und Thuk. 1, 9 ^oxst fioL
Aya^sfivcov zrjv azQuzsiav ov %(x.~
Qizi z6 nXstov r) cp6ß(p ^vvayaycav
noL^aocaO'cci,, wo nicht ozqazsla mit
GZQaziu (jenes immer „Kriegszug,"
dieses „Kriegsheer;" vergl. Stall-
baum ad Plat. Phaedr. p. 260 B)
verwechselt ist, sondern das Ver-
bum auf den in ozquzsiu notwendig
mitliegenden Begriff von gzquziu
bezogen ist. [cf. Krit. Anh.]. —
avrög, in eigener Person,
während Dareios nur ein Heer
geschickt hatte. Diese Bemer-
kung soll zeigen, welches Gewicht
Xerxes auf diesen Krieg legte und
wie sehr sich dadurch die Gefahr
für Hellas steigerte. — 88, 4.
zoXfiTqGag, der es über sich
gewann (S. zu § 57), gegen die
Art der verweichlichten Perser-
könige. — ccnavzag, alle mög-
lichen Menschen, wie § 146
und Ttdvzcc noistv 9, 3 (cf. Herbst
ad Xenoph. Mem. 2, 9, 6 und Koch
ad Antonin. Liberal, p. 239); so
schon bei Homer II. 1, 4 sXcoqlcc
ZEVXS V.VVSGGIV \ oimVOLGL ZS TtCCGlj
ähnlich oft bei den Rednern. —
zovg SU zrjg 'A, Gvvccy. s. zu
§ 174. — 88, 5. sXcczzo) zmv vn.,
hinter der Wahrheit zurück-
geblieben; s. zu § 13.
89, 1. Off. S. zu 9, 49. — 89, 3.
zoLovzov (IV. X., o fiT^, ein so
kolossalesDenkmal,einDenk-
mal, welches schwerlich
zoiovzov, nämlich olov L'gzs, s. zu
7, 48; über wr) vergl, 3, 16 zoiav-
Z7]g TtoXizsiccg (iszexsiv^ iv fj firj
SiciXriGSL XQTiGzog a>v. 4, 10 XsysLVj
TtSQL d)V (ir]8slg tiqozsqov sl'Qrrnsv.
(Vergl. z. d. St.) 4, 189 i^ ^v 6
ßjog (ir]8sv sniSaGsi. 8, 110 nsql
rjg iiTjöslg ncoTtoz' wözoig XoyiGfiog
slGrjxb'sv. 15, 128 o (ir}8svl zav
nANHrTPIK02 (4)
51
6vvYiväyxcc6£v, o ndvteg d-QvXovöLv, aöta ta övQaTOTtsöa
TcXevöac ^sv diä trjg T^Ttstgov, Tts^evöac de 6iä trjg %'aldrtYig,
90 rbv ii€v 'EXXTJöTtovTOV ^ev^ag, zbv d' "A^co ÖLOQvlag — , TtQogm
dri rbv ovtco ^iya (pQOvrjöccvra xal trjXLxavra dtajtQa^d^evov
xal toöovrcov deöTtötriv ysvo^evov ccjtrjvtcjv öleXo^evol rbv
XLvdvvov, JaxEÖai^oviOi fiEv Eig GsQ^ioitviag TtQbg ro Tts^öv,
liUovg ccvrav £mX8%avr£g xal zcbv 0v^^dx(ov oUyovg Ttaga-
XcißövtEg, d)g ev rotg 6XEvolg xaXvöovtEg avtovg nEQULXEQa
iCQOEk^Eiv, OL d' rj^atEQoc nazEQEg etc 'AgtEiiC^Lov, Elrjxovta b
äXXav diangd^aG&at, GVfißeßrj'Ksv,
und sonst oft. — 89, 5. Gvvrjvdy-
yiccasv, mit anderer Hülfe
erzwungen hatte; das svqsiv
war seine Sache allein, das Aus-
führen konnte nicht ohne anderer
Hülfe geschehen. — ö ndvTsg
d-gvlovaiv, zum Teil in der-
selben Form eines Oxymorons
wie hier Isokr.; vgl. (Lys.) 2, 29
odov fi8v diu xrig &ccXdGG7]g inotv-
ffaro, nXovv ds dicc rrjg yijg TjvdynaGS
yBvea&ai, ^fv|aff (ihv xov *£., 8io-
ffv^ag 81 xov "A^co. Cicero de
Finib. 2, 34, 112 Xerxes cum —
Hellesponto iuncto, Athone perfosso
maria ambulavisset , terram navi-
gasset, und Liban. IV p. 242 17
ndvxtt mvrjaaaa xov ßagßaQov gxqu-
xid xat nXiVGaGa ^Av did y^g, ns-
^svaaaa ö^ 8icc d-aXccGorjg. Die
Sache ward förmlich sprichwört-
lich, 8. Wyttenbach ad Julian, p.
191 Lips. — coaxf. Vergl. Aristoph.
Nub. V. 879 6 d' dvayyid^ojv iaxl xig
uvrag — oaaxB (pfgsaO'ai: und so
wird oft ein Konsekutivsatz statt
eines Objektssatzes (oder eines die
Stelle des Objektsfatzes vertreten-
den Infinitivs oder Particips) ge-
setzt, wenn nicht einfach das Ob-
jekt einer Hand! innt, son-
dern dasselbe a h als die
Folge derselben iMv.,.- mnit werden
gell. Ahnlich 2, 4 nenotr]-Kaaiv
maxi noXXovg diicpiaß-qxetv (cf. 13,
1 o. Kroger ad Xenoph. Anab. 1,
6, 2). ß, 4 -^v df8fiyuivov toaxe
tors ng^aßvxfgovg ntgl unüvxmv
ildivai x6 ßfXxiaxov. 0, 40 ytyo
»1» maxi xal roug uf^too dvvufjiiv
ixovxag vnb xmv dahiviaxigtnv
yigc(zr]d-rivai (cf. Krüger zu Xenoph.
Anab. 5, 6, 30), und so nach dv-
vuG&aL (Stallbaum ad Plat. Phaedr.
p. 269 D), TtsL^eiv (Maetzner ad An-
tiph. p. 246) und^ ähnlichen. —
89, 7. "AQ^co ÖLogv^ag. So oder
'A. SiaG%äipcxg heifst es überall
(cf. Boeckh ad Plat. Min. p. 193;
Aeschin. 3, 132) von diesem Er-
eignis, obwohl nur die 12 Stadien
breite flache Landenge zwischen
der Halbinsel Akte und dem Fest-
lande durchgraben wurde. S. He-
rod. 7, 22.
90, 1. ngog 8ri. Das 8-q nimmt
den mit nsxd. 8s xavxcc yevofiEvrjg
begonnenen und durch die aus-
führliche Schilderung des Charak-
ters des Xerxes unterbrochenen
Gedanken wieder auf, wie 12, 110
xovg (pavXoxfgovg — xovg 8r} xoiov-
xovg. S. Stallbaum ad Plat. Menex.
p. 240 D. — 90, 3. dnrivxav —
slg, wie 6, 99 slg GsgfionvXag
ccnavxT}Gdvx(ov, ebenso (Lys.) 2, 30
AaMsSaifiovioi 8i xai xmv aviifid-
Xmv i'vLoi slg ©sgnonvXag dnr,vxrj-
auv , u. 17, 15 dnrjvxi^acciMSv slg x6
'HcpcttGxeiov, 19, 31 sig xovzov xov
naigov dm^vxr^aiv. — 90, 5. xi-
Xlovg. Genauer Diodor. 11, 4 xmv
AatiiSctifiovCmv r^auv xCXioi xal avv
avxoig ZnagxLäxat. xgtaiiOGtoi. —
oXiyovg. Diodor 1. 1. xmv d*
aXXmv EXXi^vmv xmv da* avxoig
GvvfKnsfiffd^evxmv ini xag (^sgfxo-
nvXag xgiaxiXioi. — 90, 7. «gij-
xovTof. Nach Herod. 8, 1 (über
die Angaben anderer cf. Wcsseling
a<l Diodor. 11, 12) stellton die
AUHM)cr 127 Schiffe, die zum Teil
mit riataeem bemannt waren; doch
4*
52
(IV) ISOKPATOTS
tQLT^QStg TtXrjQaöavtsg, TCQog ccTtav t6 twi/ tcoXs^loov vccvtlxöv.
91 tavta dh tcoibiv itöX^cov ov^ ovtcs tcbv TtoXe^Lcov zccraipQo-
vovvtsg cjg JtQog aXX7]Xovg aycovL&vxEg, udaKsdainövLOL ^Iv i
^r}kovvtsg tijv 7t6Xiv r^g MuQad-CbvL fi«%^S ^ocl ^ritovvtsg
avtovg i^Löcböac xal dsd tot ag, ^rj ölg ig)£^rjg 'fj noXig rm&v
alrCcc yevrjtaL roig "EkXri6i xrig öcotrjQiag, ot d' r]^8t£Q0L fia- 1
Xcöta ^6v ßovXö^svoL ÖLacpvXd^ai triv itaQOvöav dö^av ;«al \
^u6i Ttoifi^ai (pccvsQÖv, ort xal rö TCQÖtsQOv öl' ccQstijv ccXX' c |
cv ÖLU rv%Yiv ivLxriöav, sjtscta xccl TtQoayaysöd'aL tovg "Elkt]- \
vag inl tb diavav^axstv, imdsL^avtsg avxolg b^oi(Jog iv rolg i
vavTLKOtg ^ivdvvoig co67t8Q iv totg TCs^otg iriv ägef^v xov \
92 nlri^ovg TCSQLyLyvo^ivriv. (xsr'.) "I0ag öl rag TÖX^iag %ol- j
Qaöxövtsg ov% b^oiaig ixQjjöavto ratg tvxcag, ccXX'' ot iisv \
ÖLSCp^dQTirSav xal tatg tl^vxatg VL7CG)vtsg totg öa^aötv ccTtetTiov \
(ov yaQ ötj tomö ys d-e^tg siTtstv, cjg rjtt'^d'rjöav' ovöalg j
yaQ amcbv cpvyatv rj^LCoösv), oC d' ri^ersQOi rag ^av jtQÖ- d |
rechnet er wohl in diese Zahl die-
jenigen 53 attischen Schiffe mit
hinein, welche erst nach dem
ersten Tage der Schlacht kamen
(Herod. 8, 14); danach wären zu-
erst nur 74 attische Schiffe nach
Artemision gesegelt, und rechnete
Isokr. davon die mit Plataeern be-
mannten ab, so konnte er immer-
hin 60 attische Schiffe nennen.
Indes bleibt Isokr. auch so von
dem Vorwurf der Übertreibung
nicht frei, da er hier die bei den
Lakedaemoniern doch erwähnten
GvfificcxoL verschweigt (153 Schiffe.
S. Herod. 8, 1), sodafs es scheinen
mnfs, als hätten die Athener bei
Artemision alles allein gethan. —
90, 8. TiQoq anuv ist nicht mit
nXr}Q(6aavt£g zu verbinden, sondern
von dni^vTcov abhängig zu denken,
wie der Gegensatz sts ©sQfionvXccg
■jtQog xo ne^ov lehrt.
91,2 aycoviavxBg, im Wett-
eifer, kein Desiderativum , wie
Rauchenstein meint, sondern ein
Paronymon wie alxidGd'ai^ von
aycovm (Isokr. 9, 4. 15, 183, 302)
abgeleitet. — 91, 3. MaqaQ'aiVL
ohne SV wie bei Isokr. noch 5, 147.
8, 38. 15, 306, und bei anderen ; vergl.
Wannowsky Syntax, anomal, p. 109
seq. und Lobeck Pathol. elem. II
p. 254. Doch findet sich auch g'v
M. vergl. Wecklein Cur. epigr.
p. 40. Franke Philol. Suppl. I
p. 464 ff. Über die Paromoiosis in
^JlXovvxsg — ^r]xovvxBg wie § 89
nlEvaai — Trs^svcat, ^«v^ag — 8io-
qv^ccg s. zu 1, 16. — 91, 8. snstxci,
ohne ds nach [idXiGxa fiev. S. zu
9, 42.
92, 2. Ol fi8v, die Spartaner in
den Thermopylen. — 92, 3. xotg
adficcöiv aTistnov. lustin. 2, 11,
18 sagt von ihnen: non vidi, sed
vincendo fatigati. Über dnBLnsiv
(ermüden, erliegen) s. § 171. 6, 47
und Schoemann ad Plut. Kleom.
p. 261. — 92, 4. ov yuQ di]
xovxo ^BfiLg. Ähnlich Hypereid.
Epitaph. IX, 41 Bl. xsv^ovxai natdsg
icpöÖLOv stg xrv ngog xbv drjfiov
svvoiccv xrjv xcäv ovv. dnolcolöxcov
dQSXTjv^ ov yuQ d'Sfiixbv xovxov xov
ovofiaxog xv%stv xovg ovxag vnkq
•nccXoöv xov ßi'ov suXtnovxag. — 92,
5. TCQonXovg^ {vijag = Schiffe,
welche zum Rekognoscieren der
Flotte voransegeln) hat man ver-
standen von jenen 200 (Herod. 8, 7)
nANHrXPIKOS (4)
53
TtXovg ivtxri6av, eTtsidr] d' 7]xov6av rrjg TtaQÖdov rovg JtoXs-
liCovg XQatovvTCig, ol'xads x(xta7tXsv6avtsg ovtcjg ißovXev6c(vro
7t6Ql tav loiTtcbv, G)6xe TtoXXöv xal xaXcbv avtotg tcqoelq-
}>a6^BV(ov iv Totg tekevraCoLg xcav xivövvcav hi tiXbov diri-
93 vsyxav. cc^v^cog yccQ änccvtav tcbv öv^i^axcov diaxsL^avcov,
xal IIa Xono vvriöi CO V ^isv dLataixii^ovrcov xov 'l6%^ov xal
^Yjtovvtcov LÖLav avtotg öcotrjQcaVy tav ö' äXXcov jcoXaojv e
vTtb totg ßaQßccQOig yayavrj^avcov xal övötQatavo^avcov axaC-
voig, nkriv at tig dt« ^iLXQÖtrjta TtaQtj^aXrjd^r}, TCQOöJtXaovö&v
Ö€ tQtrJQ(ov diaxoßCav xal %iki(ov xal %at,rig ötQatiäg äva-
QLd-urjtov ^akXovörjg atg rijv 'jitttxiiv alößäXXaLV, ovda^iagQO
öcoxriQiag avtotg vTCocpaLVO^avrjg, aXX^ aQrj^oc öv^^dxov
yayavriinavoL xal tav iXnidcov aTtaöav ÖLrj^aQtrixötag, i^bv
od. 300 (Diod. 11, 12) Schiffen,
welche die bei Aphetae an der Süd-
westspitze der Halbinsel Magnesia
ankernde persische Flotte absendete,
um durch rasche Besetzung des süd-
lichen Ausganges des euboeischen
Meeres der hellenischen Flotte die
Rückkehr durch dieses abzuschnei-
den. Diese sind aber, wie Rein-
hardt bemerkt, mit den Griechen
überhaupt nicht zum Kampfe ge-
kommen, sondern durch Sturm an
der Küste von Euboea zu Grunde
gegangen (Herod. 8, 13. 14). Es
sind daher unter tzqotiIoi. wohl die
^' ' !fTti zu verstehen, die von den
hen unter Themistokles im
ix'ginne des Gefechtes bei Artemi-
sion teils versenkt, teils verfolgt
wurden vergl, Diod. 11, 12 rcov
dl ßuQßuQcov l-K noXXmv li^Bvtov
uvayofiivmv, to fifv ngärov ot nsgl
rov f>BpiiaTOKlta dieanagfifvoig TOtg
fligauti ovfinlcxouivoi noXlag (ilv
luvg nartdvaavy ovx oXiyag d\
; vytiv uvayxdaavTBg (t^XQ'- ^^ff V^S
y^<r:'^'L.^,,v (coll. Hcrod. 8, 11)
[l;. iiiMMltJ, vielleicht aber auch
jene kihkischon, die Herod. 8, 14
erwähnt: (pvXä^afxeg dl ttjv avxijv
(oQTjv nXaovxfg Inintaov tr]val Ki-
Xiaar^ai' xavxug 61 dtafpd't/Qavxfg,
'Off fvtpiföfr] lytvtxo, aninXuiov
ü-nlam ln\ xo 'ylgxfuiaiov. I Albrecht
n Talr b. d. Phil. Ver. XI (1886)
*J2t 6. x^S n((^6dov der
Thermopylen. — 92,7. Y.atocnXBv-
accvtsg cf. Krit. Anh. — 92, 8.
nsgl Tcov Xoinmv, über das
Weitere, was nun zu thun sei.
93,2. d latsiXL^ovroaVj durch
eine Mauer absperrten, vergl.
Herodot. 8, 40. — 93, 3. xäv Ö'
äXXoav. Herod. 8, 66, 2 nimmt nur
die Thespier und Plataeer und fünf
Inseln aus; diese sind es also, von
denen Isokr. mit Übertreibung sagt,
sie seien wegen ihrer geringen Be-
deutung übersehen worden. — 93,
5. nagrjftBXr'id^T]. Über den Ge-
brauch dieses persönlichen Passivs
s. zu 1, 30. — 93, 6. ^tax. x«l x-
Die Zahl ibt durch § 97 und 118
und (Lys.) 2, 27 und andere (vergl.
Leake 1. 1. p. 189) geschützt, und
wenn Isokr. 12, 49 vielmehr 1300
nennt, so hat er die Zeit des
Aufbruchs von Asien aus im
Auge, wo die Schlacht bei Arte-
mision und Stürme der persischen
Flotte noch keine Verluste gebracht
hatten. — avagt&^rjxovy 6 Mil-
lionen beim Aufbruch aus Asien,
nach 12, 49; nach Herod. 7, 186
nur 2,640000, eine Zahl, die nach
den Verlusten bei Thermopylae
durch den Zutritt hellenischer
Staaten nach Herod. (8, 66) ziem-
lich wieder erreicht wurde. — 93,
9. diTjfia^TTjKor«;, betrogen;
8. zu 1, 88.
54
(IV) ISOKPATOTL
94 avtoig ^rj ^övov rovg nccQÖvtag XLvdvvovg öiaipvystv äXXä
ocal TL^äg i^aiQStovg Xccßetv, äg avtotg ididov ßaöiXevg
r^yoviiBvog , et tb rijg jcölecog TtQOöXccßoL vavtLKÖv, TtaQaxQfj-
ficc xal JIsloTCovvrjöov KQat^öSLV^ o'bi vjce^SLvav rag itaq
ixsLvov dcoQsdg, ovd' d^ytöd-evtEg rotg "EXlrjöLV, ort jtQOvdö- b
^ri^aVy döiiavGjg STti rag öiakkayccg rag %Qog rovg ßagßdQovg
95 mQ[iif}6av, dX)^ avrol ^sv v7t£Q rijg iXsvdsQiag TCoXe^stv Tta^s-
öKEvd^ovto, rotg d' dXkoLg rrjv dovXsLav aiQov^Bvotg 6vy-
yva^rjv sl^ov riyovvro yäg ratg ^isv raiCELvatg r&v TtöXscov
TtQOöTJiCEiv sz Ttavrog rQÖnov ^rjretv r'^v öorrigiav, ratg de
jtQoeördvai, rfjg 'Elkddog d^covöacg ovx ol6v r elvai biatpev-
yeiv rovg Tctvövvovg, dXX' coöiceQ rcbv dvÖQ&v totg ocaXotg c
xdyad^oig aiQercaregöv iörtv zaXcbg djcod'avetv rj t,riv al6xQ&g^
ovr(o xal rcbv Jtöleov ratg v7CeQe%ov6aig kvßireletv e^ dvd^Qd)-
7t(ov d(pavL6d'rjvat ^älXov i] dovkaig 6q)d"rjvaL yevo^evaig.
96 dfjXov d^ ort ravra ÖLevo7^d"ri6av ' eiteiöii yaQ ov% oioC r rj^av
TtQog d^(por£Qag äfia jtaQard^aöd'ai rag dvvd^eig, Tta^ala-
94, 2. ididovy anbot, durcb
Alexander von Makedonien. Vergl,
Herod. 8, 136 und 140, und Plat.
Aristeid. 10, 1 TCgog 8s 'Ad'rjvcciovg
^TCSfiipsv 18 la ygccfificcrcc Kai Xoyovg
nagcc ßcioiXicog r?Jv rs noXtv avxotg
dvaaxriGSLv ETtccyysXlofisvov kccl xqt]-
(latcc noXXcc 8(06siv Mal xmv ^EXXri-
vfßv "nvQLOvg "naxaat^GSLV. An den
ersten dieser drei Punkte kann
Isokr. hier nicht denken, da er
ungenau dies Anerbieten vor der
Zerstörung der Stadt und vor der
Schlacht bei Salamis machen läfst,
nicht nach derselben. — 94, 3.
rjyovfisvog. Herod. 8, 136, 2
{vcöv 'A%"rivai(ov) nQOGysvoiiEVcov
KuxT^Xm^s svTtsxicog xrjg &^aXd667]g
H^arrjcrstv, Tta^fj xs s86iis£ noXXov
elvai KQSGOcov. — 94, 4. ovx vni-
fiSLvav, verstanden sichnicht
zur Annahme, wie Demosth. 21,
93 snioxd^sQ'a MsiSiav — 8i86vxa
{rjfjiiv) 8gax^ag nsvx^-novxa, Kai
in£L8r} ovx vnefiSLva(isv, TiQoaansi-
XriGavxa. — 94, 5. 'jtqov86Q"riGav ^
indem die nördlichen Staaten mit
den Persern sich vereinigten, die
Peloponnesier sich absperrten; s.
§93. — 94,7. co^/xTj (rav, griffen
zu; s. zu § 3.
95, 4. EY, navxog xgonov. S.
zu 9, 39. — 95, 5. d^iovaaig.
Athen hatte die Hegemonie wirk-
lich schon vor der Schlacht bei
Artemision in Anspruch genommen,
cf. Herod. 8, 3. — 95,7. KaXagdito-
^avstv 7] ^fjv ataxQcäg Chias-
mus S. z. 1, 7. — 95, 8. «I dvd:
dcp., von der Erde verschwun-
den zu sein, wie 8, 113 üvvCaaßv
— xo ysvog avxmv i^ dv&Qäncov
iq(pavL6fi8vov , und 5, 108. 6,., 18.
10, 26. — 95, 9. (läXXov. Über
die Trennung dieses Wortes von
XvGusXstv s. zu 7, 57 aiQrJGSGd'aL
8id XTjv Gvvri%'Eiav — Kav.onaQ'Eiv
(laXXov 7} K. X. X. — 8ov Xaig.
Über den Dativ s. zu 9, 75.
96, 2. TiQog dficpoxEQag. Ge-
wöhnlicher wäre der Dativ, wie
12, 92 Ttagaxa^diisvoL xotg noXs-
fiLoig. Doch vergl. Polyb. 2, 1
TtQog xovg dv8g(o8£Gxdxovg kuI
(iEy'LGxr]v 8vvapLLV s'xovxag Ttaga-
xaxxo^Evog. id. 2, 20 TtuQExd^avxo
TtQog 'Pcofiatovg nach unmittelbar
vorausgehendem nagsxd^avxo xoig
nANHrXPIKOS (4)
55
ßövteg ccTCccvra tbv o%lov xov sk rfjg TtoXecug etg triv a%o-
(iBvrjv VYJ60V i^STtXavöav, %v iv ^sqel TtQog ixatsQav klvöv- d
vEv6c36iv. (jcj'') KaCxoL Ttag ccv skslvcov avÖQsg ä^SLvovg
rj liäkkov (pcXaXXrjvsg ovt sg eTtLÖsix^etsv, oXxivsg hXrjöav
iTtLÖetv co6t£ iiYi Totg XoLTCotg ahioi ysvECd'ai rfjg dovkeCag^
£Qr]^7}v ^v xriv TtöXtv ysvo^evrjv, rijv ds xaQav TtOQd'ov^e-
vr^v, isgä de övXco^eva xal vsag i^Tti^TtQa^svovg, anuvra de
97 tbv TtöXe^ov tcsqI tyjv TtaxQida triv avt&v yiyvö^svov; xal e
ovdl ravr' uitixQriGEV avtotg, dXXä TtQog ÖLaxoötag xal xiXiag ,
tQLtjQSig ^övoL ÖLavav^ttiELV £^sXkr}6av. ov firjv stdd'rj6av
xaxaidxvvd-ivxsg yccQ UsXojtovvTJöLoi, xriv aQEtrjv avtav^ xal
vofiiöavTEg TtQodiacpd'ccQevTCJv ^sv rav rj^stsQCJV ovd^ avtol
6co&r]6s6&aL, xaTOQd-coöccvtcov d' etg äti^Cav rag avxav tcö-
^Pconaioig. — 96, 3. tov eh rrjg n.
B. zu § 174. — xrv ^xoyiivriv ^
seil. T^s Äoiaoff, nach der be-
nachbarten Insel (Salamis).
Vergl. Herod. 1, 134, 2 ovxoi (tJqxov)
xdv oiiovQoov, ot de fidcla rmv ixo-
uBvoov. (coli. 5, 49, 5). Skymnos
DeiHerodian. de Dict. solitar. p. 61
Lehra, Ijjfrat KeXsvdsQig, itoXig
2aaL(ov, -Kai tsQov nagoc rfj tioXel.
Xenoph. Anab. 1, 8, 4 (coli. 1, 8,
9) v.ccd-iatavxo KXiaQ%og ^sv —
itQog Tü5 EfVtpQaxt] noxafia, Tlgo^evog
ds ixofisvog. im nicht lokalen Sinne
ist dieser absolute Gebrauch des
Wortes häufiger; s. zu 9, 33. —
96, 4. i^inXsvaav. cf. Krit,
Anh. — iv (jLSQEi ngog sx.,
mit einer nach der andern.
Über iv (lign, wofür auch dva
oder xata oder nagoc (isgog gesagt
wird, 8. § 164 und Schoemann ad
Plnt. Agin p. 85. Zur Sache vergl.
(Lys,^ 2, 33 i^iXinov vn\g xfjg
*EXXadog xr)v noXiv ^ iv* iv (lign
ngog txaxigav dXXa firj ngog d(i-
fpoxigag Sfia xdg dvvdfisig xiv-
dvvtvaoaoiv. Der Konjnnkt. steht,
weil leokr. sich auf den Standpunkt
der Athener stellt, [cf. Krit. Anh.]
96, 6. intivoav avigeg. S. zu
§ 87. — 96, 6. otxtvtg. S. zu 7,
0 und zu 9, 49. — irlrjoav [cf.
Krit. Anh.] in Prosa selten vergl.
Xenoph. Kyrop. 3, 1, 2 ovnixi hXt]
tig xfigag iX&Btv (citiert von Fuhr
Rhein. Mus. XXXIII S. 345) und
Plut. Koriol. 34 ovx hXr] ^ad-s^o-
(isvcp TtgoGsXd-stv. — 96, 7. iniÖELV.
S. zu § 142. — Sgxs. S. zu § 83.
— 96, 8. ig^fiTjv x. r. X. nach-
geahmt von (Lys.) 2, 37 xfjv (isv
nöXiv iqgrjpLco^svrjv , x^v ds jjcopav
7togd'oviiEV7}v xat (isöxrjv xäv ßccg-
ßägOOV, LEQCÖV ÖE "HaiOflEVCOV, ccTcdv-
xatv 8* iyyvg ovxcov x&v ÖEiväv.
— 96, 9. i(i7tLfi7iQafiEvovg cf.
Krit. Anh.
97, 1. xai ovSs. [cf. Krit.
Anh.] Den Hiatus zwischen xat
und ov oder ovds findet man öfter ^
bei dem den Hiatus sonst so sorg-
sam meidenden Isokr., z. B. ö, 14.
8, 84. 12, 107, 184. 15, 70, 101.
Er ist aber nur ein scheinWer,
indem Isokr. ohne Zweifel in solchen
Fällen mit Krasis sprach, vielleicht
auch die Krasis schrieb (vergl.
Cobet. Nov. lection. p. 602 seq.).
— 97, 3. ov (iT]v stdd-rjoaVj
seil, fiovot öiavavfiaxstv, eine nicht
seltene Ellipse; vergl. Thuk. 1, 70,
9 si' Tif avxovg ^vvsXcov cpair]
nscpvnivai inl xm (iijxs ccvxovg
$XSiv riGvxiocv jU-Tyrg xovg dXXovg
dvd-goanovg iäv, ogd-dög dv si'noi.
Seltener ist die passive Struktur;
doch 8. Demosth. 2, 16 our' ini
xoig i'gyoig ovx' inl xoig avxöiv
Idioig imfisvoi diatgißsiv^ u. Krüger
zu Thuk. 1, 112, 8. — 97, 6.
naxoQ^caadvxav cf. Krit. Anh.
56
(IV) I20KPAT0TS
^£ig xataöTT^ösiv , rivayxd6%^y]6av iiBxa6xitv t&v xLvdvv(ov.61\
xal tovg ^ihv d-OQvßovg rovg iv ta TtQccyiiati ysvo^evovg xal
tag XQavyäg xal tag TCaQaxslsvösig, ä xoLvä Ttävtcov iötl \
98 tcbv vav^axovvt(ov , ovx oW o tc det Xsyovta övatQtßELV ci '
ö^ iötlv i'dta xal tijg rjys^oviag ä^ta xal totg TtQOSLQtj^BVOig \
önoXoyov^sva, tavta d^ i^bv SQyov iötlv aineiv. todovtov \
yaQ i5 ^6lig rj^öv dLB(p6Q6v, or' ^v äxeqaiog^ &6t ävdßtatog \
ysvo^svrj TtlsCovg [likv övvsßdXEto tQti^QSLg elg thv xCvöwov \y \
' thv vtiIq tfjg 'EkXddog 7) öv^Ttavtsg oC vavuaxtj^avtsg, ovdslg I
ÖS TtQog rj^äg ovt (og £%sl dv6^EVG>g, 06t ig ovx av d^oXoy^-
6SIBV ÖLcc fi£V tiiv vav^a%Cav rj^äg ta JtoU^O) XQatrjöac, J
99 tavtrjg de tijv JtoXiv altCav y8ve0%'ai. (xr}'.) KaCtou ^sX-
XovöYig QtQateCag inl tovg ßa^ßdgovg sösad^ao tCvag %Qii f^v
iiye^ovCav £%SiV', ov tovg iv rcS TCQOtEQa TtoXE^oj iidhöt
Evdoxi^ri^avtag ^ xal TtoXXdxig ^sv löia TtQOxivdvvEvöavtag,
iv ÖS totg xoLvotg tcbv dyavav dQiatELCov d^ccod'EVtag; ov c ]
— 97, 8. Hat tovg ^sv d^ogv-
ßovg H. r. X. Dieselbe Wendung
gebraucht Isokr. 9, 31. S. auch
zu 4, 106.
98, 2. l'ÖLa %. T. X., das Eigen-
tümliche was dieser Kampf hat
und was ein Anrecht auf die Hege-
monie giebt. — 98, 3. tccvtcc ds.
S. zu 7, 47. — 98, 4. dyisgaLog,
vom Unglück nicht berührt,
wie 6, 66 ebenfalls mit d. Gegens.
dvaatuTog. — 98,5. nlsiovg (isv,
Isokr. beginnt so, als ob der Gegen-
satz in dieser Form folgen sollte:
fidXiGtcc 8' alxCa sysvsto rijg vUrjg,
giebt aber dann dem Gegensatze
eine etwas andere Form. Zur Sache
vergl. 12, 60 ot natSQsg rjijicöv dvd-
GxaxoL yeysvrjfisvoi ytccl xrjv noliv
s%XsXoLn6xsg diu xo (iri rsxELX^G&ai
KCix' iyiSLVOv xov xqovov nXsiovg
vttvg TtagsGxovxo v,ocl (isc^co dvva-
(iLv ixovaag rj oviinccvxsg ot üvy-
■üLvSvvsvüccvxsg, und ebenso urteilt
(Lys.) 2, 42; vergl. auch Thuk.
1, 74 und Demosth. 18, 238. Nach
Herod. 8, 48 betrug die Gesamt-
zahl der Kriegsschiffe 378, worunter
ISO attische waren (Herod. 8, 44).
— 98, 6. avfiTC. ot vav^axt]-
Cttvxeg. [cf. Krit. Anh.] ov^navxsg
ist = GVfiTiavxsg ot äXXoi, wie
§ 108, vergl. 5, 74. Statt des
Particip. Aorist, könnte übrigens
auch das des Praesens stehen oder
das des Futurs wie § 87. § 112.
19, 29. Sophokl. Antig. v. 261 ovo'
6 'ncoXvGcov Ttccgrjv. In beiden Fällen
aber wäre die Zeit der durch das
Particip bezeichneten Handlung be-
messen nach der Zeit der Haupt-
handlung; wo aber das Particip
des Aorists neben einem Indikativ
im Aorist eine diesem gleichzeitige
oder zukünftige Handlung zu be-
zeichnen scheint, ist ihre Zeit viel-
mehr bemessen nach der Gegen-
wart des Kedenden, dem sie als
vergangen erscheint; vergl. § 82
ävögccg dya&ovg ccnsdsi^av xovg
TtoXs^iTjaavxug, und 12, 50 itXsiovg
vavg TtUQEOxovxo — r) avfinavxsg
ot ovynivdvvsvaavxEg. Dasselbe was
vom wirklichen Particip. Aoristi
gilt (cf. Madvig im Philolog. II
Suppl.-Heft p. 45 f.), gilt also auch
von dem substantivierten Particip
des Aorists. S. auch zu § 75.
99, 1. KaixoL, demnach,
eigentlich nur Bekräftigungspar-
tikel, aber wie das synonyme ovv
auch da gebraucht, wo eine Folge-
nANHrTPIK02 (4)
57
tovg f^v avrav ixXcTtovtag vn€Q T^g t&v äXXcov 6(otYiQLagy
xccl tö XE TtaXaibv oixiötccg tav TtXsiöxav jiöXecov ysvo^nivovg^
xal Ttdliv avtäg ix rav ^syLötcov CviLfpOQdv diaöcjöavtag;
n&g ö' ovx av dsivä Ttdd-OL^sv, st tav xax&v nXstötov y,eQog
lisraöxovrsg iv talg n^atg eXaxxov £%£tv ä^iod'eiiiisv xal
xöxs Tcgoxaxd-avxsg vTtSQ ändvxcov vvv ixeQOig ccxoXovdstv
avayxaöd^Siuev; d
100 (xd"'.) MbXQi iilv ovv tovrav oW ort Tidvxsg av b^oXoyr}-
ösiav 7tXei6X(ov ccya^cbv xijv nöXtv xijv rj^exegav aixCav yeysvfiöd-ac
xal ÖLxaiog av avxrjg xrjv riye^oviav etvai, ^sxä de xavx' ^dt^
XLvlg rj^av xaxrjyoQovötv, ag ineiöii njv aQ^iiv trjg d'aXdxxrjg
TCaQsXdßo^sv, jtoXXäv xaxav ahioi xotg ''EXXr}6iv xaxBöxrj^sv,
xal xov X6 MrjXiCJV dvögaTCodcö^bv xal xbv ExicovaCav
ruDg als zweifellos nnd sicher aus-
geßprochen werden soll. Vergl.
Beispiele za 9, 65. — 99, 6. xriv
avxtov, seil, yriv oder noXiv.
Vergl. § 41 xotg dvaxvxovGiv iv
xaig avxcäv. § 49 xovg iv xaig
uvxwv dvvafiivovg. % 146 und 168
iv xaig avTcöv, 5, 147 xijv avxmv
i^sXinov. 14, 25 noXXoi 8rj x^g
alXoxQi'ag aöi-Ktog intd^vfirjauvxsg
tcsqI x^g avxmv dtxaim? stg xovg
(isyiaxovg tiLvövvovg KaxiaxriGccv.
14, 29 (coli. 9, 36) ^axsXd-ovxsg
elg xifV avxcöv, und öfter (cf. Ben-
seler ad Areopag. p. 160). Thuk.
6, 92, 2 T^ iftavxov cpiXonoXig noxs
doyiüv flvai. (Lys.) 2, 25 ^axrjoav
xQonaia — iv xij avxcäv. Mit Un-
recht behauptet also Bemhardy
Sjnt. p. 183 seq., dafs xtjv rjfiexe-
gav (S. Isokr. 14, 26 0r]ßaiovg
ixtiv xrjv rj^sxigav. cf. 4, 108.
6, 13. 8, 23. 14, 64 etc.), xtjv ipiav-
totJ, xriv iuvxutv in diesem Sinne
von echten Attikem nicht anjje-
wandt »ei. — 99, 7. ol-niaxag.
S. zu § 86. — 99, 9. nXfCaxov
ftigog fitxaax- Derselbe Pleo-
nasmus 6, 3, und ähnlich Ep. 9, 8
iv nXeiaxov fiigog (lextiXi^tfaaiv.
2, 30 ^g ovSiv fiigog xoig novr}QOig
(/^ixioriv. 6, 92 xäv ixti yiyvoni-
vtop x6 nXfiaxov uigog t^ ^vtfj
liixtaxi^ und «onst. — 99, 10
tleixtov f%ttv, 8. zu 7, 67. —
99, 11. vnig zum Ueile.
§ 100 — 128. Gegen diese unsere
Ansprüche auf die Hegemonie will
man die Härte geltend machen,
welche wir wahrend unserer frühe-
ren Seehegemonie geübt hätten (100),
obicohl diese Härte durch die Feind-
seligkeit derer, die sie betraf, ge-
rechtfertigt ist (101), und obicohl
für unser Verhalten gegen unsere
Bundesgenossen die lange Dauer
unserer Hegemonie (102) imd ihre
glücklichen Zustände während der-
selben spreclien (103—106), und wir
auch die Kleruchien Glicht aus Ver-
gröfserungssucht aussetideten , von
der wir uns frei gezeigt haben (107
— 109). — Solche Vorwürfe treffen
vielmehr diejenigen, unter deren
Herrschaft die Verhältnisse in den
einzelnen Staaten auf das ärgste
zerrüttet worden sind (110 — 114)
und eine traurige Zeit des Friedens
aufgekommen ist (115—119), die
gewaltig absticht von der Zeit wise-
rer Hepcmonie (120, 121); sie fällt
den Laicednimonian zur Last, welche
seitdem thrc Macht zum Utiheil
Chriechenlands gemifsbraucht Jiaben
(122 — 128).
ICD, G. MriXCav — Zxio-
vaCiov, Die Sache wird auch 12,
68 berührt und ist aus Thuk. 4,
120 8cq. 6, 82 und 6, 84 — 116
bekannt. Die Bewohner der Intel
Molos waren in den ersten Jahren
des peloponnesischen Krieges neu-
58
(IV) IS0KPAT0T2:
101 ^ked^QOv iv rovtoLg totg XöyoLg '))^tv TCQOcpSQOvötv. iya d' e
rjyov^KL jtQcjtov ^Iv ovdsv slvai tovto örj^stov, cog xaxag
i^QX^M'^i ^^ rtv£g tcbv 7toXs^r}6ccvtG)v rj{iiv CtpoÖQcc (paCvovtai
xoXaöd-Evtsg, aXXa itoXv töds fist^ov tsx^rjQLOV, d)g xccXag
diCi)xov^£v rä r&v 6v^^ccx(ov, 8t l r&v jcöXecjv tav v(p' 7]^tv%2
l02ov6Cbv ovds^La tccvtatg xatg 0v^g)OQatg 7t6QiB7Cs6sv. ^TCSLt^ ei
^£v aXloi tivlg t&v avtav TtQay^dtcov jtQaötsQOv iTts^iekT}-
d^Tjöav, eixötcog ctv rj^iv iTtitL^asv £i 8% iirixs rovzo yeyovsv
^7]^' olöv t iötlv roöovtcov TtöXscov tb TtXfjd'og xQcctstv, rjv
fiTJ ng xoXd^T] rovg i^a^ttQtdvovtag, Ttag ovx i]d7j dCxaidv
E0XIV rj^iäg iTtaivstv, oXxiveg ilccxCßtOLg ;^aA£Ä7^Vo^vr£j tcXeiöxov
tral geblieben, hielten es aber seit
dem Angriff des Nikias (i. J. 426)
auf ihre Insel mit den ihnen
stammverwandten Spartanern und
wollten sich nicht wie die übrigen
Inselbewohner der Oberherrschaft
der Athener fügen, welche die
Insel eroberten, alle Waffenfähigen
töteten und Weiber und Kinder
als Sklaven verkauften (i. J. 416).
Gleiches Schicksal traf die Be-
wohner von Skione auf der Halb-
insel Pallene, als sie von dem
Bündnis mit Athen abfielen und
sich dem Brasidas anschlössen
(i. J. 421).
101, 3. noXsiiriüdvtosv. Der
Ausdruck pafst im strengsten Sinne
nur auf die Skionaeer, denn die
Melier hegten höchstens feindselige
Gesinnung gegen Athen, ohne je-
doch einenKriegmitihm zu wollen;
Isokr. übertreibt also nach Pane-
gyristenart. — 101, 4. noXv ge-
hört zu fiSL^ov, ähnlich wie in den
zu 9, 60 angeführten Beispielen;
noch ähnlicher Demosth. 18, 276
TCoXv Tovrca ficcXXov rj £(iol vofiL^szs
xavxa itQOGsivai, und bei dem-
selben 19, 276 TtoXv ravtrjg sXccttm
«axa rijv noXiv sl'QyaGtcci. Vergl.
Kühner ad Xenoph. Mem. 2, 10, 2.
— 101, 5, dia-KOv^sv. S. zu
§ 80. — 101, 6. ovdsfitoc, die
Skionaeer freilich ausgenommen,
welche sich jedoch der Oberhoheit
Athens entzogen, und insofern hier
ausgeschlossen werden konnten.
102, 2. xav avxoiv n. — hm-
^sX7Jd"r}aav, dieselben Ver-
hältnisse mit gröfserer Milde
behandelten, nicht „behandelt
hätten," denn Isokr. betrachtet die
Bedingung nicht als eine unstatt-
hafte (in welchem Falle er insti-
fioav ccv gesagt haben würde), son-
dern einstweilen als eine immerhin
zulässige, bis er mit sl öh (ii^te
TOVTO ysyovs v,. x. X. die Unstatt-
haftigkeit ausdrücklich ausspricht.
So schon Hom. Od^ 1, 236 insl ov
KS Q'avovxi nsQ cod' dyiccxoifirjv, |
st fiExa olg EtccQOLGL däfir] Tgcocov
ivl di]ficp. Vergl. Isokr. 12, 149
st (i£V yccQ fiövog inCaxEvov xotg
XsyofiEvoig^ slyiOTCog av inLxifimiirjv.
Andokid. 1, 57 st fisv yccQ riv
dvoLV xo sxsqov sXsaQ'ai — $xoi
av xvg stnsLv. Thuk. 3, 40, 4 sl
yccQ ovxoL OQ&mg aTtsaxrjcav, vfistg
av ov XQScov äqxotxs. Vergl.
Naegelsbach ad Hom. II. 2, 82. —
102, 4. x6 TiXrjQ-og, mit TOffovTwv
zu verbinden (S. z. § 33), von dem
es getrennt ist wie xrjXinovxog von
xö (isys&og 9, 29 inl xrjXi'navxriv
ngä^Lv xo iisysQ-og. Vergl. auch
12, 68 xriXiv.ovxoig v.a%otg xo fisys-
d'og und Lys. 12, 1 xoiavxa avxotg
xo fisys&og. — 102, 5. rjörj ö.
scxLv, wie sollte es nicht so-
fort billig erscheinen; über
ijdri s. zu § 12. — 102, 6. oi'-
xivsg S. zu 7, 9. — tcXsigxov
XQovov. Isokr. bestimmt diese
Zeit § 106 rund auf 70 Jahre, in-
dem er von 477 bis zum Ende des
peloponuesischen Krieges rechnet,
IIANHrTPIKOS (4)
59
103 ^t^orov rrjv äg^riv icata6%etv '^dvvrjd^ri^sv ; (A.) Oi^ai de tcuölv
doKsiv tovtovg xQccriötovg TiQOGtdxag yevijasöd-at r&v ^EXkrjvcov, b
iq>* av OL 7t£L^aQ%ri6avteg aQLCtcc rvyxccvovöc TtQcc^avteg. iitl
xoCvvv tfig rj^STBQag rjysnovcag evgrjaoiiev xal tovg ol'uovg
rovg idCovg nghg evöai^ovCav TcXstötov ictidovtag xal rccg
lOi TCÖXsLg nsyiörccg ysvo^svag. ov yuQ icpd-ovov^sv xaig av^a-
vo^ivaig aincbv, ovös taQaxäg ivsjcoLOv^ev JtokireCag ivavtCag
TCaQaxad-iötdvrsg, iv äkkrikoig lUv 6ta6idt,oiev, r^täg d' d^(p6teQ0L
^6QaitEV0L8V ^ dXXa xy\v tav övii^dxcov öftdvotav xoivijv d)(p8- c
lacav vonL^ovteg totg ccvtotg vö^ioig äitdöag rag noXeig
dicjxov^sv, Cvfifiaxi'Xag «AA' ov ösöTtOTLxag ßovXevö^svoi
7C£qI avtG)v, oXav ^Iv tav %Qay^dt(ov iniGtaxovvtsg^ 18 Ca
105 d' ixdöTOvg iXev^eQovg iavteg slvai, xal tc5 ^av Ttltjdsi ßor}-
d-ovvt8g, ratg da dvvaöxsCaig Jtoks^ovvteg^ öslvov 'tjyov^evoi
rovg TtoXlovg vno totg öXcyoig slvat, xal tovg ratg ovöCaig
dagegen 12, 66, wo er dasselbe
Argament zu gleichem Zwecke be-
nutzt, auf 65 Jahre, indem er von
477 bis zur Zeit gleich nach der
sicilischen Erpedition rechnet, wo
zuerst in Menge Bundesgenossen
von Athen abfielen (cf. Schoemann
Antiquit. p. 433 n. 3); über die
Angaben anderer cf. Clinton Fast.
Hellen, p. 262 seq. ed. Krüger.
103, 3. ^qp' wv, zu deren Zeit,
unter denen, wie gleich nachher
Inl xrig TjfitziQag -qyifiovi'ag. Vergl.
zu 9, 6. — agiara — ngcc^avrs g,
am besten daran waren; vergl.
zu 7, 3. — 103, 4. tovg oi'viovg
rovq löCovg^ die einzelnen
Familien für sich (vergl. zu 7,
82), (dioq auch hier im Gegensatz
SU der Gesamtheit des Staates. —
103, 6. nQoq ev. n. Inidovxug^
zunahmen an Wohlstand. S.
zu 9, 68.
104, 2. nolttt ias iv. nagax.^
indem wir entgegengesetzte
Begierungsformen neben ein-
ander einführten, d. h. neben
der bestehenden teilweise die ent-
gegengesetzte einfiiliri«n wie es
etwa die Spartan* indem
■ie in demoKratisc I -n dem
aristokratischen Klemcnte Geltung
sn Tertchaffen suchten. — 104, 3.
aXXrjXoig aTccaid^oisv. Subjekt
ist noXtraij was in noXstg mit ge-
geben ist. Vergl. 7, 51 ov noXs-
(icov 7] noXig iysfisv, dXXcc nqog
dXXi^Xovg rjevxiocv sixov. Herod. 2,
90 xar' 7}V av noXiv ii,iVBir^rij
xovtovg naaa dväy%r] iozl avrov
»dipai. Thuk. 3, 79, 3 inl rrjv
noXiv ineJcXsoVy -KuineQ iv noXX^
xaQuxji xal cpoßco ovxag, und sonst
oft, 8. Rehdantz zu Lykurg. Leokrat.
Anh.'-* § 87. — 104, 4. »bqu-
Äfvotfv, um unsere Gunst
buhlten. — 104, 6. vofiotg, po-
litischen Grundsätzen. — 104,
7. oXcov — i Ttiaxaxovvrsg,
indem wir an der Spitze des
Ganzen standen, d. h. die die
Gesamtheit des Bundes berühren-
den Geschäfte besorgten; so xmv
ngayfiaxcav imaxaxsiv 6, 97 (coli.
12, 132) und inioxaxeiv dnaoi xoig
ngäyfiaai 12, 164.
105, 2. ÖvvaaxeCccitj s. zu
§ 39. Dasselbe wird nachher § 106
durch oltyaQx^f^' gegeben. — 106,
3. xovg TcoXXovg — xoig 6Xi-
yoig, die Mehrzahl von der
Minderzahl. — xaig ovaCag.
Man könnte xaCg iilv ovaiatg
erwarten; allein Isokr. beabsichtigt
hier au untergeordneter Stelle
keinen Gegensatz und iügt ta
60
(IV) I20KPAT0TS
ivdesötSQovg, xä d' ahXa ^r}dsv j(^SLQOvg ovtag, ccjtsXavvsöd'aL d
tav uQx&v, an ds xoivfig tilg jtatQidog ovörig rovg ^ev
TVQavvetv, rovg ds ^sroLxetv, xal (pvösi itokCtag 'ovtag vö^o)
106 tfig TtoXiteCag äjcoersQEtöd'aL. xoLavx' £%ovt£g talg hXuyaQxCaig
ETCLxiinäv xal TcXsLCj tovtcjVj rijv avtriv TtoXtrEtav ijvTtSQ TtaQ^
rj^tv avtotg xal itagä roig akXoig Kateötriöa^sv, tjv ovtc old'
ö XI dst diä ^axQOXEQcov inaivstv, allcog xs xal övvxöiicog
Eiovxa driXc)0ca tcsqI avxrig. ^sxä yaQ xavxrig olaovvxsg ißdo-
li'^xovx' exri dtsxsXsöav (xtcelqoi ^sv xvQavvCdav^ ilsvd'SQOi, dh e
TCQog xovg ßaQßccQOvg, aöxaö^aexoi de TtQog 6(päg avxo'6g^
107 siQTJvrjv d' ayovxeg TtQog jtccvxag dvd'QcoTtovg. (Aa'.) ^Tneg 63
G)v TCQOörixei, xovg ev (pQOvovvxag iuayakriv xccqlv £%£lv tcoXv
fA«AAoi/ 7] xäg 7iXriQov%Cag rj^tv övslöl^scv, äg rj^stg slg xäg
SQrj^ov^Evag xg)V TtoXscov (pvlanr^g Evsxa xobv xcoqCcüv cckX^ oi)
8' äXXa nicht im streng adver-
sativen Sinne bei, sondern giebt
damit einfach, nur ein neues Merk-
mal, das auch copulativ hätte an-
geknüpft werden können. Vergl,
12, 185 fisydXai dvvd^eig, novrjQccl
ds. 5, 10 u. s. w. Zur richtigen
Beurteilung von Stellen dieser Art
dienen solche wie Antiphon 6, 8
7]yov[Lai yccQ fioi, tLfiijv %cil mcps-
Xsiccv avtcc oi'GEiv, roLg ds Katrjyo-
QOig — cctaxvvriv, wo das enkli-
tische (lOL klar zeigt, dafs an einen
Gegensatz nicht gedacht werde.
— 105, 6. tvQuvvsiv, die Herren
spielen, dagegen (istoitislv,
biofse Schutzverwandte sein,
wie in Athen die ^stol-hol, welche
aus der Fremde nach Attika über-
gesiedelt und dort für immer
wohnend, doch nicht das Bürger-
recht und darum auch nicht Teil-
nahme an der Verwaltung des
Staates hatten. — 105, 7. ano-
GTSQSLG&ccL, bcraubt sind, also
mit Perfektbedeutung, wie 6, 25.
14, 17. 17, 2 (vergl. Krüger zu
Xenoph. Anab. 1, 9, 13, in welchem
Sinne sonst arsQSoQ'ai gesagt wird.
106, 3. yicitsoTT^aocfisv. Isokr.
rühmt dasselbe auch 12, 54. —
106, 4. o TL dsL d. fi. snaivstv.
Vergl. 3, 35 rt dsi Y.aO'' fV s-naatov
XsyovTK diatQißsLVf 6, 21. 12, 105.
14, 7, und ähnlich gefafste Über-
gänge bei Gebauer de Praeterit.
form. ap. orat. Attic. (Lips. 1874)
p. 38. — 106, 5. jw-sra yocg tccv-
TTig ot'Kovvtsg, so lange sie
unter ihr lebten, wie 12, 132
SV anccGccig rutg noXixsCaig yi.ccXmg
oUrjGsiv. — 106, 6. ÖLSTsXsGuv^
nämlich: unsere Bundesgenossen.
Isokr. hat schon hier die entgegen-
gesetzten Zustände im Auge, wie
sie unter der Hegemonie der Spar-
taner stattfanden und § 115 seqq.
geschildert werden; dorther ist
also die Erklärung für unsere Stelle
zu entnehmen, für unsigoi fisv
rvQavvLÖcov aus § 117 at (isv vno
tvQKvvoig siGLV, für sXsvd-SQOL nQog
rovg ßagßccQOvg aus § 117 rav 8'
Ol ßccgßaQOt dSGnOXCCl HCCd'SGXTJUCCGLVy
für ccGtaGiaGTOL aus § 116 svxog
xsC%ovg OL noXixcLL nqog äXXriXovg
ficcxovxuL, für slqrivjiv äyovxsg ngog
7t. ccv^. endlich aus § 115 kuxcc-
novxLGxal (isv xrjv d'dXaxxav v.uxs-
XOVGLv, nsXxaGxccl ds xdg noXsig
KaxccXccfißävovGiv. [cf. Krit. Anh.]
107, 3. %Xr]Qovxiccg, Bürger-
kolonien, wobei die Kolonisten
zwar Bürger eines neuen Gemein-
wesens wurden, aber zugleich
Bürger Athens blieben. Vergl.
Boeckh Staatsh.^ I, S. 499 ff. Gilbert
nANHrXPIKOS (4)
61
IciQav \xkv ag TtQog rö Ttk^d-og rav TtoXitav eXaxCöTTqv^ ccQ%i]v
ÖS ^sytözrjv, xal xsxtri^BVOL tgiriQSLg ÖiitkafSCag iiav ri öv^Ttav-
lOSteg, dwafiavag dh Jtgbg dlg roöavxag xivdvvevsLV, vjtoxsi-h
^evrjg trjg EvßoCag vnh triv ^AtnxTJv, tj xccl TtQog rrjv ccQxr^v
trjv TTJg d-aXdttrjg evtpvcbg el%sv xal xriv ccXkrjv ccQsrrjv aTtaöcbv
Staatsaltert. I, p. 419 ff. — 107, 5.
TovTojv, dafür, dafs wir nicht
durch Habsucht geleitet wurden. —
i'xovxsg. Isokr. beginnt, als wollte
er als Endverbum ovk STtrigd^rjaev
folgen lassen, läfst aber dann ana-
koluthisch die aktive Konstruktion
eintreten, sodafs die Nominative
als absolute erscheinen. Ganz ähn-
lich 12, 118 at (i£v ovv ahiuL, di'
ag fiEtiXccßov rr}v noXixbCav trjv
vno zLvcov ipsyouEvrjv ävil rrig vno
ndvrcov enaLvovfiEvrjg^ öia fiaKQO-
TEQCov (lEv avrag dLrjX&ov. Plat.
de legg. V p. 739 D rj (iev Srj xoi-
avtri «d/lig, elze nov d^Eol rj navÖEg
&E(ov avtriv ol-AOvGt nXEiovg Evog,
ovTco dia^mvtEg EvcpQULvoiiEvoL y,a-
Toi-novCL, wo man xaTODtEirat er-
wartet. Ver^l. Stallbaum z. d. St.
— 107, 6. (og TtQog x6 nXrjQ'og,
wenigstens im Vergleich mit
der Menge, wie Thuk. 3, 113, 6
aniGtov t6 TtXfj&og XiyEtcci anoXs-
a^ai mg ngog x6 (isyEd-og rfjg
yioXfoag. Lukian. Tim. 15, 42,
Char. 7 und sonst, wo angedeutet
werden soll, dafs eine Behauptung
nicht absolut gültig sei, sondern
nur relativ inbezug auf die -ob-
waltenden Verhältnisse; hier: „das
kleinste, wie man sagen kann in-
bezug auf das Verhältnis, das
zwischen der Gröfse des Landes u.
der Einwohnerzahl stattfindet.'*
Ebenso Thuk. 4, 84, 2 rjv öe ovdh
advyaroff, tog AwKidaifiöviog (we-
nigstens als L.), iinEtv, und in
ahnlicher Weise öfter (S. Schäfer
ad Longi Pastor, p. 428), wie m<,
z. B. Cic. Cat. mai. 4, 12 (erant in
Fabioj tnultae ctiam ut in homine
liomano literae (cf. Kritz ad Sal-
lust Catil. 69, 2). — noXixcav.
Eigentliche Bürger (mit Weibern
und Kindern) gab es in jeuer Zeit
etwa 90,000 ; Isokr. denkt aber wohl
hier an die Gesamtbevölkerung,
welche auf 500,000 Seelen ange-
schlagen werden kann (Boeckh 1.
1. I, S. 49), was bei beinahe
40 Quadratmeilen, der Gröfse
Attikas, 12,500 Seelen auf eine
Quadratmeile geben würde. — 107,
7. xQirjQEig. Noch im Jahre 356
betrug die Zahl der gröfseren
Schiff"e Athens 383; s. Boeckhs
Seeurk. S. 79. Gilbert Staatsaltert.
I, p. 309.
108,2. vjro Ti7v'i4., im Bereich
von A., wie vno mit dem Accusat
(auch bei Verbis der Ruhe) oft von
unmittelbarer, beherrschender Nähe
gebraucht wird. Vergl. Plat. C.
Gracch. 12 ^sxmyirjOEv Etg xbv vno
xTjv ocyoQccv xonov. S. Held ad
Plut. Aemil. p. 198. — 108, 3.
eIxev, nicht exel, obwohl die Be-
merkung auch noch für die Gegen-
wart des Redenden gilt; aber das
ist hier gleichgültig und es kommt
die Sache hier nur insofern inbe-
tracht, als sie in der Vergangen-
heit stattfand. Ahnlich steht das
Imperfectum oft bei Lokalangaben,
wie Xenoph. Hellen. 2, 1, 21
iY,EC%^Ev f'nXEvaccv eIs Alyog noxa-
(lovg uvxCov xqg AufitpdcKov diEix^
dl 6 ^ EXX^üTtovxog xavxrj axadiovg
wg nEVTEnaidE-Ku. Anab. 4, 8, 1
a(pi%ovxo InX xbv noxafiöv , og
(OQi^E xr]v jjcopav (vergl. Krüger
zu Anab. 1, 4, 9). Caes. b. G. 1, 6,
1 motis autem altissimus im p en-
debat. — ccQExi^v, Güte, von
der Fruchtbarkeit (die für Euboea
Herod. 6, 31, 2 anerkennt Kvßoii]^
v^aoo (lEyciXij xe xal svöa^uovt)
eines Landes 11, 14 xfj (tlv agertj
xal Tf} cpvaei XT}g x^9^9, auch Herod.
7, 6, 2 EvQmnrj aQftrjv axpn,
Thuk. 1, 2, 2, Plat. Kriti. 117 B
62
(IV) mOKPATOTS
Töv VYJöcjv ÖL6g)SQSv, KQatovvtsg avTTJg ^äXXov rj tfjg iinete-
Qag avrcbv, xal TCQog tovroig eldötsg tcccI tcov 'EXXtjvcov xal
tCbv ßccQßccQCov rovtovg fidXL6t' svöoxt^ovvtag , o'C tovg
6^ÖQ0vg dvaötdtovg 7C0L7]6avt£g dcpd-ovov xal Qad^v^ov av-
totg xats6t7]öccvto tbv ßiov, ö^icog ovdhv tovtcov r^iäg stiyjqsv
109 jCEQi rovg sxovtag ti^v vfjaov i^cciiaQtstv, aXlä ^ovol di^ xCbv c
^isyccXr^v övra^iv Xccßövrcov TtSQcsLdo^sv ri^äg avxovg ccTtOQCj-
tSQog ^övtccg t&v dovXevetv ahCav i%6vtG)v. xactot /3ovAd-
^svoL Tclsovsxtstv ovx ccv öt] 7C0V T^ff ^Iv ExiovaCov yfjg
STted-v^rjöcc^sv, 7]v TlXataiscov rotg 63g rj^iäg xaxa(pvyov6i (pcct-
vö^ed'a TCagadövreg, to6avtrjv dh %G)Qav JtaQsXiTto^sv^ 1^ itävtag
äv Tj^äg svjtOQCotsQOvg STtotriösv. d
110 {^ß') To tovtcov toCvvv rj^cbv ysysvrj^svmv xal toöav-
rrjv jtcöTLv dsdcoxötcov vtcsq rov ^rj tcbv dXXotQicov STad'v^stv
toX^cböL xatrjyoQStv ot xcbv dexaQXiG)v xocvovTJöavteg xal
ü. sonst. — 108, 4. KQarovvTsg,
obwohl wir es in unserer Ge-
walt hatten, sodafs wir es jeden
Augenblick hätten in Besitz nehmen
und behaupten können. — avtfjs
ist der Deutlichkeit wegen hinzu-
gesetzt, obwohl es fehlen sollte,
da vnoTieifisvrjg xijg Evßoiccg vor-
ausgeht; ähnlich ist nach dem
Gen. abs. das Pronomen gesetzt
§ 148 und 12, 166 noXXmv ds
yLyvofiSvcov xatv tavta ßovXofiavoav^
GTQatonsda 6vvi6rccvTsg, i^ ccvtcäv
— tovg "ElXrjvccg HaTou'xt^ov, 9, 55
zmv ütQdtrjyäv — ccnoQOvvTOJV —
sdidaGTiov — ciVTOvg. — (iccXXov.
Athen war durch seine Flotte, den
Hauptbestandteil seiner Kriegs-
macht, mehr geeignet eine Insel
vor feindlichen Angriffen zu schützen
als das eigene im Norden offen
liegende Land. — xrjg rjiisrsQccg.
S. zu § 99. — 108, 6. rovtovg
(Lt. sv.j oV cf. Krit. Anh.
109, 2. ccTCOQcotSQoog, statt des
regulären dnoQcotSQOv , wie Isokr,
EviiEvsatSQCog § 43, dd'vfiotsQcog
§ 116, SQQcofisvsGtSQcag § 163 und
172, cpiXozLficotSQcog 9, 5 und ähn-
liches sonst sagt (cf. Dindorf u.
Baiter ad h. 1., worunter (isL^ovcog
9, 21. 11, 24. 15, 39). Yergl.
Froh wein in Curtius Stud. I, 1
(1868) p. 88—99. Über die Dürf-
tigkeit, in der die Mehrzahl der
Bürger in Athen lebte, vergl. 7,
54 u. 8, 46. — 109, 3. dovXsvsLV
aitiuv B%6vt(ov^ als die, denen
man nachsagte, dafs sie
Sklaven seien, nämlich die Be-
wohner der Gebiete, welche wir
durch Kleruchien in Besitz nahmen,
wie wir es mit ganz Euboea hätten
thun können. Über altiav bxbiv,
perhiberi, vergl. Plat. Phaedr.
p. 249 E altCccv s'x^i wg ficcvL-nöög
dia^sifisvog, und sonst, wo der
Begriff der Schuld ganz verschwin-
det, cf. Stallbaum ad Plato. de
republ. IV p. 435 E. Anders 5, 7
(S. zu 7, 58), Dafs übrigens der
Ausdruck dovXsCa oder v,utaSov-
X(oGig von den Bundesgenossen,
welche ihre Selbständigkeit ver-
loren und besonders welche Kleru-
chien erhielten, gebräuchlich war,
lehrt Boeckh, Staatsh.^ I p. 485. —
109, 5. nXatocLscov , nämlich den
212 von diesen, welche noch vor
der Zerstörung von Plataeae durch
die Peloponnesier und Boeotier
(i. J. 427) nach Attika entkamen,
cf. Thuk. 6, 32 und Diodor. 12, 76.
110, 3. dsyiccQXLmv, jener aus
je 10 der entschiedensten Aristo-
kraten bestehenden Regierungs-
nANHrXPIKOS (4)
63
tag avtav TiaxQidag ÖLaXv^rivä(isvoLy xal ^LXQag ^sv tiolij-
öcivteg doxstv blvul rag tav TtQoysyevrj^svcov ädcxiag, ovÖ£-
^Cav Ö£ XiTtovxeg v7t£QßoXi]v totg avd-ig ßovXo^evotg yevi-
ö^ac TCovriQotg, äXXä cpccöxovtsg ^isv XaxcjVL^SLv, tävavxCa e
ö^ ixsCvoLg iTtitridevovTsg, xal rag ^isv MriXccov ddvQÖ^evoc
6v^(pOQäg, Ttsgl dh rovg avröv TtoXttag äv7]X£6ra roX^7]6av-
111 Tf^ i^auaQtetv. noiov yäg avrovg adtxrj^a öiEtpvyev; rj rt
tG>v aiöxQ&v T] dsLvav ov ÖLE^ijXd'OV ; o'C rovg ^Iv ävoncord- 64
rovg TtLörordrovg ivo^i^ov, rovg de TtQodorag aöTCSQ svsQys-
rag id-aQaTCEvov, rjQOvvro de rav ECXcbrcov ivl öovXsvslv ai(yr'
sig rag avrciv TtarQcdag vßQt^eiv, ^äXXov d' irC^cov rovg
avröx^i'Qccg xal (poviag rav noXirav rj rovg yoveag rovg
112avT<5z/, £Lg rovro d' d)^6ri]rog anavrag ri^äg xareörrjöav,
&6re TZQO rov ^sv diä rijv 7taQ0v6av evdai^ovCav xal ratg
kommiasionen, welche Lysander zu
Ende des peloponnesischen Krieges
überall einsetzte und unter der
Aufsicht eines spartanischen Har-
mosten und dem Schutze einer
spartanischen Besatzung ihre Vater-
städte regieren liefs; vergl. Schoe-
mann Antiquit. p. 433 n. 7. Gilbert
Staatsaltert. I, p. 92. Ihrer Grau-
samkeit gedenkt Isokr. auch 5, 95
und 12, 64, 68. — HO, 4. (ii-ngag
•/.. T. i. Vergl. 16, 34 ra? tcäv
TtQOTfQCOV Bvrvx^ccg (ii-ngag ngog
tas avTOv do^ag voii^aag. — 110,
6. XiTtovtsg vnegß.^ s. zu 9, 1.
— 110, 7. novTjQoiSj über den
Dativ 8. zu 9, 76. — la-Koavi^BiVy
nicht: „in politischer Beziehung
mit den L. es halten," wie 8, 108.
12, 166, 14, 30. 16, 318, sondern:
„den L. in ihrer alten strengen
Zncht nachahmen," besonders in
Beziehung auf ihre aaxpQoavvr) und
nti»aQxia (S. 12, 111). — HO, 8.
infivotg i. e. xoig Aa%mai. Vergl.
21, 12 dttvotiQOv tJv nXovxeiv »}
adtxrrv ot a\v yttQ xä dXXöxQia
iXdfißavov, Ol il XU atpixig' av-
xcöv dncoXXvop^ und mehr eu 1, 21.
— MriXCav. S. zu § 100.
111, 1. ditrpvytv, liefRen sie
lieh entgehen, wie § 187 und
16, 140, in welchem Sinne intpfv-
yiiv hauBger i«t, wie in dem Do-
mosthenischen iyicpsvyfi fis xa
ngäyfiaxcc^ worüber Franke ad
Demosth. 3, 3. — 111, 2. ov 8is^-
rjXd-ov, haben sie nicht voll-
führt; vergl. Plat. de republ. III,
p. 409 A Tcavxcc ddi^i^fiara Sis^sXr}-
Xv&tvai. — Ol. S. zu 9, 49. —
111, 4. EiXtÖTcov evi, dem Ly-
sander, welcher die Dekarchien
eingesetzt hatte, s. zu § HO; vergl.
Nepos Lys. 2 decemvirali potestate
in Omnibus urbibus cotistituta ipsius
nutu omnia gerebantur. Lysander,
der Sohn des Herakliden Aristo-
kleitos (Plut. Lys. 2, 1) wird ein
(lo&a^ oder fi6^(ov genannt (Phy-
larch. ap. Athen. VI p. 271 F),
mufs also von mütterlicher Seite
her dem Helotenstande angehört
haben, aus dem er durch seine
Erziehung mit freien Kindern zum
Bürgerrecht gelangte; s. Schoemann
Antiquit. p. 112. — äaxe. S. zu
§ 83. — 111, 6. at'rdjjfipofffxal
cpoviug, die Mörder und Tot-
Bchlftger. [cf. Krit. Anh.] Über
die Verbindung von Synonymen
zur VerstilrkuDg des Begriff« s.
zu 7, 12; über die Pnronioiosis in
tpoviag — yovittg^ s. zu 1, 16.
112, 2. iZaxe ngo xov |tiiv,
daf», wilhrcnd vordem....,
wie in gleicher Verbindung 8, 86
xooovxov d)> 8irivty%ctv uvoict ndv-
64
(IV) IS0KPAT0T2
^LKQatg atvxCaig nollovg excc6xov rjfi&v ex^cv tovg Cvintsv-
d'rjöovTag, inl de Tfjg tovtav aQx^9 ^^^ '^o TcXrjd-og rav oi- b
üsCav xax&v iTtavöd^sd-' ccXXr]kovg iXaovvteg. ovösvl yccQ
toöavtrjv ö%oXiiv jcaQaXiTtov, w^O"' irdgc) övvax^i^^ijvccL.
liartVog yccQ ovk icpLxovzo; rj xig ovxco tiöqqo rav TCoXiZLxav
rjv TCQay^dtcov, o0zig ovk iyyvg rjvayxccöd-rj yeveöd-uL tav
6viJicpOQG>v, elg ctg aC roLavtat (pvöetg rj^ag xateßtriöav; sIt
OVK atöxvvovtm tag avrcbv Tcokeig ovxcog ävö^cog diad-avtsg^ c
Hccl tilg Tj^stEQag ädCxcog xaxriyoQOvvreg^ äklä TCQog totg
akkoig xal tisqI täv dixCov Kai tcbv ygacpäv rav itoxe na^
rmv avd'QcoTtmv, mazs rovg ju-fv
ccXXovg ai Gv^cpoQccl GvareXXovoL
Kai noLOvGLv s^cpQOvsarsQovg, s-kel-
VOL d' ovd' VTto tovTcov snaiSsv-
%7]Gav (S, zu 1, 12). Hier wechselt
zugleich die Konstruktion von
(ooTB, indem auf den Infin. der
Indik. snavaaiLB^-a folgt. Ähnlich
(Lys.) 2, 36 olg togovtov nctvza%6-
^Bv TtEQiSLGt'iq'iiSL TtXrjd'og TtoXe^tcov,
(OGTE iXdxiCrov [iev avxoig eIvui
xcov nuQovxoov 'naamv xov Q'dva.xov
xov avxäv nQOEidsvai^ (lEyLGxrjv ds
GVfiqjOQocv vno xcov ßuQßcCQCOV EV-
xvx7]Gdvx(ov xovg vnEyixEÖ'Evxcig 7]X-
ni^ov rtELGEGQ-ca (cf. Klotz Quaest.
Grit. p. 15), Anderer Art ist Isokr.
19, 27 xoLccvxa d' ^naG^Ev aGQ"'
Tjficcg fiTjdefiLav ^(iequv ddayi.QVXovg
diayccyELV, uXXcc Q'QTqvovvxEg ölexe-
XovfiEv xovg Tcövovg, wo aus der
abhängigen Rede in die unab-
hängige übergegangen wird; über
solche Fälle s. Poppe ad Thuk.
5, 14, — 112, 3. xovg GVfiTC.
Über das Part. Put, s. zu § 98.
113, 1. Ttvo? ist Masculin, ; vergl.
12, 227 TQLßciXXovg anavxEg (pciGiv
dnoXXvvca ov fiovov xovg ofioQOvg
ccXXcc Tial xovg aXXovg, oGcov av
EcpL-üEGQ'aL dvvri%äiGiv. — ovxco
itoQQco H. X. X. stand dem öf-
fentlichen Leben so fern; s.
zu§16. — 113,2. offrts ^ (öffrs.
S, zu 9, 35^. — 113, 3. tpvGEig^
Kreaturen; vergl. 20, 11 avxai
ya.Q at cpvGEig eIgIv ut TtUQadovGocL
xriv dvvufiLv xrjv rjfisxEQccv xotg
TcoXEfiiOLg. Aeschin. 1, 191 e^ccl-
QELx' ovv CO 'Ad'TjvuLOL xug xoiavxag
cpvasLg. — slx* ovx ataxvv.,
und doch schämen sie sich
nicht; Eixa steht oft, wo man Un-
willen und Verwunderung äufsert
über ein Verhalten, statt dessen
man nach den obwaltenden Ver-
hältnissen gerade das Entgegen-
gesetzte hätte erwarten sollen.
Vergl. 19, 30 xExoXfirj'UEV dfKpiGßrj-
XELV xmv xQVf^dxcov ij ^rjd' etcig'hs-
tpuGd'ai Ttcönox' avxov d^tcoGccGoc — ,
sixcc vvv avxov u8eXcpC^elv inixEiQiq-
G0V6LV. Häufiger steht in diesem
Sinne Eixa oder EUEixa {'naxcc, v.u-
TCELxa) in der Frage wie 16, 43;
vergl. Rehdantz zu Demosth. Ind.^
p. 218. — 113, 4. dia&Evxsg,
nachdem sie in solche ge-
setzlose Zustände gebracht;
denn dies Particip ist Apposition
zum Subjekte, während Kccxrjyo-
QovvxEg das Objekt zu atoxvvovxuL
bildet; xat ist also: sogar. —
113, 6. TtEQL xmv Slhcov Mal
xmv yqacpmv, über die Privat-
und die öffentlichen Klagen ;
jene, auch dtnaL 1810.1 genannt,
haben zum Gegenstande die Ver-
letzung eines blofs individuellen
Interesses, diese, die auch öC-aui
drjfioGLai. heifsen, eine Verletzung,
die den Einzelnen und den Staat zu-
gleich traf, also Staats- und Krimi-
nalverbrechen. S. Meier und Schoe-
mann, attischer Prozefs, S. 162 f.
(= 196 f. Lips.) — oTOTf, nämlich
zur Zeit der attischen Hegemonie,
wo die Bundesgenossen gehalten
waren in Athen sich Recht sprechen
zu lassen; vergl. 12, 63 und 66,
nANHrXPIKOS (4)
65
')]utv ysvo^avov kiysiv ToXua6Lv^ avtol Ttksiovg iv tqlöI
^rjölv äxQitovg aTtoxrsivavrsg av rj TtoXtg STtl trjg «p^^ff
114 aitäörjg sxqlvsv. cpvyäg 8e Kai ötdöeLg xal vö^ov ^vy^vösig
xal TtoXirecav ^sraßoXdg, ati de Ttacdcov vßQSLg xal yvvaix&v
aiöxvvag xal xQrjudrcov aQTtayäg xCg av dvvaito öis^eX- d
%^Btv', nkriv X060VX0V eliteiv 6%^ ^"^' ^Ttdvtcjv, ort tä ^€v
i(p^ ri^av öeivä QuÖLCog av ttg ivl ^7}(pL6^atL diikvösv^ rag öa
6(payäg xal rag dvo^Lag rag inl rovrcov yevo^dvag ovdslg av
IdöaC^aL övvaito.
115 (ky.) Kai p)i/ ov8e rrjv naQOvöav siQrjvriv, ovöa trjv
avtovoiiCav tijv av tatg jtoXcraiacg ^av ovx avovöav, iv da
wo in gleicher Weise wie hier
argnmentiert wird, und das Ge-
nauere bei Boeckh, Staatshaus-
haltung der Athener^, I S. 475
folgd. — 113, 7. 8v rgiai fxrjGiv.
läokr. meint, schon für 3 Monate
von der Herrschaft der Dekarchen
kämen mehr von ihnen Gemordete
heraus, als die Athener während
der 70 Jahre ihrer Hegemonie ver-
urteilt hätten; um wieviel ungün-
stiger müsse sich also das Ver-
hältnis für die ganze Zeit der
Dekarchien stellen. Mit Unrecht
erklärte man: „in ganz kurzer
Zeit" (wo es Svalv rj xqigCv heif^en
mulste; s. Schoemann ad Plut.
Kleom. p. 196) oder dachte an die
ganze Zeit der Dekarchien, welche
aber doch wohl in den einzelnen
Städten nicht die nämliche war
und wenigstens in Athen 8 Monate
dauerte.
114, 1. (pvyag %. X. l. vergl.
12, 259 ouiJfls av inidtt^nsv ovtb
ardaiv ovt« acpayug ovze qpvyag
uvoiiovg yBytvTjuivag^ ovo* ag-
itayag XQjjiidrtov ovd' aiaxvvag
yvvainüiv xat naCÖmv^ dXX' ovde
noXnttui fitraßolriv x. r. X. —
<xt;y;fvöf ig, Verletzungen, wie
Antiph. 4, a, 2 avyxft xu v6(it(ia
xmv uv&Q(6nuiv, u. öfter; vergl.
Weber ad Demooth. Aristokrat.
p. 216. — 114, 4. «iijv, nwri quod,
also für TtXriv ort, wobei gewöbn-
Hcb üaii Vorbum dfg Hauptsatzes
oder ein ihm »ynonyme« folgt, wie
hier und Herod. 7, 32 unininnt
I»okr. II. S. Aufl.
xr/puxag ig xrjv ^EXXddcc — TtXrjv
ovzs ig 'A^r]vag ovzs ig AayisSa£-
(lova dns7ts(i7ts, Hypereid. Epi-
taph. 1,21 Bl. cpoßovfiai ur'i fioi oviißf]
xov Xoyov iXazzco cpaivsad^ai xmv
^gycov x(ov ysysvrjtiivcov ' rcXijv v.ax'
i%stv6 ye näXiv Ö^ocqqw^ ozl %. x. X.;
seltener tritt mit Überspringung
eines verbum dicendi (s. zu § 23)
ein neues Verbum ein wie 5, 23
und 8, 87 xovg dno&prjöHOVTag xig
av i^aQi&uT]asisv', TiXrjv 'iv riv
xovzo zcov iyv.vv.Xi(av^ xacpag noisiv.
Sophokl. Trachin. 41 "nsivog d'
cnov I ßeßrj-KEv, ovSelg oide. nXriv
fjLiol ni-ngag \ adCvag avxov uqog-
ßaXmv dnotx^zai. — xooovxov,
nur soviel, wie 5, 28. 6, 111. 18,
45 (entsprechend dem tantum dico),
aber auch xoaovxov (lovov 11, 5.
15, 98. S. Rehdantz zu Demosth.
Ind." p. 288. — xa'9'* andvxcoVy
im allgemeinen, wie 12, 55
oXiya nad'' andvxcav flnsiv, wo
der Gegensatz xa-ö'* tnaaxov Siei-
livai. S. noch 2, 47. 8, 36. 10, 1.
15, 107. — 114, 5. dstvd, in der
Lage unserer Bundesgenossen. —
diiXvaev. Ein einziger Beschlufs
in der Volksversammlung, Irr das
Bundesverhältnis aufgehobfh hätte,
hätte damit auch mit einem Male
alle dsivd beseitigt, weil eben
diese ohne nachhaltige Folgen
waren.
116, 2. noXixftaigj in dem
Staatslebcn, in den politischen
Aktionen. 8. zn 9, 46 und 2, 8. —
Cber die Stellung von {liv u. 6t
66
(IV) ISOKPATOTS
taig öwd-T^xaig avaysyQa^^evrjv, ä^Lov iXsöd'ca ^äXXov t] e
tfjv «(>%>)v riiv rj^stSQav. xCg yaQ av toiavtrjg xaraötdösog
imd-v^Yiöstev, iv y KataitovxiCtal yLSv triv d'dXatrav xats-
116;UOv^ti/5 TCsXtadtal ds rag JtöXsig TcaraXcc^ßdvovöiv, dvxl de xov
TCQog ixEQOvg tcsql xrig %G)Qag TtoXs^etv ivxbg xeCxovg oi.itokt-
xat TCQog dXXyjXovg ^ccxovxai, jtXetovg de Ttölsig aix^ciXcjxoi, 65
yeyövaöLV t) ttqIv xijv elQrjvrjv rjiiäg 7C0L7]öa6d'aL, ÖLa de xijv
jtvKvoxrjxa xCbv ^sxaßoX&v äd^v^oxeQcog öidyovöLv of xäg %6-
Xsig OLKOvvxsg xav xatg (pvyatg i^rj^Lco^evojv ol fisv yaQ xb
117 fisXXov ösdtaöLV, oC d' dsl Tiaxiivai 7CQo6doKa>6iv. xoöovxov
d' a7ci%ov0LV xrig sXevd'SQiag xal xrig ccvtovo^Lag, coöd'^ at
lilv VTtb xvQavvotg siöCv^ xäg d' äq^io^xal 7caxi%ov(iiv, svcau
d' dvdöxaxoi ysyövaöLV, xcbv 8^ ol ßd^ßagoi, dsöTCÖxat xad's- b
öXTJKaöLV ovg rj^stg diaßrjvai xoX^rjöavxag aig xijv Evq6-
Ttr^v xal ^st^ov -») TtQOöfjKSV avxotg cpQOViqaavxag ovxco dud^s-
llSf-tev, cj^xs ^r^ ^övov Ttavöaöd'ai öXQaxscag icp' rjfiäg TtOLOv^e-
vovg dXXä Kai xijv avxav xd)Qav dvixsö^ai, TCOQd'ov^svriv,
Tcal diaTtoöCaig xal i^Xiaig vavölv JCSQLTcXiovxag eig xoöavxrjv
xaTCSLvöxrjxcc %axe6xri6a^£v ^ &6xs ^axQbv TtXotov inl xdds
s. zu 7, 44. — 115, 3. dvays-
yQCifi^svrjv. Die Hauptbestim-
mung des antalkidisclien Friedens
war: Tag ^EXXrjvidccs noXsig, ticcI
^L-KQccg 'nal (isyccXag, avtovofiovg
dcpstvai, Xenoph. Hellen. 5, 1, 31.
— 115, 5. ■naranovrLGTcci, See-
räuber, mit X7}6rccL 12, 226, De-
mosth. 23, 166, Lukian. de merc.
cond. 24 yerbunden. Solche mach-
ten die Meere imsicher, seitdem
die Flotten der Athener nicht mehr
beständig die Meere befuhren im
Verkehr mit GviiiicixoLg. — 115, 6.
nBXxDCGxai^ Söldner, welche
nicht blofs wem sie entlassen
waren, sondern auch wo sie noch
unter den Waffen standen, eine
Plage für Griechenland waren:
vergl. Ep, 9, 9 zag noXsig rag 'EX-
XrjVLdccg, slg tJv av slösXd'ooGLV, avu-
Qxdzovg TtoLOVöL, rovg psv caiOY,xsi-
vovxsg, xovg de cpvyaSsvovxsg, xäv
Ss xag ov6iag diaQTtcc^ovxsg, exl ds
Ttdidag xat ywal-nag vßgL^ovxsg^
und die Stellen bei Weber ad
Demosth. Aristokrat, p. 407. Als
Söldner dienten vorzugsweise naX-
xaGxai; dafs man auch zu Hopliten
Fremde nahm, tadelt Isokr. 8, 48
bitter. Hier wird wohl zunächst
an die Besetzung der Kadmea ge-
dacht.
116,3. a^;tftaXa)TOt, nicht blofs
von Menschen, sondern wie hier
von Städten (vergl. 15, 125 xag
doQLuXcoxovg xdov noXecov), so 6, 19
neben doQidXcaxog von einem Lande.
— 116, 4. xijv slg'qvrjv, der doch
den Staaten Freiheit hatte geben
sollen. — 116, 5. d&vfioxsQcos.
S. zu § 109.
117, 1. xoaovxov dnE%ovaiv,
tantum abest, ut. S. zu 7, 31. —
117, 3. vno xvQuvvoig. S. § 125
extr. — agfioaxuL. S. zu § 110.
— 117, 4. dvdoxccxoL. S. § 126,
und über den Ausdruck zu 7, 69.
— dsanoxaL. S. § 122.
118, 3. dia-Kooiaig ■acci %. S.
zu § 93. — 118, 4. (0 6XS K. X. l.
Was Isokr. hier und 7, 80 einfach
nANHrXPIKOS (4)
67
^aöTJXidos iiri xad'sXxsLV, «AA' rjövx^av ccysLV, xal rovg xai- c
QOVg 7t£QL^8V€LV, dXXä fll) TTj 7taQ0V6}] ÖWCC^Ei TtiÖXBVSLV.
119 zal xav%'^ ort diu rrjv rav TtQoyovav rav rj^ereQcov ccQstriv
ovtcjg eixsv, ai rfjg nöXsmg 6vii(pOQal öacpcbg inedet^av cc^a
yaQ rj^ietg ts trig ccQxrig ditsötegov^ed-a xal rotg '''EXXrjöiv
ccQxV "^^^ xaxG)v syCyvExo. ^stä yäg f^jv iv ^EXXri67t6vt(p
yevo^evrjv urvxiccv itsQcov rjysiiövov xaraötcivrcov svixriöav
als ein stillschweigendes Zugeständ-
nis der Perser erscheinen läfst,
wird § 120 und 12, 59 seq. und
ebenso bei Demosth. 19, 273 und
Lykurg. Leokrat. 73 betrachtet
als Folge eines wirklich abge-
schlossenen Friedens, des soge-
nannten Kimonischen, der, an sich
unwahrscheinlich, von Herod. Thuk.
Xenoph. nicht erwähnt, von Theo-
pompos bei Harpokrat. p. 39, 22,
Bekk. u. Kallisthenes bei Plut.
Kim. 13 als eine historische Fiktion
bezeichnet, von attischen Panegy-
risten nach dem antalkidischen
Frieden erdichtet wurde, um ein
für Athen rühmliches Gegenstück
zu dem Sparta schändenden antal-
kidischen Frieden zu haben, indem
man die thatsächlichen Folgen von
Kimons Sieg am Eurymedon (465
V. Chr.) als Folgen eines Friedens-
schlusses nahm; s. Krüger, histo-
risch-philol. Studien, S. 74 ff. und
Rehdantz zu Lykurg. Anh. 3 S. 1 74 fF.
A. Schmidt, Das Perikleische Zeit-
alter L Anh. IL Der neuebte Ver-
such, ihm historische Existenz zu
sichern (s. E. Müller Rhein. Museum
XIV (1869) S. 161 u. flgd. über die
neuere Litteratur cf. Sybels Zeit-
schrift XI p. 189 seqq. und Reh-
dantz 1 c), it-t nicht überzeugend;
8. zu § 120. — 118, 4. inl tÜSe
*,, diesseits Ph., wie 7, 80. 12,
69 8. zu 9, 6. Pbaselis war Grenz-
stadt zwischen Lykien und Pam-
phylien. — 118, 6. tovg nai-
Qovg, mit dem Artikel: den dazu
geeigneten, pasHcndcn Augenblick.
119, 2. a(ia — re — xa^, so-
bald — da, wie § 157 u. sonst
oft Vergl.FnhrRhein.Mus.XXXIII
(1878) 8. 867. 598. — 119, 8. rr'ig
<xQxrjgj die Seehegemonie. In
anderem Sinne folgt unmittelbar
7} aQXT], wie 5, 61 rdrs rrjv ccQxrjv
avroLg yiyvsad'aL xmv nagovrcov
xaxcöv, oxE xriv UQxiiv xrig Q'ccXdx-
xrjg sXccfißavov, und 8, 101 xoxs
xijv ccQxriv ccvxotg ysysviiod'aL xcov
avfi(poQ(äv, OXE xriv uQxrjv xrjg d'a-
IccxxTjg TtaQEläfißccvov, eine Paro-
nomasie, welche hier der Sucht
nach Antithesen ihren Ursprung
verdankt, aber auch sonst sich
findet und nicht befremdlich ist
bei so vieldeutigen Wörtern wie
ccQxv (daher auch 3, 28 und
Lukian. Dial. mort. 12, 2 (iridev i^
aQxrjg ovxeg — dvvafiiv xe tieqi-
ßaioiiEvoL yial ä^LOL do^avxEg uq-
X'ig)j Xoyog (Isokr, 12, 22 nolXovg
Xöyovg TtOLOvpiEvog neQl dv&QcöncoVy
ovg ^rjÖEig vnEiXTjcpEv d^i'ovg slvai
Xoyov. Vergl. Herod. 2, 115, 2 und
Lobeck ad SophocL Aiac. v. 277
extr.), x^^Qf'S (Isokr. Ep. 4, 6), atxia
(Isokr. Ep. 6, 3), xiiiri (Isokr. 4, 178),
ngayfiu (Isokr. 9, 41 u. 42), ßiog
(Herod. 1, 30, 3) noistv (Isokr. 9,
36), Xsyfff^ai (Hom. Od. 4, 451
sqq.. u. IL 13, 275 sq.), iXavvEiv
(Hom. IL 20, 269 seqq.), riyEia^at
(Xenoph. Anab. 3, 1, 25 u. 5, 4,
20), vgl. Rehdantz zu Demosth.
Ind.* p 189 u. über die nämliche
Freiheit im Lateinischen Klotz zu
Ciceros sämtlichen Reden II p. 761
und 863. — 119, 5. dxvxtav^
Die Schlacht bei Aigospotamoi; 8.
zu 7, 64, — txEOfüVy der Lake-
daimonier. — IvCnriaav ^ bei
Knidos, 394 \. Chr. cL § 142.
Im folgenden .lahro segelten Phar-
nabazoK und Konon nach Lako-
nion, vorwÜHtoten Phorao tmd
andere Küstenorte, bosotzten Ky-
thera und segelten an der Küsto
6*
68
(IV) ISOKPATOTS
[ilv OL ßccQßaQOL vav^ccxovvteg, '^Q^av öl rrjg ^cckdttrig, xard- d
öxov dh tag TtXsiötag rcbv v7]6(ov, ccTtsßrjöav d' elg f^v Aa-
KCOViXTJv, Kvd'TjQa ÖS Tcatä XQCctog slXov, ccTtaöav ds trjv IIs-
120 Xo7t6vv7}6ov xax&g TtOLOvvtsg itSQLSTtXsvöccv. (Ad'.) Mdki6xa
d' UV tLg (SvvidoL rö ^sysd'og tilg ^staßoXrjg, et icaQuvayvoCri
tag övvd-TJxccg tag t i(p' rj^av yevo^dvag xal tag vvv dvaye-
yQa^^avag. töts ^isv yaQ rj^stg (pavri66^e%-a trjv aQ^riv tijv
ßaöilamg OQL^ovteg xal tav (pÖQOV ivCovg tdttovteg xal xo- e
Xvovtsg avtbv tfj d'aXdttr] xQf}6d^aL' vvv d' ix£tv6g i6tiv
6 ÖLOix&v td tcbv 'EXIt^vcdv, xal 7tQO0tdttcov ä %qyi noLstv
ixdötovg, xal ^lövov ovx STtLötdd'^ovg iv tatg tcöIsölv xad'i-
hin bis zum Isthmos von Korinth.
S. Xenoph. Hellen. 4, 8, 7 seq.
120, 3. scp' rjiimv, zu unserer
Zeit, während unserer Hegemonie,
im Gegensatz zu rag vvv y., dem
antalkidischen Frieden. Vergl. 14,
40 Tcc £(p' rjfimv ysvofisvcc. S. zu
9, 5. [cf. Krit. Anh.] Übrigens
zeigt der Ausdruck avvd'rjyius hier
und 12, 60 deutlich, dafs Isokr. an
einen kimonischen Friedensschlufs
glaubte; er hielt also auch die
Säule, auf der die Bestimmungen
dieses Friedens standen, für alt
und echt, welche Theopomp für
untergeschoben erklärte, weil sie
in dem erst im Jahre 403 v. Chr.
unter dem Archon Eukleides ein-
geführten ionischen Alphabete ge-
schrieben war; s. Harpokrat. 1. 1.
— 120, 5. ÖQL^ovrsg. Ähnlich
von derselben Sache Lykurg. Leo-
krat. 73 oqovs rolg ßuQßccQoig n^-
^ccvtsg xal tovtovg yicoXvaavrsg
vTtSQßaivsLv. Die Grenze ist nach
§118 Phaseiis, wozu 7, 80 und
12, 59 noch der Halysflufs kommt.
— r<ov cpoQcov svLovg zccxrov-
tsg kann nicht mit Benseier von
einzelnen durch die Athener per-
sischen Städten auferlegten und
an Athen zu bezahlenden Kontri-
butionen verstanden werden; denn
das müfste doch wohl cpoQOvg
ivioig xätxovxBg heifsen; vielmehr
sagt Isokr.: „wir bestimmten die
Höhe einiger Tribute, welche dem
Perserkönige unterworfene Städte
an diesen zu bezahlen haben
sollten," wie E. Müller im Rhein.
Museum 1. 1. richtig erklärt; er
irrt jedoch, wenn er hiermit die
Existenz des kimonischen Friedens-
schlusses erwiesen glaubt; denn
wie aus dem Umstände, dafs die
Perser über Phaseiis nicht hinaus-
segelten, eine Friedensbestimmung
dieser Art erdichtet wurde, so
konnte auch das Verfahren der
Perser, wonach sie von den
ihnen unterworfenen kleinasiati-
schen Städten nur den alten, einst
von Artaphernes festgesetzten Tri-
but forderten, ohne ihn bei dem
steigenden Wohlstande der Städte
zu erhöhen (s. Boeckhs Staatsh^. II.
S. 417), als Folge eines desfallsigen
Friedensartikels betrachtet werden.
[cf. Krit. Anh.] — 120, 6. rij
Q-aXdxxT} XQ., das Meer zu be-
fahren (S. § 118), wie Thuk. 1,
3, 5; Plnt. Perikl. 26, 2 und mari
uti Caes. b. G. 3, 8. — 120, 7.
dioi-nav X. X. 'E. kccI tzqogx.
Der antalkidische Frieden, in wel-
chem der Perserkönig grofsen wie
klei^ien Städten Autonomie garan-
tierte, mufste ihm bei dem bald
von neuem hervortretenden Be-
streben der gröfseren Staaten, die
kleineren zu unterjochen, Gelegen-
heit geben sich in die inueren An-
gelegenheiten Griechenlands zu
mischen. — 120, 8. fiovov ovx,
tantum non, beinahe schon, wie
15, 38 xovg aTto xmv ovfißoXccLcov
^(üvxag i'doLx' av fiovov ov-k iv
xoig dLTiuazTjQLOig ot-novvxccg, und
nANHrXPIKOS (4)
69
12l^tccg. nXriv yccQ rovtov xC t&v äXXcav vtcöXoctcov iönv; ov6ß
xal tov Ttoks^ov xvQcog syivsto xal triv slqtjvyiv i7tQvxdvev6av
xal rcbv itaQOVxcov TtQay^dxov iitLöxdxrig xad^döxrjxev; ovx
cjg BKStvov TtXeofisv cjötcsq TCgbg deeTCoxriv dXXrjXav xaxriyo-
QYJ6ovxeg'j ov ßcc6tlsa xbv [ibyav avxbv jCQOöayoQsvo^sv &67tSQ
aixiidXaxoi ysyovöxEg; ovx iv xotg TCoXi^otg xotg JtQog ccXXij-
Xovg iv ixELva xag iXnCdccg exo^EV xrig ^coxYjQLag, og diKpoxi-
Qovg riiiäg rjdsog av d7Coli(Saiev',
122 '^y ä^Lov ivd-v^Yjd'avxag dyavaxxfi^ai [lev inl xotg TCa- b
QOVöLv^ Ttod-aöaL öa xyiv rjya^ovcav xriv ri^axaqav^ ^a^xl^aöd-cct,
ÖS jdaxsdai^oviovg, oxl x'^v ^lav aQxriv alg xbv jtöXa^ov xaxa-
axriaav G3g ikav%-aQ(D6ovxag xovg "EXXrjvag, inl da xaXavxTjg
ovxo TtoXXovg avxav ixööxovg iTCOirjöav, xal xfjg ^av rj^axa-
Qag TCÖXacjg xovg "lavag aTtaöxrjöccv, i^ rjg d7i(pxr^6av xal di'
iqv TtoXXdxig iöad^rjöav, xotg da ßagßdQOLg avxovg i^adoöav, c
av dxövxcov xriv x^Q^'^ axovGLV xal Ttgbg ovg ovda ncoTtox^
sonst oft. — fTrKTra'ö'uovg, Statt-
halter, wie § 162 'E-nazoftvcag 6
KuQLug inlcxuQ'^oq^ dem sparta-
nischen aQ^LOGTri? entsprechend; s.
Bekkeri Anecdot. I p. 253.
121, 1. vnoXomov, unter-
blieben, von ihm nicht gethan.
— 121,2. ^jrpvravEvafv, führte
denVorsitz bei den Friedens-
unterhandlungen, wie Dionys.
Hai. art. rhet. 1, 7 6 zriv siQijvriv
TtQvxuvEvcav und sonst (cf. Jacob
ad Lukian. Toxar. p. 147^, gleich-
wie in Athen die ngvravsig den
Vorsitz bei den Verhandlungen
in der ßovXi] hatten, jeden Tag
ein aus ihrer Mitte durchs Los
erwilhlt<ir iniatatrig (cf. 6, 71);
vergl. Hermann, Staatealtert. § 127,
Schoeraann Antiquit. p. 216 seq.
122, 2. fisaiffccad-ai^ mit dem
Akkusativ [cf. Krit. Anh.] wie 7,
72. 12, 8. 16, 87, 261, (coli. Schoe-
mann ad Flut. Kleom. p. 233) mit
d. Dat. nur 3, 11. — 1J2, 3. ccqxtiv,
ursprünglich, wie 8, 28. 10, 29.
11, 26. 18, 14, (vergl. llehdantz
zu Lykurg, p. 167) auch h uQxy
wie 6, 103 und xar' UQxdf 6, 17.
9, 19. — eif xov nöXffinv. «Icn
peloponnesischen. Über ytaz^arrjauv
s. zu 9, 30. — 122, 6. sxdorovg,
an Persien durch den antalkidi-
schen Frieden. — 122, 6. "icovagj
in den kleinasiatischen Kolonien.
— (XTrm-urjGav. S. § 34 seq. —
122, 7. noXldnig, mehr als
einmal, nämlich durch die An-
siedelung in Kleinasien (S. § 35
extr.) und durch die Perserkriege.
In diesem beschränkteren Sinne
steht TcoXXccMig oft (vergl. 9, 78),
besonders in hypothetischen Sätzen,
wie bei Aristoph. Ekkles. 791 ast-
Ofiog st ysvono noXXa-Kigy — jrav-
aatvr' av stacpfQOvreg, und oft bei
Plato (cf. Stallbaum ad Phaedo.
p. 60 E), wo TtoXXccHig = „das eine
und andere Mal," „einmal" (mit
unbetonter Anfaugssilbe), aber nicht
= «Trag, wie es spätere nahmen
(S. Lobeck. Act. societ. Graec. H
p. 306 not.). — i^fdoaav. Der
erste Artikel des antalkidischen
Friedens lautete: 'jlQxa^iQ^rjg ßaai-
Xsvg vofit^d Sinaiov xag (ilv fv t^
'Aaüi TcoXeig favxov slvai xal xmv
vr\a(av KXa^ofievag xal Kvtcqov. S.
Xenoph. Hellen. 6, 1, 81. — 122.
8. f j;ov<ytv — inavaavto^ n&m-
ürli tu "Imvtg.
70
(IV) ILOKPATOTS
123 iTCavöavto TtoXs^ovvrsg. xal tots ^uv rjyavdxrovv, ÖO*' ri^stg
vo^L^cjg STtccQxsLV Xivav rj^LOV^sv vvv ö* itg toiavtrjv dov-
XhCav xad'sßtatcjv ovdsv (pQovtLt,ov(SLV avzav, olg ovx i^aQ-
xet öa6^oXoy£L6d-aL xal tag dxQOTtöXsig ÖQäv vtco tß)V ix^QG)V
xarsxo^svag, aXXa TtQbg ratg ocoLvatg 6v^q)0Qatg xal totg 6(0-
^a0LV detvötsQa tcccöxovölv tav TtaQ* tj^tv aQyvQcovi'jtcjv' ov-
delg yaQ rj^&v ovt cog cclxi^stac rovg otxhccg, ag ixstvoi, tovg d
124: iXsvd'EQOvg xoXd^ovöLV. ^syLötov ds röv xccx&v, otav vnsQ
ttVTTlg tfjg dovXeCag dvayxd^cDvtai, övötQarsveöd^aL, xal nols-
ineiv xolg iXsvd'BQOLg d^iovöLV elvai^ xal roLOvtovg XLvövvovg
VTCO^EVSLV, iv olg rirtrjd'svrsg ^hv TCaQaxQTj^a dia(pd^aQ7]0ovtaL,
xaroQd-G}6avt£g de ^äXXov stg tbv kontov xqövov dovlsvöov-
125 ^iv. (Ae'.) 'Slv XLvag aXlovg aixCovg xqyj voillIblv iq Aaxe-
dai^ovLOvg; ol' toöavtrjv löxvv exovteg TtEQLOQ&öL tovg ^sv e
avtav öv^^dxovg yevo^evovg ovt co ösivä itdöxovtag^ tbv de
ßdQßaQOV tfj tCbv ^EXXrivcov QGi^ri trjv d^xV'^ '^'h'^ avtov xa-
123, 2. sndQXSLV, S. zu § 68.
— 123, 3. olg ovK i^uQ-KEL^ für
die es (des Unglücks) nicht
genug ist, nämlich .in den Augen
der Lakedaimonier. Ahnlich 19, 47
71 iJiT]rr}Q TtccGav ccv sl'j} dvazvx86Tcc-
TT} yvvatHcov, st (irj fiovov s^ccQyiE-
aeiEv avxrj arsQsad'ccL xmv naC8(ov^
dXXu V.CLI zovt' avx'^ TtgoGysvoLto.
Anders 8, 99 ovh i^^gyiEaEv ccvrocg
xavx" E^a^UQXELv, diXa. — Jjrd^-
d'ovv xriv 7]nELQ0Vy und sonst ge-
■wöhnlich. — 123,4, öaGfioXoyEi:-
cd-ai, durch die Perser. — 123,
6. dsLvöxsQci, nämlich Schläge
und Verstümmelung des Körpers,
Strafen, welche bei den Persern
sehr gewöhnlich waren; vergl.
Xenoph. Anab, 1, 9, 13. — d^yv-
goav^xcav, {vendles) bei denen
Härte und Grausamkeit ihrer Herrn
weniger auffällig gewesen wäre als
bei den im Hause gebornen {oUo-
TQißEg, vernae), die mit der Familie
gewissermafsen verwachsen waren.
— 123, 7. rjfiöäv. In Athen hatte
der Herr nicht das Recht über
Leben und Tod des Sklaven, und
wurde dieser von seinem Herrn
grausam behandelt, so konnte er
in den Theseustempel oder in ein
anderes Asyl fliehen und auf Ver-
kauf an einen anderen Herrn an-
tragen. S. Schoemann Antiquit.
p. 188, Hermann, Staatsaltert.
§ 114.
124, 1. fiEyicxov — oxciv. S.
zu 7, 69. — 124, 2. avGxqaxEv e-
ad'cci,, mit den Persern gegen die,
welche sich von der Knechtschaft
der Perser frei machen wollen, wie
etwa Kypern (S, § 134). — 124, 3.
iXEvd'EQOLg. über den Dativ s.
zu 9, 75. — zoLOvxovg — iv olg.
S. zu § 76. — 124, 4. SLcctp&aQri-
GovxaL, denn es würde ein bellum
internecivum werden. Ähnlich 5,
48 KLvdvvov, ov (irj yiuxoQd^maavxEg
(lEV £vd"vg dncüXXvvxo , vLv.YioavxEg
8' ovÖEV ^äXXov dnrjXXccyiiivoi xmv
■nayiäv eIgiv. — 124, 5. iiäXXov,
weil die Perser durch ihren Sieg
übermütig und rücksichtslos wer-
den mufsten.
125, 4. HUXUG'KEVa^OflEVOV,
begründet, natürlich nicht seine
Herrschaft in Asien, sondern seine
einflufsreiche Stellung Hellas gegen-
über, welche ihm im antalkidischen
Frieden sanktioniert wurde; dgxi^
ist also ,, Oberherrschaft,'' wie von
der „Hegemonie" der Spartaner 9,
nANHrXPIKOS (4)
71
taöxsva^ofisvov. xal TtQOtSQOv fisv tovg (lev tvQavvovg i^ißaX-
Xov, Tc5 ÖE 7tX7]d'SL tag ßoTfi^eCag stcolovvxo, vvv öe ro6ovtov ^e- 67
taߣßX7]xa6LV, aötE tatg ^ev TtoXitELaig noXs^ovöLV, rag ös
126 iiovaQxCag ev/xad^LötccöLV. Tr^v ^liv ys Mavxivicov tcöXlv
EiQTJvYjg ijdrj yEysvrj^Bvrjg ävdctaxov Eitocriöav, xal xriv 07^-
ßttCov Kaö^Etav xaxikaßoVj xal vvv 'OXvvd'LOvg xal ^Xel-
cc6L0vg jtohoQxovöLV, ^A^vvra öe tco MaxEÖovov ßaecXst xal
^LOvvöLC) ra EixEklag tvQavvc) xal rc3 ßa^ßd^a tc5 rfig b
^AöCag xQatovvxL 6vfi7tQäTtov6LV, oTCcog ag iiEyLötrjv ocqxV'^
66 Tf]s ciQX^g dneaTSQTqd^Tjaav , und
sonst. — 125, 6. rovg (isv xvqccv-
vovg i^ißocXXoVf verj?l. Plut.
De malignit. Herod. p. 859 C xat-
Tot noXiv iv xoLg xöxs XQOvoLg ovxs
cpiloxifiov ovxcag, ovxs (iiaoxvgavvov
i'afisv, cos TJjv AaHsdaL^ovLoov ysvo-
fievrjv, — KvrpsXidccg fisv i^sßcclov
iv, KoQLV&ov xai 'AfinQa'niag, i-n ds
Ncc^ov AvySccfiiv, s^ 'Jd-rjvöäv ds
xovg IJsiotaxQCixov ncctdag, fx 8\
2iy.vmvog Alax^vr^v, «x Qocgov da
2Jvufiaxov X. T. X. — 125, 6. xag
ßo7}&siag, die nötige Hülfe.
— 125, 7. TfoXixsLag, den Frei-
staaten, wie der Gegensatz (lo-
lUQxiccg lehrt. Vergl. Ep. 6, 11
rag xiuag T]8Covg rjyoviiai rag iv
xatg TCoXixsiaig rj xäg iv xatg
(lovaQx^ccigj und in gleichem Ge-
gensatze 9, 51 und Ep. 4, 6. Aber
auch ohne diesen Gegensatz ist
noXix&^a oft die Demokratie, wie
6, 127 und sonst. Vgl. Harpokrat.
noXixBla' lSC(og stco^aai. xco ovo^uxl
XQqo^ai Ol Qrixogeg inl xrjg drjfjLO-
y.gax Ca g. Zur Sache vergl. Diodor.
14, 10 xatg drjfioyiQaxiaig TCQoayio-
nxovxsg ot Aay.sdai^öviOL öl' 6Xl-
yagxCag ißovXovxo raff noXeig Sioi-
■/.tia^ai.
126, 1. fif'y yf, wenigstens,
f. zu 0, 49. — Mavxivifov. Man-
tinea wurde 386 v, Chr. von den
Lakedaimoniem unter Agesipolis
genommen und die Bewohner ge-
zwungen die Stadt zu verlassen
und mit aristokratiHcher Verfassung
in den vier Dörfern zu leben, die
sie fnihi.T bewohnt hatten; daher
hier uvüaiaxov inoirjoav (S. zu 7,
69) und 8, 100 Mavxivsag diconLOav.
Vergl. Xenoph. Hellen. 5, 2, 1 seqq.
und Stallbaum ad Plat. Symp.
p. 193 A. — 126, 3. Kadfistav,
die Burg von Theben, welche
Phoebidas, auf dem Zuge nach
Thrakien begriffen, auf Anlafs des
der Adelspartei in Theben ange-
hörenden Leontiades 382 v. Chr.
besetzte, cf. Xenoph. Hellen. 6, 2,
25 seqq. — 'OXvvd-Lovg. Nach
Diodor. 15, 19 rief Amyntas,
König von Makedonien, die Lake-
daimonier gegen die Übergriffe der
Olynthier zu Hülfe, welche make-
donische Städte von seiner Herr-
schaft zu befreien strebten (Xenoph.
Hellen. 6, 2, 12); vergl. auch Isokr.
6, 46 und zu 6, 20. Olynths Er-
oberung durch die Lakedaimonier
erfolgte aber erst nach Veröffent-
lichung des Panegyrikos; s. die
Einleitung. — ^XsLaai'ovg. [cf.
Krit. Anh.] Veranlassung zur Be-
lagerung von Phlius durch die
Lakedaimonier (von 381 — 379)
gaben Streitigkeiten der sparta-
nischen Partei in Phlius mit dem
Demos; s. Xenoph. Hellen. 5, 3,
10 seqcj. — 126, 6. JiovvaCcp^
dem Älteren; über die Hülfe,
welche ihm Sparta zur Zeit der
Abfassung dieser Rede leistete, ist
nichts bekannt; denn was Diodor.
14, 10 erzilhlt, aniaxuXav {ot Aa-
xsSaifiovtoi) 'AQiaxov — eig üvQa-
xovaaff, TW ixlv Xoym ngoanotov-
fievoi yiaxaXvBtv xrjv dwaatfiav^
xfj dl dXrjd-fia anevdovxig av^f^aai
xfjv xvgavvida^ — fiUlt früher. —
TW ßaQßccQfo — ovfing. 8. § 134
72
(IV) ISOKPATOXr
127 £^ov0LV. xccitoL Ttcbg ovK axoTtov tovg TtQOEör&tccg x&v EXXij-
vcov £va ^sv ccvÖQa toöovtcov av^Qancov xad-iördvac daöjcö-
triv, G)v ovdh xhv aQLd^fibv i^svQetv Qadiov iönv, tag öe fi£-
yC^tag t&v nöXecov ^rid^ avtäg «uröv iäv slvai KVQLag, all''
ävayKdt,eiv dovXsveiv ri xatg ^syi6xccig övficpOQatg TCegißdk-
128Aftv; ö ÖS Tcdvxov dsLVÖxaxov, oxav xcg idfj xovg xrjv rjys-
fiovLav B%8LV d^LOvvxag inl ^Iv tovg '''EXlrjvag xaO"' ixdöxriv c
xijv rj^BQav axgaxevo^evovg, JtQog de xovg ßccgßaQOvg Big
ocTCccvxa xov xqovov ^v^^ax^ccv jtBTCOLrj^Bvovg.
129 (^^'0 ^«^ ii'^lÖBlg vTtoXdßf} fi£ dvöxöXcjg b^biv, ort XQa%v-
XBQOV XOVXCOV B^VHJÖ^'YjV, 7CQOBL7tG)V, G)g 7t SQL ÖiaXXayCOV TtOLYl-
öo^ccL xovg Xöyovg' ov yaQ Iva TCgbg xovg dXXovg dtaßdXcy
triv TtöXcv triv AccxBÖai^ovLcov ovxcjg Bl'Qfjxa TtBQu avxav, dXX
extr. — 126, 7. slovatv, näm-
lich Amyntas, Dionys und der
Perserkönig; nur von dem letzten
wird nachher ausführlicher ge-
sprochen.
127, 3. cov i. e. caffr« avrcov. —
127, 4, avxuq kvtcöv. Vergl. 10,
25 6 S' avtog avrov KVQiog av.
11, 13 s-naatos ccvtog ccvtmv v.vQLog
■Kad'saTriy.Ev. Auch sonst fügt Isokr.
mit anderen gern ccvtog zum Re-
flexivum hinzu um das Praedikat
nachdrücklicher auf das Subjekt zu
beschränken. Vergl. ccvxog ^ad"'
avTOV 7, 4. 10, 31. avrol nag'
avxotg 2, 30. 10, 34. ccvxog vtzsq
avxov 4, 140, und 3, 13, 51. 12,
224. 15, 263. 17, 49. Doch ver-
meidet er dabei freiere Stellungen,
wie sie Aeschin. 3, 233 ■nocxccXslvas
xrjv avxogccvxov dvva6xELav,Aeschj\.
Prometh. 921 in' avxog avxm und
andere haben (Lobeck ad Sophokl.
Aiac. V. 906). — 127, 5. tzsql-
ßdXXsiv, Vergl. 5, 50 (coli. 6, 5.
12, 91. 15, 294. 16, 45) dsÖLoxEg
[17} GrißaLOL fisi^oGLV ccvxovg 6v(i-
(poQccig nsQLßccXcoGLv. 6, 10 (coli.
6, 38, 109) citox'vvaig xr^v noXiv
TtEQißaXsiv. Baehr ad Plut. Flam.
p. 124. Häufiger ist das intransi-
tive 6Vfl(p0QCCig TtEQLTtinXSLV 4, 101.
6, 78. 7, 17, 64. 8, 12, 91, 104.
9, 27, 70 etc.
128, 1. 0 8e 7t. 8., oxav. S. zu
7, 68 u. Rehdantz zu Lykurg. Leo-
krat. § 56 Anh.^
§ 129 — 159. Diese Vorwürfe
mache ich den Lakedaimoniern nur
um sie eines hef^seren zu belehren
und sie zu veranlassen, anstatt ihre
Macht auf Kosten ihrer nächsten
Nachbarn und Bundesgenossen zu
erhöhen, eine Erweiterung der Ge-
samtmacht von Hellas durch einen
Krieg mit Persien zu erstreben
(129—132), von dem uns bisher
gegenseitige Eifersucht abhielt (133),
infolge deren die Macht des Ter-
serJcönigs wächst (134—137). Doch
ist diese Macht in Wohrheit nicht
so grofs, dafs sie uns den Krieg
gegen ihn widerraten könnte (138),
denn noch überall zeigten die Fer-
ser im Kampfe mit Hellenen ihre
Schwäche (139 — 149), ivelche eine
natürliche Folge ihrer Gewohnheiten
ist (150 — 154), Gewohnheiten, welche
Freundschaft zwischen Persern und
Hellenen nicht zulassen (155), viel-
mehr den Hafs zwischen beiden ver-
eivigen, der wie anderwärts, so in
Athen stets lebendig erhalten wird
(156- 159).
129, 1. övG-KoXcog e%eiv, mifs-
gestimmt bin, wie 3, 1 dva-ao-
Xmg E%ovGi TtQog xovg Xoyovg, 7, 50
dv6v.6ioi)g 8iav.EL6%ai, 9, 6 dvov.6-
Xayg nscpv^aGLV. — 129, 2, tcqoel-
ncov, § 19. — diaXXayav^ Aus-
söhnung zwischen Athen und
nANHTTPIKOIl (4)
73
Iv avrovg ixscvovg Jtavöco, xad'' o6ov 6 Xöyog övvatat, rotav-
IZOt-qv exovtag trjv yvco^riv. sönv ö' ot>% olov r d7totQ87t£Lv d
täv ä^aQrrj^ccTCov, ovÖ' higcav nga^eav TteC^eiv STCLd-v^etv^
7}v fiT] xig sQQCo^evcog iTtitL^rjöTj totg TCagovöLV XQV <^^ ^^"
trj'yoQSLV ^€V rjyslö&aL tovg iid ß^äßrj zoLavxa liyovxag^
vovd-etetv ds tovg in acpskta koLÖOQOvvtccg. xov yäg avxbv
Xöyov ovx oiiOLog vTCoka^ißcivELV dst, ^'^ ^axä xfjg avxfig öia-
131 voLag Xsy o^evov. insl Kai xom sx^^ev avxoig iitcxL^äv, oxl
xfj ^ev avxcbv Jtölet xovg d^ÖQOvg etXcoxeveiv avccyxci^ovöLv,
xc5 de xoLVcö xa xav (Jvftfi«%oi/ ovdlv xolovxov xaxaöxsvd- e
^ovöLV, i^bv avxoig xä Ttgbg rmäg dtaXv0a^8voLg ditavxag
Sparta. — 129, 6. yv6u.r]v^
Grundsätze.
130, 3. xotq nuQovGiv^ die ge-
genwärtige Handlungsweise,
im Gegensatz zu den sxiqug ngd-
^£ig, zu denen jemandem für die
Zukunft Eifer beigebracht werden
soll. — xttTTjyopftv, (von rjysi-
ad'ai abhängig) nimmt das dia-
ßccXca aus § 129 wieder auf, vergl.
8. ?i vvv de ngos vfxccg noLOVfica
tovg Xoyovg, ov diaßdXXEiv ttSQOtg
STCibvtKov, dXX' avxovg ßovXopLevog
navoccL zav roiovxcov iqycov' ....
dväyY.ri 8\ xovg vovQ'Sxovvxag %ut
xovg >iaxr]y0Q0vvxag xoCg ulv Xoyoig
XQTfGd'ai naQanXrjGi'otg, rag ds dia-
voCag i'xfLv dXX^Xaig ag otöv x'
ivavxnazdxocg. — 130, 4. xoiccvxa
Xiyovxag^ dem folgenden Xoido-
Qovvxag synonym. Anders 8, 72
TZQoai^y.st xovg (ilv Inl ßXdßrj Xoi-
doQOVvxag (iiaeLV wg y.wiiövovg ovxag
Tg noXsi, TOvg d' in* (6(psXici
vov&ßxovvrug inaivELV , wo ein
Gegensatz zwischen Xotdogstv und
vov^ixtiv stattfindet, [cf. Krit.
Anh.;
131, 1. inrt. Äut i. i. a. i., 80
habe ich denn auch dies noch
ihnen vorzuwerfen; denn insl
%uC giebt oft die Heatütigung eines
allgemeinen Gedankens durch einen
neoen einzelnen Fall, wobei der
allgemeine Gedanke oft nicht klar
ausgesprochen wird, sondern von
dem Leser selbst aus der vorher-
gehenden Auseinandersetzung zu
entnehmen ist, wie hier: „ich bin
berechtigt den Lakedaimoniern ge-
genüber von ccaaQtr,(iaxa zu reden."
Vergl. § 139. 2, 42. 6, 47. 7. 62.
Plat. Apol. p.20A. Protag. p. 334 B.
Plut. Them. 2. Lukian Char. 22.
Tim. 9 etc. Über den Plural fx°'
fiBv nach den Singularen i(iv7]6d'7}Vy
TtoirjOOfxui, diaßdXca, BiQri%a^ navaca
in § 129 8. zu § 14. — 131, 2.
stXaxsvsiv ist wohl nicht in
dem strengen Sinne zu nehmen,
in welchem das Wort bei den
Spartanern gebräuchlich war, dafs
es nämlich den Zustand derjenigen
unter den früheren Bewohnern
Lakedaimons bezeichnete, welche
bei der dorischen Einwanderung
die Freiheit verloren und Sklaven
wurden, während die nsgiOL-Koi,
ihre persönliche Freiheit und das
Eigentumsrecht an Grund und
Boden behielten, aber Tribut be-
zahlen mufsten und keines der
staatsbürgerlichen Rechte hatten;
hier sind stXoaxevovxfg und nsgiOL-
7101 Synonyma, deren gemeinsamer
ßegrifif die politische Abhängigkeit
von andern ist. Daher auch Ep.
3, 5 vom Philipp Tjyoö tO'9'' t^Biv
dvvnigßXrixov Öo^av, oxav xoifg ßag-
ßdgovg dvayyidaije ftXmxsvsiv xotg
EXXriai. — 131, 4 t« ngog fJtiuSy
d. h. xccg ngog rifiäg ^x^Q^S^ wie
es § 16 heif«t. Ähnlich wie hier
6, 9 öiaXvacttiivaig xd ngog atpdg
avxdg^ und 6, 60.
74
(IV) ISIOKPATOTS
rovg ßuQßccQOvg TtSQLOLxovg oXr^g r^g ^EXlccÖog icata0ti}0ai.
lB2xaLtoc XQ'^ rovg (pvöst xal ^ij diä tv^riv ^iya (pQOvovvtag
tOLOvtOLg egyoLg iTtixsLQstv jtoXv ^äXXov rj rovg vriöccDTag 6S
öccö^oXoyEtv, ovg cc^löv iörtv iXsstv, ÖQ&vtccg rovrovg ^ilv diä
önaviötrita tfjg yrjg OQrj yecoQyetv ccvayxcc^o^evovg, tovg d'
rjTtSLQatag di äcp^oviav trjg xaQccg rijv ^sv nXs^ötrjv axnrig
agyov jtsQiOQCJVtag, i^ r^g da xuQTtovvtaL xoöovtov TtXovtov
Tisxrrjiievovg,
133 (^S'«) ^Hyovfiai ö\ et' rivsg äXXod-sv iTtaXd^övreg dsatal
yivoLVXO rav Ttagovrov TCQuy^cctcov, TCoXkrjv av avrovg xa-
xayvG)vai ^lavCav cciKporsQCJV rj^cbv, oXtiveg ovxo 7t8Ql ^lxq&v b
Xivdvv£vo^£v, i^bv äds&g %oXXä xsxxrjöd'ai,, xtcl xijv rj^erd-
Qav ccvx&v xcjQav dLa(pd'eCQO^sv, ä^sX'^öavxeg x'^v ^AßCav
l%i^xaQ%ov6^aL. xal X(p ^sv ovöev TtQOVQyiaCxeQÖv sönv tj 6x0-
Ttslv i^ cov ^YjdsTtoxs TCuvöö^sd-a TtQog äXlrilovg TtoXs^ovvxsg.
132, 1. cpvGSL -K. t. X., deren
stolzes Selbstgefühl ein angebornes
ist, nicht auf einen einzelnen glück-
lichen Erfolg sich gründet. Über
■nccl zwischen q)v6EL und diu rvxrjv
8. zu § 40. — 182, 2. vr}GLc6tag
wird von Benseier wohl zu eng
nur auf die seit lange in Spartas
Besitz befindlichen Inseln Kythera,
Sphakteria u. a. bezogen; gewifs
sind auch die Kykladen gemeint,
welche zwar durch den Antalkidi-
schen Frieden selbständig gewor-
den waren, allein bei der steigen-
den Übermacht Spartas zu diesem
zum Teil in ein ähnliches Ver-
hältnis getreten waren wie früher
zu Athen, was für dieses eine Ver-
anlassung zu Reklamationen war,
wie § 136 lehrt. Und dafs die
Lakedaimonier wie früher die
Athener von ihren Bundesgenossen
Tribut zur Führung des Krieges
sich zahlen liefsen, lehrt Xenoph.
Hellen. 5, 2, 21. — 132, 3. ogäv-
Tug ist auf das in sIsslv liegende
Subjekt zu beziehen, von ihm selbst
aber hängt dvccyiia^ofiBvovg, so wie
rovg TqTCSLQcotag neQiOQcävrag ab. —
132, 4. trjg yfjg. S. zu § 34.—
6q7} ystoQyBLv. Vergl. 8, 117
Msyuqstg yi^v [isv oux BxovTsg^
nsTQag ds yEcogyovvTEg. Die Ky-
kladen waren alle gebirgig und
beaafsen für ihre Bevölkerung meist
zu wenig Ebenen. — 132, 5.
rjTtsLQcoTag, die Perser als Be-
sitzer des Küstenlandes von Klein-
asien; s. zu 9, 55. — T;r]v fisv
TcXsLGzrjv ccvTrjg. S. zu 9, 41 n.
oben § 34. — 132, 6. f'l ri g 08 =
iy, tavzrjg ds, i]v. Vergl. § 133. 166
rriv 'AaCav v.aqiiovGQ'aL und 6, 13
TI7V GCpSTSQUV CCVrÖÖv TlCCQTtOVßd'aL.
133,2. Katayvcövai %. t. l. sie
würden über uns das Urteil
aussprechen, wir litten an
starkem Wahnsinn, wie xara-
ycyvcoOHSLV xivog avoiav v,al (laviav
17, [laviav xat dfiad'Lav 17, 47, 8,
fitoQLocv 5, 21, aber auch 8v6tv%Cav
2, 12, yiccACav 3, 40, dvavÖQiav 6,
13, dvavÖQLav ■nai ^iKgo^v^iccv Ep.
9, 15, dtvxiccv 15, 212, novrjQLav
n, 56 und 18, 65, immer „ini
ÖLccßoX^ xal TfovTjQca^^ (Suidas); cf.
Hermann ad Lucian. de conscrib.
histor. p. 167. — 133,3. ottivsg.
S. zu 7, 9.
134, 1. tä (isv, dessen Kö-
nige, indem mit 'Aoia der Begriff
ßaadsvg sich von selbst verbindet;
vergl. auch Krüger zu Thuk. 1,
140, 6. — TtQOVQyiaizsQOv. S.
nANHrXPIKOS (4)
75
riaetg ös roöovtov deo^sv 6vyxQ0veLV ti rcbv ixstvov ngayiid-
tav ri Ttocetv ötaöLcc^eiv, cjöts xal rag dtä tvx'tjv ama ysye-
vrjfisvag taQaxäg övvöialveLv iTCLx^LQOv^sv, oXxiveg xccl xolv c
6tQttX07ti80lV tOtV Jt€Ql KvTtQOV icJ^SV avtbv Tü5 fl£V xQ^i^^^h
t6 de TCoXtOQKELv, ä^cporaQOLv avxolv rrjg ^EXlddog ovxoiv.
135 ot XB ytcQ d(ps6XG)xsg TCQog rj^äg r' olxeCog exovöiv xal Aa-
xBÖaLiiovCoig 6(päg avxovg ivÖLÖöccöLV^ xav xe ^exä TaLQLßd^ov
öZQaxevo^Bvcov xal xov tib^ov xb ;|j()r^^tfKararov ix x&vds x&v
xoTtov ^d-QOLöxaL, xot XOV vavxLxov xb tvXbiöxov an 'lovcag
6V^7tBTtkBVXBV^ Ot %oXv CCV TJÖLOV XOiVfj T^V ^AöCaV BTtÖQd-OVV d
136 ^ ngbg dXlrjkovg Bvsxa ^lxq&v extvdvvsvov. cov ij^stg ovöb-
fitav noiov^Bd^a TtgövoLav, dXXä tcbqI ^bv xCov KvxXdöcov
VTJöcov duxpLOßrjxov^Bv, xoöavxccg öe xb TtXfjd-og nökBig xal
zu § 19. — 134, 3. roaovrov
dsoiiBv. S. zu 7, 31. — avy-
xßov'fiv, stören, eine ungewöhn-
liche Bedeutung und nicht zu ver-
gleichen mit Demosth. 18, 19 ndv-
tag avviyiQovsv, oder Lukian. Ikaro-
menipp. 20 Trpog Tovrov (le avyyiQov-
oai xal ataaidaaL tcqocciqoviievoi
(„in Kollision bringen," et". Schoe-
mann ad. Plut. Kleom. p. 183). Auch
zu araaui^siv ist xl tcSv instvov
Ttgayudrcav als Objekt zu denken,
vergl. Demosth. 11, 18 rj^sCg zav
t-Kiivov TcgayuccTcov ovdsv araatd-
^fiv Tiagao'Kevd^o^sv, also: in Ver-
wirrung bringen, in welchem
Sinne auch 12, 226 araaid^siv noiä
steht, während oraaiä^eiv sonst
auch für sich allein diese transitive
Bedeutung hat. — 134, 6. nsgl
KvTCQOv^ dessen König Euagoras
beim Erscheinen dieser ilede schon
sechs Jahre vergeblich bekriegt
war; vergl. § 134. § 141. § 161 und
9, 60 seqq. und Einleitung.
186, 1. dcpearcÖTBSy Kuagoras
Qod die Seinen. — oi-K etcog i'xov-
ötv, sind uns befreundet, wie
12, 48. 14, 2. Ep. 7, 10 und sonst
▼ergl. liaehr ad Plut. Philop. j). 4.
Die Athener hatten dem Euagoras
da« Bürgerrecht verliehen (S. Isokr.
9, 64 und Demosth. 12, 10), und
dadurch gehörte er Griechenland
an; nicht minder würe es der Fall
gewesen, wenn dei Euagoras An-
erbieten, sich unter die Hoheit der
Lakedaimonier zu stellen, von die-
sen angenommen worden wäre;
wie das Praesens ivdidoaaiv lehrt,
war die Sache eben im Werke,
und Isokr. kannte den Erfolg jenes
Anerbietens noch nicht, durfte
aber wohl voraussetzen, es werde
angenommen werden, und darum
sagen, Euagoras gehöre auch in
dieser Beziehung Hellas an, ein
Ausdruck, welcher freilich bei Eua-
goras eine andere Bedeutung hat
als bei dem Heere des Teiribazos.
— 135, 3. ^x TÖävÖE rav r. i. e.
i^ 'EXXrivi.y(.mv t., denn es soll ja
gezeigt werden, dafs diese Truppen
T^g 'EXXddog sind. Isokr. dachte
also an Söldner aus dem eigentlichen
Hellas, womit die Nachricht des
Diodor. 15, 2 {'OQOvrrjg xal Tiql-
ßa^og) nagaXaßovzsg tag övvdfiFtg
iv ^(o-naia xal Kvfij] nazi^VTrjaocv
eig Kdimar sich recht gut ver-
einigen läfst. — 135, 6. oT, die
beiden feindlichen Heere. — noXv
dv, Hiatus zwischen diesen beiden
Wörtern öfter z. B. 8, 101. 14, 27.
16, 21. 19, 18. Ep. 1, 9.
136,3. d(i<pioßr}rov(iev^ wahr-
scheinlich durch Gesandte, welche
die Athener an den Perserkönig
sendeten (S. § 121 und 8, 68), um
Einspruch zu erheben gegen das
daaiJLoXoyttv (§ 132) der Lakedai*
monier, worin die Athener um so
76
(IV) I20KPAT0TS
ttiXlxccvzccs tb ^sysd'og dvvccfieig ovtcog slxfj tö ßaQßccQC)
TtaQadedcjxa^sv. roiyuQovv tä filv ^x^l, rä de ^ekksL, totg
d' BTtißovkevsL^ dixaCog ccTtdvrcov rj^cjv xccta7ts(pQ0vrjxcbg.
137 dLaTcejCQaxtcci yccQ, ö tcbv ixsCvov TCQoyovcov ovdelg TtcoTtots ' e
tijv te yaQ 'Aefcav ÖLo^oXöyrjtat xccl TtaQ' y]^g)V, xal Ttagä
AuxEÖai^ovCav ßaöiXiog elvcci^ tag re Ttdleug tag 'EXly]vCöag
ovxG) xvQLCjg TtaQaiXrjcpsv, &0ts tag ^av avt&v xataöxccTtteLV,
iv dh taig äxQonokeug ivtsixi^suv. xal tavta ndvta ysyovsv
dcä tijv rj^stSQav avoiav «/lA' ov dcä tijv ixecvov dvvafitv.
138 (Xr}\) KaCtOi tivsg d-av^d^ovöcv tb iisysd-og tcjv ßaöiXeog ß9
TtQuy^dtcjv xal cpaölv avtbv slvat dvöTtoXe^jiritov, du^LÖvtsg,
G}g noXläg tag ^istaßoXäg totg "EUyiölv TCSTtötrixev. iyca d'
rjyov^ai, ^ev tovg tavta Xeyovtag ovx aTtot^ineiv aAA' ini-
67tEvd£LV tijv ötQateCav et yaQ ri^av o^ovorißdvtcov avtbg
iv taQa%atg hv %aXs7cbg sötai TtQOöTCoXE^stv, yj tcov ög)6dQa
mehr eine Beeinträchtigung der
Freiheit dieser Inseln und damit
einen Bruch des Antalkidischen
Friedens sehen mufsten, als gewifs
auch nach jenem Frieden noch
viele Inseln freiwillig zu Athen
hielten; vergl. Schäfer, Demosth.
und seine Zeit, I, S, 23. — ro-
aocvTccs Ss t6 TtXfid'og h. r. A. s.
zu § 33^ — 136, 5. toiyaQOvv. S. zu
7, 48, — ^sXXsL, seil. b'x^I'V, eine
sehr häufige Ellipse; vergl. iO, 26
zccg fisv ETtoQ&ovv, tccg d' rj^eXXov,
raig $' rineClow xäv tzoXecov. 12,
103 ovTS 7tcL6%ovx£g xaHOv ovdsv
ovTS iisXXovTsg ovts dsdiotsg. Vergl.
Stallbaum ad Plat. Theaet. p. 148 E.
Krüger ad Dionys. Historiegraph.
p. 117 seq. Maetzner ad Dinarch.
p. 119.
137, 2. dLcofioXoyrjrccL, im An-
talkidischen Frieden. — 137, 3.
zag ^EXXrjviSag , in Klein-Asien,
wo es auch barbarische, nicht von
Griechen besetzte gab. — 137, 4.
ovTco/nvQLoag naQSiXrjcpsv^ bei
der Übernahme — hat er so
sehr den unumschränkten Ge-
bieter gespielt, — 137,5. zavtcc
navxci. S. zu § 67.
138, 2. TCQay^dtcoVf Macht,
soweit sie sich in den Staatsaktio-
nen zeigt. Vergl. Herod. 3, 137, 1
yiataQQoodsovtsg xa. nsQaiKoc ngijy-
ficcxoc (coli. 7, 50, 2). Aeschyl. Pers.
711 diCiTtETtOQd'rixaL xa UsQGÖiv
TCQocy^axcc. Xenoph. Hellen. 3, 5, 1
yiarcccpQOvovvxK xcäv ßaaiXsmg TCQuy-
ficcxav und sonst; vergl. auch § 139,
5, 92 u. 103. — ÖLS^iövxsg, mg,
wie 8, 67. diE^tovxsg mg dCticciov
söxiv avxovofiovg hlvcci xovg "EXXri-
vag. 10, 1. 15, 90. -- 138, 3.
noXXag tag iisxaßoXäg. S. zu
§ 22. — 138, 6. TiQOGTtoXffistv^
nicht TtQoanoXsfisiad'cci, indem der
zu Adjektiven hinzutretende, die
Beziehung, in welcher dem Subjekt
das Attribut zukomme, bezeichnende
Infinitiv regelrecht in aktiver Be-
deutung erscheint, sodafs das
Subjekt des Adjektivs zum Infinitiv
als Objekt, nicht als Subjekt, zu
denken ist. Vergl. Hom. II. 24,
243 QrjLXEQOL yciQ fiäXXov 'AxaiotaLv
8r\ BOBO^s j yiSLVOv xs&vrjcÖxog ivccL-
Qs^iv, und besonders Demosth. 2,
22 cpoßsQov jtQOGTzoXsfi^GaL und
Thuk. 7, 51, 1 ;talf7rcoTfpovs uvai
7iQ067toX8(i8LV. id. 7, 14, 2 jjaP.STral
at v^BtsgciL (fvastg ccQ^ai. Plat. de
republ. Ill p. 412 B. ;i;a^£7ra svqslv.
Vergl. Rehdantz Demosth. Ind. ^
p. 192. Weit seltener ist hier ein
HANHrTPIKOS (4)
77
^^1^ dedisvaL xov xaiQOV ixeivov, otav xä ^ev r&v ßaQßaQov
xataötfi xal diu fita? yivYixai yva^Yig, W^^S ^£ ^Qog kXXr\- b
139 Aovg C3Ö7C6Q vvv TCO^s^LKag excoiisv. ov ^i]v ovd' f t 6V7^-
ayoQSvovöLV totg V7t iyiov ksyo^evoLg, ovo' ag d^d-ag Ttegl
trjg sxsLVOV dvväiiscag yiyvaöKOvöiv. et ^£v yäg a7te(paLvov
avtbv ä^a totv TtoXeoLV d^(por£QOLV tcqötsqöv tvots jtsQcys-
ysvri^evov^ eCxötcog av rj^ccg xal vvv £xg)oߣtv STtexstQow
si ds toiho ^£v iLT] yiyovev, ävzLTcdXcov d' ovtcov ijacbv xal
jdaX£Öai^0VL(OV 7CQ06d^£(l£V0g totg £X£QOig £7tiXVÖ£6t£Qa tä c
TCQay^ata ^dt£Q £7tOiY}6£V, ovdiv £6xi rovxo 6r}^£tov xr}g
ix£ivov Qaurig. iv yaQ xotg xoiovxoLg xaLQoig nokkdxLg ftt-
xgal övvd^eig ^£ydXag xdg QOTtdg iTtOLtjöav^ £Jt£l xal 71£qI
Infinitiv mit passiver Bedeutung,
wie ein solcher mit einem aktiven
wechselt bei Isokr. 12, 156 noiTJ-
eo^sv öe trjv dgxrjv xäv Xfx^V^^'
fisvoiv axovoat (liv iacag zialvdrjdrj,
^ri^rivai. d' ovx davficpOQOv. — rj
novS. zu 1,49. — 138, 8. y.araaty,
Gegensatz von iv tccQaxcctg nvai,
also: wenn die Verhältnisse
geordnet sind. Vergl. Lys.
13, 25 ^cpaoav awETinksvasLad-aiy
icag Tor ngayfiaza Haraatairj. — d id
fi lag yEVTjtai yvcafirjS, z^ in-
nerer Übereinstimmung ge-
langt sind, = ofiovorjomGLV, ofio-
Xoyi^amatv, -wie ycyvsad-at {slvai, li-
vat, ^Qxeotai) mit diu und dem
Genetiv eines abstrakten Substan-
tivs oft nur Umschreibung eines
einfachen Verbalbegriftes ist, z. B,
dt' ox^ov yiyvto^aC xivi^ jemandem
beschwerlich fallen (Stallbaum ad
Plat. Alkib. I p. 103 A) u. s. w.
— 138, 9. noXs(iixmg [cf. Krit.
Anh.]. Der Sinn ist nicht: „so
wie jetzt, nilmlich feindselig," wo
noXtiiixcis ein matter und unnützer
Beisatz wäre, sondern vielmehr:
80 feindselig wie jetzt.
189, 1, ovvayoQivovaiv, wenn
sie auch damit meine Be-
hauptung bestätigen, nämlich
indirekt und ohne es zu wollen.
Denn wenn nach ihrer Meinung der
König jetzt schwer r.n bfkihnpfen
ist, HO mufri er kilmpft
werden, weil jetzt ^' . wt noch
nicht den Punkt erreicht hat, wo
eine Bekämpfung ohne Aussicht
auf Erfolg sein würde. — 139, 2.
Xe yo(i£voig, dafs man Krieg mit
Persien beginnen müsse. — ovo'
CO g fafst den Inhalt des Bedingungs-
satzes noch einmal kurz zusammen,
wie schon bei Hom. II. 9, 386
ovS' si' (lOL xoca öoir] — , ovdi yisv
mg hl d-vfiov i(i6v tceiosis, und
V. 391, vergl. auch Xenoph. Oekon.
2, 4 ovd' il TQig oßa vvv xf'xT»jffat
nQoaysvoLTO ffot, ovS' mg dv tv.uvd
ju-ot doxfT blvai aoi. Ahnlich An-
tiph. 5, 48 ovd 8 ot rovg dsanöxag
dno-HTSLvovtsg, idv — , ovd& ovxoi.
Demosth. 18, 312 ovd' o&' dnccv-
xsg — insSidoaav — ovo 8 x6x8 noc-
Qr]X%Eg. — 139, 4. xoiv n oXioiv
ist Genetiv, von nsgiysysvri^Bvov
abhängig, denn dfia ist hier nicht
Praeposition. Über xolv s. zu §
17. — 139, 9. iv xoig xoiovxoig
xaiQotg, in allen Zeiten der
Art. Der Artikel (S. zu § 82) steht
in dieser Verbindung auch 3, 31.
4, 169. 6, 34. 101. 9, 31 und iv xoig
natQoig toCg xoiovxoig 15, 248. Da-
gegen 6, 29 iv xoiovxoig xaipotff,
,,in Zeiten solcher Art." — 139,
10. yitydXag xdg gondg inoirj-
aavy warfen ein grofses Ge-
wicht in die Wag schale, wie
^onrjv i'o(G&ai 14, 33 und ionriv
f'jrftv 15, 279. Vergl. Baehr ad IMut.
Philop. p. 13. Hehdantz Demosth.
Ind.' p. 280 f. — iml *ai, S.
78
(IV) I20KPAT0TS
XCav £%OLiL av xovtov tbv Xöyov eiTtetv, dtg dnoteQOLg ixet-
voi jtQoöd-död^at ßovlri%'etev^ ovroo xarä d'alatxav XQscrtovg
Uo^<5ciV. (A'9''.) '^AAß; yaQ ovk sk tovtav dcxacöv iöti, öxojtetv
T^v ßaöLXeag dvvafjbiv, i^ av ^sd'' ixaxEQcov yeyovsv, ccXX' i^ d
cov avtbg vnsQ avtov TteTtoXeiirjxsv. xal tcqcjzov ^}v ccTtoötci-
örjg AiyvTCxov xi 8ia%B7t^a%xai Ttgbg xovg ^xovxag avxtjv; ovx
ixelvog jilv stcI xbv TtoXs^ov xovxov xaxETts^ipev xovg evdoxu-
^coxdxovg UsQiScbv, 'AßQOXö^av xal Tid-Qavöxriv xal Qagvd-
ßa^ov^ ovxoi de xqC hr] ^scvavxeg xal tiXelco xaxä Ttad'övxsg
7} TtOLTJöavxsg, xsXsvxavxsg ovxcog ai6%QS}g dTCrjXXccyrieav aöxs
xovg acpEöxaxag ^rjXEXi xriv ilEv^E^Cav dyaitav «AA' ^8v\ xal e
zu § 131. — 139, 11. Xi<Qv. Die
Chier fielen nach der Niederlage
in Sicilien von Athen ab (Thuk.
8, 14) und ergrifi'en die Partei der
Spartaner, welche sie fortan mit
ihrer Flotte unterstützten-; s. Isokr,
8, 97. Thuk. 8, 106. Xenoph. Hel-
len. 1, 6, 3. Nach Konons Sieg bei
Knidos gehörten sie zu den ersten,
welche sich wieder an Athen an-
schlössen (Diodor. 14, 84) und ihm
ihre Flotte zu Gebote stellten (Dio-
dor. 14, 94).
140, 1. dlla yaq. S. zu 7, 40
und Fuhr Rhein. Mus. XXXI1I(1878)
p. 334. — h% tovTcoVj wie 17,25
TCQÖaTov SK xovzov GHOTCstads, wo
wie oft (cf. Schoemann ad Isae. p.
426) das Objekt fehlt. Anders
a-nonsiv tl ngog rt, worüber zu § 11.
— 140, 2. fl cov — ysyovsv ist
epexegetisch zu in xovtcov hinzu-
gefügt, aus seiner Verbindung
mit einer von beiden Par-
teien geschehen ist; denn i^
(ov ist = «x xovTOiv oxi, wie 10, 47
XQTi doKLiicc^siv avxov ovv, SK xijg
ogyiig xrjg xav dnoxvxovaoov, ccXX'
gl töv ccTtaaccv ßovXsvoccfisvuL tcqo-
slXovxo xr\v s-kslvov diuvoictv. Xe-
noph. Anab. 5, 6, 14 av%'' ä>v
sxL(irj6av rj^äg, dvxsxifiä^sv avxovg.
Plut. Timol. 2, 1 ßo7]&SLccv alxstv,
ov ^ovov diu xr^v avyysvsiav ov8'
ucp av 7)871 noXXccHig svsgysxrjvxo.
Lukian. Dial. Mort. 22, 1 dn68og
dv&' a)V 6s StsnoQd-^svoafisv, und
öfter beim blofaen Relativ,^^ cf.
Maetzner ad Antiph. p. 191. Über
(isxcc xivog yCyvso%'ai, „sich mit
einem verbinden," s. 14, 26, 38 u.
zu § 22. — II mv avxog x. x. X.^
= f X xmv TtoXsficov, ovg nsTioXsfirjyisv.
Vergl. 10, 55 yvoir} av xtg, ooov
diacpsQSi xmv ovxcov, s^ av ccvxol
diaxiQ'Sfisd'a ngog sytaoxov ctvxav
(i. e. ix xav ÖLccd-sasav, dg dtax.)^
6, 104 xdg noXsig svqoliisv dv ovx
«X xrig stgi^vrjg (isydXrjv intdooLV
Xccßovoag^ dXX' £| av sv xa noXifia
TCQodvaxvxT^GocGca ndXiv avxdg dvs-
Xaßov (i. e. sx xav dvccXi^ipsav, dg
dvsXaßov avxdg), eine Ausdrucks-
weise, welche in der That auch
jenem ersten sl av zu Grunde liegt.
— 140,3. dno6xd6rig Alyvnxov.
Von diesem Abfalle ist weiter
nichts Sicheres bekannt, als was
Isokr. hier mitteilt. Doch schliefst
Benseier aus dem Umstände, dafs
der Ägypter Akoris den Euagoras
unterstützte (Diodor. 15, 3), mit
Recht, dafa dem Kriege gegen
Euagoras ein fruchtloser Krieg gegen
Ägypten vorangegangen sei. Vgl.
auch Rehdantz, Vitae Iphicratis,
Chabriae etc. p. 241 seq. — 140, 9.
dy anäv , sich begnügen, mit
dem Akkusat. nur noch Ep. 2, 10
fH7 dyandv XCav xdg xoiavxag dgs-
xdg, sonst mit dem Particip (12, 8),
oder mit dem Infinit. (18, 50), oder
einem Bedingungssatze (5, 22 und
zu 9, 81). Über andere Redner vergl.
Benseier ad Areopag. p. 300 seq.
Rehdantz Demosth. Ind. ^ p. 193.
— dXX' i]8rj nach (itjksxl wie
Aeschin. 3, 134 ovksxi nsgl xrig
nANHrXPIKOS (4)
79
14:1 T(bv önÖQCov ^r}t8LV iitaQxeiv, ^srä de xam iit Evay oqav
6rQat£v6ccg, og äg^Ei ^£v ynäg TCÖXeog, iv de tatg övvd'TJxaig
exdotög iörcv, otxcbv Ö€ vf}6ov xaru ^ev d-dXattav tcqoös-
8v6xv%rix£v^ VTteQ ös tfjg XG)Qag XQL^iiXCovg i%8i ^ovov Ttek-
taötdg, aAA' o^og ovrco taTtstvijg öwd^scog ov dvvaxai tisql- 70
ysvtö^ai ßa6iXevg noXs^äv, äXX^ rjdri ^sv ^'J etrj dcatatQKpsv,
et de det rä yieXXovxa rotg yeyevrj^evoLg tex^cccQeöd'ai, jtoXv
TcXeCcov eXnCg eöriv etegov aTCoörrlvaL tzqIv exetvov ixTCoXiOQxri-
d^rjvaL' xoiavxaL ßQadvtrjteg ev tatg TCQcc^eöL tatg ßaöiXecog
142 BveiCiv. ev de tc3 noXe^c) rc5 Tce^l 'Pödov e%Giv ^Iv tovg
AaxedaLfiovLOv öv^iidxovg evvovg diä rijv xaXeTtözrjra tav
TtoXtreiav, XQ^i^^'^^S de tatg vTtYiQecCaig tatg icag rjuav, 0tQa- h
tcÖv'EXXj]VO)v rjysfiovias aycovi^stai,
dXX' rjÖT] tisqI tov zriq nuTgidog
i^aqpovg und sonst; vergl. Maetzner
ad Lykurg, p. 311.
141, 2. (iias TtöXs (og, Salamis
auf Kypern. Doch sagt Isokr. 9, 47
von Euagoras noXXrjV x^ogccv Ttgoa-
S'At^accro. — avvb'qytocig , dem
Antalkidischen Frieden, in welchem
Kypern ausdrücklich als Besitztum
des Königs anerkannt wurde; s.
Xenoph. Hellen, b, 1, 31. Indem
die Hellenen den Euagoras damals
opferten, hatten sie jetzt keinen
Rechtßgrund ihn zu unterstützen. —
141, 3. oi-nmv ÖS vrjaovy obwohl
er ein Inselbewohner war, der einer
starken Flotte zur Abwehr eines
Angriffes und zur Sicherung der
Zufohren, und eines starken Heeres
bedurfte um eine an vielen Punk-
ten mögliche feindliche Landung
abzuweisen, so besafs er doch nur
eine durch eine Niederlage ge-
schwächte Flotte (vergl. Einleitung
Anm. 2) und ein geringes Landheer.
— 141, 4. XQt.axiXiovg x. t. X.
S. zu 9, 61.— 141, 5 dXX' ofimg
ist infolge der Zwischensätze ana-
koluthiscb, als ob nicht axQaTEvaag,
sondern iargättvae vorausging**;
ähnlich Xonoph. Anab. 1, 8, 13
bgöäv d)i 6 KXiuQxog — uXX' ofioag
6 KXiUQxog ovx rj&tXev. — 141, G
t4 iirj von der verlorenen See-
schlacht an gerechnet (S. Einleit.
Anm. 2). — 141, 7. eI de dstx.
T. X. wie 6, 59 sl'nsQ XQV ^^Q^ ''^^v
lisXXövxcov TEH(iaLQ86d'av Totg r]dr]
ysysvr}[iEvoig, und Andokid. 3, 2
XQr] — TEKfiTjQLOig XQTiGd'ai rotg
TtQOXEQOV yEVO(iEVOig TCEQL ZCOV (IeX-
XÖVTCOV EOEOd'aL. — 141,8. EZEQOV
ccTtoGtijvai. Isokr. denkt wohl
an den Herrscher von Kilikien,
welcher nach 9, 62 durch Euagoras
wirklich vom Perserkönige abtrün-
nig gemacht wurde (vergl. § 161).
Über den Verlauf und Ausgang des
zehnjährigen Krieges siehe eben
dort und Diodor. 15, 8 und 9. —
141, 9. ßgccdvrrjtEg, Lahmheit.
Derselbe Plural auch bei Plat. de
legg. X p. 893 D (neben rcex^) und
bei Demosth. 18, 246 (neben oxvot);
vgl. zu § 77.
142, 1. TW tcsqI ^Podov (wie 6,
63), der in der Umgegend von
Rhodos geführt wurde. Es ist
der Seekrieg gemeint, den die
Perser, während Agesilaos sie in
Kleinasien angriff, mit den lake-
daimonischen Nauarchen Pharax
und Pieander führten und der mit
Konons Sieg bei Knidos 394 v. Chr.
schlofs; vorgl. Diodor. 14, 79 und
83. — 142, 2. rmv noXizEiöav^
der durch die Lakedaimonier ein-
geführten Dekarchien; s. § 110. —
142, 3. vrniQeaiaig^ wohl von
den (pvyfxdeg und Id-EXovtai zu ver-
stehen, denen nach I'lat. Menex.
p. 245 A Athen gestattete den Per-
80
(IV) I20KPAT0XS
triyovvtog d' aittdi Kövavos, bg ^v imiLElsötcctog ^isv t&v
ötQccrrj'y&v, jtLörötarog de totg "ElkrjöLV, i^TCSLQÖtatog ds rav
TCQog tbv TtoXs^ov KLvdvvcoVy toiovrov .Xaßmv Cvvayavißxriv
XQICC {H^V £tr} ^€QL£tds TO VaVtLXOV t6 7CQ0XivdvV£V0V V7t£Q T^g
^AöCag vTcb tqlijqcjv exatbv ^ovcov tioXloqjcov^svov^ TtsvtsxKC'
dexa dl ^r^rav tovg ötQatLcotag tbv ^L6&bv ccTtsötsQrjösv,
cö6te %b ^ev iit ixscvc) TtoXkocxig äv dteXvd-rjöav, ölcc ds tbv c
£(p66tG)ta xcil xriv öv^^iaxiccv xiiv TtSQi KoQivd-ov övöxäaav
143fK)At^ vavfiaxovvxsg dvixi]6av. xal xam iöxl xä ßaöLXixcoxaxa
xccl öe^voxaxa xav ixsivco jtsTtQay^avcjv, xal itsgl wv ovöetcoxe
TCavovxai, Xeyovxsg oC ßovXö^avoi xä xobv ßccQßccQcov fnsydla
TCOLstv. (fi'.) "Slöx^ ovdslg äv E%oi xom eiTtstv^^cog ov ÖLxaCog
XQG)^ai totg TCaQccdsLy^aöcv, ovd' ag STtl ^iXQOtg öiatQCßco xäg
\i^yiEyC0xag x&v ütQcc^scjv TtagaleCitav' cpEvyav yccQ tavxrjv xrjv d
alxCav xä xdXliöxa xav syQcov ÖLrjkd'Ov, ovx cc^vrjiioväv ovd^
EXEovcov, oxL zlEQXvlCöag liEv liXCovg e%g)v bnlCxag xrjg AioXiöog
Sern beizustehen. — 142, 4. Ko-
vovoaq. S. 9, 52 seqq. — 142, 5.
niGxor axog zols^EXItjolv, (wie
7, 51) in den Augen der Hellenen,
also: in den die Hellenen das
höchste Vertrauen setzten,
wodurch manche für die Partei
des Königs gewonnen wurden, wie
Euagoras (Isokr. 9, 54 seq.) und
die Rhodier (Diodor. 14, 79 extr.)
— 142, 7. TtsQLEids , sah er es
ruhig mit an, nicht: ,,mufste er
es rahig mit ansehen," was insLds
heifsen müfste. Denn nsQioQocv ist
überall „etwas ruhig mit ansehen,
ohne helfen zu wollen," dagegen
scpoQuv „etwas ruhig mit ansehen
müssen, ohne helfen zu können."
Vergl. über jenes §§ 35, 55, 109,
125, 181, und 2, 16, 37. 5, 51. 6,
2, 8, 43, 87, 108. 7, 69. 12, 140,
203. 14, 1, 45, 55. 16, 48. 17, 52.
18, 3. 19, 29. Ep. 2, 6. 8, 4. 9, 9,
— über dieses §§ 96. 168. 5, 48. 8,
92. 15, 319. 19, 47. 20, 10. — 142, 8.
noX LOQHOVfisv ov ist wohl nicht
mit Benseier auf die Blokade von
Kaunos durch Pharax (Diodor. 14,
79) zu beziehen, die ja nicht drei
Jahre dauerte, sondern darauf, dafs
die Perser aus Furcht vor der Flotte
der Lakedaimonier sich auf hoher
See nicht blicken liefsen. Ahn-
lich Thuk. 6, 34, 5 cctzoqolsv av
Kccrä %fOQCa ig^fiu, v,ou r] fiivovtsg
noXioQ-AOvvxo av rj nsigtofisvoi nagce-
TiXstv r^v ZE äXXrjv nagaatisv rjv dno-
XinoiEv av. — 142, 10. zo iisv sn
fHStvöj, so viel an ihm lag,
wie Xenoph. Kyrop. 5, 4, 11 t6
(isv in sfiOL, Arrian. Exp, Alex. 4,
11, 6 z6 ys snl acpLGtv, u. s. w.,
wofür auch z6 in' sfiol slvat
(Krüger zu Xenoph. Anab. 6, 4, 23)
und ooov in' s/u-ot (Fritzsche ad Lu-
kian. Dial. deor. 7) oder xa-ö-' oaov
iazlv in' i^oi Isokr. 6, 8 gesagt
wurde. — zov icpsazäza [cf. Krit.
Anh.] i. e. Konon, der den Pisan-
der endlich aufsuchte, um ihm
eine Schlacht zu liefern, nach
Diodor. 14, 83. — 142, 11. nsgl
KÖQLvd-ov, wo die Boeoter, Athe-
ner, Korinther, Argiver gegen
Sparta einen Bund schlössen, dessen
Vorort Korinth war, wo auch ihr
Heer stand. S. Diodor. 14, 82. In-
folge dessen ward Agesilaos aus
Asien zurückberufen, und das gab
nach Isokr. den Persern den Mut,
eine Seeschlacht zu wagen.
144, 3. J E QKvXLÖag x. z. X.,
nANHrXPIKOS (4)
81
iTtfiQX^'^i ^QCKxcjv d' ^AxaQvia xatakaßcov Kai XQiOx'^^^ovg
jt£?.Ta6räg övXXa^ag t6 Mvölov TCeöCov ävdötatov eTCOLr^ösv,
&LßQ(ov d' 6kCy(p nXeCovg tovxcov diaßißciöag f^v AvdCav
ciTtaöav iTtÖQd^rjöev, 'Aytiöckaog de tc5 Kvqelc) 6tQatsv^atc
145 ;f()£ö|U£ro^ ^LXQOv dsiv trjg ivtbg "AXvog xcoQag sxQdtrjösv. xal e
^i^v ovde Tr)v öTQuxLäv xiiv iLSzä xov ßaöLksag JiSQLJCokovöav,
ovÖ€ tijv IIsQöav ävÖQSiav k^lov q)oßr}d^f}vai' xal yaQ ixslvot
(pav£Q&g insdsix^Tjöav vito tcbv Kvqco övvavaßdvtov ovdsv
ßekxCovg ovxsg xäv £7tl d-aXdxxrj. xäg ^ev yäg dkXag iiccxagll
oöag iixxri^riCav ia, xal xtd-rj^L 6ta6idt,8LV avxovg -xal fti)
ßovXsö&av TCQO&v^cjg nQog xov döeX(pov xov ßaöiXeog dcaxLV-
im Jahre 399, als Nachfolger des
Thibron. S. Xenoph. Hellen. 3, 1,
8 seqq. Er eroberte in acht Tagen
9 Stildte (Xenoph. Hellen. 3, 2, 1).
— 144, 4. dga-Kcav x. r. i., welchen
Derkylidas als Harmosten in Atar-
neus in Mysien eingesetzt hatte, das
von ihm erobert worden war. S. Xe-
noph. Hellen. 3, 2, 11. — 144, 6.
Gißgcov, im Jahre 400, als Arta-
xerxes die ionischen Städte angriff
für die Unterstützung, welche sie
seinem Bruder Kyros geleistet hatten,
und diese die Lakedaimonier um
Hülfe baten; s. Xenoph. Hellen. 3,
1, 3 seqq. — 144, 7. 'AyrjaiXaog,
seit 396. — KvQEtca, dem Rest
derer, welche mit feyros gegen
Artaxerxes gezogen waren. Mit ihrer
Hülf- errang Agesilaos vorzugs-
weise günstige Erfolge (s. Xenoph.
Hellen. 4,1,21 seqq.), weshalb Isokr.
hier nur diesen Bestandteil des
Heeres des Agesilaos nennt, obwohl
dieser ein bedeutendes Heer aus
Sparta mitbrachte (Xenoph. Heilen.
3, 4, 2 seq.). — 144, 8. fimgov
dt IV. ^. zu 9, 68.
146, 2. ziiv (ifzä tov ß. tc.,
welches den König überall hm be-
;.,'lf;itet, also seine Garde oder Haus-
' pen. ßaaiXfvs ohne Artikel,
hnam zum nomen proprium
^" V. ..r<i' I), bezeichnet sonst den
1. 1 rl iiig, wie §§ 94, 120, 137,
138, 140, 141, 160, 166, 176 etc.
Hoch iht die Itcgel natnrgemäfs
keine durchgehen«!«' und der Artikel
oft durch den Sinn empfohlen (cf.
laokr. II. 8. Anfl.
Benseier ad Areopag. p." 125) wie
hier (= mit ihrem Könige) und
§ 147 und sonst [cf. Krit. Anh.].
Den Perserkönig 6 fisyag ßaoiXsvg
oder ßaxjiXsvg 6 fi^yccg (§ 121) zu
nennen, kam in der Zeit des Isokr.
auf s. Ep. 3, 5 xöv Ss ßaaiXicc xov
vvv fiiyav TtgoGocyoQevo^svov. —
145, 3. nsQ6cöv, der eigentlichen
Perser, im Gegensatz zu den in
Phrygien, Lydien u. s. w. ausge-
hobenen Truppen, den inl d-aXcirrj]
ovzeg. — xal ydg, namque
etiam: s. zu 1, 16. — 145, h. rag
[isv. Mit (lev korrespondiert dXXd
§ 146.^ Vergl. Demosth. 21, 182
xai xovTOvg (X8V iccaa). dXXcc IIvqqov
— d'aväxcp ^q(ii(aaaL Tivfs vuöäv
^ovxo 319^ va/. S. Franke ad De-
mosth. 3, 27. — dXXag (idxccg^
nicht blofs die Kyros ihnen lieferte,
beiKunaxa, welche Schlacht im fol-
genden Satze angedeutet ist, son-
dern auch andere frühere Schlachten.
— 146, 6. Über die mit iäv gebilde-
te praeteritio vergl. auch noch 12,
127 u. 262. — xid-i^fii, nehme an.
Vergl. 15, 947rpo5 ovg onoog ßovXsa&s
&txe fie dictxeLa&ai. Demosth. 20, 20
'O'/Jffüj xoivvv iyo) (irj xotovzov flvai
xovzo. und auch im medium wie De-
mosth. 26,44 (lövov Bivai toiovzov
. zi^eiiai Plat Phil. 13 B »infvog
Tjfiovriv elvai t* dyad-ov. — öt«-
(Ttcfffi V, nllmlichTtpoffTov 'Agtcc^tQ-
4ryv, aber nicht vom wirklichen
Aufstände, sondern nur vou ent-
ge^engeselzton Neigungen und An-
sichten 7.n verstehen.
82
(IV) ISOKPATOTS
146 dvvsvscv. «AA' iTtsidij Kvqov reX^EvtT^öavtog övvriXd'ov ajcavtsg
ot f^v ^A6Cav xatOLKOvvtsg, iv rovtoig totg xaLQotg ovtag
aiöxQGjg STtoXa^riöav , aöts ^rjdeva Xöyov vjcohTtstv totg
ei^^iö^ivoig tijv Usqö&v ävögsCav STtatvstv. Xaßövrsg yaQ
£lE,axi6'iilCovg tcbv 'EXX7]v(ov ovk aQL6xCv8y]v iTtSLXay^svovg, b
«AA' o'C diä cpavXörrjtag iv tatg avtcbv ovx oloC r' ri6av ^fjv,
ccneuQOvg ^lev xfig %G}Qccg (ivtag, iQTJ^ovg da öv^^dxcov ysysvt}-
(levovg, 7CQod£Öo[ievovg d^ vito tav övvavaßccvtcov, ccTtsötsQi^'
147 [livovg de rov ötQatrjyov, /LtfO-' ov 0vvrjxoXovd"ri0ccv, 70(70^01/
ccvr&v 7]tr ovg i]0av, üöd'^ 6 ßaötXsvg a7tOQ7]0ag totg 7taQ0v6i
TtQdyiiaiSv xal xaxacpQOvriöag tr^g 7C8qI avtov dvvd^ecog tovg
ccQxovtag tovg tcbv stcltcovqcov vTtoöjtövöovg övXXaßstv itöX^rjaEv,
cog £i tovto JiccQavo^7]0£L£v övvtaQa^cjv tö ötQatÖTCsdov, xal c
^äXXov siXeto tcsql toi)g d'sovg i^cc^aQtstv rj JtQog ixsLvovg
148 ix to vg)aveQOv dcccycjVLöaöd'at. dia^cc^tav de trjg iTtcßovXfjg
xal tmv 6tQatLG)tcbv öv^fieivdvtcov xal xaX&g iveyxovtav triv
146, 1, T£Xsvt7]aavrog, bei
Kunaxa 401 v. Chr. S. Xenoph.
Anab. 1, 8, 24 seqq. — anavtsg.
S. zu § 88. — 146, 2. rovTOis,
für die Perser günstigen. — 146, 3.
(ir}d svcc X6 yov vnoXt,7t£LV, kei-
nen vernünftigen Grund mehr
dazu (seil, aots snaivstv) lassen.
Beispiele dieser Phrase aus Red-
nern giebt Krüger zu Thuk. 8, 2,
2, erklärt aber nicht recht: „die
Möglichkeit der Behauptung ein-
räumen." Vergl. vielmehr Aristeid.
J p. 726 Dind. 77 v,dy,stva dst ipsv-
dsad'aL do-KSLV, rj xovtoig Xoyog ov
XsLTtEtuL („hat keinen vernünftigen
Grund mehr"), ebenso ibid. p. 590
und p. 603 {ovds Xoyog HuraXsLns-
xul). In ähnlichem Sinne § 87 tt
XOLTCOV k'üTCCi XOtg CCVTlXsyOVGLV ; —
146, 5. i^aKLaxtXLovg. Nach Xe-
noph. Anab. 5, 3, 3 waren die Helle-
nen, als sie schon bis nach Ke-
rasos gelangt waren, doch noch
8600 Mann stark. — aQLarivdrjVf
mit Rücksicht auf besondere
Tüchtigkeit. — 146, 6. cpavXo-
TTjTas, 'dürftige Lage; vergl. zu
1, 1; der Plural wie bei dem syno-
nymen hdsLcci 8, 90, 128. 15, 120
u. neviuL 8, 128 und 15, 120. S.
zu § 77. — 146, 8. V7t6 tav gv
vavaß., vom Ariaios. cf. Xenoph.
Anab. 2, 4, 2, und im Allgemeinen
ibid. 3, 1, 2. — 146, 9. ffT^aTr^yov,
des Kj'^ros. — fiEd"' ov gvvtjk. S.
zu 7, 13.
147, 2. ccnoQT]6ug xolg n. n.
Isokr. sagt sonst unoQotv o, xi
XQTlGaiTO xolg TtQccyfiaöiv, wie 9, 55.
12, 234. 16, 9. Doch vergl. auch
Xenoph. Anab. 1, 5, 13 anoQovvxsg
xm nqccy^axi. (Lys.) 2, 32 unoQOvv-
xsg xoig TteQisaxrj'noai TtgayficccLv.
Plut. Moral, p. 772 A, p. 773'D. —
174, 3. xaraqp^ovTjffas, zu ge-
ring denkend von . . ., wie 5, 91.
— 1^1,4,'ini'iiovQcov, die blofse
Hülfstruppen waren, nicht die
Hauptmasse des Heeres bildeten,
also verhältnifsmäfsig wenig zahl-
reich waren (vergl. über die Stärke
beider Teile des Heeres des Kyros
Xenoph. Anab. 1, 7, 10). Der Aus-
druck steht im Gegensatz zu xi]g
TtSQL avxov dvvocfiEcog. — evX-
Xaßa tv. Die Sache wird auch 5, 91
erwähnt; das Genauere s. bei Xe-
noph. Anab. 2, 5 seq. — 147, 7.
ix xov cpavEQOv. S. zu § 13.
148, 2. y,cil'x(ov ax. 6. Über die
Verbindung des konstruierten Parti-
nANHrXPIKOS (4)
83
6viL(poQdv, aTCiovöLV avtotg Ti66a(peQVYiv xal tovg fitTtsccg
6vvs7Csiiilf8v, vcp' C3V sxsivoL TCaQK Jtäöav ijtißovXevö^evoL t?)v
6(301/ o^OLcog dL£7tOQ£v^ri6av ojöTceQavel TtgoTte^Tto^svoi^ ^dXiöta
fi£v (foßov^evot T'^v doLxritov trjg %G)Qag^ fieyLötov de tav d
dyad-av vo^L^ovtsg, ei tav noXe^tav ag 7tkeC6xoLg ivtvxoiev,
14:^ xecpdlciiov de t&v eiQri^evov exelvou yaQ ovx enl Xeiav
eXd^övteg, ovde xcj^riv xatccXaßövteg^ «A/l' f'jr' ambv tbv
ßaöiXea 6xQaxev6avteg d6(paXi6xeQov xaxeßriöav xcbv Tiegl
cpiXcag ag avxov TtQeößevövxcov. "Slöxe fiot doxov6iv iv d%a6L
xotg xöjcoig öatpag eTitdeöelx^ai xriv avxcbv yiakaxCav' xal yaQ
iv xfi TiaqaXCa xf}g 'AöCag TtoXXäg iid%ag 7]xxrivxai, xal diaßdvxeg e
Big xi)v EvQcyjtriv dLxrjv eöoöav (oC ^ev yaQ avxav xaxCag
dTtdyXovd"', OL d' ai^xQUig iöad-rjöav) xal xeXevxcjvxeg vit avxotg
xotg ßaCiXeCoig xaxayeXaöxoc yeyövaöLV.
cips mit dem absoluten durch xai's. zu
9, 65. — 148, 3. avzoLg. S. zu § 108.
— 148, 4. Ttaqcc nccaav — trjv
bSoVf während des ganzen
Marsches. S. zu 1, 31. — im-
ßovlBvofisvoij bedroht, ein
persönliches Passiv, trotz des aktiven
inißovXeveiv tivC. S. zu 1, 30. —
148, 5. diGuBQav BL steht hier an-
ders als § 69 aansQ dv si ngog
uTcavzag dvQ'Qoinovs inoXiiir^Gav
(i. e. odanBQ UV öiscpd-ccQrjGav sl —
inoUiiTiOav) und 1, 27. 10, 10. 15,
2, 14, 298. 18, 57, insofern hier
nicht blofs für den hypothetischen
Nachsatz, sondern auch für den
Vordersatz das Verbum des voran-
gehenden Satzes zu ergänzen ist
{äansQ av 6itnoQ£vd'r}aav sl öitno-
Qtvd'Tioav TiQontiinofiBvoi), welches
Xenoph^ Kyro^. 1, 3, 2 {jand^ezo
' vTov (oaniQ av d' tig ndXai avv-
^ganfiivognal nalat cpiloäv dand-
ioiTO) wenigstens für den hypothe-
tischen Vordersatz wirklich setzt.
Aber wie hier, soPlat.Gorg. p.479A
(foßovfiBVOi (aanBQavti reuig xb
%ttBa9ai xai to xBi^vBad^ui ori dX-
ynvov, und Demosth. 18,214 vfiäg
dl- diöoina, ur} nuQflrjXvd^OTüJv räv
%aiQtav (aoTtBQuvtl -iiuta-KXvafibv ye-
yivr^oi^ai z<öv ngayudxiov fjyovfitvot^
fiäzaiov oxXov zovg nfgl zovzujv
Xöyovg vouloTizt, wo i'oan^Qavti zur
einfachen Vergleichungspartikel ge-
worden ist (wie das Homerische a>g
ft; s. Ameis zu Odyss. 7, 36), für
welchen Fall sich die Schreibung
vcp' Bv empfiehlt. Ebenso (ootieqbIj
z. B. Plat. Protag. p. 328 D (löyig
Tioog B(iavz6v (hcTtBQBl GvvayBLQug
BiTtov und oLovavBi, olovbc. — 148,
6. zrjv uoL-KTizov trjg X- S. zu
§ 34 zrjv nXsiazrjv trjg x^Q^^S-
149, 1. ^BcpdXuLOv, um das
Gesagte kurz zusammen-
zufassen, in Summa, wie 3, 62
und 15, 127. Über das folgende
yuQ e. zu 7, 69. — int Afiav,
zu einem blofsen Plünde-
rungszuge.— 149,4. SoxovGLv,
nämlich ot nigöai. — 149, 6. zij
nuQuXCcc zrig 'J., was Isokr. sonst
r]7iBiQog nennt. — 149, 8. zb-
XBvz<ävzBg bezeichnet hier nicht
das, was zeitlich das Letzte ist
(denn die Kämpfe des Derkylidas,
Agesilaos etc. sind ja später als
der Zug des Kyros), sondern das,
was graduell das Aufserste, kaum
zu Erwartende ist; ähnlich Thuk.
8, 81, 3 fit} unoQi^aBiv avzovg
rpoqp^ff, ovo' i]v Sbt] zBXBVt<ävta
zrjv Buvzov azQcofivriv i^agyvQiaat.
Vergl. TtBQus ^'j;e'v § 6. — vn*
avzoig X. ß., unmittelbar unter
(den Mauern) der Königsburg.
Vergl. 9, 58 Kvgoi tXa^BV avzov
84
(IV) ISOKPATOTS
160 (f^a'O -K^«^ rovtcov ovölv dXöycog ysyovsv, dXkä Ttuvt ei- 72
xörcog ccTtoßsßrixsv ov yccQ oiöv te tovg ovra rQEq)O^BVovs
xal TtoXctsvo^evovg ovrs Tfig aXXrjg ocQstrjg iLexE%8Lv om iv
ratg ^ccxcctg xgoTtaiov lördvcct, r&v noXe^ccov. jtcbg yaQ iv
totg ixsCvcav iTicrrjösv^ccöLV iyyeviß^ai dvvatt' dv i) ötQatr}-
ybg dsLvbg rj arQatLatrjg dyad-ög, cov t6 fiev jcketetöv iöttv
bx^og äraxrog xal xlvövvcov ocTiSLQog, JCQog ^sv xbv noXs^ov
ixXsXv^Bvog, TtQog de rrjv dovXsCav äusivov t&v JtaQ' rj^tv b
161 oCxsrcbv jcsTtavdsv^Bvog, ol d' iv ratg iieyCctaig öo^aig bvtsg
avxav b^iaXCbg ^Iv ovds xouv&g ovöe noXitixcog ovösnaTtot
ißicoöav, ccTCavta dh %bv xqovov dtdyovöLV elg ^Iv tovg vßQL-
inl t6 ßaaCXsiov ^niazd?^ und Xe-
noph. Anab. 2, 4, 4 riiisig xoGoCds
ovr sgivLiiafisv rrjv ßaGiXecog Svvaaiv
inl xaig d'VQCctg avtov %aX xara-
yBXdcavTBg uTtqXd'Ofisv. Kunaxa
war nur 500 (Plut. Artax, 8) oder
gar nur 360 (Xenoph. Anab. 2, 2,
6) Stadien von Babylon entfernt,
[cf. Krit. Anh.].
150, 4. TQOTCCilOV TCÖV TtO-
Xs^iLaiv, Denkmal für einen
Sieg über die F. Der blofse Ge-
netiv auch §87. 5,112. 6, 99, 111.
10, 67. 16, 21; dagegen zQonaiov
KCCTDC TLVog 4, 180. 5, 148 u. 6, 10.
Anderfa vnsQ xivog 4, 180 und 14,
59 syiSLva {rcc XQOTtccia) vtcsq ancc-
crjg xfjg ^Ellccdog TtQog oXrjv xrjv Jh
x^g 'AüLCcg dvvafiiv saxrjyisv. — 150,
7. azcdixog, d. h. ohne Ordnung
und Disciplin, wie es ein aus
CTQaxLmxai. dycc&oL bestehendes Heer
nicht ist. — 150, 8. iyLXsXvfisvog,
kraftlos. Vergl. 15, 59 iva fir]
navxdnaciv axXu-ö'cö, Plut. Arat. 47
Bv.XsXviiivog TtQog xbv n6Xs[iov und
Schoemann ad Plut. Kleom. p. 181.
151, 2. avxav könnte fehlen,
weil cor in § 150 auch für diesen
Satz noch passend wäre; allein Isokr.
geht mit Anderen (cf. Maetzner ad
Lykurg, p. 101) gern aus der rela-
tiven Ausdrucksweise in die de-
monstrative über, was freilich da
selten ist, wo wie hier die näm-
liche Form dea Demonstrativs für
beide Sätze passend sein würde (S.
Maetzner 1. 1.), aber sehr gewöhn-
lich da sich findet, wo das Relativ
für den zweiten Satz in einem an-
deren Kasus stehen müfste als im
ersten, wie 12, 152 xovg vofiovg^
ovgAvKOvgyog (ilv^d'r}%EV^ SnaqxLa-
xcci d' avxoCg XQCofisvoi xvyxüvovGiv^
und 12, 26, 41, 217 (Weber ad De-
mosth. Aristokrat, p. 355 seq.), — und
ohne Demonstrativ im zweiten Satze
3, 43 cov ov8\v xotg novr\qoLg fisx-
SGXLV, ciXXcc yvrjGKOxaxai tvyxd-
vovGLv ovGDCi, 5, 78. 12, 231. —
151, 2. b[i,aX(og (gleichmäfsig) —
o-vd sncönox' sßLcoGav erweitert
durch ovds %OLvmg (ohne Gemein-
sinn) und ovds noXixiv.cög (ohne Pa-
triotismus. S. zu § 78) erhält seine
Erklärung durch den Gegensatz
anavxtt 8s xQ^'^ov und durch die
Ausführung in diesem und folg. §.
ovdsTcoonoxs hätte übrigens schon
bei 6(iaXcog, das es ja verneint,
stehen müssen, doch vergl. aufser
Demosth. 22, 4 (von Rauchenstein
angeführt) otda Gacpcög oxl ovxog
ccnXovv fisv ovdl ÖLytaiov ovdsv
ccv bItcelv bxol, noch Thuk. 6, 55,
1 Gtr^Xr], ev tj ©sgguXov [ibv ovo'
^InnciQxov- ovdsig Ttatg yiyQanxuL.
Herod. 1, 215 Gid^Qco de ovd'
{XQyvQcp ;u9£a)vrat ovdsv. id. 2, 52,
1 incovvfiLTjv d' ovds ovvo(icc stiol-
svvxo ovSsvl ccvxsav. Lukian. Jup.
trag. 47 dXvGixsXsg ds ovds dXoyov
ovSsv sixBv 7] vavg. id. Asin. 22
XQVGLOv ^sv ovds ccQyvQiov ovds
nANHrXPIKOS (4)
85
^ovtsg, totg de dovXsvovtsg, cog ccv av^QCOTCOv ^ocXiöta tag
q)v6et,g diacpd-aQalev^ xccl xa ^sv öa^ata dicc rovg TtXovtovg
tQV(pG)vxeg^ tag ö% tfrvxäg dtä tag ^lOvag^Cag taneuväg xal
TceQiösstg sxovtsg, i^ata^ö^svoi JtQog avtotg totg ßadiXeCoug c
Kai TCQOxalLVÖov^svoi xal jcdvta tgönov ^lkqov (pQOvetv ^e-
Xst&vtsg, &vy]tbv ^Iv avÖQa TtQOöxvvovvtsg xal dai^ova tcqoö-
ayoQEvovteg, tcov da d'sav [läkkov ?) tCbv ävd-Q(07tcov dlcyco-
152 Qovvtag. toiyagovv oC xataßaCvovteg avtav inl d-dXattav,
ovg xaXovöiv öatQaTCag, ov xataL0ivvov6iv tijv ixet TtatdevöLV,
aAA' iv totg ijdsöL totg avtotg dLa^evovöLv, TtQog ^av tovg
(pCXovg äjCLötag, JtQog da tovg ix^QOvg ävdvdgog axovtag, xal d
tä {UV taTtaivag, tä d' v7caQr}(pdv(jjg ^avtag, tav uav öv^i-
lidx(ov xatacpQOvovvtag^ tovg da TCoXa^iOvg ^aQaitavovtag.
153 xriv ^av ya ^at' ^Ayriöikdov ötgatiäv öxta ^fjvag tatg avtcbv
daTidvaig dcad^gaipav, tovg d^ vtiIq avtav xcvdvvavovtag ita-
Qov toöovtov xQOvov tbv iiLöd^bv dnaötagri^av xal totg ^av
allo ovö&v -KOfii^ovreg. — 151, 4.
ä>g av — 3 lacpd'agscsv = „qua
ratione vivendi natura hominum
maxime corrumpitur", wie Blass
erklärt [cf. Krit. Anh.]. — 151, 6.
Tcc (iBv aco^ata — rgvcp. x. t. X.,
in körperlichen Genüssen
schwelgend, aber geistig —
gemein und feig. — 151, 7.
l^exa^ofifvoi, sich mustern
lassend. i^&xd^fiv hängt mit
ixfog (wahr) zusammen, vergl. Cur-
tius Etymol. * S. 207 und heilst
also zunächst die Wahrheit er-
forschen, prüfen, s. Rehdantz De-
mosth. Ind. - p. 219. Schoemann
ad Plot. Agin 167. Wyttenbach
ad Plut. Mor. p. 547. Zur Sache
vergl. Xenoph. Anab. 1, 9, 3. 4.
ndvTBg yag oi ttöv dgiGtiov TIbqocöv
naiSig inl tcc ig ßaatlB tog
^vgaig naiSevovrat — d^BÖävtai d'
ot TtaidBg xal rovg zifiaftBvovg
VKO ßaotlf (og xal dnovovai xal
alZovg axifia^ofiBvovg. — 161,
B. ngonali vdovftsvoi^ auch ohne
dafa der König anwcHend ist (denn
davon wird er^t nachher geredet),
aus Respekt vor dem Ort, an dem
sie sich befinden.— 161,9. ngoa-
Hvvovvttg. Vf>rir]. Nepos Cod.
3, 3 necesse est, si in conspectum
veneris, venerari te regem {quod
ngoG-nweiv [nQoa-)ivvr,oiv Halm] Uli
vocant). Vergl. Arrian. Anab. 4,
11, 3 ff.
152, 1. roLyagovv. S. zu 7, 48.
— ot HataßaCvovTBg — inl d:
S. zu 7, 38. — 152, 2. ov xarat-
G xvvovaiv , machen keine
Schande, ironisch. — ^xeT, die
sie am Hofe genossen haben. —
152,6. ^BganBvovzB g. S. zu 1, 36.
163, 1. (iBv ye. S. zu 9, 49.
— [iBx ^AyriaiXdov. cf. Xenoph.
Hellen. 3, 4, 26 Ti^gavarrig Si-
Scaai (dem Agesilaos, um ihn aus
der Nähe von Sardes zu entfernen)
TptaxovT« xciXavxa, 6 d\ Xaßav rJBt,
inl xfjV ^ccgvaßd^ov ^gvyCav.
Ebenso Plut. Agesil. 10, und
ähnlich Diodor. 14, 80 extr. —
153, 2. v.ivSvvBvovxagy iv ta
TCBgl 'PoSov nolBurp, § 142. —
BXBgov xoaovxov ;fpdvov, 16
Monate, nach § 142; demnach ist
^xBgog xoaovxog hier: doppelt so
viel, noch einmal soviel, nicht:
„ebenso viel." über beide» Bedeu-
tungen vergl. Üoeckh, Stiiatsh. der
Ath." I p. 264 n. a. und Hehdantz
Demoutli Iiul. ^ p. 231. Verifl.
86
(IV) ISOKPATOTS
KLö^Tivr^v xarccXaßov0cv ixatbv xdkavxa dteVftftar, rovg de
ftfO"' avxcbv sig Kvtcqov ötQarsvöa^evovs ^äkkov rj rovg e
154 atxiialatovg vßQi^ov. ag d' ccTtkag eiitstv xccl ^rj xad"' €v
€xa0tov aXX' cjg iTcl t6 TtoXv, xCg ^ x5iv TtoXs^rjöccvxcov av-
xoig ovK 6vdaL^ov7J6ag a7ti]kd-£v, ?) x&v iit ixscvoLg yevo^e-
vav OVK ccixLöd-elg xbv ßCov ixeXevxri^ev; ov Kövova ^ev, og 73
'bTC^Q xrjg ^A6Cag öxgaxrjyTlöag x^v ccqx'^'^ '^'h^ Aaxsdcafiovtoov
xaxikvöBV^ inl ^-avdxco övkXaßstv hök^tjöav, Gs^iöxoxkecc ö\
bg vjcIq xfig 'Ekkddog ccvxovg xaxEvav^d%ri0E^ x&v iwyCöxav
Livius 10, 46 militibus ex praeda
centenos binos asses et alt er um
tantum centurionihus atque equiti-
bus divisit. Nepos Eum. 8, 5 illa
autem^ qua omnes commeabant
alter 0 tanto Jongiorem habebat
aufractum. — 163, 4. Kiod'i^vrjv.
cf. Harpokrat. s. v. p. 112 Bekk.:
Kiad'iqvrj' laoyiQCCTrjg Ilavrj'YVQiy.m'
OQog T?j5 @qav.riq. Kgcctivog^ kccv-
&£vd' 87tl TSQfiaTCi yrjg rj^sig kccI
KLGd-rjvrjg ogog otpsi. Dafs der
Grammatiker bei Isokr. das Thra-
kische Gebirge KiGd'rjvri verstanden
habe, wie Benseier will, ist bei der
Stellung der Worte und wegen der
Sache selbst unglaublich, und Ben-
seiers Vorschlag, an ein Gebirge
im Bithynischen Thrakien zu den-
ken, wo Derkylidas einen Feldzug
führte uiid Winterquartiere bezog,
vielleicht auf Wunsch und gegen
eine Gratifikation des Pharnabazos
— , ist darum unzuläfsig, weil
Kratinos dies Gebirge ja an die
Grenzen der Erde rückt, ebenso
wie Aeschyl. Prometh. v. 794. Es
wird also wohl an die Stadt üTtffO'/Jvr^
in Aeolis gedacht werden müssen
(cf. Strabo XIII p. 606 C, Plin.
Nat. hißt. 5, 122, Stephan. Byzant.
p. 509, 13 Mein.), obwohl der Vor-
fall sonst unbekannt ist; jedenfalls
aber war er dem obenerwähnten
zwischen Agesilaos und Tithraustes
ähnlich. — 153, 5. slg Kvnqov.
S. § 134 seq.
154, 1. cog 8' ccTcXmg stnetv,
um es kurz zu sagen, wie 7, 26
cog ds Gvvt6(i(og slnsLV, oder wie
15, 113 bI dh d8c iirj Kccd-' s-na-
öTOv, dXXcc diu ßQaxB(ov sltcslv. —
y.ccd'' 'iv sHccaTov, Alles ein
zeln wie 2, 46 (3, 35) ri ösi v,a&'
iv s-naatov Xiyovta'dtciTQißsiv; 12
84 tiad"' £v anaoTOv CHonsiv. 15
184 Kccd'' fv E-Kccatov avvsiQSiv. 12
46 ovdsv STtavovto v-arcc iiCav iv.cL-
Gxriv x(ov nöXscov noXiOQy.ovvzsg
Vergl. Franke ad Demosth. 2, 24
Anders 12, 56 xaO-' itiu6xov dis
^LSVCCL TtSQL XLVOg. 15, 113, 16, 21
— 154, 2. mg inl x6 noXv^ im
Ganzen und Grofsen, im AI Ige
meinen. S. zu 7, 5. — 154, 3
in i-KSivoLg. S. zu § 16. — 154, 4
Kovcova. cf. Nepos Con. 5, 3 Tiri-
bazus Cononem evocavit simulans
ad regem eum se mittere velle magna
de re. huius nuntio parens cum ve-
rbisset, in vincula coniectus est, in
quibus aliquamdiu fuit. inde non-
nulli eum ad regem abductum ibi-
que eum periisse scriptum relique-
runt. contra ea Binon historicus,
cui nos plurimum de Persicis rebus
credidimus, effugisse scripsit: illud
addubitat, utrum Tiribazo sciente
an imprudente sit factum. Isokr.
spricht sich nicht deutlich darüber
aus, ob er wirklich getötet sei, er-
wähnt aber auch 9, 57, dafs der
König den Eonon trotz seiner Ver-
dienste um ihn gefürchtet habe.
Die Nachrichten über den Tod des
Konon sucht Rauchenstein zu Lys.
19, 39 zu vereinigen. — 154, 6. snl
d'ccvdxco, um ihn hinrichten
zu lassen. — 154, 8. dcogsdiv,
der Städte Magnesia, Lampsakos
und Myus (cf. Thuk. 1, 138, 5),
wozu Plut. Them. 29, 4 noch
fügt Perkote und Palaiskepsis.
nANHrXPIKOS (4)
87
ibbScjQeav rj^i(j36av; xaCxoi TCag XQV tijv zovtcov (pikCav äyccTtäv,
ot Tovg ^6v svEQystag Ti^oQOvvraL, tovg ds xaxag TCOLOvvtag
ovt(og £7tLg)avG)g xoXaxevovöcv; nsgl rCvag 8' r^iav ovx i^rj-
^aQTTJxaöLv; tcolov de xqovov diaXsXoLTtaöLv inijiovXEvovrsg b
toig "Ekkriöiv; xC 6' ovx ix^QOV avrotg iönv tCbv itaQ ri^tv,
ot xal xä röv -O-för edifi xal xovg vaag övkav iv xa jtQOteQO)
ibGjcoXs^Ct) xal xttXttxdsLV ex6X^7]0av; ölo xal tovg "lovag a^iov
ijcaLvetv, öxl xav i^Ttgrjö&evxcjv i£qg)v STCrjQdöavx^ st xiveg
xtV7J0€iav tJ Tcdkiv Big xag^ata xaxaexrjöac ßovkrid^stev, ovx
ccTtOQOvvxsg, Ttöd'ev i7iL0xsvd0(x)6iv, dXX' Xv vTCÖiivrj^a xoig
inr/Lyvo^evoLg fj rijg x&v ßaQßccQav ccöeßetag, xal [iridelg c
7ii0xsvt] xotg xoiam eCg xä xav d^eibv i^auagtstv xol^cyöLv,
155, 1. %aCrot nag. S. zu 9,
65. — 155, 6. OL X a i. S. zu 9, 49. —
e^i?, sonst „Tempel," hier Götter-
bilder, wie die Zusammenstellung
mit rf m's lehrt, wie . bei Lykurg.
Leokrat. 1 xovg vsag ticcI xa. edr]
■Kul xd xsfisvT], und Plut. Koriol.
37 drjfioüiaig dunävaig inoLrjaaxo
xov vecov "KUL x6 sdog. Aber auch
ohne diese Zusammenstellung Isokr.
15, 2 8i' xig ^fiöCttv xov x6 xijg
AOr^väg tSog igyaaäfisvov xoX^corj
-nalsiv noQOTiXdd-ov (vergl. mehr bei
Ruhnken ad Timae. p. 93 = p. 79
Lips. u. Maetzner ad Dinarch. p. 166),
obgleich wohl überall an eine
sitzende Statue zu denken ist; s,
Boeckb. ad Corp. Inscript. 1 p. 248.
— 155, 7. naxaxdsiv [cf. Krit.
Anh.]. Die Ruinen solcher yon den
Persem zerstörter Tempel sah noch
im zweiten Jahrhundert n. Chr.
Pauaanias (10, 35, 2).
166, 1. "im vag. Von den Joniern
ist die Sache nicht weiter bekannt,
wohl aber berichten Lykurg. Leo-
krat. 80 aeq. und Diodor 11, 29,
dafH die Hellenen vor der Schlacht
bei PlaUlä neben der eidlichen Ver-
sicberuDg mutiger Ausdauer im
Kampfe «ich auch durch einen
Schwur verpflichtet hätten, xü>v
ttQ(Jöv zmv ifiTtgr/aO^ivrayv xal xara-
ßlTf9tvru}V vno rolv ßagßuQtov ovd^v
avüixodofii^anv (vergl, auch Pausan.
10, 36, 2), eine Nachricht, welche
schon Theopomp, bezweifelte (cf.
Wesseling ad Diodor. 1. 1.) und
welche von den Joniern auf die
europäischen Griechen mag über-
tragen sein. — 156, 2. tsQmv ist
(als ein partitiver Genetiv) von xiv»f-
Gficcv abhängig, allerdings gegen den
sonstigen Isokrateischen Sprach-
gebrauch; vergl. 9, 7 ast xi yiivetv
xcov ^r, ^ttlöäg ixovxoov. 9, 63 ov-
dlv 'Aivrjoavxsg xijg zvgavvtdog. 7,
30 (irjdlv TiivELv (ov avxoig ot ngo-
yovoi Ttagädocav. 14, 29 nrjdsv
yiivsLV xäv w^oXoyrjfiEvoov. 16, 5
ovdsv oiOL xs elvai tuvstv xcöv xa-ö"-
saxaxcov. Aber ähnlich Thuk. 1,
143, 1 v.ivTjaavxsg xdSv 'Okvfiniaatv
7] JsXcpoig xgrjuäxcov und 6, 70, 4
öeCaavxfg ßr} ot 'A&tjvuloi xcov xgrj-
fxocxcov a r*v avxo&L xivr/ffwair (ne-
ben xiviiv xä xgrifiaxa 2, 24, 1)
ebenso (von Sauppe angeführt) Plat.
de republ. IV extr. ov — mvi^asiev
av xcov d^tcov Xöyov vuficov, wo je-
doch die Handschriften variieren.
— 166, 4. Ttod^Ev inia-KSvdoo3-
a IV. Statt der indirekten Frage ist
die direkte gesetzt [cf. Krit. Anh.].
Der Konjunktiv hier und in dem
folgenden Absichtssatze, weil Isokr.
sich auf den Standpunkt der Jonier
stellt, für welche die Sache der
Gegenwart oder Zukunft angehört.
— 166, 6. fig xcc xmv d'emv ^{.,
wie 8, 9 xovg xolfjuövxag ßlaacpif-
fiftv — o^ioicog ct^iov lAioftv manf(f
tovg tlg xd xav d'emv i^ufiagxd-
88
(IV) ISOKPATOTS
äXXä xal (pvXdxtovtuL yial dsdccoöiv, ÖQcbvtsg avtovg ov ^6-
vov totg öafiaöLV rj^cbv äXXä xal totg dvad-ij^aöLV TToAf^ij-
167 öavtag. (fiß'') "Exco ÖB xal tcsqI rCbv noXirCov t&v rjfisrsQCJv
totcivtcc duX^Eiv. xal yccQ ovtoi iCQog ^Iv tovg äXXovg, ößoig
TtSTtoXs^Tlxaötv, ä^a dLaXXdttovtai xal tilg H^Q^S ^^? yeyevri-
fisvrjg iTtLXavd-ccvovtai, totg d^ YjTtSLQatacg ovo' otav ev itd- d
6xG)(SiV xdQLV l(Sa6iv' ovtog dsL^vrjötov f^v dgyijv TCQog ai)-
to'bg s%ov6lv. val TtoXXav ^ihv oC TtcctSQsg ij^&v ^yiölöiiov
d'dvatov xcitayvcoöav^ iv ds totg övXXöyoig stL xccl vvv aQag
TCOLOvvtaL, ttqIv dXXo ti %Q7i^atCt,eiv^ et' tig i:tt7crjQVKev8t(XL
ÜEQöaLg tcbv TtoXctav Ev^oXitCdai d\ xccl KriQvxsg iv tri
teXetfj t&v ^vötrjQ^ayv diä tb tovtcjv ^töog xccl totg äXXoig
ßuQßdQoig eL'Qysöd'ai tcbv isQcbv &07t£Q totg dvÖQOCpövoLg TtQoa- e
\h^yoQevov6iv. ovro de (pv&ei TtoXs^Lxag jcgbg ccvto'bg ^';fOfi£t/,
coöts xal t6)v ^vd-cov 7]dL0tcc ßvvöiatQißo^ev totg TQcol'xotg
vovxag. S. zu 1, 13. — 156, 8.
dva&r'j (laoiv hier im weitesten
Sinne auch von den Bildsäulen
und Tempeln.
157, 2. toiavta, solche Be-
weise tiefen Hasses. — 157, 3,
ufia — -Aai. S. zu § 86. 157,
4. ^TTf tpcoTatff. S. zu § 132. —
Bv Ttdaxto öLv , wie das durch die
Vernichtung des Übergewichts der
Lakedaimonier infolge der See-
schlacht bei Knidos geschehen war.
— 157, 6. nollav. So wurde
Lykidas, als er den Athenern in
Salamis riet die von Mardonios
angebotenen Friedensbedingungen
anzunehmen, gesteinigt (Herod. 9,
5), was ein infolgedessen gefafstes
^|)^^cpl6(la gut hiefs (Lykurg. Leokrat.
122). — (irjÖLOfiov hängt unmittel-
bar von yiat s yv CO 6 ccv ab, welches mit
dem Genetiv der Person und des
Verbrechens konstruiert ist wie bei
Lys. 13, 65 6vv.ocpccvxC(xq ccvtov xcc-
tsyvmrs u. Demosth. 25, 67 nccgcc-
vö^cov avTov yiccTsyi'coTS, und wie
y.urrj'yoQstv bei Demosth. 21, 5 et
nccQccvo^oav rj TtaQccnQsaßstag rjfjLsX-
Xov ccvtov ^atrjyogsLV. — 157, 7.
avXXo yoLg, in den öffentlichen
Versammlungen, z. B. in der sh-
hXtjoiu^ in welcher vor dem Beginn
der Verhandlungen (dem xqti^ccxC^slv,
s. Schoemann ad Plut. Kleom. p. 196)
ein Herold jenen Fluch aussprach,
wahrscheinlich infolge eines Ge-
setzvorschlages des Aristeides; s.
Schoemann de Comitiis Atheniens.
p. 92 B. — 157, 9. EviioXniduL
ds yiccl K^QVKsg , zwei Priester-
geschlechter, welche den Dienst
bei den Mysterien hatten, die Letz-
teren Nachkommen des Ki^gv^
(eines Sohnes des Götterheroldes
Hermes, PoUux 7, 103) und nach
diesem in ähnlicher Weise benannt,
wie die Athener Kengonsg und
KodgoL genannt wurden (s. Lobeck.
Paralip. p. 303), Vergl. Hermann
Gottesdienstl. Altert. § 55 n. 25.
— 157, 10. xsXexfi. S. zu § 28.
— xovxcov, gegen die Perser. —
157, 11. ßagßdgoig. Über die
Ausschliefsung dieser und aller
derer, ohivsg ^r] ynx&agol rccg
Xsigccg, s. Lobeck, Aglaoph. p.
14 seqq.
158,2. ovvdiaxgLßofisv^ lesend
und hörend [cf Krit. Anh.]; vergl.
zu 9, 76, si' xig dd'goicccg xccg
dgsxäg xag iyisivov xoft xa Xoyat
MOG^rioag nccgudoir] d'scogstv vfitv
%al Gwdiccxgißeiv ccvxatg. 2, 43
atgovvxai avvdiaxgißsiv xccig «X-
XrjXoiJV dvoiaig iiaXXov 7} xatg sksl-
vcov (des Hesiod, Theognis, Phoky-
nANHrXPIKOS (4)
89
xal UsQöLxotg^ öl cdv eörc TCvvd-dvsöd-aL tag ixeCvcov övucpo-
Qccg. evQOL d^ ccv tug ix. ^ev rov TroXsfxov xov ngog tovg 74
ßagßdgovg v^vovg TtSTtoLrjusvovg , ix de rov TtQog tovg '^'EXXr}-
vag d-Q7]vovg rjutv ysysvrj^avovg, xal tovg /ttfi/ iv tatg ioQ-
tatg ado^iivovg , tovg d' iTcl tatg öv^xpoQatg 'fj^äg ^s^vrj^s-
159 vovg. oi^ac Ö6 xal tijv 'OurJQOv itocrjöLv ^ec^co Xaßstv dö^av,
otL xaXdg tovg JcoXs^rjöavtag totg ßaQßccQOLg ivaxcD^iaösv, xal
diä tovto ßovXrid'y]vaL tovg TtQoyövovg riu&v evti^Lov avtov
TtoLfiöai tiiv tixvriv ev te totg tf}g ^ov0LX7Jg äd-XoLg xal tfi b
zaiösvöst räv vscotsQcov, Xva TCoXXdxig äxovovteg töv ijcav
ixaav^dvco^Bv rijv ix%^Qav tijv vitaQxovöav TtQog avtovg xal .
t^YiXovvteg tag ägetäg tCbv ötQatsvöay^svcjv tav avtöv SQycov
ixecvoig im^v^afiev.
lides) vnod-ijtiaig. — rotg Tqco'l-
yiotg. Da die Perser ganz Asien
als ihr nranrängliches Besitztum
ansahen (s. Krüger, Historisch-phi-
lologische Studien, I S. 96 n. 1),
80 werden auch die Troer als zu
ihnen gehörig betrachtet, und unter
den Veranlassungen zu den Perser-
kriegen nannten die Perser selbst
den Krieg gegen Troia (s. Herod.
1, 5), wie auch Isokr. 12, 42 die
^xQ-gci der Hellenen gegen die Bar-
baren vom Troischen Kriege her-
leitet. — 158, 5. vfivovg — d'Qi]-
vovg. Der Urheber dieser Sentenz
ist, wie Bchon Morus bemerkte,
»jorgias, welcher nach Philostrat.
Vit. Sophist, p. 493 (== frag. 4)
zeigte, ort tu fi^v xccta. tdäv ßag-
ßuouiv TQonaia vfivovg unairei^
zu t)\ %ttxu * EH-qvoiv d^Qi]vovg.
W -'ler bei vfivoi noch bei -ö^p^vot
d' i.kt Isokr. an bestimmte Dich-
tungen; der Sinn ist allgemein nur:
die Kämpfe mit den Barbaren hin-
f. liofsen stets nur frohe Erinne-
"•n, welche wir bei unsern
Kt -Ten gern wieder auffrischen,
während die Kämpfe mit unsern
S* ' - nossen nur traurige P>-
II hinterliefsen, welche
n..,.i ..i.-. immer wieder aufdrllngen,
wenn wir wieder einmal nach einer
Schlacht gegen Hellenen die öffent-
liche Totenfeier der Gefallenen
begeben ^H 7.11 8 74^ — ix Sl
Tov, während u. s. w. s. zu 1,
12. — 168, 6. xovg (liv^ jene.
Über diese Beziehung des ot (lev
— ot 8s s. zu 1, 15.
159, 2. tot? ßagßuQoig, die
Troer; s. zu 9, 17. — 159, 4. iv
xovg xrig (i. ccQ-Xoig. Vergl. Ly-
kurg. Leokrat. 102 vfiav ot na-
xsQeg — vofiov td-svxo %«%■' fxa-
axriv nsvxasxriQiSa xav Ilava&r}-
vaicov (OfirJQOv) (lovov xmv aXloav
noirixmv QUtpcodsted'ttL rcc Bnr], und
Plat. Hipparch. p. 228 B, Ion. p.
630 B. — 169, 5. nuidsvasi.
Über Homer als Schulbuch s. die
Belege bei Bernhardy, Grundrifs
der Griechisch. Litteratur^ I, S. 86 f.
H, 1 S. 76 f. — 169, 6. in^av-
&dv(opifv. Der Koniunktiv, weil
die Absicht für die Gegenwart noch
fortdauert.
§ 160—186. Vieles also fordert
uns zum Kriege gegen Persien auf,
besonders aber die gegenwärtige
Lage desselben (160 — 163), deren
sofortige Benutzung unsere Pflicht
ist, wenn wir nicht Gefahr laufen
wollen {164: — 166); sodann unsere
eigene beklagenswerte Lage (167 —
169), zu deren Beseitigung die gegen-
wärtigen Machthaber in den ein-
zelnen Staaten nichts thun (170,
171) und die nur beseitigt werden
kann durch die yereinigung alhr
llellcnrn zum Kriege gegen J'ersien
ii7'2 174). JJie zuisriun Hellas
90
(IV) I20KPAT0TS
160 (f*/-) "i^ffts fiOL doKst Ttokkä kCav dvai rä TcaQaxslsvö^eva
TCoXs^stv ccvtotg, ^aXcöra d' 6 nccgav xaiQÖg, [ov öcccpeötSQOv c
ovÖBv] bv ovK äfpeteov xalyaQ aiöxQOVTtaQÖvn ^lav ^ijXQ^iff^cci'i
TtaQeXd-övtog d' ccvtov ^s^vrj6&ai. xC yaQ ccv xal ßov?.r}d'et^€V
't]^tv TtQOöysveöd-ccL, ^skkovtsg ßaöiXet tcoXe^sIv, ^^co rCöv vvv
161 v;tc^();ijdvT09i/; ovx AtyvTCxog luv avxov xal Kvjtgog a(p80xriKSv,
0OLVLxri dl xal EvqCcc ölcc xbv nöks^ov dvdöxaxot ysyövGöLv,
TvQog ö\ i(p^ fi ^ey' itpQovriöev, vTtb rcbv i%%^Qcbv xc5v ixeC-
vov xaxsiXrjTtxai; xc5v ö' iv KilixCa TCÖXecjv xäg ^lav 7TlEi6xag
Ol ^sd-' ri^cjv ovxsg exov0LV, xäg ö' ov %ale7t6v iöxiv xxrjöaöd-uL. d
l^^AvxCag d' ovöalg ncoTtoxs IIsQömv ixQcixrjöev. ^Exaxö^vcag d'
6 KaQiag iTtLöxad'^og xf] ^ihv äl7\%'8Ca Ttokvv i]drj xqovov
ä(p8öxr}xev, o^oXoyyjösi d' oxav rj^etg ßovXrjd^aiisv. ditb dl
KvCdov iis%Qi UivcoTirjg "Ekkriveg xrjv ^AöCav TtaQotxovöLV, ovg
und Persien bestehenden Verträge
dürfen uns von diesem Kriege nicht
abhalten, da sie für uns nicht
rühmlich sind (175), nicht mehr in
allen Punkten anerkannt werden
(176) und unbillig sind (177—180),
so dafs unsere Ehrliebe (181, 182),
dafs Recht und Billigkeit (183,
184) den Krieg verlangen, an dem
sich gewifs jeder Hellene gern be-
teiligen wird (185, 186).
160, 1. nolXcc XCav i. e. Xiccv
nolXcc. S. § 73 und zu 9, 48. —
T«, dessen, was. S. zu 7, 83.
[ov GcccpsatSQOv ovdsv cf. Krit.
Anh.]. — 160, 4. xat, auch nur,
wodurch angedeutet wird, dafs dies
die äufserste, wohl schwerlich sich
verwirklichende Annahme sei. So
oft nach den Fragewörtern rig,
TTcog, TtoLog, Ttov. Vergl. Stallbaum
ad Plat. Gorg. p. 455 A und Maetz-
ner ad Antiph. p. 266. Rehdantz
Demosth. Ind. ^ p. 244.
161, 1. Al'yvnTog — xat K.
a(p£6Tr}%sv. Über den Abfall
Ägyptens s. § 140, über Kypern
§ 134 und 141. Nach Isokr. 9, 62
eroberte EuagorasTyros, verwüstete
Phoenikien und brachte Kilikien zur
Empörung gegen den Perserkönig.
Über Syriens Verwüstung ist sonst-
her nichts bekannt, doch mögen
des Euagoras Plünderungszüge ihn
über die Grenzen von Phoenike und
Kilikien hinausgeführt haben. —
161,2. aväüTatOL, S. zu 7, 69. —
161, 3. (isy' icpQ6vr}08v. Tyros
und überhaupt Phoenikien lieferte
ihm den gröfsten Teil seiner
Flotte;^ s. 5, 102. — 161, 5. ot
fied'' 7](iav ovxEg, Euagoras und
die Seinen. — 161, 6. s-ngarrjasv,
war Herr (wie § 108). Lykien
war zwar von den Persern erobert
(Herod. 1, 176) worden und mufste
an Persien Tribut zahlen (Herod.
3, 90) und ihm Heeresfolge leisten
(Herod. 7, 92), war aber sonst un-
abhängig, etwa wie Euagoras auf
Kypern.
162, 1. ^E-Kcctofivcog. Vergl.
Diodor. 15, 2: EvccyoQag nag' 'Exa-
rofivov Tov KaQtag Svvdatov Xdd'Qcc
6V(i7tQccrtovTog ccvra xQ^P^'^tav
s'Xaßs nXr}&og stg dLatgocprjv ^svl-
v,(ov övvcc^ecov. — 162, 2. int-
OTccd'^og. S. zu § 120. — 162, 3.
6fioXoYi^a£t.j wird es offen ein-
gestehen. — 162, 4. T?)v 'Acluv
nagoLytovaLV, seil, reo ßaaiXst
oder Töj ßagßccQqj, sind seine
Nachbaren in Asien. Dafs die
Küste, nicht das Innere, verstanden
sei, bedurfte für den Griechischen
Leser keiner Erinnerung; um so
weniger durfte gegen den Sprach-
gebrauch Ttccgoiy.. trjv 'Aglocv er-
nANHrXPIKOS (4)
91
ov det TtSLd'etv aXkä ^i) xalveiv TCoXe^stv, KaCtoi roLovrav
OQ^rjrrjQLav vjiaQ^dvnav Kai toOovrov TtoXs^iov ri}v 'AöCav
TteQLörävtog xi det tä öv^ßriöö^eva Uav axgißcjg i^atä^ecv; e
OTtov yaQ fiLXQäv ^sqcov ilttovg siöLV, ovx adtjXov, mg av ÖLa-
lQSr£d-£t£v, EL TcäöLV ti^tv TtoXs^stv dvayxccödsuv. ^^el d' ovxog.
iav UEV 6 ßaQßagog EQQco^EVEOxEQog xaxccöxv "^^i? ^(^Xetg xäg
ETzl d-akdxxr] q^QovQag ^EL^ovg iv avxcclg rj vvv EyxaxaöxTJöag, 75
xäx' dv xal xc5v V7]6(ov ccl tceqI xrjv ^tielqov, olov 'Podog xal
Zccuog xal Xiog, im xäg exelvov xvyiag dTtoxXivEiaV r\v d'
^iiEig avxäg tcqoxeqol xaxakdßco^Ev, Eixog xovg xijv AvöCav
xal OQvytav xal xrjv dXkrjv X'^v vtceqxei^evyiv %GiQav olxovv-
164 rag inl xolg ivxEvd-Ev OQ^co^Evoig Elvai. ^ib öei 07Cev8elv
xal ^i]ÖE^Cav TiOLEtöd^ai ÖLaxQLß7]v, Iva fii] Ttd^ofiav otceq oi
TtaxEQEg 7]^(üv. EXELVOL yciQ vöxEQiöavxEg xav ßagßdgcav xal b
TtQOE^EvoL xivag x&v 6vy,^dxc3V i^vayxdöd^Vföav hlCyoL Ttgbg
klärt werden: „bewohnen die Küste
von Asien." tTbrigens sind die
Grenzpnnkte in sofern willkürlich
gewählt, als besonders im Süden
griechische Kolonien noch über
Knidos hinausgingen; allein dort
waren sie nur vereinzelt. Anders
gemeint ist 6, 120 öiaXccßsCv tijv
iaiav dno Kdi-Kiag (lexQi Zivcotitjs.
— 162, 5, dkXdj sondern nur,
wie oft nach einer Negation; s.
Kühner ad Xenoph. Mem. 3, 13, 6.
— 162, 6, OQ^TjxTjQiiov, Rück-
halt, ein militärischer Ausdruck,
der den Punkt bezeichnet, von
dem aas man seine Angriffe gegen
den Feind unternimmt, wo man
seine Hülfsquellen hat und wohin
aan sich im Notfalle zurückzieht;
orgl. Weber ad Demosth. Aristo-
krat, p. 483; ähnlich OQfiaa^ai
^ 163 und in den Bj-ispielen bei
Scboemann ad Flut. Kleoni. p. 252.
— 162, 7, TtfQiaTcivxog, von
allen Seiten bedroht, wie oft;
8. Krüger zu Thuk. 8, 64, 3. —
162, 8. OTTOV, kauHul. S. zu 1, 49.
— fiiQ(ov^ Gebietsteile, wie
Ag}pt«jn und Kypern.
163, 1. ^z^i S' ovttog, die
ache ist diese, wie 6, 86. 8,
J8. 16, 130 Ep. 7, 7. 8, 7, nie
mit folgendem yuQ, welches in
ähnlichen Verbindungen das Regel-
mäfsige ist. (S. zu 7, 69). — 163, 4.
tax' ttv nicht = xccxscog av, so
wenig wie § 18, denn bei den At-
tikern ist zdxcc regelrecht viel-
leicht (wobei auch ein pleona-
stisches rdx' ccv i'acog nicht ver-
mieden wurde; s. Ast ad Fiat, de
legg. p. 24), und die Homerische
Bedeutung „bald" findet sich bei
ihnen nur vereinzelt und meist nur
in bestimmten Wendungen, wie
Ta;i;' siaofiai (Fritzsche Quaest. Lu-
cian. p. 70 seq.), ra'jja ^äklov cpi^-
aetg (Stallbaum ad Fiat. Kratyl.
p. 410 E). — 163, 5. inl — rv-
Xccg dnoHX., sein Geschick
teilen wollen. — 163, 7. vneg-
^si(jLevr]v, seil. Avdiag xal ^qv-
yCag, darüber hiuausliegend.
— 163, 8. inl xotg. S. zu § 16. —
OQpiuUJiivoig , die von den Küsten-
städten aus ihre Operationen be-
ginnen, von dorthervorgehen.
S. zu § 162.
164, 3. vaxBgCaavxigy lies-
sen einen Vorsprung gewin-
nen. — 164, 4. nQOf^fvoi xi-
vag. Arista^joras von Milet suchte
für die aufsti'indischen .lonier ver-
gebens Hülfe in Sparta; Athen
schickte zwar Hülfstruppen, diese
jedoch kehrten, nach einem ver-
92
(IV) mOKPATOTS
TCoXlovg xivdvvsvsiv, i^bv avtotg ngotigoig 8iaßä6iv sig tijv
iJTCeLQOv ^8tcc Ttdörig rf}g tcbv ^Eklr^av öwdiiscog iv iieqsc
165 tav sd'vav k'Kaötov x8LQ0v6d^ai. dsdsixrai yccQ, otav rig
TtoXs^fl TtQog ccvd-QGJTtovg ix Ttolkav tÖTfcjv övXXsyoiiavovg,
Ott Set fii) TtsQL^evstv, sag ccv ijtLör&öLv, «AA' sn duöTCaQ- c
[livoig ccvtotg imxeiQBtv, ixstvoi fiEv ovv TCQoe^a^aQzövtsg
OLTtavxa tarn iTCrjvcoQd-cbdavto, xarccördvrsg fig xovg ^sytötovg
dycbvag' ij^etg d' ccv 6(D(pQov&^sv, i^ ccQxrjg q)vXa^6^sd'a xal
7tstQcc06^Ed'a (p&fjvat Ttsgl f^v Avdiav xal rtjv 'Icjviav ötQa-
IQQrÖTtedov iyxataattj^avreg, sldöteg^ ort xal ßa6tXevg ovx ixov-
tcov ccQxsi, xcbv rjTteLQcotav äXXcc ^el^cd dvva^tv tceqI airchv
ixdötiov avtcjv TtOLfjöd^Evog' '^g rj^stg otav x^Eittcj diaßt- d
ßdccjfisv^ b ßovXrjd'EVtEg gaötcog av Ttoirjöai^Ev, d6(paXag
aitaeav tijv ^AöCav xaQTtcoöö^Ed^a. tcoXv öe xdXXiov exelvcd
TtEQl tilg ßa^iXEiag tcoXe^elv t) TCQog rj^ag avtovg tieqI tfjg
riyE^ovLag d^cpießrjtstv.
167 (^td.) "A^iov d' ETil tfig vvv ^XLxCag 7tOL7]6a0d-aL tijv
geblichen Angriff auf Sardes bei
Ephesos geschlagen, nach Hause
zurück, die Kleinasiaten ihrem
Schicksale überlassend (Herod. 5,
49 seq. und 97 — 103), welche nun
Ton den Persern allmählich unter-
worfen wurden, so dafs Mardonios
493 V. Chr. nach Griecheuland
hinübersetzen konnte. — oXCyoi,
ohne die Hülfe der klein asiatischen
Hellenen, welche das Heer der
Perser verstärkten. — 164, 6. £v
yiSQSL. S. zu § 96.
165, 1. dEdBi-Azcii. S. zu § 49.
— otav H. T. X. ist dem von Se-
dsiKtaL abhängigen Objektssatze
vorangestellt wie 5, 74 Xsyovaiv —
tJv Tccvra Ttgd^rjg, mg xat tööv ccX-
Xoiv ^EXX7)V(ov QDcdicos TigaTTJasig.
Xeuoph. Anab. 1, 6, 2 slnsv, sl
ccvxcp doiT] tnneccg, KccrciKccvoL av
Mem. 2, 8, 2 orav ys TtQeaßvxeQog
ysvT}, ÖTjXov^ 6x1 H. T. X. und sonst
oft; s. Maetzner ad Antiph. p. 188.
— 165, 3. BnLGxcööiv^ vor
Einem stehen, zum Angriffbe-
reit. — 165, 7. nsQi trjv Avöluv,
in der Gegend von Lydien. —
165, 8. sy'Kaxa6X7]aavx£g. Das
Particip Aoristi ist durch den Aorist
(pd'rjvai geboten (S. zu § 87), trotz-
dem dafs dieser nicht als wahrer
Aorist steht.
166, 2. rineiQcoxatv. S. zu 9,
55. — nsql avxov — noirja.j
um sich versammelt. — 166,
3. TiQSixTa} könnte zwar auch
von der inneren Tüchtigkeit ver-
standen werden, denn nach § 150
ist ja kein Perser ein tüchtiger
Soldat; aber hier lehrt der Zu-
sammenhang, dafs es blofs das
durch die Zahl bewirkte Überge-
wicht über die gerade in Kleinasien
versammelten persischen Truppen
bezeichne, deren Verstärkung die
Hellenen durch rasches Einschreiten
unmöglich machen sollen; ein rei-
ner Zahlbegriff aber ist hqsi'xxcov
nie, auch nicht 5, 92. — 166, 6.
Ttgog rjpiäg avtovg, mit ein-
ander. S. zu § 3 und 9, 53.
167, 1. inl tTjg vvv rjXiyiiagy
noch unter der jetzigen Ge-
neration; rjXima vom Zeitalter,
wie 7] ZöXcovog rjXiTita 12, 148, und
tä inl tfjg r]XLv,Cag tr^g avtcov nga-
X^hta 12, 209. — 167, 2. tmv
6v fiq}0Q(av Koivcov^.y das Un-
glück (welches § 115 seqq. ge-
nANHrXPIKOS (4)
93
6tQat£Lav, Iv OL rav öv^cpoQöv xoivcjVTJöavteg, ovxol aal
rav ayad-av äjtokavöaötv aal ^rj Ttdvza xov iqovov dvötv-
Xovvtsg öiaydyaOLV. Lxavbg yaQ 6 TCaQsXriXvd^ag, iv a xi e
TG)V dsLvcjv ov yeyovev; TtoXldov yaQ xaxcov rfj (pv0£c tfj rav
dv^QCJTtcov v7taQx6vxc3v avxol TtkeiG) xcov dvayxaicov TtQOös^-
IQS £VQrixci^£v, Tiole^ovg kccI öxccöecg rjtitv avxotg e^noiTjöavxsg,
cjöxe xovg ^ev sv xatg avxcov dvö^cog dTtökXvöd-at, xovg d' 76
im ^evrjg ^exä itaCdcov xal yvvatTccjv dläö^ai^ Ttokkovg 8\
ÖL evdscav xcov xad-' ri^sQccv eTtcxovQEtv ävayxa^o^evovg
ifTteg xav ixd'Qcov xotg (pCkoig ^a%o^ivovg änod-vijöxeiv.
V7C6Q G)v ovdslg TtaTtox' rjyuvdxxTiöev , dkX' iitl ^Iv xatg 0vfi-
(poQatg xatg vTib xcov 7tOLr]xcov övyxsi^evaig daxQvstv d^iov-
6lv, dlrjd-Lvä de Jid^rj noXkä xal deivä yiyvö^sva öid xbv
nöXsiiov icpoQcövxag xo0ovxov ödovöLV iksetv, g}6xb xal fiäX- b
Xov xaiQOvöiV STcl xotg dkki^kcov xaxotg rj xotg avxcov iöCoLg
schildert ist) haben mit durch-
machen müssen. — 167, 4 txa-
ros, wir haben gerade genug
an ... . — iv m TL x. t. ^., wie
8, 111 aig xi zmv dsLvcäv xat x^'
XsTitöv ov TtQOGSOTLv; 15, 233 o tig
av oloq x' iy£V8xo nsCocci; doch
beschränkt sich diese Verbindung
des Aussagesatzes mit dem Frage-
satze nicht auf solche Fälle, wo
wie hier die Fraore nur eine rhe-
torische ist und die Stelle einer
Aussage Tertritt, sondern findet
sich auch da, wo wirklich durch
die Frage etwas ermittelt werden
soll, indem der iiedende in der
Form des Aussagesatzes bis zu
einem Begriff fortschreitet, über
den er durch «ine Frage sich erst
orientieren mufs oder sich orien-
tieren zu müssen fingiert, wie 15,
222 xovg npg Sianeifitvovg Xaßoisv
av fia^Tjxäg; Xenoph. Anab. 1, 8,
14 iy(i) ovv xov ix noiag nöXsoag
aiQaxriyov nQOOÖoy.w xavxu nQcc-
^nv; Andokid. 3, 26 iva iifiiv xi
y&vrjxai; Deiiiosth. 4, 10 inetScev
xi yivrixai ; Aristoph. Nub. 756
oTti7 xi dr]\ vgl. Fritzsche Quaest.
Lucian. p. 184 Hcq.
168, 1. axaaeig^ wie § 116 ge-
schildert wurde. — 168,2, iv xatg
avxäv. S. zu § 99. — 168, 3.
inl ^ivrjg, in der Fremde
(seil, y^s) wie 19, 23 oder inl xrjg
dXloxQiag 10, 50 und sonst oft;
vergl. Maetzner ad Lykurg, p. 128.
— 168, 4. dl' i'vdsiav xmv v.cc%''
7}(i., wie § 34 und 5, 120. S. zu
9, 43. — STtLHOVQ eiv, absolut,
Söldnerdienste thun, wie Plat.
de republ. IX, p. 575 B, und oft
iniyiovQog. — 168, 7. avy^si^i-
vaig, erdichtet, wie der Gegen-
satz dlrjd^iva ndd-f] und der Sprach-
gebrauch lehrt; vergl. Schoemann
ad Plut. Agin p. 71. Aktivisch 9,
36 (ot noLTixal) nag' avxmv -naivag
avvxid'iaaiv, von welchem Ver-
bum Gvyyifiod'ai das Passiv bildet,
daher vno xav Tcoirjrütv. S. zu 1,
36. — 168, 9. iq}OQ(ovTsg, vor
sich sehen, nicht vom gleich-
gültigen Zuschauen, welches, inso-
fern damit ein Nicbthelfenwollen
verbunden wäre, durch negiogmvxsg
hätte ausgedrückt werden müssen;
s. zu § 142. — xat' gehört nicht
blofs zu fiaXXov, sondern zum gan-
zen folgenden Satze, wie auch sonst
xoi (4, 134. 7, 48. 9. 21. 12, 26)
oder ou<Jf (6, 100. 12, 16) hinter
xoaovxov 6i(o noieiv, caaxe folgt.
— 168, 10. xoig dXXi^XaVj was
Einer dem Andern bereitet.
94
(IV) I20KPAT0T2
Udäyad'otg. i'öag d' ccv Kai Trjg i^rjg svri^eCttg TtokXol xataya-
XdasLav, ei dvOtviCag dvö^cov ddvQOL^rjv iv totg toiovtoig
XKLQotg, iv otg 'ItaXta ^ev dvdöTaxog yeyovsv, EixEkCa ds
xcctadedovXG)tccL, toöavtaL de jtöXetg totg ßaQßccQOLg exdeöov-
rai, rä de XoiJtä fie^rj rc5v 'EXItjvcov iv totg ^eyL^toig xlvöv-
170 voLg iöxCv. {[ne.) Sav^d^a de tav dvvaörevövtcov iv ratg
jcökeöLV, el TtQoörJKecv avrotg ^yovvxai ^eya (pgovelv^ ^rjdhv c
TtcoTtod'^ VTteQ TYjXtxovtcjv Ttgay^idtiDv ^rjt' einetv /itt^r' ivd'v-
^rjd-TJvac dvvYi^evteg. ixQfjv yaQ avtovg, el'jteQ ^öav cc^lol
tfjg TtaQOvörjg do^rjg^ ditdvrfov dcpe^evovg td5v dXlcjv TteQl
Tov 7to^,e^ov toi) TCQog ßagßdQovg eiörjyetöd'ca xal öv^ßov-
111 Xeveiv. xv%ov ^ev yaQ dv n övvejcsQavav ei de xal n^oait-
etTtov, aAA' ovv tovg ye Xöyovg aöJceQ xQiqö^ovg elg xhv
intövra xQ^'^ov dv xateliTtov. vvv d' ot ^ev iv ratg ^eyC- d
6xaig do^aig ovteg inl ^ixQOtg öTCovdd^ovöLv, rj^tv de totg
169, 2. dvSgöov, Einzelner,
im Gegensatz zu ganzen Staaten
und Ländern; s. zu 7, 11. — sv
totg To tovTot? H., in diesen so
unglücklichen Zeiten. S. zu
§ 139. — 169, 3. 'italCcc, wo Dio-
nys von Syrakus damals Kriege
führte; s. Diodor 14, 106 — 108,
111 seq. — 169, 4. -AuradEdov-
XcoTUL, teils durch die Karthager
teils durch Dionys; vergl. Diodor
13, 114. 14, 14 seqq. und 78. —
syididovxai. S. § 122. — 169, 5.
TiLvdvvoLg. Nämlich ganz ab-
hängig von Persien zu werden;
vergl. § 120 seq.
170, 1. dvvaGTSvdvzcav, der
Machthaber, = tav ngosatcotaiv
§ 172. Über den Genetiv s. zu
§ 1. — 170, 2. (isya cpQOVsiv,
wegen ihrer Verwaltung des Staates,
und zwar der Wahrnehmung unter-
geordneter Interessen desselben. —
170, 4. dvvTjd-svtsg, infolge
ihrer fiL-nQo^pvxta; s. § 172. —
170, 5. cicpsfievovg, sich los-
machend, wie 15, 29, 42 und
sonst; s. zu 9, 78. — 170, 6. storj-
ysio&ciL, Vorschläge machen;
s, zu 7, 59.
171, 1. TvxoVj vielleicht, wie
3, 47. 5, 94. 8, 60, 120. 11, 27.
12, 150. 15, 192. Ep. 9, 16, ein
Nominativ, absolut, wie i^ov, öiov,
TiQoarHOv u. s. w. von dem unper-
sönlich gebrauchten rvy^Kavftv, wo-
für das persönliche {e£ stvxov) weit
häufiger ist; s. zu 7,29. — 7t qocc n-
ELTtov, nämlich avfißovXevovrsg
TtQLv avfiTCSQccvuc XI. Für die Be-
deutung vergl. zu § 92. — 171, 2.
uXX* ovv — y£, at-certe, doch
wenigstens, wie oft nach einem
hypothetischen (1, 39. 3, 18. 5, 85.
11, 6, 28. 12, 27, 202. 18,23), seltener
nach einem kausalen Satze (20, 14)
oder einem hypothetischen Particip
(5, 68). — aoTtSQ XQV^l^^'^S 1 ^i®
eine unumstöfsliche, von der Gott-
heit selbst vertretene Wahrheit.
Vergl. Lykurg. Leokrat. 92 xat
fiOL doyiovoL rmv aQxaCcov xivsg
noLTjxmv coGTtSQ jj^rja/Ltouff ygäipav- '
xBg xoig STtiysvofisvoLg — tafißeca
■AaxuXiTCstv. Plut. Moral, p. 57
F (6 Y-öXa^) u-AOVGug^ oxl ccv sitct],
XQrjGfibv silricpsvcit, cp7]aag, ov yv(6-
^rjv, ccTieiGLV. id. p. 338 A xag
dnov,QLGEig (Demetrii) xQV^t^^'^'S
TiQoarjyoQSvov. Ebenso oraculum ;
s. Cicero de nat. deor. 1, 24 haec
ego nunc physicorum oracula fun-
do, Vera an falsa, nescio. — 171, 4.
STtl iiiv,QOLg, wie scp' ulg fiä-
Xiax' ianovdaoav 2, 44 (S. Kühner
ad Xenoph. Mem. 1, 3, 11), da-
nANHrXPIKOS (4)
95
tav TtoXitixav i^eörrjxöötv tcsqI trjXcxovtcov TCQay^dxcov 6v^-
172 ßovXavetv TtaQaleXoiTCaßLv. Ov ^rjv dXX' oöca iiLXQOipvxoxsQOL
tv'yxdvov6LV ovteg oC TtQoeötiotsg r^uöjv^ toßovxa rovg äXXovg
iQQC)ii€Vs6tEQCog Ost öxojtstv, OTtog djcaXXayrjöö^ed'a tilg ^o^Q-
ovöT^g sx^QCig. vvv ^€v yäg ^drrjv Ttoiov^sd'a rag tcsqI rfjg
eiQ7]vrjg övvd-rjxag' ov yaQ dLccXvöiied-a rovg TtoXe^ovg dXlC e
dvaßc(XX6^ed-a xal Ttegiy^ivo^ev xovg xaLQovg^ iv olg dvrj-
nSxsöTÖv TL xaxbv dXXyjlovg SQydöaöd'aL dvvtjöö^ed'a. (fts^'.) ^at
ds tavtag tag STaßovXäg exTCodav 7toirj6a^£vovg ixEivoig totg
igyoig i7ti%eiQeiv^ e^ cor tdg ts TtoXeig döcpaXsötsQov oCxr^öo-
fisv xal 7tL0t6t6Qov di,aX6L66(jL6d'a TtQog rj^äg avtovg. eexi d'
änXovg xal Qadtog 6 Xoyog 6 nagl tovtcov ovte ydg elQtjvriv
oiov ts ßaßaCav dyaystv^ riv fti) xoivf] totg ßaQßdgoig noXa-
^rj603nav, ovO-' b^ovoy]0aL tovg '^EXXrjvag, tiqIv dv xal tag 11
cicpaXCag ix tav avtav xal tovg XLvdvvovg TtQog tovg avtovg
174 jrotrjeröftf-O-ß. tovtav da yavofiavcDv xal trjg dnoQiag tr}g naQl
tov ßCov Yj^av dfpaLQad^aCöYigy 7} xal tdg ataiQcag diaXvai xal
gegen vn^g rivog onovöci^siv 5,
127. 8, 13, nsQL rivog 6, 35 ngög
XI Ep. 6, 6 und xa nsgii xag Q'v-
ai'ag ianovSaoiv 11, 28. — 171, 5.
rcöv TToXiTtxtöv i^Baxr]v.ÖGiv
■= xotg nÖQQü) ovGi xäv noXLxiv.mv^
wie es § 113 hiefs. Isokr. nennt
sich selbst 6, 81 (ooU. 12, 9 seqq.
Ep. 1, 9) nQog x6 nohxsvsa&^ai
Ttdvxcav dcpvsataxov, weshalb er
sich von der Verwaltung des
Staates fern gehalten habe.
172, 1. (IL-KQOtlfVXOXBQOl, lü.-
dera sie nicht für die höchsten
Interessen von Hellas thätig sind,
sondern ihre Ehre nur in Dingen
von untergeordneter Wichtigkeit
finden (vergl. § 170 seq.), also
kleinlich gesinnt. — 172, 4.
Tx^pcfff, wie sie unter uns Helle-
nen besteht. — vvv (i^v yccg —
ov yoLQ. Zwei auf einander fol-
i^'ende Sätze mit ya^ sind auch bei
Uokr. sehr gewöhnlich, teils so,
dafs der zweite Satz den ersten
begrflDdet (wie § 92, 146, 186. 186.
5, 84. 8, 38, 101. 9, 9 etc.), teils,
aber seltener (8. Krüger zu Xenoph.
Anab. 6, 6, 4), so, dafs beide
gleichmäfsig einen vorangehenden
dritten Satz begründen, wie 12, 59
xci xoivvv TCQog xovg ßccQßdgovg drj-
XCOXEOV k'xL yCCQ XOVXO XOLTIOV SGXLV.
sni fihv yag r^g ij^Exegag dvva-
axeiag ovh i^rjv avxoig x. x. l. Hom.
11. 21, 439 agxs' av yug ysvs^cpt
vscaxsgog- ov yag BJxoLys \ kuXov.
Drei Sätze hinter einander mit yag
bei Hom. II. 9, 401 seqq. (cf.
Bekker Hom. Blätter II p. 12).
Lys. 13, 13. Isokr. 6, 141. Herod.
1, 199, 3, fünf bei Plato Apol.
p. 40 A.
173, 2. i-KTCoSmv noirj., s. zu
9, 26. — i HS IV 0 ig, auf das fol-
gende bezüglich; s. zu 9, 39. —
173, 7. ras cacpsXtag, x. x. A.,
bei den nämlichen Gegnern
unsere Vorteile und mit den
nämlichen Gegnern unsere
Kriege suchen. nouCad^ai xovg
■Kivdvvovg auch 9, 36 und 10, 24
wonach hier auch mcpekiag n. —
(otpeXeCad^ai gesagt wurde; für in
xmv ttvxdäv vergl. 10, 24 i^ mv
rjfiiXXtv ov xovg äXXovg dqxXiqativ
uXX' avxog xivdvvfvofiv.
174, 2. ttuigiag^ hier nicht
96
(IV) ISOKPATOTL
tag övyyBveCccg etg e'x^Qav TtQOccysi xal Tcdvtag ävd'QcoTtovg eig
Ttoke^ovg occcl 6xd0£ig Tcad^Lötrjöiv, ovx iönv oiccog ovx 6/Lto-
voTJöoiiBV xal tag evvoCag akri^LVccg JtQog ri^äg avtovg £%o^ev.
i)V evsxa Ttegl itavtog Jtoiriteov, ÖTtcjg ag rdxLöta xbv ivd'ivöe
Ttöls^ov eig tijv ^tcelqov dcoQLOv^ev, cjg ^övov ccv tom dya-
^Qv ccTtolavöai^sv rcbv xivdvvcov rav TCQog rj^ccg ccvrovg, el
xalg i^TtaiQuaig tcctg ix tovtcji/ yeysvrj^evccLg jCQog xbv ßccQßa-
Qov xaxa%Qri0a6%'ai db^eisv rjiitv.
175 (f*^*) '-^^^^ y^Q l'öcog öiä xäg övv^rixag oi^cov iTtiöxelv^
äkX' ovx i7t£L%d-r]vac xal ^äxxov 7tOL7J6a6&aL X'^v ßxQaxsLav;
ÖL ag ai ^£v rjXsvd^eQCo^svai xa>v TCÖkecov ßaötXst xccqlv l'öa-
ÖLV, wg Öl' ixetvov xvxovßau xr^g avxovo^iag xavxrjg, ai d^
ixdsdo^evat xotg ßaQßccQOtg ^dki6xa ^ev AaxedaL^ovLOig ijtL-
xaXovöLV, eiteixa de xal xotg akXoig xotg fisxaöxov^i'V tfjg ei-
Q'^vrjg^ d}g vTtb xovxcov dovXsveiv rivayxaö^ivai. xaCxoL nag
im politischen Sinne wie § 79. —
174, 5. ccXrj&ivdgy steht, wie das
Fehlen des Artikels vor ihm lehrt,
nicht attributivisch, sondern als
Praedikat: das Wohlwollen, welches
wir — haben, wirdeinauf richtiges
sein. — 7} (lag avxovg = dXXi^-
Xovg.S. zu § 3. — 174, 6. nsgl
Ttccvtog 7ioL7]TSov, wir müssen
es als unsere allerwichtigste
Aufgabe ansehen; s. zu 5, 14.
— sv&fvds ist in gleicher Weise
gesetzt wie § 187 rrjv svöaifiov^av
TTjv i% TYjg 'AoCag stg ttjv Evqco-
7i7]v Sia-KOiiLGai^iEv (vgl. auch
§ 88, 96 u. s. w.), indem, wenn
neben attributivischen Nebenbe-
stimmungen, welche das Verweilen
an einem Orte bezeichnen, ein ver-
bum finitum eintritt, welches das
Sichentfernen von dem Orte aus-
drückt, das lokale Attribut sich
dem verbum finitum accomodiert;
daher auch 11, 17 AunEdccLfioviovg
(iSQog Tt Tmv ineid'sv fiifiov^isvovg
(dagegen auch 8, 79 xovg ßslzLatovg
rcov SV ratg «Hatg nölsoiv i^s-
ßaXXov^ und Lys. 12, 10 tä iv
TTj mßcoTa XaßsLv itisXsvGsv), und
so öfter bei Lokaladverbien ; vergl.
Stallbaum ad Plat. Phaedo. p. 76 D,
Schäfer App. ad Demosth. IV p. 119,
Engelhardt ad Plat. Lach. p. 23.
— 174, 7. Sloqiov(iev, über
unsere Grenzen nach — ver-
setzen, wie Plat. de legg. IX
p. 873 E To oq)Xov e'^co zav oqoov
zrig xaQccg dnov,xELV ccv rag diOQiaai,.
— cos, denn. S. zu 9, 80.
175, 1. uXXa ydg. S. zu § 140.
— avv&^yiag, des antalkidischen
Friedens. — 175, 3. di' dg. Der
Relativsatz giebt das Material zur
Verneinung der aufgestellten Frage,
indem er die doppelte Schmach,
welche für die Hellenen in dem
Friedensschlüsse lag, schildert,
worauf dann mit v.aCzoi nag jene
Frage wirklich verneint wird. —
175, 5. s'ndsöofiivaL — Aay.s-
8 am. ov 10 ig. S. § 122. — 175, 8.
Z0L0CVZ7} do^a y. cog, eine so
schmachvolle Ansicht gang-
bar geworden ist, die, dafs.
Wegen cos nach zoiuvzri^ was auch
hier (S. zu 7, 48) einen in sich ab-
geschlossenen Begriff bildet, wel-
cher der Ergänzung durch einen
Relativsatz nicht erst bedarf, vergl.
8, 66 (IT] Y.azayvaiVCiL fiov zolccvztjv
fiaviaVj cos dg* syco ngosiXofirjv
dv 8iccXBx^T]vai. 15, 273 dsoficci
d' vfiav fii} ngo'Kazayvcövav fiov
zoiavzTjv (lavcav, d>g dg' syco y.iv-
dvvsvcov TcgosiXofjiTjv dv Xoyovg sl-
nsLv. Ep. 6, 4 fiTjdsv v7ioXdßr}zs
nANHrTPIK02 (4)
97
ov xQTi diaXveiv tavtag tag b^okoyiag, f| g)v toiavxri dd|a
ysyovsv, ag 6 ^sv ßdgßaQog x-tjöatat tYjg 'EXXddog xal cpvla^ d
tfjg elQTJvrjg iöZLV, ri^cjv öe nvag etöcv oi Xv^aLVÖ^svot xal
llQxaxag Ttotovvreg avrijv; o dl Ttdvrcov xatayelaötörazov, ort
r&v ysyQa^iievcov iv tatg o^oloyiaig rä xsiQißta tvyxdvo^sv
öca(pvldttovT£g, a ^£V yccQ avtovö^ovg dcpirjöLV rag ts vrjöovg
xal tag Ttöksig tag iicl tr^g EvQCOTCrjg, %dkai XsXvtaL xal ^d-
trjv iv tatg etyjlacg iötiV a d' aiöxvvriv ii^lv (pBQEi xal
nokXovg tav övaadxcov ixdedaxsv, tavxa ös xatd %G}qav {li- e
vei xal ndvteg ama xvQia tiolov^sv, cc XQf]v dvaiQelv xal
arjds yiCav iäv rj^SQav vo^i^ovtag TtQOötdy^ata xal ^yj 6vv-
d-rjxag alvai. tCg yaQ ovx oldev, oti 0vvd-f}xaL fisv etöLv,
aXtivsg av i'Cog xal xoLvag d^(poteQOLg ex(o6iv^ TtQOötdyfiata 78
177 Ö€ tä tovg itSQOvg iXattovvta nagä tb dcxacov; ölo xal t&v
7tQe6ßev0dvt(ov tavtriv trjv eiQTJvrjv dtxaCcog av xatrjyoQot^ev^
Ott TCE^cpd^evtsg vtco tav 'EXXrjvav vtisq tav ßaQßdgov
ijcoLTjöavto tag 6vvd^7]xag. ix9^^ 7^9 avtovg, alt idoxsL
tijv avtav ^x^iv exdötovg, aha xal tav doQLaXatcov andg-
;f£ti/, al'ta tovtcov xQutatv av vTch tijv aiQ'^vi]v itvyxdvo^av
TOtovTOVj (ü? ag' iyco ravtrjv iyga-
tlta rrjv iniaToXi^v. — 175, 9. x^-
öerai — (pvla^, den Frieden,
welcher die Staaten frei machte,
gab und ihn aufrecht erhält. —
175, 10. Xvfiaivofisvoi,, durch
!': ^'eben der kleinasiatischen
li i -nen.
176, 1. o dl — ort. S. zu 7, 68. .
— 176, 2. T« xf''P*<yTa» die für
uns ungünstigsten Bestimmungen.
— 176, 4. Inl TTjff EvQconrjg
= Iv rf] EvQ.f wie 6, 152 und
Ol hnl r^g 'AaCaq yiaroixovvTsg 12,
IM.'J. und oft bei den Rednern (auch
l-'kr. 7, 9) und Historikern at inl
(>i)ü/.T]g TioXhig^ aber auch inl ^i-
vT^g älaaifai § 168, inl rmv igycc-
atrjQ^tav tia&^l^ovTtg 7, 16 u. s. w.)
gehört nicht auch zu vrioovg, denn
unter diesen versteht Isokr. ja auch
die «fpl rrjV ^nfiQOV, Rhodos, 8a-
mos, Chics (s. § 163). — XiXvzai,
von den .S])artaiDern; s. zu § 132
und § 126 seq. — ^ari^v. S. zu
§ 5. — 176, 6. iv raig axriXaig.
H. zu % 190. — 176, 6. xavta di.
I Aufl.
Über die Wiederholung des ds s.
zu 7, 47. — ytccTU xcögav aevsLy
bat noch Bestand, ist unver-
ändert; vgl. über die Phrase Schoe-
mann ad Flut. Agin p. 158. —
176, 8. (iTjSs (iiav, [cf. Krit. Anh.]
ist stärker als ^riösiiiav. S. zu 9,
47. — «poffTayjuara, Macht-
sprüche, wie nQoatccxtoiv § 120.
— 176, 10. t'ccoff xal %otv(ög^
gerecht und unparteiisch.
177, 2. nQia^svaävtoav t. x.
stQrjvrjv, wie Andokid. 3, 23
noCav xiv' ovv XQ^ stQi^vrjv rrpc-
oßsvovxctg ^xftv, und Deraosth.
19, 134 und 273, Aeschin. 3, 80,
indem ngfaß&vtiv prägnant den
Begriff noisiv mit einschliefst, ähn-
lich wie in dUrjV elasXQiCv 18, 24,
38, 61. — 177, 5. xrjv avtcov,
nur ihr Land, wie das folgende
nai lehrt, - Soqi aXcoxmv^ was
hie irgend einmal erobert hätten,
was ihn«'ii aber im Laufe der
Kriege entrisHen worden wäre. —
177, 6. vno xrjv f^piJiTj»-, zur
Zeit des FriedensBchlugaeB,
7
98
(IV) I20KPAT0T2
ixovtsg, £v XI tovtG)v ÖQLöafisvovg xal kolvov rö dtaaLOv j
178 TCOLYjöaiievovgy ovtco 6vyyQdg)£öd^at, Ttegl avtcbv. vvv d£ TfJ b ]
116V rj^sreQcc TtöXsc xal rf; AaTieöaL^ovCov ovds^cav tl^'^v j
ä7tsv£L(iccv, tbv Ö6 ßttQßccQOV ccTtäörjg tilg ^AdCag dsöTtötrjv
xateötrjöav, aöTtSQ v7t£Q ixecvov JtoXs^rjödvtcov rj^&v^ r) rijg \
^£v II£q6g)v aQXTjg ndkai xad'£6tr}xviag , rniav d' ccqtl tag \
n6X£ig xatoLxovvtcjv, «AA' ovx ix£LV(ov ^Iv v£co0tl tavxriv tijv \
ri^ijv ixövtov, rj^cjv dl tbv ccjtavta xqövov iv totg "EkkrjöLV \
nQ dvva6t£v6vt(ov. {^r}\) Ol^ai ö' ix£cvcog ELTthv ^äXXov dri- c ;
lc}6£iv tiqv t£ 7C£q\ r}^äg dtt^Lav 'y£y£V7]^£vriv xal trjv toi)
ßaaUecog 7tX£0V£^Cav, tfig yaQ yrjg aitdörig tfig vno ta xöö^C)
X£Lii8vrig di%a t£t^ri^svr}g, xal tfjg ^£V ^AöCag^ trig ö^ Evqg)- '
TtYjg xaXov^evrig, tijv rjy.Lö£Lav ix tcbv övv^^rixcbv £l'lrj(p£V
G>67t£Q TCQog Tov z/t« tYjv %G)Qav v£^6^£vog «AA' ov TCQog dv- !
■wie oft vTio vvv.tu (sub noctem)
„beim Beginne der Nacht." —
177, 7. yioivov to dix. n., allen
gerecht werden. — 177, 8.
ovTco fafst den Inhalt der voran-
gegangenen Participien noch ein-
mal nachdrücklich zusammen, wie
oft; vgl. Ellendt ad Arrian Anab.
1, p. 4. — 6vyyQci(p sad'ui, nicht
= övyyQucpSLv^ sondern: ,,durch
eine Urkunde sich verbindlich
machen." Vgl. 12, 158 siQT^vrjv
ßvvByqdipavto.
178, 2. ov8. tLfirjv an., nah-
men keine Rücksicht, wie Plat.
de legg. VIII p. 837 C rt^i^v ovd«-
^Cav cc7covs(i(ov tm xrjg ipvx^S ^^si.
Aeschyl. Eumen. 624 tov TtccxQos
cpovov 1 nQcc^ccvTcc y^rjXQog (irjdafiov
riliäs vEfiSLv; und sonst. — 178, 4.
noXsfirjGccvtcov, als hätten wir
alle unsere Kriege unter einander
nur zu dem Zwecke geführt, ihn
mächtiger zu machen. — 178, 6.
all' ovH, und nicht vielmehr,
wie § 11 und 179, ebenso 7, 1. 15,
89, überall nach SansQ, aber auch
in Gegenfragen, deren erste ver-
neint werden soll, wie 18, 20 uqu
(iLKqm reo 8iY.cci(p maxBvcov xr}V na.-
QaygacprjV snoirioafirjv, dXl' ov xmv
fisv aw&Tjyimv diciQgriSTjv dcpisiaav
xovg svdsL^ccvxag v.. r. X. 15, 60,
229, 251. — vB(oaxv. Vergl. 6,
27 6 ßccgßccQog ovnco ÖLanocL ixr]
tiaxsGxrjne xijv ccqx^v. — xavxrjv
xriv xi^r]v, i. e. xijv dQxy]v^ jene
ehrenvolle Stellung einnäh-
men. Ähnlich 8, 144 cf^LOV ovv
OQsysaO'ai xrjg xoiavxrjg r}y8fioviag.
svsaxi d' iv xotg ngayficcaiv 7}[imv
xvx^LV xrig xifiiig xavxrjg, und 2, 37.
5, 107. 9, 34. 12, 257. Vergl. auch
zu § 119.
179, 1. iyiSLVcog i. e. ix xmv
sxofisvcov, wie es 9, 33 heifst.
Vergl. zu 9, 39. — 179, 2. dxi-
(iLccv, Mangel an Rücksicht,
auf das ovdsfii'av xi(iriv ditovsfisiv
zurückdeutend, ysysvrjfisvrjv sollte
neben nsgl ri^cig stehen; doch vgl.
zu 1, 29. — 179, 3. Tc3 y,6a(im,
unter dem gestirnten Himmel,
unter der Sonne; vergl. Hom.
IL 4, 44 vn\;^£XLcp xs xal ovgavä
daxsQOsvxL. Über diese Bedeutung
von TiOG^og, nämlich = ovQavog,
die von Pythagoras zuerst ge-
braucht sein soll, vergl. Ast ad
Plat. Epinom. p. 606, Stallbaum
ad Plat. Timae. p. 27 A. — 179, 4.
di'xfX' S- zu § 35. — xat = et
quidem. Vergl. zu 7, 21. — 179,
6. ngog xov z/t'a, mit d. Z. ngog
ist bei den Ausdrücken „sich worin
teilen mit einem" (teilend abgeben
an . . .) nicht ungewöhnlich. So
vB^sod-av ngog xiva Lys. 16, 10.
nANHrTPIKOS (4)
99
180 d^QcoTtovg rag 6vv&7Jxag Jtotov^svog. xal ravtag ri^ccg rivccy- d
xaöev iv 6tr]XaLg Xtd'Lvaig ccvaygdi'avtag iv rotg xotvotg rav
leQ&v xata^stvaL, JtoXv xdlkiov tgÖTtcnov tcov iv tatg [iccxmg
yLyvo^avav xd ^ev yaQ vjtsQ illxq&v SQyov xal iiiäg tvxVS
iöTLv, avrccL d' vnsQ a^tccvrog rov tcoXe^ov xal xa^^ oXrjg T^g
'EXXddog iötrjxaöLV.
181 'TjtsQ G)v d^LOv oQyCleö^aL xal öxojtetv, oTtcjg xav xe
yeyevrj^iavov $Lxr\v Xriipöiisd-a xal xä ^eXXovxa diOQd-coöö^ed-a.
xal yäg al(SxQov iöia ^ev xolg ßaQßccQOtg oixexatg d^tovv e
XQrl0d-ai, drj^oöca ds xoöovxovg xCbv 6vii^dxcov JtSQcoQäv av-
totg öovXsvovxag, xal xovg fi^v tcsqI xä TQCj'Cxd ysvo^evovg
iniag yvvatxbg ccQ7ta6^eL6rig ovxcog dnavxag 6vvoQyi6^fivai
rotg ä6Lxri%-el6Lv^ üdxe ^ri :r()drfpor 7tav6a6%-aL itoXs^ovvxag,
nqiiv tiiv noXiv dvdöxaxov i%oCri6av xov xoX^rjöavxog i^a^ag- 79
182 XSLV, r]iiäg d' oXrjg xfjg ^EXXddog vßQL^o^svrig y^ride^cav :tOLij-
öaöd-ai xoivijv xt^coQtav^ i^bv rj^tv svxrig a^ta öiaTtQa^aöd-ai.
Isae. 7, 5. Plnt. Cicer. 46, Anton.
21 , 55. 9iavB{iSGd^ai ngog xiva
Timol. 9. tcofioigriGaL ngog dllr,Xag
Isokr. 4, 17. 6, 39. diaigstad'at,
TtQog xivcc 12, 42, 255. (iSQt^sad-aL
ngog tivcc (Demosth.) 47, 34 u. s. w.
Übrigens wird mit jenem Ver-
gleiche nicht auf die ungewöhn-
liche, über menschliche Verhält-
nisse hinausgehende Gröfse der
Besitzungen des Perserkönigs hin-
gedeutet, sondern es soll damit
das anspruchsvolle, übermütige
Wesen desselben gekennzeichnet
werden; er thnt, als habe er mit
Zeas geteilt, so dafs Menschen
nicht mitzureden hätten in einer
Sache, die nur ihn und den Zeus
anginge.
180, 2. Koivoig xmv tsQmv,
in den allen (Hellenen) gemein-
samen Heiligtümern, etwa in
Olvnit.ia; dafs dort Säulen mit
! 'rträgen errichtet zu wer-
<i . ._;ten, lehren Thuk. 5, 18,
10 Paosan. 6, 23, 3. Livius 26, 24.
Wenn dagegen geltend gemacht
worden ist, dafs von dem nilm-
lichen antalkidischon Friedr>n Isokr.
12, 107 sagt tag avvd'rinug avtoC
xt (Aantdaifioviot) iv xoig ttgotg
xotg Gcpsx 8 QOig avxmv ccvsyQU-
Tpav -Kul xovg avfi^dxovg rjvayxa-
oav, so vergafs man, dafs das Eine
das Andere nicht ausschliefst und
dafs hier eine Lokalität zu nennen
war, welche, indem sie in Wahr-
heit allen Hellenen angehörte, das
Aufstellen der Friedenssäule dort
wirklich als ein Siegesdenkmal
über alle Hellenen erscheinen liefs.
— 180, 3. iv xaig fidxccig, auf
den Schlachtfeldern; vergl.
über diese Bedeutung Krüger zu
Thuk. 5, 50, 3, dcns. zu Xenoph.
Anab. 2, 2, 6 u. Held ad Plut.
Timol. p. 460. — 180, 4. fiiäg
xvxrig (noch von vnfq abhängig,
über welches zu § 160, wo auch
über xara) zu Ehren eines ein-
zelnen glücklichen Ereig-
nisses. Vergl. 15, 128 tu Tis M*«
xvxT) xriXi-KOvxov xi yiaxmgd'maFv
aanfg Avaavdgog.
181, 3. idioc (liv, dafs, wäh-
rend wir im I'rivatleben u. 8. w.
S. zu 1, 12. — 181, 4. ntQtogäv.
S. zu § 142.
182, 2. (vxnt «5*«» Erfolge,
welche eines Gelübdes an die
Götter für den Fall ihres Ein-
tretens wohl wert sind. Ähnlich
7*
100
(IV) li;OKPATOT£
^6vog yäQ ohrog 6 TtoXs^og stQrjvrig xQSLttav iötLv, ^bcdqCcc
fihv [läXXov 1} dx^ateia TCQOöEOLXchg^ a^cpoteQOig dl öv^cpsQcjv,
Tcal toig ri6v%Cav ayaiv xal totg tcoXs^slv STtLd^v^ovötv. i^etrj b
yaQ ccv totg filv ad sag xa ßcpixeo' avxav xa^Ttovöd'aL , xotg
d' ix XG)v aXXoxQLCJV ^sydXovg jtXovxovg xaxaxxTJöccöd'ai.
183(^0''.) IIoXXcc%ri d' ccv xug XoyL^öiisvog svqol xavxag xäg TtQoc-
^€t,g ^dXi6xa Xv6LXsXov6ag rj^tv. (psQe yccQ, TtQog xCvag xqii
TCoXe^Eiv xovg ^riöe^iäg TtXsovs^Lag iiiL^v^ovvxag dXX^ avxb
xb ÖLxatov öKOTtovvxag; ov TCQog xovg xal jtQÖrsQOv xax&g
xi^v ^EXXdda jcoirjöavxag xaX vvv ijaßovXsvovxag xccl jtdvxa
184 röi' iQovov ovxiD TtQog rj^äg diaxeifisvovg-, xlölv dl cp%-ovelv c
elxog iöXLV xovg fiij jtavxccTtaöLV dvdvÖQCog ÖLaxeL^svovg dXXä
^sxQicog xovxG) x(p TtQdyinaxL %Q(o^8vovg', ov xotg ^sc^ovg ^£v
5, 19 i-KStvog ovyi IXattco tr]v ßaOL-
Xslav nanoCri-AEv dXX' svx^iS a^t«
diaTCsnqa^TUL. — 182, 3. Ö'bwqCcc
V.. r. X. der mehr einem Zuge
zu einem Feste als einem
Feldzuge gleicht, ^sooqlccl sind
die Festgesandtschaften, die von
jedem hellenischen Staate nach
Olympia etc. gesendet wurden, um
dort bei der Feier der grofsen
Nationalfeste ihren Staat zu ver-
treten. Vergl. Hermann Gottes -
dienstl. Altert. § 31. Eine andere
Bedeutung hat -O-fco^ta 17, 4 ye^i-
aag 6 natriQ (lov Ovo vavg aCtov
v.al XQTiiiata dovg s^STCsiiipsv ccfia
KUL KUt' i^TtOQLUV "nul "AatO. '9'gtO-
qiuv („um Handel zu treiben und
mich umzusehen").
183, 1. TtoXXaxr^ ist mit XvGi-
xiXovGCiq zu verbinden. — xav-
xag xag TtQa^sig (i. X. rjfiLV^
nicht: „dafs diese Unterneh-
mungen uns vor allem frommen,"
wie allgemein erklärt wird, denn
im folgenden werden ja nicht Vor-
teile, welche aus dem Kriege her-
vorgehen werden, sondern Gründe,
welche zu ihm bestimmen müssen,
erwähnt. Vielmeür wird gesagt:
von welcher Seite man diese
Lage der Dinge auch betrachtet,
sie ist uns (näml. den Hellenen)
günstig. Bei rjfitv ist nicht an
Isokrates und die Redner, welche
nach § 3 mit ihm dasselbe Thema
behandelten, sondern an alle
Hellenen zu denken. — 183, 2.
q)eQS yccQ, denn sagt (eigentlich:
„heraus damit!" oder „vorge-
bracht!" oder „lafs sehen!") so bei
Isokr. nur noch 15, 251 cpsQS yäq,
SL Ttvsg noXXa ;j9r)|LtaTa nagaXa-
ßovxsg xy noXsi ^rjdsv shv XQV'
6i(ioi, — SGTLV ooTig av xovg at-
xLovg xov nXovxov (lefi^aad'aL xoX-
(i^GSLEv; — wie hier in der An-
rede an Mehrere, aber sonst häufig,
besonders bei Demosthenes, vergl.
Franke ad 8, 34 und Weber ad
Aristokrateam p. 235. — 183, 3.
fiTjdsfiiäg, nicht ovds^Locg, weil
hier wie bei xovg [li] — dt.a%si(iE-
vovg § 184 nicht an alle Hellenen
(die ja nach § 182 extr. wirklich
des Vorteils wegen den Krieg
unternehmen sollen) gedacht wer-
den soll, sondern nur an die unter
ihnen, welche vielleicht die hier
erwähnten Eigenschaften besitzen.
— avxo i. e. (lövov. S. bu 7, 67.
— 183, 5. Hai ndvra xov XQ-7
und überhaupt die ganze
Zeit her so gegen uns ge-
sinnt waren. Auch hier ver-
bindet Hat die ganze Gattung (die
feindselige Gesinnung überhaupt)
mit Einzelheiten aus derselben
(einzelnen Beweisen jener Gesin-
nung); 8. zu 9, 51,
184, 3. (isxQicog X. X. n. xQ<o-
fisvovg, etwa: ein ziemliches
nANHrTPIK02 (4)
101
tag dvvaöxeiag ^ kccx avd-QcoTCOvg TCEQißeßXrj^evocg ^ iXdttovog
d' a^ioig xCbv TtaQ rj^tv dvörvxovvtav; inl xCvag 8\ 6xqa-
xsvsLv TtQOörj'/cec xovg a^cc fiev svösßstv ßovXo^iivovg^ ä^a de
xov övficpsgovxog iv&v^ov^avovg; ovx enl xovg xal (pvöei no-
ks^LOvg xal TtaxQLXOvg axd-go-vg, xccl TcXstöxa ^sv äyad^ä xsxxrj-
Havovg, i]xi6xa d' vtcsq avxcov ä^vvsöd^ac dvva^avovg; ovxovi/ d
^^^ ixatvoL näCi xovxoig ivoxoi xvyxdvovöiv ^vxsg; (y\) Kai fir^v
ovda xäg TtokaLg IvTcrjöo^av öxgaxKoxag i| avxcbv xaxaXayovxeg,
b vvv iv xa noka^c) xa Ttgbg dXlrjXovg 6xXr]Q6xax6v iöXLv
avxatg' noXv yocQ ol^ac öTtavcaxagovg aöacd-ac xovg ^avaiv
id'aXrjöovtag xav övvaxoXovd^atv STtid'v^rieövxcjv. xcg yaQ ov-
x(og 7J vaog 7) TtaXaiog Qad-v^ög iöXLV, oöxig ov ^axaöxatv
MafsjenerEigenschaft haben.
TtgayuaTi geht auf das in ccvccv-
dgms liegende dvSgsia, wie oft
ngayficc als allgemeiner Ausdruck
für einen vorher schon ausge-
sprochenen ppeciellen Begriff ein-
tritt (Ding, Sache, res). Bensel^^r,
der Tigäyiia auf nXeovf^ia in § 183
beziehen wollte, bedachte nicht,
dafs TcXsov. dort „Vorteil," nicht,
was für diese Stelle nötig wäre,
„das Streben nach Vorteilen" be-
deutet; Sein Bedenken wegen fis-
xgCwq erledigt sich durch die Be-
merkung, dafs dies hier nicht im
beschränkenden, gondern im stei-
gernden Sinne steht, wie oft das
deutsche „ziemlich;" vergl. darüber
Schoemann ad Plut. Kleom. j). 272
und Plut. Tit. Flamin. 6 ov nüvv
filv r}8outvoig^ o-Kvovai ös HColvfiVy
ind argoLTidozaC yi (lirgiot t6 nXfj-
^og iinovxo. Anders 6, 7 (was
Koraes hier verglich) ov fiovov riy.iv^
alZa xal xoig aXloiq xoCq fii} Xiav
dvävdgtag Siayift.(i(voig uXXa xaxd
(iixgöv dgtxfjg dvtmotovutvoig. —
184, 4. rj xar' d vd^gcönovg. S.
zu 9, 21 (ifil^ovüjg dv tpavil^ yeyo-
VflOff ^ v.ax' dv&gooTiov. — negi-
ßfßXtifiivoig. S. zu § 36. —
184, 6. dvaxviovvxüDv ^ in un-
ffflnstiger Lage, nämlich in Armut,
eben. Zur Sache vergl. § 174,
fflr die Bedeutung das oft im
Sinne von „reich" vorkommende
tvdttiiiaVf und vor allem § 41. —
— 184, 6. Evasßstv i. e. 8i,y.cciovq
flvai, wie es § 183 hiefs; denn
Isokr. fafst hier die beiden vorher
einzeln erwähnten Gattungen von
Menschen zusammen. — 184, 7.
cpvasL TtoXs (iLovc. vergl. 12,163
z(üv TtoXifjLtov vnsXdfißavov dvayyiut-
orarov (i8v slvcci, — xov (isxä xmv
'EXXrivcov Ttgog xovg ßagßdgovg
xovg xat cpvasi noXs ^liovg ovxug
xal Ttdvxa xov XQ'^'^'^'" iTrißovXsv-
ovxag rjfiiv. — 184, 9. ovtiovv -k.x.X.
gilt denn nun nicht gerade
von ihnen dies alles? ovxovv
hier wie 15, 253 und 18, 21. Da-
gegen 15, 313 Ov-Kovv ini ys xmv
ngoyovcav ovxcog eIx^v, dXXd xovg
(isv -naXov^ivovg oocpiazag id^av-
fia^ov (vergl. 17, 32) ist ovxovv =»
neutiquam. Vergl. Kühner Excurs.
ad Xenoph. Mem. p. 521 und
Voemel ad Demosth. (5ontion. p. 49
seq. — 184, 10. tvoxoi. Vergl. 2,
47 Xiya 8' ov xa-ö"' cLTcdvxmv dXXd
xata TCüv kv6x(ov xoig ilgri^ivoig
ovxcov, und die nän^liche Wendung
8, 6fi, 57. 15, 131.
186, 4. xovg fi. id-sXf',aovxag.
S. zu 7, 83. — 185, 6. ovxag ge-
hört zu gd&vfiog. Ü. zu 9, 39. —
185, 6. 7] veog rj naXaiög^ sei
er iung oder alt. Diese Ver-
bindung ist aus der Poesie (S.
Hom. II. 14, 108. Od. 1, 396. 2,
293. 4, 720. Tyrtaios 12, 37
Bergk.* Aebchyl. Sept. 827) auch
in die Prosa übergegangen; vergl.
102
(IV) I2:0KPAT0TS
ßovX7J6stciL Tccvtrig Trjg ötQatLccs, r^g vn 'j4d"rjvaL(x)v ^£v xal e
^ccxedaL^ovLCJV ötQatri'yov^svrig^ VTtSQ ös rijg rav 6v^iitt%C3v
iXevd'EQCag dd-QOL^o^svrjg, VTtb ds rrjg 'ElXdöog ccjtdörjg ixTCsp,-
Tco^evrjg, enl dl Trjv tav ßaQßaQcov tLfKOQoav jtoQSvo^svrjg;
186 q)t]^r}v dl xccl /Ltz/t^^?^i^ xal öö^kv 7c66yiv tlvcc xQV 'vo^l^elv t)
t^cbvxag £%eiv r) rslsvxi^öavxag xataXeLtl^scv rovg ev totg tolov- 80
tOLg SQyoLg ccQL6t£V0avtag; onov yaQ ot %Qog ^Ali^avÖQOv
TtoXs^TJöavtsg xal ^cav tvöXlv iXövtsg toiovrcsv inaCvGiv rilid)-
^ri^av^ TCOLCov xtvcbv xqtj jtQOödoTcäv syKCj^Lov X8v^E6%-ai xovg
oXr^g xfjg ^AöCag XQaxrjöavxag; xCg yccQ t) tav Jtoutv dvva^e-
vav rj xobv XsysLV imßxa^ivcov ov tcovtjöel xal q)iXo0ocpi]0£L
ßovXö^svog a^a rrjg -O"' avxov diavoCag xal rrjg ix£LVC3v d^e- b
xrjg ^vr^^stov sig änavxa xov %q6vov xaxalLJtstv;^
187 (va\) Ov xrjv avxijv öl xvyidvG) yvco^riv ^xcov ev xe
Plat. Symp. p. 182 B ovv. av xiq
el'noi ovzs vsog ovte naXaLog.
[cf. Krit, Anh.] — ovrcog ist von
seinem Worte getrennt wie Xenoph.
Hell. 2, 4, 17 (ivrj^SLOv ovdsls
ovtoa JiiovaLog mv v.aXov Tsv^stai.
Vergl. Krüger ad Dionys Historiogr.
p. 253. S. auch zu 9, 39. —
ga&vfios, gleichgültig gegen
den Ruhm, ganz wie 9, 35 ovdslg
yaQ S6TLV ovTco QuQ^vfiog, oatig av
ÖS^CCITO TtCCQU ZCOV TtQOyOVCOV TT^V
ccQxrjv ravxrjv naQCcXaßsLV (läXXov
7] %rr]aä^svog maitSQ s-asivog rocg
Ttaiol xoig avxov %axaXiniLV, —
185, 7. xavxrjg xijg. S. zu 1, 45.
— 185, 8. av (i^dxcov, in Asien.
186, 1. cprjfirjv ds kccI ^vq-
(irjv. Dieselbe Paronomasie oder
Parechese auch 5, 134 und bei
(Lys.) 2, 3 (ivjjfiriv nccgä xrjg q}i]-
(irjg Xcißcov; schon bei Gorgias
Helen, 2 7]xs xov ovöfiaxog (pi^firj
[ysyovsv r;Ts] xav avficpOQcäv fivriiir}.
Über ähnliche Fälle aus Isokr. s.
zu 1, 16. Manche Paronomasien
dieser Art scheinen ihrem häufigen
Vorkommen nach zu urteilen, der
Sprache des gewöhnlichen Lebens
anzugehören, wie fislr] yial (isgrj
(Stallbaum ad Plat. Phileb. p. 14 E),
co^cc xal ;tcopa (Lobeck Paralip.
p. 54 seq.), ^^p^ftara xal yiTrjfiaxcc,
i]^r} yial £&r} (Lobeck 1. 1. p. 58),
res — spes (Corte ad Cicer. Epist.
4, 5, 5) u. s. w. — 186, 3. onov,
kausal, s. zu 1, 49. Den troischen
Krieg mit dem daraus gewonnenen
Ruhme gebraucht Isokr. auch sonst
gern als Mafsstab für kriegerische
Tüchtigkeit; vergl. zu § 83 und
5, 144. 9, 65. — 186, 6. noisiv,
dichten, wie 10, 65 'Ofi^Qm ngoa-
sxcc^s {^EXsvrj) noiEiv tzsqI xmv
6XQaxsvaa(isv(ov inl Tqoluv und
sonst. In ähnlicher Verbindung
wie hier bei (Lys.) 2, 2 xocavxrjv
cc(pd'0VLav nccgsG-Ahvaasv 7] xovxcov
dgsxr] nal xoig noistv dvvufisvoig
%at xotg slnscv ßovXr]&£cOLV. —
186, 7. TtovijöSL %al cpiXoco-
cpriGEL. S. zu 9, 78.
Her Schlufs (§ 187—189) enthält
das Geständnis des Redners, dafs
er sich in der Einleitung doch zu
viel zugetraut, und die Aufforderung
an jeden einzelnen, den Gegenstand
zu durchdenken, an die Ein flu fs-
reichen, für die Sache zu wirken,
an die Sophisten, darin ein ihrer
würdiges Thema zu erblicken.
187, 1. ov xijv avxijv ds. Das
Ss in der vierten Stelle wie 3, 42
ov xrjv avxrjv ds yvcofirjv sgxov,
und in der nämlichen Wendung
auch 12, 260; ebenso 15, 69 öta
xrjv avxrjv ds xavxrjv ngöcpaew u.
Xenoph. Mem. 4, 1, 3 ov xov
nANHrXPIKOS (4)
103
Tö TtaQÖvti, xcil 7t£Ql tag aQxccg xov l6yov. rote fiev yccQ
Siiriv d^LCjg övvr]6s6d'ca rav jtQay^cctov sijtstv vvv ö' ovx
6(ptxvoviiaL tov ^eyi^ovg avzäv, aXXä jioXXd ^is dLa7tsq)Svysv
G)v duvorjd-Tjv. avTOvg ovv XQ'^ öwÖLogäv, o6r}g av EvöaLfio-
VLCCg TVX0LU8V, £L tOV ^£V TtoXs^OV XOV VVV ovta 7C£qI r}fiäg TtQog c
Tovg i]7iEiQ(OTag TtOLYiöaL^sd-a, triv d' evduL^ovLav rijv ix trjg
188 '^^tag sig rijv EvQaTtriv dcaKoiiiöat^ev, xal fi'^ ^ovov ocKQoa-
räg yevo^svovg d:teld-SLV, dXXä tovg ^Iv TCQccttSLV dvva^e-
vovg TCaQccxaXovvtag dXlijXovg 7t£tQä6d'aL ÖLalldttEiv trjv xe
noXiv ttjv YiiietbQav xal ti]v AaxsöaL^ovicjv, tovg d^ t&v
loycov ccii(pL6ßi]tovvxug TCQog ^ev f^v TtaQaxatad^rixriv xal
avTov ds TQOTCov, aber auch o rt
«V tvxr] Ss ysvrjaofisvov 8, 8.
Überall steht dort der dem de
vorangehende Begriff im Gegen-
satze zu einem andern und jene
Stellung des di dient dazu, ihn
als einen gegensätzlichen stärker
hervorzuheben. — 187, 2, tc5 nag-
dvn, ohne naigay was bei Isokr.
das Gewöhnliche' ist; s. zu 7, 78.
— 187, 4. itpi-avoviicci^ wie 10,
13 Tcc utv fiiKQcc qÜöiov Totq XoyoLq
vnsoßalsad^ai, tc3v de x^^^^ov xov
fisyib-ovg i(piy.sa&ai. S. zu 9, 49.
— Sianicpsvy iv. S. zu § 111.
— 187, 5. avTovg, nämlich die
Zuhörer, welche Isokr. jedoch nicht
direkt anredet, wie (pXvagovGLv
uud igovatv § 188 lehrt. — 187, 7.
rijvi'Ktrig'A. S. zu § 174.
188, 2. aXld. Es könnte auch
dUd xat stehen; indem aber xat
bei dem zweiten Gliede wegfüllt,
erscheint dies gegen das erste von
80 überwiegender Bedeutsamkeit,
dafd das erste dagegen ganz in
\ ergessenbeit gerät; xa^ würde,
niieni es Hebendem zweiten Gliede
0 li «i'u Ulken an das erste wieder
a'ittri-riit<-, dadurch dem ersten
• lifde gleiche Wichtigkeit mit dem
w«it<'n beilegen. Überall tritt
1 in Wegfall des xat' nach dem
•"- '• ri Gli»?de eine stärkere Pause
ilb dann auch oft die
on geändert wird, wie 6,
i ')'3 Tovg jü^ liovov xfxccgiaiiivwg
itiliyfiivovgf dkX' ofTtvfff dv tovff
iniyiyvoiiivovg ovrca nonqaoiai. tag
adg ngd^sig &av(id^siv. Vergl.
Bremi Excurs. IX zu Isokr. und
Maetzner ad Lykurg, p. 260. —
nguTTSLv dvvufievovgj die
Einflufs reichen , die etwas
durchzusetzen vermögen. Vergl. 5,
13 Ö£L TcoirjaaGd'aL xiva ngoatdrTjv
x(öv ■Kocl Xiysiv xat ngdttSLv dvva-
^svoov, und Sauppe zu Plat. Protag.
p. 317 A. — 188, 4. Tcov Xoyav
dficpioß., den Ruhm bean-
spruchen, Beredsamkeit zu
besitzen, wie 6, 91 (coli. 12, 120)
roig dgsTTJg dfirpiaßrjxovaiv vneg
ovSsvog ovxoa Gnovdaoxsov x. r. X.
10, 9 (coli. 5, 82) d^q)i6ßr)xsiv xov
cpgoviLV. Ep. 9, 7 diicp. negl ini-
si-KSi'ag xai cpgov^ascog. Und so
wird auch sonst oft der Name
einer Eigenschaft für den mit ihr
verbundenen Ruhm oder Tadel
gesetzt, wie Thuk. 1, 33, 2 dvvafiig
cpegovaa ig xovg noXXovg dgaxi^v
(i. e. virtutis gloriam). id. 1, 68, 1
aaxpgoavvrjv ix^"^^ {moderationis lau-
dem). Tacit. Annal. 1, 58 ut me
perfidia exsolvam (vom Verdacht
der P.) u. 8. w. — 188, 6. xr]v
naga-K., gegen meine Rede
über das (von Nikias bei Euthy-
nus) deponierte Geld. Schon
Uieron. Wolf bemerkte, dafs Isokr.
an seine XXI. Rede denke, gegen
welche nach Diogenes Laert. 6, 1,
16 der Sophist Antisthenes schrieb.
Der Ausdruck 17 nag. für 6 Xöyog
Ttfgi TTjg n. hat nichts Befremd-
liches, wenn man nagaxaxa^ijxri
104
(IV) ISOKPATOTS
TteQi XG3V ccXk(ov av vvv (plvciQovöiV 7iavB6%'aL yQoccpovtag, d
nQog dl xovxov tbv Xöyov noietöd'aL tijv cc^lXXccv xal 6xo7tetv,
189 ojtag a^sivov i^ov tisqI tav avzav TtQay^dtcov igovCtv, iv-
d'v^ov^svovg, Ott, totg ^eydX' vTCiöx^ov^avoig ov TtQETtec tceqI
(jiixQä ÖLatQLßsLv, ovd} tOLUvta XiyeLv^ «l c)V b ßtog ^r}dev |
imÖGiCei xcbv Ttstöd^evtcov, «AA' av iitLreXeöd-ivrcov avtoC t' '
ccTiakXayriöovtaL trig 7C(XQ0v6rig ccTtogCag xal totg dkkoig ^syd- e i
Xcjv dyad'&v attLOi ö6%ov6lv elvai. J
als Titel der Rede fafst (wie des
Isokr. III. Rede auch Kvngioi, d. h.
„Rede an die Kyprier" heifst).
— 188, 6. a>v i. e. tcsql av. Vergl.
12, 105 etg xccQccxocg TOGccvtag ■acczi-
cxriaav, Saug stnog xovg — s'^rj-
^ccQTTjyiotag. 14,48. 15,8. S.Strange
in Jahns Jahrb. Suppl. III (1835)
p. 444, und über ähnliche Fälle
der Auslassung einer Praeposition
zu 9, 3. — (plvagovoLv. Die
Sophisten, an die hier gedacht
wird, pflegten xovg ßofißvXiovg xal
xovg a^ag xai xcc xoiavxa inaivsiVy
nach 10, 12. — 188, 7. Xöyov,
Thema, wie § 3. 12, 111. Ep. 9,1. i
189, 2. (isyciX' vn. Über die \
Verheißung der ' Sophisten, ihre
Schüler zu gewaltigen Rednern zu j
bilden, s. 13, 1 und 9 seq. — 189, j
3. xoiavxa — f^ (ov. S. zu
§76. — 189,4. snidcÖGBL. S. zu
9, 68. — 189, 5. anogCag. Die ,;
Armut der Sophisten wird auch \
(V) IZ0KPAT0T2 ^lAinnOS (5)
Philipp von Makedonien hatte im Jahre 357 v. Chr.
Amphipolis am Strymon, eine alte Pflanzstadt Athens, erobert
und, obwohl er vorher Athens Anrecht auf die Stadt an-
erkannt und versprochen hatte sie an Athen zurückzugeben,
sie doch behalten. Damit begann der Krieg zwischen Philipp
und Athen, welcher von Seiten des Ersteren mit Eifer und
Erfolg, wenn auch mit vielen Unterbrechungen, von Seiten der
Athener sehr lau geführt und endlich im Jahre 346 durch
den sogenannten Frieden des Philokrates beendigt wurde.
Schon während des Krieges hatte sich Isokr. mit einer Redfe
(„Ä£(>^ 'A^KpLTtdkeog" nennt er sie § 1) beschäftigt, welche
Philipp und die Athener über ihr wahres Interesse aufklären
sollte; sie wurde nicht vollendet, weil der Friedensschlu^s
eintrat, ein Ereiguis, welches Isokr. mit Freuden begrüsste,
weil er jetzt den Zeitpunkt gekommen wähnte, wo der von
ihm im Panegyrikos behandelte Gedanke endlich verwirklicht
werden könnte. Er hatte sich längst überzeugt, dafs jener
Gedanke, die hellenischen Staaten sollten sich versöhnen und
ihre Einigung besiegeln und fruchtbar machen durch einen
Feldzug gegen Persien, in der früher von ihm an<^estrebten
Weise unausführbar sei; jetzt, wo, wie es schien, Philipp in
ein freundliches Verhältnis zu Athen getreten war, glaubte
Isokr. den Mann in ihm gefunden zu haben, welcher im stände
wäre, jenen Gedanken zu verwirklichen, nämlich die Hellenen
sich zu gewinnen, zu einigen und an ihrer Spitze für Hellas
in Asien Eroberungen zu machen und für so manche Unbill
Rache zu nehmen. Den Philipp für diese Aufgabe zu ge-
winnen ist der Zweck der vorliegenden Rede, welche bald
nach jenem Friedensschluss TS. § 8 seq. und § bO») wohl mit
Hülfe des für die Re<le negl j^^cpinöXecog bereits gesammelten
Materials rasch zum Abschluss gebracht wurde; denn der
Krieg der Phokier mit Theben, den Philipp im Bunde mit
den Thebanern im Sommer des nämlichen Jahres (346) be-
endete, erscheint in unserer Rede (S. § 54 seq. und § 74)
106 (V) ISOKPATOTS
noch in vollem Gange. Damit ist der Zeitpunkt ihrer Ab-
fassung fixiert; sie fällt in den Frühling des Jahres 346, in
das 91. Lebensjahr ihres Verfassers.
Isokrates hatte den Charakter des Philipp ganz verkannt,
wenn er hoffte, dieser werde in der von ihm vorgeschlagenen
uneigennützigen Weise die hellenischen Staaten mit sich und
unter einander versöhnen und gegen Asien führen. Philipp
ging seinen eigenen Weg; er nahm den Hellenen seit der
Schlacht bei Chaironeia (im Spätsommer des Jahres 338) ihre
Selbständigkeit und zwang sie fortan zur Ruhe, und nun
liefs er sich zum Oberfeldherrn der Hellenen gegen die Perser
ernennen. Isokr. erlebte es nicht mehr, dafs wenigstens auf
diesem Wege sein Gedanke der Verwirklichung nahe trat;
aber so hätte er das nicht gewünscht, und der Schmerz über
den Verlust der Selbständigkeit der Hellenen liefs ihn, wie
erzählt wird, den Tod suchen, welchen er durch Abweisung
jeder Nahrung wenige Tage nach der Schlacht bei Chaironeia
fand.
StepAi.
(«'.) Mij d^av^dörjg, S ^Ckiiins^ ölötl rov loyov 7toi7]-S2
öo^ai, xriv ccQ%7iv ov rov JtQog 6s Qrjd'r}0O[i£vov xal vvv dsL-
Xd'TJösCd-ac fislXovrog, dklä rov TtsQi ^A^fpiitoXeog yQatpsvrog.
Einleitung. § 1 — 29. Nicht einem denklich (17 — 23), und wirst auch
plötzlichen Einfalle des schwachen Du nicht auffällig finden, sondern
Greises verdankt diese Bede ihren Dich von mir überzeugen lassen
Ursprung (1), sondern in der Aus- (24), obwohl ich weifs, wie sehr in
arbeitung meiner Bede über den dieser Beziehung eine gelesene Bede
Amphipolitanischen Krieg, welche hinter der von ihrem Verfasser vor-
Dich und die Athener über Eure getragenen zu/rückbleibt und ivie
wahren Vorteile aufklären sollte, sehr diese meine Bede die Spuren
überrascht durch Euern Friedens- meines Alters an sich trägt (25 —
(2 — 7), dachte ich weiter 28), Doch Du wirst mehr die Sache
darüber nach, wie ich meiner Vater- selbst ins Auge fassen (29).
Stadt den Frieden auch erhalten
könnte, und fand, dies sei nur so 1, 1. öloti S. zu 4, 48. — tov
möglich, wenn ich das Thema mei- Xoyov. Hier sollte gleich folgen:
nes Panegyrikos wieder aufnähme rov u^qI 'A. yqacpivxog, aber Isokr.
(8, 9) und — das Bedenken, welches schiebt gern so die negative Be-
mir die wiederholte Bearbeitung des- hauptung zwischen die Glieder der
seihen Themas erregte, mit triftigen affirmativen ein. Vergl. 18, 62
Gründen beschwichtigend (10 — 13) %Qri tovtovg d7]^otL}iovg vo^iL^siv,
— Dir als der dazu geeignetsten ov% oaoi %Qazovvtog tov ö^fiov
Persönlichkeit riete, an der Spitze fiszaaxsi^v röäv ngayfiätcov sns^v-
des versöhnten Hellas die Perser zu ^rjauv, all' ot — Tiqov.iv8vvhvuv
bekriegen (14 — 16). Dafs gerade vfiäv rjd'slrjGccv. 19, 43 dCinaiov
ich Dir diesen Bat gebe, fanden — yhvE6%-ai ÖLadoxovg r^g v.h]Qo-
meine Freunde nur kurze Zeit be- vofiLag firj taijTrjv, qlII' olg itisivog
^lAinnos ^(5)
107
TteQL ov fiLXQcc ßovXo^ai TtQOSLTtSLv, Xva öri?.G)6(o ical 6ol xal
rotg «AAotg, ag ov dt' äyvoiav ovds ÖLCc^Evödsig zrig ccqqco-
tStCag Tfig vvv ^lol nccQov6i]g STtsd-a^rjv y^dcpsiv xov TtQog 6£ b
Xöyov, ßAA' 6Lx6r(og xal xaxä ^lxqov vnayßsCg.
2 (/3'.) 'Oq&v yccQ xov JtoXsfiov xhv ivörccvra öoi xal xi]
TtoksL jveqI 'AiKfLTtöXsojg TtoklCbv xaxcbv alxLOi' ytyvö^svov ine-
X€iQi]6a keyeiv tcsql xe X7]g Tiokeag xavxtjg xal xrjg %G)Qag
ovdsv xav avxG)v ovxe xotg vjtb xöv öcbv ExauQcov XsyoaivoLg
ovxe xotg vno xav Q7]x6()cov xCov nag' rmiv äkk^ ag olov X£
3 Ttkslöxov äfpeöxcbxa xf^g xovxojv öiavoCag. ovxoi fisv yäg jtaQ-
(b^vvov sjtl xov Ttöle^ov, övvayoQavovxeg xatg iiiL^v^CaLg c
v^G)v' iyco ö^ tcsqI ^sv xav ä^(pL6ßr]xov^8V(ov ovdev cctcs-
(pacvöfirjv, bv 6' vjtsXcc^ßavov xäv koyav eiQriViXCJxaxov
elvai, tisqI xovxov dcsxQißov, keycov, cjg di.Lg)6xeQ0i ÖLa^aQ-
xävsxE xcbv TtQayfidxcov, xal 6v ^sv noks^Elg vjtSQ xav ri^ilv 83
disd^sxo. 8, 16 xQ^l^^^'- "^^tg avv-
d^/jy.ai.g (itj Tavxccig alg vvv xivsg
yfiygacpccüLV^ dXla Tat? ysvonsvaig
TCQog ßaaiXea xal AaüsdaifjiOVLOvg.
Caes. b. G. 8, 7, 2 paucos in aedi-
ficiis esse inventos, atque hos, non
qui agr&rum colendoruvi causa re-
matisissent, sed qui spcculandi gratia
esse^it remissi. — 1, 2. dft;^'^'?-
ota&aL, dir vorgelegt wer-
den, wie § 22 und 23. 12, 4, 270.
16, 57 und 67. — 1, 5. öl' äyvotav,
aus Mangel an Einsicht, aus
Unkenntnis der hier in Betracht
kommenden Verhältnidse. äyvoia
"teht absolut wie dyvosiv^ worüber
a 7, 39. — Sia'ipevod'slg r^g
uQQcoariag^ mich täuschend
über meine Schwäche. S. zu
§8. — 1, 6. insd' e (iT]v ypacjpftr.
Der Int. nach ini,xC&. wie Plat.
Soph. 242 B xi^v yug 6rj z^Qi'V
hiyiiiv xov Xoyov Ini^ricöya^a.
Alexis in Meinek. Frag, com. graec.
III p. 400 (— fr. 36 Kock) xai tpiXo-
aorpkiv intd'ixo und bei Späteren
Strange in Jahns Jahrb.
, III (1836^ p. 667 not. — 1,
.. tiyiöxat wie Demostb. 8, 41,
;as dort § 42 ov xunmg xavxa
Äoyt{;o^« vo( heifitt. — xarajutxpov,
allmählich. S. zu 9, 59.
2.2. 7t£Ql'A(icp. s. d. Einleitung.
— 2, 4. ovSsv xiov avxäv =
ov xccvxd. S. 12, 177 ovSsv xööv
civxmv ßovXevaaod'ai — xotg xoi-
avxcc dLanEngayfiivoLg. 12, 224 x6
ÖS (irjdsv xmv avxmv ovyißaCveLv
xotg OQ^'aig ngdxxovGLV. 15, 215 inl
Torg ovSlv xäv avxcov itieivoig
iTCixrjSEvovxag.
3.3. dficpiaßi^xovfiivoov^ über
die eigentliche Streitfrage,
wer Anrecht auf Amphipolis habe.
— 3, 4. elQTjviKtoxuxoVj am
ersten zum Frieden führen
würde. — 3, 5. öiccfiagxdvexE
xöjv ng., es in der Sache ver-
seht, wie § 23 und Ep. 9, 11 xa-
xstvog tvbg ngayfiazog Sii^uagxsv.
So wird oft öiocfiagxdvtiv (wie dta-
Tpfvösad-ai § 1 und § 21) von dem
gebraucht, der in seinem Ur-
teil das Rechte verfehlt. — 3, 6.
xäv 7]. av iKpegovxcov findet seine
Begründung in dem letzten Teile
des mit XvaixeXfiv ydg eingeleiteten
Kausalsatzes, dagegen die Worte
17 61 noXig x. x. X. in dem oräten
Teile desselben; die beiden Glie-
der des Kuusalsatzes eutttprechen
also den beiden Gliedern des zu
erklärenden Satzes per chiasmum.
108
(V) IS0KPAT0T2
6v^(pSQ6vtG)v, rj de TCÖXtg vtc^q tijg örjg dwaötscag' Xvölts-
Xstv yocQ 6ol ^Iv rj^äg sxscv ri^v xcoQav ravtriv, tfj dl Ttolai
4 fii?^' ^1 Bvog tQ67tov Xcißetv avrrjv. xal tieq! tovtcov ovrag
idöxovv die^dvai xolg ccxovovölv cü6xb ^rideva tbv Xöyov
avtCbv ^rjöl ti}v ki^iv iitaiVEtv hg äxgcßcbg xal xad-ccgcbg sxov-
6av, 07CSQ si^d'aöi xiveg Ttotstv, älXä t^v dX7]d'stav rcbv
TtQay^citcov d-av^cc^etv xal vo^it,eiv ovda^Cbg av aXlcog nav- b
5 (i(i6%üt.i xy\g (pLXoviKiag v^äg^ tcXyiv st Cv ii\v nsidd'sCrig
TtXsiovog d^iav sösefd-ccc <Jot T7)v r^g TCÖXscjg (piXCav ri tag
7tQ066öovg xäg i^ 'A^cpLitoXeog yiyvo^tvag, r] 81 TCoXig dvvri-
d'SLij ocataiiad'slv, cjg %q^ xäg ^ev xoiavxag g)£vyeLv ccTCoixCag^
aixivsg xexQccKLg rj TtsvxdxLg ccTtoXcoXexccöiv xovg i^TCoXiXsvd'sv-
xag, ^rjxsLV d' ixsLVOvg xovg xÖTtovg, xovg TtÖQQO) ^£v xst^e-
vovg xcbv ccQxsiv dvva^ivov^ syyvg öe xS)V dovXsvstv sid'iö^E-
vcov, stg olov 7CSQ AaxEÖaL^övLOi KvQtjvaiOvg ccTtaxiöav* c
6 TtQog de xovxoig, at 6v ^sv yvoiYjg^ ort XöycD Ttagadovg xijv
XCjQav rj^itv xavxriv ccvxbg EQyco XQaxTJöeig avxfjg, Kai TtQOöaxL
xriv svvoiav x^v rj^exe^av xx^^ei (xoöovxovg yaQ b^iJQOvg
— 3, 7. dvvuöTSiag. Denn wenn
Amphipolis uns gehört, sind wir
im Hinblick auf Dich, ihren mäch-
tigen Nachbar, gezwungen, Dir
anderwärts, wo Du Deine Macht
erweitern willst, nicht entgegen zu
treten; vergl. § 6 extr. — 3, 9.
fiT^S' 8^ svog TQonov. Vergl.
in navTog tqonov^ worüber zu
9, 39.
4, 2. u-novovGtv, Schülern und
Freunden, denen er sie vorlas.
Vergl. § 17 und 23. — 4, 3. av-
rcov gehört zu firidiva, das von
ihm des Hiatus wegen getrennt
ist wie oft rig von seinem Genet.
partitiv. S. zu 7, 54. Vergl. auch
§ 89 und § 22 ccvtOLg — röov sv
T^ noXsi. — 4, 6. cpLXovLTiiag.
S. Krit. Anh. zu 4. 19.
5, 3. TtQOGÖdovg, deren Wich-
tigkeit für Athen Thuk. 4, 108
bezeugt; vergl. auch Weber ad
Demosth. Aristokrat, p. 355. — 5,
5. uTtoXcaXinaaLV, den Unter-
gang bereitet haben. Genauer
bekannt sind zwei Fälle. Im J. 475
zogen attische Kolonisten unter Ly-
sistratos, Lykurgos und Kratinos
nach Amphipolis (damals noch
'Evvsci odoL genannt) um es zu er-
obern, wurden aber von den Thra-
kern geschlagen und gröfstenteils
vernichtet; im J. 465 bemächtigten
sich 10,000 Kolonisten der Stadt,
sind aber, als sie weiter vor-
drangen, zwischen Daton und Dra-
beskos den Thrakern erlegen; s.
Weifsenborn, Hellen., S. 141 folgd.
Doch mögen von den neun un-
glücklichen Unternehmungen der
Athener gegen Amphipolis, welche
der Scholiast zu Aeschin. 2, 31
(p. 29 ed. Tur.) kennt, aufser jenen
beiden noch zwei oder drei hier-
her gehören, wenn, wie es wahr-
scheinlich ist, mit den attischen
Heeren auch attische Kolonisten
dorthin zogen. — 5, 8. Kvqt}-
vaCovg un.^ die Kolonie Ky-
rene gründeten. S. Herod. 4,
147 seqq. und Gilbert Staatsaltert.
n, p. 229.
6, 1. nqog 8s xovToig, seil.
■navGEv xrig (pLlovintag viiag. —
MAinnos (5)
109
Xrjil^BL Ttccg' rjuav tilg (piliug, oöovg tzsq av STtotocovg slg rrjv
6rjv övvaötstav aTtoetSiXco^sv), t6 de JtXijd^og rja&v et' ng
didd^eisv, ag av laßo^isv 'AiKpCitoliv^ dvayxa6d'ri6Ö^8d-a rr^v d
avrrjv avvoiav exsiv totg 60ig 7tQccy^a6LV diä tovg evtavd'a
xaroiKovvtag, omv tcsq ei'xo^ev 'A^iadoxci reo jtaXcaa dt« tovg
SV XEQQOvrjöa yecoQyovvtag. Toiovtcov de Ttokk&v Xeyo^evGiv
ijlTCiöttv O0OL TCeQ i}xov6av, dcadod'evtog roi) koyov diaXv-
6B6^a.L tbv TtöXe^ov v^äg xaX yv(06Lficcxr](javtag ßovXev6e6d-aL
ti xoLvbv ccya&bv Tcegl v^&v avtav. et ^ev ovv d(pQ6v(og e
rj vovv ixovtag tavt fdd^ajoi/, dixaCog dv exeivoi ttjv
aitCav exoiev bvtog d' ovv ifiov tcsqI triv jt^ay^ateCav tav-
rrjv icpd-rite TCOLtiöa^evoi tijv etQiIvtjv tiqlv i^sQyaö&fivaL tbv
Xoyov, öacpQovovvteg' OTtcjg yaQ ovv tcstcqux^ccl XQstttov rjv 84
6, 4. inoiyiovg, Kolonisten,
mit Rücksicht aut das neue Vater-
land jfesagt (Einwanderer), wäh-
rend das synonyme änoLHot mit
Rücksicht auf das alte Vaterland
gebraucht wird (Auswanderer) ; vgl.
Krüger ad Dionys. Historiograph.
p. 101. Jenes ist hier das Wesent-
lichere, umgekehrt oben bei dnoL-
xi'at. — 6, 8. UfiaSo'Kcp i. e. rocg
UfiadoKOv ngayfiaaiv. Vergl. zu
9, 34. TraXatw, zum Unterschiede
von seinem gleichnamigen Sohne
(über den Weber Proleg. in De-
mosth. Aristokrat, p. 70 seqq.).
Der ältere Amadokos, auch Mrj-
donoe genannt (s. Wesseling ad
Diodor. 13, 105) mit einer auch
sonst vorkommenden Aphaeresis
des a (s. Lobeck. Element. Pathol.
I p. 26 seq.), Fürst der thrakischen
Odrysen, ward i. J. 390 von den
Athenern mit seinem Gegner Seu-
thes ausgesöhnt, wie Xenoph. Hel-
len. 4, 8, 26 sagt, ^äßlifc die hel-
lenischen Stildte in T^brakien Athen
treu bli«!ben. Isokr. hat wohl das
nämliche Faktum im Auge, wenn
er auch zu meinen scheint, die
Freundschaft der Athener für Ama-
dokos habe ihren Grnnd darin ge
habt, ihn von der Besitzergreifiuig
atbenischer Kolonien in der thra-
kischen CherHOne« abzuhalten. --
G, 9. yitoQYOvvTas, (\i*i attischen
Kolonisten, deren schon zu Peisi-
Stratos Zeit Miltiades, der Sohn
des Kypselos, dahingeführt hatte
(Herod. 6, 34 seqq.); yeoDQyovvtsg
statt inoiv.01 heifsen sie hier wohl
deshalb, weil Athen von dort wie
überhaupt aus den Gegenden am
Hellespont viel Getreide bezog; s.
Böckh, Staatsh.3 I S. 99.
7,2. 8i.ci8od'Evxoq\, verschieden
von Udo^sCg § 11. S. zu 9, 74.
— 7, 5. vovv ixövTcog. S. zu
7, 63. — rr]v cclziav ^'xoisv,
haben sie zu verantworten; s.
zu 7, 68 und Maetzner ad Lykurg,
p. 175. Frohberger zu Lys. 13,
62. — 7, 8. acacpQOvovvrsg,
und ihr zeigtet damit gesun-
den Verstand. Im Griechischen
ist, wo wie hier ein kurzes Urteil
über eine Handlungsweise oder
eine Ansicht gegeben werden soll,
das Particip statt eines ganzen
Satzes häutig. Vergl. 9, 64 ngoa'q-
"Kovxa Ttoiovvng^ und besonders
das Häufige 6Q^äig yt (xaAcog yt)
Isycov oder «otcoy, worüber Stall-
baum ad Plat. Symp. p. 174 E.
Madvig Synt. § 176 c. — onag
yccQ ovv, seil, ^ngccx&rj. Vergl. 2,
5 TtdXiv ontoöovv ^fjv ijyovvToci
IvaiTBlfTv (laXXov rj (lezcc xoiovxcav
avfi(poQ(äv anäorjg rfy; *j4atag ßaai-
Xbvciv, und ovd' onooaovv {nuila
ex parte) 12, 2, wofür die Attiker
lieber ovS* onmatiovv sagten. S.
Stallbaum ad l'lat. Apolog. p. 17 B.
110
(V) ISlOKPATOTi:
ccvt^v t) 6vvixs6&ca totg xccxots totg diä tbv nöXs^ov yiyvo-
8 ^evoig. (d\) 2Jvvrj0d'Elg de totg TtSQl rfjg £tQ7]vr]g iprjcpLöd'stöLv
xccl vo^iöccg ov ^övov rj^tv dXkä xal 0ol xal totg aXkoig
"EkXriöiv aTCaöL 6vvol6slv, d7to0trj6ac ^Iv tijv i^amov did-
voLav tCbv ix^^svov ovx olög t' '^v, aAA' ovt(o ÖLSxeLuriv
Gi6t svd"vg öxoTtstöd^uL , TCCbg dv tä TCSTtQay^eva JcccQa^eLvsLSV
'fjfitv xal fiii xQÖvov öXiyov rj noktg rj^av öiakntovöa ndkiv b
9 EteQcov Jtoke^cov iTttd^v^TJasLev dis^Lcav de jcsqI tovtcov TtQog
i^avtbv svQLöxov ovdcc^ag dv dXXcjg avf^v Y}6vxLav dyovöav,
nXrjv si dö^eisv tatg noXaOiv tatg ^sycötaig diaXvßa^ivaig td
TtQog (S(pag ccvtdg eig tijv ^AöCav tbv nöXe^ov i^evsyxetv, xccl
tag TtXeovs^Cag^ dg vvv Ttagd t&v 'EXX7]V(ov d^LOvöLV avtatg
yCyvs6^ai^ tavtag sl nugd tCov ßagßdQcov TCotYJöaöd'ccL ßovXrj-
d'stsv ditsQ iv t(p TtccvrjyvQLXip X6ycp tvyxdvco öv^ßsßovXsvxag. c
10 (f'.) Tavta de diavorjd^elg xal vo^uöccg ovöinot dv si)-
Qsd-rjvcco xaXXica tavtrjg vitods^iv ovde xoLVOteQccv ovös ^iccX-
Xov ccTtaöLV rj^tv 0v^(peQOv6av, iitriQ^riv TtdXiv y^d^ai tisqI
avt7}g, OVX dyvocbv ovdsv t&v Tcegl i^avtöv, dXX' eidcjg tbv
Xöyov rovrov ov trjg riXixiag trig sinrig ösö^evov, dXX^ dvÖQbg
dvd-ov0av tijv dx^iiv sxovtog xal tijv (pv6iv TtoXv tätv dXXav
Demosth. 19, 150 (vergl. 19, 336)
nennt den Frieden atoxQoc yial
dva^ici TTJg nolscog^ weil die Athe-
ner Amphipolis dem Philipp lassen
mufsten und weil die Phokier und
Halier, Bundesgenossen der Athener,
von dem Frieden ausdrücklich aus-
geschlossen wurden; vergl. Schäfer,
Demosth enes und seine Zeit, II
S. 210 seqq.
8, 3. dnoatriocct xrjv 8id-
voLccv. Das Gegenteil sniöxi^aco
rriv diuvoiccv 9, 69 (S. zu d. St.)
— 8,4. TcÖr £jjO|u-f V CO V, von dem,
was nun infolge dessen geschehen
würde. S. zu 9, 33. — ovtco
dLsyisifirjv, fühlte mich ge-
drungen.
9, 1. dis^tav — TtSQt tov-
tcov. Vergl. 8, 119 (coli. 8, 128)
»)v yCiQ tccvta -aal td toiavtu Sis-
^irjTS TCQog v^as ocvtovg. Denn
wie bei disXd'stv (s. zu 9, 2), so
wird auch bei öis^lsvccl das Objekt
bald durch den blofsen Akkusativ
gegeben wie 6, 42. 7, 56. 12, 63
u. s. w., bald, wenn auch seltener,
durch nsQt, § 4. 8, 71. 12, 55,
259. Ep. 6, 4. Vergl. zu 9, 12.
Zu TtQog s^ccvtov vergl. noch § 149
und 11, 47 (coli. 20, 9) ÖisXd's ngog
ccvtov. 6, 52 (coli. 16, 16) ccvut
(ivriad"r}ts nqog vuccg avtovg. 15,
60 sv&vfiTid'rjts TtQog vfiag ccvrovg.
— 9, 3. tcc TtQog Gcpäg avTaj,
ihre Streitigkeiten unter ein-
ander, wie § 50 und 4, 131. —
9, 5. Tag TtXsov s^iag k. t. X.
vergl. 4, 17.
10, 2. KoivotsQav, von all-
gemeinerem Interesse, wie 15,
258 Xöyoi KOLVol nccl XQV^'-^oi. —
10,4, slScog, ohne (isv. [cf. Krit.
Anh.] S. zu 4, 105. — 10, 6. dv-
^ovaav t-qv anft^v, in der
Blüte der Kraft steht, ein
fast poetischer Ausdruck, denn
uHfiri steht hier nicht wie 7, 37.
9, 73. 15, 289. Ep. 6, 4 von dem
blühendsten Alter (in welchem
Falle dvQ'ovGav nicht daneben
treten könnte), sondern etwa wie
^lAinnos (5)
111
11 ÖLacpsQOvtog, oqcjv d' ort ;|^aA£:rov s6tlv JtSQl rrjv avf^v v%6- d
dsöLV ovo löyovg dvext&g SLTtatv, ccXXcjg te aav 6 TtQOtsQOV
ixdod'slg ovtcog fj yeygaiL^ivog^ Soors xal xovg ßa6xaCvovtag
rj^g [JiL^Elö^ai xal d'av^id^SLV avtbv ^äXXov tav xaO"' vtceq-
12 ßoXi]v iTtacvovvtcov. «AA' öfico^ aTtccöag sya tavrag tag dvöisgeCag
imeQLÖcjv ovtcog izl yr^Qcog yiyova (piXöti^og, aöt rjßovXt]'
^v aiia totg TtQog öh keyoiiivoig xal totg ^let iy,ov ötatQC- e
tl>a6LV VTtodst^ac xal TtOLijöac cpaveQÖv, oti tb ^sv tatg Tcavri-
yvQSöLV ivo^lelv xal Ttgbg ccTtavtag Xiysiv tovg övvtQsxovtag
iv avtaig TCQbg ovdava Xeyeiv e6tCv^ dX)C b^OLcog oC toiovtoc
t&v koyov axvQOL tvyx^vovöiv ovteg totg v6y,0Lg xal tatg
13 7to?ut£LaLg tatg vTcb t&v cocpidtCbv ysyQa^^Evavg, dst de tovg
ßovXo^evovg ^i] ^dtriv (pXvaQstv dXXä itQovQyov rt tcolslv, xal 85
tovg OLOusvovg dyad'öv tt xolvov avQrjxevac tovg ^ev dkXovg
iäv TtavYiyvQL^ELv^ avtovg d' cov ElöriyovvtaL Ttotrjöaöd'aL tiva
TCQOötdtrjv täv xal XiyEiv xal Tcgdttsiv övva^Evcov xal dö^av
fieydXrjv ix^vtcjv, eItieq fiElXovöc tivsg ttqoöe^elv avtip tbv
14 vovv. (?'.) "^TCEQ Eye) yvovg öcaX£x^f}vaL öol tcqoeiXo^tjv,
ov TtQbg x^Q^'^ ixXs^dfiEvog' xaCtot Tigb JtoXXov TtocrjöaL^riv
xegog aHfiTj bei Pindar. Ol. 2, 63,
nodos axarj bei Aeschyl. Eum. 370
und Sophokl. Oed. tyr. 1034.
11, 2. aXXcog tb xav. S. zu 4,
66. — 11, 4. r}^äg könnte von den
Schülern des Isokr. mitverstanden
werden, so dafs der Übergang
zu iyoa § 12 nichts Befremdliches
hätte; doch s. zu 4, 14.
12, 3. afia totg ngog ah iay.,
dadurch, dafs ich diese Rede
an Dich richtete, zugleich
auch u. 8. w. — 12, 6. iativ,
80 viel ist als, wie Plato Kratyl.
p. 398 D t6 yap bÜqsiv Isysiv iaxivy
und sonst oft. — 12, 8. vnb xatv
aocptOTüiv. Isokr. scheint hier
einen Seitenhieb auf Plato und
dessen Bücher über den Staat und
die Gesetze zn führen, worauf^
schon Speusippos fKpist. Socrat. ^
2 ovtf IHdxmvog Iv zoig regog al
neiicp^fiat untaxfrai) bezog. Vergl.
Blasa Att.B^-i II, p. 87. III,
p. 846. Bi < ratnrgesch. I,
p. 222. Man Könnt«- aber auch an
Antisthenes denken, der nach Die*
genes Laert. 6, 1, 16 negl vöfiov rj
nsQL TtoXitEiag schrieb und den
Isokr. angegriffen hatte (s. zn 4, 188).
Indessen war die Litteratur nsgl
vo^av und nsgl TtoXirstag im Alter-
tume grofs; vergl. Boeckh in Plat.
Mino. p. 78 seq.
13,5. TCQoaruTrjVy einen Ver-
treter, wie den Metoeken ein ngo-
Gzdrrjg vor Gericht vertrat. Mit
ähnlicher Übertragung steht int-
attttrig 4, 121. 5, 46, 50. "Wie
hier, so § 16 ngoaxrjvai x^g xatv
'EXXrivoav bfiovoiag , und 8, 141
ngoax^vai xijg x. 'E. iX(vd-sgiag.
14, 2. iytXs^dfiBvog ntiml. as. [cf.
Krit.Anh] — ngo noXXov. Der ge-
wöhnlichere Ausdruck ist iifgl nol-
Xoi) noisiad'aL {rjyBiad'ai), wie 2,
63. 19, 46, 48 steht; vergl. auch
nsgl nXiCovog 2, 32. 8, 135,^ mgl
nXfioxov 2, 22. 17, 67, nhgl oXiyov
17, 68, mgl iXdxxovog 18, 63 ncgl
navrog 2, 16. 4, 174, nigl ^rjSe-
vog 18, 63. Doch steht ngo rcol-
Xov noitio&ai auch § 138 und 12,
126. 16, 16, 176. Kp. 2, 12. 7, 13.
112 (V) ISOKPATOTS
av 001 XExaQL0^8V(og slTtstv^ cell' o^x ircl rovrco trjv öcd- b
voiav e6%ov^ äXXä tovg ^£V äkXovg ecoqov tovg ivdö^ovg rav
ävÖQcbv vTtb jtöXsöL xal vö^oig olKovvtag, xal ovdav i^bv
aircotg alXo TCQcctteiv JcXijv tb TtQOCfratrö^svov, etL de tcoXv
15 xcctadssötsQOvg bvrag [rav JtQay^cctcov] t&v Qrjd'riöo^Evcjv, öol
de ^övcD jtoXXiiv i^ovöiav vTcb rijg rvxrjg ösöo^evriv xal
TtQEößsig TCeiiTCSLV TtQbg ovCXLvag av ßovXrjd-fjgy xal 8E%E6^aL
TCaqi' G)v äv 60L öoxfi^ xal Xeystv 6 rt av riyfj (fv^(psQSLV, TtQog c
ÖS tovroig xal tcXovxov xal dvva^iv xsxtrj^evov, oörjv ovdelg
ra)v ^EXkrivGiv^ a ^öva t&v ovtcov xal tcbC^elv xal ßidt.EC^'ai
16 TtEcpvxEV G)v ol^aL xal tä QTjd-TjiSÖ^Eva TtQoadETJöEöd-ac. ^eX-
X(D yaQ ÖOL öv^ßovXEVELV TtQOöTTJvaL tilg XE T&v ^EXXrjvov
biiovoCag xal XTJg btcI xovg ßaqßccQOvg öxQaxEoag'^ eöxl öe xb
^EV TtEid'ELV TtQbg xovg "EXXrjvag öv^(p£Qov, xb ds ßid^Eöd'aL
TtQbg xovg ßa^ßaQOvg xqtjöl^ov. rj ^sv ovv TtEQißoXri itavxbg d
xov Xöyov xoiavxri xCg eöxlv.
17 (5'.) Ovx 6xvri6co dl TtQbg öe xaxELTCstv, itp* olg iXvTCrjödv
xivig ybE XG)v TtXriöLaödvxcov' oi^aL yaQ söEöd-ac xi TtQOVQyov.
drjXcüöavxog ydQ ^ov TtQbg avxovg, oxc ^eXXcj öol Xöyov jtE^-
TtELV ovx ETtLÖEL^iV TtOLTjÖÖ^EVOV OVÖ' EyXCO^LaöÖ^EVOV XOXfg
TtoXs^ovg xoitg dtä 6ov yEyEvrj^Evovg {exeqol yaQ rovro ÄotiJ-
COViSiv)^ dXXd TtELQaÖO^EVOV ÖE TtQOXQETtELV ETtl TtQd^Eig oC- G
XEioxEQag xal xaXXiovg xal ^äXXov öv^cpEQOvöag av vvv xvy-
18 xdvEig TtQOtiQri^Evog, ovxcog i^EjtXdyrjöav, fii) ÖLa xb yijQag
i^Eöxrjxcog ö xov (pQOVEtv, aöt^ ixöX^riöav ETtcTtXij^ai fiot
— 14, 5. vno noXsOL, in Ab- 17, 2. ti TCQovgyov , S. zu 4,
hängigkeit von ihren Staaten; 19. Zur Sache vergl, § 24. — 17,
in demselben Sinne heifst es § 127 3. 8r}X(6ü(xvTog — TtQog av-
rotg iv nolirsicc xal vofioig ivds- tovg. Die gleiche Konstruktion
Ss^Evoig. — ot'novvTag ~ i^ov. auch 3, 6. 15, 254 und 270. —
S. zu 4, 48. — xat ovdsv S. zu 4, 17, 6. oIks lor sgag, die Du mehr-
97. — 14, 6. noXv yicctccd., weit für Dich allein hast, während un-
weniger gewachsen sind, wie zählig viel andere auch Kriege
12, 137 (iri Ttolv yiaxadssersQov geführt haben, wie Du sie bisher
sl'nco xmv ngccy^ccto^v, und sonst. führtest. Ähnlich 12, 73 ovdsva
— 14, 7. [röäv TCQayfidtoov'] cf. yccg svqi^oofisv IdimtSQug ngd^eig
Krit, Anh. (iSTccxsiQLodfisvov.
16, 5. nsQißoX'^ , der kurz zu- 18, 2. s^s6r7]Koag to tov q)Qo-
sammengefafste Inhalt, die ei- vslv, von Sinnen gekommen
gentliche Tendenz. Vergl. 12, sei. Ebenso Plut. Alex. 42 xaxm?
244 Trjv (isv ovv nsQtßoXrjv xov dv.ov(ov e^iaxccxo xov cpQOVstv und
Xoyov doyiscg fioL TtoLTjüaa&ca fisxu id. Mar. 12, und aktivisch Xenoph.
toiavxrjg diavoiag. Mem. 1, 3, 12 xd cpaXäyyia xovg
^lAinnos (5)
113
TtQÖrsQOv ovK sicod-oteg rovto Ttotstv, leyovteg, cjg ärÖTtoigSß
Kai ICav ävoTJtocg i7ti%siQSi TCQdy^a^LV, „o^rtg ^LkCinccp
6v^ßovXsv6ovta loyov ^sXXeig jte^TCSLv, og, €l xal tcqöteqov
Bvo^ilev avvbv elvaC tivog TtQog rö cpQoveiv xatadseöregov,
vvv diä TÖ ^eysd'og tcbv öv^ßsßrjxörcjv ovk eöttv OTCojg ovk
19 ol'stac ßeXttov övvaöd-aL ßovXsvsöd-aL rcbv aXXcov. eTCetta xal
MaKsdövcjv s%£L TtEQl avxov tovg öTCovdcaordtovg, ovg sCxög,
st ocal tcsqI rciv aXXav ccTteCgag s%ov6iv, x6 ys öv^q)EQOv ixsc- h
v(p iiäXlov t) 6s yiyv60xsiv, sxl ds xal tcbv 'EXXyjvcov tcoX-
Xovg UV l'doLg ixst Katoixovvtag, ovk äöö^ovg ävÖQag ovd'
dvo7]tovg, «AA' olg SKSivog dvaKoivov^svog ovk iXatra) xijv
20 ßaötXelav TCSTCOLrjxev aAA' svxrjg cc^i'CC diaTtETtgaKxai. xi yaQ
iXXaXoLTtsv, ov &exxaXovg ^sv xovg jtQÖxsQOv EitaQiovxag
MaKsdovCag o^og olKEicag Ttgbg avxov ^LaKSLöd'aL TCSTtOLfjKsv,
ööO"' sKaöxovg avx&v ^äXXov bkeCvco TtLöxsvscv rj xotg
6v^7CoXtx£vo^EVOLg; xcbv öe TtöXscov xwv Ttegl xbv roTtov c
ixetvov xäg [jlsv xatg svsQysötaig TtQog xriv avxov 6v^-
liaxCav TCQOdfjKxai,, xäg ds öcpödga XvTtovöag avxov dvaöxd-
dvd-Qcönovg xov opqovitv E^iaxr^aLV.
Vergl. auch 12, 32 s^l6tcc(isvol
savrcöv und 12, 196 s^86zr}Gocv
avTcöv. — 18, 4. imxs LQcä —
fijXXsLs. [cf. Krit. Anh.] Der
Übergang von der indirekten Rede
zur direkten ist im Griechischen
sehr gewöhnlich; vergl. 12, 203
seq. So plötzlich wie hier, d. h. in
einem Relativsatze , geschieht" der
Übergang auch bei Xenoph. Anab.
1, 3, 14 (sItzs) TtEfiipai TiQOiiaxuXri'
tpofievovg tu änga, oncog ixi] q)d'cc-
acoGiv ol KCXi-ABg, atv noXXovg ^xo-
(liv rjQTtayiorss. — oatLg. S. zu
7, 9.
19, 7. svxrjg ä^ia. S. zu 4,
182.
20, 1. ti Y^Q iXXBXomev ;
was fehlt ihm noch? vergl. 12,
76 vom Herakles: r^ yag i-nsivog
iviXinsv, Off triXi-navxriv lax^ rifiijv
X. T. X. — 20, 2. inccQxovrag M.
geht wohl auf das von Demosth.
23, 111 und Vom Scholiasten zu
Aeachin. 2, 26 (p. 28 ed. Tur.) er-
wUhnte, sonst nicht weiter be-
kannte-Faktum : (ifBtTccXol zbv nu-
Isokr. II. 3. AuH.
xsQa avxov {^iXCnnov) nox' s^s-
ßccXov. — 20, 5. gv^tcoXlxbvo-
fiivoig. Die thessalischen Aleua-
den riefen Philipp gegen Lyko-
phron, den Tyrannen des thessa-
lischen Pherae, zu Hülfe. Vergl.
Diod. 16, 35 und Schäfer Demo-
sthenes u. s. Zeit. I, S. 458. —
20, 6. raff jtiev, z. B. Pherae,
dem er die Freiheit wiedergab.
Diodor. 16, 38. — 20, 7. xocg ds.
Über thessalische Städte, welche
bis zur Zeit unserer Rede von
Philipp zerstört wurden, ist nichts
bekannt, doch ist die Sache nicht
unwahrscheinlich, da Philipp, bei
seinem ersten Feldzuge (353 v. Chr.)
gegen Thessalien zweimal ge-
schlagen, in dem zweiten (352 v.
Chr.) siegreichen bei SL^iner Rach-
gier nicht unterlassen haben wird,
den früheren Widerstand einzelner
Städte hart zu bestrafen. Mit Un-
recht denkt Benaeler an Methone
und Olynth (er hätte ebenso gut
auch an Potidaia und die 32 Städte
des chalkidischen Bundes denken
können), da diese Städte nicht
8
114
(V) ISOKPATOTi:
21 rovg 7t£7tocr}7CBv; Mdyvritag de xal UsQQacßovg Kai UaCovag
KarsötgaTttaL Tial Jtdvrccg vTtrjKÖovg a-broig sl'Xrjtpsv; xov d'
^IkkvQiG)v %lYi%'ovg Ttkiiv tcbv TCaQa xov ^AögCav olkovvtcov
iyxQaziig Tcal KVQiog ysyovsv; äTcdörjg ds tfjg @Qd}cr}g ovg
'^ßovXTjd'rj dsöTtörag xateötriösv; xov dij toöavta xal trjkt- d
xavza ÖLansTtQay^dvov ovx oI'el %oXli]v ^Kogiav xatayvG)6s-
ö-O-at roi) Ttsin'^avtog tb ßtßUov xal TtoXv dujpsvöd'aL vo^lblv
22 trjg TS tG)v Xöycov dvvd^scjg xal rijg avrov dcavoLag;" Tarn
dxovdag d}g ^lev rö TtQcbtov i^eTcXdyrjv, xal jtdXcv wg dvaXa-
ßbv i^avtbv dvtstTtov TtQbg sxaötov xg)v Qrid'svrojv, TtaQakeCixOy
^i) xal d(5|cL) XLölv Xiav dyaitav^ sl xaQiivxog avxovg ri^vvd-
^rjv Xv7t7]6ag d' ovv ^sxQccog, cjg i^avxbv STCSid'ov^ xovg e
STttTcXfl^ai ^OL xok^ri^avxag, xeXevxä)v V7te6%6^riv aövoig
avxoig xbv Xoyov xcbv iv xfj jtöXsi ösl^blv xal TtoiTJßscv ovdhv
23 «AAo TtsQl avrov, Jtliiv o xt äv ixEivoig dö^rj. xovxcov dxov-^1
Ttsgl xov zonov insLVOv, d. h. in
Thessalien, lagen und es dem
Patriotismus des Isokr. wenig
angestanden haben würde anzu-
deuten, jene Städte seien mit Recht
bestraft worden, weil nämlich die
Athener sich bei ihrem Wider-
stände gegen Philipp beteiligten.
21,1. Mdyvrjzag. Ihr Land, die
Halbinsel Magnesia an der Ost-
küste von Thessalien, ward in jenem
zweiten thessalischen Kriege von
Philipp in Besitz genommen und
nicht wieder herausgegeben (s.
Schäfer 1. 1. I S. 461); die Zeit der
Unterwerfung der Perrhäber im
Nordwesten von Thessalien steht
nicht fest, die Paeoner und Illyrier
aber wurden 358 und 355 von Phi-
lipp besiegt (s. Schäfer II S. 19
und 26). — 21, 2. ccvroiq (als
seine und seines Volkes Un-
ter thanen) [cf. Krit. Anh.] ist
nach dem von Krüger Synt. § 58,
4. 3 mit Beispielen wie Xenoph.
Kyrop. 5, 2, 22 {Kvoog insG-aonsito
sl' TL dvvarbv slt] rovg noXsfiLOvg
aad'SVEözsQovg noiBiv r} avzovg
lOxvQOzsQOvg), Hellen. 4, 6, 4 (Ayr}-
GtXccog slnsv, cos, si ^rj b avzovg
aiQrjaovzccLy drjcoaoL näßav zrjv yriv
avzav), Thuk, 6, 101, 5 Aäyia%og
TCUQsßori'd'si dno zov svcovv^iov zov
savzmv) erwiesenen Sprachge-
brauch zu beurteilen, vergl. auch
Xenoph. Anab. 4, 5, 28 ozav ccq-
^oovzKL civzol (sie selbst und ihre
Truppen) diußaLvsiv. Lys. 12, 58
^SLÖcov zovg y,Q£LZZovg avzwv (als
er und seine Partei) v-wumg noLstv
sroL^og riv. Auch ohne das Refle-
xivum: Plnt. Timol. 9 Kccgxrjdo-
VLOvg (pQOVZL^ELV £yisXsv8V OTCCOg ov%
STtiß^ooizo TifioXscov UiHsXiag all'
uTtcoGd'ivzcov iv,SLV(ov (Timoleon mit
den Korinthern) avzol diavsfiovv-
zui zrjV vriGov. — 21, 4. ©Qd-nrig.
Von den drei Zügen Philipps gegen
Thrakien ist hier wohl der zweite
(352 V. Chr.) zu verstehen, von dem
auch Demosth. 1, 13 sagt mxsz*
slg &Qa%r}v' stz' t-nst zovg fisv
£-itßaX(6v, zovg dh %azccaz-^6ag zoov
ßaadecov T^ad-evrjas. — 21, 5. zo-
cavzcc cf. Krit. Anh. — 21, 8.
ccvzov, nicht avrov [cf. Krit. Anh.]
verlangt die Stellung. S, zu 7, 55.
22, 3. TtaQaXsLipco S. zu 4, 54.
— 22, 4. dyccTtäv, st s. zu 9, 81.
— 22, 5. XvTcrjGag — fiszQLcog^
sie einigermafsen beschämt
hatte. — ifiavzov snsiQ'ov,
mir einbildete, wie Ep. 3, 1 und
öfter bei Rednern und anderen;
vergl. Krüger ad Thuk. 6, 33, 1.
^lAinnos (5) 115
öavteg ccTtrik^ov^ ovx old' oTtcos trjv didvoiav 'E%ovxeg. Ttlijv
ov TCoXkalg ri^igaig vözsqov ijtctsXeed'evtog roi) Xöyov Tcal
dsLxd'Bvtog avxolg ro(?oi)roi/ ^szeTteöov, aöt' fi0%vvovto ^av
i(p' olg id-Qaövvavto, ^ets^sXsv d' avtotg ccTtdvtosv tG)v slqt]-
^evav, a^oXöyovv ds ^rjösvog TtGJTtots to6ovtov TCQay^atog
dia^aQtetv, 867t£vdov ds ybäkXov riyc) Jts^ipd^rivau 6oc tbv X6-
yov tovrov, sXsyov d' (bg i^Ttt^ovötv ov ^övov 6s xal triv
TtoXiv s^sLv HOL xccQLV vitSQ t&v sl^rj^Bvcov «AA« xal rovg b
^'EXXrjvag uTtavtag.
24 (d"',) Tovtov d' svsxd öol tavta difjXd'OV, tV av xC
60L (pavfi r&v iv ccQxr] kayo^isvaiv rj fti) Ttiöthv i) ^iri dvva-
xov TJ inYi TtQBJtov 60L TtQaxxELV^ ^f^ övöxsQavag ccTtoöxfjg xav
XoLTC&Vy ^riöh Ttdd-rjg xavxb xotg STCLxrjdsLOcg xotg i^otg dk^C
iTCL^SLvrjg ri6vxdt,ov6av sxcov xijv didvoiav, sag av diä xi-
kovg dKOvörjg aTcdvxcov xg)v kayo^svcov. oi^uai yaQ SQstv xc
25 XG)v deovxov aal xav öol CviicpeQovxav. (t .) Kaixoi ft' ov c
kekrjd'ev^ o6ov diacpegovöiv xcbv köycav etg xb tcsC^elv ol ksyo-
lievoi XG)v dvayiyvoöxo^Bvcov, ovd^ ort TcdvxEg vjcsckijcpaöLv
xovg ^Ev TCEQi öTtovöaicov TCQayiudxov xal xaxETiEiyövxcov
grjxoQEVEöd-ac, xovg öe TCgbg iiccdEL^LV xal Jtgbg iQyokaßCav
26 yEyQaqid'ai, xal xavx' ovx dkoycog iyvd)xa0iv' insidäv yaQ
6 koyog dTCoöxEQrjd-fi rijg xe dö^rjg xi^g xov kdyovxog xal xfig
(pavYig xal xöv ^Exaßokav xcov iv xatg QrjxoQEcaLg ycyvo^s- d
23, 2. nX-qv. S. zu 4, 114. — den zu bezeichnen, während der
23,5. sQ-Qaavvavxo. S. zu 4, 12. griechische konsequenter Weise
auch den Leser als einen Hörenden
24, 6, a-Kovarjg, hier vom Le- betrachtet.
aen, (cf. Wyttenbach ad Plut. «e ^ ' i ' i
Moril. p. 159) im Sinne von <iva. ^5, 4. roi;? ^hv = rovg Xsyo-
ytyrcoax^tv, mit dem es hier (§ 25) ^^^°^5' *^^^^ J^°^- ^^ ^^ 1' ^^^
und § 26 seq., ebenso 12, 246 26, 3. cpcovrjg x. r. (istaß.,
wechselt; s. auch § 83 verglichen wenn der Rede abgeht, zu ihr
mit § 110, und § 151. In gleicher nicht hinzukommt das lebendige
Bedeutung erscheint cc-noveiv neben Wort und der Wechsel der
yBygacp^ai § 155. 11, 47. 12, 238. Empfindungen, wie er sich
15, 10. Ebenso rcov noirjzcov «xpoa- ausspricht in der Höhe oder Tiefe
-qg. 2, 13. Xoyov yeygafxiievov der Stimme und den Gestikula-
yiQÖaaig 16, 12 (coli, Ep. 1, 2). tionen. — ^rjro qs iuig, den
vy^Qufifiazog uHQouri^g Ep. 1, 5. kunstgemäfs gearbeiteten
r ayiifOoifxsvoL 15, 11. Vergl. Held und kunstgemäfs vorgctra-
<l Plut. 'i'imol. p. 406. Der deutsche genen Heden. Vergl. ^rttogsve-
-prachgebranch geht nur soweit, a&ai § 26 und Ep. 8, 7 iydä (isokr.)
Ion Schriftstciller, dessen Produkt rov ulv noXtrevfad'ai xrtl ^rjzoQSV-
vir lesen, als einen zu uns Heden- eiv antatr]v ovr« ya(> cpcovriv dxov
116
(V) IS0KPAT0T2::
vcov, stL dl tav KccLQ&v xal trjg öTtovöfig rfjg Ttegl triv tcqü-
^iv, xal ^rjdlv rj t6 övvaycjvL^ö^svov xccl öv^Ttstd'Ov, äXkä
T&v n£v TtQOELQYi^ivcov ccTCccvtcov ^QTj^og ysvrjtca xal yv^vög,
dvayLyvcoöxrj de tig avthv ä7tL%'dvcog xal ^tjdlv tjd^og ivör}-
27 iiawöfisvog dXX' aöjtSQ ccTtaQid^ii&v^ eixötag, ol^at, (pavXog
elvai doxst rotg dxovovöLv. aneg xal rbv vvv iTtidsLxvvfia-
vov ^dXL6t dv ßXdifjsuv xal (pavkötSQOv (paCvB6%^aL tcoltjöslev e
oi)dh yaQ tatg tisqI tijv Xi^iv svQvd'^caLg xal TtoixiUaig xs-
xoö^TJxa^sv avtöv, alg avtög te vsmtSQog hv £XQG)^rjv xal
totg dlkoig vTtsdsL^a, öl g}v tovg Xöyovg rjöiovg dv d^a xal
28 TCLarotSQOvg tioloIbv. cjv ovdsv exv dvvafiaL diä tijv rjXLXcav, 88
«AA' dTiöxQrj ^QL roöovtov, t^v avtäg tag TtQa^Sig ditkobg öv-
vrid-cb dieXd'siv. r}yovy.ai ds xal 6ol TtQOörjxsLv .dTtdvtcov r&v
dXXcjv d^sX7]6avtL tavxaig ^övaig %qo0bx£lv rbv vovv. ovrco
d' dv dxQißsötata xal xdkUera d'ecoQijösiag, et' tu rvyxdvo-
29 ^£V kiyovTsg^ riv rag ^sv öv6x^Q^^^9 "^^S ^^q"^ '^ovg 6o(pi6räg
xal rovg dvaycyvcoöxo^svovg rG)v loyav dipsXrjg, dvaXa^ßd- b
VG)v d' sxaörov avtav elg rrjv dudvoiav s^srd^rjg, ^ij TtaQSQ-
yov :tOLOv^6vog ^rids ^srä Qoc^'v^iiag, dXld ^srä loyiöfiov
iv.avriv ovxs zolficcv. — 26, 4. rav
"KaLQÖov ytal rrjg Gnovdrjg, das
zeitgemäfse und das allge-
meine Interesse an derSache.
— 26,5. GvvayoovL^öfisvov s. zu
1,3. — 26,7. dnid'dvcos^ ohne ein
Eingehen in die Gedanken des
Verfassers, dessen Stimmung der
Leser völlig treu in sich reprodu-
zieren soll. So wird nid-avog vom
getreuen Nachahmen eines Gegen-
standes von Seiten eines Künstlers
gebraucht. — (irjdsv rj&og sv.
ohne einen Ausdruck von Ge-
fühl. — 26, 8. dnaqiQ'^mv^
Silben zählend. Straoge in Jahns
Jahrb. Suppl. III (1835) S. 594 ver-
gleicht Themist. Grat. 26 p. 392
Dind. rotg Xoyoig^ ovg av — stsqol
Xcifxßccvovtsg iv rcctg xsqalv ana-
Qid'fiotsv, ovH ivLSV'.Eg rov vovv rotg
ovoficcoLv ovSs 8VOr}U,ai,v6(l8VOl ttjv
(pQOvtidcc, (jisd'' rjg o natijQ ccvtovg
its-nvoiauTo.
27, 2. ccy.ovov6iv = dvayiyvm-
6K0VÜLV. Über den Plural nach
si' rig 8. § 37 und zu 7, 63. —
STlidSL'iiVV flSVOV == dSL-KVVflEVOV,
8. zu § 1, nicht im Sinne des inC-
dsL^Lv noiEta&ciL § 25. Denn der
Begriff der Prunkrede, die keinen
praktischen Zweck verfolgt, liegt
nur in dem Medium inLSsLyivvG^ai
Xoyov, nicht auch im Aktiv oder
Passiv. Vergl. Plat. Hipp, maior.
286 B tovtov (rov Xoyov) nai skel
insdsL^dfirjv -aal svQ'ccds fisXXo)
STtbdsLyivvvaL. — 27, 4. y.ty.o-
afiT^Kcc^sv — ixQco firjv. S. zu 4, 14,
Zum Gedanken vergl. 12, 1 seqq.
28, 2, TOGovrov s. zu 4, 114.
29, 1. rag dvaxsQSiag, den
Übelstäuden, welche mit dem
Auftreten als Sophist mit einer
inidsL^Lg (s, § 25) nach der ge-
wöhnlichen Meinung nun einmal
verbunden sind. Über dvoxBQtia
vergl. die ähnliche Stelle Ep. 1, 3
rjyovfiat yccQ ccnccaag cccpivTa es
rag dvaxEQSLccg rag TtQosiQrjfiivccg
avratg rccLg ngcc^sGi Ttgoas^siv rov
vovv. — 29, 2. ciq)sX7]g, in Ge-
danken wegnimmst, d. h. davon
absiehst. Vergl. Aris toph . Lysist.
^lAinnos (5)
117
tovxtov öxoTCOv^svog (läXXov rj ^stä rrjg r&v JtoXX&v dö^rjg
ausLvov av ßovXevöaio tcsqI avröz/.
'A HSV ovv rjßovXoiiriv ^iol 7tQ06LQrl6d^ai, ravr' iötcv,
30 (ta') Ttegl ö* avr&v t&v TC^ay^dtcov i^örj 7toti]6oHat toxfg X6-
yovg. (prjul yäg XQrivaC 6s rä)v ^sv idiCDv ^r^dsvog a^e^Sjöai, c
TtSiQad^fjvat ÖS diaXXd^aL triv xs tcoXlv Tr^v ^AQysCav xal tijv
AaxsdaLfiovLGJV xal tiiv BrißaCav xal f^v ruLStsQav, TJv yäg
tavtag övörfjöac dvvrjd-^g, ov xaXsTtag xal rag aXXag 6^0-
31 vostv 7tOL7]6sLg' ccTtaöaL yccQ siöLV vTch xaig sigri^svacg xal
xata(psvyov6tv^ otav (poßr}^G>6LV, iq)' rjv av xv^coölv xovxav,
xal tag ßorjd'ELag ivxsvd'sv Xa^ißdvovöLV. a6x^ av xsxxaQag d
fiövov TtöXsLg SV (pQovstv Ttstörjg, xal xäg äXXag tcoXX&v xaxav
aTtaXXd^sig.
32 (}§'') rvoLrjg d' av 63g ovös^iäg 601 TtQOörjxsc xovxov
dXtyaQSLV, rjv dvsvsyxrjg avzCbv xäg itQd^sig stcl xovg öavxov
TtQoyövovg' svQ7]6sLg yäg ixdöxr] noXXriv cpiXCav TtQog v^äg
xal fisydXag svsQysdCag vTCaQxovöag. "Agyog ^sv ydg s6xCv 00c
TtaxQcg, ^g öCxaiov xoöavxi^v 0s TCOLStöd'ai, jtQÖvotav, oör^v
7CSQ XG)v yovsov xG)v öavxov' &rjßaLOL ds xbv aQxrjybv xov e
36 all' äcpeXs zag iyxB^ei'S. Plut.
Tit. Flamin. 11, 3 si to Magad-co-
viov TIS i'gyov dcpsXoi, und Moral.
p. 41 B tovg iv (piXoaocpCcc Xoyovq
dcpaiQOvvTcc iQTj trjv xov Xiyovxoq
ÖQ^uv avxovt i(p' «avteov i^8xä^Eiv.
— 29, 6. (piXoaocpiag, wissen-
schaftlichem Sinne; vergl. 16,
292 tpiXoaofpta xal XoyiOfxm xriv
dvvufiiv Xaßovzsg, und zu 1, 3. —
29, 6. do^Tjg, welche § 26 mitge-
teilt wurde. — 29, 8. fiol => vn
§ 80—88. Zunächst muß es Deine
Aufgabe »ein, die Argiver, Lakedai-
monier, Thebaner und Athener, utul
damit alle übrigen hellenischen
Staaten mit einamicr auszusöhnen
(80, 31). Die Dankbar h-it, icekhe Du
0iren Vorfahren schuldest, schreibt
Dir vor so zu hatuiehi (32—34), und
die Uücksicht auf Deinen liuhm
und Deinen wahren Vorteil ver-
langt nicht feindselig gegen sie zu
verfahren j sondern sie durch jene
Versöhnung Dir zu verpflichten, ehe
es zu spät ist (36—38).
30, 6. avarrjaaty zusammen-
bringen (d. h, versöhnen und zu
gemeinsamem Handeln vereinigen),
wie § 67.
31, 2. xvxtoCLV (seil, xaraqpfv-
yovxEg. S. zu 7, 29), bei welchen
es sich gerade trifft.
32, 2. dvsviyHjjg, in Be-
ziehung setzest, nicht wie Ben-
seier übersetzt: ihr Betragen gegen
deine Vorfahrin ins Gedächtnis zu-
rückrufst, denn dann müfste ea
Tttj inl xovg a. ngoy. ngd^eig
heifaen. — 32, 6. naxQ ig hier in
ungewöhnlicher Bedeutung: das
Land deiner Vilter. Anders
Julian. Ejpist. 36 init, (PiXinnov
xal 'y^Xe^avögov xäv nQoyoviov na-
xglg ijv {"Agyog). Vergl. auch Livius
27, 30, '.) Macedonum reges ex ea
civitatc ( Aniis) oriundos sc rcferunty
und id. 32,* 22, U. — 32, 6. ap-
XrjyOV «ii'i. H.>r:ill..^ V.'iir) V»»|-
118 (V) ISOKPATOTS
yevovg v^icbv tc^üölv xal ratg TtQoöööoLg nal tatg ^vcCaig
33 iiäXXov rj xovg ^aovg xovg aXXovg' JaxsdaL^övLOL de totg
äjt' ixsLvov yeyovoaiv xal z'^v ßaaiXeCav xal xijv ijys^ovLav
elg änavta tbv %q6vov öedaxaCLV rijv dl noXiv trjv rj^ist SQav S9
(paöcv, OLg Ttsgl tß>v itaXaicav jtL0tsvo^sv, 'HQaxXst ^ev övv-
aixCav yEvsad'cci xrig ocd'avaöiag (ov de xqötcov, öol ^sv avd^ig
Ttvd'Söd'ai, Qadiov^ ifiol öl vvv eltcsIv ov xatQÖg), xotg dl
34 TtccLöl xotg ixEivov xrjg öojxrjQLug. ^övr} yccQ vjtoöxäöa xovg
liEyCtSxovg xivdvvovg TtQog xriv EvQvöd'dcjg dvva^icv ixstvöv xe
XTJg [ieyC6xYig vßQscog S7tav6sv xal xovg Jtatdag xcbv q)6ßov xcbv
ccei TcaQayiyvo^ivcov avxoig aTtnjXXa^sv. vtceq cov ov ^övov b
xovg xöxs öcod^evxag dCxaiov ^v rjfitv xkqiv bxblv äXXä xal
xovg vvv ovxag' diä yäg rj^äg xal ^g)6l xal xcbv vnaQiovxav
äyad-cov ccTCoXavovOu' [nii yaQ öcod'evxcov sxeCvcov ovde yevtö&ai,
xb TtaQanav v7CfiQ%ev avxoig.
36 (^/O Toiovxcov ovv ajtaöav xcav itoXecov ysysvrj^svov
sÖBc ^ev ^7]Ö87Coxs 6oi ^Tjös JtQog niav avxcav yaveöd-ai dca-
(poQccv, dXXä yaQ aitavxsg tcXeCg) Ttecpvxa^sv i^a^aQxdvsiv
rj xaroQd'ovv. coöxe xä ^sv jtQozsQov ysysvri^sva xoivä d^st- c
vat dCxaiöv s6xlv, eig de xbv ETtCXoiTCov %q6vov (pvXaxxiov^
ÖTiog ^ridsv 6v^ß7J6sxaL doi xolovxov, xal öxsTtxsov, xC dv
leius 1, 6, 5 Garanus y sextus ngoaroL rmv aXlcov mg d'sov sTLfir]'
decimus ab Heracle, profectus cav ^vGiaig xov ^Hga-nlia xal zoig
Argis regnum Macedoniae occu- uXXoig ccvd-QcäTioig nuQccdsLyiia rijv
pavit. — 32, 7. ri,(i6a6Lv, be- Eccvtmv slg tov d'sov svGsßstuv
sonders bei dem Feste der Hera- dnodsL^avTsg TtgosrQEipccvto anav-
kleen. S. Schoemann Altertum.^ II, rag ''Ellrjvccg — cos Q'sov rifiäv
p. 535. — 32, 8. xovg ^sovg tbv ^HQaTiXscc. — 33, 5. av&'ig^
xovg ciXXovg. Dieselbe ungewöhn- ein ander Mal, wie Isokr. 4, 110.
liehe Stellung des dXXog auch 6, 12, 34. Xenoph. Anab. 5, 4, 20
73 und 17, 49. Vergl. Strange in und sonst; cf. Stallbaum ad Plat.
Jahns Jahrb. Suppl. III (1835) de republ. VI, p. 510 B. oft im
p. 599. Gegensatz zu vvv, wie auch hier
33, 2. X7}v r}ys(iovioiv, den und Demosth. 21, 218 Lys. 30, 27
Oberbefehl im Kriege, welcher oder entgegengesetzt einem iv ös
nach der Verfassung des Lykurg xa uccqovxl Ep. 7, 10. — 33, 7.
ein Vorrecht der Könige war. aoaxrjQLccg. Vergl. 4, 61 seq.
cf. Xenoph. Resp. Laced. 15, 34, 2. Evgvad'scog vergl. zu
1. Im Gegensatz dazu bezeichnet 4, 56.
ßacLXsLcc die Stellung des Königs Z5, 3. nXsLoo ns. i^ufi.T] yraxoQ.
daheim; über diese s. Schoemann S. zu 7,72 (9, 52). — 35, 4. xotva
Antiq. iur. publ. Graecor. p. 125. Q'sivocl, als gemeinsame Irr-
— 33, 4. GvvaixLuv. Vergl. tümer anzusehen, woran Du
Diodor. 4, 39 'A%rivutoi (die Mara- so gut wie Deine Gegner Schuld
thonier, nach Pausan. 1, 15, 3) bist. — 35, 6. xC — agyaed-
^lAmnos (5)
119
äyccd-bv avTccg SQyaödiievog cpavsCrig a|ta xal öavtov xal röv
36 ixELvaig nsTCQay^avcDv TtETtoLrjxeyg. ixsig ös TtaLQOv ocTtodcdövra
ydfj 6e ;|ra()tv av cocpeiksg, vTCoXyjipovtaL dt« tö Tt^ijd-og rov
XQOvov Tov ^STa^i) nQOVTtaQxeiv tcdv evegyetSiCiv. xalbv d'
ietlv doxstv }i6V rag fisyLörag r&v TCÖXeov ev noistv, ^r}dev d' d
37 i^^Tov avtbv r) \sLvag cacpsXelv. %GiQ\g 8e tovtöv, et nQog
XLvag avxav äridag xi 6ol öv^ßeßriKSv, anavta xavxa dtaAv-
deig' at yäg ev xotg nagovöi xaiQotg evegysöCai kri^riv
i^Ttocovöt XG)v TtQoxeQov [v^tv] sig dXl7]lovg TtSTtXrj^^sXrj^svcov.
ccXXä iiriv xdxetvo (pavsQOv^ oxl Ttdvxsg ccvd'QcoTtOL xovxcov
nXecöxrjv fivsiav ^%ov6iv^ v(p^ wv ctv iv xatg öv^cpOQKtg ev
38 Ticcd^aöLV. ÖQag ö* ayg xexccXaiTtciQrivxai dtä xbv jrdAefioi/ xal
ag TiaQccTckriöicog ^xov6lv xotg IdCa ^axo^tvoug. xal yccQ ixaCvovg e
av^avo^avr}g ^Iv xijg 6Qy7]g ovöslg dv ÖLaXXd^eLBV iiti]V de
xaxcbg dkXrikovg öiad-aöcv, ovdevbg diaXvovxog avtol diiöxi]-
0av. OTCSQ otfiat xal xavxag noLTJöacv, tjv ^rj 6v tcqöxsqov 90
avxcjv ijCL^sXrjd'fjg.
39 (c^') Tdx ovv dv xig iv6xfivai xotg aigruLBvoig roAfiiJ-
6EISV Xdycov, ag STax^iQCi 66 Ttei^aiv ddvvdxoig imxCd-sC^ai
Ttgdyfiaöiv ovxe yaQ ^AQyeCovg (pCXovg dv Ttoxs ysvsöd'aL Aa-
fiBvog, was Da thun mufst
um ... 8. zu 7, 1.
36, 1. ixsig 8s xaipov, Du
hast ein Interesse dabei. —
36, 3. XQOVOV tov ^lizcc^v, die
seit der Zeit der svBQyfoCu jener
Städte gegen Deine Vorfahren ver-
strichen ist.
38, 1. xal CO? Hiatus wie 16,
IB. 17, 88. — 38, 2. Uiu, im
Privatleben. — b-kbCvovs geht
auf die unmittelbar vorher er-
wähnten ISicc {laxofisvoi. Vergl. zu
§ 61. — 38, 3. av^avoiievris
cf. Krit. Anh. — ini^v. Diese
epische Form [cf. Krit. Anh.] haben
hier und da auch Thukydides, Xe-
nopbon, Lysias, Euripidea und
Anstophanes, vergl. Krüger Synt.
§ 69, 26 Anm.; auf attischen In-
schriften findet es sich nicht, cf.
Meisterhans Gr. der Att. Inschr.
p. 108. Über den Koniunkt. Öia-
d'äaiv nach dem (gnomischen)
Aorist diiazTjauv vergl. zu 7, 11.
— 38, 4. ccvzol dLiazTjaav^
kommen von selbst aus einan-
der, hier von der Beendigung des
Kampfes (wie Herod. 8, 18 und
sonst), häufiger von dem Zerfallen
mit einander; s. Krüger zu Thuk.
6, 77, 2.
§ 39—67. Ich bin nicht der An-
sicht, dafs diese Versöhnung durch
Dich unmöijUch sei, iveder heim Hin-
blick auf jene Staaten, noch beim
Hinblick auf Dich (39—41); heim
Hinblick auf jene nicht, weil unsere
Geschichte die Möglichkeit lehrt
(42 — 46) und weil die unglückliche
Lage der Lakedaimonier , Argiver
vnd Thehaner sie bereittvillig auf
Deine liatschläge hören lassen wird
(46 — 66), wie auch Athen es garifs
thut (66); beim Hinblick auf Dich
nicht, weil Du doch wohl nicht we-
niger ausrichten wirst, als es einem
Alkihiadcs, Konon, Dionys und Ky-
roH möqlich war (67—67).
39. i. zdx* S. zu 4. 163. —
120 (V) I20KPAT0T2:
xedaL^ovCoig ovxs AaxedaiiiovCovg ©rjßaLotg ovO"' oXcog toig
si%'L6^ivovg äitavta xov %q6vov jtXsovsxtstv ovöstcot' uv
40 löo^OLQYJöaL JtQog äXXT^Xovg, (ls\) 'Eya d', öt£ ^Iv rj Ttökig
Tj^cbv iv tolg "EXlrjöLV idvvdözsvsv xal ndkiv rj JaKsöatfio-
vicDV, ovdhv av ijyov^at 7t6Qavd"fjvaL tovrcov Qadicjg yocQ b
av ixccTEQav s^Ttodhv ysysöd-ac rotg TtQatto^evoLg' vvv d' ov%
b^OLCog ^yv(OKa %8qI avtav. oldcc yaQ ciTtdöccg o^iiakiC^ivag
'bno tG)v öv^(poQcbv, coöd"' rjyov^UL jcoXv ^äXkov avräg ccCQ7]p60d'(XL
tag ix rrjg b^ovoCag citpeleCag r) xäg ix xCbv x6xe JtQarto^Evcov
41 TtXsove^cag. (ts^.) "EitSLxa xcbv ^av äXXcov b^oXoyS) ^rjdev^ av
dvvrj&TJvai dtaXXd^aL xäg TtöXecg xavxag, 6ol d' ovdlv t&v c
tOLOvxcjv iöxlv xaksit^v. öqg) ydg öe xCbv xotg dXloig dveXiti-
öxcov öoxovvxcjv Elvai xal Ttagadö^cov TtokXä öiaicsTtQay^svov,
cSöx' ovdsv äxoTtov, sl xal xavxa ^övog övöXTjöaL öwridsirig.
XQij de xovg fisya cpQovovvxag xal xovg diacpsQovxag ^ii xotg
xotovxoig iTa%£iQeiv^ & xal xmv xv%6vxg3v dv xig xaxajtQd^Eisv^
aAA' ExeCvoig olg ^r^Öslg dv dXkog i7tL%EiQri0SL8v TtXiiv x&v
bfiocav 6ol xal xijv cpvöLV xal xijv övva^Lv £%6vx(ov. d
42 (t?)- @av^d^c3 ÖS xwv riyovfiivcov ddvvaxov slvac nga-
%%'fivaC XL xovxcjv, ei ^7]x^ avxol xvy%dvov6iv stööxsg fttjO"'
ixEQCov dxrjxöaöLV, ort tcoXXoI d'^ TtöXE^oi xal öelvoI yEyövaöiv,
ovg Ol diaXvöd^EvoL ^EydXcjv dyad^&v dlXt^kocg al'xLOi xaxd-
öxrjöav, xCg yaQ dv 'bitEQßoX'^ yivoixo xrig £%%'Qag xrig TtQog
Seq^tiv xotg "EXXrißL yEvo^Evrig; ov xrjv cpiXcav dnavxEg l'6a-
öLV Tj^äg XE xal ÄaxEdai^ovCovg ^äXXov dyaitriäavxag iq xcbv e
39, 5. TrlsorexTgrv — loofioLQrj- dotsg. cf. Sauppe ad Demosth.
oaL. S. zu 4, 17. orat. select. p. 3. — 42, 6.
AQ K ' 3 ' Vp 1 S £ Q^rjv. Im folgenden kann
p cr' ""'J ?»^«^ LOfiEvccg. ^ rg . schwerlich von etwas anderem die
6, 65 ovrcod cof,aX,a(.svpc racg avi^. ^^^^ ^^.^ ^^^ ^^^ ^^^ ^^^^^^._
cpoQccg^ daiv <oazs^ findsva dcayvco- ^.^^^^^ ^^.^^ ^^^ ^.^ Lakedai-
;. ~ '^ monier schlössen um Persien sich
xovTccg avxcov. ^^ gewinnen, und die Athener sich
41, 7. xmv xv%6vx(ov — rt?, gefallen liefsen. Statt Xerxes er-
der Erste Beste. S. zu 1, 48. wartet man darum Artaxerxes;
42, 1. '9' a v|u.a ^00, g^ s. zu 4, 1. „aber der Name Xerxes steht zu-
— 42, 2. slboxsg — a-urj^oa- weilen nur als Bezeichnung für
aiv. Vergl. 12, 168 xig yccQ ovk Perserkönig; Xerxes nämlich ist
otSsv T] xig oyy. d^rj-noEv — ; 12, „König;" bedenklich also ist es,
267 (OGXE xovg stdoxag hccI xovg überall wo Xerxes statt Artaxerxes
Ttaqä xovxoavnvv&avofisvovg ^ccXXov steht, ändern zu wollen." Krüger,
fis &avfi(x^siv. 7, 19 avXXi]ßdr]v Historisch - philologische Studien
^ovov d-nri-Kooxsg dXX' ccn^ißcög sl- p. 55 not. 1. [cf. Krit. Anh.]
^lAinnos (5)
121
43 6vyKata6xevtt6ttvx(ov sxareQOLg rj^av xriv kqxyiv, xal zC dst XeysLv
rä TtaXaiä xccl xa itQoq xovg ßaQßccQOvg; «AA' st' xcg dd-QTjöeLe
xal öxsxlfaLXO xäg xav 'EXkrjvcov öv^cpOQcig, ovdav ccv ^BQog
oi>0aL q)ttveiBv x&v diä &r}ßaLOvg xal Aaxedac^ovLOvg ruitv
ysysvrj^avcov. «AA' ovdsv 'fjxxov jiaxedaL^ovtov xs 6xQaxsv- 91
eävxcjv inl 0rjßaiovg xal ßovXo^evcov Xv^t^vaöd^ai, xijv Boia-
xCav xal diOLXCöac xäg TtöXstg, ßorjd^TJöavxsg rj(ietg ifi-jtodcov
44 iysvö^sd'a xatg ixsLVcov i7a^v\iCaLg' xal TtdUv fiexaTteöov-
^rjS T^^S f^^XVS ^«^ &r}ßai(ov xal IleXoTCovvrjöLCJv ditdvxov
i'jtLX£LQri6dvxcov dvdöxaxov %0Li]6aL xrjv UjidQxrjv, ri^stg xal
ngbg ixsCvovg fiövoi x&v 'EllYivav 7COLr}6d^evoL ^v^^axtav
45 6vvaCxL0v xrig öcoxriQLag avxotg xaxe0xr]^Ev. TtoXXrjg ovv dvoCag b
av elri iisöxög^ et xig bgCbv xrjktxavxag ^sxaßoXdg yiyvonevag
xal xäg TCÖletg firjr' Bx^-gag /u-^O*' oqxcjv /irjr' dXXov ^rjdevbg
(pQOvxL^ovöag, jtXijv o xt av VTtoXdßoötv acpeXc^ov avxaig
elvat,^ xovxo da 6xeQyov6ag fiövov xal näöav xyjv öTtovöriv
TCfQl xovxov TCOtoviievag, jultj xal vvv vo^l^ol xrjv avxrjv yvch-
firiv e^eiv avxdg^ dXXog xs xal 6ov ^sv STtLöxaxovvxog xatg
43, 1. TL dsL XeysLv tä na-
Xttid\ In dieser formelhaften Wen-
dung (s. Beispiele bei Wyttenbach
ad lalian. p. 141 Lips.) ist nulaiu
nicht zu sehr zu urgieren; wie es
hier die Zeit vor 41 Jahren be-
zeichnet, 80 bei Demosth. 22, 16
die Zeit des peloponnesischen Krie-
ges. — 43, 2. ttXXd^ nach einer
Frage mit negativem Sinn auch 6,
104. 10, 59. 17, 26. — 43, 3. ov-
8\v — fiigos (etwa: nur als der
tausendste Teil) ist ein ver-
stärkter Ausdruck für (iingov (isgog.
EbeuBO 12, 16 cpgci^siv ovdlv ue-
gog ^jjovTfff Ttüv BiQr}(iiv(ov vn
iliov. 12, 54 ovdtv av fiigog elgr]-
%ivai döiiu x<äv lutCvoiq miagtri-
(livtov. Jetzt auch 2, 11 al navn-
yvgng ovdlv piigog ti&eaai tov-
x(ov T<av aitXcov, wo lienseler ovd'
Vv las. Flut Lysaud. 12 XCd-os
ttXXtog filv fityas, ovdtv dl fifpof,
ag elrcfiv, ixeivrjg Trjg nvgoeidovg
mgior^S iXiov. id. SuU. 31 ^<jav 8\
ot dl 6gyi)v unoXXv\t.tvoi Hctl Öi*
t%^gav ovdtv (ifgog teSv diu xgi]-
liuta a(f>axjo{iivtov. id. ibid. 86
coörs — (n]dsv slvai (ligog zov
sniyLVOfisvov z6 dnongivofiBvov. —
43,4. xav diu GrjßaLovs, welche
14, 31 angedeutet werden. — 43,
5. AccKsSat (lovicov x s 6xg.,
378 V. Chr. unter Agesilaos, den
jedoch ein athenisches Hülfsheer
unter Chabrias zum Rückzug nö-
tigte, cf. Diodor. 15, 32 seq. Das
x€ korrespondiert mit xat § 44
init. — 43, 7. dtotxi'aat, die
boeotischen Städte vom Bunde mit
Theben trennen, also anders wie
8, 100 Mavxiveccg dioitnauv (s. zu
4, 126).
44, 3. inixeigrjaccvxcov^ nach
der Schlacht bei Leuktra (371
V. Chr.), bis ein athenisches Heer
unter Iphikratcs den Epameinondas
zum Rückzug ans dem Poloponnes
zwang. Isokr. berührt die Sache
auch 8, 105 und 107; das Genauere
bei Xenoph. Hellen. 6, 6, 23—52,
Diodor. 15, 63—65.
45, 8. opxcuv, welche sie bei
Friedensschlüssen einander leisteten.
— 46, 7. äXXatg xe %ai S. zu
122 (V) isoKPATors:
ÖLaXXayatg, xov ös 0v^(pBQOvrog TtsCd-ovrog, tav ds naQÖvtcsv c
xax&v ävayxa^övtcov. iya ^ev yaQ ol^ac tovrov 6oi övvayca-
VL^o^6V(ov ccTtavta yev7}6s6d'aL xaxä rgoTtov.
46 (tt?'.) 'Hyov^ai d' ovtcjg av 66 ^dXi6xa xcctafiad'stv^
elx £LQr}VLXG)g ehe TtoXs^ixcbg ccl TtöXscg avtai JCQog äXXrjlag
sxovöLv, el dis^eXd'OL^sv iirite TtavtanaOiv ccTtXcbg fiiJTf Xlccv
axQiß&g tä ^syLöta rcbv naQÖvrcjv avtatg. Kai JtQ&tov ^sv
öKStpccL^sd^a xa Aaxsdai^ovicov.
47 (^'.) O'bxoi yaQ ccQxovxsg xcbv 'EXXtjvcov ox) noXvg d
%Q6vog i^ ov xal xaxä yrjv xal xaxa ^äXaxxav stg xo6avxriv
^exaßoXrjv rjXd'ov, STteid'^ ti)i/ ^ccxrjv rjxx')]d'ri0av X'^v iv Aev-
nxQOigj G)6x^ a7C66x6Q7]d'r}6av iilv xrjg iv rotg "Ekkri^i 8vva6xsCag^
xoiovxovg d' avÖQag ajtdiXsöav 6cpG)v avx&v, o'C TtQotjQOvvxo
xsd'vdvai, ^ällov t) t,i]v rjxxr}d'£vx8g av JtQÖxsQOv idiöTto^ov.
48 TtQog öh xovxotg ijcstdov IIsXoTtovvrj^iovg ccTtavxag tovg %q6-
xsQOv /LtfO"' avxcbv iicl xovg ccXXovg dxoXovd^ovvxag, xovxovg e
^8xä ©rißaCcav sig xrjv aißx&v siößdXovxccg, TtQog ovg rjvay-
xäed^rjöav ÖLaxLvdvvsvsLv ovx iv xfj %G)Qa TtsQl xcbv xaQTt&v
«AA' iv ^£67] xri 7c6X£i TCQog avxotg xotg äQ%£CoLg 7t£qX TCacdcov
4, 66. — 45, 10. 'nara rgonov, ^öSvtsg (iSTaXlcc^aLti}v xcogav.Yergl.
nach Wunsch. S. zu 7, 11. im Latein. Cic. in Caecil. 6, 21
47, 1. ov noXvg XQ^vog i^ SicuU se ab omnibus desertos
ov ist wie ein einfacher adver- potius, quam abste defensos esse
bialer Ausdruck („seit Kurzem," malunt. Liv. 22, 34, 11 qui magis
nämlich seit dem antalkidischen vere vincei'e quam diu imperare
Frieden) in die Rede eingeschoben, mallet. Und so steht ^aXXov häufig
in welchem nicht seltenen Falle pleonastisch bei einem Komparativ:
(cf. Lobeck ad Sophokl. Aiac. 2, 22 niGtoxsQovg slvcci tovg aovg
V. 600) iöTL regelmäfsig fehlt; Xöyovg ^äXXov r} tovg ogyiovg. 6,
vergl. noch Xenoph. Anab. 3, 2, 89. 10, 27. 53. 19, 46. Vergl.
14 ov (isv dij xovxo ys sqco, mg Schoemann ad Isae. p. 194.
vfiELg ■ncctaiax'vvsrs avtovg, dXX' 48, 1. ccnccvrag, die Argiver,
ovTtco noXXccl ^(isqul dq)' ov — Messenier und die meisten Arka-
7toXXu7iXcc6LOvg vfimv avTÖsv evikcczs. dischen Städte. Xenoph. Hellen.
Plat. de republ. V p. 452 C vno- 7, 5, 5. — 48, 6. sv iisüt} tij no-
fivTjGccGiv, ozL ov TioXvg xQovog i^ Xsi. Kurz vor der Schlacht bei
ov — idoyiEL. Anders 18, 29 vno- Maatineia (362 v. Chr.) unternahm
yviov yuQ sgzlv, s^ ov — ■nazstpv- Epameinondas einen Handstreich
yofisv. — 47, 5. roicvzovg — ot', gegen das von Truppen entblöfste
80 tüchtige Männer, Männer, Sparta und drang bis zum Markte
welche; ähnlich § 48; s. zu 7, vor, wo sich die wenigen zurück-
48. — ngofjQOvvzo — ^ccXXov. gebliebenen Spartaner hielten, bis
Derselbe Pleonasmus auch 8, 93, Hülfe kam und Epameinondas ge-
Ep. 7, 1. Lykurg. Leokrat. 86 raten fand sich zurückzuziehen.
Ttgorjgovvzo dTcoQ-VTJanstv vnsg zfjg Vergl. besonders Polyb. 9, 8. —
zcäv dgxo(i£vcov ornzr^giag (iccXXov i] naidcov xal ywaitiäv. Die
^lAinnos (5)
123
xccl yvvacxcbv xolovtov xlvövvov, ov hyi xaroQd'coöavtsg fisv 92
49 syd-vg ccTtaXXvvto, VLzr]6avtsg d' ovdsv ^äXlov anrilkay^i-
voL xcbv xaxav slölv, akXä TCoXs^ovvraL ^sv vno r&v trjv
XcoQCiv avtcbv jcsqlolxovvtcov ^ aTCLötovvtaL d' vg)' ccTtdcvrov
nskoTtovvrjöicov , iiiöovvTai ö^ vtco roi) TcXrjd'ovg xcbv ^EXXtj-
v(ov, ccyovtat öe xal cpBQOVxai xal rfig vvxtbg xal rrjg rj^sQag
VTtb t&v OLxstav ta)v öcpEtSQCov avtcjv, ovdsinCav d' tj^sQav
ÖLttlsL7Cov6LV rj öTQatevovrsg stcl nvag -i) (laxö^svoL TCQÖg tcvag b
60 TJ ßorjd-ovvtsg rotg ccTtoXkv^evoig ccvr&v. rö ös ^eyLötov t&v
xax&v dsdiöteg yuQ diateXovöLv, ^rj ®7]ßatoL diakv6d[LevoL rä
TCQog ^oxeag Ttdliv iTtavsXd-övtsg ^el^oölv avzovg öviKpoQatg
7t£QLßdX(o6Lv tav TCQÖrsQOv ysysvrj^svcov. xactoc nag ov XQ'^
vo^C^SLV xovg ovTco öcaxsLiisvovg dö^svovg dv Ideiv STtiöta-
tovvra rfig SLQyjvrjg d^iöxQScov ccvÖQa xal dvvd^avov öcaXvöaL
rovg ivEöt&tccg TCoXsfiovg ccvrotg; c
51 (x.) ^AQyELOvg roCvvv l'doig dv rä ^sv TcaQaTtXrjöLcog rotg
eigri^ivoig TtQdttovrag, xd b\ x^^Q^'^ xovxcov sxovxag' noXs-
fiovöiv ^sv ydQ, i^ ovitSQ xijv TtöXtv oIxov6lv^ TtQog xSvg 6ftd-
Qovg^ &07t£Q AaxsdccL^övLOL^ xoöovxov da dLacpegovöLV, o6ov
ixelvoL luv TtQog ijxxovg avzäv, ovxol de TCQog XQeCxxovg'
Auslassang des Artikels ist in
dieser Verbindung regelraäfsig;
vergl. Krüger ad Dionys. Historio-
grapb. p. 99. — 48, 7. anioX-
XvvTO, ohne av, weil die Sicher-
heit des Eintretens dieser Folge
bezeichnet werden soll, sie waren
80 gut wie verloren. Vergl.
Maetzner ad Antiph. p. 179.
49, 3. nsQioi'Kovvriov, wohl
den Argivem und Messeniem,
welche bald darauf Philipp gegen
Sparta unterstützte, cf. Demosth.
6, 9 und 16. — 49, 6. ayovrai
xal q)iQovrui. Ahnlich mit dem
Akkusativ der Person 6, 74 dyeiv
xal (ftQEiv zovg nolsfiiovg xal xara
yriv xal naxd Q-äXartav (Krüger
zu Xenoph. Anab. 2, 6, 6). Häufiger
steht neben ayuv xol tpiQtiv (selten
(pBQfiv xa) uyfiv, cf. Lobeck.
Paralip. p. 62) der Akkuaativ der
Sache oder des Landes; vergl.
Sauppe ad DomoHth, orat. select.
p. 84. Schoemann ad i'lut. Kloom.
p. 250. — 49, 6. olKSTÖav, den
Heloten.
50, 3. ^(oniag^ von denen im
heiligen Kriege (356—346 v. Chr.)
die Thebaner eben (347) bei Ko-
roneia geschlagen waren; Diodor.
16, 56. — ndXiv, wie zur Zeit
der Schlacht bei Mantineia. — 50, 4.
TteQLßdXcooLV S. zu 4, 127. —
50, 6. imaruTovvtcc^ vermit-
teln. S. zu § 13. Über die Kon-
struktion von iniatareLv vergl.
§ 45 und zu 4, 104.
51, 1. xoivvv, ferner. S. zu 9,
41. — 61, 3. ofiogovt^ die Spar-
taner, welche (351 v. Chr.) in Argos
einfielen und Orneao eroberten.
Vergl. Diodor. 16, 34 und 39; a.
auch zu § 49. — 61, 4. xoaov-
xov — oaovj insofern — , als.
S. zu 1, 4. — 61, 6. ineCvoi^
die Lakedaimouier, ovrot, die
Argiver, so daf« instvoi auf das
zuletzt Erwähnte, ovzoi auf das
früher CJeuiinnt»', aber dem Geiste
124
(V) I20KPAT0T2
o Ttdvrsg av 6^oXoy7]06iciv ^syLötov slvat t&v xaKav. ovtco
öh tä tisqI tbv TtöXe^ov ätv%ov6LV, aör öXtyov detv xad-'
exaötov tbv iviavxhv tsiivo^evrjv Tcal TtoQd^vv^svrjv rijv avxGiv d
62 XG)Qccv TCSQcoQcoöLV. ö ös Ticcvtcov Ssivötatov otav yaQ oC
TCoXs^LOt öiaXCnoöiv xaK&g a'dto'bg Ttotovvteg, avtol tovg iv-
öo^ordrovg xal TtXovötcordtovg t&v jtoXLt&v djtoXXvovöLv, xccl
tccvtcc dgavteg ovtco %aCQ0v6Lv^ hg ovdavsg ccXXoi tovg tco-
Is^Covg aTtoxtsivovtsg. altiov d' iötl rov taQaxcjö&g avtovg
irjv ovtcog ovdhv dXXo nX'^v 6 TtöXs^og' bv r^v ÖLaXvörjg, ov
fiövov avtovg tovtcov dTtaXXd^scg dXld xal JtSQl tCbv ccXXcov e
d^BLVOV fiovleVSÖd-CCL 7COt7]Ö£l,g.
53 (oca\) ^AXXd y.'^v td tisqI &r}ßaLOvg ovds 66 XeXrjd'Ev.
xaXXtötrjv ydg ^dx^jv vcxTJöavtsg xal dö^av i^ avtrjg [isyLötriv
Xaßövtsg ötd rö ^ij TcaXag XQV^^^^ "^^^S EvtvxCaig ovdhv
ßiXtiOV 7tQdttov6tv tav rjttrjd'Evtcjv xal övötvxri^dvtcov. ov 93
yaQ sq)^a6av tcbv ix^Qcbv XQatrjöavtsg, xal Ttdvtcov d^sX't]6av-
tsg YjV(oxXovv ^sv tatg TCoXeöt tatg iv IIsXoTtovvTJöG), @stta-
XCav d' ' st 6X^(0 V xatadovXovöd'ccL, MsyaQSvöLV d' b^ÖQOtg ovölv
rjTtscXovv, tijv d' rj^steQccv nöXtv ^SQog tt tijg x^Q^S ^'^^-
ötBQOvv, Evßoiav d^ STtÖQd-ovv^ slg Bv^dvtiov de tgafigsig
des Redenden näher Liegende sich
bezieht; ebenso oben § 38 und 6,
11, 24, ferner sv,sv — sv&ccds 6, 92.
Vergl. Schoemann ad Plut. Agin
p. 72 seq. — 51, 8. ts iivofiivTjv
(vom Umhauen der Bäume) neben
TtOQd'srv auch 8, 84 tijv nccTqCda
r8(ivo(iEvr}v -aal nogd'ovfisv'qv ns-
QLOQmvtsg. 12, 102 tijg xcogag nog-
&ovfisvrjg v.al refivo(isvrig. Dagegen
6, 66 tSTfirja&ai, fisv zag x^Q^S^
nenoQ&^ad'aL ös rag TtoXsig, und
16, 13 rov atzov tbv sv ty xcoqu
ÖLScpd'SLQSTS "Kai xrjv yrjv ire^vsts
Kccl za, TCQoccazsLa ivsTtqrjaazs.
52, 1. 0 ds ndvziov Sslv.
ozav yuQ s. zu 7, 68. — 52, 3.
ocnoXXv ovGLV^ in den Kämpfen
zwischen der aristokratischen und
demokratischen Partei, in denen
z. B. 370 V. Chr. 1200 der Ange-
sehensten hingerichtet wurden; s.
Diodor. 15, 58. — 52, 6. ovzoag
nachgestellt s. zu 9, 39.
53,2. VL'uriaavzsg, beiLeuktra,
371 V. Chr. — 53, 5. scp&aaav cf.
Krit. Anh. zu 4, 86. — 53, 6. '^vcox-
Xovv, indem sie die Argiver, Arka-
der, Eieer und andere in ihre
Kämpfe mit Sparta hereinzogen, auf
dessen Seite wieder die Korinther,
Epidaurier, Troizenier u. s. w. (Xe-
noph. Hellen. 7, 2, 2) standen. —
53, 7. ''nazadovXovad'ai, indem
sie die Sicherung der thessalischen
Städte gegen die Pläne des Ty-
rannen Alexander von Pherae zum
Vorwand nahmen; die Thebaner
verloren zwar dabei den Pelopidas
(364 V. Chr.), erhielten aber von
Alexander von Pherae die Magneten
und Phthioten. Diodor. 15, 80. —
53, 8. rjTtsLXovv. Die Sache ist
weiter nicht bekannt; denn das
von Plut. Phokion 15 erzählte
Faktum fällt später; s. Schäfer 1.
1. II, S. 343. — fi.sQog, die Stadt
Oropos, 366 v. Chr. S. Xenoph.
Hellen. 7, 4, 1. — 53, 9. snog^ow,
wohl bei Gelegenheit der inneren
^lAmnos (5) 125
54 s^eTts^Ttov cjg xal y^g xal d^aXdttrjg ccQ^ovteg. XBlBvrobvxeg de
TtQog 0cox£ag TtöXe^iov i^TJvsyxav Sg r&v ts noXscov iv 6Uy(p
XQOVG) XQatTJaovrsg^ rov xe xotcov anavxa xhv TteQLBXovxa xa-
xaöxv^ovxeg, xav xe xQri^dxov x&v iv ^skfpotg TtsQLysvriöö-
(16V0L xaZg ix, xav idCcav daTtccvaig. mv ovdev avxotg ocjtoße- ^
ßrixsv, aAA' dvxl ^ev xov XaßEtv xäg Qcoxicov %6kELg xäg
ttifxav aTtoXcoXixaöLV, siößdXkovxEg ö' Elg xriv x&v TtoXs^tov
ikdxxG) xaxä tcocovölv ixEivovg rj ndöxovötv djtiövxEg eig xijv
55 avxCbv. iv fiEv yäg xfj OaxCdi xg>v ^t6d^oq)6Q(ov xivdg dnoxxsC-
vovöLv, olg XvölxeXeI XEd-vdvai ^äXXov tJ Sijv, dvaxcoQOvvxsg
ÖE xovg ivdo^oxdxovg avx&v xal ^dXcöxa xoX^avxag vtceq xfjg
TCaxQLÖog djcod^vrjöxELV djtoXXvovöLv. Eig xovxo ö^ avxav xä c
TtQdy^axa xeqleöxyjxev, g)6x' iXitCöavxEg änavxccg xovg "EXXr^vag
v(p' avxotg iöEöd-at vvv iv 6ol xäg iXTtCöag ^';|<ov^t X7]g avx&v
öcoxrjQLag. &0x' ol^ac xal xovtovg xaxi(og noLT^öELV, 6 xi dv
6v XEXEvrjg xal öv^ßovXEvrjg.
56 (p^ß'') AoLTtov d' dv rjv 'fjfitv exl tceqI xf^g itoXEog dia-
XEx^flvcci xrjg rj^^Exigag, eI ^l^i TCQOXEQa x&v dXXcjv ev (pQovTJ-
6a6a xriv EiQYJvrjv iTtETtotrjxo. vijv d' avxriv oi^aL xal 6vva- d
ycoviEiöd-aL xotg vtco öov TtQaxxo^dvoig, dXX(og xe xav dvvrj-
drj öWLÖEtv, oxi xavxa diocxEtg jtQO xrjg inl xov ßdqßaQOv
GXQaxEiag.
67 (j^y •) '^9 i'*^^ ovr ovx ddvvaxöv iöxC öol 6v6xf]6aL xdg
Streitigkeiten auf Euboea (358 v. erhielten; s. Diodor. 15, 36. —
Chr.), von denen Diodor 16, 7 er- 55, 2. dvaxmQOvvrsq x. t. X.
zählt. — 53, 10. ^^f'w e/ii TT ov, unter Die Phokier griffen die Thebaner
Anführung des Epameinondas, 364 gewöhnlich an, wenn diese nach
V. Chr., 8, Diodor. 15, 78 seq. ihren Einfällen in Phokis sich zu-
64, 2. ^(o-nias. S. zu §60. — rückzogen; so bei Naryx, (Diodor.
54, 4. JsXfpotfy welches 355 v. 16, 38) und bei dem Berge Hedy-
Chr. von den Phokiern besetzt leion (Demosth. 19, 148). — 55, 6.
wurde, die nun bald der dort auf- ra ngäyfiuTa TcsgisaT-q-uev wie
gehäuften Tempelschätze sich zur 6, 47. 8, 59. 15, 120 und ra ngccy.
Führung des Krieges bedienten. (lerfarrjasv 12, 190 [cf. Krit. Anh.]
8. Diodor. 16, 30. — 54, 6. tat — 65, 6. iv aoi. Die Thebaner
avxöäv, Orchomenos (Diodor. 16, suchten und fanden endlich Hülfe
83), Koroneia (id. 16, 36), u. Korsiae gegen die Phokier bei Philipp ;
(id. 16, 68), welche bis zu Ende s. Diodor. 16, 68 und 69.
des Krieges in den Händen der 66,4. ngartofiivoiSy die'M.AÜ'
Phokier blieben. regeln, welche Du zum Zwecke
66, 1. nia&o<p6Q(oVy aus denen der Pacificierung von Hellas er-
ffrOlstenieils das Heer der Phokier finreifen wirst; über das i*articip.
beitand und die von ihnen das Pracs. statt des Part. Fut. s. su
Doppelte des gcwöhnlichea Soldes 1,44.-66,6. n^ö, im Interesse.
126 (V) ISOKPATOTS
TiöXeig tavtas, i'n t&v stQrjfisvcov iiyov^aC 6ol ysyertjöd-ac
cpavsQÖv hl xoCvvv (bg xaX quöloq tavta TtQcc^ecg, in tcoX-
Aöv TtaQaöeiy^dxcov oI^ccl 6s yvcovai noLijöEiv. tJv yaQ (pa- e
vSxfiv sxsQoC TLvsg XG)v JtQoysyevYj^svcov fii) xaXUo6i ^sv
^rid* höLCoxtQOLg av rjfistg öv^ßeßovXsvxafxsv iTtixeiQYiaavxsg,
fiffc^ö 06 xccl dvöKoXcoxsQa xovxav eTtixeki^avxEg^ xC loiitov
eöxai xolg ävxiXiyovöiv^ iag ov d^äxxov 6v xu Qaco jiQcc^eLg
?) \sivoL xä %ale7t(bT£Qtt',
58 (xd'.) Uoceifac de TtQcjxov xä jzsqI ^A^XLßLccdrjv. ixetvog 94
yuQ (pvycüv nag' rj^av xaX xovg äXXovg bg&v xovg tcqo avxov
xavxf] xfi 0v^g)OQä xexQrjfievovg inxrjxöxag diu xb [leyed-og xb
xrjg jtöXscog, ov xijv avxi^v yvcDfirjv sO^av ixsivoig^ «AA' oiri-
d^slg TiEigaxiov sivai ßia xaxsXd'stv TtQOEikaxo JtoXs^etv TCQbg
59 avx7]v. xad'^ sxa&xov ^sv ovv xcbv xöxs ysvo^evov et' xig Xd-
yeiv e7Ci%siQ7]6si6v^ ovr' ccv diekd'eiv ccxQißcbg dvvaixo, TCQÖg
xs xb TtaQbv l'öojg ccv £vo%X7]6ei£v' sig xo6avxriv de xaQa%Yiv b
Kaxaöxriösv ov iiövov xijv tioXiv äkXä xal Aaxsdai^oviovg xal
xovg ccXXovg^EXXrjvccg, aöd'' rj^äg ^ev Ttad'stv cl Ttdvxsg l'öaöiv^
60 xovg d' äXlovg xrjXixovxoig xaxoig TtEQiTtEöeti', coöxs ^Yiömco
vvv i^ixrikovg stvai xäg 6v^(poQäg xäg di' exeIvov xbv itöXs-
[lov iv xaig jtöXsöiv EyyEyEvrjuavccg, AaxEÖaiiioviovg öe xovg xoxe
57, 8. avTiXsyovcLv^ mg ov. Substantivbegriff fafsten; vergl.
Der Satz mit ag ov enthält nicht Thuk. 7, 8, 1 ayysXXcov v-aO"* e'uccCTa
das, was sie der anderen Meinung xöSv yiyvo^svcov. cf. Sauppe^ ad
widersprechend entgegnen, sondern Demosth. orat. select. p. 18, Ähn-
das, dem sie widersprechen. Sauppe lieh Thuk. 4, 30, 2 iii7tQiJ6ccv-
Jahrb. VI (1832) S. 70. vergleicht zog xivog xator fiL-agov t^? vXrjg.
aufser Isokr. 8, 48 nsgl a>v ovdsig av id. 1, 50, 2 (coli. 4, 3, 2. 7, 39, 2. 7,
roX^T^asisv ccvxe ms tv , mg ov r-qv 65, 2) vsmv snl itoXv rr,g &ccXdGar}g
(isv ifiTtSLQiav — 8xo[isv TtoXirsiccv insxovomv. id. 2, 76^ 4 (coli. 4,
ö' oi'av bIvul XQri^ Ttccqoc fiovoig 100, 2) tov oUodo(i7]^arog — snl
rjfiLV sGxCv (wo cos ov nicht das ^isya yiaxiosias. id. 7, 37, 2 ngoa-
ist, was sie entgegnen, sondern rjys reo xsi%si, v.ccQ'' oaov ngög
was sie leugnen möchten) noch xrjv nöXiv ccvxov scoga. Lys. 13, 8
Thuk. 1, 77, 3, Plat. Symp. p. 216 B. (coli. 13, 14) st %axaay,a(pELr} xav
Phileb. p. 19 D. [cf. Krit. Anh.] Tst^^cöv xmv ficc-agcov snl dsv.a GxdSia
58, 2. (pvymv, infolge der Pro- sytaxigov. Xenoph. Hellen. 2, 2, 15
fanierung der Mysterien. S. Thuk. xav ^ccyigav xslycöv inl ds-na axa-
6, 61 und Isokr. 16, 6 seqq. diovg ^cc&sXsiv sv.uxsqov. — 59, 5.
69, 1. xmv xoxs ysvofisvmv. nccd-Siv, die Schlacht bei Aigos-
Man erwartet den Akkusativ ; in- potamoi und die Eroberung Athens
dessen ist bei -nad'' s-naatov der durch Lysander mit ihren Folgen.
Genetiv partitivus sehr gewöhnlich, 60, 2. GvficpoQccg, welche 4,
indem es die Griechen als einen 111 seqq. angedeutet werden.
^lAinnos (5) 127
dö^avtag smvxstv sig tag vvv ciXV%Cag 8i ^AXmßtdör]v xads-
ötdvai' TCELöd'evteg yäg V7t avtov tfjg xatä d-dkartav Öwd- c
^scog eTttd-v^fiöai xal triv xatä yr^v rjys^ovLav ditaXeöav^ cö6t\
61 b'C xig tpuLT} toxE x^v dQ%i]v avxotg ytyveöd-aL xcov TtaQÖv-
xcov xaxav, oxs xijv ccQxriv xf^g d-ccXdxxrjg iXd^ßavov, ovx av
i^sXsyx^eCri ipevdö^svog. ixetvog ^Iv ovv xrjXtxovxcov xaxöv
aixLog ysvö^svog xaxijXdsv eig ri)r tioXiv, ^eydXrig ^Iv öö^rig
xvxd)v, ov fjLtiv STtatvov^svog vcp' äjcdvxcov. (jcf.) Kövcov
d' ov TtokXoig BXEöLV vaxsQov dvxiöXQocpa xovxav STtgcc^sv, d
62 ttxvxijffccg yuQ av xf] vav^axca xfj tisql 'EXXrJ67tovxov ov öt' av-
tov dXkä öiä xovg ovvdgxovxag ol'xaÖE ^ev dtpixeöd-ai, xaxTj-
oxvvd^rj, 7cXsv6ag d' scg KvTtQOV ;|j()dvov ^iv xiva negl xiiv
xav iöCcov iTCL^sXeiav ÖLSXQtßsVy aCöd^ö^svog d' ^AyrißCkaov
(jL£tä TtoXXfig dvvdfiscog sCg tijv ^AöCav diaßeßrixota xal tcoq-
63 d'ovvta xijv x^Q^'^ ovxco ^ty^ iq)Q6vri6sv, coöx' dq)0Q^Yjv ov-
ds^cav aXkriv i'^^^ nkriv xb 6Cb^a xal xr^v öidvoiav ^X%l6sv e
AaxEÖaiiiovCovg xaxa7toXEiirJ6ELV ccQxovxag xcov 'EkXrjvayv xal
xaxä yfiv xal xaxd d'dXaxxav, xal xavxa ndiiTtav cag xovg
ßaCiXiag dXQuxriyovg vtcl^xveIxo 7t0L7]6ELV. xal xi dat xä
TtXaLco XayELv; 6v6xdvxog yaQ avx<p vavXLXOv tzeqI ^Pödov xal
VLxrjöag xfi vav^iaxCcc AaxEÖai^ovCovg ^ihv i^dßaXEV ix xrjgdb
61, 1. aQxrjv. Über die wech- dvxlGXQOcpa x. r. X. lieferte das
selnde Bedeutung dieses Wortes s. Gegenstück dazu. Vergl. 15,
zu 4, 119. — yiyvsad-ai. Man er- 182 ditTas inifisXsiag xarfitjrov
wartet ytvia^ctt.^ oder yhyivrio^ai, 7}fitv — dvziozQocpovg yial av^vyag
wie es auch iu der dieser Stelle nal ocpiOLv avtaig ofioXoyovfisvag,
sehr ahnlichen 8, 101 heifst: el und Stallbaum ad Plat. Timae.
(paii] roTS rrjV dgirtv avTOig ysye- p. 87 C. — Über Konons Thaten
vfio^uL TÜ>v avu.(fOQmv, ore zqv vergl. auch Isokr. 9, 62 seqq.
ocQxr^v Trjg d'aXdtzTjg nagsXdiißavov.
[cf. Krit. Anh.]; aber yiyvfad-ai 63, 6. zu nXetco ist anders ge-
ist Infinitiv linperf. (= ozi iyi- dacht als 17, 34 (und Lys. 16, 9)
yvezo — , ozs iXdfißavov)^ in wel- ovk old* o zi dst nXeioa Xiysiv.
chem Sinne der Infin. Praes. nach Jenes ist: „das Weitere, dessen
den Verbis dicendi und putandi noch viel mehr ist," in welchem
sehr häufig von einer vergangenen Sinne zC dei zd noXXd X^yeiv
Handlung steht; s. Xenoph. Anab. hllufiger ist; vergl. 17, 23 und
1, 6, 6 itq>T} dl KvQov agxBiv tov Wyttenb. ad lulian. p. 142 Lips.
Xöyov mdif und Stiillbaura ad Fiat — 63, 6. «epl 'Foöov. S. zu 4,
Symp. p. 172 B., Maetzner ad 142. — xal [cf. Krit. Anh.] ver-
Dinarch. p. 147, Vergl, auch Isokr. bindet ein construierte« und ein
6, 98 iö^ofiBv TOV nuQtl^övza absolutes Particip. S. zu 9, 56.
XQOPOv dXaJ^ovevia^aixalxijv tpvaiv — 68, 7. vmrjaagy bei KnidOB,
ouoioi rot> aXXoig ilvai. — 61, 6. 894 V. Chr.
128 (V) liiOKPATOTS
64 ocQxijg^ tovg d' '^'EXXrjvag riXsvd'EQcaöEV, ov ^övov dl tä reCxri
tilg TtatQtöog c(V(x)Q%-(o6sv äklä xal tilv TtöXcv elg xiiv avrijv
öö^av TtQOTJyaysv^ i^ ^6naQ i^STtsöev. ^aCtoi xCg av 71qo6e~
döxrjösv Vit' ävÖQbg ovtco taitSLv&g itQa^avtog äva6tQaq)7J~
6s0d'aL xa zr\g 'EXlddog TtQciy^ata, xal rag ^Iv an^cjd'TJös-
öd-at, tag d' STCLTtoXa^siv rav ^EXXtjvlöcov TtöXscov;
65 (^S^'O ^iovvöiog ToCvvv (ßovXo^ai yäg ix jtoXXcbv 6s
Tceiöd-rlvaL QccdCav slvai tijv JCQä^LV, iq)* y\v 6s xvy%dv(o %a-
QaxaX&v) 7toXXo6tbg cbv Zvqaxoöicov xal ra ysvst xal tri
Ö6^ri xal rotg äXXoig ä7ta6iv, i7ti^V[iYi6ag ^(>vaQ%Cag aXöyog
xal ^avix&g, xal roX^7]6ag ccTtavta TCQarxsiv xa q)BQOvxa
TCQog xijv dvva^cv xavxrjv, xaxs6%s ^sv UvQaxovöag, änddag
d\ xäg SV SixsXCa jtoXsLg, o6ai itsQ rj6av 'EXXnfjvidsg, xaxs-
6xQS'ipaxo, xriXixavxriv ds dvva^LV TCSQLsßdXsxo xal 7Cst,riv xal
vavxLXTJv, o6'Yiv ovdslg dvrjQ xcav tiqo sxsCvov ysvo^svcov,
66 (x^\) "Exi xoCvvv KvQog (iva ^vri6d^G)^sv xal tvsqI xav ßaQ-
ßaQcov) ixxad'slg ^sv vtco xrjg ^riXQog slg xijv ödöv, dvaiQs-
%'slg ö' vTtb nsQ6idog yvvacxög, slg xo6avxriv ^Xd'sv ^sxaßoXijv
coöd"^ a7cd6rig xrig ^A6iag ysvs6%'ai dsöJtöxrjg.
64, 2. uvcoQ&coasv. S. Xenoph. deutend (= saxoctog), ist von Per-
Hellen, 4, 8, 9 u. 12. — 64, 5. sonen in diesem Sinne gebraucht
ccTL(icod'T]asad'cci. [cf. Krit. Anh.] erst aus ganz später Gräcität wie-
Da Isokr. nicht selten (cf. zu der nachweisbar, häufig dagegen
4, 178) die hier verstandene Hege- ist noXXoaxov fisQog (Isokr. 13, 4).
monie der Lakedaimonier tl^t] Dionys war der Sohn eines Esel-
nennt, so wird auch dzifiovv von treibers und bekleidete zuerst einen
der Entreifsung dieser Hegemonie Schreiberposten; s. Wesseling ad
gesagt werden können. Als Gegen- Diodor. 13, 96. — 65, 5. (p sqovxcc,
satz dazu gebraucht Isokr. von dem wie 8, 28 ov-k stdivat tag ngd^sig
Gewinnen der Hegemonie imno- tag inl tavta cpsgovaag, und 15,
Xd^SLV auch 8, 107. Dafs aber 269 tmv ngd^scov tag (irjdsv ngog
Isokr. in Gegensätzen nicht immer tov ßiov cpsQovüag dvaiqsiv 65,
bei einem Bilde bleibe, das lehrt 8. dvvafiiv. Er hatte seine Flotte
aufser vielen anderen Stellen gleich einmal bis auf 310 Schiffe (Diodor.
§ 68 ■natOQd'coaag — dia^aQTcov, 14, 42) gebracht, und die Stärke
oder § 82 ^sltjv av sfiavtov ov% seines Heeres schwankt bei seinen
Ev toig dnoXsXsiiifisvoig dXX' av einzelnen Unternehmungen zwi-
totg nQOSxovGL täv äXXcov, und es sehen 20,000 und 80,000 Fufs-
ist natürlich, da man bei vielen Soldaten (Diodor. 13, 109. 14, 47,
gangbar gewordenen bildlichen 100, 103. 15, 73).
Ausdrücken der ursprünglichen 66, 1. nsqL S. zu 9, 12. — 66,
Bedeutung sich nicht mehr jedes- 2. (irjtQog. Vergl. § 132. Anders
mal klar bewufst ist. ,, erzählt Herod. 1, 108 seqq., von
65, 1. dLovvoLog, der Ältere, dessen Darstellung der Geschichte
welcher von 406—367 herrschte. — des Kyros Isokr. auch sonst ab-
65, 3. TtoXXoatog, ganz unbe- weicht; vergl. zu 9, 38.
^lAmnos (5) 129
67 (j^^-) "Ojtov d' ^AXxißLadrig f''^*' (pvyäg öv, Kövov de
ösdvöTvxrjxcog, ^covvöLog ö' ovx ^vdo^og cov, KvQog d' ov-
xcog oixTQäg ccvta xrig ij ^QX^^ ysvdöecog vicaQ^ccörjg , slg d
to6ovtov TCQOTjkd'Ov KoX tTjXLxavta dLSTtQci^avto, %G}g ov ei ys
XQTj TCQOödoxäv, xov ix toiovtov fi£V ysyovöta^ MaxedovCag
de ßa6L?.svovta, roCovtav de xvqcov ovta, Qadccog tä itQoei-
Qri(iiva 6v<5zri6eiv'^
68 (^'O ^^ii^cct d' Sg a^LÖv iöriv totg rotovtOLg xav iQycov
^dhex' iTtLxeiQstv , iv olg xatOQd-aöag ^ev ivd(iUXov x^v
6avxov öö^av xaxa6X7J6eLg xotg TCQOxevöaöiv, dca^aQtav de
xfjg TCQOödoxLag äXX^ ovv xi^v y evvoiccv xxijeet X'^v TtaQu xätv
'EkX'^vcjv, rjv Ttoli) xdlXiov i6xtv laßeiv -^ TCoXXäg TtöXsig xav
'EXXrjvLdav xaxä XQaxog iXetv' xä fisv yaQ xoiavxa xa)v iQ- e
ycDV g)d-6vov ix^L xal dvö^iveiav xal ytoXXäg ßXaöcpri^Cag^
olg d* rjiietg öv^ßeßovXevxa^ev ovdev TtQÖtfeöxi xovxav, dXX^
et xig d-e&v ccZqeöCv 6ol doLr}, ^sxä %oiag av iitL^eXeLag xal
diaxQißijg eviccto xov ßCov dcayayetv, ovdefuav eXoL av^9Q
69 etneQ i^ol öv^ßovXc) %pc5o, ^ccXXov rj xavxriv. ov yccQ ^6vov
vjtb xöbv ccXXcov eöet t,riX(Dx6g, dXXä xal öavtbv ^axaQLeig.
xCg yccQ av vTtSQßoXij yivotxo xrjg xoLavtrjg evdaLyioVLag, oxav
TCQiößetg ^ev 7]X(o6lv ix xa>v laeyCötov TtoXeav ot fLaXiöx' ev-
doxLiJiovvxeg eig xyjv (Stjv dvva6xeCav^ ^letä dh xovzcov ßov-
Xevrj JceQl xfig xoLvrjg öarriQLag, 7t£Ql '^g ovdelg aXXog g)av7]-
70 <SexaL xoiavxriv JCQÖvoLav 7Ce7tOLr}^Bvog , aiöd'dvrj de xijv ^EX- b
Xdda TCäöav ÖQd-ijv ov6av icp* olg öv xvyxdveig eCörjyov^svog,
67, 1. 07C0V — Tcäg. S. zu 1, ringen (68—71), und die Beschul-
49. — 67,3. rrjg i^ dgxrjs yfvf- digung widerlegen^ als schmiedetest
ceoag, der Beginn seines Da- Du Pläne gegen Hellas; diese Be-
aeins. Der stark pleonastiache schuldigung darf Dir nicht gleich-
Ausdruck kehrt wieder bei Aristo- gültig sein (72—80), und darum
teles, der 17 ^| ccQxvi Y^vsoig vom habe ich darüber zu Dir mit jenem
Meere und von den Winden ge- Freimut gesprochen, mit dem liat-
braucht (s. Vater, Rer. Andocid. I schlage zu erteilen ich midi be-
p. 84). Vergl. auch Phot. Bibl. 2G1 rufen fühle (81, 82).
y. iSS Bekk. uQxriv avtm zf}g ytvf- 68, 2. xatog^moag — ^tof-
atmg yeviad^ai ri xal d 'OXvyLniäöu, fiagtcov. S. zu 7, 72. — ivd-
and Philostrat. Kp. 4 Kays. iByErat fiLlXov r rj v aavrov S6^av
ta $6S<p Ti)v 7iQ(6tT}v yivBOiv ix naraarT^ang wie 10, 28. — GS,
IvnrjQOxätrjg aQ^aa&ai ngotpaoemg. i. all' ovv — ye. S. zu 4, 171.
$ 68—82. Du wirst aber a^ich, 69, 6. dvvaaxeiav^ Reich,
dingt Dir die Versöhnung , die eine seltene Bedeutung, in welcher
n^
der Hellenen uml eine benci- uQxtj bei den Attikorn so hilutig ist.
denttoerte Stellung unter ihnen er- 70, 2. dp<^r)v, gespannt, wie
Isokr. II. 8. Anil.
130
(V) I20KPAT0TS
Hrjdslg d^ öXcyaQCog k'xj] tcbv Ttaga 6ol ßQaßevoiievcov, «AA' oC
(ihv Ttvv&ccv ovt ccL tcsqI ttvxcbv iv olg iötiv, oC d' svxcovraC 66
fiij ÖLa^aQTEtv g)v iTCsd^v^rjöag, ot de ösöcoölv, ^ij tcqö-
tSQÖv XL Ttdd-rjg, tcqIv reXog iittxtetvai rotg TfQatro^EVOLg;
71 cjv ytyvo^evav Ttag oi}X. ctv eMxcog ^isya <pQOVOLrig', jc&g
d^ ovx av TtEQCxaQijg hv tbv ßCov diateXoCrig^ rrjXtxovrcov st- c
dhg öavzbv 7CQay[idt(ov irCLtSxdxriv ysyevrnievov; xCg d' ovk
ctv t&v xal iisxQLCog Xoyi^o^svcov xavxccg av 60i JtccQaiviösiBV
liccXiöxa TtQoaiQELö^ai xcbv tcqcx^eov xäg dficpöxsQa (psQScv ä^a
dvvanivag aöTtSQ xccQitovg^ rjdovccg O"' vjtsQßaXXovöag Tcal
rtftag ^syiöxccg;
72 (X\) '^TCEXQrj d' av ijör} ftot tä TCQOELQrj^iva tceqI xovxcdv, d
et {i'^ TCagalEloLTtGig rjv XLva Xöyov, ovx d^V7}^ov7]6ag «AA'
dxvT^öag eItieIv^ ov i]drj ^lOi doxa drjXaöELV' ol^ac yaQ öol
TE ÖV^CpEQELV CCKOVÖaC TCEQL avXCOV ^ i^OO XE TtQOÖTJXEtV ^EXä
7CaQQr}6Lag, wOtcsq si'd'Lö^aL, TtoiEtöd'aL xovg Xöyovg.
73 (Xa.) Al6%'dvoiiai ydq 6e 6iaßaXX6^EVOv vtco xav 6o\
HSV (pd'ovovvxcov , xäg ds TCoXEig xäg avx&v eld'cdiiEvcov slg
raQaxäg xad'iöxdvai, xal tijv stQTJvrjv xijv xotg aXXoig xoLvijv
Polyb. 28, 15 ogd'ol xal fiSTScagoi
raig diavoiaig iysvi^&rjcccv ot ro-
dtoL TCuvxBg, häufiger von ängst-
liclier Erwartung, wie Isokr. 16, 7
oqQ-riq Trjg noXecog ysvo^svrjg diu
xb (li'/sd^og tmv alxiav, Vergl.
Maetzner ad Lykurg, p. 149. — 70,
3. naqa. 6ol ßQdß., bei Dir ent-
schieden wird. S. zu 7, 23. —
70, 4. iv olg iaxiv, nach dem
Stadium, in welchem es sich
befindet. Vergl. Sophokl. Antig.
39 XL 8\ m xaXaicpQOv, st xdd' iv
TOVTOtj, iym — Ttgood-sifiriv nXiov;
— 70,5. (IT] TtQOXSQOV XL ncc^Tjg
euphemistisch für „dafs du fr.
stürbest" wie 17, 6 si' xi ncc&OL
iyiSLVog und Isae. 1, 4. Demosth.
4, 12. 23, 12 S. Rehdantz Demosth.
Ind.^ p. 170. Bei Cic. Tusc. 1, 43,
5 „si quid accidisset."
71, 7. iiByiaxag cf. Krit. Anh.
72, 2. loyov, Punkt. S. zu 7,
74. — 72, 3. iiol doTim, ich ge-
denke, mit dem Infinit. Futuri
wie Plat. Theaet. p. 183 D aUa
^01 dOHOO ov TtBlGBC^aL «VT©,
aber auch mit dem Inf. Praes.
Vgl. Ast ad Plat. Phaedr. p. 235.
Anders Isokr. 12, 232 ov (isxQLcag
iSönovv fioi, SlsiUx^^^- 19> ^^ ov
[isvx' av [iOL doKm cpvysiv. — 72,
4. Ttsql avxmv^ auf Xoyog be-
zogen. Ganz ähnlich 12, 231 vns-
ßaXov tbv Xoyov .... xgiav yocQ
'^(jLSQoöv diaXstq)d'6iüav ccvccyiyvco-
Gv.(ov avxä V.. X. X. Vergl. auch
15, 271 ngocri-KEL xrjv ÖLHccicog av
vo^i^O(iiv7]v {(piXoaoffLav) bgCaai v,al
drjXcÖGaL ngbg v(iag. anXcSg ds Ttoag
xvyxdcvco yLyvcoGv.mv nsgl avxcäv.
5. auch zu 1, 38.
73, 2. (p&ovovvxcov. Isokr.
denkt wohl vorzugsweise an Demo-
sthenes, dessen Politik der des
Isokr. geradezu entgegengesetzt
war. — 73, 3 kolvi^v, der im
Interesse aller ist; xoig a.
Idtoig, ihren Sonderinter-
essen; vergl. (Demost.) 12, 19
cpaal — X7}v iiEv sIqt^vtjv noXs-
liov avxoig slvai, xbv 8\ noXsfiov
slQrjvriv, ^ yuQ Gvvayovi^ofisvovg
xoig cxQaxTjyoLg rj üVAOtpavxovvxag
^lAmnos (5)
131
TtokE^ov totg avr&v Idioig eivat vo^i^övtov, ol' Jtdvrcov töv e
ccXXcov äiisXi]6avt£g iteQl trjg ofjg dvvu^ecog Xsyov6cv, d)g ov^
v7t£Q tfjg ^EXXddog äXX' i%l tavtrjv av^ccvstat, xal 6v TtoXvv
74 iq6vov T^dri %ä6LV i^Ltv imßovXevsLg^ aaC X6ya> ^ilv ^eXXsLg
Ms66rjvL0Lg ßorj^stv, iäv tä tcsqI Qcoxsag ÖL0LX7]6r]g, £QyG) d'
vTcb 6avta Tcotstöd-ac UeXoTtöwriCov vjtccQxovöi de öoi @er-91
raXol [ihv xal Srißatoi xal Tcdvtsg oC rrjg 'A^(pLXXvovCag (isrs-
Xovtsg hoL^OL övvaxoXovd-etv, ^Agystoi öh xccl Ms667]vtoc xccl
MeyaXoTtoXltuL xal tav aXXcov noXXol övfiTtoXe^stv xal
noLEtv dvaötdtovg Aaxsdai^ovcovg' rjv de tavxa TtQd^rjgy 63g
75 xal r&v aXXov 'EXXrjvav QaÖLCog XQatTlöetg, tavxa (pXvaQovv-
xsg xal (pdöxovxeg dxQcßag elöavat xal xa^ecog ditavta tc3 b
Xoycp xaxa6XQ£q)6^6V0L TtoXXovg TteC^ov^iv^ xal ^dXcöxa ^isv
rovg xatv avxcbv xaxav iitid-v^ovvxag ciVTtBQ ou XoyonoLOvvxsg,
ijtSLxa xal xovg ovdevl Xoycö^ip %Qco^evovg vtiIq xg)v xoivcbv^
dXXä 7Cavxd7ta6LV dvaiöd'TJXGyg dcaxsL^Evovg xal noXXijv xdgtv
ixovxag xotg vtcsq avxCbv (poßeted'aL xal dsdiivai iiQoßTtOLOv-
dsL XL XafißdvEtv nag' avToov, Irt
ds räv noXttatv xotg yvcoQificoxccxoig
xal TtöV i^cod'sv xotg ivdo^oxdxoig
XoidoQOVfisvovg inl xov ß^fiaxog^
7C8QinoiSLa9at naga xov TcXi^d'ovg
do^av ag siol drjuoxLHOL. — 73, 6.
TCoXvv xQovov riSt). Isokr. sagt
Bonst noXvv ijdr} XQOvov 4, 162. 8,
30, 36. 10, 4. 15, 285. Ep. 9, 11.
74, 2. Msaarjvioig. Vergl. De-
moäth. 6, 13 {^iXtmtog) Msaoi^vriv
Aaxfdaifioviovg aqpttvat yiBXsvcov.
Die Aussicht darauf hatte Philipp
den Messeniern wahrscheinlich er-
öffnet, als nach seinem Thrakischen
Feldzuge 346 v. Chr. Gesandte fast
aller griechischen Staaten an seinem
Hofe sich einfanden. — 74, 3. ©ex-
xuXoi. S. §20. —74,4. erjßatoi.
8. zu § 65. — 'Ayupiyixvovlag.
Zu den zwölf zum Amphiktyonen-
bunde vereinigten Staaten (cf. Her-
manna Staatsaltert. § 12, Schoe-
mann Antiauit. pnbl. p. 387 Gilbert
Staatsaltert. II, p. 408) gehörten
anch die Thessalier und Thebaner,
navxeg steht also atich hier (s. zu
4, 98) für ot uXXot nuvxtg. Die
Mitglieder des Bundes standen auf
Philipps Seite, weil er ihre Gegner,
die tempelr'äuberischen Phokier, be-
kriegte; 8. Diodor. 16, 36 seqq. —
74, 5. 'AQyEioL k. t. X. s. zu § 49.
75, 3. yiaxaGXQS(p6(iSvoi,
(Dich) alles niederwerfen
lassen, ist nach jenem Sprach-
gebrauche gesagt, wonach das, was
ein Schriftsteller erzählt, als von
ihm selbst ausgeführt dargestellt
wird. Vergl. Horat. Sat. 1, 10
36 Turgidus Älpinus jugulat dum
Memnona (i. e. Mefnrwna iugula-
tum narrat). Thuk. 1, 5, 2 ot na-
Xaiol xmv noiT^xmv xäg nvaxsig
xcov yiaxuTiXsovxcov rcavxaxov Ofioioog
iQtoxcüvxsg st Xrjoxcci ftaiv. Vergl.
liemhardy ad Dionys. Perieg. p. 844.
Auch hier erwartet man eigentlich
noch ein verb. dicendi; s. zu 4, 23.
— 76, 4. XoyonoiovvxEgy hier
wie überall mit dem Nebenbegriff
des unbegründeten Geredes; vergl.
11, 38 und 15, 136. — 76, 6. insixa
xal ohne 8i S, zu 9, 42. — 76, 6.
dvaiaO'rjxoafj stumpfsinnig,
wie 12, 85, 112. 13, 9. — 76, 7.
tfoßeia&uL xal deÖLivai ver
9*
132 (V) ISOKPATOTS
fLBVOLg, hi dl tovg O'ux dnoöomßd^ovtccg t6 doicstv iTttßov-
XsvsiV 6s totg '^EXXri^LV dXkä rijv akCav ravtrjv cc^iav iTCid'V' c
76 (ii'ag dvcci vo^L^ovtag' oV xo6ovxov ä(pE0tä6i rov vovv i%£LV^
ütfr' ovK i'6cc0vv, oti totg avxotg av ng löyocg xQco^evog
toijs filv ßXcctl^sisv, rovg d' G)(peX7lö£i6v» olov xal vvv, el fiiv
ng (paiT] rbv rfjg 'AiSCag ßaöikia zoig '^EXItjölv iitißovXavEiv
xal TtaQsCxsvdöd-ai, ötQarsvELv iip^ rj^iägy ovdhv av kiyoL %bqI
aircov (pXavQOV SiXX* dvdQodeötEQOv avtbv xal %Xsiovog a%iov
doxetv aivau noLtjöSLEV ei öe rcav afp* ^HQauXiovg tivl TtEcpv-
x6tC3v, bg ä7tcc6rjg xatEötri rrig 'EXXddog EVEQydrrjg, E7Ciq)EQ0i
X'^v uixCav xavxriv^ sig xijv iiEyLöxtjv aL6%vvriv ctv avxbv d
77 xaxa6X7j<S£LEV, xCg yaQ oi)x ctv äyavuxxri6EL£ xal fiLötj^eiEv, eI
ipDcCvoixo xovxoig ETtißovXEvav ^ vtieq cjv 6 Jtgöyovog ccvxov
tcqoelXexo xtvövvEVEiV^ xal xrjv fisv Evvoiav^ ^jv ixEivog xaxs-
liTCEV xolg ii, avxov yEyEvrj^EvOLg, ^ij jtEiQaxo dia<pvldxxEiv^
d^EXijöag ÖS xovxov ixovsLdi0xcov iTttd^v^otr} xal TtovriQ&v
7tQayfidx(ov;
78 i^ß') ^^^ ivd-v^ov^Evov XQV f*^ TtEQtoQäv xoiavxTiv (pr^- e
liriv 6avx(p 7C£QLg)vo^£vriv, 7]v ot filv ix^Qol TCEQid'Etvai 0ol
^7]Xov6iv, XG>v ÖE (pCXav ovÖElg o6xig ovx av dvxELJCEtv vtceq
00V xoXn7]6£LEv. xaCxoL tceqI xav ^ot öv^cpEQOvxav iv xatg
xovxcov d^(pox£Qcov yvü^aig ^dXiöx' av xaxCöoig xrjv «Aij-
d'ELav.
79 (^/O ^'J^^ojg ovv vTtoXa^ßdvEig nLXQO^v%Cav Eivai xb xg>v
bunden auch 12, 48. — 75, 8. Longi Pastor, p. 363. Ellendt ad
ovy, dnoS.^ nicht leugnen, Arrian Anab. 7, 3, 6.
dafs es scheine. — 75, 9. zriv »» a it ^ - -u
alxiav tavx'nv, das, was man , V'.i' ^l '""'''''"' ^'^•' '"^^^''
Dir damit Schuld giebt. a^> Hqa-^Uov^ nEcpvycora>v s. zu
76, 1. dcpsat&Gi., statt des ge- '
wohnlicheren dnsxovGi. S. zu 7, 78, 1. XQri, nämlich cg, wie
31. — 76, 2. löyoig, welche eine § 79 und 92. Vergl. zu 9, 81. —
Anschuldigung jemandes enthalten, 78, 3. zmv 8s cptXcov, welchem
also im Sinne von ipoyoiq. — dagegen jeder — zu Deinen
76, 7. rcov — tivl nEq)V'K6t(ov. Gunsten zu widersprechen
Diese Herodoteische Stellung des wünscht. Über das fehlende Re-
Indefinitums zwischen Artikel und lativ y vergl. zu 4, 151. — 78, B.
Substantiv seines Genetiv, part. dfitpoTsgcov. Hierauf ruht der
findet sich bei den Attikern nicht Nachdruck; denn der Sinn ist:
leicht anders als so, dafs zum Ar- willst Dii Deinen wahren Vorteil
tikel noch ein Attribut hinzutritt; erkennen, so mufst Du nicht blofs
vergl. Kühner zu Xenoph. Anab. 2, auf das Urteil Deiner Freunde,
5, 32. Über andere cf. Rehdantz sondern auch auf das Deiner Feinde
Demosth. Ind.^ p. 287. Schäfer ad hören.
<E»iAinnos (5) 133
ßXaöcpriuovvtov xal (pXvägovvtav xccl t&v jcsid-o^evcov tov-98
tOLg (pQOVTL^siv, äXXag O*' ot ccv xccl firjösv 6avt(p dwecdfig
i^a^KQxdvov, XQV ^^ M xat<xq)QOveiv tov TclT^d-ovgy ft^df
jtttQoc fjLLXQOV iiyetöd^ao tb aaQu näöiv svöoxLiietVy älXä rdre
vofjiL^SLV xaXr}v ix^LV xal fisyccXr^v ti)v öö^av xal XQE7tov6av
80 <fol xccl totg eotg TtQoyovoig xal totg vcp' vfiav TCSTtQay^Evoig^ otav
ovtco dcad^fjg tovg "EXlrivag^ &67Csq 6Qäg Aaxeöac^ovLOvg xb b
TiQog tovg avtav ßatSiXeag axovtag rovg O*' ixccLQOvg xovg
6ovg nQog 6e diaxsLnsvovg. söxiv d' ov ;|jorAf;r6v xvx^lv xov-
tov, ijv i^sXijörig xoLvbg aTtaötv yaviöQ'aL, xal TCavörj xatg
p,lv xGiv TCÖXeav olxscog ix^^^ ^Qog öh xäg äXXoxQicog dia-
Tuiasvog, axi ö' rjv xä xoiavxa TtQoaiQf} JtQccxxsLV, i^ av totg
filv "EXXriöiv eöet Ttiöxög, xotg de ßaQßdgoig (poßsQÖg,
81 (^<^'-) -K"ßl |Lt^ d^aviiäörjg {änsQ iniöXEiXa xal TtQog ^lo- c
vvöiov xbv x'^v xvQavvCäa xxriöd^evov), el ^yjxs 0XQaxrjybg
S>v ^rjxs grjxoQ fitjr' äXXcog dvvdöxrjg d'QaövxsQÖv 6ol ölel-
Xeyyiai xav dXXcjv. iyco yccQ ngbg ^£v xb jtoXLXEVEöd-at jcdv-
rav dcpvEöxaxog iysvo^riv xav tcoXlxcov (ovre yaQ (pcaviiv
'i6xov [xavijv ovxs xüX^av dvva^Evrjv oxXcp X9^^^^^ ^"^ f^O"
XvvEöd-ai, xal XoLdoQEtöd-at xotg inl xov ßrj^axog xaXivöov^E-
79, 3. aXXayg %■' otav -Aal. S. xoiv (isyiazoLV, vneq xs rfjg ^EXXd-
ZQ 4, 66. — 79, 5. 71 uQcc ^i-kqov, Sog XäysLV xai aol avfißovXsvsLV.
8. zu 4, 69. — 81, 2. yirr}Gd(isvov hat den
80, 2. Aa-KsSaifiovtovs. Vgl. Nachdruck, weil an den älteren
Ep. 2, 6 tdotg uy Aa'Ksdaifioviovg Dionys gedacht werden soll, im
n(ql rrjg tcÖv ßaaiXeoav acoTTjQiag Gegensatz zu dem jüngeren jetzt
noXXriv ini^sXtiav noiovfiivovg yial regierenden. — 81,3. övvdoTTjg^
tovg ivdo^ordtovg xäv noXittÖv cpv- was sonst ngdtzsiv dvvdfisvog. S.
Xanag avxdjv yia&iaxdvxag, olg al'- zu 4, 188. — 81, 6. dcpvicxcixog.
a%i6v iativ i%(Cvovg xiXtvtrioavxag Vergl. 12, 10 ivSs-qg d(i(poxiqa}V
nfQtidfCv Tj rag daniöag dnoßaXstv, iysvo^rjv xmv fisyiaxrjv dvva(Aiv
nnd 8, 142 seq. — 80, 5. noivog^ ixovxmv nag' ri^tv, (poav^g tnav^g
allen gehören, indem Du Deine xal xöXfirjg. S. auch Ep. 8, 7 und
Sorgfalt auf alle gleichmäfsig er- Dionys. Haue, iudic. de Isoer. mg
streckst. Ähnlich 1, 10 r^v xoig ds tj cpvoig iqvavxiovzo, xä Tcgaxa
tpiXotg noivog. — SO, S. niaxog — xal xvgimxatcc xov Qi^xoQog aqpfXo-
vpoßegog. Vergl. 7, 51 nuQBixov ii-ivq, xoXfiocv xal (pmvrjg (liye-
acfi&g avxovg xoCg (ilv "EXXtiOi jrt- ^og x. t. X. Plin. Ep. 6, 29, 6
öxovg^ xoig di ßagßdgoig (poßsqovg. Isocrati . . . qnod infirmitato vocis,
S. zu 4, 142. mollitia frontis, ne in publice di-
81, 1. inicxtiXa. Vergl. Ep. 1, ceret, impediebatur. — 81, 6. XQij'
9 {li] ^avfidoijg, sC firixe 8r}ur}yo- a&ai, zu verkehren. S. zu 1»
Qdv iiTixe ^axQoxriymv u^x' äXXag 20. — - 81, 7. HaXtvdovfiivotQ
dvväatrjg av ovxag ifipQi&^g uCqo- wie 13, 20 nfgl xäg igiSag -KaXiv-
^uti ngäyfiu xal dvoiv iniiiigm dovfitvoi (neben ntgl xäg t. dia-
134
(V) ILOKPATOTS
82 voig), tov dl (pQOvetv ev aal TtsnccLÖevöd'ai xaXag, si xat ttg d i
äyQotxörsQOv elvai <pij6£i tb ^rid^sv, cc^tpLößritG), aal %'eCriv
av i^avtbv ovx iv roTg ccTColskEi^^evoLg «AA' iv rotg TCQoi- \
XOvöL tav akkov. ölötcsq iTtcxsiQa öv^ßovkevsLV tov tQÖTtov \
rovtov, bv iyh nstpvxa xal övva^ai^ xal r§ tcöXsl xal totg ^
"Elkri<SiV xal tav dvÖQ&v totg ivdo^otdtOLg,
83 (^^'0 negl ^Iv ovv rav i^&v aal wv <Jol TCQaxtsov iötlv \
TtQog tovg "Ekkrivag 6%eö6v aKiJKoag, TtSQl Ös tTJg 6t Qats Lag
trjg eig tijv 'Aöiav tatg ^6v TtöksöLV, äg 6(prjv %qfivaC 6s dtak- e j
kdttELv, t6t£ 6v[ißovk6v6o^EV, cjg XQ^i Ttoks^stv TCQog tovg
ßaQßaQOvg, 8r«v i'dco^sv avtäg 6^ovoov6ag, Ttgbg 6l dl vvv \
ütOL7]6o ^at tovg köyovg, ov f^v avf^v ^^cov öidvoiav aal \
xat' iKsCvriv tijv '^kimav, or' bygacpov tcsqI tijv avtijv vTtö- 99 1
TQLßovTsg 13, 1), und 15, 30 nsql
TU 8LY.uat7iQia "naXivdovfiEvoL^ und
so oft im übertragenen Sinne und
mit tadelnder Färbung, wie die
verwandten KvlLvösrad-ai (Stall-
baum ad Plat. Phaedo. p. 82 E),
dXivd£t6d-aL und stXLv8sL6&aL. S.
Schoemann ad Plut. Agin p. 100.
82, 2. dyQ0t,yi6tSQ0v, zu we-
nig höflich, oft so im Kompara-
tiv mit dn&tv verbunden; vergl.
Stallbaum ad Plat. Gorg. p. 462 E
und ad Kriti. p. 107 A. — dfi(pL6-
ßrircö. S. zu 4, 188,
§ 83 — 105 med. Zweitens rate
ich Dir, wenn auch nicht mit dem
Selbstgefühl, mit dem ich im Pane-
gyrikos redete (83 — 85), Persien an-
zugreifen, aber nicht eher als bis
Du alle Hellenen versöhnt und da-
für gewonnen hast; denn dafs ohne
diese Bedingung der Krieg erfolg-
los sein würde, lehrt das Beispiel
des Agesilaos (86—88). Im ent-
gegengesetzten Falle aber darfst Du
auf einen günstigen Erfolg hoffen
nach dem Vorgange des Kyros und
Klearch (89—92), wie ich das schon
im Panegyrikos gezeigt habe (93,
94), und Du wirst um so eher
glücklich sein als sie, weil Deine
Lage eine günstigere ist als die
ihrige (95—98) und weil die Lage
des Perserkönigs jetzt noch weniger
günstig erscheint als zu den Zeiten
des Kyros und Klearch (99—104).
Batschläge über die beste Art der
Kriegführung Dir zu geben enthalte
ich mich billigerweise (105).
83, 1. cov i. e. nsQL tovrcov d.
Strange in Jahns Jahrb. Suppl. IV
^1836) S. 364 citiert Demosth. 9, 31
VTisQ ^iXCnnov v,al av insi^vog
TtQdtrsL vvv, und Thuk. 5, 87
fjt rmv nccQOVTcov xat cov ogäts.
[cf. Krit. Anh.]. — 83, 2. cxsSov,
nicht = paene, sondern = fcre, s o
ziemlich, Vergl. Isokr. 19, 42
axsSov d-KriHoccre. Demosth. 3, 36
cxsSov BLQriY,a d vo^l^oo avfKpigsiv.
S. Haase ad Xenoph. Resp. Lac.
p. 118 Stallbaum ad Plat. Alkib. I
p. 103 B. Rehdantz Demosth, Ind,'
p. 283. — 83, 6. tijv ccvtijv i.
S. -AaC. Man erwartet vvv xat,
doch vvv ergiebt sich aus dem
Zusammenhange von selbst. Ahn-
lich schon Homer II. 14, 132 dX-
Xovg S' oTQVvovTsg ivi^co^sv, dl ro
TCCCQOg TtEQ | ^Vfim '^QCi CpSQOVTSg
dcpsöräo' ovSs (iccxovruL, und 22,
373 [laXa-iKotEQog dfiopitpaaGd-aL j
'^'E-KtcoQ rj ozs vijag ivsTtQTjasv. Thuk.
7, 28, 4 cct dandvai ovx biioicag
y,ccl TtQLV, dXXd noXXm (lei^ovg yiad'S-
Gxaactv. Lys. 12, 2 tovvavriov ds
fiOL Sonovfisv nstasa&aL rj iv ra
nqo xov XQ^vm. — 83, 7. ^yqa-
(pov, im Panegyrikos.
<E»iAiiinos (5) 135
84 ^£6lv tavtriv. roxs [lev yaQ 7CaQSxs?,sv6^riv totg äxovßo^a-
vocg xatayekäv fiov koI xatacpQovstv , rjr fi?J xal tav tcqcc-
yiidxov xal Trjg öö^rjg tfjg i^avtov xal tov xQ^'^ov xov tisqI
Tov X6yov dcatQL(pd'Evtog d^ccog (paivco^aL öls^lgjv^ vvv da
q)oßov^ac^ Hrj Ttdvxcov xg)v jrQOSLQrj^evcov noXv xaxadsiöxe-
Qov xvxG) dcaXex^stg- ^ca yocQ itQog xotg akkoig 6 Xoyog 6
TtavrjyvQLXÖg, 6 tovg äXXovg rovg jcsqI xtjv (pcXoöotpcccv 8 La- b
xgCßovxag evTtoQoxigovg Ttocijöag, i^ol TtoXX^v aTtOQLccv JtaQB-
öx^^EV ovxE yccQ xttvxä ßovXonac leysiv xotg iv ixeCvc) ye-
85 ygafi^avoLg ovx^ hc xaivä dvva^au ^rjxetv, ox> iiijv dicoöxa-
xeov iöxlv äXXä Xsxxsov, Ttsgl g)v vTtsd^e^rjv, o xi ctv 'ÖTtOTtsöTj
xal öv^cpeQj] TtQog xb TtstöaC 6s xavxa jtQaxxscv, xal yaQ tJi/
sXXCkco XL xal ft?) dvvri^a xov avxbv xqötcov yQüctpac xotg
7Cq6x6qov ixdedo^BvoLg, aAA' ovv VTCoyQaxJ^eLv y ol\iai ;|ja()t£V- c
XGig xotg i^€Qyd^80d-ai xal öianovetv övva^svoLg.
86 (^5^ 0 Trjv ^6v ovv aQxV'^ "^ot) Xöyov xov 6v^7tavxog oI~
[lac TteTCOLfjöd-at ravxrjv, ijvTtSQ TtQOöTJxst xovg inl xijv ^A6Cav
Jtscd^ovxag öxgaxevELv. det yäg ^rjösv TtQÖxsQov TtQaxxeiv,
TtQiv av Xdßrj xig xovg "EXkrivag dvotv d-dxsQOv, ?) övvaycjvc-
^o^ivovg 7} TCoXXriv evvotav ^x^vxag xotg TtQaxxo^svoLg. cov
^Ayri^CXaog b Ö6^ag elvau AaxeöaL^ovtcov g)QOVL^(bxaxog gjXl- d
87 ydoQrjösv ov diä xaxCav äXXä 8iä (piXoxiiiiav. e0x^'^ Y^Q ^^'^-
xdg iTtL&v^iLag, xaXäg ^sv d^cpoxEQag^ ov öv^ipcovovdag d*
dXXijXaig ovo* afia TtQaxxsed-ac dvva^ivag. TtQorjQstxo yaQ
ßaöiXet XB JtoXBfiEtv xal xovg BxaiQovg Big xäg TCÖXaig xäg ax)-
84, 1. naQsxBlBvoiirjv. S. Pa- warf geben, der vollständigen
^^S7^- § 14« — 84, 6. TiQosxotg Ausarbeitung (i^SQyd^sad-ai, ansg-
aXXois, praeter reliqua, wie 6, 88. yd^sad^oci) auch sonst entgegenge-
Isokr. denkt hier wohl an sein setzt; s. Stallbaum ad Plat. de
hohes Alter; vergl. § 149. — 84, republ. VI p. 604 D.
7. fCiQl zTjv cp. diaxgC^ovrai. 86, 2. nQOGr]%si. S. die Be-
S. zu 9, 8. — 84, 8. ivnoq(oti- gründung im Panegyr. § 15 seq.
povff, an Gedanken über dies — 86, 4. övotv ^uxbqov. S. zu
Thema, welche sie von mir ent- 7, 33. Auch der Plural ^äzs^u
lehnten; b. § 94. findet sich in der Phrase; s. Schoe-
85,2. vnoniar)^ mir einfällt, mann ad Ißae. p. 191. — 86, 7.
eine aeltene Bedeutung; vergl. Dio- xaxt'av, Untauglichkeit.
genes Laert. 7, 180 XQvainnoq 87, 4. fra^govs, wohl ver-
Ittltj^vt TOT avyygdiifiata näv xo bannte Aristokraten der kleinasia-
vnontaov y(fd(pa>v. — 86, 6. all' tischen Städte. Dafs politische
ovv — y* S. zu 4, 171. — vno- Parteien sich dort befehdeten,
YQaffniv — ;i;a9i^vro)ff, ich lehrt Xenoph. Hellen. 3, 4, 7, dafa
werde einen hübschen Ent- Agcsilaos bie Ötict tpovov xol tpv-
136 (V) I20KPAT0T2
rcrv xarccyaystv xal xvQcovg JC0Li]6ac t&v ngayindrcav. 6vvi-
ßaivsv ovv ix ^Iv tfig TCQayyLatetccg rrig vtisq t&v hcciQOv iv
xaxotg xal xivdvvotg elvui xovg '^EXXrivag, 8iä 8s ti^v taQaxilv e
tiiv ivd^dde ytyvonevriv fi'^ ßxoXiiv ayeiv ^ridh dvvaöd'aü Jto-
88 Xsiistv totg ßuQßccQotg, &0t^ ix tav dyvorid'ivtcav xax ixst-
vov xov XQÖvov qadiov xata^ad-etv, on det xovg bg^Cbg ßov-
Xevo^evovg ^lij xcqoxsqov ixcpsQSLv sCQÖg tbv ßaöiXda jcöXsfioVy
TtQLV av diaXXd^Tj xig xovg "EXXrivag xal Ttavörj xijg ^navCag 100
xfig vvv avxotg ivs6xd)6r}g* dneQ xal 6ol dv^ßeßovXEvxöxsg
tvyxdvo^sv.
89 {^t') nsQL ^£v ovv xovxcov ovdslg av dvxeinelv xav sv
q}QOVovvx(ov xoX^7]6si£v, ol^at de xav filv dXXcov st xlöcv 86-
|ft£ TtSQl xrig öXQaxsiag xijg sig X'^v ^A6Cav ßv^ßovXsvsLv, inl
tavxrjv av iitiTtsösiv xijv TtagdxXyiCiVy Xsyovxag, cag o0ov tcsq b
i^sx^^Q^^ocv TtQog xov ßa6iXsa tcoXs^sIv, aTCaöLv 0vviits6sv
i| d86^c}v [isv ysvs6^ai Xa^itgolg^ ix TCsvTJxav ds TcXovöLOcg,
90 ix xajtsLvav 8s TtoXXrjg x^Q^S ^^^ TtöXscov 8s67t6xaig. iya
8^ ovx ix xöv xoLOvxcov iieXXa) 6s TtagaxaXstv dXX^ ix x&v
vixvxrixsvai 8o^dvx(ov^ Xsyco 8^ ix x&v fisxä Kvqov ;{at KXs-
dQxov 6v6xQaxsv6a^sv(ov, ixsivovg yccQ b^oXoystxai vLxfiöai
[HSV ^axo^ivovg d%a6av X'^v ßaCiXimg 8vva^LV xoöovtov^ c
o6ov 7CSQ dv st xatg yvvat^lv avxav 6vvsßaXov, ij8r} d' iy-
XQaxstg 8oxovvxag slvai xcbv %Qay^dx(ov 8id xtjv Kvqov
%Q07isxsiav dxvx^jcfoct' tcs^lx^qt] yaQ avxbv ovxa xal 8ig}-
xovxa TtoXv TtQO xcbv dXXcov, iv [Lsöoig ysvö^svov xotg TtoXs-
91 fttotg aTtod-avstv, dXX' o^cog xrjXLxavxrig öv^cpOQäg 6v^7tsöov-
yrjg avö-^cojrcov versöhnte, sagt Plut. nQoarsvovGag, Xiyca ds rrjv 'A&rj-
Agesil. 15. Übrigens kehrt diese vcclcov xccl GrjßaLcov, und 2, 47,
ganze Stelle Epist. 9, 13 seq. ebenso im Particip 12, 215 k'Xsysv^
wieder. — 87, 5. -avQLOvg xmv oxi „av iihv nEnoCricai xovq Xd-
nqayihdtcav wie 2, 4. 8520. 7,65. yovq^'-'' ifis Xiyoav. Vergl. Schoe-
15, 103 Ep. 9, 13, vgl. iTtiütärrjv x(hv mann ad Isae. p. 207 und Strange
TtQciy. § 71. 4, 121 und zu 4, 104. in Jahns Jahrb. Suppl. III (1834)
88,4. (iciviocg. Deutlicher heifst S. 615. — 90,4. vlm^occl (iccxo-
es Ep. 9, 14 xTJg ^aviag xal cpiXo- iiivovg S. zu 4, 58. — 90, 6.
VL-ALug. 0 6 0V nsQ av, seil. evUoov. Vergl.
89, 4. BniitEGstv. Vergl. 15, 10, 49 und zu 1, 27. — 90, 8.
1&^ slGBTtBGov dg x6 loyi^BcQ-ccL naX nsQLxuQrj yctQ x. x. X. S. die
CKonsLv. Häufiger ist in diesem ausführliche Schilderung bei Xe-
Sinne snLöxfjvai. S. zu § 93. noph. Anab. 1, 8, 24.
90, 3. Xiya 8s, ich meine. 91, 1. ovficpoQccg, das Unglück,
Vergl. 6, 104 xäg noXsig xdg ys dafs den Hellenen mit dem Kyros
<E»iAinnos (5) 137
6rig ovTco ecpödga xaxscpQovrieav 6 ßaöLlevg rf^g TtsQi avtbv
övvcc^scog, (böte ngoxalsöä^evog KXiuQXOV xal tovg äXXovg
iiyE{i6vag sig Xoyov iXd'etVy xal tomoLg fwv vTtLöxvoviievog
(leyäXag öageäg öcoöslv, totg d' äXXoig öxQaxLaxaig ivxeXi] d
xov ^i6d-bv ccTCodovg cctcotcsiitI^elv, xoiavxcag iknCöLV vjtaya-
yö^svog xal Tttöxsig dovg x&v ixet vo^it^o^ivcov xäg ^sycöxag,
6vXXaßo)v avxovg dnsxxsLvsv, xal ^äXXov etkexo tcsqI xovg
d^sovg i^a^aQxetv rj xotg öXQaxicoxaig ovxcog igt^^oig ovöc
92 6v^ßaXatv. (At^'.) "Slöxe xCg av ysvoixo TtaQccxXriöLg xavxrig
xakkCav xal TCiöxoxsQa; cpatvovxac yäg xaxetvoL XQaxrjöav-
%sg av xav ßaötXecog TCgay^axcov, et fii) diä Kvqov, 6ol dl e
XTJv t' dxvx^av xrjv xöxe yeyevYj^evrjv ov xakeTthv cpvXd^a-
öd-ai, xov XE öxQaxoTtedov xov XQaxijöavxog x^v exeCvov dv-
vay.LV QaÖLOv noXv xgaixxov xaxa6xevd6a0d-aL. xaCxoi xov-
xov dycpoxagcov vjcag^dvxcjv nag ov XQ'^ d^aggetv Ttoiovysvov
xi^v Gxgaxeiav xavxrjv;
93 (A^O ^^^ lirjdelg VTtoXdßj] ya ßovXeöd-ai Xad-etv ort 101
xovxav evia nicpgaxa xov avxbv xqöjcov ovjteg Ttgöxegov,
iniöxdg ydg iicl xäg avxdg diavoCag eiXo^riv yij Ttovetv yXc-
XÖyevog xd öeÖriXcoyeva xaXag exegag eCnetv xal ydg ei ylv
imöeL^LV iitoiov^riv , iTtetgGy^rjv dv dnavxa xd xoiavxa dta-
94 (psvyeiv, 6ol de övyßovXevcov ^lagog dv rjv, et negl x'^v
Xi^Lv %XeC(o XQ^'^^^ öuxgcßov ij negl xdg ngd^eLg, ext d' si
toifg aXXovg bg&v xotg ifiotg xQf^^'^^ovg avxbg ^lövog dneix6- b
ihr Führer entrissen wurde. S. 4, hypothetischen Satzes steht dia so,
146, wo die nämliche Sache be- z. 13. Isokr. 20, 8 mv ovd\v 3id xov
handelt wird; deshalb die Ent- tpivyovxa rijv 8C%riv (quantum in
Bchuldigung § 93 seq. — 91, 2. reo fuü) dyevrjTov iativ, dXXd natä
yiar etpQovriaBVj wie 4, 147. [ilv x6 xovxov (iSQog unavxa ni-
92, 3. ngay (idxcav. S. zu 4, srpaxrai. — 92, 7. vnaQ^dvxmv
138. — tl firj diä Kvqov, wenn cf. Krit. Anh.
KyroB nicht gewesen wUre, 93, 1. xal (iridslg vnoXußy
sondern statt seiner ein Führer wie 4, 129. 12, 114. — Aa^ctv
mit gröfserer Besonnenheit an der hat uicht etwa transitiven Sinn;
Spitze gestanden hätte. Ebenso s. zu 9, 67. — 93, 2. tcqoxbqov,
Ep. 2, 8 KifQog xporijcaf av xav im Panegyrikos. S. zu § 91. —
Tcgayuaxav, tl fif] did xr,v avxov 98, 3. iniaxdg, auf — gekom-
TCQonixuavy und öfter bei anderen; men, wie 6, 110. 10, 29. Ep. 9, 7.
cf. Weber ad Demosth. Aristokrat. — yXixofisvog, hier mit dem
p. 482. Überall ist dort ijv zu Inßn. Aoristi wie 6, 109; mit dem
ergänzen, und der wörtliche Sinn: des Praes. 12, 16, 64, 140, 166.
„wenn es nicht an ... . gelegen Ep. 9, 15. — 93, 4. xalag gehört
b&tte." Denn auch aufserhalb des zu dtdriXai^ivet.
138 (V) isoia>ATOTS
^riv rav {}% i^ov tcqötsqov eiQrj^evcov. totg ^sv ovv otxELOig
xv%ov ccv xQTiöac^rjv, r)v 6q)6dQa xateTtSiyrj xal TCQBTtr], xCbv
$* äkkotQiov o'bdev ctv TCQOöde^ac^rjv, aöTtsQ ovd' iv rw
TCaQsXd'övtL XQ^^^*
95 (ft'.) Tavta ^Iv ovv ovtmg' doxst de {ioi [istä tavta
jcsqI rijg jtaQaöxevijg diaksKteov elvai tijg ts öol ysvrjöo^evrig
xal trjg ixaCvoug VTtaQ^dörjg. tb fisv toCvvv fLEyiatov, 6v ^sv
rovg "EkXrjvccg svvovg e^eig, rjv tcsq id'sXTJörjg i^^stvav rotg c
tcsqI tovtcov etQTj^EvoLg, ixEtvoL ÖS diä rag ÖEKag^Cag tag
inl AaxsöaL^ovicov wg olöv te dv6^EVE6tcctovg. rjyovvto yaQ
KvQov ^£v xal KXeccqxov xaroQd^coöccvtcov ^älkov exl öovXev-
öEiv, ßaöLkEcog dh XQatTJöavtog äitaXXayTJöEöd'aL tav xaxwv
96 r&v TtaQÖvtGjv oTtEQ xal övvETtEöEV avtotg. kal firjv xal
6tQatiG)xag 6v fiEV i^ itociiov Xtji^Ei, to6ovtovg, o(5ovg av
ßovXrjd'fjg' ovtc3 yaQ e%ei rä trjg 'EXXddog cjöts Qaov Eivac d
6v6tfi6aL ötQatÖTCEÖov ^Et^ov xal xQEttrov ix rcbv TtXavo^E-
VCJV 7] t&V TtohtEVO^EVCOV iv EXELVOUg ÖE totg IQOVOLg ovx
7iv ^EVLxbv ovÖEV, G)6r dvayxa^ö^EVOL ^EVoXoyEtv ix rcbv tcö-
Iecov tcXeov ävTJUöxov slg rag dido^Evag rotg övXXsyovöLV
97 dcoQEag 7] r'^v slg rovg 6rQari6rag fiLöd^O(pOQdv. xal ^i'^v eI
ßovXrjd'Et^Ev i^Eraöac xal TtaQaßalEtv öe T£ rbv vvv ijyrieö-
^Evov rfjg ötQarEcag xal ßovXEv0ö^Evov tceqI äitdvrov xal e
KXEaQ%ov rbv iitiöraryjöavra rcbv rörE jtQay^drcjv, e{}Q7]-
0o^EV ixEtvov fiEV ovÖE^iLäg TtcoTtors dvvd^Eog tcqöxeqov ovrs
94, 5. rvxov. S. zu 4, 171. — diesen und ähnliclien Formeln;
'natsTtSLyr] hier unpersönlich, wie vergl. Strange in Jahns Jahrb.
12, 5 svtsv&gv {ccQxsa&cci) otfiai, Suppl. III (1834) S. 600.
f^äXlov yiatsns^YSLv, und 12,^ 114 ^ ^ nXava>fievcov. S. § 120.
ycatnTtSLYB rnv noUv TtB^vy^vsa^ac _ g' ^ „oXixBvoiievcov, den
noUiiovaav. ^^ -j^^^^ Staaten Lebenden. - 96,
^_ „ ~ rr-ir 6« ^evi'nov ovdsv, keine Sold-
95, 2. ««^a<rx.«„s, Hulfs; „«r, welche sich ei^ für aUemal
mittel, wie 10 49 - 96 3. ro dazi bestimmthatten, also: keinen
- ^ty.«ro^, ohne folgendes w gBidnerstand. - 96, 7. ovUi-
S. zu 7, 83. — 95, o. osytKQVLag. . ■^r^ it>
Q A IIA ok ß Ä../ . . yovaiv, wie Klearch, Proxenos,
S. zu 4, 110. - 95, 6 dva^svs- ^ i^^j^^tos u. s. w. für Kyros
^raroi;s, seil, s^^jor. S. zu 7, 49. ^.^^^^^ sammelten. - 96, 8. 7}
[cf Krit. Anh.]. - 95 9- onsg , . . ^ ^ ^ ^ ; [
xal Gvvsnsasv, wie 11, 29 onso i,' > i *, ' ' , ^
xal avvsßr], dagegen 12, 143 ccnsg . , o a o
> ^ r' %o ^ ^ j Q KO '^ TtoXLTSVOflSVCOV. S. ZU 9, 3.
avrocg Gvvsßccivsv und 9, 66 onsq ^
awißr}. Auch andere schwanken 97, 3. aTgatslag. S. zu 4, 88.
in dem Hinzufügen des xa^ in — 97, 4. rbv iniaz. täv nq.
^lAinnos (5)
139
vavTLxrIg ovts TCs^fjg 7cata6tccvta xvqlov äXX* ix trjg ätvx^ccg
tfjg öv^ßddrjg ccvrä tcsqI ttjv ijtcslqov 6vo^a6xov ysvö^svov, 102
98 ds Ö6 to6uvta Kai trjXixavta tb ^sysd^og dLCCTtETCQay^evov,
7C€qI &v eI iilv TtQog staQOvg rbv loyov eTtocovfirjv, xal&g
ccv elxE ÖLsXdstv, TCQog ös de ÖLalsyd^svog, st rag 0äg jtQcc-
^6Lg 60L ÖLB^LoCriv^ dixaCog av avörirog a^a xal neQieQyog
elvav doxoCriv.
99 (/^«'O *'A^LOv 8e nvrj6d'r}vaL xal r&v ßaßtXiav d^cpotf.QCov,
i<p' bv 6oC TS 6vnßovksvc) ötQatsvsLV xal JtQog bv KksaQ^og
ijtoXsiir}6sv, LV^ ixatSQOv tijv yvco^riv xal rrjv dvva^LV b
sidfig, 6 ^LEV toCvvv rovtov TCaxriQ tijv tcöXlv v^v rj^stSQav
xal ndkiv trjv AaxsdaniovCcov xatS7toXsiirj6sv, ovtog d' ovds-
vbg Ttanots rCbv CtQaxsv^drcov tmv rr^v %c3Qav avtov Xv^ai-
lOOvofi^vov insxQdtriösv. ^TCsid-' 6 ^Iv rijv ^A0Cav anaöav TCagd
t&v 'EXXr^vcDv iv tatg övvd-rjxaLg i^sXaßsv, ovtog ds roöov-
rov dsL t&v aXXmv aQ^stv, a6t ovds r&v ixdodsiOcbv avta
TiöXsmv iyxQatrjg iötcv. oo^z ovdslg otStig ovx dv aTCOQt^öSLSv, c
TCÖtspa XQV voinCt^siv rovxov avtcbv d(ps6xdvai de dvavÖQCav
S. zu 4, 104. — 97, 6. V.VQLOV,
nicht als selbständiger An-
führer aufgetreten war, son-
dern höchstens als ünterfeldherr.
In letzterer Eigenschaft erscheint
er in den meisten der von Benseier
angeführten Stellen; wo er aber
selbständig auftritt, erscheint er
doch nur als Anführer eines zu-
sammengerafften Söldnerhaufens.
Damach hat Isokr. hier nicht eben
übertrieben. — dXX' ^x x. t. 1.,
sondern nur erst durch sein Un-
glück (seinen Tod § 91), nicht
durch frühere glückliche Kriegs-
unternehmungen wie Philipp. —
97, 7. jjnnifov, S. zu 9, 66.
99, 2. ia>' ov aoC ti. Die Stel-
lung der Kopula könnte auffallen,
allein der öegensatz liegt nicht
in den Relativen allein, sondern
wird erst dadurch gewonnen, dafs
zo ihnen der Name ihres Gegners
hinzutritt; itp' ov aoi bildet also
Sewiasermafsen einen Begriff (deines
iOnigB — des Königs des Klearch).
— 99, 4. tovxov, der Vater des
jetzigen (des Ochos), der König
Artaxerxes Mnemon. — noXiv rrjv
7] ^BT SQuv — Kccr fnoXs firjOBv.
Dies bezog schon H. Wolf auf die
Unterstützung, welche Persien
Sparta gegen Athen im peloponne-
sischen Kriege gewährte, infolge
deren den Lakedaimoniern der Sieg
bei Aigospotamoi und die Ein-
nahme Athens möglich wurde.
Wolf unterliefs aber auf die Un-
genauigkeit des Isokr. aufmerksam
zu machen, welcher, was vom
Dareios Nothos gilt, auf dessen
Sohn Artaxerxes überträgt, da
dieser erst nach der Einnahme
Athens zur Regierung kam (Dio-
dor. 13, 108). — 99, 6. Aaxedai-
(loviav, bei Knidos, 394 v. Chr.
— 99, 7. i7CsxQccrr}0£v. Isokr.
denkt wohl an Einfälle wie den
des Chares, der in Verbindung mit
dem aufrührerischen Artabazos die
Heere des Ochos schlug; s. Diodor.
16, 22.
100, 2. ow^i^nuit^ im antal-
kidischcu Frieden. S. 4, 176.
140 (V) I20KPAT0TL
t} \sLvag vTtsQsagaxevcu xal xccTa7tS(pQ0vrixsvai rijg ßaQßccQL-
xfjg 8vva6teCag.
101 (f*/3'.) Tä xoivvv tisqI f^v xaQav hg didxEixai^ xig ovx
äv axovöag naQO^vvd'eLri TtoXs^stv nQbg ccvtöv; Al'yvnxog
yccQ a(p£i6xi/iXEt, fihv xal xax^ ixstvov xbv xqövov, ov fii)i/
äXX' i(poßovvxo, fii} TtoxB ßaöiXsvg avxhg jtoiriöäfisvog 6xQa-
XEiav XQccX7^6£L8V xol xfjg dtä xbv Tcoxa^bv dv&xoQLag xal xi^g d
äXXrig TtaQaöxsvijg ccTtdörjg* vvv d' oi)Xog dnijXXa^ev aifxovg
xov dsovg xovxov. 6v^7taQa6xeva6cc^£vog yccQ dvva^Lv, oörjv
olög t' riv 7tX£L6xr}v, xal öxgaxevöag in avxovg, aTCfjXd'ev
ixstd'sv ov fiövov iixxrjd'slg dXXä xal xaxaysXaöd-elg xal dö^ag
102 ovxs ßadiXsvsLv ovxe öxQaxrjystv d^iog slvai. xä xoCvvv tcsqI
KvTtQOv xal ^OiVLxrjv xal KiXixCav xal xbv xÖTtov ixetvov,
od^ev i%QGivxo vavXLXip, xöxs filv rjv ßaötXsog, vvv dh xä fisv e
d(pE6X7ix£v, xä d' £v TtoXd^c) xal xaxotg xoöovxoig iöxlv Gi6z
ixELVC) ^£v iiriölv £lvai xovxcav x&v id'vav ;^()t^(ytftov , tfol
d' 7Jv 7CoX£ii£tv Ttgbg avxbv ßovXrjd'fjg 6v^q)6Q(X}g £^£tv.
103 (^/.) Kai fiijv 'lÖQLEa y£ xbv evitOQaxaxov x&v vvv 7t£Ql
xijv i^n£LQOv %Q06rix£L 8v6^£V£0X£Qov £ivaL xotg ßa^iXiag
jtQay^aöt xmv tcoXe^ovvxcov ' t] tcccvxcov y av £l'ri 6%£xXl(o- 103
xaxog^ £l ^iri ßovXoixo xaxaX£Xv6%'aL xavxrjv xijv äQ%y\v^ x^v
alxi6a\jiiv'r\v filv xbv äd£Xcp6v, 7toX£ii7]6aöav 08 TtQÖg avxöv^
ScTCavxa dl xbv xQ^'^ov £7aßovX£vov6av xal ßovXo^Bvrjv xov
X€ 6G}^axog avxov xal xwv xQrj^dxcov äjtdvxav y£V£öd'aL xv-
101, 2. Ai'yvnxog. S. zu 4, 140 Gegenden geführten Kriege vergl.
und 161. — 101, 8. 6tQccxsvaag, Diodor. 16, 41—46.
wohl im Jahre 351; s. Schäfer 1, 1. mo i 'tx i^ Tr«r,;« ^r.^ tTo
I, S. 437. Erst auf einem dritten ,,Vr. ^n);//pr^^i;afnr^n7?Tlw'
Zuge im Jahre 340, also nach "'?;,„^,^^^ des Hekatomnos (Isokr.
dieser Rede, gelang es dem Ochos \^ ^^^l ~dl' t.^ ^T^^""'" ^
V , j. r ^/^^ UV s. 6. Ähnlich 15, 97 ri navTtov
Ägypten zu unterwerfen. — 101, > •>y „ ^^ f ' ' -, ,
9^ H«r«y.Zac;^..S. Vergl Aelian. ^^ ^J^ g^^ J .^ f^^^^ j^^^^
Var. histor. 4, 8 4 Slxov o, Alyv- g^^ i. n (1833) S 91. Über nhXto,
«xiov TTi^ 57r^ra,^.ß, cpcövj Ovov .na- ^ ^,^,3,^ thöricht) vergl. Döder-
lovv,^ ro r«^ss uvroy rri9 yv^m, Jein, Homer. Gloss. III p. 341. -
By. tng aa&BVBcagrov t^ov 8va§al- ^^3 ^s.Xcpov, seinen Vor-
XovxB, was wohl mit Recht von ^^^' ^^^ Mausolos, welcher sich
Boeckh hierher gezogen wird; s. f^ Verbindung mit den kleinasia-
^ ^ ^ ■ * tischen Satrapen gegen Persien em-
pört hatte (Diodor. 15, 90); aber
102, 1. nsql KvitQov h. t. X. weder von dem aUi^ea&ccL des-
Über die unter Ochos in diesen selben, noch von einem Kriege
^lAinnos (5)
141
1 04 qCkv, vtceq g)v dsÖLGyg vvv {Cev avccyxdletai ^EQaitEvsiv a-ö-
rbv xal ;|j()tj/LtaT:« noXXä xad"' axaöxov tbv iviavxov dvajten-
%Eiv* ai ÖE 0v ÖLccßaiTjg aig rr^v ^jcelqov, ixEivög t ccv ccö^e-
vog töoL ßorjd^bv t^kelv avza es vofiL^ov, tav r' äXXcov b
öatQuicav Tcollovg aTtoötTJöEig^ ijv vjtoöxV ''^V'^ ilEvd'EQiav
avxotg xal xovvo^a xovxo ÖLaöTtELQTig Eig xrjv ^AöCav, otceq Eig
rovg "Ekkrivug El(5%E6hv xal x^v 7)uEXEQav xal xriv AaxEÖai-
lOöuovLCJv ccQX'h^ xaxiXvöEv. {fid\) "Exl d' av tcXelo kiyELV
ETtEXELQOlJV ^ OV XQOXOV TtokE^GiV xd^i^X^ CCV TtEQiyEVOlO T^g
xoi) ßa^ikiog övvd^Efog' vvv ds (poßov^ai ^it] xtVEg ^jrtrtftTJ- c
öfotiiv ijutv, eI (iriölv tccjtcoxe ^Exa%ELQL6d^Evog xcbv öXQaxLCo-
xtxav vvv xoX^ar}v 6ol Tta^acvEiv x<p itlEiöxa xal ^iyiöxa
dianETtQay^iEVG) xaxä tiöXe^ov. g>6xe %eqI fiEV xovxcov ovdsv
olfiac ÖElv tcXelg) liyELv.
(ftf'.) IIeqI öe xav aXXcov, 'fjyov^ai x6v xe itaxiqa 6ov
xal xbv xxrjöd^Evov xyjv ßa^ikEiav xal xbv xov yivovg dQxV~
yöv, al x(p ^Ev Etri d-E^cg, ot öe övva^Lv XdßoiEv, xav avxav
106 «t' xovTCOV ysvEö&ac 6v}ißovXovg, cjvjieq iy6. xQQbiiai öe d
der Perser gegen Idrieus selbst ist
etwas näheres bekannt.
104, 1. ^SQuntv SLV. Er unter-
stützte den Ochos im Kriege gegen
Kypern (s. § 102). Vergl. Diodor.
16, 42, welcher ihn cpiXov v.(x\ avfi-
fiaxov nsQGÖtv i-K nQoyövtßv nennt,
während Isokr. darin nur Politik
erblickt. — 104, 6. Siaans LQTm
hlq X. 'A. Vergl. 6, 77 xwv X6y(ov
diaanaqivxuiv eig zovs "ElXrjvag.
106, 1. txi d' av tcXbico X. i.
cf. Epiflt. 7, 10 ixt d' av nXiCio aoi
tiiQl xovxmv disXix^V"- — l^ö, 4.
TjfiCv — (isxax^i'QtGdiiBvos. S.
zu 4, 14.
§ 106 med. — 131. Beide Hat-
schlage, welche ich Dir gab, würde
Dir auch Dein Vater, sowie der
Stifter Deiner Dynastie (105 med.
— 108) und der nocJi nicht würdig
genug gei/riesene Ahnherr Deines
Geschlechtes, Herakles, gehen (109
— 113 med). Jiesonders dem Hera-
kles mufst Du, so weit es mü(jlich
ist, nachahmen in sexner Milde ufid
Menschen/ reunUltchkcit gegen die
Hellenen, Tugenden, welche so hoch
geschätzt iverden (113 med. — 117),
und Du kannst es, iventi Du, nach
dein Möglichen strebend (118) und
den Gedanken des Jason von Phc-
rae verwirklichend {lld), Persien be-
kriegst utid im gütistigsten Falle
das dort eroberte Land mit den jetzt
heimatlos umherirrenden Hellenen,
die uns noch gefährlich werden
können, besetzest, im minder gün-
stigen Falle aber wenigstens die
Hellenen in Kleiiiasien frei machst,
und so ausführst, icas kein Hellene
aufser Dir erstreben wird (120—
127); wenigstens habe ich die Athe-
ner bisher vergebens dazu aufge-
fordert und darf mich dalier ohne
einen Vor nur f von ihrer iSeite her
befürchten zu müssen ^ an Dich
wenden (128—131).
105, 6. dianen Qayfi^vo} itaxa
TföXf (10 V wie 12, 128. — 106, 8.
naxiQa, Amyntaa II. — 106. 9.
nxrjaäfisvov — a^jji^ydy. S. EU
§ 32. — 106, 10. xm (liv, dem
Herakles.
142 (V) I2:0KPAT0TS
tsx^rjQtOLg f| av diccTtSTtQay^evoL tvy%dvovCLV, o ra yccQ na-
rifiQ öov TtQog rag TtöXsLg tavtag, alg 6ol TtaQcciva) TCQoösxsiv
tbv vovp, TtQog ccTtdöag otxsLog elxev o te xtrjöd^Evog x^v
ocQXV'^9 ftft^ov g)Q0V7J6(xg tcbv ccvrov TCoXit&v xal iiovaQxCag
imd'v^TJöag, ov% b^oCog ißovXevöaro rotg TtQOg tag toiavtag
107 (pcXotL^iag ÖQ^ico^evoig. oC ^ilv yaQ iv tatg avtav nöXeöLV
öxdöeig xal xaQaxdg xal öcpayäg ifiTtoiovvrsg ixtcbvxo xi^v e
rtfii^i/ xavxriv, 6 dh tbv ^ilv xÖTtov xbv 'EXXrjvixbv oXog sl'aösv,
xijv d' iv Maxsdovta ßaöiXeLav xaxa(SxBtv ijtsd^v^rjöev rinC-
öxaxo yaQ xovg fiev "EXXrivag ovx el^i6^ivovg vTCOfievsLV tag
^ovaQX^^S^ T^ovg d' aXXovg ov dvva^svovg avev xfjg xoiavxrig
108 dvva^xeCag ÖLOLxetv xbv ßiov xbv 6cpixeQ0v avtav, xal yaQ 104
tOi övvaßrj dcä tb yvCbvav tcsqI tovxcov avxbv tdtcog xal xijv
ßaöiXeCav yeyevrjöd'aL tcoXv x&v äXXcov i^rjXXayiiivrjv' ftd-
vog yaQ ^EXXijvcov ovx ^^ocpvXov ysvovg «^;u£tv d^L66ag ftd-
• vog xal diacpvystv rjdvvrjd'r] xovg XLvdvvovg xovg tcsqI xäg
^ovaQx^ag yiyvo^evovg. xovg ^sv yaQ iv xotg '^'EXXtjöl xolov-
xöv XL diaTtSTCQayiiivovg evqol^bv äv ov ^övov avtovg öls-
(pd-aQ^EVOvg, dXXä xal tb yivog avxGtv i^ dvd'Qaitcov ri(pavL6- b
[levov, ixetvov ö^ avxöv x* iv s'bdaL^ovCa xbv ßCov diaya-
yövxa xa xs yivai xaxaXonövxa xäg avxäg xc^dg, cc^tcsq avxbg
slxsv,
109 (f^S^'O UeqI xoCvvv ^HQaxXeovg, of [ilv akkoi x^v dvÖQELav
vyiVOvvxEg avtov xal xovg äd'Xovg ditaQL^^ovvxEg ötaxEXovöLV,
tceqI dh XGiv aXlcov xcbv xfj tpvxfj iCQoeövxcav dyad'av ovdslg
106, 3. zavtug. S. §..39. — und sonst. — 108, 7. diecp&aQ-
106, 4. TtQog änccacce. Über die ^ivovs, wie vor kurzem erst
Wiederholung der Praeposition s. Alexander von Pherae ermordet
zu 4, 42. — otus^ojg. Wenig- war; s. Xenoph. Hellen. 6, 4, 36 seq.
stens Freund der Athener nennt — 108, 8, il dv&g. i^fpccv. S. zu
den Amyntas Demosth. 23, 111; 4, 95.
sie und die Lakedaimonier hatten 109, 1. nsQi — 'HgaiilEovg
ihn, als er von den Thessaliern tritt, die Stelle eines ganzen Satzes
verjagt war, wieder eingesetzt vertretend, absolut vor die Periode,
(Aeschin. 2, 26 cum schol.). — wie 3, 14. 15, 60. 18, 37 und sonst
106, 5. TCoXiTcoVf der Argiver; s. (Sauppe ad Demosth. orat. sei. p. 66.
zu § 32. Rehdantz Demosth. Ind^p. 271), auch
108, 1. Mal yccQ rot, daher — da, wo die vollständige Ausdrucks-
denn. S. zu 7, 30. — 108, 2. weise vorausging oder (wie hier)
yvmvccL — IdCcog^ seine eigen- folgt; vergl Demosth. 1, 19 nsQl
tümliche Ansicht — hatte. H'tv trjg ßor}&stag zavta ytyvcocrxo),
— 108, 3. i^rjXXayfiivi^Vj ab- nsgl de xQ^f^drcov, k'ariv a ävÖQsg
weichend, wie 8, 63. 15, 179 'AOt^vuloi %qri^uxa vfitv. Isokr. 4,
$iAinno2 (5) 143
ovte rav Ttocrjt&v ovts t&v XoyoTtOLcbv ovös^iav (pavrjöerac
[iveCav TtSTCoiriuBvog. iyco d' 6qg) ^sv tötcov Iölov not nav- c
rocTtciöLV ccdLS^eQyaötov, ov ^cxqov ovös xsvov, alXa TtoXX&v
[i6v ijcaivcov xal xaX&v tcqcc^scov ys^ovta, Ttod^ovvta dh rbv
llOa^Log av dvvri^ivxa dtakex^^vac Ttegl ccvtcbv itp* ov ei {lev
vsarsQog cov iTteötrjv, Qadccog av iTcedec^a rbv TtQÖyovov
v^&v xal tfi q)Q0vr]66L xal tfj cpiXotL^ca xal t^ ÖLxaLOövvT}
nkiov ÖLeveyxövra ndvtav tav TtQoyeyevrj^avov rj tfj ^6^rj
rfj xov öcoiiarog' vvv d' IneX^civ i% avtbv xal xattdcjv tb d
nXfid^og XG)v ivovxav stTCetv, tijv te dvva^LV r^v naQovcdv
(lot xatsus^tlfd^riv xal rbv Xöyov fjöd^ö^rjv öltiXccölov av ys-
v6^evov xov vvv dvayLyvcoöxo^evov. xcbv ^lsv ovv alkcsv
dne6xr}v öid xdg alxCag xavxag, \iiCav öe JCQä^LV i^ avxav
iXaßov, i]7t£g ^v 7CQo67Jxov6a ^Iv xal jtQSTCovöa xotg TtQoetQrj-
fi^voLg, xbv Ö£ xaigbv ix^v6a fidXiöxa 6v^^6xqov xotg vvv
Xsyo^evoig.
111 (i^S'O 'Exstvog yaQ 6qöv xijv 'ElXdda TtoXe^cjv xal öxd- e
6e(ov xal TtoXX&v dXlcov xaxav iieöxijv ov6av, nav6ag xavxa
xal öiaXXd^ag xdg TtöXsig iiQbg dXXrjXag VTiedeL^e xotg irnyi-
yvo^Bvoig, fifO-' av xq'^ xal JtQbg ovg dst xovg TCoXe^ovg ix-
(pigeiv. Tcoitjödfisvog yaQ öxqaxeCav inC TqoCav^ iJTtSQ eix^v
x6x£ (isyLöxrjv dvva^LV xcov Ttegl X'^v 'u46Lav, xoöovxov ölt]- 105
veyxev xf} öXQaxriyia xav ngbg X'^v avxijv xavxriv vöxeQOv no-
112 Xe^rjödvxcjv, oöov ot fiev ^exd xfjg xav ^EXXrjvav dvvd^eog
iv ix£6i d^xa fiöXig airv^v i^sTtoXiÖQxriöav^ 6 d' iv ij^iegaig
iXdxxoöiv TJ xooavxaig xal ^ex' öXiycov Cxgaxevöag Qadicjg
avxtiv xaxd xodxog aiXsv, xal ^exä xavxa xovg ßaöiXsag xöv
16. 6, 83 u. 105. — 109, A. Xoyo- (seine Zeit) pflegt in dieser Ver-
noimv, Historiker, wie 11, 37. bindung sonst zu fehlen.
Vergl. Pierson ad Moerid. Attic. 111, 4. XQV — ^^t [cf. Krit.
p. 244 (= 179 Lips.), Curtius in d. Anh.] Idokr. liebt diesen Wechsel;
Sitzungöber. der Sächsisch. Akad. vergl. 2, G wv XQ^ atoxoct^ß^cci xal
1866 p. 148. — 109, 6. ronov, nsQi a dei d^iazQißEiv. 2, 15 aQxS'
Feld, wie 10, 4. — 109, 7. yi- ai^ai (ilv ovv ivztv&tv XQ^ ^ovg
Hovxu 8. zu 7, 43. ^(Xlofzäs ti toüv dfovrcjv Trotijfffiv,
TiQog dl TOVTOvg cpiXdv^Qmnov Eivai
110, 6. Twv ivovxav ilneiv. dei Hai (piXonoXtv. 3, 10 xove dvva-
8. zu 7, 77. — 110, 11. rjfovff«, aTfvovxag, mg Sei xm nXqd'si XQH-
nämlich ^rj&^vca, was Plut. Moral. o&ai, xal xovg iSioaxag, mg X9^
p. 763 B 0 iv uQxi] ytaiQOV tlve ngog xovg aQx^vxag dianeia^at^
^yi^^vai u. r). {)G<) U XexOqvai xai^ov und sonst. — 111, 6. Inl Tgoiav.
ov% foxiv hinzuiietzt. Der Artikel S. zu 9, 16, — 111, 0. xoaovxov
144
(V) ISOKPATOTS
id-vcbv rCbv icp' ixategag tfjg rjJcs^QOv tijv TtaQaUav xatOLXovv- b
rcov ajtavtag aitiKteivEV ox^g ovdi'xox' av ÖLB(pd'etQSv, sl fti)
xal tilg dvvd(i£(og avtCbv ixQcctr}6£v. Tavra öl JCQa^ag rag
0t7jXccg rag 'HQaxkeovg xakov^svag iTtOLtlöaro, rQÖTtaLOv filv
T&v ßaQßccQOv, ^vr][i£iov dl rfjg aQStfjg tijg aitrov xal r&v
XLvdvvcDV, OQOvg dl rrjg 'EXXtjvcov xcoQag.
113 Tovrov d' evExd 6oi tceqI rovrcav ÖLfjXd'Ov, Zva yvag, ort,
6e rvyxdvcj rtp X6y(p TtaQaxaX&v inl rocavrag Ttga^eig, ctg
iiti rav SQyov ol TCQÖyovoi öov (paCvovraL xaXXC0rag tcqoxql- c
vavrsg. (ft^'.) "Aitavrag ^Iv ovv xgij rovg vovv ^^ovrag rbv
XQdnörov vTto^rrjöa^evovg jcsLQäijd'ai yCyvs0%'aL roiovtovg,
^dkiöra dl 0ol tcqoö'^ksl. tö yocQ i^rj ösvv dXXorQLOig xQfjöd'at,
TtaQadsCyna^iv dlX' oIxelov V7cdQ%siv^ 7C&g ovx' elxhg vx' av-
To-D 6s 7taQ0^vv£6%'aL xal cpUovixetv , OTtcjg rc3 jtQoyövc)
ll4^6avrbv o^olov TtaQaöxsvd^Sig; Xdyco ö' ovx ^g övvrjöö^evov
aTcdöag 6s ^i^7]6a6d'aL rag ^ÜQaxXsovg jtQd^sig, ovdl yaQ av d
r&v d'S&v ivLOi övvrjd'stsv' dXXä xard ys rö rrjg tf^vx^jg '^d-og
— 060V, insofern — als. S.
zu 1, 4.
112, 5. i&vav, nämlich ßuQßd-
Qcov, denn nur über solche trium-
phiert er nachher und nur als Be-
sieger von Barbaren soll er dem
Philipp ein Muster sein; man hat
also füi.* Europa nicht mit Benseier
auch an griechische Fürsten wie
Augeas, Neleus in Pylos, Hippo-
koon in Lakedaimon, sondern nur
an Barbaren wie an den Thraker-
fürsten Diomedes (ApoUodor 2, 5,
8) zu denken; für Asien (und Afrika)
ist an Mygdon, die Hippolyte, Sar-
pedon (über alle ApoUodor 4, 5, 9),
ßusiris (obwohl Isokr. über diesen
11, 36 seq. anders urteilt), Antaios
u. s. w. zu denken. — scp' skuts-
qag. S. zu 4, 35. — 112, 8. tqo-
naiov xmv ßaqßccQcov S. zu
4, 150.
113, 3. ETtl xav ^gycov, bei
ihrem Handeln, wie inl nqa-
yadtoav 15, 128 und inl tav Ttgcc-
^soav hei Xenoph. Kyrop. 1, 6, 25,
nur dafs sQyov, wie unsere Stelle
(und § 120) lehrt, ein weiterer Be-
griff ist als TtQa^LS. — HCiXlLGrag
7tQ0%Q. S. zu 4, 4. — 113, 5
vnoaTriGa[i8vovs , sich zum
Muster nehmend, ganz so wohl
von keinem andern gebraucht. —
113, 6. t6 yuQ (17} dsLV, denn
da Du nicht — brauchst. In
der That aber beginnt die Kon-
struktion, als ob ncog ovv, styioq Ge
TtaQo^vvsLv folgen sollte; die Rede
ist also anakoluthisch. Ganz ähn-
lich 12, 99 dXXd (iTjv xal rag ctd-
GSig -Kccl rag Gcpayag xort xccg xmv
nolixBiav fiExaßoXäg — i-nsivoL (ilv
av cpuvsisv anuGDcg xag TtoXsig TcXr^v
oXiycov (lEGxccg nsTCOiTjyioxsg xdav
xotovTcav GV(ibq)OQmv. Vergl. auch
15, 281 und Lykurg. Leokrat. 91
x6 iXd'SLv xovxov, ol[i,ai d'Eov xiva
avxov sn' avxrjv ccyaystv xr}v xifico-
Qiav. Aber nicht hierher gehört
12, 224 x6 ds firjSev xöov ccvxmv
GviißaCvsiv xotg OQ&cög xal di-naicog
itQäxxovGL xat xotg dGBXymg xs 'Kai
xaxcoff, XLVL ovx av sl-noxmg xavxa
ylyvEG^ai Öo^slsv. — 113, 7. o£-
%SLov. S. zu 1, 9. — - 113, 8.
(piXoviyiSLV. S. Krit. Anh. zu 4, 19.
114, 1. ovx ^ff Svv7jg6(ievov.
S. zu 4, 53.
^lAinnos (5) 145
xccl XYiv (fiXavd-QCOTtLav Kai rrjv svvoiav, tjv elxev stg rovg
"EXXrjvag, dvvai,' äv ö^otoO-^vat rotg bkeCvov ßovXrj^a^iv.
äöXL de 60L 7t£L6d-EvtL Totg V7t i^ov Aeyo^evoLg rvistv Ö6i,rig
115 ota^ ctv avrbg ßovXrid-f]g' qüov yccQ iönv ix t&v TCagövrcov
xtr]6a6d^at tijv xaXkCctriv iJTCsg i^ av nagilaßeg i%l tijv vvv
VTtccQxovöav TtQOEXd^etv. öxeil^at d' ort 6s xvyxdvG) JtaQaxcc-
X&v, f'S G)v 7fOL7]6£i, tag 6zQat£cag ov fistä tav ßaQßaQcov e
i(p' ovg ov ÖLxaiöv iönv, äXXä ^stä rcjv ^EXXijvav int tov-
tovg, TCQog ovg ngoörixet xovg atp ^ÜQaxXeovg ysyovötag no-
116 (f^'O -^«^ {^V ^ccv^d&rjg, ei öiä navtög 6e tov XöyovlOQ
TieLQö^at TtQOTQeiteiv inC ze zag eveQyeöcag zag zav ^EXXrjvcjv
xal 7tga6zr]za xal cpiXavd'QcoTtCav' bgci yaQ zag ^lev xaXeito-
zr^zag XvjtriQäg ovöag xal zotg e^ovCL xal zoig ivzvyxävovötv,
rag de iCQaözrjzag ov ^övov iicl tav ävd'Qcynav xal t&v ak-
117 Xiov %cßcov ciTtdvzGiv evdoxL^ov0ag, dXXä xal zav d-eav tovg
^ev tav dya^av aitCovg rj^tv iSvzag 'OXv^jtLOvg TtQOöayoQevo-
fjkevovg, zovg 6' inl tatg öv^LcpoQaLg xal tatg tL^cjQLaig te-
zay^ivovg övGxeQeGzeQag tag iitcovv^Lag exovtag^ xal tav b
^ev xal tovg tdiatag xal tag nöXeig xal veag xal ßa^ovg
CÖQv^evovg, tovg d' ovr' iv tatg evxatg ovr' iv tatg
IIB dvö^acg ti^a^ievovg, dXX^ änono^inäg avtav TtOLOv^evovg. av
115, 1. Quov yccQ "n. r. X. Vgl. zusetzt: anono^nccioC XLvti iv.oc-
Ep. 3, 6 tavta ob 'natsgydaaad'ai lovvto d^soi, nsgl wv 'AnoXloScoQOf
noXv gäov iaxiv ix tcov vvv na- iv ?' nsgl ^sdtv dtfi/lfxTai, fördert
Qovroav ^ ngoeXd'Biv inl ttjv övva- die Erklärung auch nicht, ebenao-
Hiv %ul TTjv do^av, tJv vvv t'xfig, wenig Hesychs dnonoiinaCy rjfisQai
in TJjff ßaaiXBiae tijff i^ «ßJJ'Js vfiCv rivfSy ^v aig d'vai'aL itsXovvro rorj
v7iaQ^da7]s. — 115, 3. nagayia- dnonofinai'ois dsotg. Dafs bei
Imv, i^ tov Ermahnungen er- Harpokr. die Erklärung tou dno-
teile (denen zufolge), durch nofinai aupgefalleii, macht B. Keil
welche veranlafst [cf. Krit. Anal. Isokr. p. 127 seq. "wahrschein-
Anh.] — 116, 5. i(p' ovg x. t. X., lieh, der die dee Suidas dnonofi-
gegen Hellenen. nrj. dvrl tov dnotQonjj anführt.
116,A. ivrvy xdvovciVfdeuen, Somit sind unter dnonofinai wohl
mit welchen man verkehrt. S. alle Mittel, den Einflufa daemo-
zu 1, 20. nihcher Gewalten von sich fcrn-
117, 6. Ididtas — noXeis, zuhalten, (von donen dus haupt-
<*in häufiger Gegensatz; vergl. zu sächlichste das dnonrvfiv tfg xoX-
7, 72 und Weber ad Deraoath. nov war; s. Blomlicld ad A» " •>- V
Aristokrat, p. 4. — 117, 7. dno- Pionu'lh. UOG, 0, Jahn a<'.
rrounuq ^iftbl Uarpokrat. i». 29, 2 Sat. p. 126, dens. in Sitzun- ..
l;i;l; i;,i .1', unserer Stelle ohne der SllchöiHch. Akad. 1856 JS. 83)
\s • it«rf I rkl irting, und waa er hin- zu verstehen, dnorr'nnouai
Uokr. II. a. Aufl. I<'
146
(V) I20KPAT0T2
ivd-v^oviisvov id-L^eiv 6avtbv xq^j xal ^eXsräv, oTCcog in
^äXXov i) vvv xoiDCVXYiv uTCavteg tieqü 6ov rijv yva^riv €%ov-
6lv. XQii de tovg ^et^ovog do^r^g xcbv aXlcov STttd-v^ovvtag c
7C£QLßdkl86%'ai ^£v t^ diavoicc tag Tt^di^eig^ dvvaxäg ^ev,
svxji ^' b^oCag^ i^SQycc^söd'aL de ^rixetv avxdg, OTtag av oL
TiaLQol TtaQCCÖLÖaÖtV.
119 (v\) ^Ek 7toXXß)v d^ av üaxavo7]6£Lag, oxi det xovxov xbv
XQÖJtov TtQcixxeiv, ^dhßxa d' iTC xg>v 'Idöovi, öv^ßdvx(Dv, ixet-
vog yaQ ovdhv xolovtov olov öv xaxeQyaöd^evog iieyiöxrjg
dö^r^g exvxev, ovk e^ cav eitga^ev dkX^ fj hv ecpriöev eTtoietxo
yäq xo'bg X6yovg &}g eig X'^v ijjtetQov ÖLußriaö^svog zal ßaöL-
120 Aet 7toXe^7]6cov. oitov d' ^Idöcov Xoyco ^ovov xQV^d^evog ov- d
xcog avxbv riv^rjöev, Jtoiav XLvd xQ'h ^QOööoxävTteQl 6ov yvco-
firjv dvd'Q^Ttovg e%eLv, t^v eQyca xavxa TtQd^rjg, xal ^dXißxa
fiev TteiQad'fjg öXrjv xi^v ßa6iXeiav dveXetv, et de ^t^, x^Q^'^
oxc TtXeCöxriv d(poqL(3a6%'av %al diaXaßelv xrjv ^A^Cav^ hg Xe-
yovdiv XLveg, ditb KuXumag ^exQi ULvaTtrjg, itQbg de xovxoug
KxCöai, %6Xeig inl xovxco xa xotcco xal xaxoiKcöac xo'bg vvv
findet sich in älinlichem Sinne bei
Eurip. Hek. 70 uTcoTtsfiTtoficci sv-
vv%ov oxpiv, womit zu vergleichen
Plut. Kleom. 9, 1 rificaai. ds xov
^oßov, ovx a67tSQ ovg anoxqi-
Tcovtat daiiiovag, rjyov^svoL
ßlaßsQ'iv, dXXä x. r. l. Algo etwa:
dafs sie (seil, ot iSLÖöraL xal at
TcoXstg) vor ihnen ein Kreuz
schlagen, [cf. Krit. Anh.]
118, 5. TtSQißdlXsöd'cci. S. zu
4, 36. — 118, 6. svxv ^' oftot'ofg,
einem frommen Wunsche ähn-
lich, also scheinbar doch unmög-
lich sind. Vergl. Aristeid. I p. 392
Dind. u sXnL6ui ovdoc^ov tcsqltjv,
ciXX' 6 trjg Bvdai^ovCag oqog manSQ
Evxri zig scpaLvsTO, und noch ähn-
licher Plat. de republ. VI p. 499 C.
svxcitg ofioLcc Xsyovtsg. Vgl. Stall-
baum ad Plat. de republ. V p. 450 D.
— 118,7. ot yiULQol Ttaqad., die
Umstände es gestatten, wie
Plut. Moral, p. 768 F. niyiQmg d^v-
vovxai "naiQOv naqccdovtog , und
Caes. 19 ■x.aiQov naqadovxog ovyc
ccv sdoyiovv inl totg nuQox.aiv drqs-
fiiqaELVj und ebenso 6 naiQog didmöL,
hdCSmai. S. Sauppe ad Demosth.
orat. sei. p. 16.
119, 2. 'idaovi, dem Tyrannen
von Pherae. Seinen hier angedeu-
teten Plan gegen Persien lälst ihn
auch Xenoph. Hellen. 6, 1, 12 an-
deuten.
120, 1. 07t ov 8. zu 1, 49. —
120,3. dvd'QcoTCOvg cf. Krit. Anh.
— ^dXiaxa, im besten Falle,
wie oft bei nachfolgendem st ds
(iri (wo nicht); vergl. 2, 17, 52. 12,
98, 235, 244 und Hermann ad Lu-
kian. de conscrib. bist. p. 284. —
120, 5. ÖLuXaßstv , davon zu
trennen, mit dem Akkus, des ein-
zelnen Teiles, nicht des Ganzen,
wie in der Verbindung diaXoc(ißd-
vsLV xLvd, ,, jemanden beiseite
nehmen," Aeschin. 2, 41. — (og
Xsyovai'v zivsg, kann wohl nur
auf den schon von anderen (viel-
leicht von Gorgias im 'OXvfiTnwiiog?
s. Einleit. zum Panegj-r.) gebrauch-
ten ungewöhnlichen Ausdruck Sicc-
Xaßsiv xrjv 'Aglccv gehen, welcher
ein politisches Schlagwort gewor-
den zu sein scheint. — 120, 8.
^iiurinos (5) 147
TtXavco^svovg öl' svdsiav tav xad^' rj^SQav jcal Ivnatvo^E- e
121 vovg olg uv svtvxcoöiv. ovg ei ^lij itavöo^sv ccd'QOi^o^evovg
ßiov avxoig Cxavbv JtOQLöavrag, Xrjöov^iv rj^äg xo6ovtOi yevö-
lievov TÖ 7tXy]^og a6ts ^rjdsv ijtzov avtovg elvau (poßsQOvg
xoig"ElXri6iv rj roig ßaQßccQOig' cav ovds^cav Tcotov^sd-a jcq6-101
voiav, cUA' ayvoov^sv xotvbv (poßov xal xCvdvvov ccTtoiöLV
122 rj^tv av^avo^evov. eöxlv ovv «vd^jog ^eya cpQovovvxog xal
(piXaXXrjvog xal TtoQQCoxiQOJ xav äXXcov xf] diavoCa xad-OQcbv-
xog, äjcoxQTiöd^evov xotg xocovxocg XQog xovg ßaQßaQOvg xal
Xaqav ajtoxe^iöiievov xo6avxr\v^ Ö6i\v oXCyoo TtgöxEQOv alQ-if^-
xa^BV, aTCaXXd^au xs xovg ^svLXSvoiiavovg xcbv xaxCbv a)v av-
xoC r' 6X0VÖLV xal xotg aXXoig 7taQ8xov6LV, xal xoXsug i% avx&v b
övöxfjöai xal xavxatg bgCöai xrjv 'EXXdda xal TtQoßaXeöd'ac
123 Ä^ö ccTtdvxcov r^fiav. xavxa yäq itgd^ag ov {lovov ixsivovg
evdac^ovag JtoLiJ66i,g dXXd xal itdvxag rj^äg elg döcpdXeiav
xaxa6xr}08ig. rjv d' ovv xovxcov dia^dQxr^g, dXX' ixstvö ys
QaÖLCjg 7toLrj6sLg, xäg TtöXsig xäg xi^v 'A6Cav xaxotxovöag
iXevd'£QG)6eLg. 6 xl d' äv xovxcov Ttgä^ai dvvrid'fig t) xal fiö-
vov inix^LQYi^rig^ ovx söd"^ oTtcog ov ^äXXov xcbv aXXcov evdo-
xiiirJ6sLg^ xal dixaLog, r^v tcsq avxög x ijtl xav^' OQ^ijöjjg c
124: xal xovg"EXXrivag JtQOXQSiprjg. (va.) 'Ejtsl vvv ye xCg ovx av
eCxöxcog xä 6vyißeßrix6xa d-av^dösLS xal xaxa(pQ0vr]6SLEv i^i^öv,
07C0V TCagä ^isv xotg ßagßdQOtg, ovg vTtsiXrjcpa^ev ^aXaxoifg
eU/UL xal TtoXe^av äjtaLQOvg xal öcecpd-aQ^svövg vtco xrig
nXavtofievovgy als cpvyddag. Vgl. ksiv hier wie bei Plat. de legg. III
4, 168. 8, 24 und Ep. 9, 9. p. 677 C noXstg, iv xotg nsdCoig
121, 3. aitovg - <poßBQOvg. >*«^ TtQog J^aUtrT] HatOLKOvaag und
8 zu 7 82. -r r ^ g^^gj. g ^g^ ^^ pi^^^ ^Q Yegg. p. 15
* ^„ * ' , und wie das epische vaieiv u.
122, 5. ^BVLzBvofievovg = ^caetav. Übrigens sollte dieser
TtXavtouivovg. - 122, ^/tovatv g^^^ untergeordnet werden (durch
xal - TtaQsxovaLv. cf. 8 64 ai- .^^ ^^^^ ^^^ Infinitiv), tritt aber
xta rcov xaxjov cov avxoL x ixoj^sv selbständig und ohne alle Verbin-
Pyrrh. 13 to tir^ nuQSxnv txsQOLg „^^^ ^n^t 8l<6&a(jLEv oXtyov
lianufind ^j^Btvvfp^txtQiov HXn^ xQOvov^^<^^^^ovxfg ndXtv slg xag
Plut. Moral, p 407 und hliendt ad ^^ ^l ,' //^„i i,^^ „i^.
Aman. Anab. 7. 1, 9. ^^^^ J^^.^^ y^.^^1 stallbaum ad
123,4. xotg tfiv 'Aaiav xarot- l'lat. Apoloj^. p. 22 A.
%ovaag, die in A. golegeneu 124, 3. onov. S. zi 1, 49. —
(hellenischen) Staute; xarot- vwetArjyajii«!'. Vergl. 4, 160 seq.
10*
148 (V) ISOKPATOTS
i
tQV(prjg, ävÖQsg iyysyövaöLV, oV r^g ^EXXddog aQiHV ri^Lcoöav^ \
tcov d^ ^EXlrivcov ovdslg roöovtov 7t£cpQ6vr}XEv co0t STtixst- d !
125 QflöaL t7}g ^AßCag '^^äg TtOLijöai, xvQLOvg, ccXXä roöovzov avxcbv \
äjtoXsXsifi^evoi tvy%dvo^EV<^ &6r ixetvoL ^ilv ovk (bxvri6av
ovdl TtQovTtccQ^aL trjg ^x^Q^S t^VS ^Qog roifg "EXlrivag, 'fiiistg \
d^ ovd^ vtiIq C3V xcxxcbg ijtdd'O^sv cc^vvE0d-ai roAftö^fV
avtovg, dlk^ ö^oXoyovvtcov ixeCvcov iv a%aßi xolg jcoke-
^oig /itjre ör^atKorag ^x^iv ^t^rs öTQatrjyovg fir^t ccXXo !
126 [irjölv rav ctg zovg xivdvvovg ;^^?^<yt/LKöV, dXkä ravxa Ttdvtcc \
Tta^' rj^av ^Eta7te^7to^8V(oVy stg rovO"' ijxo^EV ETCLd-vinCag tov e
Kaxag '^^äg avxovg jtOLEtv, cjöx' i^bv initv rdxsivcjv dds&g |
^X^iv, JtQog iiiiäg x* avxovg tceqX ^lxq&v jtoXs^ov^EV Tcal \
xovg dq)iöxa^EVOvg xfjg aQXVS ''^VS ßcc^iXiag 6vyxaxa6XQEq)6- \
lisd'a xal XEXri^a^Ev '^^äg aifxovg ivCoxE fiExä xcbv itaxQi-lO^ \
^G)V ix^Qcbv xovg xrjg avxrjg övyyEVSiag nExexovxccg ditoXXvvai \
^rixovvxEg. i
127 i'^ß'-) ^^0 xal öol vo^i^G) öv^cpSQEiv ovx(og dvdvÖQCjg l
SiaxEL^EVcov xcbv aXXcov TCQOöxfjvaL xov wcoXe^ov xov TiQog ]
ixEtvov. 7tQ067]K£L ös xotg ^£v äXXoig xotg dcp* ^HQaxXEOvg \
nEq)v%66i xal xotg iv TtoXixsca zal vö^oig ivÖEÖE^Evoig ixsL- i
vr}v x^v TtöXiv öxEQyELV, iv 7] xvyxdvovCi TcaxoiXOvvxEg, 6£
d' K>07t£Q atpEXov yEyEVYi^iEvov aTCaöav xijv ^EXXdöa TCaxQida
vo^i^ELV, cjöTtEQ 6 y£vvi]0ag v^äg, xal xlvövvevelv vtieq av- h \
xfig o/totco^j coötceq v7t£Q G}v iidXißxa öTtovöd^scg. ]
128 (^/O "I^C3g d' av tivEg iitcXL^rjöaL ^iol xoXfir]6£Lav x&v
— 124, 5. avdqsg, wie Dareios Wechsel der Konstruktion eines ]
und Xerxes. Yerbums Herod. 6, 136 t^s ju-a- i
125,6. /xr/Tf 6rQCcri(oxaqY,.r.X. XVS '^^S ^*' Magcc^cövi S7tt^£(iv7j(i£- ]
Vergl. 4, 150. Ein Beispiel, dafs voi ytal xrjv Arjfivov cclqsolv. Dei- '
die ferser mit hellenischen Truppen narch. 1, 112 ar] ocnodi%tGQ-£ av- 1
und Feldherrn ihre Kriege führten rmv .... inqdB xriv ccvzov tovxov '.
und dafs diese ihren Stamm- ^avLav, und Lobeck ad Sophokl.
genossen gegenüber standen, bietet Aiac. v. 716. — 127, 6. (oansq ]
der kypriBche Krieg; s. 4, 135 seq. äcpsxov. Indem Isokr. coOTtsg hin-
127, 3. s'UEtvov, den Perser- zusetzt, deutet er an, dafs er aqpfTog ]
könig. — xoLg ^ev — es ds. Das nicht einfach als Gegensatz zu sv-
unpersönliche 7ZQoorj%si^ sonst bei ÖEdsfievog gefafst wissen will; es
Isokr. gleich häufig mit dem Dativ liegt vielmehr ein wirklicher Ver- j
wie mit dem Akkusativ cum In- gleich mit den der Gottheit ge- i
finit. (s. Bremi ad Isokr. Archidam. weihten und keinem einzelnen Men- <
§ 3), wechselt hier in seiner Kon- sehen gehörigen Tieren zu Grunde; i
struktion, ein bei Prosaikern sei- vergl. Stallbaum ad Plat. Protag. i
teuer Fall; doch vergl. über solchen p. 320 A. i
^lAiimos (5) 149
ovöev aXXo dvva^svoov rj rovro Ttouiv^ ort, 6e itgoeM^riv
TCaQaxaXetv stiI triv 6tQat8iav xijv ETtl tovg ßaQßccQOvg xal
trjv STtc^eXscav trjv tcbv 'EXkijvcov, TtagaktTiav tiiv e^avxov
129^oXlv, (vö'.) 'EyyGi d' ei fiev Ttgog aXXovg riväg itQOtEQOv c
inexBLQOvv ÖLakeyeöd'aL TCegl tovtcov r) :tQbg tr^v TtatQiöa rriv
avtov tijv rglg tovg '"'EXXrjvag iXsvd-cQcoöaöav, dlg ^sv ScTtb
XG)v ßaQßccQcov, äita^ d' äno rrig AaxEÖaiyLOvCcov «9x^5, hyLO-
köyovv ccv Ttlti^iieXstv vvv d' axeCvriv fisv (pavrjöo^ccL jcqg}-
trjv iitl xavxa TtQOtQSJicov ag rjdvvd^rjv fietä TtXeCtSxrig öTtov-
drjg, aiöd-avö^evog d' elaxxov avxriv (pQOvxL^ovöav xav vit
ifiov Xeyofievav -JJ röv iTtl xov ßjj^axog fiaivo^evcjv sxeLvriv
130 /i£v eCaöa, xfjg de jtQay^axetag ovx aiteöxriv. dcb dixaCcog av d
ft£ Ttdvxeg eitaivoiev^ ort xf] dwcc^ev xavxrj xQGi^evog^ ijv
ixcov xvyxdvG)^ dcaxexeXexa itdvxa xov xQovov TtoXe^cbv ^lev
xotg ßagßdgoig^ xaxrjyoQ&v de xcjv [H'^ x'^v avxriv i^ol yvch-
firiv ix6vx(ov, TtQOXQeiceiv d' eitixeigCav, oi)g ccv iXTttöG) u,dXc6xa
övvTi]6e6^aL xovg ^ev '"'EXXrjvag dyad-ov xl Ttoifiöat, xovg de
131 ßccQßdgovg dtpeXeCd-ai xriv vjtdQxovöav evdaL^oviav. dtOTteQ
xal vvv TCQog 0^ noLOv^ai xovg Xöyovg, ovx ayvoav, oxi e
xovxoig v% i^ov ^lev Xeyo^evocg TtoXXol (pd-oviqöovöcv, xotg
d' avxotg xovxoLg imb öov TtQaxxo^evo^g aTtavxeg öwr^öd"!}-
üfovxaL, x&v ^Iv yaQ elQti^evayv ovöelg xexoLvavrjxev, xcbv d
d)(peXiCjv x&v xaxegyaöd'riöo^evcov ovx e6xtv ööXLg ovx o^-
6sxai ^ed-t^eLv,
128, 2. TOVTO i. e. t6 iniTifiäv. 130, 3. SiatszsXfKa ndvza
Vergl. 12, 162 tat inirtiii^asig rag x. %. S, zu 4, 62. — 130, 6. ngo-
T<Öv ovÖBv aXXo noutv ^ zovro Sv- TpiTretv, don älteren Diony 3 (Isokr.
vaiiivav. Ep. 1), Alexander von Pherae
129, S. ccizoi i. e. ifiavrov. S. (Epistol Sokrat 30 Ornll.), Archi-
Salamin, «Trag, nach der Schlacht 131, 3. (ihv — ds sind nicht ge-
bei KnidoB, Noch stärker spricht nau zu den den Gegensatz bilden-
Isokr. Ep. 2, 19 Kai fi^av tyidaTrjv den Wörtern gestellt; doch vergl.
xäv nöifcav aal ovfinaaav rrjv 12, 192 tcSv iv ixBivco ^Iv tto jjpd-
'EHuda noXXdiiig rjÖrj aBacaxEV v(o nQnxQ-ivruiV^ ^i^&rjVaL ^h vvv
(Athen.) — 129, 6. nQcati]v — ov ytarenfiyovTcov, wo wie in allen
TtQotgentov inufH wohl auf eine ähnlichen Fällen nicht der Oegon-
verloren ;f«Mf;M..f..t,<. f{.de bezogen sutz einzelner H«'gritlV, sondern der
werden, ' 'vrikos w. r- ganzer (Jedanken ins Auge gcfafst
drri iii 1,1 .1 , _ die Athener ist; vcrgl. Maetzner ad Lykurg.
•ge gegen Pergien aaf- p. 270. Ilehduntz Demosth. Ind.*
p. 268 f.
150 (V) I20KPAT0TS
182 (v^'O ^iceipat Ö' Sg atöxQOV jtBQiOQ&v tijv 'JßCav a^a£t-109
vov TtQdtrovöav tijg EvQaTtrjg xal tovg ßaQßccQovg svzoqco-
TEQOvg t&v EXX'ijvov övrag, hi dh tovg n^v cctco Kvqov t^v
^QX^v ^x^vrag, bv rj ^TJtrjQ slg zrjv 6öbv i^tßaXsv, ßadikiag
^eyäXovg TtQoöccyoQsvo^svovg, tovg d' «9' 'HQaxkaovg Ttsfpv-
icötag, bv 6 yavvrjöccg diä rrjv ccQsrrjV elg d^sovg ävTJyayev,
xaitBivoxtQOig dvö^aöcv 7] 'xetvovg TCQOöayoQSvoiievovg. wv
ovdlv iaxiov ovxcog ^x^iv^ aAA' avaöxqenxiov xal fisxccötccxiov b
ajtccvxa xavt* iöxtv.
133 (^^'0 Ei) d' l'öd'L ^rjdev av ^s xovxcov iTtLx^iQrjöccvxd 0s
%BC^£iv^ si dvva0X8iav ^övov Ttal tcXovxov iagcov i^ avx&v
yevrjöö^evov rjyov^cct yaQ xd ys xoiavxa xal vvv 600 tcXbCg}
xcov ixavcbv vTcdQx^f''^^ 5^«^ TtoXXijv dTtXrjöxiäv ^x^lv, oöXLg
JtQoacQBLxaL TCLvdvvBvsiv Böx* 7) xavxa XaßBiv ri öXBQrjd^rjvccc
134 ''^VS i^vxVS' dXXä yaQ ov TtQbg xäg xovxav xx7]0BLg dnoßkiiljag
Ttoiov^ai xovg löyovg^ dX'k! olö^Bvog ix xovtcjv ^Bytöxr^v 001 c
xal Kalki0X'Yiv yBV7]0B0d^ttL dö^av. ivd-v^ov d' ort xb ^sv
0G)^a ^VYjxbv ccTtavxBg bxo^bv, xaxä öb x^v Bvvouav xal xovg
BTCaCvovg kccI X'^v g)7]^riv xal xijv ^vrj^riv xijv xa XQ^'^^ 0vfi-
7taQaKoXovd'OV0av ccd^ava0Lag ^sxala^ßdvo^BV , '^g ä^cov 6q£'
135 yo^Bvovg Kad-^ o(?ov oloC t' b0^bv bxLOvv 7td0x^iv. l'dotg d'
av %al xcbv Cölcjx&v xovg i7CLBLXs0xdxovg vjtsQ äXkov ^bv
% 132 — 148. Dich aber wird ah- ^ico av(iß ißij'UEv. [cf. Krit. Anh.]
gesehen von den durch den Krieg — ' 132, 6. ov %. r. X. Vergl. 1,
zu erringenden äufseren Vorteilen 50 Zfvg 'HqwaXsu dicc ttjv agstriv
die Rücksicht auf Deinen Ruhm dd-dvarov STtoLrjOsv. — 132, 7.
{1S2—1S6) auch ohne Zuthun meiner- zan8Lvox8Qoig, insofern die spar-
seits (137, 138) für den an sich tanischen von Herakles abstammen-
leichten Kampf (139) hestimmen ; an den Könige ßaaiXsig ohne jenen
Ruhm aber kann es Dir für diesen Beisatz hiefsen.
Fall, der Lage der Dinge (140 — 134, 1. dXXcc yuQ. S. zu 7, 40.
143) und den Erfahrungen der Ge- — 134, 4. svvoiav cf. Krit. Anh.
schichte nach zu urteilen, nicht — 134, 5. oprjfirjv — (ivi]fir]v.
fehlen (144—148). ^ . S. zu 4, 186.
132, 2. svTtoQcotSQOvg. Über 135,2. tdicotöäv, Menschen, die
die Wohlhabenheit Persiens Hellas nicht Könige sind wie Du, tSLcorrjg
gegenüber s. 4, 132, 184, 187. — also im Gegensatz zu ap;ifcö^' wie 2, 2,
132, 4. ßaa. {isyccXovg. vergl. 4, 3, 10, 17, 36, 38. 12, 79 und sonst;
121 ßaGiXsa xhv fiEyccv ccvtov ebenso idLcotiKog 9, 72 Id loo Tino t^g
TtQoaayoQsvoiisv. Der Gegensatz ovoficxai itQOGccyoQsvö^isvov , dXXd.
schlielst hier mit ebendemselben xov yi\v ßaa cXsa v,ciXovybbvov. Vld^i.
Worte TtQooayoQevojiivovg wie 15, Kriti. 117 B ;^üoptg (ilv ßaciXi-adg,
128 o (irjdsvl rmv dXXcov diangä- xcoqlg ö\ Idiconyiäg und das Verbum
^aa&ccL av[iߣß7]%Ev — otisqTiiio- idicoTsvoa entgegengesetzt einem
^lAinnos (5) 151
ovdsvbg äv t6 ^fjv avtLXccraXXa^a^evovg, vtiIq de xov xv%eiv d
xalfig dö^Tig ccTCod^vTJöxELV iv rotg noXe^OLg id-aXovrag, oXcog de
tovg ^ev TL^fig eTiid'v^ovvtag del ^ec^ovog '^g e^ovöiv vnh
TcdvTcov iTtaivov^svovg^ tovg dh TtQog aXXo xi r&v ^ovxov
änXri6x(og ÖLaxeL^evovg ccxQaxeöxeQOvg xal q)uvXoxeQOvg elvccc
ISO doxovvxag. xb öe iieycötov xcbv etQrj^evcov, ort öv^ßaLvec
xov ^ev TtXovxov xal xav övvaöxetcbv TtoXXdxig xovg e%d'Qovg e
xvQcovg yfyve6&aL^ xfjg d' evvoiag xr^g Tiagä xav tcoXXcjv xal
xcbv aXXcov xg)v 7CQoeLQr}iiev(ov ^iridivag aXXovg xaxaXsiTteöd-aL
xXrjQOVö^ovg tiXt^v xovg i^ 'fj^av yeyovoxag. aGx' Tj6xvvö^t]v
&v, ei firj xovxcov evexcc 6ol övveßovXevov xal xijv ^r^arttai/llO
7C0Lei6%'aL xavxriv xal TtoXe^elv xal XLvdvveveiv.
137 (v^-) Ovxa d' aQLöxa ßovXevöei ne^l xovxcov^ r)v vTtoXd-
ßrjg ^tj iiovov xov Xoyov xovtöv öe naQaxaXetv dXXd xal xovg
TCQoyövovg xal xrjv x&v ßaQßaQcov dvavÖQiav xal xovg ovo-
fia6xovg yevo^evovg xal dö^avtag tj^id'eovg eivac diä xijv
exQaxeCav x'^v iit ixecvovg, ^dXcöxa de Ttdvxav xov xaiQÖv,
iv CO 6v [lev xvyxdveig xoöavxrjv dvva^LV xexxi^^ievog , o6riv
ovdelg x&v xrjv EvQaTtrjv xaxotxrjödvxav, TtQog bv öl jcoXe- b
fi7]6eLg, ovxcj 6q)6ÖQa ^e^Lörj^evog xal xaxa7teq)QOvr}fisvog 'b(p
dndvxcov^ üg ovdelg Ttanoxe xav ßaöiXevödvtcov.
188 (^VO ^9^ TtoXXov d^ dv iTtOLTjöd^rjv ol6v t' eivau övv-
egäOai xovg Xöyovg dnavxag xovg vn i^ov TtiQi xovxcov elQri-
liivovg' iiäXXov yaQ dv d^Log ovxog ^do^ev elvai xfig vnod-i-
öeag. ov fiiiv dXXä öe ye XQ'^ öxoneiv ii, dndvxcov xd övvxeC-
zvqavvivto 2, 4. Ep. 6, 11. — 136, dnXriox(os $xbiv ov xa/lov, —
3. vnlg d\ ¥.. X. X. Derselbe Ge- Söirn 8\ [isydXrjg xal naXrjg ini-
danke 9, 8. Vergl. auch 6, 109 ^vfisiv — 7CQoai]iiEi roCg noXv xmv
iiTi^t nfQi nXslovog rpavcöfisv noiov- aXX(ov dLeveynovaLV. Aber xmv
fitvoi xb ^^v xov Tiagd nüaiv dv- ovxcov hier (von allem, was es
{>Q(onoit evdoHififiv, ivd-vfirjQ^ivxfg, giebt) ist weit stärker als riJäv
f'rt ndXXiov iaziv dvxl &vr}tov aw- ds6vt(ov.
fjLUXog d^dvaxov dö^av dvxiv.axalXd- 136, 4. nQOSiQT] (iiv(ov , § 184.
^aa&ai, vfo dvziviataXX. eintauschen 137, 8. naxan e (pQOvrjfi e vog^
l>»Ml«utet, wlihrend es hier ver- seil, zvyxdvfi..
(tiiis'hen, einndzcn hi-ifst, wie Lv- 188,1. tcqo noXXov. S. zu § 14.
kurg. Leokr. 88 arro^j'ijoxftv vnbQ — 138, 2. awigdaai cf. Krit.
«rr»"f xal xr^v IdCav V>i';|fr;v avtl Anh. — 138,4. xu avvxe Cvovza^
xtig noivr/g otoxrjQ^ag dvzinaxaX- was sich bezieht, wie 16, 67
Xaxxtad^at. Vergl. Kehdantz zu ndvxfg oi Xöyoi ngog dgBxijv xal
dieüer St. jm Anh. — 136, 6, dixaioavvrjv avvzfivovatv. 16, 277
TOvs di. Ahnlich Ep. 8, 4 faxai (coli. Ej), 6, 9) xtop ngd^fcov z(ov
dl ngog filv dXXo r i tüiv Atowtov avvTftvovacäv nghg xf}V vno&faiv.
152 (V) I20KPAT0TS '
vovxcc Kai TtQOtQETtovta TtQog rbv jtöXenov tovtov ovtco yäQ c '
ctv aQiöta ßovXevöccLO ttsqI avxcbv. j
139 {y%''.) OvK äyvoG) ö' ort itokXol t&v ^EXXijvav f^v ßaöL- '
Xecog dvva^LV cc^axov elvai vo^Ct,ov6tv' av a|tov d'avud^siVy
bI rijv V7t' ccvd-QcoTtov ßaQßccQov xccl xccK&g ted^Qa^^evov xa-
ta6tQacpet6av xccl 0vva%^Bi<5av ijtl dovlsLcc^ ravtYjV vit^ av-
ÖQOg "EXXrivog xal TtsQl rovg TtoXs^ovg Ttoll'^v i^TtSLQiav \
i%ovrog ^9) vo^L^ov6iv ctv iii' sXsvd'EQLa dtaXvd'rjvav^ xal \
Tavr' stdötsg, ort 0v6tf}6aL fiev iönv aitavta %alETc6v^ ölcc- d \
6XYi6aL de qaÖLOV. I
140 (£'•) 'Erd^v^iov d' ort ^dXiöta tovtovg rt/iö^tv aitavtsg \
Kai d-aviid^ovöLv, oitiVEg d^cpörsQa övvavtai,, xal TtoXiXBva- \
0%'ai Kai öXQaxfjysiv. oxav ovv ÖQag xovg iv ^tä TtoXei xavxriv j
i%ovxag X'^v (pv6iv svdoxi^ovvxag, TCoCovg Xiväg %Qij tcqoööo- ]
Käv xoi)g STtacvovg siSsöd-ao xovg tzsqI dov Qrjd-i]6o^svovg, oxav \
(paCvT] xatg ^ev eveQysöiaig iv aTtaöi xoig "EXXrj^c TtSTtoXtxsv- e j
fieVog, xatg ds öXQaxrjyLacg xovg ßaqßaQOvg Kaxs^xgaii^Bvog', \
X^liyco ^£v yaQ '^yov^ao rai)ra Ttiqag £%£lv' ovdeva yäQ äXXov i
;ror£ dvvTJösöd'aL ^sl^co Ttgä^ai xovxcov ovxs yaQ iv xotg ^
"EXXrjöi ysvri^Eöd'aL xyjXlkovxov SQyov, o(30V iöxlv xb Ttdvxaglll ]
tj^äg iK xoöovxcov TtoXe^ov inl x'^v b^övocav itQoayaystv, i
ovxE xotg ßaqßdqoig EMg i^xi 6v0xrivai xrjXLKavxriv dvvaiiLV, j
8, 142 stg o Ttuvxa xcc nqosiQrjiiiva nen unter einander zn beziehen. — ]
avvrsLvsL. iv anaai x.'^E., entspricht dem 1
139, 3. avQ'Qaitov ßciQßocQov, iv (iiä TtoXsiy also etwa: im
des Kyros. — xanrag, weil unter Dienste von ganz Hellas als
Hirten. — yittxaaxqoccpBtGav cf. Staatsmann ständest. Anders '
Krit. Anh. — 139, 3. xal ravra, iv TtQcc^SGt noXixsvsG^UL 10, 5. j
zumal, wie 8, 122 (coli. 12, 185, Auch hier (s. zu § 131) liegt der \
210. Ep. 2, 2) 13, 20 und sonst s. Gegensatz nicht in den Wörtern, \
Rehdantz Demosth. Ind.^ p. 257 denen [liv und 8e beigegeben sind, \
oben, eigentlich elliptisch, indem sondern in der Totalität beider ;
das Verbum des vorhergehenden Sätze. — 140, 8. negccg e^slv. \
Satzes zu ergänzen ist, hier vo^l- S. zu 4, 5. \
^OVÜLV, ^, ^
140, 2. TtoXixsvsad'ai ■n ccl 141, 1. ovdsva yccg. Über das \
axQccxrjy £iv. Derselbe Gegensatz dreifache yccQ s. zu 4, 172. — i
9, 46 TtoXixiMog (mv) xij xfjg TtoXsoag 141, 5. siyiog Iffri scheint ana- {
oXrjg dioi-K^GSL, Gxqaxriyiv,og ds t^ koluthisch für f^xo? fTvai zu stehen, ^
TiQog xovg v.iv8vvovg svßovXicc. — indem die in ysvT^GsaO'ai, begon- ■
140, 3. iv iiiu nöXsi, in einem nene Konstruktion nicht fortgeführt,
einzelnen Staate, wie 4, 2 ivbg sondern vielmehr in die direkte \
ccvÖQog. — 140, 6. svegy sGiccLg Rede übergegangen wird; denn dafs
ist auf die Versöhnung der Helle- auch ysvriGSGd'ai, von sUog iGxt
^lAinnos (5)
153
1^2 rjv f^v vvv VTCaQxovöav xaraXvörig. aöre tav ^Iv ijtiyiyvo-
[nevcov ovd^ ijv reg tav äXXcov diEvayxr] xriv cpvöiv, ovdsv
e%£L 7toL7]6ai toLOvtov. aXXä ^yjv rav ys TtQoyeyevrj^svcov
Ei(D 116V vTtsQßaXstv tag Ttgä^stg rotg ^dtj ÖLa 6ov xatsLQ- b
yaö^EvoLg, ov yXC^xQGig aAA' aXri%-LvCbg' o6rig yccQ sd-vri to-
(Savxa xvyxdvsig KateöZQa^^avog, oöag ovöslg naitots t&v
'ElXr^vcjv TtöXsig slXs, n&g ovx äv Ttgbg exaaxov ccvxCbv ävti-
TfccQaßdXXcov Qadtog dv STtedet^a fict'Jo 66 xcckbCvcüv diccTCe-
UBTtQccyfiSvov; ccXXä yaQ siXö^r^v ccTtoöxe^^ccc tfjg toLavxrig ^^^f^S
ÖL cc^(p6x£Qa, dtoi xe xovg ovx E-öxcccQcog avxf} xQco^svovg xal
ÖLU Xb ^l) ßovXE6d-<XV XaTCELVOXBQOVg TCOLELV X&V VVV '6vXC0V C
xovg rj^id^Eovg eivau vo^o^o^evovg.
^ 144 (I"'-) ^Ev&v^ov d' Iva. xi xal xCbv dgxaicov El'Ttco^sv, oxc
xbv TavxäXov nXovxov xal xijv üeXoTCog ccqx^''^ ^f^^ ^^^ Ev-
abhäüge, ist bei der Stellung des-
selben kaum denkbar.
142, 1. xmv 11 SV L hängt von
xlq ab, denn ov6* rjv rig ist =
ovo' dang av, wie oft, recht deut-
lich 15, 128 XQ^ GtQarrjyov uqlgxov
vofit^siv, ovy. si' rt? jti-m tvxV ^w^t-
xovTo'v Tt yicctaQd'coGsv — , all'
oarig inl TtoXXmv ngayficctcov 6q-
d-äg dal Ttgarrcov SiatszilsyiEv, und
19, 33. — 142, 4. iX(o fi8v. ^ Dem
ftfv entspricht nachher dXXa yctg
etXoiiTjv. — vneQßaXs tv, sonst
vom thatsächlichen Überbieten (s.
zu 9, 6), hier von der Darstellung
dessen, was etwas anderes über-
triflFl, wobei der zu § 75 erläuterte
Gebrauch zu Grunde liegt. — 142,
6. yX^axQOig, mit kleinlicher
Rechthaberei; yXtaxQog, auf die
Rede bezogen, bezeichnet die minuta
ienacitas, jejunitas nimis curiosa
eculemque paupercula, carcns veris
rationibus ac firmis argumentis se-
(lufitas, wie Wyttenbach ad Plu-
tarch. Moral, p. 269 beweist. —
oax ig yuQj da du nämlich.
8. zu 7, 9.
148, 1. iSiag gehtauch hier (s.
zu 4, 7) auf die Darstellungsform,
in welcher ein Gedanke zur An-
•chauung gebracht wird; den Ge-
danken, dafs Philipp grofs durch
■eine Thaten sei, will Isokr. nicht
in der Weise aussprechen, dafs er
Phil, über alle TtQoysysvrjfiEvotf also
auch über die rjfiid^soi, stellt. — 143,
2. did TS — xal did. Wenn bei
der Korrelation durch t£ — yicci
das ts einer den beiden Gliedern
gemeinsamen Praeposition unmittel-
bar nachtritt, pflegt sonst die Prae-
position nur einmal gesetzt zu wer-
den, wie 4, 3 TtSQt TS rov noXsaov
v.a.1 zrig ofiovotccg. 4, 28 nsgt ts
tfjg tov ßiov tsXsvzijg xal tov avfi-
navtog ccldövog. 6, 78 f'x ts tatv
vnuQXOvtcov xal tav yiyvofisvmv.
15, 97 fx ts t(ov initrjSsvfidtoav
xal t<av dXXcov Gvvovaimv, und sonst
überall. Nicht völlig unserer Stelle
ähnlich ist 4, 33 ngog ts rag ts-
j;vaff svcpvsGzdtovg ovrccg xal ngog
tu töav d'swv svGsßsGTccta dia-nsL-
(isvovg. doch cf. Hom. II. 9, 81
dficpi ts NsGvoQi'drjv — iqS' dutp'
Ua-KaXatpov, und ähnliche Fälle wie
Xenoph. Mera. 3, 6, 8 rrjv ts trjg
noXscog dvvaiiiv -Kai trjv tdSv ivav-
tLcov sidsvaL Ssi^ und ebenda § 17:
ivd^vfiov ttöv sldoxoiv o ti te Xi-
yovai xal o tt noLovai. — XQ^-
(livovg^ als Schmeichler.
144, 2. nXovtov^ der sprüch-
wörtlich wurde; vergl. Suidas 8.
TavtdXov tttXavta tavxaXtXftoci].
diaßfßörjro o Tdvtalog inl nXovtm^
mg xal flg ngooi^iCav diadod'fjvai.
154 (V) ISOKPATOTS
Qv6d'i(og övva^iv ovöelg ccv o^xe koycov svQEtrjg ovrs TtOLrjtijg
iTtaivsöSLev, dXXä fietd ys rijv 'Hgccxltovg VTtSQßoXiiv xai
f^v ©rjöacDg aQEtijv rovg inl T^oiav öxQaravdaiiBvovg xal
xovg ixeCvoig b^oCovg yevo^Evovg äjtavxEg dv EvXoyi^öELav.
146 Kca'xoL xovg dvo^ccöxoxdxovg xal xovg dgCöxovg ccvx&v l'ö^ev d
iv ^LKQotg 7CoXL%vCoLg xal vrj6vÖQi0Lg xäg aQ^dg 'naxa6%6vxag,
dXX^ o^cog tööd'Eov tcccI Tta^ä Ttäöiv övo^aöxijv rrjv avxcbv
dö^av KaxEkinov diiavxEg yaQ (piXovöLV ov xovg 0(pL6iv ccv-
totg n-Eyiöxriv dvvaöxEiav xxtjäa^EVOvg dX'ka xovg xotg "EXXrjffi
tiXelöxcov dyad'&v aixCovg yEyEvrj^Evovg.
146 {iß") ^^ ^oi'ov d' ijcl xovxcov avxovg 'öipEc X'^v yvcy^riv
xavxYjv Eiovxag dkk^ inl Ttdvxmv ö^OLCog, etiel xal xriv noXiv
Yj^cov ovÖElg dv iitaivEöELEv, ov-O"' ort rtjg %'akdxxrig riQ^EV^ e
ov%-^ oxL xoöovrov Tclrjd'og xQrj^dxcov ELöTtQa^aöa xovg övfi-
^dxovg Eig xrjv dxQÖTtoXiv dv7]VEyxEv, dXXd ^iiv ovd^ oxl
TtoXXcbv TtöXEcov i^ovöLav sXaßEV tag ^Iv dvaöxdxovg TiOLrjöai,
147 T«? d' av^rjöai, xäg d' OTCCjg EßovXyjd-r} diOLXilöaL' Jtdvxa
yaQ xavxa tcccqyiv avxfj TtQdxxELV' dXX^ ix xovxcov ^ev %oXXa\\\2
xaxriyoqCaL xax' avxrjg ysyövaöLV, ix ds xfjg MaQad'&VL ^d^rig
xal xrig iv UaXa^tvL vav^aiCccg^ xal ^aXcöd"' ort xijv avxav
— 144, 3. loyoov svQsrrjg. S. zu eines Ereignisses der Vergangen-
9, 40. lieit gedacht wird. Ganz ähnlich
145. 2. (iiKgoLg TioXi%viOLg. 11, 35 fisyiazrjv dvvafiiv -nzrjGccfis-
Nachdrücklich tritt zum Deminu- vov xal naqu roi^g aXXoig ovoficcoto-
tivum noch fiLHQog ähnlich wie im zarov ysysvrjfiivov. vergl. auch 20,
Latein. (Ruhnken ad Terent. Andr. 9 nollovg fiev oi'yiovg öl' avzrjv
p. 45 seq.) und nicht blofs mit diacp&aQsvtag, noXlocg dl noXstg
komischer Färbung. Vergl. Plut. dvaotätovg ysysvrjfisvag.
^^'To^'o^/''^'^''°*'^'''^°''-T^^" 146, 1. iytl rovta^v, bei den
n«- ^' 2?/^^^°^ nLvay^^ov Lys ^^^^^^ ^^^ ^^^.^ ^^^^ ^^^ ^^_
19, 28 vooQLOLov aiMoov, und die ,. „ „ , c« iao s ' >
.' , Ol u • T^- i, j netiv s. zu 1, 50. — 146, 5. avri-
reiche Sammlung bei Fischer ad t\ ^^ j- t> •
■^^T ^^ • n 4- TT oa . vsyKSv, vou Delos, WO die Bei-
Tb^ m^^r^DeL^utivfoi-rn t^e dr Bundesgenossen bisher
haben ihre Deminutivbedeutung -L'^ÄfoTTo? dTBuir- ^
ganz verloren, wie z.ß^co^.ox', so ^^^^^ ^^ ^^^^ ^^^ Zeit des
dafs ein xcoqcov (il^qov bei Isokr^ 6, p^^.^^;^ ^J^ ^^^^^^ Staatsh.^ I
46 anders beurteilt werden mufs. g^ ^^^ ^'^ \^^ ^^^^ ^.^ ^^..^^^
r8r7;^..;ot;s. Der Wechsel des ^^^g^iben S. 525 flgd. - 146, 6.
Tempus erklart sich daraus, dals /, j^^-r ^ „„«„«.„ a,^v, Jl„i
^ , TT, n . '..1 TT 0 /,£ CO v, der Bundesgenossen: vgl.
im erstem Falle an ein vorüber- ' ^ ' ^
gehendes Ereignis der Vergangen- ' ^ qq.
heit, im zweiten an die für die 147, 3. ■nuTTiyo giai. Vergl. 4,
Gegenwart fortdauernden Folgen 100. — trjg Mccqcc&covl fiux- s.
^lAinnos (6) 155
i^slcTtov v7t€Q rfig tav ^EXXtjvcjv öorrjQcag, aitavteg iyxco-
^Ldt,ov6Lv. rr}v avrrjv de yvaiirjv xal tisq! AuxeöaL^ovCcov
14:SBxov6iv' xal yaQ ixstvav [iccXXov ayavtaL ttJx/ '^trav xriv iv
&EQ^07tvXaLg 7] rag aXXag vtxag, xal tö tQÖTtaiov tö ^sv xat b
ixBLVCov vjtb xcbv ßaQßccQcov <5ra%^ev ayanGy^u xal %^cCoqov6iv^
tä d' imo AaxEÖaL^ovCov xaxä rCbv äXXcov ovx iitaivovöLV
aAA' är]8G)g öqüölv riyovvtau yaQ rb [isv ccQStfjg slvai Cr]-
fistov, tä de JtXsovE^tag,
149 i^y-) TavT ovv i^stdöag aitavta xal dcsXd^av TtQbg
avtöv, rjv 118V n xcbv slqtj^svcjv fj ^aXaxaxsQOv rj xaxadseiSts-
Qov, aixLG) xrjv i]XLxCav xijv i^rjv, t] dixaCcog av äitavxag 6vy- c
yva^rjv ixouv rjv d' oftota rotg jcqöxeqov ötadsdo^svoig,
voitCt,eLV avxä XQ'^ ft^ 'fo y^lQ^^S xo'd^bv svqscv äXXä xb dac-
fiövtov vTCoßaXEiv, ovx i^ov (pQOvxt^ov, dXXä xfjg ^EXXddog
xrjdö^Evov, xal ßovXö^svov ravxrjv xe x&v xaxcbv aTtaXXd^at
Töv TiaQOvxcov xal 6ol tcoXv fiftjo 7tBQi%-EtvaL öo^av xYig vvv
vTCaQxovörjg. offtat ös (?' ovx dyvoEtv, bv xqötcov ot d-£ol xd
rG)v dv&Qco7tcov Slolxovölv. o\) yaQ avxöxEiQsg ovxe xg)v dya- d
d'av ovxs xä>v xax&v yCyvovxai xcbv Cv^ßaLvövxav avxotg,
dXX' ixdöxoLg xoLavxrjv ivvocav i^TCOLOvöcv, cxSxe öl dXXyjXcjv
151 riiitv ixdxEQa naQayCyvEGd^ai xovxcov. olov l'öcog xal vvv xovg
fihv Xöyovg rjutv aTtivEi^av, i%l $e xdg TtQa^Eig c\ xdxxovöLv,
zu 4, 91. — 147, 4. rijv au reo v 8. in ihrer Fürsorge für Hellas Dich
zu 4, 99. — 147, 6. i^iXmov. durch mich zum "Handeln für das-
Vergl. 4, 96. selbe veranlassen wollte, ivozu sie
148, 2. allag. S. zo 4, 26. — Dich, Deinen früheren Erfolgen
tgonaiov kann für diesen Satz nach zu urteilen, offenbar schon
nur bildlich verstanden werden, da längst bestimmt hat (149 — 162).
die Perser ein wirkliches zQonatov Deisler Ächtung gewiß (153), wie-
in den Thermopylen nicht errich- derhole ich noch einmal meine Vor-
teten; wahrscheinlich denkt Isokr. schlüge (163 — 155).
an die Verritümmelung und Kreu- 149, 2. avröv i. e. aavrov. S.
zi^ung des Leichnams des Leonidas zu 1, 14. — 149, 2. (lalayioärs-
(Herod. 7, 238); d^scagovaiv würde Qov, matter; ebenso von der
dageg^^n nicht aprechen, da es von Hede 12, 4 i]v xiaiv 6 löyog fiaXa-
geistiger Anschauung verstanden ytcözegos cav (paivrjtcti rcuv jzqotbqov
werden kann wie 12, 21. — 148, 6. dtadt^ofjiivcov. 16, 9 i^v fiaXaxcoTBQOs
all aridcäg hgütaiv cf. Krit. (ov cpaiviixuixöiv naQ i^ov ngoxigov
Anh. itiStdofifvav. — 149,4. diafifdo-
§149—166. Schlafs. Blieb ich fitvoig. S. zu § 7. — 149, 6.
t« dieser meiner Jicde hinter meinen v noßcclt Cv. Vergl. 12, 261 vofiiffv
früheren Leistungen nidit zurück — rüg fihv ßlaatprjuiag tag (vovöag
was mein Altrr entschuldigen inir- iv xm BißUw xov q^d^ovov vnoßalfCv^
de — , 80 dtuh', dafs die Gottheit tag d\ ngu^tig — ai y^ygctq^vfri.
156 (V) ISOKPATOTS
i
voiiL^ovtsg tovtcjv ^sv 0I Kakki^t av ijciötatTlöaL, xbv dl
Xöyov xbv i^bv rjxiöt' av o%XriQbv ysvsöd'ai, totg cckovovölv. e j
'^lyov^ai öl Kai tä TtSTCQay^tva TtQÖtsQov ovx av tcots öol ye-
veöd-ac tYjXixavra tu (leyed-os, si ^7] tig d'sav avvä 6vy- \
lb2^cct6Qd'co0£v, ovx 'iva totg ßagßaQoig iiövov totg inl trjg
EvQajcrjg xaroLxovöLv TtoXs^&v ÖLatEXfig, äXl' OTtog av ivW^
tovtOLg yv^vaöd'slg xal Xaßav i^TtSLQtav xal yvcoöd^slg olog
el, tovtcav iTtcd-v^TJörjg g)v iyio tvyxdvcj öv^ßsßovXevxag,
aiöiQOV ovv iötlv xaXcog xrig tv^fig '^yov^avrig ä7CoXsL(pd'rlvai, \
xal n^i 7taQa(5%8iv 6avt6v, sig b ßovXataC 6s JtQoayaystv.
163. (S^ •) No^L^ca de %QYivaC ös Jtdvtag fisv tiiiäv tovg Ttsgl \
t&v 0OL 7t€7CQay^EV(ov äyad'öv n Xsyovtag^ xdXXitSxa ^svxol '
vo^L^scv ixsivovg iyxcoiiLd^SLv, xoi)g ^sl^övcoi/ SQycov rj xriXi-
xovxcov xr^v 6i\v (pv6iv d^LOvvxag, xal xovg ^rj ^övov iv x<p h ■
TCaQÖvXL xsxaQLö^Bvcog ÖLsiXsy^svovg, dXX^ oixLvsg av tovg
ijtiyiyvo^ivovg ovxo 7tOL7]0(o6i, xccg öäg TCgd^scg d'av^d^SLV \
d)g ovöevbg dXXov xcbv TtQoysysvrj^svcov. jtoXXä dl ßovXo^s- -
vog tOLavta Xiysiv ov dvva^ai' xijv d' alxiav öl iqv TcXeo- ']
vdxig xov öeovxog sl'Qrjxa. i
164 (^f'.) AoLTtbv [ovv 80x1 xä TtQOSLQTj^sva övvayayetv, Iv c ;
hg iv iXaxC0xoig xaxCöoig xb XEcpdXacov x&v öv^ßeßovXsv^a- l
licov. (pri^l yaQ %QfivaC 0s xovg ^sv "EXXrivag svsQysxsiv, Ma- \
152, 4. Gv^^B^ovXsvAtoq. Das Emendat. Livian. p. 411 not. und ;
Pronomen {gol) ist, weil selbstver- Naegelsbach Latein. Stilist, p. 348). ;
ständlich, ausgelassen, wie § 9. 57. — Statt -AurCdoi? erwartet man \
68. 154. (§ 88 aber steht es mit wegen des vorausgehenden Praesens 1
Notwendigkeit.) [cf. Krit. Anh.] den Konjunktiv; doch bezeichnet der ;
153, 3. snsLvovg — xovg. S. Optativ den nur gedachten mögli-
zu 1, 45. — 163, 8. ^t' r'jv seil. chen Erfolg. Vergl. Schoemann ad
ov dvva^ccL XsysLv (wegen meines Jsae. p. 238. [cf. Krit. Anh.] — 154,
Alters), wie Ep. 1, 9 dt' ag ös S. Mansd. ds ßaoiXsvsLv d.h.. (iri j
TCQOcpccosfg TtoXv ccv sgyov si'rj (iol xvgavvsvsLV', s. unten. Darüber ist i
XiysLv. — 153, 9. sl'Qrjyta^ §§ 10, im Laufe der Rede, von der hier i
27, 83, 110, 149. ein Resume gegeben werden soll,
154, 2. (og gehört unmittelbar nichts gesagt worden. Isokr. hätte
zu sXaxtGtoig. S. über dieses Hyper- auch ohne die Gefahr damit bei ;
baton zu 9, 60. Rehdantz Demosth. Philipp anzustofsen nicht ausführ-
Ind. ^ p. 294 f. Vergl. 12, 179 lieh darüber reden können, während :
disXovtccg _ xo nXr\^og avxav ag hier eine kurze Andeutung unver- 1
otov t' rjv sig kXaxCsxovg. Auch fänglicher erschien; sie war aber i
im Lateinischen: Cic. de Finib. 6, nötig, weil ein tyrannisches Ver- ;
9, 26 natura habere propositum, se fahren des zur Härte sich neigen- \
ut custodiat quam in optimo sui den Philipp gegen die Makedonier,
generis statu, (cf. Madvig. coli, eins welche nach Polyb. 5, 27 der iar}-
^lAimiOS (5)
157
xeöövov Ö€ ßaöLXsvecv, r&v ds ßaQßccQCov cjg nXEiötcov aQxeiv.
r^v yaQ xavxa jtQccttrig, aitawig 6ol xccqlv £%ov6iv, ot ^av
^EXXrjvsg vtcsq g)v sv 7td€%ov6iv^ Maxsdövsg d' 7]v ßaöihxag
äkXä ^tj tvQavvLX&g avxCbv e:tL6tat7]g, tö de rav ccXXcjv yevog,
7Jv ötä 6s ßaQßaQixfjg dsöTtotscag aitaXXayevtsg 'EXXrivLxrjg d
155 imiieXaCag rviaöLV. tccvd'' OTicog ^Iv ysy^antai totg xaiQotg
xccl ratg axQißsLaig, JtaQ' v^av tav axovövr cov Jtvvd-dv£6d-at,
ÖLXcaöv iötiv ort ^evzol ßsXzLCJ xovtcov xal ^äXXov ccq^öt-
tovxa totg vtcccqxovölv ovöelg ccv 6ol öv^ßovXsvöetev, 0a(pG}g
eidevat vo^l^cj.
yoQia ihren Königen gegenüber
ßich rühmten (vergl. auch Curtius
4, 7, 31 : Macedones assueti quidem
regio imperio, sed in maiore liber-
tatis umbra quam ceterae gentes),
Philipps Thron und damit den Per-
serkrieg hätte in Frage stellen
können.
156, 1. xoig naLgoig xal TOfTg
«xpißftaiff, in Rücksicht auf
treffende Form und Korrekt-
heit. Denn ot v.aiQoi ist nicht
blofs „Ebenmafs," wie Benseier
will, sondern allgemeineren Sinnes ;
denn diejenige Rede hat xatpovff,
in welcher für das Mitzuteilende
überall die rechte Form des Ge-
dankens und des Ausdrucks ge-
troffen ist; vergl. 13, 16 xatv
v.aLQ(äv fiT} diafiUQTSiv^ dXloc nal
Tots ivQ-v(n](iccGtv TCQenovtcos oXov
xbv Xöyov uatanoL-KLlai xal rocg
ovofiaaiv svQvd-^oog xal (.tovaiHcog
stnsLV, und 15, 184. Zu ax^t^gtat
vergl. die XoyoL Xiav dnrj'HQißcoiis-
voL 4, 11 und wegen d. Plural zu
4, 77. — 155, 4. totg vndQ-
jjovfftv, für die gegenwärtigen
Verhältnisse, [cf. Krit. Anh.]
KEITISCHER ANHANG.
Für Eede IV ist der beste codex, der Urbinas CXI (T.) saec.
X, nacb der Collation von Immanuel Bekker in seinen Orat. Attici
tom. II mit Nachträgen in den Monatsber. d. Berliner Akademie
1861 p. 1034, — 1057, neu verglichen mit genauer Unterscheidung
der einzelnen Hände von Albert Martin in dem 24 Fascikel
der Bibliothöque des ecoles fran^aises d'Athönes et de Eome unter
dem Titel: Le manuscrit d'Tsocrate Urbinas CXI de la Vaticane.
Description et histoire-recension du Pan6gyrique Paris 1881, für
Rede V von H. Buermann: Die handschriftliche Überlieferung
des Isokrates. I. Die Handschriften der Vulgata. Wissenschaft-
liche Beilage zum Programm des Friedrichs- Gymnasium in Berlin
1885 S. 16 ff.*
Nicht an den einzelnen Stellen ist erwähnt:
1. V i(pEl%v6ti%6v vor Konsonanten, das vom Herausgeber in
IV mit r. (nach Mart.) an folgenden Stellen eingesetzt worden
ist: §§ 4. 7. 8 (bis). 18. 20. 22. 28. 29 (bis). 30. 31. 38 (bis).
39. 41. 42. 44 (bis). 45. 46. 47 (quinquies). 48. 50 (bis). 53
(bis). 58. 60. 62. 68. 73. 76. 82 (bis). 84. 87. 95. 98. 100.
* Abkürzungen: Kor. = 'iGo-KQdxovg Xoyoi v,(xl sTtiGtolciC ed.
Koraes Paris 1807. Bekk. = Orat. Attici ex recensione J. Bekkeri tom.
II Berol. 1823. Tur. = Orat. Attici recensuenmt G. Baiterus et H.
Sauppius Turici 1850, Bens^ = Isocratis orationes recognovit G. E.
Benseier Lips. 1851. Bens^ = Isokrates' Panegyrikos und Philippos
von G. E. Benseier Leipz. 1854. Bl. = Benseleri edit. altera curante
Friederico Blass Lips. 1879. Bait. = Isocratis Panegyricus ed. Spohn,
editio altera curavit G. Baiterus Lips. 1831. Mehl. = Panegyricus en
Areopagiticus von E. Mehler Groningen 1861. Sand. = Isocratis ad
Demonicum et Panegyricus ed. Edwin Sandys London etc. 1868. R. ==
Panegyrikos und Areopagitikos erklärt von Rauchenstein Berl. 1849 —
1873. R^ = derselben Ausgabe 5. Auflage besorgt von K. Reinhardt
Berl. 1882. Victor. = Die Noten des P. Victorius, die dieser seinem
Exemplar der Aldina zu Panegyrikos, Philippos und ad Nicoclem zuschrieb,
die Bait. Paneg. praef. XII seqq. veröffentlichte.
KKITISCHER ANHANG. 159
102 (bis). 103. 108 (ter). 114. 115. 117 (ter). 118. 120. 121.
122 (bis). 123 (bis). 125. 127. 130. 131. 135. 137. 138 (bis).
139. 140. 144 (bis). 147 (bis). 152 (bis). 155. 156. 157. 159.
161 (quater). 167. 169. 171. 175. 176 (ter). 178. 182. 184
(bis). 188. — In V mit F. (nach Buerm.): §§. 5. 6. 8 (bis). 9
(bis). 11. 19. 22. 23. 25 (bis). 27. 32 (bis). 33 (bis). 34.^36.
38. 39. 40. 41 (bis). 50 (bis). 51 (bis). 52 (bis). 53 (bis). 59.
63. 66. 68 (ter). 70. 71. 75. 76. 77. 80 (bis). 82. 83. 87. 89
(bis). 91. 96. 100. 101. 102. 107 (bis). 109. 111 (bis). 116.
120. 122 (bis). 131 (bis). 132 (bis). 141. 146. 148 (bis). 151.
152 (bis). 154. 155. Bruno Keil Analecta Isocratea Lips. 1885
p. 123 fordert das v ephelkystikon in der Pause noch (wo es im
r. fehlt) IV §§. 1. 11. 12. 47 (bis). 87. 154. Vgl. von Bam-
berg Jahresb. d. Philol. Ver. XH (1886) p. 19.
2. Der Hiatus, der sich hier und da im F. findet und durch
die Herausgeber seit Benseier beseitigt ist.
IV.
§ 1, 3 smvxlag F. Tur. Bens. Bl. Sand. Mehl. R^ 1 „fve^m?,
was minder gute Handschriften und der Grammatiker in Crameri
Anecdot. Paris I, p. 309 haben [und Kor. Bekk. aufnahmen], hebt
den Gegensatz zwischen den zufälligen Vorzügen des Körpers und
den durch Studium erworbenen Vorzügen des Geistes nicht her-
vor." 0. Sehn.
§ 4, 2 xolq alXoig firiösv nwnors Bekk. Tur. Bait. Bens.* Bl. R.^ |
n(ü%oiE (iridhv zolg akkoig F. | firiöev tkotcotb toig aXXoLg Bens.^ |
Tilgen will es Bl. und Mart. p. 26, wogegen E. Albrecht Jahres-
ber. des Phil. Ver. XI (1885) S. 71 sich mit Recht ausspricht.
§11,3 TtQog vnegßoXriv F. und so Bekk. Tur. Bait. Bens. Mehl.
Sand. I dg vnsgßoXi^v conjicierte Cobet Var. lection.^ p. 273 (coli.
9, 23. 11, 16), das Kayser. Bl. R.^ billigte. — 5. acpeXmg statt
des handschriftlichen aacpaXag vermutete zuerst Valkenaer (bei
Cobet Nov. lection. p. 136; vgl. diesen auch Var. lection.^ p. 516)
dann G. A. Hirschig Annotation, critic. in comic. etc. p. 38, letz-
terer mit Berufung auf Schol. ed. Aldin. (bei Orelli ad Isoki*.
Antid. p. 137) ad 15, 46: ü)g iv xa navrjyvQix^ coönsQ. . .
«AX* ov Tovg ^ihv cupeXugj tovg de iTCiöetxTtKcag. ^,aa(paX(J5g was von dem
vorsichtigen Gange gerichtlicher Reden erklilrt wurde, giebt nicht,
wie es doch soll weder einen Gegensatz zu Ttgbg vnsQßoXrjv nsnotj-
(livovg und imdEixttKvag (prunkvoll) noch ein Synonyinum zu
anXiög und dxtj (§12)." 0. Sehn. Jetzt lesen alle edd. atpeXcog, —
6. (Scpäg ötoQtävxag F. will Naber Mnomosyne N. F. VII (1879)
'. 74 in öfftig dtoQwvieg verwandeln. — 7. „«/jtayj wollte Cobet
Nov. lection. p 273 tilgen, mit Unrecht. S. zu § 10." 0. Sehn.
160 KRITISCHER ANHANG.
§ 14, 4 (iriösfilav fioL avyyvc6(iriv F. Bekk. Bait. R.^ (cf. Mart.
p. 26. Albrecht S. 70); sonst las man firjd. avyyvcoii. — 6. firiösv
ötag)iQ(av F. Tur. Mehl. Bl. R.^ | tcov aXkcov firjösv öiag)iQ. andere
mss. und Bens.^ | firiöev rcov aXAwv öiacpiQcov Sauppe Jahns Jahrb.
VI (1832) S. G6. Bekk. Bens.^ Sand. Vgl. noch Albrecht S. 60 f.
§ 16, 2 v(p' rifitv F. Priscian. XVIII, 300 edd. | icp' rjfiLv
and. mss. Kor. — 4. zovg aXkovg F. edd. ( tovg'^'Ekkrivccg Naber p. 53.
§ 17, 3 TW nuXsL F. (nach Mart.). Bisher glaubte man, dafs
TCO Ttolrj in F. stände, wie man es auch 8, 116 annahm. Mart.
p. 26 fF. giebt aber an, dafs TtolsLg von erster Hand geschrieben
ist, durch Correctur von zweiter Hand dann nokss und dafs auch
8, 116 wahrscheinlich nicht nokri, sondern TtoksL stehe. Die Form
Ttokse findet sich 12, 156. 157 in allen mss. Daraufhin und auf
Grund von Herodian ed. Lentz II S. 322, 10 seqq: öel yivcüGKsiv
ozi SV ^EV totg övLKOig ra ovo se elg 7] ntQvavvuL ^ olov ^rjfioöd-ivsE
^rjfioöd^ivri^ ^LOfirjöes ^LOiirjörj^ iv ös xoLg Ttkrjd'vvnKOLg elg rrjv el
öicpQ^oyyov olov Jr^ioöd-svEsg /dTUJiooQ'EUEtg , ^LOfii^dEEg ^lOfi^ösig^
anccvLOig öe aal iv övLKOig^ akV Ev^Cßnovrccc tu ovo ee Elg rijv si,
ölcpöoyyov %LQva^£vcc olov tccqlxee tccqIiei^ itokEE TtokEL, G)g itccQ AIgiCvt^ reo
E0i%QCiXl'K{ü „TOTJTOJ TW TToAft" (^£^6^ Öl TVEqI '-^O't^VCöV Kai AdTiEÖcCL-
(lovlcov) Kccl iv xoig nkriQ'vvtL%oig slg n^ olov ImcEEg tTtTtrjg, Tial ßaöi-
lEEg ßaCikrig. tccvtcc ös *AiriK(x eIcl kccI im (lovcav röSv slg Evg
zovTO TtoiovöLv ot ^AztLKoly (fTKu öff z6 %iQväv za ovo EE Elg rj iv
ZTj Ev&ELu zmv Ttkfid-vvzLücSv. womit in Einklang zu bringen ist
Herodian ed. Lentz II p. 756, 24 f.: cckk^ k'öziv oze ßwaigstzai,
olov ßaöiksvg ßaadicog ßccödsE ßccöLkrj, TCokig n6kE(ag Ttokri, ^S
naQ^ Al6pvrj za Soi%QazL%m ,^zovzco tw Ttokrj" (kiyEi ös tzeqI ^Ad-rjvalcov
Kccl AaKEÖaLfjLOVLCov.) nimmt A. von Bamberg, Jahresber. d. Philol.
Ver. XII (1886) S. 26 f. die Kontraktion auf ä im Dual aufser
für die Neutra auf ög auch für die Feminina auf Tg in An-
spruch. — TQ Tcokri zovzco Bekk. Bait. 0. Sehn. Mehl. Bl. R.^ |
TCö TtoksE zovzco Beus. Sand. | zag noksig zavzag Tur.
§ 19, 3 Ttqlv nEQi zcov aficp.'] SO lesen alle edd. gegen P, der nqiv
i] mit den übrigen mss. hat, da tvqIv ohne tj der Isokrat. Sprachge-
brauch erfordert cf. Dindorf in praef. p. V. Bens, praef. p. XXX. 3.
Bait. z. d. St. — iöCöa^av F. edd. | öiakka^ai, Bäumlein Zimmerm. Zeit-
schr. 1842 S. 841 seq. j öirjkka^av Bl. in adn. crit. — 7. (pikoviKiag F.
Bekk. Tur. Bait. Bens.^ Sand. R.^ | cpikovELKiag Bens.^ Mehl. R., wel-
ches 0. Sehn, zu schützen suchte: „Der Urbinas allein bietet (pckoviTilag
hier wie 5, 4 u. Ep. 9, 14 (dagegen (pikovEL^ia 7, 53 u. 12, 158)
ebenso rpikoviKEiv 4, 85. 5, 113. 6, 92 (wogegen q^ikovEmEiv 2, 25, 10,
48 u. 51). Beide Formen sind regelrecht, denn wenn auch cpikovEiKog
eine Unform ist (s. zu 1, 31), so sind doch cpLkovEiMa (pikovELKEiv^
von einem, wenn auch nicht mehr nachweisbaren cpikovEinrig (vergl.
nokvvELKTig) untadelhaft gebildet (vergl. Evzvx')]g, Evzv%La^ evzvxelv).
Ein Unterschied der Bedeutung zwischen beiden Formen, wie ihn
KRITISCHER ANHANG. 161
Baiter und die neuesten Lexica annehmen, dafs in cpiXovsLKla ein
Tadel, cpdovLKia nicht, ist nicht erkennbar, am wenigsten aber
abzusehen, weshalb Isokr. die Eifersucht zwischen Athen und
Sparta hier und Ep. 9, 14 durch cpikoviKLa, dagegen 12, 158
durch tpLXovBLKLa bezeichnet haben sollte. Da man sich sonach
für eine der beiden Formen zu entscheiden haben wird, mufs
bj 113 mafsgebend sein: ctxo^ 6e (plXov£ly,biv (Urbinas ^tAovtxftv),
ontog TW nQoyovüi Gavxov o^lolov nagaßKeyaöeLg; wo cplXovlkelv und
ofioiov TtaQ. geradezu im Widerspruch stehen würden. Vergl. jetzt
Franke im Philol. Suppl. I, S. 472." S. auch Kühner ad Xenoph.
Mem. 2, 3, 1 7. (piXoviKla fordert überall Schanz Plat. YI. fasc. 1
praef. Mart. p. 23. R.^
§ 22, 5 ^ Tovg Ttgmrovg zvxovzccg xavxrig vrjg tifirjg F. edd. |
TavTfig TTJg xifirjg wollte 0. Sehn, streichen: „t^ wvg TtQcorovg xv%6vxag
= Die, welche zufällig die Ersten waren d. h. nicht blofs
die aQxaLoxcaoi^ sondern auch die ovo^iaßxoxaxoL,, wie es in der
folgenden Begründung dieses Gedankens heifst (o^oXoysixai yccQ
X. T. X. § 23 — 25); dagegen sagt dort Isokr. nicht, dafs die
Athener zuerst die Hegemonie erlangt hätten; es ist also un-
richtig, wenn alle Handschriften und Ausgaben lesen: TCQcoxovg
xvxovxag xavxrig ^*i? xi^rig (was aus § 37 gemacht scheint). Viel-
mehr steht xvxovxag absolut und selbst ovxag aus dem Fol-
genden zu ergänzen, ist nicht nötig; vergl. 15, 144 iv olg anavxeg
ot 7CoXixsv6(i£voi xvyxavovaiVj u. Lobeck ad Phryn. p. 277. Un-
sere Lesart empfiehlt aufser dem o^oloxbXevxov (s. zu 1, 16)
xvxovxag — ovxag auch die ähnliche Fassung § 33 ofioXoyov^ivovg
ngmovg yEvofjiivovg^' Aber mit Recht spricht sich Jacob Jahres-
ber. d. Philol. Ver. III (1877) S. 19 gegen diese Conjectur aus,
da in den Worten bfwXoyetxat xrjv noXiv rjficov agxaioxaxrjv slvai
xcfi fteyCöxrjv xal naga näaiv av^Qanoig ovofiaaxrjv doch eine Art
Beweis enthalten sei, dafs in den ältesten Zeiten wenigstens keine
andere Stadt die Hegemonie gehabt habe. Ebenso R.^
§ 23, 2 xovg afi(piaßr}xovvxag R Bekk. Tur. Bait. Mehl. Bl.
B.^ I T, ccfjup. Ttegl avxöiv hatte mit geringeren mss. Bens. 0. Sehn.
Sand, eingesetzt. Doch vergl. Kayser in Heidelberg. Jahrb. 48
(1855) S. 618: „afi(piaßrjxovvxag hat nur die Hegemonie zum Ob-
jekt, weshalb jener Zusatz, deu /'. nicht kennt, nicht nur nicht
tiberflüssig, sondern geradezu verkehrt heifsen mufs." Ebenso
derselbe in Fleckeis. Jahrb. LXXIIl (1856) S. 362. S. auch
Mehl. z. d. St.
§ 26, 5 Tcov TiQog noXefiov xivövvoav F. \ „xtvdvvcDv, das in
allen mss. steht, wollte Hirschig 1. c. p. 39 streichen, und ii^v
x«Tcax£v^v jomnium rerum, quae ad bellum portinent' ver-
stehen, obwohl in der folgenden Begründung der Verdienste
Athens von so etwas gar nicht die Rede ist.*^ 0. Sehn. { Hirschig
folgen BI. Mehl. R.'^ (coli. § 51) cf. § 142.
Itokr. II. S. Aufl. 11
162 KRITISCHER ANHANG.
§ 27, 5 Kai vvv nctvxaiov F. (Mart.) Bl. Sehn. Sand. R.^ |
Das xa/, was früher auch zwischen vvv und nctvxayov in den
Ausg. stand, hatte Mehl, getilgt.
§ 28, 7 öco^Eccg SiTzag] öivtag fehlt in P, steht aber in and.
mss. Für die Einsetzung ist Sauppe Jahrb. VI (1832) S. 66 und
Tur. Bait. Bens.^ 0. Sehn. Sand. Bl. R.^, dagegen ist Kayser
(p. 619).
§ 29, 6 (XKpeXlag ri, von späterer Hand slag, ebenso § 130.
§ 173 und 5„ 131. cocpiXsia steht im T^ 4, 15. 79. 104. 5, 40
vergl. Baiter ad Paneg. p. 15. Schanz Plat. II. fase. 2 § 3 S. XI
hat jetzt überall im Plato mcpeXia hergestellt.
§ 31, 2. EKctöTov Tov] Tov fehlt in F.
§ 33, 1 vTto Ttccvvcüv bfioXoyovfievovg^ so mit allen Hand-
schriften Tur. Bekk. Bens.^ 0. Sehn. Sand. R.^ | bfioXoyovfiivcog
conjicierte Hier. Wolf, dem Kor. Mehl. Bl. Bens.^ Bait. folgten.
Gegen das Adverbium spricht entschieden vitb nccvrcov, womit
Baiter in edit. Tur. und neuerdings E. Albrecht in Jahresber. d.
Phil. Ver. XI S. 58 vergleichen wollte Andok. 1, 140 kitEidr]
xoivvv nccQu Ttavrcov ofioXoyovfjiivoDg rayd" rjfitv vTtccQiSL, doch ge-
hört TtaQci Ttccvrcov zu VltCLQiei.
§ 34, 5 KcxraKenXrjfiivovg hatte 0. Sehn, mit Mehler als das
echt Attische (ef. Cobet Nov. lection. p. 446. Lobeck Patholog.
Elem. II p. 38) hergestellt statt KataKeKXsifiivovg, was freilieh F.
wie hier, so auch 6, 40 u. 15, 68 hat und auch in anderen
Autoren die besten Handschriften bieten ef. Lobeck ad Sophokl.
Aiae. v. 1274 und Voemel ad Demosth. contion. p. 96. Katane-
TiXsLfiivovg Bekk. u. die folg. aufser R.^ — tyjg yijg F. \ Mit Un-
recht wollte Hirschig 1. c. p. 39 und mit ihm Mehl, hier und
§132 den Artikel streichen.
§ 36, 6 cccpoQLa&ELöccv F, I Halbertsma u. Mehl. TtoQLßd'staav,
aber vergl. 5, 120.
§ 38, 3 tQocprjv totg deo^ivoig evqeiv — di,0LK7]6stv wollen
Kayser (Jahrb. LXXIII (1856) S. 376). Mehl. Naber 1. c. p. 55
tilgen, ebenso Jahr Quaest. Isocrat. (diss. Hai. 1881) p. 69 und
G. A. Lehmann de Lehnsfeld De oratione ad Demonicum Isocrati
abindicanda (diss. Leyden 1879) p. 69. — 4. tc3v äXXcov %aXmv
y,ctX6g F. Bens. 0. Sehn. Sand. R.^ | naXcöv fehlt in d. vulg., der
Bekk. Tur. Bait. Mehl. Bl. (coli. Geschichte der Beredsamkeit II,
161) folgen. — 7. Ttaga ^scov F. Bekk. Bait. Bens.^ 0. Sehn.
Sand. Bl. R.^ | tcccqcc rav d'sav vulg. Bens.^ Bock De codicis Iso-
eratei Urbinatis auctoritate. (diss. Heidelb. 1873) p. 19.
§ 40, 7 Totg ccXXoLg TtaQsöcoKev F. imd die edd. aufser BL,
der mit vulg. gegen F. wegen des folgenden aXXrjv lesen will wtg
XoLTtoig.
§ 42, 4 OTtoL xQfj öia&iöd'aL] otcov ^. 6. F. \ orcoi conjicierte Hert-
lein Conjeeturen zu griech. Prosaikern II S. 22, dem Bl. R.^ mit
KRITISCHER ANHANG. 163
Recht folgen. Letzterer vergleicht Xenoph. de republ. Atheniens.
2, 11 not ÖLa^riöszai. — tzuq^ saaötcovl^ Mit Unrecht wollte Cobet
Var. lection.^ p. 516 Ttag^ streichen cf. z. d. St.
§ 43 CTtsicafiivovg F. Bens. 0. Sehn. Sand. R.^ | ctcelö. TtQog
ccXk'^Xovg die übrig.
§ 44 emviCag] cf. zu § 1. — iqp' olg will R.^, nachdem es
Naber. Mnemos. VII (1879) p. 77 angezweifelt, mit Gebauer zu
Lysias von Frohberger S. 318 in itp' orco ändern, indem er
(pdoTi(irj&a6iv als deliberativen Konjunktiv in der indirekten Frage
auffafst. Doch s. zu uns. St.
§ 47 Kai xci TtQog akkrjlovg inQuvvEV fehlt in I^. — xateösL^sv
hält Mattbiae G. Gr.^ § 634, 1 für den Zusatz eines Grammatikers,
da idtöa^ev auch für Ttohg genüge; doch cf. z. d. St.
§ 48, 2 ^wüöv] r. (nach Mart.) ^cdlov, \ Sand, liest auch schon
^cüwv mit i subscr., auch R.^ (coli. Cobet in Mnemos. 1876 p. 219),
^(6(ov die übrig, ^wov ist richtiger, vergl. Etym. Mag. p. 413, 17 f.
La Roche Hom. Unters, p. 207 seqq. Lobeck Pathol. Elem. I,
440 seqq. 0. Riemann Le dialecte attique in Revue de philologie
(Juli 1881) p. 57 und von Bamberg Jahresber. d. Phil. Ver. XII
(1886) S. 17. Für ^aiov spricht auch Simonid. Amorg. fr. 13
Bergk*. Auch 5, 116 hat F. ^colcov (nach Buerm.). — tovto)]
TovtcDv mit ausradiertem v hat F, was Strang Krit. Beitr. p. 66
verteidigen wollte, doch vergl. Sauppe Jahrb. VI (1832) S. 77.
§ 49, 3 iXev^SQLcog conj. Mehl., dem Bl. R.^ folgte, für das
handschriftliche (auch F.) ikev^iocog^ „das sich allerdings öfter im
Sinne von ikevd-SQiog Uberalis findet (cf. Stallbaum ad Plat. Phaedr.
p. 243 C.) und auch andere Adjektive auf og und wg werden so
promiscue gebraucht (cf Lobeck Paralip. p. 318)." 0. Sehn. —
avdqdag F, (nach Mart.) hier und § 145. 146 ; auch 5, 4 und 109
(nach Buerm.j für avö^iag (Bekk. Tur. Bait. Bens. Bl. Mehl. Sand.
Sehn.), „avd^/a hat Bekk. überall im Isokr. und Plato (cf. Stallbaum
ad Gorg. p. 492 A) geschrieben statt ccvögELa, wohl nicht weil er
diese Form durchaus verwarf (denn sie ist gut begründet, näm-
lich eigentlich ein Adjektiv im Sinne des Substantivs
wie T} a^/a, tj vrjvsfila und andere, cf. Lobeck Paralip. p. 359
und Ellendt praef. ad Arrian. Anab. p. XXVI se>jq.), sondern weil
jene durch die Handschriften mehr gesichert schien." 0. Sehn. |
ctvÖgela wollte Dindorf ad Aristoph. Nub. 510 und so jetzt überall.
Schanz Plat. VII praef. § 7.
§ öl, 2 vno^ifiEvog JT,, erst von späterer Hand i^Biv hin-
zugefügt.
§ 54, 2 r^kii Sehn. Sand. BL, gebilligt von Jacob
.ihresber. d. Phil. Ver. lU. (1877) 8. 18 | ruimv vulg. Cobet.
-Johl. K.''
§ 57, 3 ^ xovg rixxovg [aUoov] so nach 0. Sehn. Coiyectur:
• rf xovi tjitxovg avtov (das einige msa. und Bekk. T\ir. Bait. geben),
164 KRITISCHER ANHANG.
kann nicht richtig sein, da es einen Hiatus macht, und auch dem Ge-
danken nicht entspricht, insofern daraus, dafs Niemand den Bei-
stand Jemandes verlangt, der schwächer als er selbst ist, durch-
aus nicht folgt, dafs der von ihm aufgesuchte überhaupt der
Mächtigste ist, sondern nur, dafs dieser mächtiger als der Bei-
standsuchende ist; avxav aber, was die anderen mss. geben (von
Bens, aufgenommen), und was nur auf GrjßaLOL %al EvQvöd^ioog
bezogen werden könnte, ist deshalb unhaltbar, weil diese Be-
ziehung zu undeutlich wäre, da Qrißaioi, Kai EvQvöd^icog nicht un-
mittelbar vorausgeht, und zu speciell sein würde, als dafs es zu
dem folgenden allgemeinen eTSQoig pafste, wofür dann gleichfalls
avrotg erforderlich wäre. Der Sinn (Jeder sucht Schutz und Bei-
stand bei denen, die mächtiger als andere sind und über andern
stehen) und die Conformität der Glieder verlangt gleichmäfsig
xovg ^TTOvg aXlcov (ovrag) zu schreiben, wobei ctkXog mit stegog
nach Isokrateischem Sprach gebrauche wechselt; s. zu 1, 11."
0. Sehn. — avrcov endlich, was nach Mart. die Lesart von F. ist,
die er p. 29 verteidigt, würde ebenfalls einen schiefen Sinn geben.
Nach d. Vorgang von R. (vergl. Kayser in Fleckeisens Jahrb.
LXXIII (1856) S. 358) streichen Mehl. Bl. R.^ jeden Zusatz, letz-
terer mit Berufung auf § 81 u. 2, 24. Sand, hält tj xovg ^xxovg
avxov für eine Randbemerkung von xovg vcp^ exigoig ovxccg cor-
rumpiert aus rjyovv rjxxovg ccvxcov. Mit Recht wendet sich Rein-
hardt gegen diese Conjectur mit den Worten: „zu dem g^ysjitovtxcag
e%ELv gehört nicht nur, dafs die Stadt selbständig (yg) ex. ovx.)
sondern auch, dafs keine andere gröfsere Macht besitzt." Für die
Conjectur 0. Schneiders sprechen auch d. Lesarten in F. avxcDv oder
avxcSv^ da ja A AASIN leicht in ATTS^N verschrieben werden konnte.
§ 58, 5 anoöovvai &citpai, F. \ d-aipat will Naber 1. c. p. 55
als Interpolation tilgen.
§ 59, 3 ov yccQ noQa (xlkqov eTtotrjöav fehlt in F. von erster
Hand. — ßLacead-ccL conj. Morus, dem Kor. Orelli in Antid. Bens.^
Bl. Mehl. 0. Sehn. R.^ folgen. | In allen mss. steht ßiaaaöd'at^
das Bekk. Tur. Bait. Bens.^ Sand, aufnahmen.
§ 60, 2 ysyovcog codd.] yiyovsv Naber 1. c. p. 55.
§ 61, 1 Eig'\ F. hat sg. Über slg und ig auf Inschriften vgl.
Wecklein curae epigr. p. 58. Meisterhans Gr. d. Att. Inschr.
p. 101 : ,,Bis 380 lautet die gewöhnliche Form Ig, von da an
wird alg vorherrschend". S. auch 0. Bachmann Conj. obser.
Aristoph. spec. I (1878) p. 83 ff. Strange in Jahns Jahrb. Suppl.
III (1834) S. 591 meint, dafs eg bei den Rednern selten sei, doch
ist zur Entscheidung erst eine genauere Durchsicht der Hand-
schriften namentlich für Isokr. des F, nötig. Vergl. noch v. Bam-
berg Jahresb. XII (1886) S. 58. — 7. tvccqovxcov ciyad-av avxolg
ccnavx(üv F. u. alle edd. | avxolg streicht Bait.
§ 62, 2 eiößaXetv F. edd. aufser Bens.^, der eiaßaXluv schrieb.
KKITISCHER ANHANG. 165
— 3. xaxfxrrjöavro Tur. Bens. Bait. Bl. 0. Sehn. Sand. Mehl.
R.^ I Karearrjaavto F. Bekk.
§ 63, 2 aveXovrag F. wollte J. Strange Jahns Jahrb. 1830
S. 81 (cf. S. 90) u. 0. Sehn. (eoll. 5, 29) in acpüovtag ändern.
§ 64, 4 öiarslovßLv] ovöca fügt Naber 1. e. p. 55 unnötiger-
weise hinzu. — 5. xo6oixov anavzcov öieveyKoiteg coad"' vtvsq codd. |
Überflüssig ist nach dem z. d. St. bemerkten Hirschigs Vorschlag
(1. c. p. 40) und Engers (Philolog. XXVI (1867) S. 711) Con-
jectur aO-' vneg statt wa-ö'' vnsQ und tovzcov für toöovtov zu lesen,
wa^' wollten Kor. Havet. R. Weil in Jahrb. LXXXVII (1863)
S. 691 streichen.
§ 65, 2 zovg aXXovg nekoTtovvriöiovg F. Tur. Bait. Bl. Mehl. Sand.
R.^ I Tovg akX. neXoTtovvrjaicov vulg. Bekk. 0. Sehn. Bens.; letzterer
giebt dieser Lesart den Vorzug wegen des folgenden Gegensatzes Tovg
riyefiovag TOvg AuKaöaifiovlcov. — Ttgog EvQva&icc klammert Bl. ein.
§ 66, 3 xcasarr}6d^t}v F. \ iveaTri6dfjir}v conj. Cobet Var. lec-
tion.^ p. 516 (coli. 12, 288). Aber s. zu uns. St. — 5. inl Sh
tav ^eyLöTcov F. Priscian XVIII, 245. Tur. Bait. 0. Sehn. Bl. R.^
Keil Anal. Isoer. p. 37 ad.^ | im ö. x. fi. axdg aus d. Hand-
schriften d. Antidos. Kor. Bens. Mehl. Sand. | Wenn überhaupt
eine Änderung nötig sei, will Kayser (1. e. p. 619 u. in Fleckeis.
Jahrb. LXXIII (1856) S. 361) statt öxdg Heber öiaxQtßcüv.
§ 68, 2 ov fir/v iXdxxco xek^'^qlu F. \ ov fiT^v iX. ye xer.^,
Cobet Var. leetion.^ p. 516, dem Mehl, folgt und so wieder Naber
1. c. p. 56 (cf. zu § 97). Vergl. aber Sauppe Jahrb. VI (1832)
S. 48, Fuhr Rhein. Mus. XXXIH (1878) S. 346 0". — tveqI rc5v
:zaxQLCüv F. | Für tcuxqIcov hat man (cf. Philolog. XIII p. 241)
:ro(üxeL(ov schreiben wollen, doch vergl. zu d. St. — 8. löia] i'ötct
conj. Nab. 1. c. p. 55.
§ 70, 5 Sid X7]v xoxe axgaxelav fehlt in F. u. so lesen Tur.
Mehl. Bock. 1. c. p. 22. Die Aufnahme der Worte wird wie
Bens.^ und Kays. (1. c. p. 619, vergl. denselben auch in Fleckeis.
Jahrb. LXXIII (1866) S. 360) bemerken durch das entsprechende
Hfifleglied ölu xtjv ivd^döe (Sv^iQpoQav empfohlen. | $, r. r. yey£vri(iivriv
OT. Bait.
§ 72, 4 ov TcoXX^ d' vaxEQov F. will Keil 1. c. p. 140 in
ov TtoXv 6* vor. ilndern nach Aristot. Rhet. III, 9.
§ 73, 3 dXXcc dioc xovio edd. | xai 6ia xovxo Pj., erst von
späterer Hand dXXd hinzugefügt. — 5. xotv noXioiv F^. (xavxaiv
erst von späterer Hand hinzugefügt) Bekk. Tur. Bait. Bl. R.*^ |
icov noXotv xovxoiv mit einer mss. Bens.^
§ 74, 3 furAföral Naber 1. c. p. 55 xdXXiaza» — 4. rcov
Tioltxcav ilniiv] tlnnv streicht Mehl, wie § II. — 6. <J' ixi.
rnnj. Mehl. Sand, und G. Jacob in Fleckois. Jahrb. CIX (1874)
S. 157, dem 0. Sehn.* Bl. R.^' folgten, für das handschriftliche
6i Ti (Bens.*) | di xtva vulg. Bens.'
166 .^ KRITISCHER ANHANG.
§ 77, 4 vTtsQ Trjg nokeoag «tto-^-v. codd. edd. | vneg rrjg naxQiöog
Dionys. Halic. ind. de Isoer. c. 14.
§ 78, 1 Tovg voiiovg F. Bekk. Tur. Bait. Mehl. Sand. Bl. R.^
Kays. Fleckeis. Jahrb. LXXIII (1856) S. 366. Jacob Jahresber. d
Phil. Verein VI (1880) S. 189. | xovg ^ilv vo^iovg Bens. 0. Sehn
mit geringeren mss.
§ 82, 1 tolg Toiovroig ij&eöLv F. \ rotovroig rjd-eaLV Cobet. Mehl
— 7. vTtSQßeßXrjüOTag tag tcSv äXXcov ciQSvug] Hirschig 1. c. vtieq
ßsßXriK. xatg t. cc. agsraig.
§ 83, 6 Tr}v 6v(i7tccaccv'EUc(6a F. Bait. Sand. | ti^v 'EXXaöa av^
naaccv vulg. Bens. Mehl. 0. Sehn. Bl. Kayser 1. c. S. 617. | 6vfi
Ttaöciv xriv 'EXXaöcc Bekk. Tur.
§ 84, 3 TsXevrrjöSLccv Bens. Mehl. 0. Sehn. R.^ | tEXsvtriaaLSv
F. Bait. Sand. Bl. Doch hat F. sonst in unseren 2 Reden die
Endung etav cf. 4, 2. 100. 163. 169. 5, 51. 128. 144.
§ 85, 3 icpLXovmriaav F. Bekk. Tur. Bait. Bens. Bl. Mehl. Sand. |
icpiXoveUriöav (in F. corrigiert) 0. Sehn. — 8. tag ccvrav agemg
F. Bekk. und d. folg. | rag avz. evi\}viiag mit vulg. in Antid. Bl.
— 9. ev xolg v. A. TtsiKpdstaLV codd. edd. | „Wenn man mit Mehl.
iv streicht, so zeigten die Griechen ihre aQSXT] nur den Persern;
sie wollten sie aber allen Hellenen (§91 extr.) zeigen, um sie
zur Nacheiferuug anzuspornen." 0. Sehn.
§ 86, 6 üLvövvEveLv F. Tur. Bait. Bens.^ Mehl. Sand. R.^ | mv-
dvv8v6SLv mit gering. Handschr. Bens.^ 0. Sehn. Bl. Vergl. die
Zusammenstellung der Fälle mit Inf. Futur (71) und Inf. Praes.
(37) nach [isXXsiv von Fuhr Rhein. Mus. XXXIII. S. 332 und
575 ff. — ecpd'aaav] eine Entscheidung zu treffen, ob Isokr.
eq)d-acciv od. scp&riaav geschrieben habe, ist nicht möglich, ecp&aßav
steht im F. (nach Buerm.) 5, 53 und (nach Bekk.) 8, 98. 9, 53.
k'cp&riaav giebt F. (nach Mart.) hier und (nach Bekk.) 16, 37.
§ 87, 2 XTjv ccTtoßaöLv xrjv xoav ßccQ. alle codd. u. edd. aufser
Bens. 0. Sehn. Bl, die x. an. xcov ß. lesen. — 4. ^dxri F. Tur.
Bens, und die folg. cf. Sauppe Jahrb. VI (1832) S. 63. | aal
V'^IV vulg. Bekk. Bait.
' § 88 GXQaxelag F. richtig wie §§ 15. 34. 55. 99. 118. 138.
167. 175 (wo überall das £ von zweiter Hand ausradiert ist); falsch
steht axQaxeia für öxQaxLcc §§ 93. 185 und umgekehrt § 182
axQaxLaLf wo öxQaxsta zu lesen ist. Freilich scheint auch axQaxLa
im Sinne von axQaxeCa vorzukommen vergl. v. Bamberg Jahres-
ber. d. Philol. Ver. XII (1886) S. 22.
§ 92, 7 oiaxanXsvöavxsg F,] „In der Rede mgl avndoaEcag
(15) § 59, fügen die Handschriften noch die Worte hinzu: Kai
KaxaöKEvaßavxEg xcc tieqI xr^v TtoXiv (oder %al Kccxa xrjv noXiv öioi-
%'t](iavxEg, wie H. Wolf hier im Panegyrikos liest, welche zuletzt
Benseier [Bl. Sand.], wenn auch eingeklammert hier aufgenommen
hat und auf die Anordnungen bezieht (ed.^ p. 192), die Herod.
KRITISCHER ANHANG. ^^ 167
8, 41 mitteilt: M^gvyfia eTtonjGavro ^A^rivaloav rrj tig öt/vccvaL aco^siv
Tcc tSKva re aal wvg oiKsrag. ivd-avra ot fisv nXeLöroL elg Tqol^tjvcc
aniöTSiXav, ot öl slg Al'yLvav, oi öl elg ^aXafjLLva, — dyg öi 6cpL
Tcavxa vTts'^iKEito, k'nXmov elg zo axQccTOTisöov. Allein dies bildet
einen so wesentlichen Teil ihres Entschlusses, dafs es nicht als
dem ßovXeveod^ai vorangehend (KazaG-ÄevccöavTeg) dargestellt wer-
den kann, und auch eine Erwähnung dieser Umstände in rich-
tigerer Form würde an dieser Stelle gegen die hier entwickelte
Darstellungskunst des Isokr. verstofsen, der durch weitläufige Dar-
legung dessen, was die Athener zu einem anderen Beschlufs hätte
bestimmen können, die Hörer auf das, was sie nach reiflicher
Überlegung wirklich thaten, gespannt machen will, darauf, dass
sie TtaQuXaßovteg anavta xov o^Xov fx trjg TtoXscog slg rriv i^ofiivt^v
vijöov i^STtXevaav (§ 96): davon konnte er hier nicht füglich auch
nur die leiseste Andeutung geben." 0. Sehn. Vergl. auch Kayser
Heidelberg. Jahrb. 1. c. S. 618.
§ 93, 3 tav d' ciXXav edd. aufser Bens.^, der ö' mit F.
wegläfst.
§ 96, 4 i^enXevcav F. \ „Cobet Nov. lection. p. 120 u. Mehl,
will ÖtinXevGav, wie 19, 31 (Zaoi nsQ rjOav iv Tgot^i^vi, ÖLUTcXiovcsg
elg Aiyivav) steht und sonst gewöhnlich sei, wo vom Übersetzen
nach einer benachbarten Insel geredet werde. Hier jedoch, wo
der starke Ausdruck ixo^ivrjv den Gedanken an irgend einen
Zwischenraum gar nicht aufkommen läfst, wäre an sich schon
öianXeiv unpassend, während sxTtXeLV, da der Begriff des gänz-
.hen Verlassens der Stadt zu urgieren ist, allein angemessen er-
bcbeint." 0. Sehn. — mvövvevacoöiv Bekk. folg. Fuhr Rhein. Mus.
XXXIII p. 344 f., während oiivövvevtoaLv F. (nach Mart. p. 30) hat.
— 6. ttXi]Oav hatten Tur. Bens. Mehl. Sand. Bl. H."' aufgenommen
nach Arist. Khet. III, 7. Dionys. de vi Demosth. 40 vulg. in An-
tidos. Victorius (cf. Bait. ad Panegyr. XIII) für das handschrift-
liche (auch F,) iroX^rjaav (Bait. 0. Sehn.), was Cobet Var. lection.*
. 516 wollte, weil txXtjaav verbum poeticum sei. — 7. xoLg
Xoinoig codd. edd. | roig noXXoig Dionys. 1. c, woraus Fuhr 1. c.
S. 345 als ursprüngliche Lesart roig äXXoig herstellen will: „weil
' okr. die Griechen, wenn er sie den Athenern gegenüberstellt,
iimcr ot äXXoi, nie ot XotnoC nennt" und so auch Keil Anal.
ocr. p. 38, adn. 3. — yevofiivrjv F. und alle edd. | yiyvofiivrjv
:iji<]»io mss. und Dionys. Fuhr zieht es S. 327 vor coli. 10, 50:
--:ni:('w(ov Mcl tag noXitg avaöratovg yiyvo^ivctg xal xiiv itogav
vfiivriv. — 9. i^nLfingafiivovg zog 0. Sehn, mit Mehl, (nach
i Nov. lection. p. 141 coli. Hermann ad Eurip. Jon. 941
dem ifinmQafiivovg vor [Nach Mart. p. 31 seq. bietet auch
F. ifLTti^TiQa^ivovg], „obwohl die Grammatiker, für die Lobeck
ad Phryn. p. 96 coli. Paraiipp. p. 11 und Fritzscho ad Aristopb.
Therm. 749 eintreten, lehren, dafd mau zwar nifingdvatf mfinXdvai
168 ^ KRITISCHER ANHANG.
i
sagte, aber der Epallelie und des xaKocpcovov wegen in ifiTttfi-
ngccfisvog etc. das fi ausgestofsen habe. Allein diese Grammatiker
sind keine Herodiane, sondern Spätere (cf. Lobeck 1. 1.) und ihre
Regel, die für andere gelten mag (z. B. Hom. II. 21, 311 und '
Kratinos frag. Odyss. 4 in einem daktylischen Hexameter) wird ]
von ihnen selbst auf den Attikismos nicht speziell bezogen, dem \
die anders unerklärliche Länge des l bei Aristoph. Acharn. 447. i
Nub. 1484, Thesm. 749, Eubul. fr. Jon 3 mit Entschiedenheit !
das (i vindiziert." Vergl. jetzt Zeitschr. f. d. Gymn. Wes. 1874 :
S. 35 f. Schanz Plat. XII. praef. §16 Albrecht Jahresber. XI \
(1885) S. 70. \
§ 97, 1 Ticcl ovöe alle mss. und Herausg. aufser Bl., der die ■
Conjectur von Ritschi Rhein. Mus. XXIII S. 691 xat firiv ovöe j
aufnahm (coli. § 115. 145. 185), die jedoch nach den zu '
uns. St. angeführten Beispielen nicht nötig ist, ' wenn sie auch '
durch die Lesart bei Dionys. 1. c. p. 40 xat (irjöi (sie Bens.)
empfohlen zu sein schien. Sie wird verworfen auch von Mart. !
p. 32. R.^ Albrecht, gebilligt hingegen von Fuhr 1. c. p. 345. — j
2. ÖLccTioöiag koI %iXiciq so ist wohl nach Dionys. und einer Hand- i
Schrift in Antid. mit Fuhr 1. c. p. 345 f. dem R.^ folgt, zu schrei- j
ben, statt des handschriftl. %iUcig Kai öicmoiSLccg, da Isokr. „stets ]
die kleinere Zahl vorstellt" coli. 4, 87. 93. 118. 7, 67. 12, 49.
15, 145. 20, 11 (15, 111?). — 3. ov ^riv slad-riöav F. \ ye fügt ;
mit vulg. in Antid. noch Cobet Var. lection.^ p. 517 und Naber
1. c. p. 56 bei; vergl. zu § 68. — 6. KccroQd-coaccvrcov] „Cobet Nov. \
lection. p. 359 [vergl. denselben auch Var. lection.^ p. 517] wiU \
aaroQd^maavTag lesen, weil nur die Athener als Subjekt zu dem \
Karcc6z'^a£Lv slg art(ilav gedacht werden könnten. Aber würden
denn nicht die Bundesgenossen durch ihre Nichtteilnahme an dem i
etwaigen Siege der Athener selbst ihren eigenen Staaten Schande \
bereitet haben?" 0. Sehn. ]
§ 98, 6 ofc vciviiaii^aavTsg F. Bekk. Tur. Bait. 0. Sehn. Sand. BJ. \
R.^, nicht (jvvvavfiap^öavteg (Kor. Bens. Mehl.). | Hinter vccvficcx'^öavtsg i
finden sich bei Dionys. nach Usener (Rhein Mus. XXV S. 593 ;
vergl. auch Fuhr Rhein. Mus. XXXIII S. 348) die Worte 6vva-
(levccg de TtQog ölg roßavrag mvövvevsiv und hinter ovöelg statt
öe die Partikel yovv. Fuhr 1. c. macht darauf aufmerksam, dafs
die Worte § 108 wiederkehren und dafs Isokr. yovv überhaupt ^
nicht gebraucht. — 8. xjfJi'äg rro TCoAfftro] '''ElXt^vag to5 7toXe(i(p \
Naber 1. c. p. 53.
§ 99, 11 vTtSQ ciTtccvtoDv alle codd. | tcqo tmv uXXcov Dionys.
und Fuhr L c. S. 349, der wegen tiqo verweist auf Andokid. 1, 107 i
acpag ciVTccg Ttgom ^avr sg tvqo tü5v 'EXX'^vcov. und auf Isokr. 5, 122
TtQoßccXißd'ai, TtQO ccTCccvtODv rjfiav.
§ 102, 2 TCQaotsQov mit t subscr. R.^ (coli. Lobeck ad Phryn.
p. 404. not. Schanz Plat. XII praef. § 3). — 3. fttfrE rovro F. edd. |
KRITISCHER ANHANG. 169
(iriöh Victor. | firireTtoTS vulg. verteidigt Sauppe Jahrb. VI
S. 67.
§ 103, 4 rjysfioviag alle Herausg. | evöaifiovlag F, was gleich
darauffolgt.
§ 104, 3 TtaQaKa^Löravzeg] nag uvroig Ka^Lßxavzsg Kayser
1. c. S. 619 (coli. § 106 nuQ rjfiiv avzoLg xat naQcc totg aXloig
xcn;e6Ti]6a(i6v).
§ 105, 2 deivov riyovfievoi vulg. Tur. Bait. Kays. (S. 619) Bl.
R.^, denn so sagt Isokr. 2, 14. 7, 64. Im F. fehlt nach öetvol
(sie) das Wort, wofür in anderen mss. oIo^ibvol sich findet (Bens.
0. Sehn. Mehl. Sand.). — 3. xalg ovalaig] ^sv fügt Naber p. 56
bei. Doch s. zu uns. St.
§ 106, 6 6iers},£6av conj. Bekk. Wenn mit den Handschriften
(auch F.) ÖLereXiöafiev gelesen (wie vulg. Strang, ad Demonic. p. 46.
Bens.^ Cobet Var. lection.^ p. 517. Mehl. Naber p. 56 es thun)
und dabei an die 70 Jahre der attischen Hegemonie gedacht
würde, so wäre der Widerspruch mit der Wahrheit unerträglich.
Dafs aber nur an diese 70 Jahre, nicht an die Zeit zwischen der
Aufhebung des 10jährigen Archontates und dem Kylonischen Auf-
stande zu denken ist, hat Vischer im Philol. X S. 245 ff. nach-
gewiesen. E. Albrecht Jahresb. XI S. 59 macht auf die Nach-
ahmung bei (Lys.) 2, 55 seq. aufmerksam, wodurch SiETiXEOav
noch besonders geschützt wird.
§ 107, 4 igrifiovfiivcxg] rjQrj^cofiivag Naber p. 57. — 7. xai
xsxTTjfiivoi F. Bekk. Tur. Bait. Sand. R.^ | KSxzrifiEvoi Bens. Mehl. J
x.^xxr)(iivoi 6e vulg. — rj av^TtavzEg F. Bens. Bait. Sand. R.^ | rj
avf.'.navrEg ot ceXXot vulg. Tur Mehl.
§ 108, 6 zovTovg ^laXtCz^ EvöoKLfiovvzag^ o? Bekk. Tur. Bait.
Bens.* R.^ | xovzovg fiaXtaz^ Evöom^ovvzag, oaoi Bens.^ R. 0. Sehn.
Sand. Bl. cf. Sauppe 1, c. S. 64 — Mart. giebt an, dafs F. zovg statt
xovzovg (letzteres erst von vierter Hand corrigiert) habe, und dafs das
Ursprüngliche für oaoi oder oV ihm ozt zu sein scheine, von einer
späteren Hand sei o1? geändert. Bekk. hatte eIvui oder oaot ge-
lesen. Blass in Bursians Jahresb. 1882 S. 232 schlägt die Auf-
nahme von xovg — o*t vor. — 8. xaxEöxT^aavxo] Cobet Var. lec-
tion.* p. 517 conj. xcexExxriaavxo^ dem R.^ folgt.
§ 109, 5 nXcezaUcav] nXazaiiav Mehl. Naber 1. c. p. 72. —
xara(pvyovat] (pvyovai J',.
§ 110, 3 d£xap7/(5v Victor. Bait. Bens. Bl. 0. Sehn. Mehl. Sand. |
iixadaQxiiöv F. vulg. Bekk. Tur. Dieselbe Variante 5, 95, aber
12, 68 hat auch F. (J^xa^^ttov. — 4. SiaXv^^va^uvoL mit den mss.
Bekk. Tur. Bait. Bens.^' und die folgend, (vergl. J. Strange in
lahrbücher f. Phüol. SuppL III (1836) 8. 587). | At;|ü»?»/a>vo*
vulg. Bens.^
§ 111, 6 avx6%tiQixq not <poviag] luti (poviag ist mit Unrecht
(vergl. Sauppe Jahrb. VI 8. 48 und Sand. z. d. St.) von Kor.
170 KRITISCHER ANHANG.
Bens,^ Mehl, eingeklammert worden, amoisigag aal wollte Kayser
Fleckeis. Jahrb. LXXIII (1856) S. 363 lieber tilgen.
§ 113, 1 V'xovTo; 7] Tur. 0. Sehn. Mehl. Sand. Bl. R.^ |
fqp/xovr' rj Bens.^ | Um den Hiatus, der übrigens durch die Inter-
punktion entschuldigt ist zu beseitigen, schlägt Bl. icpUovro'^ zCg
öh vor (coli. 6, 56. 8, 105).
§ 114, 1 (pvyag will Naber p. 54 in acpayctg ändern, wo-
gegen wie Jacob Jahresb. VI (1880) S. 197 anführt, das vor-
hergehende anoKxeivccvxeg spricht.
§ 115, 5 TteXtaaraC] Cobet Var. lection.^ p. 517 IrjazaC. coli.
12, 226.
§ 120, 3 iq)' riiicov F. \ „Cobet Var. lection.^ p. 214 irrt,
wenn er vtp^ Tjfitv verlangt. S. zu § 16." 0. Sehn. — 4. ivlovg
taxTovtsg] „vielleicht IvCovg ciitcclXattovTsg zu schreiben." 0. Sehn.
§ 122, 1 av a^Lov Bekkeri Anekd. 143, 16 und dieHer-
ausg. I ü)v ava^iov corrigiert av cc^lov F, woraus Bens.^ d)v av
a^LOVy wobei eltj zu ergänzen wäre, was aber Isokr. nie ausläfst
vergl. Keil Anal. Isoer. p. 40 adn. 1. — 3. AansöciL^oviovg F.
(Mart.) und so jetzt R.^ Albrecht Jahresb. XI S. 61. 70. | Bis-
her las man Aanedai^ovioig. — 8. tkotcox' enccvaavxo] ncoTtoTS
TtccvCovTccL Pj, erst von späterer Hand verändert.
§ 124, 3 iksv&EQOLg a^. slv. F. Vict. edd. | ilev&EQoijv a^iovOt.
Bekk. Bait. und Cobet Var. lection.^ p. 518.
§ 125, 5 Ttgovegov (ihv rovg ^ev rvQavvovg] Das zweite (isv
setzt Bait., auch Strang, ad Demonic. p. 31 ein, denen Sauppe
Jahrb. VI S. 74. Kayser Fleckeis. Jahrb. LXXIII (1856) S. 363
Bens. Mehl. Bl. R.^ folgen; ohne dasselbe die codd. Tur. 0. Sehn.
Sand.
§ 126, 3 Oletaölovg F. (Mart.) wie 8, 100. Vergl. Meister-
hans Gramm, der attisch. Inschriften S. 26.
§ 128, 1 0* öe Ttavroav P.] xo 81 navxoav ändert Mehl, hier
und § 176 unnötigerweise. Vergl. zu 1, 68. — 3. xriv rifiiQav
nach Dindorfs Conjectur vergl. Bait. zu § 29; xrjv fehlt in
allen mss.
§ 130, 3 TtciQovöLv r*.] ccfiaQxccvovöi, vulg. I TtaQccvofiovöL Mehl.
— KaxrjyoQstv F.] TiaTcrjyoQetv wollte Markland setzen. — 4. xovg
inl ßkccßri zolccvtcc Xiyovxccg — xovg in cxpeXta XoiöoQOvvxccg F. Bekk.
Tur. Bait. 0. Sehn. Mehl. Sand. R.^ | xovg im ßlcißr] Xoiöogovvxag
— rovg iit (og)eXELa itqctxxovxccg vulg. Bens. | xovg ini ßXaßrj
XoLÖoQOvvxccg — xovg iit wcpEXELa xoiocvxcc Xiyovxccg Bl.
§ 132, 6 ciqyov] aQyrjv F.
§ 138, 9 7toXE(iL7iwg wollte Cobet Var. lection.^ p. 292 und
p. 518 und Naber 1. c. p. 57 seq. streichen.
§ 139, 10 fiEyaXag xag Qonag F. edd. mit Ausnahme von Bens.^
der ^EyccXag gonccg mit der Vulgata aufnahm.
§ 140, 8 al6%QcSg ccnriXXayriCav] Cobet. Var. lection.^ p. 518
KRITISCHER ANHANG. 171
empfiehlt die Lesart geringerer Handschriften und Victor. ccTtriXXa^ccv,
weil wohl beim Aktiv das Adverbium das gewöhnliche sei, nicht
aber beim Passiv, wogegen Fuhr Animadversiones in orat. Attic.
p. 47.
§ 142, 2 Aax£ÖaLfiovLü)v^ ylaKeöaifiovlovg F. — 4 Kovcovog
Bekk. und die folg. J Koivcovog J^. | ^Ificovog cet. codd. — 6. atv-
övvcov klammert Bl. ein (coli. §§ 51. 26). — 8. (lovav] ov (lovov
Naber p. 58. — 10. tov icpeazcjTa F.] Früher las man tov i(p8-
artöToc KLvövvov'^ Bl. und R.^ klammern y.ivövvov ein.
§ 144, 4 iniiQiEv F. Bekk. Tur. Bait. Mehl. Bl. üj' \ sTtiJQ^Ev
vulg. Bens. 0. Sehn. Sand. — 7. tü5 Kvqhw CTQatevfiati, Harpokr.
s. v. KvQSiov, alle edd. aufser Bekk., der reo Kvqov ötquiev^iuxi,
schrieb. | tg5 Kvqov örgazoTtiöo) alle codd.
§ 145, 2 TOV ßaöLlicog F.] Den Artikel streicht hier sowie
§ 147 und § 179 Mehl.
§ 146, 5 inedeyfxivovg] i^eLleyfiivovg Cobet Var. lection.^
p. 518. — 6. öia (pavkozrirag iv so nach Bens.^ p. 233 0. Sehn.
R.^ Sand. | öia rag gpavAoTj/rag iv will Kays. 1. c. S. 617 und der-
selbe in Fleckeis. Jahrb. LXXIII (1856) S. 358. | dicc cpavXoTrjta
iv mit Hiatus codd. Tur. Bait. Mehl.
§ 148, 1 imßovkrjg vulg. Bekk. folgg. aufser Bens.\ der
mit F. iniß^Xijg schrieb. — 4. ßvvETtsfiipev] iTteTteiixjjsv Cobet 1. c.
518.
§ 149, 8 vn amoLg F.] Nach der zu uns. Stelle citierten
Xenophonstelle will Cobet 1. c. Mehl, in avxoig schreiben, was
jedoch nicht nötig ist.
§ 151, 4 (og av äv&QCDTCOi ^aXiCxa rag (pvasLg 6iag}&aQ6Uv
klammert R. Mehl. ein. — 10. ohycoQovvteg codd. edd. | aaiacpQovovv-
Tfg Bekk.
§ 153, 2 vneg avtcSv] vnBQ avx&v Bekk. Bens.^ R.
§ 154, 3 in iy.Elvoig] nach Cobet. Hertlein. Naber p. 70.
;.' (vergl. zu § 16) für das handschriftliche vn inelvoLg.
§ 155, 7 KaxaxdsLv F. Bekk. und die folg. | naxanaUiv vulg. |
. orgl. Eustatb. ad Hom. II. I. 22 xaxce xovg xExvizovg oV Xiyovaiv (ag
')LaXexxixol xivsg anoßaXXovai x6 J xijg cü ÖL(p&6yyov olov^Ad^tjvaioi
nlv xo xXaUi icXccEi Xiyovöiv' ovxtog 6e xal xaUi küsl. aiel aeL
Wecklein cur. epigr. p. 64 seqq., Cauer in Curtius Siud. VIII. S. 270.
§ 156, 2 et xtveg] el xl xiveg conj. Valkenaer. Kor. —
4. no^tv iniaxtvaacoaiv F. Bekk. folg. | „Statt des direkt fragen-
den TtoOfi/ das indirekt fragende oder relative onodsv mit Cobet
Mehl, herzuetellen, verbieten viele Stelleu. wo ttcSj, notog^ xlg etc.
statt oTTCöj, bnolog^ oaxtg etc. eintreten (Elmsloy ad Eurip. Med.
1103) oder richtiger gesagt, statt der abhUngigen Frage die un-
abhängige gesetzt wird. Dabei wechseln sogar oft in zwei von
demselben Verbum abhängigen Sätzen beide Wortgattungen mit
einander ab, wie aufser anderen Stallbaum ad Plato Krito. p. 48 A
172 KRITISCHER ANHANG.
und Kühner ad Xenoph. Mem. 1, 1, 11 zeigen. Selbst das Um-
gekehrte, dafs bnod'sv oncog etc. in der unabhängigen Frage ein-
treten, scheint nicht geleugnet werden zu können cf. Lobeck Elem.
Pathol. I p. 78. II p. 371." 0. Sehn. | oTtü^ev imOKevaöovaiv Mehl.
— V7t6fivr](ici] Cobet 1. c. p. 518 V7tofivi^(iaTcc.
§ 157, 2 totavrcc] srsQa toiavta Naber 1. c. p. 58. — 7.
xccriyvcoöav] Y.axiyvcüv F.
§ 158, 2 ßvvÖLccTQlßofjiEv codd. und die Herausg. aufser Mehl,
auch Cobet Var. lectiou.^ p. 519, die ivöiavQlßoiisv conjicierten.
So wieder Naber 1. c. p. 69. Die zu uns. St. angeführten Worte
des Isokr. widerlegen diese Conjectur ebenso wie die andere
Mehlers öl' av für das handschriftliche i^ av. Vergl. auch Jacob
Jahresber. d. Phil. Vereins II (1876) S. 7. — 3. aal UegaiKOLg^ was
Victor, ausläfst, schliefst Bl. in Klammern ein. — 7. rjfiag fisfivri'
fisvovg] r^iag wollte Bait. tilgen, doch vergl. S'auppe Jahrb. VI
S. 65. I Für (iS}jLV7)(A.6vovg will Kayser S. 619 fiovwöoviJLivovg.
„Der Begriff von (lovipöetv wurde frühzeitig auf Klagelieder be-
schränkt, vergl. Aristoph. Fax. 1012."
§ 160, 2 TiccLQog [ov öcccpiateQov ovöev]^ ov ovk cccpSTEov.]
Zwischen oicugog und ov setzt der cod. Ambros. noch die Worte
ov cacpsöTEQov ovöiv (nach acperiov vulg.) dem Bens. 0. Sehn. Bl.
Sand, gefolgt sind. Im F. sind sie aber erst von vierter Hand
an den Rand geschrieben (cf. Mart. p. 21). Bekk. Tur, Bait. Mehl. R.^
nehmen sie nicht auf; Dobson klammert sie ein, auch Kays. p. 618
mifsbilligte sie, ebenso Bock. 1. c. p. 26 und neuerdings hat
Sauppe Ind. scholarum Götting. 1886 p. 8 sich für die Tilgung
wieder ausgesprochen.
§ 163, 2 sccv~\ So r. (nach Martin.) Bekk. und die folg. aufser
Bens. Bl., die av schrieben. Keineswegs ist Benselers Urteil
praef. XXI 5 und seine Zusammenstellung ad Areopagit. p. 146 seq.
über den Gebrauch von iccv^ av, r}v bei Isokr. richtig. Vergl.
auch 5, 74, wo nach Buermann F. iav hat. Auf den attisch.
Inschriften steht iav oder fmv, vereinzelt findet sich dagegen av, das
ionische rjv gar nicht. Vergl. Meisterhans Gramm, d. Att. In-
schr. S. 109. — 5. olov ^Podog nal Za^og Kai Xiog^ streicht
Dobree advers. I, p. 266 ed. Scholefield.
§ 165, 4 EKELvot (lEv ovv] ovv läfst mit F. Bens, aus, wo-
gegen Kays. Fleckeis. Jahrb. LXXIII (1856) S. 372.
§ 167, 2 tüv avfjLcpoQüSv Bekk. Anekdot. 123, 7. edd. | rcov
vvv avfjicpOQmv F. (yvv geht eine Zeile vorher).
§ 168, 10 xotg alXrjlcov oiaKotg] Cobet Var. lection.^ p. 519
TOfcg akXoDv jtajc., dessen Coniectur Keil. 1. c. p. 41 adn. 2 billigt.
§ 171, 5 i'^EarrjKoöLv F. und alle Herausgeber aufser Bens.^
der E^Eövaöi. schrieb.
§ 174, 7 di,0QL0V(XEv] E^oQLOVfiEv Cobct 1. c. — tom ayad'ov]
rovto X aya^ov Cobet 1. c. coli. Aristoph. Ekkles. 426.
KRITISCHER ANHANG. 173
§ 175, 9 (og b (asv F. Tur. Bens, und d. übrigen. | aaxs vulg.
Bekk., woraus Dindorf wö^' was Sauppe Jahrbuch. VI S. 65
verteidigt.
§ 176, 1 0 öe] xo 8h Mehl, vergl. zu § 128. — 8. ^l^Ss
filav conjicierte Sauppe 1. c. S. 65 (aufgenommen von 0. Sehn,
und allen folg.) statt des handschriftlichen ^iriöe^iav.
§ 179, 2 xr\v tot; ßacdicog F.'] xov klammerte Bekk. Mehl,
ein, doch vergl. zu § 145. — 6. ngog tov ^lu] tov streicht Fuhr
animadvers. in orat. Attic. p. 51. — rcQog avd'QcoTtovg^ TiQcg rovg
av^Qtonovg vulg. Bens.\ wogegen Kays. 1. c. S. 618 und in Fleck-
eisens Jahrb. LXXIII (1856) S. 360.
§ 182, 5 {]6vxlav ayeiv F. Tur. Bens. Bl. Mehl. Sand. R.^ |
rfivxiav ayeiv ßovXo^evoig Bekk. Bait. und Bock 1. c. — i^slrj F,
(Mart) R.^ Albrecht Jahresber. XI S. 70. | Bekk. gab eirj als
Lesart von F. an und so las man bisher.
§ 185, 6 tCg yccQ ovxag rj viog rj naXaiog gad-v^iog Iffuv]
Nach den zu uns. St. angeführten Beispielen ergiebt sich, dafs
die Conjectur Mehlers rig yccQ ovtcog rjU^iog rj QaQ-v^og iaxiv^
nachdem Hirschig annotat. crit. in comicos etc. p. 40 naXaiog
angezweifelt hatte, nicht überzeugend ist. Wenn etwas über-
flüssig sei, will Bl. lieber §a&vfiog tilgen.
§ 187, 2 Tö5 TcaQovxt, F. und die Herausg. aufser Bens, und
Bl., die aaiQw hinzufügen. — 6. xov (isv noXefjiov] fxkv fehlt in F.
§ 6, 8 ^AfiaöoKOJ JTj* Harpokr. s. ^A^öotc. | ^rjöoümt F^. —
xm naXaia] to5 TtaXai will Naber Mnemosyne N. F. VII (1879)
p. 58. — iv Xe. yEWQyovvxEg codd. | iv Xs. Kaxomovvxag xs xai
coagyovvxag Vict.
§ 7, 5 ij vovv F. Bens.* Buerm. | rj xai vovv die übrigen
Herausg.
§ 10, 4 elöcjg r*!, erst von späterer Hand fisv hinzugefügt. |
slSrng iihv Kor. Bekk. Tur. Bens. Bl. | eiöcog 0. Sehn.
§ 12, 1 andaag iyco tavtag F. Buerm. | iym xavxag Bekk. und
die folg. — 2. inl yt]Qcog alle Herausg. und die codd. aufser r\.,
der iv dvaisgeia hat.
§ 13, 6 TtQoai^eiv avxto F. Tur. Bens. 0. Sehn. Buerm. | avxotg
Bekk. Bl und Kays. Fleckeis. Jahrb. LXXIII (1856) S. 372 mit
geringeren codd.
§ 14, 2 ixXe^afiivog alle mss. (Tur. Bens.^ Bl.) aul'ser F,
der ixdt^afitvog liest, dem Bens.* 0. Sehn, folgen. Letzterer
erklärte ob: „Nicht ai ist zu suppliercn, wie Benseier will, der
erklärt: indem ich Dich nahm; aber weder bat inöix^o&ai,
liese Bedeutung des Wählens noch könnte dann das Partizip des
174 KRITISCHER ANHANG.
Aoristes stehen. Vielmehr ist zu ergänzen: to 7tQoat,Qeia&aL rcQog
tff öiaXex^rjvaij und iKÖs%s6d-ai im Sinne von „auffassen, deuten,
verstehen" zu nehmen, sodafs der Sinn ist: „nachdem ich mich
bei meiner Auffassung dieser Bevorzugung nicht durch äufsere
Rücksichten hatte leiten lassen", also etwa: nicht in dem Sinne
einer Aufmerksamkeit gegen Dich. Vergl. 10, 42 ov TtQog rag
rjöovag aTtoßkiijjag^ — Kattoi Kai zovto TtoXlcov aLQEtcoTEQOv £(Juv,
akX oficog x. r. A." — 5. aal ovösv^ nal tilgte Bens.^ — 7. rcov
§7j&r}aofiEvcov F^. und Buerm., früher las mau tcov ngayfidrcov rmv
^d'flGofievcov I 7tQay(iatcov ist in F, von späterer Hand hinter Qtj^r)-
COfjLEvcov eingefügt.
§ 18, 4 (AEkkELg P^. und die Herausg. | (likkco in F. corrigiert
u. d. übrig, codd. vulg.
§ 21, 1 TlEQQaißovg F. Tur. Bens. 0. Sehn. Bl. | TlEQqaLßaiovg
Bekk. I nsQQEßatovg vulg. — 2. vTtriTioovg avvotg Ei'kricpEv^ avxolg
conjicierte 0. Sehn. „Gewöhnlich liest man hier avtovg^ während
die besten Handschriften avxQig bieten, was Benseier von den
Magneten, Perhaebern und Paeoniern versteht, an ihnen unter-
würfige Völkerschaften denkend, in welchem Falle wir doch wohl
navxag xovg vTtrjuoovg lesen würden." — 5. xoöavxa conjicierte
G. Jacob in Fleckeis. Jahrb. GIX (1874) S. 158 (coli. § 48.
8, 140) statt des handschriftlichen xoiavxa F. oder xolovxov cet.
— xov Ttifnpavxog] ßov TCEixtp. Bekk. — 7. ßißUov edd. | ßvßUov
F. vergl. Schanz Plato VII praef. § 3. — avxov Tur. Bens.^ 0. Sehn.
Bl. I avxov codd. Bens.^
§ 23, 7 ijycö F. Bens. 0. Sehn. Bl. \ ri 'yw Bekk. Tur.
§ 24, 4 xavxo P.] xavxov Bens. Bl. vergl. Meisterhans Gramm,
d. attisch. Inschr. S. 70. Plato hat 366 mal xavxov und nur
22 mal xavxo vergl. Schanz XII praef. § 4.
§ 25, 2 Eig xo TtEl&ELv] Naber 1. c. p. 71 will TtQog x6 TtEld-siv,
§ 32, 2 iitl xovg ßavxov itQoy. F. (Buerm.). Früher lasen
alle Herausg. mit den anderen codd. etu xovg aovg ngoyov.
§ 33, 4 olg TtEQL Bekk. Tur. 0. Sehn. Buerm. mit den Hand-
schriften der vulg. olg tveq F. Bens. | olg tceq nEQt Bl.
§ 34, 3 xrjg (jLEytaxrjg vßgsmg F. Bekk. folgg. aufser Bens.
Bl., die (lEyCöxrjg (wohl wegen des vorhergehenden fiEytöxovg)
streichen.
§ 36, 5 avxov Bens. 0. Sehn. Bl. | iavxov F. Bekk. Tur.
vergl. B. Keil Analect. Isocrat. p. 106.
§ 37, 4 xav TtQoxEQov [vfitv] I vfiLv F. I rjfitv vulg. Dobree ad-
versar. I p. 267 tilgt es, ebenso Bl. — 6. vcp'' (hv F. Bens. 0.
Sehn. I Sv Bekk. Tur. Bl.
§ 38, 1 (ag nagankria Ccog] ag klammert Bens.^ ein. —
3. av^avo^Evrjg^ schreibt mit den Handschriften d. Vulg. Fuhr
Rhein. Mus. XXXIII (1878) S. 335 mit Berufung auf 4, 104.
5, 73. 121. 12, 47. 116, so auch Buerm. | av^ofAEvrig F. und die
KRITISCHER ANHANG. 175
Herausg. — STti^v F. Tur. und die folgenden aufser Bens.^, der
inav schreibt.
§ 41, 8 imxsigriaEtev Bekk. folgg. | inexelgrjasv J^. Bens.^
§ 42, 6 Sig'^riv] wollte Dobree advers. I. p. 267 in ^Agza^igiriv
ändern.
§ 43, 7 öioLKÜiat Victor. Bekk. folgg. | ötoiKrjaaL 1^.
§ 44, 4 (lovoi noirjaa^vot alle Herausg. | (lovovg noir}aa-
fiivovg r.
§ 46, 5 <SKBtl}aL^£%a r. Bens. 0. Sehn. Bl. 6KE^c6(i6&a Bekk. Tur.
§ 47, 2 Kai %axa yijv Victor. Tur. folgg. wie Isokr. überall
vergl. Bait. praef. ad Panegyr. XIV, der citiert: § 63. 6, 53.
74. 8, 68. 9, 54. 12, 158 | xara yr]v F.
§ 49, 6 ovös^tav 6' ri^iqav F. 0. Sehn. | ovSiva ^qovov die
Vulgathaudschr. Bekk. Tur. Bens. Bl.
§ 53, 2 86'^av le, amrjg (lEylöTriv F. Bekk. Tur. Bens.^ Bock.
1. c. p. 8. Buerm. | fisylarriv i| avrrjg öo^av Bens.^ Bl. mit einer
Handschrift.
§ 54, 3 KgaTrlöovtsg] xQat'^öavreg F,
§ 55, 5 J' avTcov TU ngay^axa TteQLearriKev F. Bens.^ Bl. |
d' avzäv TteQLeazrjKS xa ngdyfiaxa Bekk. Tur. 0. Sehn. | öe xcc
TtQctyfjuicx^ avx(ov TtegiiaxriKe Bens.^ Vergl. zu d. St.
§ 56, 3 olfiaL] fehlt in F.
§ 57, 8 avxdiyovöLv utg codd. edd. aufser 0. Sehn., der die
Conjectur von Bait. (praef. ad Panegyr. p. XXI) ccvxLXeyovöi'^ ncSg
einsetzte, „da in dem Munde der ccvxLkiyovxsg nur ein: cog ov
gaölcog xovxo noit^ösig (vergl. § 42 init.) passe, nicht aber die
Einräumung, dafs schon andere Schwierigeres bewerkstelligt hätten."
Über den absol. Gebrauch von auxckeyeiv verglich er 4, 67. Doch
zu uns. St.
§ 58, 1 Tigmov alle mss. Bekk. Tur. 0. Sehn. | ngäxov fihv
Bens, fcoll. ad Areopag. p. 376). Bl. — k'axev] k'xeiv T,.
§ 60, 2 dt' ixelvov xbv noksfiov] xov noXs^ov tilgt G. A.
Lehmann de Lehnsfeld: De oratione ad Demonicum Isocrati ab-
iudicanda (dis.s. Leyd. 1879; p. 70, was Blafs in Bursians Jahresb.
1880 p. 188 billigt.
§ 61, 1 ylyvea&ai F. Bens. Bl. 0. Sehn, j yEvia&ai Vulgat-
haudschr. Bekk. Tur. | ysy^vi^a^ai Bait. praef. ad Panegyr. p. XVI
und Kayser Fleckeisen. Jahrbuch. LXXIII (1856) p. 375. —
3. xtjhxovxoav xaxmv aixiog F. Bens.* 0. Sehn. | xriXtxovroiv atitog
Bekk. Tur. Bens.* Bl.
§ 62, 2 otxade ^liv uUe mss., aufser Fj., der vcx^gov bietet.
§ 63, 3 x(üv 'EkXtivtav F. und d. Herausg. | tc5v aXXtov ^EXXt^-
v(ov Naber L c. p. 52, — 6. *P6dov xal F. u. d. Herausg. aufser
Ml., der xal tilgt (coli. 4, 87. 10, 26. 41). Aber s. zu uns. St
§ 64, 1 lovg d' ^EXXrjvag F, \ xovg d' aXXovg ^KXXrjvag Hand-
iiriften der Vulg. und Naber 1. c. p. 52. — r« xeixtj tijg naxglöoq F,
176 KRITISCHER ANHANG.
Tur. Bens. 0. Sehn. J. Strang. Krit. Bemerk, zu Isokr. p. 40
Sauppe Jahrbuch. VI (1832) p. 75. Buerm. | xct zbCxt] xa xrig
ncctqid. Bekk. — 5. ccxi^coQ^riaeö^aL] Cobet Nov. lection. p. 753
meint: „civitas ipsa capitis diminutionem non patitur, quod vel
dictu absurdum est" und will xcinEi,v(üd-riaE6&ai lesen, schon des-
halb, weil nur dies „verbo knLnoXa^SLv sit e regione oppositum."
Auch Bl. hält arf|Lt(ö'9'»Jcf£cy^ai nicht für richtig. Doch vergl. zu
unsrer St.
§ 69, 2 xat Gccvxov F. Bl. | nccl av öavxov vulgatmss. Bekk.
folgg. — 7. xoLavxrjv] Bl. schlägt xoöavxrjv vor (coli. 5, 32.
7, 31. 16, 9).
§ 70, 2 elöriyovfisvog vulgatmss. Victor. Bekk. Tur. folgg. |
riyovfievog F. — 4. nsgl avxäv^ tcsqI xcov Naber 1. c. p. 79.
§ 7.1, 7 fieylöxccg F. Buerm. Bl. in Philol. Anz. XV (1885)
S. 412; früher las man ave^aXeLitxovg Bekk. Tur'. folgg. | ccveuXel-
Ttxovg schlug Bl. vor. | ccdiccXeinxovg Naber 1. c. p. 58.
§ 72, 1 av riSr} ^ot F. Bekk. folgg. (auch Buerm.), aufser
Bens., der in beiden Ausgaben äv ^oi schrieb, was Kays. Fleckeis.
Jahrb. LXXIII (1856) S. 363 billigt.
§ 74, 2 iav so mit allen mss. | clv Bens. Bl. 0. Sehn, vergl.
Krit. Anh. zu 4, 163. — (Pcojceag Bekk. Bens. Bl. 0. Sehn. |
(Pcoxgt? F. Tur.
§ 77, 1 ov% av] av fehlt in F.
§ 79, 2 %al xwv Ttei&ofievcov die Hand sehr, (und Bekk. folgg.)
aufser F, (und Buerm.), der nal nu^o^svcov hat. — 5. naQa
/[iix^ov] itaga tilgt Dobree advers. I, p. 267. — 7. xoig 6otg
nQoyovoLg F. Buerm. | xotg TtQoyovoig alle Herausg.
§ 81, 2 xov xfjv xvqavviSa Vulgatmss. Bens. Bl. 0. Sehn. |
Tijv tvQavvCda F. Bekk. Tur. — %vXiv6ovfiivoLg Vulgatmss. Tur.
Bens. Bl. | oivXLvdov(iEvoi'g F. Bekk.
§ 82, 5 Kai xoig "EXXrjöLv F. Bekk. Tur. Bens.^ Bl. | Kai xotg
aXXoig "EXXrjßi^v. Vulgatmss. Bens.'^ 0. Sehn.
§ 83, 1 aal mv F. Bekk. Tur. Bens.^ 0. Sehn. Buerm. | x«t
neql G)v Vulgatmss. Bens.^ Bl.
§ 88, 3 TCQog xov ßaöiXea itoXefiov F, Bl. 0. Sehn. | xov TtQog
xov ßaadia TtoXsfiov einige Vulgatmss. | Nach Ep. 9, 13 TCQog
ßaöLXia TtoXe^ov Tur. Bens. 1 xov Ttgog ßaaiXsa TtoXsfiov Bekk. mit
einer Handschrift. — 4. xig fehlt in F., es ist aus Ep. 9, 14
von den Herausg. hierher gesetzt. — ivsaxcoarjg F. und die Herausg.
aufser Bens.\ der evsaxrj%vLag schrieb. | ivzExriKvlag Cobet Var.
lection.^ p. 519, wogegen Fuhr animadvers. in orat. attic. p. 47.
§ 89, 2 xmv fisv aXXoiv] (jlev fehlt in F.
§ 92, 7 vTtaQ^avxcov] 0. Sehn, conjicierte vjtaQ^ovxcov, „weil
das (pvXaxxEöd'ai, xrjv axvilav doch dem Feldzuge nicht voran-
gehen, sondern nur ihm gleichzeitig sein könne." (?) Doch vergl.
Jacob Jahresber. des Philol. Ver. HI (1877) p. 19.
KRITISCHER ANHANG. 177
§ 93, 5 aTtavra icc roiavTa] rar fehlt in F.
§ 94, 5 rjv acpoöga F. Bens. 0. Sehn. Bl. | rjv nov GcpoSga
mit den Handschriften der Vulg. Bekk. Tur. Buerm.
§ 95, 5 ÖEKaQiiag Vict. Bens. 0. Sehn. Bl. | SeKaSaQiiag F.
vnlg. Bekk. Tur. Vergl. Krit. Anh. zu 4, 110. — 6. övGfisveavaxovg]
slxov setzte Kor. Bens.^ hinzu; aber s. zu uns. St.
§ 96, 3 Qaov] Qciöiov schlug Bekk. vor, von J. Strang. Krit.
Bemerk, zu Isoer. I (Köln 1831) p. 5 zurückgewiesen. — 7.
avlXiyovötv] avXXoysvaiv Naber 1. c. p. 63.
§ 99, 3 ey.axigov F. Bekk, Buerm. ] iaarsgov xaJ Tur. Bens.
0. Sehn. Bl. — 4. Trjv noXiv F. Bekk. Tur. Bens. 0. Sehn. Buerm. |
triv TS nokiv Vulgathandschrift. Bl.
§ 100, 3 ixöo^eiöcSv avza] avTo5 will Dobree advers. I,
p. 268 streichen; Bl. klammert es ein.
§ 101, 2 Ai'yvTtzog yuQ atpsLav^TiSL F. Bekk. Tur. Bens.
0. Sehn. Buerm. | Alyvmog (lev yag acpsLaf^KSi vulg. | Aiyvnxog
fiiv yccQ acptiarriKtt, fiev conj. Bl. — 6. övfiTtaQaöKEvaaa^evog F.
Bekk. folgg. aufser BL, der mit den Handschriften der Vulgata
Cvvayayav liest.
§ 102, 3 vccvTixw F. Bekk. folgg. aufser Bens., der toT
vavxMÖä schrieb.
§ 103, 5 ngog avxov Tur. Bens.^ 0. Sehn. Bl. | ngog avrov
Bekk. Bens.*
§ 105, 4 atgatLCOTMcov F. Bl. | axQorrjyMcSv Bekk. Tur. Bens.
0. Sehn.
§ 106, 6 ißovXsvßaxo xolg jr^og] Bl. schlägt ißovX. xolg
uXXoig Ttgbg vor.
§ 108, 3 fiovog yag 'EXXy]V(ov F. Bekk. 0. Sehn. Buerm. |
(lovog yag xcöv ^EXX^vcov vulg. Tur. Bens. Bl. — 9. dtayayovxa
Vict. Tur. Bl. | Sidyovxce F. Bens. — 10. tcü xe yivei] xov ra
yivH F.
§ 109, 1 icvdgiCav F. s. Krit. Anh. zu 4, 49. — 6. aSu^Q-
yaoxov Bekk. folgg. | öu^igyaGxov F. \ aöugyaßxov Vulgatmss. —
8. a^ltog] agxCoag F^.
§ 110, 3 (ftXoxLfila F. und alle Herausg. | (ptXoaocpla vulg. |
rriXavOgwnla Dobree n'lvr.r< T. p. 268 (coli. § 114. 116). —
1. ixovaa] ?iovxa F^.
§ 111, 4 dn] woiiic Valkenaer (cf. Hirschig aduotat. in
Comic, etc. p. 40) in asl ändern, wohl des vorhergehenden xgij
wegen; doch s. zu uns. St.
§ 112, 5 Tijg rintlgovl xoiv y^ntlgoiv Naber 1. c. p. 72. —
9. xr^g agtxrig xi]q avxov Vict. Tur. 0. Sehn. Bl. | xijg agBxtjg avxov
Bekk. I xrjg agtxrjg avxov F. Bens.
§ 113, 3 xaXXCaxag Tur. Bens.' 0. Sehn. Bl. | nakltoxa F.
Bekk. Bens.* — 8. (pdovtxitv 8. Krit. Anh. zu 4, 19. —
Uokr. II. a. Aufl. 12
178 KRITISCHER ANHANG.
9. naQaaK£va66Lg vulg. Bekk. Tur. Bens.^ Bl. 0. Sehn. | nagccaKEvaariig
r. I TtaQaaKevaatjg Vulgatmss. und Bens.^
§ 115, 1 Qaov] ^aÖLov F. Vict. Tur. — 2. KTrjöaö&ai, 1^.
Tut. Bens. 0. Sehn. Bl. | xTrJGaaO^a/ as Vulgat mss. Bekk. Vergl.
Sauppe Jahrb. VI (1832) S. 74 (eoll. Ep. 3, 5). — tiJv KaXXiörrjv]
tr}v nakl. öo^ccv F. — '^iteQ i^ die Handsehriften der Vulg. Bens.
0. Sehn. Bl. | jj i^ F. Bekk. Tur. | rj '^ Buerm. — l^ ^v
'jtaqk'ka.^tq\ l^ mv i^ ocQxrjg naQekaßeg will Hirschig 1. e. p. 40
ohne Grund. — önstpai, d' ort] 0. Sehn, eonjieierte ök. tf' o tl.
„Man las bisher ott als Conjunetion, wo dann i^ av eine ver-
nünftige Erklärung nieht zuliefs (?); nun aber ist der Sinn: be-
trachte nur das, ivas ich Dir rate, aus dem Gesichtspunkte, dafs
Du damit u. s. tv. Der Akkusativ der Saehe bei jcagaKaletv kann
in dieser Form nicht auffallen." Siehe dagegen Jacob 1. e. p. 19.
§ 116, 6 ^rocov] vergl. Krit. Anh. zu 4, 48/
§ 117, 6 ovt' iv xatg sv%ccLg] ovt sv%aLg F^. — l.aTtOTtOfi-
nag avtav jtOLOVfjiivovg so mit Buerm. nach F, die übrig, mss.
und alle Herausgeber lasen bisher anoito^Ttccg avrav rifjuag tzolov-
fiivovg.
§ 120, 3 ccvd'QcoTtovg s^siv so mit Buerm. für das hand-
schriftliche avrovg s^slv, Hertlein in Fleck eis. Jahrb. CIX (1874)
S. 17 eonjieierte anavtag (so Bl.) oder xovg civQ^Q^iiovg. —
4. ccveUiv F. Bens. 0. Sehn. Bl. | eXelv vulg. Bekk. Tur. —
%coQav oxl] xagav y oxi Naber 1. c. p. 56. — 5. rag Xiyovaiv F.
Bekk. folgg. I riv ksyova. Handschr. d. Vulg.
§ 122, 5 ^evixsvo^ivovg Harpokr. s. v. die Handschrift, d.
Vulg,, alle Herausg. | TtoXixevofiivovg F. — 8. tvqo anuvxcov
Vulgfithandschr. Bekk. und die folgg. aufser Bens., der nQog
ccTtavxmv mit F. liest.
§ 123, 6 ov (iccXkov. die Herausg. mit d. Handschr. der
Vulg. I ov fiovov F.
§ 124, 6 TCöv 5' ^EXXrivav die Vulgatmss. u. d. Herausg. |
T(3v ^' ccXXcov F.
§ 128, 3 inl xrjv cxqaxEiav F. Buerm. | ini xs xi^v axQaxslav
alle Herausg.
§ 129, 2 xTjv naxQida xriv ccvxov F. Vict. Tur. Bens. 0. Sehn.
Bl. 1 xr}v ccvxov läfst Bekk. weg.
§ 131, 2 7toiov^ccL\ Ttoi'^aoficci, J\. — 3. xovxoLg vtc ifiov
(isv F. und die Herausg. aufser Bens.\ der xovxoLg (jlsv vtv ifiov
schrieb.
§ 132, 3 xöüv 'EXXrivmv ovxag F. Bekk. Tur. 0. Sehn. Buerm. |
ovxccg xcSv ^JEXXrivcov vulg. Bens. Bl. — 4. ßaöLXiccg (jLsyccXovg alle
Herausg. aufser Bens.^, der ßaadeag xovg (.isyccXovg schrieb, wo-
gegen Kayser Fleckeis. Jahrb. LXXHI (1856) S. 368 sagt: „Isokr.
mufs, wenn er an einer grofsen Anzahl von Stellen ßaadevg
o (liyccg schreibt, womit immer eine bestimmte Persönlichkeit durch
KRITISCHER ANHANG. 179
den Zusatz des 6 (liyag bezeichnet ist, nicht auch ßaödiag Tovg
fieyaXovg gesagt haben, da er dort im Allgemeinen spricht und
ßaa. jufy. noch dazu Praedikat zu rovg (ihv ist." — 5. TtQoa-
ayoQsvofiavovg wollte Sauppe in edit. Tur. streichen, dem Bens.^
folgte. Kajser schlug aaXov^ivovg oder ovofia^ofiivovg vor (coli.
9, 72). S. zu uns. St.
§ 134, 4 evvoLav Buerm. (coli. § 136), nach dem F. hat:
ev . . . . av (in prioribus duobus locis eras. vo). Früher las man
(Bens. Bl.) evXoyCav, was in F. von späterer Hand coriigiert ist
oder svdoilav (Bekk. Tur. 0. Sehn.) mit den Handschriften der
Vulgata.
§ 135, 2 vneg aXXov] vnsQ tilgt Cobet. — 6. wvg 6e TtQog
akko TL Tc5v 6 VT CO V ankriöxcog öiaK6L(iivovg F. und die Herausg. |
TOLg (lev ngog akko xi xcäv aya&av ankriozcog ÖLaKei^ivovg Dionys.
Halic. iud. de Isoer. c. 6. | rovg öe nQog akko tl zcov avorjrcog
(fLkovfiivcDv TOLg Ttokkolg okoöxsQag ötaKstfiivovg Vulgata.
Für T(üv övTcov als die ursprüngliche Lesart entscheiden sich auch
Fuhr Rhein. Mus. XXXIII (1878) S. 353 und B. Keil Anal. Isoer.
p. 43 adnot. 1 (vergl. denselben p. 83). | rwv öeovTav wollte
Strange ad Demonic. p. 36 nach der z. uns. St. citierten Parallele
für Tcov ovTcov herstellen.
§ 136, 6 60L avvsßovksvov F. Buerm., | vorher las man blofs
avvsßovksvov.
§ 137, 3 ovo^aOTovg F. Buerm., früher wurde ovo^iaaxoTaTovg
von den Herausg. gelesen. — 8. (ie(ii6ri(iivog Kai naTaTcecpQOvri-
fiivog] fiSfiiCrjfxivov nal iiaTane(pQovri(iavov F. (nach Buerm.).
§ 138, 1 avvEQäaai, Bekk. Tur. Bens.^ Buerm. [avvsQaaai Fy]
awnsgaauL Bens.^ Bl. 0. Sehn. — 3. a^iog F^. Bekk. Tur. Bens.
0. Sehn. Buerm. | a^i6xQ£(og mit einigen geringeren Handschr. Bl.
— ovTog iöo^sv F. | ovTtog l'do^ev Dobree advers. I, p. 268.
§ 139, 3 KaTaazQatpeiaav xal avvaxd^aioav F. Bens. Bl. |
y.aTaaiai>iiaav Vulgathandschr. Bekk. Tur. 0. Sehn. | KaTaaxQa-
:uaav %al will Kayser Fleckeis. Jahrb. LXXIII (1856) S. 372
iiigen.
§ 142, 6 Twv 'EXkriv(ov F. Bekk. Tur. 0. Sehn. | tcov akkav
Bens. Bl.
§ 146, 7 ißovki^&rj F. Bekk. Tur. 0. Sehn. | rißovkrj^ vulg.
Bens. Bl. Doch vergl. Meisterhans Gram. d. att. Inschr. S, 78;
..rj als syllab. Augment bei ßovko^ai erscheint auf den Inschriften
licht vor 284."
§ 147, 3 %ax' amiig Vulg. Bekk. Tur. 0. Sehn. Bl. | xora
uxnrig F. Bens. — 4. t^g iv £aka^Livt\ iv streicht Naber l. c. p. 63.
r>. anavxeg iyxcDfxia^ovaiv F. Bens. 0. Sehn. | anavteg ovty/v
y/.(ouial^ovatv Vulg. Bekk. Tur.
§ 148,5 ukk' a^ötäg oQ(aaiv „hUH Cobet Var. leotion.^ p. 153
nach ovx inaivovatv für uunütig und htt" '•• Doch verlangt
180 KRITISCHER ANHANG.
die Symmetrie nacli ayaitcoat und d'EooQovatv auch hier ein doppeltes
Verbum.'^ 0. Sehn.
§ 149, 2 avxov] Naber 1. c. p. 67 verlangt unnötigerweise
aavTOv s. zu uns. St. — 4. diccösöo^ivoLg] ÖLadidofiivoLg F,
§ 152, 4 GvfißeßovXevTKog] Hirschig 1. c. p. 40 öoi av(iße-
ßovXevKag, aber vergl. zu uns. St.
§ 153, 6 Tag Oag itj^a^ELg] aag läfst F. aus.
§ 154, 2 naztöotg alle Handschr. und die Herausg. aufser
Bait. in Tur. Bens.^ Bl., die nazlörjg setzen. — 5. TCQaztrjg^ Tcgcc^i^g
Naber. — 6. ev nccöiovOLv F. Bekk. Tur. Bens. 0. Sehn, | av sv
TiaOicoaLv Vulgat. Bl. — 7. tcov akXcov] tcov avd-QcoTtcov Dobree
advers. I, p. 268.
§ 155, 4 Toig vTtccQiovaiv alle Herausg. aufser Bens.^, der
mit F. STtaQxovßLv liest und dieses erklärt: „ot iitaQxovzEg sind die-
jenigen, welche ihre Herrschaft zu erweitern suchen." (?)
INDEX.
dyanäv construiert 4, 140.
ayfiv y.ai cpegsiv 5, 49.
ayvoia 6, 1.
aypoixoTfpo? 5, 82.
a^fiqpoff adjektivisch 4, 71.
aSL (= kv.äaxoxs) mit Hyperbaton
gestellt 4, 52.
alxCctv txstv perhiberi 4, 109. Tr]v
alt. ^x- sich verantworten 6, 7,
alxfiöcXoizoq 4, 116.
a^üJv 4, 28.
aytigctLog 4, 98.
axfiTj 5, 10.
axov'ftv Passiv zu Xiysiv 4, 77.
axovftv, lesen, 5, 24. ay.riv,oevai
xat (idevcci 5, 42.
axpoäaü^at, lesen, 5, 24.
dHä sondern nur, 4, 162. dXld
nach einer Frape mit negativem
Sinn 6, 43. dlXa yäq 4, 140.
176 etc.^ dXX' fi 4, 7. dXVJidri
nach ovHfTi 4, 140. dXX' o^cog
anakoluthiüch 4, 141. dXX' ov
(nach waneg) und nicht vielmehr
4,^ 178. dXX' ovv — ys 4, 171.
ovx — dXXd die Konstruktion
unterbrechend ö, 1. (ilv — dXXd
4, 146. ov fiovov — dXXd (xa^)
4, 188.
aXXos pleonastisch 4, 20. dXXos
und tttQOt wechselnd 4, 67. ot
»toi ot dXXoi r>, :J2.
XXotQiog 4, 86.
äXXcos t« xa^, a/lZa); r' InnÖri (fjv.
ota»') xo/, allco; rf xftl Ircfifir]
(^v, orav) 4, 66.
a/MC anavrfff 4, 68. o
xa^ J. 110
d(i(piGßr}tsiv Tcöv Xdycov, r^g a^8-
T^g, TOV CpQOVSlV 4, 188. TTSpl
«ILtqDOTfpoi, xai — xat, selten mit
Nachtritt des d[iq)6TSQ0L 4, 41.
av ausj^elassen 4, 44. 5, 48.
i^ dv&Qcon(ov dcpavL^soQ'av 4, 95.
avatpftV vom Orakel 4, 31. dvuL-
QsCv = omittere 4, 63.
dvaLGd'/itcos 5, 75.
avaararog 4, 37. 117 etc.
dvacpEQBiv XI si'g {inl) xiva. 5, 32.
dvÖQfia Krit. Anh. zu 4, 49.
dvrjQ im Gegensatz zu ganzen Staa-
^ ten 4, 1G9.
dvxiHaxaXXdxxBad^ai 5, 135.
avTiif'yftv 5, 57.
dvxioxQOtpog 6, 61.
a^ia svxfjg 4, 182.
dnavxccv ilg 4, 90.
dnagid'fisiv 5, 26.
dnavxeg dfia 4, 68. airavT«?, alle
möglichen 4, 88. xa-ö"* aTrayrcov
4, 114.
«TrftTtftv, 4, 92.
dni&dv(og 6, 26.
dno rivog und ix ttvoc yiyveai^ai
4, 62. a^rd, mit Hälfe von,
dnnäeixvvvat^ wozu machen, 4, 82.
dnodBÖsiyfihov 4, 49.
arrotxot 6, 6.
dnoxaXpiv 4, 80.
a;ro7ro/i7ra; notfCa&ai 5, 117.
n7ro(>a> Co Ti ];prj<To)fiai) TOtc Trpa-
yfiaaiv 4, 147.
Tootf^fto^ai, beraubt sein, 4, 106.
n^cri}, Fruchtbarkeit, 4, 108.
182
INDEX.
ocQiatsimv a^iovad^cci 4, 72.
ciQxri in verschiedener Bedeutung
wechselnd 4, 119. rrjv dgxrjv
ursprünglich 4, 122 iv ccgxij
ebenda, rj i^ (XQxfis ysveaig 5, 67.
ccQxt''ac6zaTa 4, 67.
aatrj Wohnsitze 4, 81.
dtifiovad'ai 5, 64.
avh-Lg, ein ander Mal, 5, 33.
avTog setzt einen llelativsatz fort
4, 151. avtol avxäv u. s. w.
4, 127. 6 avtog v.ai elliptisch
5, 83. cLvxög = fiovog 4, 183.
avxoig auf einen Einzelnen be-
zogen 5, 21.
cc(paLQ8Lv XL, vou ctwas absehen
6, 29.
d(pavi^saQ'ciL «^ dv%'Qa>Tcair 4, 95.
dcpBXrig 4. 11.
acpsxog 5, 127.
dcpLScd'aL sich losmachen 4, 170.
dcpOQfiijv Xdfißcivsiv 4, 61.
Adjektiva auf xog 4, 57. Adjektiv
im Neutr. als Substantiv ohne
XL 4, 4. Adjektiva mit dem In-
fin. Activi zur Bezeichnung der
Beziehung 4, 138. Adjektiva auf
og und tog promiscue gebraucht
Krit. Anh. zu 4, 49.
Adverbia im Komparativ mit der
Endung cog 4, 109. Adverbia
bei shuL scheinbar als Prädikate
4, 5.
Affirmation aus der Negation er-
gänzt 4, 12.
Anakoluthie 4, 141. 5, 113. 5, 141.
Aorist im Infinitiv mit dem Infin.
Praes. wechselnd 4, 62. Particip.
Aorist, mit dem Partie. Perfecti
wechselnd 5, 145. Particip. Ao-
rist, von gleichzeitigen Hand-
lungen 4, 75. 4, 98, neben Xav-
&CCVCO und q)&dvca 4, 87.
Apposition zu einem Worte dem
auf dieses bezüglichen Relativ
accommodirt 4, 44.
Asyndeton nach einem Pronomen
demonstrativ. 5, 123.
Athen der älteste, gröfseste und
berühmteste hellenische Staat
4, 23. Athens Gröfse und Be-
wohnerzahl 4, 107. Autochthonie
der Athener 4, 24. ßegabtheit
und Frömmigkeit der Athener
4, 33. 'Ad'rjvatOL (piXoXoyoL und
o^v'xaxoL yvävai, svxgdnsXoi,^
svcpvsig TtQog xocg xsxvccg 4, 45,
die Lehrer von Hellas 4, 60. ;
Athens Erfindungen 4, 40. Gast- '
lichkeit der Athener 4, 41, ihr
Sinn für Freundschaft 4, 45, ihre
Dürftigkeit 4, 108. Athen giebt |
die TiaQTtoi an das übrige Hellas j
4, 29, erhält ccnagxai von dort '
her 4, 31, opfert zuerst dem He-
rakles 5, 33, nimmt sich gern
der Schwächeren an 4, 53, be-
schützt die Herakliden 4, 56, ;
kämpft mit den Amazonen und
den Thrakern 4, 68, mit Eury-
stheus 4, 59. Dauer seiner ersten \
Hegemonie 4, 102. i
ßccQßuQoi. cpvGSL TioXsfiioL ovxsg xäv
'EXXrjvcov 4, 184.
ßaGiXsvg und 6 ßaoiXsvg vom Per-
serkönig 4, 145. ]
ßiDc xivog 4, 59. ]
ßQccdvxTJxsg 4, 141. j
yccQ in mehreren auf einander fol- \
genden Sätzen 4, 172. j
ysvsGig 7} s^ ^gx^jg 5, 67.
yscagysiv ogrj, nsxgag 4, 132. {
yri ausgelassen bei j] ocvxöäv^ rj r^i^-
xsgci 4, 99.
ycyvsGd'ccL dno xivog und ^x xivog
4, 62.
yXC6xg(og 5, 142. \
yXix^cQ^uL mit dem Infin. 5, 93. j
ygdfificcxa, geschriebene Gesetze, i
4, 77. \
yvvai-usg v.du natdsg ohne Artikel
5, 48. '
8i doppelt 4, 1. 8i in der vierten
Stelle 4, 187. ds = und 4, 61. \
8sLv.vvvai einweihen 4^ 29, vor- j
legen 5, 1. dsdsLyixav 4, 49. ',
SsKccgxiccL 4, 110. \
dsC und xQ^ wechselnd 5, 111. ^
dsLVog XsysLv 4, 10. j
dri rekapitulierend 4, 90. \
drjXovv Tcgog xtva 5, 17. i
did XLVci 5, 92. dicc fiicig yvoafifjg i
yiyvsGQ-ca 4, 138. '
didysiv 4, 44. \
SiadiScvciL 5, 7. \
diay.gißovod^ai, 4, 18. 1
ÖLcxXa^ßdvsLV 5, 120. ^
öidfiagxdvsLV 5, 3.
dLaGTteCgsLv slg 5, 104. ,|
diaxsXsLV ccTiavxa xov XQOVOV 4, 52. '
diccxsXsLV ohne das Particip von
slvaL 4, 64. j
INDEX.
183
ÖLatL^ivuL 4, 9. diaTid'sad'ai ver-
kaufen 4, 42.
diaxQißri 4, 41.
Siaq)SQSLv absolut 4, 14.
Stacpsvyet fit ti 4, 111.
diatlfEvdsad'at ttvog 5, 3.
Sif^ifvai Tt und nsgi rivos 5, 9.
Sis^iivaL d>g 4, 138,
dtSQXScd^ai nsQL zivog snC tivog 4,
66.
dLaarrivaL 5, 38.
SioiM.iiv absolut 4, 38. SiOLV-eiv
xa aXXiov^ xu nqoq acpag avxovg
4, 80.
ÖLogt^iLv slg xonov 4, 174.
Siori 4, 48.
doxci) (loi 5, 72.
Ol dvvdfisvoi TtguTTSiv 4, 188.
öwaOTSLa, Reich 5, 69. dvvaazEiai,
= dvvdarai 4, 39.
öwccGzeveiv 4, 75.
dvväozrjg 5, 81.
dvGHolcog h%Biv^ diaHStad^at, Tcscpvus-
vai 4, 129.
dvaxsQfiai 5, 29.
dvoiv ^dztQOv (p'dzEQu) 5, 86.
Deminutiva mit (iLiiQog verbunden,
5, 145.
idv ohne Infinitiv 4, 97. idad^at
4, 97. xa-vxa (i^v idaco, dXld
4, 145.
cdr), Götterbilder 4, 155.
si xig = oazig 5, 142. sl (irj dia
Tiva 5, 92.
ilSoztg Y.al ax7}K00Tf; 5, 42.
tUoxcag 5, 1.
ttXmtivitv 4, 131.
tlvai^ 80 viel Bein als 5, 12.
f/jrft»' (sprechen in Bezug auf den
AuBdruck) und Xeyeiv (reden
in Bezug auf den Inhalt) wech-
selnd 4, 10.
tlg. xa^' Vv tHuaxov 4, 154.
§lxa 4. 113.
"x xivog und aTrd rivog yiyvEod-at
4, 02. /^ «jrpoö^oxrytot;, ^^ ^A-
«Tov, ^4 troifiov, i^ vnoyvCov
4, 13. /4 wv =■ 1% xovzcav ozt
4, 140.
y.aaxog. xa^' Vv txotfrov 4, 164.
xa-fr' fxadrov mit ''••••' Cn-^iv
5. 69.
'1')« auf das näher, ovxog auf
Ihm ferner Stehende bezogen 6,
51, auf das Folgende bezüglich
4, 173. SKELVcag 4, 179.
iyiXvtad^aL 4, 150.
B%Tto8oiv noiSLcd'aL 4, 173.
iXsvdsQog und iXsvd-sgiog 4, 49.
iXXeinsiv 4, 42. 5, 20.
i^7iLfi7iXrj(jiL, i(i7iL[i7tQrjßi und ByrnC-
nXrjfiLy ifiTtLngrjfiL Krit. Anh. zu
4, 96.
iv (iSQEL 4, 96. iv olg, iv xovxoig
5, 70. Ev ZIVI ÖELHVvvai 4, 85.
ivdiazQißELv mit sächlichem Dativ
4, 158.
iv^EvÖE, i-KELd-Ev scheiubar für Jx»r
4, 174.
lvQ'V[iriaaza xai ovofiazcc {XE^sig)
4, 9.
ivoxXsLV XLVi 4, 7.
Evoxog xoig EtQTjfiEVOLg 4, 184.
Ilaiftqpftv 5, 71.
i^agyiELV 4, 128.
f'l/yXiayjLtfVo? 5, 108.
i^Lazaa^uL zov cpgovEiV 5, 18.
ETtULVELV Zivd ZL 4, 61.
indgxELV 4, 68.
intl v.ai 4, 131.
InEiza. ohne d« nach ^dXiaza (liv
4, 91.
^TTf^-ö-ftV 4, 15.
iniqv 5, 38.
^TTl TtrOS SlEXd'ELV UEgC XLVOg 4,
66. in 'Aaiag, Evg(6mr}gy etc.
= iv 4, 176. ^7ri tcüj' i'gycov^
xätv Ttgd^Ecov 5, 113. inl xdds
^ccGi^Xidog 4, 118. inl ^Evrjg
4, 168. of ini xivog 4, 120. ^tt^
xivi und VTTO Tivt eTvat 4, 16.
t6 ^jr' inEivco 4, 142. i^rl -ö-avaTü)
4, 154.
iniÖEitivvvaL und imds^Hvvad'aL 6,
27. ^rrtdfixvüvat Trfpt rtvoff 4,
65. inidEi-Kvvvcit iv 4, 86.
imöidovat 4, 189.
iniSgccfjiECv und TcagccdganeCv 4, 73.
infKOvgEiv 4, 168.
inininzEiv 6, 89.
inmoXdJ^Eiv 6, 64.
/7rt(TTa-&|iiOS 4, 120.
iniazuztCv xivog und nvt, vermit-
teln, 5, 60. iniazazsiv xav nga-
Yfidziov und Tor^ 7rp«y^«öiv 4,
104. a
iniordzrjg 4, 121.
inizdrfJioi Aoyot 4, 74.
{nomoi 6, 6.
(xaiQiiai 4, 79.
?tft»off TOöovTOff 4, 168.
184
INDEX.
sv&vg beim Particip 4, 15.
ivtvxCocL 4, 1.
EvxJig alia 4, 182. svx^ ofioicc 6,
118.
iq)iv.vsL6d'cii 4, 187.
i(poQäv 4, 142. 4, 168.
iniGxrivai InC zi, 5, 93.
innid-SG&ccL mit Inf. 5, 1.
k'xsiv -nal nuQSx^iv 5, 122. I'jjgi 8'
ovtoag 4, 163. ixo^8vog (ohne
Grenetiv), angrenzend, 4, 96.
Euphemismus 5, 70.
^ vvv mit Ergänzung einer passen-
den Verbalform aus dem Verbum
eines vorhergehenden Satzes 4,
« 77. 81.
'^dr]. — TioXvg ^örj xQOvog 5, 73.
Tlli-Aia 4, 167.
7] Tifistiga ohne noXig oder y^ 4,
99.
rjnsLQog Kontinent (nur Asien und
Europa) 4, 35.
'Hqay.Xris svsQysTrjg 4, 56.
tfj %aXdxx7i jj^f/ff-ö-at 4, 120.
%-aviia^iiv^ Konstruktion desselben
bei Isokrates 4, 1.
Q-BQansvELv 4, 80.
Q'SfOQLd 4, 182.
@Qav,Bg 68, 4.
•ö^^affvj'eff^ai. 4, 12.
Idia 4, 7. 5, 143.
i8lov TtoLSLü&UL TL 4, 86. fSiog
Gegensatz von Koivog 4, 77.
tÖLCorrjg 4, 11. 4, 44. 5, 117. 5,
135.
tyiEtsCag itoietaQ'ai tivi, tivog, Trqog
XLva 4, 54.
l60(ioiQ£tv und nXsovs'HxsLv 4, 17.
l'aoL XoyoL rc5 (isyed'si. xöäv syQcov
4, 13. '
Hiatus 4, 74. Hiatus zwischen yiccl
ov oder ovds 4, 97, zwischen
noXv av 4, 135, zwischen xat
cos 5, 38.
Imperfektum von dem noch Be-
stehenden 4, 108.
Indikativ eines temp. praeter, für
das Praesens im Anschlufs an
einen hypothetischen Satz mit
dem Indik. eines temp. praeter.
4, 19. Indik. eines temp. prae-
ter, im hypothetischen Vorder-
satze mit dem Optat. und äv im
Nachsatze 4, 102.
Infinitiv ohne Artikel als Apposition
zu einem Pronom. relat. oder de-
monstrat. 4, 38.
v.ccd'LOtcivai, ordnen, 4, 138. xa-
&iGxaad'aL xov Xoyov nsgi xivog
4, 66.
■kccxoqQ-ovv absolut 4, 69.
yiccl, Genus und Spezies verbin-
dend 4, 8. 4, 183. xat Grund
und Folge verbindend 4, 45.
Hiatus bei xal ov 4, 97. (xal)
ov nach einem positiven Begriff
4, 40. y.al yag = xal yag xal
4, 84. xat nach Fragewörtern
4, 160. xal fir}v 4, 33. xoaov-
xov dsm — , waxe xat 4, 168.
■nccl xavxu 5, 139.
{xbv) v,aLQ0v k'xsi^ xig 5, 110. iv
{xoig) xoiovxoig yiaigocg 4, 139.
ot ytaigol nagudiSmaiv 5, 118.
yiaiQOL, treffende Form 5, 155.
V.CCIX01 4, 99.
v,ccXivd8L6%'ai 5, 81.
v,aX6g -KaXmg 4, 38. xa^.cog xat yvrj-
OLCog ysyovsvai 4, 24.
■HccO"' ccTtdvxcov 4, 114. xa-d-' anaa-
rov mit Genet. partit. 5, 59.
xaO"' fv BHuaxov 4, 154. xara
fttxpov 4, 32. xara ;^o)(>av [isvsiv
4, 176.
xa()7roi;C'9'at 4, 132.
xaTa:ytyrca0Xftv XLVog avoLav, (la-
vLccv, licogCav etc. 4, 133. liuxoc-
yiyvcoGv.sLv mit dem Genet. der
Person und des Verbrechens 4,
157.
v.KxadBEGXBQog xmv ngayfiaxcov 5,
14.
y.ccxcid£Lyivvvc£L 4, 47.
xaraxfxZiy.afVos u. xaraxfxXstfif'voff
Krit. Anh. zu 4, 34.
y.axccKSXQTiG&'aL passivisch 4, 74.
Y.axccnovxLGxccL 4, 115.
TiaxacpQovsiv 4, 147.
■KccxsnEiysL 5, 94.
y.ccxTjyoQSLv 4, 130.
xarotxfr jroXtff 5, 123.
Xrjpvxf«? 4, 157.
"HLvdvvevstv xlvl, I'v rivt, 5rfp^ rt-
vog 4, 86.^
xtV^wo? Trpdff XL 4, 26. 4, 65. xtv-
^VVOUff TCOLSLG&UL 4, 173.
xtvftv Ttvog 4, 156.
xotvo's 4, 134. 5, 10. 5, 73. 5, 80.
yiOLvi} xvxrj 4, 55. yioLvov d'sPvaC
XL 5, 35.
INDEX.
185
y.oauog, der gestirnte Himmel 4,
179.
y.QtvEiv TL TtQog XL 4, 11 und 76.
Kimonischer Friede 4, 118. 4, 120.
Komparativ. ravxTjg riyE^iovCa na-
XQKotEQU und xavxrjg r^s V7^~
(lovLug naxQicotSQa 4, 37.
XCCKOOVL^SIV 4, 110.
Xiyoa ds, S(i^ Xsycov 5, 90. liysiv
STIL xivog nsQL xivog 4, 66. xl
deL xa TtaXaia X^ysLv; 5, 43. xl
ÖSL TiXeico (ra nXsico, xa. noXXa.)
XiyiLV] 5, 63. Xiysiv und stnsLv
wechselnd 4, 10.
X{av seinem Worte nachgestellt 4,
73. 160.
Xoyonotog 5, 109.
Xoyog, Thema 4, 188. Xoyog =
7l)6yog 5, 76. Xoyog in verschie-
dener Bedeutung wechselnd 4,
119. fisxa Xoyov 4, 40. xov X6-
yov Y.ad'LGxuGd'aL tcsql xLVog 4,
66. Xoyov ovdiva vnoXsLTtBLv 4,
146. Xoyog ohne Artikel 4, 49.
XvfiEcov 4, 80.
iiäXXov pleonastisch bei tiqoulqblg-
%ai, und bei einem Komparativ
5, 47. yi,aXiaxa — , bI ob (ii] 5,
120.
(laXa-Kog 5, 149.
(ivj MttQu^cävL 4, 91.
fidxv, Schlachtfeld 4, 180.
fuicxofiBvov vLnäv 4, 58.
{isyid'r} 4, 75. xtjXlxovxos^ xoaov-
xog x6 (liyB^os 4, 33.
fjLByiatov — ozav 4, 124.
(liXXfiv ohne Infinitiv 4, 136.
(liv. Stellung 6, 131. fiiv vor ds
ausgelassen 4, 105. pihv — aXXd
4, 146. iiiv ye wenigstens 4,
126.
(ligog (iBxsxBLV, (lexBOxi 4, 99. ov-
dlv fiBQog 5, 43. iv (itQBL 4,
96.
{iBTcc tivog ehai, yCyvia^ai 4, 22.
4, 52. 4, 140.
fifta^v Tov für juera^v xov — xal
xov 4, 70.
aiZQioxTiztg 4, 11.
iitXQCfog 4, 184.
uri im Kulativsatz 4, 89.
r« ^rjxij 4, 76.
xara (iixgöv 4, 32. naffu ntxgov
4, 69.
Itoor. XL I. Attfl
(ILTiQOV ÖBIV 4, 144.
fiovov ovv. 4, 120.
VBflBGd'aL XL TtQOg XLVCC 4, 179.
VBog 7] nccXuLÖg 4, 185.
VL-ACLV iiccxo^svov 4, 58.
iv vöua, SV vofiOLg 4, 40.
vovv Bxovxcog 5, 7.
vvv ausgelassen 5, 83.
Negation zu einem Particip und
zu einem Verbum finitum zu -
gleich zu denken 4, 3. Negation
nur zum zweiten von zwei Be-
griffen gesetzt und zum ersten
ergänzt 4, 151.
Nominativus absolutus 4, 107.
inl iBVTig 4, 168.
SBQ^rig = 'AqxulBQlrig 5, 42.
oy — xa als Femin. dual, nicht
nachweisbar 4, 17. tcö tioXel^
xoLV noXioiv 4, 17.
oUblv SV tioXlxbloc 4, 106.
oUi6xr]g Bd'vovg 4, 65.
6(iaXL^Büd-aL 5, 40.
ofioXoyBLod'aL mit dem Particip,
wenn es auch selbst im Particip
steht 4, 33.
x6 ovoiia 'EXX7}V£g und to xöäv^EX-
Xi]V(ov ovo^a 4, 50.
oTtov in kausalem Sinne 4, 162.
oncog nach d. Verb. d. Strebens
mit d. Futurum auch nach einem
Praeteritum 4, 78. oncag ovv 5, 7.
ogd-og 5, 70.
OQL^BLV 4, 120.
OQ^dv inC XL 4, 4. oQfidad'ai 4,
162.
OQfirjXi^Qiov 4, 162.
og mit dem Konjunktiv ohne äv 4,
44. i^ mv = i-K xovxoov ort 4,
140. OTIBQ (xal) GvvBßri 5, 95.
oaoL nach ovxol oder ^-kbivol 4,
108. Attraktion bei oaov 4, 21.
oGXLg scheinbar für og 4, 83.
ov und nal ov nach einem posi-
tiven Begriff 4, 40. ov firjv dXXd
4, 86. ovx — dXXd die Kon-
struktion unterbrechend 6, 1.
ovdh — ovdi cutf 4, 139.
ovdhv (liffog 6, 43. ovdiv xojv av-
xäv 5, 2. ovölv ifioi TtQog xivd
iaxiv^ ovdH i(iol xal aal (ir^ä-
yu« 4. 12.
186
INDEX.
ovHovv und ovHOvv 4, 184.
ovTog auf das ferner, iyiSLvog auf
das näher Stehende bezogen 6,
51. ovTog nach einem Participi-
um 4, 60. ravtcc als Femin. dual,
nicht nachweisbar 4, 17. xavxa
Tcdvta und nccvzcc xavra 4, 67.
ravtcc oGcc 4, 108. xat ravra
= zumal 5, 139.
ovTcog nach Participien 4, 177.
ix^L d' ovTcog 4, 163. ovrcog,
ebenso, 4, 87. ovrcag von seinem
Worte getrennt 4, 185.
Oratio directa und indirecta wech-
selnd 5, 18.
Oxymoron 4, 89.
natdsg xal ywaiKsg ohne Artikel
5, 48.
nuXaiog. — xC Ssc xcc naXuLcc Xe-
ysLvr, 5, 43. vsog 17 TtaXaiog 4,
185. ^
ndXiv inavsXd'SLV 4, 63.
Ttdvxcc xavxa und xavxa ndvxa 4,
67. ndvxa alles Mögliche, 4, 88.
navxodanoaxaxog 4, 45.
wa^a mit Akk. = während 4, 148.
«apa (iL-KQOv 4, 59.
nagadidcäaiv ol -naiQOL 5, 118,
naQaÖQU^SLv und snLSQa^stv 4, 73.
nuQaXafißdvsiv 4, 18. 4, 39.
TraparcfTTgff'ö'at jr^og rt 4, 96.
7caQaxQB%Eiv 4, 73.
naQSXELv v.al e%slv 5, 122.
TtaQüitiStv X7]v 'AaCav 4, 162.
Iv r» TtuQovxi ohne xat^ra 4, 187.
TtaxQig 5, 32.
neid'SLV avxov 5, 22.
wf^TOföTat 4, 115.
nsgag s'xsiv 4, 5.
Äf^t Ttvoff ^g'ystv Jjrt Ttvo? 4, 66.
ÄS^t in, 4, 165. tcsql xivog 5,
109.^
W8^t|3a^^£tv 4, 127. Ä£(Jt^aAA.«ffö'at
4, 36.^
nsQii^oXri 5, 16.
TTS^KjTTjvat 4, 162.
nsQiXufißdvsiv 4, 45.
ÄS^topav 4, 142.
nSQlTtLTlXSLV 4, 127.
niGxog xotg "EXXiqGLv 4, 142.
nXsov s'xco {ysyovs (iol) xLvog 4, 4.
TrAsttö, ra nXetm XsysLV 5, 63.
Ä^fiOVfiXTEtV und LGOflOLQSLV 4, 17.
3r^»j'9'»7 4, 75. X060VX0L z6 nXijd'og
4, 33.
ttAtJv, mst gwoc?, 4, 114.
Ttod'sv für OTTO'O'fv 4, 156.
noiEiv, dichten 4, 186. noistv
Stellvertreter eines anderen Ver-
bums 4, 59. TtOLSLöd-aL xovg
■Kivdvvovg, xdg cocpsXsiag 4, 173.
noXiOQUELV 4, 142.
TCO tcoXel, xovxco xm tioXel, xoiv no-
Xeolv 4, 17.
TtöXig fehlt in Redensarten wie
7] avxmv 4, 99.
TCoXitaL aus noXig zu ergänzen 4,
104.
noXixEia 4, 125.
noXixEVE6Q-ai %al atgaxrjyEtv 5,
140. TtoXi.xEVEGd'aL iv tioXel 5,
140.
noXiXLMog 4, 79.
noXXdv,ig^ mehr als einmal, 4, 122.
noXXoGxog 5, 65. '
noXv von seinem Komparativ ge-
trennt 4, 101. «96 TToHov noL-
ELG&ai XL 5, 14.
novELV "Aal cpiXoGocpELV 4, 186.
noQQCo XLVog eXvui 4, 16.
7ioqQ(oxEQ(oQ-Ev 4, 23.
Ta ngdyfiaxaj das, was man zu
thun hat, 4, 74. ngdyfiaxa,
Macht, 4, 138.^
Ol TT^arrftv SvvdfiEVOL 4, 188.
TtQEGßEVELV EiQ7]Vr]V 4, 177.
7r9oat()5r(j'9"at fiäXXov 5, 47.
71Q0V.QLVELV mit folgendem Kompa-
rativ oder Superlativ 4, 4.
«pog xLva VE^EGd-at XL 4,179. ngog
avxov diEXÖ'Eiv Ti, dvafivTjGd'rivaL
XL etc. 5, 9. Tti^og vTtEgßoX^v 4,
11. eog 5r^6s Ti 4, 107. wpos
TOtg aHots 5, 84. TCQog c. Acc.
= gegenüber 4,65.
ItQOGrjyiEL flOL (flE) TtOLELV XL 5, 127.
7tQ0Gxdxr]g 5, 13.
TCQOVQyov XL yCyvExai^ tiolelv 4, 19.
ngvxavEVELv xijv EtqriVriv 4, 121.
Paromoiosis 4, 91.
Paronomasie 4, 186.
Particip eines unpersönlichen Ver-
bums nach den Verben der Wahr-
nehmung 4, 48. Particip von
ELvaL fehlt bei diaxEXELV 4, 64.
Participia wie GcocpgovovvxEg,
xa/lfös noLcöv u. s. w. am Schlufs
eines Satzes 5, 7. Participia des
Aorist mit EivaL in Umschreibun-
gen 4, 75. Particip. absolut,
und constructum durch ^al ver-
bunden 4, 148. Particip im Hy-
perbaton 4, 36.
INDEX.
187
Perfekt. — Particip desselben wech-
selnd mit dem Particip. Aorist. 5,
145.
Plural und Singular wechselnd bei
der nämlichen Person 4, 14.
Plural von Substant. abstrakt. 4,
75. 4, 77. 4, 141. 4, 146. Plural
nach vorausgehendem tlg 4, 84.
Praeposition wiederholt bei parti-
tiver Apposition 4, 42, ausge-
lassen vor dem Relativ 4, 188.
5, 83, einmal ausgelassen, selten
zweimal gesetzt bei ts — xat 5,
143. Praeposition mit ihrem Ka-
sus als Subjekt oder Objekt be-
handelt 5, 59.
Praesens, — Infinitiv Praesentis
von einem vergangenen Ereig-
nisse 5, 61, wechselnd mit dem
Inf. Aorist. 4, 62.
Pronomen im Neutr. plural. auf
ein Nomen gen. mascul. oder fe-
min, im Singular bezogen 6, 72.
Abspringen von der Konstruktion
mit dem Pronomen relativ. 4,
151. Pronomen reflexivum re-
giert von einem Infin. oder Par-
ticip mit anderem Subjekt 4, 44.
gad-vfiog 4, 185.
grjTOQBia, QrjroQevsLv 5, 26.
Qonriv t'xEiv^ noieiv 4, 139.
Reflexivum. S. Pronomen.
a%onBLv Tt Ix Tivog 4, 140. ayioneiv
XI ngog xi 4, 11.
aocpiaxat 4, 3. 4, 82.
anavig yrjs und tj)s yrjg 4, 34.
anovda^SLV rt, int xivi, vtceq xivog
4, 171.
axdastg noifia&ai, ouoxsqol 4, 79.
axaaid^eiv 4, 133. 4, 145.
axQaxfiav äyeiv, i^dysiv 4, 88.
avy/QOKffad'at 4, 177.
avyKfta&at 4, 168.
avyxQOvnv 4, 134.
avyxeiv^ avyxvaig 4, 114.
av(ißa{vei 4, 61.
cviißolBia xä tdia 4, 78.
avfxnavxtg ■■ avfinavxes of aXXoi
4, 98.
avvioxavat 4, 16. 6, 80. noXi^iov
avaxdvxog 4, 71.
avvxiCvn xt ngog xiy InC xi 6, 188.
cj^tdöv 5, 83.
Simplicia im Sinne der Komposita
mit avv 4, fil
Singular und Plural bei derselben
Person wechselnd 4, 14.
Substantiva in verschiedener Be-
deutung wechselnd 4, 119.
Superlativ der Adjectiva im Neu-
trum ohne XL 4, 4.
xdxa 4, 163.
xbXbvxolv 4, 149.
xsXog f'x^iVy XccfxßdvsLv 4, 5.
xifivsiv ;u£ö9av 5, 51.
xTjXi-novxog im Hyperbaton 4, 102.
xrjXi'KOvxog xb fisysd'og 4, 33.
xtd-rjfiiy nehme an, 4, 145.
xifiijv dnovBfiELV 4, 178. xifi^ =
dgxri 4, 178.
xlg ausgelassen bei Superlativen
im Neutr. 4, 4. Stellung des xlg
6, 76.
xXijvat 4, 96.
xoivvv 4, 28.
xoiovxog mit und ohne Artikel 4,
82. xoiovxog, og 5, 47. xoLovxog,
cog 4, 175.
xoX^dv = über sich gewinnen 4,
57.
xoTtog 4, 36. 5, 109.
xoaog, ebensoviel 4, 87.
xoaovxog im Hyperbaton 4, 102.
xoaovxoi x6 TtX^d'og, x6 {iByed-og
4, 33. xooovxoL, ebensoviele, 4,
87. X060VX0V, nur soviel, 4, 114.
xoaovxog exsgog 4, 153. xoaovxov
— oaov 4, 83. xoaovxov dnexovaiv
tantum abest, ut 4, 117.
xgonaiöv xivog, y,axd rtvog, vneg
xivog 4, 150.
xara xgonov 5, 45.
xvxTj jitta 4, 180.
xvxov vielleicht 4, 171.
Terminus ad quem vertauscht mit
dem terminus a quo 4, 23.
viiig XIV a 4, 11.
VTCBgßdXXBiv xdg dXXmv dgBxdg 4,
82. ^
ngog vnBgßoX^v 4, 16. vnsgßoX-^
Überflufs an Allem 4, 42.
vnBgcpBgBiv xijv dvd'goanivriv tpvaiv
4, 60.
vno xLvi und inC xivi Bivai 4, 16.
vno xjj KaSfiBUi und Ahnlichea
4, 65. vno XI im Bereich von
etwas 4, 108. vno xrjv figijvriv
zur Zeit d. Fr. 4, 177.
vnoßdXXfiv 6, 149.
vnoygdtfBiv 6, 86.
188
INDEX.
^1 vnoyvLov viyovs xi 4, 13.
vnoXsLTcsLv ovdeva Xoyov 4, 146.
ovx vnofisvsiv 4, 94.
vnoTtLnxBiv 6, 85.
vnotiQ-BoQ'cci 4, 51.
vcpiaraöd-aL 5, 113.
Übergang von der indirekten Rede
zur direkten 5, 18.
Hyperbaton d. Particip. 4, 34. von
noXv beim Komparativ 4, 101.
von ag 5, 154.
cpocvXotrjtsg 4, 146.
cpEQS 4, 183, (fSQSLv Kcci ccystv 5,
49. cpSQsad'cii 4, 6.
cp^fir] xal (ivrjfir] 4, 186.
ov q)d'dt(o -Hai 4, 86.
(p&ovsLV xivi xivog 4, 47.
(piXovLv,Lct, (piXoPL-KELv Krit. Anh. zu
4, 19.
q>LXoGOQpstv 4, 6.
cpiXococpia 4, 47.
qpvdstff, Kreaturen 4, 113.
Fragesatz (indirekter) nach Verbis
des Streitens 4, 79. Direkter
Fragesatz in einen Aussagesatz
eingeschaltet 4, 167.
XccXsTcog mit aktivem Infinitiv 4, 138.
XQrj und dei: wechselnd 5, 111.
XQrpaxC^eiv 4, 157.
XqfiaO'ai xij ^ccXdxxj] 4, 120.
XQVG^og 4, 171.
;i;90i;os — ov noXvg XQOVog £| ov
5,^ 47. TTo^vg ^'^j; XQ^'^og 5, 73.
%aTa ;uw^av [isvsiv 4, 176.
PJCOpiff TOVTCOV 4, 32.
Chiasmus 4, 95.
coff, wenigstens 4, 107. cos denn
4, 174. CO? von seinem Super-
lativ durch eine Präposition ge-
trennt 5, 154. Attraktion bei
mg 4, 21. ag mit seinem Satze
einem ihm angehörigen Satze
nachgestellt 4, 165. — ovds . . .
ovSs cog 4, 139. cog snl xo noXv
coansQ — dXX' ovk 4, 178. monsg
civ st und mcnsQccvsC 4, 148.
(üCTCSQ mit Akkus, absolut. 4, 53,
zugleich mit Genetiv absolut, und
Akkusat, absolut. 4, 11.
coffTf = ergo parataktisch 4, 65.
&GXS wechselnd iiiit dem Infintiv
und dem verb. finit. 4,112, äaxE
(consecutiv) mit dem Particip 4,
64. coffTf mit dem Infinitiv statt
eines Finalsatzes 4, 83, statt
^ eines Objektssatzes 4, 89.
(ocpBXCci und mtpiXsia Krit. Anh. zu
4, 29."
Verbum dicendi unterdrückt 4, 23.
Verba simplicia im Sinne der
Komposita mit avv 4, 61. Verba
in verschiedener Bedeutung wech-
selnd 4, 119.
Wechsel der Konstruktion eines
Verbums 5, 127.
Zeugma 4, 80.
ISOKRATES
AUSGEWÄHLTE REDEN,
FÜR DENSCHÜLGEBBAUCH ERKLÄRT
VON
PROF. DR. OTTO SCHNEIDER.
ERSTES BiNDCHEN.
[AN DEMONIKOS], EUAGORAS, AREOPAQITIKOS.
DRITTE AUFLAGE
BB80R6T VON
DB. MAX SCHNEIDER,
OYMNASIALLBHRKR IN OOTUA.
LEIPZIG,
DkM >hKLAO VON B. G. TEl m > r u.
1888.
Vorwort zür ersten Auflage.
Die hier voiiiegeiule Bearbeitung ausgewählter Reden des Iso-
krates nennt sich eine Schulausgabe, nicht blofs, weil sie bestimmt
ist dem Schulzwecke zu dienen, eine Bestimmung, weiche viele
Ausgaben mit gleichem Titel mehr oder weniger verfehlen, sondern
mit noch gröfserem Rechte, weil sie unmittelbar aus der Schule
hervorgegangen ist. Ihr Verfasser las die hier vorliegenden und
einige andere Reden des Isokrates mit Secundanern der oberen
Ordnung, bei deren Mehrzahl er eine genügende Vertrautheit mit den
Regeln der griechischen Syntax und die Befähigung und Neigung
voraussetzen durfte, mit Benutzung der jedem Schüler zugäng-
lichen lexikalischen und historischen Ilülfsmittel sich zu orientieren.
Wo bei diesen Voraussetzungen ein allseitiges Verständnis nicht
erlangt werden konnte oder nicht erlangt war, mufste die Thätig-
keit des kommentierenden Lehrers eintreten, welche zwar im all-
gemeinen über das augenblicklich erstrebte Ziel des Verständnisses
der gerade vorliegenden Stelle nicht hinausging, indes doch auch
mitunter Schwierigkeiten, welche in demnächst zu lesenden Stellen
sich darboten, im voraus zu begegnen bemüht war, ja, wohl auch
die Schüler ins Auge fafste, welche auch anderen als gerade den
hier erklärten Reden ihren Privatfleifs zuwenden würden. Was der
Verfasser bei dieser Gelegenheit seinen Schülern mitteilte, sei es
über schwierigere Punkte der griechischen Syntax überhaupt wie
des Isokrates im besonderen, oder über die Bedeutung einzelner
Wörter, vornehmlich solcher, die bei Isokrates ein eigentümliches
•präge haben, oder über historische und antiquarische Dinge,
«•der endlich über den Gedankengang, die Absichten und die ganze
Anschauungsweise des Isokrates, das bietet er hier einem gröfseren
Kreise Lernbegieri^'er, — wenn auch nicht überall iii der ursprüng-
lichen Form. Denn man wird vielleicht finden, dafs der Kommen-
tator hie und da die Beispiele und Belege zu sehr gehäuft und
namentlich zu viel Bücher ciliert habe, welche nicht in den Händen
der Schüler sind und wohl selbst in manchen Schulbiblioihcken
fehlen. Vollständig vermieden hat es freilich der Verfasser auch
beim mündlichen Vortrage nicht, Büchertilel zu nennen, und er
glaubt nicht für seine Person allein, als Schüler wie als Lehrer,
()J4. |. .r.i.rii,..r „4.^. rw I.» /ii haltfr» '< ■'- «üf llindeutung auf ausge-
rV Vorwort zur ersten Auflage,
zeichnete Leistungen im Gebiete der Philologie, zumal wenn eine
kurze Charakteristik sie begleitete, insofern bei Strebsameren nicht
ohne Erfolg war, als sie zum wirklichen Studium solcher Bücher
führte. Für den gedruckten Kommentar aber meinte der Verfasser
in dieser Beziehung um so mehr weiter gehen zu können, als er
die Hoffnung hegte, er würde so seine Ausgabe auch für angehende
Lehrer brauchbar machen.
Eine neue Textesrecension konnte und wollte der Verfasser
nicht geben; er legte die Bearbeitung von Baiter und Sauppe zu
Grunde und ist von ihr nur in wenigen Stellen abgewichen, wo
teils handschriftliche Gewähr für seine Abweichung war, teils Sinn
und Sprachgebrauch ein Abgehen von der Tradition geboten, wie
1, 1. 1, 15. 1, .^4. 7, 33. 7, 40. 7, 43. 7, 55. 9, 32. 9, 74. 9, 75
und in mehreren Stellen der ersten Rede, wo es galt, durch Elision
den von Isokrates im allgemeinen vermiedenen Hiat^is zu beseitigen.
Die Sache möge hier besprochen werden, da sie im Kommentare
keinen ausreichenden Platz finden konnte und eng zusammenhängt
mit einer anderen Frage, deren Beantwortung dem Schulkreise
zwar fern liegt, aber die doch nicht umgangen werden kaun, soll
nicht die Zulassung der Rede iCQog ^rniovixov in diese Sammlung
den neusten Ansichten gegenüber ganz ungerechtfertigt erscheinen:
ich meine die Frage nach der Echtheit dieser ersten Rede.
Es citiert nämlich Harpokration in den As'lftg QriroQi'nal s. v. STta-
Ktög, p. 76, 11 Bekk.; ^^löoxQcitrig ^AtcoXXcov idtrig iv tatg
TtQog ^TjfiovLKOv TtaQDCLvsösöLv" mit Rücksicht auf § 23 der ersten
Rede, scheint also für ihren Verfasser nicht den Athener Isokrates,
sondern dessen gleichnamigen Schüler aus Appollonia am Pontus
gehalten zu haben, von dem Suidas unter anderen Reden auch einen
TtQOXQSTttLKog crwähut. Bedenkt man jedoch, dafs das Lexikon
des Harpokration in einer oft sehr unverständig epitomierten Form
vorliegt, so wie, dafs es darin s. v. TtaQccKkrjöLg (p. 145, 45) doch
auch wieder heifst: „'löoxQcctrjg TcagaLviösöLv", „diÖTts^ — ygcc-
if^avTeg" (§ 5 der vorliegenden Rede), und dafs sonst nur Reden
des älteren Isokrates dort citiert werden, so wird man nicht geneigt
sein, jener Stelle des Harpokration viel Gewicht beizulegen und darin
höchstens einen Nachhall jenes Urteils finden, wonach alle unserm
Redner zugeschriebenen TtccQaLvsösig (in den Gesamtausgaben die
erste, zweite und dritte Rede) unecht seien diä t6 ccöd'svsg Tijg
<PQccö£(Dg, wie der anonyme Grammatiker in der Hypothesis zu
unserer Rede sagt, ein Urteil, das für die zweite und dritte Rede
schon dadurch widerlegt ist, dafs die zweite durch ein direktes Citat
von Isokrates selbst als echt anerkannt wird (de Antidos. § 73 coli,
ad Nicocl. § 14 seq.), während er aus der dritten stillschweigend
ein längeres Stück hinübernahm (de Antidos. § 253 coli. Nicocl.
§ 5 seq.), was ein falsarius, am wenigsten aber ein unmittelbarer
Schüler des Isokrates, schwerlich gewagt haben würde. Für die Rede
Vorwort zur ersten Auflage. V
an Demonikos liegt die Sache allerdings ungünstiger, denn die ältesten
Zeugen für die Echtheit dieser Rede sind Dionys. Haiicarn. de Art.
rhet. § 5 init. und Hermogenes tisqI ^sd-odov deLVÖtritog 16 (Walz.
Rhet. Graec. Vol. III p. 421), die unzweifelhaft nur an den älteren
Isokrates dachten, — und die Rede enthält, so sehr auch überall
in ihr Isokraleische Anschauungs- und Ausdrucksweise hervortritt,
doch mancherlei stilistische Eigenheiten, wie sie in den übrigen
Reden des Isokrates sich nicht finden (vergl. zu §§ 3, 4, 7, 12, 16,
30, 52). Das liefse sich allerdings durch die Annahme erklären,
ein Schüler des Isokrates sei ihr Verfasser; aber ebenso berechtigt
ist bei der langjährigen schriftstellerischen Laufbahn des Isokrates
und seinem Streben nach Vollendung in seiner Kunst eine zweite
Annahme, die, dafs diese Rede von dem Athener Isokrates
zu einer Zeit verfafst sei, wo seine Manier sich noch
nicht ganz durchgebildet hatte, von ihm aber später
nicht überarbeitet wurde, weil sie in ihrer ursprüng-
lichen Form schon zu sehr verbreitet war. — Diese An-
sicht ist auch ganz geeignet einem zweiten Verdächtigungsgrunde
zu begegnen, den kürzlich Benseier fpraef. ed. Teubn. p. IV not. 1)
geltend gemacht hat. Es steht nämlich durch unverächtliche Zeug-
nisse (Cicer. Orat. 44. Dionys. Halic. de vi Demoslh. 4, iudic. de
Isocrat. 2, de compos. verb. 23 extr., Plntarch. Moral, p. 350 E.,
Demetr. tieqI eQ^rjv. 68) fest, dafs Isokrates sorgsam den Hiatus
vermied, und wenn mit dieser Regel die Handschriften nicht immer
übereinstimmen, so ist auf die in einem solchen Falle überhaupt
nicht grofse Auktorität der Handschriften um so weniger Gewicht
zu legen, je mehr die besseren Codices jener Regel zustimmen
und je mehr der aufmerksame Forscher überall das Streben des
Isokrates erkennt, durch freiere Wortstellung und freieren Wort-
gebrauch das Zusammenstofsen von Vokalen in zwei auf einander
folgenden Wörtern zu vermeiden. Das zeigt sich auch in der Rede
ad Demonicum in der Wahl von vfiäg (§ 2), ^gyov (§ 3), oöov
(§ ^)i ^f**^ff (§ •^) statt (h'r natürlicheren 6s y ^Qyca^ öey», iya
so deutlich, dafs es zunächst undenkbar ist, d(M' Verfasser der Rede
werde § 7 (dh tvyevaCag), § 11 (ol cjötcsq), § 21 {dl opyf;),
§ 24 (firite uTCScQog), § 34 (Öl '^^^v), § 48 {dh öti) verabsäumt
haben den Hiatus durch das einfache Mittel der Elision zu be-
seitigen. Indem nun aber Renseler hier den Hiatus beliefs, dagegen
in einigen 50 Stellen der übrigen Reden in de, yi, /tte, 6i, xi
ohne Zustimmung der Codices den Hiatus durch Elision entfernte
(nach unserer Ansicht mit Recht), so l rillt ihn der Vorwurf der
iokonsequenz. Wenn er ferner in etwa 18 Stellen anderer Reden
(darunter 6, 74 in 3tfa ßv) gegen die Handschriften ein neutrales
a elidierte, so mufste das auch hier § 38 in o\a Hp geschehen,
und weim er Ep. H^ 1 stillschweigend vtt' \fyijvoQog statt vxb
^y4y7]voQo^ setzte, s(» vrrl.'uigle die KoiiscfjiM'ii/. .iiich liier § 32
VI Vorwort zur ersten und zweiten Auflage.
({fTcb o/Vov) in gleicher Weise zu bessern. Nicht zu ändern, aber
eben so wenig marsgebend sind die folgenden Stellen: STcavoQd^a.
Zöoc § 3. riyccTta, aAA' dnaXavE § 9. xatttQLd-y.rj6aL^sd^a. dXkd
§ 11. dö^avra. rjyov § 34. dvvaöt^ccL, dvsxov de § 38, wo
überall der Hiatus durch die Interpunktion entschuldigt ist, obwohl
auch für diesen Fall Isokrates mitunter in auffallender Weise (Bei-
spiele s. in der Note zu 4, 14) das Zusammenstofsen zweier Vokale
vermied; wenigstens gehören Stellen wie 4, 74 nccQaleXet(p%-ai.
o^cog auch in anderen Ausgaben als der Benselers (abgesehen von
den anders zu beurteilenden gerichtlichen Reden) zu den Selten-
heiten. Aber gerade dieses Mifsverhältnis legt bei dem in §§ 2,
3, 4, 5 (s. oben) sich so deutlich aussprechenden Streben nach
Vermeidung des Hiatus von neuem die Annahme nahe, dafs Iso-
krates diese Rede zu einer Zeit schrieb, wo er den
Hiatus zwar auch schon mied, aber no>ch nicht mit
solcher Strenge wie später. Und so werden denn auch die
noch übrigen Hiatus in dieser Rede, 3 mit dem Artikel (§§ 35, 36,
38), einer mit xat (§ 37), 2 beim Dativ. Singular, der III Dekün.
(§§ 40, 49), endlich Xoyc) evTtQOötjyoQog (§ 20) uns nicht
bestimmen können dem Isokrates diese Rede abzusprechen, zumal
auch diese Reihe von Stellen durch Anwendung der Krasis sich
noch um ein Bedeutendes vermindern würde. — Einem dritten
Argumente Benselers gegen die Echtheit der Rede an Demonikos
konnte zu § 13 init. in Kürze begegnet werden.*)
Gotha, Ostern 1859. O. S.
Vorwort zur zweiten Auflage.
Bei der zweiten Auflage dieses Bändchens hat der Verfasser
nicht nur, soweit es ging, die wohlwollenden Recensionen benutzt,
welche Benseier in den Neuen Jahrbüchern für Philologie und
Paedagogik LXXXII (1860) S. 121 seqq. und Rauchenstein ebenda
*) ,,[Es folgen bis § 43 die einzelnen Lehren, die Isokr. dem Demoni-
kos ans Herz legen möchte, so wie sie ihm einfielen und ohne strenge
Disposition. Letzteres erklärt sich aus der Natur der Paraenese, und
Benseier durfte die mala praeceptorum dispositio nicht unter die Argu-
mente gegen die Echtheit dieser Rede setzen; sagt doch Isokr. 15,
67 seq. in Beziehung auf seine zweite Rede: ovx bfioLcog yByQocnxai xotg
ccvsyv(oa(isvoig' ovxoi (lev yag x6 Xsyofisvov bfioloyov^svov dtl zm ngo-
8iQ7]fisva) V.DU 6vyitS7i2,8t,(i8vov e'xovaiv, iv ds tovtco xovvccvtlov. ccnoXvaag
yccQ dno tov tiqoxsqov 'KccI x^q'^S (ogtisq xdc yiccXovfisva "KScpccXaicc noirjcccg
7iSLQc6(iaL diu. ßQUx^cov sytaatov cov cviißovXsvco cpQu^siv. xovxov 8 svsKa
xavxrjv snoirjGcc^rjv xtjv vno&saiv , riyov^svog s-n xov nagccivstv xijv
diuvoiCLv XTJV iKSLvov (iccXloz' COCpsX'^GSLV.Y''
Vorwort zur zweiten und dritten Auflage. VII
LXXXI (1860) S. 737 seqq. lieferten, sondern auch das zu Rate
gezogen, was in einer hollandischen Schulausgabe Mehler (Isocrat.
Panegyr. en Areopagit. Groningen 1861) und in einer engüschen
Sandys (Isocrat. ad Demonic. et Panegyr. London, Oxford and Cam-
bridge 1868) zur richtigeren Erklärung beigetragen haben, Männer,
denen der Verfasser auch für manche fast wörtliche Übersetzung
seines Kommentares zu Dank verpflichtet ist. Endlich hat Herr
Professor Dr. Pfuhl in Dresden einen Fascikel von Bemerkungen,
wie sie ihm bei einer Schullektüre des Areopagitikos aufstiefsen,
mir mitzuteilen die Güte gehabt, wofür ich dem verehrten Manne
hier meinen verbindlichsten Dank sage. So reiches Material nun
auch dadurch zur Erweiterung des Buches geboten war, so hat
sich doch der Verfasser auf die allerwesentlichslen und nötigsten
Änderungen beschränkt, namentlich der Polemik, zu der oft Anlafs
war, sich ganz enthalten, und er holTt und wünscht, dafs das Buch
auch in dieser möglichst wenig geänderten Gestalt ferner Beifall
finden und Nutzen stiften möge.
Gotha, Michaelis 1873. O. S.
Vorwort zur dritten Auflage.
Für die Neubearbeitung dieses I. Teiles haben den neuen
Herausgeber dieselben Grundsätze geleitet, die er in der Vorrede
zur dritten Auflage des II. Teiles angegeben, nämlich so viel wie
möglich unverändert zu lassen, um den Charakter der OSchneider-
schen Ausgabe zu wahren und die Übersichtlichkeit (die Wrobel
in der Recension der zweiten Auflage vermifste) dadurch zu
lördern, dais alle kritischen Bemerkungen in einen besonderen
\rihang gesetzt, [auf den nur da verwiesen, wo etwas zu Er-
Ifirung (Jer Stelle steht oder wo die Lesart von der letzten Aus-
gabe abweicht]^ sowie die Citate aus den kommentierten Reden
• hirch den Druck hervorgehoben wurden. Ebenso sind hier sämt-
liche (Mlate neu verglichen und öfters auf den jetzt in neuer
Auflage erschienenen Demosthenes Index von Rehdantz-Blass ver-
wiesen worden. Dankbar benutzt wurden die Recensionen der
/weilen Auflage von J. Wrobel in Zeilschrift für Österreich. Gymnas.
WVI (1875j S. 629— G35, G. Ilartmann in Fleckeisen. Jahrb.
MI (1872) S. 433—437, (1. Jacob in Jabresber. des Philolog. Ver-
1U8 zu Berlin H (1876) S. 7 — lU. Für den Areopagitikos konnte
• lie V. Rauchensteinische Ausgabe von Reinhardt zu Rate gezogen
werden. Die Red»« an den Demonikos, die der Herausgeber im
Gegensalz zu 0 Schneider für nicht Isokraleisch hält, konnte natür-
lich wegen der zahlreichen Verweisungen auf die Anmerkungen zu
Vni Vorwort zur dritten Auflage.
derselben (namentlich auch in dem schon vorher in dritter Auf-
lage erschienenen II. Teil) nicht wohl entfernt werden.
Textanderungen sind, abgesehen von der Einsetzung des
V ifpeXxvötLXÖv vor Konsonanten (worüber der Krit. Anh. S. 119
zu vergleichen) an folgenden Stellen vorgenommen:
In Rede [I]: § 11 (orthographisch). — § 20. § 40. § 48
(Hiatus). — § 4. § 6. § 9. § 11. § 12. § 21. § 29. § 31. § 35. § 37,
in Rede IX: i;§ 23. 65. §§ 49. 67 (orthographisch). — § 74
(Hiatus). — § 29. § 49. § 55. § 70. § 72. § 73. § 75, in Rede VII:
§§ 20. 67. § 41. § 53. § 74 (bis) (orthographisch). — § 1.
§ 24. § 37. § 41. § 43 (bis). § 57. § 73.
Gotha, Ostern 1888.
Max Schneider.
(I) [I20KPAT0T2] UPOS AHMONIKON. (1)
Die Rede enthält die Aufforderung zu einem tugend-
haften Leben an den Demonikos, über dessen Persönlichkeit
wir aufser dem, was die Rede selbst bietet, nichts Sicheres
wissen. Er lebte in einem monarchischen Staate (§ 36), war
noch jung und hatte seinen Vater Hipponikos, mit dem der
Redner befreundet gewesen, schon verloren. Dafs er König
auf Kypern gewesen, ist Fabelei ganz später Grammatiker.
Über die Echtheit dieser Rede sind Zweifel erhoben worden,
namentlich auf Grund eines Citates bei Harpokrat. in den
Af^ftg QrjtOQLxai s. v. STtaKtög p. 76, 11 Bekk. ^leoxQccTrig'ATtoX-
XcovLKtrjg iv ratg TtQog z^rj^övcKOV 7taQaiV£6s6LV mit Rücksicht
auf § 23 der Rede, wogegen Dionys. Halicarn. de arte rhe-
tor. V, 1, wozu noch Hermogenes bei Walz Rhet. Graec. III.
p. 421 kommt, dieselbe als Werk des älteren Isokrates an-
sieht*) Die Stelle bei Harpokrat. beweist für die Unecht-
heit der Rede (wie OSchn. Bl. Lehnsfeld hervorgehoben) nicht
viel, doch nur, dafs Harpokr. oder sein Gewährsmann die
Rede nicht für Isokrateisch gehalten, auch die Richtigkeit der
in der vita des Isokrat. (von Zosimos) ausgesprochenen An-
sicht, dafs alle naQuiviösig von einigen dem Isokrat. ab-
gesprochen worden seien, widerlegt OSchn. 1. c, ebensowenig
hat das von Bens, de hiatu p. 35 sq. u. praef. IV angeführte
*) Für die Echtheit haben sich von Neueren erklärt: J. G. Strange,
Mippe, Orat. Ättic. II, p. 246 O.Schneider in praef. edit. I. p. IV seq.
!idys p. XXXII seqq. I. Wrobel, Ztschrft. für Uster. Gymn. XXVI
n<.>; p. 744 und Th. Henkel, Progr. Rudolstadt 1877, dagegen:
MuretuH in Var. lection. I, c. 1 Venet. 1669, Henr. Stephanus in der
•'■r AuHpabe aufgehängten Diatribe, Koraes tom. II. p. 1. 2, ferner
1 „de iHOcratis vita et scriptis" (1833), p. 20, Benseier praef. IV und
•ckeia. Jahrb. LXXXII (1860) p. 122, Blasj, Griech. Beredsamkeit I,
'. 259, G. A. Lehmann de Lehnsfeld „de orationo ad Demonicuni Iso-
rati abiudicanda*' Loyd. 1879, E. Albrecht, Philolog. XLIII (1884)
p. 244—248 und in Berlin. Jahresb. XI (1886) p. Oft, G. Jahr „Quacstion. Iso-
< rat." (diaa. Halena. 1881) cap. I., Br. Keil „Analecta Isocrat." (1885). Für
nterpoliert hielt die llede A. Pauly „Quaest. laocrat." Heidelberg. 1828
< f . Bens, de hiat. p. 30 u. in den Jahrb. 1. c. p. 123).
I«'.Kii. I :; Auil. 1
2 (I) [I20KPAT0T2]
Argument von dem nicht beschränkten Gebrauch des Hiatus
in dieser Rede die Kraft, die ihm Bens, zuzuschreiben geneigt
war (wie OSchn. zeigt, vergl. auch BL). Aber auch das für
die Echtheit beigebrachte Argument, das Anaximenes Rhetor
die Rede benutzt habe, ist nicht schlagend, da erstens die
Nachahmungen nicht der Art sind, dafs man gezwungen wäre
sie wirklich als bewufste oder erstrebte anzusehen (cf. Lehns-
feld p. 64 u. Bl. in den Nachträgen p. 352), zweitens — die
Benutzung zugegeben — diese doch nur beweisen würde,
dafs die Rede sehr alt sei. Ferner dafs Chalcidius Rhet.
(cf. Wrobel 1. c.) den Athener Isokrates als den Autor ansah,
beweist direkt gar nichts (s. Jacob, Berlin. Jahresber. III.
(1877) p. 24). Dagegen kann man sich den inneren Gründen,
die gegen die Autorschaft des Atheners Isokr. sprechen
und die in der grofsen Unordnung der einzelnen Vor-
schriften und dem von dem Isokrateischen so ver-
schiedenen Stil und Ausdruck liegen (wenn auch das
von Bens. Jahrbuch. 1. c. gemachte Verzeichnis der Ünregel-
mäfsigkeiten im einzelnen sehr der Modifikation bedarf (vergl.
G. Jahr. 1. c. cap. I) nicht verschliefsen. Mit Pfund und
Blass nimmt man gewöhnlich jetzt an, dafs wohl ein Schüler
des Isokr. der Verfasser gewesen, der mit starker Anlehnung
an dessen zweite Rede jiqos NtxoxXecc (worüber E. Albrecht
im Philolog. 1. c.) es versucht hat, dem Meister nachzuahmen
und dieses mit äufseren Mitteln (wie Vermeidung des Hiatus
öfter zum Schaden des Sprächgebrauchs und Sinnes und durch
Häufung der sog. Gorgianischen Figuren etc.) erstrebt.
1
Steph. j
(«'.) 'Ev TtoXXotg figV, tö ^rj^övLKS, tcoXv disßtcoöag sv- 2 j
Q7](30^€V rag te tmv öTtovdatcav yva^ag xal rag r&v (pavkav \
Die Einleitung (§ 1—12) hespricM von noXXoiq — noXv s. zu 7, 74. — j
die Gründe, welche den Autor he- 1, 2. 6nov8cttog (edel) und ?
stimmten, diese Ansprache an De- tpavXog (gemein) sind dem Ver-
monilcos zu richten (1 — 3) und ihr fasser nicht rein moralische Begrijffe,
im Gegensätze zu den TtQotQSTCTLKol denn nach § 48 u. 49 ist der anov- \
Xoyoi anderer diesen bestimmten In- Satog von vorne herein im Besitz \
halt zu gehen (4. 5); ihr ZwecTz sei von xQrniata^ So^cc und <piXoL, und
nämlich^ den DemoniJcos zur ccqsxt] der q^avXog ist von Anbeginn seines
zu führen (5, 12), dem schönsten Lebens an ein cpavXos. Darnach .
Besitztume, welches es gehe (6 — 8); nahm [Isokr.] jene Worte mehr im j
nach ihr hahe auch Hipponikos stets politischen Sinne (wie dyad-og, sod"- ]
gestrebt {9. 10), der somit für seinen X6g,ccQi,OTog,'iiccXoi-iidyad'oi,ßsXTLGroi, ■
Sohn ein Vorbild sein könne und boni, optimi, optimates, und xaxot,
müsse (11. 12). dsiXot, mdli oft gebraucht werden; \
1, 1. Über die Zusammenstellung vergl. Welcker ad Theogn. Eleg. p. j
nPOS AIDIONIKON (1), 3
öiavotas, TtoXv de fi£yt<?ri^v [r?)v] dicccpoQäv eikri(pDc6iv iv tcctg
XQog äXkrjkovg ^wri^eCaig' ot {isv yaQ rovg cpcXovg TtaQÖvtag
fidi/or TLiiaöLV, oi öe xal iiaxQav ccTtövrccg ccyanG)6iv^ xal tag
filv tav (pavkcov 6vvrid-£Lccg okCyog XQOvog öuXv6bv^ tag 8s tav b
2 öTtovöatcov (piXiag oud' otv 6 Ttag aicov i^aXsitl^stev. rjyov^evog
ovv TtQSTtSLV tovg dö^tjg ÖQsyo^svovg xal Ttaidsiag ävtcTtOLOv^e-
vovg tdv önovöaCcov äXXä ^ri tav (pavXtov eivai iLi^r^tdg^ äni-
öxaXxd 60L tovds tbv Xoyov d&Qov, tsx^nJQLOv ^ev tfjg Ttgbg
vfiäg evvoiag, örj^etov de tijg TtQog 'Imtovixov 6wrjd'stag*
jiQBTtSL yccQ tovg Ttatdag aöTtSQ trjg ovötag ovtco xal tfjg q)LXCag
3 tf^g TtatQixrig xXriQovo^aiv. (ß'.) 'Oqc) ds xal tijv tvxr}v ruitv c
6vXXa^ßdvov6av xal tbv JtaQOvta xaiQOv 6vvayc3vt^6nevov' 6v
XXI seqq.), bei dem die Begriffe
von edler Geburt und sitt-
lich gut, ebenso die Begriffe nie-
drig von Geburt und sittlich
schlecht zusammenfallen. So steht
(pavXog im Gegensatz zu dem, der
yevog, nXovtog u. do^a hat, auch
19, 37, wenigstens im Gegensatz
zum Reichen auch 2, 32 und 16,
33. — yvcofiag (die Über-
zeugungen) — d LUV OLU g {die
Meinungen). Der nämliche Ge-
gensatz 3, 16 Quov ictiv Bvog dv-
ÖQog (des Monarchen) yvcafirj tcqog-
ixnv xov vovv Tq noXlaig -nal
TcavTodanaig diavoi'aig (in der De-
mokratie) 'Qr^tiLV agsoHsiv. Anders
1, 41. — 1, 3. Der Artikel [cf.
Krit. Anh.J zeigt, dafs ynyCaxriv
praedikativ zu fassen 8ei(„derUnter-
echied, den sie an sich tragen, ist
am gröfeten in . . ."), Ganz ähn-
lich wird 7, 6 nach der allgemeinen
Bemerkung i'doifisv yaq ccv — raff
nffd^tig — tl^iaatvag fiSTaninzsiv
(i. e. (iBraßolug lufißuvBiv) gesagt:
nvnpoxdrug — lafißdvfi tat (leza-
foldg. cf. 6, 1 und Plat. de republ.
II p. 897 B cuixgdg rag (XftaßoXdg
(%ii. über diacpoQav ilXricpoiaiv s.
za 7, 6. — 1, 6. dLtXvoBv ». zu § 6.
— 1, 7. 6 näg altov^ die ganzo
Ewigkeit s. 7m 4, 88. — i^uXi^-
rpetv in übertragenem Sinne,
während Isokr. es sonst (12, 282.
18, 16, 26. 21, 2) nur im cigentl.
gebraucht.
2f2.6Qsyo(iEvovg xal dvTiTtoi.
Wenn als grammatisches Subjekt
das allgemeine ogsyofiEvovg und
dvTiTtoLov^Evovg erscheint, so ist
doch dabei sowohl an den Über-
sender des Vortrags {Xoyog), der
fern von Demonikos lebt und sich
dennoch als Freund zeigt, als be-
sonders an Demonikos selbst zu
denken, dessen Ruhmbegierde er
erwecken will. — 2, 3. dTtiGraX-Kcc.
Perfektum im Briefstil, (cf. Ep. 6, 4)
vergl. Wyttenbach animadvers. ad
Plut. Moral., vol. I p. 281 ed. Lips.,
Reisig lat. Sprachwiss. ed. Haase
§289, — 2,4.7f Q 6g V (lag, zu dir, ob-
wohl aoL vorausgeht. Über diesen
Wechsel s. zu 4, 14; ai war des
Hiatus wegen hier so wenig zu-
lässig wie § 6 iy(6 st^tt rjiiiig, a*
aber liefs der des Gegensatzes wegen
auf dem Pronomen liegende Nach-
druck nicht zu, obwohl die Drama-
tiker keinen Anstand nehmen, ein
solches im Gegensatze stehendes as
zu elidieren. Vergl. Bekker, Hom.
Blätter II p. 230. — 2, 7. na-
rgi'KTJg. s. zu 9, 36.
3, 2. avvaycovi^o^isv ov^ wie
9, 69 rrjv rvi^v ctvxm avvctyoovi^o-
(livriv, u. ö, 26 {infiSdv) (ij]d^v rj x6
avvayoovi^o^Kvov. Häufiger steht der
Ausdruck bei Isokr. von Personen,
nicht nur in der urepninglichen
Bedeutung des Beistandes in der
Schlacht oder (lö, 114) vor Gericht,
sondern auch in dem allgemeinen
1*
4 (I) [I20KPAT0TS]
^Iv yaQ Jtatdelag iTtid^viistg, iyh de Ttacdsvetv ccklovg iTtixeiQG},
xal öol ^6v ax^rj (pUoöocpstv , iyio d\ rovg (piloöocpovvtag
iitavoQd'G). "0001 iikv ovv TiQog rovg iavtav (pClovg rovg TtQO-
tQSTCttxovg Xöyovg övyyQccipovöL, xakbv ^sv SQyov B7tL%SLQ0v6iv^
4 oi) nijv TtsQL ys t6 XQcctL0tov tTJg (piXoöocptag dtutQLßovöiv
Sinne von adiuvare. — 3, 3. «at-
dsiag, nach höherer Bildung.
Die TCctiösCa oder eruditio institu-
tioque in bonas artes, wie sie Gellius
noct. Attic. 13, 17, 1 erklärt, wird
wie hier und 12, 19 auch von an-
deren öfter in Verbindung mit cpi-
XoGocpia oder cpiXoGocpstv ge-
setzt, worunter Isokr. (wenn er es
nicht in dem allgemeinsten Sinne
gebraucht ,, etwas methodisch
betreiben, worauf studieren,
was es auch sei;" s. zu 4, 6) sel-
tener wissenschaftliche Be-
schäftigung, wissenschaftli-
ches Forschen überhaupt
versteht, wie hier u. 2, 35. 5, 29
{(lEtu loyLafiov kccI cpiXoaocpCug. cf.
15,292). 12,209. 15,48,247, — daher
cpiXoGocpoq u. qpi^offoqpoos, wissen-
schaftlich 1, 40. 12, 240. 15,277,
und xBxvai v,ctX cpikococpCai^ Künste
und Wissenschaften 10, 67.
(11, 28) — , häufiger die wissen-
schaftliche Beschäftigung
mit der Beredtsamkeit (s. zu
9, 8). — 3, 4 ccKfirj tpiXoGorpetv.
vergl. Plut. praecept. coniug. § 48
cv (isv Squv k'xcov ridr] q^iXoGocpstv,
u. Isokr. Ep. 6, 6 rjyovficci, avfißov-
XsvELV (i£v ccy,(ir}v s'xsiv. Und so
wird überall (cf. Schoemann ad
Plut. Oleomen, p. 187 u. Stallbaum
ad Plat, Phileb. p. 62 E) Sqcc, v,ul-
^og, axjLn) mit dem artikellosen
Infinitiv verbunden, zu dem wpa
u. 8. w. als Praedikat zu fassen ist
(pMlosopJiari tibi tempestivum est),
wenn das für einen einzelnen in
einem einzelnen Falle Angemessene
angegeben werden soll, während
derGenetivdes substantivierten
Infinitivs das regelmäfsig Wieder-
kehrende, das für alle Gültige be-
zeichnet [Sga xov TQvyccv Plat. de
legg. VIII, p. 844 D = Erntezeit, wie
oaga xov v,a^£v8£iv = die Schlafens-
zeit wäre; vergl. xat^ol xov XSysLv
§ 41). 8. auch zu 7, 20. — 3,5
STtavoqd'öo. "Oaoi. Hiatus durch
Interpunktion entschuldigt, wie § 11
yiaxaQid^(xr}GccL(ie&a. aXXoc. § 34 So-
^avxa. rjyov. § 3 riydna, ccXX\ § 38
övraad-uL^ ävB%ov § 49 durch i des
Dativs d. dritten Dekl. bewirkt
nccvxl iXaxxov^ivovg und Isokr.
selbst in Rede 4, 74 TtagaXsXsLcpd-aL.
ofi(og u. 7, 67. — xovg n. Xöyovg^
die (zu der wissenschaftlichen Be-
schäftigung und damit zur Bildung)
nötigen Anleitungen, vergl. zu
4, 10. 4, 34 und 20, 20 ol xag ov-
ciag Bxovzsg (= das nötige Ver-
mögen) u. 6, 63. 67. [Isokr.] hat
hier die Sophisten im Sinne, die
sich für Kenner und Lehrer alles
Wissenswürdigen ausgaben , aber
weniger auf Verbreitung gründ-
licher Bildung ausgingen als darauf,
durch ihre öfi'entlichen Vorträge
{iniÖEi^sig) Ansehn und Geld zu
gewinnen ; daher ihr Bestreben sich
ÖBLVoxrjg iv xotg Xoyoig zu ver-
schaffen, welche [Isokr.] im fol-
genden auch als einzige Frucht ihres
Unterrichtes hinstellt. — 3, 6. sg-
yov. Der Akkusativ (statt des ge-
wöhnlicheren Dativs) eines Sub-
stantivs von so allgemeinem Begrifi"
wie hier (u. Theogn. Eleg. v. 75
u. Plut. de mulier. virtute c. 19)
igyov oder wie bei Plat. Krit. p. 45 C
TtQctyficc hat neben snLxeiQsiv eben
so wenig etwas Befremdliches, wie
das öfter sich findende xovxo, ovdiv
oder TtoXXä inix. es hat oder ein
v,ccXov sTtLxsLQTjfia BTtix- 6s habcu
würde. Auffälliger ist noXixsiccv
in. bei Plat. de legg. V. p. 739 E
und Xoyovg snix- bei Plat. Epinom.
p. 980 C. Isokr. verbindet etzixbiqslv
immer mit dem Dativ oder Inf. [cf.
Krit. Anh.]^
4, 1. x6 HQccxLGxov XTjg qp.,
das Höchste ihrer Wissen-
schaft, nämlich die sittliche Ver-
IIP02 AHMONIKON (1). 5
oöOL ÖS rotg veayteQOig ei^riyovvtai, ^r^ de* g)V tiiv dstvötriTa d
tijv iv rotg koyoug d6X7]6ovöiv, aAA' OTCcog tä tcov tqötccsv rjd^rj
öTtovöatoi 7is(pvx8vac öö^ovölv, roßovxG) [iäkkov ixeivcov rovg 3
dxovovtag acpekovöLV, ööov oC ^ev i%l Xöyov [^6vov] TCaQaxa-
kov6LV^ OL de tbv xQÖTtov avtav eTtavoQd-ovötv.
5 idLOTiBQ riiielg ov TcaQccxXrjöLV svQÖvrsg dXkä itagaivsöcv
yQccipcivtsg ^ekko^iv 6ol öviißovXsveiv, av xqyj rovg vscoreQovg
edelung, d. Tugend an sich. — 4, 2
8 sivütrjta trjv iv t. X. wie 1 5, 230
Ti nsgl tovs Xoyovg d. (cf. 15, 197
tcsqI t.X. Siivoregog^ ö. sCnsiv 15, 291
d. XiyBiv 15, 292. 296), aber ohne Zu-
satz in derselben Bedeutung 15, 16.
33 und öiivoq 15, 61 und sonst cf.
Rehdantz, Demoath. Ind. s. v. —
4, 3. rä T(üv xQÖncav rjd'r]^ in
ihren Charakter gewohn-
heiten. Der Ausdruck kommt
bei Isokr. nicht vor, sondern nur
TQonoi und ijd-r] für sich allein ;
doch hat ihn Plat. de legg. VI.
p. 773 B, XI, p. 930 A, XII, p. 968 D.
vergl. auch Suidas s. dycayiq:
dycoyrj Xiytxai xat ^ Sicc xä)V 7^%^(üv
xov XQÖnov TiaxaKoanTjaig. — 4, 4.
xoaovxtp — offov, insofern — ,
als (weil), wie 8, 96 xogovxov ydg
VTCBQißdXovxo xovg rjusxFQOvg — ,
oaov ngog xoig ngorsgov vndgxovGL
affuydg — iv xatg nolsoiv inoirjoav.
Herod. 8, 13 vv^ uyQicoxigrj roaovxa,
oaca iv nsXdye'C cpsgouivoioi ini-
mnxf. id. 6, 137, 3. Deräosth. 17, 16.
Besonders häufig ist dabei der rela-
tive Satz zweigliedrig, wieHypereid.
Epitaph. XIII, 6 Bl. mv ovxog xo-
aovTOv vniQfaxfv dvögiCa xai
qppovrjffft, caov ot y^tv insX^ovoav
xrjv x(öv ßagßdQcov dvvafiiv ^(iv-
vavzOf 6 d( firfd' ineX^eiv inoir}-
ütv^ und hokr. 4, 83. 5, 51 u. 112.
8, 48, 47, 54. Lykurg. Leokrat. 30
u. 116. Demofeth. 18, 197. Xenoph.
Kyrop. 8, 1, 4^ Plut. Fompei. 77, 6
{xoaovxov — oaov), ferner [Isokr. J
1, 83 o, 88. Plat. Kuthyphr. p. 1 1 D.
Xenoph. Hellen. 2, 8, 29. Demosth.
17, 8, wo xoaovxoi — oam korre-
Bpondieren. Aber das Relativ ak-
kommodiert «ich dabei nicht immer
der Form den Demonstrativs, denn
auch xoaovttö ~ oaov findet Mich
so, besonders wenn wie hier ein
Hiatus vermieden werden sollte;
vergl. Isokr. 8, 47 u. 143. 11, 19 a.
32. 13, 20. Lykurg. Leokrat. 131.
Demosth. 60, 10; doch auch ohne
diesen Grund bei Isokr. 16, 36. Nur
selten erscheint hier das kausale
oTt, wie Isokr. 18, 59 xoaovrov dii^-
vsyyiov xmv xQirjgdQXOiv ^ oxl (isx'
oXCymv k'ccoaa xrjv vavv, und Ep.
2, 22. In jenen Fällen ist überall
die Rede elliptisch, indem der
Schriftsteller, anstatt den Vergleich
durchzuführen, nur die zu verglei-
chenden Praedikate angiebt. Hier
würde der Relativsatz vollständig
so gelautet haben: oaov (läXXov
(ocpsXovaiv OL — TtccQayiaXovvxeg, r]
ot — inavoQd-Qvvxeg. — 4, 5. inl
Xoyov [^ovov^ nur zum Reden
und nicht zur eittlichen Bildung.
[cf. Krit. Anh.].
5, 1. TtagdyiXTjOLV svgovxsg
dXXot nagatv saiv ygdtpccvxsg.
Der Gegensatz liegt nicht wieOSchn.
annahm, in svgovxsg und ygdipavxsg,
sondern in nagdy.Xr}aiv (d. h. die
Aufforderung zum Reden) und in
nagaCvfciv (d. h. d. Aufmunterung
zur Sittlichkeit, vergl. Ammon. de
different. affin, vocab. p. 132 Val-
kenaer). Vergl. R. Volkmann, Rhe-
torik d. Gr. u. R.» S. 337. — 6, 2.
(OV ^Qf} — xal xi'vcov. Materiell
gleich, aber formell anders 2, 2
oglaai^ noicov inixrjdivpLctToov ogs-
y6fifVog Hai xCvoav ^gycav dntxo-
(ifvog dgtax' dv xtjv noXiv dtoixoirjgy
u. 8, 62 avfißovXevsiv, xivcav dnf-
XÖfiBvoi xol rcoioav ogeyouevoi,
nocvaatnf&' dv, u. 15, 217 ogt'aaa^at.
8ei, xivcav ogfyofifvoi xcrl xivog
xvxitv ßovXöfiFvoi roAjucoffi nvsg
ddtyifiv. Der Unterschied liegt da-
rin, dafs in unserer Stelle die Form
6
(I) [ISOKPATOTL]
ÖQEysöd'ai, xal xCvov ^Qycov änsxead'aL xal noCoig tlöIv ccvd-QC)-
Ttocg d^iXetv xal jcojg xov iavt&v ßiov olxovo^stv. o6ol yäg rov
ßiov tavrr^v xriv bÖov i7tOQSvd'i]6ccv, ovxol ^iövol xfig ccQsxfjg b
i(piK£G^ai yvrjöLOog '^dwi^d^rjöav ^ -^g ovöav xxr}^a ös^vöxsqov
6 ovös ßaßaiöxsQÖv iöxiv. xdXkog ^Iv yaQ rj XQ^'^^S dvrjXcjösv rj
vööog e^ccQavav, itXovxog de xamag iiäkkov rj xaXoxayad^Cag
'bTCriQEXYjg iöXLV, e^ovöcav fi^v xfj Qad'v^ia TtaQaöxivd^cov , iicl
d€ xäg 'fjdoväg xovg viovg naQaxccXav Qa^r} de ^8xä (isv <pQO-
V7]6£(og 6(pEXr]06V, avev ö\ xavxrjg tcXslg) xovg sxovxag ißXccilJSV,
xal xä ^£v 0G}^axa xcov dcxovvxcov ixöa^riöev, xaig da xijg
7 il^vx^ig aTtLiiaXaCaig ijtsöxöxrjöav. r} da xr}g ccQ£xr]g xx7]6Lg olg c
des Aussagesatzes {mv = rccvrcc,
mv also nicht = tCvcov cf. Stall-
baum ad Plat. Meno. p. 80 C.) und
die des Fragesatzes mit einander
verbunden sind, nicht -wie in den
angezogenen Stellen die letztere
vollständig durchgeführt ist. Ähn-
lich Thuk. 1, 137, 2 tpQu^ei^ oang
satt -aal $l' et cpsvysi.. Lukian. Char. 1
ins&v(ir}6cc Idstv^ onoid ecxl roc iv
Tc5 ßio) "nal cc TtQutrovaiv ot dv-
d'QCOTiOL iv ocvrat r) rtvcov gteqov-
fiEvoL TtavTEs olfico^ovai. und Dial.
mort. 27, 1 otponsvoL oloi ts stoc
v.(u xC 8yicc6Tog tzolsl; Und ähnlich
im Lateinischen: Sali. lug. 4,4: Qui
si reputaverint et quihus ego t em-
por ibus magistratus adeptus sum
quäl es viri idem assequi nequiverint.
Gleiches gilt von Isokr. 9, 12 tzsqI
T% cpv6£oog trjg EvccyoQOV •accl xCvoiv
riv dnoyovog ei v-cu noXlol uqoe-
nCatuvxcii. 15, 178 öieXQ'elv x^v xe
qjvGLV ccvxrjg — %at tzolcc x(hv dX-
Xcav xE%v(ov ofioioEid^g egxlv. 8, 5
fiEXsxäv y.ccl cpiXoaoq)Ecv ov xd (ieX-
Xovxa xy tcoXel awoiGstv, dXX' onoag
dgEß'novxag vfitv Xoyovg eqovgiv,
und schon von Hom. Od, 4, 380
stnE — oaxig fi' dd-ccvdxav TtESdcc
— , vooxov XE. — 5, 5. xavxrjv xrjv
6 dov, den durch die Belehrung über
jene Punkte vorgezeichneten Weg.
6, 1. dvi^XcooEv [cf. Krit. Anh.]
— EGXLV. Wo wie hier und 1, 1
(ccyccncäaiv — SieXvgev), 1, 33 {tzqccx-
tovGLV — nQ0GE^7i(ii(0GE), 1,47 (eXvtii}-
d-riGav — e'xoiiev), 4, 46 (dLEXvd-rjGocv*
— EGXLV)j 9, 4 {i^EQyd^OVTUL — KUXE-
GxrjGuv), 10, 7 {i^r}p,i(06av — ßXd-
nxovGiv), 12, 248 {ÖLaiiuQxdvovai —
HCitcoQd'coaEv — k'So^Ev) und sonst der
gnomische, allgemeine und über-
all gültige Wahrheiten ausdrückende
Aorist mit dem Praesens wechselt,
findet zwischen beiden der Unter-
schied statt, dafs durch das Prae-
sens dasjenige bezeichnet wird, was
entschieden allgemein gültig ist,
während der Aorist aussagt, dafs
etwas schon vorgekommen ist, also
wohl auch unter denselben Bedin-
gungen immer vorkommen wird.
— 6, 2. KCcXoyiayci&Lag wie
§ 51, der Tüchtigkeit in sitt-
licher wie in intellektueller Be-
ziehung. Sie ist der Verein der
GcotpQOGvvT) in allen ihren Äufse-
rungen (der EvcißEia, SiyiaioGvvr],
dvdQELo) und der GocpLcc. Vergl.
NaegelsbachjNachhomerischeTheo-
logie, S. 307 u. folg. Übrigens findet
sich 'naXov.ccyad'La bei Isokr. selbst
nicht (der dafür dvdqccyccQ'Ca sagt,
z. B. 3, 44. 18, 65), während er das
Adjektivum Y.aXol v,dya%^oi z. B.
3, 43. 13, 6. Ep. 7, 8 und öfter
(s. zu § 42) hat. Die Stelle ahmt
Alkiphr. 1, 5, 3 nach yLvsad'co di
601 b nXovxog [irj ticcuLag dXXd yiaXo-
y.dyuQ'Cag vnrjQExrjg. — 6, 7. ins-
GnoxrjGEv, ist der Pflege des
Geistes im Wege. Dasselbe Bild
8, 10 x6 nQog xuqlv qtjQ'sv etilghoxel
xa KCi&OQUv vfiäg x6 ßiXxLGxov^ Eu-
bul. frag, incert. fab. 2, p. 267 Mein.
0 8' olvog 7}fiav xa (pgovsiv ini-
orxoTftMenand. fr. Andria 1 Meinek.
nPOS AHAIONIKON (1). 7
ccv ccKLßdtjlcog ratg diavoCcag öway^r]^]]^ ^ovrj ^ev 6vyyr}QC(-
6x£L, Ttkovxov de XQSLttcjv, xQr^aiucjtSQa d' evysvetccg itSxL, tu
^€v totg äkloLg ädvvata dwatä xad-Löräöa, rä de rc5 Ttkrjd'ei
(poßeQa d-agöaXicog vjconevovöa, xal xov ^hv öxvov xl^öyov, xhv
^ de Ttovov enaivov rjyov^evr}. ^adiov öe rovro xata^ad'etv iöXLV
ex re röv ' HQuxXeovg äd-Xcov xal rav Grjöeog egycov, oig rj d
Tüv TQÖTtcjv ciQetij xriUxovTOV evdo^Cag xaqaxxfiQa totg egyoig
ejteßalev, cjöre ^7]de tbv ajcavxa %q6vov dvvaöd-ai Xt]&riv ifi^
Ttotriöai tav exeCvoig jteJCQay^evav,
9 (/.) Ov ^ijv dXkä xal tag xov TtaxQog 7iQoaiQB<5eig äva-
t6 d' iguv iniGKOtsi anaaiv , d>q
ioiv.f, xal zoig svlöycog xal toig
y.axäg t'xovGL, id. fr. Hypobolym.
5 Meinek, tovto (lövov inionotEc
xal dvcysvsia xal xqotcov tiovt^qlcc
(s. noch W'esseling. ad Diodor.
1, 76), und ähnlich in der (un-
echten) Ep. 10, 1 ^Qovcov vipriXo-
zdrcov inirBv^tg cpiXoGocpiag ioTiv
dxlvg.
7, 1. Tjjs agsT^g Ktrjaig ist
sonst die Erwerbung, Aneignung der
dgstij (s. Wyttenbach. animadvers.
ad Plut. Moral, vol. I, p. 44 ed.
Lip3.), hier die Tugend, die man
besitzt. Wo dieser Schatz mit
der Erweiterung des Gesichtskreises
des Menschen, mit den Vorstellungen
desselben, wächst und dabei rein
bleibt wie Gold, verläfst er den
Menschen auch im Alter nicht. —
olg und rat? d lavoCaig hängen
beide von avvav^Tj^i] ab, wie gleich
nachher olg und igyoig von ine-
ßaXtv, eineVerbindung von Dativen,
die häufig ist und nichts Befremd-
liches hat, wenn beide Dative ver-
schiedener Natur sind; auffälliger
ist 17, 52 xa/ (loi dvdyvca^i, uvioig
(xiv i^-rTir.To).riv). — 7, 3. TiXovxov.
1» y und die Komparative
eil? , ri sich hier in umge-
kehrter Ordnung (Chiasmus), was
bei Isokr. nicht selten sich findet,
f. § 88 di%tt{av Tifviav ^ nXovzov
ädtxov. 8, 15 nXiiatov fiiv vi(iovai
' ') ßtXxiOKOy dlVTtQfp di x6 fisx'
^hivo. 4, 95 Ka>l(Of uno^avtCv ^
' V ulaiQU>g. 9, 10 ^txu fiixgav
u'i gv^iiäv — xaig fVQvd'fiiaig xal
ratg GvfifiexgiaLg, und öfter. —
7, 6. d-agauXiag. [cf. Krit. Anh.]
8, 3. ;ua9axT^pa — inißoc-
Xsv^ den Stempel des Rühm-
lichen aufdrückte, ^a^axrjj^a
STCißocXXsiv ist der technische Aus-
druck vom Münzmeister, der den
Münzen ihr Gepräge giebt. Vergl.
Hemsterhuis ad Aristoph. Plut.v. 861.
9, 1. ov firjv dXXäj d.h. ov fir}v
ix xcöv 'HgccnXsovg xal 0r]ascog ^'g-
ytov SOTL GOL y.ccxancid'SLV, dXXd xal
X. T. X. In ähnlicher Weise ergiebt
sich die Ergänzung des für ov fiiqv
erforderlichen Gedankens aus dem
Vorhergehenden auch 9, 73 ov
firjv lolfiai TtoXXd nagaXinsiv,]
dXXcc xal vvv ovx dvsyytooßiaGxog
iaxLv. Anderwärts ergiebt sich die
Ergänzung aus dem Folgenden, wie
4, 85 ov (irjv [negl xaxöiv,] dXXci
nsgl yiaXXiaxcav itpiXovi-urjaav, und
9, 33 ov (ir}v [ix xmv ngosigrjfii-
vcov,] dXX' ixL ye aacpsGTsgov i%
xmv ixo^ivcav olfioci drjXcoGsiv. So
elliptisch wird ov (irjv dXXd von
Isokr. und anderen sehr häufig ge-
braucht, wo im Deutschen ein
stärker betontes indessen, je-
doch genügen mufs. Vergl. noch
3, 17. 5, 138. 6, 24 u. 33. 7, 6 u. 38.
8, 1, 39, 62, 137. 10, 14. 12, 66, 75,
113, 201, 218, 244. 14, 12. 15, 141,
198, 259, 275. Ep. 1, 3. 2, 14, 17.
3, 8. 8, 4 und sonst ~, ngo-
aigiattg, die Grundsätze, die
Vorsätze, die man für das Leben
fafst, was sonst genauer durch
ngoaigtaig xov ßiov bezeichnet
8
(I) [ISOKPATOTS]
fivrjöd^slg oixsiov xccl xaXbv e%ei,g nccQddsiy^a x(bv vit i^ov \
60L Xsyo^evcav. ov yaQ dliyonQcbv xijg ägetfig ovds Qccd'v^av
ÖLsreXeös xov ßiov, dXXä t6 hsv ö&na totg %6voig iyv^va^evy \
rf] 8s rpvxf] tovg xtvdvvovg {jTts^svsv. ovds xov nkovxov jtaQa- e !
ocaLQCog rjyccTta^ aAA' aitilavs \i\v xav TtaQÖvxov äya^av hg
10 d^vrixög, STts^sXstxo ds xav vTtaQxovxov 6g a^dvaxog. ovdl xa- \
TtsivCbg öicpxsi xov avroi) /3tW, älkä cpLk6xaXog ^v xal fisycc- i
XojtQSTtiig xal xotg (pCkoig xotvög, xal iiäkXov id'av^a^s xo'bg 4 ;
Ttsqtl avxbv öjtovdd^ovxag rj xoi)g yivsi TtQOöyjxovxag' Tjystxo
yaQ slvm TCQog sxaiQiav 7ioll(p xqsCxxco (pvöcv vö^ov xal xgö- \
11 Ttov yivovg xal TCQoaiQSiSiv dvdyxrig. imkCTCoi 8^ ctv ij^äg 6 <
wird, wie bei Demosth. 23, 141
OfioLog iyistvog xovxcp rij nQOcciqicBi
xov ßiov. Vergl. auch Plut. de
amic. multit. 8 nmg olov xs (piXCav
riQ'sai diacpoQOig iyysvsad'aL kdcI
ndd'SGLV avo\iOLOig v.ccl ßioig sxs-
Qcog TtQoaLQsasong s%ovüiv. — 9, 2.
otyiSLOV — naqddEiyiLCi^ domesti-
cuni exemplum, einen Beleg in
deiner eignen Familie, wie
5, 113. 9, 77 u. Demosth. 3, 23 ov
yocQ dXXoxQLOig vfiiv xqcoiiivoLg nct-
Qccds^yfiaaiv, dXX' otustoig svdaC-
lioaiv k'^saxLV ysvecd'ccL. — 9, 5. xrj
Ss fpvxjj, für seine Seele, um
auch sie zu üben. — KLvdv-
vovg — v7ts^6V8v, vergl. Xenoph.
Kyr. 1, 2, 1. [cf. Krit. Anh.] — 9, 6.
cos ^vTjxog %. X. X. Vergl. Lukian.
epigr. in Anthol. Palat. X, 26 mg
xsQ'vTi^oiisvog xav gcöv dycc&mv
dnoXavs, | coj 8s ßLcoGOfisvog cpscSso
amv Kxsdvcov , Epigr. Graec. ex
lapid. coli. n. 303, v. 3 f. von Kaibel
verglichen xal ßioxa ^^ijcrat fi7]Q''
dtg lg almvag sxoov ^ijv \ jurj-ö'' ag
(OKVfiOQog l'va yrjQdßavxd 6S noXXol
\ [laGxi^oaaL Xöyoig &Xsiß6fisvov ns-
vCiß. Ausonius ep. 145: Re fruere
ut natus mortalis: dilige sed rem, \
Tamquam immortdlis und unten
§ 32 extr.
10, 1. xanBivmg v,. x. X., nicht
ärmlichen Zuschnitt gab er seinem
Leben, xansivog ist Gegensatz von
£vSal(i(ov (reich) auch 8, 125, und
xansivoxrjxsg ist mit hvÖBiai ver-
bunden 7, 4. Über dioiyistv xov ßiov
vergl. 5, 107 r/TTtöraro xovg (iev
'^'EXXrivag ov% sl&iofiivovg vnofievEiv
xdg (lovaQXLag, xovg d* dXXovg ov
8vva[isvovg dv8v xrjg xoiavxrjg dvva-
Gxslag dLOi-AEiv xov ßCov. —
10, 3. xoig cpiXoig ytOLvog, er
gehörte seinen Freunden, die
über seine Geldmittel gebieten
konnten, er war nicht i'diog xotg
ysvBL avxm TtgoGriv.ovGLv und liefs
seine Verwandten nicht allein An-
sprüche an ihn machen. Vergl. 5, 80 :
riv i&sXrjGTjg yioivog dnaoiv ysvi-
G%aL. — kO'av^a^E , schätzte
hoch, wie § 36. Vergl. Valcken.
ad Eurip. Hippol. v. 106, Erueger
zu Thuk. 1, 38, 1. — 10, 4. ysvEi.
So ist die herrschende Form dieser
Phrase, nicht xa yivsi [cf. Krit.
Anh.], die Baiter und Sauppe aus
Isokr. 19,33, Lykurg. Leokrat. 138,
Demosth. 27, 4, Xenoph. Anab.
1, 6, 1, Plut. Aristeid. 25 erwiesen
haben, wozu man Plat. de legg. IX
p. 874 A, Eurip. Med. v. 1304, Dind.
u. Aristoph. Batrach. v, 698 Dind.
Plut. amator. II, 6. u. de sera num.
vind. 12 fügen kann (ebenso die
Phrasen n^oGr\v.ovxEg v.axd ysvog
Plut. Alkib. 1, 1, Timol. 37, 5 und
Ol syyvxaxa yivsi oder ysvovg, cf.
Taylor ad Lys. p. 27 Reisk.).
Schriftsteller wie Lukian. Asin. 55
{sf xivag (pr]g s'xBtv xm ysvsi ngoc-
rJKOvxag) können dagegen nichts
beweisen.
11,1. £Äi^t7rot, möchte nicht
/ausreichen, wie 6, 81 und 8, 56
nP02 AKMONIKON (1).
9
Tcccg ;^()dro^, £i 7td6ag tag ixsCvov TCQd^etg xatccQLd^^rjöai^sd-a.
äXXä t6 ^6v äxQißsg amav iv evegoLg xacgotg drikcDöo^sv,
dstyfia de tilg 'Ititcovlxov (pvtSeag vvv B^evriv6%a{i,ev , TtQog bv b
det ^rjv a' aöTisQ TCQog TtccQccdsLy^a, vö^ov ^ev xov ixsivov
tQÖTtov rjyrjöd^evov, ^Larjtriv dl xal ^riXcotriv tfig JiatQcsag ccqs-
TY^g yiyvo^Evov al6%Q0v yaQ tovg [kav yQacpalg änscxu^SLV tä
indinoi d' av xo Xontov ^sgog rrig
rifiSQug^ und oft bei anderen Red-
nern, cf. auch Cic. de natur. deor. 3,32,
81 dies deßciat, si velim numerare
ü. pro Caelio § 29 dies me deßciat,
8% — coner exprimere. — 11, 3. ^v
stSQOtg yiaiQOig. Man erwartet
alloig, für das jedoch nach den
Lehren älterer und neuerer Gram-
matiker (cf. Schoemann, die Lehre
von den Redeteilen p. 133 und ad
Isae. p. 281 u. 342) txsgog bei den
Attikern oft eintreten soll. In der
That aber wird auch in solchen
Stellen bei etSQog immer nur an
ein zweites so gedacht, dafs es,
zu dem ersten hinzutretend, mit
ihm das Ganze ausmacht und den
Gedanken an ein drittes, viertes
u. 8. w. ausschliefst. So stellt hier
BxsQOi TiaiQOt die Zukunft als ein
ungeteiltes Ganze der Gegenwart
gegenüber, während äXXoi yiaigoi
an zahllose einzelne Momente der
Zukunft denken liefse; vergl. auch
3, 28, 31, 34, 46. 6, 17, 67. 8, 71 u.
öfter. Mitunter tritt txfgog so nur
ein um die Rede zu variieren, wie
18, 27 avv&ri^ag ovd-' vaiv ngog
ixigovg^ ovx aXXoig ngog ^ vfiäg
iXvaixiXrjas nagaßrjvai. Ähnlich
3, 61. 10, 36. 18, 44. — 11, 4.
deiyfiUy eigentlich die Waaren-
probe, die der Grofsh'dndler {^fi-
noQog) den Kauflustigen vorlegt (in
Athen im Peiraiens an einem Platze,
der davon selbst Jsiyfia hiefa; s.
Boeckh, Staatshaush. der Ath.^ I,
p. 76 not. d ), ist bildlich wie hier
auch 16, 64 gebraucht: aanfg dl
räv xagnav i^fvfyntiv tnaaxov
deiyfut nttgdaonai. Vergl. auch
8, 89 aantg ngog dti^yfia xovx'
avacpigav u. Ep. 8, 6 toaneg di^y-
uatt — xgcofiivoi und^ besonders
rlat. Demosth. 23, 3 aantg xovs
ifinogovg ogatisv, oxav iv xgvßXlay
SstypLa n8gi(psg(06L, öl' oXtycov nv-
gmv xovg noXXovg ningäo-KOVxagj
ovxoog SV Tjfitv Xavd'ccvsxs ndvxag
avxovg Gvvsyididovxsg. — Die Be-
deutung \on 7c ccgdd s lyfia dagegen
erhellt aus 12, 39 xrjv nogcpvgav
xal xov xgvoov d'scogov^sv nal do-
■Kilid^OfiBv txsgcc nagadsL'Kvvov-
xsg x6v Kul xijv o'xpLV ofioiav sxov-
xcov Tial xfjg xifitjg xrjg avx^g
d^iovfievav. Daher ist nagddeiyfia
bald das, was zeigt, wie etwas ist,
Beleg, Beispiel, wie 1, 9. 2, 49.
6,41. 7,6. 14, 40, bald das, was
zeigt, wie etwas sein soll, Vor-
bild, Muster, Richtschnur,
wie hier und 1, 34. 2, 31. 3, 37.
4, 39. 6, 83. 9, 12 u. 77. 12, 16.
Vergl. Rehdantz zu Lykurg. Leokr.
§ 150 Anh.2 u. Schmidt, Synony-
mik n. S. 416 f. Über das Wort-
spiel dsi^yficc — rcagdSsiyfia (das
Simplex mit dem Kompositum) wie
z. B. Thuk. 2, 62, 3 cpgovrj(iaxt —
-naxatpgovrifiaxt. 8. zu 9 , 66. —
Ttgog ov X. x. 7.., dem du nach-
leben mufst wie einem Vor-
bilde, ngog ist hier gemäfs,
mit Rücksicht auf, und ngog
xiva ^fjv ist: das eigene Leben
nach dem eines anderen einrichten.
5. Menand. fragm. ine. fab. 56
ed. Meineke ^jlioI — vofiog — 6 Ss-
anoxrjg. ngog xovxov tva SsC^qvifii
und Demosth. 19, 226 xoCg ngog
vfidg ffoat, (Aisch.) Axioch. 12 u.
Plut. de genio Socrat. 9 ngog
oxXov f^v, und Lukian. Dial. meretr.
12, 2 ov ngog (lovov ah foS. — 11,6.
ltiH7]xr)v dh xal j^rjXooxi^Vj vergl.
8, 11 ^rjXäaai xal ^tyT^aaad'ai.
12, 16 I^TjXovvxmv %al fiinfCad-cti
yXixoftfvoav u. s. zu 7, 12. — ncc-
T pro äff 8. zu 9, 36. — 11,7. rovg {ilv
ygatpeig x. r. A., dafs, wührend
10
(1) [ISOKPATOTL]
xaXä tcbv Jwwv, tovg de Ttatdag ^ij (iifistöd^cct tovg CitovöaCovg
12 x&v yoviav, rjyov de ^rjdevl täv ad^Xrjtcjv ovtcj 7tQO07]xeiv
inl tovg ävtccyaviöxäg döxetv, cjg 6ol öxoTceiv, ojccog ivcciicXkog
yevTJöei totg tov TcaxQhg inirriöevinaöLv. ovxco dl f^v yvafirjv c
ov dvvatbv dLated-rjvac rbv ^ij Ttoklav xccl xalCbv äxovö^ccrcov
TteTtlrjQco^evov' tk ^v yaq (Scb^ata totg öv^fistQOLg TCÖvoig,
7] de ipv%ri totg öTtovdaCoug Xoyoig ccv^eöd-ai Jtecpvxev. diöneQ
iym 60L TceLQciöo^aL övvtö^og vTtod^eöd-cci, di i)v ccv ^ol doxetg
iTtitrjdev^citcov nleiötov TtQog ccQetiiv iTtidovvai xccl ita^a totg
äXXoLg ccTtaetv ccvd-QaTCOig evdom^ilöaL.
13 (ö'.) ÜQ&tov iiev ovv e'ööeßeL tä TCQog tovg d^eovg ^i} ^6- d
die Maler — abbilden, s. zu
§ 12. — 11, 8 t<po>v cf. Krit. Anh.
12, 2. ivdiiiXlos [Cf, Krit.
Anh.] wie 5, 68. 10, 23. 12, 7 u.263.
Ep. 9, 2. — 12, 3. ovro) ds xriv
yvcoiirjv — diarsQ'rivai^ so zu
denken, nämlich dafs man _ mit
den Besten wetteifern müsse. Über
ÖLCctsd'^vcci oder ÖLCcyiELO&cci, trjv
yv(6firjv cf. 2, 13. 6, 106. 9, 29. —
12,4. d-novcfiDcrcov, Lehren, wie
§ 19. — 12, 5. td iisv yuQ oco-
(lata X. r. L, denn wie die
Körper — , so die Seele. Offen-
bar nämlich ist rj ds ipvxi} — ni-
(fViiEv der Hauptgedanke, dem der
andere untergeordnet werden mufste.
So werden aber oft Sätze, die hy-
potaktisch (koncessiv) verbunden
werden sollten, durch (ilv — 8s
einander koordiniert. Vergl. § 11.
§ 19. 2, 12. 3, 34. 4, 62, 112, 181.
5, 127. 8, 45 u. 85. 10, 68. 14, 52.
15, 16 u. 166 und öfter, Vergl.
Weber ad Demosth. Aristokr.
p. 416. Ähnlich im Lateinischen,
wie Cic. Tuscul. 5, 90 an Scythes
Anacharsis potuit pro niliüo pecu-
niam ducere; nostrates pMlosophi
facere non potuerunt? s. Schoe-
mann zu Cic. de nat. deor. 1, 9, 23.
— 12, 8. STtLÖovvaL, s. zu 9, 68.
§ 13 — 43 folgen die einzelnen
Lehren, die der Bedner dem Demo-
niJcos ans Herz legen möchte, so wie
sie ihm einfielen und ohne strenge
Disposition. Sei fromm und bleibe
treu dem Eide (§ 13), sei so gegen
Deine Eltern, wie JDu willst, dafs
Deine Kinder gegen Dich sind;
übe den Körper, dafs er gesund
bleibt (§ 14), vermeide Spöttereien,
sei ernst, ayiständig, gerecht und
mäfsig (§ 15), fliehe das Schimpf-
liche, fürchte die Götter, ehre die
Eltern, achte die Freunde, gehorche
den Gesetzen, suche nur edle Ver-
gnügungen auf (§ 16), fürchte üble
Nachrede und verschaffe Dir einen
guten Ruf (§ 17), als Freund des
Wissens, benutze Deine Mufse, um
immer tveiter zu lernen und lafs Dir
keine Mühe verdriefsen ■(§§ 18. 19),
sei leutselig, freundlich und verkehre
nur mit den Besten (§ 20), übe Dich
in freiwilligen Anstrengungen und
lerne Dich beherrschen (§ 21). Be-
wahre die Dir anvertrauten Ge-
heimnisse, wie Deine eigenen (§ 22),
sei vorsichtig wnd nicht übereilend
beim Eidschwur (§ 23), erwirb Dir
Freunde nur nach genauer Prüfung
ihres Wertes, hast Du sie erprobt,
so sei ihnen treu und hilf ihnen
auch unaufgefordert und rede auch
in ihrer Abwesenheit nur Gutes von
ihnen (§§ 24. 25. 26). Sei in
Deiner Kleidung geschmackvoll, nicht
putzsüchtig, geniefse die Glücksgüter,
die Dir beschieden, mäfsig, suche sie
aber nutzbar zu machen und ver-
wende sie nametitlich für Freunde
(§§ 27. 28). Sei zufrieden mit der
Gegenwart, mache niematidem ein
Unglück zum Vorwurf, erweise den
nPOS AHMONIKON (1).
11
14
vov d^vcov dXlä xal totg oQxocg i^^evcjv ixeivo ^ev yccQ rijg
TC3V ;^()?;|LiaTCOi' evjtOQiag örj^etov, rovto öa t^j tg)v xqoxcov
xakoKayad^LCcg texaiJQLOv. rC^a tb dai^övcov asl ^sv, {idkieta
Ö8 futä rrjg 7c6k£(og' ovta yäg do^eig äfia xe totg dsotg d'veiv
aal totg oQxoig i^^sveLV.
ToLOvtog yCyvov Ttegl rovg yovetg , oiovg dv sv^ccio nsQi e
ösavtbv ysvtö^ai rovg iavtov italöag.
Guten Wohlthaten (§ 29), hasse die
Schmeichler (§ 30), sei umgänglich
gege^i die Bekannten (§ 31). kleide
die Trunkenheit; sei hochherzig
(§ 32) schätze die Bildung; willst
Du Freunde ericerben, sprich nur
Gutes von ihnen (§ 33). Nimm die
Vergangenheit zum Vorbild für die
Zukunft, überlege langsam, aber
führe den Entschlufs rasch aus, be-
rate Dich mit einem verständigen
utid erprobten Freunde (§§ 34. 35).
Alime der Sinnesweise der Könige
nach (§ 36), benutze in Deinem
Amte nie schlechte Menschen, ebenso-
wenig sei Du Helfer oder Vertei-
diger einer schlechten Handlung
(§ 37). Lobe redliche Armut mehr,
als unredlichen Reichtum (§§ 38. 39).
I 'be den Körper, aber noch mehr den
Verstand und sprich nur über eticas,
das Du genau iceifst oder vjorüber
Du sprechen mufst (§§ 40.41). Freue
Dich im Glücke nicht ühei-mäfsig,
mnfsirfc aber auch im Unglücke Deine
r und trage tceder Deine
' noch den Kummer allzusehr
ii- .Schau (§ 42). Hüte Dich mehr
<>r Schande ah vor Gefahr; kehre
>i% dem Kriege nur mit herrlichem
liünne heim (§ 43).
18, 1. ra nQOQ rovg ^tov^.
xa ist Akkusativ der näheren Be-
Btimmang: in deinem Verhält-
nis «u den Göttern, wie 2, 20.
12, 69 xa XQOS tovs ßagßägovs tog
txdttffoi rcQoarivix&riiitv, dr}l<oxiov,
wogegen es 3, 82 beirnt: ngog tovs
noXltaq (itta toiavTrjs rcQuoii^vog
nQoarivtx&rjv, wie denn aucn sonst
oft ra fCQos ripa nicht wesentlich
Terschieden ist von ngög rtva (z. B.
8, 19) ra riQog Tjnag avxovg o/üo-
voovfisv). Ähnlich auch 3, 2 xd
TtSQl xovg d'sovg ivcsßovfisv, 7, 1
ra TCSQL xr]v xäqav slgi^vrjv dyeiv,
u, 7, 29 ra tcbql &EOvg i&^SQccnsvov
y,al wQyCa^ov u. 11, 15 ra nsgl
xov nöXsfiov. Vergl. auch § 27 ra
nsgl xr]v iad^fjxa cpiXoyialog. —
13, 5. ^sxd xijg noXscog, im Ver-
ein mit deinem Staat, also vofico
r^S TtoXecog, wie denn auch Apollos
Orakel jederzeit riet, bei der Gottes-
verehrung die althergebrachte Sitte
beizubehalten. Vergl. Xenoph. Mem.
4, 3, 16 (cf. 1,3, 1 u. Goettling, ge-
sammelte Abhandl. I S. 235 not.).
— lS,6.xoCgoQ'iioig. Wenigstens
im attischen Bürgereide (bei
PoUux Onom. 8, 105 sq. u. Stobaios
Flor. 43, 47 hiefs es: ra tsga xd
ndxQia xifiTqaco.
14, 1. yovs ig. Da nach § 2 u.
§ 9 des Demonikos Vater schon ge-
storben war, könnte der Plural yo-
vei^g hier u. § 16 unpassend erschei-
nen. Allein die Pflichten der Kinder
gegen die Eltern hörten mit dem
Tode der letzteren nicht auf, indem
jene gehalten waren, ihnen auch
slg xov imixa xqovov xd voyn^o-
fisva noiitv (Isai. 2, 10), z. B. ihnen
xa-O"' txaatov ivtavxdv ^vccyC^Biv,
worüber Hermann, Privataltertümer
§ 39 not. 33. Aufserdem heifsen
wenigstens im attischen Rechte
(a. Isai. 8, 32) yovEÜg die jw;;t;j9
xal 7taxT]Q ^al nännog xai xrid'ri
%(xl xovxmv fiTJxrjQ iial naxi^g, wo-
mit zu vergl. GaiuB (Digestor. 60,
16, 61): adi>elhitione parcntis non
iantum pater, sed etiayn avus et pro-
avu8 et deinccps omnes supcriores
continentur, »cd et mater et atvia et
proavia. — 14, 2. xovg tavtov
12
(I) [I2:OKPATOT2:]
'u40xst> xcbv tisqI tö 6G)^a yviivaötov ^li) tä TCQog tijv qg)^ ]
firjv aXXä tä TiQog tijv vyieiav tovxov 8' av iTCitvxoig, sC \
Xrjyoig rav novov ext, Ttovetv dvvd^svog. j
16 Mt^ts yakaxa TCQOTCstfj ötSQye fitjrf Xoyov iistä d^Qccöovg 5
ccTiodexov rb ^sv yäg ävöritov, t6 de iiavLxöv, ^'A nouiv al- \
C%q6vj tavta vö^l^s ^ridh kiyeiv elvai xaXöv. ''Ed-t^s ösavrbv \
slvai nij 0Kvd-QG)7cbv äkXä övvvovv dt' ixetvo ^ev yaQ ccvd-d- ^
drjg, öiä dh tovto (p^örL^iog elvai doi^sig. ^Hyov ^ccXcöta 6eavt(3 ]
naidag, deine Kinder, also sav-
xov für üavTOVj wie das pronom.
reflex. der 3. Person bei Isokr. öfter
für das der 1. oder 2. Person steht
nicht blofs, wo ein osavtov wie
hier, oder ein i^avtov wie 19, 23
vorausging, sondern auch sonst,
wie 1, 21 (bis). 2, 14, 24 u. 38. 5, 129
u. 149. 11, 20 u. 47. 15, 145. Ep.
2, 3. Dieser Gebrauch, der bis zu
den spätesten Griechen herabgeht
(vergl. Boissonade ad Philostr. Epist.
57 adn. 3), erklärt sich aus der ur-
sprünglichen unbeschränkten de-
monstrativen Kraft des Personal-
pronomens der 3. Person, wonach
von Homer acpLöL (s. Voss zum hym.
in Cerer. p. 39) und og suus (s.
denselb. p. 48) auch auf die 1. u.
2. Person bezogen wurde, wie ods
u. ovtog. Die älteren und strenge-
ren Attiker jedoch scheinen nur
den Plural savtmv u. s. w., nicht
auch den Singular eavtov u. s. w. so
gebraucht zu haben, s. Bernhardy
Synt. p. 272, Sauppe zu Plat. Pro-
tag. 312 A, Held ad Plut. Aem.
Paul. 1, 4 und Schoemanns Lehre
von den Redeteilen p. 109 u. B.
Keil Analect. Isokrat. p. 109—113.
— 14, 3. täv TtSQi To Gwfia yv-
^vaüLcov. yviivdoiov ist erst in
zweiter Bedeutung Übungsplatz, in
erster die Übung = yvybvaGCa,
wie 7, 45. 2, 13 u. 51. 15, 188.
Über TcsQi xo GÖöficc (= tov at6(ia-
Tog) vergl. 2, 32 zoig neQt t6 Gm(ia
'ttoofioig. 8, 39 za tcsqI t6 ocoficc
voGrjiiata. 12, 7 7} tcsqI ro 6a[ia
vyCsia, Plat. de republ. VIT, p. 539
D TU itBql x6 Gcöfia yvfivdaLa. cf.
Schaefer praef. lulian. p. VI.
Schoemann ad Plut. Oleom. 18,
2. — xd TtQog xijv QmfirjVy
die auf Körperstärke ab-
zweckenden.
15, 2. x6 jLtf V, nämlich: xo X6-
yov fiexd d'QdGovg dnodE%BGQ'ai,
während xo de = xo yslcoxa ngo-
TiExri Gxsgysiv. Demnach ist 6 pisv
— b ÖS hier dieser — jener, wie
I, 1 u. 19. 2, 18 u. 34. 4, 36 u. 82.
II, 6. 16, 160. 21, 12, nicht: jener
— dieser, wie 1, 4 u. 20. 2, 8.
3, 63. 4, 39, 41, 47, 86, 116, 158.
5, 25. 7, 52 u. 81. 8, 6. 14, 65.
15, 312. Ep. 9, 6. Die richtige Be-
ziehung des 6 n^v — 6 ds über-
lassen die Griechen oft allein dem
aufmerksamen Leser und setzen
sogar von der nämlichen Zweiheit
von Dingen 6 fiev — 6 ds einmal
für jener — dieser, und un-
mittelbar darauf für dieser —
jener, wie 15, 188 u. 21, 7. —
Über dnoSsx^G^cci' (sich) loben,
lieben, billigen, vergl. §§ 26,
30, 36, 38, 39, 45
u. 4, 12. 12,
19, 109, 182, 184, 215, 236, 271.—
cc 7t 018 IV %.x.X. vergl. Soph. Oid.
tyr. V. 1409 dlX' ov ydq avdäv 6g&'
cc firids dgav kuXov. — 15, 4. Gvv-
vovv geht hier wie Gy.vQ'qoinov
nur auf die äufsere Erscheinung
des mit seinen Gedanken Be-
schäftigten; die Miene des Gvvvovg
zeigt ruhigen , gedankenvollen
Ernst, die des G-nv^-goinog ist
finster und unfreundlich, weshalb
man schliefst, er sei ccvQ-ddrig,
d. h. einer , dem kein anderer es
recht machen kann, ein Murr-
kopf, ein Brummbär. Über das
Wesen der avd'ddsia s. Theophrast.
Charact. 16 mit dem Kommentar
nPOS AHMONIKON (1).
13
TtQSTtSLV xoöiiov atöyvvrjv, dLxato6vvr]v, 6(oq)Q06vvrjv' rourotg b
yccQ ccTtccöi Öoxat XQatel6%-ca tb tcbv vicoteQCov 7)d^og.
16 Mr}d87tOTS ^rjölv aiCxQOV itonjöag skTtc^s Xr^ösiV xal yccQ
äv tovg ccXXovg Iccd-tjg, 6savta övvecdrjösig.
Tovg ^Iv d^eovg (poßov, tovg 6\ yovetg rtfi«, tovg de (pt-
lovg aiöxvvov, totg de vö^oig 7ieC%-ov,
Tag rjöoväg d^rJQSve tag ^etä Ö6^r}g' rsQilfLg yaQ 0vv rc5 c
xala ^6v äQtötov, avev 8\ tovtov xaxiötov.
17 Evkaßov rag ÖLaßoXdg, xav ifjsvdetg cjölv ot yaQ jroAAol
triv fisv äXr]d-6iav ayvoovöLv, TCQbg ös tijv Öö^av änoßkinovCiv.
"Anavxa ööksl noietv cag (irjdeva Irjöov xal yaQ av jcaQavtLxa
xQvipTjg, V6T6Q0V 6q)d'r]6si. ^dkiöta d' av svdoxL^Oirjg, sl g)at-
voLO tavxa ^tj Ttgckrcov, a rotg akkoig av Ttgätrovötv iTtLTi^arjg. d
von Casaubonus. — 15, 6 %d-
Gfiov, als Schmuck. Die frü-
heren Herausgeber setzten hinter
y.oofiov ein Komma und deuteten
v,6anos als evxoafiia, svza^La, v.o-
catoTTjff. Allein das kann yioüiiog,
iu solcher Allgemeinheit wie hier
hingestellt, nicht bedeuten; auch
wäre die ivnocuia keine Eigen-
schaft, die mit der cctaxvvr]^ diKuio-
ovvr}, Ga)(pQoavv7] in eine Kategorie
gestellt werden könnte, indem sie
vielmehr die Folge von diesen ist.
Vergl. Lukian. Somn. 10 rr}v tpvxrjv
■/.aranoaiiT]a<o noXlotg Kai dycc&OLg
y.oafirifiaat, GoicpQoavvt}^ di-naioavvrj,
tvaißfiu X. x.X, — 15, 7. xpaTcT-
Gdat, in Schranken gehalten
werden, wie ini^garsiv § 52 und
y.arf'xft»' öfter.
16, 1. Xriosiv. 8. zu 9, 67. —
y.ul yop, sonst =» etenim, ist hier
namque etiam, wie § 17 und 85,
ferner 2, 42 u. 43. 4, 28, 84. 8, 94.
9, 79. 20, 11 u. öfter, in welchem
Sinne auch xal yäg xa^gesagt wurde
(Krueger zu Thuk. 6, 61, 2. Stall-
baum ad Plat. Symp. p. 176 B.
]{>.],,}:>, Ay DemoBth. Ind.' s. v.) was
rigeber oft Htutt jenes ge-
r .. "jn. cf Meineke ad Me-
nandr. reliqu, p. 3i2. — 16,2 avv-
eidr'iatig. Das Futurum tidi^ato
zu otdtt ist epiHch und ionisch, die
Attiker »agcn il'oofxat (Isokr. 13, 3 u.
19,2). Dafs der Redner jeneshierund
§ 44 zuliefs erklärt sich aus dem bei
ihm stark hervortretenden Streben
nach Allitteration(7ra90/iOi£0(r«s). Wie
§ 20 in (piXoTCQoarjyoQog — Evrcgoarj-
yoQog, § 21 in svdov.ifii]CEig — bvtco-
prjffftg, §28 in j;(>7juaTa xat xr;]uara
der Gleichklang gesucht ist, so
hier in Xricsiv — cwsidi^aeig, und
§ 44 in sCSrjasig — EVQrjoeig, ebenso
§ 52 in Ka&i^ccvovattv — Xa^ißä-
vovGav. S. zu § 28 und vergl,
Isokr. 2, 26 HtrjGccfievovg — XQriGcc-
(isvovg, Isokr. 2, 46 (p&ovovGiv —
(pQOVOVGLV, 7, 35 yir^GEig — jjpr;<rfiff,
4, 45 (Jcoa/j? — yv(ü(ir]g, 4, 91 ^rj-
Xovvtsg — ^rjxovvtsgy 4, 111 (poveag
— yovBug. Cf. zu 4, 186 und Rhe-
dantz Demosth. Ind.' s. v. Allitte-
ration. — IG^b.tccgrjSovag'K.x.X.
Ähnlich Demokrit'bei Stobai. Flor.
5, 77 r)8ovr}v ov nuGav dXXcc rrjv
inl reo %aXai cttQEhG^ai XQZav. —
ovv als seitständige Praeposition
hat Isokr. selbst vermieden.
17, 4. %qv'\p'Qi^ nämlich x6 rtoi-
tiv, dein Thun, so dafs xpvV?/ff
«»» noicöv Xavd^dvTjg, wenn du es
auch unbemerkt thust. xpv-
nxBiv ohne weiteres im intransi-
tiven Sinne zu nehmen Tcrbietet
der Sprachgebrauch; nur Dichter
wie liom. Ud. 7, 205 u. Sophokl.
Elektr, v. 836 Dind. gestatten sich
yiQVTiTtiv im intransitiven Sinne.
14
(I) [IS0KPAT0T2]
18 'Eäv '^g q)LXoiitt^rjg^ 'e6bi ^oXv^ad-TJg. ''A ^sv inCctaöai^
Tccvtcc ÖLa(pvXaxxe tcctg ^sXBzaig, et ö^ ^lij ^s^dd-rixag, 71Q06-
Xäfißccve tatg s:tiöt7J^aig' 6^oc(og yaQ ai6%Q0v aKOvöavza
XQ^jac^ov Xöyov ft^ ^ad'stv xal ÖLÖö^sröv xi äya&bv Ttaqa x&v
(piXmv iiii Xccßetv. KaxavcHiöxs x'^v iv rc5 /3tC3 ^loXiiv elg xijv
xcbv Xöymv cpcXriKotav ovxco yäg xd xotg äXXoig xccXsTicbg evQtj- e
19 ^sva 6y^ß't^0£xao 60 l QaÖLCog ^av^dveiv. ^Hyov x&v äxov6^d-
xcov TioXXä noXXcbv dvai iQriyidxcov xqslxxg)' xd filv yaQ xaxtog
dTCoXeiTtSL, xd 8\ :jtdvxa xbv xQ<^'^ov TCagaiLivar 6o(picc ydQ ^lö-
vov XG)v ;^(>i^fiara)i; dd-dvaxov. 3Irj xaxoxvei ^axgdv bdov 7to- 6
Qev£6&ai TtQog xovg diddöxecv xi xqyi6l^ov sitayyeXXo^ivovg'
ai6xQhv ydQ xovg ^Iv i^TtÖQOvg xriXixavxa TifeXdyr} ÖLCCTtsQäv
evexa xov TtXsico Ttoirjöca xijv vjtdQxovöav ovöiav, xovg de
vsmxsQOvg ^rjde xdg xaxd yijv TtOQsCag vTCo^isveLV inl xa ßsXxLCO
xaxa(3xri6ai xriv avxcbv didvoiav.
20 Tca iilv XQOTtG) yiyvov cpiXoTtQOöijyoQog, X(p Xoycj d' sv-
1S,1. q)LXo^a9'T]g, ein Freund
des Wissens, 7toXvfia&i]g,
reich an Wissen. — 18, 2. ^sXs-
TccLs, durch fleifsige Übung.
— 18, 3. £nL6t7]^(XLg, zu dei-
nem Wissen, zu deinen Kennt-
nissen, denn etwas anderes kann
das Wort hier, wo snLoraGaL vor-
ausgeht, nicht heifsen. [cf. Krit.
Anh.] — 18, 6. (pLlrj-Kotav, das
fleifsige Anhören.
19, 2. noXXd noXXav. Diese
Zusammenstellung gleichklingender
Wörter {TCccQrjxfiai'S j naQOvofiaaicc,
annominatio) ist bei Schriftstellern
jeder Art eine beliebte. So Gorgias
Hei. p. 684, 7 Tur. noXXu ds noXXotg
noXXmv^ Thuk. 7, 36, 3 noXXä noX-
Xcii<s, Plat. Symp. p. 179 C noXXatv
TcoXXcc, Xenoph. Ages. 4, 1 noXXol
noXXcc, Demosthen. 20, 78 noXXmv
noXXcc. In ähnlicher Weise Isokr.
15, 217 (priyiX ndvtag ituvta itqccT-
tsiv, (Xenopb. Anab, 1, 9, 2 ndv-
TCöv Ticcvzcc yiQccriGtog cf. Krueger).
18, 14 ov tovxcp xovto rs%iii^QL6v
ictiv, 3, 15 STEQog etsqov, 19, 24
azsQog exEQOv, (wie Plut. de sera
num. vind. 15 etsqov I| etsgov)
cf. Lobeck. Paral. p. 56 seqq.,
Kuehner ad Xenoph. Memor. 3, 12, 6
u. J. G. Strange Jahns Jahrb.
Suppl. II (1833) S. 492. — 19, 3.
dnoXsLnsi. Der absolute Ge-
brauch dieses Verbums kehrt 8, 73
u. 12, 150 wieder in der auch bei
anderen (cf. Lobeck. ad Phryn.
p. 44 not.) häufigen Verbindung
od^sv UTciXiTtov, TcdXiv noir'aofiaL
xriv aQ%riv (oder EnavsQxoiiai). —
}i 6 V 0 V — dd'civaxov, das
einzige Unvergängliche. —
19, 5. STtayysXXsod'aL (= de-
nuntiare vergl. Piderit zu Cic. de
orat. I, § 103) ist der gewöhnliche
Ausdruck^von den Sophisten, die
bekannt machen, dafs sie sich auf
diese oder jene Wissenschaft ver-
stehen und sie lehren. Xenoph.
Mem. 3, 1, 1 dnovaag zliovvoodaQOv
inayysXXofisvov axQcixrjysLV didd^SLV.
Plat. Protag. p. 319 A xovxo {xb
noLBLV ccvdqag dyccd-ovg noXixag)
iöxl x6 sndyysXficc, 0 snayyiXXoficci.
Vergl. Isokr. 13, 1 u. 8. — 19, 6.
xovg fisv X. X. X., dafs, während
... s. zu § 12. — 19, 8. inl rc3,
zu dem Zwecke, (ihren Geist
zu veredeln).
20, 1. q)LXo7CQoar}yoQoght
nicht: gesprächig, sondern dasselbe,
was § 30 b^iXT^xiKogy und 15, 300
nPOS AHMONIKON (1).
15
TtQoörlyoQog. 66tt öl (pikoTiQoßriyoQCag {lav rö 7CQ06(p(ovslv tovg b
aTtavtavtag , svjtQOörjyoQtag de t6 rotg Xöyotg avtotg otxsiGjg
ivTvyxdvsLV. 'HÖecog aav a^e TtQog ciTtavtag, XQ^ ^^ '^^^S ß^^-
xC6xof,g' ovtco yuQ totg ^sv ovx änex^'^g i'tfft, xotg da cpCkog
ysv7]66i. Tag ivtev^scg ^rj tcolov Tcvxväg totg avtotg, ^tjös
^axQug tisqI röi/ avtcov. TtXrjö^ovij yccQ äitavtcov.
21 Fviiva^s 6savtov itövoig eKOvöLOig, OTtcog av dvvrj xal
tovg äxovtsCovg vTCoiiavstv. ^Tcp* g)v XQatai^d'av triv il^'vxijv c
ulCxQOv, tovtcjv iyxQataiav äexau Ttdvtcov, xaQÖovg, 69/fjg,
rjdovrig, Xvitrig. aöav da tocovtog, aäv xaQÖr] ^av alvav vo^c^fjg,
ÖL G)v EvdoxL^7]6aLg, dXXä ^ij di' av avTtogijöaLg, tfj d' ÖQyf]
TtccQajtXrjöicog axijg TiQog tovg aiiaqtdvovtag, coöitaQ av TtQog
avtov duaQtdvovta xal tovg aXXovg ^x^iv d^icjöacag, iv 8\
xotg taQTCvotg, iäv al^xQOV vTtoXdßrjg täv }iav olxatav ccQxaiV,
y.OLvöq heifst, und wie hier cpiloitQ.
und BvnQ. verbunden sind, so sagt
Plut. Politic. paragg. 31, 7 ev-
7TQOGr\yo Qoq xal v,0Lv6q o3v ne-
'/.dacci %al ngocekd'SLV unaaiv, und
Dionys. Hai. de art. rhet. 5, 4 qptA-
uvd-Q(ön(og -Kai svnQOGrjyÖQcog
anaai ngoaevexd'^vaL yial 6[iLXfj-
cat. Sonach ist cpiXong. freund-
lich, ohne dafa dabei der Begriff des
TCQoaayoQBveiv urgiert wird, woher
denn auch rgonui (in deinem Be-
nehmen) hinzutreten konnte. — £ v-
TiQOGTiyoQog ist ganz das lateinische
a/jabilis, leutselig. — 20, 3. av-
totg^ d. h. xotg dnavTcöoiv. —
ivrvyxdvsiv y verkehren, wie
5, 116 n. Ep. 7, 12. In demselben
Sinne heifst es unten ivTEv^sig noi-
hto^ai, und bei Plut. de educ.
pueror. 14 init. ivx(vyiTiv,ovg zov-
rovg (i. e. xovg natdag) elvat nu-
naaxBvaazBov xal cpiJioTiQoarjyoQOvg.
— 20, 4. ig^t habe Umgang.
So ol xQcönsvoi ««- die Vertrauten 2,
n. 6,45. 8,103. 9,44. 17,33. 18,9,
und xQ^<f^ii =" der Umgang 19, 11
u. Kp. 2, 14.
21, 1. rvfjL vals X. T. l. Vera]. De-
mokrit. (Stobai. Flor. 29,68) ot txov-
atoi növoi tijv x(ov uexovaicav vno-
iiovriv IXacpQOxigriv nagaamvul^ovai.
— 21, 4. Totovroff, nilmlich ly
/.Quxr^g^ wns aus ly^garnav tu ent-
nehmen ist. So wird ein persön-
licher Begriff nicht allein aus einem
konkreten Substantiv von sach-
lichem Begriff suppliert in den be-
kannten Fällen wie xfig Qgcßyirjg
dnoTefiVBGd'aL x^Q^"^ f coaxs kv-
tovg {xovg Gga-Kug) äcpd'ovov l'jjjetv
(8, 24; vergl. JHermann ad Viger.*
p. 713 seq.), sondern auch aus
einem Abstraktum: 15, 71 iTtixtfiöä
Tats [lovccQx^ocig, oti Ssov av-
xovg xriv cpqövrjaiv <xax.eiv jjftpov
natdEvovxccL xav Idicoxcöv. Vergl.
8, 143 rag ßaaiXsiag — i-KSivoig, u.
ibid. raff xvqavvidag — xoiovxovg.
Vergl. 7, 20. In gleicher Weise
ist aus einem Verbum ein persön-
licher Begriff zu ergänzen 4,. 110
(f)üa%ovxBg (itv Xanrnvi^eiv , xd-
vavxia d' i-nsivoig inm^SevovxEg.
6, 59 avfiixaxiav slvai xal ßeßccioxd-
xriv x6 xcc öi'yiaia TtQuxzeiv, (tnog
yuQ xal xrjv xätv dscÖi' evvoiav
^aead^ai (jLSxd xovxoov. 12, 191 (6
noXsuog) iytvsxo xrjg -q^iExigag no-
Xfcog hl ßaatXEVofisvTjgy iq>' d>v
yiivövvoi tzXbigxoi avvBnBGov (wie
schon Hom. Od. 1, 392 ov {i\v ydg
XL yi.ci%ov ßaGiXBVBfiBVf attpd xi
Ol (JtÖ dcfVBiov TtiXBxai). 21, 12 Sbi-
vöxBQOV ^v nXovxeiv ij dötueiv,
ot ulv yuQ xa dXXoxQia iXdußa-
vov, ot d )^ xd a<fBXB(f' avxäv
dnmXXvov. Umgekehrt ist oft aus
16
(I) [I2JOKPATOT2:]
tatg d' rjdovatg ÖovXsvsiv, iv dl toig jtovriQotg, iäv tag t&v
aklcov äxvxCag imßXsTCrjg xal avtbv dyg iicvd-QcoTiog av vno^i-
HV't]0xrjg.
22 MäXXov trJQSi tag tav koycov 7J tag täv XQVi^^'^^^ Tcaga-
xatad-TJKag' det yuQ tovg dyad^ovg avdqag tQÖnov öqkov tcl-
6t6t6Qov (paive6d'aL 7taQsxo(i8vovg. IIqoöyjxslv rjyov totg jcovriQotg
aTtLötstv, co(S7teQ totg XQri6toig jcißtsvaiv. IIsqI tav cctcoq-
Qijtcjv ^rjdevl Xiys, nlriv iav 6^0L(og öv^q)8Qrj tag Ttga^etg e
23 öiOTtaö^ai 60L t£ Tc5 Xeyovtt Kccxstvoig toig äxovovöcv. '^'Oqkov
einem Substantivum ein Verbal-
begriff zn ergänzen, wie 6, 16 ov8s-
Ttconors Xöyovg ccyocnriGuq , ccXX'
ubI vofit^cov tovg tieqI xovto (i. e.
x6 XsysLv) ÖLatQLßovtag ccQyoTS-
Qovg sivuL Tocg TtQcc^Eig, und 15, 90
sl (isv xig Tovvov dnayccymv av-
dgccTtod Lüxrjv kuI KlsTtxrjv (irj-
Ssv ll£V CiVXOV DCTtOfpaCvOL xovxcov
slQyccüfisvoVj worüber Krueger ad
Dionys. p. 4 u. Maetzner ad Antiph.
p. 200 handeln. — 21, 10. avxov
cos ccv&QCOTtog (ov vTto^tfivri-
carig. Vergl. Philem. frag, incert.
fab. 101 Meinek, avQ'Q(07cog (ov
xovx' i'G&i Kai ^siivrjo' aeC. Der
Zutritt von cog zu einem im No-
minat. oder Akkus, stehenden und
neben einem verb. dicendi oder
sentiendi die Stelle eines Objekt-
satzes vertretenden Particip ist
nicht allzu häufig; doch s. Isokr.
5, 14 Isym d' ovx mg dvvd^isvov 6s
fii}ij]cccad'ai. xccg ^HQWnXeovg ni^d^sig.
12, 99 xTjv rifiEXSQav noXiv ovdslg
ccv ovd' stnsLV xoXfi^GSLSv — (hg
xoiovxov XI diccTtQa^oc^svTjv. 18, 9
xovg Xoyovg btiolblxo d>g SsLvd ns-
nov&mg vn sfiov, (wie Herod. 1,
91, 2 STtiaxccad'co, a>g — ccXovg. Lys.
12, 73 sd-OQvßsLXS a>g ov noii^Govxsg
xavxa, Xenoph. Anab. 1, 3, 15 tag
^sv GxQccxriyrioovxa ifis firjSslg vfiav
Xsyixco). Vergl. Lobeck. ad Sophocl.
Aiac. V. 281 u. Kuehner Gr. Gr.
II § 488 An. 6. — Über avxov
(= 6avx6vy wie kurz vorher ngog
avxov = nqog Guvxöv) s. zu § 14.
22, 1. xdg xav Xoycov 7t., dir
anvertraute Worte. — 22, 4.
nsQL xcov anoQQTjxoav
deine Geheimnisse.
über
23, 1. OQ-nov inayixov erklärt
Harpokrat. s. v. mit Bezug auf un-
sere Rede und auf Lys. iv reo nQog
XaiQsaxQaxov (frag. CXXVI Tur.)
„freiwilliger Eid", wogegen andere
Grammatiker (cf. Etym. Magn. p.
353, 13, Suidas s. v. cum not. inter-
prett.) sagen, es sei 6 dXXaxoQ^sv
STtLcpsQOfisvog (also vom Gegner zu-
geschobener), dXX' ovn av^aiQBzog.
(So auch Hesychios s. v.) 0. Sehn,
meint indes, dafs an sich weder das
eine noch das andere in dem Aus-
druck liegt, sondern dafs er den
feierlichen Eid an geweihter
Stelle bedeutet im Gegensatz zu
dem vri Aia und den übrigen
Schwurformeln in der gewöhnlichen
Unterhaltung. Es scheint nämlich,
dafs , gemäfs der ursprünglichen
Bedeutung der Worte oqyiog und
OQ-Aiov (s. Buttmann Lexilog. II p.
73 seq.), die Formeln oqyi.ov ins-
XavvsLv (Herod. 1, 146, 2 u. 6, 62),
OQ^ov TCQOcdyEiv ' (id. 6, 74) , oqv.ov
STtdysiv (Pausan. 4, 14, 3) densel-
ben Sinn haben wie bei Homer IL
3, 269 das oqma nLGxd &ecov avv-
dyeiv, dafs nämlich ogyiog hier
das Opfertier oder das Bild der
Gottheit bedeutet, die man beim
Schwur zu berühren pflegte (cf.
Hermann , Gottesdienstl. Altert.
§ 22). Ist das der Fall, so konnten
jene Formeln nicht blofs von dem
gebraucht werden, der einen an-
deren zum Eide aufforderte, sondern
auch von dem zu einem Eide sich
nPOS AHMONIKON (1).
17
inccxxhv 7tQ06Öi%ov diä dvo 7tQ0(pcc6SLg, tj öeccvtbv altCag al-
6X9^S ccnolvav^ ri cpiXovg ix ^sydXcov xivdvvov ÖLaöco^cDV.
evexa da ;fpi^|Liar(Di/ ^r}deva d^ecbv o^öörjg, ^ijÖ' av evoQxelv
nilXrig' öo^sLg yäg totg ^£v ijtLOQKStv, totg de (pLXoxQf^iJLcctcog 7
eXSi'V.
24 Mrjdeva (pCkov tiolov, tcqIv av £^srd6r]g, Ttag x£;|j()i^rat
totg TtQOtSQOV cpCkoig' ^kni^a yaQ avxov xal itegl ch ysveöd-ai
tOLOvtov, olog xccl tcsqI ixsivovg yiyovev. BQccÖEcog nav (pCkog
yCyvov, yevö^evog da itaiQG) ÖLcc^avaLV. öfioLcyg yaQ alaxgbv
^LT\Öava (pCXov a^auv xccl TtoXXovg itacQOvg ^atccXkcctraLV. Mrits b
liaxä ßkccßrjg tcslqg) xav (pCkcav ftijr' oMaiQog eivai xä)v axalQOV
d-dka. xovxo da TCOLTJöatg, iäv fiij daö^avog xb dat^^au jtQOöTCoi,}}.
Erbietenden, und mit ogtiog ina-Kxog
konnte ein oQY.og av^aigstog eo gut
wie ein dkXaxo&sv iTiayofisvos be-
zeichnet werden. Hier hat man an
beides zu denken, auch an den
freiwilligen Eid, weil Demonikos
sogar eher vor dem leichtsiunigen
Anerbieten eines Eides seinerseits
als vor dem Schwören eines ihm
zugeschobenen Eides zu warnen
war. Das Verbum ngoadsxsaQ-ai
(odmiifere, sich gestatten) spricht
nicht dagegen, zumal „einen Eid
annehmen" sonst nicht oquov tzqog-
ö(xf:G&ui, sondern oqv.ov dix^G^cct
heifst (z. B. Demosth. 39, 4). Vergl.
Meier - Schoemann , Attisch. Pro-
zefs, S. 686 Anm. (= S. 898 ed.
Lipsius): „Einem einen Eid zu-
Hchieben heifst ognov dovvai, den zu-
geschobenen annehmen ÖB^aad-ai,
den der sich zum Eide erbietet,
-chwort'n lassen, ebenfalls oq-kov
')ovvai.'^ Lip.sius a. a. 0, erklärt auch
in unserer Stelle og-nog InuHTog „ein
/.L" gehobener Eid". — 23,2. ngo-
'I c.nig ist hier nicht „Vorwand",
i'-m Grund, wie 21,1 u. Ep. 1,9.
\ ikI. Schoemann ad Plut. Kleom.
.'iö, 2. — 28, 3. anolvwv, wenn
du dadurch u. s. w. cf. zu 4, 36.
24,2. ytvia^ai.. Der Int. Aorist,
[cf. Krit. Anb.J ohne av für den des
Kutur« nach den Verbis des iloffens
und Erwartens findet »ich auch
^on^t bei Isokr. ; vergl. 4, 141. 6, 8
11 108. 21, 15. Auch der Inf. Aorist.
i^.'.Ki; I. .1. Anfl.
ohne av im Sinne dos Zukünftigen
bei den Verbis des Glaubens und
Meinens, den Madvig im Philol.
II Supplheft, p. 35—41 für zweifel-
haft hielt, ist unbedenklich, vergl.
Bäumlein, Philol. X1X(1863) p. 238 ff.
und Frohberger Anh. zu Lys. 12, 19,
weshalb auch Isokr. 8, 29 oUfisd-a
— dianga^aad-ccL mit OSchn. in
diangä^sad-aL zu ändern unnötig
ist. — 24, 3. olog V.UL. v.aC ist
für uns Deutsche befremdlich, weil
im Hauptsatze schon %ai voraus-
ging. So wird jedoch im Grie-
chischen oft bei der relativen Be-
ziehung zweier Satzglieder auf
einander v.al jedem der beiden
Glieder beigegeben. 19, 8: xaig
avxaig rvxccig fj;9J7(TaTO xal nsgl
ravtrjv, atansg %ccl nsgl Tr}v ngo-
zbgav. 8, 65. 15, 253. Ep. 8, 1^
Vergl, Haase ad Xeuoph. de republ.
Lac. p. 50, Schoemann ad Isae.
p. 200 u. Frohberger Anh, zu Lys,
14, 24, — 24, 7, ö-fAf. cf. Eurip.
Antig. frag. 14 Dind. (= 174 Nauck)
jLtiJ VW Q-tXs. Isokr, zieht sonst
i&iXfiv vor und gestattet sich d'fXm
nur bei vorausgehendem Vokal, eine
Regel, die im ganzen auch die
übrigen Redner befolgen. S, Ben-
eeler ad Isoer. Areopagit, p. 257
—262. Voemel ad Demosth. con-
cion. p. 11, § 12 und vergl. 0. Bach-
mann Coniect. observat. Aristoph.
Hpec. I p. 71—77. liehdantz De-
mosth. Ind^ 8. V. Darnach erwartet
18
(I) [ISOKPATOTi:]
25 UsqI tav QTjt&v G)g a7tOQQ7]tcov ävccxoLvov' ^ij rvxcov n^v ydcQ
ovdsv ßlaßri^BL^ xv%cov d\ iiukXov avtCbv xov tQÖJtov iitiöxriöeL,
^OKL^cc^s tovg q)Lkovg ^x. xe xr]g tcsqü xov ßiov axvxCag aal xfjg
iv xotg XLvdvvoig xoivovCag' xb ^sv yaQ xqvölov sv reo TtvQl
ßaöavL^o^sv, tovg d^ (piXovg iv xatg äxv%Catg ÖLaycyvcoöxoiiev.
Ovxcog ccQL6xa XQt^dsi xotg (piXoig, iäv |lh) TtQOö^avrjg xäg tcccq^
ixsLvcov d67]ö£ig, «AA' avxeitdyyekxog avxoig iv xotg ocaiQotg
man hier k'd-eXe. Es ist jedoch die
Frage, ob sich sorgfältig schrei-
bende Prosaiker diese Form des Im-
perativs (die freilich Fchon Hom.
gebrauchte, IL 5, 441 la' ^dsls
cpQov et tr)überhaupt gestattet haben ;
sie scheint für das griechische Ohr
eine Kakophonie enthalten zu ha-
ben und vermieden worden zu sein.
Erträglicher schon war ovx sd-slst
d'novsLv Isokr. 8, 9, obwohl auch
Demosth. 22, 61 (coU. 24, 163) nach
den besten Handschriften el yccQ
Q-sXst' s^8Tccaai zu schreiben vor-
zog. — t6 dELßd^ccLTtQOGnoLfj wio
Ep, 2, 22 nQOonoiov[iaL to ßsXriov
rpQOvetv.
25, 1. wg ocrcoqQritoiv \. e. (oq
TtBQL an. S. 12,188 ne^X ovb\v ovtco
räv ovrcov ianovda^ov mg xo naga.
xotg "EXXyiglv svdoyiifisLv. 15, 160
Vn8Q xov flT} nXoVVBLV SüTtSQ TCOV
fisyLGicov ccSLK7](idx(ov. Vergl. zu
9, 3. Weit häufiger und fast regel-
mäfsig ist in solchen Vergleichungen
die Auslassung der Praeposition,
wenn der verglichene Gegenstand
vorangestellt wird, wie 8, 12 coff-
7t8Q SV alloxQia (i. e. TtöXsL) rfi
7t6l8L y.Lvövvsvovxeg. 8, 89 cootcsq
TtQog Ö£ty[ia xovt' (i. e. TtQog xovx')
civacpBQcov. So auch Cic. Tuscul.
5, 90 quare ut ad quietum me licet
venias. Über diesen Fall vergl. Held
ad Plut. Aemil. Paul. p. 124, Schoe-
mann ad Plut. Agin 6, 1 Cobet Var.
lect.* p. 164 und J. G. Strange in
Jahns Jahrb. Supplem. HI (1834)
p. 576. Über die seltnere Wieder-
holung der Praeposition in diesem
Falle s. Stallbaum ad Plat. Euthy-
phr. p. 2C. — (17} xvxoov, im un-
günstigen Falle. — 25, 3. nsgl
xov ßiov in deinem Leben, wie
iv xotg KivdvvoLg in deinen Nöten.
Vergl. übrigens Ennius frag, rell.428
(= L. Müller 388) amicus certus in
re incerta cernitiir und Sen. de
mor. n. 51 amicos^secundae res
parant, adversae certissime probant.
— 25, 4. TO (ilv yccQ %gvoiov
Y,. X. X. Menand. frag, incert. fab.
143 Meinek. %Qvcog (i8v olöev (kann)
8^sX8yx86d'aL TtvQL , Tj d' 8V cpiXoig
svvoiK tiaLQm -ngcvexca, und Ovid.
Trist. 1, 5, 25 scilicet ut fulvum
spectatur in ignihus aurum, tempore
sie duro est inspicienda ßdes und
Theogn. 417 f., 1105. Indem aber
[Isokr.] XQVGLOv sagt, nicht xqvgÖv,
denkt er an geprägtes oder ver-
arbeitetes Gold {xQVGog slgyaofisvog
2, 1), denn das ist xQ'^g^ov {agyv-
QLOv) im Gegensatze zu XQ'^^og {aq-
yvQog). — 25, 6. tcccq' s-kelvcov
— avxotg. Wie bv.uvog oft die
Stelle des persönlichen Pronomens
der dritten Person vertritt (s. zu
7, 52), so stehen nicht selten in
demselben Satze uvxög und iv.BLVog
auf die nämliche Person bezogen,
bald so, dafs iv.uvog vorangeht,
ccvtog folgt (4, 139. 6, 53. 9, 48,
52, 65. 15, 76. 16, 16. 18, 7), bald
umgekehrt (1, 36. 4, 148. 9, 2 u. 14.
10, 66. 12, 177. 16, 12 u. 25. 19,
5, 11, 39. Ep. 4, 7). Vergl. Foertsch
Observ. crit. in Lysiam p.72, Sintenis
ad Plut. Themist. c. 23, Maetzner ad
Dinarch. p. 158 et ad Antiphon,
p. 217, Schoemann ad Plut. Oleom.
22, 6. Selbst für das pronom. re-
flexiv, tritt so Bv-uvog ein, bald
allein, bald mit iavzov wechselnd
wie Xenoph. Hellen. 1, 6, 14 savxov
ys uQxovxog ovdsva ^EXXr]vcov etg xo
iyieivov Svvccrov uvögccnoÖLa^rivcii.
cf. Schaefer Apparat, ad Demosth.
IL p. 215 und Held ad Plut. Timol.
p. 373. Mit dem Gedanken vergl.
nPOS AHÄIONIKON (1).
19
26 ßoTjd'fjg. 'O^oicog alcxQOv eivat vö^l^s t&v i%^QG)v VLxäöd-ca
ratg xaaoTtoLLaLg xal tcbv (pCkav fjtrccöd^ai, xatg svegysöCaig.
^AnoÖBxov r&v itatQcov ^^ ^övov tovg inl rotg xuxotg dv6x6-
QaCvovtag, äkku xal tovg iitl rotg ayad-otg ^ij tpd'ovovvrag'
TtoXXol yaQ arvxovöi fi£v övvccx^ovrai, ^ xaXag de nQdxrov6i d
(pd-ovov6t,v. Tav aTtövtav (pCkcov ^e^vr}6o TtQog tovg naQOV-
xag^ Lva doxfjg ^rjöl tovtmv dnovrcov dXiycjQstv,
21 Elvtti ßovlov xä jisqI xijv iöd-r^xa (pMxaXog, dXkä fiij
xa?.Xo7iL0X7^g. ^6xl ds (piloxdXov ^sv xb ^syakoTtQSTtsg, xaX-
k(D7Cl6X0V ÖE xb 7t£QL£QyOV.
^Aydna xav vtcccqxövxov dyad^av /Lt?) ti)v V7teQßdXkov6av e
xxfiöLV dXXä xtjv ^exQiav djtoXavöLv. KaxacpQOvec xg)v tceqI
xbv TtXovtov 67tovdat,6vxcov ^dv, XQ^^^^^ ^^ "^^^^ v7tdQxov(5c
[iil dvva(i£VG}v' TCaQanXrjöLOv ydg ot xolovxol 7id6xov6iv, aöJCSQ
av st xig LTtTtov xxiqöaixo xaXbv xax&g iJtTtevsLV sjttöxd^svog. 8
28 TleLQG) xbv TtXovxov xQW^^^ ^"^ xxrj^iaxa xccxccöxsvd^SLV icxi
Öe XQW^"^^ f^^^ "^ö^? dnoXavBLv iTtiöxa^svoig, xxrj^axcc öl xotg
Cic. de amicit. 13, 44 ne exspecie-
mus quidem dum rogemur, Studium
semper adsit^ cunctatio dbsit.
26, 1. ofio^oag cctaxQOv x. t. l.
Vergl. Xenoph. Mem. 2, 6, 35 e-
yvcayiag avdgog ccQErfiv slvccl vi-kccv
xovq (ilv (pCkovq sv noiovvta^ tovg
S' ix^-Qovg xaxcöff, und mehr Belege
für diesen Grundsatz griechischer
Moral bei Nägelsbach, Nachhome-
rische Theologie, p. 247 u. flgd.,
und Stallbanm ad Plat. Phileb.
p. 49 D, — 26, 6. drvxovai —
ngÜTTOvat. Die Participia stehen
hier ohne Artikel, weil weder be-
stimmte einzelne Personen, noch die
ganze Gattung verstanden werden
soll (mit einzelnen, die un-
glücklich sind) |cf. Krit. Anh.].
— 26, 6. naQovrag, nUmlich
q>£lovg.
27, 1. TU mgl ttjv ia(y. 8. zu
§ 18. — 27, 2. TÖ fifyaXonQsnig
das Stattliche, z6 ntQ^BQyov
der unnötige Ziorrat. —
27, 4. vnBQßdXXovaav.n^mVich
ro yiixQov^ was wir im Deut«chon
nicht wcglaason können, und daher
zur i bersetzung einen intransitiven
Ausdruck wählen. So absolut und
scheinbar intransitiv steht vnsgß.
bei Isokr. oft, bald im tadelnden,
bald im guten Sinne: 4, 45. 5, 71.
7, 72. 9, 13, 14. 12, 36, 110, 121,
198. 18, 33. Daher vnsQßaXXov-
zcog § 28 und 12, 264. Über den
ähnlichen Gebrauch des Mediums
8. zu 9, 41. — 27, 7. nuqctnXYi'
aiov — nccG%ovGLv. Vergl. Ep.
4, 8 nuQunXriGLOv nenov&oog {oiioia
nhiaei § 29). 10, 10 (coli. 12^ 97.
16,2.) nuQanXiiGiov noLovaiv. 16, 14
(coli. 18, 57) o(ioiov iQya^ofi&vog.
15, 298 ofioiov nenoirj-Kozeg. Die
Weglassung eines rt neben dem
substantivisch gebrauchten Adjek-
tiv im Singular scheint in diesen
Phrasen regelmäfsig zu sein. — In
mansQ av bezieht sich av auf das
zu supplierendo Verbum ndaxot,
ebenso bei aaneg av 4, 69, 148.
10, 1^0. 16, 2, 14, 298. 18, 57, und
bei oariv TTfp &v 4, 86 (coli. 6, 00.
1^0, 49), iig ovntQ av 15, 28, öatig
av ovv 15, 83.
28, 1. xQVf^^^" ^^^ nxrjfiata.
Zu übersetzen: nutzbar und er-
f;iebig. über die Zusannnenstel-
ung von Z9r;fia und xr/'finr, X9^^^9
20
(I) [ISOKPATOTS]
xtüöd-aL dvva^evoLg. TC^a ri^v 'bnaQxovöav ovötav dvotv evB-
X6V, tov TS ^r}^iccv ^eydXriv ixttöca dvva6d^aL, xal roi) qpt'Ao)
67iovdaico dvötvxovvTL ßotjd-rjöaL. tcqos dl xov älXov ßCov ^r}- b
dhv 'bTtSQßaXXövrag äXlä fistQLCog avf^v äyditcc.
29 Utsgye ^ev rä TCagövra, t,rixBL 8\ xä ßelxico.
Mrjdavl Cv^cpoQccv dvsLÖLörjg' xoivrj yaQ rj xv^ri tcccI xb
^eXXov äoQDcxov.
Tovg äya^ovg sv TtOLsr xccXbg yaQ d"r}0ccvQbg itaQ äv-
öqI &7tov8aC(p XKQtg d(p£cXo^svr}. Tovg xaKoitg sv TtoiCbv o^oca
7f eiösi xotg xäg dXXoxQiag xvvag öcxl^ovölv ixstvat xs yaQ c
to'bg didovxag coefTCSQ xovg xv%6vxag 'bXaaxovöiv oX xb xaxol
30 xo-bg dxpBXovvxag coöJtSQ xovg ßXccTtxovxag dÖLXovöLV. Mlöbl
und "KtflGig, XQV^^^'' ^^^ ■Kzcca&at
8. ZU § 16 und Schoemann ad Plut.
Agin 3, 1 und Lobeck Paralip.
p. 58. — 28, 4. ^rjiiiccv — sn-
tiaai dvvaad'ciL. Denn wenig-
stens in Athen waren die zu einer
Geldstrafe Verurteilten bis zur Be-
zahlung mit Atimie belegt und aller
bürgerlichen Rechte beraubt; diese
Atimie ging selbst auf die Nach-
kommen über, wenn die Zahlung
nicht erfolgte. S. Schoemann;Attisch,
Prozefs, S. 743f. (= S. 960 ed. Lipsius.)
29, 1. xcc TCUQÖvra. Das czsq-
ysiv xä TcccQovta (Herod. 9, 117.
Plut. Agesil. 19, Anton. 32) oder
zoLg nccQovoLv (Isokr. 8, 7. Ep. 2, 23)
oder inl xotg nctgovaiv (Plut. Arat.
40) ist stehende Formel, deren Sinn
Isokr. 8, 23 durch azsQysiv icp' otg
av k'xcofisv wiedergiebt. — zcc ßsX-
ztoa cf. Krit. Anh. — 29, 2, v,oivri
yäq i] xvxrj, das Schicksal
kann jeden treffen, wie Menand.
Gnom, monost. 356 (coli. 8 u. 369)
ytoLvrj yccQ xvx'T}. Meinek. Vergl. auch
Isokr. 4, 55 u. 10, 40 oder Thuk.
5, 102 £7tL0zd(i8d'a xä xav noXificov
iGziv ozs KOLVoxsQag xäg xvxccg iccfi-
ßcivovxa (Lys.) 2, 10 xäg sv xa no-
ls(i(p xvxccg KOLväg vofii'^ovxsg, Plut.
Oth. 13 'KOLVrjV 7} XVXy] TtUQSXOVGU
savzriv Ttäoiv. Nik. 27 v,oivav ccl
xvxcci xov TtoXsfiov. %oiv6g also
im Sinne des Homerischen bfiOLtog
in den Verbindungen vEiv.og 6(i.,
n6Xe(iog oju-., yrjqag 6/tt, , d'ävcczog
ofioiCog. — 29, 4. xaXoj yäg Q:
5. Menand. in d. Gnom, monost.
295 yiaXov x6 d-rjaccvQiGfiu Hsi[i8vr}
vccQig. — nag' ävÖQi ist mit
ocpsilofiEvr} zu verbinden, wie 18,
67 lehrt: l'va tj^lv nagä xm nXrj-
&SL xcöv TtoXizmv x^Q'-S ocpsCXoixo.
Diese freiere Stellung, bei welcher
etwas zu einem Partie ip Gehöriges
von diesem durch das mit dem
Particip verbundene Substantiv ge-
trennt wird, ist den Griechen sehr
geläufig, teils so, dafs sie das Sub-
stantiv dem Particip vorangehen
lassen, wie 4, 179 xriv tcbqI rjfiäg
ccxifiiav ysy8vr}fjLEvr]v , teils um-
gekehrt, wie Demosth. 18, 176 xov
icpsazrjyiora v.Cvdvvov xfj tcoXsl dia-
XvcBiv. Über den ersten Fall vergl.
Maetzner ad Dinarch. p. 106, und
besonders Weber ad Demosth. Ari-
stocrat. p. 395 sqq., über den zweiten
Foertsch Observ. in Lys. p. 38 und
Schoemann ad Isae. p. 188. — 29, 6.
xäg aXXozQiag. Der Artikel steht,
weil das Gesagte auf die ganze
Gattung ausgedehnt werden soll.
— Während übrigens hier bei v.voiv
das Gattungsgenus das Femininum
ist, heifst es 15, 211 ot Mvveg. Aber
ebenso wechselt das genus bei ßovg
6, 19 (coli. 10, 24) u. 7, 29 u. bei
Xenoph. Anab. 1, 5, 3 {cxQovQog)
cpBvyovaa nach voraufgegangenem
GXQov^ol fisyäXov, auch Herod. 2, 67
hat zweimal at %vveg zur Bezeich-
nung der Gattung.
nP02 AHMOJ^IKON (1).
21
tovg xoXaxsvovtag &67tEQ rovg i^anaravtag' ä^tpotSQOi yug m-
ötevd-evTsg tovg 7ti6rsv6avxag ä8ixov6iv. ^Eäv anodixri xav
(pCXov tovg TCQog to (pavl6tatov xciQit,o^iievovg^ ovx ^^£^5 «V rw
/3tö tovg TtQog tb ßeXtiötov ä'Jtex^avoiLevovg. FCyvov TtQog tovg
7iXr}(ficc^ovtag d^tlrjtLxbg äXXä firj 6£^v6g' tbv ^ilv yaQ tav d
v7t£Q07ttLXG)v *6yxov [lolig ccv Ol dovXoi xaQtEQTJöeiav, tbv de
Sl tav 6nLXr}tLxa)v tgoTCov ccTCavteg ridscog vTCocpegovötv. b^iXritL-
xbg d' £6£t fi)) dv6£QLg av ^tjöl dv0dQ£6tog ^rjdl TtQbg ndvta
cpiXövLXog, firjöh Ttgbg tag tav 7ikri6Lat,6vtG)v OQyäg tQaxicog
ccnavtibv, ^irid' ccv ädixcjg 6QyLi6^£V0L tvyxdvcoötv, «AA« d-y-
fiov^£voLg ^£v avtolg £l'x(ov, 7t£7tavii£votg dl tr^g ÖQyijg int- e
TiXTJttav' fii^dl Ttagä tä y£kota öjtovdcc^ov, ^rid£ Ttaqä tä ötcov-
data totg y£loCoLg %aiq{Qv (tb ydg äxaigov 7Cavta%ov IvTtrjQOv)'
uYjÖl tag ;|ra^trag äxagiötcog ;|ja()t5dft£i/o?, 07t£Q TcdöxovöLV ot
xolXoL, 7iOLOvvt£g ^£v , drjdcjg Ö£ totg (pcXotg v7tovQyovvt£g'
30, 2. Ttiarsvd'bvxB gj wenn
man ihnen vertraut. Der im
Griechischen so häufige, im Latei-
nischen so seltene (cf Müller im
Philol. IX (1854) p. 626 ff.) Gebrauch,
ein persönliches Passiv auch 'von
solchen Verben zu bilden, welche
im Aktiv das ObjVkt im Genetiv
oder Dativ bei sich haben, zeigt
sich auch bei niattvEiv sehr oft.
Vergl. 17, 40 Tva niaTevd-EUjv vn'
Uiivov. 3, 46. 8, 76. 9, 19. Ebenso
aniarovvxui 5, 49, diisXovfisvrjg Xsg-
QOvr'iaov 15, 112, si' rig TcagrjfiBlrf^r}
4, 93, inißovXtvofievot 4, 148 (coli.
10, 37), ot uQxofiBvoi „die Unter-
thanen" 2, 31. 3, 38. 8, 91. 15, 70,
ot ßaailEvofievoi 3, 24 u. s. w. cf.
Kuehner Gr. Gr. II. § 878. 7. —
30, 4. ngog zo cpavlözuTOV ^ das
du zu thun im Begriff bist. — 80, 5
Tove noog to ß. anex^-i die,
i<;n Hafs zu fürchten, dir
anraten. ;uaptfofifVoüff —
>iiBvovg cf. laokr. Ep. 9, 12
/, ./at — x^^Q^^^^^^^- — 30,7.
Augttgr]ati.av. Die Konstruktion
mit dem blofscn AkkuHativ, die
iiMlire öfter habon, i«t dem Isokr.
t nicht gelüufig, der ini zivi
;»i, -tH) oder iv ttvi, («, 82 u. 8, 89)
vorlieht.
31,2. 7C(f6g nuvta tpiXovmog,
in allem nach dem Vorrang strebst,
[cf. Krit. Anh.] — 31, 3. ngog
zccg — ogydg. Die Struktur ccnuv-
zdv TtQog TL auch 4, 86 u. 90. --
31, 6. TtcLQu, xd ysXota^ bei
spafshaften Dingen, wie nach-
her im entgegengesetzten Sinne
na QU xd. anovdata. wapamitdem
Akkusativ dessen, neben dem etwas
zeitlich herläuft, auch 3, 24. 4, 148.
15, 48 u. sonst. Vergl. Schoemanu
ad Plut. Oleom. 2, 3. — 31, 8.
xdgixag — x^Q''^^ (isvogy in-
dem du Gefälligkeiten erwei-
sest, eine bei leokr. nicht vor-
kommende Verbindung, die aber bei
anderen Rednern sich findet. S.
Maetzner ad Lykurg. Leokrat.p. 246.
Ähnlich Aischyl. Prom. v. 635 Dind.
xdgiv vnovQysiv, welches Verbum
hier im folgenden das 3;«ptrorff yap<%
^ead'ai wieder aufnimmt. — «Z""
Qiazmg, in unfreundlicher
Weise, also mit einer anderen
Bedeutung, wie das daneben stehende
stammverwandte x^Q^S^ worüber zu
4, 119. — 31, 9. noiovvxeg i^iv^
dfjdmg Sh x. qp. v»r., ihren
Freunden zwar Dienste er-
weisen, aber es in unfreund-
licher Weise thun. Vergl. zu
4, 59 o« ydg nagd (imgov inoir}-
aav, dXXd toaovxov tag ziyxag
22
(I) [ISOKPATOTS]
^rjds cpikaCxLog cov, ßaQv yaQ, iitjdh (pLXeTati^rjtrjg, TfaQO^vv- 9
XLxbv yccQ.
82 Mdkiöxa ft£v £i)Xaßov tag iv totg TtözoLg övvovöCag' iäv
de Ttozi 601 öv^Tieörj Tcatgog, i^avcöraöo TtQo ^e&rjg' orai/ yaQ
6 vovg vTc' ol'vov öiacpd'aQfi^ ravrä 7td6%£i xotg ocQ^iaöL xotg
xovg rjVLÖxovg aTtoßakovöLV ixstvd xe yaQ dxdxxcog cpEQsxai
ÖLa^KQXÖvxa xcbv evd-vvovvxcov , r/ xs iIjvx'^ itoXkä öcpdXkatac b
ÖLcc(pd^aQ8L6r}g xijg diccvoiag.
^A%-dvaxa ^sv (pQovBL rcö ^EyccXöifjvxog slvaL, ^vTixä öe rc5
öv^^sxQcog xCbv vTCaQxövxov aTtokaveiv.
33 ^Hyov xriv TcaidsCav xo6ovxco ^st^ov dyad'bv sivai xrjg dncci-
devöiag, o0c) xä ^Iv äkka ^ox^-tiqu ndvxeg xeQ^aivovxsg itgdx-
xov6iv, avxT} ds ^6vri xal jCQOöE^rj^icoös xovg £%ovxag' jtokkdxcg
i-Kccxigcov (istrjXXcc^av. — 31, 10.
(piXccitiog, gern Anklagen er-
hebend, stärker als cpilsnizi-
^rjr^g, gern tadelnd.
32, 4. anoßaXovaLv ist nicht
sowohl „abwarfen", als verloren,
indem als Subjekt wie oft das die
Handlung veranlassende {ccQiiccrcc),
nicht das sie wirklich vollbringende
(der Ungestüm der Pferde) gesetzt
ist. In solchen Fällen genügt im
Deutschen meist ein „lassen" hinzu-
zusetzen, bisweilen aber sind wir
genötigt, ein anderes Verbum zu
substituieren, wie sehr gewöhnlich
dnoßccXleiv und anoXlvvcci durch
verlieren zu übersetzen sind. —
32, 5 dLccfiaQtdvSLv, beraubt
werden, um etwaskommen, wie 12,11
xov TcoXitsvsad'ai dii^^agtov, 4, 93
(coli. 12, 115) tcov iXnidcov 8i7]-
(lagtrjyiotsg, 1, 45 (coli, 10, 41. 12,
75) trig dü^rjg Sia(iaQtav£iv, und
öfter. — 32, 5. twv svd'vvovv-
rcov, derer, die sie lenken
sollten. — 32, 7. aO'ä.vara cpQo-
vsi, denke wie ein Unsterb-
licher. — (layciXoapvxog, nicht
— ipvxov, denn Praedikate und At-
tribute neben einem substantivierten
Infinitiv stehen, wenn dieser nicht
sein besonderes Subjekt im Akkusa-
tiv neben sich hat, regelmäfsig in
dem Kasus desjenigen Wortes im
Hauptsatze, worauf sie sich beziehen
und das zugleich als Subjekt zum
Infinitiv zu denken ist. Vergl.
6, 7 i^ycovL^ofisd-cc — vnsg toi ftr
TtoiEiv avzol %6 TtQOGXCCXrOflSVOV,
12, 257 rrjff xi^^g xavxrig e'xvxov
— ÖLCC x6 fiäxf^S TCOirjadfiEvoi
nXeiaxag — firidsfiLav rjxxrjd'^vaL.
16, 9 Ttgovoiav 86X£v vtcsq xov
(iTjds cpsvycov fijjdsv i^afiaQxsiv,
und sonst. — Vergl. mit dem In-
halt des § Theogn. 479 ff. : og d av
VTlSQßciXXT] TtOOLOg flSXQOV^ OVHEXl y.Si-
vog I xi]g avxov yXcoGGTjg yiuQ-
xsQog ovds voov \ fivd'stxai cctccc-
Xa^vcc — oxav ^sQ'vtj j x6 ttqlv imv
ö(6q)Qcov ^ x6xs vr^niog' ctXXd. av
xccvxcc I yiyvoaG-Kcov, firj niv' olvov
vTtsgßoXddrjv , j dXX' t) tcqlv
{lE&VSLV vTcavLGxaoo.
33, 1. xo6ovx(p — 0 6 0). s. zu § 4.
— 33, 2. xd fisv dXXu (lox^VQ^i
was sonst, aufser der ncaösia, müh-
sam erworben wird. — 33,3, avxT]^
nämlich die itaidBia. — -Aal nqoa -
stvi^-i schon auch noch in
Kosten gesetzt hat. Über den
Aorist, s, zu § 6. Dasjenige mufs
wertvoll sein, nach dem man strebt,
obwohl man weifs, dafs sein Besitz
oft pekuniären Verlust bringt. —
noXXdv.ig ydq v,. x. X. Wo der
Gebildete sieht, dafs er unabsicht-
lich durch Reden verletzt hat, sucht
nP02 AHMONIKON (1).
23
yuQ G)v totg XöyoLS iXvTtrjöav, rovrcov toig SQyoig xi]v xl-
fioQcav SÖ06UV.
Ovg av ßovXf] Ttoirjdaöd'at cpClovg^ äyad'öv xl Xiye TtEQl c
avx&v TiQog xovg anayyiXXovxag' äQxrj yccQ (pukCag {UV STtca-
vog, sx^Qocg 8s ifjöyog.
34 BovXsvö^svog nagadeCyiiaxa tcolov xä 7taQEXr}Xvd^6xa xav
ueXXovxcjV xb yaQ äq)av£g ex xov (pavegov xaxCdxriv sxsi' t^v
didyvcjöLv. BovXevov ^Iv ßQadscog, iTtixikei de xaxscog xä dö-
^avxa. 'Hyov tcqccxlöxov elvau TtaQcc ^ev xobv d-eav evxvxtccv,
TtaQa d' tjiiav avxCbv evßovkCav. Ilegl cjv av aLöxvvrj TtaQ^t]- d
öicc6a0d-aL, ßovXt] öe xl6l xg)V (pClcov dvaxoLvaöaöd^ai , XQ^
xotg Xoyoig ag Ttegl älkoxQiov xov TCQccy^ccxog' ovxco yaQ xi]v
ixsLVCJv x£ didvocav aiö&ijöei xal ösavxbv ov xaxa(pavrj tcol-
er mit Aufopferung Genugthuung
zu geben. — 33, 4. a>v — iXv-
TiTjoav, für die Kränkungen. Nach
dem attrahierten Relativ folgt noch
das Demonstrativ rovxoov, wie oft.
Vergl. 18, 64 el i'doits — ifis —
i^ (av vniXinov XtjtovQyav, -accl xov-
Ttöv ^xTTfTrtajxoTa. Xenoph. Kyrop.
1, 6, 11 (av vvv XsyovraL Xi^xptod'ai^
ovdsis i^ol xovtoiv x(XQiv SLGsraL,
u. Bonst. — 33, 6. Ttegl uvrcäv.
So steht avxöq bei anderen sehr
häufig nach einem Relativsätze, um
den durch das Relativ bezeichneten
Begriff wieder aufzunehmen, wobei
avxöq ohne allen Nachdruck bleibt
und darum nie in erbter Stelle steht,
durch beides von dem in gleicher
Weiöe oft erscheinenden ovxoq sich
unterscheidend. S. Xenoph. Anab. 6,
2, 9 ovq öi fii} tvQiaKOV, xfvoraqptov
avxois inoirjOavy id. Hellen. 1, 7,
35 oiTivtg xov ör{pLOv i^qnccxi^aav,
TTuiißoXat avz(av tlvai, und andere
IJ i'piele bei P'oertsch Observ. in
1 -y - iam p. 74 «q., Maetzner ad Antiph.
].. 2')i u. ad Lycurg, p. 307, Krueger
■/M Xenoph. Anab. 1, 9, 29. Bei
I-okr. findet sich dieser Gebrauch
hoiiHt nicht (doch vergl, zu 7, 62\
l'tr entgegengesetzte Fall, dafs
uvzög einem Relativbatz voraus-
;^"iit, findet sich 10, 9 i^ov iv av-
Toi'i oig inayyiXXovxai xqv inCÖn^iv
noitia^at, und 12, 39, wo avtos
— i avTos ovtos, wie ipse oft — is
ipse, z. B. Caes. de bell. civ. 3, 20, 4
ipsis, ad quorum commoduin pertine'
bat, durior inventus est, und andere
bei Madvig ad Cic. de finib. 2,
28, 93 (p. 297 ed. 2). — 33, 7.
ccTiayysXXovxocg. [cf. Krit. Anh.].
Über d. Praes. statt des Fut. s. zu
§ 44,
34, 2. f;cft xrjv Siciyv coclv
läfst sich erkennen, ^'xbiv mit
dem Akkus, dessen, was als Folge
mit etwas anderem verbunden ist (in
seinem Gefolge haben), ist seit Hom.
sehr gewöhnlich. Vergl. 11. 11, 271
slXsid'vicci — ni^Qccg cadtvccg ixov-
aai. So Tiöovag fxnv 7, 43, cpQ'ovov
xal Svöfievsiav ■nal ßXaacprjfiiag iX'
5, 68 und ^^jtt»' ccni.ox{av, vnoxpCav,
i'Xeov, öipiv etc. Vergl. Frohberger
zu Lys. 12, 31. Ebenso habere, z. B.
Cicero ad famil. 5,12,18 habet prae-
teriti doloris sccura recordatio dclec-
tationcm. (cf. Schoemann zu Cic. de
nat. deor, 1, 6, 12 u. Kritz ad Sal-
lust. Catil. 11, 3). Die Ansicht
Älterer, f'^***' ^^^ ^^^^ =" naQ^x^i^v,
ist durch Hermann bei Schaefer ad
Gregor. Corinth. p. 863 beseitigt. —
Mit xb yäq dvpav\g x. r. X. vergl.
'Jheobul. bei Stobai, Flor, 3, 31 xä
acpavfi xoig (puvBQoCg xfyifiaiQov und
mit dem folg. ßovXevov x. r. X.
Blas 1. c. 30 ßgccditog iyx^^Qd toig
7TQaxto(i(votg, iyxetQrjaag dl nQÜxtB
ßtßaioag. — 34,7. aXXoxQiov tov
nqdy yittxog cf. Krit. Anh.
24
(I) [IS0KPAT0T2]
35 Yiösig. "Oxav vtisq t&v ösavtov ^sXX}]g nvl öv^ßovka xQ^^^i^^h
6x6iCSL TtQcbxov TtGjq xä Bavxov ÖLipxYjösv' 6 yaQ Kaxobg dtavo-
r^d'slg tcsqI xav olxslcov ovdejcoxe xal&g ßovXsvöexca tisqI x&v
älXoxQLCOv. OvxG) d' av ^dh6xa ßovkevsö^aL TtaQO^vvd-eirig, ®
sl xäg 0v^q)OQäg xäg ix X7}g äßovXCag inißlixl^eiag' xccl yaQ tijg
'bytSLccg 7tXei0xriv im^Bkeiav sxo^ev, örav xäg Xvjtag xäg ex xrjg
ccQQ(D6XLag äva^vriöd'a^sv.
36 Mliiov xä xcbv ßccöiXecov fjd^r} xccl ölcoxs xä ixeCvov ijtLxrj- 10
dsv^axa' do^stg yäQ avxovg ä'jtodB%e0%'aL xal ^rjXovv^ aöxe i
öOL öv^ßriöexai TtaQcc xs rc5 tiXt^O-bl ^äXXov svdoxL^stv xal xijv
Ttao' ixELVcov Bvvoiav ßeßmoxBQav e^Biv. UblO-ov ^bv xal xotg
vö^OLg xotg vtco xCbv ßaeikiov xsL^BvoLg, i6%i^Q6xaxov ^ivxoi
35, 1. Mit vnsQ tmv aeavrov
Gvfißovlo) XQ' wechselt nachher
nsql xav ot-nsicov ßovXsvGsrai,
in gleicher Weise wie bei anderen
(cf. Weber ad Demosth. Aristocrat.
p. 129) u. bei Isokr. 12, 82 doyistv
äiiELVOv VTtEQ tfjg xoov äXlcov ßov-
Isvscd^ccL GatrjQLag rj tovg aXXovg
nsgl Gcpmv avrav, u. Ep. 2, 2 st
nsql fisv täv rjttov ccvayKaicov cpccL-
voifi7]v aoL avfißeßovXsvyicog, vtceq
Ss tmv (läXXov KdtEnsiyovrcov [irj-
Sevu Xoyov TtOLOL^Tjv ^ und sonst
bei verbis dicendi, 12, 34. 15, 3,
176, 280. Überall kann hier vtieq
TLvog bedeuten „im Interesse von
etwas" und man braucht nicht vTrs'^
ohne weiteres mit uEgC {de) zu iden-
tificieren. Doch zeigt 11, 37 anoXv-
eaaO'cn, xriv vtceq e-helvov diaßoXTjVj
dafs schon Isokr. wie hie und da
andere Altere (Sauppe ad Demosth.
Oration. select. I. p. 2) vtieq einfach
für TCEQL, de, gebrauchte, was bei
Späteren viel häufiger wurde, cf.
Sintenis ad Plut. Themist. c. 16 u.
Rehdantz Demosth. Ind.^ s. v. vnEQ.
— 35, 5. yiccl yccQ. S. zu § 16.
36, 1, ÖLco-KE, bleibe hinter
ihren Bestrebungen nicht zu-
rück. dimyiEiv ist hier, wie oft cow-
sectari, synonym mit (ii^ELGd^aL. —
Über Ev.ELV(üv — avrovg s. zu § 25.
— 36,4. ßsßuioxEQccv^ dals das
Wohlwollen, welches dir von seiten
jener zuteil wird, ein dauernderes
ist [cf. Krit. Anh.]. Mag das Ob-
jekt ein persönliches oder ein
sächliches sein, in beiden Fällen
kann das Adjektiv wie das Adverb
stehen, jenes, wenn der Grund der
ßsßaioxTqg in dem Objekte liegt,
dieses, wenn sie bedingt ist durch
die Handlungsweise des Subjektes.
Ich werde sagen: XTTfju-ara ßsßccicog
e'xco, wenn ich sie unter sicherem
Verschlusse halte, dafs sie mir nicht
geraubt werden können, dagegen
'üx^^axci ßsßaia e'x<o, wenn sie der
Art sind, dafs sie mir überhaupt
nicht geraubt werden können, also
etwa in dQExy], aocptcc u, s. w. be-
stehen. So sagt Thuk. 1, 32, 1 öl-
V.DC10V xovg ETtiyiovQ^ccg ÖErjGo^ivovg
avadidd^ccLj mg hccI x7]v x^Qlv ßi-
ßoCLOV E^OVaiV, U. 6, 10, 2 OLEGds
LGcog xdg ysvofiEvccg v[ilv Gnovdccg
s'xELv XI ßEßaiov. Ähnlich Demosth.
2, 10 övra^LV ßEßaCccv -axriGaG&cci,
dagegen Plut. de amicor. mult. 1
fiTjÖETtco fii'av cpiXCav %EY.xriyiEvoi
ßEßaiajg und Plut. Philop. 5 xrjv
nöXiv EXELV ßEßccioxEQOv. Isokr. 4,
173 EiQTJvrjv ßeßaiav dyaysLv, da-
gegen 6, 39 (coli. 8, 71) ßEßaCmg
xr^v ELQrjvriv cc^o^sv u. 15, 28 ßs-
ßcClOXEQOV XCCVX7JV E^SLV XTjV SldvOLUV.
— 36, 5. HElflEVOtg = XSd'EiUE-
voLg, daher vtco xav ßccccXEcov.
Verg]. Xenoph. Mem. 4, 4, 21 vtzo
X(üv &ECOV y,Ei(iEvovg vöfiovg, De-
mosth. 24, 62 vq)' iccvxov v.el[levg}
vö^cp, Isai. 3, 32 e'l xig tjÖei xovd''
VTCO xov TcaxQog nsifiEvov {ovo^a)
nPOS AHMONIKON (1).
25
v6\LOV iiyov xov sxslvcov tgoitov. &67t£Q yuQ xov sv dri^oxQcc-
rCci TCoXixsvo^Bvov xo jrA^O-og det d'SQaTtEveiv, ovxo xccl xov iv b
ILOvaQxCa xaxoLxovvxa xov ßaCiXia ngoör^xei d-av^d^etv.
37 Eig aQxriv xaxaöxad-elg ^ridevl xQca TtovqQa JCQog xccg Ölol-
x7J6£Lg' av yaQ uv ixstvog cc^ccQxrj, 6ol tag aCxCag dvad'rjöov-
6iv. 'Ex XG)v xoLVöv iTti^LsleiCbv djiaXXdxxov ^ij 7tXov6LG)X6Qog
dXV ivdoi,6xeQog' noklCbv yaQ x^tj^iäxcov xqslxxcdv 6 TtaQcc xov c
jcXrjd^ovg STCacvog.
Mridsvl TtovrjQa TtQay^axt ^yjxe ticcqlöxccöo ^r]X6 övvrjyÖQec'
öö^SLg yccQ xal avxbg xoiavxa TCQdxxsLV, oiditeQ dv xoig dXkoLg
TtgdxxovöL ßorid-fig.
38 Uagaöxeva^s ösavxbv nXeovsxxstv iiav dvvaöd-ca, dvi^ov
b\ xo i'aov sx^v, Lva doxf]g ögeyeöd'ac xf^g dixcaoövvrjg fi?) dt'
Tuvrr]. Isokr. 4, 168 inl taig ov(i-
qiegatg Tcctg vno rcov noirjtav avyHEi-
{jL^vaig. lu gleicher Weise steht
yiSLG^uL regelmüfsig zur Vertretung
des fast nur im medialen Sinne in
der Komposition mit Praepositionen
vorkommenden Perl". Pase. von
xi%riiiL. — 36, 6. coansg %. t. X.
Vergl. 15, 70 zotg iv SjjuoHQatici
noXLtsvofisvotg ccföSg' dv naga-
-KsXsvoaLfiTjv xo nXTiö-og d^^gamv-
iiv. — 36, 7. noXiTBv EG^^ccL ist
bald allgemein „ein Staatsbürger
sein", wie 10, 34 (i^ i'cov noXi-
xivioQ^ai). 12, 200 {Iv uXiyagxicc
noXiT(vsa&al). 2, 3. 7, 41. 8, 49.
12, 151. 16, 24, 144, 159. Ep. 9, 9,
— bald „ein Staatsmann sein", wie
6, 81, 140. 8, 81. 13, 14. 16, 182, 231.
Ep. 8,7. — d^Bganevs i Vj hul-
digen, wie xo nXriQ^og d-sganevstv
2, 16, xrjv övvafiiv 15, 70, xrjv no-
Xiv -0-. Ep. 2, 19, xovg noXffiiovg 4,
162, xov ßaaiXia 6, 104. Über ^av-
fiä^fiv vergl. zu § 10.
37, 1. yiaxaaxa^eig. vergl. 12,
146 Hud'iaxaaav inl xag dgxdg. 12,
132 ^nl xdg agxag na^iaxdvai. 8,
60 inl xd {ityiara xä>v noayfidtmv
yiu&Caxuatv. 3, 81 tlg xr,v dgxriv
'Ka&taxdii.r,v. 2, 4 ilg xf^v dgxrtv xa-
xaotmatv. 4, 35 axgaxrjyol xaxaaxdv-
xtg. Daher naxäaxuaig 3, 56. 7, 23.
— 37, 2. ras et Ix lag dva^riaov-
aiv h'u'.r im hfitum Sinne, dagegen
im guten H, 13H. 12, 87 u. Ep. 2.
21. — 37, 7. oldnsg dv x. x. X.,
wie die anderen, handeln,
denen du dabei behilflich
bist. [cf. Krit. Anh.]. Der Kasus
des relativen Pronomens, der sich
nach dem Verbum des relativen
Satzes selbst bestimmen sollte (hier
iv oiaig), bestimmt sich oft nach
einem in den relativen Satz ein-
geschobenen Particip (hier ngdx-
xovol). Vergl. 3, 52 xdg ngd^sig —
vofil^exE Ttovrjgdg (isv, dg ngdxxov-
x(g Xav&dvsi.v ifie ßovXeads , XQ^-
Gtdg di, nsgl cov iym fiiXXco nv-
d-öfisvog ßfXxi'ovg vfidg voynstv.
6, 66 xovg vofiovg, fisd"' dtv oUovv-
xfg BvdciifioveötccxoL xmv 'EXXi]V(ov
Tjoav. Vergl. Stallbaum ad Plat.
Gorg. p. 492 B. Seltener ist diese
VerschrUnkung, wenn statt eines
Particips ein ganzer Satz einge-
schoben ist, wie 2, 54 xoiavxag,
alg xav acpoSga XQV^ — °^ xara-
xglipsig.
38, 1. dvvaa&ccL cf. Krit. Anh.
— 38, 2. t6 taov e^^**'' ande-
ren gleich stehen, wie nXeo-
vfXTftV, vor anderen etwas
voraushaben. Vergl. Xonoph.
Kyr. 2,2,20 maxf u^ i'acov txaaxov
xvyxdve tv, dXXa xovg Hgaxlarovg
xal xifiaig xal doögotg 7tXiovf%-
xetv. Isokr. 17, 57 ov ^6vov jVtov,
dXXd xal nXiov hxovztg dnigxea&f^
coli. 21, 15. Des Artikels wegen,
der sonnt in der Formel faov fxav
26
(I) [ISOKPATOTS]
äc^BvsLav äkku öl iTtisixsLav. MäXXov äitodiiov öixaCav tce-
VLCCV 7J TtXoVTOV CcdlXOV %060VX(p yCCQ XQSLttOV ÖLxaLoövvri X9V'
ficctov, o0(p tä ^Iv ^avtag ^dvov dxpsXst, t6 ds xal teXsvtri-
6a6i do^av TtaQaöxsvä^si , TiccxeCvcDv ^ev rotg (puvkoig ^steözLV,
8Ö rovTOv dh rotg ^ox^y}Qotg aövvatov ^staXaßetv. Mrjöava t,7]Xov
r&v f'l ädiKoag xsQdacvövrcov, äXlä ^äXXov aitodexov rovg ^erä
ÖLKaLoövvrjg ^rj^Lcod-evtag' ol yuQ öCxaiOL xCov adixcov sC ^ridsv
aXko TtXeovextovöLV, aXX' ovv eItcCöl ys öTtovöaCaig 'bne^e-
%0V6iV.
40 ndvrcov ^av enL^sXov tCov tibqX xov ßtov, ^dXiöxa de tijv
6avtov cpQovYiöiv äöKEi' ^syLötov yccQ iv ila%i0xco vovg äya%'og
SV avd'Qcojtov öGi^axi. Uslqg) xa öcb^axL ^Iv elvai q)i,X67tovog,
xfi de ipvxT] (piXoßocpog^ Iva xw ^sv stclxsXslv övvtj xä dö^avxa,
XT] Ö£ TtQOOQäv STtLöxT] xä öv^cpeQovxa.
41 Uäv 0 XL äv iisXXr]g sqslv^ 71q6xbqov stclökötcsl xfj yv6^rj'
TtoXXotg yaQ rj yXcbxxa 7tQ0XQd%aL xr]g ÖLccvoLccg. dvo tvolov xaL-
Qovg xov XeysLV, r) Ttegl cov ol0^a öacpag, rj tisqI cdv ävayxatov
11
zu fehlen pflegt [cf. Krit. Anh.]
(7, 69. 12, 179. 14,^ 20. 18, 23),
vergl. noch 18, 50 ov% icyana tcäv
i'ocov xvyxdvEiv toig aXXois, dXXa.
^qtSL nXsov t'xsiv rjfimv und Froh-
berger Anh. zu Lys. 12, 35. — 38, 4.
roaovra) — ooa, s. zu§4. —
38, 5. to 8s — zovTov. Das Neu-
trum bezieht sich auf dL'>iaLOGvvr]
als eine Sache, ein Ding an und für
sich, ohne Rücksicht auf seine be-
sondere grammatische Form. So
Solon. fr. 16 (poet. lyr.* Bergk.) ov
dLC((i£iip6^8d^a \ rrjg ccQStrjg xov
nXovtov^ STcel ro fisv B^mdov
0CL8L, I ;t9^/LtaTa d' dv&QcaTtav ccXXots
aXXog^ s'xfi. Plato Theaet. p. 176 B
ovx (OV evETia ot noXXoi cpccGi dsiv
novrjQtccv y,sv cpEvyEiv, ciQSxr}v
ÖS dicoKELv^ xovxoiv x^Q'-^ "^^ 1"'^''
STCLxrjdsvxsov, x6 ö' ov. So geht
bei Hom. Od. 9, 359, auf ohog ein
xoSe, ibid. 12, 75 auf vscpsXrj ein
xb ^8v, bei Herod. 4, 23, 2 auf
y.aQ7i6g ein xovxo. cf. Maetzner ad
Antiph. p. 201. Auch auf einen
Plural geht xovxo Isokr. 10, 42 ov
TiQog xccg rjdovccg, -kccCxol y-cu xovxo
XOig EVCpQOVOVCl TtoXXcÖV CCiQSXCOXEQOV
iöxiv, äXX' oficog ovx snl tov-O"'
ag^rjasv und 4, 49 xovxo auf xcc Xs-
yofisva. Vergl. Stallbaum ad Plat.
Phileb. p. 28 A, Rehdantz Demosth.
Ind.^ 8. Neutrum.
39, 4. iXizLOL üTtovSaiaig.
Vergl. 8, 34 oQa — xovg fisx' svas-
ßsLug Hai dLTicitoavvrjg ^covrag —
Ttsgi xov cvfinavxog cclwvog ijdlovg
xDcg iXTiCdag sxovxccg^ coli. 4, 28. So
bezeichnet %aXr] sXnCg oft spem futu-
rae (aeternae) beatitudinis ex bona
conscientia ortam, wie Wyttenbach.
Epist. crit. ad Ruhnk. p. 252 Lips.
erklärt und mit Beispielen belegt.
40, 2. (leyLGxov x. x. X. Vergl.
Stobai. Flor. 3, 56 nsQLCcvdqog
SQcoxrj^SLg , x t [is y i 6x ov s v
iXccx^GTO), Eins, q)QSV£g ayu-
Q^cil SV G(6(iaxi dvd'QCOTtov. —
40, 3, x(p acofiaxL fisv slvai. cf.
Krit. Anh. u. s. zu 7, 44. — 40, 4.
cpiXoGocpog., ein Freund von wissen-
schaftlichen Forschungen. S. zu § 3.
41, 2. TT^oTpf ;Kf t. Vergl. Cheilon
bei Stobai. Flor. 3, 79, 3 ^ yXaGGÜ
Gov {17] nqoxQSx^xca xov vov. —
41, 3. XsysLv — slnsiv. S. zu
nP02 AHMONIKON (1).
21
eiTietv. iv tovroig yaQ ^övoLg 6 Xöyog ty]g 6Lyr]g XQeLtrav, iv
de iotg ukkoig a^Bivov öiyccv rj kiysiv.
42 NoiLit^e aridav eivac rav äv^QoitCvcov ßsßaiov ovroo yuQ
ovr' 6vtvxG)v £6£L 7teQi%aQrig ovte övötvxcov TtsQiXvTtog. XatQS
fi£v enl totg öv^ßaLVOvöc tav äyad-av, Xvtiov 8e ^etQiog inl
rotg ytyvo^dvoLg xCbv Tcaxav, yCyvov 8\ rote äXXoig ^r}d' iv
itiQOig cbv xardöi]Xog' ätOTtov yäg f^v ^ev ovöCav iv tatg
oimaig aTtoxQVTtrsLVj zriv 8a Slkvoluv (pavsgäv ixovxa TteQLTCa-
43 tetv. MaXXov svkaßov ipoyov r) xCv8vvov' 8ei yccQ elvai (poßs- c
Qccv Totg ^£v (favXoLg rrjv rov ßiov teXevzTJv, totg 8s öJiovdat-
oig trjv iv ra ^fjv a8o^cav. MaXtörcc (ihv tcelqg) ^fjv xarä ziiv
aöfpdXeiav iav 8i itoxi öol öv^ßf} xivSvvevsiv , irrtet, tr^v ix
tov TtoXe^ov 6(0TY]Qiav ^£tä xaXijg 86^rig, ccXXä ^tj /itfr'
alöxQug q>t}^r}g' t6 ^av yaQ r£X£vti}6ai, ndvxcov i] 7t£7tQ(o^£vri
4,10. — 41,4. Giyfig x^f (.'ttcov,
vergl. Dionys. trag, fr, 6 Nauck
(== Earip. fr. ine. 183 Dind.) ^ Xeys
XI oiyfjg XQSiaaov rj aiyr^v exs.
42, 3. TOig av fißccLV ovGL rcov
ayad-wv, wa» an Glück dir zu-
fällt. Steht das Attribut mit sei-
nem Nomen nicht in gleichem Kasus,
sondern dieses neben jenem im Ge-
net. partitiv., so wird das Attribut
nicht der ganzen Gattung, sondern
nur einzelnen Individuen derselben
beigelegt. Vergl. 20, 16 dsc nsgl
nliiazov noitioQui xuvrocq röäv di-
ntüv, wie denn Isokr. mit Vorliebe
in diesem Falle den Genetiv ge-
braucht und z. B. abweichend von
anderen zu sagen liebt T(av dvdgcöv
{d*&Q(07r(ov) Ol yiaXol ndya^oi,
4, 78, 96. 8, 133. 9, 74. 12, 183.
16, 316. — 42, 4. ^rjd* iv iti-
Qotg, stärker als iv (iriÖBzigois.
5. Krit. Anh. zu 9, 47. — 42, 6.
unoHQv TtxBiv , den Blicken an-
derer entziehen. — xijv dh
didvoiav X. T. l., mit offen zur
Schau getragenen Gedanken.
Das Antlitz soll nicht verraten, dufs
man sich »elhnt HUgt, man sei glück-
lich oder unglncklicb.
43,2. ßiov xiltvxi^v. DerTod
kann auH dem x/fdvfof hervorgehen.
— 43,3. Huxa xi]V datpdXitav
X. T. l. Vergl. 2, 36 fidXtoxa (ilv
nnQti XTjV darfdXnuv nai oat'rrij
xat T^ TioXsi 6ia(pvXdTX£iv' tJv d*
dvayxaad^'^g v.LvdvvBvsiv , aiQov
xB^vdvoci xaAco? jtiaUov ^ ^r\v ctl-
axQ(x>s. Der Artikel steht bei dacpu-
Xeiu wie regelrecht bei Abstraktis,
wenn sie nicht als blofse Begriffe
gefafst, sondern als in bestimmter
Form in die Erscheinung tretend
vorgestellt werden sollen. — 43, 4.
-KLvdvvsvs IV ist, wie das folgende
i-n xov noXiuov lehrt, von Kriegs -
gefahren zu verstehen. So stehen
nivdvvog und yiivövvfvsiv oft, teils
für sich allein (z. B. 11, 21), teils
in Verbindung mit TioXsfiog, noXs-
fiBiv (6, 136. 6, Hl. 8, 20, 68, 97.
12, 80 u. 191). — 43, 6. x6 (i(v yuQ
xsXevxTjoai. Der mit dem Artikel
versehene Infinit. Aoristi steht oft im
Sinne des praesentischen Infinitivs
und nur insofern von diesem ver-
schieden, als er den Verbalzustand
als dauerlos, dieser nach seinem
Verlaufe und seiner Dauer ihn dar-
stellt. S. Demosth. 1, 23 noXXdxig
doxfi x6 q}vXd^at xdya&d xov xr^-
acca^ai jjaA^eorf^ov elvat, und mehr
Bcis])i(io b«i Madvig im Philol. II
Supplliett.^). .'11. Wechsel bei Isokr.
3, 17 TiQog x6 ßovXfvea&ai xal
TTQCt^ai^ wie in Acnoph. Mem. 2,
7, 7 Trpo'c te x6 fta^itv xol nghe
Tu livrinovtveiv xai ngog x6 vytaC"
vnv xi x«l laxvftv ftQOf x6 xtij-
auoOfti T* X«) OfOsUv. — nfTtotO'
28
(I) [IS0KPAT0T2]
xcctexQLvsVy TÖ ds KaXwg ajtod-avstv Iölov rotg öTCOvdcciois d
44 (f'.) Kai [lYj d-av^ä6^g, st TtoXXä xcbv st^rj^svcov ov jtQeTtst,
6oi TCQog tijv vvv jtaQovöav 7]lL7iCav' ovde yaQ i^e rovro dte-
Xad-sv dXXä TCgoeiXö^riv dcä rfjg avtrjg TtQay^axsCag ä^a rov
TS TtuQOVtog ßCov öv^ßovXiccv i^svsyxEiv xal xov ^iXlovtog
XQOVov Ttagdyysk^a xataXiTtstv. rrjv ^sv yaQ tovxcov iQsCav
Qadicjg sLÖTJöaLg, xov d\ ^ax^ avvoCag öv^ßovXsvovxa lalsitSyg
£VQ7](i£Lg. oTCGjg ovv ^lij TtaQ* ixsQOv xä Xoiitä trixf]g, äXX' iv- e
xsv&ev &07tSQ ix xcc^ieLOv jtQocpeQrjg, atjd^rjv dstv ^rjdsv naga-
Xiitstv cjv ej[(o 60L öv^ßovXsveLv.
(isvri. Vergl. 10^ 61 tovg ddeX-
cpovg rjdr] natsxofisvovg vno xrjg
7i8nQ(0(X8vr]g sig d'sovg dvriyays.
Weder hier noch anderwärts (z. ß.
Eurip.Hekab. v.43 Dind.,(Demosth.)
60, 23, Pausan. 4, 9, 4) ist 97 ns-
TtQoofisvrj eigentlich fors, sondern
wie immer = sors, die jedem zu-
geteilte fiOiQK, hier das allgemeine
Los der Menschen, das dann selbst
wieder personificiert wird und schein-
bar selbständig handelt. Ebenso
rj Sifiag^svr} 10, 52.
§ 44—52. Schlufs. Nachdem der
Bedner es entschuldigt, dafs er
einige Vorschriften hier gegeben, die
für des DemoniTcos jetziges Alter
noch nicht pqfsten (§ 44), spricht er
seine feste Überzeugung aus, dafs
von ihm seine Bemühungen nicht
zurückgewiesen werden würden (§ 45),
und gieht die Gründe an^ die den
Demon. bestimmen müfsten, alle von
ihm selbst und von anderen ihm ge-
botenen Mittel zu seiner sittlichen
Veredlung zu benutzen (§ 46—52).
44, 3. TtQccy ybccxsCccg, Arbeit;
so vom schriftstellerischen Produkte
auch 5, 7 ovtog sfiov nsql rrjv
TtQCcy iiatsCav ravTTjv scpd'rjts noi-
rjGccfisvoL TTjv stQrjvr^v nglv i^sgya-
6%'rivocL xov Xoyov. — 44,6. sCd'^-
asig. S. zu § 16. — tbv —
avfißovXsvovta. Man erwartet
Gv^ßovXsvGOVTcc uacli 4, 185 ol^aL
Gna%i(oxEQOvg sG86&ca xovg fiivsiv
s&sXiqGOvxag xäv Gvvay.oXovd'Siv
iTti&v^rjGovtcov. Ep. 7, 1 ov% ccTto-
griGsig xäv iyyico^iaGo^ivcov. 2, 28
i'va — ^'xV? xovg GvvSoKiiiccGOVxag.
Vergl. 4, 112. 7, 2. 19, 29 u. 35.
Ep. 1, 3. Ep. 2, 5. Dagegen 8, 21
GVfificcxovg £^o(isv — ovh iv ^8V
xaig 0iGcpaX8Laig rjiiccg vno88%oii8-
vovg, 8V 08 xoig v.Lv8vvoig dno-
Gxr]Goii8vovg. 8, 139 noXXovg
8^ofi8v xovg 8xoLfioog Mal TtQod'vucog
GVvaycovL^ofisvovg. Ep. 6, 12 noX-
Xovg f|tö xovg ivavxiov^ivovg.
Vergl. 1, 30. 6, 62, auch 1, 33 X8y8
nsgl avxcov ngog xovg dnayysX-
Xovxag, und aufserdem Lobeck ad
Phrynich. p. 13 not._, Maetzner ad
Lycurg. p. 177. Die Zulässigkeit- des
Particip. Praes. folgt aus seiner
Natur als eines Particips zur Be-
zeichnung des in der Entwickelung
begriffenen Zustandes, welches seine
Beziehung auf eine der drei Zeiten
erst durch das Verbum des Satzes
erhält. Hat der Satz Futursinn, so
wird das Particip. Praes. zur Be-
zeichnung des in der Zukunft
Dauernden stehen können, wenn der
Gedanke den Begriff der Dauer ver-
trägt, während das Particip. Futur,
nur sagt, dafs der Zustand sich erst
gestalten (nicht, dafs er in Zukunft
dauern) werde. — 44, 7. tV'^V'S-
Der Konjunktiv, nicht der Optativ,
steht hier im Absichtssatz nach dem
Aorist ttiri%-riv, weil die Verfolgung
der Absicht noch nicht aufgehört
hat, sondern noch in der Gegen-
wart fortdauert. Vergl. 5, 113 xov-
XOV 8' 8V8'iid GOl n8Ql xovxtov
8LfiXd'ov, Lvcc yvag %. x. X. Ep.
8, 1 888^d'r}Gdv (lov ygafifiaxu
nPOS AHMONIKON (1).
29
45 TloXkriv 8' av xotg d-sotg %ccqlv CxoCriv^ sl ^ri ÖLa^ccQroL^L
tilg öö^Tjg '^g £X^v tcsq! 6ov rvyx^"^^- ^^^ f*^^ 7^9 ccXXtov rovg 12
TcXsiörovg svQriöo^ev, (oCtcsq rav ölzCov rotg riöCcroig ^äXXov
?i rotg vyLSLVoxdtoig xaCgovrag^ ovxco xal t&v (piXov rotg 6w-
s^ci^aQzävovöLV TtkrjöLcc^ovrag, «AA' ov Totg vovd'srovöLV. ös ds
voftt^oj TOvvavxCov tovrcov iyvcDxdvac, tsx^jjqlg) xQCiiLevog ti]
7C£qI tijv aXkriv naLÖaCav (pLkoitovCcc' zbv yäg ccvra rä ßiktLöta
TtQccTtSLV imrcctrovra , tovzov eCxog xcd rcbv akXcov rovg inl
46 triv uQBxiiv TCaQaxaXovvrag cc7todixE0%^ai. MdkLöra d' av :taQO- b
^vvd-£cr}g dQeyeöd-ai xcbv xakav sgycov, ei xaxandd^oLg, ort xal
xäg r^doväg ix xomcov ^ältöxa yvri6C(og ixo^ev. iv ^sv yaQ
xa Qa^vyistv xcd xäg Ttlrjöaoväg äyanäv evd'vg cd XvTtau xaig
ridovatg TtaQamTtrjyaöLV, xb öe tcsqI xriv äQExi]v (piloTtovelv xcd
ac)q)QÖVG}g xov avxov ßCov OLxovo^stv äsl xäg xsQxfjSLg dXixQL-
47 velg xal ßsßaioxeQag änodCdoCiv xäxet ^Iv tiqöxsqov iiöd-evxeg c
Tiiurpai ngog vuag, oncog ocv — xat
xovtov v.axa8ek,ria^e u. öfter.
46, 1. öiapL. Tfjs do^rjgj in der
guten Meinung mich nicht
täusche. S. zu § 32. — 45, 3.
(oonBQ x(ov airloav xoLg ri8C-
axoig X. X. X. Derselbe Gedanke
auch 2, 45. Vergl. auch 8, 109. —
45,4. xoig ovvs^afiuQxävovai.
Vergl, 2, 42 TeXrjoid^eiv ßovXovxai
xoig avvs^a^aQxävovaiv, dXX' ov
xoig dnoxqinovGLV. — 45, 7. xbv —
inixdxxovxay xov xov. Das De-
monstrativ nach dem Particip dient
zur nochmaligen nachdrücklichen
Hervorhebung des durch das Particip
bezeichneten Gegenstandes, in der-
selben Weise wie nach Relativsätzen,
anch im Deutschen , und ist bei
Iflokr. sehr gewöhnlich. Vergl. 3, 4
u. 62. 4, 36, 60, 167. 6, 103, 139. 7, 64.
8, 36. 12, 23, 79, 219, 251. 15, 202,
248, 305, 308. 20, 22. Zu ähnlich^'m
Zwecke j^eht dem Particip. das De-
Mionhtrativ auch voran, bald ovroc,
vi... 4, 21, 37, 185 0, 30. 7, 18, 27,
r)5. 12, 46 (bis), 62, 188. 16, 121.
\(), 48, bald infivosj wie 4, 12. 6,
"). 1Ö3. 12, 2, 141. 16, 191. Über
Ion nämlichen Gebrauch bei ande-
in <•!. Mac'tzncr ad Lycurg, p. 13L'
40,3. YVTjaitogt nicht yvija/a, .
jenes ist nach dem zu § 36 Be-
merkten zu beurteilen. Vergl. § 5
x^g dqBxrjg icpiy.Bod'ai yvrjcicog i^dv-
vri^riGccv. — 46, 5. BvQ-vg — na-
QccTtETci^yccGiv, ctwat folgen auf
demFufse nach. Vergl. Sextus
Erapir. Hypotyp. 3, 24 ndarj ijdovf]
naQccnsnrjytv dXyrjdcav. — 46,6. ei-
XiyiQivitg Kccl ßeßuLox SQag.
Die Verbindung des Positiv mit dem
Komparativ ist in dem Wesen beider
Gegenstände begründet, denn die
xBQtpig i-K xav ijöovwv ist bis zu
einem gewissen Grade auch ßsßata,
aber nie elXiHQivj^g. Vergl. über
die der Natur der Sache nach frei-
lich nicht häufige Verbindung Hom.
Od. 8, 187 dianov (isi^ova xal
ndxfxov. Pindar. Ol. 1, 104 (poet. lyr.*
Bergk.) I'öqiv dXXd xal 8vva(itv xv-
QtdiXfQOv. Plat. de legg. I p. 649 D.
(vxsXti xe xal daivBOXBQav. Xenoph.
Mem. 2, 9, 4 'AoiiSri^iog — cpiXoxQfi-
ax6g XB xftl BvtpvBGXBQog. Lys. 9,
19 xovg ßtXxiov xnri dinaiiog ßov-
XevGttfiivovg. Plut. Themist. 14, 2
ovx l^ßXanxB t-aiJff aXitBVBig ovaag
Tial xanBivoxBQCcg. Dionysioa Pe-
rioget. v. 172 /x xovS' av yfpapö;
TF xal aldoiBaxBQog «Tik, und mehr
I. G. Strange in Jahos Jahrb.
,1. III (1834) p. 662. Sehr ge-
30
(I) [ISOKPATOTS]
vötSQOV ilvnri%'ri<Sav ^ ivtavd^a d^ ^erä tag Xvjtag rag '^doväg
^%oii£v. iv 7tä6i d\ xotg i^youg ov% ovto rrig ccQXYig fivri^o-
vevo^sv, wg Tr}g tsXevrfjg cci'0d-r}6tv Xa^ßdvo^sv rä yaQ TtXstöta
r&v TCBQi rbv ßCov ov dtä rä ngay^ata jtOLOv^sv, dllä tcbv
48 KTCoßaLVÖvTcov evaxa öiaTCovov^ev. (s:'.) 'Evd'v^iov d' ort totg
^6v cpavloig ivds%atai rä rvx6vra TtQccrreLV evd-vg yäQ roi)
ßiov roiavxrjv TtSTCoCrivraL rijv vjtöd-eßiV roig de CTCov^aCoig d
o\)% olov rs rrjg aQEtijg ä^eXetv dt« rb TtoXXovg ^x^iv rovg im-
TtXyjrrovrag. Jtävrsg yäg ^löovölv ov% ovro rovg s^a^aQrdvov-
rccg dyg rovg iTCtsixstg ^sv q)7]6avrag sivaL, ^rjdsv dh rcbv rv-
49 %6vrcöv diacpsQOvrag, sixörcjg' otcov yäg rovg reo Xöya ^övov
wohnlich ist dabei der Komparativ
zu erklären nach Art von Plut.
Timol. 27, 5 vnsQtpvsL cpcov^ -kccI
(iSL^ovt ytsxQrja&UL r^g Gvvij^ovg.
Vergl. auch Tacit. Agricol. 1, 2
apud priores agere digna memo-
ratu pronum magisque in aperto erat.
Curt. 8, 7, 14 regio hdbitatur pluri-
hus ac frequentibus vicis.
47, 2. iXvTtrid'rjOciv — sj^ofisv.
Über den Wechsel des Tempus s.
zu § 6. Hier wechselt zugleich die
Person des Yerbums, indem bei
sXvTtr'jd'rjGav [Isokr.] sich und denDe-
monikos naturgemäfs ausschliefst.
Ähnlicher Wechsel 4, 29 dsL%vvfisv
— sdida^svj ^und etwas anders
3, 29 Xoinov ovv iarlv mv TCQOsd's-
(irjv TCSQL s^ccvrov ÖLsl^Siv, i'v'
ETlLötrjOQ'' , OtLtOLOVTOg SGTIV vfiav
6 ßaaiXEvcov, dg — Si-AaCoag av
^SL^ovog rifirjg Tj^iwQ'riv. Über
diesen letzteren Fall vgl. Lobeck
ad Sophocl. Aiac. v. 458 not. —
47, 3. ovx cvtco — töff, nicht so-
wohl — als, wie § 48. 4, 78, 81,
91, 8, 80. 9, 74 u. öfter. — 47, 4.
ai6Q"riciv h. r. X., wir haben
einen Eindruck von dem Aus-
gange. S. zu 1. 6. — 47, 6, £VE-
v,ci cf. Krit. Anh.
48, 2. cpavXoLg. S. zu § 1. —
tä rvxovta, das erste Beste
(nicht immer das Gute), wie ot tv-
%6vtsg gleich nachher und 5, 41.
8, 8. 10, 21. 12, 143, 208, 248. Ep.
2, 15. 4, 7. 9, 9. r/ xvxovGa nöXig
12, 41, naxQig Ep. 9, 5. Vergl. zu
7,20. — EvQ'vg x. x. X., gleich
von vorne herein (durch ihre
Geburt in niederer Sphäre) ist ihr
Leben so angelegt, die Grundbe-
dingungen zu ihrem Leben sind der
Art. Ähnlich 6, 90 tisqI xav avxcöv
ovx OfiOLcog anuGi ßovXsvzioVy dXX'
ag ccv s^ dqxrjg eticcgxol xov ßiov
noLrjGcovxccL xtjv vnöQ-SGiv (vergl.
zu 7, 28). Das TtEnoLTjvxav ist nicht
zu urgieren, denn nicht eigentlich sie,
sondern das Schicksal, das sie als
cpavXoL geboren werden läfst, legt
so für ihr Leben den Grund. Man
vergleiche Wendungen wie q)vEiv
odövxag, yXmGGccv , nxEQU, promit-
tere harbam u. s. w., wo das eigent-
liche Subjekt die schaffende Natur
ist. — 4:8, 6. iniEiHELg vertritt das
vorhergehende GTtovdatog , welches
auch hier mehr im politischen
Sinne (s. zu § 1) zu fassen ist, wie
§ 49 die Worte rj (iev yccQ {xvxv)
ocvxoLg XQW^''''^ **^^ So^av kccI cpC-
Xovg ivExsiQiGEv lehren. — 48, 7.
slyioxcogj nämlich: xovxovg (itGoH-
GLV. Ein solches einen Satz für
sich bildendes g^Horco?, dem ein be-
gründender Satz mit yccg folgt, ist
bei den Rednern sehr gewöhnlich;
vergl. Isokr. 8, 29, 113. 15, 136, 291,
295. Vergl. Rehdantz zu Lykurg.
Leokr. Anh. § 47.
49, 1. 0 710V, im kausalen Sinne
wie oft, sowohl sonst (z. ß. 4, 162.
12, 249. 15, 311), als besonders
dann, wenn ein Fragesatz sich an-
schliefst, wie 4, 186 {onov — , noCtov
XLväv XQV TtQOGSoHccv. cf 5, 120).
5, 67 {oTtov — , TTcös. cf. 15, 208).
nPOS AHMONIKON (1).
31
Tpevdo^svovg aTtodoxL^d^o^sv, yj jtov ye tovg ta ßico navtl
iXartov^evovg ov q)avXovg sivai (pi]6(ou£v; öiKaCog d' dv tovg
roLO-vrovg vTCoXdßoc^sv ^li] ^övov £Lg avxovg ccfiaQzdvsiv, «AA«
xal trjg tvxrjg dvau %Qo66tag' rj ^ev yccQ avtotg xQrmaxa xal e
dö^av xal cpikovg ivExsiQLdeVy ot öe 6(päg avxovg dva^Covg xrjg
60 v7taQ%ov6rig evöai^ovCag xaxEöxrjöav. Ei dl det d-vrjxbv iSvta 13
xfig XG)v d^ecbv Gxoxdoaö^ai diavocag, rjyov^ac xdxsivovg inl
xotg oixSLOxdxoLg iidXiöxa drjXaöaLy Tt&g ^';uoi><Jt TtQog xovg (pav-
Xovg xal tovg öitovdatovg xav dvd-Qcojtcov. Zsvg yaQ 'HQaxXea
xal TdvxaXov yevvyjöag, cog ot ^vd-oc Xsyovöt xal jtdvxsg tci-
0xevov6LV, xbv ^sv dcä x'^v dQSxrjv dd-dvaxov iTtOLTjösv, xov df
51 diu xrjv xaxCav xatg iieyCöxaig xnKOQLaig ixölaöev. olg öst Ttaga-
decy^aöL xQ^i^^^^^S ogeysöd^at xi^g xakoxayad-cag xal /it») ^6- b
vov xotg vg?' 'i]^Qjv eigri^ivoLg i^i^aveiv dX'ka xal x&v tcoltjxcüv
8, 113 {onov — , ti). 5, 124 (ztg — ,
onov. cf. 12, 16. 15, 258. 19, 15).
Daraus wird wahracheinlich , dafs
auch da, wo t) nov folgt, wie hier n.
8, 24. 15, 33 u. 70 (mehr bei Wyt-
tenbach animadv. ad Plut. Mor. I p.
299 ed. Lips. u. Schoemann ad
Plut. Agin p. 133), dies ^ nov als
Fragepartikel zu fassen sei. (Hier:
da sollen wir ja wohl die nicht
schlecht nennen, welche u. s. w.?
— ironisch für: da müssen wir
natürlich die schlecht nennen).
Ähnlich wie onov — , ij nov steht
Ep. 2, 15 (coli. 4, 138; ti—, ri nov
ys. Vergl. Uehdantz zu Lyk. Leokr.
§ 71 Ann. u. Frohberger Anh. zu
Lys. 12, 35. — 49, 2. nav tI
iXttzTOvuBvovg, Hiatus s. zu § 3.
— 49,3. tiar TOVjtf f rovff, die, ob-
wohl sie von Geburt nXBovtutovv-
xts sind, ihr ganzer Lebenswandel
doch erniedrigt. Vergl, 12, 243
TOVff nugaloyitontvovs ov% ijyovv-
rai dt%a{<ag %(iX(Co&ai nXtovhv,xi-
xovff, dicc yäp^ Tu novnquv i'xfiv
rrjv do^av Iv anaaiv avxovg iXax-
xafia&aixoCg nguyiiaaiv coli. 16,281.
60, 2. Inc nicht: „an". Denn bei
''"•■ ^■"-»- "•' »...i,.....i...M.n,
,d,
i'-r
daH • h
fni . n.
Vergl. 6, 44 (coli. 8, 109) inl xav-
rrjg av xig rrig noXeag snsösL^sis.
So bgäv int rivog 8, 114. 5, 146,
yiaQ-ogav 13, 7, d-eoagstv 11, 46,
yiyvcoGyiSLv 8, 69, do^i^d^siv 2, f>0,
(paivEod^ai 7,20, yvcoQi^siv 8, 114,
OHonsLV 9, 34 u. 16, 15, elnsLv 6, 41,
^nl nXsLOVcov nagccdsLyfictxcov ^isX-
d'SLv 14, 40, {ini rcov nQÜ^stov av-
xov drjXovxuL Plut. Tit. Flamin. 2,
4 u. inl noXXcov Idsiv Demosth. 2, 1,
inl x(ov Idiiov vofiojv xal k'gycov
anonsiv id. 18, 201 u. mehr bei
Rehdantz Demosth. Ind.^ s. v. ini
B.). Vielmehr bedeutet inC mit
dem Dativ nur ganz äufserlich die
Gelegenheit, bei der etwas ge-
schieht, wo sonst h steht (wie
Thuk. 3, 37, 4 h aXlotg ^bl^ogiv
ovx av di]X(6aavx(g xijv yvcofirjv u.
8. Frohberger Anh. zu Lys. 12, 27).
Vergl. l'lat. de legg. VII p. 793 E
xavxov ÖQaoxJov xal In iX(v9i-
Qoiatv^ und Ähnliches bei Schoe-
mann ad Isae, p. 238. — 50, 4
Über Herakles vergl. Isokr. 5,109 ff.
und über Tantalos ibid. § 144.
61, 1. nugad fi'y fiaai i. e. cltg
nagad., was in dieser Formel oft
auch hinzugesetzt wird. S. Stall-
baum ad Pliit. Euthyphr. p. 6 E.
We^M'n xpwfif'vovg cf. Krit. Anh.
51, 3. v^)' ijU(Öp 8. zu § 6. —
T (') V n Ol Tjxiüt' — xal xtö p «1-
32
(I) [I2:0KPAT0TS] UFOT, AHMONIKON (1).
rä ßikxiöta ^av^ävecv xal t&v äkkav 6oq)c6tG)v, et' xi %qyi6liiov
62 SiQTJxaöLV, avaycyvGXSxsLV. Böjcsq yccQ rijv ^ihttav 6qg)^£V
i(p' aTtccvta ^^v tä ßlaöttj^ata xad't^ccvovöav, ag?' exdötov dl
rä ßaXtLöra Xcc^ßdvovaav, ovtco öet xal rovg itaidsCag ÖQeyo-
liivovg iirjöevog [ilv äjcsiQcog ^X£iv, 7cavra%6^£v öl tä xQTfiöi^a
övllsyBiv. ^öXig yäQ äv xig ix tccvtTjg tfig iitiiLeleCag tag rfjg
(pvöscog ä^aQxCag iTiLXQatrjöeisv.
Xcov oocpLGxmv. Vergl. 2, 13 jliiJts
Tcov Ttotrjtmv fi^ts tmv aocpiormv
fiTjdevog oiov dstv ocTtSLQcog ^XBlv,
aXXä. t(bv fiev ccyiQoatrig yLyvov,
tav de (iccd'rjTrig^ u. 4, 82. Hier in-
des ist Gocpi6tai von älteren
Weisen zu verstehen, die wie So-
Ion diesen Namen ohne einen ta-
delnden Nebensinn führten. Vergl.
15, 235 ZöXtov xmv entcc Gocpiotmv
BYlriQ^ri "aal xccvTrjv ^6%b tr]v inm-
vvfiLav trjv vvv cctL(ia^o^svr}v coli.
15, 313. In diesem Sinne sind auch
die Dichter üocpiaxaC^ und darum
steht ocXXcov nicht bedeutungslos.
52, 1. iiBXittav X. T. X. Das-
selbe Bild bei Lucret. 3, 11 flori-
feris ut apes in saltibus omnia
Umant, omnia nos itidem depasci-
mur aurea dicta, aurea, perpetua
semper dignissima vita^ und ander-
wärts cf. Wyttenbach animadvers.
ad Plut. Moral. I p. 209 ed. Lips. —
52, 2. y.ad'i^dvovaav. Das Ver-
bum i^av Siv mit seinen Kompo-
sitis ist in älterer Zeit fast nur
dichterisch (Krueger zu Thuk. 2,
76, 1) und hier blofs der Allitte-
ration zuliebe gewählt. S. zu § 16.
— 52, 5. noXig yäqv,. r. X. Denn
mit Müh und Not etc. (vergl.
Voemel ad Demosth. Conc. p. 145).
Vergl. 8, 27 (loXig yccQ äv tig vuäg
£| andvxmv tovtcov anl xo ßsXxLOv
cpQovriGCii dvvTj&siri TtQOccyaysLV. —
52, 6. inL-itQ(xxT]G8i8v mit dem
Akk. verbunden, (statt mit d. Genet.
wie 6, 81. 8, 8. 102. 15, 15) eine
sehr seltene Konstruktion, vergl.
Dio Cass. 35, 16 8i6 ßccGiXsccg ovv.
d.Gd'BVBig BTtl'KQaXTJGCCg.
(IL) ETArOPAi: (9).
Die vorliegende Rede bezeichnet Isokrates §§ 8 und 11
selbst als den ersten Versuch, die Tugenden eines verstor-
benen Zeitgenossen durch eine Lobrede (iTtaivog § 73) zu ver-
herrlichen. Gegenstand derselben ist Euagoras, welcher gegen
«las Ende des V. Jahrhunderts v. Ch. sich zum König von
Salamis auf der Insel Kypern aufschwang, thätig eingriff in
die Geschichte jener Zeiten und i. J. 374 (Diodor. XV, 47
cum not. interp.) durch Mörderhand fiel. Sie ist gerichtet an
den Sohn und Nachfolger des Euagoras, den Nikokles, an
welchen nach dessen Thronbesteigung Isokr. auch seine zweite
Rede (Tcgbg NcxoxXsa) und für den er seine dritte Rede
(NtxoxXfjg) schrieb. Die vorliegende Rede wurde später ver-
fafst (s. § 78), aber wohl nicht nach dem Jahre 351, wo bei
Gelegenheit der Leichenfeier des Karischen Königs Mausolos
des Isokr. Schüler Theopompos mit einer ähnlichen Lobrede
luf Mausolos den Siegespreis davontrug (cf. Gell. noct. Attic.
10, 18, 6). Dafs Isokr. diese Lobrede schrieb, als er nicht
mehr in der Blüte der Jahre war, giebt er selbst § 73 an.
Stephau.
(«'.) 'OgaVy & Ntxöxlsig, tL^övrd 6s zhv tutpov xov jtatQog 189
OV ^ÖVOV TC5 7lX7]^£L XoX TÖ Xukksi tCOV (7tLq)8QO^^V0i)V CcXkcC Xttl
I-Anlritmuj ^ 1 — 11. GrofscnMän- Versuch der Art mit dein Enagoras
n^ryy nniß f» ertrüfiffchtcr sein, nach gemacht werden, so groß auch die
ine Lobrede auf Schwierigkeiten sind, mit denen
:u wcni^ti, als dabei der Redner im Vcrgleicii
das prächtigste I^eichenbe- mit dem Dichter zu kämpfen hat
äs (§ 1-4). Indes sind (§7—11).
>o/r///; Lobreden auf Zettaenouen
trotz der unverkennbaren V arteile, 1« 1. xifiavta. Mit aachlicbem
' '' irachsen C' '^ --—h '^^-Ict verbunden ist rifiav: etwas
ordm, V' i 8i>in Verhalten als etwas
"'nst grojr, , ..-Mutendes anerkennen, aus-
nncn nicht >: oichnen. — 1, 2. toov initpi-
I nnoch soll h, ,,/i»i /♦/.., ; ,.. xäv vofu^Ofifvcavt
IvKB. F .) Aufl. 8
34
(II) ISOKPATOTS
XOQotg Kccl ^ov0ixf} xccl yv^vcxotg äycbdLv^ an Ö£ ngbg rovroig
iTCTtcov te xal tqltjqcov u^iUcag, xal XsiitovT^ ovösfiiav tav
2 tOLOvtcjv VTC8Qßoky]V^ '^yfiöd^Tiv EvayÖQav, et' xCg iönv al'öd-rj-
0(,g totg tatsXsvtrixööL Ttaqü xcbv ivd-dda yiyvo^evcov, av^avag b
^av ccTtodexaöd'aL xal ravra, xal xaC^aiv ÖQcbvta xtjv xa Ttagl
avxbv ajCL^aXatav xal xr^v 0i}v ^ayaXoTCQaTCatav, nokv d' ctv axi
TtXaLG) %dQiv ä%aiv ri xotg dkloig uTtaöcv, at xig öwri^-aCv^ itaqü
tG)V iTiLxridav^dxcov avxov xal xcbv XLvdvvcov d^Lcog dial%'atv
3 xcbv axaCvcp TCajCQay^isvcov avQ7]öo^av yaQ xoi)g q)LXoxC^ovg xal
yLayaXotpv%ovg xcbv ävdQ&v ov ^ovov dvxl xcbv xoiovxcov inat-
vatöd'ac ßovXo^avovg, «AA' dvxl xov t,rjv d'jto%'vri6xaiv avxöXcog c
a k7ti(pSQExai, nach 14, 61 naq av
diatsd'SLSv — st ai'ad'oivro — rovg
rdcpovg fii} xvyxdvovtag tmv vo-
(ll^OfiaVCOV GTIDCVBL tCOV ETtOLöOVtCOV.
Vergl. 19, 33 Btv%EV ccTtoQ'avcov
töäv vofii^oiisvcov 'q^Loöd'r} u. Maetzner
ad Antiph. p. 240. Diese vo^L^ofisvcc
bestehen nicht blofs in Tieropfern
{svayLG^atci) und Libationen (xoccl),
sondern auch darin, dafs man
allerlei Kostbares und dem Ver-
storbenen Wertes auf den Scheiter-
haufen oder in das Grab legte (die
homerischen 'ateqscc). S. Nitzsch
zu Hom. Odyss. T. III p. 163. Das
lateinische inferiae geht nur auf
die svayiafiaru und die %oat. —
1, 3. fiovai-KT}, musikalische
Aufführungen, [cf. Krit. Anh.].
— STL ds TtQog zovtoig, vergl.
zu § 67. — 1, 4. XsLTCovt' ovds-
fiLuv — vnsQßoXi^v M. T. l. An-
deren keine Möglichkeit
liefsest, dich zu überbieten.
Dieselbe Wendung 4, 5 u. 110. 6,
105. 12, 76. 16, 34. Demosth. 3,
25. 23, 207 und oft bei Polyb. u.
Plut.
2, 1. si' Ttff iöTLV ccl'ö&rjöig
-a. r. X. Vergl. 19, 42 et' tig sativ
ccl'üd'qGLg totg TS&vsaüL tvsqI rmv
iv&ccds yiyvoiiEVOov. 14, 61 Et rig
äga totg ekel (pqovriGig egxl tveqI
räv ivQ'ddE ytyvoiiEvcov. Hypereid.
Epitaph, extr. bei Stobai. Flor. 124,
36 (p. 71 A. ed. Bl.) st 8' egtlv
ai'aO'rjaLg iv "AiSov und andere,
vergl. Weber ad Demosth. in Aristo-
crat. p. 534. Stallbaum ad Fiat.
Menex. p. 248 B u. Rehdantz Anh.
zu Lykurg. Leokr. § 136. Ebenso bei
den Lateinern si est dliquis sensus
in morte (defunctis, inferis), worüber
die Belege bei Brissoniua de for-
mulis et solemnib. P. R. verbis p.
737 ed. Wechel. — 2, 6. tieqI tav
ETtLXrjdEVfldtCOV disXd'EVV,
vergl. mit § 4 öieXQ'ol rag ngd^ELg.
Jene Konstruktion auch § 12. 4, 66.
6, 15. 7, 19. 12, 182. 15, 59, diese
auch 4, 144. 6, 52. 12, 130, 196.
14, 40. S. zu § 12. — ETttrrjdEv-
fidzoav, seine Bestrebungen
als Mensch (wie 1, 12j und Regent.
— avxov — E'ASivcp 8. zu 1, 25. —
2,6. nivdvvcov, Kämpfe s. zu 1,43.
3, 2. xav dvÖQav. Über den
Genetiv zu 1, 42. — dvxl xäv
t OLOvxcov i. e. dvxl xov xcc xoi-
ccvxu (§ 1) XccßELV. So steht dvxt
mit dem Genetiv oft unter Auslas-
sung eines aus dem Zusammenhange
leicht zu ergänzenden Verbums statt
eines ganzen Satzes. Vergl. 6, 64
dvxl xrjg avxovofiiag stg TCoXXdg
-nal ösLvdg dvofiLug E^nsTixco-AaCLV,
u. 8, 77 dvxl (lEv xiig noXtxEiag
ETcl xoüccvxrfV dv.oXaoCav jj 8vv(X(iig
rificcg TCQO-qyccyEv — , dvxl ds xrjg
Evvotag — stg xoaovxov (iiaog kccxe-
CX7J6EV. Xenoph. Hellen. 1, 7, 33
dvxl xrig VLKTjg yiccl rfjg EVXV%Cccg
ofioicc TtoLTiGEXE xolg riXXTJUEVOig TS
y,ccl dxv%ovoiv. Vergl. Fritzsche
Quaest. Lucian. p. 108. — 3, 3.
Evv,6X(og (ruhig, freudig) ge-
ETArOPAL (9).
35
aiQov^avovg, xal iluXXov TteQi r^g doi^l? fl t^ov ßiov öTtovöd-
^ovrag, xal Ttccvta TtOLOvvtag, ojtcog cc^dvatov triv tcsqI avrav
4 ^vTJariv xccraksLipovöiv. aC ^ev ovv dandvai x(bv ^av tOLOvtav
ovöav i^sgycc^ovrai,, tov de tcXovtov örj^stov sCölv' ol de Ttsgl
triv ^ovötxrjv xal tag aXXag dycovcag bvtag, ot ^Iv tag dvvd-
ueig tag avtav, oC öe tag taxvag amdaL^d^avoL, Ccpäg avtovg
avxiaotagovg xata6tri6av' 6 da Xöyog al xaXag diaX^oi tag axai- d
vov itga^aig^ daL}ivr}6tov dv tijv aQatrjv tijv Exfayögov Tiagd
7ia6iv dvd-Q^TtOLg TtoirjöaLav.
5 {ß\) ^ExQi]v [nlv ovv xal tovg dXXovg aTCaivatv tovg^atp'
avt&v ävdgag dya&ovg yayavri^avovg, Iv oi ta dvvd^avoL tä
tav dXXcov agya xoö^atv av atdööL Ttoiov^avoL tovg Xöyovg taig
dXri^aCaLg ixgavto nagt avtöv, ol ta va6tagoL cpiXoti^otagcog 190
duxaivto Ttgbg triv dgatriv, atdötsg, otL tovtcov avXoytiöovraL
hört zu aiQOVfiBvovg. — 3, 4. rj
rov ßiov i. e. T] n^ql tov ß.
Diese AuslassuDg der Praeposition
an der zweiten Stelle ist nach rj
bei Isokr. fast regelmäfsig. Vergl.
:5, 61. 4, 51. 5, 96 (bis). 6, 92. 8, 106.
», 61. 12, 34, 150. 14, 14, 30. 15,
i«, 58, 78, 149, 158, 175. 16, 3. 20,
19. Ep. 9, 9. Dagegen 14, 43 (ietcc
TÖtv TiccxadovXovfievcov sIvul (läXXov
, ^td"' vfxcöv, wo der Hiatus zur
Wiederholung zwang, aber ohne
ieeen Grund 6, 129. 9, 74. 15, 14,
1, 176. Umgekehrt repetiert Isokr.
'i ovT(o — , <ög und ofioloog — ,
>anBQ die Praeposition lieber (5,
127. 6, 62. 7, 33. 15, 104, 290. 19,
19), als dafa er sie weglilfst (s. zu
I, 2Ö). Ebenso steht die Praeposi-
lon doppelt bei »5 — V 15> 1»
i ■57, 197, und wiederum nur einmal
•i v.al — xai 4, 113. 12, 105 (da-
doppelt 7, 12. 12, 262, 268.
-1 und überall in der Formel
ui Tiata yrjv xal xctxu ^dXatrav
I. Krit. Anh. zu ö, 47) bei ov u6-
ov — , dXXä %ai 16, 209, bei alX*
n) 16, 284. Über andere Schrift-
' " r vergl. .^f ' - — nd I^ykurg.
7 geq. .S' ad Plut.
i. 18, 1 i.n ..ilantz De
1. Ind." 8. V. I'raejiOMit, - Mi
... Inhalto des § vergl. 6, 135.
;. 5. ndvxa '^ alles mOglicho
/u 4, 88.
4, 2. ot 8s mql xr]v ^ovoc
x?Jr, die Musiker, wie § 50 ov
718qI TTjV flOVOlHTiV yiccl OL TtSgl TrjV
dXXr]v nccidsvoLV. § 8 ot negl zr\v
cpiXoGocpiav ovTsg. § 10 ot tcsqI
rovg Xöyovg. 11, 17 ot nsgl t«?
avTcig iniot^^ag. 15, 42 ot nsgl
xdg ^txas. 15, 198 ot nsgl ztjv
fisXsxrjv xccvxrjv ovxeg. 15, 260 tcbqI
xovg noXLxi-KOvg Xöyovg rj^sig ovxeg
12, 226 xovg vMxanovxiGvag xal
Xjjöxccg xal xovg nsgl tag dXXag
adixtag üvxag. Zu ot nsgl xrjv [lov-
omiqv steht das folgende ot fisv —
— ot ÖS in partitiver Apposition.
— 4, 5. -Kccxsaxrjaav. z. 1, 6.
5, 1. xovg icp' ccvxcäv = xovg
xa^* avxovg § 13, ihre Zeit-
genossen. Vergl. 4, 103 icp' av.
4, 120 i(p' !,(iav. 14, 40 xcc icp*
7jfi(üv ysvoiisva. 7, 69 inl xijg dri-
lioxgaxiag. 8, 108 inl xäv xsxga-
noaCtov. 18, 18 Inl xav rptaxorra
u. öfter. — 6, 3. xoöjLtftv, ver-
herrlichen, nilmlich Xöyfo ^ das
hier wegfallen konnte, weil noiov-
{levoi xovg Xöyovg folgt. — xatg
dXi^&Biccig ^jj^cijvto, die Wahr-
heit sagten. Vergl. 8, 88 (coli.
1 ""v '*i')0) nsgl wv anoga — tcoxsqu
aut xaig dXft&iiatg. Ebenso
der Plural dieses Abstraktums
in den Wenduntren xaig dX. inu-
KolarOpiv lo, 170. xcti\' al. ttui'v
36
(II) IS0KPAT0T2
ö (i&XXov, G)V ccv äiistvovg 0<p&g avtovg TtaQUiSxcoöLv. vvv Öe tCg \
o{)K ccv dd'v^TJöstEV, örai^ öqü tovg ^ev Ttegl tä TQcolxä xal '
ro'bg iTtexeiva ysvofisvovg v^vov^svovg xal tQccycydov^svovg,
ccbxbv d\ TtQOSidfi, ^rjÖ^ ccv 'bTCeQßcckkrj rag ixsLVC3v ccQEtccg, h
lirjdeTtots roiovtODV iitaivov d^icod^rjöö^svov; tOTJTcov d' altiog 6 i
(pd-övog, c) Tovto ^övov uyad'bv TtQÖösöttv, ort iisyvdrov xaxbv
totg s^ovöCv iötiv. ovro yccQ nveg dvßxoXog necpvxaOiv^ aOd'^ ;
ijÖLov ccv svXoyov^svcov äxovoisv, ovg oi)x l'öccöiv et yeyövaöLV, \
7 rj romovg, 'bcp' C3V ev Ttsjcovd-ötsg avtol rvy%dvov6LV. ov ^ijv
Tira^ß, 20. ras dl. tööv 7CQay(iccT(ov
cpsvyeLv 2, 46. rar? dX. ovtcog B%ii
15, 283 (cf. Babrios 75, 20 u. 83, 4,
u. Meineke ad Menandr. p. 410)
neben zfj dlri^sCcf 3, 33. 4, 162,
weil überall an eine Fülle von kon-
kreten Erscheinungen gedacht wird,
in denen sich die Walarheit mani-
festiert. Yergl. wegen d. Plural
eines Abstraktum noch zu 4, 11.
77 und 7, 5. — 5, 4. ^%q(Övxo —
dii'it.SLVTO. Die Judikative stehen
hier im Absichtssatze wie überall,
wenn bezeichnet werden soll, dafs
eine Absicht nicht erreicht wurde,
weil die dazu nötigen Bedingungen
nicht eintraten. Vergl. 8, 51 und
Ep. 2, 12 und s. Frohberger Anh.
zu Lys. 1, 40. Über die Zulässig-
keit des Indik. Futur. svXoyq-
aovxuL (hier im passiven Sinne,
s. zu 7, 34) im Anschlufs an einen
solchen Satz s. zu 4, 19. — Wegen
q)iXoTL{iot8Q(Oi vergl. zu 4, 109.
6, 3. tovs sTtEKSLva ysvo^.
die, welche in den jenen vor-
angehenden Zeiten lebten
(Isokr. denkt an Herakles, Theseus,
d. Argonauten, d. Epigonen u. s. w.).
So 6 STtsKSivcc XQOvog 10, 68 u. d.
Plural 6, 41. 12, 98. Dagegen td
£7il tuds ysy£vr,iisvcc § 37 „was in
den uns näher liegenden Zeiten ge-
schah"; (sonst lokal, wie 4, 118.
7, 80. 12, 59.) Während aber jenes
regelmäfsig v(p' fV geschrieben wird,
sind bei diesem die Handschriften
meist für getrennte Schreibung,
cf. Lobeck. Element. Pathol. I
p. 604 seq. — vfivovßsvov? nul
TQocy., in Liedern (besonders in
Epopöen) und Tragödien ge-
priesen. Vergl 15, 136 nXsiovog
d^Lovg ysysvrjfiEVAivg rcöv ddoiiivoav
xat rQuymSovfiivcov, — 6, 4. av-
xov TtgoBiSri — d^i(oQ"riG6~
fisvov. Das pronom. reflex. und
der Akkusativ des Particips stehen
des Gegensatzes wegen (oga rovg
(i8v vfivovfisvovg), während sonst
bei Verbis der Wahrnehmung, so-
bald das Subjekt die Wahrnehmung
an der eigenen Person macht, der
Nominativ des Particips (ohne
pronomen) regelmäfsig ist, wie in
oWa d'vrjtog av. Indes sagt Isokr.
auch ohne einen solchen Gegen-
satz 10, 29 aiGQ'dvoiicci ifiavrov
^^oa (psQOfisvov xcov v,uLQmv , und
ebenso 7, 70. 12, 239. 15, 6 u. 321.
— vnEq^dXXy] wie § 45 und
4, 82. 11, 29. 14, 55, 314, wogegen
§ 65 in gleicher Bedeutung das
Medium steht, wie 3, 11. 8, 96.
10, 3, 13. 16, 33. Ep. 9, 3. Wie
die (kriechen das Aktiv in diesem
Sinne fafsten, lehrt das ähnlich ge-
brauchte vnsQwnovTi^sLV bei Ari-
stoph. Av. V. 363 Dind. vnsQuv.ovxC-
^ELg av y' ijdr] Ni-kluv xaig firjxd-
vccig und anderen, ebenso vitsg-
xo^Evai^iog bei Aischyl. Suppl. v. 473
Dind. aiaüfi' ^XEi,ag ovx VTtEQ-
xo^svoi^ov. — 6, 6. KWKov, weil
der Neid für den, der ihn hegt, ein
peinigendes, krankhaftes Gefühl ist.
Vergl. 15, 13 ßovXoiiocL xovg qp-ö-o-
vovvxag eti fiäXXov vtco ttJ? vöaov
xccvtrjg XvnstGd'cci. cf. Meineke ad
Menandr. p. 198. — 6, 7. övo-ko-
Xcog nscpvy,. s. zu 4, 129. — 6, 9.
X ovx ovg. Man erwartet xovroiv
[cf. Krit. Anh.], wie EvXoyovaivmv
abhängig von dv.ovoiEv. Hier hat
jedoch das Relativum ovg eine Art
ETATOPAS (9).
37
öovXsvteov tovg vovv exovxag xolg omo xaxag (pQovovpiv,
äXXä töjv ^ev totovrcov a^sXrjteov , tovg d' aXkovg i&töteov c
ccxovsLVj tceqI cov xal laysiv dixatöv i6tLv, äXXcjg t' iitsidii xal
rag STadööELg i'ö^isv yiyvo^ivag xal rav xexvciv xal xav äXXcov
äitdvxGiV ov diä tovg i^^avovtag totg xadsöraetv^ aXXä dta
tovg inavoQ^ovvtag xal toX^cbvtag aU ti xcvetv tcov fiij xaXag
ix6vtG)v.
{y' ?) Olda ^ilv ovv, ort ;uaA£jrdv i6tiv^ o ^leXXco tcoulv^ av-
dQog aQEtijv diä Xöyov iyxcoiiid^eLV. ßrj^atov de ^eyLötov tcsqI
(isv yuQ aXXov TtoXXcbv xal jtavtodajc&v Xeystv toX^&öiv ol
TteQi ti]v q^iXoöorpiav ovreg^ itegl Öl röv totovrcov ovdslg TCwirot d
Attraktion geübt (ähnlich wie in
den zu 4, 44 besprochenen Fällen).
Vergl. Plat. Sympos. p. 205 E ovdsv
ys alXo iazlv ov igcooiv ccv&Q(OTiot,
T] zov dya^ov , nnd Stallbaum ad
Phaedo. p. 66 E.
7, 2. zovg vovv ixovrag [cf.
Krit. Anh.] ist als Subjekt zu Sov-
XsvTBov zu fassen, wie bei der un-
persönlichen Konstruktion des Ver-
baladjektivs das Subjekt oft in den
Akkuri. f-tatt in den Dativ tritt (cf.
Ast ad Plat. de legg. I p. 643 A
p. 70, Stallbaum ad Plat. Crito.
p. 49 A. und de legg. VII p. 793 E),
besonders wo wie hier, schon ein
Dativ fetfht. Es leitete dabei wohl
die Analogie von Sbl (ib noiBiv und
^et {loi notftv. — 7, 4. ällmg r'
in&idij xa/, besonders da, s.
/u 4, 66. — 7, 6. xug inidoasig,
'lafM die Fortschritte in den
K ! ■>t«n — geschehen. So 7, 40
oö/ff icTiv ikv. Ttvoff, und inC-
Jafißavfiv, einen Aufschwung
<n, § 48 u. 4, 10. 6, 104. 8,
\'j.i, 140. 10, 68. (Demosth 9, 47.
•;i, 41 n. 46.) Vergl. zu 7, 18, und
ibf>r da« ähnlich gebrauchte ^7rt<ftJo-
i«i zu § 68. — 7, 7. xovg inavog-
'fovvrag, die es (tot yf^i^-r^rfÖT,, ,
« 8 8 e r machen, wie 1 :
..'lOowv tov Xoyov. In
' steht auch das Medium 4,
. ^ Vergl. noch 1, 8. 0, 48, 72.
17, 1&. — t» xivtiv T»y, etwas
indem an . . . — Vergl. 2, 17.
7, 30. 9, 63. 14, 29. 16,
8, 2. idycov, prosaische Vor-
träge, s. zu § 10. — arjfistov —
yÜQj s. zu 7, 69. — 8, 3. ol nsgl
TTyv (piXoGOfpiav ovrsg^ die das
Studium der Beredtsamkeit Be-
treibenden, wie 2, 51. 15, 147, 183,
279 , und ot ntgl rr,v cpiX. diargC-
ßovzEg 5, 84. 15, 41. Ep. 6, 8. Isokr.
will nämlich den Ausdruck q)iXo-
GorpCa von den Forschungen des
Erapedokles, Parmenides und an-
derer nicht gelten lassen (cf. 15,
265 seq. coli. 285) und ihn mit
Ausschlufs auch der ccazQoXoyi'a^
ys(0(i8ZQL(x, ypaj^jtiartx^, ^ovGiytiq
(15, 265 seq. u. 285) auf diejenigen
wissenschaftlichen Studien be-
schränkt wissen, welche den Men-
schen in seinem Reden und Thun
wirklich veredelen (15, 266 u. 271),
und da er in dieser Beziehung dem
Studium der Beredtsamkeit ein vor-
zügliches Gewicht beilegt (cf. 13,
21. 15, 276 seq. coli. 3, 6 seq.),
so bezieht sich bei ihm cpiXoaocpt'ay
— qpfi»', — (fog vorzugsweise auf
die Beredtsamkeit, nicht nur
80, dafs durch einen Beisatz die Be-
ziehung auf die Redekunst deut-
lich gemacht wird, wie 4, 10 (fj
TiFQi zovg Xoyovg rpiXoaofpCa) , 15,
48 (qp. tcöv Xöyu>v), 15, 60 (coli.
i:p. 6, 8 i] ifiT] qpiX.), 12, 9 (qpUoo.,
itV 7tQ0tiX6iJLriv)y sondern uuch ohue
jeden Beisatz: so (piX6ao(pog 8, 146.
10, 66. 11, 17 u. 48. 15, 271. (filo-
aotpiiv 8, 1 u. 9. 9, 78. 12, 1 1 u. 2C.{.
15, 260. Ep. 9, 16. (ftXoaocpia 4, 47.
7, 45. 9, 77 u. 81. 11, 1 u. 49. 12.
38
(II) ISOKPATOTS
ccvt&v övyyQocfpEiv iitExsi^QriöEv. xal nolXiiv avtotg ixca övy-
9 yvaiLfiv, rotg ^Iv yäg Ttotriratg jtoXXol dedovtcci aööfioi' xal
yaQ 7tkr}0Lcc^ovrc(g rovg dsovg rotg ävd'QCJTtOig ocöv x* a-dtotg
noLYi^ai^ Tcal dLaXsyo^evovg nal övvaycovi^o^svovg olg äv ßov-
kri^G)6iv, xal 7t8Ql rovtcov drilwöac ^ij fiövov totg tetccyiievoLg
6v6^a6LV, äkkä tä ^sv ^evoig, xa 8\ xaivotg, tä dl ^EtacpoQatg,
y.aX ^riösv TCaQaXiTtstv , aXXä 7tä0i totg eL'öeöl dianoiTitlaL triv
10 TtoiTiöLV totg ÖE tieqI tovg köyovg ovöev i^Eötu tav tOLOvtav, e
aXk' ccTtotöiicog %al tCbv dvo^dtcov totg TtoXitLTCotg ^6vov ocal
tav ivd^v^rj^dtov totg JtEgl avtäg tag TtQa^Eig ävayxatov i6ti
XQijöd'aL. JtQog ds tovtoig ol ^ev ^Etä ^EtQcov TcrA Qvd-^av 191
ccTCavta 7toiov0iv^ ot d' ovÖEvbg tovtcov %OLVGivov6iv' a to6av-
246 u. 260. 13, 11. Ep. 5, 3, und
überall in der 15. Rede. Vergl.
zu 1, 3. — 8, 5. noXXriv b%(o üvy-
yvcö^Tjv, ich habe viele Ent-
schuldigungsgründe für sie.
Vergl. 4, 82. 7, 83. 8, 8. 10, 7.
9, 1. %o(7|Ltot, Mittel zur Aus-
schmückung. — 9, 3. TtOLTJOaL,
darstellen, wie § 10 u. 36. — 9, 4.
totg rsray [isvois, iu den einmal
dafür festgesetzten (feststehenden),
im bürgerlichen Leben gebräuch-
lichen Ausdrücken, was § 10 Ttoliti-
HOtg heifst. — 9, 5 a^^a i. e. aXXä
%cii, s. zu 4, 188. — ^svoig, nicht
etwa barbarischen, sondern die
andern griechischen Dialekten und
besonders älteren Sprachperioden
entlehnt sind, den sogenannten
yXaGGciL. Dagegen sind v.ccLva,
öv6(i. neugebildete, fistcccpo-
Qcii aber bildliche Ausdrücke.
Yergl. Dionys. de comp. verb. 25
v.(u T] i-üXoyi] xcöv ovofidtcov ^sya
XL dvvatai, ■nai eati xig ovoiiaaia
TtOiTjtLHt] ^ yXcoTzr] aar L-amv xe yiocl
^svcov v.(u XQori-aäv -nal nsTtoir)-
fisvcav. Zur Sache vergl. 13, 16 seq.
— 9,6. al'dso L, nämlich rmv-aoGficov.
10, 1. xotg nsQi xovg Xoyovg,
den Prosaikern, im Gegensatz
zu xotg noLTixatg § 9. Ebenso 12,
35 Ol itEQi xrjv nolriGLV v,aX xovg l6-
yovg ovxeg. 15, 137 noirjxdtv hv-
Xov Hat XoyoTtoicov (coli. 5, 109 u.
Plat. de republ. III p. 392 A) und
Xöyog von der Prosa § 8 u. § 11,
■KccxaXoyddrjv prosaisch 2, 7. —
10,2. aTTOTOfttö?, absolut, streng
geschieden darin von den Dichtern.
Vergl. 6, 50 ovdsv xäv xolovxcov
iaxlv ccTtoxoficog ovxs ■aocv.ov ovz'
dyad'ov, dXX' ag ccv xQriGJitcci xig
xotg TtQccyfiaaL. — 10, 3. ivQ'vfjLr}-
ficcxcov xotg tzsqI %. x. X., Ge-
danken und Vorstellungen, die dem
Bereiche der Wirklichkeit ange-
hören, weil sie mit den Dingen
selbst gegeben sind und iu der
Natur derselben liegen; entgegen-
gesetzter Art sind die Vorstellungen
der Dichter von Göttern, die mit
den Menschen verkehren, von
redenden Tieren u. s. w. — 10, 4.
[lEXQcov ■aal gvO-^imv. Bei den
Metrikern ist (isxqov ein Kom-
plex von Sjlben, auf den ein be-
stimmtes rythmisches Taktverhält-
nis ange wendet ist (Versfufs), fiixQov
schliefst also den Begriff Qv&(i>6g
schon in sich, weshalb § 11 iiitgov
allein erwähnt wird. Wo aber wie
hier und bei anderen beide Aus-
drücke nebeneinander stehen, geht
Qvd-^og auf die für die einzelnen
Füfse angewendeten rythmischen
Verhältnisse (wovon Folge die ev-
QV^fiia ist), fiExQov aber auf die
regelmäfsige Wiederkehr derselben
zur Bildung des Verses (wodurch
üvfifisxQLU entsteht). Vergl. Volk-
mann Rhetorik d. Gr. u. R. S. 5192.
— Über den Chiasmus in (istq. yiccl
QVd'(l6v — EVQVd^fllCCig Y,ccl av^flEXQ.
s. zu 1, 7. — 10, 5. ovSsvog,
ETArOPAS (9).
39
triv sx£i X(^Qt'V, cü6r av aal r/j ka^SL xal roig ivd^v^T/j^iccöLi'
sxf} xccxag, oacjg avtatg ratg evQvd-aiatg xal tatg ßv^nstQLaig
11 ipvxayayovöL rovg äxovovtag. yvoLrj d^ av ttg exstd^sv trjv dv-
va^Lv avtav rjv ydg tig rcbv TCoiriiiaxcov tav svdoxLiiovvtmv
tä ^Iv dvö^ata xal rag dtavoCag xaraXi^trj, ro de ybhQOV dia-
AvöTj, (pavri^Btai tcoXv xatadeeötsQa tilg öö^rjg '^g vvv sxo^sv b
tisqI avTcbv. o(iag da, xacTtaQ toöovrov TtXaovaxrovörjg Tr}g
TtOLTJöacjg, ovx oxvriraov, aAA' äjtoTtaiQariov r&v löymv iötCv,
ei xal Tovro dvvrjöovrat, rovg ayad-ovg avÖQag evXoyatv ^rjdev
XatQOv rav iv taig adatg xal roig ^atQoig ayxco^La^övrcov.
12 {d\) Jlgarov ^av ovv jtagl rf^g q)v(Sa(og rfig Evayögov, xal c
d. h. im strengsten Sinne nicht;
denn auch der Redner soll nach
fVQv&fiLa und cv(iu8tQia streben.
Vgl. 6, 27. 13, 16. 12, 33. — 10, 6.
av xai zfj Xs^SL — ixy Tiayiwg,
wenn es auch mit dem Aus-
druck — schlecht steht. Das
unpersönliche ixsL xoriaüg, xaxoog,
ovTtog mit einem sächlichen Dativ
(eigentlich einem dat. commodioder
incommodi) ist selten. S. Aischyl.
Choephor. v. 740 Dind. Sofioig ds
rotads 7tayy.av.03s ^xhi. Häufiger ist
der persönliche Dativ, wie Sophokl.
Elekt. V. 816 apa jtiot v-aXäg ^xbl'.,
Enrip. Hekab.v.854 cüfftf oolt' e'xfiv
y.alütg, und öfter aÖt (ovroag) ^x^*-
HOL. Anders § 41 xaXto? avrüi rqv
ßaaiXitav t^fiv.
lyiei^iv^ aus Folgen-
u.iij, wie 3, 31. 4, 40. 7, 60. 8,
70, 74. 12, 224. (Vergl. zu § 39
iY.tivag)\ ebenso iv&ivdii: 11,19. —
11,2. f/y yap Tiff X. T. X. Vgl. Plato
de republ. X p. 601 A idv tf negi
aHVTOtofiiag xi Xiyr] (6 TrotTjrryc) iv
liitQco Kai {fv^fim %al agfiovia, rcdvv
fv do-Ktiv Xiyta9at^ — Idv xe wfpl
aXXov oxovovv ovxta q)vafi avxd
xavxa y^tydXiiV xtvä ni^Xr}atv ^xii.
infi yvfivw&ivxa yt xütv xr^g (lov-
aiHT/g jipcDjiiaTcov xct xtäv noir^xav
avxd itp' avxtav Xtyt'fifvu olfiai ae
lidtvai ola tpaivkxai. — 11, 6.
oftca; einem durch obgleich auf-
zulÖHcndeD, auch wohl mit Na^oder
%a(niQ vcrHehonen Tariicip voraus-
zustellen liebt iHokr. Vcrgl. 6, 29.
8. 15 u. 124. 9, 61, 79. 12, 15.
15, 272. 17, 2 und 55 u. öfter. —
11,8. £yv,GHLia^6vx(üv. S. zu § 34,
§ 12 — 20. Euagoras ist nicht zu-
rückgehliebcn hinter den grofsen
Männern seines Geschlechtes (§ 12),
das, einst ausgezeichnet in Hellas
U7id im Besitz des Königtums auf
Kypern (§ 13—18), später durch
Verrat dessen verlustig ging (§19
u. 20).
12, 1. TTf pl TJ5?qpvfff cöffjüberden
Ursprung, die Abstammung des
Euag., wozu xal xivmv rjv an. erläu-
ternd hinzutritt. Über (pvaig vergl.
Ep. 8, 4 ataxQov vfidg xovg Bvdo-
yiifiovvxag nugd xoig dXXoig xal
[lexaöxövrag xiig avxijg q)vaso}g
Ttsgiogäv nag* exigoig (isxolkovv-
raff, u. 4, ÖO. Übrigens scheint nsgi
rrjg cpvoecog nicht statt eines ganzen
Satzes zu f^tehen („was — anbetriflPt" ;
vergl. 7, 66 u. zu ö, 109 u. öfter),
sondern von wpofjrtfftaj'Tai abhängig
zu sein. Denn Isokr. sagt Inioxa-
c^ai nsgi xivog auch § 21. 10, 5.
11,34, ebenso avveiöevai mgi xlvos
9, 21. 17, 11, 17, 27, 53, iv^v^iei-
a&ai Ep. 9, 8, (iFfirrja^ai 4, 5 u. 74.
6, 66. 10, 14. 12, 8 u. 41. 15, 259.
Ep. 1, 8, fivetav noifia&at 5, 109.
12, 120. 16, 102. drjXovv 3, 36.
4, 64 u. 106. 9, 9 u. 33. 14, 3. 16,
140. Ep. 7, 10, ditiihtti (zu 6,9),
intÖBfKvvvai (zu 4, 66), xarr/yopftV
3, 61, (iifitffad'ai 16, 19, wo i'iherall
ein einfacher Kanu lor
ist. Vergl. auch '«i
zu § 2. über llhniiciie raii*' bei
40
(II) ISOKPATOTS
tcvcov rjv ccTCÖ'yovog, el xal TtolXol TtQOEJtLötavtaL, doxet |Lioi tiqs-
TtSLV Tcd^s r&v äXXav svETca duk^etv nsQL avtcbv, Xva navtsg
sldcböLv, Ott xaXXcötcov avta xal ^syLötcov nagadavyiidtcov
xataXEtcpd'BVTCJV ovdhv xavadseGtsQOV ccvtbv ixsLvcjv TtaQeöxsv.
13 'O^oXoyettat ^hv yaQ tO'bg aTcb ^ibg 6vy6vs6tdtovg rav 'ii^L-
d-ECOv slvai,, xovtcov d' avtwv ovx ^6xlv oöng ovk av Alaxiöag
jtQoxQLVSLSV SV ^Iv yaQ rotg aXkoig yavsöiv svqtjöo^sv rovg d
fisv VTtsQßdXXovxag^ rovg ös xatadssözs^ovg övrag, ovtoi d'
14 ajtavtsg övofiaöTÖtaroo t&v xad"^ a'bxo\)g ysyövaöLV, (f '.) Tovro
^hv yaQ Aiaxbg 6 z/tog ^ilv ixyovog^ xov ds ysvovg xov Tsv-
XQLÖ&v jtQÖyovog^ xoöovxov ÖLTJvsyxsv, cjöxs y£vo^ev(x)v aviaSiv
iv xoig "ElXri^i xal TtoXXav ard-gcoTtcov dLaq)d^aQßvx(ov, inaidii
xb {leysd-og xijg 6v^q)0Qäg VTtSQeßaXXsv^ ijXd-ov oC TtQoeöxtbxsg e
anderen cf. Schoemann ad Isae.
p. 244, und über den ähnlichen la-
teinischen Gebrauch von de s. Krah-
ner zu Caesar bell. Gall. 1, 42, 1.
— 12, 3. tceqX avroiv. S. zu 7,62.
13, 1. dnb zJlos S. zu 4, 62. —
13, 2. XOVTCOV ist partitiver Gene-
tiv, unter diesen; vergl. Xenoph.
Anab. 1, 6, 5 {Klsagxos) ccvra xal
xoLg äXXoig idö^si TtQOXLfjirj^jjvca
(icclLöxa xav ^EXXr'ivcov. — 13, 4.
vTtEqßccXXovxccg. Wolf u. Ben-
seier ergänzen xovg naxsQug, wie
Tcov TtaxsQcov zu yiaxadsEGZEoovg.
Vielmehr steht vnsgßccXXsLv abso-
lut wie § 14 vTtsQsßaXXsv u. öfter
(s. zu 1, 27), und auch bei yiccxci-
dssGXEQOvg schwebt dem Schrift-
steller als Vergleichspunkt das ge-
wöhnliche Mafs vor (wie in der
Phrase KaxadEsaxsQov ngäxxsiv 6,
67 u. 15, 149); entscheidend ist
§ 41 ov-A iv xovxoL^ VTtsgßaXXo^Evog
iv xotg ccXXoig evqe^tigexcci v,axa-
ÖEEöXEQog ysvoiisvog. — 13, 5. xa-ö"'
avxovg s. zu § 5.
14, 1. xovxo (lEv (einmal,
einerseits), ein Akkusativ des
Bezuges, wie § 9 ta ^sv — xä d«,
ist hier ohne seinen Gegensatz
xovxo ÖE geblieben, den es 3, 23
u. 4, 21 seq. neben sich hat, indem
Isokr. § 16 an xovxo (iev nicht
zurückdachte, sondern eine andere
Konstruktion wählte. So steht auch
bei anderen bald xovxo (liv allein,
bald mit xovxo öe. Vergl. Hermann
ad Viger.* p. 702, Maetzner ad An-
tiphon, p. 207 seq., Weber ad De-
mosth. Aristocr. p. 257. Rehdantz
Demosth. Ind.^ s. v. (iev. — 14, 2.
xov ÖE ysvovg — Trpdyovog,
und der Ahnherr, wie regel-
mäfsig im Griechischen das ad-
versative Verhältnis eintritt, wenn
die verschiedenen Seiten der Be-
trachtung, welche ein Gegenstand
darbietet, durch Substantiva ange-
geben werden. 12, 169 xov Oldliiov
(IEV vtov, avTOv ÖS y.r}Ss6xrjV. 4, 61
OL TtQOyOVOi (IEV X(QV VVV EV AwKE-
daifiovi ßaaiXEVovxcov , k'yiyovot S'
^Hqav.XEOvg. 6, 22 xov oIvagxtjv (iev
xrjg TioXEoag^ hvqlov Se tjJ? x^Q^S^
woraus erhellt, dafs dabei (iev nicht
regelmäfsig wegfällt, wie Sauppe
zu Plat. Protag. p. 310 A lehrt.
Vergl. Elmsley ad Eurip. Med. v.
940. Beispiele ohne (liv s. bei
Maetzner ad Antiph. p. 133.^ —
14,3. y Evo(jiEvcov avx(icäv. Über
das hier und § 15 Erzählte vergl.
Diodor. 4, 61 u. Pausan. 2, 29, 6
coli. Heyne ad ApoUod. 3, 12, 6.
— 14, 5. TjXd'ov — i->iEx E vovxsg,
kamen und flehten ihn an. Anders
Pausan. 1. 1. dnoGXEXXovGiv AlayLov
SErjGO(iEvovg. So steht aber oft
bei den Verbis der Bewegung das
Particip. Praes. nicht zur Bezeich-
ETArOPAS (9).
41
rav TtoXscov Lxarsvovrsg avtöv, vo^t^ovrsg öiä Tf}g GvyyEveCag
xal tfjg EvösßeCag trig ixscvov xdiiGt ccv avQSöd'ac JtaQa xcbv
15 ^Ecbv tav JtaQÖvrcov xax&v ccjtakXayijv, öcod-svrsg de xal rv-
Xovxag cov ideijd-yjöav, Uqov iv Aiyivri xareötriöavto xoivhv
x&v ^EXXrjvcov, ovtcsq ixetvog inoLTJöccro tiiv £v%rjv. xal xax^ 192
ixatvov xe xbv xQ^^ov, acog ijv ^ex' avd^QCiTtciv^ [lexä xakXi6xYig
av dortig ötsxaXeöav STtEiöii öe y.extjXla^s xbv ßcov, Xsyexat,
jcaQa nXovxGiVi xal Kögt] ^sytöxag xi^ug 6xg)v jtaQSÖQSvsLv
16 ixsCvoig. (g'.) Tovxov de TCavdeg rjöav TeXa^iav xal JJrikevg^
av 6 [iev exegog fied"' ' HgaxXeovg inl Aao^edovxa cxgaxevöd-
lievog dgißxeCav rj^Lcod^r}, Tlrilevg d' ev xe xfj ^dxxi xf] nghg
KevxavQOvg dgLöxevöag xal xaxd TioXXovg dXXovg XLvdvvovg
nung der Absicht (wo das Part.
Futur Dotwendig ist), sondern des
Gleichzeitigen. 12, 194 txfT^js ysvo-
usvog rovrcov, ovg i^ccLtcäv jiX&s.
19, 31 Ttov yiazccXf icpd'svzcov — rjXQ'sv
dfxcpiaßi^Tovaa. Vergl. Stallbaum
ad Plat. Phaedo. p. 116 C. und
Sinlenis ad Plut. Pericl. 30, 14.
— 14,7. Tiig Eva^ßEiag. cf. Plut.
Thes. 10 Alav.6v ^EXXiqvüiv oökotu-
xov voui^Eod-ai.
15, 2. if^dv, das nach ihm be-
nannte Ald-KEiov. S. Pausan. 1. 1. u.
0. Müller Aeginetic. p. 161. — 16, 4.
ixELvov Tg. Dem xs läfst Isokr.
im folgenden kein xat entsprechen,
sondern anakoluthisch findet mit
ineidrj de das in dem Gedanken
liegende adversative Verhältnis
auch seinen Ausdruck. Vergl. 12,
212 tv xe xoig naialv evSo-KiueCv
fialXov xwv dXX(ov, insidav S elg
ävögag avvxeXcaaiv x. x. X. Thuk.
1. 11, 1 xov xe axQaxov iXaaßco fjya-
yov, inetSr} de x. r. X. Xenoph.
Anab. &, 5, 8 inaiveaovzdg xe vfidg
— , ineixa de x. r. X. Andokid.
8, 10 noXXot xe 'A^rfVaimv — dne-
^avov, ot de qxvyovxeg w^ovro und
•onst oft bei Ik'dnorn und anderen,
cf. POngk ad Eurip. Alkest. v. 197.
Stallbaum ad Plat. derepubl. II p. 867
C. und K<}hdantz Demosth. Ind.' «.v.
tt. [cf. Krit. Anh.J. — 16,6. (lexTjX-
Xa^B xov ßiov, wie G, 17. Polyb.
2. 70, 6, auch ohne Zusatz von
xov ßCov z. B. Plat. Ax. p. 867 C.
369 B. Polyb. 1, 43, 4. — 15, 6.
XL(idg ^'xoav nagedgeveiv. Apol-
lod. 1. 1. xocg -nXeig xov "Aiöov cpv-
Xdxzei. Nach anderen ist er neben
Minos und Rhadamanthys Richter
in der Unterwelt. Über naqe-
Sgeveiv vergl. Eurip. Alkest. v. 745
Dind. {dyad'av) iiexexovo' Ziidov
vvyicpci nccgedgevoig, u. (Demosth.)
60, 33 Ttcäg ov X9V T^ovxovg evdai-
(lovag vofii^ead-aL, ovg nagedQOvg
eluöxcog av rtff qpr/cat xotg xatca
d-eoig elvccL (coli. Aristoph. Ran. v.
765 xov ccQLGxov — Xanßdveiv ^q6-
vov xov nXovxavog e^fjg), also zur
Seite sein, nicht = avvd'govov
oder av(iß(o[iov oder avvvccov elvaij
in welchem Sinne das Wort sonst
von Göttern gesagt wird.
16, 2. inl Aaofiedovxa. Hom.
II. 5, 638 seqq. Über die Beteili-
gung des Telamon an diesem Uuter-
nehmeu und wie er wegen seiner
Tapferkeit als dgiozua Hesione,
des Laomedon Tochtor, erhielt, s.
ApoUod. 2, 6, 4 mit d. Kommentar
von Heyne. — 16, 3. ngog Kev-
navQovs aptfftfvöas, wohl nicht
in dem Kampfe zwischen den La-
pithen und Kentauren, an dem erst
Ovid. Met. 12, 366 ihn teilnebmea
Itlfst (nicht Hesiod. Scut. 179 seq.),
sondern bei dem Überfall der Ken-
tauron, als Akastos dem Peleus sein
Schwert verborgen hatte. S. Apol-
lod. 3, 18, 8. — 16, 4. dXXovg,
z. B. bei der Belagerung von Jolkos
42
(II) ISOKPATOrS
svdoxi^TJöag Ghiöt, tfj NrjQaag, d-vrirbg cov ä^avdxri^ 6vv- b
cixrjöEV, xal ^övov rovtov q)a0l x&v TtQoyeysvrj^Evav vTtb d's&v
17 iv rotg yd^oLg v^svatov aöd^rjvat. (f.) Tovtoiv d' iTcateQov,
TsXa^avog ^£v Alag Tcal TevxQog iyaveöd-rjv, Urjlscog d' '^xi^^-
ksvg, o'C ^sytötov xccl Occtpsötatov sXsyxov sdoöav trjg avtav
aQsrfjg' ov yaQ iv rcctg ccvt&v TtöksöL ^6vov eTtQcbvsvöccv, ovo'
iv rotg röitoig, iv olg occctcjkovv, dXXa dtgatBCag rotg '''Ellrjatv
ijil rovg ßagßdqovg ysvo^avrig xal TCoXXcbv ^sv izareQcov dd'Qoi- c
öd'ivrcov, ovdsvbg ds rcbv övo^ccörcbv ccTtoXsicpd-ivzog , iv rov-
18 roig rotg KLvdvvoig ^AiiXXavg ^sv ccjcdvrcov ÖLTjvsyxsv, Ai'ccg ds
lisr ixstvov rjQLörsvösv, TevxQog ds rr]g rs rovrcov övyysvetag
ä^Log xal r&v ällov ovdsvbg %slqcov yevö^svog iTtSLÖtj Tqolccv
övve^ktlev^ cc(pL%6^EVog sig KvTtQov I^ala^tvd rs xaraxiöav
b^cDvv^ov 7C0L'i]6ag rrjg TtQÖrsQOv avra Ttargidog ovöi^g^ xal rb
yivog rb vvv ßaöilsvov KarekiTCEV. d
(Apollod. 3, 13, 7), ferner bei der
von Troia zur Zeit des Laomedon^
im Kampfe gegen die Amazonen
u. anf der Argonautenfahrt, welche
drei Unternehmungen zusammen-
gestellt sind bei Pindar fragm. in-
cert. n. 172 (poet. lyr.* Bergk.) —
16, 5. 0£Tt^t. cf Hom. IL 18, 432
u. Heyne ad Apollod. 3, 13, 5. —
u^avärri Isokr. gebraucht sonst
beim Femin. der Regel gemäfs nur
d^uvaxog (2, 32 u. 37. 4, 84. 6, 109.
8, 94. 9, 3 u. 71), jedoch nur bei
sächlichen Begriffen (doga und
[ivi^(jLr})y nicht wie hier bei Personen,
Vergl. über a&avcirr} Lobeck. Para-
lipom. p. 461. — 16, 6. ^ovov
tovrov ist von yci[ioig abhängig.
— vTco &smv, nämlich von Apollo
(Hom. IL 24, 62), oder den Musen
(Pindar. Pyth. 3, 90), oder den
Parzen (CatuU. LXIV, 306).
17, 1. sxarsQOv, jeder von
ihnen hatte Söhne, Telamon
den A. Das Verbum sysvsod-rjv ist
zur Apposition gezogen, nicht zu
dem zu erklärenden Worte. — 17,
6. ßccQßÜQOvSj die Troianer, wie
diese Isokr. (und die älteren Schrift-
steller alle , vergl. Ulrichs im
Rhein. Mus. III (1844) p. 604) auch
sonst nennt. Vergl. 4, 159 und
10, 67 iVQXjOOfisv xovg "EXXrjvag öl'
ccvtrjv (i. e. ^EXävrjv) oiiovo'^accvTag
Kai KOLvijv ctgaTStav inl rovg ßag-
ßccQOvg noiricafiivovg. 12, 189 zqicov
71oXb(icov ysvo^svcov avsv xov Tgcai-
xov Tocg "'EXXriGv ngog tovg ßagßcc-
Qovg K. X. X, 12, 42 x-qv ngog xovg
ßagßccQovg tx&gav, rjv TtagsXaßov
8V, xoiv Tjüotxcov, öia^vXäxxovxhg
Y.cd (livovxjg iv xoig ccvxoig.
18, 2. fisx' itiEtvov. Vergl.
Hom. IL 17, 279 (Od. 11, 550^ Al'ag,
dg tcsqI fisv ELÖog, nsgl d' sgycc
xsxvnxo I xmv aXXcov zJavccav (iex'
ccfiv^ovcc IJTjXsLcova colL IL 2, 768
seq. — 18, 6. 6 fic6vv[iov noiri-
cag^ das von ihm nach dem
Namen — benannte Salamis.
Für noiriöccg erwartet man noiwv^
indem es scheint, als müfste das
ovoiiä^SLV und das -aaxoLv.t^s lv
gleichzeitig sein. Aber noL^cag
sagt, dafs er den Namen für die
zu erbauende Stadt im voraus
festgestellt habe. — xrjg — na-
xgidog. Anders 11, 10 b^mvvfiov
avxrj xrjv ;^(a^av v.ccxaGzrjOaL. Beide
Konstruktionen sind üblich, cf.
Schaefer ad Schol. ApoUon. Rhod.
p. 168.
ETArOPAS (9).
43
19 (t}'). Tä iisv ovv £'5 ^Q%^]^ EvayoQCi TtccQcc töv nQoyovcov
VTtccQ^avra trjXLxavta tb fieye^ög iöriv. tovrov de rov tgoitov
xT]^ TCÖXecog xc/.tOLKLöd-eiörjg xatä ^ev ccQxccg oC yeyovoxEg ajtb
TsvxQOv ti}v ßciöiksittv^ aixov ;t()ovG) d' vötsqov aipiKÖ^avog
iz 0OLVLxrig äviiQ (pvyäg xal jtLötevd^elg V7tb rov röte ßaöiXev-
ovxog xccl iieydlag dvvaöreiccg kaßav ov xccqlv eöx^ tovtcov,
20 cckXä xaxbg ^Iv yavö^svog tcsql xbv vTCoda^cc^svov, öeivbg de e
TCQog xb 7tkeov£Kxfi6aL, xbv ^lev 6vsQyexi]v a^eßccksv, ccvxbg dl xriv
ßadiktCav xaxißx^v. ccTtLöxav de xotg neTtgay^evotg xal ßovkö^e-
vog äöcpaXag xaxaöxevciöaöd^ai, xä TteQL avxbv X7]v xe 7tö?.iv i^e-
ßaQßdcQCJöev xal xijv vijöov bXriv ßaOileixfp ^eydka xaxedovkcoöev.
21 i^') Ovxm de x&v Ttgayfiocxcov xad^eöxtoxav xal xav f;c- 193
yövcov xav exeivov xriv ocqx'^v ^;udvTüv ExfayÖQag yCyvexai*
19, 1. ^^ OLQxriq — vnuQlavza^ 21, 2. yiyvfxai. Über das Prae-
■WU8 ihm von vorne herein zu Gute
kam, wie 4, 26. 6, 24. 8, 117. Da-
gegen ist das folgende xara ^\v
uQxdq „in den ersten Zeiten" (vergl.
6, 17 u. 8, 34), während h uqx^
4, 40 u. 6, 103 nur einen einzelnen
Punkt bezeichnet. — 19, 4. xQovm
d' vGTSQOv^ einige Zeit nach-
her. Ebenso 12, 49. 17, 5 u. bei
anderen. S, Ellendt ad Anian.
Anab. 7, 18, 9. Häufig-ir tritt so
als ein Dativ des Mafses nollöi
XQÖv(o oder ßgccx^t^ XQ^v(p (z. B.
Xenoph. Kyrop. 6, 3, 52) oder
6Xiya) (8, 34) nolXui (10, 26) allein
zu vGziQOv. — 19, 6. dvriQ. Sein
Name ist nicht bekannt. — niaxBv-
'»sig. S. zu 1, 30. — 19, 6, dvva-
cxiCag^ einflufareiche Amter.
20, 3. a. xoii nsTcgayfiivoig,
niiralich dafs es keine üblen Folgen
für ihn von selten der vertriebenen
Königsfamilie haben werde. Des-
halb wirft er sich dem Grofsköuige
in die Arme, wlihrond er, um sich
seinen Unterthanen gegenüber
sicher einzurichten (aaq)a).(as xa-
xaaH.), die Stadt verwildern (s. § 47)
lilfgt. Die Begriffe entsprechen sich
also hier per chiasmum (s. zu 1, 7).
% 21—29. Geburt de» EuagoroB;
sein Verhalten im Knaben- und
im MannemUer vor seiner Thron-
besteigung.
sens vergl, Hom. Od. 10, 350 yiy-
vovxcci d* aga xai y' in X8 yiQrjviav
dno x' dlascov u. Ameis-Hentze zu
d. St. Herod. 1, 102, 1 Jtjiöksco
nats yivExcci ^qaÖQZTjg. vergl. Ari-
stoph. Acharn. v. 48 Dind. 'A^icpC-
&sogJr]fir)XQog^v \ ■ncclTginxole^ov.
xovxov ds KsXsog yiyvstaL. Eurip.
Aiol. fr. 1 Dind. (= 14 Nauck.)
"^ElXrjv yap, wg Xeyova, yiyv^xat
z/tog, Xenoph. Anal), init. dagsiov
■nal Uagvüdxidog nccCösg yCyvovxcti
8vo. Plut. Pyrrh. 1, 4 ix xrig <^&iag
xa> Ala-nCÖTi ynovrai d^vyccxEgsg. Ar-
rian. Anab. 2, 16, 2 i-n ZsusXrjg y.al
xov Jiog diovvGog yCvixui. Apol-
lod. 1, 1 init. Ovgavog — yrniag
Ftiv ixtHvcoGs Ttgoaxovg xovg *Exa-
xoyxfigccq — fiexa xovxovg dh avxm
xstivoC rfi KvnXcoTtag — , xfxvot d*
avd-ig in rfjg nai^Sccg — xovg Ti-
Tai-aff, und so öfter. Sueton. Ner.
4 ex hoc Domitius nascitur. Ahn-
lich steht bei d«n Traj^ikern das
Praesens Tixtco (Eurip. Helen, v. 8,
Androm. v.9, Bakkh. v.2, Ion. 1560),
f x<]pv'oj (Sophokl. Oid. Tyr. v. 437),
fpvzivco (Eurip. Orest. v. 11), und
^vrio%(o (Soph. Oid. Tyr. v. 118, Eu-
rip. Uekab. v. 696) auch in Prosa
vergl. Schoemann ad L^ae. p. 279,
bei römischen Dichtern creo^ edo,
orior , wohl nicht als Praesens hi-
storicum, Kondern zur Bezeichnung
eines Ereignisses der Vergangen-
heit, das für die Geschichte
44
(II) ISOKPATOTS
Ttsgl ov tag nav (pruiag aal rag ^avxeCag xal rag o'^Eig rag iv
rotg vTivoig ysvo^svag, s^ cov ^si^övcog av cpavsCri ysyovoog r)
x«t' ävd-QCJTtov, aiQOv^ai TtaQaXtTtsiv^ ovk antOrcov rotg Xeyo-
^Evoig, ßAA' Xva Ttäöt tcoltjög) (pavsQÖv, ort TO<Jot;TOv decj itXa-
adfievog eItcsiv n TtsQl rav ixsLVG) nenQay^Evcov^ coörs xal r&v
v7taQ%6vrcov a(pLrj^i rä roiavra, Ttsgl av oXCyoi nvsg ijtLörav-
rai xal ^rj Ttävrsg oi Ttolirai övviöaöLv. ccQ^o^ai d' ix rav
ö^oXoyov^Evcov XsyEtv :t6Ql avtov. b
22 (t'.) Ilatg ^ev yaQ cbv e6%e xdlXog xal Qcbiirjv xal öcjcpQO-
övvrjv, aitEQ rCbv äyad'cbv TtQETtcoÖEörara rotg rrilixovroig EQriv.
xal rovrcjv ^laQrvQag av rig TtOLTJöatro, rrig ^iev 6(O(pQO0vv7jg
rovg ^v^TtaiÖEv^Evrag rcbv TtoXircbv^ rot) d\ xaXXovg äjtavrag
rovg idövr ag, rijg ds Qa^irig rovg ayG)vag, ev olg ixEtvog r&v
23 rjXiXLCDr&v ixQartörEvöEv. ävÖQl ds yEvo^avG) ravrd rs itdvra c
6vvYiv^ri%'ri xal %qog rovroig dvÖQSLa TtQoöEyivEto xal 6o(pCa xal
ÖLxaioövvTj, xal ravz' ov ^Eöcog ovd' atöTtsQ itEQOLg rcötv, «AA'
noch jetzt existiert, wie ähnlich
d-AovsLV, nvv&dvsGp'ca u. s. w. ge-
braucht werden. Ähnlich wird im
Deutschen gesagt: „Euagoras
stammt von Teukros". — 21, 3.
cprj^ag, d. h. zufällige und ab-
sichtslose Aufseiungen der Men-
schen, die aber von den Hörenden
als omma (cf. Cic. de divin. 1, 45,
102 neque sölum deorum voces Py-
thagorei observitaverunt , sed etiam
hominum, quae vocant omina) auf-
gefafst werden, s. Herbst adXenoph.
Mem. 1, 1, 3 und Hermann Gottes-
dienstl. Altert. § 38 n. 18, wogegen
liavxstai auf die Befragung der
Orakel oder der Seher geht, cpri^ai
und [ictvtstai verbunden auch bei
Plat. Phaedo. p. 111 B. — 21, 4.
^i 8 1-^6 V tag — ysyovmg r/ yicct' äv-
^•QOiTtoVj er sei unter höheren
Verhältnissen geboren, als es
die menschlichen sind. Den
adverbialen Komparativ yuEi^ovaig
hat Isokr. mit anderen (cf. Elmsley
ad Eurip. Heraklid. v. 544) auch
15, 39 (s. zu 4, 109) und in ähn-
licher Verbindung wie hier 11, 24
V7tola(iß(xvE6d-aL [isi^ovcog rj yiuxa
rrjv d^iav, wie denn oft hinter dem
Komparativ t) yiccxcc (quam pro)
eintritt, um zu bezeichnen, dafs
nach den Verhältnissen des Sub-
jekts eine Eigenschaft in zu hohem
oder zu niedrigem Grade stattfinde.
Vergl. 3, 55. 4, 184. 12, 95. 15, 51.
19, 9. 20, 5. Ep. 4, 5. Vergl. Liv.
21, 29 proelium atrocius quam pro
numero pugnantium editur. Cf.
Krueger zu Thuk. 7, 75, 4. Kuehner
ad Xenoph. Mem. 1, 7, 4. — 21, 6.
roGovxov ds(o. S. zu 7, 31. —
21, 7. t(öv vTtUQxovTcoVy von
dem, was wirklich wahr ist.
TU vnccQxovtu = TU ovza (§ 42),
die Wirklichkeit. Vergl. 4, 88. 5,
155. 6,71. 10, 12. — 21,8. 7t8QL mv
— ETCLGTCcvraL. S. zu § 12.
22, 2. rmv dyccd'tttv hängt als
partitiver Genetiv von ansQ ab. S.
za 1, 42. — TT^liyiOVTOtg, so
jungen Leuten, wie 6, 3. 9, 43.
12, 27. 15, 89. Ep. 8, 9, dagegen
12, 88 u. 230. 14, 56. 15, 11, 321.
Ep. 6, 2 u. 6 so bejahrte Leute.
23,2. ovvrjv^^Q'r]. Vergl. 1, 7.
— dvögsLcc cf. Krit. Anh. zu 4, 49.
— 23, 3. ST 8 QO ig rtötV, irgend
welchen anderen. Der Rhetor
Aristeides, vol. I p. 102, 8, der diese
Stelle benutzt, hat äXXoig zlolv^
was das Natürlichere wäre; doch
ETArOPAS (9).
45
{'xccötov avtav £Lg V7CSQßoX7]v. to6ovxov yccQ xal tatg rov 6g)-
24 ^ccrog xal tatg rrjg ipvx'Y}g ocQezccLg ÖL7]V£'y)C£v, gjöO-' bitors ybev
avtbv OQasv ol xoxe ßaöikevovtsg^ ixTthjttsöd^ai xal (poßelö&ai
TCEQi rrjg aQxVS^ rjyov^avovg oi>x olov x eivm tbv toiovrov ti)v
(pv6cv iv LÖicotov ^LEQEL ÖLayaystv, ojtörs d' eig tovg TQÖJtovg d
aTtoßletl^SLav, ovxco öcpödga Ttiötsvsiv, cö6t si xal xig ccXlog
toXiicsrj jtEQl avxovg i^a^ccQxdvELV, vohl^elv EvayÖQuv ccvtotg
25 £ö£6d-ai ßo7}d-6v. (ia.) Kai xoöovxov xr^g äo^rig 7taQallaxxov6rig
ovÖEXBQOv xovxav itpEvöd^rjöav ovx£ yaQ idiaxrjg (bv öiexHe-
6£v ovx£ 7t£Ql ixELVovg £t,i]^aQX£v, aklo, to0avxr}v 6 öaC^GiV
^^IEv avxov TtQÖvoLav, oncog xaXag kri^jaxai tijv ßa6ik£Cav^ g)6%^
o6a ^Iv avayxaiov i]v 7taQa6x£va6d'fjvaL di' a0£ß£iag^ xavxa e
26 ^itv £X£Qog ETtQa^Bv, £^ G)v d' OLOV t' -^v oßCcog xal ÖLKaCcog
laßatv xriv äQyriv^ Evayöga dL£q)vla^£V. £lg yäg xav dv-
cf. zu 1, 11. — 23,4. elg vnsgßo-
Xrjv, hia über das gewöhnliche
Mafs hinaus, in ungewöhn-
lichem Mafse, wie 11, 16, oder
v-ad-' vnsQßoXriv 5, 11. 12, 123. 15,
147, oder ngog vnsgßoXi^v 4, 11.
24,2. OL xoxs ßccGLl SVOVTBg.
Euagoras machte also nicht blofs
auf den einen damals in Salamis
herrschenden König diesen Ein-
druck, sondern auch auf alle an-
deren, die es damals noch auf
Kypern und dem nahen Festlande
gab. Indes könnte der Plural auch
auf den einen König von Salamis
nebst seiner Familie gehen, wie auch
ßaaiXiig, reges, mitunter = rex
cum suis ist. cf. Winkelraann ad
Plut. Erotik, p. 188. — 24, A. iv
lÜKotov (isQti, in der Stel-
lung eines Privatmannes a. zu
ö, 135. — 24, 5 hC v.ai. Man er-
wartet iial e{^ indem jenes gesetzt
zu werden |)flegt, wenn die An-
nahme als leicht möglich, aber als für
die Sache unerh*;blich oder gleich-
göltig bezeichnet werden soll (wenn
auch), wog*»g«n xca fi steht, wenn
die Annahme als der üulserBte,
kanm denkbare Fall erscheint (so-
gar für den Fall, dafs). Indes
bezieht sich bei el %al das yLctC oft
nicht auf den ganzen Gedanken,
Bondcrn nur auf ein einzelnes Wort
des Satzes, wie hier xal aXXog den
Gegensatz bildet zu dem im Vorher-
gehenden angedeuteten Fall, dafs
man von selten des Euagoras so
etwas befürchten zu müssen glaubte
(also: wenn nun auch der Fall
eintrat, dafs ein anderer u. s. w.).
Vergl. Spitzner Excurs. XXIII ad
Hom. II. u. Isokr. 21, 11 Nimag
(liv^ st xal rov aXXov xqovov sl-
&16T0 GvnocpavTELv, tot' ccv inav-
caro, EvQ-vvovg Ss, -nccl sl (iriSl
nconors 8isvori%^r\ ddiHEtv, tot' av
inriQd^T]. — 24, 6. avxovg — av-
xoLg. S. zu 4, 44.
25, 1. xijg do^Tjg nccQccXX., ob-
wohl ihre Ansicht über ihn
so sehr wechselte. — 25, 4.
^'(jjjfv, oTtcog — Xrj'^Bxai. '^Onoag
steht nach den Verbis des Strebens
und Sorgetragens mit dem Indikat.
Futur, auch dann, wenn ein Tempus
der Vergangenheit vorausgeht, in-
dem wie so oft in der p]rztlhlung
der Erzilhlende sich auf den Stand-
punkt dessen stellt, von dem er
erzahlt. Vergl. § 54. 4, 78. 7, 30
U. 42. 12, 139, 164. 15, 121.
26, 1. ba£(os xal ^txatcog,
nach göttlicher und mensch-
licher Gerechtigkeit, wie § 38
u. 8, 18. — 26, 2. f fg, der Tyrier
Abdemon, wenigstens war dieser
es, den lOuagora^ nachbor entfernte.
46
(II) mOKrATOTi:
vaörevövtcov ijaßovXevöag xov ts rvQavvov änmxBivBv xal 6vl-
Xaßstv EvccyÖQav i7tsx£tQr}0sv, '^yov^svog ov dvviqösöd-aL xatcc-
27 tf;t^^^ '^'^^ ^QXW^ ^^ i^'h 5i«Ji£^vov ixTCodav 7tOL7]6aLto. dtacpvyayv 194
d} xov XLvdvvov xccl öcodslg sig I^okovg xr^g KtXtXiag ov x'^v
avxiiv yvcj^Yiv söxs xotg xatg xoiavxaig öv^cpoQatg TtegmC-
jtxovöiv. ot ^Iv yäg ccXXol, xccv ix xvQavvCdog ixitsöcoöiv, diä xäg
Ttagovöag xxii'^g xaTCSivoxsQag xäg tf^vxäg e%ov0iv' ixeivog d'
sig X060VX0V ^isyccXocpQoövvrjg rjXd'sv, co6xe xov allov xqovov
iÖLcbxrig öv, eitsidri cpBvyeiv rjvayxdöd'r}, xvQavvstv corjd'rj detv.
28 xal xovg ^€v nkdvovg xovg (pvyadixovg xal xo dt ereQcov ^rjxstv
xijv xdd'odov xal d'SQaTtsvsLV avxov x^^QOvg VTCSQstdsv, Xocßav h
ÖS xavxfjv dcpoQ^ijv, ijvTtsQ XQ"^ xovg sv^sßstv ßovXo^svovg,
ä^vv£ö&aL xal ^rj jtQoxsQovg vitaQXBLV^ xal TtQoeXo^evog rj xa-
cf. Diodor. 14, 98. — 26,5. U-
nodmv 710LT] aaizo, niclit tcot^osls,
denn das Medium ist in dieser
Formel stellend. Vergl. 4, 173. 15,
176. 16, 37 u. Foertsch Observ. crit.
in Lysiam p. 26.
27, 4. %av £H T. i'HTtsGcoGiv. Der
Sinn: solche Verbannte sind, wenn
sie auch Könige waren und man
bei ihnen deshalb ^syalocpqoavvri
voraussetzen müfste, doch unge-
wöhnlich kleinmütig und verzagt,
d. h. kleinmütiger, als man sonst
im Unglück zu sein pflegt. Denn
zu xccnsivoTsqovg ist gewifs nicht
mit Benseier zu ergänzen quam
antea, sondern der Schriftsteller
hat das gewöhnliche Mafs als Ver-
gleichspunkt im Sinne. — 27, 6.
sig toa ovtov fieyccXocpQoav -
vjjg. Das Neutr. d. Pronom. mit
Genet. hat Isokr. sehr häufig, vergl.
4, 89. 16, 9, 23. 17, 46 {sig roaov-
xov) und 4, 112. 5, 126. 6, 13, 42.
7, 9. 8, 31, 46, 84, 85. 9, 54. 12, 79,
103, 157. 13, 3. 14, 3, 13, 19, 34,
43. 16, 16. 17, 14. 18, 7. 20, 8.
21, 14. Ep. 6, 4 («tg rovto). Vergl.
über andere Bremi ad Lys. 3, 2.
Anders 4, 37, 60, 118. 6, 67. 8, 47, 78.
28, 3. ravTrjv dcpOQfii^v, in-
dem er das zum Motiv nahm,
was u. s. w. zavTTiv nicht Attribut
zu dcpoQfi^Vj so dafs der Artikel
neben dem Demonstrativ fehlen
konnte. Ebenso 19, 6 laßav ös
©QocGvllog xavtccg dcpoQficcg ixQV^o
xrj xixvr] (diese Phrase auch 4, 61
u. Ep. 9, 2). Übrigens würde, da
zu xavx7]v nachher eine erläuternde
Apposition tritt (d^vvsad'aL —
vndq%ELv\ Tovro, OÄS^regelmäfsiger
sein. Doch vergl. 7, 16 xuvzriv
dnoxQonriv , r^v s^slrjocofisv. Übri-
gens s. zu 4, 38. — TJvTceg XQV
seil. laßsLv. Mit gleicher Ellipse
4, 38 xQocpriv svqslv, rivnsQ XQV
xovg fislXovxccg "nccXäg dtotxrjdftv.
4, 76 dnELXOvxo d' (oansQ xqt] xav
(iTjdsv 'jtQoari%övx(ov . 11, 15 6^sv
mq XQV Tovg sv (pQOvovvxccg^
Vergl. noch 7, 31. 11, 33. 12, 230.
Etwas anders 6, 89 xovg — Baßico-
Koxag dvoLV Ssi^ &dtSQOV, rj ngco-
xsvsiVf 7j navxdnaGiv dv7jQri6&ca,
u. 16, 30 yiKLXOL xi XQV ^^v xav fis-
yLöxcov snaLvcov ä^Lov; wo das all-
gemeine Verbum nouiv zu ergänzen
ist. — 28, 4. d^vvEGQ-ui ^al arj
TtQOXSQOvg VTtocQxsi'V. Vcrgl.
8, 79 OV yccQ vnccQXOvxsg dXX'
dfivvofisvoL, IQ, 44 ovo dfivvofis-
vog, dXX' vnuQxcov ridiKSig avxovg^
Plat. Gorg. p. 456 E diivvofihovg
(17} vndgxovxag, und so steht aQx^i-v
und vndgxsiv oft praegnant für
vnuQXBiv ddiiKov. cf. Valckenaer ad
Eurip. Phoiniss.v.l576, Ast ad Plat.
de legg. IX, p. 489 C (= p. 452).
Der Pleonasmus in ngorsgovg vndq-
ETArOPAS (9).
47
tOQd'd}6c4g tvQavvstv rj dLCcuaQtav uTtod'averv, TtagaKcdeöag av-
d-Q67Covg, ag oC tovg %Xd6xovg Xeyovtsg, tcsqI Ttsvrijxovta,
29 iisrä tovxov 7caQa6xsvcc^sto Ttoietöd-at r^i/ xdd'odov. "Od'sv xal
luaXiet äv xig xal xiiv (pvötv xriv axeCvov xal xijv do^av, i^v
dX8 Ttagä xolg äXXoLg, d-ecoQrjöSLSV ^eXlovxog yccQ nXstv ^sxä c
xo6ovt(ov 8711 xrjhxavxrjv TtöXtv xb ^leyed-og xal ndvxcov xav
detvav %kri6Cov (Svxcov om ixetvog rjd-v^riösv ovxs xcbv Ttaga-
xXrjd'BVXcov ovöslg aTtoöxrjvai, xcbv xivdvvcav rj^ccotfsVj dXX^ oC
fiav co67teQ d-ea övvaxoXovd-ovvxeg dnavxeg ivs^Eivav xotg
6)^oXoyri^evoLg, 6 d' coöTtsQ rj öxQaxoitadov axcov xgalxxov xav
dvxLTtdXav rj Ttgoaiöcog xb öv^ßrjöö^avov , ovxco diixsixo xrjv d
30 yvcö^rjv. (t/3'.) /d)]Xov d^ ax xCbv aQycov.
XBiv zeigt sich auch bei Herod. 4,
1, 1 UQOXBQOV vTtriQ^av dSiyiLrjg, u.
Arrian. Anab. 2, 14, 1 ^iXinnog
ddiTiias TiQcätog rjg^sv vergl. Maetz-
ner ad Antiph, p. 184. — tcqoe-
?.6fisvog, indem er sich ent-
schlofs, wie 5,17 u. 15,187. —
xarogd'cöaagy s. zu § 52. — 28, 6.
oig OL X. n. XsyovTEg, nämlich
XsyovGL, eine Ellipse, die in dieser
Weise wohl nur den Grammatikern
und Scholiasten geläufig ist, wie in
Hypothes. Eurip. Medeae : t6 dgäfia
doHtL vnoßccXtod'ai, cog zJfit.aiaQx6g
te nal'ylgiazoriXrjg. Indessen ist hier
durch Xeyovtsg die Ergänzung nahe
gelegt, und unter dieser Bedingung
j^eatatten sich auch ältere jene
Ellipse, z. B. Plut. Kleom. 9, 3 dio
xal xaZcö? 6 slncav (seil, eins) „tVa
yocQ diog, tv^oc. xal aiddg"^ und
derselbe Romul. 1, 1 ovx (oao-
loyrjruL nccgd roig ovyyQurpsvoiv,
(dl' OL fi}-v riBlaoyovq ov^i^xauL
-':■ TiöXiVy OL dt — bg^iaanO-ccL.
1. Sintenis Praefat. ad IMut.
1 .. uist. p. XIII u. Jacobs ad A*'' ■"
Ili4. anim. p. 9.
29, 3. (liXXovrog. Über den
(Irinttiv absol, für den man das
truierte Particip erwartet, s. zu
.0. — 29, 4. roaovToav, mit
nur HO wenigen. Vergl. Kllendt
;i<l Arrian. Anab. 6, 7, 2 und oben
/ I 22 In diesem Hinno pflegt
ju n^.l,^toi (I 65 u. 12, 122) odor
Tov dgid-fiov (16, 34) nicht hinzu-
zutreten (obwohl es 12, 70 vrjav-
Sqlu TriXi%ctvxa xo (isysd'ogj so
gering a •. Gröfse, heifst), und das
scheint der Grund zu sein, wes-
halb Isokr. nicht nach Analogie
von 4, 136 u. 15, 257 auch hier
X060VXC0V xb nXriQ'og xal x7]Xiv.avxriv
xb fiiys&og sagte, (cf. zu 4, 33).
Der Mangel an Konformität ist da-
durch versteckt, dafs xb (isysd'og
von xriXLv.avTriv getrennt wurde,
was freilich auch ohne diesen Grund
4, 102 geschehen ist: xoaovxcov nö-
Xecav xb nXrj&ogj wie in xrjXitiovrotg
xaxotff xb (isyed-og 12, 68 coli. 12,
196. 16, 116. — ^7rl xrjXLnocvxqv
noXiv [cf. Krit. Anh.]. Salamis
wird im Vergleich mit dem kleinen
Haufen des Enagor. T/jitxav'rrjv ge-
nannt. — 29, 8. waneg — l'jjwv — ,
ovzat (Jl£-k£lxo xr}v yvoaurjv.
Vergl. 2, 12 sq. wg xiig naLÖsvaecog
— dvvafievrjg xr^v tjubxbquv cpvoLV
fVfQyfXfLv^ ovt(o öidnsLao xrjv yvta-
firjv. 0, 106 (oaneg ovv diöovg ^Xsyxov
■ ovxüi ÖLayKio&aj xi]V yvooftrjv,
Vergl. Krueger zu Xenoph. Anab.
1, 3, 6 und Franke ad Demosth.
Philipp. 8 § 61.
§ 80—60. l'AUKjoras eroberte den
Thron seiner Ahnen wieder (30—
32), ein I'ntrrnthmcny das, an sich
für dir 7 ' des Eu
sprechend '> dir hr^o
dabei o//, '
über alle
48
(II) iroKPATors
'Aitoßäs yccQ slg triv vfjöov ovx riyT^öaro dstv xoqCov dxvQbv
xataXaßav zccl t6 0g)^^ iv aöcpaksCa xaraötriöag TtSQuöetv, st'
riveg avtfp tav jcoht&v ßorjd'rjöovöiv' aXX ev^vg^ üötcsq dxs^
ravrrig rrjg vvxtbg öisXhv toi) xsCxovg TCvXtda xal tavtr} rovg
31 ftf'9'' avtov diayayav TtQOösßaXs TtQog xh ßaöcXsLOV. xal rovg
nlv d'OQvßovg rovg iv rotg roLovroLg xaiQolg ycyvo^svovg xccl
toi)g (pößovg rovg tav aXlcov xal tag naQaxsXsvösig rag ixsC- e
vov XL ösi Xsyovta diavQißsLv; ysvo^svcov d' avta rav ^ihv
TtsQl tov rvQavvov ävra'ycovLöz&v, r&v d' äXlav TtoXitcbv d-ea-
32 töi/ (^dsÖLÖtsg yaQ rov ^sv rrjv aQxW^ '^^^ ^^ "^^^ dQSzijv rj(fv- 195
Xvav dxov) ov jtQÖtSQov i%av6axo ^axö^evog xal ^6vog itQog
gleicher Lage waren (34 — 39). Für
so Grofses verdient er denn auch
hohes Lob (40).
30, 3. iv aGcpaXsia. Neben slq
dacpalsiav 'naraGt'qasig 5, 123 (coli.
Ep. 2, 5) und •nad'icrcivaL — ati^-
G81V, — 6T7JG0CL sls xtrdvvovff 7, 7.
12, 158,^ stg Ivnag Ep. 2, 11, slg
GvficpoQccg 4, 113, v.a&SGTdvai., %a-
TaaTTJvciL sig k'Xsyxov 12, 150, elg
t'x^Qocv 9, 67, stg [istaßoXriv 4, 60,
sCg dnoQLccv 16, 153, stg dväyuriv
6, 51, ilg xccqa%riv 7, 9, slg etil^v-
(iLuv 15, 220 u. 245 u. s. w. er-
scheint iv ccGcpccXsicc v.ttxaGxriGai
hier u. Ep. 2, 11, so wie sv sni-
fisXsiaig avtov 'iiccrccGTi]Ga$ 9, 43 als
Seltenheit. Vergl. auch Xenoph.
Kyrop. 4, 5, 27 sv yiivdvvco 'nu^i-
Gxüvai. Der Nomin, des Part, ist
von riyriGaxo attrahiert cf. Stall-
baum ad Piat. Protag. p. 316 C und
Schqemann ad Plut. Oleom, c. 20, 1.
— Über nsQLiöftv s. zu 4, 142.
— 30, 4. sv&vg, wGTtSQ bIxe
(beides verbunden auch bei Thuk.
8, 41, 3, Xenoph. Anab. 4, 1, 19,
Kyrop. 3, 1, 7, Arrian, Anab. 2, 11,
6 u. 5, 22, 8. cf. Jacob ad Lucian.
Tox. p. 105) ist kein Pleonasmus,
denn ag eI%s ist eigentlich nicht
statim, wie man lehrt, sondern „wie
er ging und stand", also ein mo-
daler Begriff. — 30, 5. xavxrjg
rrjg vvyixog, in jener denk-
würdigen Nacht. — disXcav,
sprengte, wie Thuk. 4, 110, 2
zrjv nvXCda diyqovv.
31, 2. iv xaig xoiovxoig v.ai-
Qotg s. zu 4, 139. — 31, 3. xatv
ccXXcov, der Angegriffenen. — na-
QccnsXevGs Lg j ermutigende
Ansprachen, wie sie bei den
Historikern die Feldherrn vor der
Schlacht an ihr Heer richten. —
31, 4. XL dsL Xeyovxa diaxgc-
ßsLv ist Lieblingsphrase desisokr.,
bei der das, was im Gegensatz zu
dem Übergangenen nun wirklich
gesagt wird, ohne ein Verbum di-
cendi gleich durch öe oder dXXd
angeknüpft wird, wie hier, so 4, 97.
6, 21, 104. 10, 59. Etwas anders
2, 45. 3, 35 12, 105 u. 201. 20, 10.
— 31, 5. xcav 7CSQL X, X. iat Sub-
jekt, dvxaycovLGTcov Praedikat.
32, 2. KCCL (lovog — /nal (isx*
d^f'ycor, entweder allein, oder,
(cf. 7, 75. Ep. 9, 4) indem die Griechen
in solchen Fällen blofs summarisch
angeben, was alles geschehen sei
oder geschehen könnte, während
wir im Deutschen die entgegen-
gesetzte Natur des einzelnen durch
disjunktive Partikeln bezeichnen.
So besonders bei Zahlen: Hom. 11.
13, 260 dovQCita — xal sv nal sl'-
y,oaL örjELg | sgxdcox' iv tiXLGLr].
Od. 2, 374 (coli. 4, 588) ox' av iv-
dEtidxr} xs dvcoÖEyidxr] xe yivrixuL.
Thuk 1, 82, 2 8leX%-6vxcov ixäv kccl
ovo TiccL xQiav. Xenoph. Anab. 4,
7, 10 TtQOEXQEXSV ovo Kai XQLa ßrj-
fiaxcc^ und oft dlg xal zglg, bis
terque (neben 8lg r) xqCg cf. Schoe-
mann ad Plut. Oleom. 7, 1);
aber auch sonst, wie schon bei
Hom. Od. 6, 208 docig oXiyri xe
ETArOPAS (9).
49
TtoXkovg xal fist^ dlcycov TCQog ujcavtag \tovg £x%-QOvg]^ tvqIv
elcov ro ßaöiXsiov xal rovg ix^QOvg stL^cjQTJaato 'Aal rotg cpC-
koig ißorid-riösv, an de tc3 yivsi tag rtfi«? rag nazQiovg sko^l-
6ato xal xvQavvov airtov xfig noksog xara0tr}6ev.
33 (t/.) 'Hyovuac ^ev ovv, et xal ^rjdsvbg aXlov ^vri6d-eLrjv, b
«AA' ivtavd-a xatakscTtOLfn, xov koyov^ Qadcov ix rowcjx/ sivat
yv&vac xt/iv x aQSxijv xijv Evayögov xal xb ^sysd'og xg>v
ixeCvG) TtETtgayiiBvov ov fiijv akX' exe ya öacpiötEQOV itsql d^-
34 (poxBQOJv xovtcov EX xCov EXO^iEvcov oi^ac drikciöEiv. (td.) To-
öovxav yaQ xvqkvvov ev anavti rc5 XQ6v(p yEyEvrifievcov ovdslg
(pavYi6ExaL xijv xl^i^v xavxrjv xakliov ixEtvov xxriöd^Evog. ei c
liEV ovv TiQog Exa6xov avrcbv xäg TtQd^etg xäg EvayoQOv jtaQa-
ßdXXoi^Ev, ovr' dv 6 Xoyog l'öag xotg xatgolg ccqiiööelev, ovx'
dv 6 XQ^'^^S ^offf Xeyo^ievoig dQxiöELev* tJv öe jtQoeX6[ievoL xovg
cpiXrj T5, Xenoph. Anab. 4, 7, 22
dni-Ateirdv zi zivctg y.a.1 t^toyQTjaav.
Vergl. Walch zu Tacit. Agricol.
p. 200. — 32, 3. [tovg ix^Qovg]
cf. Krit. Anh. — 32, 4. (ptXotg,
die er in der Stadt hatte und
die von Abdemon unterdrückt
waren.
33, 2. ytaxaXfinoi^L, abbrä-
che, wie 8, 17. — 33, 4. ov (iriv
dXXd, aber, s. zu 1, 9. — 33, 5.
i% täiv ixofieviov^ aus dem
folgenden, wie 6, 29 ^x rmv
^XOfiivmv yvcoasods cacpeaTsgov, u.
12, 88 u. 15, 121. Dagegen steht
tu ixö\i(va nicht von dem in der
Rede Folgenden, sondern von dem
mit den erwähnten Thatsachen in
Verbindung Stehenden 3, 11. 4, 23.
6, 8. 10, 38. 12, 81 u. 167. —
drjXdasiv könnte man intran-
sitiv nehmen , (es wird klar
werden), wie wohl auch 7, 81 cog
S^ ßaotXivg ^xti ngog ijacig^ ix twv
iniazoXdiv (ov fneuxptv idi^Xwaev,
u. öfter bei anderen (cf. Stallbaum
ad riat. Phileb. p. 20 C u. Oorg.
p. 483 i), Cratyl. p. 416 B. Franko
ad DemoBth. Philipp. 2, 20), aber
für den transitiven Gebrauch (ins
Licht setzen) spricht 4, 179
oluai d' ixfivoag tinmv {läXlov dri-
Xtoattv.
84, 4. n^oq inaaxov — tag
ngd^Big t. Ev. naQaßdXXoi^isv
ist etwas anders gesagt als 12, 111
TtagccßdXXovrsg raxfi yiadsavcäta
TOtg sv^dde , Kai zrjv ocorpgoavvTjv
Ttgog zag nag' rjfiiv oXi-ycogiag, u.
7, 62. 12, 4; hier dagegen wird
mit einer seit Hom. (z. B, II. 17,
51 nofiai Xagusoaiv ofioiai und
Od. 2, 121 ofiOLa voi^fiaza TlrjvBXo-
nsirf) allen Griechen geläufigen
Kürze des Ausdrucks die Eigen-
schaft eines Gegenstandes nicht mit
der eines andern Gegenstandes,
sondern mit diesem selbst verglichen.
{Comparatio compendiaria , vergl.
KuehnerGr.Gr.II§643An. l).Cf.ll,7
Bq.n6zsgaToignsglAt6XovXsyo(iBvoig
avzov nagazd^attxEV — rj zotg 'Og-
cpsoog igyoig 6fiot,(6a(0(iEv; (cf. 2, 31
yiyv(oaK(ov, ori z6 t/)s noXscog oXrjg
Tj^og ofioiovzai zoig agxovaiv). 6,
98 ofioioi ysvofitvoi zotg zöäv ngo-
yovmv i'gyoig (cf. 6, 114). 9, 11 sl (ot
Xoyoi) dvv/jfsovtai svXoysCv fitjdhv
XBtgov Tcöv iv zoCg fiizgoig iyKca-
(iiaj^ovzcov. 9, 29 azgatonedov ^rcoi»
ngstzTOv zmv dvzntuXcov. 6, 68 [vd-
(juXXov zijv aavTov äo^av xaratfnf-
aeig zotg ngazevaaaiv (cf. 1, 12). —
84, 5. rote %aigoig, die Gelegen-
heit, für die diese Rede boHtimmt
ist; eine vollständige Aufzählung
würde leicht von dem Hauptzweck,
den Euag. zu feiern, abfüiiren. -~
50
(II) ISOKPATOTS
svdom^corcctovg snl tovrcov ökotc&^sv, ovdlv ^ev xslqov i^s-
Tcb^ev, TtoXv de övvto^cbtSQOv ÖLalsx^rjöö^sd'a TtSQv avt&v.
5 {ls\) Tß)v ^6v ovv tag ^atQixäg ßa^iXeCag JtaQaXaßövtcov
reg ovx äv tovg EvayoQOv XLvdvvovg 7tQ0XQcv£LSv; ovdslg yocQ
iöXLV ovroj Qa^v^og, oörig ctv de^aLto Ttagä t&v TCQoyövov f^v d
ccQx^''^ tavtrjv TtaQaXaßsiv ^äXXov rj otrricid^avog coöTtsQ ixetvog
36 Totg TCaidl totg ccvtov xaraXiTtsiv. (ts^'.) Kai ^ijv t&v ye na-
34, 7. kn\ rovTcov, an diesen.
S. zu 1, 50 und Schaefer Apparat,
ad Demosth. II p. 284.
35, 1. tav — TtaQaXaßovtcav
ist von nQo-nQLvsisv abhängig und
bezeichnet diejenigen, welche ohne
irgend eine Störung die Regierung
von ihren Vätern übernahmen; im
Gegensatz zu ihnen werden nach-
her (§ 36 seqq.) die behandelt,
welche sich die Rückkehr auf ihren
angestammten Thron {v.äQ'o8o(s) erst
erkämpfen mufsten, oder wie Kyros
sich ihn neu eroberten. — naxQi-
xag ßccüiXsLag (wie Thuk. 1, 13,
1) ist anders gedacht als uqxti rj
nutQcpu bei Xenoph. Anab. 1, 7, 6.
Arrian Anab. 2, 14, 3. Lukian. Dia-
log, mort. 12, 3 (vergl. Hom. Od.
1, 387), oder ot naxQiOvg kqxccs
TtaqsiXrjcpotEg bei Xenoph. Kyrop.
1, 4, 4, rifiäg rag natqCovg syiO[ii-
Gccto oben § 32. Denn „Ttätgia
sunt, quae sunt patris, naTQmcc,
quae veniunt a patre, itatQiyiä^ qua-
Ua sunt patris'% nach Hermann
annot. ad Eurip. Med. ab Elmsleio
editam p. 362. Yergl. Frohberger
Anh. zu Lys. 14, 40. Auf äufser-
licher Observation beruht die Un-
terscheidung des Grammatikers in
Bekkers Anekdot. I p. 297 (coli.
Ammon. de different. vocab. p. 111
= 108 Lipg. u. Phot. lex.^ p. 402 =
347 Lips.): naxQma Xsyovoiv ot
QTjxoQEg xQTi^axa %at lixtj^axa %ccl
xoTiovg, TtdxQLCi OS xd BÖ"r} hccI xd
V 6 (II (ICC (Isokr. 4, 18, 25, 31, 37, 54.
7, 30) Hat xd iLVGxriQicc v.ocl xdg
soQxdg, TtccxQiHOv 8s cpCXov r} sxQ'qov
(s. Isokr. 1, 2. 4, 184. 5, 126).
Aber man unterscheidet auch isqd
Ttccxqaa und ndxQia, &sol naxgmoL
und ndxqioL (s. Schoemann ad Isae.
p. 218); neben TTar^iofc voiioi findet
sich bisweilen naxqi-^iol v6(iol (s.
Wyttenbach auimadvers. ad Plut.
Moral, tom. II, p. 175 ed Lips.)
und rd naxQacc für xd ndxQicc {l'd"r}
Lukian. Dial. mort. 12, 3), und na-
xqma dqsxri bei' [Isokr,] 1, 11 ist
anders gedacht als 7tccxQiv.ou dqsxaC
bei Thuk. 7, 69, 2. Schmidt, Sy-
nonymik IV S. 38 f. meint, dafs
TiccxQmog und naxQi'Kog im wesent-
lichen dasselbe bedeuten nämlich
allgemein, die Beziehung auf den
Vater, u. im besonderen das von
dem Vater (und den Eltern über-
haupt) ererbte und überkommene,
doch sei der Unterschied, dafs ncc-
xqaog mehr auf den wirklichen
ererbten Besitz gehe, TtccxQiyiog
aber die allgemeineren Bezie-
hungen bedeute, z. B, das von den
Vätern überkommene Verhältnis
der Freundschaft oder Feindschaft
u. s. w. (während freilich auch
letzteres von wirklich ererbtem Be-
sitz vorkomme) , ndxgiog dagegen,
nicht auf den Begriff von nuxriQ^
sondern auf den von nccxsgsg zu-
rückzuführen sei = das von den
Vorfahren überkommene, hei-
mische. (Sitten, Gebräuche, Opfer
u. s. w.). — 35, 3. qdd'Vfiog, in-
different, gleichgültig gegen den
Ruhm, ganz wie 4, 185. — 0 6xi,g
== aGxsy wie oft ein relativer Satz
statt eines konsekutiven eintritt,
besonders in der Formel ovösig
S6XLV ovxco — , og oder oaxig (cf.
Wyttenb, ad lulian. p. 215 ed. Lips.
Maetzner adLycurg.p. 148 seq. Reh-
dan tz Demosth. Ind.^ s. v. og und
Frohberger Anh. zu Lys. 14, 35),
oder xig ovxag sgxlv — , ooxig 4,
185. 12, 66. 15, 218.
36, 1. Hat ft^v, aber auch,
ferner, ein neues Argument an das
ETArOPAS (9). 51
kaiGJv Kad'ödcov avtat ^ccXlöt' avdoxi^ovöiv, ctg TtaQa t&v jcoiri-
rCbv äycovo^iev ovtoi yccQ ov ^övov r&v yeysvrnLevcov xäg
xaXXiörag i^itv aTtayysXXovöLv, aXXä xal TtaQ* avt&v xaiväg
6vvTL^ba6iv. äkX^ ö/Ltog ovdelg avtcbv ^e^vd'oXöyrjTcsv^ o6t tg
ovtco dsLvovg xal (poßsQovg Ttoii^öcc^svog rovg XLVövvovg slg ti}v
avtov xaxrikd'iv' «AA' oi ^sv tcIelöxol TCSTtoCrivxai 8iä xv%riv ka- e
ßövxeg xäg ßaßcksCag, ot ös ^sxä öökov xal xsxvrjg TtSQtysysvrj-
37 fievoL x&v ixd-Qcbv. (l^.) ^Akkä y.rjv x&v y* iTtl xdds ysysvYj^e-
vcov, l'6(og ÖS xal xcbv aTcdvxcov^ Kvqov xov Mrjdcov ^€V
dcpeko^svov xr^v aQ^r^v, Tliq^aig d\ xxriödiisvov, xal Ttkstöxoi xal
^dkiöxa d-av^d^ovöiv. dkk' 6 fi£V x(p IJsQöav öXQaxoitsdG) xb 196
MrjdcDV ivLxriefEV, ö Jtokkol xal xcbv ^Ekkyjvcjv xal xcbv ßaqßd-
Q(ov QuÖLCog av 7COL7]66Lav' 6 d^ ötä xrjg i^vx'yjg tijg avxov xal
xov 6(b^axog xä Ttkstöxa (paCvexai xcbv TCQOSiQrj^svov ötaTtga^d-
38 iiBvog. ^jtEiX^ ix ^sv rij? Kvqov öxQaxrjyLag ovtccj df]kov, ort
xal xovg EvayÖQOv XLvdvvovg av vTts^sivev, ix ds xcbv xovxco
TCSTCQay^BVCDV aTtaöL (pavsQOV, oxl Qaöicjg av xdxsCvoig xotg b
iQyoig i%sx8iQri6Ev. itqog 8b xovxotg xa ^sv böCcog xal dcxaicjg
anavxa niitQaxxai^ xa d' ovx Bvdsßög Bvia ev^ßißrjXBV 6 ^bv
yaQ xovg ixd-Qovg äTCakBöBv, KvQog öe xov itaxEQa xov xfjg ^rj-
xQog diCBXXBLVEV. a6x' El' XLVsg ßovkoivxo [lii xb ^ByEd'og xcbv
Vorhergehende anreihend, wie 2, 10. nicht selten. Vergl. 3, 47 Ssi tcolblv
4, 116, 145, 185. 5, 96, 97, 103. vfiag Uovzag xal ngod-Vficog. 6, 42
15, 98, 219, 278. 18, 23. 19, 24. uQXccia -Kai noQgco rmv vvv nagov-
Ep. 1, 8. ähnlich aXlcc (iriv § 37 u. tojv Xiyuv. 15, 49 nlstooL -nal nXeo-
3, 16. 5, 37, 63, 142, 146. 6, 26. voiv.ig GvyyCyvovTai. 3, 13 ^x^ "^h^
t, 67. 12, 24, 99, 243. 14, 26, 36. UQxriv ov naQav6(img ovd' aUo-
15, 41, 84, 205, 219. 16, 44. 21, 6. xQiav. Aber in nX^Loo xal aacpscxs-
Ep. 2, 7. — 36, 4. nctq' ccvrmv, qov öiaXEx^^'t'ocL 7, 36 (vergl. 15,
aus sich heraus; vergl. 12, 18 166 u. Ep. 7, 10) bleibt Gacpsax.
ovdlv nag' avxmv Xsyovzeg^ und Adjektiv und die Verbindung ist
16, 223 nagu rijg avzov cpvoscog ini- darum natürlich. Über andere
OTarai.s.Kehdantz zu Lykurg. Leokr. Schriftsteller vergl. Lobeck ad So-
80 u. Demosth. Ind.* s. v. nagd. — phocl. Aiac. v. 839, Paralipom. p.
86, 5. oarig = nsgi tivog,, oang. 152 u. Stallbaum ad Fiat. Fhaedo.
87, 1. ^«l Ttt'^f. S. zu § 6. — p. 79 D, der aus dem Lat. ver-
37^2. z' V Mi'idoav II. dq)fX6fi., der gleicht Terent. Adelph. v. 609 et
Genet. der Person wie § 64 u. 8, 100 rede et verum dicis.
'HXbiwv fiigog ti x^Q^i dcps^Xovzo, 38,7. dniyizeivsv. Davon weifs
der Akk. 6, 130 zovg ßagßdgovg sonst kein Schriftsteller, weder Ari-
dtpiX^a^ai zr^v vndgxovaav Bvdai- stotel. Polit. 6, 10, noch Justin. 1, 7,
pLOviav. [cf. Krit. Anh.]. — 87, 8. noch Herod. 1, 132, der im Gegen-
xal nXBtazoi, xol ^LuXioza. Die teil sagt: 'Aazväyia Kvgog xanov
kopulative Verbindung des Adjek- ovö^v uXXo non]aas fixe nag' icav-
ÜTs mit dem Adverb ist bei Isokr. reo, ig o izeXtvrrjae. Isokr. könnte
52
(II) ISOKPATOTS
6v^ßdvt(ov dXlä f^v ccQEX'^v tijv ixateQOv xqlvslv, diKaCcog otv
39 EvayÖQUv xal tovtov {lällov ijtccLvsöELccv. El 8\ dsi 6vvt6^(og
xal ^rjdev v7to0rsLXd^svov ^rjdl dstöavta thv q)d'övov dlXä c
naQQfjöLa %Qri6d^8vov siTtetv, ovdslg ovte %^vrixog ol^O-' 'fj^td'sog
om d^dvatog svQsd'TJöstaL xdXXiov ovd'h Xa^TtQÖtSQOV ovd' ev-
ösßsötsQov kaßhv iyieCvov rijv ßaöiXsLav. xal tovtocg ixstvcjg
dv tig ^dXiöta 7ti6tEv6stsv, sl 6(p6dQa totg Xeyo^evoLg dTtLötrj-
öag i^srd^siv i7ti%BLQri68LEv^ oncog sna^tog irvQdvvsvöav. q)ccv7]-
öo^aL yaQ ovx ix Ttavzbg XQÖTtov ^eydXa leysiv JtQod'Vfiovfievog
dXlä did tijv rov itQdy^arog dXt^d^eiav ovtcj tcbqI avtov d^Qa- d
öscog slQrixchg,
aber einer anderen Quelle gefolgt
sein, vielleicht einer von denen,
die Herod. 1, 95 andeutet: eitiaxa-
(lui TCSQL KvQov xtti TQLcpccaiccg äX-
lag Xoycov bdovg cp^vai. — 38, 9.
nal rovrov = xat 7] xovtov i. e.
Kyros. OSchn. erklärte ticcI tovtov
= auch deshalb, von incavs-
csLav abhängig wie 15, 36 tov xa-
Xcog Tiul (iSTQLCog^ yiSXQrlG&ai, xj) (pv-
asL diKccLoag olv dnuvTsg tov tqotcov
TOV sfiov 87raiv£6SLav , und wie
^rjXovv Tivu Tivog 9, 43. 12, 260.
Ep. 6, 14 und ähnliche Verba.
39,2. firjdsv vnoaTSLXcc ^svov ,
ohne alle ßedenklichkeit, wie
die, welche mit eingezogenen Se-
geln schiffen {vnoGtsLXccfisvoL m
töxta) cf. Sauppe ad Demosth. orat.
select. I p. 49. Vergl. 6, 89 st dsi
(irjSsv vnoaxsi-XccfiEvov stnstv und
8, 41 ovdhv v7co6TSiXdfi£vog dXX'
dvsLfiEvmg (isXXoo xovg Xoyovg noist-
aO-ai. Demosth. 19, 237 insxa TtaQQrj-
GLug diccXsx^TJvuL firjdsv vnoaxsXXo-
lisvov. Demosth. ibid. 166, 338 u.
4, 51. Aischin. 2, 70. Dein. 3, 13.
Plat. Apol. p. 24 A. Plut. Tit.
Flamin. 19, 2 und oft bei späteren,
cf. Wyttenbach ad Julian, p. 149
ed. Lips. — 39, 5. «xetVcog, in
der (folgenden) Weise, wie 4, 179.
12, 172. 15, 42. 19, 35 (wie auch
B-AELvog^ öfter vom unmittelbar Fol-
genden [wie z. B. 4, 173] gebraucht
wird; cf. Weber ad Demosth.
Aristocrat. p. 429. Rehdan tz De-
mosth. Ind.^ 8. V.); vgl. iv,stQ-Ev
§ 11. — 39, 7. ExvqdvvEvasv ,
Herrscher wurde, nicht:
„herrschte", wie Xenoph. Hellen.
2, 2, 24 Ev w (ivLavxä) fiEGovvxc
jLovvaiog ixvQccvvTjaE. Herod. 1,
14, 1 rvyrjg xvQccvvEvaag dTtEnEfitpEV
dvcc^^fiUTCi, und 5, 92, 8 xvQavvsv-
6ag 6 KvipEXog xoiovxog S^ xig dvrjg
iysvsxo, und wie auch sonst oft der
Aorist der Verba des Herrschena
KQXEiv, ßaaiXEvsiv, Swuctevelv^
EcpoQE'tEiv. Tccysvsiv vou dem Mo-
ment der Besitzergreifung nicht von
der Zeit des Besitzes gebraucht
wird. Vergl. Schoemann ad Plut.
Agin 5, 2, Krueger zu Thuk. 1,14,2.
Ahnlich ist ttjv ßccGilsLccv KaTEöxsv
§ 20 und das öfter vorkommende
(cf. Lobeck ad Phryn. p. 197) dvvr}-
Q'Eig, potentiam nactus, und auch
von Verbis jeder anderen Art gilt das
nämliche (s. Kuehner ad Xenoph.
Mem. 1, 1, 18), gemäfs der Neigung
der Griechen, schon den ersten
Schritt und die Vorbereitung zu
einer Handlung oder einem Zustand
mit dem Namen derselben zu be-
zeichnen, wie didovai auch von
dem Anbietenden, kxelvelv von dem
zum Morde erst Vorkehrungen Tref-
fenden u. s. w. gesagt wird. — 39, 8.
£H Ttav Tog TQonoVf in jeder
Weise, wie 3, 31. 4, 95. 6,91. 14,
3, 23. 15, 135. 16, 41. Ep. 2, 20.
(Vergl. Stallbaum ad Plat. Euthyd.
p. 282 A). Daneben TtdvTa tqotcov
4, 151 und nocvxag xqonovg 8, 19. —
39, 9. ovx(o keqI ccvxov d'ga-
GEoag. Dieselbe Verstellung des
ETArOPAS (9).
53
40 (**?'•) ^^ /*^^ ovv STtl ^LXQotg ÖLTJveyxev, xotovrav av xal
TG>v Xöycov avtm 7tQ06f}K€v a^tovöd'aL' vvv d' ajcavteg av 6fio-
XoyriöEiav rvQavvCda xal tav d-£L(ov äyad-av xal xcbv äv^Qca-
itCvGiv iieyiötov xal ös^vötatov xal TtSQL^axrjrotarov elvai.
tov $71 tb xdkXiötov roav övroi/ xdXXL6xa xxricd^evov xCg av
QYixoQ ri TtOLt^xiig rj Xöyav evQexijs d^tcog xav jtejtQay^Evcov
iTtaivaöeLSv;
41 (^ •) Ov xoCvvv av xovxotg vitSQßaXXöfievog av xotg dXXoig e
avQa%ri6axaL xataöaaöxaQog yavö^avog, dXXä nQaxov ^av av-
tpvaöxaxog av xijv yvco^r^v xal itXalöxa xaxoQ^ovv öwd^avog
ovTo), deren Zweck ist, den Leser
auf den dazu gehörigen Begriff ge-
spannter zu machen und ihm den-
selben um so mehr einzuschärfen,
findet sich in der nämlichen Verbin-
dung auch 7, 25, 37. 12, 163. 18, 44,
und in ähnlicher Weise 4, 185. 5,
12. 7, 67. 9, 6, 58, 67. 12, 188. 15,
15. Ep. 7, 12. Seltener ist bei
Isokr. , häufiger bei anderen (cf.
Schoemann ad Isae. p. 248, Reh-
dantz Demosth. Ind.^ s. v. ovrcog)
die Nachstellung des ovrta, doch
cf. 6, 52 u. Ep. 1, 6 (vergl. zu §§ 48,
58, 60;.
40, 6. Xoycov svQBr7]g versteht
Benseier von dem Historiker, dem
Xoyonoios (5, 109 u. 11, 37) oder
XoyoyQacpog (vergl. Hermogenes p.
376 Walz, agiazog xara Travrcov
Zdyoiv iLdrj xal wotTjTcov ocTtdvzcav
xal QTjtOQmv xol Xoyoygdcpcov "Oiirj-
Qos). Aber auf den Historiker pafst
in keiner Weise der Ausdruck bvqs-
tr^s, welcher eher auf jene Ilede-
künstler zu beziehen sein möchte,
die, wie Isokr. selber in der He-
Ifiui lind dem Busiris es thut,
. von allen getadelten Per-
lten der Vergangenheit
mühsam eine rühmliche Seite ab-
zugewinnen trachteten zu dem
Zwecke, ihre Bcredtnamkeit leuchten
zu laHsen. Ähnlich 5, 144 tov Tavxü-
Xov nXovzov xal rr/v lUXoTioi doxr}V
xal XTjV KvQVO&t(og dvvnpuv ovÖtlg
av ovtt X6yo}V tvQftrjg ovtb notrjxrit
inuivianfv. Im (iegcriRatz zu die-
ic.m Xdyav tvgezT]g ist ^j^ztOQ der
Uednor in der Volksver-
sammlung, während jener nur
iv zoig ISioig 6vXX6yoig (vergl. 15,
136) spricht. In besserem Sinne steht
Xoyovg svqlghslv 15,81. [cf. Krit.Anh.]
§ 41—46 Aber Euag. zeichnete
sich nicht bloß durch aeine svas-
ßsia und dvögsLu bei der Erobe-
rung von Salamis, sondern auch
nach derselben durch seine cpQovriOLg
aus, die ihn bei seiiiem eigenen
Handehi (§ 41), wie in der Beur-
teilung der äußeren Verhältnisse
(§ 42), in der Behandlung anderer
(§ 43), wie in seinem eigenen sitt-
lichen Verhalten (§ 44 — 46) überall
das Hechte treffen ließ.
41, 1. zoivvv nimmt die Schil-
derung der Vorzüge des Euag. wieder
auf und führt sie weiter; es ist
also hier nicht Folgerungs- und
Schlufspartikc^l, wie 4, 28 (s. zu d.
St.), sondern Übergang spartikel.
Klarer tritt diese Bedeutung her-
vor, wo es mit hi verbunden ist
(5, 66. 6, 29. 15, 207, 240), aber
auch ohne dies, wie 4, 41. 6, 51,
65, 102, 109. 6, 31. 7, 62. 16, 281
und öfter (cf. Engelhardt ad Piat.
Apol. § 22, Stallbaum ad Plat.
Phileb. p. 32 C, Rehdantz Demosth.
Ind.* 8. V.). — vneQ^aXXotkfvog
— -nuzadiiatiQog. Vergl. § 18
Toiiff jtt^v vnfQßdXXovxag, zovg dh
nazadBsaxtQovg ovxag. Auch bei
diesem absoluten Gebrauch des
vTCBQßdXXeiv wechselt also leokr.
zwischen dem Aktiv (s. zu 1, 27)
und dem Medium. Vergl. zu § 6. —
41, 2. evtp. mv xrjv yvtofiriv. viel
natürlichen Verstand hatte.
— 41, 3. nXtiaxa ytaxoQ, dvp.^
54
(II) IS0KPAT0T2
o^cog ovx arj^rj dstv oli'ycoQstv ovd' avt 06 %EÖidt,siv nbQi t&v
TtQay^cctcov, all' iv ta t,rjrEtv ocal cpQovtCt^Eiv xccl ßovlaveöd'ai, 197
tbv jtlsLötov xov iqovov dcetQLßev, rjyov^svog ftaV, et xalag
xiiv avtov (pQÖvrjöLV TtaQaöxsvdöSLSv, nalCbg avt<p Ttal xriv ßa-
CilsCav £%eLV, d^av^cc^cov d' Ö0ol xCov ^isv allcov evsxa rijg ^v-
Xfjg TtotovvxaL xi^v eTtc^slscccv, avxijg Ö£ xavxrjg ^rjdev xvyid-
42 vovöc cpQOVXi^ovxsg. eitsixa %a\ tisqI xcbv Ttgay^cixcov xriv avxrjv
dudvoiav si%ev' ÖQ&v yäg xovg aQiöxa xcbv bvxov aitL^elov^i-
vovg ild%i0xa IvTtov^ivovg, xal xäg dlri&Lväg xcbv Qad'vuL&v
ovK iv xatg agyLacg all' iv xatg svTCQayCaig %al xaQXSQLaig b
ivovöag, ovdsv dvs^sxaöxov TCaQslLJtsv, all' ovxcjg dxQiß&g
xal xäg TtQd^sig ydsL xal xcbv Ttolixcbv £;ca(Jroi/ iyCyvcoöTitv^
coöxs ^7]X£ xovg iTCißovlsvovxag avxa (p^'dvEiv ^7]xe xovg iitvei-
xstg '6vxag lavd'dvsLV, dlld itdvxag xvyxdveiv xcbv TCQOörixövxov
ov yaQ i^ g)v ixigcov ^xovsv ovx' ixöla^sv ovx' ixL^a xovg c
in den meisten Dingen das
Richtige zu treffen) imstande
war. — 41, 4. oXLycogSLV s. zu
7, 51. — 41, 5. (pQOvxL^SLVy er-
wägen, grübeln, aber unten
(pQOvtt^ovzEg in allgemeiner Be-
deutung „sich kümmern". Vergl.
Schmidt, Synonymik II S. 629 und
über solchen Wechsel der Bedeutung
zu §42. — 41, 6. rbv nlsiaxov
xov X9^'*'^'^i "^^^ l^t 24 u. § 56
T^S SvvccfiEcog xrjv nXs^oxrjv. 4, 34
xrjv TiXeLOTT^v xrjg %(oQcig (coli. 4, 132).
11, 12 Bv -naXUoxco xov KOGfiov.
12, 179 xrjg x^Q^S trjv aQiGXTjv, zu
beurteilen nach der Bemerkung zu
1,42, aber auch bei anderen häufig,
vergl. ßehdantz Demosth. Ind.* s. v.
Adiektivum n. 2. — 41, 8. äXXoav
hängt von STiLfiEXetav ab, wie der
Gegensatz xccvtTqg firjdsv cpqovxC^ov-
xsg lehrt; Bvev.a ist also mit xrig
ipvxrjg (Seele) zu verbinden, was
hier im Sinne von anima steht
(um diese zu erhalten, richten sie
ihre Sorgfalt auf alle die Dinge^,
welche dazu dienen), während nach-
her bei xavxrjg die Bedeutung mens
vorwaltet.
42, 1. snsLxa ohne öe nach
vorangegangenem nqcäxov ^ev liebt
mit anderen (cf. Krueger zu Thuk.
1, 98, 1, Ellendt ad Arrian. 3, 30, 7,
Maetzner ad Lycurg. p. 113) auch
Isokr. vergl. § 53 u. 74. 6, 32 u. 62.
7, 70. 12, 7, 31, 37, 68 u. öfter.
Doch steht ngcZxov (isv — Ensixa
ÖE 17, 17 u. 40, und ebenso ^d-
XiGxa [lEv — ETtEixa 8e 14, 63 neben
|Lt. ^JLEV — ETCELza 4, 91. 5, 75 und
Ep. 6, 2. — xav Ttgay ^dxcov, Er-
eignisse, Umstände,Verhältni8se, das
im Leben Vorkommende, wie § 55
u. § 66, u. 12, 30 nttXcö itEnocidEv-
(lEvovg — xovg "^aXag XQ^l^^'^ov g
xoig TtgayficcöL xotg «ata; x^v
7}(iEQav £'Kcc6xr}v nqoGTcCnxovOLV (cf.
2, 35. 3, 21. 6, 50. 7, 78. 8, 95. 12,
221. 19, 21). ngdyficcxa steht also
hier in einem anderen Sinne als
§ 41, wo das eigene Handeln des
Euag. verstanden wird. Vergl.
über diesen raschen Wechsel der
Bedeutung zu 4, 119. — 42, 2. xmv
ovxcov, die Wirklichkeit, wie
xci vndgxovxa § 21. — 42, 3. xag
dX. xcäv Qa&viiicöv, die wahre
Ruhe (Sorglosigkeit). — 4,2,4:. v-uq-
xEQiaig^ Ausdauer im Handeln.
— 42, 7. ETtLEiv-Eig, die Braven,
wie 7, 47, 72. 15, 35, 142, 154, 164,
223. — 42, 9. E^ cöv exeqcov =
EK xovxmv^ cc nag' izEgcov. —
ETArOPAS (9).
00
TCoXitag, aAA' a'l öv avtbg 0vv7]deL tag ^tgCceig iTCOietto tcsql
43 avTG)v' iv tOLavtaig d' eTtL^sXsLccLg avrbv yMra6r7]6ag ovÖ£
TreQL tcbv xatä rijv rj^iegav ixdötrjv TtQoöTtLTttövtcov 'ovös tcsqI
6v 7t£7tXavri^£Vcog sixsv, aAA' ovtco xtsocpikag xal (pcXavd'QcoTKog
diaxsL tiiv jiöXlv, aöts rovg siöatpLXvov^avovg ^ri fiaAAov
EvayÖQttV tr}g ocQxilS irjlovv rj rovg aXlovg zi^g vn ixeCvov
ßaöLleCag' ccTtccvra yccQ tbv xQovov ÖLStaXeöev ovdsva ^sv ddt- d
xav, Tovg de xQTi]öxovg Tiftör, xal öcpödga ^uv änavtav aQxov^
44 vo^LC^cog da tovg a^a^aQxovtag xoXd^ov ovdav ^av öv^ßovXov
öaöiiavog, o^cog da tolg (pCkoig av^ßovXav6(iavog' TtoXkä ^av tav
XQConavcov rirT6iiavog^ änavta da tav ix^Qa)v naQiyLyvo^avog.
6a^vbg 03V ov talg rot) itQOöcoTtov övvaycayatg dXXä xaig rov
42, 10. raff xp. inoisCzo nsgl
au r für, wie 2, 18. 4, 40. 15, 203.
18, 22, dagegen 7, 19 iva Ttoifjads
xr^v HQLGLV avttov.
43, l. iv imtieX. xarofffTjJ-
oag. S. zu § 30. — 43, 2. tüov
xara t. i]. i. Ttgoanintovroav,
die täglichen Vorfälle, wie
12, 30 und 2, 9 ta Gvfininrovza x.
T. Tj. i. und 3, 22 xa x. t. 17. a.
yiyvcfisvcc. Aber x6 (tot) xa-ö*'
TjfiSQuv ohne Verbum ist entweder:
was zum täglichen Leben gehört
(4, 34 u. 168. 5, 120. 6, 56. 11, 20.
12, 179. 14, 48 u. 56. 15, 39\ oder:
das tägliche Leben (16, 144 u. 228),
wofür 7, 28 xä iiaza. xriv r^egav
fxdoxr}v^ 7, 40 xa -nad- tv.ä6X7]v
Tt)v Tjfxegccv u. 7, 63 u. 61 6 ß^og 6
y.a^' rjfiegav. — ovÖi nsgl —
ovde ntgl tv. Das erste ov8\
geht auf den ganzen Satz (weil er
zu .iolcher Sorgfalt sich zwang,
griff er auch nicht fehl), das zweite
auf den einzeloen Begriff tv (vergl.
Krit. Anh. zu § 47), wie bei Hom.
Od. 8, 17G ovdi %hv SiXloig ovS\
^Bof xBv^m (vergl. Maetzner ad
Antipb. p. 180) und in dem be-
kannten ovdl yag ovdi (s. Her-
mann ad Lucian. de conscrib. bist,
p. 809), oder wio bei Uom. Od. 9,
526 coff ovx o^^aljüov y' iiqaitat
ovS* hoalif^mv (s. Nitzsch zu 11,
613, Ameis. Anh. zu liom. Od. 8,
27), I«okr. 4, 75 ov (itiV ovdi xäv
MQO TOV noliuOV TOVTOV ytvouf-
vcov — ; oder endlich in einer
dritten Form: Demosth. 24, 149
ovS' sdv xig Y.axaXvri xov d^fiov, ov
nsiöofioci (s, Poppo ad Thuk. 2, 97,
5, Schoemann ad Isae. p. 470). —
43, 4. (IT] fiälXov — ?/, nicht
sowohl, als, wie 12, 32 fii] fiaXXov
XOtCgovxag xoig dtd xvYriv vndg^a-
Giv dyaO'OLg r} xoiq dia xriv avzciv
(pvaiv yiyvoyiBVOig. — 43, 5. xovg
äXXovg, nämlich seine Untertha-
nen, wie denn Stobai.Flor,48,48, der
unsere Stelle citiert, wirklich xovg
dgxofisvovg giebt; doch ebenso 2,40
x6 nXiid-og xal xdv aXXav xal xmv
dgxovxwv. — xrjg vn* i^si'vov
ßaaiXe tag [cf. Krit. Anh.]. Sub-
stantiva verbalia werden bei pas-
sivem Sinne oft wie die passiven
Verba mit vno und dem Genetiv
konstruiert. S. Thuk. 2, 65, 6
lyCyvixo Xoyco (ilv dr^fioxgaxia, igyco
6^ vno xov ng(6xov dvdgog dgxt}^
und Fiat. Politik, p. ^291 D fisxd
(jLOvuQxiav Bi'noi xig dv xijv vno
xcöv oXtycüV övvaaxiiuv. Vergl. dort
Stallbaum, und Krueger zu Thuk.
1, 130, 1, Kuehner ad Xenoph.
Mem. 2, 1, 34.
44,3. XQ^i'-^^^V' S- zu 1,20.
— 44, 4. xov ngoamnov avva-
ycoyaTf, durch sein Stirnrun-
zeln, wie Plut comparat. !'•*•'
et Brut. 6 (Jvvayaytü»' z6 ngöi
(cf. Krit. Anh.], wofür rag u.^v>
avvdyBiv oder dvaanäv, dvtXnnv,
itvuinnv i^ubräuchlicher ist. S.
56
(II) ISOKPATOTS
ß^ov xataöxevalg' ovds TtQog sv ätdxrcog ovo' dva^ccXcag öia- e
KSL^evog äXX' ö^otag tag iv totg eQyoig b^okoyCccg coötisq tag
45 iv totg ZöyoLg diacpvkdttcov' fisya cpQovöv ovx. ijtl totg ölcc
tvxV^ ^^^ i^^ "^otg dl' avtbv yiyvo^tvoig' tovg ^ev (pCkovg
tatg £vsQy£6LaLg v(p' avta TtoiOv^Evog, tovg d' dlXovg tfj fjLS- 198
yaXoipvxLa xatadov^ov^isvog' (poßsQbg hv ov ta TtoXXotg %aXB-
TcaivBiv äkXä ta tcoXv ttjv t&v äXXav cpvöiv VTCSQßdXlsLV
rjyov^svog ttbv rjöov&v «AA' ovx. dyö^svog vn «vrör* dXtyoig
TCovoig TtoXXäg Qaötcovag xt6^6Vog dXX' ov öcä ^iLXQag Qad"v-
46 fiiag ^sydXovg itövovg vjtoXsLTtö^svog' oXcog ovdev TCKQaXsLJtcov
a)v JtQOöstvai dst totg ßaaiXevßiv^ dlX' ilc, ixd^trjg tr^g TColutEiag b
a^£cXsy^8vog zb ßsXttötov, xal örj^otLxbg ^sv hv ty tov nXtjd^ovg
d'SQaTCSia, TtoXctixbg dhtfi tilg ^oXscjg oXrjg diOLXTJöst, ötQa-
trjyixbg de rf^ TtQbg tovg xtvdvvovg evßovUa^ ^syak6cpQG)v 8s
t(p TCäöi tovtoig öiacpEQSLV. Kai tavd'' 6t c TtQOöfjv EvayoQa^
Kai TtXsiO tovtcov, i^ awöi' t&v sgycov Qadtov xata^ad^stv.
47 (x\) IlaQaXaßcov yaQ tijv tcoXlv ixßsßaQßaQco^svrjv xal diä
tr^v 0OLVLX(ov aQx^lv owf tovg "Eklrivag jtQogdsxo^avriv ovts c
Dobree ad Aristoph. Acham. v. 1068
und Menke zu Lukian. Tim. 53 p.
147. — 44, 5. UTccTitoog ov8'
dvoficcXcog, planlos oder un-
gleich. — 44, 6. o^oloytccg,
Konsequenz.
45,3. vq)' ccvt^ 7toiov(isvo g^
machte sich unterthan. noiet-
6&ccLtLvcc vcp' avxat ist die gewöhn-
liche Konstruktion (vergl. 5, 74. 16,
7), wogegen vcp' avxov sich sehr
selten findet. Vergl. Weber ad De-
mosth. Aristocr. p. 154, Schaefer
Apparat, ad Demosth. II p. 77. —
45, 7. Qaütcovag^ Mufse, qccQ-v-
^Lccg, Nachlässigkeiten.
46, 2. s. s. t. TtolLtSLocg, aus
jeder Art öffentlicher Thätig-
keit. Vergl. 7, 65 u. Ej). 8, 9 tovg
flSV 7tQ86ßvTSQ0Vg Httl TOVg TtSQl T^V
TtoXitsCav ovTug [li} Xvnsiv. — 46, 3.
driiioTiv.6g bezeichnet hier nicht
einfach den Volksfreund (wie 7, 16,
17, 59, 64. 8, 13, 108, 133. 15, 303.
18, 48), sondern den, der in der
Volksversammlung das Interesse des
Volkes vertritt und dieses leitet, den
driiiaycüyög^ wie Perikles 8, 126 heifst,
also etwa: ein tüchtiger Volks-
vertreter. Dagegen ist noXin-
«og, der tüchtige Verwaltungs-
beamte, der dem 6tQuxriyiv.6g (wie
hier vergl. auch 5, 140 noXitevEGQ-aL
xai GXQaxriyELv) und dem 8Lv.a<sxi-
v.6g anch bei Xenoph. Memor. 2, 6,
38 gegenübergestellt wird. Aus
dem <JT 9 «TTjytH 6 gerhellt übrigens,
dafs oben noXixsiag nicht von der
Staatsverfassung verstanden werden
durfte, wie es allgemein geschieht.
— 46, 5. (isyccXocpQOJv de reiht
nicht ein neues Praedikat an die
vorhergehenden (örjfioxLyiog, noXixt-
xoff, GxqaxriyLv.6g) an, sondern giebt
den Gegensatz zu allen diesen
Praedikaten: Euag. war nicht ein-
fach ein tüchtiger Volksvertreter
u. s. w. , wie es deren viele giebt,
sondern zeigte sich als ein Hoch-
strebender dadurch, dafs er sich
TTKfft TouTOtg, d. h, durch seine
Q'SQUTtstcc xov TtX^&ovg, seine dioi-
KTiGig T^ff TtoXscog und seine svßov-
Xia rcqog xovg mvdvvovg, vor allen
auszeichnete, [cf, Krit. Anh.],
§ 47—50. Infolge jener Eigen-
ETArOPAS (9).
57
Tbivag STtLötaijCBvriv om i^TtOQLC) xQcoiniv^v ovts Xi^isvcc xsxtrj-
fievrjv ravtd ts Ttdvxa ÖLGiQ^G)6ev xal JtQog rovtOLg xal x^9<^''^
7ioXXi]v 7tQo6sxT7]6ato xal t€LxV ^QOOTtSQLsßocXsto xal TQirJQSig
ivavTtfiyyjöaTO xal xalg allaug xazaöxevalg ovxcog i^v^T^öe ti)v
ÄÖAtv, G)6tE inridsimag t&v 'EXXrjvtdcov änokeleifpd'aL^ xal övva-
HLV to6avxYiv iv67COLrj68V G)6xs TtokXovg (poßstßd'at, xcbv tcqöxeqov
48 xaxatpQOvovvxcjv avxi]g. xaCxoL xrjXixavxag imdööSLg xäg TtöXsig d
Xa^ßdv£iv ovx olov t' iöXLV, iji/ ^t] xcg avxdg diOLxfj xocovxoig
rj^iötv OLOig EvayoQag iiav slxsv, iya d' 6XCyc} tcqöxsqov Itcel-
gad-riv ÖuX^uv. wiJr' ov ÖEÖOLxa, ^ij q)av(ö ^sl^co Xeycov xav
ixetvc) TtQoöövxcav, dXXä ft?) tcoXv XCav dTtoXeKp&G) xav TieitQa-
49 yuBvcov axfxa. tCg yaQ dv icpCxoLXO xoLavxrjg (pvösag; bg ov
Schäften des Euag. hJüJite Salaviis
auf und gewann an Macht und An-
sehn hei den Hellenen.
47, 1. naQccXaßcov yap s. zu
4,39. — 47,3. ifLTtoQLqj, Stapel-
platz. — 47, 5. 7t Q 0 G7t S Q L S-
ßdXtzOf noch neue (ngog) Mauern.
— TQirJQSig ivavnrjyriaato.
Das in vavnriyiLV liegende vavg
quiesciert vollständig, so dafs nicht
allein vavnrjyeiad'aL varg (Herod.
I, 27, 2.) gesagt werden konnte,
sondern auch Akkusativs wie rgirj-
QSLS (vergl. Xenoph. Hellen. 1, 1, 25.
Andokid. 3, 6, Aischin. 3, 30, Dio-
dor. 14, 98 u. s. w.) oder (xxaqpry
(Polyb. 1, 20 u. 1, 36) hinzutreten
konnten. Ähnlich schon bei Hom.
II. 4, 3 VBXTUQ olvoxoBtv (neben
otvov olvoxoiCv Od. 3, 472) u. 11.
20, 221 ßovnoXhiv tnnovg (neben
^ovs ßov-Kolfiv II. 21, 448), und
überall in Prosa oUodofifCv Tfijjoff,
v((ov, nvQafiida , (loavvcc, nvgyovy
wahrend ähnliches nur einzeln
vorkommt. Vergl. Lobeck. ad
Sophocl. Aiac. v. 264. — 47, 7.
Hr}defjiiäs [cf. Krit. Anh.J. — uno-
XBl(iq>^aiy hinter einem zu-
rückbleiben, ihm nachstehen,
den darin enthaltenen komparativen
HcgrillV'M wegen mit dem (ienetiv
konstruiert, wie § 48 u. 6, 82 ^eir)v
UV ii^avTOV ovx tv roii uiroXfXetfi-
fiivois, aXX' iv ToCs ngoiiovai. zutv
ttXXtov und 6, 125. 6, 94. 8, 43. 12,
9, 169, 248, 26«. 16, 207, aber ab-
«ülut: 4, 44. 9, 61 11', C\,
48, 1. inidoüsigy s. zu § 7. —
48, 4. fiSL^ca Xf'ycov, als über-
triebe ich die ihm innewoh-
nenden Eigenschaften. Vergl.
15, 39 (isi^otcog SLQrj-iisv, und 20, 5
(iSL^ovg Ttoiovnai rovg Xoyovg t]
xttTa Tr]v d^Luv t(ov yEysvrjfiivcav,
und das Gegenteil eXdrtco zmv
VTtccQXovtcov siQrjyiEvaL 4, 88 u. 6,
71. — 48, 5. Xiav ist dem Worte,
dessen Begriff es steigern soll,
nachgestellt, wie 15, 215 7]v noXXä
XCav Xeyoj tcbqI rav ofioXoyovfiivcoVy
und 4, 73. 7, 77. Ep. 2, 10, also
nicht blofs um den Hiatus zu ver-
meiden wie hier und 4, 160 dov.ft
TtoXXd XCav sivai. S. noch 11, 34
OfioXoyöä XCav slvai roXfirjgog und
vergl. zu § 39 extr. und § Ö8 und
Kehdantz Demosth. Ind.' s. v. Stel-
lung. — Über fxftvoj — avrm
s. zu 1, 26.
49, 1. tqpt'xotTO, wessen Dar-
stellung könnte erreichen, wer
könnte treffend darstellen,
wie 4, 187 u. 10, 13, während De-
mosthen^'S 19, 65 u. 61, 15 in der-
selben Phrase reo Xoya hinzusetzt.
— Off, denn er. Öo steht ein
Relativsatz ohne vorhergegangenes
Demonstrativ an Stelle eines Kau-
salsatzes und im Anschlufs an einen
Fragesatz auch § 86 u. 71, u. 19,
84 nutg dv zig dfinvov — ni(fl xav
ovTOv TtQuyfidzüov (ßovXivaazo; Off
ov% fffTifiov zov oiKov HatiXim^ und
an ein vorangehendes Wort sich
58
(II) I20KPAT0TS
^övov triv avtov tcöXlv nXeCovog cc^iav iitoCri^ev^ cckkä Tcal rbv
rÖTCov oXov tbv 7CeQii%ovta \xriv vfjöov] btcI TCQccotrita xal ^iexqi- e
ötrita TtQOTJyayev. tcqIv ^dv ye kaßalv Evayögav xriv ccqx'^v
ovrag äitQOöoCöxog xal xaXsTC&g six^v, coöts Ttal t(x)v ccQXÖvtcav
Tovtovg ivö^i^ov elvac ßsXtiötovg, oXtiveg d)^6tata TtQog xovg
öO "EXXrjvag diay,eC^evoi tvyxdvouv ' vvv ds toöovtov {naxaTts-
7ttG)X(x6LV, m6d'^ a^ikkäö^aL ^sv, oXxLvag avxobv d6i,ov6L (ptl- 199
ikXriveg eivai ^dXtöxa, TcaLÖoTtOLstöd-ai da xovg nXsLöxovg avx&v
yvvaiKag Xa^ßdvovxag tzuq' rj^cov, ;^at(>£tv de xal xotg xxil^aöc
Ttal xotg STCiXYjdsv^aöi xotg 'EXXrjVLXotg ^älXov tJ xotg nccQoc
öcpLöLV avxotg, TcXeCovg ds %al xG)v jvsqI xtjv ^gvöcTcriv Tcal x&v
TtSQL xriv ccXXfjv Ttatösvöiv iv xovxocg xotg xoTCoig öiax^Cßsiv^ r)
TtaQ^ olg 7CQÖXSQ0V stcod-öxeg rjöav. xal xovxav aitdvxav ovdelg b
oöxig 0V7C av EvayoQccv atxLOV slvai TtQOöo^oXoy^öSiSv.
51 (7ca\) Miyi^xov de xstciitIqlov tcoI xov XQÖTtov Kai xrjg 66 16-
anlehnend 4, 88 nsgl ov xiq ovy,
slccTtoo xav vnccQxovtcov SiQTjyiev;
6g stg xoaovxov tiXQ'ev vnsQJicpavLctq
X. X. l. u. 2, 46. 4, 111, 155. 8,
41. 11, 10. 12, 76. 19, 23. Dagegen
im Anschlufs an einen Aussagesatz
19, 26 a^LOV ^avficc^SLv, — onoig
iyd) xoLavxTjv voaov Ö'Sqo.tcsvcov av-
XDCQV,BLV TjdvVCCflTjV Og SflTlVOg (Ji8V
riv nolvv vqovov x. t. l., u. 17,49.
Ähnlich oGXLg 12, 16 u. 15, 288.
Vergl. zu 7, 9. — 49, 2. xov xotiov
oXov H. X. A., [cf. Krit. Anh.] die
ganze Umgegend von Salamis ward
gesitteter durch das blofse Beispiel
dieser Stadt. Vergl. 5, 54 xov x6-
7C0V anavxa xov nsQLS%ovxci -acc-
xaö%ri60vxEg und 15, 107 anocg 6
tonog 6 TtSQLSxoiv. — 49, 4. [isv ys
X. X. X. wenigstens waren, be-
vor u. 8. w., also nicht [cf. Krit.
Anh.] gleichbedeutend mit yäq
(Sehoemann ad Ibae. p. 273). Vergl.
4, 126, 153. 8, 86, Buttmann ad De-
mosth. Midian. § 21 n. 7, Maetzner
ad Antiph. p. 141 seq., Weber ad
Demosth. Aristocrat. p. 353, Sehoe-
mann, die Lehre von den Rede-
teilen p. 196. — 49, 5. slxov,
nämlich ot noXtxai v.ou ot nsQioi-
xovvTSg, was in noXig und xonog
mit angedeutet ist. Vergl. zu 1, 21.
50, 4. tcccq' r}(jLmv. Athen mufs
also den Salaminiern connubium
(sTciyccfiLcc) verliehen haben, wie es
das auch sonst bei einzelnen und
ganzen Ländern that. Vergl. Her-
manns Staatsaltert. § 116, n. 2. —
TiXT^fiocoi -aal Ijrtrrjd., Sachen
(z. B. Hausgerät) und Gewohn-
heiten. — 50, 6. xwv 718qI xrjv
liovaiyiriv %al xmv %.x.X. Freunde
der Musik und sonstiger Bildung.
Vergl. zu § 4.
§51 — hl med. Jene Eigenschaften
des Euag. zogen auch viele JSel-
lenen nach Salamis, vor allen den
Konon, der mit Hülfe des Euag. den
Lakedaimoniern die Hegemonie von
Griechenland entrifs und sie wieder
an Athen brachte, das dafür beide
hoch ehrte.
51, 1. xeKfiTjQiov — yccQ s. zu
7, 69. — Hat xov xqotiov xat
TJJs ooLoxrjxog, sowohl seines
Charakters überhaupt, als be-
sonders seiner Rechtlichkeit,
also nicht = rijg xoij xgonov oglo-
xrjxog. Dieser Gebrauch, zu dem
vorangestellten genus noch die spe-
cies mit Nachdruck zu erwähnen,
ist schon aus dem Homerischen
Tqmsg xs xal "Emxojq^ oXßcp xs
ETArOPAS (9).
59
rrjtog rfjg ixeCvov tcbv yaQ 'EXXrjvcov tcoXXol xal xaXol xayad'ol
rag avxcbv TtatQLÖag ocjcoXiTCÖvteg rjXd^ov eig Kvtcqov oix7]6ovt8g,
rjyov^svoL xovcpoteQav aal vouL^cozeQav eivai tijv EvayÖQOv
ßaöLketav tav oi'xoL TCoXtteLcbv öv rovg ^ev äXXovg ovo^aetl
52 dieXd-atv %okv av sgyov etri^ Kovcova 8a rov diä TtkeCcxag aQS-
täg 7tQ(or£v6avta rav 'Ekl^vcov rCg ovx oiöav, ort öv6tvxrj^ag
i'J aTcdvtcjv axXa^d^avog cjg EvayÖQav r]k^av, vo^Löag xal ta c
öcouatL ßaßaLOtccTTiv aivau xriv %aQ^ ixaCvco xarafpvyriv xal xfj
TtöXac xd%L6x' dv axfxbv yavaöd'UL ßorid^öv; xal icokka ngöxagov
tjörj xaxcoQ&coxcog ovda naQl avbg TtcoTCoxa Tigdy^axog ado^av
53 d^aivov ri TtaQi xovtov ßovkavßaö^ai' övvaßrj yäg avxa öiä
xr^v d(pi^LV xriv alg Kvtcqov xal TtourjöaL xal %a%'alv nkatöx
dya^d. JtQöxov ^av yaQ ovx acpd'aöav dkkrIkoLg TtkrjCLdöavxag, d
yMi TiaQl TtkaCovog aTtoLTJöavxo 6(päg avxovg rj xovg jcgoxagov
TiXovtq) TS u. 8. w, bekannt; vergl.
Plut. Timol. 31 noirjfiazcc ygdcpsiv
y.ai rgaymÖLag, und über andere s.
Schoemann ad Isae. p. 185. Über
den entgegengesetzten Fall, dafs
der species das genus ohne ein bei-
gegebenes uXXoq folgt, 8. zu § 56.
— 51, 2. i-KEivov ist durch riig
grammatisch nur auf baiozTjrog be-
zogen, obwohl es natürlich auch zu
TQonov gehört; ebenso 4, 64 xal
rov XQOTtov yial xr}v gcöfirjv zr^v zfjg
TToXBtog, und 11, 30 (zrjV Alyvnzi(ov).
12, 125 {zag avzüäv). 12, 176 (zag
2^naQziccz(0v). — 51, 4. xovqpotf-
pav, weniger drückend, vo-
fiipicazigav, die Gesetze mehr
achtend, wie voiitfiog dgxiq bei
Plut. Agio 3 extr. — 51, 5. noXi-
zticöv 8. zu 4, 126. — 61, 6. noXv
av ^gyov ti'q, wäre zu müh-
sam, wie 14, 27. 16, 21. 19, 18.
Ep. 1, 9 u. ähnlich 15, 11 si'r] av
ov (ii-Kgov ^gyov. Vergl. Gebauer
„de praeteritionis formi« apud ora-
tor. Attic." p. 38. Wegen des
Uiatufi noXv av h. zu § 66.
62, 2. dvazvxTjaag. Vergl. 6,
68 {K6v(ov) azviT^aag iv xri vav-
liax^a xii -ntgl KXXrianovxov (bei
Aigospotumoi i. J. 405) ov di' av-
rov dXXa dia xovg avvdgxovxag ot-
/aSt n^v cfqptx/od«t ^axtjaxvv^rj.
- 62, 4. aüi\kaxi, Leben, wie in
der Wendung TihgX xov ccofiaxog
etg HLVövvov Huzaczrivai 16, 45
und 18, 16. — insCvoj — av-
x6v. S. zu 1, 25. — 52,' 5. noXXa
— v,azaig%'(ov.(ög, viel Glück
gehabt hatte, wie tiXbCco (13, 8),
nXBiGza (9, 41) , oXCya (7, 72) xa-
zogQ-ovv, häufiger absolut: 4, 6, 48,
69, 97, 124. 6, 5, lOo, 111. 9, 28.
12, 51, 183, 233, 248. 19, 4. Ep. 2,
3. 8, 5.
63, 3. ovx fcpd'aaav — , xat,
sie hatten sichkaum einander
genähert, als sie auch. — So
lassen die Griechen sehr gewöhn-
lich einen beigeordneten Satz mit
xai eintreten, wo wir einen unter-
geordneten Zeitsatz gebrauchen,
besonders wo dem ersten Satz eiu
ov (p9uva>, afiUj qSr}, ovna beige-
geben ist. Über ov (pd^dvoa xal
vergl. 4, 86. 6, 53. 8, 98. 16, 37.
17, 23. 19, 22. [cf. Krit. Anh.] —
63,4. atpdg avxovg, einander,
also das reflexivum im Sinne des
Reciprocum dXXrjXovg^ was, wie bei
anderen (cf. Goeller ad Thuc. 4,
25, Jacobs animadvers in Achill.
Tat. p. 486, Scharfer Apparat, ad
Demosth. I p. 332. Stnllbaum ad
Plat. de legg. IV p. 723 B), so
auch bei Isokr. sehr gewöhnlidi
ist, teils in stehenden Wendm-« n,
wie tä nQog a(päg avxovg diomtiv
60
(II) lüOKPATOTS
oixsiovg 'övrag. sneLta tibqC ts r&v akkav b^ovoovvrsg anavta
tbv xQÖvov ÖLStEksöccv xal tisqI tfig rjfiereQag Ttökecog tiiv ax)- j
54 rijv yvco^fjv al%ov. ogavtag yaQ avrijv vnh AaxedaLiiovCoLg \
ovöav xal ^syäXy ^staßokfj X£%Qr}^Evriv kvnriQ&g kccI ßageog '•
ecpsQOv, cc^(p6tSQ0i TtQoörjxovra TtOLOvvteg' tc5 ^sv yaQ rjv cpv- e
6SL TtatQtg, xhv 8a dcä jcokkäg xal ^ayccXag ava^yaöCag vo^ci
TtoXixriv iTtajtoirivto. öxoTtov^avoLg d' avroig, oTtcog t&v öv^i- \
cpOQcbv amriv a7takkdc,ov6LV , Ta%vv xhv xaiQOV AccxadaLiioviOi \
jtaQaöxavaOav aQ%ovtag yccQ r&v ^ElXiqvcov xal xatä yr^v xal200\
xatä %'dXaxrav aig xovx' ccjtXrjöXLag yjX^ov, coöxa xal xriv 'Aötav ^
55 xaxag tiolbIv ajtaxaiQrjöccv. Xaßövxag d" axatvou, tovtov xhv xul-
qhv xal xg>v öxQaxrjy&v x&v ßadiXacog cctvoqovvxcov, o xl xQV-
6covxai xotg TtQay^aöLV, adiöaöxov avxovg ^rj xaxä yriv äklä ]
xaxä ^dkaxxav %oial0^aL xhv TtoXa^ov xhv TtQhg Aaxadai^ovCovg^ i
vo^L^ovxag, au ^av %at,hv xaxaöxijöaivxo öxQaxÖTtadov xal xov-
XG) jcaQiyavoLvxo, xä Tiagl xr^v ^TtaiQOv ^övov xalmg a^acv, al b ^
(7, 31. 12, 124. 15, 158, 238), 8ia-
XvsGQ-ai (5, 9), o^ovoslv (8, 19),
b'xsiv (6, 67 u. 7, 36), teils wo ein
ccUijXoav in der Nähe schon steht,
wie 3, 18. 4, 15, 34, 43, 85. 7, 31.
82. 9, 57. 12, 158, 226. 18, 28. 19,
10; aber auch sonst: 2, 17. 4, 3,
106, 166, 173, 174. 5, 126. 12, 132,
159. 15, 79, 182. 17, 20, 25. —
53, 5. Eneitcc, ohne ds. S. zu
§ 42.
54,2. (lEtaßolfj ,\]mwä,lzung
erfahren hatte, in Beziehung
auf ihre Verfassung und Macht-
ßtellung. — 54, 5. noXCxriv sns-
noLTjVTO, nämlich 'AQ-rjvaLOL (aus
Tfjg rifiarsgag nöleoag zu entnehmen.
S. zu 1, 21). Zur Sache vergl. De-
mosth. 12, 10 vfiSLg eöots noXi-
tsi'ccv EvccyoQcc zw KvnQico xai
diowcLO) reo £vQKV.ooi(p ■Hai xotg
iy.y6voig rot? ensivcov. — onag
— dnccXlcc^ovGLv. S. zu § 25. —
54, 6. In raxvv r 6v ti ab qov ist
xccxvv Praedikat zu xatpdv, nicht
Attribut, also: verschafften ihnen
bald d. G. dazu. — 54, 7. Mal
«ara yriv %. x. X. s. zu § 3. —
54, 9. snsxsLQrjaav, unter Agesi-
laos; vergl. 4, 144 u. 5, 62.
55, 1. Xaßovxeg — xal xmv gx.
CC7C0Q0VVXC0V. Die Verbindung
eines konstruierten und eines abso-
luten Particips durch xat (vergl. 4,
148. 5, 63. 6, 23, 56. 8, 117. 14,28.
16, 31), oder öi (4, 142. 6, 8. 14,
27. 17, 39. 18, 20) oder aXXd (4,
93. 6, 44) liebt Isokr. mit anderen.
Vergl. Poppo ad Thuc. 4, 29,
Krueger zu Xenoph. Anab. 1, 10, 6,
Bahr ad Plut. Philop. c. 10, p. 40,
Held ad Plut. Timol. 8, 3, Her-
mann ad Lucian. de conscr. bist.
12, p. 87, Rehdantz Demosth. Ind.^
s. V. Particip. — 55, 2. o xl XQV^-
xotg TTQ., wie sie die Verhält-
nisse sich, zu Nutze machen
sollten. Über nQccyfiaxcc s. zu
§ 42. — 55, 6. xrjv 7]7t£LQOv.
Vergl. Harpokrat. p. 93 Bekk. (coli.
Bekker Anekdot. Ip. 263): ovvrjd'ig
iaxL xa> 'laonqccxsi xr^v vno xa ßa-
üiXei: xöäv IIsQOcöv yfjv rjTtsiQOv v.cc-
XsLv , wansQ ev ts ^iXlmtcp (5, 97,
104, 119) Hai 'AgxiSdfKo (Q, 26, 73).
S. auch 4, 132, 157, 163, 164, 174.
187. 8, 99. 9, 68. So auch andere
Schriftsteller bei Valesius ad Har-
pocrat. p. 87 (= 324 Lips.) u. Spohn
ad Isoer. Paneg. § 174, p. 132.
Ausgegangen scheint der Gebrauch
ETArOPAS (9).
61
ÖS xccrä d-ccXattccv XQatrjesLav , ccTtaöav tiiv 'EXXdda tilg vUrig
56 tavtriq ^ed^a^ELV. otceq övveßr]' TCELGd^svvcov yccQ tavta rav
6tQatr}yä)v xal vavxLXOv övklEyivxog ^axsöai^övLOi, fiev xars-
vccv^ax^^rj^ccv xal rfjg ccqxvS ccTCEötEQtjd-rjaav , ot d^ "EXXriveg
YilEvd^EQcod-yjöav, ij ös Tcöktg rj^cbv Ti^g te TtaXaiäg öd^rig ^SQog
ri TtccXiv äviXaßEV xal rcbv 6v^^ax(ov riys^av xatEörrj. xal
tarn ETCQax^ri K6v(ovog fisv ötQatriyovvtog, EvayÖQOv d' av- c
TÖv TE TtaQa^xovxog xal rij^ dvvdiiEGig tyjv Ttksiötrjv TCaga-
hl öxEvdöavxog. vtceq cjv '^i^Etg ^Iv avtovg itL^rjöa^EV ratg ^EyC-
öracg ti^atg xal tag stxövag avröv iöti^öa^sv, ovjceq rö tov
/liog ayaX^a tov 6(otrJQog, 7tXr}6L0v exeCvov tE xal (Sfpcbv av-
TG)v, äiifpotEQOV vTtö^vrj^a^ xal tov ^Eyi&ovg tfjg EVEQysötag
y.al tYig (pikCag tii]g TiQog dkkrikovg.
{xß'.) BaöilEvg d' ov trjv avxriv yv6^t]v eöxe ^eqI avtav,
von den Bewohnern der Inseln an
der Küste von Kleinasien. —
— (t.6vov. Man erwartet das Ad-
jektivnm [cf. Krit. Anh.], nicht das
Adverbiura ; indes tritt öfter dieses
statt jenes ein gegen den strenge-
ren Sprachgebrauch. Vergl. 2, 8. 3,
34. 4, 38. 141. 8, 81. 12, 50 und
(ioeller ad Thuc. 6, 3, EUendt ad
Arrian. 2, 9, 1, Rehdantz Demosth.
Ind.* B. V. — t^siv — fied-E^BLV
ein Wortspiel wie 6,122 l'^fovfft —
Ttapf jjovfft (s. zu d. St.) u. Poppo
ad Thuc. 1, 33, Kuehner ad Xe-
noph. Mem. 2,1, 9, Rehdantz
!'«^'TioHth. Ind.* 8. V. Wortspiel a.
1' . . — 55, 7. "ugati^asiav [cf.
Iü»L Anh.].
66, 1. oneg avveßrj s. zu 6, 96.
- 66, 2. yi.attvav(icexT^^r}aav^
hei Knidos i. J. 894. — 56, 3. ot
''s ' "/: X ;. /. V f ff. Man erwartet ot d *
qvtg, weil zu diesen im
' / eben die Lakedaimonier
innl nind. Doch vergl. § 68 u.
') li i Kovoov — Aaxtdaifioviovg {ifv
Xfv i% XTjs agiTjg, tovff A
'j'ug r'jXev&tQmafv. f>, 83 Wd/,
i> /ut. luXinovai ttjv avxäv x^Qf'v
TTTiQ xtjf TCDV 'Ellrivmv iltvf^tQfug
'. lil. jetzt x<öv &lX(ov liest nach
4, i»9. 6, 147. 8, 48). 8. auch 7,
54 II. 79 und Aristoph. Nub. v. 418
I)iiul. tvdai^aav Iv 'A^rjva{otg nal
xoLs "EXXrjct yBVTJGsi, und sonst bei
den Rednern und anderen (vergl.
Schoemann ad Isae. p. 185 und
Rehdantz Demosth. Ind.^ s. v. Er-
weiterung 3). Ebenso anderwärts
Zsv nal d'sol, ^Xiog xal aoxga
u. s. w. Vergl. zu § 61. — 56, 5.
nccXiv dvsXaßs. Derselbe Pleo-
nasmus 3, 28. 6, 104. 8, 6. Ähn-
lich 4, 63 u. 6, 82 ndXiv incxvsX-
Q'BLV. 9, 66 naXiv ^Tiavriyccys. 7, 8
ndXiv dva-KS-KccLviafievrjg. 3, 12 si
TCQOsniSst^atui nQcöxov u. öfter. —
56, 7. xtig dvvdfisoog tr]V nXsi-
axTjv. S. zu § 41.
67, 2. ovTtEQ^ nämlich im Kega-
jLifixoff, neben der ffroa ßaafXfiog.
Vergl. Pausan. 1, 3 u. Leake, Topo-
j?raphie von Athen p. 06 (ed. Hai.)
liuraian Geogr. von (iriech. 1 S. 282.
Ö. Th. Bergk in Jahns Jahrb. LXV
(1862) S. 394 (— Kleine Schrift.
II S. 586). — 57, 3. atpmv avr«»
«■ dXXi^Xav. S. zu § 63.
§ 67 med. — 66. Auch der Kricg^
mit dem der undankbare rerscrl-nnirj
/•Mag. überzog, spricht in
i-en und in seinem Krfol
die TUahtigheii des Euag. und stcUt
ihn über die berühmtesten Kriegs-
hclden.
67,6. ^aaiXevff, der Porserkönig
ArtaxorxeH Mnomon (TOn 404—861).
Wo ßaatXfvg den PerterkOnig be-
62
(11) I20KPAT0TS
«AA* 0003 ^EL^co xal TtXeCovog cc^ia xatsLQycc6avto , roöovtc) d -
^älXov sd£L6£v avrovg. Ttegl ^Iv ovv Kövcovog cclXog 'fjutv \
^6xav köyog' ort dl TCQog EvayoQav omcog ^'(J^^fv, ovd' avtbg '
58 Xad'stv £^7Jtri6EV, cpccLvsrai yaQ ficcXXov ^Iv Citovddeag TtEgil ■
xov iv KvTtQCO TtolE^ov t) jceqI rovg akkovg aTtavtccg, ^el^oo dh
xal xalEitatEQOv ixEivov ccvtayovi^triv vo^L0ag r) Kvqov tbv \
TtEQL TTJg ßaöLlsLag ä^g)L0ßYit7]6avTa. fisytötov ds tex^tjqlov' e :
tov nlv yäg dxovcov tag 7tccQa0XEväg roöovrov xatEcpQOvrjöEv, i
CDötE diä ro ^ij cpQ0vxCt,ELV iiiXQOv ÖEiv sXad'Ev avtov inl to \
ßa6iXEiov ijtiötdg' TtQog ds rovrov crvtcog ix JtoXXov TtEQLÖE&g 1
e6%ev^ G)6t8 iiExa%v Ttd&xGiv Ev TtoXE^ELv TtQog avtov ixCEXE^QrjöEv, i
dixaia ^£v ov Ttoi&v^ ov ^riv TtavrccTiaöiv dXöycog ßovXavöd-
59 [lEvog. YiTtLötato fiEv yäg noXXovg xal r&v 'EXXrjvcjv xal röv201
ßaQßdQcov ix raitEivav xal cpavXcov iCQay^dtcDV fiEydXag dvva- i
6XEiag xatEQya0ttH8vovg, fj0d'dv£to dh xriv EvayÖQOv ^EyaXo- ]
'^v%Cav xal tag iiadööELg avra xal rijg dö^rig xal tav TtQay-
zeichnet, steht es wie ein noraen
proprium auch bei Isokr. gewöhn-
lich ohne den Artikel; doch setzte
ihn Isokr. 4, 145 (bis; s. zu d. St.),
147, 149, 179. 5, 89, 91, 105. 8, 98.
12, 106, 162, und ebenso findet er
sich bei anderen, cf. Poppo ad
Thuc. 8, 37. — 67, 7. nXsiovos
[cf. Krit. Anh.]. — 57, 8. Kova-
vos. Vergl. 4, 154 Kovoava — inl
Q'avdxco 6vXXaߣtv iroXfirjOav (ot
nsgGcci), und Schneider ad Xenoph.
Hellen. 4, 8, 16. — 57, 10. Xcc&slv,
seil. äXXovg. So absolut steht Xccv-
^dvsiv auch 1, 16. 5,. 93. 10, 60
und öfter, wo für die Übersetzung
der entsprechende transitive Aus-
druck gewählt werden kann.
58, 3. Kvqov. cf. 4. 145. 5, 90.
12, 104 u. Xenoph. Anab. libr. 1.
— 58, 6. (iLv,Qov dsiVj bei-
nahe, wie 4, 144. 8, 44, und 6X^-
yov dstv 5, 51. 6, 65. 7, 69. 15, 159,
ein Infinitiv, der wie mg avvr6(i(og
slnetv 7, 26, mg ccnXmg slnstv 4,
154 und viele andere in den Satz
eingeschoben wird, um anzudeuten,
in welcher Beziehung und Ausdeh-
nung die Aussage gültig sein soll,
also gleich einem Akkusativ der
näheren Bestimmung. Bei anderen
findet sich statt oXiyov (nttxpov) öslv
auch ein blofses oXCyov ((iihqov) in
demselben Sinne. S. EUendt ad
Arrian. 2, 9, 1. — snl t6 ßccac-
Xs Lov i 7t LG T dg. Eni mit dem
Akkusat. , weil bei ETttaTrjvai die
diesem vorhergehende Bewegung
mitgedacht wird, wie Xenoph. Kyr.
2, 3, 22 eTtsidav yiaroiarmfisv snl
TOV dqofiov und wie oft in anderen
Fällen; ebenso in der Phrase ini
XI sniGxfivuL „auf etwas gekommen
sein" 5, 93, 110. 10, 29. Vergl. zu
§30. — 58, 8. [isxu^v näG%(ov
SV. Das dem Particip beigegebene
yisxa^v soll die vollkommene Gleich-
zeitigkeit beider Handlungen her-
vorheben; vergl. 15, 159. Ep. 7, 6
und öfter, sv ist seinem Worte
nachgesetzt, wie 3, 7. 4, 80. 5, 82.
6, 4. 15, 277, überall des Hiatus
wegen; vergl. zu § 39 extr. u. zu
§ 48. Das SV ndaxsLv geht übrigens
auf die § 55 seq. angegebenen That-
sachen,
59, 2. sx — ngay fidtoav , aus
niedrigen und kleinlichen
Verhältnissen heraus. Vergl.
8, 70 nmg ccv xavxrjv in xrjg na-
QOvor}g dnoqiccg nxi^cccaQ'cci öwri-
&si:^sv. [cf. Krit. Anh.] — 59, 4.
ETArOPAS (9).
63
^cct(ov ov Kaxä ^lxqov yLyvo^svag, aXXä xal trjv cpvöiv ävv-
60 TieQßXrjtov t^ovra 'aal trjv xvxriv avta övvaycovL^o^evriv' cjöt'
ovx vTtsQ töv yeysvYjfisvav ögyi^öiisvog äXXä jcsqI xcbv (leX- b
Xovxav (poßov^Evog^ ovds tceqI Kvjcqov ^övov dsdiag dXXä
TCoXv TtEQL ^i8l16vg}v S7tOL7]6axo xov TCokEyiov TtQog ttvxov. ovxa
d' ovv aQ^rj6£v, aCx* eig xijv ^XQaxeCav xamrjv nXeov r\ xd-
61 kavxa TtsvxaxLöxtXia xccl ^vgia xaxr^vdXaöev. (ocy\) !//AA' o^mg
EvayÖQag TcdCaig aTtoXslsL^^evog xatg dvvd^söLV^ dvxixd^ag
xiiv avxov yv6^rjv TtQog xdg ovxcog vueg^syad^ELg TtaQccöxavdg,
i7t£Ö£i^€v avxbv iv xovxocg tcoXv d-avfiaöxöxeQOv t) xotg dlkoig c
xotg TtQOSLQri^evoig. ox£ fiav yaQ avxbv etcov eiQijvrjv aysLv, xr^v
intdoastg. S. zu § 7. — 59, 5.
xaro: {imgov, in unbedeuten-
dem Mafse; so xaTot (ii-HQOV dsl
TtQoand'tvtsg 15, 311, xal xara jut-
xpov, „auch nur im geringsten",
3, 10. 6, 7, und negativ ^rjdh xara
(iiHQOv 11, 31. 14, 52. 15, 143. Ep.
9, 2. cf. Schoemann ad Isae. p.
464. Aber 4, 32. 5, 1. Ep. 2, 13
ist xara aixpov = „allmählich",
■wie z. B. Äischin. 2, 35. 3, 5. Plut.
Kleom. 10, 2. — 59, 6. tr^v xv%riv
avvay(ovt^o(iiv r]Vj wie 1,3 OQcä
TTyv tvxTjV Tjuiv avXXaußävovoccv xal
Tov nagovra "kuiqov avvayoovi^o-
(liVOV.
60, 2. rmv ysysvrj^Evcav, dafs
Euag. anfing die übrigen Städte auf
Kyproa sich zu unterwerfen, was,
da einige derselben sich an den
Perserkönig wendeten, diesem die
äufsere Veranlassung zum Kriege
gab. Vergl. Diodor. 14, 98. — 60, 4.
noXv TCiQl (ifi^oviov = nsgl
TtoXv jLiftfovmi/, wie 14, 64 nolv
nfQl (iii^övoav xal dixaioxfQmv tJxo-
fitv TiotTjaöfitvoi ras dfiqasigy ein
Hyperbaton, das neben einem von
einer Praeposition abhängigen Posi-
tiv, Komparativ, Superlativ heinolv
und nävv häufig (cf. StallLaum ad
Plat. Apol. p. 40 A), bei dag und
ort regelmäfHig ist, z. B. mg iv ila-
Xi'axoig 6, 154 (ü. zu d. Stelle), mg
fifru nXtlaxiov 8, 2. Ep. 7, 4 (cf.
Schoemann ad Inae. p. 288 Froh-
berger zu Lyn. 1, 42). — 60, 6.
coyfiijtfcv, zeigte lolchon
Eifer. Dieter abtoluio Oebrauch
von oQ^ccv oder ogiiccad^ai ist sehr
selten; sonst pflegt Isokr. im xt
oder nqög xi (z. B. 4, 94. 5, 123.
8, 8. 12, 114) oder einen Infinitiv
(z. B. 12, 232. 18, 2) beizufügen.
— 60, 6. xdXavxa n. x. ju.., d. h.
67 500 000 Mark (1 Talent =
4500 M.).
^ 61, 1. OiKog. S. zu § 11. — 61, 2.
dnoXBXBiiniEvog s. zu §47. Nach
Isokr. 4, 141 hatte Euag. zum
Schutze seines Landes nur 3000
Peltasten; die doppelte Zahl nennt
Diodor. 15, 2 und fügt hinzu, was
Isokr. hier verschweigt, dafs von
auswärts ihm Hülfe gekommen sei
(auch von Athen; s. Xenoph. Hell.
4, 8, 24. 5, 1, 10). — 61, 4. i] xoig
aXXoig = t) bv xoig a. s. zu § 3.
xotg aXXoig xotg tcqos iQTjfii-
voig, mit wiederholtem Artikel wie
3, 47 u. 6, 136 xäiv dXX(ov xmv nqo-
fiQijfihav und überall, wo dem
substantivisch gebrauchten 6
dXXoi: ein durch ein Particip oder
Adjektiv gegebenes Attribut folgt,
vergl. 3, 43. 4, 175. 5, 84, 127. 6,
7. 8, 39. 10, 21. 12, 136, 152. 14,
31, 58. 16, 321. 16, 1. 19, 51. Ep.
8, 6. 16, 309 {xav aililcov xav not-
väv fieö-e^ovai). ICp. 4, 3, und xcov
aXXoav xmv toiovxcov 2, 1. 10, 29.
12,115. 18,20. Aber adjektivisch
flteht aXXog in Fällen wie 8, 16 tcbqI
xmv dXXmv xiiv xi]g noXtag nga-
yfidxcov, coli. 6, 14, 63, 73. 8, 20.
13, 20. 16, 34, wo neben dem einen
Attribut {xtüv dXXav) noch ein zwei-
tes {xmv xr^g noXicog) mit dem Ar-
64
(II) ISOKPATOTS
62 ai}tov TtöXiv ^övrjv slxev iTCsidij d' '^vayxccöd'r} ^oXsiistv,
tOLOvtog rjv xal TOtovrov el^s UvvtayoQav xov vibv xov avzov
<5vv(xycovi(ST't]V, &6t£ ^LXQOv ^£V ^darjöev KvitQOv ajtaöav xata-
(fX^tv, OoLVLXYjv d' STtÖQd-rjösv , TvQOv ÖS Tcatä XQüirog slXev^
KiXiTiCav 8\ ßaöLXecjg ccTtsötrjösv , roöovrovg ds t&v noXs^tav
d7t(x)?.sö8v, codxs TCoXkovg IlEQCcbv Jtsvd'ovvtag tag «vtöv öv^- d
63 (pOQag ^s^vrjöd'aL rrjg ägstrlg tfjg meCvov t8XsvtG>v d' ovtcog
ivBitkriösv avtovg rot) TCoXe^stv, codt sCd-töiievcsv rbv «AAov
XQÖvov tG)v ßaöiXscov }iii dLaXXdttsöd-at totg ccTtoöräöLv, tcqIv
xvQLOL yivoivto x6)v öcj^cczcdv, äö^svoi triv elQiqvriv i7tOL7]6avto,
Xvöavt sg ^sv rbv vö^ov tovrov, ovdsv ds 7av7]0ccvtsg rrjg Eva-
64 yÖQOv tvQKVVidog. %al Aaxedai^ovCcov ^ev x&V xal dö^KV xccl
dvva^iv ^syLötrjv ixbvtcov %at exstvov rbv xQOVov ivtbg tQi&v e
h&v äcpBilexo ri}v ccqxW^ EvayÖQcc de 7tok£^7]0ag hrj dexa t&v
ccbtcav xvQiOv avtbv xarili'Jtsv^ covTtSQ r]v xal TtQiv s ig rbv
tikel zu 7CQay(iccT(ov gesetzt ist nach
Art des Demosthenischen nccQcc rryv
^aX-K^v tijv fisydXrjv 'A&rjvav und
ähnlichen bei Krueger Synt. § 60,
9 Anm. 1. Vergl. Stallbaum adPlat.
Hipp. min. p. 374 A,
62, 2. UvvzccyoQav^ der, als
Euag. in einer Seeschlacht ge-
schlagen war (i. Jahre 386 vergl.
Einleitung zu Rede IV. Anm. 2)
und nach Aegypten floh, um Hülfe
zu holen, eine Zeitlang allein Sala-
mis hielt. Vergl. Diodor. 15, 4.
— 62, 3. yi,Lv,qov sösrjGBf es
fehlte wenig, dafs er — . Im
Griechischen ist in dieser Wendung
die persönliche Konstruktion Regel
(vergl. 19, 2 u, 44, und über xo-
Govxov dsca — , mors zu 7, 31),
ebenso in der sinnverwandten
Phrase iii%qov cctieXitcov xov (iiq
TtSQLTtsüSLV 7, 17. 15, 122. Zur
Sache vergl. 4, 161 und Diodor.
15, 2 u. 3 u. 9.
63,2. 8v inXrja SV , mskchie sie
überdrüssig. Vergl. 6, 69 {xäv
dsLvcov) ot (lev rjdr} fisGxol xvy%a.-
V0V6LV orrfg, ot ds ölcc xa%B(ov Sfi-
nXrjad'^öovxcci , und Ep. 3, -4 do^rjg
ini&v^SLV yiccl firjdsTtox' ifiniTiXa-
c&ai 7CQ06r]-ABt Totg noXv xmv ccXXoav
disvsynovaLv. — 63, 4. snoirj-
aavTO, die Perser, durch Orontes,
des Königs Schwiegersohn; die
Friedensbedingungen bei Diodor. 15,
9: Euag. solle ßaavXevsLv xfjg ZaXa-
fiivog xal xov wQiCfisvov didovai
cpOQOv kcct' sviavzov ■nal vnanovsLV
mg ßaaiXevg ßccGiXsL TtQOGxätxovxL.
— 63, 5. nLvi^accvxsg. S. zu § 7.
64, 2. svxog. Das „binnen einer
Zeit" giebt Isokr. bald durch svxog
wie hier und 6, 46. 19, 22, bald
dur<jh SV wie 4, 87, 113. 6, 12. 15,
111, bald durch den blofsen Gene-
tiv, dies aber nur bei allgemeinen
Zeitangaben: fiiHQOv %q6vov 6, 109.
oXiyov XQOVOV 17, 18. — 64, 3.
atpsCXsxo^ nämlich ßaoiXsvg^ der
erst nachher ausdrücklich genannt
wird, während vorher oi IlsQGav
Subjekt war; dieser plötzliche,
durch kein Pronomen angedeutete
Wechsel des Subjekts ist um so
weniger anstöfsig, da auch sTtoirj-
cccvxo im Grund nur vom ßaai,Xsvg
verstanden werden kann. — sxrj
dsTioc. Diodor. 15, 9. 6 KvnQiayiog
TtoXsfiog dsKasxrjg axsSov ysysvrj-
(isvog (von 390—380 v. Ch. vergl.
Einleitung zu Rede IV. Anm. 2)
"nccl x6 TtXsov xov XQOVOV nsql na-
Qoco-Ksvag aGxoXrj&slg Sisxri xQOvov
xov STIL nuai Gvvsx^g noXsiirjd'SLg
ETArOPAS (9).
65
Ttöls^ov elöek^ELV. ö öe Ttdvtov dsivotatov xriv yä^ itöXiv, 202
rjv EvccyoQag hsQOv TVQavvovvtog ^ista jtevtrjxovt' ävÖQCJV
slXsv, xavxriv ßaöiXevg 6 ^eyag xoöavrriv övra^LV ex^^ ^^X
olog r' eyevsTO x£LQ(D6a6%^ai.
65 (jf^'O KaCxoL nag av xig xrjv dvögetav ?) xr^v g)QÖvr}6LV rj
6v^7Ca6av XTjv aQSxijv xi]v EvayoQov cpavsQaxEQOv STCLÖsC^stev
7J diä xoLOvxav egycov xal xvvdvvcov; ov yuQ ^övov (paveixac
xovg äXXovg TtoXs^ovg äXXä xal xov xcbv rjQacov VTtSQßalöfisvog
xbv vTib Tcdvxcov dvd-Qcojccov v^vov^svov. Ol ^£v yccQ fied"' b
ccTcdörig xfjg^ElXddog TgoCav ^övrjv elXov^ 6 ds fiiav itokiv e^cov
TtQog cIcTcaöav xtjv ^AcCav izoXsiirj0av' adx' eC xoöovxov xb Tilrj-
d-og iyxco^id^SLV avxbv rißovXrjd^riöccv, o0ol tceq ixsLvovg, jcokv
KV ^€L^(o xal X'^v do^ccv avxCbv elaßsv,
66 (^«'O Teva yaQ evQrjöo^sv xav xoxe yevo^Evcjv, et xovg
^vd-ovg d(pevxsg X'^v dXrjd-SLav öxoTtotuev, xotavta ÖLaTcejtQa-
yuevov, 7] xCva xoöovxav ^sxaßoXcjv sv xotg jCQdy^aötv ai'xvov
ysyavrjfiBvov; bg avxbv ^Iv s^ idiaxov xvgavvov xaxeöxrjöev, xb c
de yivog unav dTtsXrjXa^evov xfjg TCoXixeCag aig xäg TtQoötjKOvöag
■/.. X. X. — 64, 5. 0 da n. 8. S. zu
7, 68.
66, 1. xat'rot, in der That
(statt des einfachen tot', wie Kai yccg
für yap), also nicht wie sonst im
adversativen Sinne. In jenem Sinne
ist %aCtoi, in Verbindung mit dem
fragenden niog beilsokr. sehr bilufig.
Vergl. 3, 25. 4, 96, 127, 155, 175.
6, 60. 6, 30, 32, 61 7, 18, 27, 66.
8, 105. 12, 220. 15, 2< 2. Ep. 2, 18.
9, 17. S. auch 6, 92. 16, 86, 239,
290. 19, 84. Vergl. Gebauer de hy-
potacticis et paratactic. argumenti
«X contr. formis (Zwickau 1877)
p. XXXIII. — 65, 3. (paviitai, —
vxiQßaX6(t,evos, es wird sich
zeig«?n, dafs er überbot. Denn
das Farticip neben tpalvtaO'ai sttdlt
die Sache als ein Eaktum, der In-
finitiv dagegen als etwas Wahr-
Mcheinlicbes dar. Vergl. Woli ad
I)»;moHth. L -ptiij. p, 319 ed. II
IJr.Miii,, (oll. Si Ijoemann ad Isae.
p. 442. Vergl, § 68 fpaivtxttt. {laX-
Xov anovüdaag 6, 92 fpat'vovzai ya^
xaxtivot itQatr]aavtts und oft -
laoKi. I. 3. Aufl.
Über vTtsQßaXofisvog s. zu § 6.
— 65, 7. zoaovTOL x6 tcX^Q'os.
S. zu 4, 33. — 65, 8. noXv av.
Hiatus wie § 61. 6, 60. 13, 13. 15,
35. 19, 44 und s. zu 4, 135. — 65, 9.
xal xrivdo^avavxav^ der Ruhm,
d'jn er so erhielte, würde gröfser
sein, als der von jenen, avxcov ist
also von (isl^co abhängig und be-
zeichnet auch hier (s. zu 1, 26) die
nämlichen wie ixsivovs.
§ 66—72. Kurze Rekapitulation
dessen, wodurch sich Euag. auszeich-
nete {66— 6S), mit dem Schlufs, dafs
sich zwar nicht sagen lasse ^ was
unter all diesan das Größte sei
(69), dafs es aber in seiner Gesamt-
heit ihm sicherlich die Aufnahme
unter die Götter verschafft habe (70),
wie er denn schon hier auf Erden
als der Glücklichste und gleichsam
als ein Gott in Menschengestalt gt'
lebt habe (71, 72).
66, 1. TOT«, in den troisohen
Zf'iten. — 66, 8. n^etYnaair,
Vorhältniasen. S. la § 42.
♦ ', 4. 3 ff 8. tu § 49. — 66, 6.
6
66
(II) ILOKPATOTS
TLfiäg Ttaliv iTCavYiyayev^ tovg ds itolCxag ix, ßaQßägcov ^ev
'^'EXXtjvag iTtocriösv, i^ ävdvÖQOv 8b Ttoks^txovg, i^ ddö^cov d^
67 övo^aötovg, rbv dh xoitov a^iTitov okov TCaQakaßiav xal nav-
xdTtaßLV s^rjyQtcj^evov rj}iSQC)t£QOV xal TtQaörsQOv xatsötriösv,
hl 81 TCgbg tovtoig eig ^x^gav ^Iv ßaöiXst xataötäg ovtcog
avtbv rj^vvato xaXcbg^ &0r dsL^vYjötov ysysvrjöd'ai tbv tcoXe- d
^ov tbv TtSQL KvTCQOv^ OTS 8^ ^v avtS öv^^axog, toöovtG)
XQrj^t^G)t8Q0v ccvtbv tcccqsöx^ "Pöv äXlcjv, «(JO*' byboXoyov^ivag
^syiötriv avxa 0v^ßaXe6%'ai 8vva^Lv eig ti^v vav^ax^ccv xriv
68 tceqI KvC8ov^ ^g ysvo^svrig ßa6iXevg ^sv ccTtderjg xrig ^AöCag
xvQLog xaxeöxri^ Aaxe8aL^6viOL 8' dvxl xov xijv fiTCeiQov TCOQdstv
tceqX XYig airc&v xiv8vvev£lv rjvayxdöd^r^öav, ol d' "EXXtjvsg dvxl e
8ovX£L(xg avxovo^Cag atv^ov, ^A%"Yivaloi 8% xoöovxov S7t£8oöav,
aöxs xovg jcqoxeqov avxQbv aQxovxag iXd'stv avxotg xijv dgir^v
69 8G)6ovxag. {x^'.) Slöx^ et xig £qolx6 fis, xC vo^Ctfa ^iyiQzov
elvai, XG)V EvayÖQa TCSTtQay^avov, TtöxsQov xäg sTtLiiaXeLccg xal20S
71 oXi.Tsiccg, politische Thätig-
keit. S. zu § 46. — 66, 6. noc-
Xlv knavriy. s. zu § 56.
67, 1. xov ronov — olov der
ganze Länderraum vergl. zu 4, 36.
— afttxrov i. e. xovq"EXX7ivcc£ ov
7tQ06Ssx6(isvov, nacli § 47, oder
anQoaoiGtov nach § 49, dem Ver-
kehr verschlossen. — 67, 2.
7} (isgcorsQov Hat TtgaotSQOV ,
kultivierter und gesitteter. —
67, 3. ETI ds TtQog rovroig, da-
zu noch, wie § 1 u. 6, 96.^ 7, 82.
Ep. 1, 3, und 8TL xoCvvv ngog xov-
xoLg 15, 120, und ngoaeri 5, 6, da-
gegen TtQog Ss xovxoig § 72 u. 75,
5, 6 u. sonst. — ovxcog — yia-
Xmg. S. zu 39. — 67, 6. xd>v ccX-
X(ov, als die übrigen Bundesge-
nossen des Königs.
68, 1. rrjg 'AcCag v.vQiog^ in-
folge des Antalkidischen Friedens
(387 V. Chr.), dessen Formel bei
Xenoph. Hellen. 5, 1, 31 so lautet:
*AQxai,EQ^rig ßocoLXsvg vofiL^st dtKcciov^
xag fi8V SV xij 'Aaia noXsig savrov
8cvaL, xal xcöv vi^ccov KXa^ofisvccg
xal KvTCQOv, xccg 8s aXXag 'EXXtj-
vCdag ncXsig, xal (ii-ngccg xal (is-
yccXccg, avrovofiovg dcpslvat, nXriv
A^fivov xal "ifißQOv ^ccl 2-iivQOv •
xavxccg ds monsQ x6 ccqxoclov slvai
'A&rjvaicov x. r. X. Die Erwähnung
von KvTtQog zeigt, dafs Euag. in
diesem Frieden preisgegeben wurde,
was Isokr. hier nicht berührt, aber
4, 141 beklagt. — 68,2. xrjv rjnst-
Qov. S. zu § 55. — 68, jJ. ov 5'
"EXX 7}vs g i. e. ov ö' äXXoi '^EXXrjvsg.
5. zu § 56. — 68, 4. xoaovt. sns-
doGciv, nahmen einen solchen
Aufschwung, oft bei Isokr., teils
absolut, wie hier und § 81. 2, 29.
4, 189. 7, 69. 10, 8, teils mit snv
7, 5. 8, 13 teils mit ngog 1, 12. 3,
32. 4, 103. 8, 20, 64. Ebenso inv-
doaiv Xaiißdvsvv, worüber zu § 7.
— 68, 5. xrjv ccQxvv daaovxccSy
die Lakedaimonier, die nach der
Seeschlacht bei Knidos den Athe-
nern die Seeherrschaft anboten,
nach 7, 65.
69, 2. noxsQov hat hier die ur-
sprüngliche Bedeutung derZweiheit
{utruni) ganz verloren, insofern nicht
eine Gegenfrage mit ^, sondern
deren drei folgen. Ähnlich Sophokl.
Oidip. Tyr. v. 112 Dind. noxsga ö'
SV ol'^oig 7] 'v dygotg 6 AaCog rj yijg
in' äXXrjg xaSs oviininxsi cpovo);
Herod. 3, 82,' 3 yio&^sv rifivv ri iXsv-
ETArOPAS ^9).
67
T«g 7iaQa6x6väg rag TtQog AaxedaL^ovLOvg, i^ C3V tä TtQoeLQrj^ava
yiyovBv^ r) tov tsX^vxatov nöks^ov, ?) t^v xardXrjipLV tilg ßa-
^LkeCag^ ri tr/v oAt^v t&v TtQayfidtav ölolxtiöiv, £ig TCoXXriv
ccTCOQLccv äv xaraöracriv äel yccQ ^ol doxet ^eyiötov sivac xal
d^av^aötötatov , xad-' o xi äv amcov iTiLöTr^öco xi]v öidvoiav,
70 {x^ .) "^6t el' TLVsg xCbv TtQoysyevrj^avcov dt ägetriv ccd-civatOL
yeyövaöLv, ol^at xdxatvov rj^LÖöd-ac ravrrjg tfjg dcjQeäg, örj- b
liaCoLg x9d)ii6vog, ort xal tbv ivd-dös xqövov avxv%i0xeQOV xal
d-£0(pil£6x£Q0v ixsLvcov ÖLaßsßtcoxav. xCbv fi£V yuQ rj^Ld^ecDV xovg
7cksL6xovg xal xovg 6voy,a6xoxdxovg evQ'^6o^£v xatg ^syCexaig
6vu(poQatg 7t£QL7C866vxag, EvayoQag d' ov ^övov ^av^aöxöxaxog
71 dlXä xal ^axaQLöxöxaxog i^ dQx^]^ ^^ ÖLSxeXsösv. (xri'.) TC yaQ
ditikinav evöai^oviag; og xoiovxcov ^Iv jtQoyovcov hvxev, olW
ovöelg dkkog, nlriv sl xug dito xav avxöv ixELva yeyovsv, c
^6Qirj tyivsto y.alrsv dovrog ; ytözBQU
nagd ^r^flov r) oXtyaQX^V? V l^^ou-
vaQxov; Xenoph. Anab. 2, 5, 17
TtOTSQu aoi doyiov^sv innBcov nXr,-
&ovg dnoQSLV j] ne^äv r} bnXCoiwg-^
Polyb. Excerp. ex libr.^ VI (p. 507,
33 bekk.) ilnsiv tcotsq' dgiaTO'KQa-
Tixov x6 TtolniVfia GVfinav ^ örjfio-
-KQatL-KÖv Tj piovaQxiy^öv; Plut. Mor.
p. 187 B XLg cüV yiiyu cpQOVscg; nozs-
Qov tnnsvg tj to^6tr,g rj nfXxaGx^g
ri Tcetog; ibid. p. 194 A iQcoxrjd^slg
TcoxsQOv iavxov r^yeixat ßeXxiovcc
axQdxriyov ri XaßgCav ij 'icpi-agccxriv
X. T.X. Ein ähnliches Aufgeben der
ursprünglichen Bedeutung zeigt sich
da, wo noxtgov in der einfachen
Frage steht, wie 12, 22 dnogä no-
xtgov dvxmccxrjyogü» xwv ti&iofie-
V(ov diC XI t\)ivÖBaQcti negi fiov xal
XtyBi.v uvenix^dtiov; (und utrum,
z. B. Cic. in Verr. 2, 69, 167), in
welchem nicht seltenen Falle die
Erklärer freilich stets die Gegen-
frage mit Tj ov zu ergünzen raten
(cf. Stallbaum ad Plat. Phileb. p.
44 A Q. Kuehncr ad Xenoph. Mem.
4,4,7). — 69, 7. Iniaxriaui
xijv diävoiav. Vergl. Theophrast.
Char. prooem. 1 (den Benseltr an-
führt) tiÖTj jilv xol ngoxfQov noX-
Xänif iniaxriaag xi,v didvoiav^ und
andere Ik'i«piel<; ili«'.s«r Phrase b»i
Wyttenbuch animudvers. ad Plut.
Mor. tom. I p. 26r> ed. Lips. Das
Gegenteil dnoaxriGai xriv didvoiav
hat Isokr. 5, 8. stpiaxävai xrjv
yvcofiTjv [cf. Krit, Anh.] scheint
nicht gebräuchlich zu sein, weit
häufiger aber ist das absolut ge-
brauchte iq)LGxdvai in diesem Sinne;
vergl. Hemsterhuis ad Lucian. Ni-
grin § 17. (I p. 254 ed. Bipont.)
70, 2. dagsäg i. e. xrlg d&ava-
Giug. — 70, 3. ivQ^dSs, hier auf
Erden, wie § 2 u. 14, 61. 19, 42,
wo der Gegensatz ot ix^r, „die im
Hades". Vgl. Plat. de repnbl. I,
330 D. xov ivd-dös adtx/jaavra
SsL i-KBL diöovai öUriv und s.
Blomfield ad Aeschyl. Choephor.
V. 353, Rehdantz Anh. zu Lyk.
Leokr. § 136 extr. — 70, 6. nsgi-
jisaovxag. Isokr. denkt wohl be-
sonders an Herakles». — 70, 7.
fiayiagiaxtraxog cf. Krit. Anh.
71, 1. Tt ydg dniXinsv svö.y
was fehlte ihm zur Glück-
seligkeit? wie 12, 76 xC ydg
insivog iviXiTCBv^ Zg T/jiixaurrjV n\v
toxe xifiTiv. In Wirklichkeit aber
ist Euag. Subjekt, xi Objekt za
dniXinfv (fehlen hissen), und die
Phrase zu vergleichen mit dem
üfter vorkommenden fimgcv dno-
Xfindv xov fir] xi^ notfCv (s. zu
7, 17) und mit ytyovag ftij xgta
fiovov dnoXfinovxa xmv txatov 12,
270. - 71, 2. Off i»t kausal. S. su
6»
68
(II) I20KPAT0TS
ro(yot)roi/ dl Tcal reo öch^ati xccl rfj yvco^t] xcbv akXav ditjvsyxev,
Gi6xe nij \i6vov UaXcc^tvog ccXkä xal xyiq ^Aöüag ccTtdörig ^^^og
slvccL tvQavvetv, xdXhöta dl xrrjöd^evog rrjv ßaöiXsiav iv
ravtrj duTsXsös tbv ßCov, ^vrjtbg dl ysvö^avog ä^dvaxov Trjv
7t£Ql avTov {ivifiiiriv xaraXiTtsv, roöovzov d' ißco ;^^di'oi/, cjöts
fi^Jtf tov y^QCog a^oigog yevifS^aL ft^^'rf rcbv vööcjv iiexaöxelv
72 tG)v diä ravtriv t^v rilLKtav yiyvoiiivcov. TtQog dl rovrotg, o d
doxsi ö7CaviG)tatov sIvkl xal xakeTtcotatov , svTtaidCag Tv%Btv
ä^a ocal nolvjtaidCag, ovdl rovrov diriiiaQtev^ dkXä aal rom
avra övvEJtsösv. xal tb iieytötov, ort tav i^ avtov yeyovötcov
ovdeva naxikiTCEV IdicoxiKotg dvö^aöL 7tQO0ayoQ6v6^Evov , dXld
tbv iilv ßaöiXia ocaXov^svov, tovg d' ccvaKtag, tag d' dväööag.
"Slot' et' tivsg xcbv jtOLrjtav tiequ xivog tav TtQoysysvrj^avcjv
vTtSQßoXatg %i%Qrivxai^ Xeyovxsg, ^g ijv d^ebg iv dvd'QcoTtoLg ?j e
dai^cov d-vrjxög, äitavxa xd xoiavxa tvsqI xrjv ixstvov cpvöLv
Qrid"f}vai ^dXtöx' ccv ccq^ööelsv.
§ 49. — 71, 4. TCO am(icctL i. e.
tov Gcaiicitos TM KccXlsi "üccl zfi
Q(6firj, nach § 22; vergl. § 23 tuls
tov üoa(icitog Kccl taig rr^g i/'vjjijs
ccQsraLg Sn^vsynsv. Den häufigen
Gegensatz zwischeü o cö^oc und yvat^r]
erweist für unsere Stelle Sluiter Lec-
tion. Andoeid. p. 182 (= p. 120 ed.
Lips.); vergl. § 74. — 71, 7 d-vrj-
xog ds ysvoiisvog %. r. X. vergl.
mit 6, 109 yiulXiov saziv avzl d'vrj-
tov Gco^uxog cid'ccvatov do^ccv ccvri-
tiatccXXa.^ocod'aL, yial ipvxrjg, rjv ov%
s^ofisv oXiycov st(ov^nQLa6%^ai,xoiuv-
trjv sv'üXsLccv, 7] navra tov alavcc
totg £^ ri^mv ysvofihoig nuQcc^EVBL
und 5, 134 svd-vfiov d' ort to (isv
Gmficc d-vrjtov ccnavTsg i%oiii£v^ Kccza
ds xrjv svvoLccv xat tovg tnccCvovg
v,olI trjv (p^^rjv tial trjv ^vt^^tjv trjv
tat XQOvco üVfinaQoc-aoXovd'ovaciv d&'ci-
vccCLCcg fi£xaXa(ißdvofi£v. — 71, 8.
TtsQi ccv tov ^VT^(ir}v ist nach
Analogie von iiSfivriGQ'ccL tisql tivog
gesagt, worüber zu § 12. — 71, 9.
vootov. Man erinnere sich, dafs
Euag. durch Mörderhand fiel. S.
die Einleitung.
72, 2. anavLcotccxov — xai
XaXsTt. Vergl. 12, 125 6 doyist
XCiXencoxccrov elvai xat cncivicota-
xov. 15, 81 {Xoyoi) cnavLcoxsQoi
yiccl xccXsTtcöxsQOL. Ep. 9, 2 x^^^^ov
Kccl ondviov soxLV. — xvx^^v ist
dem Relativ angeschlossen; s. zu
4, 38. ~ 72, 4. tav «| avtov
yEyovoxoav s. zu 4, 65. — 72, 6.
zccXovfisvov. Vergl. Harpokrat.
p. 18, 4 Bekk. ot ^sv vloI xov ßaai-
Xscog Hort ot ddsXcpol ■aaXoivtaL
ccvaTixsg (Prinzen), at Ss ocÖEXcpal
xat yjvat-Asg dvaaöcci (Prinzes-
sinnen;. 'AQLGxozeXrjg iv t^ Kvtc-
QLcav noXixsia. — 72, 8. vns q-
ßoXuLg -iiEXQrjvxccLj mit Über-
treibung reden, wie 10, 54, 15,
300. 16, 27; ebenso vneQßolccg eI-
7CSLV 3, 35. 4, 88. — ^sog iv
dvd-QcoTiOLg. Vergl. Hom. II. 24,
258 "EyitOQCc, og Q^sog l'ffxf [isx'
dvdQCi6i.v, s. Nägelsbach, Nachhom.
Theol. p. 21. — 72,10. Qrjd^rjvaL
(iccXlüx' ccv ccQfioas lsv , möchte
ganz besonders passend ge-
sagt sein, wie 8, 1 st tcsql aXXcav
xivav 7tQccy[iccxcov 7]Q[iogs toiavta
TtQOf-LTtSLV, dOTiSL ^OL TCQSTtSlV y.ccl
nsQi tav vvv ticcqovtcov ivTsid^sv
TtoiYjOccGd'ai trjv uqxi]v, wo indes
Isokr. abweichend von unserer
Stelle nsQi mit dem Genetiv ver-
band. Doch vergl. 5, 11 (coli. 8,
145) TtSQL trjv avtr}v vnod'saiv ovo
ETArOPA2 (9).
69
73 ('^'^ •) Tcjv ^6V ovv eig EvayÖQav noXXä /iifv ol^ao TCaga-
XiTtstV vöreQL^co yäg xf^g ccx^rig rrjg Sftavtov, ft£^' ^g äxQcßt6ts-204:
Qov xal g)Llo7tovateQov i^eLQyaöduriv av tbv eTtaivov toikov'
ov fi^v akXä xal vvv, otSov xatä triv i^riv dvva^LV, ovx dvsyxco-
^LaöTÖg iöTLV. (A'.) 'Eyca d\ d) NLXÖxXeig, rjyov^ccc xaXä
^sv elvai ^ivrjuata xal tag rav öco^dvcov sixovag, tcoXv fievtoc
TcXsiOvog ä^cag tag rav nQcc^scov xal tr]g öiavoCag, dg iv rotg
74 XöyoLg dv r^s y,6vov rotg tsxvLX&g ixovöL d'eoQijöecev. tcqoxqCvco b
Xoyovq etneiv. 5, 83 (coli. 15, 61)
iyQacpov TtfQL xr^v avxr^v vnod-sCLV.
11, 9 drjXäaai negl trjv avrr^v vnö-
^8<Ttv. S. Bernhardy Synt. p. 262.
Und so kann überall bei den ver-
biß dicendi ti^ql mit dem Akkus,
eintreten, wenn nicht das eigent-
liche Thema der Rede angegeben
wird, sondern der Gegenstand, in
Beziehung auf den man über et-
was spricht.
§ 73—81. Schlufs. Nachdem
Isokr. etwaige Mängel in dieser
Hede mit seinem Älter entschuldigt
hat (73), fordert er den Nikokles
auf, in diesem Bilde seines Vaters,
das zweckdienlicher sei als jede
äufserliche Abbildung des Euag.
(73—75), eine Aufmunterung zu
eigener Tüchtigkeit zu finden (76,
77), und entschuldigt es, dafs er
ihn wiederholt ermahne, seinen Vor-
fahren nachzueifern (78—81).
73, 1. Tcov yiiv — noXXcc (liv.
Da« zweite fitv findet seinen Gegen-
satz in ov (irjv dlXd, das erste
uiv ist ohne strengen Gegensatz
geblieben, indem Isokr. nicht fort-
fuhr, wie er ursprünglich im Sinne
hatte: dich aber, o Nikokles, er-
mahne ich u. 8. w., sondern die
Rede anders wendete. — 78, 2.
varifft^ca — tfjs axju^f, habe
meine Blütezeit hinter mir.
Vergl. Ep. 6, 4 XQn'rro) yQuipai —
OVK av dvvctCiiriv^ xoaovxov xr^ «k-
jtt^ff vaxtQtöv. — 73, 4. ov f/^riv
dXXu i. e. ov fir^v olpiai. neXXu
naQuXinBiv, dXlä. S. zu 1, 9. —
0 00V seil, lyo) ly-KMfitd^nv i^dvvd-
uriV. Verj^l. IhuI. 7. il v.al uiv
v,al S(iE ys, ooa xara x^v i^rjv
rjXfULUVj svQi^osxe ov tiaHov. De-
mosth. 18, 153 tvv öh ineoxov
ccvxov h-ABLVOLy (laXiöxa (lev ^söäv
xivog svvoüc TTQog vfidg, slxa fic'r-
xoL xai oaov -aud'' evcc avögcc,
-Kccl Sl' i^8. — 73, 5. tiyovfiat
M. X. X. Der Gegensatz für yiaXd
(i£v liegt in noXv iievxoi, während
7}yovfiat ohne Antithese steht, mit
TtQoyiQtvoi ÖE aber werden die Gründe
angegeben, weshalb Isokr. die Dar-
stellungen der Handlungen und der
Denkweise höher stellt, [cf. Krit.
Anh.] — 73, 6. xcov acofidxoav
siy.övag. Vergl. 2, 36 ßovXov xdg
styiovag r^g aQSxrjg fiaXXov rj xov
ffoj/Ltaroff KaxaXinsi^v. 15, 7. oxo-
nov(jLevog ovv svqlghov ovSaficög dv
dXXag xovxo diangoc^dfitvog, nXriv
st yQUcpair] Xoyog oianSQ sUmv x^g
ifirjg diavoiag nal xcov dXXcov xöäv
ßsßicofievoov diu xovxov ydg fiXni-
^ov xal xd TtfQl ijtif (idXiaxa yvco-
a^^asa&ai nal xov avxov xovxov
(ivrjfitLov fiov yiaxaXficf.d'rjasad^ai,
noXv yidXXiov xcov jjaixwv dvad-rj-
(idxcov. I'lut. Kimon. 2 sUöva noXv
xaXXi'ova voui^ovxsg elvai xfjg ro
aäfia xal to ngoaconov dnofiiiiov'
ßtvrjg xtjv x6 j]d^og xccl xov xgonov
ificpavi^ovaav, und Cic. pro Archia
§ 30. An statuas et imagines, non
aniinorum simulacra, sed corporum^
studiose multi .suwmi hominea rcli-
querunt: ctnsiliijrum relinquere ae
virtutum nostrarum effigiem nonne
muUo malle dibemus, summia iti-
gtnÜH ij-]>ris8am tt politam? —
73, 8. xoig Tfjjvixcoff txovCi^
die nach den Kegeln der
Kunst gearbeitet sind, wie 4,
48 II. 2. 11 Ti'iv oiTfj r^yi'JXü)c nt-
70
(II) ISOKPATOTS
de tttvtag TtQ&tov ^Iv etdayg tovg xcckovg xocyud-ovg t&v äv-
dQ(bv ovx ovtcog inl ta xdlXst xov öcy^atog ös^vvvo^evovg,
Sg inl rotg SQyoig xccl tfj yvcj^iy (piXoti^ov^svovg' ^nEi%^ ort
xovg yilv xvTCovg ävayxalov TtaQa rovroig eivai ^övoLg, nag'
olg ccv ötad^&öLV, tovg Ö€ loyovg i^svsx^yjvai d-' olöv t' iötlv elg
tijv ^EXXdöa aal dia8o%'ivxag iv xatg xcov sv q)Qovovvxc)v 8ia-
XQißaig äyaTCaöd'aL^ TtaQ^ olg xqsIxxöv iöxiv rj nagä xovg akkoig
75 aitaöLV svdoxtiistv' TtQog ds xovxotg ort xotg ^sv TteitlaC^ivoig c
Tiol ysyQa^^svoig ovdelg av X'^v xov öa^axog (pv6iv öfiOLaöeisv,
xovg de xQÖTtovg xovg ccXXcov Kai xäg öiavoCag xäg iv xotg Is-
yo^evoig evovöcxg ^adiov i6XL ^L^stöd^ai xotg^ firj Qad-v^etv
76 ccLQOv^svoLg dXlä xQr}6xotg eivai ßovXo^ivoig. [ka .) Qiv evsjca
xal ^läklov E7tB%EiQri6a ygacpeiv xov Xöyov rovrov, rjyov^svog
xal 6ol %al xotg öotg Ttaißl xal xotg aXkoig xotg caü EvayÖQOV d
TtOLTjfisvcov. Vergl. 6, 100 aate xovg
^srcc xi%vriq iy-ncofiicc^ovras (li} 8v-
vccad'ccL xovg ETtUivovg s^iaäioai, xatg
iyiEivcov (XQSXccLg.
74, 2. xovg "nccXovg — xav dv-
Sqwv zu 1, 42. — 74, 3. ovx ov-
xcog — mg 8. zu 1, 47. — 74, 4.
k'nsLd'' 8. zu §53. — 74, 6. s^svs-
Xd'rjvai &' OLov xs cf. Krit. Anli.
— 74, 7. dtado&svxccg, von
Hand zu Hand gehend, nicht,
wie Benseier will, „herausgegeben";
das wäre i-ndod-svxag (cf. 5, 11,
15, 9), während ÖLadidovaL auf die
Verbreitung nach der Herausgabe
geht; vergl. 5, 7 und 149. 12, 4.
15, 87, 193. Ep. 6, 4. — dLurgc-
ßatg dy (XTtäod'aL, in den
Unterhaltungen — Beifall
finden.
75, 1. ngog ds xovxoig seil.
7tQoyiQLV(o xdg xcäv ngd^scov tial xrjg
diuvoCag styiovccg^ dg iv xotg X6-
yoig dv xig xotg xsxviv.otg ^scogr]-
csisv. Zu dem folgenden nsnXaüaS'
voig yial ysyQcciifiEvoig (den Dar-
stellungen des plastischen
Künstlers und des Malers)
müssen natürlich wieder die xsxvi-
%ol XoyoL den Gegensatz bilden;
sie sind angedeutet mit xotg Isyo-
(isvoig, was natürlich nicht von
der gewöhnlichen Unterhaltung ver-
standen werden darf. [cf. Krit.
Anh.] — 75, 4. (jli fis tG&ai cf.
Krit. Anh. — 75, 5. xQV^'^otg.
Dieses Praedikat mufste sich gram-
matisch an ßovXofisvoig anlehnen,
weil neben slvai das Subjekt, zu
dem ;^9?^ffT6s Praedikat ist, nicht
erwähnt wird, so dafs in ßovXo-
fisvoLg die einzige Andeutung des
Subjektes zu slvai und zu XQV'
oxog enthalten ist. Vergl. 11, 34
ofioXoycö XCav slvcci xolfii^QÖg. 4, 3
TtoXXoi xcov nQOGTCOLrjGUfiivcov bIvul
oocpiaxmv , coli. 4, 71. 5, 41. 12,
118, 130. 15, 78, 115, 215, 221;
ferner 12, 121 sv xatg noXtaiv —
fisyiGtaig vvv nlvai doKOvcaig, coli,
4, 95, 110, 124. 5, 89. 15, 104,
u. s. w. Seltener sind Fälle wie
17,56 vfiav dsofiai fiS(iV7](isvovg
xovxcav y.axatpr}q)taaad'aL. Vgl. 17,
17. 19, 51.
76, 2. ygd(f)8Lv braucht Isokr.
vorzugsweise bei der Erwähnung
seiner eigenen Schriften, während
er das anspruchsvollere avyygdcpEiv
das auf den geht, der ov-k dcpgov-
xi6X(og XiysL (cf. PoUux Onom. 6, 140)
von den schriftstellerischen Pro-
duktionen anderer sagt. Vergl. 1,
3 u. 9, 8 mit 5, 83. 9, 80. 12, 11,
37 u. öfter. — 76, 3. dn' Eva-
yoQov. S. zu 4, 62. Er meint
den Pnytagoras und die anderen
ETArOPAS (9).
71
ysyovööt, itoXv 7caXXi6tr}v äv ysv86d-aL xavtriv xriv 7CaQoixXi]6LV,
et rig ä^QoCeag rag ccQEtäg tag ixeCvov xal ra Xöya xoö^yjöag
77 TtagadoLT} d^ecoQeiv v^nlv xal övvdiatQLßsiv avtalg. xovg luev
yäg aXkovg TtQozQSJioiiEv inl f^v (piXoöocpCav irsQOvg inaivovv-
teg, Iva ^rjXovvtsg xovg svXoyov^ievovg xg)v avxav ixeivoLg
ijtLxrjdEv^drcov STCLd-v^cjöLv , iyca de 6s xal xovg (Sovg ovx äX-
XoxQLOLg nagadsCyiiaöL xQG)[iiSvog «AA' oiycaCoig TtagaKaXca, Ttal e
6vfißovX£vc3 7tQ06ex£tv xbv vovv, 0XG)g xccl Xsysiv xal TtQccxxsLV
78 in]dsvbg ^txov dvvnjöSL xav 'EXXrjvcav. {Xß'.) Kai ^ij vö^t^e ^s
xaxayiyvaöxELV, ag vvv afisXstg, oxi TCoXXdxig 6ol dcaxeXavoiiai,
Ttegl XG)v avxav. ov yäg ovx' i^s XsXrjd-ag ovxs xovg aXXovg, 207
oxL xal TtQaxog xal ^övog xav iv xvQavvidt xal TtXovxc) xal
Geschwister des Nikokles. — 76,
5, d&^QOiaccg, zusammenstellte.
— TGJ Xöyay HOOfii^aag, mit dem
Schmuck der Rede. — 76, 6.
avvdiatQLßfiv, Euch mit
ihnen beschäftigt, nämlich
lesend, wie 2, 43 awÖLargißEiv rafg
iyisivcov (des Hesiodo?, Theognis u.
Phokylides) vnod-^yiaig, und 4, 158
TcÖv fivQ'(ov -qdiGxa avvÖLaTQLßofisv
TOig TgtoCuotg xal nsQöiy.OLg.
77, 2. rptXoaocpiav, zur wis-
senschaftlichen Beschäf-
tigung, wie § 81, vorzugsweise
mit der Beredsamkeit, an die auch
hier das weiter unten folgende
Xeyeiv xal ngättnv erinnert, cf.
zu § 8. — £Tf povff, ihnen Fremde,
also =» dem nachher gebrauchten
uXXoxQioig^ ovx oliid'oig. — 77, 5.
olttBioig. Vergl. zu 1,9. — 77, 6.
Xeyetv xal ngatttiv ^ das Ziel
des Unterrichts in der Beredsam-
keit, nach iBokr. 16, 206 u. 271.
Vergl. 5, 18. 15, 132 und ngarxeiv
in Xiyeiv Ep. 9, 8. — 77, 7. (irjdivog
rjTTovy nicht schlechter als
irgend einer, >■ fir} rjrxov xivog
£XXov. Iva CJriechinchen schliefst
sich bei Komparativen das xtg gern
der Negation an. So § 18 TtvKQog
— ovSfPog rtiotov yt-vofievog und
16, 83 ovdfvog acpviaxtQog — yevo-
(itvog; vergl. Held a<l IMut. Timol.
1 p. 810, Menkü zu Ltikiun. Sonin.
18, Kuehner ad Xinoph. Mcm. 1,
6, 6, Krueger Synt. § 47, 27 An. 3.
— dvvi^asi. Man erwartet dvvi^-
osaQ-s. Doch da es dem Isokr. vor-
zugsweise um Nikokles zu thun ist,
läfst er die Erinnerung an die Ge-
schwister fallen.
78, 2. dfieXsLg, gleichgültig
bist, absolut gebraucht wie 2, 10.
10, 35. 12, 164. 19, 27. Ebenso
oXiycoQSLv; vergl. zu 7, 51. — noX-
Xä-Aig. Wir wissen wenigstens aus
Isokr. zweiter Kede, dafs er schon
einmal ähnliche Aufforderungen an
Nikokles richtete. — 78, 4. ngm-
xog xal fiovog. H. Wolf macht
auf die hier vorliegende Über-
treibung aufmerksam, indem z. B.
schon der Tyrann Dionys vor Ni-
kokles eifrig wissenschaftlichen
Studien oblag. Den formelhaften
Ausdruck ngmxog xal fiovog hat
Isokr. allerdings mit Negation, wo-
durch das unlogische des Ausdrucks,
(s. Lukian Demon. 29 eC (ilv rtga-
ro5, ov jnovoff, si dl fiovog ov ngä-
xog) verschwindet, auch 21, 17 ov
fiovog ovdi TiQcäxog Ev&vvovg xot-
avxa mnolriiiBv. 11, 28 ovxb fio-
vog 0VX8 7tQ(oxog iym xvyxävto xa-
Q-soagaKcag und umgekehrt 12, 96
Aaxfdaifioviovg xä filv ngaxovg^
xä dl fiövovg i^afiagxövxag. Aber
ganz wie in unnerer Stelle (Lys.)
2, 18 ngcäxoi dl xal fi6voi iv ixBivm
xm xgovui ixßaXovteg ras nagoc
atpiaiv axixoig dvvccaxfCag drjfioKga-
x(ttv %ctxtaxi]aavxoy und oft andere,
12
(II) IXOKPATOli:
TQVfpcctg '6vt(ov (pLkoöocpetv xal jtovslv sTtLxsxsLQrixag, ovd' ort
TCoXXovg tCbv ßaöiXecjv 7tOL7J0stg tpqkaöavtag rrjv öijv Ttccidsvöcv
rovrcjv x&tv dcatQißcjv iTctd^v^etv^ a(pe^ivovg icp' olg vvv XCav
79 xcciQOvöLV. älk' ö^ojg iyco xavr sldcog ovdiv r^rroi/ xal noicb
xal TtoLTJöa ravrbv, oTtSQ iv totg yv^viKotg aycbGiv oC d-saxaC'
xccl yaQ ixstvoL TtKQaxsXsvovtac r&v dQO^scov ov totg äitoXe-
80 XsL^iiBvoig äklä totg tcsqI tfjg vUrig cciiLXXco^svoLg. {Xy\) 'E^bv
fihv ovv i'Qyov xal r&v aXXcov (ptXcov toiavxa XsyeLV xal yQci-
(pSlV, i^ G)V ^SXXO^SV 66 JCCCQO^VVSLV dQBySÖ&ai, tOVtCOV, G)V7t£Q
xal vvv xvyxdvBig iTCLd-v^mV 6ol Ös 7tQ06YixBi ^ridhv iXXsLTtSLV
ccXX' cjöTCBQ SV X(p TtaQOvti xal tbv XoiTtbv^xQÖvov iTCifisXBtö&aL
xal tijv ipvx'^v döxetv, ojtcog a^Log b6£l xal rot) :tarQbg xal rciv
dXXojv TtQoyövcov. ojg ccTtaöL ^av JtQOörjxsL tibqI tvoXXov Jioiet-
6^ai tijv g:Q6vrj6LV, ^dXiöta d' i)^iv totg nXsLötcov xal ^syt-
81 6t(ov xvQiOig ovöiv, \xQV ^' ^'^^ äyanäv, eI t&v TtaQÖvtcov tvy-
XdvBig (bv ^dr} XQSLttcov, dX)C dyavaxtetv, ei toLovtog ^ev cov
avtbg f^v (pv6LV^ yeyovcog de tb ^lav naXaibv ix z/tög, ro 8'
vergl. Fritzsche Quaest. Lucian.
p. 11 seq. und Rehdantz Demosth.
Ind. 2 s. V. nQmxog. — 78, 5. cpiXo-
Gocpsiv xal Ttovstv iniyi. etwa:
mit mühsamen Studien dich
befafst hast, wie 12, 11 inl ro
wiXoGocpSLV Ticcl itovstv v.(u yqoctpBiv
tt diccvoTiQ'sCr^v v,uxBcpvyov. 15, 247
tovg novo) xal (piXoGotpia xovto
Y.atEQYccaaa&ocL nsiQcofisvovg. 4, 186
tig 7} x(Qv noLSLV dvvccfiävcov r/ xav
Xsysiv iniGzcc^svoav ov novrJGEt kccI
(piXoG0(pr,G£i. 15, 285 cüvtisq i'vaxa
'nal novTjxeov Kai (f)iXoaocpr}x£ov y,al
Tcdvxa nqwAxsov. Vergl. zu 4, 6.
— 78, 7. cccpsfisvovg, seil, xov-
xcov , wie 15, 29 atpsfievog xovxcov,
nsQL (OV oiasxs xriv ipijcpov. Vergl.
2, 52. 4, 170. 6, 11, 40. 10, 4. 15,
63, 189 u. öfter.
79, 1. ofjLcog, 8. zu § 11. — 79, 3.
xal ya^, namque etiam. S. zu 1, 16.
80, 2. xoicivxcc — £| covs. zu7,
48. — 80, 3. naQoh,vvsiv oqs-
ysc&cci, wie 1, 46 ficiXiGxcc 8' av
TtaQO^vvd-eirjg OQsyscd'ccL xcäv v.aXmv
SQyav. Vergl. 1, 35 ßovXsvsa&cci
TtccQO^vv&sitjg. 5, 101 nccQO^vvd'SiT]
noXs^SLV. 12, 37 TcaQo^vvovxcov
ygdcpsLV. Dagegen 6, 110 nago^vv-
d^TjvaL TtQog xov TcoXsfiov und Ep.
6, 12 inl x-qv xvQavvCöa nago-
^vvsiv vfiag. Mit ogiyBC^'ca (da-
nach streben) — imd-vfimv (Deine
Wünsche gerichtet sind) vergl.
Xenoph. Mem. 1, 2, 15 iniQ-v(iJ]-
aavxs xal xijg ccocpgoGvvrig , oga^cc-
cQ'ai xrig bfiiXiag ccvxov und s.
Schmidt, Synonymik III, S. 591. —
80, 5. Ev xä nugovxi. S. zu 7,
78. — 80, 7. Das kausale ci g steht
hier im beigeordneten Kausal-
satze, wie auch bei Isokr. öfter
(z. B. 4, 174. 6, 7, 51, 97. 15, 132),
und ist dann durch „ d e n n " zu über-
setzen. (Vergl. zu 7, 54). — UBgl
noXXoV TtOLS LG&UL 8. ZU 5, 14.
81, 1. xgri d' ovx ayaTcav,
nämlich as, dessen Wegfall das
folgende xvyxccvsig leicht erträglich
macht. Vergl. über die Weglassung
des Subjektes neben einem von $sc
oder XQV abhängigen Infinitiv z. B.
5, 78, 92. 7, 18 (bis) u. Weber ad
Demosth. Aristocrat. p. 306. Über
ayajrar st vergl. 5, 22. 7, 52, 73.
19, 20. Ep. 6, 6 und r]v Ep. 1, 8
vergl. zu 4, 140. — 81, 3. etc Jiog
ETArOPAS (9).
73
vTtoyvtotatov f| ocvdQog roiourov trjv ccQetTjv, iirj itolv dLotöeig
xal t(üv aXlcov xal tcbv iv tatg avtatg öol tL^atg 'ovxGiv. s6tc
ö' inl 6ol 1171 öia^ccQtstv Tovrcov ctv yäq i^^evrjg tfj (piXoöo-
(pCa xal toöovrov eTtLÖidag, Ö0ov %eg vvv, taxiag ^evt^^eL
roLoikog, olov öe 7tQ06rjx€t.
cf. Krit. Anh. und s. zu 4, 62. —
:taXai6v, entfernt (cf. [Ly8.] 2,
4 '4fia^6v{g "Agscag (isv x6 naXaiov
qaav ^vyatSQsg), vnöyviov^ zu-
nächst (cf. Suid. I, 2 p. 1154 Qioav
yfyovcog ano rfjg legäg Magnsllrig
x6 ys dvi-nad^sv, z6 da i^ vnoyviov
TcazQod^sv ano 'E-höi-aiov u. Schmidt,
Synonymik II, S. 122). Letzteres
von der zunächst liegenden Zeit
auch 18, 29 vnoyviov yccg idttv, ^
ov — ytatscpvyofiBVj und 15, 4 (coli.
Ep. 6, 2) vnoyviov (xol tj^s xov ßi'ov
rsXEVTrjg ovarjg. Vergl. noch 14,
17 und zu 4, 13.
(III.) IS0KPAT0T2 APEOnAriTIKOS (7).
Wie Isokrates keine seiner Reden öffentlich vortrug, weil
ihm zum Auftreten und Reden vor einer gröfseren Versamm-
lung der Mut und die kräftige Stimme fehlte, -^as er selbst 5,
81 (s. zu d. St.). 12, 10. Ep. 8, 7 gesteht, so wird auch für
den yiQEOTtayitL^ög (Xoyog) nur fingiert, dafs er zu Athen in
der ixxXrjöia gehalten werde, und zwar bald nach Beendigung
des Bundesgenossenkrieges, den Athen vom Jahre 357 bis 355
V. Chr. führte.*) Dieser Krieg, für Athen wenig ehrenvoll in
seinem Verlaufe, hatte infolge der Drohungen des Perserkönigs
(Diodor. 16, 22) und der Erschöpfung der athenischen Finanzen
durch einen übereilten Friedensschlufs beendet werden müssen,
der den Bundesgenossen Konzessionen machte. Nichts desto-
weniger waren die Athener nach aufsen hin mehr wie je stolz
auf ihre Machtstellung und unbesorgt wegen der Zukunft, ob-
wohl auch die inneren Zustände durchaus nicht befriedigend
erscheinen konnten. Denn der alte, zu Aufopferungen stets
bereite Patriotismus war dahin; jeder suchte sich auf Kosten
des Staates zu bereichern; Trägheit und Armut und dabei
Bettelstolz herrschten mehr und mehr; der Geldkredit war
untergraben, das sittliche Vertrauen der Bürger zu einander
war vernichtet, Angeberei an der Tagesordnung, der Schutz
der Gerichte ein unsicherer, die Erziehung der Jugend ver-
nachlässigt. Für solche Zustände suchte Isokr. ein Heilmittel
und glaubte es gefunden zu haben in der Herstellung der
alten Solonisch-Kleisthenischen Demokratie mit allen ihren
Einrichtungen, vornehmlich mit der alten (durch Ephialtes
[ums Jahr 460**)] geänderten) Stellung des Areopagos als des
*) In d. J. 355 od. Anfang 354 setzt die Abfassung der Rede auch
Blass, Att. Bereds. II. S. 279, in d. Jahr 355 Schäfer Demosth. u. s. Z. I.
S. 462, Th. Bergk Gr. Litt. Gesch. IV S. 370 Ende Olymp. 106, 1 od.
Anfang 106, 2; Rauchenstein nimmt 354 an, ihm folgt Reinhardt, Einl.
S. 121; Clinton, Fast. Hellen, und Pfund de vita et script. Isoer. p. 21
und Benseier Areopagit. p, 47 seqq. nehmen 353 an, und G. Busolt der
zweite athen. Bund (Fleckeis. Jahrb. Supplem, VII [1873—75], S. 711)
will sie nach 353 und vielleicht gar nach 346 ansetzen.
**) Vergl. Philippi, der Areopag und die Ephe. S. 248 flf.
APEonArrriKOs (7). 75
obersten Wächters über die evxod^La der Jugend wie der Er-
wachsenen, im Privatleben wie im Staatsleben. Die Not-
wendigkeit der Herstellung jener alten Form der De-
mokratie zu zeigen ist der Zweck dieser Rede, welche
besonders ausführlich ist in der Schilderung der wohlthätigen
Wirksamkeit des Areopagos in der älteren Zeit, daher ihr
Name. — So vielen Beifall übrigens diese Rede bei den da-
maligen Lesern auch finden mochte und so anerkennenswert
auch die in ihr sich aussprechende Gesinnung ihres Verfassers
ist, so waren doch die Ratschläge des dem öffentlichen Leben
fernstehenden, bereits 80jährigen Isokrates unpraktisch und
darum ohne Erfolg; ihre Verwirklichung wäre ein Anachro-
nismus gewesen. Am wenigsten würde sich der Demos ent-
schlossen haben, den Areopag in seine alte Stellung wieder
einzusetzen, weil dies nur auf Kosten seiner Macht hätte ge-
schehen können. War doch auch nach dem Sturze der Dreifsig
das Beaufsichtigungsrecht des Areopag nur teilweise hergestellt
worden und wurde es ihm in den Zeiten nach Isokrates doch
immer nur zeitweilig und blofs für einzelne Fälle dekretiert
(s. Schoemann antiq iur. publ. Graec. p. 301 seq.).
Stephan.
(«'.) UoXlovg v^av ol^ca d-av^cc^£iv, riVTivd Ttots yvaurjv 140
€X(ov tisqI acotrjQLag tijv tcqoöoöov iTtOLrjöcc^rjv, coötceq rrig n6-
Ihog iv XLvdvvoig ovöYjg rj ötpaXsQcbg avtri tav TtQay^dtcov
§ 1 — 8. Einleitung. So günstig zur Hauptsache gemacht und durch
auch die Lfige unseres Staates im das verbum finitum gegeben, da-
'"•'mcärtigen Augenblicke zu sein gegen die Frage nach der Ursache
'/'t (§ 1 — 3 med.), so ist doch von als Nebensache behandelt und ins
,)ifi,lf/p dt'^ftin notwendig ein- Particip gestellt, während im Deut-
, /. // .^- h.^f ihr, -.Schätzung eine sehen das umgekehrte Verhältnis
Jv i'.a~tro]>h€ :u hr/ürchten (§ 3 med. stattfindet. Vergl. § 71 u. 5, 36. 6,
6), wie deren die Geschichte kennt 58 nod'fv ßoi^d^eiav nqoadoxdtvrfg
(%6,1), zumal unsere JMge in der Thnt t'i^fiv dict-KBlfvousd-oc noXeufiv. 12,
7iicht 80 günHig ist wie früher (§8). 44, 130, 239. 14, 10. lö', 43, 217.
16, 16. 17, 28 u. öfter «. Rehdantz
1, 1. T^vtivd n. y. ^itov, was Anh. zu Lyk. Leokr. § 127. — 1, 2.
ich mir eigentlich dabei nfql a. x. ngoaoS ov inoir]eu-
(lachte, daf« ich u. 8, w., wie jnjyv, dafs ich — auftreten zu
Antiph. 1, 6 ^««^afco d* fycoy* xal wollen erklärte, nämlich in
xov dAfltpov, ilvriva note yvaftrjv einem Bchriftlichcn (8. § 16) An-
i'xtov avzlSmog na^iaxrjxB nQogffiL trage bei den l'rytancn, weiche dann
Lys. 33, 7 9av(t,dÜ(o dl AantÖat^x ' i siatn durch öffentlichen An-
vlovg ndvztov fidliara, rlvt. wo- u' bekannt machten, dafrt in der
i ', /n 'm vot xaiofiivriv rrjv n k uNton VolkHverHammlung diese
omatv. Im (jriechi- Sache wenh* verhandelt worden, bo
K< Hill ml liiiT ir rage nach der Folge dafii im voraus jeder Bürger im
76
(III) ISOKPATOTS
7cad'£6r6Tcov ^ ccXl* ov TtXscovg ^sv tQirJQSLg r) diaxoötag xe-
xtrjuevrjg, eiQTJvrjv dl ical tä Ttegl t'^v xcoQav ccyovörig, xaX t&v
2 x«T« ^icXattav aQxovörjg , stc de öv^^dxovg ixovörig jtoXXovg b
^Iv Tovg itot^ag rjfitv, ^v xi ÖErj, ßorid'rjöovtag, tcoXv de TtleCovg
xovg tag övvtä^eig VTtoteXovvrag xal rb 7tQ06tatt6^evov tcolovv-
rag' g)v VTtaQxovrcov rj^äg ^Iv av ng (p7]6£i£V elxbg slvai %-aQ-
QEtv cog TCOQQCO Tcov XLVÖvvcov ovTag, totg d' ix^Qotg totg ri^s-
rsQOLg 7CQoa7]KELv dsöuvaL xal ßovXsveö&at, Ttsgl xfig avxav
CcoxriQCag.
allgemeinen wufste, worüber ge-
redet werden würde. Der Aorist
BnoiYiad[iriv geht auf den Augen-
blick, wo der Redner bei den Pry-
tanen seine Absicht aussprach; in
dieser Weise ein verbum dicendi
zu unterdrücken, ist beiden alten
Sprachen sehr geläufig; so schon
Hom. II. 1, 419 TW 6S 'Hd'nrj cciGt]
XSV.OV iv (isyccQOLGiv, mit Beziehung
auf V. 414 („sagte, dafs ich — ").
Cic. de republ. 1, 9 quem quum
Scipio libenter vidisset (i. e. videre
se dixisset). Vergl. Go eller ad Thuc.
3, 38 p. 445. n qö aod ov noi-
£t<j'9'ai (vergl. §§. 3, 15, 84) aber ist
einer der gewöhnlichen Ausdrücke
für das Auftreten der Redner in der
Volksversammlung oder im Senate
(s. Hemsterhuis ad Lucian. Pronaeth.
c. 6 (tom. I p. 218 ed. Bipont.) u.
Corp. Inscr. Gr. n. 124, 12 n. 2329,
21 etc.), und es ist darin praegnant
der BegriflT des Redens schon ent-
halten, so dafs sich TiEql cmxriQiccq
hier unmittelbar daran schliefsen
konnte, während § 15 u. 84 das
Isyeiv noch ausdrücklich daneben
erwähnt wird. — 1, 4. aXX' ov.
Vergl, zu 4, 178. — ÖLU-KOGLag.
Über die Gröfse der Flotte Athens
in jenen Zeiten vergl. Boeckh, Ur-
kunden über das Seewesen des ath.
Staates S. 79 und denselben in
Staatshaushalt, d. Athener^ I S. 337.
— 1, 5. Tcc tieqI X. %. S. zu 1, 13.
— a.yovGr\g — a^xovGJig. S. zu
1,16.
2, 1. ov\L\iaxovq. Es ist die
zweite attische Hegemonie gemeint;
die auf ihre Stiftung bezügliche.
unter dem Archon Nausinikos
Olymp. 100, 3 (378/7) abgefafste
Urkunde ist noch im Original (auf
Stein) vorhanden und läfst allen
Staaten den Beitritt offen, so dafs
bald 75 Staaten unter Athens Füh-
rung vereinigt waren. Sie setzt
ferner vollständige Autonomie der
verbündeten Staaten fest und
schliefst jede Verpflichtung für
diese, einen Tribut (qpd^og) an Athen
zu zahlen, aus. Da es aber im In-
teresse der kleineren Staaten lag,
nicht selber eine Marine zu halten,
sondern sich dafür mit Geld an Athen
abzufinden, für welches statt des
verhafsten Namens qpopog der un-
verfänglichere GvvxaJ^ig (durch Kal-
listratos cf. Harpokrat. p. 173, 22
ed. Bekk.) eingeführt wurde, so
bildete sich allmählich die hier er-
wähnte doppelte Klasse von Bun-
desgenossen, von denen Athen die
letztere wie Unterthanen behandelte.
Der dadurch hervorgerufene Bun-
desgenossenkrieg verschaffte i. J.
355 nur einzelnen Staaten die Auto-
nomie wieder, änderte aber, wie es
scheint, sonst nichts, so dafs Isokr.
hier die Athener sich immer noch
einer grofsen Bundesgenossenschaft
rühmen lassen kann. Vergl Boeckh,
Staatshaush. der Ath.^ I S. 491 u.
flgd., und A. Schaefer, Demosth.
u. s. Zeit, I S. 23 flgd. G. Bu-
solt, d. zweite athen. Bund S. 711
dagegen meint, dafs die cv^fiäx.
noXXovg (liv, „welche keine avvzd^sig
entrichten und politisch unab-
hängioer von Athen sind, aber be-
reitwillig im eintretenden Falle
Hülfstruppen schicken, aufserhalb
APEOnAriTIKOS (7).
77
3 {ß'.) 'T^stg ^£v ovv oid' ort tomcp xQco^svoi tc5 loytö^a
y,al xfig i^rjg tcqoööÖov xatacpQOveits xal Ttäöav iknC^exs xiiv c
'EklttÖa xavxri xf] öwk^sl xaxcc6xrJ0£t'V' iya de öl' avxä xavxa
xvyxccvG) deÖLCjg. opö yäg xüv jiöXecov xäg ccQtöxa tcqkxxslv
oiofJLEvag xdxLöxa ßovXsvo^evag xal xäg iidkißxa %'aQQ0v<5ag sig
4 TcleCöxovg xivdvvovg xad-Löxa^evccg. uIxlov 8s xovxcjv iöXLv, d
ort xav äyu^cbv xal xcbv y.axcbv ovöav avxb xa-^' avxb naqa-
yCyvexai xotg ccvd^QaTtocg, dlXä övvxaxaxxaL xal övvaxoXovd'sl
xoig ^£v Tikovxoig xal xatg övva6xeCaLg avoia xal ^sxä xamr^g
dxoXaöLa, xatg d^ ivdeCaLg xal xatg xansivoxriöL öcjcpQoövvr}
o xal TtoWj ^sxQLÖxrig, a6x£ xj^Xaiihv eivai diayvcbvaL, jtoxeQav 141
av xig de^aixo x&v ^egCdcav xovxcjv xotg Ttatöl xotg avxov xaxa-
kiTCEtv. idoL^isv yaQ dv ix (isv xfjg (pavkoxeQag elvai öoxovörig
der in den alten Formen organisier-
ten Bundesgenossenschaft stehen,
nnd als avfiuaxoi im weiteren
Sinne aufzufassen sind d, h. als
Verbündete, Staaten mit denen
Athen einen Bündnis- oder Fr»und-
ßchaftsvertrag geschlossen hatte."
— nolXovg (ilv rovg x. t. X. S.
zu § 83.
3, 2. rijv 'EXlccda = TJ^r aXlrjv
*£. S. zu 9, 56. — 3, 4. agiata
ngaTTEiv, wie 4, 103, am besten
daran sein, also ngccTTf^iv im in-
transitiven vSinne, in welchem Falle
Isokr. nicht blofs Adverbia beifügt
(wie 2, 4 Inisixcög Ttgdztdv, 6, 64
xaniiTtög TCQÜtxtiv u. s, w.), sondern
auch die Neutra von Adiectivis, ohne
eine Verwechselung der Bedeutun-
gen zu befürchten. So xhtqov nqüz-
xiLV 8, 126, -KuxadtiattQOv n. G, 67.
7, 8, 32. 16, 149, vnoditateQov n.
7, 44, ß&Xtiop TC. 6, 22, tOiavT« n.
3, 61. Vergl. Schot'mann ad Plut.
Agin 3, 1. Kbenso steht oft ßtX-
xtoxay äffiara ^%(iv intransitiv,
e. B, Xenoph. Mera. 3, 12, 6.
Anders § 10.
4, 2. ttvxo xa&' avrd, allein
für sich (wie Xf-noph. Mem. 8,
14, 2 xh 5i/>ov avTO xaO' avrd),
ohne etwas anderen, da» hinzutritt,
wofür sonst das einf.iche xaO' «t>ro
guDÜ!'» "''«' ^<at^' (tvzov yiytfoO^at
8, 54 u. 12, 143 (vergl. Haase Lu-
cubrat. Thucyd. p. 43), aber auch
^Lovoq xat xa-d'* avxov 12, 102 und
von Plato de republ. X p. G04 A
sogar (iovos avzug xa-^' ccvtÖv ge-
sagt ist. avxog nad"' avrov auch
10, 31. Demosth. 2, 14 avzi] nad-'
avzrjv. id. 4, 24 avza yiaO"' avzd
u. öfter. — 4, 4. jT/lot'TOtg. Der
Plural nXovzoi auch 2, 5. 4, 161,
182. 8, 7, 117. 12, 196 (vergl. Fabric.
bni Held ad Plut. Timol. p. 465);
ebenso nsvCai 8, 128 und 15, 120
(PJat. de republ. X p. 618 B nXovzoi
-Kai ntVLai)y und ^vöblul hier u. 8,
90, 128, wie denn auch sonst Isokr.
es liebt, den Plural von Abstrakten
zu setzen, an die Menge der Einzel-
heiten denkend, an denen das Ab-
straktum zur Erscheinung kommt,
vergl. zu 9, 6. — 4, 6. zannvo-
xrjai^ dem dwaateiaig entgegen-
gesetzt, also Machtlosigkeit,
wie xanstvog § 7 u. 4, 68 n. 95. —
4, G. (iBZ(fi6zr]g, Miifsigung,
wie Ep. 3, 4; vergl. 2, 33 at (le-
ZQiozrjZf-g ^aXXov iv zaig ^vöetaig
^ xaig vTZBQßoXaig iveiau-.
6, 2. df^aixOy wünschen soll,
wie 8, 93. 15, 44 u. fiaXXov 9i%t-
a&ai (mallr) 3, 16. 0, 67 u. nament-
lich 9, 36. Kp. 9, 12, vergl. Froh-
bergcr zu Ly.-*. 26, 24. — (itQiÖaw^
(latiungen, Lagen. — 6, 8.
rpavXortQng, «ril. fifQfSog. über
78
(III) I20KPAT0TS
inl t6 ßeXtiOV d)g STtl tö TtoXv rag Ttgcc^eig iTttdidovöag, ix dh
tfjg xQsCtxovog fpaLvo^evrjg STtl xo xeiQOv eid-tö^evag ^etaTiLTtrscv.
6 xal Tovrcav ivayxstv s%(o nagadaCy^ata jtXetöta ^Iv ix t&v
IdCav TtQay^drcov {%vxvoxdxag yccQ tavta Xa^ßdvsi tag ^sta-
ßoXdg), ov ^ijv dXXä ^si^co ys xa\ (paveQcotSQa totg dxovov6iv b
ix Tcbv ^(itv xal AaxsdaiiiövCoig öv^ßdvtcjv. (/.) ^H^stg rs
yaQ dvadtdxov ^Iv rij? TtöXsag VTtb tav ßaQßdQcov ysyevrj-
[livrjg öcä xb dsdcivac xal 7tQo6ixeiv xbv vovv totg jtQdynaötv
iTtQoyxsvöa^Ev xcbv 'EXXtjvcov, iitsiöii ö' dvvTteQßXrjxov co7]d-ri^ev
xrjv dvvaiiLV ix^iv^ TtaQcc^ixQbv i'jld^o^sv ih,avdQa7Codt6d'fivaL'
7 Aaxsdai^övLOi X£ xb ^sv jtaXacbv ix qjavXcjv xal xaTtscvcbv 7t6- c
den Genetiv s. zu 9, 75 extr. — 5, 4.
£711 xo ßsXriov — STCididovaDcg
s. zu 9, 68. — ag inl z6 noXv ,
meistenteils, wie 4, 154. 8, 35. 15,
184, wobei co?, wie oft neben Zahi-
begritfeD, andeutet, dafs der Zahl-
begriff nicht im strengsten Sinne
zu nehmen sei.
6, 1. svsyiisiv, wie 13, 12 ts-
rayfievr^v xB%vriv nagaSsiy^iu cps-
Qovxig. Polyb. 17, 13 tVoc 8s [lij
TCOQQCO&SV XCC. TCCCQCidSLyilUXa q)SQ(0-
(xsv. Dionys. de comp. verb. 11
init. Tcagadsiyfiaxa d' uficpoLV xa-ö"'
e-KccGxov cpSQSLV. Dein. 1 , 107
TcaQccösLyficc e^olösxs. Plut. Num. 20
ivagysg i^rjvsyas TtaQccdsLyfia "üccl
x£y.firjQLOv. Ebenso ori^slov SKCps-
Qsiv Isokr. Ep. 7, 1; ferner oft
ösiyficc sv.(psQ8Lv (s. Weber ad De-
mosth. Aristocr. p. 478), (lagxvQiag
(liöcg (psQOfisvTjg Plut. Kat. min. 19,
dnödsi^iv cpsgeiv id. de music. 38,
3 (= Mor. p. 1145 B). Mit Un-
recht ist also behauptet worden,
dafs cpSQUv in solchen Fällen we-
niger üblich sei als nagccGxsad'ai.
— ix xööv Idioov 7tQCcy(iKXC0v,
aus dem Leben (der Lage) der
einzelnen, [cf. Krit. Anh.] —
6, 2. la(ißdvs i tag (isxußoXccg,
erleidet diesen Wechsel. Xcc^i-
ßdvsLV mit dem Akkusativ dient
oft zur Umschreibung eines ein-
fachen Verbalbegriffs, wie inidoGLv
XayLßdvsiv = inididovcci ist (vergl.
zu 9, 7); so 8, 60 xo dyccd-ov xvxov
av nccvaccLto nal Xccßoi [isxaßoXiiv.
6, 40 XCC vvv Y.a%Batmxa XritpexaC
xLvci (jL£xdaxcc6i.v. Plut. de defect.
oracul. 10 (= Mor. p. 415 B) iv.
fXEV dv&Qc6it(ov sig rJQ(oag, in ds
rjQCücov sig daifiovag cct ßsXxiovsg
il)Vxocl t7}v (lExußoXfjv XafißdvovGiv.
Vergl. auch [Isokr.] 1, 1 SiacpoQocv sl-
XricpuGiv und 1, 47 cci'Gd-jjGLV Xcifi-
ßdvofisv , und Markland ad Eurip.
Suppl. V. 1050. — 6,3. ov (iJiV dXXu 8.
zu 1, 9. — 6, 5. dvccaxdxov, durch
die Perser im Jahre 480. — 6, 8.
Ttagd (iiKQOv j]X. £^., kam es
beinahe dazu, dafs wir u. s. w.
oder kurz: wurden wir beinahe
u. 8. w. Vergl. 8, 78 maxs nagd
(iiytQOv lX%8LV s^avÖQCCTtoSLad'rjvccL
X7]v noXiv. 17,42 (coli. 19,22) nagd
fifHQOV riXd-ov a-KQixog dnoö-avstv,
und so auch bei anderen nagd (il-
H90V, nag' oXCyov ^ nag' sXd%i6xov
sXd'siv oder jj'xftv mit dem Infinitiv
(ff. Wy ttenbach animadvers, ad Plut.
Mor. I p. 362 ed. Lips.) nicht wesent-
lich verschieden von ^iyigov dnoXsi-
nsLV mit dem Infin. (s. zu § 17).
Zur Sache vergl. Xenoph. Hell. 2,
2, 19 (von der Zeit kurz vor der
Übergabe Athens im J. 404) dvxi-
Xsyov KogivQ-LOi xal ©r]ßaioi (id-
Xtaxa, TtoXXol ds xal dXXoL xcöv 'EX-
Xrjvcov, {17} GTiEvdead^ai 'A&rjvaioig,
dXX' s^aLgsiv Aa-nedaifioviOL öh
ovv. k'cpaoav noXiv 'EXXrjvida dvdga-
nodiBLv iiiya dyad-ov stgyaa(iivrjv
xri "EXXddt. Die Sache wird von
Isoki. auch 8, 78, 105. 14, 31, 32.
15, 319. 18, 29 berührt.
7, 1. noXscov, aus der dorischen
APEonAriTiKoi: (7).
79
dyiov IleXoTtövvr^öov , (letä ds tavta ^st^ov (pQ0V7]6avreg tov
deovrog xal kaßövzEg 3«at t'^v xatä yrjv y.al tr^v xarä %-dXaxtav
8 aQiYiv^ sig rovg avtovg XLvdvvovg xat£6z7}6av rjy^tv. '^'Oöttg ovv
Etdag xoöavtag ^staßoXäg ysysvrjuavag xal trikcxavtag övvoc-
^stg ovxco xttXBog ävaLQe^eCßag TtiöxsvsL xotg tckqovölv, kCav
ävörjxög söxlv, äXXcog xe xccl xflg ^Iv TiöXEcog Vf^öv JtoXv xaxa-
ÖEEÖXEQOV vvv TCQuxxovöTig ij xax' EXElvov xbv XQOVOV, XOV ÖE d
fiLöovg XOV XG)v E?.X7]V(ov xal xfjg EX^Qccg ^'^g Ttgbg ßaßikia
jtdXtv dvaxExaiVLO^EVTjg, d xöxe xaxETCoXE^riöEV rj^äg.
9 (d'.) 'AnoQG) Ö£, TCÖXEQOv VTCoXdßcj }iridlv {heXelv v^tv xcbv
xoLvav Tcgay^dxcov, rj (pgovxCt^ELV ^ev avxav^ Eig xovxo d' dvat-
Tetrapolis am Oeta, 'Egivsog, Boiov,
TLCvSog, KvzCvLov, (s. OMüller Dorier
1, p. 39) die Isokr. auch 12, 253
als nöXsig ddo^ovq xal fitx^or? xorl
noXXviv ivdssLg bezeichnet. — 7, 2.
xarfd^ov, nahmen ein. Vergl.
4,61 u. zu 9, 39. — 7,3. zov dsov-
Tos, als Not that, wie § 72
(pavXotSQOvg tov dsovtog. 5, 153
nlfovdxig tov dsovtog und wie 16,
316 jLtäZAov TOV av(iq)SQOvzog, Ep.
9, 19 nXeica zov nQOor'i-novzogj wo
überall der nach dem Komparativ
folgende Genetiv die Stelle eines
ganzen Satzes vertritt. Vergl. auch
2, 7 ytazaÖBBOztQav zrjv So^av zijg
iXnCdog ^Xaßev. 6, 34 (isC^ov cpgo-
VBLV zrig dvvdfiBoag. 15, 194 uXeCo)
zov yiaiQOv. — 7, 6. "Kivdvvovg^
nach der Schlacht bei Leuktra im
J. 371, wo auch nur das Einschreiten
der Athener Sparta vom Unter-
gange rettete. Vgl. 6, 44 Wegen
(1. Stellung des Datives riiiiv s. zu
§28.
8, 3. xoi^ naqovatv^ der ge-
genwärtigen Lage, wie in azig-
ytiv zu nuQovza^ worüber zu 1, 29.
— H, 4. tiXXoag z§ -KaC. S. zu
4, 66. — 8, 5. nQazzovarig. 8. zu
§ 8. — XOV iiiaovg^ wie sich im
UnndesgenOBsenkriegü zeigte. —
8, 6. ^aotXfcr, der PerHerkünig
(f*. zu 9, 67) Artaxerxes III Üchos
(362 .l:iM, (IfHgen Truppen Cbares
zur X indcMgcnoMMonkrieges
in V. ' niit dem aufn'ibre-
rischen Artabazos schlug. Vergl.
Diodor. 16, 22. ngbg ßaaiXsa ist
hier: von Seiten des Königs,
indem ngog mit dem Akkus, neben
Wörtern, die ein wechselseitiges
Verhältnis bezeichnen, auf beide
bezogen werden kann, die in dem
Verhältnis stehen (in Bezug auf),
also auch auf den, von' dem das
Verhältnis ausgeht. Vergl. 8, 38
deiaag zrjv ngog Vjtias dnixQ^siccv
(coli. Demosth. 6, 3). Lys. 19, 20
noXXmv v.iv8vv(ov vnagxovzcov ngbg
zi]v d-dXazzav xat tov? noXsfiLovg.
Plato de republ. V p. 469 E iäv zl
rjfiLv (ifXrj T^ff ngbg zovg "'EXXrjVocg
Evvoiccg. — 8, 7. ndXiv avax. S.
zu 9, 56. — TüTf geht auf § 6 extr.
§ 9—19. Übergang zum Thema.
Ihr verkennt die Gefahr und handelt
ganz verkehrt (9, 10), icte das natür-
lich ist da, tvo der politiscfien Thä-
tigkeit das leitetulc l^rincip fehlt (11,
12), d. h. die rechte Verfassung, die
Seele des ^Staates (13, 14), wie das
bei um der Fall ist (16). Für uns
ist Heil 7iur zu erwarten, wenn wir
die Solonische Demokratie wieder her-
stellen (16), die Athen grofs machte,
wäliretid uns unsere jetzige Verfas-
sung ins Verderben stürzen wird (17,
18). Dies Süll das Thema meiner
hcde sein (19).
9,2. uvaia^'i]aCag^ Sturapf-
sinn. Vergl. Casaubonu»! ad Theo-
pbrast. Char. c. 14 und Schmidt.
80
(III) IL0KPAT0T2
ö^rjöcag rjxSLV &6ze Xav^dveiv v^ccg, sig oörjv taQaxrjv rj itoXig
jcccd-sötTjxev. iotüars yaQ ovtg) dcaKSi^evoLg dvd-QcoTCOLg, oitLvsg e
ccTtdöag ^Iv tag TtöXetg rag inl ©Qaxrig cczokciXsxötEg, tcXslg)
d' rj lilioL xdlavxa ^dtrjv sig tovg ^evovg dvrjXcoKÖteg, TtQog
10 de tovg "EXXrjvccg öiaßsßXri^svoi xal tc5 ßagßdQCi noXi^iiOL ys-
yovöteg, sn de tovg ^sv &rjßaiov (pClovg öco^slv rjvayxaöfievoi,
tovg d' Tj^etEQOvg avt&v 0v^iid%ovg aTtoXcjXsxötsg, iicl toiav- 142
tmg jtQa^söLV ei)ayyBXia ^£v dlg ijdrj tsd'vxa^sv, Qa&v^öte-
Synonymik III S. 648. — 9, 3.
ruQccxrjv, Inkonsequenz, wie
2, 6 dvcofiaXicc -nccl xccqax'^, 12, 144
xoüavtrjg rccQaxriS v-al toaovtmv
£vuvrLCü6£<ov^ 15, 249 &r}ßccLOLg fisv
rrjv ccfiad^iav ovslö^^ovglv, tovg Sa
^rjzovvrag tyjv voöov ravtrjv dicccpv-
yetv XoidoQOvvzsg diarslovöLv, o
xaQaxrjg Grjfistov iativ. Dagegen ist
slg X. -nad^LGtaad'aL u. yiad'iazdvaL
iccvTov 6, 77, 107. 8, 25 „dch in
Verlegenheit bringen" und 12,
233 iv tag. v,aQ-s6tiqv.svcci ,,in Ver-
legenheit sein", wie xccquxi^ auch
sonst oft von Isokr. gebraucht
wird, z. B. 4, 6, 134, 138. 6, 50, 87
u. wie auch xccQuxcoörjg 4, 48. —
9,4. ovxca ÖLCCKS LfisvoLg, d. h.
xoig XETccQayfisvcog xijv tpvxrjv dia-
KEL^svoLg, nach 15, 245. — ol'xl-
veg steht kausal, aber in einem
Falle, wo man dt erwarten würde,
da hier auf etwas Individuelles und
Bestimmtes, nicht auf irgend einen
Beliebigen einer Gattung (wio 12,
16. 15, 289) zurückgedeutet wird.
Doch steht oaxig in gleicherweise
4, 83, 96, 102, 133. 8, 49. 12, 130,
220. 19, 31, wo überall wie hier
oGTig des Hiatus wegen dem og vor-
gezogen wurde, aber ohne diesen
Grund 4,134. 5, 18. 14,46. 15,246.
17, 17. In der That ist auch hier
oang nicht = og, sondern bedeutet
seinem Grundbegriff entsprechend:
quum ex eorum genere sit qui etc. —
9, 5. xccg £7tl @Qav,7}g, d. h. die
Städte auf der Halbinsel Chalkidike
und in der Umgegend, wo Philippos
von Makedonien seit 357, die Athener
täuschend, Amphipolis, Pydna, Po-
tidaia erobert und Olynthos nebst
seinen 32 Bundesstädten einstweilen
für sich gewonnen hatte, so dafs
den Athenern ihre Besitzungen dort
und ihr Einflufs verloren gingen.
Vergl. Schaefer Demosth. u. s.
Zeit, II S. 20 u.'flgd. — 9, 6. slg
xovg ^ivovg, im Bundesgenossen-
kriege. Vergl. Weber Pioleg. ad
Demosth. Aristocrat. p. XLIX adn.
169.
10, 1. diccß tßXrjfisvoi , durch
die Härte gegen die Bundesgenossen.
— reo ßccQßaQO). S. zu § 8. — 10,
2. xovg (ilv SrißuCcov (pilovg
bezogen Rauchenstein, OSchneider
mit Pauly auf Chics, Byzanz,
Rhodos, welchen Athen im Frieden
355 nur deshalb Selbständigkeit
zugestanden zu haben schien, da-
mit sie wie einst (cf. Diodor. 15,
79 coli. Schaefer a. a. 0. S. 105) mit
den Thebanern sich verbänden, um
diesen die Seeherrschaft zu ver-
schaffen. Rehdantz, vita Iphikrat.
S. 217 glaubte, dafs damit die Be-
wohner von Euboia u. Megalopolis
gemeint seien. Richtig ist jedoch
wohl Schaefers (l. 1. I p. 462 n. 6
extr.) Ansicht, dem Blass Att. Be-
reds. II S. 279 Anm. 1 u. Reinhardt
Einl. S. 122 zustimmen, dafs xovg
fisv SrißaC. cpCXovg die Messenier
und Megalopoliten seien, denen
die Athener öfters Unterstützung
zugesagt, wenn sie von Sparta an-
gegriffen würden, s. Demosth. 16, 9.
— 10,4. dCg, einmal gab Chares
den Bürgern einen Opferochmaus
zur Feier des Sieges, den er in
Verbindung mit Artabazos über die
Truppen des Grofskönigs davontrug
(im J. 355 nach Schaefer 1. c. I
S. 151), wann das zweite Mal läfst
sich nicht genau angeben; OSchnei-
der nahm an, als Chares Philipps
Unterfeldherrn Adaios bei Kypsela
APEOnAriTIKOS (7).
81
Qov Ö£ 7C€qI avTcöv ixxly]öLcc^o^£v tav Ttdvta zu deovta itgar-
TOVtCOV.
11 Kai xam eixörcog xcd noLOv^sv xal jcdöxousv ovdev yccQ
olöv T€ yiyvsöd-aL xatcc tQOTtov totg ^ij xak&g tceqI oXrjg tilg
ÖLOLxrjöecjg ßeßovXsv^svoLg, dkl' äv xal xaTOQ^aöcoöL tceql tivag
XG)V XQd^eov r) ötä rvx^v ?) dt' dvSQog dQSTr]v^ ^lxqov diah- b
Ttövteg ndXiv elg tag ccvxdg ditOQiag xuteöTr}6av. xal ravta
12 yvoiYi ng dv ex tcjv tvsqI rjfiäg yeysvrjudvcov. (f.) 'Ajcdörjg yäg
am Hebros geschlagen hatte (vergl.
Schaefer a. a. 0. I S. 401 flF.), jedoch
geschah dies im J, 353, soJufs man
also die Abfassuugszeit der Rede
dann frühestens auf dieses Jahr
festsetzen raüfste. — &^v£lv steht
hier im praeguanten Sinne, „durch
ein Opfer ftiern'*, wie svayyElia
^veiv (ein Dankfest feiern wegen
glücklicher Bot8chaft)auch Aristoph.
Equit. V. 656 Dind., Xenoph. Hell.
1, 6, 37, Plut. Mor. p. 184 A, p.
188 D, Polit. Paragg. 8, 12 (== p. 799
F), [Plut.] Vit. X orat. VIII, 40
(= p. 846 D) und andere brauchen;
(vergl. auch svayyEha arscpavovv
xiva Arist. Equit. v. 647, bv. ccva-
dhiv riva id. Piut. v. 765), nach
Analogie von Q-vsiv acöatga Herod.
1, 118 (coli. Xenoph. Anab. 3, 2, 9),
^viiv yfvi&liu xal sogta^siv Plat.
Alkib. I p. 121 C, &VBIV ydfjiovg
(MuHgrave ad Eurip. Ellektr. v.
1127), taxiccv ydfiovg (Aristoph.
Av. V. 132), daCuv ydfiovg, xäcpov
(Uematt-rh. ad Lucian. tom. 111 p.406
ed. ßip.), tatioLv ytvi^kiK (Lukian.
Oall. 9, H'umotim. 11) u. a. w. Be-
merkenswert i»t übrigens, dafs
laokr. von der zweiten Peraon (iot-
xarf) zur eraten (tcO-uHafitv) über-
geht; indem er so sich mit ein-
Mohliefst, nimmt er dem Vorwurf
etwas von seiner Härte. — 10, Ö.
xutv ndvta xä diovxa itQUx-
xovxcav könnte man nach dem zu
§ 8 Gesagten intrannitiv nehmen
(aUo: Leute, dt-n-n alles geht, wie
08 soll;, doch iitt es hier transitiv
wie 8, 11& avxoi d' ovd^v ßilxiov
xovg avufiäxovg dtomovvtfg ^ niC-
voi xqif liotwxt'uv T]yfia&f ndvxa
xä diovzu TtQaxrnv «oll .1 17.26).
laoKii. I 3 Aiitl
11, 1. f^xo Tcös enthält den Haupt-
begrifif, es ist natürlich, dafs
wir so verfahren. — 11, 2. yt-
yvead-aL naxcc xQonov, recht
von statten gehen. In xara
XQOTCov hier und § 79. 2, 6. 5, 45.
12, 6, 51, 174. Ep. 2, 6 bezeichnet
XQonog praegnant die rechte Art,
— 7t Sgl oXrjg x^g diOL%i^os(og,
über das Ganze der Staatsver-
waltung. — 11,3. av xal xa-
xogd'coacoaL. Der Koniunktiv im
Nebensatze peben einem Tempus der
Vergangenheit im Hauptsatze (hier
Kccxfaxrjaav) iit da ohne Anstofs, wo
wie hier das Tempus der Vergangen-
heit im gnomischen Sinne steht,
also die Gegenwart mit umfafst. Vgl.
6, 38 xal yccQ ixstvovg av^avoßivqg
fiev xfjg ogyfjg ovdelg dv dialXd^siev
inrjv dl xaxcoj dUrjXovg diad'ataiv,
ovdsvog öiaXvovxog avxoi disatt]-
cav. So Bchon Hom. II. 1, 218 off
x£ ^BoCg inmsid'ritai , fiaXd x'
ixXvov ttvtov. Od. 4, 792 oaaa de
(M£gai^gi.^e Xicov — deiaag, onnoxE
(iiv SoXtov negl xu'xiov dytoaiv^
und Öfter. — 11,4. dvögog, eines
einzelnen Mannes, im Gegen-
satz gegen die gesamte Bürgerschaft,
also nicht = rirog. So werden
sich noXig und dvqg (dvSgsg) aus-
drücklich entgegengesetzt 8, 89 u.
120. Ep. 9, 11. Vergl. auch 4, 169
u. Demoath. 9, 72. Aischin. 2, 164.
3, 178. Ep. 11, 10. Übrigens denkt
I^okr. an Miluner wie Konon und
Timotheos. — ^ihq6v dtaXin6v-
xegy nach kurzer Zwischen-
zeit, neben passiven Verbis auch
8, 26 und 12, 6; dagegen neben
aktiven 8, 62. 12, 93 u. öfter.
82
(III) ISOKPATOTS
rrjg ^EXXdöog vnb ti^v noXtv rj^av vjtOTCsöovörjg xal ^etä ty^v
Kövavog vav^axcccv xal ^erä f^v Ti^od-sov örQattiyiav, ovdeva
XQÖvov rag emviCag xaxa6%etv Yjdvv7]d^7j^sv, dXXä ta%i(og die-
6xccQL(pri6ccfi6d'a xal disXvöa^sv ctvtdg. nokiteCav yccQ tijv oQd-ag
ccv rotg ngay^aßu XQri^a^evriv ovz^ £%oiisv ovrs xaX&g ^rjtov-
13 ^ev. xaCxoL rag svitgaydag anavxeg I'ö^ev xal itaQayiyvo^ivag c
xal TtaQa^evovöag ov rotg rä rscxV ^dXXiöra xal ^syiöra nequ^
ßsßXrj^evoig, ovdl rotg fisrä jcXscörcov dvO^gaTtcov sig rbv avibv
roTtov övvrid'QOiß^Bvoig, dXXä rotg ocQLöra xal öcocpgovaörara
14 ri^v avrCbv tcöXlv ölolxovölv. eön yccQ i^vxij nöXecog ovdev srs-
Qov 7} TtoXirsLa, roöavrrjv axovöa dvva^iv, öörjv iteQ iv öa^ari
<pQ6vr]6i,g. avrrj ydg iarcv rj ßovXsvo^svrj Ttsgl ccTtdvroVj xal
rä ^£v dyad-ä diacpvXdrrovda, rag de Ov^Kpogag dia(p8vyov6a. d
ravry xal rovg vo^ovg xal rovg QrjroQag xal rovg Idiarag
12,2. vTtonnGovarjg, sich un-
tergeordnet hatte, nämlich der
Hegemonie Athens. — 12, 3. vav-
lia%Cav y. t. l. Nach Konons See-
sieg bei Knidos (i. J. 3^4), welcher
dem Übergewicht der Spartaner
zur See ein Ende machte, schlössen
sich zuerst Chios, Tenedos und
Mytilene an Athen an, die zahl-
reichsten Bundesgenossen aber ge-
wann Timotheos während seiner
Strategie i. J. 373 (vergl. Schaefer
1. 1. I. S. 52 und flgd.). Doch
ist der Ausdruck änccorjg rrjg
^EkXccdog übertrieben. — ovdsva
XQovov, keinen Augenblick,
wie 6, 87. 12, 5. 14, 29. 15, 262.
19, 27. — 12, 4. Kccraöx^i^v i^dv-
VT^&rjfisv, der Inf. Aor. bei dvva-
fiaL wie 4, 102. — dLSCKaQKpr]-
o d (i s d- cc, wir untergruben
(nach Hesychios s. v. ursprünglich
scharrenden Hühnern), also nicht von
ganz gleichbedeutend mit disXvaa-
fisv (zerstörten) [cf. Krit. Anh.].
Synonyme Wörter aber verbindet
Isokr. gern, z. B. 4, 111 «vto-
XBiQccg xat cpovsccg. 15, 11 avvaq-
(loaai tial owccyccystv. 7, 48 &av-
[icc^ovtEg v.cil ^rjlovvTsg (wie 8, 83.
15, 313). ^TjXmTOTeQog %al d'avfia-
fizotSQog 6, 95 (wie 16, 40). 5, 43
a&QTjOSLS yiccl GKEipccLTo. Vergl. J.
G. Strange in Jahns Jahrb. Suppl.
IH (1834) S. 573 ff. u. IV (1836)
S. 373 ff. und Lobeck ad Sophocl.
Aiac. V. 145, denselben in Para-
lipom. p. 60 ff. — 12, 5. OQ&dg
av — XqnGcciisvriv = rj OQd^dog
av %9ry(yatTo, wie § IG yevofiivi^v
av = t) ybvoixo ccv. Über XQ'^^
Gd'aL rotg ngay. s. zu 9, 42.
13, 3. ^£tCC GVVTj&QOLO^e-
voLg. Vergl. 2, 27 |u.£'9'' mv avvdia-
TQitpSLg. 4, 148 /u.f'ö-' ov avvrjKoXov-
^Tjaav. 5, 90 tmv (istcc Kvqov
6V6TQaz£V6a(isv(ov. In gleich pleo-
uastischer Weise gesellen auch an-
dere Schriftsteller fisru zu Verbis,
die mit ovv zusammengesetzt sind.
Vergl. Weber ad Demosth. Aristo-
crat. p. 210. Krueger zu Thuk. 6,
105, 1. Hermann ad Lucian. de
conscrib. bist. p. 177.
14, 1. ipvxrj noXscag x. t. X.
Der Gedanke wird 12, 138 wieder-
holt. Vergl. auch StolDai. Flor. 43,
140 zJrj^oG&svr^g scprj noXsag bIvul
rijv ipvx'fiv rovg vofiovg. Demostb.
24, 210 o yccQ slnstv rivd cpaaiv^ iv
vfitv dXrjd'eg eIvocC ^ol donst, rovg
voiiovg rQOTtovg rfjg noXscog bIvccl.
Aristotel. Polit. VI (IV),^ 11, 3 17
noXirsiu ßiog rCg iazi TtoXEoag. —
14, 5. QT^roQug = drjfirjyoQOvvragj
drjuaycoyovg. Im Gegensatz zu
ihnen sind Idiärat, das von jenen
geleitete Volk; es findet also hier
APEOnAriTIKOS ^7).
83
avccyxatöv iöriv 6^0LOv6d-aL xal ngdtteiv ovxco<s ixdötovg,
1» ol'av 7CSQ UV xavtriv £X(o6iv. ^g rj^ietg du(pd-aQ^Evrig ovdsv
q^Qovti^o^eVy ovd£ öxo:Tov^ev, öncog iTtavoQd'coöo^sv avtrjv
ßAA' £7tl fisv tav SQyaötYjQicov xa^L^ovtsg xar7]yoQov^£V tcbv
xad-£6r(ot(ov xal X£yo^£v, d)g ovöiitot iv drj^oxQaticc xdxiov
i7CoXi.t£vd-ri^ev, iv §£ toig TtQccy^aöi xal tatg öiavoCaig alg e
£XO^£V ^äXXov amr^v dyaita^Ev xr^g vjih xav %Qoy6vcov xaxa-
X£i(pd-£t6i]g. v7i£Q '^g iyh xal xovg Xoyovg {liXlo nouiC^ai xal
16 x'^v 7CQÖ60Ö0V aTtEyQaipdiirjv. (g'.) EvQtöxa yaQ xavxrjv ^lövr^v 143
äv yavo^dvTjv xal xcbv ^eXXovxcjv xcvdvvcov ccTCoxQon'^v xal xcbv
TtaQÖvxav xaxcbv dnaXlayriv, 'l^v id'£Xr]6c3^£v £X£Cvr]v xyjv d»^-
fioxgaxtav dvaXaߣiv, rjv E6Xcov ^£v 6 drjuoxtxcoxaxog y£v6^£vog
ivonod-£xrj6£v, KX£L6d-£vrig d' 6 xovg xvgdvvovg ixßaXcov xal
17 xov di]aov xaxayaycov ndXiv ^J ^QX^S xaxeöxrjöev. ^g ovx av
nicht sowohl ein Gegensatz zwi-
schen dem kunstverständigen Red-
ner und dem Laien (idLcoTTjg) statt,
wie 4, 11. 12, 16, 23. 16, 4 und
öftrr, als vielmehr der zwischen
apjtoiTfj und ccqxo^svoi^ wie in
den zu 5, 135 angeführten Stellen.
Vergl. auch 15, 30 ov yocg [loiov
Cdiwzag (priai (lov ysysvfjad'ai (icc-
-ÖT/Ttts aXla y.al ^rjrogag xal atgu-
rrjyovg xal ßaailsccg yial zvQcivvovg.
— 14, 6. avayxarov ioziv
ofioLovad'ai, müssen natür-
licher Weise gleichen, OjtiOlOV-
ad^ai wie 2, 31 rö t//s nöXscog ^^og
ofiotovrai toig aQxovaiv. — ngdr-
xtLv ovTws, so daran sein, s.
zu § 3.
16, 3, iQyaarriQioiVj besonders
der KOVQftg und der (ivQonäXai^ wo
die liürger sich zu vereammeln und
zu politisieren pflegten. Vergl. 18, 9
xaO'tfcov inl roig iQyaatrjQioig xovg
Xoyovg inoifCro cag dsiva ntnov-
^(og vn ifiov, und Beckers Chari-
kle« I. S. 263 und flgd. — 15, 5.
inoXixfv&rjfiiv, regiert wur-
den, wie xaXag noXixtvBoO'at 6,
69, HtiXXiaxa noXixujta^B 15, 293
coli. 7, 61. 6Q»(Bg TtoX. 7, 41. Da-
^f^<;n noXig tv noXixevofxivrj 6, 35.
H, 126, driyLO%Qtttiai noXixiv6(ifvcti
7, 70. 12, 131. Aber 12,200 iv oXi-
yuQiüe ni7ioXtxivfitv(ov \iu<\ *' 7'*
xoig iv drj^otiQaxiu noXiTSvofiivoig
ist TtoX. Medium. — iv xoCg ng.
xal TttTs ö., iu der Denk- und
Handlungsweise, der wir huldigen,
dem gedankenlosen Schwatzen in
den SQyocczTjQLoig entgegengesetzt.
— 15, 6. avxrjv i. e. xrjv drjfjLOHQa-
xiav, iv 71 vvv 7ioXixsv6(ied-oc. , —
15, 7. V716Q. S. zu 1, 35. — 15,8.
TCQOGOÖOV. S. zu § 1.
16, 1. zcivzrjv. S. zu 9, 28. —
16, 2. av ysvofisvTjv s. zu § 12.
— 16, 4. ZoXcov. Ihn und Klei-
sthenes nennt Isokr. deshalb auch
15, 232, Kleisthenes allein auch
16,^ 27 (coli. 15, 306). — 16, 6.
xovg xvgdvvovg^ den Pisistra-
tiden Hippias und die Söhne von
dessen Bruder Hipparchos; vergl.
Herod. 5, 62 n. flgd. — 16, 6. xov
d rj (i o V xarayaywv. Hier ist
d^fiov nicht ganz gleich ti)v Srj-
(loxgaxt'avy was allerdings in der
Redensart xov d^fiov -naxaXvnv (s.
zu § 68) der Fall ist, sondern heifst
eigentlich „den Demos wieder zu-
rückfühien" d. h. ihn wieder in
seine Rechte einsetzen, wie dies
aus Stellen hervorgeht, wo es noch
mit xf}v drjfioxgax^av xa&iatdpai
verbunden ist, vergl. 16, 26 xati}-
yayov xov öfjnov x«l zovg tv-
gävvovg i^tßaXov, xni nax iaxrjaav
iinhivriv XTjv ö rjfiOKgaxtav und
6*
84
(III) ISOKPATOTS
£VQ0Lfi6V oijts örj^otLXCoteQav ovra rfj tcöXsl ^äXXov 0v(i(peQov-
tfccv, t6xii7]QLov Öl ^syiötov* oC filv yccQ ixeivrj xQ^iievoi nolXä b
xal xaXä diaitQa^dfisvoi xal TtccQa näöLV ävd-QcoTtOLg svdoxniT]-
6avtsg^ tcocq^ exövtav tav ^ElXi]V(x>v rijv riys^ovCav slaßov, ot
8\ XYig vvv TtaQovörjg ijad'v^'tjöavtsg, vitb navtcov ^lörjd^evteg
xccl TtoXkä xal dsLVcc Ttad'övtsg^ iilxqov anikiTtov xov ^tj ratg
18 ^6%draLg 0v^(poQatg 7tsQL7te0eiv. xaCtoi nag XQ^ tavrrjv rriv
Ttokitsiav ijtaivetv rj 0teQy8Lv ti^v toöovxcov ^av xaxcbv alxiav
TtQÖxsQov ysvo^avrjv, vvv dl xa%^ sxccöxov xov iviavxbv inl c
xb xsiQOv (psQOnavrjv ', Jtcbg d' ov %Qii dedUvai ^ij xoiavtrig im-
dööecog ytyvo^evrjg xelevxavxsg sCg xqayyxa^a 'jCQccy^axa xmv
röxs ysvo^svcov i^oKSiXco^sv;
15, 232, 306 immer von der That des
Kleisthenes. — näXiv J| ccQ%rig,
von neuem wieder. Vergl. Plat.
Gorg. p. 489 D naXiv ih, ccgxfjs
stns. id. Phaedo. p. 105 B. Ari-
stoph. Fax. V. 997, Plut. v. 866,
Dind. Ebenso uv&Lg s^ ccQxrjg Plut.
de sanit. praec. c. 5. (= Mor. p.
124 C) (coli. Baehr ad Plut. Alcib.
p. 79).
17, 2. drjuori'ücozsQav, dem
Volke günstiger, wie § 23, sonst
nur von Personen, wie §§ 16, 59, 64
und den zu 9, 4 citierten Stellen.
— 17, 3. 710 XX d 'üccl y,aXcc. IloXvg
als volles Adjektiv zu behandeln
und es einem zweiten Adjektiv
durch xat anzuschliefsen, ist auch
für Isokr. herrschender Gebrauch,
Selten jedoch läLt er dann noXvg
nachtreten, wie 12, 179 fiL^QOvg ■aal
TcoXXovg, was bei anderen häufiger
ist. Vergl. Lobeck, Paralip, p. 60,
Kuehner ad Xenoph. Mem. 1, 2, 24
u. Stallbaum ad Plat. de legg. III,
p. 686 E. Nicht selten aber ist bei
ihm die Trennung beider Attribute,
z. B, 15,40 TtoXXccg sXaßov yiccl (leycc-
Xccg dcoQBccg, u. 6, 5, 93, 12, 44. 15,
127. — 17, 5. nag' s-növrcov tcov
'£. Das SKovrav ist Praedikat,
nicht eigentliches Attribut zu ^EX-
Xrivcov, und steht darum noch vor
dem Artikel. Zur Sache vergl.
4, 72. — 17, 7. (li'HQOv dniXiTCov
Tov [iri %. T. X., es fehlte wenig,
dafs, während im Griechischen
persönliche Konstruktion einge-
treten ist (vergl. zu 9, 62 und 71).
So auch 15, 122 {noXiv) (ii-ngov
ccnoXiTtovoav rov [irj Toclg ioxdtccig
av^cpOQccig Ttsginsoeiv. Häufiger
als der substantivierte und negierte
Infinitiv scheint in dieser Phrase
der blofse Infinitiv zu sein, worüber
Held ad Plut. Timol. p. 385. Übri-
gens denkt Isokr. an den Ausgang
des pelop. Krieges.
18, 1. yiaitOL nag. S. zu 9, 65.
— ravTriv. S. zu 1, 45. — 18, 3.
inl ro X- cpsgofiivriv, mit der
es — schlimmer wird. Man er-
wartet wegen des Gegensatzes xa-
-Kcav altCav vielmehr knX xo %. cps-
Qovaav. Allein Isokr. übertrug die
Bemerkung auf die tcoXlxs i'a selbst,
mit deren Verschlechterung freilich
auch die Lage Athens eine schlim-
mere werden mufste. Er gewann
dadurch einen gleichmäfsigen
Schlufs der Satzglieder {ysvofiEvrjv
— • cpSQOfisvrjv); vergl. zu 1, 16. —
— 18, 4. STtidoaecog, wenn es
so fort geht. Sonst steht inLÖo-
ag und inididovccL bei Isokr. vom
Fortschritt zum Besseren. Vergl.
zu 9, 7. — 18, 6. rors, zu Ende
des peloponnesischen Krieges. S.
§ 17 extr. — B^oTisLXcofisv. Das-
selbe Bild von einem Schiffe her-
genommen, das von seiner Bahn
abweicht und auf Klippen kommt,
15, 268 rrjv cpvGiv i^o-nscXccoav slg
xovg 7.6yovg xovg xäv nccXccicöv
APEonAriTiKOi: (7).
85
19 (X') 'Iva de fti) avXkrjßdrjv ftdi/ov äxrixoötsg äXX* dxQtßag
eiöötsg 7Coifl6d-s xal x'^v aiQSöLV xal tiiv xql6lv avrav, v^a-
tSQOv ^av aQyov a6xl JtaQaöxstv v^äg avxovg 7tQo6a%ovxag xbv
vovv xotg vä' i^iov Xeyo^avoig^ aya 6^ ag av övvco^at 6vv- d
xo^axaxa Ttsgl d^(poxaQG}v xovxav TtaiQdßo^ttt diaXd^atv TtQog
v^iäg.
20 (rj'.) Ol yccQ xcct' sxatvov xbv xqovov x'^v TtöXiv ÖLOtxovvxag
xaxs(lx7]6ttvxo TtolixaCav ovx ovo ^axL ^lav xa xolvoxccxg) xal
n^aoxdxGi TtQoefayoQavo^avrjv, inl da xav TiQd^acov ov xotamriv
xotg avxvyxdvovöL cpaLvo^avriv, ovo* tj Tovroi/ xbv xqötiov
aTCaCöava xovg noXCxag^ ötfO*' 'fjyetöd'aL xijv filv dxoXaöCav ör]- e
HOXQaxLav, x'^v 6a jcaQavoucav iXavd'aqiav^ xijv da TtaggriöCav
iöovo^Lav, xriv d' i^ovötav xov xavxa TCoiatv avdai^ovCav^ dkl
Gocpiatäiv , und Ep, 2, 13 '^Xa%ov
ifiavtov — sCg Xoyov ju-^xos i^oyisi-
lag, und sonst noch Held ad Plut.
Timol. p. 491.
19, 1. avXXi^ßdriv, im allge-
meinen, dem xa-O-' eticcarov ent-
weder ausdrücklich (wie Xenoph.
Oikon. 19, 14) oder stillschweigend
entgegengesetzt, wie letzteres 3, 9
u. 15, 257 eC de du avllr^ßdriv d-
tcbCv. Hier steckt der Gegensatz in
d%qiQ(iiq sldoTBc. Aber 4, 29, wo
der Gegensatz xa^* t-Kuarov xov
iviavtövj ist a. = „ein für alle-
mal", — Wegen axTjxodres —
£ idoxsg ». zn 6, 42. — 19, 2. av-
z(öv ist Neutrum, hierüber vgl.
zu 9, 42, — 19, 6. mql — SieX-
^stv. S. zu 9, 2.
§ 20—27. CharalteriMik dir .So-
lonüc h - Klei!- thoiischen Demokratie
im allgemeinen (§ '?" '""^ ^"'scnderen
(§ 21-27).
20, 1, Siomovvx f s^ .'SoloQ und
KleiMthenes. — 20,2. tc5 yiotvo-
TttTw, indem er nicht von einer
Partei hergenommen war, sondern
von der Gesamtheit, dem di',(iog,
also: dem unparteiischsten.
Ebenso §70 drjfioxQaxtag dtHaiOTBQag
xal xotvoxigag. 10, 3G niaxortQav
xal noivoxigav \JkOvaQ%Cav. Vergl.
auch 8, 11. 14, 28. 16. SS n. 4, 176
icmg xal xoivwf. — 20,8. inX d\
xav TtQa^EcaVj s. zu 1, 50. —
20, 4. xoLg ivxvyxävovai, nicht
gleich xotg xQWiiivoig (§ 70), son-
dern nach § 83 u. 18, 36 = dem
ersten Besten (vergl. zu 1, 48).
— 20, 5. a H 0 A a (T t a v. Isokr. zeichnet
hier beiläufig zugleich den Charak-
ter der neueren Demokratie. — 20,
6. naggriGiav laovofiLccv ist
nicht der nämliche Gegeusatz, der
6, 97 tag iGTiv 'iv xäv uloxQÜtv tcqo-
xsQOV fxlv (XTidl ras xu>v iXavO^e^cav
tö riyoQLug dväx^G^cciy vvv df xal
xr\v xwv öovXcov nuQQrjatccv vno-
fiEvovxag cpaivsad^ai durch nuggr}-
<;/« und tarjyoQia gegeben ist, son-
dern der allgemeinere Ausdruck
laovoiiCa (Gleichheit der Be-
rechtigung) lehrt, dafs naggriata
nicht auf die Rede beschränkt ist
(Anmafsung). Andere nehmen
nuQQria. = Redefreiheit wie 11, 40.
Sonst steht naggriöia im guten
Sinne, wie 2, 3, 28. 8, 14. 16, 22.
[cf. Krit. Anh.]. — 20, 7. i^ov-
Clav xov noLsiv. Ohne Artikel
§ 34 ddiyiBiv l^ovaia^ und 6, 15,
146. 11, 6. 14, 37. 15, 148, 164.
Dagegen wieder 12, 69 xov noQSve-
a&ai xal nXeiv i^ovaiav ^Xaßovy u.
Ep. 4, 5 ^^ovata xov ngcixieiv.
Über den Unterschied vergl. daü
KU 1, 3 dufiT) <fiXoao(ptiv Bemerkte.
— ravra noieiv ■— axüXuarai'
vttVy nuQavofiiiv^ naQgriaia^fo&at,
wuH aus den Abhtrakteu anoXaatct
86
(III) I20KPAT0TI:
7J ^L0ov6a xal xoXä^ovöa rovg toLOvtovg ßsXtoovg xal dafpQO-
21 vs0tBQOvg uTCavtag rovg jtoXitag inoirjösv. ueyLötov d' avtotg
övvsßccleto TtQog xh xaXcbg oixatv rriv TtöXiv, ort dvotv iöOTTJ-
roLv vo^it,o^ivaLV slvaL, Tcal trjg fiev tavtbv änaöcv ccTCove^ov- 144
6r}g, tilg ös tö tcqoötjxov ixccötOLg, ovk rjyvöovv t^v x9V^''i^^~
tSQav^ alXä tijv ^Iv rüv avxcbv ä^iovßav rovg XQrjörovg Tcal
22 rovg TtovrjQOvg anedoKL^a^ov ag ov ÖLTcaiav ovöav, rijv öl xara
ttjv ä^iccv sxocöTOv n^&öav xal 7iokdt,ov6av 7tQor]QOvvto, xal
ÖLK tavtrjg Sxovv trjv jtöXiv, oi)x i^ ccTCccvtcov rag aQ^äg xXrj-
Qovvrsg, cckXä rovg ßeXriörovg xal rovg ixavordrovg ig)' sxa- b
u. 8. w. zu entnehmen ist, auf die
auch rovg Toiovrovg so zurückgeht,
als wäre a-nöXaGtoi u. s. w. voraus-
gegangen. Vergl. zu 1,21. — all' t]
cf. Krit. Anh.
21, 2. oUstv, wie § 22, § 78 u.
2, 19. 4, 16 etc., statt des vor-
herrschenden dioiKSiv. — dvotv
laotrizoLv, zwei Arten der
Gleichberechtigung. Ähnlich
der Plural tGozrjtBg § 60 u. 61, u.
3, 15. — 21,S. Kccl TTJg ^isv, et qui-
deni alterius. Ohne 'na.C würde sich
ccnovsixovarjg attributivisch an loo-
rrjroiv anschliefsen ; so aber tritt
hier ein neuer Genetiv, absol. ein.
Ebenso 4, 179 trjg yrjg änaorjg di'xci
TETfirjfisvrjgf xai rfyg ^ev 'Aaiag, trjg
d' EvQCOTtrjg ticcXoviisvrjg, und 6, 37
dvotv d\ TtQotEtvo^ivoLv dycc&otv,
Kul tov ^8v ovtog TtQoS^Xov, tov
d' ccyvoovfisvov.
22,1. ncctcc trjv d^Cav, nach
seinem Verdienst. Vergl. 3, 14
TL(iccad'aL xara trjv d^iav. 11, 24
vnoXccfißdvsaQ'ai, fisi^ovcog r) -untd
rrjv d^iav, und 20, 5 xar' d^iocv,
was andere neben ^atcc trjv dlCccv
gebrauchen (cf. J. G. Strange in
Jahns Jahrb. Suppl. II (1833) p.
386) ist allgemeiner, indem es auf
die ganze Gattung deutet: nach
Verdienst. — 22, 3. 8id, tccytrjg,
vergl. 4, 16 TtoXizstca, öl' av ol-
Y,ov6L raff TtoXsig. — l^ dndvtcov
t. d. 'H.lrjQovvTsg, wie es seit
Aristeides (cf. Plut. Arist. 22) ge-
schah, der nach der Schlacht bei
Plataiai allen Athenern das Recht
zu obrigkeitlichen Würden gab,
während nach der Solonisch-Klei-
sthenischen Verfassung nicht jeder
zu jeder Würde gelangen konnte,
und die letzte Klasse, die 0f}tsg,
von allen ausgeschlossen waren.
Dafs Aristeides auch die xXiJ^cootg
eingeführt habe, wird freilich nir-
gends gemeldet, ja, nach Plut.
Arist. 1 {'^Q^s t(p Kvduo) Xa^av)
wäre Aristeides selbst schon im J.
489 durchs Los zum Archonten er-
wählt, wie denn auch Herod. 6,
109, 1 mit Beziehung auf Kalli-
machos , den Polemarchen des
Jahres 490, sagt: jjv yccQ evSstta-
tog iprjcpidocpoQog (neben den 10
Strategen) 6 tc5 yivd^m Xaxatv no-
Xs[iaQ%isLv, wonach die Ansicht
gangbar geworden ist, schon Klei-
sthenes habe die yilriQcoGLg statt der
%ELQOtovLcc {nQO-HQLvsLV bei Isokr.)
eingeführt. Allein da Isokr. mit
solcher Bestimmtheit § 23 der So-
lonisch-Kleisthenischen Demokratie
das 71qov.qCvbiv vindiciert, so ist
wahrscheinlicher, dafs Plut. pro-
leptisch einen Ausdruck der spä-
teren Zeit auf eine frühere Zeit
übertrug — eine Annahme, die für
Herod. nicht einmal nötig ist', da
dieser in jener Stelle allgemein
redet — , dafs also die v,Xriq(oGig
nicht schon durch Kleisthenes, son-
dern später, wohl auch durch Ari-
steides, eingeführt wurde und so
meint auch Müller- Strübing Ari-
stopbanes u, d. histor. Kritik S.
247 u. Gilbert Staatsaltert. I S. 146 f.
nach den Untersuchungen von Lu-
APEOnAriTIKOS (7).
87
<5tov tCbv sQycov TtQOXQLVovtsg. tOLOvtovg yaQ ^iTCit^ov eöeöd^at
nal tovg aXlovg, oioC tcbq av caöiv ot rcbv TtQay^dtcov aiti(5ta-
23 Tovvtsg. snsita xccl drj^orLxcoteQccv ivö^L^ov slvat ravtrjv tr^v
xavdötaöiv 7} triv diä tov kayxdvsiv yiyvoiiivYiv. iv ^ev yaQ
tri xXriQG)6ec tr^v tvxrjv ßQaßsvöSLV, xal TCokXdaig IrjxlfSöd'aL rag
dQX^S tovg 6XiyaQxCag eTtLd-v^ovvtag, iv de rra tiqokqivblv
rovg iTCLEtxeördrovg tbv dfj^ov B6e6%^ai xvqlov ikeöd^ai tovg ^
24 dyaTt&vrag ftaAttfra tijv xad'60tG)0av nokiteCav. {%•' ^ Ahiov d'
riv tov xavra rotg TtoXkoig d^iöxeiv xal ^'^ jtSQL^axiJTovg eivai
rag uQ^dg^ ort ^eiiad-rixöreg r^öav iQyd^eöd-at xal cpEidsöd-ai.,
xal (jLYj rcbv ^sv oIxblov d^Blaiv, roig ö' dlXotQLOLg BTtißovXavBLV,
firjd^ ix rav öyiuo6lg}v rä 6(pBrBQ^ avrav ölolxblv, dXX^ bx rcbv
Bxd6zoig vjtaQx6vtc3V , bI' tcoxb ÖBtjöBLB, rotg xoLvotg ijtaQxatv,
^Yjö^ dxQißaörBQOv Bidavac rag ix rcbv aQXBCcav itQoCodovg ij rag
gebil im V Supplem. von Fleckeis.
Jahrb. S. 564 ff. Doch anders
Sanppe, de creatione archont. Athe-
niens. (Programm. Götting. 1864)
p, 4. — 22, 6. Ol xwv TiQayfia.-
Tiov iniGxa. s. zu 4, 104.
23, 1. ravr/jv xr]v xataffT.,
diese Art der Besetzung der
Ämter. Über %otzä<sxaaiq vergl.
zu 1, 37. — 2/3, 2. XccyxaviLV
i. e. %XriQovG%ai. — 23, 3. ^^a-
ßEvanv, werde entscheiden
(i. e. liVQLccv iaiad^ai^ wie es nach-
her heif4j. Vergl. 6, 70 arjÖBlg
oXiyutQcog ^XV ^^*' ^(^Q^ <^ol ßQCc-
ßBvofitvcov, und Schoemann ad rlut.
A^in 12, 3 n. ad Isae. p. 426.
24, 2. negifiax/itovs, dafß
man Hich um die Ämter nicht
rifs , ein dem Isokr. sehr gelllußger
Ausdruck. Vergl. 8, 65, 106. 9, 40.
10, 17. 12, 145. — 24, 3. i^jya'f c-
(T^at, erwerben, etwas ver-
dienen, absolut wie 2, 21 vofit^s
xal xoiff danav(övxaf uno xu>v atov
avaX^anfiv xal xovg iQyaJ^opiivovg ta
aä nXt{(Q noitCv. — 24,4. olneiav
" dXXoxQ^oig. Vcr^jl. 8, 84 xäv
(ilv ol%f{(ov (ifitXn'ug^ xmv d*
uXXozQiiov iniif Vfltag. Dagegen
11,19 HTjTt xäv Idiuiv d{ifXoifvxag
fiiixt xotg dXXoxQ^oig /?rff^'"3'^''or-
Tttg, und 15, 24 xcov (isv tdicov
dfieXcLV, xoig d' dXXoxgioig ini-
ßovXsvsiv. Denn zu xoc ccXXoxgtce
bildet xa l'dLu wie xa otv-stcc den
Gegensatz ohne wesentlichen Unter-
schied. Nämlich xcc i'ötu ist das
Individuelle _, ans der kompakten
Masse des Gleichartigen Heraus-
geschiedene, bei xd oUeia aber ge-
sellt sich dazu noch der Neben-
begriff, dafs dieses Individuelle
einen bestimmten Besitzer habe;
xd i'dia enthält also den allge-
meineren, xd ol-KEia den spezielleren
Begriff. Nur wo der Gegensatz xd
noLvd oder t« driuoaia ist, heifst
es regelmäfsig und natnrgemäfs xd
l'dta. Daher gleich nachher ix xmv
l8C(ov, und 8, 127 ^la xriv xäv xot-
väv iitifiiXsiav ov dvvavxai xoig
avxäv Idioig ngoaex^tv xov vovv.
3, 21 xotg "^oivotg ot fiiv dag töioigy
ot d' (og dXXoxQioig TtQoasxovai xov
vovv, und ähnlich 4, 76. — 24, 6.
ix xäv Srjfi. d. h. sie bestritten
nicht mit Hülfe des Staatsschatzes
die eigenen Bedürfnisse, wie später-
hin das vom Staate bezahlte ^txor-
axiKov (Hichtorsold) und inxXrjaia-
oxiKov (Sold fiir die Teilnahme an
den Volkriversiimniliingen), beaon-
ders aber das &ftoQi%6v manches
Armen Huu])teinnahme waren. —
*M 7 'föv uQXf^fovj besonders
88
(in) ISOKPATOTS
25 iic rav idccjv yiyvo^ivag avtotg. ovtco d' cctcslxovto acpoÖQa d
XGiv XYig Ttökscog^ üöts xaXsTKotSQOv rjv iv ixeLVOcg xolg xQÖvoig
svQetv Tovg ßovXo^svovg aQ%SLv tJ vvv tovg ^rjdev dso^ievovg'
ov yccQ i^itOQLav äXXä XeirovQyCav ivö^i^ov slvac zriv tav xol-
v&v iTtLfisXeiav, ovd' änb tijg TtQatrjg rjiieQag iöxÖTtovv iX-
d-övrsg, st XL Xrj^^a TCaQaXeXoiTtaöcv oC tcqöxsqov ccQxovxeg,
äXXä TtoXi) lüäXXov et XLVog TCQccy^axog xaxrjii£X7]xa0L xg)v xdXog
26 £X^iV xax67tscy6vx(x)v. ag de övvxö^og sItcslv, ixstvoL disyvc}- e
xöxsg ^öccv, ort det xov fisv dij^ov üötieq xvqccvvov xad-Löxdvai
xäg ägxccg xccl xoXd^scv xovg i^a^agxccvovxag xal xqlvslv TtSQl
xcbv ä^ucpiößrjxov^svcjv, xovg de öxokiiv äystv dyva^evovg xal 145
ßiov ixavov xsxxrj^svovg STCv^eXetöd'ac xcbv xolv&v coötceq otxe-
27 xccg, xal dixaCovg ^sv yevo^evovg inaivstöd-ai xal öxegyscv
xavxT] xfi XL^fj^ xaxG)g da dL0LX7]davxag ^7}d£^Läg övyyva^rjg
xvy%dviLV aXlä xaXg ^syLöxaig ^rj^tatg TCEQLTcCnxsiv. xaCxoi xc&g
der Richter nnd der Bulenten,
welche besoldet wurden. — 24, 8.
avroig cf. Krit. Anh.
25, 1. ovzcoy mit GQpoÖQCc zu ver-
binden. Vergl. zu 9, 39. — 25, 3.
tovg ßovXo(i8vov g, die nöti-
gen Leute zu finden, die Lust hat-
ten u. s. w., in welchem Sinne der
Artikel oft neben Participien steht,
aber auch neben Substantiven, wie
12, 139 6 Sijfiog tvqogelxev, onrng Xi^ips-
XDci tovg rjysfiövag s. zu 1, 3. — (irj-
Shv dsofisvovg, seil, ccqxsi^v, die
kein Verlangen darnach tru-
gen. — 25,4. sfinoQi'av, ein ge-
winnreiches Geschäft; ähnlich
2,1. ImGegensatzdazuist As^To■ü^-
y t a ein Ehrenamt, bei dem man
anstatt Gewinn davon zu haben,
vielmehr alles Erforderliche aus
eigenen Mitteln bestreiten mufs.
Vergl. 12, 145 (rag ccQXCcg) noiriaav-
Ttff — XBiTovqyiaig ofioiag tatg ivo-
xXovGccig ftfv, — tLfxijv Ss tivcc Ttsgi-
ti&SLOaig. — 25, 5. sX&ovtEg,
wenn sie ins Amt getreten waren.
— 25, 7. tmv tsXog i. x., die
zum Abschlufs drängten, wie
12, 192 tu KUtsnsLyovza Qri&ijvcci,
5, 25 Ttgay^drcov yiatEnsLyovtcov
grjtOQSVEOd-cci, 8, 135 tcc ^ccXiarcc
■nutensiyovta. Das tsXog l';^£tv ist
= tsXog stX7}(f>£vcci. Vergl. zu 4, 5.
26, 2. tvgavvov , von dessen
Ausspruch es keine Appellation giebt
(unumschränkter Herrscher, avto-
■KQUtcoQ). — 26, 3. tovg i^a-
fiocQtdvovtag, nämlich ägxovtag^
denn nur von den Beamten ist hier
die Rede. Übrigens hatte auch
noch in der späteren Demokratie
der Demos insofern Gerichtsbarkeit
über die Beamten, als in der ersten
Volksversammlung jeder Prytauie
von den Archonten an das Volk
die Frage gerichtet wurde, ob es
mit der Verwaltung seiner Beamten
zufrieden sei, oder ob etwa einer
wegen eines Vergehens sofort aus
dem Amte entfernt werden müsse.
Vergl. Schoemann Antiquit. iur.
publ. Graec. p. 230. — 26, 4.
d(icpL6ß7}xov^8v cov, Über (den
Beamten) zweifelhafte Fälle.
In aufserordentlichen Fällen, wo
die Praxis den Beamten das Ver-
fahren nicht an die Hand gab,
entschied das Volk. — oxoXrjv
dys IV V.. t. X. Vergl. 16, 304 tcqo-
tQEXpsts tcov vsoatEQcav tovg ßiov
hcivov 'Ke-Ktrjfievovg -nccl cxoXi^v
aysiv dvva^ivovg inl trjv naiösCav.
Etwas anders 5, 87. 6, 76. 16, 39.
Ep. 9, 14 cf. Held ad Plut. Timol.
p. 438.
27, 3. xatTOt nmg. S. zu 9, 65.
APEOnAriTIKOS (7).
89
äv rig 6VQ0L tccvzrig ßsßccLOtSQav i] ötxaLOteQav örj^oxQatiav,
tfig tovg ft£i/ övvarotdtovg tTtl tag :tQCi^eLg xad^iötdörig, avt&v h
Ö6 xovtav xov dfiiiov xvqlov Jtotovörjg',
28 (t.) Tb fi6v ovv övvray^a tfig TtoliXEiag xolovxov ^v avxotg •
Qadiov d' ix xovxcov xaxaiia^etv^ Sg xal xä xaO"' ^yiiqav ixd-
6xriv ogd^ag xal vo^ii^cog Ttgdxxovxsg diexeXsöav. dvdyxr} yäg
xotg tisqI okav xobv ngay^dtcov xakdg xdg VTCod-eöSig TtSTtocri-
lievoig xal xä ^egr^ xbv avxbv xqötcov dx^iv ixeCvoig.
29 (t«'0 -^"^ TtQ&tov fifv xä neQl tovg dsovg (evxsv^sv yccg c
aQx^^^^'' di^xcc('Ov) ovx dvcoiidXag oud' dxdxxcog ovx' id-egd-
TCevov ovx' agyLa^ov ovd' bnöxs iiav db^eiEV avxotg^ XQcaxo-
öLOvg ßovg SJte^Ttov^ bnbxa öe xvxoiev^ xäg naxQuovg ^vöCag
— 27, 4. tuvTr]?. S. zu 1, 45. —
27, 5. 8 vvuxoaxdrovq i. e. Tx«-
vcoxdtovq § 22. — avxäv 6s xov-
xotjVy der gewählten Beamten.
§ 28—35. Dos Privatleben tcäh-
retul der Zeit der Solonisch-KIeisthe-
nischen Verfassung entsprach dem
Staatslebtn (28), in Beziehung auf
das Verhalten der Meyischen zu den
Göttern (z9, 30) utul zu einander
(31—35).
28, 1. avvxayfia xrjg tcoXl-
rst'ag^ so war ihreVerfassung
eingerichtet. Vergl. 12, 151 x6
ovvxayfitt ttjs xöxf nolixeiag i^ccg-
yiovvxmg dtÖrjXianafisVj und Ep. 9,
4 öii^itvat, noXLXiCccv xrjv vno xoöv
nQoyövcov avvxui^tCauv. — 28, 2.
xcc xa-ö"' T^iL. tn., im täglichen
Leben; vergl. zu 9,43. — 28, 4.
nsQi oXcov T, TT., in betreff der
GeMamtthätigkeit, der nach-
h«'r tu uhori (daH einzelne) ent-
g.}.' wird, die Thlitigkeit
<!♦ r II als Individuen. Vergl.
4, öl fio/ttö tkqI xd ftfQTj diaxQ^ßfiv
vn)-{> ol(ov xöiv nQuy^iäxuiv vnod'i-
pLtvog ifffCv, und 2, 6. — xäg v.
nfnoiTifiivotg, den Gruud gele{^,
d b. die ürundsätzo richtig
festgestellt haben, vito^eaiv
noitiö^ai, ist eine Lieblingswen-
dung des Isokr. , in ilhnlichem
Sinne wie hier auch 1, 48. 6, 00.
K|>. 6, 10; dagegen von der Wahl
f'iu( «! 'I'hnmn '■' ' ' ' *" 1" ''"
96, 108, 175. 16, 58, G9, 276. —
28, 5. SKEtvoig i. e. oXotg xoig
TCQccyuccai, von xov avzov ab-
hängig, von dem Isokr. den Dativ
öfter 80 trennt, wie 3, 42 ov xr}v
avxr^v dl yvcofirjv i'axov ovSl nsgl
xfjg ncxiöonoLLCig xoig nlsLOxoig, u.
2, 50. 4, 7. 5, 58. 7, 7. 8, 53, 122.
9, 27 u. bei anderen, z. B. Lys. 16,
3 xav cevxöiv yiLvdvvcov fisxtx^tv
v\iiv.
29, 1. xd nsQl xovg d^sovg. S.
zul, 13. — ivxsvd-^v ydg UQ'
Xsa&aL ditiaiov. Diese Redewen-
dung war sehr beliebt: cf. Alkiuan
fr. 2 (Poet. Lyr.* ed. Bert^k) iycovya
d' dfiaofiai ^x Jiog dgxöfievcc.
Ion von Chius fr. 2, 6 (ibid. ed.*)
Theokrit. 17, 1, Arat. Plniinom. v. 1,
worüber Cic. de legg. 2, 3, 7 u. Quin-
tilian. 10, 1, 46. Vergl. auch Ver-
gil. Ecl. 3, 60 ab Jove principium^
Ovid. Met. 10, 148, Calpurn. Ecl.
4, 82, — 29, 2. ovx' i&eQÜnevov
ovx' (oQyia^oVf weder ihre
Gottesverehrung, noch ihre
FeBtfeier war regel- und
ordnungslos. opytafftv, sonst
wie ogyia vom geheimen, mysti-
schen Gottesdienfit mit begeisterten
Geberden und Anrufungen , bi'non-
dors vom Kultus des Bakkhos, ge-
braucht, steht hier in allgemeinerem
Sinne. — 29, 4. titf^nov, gelei-
teten, folg ton in feierlichem
A ■■'■ - • '• --■:-''^ :.^/... ^)
90
(inj I20KPATOT23
i^sXsLTtov ovds ras (i£v iTtid-etovg ioQtdg, cclg e0tCa6Cg rig
jtQOösir], ^eyaXoTtQETCag rjyov, iv ds rotg äyLoxdroig t&v iSQcbv
30 ccTth ^Löd^cj^dtcov ed-vov dkl' ixetvo ^lövov ir7]Qovv, oncjg
^rjdiv ^'i]ts rcbv jtcctQLcov xatakvöovöLv ^rjt e^CD tCbv vo^i^oiie- d
vov TCQOöd-TJöovdiv. oi) ydg iv rcctg TCoXvxEkeCaig ivö^c^ov elvcci
rrjv svöeßsiccv, dXX' iv xa ^rjdsv xlvslv cjv avxotg ot TtQÖyo-
voi TtccQsdoöav. Tcal ydQ xol Tcal xä Ttagä xcbv ^ecbv ovx i^-
TtXTJTcxcog ovds xccQaxodag avxotg 6vvißaiv8v dXX' svxcciQcog
xal TtQog xijv iQyaöiav rfjg X(OQag xal TCQog xijv övyxo^id'^v
XG3V xaQTCcbv.
xvxoLsv, wenn es sich traf,
wenn es der Zufall wollte; in
der That aber ist die Konstruktion
eine persönliche, indem zu rvxoisv
ein STiXsLnovxsg zu ergänzen ist.
Ebenso ist § 60 rag s'vvxov = rag
^xv^ov STtaiväv, und § 71 oxav da
xvxtö = oxav 8\ xvxto STttxLfiav.
Vergl. noch 5, 31. 8, 12. 12, 7, 13,
25, 74, 239. 15, 8, 53, 247, 292 und
Kuehner ad Xenoph. Mem. 3, 12, 1.
Frohberger zu Lys. 24, 5. Not-
wendig wird die Auslassung, wenn
schon im Hauptsatze dasselbe Par-
ticip steht, das neben xvyxdvsLv
stehen sollte, wie 12, 206 fiaivs-
cd'cii do^sig anaGi xoig cc)iov6aaiv,
ovxcog sl%fi v.al nccQavoficog, ovg ccv
TvxV^y Bnaivmv. — naxQiovg s. zu
9, 35. — 29, 5. xag sniQ'äxovg
ioQxccg, die neu eingeführten
Feste. Harpokrat. p. 79, 27 Bekk.
sagt mit Berücksichtigung unserer
Stelle : soQxccg xäg (irj Ttccrgiovg, uXlcog
d' iniipr}(pL6Q'8LGcig (vom Volke) ini-
Q-sxovg iyiäXovv, und ähnlich andere
Grammatiker, — atg — nQoascr],
so oftdamit — verbunden war;
der Optativ, weil die Sache als eine
in der Vergangenheit mehrfach da-
gewesene bezeichnet werden soll.
Solche aus Staatsmitteln bestrittene
iexLccGEig waren in Athen sehr ge-
wöhnlich; vergl, Boeckh, Staats-
haush. d. Ath.n p. 274 folg. — 29, 7.
an 6 fiLod". i&vov, ü b erlief sen
die Opfer dem Mindestfor-
dernden. S. Bekk. Anekd. I p.
432 {Gvvaycoyr] Xs^sav)'. dno ^ii-
od^COfldxOOV &VSIV' Ol 'AxxiKol
elsyov ovxa druioGiag d-vaiag, ag
sgyoXaßovvTEg ixaXovv. ibidem
{Xi^aig QTjxoQL-Kcn). dno (iL6d-c3.
^v' ^d'og yaq rjv xotg ßovXofisvoig
(jLiad-ovo&cci xag &v6Lag %al xe-
Xog Tjv xäv &voimv ncoXovfiavov xto
ßovXo^äva u. s. Harpokrat. 28, 23
Bekk. u. Hesych. s. v. Vergl. Her-
mann Gottesdienstl. Altert. § 12, 3.
Z0,2. "naxaXvaovaiv. Über das
Futur, nach dem Imperf. vergl. zu
9,25. — l'|ra xmv vofiL^ofiivmv ,
gegen den Gebrauch, der Sitte
zuwider; vergl. 2, 41 ovxs nagd-
do^ov ovx' äniGxov ovx' a^oj xäv
vofii^oiiavcov ovdav a^aßtiv slnaiv.
8, 27 dvdyv.r] xov l'|co xäv alQ-L-
Gfiävcov STtixsiQOVvza drjfiTjyoQEtv —
noXXmv ngayfiaxcov aipaaQ^ai. —
30, 4. y,Lvslv. S. zu 9, 7. — 30, 5.
Hat y dq XOL, daher — denn,
wie § 35 u. 69, ebenso 2, 4. 5, 108.
8, 5. 10, 37. 15, 286. Eigentlich
ist xat ydg xol == etenim pro-
fecto, und verlangt vor sich die
Ergänzung eines Gedankens, wie
hier: „das ist aus den Folgen er-
sichtlich'*. Das bei anderen in
gleichem Sinne häufigere xoLydqxoi
ist bei Isokr. seltener; s. § 52 u. 15,
126. cf. Rehdantz Demosth. Ind.^
s. V. — xd naQcc xav &smv, die
Gaben der Götter, ein allge-
meiner Ausdruck, der seine Be-
grenzung durch das folgende ngog
xijv agyaatav x. x- ^^^ ngbg xr]v
avyiiOfiLÖ^v X. x. erhält. — afinXij-
yi X CO g ovda xagaxcoSag ent-
spricht dem dvoDfiaXag xat dxd-urcag
APEonAriTiKOi: (7).
91
31 (^/3 •) nagaTtlriöCcog de xotg si^rnievois ^«at rcc TCQog öcpäg
avxovg ÖKpxovv. ov yaQ fidvov tisqI x&v xolvcjv cj^ovöovv, e
dXlä xal Ttegl rbv l'öiov ßCov roöavTrjv eTtoiovvto JtQÖvocav
äXXr]k(ov, oörjv tcsq xq^ rovg £v cpQOvovvrag xal jtazQLÖog
xotvcDvovvrag. oi rs yäg TceveötSQOi rCbv TtoXtrcbv to6ovtov 146
32 ccTtstxov zov (pd-ovatv totg nleCco xextrj^avoLg, aöd-' b^otcog
axrjöovto t&v otxcav t&v laeyakav cöötcsq rav öcpsxiQcov ccvr&v,
rjyov^svoL rrjv ixeCvov svöaL^oviav amotg svnoQiav vTtccQxatv
OL rs rag ovöCag i'^^ovrag ovx oncog vtcsqecoqcov rovg xatade-
aözeQOv TCgdtrovrag^ aAA' vnoXaiißdvovteg aLöxvvrjv avxoig
bei der Verehrung der Götter in
§ 29 (8. Lobeck ad Sophokl. Aiac.
V, 1358), i ^nXriv.T(ag = also ver-
änderlich (cf. Held ad Plut. Ti-
mol. p. 326) und daher = ver-
kehrt, wie z. B, bei Lukian.
Pereprin. 38 ra ccvöqI ianli]-KToog
v.al a7tovfvor}usva)g ßf^ttöxori, und
ragaxtodäg auch liier wie 4, 48
(8. auch zu 7, 9) von der Unr egel-
mä feigkeit der Erscheinung
gesagt.
31, 1. tu TtQog atpäg ccvrovg
S.^ behandelten sie ihr Ver-
hältnis zu einander. Vergl. zu
4, 80 u. zu 9, 53. — 31, 4 xQVi
seil, noisia^ai. S. zu 9, 28. — 31,
5, Ol Tf ydg korrespondiert mit
Ol TB Tccg ovaCag in § 32. Denn
<'in T« yäg^ namque, entsprechend
dem epischen ydq tf, existiert
nicht: vergl. Sauppe ad Lycurg.
1». 96 u. denselben in Epist. critic.
p. 81. — xoa ovTov dn(Lxov xov
— , caaxi =» tantum abfuü, ut —
ut, nur dftfa jenes immer persön-
lich gebraucht wird; vergl. 4, 117.
6, 70. 7, 80. 12, 45. 16, 315. Ep.
7, 8. GleicheH gilt von dem sinn-
V "on oirmg t}v tioqqo) xov
r, waze 12, 77, und dem
i..i. 11 ii.iuligeren togovxov dfw im-
ifvutiv, woTf 3, 31. 4, 134, 168.
5, 100. 7, 48. 9, 21. 10, 8«. 11, 6.
12, 16, 26, 194. 14, 5, 17, was
ui.Dtr-i'.iilicli Mir da erscheint, wo
unperHÖnlicbeu
1 ^teht: 19,^3 uvxfi
Toaovxov dti ntxaiiiluVf aaxh —
:xnQäxai,
32, 2. Tcov oThcov, für die
mächtigen Familien sich in-
teressierten. Über diese Be-
deutung von olv,og s. Held ad Plut.
Timol. p. 334. cf. 4, 103. — 32, 4.
rag ovaCag ^;uovTfcr. Ebenso
mit dem Artikel bei ovaia 20, 20
^v xfj tpi^cp(p nXsov vifieiv xoCg xdg
ovaCag i'xovaiv, und ähnlich 6, 67
(coli. 8, 128) Ol jLtfv xfXTrjjUfvoi xag
ovGiccg — , ot 81 yKxrccöseGzeQOv
TiQccTTovxfg, und überall, wo die
Gesamtheit der im Besitz des im
Staate vorhandenenVermögens
Befindlichen den Armen entgegen-
gesetzt wird, nicht aber wo ein-
zelne Reiche erwähnt werden.
Vergl. J. G. Strange in Jahns Jahrb.
Suppl. III (1834) p. 606. — ovx
OTT CO 5, ellii)tisch für ovx ^pdi, orrcog
— , und bald: nicht nur zu über-
setzen, wenn aus dem Zusammen-
hange erhellt, dafs das damit An-
j^edeutete bejaht wird, bald durch :
nicht nur nicht wiederzugeben,
wenn wie hier das Augedeutete
verneint werden soll. Ebenso 14,
27, und (aUä %al) 8, 45. 11, 6. 15,
288 (den Unterschied zwi^schen ovr
CTrooff — aUa u. ovx oncag dllu
nai giobt Schoemann ad It-ae. p. 334
an „recte omittitur particula, ubi
iion tarn muius aliquid additur,
quam contrarium opponitur*'), und
(aU' ovÖß) 11, 41. 12^ 270. 14, 6.
Ep. 4, 6. Ähnlich ovx ort — , dlXa
18, 17. Vergl. Sluiter Lect. Ando-
cid. p. 280 T— 181 ed. Lips.), Her-
mann ud Viger.* p. 788, Froh-
berger Anli. zu Lys. 8o, 26. —
naxad. nQäxxovtug. S. zu § 8.
92
(III) I20KPAT0TS
{Ivai triv rav noXixcbv anoQiav iitYi^wov talg ivdeCaig^ xoig
^i\v yecoQyCag iitl fistgCacg ^Löd-CDöEöt jtaQadidövtsg, toifg dh d
xar' e^TtOQtav exTtE^TCOvrsg^ totg d' sig tag äXXag iQyaöCag
33 äfpOQii^v TtaQBXOvtsg. ov yccQ ideötöav fti) övotv d'cctSQOv itd-
d^OLev, tj Ttdvtov dtegri^elev^ r) noXkä TiQccy^arcc öxövtsg ^SQog
Xi XO^tÖaiVXO XObV TCQOEd-SVXCOV aAA' Ö^OLCjg id-CCQQOVV TtSQl xCbv
e^G) ösdofievcjv üöiteg jtEQl xobv svdov xsciievcov. acoQrov yäg
xovg 7t6Ql XG)v 6viißoXaC(ov XQivovxag ov xatg ijtuvKeCaLg %^w-
34 iiivovg äkkä xolg vo^oig netd-o^evovg, ovo' iv xotg xcbv aXXcov e
äyööLv avxotg ädixetv i^ovötav 7taQa0xevd^ovxag, dXXä ^äXXov
oQyL^o^evovg xotg cc7to6xBQOv6iV avxCbv xdv dÖLXov^avcov, xal
vo^L^ovxag diä xovg aTtiöxa xä öv^ßoXaLcc TCoioijvxag iieCt^co
ßXaTtxsöd'aL xovg Ttsvrjxccg xg)v noXXä xe^XY^iivciV xovg ^sv
— 32, 7. y scoqyLccg, Ackerland,
wie Lukian. Prometh. 14 rrjv yr,v
— Tiolsot ncii yscogyiaig tiai cpvxotg
TiiiSQOig diayisyt.oafirjfiivrjv^ also an-
ders wie § 44. Bekannt ist das epische
SQya in diesem Sinne, wie IL 2,
751 ol' z* ccfi(p' ifiBQTOv TirccQriütov
sgy' evsfiovTO. — 32, 9. dcpoQ^rjv,
Mittel. Ähnlich 5, 63. 14, 40.
19, 6. S. Frohberger zu Lys. 24, 24.
33, 1. idsSioav. Der sorgfäl-
tigere Attikismus stiefs in der
riexion von dsÖia und sdedisiv den
Bindevokal aus und sagte dsdifisv,
dsdits, iStdiGav, nach Phrynich.
Eklog. p. 180 mit Lobecks Note u.
desselben Element. Pathol. I p. 407
not. [cf. Krit, Anh.] — dvotv
&ccT£gov Ttud-oisv , Tj — T/. Ge-
wöhnlich steht dvoCv d'drsQov (oder
d-ccTsga cf. Schoemann ad Isae.
p. 191) ohne Verbum, wie 6, 89
xovg £v d^ico^aat xrjXL'uovTOig ßsßia)-
yiöxccg dvoLV dti &c(xsgov, r) ngco-
X8VSIV iv xoig '^'EXXtjglv t} navxä-
Tiaaiv dvTjgriod'aL. 15, 197 s^ wv
dvoLV d'ccxsgov r) piexccGxrjöo^sv xccg
yvm^ag ccvxäv r} xocg ßXaoq)ri(iiag
e^f-Xeyio^8v. Vergl, noch 5, 86.
14, 34. Wo dagegen ein Verbum
hinzutritt, pflegt ein neuer Satz
mit r] yccQ — r'i zu folgen. Vergl.
Weber ad Demosth. Aristocrat.
p. 500, Rehdantz Demosth. Ind.'^
s, Akkus. 4. Doch sagt auch An-
dokid. 2, 7 dvdy-Kr} (iol övotv -aay.oLv
d'dxEgov tXsod'aLy i] — ^, und Lys.
12, 34 ÖEL ydg 'Egaxood'svrjv dvoCv
d^dxEgov dnoÖti^ai, rj mg — 77 ^S«
[cf. Krit. Anh.] — 33, 3. xav
Tcgosd'svxcoVj des Fortgegebenen,
Verborgten, wie § 34. — 33, 4.
£|(a dsdo(iEva)v, ihrerAufsen-
sfände. — svdov, daheim d.h.
in der Kasse, wie z.B. Demosth. 27, 10
v.cixBXLnEV — dgyvgtov e'vSov oydo-
r'izovxa ^vccg u. s. Frohberger zu Lys.
19, 22. — 33, 5. Gv^ßoXaitov,
Schuldforderungen, ausge-
liehenes Geld, wie 12, 243 und
21, 17. (Anders in den zu 4, 78
angegebenen Stellen.) Ebenso ovfi-
ßdXXsLv, Geld ausleihen, § 35
u. 21, 13, 15. Der Artikel dient
zur Bezeichnung der ganzen Gat-
tung im Gegensatz zu anderen
Gattungen streitiger Objekte.
34, 2. avxotg, indem sie be-
trügerische Schuldner frei sprachen,
in der Erwartung, auch selbst an
ihnen nachsichtige Richter zu finden,
wenn diese einmal unter den He-
liasten sein und über sie zu richten
haben sollten (s. zu § 54). Vergl.
15, 142 xoig fihv döfnovcc Gvvuyco-
VL^ovxaL — aco^ovxsg xovg ofiOLOvg
GcpLöiv avxotg ßorjd'siv vofiL^ovGLv.
— Über dÖL-astv i^ovotav s. zu
APEOnAriTIKOS (7).
93
yCCQ, riV 7iav6G)VXCCl JtQOl'e^eVOL, ^LXQG)V 7tQ066ÖC)V dTCOßtSQT]-
6e6&ai, tovg d\ rjv ccTtOQyjöcaöL r&v iTcaQxovvtcjv, slg xriv B(fxd- d
35 triv ivdeiav xataötyjöeöd^ca. xal yccQ rot dtä rijv yvaiiriv rccv-
xriv ovdelg ovx' ajtexQVTtTaro rriv ovöCav ovr' tbxvEc Ov^ßdkXsiv,
«AA' ijdiov saQCJv rovg dav8L^o[iavovg rj rovg dnoÖLdovrag,
cc^g)6r8Qa yccQ avtotg 6vveßcav£v, aneg av ßovlrjd-etev av%^Q(o-
TtOL vovv sxovtsg' a^ia yaQ rovg xs TioXCxag a^fikovv xal xä
C(pixEQ' avzCbv ivBQyä xa&töxaöav. xscpdlaLOv da xov xcckätg
äklrikoig ö^iXatv' au ^av yaQ xxr^öatg dötpaXatg ijöav oIötcbq
xaxä xb öCxcciov vnfiQxov. ai öa xQriöaig xoival tcccöl xotg öa- e
o^iavoig xä)v TtoXix&v.
36 (^y •) *'l0(og dv ovv xig inixiinfiaaua xotg aiQrjiiBvoLg, ort xäg
^Iv TtQd^aig aitaivS) xäg iv ixaCvoig xotg xQOvoig yiyvo^iavag^
xdg d' aixCag ov (pgd^co, öl' dg ovxco xaXcbg xal xd TCQbg 0(päg 147
avTovg elxov tuxX xyiv TtöXcv öl^xovv. iyio d' ol[iaL ^Iv aigrixa-
§ 20. — 34, 6. dnoaxsQTima&aL.
Diese Futurform ist für den pas-
siven Sinn nicht allein bei Isokr.
(vergl. 6, 28 und 16, 50), sondern
auch sonst die herrschende. Vergl.
Voemel ad Demosth. Concion.
p. 104 seq. Jansen in Jahns Jahrb.
XIX (1854.) p. 506—522. Franke in
Philolog. Suppl. I (1860) p. 460 f.
36, 1. xalyaproi. S. zu§ 30.
35, 3. tcögayv nach ovdstg s. zu
4, 84. — 35, 6. noli'rccg, ihre
Mitbürger. GvfinoXirrjg ist ebenso
wenig attisch wie aviKpvlstrjg, was
früher 12, 145 (^eleaen wurde. Vergl.
Lobeck. ad Phyrn. p. 172. Isokr.
sagt in diesem Sinne entweder
noiizTjg (auch mit einem possessiven
Genetiv wie 19, 13 viov (i' inotj]-
aato noXhrjv avtov xal cpiXov ovza)
oder aviinolitivoßfvog wie 6, 20.
8, 143. 10, 32, 36. 16, 132, 153,
161, 218, 278. Ep. 8, 3, 6 u. öfter.
— 85, 6. ivtQya xa&iaraaav,
liefscn ihr ücld arbeiten.
Vergl. DemOith. 27, 7 rd z' htqyd
xäv xQr]fiaz(ov xal 00a nv agya.
Daher eben dort § 10 xo fqyov
avzmv {zäv xQrjuurcov) ntvzrjHOVta
fivai xov ivtavioi). — "Hftpälatov
— yoy, das Ki-nultat — war,
dafi. S. zu § 69. - 36, 7. xzrj-
§ 36—55. Der Grund zu dieser
Tüchtigkeit des öffentlichen und des
Privatlebens lag vor allem (36) in
der Beaufsichtigung der Bürger
durch den Äreopag, der, aus den
Edelsten im Volke zusammengesetzt
(37) und dadurch ein Ansehn ge-
winnend, das noch auf die jetzigen
Mitglieder dieses Hates veredelnd
wirkt (38), — nicht in der Auf-
stellung einer Menge von Gesetzen
(39 — 41), sondern in der Erziehung
der Bürger zur Sittlichkeit seine
Aufgabe fand (42), ibidem er seine
Sorgfalt allen Bürgern zmcnndte
(43), besonders aber der Jugend
(44 — 49), wodurch er Verhältnisse
im Staate hervorrief, die gegen die
jetzigen traurigen sehr abstechen
(50—55).
36, 1. zag (ilv nga^Big x. x. i.,
die Zustände (s. § 78), wie sie
— waren, nämlich im Staats- wie
im Privatleben; dafs beides ver-
standen werde, lehrt das folgende
dl' ag xaXöäg xal — xat'. — 86, 3.
xd TtQog (xqp. av. BtxoVy in
ihrem Verhältnis zu einander
waren. S. ?.\i § 31. Da« Subjekt
ergiebt sich leicht aus ^v inftvotg
xoCg XQÖvoig, nämlich oi iv ixu'vois
xoig XQ^*'"'f^ oder kurz ixtipoi^
wie e» § 37 wirVi--'- »,..;r„< _
94
(III) I20KPAT0TS
vaL XL xcil TOLOvtov, ov ^ijv aXX' ixi nksCo xal öcccpeöteQOv
37 Ttscgäöo^ca öiccXsx^fivaL tisqI avxcbv. (t^'.) 'ExetvoL yaQ ovx iv
^6V xcctg TtccLÖeCaig TtoXXovg xovg iTCLöxaxovvxag bIxov, iitsidri
(J' elg avögag doxL^aöd'etsv, i^rjv avxotg Ttoietv ö xl ßov-
Xr}&£i8V, dXX* iv ccvxatg xatg ccx^aig itlsiovog iTti^sXsiag ixvy- b
Xavov iq jtatdeg 'övxsg. ovxco yäq rj^mv oC TtQÖyovoi 0(p6dQa
TtSQi xriv 6G)(pQ06vvYiv iöTtovöa^ov, codxe xrjv i^ 'AqeCov jcdyov
ßovlriv 87teöxri6ccv STtL^eXstöd^aL xrjg evxoö^vag, i^g ovx ^^^^ ^' '
rjv iiexa0%Eiv TcXiiv xoig xaXcbg ysyovööi xal TtoXXiiv aQSxijv iv \
x(p ßi(p xal ö(oq)QOövvrjv ivdsdsiy^ivotg, aöx' slxoxcog avtriv j
38 ÖLSvsyxstv XG}v iv xoig"EXXri6L övvsdQicov. (tf'.) Urj^scoig d' dv c
36, 5. TL yiul Toiovrov , etwas
auch darauf Bezügliches, wie
z. ß, §24 ausdrücklich ein solches at-
ziov angeführt wird; auch manche im
Vorhergehenden (z. B. §§ 30, 32, 33)
besprochene Überzeugung der alten
Athener war die atzta für ihre
Handlungsweise. — ov (irjv dXXa
= ov fir}v xovto (lovov stg^ad'co
}i0L, ciXXo:. S. zu 1, 9. — tiXslco
Kai GUCpSGXEQOV. S. ZU 9, 37.
37, 2. naideCocig^ beim Ju-
gend unterrichte (Xenopb.
Mem. 2, 1, 27 rriv (pvaiv trjv ötjv
SV TTj TtaLÖELcc naTccfia&ovGa), nicht
,,in der Jugend", wie man wegen
des Gegensatzes stg ävögccs Soni^.
erwarten könnte. Denn naidiCa im
Sinne von pueritta ist un attisch und
nur dichterische Nebenform für
naidiDc, das bei den Attikern auch
nur selten ist; vergl. C Schneider
ad Plat. Civ.^ vol. II p. 339. --
noXXovg xovg sn. S. zu § 83.
Isokr. versteht vor allen die nai-
daycoyoi, die beständigen Begleiter
der Knaben, sodann die Lehrer in
den einzelnen ünterrichtsgegen-
ständen und verschiedene Aufsicht
führende Behörden (s. Hermanns
Privataltertümer, § 34 n. 6). —
37, 3. slg äv. do'KL[i<xGd'SLeVy
nach vorangegangener Prüfung
ihrer Tüchtigkeit zum Kriegsdienste
und zur Führung eines eigenen
Hausstandes (s. Schoemann Anti-
quit. iur. publ. Graec. p. 198 n. 13)
unter die Männer aufgenommen
waren, d. h. mündig gesprochen
waren, was in Athen mit dem
18. Jahre geschah. Derselbe Aus-
druck 12, 28; dagegen do-Ki(ia6&£ig
(ohne sCg ävögag) 16, 29, Vergl.
Harpokrat. p. 62, 21 Bekk. doyic-
^(xüd'slg ccvxl xov stg avSgag iyyqcc-
cpEig. Der Optativ bezeichnet den
wiederholt vorgekommenen Fall.
— 37, 4. duficitg i. e. xfjg ccvdgsiccg,
in diesem blühendsten Alter.
Vergl. 15, 289 h xavxaig ^sv xatg
dyifiaig ovxsg vnsQStdov xdg rjdoväg.
— TtXsLovog s. Krit. Anh. — 37, 5.
ovxco — oqyodga. S. zu 9, 39. —
37, 6. xijv £| 'A. n. ßovX-qv. Dies
der gewöhnliche Name dieser Be-
hörde, häufiger als rj sv'Aqbico ndyco
§ovXri (oder ri dvoo ßovXi^ cf. Gilbert
Staatsaltert. I, S. 265 Anm. 1); bei
jenem Ausdruck steht f | wie in sti
ds^iäg, f I ccQL6x8Qäg und ähnlichem
{■Kad'ri[isd'' äyiQcov e% ndycov Sophokl.
Antig. V. 411 Dind.), wobei an ein
Wirken oder Schauen von einem
Punkte her mitgedacht wird. —
37,7. ETCSGXrjGav E7tl(.i£XSLG&aL
wie Antiph. 6, 13 ^axEGxrjGa ds
ETttyLEXELGbai. — Tjg scü. ßovXrig.
S. zu §39. — 37, 8. xoig -naXäg
y syovÖGi, Leuten von guter
Herkunft. Die Mitglieder wurden
aus den Archonten gewählt, für
deren Würde aber war wieder der
höchste Census und die Abstam-
mung von attischen Bürgern im
dritten Grade »{ek xqiyovtag) not-
wendig. Das war Gegenstand der
nachher erwähnten dontfiaG^a.
APEOnAriTIKOS ^7).
95
tig iQYi^aLXO tcbqI rav xore xad^£6rd)tcov xcci totg iv tä Ttagovri
yLyvo^evoig' hc yaQ xcd vvv aitccvtciv xCov tieqI xyiv aXQeöiv
Ttal xriv öoxL^aöLav xuxi^^shj^evav l'domev av xovg iv xotg
aXXoLg TtQccy^aöLv ovx avsxxovg bvtag, eTCSidäv eig "Aqelov
Ticcyov dvaßaöLv, öxvovvxag rfj (pvGEt %Qri6^av xal [naXXov xotg
ixst vo^cnoLg tJ xatg avxav xaxCaig i^^evovxccg. xoöovxov
(pößov ixttvoL xotg TiovriQOig ivstQydöavxo xcd xoiovxov iivr]- d
lietov iv ta xÖTta tilg avxav aQexrig xal 6c3(pQ06uvrig iyxaxiXiTtov,
39 (^^'O Triv öij xoiavxrjv, äöTCSQ sItcov, xvqCkv iTtOLrjöav
iTtL^sXetöd-ca xijg evxa^Cag^ ?j xovg ^ev oiouevovg ivxavd^a ßsX-
xCtSxovg ävdgag yfyveod'aL, itaQ* olg oC vö^ol ^atä TcXetöxrjg
äxQißeCug xeCyLSVOi xvyxdvovöcv, dyvosiv ivö^iL^ev ovdsv yccQ
dv xcolvecv by,oCovg ditaviag eivau xovg^'EXkrjvag evaxd ys xov
40 QaÖLOv alvai xd y^d^^axcc Xaßetv Ttag' dkkTJXcov. dXkd ydg ovx
ix tovtav xr^v imöoeiv elvai xijg dQSxfjg aAA' ix rcbv xad'^
ixdöxriv xtjv tj^eQav iTaxrjdsvfidxojv' xovg yaQ noXXovg 6^0L0vg q
xotg rjd^söLV dnoßatvetv, iv oig dv exaöxot Ttaidsvd'aöLv. eneixa
38, 2. xcov TOTf xa-ö-., für die
damaligen Verhältnisse, näm-
lich des Areopag. — 38, 6. stg^A.
n. ttvaßcäaiv, d. h. wenn sie Mit-
glieder des Areopag (s. zu § 37 die
Bezeichnung rj avoj ßovXi] u. § 46
dvdyiiv stg ttjv ßovXrjv) werden,
also gesagt wie unser: „in die
Schule gehen" = „Schüler sein".
In demselben Sinne 12, 154 und
Plut. Perikl. 9, 3 avtat al dQxal
xXr}Q(ozuL TS ^accv xal di' airmv
do%i(iaad'ivres dvfßaivov eig "Aqslov
Trayov, Hypereid. ap, Athenae. XIII
p. 666 (— fr. 141. 131.») dviivat sig
"Agfiov nayov. Ahnlich steht bei
Lya. 14, 10 Inl xovg innovg dva-
ßahtiVj „Reiterdiensto thun", und
bei (Demosth.) 42, 24 xazaßaivsiv
dno zäv inncav^ daa Reiten auf-
geben und bei Isokr. 4, 152 ot
•nazußulvovzft inl ^aXaxzav^ ovg
%ttXovaiv auzgänag. — 88, 6. t^
fpvaet XQ-i ihren Neigungen
zu folgen. — 38, 8. xoiovxov
fivTifitiop cf. Krit. Anh.
39, 2. rj, auf xoiavxrjv (ßovXr'iv)
Ml beziehen, nicht auf da« näher
Htehenüe tvxa^iag. Kbeoso § 87 u.
15, 126, 289. 18, 49 und öfter. —
39, 4. -AfiiiEvoi = xEd-£Lfievoi. S.
zu 1, 36. — dyvosLV, absolut ge-
braucht, ist: ohne Einsicht sein;
ebenso 8, 110 nsgl x^g uqxv? ^^S
xara %oiXaxxav dyvoovoiv. — ovdsv
yccQ dv K.x.X. denn dann würde
ja nichts im Wege stehen,
dafs alle H. gleich gut wären.
— 39, 6. xd ygd^fiaxa, Geschrie-
benes, hier die geschriebenen Ge-
setze, wie § 41 u. 4, 78.
40^1. dXXd ydg i. e. dXXd xovxo
ovx av ftr], ov ydg — , kurz: aber
— ja. Dieselbe Ellipse § 77 u. 2,
41. 4, 140 (8. zu d. St.), 175. 6, 80
u. öfter bei Isokr. und anderen. —
40, 2, ^x xovxtov X. T. X. nicht
dadurch (durch die Menge der
Gesetze) werde die Tugend ge-
fördert. Über InCSoaig vgl. zu
9, 7. — ^x x(üv xad'' i. X. riyk.
Vcrgl. zu 9, 43. — 4<\ 4. totg
yQ^eoiv, den Charakteren, d. h.
Mtnschfn mit dem Charakter. Kbcn-
HO 16, 28 Tjyov^ai ydg xal xovt'
tlvai xtüv naXtoVy ix xoiovziov yfvo-
fievov vno zoiovroKf il^haiy zga-
(ffjvat. xal naidiv&ffVai. Ähnlich
96
(HI) ILOKPATOTS
ra ys %kri^ri xal rag aKQißeiag t&v vö^osv öri^etov elvac tov
xax&g oCxstöd'aL tijv tiöXlv tavtrjv i^cpgccy^ata yaQ avtovg 148
TCOLOv^iivovg töv ccaaQtrjucctcov TtoXXovg rCd-s6%-ai tovg vö^ovg
41 dvayxd^söd-aL. dstv 81 tovg ÖQd^cog Tcohrsvo^evovg ov tag
6Toäg i^TCi^TtXävca yga^^dtov, aAA' iv tatg i^vxcctg exelv tö
ÖlkccloV ov yäQ totg xl;r}(pL6[ia0LV dkXä totg 7Jd-86tv Kak&g OLxet-
öd-cci tag TtöXsLg, xal tovg ^sv xaxcbg tsd'Qa^y.evovg xal tovg
dxQißag tcbv vö^ov dvaysyQa^^evovg toX^t^öecv TtaQaßatvstv,
tovg dl xaXcbg JtSTtaidev^Bvovg xal totg ccTtX&g xsL^svotg id'S- b
42 Xt^öslv i^^EvsLV. Tavta duavoYiQ'Bvteg ov tovxo TCQ&tov iöxöjtovv,
ÖL^ G)v xoXdöovöi tovg dxoö^ovvtag^ dXl^ i^ cjv 7taQa6x£vd-
6OV0L liYjdsv avtovg d^iov ^rj^Lag i^a^aQtdvscv. iiyovvto ydq
4, 113 (coli. 20, 11) TOiavTCCi cpvastg,
„solche Naturen". — ; dnoßatvsLv ,
wie evadere vom Übergange aus
einem Zustande in einen anderen
= werden, auch § 78 u. Plut. Mor.
p. 225 F iv xr} xov ßtov dycoyij
TtccQcc noXv dXX/jXoav ö'iaqpopot dcns-
ßrjaccv. Plat. Symp. p. 181 A o
noLov^sv — 8V X7j TiQCi^si CO? av
"jiQdxö'fj xoiovxo aTtsßrj. Antonin.
Liberal. Metam. 10 ccTisßrjGav gx-
xoncog (piXsgyoL, nnd öfter. — iv
otg, in deren Mitte. — stisixcc
XU ys. cf. Krit. Anh. — 40, 5.
xov xaxcog 0i%SL6&aL, dafs das
Leben in dem Staate kein
gutes sei, indem man nämlicli
dort nicht die Quelle des Übels
verstopft und so es unmöglich
macht, in der Weise, wie es § 45
von der alten attischen Demokratie
gezeigt wird, zu leben. — 40, 6.
xccvxrjVj die Stadt, in der es eben
diese nX^&ri xäv voficov giebt. —
ccvxovg i. e. xovg noXixag, was in
tcoXlv mit angedeutet ist; s. zu 1,
21. — 40, 7. TtOLOv ^ivovg, nicht
7toLr}GOfi£vovg, also: sie würden
gezwungen, einen Damm
gegen .... zu errichten und
(darum) .... aufzustellen.
41, 1. TioXixFvofisvovg. S. zu
§ 15 und zu 1, 36. — xdg öxoccg.
In GxoccL wurden die Gesetze auf-
gestellt, so z. B. in Athen in der
ßccüLXsLog oToa; in dieser befand
sich auch das (irjxqäov, in dem
das Archiv war. (Vergl. Leake
Topograph, v. Athen, S. 96 Anm. 3
ed. Hai.) — 41, 2. i (iTci^nXccvaL
cf. Krit. Anh. — 41, 6. Dem na-
y.cog X 8 d' Q a (i fi 8 v 0 V g ist entgegen-
gesetzt xa^cog Ttenuvdsv^B-
vovg [cf. Krit. Anh.]; öfter ver-
bunden naidsvsLV xat xqicpiLv z. B.
6, 102. 8, 92. 12, 198. 16, 28. 19, 13
und so oft Tcaidsta xal xQoq)rj. s.
Stallbaum ad Plat. Phileb. p. 55 D
— xoig ccTtXcog yi8 i^svocg , seil.
v6(ioig, einfachen Satzungen.
— id'BX^OBLv, würden den
festen Willen haben. Denn
s&iXsLv geht auf den Entschlufs
des Geistes, ßovXsa&ccL aber auf
den Wunsch der Seele (vergl.
Doederlein,^^ Homerisches Gloss. II,
S. 345. Ähnlich auch Schmidt
Synonymik III S. 610 i&iXsiv —
Entschlufs, ßovXsad-ai — Wille, ini-
d'vfiBLV — Wunsch, Begierde. Anders
Rehdantz Demosth. Ind.* s. v. i-
d'iXELv), daher beide Verba mit
wechselndem Sinne in einem Satze
verbunden sein können. Vergl. 4,
185 TCoXv yccQ ol^ocl CTtavLOJXSQOvg
t'asad'ccL xovg fi8V8LV i&8Xi^60VTag
x(ov cvvciy.oXov&£LV inid'vfirjaäv-
xcov. xCg yccQ ovicog j] viog r]
naXociog QCcQ^vfiog iöxiv , oaxLg ov
}i8xa6X8LV ßovX/jGBxuixavxrjgxrjg
GXQccTLag', (s. Weber ad Demosth.
Aristocrat. p. 302).
42, 2. noXccGovGL. Das Futur,
im relativen Satze nach bgtiÖtiovv
APEOnATITIKOS (7).
97
TovTO ft£r avtav SQyov eivai, rö da 7C£qI tag rt^coQLag ötcov-
du^eiv totg ix'^Qotg jcqoötjxslv.
43 (^5 0 'yljtdvX(DV iJL8V ovv £q)Q6vTL^0V TÖV nokLXGJV^ ^cckLiSta
dl t&v veattQCjv. iaQov yuQ xovg triXcxomovg raQaxatdsözaTa c
ÖLaxei^evovg xal TtkaCöxcov ya^ovxag aTtcd-v^iav, xal xag ifv^äg
uvxav ^dliöxa dafidöd^^vaL daonavag inL^aXaCaig xakobv im-
xridav(iccx(ov xal Ttövotg rjdoväg a^ovöLV av ^6voig yaQ av xov-
xoig i^yLtivav xovg aXavd^agiGyg xa^Qa^^avovg xal ^aya xpQovaiv
44 ald-Lö^avovg. anavxag ^av ovv anl xag avxäg ayaiv dtavQLßäg
ovx olöv t' 17V dvco^dkcjg xd Ttaql xov ßtov ixovxag' cjg da d
Ttgbg xijv ovötav iJQnoxxav, oikag axdöxotg JtQoöaxaxxov xovg
fiav yaQ vTCodaaöxagov ngdxxovxag inl xag yaoQyCag xal xag
a^TtOQvag axganov^ aiööxag xag dnoQiag ^av did xag agylag
45 ytyvo^avag, tag da xaxovQyCag did xag diiogCag' dvaiQOvvxag
ovv XYiv dgx^v xav xaxav ditaXkd^aLV cjovxo xal xav dkkcov
wie in üL ulichen Fällen bei ontog.
S. zu 9, 25. — 42, 5 roTc f;j-
^QoCg, seil. Twv d-Koafiovvrav.
Denn in Krirainalfallen stand jedem
Bürger die Klage zu.
43,2. Tapaj;<o6f (rrara, amerreg-
baraten, leidenschaftlichsten.
Vergl. 12, 15 ot noUol tcsqI rjfiatv
vnBiXtjcpaoi ragaxcodäg xal navrd-
naaiv dXoyiaTcog. — 43, 3. ysfiov-
zag ini^.j voll — Begierden
acien, wie 8, 39 Tpvxoctg ysfiovaaig
novT}{fmv liii\^vpLi(ov. Auch nonst
liebt laokr. diesen bildlichen Aus-
druck, bald im guten, bald im
tadelnden Sinne: 5, 109. 12, 2, 246.
16, 171, — 7, 61. 12, 29. Ep. 9, 8.
— 43, 4. da/iaff^f/vat [cf. Krit.
Anh.], ein poetischer Autjdruck,
«krgleichen sich Isokr. selten go-
Hlaltet (doch cf. zu 4, 96.) Vergl.
Sdppho fr. 90 no^a idfieiaa naCüog
coli. Anhiloch. fr.' 86 (Poet. Lyr.*
Bergk) und Ariatoph. Pax. v. 684
Dind.; ferner Uora. II. 6, 74 aval-
"Kti^Ot, dttfifVTfff, U. 8. W. i 70.(1 f -
Xt^aig cf.Krit. Anh. — 43,6. ixov-
atv^ iu ihrem Gefolge haben.
8. zu 1,84. — 43, 6. Der Nachdruck
liegt auf /fiftttVat [cf. Krit. Anh.],
nicht auf xovg — xt^ffannhovg^
Iaoku. I. 3. Aofl.
was von jedem Freien, im Gegen-
satz zum Sklaven, zu verstehen ist.
Isokr. will zeigen, weshalb gerade
yiaXd inirTjSsvfiata nnd novoi rjdo-
vdg i'xovxsg zu wählen seien,
nicht überhaupt inixrjdsvfiaxa und
növoi. Nur bei jenen verharrt
der Freie auch nach beendigter Er-
ziehung, während er andere inixr}-
di-vficcza und novoi, zu denen er
während der Erziehungszeit ange-
halten wurde, nach derselben auf-
giebt. — ilsvd^tQimg und fisycc
(pQOvsiv cf. Krit. Anh.
44, 2. T« nsQl xov ß. S. zu 1,
13. — i'jiovraff ist kausal zu
fassen. — 44, 4. vnod. ngdxT. S.
zu § 3. — 44, 6. xdgdnoQtag
Itiv — xdg 8\ ¥.a-^ovQy Cug. Die
gewöhnlichere Stellung würde sein
raff jLifv unoQCag\ doch s 4, 116 h
raig noUxB^aig (xfv — iv df xaCg
avvd^i^Kaig. 8, 121 h rw nagovri
fiiv — Tov dl iiiHovrog vqÖvov.
2, 16 Ol ßfXxtaxoi (ih — ot d' dl-
Xoty 1, 40 TM acofiaxi {ilv — r^ dh
ipvx^ und öfter, auch bei andern,
z. B. bei Xenoph. Mem. 1, 1, 12.
45, 2. tav xaxcöv i. c. tmv
dnoQtdtv xal rcöv nanovQytdiv. Zu
7
98
(ni) I20KPAT0T2
cc^KQtri^cctcDV tüiv ju£t' ixeCvriv ycyvo^avcov. rovg ös ßCov Cxa-
vbv XEXtri^evovg jcsq! ti^v [jtTtLxiiv xal tä yv^vdöia xal tä e
TtvvrjyaöLa xal Tijv (pilo6o(pCav Yjvccyxaöav ötatQLßsLv, ÖQ&vteg
ix rovtcov tovg ^lev öiacpiQOVtag yiyvo^evovg, rovg de xcov
46 nXsCßTcav xccx&v äne%o^Evovg. {tri'.) Kai xavta vofiod-aTTjöavtsg
ovdh xbv XoiTtov xqövov dyXLycoQovv, aXXä disXö^evoi rrjv ^sv 149
tvöXlv xaxä xch^ag, xtjv dl yßiqav xaxa drj^ovg, id'scoQovv xbv
ßiov xbv ixdöxov. xal xovg dxoö^ovvxag dvrjyov eig xriv ßovX7]v.
il 06 xovg ^6v ivov&axst, xoig d' YjTtecXeLy xovg d' cjg TtQOöijxev
ixöXa^sv. YjTtLöxavxo yccQ, ort ovo XQOJtOL xvy%dvov6LV bvxsg ot
xal TtQOXQBTCovxeg ixl xäg ddixCag xal Ttavovxeg x&v tiovjiqicov.
47 Äa^' olg ^£v yäQ firjxs (pvXaxri ^rids^ia xcbv xolovxcjv xa%^E6xr\xe b
anaXXä^Eiv ist xovq vscoreQOvg
als Objekt zu supplieren, — 45, 4.
yviivKGicc, gymnastische
Übungen. S. zu 1, 14. — 45, 5,
qjiXoöocpiccv, Wissenschaften.
S. zu 1, 3 u. zu 9, 8. — 45, 6. ix,
Tovxcav, mit deren Hülfe, wie
1, 52 [loXig yccQ av xiq £x tavxrjg
xrjg ini(ii:X£iag rag cc(iaQXLag sni-
7iQccxri6SL£v. 11, 1 i'n cpiXoaocpia.g
XQTjficcxt^sad'ai, ^rjxovaLv, und öfter.
— S lacpsQovxag y lyvoiisvovg,
vor andern ausgezeichnet
würden, wie denn yLyvsG&ca mit
dem Particip nie eine blofse Um-
schreibung eines einfachen Verbums
giebt nach Art von slvaL, wie Ep.
9, 13 x6 (i£v ovv £(i6v ovxcog s'xov
S6XIV (vergl. Stallbaum ad Plat.
Symp. p. 216E, Franke ad Demosth.
orat. Phil. 2, 26) oder nqooriyiov
slvcci 8, 36. cf. Sauppe ad Demosth.
orat. select I. p. 102 und Beispiele
über ytyvEüQ'cii mit dem Particip
bei Ast ad Plat. de legg. p. 130
und Lobeck. ad Sophocl. Aiac.
V. 588.
46, 2. mXiytoqovv ,, seil, ot na-
XaLoi\ was auch im vorhergehenden
als Subjekt zu denken ist. Über
den absoluten Gebrauch von aXi-
ycoQELV vgl. zu § 51. — 46, 3.
v, CO (lag. Nach Sauppes (de Demis
urban. p. 23 seq.) sehr wahrschein-
licher Vermutung sind die auch
sonst erwähnten (Sauppe 1. 1. p. 11)
städtischen nco^ica Unterabtei-
lungen der städtischen druLoi, die
wegen der grofsen Kopfzahl in
ihnen in kleinere Bezirke (Re-
viere) geteilt werden mufsteu,
während dies in den ländlichen
Demen nicht notwendig war. Übri-
gens kann und will Isokr. nicht
sagen, dafs die ursprünglichen 100,
nachherigen 174 dr^LOi von Attika
nur zu dem Zweck der Beauf-
sichtigung durch den Areopag ge-
schaffen seien; er meint nur, dafs
die Vorfahren die Aufsicht nach
Komen und Demen, die sie früher
auch geschaffen, geübt hätten. —
g-O-ficopow, nämlich durch be-
sondere dazu gewählte und dem
Areopag untergeordnete Männer
wie die acocpQovioxaL mit ihren
vTtoöcacpQOViGxuL , Und die yvvcciv.0-
vofioi, neben denen in späterer Zeit
noch andere erscheinen; vergl. Her-
manns Staatsaltert. § 150, n. 4 u.
5 und Privatalteit. § 34 n. 6. —
46, 6. ovo xQOTtoi X. X. X., dafs
die Wege, welche einerseits
— , anderseits — , doppelte
seien. xgonoL ot nq. ist Subjekt,
8vo Praedikat. S. zu § 83.
47, 1. uuq' olg (isv. Auch der
Nachsatz hat (isv, und ebenso
steht auch in dem gleichfalls zwei-
gliedrigen Gegensatze nicht allein
im Vordersatze {onov ds), sondern
auch im Nachsatze {ivxavd'a de)
APEOnAriTIKOS (7).
99
^rj^' ai xQi6£Lg axQißets £i6lv, nagä tovtOLg (i£V ÖLacpd^SLQeöd^ai,
xal tag inteixetg r&v g)v6£(ov, ojtov de ^rjts lad-etv totg ädi-
xovöL QaÖLÖv iötL |Li7JT£ q)av£Qotg y£vo^£VOLg (fvyyva^rjg tvxetv,
ivxav^a d' ii^ixriXovg 'yCyv£6%'aL tag xaxor}d-£Lag, a7t£Q £X£tvoi
yLyv66xovx£g a(iq)OT£QOLg xatetxov xovg nokCxag^ xal xalg
xi^coQiaLg xal xatg i7tLy,£X£taLg' xoßovxov yuQ edeov avxovg
Xavd-dv£Lv OL xaxöv xl d£dQax6x£g, oj6X£ xal xovg iTtidö^ovg c
48 ä^aQxtl6£öd^ac xl %Qori6^dvovxo. TocyaQoiru ovx iv xotg öXLQa-
(peCoig ot v£cox£QOL diexotßov, ovo* iv xatg avXrjXQLöLv, ovd' iv
(las adversative 6e, um je beide
Glieder als im Gegensatze stehend
zu bezeichnen. Ebenso 8, 55. olg
(liv — rovTOvg (isv — oig 8' —
tovzovc d' 11, 24. oaoi filv —
ovroi (iSv — oaoL ds — ot öe 12,
132 seq. oaoi (lev — xovtovg ftfv
— xovg ds — rovg df, während 4,
176 ein nsv fehlt, dagegen 9, 25
seq. ein df, und 13, 6 ein fiiv
und ein ds. Wo der erste Teil
des Gegensatzes eingliedrig ist, hat
wenigstens der andere zweigliedrige
Teil desselben doppeltes Ss: 4, 97
seq., 7, 63. 8, 120. 11, 2. 18, 58;
(ein Si fehlt 12, 262). Vergl. aufser
Buttmann Excurs. XII ad Demosth.
Midian., noch Maetzner ad Antiph.
p. 187 seq. Anderer Art sind 4, 1
und die dort angeführten Stellen.
— 47, 3. iniei-nELg s. zu 9, 42.
— 47, 4. (pavBQOig ysvofievoig
seil, ddixovaiv. Denn statt der un-
pereönlichen Kont-truktion (cpavsgov
iyivhxo avtovff cc8t.%hiv) ist die per-
sönliche (pavfQol tyivovTo döt-
•KovvtBg gewühlt wie 14, 9 tpuvtQoi
yhytvaaiv ov xovxo Öiangd^aa^ai
ßovXri^ivxtg u. öfter, wobei dann
bei der Participialkonstruktion auch
udi'Kovvxtg in den Dativ treten
mulste. S. zu 9, 76. — 47, 6.
ilixjiXovg y^yvf ff^at wieHerod.
6, 39, 2 Plat. Kriti. p. 121 A
vergl. 6, 60 wtfrF iH]din(o vvw i^-
iTfjXovg ilvai raff ovjuqpo^off. —
47, 7. Ntov. S. zu ?; 31. 47. 8.
iniÖSiovftihrui n-
druck für da« unut ,vg
(ef. rhrynich. Eklog. l> 102; iht
wie hier mit dem Inf. Futur, auch
20, 12 u. Ep. 4, G verbunden, da-
gegen mit dem Inf. Aorist. 6, 8.
Andere haben auch den Inf. Praes.
ct. Maetzner ad Antiph. p. 152. Reh-
dantz, Anh. zu Lykurg. Leokr. § 9.
48, 1. xoiyagovv (auch 4, 136
und 152) ist nicht wesentlich ver-
schieden von xal ydg xol und xoi-
yocQxoi. S. zu § 30. — av-iQu-
rpBCoig. Vergl. 15, 287 (wo eine
ähnliche Klage über die Sitten-
verderbnis der athenischen Jugend)
SV xotg GyiiQucpSLOig Hvßsvovai. Vgl.
Becker Charikl. I S. 488. — 48, 2.
iv xaCg avXrjxQiatv , unter d.
F., oder iv xotg xwv avlrjXQiSojv
öidaa-KuXsiOLg, wie es 15, 287 heifst.
— iv xotg xoiovxoig i. e. iv
aXXoig zoiovxoig (cf. § 64), wie
§ 63 u. 4, 49 i-K ^sv dvögsiag xal
nXovxov xal xtov xoiovxcov dya&oäv,
und Lys. 16, 11 oool nsgl nvßovg
f) TTOTOVff 1] nsgl xdg xoiavxag axo-
Xaaiag xvyxdvovai xdg dtaxQtßocg
Ttoiovfisvoi (vergl. zu 9, 66). Das
xoiovxog bekommt also seinen In-
halt durch die Verbindung mit
OHiQaifsia und avXi]XQtöss, nicht
durch den folgenden Relativsatz,
in welchem sonst olog, nicht og,
stehen müfste. So ist, wo auf xoi-
ovxog ein Off folgt, zu dem ersteren
ein beinen Inhalt feststellender Satz
mit ofog zu ergänzen, während das
folgende off auf den durch rotovroff
schon moditicierten Begriff geht,
z. B. 14, 60 toiovxov (seil, ofov
iaxSy einen so gewaltigen) vni<nrix§
nlvltwov, Off tovtf "KXXrivag ijiev-
i^iQiüOtv. Vgl. § 64 (bis) u. § 69.
2, 54. 3, 16. 4, 76, 89, 116, 124,
169, 189. 6, 68, 109. 7, 64, 59. B,
100
(UI) ISOKPATOTS
rotg TOiovtoig övXköyoig, iv olg vvv dLT]^£Q£vov6tv, äkk' iv
totg iTatrjdev^aöLv s^evov, iv olg hdx^riöav^ d-av^d^ovtsg xal
^TjXoijvteg xovg iv romotg jtQcorsvovtag. ovrco d' ecpsvyov rrjv
ocyoQav, aör' sl xaC tcoxe dield'elv ävayxaod^atev, fistä noXXrig
49 ccidovg xal 6(0(pQ0övvrjg i(paCvovTO xovzo noiovvteg. ävxEiTtelv
ö\ totg TtQsößvtiQoig rj XovdoQTJöaa&aL öelvötsqov ivö^t^ov tj
vvv TtSQl xovg yovsag i^a^aQtstv. iv xcc7trikaC(p ö\ (payslv tJ d
TCiatv ovÖEig ovo' av olxsTrjg ijtuixrig itöX^rjösv 0S[ivvv£6d^aL
'yaQ i^sXetcov dXX' ov ßGj^oXoxsvsöd-aL. xal xovg evTQa%ikovg
ds xal xovg öxcoTttSLv dvva^ivovg, ovg vvv svcpvetg 7tQ06ayo-
QEvovötv, ixELvoL öv6xv%Eig ivö^L^ov.
77. 9, 80. 10, 14. 12, 71, 90, 96,
105. 14, 44, 60. 15, 3, 10, 52, 56,
211, 253, 257. 17, 2. 19, 21, 22, 23.
Ep. 2, 10 (bis). 5, 1. 9, 7. Ebenso
bei andern, z. ß. Lys. 12, 92 noXsfieiv
xoiovxov (einen so unnatürlichen)
nöXsfiov, SV m riTvrjd'svTsg [ilv xoLi
vLv.7iGa6i xb Caov k'x^xSj vL'KTjaavxsg
d' iv xovxoLS sdovXsvsxs. — 48, 4.
iv olg seil, (livstv. — 48, 5. icpsv-
y 0 V X ij V d y 0 Q ä V , wo bei
dem Zusammenströmen vieler Er-
wachsener die Jugend viel Un-
gehöriges hörte und sah. Vergl.
Becker Charikl. I p. 64. — 48, 7.
i cpccLvovxo X. TioLovvxsg, es
sichtlich — thaten. S. zu 9, 65.
49. 2. iJ vvv seil, vofii^sxcci, was
aus svofiL^ov zu ergänzen. Vergl. 4,
77 (läXXov rj6%vvovx' inl xotg xot-
votg ccficcQxrjiiaGLV r] vvv inl xoCg
IdCoig. 4, 81 TtLGTOXiQoig xotg 16-
yoig r/ vvv xotg OQv.oig xq(6ilbvoi.
Auch sonst ist aus dem Verbum
eines vorhergehenden Satzes eine
passende Verbalform zu ergänzen,
wie 19, 44 noXlov av ösi^üsisv
dx^'Sod-ijvaL — , dXXd noXv av (laX-
Xov, seil. dx&£oQ-SL^. 5, 95, 137.
17, 25. — 49, 3. iv tiaTiTjXsLcp
X. X. X. Das macht Isokr. der
Jugend seiner Zeit 15, 287 zum
Vorwurf, und auch aus anderen
Zeugnissen erhellt, wie unanständig
es früher galt, an solchem Orte
etwas zu geniefsen. Vergl. Casau-
bon. ad Theophrast. Charact. c. VI.
und Becker Charikl. I. S. 258. —
— 49, 4. oUsxrjg. Vergl. 15, 286
TtSTtonjuaxs — xovg Jjfipco xrjv
(fVGiv 8xovrag iv xoiavxaig duo-
XaoLccig rifiBQSvsLV^ iv aig tiqoxsqov
ovd' av OLxixrjg inLSi->ir}g ovdeig
ixoXfirjoev. — 68(ivvvs6&at,
yccQ ifisXsxcov dXX' ov ß(0[io-
Xox^vsaQ'ai^ eines ehrbaren
Benehmens, aber nicht der
Gemeinheit befleifsigten sie
sich. J)a.s Yerhnm ß(OfioXoxsvsG&ai
steht hier, wie der vorangehende
Satz lehrt, nicht in dem speziellen
Sinne „gemeine Späfse machen"
(wie Isokr. 15, 284), sondern in
der angegebenen allgemeineren Be-
deutung. Vergl. über die ßco^oXoxoi
und die Menschen ähnlichen Schlags,
die ÖQtt^ovxsg, v.aipLY.CdaXoL oder
iyv.aipLv.C8aXoi ( — v.riöaXoL'i Schmidt
de Didymo p. 58), GnBQiioXoyoi^ av-
xoXri-Av^oi^ xQißaXXoL, aufser den
Lexicis Lobecks Aglaopham. p.
1031 sqq. — ae (ivvvsa&ai, ist
sonst = stolz sein z. B. 2, 34. 10, 11
u. inl xivi auf etwas 16, 19. — 49,
5. svxQun. y,. anconxs iv d., die
Witzbolde und Spafsvögel. —
49, 6. svcpvstg — dvazvxstg^
geistreiche Menschen — arm-
selige Narren. Über tvcpvi^g in
diebcm Sinne vergl. Isokr. 15, 284
xovg ßcofioXoxBVO(iivovg ■Kai ffxaJ-
nxeip yial ixifiSLa&ai dvvufisvovg
svcpvstg y.aXovaLVf und die Nach-
weisungen bei Held ad Plut. Timol.
p. 402 und Schmidt Synonymik IV
Ö. 64, über dv6xvxi]g Isokr. 2, 12
HJ}ds Haxayvmg täv dv&QConcov
APEOnAriTIKOS (7).
101
60 (t'^') -K^ß^ ^ridslg oiEöd^cj [is dv6x6X(og diaxeted^ai TtQbg tovg e
ravtriv e%ovtag tijv rjhxiav. ovrs yccQ rjyoviicci tovtovj aCrtovg
Hvac TG)v yLyvofievcjv, avvoidd xs rotg 7tXsL6rOLg amäv i]XL0ra
XcciQOvöL xavxri xfj xaxa0xcc0SL, öl' rji/ i^söxiv a'dxotg iv xatg
dxoXaötaig xavxaig dLargCßsiv a6x' ovx ccv eixörcog xovxoig
STtiXi^ariv dXXä tcoXv dixaioxegov xotg dkLya TtQb i^iav xijv 150
51 JCÖXiv ÖLOLxrjöaöLv. ixelvoi yäg ^6av oC JtQOXQsipavxsg inl xavxag
xdg dXtycoQtag xal xaxaXv0avxeg xijv xfjg ßovXijg dvva^iv. (x'.)
^Hg STCLöxaxovörig ov dixav ovo' iyxXrmdxcov ovo' sl6(poQ&v
o-öds Tteviag ovds TtoXs^cov ij nöXig k'ys^sv, dXXd xal TtQbg
dXXt^Xovg ii(Sv%iav slxov xal ngbg xovg aXXovg dnavxag {(q'^vtiv
i^yov. JCttQstxov yaQ 6(päg avxovg xotg ^€V "EXXtjöl iCLöxovg, b
52 Torg Ö£ ßaQßdQotg (poßegovg' xovg ^lev yaQ 6s6cox6xsg rj0av,
Toaavrriv dvaxvxütv {stGliditatem),
(bg tceqI (ilv rä d'rjgi'a tsxvceg
fvpTjxaufv — , ri(iäg 6' avxovg
ovdfv av Ttgog dgsrrjv (otpsXi^GccifiEVy
und Jacobs ad Anthol. Palat.
p. 492 seq.
60, 1. dva-KoXtog diaxsiad-uL
(wie d. ixiiv 3, 1 u. 4, 129), dafs
ich gram bin — 50, 3. aivoidu
xoCg nl. . . . xaiQOvoi ^ ich
weife von den meisten, dafs
sie . ., wie 6, 83 ovviidüxBg 'A^i]-
vaCoig i%Xinovci xrjv avxcöv x<0Qav,
dagegen in anderer Konstruktion
8, 4 ovveidoxsg noXlovg xal fisyd-
Xovg ol'-KOvg dvaaxärovg yEysvTffie-
vovg (cf. 8, 113. 15, 48), und
wechfcelnd 15, 120 avvloccai ydg
avxm — elg ivdd'ag y.a&ioxd(ifvov.
Vergl. Bnttmann ad Demonth. Mi-
diub. p, 186. — 50, 4. xavty xfj
xar., über die jetxige Ein-
richtuiig. — 60, 6. oXi'yio nqo
^liäv, um 460 v. Chr., wo durch
Perikles und Ephialfes die Macht
deH Areopag gcRchwöcht wurde.
Vergl. Flut. Kim. 16 avyxtavtfg
xov na&taTtÖTa xTfg noXixtiag xd-
Ofiov XU xf nuxQia vofiifta, olg
iXQthvxo ngoxtgov, 'EatüXxov ngof-
axüxog d(f>n'Xovxo tijc /{ 'jigetov
ndyov ßovXfjg xag xgfattg nXi^v 6X{-
ymv undaag — fig &%gcixov ^rjfjLo-
mguriav ivtßaXov Tr,v n6ltv. id.
Perikl. 9 wan xriv fxiv (ßovXrlv)
dcpaigsd'rlvccL xdg nXsiaxag ^giasig
nag' 'E(pidXxov u. Gilbert, Staats-
altert. I S. 148. Er verlor damals
alles aufser der Blutgerichtsbar-
keit {5iY.aL cpovinai); nach dem
Sturze der 30 Tyrannen erhielt er
zwar sein Aufsichtsrecht wieder,
konnte aber bei der nun herrschen-
den absoluten Demokratie nicht in
der alten Weise wirken. (Gilbert
a. a. 0. S. 267.)
61, 1. ngorgetpavxsg seil, xovg
veooxegovg. Über d. Partie. Aorist.
s. zu 4, 76. — 61, 2. oXiycogiag^ zu
diesem (rücksichtslosen) leicht-
sinnigen Wandel, absolut wie
12, 111 nagaßdXXovxEg xdxfi na^s-
axmxa xotg ivd-dds nal (idXiaxa xriv
oooq)goovvr]v ncel rcsid'agxtav ngog
xdg nag' rjuiv oXiycogi'ag. Dagegen
8, 96 Tovg idioixag ivinXrjaiv —
oXiytogCag xmv o^xcov xa) rcov gvv-
%riy.mv. Ebenso absolut 6Xiy(og<og
12, 232, und oXtyyigiLV 7, 46. 9, 41.
— xrig ßovXi^g i. e. TJJg i^'Agd'ov
ndyov ß. — 51, 3. S i -k ci v. Als
Gnind für diese und die folgenden
ÜbelhtiJnde denkt Isokr. nur den
Wegfall der Aufsicht des Areopag,
die er als Grund der entgegen-
geset/tcn Zustllnde oben bezeich-
net hatte. Vergl. § 81 u. flgd. —
51, 4. fytiitv. S. zu § 48. —
61, 6. iZXXrjat ntctovg h. zu
4, 14«.
62, 1. xovg filv ydg • nagü
102
(in) I20KPAT0TS
TtaQOi dl röv ölky^v trilixavtriv stXrjfpötsg, gxSx^ ocyaTCäv ijcsLvovg,
et ^rjölv hu xaxbv 7td6%oiBV. toiyccQZOL diä tavta ^stä xo6avtrig
ä6(pccliCag dirjyov, aöte xaXXiovg elvai xal JtolvtslEötSQCcg rag
otx7J0£cg xal tag xataffxsväg tag inl t&v äyQ&v r) rag ivtbg
rsLxovg, xal TtokXovg rcbv TCoXir&v ^rid' stg rag eogräg etg
aörv xaraßaLVEtVy aAA' aiQstöd^aL '^evelv iitl rotg idCoig aya- c
53 %'oig iiäklov -i) tcbv xoivcbv ic7toXa'6siv. ovds yäg rä tceqI rag
d'scoQiag, G}v svex av rig ^X^ev^ dösXyag ovo' vZ£Qri(pdv(og
dXXä vovv ix^vrcog iitOLOw, ov yaQ ix rCbv tco^tc&v ovd^ ix
r&v 7C£qI rag xoQriyCag (puXovLXL&v ovd' ix rcbv roLOvrcov äla-
^oveLcbv rijv svöac^oviav idox^fia^ov, dlX' ix tov öcocpQÖvcog
ds zcav, jene — , von diesen,
S. zu 1, 15. Auf täv geht auch
SKBLvovg^ das sich also hier auf
das zunächst Vorhergehende be-
zieht im Sinne von ccvxovg. Vergl.
Maetzner ad Antiph. p. 138 und
s. zu 1, 25. — GSüod'KO'csg, in den
Perserkriegen. Vergl. 4, 91 und
flgd. — 52, 2. ccyanäv — bI. S.
zu 9, 81. — 52, 3. xoiyotQtoi. S.
zu § 30. — 52, 4. v.ccllCovg^ weil
sie auf dauernden Aufenthalt auf
dem Lande hoffen konnten und
nicht wie später befürchten mufsten,
durch Kriege in die Stadt getrieben
zu werden. Über die Neigung der
älteren Athener auf dem Lande zu
leben und die damit zusammen-
hängende Vernachlässigung der
Stadthäuser vergl. Becker Charikl.
I S. 187. — 52,5. svtog zslxovg,
ohne Artikel, wie oft, wenn die
Stadt schon genannt ist, weil dann
TSiX'^Sf als schon durch den Zu-
sammenhang individualisiert, des
individualisierenden Artikels nicht
mehr bedarf, Vergl. Thukyd. 8,
69, 1 T^oav d' 'A%"rivaioi Ttccvzsg cceC,
OL (iSV £7ll TSLXSi, OL Ö' SV tCC^SL,
Isokr. 4, 116 und öfter, s. gleich
unten äoTv, auch aKgoTtolig Isokr.
17, 18. 20. 34 und anderen, s.
Maetzner ad Lycurg. p. 279 und
Elmsley ad Aristoph. Acharn. v.
179. — 52, 6. (ir]8' stg rag boq-
Tttff, also noch weit weniger ölkcov
y-ccl synXrjfidtcov svsticc. — 52, 7.
ccarv, der gewöhnliche Ausdruck
von Athen, auch bei Lateinern
(Interpr. ad Cornel. Nep. 2, 4, 1),
und fast zum nomen proprium ge-
worden, daher ohne Artikel. —
'Kcctccßccivsiv, nicht ßaCvEiv, weil
für die Mehrzahl der Bewohner
Attikas Athen nach dem Meere
zu, also tiefer, lag. — dya&oig,
Hab und Gut, wie bona. — 52,
8. xmv Koivcöv, vom Staats-
gute, insofern die Kosten der
soQzccc aus dem Staatsschatze be-
stritten wurden.
53, 2. ^scagtag^ Schaustel-
lungen, Ttofindg y xogriy tag Y.al
toiavTcc, wie es nachher heifst. —
Tj Xd'£v,h.sitte kommen können,
was nach § 52 aber nicht der Fall
war. — 53, 3, vovv ixo 'vxcog, in
verständiger Weise, wie 5,
7. 8, 18. 12, 218. 15, 128. Ep. 5, 2.
6, 9. 9, 6, u, Xoyov ixovrcog 7, 60.
Die Grammatiker verlangen vovvs-
XÖvToag zu schreiben (vergl. Lobeck.
ad Phrynich. p. 604 u. Element. Path.
I p. 558), wogegen nicht spricht,
dafs Plato de legg. III. p. 686 E
sagt: £v xat ixovrcog vovv, auch
nicht, dafs 12, 109, 235. 15, 23, 80,
149 mit Recht ot vovv i'xovtsg ge-
schrieben wird. — 53, 4. cpilovL-
■Kimv, nicht q)LXovEi%Lwv. S. Krit.
Anh. zu 4, 19. — rmv tolovtov
i. e. ccXXcov TOLovTcov. S. zu § 48.
— 53, 5. 6coq)Q6v(o g otyiE cv, seil.
rrjv tcoXlv (s. § 21), nach der
vernünftigen Art der Staats-
verwaltung. — 53, 7. a}g dXr]-
&cog, vollkommen wahr, wie
APEOnAriTIKOS (7).
103
oIkblv xal xov ßiov tov xad^" rj^sQav xal tov arideva tcbv Ttoki-
t&v aTCOQsiv tcbv ijtLtrjdstov. f| covxeq xq^j xqlvscv rovg cjg d
64 äXrjd-ag sv Ttgattovrccg xal ^irj (poQtcxag itoXitevo^ivovg' iitsl
vvv ys zig ovx ccv StcI totg yLyvoiisvoLg t&v sv (pQOVOvvtav
äXyTJöSLSV, otav tdt] TtoXXovg tcbv TtoXitcbv avtovg ^lev tisqI
tG)v dvayxaccov, [std-' £%ov6lv el'ts fitj, tcqo tav di.xa6trjQt(ov
xXrjQOv^dvovg , t&v d' 'EXltjvav tovg iXavvetv tag vavg ßov-
Xoiisvovg tQ8(p6Lv ä^tovvtag, xal x^Q^vovtag ^sv iv %Qv6oig e
lliatLotg, x^f'l^^tovtag d' sv tocovtOLg, iv olg ov ßovXo^ac XsysLv,
Kai toiavtag aXXag svavtLCOöSLg jcsqI f^v dioCxri6LV yi^yvo^isvag^
6, 28. 8, 21. 12, 263. 15, 275 und
bei anderen; ver^l. Franke ad I)e-
mosth. Phil. 6, 10. Der Ausdruck
ist elliptisch und so zu ergänzen:
xovg ovToag sv ngdzTOvrag^ cog alrj-
9(og SV nQUTxsi xig. Neuerdings
hat Schanz im Hermes XXI (1887).
S. 443 die Stellen aus Plato ge-
sammelt und (hg wie ähnlich schon
andere (== Adverb des Artikels cf.
Rehdantz Deraosth. Ind.* s. mg) als
den Ablativ des Artikels erklärt, so-
dafs (og dlrjd'mg nichts anderes wäre
als TJj dlri^fiu. — 53,8. ft 17 cpoQTLHcög
TToZ., nicht wie gemeines Ge-
sindel ihre staatsbürgerliche
Thätigkeit üben, mit Rücksicht
auf jene dXa^ovsiai, in § 63 gesagt.
64, 1. ine£ führt hier einen
koordinierten (=» yap), nicht einen
subordinierten Kausalsatz ein wie
oft <off (s. zu 9, 80 u. aüTS h. zu
4, 66); ebenso § 62. 2, 42 4, 131,
189. 6, 47. Hier ist zugleich, wie
so häufig bei ya^, der zu begrün-
dende fiedanke weggelassen: „wie
es jetzt hier geschieht". — 64, 2.
tav Bv q>Qovovtz(ov ist mit tig
zu verbinden, «-ine Trennung, welche
Isokr. liebt. Vcrgl. 6, 6 ft zig zi
dvvaxai niffl ziov itagdwiov nga-
ffutzatv ttntiv dyaO^ov , und mehr
bei Bremi zu diener Stelle. — 64,
8. »fpl Ttov uvayyiaiiov. Für
die Xrm'Tr'n war d» r Iiirhtorsold,
t:, ein
. l; vgl.
Aru»to|>li. VcHp. V. aü4 Dind.
ayt vvv 00 T.uxiQ^ r^v ^r; to dma-
GxriQiov uQxcov I ■Kad'tar] vvv, nod'ev
(ovrjGOfisd'' ccQLOTOv, uud Isokr. 8,
130 OL dno xmv di-naGzrjQLCov ^cov-
xsg. (Boeckh, Staatshaushalt, der
Ath.3 I S. 274 flg.) Daher mufsten
sie wünschen unter den an jedem
Gerichtstage für einen der 10 Ge-
richtshöfe (SiHuaxTjQia) ausgelosten
zu sein. Zur rjUaia gehörten übri-
gens alle Bürger, die das 30.
Lebensjahr vollendet und die sich
im Beginne jedes Jahres durch den
OQHog 8iy.a6xtH6g zur Übernahme
einer Heliastenstelle verpflichtet
hatten s. Fränkel, Die attisch. Ge-
schworenenger. (Berl. 1877) S. 1 ff.
— 54, 6. xcov o ^EXX^vcav i. e.
xöäv älXcav 'EXXi^vcov. S. zu 9, 66.
Zur Sache vergl. 8, 79 (avv^yayov)
i^ dndarjg z^g 'EXXddog xovg dgyo-
xdxovg xal xovg dnaamv xätv no-
vrjQiööv (iFXfxovxag, nXrjQOvvxsg xov-
x(ov xdg XQir'jQSig. — 54, 6. iv
f (f v 00 tg ifiocxloig. Denn diese zu
iefern war Sache der xoQTjyolj nicht
der die Chöre Bildenden (ot xoqbv-
xuC). Vgl. Antiphan. coraic. Meinek.
p. 1 16 = fr. 204 ed. Kock. (von Rein-
hardt angeführt) t) x°9^Y^S cctos-
d-fi'g I ifidzia ji^vffä nuQuaxtov
zm x^9^ ^axoff (poQSi. — 64, 7.
Iv zoiovzoigf seil, ola Üaxh ^ in
so jämmerlichen, s. zu § 48.
Vgl. (Xenopb.) de republ. Athen.
1, 10 la^r^zcc ov9\v ßeXzloi ^^ct 6
dfjiiog avzo&i 7j ot dovXoi xal of
(lizoixot. — iv olg % z. X. von
denen ich nicht reden mag,
eigentlich — iv olg jffifia'tovtaff
ov ßovXoiiai Xiyaiv. — 64, 8. xtQl
104
(III) ISOKPATOTZ:
55 aC fisyccXr^v cciöxvvriv tfj TtöXst noiov0iv. {xa.) ^^v ovölv yjv
in ixeivrig xi]g ßovXijg' ccTtTJXXa^s yccQ rovg alv nsvrixag tc5v
ocTtOQLCJV ratg iQya6Caig xal tatg TCaQu tav ix^vtav Gi(pEXiuLg, 151
rovg ö\ vscjTEQOvg r&v ccxoXaöLcbv rotg iititridEv^ccöi xal tcctg
avtcbv ijtLiieXsLaig, rovg de jtoXLtevo^evovg rav tcXeovs^l&v
Ttttg riiKOQCaig xal rc5 ^ii Xavd'ccvEtv rovg ädtxovvrag, rovg d^
TCQEößvTEQOvg xcbv äd'v^iCbv Ttttg TL^tttg Ttttg TtoXiTLxatg xal Ttttg
TtttQtt TÖr VEOTEQCOV ^EQttTlElttig. XttLTOl 7tG>g ttV yEVOLTO TttVTY}g
TtlEiOVog tt^Ctt TtokiTELtt, T^g ovT(D XttXcbg ccTtttVTCov ra)v TCQttyiidi-
xcov ETti^sXrjd'Etörig;
56 (^/^'O UeqI fllv 0{}V T&V 7C0TE Xad^EÖTGJTCSV tä ^Iv TCXstÖTtt b
diEXrjXvd^tt^sv o6tt 8e TtttQttXsXoLTta^Ev, ex tcov elqyi^evov, ort
XttKELVa TOV ttVTOV TQOltOV eI%E TOVTOig, QttdiÖV E6TL XttTtt^ttd^EtV.
rr;V SioiyirjGLv, in ihrem Ver-
halten, wie Ep. 9, 4 9j sv ratg
av^cpoQutg dioUrjatg.
55,2. in* s-KSivrig, zur Zeit
jenes R. - 55, 3. i gyaotaig.
S. § 32 und 44. — rmv sxov-
Tcov, der Wohlhabenden, wie
§ 83 u. 6, 67 ; ebenso bei anderen,
vergl. Ast ad Plat. de legg. p. 251
und Schoemann ad Plut. Agin 5, 3.
— (ocpsliaig 8. Krit. Anh. zu 4, 29.
— 55, 4. Tcctg avxmv etc. cf.
Krit. Anh. — 55, 5. rovg noli-
Tsvofisvovg, die bei der Verwal-
tung des Staates Beteiligten; über
deren nXeovs^t'a zu seiner Zeit gab
Isokr. § 25 Andeutungen. — 55, 7.
Tats TLficiLg X. Tl., Verleihung von
Kränzen, Befreiung vom Tribut und
den Liturgien, Speisung im Pryta-
neion, Ehrensitz im Theater und
sonstigen öffentlichen Versammlun-
gen, Errichtung von Bildsäulen
u. s. w. cf. Westermann de publ.
Athen, honoribus et praemiis, (Lips.
1830). — 55,8. TiaCxoL nag. S. zu
9, 65. — ravTTjg s. zu 1, 45.
§ 56—70. Widerlegung von Ein-
würfen, zunächst diesem, dafs, abge-
sehen von der voraussichtlichen Er-
folglosigkeit des Vorschlages, dieser
den Bedner dem Verdachte aussetzen
werde, als wünsche er EücJckehr zur
Oligarchie (57). Dagegen beruft sich
Isokr. auf die Notur dfs von ihm
Empfohlenen (68, 59) und auf die in
seinen übrigen Beden hervortretende
Vorliebe für die Demokratie (60), zu
weh her er gelangt sei durch die Be-
trachtung der Zustände demokrati-
scher Staaten (61, 62) nnd durch
die Vergleichung selbst der jetzigen
ausgearteten athenischen Demokratie
mit der Oligarchie der 30 Männer
(62—70).
56, 1. TCOV Ttors "huQ'egxcoxcov ,
der einstigen (ehemaligen)
Verhältnisse, nämlich in der Zeit
6Xiy(p TtQO fifimv , nach § 50; ähn-
lich Andokid. 3, 22 UQysLovg ccycc-
yovxsg slg xt^v Ttoxs cpiUav. In sol-
chen Fällen wird Ttoxi bestimmt
durch den Gegensatz vvv, xoxs da-
gegen, was auch stehen könnte
[cf. Krit. Anh.] durch einen an-
deren Punkt der Vergangenheit
(hier: oxs riv tj i^ 'Aqslov Ttdcyov
ßovX^). — 56,3. %ccy.sCvaxbvav-
xov X. Man erwartet entweder
v,Dcv,SLVct xovxov xov T., oder s-nsCva
xov avxov r. Ähnlich Herod. 1, 95
|U.fTo: ÖE xovxovg xart xa. uXXa k'&vsa
ETtoLEE xavxo xotGiMriSoLüi. Xenoph.
Hell. 1, 7, 13 xovxovg xij avxy
tp-qcpa} 'HQiVEad'ai Jitieq xai xovg
avQcctrjyovg. id. Anab. 2, 1, 22 ccTtocy-
yEXXE OTL v.al ijuiv xccvxcc Sohel
ccTTSQ "Kai ßccaiXEL. idem Symp. 2,
25 ^oxgt (lOL Hat xcc xav ccvdgmv
avfiTcocicc ravxcc Ttäöxstv, cctieq vmI
APEOnAriTIKOS (7).
105
(x/.) '*Höri ÖS tLveg axovöavrsg fiov xavxa die^LOvxog £n\]VE6av
^sv d)g oiov ts aocXiöra xal rovg JtQoyovovg e^axccQLöav, ort
67 rbv TQÖTtov xovxov xrjv itoliv ölcdxovv, ov ^r^v v^äg y Sovxo
TCSLöd-TJösöd^ccL xQV^^^'' xovxoig, aAA' c([Q7]666d-ccL diä xijv 6vv- c
7Jd-6Lccv iv xotg xad-66xG)öi, TtQciy^aöL xaxoTta&atv ^äkXov rj
Hexä TCoXiXEiag axQißs0T8Qag cc^eivov xbv ßCov öidyetv. sivaL d'
ifpaoav i^ol xal xlvövvov, ^yj xä ßsXxiöxa öviißovXsvov ili66-
drj^og slvccL 86^co xal xifv n6Xiv tptixslv sig bliyccQxCav i^ßaXstv,
58 {xd\) 'Eya d' ei [ilv Ttegl TCQay^dxcov dyvoov^avcov xal ^ij
xoLV&v xovg koyovg iTtoiovurjv xal 7t6Ql xovxcov exeXsvov v^ag
iXeöd'ai övvaÖQOvg rj övyyQafpiag^ di g)v 6 dfifiog xaxsXv^ri xb d
TCQÖxsQOv, eMxcog av slxov xavxrjv xijv aixCav' vvv d' ovdav
X. T. X.^ Ahnlich auch Flui Tit. Flam.
7, 2 r^v 6f xal rov ^iXCnnov rb
cxQCctevucc tw nXr'id'fi nuQanXi^aiov.
— 56, 4. dis^iovTog. im Privat-
j^espräch, um das Urteil anderer
zu hören In ähnlicher Weise führt
T-okr. öfter das Urteil anderer an,
f'en«n er die gerade vorliegende
Hede mitgeteilt habe, vr-rgl. 4,
100 seq. 12, 233 seq. 15, 241 seq.
— inijv&aav, nämlich jitf, was aus
^nv zu ergätjzen, wie 12, 201. Da-
gegen wirklich absolut ot inaivovv-
Tfff, „die Lobredner" 5, 11 u. 11,33.
57, 3 (läXXov ißt mit atQrjae-
a^ui zn verbinden, von dem es ge-
wöhnlich getrennt wird, um vor dem
17 eine hervorragetidere Stellung ein-
zunehmen; vergl. 3, 34. 4, 63, 5, 47.
7, 62. 8, 98. 18, 48. K^. 7, 1. u.
12, 214. Seltener ist eine Stellung
wie 4, 147 (läXlov (iXsto nfgl rovg
&fovg i^a(iuQxfiv ^ ngog iiifivovg
f% rov tpavriQOv diay (oviacco^ai.
68, 2. notvtav, allbekannte,
genauer: „woh nicht im iU>Hitz eines
([•inzelnen (al« Oeheimni«) ist".
Ähnlich Plut Mor. p. 976 C fiiya
d^Xcoiia t6 xotvnv laxi, und Lu-
kian. Somn. 8 infin<av to noivov
„a^jr^ di rot rjijiiav jtartos". — 68,
8. avv i ÜQOvg ^ avyyqtKpiuq.
her erste Aiisdrnck ist allgemein
gchalitn und ohno Kdckxicht auf
ein biittoriHcheit Faktum gewählt;
e.« mufste schon Verdacht erregen,
wenn vorgeschlagen wurde, die
Sache der Volköversammlnng zu
entziehen und sie einem Komitö
zu übergeben. Noch gröfser aber
mufste der Verdacht werden, wenn
vorgeschlagen wurdf, die Sache an
GvyyQccrpBtg zu überweisen , weil
dieser Name an ein historisches
Faktum erinnerte, das bei dem
8r]u.og nicht in gutem Andenken
stand; avyyQatpitg hiefsen nämlich
(s. die Stellen bei Krueger hinter
Dionys. historiograph. p. 375) die
10 Männer, welche im J. 411 mit
unbedingter Vollmacht erwählt
wurden, um Antri^ge auf Bessorung
der Verfassung zu stellen, infolge-
dessen dann die Oligarchie der 400
(intrat. Vergl. Thukyd. 8, 67 seqq.
— 6 driyiog -AartXvd^ri i. e. 17 St]-
fioxparm, wie 12,148. 16, 16, 37, auch
Thuk. 3, 81, 4. 5, 76, 2. Xenoph.
Hell. 1, 7, 28. Andokid. 3, 4. 6. 10.
Lys. 16, 5. 20, 13. Hyperoid. 3, XXll,
20 Bl. D.-mosth. 13, 14. Plut. Ti.
Gracch. 15, 3 und öfter vergl Wolf
ad Demosth. Leptin. ed. 11 (Bremi)
p. 282. Anders §16. — 58, 4. bIxov
T. T17V a/t/av, es tri\fe mich
diese r Vor wurf. So 8t<>ht «^nwv
r^iftv immer im passiven Sinne von
aci^isnri (vergl. 2, 27. 6, 7. (s. zu
d. St.) 10, 15. 16, 65), daher oft
mit vno verbunden (Hermann ad
Lucian. de conscrib. hint. p. 286).
Beachtenswert ist 8, 138 vovtosv
106
(III) I20KPAT0TS
sl'QTjxa tOLOvtov, dXXä dLsCley^iai tisqI ÖLOLXtjöscjg ovx äico- \
69 xsxQv^^svrjg aXXa tcköl tpaveQäg^ tJi/ Ttdvtsg töte xal TtatQiav \
rj^tv ovöav xal TtleCötcav dyad-av xal tfj Ttölsi xal totg alloig \
'''EkXrjöLV alrCav yeysvrj^svrjv , Ttqog d\ tovtocg vtco roiovrcov \
dvÖQ&v vo^od'etr}d'st0av xal xaraötad^stöav , ovg ovdslg o6xig d !
ovx dv 6^oXoy7J0SLS dYj^otLxcjtcctovg ysysvfjö^ai tcbv noXLxcbv. \
coöte Ttdvtcov dv ^ol 6v^ßair} dsLVOxaxov^ ei rocavtrjv TtoXixeCav
6L6rjyov^£vog vs(oteQG)v dö^ai^i TtQay^dtcov iitid^v^etv. \
60 "ETCEita xdxstd'sv QaÖLOv yvcovau tijv iiiijv öidvoiav iv yaQ 152 \
totg ttXeCötoig t&v Xöycjv r&v sl^rj^avcov V7t i^ov <pavi^0o^aL i
ratg ^hv bkiyaQX^^^S ^^l '^^^S Ttleovs^Caig iTCitLfiav^ tag d' j
t06tr}tag xal tag drj^oxQatcag iTCaLV&v, ov kdöag dXXä tag ]
xakcbg xad'eötrjxvtag , ovd' cog stv^ov^ dXXd öixaCcog xal Xöyov l
61 £x6vt(og. olda yaQ tovg te Ttgoyovovg tovg rj}iet8Q0vg iv rav- j
rrj tri xataötdösi Jtolv t&v dXXcov ÖLSvsyxövtag, xal AaxadaL- j
^ovLOvg diä tovto xdXliöta TtoXitsvo^svovg, öto ^dXiöta drj^o- j
XQatov^svoL tvyxdvovöLV. iv yaQ tfj tcbv dQ%G)v aiQeösi xal b ]
reo ßLG3 t(p xad'^ rj^ieQav xal totg akkoig iTtitrjdsv^aöLV l'doifisv \
dv TtaQ* avtotg tag iöötrjtag xal tag b^OLOtrjtag ^äXXov tj naQa
totg dXkoig iöjivovöag' olg aC ^sv oXiyaQx^ai, TtoXs^iovöLV, ot !
rav oiyad'mv triv altCav e^o(isv coli.
Hermann 1. 1. p. 344.
59,3. roiovrcov, seil. oIol rioccv
26Xcov xal KXsLGd'svrjs (§ 16). Vgl.
zu § 48. — 59, 5. 87]yi,orLV.(oru-
rovg. S. zu 9, 46. — 59, 7. slarj-
yovfisvog, vorschlage, wie 4,
170 {nsQt rov noXs^ov). 5, 13 (rt).
Ep. !_, 7 (absolut). — vsmrsQcov
— ngay (idrcov, im praegnanten
Sinne (denn etwas neues erstrebte er
jedenfalls) vom Umsturz der be-
stehenden Verfassung (= novis re-
bus studere). Ähnlich Xenoph.
Hell. 5, 2, 9 vscorsQcav riveg sni-
&v(iovvrsg Ttquyfidrcav, und öfter
vscorsQOv n noielv s. Krueger zu
Herod. 8, 142, 1.
60, 1. v.ccv.siQ'Bv. S. zu 9, 11.
— 60, 3. nlsovs^iaiq, Vor-
rechte (wie § 70), dem laorrirag
(gleiche Berechtigung aller),
per chiasmum gegenübergestellt s.
zu 4, 17. — 60, 5. dtg srvxov. S.
zu § 29, — Xoyov sxovrcog. S.
zu § 53.
61, 3. y.dXXLGrcc noX. S. zu
§ 15. — [i uX L a r a ö ri fi o k q.j
die ausgedehnteste Demokra-
tie haben, wie gleich nachher
yiccXöög drjfiO'HQarovfiEvoL. Vergl. 8,
95. 20, 20. — 61, 5. rm xa-Ö"
rjfisQav. S. zu 9, 43. Isokr. denkt
hierbei wohl vorzugsweise an die
gemeinschaftlichen Mahlzeiten, die
cpsidiTia. — 61, 6. rocg laor. yiccl
rag 6|u.ofcdr., die Gleichbe-
rechtigung und Gleichstel-
lung. Beide Wörter sind ohne
wesentlichen Unterschied nur zur
Hervorhebung der vollständigen
politischen Gleichheit verbunden,
wie so oft l'cog xal ofioiog (cf. Lo-
beck. Paralip. p. 61), auch in ne-
gativen Sätzen, wie 14, 55 ovx l'aov
xaxov ovd' ofiOLOV. S. zu § 78. —
61, 7. otg, Dinge, welche ....
APE0nAriTIK02 (7).
107
62 ÖE xaXag öri^oxQatovuevoL xQa^evoL diatelovöLV. (tcs'.) Tcbv
toCvvv aXkcov Ttokscov tatg STtLcpaveötdtccLg xal ^syLöraig, rjv c
£^£tcc^£iv ßovXr]d^&^£v, £VQy]6oiL£V xäg örj^oxQaxLag fi&XXov r)
tag oXiyaQxiag 6v^(p£Qov6ag' iitEl xal xiiv r}H£t£Qav 7Coli,t£Lav,
7] 7tdvt£g iTCLTL^aöLV, T}v 7CaQaßciX(oii£v axftrjv ^ij TtQog f^v vit
i^iov Qrjd'£t6av dXkä TCQOg triv vjtb tcbv tQidxovta xataötäöav,
63 ovÖ£lg o6tcg ovx av %'£07toCritov eIvul voyiC0£L£v. (xg'.) Bov-
lo^aL d' £l xaC tivig \l£ q)7^6ov6Lv £^C3 tfjg vTtod-eöEog XiyEiv^
dr}X&6aL xal duXd-Etv, Ö6ov avzrj tf^g t6t£ dL7Jv£yx£v, Xva ^rj-
ÖEig otritaC fi£ tä ^£v d^aQtiJuata tov öt^iiov XCav dxQcßag ^
i^£tdt,£iv^ £l Ö£ ti xaXov rj 6£^vbv diaTtijiQaxtac, tavta Ö£
Das Neutrum geht auf die Feminina
iooTT^rag xal b^otoxrjTag, als Dinge,
an und für sich, ohne Rücksicht auf
ihre grammatische Form. S. zu 1,
38. — 61, 8. Srjfio'KQarovfisvot
XQoofjLsvoi. Gleichklang der beiden
letzten Silben zweier auf einander
folgender Wörter gilt dem Isokr.
nicht als Kakophonie. Vergl. 2, 51
cpaivBcd^uL ßovXsvsad^ai. 6, 45 av{i-
(ptQOVTog TTft'd'oi'TOg (dagegen in (psv-
yovtsg y.arsXd'ovtsg § 65 mildert
der Akkent den Gleichklang). Weit
häufiger und oft kaum zu vermeiden
ist die Übereinstimmung der letzten
Silbe, ja, sie scheint von Isokr. oft
erstrebt, wie in doHSLv dSi-nstv 16,
18 (vergl. 15, 160. 19,27. Ep. 7, 2)
oder in dsiv vjtsvfyntiv 6, 65 (coli.
9, 41. 11, 44). Eine Seltenheit ist
6, 94 initocTteiv id'iXiiv dnod'vjj-
ex&iv, 15, 108 noXlag v(iäg tlacpo-
Qag avay%daag. Dagegen vermied
Isokr. sorgfilltig einen Zusammen
stofs wie tlnovacc aacpij, rjXixa xaXd^
iv&a f9aXr^g (vergl. Maxim. Planud.
'"' Mf;rmog«'n. V p. 469), wogegen
wie das öfter vorkommende
.^.;/^r Tijv oder Ep. 6,3 ai'jitqpf-
qovTog ovTog nicht streiten. Vergl.
Lobeck. Paralip. p. 63 seqq.
62, 2. Tüiivv, ferner.
9,41. — zaig ist von avfupt-
Qovaag abhängig. — 62,4. fnd.
I § 64. — 62, 6. IniTiftäaiv.
.:\. § Ift Xiyontv, üg ovAfnor'
iv drinongat^u xümov InoXiztv^^-
(itv. — atJr/jv könnte fehlen, wird
aber öfter so ohne allen Nachdruck
gebraucht (wie nach Relativsätzen,
8. zu 1, 33), um nach einem Zwi-
ßchengedanken einen Begriff wieder
aufzunehmen; vergl. 9, 12 nsgl trjg
cpvascog — doxft [iol TtQsneiv —
ÖLsld-sCv TtBQL avzaiv. 12, 109 twv
dnodexo^tvaiv andaag tav Acoie-
dai^ovLcav ngd^sig, tovg (lev ßsXtL-
atovg avrööv r}yov(iaL — rrjv (ihv
Zizagriarav noXixBiav inaivEGS-
(j-O-at, und ebenso zur Wiederauf-
nahme eines Particips auch 14, 32
(n. Xenoph. Hell. 1, G, 35 zavta
ÖS ßovXofievovg nouiv dvs[iog xal
XBifiav avzovq Slsv.(6Xx^6S u. Ari-
stoph . Ran. v. 763 Dind. voyiog — bgzC^
zov UQiözov ovza — üLzqciv avzov
iv TCQvzaveio) Xufißdveiv). Vergl.
Stallbaum ad Plat. Symp. p. 195A,
Ast ad Plat. de legg. p. 10, Froh-
berger zu Lys. 13, 69, auch im
Anh. — 62, 6. xaraffTäaav i. e.
xaraffra^ftffav (cf. 4, 106), daher
vno xmv zq.
63, 2. ^^(o zi^g vnod^saecog,
wie 12, 74 u. 161. Dagegen nögga)
zrig vno&iöfoag dnonXaväad^ai oder
yByovtvai 7, 77 u. 12, 88, u. Xfyeiv
h^oi z^g yQa(prig 16, 104. Häutiger
ist bei den Rednern t^^oo zov ngd-
yfiazog Xtyeiv, worübir Maetzner
ad Lycurg. p. 94 u. Rehdantz Anh.
zu § 11. — 68, 8. avt/;, die jetzige
demokratische. — 63,6. ravta di.
Der Plnral, auf xaXov rt ij oifivov
buKiiglich, erklärt sich durch die
Kollekiivbedeuiung des iC uff.
108
(III) ISOKPATOTS
naQaksCneLV. sötai, d' 6 Xöyog ovts ^ccxQbs ovt ävacpsXrig
totg ccxovovöLV. ]
64 i'^t-) ^E'^^t^dii yccQ tag vuvg tag tveqI 'EXkTJöTCovtov aTCa-
Xeöa^sv xal tcctg 6v^(pOQaig ixetvaig i] TtöXcg 7t£QLB7tE08v , tCg '
ovK olds XGiv 7tQE0ßvt8Q(X)v, tovg ^6v ÖYj^otLXO'bg Xttlov^^vovg \
ixoi^ovg 'dvxag 6tL0vv itdöx^^'^ vtiIq tov ^lij noistv xh jtQOöxax- e |
xö^svov, xal dscvbv ijyov^svovg, ei' xig 'öijjsxai X'^v 7c61lv xrjv \
XG)v 'EXIyivc3V aQ^aödcv, xavxriv hcp* higoig ovöccv, xovg de [
xfig oliya^^Cag iTtL&v^rjöavxag ixoc^cjg xal xä xeCxyi xccd-aLQOvv-
65 xccg xal xriv dovleCav {)7to^svovxag; xal xöxs /xfV, öxe xb TtXfj- !
-9-0? Yjv xvQiOv xcbv 7tQay^dx(ov, rj^äg xccg x&v äXXcov aKgoTtöXeig 153^
(pQOVQOVvxag, ejcsidij d' oC XQiccxovxa TtaQsXaßov xijv noXixeCav^ \
Tovg TtoXs^iOvg xTjv Yj^sxsQav sxovxccg; xal xaxä iisv ixetvov :
xbv xQÖvov dsöTtöxag rj^atv ovxag Aaxsdai^ovCovgy insLÖii d* ;
Vergl. 5, 27 u. 37. 8, 44 (coli. 8,
93 u. 139) onoxav xig diSm tiXsloh
fiißd'ov, (i8r' s-K8iv(ov icp* ri(iccg
dyioXovd^ovGiv. Ebenso bei og av
mit dem Konjunktiv Ep. 9, 9 und
bei 06TIS mit dem Optativ 12, 204.
Vergl. Stallbaum ad Plat. Protag.
p. 345 D, ad Phileb. p. 45 C, Ameis-
Hentze zu Honi. Od. 3, 355. Über
de — 8s vergl. zu § 47.
64, 1. cc7t(oXs6(Xfi8 V , in der
Schlacht bei Aigospotamoi im J.
405 V. Gh., wo 200 Schiffe verloren
gingen (cf. 8, 86) u. nur 9 (Xenoph.
Hell. 2, 1, 28) oder 12 (Lys. 21, 11)
sich retteten. — 64, 2. tcctg av^-
cpoQcctg iy.SLVccLg, die Einnahme
Athens durch Lysandros und ihre
Folgen. Die Redner bezeichnen
dies für Athen so demütigende
Ereignis nicht gern genauer, son-
dern begnügen sich mit einem all-
gemeinen Ausdruck, wie 17 avfiq)OQcc
z. B. hier und [Lys.] 2, 68. Lys.
12, 43. 16, 4, oder wie 17 ccxvxlcc
Isokr. 4, 119 und 12, 99. — 64, 3.
nqsG^vx äqoav. Das Ereignis war
vor mehr denn 50 Jahren geschehen.
— 64, 4. oxiovv i. e. bxiovv rjv.
Aber nach Weglassung der Kopula
ist Attraktion eingetreten und oxiovv
von nccGx^tv abhängig gemacht,
wie sehr gewöhnlich bei ogxlgovv
(Krueger Synt. §51, 15, 2), seltener
bei dem einfachen oang, z. B. Thuk.
8, 87, 6 ag xifV "AgtisvSov ^xivt
di} yvcafiTj 6 TLacoccpBQVTjg dcpL%vst-
xccL (cf. Lobeck. ad Sophocl. Aiac.
V. 178). — vTtsQ TOV, um nur
nicht, also im Sinne eines Ab-
sichtssatzes, wie 6, 94 Sgxe rovg
(isv VTiSQ xov xoig aXXoig snixccx-
xsiv h%(XsLV ano%-vriG%iLV^ 6, 55
und öfter. — xl ttqogx axto ^is-
vov, die Friedensbedingungen des
Lysandros, worüber Xenoph. Hell.
2, 2, 20; darunter das nachher Er-
wähnte , die Niederreifsung der
Mauern und die Heeresfolge. — 64, 6.
xttvxrjv. S. zu 1, 45. — EXSQOig.
S. zu 1, 11.
65,2. ?;u.a?, noch von oUs § 64
abhängig. Zur Sache vergl. 8, 92
avxl xov q)Q0VQstv xccg xav ccXXcov
ccKQOTtoXsig xrig ccvxatv instSov xovg
noXsfi^ovg KVQLOvg ysvofisvovg. —
65, 3. Ol xQiccttovx a, im J. 404
unter dem Einflufs der Spartaner
erwählt zu dem Zweck, xovg na-
XQLOvg vofiovg ^vyyQoccpSLv , Kor-ö"'
ovg TtoXiTEVGovoi Xenoph. Hell.
2, 3, 2), aber sofort nur im oligar-
chischen Sinne thätig. — xrjv no-
Xixeiav, die Verwaltung des
Staates. S. zu 9,46. — 65,4.
xovg TioXsiitovg, Spartaner unter
APEonAriTiKoi: (7).
109
Ol (pEvyovteg xaTsXd-ovTfg Ttoke^elv vtuq xr^g iksv&SQLag irok-
^r^öav xal Kovcov vavyLaxGiv ivLzr]0ev, Ttgsößeig iX&övzag tcccq'
avx&v xal didovtag ty tcoXbl tijv ocqxV^ ^^^ ^^!? ^«Aarrj^g;
66 Kai ^£v dii xal xdös xCg ov fivrj^ovavsL xä)V '^hxLCJxav xav b
i^iav, xiiv HSV drj^oxQaxiav ovxco xoö^rjaaöav x'^v noXiv xal
xotg LSQotg xal xotg 66iotg, g)6x* sxl xal vvv xovg ä(pLxvov^Bvovg
vofiL^eLV avxiiv ä^Cav elvai ntj ^lovov xcov 'EXXrjvcov aQ%eiv äkkä
xal xöv akkov ccTtävxav, xovg da XQidxovxa x(ov filv ä^ekrj-
(favzag, xä da evkr^öaviag, xovg öa vaa)6oixovg am xad-aLQaöaL
XQLtüv xakdvxcov dnoöo^iavovg^ aig ovg rj nokig dvrjkaöav ovx
67 ikkdxxa xikiGiv xakdvxav; dkkä ^i^v ovda xijv iCQccöxrixa öixaCog c
av XLg inaivBGaia xi^v axaCvov ^läkkov rj ti)v xov ötj^ov. ol ^lau
yaQ ilfr}(pL6^axL jcaQakaßövxag xr]v nokiv navxaxoöCovg ^av xal
Kallibios. X-mopli.^ Hell. 2, 3,
13 seq. — 66, 6, ot cpsvyovTsg,
die verbannten Demokraten unter
Thrasybulos. Xenoph. Hell 2, 4,
10 seqq. — 66, 7. ivi'HTjOiVy bei
Knidos, i. J. 394 v. Chr. Dieser
Sieg und Thrasybuls Rückkehr bil-
den die Endpunkte <h'S Kampfes
der Athener gegen die Spartanische
Hegemonie; die Zusammenstellung
dieser zehn Jahre auseinander lie-
genden Ereignisse hat somit nichts
Befremdliches. — 65, 8. didovrag^
anboten. Die Sache wird auch
9, 68 erwähnt.
66, 1. xal fisv ÖTi yiai, ferner
aber auch, wie 3,36. 4,40. 8,24.
11,21,36,39. 15,191. 17,29. 21,
20. Vergl zu 9, 36. — 66, 2. rr/v
fiiv, dafs, während .. . S. zu
1, 12. — noafir'iaaaav, verschö-
nerte, besonders unter des Periklea
Verwaltung, cf. Plut. Perikl. 13
u. laokr. 16, 234. — 66, 3. tot«
t(QoC{ %ccl tois 6. Mit der häu-
figen ZuHammcnHtellung ifpa xai
oöia oder oaia xal ff p« bezeichneten
die Griechen alle« (i 'heiligte, und
'ciell mit Ugd das durch
^ ücHetz und lür die (jötter
mit oaiu (lau durch
.it/ung und für Men-
.. ..i;,'te; daher i»t f. nal
6. bald Tempel und btaat«ge*
bHude, wie hier, bald Tompel-
sebatz und Staatsschatz (auch wohl
Privateigentum, weil auch dies
jedem Fr^^raden heilig sein poII),
bald göttliches und menschliches
Recht. S. Stellen bei Sluiter Lect.
Andocid. p. 272 (= 176 ed. Lips.),
Stallbaum ad Plat. de republ. I p.
344 A. , Rehdantz Anh. zu Lykurg.
Leokr. § 78. — xovg txcpinvov-
fievovc^ die Athen besuchenden
Fremden, wie 4, 45 (cf. § 133).
Vergl. auch 15, 227. — 66, 5. xmv
fisv, die öfifentlichen Gebäude, für
deren Erhaltung sie nichts thaten;
Ta dt, die Tempel, dereu Plünde-
rung durch die Dreifsig auch von
Lys. 12,99 erwähnt wird. — 66, 6.
vi(oao£-Kovg in. x. — dnoS.,
die Schiffsbaus er aufden Ab-
bruch verkauften. Vergl. Lys.
13, 46 (coli. 12, 99) tu vBooQta xa-
^7]Q(d^r}, wo vfWQia von fccoaotxot
wohl nicht verschieden ist, wie
auch sonst mitunter (cf. Boeokb,
Urkunden über das Seewesen S.
64), während gewöhnlich die v((OQt.u
aufser den vfw'doixot auch noch die
axevod'i]-Kr] , die vavnrjyta und an-
dere Räumlichkeiten mit umfassen
(Boeckh 1. 1. S. 6(5 n. Fiohbcrtrcr
zu Lys. 12, 99).
67,2. dt'ifiov. ot [cf. Krit. Anh.],
Der lliatuB int durch die Pause eut-
BChuldigt H. zu 4, 74. — 67, 8. ^rjtpi'
ofiari, also nicht mit Gewalt, wo-
110
(III) ISOKPATOTS
Xt^Lovg tav tcoXltcjv axQLtovg aTtexxstvav, eig öa xov TleLQaiä
(pvyelv nleCovg r) Ttevrayaöxi'lCovg Yivdyxa6av' ov da KQatr]öavtag
xal iia%^ oTtXcov TccctLÖvtag, avtovg tovg aitccotdtovg t(ov xaxcov d
dvaXövtag^ ovtco tä TCQog tovg ccXXovg xaXag xal vo^t^cjg
ÖL(pxri0av^ &öta ^r}dav aXattov a^aiv tovg axßcclövtag t(ov
68 xcctaXd^övtov. (xri'.) "O de Tcdvtcov xdXkiörov xccl ^syiötov ts-
x^TJQiov trjg i'jiLaixaCag rov dri^ov davaiöa^avcov ydg tav av
aötau ^aivdvtCDv axatbv tdkavta TtaQcc Aaxadai^ovLcov aig tijv
TtoXiOQXiav tav tbv Uaigatä Xttta6%6vtc3v^ ixxXrjöcag yavo^avrjg
TtaQi aTtodööacog tcov XQrjiidtcov , xal Xayövtcov jroAAcov, d)g e
öCxaiov a0ti ÖLalvaiv tä TCQog Aaxadat^ovLovg ^ii tovg tcoXloq-
durch ihre Grausamkeit eher ge-
rechtfertigt gewesen wäre. Über
dies tpricpiaiicc vergl. Xenoph. Hell.
2. 3, 2 £00^8 x(p drifiG) TQid'novxcc
ävÖQag bXbgQ^cci x. t. X. — naqa-
XccßovTSg trjv noXiv. nagaXaii-
ßccv£Lv ist das eigentl. Wort von
der gesetzlichen Übernahme von
Staatsämtern vergl. Lys. 26, 9 zrjg
TcöXEcog, T^v TtQOzsQov nccQuXccßovzes.
Plat. de legg. III p. 698 E nagsi-
Xr]q>ivaL trjv ccQ%riv. Herod. 2, 120,
3 sfisXXs ccvzrjv (ßocGiXrjLrjv) naga-
Xcc^ipead'cci. Plut. Alkib. 26 naqi-
Xaßov xcc TtQCcyfiatcc ot nsvzayiiG-
%iXLOL Xsyofisvot. Aristoph. Ekkles.
V. 466 Dind. nccQdXccßovaccL zrjg no-
XB(og zag fjviccg u. öfter vergl. Froh-
berger zu Lys. 12, 57. — Ttsvzayi.
■nccl xiXiovg. Dieselbe Zahl nennt
Isokr. 20, 11. — 67, 5. ot 8s, auf
xov örifiov bezogen. — 67, 6. av-
zovg xovg alz., nur die Schul-
digsten, wie 4, 183 avzo z6 di-
'naLov cyiOTtovvzag oder (was Strange
in Jahns Jahrb. Suppl. III (1834)
p. 572 not. vergleicht) Demosth. 18,
126 avza zdvayuatozaza stnscv
und Dionys. de comp. verb. p. 86, 6
avzd zd dvayv.ai6xaza, ibid. p.
294, 3 avzd xd cpavsQcoxaxa. In
demselben Sinne steht oft avxog
fidvog s. (Lys.) 2, 50 jj^low avxol
liovoL (ganz allein) xov mvSvi'Ov
Tioirjüaa&aL. Lys. 16, 9 tcsqI avxav
(lövcov xmv v.azriyoQri(i8vcov ngoGi]-
■nsiv dnoXoysLGQ'aL, und Ast ad
Fiat, de legg. p. 27 seq. — 67, 7.
ovzcoj mit aaXäg zu verbinden;
vergl. zu 9, 39, — zd ngog zovg
dXX., ihr Verhältnis zu den
andern ordneten sie ... — 67,
8. (jurjdlv iXazzov ^xsiv, sich
nicht schlechter standen, wie
4, 99 u. Ep. 4, 6. Vergl. iXazxov-
6&aL 15, 281. 12, 293 (Lys.) 2, 64
und nXsov s'xsiv ^rjZELv Isokr. 21, 15.
(Xenoph.) de republ. Athen. 2, 18.
68, 1. o ÖS — zE-nfiriQiov , mit
folgendem yaQ, welches in der
Übersetzung wegfällt, auch 17, 31.
21, 11. Ebenso o Ös Ttdvzcov dei-
vozazov, ozav ydg 5, 52, s. auch
9, 64. 17, 14, und o ds Tcdvzcov
G%EzXi(ozazov, ovg ydg 8,53, während
in diesen Wendungen mit dem
Relativum statt ydg ein ort (s. zu
4, 128 und 4, 176. 6, 79. 8, 14, 122.
11, 8. 13, 5. 14, 49. 15, 23, 213,
250) oder sl (6, 56. 14, 45. 18, 18,
25) häufiger ist. — 68, 2. SavsL-
Gaiisvcov, durch Fheidon, einen der
Dreifsig, s. Lys. 12, 59, vergl. dens.
auch 30, 22. Die Sache erwähnen
auch Xenoph. Hell. 2, 4, 28, De-
mosth. 20, 11, Flut. Lysandr. 21.
cf. Scheibe, die oligarch. Umwälz,
p. 121. — 68, 5. Mg ÖLMaiov eozi,
für wg 8. ELTj, zu erklären wie k'axsv
TiQovoiav onoog XijipEzaL 9, 25. Vgl.
5, 23 EXEyov mg eXul^ovClv, u. öfter.
— 68, 6. zd TtQog A., die gegen
d. L. eingegangenen Verbind-
lichkeiten. — zovg noXiOQV.ov-
(lEvovg. Man erwartet TtoXiOQ'nri'
&Evzag, zumal neben dem Aorist
8avEi6a^Evovg. Allein jenes steht
APEOnATlTIKOS (7).
111
xov^svovg äXXä Tovg öavecöa^avovg, edo^s reo örj^a kolv^v
69 TCOiijöaöd'at tijv anodoßiv. xccl yccQ rot öiä tuvtijv triv yvch^riv
etg toiavtrjv rj^äg 6(i6voLav xcctsörrjöav xal xoöomov enidovvai
zriv TtoXiv iitoirjöav, aöts Aaxedat^oviovg^ tovg inl t7}g 6Xl- 154
yccQXLag dkCyov dstv xaO"' exdötriv tijv rj^eQccv TtQoördttovtag
ri^tv, iX&stv STtl tr}g dri^oxQaxCccg ixexEv6ovxag xal derjöo^evovg
^rj 7i6Qudetv avxovg dvaöxccxovg yevo^ivovg. xb d' ovv xs-
cpdXaLOv XYig ixaxaQCJv diavoCag toiovtov ^v ot [lev yaQ yj^low
x(5v ^£v Ttokixmv ccQXELv, xotg ÖS TCoXs^tOLg dovXsvsLv, OL de
70 xav ^£v äXXav aQxeiv, xotg öa TtoXCxaig l'öov axaiv. {x%-',) b
Tavttt d\ difiX^ov dvovv avaxa, tiq&xov ijlIv i^avxbv inidal^ai
wie oft (vergl. Schoemann ad Plnt.
Agin 17, 1) als Particip des Im-
perfekts allgemein zur Bezeichnung
eines Ereignisses der Vergangen-
heit und ohne Beziehung auf ein
anderes Ereignis, vor dessen Ein-
tritt jenes abgeschlossen war. —
68, 7. ytotvrjv n. xr\v a., die
Rückzahlung auf öffentliche
Kosten zu leisten. S. Demosth.
20, 12.
69, 1. xal yap TOt. S. zu § 30.
— 69,4. oXiyov Sstv. S. zu 9,
68. — 69, 5. ild-siv, nach der
Schlacht bei Leuktra (im J. 371
V. Chr.). Vergl. Xenoph. Hell.
6, 5, 33 sq. und andere bei Schaefer,
Demosth. und s. Zeit, I p. 73 flgd.
— Inl x^s d., zur Zeit der D.,
8. zu 9, 6. — 69, 6. nsQiidsiv s.
zu 4, 142. — dvccordrovg ysvo-
aivovg^ dafs sie um ihre Hei-
lat kamen, von den Feinden
vL-rtrieben oder in Sklaverei ge-
führt, wie 3, 28, 66. 4, 37, 108.
6, 74. 6, 66, 89. 8, 88. 14, 1, 57, 61,
einmal (12, 60. vergl. 4. 98. 6, 43.
7, 6) auch vom freiwilligen Ver-
lassen der Heimat. Jenes ist der
ursprüngliche Gebrauch dos Wortes,
erst der zweite, wenn ' ' figere,
der, wo es von I. m ge-
braucht wird, die dur« I) nmiernung
der Bewohner verödi-t nind, wie 4,
98, 117, 126, 144, 161, 169, 181.
ö, 20, 44, 146 und öfter. Vergl.
Ikld ad l'lut. Tiniol. p. 804. Ben-
«oler ad Arco|)agit. p. 11«. — ye-
vnuivnvq. Kh war diiH nr»rli iitrht
geschehen, so dafs man yiyvofisvovs
oder das Part. Fut. erwartet; aber
um die Bitte eindringlicher zu
machen, lassen die Lakedaimonier
die Athener den Fall als schon ein-
getreten denken. Ähnlich 14, 56 (lij
nsQiiSsiv hl nX^ico xaxa röäv stgrj-
(iev(ov nad'ovtccg, und so bei dem
nämlichen Verbum auch 2, 37. 6,
2, 87, 108. 19, 29. Ep. 2, 6. —
69, 7. roLovrov. Die Regel ist,
dafs x6 Sa yistpdXaioVj xo d\ arj-
fieiov, xo Sa xs-nfn^Qi-ov, x6 öh (is-
yLGxov, t6 S' Ixo^iBvov (12, 81) mit
darauf folgendem (seltener fehlen-
dem, 8. zu § 83) explikativen ydq
oder (seltener) oxv so stehen, dafs
das im Deutschen eintretende De-
monstrativpronomen wegfällt; vgl.
4, 149. 7, 36. 15, 127. — 4, 86,
107. 9, 8. 12, 148, 160. — 7, 17.
8, 95, 131. 9, 61, 68. 12, 52. 16,
313. 19, 61. — 3, 21. 6, 60. 10,
60 u. 4, 124. 6,136. 9,72. Eben-
so bei o öt nävTmv dsivoxaxov, —
ydg (oder ort) s. zu § 68. Doch
vergl. Herod. 8, 120 ^t'y« dh xal
rö^e fiuQxvQiov. Xenoph. Anab.
1, 9, 29 xs)i(H]gtov 6h xovxov xal
xoöe, und öfter. — 69, 8. xtov (ihv
noXixcöv aQ%siv^ xois dh noXe-
ßCoiq SovXevuv vergl. 16, 42
o'ff(A'apix>l^ff, auch einer der Dreifwig)
TOiff jtiiv noXmioiq SovXtvBtv Ine -
&v(jLei, xtüv fi)^ noXtxmv apjjetv r]^iov.
20, 10 xoCi (ii-v noXffi^ois SovXb 'fiv,
Tovff Si noXitaa vßQi'l^eiv. 69, 9,
taov l%iiv. 8. zu 1, 88.
70, 2. t^avxCv. S. »u 9, 6. —
" 1
112
(ui) ilokpatot:
ßovXöfjLSVog ovx bkiyaQXL&v ovde Ttkeove^icav ocXXä dcxaiag xal
xoö^ivag imd^v^ovvta nokiteCag^ STtSLta tag öri^oxQazLag rag
T£ xaxcbg xad^sözrjTCVLag iXattövcov öviicpOQcbv aitCag yLyvo^tvag,
Tccg t£ xaXcbg icokuevoiiivag 7tQoe%ov6ag rw dixaLotEQccg eIvul
ical xoLvoxBQag xal rotg xQcoiLEVoig rjdiovg.
71 (A'.) Tax' ö^*' ^^ '^''S ^ccv^döeisv, xC ßovXö^isvog avzl tfjg
TtoXitsiag tr}g ovrco TtoXXä xaX xaXä ÖLaTteitQay^Evrig itSQav
v^äg TteC^cD ^exakaßsiv^ xal xCvog evexa vvv ^av ovxco xaXcbg
iyxsxco^Lccxa xrjv drj^oxQaxtav, oxav de rvx^9 TtccXiv naxaßaXcov
72 i7tLXt^& xal xaxrjyoQG) xcjv xad'söxcoxcjv. (Xa'.) 'Eya de xal
t(5v iÖLCDt&v rovg hXCya \Cev xaroQ^ovvxag, noXXä d' e^a^iaQ-
rdvovxag ^d^cpo^at xal vohl^cj (pavXoteQovg elvai xov deovxog, d
xal TtQog ye rovrotg rovg yeyovöxag ex xaX&v xdyad-cjv dvÖQcjv,
xal iiLXQ(p ii\v ovxag ijaecxeöteQOvg rcov v7CeQßaXX6vt(ov taig
10, B. nXsovs^Lmv. S. zu § 60. —
70, 4. ^Tihiroc, ohne ds. S. zu 9,
42. — 70, 6. noXLzsvofisvug. S.
zu § 15. — 70, 7. KOLVoxigccg.
S. zu § 20.
§ 71 — 77. Auch der Vorwurf der
Inkonsequenz, dafs er die Verfas-
sung, welche er eben gelobt habe, als
tadelnswert abgeschafft wissen wolle
(71), dürfe ihm nicht gemacht wer-
den, da er immer der Ansicht ge-
wesen sei, dafs wie der einzelne
(72), so der Staat ganz tüchtig sein
müsse und hinter den Vorfahren
nicht zurückbleiben dürfe (73). Das
gelte besonders für die von der
Natur so begünstigten Athener (74),
eine Begünstigung, die sich zeige in
der ruhmvollen Geschichte des älteren
Athen (75), die aber für die gegen-
wärtige Generation wie ein Vorwurf
klinge (76); ausführlicher darüber
zu reden, würde jedoch zu weit vom
Thema abführen (77).
71, 1. XI ßouXö^svog %. r. X.,
was ich denn wolle, dafs ich...
S. zu § 1. — 71, 2. TtoXitsiag,
der jetzigen Demokratie. — irs-
Qav, die Solonisch-Kleistheniscbe
Demokratie. — 71, 3. [isxaXaßsiv,
eintauschen, wie 12, 114 noXi,-
tsiocv civayyiaGd'svtEg ^STsXdcßofisv.
16, 43 STSQKV (iszccXaßsiv diavoLav.
Auch wird noch ccvri (wogegen)
hinzugefügt z, B. 12, 118 (lExiXaßov
XTjV TIoXlXSICCV xijV VTIO xivcov tpt-
yofisvTjV dvxl xijg vno ndvxcov
inccivovfiivrjg. Thuk. 1, 120, 3 xov
noXsfiov dvx' SLQf'ivrjg (i8xaXa(xßdvsiv.
Vergl. Stallbaum ad Plat. Phaedr.
p. 241 A, Held ad Plut. Timol. p.
303. — 71, 4. xvx(o, seil. iniXL-
yurnv, wenn sichs trifft. S. zu
§29. — |u.«TaßaZ CO v, umgekehrt,
eigentlich „umschlagend", „meine
Ansicht ändernd", wie nsxaßäXXBLv
oft scheinbar intransitiv steht, in-
dem das Objekt, weil leicht zu
ergänzen, ausgelassen wird. Vergl.
4, 125 vvv X060VX0V (isxaßeßX^-
HCCülV.
72,l.xai xcov löicoxmv, schon
unter den einzelnen, welche
den yioivd , Gesamtheiten (den
Staaten) § 73 entgegengesetzt wer-
den, wie 8, 96 xovg fiiv tdicoxag
ivsTcXriOEv ddiHLag — x6 08 v.olv6v
xrjg TioXscog vrcEgotpiag, u. 8, 119.
Noch häufiger stehen Iditoxrjg und
noXig im Gegensätze, wie 5, 117. 8,
120. 15, 85 u. sonst. Vergl. Stall-
baum ad Plat. Gorg. p. 507 D. —
72,2. yiaxoQd'ovvxccg, es recht
machen (s. zu 9, 52), im Gegen-
satz zu i^afiagxdvovxag, wie zu
diufxccQxdv. 5, 68. 6, 5. 9, 28. —
72, 3. xov diovxog. S. zu § 7. —
72,b.'VnsQßaXX6vxcov. S. zul, 27.
APEonArmKOs (7).
113
7tov7]Qiaig, TCoXv ds i^iQOvg t(dv JiareQCov, Xolöoqco xal 6v}ißov-
73 kev6uLii civ avrotg Ttavöaad-ai, tOLOvtOLg ovölv. rtjv avtrjv ovv
yvaurjv exo xcd %8qI xq3v xolvcjv ' rjyov^ac yaQ dstv rjfiäg ov ^eya
(pQOvstv, ovo' ayanav, ei xaxoöaL^ovriüdvTCDV xal ^avsvtcov
ocifd-QiDTiGjv vouL^xDTSQOi yeyöva^sv, «AA« Tcokv liäXkov dyava-
xretv xal ßagecog (psgetv, si %eCQOvg rav TtQoyövcov rvyxccvoi^ev e
ovreg' Ttgbg yäg tijv ixsLvav aQetrjv aAA' ov TtQog xriv tcjv
rgtdxovra TtovrjQiccv äuilkrjreov rj^tv sötlv, dklcog re xal Tcgoöf]-
74 xov Tj^LV ßaXtiötOLg djcavtcov dvd-QCOTtcov eivau. (A/3'.) Kai 155
tovxov eigrixa rbv koyov ov vvv TtQcoxov dkkä TtoXkaxig ijdrj
xal TtQog noXXovg. ijCLötaiiac yccQ iv iiev rotg dlkoig rÖTCocg
(pvöSLg iyyiyvouBvag xagnav xal davÖQCJv xal ^cocov tdCag iv
ixdötOLg xal TtoXv tcov alXcov diacpSQOvöag, tr}V d^ rj^srsQav
73, 3. dyanav, si 8. zu § 52.
— xa-KodaifjLOvrjadvzcov, von
y.ay.odcctuovdvj nicht von yta-aoSaL-
uovsLv; zwar bedeutet beides „un-
glücklich sein", aber jenes ist das
stärkere und bezeichnet zugleich
die krankhafte Stimmung der
Seele, das Aufsersichsein infolge
des Unglücks, wie denn die Grie-
chen zur Bezeichnung krankhafter
Affektionen des Körpers oder der
Seele gern Verba auf lav oder dv
gebrauchen (Lobeck. ad Phrynich. p.
79 seq.)- Hier entscheidet der Bei-
satz pLavivrmv (vergl. Plut. Markeil.
20 duL^ovdv xal nagacpQovfiv); da-
gegen ist wohl auch Demosth. 8,
16 Tiaiiodaifiovovai ydg dv&goonot
-Kai vntgßdXkovaiv dvoUi richtig,
indem dort xaxocfttt/toväv zu stark
für dvoia sein würde, wogegen
■/.ctv.oiScuaovBtv mit dvoia synonym
i.-t v<T|4l. zu Svaxvxitg §49). Übri-
^"•n- denkt Isokr. an die Dreifsig-
uiiiiiner, ohne sie indes schon hier
:i1h *i*-ut]ich ihm Torsch webend zu
bf*/. i' hri.n, wie 68 nachher^ ge-
hfhi»'lit; denn sonst mflfsto aurh
liier d< r Artik<d hinzutreten (über
Het/c: alH Leute, die besessei.
wjircn). T.'i, 7. aXXaq XB %aC.
S. zu 4, 66.
74.2. In-.'ov. rjfdttnkon. von
AulL
yoL^ bvxBv^ovrai nsgl 'EXivrjg. 12,
111 inl xov Xöyov olficct xQstpsad-cci
xov nsgl xäv nolixeiöäv. — noX-
Xdyiig z. B, 8, 49 nQOorjtiov tifidg
dnaciv slvcci nagudsiyfia xov xa-
Xmg xai xsxayfisvag TcoXixsvsad'cci.
Zu TCoXXd-Kig xal ngog noXXovg vgl.
19, 39 SHELVov noXXd-HLg xal ngog
noXXovg stnsiv, und die bei andern
häufige Zusammenstellung noXXol
(oder TtoXXd) TCoXXdmg, worüber zu
1, 19. — 74, 4. rpvasig — xagnöäv
X. T, X. Früchte, die ihrem
Wesen nach .... eigentüm-
lich sind. Denn q)vais mit dem
Genetiv giebt nie, wie vielfach ge-
lehrt wird (vergl. Ast ad Plat. de
legg. p. 311, Stallbaum ad Sympos.
p. 191 A, Jacobs ad Aelian. p. 204),
eine blofse Umschreibung des im
Genetiv ausgesprochenen Gegen-
standes, sondern bezeichnet diesen
nach seinem innern Wesen , im
Gegensatz zu dem, was von aufsen
her gestaltend auf ihn eingewirkt
hat. — ^v txaffroiff ist parti-
tive Apposition zu iv xoCg aXXotg
-Wof?, dessen Praeposition der
lichkeit wegen hier wieder-
.....i ist. Ahnlich 6, 106 6 Trarijp
aov ngog xdg nuXfig tavta^, atg
aoL Tiagaivä ngoatxnv xov vovv,
TiQoq änuaag oUeltag iliev, u. 4,
42 — 74, 5. iiiier (Quv x<oQaif.
•1. H, 94 ^(tdiov iati ncttafui'
Ttiv jjtop«»' fiß<ov^ ou dvvaxai
8
114
(III) I20KPAT0rS
XCDQav ävÖQag (pBQSiv xal tgicpEiv dvva^svriv ov ^lövov JtQog
Tag xixvccg xal rag TtQci^SLg xal tovg Xoyovg £V(pvs6tdtovg, älXä j
75 xal TtQog ävögstav xal TtQog ägstriv noXv dtacpEQOVTag. Tsx^at- b ^
geed^aL de dCxaiov iött rotg xs jtakaLotg äy(ä6LV, ovg i:tOLri6avto |
TCQOg 'J^aiovag xat 0Qaxag xal UeXoTtovvriöLOvg äitavtag, xal |
tolg xLvdvvoLg rotg tcbqI rä ThQöixä yspo^svoLg, iv olg xal ^ovot \
xal ^srä IleXoTtovvriöLav, xal TtsioiiaxovvxEg xal vav^axovvrsg,
VLX'^6avxeg tovg ßaQßccQOvg aQLötsiov riliad-riöav' a)v ovdlv ]
76 ijiv STtQa^av, ei [li] tcoXv x^v cpvöiv diYiveyxav. Uy .) Kai ^rj- \
dslg oUg^g) xavxrjv xyiv svXoyiav yj^lv TCQOöijxetv xotg vvv \
TioXixavouBvoig, alla TtoXv xovvavxCov. döl yäq ot xoiovxot c :
x&v XöycDV STtaivog ^Iv xc5v ä^iovg öcpäg avxovg X7}g xav Ttoo-
yovcov aQSxfig %aQe%6vxG)v ^ xaxrjyoQta ds xav xäg evyevnag
xalg avxcov Qad'v^iaig xal xaxCaug xaxaL0%vv6vxG)V. otceq rj^elg
TioLOV^sv eiQTjösxat yäQ xäXrjd^eg, xoiavxrjg yäg 7]^tv xfig (pv- \
6EG)g v7taQxov0rig, ov ÖLsq)vkd^au8v avxYjv «AA' i^TCsnxaxansv \
xQBcpSLV ävÖQag dfislvovs rtöv ul-
Xcav, und zu dem folgenden: 4, 33
tovg 'A^rjvaLOvg ngog rag rsx'^ccg
svq)vscTdTOVS ovxag.
75, 3. *A\iat6vc>!.g xal ©qu-
%aQ. Über beide Kriege vergl. 4,
68 seq. 6, 42. 12, 193. — Us-
lonovvriGiovg, unter Eurystheus
gegen die die Herakliden schützen-
den Athener. Vergl. 4, 56, 58. 5, 34.
6,42. 12, 194. — 75, 5. «£^0^. v.ccl
vavfi. vi-KTiocivtsg, im Kanapfe
zu Lande und zur See sieg-
reich; denn ne^. v.al vav^i. ge-
hören, wie die Verschiedenheit der
Tempora zeigt, als Attribute zu
vLnrioccvxsg. Mit Tts^ofiaxovvzBg xal
vccvfi., dem gewöhnlichen Ausdruck,
vergl. 8, 43 xal }iax6fi£V0L xal^ vccv-
uaxovvtsg tovg ßccgßuQOvg ivUr}-
6av. Vergl. auch die Nachahmung
der ganzen Stelle bei (Lys.) 2, 47
SV ocnccGi 8s xotg mvdvvoig dovxsg
sXsyxov xng savxäv dqsxrjg, xal ^o-
voL xal fif^' sxsQ(av xal nstofioc-
Xovvxsg xal vavfjLCcxovvxsg, ■neu ngog
xovg ßccQßdqovg xal TCQog tovg "EX-
Xrivag, vitö ndvxmv rj^LCod-rioav.
Über die derartige Verbindung
zweier Participien vergl. Sauppe
ad Lycurg. § 70 und Rehdantz im
Anh. — 75, 6 dqiGxsCmv ri^KaO'riGav
s. zu 4, 72.
76, 3. noXv xovvavxCov^ seil.
syiccaxog OLSöd'co rjfjLcv nqoGriv.siv^ so
dafs TcoXv xovv. Subjekt zum Infinitiv
ist. Ähnlich 10, 15 sott 8' ov nsgl
tcov avxav [s'^ytov] o Xöyog, dXXu
Ttccv xovvavxLOV^ u. 12, 162 ol xots
xr}v TtoXiv ottiovvxsg ovdsv xovxmv
sngaxxov, dXXd näv xovvavxCov.
Lukian. Phalar. II § 4 6 Ss noXv xov-
vavxCov ÖLansQaicod'fjvaL nagscx^v
avxotg. Anderwärts schwebt der
allgemeine Begriff noistv oder wa-
oxsLv dem Redenden vor, wie unten
§ 82 und bei Fiat. Gorg. p.^ 515 E
aUa xods fioi sCns, si Xsyovxat
'AQ-rivatoi Slcc UsQuiXsa ßsXxCovg
ysyovsvai ri näv xovvavxCov öia-
(pd^aQTJvat Vit' sv.sCvov. Vergl.
Weber ad Demosth. p. 388 seq. —
76, 8. vnagxovGTig. Statt des
Genetiv, absolut, erwartet man den
Akkusativ mit Beseitigung von av-
xr^v. Doch steht der absolute Ge-
netiv oft so statt des konstruierten
Particips, wenn der Inhalt des
Satzes als eine selbständige Vor-
stellung hervorgehoben werden soll,
APEonAriTiKOi: (7).
115
£ig ccvoLav xal tagax'^v xccl TtovtjQCJv TtQayucitcov STti^v^Cav.
77 Alka yäg rjv £7iaxoXovd-€j totg evovöcv initLn^^aL xal xatri- d
yogf^6uL xG)v £ve6r6r(Dv Tcgay^dzcov, dedotxa, ^irj TtÖQQco Xiav
xr\q VTtod-söscog aTtOTtXavrjd^cb. (Ad'). Usq! ^hv ovv tovr cov xal
nQOTSQOV £LQ1]Xail£V Xal TtdXiV £QOV^£V, rjl' fiij 7C£L6(0U£V vu&g
7tav6a6d-(xc tOLavt i^a^aQxdvovtccg' 7C£qI d' av i^ dQp]g tbv
Xoyov xat£aTrj0d^r]v, ßQccx^cc dLaX£xd'£lg TtaQaxoQob totg ßovXo-
fldvOtg £XL ÖVnßovk£V£LV %£q\ tOVTCOV. q
78 (Af.) 'Hfi£tg yaQ rjv [ihv ovtcjg otxG)^£v xr^v jtöXiv a67t£Q
vvv^ ovx iöxtv OTCmg ov xal ßovX£v06\iL£%'a xal 7toX£^rJ6o^£v
xal ßico66^£^a xal öx^^^"^ anavxa xal 7t£L66ii£^a xal 7tQd^o^£v,
ä7C£Q £v x£ xa TiaQovxi xacQa xal xotg naQ£X%^ov6L ;^()oVot^* rji/ 156
während sie beim konstruierten
Particip einer anderen untergeord-
net erscheint. Vergl. 9, 29 iisX-
Xovrog nXsiv — ovt' s^sivos r^^'v-
(irjaev ovrs — ovöslg dnootriVUL
i^^icüGSv. 12, 166 TioXläv 8b yiyvo-
(isvoav täv ravza ßovloiMSvav, otqu-
Tonedcc GvviaxdvTig i^ avzcöv —
rovg iidXiötcc ßiov Seofisvovg xdtv
EXXr'voav xaTcaHi^ov, und besonders
auffallige Beispiele bei Meineke
Vindic. Strabon. p. 19. — 76, 9.
TUQuxrlv. S. zu § 9.
77, 1. dXXa ydg i. e. dXXd tovr'
im, r}v ydg. S. zu § 40. — ina-
ytoXov&ä^ nachgehe, d. h. es
aufsuche und durchgehe. — totg
ivovaiv iniT.^ dem, was zu
tadeln ist; vergl. 6, 110 (16, 39)
x6 nlfjd^og tmv ivovxiov tCneiv, u.
15, 320 diayadfiffog xov oxXov xööv
ivövxiov tlntiv. Daneben 11, 44
(14, 63) noXXdiv 6vxo3v bItcbiv. —
77, 2. TtoQQca Xiav. ^. zu § 63 u.
zu 9,48. — 77,4. nqöxBQov, z. 13.
in dar Rede vom Fri..'deo, besonders
dort § 49 seqq. — 77, 6. xov Xo -
yov yiuxiax.y redete, wie 4, 66.
— ßQuxia i. e. oXi'ya, wie Öid
ßQuxianf d-qXäaat 11, 9 u. dtd ßga-
nuiv TioietaOui xovg Xoyovg 14, 8
nd Honst oft bei den iiednem (cf.
Weber od DemOHth. Aristocrat.
p. 167 §q.) u. anderen (vergl. i'lut.
<Jorg. p. 449 A u. K, Kuthyphr.
p. 14 B u. Lukian. Toxar. ß6), wie
denn auch sonst vielfach die Aus-
drücke für Gröfse und Zahl, Quali-
tät und Quantität, Mafs und Ge-
wicht einander vertreten; vergl.
Lobeck ad Sophocl. Aiac. v. 130.
— ^ 77, 6. 7taQccx(0Qm, nämlich
xov ßrj(iaxog, wie es bei Aischin.
3, 165 heifst TtocQccxoaQco gol xov ßri-
(laxog, toag dv si'nrjg. Doch vergl.
auch Andokid. 1, 26 xal Giana v-al
naQax(0Q(6, st xig dvccßaivstv ßov-
Xexai.
§ 78—84. Schlufs. Um die Athener
für die Besserung ihrer gegenwärti-
gen Lage durch Wiedereinführung
der Solonisch-Kleisthenischen Ver-
fassung zu vermögen (§ 78), ver-
gleicht der Redner noch einmal kurz
die jetzige Lage Athens mit der zur
Zeit jener Verfassung, und zwar
in Bezug auf die VerMltnisse nach
aufsen (§ 79-81) und im Inmrn
(§§ 82, 83), und fordert datin zur
Bcschlufsnahme über diesen Gegen-
staml auf, über den seine Ansicht
fest stehe (§ 84).
78, 8. dnavxu yial n. xai n.,
überall so daran sein und
handeln werden (vergl. 8, 116
0VX6 roig nd&satv ovxb xaig ngd-
ieai xööv {lovuQxttöv diatpigovoav)^
denn ngd^o^ihv bteht nicht etwa in
neutraler Bodeutiing, wie Bchoo
das doppelte xat zeigt. — - 78, 4.
^v xb IM nuffövti xat^^. Isokr
8*
116
(in) ILOKPATOTS
de (lEtaßccXat^sv tijv TtoXtXEiav^ dijAoi/, ort Ttccxä xhv avrov
X6yov^ olcc TtsQ 7iv rotg TCQoyövoig tä TCQccy^cctcc, rotavr' iörac
xal jcsQi r^iäg' avdyxr} yccQ ix. rav avt&v TtoXcrsv^cctojv xal
79 tag Ttga^etg öfiotccg asl xal TCagaiclrjöLag aitoßaCveiv. (Asr'.) z/£t
dl tag iieyC^xag avtav TtUQ' äXkrjXag d-evrag ßovXsvöaöd-ai,
TtOTEQag 'fj^tv atQStEov iötLV. xal TtQCJtov ^Iv öxEil^a^E&a tovg
'''EXkrivag xal tovg ßaQßccQovg, jcag TCQog ixELvrjv xriv nokitEiav
diixELVTO xal Ttßyg vvv ^xov6i JCQog rjiiäg. ov yaQ iXdxLöxov b
[lEQog rä yEVYj tavta öv^ßdXkEtai TCgog EvdaL^oviav, oxav ^XV
xaxä XQÖTtov ri^iv.
80 (A g'.) Ol ^£v xoLvvv "ElkrivEg ovxcog inCöxEvov xotg xax'
ixELVOV xbv xQovov TtoXixEvo^EVOig, wöXE xovg TtkELdxovg avxtbv
Exövxag iyxEiQi^ai xfj tcöXel 0(päg avxovg'^ oC öe ßdgßa^oi
xoöovxov ccTCEixov xov jcokvTCQay^ovELV tceqI XG)V ^EkkrivLxCbv
TCQay^dxcov, &6x^ ovxe fiaxQotg TCkoCoig etcI xdds 0a67]kidog c
pflegt sonst 8v rm nagovri zu
sagen (vergl. 4, 187.' 6, 15, 104. 8,
18, 142. 12, 4, 7, 61, 262. 15, 55,
164, 231, 266. 16, 39. 17, 9. Ep. 7,
10), selbst in Fällen wie 9, 80 h
toj naQOVxi xal xov Xombv xqovov
8, 121 SV X(p TtCCQOVXL IIBV, XOV Ss
lisXXovxog xQOVov 12, 128 stg anavxcc
xov XQOVOV — SV Tcö TtccQOVxi, [cf. Krit.
Anh.]. — xoig TtccQsX&'ovai XQOV.
in den Zeiten seit der Schwächung
des Areopag. — 78, 5. tiaxa x. av.
Xöyov, in demselben Verhältnis,
eben so gut. — 78, 6. xa xqd-
yficcxcc, die Lage der Dinge,
die Verhältnisse, Zustände (s. zu
9, 42), in welchem Sinne auch
nachher xocg ngcc^sig (s. § 36) zu
fassen ist. — 78, 8. bfioLug cc. -nal
nccQccTiX. Dieselbe Verbindung 15,
192 ovts yocQ ofioiav ovxs naga-
TtXrjaiccv sx^i xovxoig xriv dvva^LV,
und sonst (wie Demosth. 3, 27. 19,
196) vergl. Sauppe ad Demosth.
orat. select. I p. 134 und Lobeck,
Paralip. p. 62 not. 69. Ebenso
par simüisque (cf. Kritz ad Sallust.
Cat. 14, 4) u. par atque idem (Caes.
b. Gall. 5, 15, 3). Vergl. auch zu
§ 61. — ccnoßccLVSiv. S. zu § 40.
79, 2. ßovXsvcaad-aL, nämlich
7](iäg. Vergl. zu 9, 81. — 79, 3.
TtoxsQccg — cciQSxsov. Das un-
persönlich gebrauchte Adjektivum
verbale ist mit dem Kasus seines
Verbums konstruiert, wie 2, 9 xcc
äXXa 7tqav,xsov sGxlv. 2, 49 xa.
xoictvxa Xsv-xsov. 4, 8, 160. Ep. 9,
18 u. öfter. — xovg "EXXrjvag i.
e. xovg äXXovg '''£. S. zu 9, 56. —
79, 6. oxav sxV "^^"^^ ^Q-, wenn
sie in der rechten Weise zu
uns stehen (s. zu § 11). — 79, 7.
7]ii>Lv gehört dem Sinne nach auch
zu GvfißdXXsxuL TtQog svd.
80, 1, XOLVVV leitet hier den
Beweis ein, s. zu 4, 28. — 80, 3.
syx^i'Qi^fiOCi. Vergl. 8. 76 [xov
drjfiov svQ^GSxs) ovxco niGxsvofisvov
&6XS xocg TtXstaxag avxm xav noXsmv
sv.ov6<xg syxsiqCoai Gcpag avxäg, d. h.
nach dem Perserkriege ihnen die
Hegemonie antrugen. S. § 6, § 17
u. öfter. — 80, 4. xoöovxov unst-
%ov. S. zu § 31. — 7toXv7tQay(i.
Ttsgi . . . sich zu mischen.
Ungewöhnlich ist hier nsQL, indem
das Verbum sonst mit dem Akku-
sativ verbunden zu werden pflegt.
Doch vergl. Plat. Theait. p. 184 E
ifis vnsQ aov noXvngayiiovstv. Den
blofsen Dativ hat Plut. Eumen. 3
noXvTcgayiiovsLV xulg xmv Mav.s86-
vcov dioccpogaLg. — 80, 5. Saxs %.
APEOnAriTIKOS (7).
117
enlEov ovts ötgatOTtedoLS ivtbg "Alvog itoraiiov xatißcavov,
81 äXXä TtolXriv riövxCav riyov. vvv ö' sCg tovto xä Ttgccynata
7t£QLa6tT}xev, aöd-' OL ^sv ^LöovöLv rriv itöXiv, ot ds Tcaxacpgo-
vovöLv rjuav. xal Ttegl ^£v tov ^töovg täv ^EXkrjvtDv avxav
ccKrjxöats t&v 6tQaxr\yav' cog 8e ßaöiXevg ix^i TtQog ^)iiäg^ ix
xa)v imöxoXav cjv STCe^tpsv iörjXcoöev.
82 (^^0 '^^^ ^^ ^Qog xovxotg vjcb ^Iv ixeivrig xj]g svxa^Cag d
oikcjg i7Caidev&rj6av ol nolixai ngog ccgexriv^ a6xe 6(päg yisv
avxovg ^rj XvTcetv, xovg ö' slg xriv xciQav slößdXXovxag ünav-
xag ^laxo^isvoc vcxäv. '^nistg dh xovvavxCov akkr^koig ^sv yocQ
xttxä Ttagexomsg ovöe^üiv ti^iEQav diaXsLTto^sVy r&v de jcsqI
xbv Jtölenov ovxco xaxrj^sXTJxa^sv, fodx otfö' slg a^8xcc6sLg
83 ievac ToA|Liöft£v, rjv ^ij Xa^ßdvco^ev ccQyvQLOv. xb ds ^Eytöxov
X. X. Der nämliche Gedanke in
derselben Form auch 12, 59, zum
Teil auch 4, 118. — sitl xäds (s.
zu 9, 6) gleichbedeutend mit dem
folgenden ivrog- Phaseiis war die
Grenzstadt zwischen Lykien und
Pamphylien; der Halys ist der be-
kannte Grenzflufs des lydischen
Reiches. Vergl. zu 4, 118.
81, 1. fls tovxo xa 7CQ. tcsq.,
änderten sich die Verhält-
nisse so sehr, wie 5, 65 und 8,
69; ebenso 6, 47 dg xov&' 17 xvxrj
xa ngäy{icix' avxav nsQLiaxr^a^v,
und 15, 120. Vergl. Maetzner ad
Lycurg. p. 78. — 81, 3. avteöv,
im Gegensatze zu dem folgenden
IntaxoXmv^ also: aus dem eigenen
Munde der Strategen. Über die
Sache s. § 8. — 81, 5. inicxo-
X(äv u)v insiitifSVy wohl infolge
jenes Sieges des Chares über die
persischen Truppen , worüber zu
§ 8. — idi^Xmasv, ward klar.
S. zu 9, 38.
82, 1. ^Tt 8^ nQOS Tovtotg.
S. zu 9, 67. — vno — svru^lag,
unter dem Einflüsse jener
wohlgeordneten Verhältninse
(zur Zeit der älteren Demokratie),
aUo vno ursächlich, nicht etwa
zeitlich. — 82, 2. a<pag filv av-
Tovg -• aXXrjXovf. S. zu 9, 68. —
82, 4. (ittxofievot. Das Attribut
i«t auf das Subjekt des Haupt-
satzes bezogen, das, weil es auch
als Subjekt des Nebensatzes zu
denken ist, in diesem wegfallen
konnte; es gilt hier dasselbe, was
über die Form des Praedikats-
wortes beim Infin. zu 9, 75 be-
merkt ist. Vergl. 5, 66 Kvgog stg
xoaavxrjv ^Xdsv fisxaßoXi^v, ooaxs
ccTiciarjg xijg 'Jaiccg yavsad^ai dsano-
xqg. Doch findet sich auch der
Akkus., wie 5, 121 Xr^covaiv Tiaäg
xoaovxoi ysvoiiEvoi xo nXfiQ-og, oaoxs
(iTjöev fjXTOv avxovg bIvui cpoßsQOvg
xoig "EXXi]aiv J7 xoig ßagßaQOig.
Vergl. Lobeck. ad Phrynich. p. 750
not. — xovvavxLov , seil, noi-
ovfiBv. S. zu § 76. — 82, 6. slg
i^sxdasigf zur Musterung in den
Tagen vor dem Ausmarsche und
dem Beginne eines Krieges, denn in
Friedenszeiten ward mit Ausnahme
einer Anzahl Reiter, die mehr zur
Parade bei den Festen dienten, ein
Heer nicht gehalten. — 82, 7. xoX-
(icä{isv, es über uns gewinnen
8. zu 4, 67. — Xafißdvoafi SV dgy.y
wie ja das für die Teilnahme an
den Gerichten und an den Volks-
versammlungen geschah, was zu
gleichen Anforderungen für den
hier erwähnten Fall geführt haben
mag, freilich ohne Erfolg, denn
von einor solchen Geldentschä-
digung lesen wir sonst nichts.
83, 1. x6 Sl fiiytarov, hier
118
(HI) I20KPAT0T2 APEOnAriTIKOS (7).
röte filv ovdelg ^v r&v TtoXitßiv ivdsijg t&v ccvayxaLcsv, ovds e
TCQOöacrav rovg ivtvyxdvovtag rijv it6hv Kaf^öxwsv, vvv d\
TiXeCovg elölv ot öTtavi^ovtsg t&v e%6vTcov' olg cc^löv iötc itok-
Xijv övyyvaiirjv ^X^iv, ei ^r^dlv t&v xolvcov (pQOvzi^ovöiv, akXä
rovto öxoTCovöLv, onöd'sv rijv asl nagovöav rj^EQccv ölcc^ovölv. 15 i
84 i^Xd''.) 'Eyoo ^Iv ovv rjyov^iLevog^ r^v ^Lii'rj6G)^8d-a rovg jtqo-
yövovg, xal r&v xaKC3v rj^äg rovtcov ccTtaXXayijösöd'ai xal 6(o-
tTJQccg ov ^övov tTJg TtöXscog dXXä Ttal ratv ^EXXtjvcjv cctcccvtcjv
yevilösöd^cci,, xriv ts TtQoöodov ijtOLYjöci^rjv xal rovg Xöyovg sl'QriTca
tovtovg' v^stg de Ttdvta Xoycöd^svoL zavxa %evQOtovei%^' o tu
ccv 'bfitv doxfj fidXiöta öviicpeQSiv rfj TtöXsi.
ohne folgendes yaQ oder ort (s. zu
§ 69), wie 5, 95 u. 8, 21, und et-
was anders 15, 319 (Held ad Plut.
Timol. p. 384). Ebenso fehlt die
Partikel nach ■Kscpalaiov ds 3, 62,
und anderwärts hinter G7](ielov ds
(Demoath. 21, 35), tS'niiriQLov ds
Demosth. 23, 207 Isai. 11, 40 s.
Krueger zu Thuk. 2, 50), ccitiov ds
(Krueger 1. 1. 3, 93, 2). — 83, 4.
OL GTtuvL^ovtss, der Bedürftigen,
während im Griechischen (wie im
Lateinischen) neben Zahlbegrififen
der Genetiv nicht zulässig ist, so-
bald der Zahlbegriff das Praedikat
im Satze bildet. Vgl. 12, 132 cp7i(il
raff (isv tdsocg räv nolirsimv rgsig
slvccL. 4, 185 öTcavimrsQOvg saeod'ca
xovg fisvsLv sd'sXi]GOVTag. Ep. 8, 3
tovg (isv cpEvygvrag oX^yovg noistv^
rovg ds avfinoXtTSVOfisvovg noXXovg^
und so besonders neben substanti-
vierten Participien, wie hier u. 1,
48. 2, 2. 4, 112. 160. 6, 62, 68. 7,
2, 37. 8, 139. 12, 81. 15, 160, 293,
302. Ep. 2, 14. 6, 12. — rcäv
ixovtcov. S. zu § 55. — olg geht
auf GTtavi^ovrsg zurück, also auf
das entferntere Wort. — TtoXXijv
övyyv. 8%. S. zu 9, 8.
84, 2. Kaxcöv rjficcg tovrcov.
Über die Trennung des Demonstra-
tivs von seinem Nomen hier und
in tovg Xoyovg siQrjyicc xovxovg s. zu
9, 74. — 84, 4. xriv nqöo o8 ov
snoiTi. S. zu § 1.
KRITISCHER ANHANG.*
Nicht an den einzelnen Stellen ist Erwähnung gethan:
1. des V icpElKvarixov vor Konsonanten, das der Herausgeber
nach dem in Rede IV und V im Anschlufs an cod. F. befolgten und
von Br. Keil „Analecta Isocratea" p. 123 entwickelten Grundsatze
in Rede [I.] IX. VII, namentlich also am Ende eines Kolon, wie
z. B. [I], 4. 5. 12. 24. 26 etc. IX, 38 eingesetzt hat, wodurch viel-
fach erst die von Isokr. so beliebte Paromoiosis vollständig her-
gestellt ist, wie z. B. [I], 1. 17. 45. IX, 38. 66. VH, 16. 30. 81.
2. des Hiatus, der sich manchmal in F. findet und seit Ben-
seier beseitigt ist.
[I.]
§ 1, 3 TtoXv de fisylöTfiv [trjv] ÖLacpoQccv] tijv, das in allen
Handschr. fehlt, aber nach ^EyLöTr]v leicht ausfallen konnte, conji-
cierte OSchn. „der Artikel ist notwendig, weil der Begriff öiacpoQcc
hier nicht zuerst auftritt, sondern in noXv ÖLearcoöag schon ange-
deutet ist, was == noXkrjv dtacpoQctv ixovöag."' Die Conjectur billigt
auch Rauchenstein in Fleckeisen. Jahrb. LXXXI (1860) S. 738.
§ 2, 5 vimg cod. Ambr. Kor. Tur. Bens.' Bl. OSchn. Sand, j
rifiag F. Bekk. u. J. G. Strange in Jahrb. Suppl. II (1833) S. 77,
der aber Suppl. IV (1836) S. 339 v(iäg vorzieht.
§ 3, 6 igyov imxeiQovaiv] Kor. fügte mit einer Handschr. nach
iniXHQOvoiv d. Inf. noulv hinzu, um den ungewöhnlichen Akk. zu
beseitigen, ebenso Bait. Paneg. praef. p. XV, doch cf. zu uns. Stelle
u. Strange 1. c. II. S. 78 u. IV. S. 341. I(>yw ist wegen des ent-
stehenden Hiatus nicht möglich.
* Leider sind wir bei Rede FT.] IX. VII. noch auf die Kollation des
besten cod. T. (s. Erit. Anh. zum II. Bändeben S. 168) von J. Bekker an-
gewiesen.
k\>V" (Aofser den a. a. 0. angegebenen und hier in Be-
tracht k< I Ausgaben) Bens.* '^ Isocratis Euagoraü, in usum
scholaram ((iidit <t comroentariis illustravit G. E. Benseier. Lips. 1884.
Bent.^ ^ Isocratifl Areopaf^iticuR cum priorum annotationibus edidit
tnasqoe notas adicri' '' '" f • .< - Lipg. i882.
120 KRITISCHER ANHANG ZU [I].
§ 4, 5 Xoyov Ißovov]. In F. fehlt (lovov u. so schrieben Bekk.
Tur, I Xoyov fiovov Vulg. Bens.^ Bl. OSchn. Sand.
§ 5, 3 rtvcov €Qy(ov]. e^ycov will Bl. (coli. 2, 2. 8, 62) streichen,
doch ist es in 2, 2 schon durch den Parallelismus gefordert, vergl.
Jacob Jahresber. d. Phil. Ver. IV (1878) S. 49.
§ 6, 1 avTJkcoasv r. Die Herausgg. seit Bekk. für avccXcaaev. Vergl.
Bens, ad Areopag. p. 133 seqq., Meisterhans Gr. d. gr. Inschr. S. 78,
Y.Bamberg Jahresber. d. Phil. Ver. XII (1886) S. 46. — 5. eßXa^ev
r. Stobai. Flor. 53, 10. Bekk. Bens.* Bl. Keil Anal. Isoer. p. 14 |
in r. am Rande iXv(jL'^vato, das geringere Handschr. bieten u. Tur.
OSchn. Sand, schrieben und auch Bait. 1. c. p. XV wollte.
§ 7, 5 ^agaccXecog] „Isokr. hat an 16 Stellen &ccQQetv ^agga-
Xiog mit Plato und den neueren Attikern, nicht ^agaeiv, d^agaa-
Xeog mit den älteren Attikern, wie Thukyd., wenngleich wenigstens
15, 121 die beste Handschrift für d-aQCriaovöL ist. Das könnte es
rechtfertigen, wenn auch hier d'aQQaXiag korrigiert' würde." 0 Sehn.
Vergl. Meisterhans 1. c. S. 41, der d'ccQQSco wegen des Eigennamens
0aQQlag schon den älteren Attikern zuweist; s. v. Bamberg 1. c.
XII, S. 18.
§ 9, 5 Kivdvvovg v7CE(iEvev F. u. Grammatiker bei Keil p. 15
u. so Kor. Bekk. Bens.^ Bl. | Mvövvovg vcpiöTaxo am Rande von P.,
wofür OSchn. anführte: Thuk. 4, 59, 2. Plut. Mor. p. 32 D. und
so lesen aufser ihm Tur. Sand, und will auch Dind. praef. V.
§ 10, 2 tov ccvTov ßlov Tur. Bl. OSchn. Sand. Bait. praef. 1. c. |
xov eccvtov ßlov F. Bekk. Bens.^ cf. Keil 1. c. p. 104 ff. — 4. yivEL
cod. Scaph. Bait. Tur. OSchn. Sand. Bl. ] tc5 yevEi, F. Bekk. Bens.*
§ 11, 7 yuyvoiiBvov Tur. Sand. Bl. | yivo^evov Bens.* OSchn. |
yEvofjuevov Bekk. | xlvo^evov F, — 8. ^mcov mit t subscriptum s.
Krit. Anh. zu 4, 48.
§ 12, 2 EvufidXog conjicierte OSchn. und nahm Bl. auf, da
Isokr. icpccfidlog (das sonst hier und vor Bekk. 5, 68. 10, 23 ge-
lesen wurde) nicht kennt, vergl. noch 12, 7. 263. — 4. ov dvva-
Tov] ov fehlt in F. \ aövvccTov Bekk. — 6. av^Ea&od,] Fuhr Rhein.
Mus. XXXIII (1878) S. 335 av^avEa&aL. Vergl. Krit. Anh. zu 5, 38.
— 7. öoKELg conjic. Bekk., dem Tur. OSchn. Sand. BL folgen für
das handschriftliche öoKOLr]g, das Bens.* beibehielt.
§ 13, 6 wtg oQyioig e^^evelv F. Bekk. Tur. Bens.* OSchn. Sand. |
wtg vo^OLg Bl.
§ 14, 2 xovg iavxov Stobai. Flor. 79, 36, Bens.* OSchn. Sand.
Keil 1. c. p. 104 I xovg öEavxov Bekk, Tur. Bl.
§ 15, 7 %QaxELa&aL\ Bekk. Tur. Bens.* OSchn. Sand. | J. G.
Strange Rhein, Mus. V (1847) S. 158 schreibt TiCixanoöfiEta^aL und
verbindet nicht xovxoig mit aitciöL, sondern ergänzt av&QcoTtOLg. \
TioOfiEiad'cci Bl. mit Tilgung des vorausgehenden 7i6a(iov, wogegen
Jacob Jahresber. d. Phil. Ver, VI (1881) S. 188, cf. auch Keil. 1. 1.
p. 123 seq.
KRITISCHER ANHANG ZU [I]. 121
§ 16, 2 6vv£i6ri6sig F. Stobai. 24, 9 Tur. Bens.^ OSchn. Sand.
Bl. I ys avvEiötjaeig Vulg. Bekk.
§ 18, 2 zama 6t,ci(pvkciTTe F. und alle Herausgg. aufser Bekk.,
der mit d. Vulg. xavza wegläfst. — 3. i7tL6zri(iai,g] „Wyttenbach
ad Julian p, 174, der, -weil ratg iieXircag instrumentaler Dativ ist,
auch zu TtgogXafißdvsiv einen solchen verlangte, wollte TtQogXaii-
ßave Taig inL^Bldccig schreiben; mit Unrecht. Dafs [Isokr.] als
Mittel zu dem nQogkafißaveiv sich die Xoyot (Vorträge) anderer
denkt, erhellt aus der engen Verbindung dieses Satzes mit dem
Folgenden." OSchn.
§ 19, 4 xQri^xtüv a&avarov F. Bens.^ OSchn. | Kxr}(iaTcov Bekk.
Tur. Sand. BL
§ 20, 1 tq5 kcyo) d' sv] so schrieb Bl. (cf. auch dessen Attisch.
Bereds. II, S. 257) mit Recht, s. Keil 1. 1. p. 17 | tü5 8e X6y(p ev
mit Hiatus alle anderen.
§ 21, 5 ansx'^yjg «<?£*] ccnex^rjaEi, mit Cobet Var. lection.^ p. 515
Bl. — 6. Ttgbg avzov Keil 1. 1. p. 112 adn. 3 (coli. 2, 24. 5, 149) |
TCQog eavzov F. Tur. Bens.^ OSchn. Sand. Bl. | ngbg ösavzov Bekk. —
9. 7tovr]Qotg F. Tur. Bens.^ Bl. OSchn. Sand. Bait. | kvTtrjQotg Sto-
bai. 5, 55. Vulg. Bekk. — 10. kuI avzov F. Tur. Bens.^ OSchn.
Sand. I Kai asavzov Bl. mit Vulg. | Kai öavzov mit Stobai. 1. c. Bekk.
§ 22, 6 aicoTtaa&ac Gasda in Ztschrift f. Gymnasialwes. XXXII
(1878) S. 777 conj. ^rj CKonaa^aL, doch cf. Bl. in Bursian. Jahres-
ber. VIII (1888) S. 187.
§ 24, 1 TtQiv av] nglv iav in F. verschrieben. — 2. ysvead-at,
codd. und Herausgg.] ysvrjaead'ai Kor. Cobet Var. lection.^ p. 515
Hirschig Annotat. critic. in comic. etc. p. 38 und Madvig advers.
crit. I p. 181 u. 454, doch s. zu uns. Stelle. — 7. öeofisvog zo
östa^at, codd. Tur. Bens.^ OSchn. Bl. ] öeotievog zov öelö^ai Kor.
Bekk., doch s. zu uns. Stelle.
§ 25, 1 TiBgl zcov ^z(üv wg anoQQ^z(ov avanoivov will Th. Bergk
ad Theogn. v. 73 in Poet, lyr.* 11, p. 126 nach iTtLOztjöEL stellen.
§ 26, 5 ozvxovaL fihv cod. Ambr. u. Scaph. Bens.^ OSchn. Sand.
Bl. Keil. 1. c. p. 20 | azvx. fihv zoig cpiXoig yclieint F. zu haben und
schrieben mit Vulg. Bekk. Tur.
§ 28, 1. 2 Bl. in praef. p. IX schlägt vur: jc«t u>/ xr/^^mr«
und dann Kxüo^ai, {%i%ziiG^>ai, Stobai. Flor. 94, 19) jitovov övva-
fjUvoig, wogegen Jacob Berlin. Jahresber. VI (1880) S. 188 und
Keil Anal. Isoer. i». 121. clor dir Lesart des Stobai. xexzfjaOaL ver-
teidigt. /
§ 29, 1 tu ^jcAtiv, i. ouH.iii. Flor. 94, 20 Bekk. Tur. Keil.
1. c. p. 21 I xa ßiXziaxa gering. Handschr. Bens.^ OSchn. Sand. Bl. —
3. aoQazov] Cobet Var. lectioii.* p. 515 schreibt aogiaxov^ g^g^ii^
den Fuhr die Lesart der Handschr. in Animadvers. in orat. Attic.
p. 47 und im Rhein. Mus. XXXIII (1878) S. 574 not. verteidigt. —
5. Tot>^ xay.ovg Vulg. Bekk. M"- ' <i^.i... ^and. | y.axovg /'. Tnr. Hl.
122 KRITISCHER ANHANG ZU [I].
§ 31, 2 nQog navxa Vulg. Bens.^ Bl. u. Keil 1. 1. p. 82 1 uQog
navxaq F. Bekk. Tur. OSchn. Sand. — 3. (pdoviaog] „So der Ur-
binas u. statt des von den übrigen Handschriften gebotenen cptko-
veiKog^ was wenigstens nnattisch ist. Von vetKog abgeleitet, müfste
das Wort cpLkovELKrjg lauten, indem die Attiker von Neutris auf og
der dritten Deklination nur abgeleitete Adjektiva auf rjg kennen,
wogegen Fälle wie (piXoöfirivog, 7iolva(ir}vog, cpikofiLöog, Ttokvav&og,
TCokvyXsvTiogj TtolvöTekexog, ad-a(ißog, oianortad'og und andere (s. Lobeck
Paralip. p. 243 seq.) den Dichtern oder der späteren Prosa ange-
hören und zum Teil wie övöQLyog (cf. Phrjnich. p. 418 Lobeck)
von den Atticisten verworfen werden. Aufserdem sprechen für die
Ableitung von vUrj, also für cpcXovLKog, Stellen wie Xenoph. Mem.
3, 4, 3 (piXovLxog iöTiv — ov^ oQag oxl — vsvIktjksv. Plat. de re-
publ. IX p. 582 E. TLfirj TS aal vIktj. — ö (pLX6rL(jLog %al (piXovL'Kog.
Aristotel. Rhet. 1, 11 to vikccv rjöv ov fiovov xolg (pLXovUoig^ ccXXa
TtccöL und andere (cf. Stallbaum ad Plat. de republ. VIII p. 545 A.
und Baiter ad Isoer. Panegyr. § 19), obwohl sich auch hier meist
(piXovsLKog geschrieben findet. Um so weniger dürfen Stellen wie Plut.
Philop. 17 u. Moral, p. 80 B., wo wie sonst hier övasQLg und (piXovei-
Kog verbunden sind, gegen q)LX6vL'Kog geltend gemacht werden." OSchn.
Cf. auch Krit. Anh. zu 4, 19, 85. — 6. Tra^a xa yeXoia — nuQo. xcc ötcov-
öcctcc codd. Tur. u. folg. | tcsqI xa ysX. — nsgl xa cn. Bekk. — 9. TtOLOvvxeg
(jLSv] Victor, (cf. Baiter praef. Panegyr. p. XIV) wollte av einschieben.
§ 33, 7 anayyiXXovxag codd. Bekk. Tur. Bens.-^ OSchn. Sand, i
ccTtayysXovvxag Kor. Cobet, Variae lection.^ p. 515, Hirschig annot.
crit. in comicos etc. p. 38, BL, doch s. zu uns. Stelle.
§ 34, 7 aXXoxQLov xov 7tQciy(iaxog] „Man las bisher aXXoxglov
xov TtQay.y was man erklärte: Ttsgl xov TtQccyfxaxog mg TteQt aXXo-
XQiov (s. zu § 25). Aber xov TtQccyfiaxog stimmt auch so nicht
zu TtsQl (hv. Isokr. braucht freilich sonst die Formen xov und xa
des pronom. indefinit, nur ohne Substantivum, indes vergl. Ando-
kid. 2, 1 sl (JLSV iv exsqo} reo itgayfiaxi, ot TtagLovxsg (jltj xrjv avxrjv
yvco(jirjv 6%ovxEg navxeg ggpatVovro." OSchn. Diese Conjectur billigt
Rauchenstein in Fleckeisen. Jahrb. LXXXI (1860) S. 738. | xov
TCQayfi. alle anderen Herausgg. | — 8. Siavoiav schrieben mit Pris-
cian. XVni § 158. § 185 (Gr. Lat. vol. IH ed. Hertz.) Bens.^ Bl.
OSchn. Sand. | yv(o6Lv F. Bekk. Tur. | yvcofirjv Vulg. | Für eins
der beiden letzteren entscheidet sich Keil Analect. Isoer. p. 23 adn.,
doch vergl. Bens, ad Euagor. § 69.
§ 35, 1 vTtsQ xav aeavxov cod. Scaph. Bens.^ Sand. Bl. Keil.
L c. p. 23 I vTtEQ aeavxov F. Bekk. Tur. OSchn. — 4. ovxco d^ av]
Bl. schlägt praef. p. X ovxoag av vor (coli. § 25), das Keil. 1. 1.
p. 24 zu billigen scheint, doch ist kein Grund zur Änderung vor-
handen cf. auch Jacob Berl. Jahresber. VI (1880) S. 188.
§ 36, 4 ßeßaioxEQav F. u. alle Herausgg. | Cobet Var. lection.^
p. 155 setzt das Adverbium ßsßaioxEQov ein, doch s. zu uns. Stelle.
KRITISCHER ANHANG ZU [I]. 123
§ 37, 3 TcSv KOLvav e7tLf.L£XeL(üv] Bl. praef. p. X schlägt rijg
To5v KOiv^v imiisXslag vor (coli. 7, 25), wogegen Jacob 1. c. p. 188. —
7. aal avxog] Naber, Mnemosyne N. F. VII (1879) p. 49 conjiciert
nav avtog. — old nsQ ccv Vulg. Bekk. Tur. Bl. Vergl. die Lesart
5, 115. I ola av F. Bens.^ | oV av OSchn. Sand.
§ 38, 1 SvvaG^di r. Kor. Bekk. Tur. Bens.^ Sand. u. OSchn.,
der es so verteidigt: „Bens, riet früher zur Beseitigung des Hia-
tus, der jedoch hier durch die Interpunktion entschuldigt ist [cf.
zu § 3], aus älteren Ausgaben [Vulg. vor Kor.] 6vvd(ievov aufzu-
nehmen. Das würde aber eine ganz ungewöhnliche Konstruktion
geben, indem nagaanevcc^en' eavtov oder TiaoaGneva^sad-aL wie alle
Verba, welche die Aneignung einer Befähigung bezeichnen, aus-
schliefslich mit dem Infinitiv, nicht mit dem Particip, als Stell-
vertreter eines Objektsatzes verbunden wird cf. Isokr. 18, 58 ovrco
naQsaaevaöTca TtoXiTevEO&ai. Ganz anderer Art ist Xenoph. Kyrop.
1, 6, 18 Tov 6XQcay]yov ccvccöixofidL öxQaTLCotag xoc ato^axa agiaxa
exovxag TtaQccaaeva^Biv ^ ebenso Plut. Koriol. 35 ovxco öiavoov Kai
TtagaüKSva^s öeavxov, ag xtj naxQlÖL ^iy] TtQogfii^ai, övva^svog^ und die
zahlreichen Stellen, wo naQ. ein Particip des Futur, mit oder ohne
tag an Stelle eines Absichtssatzes neben sich hat, worüber Jacobs
ad Achill. Tat. p. 413 seq." | övvccfisvov Bl. — 2. xb Xaov F. u.
alle Herausgg. | i'aov will Bl. praef. X nach dem zu uns. Stelle An-
geführten. — 5. xb de OSchn. Bl. nach F^ xb de oder xa de \ t]
de Vulg. Bekk. Tur. Bens.^ Sand. — 6. fiev xotg cpavXoig F. u.
alle Herausgg. aufser Bl., der tukI xoig cpavXoig mit Kor. (coli. 2, 32)
schreibt. — 7. xovxov F. Tur. Bens.^ OSchn. Sand. Bl. | xavxrig
Vulg. Bekk.
§ 40, 3 x(p awfjiaxt fiev tlvai Bl. mit Berufung auf die von
OSchn. zu 7, 44 angeführten Stellen für das handschriftliche to5
fäv awfiaxt elvai (so alle Herausgg.) mit Hiatus. Fuhr Animad-
vers. in orat. Attic. p. 49 not. will diesen durch Nachstellung des
slvat hinter (pdonoivog vermeiden, wie schon Bens, ad Areopagit.
p. 396 es that Sandys vergleicht wegen des durch t im Dativ
der dritten Deklination bewirkten Hiatus § 49 Ttavxl iXaxxovfiivovg.
§ 42, 1 vofu^s — neglXvnog hat F. schon nach diavolctg in § 41.
§ 43, 7 anovdaCoig anivsifiev F. Tur. Bens.^ OSchn. Sand. |
CTtovdaloig rj (pvöig aniveifiev Vulg. Bekk. Bl.
§ 44, 6 av(ißovXevovxa\ avfißovXevaovxa will Gebet Var. lec-
tion.* p. 515, doch s. zu uns. Stelle.
§ 45, 7 aXXrjv naideCav F. Tur. OSchn. Bens.^ Sand. Bl. |
&XXfiv aov naidtlav Vulg. Bekk.
§ 46, 2 nuQo^vv^drig^ nago^vv^elrj F, — bglysa^at bat F. am
Rande von der ersten Hand in Uncialen, im Texte dagegen oqs-
rOijvai (Vulg. Bekk. Stobai. Flor. 6, 5). Buermann „Die handschriftl.
Überlieferung des Ifiokrat." II (1886) S. 5 führt noch eine ganze
Hcilic von äolchen in Uncialen von der ersten Hand selbst mit
124 KRITISCHER ANHANG ZU IX.
der Tinte des Textes gemachten Randbemerkungen an. — 3. yvri-
ölag] yvriGiccg Kor.
§ 47, 2 eXvitri^ricav F. Bens.^ Bl. OSchn. Sand. | ilvTtri^rjiuv
Vulg. Bekk. Tur. — 5. Slcc xcc TtgayfiaTcc F. Tur. Bens.^ OSchn.
Sand. I Sl' avxa xa ngayfiaxa Vulg. Bekk. Bl. — 6. evsKcc Vulg.
Bens.^ OSchn. Sand. | eveksv Bekk. Tur. Bl. | svsna ist das ältere
(cf. Meisterhans Gr. d. gr. Inschr. S. 103 f.) und auch in d. Hand-
schriften des Isokr. das gewöhnliche (cf. Benseier ad Areopagitic.
p. 351; § 28 evsKSv am Schlufs eines Kolons) vergl. auch Voemel
Demosth. Concion. praef. p. 135 seqq.
§ 48, 4 oi(jieXelv öia xo TtolXovg F. Bekk. Tur. Bens.^ OSchn.
Sand. I a^Eletv ri noXXovg Vulg. Bl. und Jacob Berl. Jahresb. 1. c.
S. 188, der mit J. G. Strange (oratio ad Demonicum [Köln 1831]
p. 39) Isokr. 19, 27 olov x tjv rj öokelv ccfisXeiv anführt. — (pi^-
öavxag codd. Tur. Bens.^ Bl. OSchn. Sand. | gxxöKovxccg Vulg. Bekk.
§ 49, 3 iXccxxov(iEvovg] Naber Mnemosyne N. F. VII (1879) p. 49
7tXccxxov(i£vovg (coli. 9, 2l). — ov cpavXovg^ Das ov will Bait. in
ed. Tur. (coli. 4, 138. 8, 24. 15, 33. 70. Ep. 2, 15) tilgen; mit
ihm Bl. — qpriöcofjiev F. Bens.^ 0 Sehn. Sand. | cpT^öofjiev Bekk. Tur. Bl.
§ 51, 2 xQOfiEvovg Bekk. Tur. Sand. Keil 1. c. p. 82 und OSchn.
„Für xQ^i^^'^ovg giebt F. [so Bens.^] %Qco(iEvoig eine Konstruktion,
die zwar bei anderen nachweisbar ist (Maetzner ad Dinarch. p. 169,
Schoemann ad Isae. p. 380), aber nicht bei Isokr., der nur öst
lis TtoLEiv XL sagt. Hier ist der Dativ schon des vorhergehenden olg
wegen kaum zulässig." | xQcofisvov ö' oQEyECQ^ai Bl.
§ 52, 5 ^loXig^ Dafür schlägt J. Winter in Symb. philolog.
(Jubiläumsschrift für Spengel) München 1877 p, 12 seq. fiaXLaxa
vor, von Bl. in Bursian. Jahresber. IX (1877) S. 268 gebilligt.
IX.
§ 1, 3 (jiovaLnrj] „Morus, der fiovCLarjg (nämlich ccyaöiv) lesen
wollte, mufste konsequent auch ^ogäv schreiben. Am einfachsten
wäre es freilich fiovüLnolg zu vermuten; doch dem widerspräche
Pollux Onomasticon III, 142 ol ^AxxlzoI ov Qadlcog XiyovOLV ccyavag
(lOvöLKOvg aXXa ^lovöLKrjg cf. Meineke Vindic. Aristophan. p. 225."
OSchn.
§ 3, 3 svKoXcog mit F. Bekk. Tur. Bens.^ Bens.* 0 Sehn., wie 12, 31
224 I EVTiXEcög Vulg. Stobai. Flor. 51, 29 Bl. — 4. ccLQovfdvovg]
aiQO^Evovg F. — 5. Ttavxa, itoiovvxag^ Naber Mnemosyne N. F. VII
(1879) p. 68 coDJic. itav noiovvxag.
§ 5, 6 cöv av] cöv tilgt Naber 1. c. p. 68.
§ 6,4 vTtEqßaXXriF^. Bekk. Tur. Bens.^ Bens.* Bl. OSchn. | vtieq-
ßaXri Bl. in praef. p. XL VII | vTtEQßccXXrjxai F. von späterer Hand. |
vTtEQßccXrjxaL Vulg. — 9. ij xovxovg F. Bens.^ Bens.* 0 Sehn. | -ij xovxodv
mit geringeren Handschriften Tur. Bl. u. Kayser in Fleck eisen. Jahrb.
KRITISCHER ANHANG ZU IX. 125
LXXIII (1856) S. 374. | ^ [wvzovg] Bekk. | j zovg Cobet Nov.
lection. p. 309 und Naber 1. c. p. 79 | i] zi tovicov Vulg. mit Zu-
satz von aTtoöiyeG^ai nach xvyiccvovöLV.
§ 7, 2 zovg vovv] So F. und d. Herausg. aufser Bens.*, der
mit Vulg. zovg yz vovv schreibt. Fuhr Rhein. Mus. XXXIII (1878)
5. 346 hat als Gebrauch bei Isokr. beobachtet, dafs er nie nach
ov iii]v noch ye setzt, wenn nicht juev vorherging, ausgenommen
wenn ov8b folgt (wie 12, 183. 15, 78 Ep. 8, 7), oder wenn das
dritte Wort ein Verbum ist wie 5, 61. 12, 198. — 4. nEQi (hv
Bekk. folgg., aufser Bens.*, der mit F. %al TtBQl a>v schreibt.
§ 14, 5 VTtEQeßaXlev F. Bekk. folgg. | vTtSQeßaXev Vulg. und
J. Wrobel Zeitschrift für Österr. Gymn. XXVI (1875) S. 635.
§ 15, 1 zvxovzEg F. im Texte u. alle Herausgg., am Rande
in üncialen (cf. Buermann II. S. 5) aTtavzcov. — 4. hsLvov ze zov
XQOvov — insiör] ös F. Tur. Bens.^ Bens.* OSchn. und Sauppe Jahns
Jahrb. VII (1832) S. 77 | ixELvov fikv zov xqovov — EitEiöri 8e Bekk. |
iüEtvov zs zov xQ- — inEiör] ze B1., der auch in der an unserer
Stelle angeführten Parallele 12, 212 statt 6' Eig korrigiert t' Elg. \
Fuhr Rhein. Mus. 1. c. S. 347: „Wenn man 9, 15 bessern mufs
— und vielleicht ist dies nötig, da die Rede zu den älteren un-
gefähr um 370 gehört — so ziehe ich vor ze mit cod. J [Vatic]
wegzulassen vergl. 12, 16 iv EKEivoig ze zotg xQ^'^o'^? — ^^^ ^^
Vulg., iv inELvoLg zotg xQovoig — vvv öh F., nicht öe in ze zu ändern."
§ 16, 5 a&avazT) F^ Bekk. Tur. Bl. OSchn. u. Rauchenstein in
Fleckeisen. Jahrb. LXXXI (1860) S. 739 | a&avazo) Bens.^ u. Bens.*
§ 17, 1 zovzoLv in F. korrigiert; alle Herausgg. | zovzcov F^, —
EKcczigov Tj. Bekk. folgg. 1 iaaziooLv Vulg. mit geringeren Handschr. —
6. EKazEQCüv Bena} Bens.* Bl. OSchn. | inazEQco&Ev Yu\g. Bekk. Tur.
§ 20, 4 y.azaaKEvdöaa&at, za tieqI so mit cod. Ambrosianus.
Bekk. u. die folg. | KazaaKEvaaac&ai tveqI F. \ Kuza&ia^ac za nEgi
Vulg., was schon Kor. ändern zu müssen meinte.
§ 21, 1 ovz(o ÖE z(ov cod. Scaphus. Vulg. Sauppe in ed. Tur.
Bens.* Bl. OSchn. | ovz(o dh ymI züv F. Bekk. Tur. Bens.*
§ 22, 5 Q(6^rig zovg aywvag Bekk. folgg. aufser Bl., der zovg
^EaOafiivovg xovg aycjvag conjiciert. | §(0(irjg anavzag zovg ay. F. |
anatnag, welches aus der vorigen Zeile fälschlich wiederholt scheint,
ist aber auch sonst von den Schreibern zur Ausschmückung der
Rede hi' i vergl. Bens, ad Areopagit. p. 244.
§ 1^ - <)Qela für avÖQia (das alle Herausgg. schrieben) s.
Krit. Anh. zu 4, 40. — 3. (oanEQ izigoig ziaCv Tur. Bens.* Bl.
OSchn. I (oCTitQ aXkotg zialv Aristeid. Rhet. vol. I. p. 102, 8 doch
8. zu uns. Stelle. | möneg irigotg F. Bekk. Bens.* | maneg iv kiqotg
tiOlv Vulg.
§ 24, 1 Uou ftiv] ftiv fehlt in F
§ 28, 6 kiyovreg F. Bekk. f ! F. am Rande in üncialen
(cf. Buermann 1, c.) Xiyovaiv — \ .^^
126 KRITISCHER ANHANG ZU IX.
§ 29, 3 fieXXovTog yccQ F. Bens.^ Bl. OSchn. Sauppe in Jahns
Jahrb. VI (1832) S. 68 u. Fuhr Rhein. Mus. XXXHI (1878) S. 348 |
^iXXcüv TE mit Vulg. Bekk. Tur. Bens.* — 4. tvoXlv F. Bekk. Tur.
Bens.* Kayser in Fleckeis. Jahrb. LXXIII (1856) S. 371. | tzqu^lv
Vulg. Bens.^ Bl. OSchn.
§ 30, 2 oxvQov F. Bekk. Tur. Bens.* OSchn. | ixvQov Bens.^
in praef. p. XXV. not. 3 (coli. 6, 74). Bl. — 3. iv ccacpaleia F.
Bekk. folgg. I iTt* aa^pciXeCa Vulg. | h ccacpaXel wollte Cobet Nov.
lection. p. 655. — 4. sv^vg sah Kor. fälschlich (cf. zu uns. St.)
als Interpretamentum von (ogtieq die au. — 6. TCQogißaXe Bekk.
Tur. OSchn. Kayser in Fleckeis. Jahrb. 1. c. S. 375 | TtQogißaXXev F. \
TtQoaißaXXe Bens.^ Bens.* Bl.
§ 32, 3 TtQog ancivxccg [xovg e%^QOvg'\. „Tovg eypQovg ist wohl
aus der folgenden Zeile hier irrtümlich wiederholt, wenigstens stört
es hier die Konformität der Glieder und ist, weil sich von selbst
verstehend, ganz entbehrlich." OSchn. Ebenso auch 'Sauppe in orat.
Attic. Bens.^ Bl. und Kayser 1. c. S. 366, der %a.l fiez' oXCyQov cctvccv-
xccg Tovg exd'Qovg und nal vor rovg im folgenden tilgen will. —
4. eXcov F. Bekk. Tur, Bens.* OSchn. Kays. 1. c. | eXstv Bens.^ Bl. —
oial tovg exd'Qovg Bekk. Tur. Bens.* OSchn. | Tcal tovg t i%dQovg
Bens.^ Bl. | Sauppe in Epist. crit. ad Godofr. Hermannum p. 124
schreibt: aal fiovog TCQog noXXovg %al fiet oXlycov TCQog aTtavtccg^
TtQLv eXelv to ßaölXeiov %al tovg r' e^Q^QOvg ittfico^rißccto xal totg
QpiXoig ißorj&fiöev. ^^priusquam regiam cepit atque cum inimicos ultus
est, tum amicis suhvenitJ'
§ 33, 2 YMtttXeinoL^i F. Bekk. Tur. Bens.^ OSchn. | xataXl-
noifAL Vulg. Bens.* Bl. und Cobet Nov. lection. p. 526. — 4. tcav
e'/,eiv(ü TteitQay^evoiv] eTielvco läfst F^ weg und so Bl. — 5. tovtcov
£jc] tovtcav y e% Naber 1. c. p. 68.
§ 34, 7 eTtl tovtoDv^ Kor. wollte iteQl tovtcov mit Unrecht s.zu uns. St.
§ 36, 8 neQiyeyevTi^evoL F. Bens.^ OSchn. | 7teQLyev6(ievoL Bekk.
Tur. Bens.* Bl. Kayser. Fleckeis. 1. c. S. 373.
§ 37, 2 tov Mi]öcov Vulg. Tur. folgg. [In F. ist die letzte
Silbe korrigiert.] | Mriöovg Bekk., wogegen Sauppe in Jahns Jahrb.
1. c. S. 65 not., der aufser § 64 vergleicht 10, 68 u. 12, 106. —
3. Kccl TtXeiatoL F. Bekk. Tur. Bens.^ Bl. OSchn. | ot nXetatOL Vulg.
Bens.* „certe articulum ante nXelatoi desidero (ut sententia sit:
plurimi vel maxime, admirantur) -^ qui si legitur aal propter hia-
tum melius abest."
§ 38, 1 atQatrjylag] In F. korrigiert; Tur. Bens.^ Bens.* Bl.
OSchn. I atQcctrjag F^. \ atQatelag Vulg. Bekk.
§ 40, 6 Qi]tcoQ rj TtOLrjtrig i] Xcycov TtOLrjtrig} Q7]tcoQ wollte Kor.
u. Dobree streichen, da es dasselbe wie Xoycov evQetrjg sei, doch
vergl. zu uns. Stelle. Auch Bl. läfst es fort.
§ 41, 1 vTtegßaXXofievog F. Bekk. Tur. Bens.^ OSchn. | vtieq-
ßaXofievog Bens.* Bl. wegen des folgenden yevo^evog. — 6. el aaXag —
KRITISCHER ANHANG ZU IX. 127
y.uXüg r. Vulg. Bekk. Tur. Bens.^ Bens* 0 Sehn. | al yMkwg —
o^oicog Bl. (in 2 codd. findet sich vor dem zweiten y.aXäg ein ofioicog)
und so schon Tur. in adnot. | avia hat Bens. (coli, ad Areopagit.
p. 220) korrigiert. | aita Vulg. Bekk.
§ 42, 2 eixcv] ^^i^uv videtur habere T." Bekk. — toöv qvx^v\
T(av TtaQOvzcüv Bl. in praef. p. XL VIII. — -4. xal KaQiSQLaig sind
in r. von erster Hand weggelassen und schlofs Bekk. (auch Dind.)
in Klammem ein, Bens.^ läfst sie aus (cf. denselben ad Areopagit.
p. 365) und auch Kayser in Fleckeisen. 1. 1. p. 360, doch behält Bens.*
sie bei, ebenso Tur. Bl. OSchn. | xai zaig KaQZEQiaig Vulg. — 5. nagi-
Xinev Bekk. Tur. Bens.^ OSchn. | TtageXeLTtev Kor. Bens.* Bl.
§ 43, 5 iot' helvov] Kor. wollte vn inEiva), doch s. zu uns. St.
§ 44, 4 TigoacoTtov] Cobet Nov. lection. p. 615 wollte ^sko-
nov lesen, doch s. zu uns. St.
§ 45, 2 Tvxrjv] Nach diesem Worte fügt Br. Keil Analect.
Isoer. p. 54 ad. 3 aus Aristot. Rhet. I, 9 vTiaQ^ovaiv hinzu, doch
fehlt dies in F. u. den übrigen Mss. u. bei Stobai. Flor. 48, 48.
§ 46, 3 i^adeyfiivog F. Herausgg. | iKXey6(uvog Vulg. Stobai.
I. c. Keil. 1. c. adnot. 7. — 4. zrjg TtoXsayg okrjg F. Bekk. Tur. Bens.^
Bl. OSchn. I zrjg noXscog Stobai. 1. c. Vulg. Bens.* und ad Areo-
pagit. p. 109. Keil. 1. c. adn. 8. — 5. (i£yaX6(pQCüv F. Bekk. Tur.
OSchn. I zvQuvviKog Vulg. Bens.^ Bens.* Bl. nach Stobai. Flor. 48, 57
und Kayser Fleckeisen. 1. c. p. 360.
§ 47, 2 z}]v 0oLvly,(üv Bens.^ OSchn. cf. Bremi Excurs. IV
Tijv Twv Ooiviy.cüv Kor. Bekk. Tur. Bens.* Bl. — 3. xqco^Ivijv] Am
Rande von F. findet sich die Interpretation (die im cod. Vatic. steht)
dta zb fii) ifi7tOQev£6&aL zivag nag^ avzcöv Ölcc z7]V (o^ozrjza avzcSv.
il Öi ZLg ovv el'rtoi kul. — 7. iit]ös^iäg ,,ist vielleicht iu ^rjöh fiLccg
zu verwandeln. Denn firjöa^ia TtoXig ist keine Stadt, was hier un-
denkbar ist, dagegen firjöe (ila noXig keine (keine einzige) Stadt,
ebenso ovöelg keiner, ovöe elg kein einziger (cf. Stallbaum ad
Plat. Symp. p. 214 D.); daher |i4i^d' iv fua (2, 19. 15, 238). (irid'
i| ivog 5, 3. (irjöe Ttegl sv 6, 76. 9, 43. 15, 164. (xtjöh tisqI ivog
6, 4, 25. 9, 52. 12, 160, 213. ovöe TtQog "iv 3, 51. 5, 35. 9, 44.
II, 16. 12, 111. ovo' v(p' ivog 3, 32. 12, 127. 15, 110. ovo' av
Big 15, 223. 21, 20; vergl. (irjö' iv izigoig 1, 42." OSchn. [Bei-
spiele aus anderen giebt Kehdantz Demosth. Ind.*' s. v.] Dagegen
Kauchenstein 1. c. S. 742.
§ 48, 4 ov diöoixay firi] Naber 1. 1. p. 68 ov 6., firj ot.
§ 49, 3 [xriv v{]aov\. Dieses strichen Orelli in Antidos. p. 251
und Uirscbig annotat. critic. p. 44 und Jacob Berl. Jabreeb. II
(1876) S. 9: „(behält man xtjv vrjaov bei), so mufs man fragen,
was denn mit Umgegend von Kypros gemeint sein soll, da Nachbar-
inseln nicbt vorhanden sind und von einem civilisatorischen Ein-
flufs des Euagoras auf Kilikien und Syrien, selbst wenn diese
LUnder mit zonog neffiixav bezeichnet werden könnten, doch nicht
128 KRITISCHER ANHANG ZU IX.
die Rede sein kann." | trjv vrjiSov alle Herausgg. — ngaoiriTcc] Über
das i subscript. s. Krit. Anh. zu 4, 102. — 4. nglv fiiv ys] Nach
dem zu uns. St. Angeführten ist die Conjectur von Lüth „de par-
ticula tiqCv apud orat. Atticos" p. 21 tzqIv (lev yag^ was übrigens
schon H. Wolf und wieder Naber Mnemosyne 1. c. p. 69 conjicierten,
nicht nötig. — 6. omveg R Bekk. Tur. Bens.^ Bl. OSchn. | oi-
xiveg av Bens.*
§ 50, 6 Kai xmv nsQi rrfv aXlriv naldsvöLv Vulg. Bens.^ Bens.*
Bl. OSchn. I Tcov lassen mit F. Bekk. Tur. weg.
§ 51, 4 KovcpotEQav kccI vofiifKorsQav F. Bekk. u. alle folgg.;
in F. am Rande in Uncialen: noLvotSQ^av) \ noLvorigav aal voiiliko-
rigccv Vulg., wofür (mit Bens, ad Areopagit. p. 182) Bl. in praef.
p. XL VIII. Isokr. 10, 36. 7, 70 anführt, dann selbst noch vermutet:
xovcporsQav Kai Koivotigav.
§ 52, 2 8v6xviri6ag so nach Aristot. Rhet. II., 23 coli. 5, 62.
Bens.^ (cf. praef. p. XXXIX adn. 9) OSchn. Keil.' p. 55 adn. 1. |
dv6xviYi6aq trjg nokscog F. \ Öv6vv%riaa67ig trjg Tcokemg Vulg. Bekk.
Tur. Bens.* u. Kayser Fleckeis. Jahrb. 1. c. S. 371 (coli. 16, 40).
§ 53, 3 k'cp&aaav Bekk. u. alle folgg. (cf. Keil. 1. c. p. 16) s.
Krit. Anh. zu 4, 86.
§ 55, 2 0 TZ ;^()?](?ajvTat lotg TtgayfiaöLV Bekk. Tur. Bens.^ Bl.
OSchn. ( 0 TL iQYiGovxai rotg nagovciv Bens.* — 4. tov TtoXefiov xov
TtQog xovg AaKSÖaifiovlovg^ xov Ttg. x. AaK. möchte Bl. praef. p. XLIX
streichen. — 5. KaxaöxriaaLvxo öxQaxoTtadov F. Bekk. Tur. Bens.*
OSchn. I GTQaxoTtsdov aaxaöxrjöaivxo Vulg. Bens.^ Bl. u. Kayser 1. c.
p. 360. — 6. Tijv TJTtsLQOv fjiovov F. Bekk. Tur. Bens.^ Bl. OSchn. |
xriv '^TtSLQov fjLOvriv Vulg. Bens.*, doch s. zu uns. St. — 7. kqu-
xri(j€iav Bekk. Bens.^ Bens.* Bl., wie wir auch 4, 84 gegen F. korri-
giert haben (cf. daselbst Krit. Anh. und noch Baiter in Bremis
Ausg. p. 204).
§ 56, 4 XTJg xs :7raAamg] xs fehlt in P^. — 6. avxov xe naga-
Giovxog Bekk. Tur. Bens.* OSchn. Kayser Fleckeis. Jahrb. 1. c.
S. 358. I xovxo Ttagaöxovxog F. Bens.^ | xovxo xs 7taga6%6vxog Bl.
§ 57, 7 Ttldovog Bens.^ Bens.* Bl. OSchn. | TtXiovog F. Bekk.
Tur. u. ebenso § 73. Vergl. Krit. Anh. zu 7, 37.
§ 59, 2 i% — Ttgay^dxcov] Nach dem zu uns. Stelle Ange-
führten ergiebt sich, dafs die Conjectur von H. Wolf, der og^ir}-
^svxag hinzusetzen wollte nach Analogie von 8, 116 tw tcoXei, xovxco
SK xaTtsivav TCgayfiaxoov enaxigav og^riQ'Elßav ag^au xcSv ^EXh]V(üVy
oder von 7, 7 sk cpavXcov Kai xaitsiväv TtoXscov ogfirjd-ivxsg.
§ 62, 6 xag at/rcSv] xag läfst I\. weg.
§ 64, 5 rjv] läfst F^. weg.
§ 66, 2 anoTtotfisv F. und schon Kor., dann Bekk. Tur. Bens.^ BL
OSchn. I öKOTtcüfjisv Vulg. Bens.* | öTionovfiEv Naber 1. c. p. 50. —
4. og] fehlt in F. und will Sauppe Jahns Jahrb. VI (1832) S. 75
streichen.
KRITISCHER ANHANG ZU IX. 12
§ 67, 2 TtQaureQov mit i, subscript. s. Krit. Anh. zu 4, 102
u. 5, 116.
§ 69, 6 ccTtoQLav av alle Herausgg.] av fehlt in F. \ av unoqiccv
will J. G. Strange in Jahns Jahrb. Supplem. III (1834) S. 610. —
cczl yciQ r. Bekk. folgg., in F. am Rande in Uncialen xovxo yag. —
7. öidvoiav Bens.^ Bens.* Bl. OSchn. u. Kayser 1. c. S. 368 und am
Rande von F. in Uncialen cf. Buermann II, S. 5. | yv(6fir}v F. Bekk.
Tur. cf. Krit. Anh. zu 1, 34.
§ 70, 1 TtQoyeyevrjfiivcov] y£yevi]fisv(ov F^. — 5. eig/jaoiisv taig]
tvQyjöofiev fjfieiv latg F. — 7. fianagicvoTaTog mit cod. Vatic. Vulg.
Bens.^ Bens.* (coli. 8, 143) Bl., das besser zu dem folgenden u yuQ
arciXiTtev fvöaifiovCag zu passen scheint. | iiaaaQtcoTaTog F. Bekk.
Tur. OSchn.
§ 71, 3 Tikrjv ei — yiyovEv will Naber 1. c. p. 76 tilgen. —
7. öisriXeGe rhu ßiov F. Bekk. Tur. Bens.* OSchn. [ zov ßCov öisihe-
G£v cod. Vatic. Vulg. Bens.^ Bl. Kayser in Fleckeis. Jahrb. 1. c. S. 360.
§ 72, 4 ysyovoTcov F. Bekk. folgg. | in F. am Rande in Un-
cialen ysvofiivcov == Vulg. — 5. ovösva Bekk. Tur. Bens.* OSchn.
Kayser 1. c. S. 374 | ovösv F. Bens.^ (cf. praef. p. XLVIII not. 6:
„seil, rixvov") Bl. — 7. Ttegl nvog] tieqI rtvccg F. u. so Bens.* —
nQoyey£vrjiiiv(ov mit cod. Vatic. u. Vulg. Bens.^ Bens.* Bl. Kayser
1. c. S. 372 u. Naber 1. c. p. 69 vergl. § 70. | ysyevrifiivcöv F.
Bekk. OSchn. — 9. öalfKov »vriTog F. Bekk. Tur. Bens.^ Bl. OSchn. |
öaifKOv, aU' ol d-vr}i6g Vulg. Bens.*
§ 73, 5 riyovfiai xaAa (lev slvat F. Bekk. Tur. Bens.* Kayser
1. c. S. 366 u. Keil, Anal. Isocrat. p. 55 adn. 7. | rjyovfiat ^sv KaXa
fiEv elvai nach der Coujectur in der Aldina Bens.' Bl. (coli. Stobai.
Flor. 81, 10 t)yov(iai, (uv elvuL KaXa (jLvrj^eLo) OSchn., der für r]yov-
ftat fuv in 7tQoxglv(o ds den Gegensatz fand, doch s. zu uns. St. —
6. nXilovog cf. Krit. Anh. zu § 57.
§ 74, 6 i^evsx^fjvaL &' olov xe conjicierte Kayser in Fleckeisen.
1. c. S. 358, dem auch Bl. folgte. | i^svsx^tjvai, olov xe mit Hiatus
Bekk. Tur. OSchn., der sich gegen Bens., welcher in beiden Aus-
gaben i^evex&fjvai streicht, wendet: „Benselers Heilmittel, i^Evsx&fj'
vai zu streichen, ist wegen Kai (diaöo&ivxag)^ was unmöglich 'auch'
sein kann, unzulässig. Vielleicht aber ist ein zu xovg koyovg ge-
höriges xovxovg (d. h. xovg Tfjrvtxcög h'xomag s. § 73 extr.) vor olov
ausgefallen, wie denn Isokr. öfter durch solche Verstellung dos ov-
xog dem Hiatus begegnet. Vergl. 15, 151 xbv ßiov ijölco vofiiaag eIvui
zovTOv tj Tov X. t. X. 15, 304 xijg fisv xagaxijg navaea^s xavxrjg ovx
ovtm %. T. X, 7, 84 tovg Xoyovg ei'grixa xovxovg. vfiBig öiy obwohl
dieselbe Stellung auch ohne diesen Grund vorkommt, wie 6, 77
rcöj/ X6yu}v fxovov (fr\^ivx(ov xovxuiv. 5, 136 xriv oxQuuictv noulc^ai,
xccvxi\v. 12, 271 xov Xoyov cmoöexoiiivovg xovxov u. öfter cf. J. G.
Strange iu Jahns Jahrb. Supplement. II (1833) S. 240.'^ Die Con-
jectur von OSchn. xovtovg vor olov billigt Hauchenstein a. a. 0.
itoKB. X« a. Aufl 9
130 KRITISCHER ANHANG ZU VII.
S. 738. I i^svex&ivrag conjicierte endlich Jacob in Fleck eisen. Jahrb.
CIX (1874) S. 159.
§ 75, 2 aal ysyQa^fiivoig F. und alle Herausgg. aufser Bl., der
die Lesart der Vulg. xat roig yeyQa^fxevoig einsetzt. — 3. tcov aX-
X(ov hat OSchn. mit A. Auger (Isocratis opera omnia Paris 1782)
und Kor. geschrieben: „Im gewöhnlichen Verkehr freilich übt der
eine auf den anderen einen Einflufs durch seine Reden; wo aber
einer die den Charakter eines anderen zur Darstellung bringende
Rede eines Redners liebt oder hört, da ist der Einflufs kein wechsel-
seitiger, also das Pronomen reciprocum [xcov aUrjArav, das alle an-
deren Herausgg. haben] hier unzulässig." OSchn. — cpvöiv F. Bekk.
folgg., in F. am Rande in Uncialen: Qcofjirjv. — 4. (iifieLad^at F.
(am Rande in Uncialen vergl. Buermann 1. c. S. 5: rEK(iBQs(^ad'aL)
und aL über (isq von zweiter Hand hinzugefügt). Vulg. Bekk. Tnr.
Bens.* Bl. 1 xs^^utgscs^ai Bens.^ OSchn., wogegen jauch Kayser 1. c.
S. 370 I eyi^cixxBa^ai, oder anoficcxxsöd'ai Dobree; das erstere billigt
Jacob in Berlin. Jahresber. II (1876) S. 9.
§ 76, 4 xavxrjv xy]v naQaKX7]6iv F. Vulg. Bens.^ Bens.* OSchn. |
xavxrjv TtaQuyiXTjöLv mit cod. Vatic. Kor. Bekk. Tur. Bl. — 6. avv-
ÖLaxQißeLv'l Naber 1. c. p. 79 will ivöiaxQißsLv. Doch cf. Krit. Anh.
zu 4, 158.
§ 79, 4 afjidXm^svoig F. Bekk. folgg. | aycovi^ofievoig F. in Un-
cialen am Rande = Vulg.
§ 80, 2 xoLavxct Xiyeiv F. Bekk. Tur. Bens.^ OSchn. | xotavxa
zal XeysLv Vulg. Bens.* (coli. 8, 145) Bl.
§ 81, 3 SK Jiog F. Bekk. Tur. Bens.^ Bens.* OSchn. u. J. G.
Strange Krit. Beiträge zu Isokr. (Köln 1831) S. 55. j ano Jiog
Vulg. Bl. Jacob iu Berl. Jahre&b. 1. c. S. 9 f. — 6. av yag F. Tur.
Bens.^ Bens.* Bl. OSchn. 1 eav Bekk. cf. Krit. Anh. zu 4, 163.
VIT.
§ 1, 4 3Ctt'9'f (JrcöTCöi^ mit Dionys. de compos. verb. c. 23 p. 182 R.
(bei dem sich §§ 1—5 citiert findet), vergl. auch §§ 15, 38, 56
[57], 71, 77 und 9, 21 von Bens.^ Bens."^ eingesetzt und von Fuhr,
Rhein. Mus. XXXIII (1878) S. 351 empfohlen. | Kaxead-rjKoxcov F.
u. alle übrigen Herausgg.
§ 2, 2 ixoLficog F. Dionys. und so verlangte schon H. Wolf u.
schreiben alle Herausgg- u. Fuhr 1. c. S. 351. | exolfiovg codd. cet. —
6. TtEQL xrjg avxcov acdxrjQLag F. Bekk. Tur. Bens.^ Bl. OSchn. Mehl.
R.-'^ I TtSQL GcüXTjQLag mit Dionys. Bens.^ wofür auch Fuhr a. a. 0.
S. 352 eintritt.
§ 3, 3 xaxaairjöSLv] in F. verschrieben ytaxccöxriöSLv.
§ 4, 6 TtoXXr] ^exQioxrig F. Dionys. und alle Herausgg. aufser
Bekk., der tcoXX^ wegläfst; vergl. auch J. G. Strange Krit. Beiträge
S. 44 ff., doch cf. 12, 138 iv agsxf^ nal noXXfj OGXpQOCvvrj.
KRITISCHER ANHANG ZU VII. 131
§ 6, 2 l8[(ov r. Bens.^ Bens.+ Bl. OSchn. Mehl. R.^ | iöicori-
xwv (was noch 9, 72 steht) Bekk. Tnr. Kayser in Heidelberger
Jahrb.' XL VIII (1855) S. 620 und derselbe in Fleckeisen. Jahrb.
LXXIII (1856) S. 372. — nvKvoxdxag] nvnvorigag Naber in Mne-
mosjne N. S. VH (1879) p. 65.
§ 8, 4 Trjg (isv :7toA,fcog] fihv fehlt in F.
g 9, 1 v^uvl fehlt in F. — 5. nkslco 6' i]] Cobet Var. lection.^
p. 237, Mehl, praef. p. X: nXeiv ?/. Voemei Demosthen. Aristo-
cratea p. 60 führt die Grammatiker (wozu noch Schol. Aristoph.
Nub. V. 1040 kommt) und die Stellen aus Aristophan. an. Usener
in Fleckeisen. Jahrb. CV (1872) S. 741 citiert als einzige sichere
Prosastelle Demosth. 19, 230 nXetv tj (ivgiovg. Auf attischen In-
schriften findet es sich nicht.
§ 10, 3 toiavratg cod. Ambros. H.Wolf. Tnr. Bens.^ Bl. OSchn.
Mehl. R.-' I ToaavTaLg F. Vulg. Bekk. Bens.+
§ 12, 3 akla taxicog F. alle Herausgg. | aXl^ sv^soag Hirschig
annotationes criticae p. 44 coli. 14, 29. — 5. SiecxaQL(pr]aafiE&ce
xal 6iEXvaa(ji£v avrug F. Bekk. Tur. Bens.^ Bens.^ Bl. OSchn. R.^
u. Keil, Analecta Isocrat. p. 45 adii. 1. | Kai disXvcafiev wollten Kor.
Cobet in Var. lection.'' p. 375 (cf. Nov. lection. praef. XXXIII) u.
Mehler streichen, dagegen Naber 1. I. p. 65. | xal dieXvaafiev amag
tilgt Kayser in Heidelberg. Jahrb. 1. c. S. 620 und Rauchenstein,
letzterer mit Berufung auf Bekker Anekdot. p. 239, 20 u. Suidas,
die öuaKaQtq)7]aa^£&a erklären avrl tov öieXvaafiev^ ebenso neuer-
dings wieder Bock „de codicis Isocratei Urbinatis auctoritate" diss.
Heidelberg. Ij883 p. 27, wogegen E. Albrecht Berlin. Jahresber. XI
1885) S. 73. Vergl. zu uns. St. — 6. clv rotg ngayfiaaiv] av Totg
liifst J"". weg. — ^rjTovfisv F. alle Herausgg. | ^rjXoifisv conj. Mehl.
§ 14, 2 uö7]v 7t€Q] in F. fehlt neg. — 7. ol'av neg] in F.
fehlt neg. cf. Krit. Anh. zu 1, 37.
§ 15, 2 inavog^waouev] inavogd'CJöOD^Ev F.
§ 16, 3 xaxtöi'J in F. >"^ 'V vorhergehenden Zeile fölschlich
xivövviov wiederholt.
§ 17, 7 TOV fiij] Hertleju tonjecturen zu griech. Prosaikern
n, 20 will entweder ro ^r schreiben oder /*?/ streichen.
§ 18, 3 exacrov rov iviavzov Bekk. Tur. Bens.^ Bl. OSchn.
^fehl. R.'' u. Kayser Fleckeis. 1. c. S. 374. | exaarov tov ^hv ivtav-
•uv F. Bens.^ — 4. dtöuvai /litj] Naber 1, c. p. 68 ösdUvat p) ov.
ifiavxjjc imioaemg F. Tur. Bens.^ Bens.^ Bl. OSchn. Mehl. Sauppe in
i;ihns Jahrb. VI (1837) S. 64. | roaavrrjg imÖoCBCDg Bekk. u. Bock
1. c. p. 16 (coli. 8, 127. 140. 10, 68. 4, 10. 9. 48).
§ 20, 2 xä xoivoxaxm xal ngaoxaxm] In F. bteUt rö) ngaoxdxoy
y.nl ovofxaaxdxtp mit Hiatu8, woraus Bl. in praef. p. XXXVill nach
15, 300 bchrciben will: ngaoxnxio xal xoivoxdrto. über das i sub-
c-ript. in ngaoxuxa) s. auch ^ 67 (wie 4, 102. 5, 116 und 9, 49^
i. Krit Anh. zu 4, 102. — 7. icovofilav] Bl. vermutet nach der
9*
132 KRITISCHER ANHANG ZU VII.
zu uns. St. citierten 8, 97 iar]yoQlctv. — all'' ?) fiiaovaa conjicierte
Kajser Fleckeis. 1, c. S. 376 (vergl. Rauchenstein in Fleckeis. Jahrb.
LXXXI (1860) S. 738) und schrieben OSchn. Mehl. | aXXcc fiiaovaa
r. Bekk. I aUa xal (iia. Vulg. Bens.^ Bens.+ Bl.
§ 22, 2 Kai KoXd^ovaav klammert BL ein coli. 3, 14. — 3. x/l?/-
govinEgl in F. verschrieben nXrjQovvreg.
§ 23, 3 ßQaßevasiv] Naber 1. c. p. 65 ßgaßsysiv. — 6. Kare-
ad-cöaav r. und alle aufser Bens.^, der naieaTrjKvCav schreibt.
§ 24, 6 ei'noxe F. Tur. Bens.^ OSchn. Mehl. R.^ | bnoxe Vulg.
Bekk. Bens.^ — öerjaets] in F, SsriaEi. — 8. avwig Tur. nach
Sauppes Conjectur, Mehl. Bl. R.^ | amoig Bekk. Bens.^ Bens.^ OSchn.
§ 28, 2 ra jta^' r^fiegav Bekk. Tur. OSchn. Mehl. R.^ | xa
xara trjv rj^iigav Dindorf ad Panegyric. § 29 Bens.^ Bl. | [xrjv]
Bens.''' I xa fehlt in F.
§ 30, 2 TiaxaXvaovaiv] KaxaXvovaL F. — 4. klvelv] in F. noistv.
§ 33, 1 edeÖLaav conjicierte Cobet Nov. lection. p. 466 und
nahm OSchn. Bl. Mehl. R.^ (auch Rauchenstein 1. c. S. 738) auf. |
iöeÖLEaav Bekk. Tur. Bens.^ Bens.^ — nd^oLsv] Mehl. Bl. setzen dies
Verbum in Klammern, doch s. zu uns. St. — 4. evöov] alle Her-
ausgg. I OLZOL in F. — KsifisvcDv F. Bekk. Tur. Bens.^ Bens.^ 0 Sehn.
Mehl. R.^ I ccTtoKeifjievcov Vulg. Bl., der vergleicht (Demosth.) 42, 6.
§ 34, 6 dTtoaxEQYjasad'aL Vulg. Bens.^ Bens.^ Bl. OSchn. Mehl.
R."'' und Kayser in Fleckeis. Jahrb. 1. c. S. 368. | dTtoaxEQrj^TjaEa&ai
F. Bekk. Tur.
§ 36, 2 yiyvofiEvag F. Bens.^ OSchn. R.^ | ysvofiivag Bens.^
yEysvTjfiEvag Vulg. Bekk. Tur. Mehl, vergl. Fuhr, Rhein. Mus. XXXIII
(1878) S. 568 tf.
§ 37, 4 avxatg Bekk. Tur. Mehl. R.^ Kayser in Heidelberg.
Jahrb. a. a. 0. S. 620 u. in Fleckeisen. 1. c. S. 373 und Rauchen-
stein Fleckeis. 1. c. S. 738. | xatrcatg F. Bens.^ Bens.^ OSchn. —
^XEiovog Bens.^ Bens.^ OSchn. Mehl. R.^, durch Dionys. iudic. de
Isoer. c. 7 bestätigt cf. Fuhr 1. c. S. 353 und Bens, ad Areopagit.
p. 238 — 243 I TtXiovog Bekk. Tur.
§ 38, 3 EU ydo] EXL 6e F. — 8. xolovxov fivrjfiEiov Bens.^ Bens.'^
Bl. OSchn. xotovxov (ivrjfiEiov hat auch F, 4, 89 nach Martin u.
Buermann vergl. auch 4, 50. | xowvxo F. Bekk. Tur. Mehl. R.^ |
loaovxov Vulg.
§ 39, 2 ETCifiEXELad-at x^g Evxaliag^ ri Vulg. Bens.^ Bens.^ Bl.
OSchn. Mehl. R.^ | xijg Evxa^lag iTtifisXEtaQ'aL, ri F. Bekk. Tur. mit
Hiatus.
§ 40, 4 ETtELxa xd ys] „Man las bisher etveI xd yE., allein damit
könnte nur ein Grund zu dem unmittelbar vorhergehenden gegeben
werden, wozu aber dieser Satz nicht angethan ist. Vielmehr will
Isokr. hier eine fernere Begründung für die § 39 behauptete dyvoia
geben und darum ist EitEixa notwendig." OSchn., dessen Conjectur
Rauchenstein a. a. 0. S. 738 lobt. | etceI xd ys alle anderen Herausgg.
KRITISCHER ANHANG ZU VII. 133
§ 41, 2 ifinifLTikavaL s. Krit. Anh. zu 4, 96. — 3 ff. KaXcäg oi-
%bl6%ul — zovg 61 y,alwq — anXwg xsi^ivotg F. Bekk. Tur. Bl. OSchn.
Mehl. R. I xaXcög olasLCd-aL — zovg 6^ aöipaXwg — anXcög 7i€i(iivoLg
Bens.^ u. Bens.''' wegen des vorhergehenden y.aXag^ der ad Areopagit.
p. 255 Isokr. 4, 11 citiert; siehe dort aber den Krit. Anh. | aacpaXcSg
OLneto&ac — Tovg de xaXag — xaXcSg nei^ivoig Vulg. — 6. nenaL-
ösvfievovg Bekk. Tur. Mehl. R.^ und Kayser in Fleckeis. 1. c. S. 364 |
naiöev^ivovg F. Bens.^ Bens.^ OSchn.
§ 42, 1 ravTa öiavorj^ivTsg Bekk. Tur. Bens.^ Bens.^ OSchn.
R.^ I TavTa öe ÖLavoj]^ivTEg Vulg. | ravTa örj öiavorid: nach Cobet
Mehl. — 2. dt' (üv xoXda.] i^ wv noXaa. Mehl.
§ 43 (laXicra dafiaö&ijvai] So las Sauppe in Jahns Jahrb. VI
(1832) S. 73 not. nach Bekkers Angabe der Lesart in F.: „prima et
secunda syllaba verbi correctis, cum haec ^aa fuisset, illa aut Xv aut
da"" und so schreiben Tur. Bens.^ OSchn. Mehl. R.'' | ^laXiQxu nac-
öev^rjvat Bekk. Bl. nach Vulg. naiöev^ilvat fiaXiGTu \ Bekk. conji-
eierte in den Addendis fiaXiöxa yv^vaö&tjvai^ wofür Jacob in Berlin.
Jahresber. VI (l88ö) S. 190 f. eintritt mit Berufung auf 12, 229.
13, 14. 17. 15, 187. — inifisXeiag nach Bekkers Conjectur (coli.
§ 55) Tur. Bens.^ Bens.+ Mehl. R.^ und Jacob 1. c. S. 191 | im-
Q^vfilaig r*. Bekk. OSchn. | naga^v^iaig Kayser Heidelberg. Jahrb.
a. a. 0. S. 621 | yvfivaöiaLg Bl. — 5. iv ^ovoig^ Das iv scheint
Fuhr nach seinen Untersuchungen in animadvers. in erat. Atticos
p. 51. 53 (cf. Rhein. Mus. 1. c. S. 574 not.) streichen zu wollen,
da i^^ivetv in übertragener Bedeutung immer den blofsen Dativ
habe, dagegen ist auch Jacob Jahresber. IV (1878) S. 49. — 6. iXev-
&£Qlu>g conj. Mehl., dem mit Recht Bl. R.-^ folgte (s. die Stellen zu
4, 49) für das handschriftliche iXev&EQcog (Bekk. Tur. Bens.^ Bens.+
OSchn.) — ^iya (pQovetv conj. Cobet Nov. lection. p. 269 u. 643
und nahm OSchn, Mehl. Bl. R.^ auf (auch Rauchensteiu 1. c. S. 738
billigte es) für das handschriftliche (i€yaXo(pQovnv. Denn Isokr. sagt
immer fiiya (pgovHv, was auch andere vorziehen (cf. Lobeck ad So-
phocl. Aiac. v. 1120), vergl. 2, 30. 3, 35, 39. 4, 81, 90, 170. 5, 122.
7, 73. 8, 50. 9, 45. in. i, :^5 11, 10. rj, 252. 15, 290, 317.
16, 29. Ep. 9, 16.
§ 44, 4 rag anoglag ^iiv F. Tur. Iltiis.' lU. OSchn. R.^ | Tag
fiiv ctnoqiag (Vulg. Bekk. Beus.*^ Mehl.) verlaiigio Cobet Nov. lection.
p. 351, das die gewöhnlichere Stellung ist und durch xciq 6k xa-
y.ovQylag empfohlen scheint, doch 8. zu uns. St.
§ 45, 4 negl trjv tnmiit]v F. Bekk. Tur. Bens.* Bens.' OSchn.
Mehl, R.^ I ntgi xi xr]v InniY.i'iv Bl. | ntgi xs Inni^r^v Vulg.
§ 46, 7 inl xag uöixiug Gasda in Zeitschrift f. d. Clymnasialw.
XXXII (I878j S, 777 wollte inl xag imetxdag lesen (eine Con-
iectur, die auch Blass in Bursian, Jahronber. XXI (1880) S. 187
für verkehrt hlllt), wogegen R.* mit Recht geltend macht, dafs
dem ngoxglnovxig inl xag admlag entspricht ÖLttq>l^il(^icOai ymI
134 KRITISCHER ANHANG ZU VII.
tag inuLY.elg^ dem navovxeg x^v novrjQcov das e^LiijKovg ytyvead'cci,
rag aaKor^d-eiag.
§ 47, 1 fir]Ö6(iLcc nach Bekkers Conjectur Tur. u. die folgg. | fi'^zs
fiia r. I (irixe ?t/ft/a Vulg. Bekk. — 7. toöoi;tov] TOffoÜTOv F.
§ 48, 4 l'|U£vov] ivifisvov Naber 1. c. p. 65. — 5. ^riXovircsg F.
Bekk. folg. I bfidovvzsg Vulg. | v(jLvovvTsg Kuhnken. ; xL^covxEg C. Segaar
„obseivat. crit. in Isoer." (acta societ. Rheno-Traiectin. 1. 1793) p. 93.
§ 49, 7 övöxvxeig fVojut^oi/] Mehl, will övaxvji. cov6(A,a^ov.
§ 51, 3 dtxcijv] ÖlkuIcov F. — 5. rjöviLav — älXovg läfst JT, . aus.
§ 52, 3 KaKov] Mehl, praef. X schlägt ganz überflüssiger Weise
Kamov vor.
§ 53, 4 (pLlovL'Kiwv Bens.^ Bl. liJ^ \ (pdoveLnicov F. Bekk. Tur.
Bens.^ OSchu. Mehl. cf. Krit. Anh. zu 4, 19. — 7. äg aXrj^öig]
(og fehlt in F.
§ 54, 7 iv xoLovxoLg] will Mehl, praef. X streichen. — 9. tvoi,-
ovGlv Bekk. Tur. Bl. OSchn. Mehl. | negmoLovöLv Vulg. Bens.^ Bens.^,
das Kays. Heidelberg. Jahrb. 1. c. S. 620 u. Fleckeisen. 1. c. S. 369
verwirft. | niQLCiitxovGLV conj. Cobet.
§ 55, 4 avxav conjicierte OSchn. „Man las bisher raig avxmv
STtL^ekelaig (Bekk. Tur. Bens.^ Bens.^), was schon von Seiten des
Sinnes befremdlich ist, indem ja die inifieksia des Areopag nicht
den vecoxBQOLg allein gewidmet war (vgl. § 37 u. 43); aufserdem
steht regelrecht nur das reflexive avxov im possessiven Sinne zwischen
Artikel u. Substantiv, avxov dagegen vor oder nach beiden. Durch
Herstellung von avxav werden die vscoxsqol selbst zu eTVLfjLsXovfxs-
vor. sie wurden angehalten, ihre ini^iXeLaL ganz sich selber zuzu-
wenden.'' OSchn. Dieser Conjectur folgen Bl. Mehl. R.** und auch
Raachenstein a. a. 0. S. 738.
§ 56, 1 TioxB F. Tur. Bl. OSchn. R.^ 1 Ttoxi Bekk. | tot« Vulg.
Bens.^ Bens.\ wogegen Kayser in Fleckeis. Jahrb. a. a. 0. S. 370.
§ 57, 3 Ka&eöxmöL mit Bens.^ Bens.^ verg. Krit. Anh. zu § 1.
§ 58, 6 TtäöL Qpavsqag F. Bekk. Tur. OSchn. R.^ | (pavsQag
Vulg. Bens.^ Bens.^ Bl. doch cf. Kayser in Fleckeisen 1. c. S. 364
XL. Fuhr, Rhein. Mus. XXXIII S. 329.
§ 59, 5 x(av itoXixcov schrieb Bekk. nach Vulg., dem alle Her-
ausgg. folgen u. Sauppe in Jahns Jahrb. a. a. 0. S. 566 f., nach
der Lesart von F., der drei Buchstaben bietet, deren letzter v ist.
J. G. Strange Krit. Bemerkungen S. 46 macht auf den von Isokr.
sehr geliebten Satzschlufs aufmerksam 16, 28 ysviöd^aL xäv TtoXi-
Tüöv, 15, 235 slvai xmv itoXnmv 4, 157. 5, 81. 16, 24. 25. 40 etc.
§ 60, 5 Xoyov iiovxmg Tur. Bens.^ folgg. | Xoyovsxovxcog Bekk.
Bens.^ Xoyovsiovxcov F. \ vovvsxovxag Vulg.
§ 61, 3 (Lia^töT« ö't]fio'KQax,] %aXXL6xa öi](iokq. Dobree. — 4. ag-
%cov] aQ'^ovxcov F. — 5. Torg äXXoLg i7tLX7]Ö6Vfia6LV F. Bekk. u. folg.,
aufser Bens.''^, der die Vulg. xotg aXXoig xolg iTCLxrjöev^aaiv aufnimmt.
§ 66, 7 aitoöoiiEvovg] in F. verschrieben ccTtoXo^aevovg.
KRITISCHER ANHANG ZU VH. 135
§ 67, 2 TigaoTTiza] cf. Krit. Anh. zu § 20. — 3. (laXXov ?) ti^v
rov d7](iov] hält Kays. Heidelberg. Jahrb. a. a. 0. S. 620 für hiuzu-
geschrieben, wogegen R.^ ] toi; ö/j^ov F. Bekk. Tur. OSchn. Mehl. R.^ ;
TTJg 6f]^oiiQciTLag Vulg. Bens.^ Bens.^ Bl., wogegen Kayser in Fleck-
eiäen S. 358: „Kann man aber der Demokratie sogut wie dem
Demos nQuorrig beilegen?" — 5. nXeCovg ?J F. Bekk. Tur. Bens.^
Bens.+ Bl. OSchn. | nXeiv i] Mit Cobet Var. lection.^ p. 237 Mehl.
R.^ vergl. Krit. Anh. zu § 9. | nkslovag ?] Vulg.
§ 68, 1 0 öe] Mehl, to öe, wie er auch 4, 128 u. 176 änderte. —
7. y,oivi]v] Koivfj Mehl. R.^
i^ 69, 6 ax/covg Bens.^ Bl. OSchn. R.^ | avxovg Bekk. Tur.
Bens.^ Mehl. | a(pag avrovgYiilg. \ acpag Naber Mnemosyne VII p. 67.
§ 70, 5 f. zag — 7ia^E6xi]7iviag — zag — TtokLzevofiivag] in
F. zav — 'jia&£6zi]x6zcov — zcüv — 7toXaevo(iiv(ov.
§ 71, 3 v^g] 7]^g F.
§ 73, 3 fiavivzcüv av&Qconcov Bekk. Tur. Bens.^ Mehl, R.^ | ^aviv-
z(ov F, Bens.^ OSchn. — 5. zvyidvoifiev F. Bekk. u. d. folg. | zvy-
Xctvo(i€v Vulg. u. Naber Mnemosyne 1. c. p. 51.
§ 74, 3 iv fih] ^h fehlt in F. ^ 4. ^©wv Mehl. R.^ mit
* subscriptum cf. Krit. Anh. zu 4, 48. — iv inaazoig will Hirschig
1. c. p. 44 tilgen. — 6. oi; fitvov] ov öe F. — 8. avögeCav cf.
Krit. Anh. zu 4, 49.
§ 75, 5 Kai vavfiaxovvzeg läfst J^. weg.
§ 77, 8 I'zl] zl f.
§ 78, 4 iv ze tc5 TiaQovzi, xaiga Bens.^ Bl. Mehl. OSchn. imd
Kayser in Fleckeisen a. a. 0. S. 363 u. Rauchenstein 1. c. S. 738
iv To5 Ttagovzi xatga Bekk. Tur. [ iv tw naqovzi, Bens.^ | ze steht
im cod. Ambros. imd y.ai,Q(ö in F.
§ 80, 6 AXvog ;rora|iiot5] nozafiov streicht Mehl., da es auch
4, 144. 12, 59 fehle.
§ 82, 1 l'zL de Vulg. Bens.' Beus^ Bl. OSchn. R.^ u. Kayser
in Fleckeiseu S. 303 I Izi F. Bekk. Tur. Mehl. — 3. eigßaXXovzag]
ifißaXXovtag F.
INDEX.
dyanav, st 9, 81.
dyvosLv, absolut 7, 39.
db-ccvdrr} 9, 16.
aiQSLod-aL — ^dXXoVy rj 7, 57.
sl' T/? cci'öd-rjGLg rotg stiel 9, 2.
alxiccv dvaxL^svttL 1 , 37. alzCav
spiv 7, 68.
cil<öv 1, 1.
axjLi?^ mit dem artikellosen Infinitiv
1, 3. d%iiaC 7, 37.
d-KOVGiiara 1, 12.
dXijd'siccL 9, 5.
a^Aa ya^ 7, 40. aUa fiTjv 9, 36.
ov (irjv dXXd 1, 9.
dXXog ausgelassen 7, 48. 9, 56. ot
«Z^ot ot . . . 9, 61.
aHoT^toff neben oUstog od. l'Stogl, 24.
dfisXsiv absolut 9, 78.
dvaßccLvsiv tlg "Aqsiov ndyov 7, 38.
dvcci6d"riaia 7, 2.
dvaXafißdvsiv ndXiv 9, 56.
avaffTarog 7, 69.
dvcizid'svac cclxiav xivC 1, 37.
dvdqayci^Ca 1, 6.
dvÖQSLcc, nicht dvdQLcc Krit. Anh. zu
avrj^coffa nicht dvdXcoGa Krit. Anh.
zu 1, 6.
dviJQ, im Gegensatz zu noXig 7, 11.
avTt 9, 3.
'nazcc {xTjv) d^iav 7, 22.
dnccvxttv TtQog xi 1, 31.
dn£%Biv xoüovxov, cogxe 7, 31.
dnoßccLVSLV 7, 40.
dnoßdXXsLv 1, 32.
dnodsxsa&ca 1, 15.
ajroXftTTStv 1, 19. 9, 71. dnoXsCns-
ad-ai 9, 47. (iLyiQbv dnoXsinsiv (xov)
jitJ cum Infinitiv. 7, 17.
dnoGxsQriGSöd'cci f. d. pass. Form 7, 34.
dnoxo^cag 9, 9.
ri s^ 'Aqslov Tcdyov ßovXrj 7, 37. slg
'A. 7t. dvccßaCvsiv 7, 38.
xrig agsxrjg rj -nxrjGig 1, 7.
i^ dgxTig^ xara ra? dgxdg, iv dgxij
^ 9, 19. TidXiv i^ dgxrjg 7, 16.
dgxsad-ai ex -ö-gtör, in ^tog 7, 29.
Ol dgxofisvoi 1, SfO.
a(7TV 7, 62.
docpdXsicc 1, 43. Iv dacpocXsLCi nccxu-
cxt'jaat Tivct 9, 30.
17 drvxicc 7, 64,
avd'ddrjg 1, 15.
«vrospleonastisch 7, 62, nach einem
Relativsatze 1, 33. avxog = is
ipse 1, 33. avxog = (lövog 7, 67.
ccvxo -Kad"' avxo 7, 4. xat ravra
7, 66. 6 avxog von seinem Dativ
getrennt 7, 28. avros und enst-
vog auf dieselbe Person bezogen
1, 25.
dtpaigsia&at Konstruktion 9, 37.
dq}is6d-aL 9, 78.
d(pogfirjv XafißdvsLv 9, 28. dcpog(irj
Geldmittel 7, 32.
Adjektiv und Adverbinm (Unter-
schied) 1, 36. Adjektiv im Neutr.
siugul. als Subatant. ohne xi 1, 27.
Adjektiva u. Adverbia kopulativ
verbunden 9, 37,
Adverbiale Nebenbestimmungen des
Particips von diesem durch dessen
Substantiv getrennt 1, 29.
Adverbium für das Adjektivum
9, 55.
Aorist von Verbis des Herrschens
im Siune der beginnenden Herr-
schaft 9, 39. Gnomischer Aorist
neben d. Praesens 1, 6. Infin. Aorist,
(ohne dv) nach verbis sperandi
(und auch dicendi) 1, 24. Infin.
Aorist, mit dem Artikel 1, 43.
Participium Aoristi neben nsgu-
SsLV 7, 69.
Artikel beim Participium = nötig
7, 25.
INDEX.
137
ßdgßaQOi i. e. Troiani 9, 17.
ot ßaciXsig, ot ßacilevovregj die
königliche Familie 9, 24. (6) ßa-
ciUvs, der Perserkönig 9, 57.
ßißaiov ti ^xsiv und ßsßaitog zl
k'xet-v 1, 36.
Tov ßiov fisTaXlaTtsiv 9, 16.
ßovXec^at,, id^iXsiv und iniQ-vyLtiv
7, 41.
ßgaßsvEiv 7, 23.
ßQUXvg = oAt'yo? 7, 77.
ß(0}ioXox(VBC&at. 7, 49.
yap cf. aiZa yflf^.
ys cf. juf'v yf.
yifiBiv 7, 43.
ot yt'vfi Trpoffrjxovrfs 1, 10.
yscüQyi'a 7, 32.
yi'yvsad'ai mit dem Particip. 7, 45.
yvöJUT/ u. ^mvota 1, 1. Siattd'fjvatj
dia-K&taQ-cct rrjv yv(6(ir}v 1, 12.
yovftff 1, 14.
ygaauarcc 7, 39.
ygarpiiv u, fft; yy paqpftv 9, 76.
yvfivdaiov 1, 14.
Genetiv, absolutus 5-tatt eines kon-
struierten Particip. 7, 76.
Gleichklang derletzten Silben zweier
aufeinander folgendenWörter 7,61.
Sauaad^vai 7, 43.
ÖS cf. {liv. tl — de 9, 15.
ididiaav 9, 33.
diL ßs Ttoieiv 1, 51. Ti öet Xeyovra
SictxQißdv 9, 31. TOV diovxog neben
einem Komparativ 7, 7. /iiixpoiJ,
oi^yov dftv 9, 58. (iitx^ov d£co
9, 62.
deiy fice 1, 11.
dfivog u. ifftvorrig 1, 4. o df ndv-
x(ov dfitörazov mit folgendem
yap, f^, ort 7, 68.
öixfo&ai 7, 5.
dijlovv intransitiv 9, 33. drjXovv
TtfQl xivoc 9, 12.
Sr}iioyiQUXfia4)-at xaXmg, {laXiaxa 7, 61.
dfjiiog i. e. drjfioxQnzia 7, 68. ^^-
fioy natdytiv 7. 16.
^ijfionxoff 7, 17. 9, 46.
ucdidövai 9, 74.
ffiuiQi(o 9, 80.
diaNe<(T^at zijv yptoßr^i 1, IJ
dittXtt'ntiv umgov 7, 1 1 .
diUfxaQzdvi-tv 1, 82.
diävoia n. yvcöfir} 1, 1. ttf^iazdcvai
rriv StdvoKtv 9. r.9.
dtaoxtf^i^ätf^ot 7, 12.
tfiarf-ö-^vai rf/v yvcourjv 1, 12,
SiazQi'ßsLV. — Tt Sst Xsyovzcc dta-
ZQißsiv 9, 31.
diaqiOQccv XafißdvEiv 9, 6.
ÖLEQXfO&CCL ZL U. «f^t TIVOJ 9, 2.
diOLv.rjCLg 7, 54.
^tcoxftv 1, 36.
^oxtinac-O-^rat (f^ff avdpag) 7, 37.
övvauaL mit Inf. Aor. 7, 12.
dvorv 'ö'aTfpov 7, 33.
dvö-noXcog «jjftv, dtaxftff^at 7, 50.
5v<yTv;urj5 7, 49.
Dative, dopp., in einem Satze 1, 7.
iavxov = ifiavxov, aavzov 1, 14.
f^f'Zfiv und d-e).£iv 1, 24. id-sXfLV
und ^ov'/lfO'&'ai 7, 41.
f^ xat und xal f^ 9, 24.
sidriasig 1, 16.
f/xoTüJ? 1, 48.
f^jut mit dem Particix>. 7, 45.
slarjysta^ccL 7, 59.
6x, mit Hülfe 7, 45. rj ^| yi^fi'ov
Trayov ^ovirj 7, 37.
s^idiSovaL 9, 7, 74.
Ixft 9, 70.
fXft'Ö-fv 9, 11.
iyisCvog. iyisivcog auf das Folgende
bezogen 9, 39, auf das zunächst
Vorhergehende 7, 52. i-Ksivog
und avTo? auf dieselbe Person
bezogen 1, 25. i-KSLVog nach
einem Particip. 1, 45. zd ini-
Hsiva 9, 6.
i-KTioödov Tioisiad'ai 9, 26.
i'AcpSQSLV nagadsiytiaza 7, 6.
^'Xazzov t'xfiv 7, 67.
iXazxoiod^ai 1, 49.
iXnlg y.aXj] 1, 39.
ifxniuTiXrjai 9,63. Krit. Anh. zu 7,41.
fuTrAr^xTWff 7, 30.
funoQicc 7, 25.
ivduiXXog und iqpdfiilXog 1, 12.
Touvarrtor Jto/lv, Tfär 7, 76.
tvStLcci 7, 4.
hvSov 7, 33.
T« /vdvT« flnsiv 7, 77.
?v«xa u. tvensv Krit. Anh. zu 1,47.
ivfQvog 7, 36.
^vW<5f 9, 70.
iv»(vSf 9, 11
^VTOff 9, 64.
ivtvyxdvnv 1, 20.
/(«^ft'qpcti/ 1, 1.
i^t'xTiXov ytyvioOftt 7, 47.
iioxnXttv 7. 18.
i^ovaio l^tov) noi: ' T •'•.
138
INDEX.
s^co xmv voixt^ofjisvcav 7, 29. f'^oJ
rris V7to%'SG£(og^ xov TCQOcy^atog
XsySLv 7, 63.
STtccyysXlEad'ai 1, 19.
fTtdysLV OQHOV, inuntos oq-Kog 1, 23.
snaiviCv 7, 56.
snavoQ&ovv 9, 7.
snfC 7, 54.
fTtfira für tnsLxa di 9, 42.
fTrfiavvftr oqv.ov 1, 23.
£7rt 9, 5. Boi den Verbis der Wahr-
nehmung 1, 50. inC = an 9, 34.
xa inl xccÖ8^ xcc B7i8Y,siva 9, 6.
sni^älXsiv xccQa-Kxriqci 1, 8.
BTtididövai 7, 18. 9, 68.
STiLÖo^og 7, 47.
STtidooig 7, 18. 9, 7.
fc-7rt«tK7jg 1, 48. 9, 42.
ini-nQaxsLV 1, 52.
snikscTcsiv 1, 11.
eniG-AOxtLv 1, 6.
STtLöxaG&aL TiSQL Tivog 9, 12.
T« STtLqpsgö^sva 9, 1.
smxsiQSLV xLvi und rt 1, 3.
f'yya^fff'ö'at 7, 24.
iqyov. — noXv av si'r] SQyov 9, 51.
SQxead'ai nagcc (ilhqov 7, 6.
sxEQog und äXXog 1^ 11.
£Tt ^f ngog xovxotg 9, 67.
SV verstellt 9, 58.
sv&vg mOTtsQ slxs 9, 30.
tvnqo6i]yoQog 1, 20.
svQSxijg Xoycüv 9, 40.
svcpvr'jg 7, 49.
itpdfiiXXog Krit. Anh. zu 1, 12.
icpiKveiad^ai 9, 49.
£cpi6xdvai xrjv diuvoiav 9, 69. «tt*-
axrivai snC xv 9, 58.
fjj^'ö'^ovg dgt vL'uäv [IS na-Koog noi-
ovvxa 1, 26.
t%8Lv scheinbar = TtccQSxsiv 1, 34.
xd ixofisva 9, 33. x6 sxofiEvov — ,
— ydg (oxL) 7, 69. oC s'xovxsg =
die Wohlhabenden 7, 55. vovv
sxovxoag, Xoyov ixovxcog 7, 53. sv-
d'vg aaitsQ slxs 9, 30. sxsl xaxcös
mit sächlichem oder persönlichem
Dativ 9, 10.
Ergänzung eines persönlichen Be-
griffs aus einem Konkretum von
siachlichem Begriff oder aus einem
Abstraktum oder aus einem Ver-
balausdruck, ebenso Ergänzung
eines Verbalausdrucks aus einem
Substantiv 1,21. Ergänzungeines
Verbums im Nebensatze aus dem
Hauptsatze 7, 49.
^rjXovv xivd xLvog 9, 38.
tfjv Ttgog xLva 1, 11.
^aov Krit. Anh. zu 1, 11.
ri tiaxd 9, 21.
xd xa-O"' 7}fi8Qav 9, 43.
J7 nov nach einem Satze mit onov
i]d-rj xQÖTtcov 1, 4. rj^j] i, e. homi-
nes ingenii cuiusdam 7, 40,
rjTtEiQog 9, 55.
&aQ6tCv, d-agauXeo:; und ^aggstv
d-aggaXsog Krit. Anh. zu 1, 7.
&CiV[ld^8LV 1, 10.
&8X8LV 1, 24. ^sXblV, 8nt,d'V(l8LV u.
ßovXEü'd-CCL 7, 41.
d'8ga7tsv8iv 1, 36. '
-^■yfiv 8vocyy^Xi,oc, yd^iovg etc. 7, 10.
Q-vsLV dno fiia&cofidxcov 7, 29.
Hiatus 1, 3. 9, 65. 7, 67.
l'ÖLa und «norpta 7, 24.
LdLcäxat 7, 14. 7, 72.
ts^a xat offta 7, 66.
(to) i'öov f ;ustv 1, 38. L'öog xal o/ttoto?
7, 61.
LGoxrjxBg 7, 21. LGÖxrjg xat 0(i0L6xr]g
7, 61.
Infinitiv mit und ohne Artikel bei
ax^i^, xat^off, w^a etc. 1, 3. Inf.
Aor. ohne dv nach d. Verbis des
Hoffens, Erw^artens und Glaubens
1, 24. — Inf. Aor. mit dem Ar-
tikel = d. Praes. 1, 43.
Intransitiva mit persönlichem Passiv
1, 30.
'Kud'L^dvSLV 1, 52.
TiocQ' LGxdvoci slg ... u. iv ... 9, 30.
v.ad^tGtdvaL 8Lg dgxrjv 1, 37. xa-
&LGxaGQ'ai Xoyov 7, 77.
xa/ pleonastiseh 1, 24. xat Genus u.
Species verbindend 9, 51. xat für
ri 9, 32. xal ydg 1, 16. xat ydg
xoi 7, 30. xat £t und f t xat 9, 24.
xat ubsv dq %ai 7, 66. xat f^^]y
9^ 36. ov cpd'dvco, -kul 9, 53.
xat^og mit dem artikellosen Infinitiv
1, 3.
xattot 9, 65.
■KUKodaLfiovdv und Y.av.o8aiybOV8LV
7, 73.
xaAoxaya'ö'ta und xalot xaya-O'ot
1, 6.
tiagxsgSLV xi, snC xivi, £v xlvl 1, 30.
INDEX.
139
^ -Acczä 9, 21.
"KCcralsineLV 9, 33.
■Kccxdütccaig 1, 37. 9, 33.
•KattTtsiyco 7, 25.
TiaTogd'ovv noXXd, oXtycc und absolut
9, 52. ^(cf. ad 7, 72.)
■KBLGd'ai vno rivog 1, 36.
■KScpdXaiov — , — yuQ 7, 69.
yiivövvEvsiv 1. 43,
TiLvövvog 1, 43. -Ktvdvvovg vrcoöti]-
vai, vcptataa&ai 1, 9.
yiLvstv 9, 7.
TiXriQOJGLg durch Aristeides einge-
führt 7, 22.
xotvo? 1, 10. 1, 20. 7, 20. 7, 58.
■KOivi) 7} rvxri 1, 29.
■KOGUhCv 9, 5.
x^arfiö'O'at 1, 15.
ngioiv TioidLG^ccC xLvog u. TTf pt zivog
9, 42.
Tcpt'Trrftv 1, 17.
■Ktr'iacita y.a\ xQriaccxa 1, 28.
Y,rr^aig xrig dgexrig 1, 7.
7^ xvüjv 1, 29.
Tiwfiat, 7, 46.
Komparativ u. Positiv kopulativ ver-
bunden 1, 46.
Konjunktiv im Nebensatze nach
einem t^nomischen Aorist 7, 11.
Konjunkt. im Absichtssatz statt
d. Optativ, nach einem Neben-
tempus 1, 44.
Kürze in Ver^leichungeu (compa-
ratio compendiaria) 9, 34.
Xafißdvsiv in der Umschreibung 7, 6.
Xaa3dvsi.v d(f)OQ(jLi]v 9, 28.
Xocvd'avtiv 9, 59.
Xsysiv u, slnsCv 1, 41. Xsysiv xal
TtgdxxBiv 9, 77. Xeysiv (lEi^co^
iXäxxto 9, 48. Xsysiv zu ergänzen
7, 1. 9, 2S.
XsixovQyta 7, 25.
Xiav verstellt 9, 48.
Xoyoygdfpog 9, 40.
XoyonoLog 9, 40,
Xoyog «= ProHa 9,9. Xoyog = Punkt 7,
74. XCyovunQ^Caxctab'aily 11. Xuyiov
tVQBXTig 9, 40. Xoyov ixovzmg 7, 53.
fiuXXov von ulgsia^m getrennt 7, 57.
yLfl fLuXXuv jj 9, 43.
fiaj;e<T<0'at xai vavjnajjftV 7, 75.
jiifva (f^ot'ftV, nicht (ifyaXo(pQovttv
krit. Anh. zu 7, 43. fisi^o} Xiyt-iv
9, 48. XQÖk aiyiazov — , — ydgl, 09.
ohne x«^ 7, 83. fietidywj 9, 21.
(isfivrja&at tceql xivog 9, 12.
/Afv — ds 1, 12. 9, 14. fLSv — ^£
doppelt in einer zweigliedrigen
Periode 7, 47. Stellung bei Sub-
stantiven, die mit dem Artikel
verbunden sind 7, 44. fisv ys
nicht = ^sv ydg 9, 49.
(isxd bei Verbis, die mit övv zu-
sammengesetzt sind 7, 13.
(isxaßdXXsLv 7, 71,
fjLSxaXafißdvsiv 7, 71.
(isxaXXaxxEiv xov ßt'ov 9, 15.
fiExa^v mit dem Particip. 9, 58.
(iszgioxTjc 7, 4.
(isxga xal gvd'fjiot 9, 10.
fiLugov = fiLHgov ösCv 9, 58. fi«x^oi5
dftV persönlich 9, 62. xara jut-
x^dv 9, 59. nagcc yiiv.gov tg^sG^cci
7, 6.
ju.öits 1, 52.
fiovov 9, 55. fiovog xai tt^cotos 9, 78.
vccviiaxSLV xai ns^OfiaxsCv 7, 75.
vavTZTjysLV vavg, T(>t?;^ftff, andtpr}
etc. 9, 47,
i^eca^ta u. vscogol-kol 7, 66,
vscoxsgcovTtgayfidxayvSTtLd'v^siv 7,59.
vovv sxovxcog 7, 53.
Negation gehäuft 9, 43.
Neutrum eines Pronomens auf ein
Masculinum oder Femininum be-
zogen 1, 38.
'O. — 6 ^8v — 6 ^8 1, 15. zd nsgC
Tt, zd Ttgog xt 1, 13,
ol-KsCov Tcagdöeiy^a 1, 9. olnsia u.
aXXoT^ia 7, 24.
ohog 7, 32,
otOQ xai 1, 24.
oXiyov = dityov östv 9, 58.
d^tycö^ftV, dAtyco(>ta, oXLycäguig 7, 51.
oiioiog xai i'öos 7, 61. Ofioiog xai
TrapaTT^/jatog 7, 78. iaozrjg xai
ofioiözrjg 7, 61.
ofioii/vads^ Ttvos u. Tivt 9, 18.
o/Afog 9, 11.
ovo fiaxa xaiva, ^£vtt, xezayfiiva^
noXiziyid 9, 9.
ojrov kausal 1, 49.
oncog mit dem Futurum auch nach
einem Praeteritum9,26. ovxonag
7, 32.
d^yta^ftv 7, 29.
ogtiog ina-Kzog, ognov indystv (ngood'
y«tv, ineXavveiv^ Trpoffdf'xea^at,
dhxeai^ai) 1, 23.
ögfidv 9, 60.
140
INDEX.
OS kausal 9, 49, konsekutiv 9, 36.
toiovTogy og 7, 48.
oGia Kui tsQci 7, 66. oaicog yictl öl-
■Kuiiog 9, 24.
ocov {o6(ü) nach togovxov (roffovtw),
insofern — als 1, 4. oaov ellip-
tisch 9, 73.
ooxig kausal 9, 49, konsekutiv 9, 35.
scheinbar für og 7, 9. carte, oaxLg
ovv attrahiert 7, 64,
ov firjv dXXd 1, 9.
ovöi yccQ ovds 9, 43.
ovo' 8ig u. ovÖEig Krit. Anh. zu 9, 47.
Ol tag ovaiag f;);oi'Tfg 7, 32.
ovTog. Stellung 9, 74. vor oder nach
einem Particip. 1 , 45. nach at-
trahiertem Relativ. 1, 33. tovto
(i8v — tovxo de 9, 14.
ovx ovx(og, ag 1, 47. ovx oncog (oxi)
1, 32. ovxco von seinem Worte
getrennt 9, 39.
ocpQvg GvvdysLv, ocvaGnccv etc. 9, 44.
naidsia 1, 3. nccidsia^ TtcciSia 7, 37.
TtCCLÖBVeiV V.ccl XQSCpElV 7, 41.
nccXiv KvcclafißdvsLV , snavccyEiv,
S7tav8QXBC&ac 9, 56. tiocIlv i^
ocQxng 1, 16.
nagd. mit Akk. 1, 31. nag' uvxäv
9, 36. naqcc [iL-Kgov EQXsod'aL 7, 6.
Tiagccdsiy^a. 1, 11. nocgccöeLy^ia cps-
Q8LV 7, 6.
nCCQULVBGLg 1, 5.
nugä-alriüig 1, 5.
nccgalccfißccvstv 7, 67.
naQansTirjysvcii 1, 46.
TiaganliiaLog v.al d^iOLog 7, 78. naga-
7tXr]6iov Ttdax^Lv, noisiv 1, 27.
nagocü-Asvci^SLv mit dem Particip.
1, 38.
nccgcixfogsiv 7, 77.
nagBÖgEVSLV 9, 15.
tra nagövxa. GxsgysLV 1 , 29. iv reo
nccgovxL 7, 78.
7icigot,vvsLV 9, 80.
TtccggrjaLcc 7, 20.
nuvxsg ndcvxcc 1, 19.
TtÜGXBLV ■neu ngäxxBiv 7, 78.
nargi-Aog^ Tcdcrgiog, naxgmog 9, 35.
ns^Ofiaxsiv {^dxBO^ca) %c(l vavaa-
XeCv 7, 75.
TtEVLai. 7, 4.
ij TtETcgoaasvrj 1, 43.
nEQL und vTcsg xLvog bei Verbis di-
cendi wechselnd 1, 35. nsgi xivog
ETtLGXClGd-ai, GVVEldEVCCI,, (JLE^V^-
cd^at etc. 9, 12. XiyEiv UEgC xl
9, 72. Ol nsQi XL ovxeg 9, 4. to:
TtEQL XI 1, 13. ntgi xl umschreibt
einen Genetiv 1, 14,
Ttsgifaxr^aav xu ngdyyiccxa Elg xovxo
7, 81.
7[EQi\idxrixog 7, 24.
■TtLaxEVEcQ^ai 1, 30.
nXELv Krit. Anh. zu 7, 9.
TcXEi'ovog nicht nXiovog Krit, Anh.
zu 7, 37.
TiXeiaxog mit Genet. 9, 41.
nXEovE^Lcii 7, 60,
nXovxoL 7, 4,
noiEiv 9, 9, TcoiEiad'aL i^noScov 9,26.
noLELöd^at, vcp' avxa> 9, 45.
noXixELa = öffentliche Thätigkeit
9, 46,
noXixEVEoQcci 1, 36. 7, 15.
noXLXTjg ■= cv^TioXczEvoiievog 7, 35.
TioXLXi-Kog 9, 46.
noXvngccyfiovEtv 7, 80.
noXvg -aal ... 7, 17. noXXd noXXcöv
1, 19. TtoXXcc 7CoXXdyit.g 7, 74. ttoAu
— TcoXXoig 1, 1, roiv als Adver-
bium verstellt 9, 60,
TtOVElV Mal CpiXOGOCpELV 9, 78.
TtoxE und Torf 7, 56.
TioxEgov 9, 69.
Ttgdyiiaxa 9, 42. 9, 59.
Ttgayiiaxsicc 1, 44.
TcgdxTELv Ttat Isystv 9, 77. ngdx-
xELV v.al ndoxEiv 7, 78. ngdxxELv
agiüxu etc. 7, 3 u. 7, 10.
TtgoaLOEiad'aL 9, 28.
ngoaCgEGig 1, 9.
jr^og 7, 8. Tcgog xiva ^rjv 1, 11. xd
ngog xi 1, 13. Exi 8e ngog xov-
xoig 9, 67.
TigoGdyEtv ogyiov 1, 25.
ov yEvst ngoGi^KOvxEg 1, 10.
ngoGodov noiEiG&ai 7, 1.
xd ngoGTcCnxovxa 9, 43.
7r()O0wotfr(7'9'a£ 1, 24.
ngoGmnov Gwayaiyri 9, 44.
ngöxEgov vndgxBW 9, 28.
TcgöcpaGig 1, 23.
TT^wTog >tat (lovog 9, 78.
Paromoiosis 1, 16. 7, 61. Krit. Anh.
p. 119.
Participinm Praesentis statt des
Fctur. 1, 44. Part. Praes. statt
des Part. Aorist. 7, 68. Part.
Praes. bei verbis eundi, mittendi
etc. 9, 14. Genetiv, absolut, statt
eines konstruierten Particip. 7, 76.
Particip. absolut, u. constructum
durch xai oder }iev — ds ver-
INDEX.
141
bunden 9, 55. Particip. im Nomi-
uativ bei Verbis der Wahmeh-
mnng 9, 6. Particip. durch sein
Substantiv von seiner adverbia-
len NebenbestimmuDg getrennt
1, 29.
Passiv, persönl. von intrans. Verben
1, 30.
Perfektam im Briefstil 1, 2.
Person. Wechsel der grammatischen
Person 1, 47.
Pleonasmus 7, 13.
Plural bezogen auf ei rts, oarig, os
av 7, 63.
Positiv u. Komparativ kopulativ ver-
bunden 1, 46.
Praedikat. Casus desselben beim sub-
stantivierten Inf. 1, 32; beim Ac-
cusativ. cum Infinit. 9, 76.
Praeposition doppelt oder nur einmal
gesetzt bei ?;, ovzcag cog, xal —
xuL 9, 3. in Vergleichungen 1, 25.
Praeposition wiederholt bei parti-
tiver Apposition 7, 74.
Praesens von yiyvsad^ai^ i%(pvsiVj
cpvTfvsiv in der Erzählung 9, 21.
Pronomen demonstrativ, nach einem
attrahierten Relativ. 1,33. reflexi-
vum statt des reciprocum 9,53. —
8. Relativum.
ga^viiog 9, 36.
Qv^i^lioi xal fiirga 9, 10.
Relativnm auf ein ferner stehendes
Substantiv bezogen 7,39. Relativ,
in seinem Kasus abhängig von
einem in den Relativsatz einge-
schobenen Particip. oder ganzen
Satze 1, 37.
Relativ- u. indirekte Fragesätze ver-
banden 1, 5.
OBfivvvta^ai 7, 49.
ar^utiov — , yÜQ — 7, 69.
axv^^coTro; 1, 15.
oorptarai 1, 61.
anävtog xal ^ttZcTcdff 9, 72.
anovdaCog 1, 1.
axtgytiv xa TruQOVta, (i?7ri i roig
noQovoi 1, 29,
Ovyyv(6(iT] nolXt'j 9, 8.
ovyyQurpuv u. ypcfqpetv 9, 76.
CvyyQucpiig 7, 68.
OvllMriv 7, 19.
av(iliaHnv 7, 38.
evfxßolruov 7, 88.
aviinoXtitvöiifvog 7, 36.
7} avucpoQcc 7, 64
cvv 1, 16. Verba composita mit
avv u. folgendem ^stä. 7, 13.
GVVÜySlV XO TCQOGCOTIOV 9, 44.
cvvaycovL^sad'aL 1, 3.
ÖVVÖLCCTQlßsiV 9, 76.
Gvviidivai tcbqC rivog 9, 12. mit
dem Particip. 7, 50. avvti8riG<a
1, 16.
Gvvvovg 1, 15.
ovvtayyiu 7, 28.
o de 7cdvT(üv cx^tXiaratov mit fol-
gendem yuQ oder fl oder ort
7, 68.^
gxoXtjv äysiv 7, 26.
Gäficc = Leben 9, 52. atofia — yvoofirj
9, 71.
Substaiitiva verbalia mit vno 9, 43.
Superlative mit dem Genetiv eines
Substantivs, aber im Genus des-
selben 9, 41.
Synonyme Wörter verbunden 7, 12.
rccrcfivog 1, 10. 7, 4.
xccnsivörrjg 7, 4.
TUQUX^ 7, 9.
TapajjajiJ/jg 7, 43.
T^ — ds 9, 15.
rstxog ohne Artikel 7, 62.
TS-KtnJQiov ds mit folgendem ydg
7, 68 u. 69, das aber auch fehlt
7, 83, selten mit einem Pronomen
demonstrativum 7, 69.
tBXviMmg 9, 73.
TiiXi-KOvrog 9, 22.
xlg von dem dazu gehörigen Genet.
partitiv. getrennt 7, 54. xi aus-
gelassen 1, 27.
xotyagovv 7, 48.
xoiyctQxoi 7, 30.
xoivvv 9, 41.
xoiovxog, <7ff 7, 48.
XOGOVXCO (XOGOVXOV) , OGCO (oGOv)
in.sofern — als 1, 4. xogovxoi tarn
pauci 9, 29. xogovxov ansixovj
XOGOVXOV i'ösov, aaxB 7, 31. slg
XOGOVXOV mit Genet. 9, 27.
x6x6 und nox£ 7, 66.
XQonayv rj^r) 1, 4. xara xgonov 7, 11.
Ttdvxa xgoTiov, nävxag xgönovg^
in navxog xgonov 9, 39.
ot xvxovxsg 1, 48. bnoxe rvjjoi 7, 29.
xvxr} yiotvi'i 1, 29.
vndgx"^^ ^4 o'QXfl^ **^' ^^- »po^*-
Qov vndgxfiv aXX' ovx duvvfGÖai
9, 28. xct vnägxovxa 9, 21.
142
INDEX.
vniQ und nsgl bei verbis dicendi
wechselnd 1, 36. vtifq xov mit d.
Infinit., eiueii Finalsatz vertretend
7, 64.
vnsgßaXXsiv 1, 27.^ 9, 6. 9, 13. 9, 41.
vneQßoXijv ovSs(ilccv leCnsiv 9, 1.
sie:, TtQog, xa-d"' vnsgßoXf'iv 9, 23.
vTcsgßolttLg xQh^^^'-^ vni-gßoXcis
dnnv 9, 72.
vnt'i cum Genetiv, bei Substantivis
9, 43. vcp' avxcp noLStG&ai 9, 45.
ovdsv vnoGTSiXäfisvov sinsCv 9, 39.
vnöyviov 9, 81.
vnöb'eoiv noLfiüQ'ai 7, 28.
vTtoatiXXea&ccL 9, 39.
vnoßtrivaL, vcpCaxaGd'cti yiivdvvovg
varsgi^m Trjg cctifirjg 9, 73.
vöTsgov %g6v(p 9, 19.
q)atv8ad-aL mit Particip. oder Infinit.
9, 65.
cpavsgog 7, 47.
q)ccvXog 1, 1.
cpeg^iv Tcagccdsiyficc, ^ccgrvgLug 7, 6.
q)rj(jkocL 9, 21.
ov (pQ'ccvco, y.ai 9, 52.
cpd'övog^ ein xaxov oder eine voaog
tp/AoVtxog, nicht qptXovfixog Krit.
Anh. zu 1, 31.
(piXoTcgoo/iyogog 1, 20.
rpiXoGocpSLV y.uL tcovslv 9, 78. gjtXo-
aocpict, (piX66oq)og, cpiXoaocpBiv 1, 3.
9. 8.
(pgovTL^SLv 9, 41.
qpi;(j($ == Ursprung 9, 12. cpveeig =
Naturen 7, 40. qpvffts dient nicht
zur Umschreibung 7, 74.
Indirekte Frage- u. Relativsätze ver-
bundeu 1, 5. Verschlingnng eines \
Fragesätzen mit einem transitiven <
Satze 7, 1-, j
XccXf-nog xal anccviog 9, 72. \
XCcgay.Tr]gcc InLßdXXfiv 1, 8. j
jjaptraff 3;a()t^fö'9'at 1, 31. j
Xgi^ mit Ergänzung eines Infinitivs ;
9, 28, mit Ergänzung des Sub- j
jekts zum Infinitiv. 9, 81.
Xgrifiara -nal yiTi^fiara 1, 28. .
XgrjOd'ai 1, 20. i
Xgri<fig 1, 20. I
XQOVcp varsgov 9, 19. ovSivcc XQO-
vov 7, 12.
XgvoLov, Xgvaog 1, 25.
Chiasmus 1, 7. 9, 10. \
&Qa mit d. artikellosen Infinitiv. 1, 3. j
ag mit dem Particip. nach einem !
Verbum dicendi oder sentiendi ^
1, 21. o/ff oder biönsg mit dem \
Particip. u. folgendem ovxto 9, 29. 1
wg = denn9,80. mg ccXri%'cügl,b'd. <
d>g inl x6 noXv 7, 5. mg ^v iXu- ^
^ Xißxoig 9, 60. ^ I
(oonsg av ohne Verbum 1, 27. ev- ■.
d'vg loGTtfg slx^ 9, 30. ;
Sax8. Attraktion des Attributs bei \
(üGxs cum Infin. 7, 82. ■
Wechsel des (gnom.) Aor. mit Praes. ;
1, 6. der grammat. Person 1, 47. \
des Plur. mit dem Sing, bei ein '..
und derselben Person 1, 2. j
Wiederholung ein und desselben :
Wortes in anderer Bedeutung 9, :
41. 42. '
^^ Isocrates '
ft"^^ Ausgewählte Reden. 3.
A3 Aufl.
188Ö 1
PLEASE DO NOT REMOVE
CARDS OR SLIPS FROM THIS POCKET
UNIVERSITY OF TORONTO LIBRARY