Skip to main content

Full text of "Bibliotheca Classica Latina sive Collectio Auctorum Classicorum Latinorum, cum notis et indicibus"

See other formats 


Google 


This  is  a  digital  copy  of  a  book  that  was  prcscrvod  for  gcncrations  on  library  shclvcs  bcforc  it  was  carcfully  scanncd  by  Googlc  as  part  of  a  projcct 

to  make  the  world's  books  discoverablc  onlinc. 

It  has  survived  long  enough  for  the  copyright  to  cxpirc  and  thc  book  to  cntcr  thc  public  domain.  A  public  domain  book  is  one  that  was  never  subjcct 

to  copyright  or  whose  legal  copyright  term  has  expircd.  Whcthcr  a  book  is  in  thc  public  domain  may  vary  country  to  country.  Public  domain  books 

are  our  gateways  to  the  past,  representing  a  wealth  of  history,  cultuie  and  knowledge  that's  often  difficult  to  discovcr. 

Marks,  notations  and  other  maiginalia  present  in  the  original  volume  will  appear  in  this  flle  -  a  reminder  of  this  book's  long  journcy  from  thc 

publishcr  to  a  library  and  fmally  to  you. 

Usage  guidelines 

Googlc  is  proud  to  partncr  with  libraries  to  digitize  public  domain  materials  and  make  them  widely  accessible.  Public  domain  books  belong  to  thc 
public  and  wc  arc  mcrcly  thcir  custodians.  Nevertheless,  this  work  is  expensive,  so  in  order  to  keep  providing  this  resource,  we  liave  taken  stcps  to 
prcvcnt  abusc  by  commcrcial  partics,  including  placing  tcchnical  rcstrictions  on  automatcd  qucrying. 
Wc  also  ask  that  you: 

+  Make  non-commercial  use  ofthefiles  Wc  dcsigncd  Googlc  Book  Scarch  for  usc  by  individuals,  and  wc  rcqucst  that  you  usc  thcsc  filcs  for 
personal,  non-commercial  purposes. 

+  Refrainfivm  automated  querying  Do  nol  send  aulomatcd  qucrics  of  any  sort  to  Googlc's  systcm:  If  you  arc  conducting  rcscarch  on  machinc 
translation,  optical  character  recognition  or  other  areas  where  access  to  a  laigc  amount  of  tcxt  is  hclpful,  plcasc  contact  us.  Wc  cncouragc  thc 
use  of  public  domain  materials  for  these  purposes  and  may  be  able  to  help. 

+  Maintain  attributionTht  GoogXt  "watermark" you  see  on  each  flle  is essential  for  informingpcoplcabout  this  projcct  andhclping  thcm  lind 
additional  materials  through  Google  Book  Search.  Please  do  not  remove  it. 

+  Keep  it  legal  Whatcvcr  your  usc,  rcmember  that  you  are  lesponsible  for  ensuring  that  what  you  arc  doing  is  lcgal.  Do  not  assumc  that  just 
bccausc  wc  bclicvc  a  book  is  in  thc  public  domain  for  users  in  the  United  States,  that  the  work  is  also  in  the  public  domain  for  users  in  other 
countrics.  Whcthcr  a  book  is  still  in  copyright  varies  from  country  to  country,  and  wc  can'l  offcr  guidancc  on  whclhcr  any  speciflc  usc  of 
any  speciflc  book  is  allowed.  Please  do  not  assume  that  a  book's  appearancc  in  Googlc  Book  Scarch  mcans  it  can  bc  uscd  in  any  manncr 
anywhere  in  the  world.  Copyright  infringement  liabili^  can  be  quite  seveie. 

About  Google  Book  Search 

Googlc's  mission  is  to  organizc  thc  world's  information  and  to  makc  it  univcrsally  acccssiblc  and  uscful.   Googlc  Book  Scarch  hclps  rcadcrs 
discovcr  thc  world's  books  whilc  hclping  authors  and  publishcrs  rcach  ncw  audicnccs.  You  can  scarch  through  thc  full  icxi  of  ihis  book  on  thc  wcb 

at|http  :  //books  .  qooqle  .  com/| 


23 


Cic:'.::,    b'r.^0^: 


'» 


.i 


BIBLIOTHECA 


CLASSICA  LATINA 


SIVE 


COLLECTIO 


AUCTORUM  CLASSICORUM  LATINORUM 


CUM   NOTIS   ET   INDICIBUS 


On  souscrit,  a  Parij, 

Chsz  J.  LAFFTTTE  ,  banquier,  rue  du  Mont-Blanc,  n^  1 1. 

N.  £.  LEMAIRE,  EditeuTy  bouleyard  Italien,  n^  asy  eu  face 
des  Bains  Chinois. 

H.  NICOLLE ,  libraire ,  rue  de  Seine ,  n**  i  a ,  F*»».  St-.Germ. 

BARROIS  rain^,libraire,  rue  deSeine,  n°  lo.  F^^.  St.-Germ. 

P.  DIDOT  raln6,  imprimeur  du  Roi ,  rue  du  Pont  de  Lodi,  n**  6. 

F.  DIDOT,  imprimeur  du  Roi  et  dellnstitut,  rue  Jacob,  n**  34. 

C.  L.  F.  PANCKOUCKE,  imp.-lib. ,  rue  des  Poitevins,  n°  14. 

Fb.'  Igjt.  FOURNIER  ,  libraire ,  rue  MAc©n,  n^  10: 

Auo.  RENOUARD,  libraire,  rue  St.-Andr^-des^Arcs ,  n®  55. 
£t  €hez  tous  les  libraires  d«  France  et  des  pays  ^trangers. 


CAII  CORNELII  TACITI 


QUiE  EXTANT 


OMNIA  OPERA 


EXCUDEBAT  C.  L.  F.  PANCKOUCKE 

TTPOGRAPHUS. 


CAIUS  CORNELIUS 

^ACITUS 

QUALEM  OMNI  PARTE  ILLUSTRATUM 

POSTBSHO    PUBLICAVIT 

JER.  JAC.  OBERLIN 


JOS.   NAUDET 


VOLUMEN    SEfiCVUOM 


4^ 


PARISIIS 


COLLIGEBAT  niCOLAUS  ELIGIUS  LEMAIR 

P0XSB09   LATIHf    rBOFX$10tl 

MDCCCXIX 


•:••;  :••••   •.^^SHrr 

..*.••.     ••  ••     •  ••  • 

•  •••*•.  •     «•  •••••• 


•  ••  •  • 

•  •  •  • 

•  •  ••  • 


•  •  • 

•  •  •  • 


•  •••• 


•  "  ;  • 

••  • 

• 

•    •  •  • 


•  • 


•••  ••• 

•  •  •   " 

•  •  ••• 


•  ••- 


^vmi^^^^fwmt^/^^^^^^^f^^t^f^nfmt^^^tf^w^nM/^^ftnM^^^nMi^^^^^M^^i^^i^^  «/«^^'«A^ 


TABULA 


RERim  QUJE  19  HOG    S£CUiri>0  TOLUMIinS  COimiCEimJR. 


Anitalium  liber  undecimus.  Breviariwn.  .  .  Pag.    i 

—  liber  duodecimus  Breviarium ^  ....  87 

—  Uber  tertius  decimus.  Breviarium igi 

—  liber  quartus  decimus.  Breviariam agS 

—  liber  quintus  decimus.  Breviarium l\oS 

—  liber  sextus  decimus.  Breviarium Siy 


•  ••••••a  ••  • 

•••  ••••  •         • 

•  ••••  •         •         «••• 

••    ••  *  •••••• 

••  •       •  •         ••         •      • •      • 

••,•       ••••  •     ••• 

•  \*       ••.••  •• 

•  ••       •••».  •, 

•  •••••  ••• 

•  •••••••••        • 

N.  B.  Aute  pos^nmas  OberlinitadiitfCiifonfX  a|^{)(^9itum  cst  hoc 
signum  *.  :. .12. •*!••* 


•  • 


• 

• 
•  • 

• 

•. 

• 

• 

•  • 

•  • 
• 

•  •     •  » •• 

•  •     •       , 

•  ••  •      •  • 

•     • 

• 

•  '» * 

•  •  •• 

• 

• 

•    • 

•  •• 

•••  • 

•  ••  •     • 

>  •  • 

•  • 

• 

•    ••     • 

•.; 

•  • 

• 

.'■••-     • 

•  •  • 

• 

*     •  •     • 

• 

•  • 

•  •  • 

•••   •. 

• 

• 
• 
• 

•    *•• 

• 

•• 
•  • 

*"•  .••J 

•  •   ••  • 

*       •   • 

•  •  • 

•  •  •    • 

•     •    •  • 

•    •  ••  • 

^  •  •• 

C.  CORNELII  T^£ITI 

AB  EXCESSU 

DIVI  AUGUSTI 

ANNALIUM 

LIBER  UNDECIMUS. 


BREVIARIUM  LIBRI. 

Cap.  I — III.  Yalerius  Asiaticus  a  Suilio  et  Sosibio  accusatus 
fraude  Messallinae  et  Yitellii  evertitur,  et  hilare  moritur.  — - 
ly.  SomDium  sjevitiae  caussa.  —  Y.  In  perfidiam  advocato- 
rum  lex  Gincia  flagitatur.  —VI ,  VII.  Prsemiis  pro  patrocinio 
modus  ponitur  a  principe. 

VIII.  Parthi  discordant.  Gotarzes  pulsus  vires  reparat.  -^ 
IX.  Pacem  init  cum  Bardane ;  —-X.  hic  victor  a  suis  casditur. 

XI.Ludi  saeculares.  Domitius  Nero  destinatur  imperio.  — 
XII.  Messallina  Silium  deperit.  • —  XIII.  Glaudius  aliud 
agit.  Leges  fert.  Novas  literarum  formas  vulgat.— XIV.  De 
literarum  inventoribus.  — XV.  Glaudius  haruspices  firnfiat. 

XVI.  ItalicusrexGheruscispetentibus  datur.— -XVII.Mox 
de  eo  discordia  gentis  et  bellum.  —  XVIII.  R^bellantes 
Chaucos  Gorbulo  reprimit.   Is   severe  agit  in  milites*  — 

GOMMENTARIUS. 

Hunc  libnun  «tici^ctxoy  esse  ne  Olim  adolescens  contexui  Gaianani 

moneri  qoidem  necesse  est.  Desunt  historiam,  et  initia  Claudii  Corne- 

autem,  a  fine  libri  6.  ad  hujus  ini-r  liano  exemplo  stiloque.  Distuli  aut 

tium,  res  gestae  annorum  circiter  spreTiedereiposteainmigrationibus 

decem.  In  quibus  C.  Caligulae  prin-  meis,  ut  alia  quaedam,  periit  mihi 

cipatus  in  uniYersum ,  et  Claudiani  hic  labor ,  fraude  an  casu ,  non  di~ 

imperii  primores  amu  sex  perieront.  cam.  Lirs. 

2.  I 


a  ANNALIUM  f;°»** 

XIX.  Fiifies  compoDit,  Gannascum  caedit.  — •  XX.  Ardor 
ejus  a  Glaudio  repressus.  Fossam  inter  Mosam  et  Rhenum 
ducit.  Insignia  triuraphi  ei  indulta.  —  XXI.  Sic  et  Gurtio 
Rufo.  —  XXII.  Nonius  perit.  De  spectaculo  gladiatorum  eC 
quaestoribus. 

XXIII.  Galli  civitatem  plenam  adfectant,  et — XXI Y.  Prin- 
cipe  patrocinante ,  —  XXV.  Impetrant ,  et  primo  quidena 
iEdui.  Patricii  suppleti.  Lustrum  conditum. 

XXVL  Messallina,  amore  yecors,  —  XXVII.  Silio  palam 
nubit.  —  XXVIII.  Turbantur  aulici.  —  XXIX ,  XXX.  Nar- 
cissus  per  pellices  rem  defert.  —  XXXI.  Glaudius  trepidat. 
Messallina  bacchatur ;  —  XXXII.  Prcces  per  Vestalem  pa- 
rat.  —  XXXIII.  Narcissus  principem  nutantem  incitat ,  — 
XXXIV.  preces  amolitur, — XXXV,  XXXVI.  sontium,  in 
his  Mnesteris,suppliciumurget. — XXXVIl,  XXXVIlI.Me*- 
sallinam ,  languente  principe ,  dein  ignaro ,  caedi  curat.  Haec 
gesta  annis  fere  duobus , 

C.  VALERIO  ASIATIGO  ,  M.  VALERIO  MESSALLA  ^ 
▲•  yiTELLIO,  L.  VIPSTANO,  C0S8. 

I.  Nam  Valerium  Asiaticum,  bis  consulem,  fiiisse  quon- 
dam adulterum ejus, credidit :  pariterquehortis  inhians^ 
quos  ille ,  a  Lucullo  coeptos ,  insigni  magnificentia  ex- 
tollebat ,  SuiliUm  accusandis  utrisque  immittit.  Adjun- 

Adukerum  ejus.  Poppaeae ,  ut  ap-  Lips.  Alii  tamen  codd.  a  Pichena  et 

paret.  Lips.  Schotto  inspecti  cceptos ;  quod  ve- 

Credidit.  Messallina  scilicet.  rnm  est.  Atque  hoc  est  etiam  in  pri- 

ji  LucuUo  coeptos.  Libri  vett.  a  ma  ed.  (  quanquam  vitio  operarum 

LucuUo  emptos.  lidem  extollehat ,  est  captos  pro  cceptos )  item  PuteoL 

non,quodRhenanosupponerevisum,  Rivii.   Mok  pro  extollehat  frustra 

excolebat.  Luculliani  horti  infra  sae-  Rhenanus  scripsit  excolehat,  ut  etiam 

pius nominati :  et  in  principis  res  per-  est  in  ed.  Puteolani ,  qnam  haud  du- 

venernnt ,  mansemntque  ad  aetatem  bie  veteris  edit ionis  nomine  intelligit 

Trajani.  DeiisquidemPlut.inLuc.  Rhenanus  ad  h.  L    nisi  Rivianam 

c.  8i ,  p.  5i8. ,  "Owau  xtu  ?w?,  iWo-  dixit ,  quae  pariter  sic  habet.  Extol- 

r<y  TOfA^TNV  7if(  Tpt/^Nc  f;^ov0-Mc,  of  Uhat  est  augebat,  insigniores  red- 

AovicouxMctvof  xNirof  t»v  ^Ao-naxm  debat,  omabat.  6,  4^.,   Tiridaten 

f V  <rofc  'TroxuTfMff-Tfl^TOfc  «pfd/MouvTflu.  extoUunt  veterum  regum  honorHms. 


-£ 


■  A 


A.O  *».  LIBER  XI.  5 

A.  Ci«  47* 

gitur  Sosibius ,  Britannici  educator ,  qni ,  per  speciem 
benevolentiae ,  moneret  Qaudium ,  «  cavere  vim  atque 
opes  principihus  infensas  :  praecipuum  auctorem  Asiati- 

I.  Moneret  Claudium,  auri  vim  atgue  opei»  Quasi  id  per  Sosibinm  docendns  esset 
dandias.  Ceteroqnin  scio  magnam  vim  auri  atque  argenti  etiam  apud  Ciceronem 
occnrrere  in  Tuscnlanis.  In  scriptis  caveri  vim;  nisi  quod  de  Flor.  tacet  Pichena. 
Unde  legebam  aliqnando,  caveri  e  re  vim  atque  o^ej.Vide  4*  >.  Infra  la,  i6.  Ann,  i , 
t»4. ,  Nuttis  satis  certis  mandatis  ex  re  consullurum.  In  rem  esse  Ann.  4 ,  33. ,  oic 
hac  conguiri  tradique  in  remfuerit.  Sic  et  Patercnlns.  V.  not.  ad  1 ,  laS.,  non  abs  re 
fuerU  Snetonins  Ang.  94.  Dom.  1 1.  At  codex  Agricolae,  moneret  Claudium,  caveret 
vim.  Optime. 

Adde  ad  i3,  ai.  Rhenanum  tamen  tnv  a.fx^^  ^"^^  «utoD  tou  'VXo^tov,  u^* 

secutns   est   Aldus  ,  Gryph.  Ern.  oS^^Trip  »«<  «ioridttm.  £t,  giotiumest, 

Cod.  Bnd.  clare  habet  coeptos. . . .  ex-  adde  reliqua ,  cum  iis ,  cpiae  apud  Za- 

toUehat.  De  hortis  cf.  c.  3a.  naram  11,9.  excerpta.  Auri  vit,  op* 

Sosibhis.  Nescio,  an  ille  sit,  qui  tima  dictio,  quam  itemm  usurpat 

Amobio  nominatus  1.  4»  P*  '44'»  noster   16,    i.,  Specum   akitudine 

Nam  ah  Hippocoontis  liheris  ipsum  immensa ,  qun  magnd  vis  auri  conti" 

Sosibius  Herculem  cruciatum  rettu-  neretur.    Quod    Vertranius    inter- 

Usse  pronuncuU,  Itemque  Clementi  punctione  juvari  locum  existinaty 

Alex.  Ad  gentes  p.  lo.Suidas  etiam  per  speciem  h.  moneret,  Claudium 

literatoris  meminit  hoc  nomine  in  cai^eret,  vim  atque  opes ,  quasi  So  ' 

Imo-ifift.  Lips.  Libertus,  psedago-  sibiusAsiaticummonnissetnonClau^ 

gus,  si\e  etiam  serrus  adhuc.  Ani-  dium:  clare  sequentia  aspernantur. 

eetus  libertus ,  Neronis  olim  educa-  Denique ,  quid  hoc  sit ,  vim  esse  prin- 

tor,  est  14 ,  3.  Tales  educatores  ap.  cipibus  infensam  ?  quasi  non  cnivift 

Cic.  Planc.  33.  Mentio  etiam  edu-  etiam  e  plebe.  Nam  omnis  certe  vi« 

catoris  in  inscriptione  ap.  Murat.  omnibus  mala.  Lips. 

p.  1021 ,  I.  Ern.  add.  Repugnavemnt  mihiquidem 

F^im  atque  opes  pr.  infensas.  Vis  e  supervacuo ,  in  verissima  emenda* 

C8t  potentia ,  quo  sensu  nbn  uno  loco  tione ,  quam  probet  iis  vel  Aristote- 

dixit  noster  :  vis  Parthorum  2,  60.  les  Polit.  4-  "•>  Ol/uth  Iv  vinito^dLlc 

cgt  potentia  Parthorum.  De  i/ij/c»«a*  tbTvxnfAXTmy  •»▼«,  i^xyos  Ktti  ncxod^ 

\id.  ad6,  34.  Ern.  —  *  Dureau  de  tow,  jt«i  ^iXmv,  »«i  tS»  &XKmy  t5» 

Lamalle7/zm  interpretaturperhomi-  toioutmv,  Sl^x*^^''-'   ^^ts    i8ovxovT«f 

nem  vividum,  audacem.  outi  Mo-retiTAs,  Ex  quo  vides,  So- 

Auri  vim  atque  opes.  In  vulgatis  sibium  nimis  vere  monuisse,  aurum 

€8t ,  ctffen*  inm  ;  et  turbant  in  resti-  et  opes  principihus  infensa»  Lips. 

taendo   loco  Rhenanus  et  Maurus.  Sic  (  auri  vim  )  esse  in  cod.  Flor. 

lilihi  verae  lectionis  anctor  Farpe-  Pichena  confirmat ,  negant  alii  et  ibi 

sianas  liber  in  qub  cauri.  e  litera  sii-  esse  caveri ,  quod  restituit  Jac.  Gron. 

perios  adpicta :  et  historia  ipsa ,  quo-  estque  in  ed.  pr.  Puteolani  etc.  Sed 

niam  auri  vis  Asiatico  canssa  necis.  moneret  desiderat  aut  caueret ,  quod 

Iho  60  y  27.  >  'O  cT  *Kvi9,thlU  k^nxt  est  in  cod.  Agr.  aut  cum  Guelf.  ca- 

I. 


4  ANNALIUM  f^'^ 

^  A.  C.  47. 

cum  interficiendi  Caesaris  :  non  extimuisse  concionem 
populi  romani ,  fateri,  gloriamquefacinorisultropetere. 

«,  Gloriamque  facinoris  uitropetere,  knappetere? 

vere.  Sic  4  >  67 :  qui  monerent  perfit-  in  concione  :  idqne  non  animadyer- 

gere  ad  Germanicos  exercitus,  Yi'  aum,  qnia  Tacitus  non  dixit,  nec 

deo  qoidem  a  Salinerio  landari  ora-  ext,  Sed  id  non  erat  necesse.  Ern. 
hant  cayeri  insidias  y  e  i3,  i3.  Sed        Non    extimuisse   concionem.   Ex 

ibi  Fior.  cauere,  idque  recte  repo-  scriptis  legas,  non  extimuisse  con- 

situm  a  Pichena.  Igitnr  non  dubi-  cionepopulirom,Jateri,^oriamgue. 

tavi  et  hic  sic  rescribere.  Si  quis  ta-  Id  est ,  in  concione.  Quod  autem  ait, 

men  malitecod.  Agr.  cai^eret,  non  praecipuum   auctorem  interficiendi 

Talde  repugnem.  Sed  tamen  caueret  Caesaris  Asiaticum,  addicit  ei  Seneca 

Tidetur  esse  correctio  librarii ,  ita  af-  de  Tranq.  a ,  18. ,  Ea  referam ,  quee 

fecli ,  ut  Pichena  ad  i3,  3.  h.  e.  pu-  iUum  (  Caium  )  exiHo  dederunt  : 

tantis  ,  infinitiTum  Titiosum   esse.  -^siaticumValeriuminprunisdmicis 

EaN.  Fallitur  egregie  Rhen.  quum  habebat,  Jerocem  virum  et  vix  cequo 

prioremcodicisBud.  lectionemftiisse  animo  alienas  contumelias  laturum. 

tradit  :  caveri  indeque.  Sunt  haec  a  Huic  in  convitdo,  in  concione,  (  for- 

secunda  manu ,  restantque  Testigia ,  te ,  cognitidne,  cum  Tidelicet  adses- 

qua  docent ,  adfuisse  auri  vim  at-  sor  ei  consiliariusque  Asiaticus  es- 

que,  Simile  quid  in  cod.  Flor.  Ter-  set, )  clarissima  voce,  qualis  in  con- 

sari ,  dissensus  Pichenae  et  GronoTii  cubitu  esset  uxor  ejus ,  objedt.  Di 

ostendit.  Ingeniose  Bipontini  ex  cod.  boni!  hoc  virum  audire,  principem 

Fam.  lectione  exsculpunt  Valerii,  scire,et  usque  eo  Uceniiam  perve~ 

ubi   monertt  idem,  quod  doceret.  nisse,   ut  non   dico  consulari,  non 

Putant,  Sosibium  ista  geminatione  dico  amico,  sed  tantum  marito ,  prin-- 

nominis  augendae  inTidias   et  fidei  ceps  et  aduUerium  suum  narret  et 

gratiausum;  fuisse  quippe  Valerio  /astidium  ?  Vide  JoseTphnm  Ant.  19, 

4>pes  gentilitias  et  Asiatici  cognomen  i,  3o.  Lips.  Rhenanus  e  cod.  Bud. 

majores  spiritus  et  ferociam  princi-  Tolebat  concionem ,  quod  est  etiam 

pibus   infensam    signare.   Addunt ,  in  ed.  princ.  sublato  mox  Jateri: 

solere  nostrum  etaliaseos,  de  qui-  quod  non  qnidem  ab  ipso,  sed  ab 

busdicit,moxgentiIitionomine,mox  ^iis  tamen  in  textum  receptnm , 

cognomine  efferre ,  ut  5 ,  4* »  Nero-  etiam  Lipsio.  Quod  nunc  est,  resti- 

nem  Cassarem,  Germanici  yi  H.  3 ,  tuit  Pichena  in  librls ,  estque  in  MS. 

II.,  Aponium  Satuminum.  Mihi  re-  Guelf.  etiam  in  ed.  Puteolani ,  et  Ri* 

cepta  lectio  bonum  fundere  sensum  Tii.  De  re  ipsa  Tide  narrationem 

videtur.  Dionis  Sg,  3o.  Ceterum  res  hic  inri- 

Interficiendi  Ccssaris.  Interpunxi  diose  augetur.  Nam  proprie  non  fas- 

post  Ccesaris ,  ne  sequentia  a  praece-  sus  est  taie  quid^  sed  se  optare  dixit , 

dentibus  pendeant.  Nam  caput  est  ut  interfecisset  ipse  Caium.  Locus 

duplex:  primum,  quodauctor  prae-  Senecae  a  Lipsio   allatus  extat  de 

cipuus  fuerit  Caes.  interficiendi  -,  al-  Constantia  c.  18.  Ern.  Sequor  Bi- 

•terum ,  quod  id  etiam  palam  tulerit  ponlinos,  qui  concionem  codicis  Bud» 


i^v.f^  LIBER  XI.  5 

A«  \j'  47* 

Oarum  ex  eo  in  urbe,  didita  per  proyiucias  fama,  pa- 
rare  iter  ad  Germanicos  exercitus^  quando  genitus  Vien- 
nae,  multisque  et  yalidis  propinquitatibus  subnixus, 
turbare  gentiles  nationes  promptum  baberet.  »  At  Clau- 
dius ,  nihil  ultra  scrutatus ,  citis  cum  militibus ,  tanquam 
opprimendo  bello ,  Crispinum ,  praetorii  praefectum , 
misit :  a  quo  repertus  est  apud  Baias ,  yinclisque  inditis , 
in  urbem  raptus. 

II.  Neque  data  senatus  copia  :  intra  cubiculum  audi-* 
tur  j  Messallina  coram  et  Suilio  u  corruptionem  militum , 
quos  pecunia  et  stupro  in  omni  flagitio  obstrictos  »  ar- 
guebat ,  exin  «  adulterium  Poppaeae ,  »  ac  postremum 
ccmoUitiamcorporis  »  objectante,  Adquodvicto  silentio, 

admittunt ,  et    recte   distinguont.  Suilio  corruptionem  mititum.  Sic.   ' 

Dedita  per  provincias,  Sive  ma-  cod.  Flor.  Guelf.  ed.  pr.  Puteolan. 

y\s  ydidita.  Lucretius^»  ^l\o....  re-  Riv.  Beroaldi,  Alciat.  Rhen.  Ald. 

TumsimulacraferunturUndique,et  Gryph.  £rn.  Item  Bud. 

in  cunctas  jaciuntur  didita  partes.  In  omni  flagido.  Rhen.  malebat 

Virgilius  8,    182.,  Cognatique  pa-  inomneflagitium,ut supr aadscelus 

tres ,   tum  terris  didita  fama  Con-  corrupta  4 ,  10.  adfacinus  omne  H. 

junxere  tibi.  Lips.  Sic  Faernus»  et  i ,  72.  Verum  puto.  Melius  certe , 

MS.  Gnelf.   a  pr.  manu,  et  cod.  quam  quod  Grutero  placebat:  omni 

Flor.  unde  recte  receptum.  Confun-  flagitio  :  quod  tamen  ferrem ,  si  ante 

dnntur  haec   verba  a  librariis  non  t0  et  abesset.  Ern.  Vu]gatae  lectioni 

raro.  Ap.  VirgiL  JEn.  7  ,  i44-  P^o  favent  i5,  44*  incrimine  conuictt.  i3, 

diditur  libri  permulti  deditur.  Vide  36.  t/i  contumelia  detenti.  Plaut.  Cas. 

ibi  viros  doctos.  Ern.  Cod.  Bud.  di"  2,8,  71.  /e/iere  in  noxa.  Bip. 

dita  a  2.  m.  Ac  postremum.  Adverbialiter ,  1 , 

Promptum  kaberet.  Alter  Vatic.  'jl^.perniciem  aliis  ac  posiremum  sibi 

porpretii  haheret.  Nihil  elicio ,  quod  inuenere. Guclf.  hahet  ad  postremum. 

anteferam  vuJgatae.  Lips.  Bip.  for-  non  male  :  sed  to  ad  videtur  natum 

san  pro  pretio  aut  operce  pretium,  ex  eo ,  quod  mox  sequitur  ad  quod. 

Crispinum.  Vide  de  hoc  12 ,  42.  Ern.  Bud.  ac  p. 

Neque  data  senatus  eopia.  Inter-  itfo^iY/amcor/^om.  Impudicitiam; 

punctio  vulgata  indicat,  pro  abla-  prohra  corporisA\%\tG,  24*  Sicmol- 

tivis  accipi  verba:  quod   etsi  non  lis  ap.  Suet.  CaL  56.  V.  Burm.  ad 

plane  abhorret  :  tamen  potius  pro  Phaed.  ^,  i^.  Adde  i5,  49*  Ern. 

nominativis  accipienda.  Ita  et  elegan-  ^  Extat  gemma  ejus  testis  cum  epi- 

tioT  oratio,  et  Tacito  dignior.  £i  rei  graphe :  Messal.  Claud.  invicta. 

interpunctionemaccommodavi.EiLN.  Ficto  silentio,  Veteres,  indicto. 


6  ANNALIUM  *"*» 

prorupit  reus ,  et ,  « interroga ,  »  inquit ,  «  Suili ,  filios 
tuos  :  virum  me  esse  fatebuntur  :  »  ingressusque  defen- 
sionem,  commoto  majorem  in  modum  Claudio,  Mes« 
sallinae  quoque  lacrimas  excivit.  Quihus  abluendis  cubi- 
culo  egrediens ,  monet  Vitellium,  ne  elabi  reum  sineret. 
Ipsa  ad  perniciem  Poppaeae  festinat,  subditis,  qui  tesr- 
rore  cavceris  ad  voluntariam  mortem  propellererit;  adeo 
ignai^o  Caesare ,  ut ,  paucos  post  dies ,  epulantem  apud 
se  maritum  ejus ,  Scipionem ,  percunctaretur ,  a  cur  sine 

3.  Mirum  me  esse.  Rectina  cod.  Agr.  esse  fite  pauUo  ante,  in  omne^fiagi^mi  ob^ 
Mtrictos»  legit.  Rhenanus  pro  omnijlagitio.  Scribe  m  omniajiagitu  obstrictos,  Yide 
•d  1 ,  4o.  Sic  infra  Lipsios  c.  5.  cuncta  legum  et  magistratuum  in  se  irahens pnncepsi 

Becte :  ut  prorupisse  ad  loquendum  ex  codd.  virum  esse  me.  Ast  v.  me 

JQtelligamus ,  etsi  sileniium  antejus-  esse  Bud.  et  alii. 

8um.  Lips.  Quia  codd.  ojitimos  auc-  Sin€uxoT^discuhmssetTi\ac\&\imCy 

tores  habet  to  victo,  quid  moramur  uxores  yulgo  adhiberi  solitas  ad  con- 

alterum ,  quod  utcumque  -versabis ,  yivia.  JEm.  Probus  in  praef.  Quem 

nihil  ex  eo  sani  exsculpes  ?  Nec  pla-  enim  Itomanorum  pudet  uxorem  du- 

cet  tamen,  quod  Salinerius  et  Pi-  cere  in  conuiwium?  £t  olim  qnidem 

chena  scribunt,  Asiaticum  vicisse  si-  cubantibus  yiris  sedere  solitse,  (  ut 

lentium.  Qui  enimfltiroxeipTipfi,  nec  Servius  ex  Varrone  notat  ad  Virg. 

se  continet  diutius ,  is  vincilur ,  non  7  ,  17G. ,  Perpeuds  soUti  patres  con- 

Tincit.  Itaque  silentium  ejus  Tictum  sidere  mensis.  £t  Valer.  Max.  a,  i,  a. 

cst  ab  impudentia  Suilii.  f^icto  si-  De  matrim.  ritu  :  )  postea  etiam  ac- 

ientio  est  victa  patientia.  Gron.  £d.  cumbere.  In  accubitu  ille  mos,  ut  re- 

pr.  inito.  Anfinito  fuit  ?  Confundun-  cumberent  in  sinuvirorum.  Oyid.  ad 

tur  enim  in  librisiWre  et/miW.Vid.  puellam,  quas  cum  yiro  csenatura 

Drakenb.  ad  Liv.  35,  7.44)  ^4*  ^"  -^™'   '  »   4'  ^*?  ^Ueriusifue    sinus 

nis  silentii  est  ap.  Cic.  Marc.  i.  Sed  apte  suhjectafouehis?  Injiciet  collo 

victo  melius,  eo  sensu ,  quo  Grono-  cum  volet  itle  manum  ?  Iterumque 

vius  vult.  £a  lectio praeter  cod.  Flor.  v .  35.,  JVec premat  indignis  sinito  tua 

ct  Guelf.  est  in  ed.  Puteol.  Ber.  Alc.  coUa  lacertis,  Mite  nec  in  rigidopec- 

Bhen.  Aid.  Indicto,  quod  in  scr.  et  tore  pone  caput.  Sed  et  amicae  pue- 

cdd.  quibusdam  reperitur,  nihiliest.  rique  meritorii  non  aliter  jacebant 

Ern.  Bud.  et  Covarr.  victo.  Sic  et  apud  amatores.  Id  vocabant  interio- 

4 ,  8.  victo  gemitu.  rem  jacere.  Scipio  in  Orat.  adv.  Gal- 

FiUostuos  etc.  Quosindicat,  mol-  lum  ap.  Gell.  7,  12.^  Qui  in  contd" 

litie  infames  esse.  Vir  opponitur  pU"  tnis  adolescentulus  cum  amatore,  cum 

thicisf  cincedis.  Sic  ap.  Sueton.  Vesp.  chiridota  tunica  interior  (  etsi  Agelli 

i3.  e§o  tamen  vir  sum.  £rk.  Brot.  inlibris  i/i/eriorscriptum:nonitem 


---  LIBERXI.  7 

uxore  discubuisset ?  »  ad  quod  iUe^  a  fimctam  &to,  » 
responderit. 

III.  Sed  consultahte  super  absolutione  Asiatici,  flens 
ViteUius,  commemorata  «  vetustate  amicitiae,  utque 
Antoniam ,  principis  matrem ,  pariter  observavissent ,  » 
dein,  percursis  (c  Asiatici  in  remp*  ofiiciis,  recentique 
adversus  Britanniam  militia,  »  (juaeque  alia  conci- 
Uandae  misericordias  videbantur,  «  liberum  ei  mortis 
arbitiium  »  permisit  :  et  secuta  sunt  Claudii  verba, 

4«  iiffi  Ulejunctamfato  respondere,  Pato,  ad  quod  iUe  fwtctctm  fato  respondcf 
rit,  Seqn«Dtia  optime  a  Mercero  et  Gronorio  esplicaDtnr,  nisi  qaod  corrigendam  initio 
periodi ,  sed  et  contultantL  Deinde  tdllendam  forte  ei,  Nam  cod.  Agrioolc ,  tibermm 
mortis  arbUrium  ei  permisit.  Sed  rectiu  reopermisU»  nt  moz  denno  reftitni. 

male  )  accubuerU. . . .  eumne  quUquam  facere,  ut  Scipio  sic  responderet.  Sed 

dubitet,  quinidemfecerk,  quodci-  Scipio  sic  respondit,  rei    tegenda 

nmdi  Jacere  solent  ?  Itaque  arguit  caussa ,  ne  Caesarem  epulantem  per- 

ecce  mollitiam  adecnbitu  ipso.  Suet.  turbaret ,  aut  MessaUinam  irritare^ 

bG2e8.49>CfiesaremaDolabelladio-  Scribendum  arbitror,   respondehat 

tam  ait ,  spondam  inUriorem  regtas  yel  respondiL  Acidalius  vidit ,  qui 

lectic4E :  non  ob  alia  caussa ,  ne  inter-  corrigitrvs^o/uierie.  Erm.  Bene ,  cre- 

pretes  ultra  alucinentur.  Eodem  fa-  do,  Heinsius:  ad  quod  ille.,.,  res^ 

ciunt  Tranquiili  verba  de  Caii  libidi-  ponderit. 

nibus  c.  34. ,  Cum  omnihus  sororibus        Sed  consuUanti . . .  commemorata, 

nds  stupri  consuetudinemjecit ,  plc'  Vid.  mox  notam  ad  v .  permisit,  £rm. 

Ro^ue  conuit^io  singulas  infra  se  vi-  Bud.  consultanti, 
Ussim  coUocahat,  uxore  supra  cu'        utf/ilonuiin.  DequalapisRom8e(ap. 

lante,  Nam  sorores  infra  se,  id  est  in  Grut.  p.  a3').  ]  antoniai.  augustai. 

ibn,  collocabat,quasi  justasuxores:  drusi.  sacerdoti.   dui.  auousti. 

legitima  consorte  loco  pulsa.  Nec  hatrI.  ti.  clavdI.  caisaius.  auo. 

aliod  Cicero  significat  ad  Div.  9, 26.  p.  p.  Lips. 

It]fraEutrapelumCytherisaccuhuit.,        Liherum  ei.  Satis  confuse  ista,  nt 

layius  39,  4^.  de  scorto  :  Tum  il-  pleraque  omnia  hoc  libro :  quem  scio 

lam  infra  eum  accuhantem  negasse ,  interpolatum  a  mala  et  imperita  ma- 

unquam  vidisse  quemquam  securi  fe^  nu.  Sententia  tanien  h«c  ex  Dione  60, 

neniem.  Ubiliber  optimus,inte/ra  ag.  ut  subornatus  Vitellius,  quasi 

tum.  ut  videatur  fuisse,   intra,  et  Va]eriinomine,culpamagnoscenti8y 

forte  sic  in  prioribus.  Lifs.  peteret  mortis  arbitrium  :  idque  a 

Alque  iUeff  responderet.  Non  Claudio  concessum.  Lips.  ei ,  Bodi 

potest  hoc  cum  praecedente  ita  cohae-  ilU. 

rere ,  ut  responderet  ab  ut  pendeat.        PermisU.  Interpres  est ,  qui  ma- 

Nsin  ignorantia  Cssaris  non  potuit  Tult  super  supplicio ,  quam  super  ah» 


.^'      8                        ANNALIUM  *•*•*-• 

in  eandem  dementiam.  Hortantibus  dehlnc  quibusdam 

inediam  et  lenem  exitum ,  a  remittere  heneficium ,  » 

'  sobaione :  neqae  enim  se  capere,  quo  cipio  totique  actioni  Vitellii ,  £m»^ 

colore  VitelJius  potuerit  effundere  tratus  est  haud  dubie ,  quotquot  in 

lacrimas  ob  novissimum  amici  ca-  consilio  erant ,  fraudis  ignari ,  mul- 

8um ,  et  mortem  ejus  decemere,  si  tosque  Romae,  dum  fama  facti  seri' 

princeps  ostendisset ,  se  ad  mitiora  tur  :  ita  Tacitus  etiam  facere  strp- 

inclinare.  Non  legerat ,  aut  intel-  plantat  legentem ,  atque  eo  ipso  ejus 

lexerat  parum,   quae  prsclare  hic  attentionem  excitat,  mirantemque 

iMercerus.  £t  miror ,  ipsum  Lipsium  ac  destitutum ,  indignitatem  negotii , 

admonendum  fuisse.  Tacitus  enim  scelus  Vitellii ,  yanitatem  cmentam 

suavissimo  lepore  ,  in  re  inexspec-  Clandii  aut  cogitando  inTenini .  aut 

tatanarranda,Terbisquoqueutitur.  aliunde    exquirere    compeUit.    Hla 

quae  illudunt  irAtp knFfo o-Jonicti,  et  fal-  enim  omnia ,  consultans  super  abso- 

lunt  exspectationem  legentis  :  et  ta-  lutione  princeps,flensVitellius,ami- 

snensuumiUud  0-f/Avoir  serrat.  Etiam  citia,  patrona  commtinis  et  eadem 

Messallina  commota  erat ,  quae  jnre  principis  mater ,  res  gestae  domi  bel- 

ipjnria  perditum  volebat  Asiaticum ;  lique ,  misericordia  implorata ,  cal- 

sedum  Glaudius,  cui  nuUum  in  eum  culum  album  large  promittebant ; 

proprium  erat  odium.  Ergo ,  andi-  quum  subito ,  velut  scorpii  cauda  , 

tis  partibus,  rogaturus  sententias,  niger  apparet :  libemm  ei  mortis  ar~ 

aliquid  jecit ,   ex  quo   apparebat ,  hitrium  permisit;  hoc   est ,  rogavit 

placatum ,  et  absolventes  sequis  ant-  principem  et  suo  et  Asiatici  nomine, 

xibus  admissurum  esse.  Hic  Vitellius  «t  ei  tanquam  confe.sso  convictoque 

snemor  praeceptiMessaUinae,docuit,  concederetur  sponte  mori,non  sub 

«quid  esset  apud  Tacitum  alibi ,  pes-  camifice.  Rursus  fipMVi uo/u«voc  :  JBt 

simi  ininucorum  laudantes ,  quid  or-  secuta  sunt  Claudii  verba  in  eandem 

nandum  et  toUendum,  mirificaque  elemendam.   Itaque  locus  hic  mihi 

inachina  hominem/MfTi»povet  insta-  videtur  singnlaris  ,  et  cui  antiqua 

])Uem    circnmegit.  Lacrimae    enim  iUa  L  vel  X  praefigi  dcbeat  :  tantum 

illae  detcstabiies ,  et  commemoratio  abest,  ut  accusandus  aut  labefactan- 

amicitiae  meritorumque  rei ,  et  cap-  dus  sit.  Gron.  De  re  nihU  habeo , 

tatio  misericordiae  fidem  ei  fecere  be-  quod  contra  dicam.  Sed  an  istius 

nevoli  :  qui  mox  idem  petens  pro  facetae   supplantationis   Gornelianae 

}>eneficio  et  rei  et  suo  nomine  voluu"-  jfcirs  ^lam  est ,  recedere  a  regulis 

tariam  mortem  ,  duplici  misemm  grammaticis ,  et  fallere  lectorem , 

praejudicio  gravat,  tanquam,    qui  yerbum  adjungendo ,  quod  superio- 

aemetipse,  etquemhomo  benevolen-  ribus  nnUo  modo  conveniat?  Miri 

tissimus  ac  precator  supplicio  dig-  sunt  interdum  doctissimi  homines. 

numagnosceret.  IdsatisfuitGIaudio,  Gum  in  mentem  venit,  omnia  pos>- 

perinde hic,  ut  prius,  nihilultra  scru-  sunt  non  modo  defendere ,  sed  etiam 

talo,  et  jamdudnm ,  quae  dixisset  ipse  exornare ,  ut  pulcherrima  sint.  Ego 

Asiaticus ,  oblito.  Sed ,  quemadmo-  nuUo  modo  inducere  possum  ani- 

dum  hic  eventus ,  contrarius  prin-  mum ,  ut  crcdam ,  Tacitum  dixisse  > 


A.U  8«.  LIBER  XI.  9 

Asiaticus  ait :  et  usurpatis ,  quibus  insueverat,  exercita- 
tionibus ,  lauto  corpore ,  hiiare  epulatus ,  cum ,  se  «  lio- 


CUtudio,  consultanti  super  absolu-  eundemdolorem  moBstaetmiseranda 

tione  jisiaticij  Vitellius  ei  liberum  ferret.  Ern. 

mortis  arhitrium  permisiu  Viri  docti  Hortantibus   dehinc   qmbusdam. 

omnes  tantum  in  yerbo  permisit  ad-  Excidit  Tocula,  puto  :  scribendum- 

baesere ;   quod  ego  non  repugnem  que  guibusdam  ad  inediam ;  ai  non 

accipi  posse  pro  petit  ut  permittatur.  imposuit  olim  mibi  Orbilius  meus. 

Sed  constructio  tota  yitiosa   est ,  Lips.  Veteres  dixere  et  hortari  aU" 

idipie  Toluit  Lipsius ,  qui  alioqui  et  quem  et  hortari  ad  aliquid  et  hor" 

ipse  sensum  loci  satis  perspexit  :  {arta&'<Qrui£/.Dedimnsauctoritatesex 

neque  narratio  perfecta  est-  Itaque  Attio,  OTidio,  Justino  yel  Trogo, 

saltem  consultante  legendum ,  yel  Seneca ,  Statio  ad  duos  borum ,  pos- 

consultantibus ,  quod  prope  magis  tremum    nominatos.     (  ad    Senec. 

placet :  et  tum  ^ermMit  erit  permit-  ep.   lai.  Diatrib.  in  Stat.  c.  3&) 

tendum  censuit  :  quamquam  id  ip-  Accedat  Gellius  i3 ,  23.  Hcec  mera 

sam  aptius  foret ,  si  de  damnatione     veritas  Tusculani  hominis plus 

Asiatici  consultatio  esset.  Cui  boc  hercle  promovet   ad  exhortandam 

non  placet,  poterit  cum  Acidalio,  parcimoniam   sustinendamque   inO" 

commemorat  vetustatem  amic.  qui  piam ,  quam  groBCOB  prcestigfce.  Ac- 

tamen  ultima  etiam  sic  ordinat  :  ^-  cedat,  ut  etiam  defendatur,  Vege- 

cuta  sunt  Claudii  verba  in  eandem  tius  i ,  28.  sic  proscribens  :  De  ad- 

clementiam ;  et  Uberum  ei  mortis  ar-  hortatione  rei  militaris  romanasque 

iitrium  peniii5it.  Ex  quo  noTa  diffi-  virtutis.  Lemma  ridiculum,   inquit 

cultas  oritur.  Neque  enim  apparet ,  P»  ScriTerius  :  adhortatur  auctor  ad 

quid  Vitellius  Toluerit  ^  et  quomodo  rem  militarem  romanamque  Tirtu- 

id>solutionem  impedierit,  quod  sane  tem ;  non  Tirtus  aut  militia  ipsa  lo- 

fiec  lacrimis,  nec  meritorum  comme-  quitur  :  quare  scribe,  ad  rem  mili- 

moratione  fieri  potuit.  Nec  ei  rei  tarem  romanamque  virtutem.  At  o 

coQTeniunt  seqnentia ,  quae  arguunt,  bone ,  qui  adhortatur  ad  rem  mili- 

durioraconsiliafuisse.Quorsumenim  litarem  romanamque   Tirtutem,   is 

Caesari  opus  de  clementia  dicere ,  si  juxta  commode,  et  exquisitius  etiam, 

de  absolutione  actum  erat  ?  An,  dicitur  a^/^orfan  rem  militarem  ro- 

quia  ante  dictum ,  commotum  Caesa-  manamque  virtutem ,  aut  facere  tcI 

tem  fiiisse  ,  putarunt  librarii ,  con-  scribere  hortationem  rei  militaris  et 

demnationem  esse  alienam ,  et  e  con-  romance  virtutis.  Quid  ipso  de  Gce- 

demnatione  \e\  damnatione  fecere  rone  dicam  ?  ad  Att.  7,  i^.,  Paccw 

absohttione?  Sin  hoc   durius  est ,  quidem  hortari  non  desino.  Siccerte 

possis  conjicere  accusatione.  Ern.  lectum  olim  :  et  sic  in  MS.  est  Hel- 

Sall.  CatiL  5i.  Leges  . . .  exsilium  maestadiensi.  Quare  TcUem,  quibus 

permiui  jubent.  Ne  quem  to  abso-  MSS.  plurium  copia  fuit,  noni  tam 

ludone  offendat ,  Dio  hac  occasione  negligentcs  transiisse  hunc  locum  , 

atitur  Tcrbo  i-jroxt;*/?  L  c.  et  Terbo  attigisse ,  qua  fiducia  subje- 

In  eandem  cL  Sic  6,  49- >  ^Ua  in  cerint :  Equidem  ad  pacem  liortari 


lo  ANNALIUM  *•"•»••• 

A.  C.  47. 

nestius  calliditate  Tiberii ,  vel  impetu  C.  Caesaris  peri- 
tunim,  »  dixisset,  «quam,  quod  fraude  muliebri,  et 
impudico  Vitellii  ore  caderet, »  venas  exsolvit :  viso  ta- 
men  ante  rogo,  jussoqiie  «  transferri  partem  in  aliam, 
ne  opacitas  arborum  vapore  ignis  minueretur. »  Tan- 
tum  ilii  securitatis  novissimse  fuit. 

IV.  Vocantur  post  haec  patres ,  pergitque  Suilius  ad- 
dere  reos  equites  romanos  illustres ,  quibus  Petra  cogno- 

5.  Quibus  Petra  cognomentum,  Malo  Petrte. 

non  desino.  Nam  ct  sic  ad  Att.  6,  2.  Suetonius  ait  Vit.   i.  amort  Kber^ 

partes  istius  ojficii  sunt  pueri  Cice-  tinas  peHnfands  :  etiam  saliuis  ejus 

ronis ,  siwe  jam  adolescentis ;  quod  melle  commistis ,  quotidie  ac  palam 

quidem  illum  soleo  hortari.  Et  ad  Q.  arteiias  etjauces  pro  remediojove" 

irairein  1,1.,  Sedquidego  te  fuec  bdt.  Lips. 

hortor,    quce  tu  Jacere  potes   tua  Securitatis  not^.VacmHktisRtimorey 

sponie  ?  Gkoh .  constantiae,  tranquillitatisipie.  MS. 

Lenem  exitum.  Levem  ed.  princ  Guelf.  Edd.pr.  Aiciati,  J.  F.Gron, 

Puteol.  Riv.  Aldi  :  vitio,  ut  opinor,  nouissime.  Melius  novissimas  psto  , 

operarum,  in  prima  quidem.  Ern.  respicique  ad  Virgilii  6,  23 1.  11, 

Bud.  lenem.  825.  mandata  et  verba  notnssima. 

Et  usurpatis,  Gopulam  Pichena  Ern. 

restituit  e  vet.  libris.  PergJtqueSuiliusadderereos.^Ne- 

C.  Cass.  Bud.  G.  Cass.  more  graeco.  que  corrigendum  est  agere,  cum  Ur- 

Sic  ubivis.  sino,  neqne  hoc  magis  ex  antiquo 

Periturum.ini.  Jiiisse ,  cnjasssine  anctore  sumptum,  quam  ex  quoti- 

hic  durior  ellipsis  est.  £rn.  diana  romani  oris  consuetudine ,  no> 

QiMm  quod  Jraude  muliehri,  et  bis  ex  sat  certis  auclorum  locis  ob- 

impudico  KitelUi  ore  cadcrct.  Gru-  servanda ,  qua  addere  est  augere , 

terus  rotundiorem  longe  fore  putat  vel  alios  aliis  addere.  Infrac.  i3.  u4c 

orationem,  si  recisis  quod  et  caderet,  nouns  literarumjormas  addidit ,  id 

«criberemus ;  quamjraude  muliehri,  est ,  invenit  et  prioribus  addidit.  i , 

et  impudico  Vilellii  ore,  De  particula  54- ;  Tdem  annus  noi^as  casrimonias 

subscribo  :  et  vitium  est,  quale  apud  accepit ,  addito  sodalium   augusta- 

Liviam  28 ,  43.  curavimus :  Verbum  lium  sacerdotio,  i.  e.  inslituto  et  ad- 

facil  e  tolero.  Gron.  Sed  quod  etiam  dito  iis ,  quae  antiquitus  habebantur. 

ferri  potest,  et  loco  Justini  19,  3.  TalePlinii  22,  7.,  Addidere  vivendi 

defetiditur  a  Jac.  Gron.  qui  tamen  pretia  delicias.  Quod  etiam  non  ce- 

buic:  non  similis  est :  nam  ibi  praece-  pere ,  ut  ibi  docemus.  Sic  igitur  ad" 

dit  ^ferre,  post  quod  necessario  re-  dere  reos  est  alios  corripere  et  Pop- 

quiritur  quam  quod.  Ern.  pxae  atque  Asiatico  addere.  Gron. 

Impudico  Vitellii  ore.  Quiane  in-  Equites  romanos   illustres.   Qui 

ter  Ligures  Yitellius  ?  an  quia ,  ut  sunt  eqaites  illustres  ?  Neque  enim 


1 


A.u.»«.  LIBER  XI.  II 

mentum.  At  caussa  necis ,  quod  domum  suam  Valerii 
et  Poppaeae  congressibus  praebuissent.  Verum  «  noctur- 

temerariuni  est  certe ,  quod  totiens  negare  non   possumus ,  quin  sit  a 

is  titulus  repetitus.  Ut  4,  58  ,  Eques  Gaio)  qui  a.  742.  legem  tulit,  ut  ex 

romanus  ex  illustribus  Curtius  jitti-  equitibus ,  qui  non  minus  decies  ses- 

cus.  6,  iS*,  Paterquoifue  iUustris  eques  tertio  possiderent,  eligerentura  ma- 

romanus  ac  fraterprcetorius .  i5, 28.,  gistratibus ,  e  quibus  tribuni  senato- 

JHepacta  Tiberius  jilexander,  iltus-  resque  fierent :  qui  gesto  tribunatu 

tris  eques  romanus,  minister  bello  aut  retinerent  senatorium  ordinem, 

datus.Mo^c.  Sb,, Eadem  constantia  si  yellent,  aut  iterum  redirent  ad 

et  iUustres  equites  rom.  cupidos  ma-  equestrem.Verba  sunt Dionis  54, 3o., 

turce  ntcis  fecil.  Suspicor  ego  sic  Tnv  J^  JNfe«tp;^i«v  oxj^^mv  ff-^ocTpA.... 

dictos,  qui  non  quidem  senatores,  «itouvtmv,  fvo/xod-fTMo^cv  ,  f»  tSv  iV- 

sed  et  censum  habebant  et  spem  se-  v%w,  teiyixii  tx«TTov  'n-lvTf  xai  11x00-1 

natoriae  dignitatis  :  immo  etiam  or-  /AVfietJa.f  KiKrn/xhuit,  <vpojS«xXf0-d-Ai 

dinis  ejus  insigne ,  id  est  latum  cla-  toOc  fv  taic  kf^aU  <(y«t  Kicflttf-Tov,  KkK 

vum.  CoUigo ,  quod  Tacilus  equites  toutmv  to  ')rxJ}3'oc  touc  fvtTiovTatc  *i- 

illustres  cum  senatoribus  conjungit  piicd-dtr  tt  /xh    xai  jSouxitJfiv  pttrk 

pari  gradu.  2  ,  Sg. ,  Acerrime  incre-  towto  f  d-ixoi«v  ,  «i  J\  /u»> ,  i c  tjI»  i-xr- 

puit,quodcontrainstitutaAugusti,...  ntkJA  «tvd^ic  ifrAitimi  f|f ivai.    Qui 

Jlexandriam  introisset.  Nam  Au~  ergo  in  hoc  seminario  senatus  equi- 

ffistusinteraliadominationisarcanay  tes,dicti  illustres.  Reperio  ct  insi- 

vetitis ,  nisi  permissu,  ingredi  sena-  gnes ,  ut  c.  5.  Samius  insignis  eques 

toribus  autequUihus  rom.  iUustribus,  romanus.  Iterumque.  c.  22.  Cn.  No- 

teposuitj^gyptum.  Et  clare  16,  17.,  pius  insignis  eques  rom.  Item  splen- 

MeUa  et  Cnspinus  equites  romani,  didos,  ut  Plinius  ep.  6,  i5.,  Pas- 

dignitate  senatoria.  Haereo,   an  ad  sienusPauUus  splendidus  equesrom. 

hanc  rem  Dionis  verba  accommo-  et  ep  i^.,Scribis,  RohustumspUn'- 

dem  59,  9.,  Tow  Tf  TfXouc  toJ/ tSv  didum  equitem  rom.  Et  Cicero  ipse 

nviuf  ox/T^AvcTpoi/vTOc  ,  Toyc^p^&Towc  non  semel  in  Verrem,  ut  2  ,  71.  Sed 

f^  kneka-ns  kai  tiIc  t^t»  kfffit  toic  Tf  hi  duo  tituli  infra  illum  non  dubie  : 

^yytnvi  ««ti  taic  'jrtpiova-iAn  /uLtrA-  et  a  fama  ducti  opibusque.  Alii  ab 

«iju^a^fvoc   x<tTfXff  ATO  ,    xaii  TI0-IV  istis  illustres  sunt  :  qui  in  Codice 

«tvTMv  xeii  TM  fi0-<3iiTi  Tn  jSouXfVTixH ,  Justiu.  1.  I  ,  t.  29.  et  Cassiodoro  in 

t^ir^ii  kp^du^nkkfxnv  Ji^iif  ic  Tiif  ^PP-  p^ssim  et  Var.  6,  11.  Lips. 

ytpot/o-iAv  f  o-fp^^o^Nd-dt ,  ^fno-^dii  tt  Equites  illustres  jam  liberae    reip. 

*^<  r\  TNc  ^of  xnc  fXTricTi  ttSetyct.  Hpo-  temporibus  occurrunt  apud  Cicero- 

Tipoi  yk^  ^ovoic  ,  «c  i^oixf ,  nrms  toic  nem  Verr.  3 ,  24.  Sed  ibi  opponun- 

u  TOb!  fiovxtuTiKou  q>i^xov  T^ryfVN/xc-  tur  obscuris^  ut  inspicienti  locum 

io/CTovTo<7roifiv  t|NV.Haereo,inquam,  patebit,  et  sic  dicuntur  etiam  ap. 

^  ea  faciant  istuc.  Apta  quidem,  sed  Livium  3o,  18.  ubi  vide  Dukeruro. 

^Gaio  id  statutum  Dio  ait :  illustrium  Sub  imperatoribus  autem  dicti ,  qtii 

4utem  titu)us  ante  eum.  Refero  ergo  censum  senatorium  haberent,  et  lato 

potins  ad  Augustum ,  (  etsi  dc  veste  clavo  ,  permissu  imperaioris  ,  ute- 


13  ANNALIUM  *;:•«"• 

nae  quietis  specics  »  alteri  objecta ,  «  tanqnam  vidisset 
Claudiiun  spicea  corona  evinctum ,  spicis  retro  conver- 
sis  :  eaque  imagine  gravitatem  annonae  dixisset. »  Qui- 

6.  Eaque  imagme  gravitatem  armoMB  dixisset  qmdam  pampineam.  Lrgo ,  grofi- 
tatem  annoruB  pradixisse.  Etsi  guidam  etc.  Tnm  pauUo  aote  :  Beorum  nocturmB 
quietis  specie  cUteri  objecta ,  non  verum  ant  species.  Rei  nomen  frequenter  corroptam 
est  apad  nostmm ;  ut  pauUo  ante. 

rentur,   idque   institutum  ab  Au-  ti.  julio.  aug.  l.  mnestebi.  Nescio 

gusto,  dictique  etiam  equites  laticla-  ergo ,  an  Poppseae  etiam  adulterium 

yii.  Vide  in  pr.  Ryckium  ad  Ann.  a ,  objcctum  dilecti  hujus  mimi  :  in  quo 

59.  qui  tamen  Livii  equites  illustres  et  Messallina  deperiit.  Ceterum  haec 

male  huc  trahit  cum  Pichena.  Ern.  Poppaea  illa  est ,  quae ,  cunctas  seta- 

Quibus  Petra  cognomentum,  A  qui-  tis  suae  feminas  ptdchritudine  super- 

bus  ala  Petrina ,  opinor ,  nominaU  gressa ,  gloriam  reliquit  filiae ,  quae 

H.  4 )  49- i^c"^^c  ii^  ^^**^^^^  ^°^P^^^  scortum  siye   uxor  Meroni.  Quam 

c.  89.  Lips.  Ibi  Petriana  vocatur.  genuit  ex  priore  marito  T.  Ollio. 

At  caussa  necis  ex  eo.  Flor.  cod.  Lips.  Rhenanum  seculus  est ,  ut  so- 

ac.  Non  sane  satis  aptum  h.  1.  ot,  let,  AldusEgo  veterem  lectionem, 

quod  deleri ,  aut  pro  eo  et  legi  vole-  quae  etiam  Ryckio  placebat,  restitui : 

bat  Acidalius  :  nec  magis  ac  placet.  estque  in  Guelf.  De  Valerii  et  Pop- 

Fortasse  Tacitus  scripsit  :  quibus  P.  paeae   adulterio  quaestio  erat ,    non 

coffiomentum ,   \el  cognomen   (  ut  Mnesteris.    Is  nec  accusatus,    nec 

habet  ed.  pr. )  erat.  Caussa  etc.  Ter-  damnatus  tum  erat  ^  quod  necessa- 

minatio  verbi  cognomen  potuit  ab-  rium  foret,  si  hic  nomen  eios  locum 

sorbere  primam  syllabam  toc/  erat.  haberet.  Ern.  Bud.  mnesteris  habet, 

Neque  semper  verbum   substanti-  vel  in  nesteris  non  nestoris ,  ut  Rhen. 

vumomittitTacitus.  Ann.5,  i.,^uo-  refert.  In  marg.    recentior    manus 

rum  uttique  cognomentum  Geminus  Valerii. 

erat.  Deinde  delevi  ex  eo ,  quod  non        Spicea  cororta  euinctum.  Quae  Ce-> 

est  in  Guelf.  ed.  Puteolani,  Beroaldi,  reris  propria,  et  sacerdotum  iteniK 

Alciati,  Rbenani ,  Aldi  etc.  nec  satis  arvalium  ,  ut  Plinius  notat  18  ,  2. 

dignum  Tacito.  Ern.  Bud.  habet.  Corona  ea  ,  alias  non  infelix ,  omen 

Mnesteris  et  Poppcece  congressir-  triste  habuit ,  quod  spicis  esset  retro 

bus.  Veterum  editionum  lectio ,  f^a-  conversis  :  sicut  quod  ante  pugnam 

lerii  et  PoppcBce ,  apta  sane  ad  his-  in  Philippis  ,  corona  inversa  Cassio 

toriam ,  quia  Valerio  Asiatico  objec-  imposita.  Lips.  Cf.  Plut.  in  Bruto 

tum  adulterium  Poppaeae  :  et  forte  c.  56  ,  p.  1002. 
equitibus  istis,  quod  interpretes  et        Grauitatem  annoncedixisset. Fms^ 

administri.  Libri  tamen  scripti  Nes^  tra  prcedixisset,  vel  significari  dixis- 

teris  j  aut  Nestoris,  £x  quo  Rhen.  5e{Rhenanus,et/7r<s^ixMseHeinsius. 

M.  Nestoris  ,  nec  rectc.  Germanum  Nam  et  dicere  ponitur  pro  prcedi-- 

illi  pantomimo  nomen  Mnester  :  vel  cere,  ut  Heinsius  ipse  docet  ad  VirgiL 

lapidis  fide ,  qui  in  aedibus  Crepani-  EcL  i ,  17.  et  locis  ibi  citatis.  Huc 

corumRomae  (ap.  Grut.  p.  6i5. )  referebat  etiam  Burmaimus  locun^ 


Aij.w  LIBER  XI.  i5 

A.  C.  47' 

dam  «  paropineam  coronam  albentibus  foliis  visam ,  at« 
que  ita  interpretatum ,  »  tradidere ,  w  vergente  autumno 
mortem  principis  ostendi.  »  Illud  haud  ambigitiu*,  qua*- 
licumcpie  insomnio  ipsi  fratrique  pemiciem  adlatam. 
Sestertium  quindecies  et  insignia  praeturae  G^ispino  de- 
creta.  AdjecitVitelliussestertiumdeciesSosibio;  «quod 
Britannicum  praeceptis ,  Claudium  consiliis ,  juvaret.  » 
Rc^atus  sententiam  et  Scipio  :  «  cum  idem , »  inquit  j 
((deadmissis  Poppaeae  sentiam,  quod  omnes,  putate, 

;.  Albentibus  foliis,  Labentibus  malim  :  qvat  Plinio  6 ,  ^4  (3S) ,  decidua  dicunlar. 
Haroni  G«org,  a ,  i33. ,  labentia  ventis  folia ,  et ,  lapsa  cadunt  foUa  eidem  £n.  6  , 
3io.  y€i^ventibus.  Idem  Plinius  i6,  6  {^),^fiavescentia  dum  caduntfoUa, 

Virg.  iEn.  7 ,  370.  Sic  dicere  Dwos,  amico  narrasset,  id  venenati^  arti- 

Ubi  tamen  hoc  sensu  dici  non  puto.  hus  coloratum  in  pejus ,  patuUs  im'- 

Porroillud  quoque  non  probaDdum,  peratoris  auribus  infundebat;  et  ob 

quod  pro  §;ravitatem  Ursinus  et  Mu-  hoc  komo,  tanquam  inexplicabili  ob- 

retus  Tolunt  legi  cnritatem,  quo-  noxius  culpce,  gravi  mole  criminis 

modoetiamhunclocumlaudatBurm.  pulsaltatur,  Hcec  augente  imlgatius 

1.  c .  Nam  gravitas  annonat  est  etiam  6,  fama ,  tantum  aherat ,  ut  proderet 

i3.  Nempe ,  gravitas  dicitur  de  om*  quisquam  visa  nocturna ,  ut  csgre 

nibus,  qnae  male  affecta  sunt,  non  homines  dormisse  sese  prcesentihus 

bene  se  habent :  unde  graidtas  cor~  Jaterentur  externis  ;  moerebantque 

porum  ap.  Cicer.  Tusc.  3 ,  i.  Adde  docti  quidam  quod  apud  Atlantasos 

Acad.  a  (4),  17-  quod  bene  contra  natinonessent,uhimemorantursom-' 

Bentleium  ,  pravitas  corrigentem  ,  nia  non  videri.  Lips.  In  h.  1.  lege  somr 

defendit  Schultens  0  fAAKAfirnt  in  niorum  ap.  c.  et^.  t^.  inexpiabiU, 

Comm.  ad  Proy.  Salom.  c.  35.  extr.  Vergente  autumno.  Fames.  ver^ 

Id.  de  Fin.  4?  10,, ,  graintate  mem^  tente.  Lips.  Ulud  melius.  Getemm 

hr)rum  e  cruciatu  thlomm  siquis  Terbumo^fe/uiteleganterdepraedic* 

fjuem  Uvet.  V.  DaTies.  Ern.  tionibus  et  significationibus  futuri. 

Quidam pampineamcoronam.  Con-  Mox  Guelf.  amhigehatur,  Erk.  Bud. 

sentit  cum  interpretatione  hnjus som-  vergente. 

Qu  Artemidoras  i ,  79.  ubi  obserTat ,  Sentiam.  Si  haec  scriptura  Taciti , 

coronam  e  Tite  praeter  Dionysiacos  in  qua  nemo  hsereat :  unde  monstra 

artifices  mortemac  Tincla  significare,  lectionum ,  qua;  sunt  in  MSS.  ?  Flo- 

{vopter  pampinos  implicatos  et  in-  rentinus  assenessentiam  :  ex  quo  in 

fleios.  Similia  crimina  Taluisse  apud  ed.  pr.  assenescentiam  expressum. 

Constantium ,  non  inscite  Ammia-  Alii  duo  codd.  Medic.  assentiam. 

niis  narrat  i5 ,  3.,  Mercurius  solen^  MS.  Guelf.  Sententiam,  sentiam  ed. 

^uorum  appellatus  comes, si  PuteoL  RiT.  £rn.  Bud.  assentiam» 

fier  quietem  quUquam  vidisse  aUquid  Bip.  forsan  uxoris  sentiam. 


i4  ANNALIUM  *"-«~- 

■  A.  G.  ^y, 

me  idem  dicere ,  quod  omnes  :  »  eleganti  temperamento 
inter  conjugalem  amorem  et  senatoriam  necessitatem. 

V.  G)ntinuus  inde  et  saevus  accusandis  reis  Suilius , 
multiquc  audacise  ejus  aemuli.  Nam  cuncta  legum  et 
magistratuum  munia  in  se  trahens  princeps  materiam 
praedandi  patefecerat.  Nec  quidquam  publicae  mercis  tara 
yenale  fuit,  quam  ad  vocatorum  perfidia :  adeo,  ut  Samius, 
insignis  eques  romanus ,  quadringentis  numorum  mil- 
libus  Suilio  datis  ,  et  cognita  praevaricalione ,  ferro  in 
domo  ejus  incubuerit.  Igitur ,  incipiente  C.  Silio ,  con- 
sule  designato ,  cujus  de  potentia  et  exitio  in  tempore 
memorabo ,  consurgunt  patres ,  legemque  Cinciam  fla- 

8.  Magistratuum  munia.  Munera  v.  c.  Agricolae.  —  9.  Materiam  pratdandi  pttU" 
ficerat,  Forte  UUam  aream  pradmuU,  Sed  Plinins  Paneg.  3 1.  maleriam  et  campum 
gUmat  principis prostemere.  i3 ,  8. ,  videbalur  loeus  virluti  patefactus, 

JBleganti  temperamento.  Etenim  munia  senatus ,  ipag.  legum  in  se 

hsec  daplicem  sensmn  habent :  alte-  trahere.  Erk. 

rum  dignum  amore  coajugali ,  nemo  Incuhuerit.  £d.  pr.  succubuerit,  eC 

creditveraesse^qaaePopaeaeobjecta  mox  potentia  exitio.  Sed  yulg.  est 

sunt,  nemo  probat  factum ,  nec  ego ;  jam  ap.  Puteolanum.  EaN.  Bud.  in- 

alterum   periculo   yitando  aptum :  cuhuerit. 

credo ,  quae  objecta  sunt ,  et  eadem,  Memoraho.  Vide  c.  12.  et  35. 

quae  ceteri  senatores,  decerno.  Ele^  LegemqueCinciamJlagitant,CeTUL 

gantia  autem  est  in  eo ,  quod'  figura  ea  scriptura  ex  libris  et  historia.  Le- 

est  in  his  yerbis ,  ut  Suetonius  to-  gem  de  donis  et  muneribns  ( mnne- 

oare  solet,  eaque  prudenter  adhibita ;  ralem  apte  Piautus  dixit  ap.  Festum) 

in  quo  ipso  est  elegantia.  Tirones  yi-  tulit  M.  Cincius  trib.  pl.  a.  U.  549. 

deant  Glayem  Cicer.  in  h.  y.  Riyius,  Retulit  iterum  Augustus  eyanescen- 

deceptus    yitiosa    interpunctione  ,  temyetu8tate,etfirmayitnoyocon- 

idem  dicere :  quod  omnes  etc.  addi-  sulto  senatus.  Dio  54«  18.,  K«t#  tovc 

^tdie  sxkointerpretatisunt.  Omnino  fktofAt  kfjna-^tl  a-vvAyo^tvtn  ,%  ct- 

pessime  in  haceditione  textus  inter-  rfAitxko-toy ,  00-ov  «cv  xk^na-n,  titTi- 

punctus  est :  sed  fere  nt  in  Puteolani  vfff  *».i\tva-t.  Noto  eo ,  nequis  mire- 

editione.  Ern.  tnr,  cum  plebiscitnm  fuerit,  yocari 

Magistratuummunia.  Farnes.  nece  senatusconsultum  a  Tacito  i3,  ^^*» 

re£ert  pro  munia.  Deleo  yero  utrum-  Ejus  opprimendi  gratia    repeeitum 

qne ,  ut  glossema ;  scriboque ,  cuncta  credebatur  SC.  poenaque  Cindte  legie 

tegum  et  magistratuum  in  se  trahens.  adversus  eos ,  quipretio  caussas  ora- 

Lips.  Male.  Supra  z ,  2.  de  Augnsto :  vissent,  £t  Plinio  ep.  5 ,  ax .,  Cauts^ 


A.r  «c  LIBER  XI.  i5 

A..  C.  fyj. 

gitant :  qua  cavetur  antiquitus ,  «  ne  quis ,  ob  caussam 
orandam,  pecuniam  donumve  accipiat.  » 

VI.  Deinde ,  obstrepentibus  his ,  quibus  ea  contiune- 
lia  parabatur,  discors  Suilio  Silius  acriter  incubuit, 
«veterum  oratorum  exempla  »  referens,  «  qui  famam 
inposteros,  praemia  eloquentiae  cogitavissent  pulcher- 
rima.  Alioquin  et  bonarum  artium  principem  sordidis 
ministeriis  foedari.  Ne  fidem  quidem  integrjam  manere , 

MationU  Nepos  prastor,  qui  legi  de  actionem  eam,  etsi  foret  in  commune 

mmerihus  prceposuerat  hreye  edic*  utilis ,  non  tamen  tam  amore  egregii 

tm,  admonebaZ  accusatores,  admo^  publici,  quam  odio  et  cupidine  ini- 

nd>at  reos ,  exseculurum  se ,  quce  SC.  micum  ulciscendi ,  a  Silio  inceptam 

continerenUir.SuberatedictoSC.hoc,  esse.  Gron. 

mnes ,  qui  quid negotii  haberent,  ju-  Fcedari.  Ovid.  Am.   i  ,  lo.  Bg., 

rare ,  priusquam  agerent ,  jubeban-  Turpe ,  reos  emta  miseros  dejendere 

Utr,  nUiil  se  oh  adt^ocationem  cui-  lingua. 

<puutt  dedisse,  promisisse,  cauisse,  Nefidemquidemintcgrammanere, 

His  enim  verbis  et  mille  prasterea  et  Quum  Rhenani  lectionem,  e  Budensi 

venire  advocationes ,  et  emi,  veta^  proditam ,  nec  fidem  integ,  neque  ex 

hantur.   Sed  id  SC.  credo  fuisse  a  Vaticaais  Vertranius  et  Lipsius ,  ne- 

Trajano.  Getera  super  hac  lege  yide  que  ex  Florentinis  Pichena  sollicita- 

apod  Manutium  de  legg.  i8.  cujus  rint,  vero  simile  est  ,  eos  codices 

scriaia  non  compilo.  Legem  Titiam  istam  adfirmasse.  Illa  autem  non  in- 

ijnisqnis  hic  reposuit  (ea  enim  scrip-  fimae  notae  editio,  non  magis  quam 

tara  in  yulgatis  )  Rhemmiae  pcena  Frobeniana  a.  iSig.  quam  Aldina 

dignnsipse.LiPs.CiraCMed. princeps.  i534,  et  omnes,  quae  praecesserunt 

Sed  Grnelf.  edd.  PuteoL  Beroaldi,  Rhenanirecensionem,habentethanc 

Alciati ,  Rhen.  Aldi  eic.Titia.  Male.  et  alias  audaciae  primitus  edentium 

Nottis  est   Fr.  Brummeri  de  h.  L  notas  :  quos  eadem,  opinor,  effica- 

commentarius.  Adde  Schulting  Ju-  ciae  objet;ta  itianis  species  a  yeteri 

rispr.Ant Just.  p.  56i  ■  ed.  Lips.  scriptura  discedere  compulit.  Nec 

Erk.  Bud.  Titiam,  V.  et  Augustin.  fidem  est  quod  alii  exprimerent,  sed 

^  J^gg*  necfidem,  vel,  nec  vero  fidem.GKOn. 

Dif cors  iSui/ib.  Haec  yerba  non  sig-  Aldina  ed.  non  praecessit  Rhenani 

niiicant,  hac  in  caussa  Silio  aliud^  recensionem  sed  anno  post  secuta  est^ 

aliod  Suilio  yisum ,  ita  ut  nihil  ez-  eamque  plerumque  sequitur.  Hic  ta- 

primant,  nisi  quod  ex  sequentibus  men  ab  ea  recedit  et  habet  ne  qui'- 

iatis  noscitiir,  et  jure  praetereantur  dem.  Et  hoc  habent  MSS.  laudati 

interpreti ;  sed  Tolunt ,  nobiles  pu-  Ryckio  ( in  his  Flor. )  item  Guelf!  et 

blicasque  inter  Silium  et  Suilium  ed.  princeps,  Puteol.  Itaque  recte 

^isse  sioiultates ,  quod  dedita  opera  defendunt  Ryckius  et  Jac.  Gronoy. 

interjecitTacitus,  ut  intelligcremus^  £&n.  Male  cepere  critici  yerba  Rhe* 


i6  ANNALIUM  *•""«• 

A.  C.  47. 

ubi  magnitudo  quaestuum  spectetur.  Quod  si  in  nuUiu 
mercedem  negotia  tueantur,  pauciora  fore  :  nunc  inimi 
citias,  adcusationes ,  odia  et  injurias  foveri,  ut,  quo- 
modo  yis  morborum  pretia  medentibus ,  sic  fori  tabe 
pecuniam  adyocatis  ferat.  Meminissent  C.  Asiniiet  Mes 

10.  Quod  si  in  nitilius  mercedem  negotia  tueantur.  MS.  Lipsii  et  Agricol»  nego- 
tianiur.  Lcgo,  quod  si  sitte  ullius  mercede  negotia  tueantur,  ▼el,  si  sine  uUa  sm 
mercede»  pro  soa  mercede ,  nt  saepe  alibi :  sui  dissimulaiio  i3,  a5.  Possia  et  susti- 
neantur,  ut  apnd  Horatium ,  cum  tot  suslineas  el  tanta  negotia  solus.  quomodo  el 
Cicero  in  Familiaribus  ?  Sed  cum  idem  ad  Att.  8.  negolium  lueri  dixerit ,  maneat  ic 
illibatnm,  hic  loci  praestat.  Deinde  cod.  Agr.  pauciorafore  crimina. 

nani.  Is  enim  recle  refert,in  Biid.  Galbce,  quod  est  in  vett.  In  MS 

legi ,    ne  fidem  int.  (  omisso  gui-  Flor.  est  gali  jisinii  MessaUe  :  ej 

dem),\mdievp&eieceT\t:necJid.int.  qno  J.  Gron.  fecit  Galli ,  jisinii 

In  nullius  m,  Acid.  nulUus  in  m.  Messallee ,  itaque  edldit.  AdjuTat  ed 

Negotia  tueantur.  Facile  credo,  pr*  in  qna  estCai/i/iM  ^mww  itf.  Nam 

esse  hic  aliquid  scabri.  Lipsianae  ad  ^  potest  esse  factum  ex  //,  ut  contra 

marginem  ostendunt  in  MSS.  esse  in  eadem  i3, 14.  pro ciemouet eatde- 

negotiantur.  Forte.  Quod  si  in  nul-  molliet,  et  /lu  adhaesisse  e  sequentc 

lius  mercedem  negotia  eant ,  pau-  nomine ,  ut  supra  in  iudibria  pericu' 

ciorafore.  Sic  3 ,  5o.,  Qui  negue  sen-  laria.  Gontra  dici  potest  primum  il- 

^utus  in  periculum  reipublicce,  neque  lud  gali  factum  videri  e  Gaii:  deinde 

interfectus  in  exemplum  ibit.   14  ,  "vel  maxime  boc,  quod  c.  7.  in  res- 

61. ,  Itur  in  principis  laudes.  Gron.  ponsione  ad  baiic  sententiam  Asinius 

Tueantur  a  barbarica  aetate  et  manu  et  MessaUa  commemorantur  soli , 

esse ,  Jac.  Gronovius  judicat ,  qui  e  nec  credibile ,  eum ,  qui  primo  loco 

cod.  Med.  qund  si  in  nullius  merce-  propositus  esset ,  omissum  fiiisse  in 

dem  negotia  sint ,  legi  vult :  quod  et  refellendo ,  cum  etiam  cetera  nomina 

recepit  Broterius.  £a  si  est  Taciti  recentiorumaccuraterepetantur.Ita' 

manus ,  scire  velim ,  quomodo  inde  que  retinui  lectionem  a  Lipsio  induc- 

ttieantur  factum  :  quod  non  erit  bar-  tam.  Gorruptelae  locum  illud  dediss& 

barum ,  si  intelligas  oratores  vel  ad-  potest ,  quod  librarii  putarent ,  no- 

vocati.  Si  nec  sic  placet,  lege  curen-  men,  non  praenomen,  hic  esse  de- 

tur,  Curare  et  tutare  confunduntur  in  ^ere ,  quod  Messalla  sine  prsenomine 

MSS.  V.  GortiusadSallust.  Jug.  14,  poneretur  :  cum  etiam  recentiores 

19.  idque  est  verbum  proprium.  Ern .  critici  hoc  non  semper  concoxerint , 

Bud.  negotiantur.  Bip.  vertantur.  ut  nota  proxima,  et  infra  in  Hist.  li- 

Pauciora/bre.  In  marg.  cod.  Bud.  l^ris  videbimus.  Ern.  Bud.  Galli, 

sHxk  potiora.  Asinii,  Messale. 

Meminissent  C.  Asinii.  Omisi  ver-  Messalce.  N.  Heinsius  volebat  M, 

ba ,  quae  non  reperi  in  libris  scriptis ,  MessaUas  :  probat  Ryckius.  Sc.  quia 

aliunde  inculcata .  Lips.  Ncmpe  T.  in  vulgatis  erat  ante  C.  Asinii :  quod 


A.U.800.  LIBER  XI.  17 

A.C.47.  ^  ^  ' 

sallae  ac  recentiorum ,  Amintii  et  jEsernini :  ad  summa 
j>rovectos  incorruptavitaetfacundia. »  Taliadicente  con- 
snle  designato ,  consentientibus  aliis ,  pai-abatur  senten- 
Ida,  qua  « lege  repetundarum  tenerentur; »  cum  Suilius^ 
et  G)ssutianus,  et  ceteri,  qui  non  judicium  (quippe  in 
xnanifestos)  sed  poenam  statui  videbant,  drcumsistunt 
CHaesarem ,  ante  acta  deprecantes. 

VII.  Et  j  postquam  annuit ,  agere  incipiunt :  «  Quem 
illum  tanta  superbia  esse  ^  ut  aeternitatem  femae  spe  prae- 

-     II.  Incomipta  vila  et  facimdia,  BfaHm  inconupta  viin  facundiaque  cod.  Agr.  — ' 
a«.  Et  poslquam  anauit  tacens.  Scribe,  et  postquam  annuit,  ita  fere  incipiuntJ 
<^od  vemm  est.  Ann.  11 ,  »4.»  '<«  exorsus  est. 

tiaineii  non  esse  consequens ,  patet  teres,  tacere.  Lego,  postquam  an^ 

*vel  ex  eo,  quod  ssepe  in  «onsulibus  nuitj  agere  incipiunt.  Lips.  Sic  cod^ 

^endis  sdterum  sine,  alterum  cum  Reg.  ap.  Ryckium.  Cod.  Agric.  <ft- 

praenomine,  ponit,  t.  c.  6,  i.  Erh.  cere.  Flor.  postquam  annuit ,  tacere 

Ad  summa  provedorum.  Videtur  incipiunt ,  quod  est  in  ed.  pr.  Inde 

cpiidem  rotundiorem  facere  perio-  Freinsh.  corrigit  yflcerc ,  quod  pla- 

dnm  T^  provectorum :  et  ideo  sic  ausi  cet  Rjckio.Male.  Sequitur  enim justa 

corrigere,  qui  primas  editiones  cura-  oratio ,  de  qua  jacere  non  dicitur. 

^emnt.  Sed  neque  spemendum  est ,  Sed  nec  melius  Jac.  GTonoYiiJacere^ 

cpiod   constare   membranis  clamat  intellecto  gratiam  ,  cujus  ellipseos 

mifai  silentinm  eorum ,  quibus  harum  exempla  desidero.  Puteolanus  autem 

copia  {nit.  Liyinm  imitatus  dixisset :  ex  eo  fecit  tacens ,  quod  Beroaldus  , 

Quos  ad  summa  provecWs.  Id  pro-  Alciaius,  Rh^nanus,  Aldus  ceteri- 

nomen  omissum  brevitatem  Taciti  que  secuti  sunt.  Est  tamen  in  Guelf. 

haudquaquam  dedecet.  Gb.ok.  Adde  £go  agere  probo  et  recepi.  Melius 

ad  Plin.  35 ,  4-  Ed.  princeps  plane  enim  puto  lectionem  MS.  sequi  , 

habet  prcevectos ,  haud  dubie  yitio  quam  conjecturam  Puteolani.  Ei  lec- 

operarum  pro  prouectos.  Hoc  cum  tioni  fayet  etiam  interpunctio  cod. 

et  cod.  Bnd.  Flor.  et  alii  ap.  Ryc-  Flor.  et  cod.  Agr.  cujus  lectio  est 

kium  habeant ,  et  ipse  secutus  sum.  glossa  toS  agere.  Gorruptela  est  nata 

Prot/eiilorwn  est  in  ed.  PuteoL  et  e  dnp]icationefina]isina7in{iie,quod 

seqq.  pleriaque.  £t  sic  est  etiam  in  genus  frequens  est  in  codd.  Ern.  In 

Gndf.E&N.  Flor.  cod.  alia  manus,  sed  antiquay 

ConsentientHbus,  MS.  ap.  J.  Gron.  supeme  adposuit  agere.  Bud.  habet 

eensendbus.  Absolute  censere  etiam  tacere ,  ex  quo  r.  m.  fecit  tacens. 

est  i3,  a6.  nec  deerant,  qui censerent.  Boxh.  volebat  placere.  Hillems  Ra- 

tc.  qnod  .alii  dixissent.  Gonscntit  cem.3^.aspere,ntSiii.Cic.deOTa.t. 

Gnelf.  Eiui.  1 ,  53. 

£t,  postquam  aamut  tacen^,  Ye«  Quem  iUwn  tmta  superbia  esfe^ 

a.  a 


i8  ANNALIUM  f"»"- 

A.  C.  47. 

sumatPusui  et  rebus  subsidium  praeparari,  ne  quis,in(^ 
pia  advocatorum ,  potentioribus  obnoxius  sit.  Neque  ta- 
men  eloquentiam  gratuito  contingeFe  :  omitti  curas  &- 
miliaris ,  ut  quis  se  alienis  negotiis  intendat.  Muhos  mi- 
litia ,  quosdam  exercendo  agros  tolerarc  vitam.  Nihil  a 
quoquam  expeti,  nisi  cujus  fructus  ante  prseviderit.  Fa- 
cileAsiniumetMessallam,  inter  Antonium  et  Augustum 
bellorum  preemiis  refertos ,  aut  ditium  familiarum  here- 
des  .^seminos  et  Arruntios  y  magnum  animum  induisse : 
prompta  sibi  exempla ,  quantis  mercedibus  P.  Oodius , 
aut  C.  Cm^io ,  concionari  soliti  sint.  Se ,  modicos  senato- 
res ,  quieta  rep.  nulla ,  nisi  pacis ,  emolumenta  petere, 

i3.  Utquis  te  alienis  negotiis  intendat.  To  se  toUeDdam.  tfem  ood.  Agr.  ut  quise, 
Aon.  3 ,  37.,  Neque  luxus  injuvene  displicehatt  buc  potius  intemUret.  Hist.  4,  79., 
Namque  et  Civilis  illuc  iruenderai.  —  14.  Cujus  Jructus  ante  prtevidait,  Sic  Flor.  al 
Agr.  et  ceteri  provideiit;  quod  malim. 

Sic  MSS.  et  cd.  pr.  At  Guelf.  Pu-  rei  egens,  satis  sHi,  sadsifue  patrim 

teolanus  ullum ,  yitiose  :  quis  enim  erat:  ut  yere  emendayiiTObilifitimua 

ita  loquitur  ?  et  id  tamen  Beroaldus,  noster  Dousa.  Lips. 

Alciatus ,  Rben.  Aldus  aliicpie  secuti  Exercendo  agros.  Poelicom  est, 

sunt.   12,  36.  avehant  visere  j  qms  e  Virgilio sumtum iEn.  7,  798.  Dixit 

Ule  tot  per  annos  opes  nostras  spre-  tamen  etiamColnmelia  8,  i.  exercere 

visset.  Ern.  Bud.  iUum.  rus.  Nosler   iterum  Germ.    39.  et 

Usuietrehussubaidiumproeparari.  alii,  ut  plura  alia,  a  poetis  dicta. 

Scil.  eloquentia  comparanda.  Elo-  Eb.n. 

quentiam  comparari  hoc  consilio  ,  Nisi ,  cujus  Jhtctus  ante  protHde- 

ut  prosit  amicis ,  Reip.  £d.  pr.  pns"  rit.  Sic  ed.  pr.  Post  indnctmn  a  Pa- 

parare.  Mox  Guelf.  potentihus.  £b.n.  teolano  protadetur :  quod  in  prx>$4^ 

Bud.  prceparare.. .  poientibus.  derit  rursus  mutaTit  e  cod.  Bud.  Rke- 

Ut  quis  se  a.  n.  intendat.  Id  se  nanus.  Picliena  e  edd.  Flor.  pnBtn- 

abundaFejudicabatHeins.itemAcJd*  derit  scripsit  ,  quod  est  etiam  in 

qui  legi  volebat  impehdal  se.  Sed  Guelf.id  Ryckins  secutusestetJ.  F. 

bene  res  habet,  dicimus  intendere  Gron.  Sed  J.  Gronovius  docet,  in 

/xTzimum ,  quidni  et  se  ?  Immoid  ver^  cod.  Flor.  esse  propiderit.  Ern.  Et 

bum  ubi  absolute  ponitnr,  talis  ac-  in  cod.  Agric.  Planias  tamen  mifai 

cusatiyus  subauditur.  hic  videtur  prceviderit.  Sic  et  Bip. 

Muitos  militia.  Ad  eam  sententiam  Jtejertos.  Bud.  nrfectos. 

Sallustius  :  Humillimus  quisque  in  Qui  arepuhlica.  Quidam  scripti , 

«7 vif ,  aut  mililia^  nuUius  honesta  qui  et  a  :  ex  quo  Pichena ,  qmta  rep^ 


f"  »"•  LIBER  XI.  iQ 

A<  C.  47*  * 

Cogitaret  pLebem^  quse  toga  enitescereL  Snblatis  stu- 
(Motom   pretiis  ,  etaam  stndia  peritura.  »  Ut  minus 

i5.  Cogitarel piebenif  qiM,toga  enitesceret.  Sic  Flor.  at  cod.  Agr.  giueioga.  Lego 
Cfigka^  etpiebem,  quatoga  enitescerei,  Tentat'litinc  locain  Ferrar.  de  Be  irestiar.  i  , 
33.,p.j9^.per  iogam  recte  Groaovius  caoftidiciinuu  accepit.  Qua,  qna  via,qaoroodo. 
Ano.  ta  ,  f)8.,  r/ir^u«  studiis  honestis  et  eioquentias  enitesceret.  Sic  etibi  malo  quam 
tutesceret  aat  noftf ic^f v/ cnm  Lipeio.  Ann.  i4t  53^« »  Ituer  n<AUes  et  ionga  decora 
pra^erentes  novitas  mea  enituit,  Quinlil.  a ,  5. ,  cultus  enitescit,  Plinius  Paneg.  4. , 
eaituit  aiiquis  iti  beiio,  sed  obsoieuit  inpace.  Seneca  de  Benef.  3,  3a.,  quid  si  quis 
in  tantumprocessit,  ut  aut  eioquentia  per  gentes  enotesceret,  autjustitia  aut  beiiicis 
rebus,Mn]o,  enitesceret.  7,  li^.,  contrafertunam  iuctata  virtus  enituit.  Liv.  4»  3«t 
dum  nuiium  fastiditur  genus,  in  quo  eniteret  virtus ,  crevit  imperium  romanum,  Sic 
«ffulgere  Azm.  i3,  i3.,  Forte  iiiis  diebus  Cwsar  inspecto  omatu,  quo  principum 
conjuges  ac  paretdes  effuiserattt.  Seneca  de  Provid.  c.  4*  Itaque  quidam  ultro  se 
cessantibus  maiis  iMuierunt ,  et  virtuti  iturof  in  obscurum  occasionem  ,  per  quam 
enUescerei  ,  quoew^erunl, 

«t  moi  d^kide,  petere.  Aflsentior.  cisque  artes  omnes  etsi   ailiqaatido 

Lm,  At.  J.  '6roiio't4us  sic  miaTiiH :  possit  complecti ,  tamen  bic  arctius 

Se  modicos  sianatores  :  4juieta  rep.  nihilaliudsignificat,qaam  eloqaen- 

nidla  msi  pacis  emotumenta.  Petere  tiam  forensem.  Ut  Liyto  221,  26.  de 

laoogiiahBt.  Etenim  omties  sor.  et  C  Ter.  Varrone:  togaque  acjorum 

^d.  liabent  peterent:  quod  non  est  placuere,  proclamando  pro  sordicUs 

de  ikillSo.  ^ec  anftiquatn  lectionem  hominUms  caussisgue.  Ptinins  epist. 

arl^tror   sperneiidam    qui  a    rep.  1 ,  ^^.  in  toga  negotiisque  7jersatar : 

mitta  nisi  pacis  emol.  peterent.  MS.  multos  aduocatione ,  phtres  consilio 

Guelf. qui et  a rep. Ern.  Sic  et  Bnd.  juuat.  Floms  ^,  t^.  utprimum  togas 

etFlor.  etsasiiora  armis  juraviderutit.^e- 

Crygitare  plehem.  Displicent  quae  liquus  atrtem  «ensus  :  meminisset , 

scripsi  olim,  et  induco.  Vett.  cogi-  magnampartem  plebeios  ac  de  plebe 

taret.  Scribo  ,  cogitare  ct  plehem ,  esse ,  qni  enitescerent  atqne  in  lu~ 

qna  toga  enitesceret.  id  est ,  etiam  cem  se  proferrent  toga  et  causidi- 

quemris  e  plebe  occupatnm  esse ,  ut  cina  :  qui  non  possent  tam  magnum 

emergeret  se,  et  nitidiore  toga  uti  induere  animum,  et  operam  illam 

posset.   8ed  rerera  (iterabo  hunc  gratuitampr8estare,nisiesuriredomi 

animi   mei   fleiBfeQitii  )  et   narratio-  et  famfeperirevelint,  dumaliosbea- 

nes    et   oratioollai   istse  ,   turbatae  ,  tos  faciunt.  Nam ,  quod  dicere  Ta- 

Goncisae.  Gonfier,  sodes,  fauncXI.  li-  citum  faciunt,  plebi  non  esse  aliam 

bmm  cum  uno  quovis  e  primori-  yiam  ad  dignitates,  falsum  est,  ut 

bos  :  jnrabis ,  elapsum  enm  impe-  norunt  rerum  romanarum   periti. 

ritomm   manibus  ,   yelut  e  pugna  Pejus  et  ridicule ,  qui  proprie  acci- 

aliqua  cannensi.  Lifs.  Scripsit  om-  prt,quasi  yellet  Tacitus,  ut  plebs 

nino  Tacitns:  cogitaret  plebem ,  quoB  cogitet ,  quomodo  niteat  toga ,  sic 

toga  enitesceret.  Nec  satisfaciuntin-  oratorem  cogitare ,  quomodo  niteat 

terpretes.  Tb^aifi  utique  Freinsh.  ac-  oratio.  Gb.on.  Rectissime  haec.  £t 

cipit  laxe  nimis.  £a  exum  pacexo  pa-  plane  ed.  pr.  ei  PnteoL  sic  habcnt. 

2. 


20  ANNALIUM  *"?•««• 

A..  c»  47* 

decora  haec,  ita  haud  frustra  dicta  princeps  ratus  ca« 
piendis  pecuniis  posuit  modum,  usque  ad  dena  sestertia, 
quem  egrcssi  repetundarum  tenerentur. 

yill.  SubidemtempusMithridates,  quemimperitasse 
Armeniis,  etadpraesentiam  Caesarisyocatum  memoravi, 

iG.  Etad  prasentiam  Caisaris  vectwn  memortwi.  Agr,  Armemis  Cmsaris  vine- 
tum  memoraui.  Finctwn  etiam  Liptiani  codices.  Forte ,  quem  imperitasse  ArmenUs^ 
et  C,  Casaris  vi  vinctum  menwravi.  Sic  Dio  60 ,  8.  Ita  passim  ooster  Add.  i  ,  55. , 
vi  Armenii  cecidit.  Infra  c.  g.  Casus  Mithridati  datus  est  occupitn^i  Armeniam  vi 
militis  romani. 

Gne\{.cogitaret...qua.CeieTumeni'  Nam  decem  millia  HS.  idem  qaod 

tescere  aetas  haec  sic  dixit.  Plin.  Pan.  dena.  HS.  idem,  quod  ceDtnm  anrei ; 

4.  et  alibi.  Ern.  Lipsium  sequunlur  ut  alibi  docebo.  Quod  honorarinm 

Heins.  et  6ip.  Mihi  potior  yidetur  patrono  Ulpianns  tribuit  in  singulas 

lectio  a  Gron.  recepta,  quse  et  Fer-  caassas,  1.  i.  D.  De  yariis  et  eztr. 

rario  placet  de  Re  vest.  i ,  33.  Bud.  cognit.  Lips.  Vide ,  ad  hunc  locum 

cogitaretp.  qua.  quae  scripsimus  Pecuniae  Yeteris  a^ 

Ut  minus  dec,  Haec  interpunctio  5.   Gron.   Suetonium  Neroni  tri- 

debetur  Freinshemio.  Ante  male  in-  buere,  quod  Claudio  erat  triboen- 

terpungebatur  post  decora.  Ceterum  dum ,  judicat  Graeyius  ad  L  ck.  Ve- 

in  reliquis  haereo  :  quac  si  sine  yitio  rum  Claudins  modo  terminom  con<- 

tUBtyJrustra  est ,  sine  idonea  caussa ,  stituit,  quem  egredi  nefas  esset ;  Nero 

qua  moyeri  debeat  ad  decemendum  contra  pro  uno  quoque  genere  caossaB 

flecuiidum  ea.  Sed  itaijrustra  non  di-  certam  mercedem  definiisse  yidetur. 

citur.  Arbitror,  Tacitum  dedisse ,  ut  Ita  Emesti  ad  Suet. 

m.   decora  htec  ,   ita  haudjrustra  Quemegressi.  Quem,  id  est,  mo- 

dicta.  Princeps  cap,  p.  p.  moduni,  dum.  Sic  eFlor.  Pichena.  yett.  edd. 

deleto  raiMs ,  quod  est  ab  interpola-  quce.  £rn.  Bud.  quas. 

tore,  qui  yitiosa  interpunctione  de-  Vectum  memorat^i.  In  libris  scili- 

ceptus,  explendae  sententiae  addidit  cet,  quibus  descriptae  res  Caii.  Dio 

ratus :  nisi  id  factum  e  motus.  Ern.  60, 8.  rem  breyiter  tangit :  Tiv  MiS-pi- 

Usque  ad  dena  sestertia.  Eandem  cffitTnv  tov  "IjSiip* ,  h  oTauoffAiTa.^jri/A- 

summam  Nero  etiam  definit ,  credo .  -^k/Aim  iMUu,  ^liutJt  vf  ec  «vetxit4«y 

dequoSuet.  17.  Item,ut  liugatores  Tijf  ip^t*"*  aMrkn^i*4»t'  Quod  hic  in 

pro   patrocinUs  certam  justamque  Tacitoest,vec<uin/iiianu8s.x'i/tcZz<m. 

mercedem  darent.  Saepius  enim  re-  Legerim  ,  ad  prmsentiam   Cassaris 

lata  haec  lex ,  cum  perrumperet  im-  vectumvinctumque  memorat^i.Qusait- 

probitas  forensis.  Eandem  summam  quam  Seneca  non  yinctum  modo , 

capere  et  Trajanus  adyocatis  permi-  sed  in  exsilium  missum  fuisse  signi- 

sit,  sed  dunuxat  post  negotia  per-  ficat ,  de  TraoquiU.  11.  Ptolemceum 

acta.  Plinius  ep.  5 ,  21 .,  Peractis  ta-  Afiicce  regem ,  Armenice  Mithrida-' 

men  negotiis  permittebarUur  pecu-  tem,  inter  Caianas  custodias  vidi- 

niam  tbmtaxat  decem  milUum  dare,  mus,  Alter  in  exsiUum  missus  est^ 


4.0 ««.  LIBER  XI.  ai 

nonente  Claudio ,  in  regnum  remeavit ,  fisus  Pharasma* 
nis  opibus.  Is  rex  Iberis ,  idemque  Mithridatis  frater , 
nuntiabat ,  «  discordare  Parthos  :  summaque  imperii 
ambigua  :  minora  sinecura  haberi.  »  NaminterGotarzis 
pleraque  seeva  (qui  necem  fratri  Artabano  conjugique 
ac  filio  ejus  prseparaverat ,  unde  metus  ejus  in  ceteros) 
acciyere  Bai^danen.  IUe,  ut  erat  magnis  ausis  promptus, 
biduo  tria  millia  stadiorum  invadit ,  ignarumque  et  ex- 
territum  Gotarzen  proturbat  :  neque  cunctatur,  quin 

17.  Tria  millia  stadiorum  inuadU,  Nescio ,  an  satis  latine ;  tntins  sit  euadU,  Evadere 
emntm  Ann.  la,  35.  disciimen  evadtrcy  tlfacinus evadere  Ano.  14 $  6,  7. 

(Mithridates  sciiicet : )  aker,  ut  me*  noster  etiam  alibi  loquitur.  i3 ,  17. 

£0^  fide  mitteretur,  optabat.  Lips.  sed  tamen  yiilgatum  non  adeo  absur- 

Restitui  vinctum',  quod  MSS.  tljm--  dum  aut  contra  analogiam  dictum 

dam  et  ed.  pr.  habent,  et  hic  desi-  puto.  Prwparare  alicui  necem  est 

derari  etiam  Lipsius  iridit.  Quae  f orma  mol  iri ,  per  venena ,  ut  profecdonem 

loqnendi    ad   prasentiam    aUcujus  prasparare  apud  Sueton.  Tib.    38. 

"iiehi?  Omnino  nescio,  quid  sit  ad  pro  moliri.  Quod  si  tamen  vi  aperta 

prnsentiam ,  quod  cum  vectum  jam  gustulit ,  properare  necessarium  est. 

est  in  ed.  PuteoL  reperique  et  in  Verum  ab  initio  hujus  parentheseos 

GtteIf..Ab  ed.  pr.  abest.  Tacitum  qui*  legendum  puto  quippe  necem.  Sy\- 

dem  sic  scripsisse  non  credo.  £rn.  labaneabsorpsituItimamToD^ia/^/ye. 

Bud.  viclum  et  in  marg.  al.  vectum.  Semper  Tacitus  in  tali  parenthesi 

Bene  Kp.  vocatum  ,   quo  redditur  hac  particula  utitnr  :  ut  ante  c.  6. 

IHonis/uf  TA^rf^^^/A^voc  Vinctum  ad-  Acidalius  etiam  ejus  post  metus  de- 

mitti  posset ,  si  adderetur  adductum,  leri  tuU;  Recte.  Noster  alibi :  unde 

vtctum  yel  simile  qnid .  metus  in  omnes.  Exemplum  Jac.  Gro~ 

l^rceparaverat.  Nihil  certius  mihi,  novii  alienum  est.  Ern.  Bud./»r£F/»a- 

^Qam  Tacitum  scripsisse  properave-  raverat. 

y^jquodet  Miir«tovisum.  tltlibro  jicciv.  Bardanen.  Paullo  aliter 

3,  3i.  petUumm.^M  vitam  quamvis  Jos.  Ant.  20,  2. 

i^centi,   nisi  noikutitariam  mortem  Biduo,  Deest  in  Bud. 

properauissel,  L  i.Cod.  de  his  qui  .    Tria  mHUa.  Est  ingenscursus  in 

par.  Siquis  parentis  autJiUi  aut  bm-  biduo  :  sed  noctes  etiam  haud  diibie 

^no  adfectiomt  efus,  quas  nuncu-  assumptae.  Faciunt  ti^ecenta  septua^ 

patione  parricidii  continetur,  Juta  ginta  quinque  milliaria  romana.  est 

P^/^eraf/enl.  Virgiiius  9, 4oo.  an  sese  idem  cursus ,  quem  Annibal  confe- 

ne£os  moriturus  in  hostes  Inferat,  et  cit ,  a  Scipione  yictus  :  et  vide  me , 

P^^hram  pi^peret  pervulneramot^  si  yoles,  Centnria  Epist.  adltalos, 

^fn,  Vulgatum  yix  latinum  est ,  ne-  epist.  69.  LiPs. 

^t\egaD.Uu8parauerit.  Gron.  Sic  Gotarzen  proturbal,  Sic  jam  ed. 


23  ANNALIUM  *"•««• 

proximas  prsefectnras  corripiat,  solis  Seleucensibus  do- 
minationom  ejus  abnuentibus.  Inquos ,  utpatrissui  quo- 
quedefectores ,  ira  magis  y  quam  e&  usu  prsesenti,  accen- 
sns ,  implicatur  obsidione  iu*bis  validce  j  et  munimentis 
objccti  amnis ,  muroque ,  et  commeatibus  firmatae.  In- 
terim  Gotarzes,  Daharum  Hyrcanorumque  opibus.auc" 
tus ,  bellum  renovat :  coactusqne  Baidanes  omittere  Sc- 
leuciam ,  Bactrianos  apud  campos  castra  conUilit. 

IX.  Tunc  distractis  Orientis^  viribus,  et,  quonam  in- 
clinarent  ^  incertis ,  casus  Mithridati  datus  est  occupandi 
Armeniam ,  vi  militis  romani  ad  excidenda  castellorum 
ardua,  simui  Ibero  excrcitu  campos  persultante.  Nec 
euim  resistcre  Armenii ,  fiiso ,  qui  proelium  ausus  erat , 
Demonacte,  praefecto.  Paullulum  cunctationis  adtulitrex 
minoris  Armeniae ,  Cotys ,  versis  illuc  quibusdam  proce- 
rum ;  dein  literis  Caesaris  coercitus  ^  et  cuncta  in  Mithiu- 
daten  fluxere ,  atrociorem ,  quam  novo  regno  conducerel. 
At  Parthi  impeiatores ,  cum  pugnam  pararent ,  foedus 
repente  iciunt  ^  cognitis  popularium  insidiis ,  quas  Go- 

princ.  Id  deinde  mutatum  in  pertur^  Dein  Uteris  Ciesaris  coerdtus,  Sio 

bat,  quod  est  in  ed.  Pnteolani :  res-  e  Flor*  Pidiena  :  sic  ed«  pr.  £iim.  et 

titnit    Rhenanus.  Consentit  Guelf.  Bud. 

Ern.  Bud.  periurbat,  Fcedus  repente  faciunt.  Non  nt  m 

ProBjecturas,  Satrapias ,  ut  Hero~  libris  hodie  ,  jaciunt.  Bene  eliam 

dotus  appellat  1 ,  192.  Prcejecti  sist-  Maurua,  iciuni.  Porra  an  hic  Bar- 

trapae.  Ern.  danes  sit,  quem  in  eo  tracta ,  regera 

Viribus.  Bud.  copiis.  a  se  yisum  et  conTentam  ApoUoniu» 

f^i  ndlitis  r.  Int.  converaa  ,  aut  apud  Philostratom  dicit  i ,  21.  nes- 

simile  quid^  quod  latet  in  persul"  cio.  ^tas  patiatur  :  sed  et  ibi  nota- 

tante  c.  XvxjJi^iut  hujusmodi  exem-  tur,  pulsum  eum  regnojitisse ,  et  ter^ 

plum  jam  non  unum  vidimus.  Cam-  tium  tunc  annum  iterum  regnasse, 

pos  persuUare  e  Liyio  est  34,  20.  Lips.  JciuRtcod.  Agr.quodnonsper- 

quam  scepe  in'  agro  eorum  impune  nendum  puto.  Suet.  Glaud.  25.  Jee~ 

persukai^issent.  Ern.  dus  injbro  icir.Vid.  ad  12 ,  6).  £x  eo 

Nec  eniin  resistere  Armenu,  Sic  factum  jaciuni  in  MSS.  et  edd.  pr. 

ed.  pr.  Puteol.  et  e  cod.  Bud.  Rhe-  sqq.  Ern.  Bud.  jaeiunt.  IciuM  cum 

nanus,  Aldns.  Alii  resutere.  Ern.  Bip.  in  teztum  recipio. 


A.U  9».  LIBER  XI.  a3 

txties  fratri  patefecerat,  congressique  primo  cnnctantur, 
<leincle  complexi  dextras ,  apud  altaria  Deum  pepigere , 
i(  fraudem  inimicorum  ulcisci ,  atque  ipsi  inter  se  oonce* 
dere. »  Potiorque  Bardanes  visus  retinendo  regno  :  at 
Gotarzes,  ne  quid  aemulationis  exsisteret,  penitus  in 
Hyrcaniam  abiit.  Re^essoqueBardani  deditur  Seleucia, 
septimo  post  defectionem  anno;  non  sine  dedecore  Par- 
thorum ,  quos  una  civitas  tamdiu  eluserat. 

X.  Exin  validissimas  praefecturas  invasit.  £t  redpe- 

18.  Et  reeupawre  Armeniam.  TMiiir  hoc  GronoTiat.  At  Flor.  AnmnUm  habet  et 
Vat.  cod.  Agr.  recuperare  Armeniam  in  animo  habebat.  Ni  valgitam  toMnur,  legam 
cain  Lipsio  recuperare  Armeniam  ibai :  immo  et  reciperare  Armeniam  auebat,  qnod 
«t  taetiuBti  Lipno  Tenerat  in  mentcBi.  Auebant  visere  Am.  la ,  36.  atfet  animus  4 , 
71.  PoMis  et ,  recuperatida  Armenia  jam  iahiabat.  Quod  verbnm  et  aliet  ia  Tadto 
cormptnm ,  Tel ,  ^  recuperare  Armeniam  hiabal.  Emplorem  inducere  hiantem  Horet. 
8.  1 ,  >,  88.  hiantes  cttpidilates  Hist.  1,13.  hiatus  pnemiorum  Hiftt.  4 1  4**  hians 
compositiode  Oret.  c.  %i.  ad  spem  futuri  hiare  Seneca  Ep.  72  (  ^3).  Sic  et  inhiare 
dominationi  Ann,  ^ t  la.  iuhiare  hortis  11,  1.  la,  59.  opibus  16,  17.  Bomulus  uherilms 
hijnnis inhians  apnd  Cic.  Catil.  3,8.  congeslis  undujue  saccis  Indormis  inhians  Horat. 
S.  1 ,  1 ,  70.  inhiare  gazis  Seneca  Herc.  Fur.  v.  167.  tenuitque  inhians  tria  Cerberus 
ont  Yirgii.  Geoig.  4 1  4^^.  Cnm  qnarto  casn  inngit  Plautns  bis  ,  ter  et  Yirgtl. 

Gotarzes  fraJOri  patefecerat,  Ita  tra  c.   a.  pro  exin  habet  exinde, 

reposuit  Abenaniis ,  ^od  Aldus  ce-  JSxin  vaUdissimasprcefecturas  in- 

terique  aecuti  snnt.  MSS.  ed.  pr.  vasit.  MSS.  ed.  pr.  inuisit :  quod  ta- 

ceteraequeante  Rhen.  patejecit,  Bro-  men  in  exemplo  nostro  antiqna  ma- 

terins  edidityWi^rii;/! ,  quod  anctore  nus  correxerat  invasit :  ct  sic  edidere 

Josepho  A. I.  ao,  3.  frater  Gotarzis  Beroaldus,  Alciains,  Rhenanus  etc. 

ArtabannsfiiitjCupisfiHusBardanes.  Sed  ante  jam  Puteolanus.  £t  ita  est 

Nonausimimiuiri:  quiafi]iusArta-  in  Guelf.  Err.  Rhen.  in  Bud.  legi 

hani  interfectus  cum  patre  dicitur  ait  intnsit ;  dcbebat  addere ,  id  esse 

c.  8.  ita ,  nt  eum  unum  habnisse  vi-  a  r.  m. 

deatnr  :  et  potuit  duos  fratres,  alte»  Et  reciperare  uirmenium.  *  Non 

mm  Ariabanom ,  altermn  Bardanem  sanus  lecus ;  de  qno  Tehit  in  tenebris 

habere.  Eb.ii.  Bud.  paufecerat,  Mn-  micabo.  Libri  scripti  yoce  auctiore» , 

ittns  yolebat /mfrt.  reciperare  Armeniam  hahehat.  Et 

Cunctanter.   £d*  pr.  cwtctmntur.  rectnmne  illud  ?  ut  sit  Graecomm 

<]Qod  mihi  longe  melius  yidetur .  Du-  ix^  9  ^^^^  "^*^  Jvyatpttu :  quomodo  Ci- 

bitant  primo,  qnid  agant  :  deinde  cero,  Appuleius,  A.GeUius,aliique 

cottfirmati  dextras  complectuntnr.  e  Latinis  interdnm.  An  hauehat?  an 

Forma  etiam  narrandi  Tacito  conve-  audehat?  verbum  quidcm  infarcien- 

mentior.  Ern.  Recte.  dum  cst,  ruenti  sententiae  susten- 

Deinde  c.  d,  Dein  c.  d.  Bnd.  con-  tandae.  Vcneta  editione  ,  recipemTe 


24  ANNALIUM  f"-"'- 

T^  A.  C.  47« 

rare  Armeniam  avebat ,  ni  a  Vibio  Marso  Syriae  l^to, 
bellum  minitante,  cohibitiis  foret.  Atque  interim  Go- 
tarzes ,  poenitentia  concessi  regni ,  et ,  reyocante  nobili- 
tate,  cui  in  pace  durius  servitium  est,  contrahit  copias. 
£t  huic  contra  itum  ad  amnem  Erinden :  in  cujus  trans- 
gressu  multum  certato ,  pervicit  Bardanes ,  prosperisque 
proeliis  mediasnationes  subegit  ad  flumen  Sinden,  quod 
Dalias  Ariosque  disterminat.  Ibi  modus  rebus  secundis 
positus.  Nam  Parlhi ,  quamquam  victores ,  longinquam 

19.  Longinquam  mUUinm  aspernabaniur,  Longinqua  militia  sit  pro  Tacili  genio. 
Sic  longinqiia  imperii  Ann.  3 ,  43.  Sed  et  valgatam  Dostro  in  usn. 

\ArmerUam  parabat,  expressiim  in-  ji  Vibio.  Praepositio  est  in  MSS. 

venies.  In  Vat.  opt.  (siqaid  hoc  ad  ed.  pr.  Omisit  Puteolanus,  nonde- 

Tem)  haheat :  scribitur.   litera  alia  mum  Beroaldus,  ut  vult  Jac.  Gron. 

Supemc  adjecta.  Quidsietiam,  re-  qui  restituit.  Ern.  Bud.  nisi  a  V, 

ciperare  Armeniam  ibat  ?  siy e  vade"  Sed  hoc  a  a  r .  m . 

^at.  Lips.  Optime  Rhenanus  etSali-  Fbret,  Bud.  esset,    et   mox  vo- 

nerius ,  qui  redperare  pro  recipera-  cante, 

7>at\ohmt  Vide  Obs.  2,  14.  Gron.  AmnemErinden,'EA»\iT.Eriden. 

Hahebat  est  etiam  in  cd.  pr.  parebat  Ryckius  conjicit :  Charindam ,  qui  a 

in  MS.  Guelf.  Codex  Agr.  adeo  ad-  Ptolemaeo  6,  a.  inter  Hyrcaniam  ct 

dit  i/t  animo,  Mihi  dicta  a  Gronoirio  Mediam  ponitur,  memoratus  etiam 

l.c.nondumsatisfaciunt.Namexem-  Ammiano  23,  6.  £rn.  Bud.  Erin- 

plum  infinitivi  dcsidero  in  hac  struc-  dem . 

lura  ,    sequente  ni.  Taciti  quidem  Adflumen  Ginden,  Vett.  Sinden, 

perpetua  est  consuetudo ,  in  hac  for-  Gyndes  fluTius  nominatur  etiam  Se- 

ina  orationis  verbum  finitum  usur-  nec»Ira3,2i.,C^ru«CKiiijBa^/o/iem 

pare.   Haec  dubiutio  dum    idoneis  oppugnaturus  festinaret  ad  bellum , 

exemplis  toUatur,  liceat  mihi  cre-  Gynden   late  fusum   amnem  vado 

dere  ,  legendum  esse   reciperabat.  t7vi/»irete/it£»^t,  et  quae  sequuntur  : 

Verbum  parabat  in  MSS .  tribus  re-  e  quibus  hauris  sen tentiam  TibuUiani 

peritBroterius,  ediditquePuteol.  et  yersus  4»  i^i-—  out  rapidus  Ofri 

indeBer.  quosBroteriussecutusest.  dementia  Gyndes.  Ubi  male  vett. 

£goeosimiUrinonausus8um,quia  libri  ,  Cydnus.   Nam   et  Herodoto 

in  eo  verbo  minus  est ,  quam  res  re-  Gyndes ,  i ,  189.  Lips.  £d.  Puteol. 

quirit j  ideoque  interpolatorem redo-  aliaeqne  vett .  edd.  Gynden,  At  ed.  pr. 

let.ERN.  Bud.  a  r.  m,recup€rareet  in  MSS.  etiamGuelf.iS^/i^ile/i.-quodres- 

marg .  paruhat.  Bip .  hahehat,  h.  e.  po-  tiluit  Broterius ;  nam  Gyndes  Baby- 

^rat  Sed  id  habehat  in  codd.  ortum  lonius  est  alienus,  de  quo  v.  Broukh. 

Tidetur  ex  avehai,  ut  recte  Heinsius.  ad  Tib.  p.  372.  £rn.  Bud.  Sinden. 

Gui  hoc  non  placet,  legat  reciperabat,  Longimpiam  militiam.  Sic  ed.  pr . 


ABs».  LIBER  XI.  25 

A.  C.  47« 

x»ilitiam  adspemabantur.  Igitur  exstructis  monimentis , 

^|uibus  opes  suas  testabatur ,  nec  cuiquam  ante  Arsad-' 

arum  tributa  illis  de  gentibus  parta,  rcgrediturj  in- 

ens  gloria ,  atque  eo  ferocior  et  sub jectis  intoleratior  : 

i ,  dolo  ante  composito ,  incautum  ^  yenationique  in- 

-ftcntum  j  interfecere ,  primam  intra  juventam ,  sed  dari- 

^ndine  paucos  inter  senum  regum ,  si  perinde  amorem 

i.]iter  populares ,  quam  metum  apud  hostes  qusesivisset. 

3Nece  Bardanis  turbatae  Parthorum  res  intcr  ambiguos , 

<]uis  in  regnum  acciperetur.  Multi  ad  Gotarzen  inclina- 

iDant;  quidam  ad  Meherdaten ,  prolem  Phrahatis ,  obisi- 

do  nobis  datum.  Dein  prsevaluit  Gotarzes  :  potitusque 

regiam ,  per  saevitiem  ac  luxum  adegit  Parthos ,  mittere 

ad  principem  romanum  occultas  preces ,  quis ,  «  permitti 

Meherdaten  patrium  ad  fastigium ,  »  orabant. 

90.  Subjectis  inlolerantior,  Intolerabiiior  Agr.—  3i.  Sed  clariiate paucos pares 
fmse  uniregum,  Sic  cod.  Agr.  Forte ,  sed  claritudine  paucisparem  seniorum  regum, 
'^33.  Quis  in  regnum  acciperetur,  An  acciretur,  Yel ,  adscisceretur. 

quod  restituit  (exBud. )  Rhenanus,  Turb.  P.  res,  inter  etc.  Muretus 

indBcto  inde  a  Puleolano  quamque.  ita  :  turh.  P.  res.  Inter  a.  q.  i.  r.  oc- 

Gaelf.  longinquam  anUcitiam.  E&n.  ciperetur,  multi  etc. 

Iq  Puteol.  non  est  quamque,   sed  Pro/em  P^ra^Os.  Non  filium ,  ne 

quanquam.  In  Frob.  iSi^.  quamque.  erres,  sed  nepotem  ex  Vonone.  Ipse 

qnodRhen.  omisit.  Tacitus  infra  12 ,  lo.  Lips. 

Neccuiquam..  .parta.  Sic  dedit  e  Ohsidio  n.  d.  Ryckius  suspicatur, 

cod.  Bud.  pro  nec  enim  cuiquam..,,  obsidiumdicipeT ^ppos. proobsidem, 

parata  Rhenanus.  Enim  etiara  ab  et  ex  Agr.  cod.  citat  5i ,  i.  temeri- 

ed.  princ.  abest.  Rhenanum  statim  tateohsidii,  nhiio  2\\\&obsidis.  Oh^ 

secutusest  Aldu8.£aN.  Bud.  a  i.  m.  sidium  pro  statu  obsidis  sumi  notat 

habebat  parata,  Rhenanus  male  ad  Gesnerus  in  thes. 

eum  provocat .  Potitusque  regia.Yait .  opt .  regiam. 

Subjectis  intoleranlior.  Jam  dixi-  Itaquescripsit.  Lips.  Sic  et  Flor.  ed. 

mns  ad  3  ,  4^-  curis  intolerantibus  pr.  Hegia  dedit  Puteol.  et  seqq.  sic 

i^Tointolerandis  dixisse  Laeyium  :  ut  MS.  Guelf.  Ern.  Cod.  Agr.  rerum. 

intolerantior  possit  esse  minus  tole-  Permitti  Meherdaten.  Vide  Obs. 

randiis.  Gron.  Mox  pro  apud  hostes  2 ,  i3.  Gron.  i.  e.  ut  potestatem  da- 

ed.  pr.  inter.  £rn.  Grotius  Tolebat  ret  eundi  in  patriam  et  capessendi 

i^Uo/iemibryquodplacet.  Cf.  12,  11.  regni.  Adde  Gruter.  ad  Martialem 


; 


s6  ANNALIUM  *-^»»- 

A.  C.  47. 

XI.  UsdeiB  consulibus  ludi  sseculares  ocUngentesimo 
post  Roioam  coaditam^  quarto  et  sexagesimo,  quam  Au* 
gustus  ediderat ,  spectati  suut.  Utriusque  principis  ra- 
tiones  praetermitto ,  satis  nairatas  libris ,  quibus  res  ififr- 
peratoris  Domitiani  composui.  Nam  is  quoque  edidit 
ludos  saeculares ;  iisque  intentius  adfui  sacerdotio  quin- 
decimvirali  prdeditus ,  ac  tum  prsetor.  Quod  non  jactan- 
tia  refi^ro  j  sed  quia  coUegio  quindecimvinim  antiquitus 
ea  cura ,  et  magistratus  potissimum  exsequebantur  officia 

10,^2.  Drak .  ad  LIy.  3, 70.  £rn.  Scil .  nis  finieos ,  ut  post  alii  imperatores 

nonnuIUlegeaduinsuadebantre/ii/tti,  fecere,  uliimusque  Philippus  mil- 

quod Gvut.  improbld:.  lesimo  ab  U.  C  anno :  sed  Augnstua 

Quarlo  et  sexagesimo.  Plinius  7 ,  celebravit  ludos  sseculares  e  praes- 

/^g. ,  Eo  minus  miror  Stephanionem  f  cripto  oraculi,  quod  est  ap.  Zosi- 

tftdprimiis  togatas  saltare  insiituit ,  mum  2 , 6..  qui  etiam  c.  5.  riius  bornm 

utrisque  secularibus  ludis  saUasse,  ludorum  narrat  ,  primumque  cele- 

et  D.  Augusti,  et  quos  Claiieiius  con-  brati  sunt  a.  U.  353.  L.Valerio  Potito 

Sulatu  suo quaitoJecU ;  quando sexa-  quarlum  trib.  mil.  cos.  pot.  ab  Au- 

ginta  tres   non  ampUus  interfuere  gnstoa.U.^^^.C.  FumioetC.  Junio 

anni,  Lips.  Silano  coss.  quintum.  Quibtts  raiio- 

Rationes  prcetermitto.  Quae  tamcn  nibus  autem  Auguslus  usus  sit,  non 

classB  sunt.  Augustus  enim  priseam  constat.  Nam ,  si  iniiium  nuraerandi 

institutioiiem  secutui  est,  et  edidit  duxisset  ab  a.  353.  cecidissent  ia  a. 

quinctos  ludos  saeculares  anno  een-  793.  siye  a  qoarlis  a.  U.  6o5.  incidis- 

tesimo  et  nono  (decimo  debuisset ,  sent  in  a.  715.  in  quo  ponit  Zosimus 

si-  pamisset  artae  legi )  exacto.  Clau-  c.  4>  sed  falso ,  et  dissentiente  Cen- 

dius  itarationem  instituit ,  ut  cente-  sorino  c.  17.  quiin  a.  737.  pomt.  Sed 

simo  quoqueanno  censuerit  celebran-  baec  disputare  non  est  bujus  loci.Vi- 

dos :  quasi  saeculum  rotundo  centum  deant ,  qni  Yolunt ,  Pagkim  Diss. 

annorum  nwnero  definiens.  ItsRpie,  Hypat.  P.  2.  c.  10.  et  qui  de  ludis 

insuper  habita  computatione   Au-  saecular.  scripsere.  Erx. 

gnsti  et  prisca,  rettulit  minc  octin-  Cotlegioquindecimvmim.  IdeoHo* 

gentesimo  urbis  anno ,  se  IV.  et  L.  ratius  in  Carm.  saec.  70.  Quindecim 

ViteUio  III.  Cofis.  Plura  si  cupis ,  Diana  preces  virorum  Curet.  —  Et 

vade  ad  Onufrii  Panyinii  ea  super  re  in  numis  Augusti  :  imp.  c^s.  avg. 

libeHum  :  yiri  industrii ,  diligentis ,  lyd.  sjbc.  xv.  s.  f.  id  est ,  Quinde^ 

et   cui  Romanae  memoriae  (  curam.  cimuiri  sacris ^uciundis.Qunmqasim 

t»ntumferrepotnissetautlimam)de-  ad  eos  et  aliorum  ludorum  curam 

bent  ,    debebuntque.   Lips.    Immo  pertinuisse,  alibi  mibidictum.  Lifs. 

Clandins  celebrayit  ludos  saeculares  Magistratus  potissimum,  Hocad  id 

nrbis  condilae ,  saeculnm  centum  an-  speclat  ,    quod  praetorem   se  tunc 


1--  HBERXI.  ^n 

oserimoBiacum.  Sedeiife  Cbudio  ^circensibus  ludis ,  cum 

pueri  n0lH)e&  ^icfpm  lndicmua^  Tro)ae  inirent ,  interque 

60S  BcitasiBicus ,  impeFatore  ^nitus  ^  et  L*  Domitius , 

^dopticme  mox  iei  imperium  et  cogiiomentum  Neronis 

sfcdscitus ,  &yor  plehis  acrior  in  Domitium  loco  praesagii 

siccepttts  e^t.  Y ulgabatur^e^  «  adiiusse  in&ntiae  dra- 

oones  in  mo(kim  custoduanf ;  »  &bulosa  et  extemis  mi- 

racuiis  adsimulata.  Nam  ipse ,  lumdq,uaquaJEn  sui  detrac- 

tor ,  unam  omnino  w  anguem  in  cubiculo  yisam , »  nar- 

rare  soUtus  est. 

XII.  Verum  inclinatio  populi  supererat ,  ex  memoria 
Germanici,  cujus  illa  reliqua-  subcdes  yirilis  :  et  matri 
AgrippinaB  miseratio  augebatur ,  ob  saeyitiam  MessalK- 
nae :  quaesemper  infesta  ^  et  tunc  commotior ,  (juo  minus 
stmeret  crimina  et  accusatores ,  noyo  et  furori  proximo 

pnDDUBit  :  eoqae ,  inqutt ,  gnarum  kanc  notam  potius  aetatrs  in  librario 

Inijusreiet  permixtum.  Lips.  puto,  qni  Tacitum  et  seqnales  ejus 

i^^ieriiiofti/ies.  MjdeSpanh.  de  Pr.  nnnqQam  assimUare,  nt  sequiorem 

NN.  Diss.  la ,  2.  ad  Britannicum  et  setatem,  scripsisse  arbitror,  et  de  eo 

Kieronem  hos  restringit.  Inter  eos  ad  Statium  c.  6.  dicere  coeperim. 

iiiisse ,  clare  Tacitus  refert.  Gron.  MS.  Agr.  ed.  Puteol.  et  aeqq, 

Ludicrum    TrojoB.  Cf .  Sery.  ad  assimulata.  Sed  Guelf.  ed.  pr.  assi-^ 

Vitg.  ^n.  5,  545.  Siiet.   Jul.  3^9.  tnUata,  de  verbo  jam  snpra  dictum. 

Aog.  4^*  Dio  4^,  23.  Ern.  Bud.  adsimilata. 

L.  Dom.  adoptione.  Huc  Vaill.  jft*i  cfetr^ctor.  Burm.  ad  Ov.  Mct. 

NN.   Col.  in  Ner.   trahit  numum-  5,  246.  putat  fuisse  ^fctrflctotor,  et 

Babbae  cusiii]^  c.  epigr.  nbro  clay-  pro  eo  in  MSS.  datum  detractor. 

DIY8  CJBSAB..  Yerum  puto.  Sic  H.  i ,  83.  libri  qni- 

InfantieBejw.Aht?llSiG\it\i.ejus.  dam  detriictione  pro  detractatione. 

bene.  EnNi  Et  a  Bud.  Bip.  conjiciunt :  £b.n  . 

a^.  injantiduos  dr.  ingeniose  :  fir-  .      Unam  omninoanguem.V«a\\o  ali- 

matnrpersequensttnam.  terXiphil.  61 ,  2.  qui  exuvias  dun- 

In  modum  custodum.  Genios  enim  taxat   serpcntis   ad  caput  Neronis 

specieangDittaiapparereopinioerat,  pueri  inventas  ait  :  idque  yates  Ita 

Bt  rankis  locis  poetaram  patet.  r.  interpretatos,  magnam  potentiam  sd> 

HeiDs.  et  Drakenb.  ad  Silium  2,  595 .  homine  sene  capturum ,  quia  serpen- 

Goriu8adDottiiIttscr.ant.p.44«£i^*  tes  positis  exuviis  senectutem  cxue- 

Miracuiis  adsumdata.  Flbr.  adH'  rent.   En  vanitatem  !   Lifs.    Adde 

wlata  :  quod  recepit  Plchena.  Ego  JSueton.  Ner.  6.  Ern. 


r 


28  ANNALIUM  t-^-»- 

A.  C.  47* 

amore  detinebatui*.  Nam  iu  C.  Silium ,  juyentutis  ro- 
manae  pulcherrimum ,  ita  exarserat ,  ut  Juniam  Silanam, 
nobilem  feminam ,  matrimonio  ejus  extm*baret ,  vacuo- 
que  adultero  poliretm\  Neque  Silius  flagitii  aut  periculi 
nescius  erat :  sed  ceito ,  si  abnucret ,  exitio,  et  nonnuUa 
fallendi  spe ,  simul  magnis  praemiis ,  opperiri  futura  et 
praesentibus  frui ,  pro  solatio  habebat :  illa  non  fiirtim , 
sed  multo  comitatu  ventitare  domum ,  egressibus  adh8&* 

Detinebatur,    Distinebatur    edd.  GraeviasobserYatitiDculadehocyer- 

omnes  ,  quas  inspexi ,  prteter  pii-  bocaptus,  id  iaterdum  male  obtra- 

jnam,  quae  habet  £/efinfi^£ttur.Verba  dit  scri^itoribus.  Sic  Justioo  39,  2. 

illa  s«epe  ia  MSS.  confuadi  coastat ,  recte  restituit  distineri,  male  obtro' 

T.  Drakcnb.  ad  Liy.  5,  20.  atqne  ait  6 ,  6.  "Ekvi.  Bnd.  detinebatiir. 
etiam  iu  editis*.  Proprie  quidem  deli-        C.  Silium.  De  hoc  c.  5.  et  35.  et  4  > 

nere   est  retiaere  ,   quocum   etiam  18,  19.  et  Juyen.  10.  33o.  De  Junia 

confundi  solet ,  ab  aliqua  re  abstra-  SiJana  i3 ,  19. 

here.  Distinere  autem   in  diversas  Vacuo  aduUero.  Vide  ad  6 ,  34* 

partes  trabere.  Itaque  in  distinendo  Cic.  Catil.  i ,  6.  domum  novU  nuptiis 

duae  ad  minimum  res  intelligi  debent,  vacuefecisses.  Liv  .1,4^*  <^i^  domo9 

ia  detineado  sufEcit  una.  Hinc  fit ,  vacuas  hovo  matrimonio  Jecisseni, 

ut ,  cum  res  sit  una,  trahatque  noa  Cuelf.  ed.  pr.  adukerioy  ut  infr.  c. 

in  diyersas  et  plures ,  sed  unam  par-  26.  iait.  adulteriorum  pro  aduitero- 

tem,  detinere  diceadum  sit.  Hac  si  rum.  Sed  MS.  Guelf.  etiam  in  fin. 

ita  suut,  ut  puto,  h.  I.  detinebatur  cap.  aduiterium  pro  adulterum.  Ce- 

est  vera  lectio  ,   non  distinebatur ,  tenim  haec  sententia  non  pendere 

quam  quia  ed.  pr.  habet,  non  dubi-  potest  a  praecedente  supra  «1,  sed  a 

tayi  reponere.  Similis  locus  est  ap.  totapraecedentesententia.NamMes- 

CAaeT.Vhxy.Qf^.putatnosaliobello  sallina  exturbayit  uxorem  e  matri- 

detineri,  sc.  quo  minuseum  coercea-  monio  Silii ,  quo  sola  frueretur  adul- 

mus  :  sic  ibi  yulgo  bene  legituf  :  tero.  Itaque  suspicatus  sum  legen- 

male  alii  distineri.  Si  dixisset  sim-  dum  esse ,  vacuo  quo  ad.  p,  yel ,  quo 

pliciter  putat  nos  distineri,  rectum  vacuoa.p.  £rn.  Sic  jam  Ryck. 
esset  :  intelligeretur  enim,  duobus         lUa.  Si  sequens  statim  periodus 

bellis  :  sed  additum  alio  bello  desi-  non  ab  at  inciperet,  crederem  hic  in- 

derat  <ie«mcri.  Noster  dicit  attineri  tercidisse  atperfinalemprsecedentis 

i3,  27.  Sic  hic  Messallina  distineba-  yerbi  syllabam.  Silius  sperabat  rem 

tur  studio  ultionis  et  amore  :  sed  latere  posse ,  at  illa ,  quomodo  res 

amore  detinebatur.  Consideret  quis  lateret ,  nihil  curabat.  Vix  dubito , 

exempla  yerbi  distinere  a  Drakenb.  Tacitumscripsisse  ipsa.  Ern. 
Lc  Heins.  ad  Oyid.  Her.  8 ,  69.  et        Egressibus  adhasrescere.  Qui  mos 

aliis ,  collecta ,  ita  esse  reperiet.  At-  Romae    colendi    potentiores.    Lips. 

que  hinc  facile  iaaliis  locis  judicabit.  Idem  factum  interdam  paotomipusy 


s 

D 


*.o.««.  LIBER  XL  2Q 

A.  G.  47*  ^ 

wscerejlargiriopes,  honores  :  postremo,  velut  translata 
jam  fortuna ,  senri ,  liberti ,  paratus  principis  apud  adulr 
'terum  yisebantur. 

XIII.  At  Claudius ,  matrimonii  sui  ignarus ,  et  munia 
oensoriausurpans,  « theatralem  populi  lascivjam  »  severis 
edictisincrepuit, « (juod  in  P.  Pomponium,consularem, » 

supra  proditum ,  item  a  Plinio  jo-  citus  5 , 8.  Ubi  cum  descripsisset  cus- 

^iori ,  scimus ,  amore,  sicut  h.  1.  £&N.  todiam  hujus  Pomponii  apud  fra- 

IKud.  ei  gressibus.  trem ,  addit :  u^t  Pomponius  mulia 

Paratus  principis,  Cf.  c.  3o.  et  35.  morum  elegantia ,  et  ingenio  illustriy 

Munia  censoria  usurpans.  De  anno  dumjbrtunam  cequus  tolerat,Tiberio 

€2oept«  a  Claudio  censurse  t.  Pagium  superstesjuit.  £t  sunt  ab  eo  tempore 

Cllrit.  Bar.  a.  C.  4B.  de  censura  ipsa  ad  liberationem  e  custodia  anni  sep- 

«^cta  ad  Suetonii  Claud.  i6.£aN.  tem.  Haoc  nominis  litem  dabam  se« 

Severis  edictis  increpuit.  Pichena  cundum  Dionem  (  quippe  integre 

«tGruterus  velut  eMSS.  restitutum  perscriptum  apud  eum  praenomen 

jactant  seyeris  edictis.  At  ego  in  om-  est : }  nisi  submonuisset  Tacitus  fra- 

lubus  meis  edd.  pr.  Puteol.  Ber.  Alc.  trem  poetae  fuisse  Quinctum,  6,  i8. 

lUieii.  Aldi  edictis  reperi.  In  Lipsia-  Sanciae  aqua  et  igniinterdictum ,  a<h 

nas  Titio  operarum  irrepsit  dictis,  cusante  Q.  Pomponio.  Is,  moribus 

^|aod  et  in  ultimae  recensionis  exem^  inquies ,  hcec  et  hujusmodi  a  se  fac^ 

plo  (  i6oo,  40  i^eperi.  In  iis,  quae  titari  proBtendehat ,  ut,  parta  apud 

|>08t  mortem  facta  sunt ,  edictis  re-  principem  gratia,  periculis  Pomponii 

peri,  ut  1645.  Ern.  Cod.  Covarr.  et  Secundijratris  mederetur. ItaqaeTki" 

Bnd.  edictis.  hil  constituo.  £st  autem  hic,  non 

In  P.  Pomponium   consularem.  Atellanarum  scriptor,  (  qui  L.  Pom- 

Qui  consul  fuit  a.  782.  iterum  sub  ponius  Bononientis  dictus ,  Ciceroniy 

Caio,  a.  794*  ^^  ^^  praenomine  il-  Senecae,  Macrobio ,  IVonio ,  Festa, 

lustris  yiri  et  poetae  quaero.  Hic  Pu-  laudatus  : )  sed  tragciediarum.  Quin- 

blius  dicitur  ;  infra  12,  27.  Lucius  .  til.  10,  i ,  98.,  Eorum,  quosinderim^ 

Deinde  L.  Pomponius  Legatus  auxi-  longe  piinceps  Pomponius  SecunduSy 

liares  Van^nes  ac  Nemetas  etc.  quem  senes  parum  tragicum  puta^ 

Loquienim  eiim  de  hoc  poeta,  do-  hant,  eruditione  ac  nitore  prtestare 

cent  quae   subjunxit   :   dccretusque  conjitehantur.  Plinius  epist.  7,  17., 

Pomponio  triumphaUs  lionos ,  mo-  Pomponius  Secundus ,  scnptor  tra" 

dica  parsfamcB  ejus  apud  posieros,  ^diarum ,  si  quidforle  familiaridr 

}nquiscamdnumgloriaprcecemt.A\  amicus  tolieret ,  dum  ipse  retinen-' 

Dioni  59,  6.  est  Quintus :  "'E^TriiTa  dum  arbitrareUtr,  dicere  solehat :  Ad 

Towf  «V  tS  Jsa-fAmmpia  ovtac  i-wsxt/-  populum  prowoco,  Hic  est  ,    quem 

9ii'm^uthllivnr6iTl9fAisAitoi,%^rk  tanti  Plinius  alter  fecit,  ut  yitam 

•Xftjc  iTf  0-iy  It  t»  oiKii/xATi  fxiy  unrk,^  ejus  miserit  in  scripta  14,6.,  Nohili 

«ift»  it«ft»3-fic.  Quae  ipsa  de  hoc  vate  exemplo  docuimus ,  referentes  vitam 

accipienda ,  clarum  ex  iis,  quae  Ta-  Pomponii  Secundivatis ,  ccenamqu^ 


5o                       ANNALIUM  *•"•«• 

A«  C.  47* 

(is  carinina  scense  ^bat)  «  inque  feminas  iUustres,  probi-a 
jecerat.  M  Et  l^e  lata  seeyiciam  creditoram  ooercuit,  am 
in  mortem  parentum  pecunias  filiisfamiliarum  foenori 

»3.  Probra  jecerat.  Jecerant. 

^puon  pHndpi  deitit.  £t  1 3 ,  116. ,  Ita  Snfficiebat  lege s4Bvk. cr.coercuitSeA. 

sunt  longinqua  monumenta  Tiberii  tamen  et  H.  4  ,  47.  legem  tulisse  Do- 

Caiique  Gracckorum  manus ,  quas  miiianns  dicitur  cum  relationem  de- 

apud  Pomponium   Secundum   va-  legesanciendainsenatnfecit.  £it.N. 

Mn  eiuemqtte  clarissinuim  7/idi  an-  Scsvitiam   creditorum.   Exqtdtdte 

nos  Jere  post  ducentos.   Lips.  De  sic  vocat  ayaritiam  et  Incri  sordi- 

consolatH  Pomponii  primo  ,   non-  dnm  stndinm ,  quam  et  acerbitatent 

dum  mitii  res  liquida.  In  fastis  qui-  vocant,  unde  acerbisiimijknerat&reii 

tleracoss.  suffecti  tradantur  eo  anno  Gic.ad  Att.6,  i.  Simile  est^  qikodE 

Q.PomponiusetSanquinius^hOnn-  cruentas   usuras   dicunt.    Cetemnk 

frio ,  «ed  nullo  argumento.  In  ed.    Terlia  lege coercuk  excidere  in 

Almeloyeenianorum  Fastorum  pro  MS.  Gnelf.  £b.n. 

testimonio  laodatnr  inscr.  ap.  Gnrt.  Ne  in  monem  parentum.  Qua6  ciir- 

p.  1087.  B.  I.  Sed  ibi  A.  Plautius  et  cumscriptio  juventutis  jam  ante  Te- 

L.  Noruus  ednntur ,  quos  snffectos  tita ,  Laetoria  lege.  Sed  paullo  alitiJB. 

eo  anno  facit  etiam  Muratorins  in  Nam  Laetoria  lex  saltem  caTCtat  nif 

Thes.  Inscr.  p.  3o2.  Sed  tota  illa  quiintrasS.  annos;  allos  inBuperha- 

litcfoo-ic  Titiis  plena  est ,  omninoque  huerat  :Glaudili8  uniTerse  constitdit 

optandnm ,  ut  aliquis  Tir  in  his  re^  de  omnibus  fiHirfamJliarum  ,  etiam 

iras  accnrate  Tersatus,  nominatim  supra   legitimam  aetatem.   Laetoria 

&agenbuchius,  banc  curdm  in  se  sus-  etiam  lex ,  fenoris  ant  pecuniae  nulla 

cipiat,  et  fastos  oonsulares  consti-  mentione,  simpliciter  Tetabat,  'nd- 

tuat  potius  illustretque  uniTersos  ,  norem  vigintiquinque  annis  stiputarij 

quam  epistolam  consularem  tantum  id  est  f-TripaTAo-^ati ,  ait  Priscianus, 

scribat,  cnjus  edendae  spem  ab  eo  siye  slipiilantirespondere.Deeanon 

fieri  TKleo. . . .  Sed  de  Hagenbuchio  dubie  Plautus  sensitPsedd.  i,  3 ,68., 

irrita  TOtafuere.  Cui  nunc  proTin-  Perii!  an  non  tum  me  iex  perdit 

ciam  hanc  deferri  cupiamus ,  non  re-  quinta  vicenaria  ?  Metuunt  creden 

perimus.  Ern.  omnes.  Et  Rud.  5,  3,  25. ,  M  «fofc 

Leee  lata.  Tirones  cayeant,   ne  maUiinstipulatussies^niveetiamdum 

haec  e  prisco  more  intelligant ,  Telut  siem  Quinque  et  viginti  natui  anhos. 

ad  populum  de  eo  relatum  fuerit.  Co-  Asperius  eamdem  Claudii  legem  ret- 

mitiapopulitumnulla.Senatuscon-  tulit  Vespasianus  Suet.  c.    11.  nf 

sultum  intelligendum  est.   Sic  ap.  fUiorumfamiUas  feneratonhus  exi- 

Suet.  Claud.  c.  23.  dicitur  obrogasse  gendi  crediti  jus  unquam  esset ,  ne 

legiPapiaePoppaea:idfactumSCto.  post  patrum  quidem  morum.  Satis 

Ceterum  lata  non  aptum  Tidealur  multa  JCti  ad  SC.  Macedonianum. 

esse  his  temporibus,  quibus  leges  Lips.  MS.  Guelf.  iVi  morte,  ma]«. 

fiunt,  dantur  etc.  sed  non  Jenmtur.  Ern.  Sic  et  Bud. 


f 


A  u.^..  LIBER  XI.  5i 

dai^nt. »  Fontesque  aquaram ,  ab  Simbniinis  collibus 
deductos ,  urbi  intulit.  Ac  novas  literaram  formas  adcli- 
dit  vulgavitque ;  comperto ,  greecam  quoque  literatmam 
iion  simul  coeptam  absolutamque, 

XIV.  Primi  per  figuras  animalium  JEgy^tii  sensus 
ntientis  effingebant ;  (  ea  antiquissima  monimenta  memo- 
riae  humanae  impressa  saxis  cernuntur )  « et  iiterarum 

yfh  Simhndnis  coUibus.  Yett.  Sub  ut  recte  mtnrait  Jac.  Gronovius,  non 

imbruinis,    Lego  ,    sub    imhHvinis,  est  de  nihilo ,  quod  in  MSS.  est  suh 

Prorsumsddi  eam  yocnlam  placet.  Imhr,  ex  ejns  mente  edendum  cu- 

^oo  enim  ex  ipsis  collibns  deduc-  rayi  cih  Simhruinis,  Non  male  ,  nt 

tam  aquam  Tult  :  sed  fontes  aqna-  opinor,  Hesselins  suspxcatur  in  VibtO 

Tmn,  qui  subcollibus,  Romamper^  Seq.  y.  j4nien,  corruptum  nomea 

ductos.   Locus   ipse  in   melioribus  Simhruini  lacns  in  VeUnum  p.  6. 

Liyiilibris,  /in6nVii«m,8,3o.  et8i-  EtiN.  Adde  quce  ipse  ad  h.  1.  VibH 

^8,  37Q .gelidoifue  rigantur  notayi  p.  53.  De    atupeiKio  opere 

Imbrivio,  Apnd  Celsum  tamen  Sim-  ipso  ,   quo  Curtium  et  Cfendeam 

Itimaa  item  aqnas  legas  4>  ^-  >  ^^'^  fontesClaudius  nrbi  intulit,  t.  PUb. 

tmtre  inJriguUs  medicatisque  Jbn"  36 ,  a4*  ^"i  nihU  magis  mirandam 

tSms ,  quales  Cutilianm  Sunhruina-  in  toto  orhe   terrarum  Jvisse  ad- 

rumque  sunt,  salutapt  est,  Lips.  Sub  serit. 

imhruinis  omnes  vett.  libri  (in  his  CompertoGr.tfu.lE,A,pT.Vomperit 

etBud.)  ad  Rhenannm ,  qui  e  Taoiti  guogue  Grascam,  PuteoL  comperto 

A.  14,  aa.  correxit  Simh:uinis,  Ve-  quoque.  Ern.  Sic  et  Bnd. 

lerem  lectionem  reduxit  e  Flor.  Pi-  Primiper  figuras  animaUum.^tya, 

^ena ,  quem  secuti  sunt  Gronovii :  animalium  soltim ,  sed  et  remm  mn- 

Ryckiua  antem  Rhenanum.  £  Lipftii  tarum :  qua;  hieroglyphidft  notse  dic- 

corractione  landat  hnnc  locum  Sigo^  ts.  Literas  tamen  postea  JEgyptiis 

nias  ad  Liyium  L  c.  Sed  Livii  locus  ^^e  Isis  regina  tradidit,  sitiB  Mcircn- 

lil  prodest  Lipsio.  Est  enim  Liria*  rlus :  sed  iu ,  ut  priscas  iHa»  notas  ^ 

mA  ImUHvium  a,  Imhrinium  potins,  quas  li^kc  dicebant ,  Sacerdotes  re- 

^hmun  ab  loco  hoc,  unde  aquae  tinerent:  alias^quas^raycf^yuoucjTul- 

Mmm  f  iit  monuere  Ortelius  et  gus.  Lips.  Specimefa  scripturae  hujus 

OntttiUfe  «p.  Drak.enb.  ad .  \,  c.  qui  extat  in  obelisco  Ratnessis ,  de  quo  2, 

edidit  lilihfMum.  Apud  Silinm  8,  60.  Ern. 

37 1  .Bldims-libri  habent  Simhruvio :  Et  antiquissima  monumenta.Lego^ 

atque  id  defendit  N.  Heinsius ,  edi-  ea  antiguissima,  Lips.  Sic  etFt-einsh. 

ditqae  Drakenb.  Ergo  non  dubitan-  qui  hs^c  ut  in  paredthesi  dicta  acci'> 

k     dmn  ,  hic  quoque  'Simhruinis  vel  pit :  estqne  dutior  hic  crebra  repe- 

^.  Simbmyinis  scribendum  esse  ,  prae-  titio  copulae ,  praesertim  in  oratione 

H  **tini  cttm  infra  14 ,  aa.  Haec  scrip-  Taciti.  Eiln.  Recte  Tidit  Freinshem 

K  tsra  sit  in  omoibus  editis.  Sed  qtiia,  sequor. 


1 


5a  ANNALIUM  *-°t" 

semet  inventores  »  perhibent ;  «  inde  phoenicas ,  quia 
mari  praepollebant ,  intulisse  Grsecise ,  gloriamqiieadep- 
tos ,  tanquam  repererint ,  quae  acceperant. »  Quippe  fama^ 
est,  «Cadmum,  classe  Phoenicum  vectum,  rudibu^ 
adhuc  Graecorum  popuUs  artis  ejus  auctorem  fuisse.  » 
Quidam  w  Cecropem  Atheniensem ,  »  vel  «  Linum  The— 
banum,  et  temporibus  trojanis  Palamedem,  Argivum,  >^ 

Fama  est  etc.  In  totum  hunc  lo-  et  Plininm  7 ,  67.  et  SuicUm  in  •«! 

cum  de  liteiis  graecis  e  Phoenice  in  viJtiNA.  Lips. 

Graeciam  perlatis ,  inde  in  Italiam  ,        CecropemuithemensemvelLinum^^ 

qui    yelut    justum    commentarium  Cecropem  tamen  plerique  ^gyp 

desiderat ,  legat  disp.  Scaiigeri  in  ortumfatentur,  etillincintnlirae 

Animadvers.     ad    Eusebii    Graeca  teras.  Linus  est  ApoUims  et  Terpai 

p.  iio.   et  Montefalcon.  Palaeogr.  chorae  filius  ,  de  quo  Suidas :  A« 

Gr.  2 ,   I.  sqq.  atque  etiam  EAm.  yttttt  Sk  -TrpfiToc  ovtoc  kirh  ^oivikm 

Chishullum  aid  Inscr.  Sigeam  in  An-  yfkfAfAAtA  tU  "fixxNVdtc  kyAy§h,l\ 

tiqu.   Asiaticis ,  ut  alios  taceam  :  vides  in  diversitate  sententiamm 

in  primisque  inspiciat  ap.  Chishul-  consentiretamenomnesdePhoBnice 

lum  tabulam  p.  a4*  ^  T^^  naturae  aut  iEgypto  :  et  bene  Plinius , 

et    orbis    alphabetum    exhibetur.  quam  dubitasse  ait  L  c.  quin 

Ern.  ab  Assyriis  esient.  Lips. 

Cadmum.  Atque  ita  creditum  ple-        Temporibus  trojanis  Palamedem,,^ 

risque   scriptoribus.    Ut   Clementi  Videamus.  Trojanis  temporibus  re 

Alex.  Strom.  i ,  16. ,  K«tcf/Aoc  Sk  <froi-  pertae  primum  literae  ?  Immo  ,  uy^s 

vi^  hf  0  T«v  yfei/jifjtkTani  "Exxro-iv  fu-  Cadmus,  sivc  Cecrops  eas  reperit^ 

/)fTMc,  «c   ^Mo-iv  Eu^opoc  (  verius  ,  treceniis  propemodum  ante  id  bd — 

"E^opoc^^Gd-fv  xflti^oivDcAifltTat  ^pflCfi-  lum  annis.  Quin  et  Orpheus  poet^ 

^fltTet  'Hp^cToToc  jtfxxilo-d-du  yf&^ti,  vixit  scripsitque  major  Ulo  bbvo.  A& 

Q.  Curiius  4  j  4*  >  ^i/amas  libet  cre-  quidam  ita  memorant  de  Palamede* 

iUre,  hecc  §ens  (  Phoenices )  Uieras  Sed  vix  tamen  aliqui  veterum :  ef:  pd 

prima  aut  docuit^  aut  didicit.  Isido-  fidem  rerum  emendes  :  Quidm 

rus  1,3.,  Grcecarum  literarum  usum  cropem  jilheniensem  ,  vel 

primi Phoenices  repererunt,...  Hinc  Thehanum,  sedecim 

est,  quod  phoeniceo  colore  Uhrorum  mas ,  et  Trojanis  £e 

capita  descrihuntur ,   quia  ah  ipsis  medem  Argivum  tres 

literas  initium  habuerunt.  Quod  ait  alios  acprcecipue  Simf^udemettterae 

de  colore  capitnm  sive  titulorum  in  reperisse.  Ita  res  habet.  Sedecim 

libris ,  verum  et  vetus  est.  Ovidius  literae  primo :  Palamedes  tres  addi- 

Trbt-  1,7.)  Nec  titulus  minio,  nec  dit,  ut  Isidorus  1.  c.  censet  :  sive 

i:edro  charta  notetur.  Caussa  tamen  quatuor ,  ut  Plinius  7  7  37.  Suidas  in 

inepta ,  et  ex  pectore   Isidori.  De  TlctXet/AiiJns  (et  per  me  quidem  in  Ta*^ 

Cadmo  inventore  Agenoris  F.  vide  cito  etiam  legeris,  PalamedemJtr^ 


;[;J J-  LIBER  XI.  53 

memoranty  u  sexdecim  literarum  formas;  mox  alibs  ac 
praecipuum  Simonidem,  ceteras  reperisse. »  At  in  Italia 
£trusci  ab  Corindiio  Damarato ,  Aborigenes  Arcade  ab 
Eyandro  didicerunt  :  et  forma  literis  latinis ,  quae  veter- 
rimis  Graecorum.  Sed  nobis  quoque  paucae  primum  fuere : 
deinde  additae  sunt.  Quo  exemplo  Claudius  tres  literas 
adjecit ,  quae  usui ,  imperitante  eo ,  post  obliteratae ,  ad-* 

^vum  4*  memorant.  Nam  ex  notis  recte  restitata.  Male  J.  Gronoyius 

«missiB  confusisque  hic  error. )  alias  defendit/brmas.  Etenim  directa  ora- 

iSimonides    Pjrthagorasque.    Possis  tione  uii  coepit  Tacitus.  Eri^.  Bud. 

«tiam  yerbis  non  trajectis  scribere :  forma, 

^^uidam  Cecropem  Atheniensem  vel  Veterrimis   Grcecorum,  Intelligit 

Jjutum    Thebamutt.  Bt  temporUms  Phoenicias.  Rem  ita  esse,  videbit » 

Trojanis  Palamedem  Ar^vum  me-  quiChishullitabulamantelaudatamy 

morant  4*    Uurarum  formas ,  etc.  a«t  etiam  ceteros,  quos  laudavi ,  ins- 

£tsi  fateor  tamen, in  Gorgiae  decla-  piciet.  Swintonus  autem  Diss.  5.  c. 

matione   pro  Palamede    eum    dici  ^^  Priscis  Rom.  literis  p.  i3.  veter- 

«ucfomit  Uterarum  kirrMt  et  inde-  rimas  intelligit  Pelasgicas  s.  Etrus- 

£nite.  Itaque  non  nimis  pertcndo  :  cas ,  et  literas  Latinas  non  recentes , 

«tsi   pro   mea  sententia   licet  Irc-  «paB  Taciti  aetate  fuere,  sed  anti- 

naenm  etiam  addasadvers.  Haercs.  i,  quiores,  quae  eaedem  cum  Etruscis. 

la  (i5).  Lips.  Taciti  lectionem  vul-  Falso.  Nam  Tacitus  diserte  Phoeni- 

gatam  defendit  Casaubonus  ad  Sue-  cias  h.  e.  Cadmeas  antiquissimas  fa- 

ton.   Claud.  c.  l^i.  prolatis  graeco-  cit.  Ern. 

rum  scriptorum  locis,  idem  de  Pa-  Sed  nobis  quoque  pauc£B.  Latinis 

lamede  tradentium.  £rk.  primo  non  nisi  i6  literae.  Kappa  Sal* 

In  I.  E.  ab  C.  Dam.  Id  falsum  lustius  ludimagister  invenit :  gamma 

videtar.  Nam  ante  habuere  literas  Spurius  Carvilius  :  literam  X  aetas 

pelasgicas,  ut  e  monumentis  anti-  Augusti.  Lips. 

qnis*  docnere  doctissimi  viri,  quae  Claudius  ires  literas euijecit.  Snet,- 

«ipiit  Cadmeis  antiquiores.  £rk.  4^*  Novas  etiam  commentusest  /<- 

rv.ai  Aroade  ab  Evandro.  Sive  a  Car-  teras  tres,  ac  numero  veterum  ijuasi 

iDcntli  ejm  matre,  ut  visum  aliis.  maxime  necessanas  'addidit.  Uter- 

I«m.^.  ,                                        '  que  esse  literas  tres  ait.  Sed  quae- 

JScj6rwa.  Sic  MS.  Guelf.  ed.  pr.  rimus   eas  :  et   quibusdam    visum 

et  PHteol.  luque  frustra  Jac.  Gro-  promptius  ,   dubitarc   de    Suetonii 

noTiiisobloqaiturRhenano,quihanc  scriptura.  Non  adhibebo  id  mante- 

lectionem  antiquiorem  vocat.  Post-  Hum  ignaviae  meae  ego.  Planissime 

quam  Beroaldus  ybrmo?  dedit,  sive  tres    Claudius    reperit.    ^olicum 

lectionem  cod.  Fioufjrmas  sic  cor-  digamma  cujus  facies  literae  j.  in-- 

rigens  ,  sive  errore  operarum^  ut  versae.  Quinclil.  i,  7,27,,  iVeciVmfi- 

eredo>  id  secuti  sont  cet«ri.  Forma  liter  Claudius  jEoUcam  illam^,  ad 

2.  ^  5 


r-.> 


34                        ANNALIUM  *"••«• 

•  A.  c.  47« 

spiciuntur  etiam  nunc  in  aere  publicandis  plebiscitiB  per 
fora  ac  templa  &xo. 

»4.  Plebisciiis.  PlebeiscUls  cod.  Agr.  plebiscUis  Grotini.  Sed  bod  tam  plebi ,  qnam 
oiniiibitt  citibiift  publicabantar. 

hos  usus  lUerarum  adjecerat.  £t  la,  Claudms  P  adjecit  aut  C  propter  4 

fo,  39. ,  j^oUcoB quoque  liter€B,qua  et  |.   Grascas  ,  pt^kerimn  ^  usxa^ 

certfom  servomque  dicimus,  etiamsi  Censet  enim  ille,  a  Claudio  noyvkm 

forma  a  nobis  repudiata  est,  vis  ta~  1   re})ertum  ,  cpod    yauum  pnto  , 

men  manet.  Hanc  non  Claudius  solus  quia  x  in  usn  temporibns  jam  An- 

intcT  literas  habendam  censnit ,  sed  gusti ,  ut  diserte  monet  Isklontt  i  ^. 

et  Varro  :  si  credimus.  Annaeo  Cor-  4*  Sed  et  x  inter  eas  a  TaiTotfe  et 

nnto.  Hanc  literam,  inquit  in  Or-  Qnioctiliano  x ,  4  7  9*  censetnr,  qam 

thographia  ap.  Cassiod.  n.  i.  in Put-  non  necessariae.  Varro  in  Fragmento 

schiiSylloge p.aaSi. Te/vnftu5i^arro  cpiopiam  ex  libro  de  Grammaticftr 

dum  vult  demonstrare ,  ita  prnescri-  Lmrarum  partium  sunt,et  dicuntar^ 

hh.  VA.  Qui  ergo  in  hacsyllaha  sonus  uf  A  ,  B.  partun  dicuntur ,  et  ru)n 

est,  idem  literaf  erit.  Hoc  digamma  sunt,  «r  H  et  X.  paTtim  sunt ,  netpne 

etiam  hodie  in  lapidibus  Claudianis  dicuntur,  ut  ^,  4*  £<  qnibns  Terbia 

(ap.  Grut.  p.  ig6.  236.  238.)  tbr-  non  absurde  collegeris,  duaAvtfl  Ms 

MiN AdiT  ABiPLiAdiTQUE.  et  DiJi.  Av-  litcfis  ,  <pue   necessarise  ,  Vant>iie 

ovsTi.  De  hac  ergo  clamm.  Secun-  teste ,  novam  foiinam  induiflae  Clati>- 

dam  eruo  e  Prisciano  i.  p.  SS^.  an-  dium  nomenqne.  Et  de  4  quidein 

tisigma.  Ait :  Huic  iS^T^/yonuurP.  clarum  ,  cni   antifligma  reflpofidit  : 

etloco  ir /imgiUir.  Pro  quo  Clau^  de^Clandiano  neglexenmt  tradere 

dius  Cassar  antisigma  X  hac  figura  grammatici,  et  ego  non  diTmo.  Phi 

scribi  voluit :  sed  nuUi  ausi  sunt  an-  quidem  litera,  non  dubie  necessaria, 

tiquam  scripturam   mutare.   Anti-  et  alins  ejus  sonufl  qnam  F.  nti  mo- 

sigma  ideo ,  quia  duo  sigma  obverso  nnit  etiam  Quinctil.  la,  10,  29.  Htec 

dorso  3C .  Hac  eni  m  flemilunae  figura  in  le  grammatica  nngamur :  et  oinii- 

prisci  Grasci  sigma  formabant.  In  tere  licnisset,  si  Claudii  liber  exta- 

tertia  litera  haeremus.  Nec  auxilio  ret,  quem  de  ratione  hamm  litcf- 

est  grammaiicoTum  manus.  Non  ille,  ramm  edidit.  Lips.  Vide  interpreteft 

qni  Ai  diphthongum  fuisse  censet ,  Suetonii  et  Clandii  locum ,  et  T^vfix^ 

quia  in  Claudii  kyo  lapidibus ,  ak-  rum  in  primis  ad  Marm.  SandTic. 

TONiAi.   DWAi.    et  similia  scripta.  p.  48.  Ern.  Pro^r«^/M«»/£ria£y, 

Constat  enim,  antiquitus  creberrime  quas  per  duo  u  scribenda  est ,  eaman 

nsnrpatam  hanc  diphthongum.  Non  declarandum ,  repertam  esse'  noffom 

etiam  ille ,  qui  literam  nescio  quam  Uteram ,  qtue  digamma  adpeSktttirf 

inyentaat  a  Claudio  leniendo  R.  pu-  scribit  Grdlius  i4>  ^*  Cf.et  Priflcia* 

tat ,  eftijyRiiptis  Velii  Longi  yerbis:  nus  1 ,  ^."De  hac  litera  nuUnnk  dii- 

in  cpBMi  prioribus  de  ^olico  di-  bium ;  nec  yero  setatem  tnlisse ,  jiott 

gamma  saltem  egisse  Velium  scio.  exQuinctiL  1.  c.  patet.  Desecmid» 

Sed  nec  Martianus  Capella ,  qui  sic  et  tertiaCroUius  ex  his  istius  anctb^ 

scribit  L  3<  Huic  Uteros  8.  Viwus  ris  verbifl  1^4'?^^^  -^  cuJuatiM 


Au.sao.  LlBER  XI.  55 

XV.  Rcttf Kl  deifnde  ad  seitatiim ,  super  collegio  liaras- 
ficttm ,  t(  ne  tctustissnna  Italiae  disciplina  per  desidiam 
^dl^^ret  :  ^pe  adv^rsiis  reip.  temporibus  accitos , 
c[uorum  monitu  redintegratas  cgerimohias ,  et  in  poste- 
mmi-ectius  habitas  :  prrniofe^qae  Etruriae  sponte ,  aut 
patram  roteatiofrffta  impulsu ,  retiftuisse  scientiam  et  in 
^tmiiiA^  prdpaga^  :  qtiod  fturtc  segnius  fieri,  publica 
cifca  botiai»  artes  Socordist ,  et  quia  externse  stiperstitiones 
TaAc^nt.  Et  l«ta  qtddem  in  («raesens  ornnia ,  sed  be- 

«um  es< etc.  infert. ,  Iheras^aClaa-  pahticandis  plehi  SCtis.  quod  mihi 

^o  inirodnctas ,  fuisse  et  necessarias  yerissimum  videtur  cum  Ryckio.  Li- 

«t  latinae  scriptioni  proprias,  quod  brarii  cum  compendium  scribendi 

•^di^iiiriMateTalet.  EartinCi  alteram  SC,  non  intelligerent ,  satis  con^tat 

tUedititil  iAler  I  et  V,  alteram  inter  vel  mediocriter  in  his  Jiieris  vcrsatis, 

3^£,  itoiram  elhibuisse.  tridrem  quamvariecorruperinthocverbmn. 

iiafriolatttr  e^  antrsigmate  3  et  litera  Sic  et  Roeschelius  volebat  et  Schef-* 

I  jtfnetid  sic  ^I  fuisse  conflatam,  al-  ferus  AviJtcT.  Gr.  p.  291.  De  re  adde 

tei^ifai  es^  eam ,  quae  in  quibusdam  Suieton.  Claud.  ^i.  qui  eas  literag 

motmmentis  oc^urtat ,  hahc  II ,  ut  etiam  in  multis  libris ,  actis  diurnis 

in  FftCrr  pro  FfiCrt.  £xemplum  et  titulis  operum  restitisse  suo  tem- 

dablt  Mns^umSchoepflinip.  34*  Bro-  pore  tradit.  Inscriptiones  antiquas , 

rerittis  tres  Clandii  iiteras  esse  sta-  in  quibus  digamma  adhuc  visitur, 

luit  g  prd  V,  ^C  pro  PS  vel  ■*•  et  laudavi  ad  Sucton.  I.  c.  ubi  v.  Intt. 

F  pr6  8ono  inter  I  et  V  raedio.  Sed  £&k.  De  plebiscitis  v.  Gell.  10 ,.  ao. 

heus  1  sic  conjecturarum  satis. — Cf,  — *PlehiSCtis  vult  Scheffer.  in  Miae, 

MaUin^ktot.de  Nat  et  Usu  Htt .  p.83.  Obs.  vol.  8 ,  p.  291. 

ubic.  17.  dcliteris Claudianis.  Vetustissima.  Quam  ipsi  Romani 

In  asrepublicandis  plehiscitis.  £go  liberos  suos  capere  volebant ,  ac  pii- 

vero  cuift  imperatoribus  tollo  haec  blice  mittebantur.  Vide  Valerium  de 

plebidcita  :  qoae  vim  usnmque  Clau-  Relig.  i,  i .  et  Ciceronem  de  Divin.  2, 

£i  tempofibus  habere  non  potue-  23.  Lips. 

rdilt,  omtiipdtestatietralata  ad  uniim.  Temponhus  accitos,  Accitis.  MSS. 

Qttdere  toempla  in  historia  princi-  vett.  edd.  omnes.  Sed  accitos  verum 

pOm ,  non  inveni^s.  Legerim ,  publi-  cst,  idque  constructio  desiderat.  Sic 

camUs  sdtis.  Sciti  nomen  generale  volebat  etiam  Groslotius  in  SylL 

est,  et  ad  decreta  omnia  pertinet  ac  Bnrm.  t.  i ,  p.  35o.  £kn.  Accitos  ez 

jnfisa.  Et  haud  dubie  ea  scriptura  ob-  cod.  vet.  dedit  Ursinus.  Budf.  dccitis. 

s^ryata  non  solum  jn  plebiscitis  (ut  P^alescant.  £d.  PuteoL  inaales- 

demns  ea  fuisse )  sed  in  legibus  aliis  cani ,  et  omnes  deinceps  ad  Piche- 

^ictisqtie.  Lips.  Grotius  longe  me-  nam ,  qui  e  MS.  Flor.  resiitnit  vmes" 

liiU,  cpi  dc  scribi  locum  volebat :  cant,  quod  etiam  ed.  princeps  habet« 

5. 


56  ANNALIUM  *•"•*-• 

nignitati  deum  gratiam  referendam,  ne  ritus  sacrorum  ^ 
inter  ambigua  culti ,  per  prospera  oblitterarentur.  y> 
Factum  ex  eo  SC.  «  viderent  pontifices ,  quse  retinencb 
firmandaque  haruspicum.  » 

XVI.  Eodem  anno  Cheruscorum  gens  regem  Roma 
petivit ,  amissis  per  interna  bella  nobilibus ,  et  uno  reli- 
quo  stirpis  regiae,  qui  apud  urbem  habebatur,  nomine 
Italicus.  Paternum  huic  genus  e  Flavio ,  fratre  Armi- 
nii ,  mater  ex  Cattumero ,  principe  Cattorum  erat :  ipse 

95.  Ex  Catumero,  Cod.  Agr.  et  hic  6t  infra  ex  Actumero.  at  Valic.  Idem  a  maiiv 
•ecnnda  nomine  Italicus,  non  liulus,  Etsic  denno  postea  idem  codex  bis;  qnomodo 
et  Mediceos. 

Tacitam  siinplicibus  delectari  supra  negligendum ,  qoid  serrandam  :  sed 

notatum.  Ern.  Bud.  valescunt.  discipiinain  priscam  retineri  et  ser- 

Referendam,  ne.  Non  videtur  ce-  vari.  Itaque  videtur  decretum  esse, 

pisse  Tir  insignis  ,  Freinshemius ,  ut  pontifices  de  disciplina  iUa  reti- 

quum  judicayit ,  hoc  membrum  a  nenda  et  firmanda  viderent.  Suspi- 

proximo  nXiiA  vvoa-Tty/JL^  separan-  catus  snm  excidisse  discipUna  :  qoae 

dum.  Neque  enim  novum  argumen-  essent  disciplina  haruspicum  reti- 

tum  <fst,  aut  stimulus  hortationis  nenda  firmandaqne;  phrasi  antiqua  - 

differens  ab  eo ,  quo  jam  usus  est :  et  bona ,  quam  saepe  corruperunt  li-  - 

sed  id  ipsum  ,  quod  breyins  attige-  brarii  inscitia  priscs  latinitatis.  £t 

rat ,  persequitur  explicatius.  Gratia,  intelligendum^re/if.  Ern. 

.  qitam  diis  referri  censet,  haec  est  una,  Roma  petitnt.  MS.  vett.  edd.  Ro-- 

jM  oerimoniae ,  rebus  romanis  multo  mee.  Aldus  e  Rhenani  conjectura  re- 

IMiiioTibus  aut  in  arcto  serratae  dili-  cepit  primus  Roma   (ut  la,  i4)  » 

genter ,  temporibus  secundis  ne  ne-  quem  cetcri  recte  secuti  sunt.  E&k. 

gligantur.    Intelligimus  6nim    gra-  Bud.  Rome. 

tiam ,  non  quae  verbis  haberetur,  aut  Ittdicus.  Ryckius  e   cod.  Agric. 

aliis  suppliciis,  sedsi  fierettum,ex  profert  probalque  Ttalicus ,  et  sic 

quo  appareret ,  in  hoc  genere  cultus  in  sequentibus  etiam  exhibere  MS. 

gratos  esse  erga  deos.  Ut  2 ,  i3.  mi-  Flor.  Et  sic ,  quoad  posteriora  loca, 

Stes  promittunt  Germanico  se  gra-  etiam  ed.  pr.  Itaque  non  dnbitavi 

tican  in  acie  relaturos.  Deinde  t\  restituere.  Vulgo  Italus.  Erh.  Bod. 

gradam  accipiendum ,  quasi  dixisset  Ytalus. 

eamgratiamyelhancgrtaiam.GKOit.  E.Flauio.  Cf.  a,  9. 

Freinsh.  scil.  a  ne  novum  duci  argu-  Ex  Catumero.  In  Vatic.  est ,  ^c- 

mentum  putabat :  quod  secus  est.  tumero :  Strabone  7  ,  p.  292.  Ovxpo- 

Qu€B  retin.Jirm.  haruspicum.ln-  fAifos  iiyip,^i  YiAttm,  id  est  Ucro- 

telligo  sane^  Sed  non  videtor  Clau-  merus.  vel  ad  etymon  Germanicam 

diu»  voluisse  delectum  fieri,  quid  ytiwxa ,  jicromerus,  huf^.  AcUimero 


tlt  LIBERXI.  37 

fonna  decoras  et  armis  equisque ,  in  patrium  nostrum- 
que  morem ,  exercitus.  Igitur  Caesar  auctum  pecunia , 
additis  stipatoribus,  hortatur,  «  gentile  decus  magno 
animo  capessere.  Illum  primum,  Romae  ortum,  nec  ob- 
sidem ,  sed  civem ,  ire  extemum  ad  imperium.  »  Ac 
primo  laetus  Germanis  adventus ,  atque  eo  magis,  quod , 
nuUis  discordiis  imhutus ,  pari  in  omnes  studio  ageret : 
celefarari ,  coli ,  modo  comitatem  et  temperantiam  nulli 
invisam ,  saepius  vinolentiam  ac  lihidines ,  grata  harha- 
ris  j  usurpans.  Jamque  apud  proximos ,  jam  longius  cla- 
rescere,  cum  potentiam  ejus  suspectantes ,  qui  factioni- 
bus  floruerant ,  discedunt  ad  conterminos  populos  ac 
testificantur,  «  adimi  veterem  Germaniae  lihertatem,  et 
romanas  opes  insurgere  :  adeo  neminem,  iisdem  in  ter- 
ris  ortum^  qui  principem  locum  impleat;  nisi  explora- 
toris  Flavii  progenies  supra  cunctos  adtoUatur  ?  Fnistra 
Arminium  praescrihi :  cujus  si  filius ,  hostili  in  solo  adul- 

a6.  Forma  decorus.  Anyiwmo»?— »7.  ArUmo  capessere.  CapessereU—^^.  Et 
romanas  opes  insurgere.  Lege  ei»  Apud  Val.  Flaccum  4 ,  a^^. ,  paulatim  insur^re 
fesso  Jnteger, 

etiam  ed.  pr.  Ms.  Bodl.  Cactumew.  Principem  locum  impleat.  Hoo  «x 

Ern*.  Bud.  ^clumero.  ExBodl.  vide-  Flor.  dedit  Pichena ,  et  sic  Taoitw. 

tur  scvibenduin  Cattumero.  alibi.  Vett.  edd.  omnes  et  MSS.  alii 

Atque  eo  ma^s  ,  guod  nulUs.  Ve-  principis.  £rn.  Sic  et  Bud. 

teri  Coyarr.  abesse  magis ,  Gruterus  Supra  cunctos  attoUatur.  Rhena- 

testatur.  Abest  etiam  ab  ed.  pr.  Ce-  nus  se  castigasse  dicit  attollatur,  et 

lebrarij  coU  pro  celebrabatur ,  cole-  solo ,  et  posse ,  pro  extoUatur,  hcp  , 

batur.    Ern.  Magis  abest  a  Bud.  posset,  At  omoia  ista  Sunt  in  ed.  pr.' 

Jamque  apud  proximos ,  jam  lon-  nisi  quod  attoUitur  yitio  operarum  , 

gius  clarescere»  Sic  vett.  edd.  usque  et  venisse  posse  Testimesci.  Putco- 

ad  Rhenan.  qui  e  cod.  Bud.  recepit :  lanus  induxit  exiollatur,  loco ,    et 

j.  apud  pr.  longius  (omisso  altero  posset;  sed  tamen  e  MSS.  Nam  et 

J^fn) ;  quod  secutusestAldus.  Apud,  Guelf.  loco  et  posset.  Ern.  Bud.  ha*^ 

<{uod  e  Flor .  se  restituere  ait  Pichena)  bet  attoUatur.  solo . . .  posset.  Temi" 

in  omnibus  yeteribus  est,  primum-  tesci. 

<jne  in  Lipsiana  reperi  ad,  Ern,  Bud.  Arminium  prasscribi.  Qui  illi  pa- 

apud.  truus  :  e{  tanquam  in  ejus  gratiam 


S8  ANNALIUM  *-°-f"- 

tus  j  m  regnum  venissel ,  pos^  axbiiiesci  j  mkctXLm  ali- 
monio ,  sei  vitio ,  cultu ,  ouinibus  externi^.  At ,  h  paterna 
Italico  mens  esset :  non  alium  infensius  arma  contia  pa- 
tpam  ac  deos  penates,  quamparentem  ejus,  ei^ercuifise*  n 
XVII.  His  atque  talibus  maguas  copias  coi^ere  :  nec 
pauciores  Italicum  siequebantur.  « ISon  enim  irrupifise 
ad  invitos,  sed  accitum,  »  memQrabant.  (c  Quando  no- 
bilitate  ceteros  antieiret ,  virtutem  experirentur ,  an  di- 
gnum  se  patruq  Arminio ,  avo  Cattumero  prad)eret.  Nec 
patrem  rubori ,  quod  (idem  adv^r^us  Romanos ,  volenti^ 
bu^  Germanis,  suipptam,  punquam  omisi$set.  Falso 
libertatis  vocabulum  obtendi  ab  iis ,  qui  privatim  dege- 
neres ,  in  publicum  exitiosi ,  nihii  spei ,  nisi  per  discor- 
dias^  habeant. »  Adstrepebat  huic  alacre  vujgus;  et  ma* 
gno  ,  inter  baibaros ,  proelio  victor  rex ;  deiu  secunda 
fprtuna  ad  superbiam  prolapsus  pulsusque,  ac  rursus 

a9.  Alimonia.  Codex  Med.  et  Agr.  alimonio,  Sic  Dictjs  a ,  19. ,  quod  ejusdem  «eiaUs 
alque  alimwiii  non  sine  magno  doiore  divelli  polerant.  Sic  editio  Merceri.  Codex  ta» 
men  meus,  alimonice. —  3o.  Adversus  Romanos.  God.  A^,  ttduersum. 

honoremque  principata  ornatus  es-  abest  a  MS.  Coyarruy.  non  dubitayi 

aet.  Lips.  Cf.  4?  52-  boc  praeferre  yulgato  :  nec  patrem^ 

hifectum  alimonio.  Ita  e  Flor.  Pi>  UU  rubori  esse.  £t  sic  placebat  Jac. 

et^ena.  $ed  sic  etiam  ed.  pr.  Puteo-  Gronoyio.  Sic  e  cod.  Agric.  landat 

lanus  mutayit  ip  oZimonuz ,  ut  estin  pr.obatque  Heinsius  io  OhB.  Misc. 

Guelf.  uode  in  cetcras  edd.  fluxit.  t.Q^p.  383.  ad  2,  2.  ForoEia  loquendi 

Add.  Burm.  ad  Sueton.  Calig.  ^n.  iterum  occurrit  i/^,  55.  et  est  a  Li- 

Mo3L  Guelf.  ac,  £«.n.  Bud.  alimo-  yio  4^  9  i3.  Ern.  Bud.  nec  patrem 

nio , .  . ,  at.  rohari.  De  re  ipsa  y.  2,  9,  10. 

Quam  parentem  ejus  exeradsse.  jih  Os,  Bud.  ab  his. 

Oxnpes  yolunt  parentem  scribi.  Non  Magno  inter  harbaros  praeUo  vic- 

paruissem,  nisi  plane  sic  essct  in  tor rex.  F oxt£,  mag^ut  inter.Ligs, 

ed,  pr.   Puteolanus  dedit  parentes  Sed  etiam  alibi  et  apud  alios  ut  vck- 

cum  ceteris  omnibus.  E&n.  sic  et  teidum  intaliforma  omittitur.  £|ln. 

Bud.  Acid.  conjicit  magnus, 

t^                    Cattumero.  Hic  Bud.  Catumero.  Dein.  Sic  cod.  Flor.  Guelf.  ed.  pr. 

Nec  patrem  ruhori.  Quia  sic  est  in  tjUihinc  a  Pijkteolano  yenit.  £&N.  Bnd» 

HS.  Flor^  et  «d.  prioc.  e\se  etiam  deinde. 


Hf^:- 


I^aiigQbardcHiiin  ofabus  refeotus  ^  per  laeta ,  per  adhrersa , 
res  dkerascas  adfltctabat. 

XVIU.  Per  ideiu-  tempus  Giauci ,  nulla  dissaoisione 
domi,  etmorte  Sauquinii  aUcres,  dum  Corbuloadventat, 
ii^feriorem  Germaniam  iucursavere ,  duce  Gaionasco  : 
qui  uatione  Gaiminefas ,  ausiliaris ,  et  diu  mieritus,  post 
trans£iga ,  levibus  navigiis  praedabundus ,  Gallorum 
i^aximeaiam  vastabat,  nou  ignarus,  dites  et  imbeUes  esse. 
At  Gorbulo  provinciam  ingressus ,  magna  cum  cura ,  et 
mox  gloria ,  cui  prindpium  illa  militia  fuit ,  triremes  al- 
veo  RheQi ,  ceteras  navium ,  ut  qxtdeque  habiles ,  per  aes- 
tuaria  et  fossas  adegit :  lintribusque  hostium  depressis , 

3i.  Qui  natione  Canine/as.  Agr.  naiionis  Caninefatis ,  auxUiaris  et  diu  nteritis, 
Forte  Gannasco  nationis  Canninefatis,  Auxiliaris  is  ex  diu  meiitis.  Et  mox ,  wam 
tnftstabat,  —  3a.  Ceteras  naviunt,  ut  quaque  habUes.  Lego  habilis. 

9 

Morte  S^aujuimi.  Saaquinii  Maxi-  ductoresprceficere.  Gkok.  Cod.  Flor. 

mi,  cle  quo  ad  6,  4*  L^s.  auxiUare  ex  diu  meritis ,  unde  Jac. 

Cannineifates.  Plia.  4  >  29.  Canne-  Grono\ius  faciebat  auxiUare  ces  diu 

nufqXes.  Apud  Grut.  p.  3S5.  Caana-  meritus  cum  Mercero.  Cod.  Bud.  et 

nefates.  Agr.  auxiUaris  ex  diu  meritis ,  quod 

jduxiUaris,  et  diwmeritusy  post  prob^^t  Ryckius.  'Ref^.  auxiliares  diu 

transjiiga.  Vatioana  scriptura ,  auxi-  meritis.  Ed.  pr.  afixiliare  esd  in  me- 

Uare  esd  in  meritis.  Foriasse  ottxt-  ritis  :  quod  £sivet  et  ipsum  Mercero. 

Uansy  dein  ea^n£tu.  Nam  et  auxiUa,  Puteolanus  :  auxiUaris  et  diu  meri*, 

i]lo  «YO,  credam  ad^itricta  ad  mili-  lus  :  unde  baec  lectio  in  ceterasedd. 

tioe  certum  modom.  Mercero  placet,  fiuxit.  MS.  Guelf.  et  ex  diu  m.  Lec- 

AuxUiare  css  difs  meritus.  Lips.  Far-  tionem  quidem  textus  Titiosam  esse 

oesianus  codex MS.  auxiliare ex  drw  facile  est  sentire.  Ern.  Bud.  plane  ut 

meatis  :  vaa.de  conjiciebat  o^m  Lip-  Flor.  nam  auxiUaris  est  a  r.  m. 

siu^  ,   auxiUaris  ex  JmtnentarUs  :  Gloria.  Bud.  cum  gloria. 

postea  omnem  banc  annotationem  Cui  principium  iUa  miUtia  fidt. 

expunxit.  Quod  in  conjectura  facile.  IVeferendum  boQ  ad  gloHam ,  noa  ad 

fero  :  sed  scripturam  yetusti  codici^  Corbulonem  pro  cujfis  glprife  princ, 

insuper  b^^eri  nolim :  quippe  in  qu^  i.  m.f.  £rn. 

Tideam  vestigia  verilatis  adboc  us-  Oeera^/iat/iu/n.Rben.itaseemen- 

^e  latentis.  £am  esae  credo :  auxi^  dasse  dicit  pro  ceteras  naves.  at  ce- 

Uaris  et  dux  gentis.  Juyat  quod  le-  teras  natnum  est  in  ed.  pr.  et  PuteoL 

gitur  4  9  4^*  ^  Tbracibus  :  ne  regi^  Naves  dedere  Beroaklus ,  Alciatus  : 

bus  tpiidem  pnrere ,  nisiex  Ubidinp ,  nescio  unde.  Ern.  Bud.  naadumm 

sotiti,  autf  si  mitterent  auxiUa ,  suos  jEstuana  etfossas.  Per  Drusia- 


4o  ANNALIUM  f?-f{*  . 

et^turbato  GannasGOi^  ubi  prsesentia  satis  coniposka 
sunt,  legiones,  operum  et  laboris  ignaras,  populationibus 
laetantes ,  yeterem  ad  morem  reduxit;  ne  quis  agmine  de- 
cederet,  nec  pugnam,  nisi  jussns,  iniret.  Stationes ,  vi- 
giliae ,  diuma  nocturnaque  munia  j  in  armis  agitabantur. 
Feruntque  «militem ,  quia  vallum  non  accinctus ,  atque 
alium,  quia  pugione  tantum  accinctus  foderet,  morte 
pimitos.  »  Quae  nimia ,  et  incertum  an  falso  jacta ,  ori- 
ginem  tamen  e  sev^itate  ducis  traxere :  intentumque  et 

nam  fo8«am  etlacus,  qni  plares  tunc,  conjcctura  debebat  a  Pricaeo  rejici. 

ia   UDum   meridionalem  coiTeruiit.  ^onPvkteol.muniaetjadtavelaucta 

Xitps.  Mox  Guelf.  deprehensis.FtKH,  edidit,  quod   secuti  sunt  Beroald. 

Bnd.  depressis.  Alc.  Rbenanus  autem ,  Aldus  ,  Lip- 

Operum  et  lahons  ignaras.  Farnies.  sius  edidere  nimia  et  faJLso  jacta , 

ignayas.  Lips.  Sic  et  ed.  pr.  MSS.  quod  nescio  cur  a  Gronoyio  muta- 

Guelf.  et  alii.  Quod  recepit  Brote-  tum ,  et  vel  aucta  additum  sit.  Mihi 

rius.  Tgnaras  eatj  non  adsuetas  la-  autem  yacta  yelpotiusyac^ato  magis 

bori.  Ern.  Bud.  ignauas  a  i.  m.  placet,  quam  aucta.  Nam  t»  augere 

VaUum  non  accinctus.  Aliud  est ,  jam  est  in  nimia :  deindejalso  aptum 

ac  si  dixisset,  discinctus.  Non  accinc-  est  ta»  jactata  non  t5  aucta  :  buic 

tum  fodere ,  est  sine  gladio  fodere  :  enim  frustra  additur ,  cum  per  se  in- 

discinctum  fodere,  est  soluta  fluxa-  telligatur,  nec  addi  soleat.  Aliud  est 

que  tunica  in  morem  muliebrem.  At  infalsum  augere ,  b.  e.  augendo  fal- 

ex  disciplina  erat,  cum  gladio  opus  sumefficere,a]iu^/9ll»oaiig;e/v.Porro 

facerc.  Vegetius  3,8.,  MHites  gladio  aliud  est  jacere ,  aliud  jactare,  Illud 

cinctifossam  aperiunt.  hiv8.  dicitur,cumalicpiisinterdumaliquid, 

JFbderet.  Freinsh.  tuH  ccederet  aut  obiter ,  suspiciobis  moyendae  ,  pun- 

ferret.  Heios.  conj.  feriret.  Sed ,  si  gendi,  irridendi  caussa,  dicit ,  yide 

va/Zum  pro  aggere  castrorum  accipi-  nostrum  A.  i,  lo.  3,  55.4«  7>  68. 

snus,  qui  e  terra  et  cespite  fit,  nibil  6,  3i.  46.  ii ,  i3.  la,  64-  etc.  Adde 

impedit ,  quo  immis  foderet  rectum  quae  de  h.  v.  yiri  docti  ad  Livium  a5, 

fiit.  Ern.  4*  et  alibi  dixerunt :  hoc ,  cum  pa- 

Quce  nimia  et  incertum  an  falso  lam ,  crebro ,  apud  omnes :  in  pri- 

jacta.  Ed.  pr.  qut^fUmia  i,  e.  a.f  misque  jactari  dicuntur   reSf^quae 

acta,  vitiose  sive  ptb/^cfa ,  sive  pro  fama  celebrantur.  Pro  jactatus  a  li- 

aucta  ;  sed  illud  potius  credo ,  atque  brariis  subinde  scriptnm  jactus  do- 

banc  esse  lectionem  eod.  Flor.  tes-  cebit  Drakenb.  ad  Liv.  lo,  37.  item 

'■^             tatur  Pichena.  Sic  ct  est  in  MS.  actus  pro  jactus  ap.  Quintil.  9 ,  a. 

^j         Gnelf.  nisi  quod  actam  scripsit  li-  37.  Liv.  aS ,  4.  etc.  Ern.  Pricaeus  ad 

f^^^'        brarius,ador;^>>emtemerereferens.  Appul.  Met.  i.  p.  7.  tS /ifmiasub- 

:  ^  ♦..'         pJqu  igitur  Rhenanus  demum  sic  de-  stituebat  immania. 

dit,  ut  vult  viderj,  Nec  nimia  pro  Falso  jacta.  Venet.  ediiio  jacia. 


y.' 


^^-  LIBERXt.  4i 

magnis  delictis  inexotabilem  scias,  cui  tantum  asperita- 
tis  etiam  adversus  levia  credebatur. 

XIX.  Cetenim  is  terror  milites  hostesque  in  diversum 
adfecit.  Nos  virtutem  auximus  :  barbari  ferociam  infre- 
gere.  Et  natio  Frisiorum  post  rebellionem,  clade  h.  Apro* 
nii  coeptam ,  infensa ,  aut  male  fida,  datis  obsidibus  con- 
sedit  apud  agros ,  a  Corbulone  descriptos.  Idem  sena- 
tum ,  magistratusi  leges  imposuit :  ac,  ne  jussa  exuerent, 
praesidium  immunivit;  missis ,  qui  majores  Chaucos  ad 
deditionem  pellicerent,  simul  Gannascum  dolo  adgre- 
derentur.  Nec  irritae  aut  degeneres  insidiae  fuere  adver- 

33.  Cid  tantum  asperUas  etiam  adversua  levia  credebatur.  Scribendmn  adversus 
levia  e  re  videbatur:  vim  vu/tf 6a<ur absorptam  a  simili  syllaba  in  levia,  Hist.  3 ,  i., 
djuippe  opperiri  auxilia  et  irahere  bellum  e  re  videbatur,  Ita  soribendum  :  e  re  ab- 
sorptnm  erat  ab  nltimis  syllabis  <ro(/  trahere,  Ut  et  la,  i6. ,  obtineri  relictd  ibiprm^ 
sidio  e  re  visum  :  nbi  nos  vide.  Jn  rem  famamque  videbatur  Hist.  3 ,  6.  •—  34.  PrtB- 
sidium  immunwit,  14»  3o.,  prassidium  imponit,  4t  ^9»iObsidiimhcoepitperpn»sidia, 
quee  opportune  jam  muniebat,  nbi  lege  imnwniebat ,  vel  immunierat,  Yidit  illic  non- 
nihil  Freinsb.  et  hic  Gron. 

fiuc£a,hae8itantelibrarioutruinprae-  picari  possis,  antiipe  fuisse  endo^ 

ferret ,   utrumq^ue  adscripsit.   Ego  munivit.  Uti  apud  Livium  5 ,  Sg.,  Ju- 

quidem  hic  vasSSan,Jhlso  aucta.  Lips.  ventutem  mihtarem  senatusque  robur 

Veneta  editio  est  iUyiana ,  in  qua  sic  in  arcem  CapiloUumque  conscendere : 

est.  Ed.'  Put.  facta  vel  aucta.  Eks.  armisque  et  frumento  colkuis ,  ex 

Bud.  acta ,  ut  Flor.  Puteol.  jacta  vel  loco  inde  munito  deos  hominesque  et 

aucta.  Sic  et  Alciati.  Sed  Rhen.  facta.  romtmum  nomen  defendere.  Scrip- 

Bip.  praeferunt  aucta.  serim ,  endomunito.  Lips.  Nihil  hic 

Nos  virtutem  auximus.  Yereor  ut  sollicitandum.  Nam  eadem  yis  est 

scripserit ,  virtute  auximus.  Augendi  verbi,  quam  correctionibus  quaerunt . 

Terbum  patiendi  significatu  ,  ut  in-  Sic  Suet.  Tib.  89.  in  prastorio ,  cui 

fra.  Lips.  Recte  dissentit  Mercerus,  SpeluncoB    nomen ,    incoenante    eo , 

E&N.  complura  eaque  .imgmtia  saxafor^ 

Post  rehellionem.  Non ,  ut  recep-  tuito  supeme  delnjt^  sunt.  Ut  incoe» 

Vm ,  per  rehell.  Historia  ipsa  nar-  nante  eo ,  est  quum  ibidem  coenaret 

nta4,  7^-  Lif%.  Po5t  cod.  Flor.  ed.  iUe,  sic  immuniuit  est  ibidem  muni- 

pr.  Per  a  Puteolano  inductum.  Id-  vit.  Gron.  Acidalius  conjecerat  : 

^ehabetetiam  Guelf.  mox  et  ffia/e  inihi  muniuit,   Ern.  Bnd.  inmuni- 

f  Ern.  Bud.  posL  tdt. 

Preesidium  immuniuit.  Ita  MSS^  Degeneres  insidice.  Non  indignae 

At  \algi  lectio ,  inde  munivit.  Sus-  nomine  romano^    aut  ipso  Gorbu- 


42  ANNALIUM  *•"••"• 

sus  transfugam  et  violatorem  fidei.  Se^  caede  ejus  motfle 
Chaucorum  mentes ,  et  Corbulo  semina  rebellionis  prae- 
bebat ;  ut  laeta  apud  plerosque »  ita  apud  quosdam  si- 
nistra  fama.  «  Cur  hostem  conciret  ?  adversa  in  rcmpu* 
blicain  casura :  sin  prosp^e  egisset ,  fbrmidolosum  paci 
virum  insignem,  et  ignavo  principi  pnegravem. »  Igitur 
Oaudius  adeo  novam  in  Germanias  vim  prohibuit,  a  uU- 
re£^ri  praesidia  cis  Rhenum  »  juberet. 

XX.  Jam  castra  in  hostili  solo  molienti  Corbuloni 
hae  literae  redduntur.  lUe  ^  re  subita ,  quamquam  multa 
simul  offunderentur ,  metus  ex  imperatore ,  contemptiD<^ 
ex  barbarisy  ludibrium  apud  socios,  nihii  aliud  prolo- 
cutus ,  quam  a  beatos  quondam  duces  romanos ! »  siguum  - 

35.  Adversa  in  remp,  ccfsura*  Cnsurus,  ni  prospere  cod.  Afr»  casuras  io  Ifledicao»^ 
Forte  ^<ur  kostent  conciret,  adt^ersis  in  remp.  casuris?  sin  prospere,  Qaod  posleriii^S 
iam  «lii  monaemnt.  —  36.  FomUdolosumpaci  virum.  Pati  cod.  Agr.  non  male.  Et^ 
mbs  JgiUir  CUmdius,  noa  Ideo, 

lone  :  qiiia  nempe  iD  traDsfugam  et  Oxod.  Guelf.  edd.  pr.  Puteol.  6e- — 

militiae  desertorem.  Hoc  eoim  est ,  roaldj ,  a  qua  bicdiscedit  ed.  AlciatS 

quod  fidei  violatorem  dicit :  id  est,  exhibens  Ideo  Cl,  adeOy  vitio  hagi^ 

«acrameDti.  Lips.  MS.  Guelf.  «c  de-  dubie  operarum,  fifiVfi  sequiBeroal — 

gen.  Ep-N.  dum  solet :  aique  hinc.iVeo  iu  cetera^ 

Cb/fi  prosper^  egisset.  Josiae  Mcr-  veoit ,  RbeD.  Aldi ,  etc.  Reatituic^ 

ceri  lectio  verior,  sin  prospere,  et  itfiturJAc.  Gron.  Ern.  3ud.  Igituj^ 

approbataqqibusdam  libris.Senteu-  Claud.  adeo. 

tia  :  adversa  reip.  nocitura;  pros-  Pro^utziJ.  RheDanusita-se  emen- 

pera,  ijiisi  Corbuloui.  Lips.  Recte.  dasse  ait  pro  j9erA>cu{i4«,  quod  scin 

Cod.  Flor.  casurasinprosperc ,  <\\kodi  Alciati  cd.  repereral.  Sed  ed.  pr.  et 

expressited.  pr.nisiquod,  sive  vitio  PuteoL  sicjam  habent.  £rn.  B^d» 

pp^rarum ,  i^ive  quod  ita  descriptum  prolocutus. 

etod.esaetjh^h^casurusin.Puteol.  Beatos  guosdam  duces,  Conrup- 

h^bet  casura  :  OMflt ,  ut  est  in  Guelf.  tiooe  literae  periit  huic  dicto  Venus. 

m^i^m   autem  ]M>tiu8  cum  Fr^ins*  Scribe,^uo/i£/am, idest,  olimlibera 

liemio  puto  ,  homines  calumniatos  rep.  Persuadet  Dio ,  qui  sic  extuU^ 

.  fUxisQeyCQrbuloDemaDimosmajores  6o,  3o.  m  pLetKetftoi   ol  ircixtu  nror\ 

«lippturum  et  Claudio  periculosum  atfAtnyiiTA^TMi.   Lips.    Recte.   Sed 

futurum.  Erk.  Bud.  casurani,  Sed.  edd.  omDes^iioscfAm.fiRN.Pro^ttos- 

r.  m.  ex  /it  fecit  cum.    •  dam ,  quod  et  in  Bud.  pugnat  Sali** 

^iturClaudius  adeo.  Sic  cod.  Clor .  nerius. 


/          tl:^'                 LIBER  XI.  45 

i*€ceptiu  dedit.  Ut  tameii  miles-  obam  exueret,  inter 

jtMosam  iUimumcpie  trium  et  yiginti  millium  spatio  fos- 

samperdu^it,  qua  iucerta  Oceaui  yetareutur.  Insignia 

3;.  Ut  tamen  mUcs  olium  exueret.  Frustra  fatigant  se  in  hoc  loco.  Otiosuln  fiussp 
Cjoriiiiloius  nodlitein  ex  snperioribus  e.  18.  salis  apparet.  exuere  pqcem  sic  4f  7S* 
#»acta6,  i^^.proffiU^a  i3,44.  ^similia. 

Ne  tamen  adUs.  Sententia  scrip-  quam  restituere  non  dabitaYimus. 

t.iirai|i  efm  daipnat.  Lege  ergo  Up  E^t  Yerbuippiopri^mineare.Gssar 

^t^unen.  Lm.  Sic  et  Grulerus  et  Pi-  B.  G.  7,  36. ,  Fossam....  a  majorilus 

ohena  Tolebant :  recte.  In  cod.  Flor.  castris  ad  minora  perduxit.  Dio  1.  c. 

est  VI,  quodconfiiDdiaolerecumKf»  ^HTk^fnvv^  irelv   70  fjLtru^x»  tov  ts 

^ocet  poat  alios  Pra]Lenb.  ad  Liv.  4»  'P^vop ,  %«!i  toZ  Mo^-ov,  quod  est  ipsis- 

^i.  Ed.  pr.  et  MS.  Reg.  plane  habet  simum  perduxit  fossam  ctc.  Nam 

«^.  Puteolanus  ne  invexit ,  quod  est  perducere  Jbssam  dicitur  ut  perferre 

et  in  Gnelf.  £rk.  £t  in  Bud.  De  otio  Ugem.  Puteolanus  deinde  pro  per» 

^.G.  18.  duxit ,  dLcSiii  produxit ,  unde  in  om<- 

Xnur  Mosam  SJienumque.  Dio  nes  edd.  venit  produxit.  Jac.  Gro- 

oonsentit  60,  3o.  JtsTx^ftvvs,  in-  noyius  autem  valde  pugnat  pro /yrve- 

^joit,  vtu  To  fifT«bf  0  Tov  Tf 'Piivov  xflt^  duxit,  sic  compendium  MS.  Flor. 

'^vMotf-ev,  fTdtcfiovcf/Bcfo^ifxovTfltKflt^  lcgit,  idque  in  textum  recipit.  In 

«MTov  fcfltxitf^flt.  Nam  stadia  centum  quo  falli  virum  clarissimum  puta- 
]iXX.milliaria  conficiunt  XXIII .duo-    mus.Verbum prasducere  dicitn^  illud 

\m  stadiis  et  semi  minus :  ita  ut  sep-  quidem  de  fossis  saepe  et  ap.  nostrum 

Um  stadia  cum  dimidio  pro  miUiari  i4>  32.  sed  semper  cum  vi  munien- 

capias.  Quod  Plutarchus ,  Suidas  ,  di ,  in  castris ,  in  obsidionibus ,  ar- 

^qne  monuenmt.  Interpres  tamen  cendi  caussa ,  intercludendi  etc.  fac- 

Uicnia  nuliiaria  XXI.  yertit :  et  ad-  tis ,  nt  patet  ex  omnibus  exempiis , 

dit,  noo  conyenire  iUi  cum  Corne-  quae  collegit  praeter  Lipsium,  quem 

liana  ratione.  Lifs.  Qnae  de  hac  fossa  ipse  laudat  de  Mil.  5 ,  5.  Heinsius  et 

ctoieit I       v^e 3 vir is doctis disputantur, com-  Drakenb . ad Silium io,l{\i. aliique ; 

sc  ^ )      memorare  nihil  attinet.  y.  Byckium  unde  ipse  comi^arat  cum  graeco  «^o- 

^Ij  \       ^  h.  L  Gellar.  G.  A.  t.  i.  p.  aii.  ^hXiv^ai :  quod  est  ab  b.  1.  alienis- 

■^hinginm  t.  i ,  p.  47  et  ii4*  qoi  se-  simum.  £st  pacis  opus,  uon  belli , 

qoitnr  Clnyerium ,  qui  putabat  esse  recipiendae  aquae  factum ,  non  ar- 

fenam ,  quae  a  Leida  Delphos  ,  hinc  cendae.  Ern.  Bud.  produxit. 

ad  yicamMaesehuid  ducta,  tandem  Qua  incerta    Oceani  vetareaturK 

ad  propinqaum  yicum  Sluy^  Mosae  Becte ,  non  vectarentur,  Dio  L  c^ 

jongitiir.  £iLV.  Plnra  et  ipse  olim  in  interpretatur,  iVflt  /u»  oi  vottifia}  ^r 

Dias.  de  jnngend.  mar .  fluyiorumque  'tm  toD  «ko fltvo D  ^MfAptvfiJt  imffUvrtt 

moliiiunihas ,  et  Laiande  in  Traite  vthAyi^na-ti.  Fuisse,  ergo  necessnm 

des  canauxnatigahles.PaT.  1778.  est,  fossam  eam  inferioris  Batayia» 

JPbssam  perduxit.  Haec  est  lectio  parte  ,  inter  Bhenum  veterem  Mo- 

ed.  pr.  ^ln  etMS.Guelf.  exhibet ,  samque  :  ubi  fere  ubique  inter  duoii 


BU 


I 


44  ANNALIUM  *•?•*'• 

~^  A.  C.  4;. 

tamen  triumphi  indulsit  Csesar ,  quamvis  bellam  n^ — 
visset.  Nec  multo  posi  Curtius  Rufiis  eundem  honorens. 
adipiscituri  qui  in  agro  Mattiaco  recluserat  specus  qnae — - 
rendis  venis  argenti;  undetenuis  fructus,nec  in  longu 
fuit :  at  legionibus  cum  damno  labor,  effodere  rr 
quaeque  in  apertogravia,  humum  infra  moliri.Qais 
actus  miles ,  et  quia  plm*es  per  provincias  similia 
rabantur,  componit  occultas  literas,  nomine  es^rcittmm 
precantium  imperatorem ,  ut ,  «  quibus  permissurus  es 
set  exercitus,  triumphalia  ante  tribueret.  w 
XXI.  De  origine  Curtii  Rufi ,  quem  gladiatore  geni 


fltiTios  XXIII.  milliarium  interyal-  c.ai.patet, triumphii 

Inra.  Supra  agrum  BataTum,  inter  ante,quamin  Africamyeiusset.EB.: 

Mosam  ct  adhuc  integrum  Rhenum ,  Bud.  machiacho.  In  Hsfwia  argen 

esse  non  potuit :  quoniam  illic  certe  fodinas  extare  hodieque,  notom. 
periculnm  nullum  ab  aestu.  Vertra-         Effodere  riuos,  Omnes  MSS.  e 

nius ,  cni  legi  placet  vitarentur  (hoc  edd.  ante  Lipsium  habent  et 

sensu,  ut  fossam  cam  perduxerit^  Ceterummehu8puto,intelligi 

qua  commeari  a  Mosa  ad  Rhenum  quibusaqnarumriyiemetallisd^du- 

posset,  ne  Occanipericulanecessum  cantur.  £rn. 
esset  subire)  nonplacet.  Multo  mi-         Triumphalia  ante  tr.^lSempe  n. 

irns  Ferretus  :  qui   ^fTio»pac  certe  triumphaliumconsequendorumcai 

fuit,  cum  Mosam  hic  cum  Mosella  samilitibusmolestiascrearent,  qam — 

confudit ,  et  eo.  scripsit ,  quae  rideant  les  Gorbulo  et  Rufus  creassent.  Ebjt  • 
Batavorum  pueri.  Lips.  Recte  Lip-        De  origine  Girtii  Mufi,  Est,  qai 

sins.  Vetarentur  est  arcerentur,  pro-  hnnc  censeat  esse  illnm ,.  qm  memo- 

hiberentur ,    ne   restagnando  terris  riam  scripsit  reruni  Alexandri  ^  pare 

Bocerent.  AddeObsery.  i,  5.  Gron.  mehcrcules  et  latine.  Modios  certe 

£.t  sic  edd.  vctt.  Ern.  Flor.  Agr.  noster,  cujus  censur»  Ciirtiiig  iua 

Bud.  etc.  vetarentur.  leyiter  debet,  testatum  reliqnit ,  oog- 

Qm'm/{^7t).  MurctusTolebat^uia.  nomen  ei  Rufi  tribui  a  libris.  Pog- 

Vinns  bene.  nare  tamen  aetas  yideatur,  dquidem 

Jn  agfroitfatli Aco.Suspectumesse,  ad  Augustum  referen^a  illa  aimt  t 

ct  pocius  Maciaco ,  yel  Mazyaco  le-  libro  ejus  lo,  9.,  Proindejure  meri" 

gendnm  videri  ( qui  populi  Africae  togue  poputus  rom.  saiutem  se  prin- 

funt)  docui  in  Satum.  2,1.  Lips.  cipi  suo  debere  profitetur,  cui  ttoctit , 

Vide  qtiae  diximus  de  Pec.  Vet .  4  ?  9>  quam  p<ene  supremam  hahuimus ,  no» 

Gron.   Mattiaco  placet  Rhenano  ,  tmm  sidus  illuxit.  Hujus  herade ,  non 

defenditqne  Gluyer.  Germ.  Ant.  3 ,  solis ,  ortus  lucem  caliganti  reddidU 

7»  Noa  in  Africa  ista  gesta.  Quod  e  mundo ,  cum  sinesuo  capite  discordim 


AU8~.                 LIBER  XI.  45 

aum  quidam  prodidere ,  neqae  Msa  {aiQmpserim ;  et  vera 
«xsequi  pudet.  Postquam  adolevit ,  sectator  quaestoris , 
c;ui  Africa  obtigerat,  dum  in  oppido  Adrumeto,  vacuis 
jper  medium  diei  porticibus  secretus  agitat,  oblata  ei 
species  muliebris  ultra  modum  humanum ,  et  audita  est 

Mmimira  trtpidtOwt.  Quot  ille  tum  nes  exercebant.Vulgatam  tamen  fir- 

mx^ihxU/ici»?  quot  condidit  gla-  mat  PUnius  de  hoc  ipso  Curtio  Rufo 

^iios  ?'if'tantfim  tempestatem  subiLa  ep.  7,  27  ,  Tenuis  adkuc  et  obscurus 

^erenitate  discussit?  Non  ergo  revi-^  obtinenti  Africam  comes  hteserat, 

^^scitsbbim,  sedetiamfloret  impe^  Ait  enim  ,  comes.  Lips.  Non  solet 

wium.  Ahsit  modo  in^idia ,  excipiet  sectoris  nomen  magistratibus  jungL 

fuijus  saeculitempora  ejusdem  domus  Sectatores  et  assectatores  magistra- 

mAtanam  perpetua ,  certe  diutumapos-  tuum  dicuntur  tenues  liomines,  qui 

*eritas.  Sed  non  sunt :  nec  quidquam  se  adjungunt,  quaestus  alicnjus  caus- 

liic  de  sidere  Julio,  ut  nugantur.  sa.  V.  Cicer.  pro  Kab.  Post.  8.  Ga^ 

^efutant  sequentia  :  quoniam  Au-  binii  comes  vel  sectator.  Gabinius 

eustns  cum  ad  imperium  yenit,  non  autem  Proc.  S^rriae.  Verr.  a ,  26.  11. 

«xstinxit  bellonim  faces ,  non  gladios  Africarms  vetus  assectator.  Cf.  Balb. 

«ondidit :  sed  accendit,  eduxit.  Ke-  a.  Sector  autem  alicujusest,  qui  eju» 

fotat  et  ille  locus  e  4>  4*  ^^  ^^^  bona  sub  basta  emit,  ut  Antonius 

^yro.  MuJUis  ergp  casibus  defuncta ,  in  Philippica  a ,  i5.  sector  Pompeii. 

etpost  exciduun  renata ,  nunc  tamen,  £kn.  Bqd.  ^ectator. 

ionga  pace  cuncta  refovenbe ,  sub  tu-  Ohlata  ei  species  muliehris .  Plinius 

Ula  romanas  mansueiudinis  acquies-  super  eodem  miraculo  L  c.  Inclinato 

cit.  Nam  ait  et  agnoscit  longam  pa-  die  spatiahatur  in  porUcu.  Offertur 

cemin  re  romana.  An  ea  sub  initia  ei  mulierisjigura,  hunuma  grandior 

Augusti  ?  immo   viginti   annorum  pulchriorque ;  perterrito ,  Africam 

bella.  Itaque  priora  iUa  refero  ad  C.  sefuturorumproBnunciam  dixit :  itu- 

Caligolscsdemy-etconfusionemqnaB  rum  enim  Romam ,  honoresque  ges- 

secuta :  seaatu imperium  abrogante ,  tiinan,atque  etiam  cum  summo  im- 

militeet  plebe  sted^iliente.  Haec  sunt  periq  in  eamdem prowinciam  rever- 

ilk  fine  capite  discordia  membra ,  et  surum ,  ibique  moriturum.  Quod  ait 

Cbudins  ipse ,  noyum  sidus.  Tamen  ultra  modum  bumanmn  :  semper  ita 

incerta  baec  mihi ,  fateor  :  et  facile  antiqui  ,   ut  fidem  OiTinitatis   ad- 

mannm  dedero ,  siquis  adferet  yeri->  struantejusmodi  idolis.VirgiliusiEu. 

fiimiliora.  Lips.  £sse  historise  scrip-  a ,  778. ,  Fisa  mihi  ante  oculos ,  et 

lorem  pulat  etiam  Kyckius.  Non  est  nota  major  imago.  Juvenalis ,   i3 , 

faoias  loci  aut  consilii  nostri  bta  dis-  aa i . . . .  tua  sacra  et  major  imago  Hu- 

patatio.  £itN.  Non  esse  historicum,  mana,  turbat  pat^idum  cogitque  fa- 

ex  silentio  Taciti  post  alios  infert  teri.  Xenophoo*.  8,  'j.ita.tJtia.i'  "eSo' 

Broterios.  ftf  «evTa»   wpotf-fX^-Av  »piiTT»v  t/C4 

Sectator  4puestoris.\atic.  Sector.  xtfi  iy^fofTroy,  tivgh'  vua-jnuklaw^ 

«c  spemo  Ad  hastam  enim  secti^-  5  Kw^  * ,  iiJ'»»  ykf  tU  €»# 0  wsifrti ,  TadUis 


46  ANNALIUM  *"»^- 

^  A.  C.47. 


•  • 


rianc  yrovtamm  pro  eotitole 
veiiies.  I)  Tali  omiae  in  speta  soblatus ,  digressti^^^  m 
nrbem,  et  largitione  amicoram,  simtil  acri  iiigtoky^ 
(piaesturam ,  et  mox ,  Aobiles  inter  candidaCoS ,  phktaTB.f^ 
principfs  snffragio  adseqnittir :  cum  hisc^  verbfk  Tibe — - 
rius  dedeCus  natalium  ejus  velavisset ,  w  Curtius  Rufbs 
videtur  mihi  ex  se  natus. »  Longa  post  haec  senecla ,  e^fl 
adversus  superiores  tristi  adulationeadrogansminoxiBtii^  - 
inter  pares  di£(icilis ,  consulare  imperium ,  triumpbi  in_— 
signia ,  ac  postremo  Africam  obtimiit :  atque  ibi  defunc^- 
tus ,  fatale  praesagium  implevit. 

XXII.  Interea  Roms^ ,  nuUis  palam ,  neque  cotgnitf^ 
frtox  caussis ,  Cn.  Nonius ,  eques  romatos ,  feri^O  aiccinc^- 
tus  reperitur  in  ccetn  salutantium  principem.  Nam  ^ 

H.  1 ,  86.  erupisse  cella  Junonis  rOa-  vius  eques  rom.  et  sic  ietfjaetdet  ^^— 

jorem  humdna  speciem,  Lips.  te^es ;  item  MSS.  pluref  ap.  Brflfte^- 

Videtar  mOU  ex  se  naius,  IHS.  riain ,  qm  restitnit.  hi  Lipfgiteii»  itM^ 

Gnelf.  ed.  pr.  esse  natus,  Qiftod  est  si^s  additar,  qaod  recte  GTOtKnril 

3hid  fpsam ,  qaod  Rh^nafiiai  e  cod.  et  Ryckias  omisere.  Nonius  pfJbVida, 

Bodenai  dedit  ex  se  natas,  Pateola-  E&n.  Bad.  Noinus  StfUes  Rom,  pra^ 

mifi  dederat  ex  senatu,  t,si  autem  nomen  Gn,  a  r.  m —  insigni^  tmest. 
ambigaitas  m  T^rbis.  Nam   ex  se         Ferro  acdnctuf  reperitUr,  Id^ 

nat/dicunlur,  qni  majorescierenon  Claudiaaf  primus  (  Ct  fortagse  baK» 

possunt ,  obscuri  homines  genere;  occasione)  scratatiijres  itt8titait,<pd 

▼eram  etiam ,  qui  ipsi  sibi  nooMi  promiscae  omnes  ad*  p^ncipem  sa- 

peperere ,  non  a  majoribus  acceplM.  latamdi  yel  qua  aUa  caussa  Teinente^ 

£rgo    indicavit    Tiberias ,   Rafbnfit  excoteVent.  Suet.  %.  ^aiuuttor^ 

obscuro  loco  ortum  ,  et  sibi  aliquid  sianitatores  semper  appMuii ,  et  qiii- 

nominis  peperisse.  Ern.  Sic  Cicero  dem  omnibus,  et  acerbissun6s,Qiio$ 

ex  se  ortus,  PhiL  6,  6.  tamen  Vespasianus  iteram  si:Atfdk, 

Mox,  Heinsius  Tult  noxce  ad  Vel-  narrante  eodem  Suetonid  la.  Verba 

lei.  1 ,  12.  probat  Graey.  ad  Flor.  3 ,  Oionis adhuncmoremdignalegiGo ,' 

10.  non  Jac.  Gronoyius ,  nec  ego.  3. ,  KXdcucTidc  rkTt  iKKet  «tiepf j65c  i<f>tf- 

Respicit  ad  tormenta  mox  adhibita  xitTTiro  ,  Kdii  ^jrkyrAc  roxic  ^^foa-iifrat 

ad  reperiendam  caussam.  Ern.  01  »«« &iJfAf  ha)  yuv«ijt«clpft/ri^3*i 

Cn.  Nonius  eques  rom,  Ed.  pr.  \ifoUi,  pn  ti  ^t<piJioi  tx^ff^tf.  <»•« 

S,   N.  Nonius,  quod  est  ortum  e  ^oic  o-vfAiroo-ioti  tFetirus  Ttvkt  «^p*- 

ficriptura  cod.   Flor.  Gn.  Nonius;  ttATAs  o-uvoyrAi  tlxi' 'ttii  Tovro /Ah  i( 

abestque  insignis.  PuteoL  Cn.  No-  ixtiiov  »<»W«;t^W,  *«i  Jfif  k^ 


.  u  8«.  LIBER  XI.  47 

postquam  tormefttis  dilatiiabattir ,  dd  S6  nofi  iiificktud 
conscios  non  ecKdit ,  incei^tum  an  occtiltsrns.  lisdem  cath 
^ulibus,  P.  DolabeHa  censuit,  a  spectaculum  gladiatottitt 
jMsr  oiunes  amios  cekbrandumpecuniaeorum,  qui  ^ttdei^ 
%uram  adipisoerentur. »  Apud  majores  Yil-tutii^  )d  prclg- 

^lyvfTAf.  »  J^  cfii  ifiviA  i  Jtk  vkiTui  num   sic  esse  locum,  judicat  Bro» 

cJ<<k,  Ovftf-irattfiatyov  iiraisrdTO.  Mansit  tcrius  poft  Gruterum.  Ellipsin  scif. 

iplttrde  milityiaB :  at  de  scrutatione  admittunt  et  ita  disriDg^litiat :  ele  fi# 

'Veapananus  sostulit.  Mos  iste  scni*-  Nopius :  c.  n.  e.  Lipsiicolijecturae  fa- 

tandiyetus,etGraecisquo<{ue.Taagit.  vetcod.  Agric.  qui,  leste  ftyckio, 

l^lutarchnsin  Timoleonte  ai.  p.  a^S.  habet  de  se  conjessus  c.  n.  e.  Displi- 

laibi  Dionynum,  jam  etsu1<im  ,  irri-  cet  hoc  Acidalio,  quod  tn  re  mittii*- 

oum  a  qnodam  ait ,  gui  intrans  eut  festa  confessione  non  es^et  opns.  E± 

^ttmvestemexcussitjUttjrrannisfieri  hac  ratione  Bip.  conjicinnt  :  de  se 

9oUt.  Lips.  noxiam  Jassus.  Vemm  in  ista  con>- 

De  te  non  in.,..  conscios,  Non  in-  feitiione  non  potest  alins esse sensud , 

teger  locus  vel  indicio  libri  Fame-  nisi  nouafr.  Uino  non  spehienda  lec* 

aiaoi,  qui  ^m  lacuna  refert :  De  se  tio  cod.  Flor.  mihi  videtur ,  a  Gro- 

ROPi. . . .  conscios.  Yidemur  non  in-  norio,  qu^m  seqnor,  ej^^ie  sup- 

comiAode  explere  posse  :  de  se  No-  pleta.  Bartb.  Adr.  /^  ,  3.  expiA^ 

vms  confissus ,  eonsvios  non  ediiiit.  de ,  reliqua  sana  p^rhibet  :  se  N&^ 

Lips.  Edidi  scriptnram  codicis  Flor.  tnus,  congcios  non  edidit.  -^  *  Gf.  J.  F 

potius  quam  conjecturam  Nouius,  Gron.  adStatiiSilvatf  c.  38,p'.  f^^. 

qoaoipnmnsPuteolanusedidit,  ex-         Spectacuhtrh  gladiatonutl*  Swt. 

taUpke  in  Guelf.  Fam.  cod.  notd. ...  c.  s^*  CoUe^  queestorum,  piH  stra" 

qood  edidit  Ryi^kius.  £d.  pr.  habet  tura  viaru^,gfadiatofiumihilnusi^ 

de  sortoi  vitiose  pro  de  se  non  in  :  yu/txit.  Quod  mutayit  Nero,  qni  ceA^ 

( niid  Tirgnla  est  aHeno  loco ,  ediquitf  suit,  ut  ne  designatis  guidim  ifwes-' 

^Aait  ndt,  nt  in  eodem  libro  la,  toribus  edendi gladiatoris  ntcesiitas 

58.  ilfcfceretpro  nitesceret)  nuUa  mh  eHH,  ait  Tacitus  i3 ,  5.  Iternm  in- 

qnente  lacuna.  Qiricquid  sit ,  etiam  dbnt  Dbmitianus ,  notante  Snfetonio 

fiirieeonfirmaturJac.Gronoviicon-  c.  4.  et  pcr^v^avit.   Tertnll.  rfe 

ieetora,  qn^m  verissiiHam  puto  :  de  Spectac.  12.  Ti^ansiii  hoc  genus  edi~ 

se  non  inficiatus.  Bene  Pichcna  com-  tionis  ah  honorihus  mbrtuorum  ad" 

parat  locum  Livii  24 ,  5.  {ik  se  ipso  honores  vivenUum,  Quctsturas  dito  , 

haud  ctMctanter  fassus  ,  eonscios  et  magistraius ,  etjlaihinid  et  sac^r- 

celabat  :  qtirtn  ixi  animo  habnisftti  dofia.  Plura  de  his,  proprio  Hbro. 

ikMtram  facile  patet.  ffeinshts  con-  Ltps. 

jedt  c  cod.  Fames.  vestigiis  flfe  si        Qui  cjuaBsturam  apiscerentur.  Pro 

'wAssime  conjhssas.  Scd  illud  no-  pfeterent,  apisci  vellent  :  contextus 

*^W  fiiget ,  Ht  ben6  monuit  ideni  facile  dotfet :  et  esse  deberet :  adepti 

Gron.   Ekit.    Bnd.    de    se    tiovius  essenty  si  sensu  vulgari  dicerctur. 

cmtmt  n.  ed,  abSque  lacona.  Stc-  Ern.  Rhen.  e  Bud.  adipiscerentur^ 


48  ANNALIUM  t-^*«- 

mium  fiierat ,  cuuctisque  civium ,  si  bouis  artibus  fid 
reut ,  licitum  petere  magistratus  :  ac  ue  aetas  (juid 
distinguebatur ,  quiu  prima  juventa  cousulatum  ac  dic 
taturam  inirent.  Scd  quaestores ,  regibus  etiam  tum  im 
perantibus ,  instituti  sunt :  quod  lex  curiata  ostendit , 
L.  Bruto  repetita.  Mansitque  consulibus  potestas  deli 
gendi,  donec  eum  quoque  bonorem  popuIusL  mandaret 
creatique  primum  Yalerius  Potitus  et  ^milius  Mam( 
cus ,  LXUI.  anno  post  Tarquinios  exactos ,  ut  rem  mi- 


prius  legebatur  acUpiscentur.  Cete-  ipse ,  qui  codsuI  postea  a.  U. 

nim  Y.  Lips.  ad.  i3 ,  5.  Quod  clare  ex  Dionysio  hanries  9 

Ne  eetas  quidem  dist.TJtposi  iaC'  5i.  Lips.   £d.  pr.  PotuSy  Puteol 

tum  est ,  inductis  legibua  annalibus :  dedit  Postumius ,  ut  est  in  Guelt:^^. 

de  ({uibus  dicere  h.  L  nihil  aitinet.  quod  omnes  secuti  sunt  ad  Lipsiiui^^Bl 

Moz  cod.  Fl.  et  ed.  pr.  etnon  ac ,  usque.  Eadem  editio  habet  copalani=v 

ut  ceterae.  Ern.  et ,  quae  e  cod.  Flor.  accessit  y  ne 

.  jic dictaturas,  Bud.  etdictaturam,  glecta  inde  a  Puteolano,  uacpie 


bene.  Rarior  dictaturae  usns ;  nuUa  Pichenam  ,  qui  restituit*  Pro  PotatM 

ergo  T^o  pluralis  numeri.  recte  restitutum  Potitus,  Eas.  BoA       / 

Sttlt^uiestores ,  regibus.  De  quaes-  Val.  Post.  etEnulius. 
tflWjBlBgine ,  ratione  dtc.  qui  volet        lxiu.  anno  post. '  Error  nameri. 

eoi^MNnBre.plnray  adeat  in  primis  Nisi  placet  de  primis  qoaBStoribas 

PighinminAnnal.  ada.U.  a44*2^^  totos  xl.  annos  a  Liyio  et  Didoyr 

abest  a  MS.  Guelf.  Ern.  In  Bud.  sio  discrepare  Tacitum.  Nam  a.  U. 

adest  tum ,  abest  etiam.  269.   Q.  Fabio  Ser.  Comelio  coss.  j 

.   Quod  lex  curiata.  IntcUigitur  lex  LiTio  2,4'*  Primi  qoaestorea  nomi-  i 

de  modo  potestatis ,  quae  regibus  es-  nati  L.  Valerius  et  Gaeso  Fabiua  :  i 

set  in  populum :  repetita  est  a  Brnto ,  itemque  Dionysio  8 ,  77.  At  ex  iiac 

ut  Coss.  eadem  potestas  esset,  quae  Taciti  putatione ,  circa  a.  demnmU. 

regibus  fuisset.  Eam  Taciti  tenipo-  3o8.   quaestores  statuamua,   neceaae 

ribus  adhuc  superfuisse,  ex  h.   ].  est.  Quod  falsum  esse ,  liqnet  Tel  ex 

tdare  patet.  £rn.  eo^  quod  Livius  et  Dionysiua  poat 

Mansit  coss.  potestas  deligfsndi.  annum  illum  269  sspius  jam  quaBa» 

Videtur  dissentire  Plutarchus  in  Va-  tores  nominant.  Corrige  hic  ergo  , 

ler.  PopL  c.  38,  p.  iio.  sed  vide  xxiii.  anno  ,  ut  ratio  constet.   In 

notam  ad  verba  LXIII,  a.  p.  T.  e.  altero  tamen  quaestore  manet  adhuc 

Ern.  dissensus  :  qui  Livio  et  Dionysio  est 

Falerius  Potus.  Ita  libri  scripti.  CaesoFabius,  non  Mam.  .^inilins  , 

Lego ,  Potitus ,  quod  Valeriae  gentis  ut  nostro.  Nam  Plutarchus  plane  di<- 

cognomen  est.  In  vulgatis  Vaierius  yersus,quiP.  Veturiumet  M.  Minc^ 

Poetumius,  imperite.  Est  autem  ille  cium  nominat.  Lips.  Eadem  repelU 


i 


i:l^'                 LIBER  XI.  49 

litarem  comitarentur.  Dein ,  gliscentibus  negotiis ,  duo 
additi,  qui  Romae  curarent.  Mox  duplicatus  numerus, 

Rjckius  ad  h.  L  nec  se  expedit.  In  quinios  exactos,  ut  vem  mUitarem 

ed.  pr.  non  per  LXIII.  exprimilur  comitarentur,  Mox  etc.  Videnlur  , 

nomenis,  sed  est  sexagesimo  tertio  quibus  otium  est,  haec  excutienda« 

armo.  Ceterum  Tacitus  cum  Livio  MS.  Guelf.  habet  annos,  Eb.n.  Bud. 

et  Dionysio ,  Plutarcho  item ,  facile  verbis  expressis  :  sexagesimo  tertio, 

componetur  sic  :  Plutarchus  tradit  Bip.  nodum  bene  solvunt.  Tacitus 

quaestores  primos ,  a  regibus  exactis :  suos  sibi  auctores  habuisse  putsmdus 

Liyius  et  Dionysius  nihil ,  nisi  qui  est. 

illo  anno  quaestores  fuerint ,  qui  diem  Ut  rem  militarem  comitarentur,Tsi-' 

dixerintSp.  Cassio;  qui  fuit  annus  citumaLiyioetaliisdiscrepare^mo-» 

xxni.  a  regibus  exactis  :  Tacitus  au-  net  Pighius  L  c.  quod  primum  duos 

tem  qoi  primi  quaestores  a  populo  militares    qusestores  creatos  dicat, 

creati  sint;  quod  attendenti  facile  deindedemumadditosduosurbanoSy 

patebit,  monuitque  jam  Drakenb.  cumLiYiustradat4,43-abinitioduo3 

ad  Liy.  4>  4'*  Piutarchus  dissentit  urbanostantumfuisse,additosdeinde 

in  hoc  ,  quod  jam  Valerium  Popli-  duos  alios,  qui  consulibus  in  belluni 

colam  concessisse  popnlo  creationem  profectis  adessent.  Verba  sunt :  Mo- 

quaestorum  dicit ,  a  populoque  crea-  '^*  discordiarum  inter  plebem  acpo" 

tos  Veturium  et  Minucium.  Verum  ^^^  orta  est;  coepta  ab  duplicanda 

aut  alios  auctores  secutus  est  uter-  qucestorum  numero,  ut,  praster  duos 

que,  aut  ea  tantum  liberalitas  Va-  urbanos  qucestorcs ,  duo  considibu^ 

lerii  fuit ,  cpiam  ceteri  consules  non  ^^  ministeria  belli  prcesto  BStent,. 

santimiuti ,  donec  lege  populo  crea-  Ego  rem  omnem  sic  concipio.  Fuero 

tio  quaestorum  vindicata  aut  permissa  quaestores  semper,  sed  a  coss.  ab  ini- 

est.  Abramius  ad  Ciceronis  Phil.  3,  tio    creati,    nisi  ubi  magistratuum 

ao.  sic  concihat  Tacitum  Plularcho  ambitio,  ut  Poplicolae,  populo  per- 

et  Jnnio  Grachano,  qui  etiam  sub  mitteret.  Sed,  cum  coss.  opus  vi- 

regibnsa  populocreatos  scripsit,  ut  dcretur  in  bellis  ministerio  quoes- 

reges  quidem  consulesque  ipsi  elege-  torum ,  proptcr  rem  pecuniariam  , 

rint ,  sed  popnlus  lege  curiata  pro-  necessarium  yisum  est ,  quaestorcs 

barit  electionem.  Sed  ea  ratio  per  creari  a  populo  comitiis  curiatis,  iit 

legem  coriatam  sanciendi  jam  cons-  rem    miliLarem  possent   attingere  , 

tituta  serior  est ,  et  instituta  ad  usur-  quod  injussu  populi  et  sine  lege  cu- 

pandam  yetustatis  memoriam.  Lata  riam  non  hcet.  Id  apparere  videtur , 

disp.  ad  h.  L  est  yiri  docti  in  Mis-  ut  arbitror,  cx  eo,  quod  etiam  sem- 

cell.  Obs.  1. 10,  p.  257.  in  pr.  p.  287,  per  quaestoribus,  consulemr,  qui  im- 

qai  per  transpositionem  conciliari  perium  haberet ,  secuturis,  legc  cu- 

Livio  et  Plutarcho  posse  Tacitum  riata ,  dicis  caussa ,  ut  ipsis  procons. 

e-iislim^t  sic  :  Creatigue  primum,(jui  opus  fuit,  ul  rxistimat  Gruchiiis  , 

Romas  curarent  :  dein,  gliscentibus  quamquam  dissentieutc  Sigoino.  Ci- 

negoiiiSfduo  additifPotitusetj^mi-  cero  Phil.  2,  20.  oi*jicit  Antonio, 

iius  Mamercus,  90.  anno  post  Tar^  qnod,  quicstor  crcatus,  statimad  Gse- 

2  4 


,5o                       ANNALIUM  *"*>•• 

A  C.  47. 

stipcncliaria  jam  Italia ,  et  accedentikus  provincianim 
vectigalibus.  Post ,  lege  Sullee ,  viginti  creati  supplendo 
senatui ,  cui  judicia  ti  adiderat.  Et ,  quamquam  equites 
judicia  recuperavissent,  quaestura  tamen,  ex  dignitate  can- 
didatorum,  aut  facilitate  tribuentium ,  gratuito  conce- 

^rem  in  proviaciani  cucnrrerit  sine  hius  aJ  a.  U.  c.  672.  haec  yerba  ac- 

SCj  sine  sorte,  sine  lege,  Ergo  quass-  cipit ,  quasi  Suila  tulerit ,  nt  qnot 

tores  cum  ante  semper  in  urbe  cnras-  annis  isti   xx.   quxstores  ,  partim 

sent  aerarium ,  coepemnt  jam  etiam  populi  suffragio ,  partim  consulum 

bellis  intcresse  :  ideoque ,  cum  prope  beneficio  crearentnr.  Nam  Tacitus  » 

nerpetua  bclla  esscnt ,  propc  semper  inquit ,  profecto  dixisset  pppuli,  non 

^berant  ab urbe  quaestores.  Hinc  con-  trihuentiumJaciHlate ,  si  solus  popu- 

pilium  natnm  est ,  ut  praeter  duos  il-  lus  quaesturam  tunc  dedisset.  Idem  oi 

ioS;  quibus  liceret  in  bellum  irecum  apertius  ostendere  Cicero  videtur  in 

consulibus,  crearentur  alii  duo,  qni  Interrogatione ,  qunm  c.  5.  ait  Vati- 

assidui  in  urbe  essent,  quique  quaes-  nium  quaesturae  candidatum ,  intnti^ 

torcs  urbani  dicerentur,  cum  antea  omnibus,  non  populi,  sed  consulis 

quaestoressimpliciterdicerentur.Ce-  beneficio   extremum  adhcesisse.  £a 

terum  MS.  Guelf.  habet  commilita-  enim  verba  docere,  uno  quaestore  po- 

rem,  cormpte.  Vide  ad  i,  4^-  Ern.  puli  suffragiis  creato ,  alterum  mox 

Curarent.  Sic  4  7  36.  et  Sall.  Ca-  renuntiationeconsuliseturbacandi-- 

lil.  9.  Rempuhl.  curarent,  datorum  adjici  potuisse :  atque  alter- 

Mox  duplicatus  numerus.  Epitome  natim  usque  ad  extremum.  £t  id  for- 

liyii  i5.  Quastorum  numerus  am-  tassis  eo  instituisseSuUam,  ne  mmis 

pliatus  est ,  ut  octo  essent.  Quod  ac-  din  extraherentnr  comitia  in  tanto 

cidit  circiter  a.  U.  4^8.  Lips.  quaestorumnumero.Haecsomniasunl 

Viginti  creati  supplendo  senatui.  m&nissimA. BeneJiciumconsulisClce- 

Uti  a  Csesare  dictatorc  quadraginta,  roni  nihil  cst  aliud ,  quam  constalis , 

eadem ,  ni  fallor,  caussa.  Vide  Dio-  quicomitiispraeerat,studinmetcon- 

nem  43 ,  47*  I^ii*s.  tentio  in  commendando  Vatinio,  et 

Post  lege  Sullce  viginti  creati  sup-  vehemens  pro  eo  supplicatio ,  quod 

plendo  senatui.  Nam  senatores  fie-  rogandi  genus  cum  semper  sit  gra^ 

bant  maximc ,  qui  magistratum  in-  tiosum ,  tum  sunt  interdum ,  quibus 

ferioremgessissent.Solosquaestorios  nihil  sit,  quod  rogantibus  non  jure 

in  senatum  lectos  a  censoribus,  ut  se  conccssurum  populus  putet,  hi 

CumSigoniovultPichena,noncredo.  multis  saepe  indignis  profuenint  et 

HS.  Guelf.  supplemento.  Ern.  suffragia  quamvis   invitis  extorse- 

Equites  judicia  recuperavissent.  runt.  Neque  inepte  Nic.  Abramus  , 

Non  ut  adimerentnr  omnino  senatui,  posse  et  fraudis  suffragiorum  pnnctis 

ged  ut  cum  equitibus  etiam  commu-  adhibitae  suspicionem  motam  credi. 

nicarentur,  quod  factum  esse  constat  Nam  Tacitum  non  solum  intellegere 

lege  Aurelia  L.  Cottae.  Ern.  populum,  et  solita  sua  subtilitate 

Facilitnte  tribuentium .  Steph.  Pig-  usnm ,  quum  tnbuentiitm  maluit ,  fa  - 


A  u«o..  LIBER  XI.  5i 

debatur ,  donec  sententia  DolabeUee  velut  ventindaretur. 
XXin.  A.  Vitellio ,  L.  Vipstano  coss.  cum  de  sup- 

plendo  senatn  agitaretur ,  primoresque  GaHia& ,  cpiae 

Comata  adpellatur ,  fbedera  et  civitatem  rbmanam  pri- 
dem  adsecuf  i ,  }us  adipiscendorum  in  urbe  honorum  ex- 

cile  largimnr :  cpippe  et  populam  et  tempus  colonias  ladnds ,  de  petenda 

senatum et principcs comprebendtens  ciuitaU  a^tantes,  adiit,  ^  ad  au» 

Terbum  ponere  debuit.  ItSL/acilitate  dendum  aliquidconcitassetynisicmtr^ 

tribuentium  libera  republica  el  jure  sules  conscriptas  in  CUiciam  legiones 

comitiorum  peilcspopulum  est  stu-  pOutRsper  ob  id  ipsum  redfaCisseta. 

diis  tribuum  j  postea  partim  senatus,  Donec  ille  Cassar  dictator  primum 

ad  quem  translata  comiiia  sub  Tibe-  transtulit  eos  in  civium jus ,  nar^ante 

rioj  partim  principum  suos  candi-  Dione  4^)  ^*  ^ioTn  TttXeLTetis ,  toic 

datos  sine  metu  repulsae  obducen-  ivTo;  tSv  "Axirton  v^r-i/)  tov  'Hp/cTdtvot 

tium.  GrON.  OfXOU0-|,  TMV  'TroXlTlf  av  ,  ^Tt  xei/  k^^AC 

Felut  venundaretur,  Quod  jam  autSv  ,  k^rriJuKt.  At  die  Transalpinis 

nemo,  quamvisdignus,  quaestorfieri  non  liquide  pureque  aliquid  scrip* 

vel  auderet ,  vel  posset ,  nisi  qui  valde  tum  repcrio ,  nisi  quod  S trabo  osten- 

dives ,  et  perferendis  munerum  im-  dit  Gavaros  Salyesque  civitate  do- 

pensis  esset.  Ern.  natos ,  tempore  tamen  non  expresso 

£.  Fi/Monib.Sicedd.omnes.Ryc-  1.  4,  p.  186.  rTatvTfltf,  inquit,  out» 

kioB  cum  Kuper to  ep.  48*  ad  R(iiQ<is.  tt^  0  o-etyo  ftuova-t  (Gavarorum  n omine, 

Talt  Vipstano  e  vestigiis  codd. Flor.  scilicet )  touc  tautm  ^Apfietpovc,  ovJt 

«t  Agr.  qoorum  iUe  Fipsana,  hic  i8dtpj8«epovc  «ti  ovT«tc ,  kwk  fAtTantt" 

l^ii^Blfiaitofaabet.^i/75a/taetiamGuelf.  ptivout  to  'ttxiov  ff«c  tov  Tafv  'Pmfjmiatf 

mox  c  a5.  Vipsanus.  Infra  quidem  tu-jtov  xat/  t»!  yXd&TT» ,  ntti  to7c  jSio/c » 

hoc  nomen  eodem  argumento  pluri-  rnki  cii  kcl)  t»  'n-ox«Tif«e.  Donatos  ta- 

bus  locis  receptum.  Quidni  ergo  et  men  non  dubium  est  ab  Augnsto  : 

hic  recipianlu8?£B.N.Bud.  Vipsana,  tnncne,  cum  Italiam  ad  Alpes  pro- 

FoRdefu  et  oitntatem,  Dupiex  Gal-  movit  ?  an  potius  in  diutuma  illa  pe- 

lia,  Gisalpina,  Transalpina.  Gisal-  regrinatioae,cumadresGalliaecons- 

pini  iterum  duplices  ,   Gispadani ,  tituendas  biennium  continnum  ilie 

Transpadani.Exhis,  quicisPadum,  egit?  Quod  obiter  snadere  Dio  vi- 

jns  civitatis  assecuti  sunt  post  bel-  detur  54 ,  25.  qui  Augustum  in  ea 

lam  Marsicdm  :  qui  trans  Padum ,  peregrinatione  libertatem  et  jns  ci- 

jas  Latii  eodem  tempore,  ferente  vitatis  aliis  dedisse  ait,  aliis  ade- 

PompeioStrabone,  quipaterMagni.  misse.  Givitatem  autem  accipimus, 

Ea  lez ,  Pompeia  dicta.  Sed ,   non  sine  jure    suffragif ,   quod  nunc  a 

pontenti    latinitate  ,    Transpadani  Glaudio  demum  adsecuti.  Lips.  De 

turbas   saepe  moverunt  :  incitante  loco  Strabonis  y.  Spanhem.  dc  0« 

etiam  post  quaestutam  G.  Gaesare.  R.  2,  i5,  p.  92.  qui  j^er  'iroXfTfictv' 

Nec  enim  de  aliis  Suetoniana  illa  male  Tult  intcUigi  reip.    formani. 

tMpio  Jul.  3.  Decedens  ergo  ante  Eiiif. 

4- 


53  ANNALIUM  *"«•' 

A.  C  49* 

peterent ,  intiltus ,  ea  super  re ,  variusque  rumor .  Et  stu- 
diis  diversis  apud  principem  certabatur ,  adseverantium, 
«  non  adeo  aegram  Italiam ,  ut  senatiun  suppeditare  urbi 
suae  nequiret.  SufFecisse  olim  indigenas  consanguineis 
populis  ,  nec  poenitere  veteris  reip.  Quin  adhuc  memo- 
rari  exempla ,  quae  priscis  moribus  ad  virtutem  et  glo-» 
riam  romana  indoles  prodiderit.  An  parum ,  quod  Ve- 
neti  et  Insubres  curiam  irruperint ,  nisi  coetus  alienige^ 
narum,  velut  captivitas ,  inferatiu-?  quem  ultrahonorem 

38.  SuffecUse  olim  indigenas  consanguineis  populis.  Consanguineis  populis  est 
texti  cains,  non  qtiartL  Qnare  nil  muta.  Indigente  Jtali  olim  popnlis  suis  ad  senatnm 
unplendum  snffecemnt.  —  Sg.  f^elut  captivilas  inferatur.  Inseraiur  BIS,  Ursini ,  et 
l>ene.  Scribo :  veiut  capta  civitali  inseratur.  Simile  mendnm  Lip&ius  snstulit  t3,  a5. 
nbi  is  optime  pro  in  moduni  captifitatis  legit  captw  civitatis,  Apud  Jnstin.  39,  3. , 
cetera  captivitatis  nuda.VSS,  nonnulli,  teste  Boogarsio,  capta  civitatis.  Inseralur, 
vt  apnd  Ovid.  Met.  i3 ,  33. ,  Inserit  JEacidis  alience  nomina  gentis.  Hinc  insitus 
fnro  adQptivo  i3,  14:  Add.  ad  Ovid.  Am.  3 ,  7,  g. 

'     jipud principem.  Sic  cod.  Bud.  et  sanguinem  dncat ;  ut  ait  Flonis  li- 

«lii,    item  edd.   yett.   Recentiores  bro  3,  18.  £t  hoc  prsfero.  Gron. 

crdaedam  prmcipes ,  male.  Lipsins  in  prioribns  edd.  conjecerat 

Indi^nas  consanguineis,  Sensns  cum  consanguineis  populis :  aed  htuio 

Tideatur.  Olim  Latinos  (  qui  indi-  conjecturam  post  damnavit  et  muH 

gense  )  suHecisse  Romanis,  sanguine  tulit  in  posterioribus  edd.  Jae.  Gv^ 

et  affinitate  cum  iis  junctis :  cur  non  noyius  indigenas  consangidnei  po^ 

nunc  tota  Italia?  Possis  etiam,  m-  puli:  quia  in  cod.  Flor.  consangid-^ 

digenas  consanguineos  populm^tO'  nes.  mira  ratio.  £rn.  Consanguineis 

dem  sensu.  Lifs.  Accipio  interpre-  populis  sexto  casu  dici  Heins.  putat  ^ 

tationem   Pichenae  :  indigenas  sc.  quod  arrisit  Bahrdtio.  —  Bip.  pos- 

Jtaliae ,  Romanis  consan^ineis  suis  tremam  Gronovii    conjecturam  ia 

olim  suffecisse  :  sed  ei  obstat  to  po-  textnm  recepemnt.  Mihi  consangui" 

puUs.  Populum  romanum,  non  po-  nei  populi  sunt,  qni  in  romanam  rem- 

pulos  romanos  noTimus.  Ergo  aut  in-  publ.  confluxere  e  yiciDia  et  sangui- 

dueenda  vox  ea ,  ut  sit  :  suffecisse  nem  cum   Romanis  miscuere  ,    sic 

4dim  indigenas  consanguineis  :  aut  dandicasussubsislterepotest.Itafere 

popuhs  faciendum ,  ut  sit ,  suffecisse  et  Hillerus  Rac.  34. 

olim  indigenas  consanguineis  popu^  Veneti  et  Insuhres.  Qui   populi 

/05,  aut  denique  scribendum :  suffe-  transpadani.  Ex  his  coUigas,  Cava- 

cisse  olimindigenas  consanguineo  po-  ros,  de  quibns  StraboL  c.  plenoci- 

'  pulo.  Nempe  Italicos  populo  roma-  yium  jure  non  fuisse.  £os  enim  po-> 

co ,  qui  Etruscos ,  Laiinos ,  Sabinos  tius  hic  nominasscnt.  Lips. 

«tc.  mistuerit;  €t  unuzn  ez  omnibus  Niai  cwtui  tdienigenajum.  Quoil- 


*  *»r  LIBER  XL  5!r 

residuis  noLilium ,  aut  si  quis  pauper  e  Latio  senator , 
fore?  oppleturos  omma  divites  iiios ,  ({uorum  avi  pix)a- 
vique ,  hostilium  nationum  duces ,  exercitus  nostros  ferro 
vique  ceciderint ;  D.  Julium  apud  Alesiam  obsederint. 
Recentia  haec.  Quid  si  memoria  eorum  inoriretur ,  qui 
Capitolio  et  ara  romana  manibus  eorumdem  per  se 

4o.  Aui  si  quis  e  Laiio  senator  foret,  Scribe',  quem  vltra  honoremresiduisnobi» 
lium,  aut  si  cui  pauperi  ex  Latio  senatori,  fore?  ~  4<*  Ferro  vique  ceciderint, 
Vum  danmasset  Salinerkis.  Sic  vim  et  arma  coDiunxit  Hist.  4»  *3.  vis-  eirma$m 
Ann.  4  >  47*  lu  Toliimiu  to  vigue  temere  repetitnm  e  snperioribns  proauifue,  -«•^ 
4^.  Quid  si  memoria  eorum  inoriretur,  qui  Ctipitolio  et  ara  romana  manibus  eorum* 
demprostrata»  Morerelur  cod,  Agrie.  et  Medic.  Libri  Lipaiani  memoretur.  Tam  mani- 
bus  eorumdem  per  se  satis  iidem  cnm  Medieea.  AgricolsB  liber  manubus  eorumdem 
per  se  satis,  Acidalios  arce  pro  ara,  et  iniretur  pro  inoriretur;  quod  et  mihiTeneral 
in  mentem.  Sic  inire  dapes  Statio.  Consiiium  inire  Nasoni  in  Faatis  3 ,  38o.  imrm 
verbis  bene/Scium  Terentio  Andr.  5,1,  i£.  mstimaiionem  inire  Setkecn ^  Benef.  3  «, 

baiid  dia  post  CTenit ,  adeo  nt  Au-  L»8.  Sic  cod-.  Flor.  Guelf.  et  alii  ed« 

gustiuus  Tere  scripserit :  Numquid  pr.  At  Puteol.  et  sequentes  ignique, 

non  muhi  senatores  in  tdiis  terris,  £rn.  Bad.^rro  vique ,  ut  Flor. 

qui  Homamnefacie  quidem  norunt?  *  D.  Julium  apud  AUsiam.  V... 

De  Civit.  5,  17.  Lips.  Qod.  Ursini  Caesar.  B.  Gall.  7,  79. 

i/iJ€ra<iir.Veramcaptiyitatinon  con-  Inoriretur.  MSS.  Flor.  Agr.  Guelf; 

TCnit.                                             •  ed.  pr.  moreretur.  Puteol.  et  seqq. 

jitU  si  quis  pauper,  Negandi  yira  inoriretur.  Ex  iUo  J.  Gronov.  facit 

lalMty  quasi  dicat :  an  alicpiis  etiam  moveretur.  Heins^  renouaretun  Illnd 

panper  e  Latio  senator  fiet  ?  non  fiet.  meiius.  Putem  inoriretur ferri  posse, 

posset  etiam ,  mut  ecquis,  Lips.  Non  quamqoam  est  yerbum  insolens.  li- 

male  Acidaliusconjicit  :^uef?i...  no-  brarii  ex  iTtoneretur  fecere  morere- 

hilium,  aut,  si.,.  senator,/bre ,  i.  e.  tur,  ut  alibi  multus  ex  inultus  et  si* 

quem  honorem  ultra  fore  nobilibus  mUia.  Oreretur  pro  oriretur  saspe  est 

aut  senatoribus  pauperibus  e  Latio.  in  Hbrisantiquis.  Vid.  Burm.ad  Sue-* 

Scd  Tulgatum  etiam  defendi  potest,  ton.  Cas.  64*  Aptins  h.  \,  videtuv 

et  intelligi  dictum  pro  pauperibus  Terbum ,  quod  significet  veniret  in 

senatoribus  e  Latio.  £d.  pr.  senatus.  mentem,  quam  quod ,  commemora^ 

Ern.  Acid.  conjecturaoptimum  sen-  retur,  Adde  not.  seq.  Ekn.  Bud.  mo» 

0um  exhibet.  Adaumpsere  Bip.  Re-  reretur.  Acid.  pro  inoriretur  dabat 

cepi  et  ego.  iniretur,  et  pro  ara,  arce^  Infrequeng 

Ferro  vique  ceciderint.  Ita  in  meia  est  inoriri  ;  apud  Frontin.   tameu 

libris ,  et  recte.  Vulgo  ,^rro  ignique,  Strateg.  a ,  i .  in  plur.  codd.  legi  m- 

Simile  mendum  scio  esse  in  Suetonii  oriente..  .  die  testatur  Oudend.  nee 

Claudio  ai .  Diu  cunctatus,  an  omnes  proinde  id  Terbum  compositum  La-. 

igtd  Jerroque  ahsumeret,  tandem  e  tioejiciendum. 

sna  sede  prosiluit,  LegCy  vijhrroque.  Qui  Capiiolio  $t  ara  romana, .  Lp« 


54  ANNALIUM  j[;^;^;- 

^tis  *  fruerentur  sanc  vocabulo  ciyitatis  :  at  insignia 
patrum ,  decora  magistratuum ,  ne  vulgarent.  » 

8.  mensuras  agrorum  inire  Columellae  5,3.  imre  somnum  BUroni  Ed.  i  $  S6,  raiionem 
putim.  Aut  kge  itevelur,  Atqne  cmenda  Plinii  locnm  Hist.  Nat.  g,  i5  (ao).  in  qoo 
desndaTit  Lipsios  ad  Ann.  la ,  63.  Bcribendnm  iilic,  nec  nisi  itawties ponium  Bj' 
Montii  capiunUir,  Hoc  esly  repetentes  ponlnm.  Yulgo  intrantes,  Blale.Vide  Ambrosii 
locnm  a  Lipsio  prodnctnm.  lierare  culpam Hist.  3 ,  ii, tumulum  Ann.  a ,  ^,tmlnus6f 
35.  iterala  testudo  Hist.  3,  iS.  iierare pugnam  Livio  6,  3a.  iterare  dicta^  terram, 
campum»  agrum,  GolumeJla  a,  4*  ociem  alii.  aquor  iterare ,  cursuSfforpmam  Ho- 
ratio  Od.  I  f  7,  3a.  34,  4.  3 ,  3 ,  6a.  vulnera  Statio.  reuocatus  in  m&noriam  oraculi 
dizit  Justinns  7,  1.  repelitur  memoria  Valer.  Max.  a ,  a ,  7.  Alia  Jnatns  Bjduns,  Ger. 
Vossius ,  GionoT.  I^n  conjeoturam  nostram  ;  Qmd  si  ntemorUe  hor^m  imnporemur 
(▼el  Quid  si  memoria  eorum  renoi*etur  aut  innwetur)  quis  e  CapitoUo  et  arce  romana 
ina/uilias  deurum  pensasUs,  Quam  proxime  vestigiis  Bfedicei  Jibri  et  Agricols  insti- 
timu.s.  Ni  maTis,  quid  si  mefnoria  eorum  revocetur,  quis  Capitolium  et  arcem  roma- 
nam  manuliis  deorum  rcpensastis.  Forle  et  Senonum  latet  nomen  snb  nomine  «orum. 
^anubUs  erat  in  codice  Agr.  unde  manMAias  facimns.  Pro  eorumdem ,  dfiorum  ;  asxi 
|)ro  arx  Aan.  1 4 ,  3 1.  Seneca  de  JBcnef.  7,  19.  Vide  Lips.  n.  157.  Pro  per  se  satis  ,  petf 
sastis,  veJ  pensitastis ,  ut  ad  trutinam  Senonnm  invidiose  alludat.  Sic  Silius  4t  >*'*'•  * 
«...  et  verUce  sacro  Pensantes  aurum  Celtas  umboneferebat.  Horatius  £p.  a ,  1  •  >9- » 

cns  fractus  corruptusque,  uti  ora-  yisum  iri,  si  mentio  etiamfiat  illo- 

tiuncula  haec  tota.  Nec  ista  Attius  rum,  qui  moenibus  incends  ac  pro- 

Navius  pater  augurum  rcstituerit,  stratiscircamontemTarpeiumetar- 

fine  libris ;  nedum  ut  Beatus  nobis  cem  per  sex  menses  minaciasimi  pe- 

persuadeat  germanam  lectionem  es-  penderint.  Gron.  Haec  saltem  coin- 

se,  qui  Capitolio  et  ara  romana?  ,  modumsensumbabent.  Sedaliaara- 

manibus  eorumdem  parceretis  ?  Est  tiones  affcremus ,  et  lectoribus  deo*" 

enim,  inquit,  aposiopesis  :  subau-  tionem    relinquenras.    MSS.    Flor. 

diendumque ,  potiti  sunt :  qua  6gura  Guelf.  Vat.  babent  per  se  sciis ;  ita 

medius  fidius  vellem  ipse  usus  csset.  editio  pr.  cxbibet.  Sed  Jac  Grono- 

Mei  libri ,  Memoria  eorum  memo"  yius  scripturam  codicis  Flor.  dliter 

retur  qui  CapitoUo  et  ara  romana  legendam  putat,  atque  ex  ea  con- 

manibus   eorumdem    per    se    satis,  ych  pestem  minati  sunt,  pro  ara , 

Lips.  Tentabam  :  Hecentia  hcec  :  iirci.CeterumPuteolanusedidit/yrD- 

quid  si  memoria  eorum  inorireiur,  straiis ,  quod  omnes  secuti  sunt  prae- 

qui  CapitoUum  et  arcem  romanam,  ter  Ryckium ,  qui  per  se  sads  dedit. 

mcenihus  eorumdem  prostratis?  In-  Nerius  in  Analect.  1.  4-  conjiciebat 

telligo ,  obsederint  ,   SBdificiis   ur-  prostrati.  Heinsios  in  ep.  ad  Periz. 

bis  adflictis  incensisque.  Ista ,  quae  in  coll.  Burm.  t.  4>  p*  783 ,  sic  locum 

recensuerat,  ferro  yique  caesas  le-  totumrefingit:^ui</^fm«inona6orum 

giones ,  D.  Julium   apud   Alesiam  iteretur,  quis  pro  Capitolio  et  arce 

obscssum,  recentia  et  memorise  non-  romana  manulias  deorum  pensastis 

dum  exoletae.  At ,  quanto  graviore  yel  depensastis,  yeJ  repensusds,  Pe« 

inyidia  premi  ])osse  galJicnm  uomen,  rizonins  respondens  Heinsio ,  p.  788^ 

quanto  minus  dignos  curia  romana  probat  manubias  deorum :  et  est  Baae 


Ac^  LIBER  XI.  55 

XXIV.  His  atque  talibus  haud  permotus  princeps ,  et 

statim  cx)ntra  disseruit ,  et ,  vocato  senatu ,  ita  exorsus 

trutina  pemsantureadem  Eomani.  Frontmns  i ,  i ,  lo.,  ne  unius  interUum  muliorum 
morie  pensareni.  In  Catal.  Pith.  p.  m.  76. » sed  vitcB  brevitas  pensatur  laude  perenni, 
Apad  Livinm  38 ,  a^*  ^^  bello  Macedonico  ;  ceniurionem  pensantem  oMrum  occide- 
rentf  imperavit.  pensandi  certe  verbom  alibi  apnd  aostrum  qtMter  occnrrit  qnin- 
jqaietve.  pcnsare  cum  aliqna  re  Yorstins  ad  Jiistin.  5 ,  9.  Jnitimis  98 ,  3. ,  adversus 
Gallos  urbem  eos  suam  lueri  non  potuisse,  captamque  non  ferro  defentUsse,  sed 
auro  redemisse.  Casti^andns  ct  Valerins  Maximns  in  bac  narratione^  4t  P*  189*  ed. 
Voist.  nbi  eonigo  MiUepondo  auri,  qua  GalUs  pro  obsidione  CapitoUi  omissa  de^ 
lebantur,  noo  promissa,  Idem  Yaleriiis  7,  4 «  ^ »  P*  >'>9*  ^*  Vorst.  ad  pactione/n 
nmittendm  ebsiditmis  eompulerunt,  Apnd  Jnstin.  43.extr.,  Massilienses  pubiiaun  ek 
pritfatum ,  aurum  et  argentum  contulerunt  ad  explendum  pondus  GaUis ,  a  fuibus 
redemptam  pacem  iperJRomanos )  cog^iot^erant.  Ergo  falsnm  est ,  nnllam  snpenre- 
nisse.  Manubias  volnnt  essc  Gellins  i3,  94*  ^  Nonins  5,  3g.,pecuniam  ex  hostUi 
prmda  vendita  redactam ,  eoqne  diffcrre  ab  ipsa  prada.  Certe  Valerins  Ma«.  sic  videtnr 
cepisse  ntcnmqne  id  vocabnlnm  7,6,  5.  de  iUo ,  qni  in  obsidione  Casilini  mnrem  cap- 
tnm  dncentis  denariis  alteri  vendebat,  post  fame  morlnns :  fame  consumpto  manubiis 
sordium  suarum  tUu  frui  non  licuit.  Hoe  cst  pecnnia  ex  mnre  vendito  redacta.  Idem  6  » 
14,  9.,  2>.  JBrutus  AccU  poetcs  versibus  templorum  aditus,  quse  ex  manubUs  con' 

elegantissima  conjectnra :  et  praete-  H.  rmlle  pondus  aurificerint.  Bip. 

rea  conjicit  ^iuaitis :  cetcrum  vc-  Quid si  m.  Senonumrecoleretur,  ffui, 

retur ,  ne  hie  lacuna  sit:  c[uod  valde  captis  olim  a  se  Romanisj  manuhiis 

probabileeat.EiiN.Bnd.  ^er  56  fr//iV.  eorum  dein  processerint  satis.  Sub 

Qui  bic  adlegatnr ,   Nerius ,  eslne  eorum  latere  Senonum  jam  HeinBius 

J08.  Nerius,  cujus  commentaria  in  conjecerat.  Sic  conspirare  haec  pu- 

Tacitiim  extant,  an  potius  Saline-  tant  Bip.  cum  iis,  quae  cap.  seq.  le- 

tiiu?  bnic  saltem  eam  conjecturam  gunlur.  Hiller.  Rac.  34.  Q»  'i  m.  Se^ 

triboitGron.  Redditautem  Capitolio  nonum  moveretur,  gui,  Capiiolio  et 

et  ara  parostrati  per  strati  pro  Cap.  arce  rom.persesalids,  manibueasde» 

et  ara,  Heinsii  manubias  non  est  ex  prostrarint. 

ipsios  ingenio ;  in  cod.  Agr.  legitnr        Sed  insignia  patntm.  Addidi  sed, 

manubiis  eorum  per  se  sath.  Addo,  c  Testigiis  ed.  pr.  qnae  habct :  et  in" 

qnae  insanabili  curando  ^'ulneri  a  xst-  signia.  El  ortum  cst,  cum  finaJis  prie- 

riisfrustra  licet  snntadlata.Freinsh.  cedentis  verbi  absorbuisset  lilcram 

Q.  si  m,  eor.  inoriretur,  qui,  capta  s ;  quod  salis  constat  huic  particula 

olimet  arsa  Homa,  manibux  eontm^  saepe  accidisse.  Si  quis  tamen  malit 

demprostratifucrint.  JustusG.Vos-  at,  non  Talde  repugnem.  Locus  si- 

nus  G.  F.  Q.  sim.  e.  inor.  qui ,  Cap.  milis  supra  3,5-  sane  corpus..,.  quo- 

et  ara  rom.  maenibus  eorumdempro-  quo  modo  crematum :  sed  tanto  plura 

stratis  Jruereutur?  Sane  vocah.  cii».  decora  mox  tribui  par  fuisse.  Vid« 

(  ouusso  sed]  i.'.s.  P.  d.  m.  ne  v.  tamcn  iofra  ad  c.  3o.  Ern.  Aptins  oC 

Brotcrius:  Q.  si  m.  e.renovaretur,  Bud.  copula  caret. 
qui,  Cap.  et  arcc  rom.  manibus  eo-        Ita  exorsus  est.  Qnae  oratio  pTin- 

rumdem/ere  superatis,  pretium  P.  dpis,  memons  caoflsa ,  Lu^^uni  ha- 


56  ATVNALIUM  f  ^^^- 

est  :  «  Majores  mei  ((jiiorum  antiquissimus  Clausus^ 
originc  sabina,  simul  in  civitatcm  romanam  et  in  fami- 
lias  patricioram  adscitus  est)  lioitantur ,  uti  paiibus 
consiliisremp.  capessam,  transferendo  huc,  (juod  uscjuam 

seeraferat  f  adoma^iU  Yide  Marmor  AncyraQnm  et  Inacript.  IkUrii,  (  apnd  Gmt. 
p.  43^  f  3. )  vbi  inter  alia  de  manabiis  Cimbriria  et  Tentonicia  aedem  Honori  ct  Virtuti 
«dificaate  didtnr.  Hinc  manubialis  pecwtia  apnd  Soet.  An^.  3o.  Apposite  Aaamiua  in 
Verr.  i ,  Go.,  Maiaibias  qaoqoe  dici  antiqnis  sjyolia  quofsita  de  hosle  nobiii  per  de- 
ditionem,  Mamibi^tA  rcs  sacras  pcrtiucnt.  Livins  29 ,  8.  de  Pyrrho.  Proserpinw  etiam 
UHacti  omni  ateOe  thesauH,  prfBterquam  quod  a  Pjrrrho  ,  qui  cum  magno  piaculo 
sacriiegii  sui  nMnuititis  retuiit ,  spoliati  dicehantur.  Mox  -vocat  sacram  deee  pecu" 
niam,  10 ,  46. ,  JbVij  grauis  tuiit  in  eerarium  trecenta  nonaginta  millia;  de  reliquo 
Ofre  asdem  Fortis  roriwue  de  manubiis  fa(  iendum  locauit ,  pn^  tedem  eidem  dece 
a  Servio  TuUio  dedicatam.  33 ,  a;. ,  L.  Stertinius  ex  uheriore  Hispania....  L.  millia 
pondo  argenti  in  ararium  coutuiit,  et  de  manubHs  duosfoniices  inforo  boariofecit. 
36,  36. ,  ituins  eos  dc  manuHis ,  si  quam  pecuniam  ad  id  reservasset ,  vel  sua  ipse 
impensa  factrct.  Eigo  manubise  iiand  illotae  aerario.  43  ,  4*  de  Lucretio  praetore  :  iseo 
tenipore  in  agro  suo  Antiati  erat,  aquamque  ex  rrumidfiis  Antium  exfiumine  Jj^- 

racin<B  ducebat.  ViJe  ruliqua!  Val'-r.  Max.  i ,  i ,  3.  extern. ,  detracto  Jofi aureo 

amicuio,  qutr  eum  tjrrannus  Gelo  e  mantdfiis  CartJMginiensium  ornaverat.  Vide 
Voi-stiura,  p.  i3.  et  sic  Cicero  de  Nat.  O.  3,  34.  Invidiose  autem  deomm  mannlnas 
Tocat,  qaasi  spolia  diis  capitolinis  detracta ,  aurum  et  argcntum  deomm  cultni  desti- 
Batum  in  Capitolio ,  quo  deditionom  redemerint  suam  Bomani.  Facilis  antem  motatio 
e  manubiis  in  manibus.  Nam  et  in  marmore  Ancyrano  manibice  ,  non  manubiee  ,  di- 
cuntur.  Vide  Voss,  Gramm.  i,  12,  p.  60.  el  c.  »9,  p.  108.  Ex  eorumdem  fecimus 
deorum.  Nam  dem  enalum  est  ex  diversa  scriptura,  cum  deorum  olim  legeretnr  et 
deilm ,  quod  postcrius  ab  ipso  Tadto  profectnm  :  vel  certe  dem  est  coiTectio  eonan  : 
quasi  librarius  voluerit ,  defMt  reponi  oportere.  Fors  et  sit ,  nt  scripserit  noftter,  ma-- 
nubias  deorum  depensastis.  Deperulere  pecuniam  habes  apnd  Senecam  de  Benef.  a  , 
3 1 .  Ktiam  ab  aliquo  tali  accipiam  pectuUam ,  quam  pro  capi^  dependam,  3 ,  8.  , 
hic pecuniam  pro  addicto  dependit.  5 ,  i. ,  benejiciutn  paratus  es  pro  ingratis  depen^ 
dere;  et  est  id  verbum  apud  vetercs  scriptores  passim  obvium.  Unde  depensarc 
quomodo  dispensare.  Sed  repensastis  mibi  videtur  commodissimum.  Qno  verbo  fve- 
qucnter  usus  Velleius.  Eidem  rependere  caput  auro.  Senecae  Suasoria  6. ,  consularia 
capita  auro  rependuntur,  Sic  alibi  in  codice  Med.  Ann.  11,4.  pro  PopptetB  sentiam  j, 
quod  est  in  vnlgatis ,  legebalur  assenessentiam.  Similia  et  alibi  deprebendimns,  nt  in 
fragmento  Petronii  Tragnriano.  Forte  et  dem  pro  de,  vAfcede  volueriu  Similes  i8ti«& 
codicis  errores  congessimus  Ann.  i ,  10.  et  5,  4* 


bita,  celeberrima  nrbe  Galliarum,  Mox  ed.  pr.  Claudius.  Vnteoi.  Clau- 

et  in  ses  incisa.  Tabula  manet  illic  sus  cum  seqq.  Ern.  In  nupera  quo- 

etiam  nunc;  et  dignum  lectu  exem-  que  urbis  obsidione  salva  suo  loco 

plar  ejus ,  quod ,  e\scriptorum  fide,  perstilit  tabula ,  quod  rei  anliquari» 

proposui  in  £xc.  A.  eo  magis,  quod  amicis  gratum  fore  confido. 

mulia  iu  eo  ad  Taciti  lucem.  Lips.  Orig.  sahina,  Cf.  Suet.  Tib.  i.. 


tlX  LIBERXI.  5j 

egregium  fiierit  Neque  enim  ignoro ,  Julios  Alba ,  G>- 
runcanios  Camerio,  Porcios  Tusculo ,  et ,  ne  vetera  acru- 
temur,  Etruria  y  Lucaniaque,  et  omni  Italia ,  in  senatum 
accitos.  Postremo  ipsam  ad  Alpes  promotam,  ut  non 
modo  singuli  viritim ,  sed  terrse ,  gentes ,  in  nomen  nos- 
trum  coalescerent.  Tunc  solida  domi  quies ,  et  adversus 
extemai  floruimus ,  quum  Transpadani  in  civitatem  re- 
cepti,  quum,  specie  deductarum  per  orbem  teme  lcgio* 
num ,  additis  provincialium  validissimis ,  fesso  imperio 
sub ventum  est.  Num  poenitet ,  Balbos  ex  Hispania ,  nec 
minus  insignes  viros  e  Gallia  Narbonensi  transivisse  ? 
Manent  posteri  eorum ,  nec  amore  in  hanc  patriam  nobis 
concedunt.  Quid  aliud  exitioLacedaemoniis  et  Athenien- 
sibus  fuit  y  quamquam  armis  pollerent ,  nisi  quod  vic- 
tos  pro  alienigenis  arcebant  ?  At  conditor  noster  Romu- 
lus  tantum  sapientia  valuit ,  ut  plerosque  populos  eodem 
die  hostes ,  dein  cives  habuerit.  Advenae  in  nos  regnave- 
runt.  Libertinorum  filiis  magistratus  mandari.,  non ,  ut 

Coruncanios  Camerio,  Gicer.  Planc.  Num  poeniteU  Sic  edd .  bmnes  qiiat 

8.  Tusculanos  facit ,  utjam  monuit  Tidi,  praeter  Gronovianas ,  in  qui- 

Ryckius ,  item  pro  Sull.  7.  In  quibus  bus  est  non :  vereor  ut  consulto.  Sic 

locis  nihil  movendum ,  bene  monet  tamen  est  in  MS.  Guelf.  qui  et  non 

Perizon.  An.  Hist.  p.  193,  quod  in  exhibet  yitiose  pro  num  c.  ag.  Erk* 

rebus  tam  antiquis  Tarios  auctores  Bud.  num, 

sequi  potuerint  Gictro  et  Tacitus.  Viros.  Sub  hac  Toce  familiae  cu- 

£rk  .  jusdam  nomen  latcre  putat  Muretus : 

Postremo  ipsam,  Romanam  civi-  placet  et  Acidalio  —  *  ct  Heinsio. 

tatem .  Ern.  Dein  cives»  Bud .  eodem  ciues :  non 

Sed  terrce  gentesque.  Godd.  Flor.  male.  Sed  r.  m.  ex  eodem  fecit  dem.  '    ' 

Agr.  et  ed.  pr.  absque  copula ,  sed  Lihertinoruin  filiis»  Hoc  illud  est , 

terrtB,  gentesm  Heinsius  conjiciebat  quod  Suet.  notat  in  Glaudio  24 :  u^^- 

integroB  gentes.  Ern.  Gopulam  non  pium  CoBCum  censorem,  proauctorem 

babet  Bud.  nisi  a  r.  m.  generis  sui,  libertinorumjilios  in  se- 

Deductarum  per  orhem,  In  colo-  natum  allegisse  docuit:ignarus,  tem~ 

masnempedeductarum.Iisquemisti  poribus  j4ppii  et  deinceps  aliquam^ 

e  provincialibus  fere  semper  aliqui^  diu  Ubertinos  dictos ,  non  ipsos,  gui 

«odemjure.  Lips.  manumitierentur  y  sed  ingenuos  ex 

2.  /[ 


I 


58  ANNALIUM  *•?•»"•" 

plerique  falluntur,  repens ;  sed  priori  populo  factitatum 
est.  At  cum  Senonibus  pugnavimus.  Scilicet  -Volsci  et 
JEqui  nunquam  adversam  nobis  adem  instruxere !  Gapti 
a  Gallis  sumus.  Sed  et  Tuscis  obsides  dcdirhus,  et  Sam- 
nitium  jugum  subiyimus.  Attamen ,  si  cuncta  bella  re- 
censeas,  nuUum  breviore  spatio,  quam  adversus  Gal- 
los,  confectum :  continua  inde  ac  fida  pax.  Jam  moribus, 
artibus ,  adfmitatibus  nostris  mixti ,  aurum  et  opes  suas 
inferant  potius,  quam  separati  habeant.  Omnia,  P.  C., 
quae  nunc  vetustissima  creduntur,  nova  fuere.  Plebeii 
magistratus  post  patricios ;  Latini  post  plebeigs ;  cetera- 
rum  Italiae  gentium  post  Latinos.  Inveterascet  hoc  quo- 
que ;  et  quod  hodie  exempUs  tuemur,  inter  exempla  erit.» 
XXV.  Orationem  principis  secuto  patrum  consulto , 

his  procreatos,  Et  notat  verc.  Nam  dens  litera ,  ut  saepe ,  absorpsit  pri- 

libertorum  filii  adeo  a  curia  rcmoti  mam  syllabam.  Sic  etiam  cod.  Reg. 

temporibus  priscis,  ut  nec  in  mili-  apud  Ryckium,  et  Vatic.  ap.  Lip- 

tiam  sint  admissi.  Et  bello  Italico  li-  sium  in  margine.  Ern.  Bud.  repens, 

bertini  primum  militare  coepcrunt ,  unde  r.  m,  recens.  Mox  idem  in- 

ut  notat  Epitome  Liyiana  74»  Lim*  struxere.  Sic  et  Vat. 

Ed.  pr .  mandaret*  Ern.  Breuiore  spatio.  Ita,  si  Galliamco- 

Non,  ut pleriquefalluntur,  recens,  matam  spectas,  de  qua  hic  agitur  : 

Non  hercle  antiqnius,  quam  a  Cae-  nam  decimo  anno  a  Gaesare  perdo- 

sare.  Primus  ille  libertorum  filios  mita  esl.  Aliter  in  aliis,  quod  his- 

allegit  in  senatum ,  et  magistratu  or-  toriae  dicent.  Lips. 

navitDio^^,  4?  •  **'  '7rAfA'TrxnBt7c  Omnia,P,  C.guasnunc, Pvlchram 

fAh  l^TTi  TMV  ytpova-ietv,  fjLnS^h  J^ietnpi-  et  acutam  sententiam  reperio  a  Sy- 

»»?  ,  /Altr*  u  Tic  o-TpATifliTMc ,  /m^t'  u  ncsio  Cyrenensi  episcopo,  haud  dis- 

Tic  kiti\i\j^ifov  ^(tit  5v,  ia-iypct-^ty.  paribus  sane  Tcrbis,  expressam  in 

LiPs.  MS.  Giielf.  Jallimur.  Ern.  epist.  5^  :  iroxKk  tSv  <r«6vTfl»v  0  Xf^^^f 

Non,  utpleriquefaUuntur,  repens,  i^sv^g ,  Ktti  /"iwp d-a&^atTO.  Ou^  AfretiTA 

Sic  cod.  Flor.  et  ed.  pr.  Getcrae  us-  '""poc  ira.fAJ^tiyfxetTet  yiysTeti ,  Keti  tSv 

que  ad  Pirhenaiji  recens :  quia  etiam    ytvofAivuif    tKeta-Tov  k^^iii  to-)^t 

sic  est  in  MS.  6,  7,  ncc  credibite  li-  «yaiic  kf^h  S^eifxtv  t^si  jSfXTiovi.  Si- 

brarios  recens  mutasse  in  repens ,  mile ,  sed  breviler,   TertulL   adv. 

quum  contra  sappe  factum  sit :  repens  Marc.  1,9:  Omnis  res  anterior  pos- 

etiam  hic  servavi.  Vid.  ad  6 ,  7.  Mox  teriori  normamprceministrauit.  Lips. 

iisdem    auctoribus   libris   dedi  t>i-  Orationem  principis,  Sunt ,   qui 

struxere  pro  vulg.  struxere»  Praece-  putent ,   Galliae   comatse   uniTersat 


A.u.g...  LIBER  XI.  59 

A.C.  4>t.  ^  ^ 

primi  jEdui  senatoram  in  mbe  jus  adepti  sunt.  Datum 
id  foederi  antiquo ,  et  quia  soli  Galiorum  fraternitatis 

nomen  cum  populo  romano  usurpant.  lisdem  diebus  in 
numeram  patricioram  adscivit  Caesar  vetustissimum 
cpemque  e  senatu ,  aut  quibus  dari  parentes  fiierant  : 

ciTitatem  optimo  jure  hoc  SC .  da-  quia  ab  iliaco  sanguinc ,  ut  soggenmt 

tam,  eoque  alludi  a  Seneca  dc  Be-  quidam.  S^,  quod  Tacitus  dicit, 

nef.  6, 19.  idque  ipsi  Lipsio  ad  Senec.  solos  .^duos  id  nomen  usurpasse  j 

1.  c.  videtur.  Id  falsum  esse ,  verba  repugnat  Lucanus ,  qui  tribuit  etiam 

Taciti  sequentia  arguunt ,  e  quibos  Arvemis  i ,  4^6. ,  £^  docilii  reaor 

paiet,  ad  solos  primores  ^duonim  monstrati  lielga  cotM,  jir^erniquc 

liencficium   perlinuisse.   Non   vcro  ausi  Latio  se  finQ^  fratres  San- 

excmplo  utitur  ibi  Seneca ,  sed  ficto,  guine  ab  Iliaco  popuU,  Et  lapis  anti- 

utphilosophi  solent.  Itaque  etiam  quus ,  qui  Batavis  ( ap.  Grut.  p.  499> 

Hispanias  adjungit ,  quibus  SenecflB  i3.)  oens.  batavorvm.  amici.  et. 

temporibus  jus  civitatis  datum  non  pratres.  rom.  imp.  quae  inscriptio 

toDgUt.V.pluracontradisserenttm  eruta  armamentario  briunnico,  ad 

Spanhem.  in  Orb.  Rom.  i,  i5.  init.  ostium  veteris  Rheni.  Tamen  Diodo- 

£uf.  pus  etiam  pro  Tacito  5 ,  25.  'H  FdtXdC- 

SoUGallarumJraternitatis  nomen,  Tiat  xATOixfiTau  ftiv  viro  'woxxiv  iS-vSv 

Iq Panegyrico  Flaviensium  nomine  cTiatcpopav  rolc  fAtyt^to-i.,.,  Sv  io-tiv  iv 

ab  Eomenio    apud    Constantinum  irfos  "PotfA.Aiovc  *x^y  o-vyyivti^v  irei» 

dicto  a.  QuoBnam  igUur  gens  toto  hjttki  »itu  ^ixi«tv ,  t^v  y-iXf'  "^^^  »«3'* 

ofie  terrarum  in  amore  romani  no-  m^ac  ;^p6v»v  cT/dt/uivovo-Av.  Lips.  Addc 

iiitus  j^duis  se  postulet  anteponi?  Cicer.  ep.adDiv.  7, 10.  etibiManut. 

9u<  primi  omnium  inter  illas  imma-  Ern. 

nes  et  harbaras  GalUce  gentes  pluri-        Usurpant,  Bud .  usurpabant. 
«i»  senatus  consuhis  fratres  popuK        Fetustissimum  rjuemque  e  senatu. 

^'  eppellati  sunt;  et,  cum  a  ceteris  Aliud  patricii ,  aliud  senatores.  Se- 

^hodano  ad  Rhenum  mque  populis  natores  multi  eplebe,  ut  septuenni- 

^pax  quidem  posset  nisi  suspecta  bus  pueris  nolum.  Claudius  igitur  , 

^rarijSoliconsanguinilatis  nomine  nc  exstingui ,  et  intermori  patricio- 

Shriatisuftt.  £t  postea  ^.Imputa^  nim  familias  pateretur,  antiquissi- 

^^  se  origine  frdmlosa  in  Sicilia  mum  quemque  e  plebeis  senatoribus 

^tunertini ,  in  Asia  Ilienses  :  soli  retulit  in  patres.  Dico   antiquissi- 

-^dm  non  metu  terrili,  non  aduia^  mum ;  sive  setatis  ratione ,  seu  potius 

^ione  compiUsi ,  sed  ingenua  et  sim~  temporis ,  quo  in  senatu  fuit.  Haec 

pHci  caritate  fratres  populi  rom.  claraTacitimens.  At  virjuris  etau- 

^^biunt.  Beneait,  crediti.Ncque  tiquitatis  consultus  (  Vertranius ) , 

eniiii  aliunde  ,  ut   credo,  fratres,  quasiinCimmeriosdelatus  esset^ita 

^lpani  ex  sermone  communi  Gallo-  hic  csecutit.  Vertit  se  in  omnes  for- 

nini  Germanorumque  ,  quo  fideles  mas  ,  et  tandem  definit  scribenduni 

'^iijiratres  amic^pie  diountur :  n^o  ess*  :  vetustissimum  quemque  e  s^. 


Co                        ANNALIUM  *"«•' 

A.  G.  48* 

paucis  jam  rcliquis  familiarum,  quas  Romulus  «  majo^ 
rum  ))  et  L.  Brutus  «  minorum  gentium  »  adpellave- 

rant ;  exhaustis  ctiam ,  quas  dictator  Caesar  lege  Cassia  j 

et  princcps  Augustus  lege  Saenia  sublegere^  Laetaquc 
haec  in  R.  P.  munia ,  multo  gaudio  censoris  inibantur. 

natum.  Sapis  leclor,  ct  non  rides?  tum     minores    smit     patrieiomnr. 

Lips.  £b.n. 

HomuLts  majorum.  Tacitus  scn-  Lege  Cassia.  De  lege  hac  nomina- 

sissc  vidctur ,  omnes  patricios ,  qui  tim  nuspiaui  traditur.   Rem  tradit 

a  regibus  lecti  (  plnres  enim  reges  Saeton.  Caes.  ^i.  Patricios  al/egii: 

post  Romulum  legerunt)   majores  sed  idfecit  potestate,quamlexGa8> 

fuisse  :  rpii  a  Bruto ,  mtnores.  Livius  sia  dederat.  Ern. 

tamen  2,  I.  etalii,  contra.  Cujus  rei  jiugustus  lege  S^enia.  Ule  idem 

coufusam  veritatem  yide  apud  Onu-  Viyes  scribit  Servia.  Jus  et  mosBel- 

frium  iuFastis,  quem  non  exscribo.  gae,  dissentiendi  ab  Ibero.    Scenia 

Scd  Tacito,ut  opinor,  auctores  sui.  enim  vera  lectio.  Colligo  ex  Diono 

Lud.  Vives  tamen,patrumaevo  doc-  52,  4^.  extr.  qui  huoc  patricioruo» 

trina  celebri,  verbis  aliquot  insertis  dilectnm  confert  in  ».  U.  725.  tot» 

hic  legebat :  i2om£i/u5  majorum  gen-  tSv  iv^rretTfiJuv  t^cvoc  ,  inquit ,  ff^vff 

tium,  L.  Tarquinius  minorum,  Bru~  ^XNd^o-f ,  tnc  ^ovxiif  oi  Jn^§9  iti- 

tus  conscriptorum appellaucrant.Qvh  Tfi-^eta-^i  towto  ntQtyia-M.  Ex  quo  vi- 

jns  epistolam  ea  super  re  publicavit  des,  SC.  aliquod  fuisse  ejns  rei ,  sive 

amicusmeus,  dum  vixit,  G.  Can-  ]egem.Lcgibusnominaaconsnlibufl: 

terus  in  Notis  suis  ( Nov.  Lect.  2,  et  consul  suffectus  prioris  anni  L. 

24.  in  Grut.  Lamp.  t.  3.  p.  563. )  At  saenivs  in  monumenlis.  Vertranium 

niihi  nondum  animus  adscntiendi :  ergo ,  qui  SenUam  reposuit ,  non  au^ 

nectibiquidem,sicumjndicioexcus-  dicmus.  Lkps.  Non  SC.  sive  legiBm^ 

flcris,  quae  Onufrius  pcr  satyram  et  sed  SC.  et  legem.  Monum.   Ancjr. 

confuse  ,   ut  solet ,   collegit.  Lifs.  Pilae  prioris  tab.  a.  init.  Patriciorum 

Canteri  correctionem  refelli t  Arnze-  numerum  auxi  consul  quintum  jussu 

nius  ad  Victorem  6 ,  6.  Filius  ejus  populi  et  ssnatus.  Nam  legem  non 

in  Miscell.  c.  i.p.  11.  a  Livio  non  tribunitiam   semper  prKcedit  SC. 

dissenlire  Tacitum  disputat ,  existi-  scriptoresque  modo  legem  «olam  , 

mans  et  Prisco  et  Bruto  lectos  sena-  modo  SC. ,  modo  utrumque  memo- 

tores  minorum  gentium  dictos ,  Bni-'  TSLUt ,  positoque  uno ,  semper  altemiii 

tinofi  etiam  conscriptos,  ut  visum  inteUigendum ,  neque  allo  modo  di»- 

jam  Augustino  de  Legg.  c.  7.  et  a  sensus  inter   scriptores  fingendns , 

Tacito  Bruto  uni  tribui,  quia  is  pos-  aut  ipsi  reprehendendi  hoc  nomine. 

lcrior  talcs  legit.  Contra  est,  quod  Vertranii  conjectnram  sequitor  Ho- 

LiviusBruti  senatores  dicit  ex  equi^  tomannus  de  Leg.  Rom.  1,1.  Ern. 

tibn»  fuisse ,  quia  patriciorum  nu-  Multo  gmidio  censoris  inibantur. 

mcrus   non    suffccerit    senatoribus  Sic  MSS.  F]or»  Bud.  Guelf.ed..  pr« 

l^endis  :  acd  gcntes  tum  majores  Puteol.Rhcn.Ald.aIiaequeJSedcod» 


tcT  LIBER  XL  6i 

Famosos  proLris  quonam  modo  senatu  dcpelleret,  anxius, 

mitem  et  recens  repertam ,  quam  ex  severitate  prisca , 

rationem  adhibuit,  monendo,  «  secum  quisque  de  se 

consiiltaret ,  peteretquc  jus  exuendi  ordinis  :  facilcm 

ejus  rei  veniam.  Et  motos  senatu  et  excusatos  simul 

propositurum  :  ut  judicium  censorum ,  ac  pudor  sponte 

cedentium  permixti ,  ignominiam  mollirent.  »  Ob  ea 

Yipstanus  consul  retulit ,  «patrem  senatus  adpellandum 

esse  Claudium.  Quippe  promiscuum  patris  patrice  cog- 

Bomentum  :  nova  in  remp.  merila  non  usitatis  vocabu- 

Us  honoranda. »  Sed  ipse  cohibuit  consulem. ,  ut  nimium 

adsentantem  :  condiditque  lustrum ,  quo  censa  sunt  ci- 

43.  TJt  nimium  assentantem»  Forle ,  nimium  asseniandi,  pro  nimium  in  assen- 
tando, 

Fam.  edd.  Ber.  AiciSit.Ccesaris.  male.  torium  ordinem  exuerat,  Secutus  cst 

Vid.  c.  i3.  Ern.  Orut.  volebat  nm-  Broterius.  Ern.  Bud.  exeundi.  Qui 

teo  gaudio.  exeundile^unt  Solos  ablegat  Lipsius, 

Mitem  et  recens  repertam.  Reper-  Abiturum  sc  negat  Khunius  oostras, 

tam  ab  Augnsto.  Habcs  in  Dione  similesque  aliorum  formulas  adfert. 

^2,  ^a.  in  extremo.  LiFS.  Adde  Sue-  Sic  Gcllius  i,  12 ■  Ad  desinendam. 

ton.  Aug.  35.  Ern.  seditionem.  et  3,   10.  ad  nascendos 

Ex  severitate  prisca,  Alucinor,  /io/m'«e5.PlaulusTrin.  sc.  ult.  v.  35. 

aut  scribendum  Yoce  addita  :  haud  Placenda  </o5.Varro  L.  L,  5 ,  2.,  Sce- 

^  severitate,  Sententiam  eam  esse,  culum  dictum ,    ijuod  longissimum 

idmihicertnm.Haec  itascripseram:  spatium    senescendorum   hominum, 

wd  ecce  Pichena  ex  Flor.  vere  emen-  L.  i.  Dig,  Nautae  tlc,  Navis  nayi  • 

^t :  repertam  ijunm  ex  :  sententia  sandae  caussa. 

iUamea,  id  est  ( Comeliana  phrasi )  Et  excusatos.  Bud.  excusatosque. 

potius  quam,  Lips.  Plane  sic  ed.  pr.  Ut  judicium    censorum.   FaernuiB 

Sed  Puteolanus  quandam  iuduxit ,  legebat :  utjudicium  censorium ,  etc. 

^od  Rivius  et  alii  secuti  snnt.  Ern.  Sic  supra  c.  1 3.  munia  censoria.  sed , 

Bod.  quam  ex  s.  p.  quia  colJegam  habuit  L.  Vitellium, 

Jusexeundiordinis,So\o^C^\c\SR  Suet.  Vit.  2.  infra  12,  4.  vulgatum 

^ite  nebulones.  Enimvero  latinitas  sine  libris  tentari ,  non  est  necessa— 

Kribi   vult   ordine  ;   aut    potius  ,  rium.  Ern. 

nuendi  ordinis.  Ita  3, 17 .  Piso  exuta  Patrem  senatus.  Quod  imitati  sibi 

£ffiitate  in  decem  annos  relegatur.  sumpserunt  Balbinus   et    Pnpietius 

LiPS.£xuenc/irecepitRyckius,quem  Augusti.  In  numis  :  Imp.  caes.  pv- 

»ocittD8Buixi.  NosterH.  2,86.  tS^c/ia-*  riEii.    ma^ib^ys.   avg.  Tum  parte 


62  ANNALIUM  *°»"- 

A.  Cj«  43« 

vium  LXix  centena ,  xliv  millia.  Isque  illi  finis  inscitias 
erga  domum  suam  fuit.  Haud  multo  post ,  flagitia  uxo- 
lis  nosccre  ac  punire  adactus ,  ut  deinde  ardesceret  in 
nuptias  incestas. 

XXVI.  Jam  Messallina ,  facilitate  adulteriorum  in 
fastidium  versa ,  ad  incognitas  libidincs  profluebat;  aim 
c(  abrumpi  dissimulationcm  »  etiam  Silius  j  sive  &tali 
vecordia ,  an  imminentium  periculorum  remedium  ipsa 
pericula  ratus ,  urgebat.  a  Quippe  non  eO  ventum ,  ut 
senectam  principis  opperirentur.  Insontibus  iimoxia  con- 
silia;  flagitiis  manifestis  subsidium  ab  au<£aicia  peten* 

44>  Ut  JlagUiis  tnanifestis,  Flagitii  scribe.  Atqas  ita  Addalius.  Vide  Rheiuuu 
Add.  i3  ,  a3.  Sic  solet  Tacitns.  Vide  ad  Ann.  6,  3o.,  nianifeslus  ambitiarus.  Ann.  14* 
*g,f  cogitationis  magnat,  conjurationis ,  crinUnum,  delicti,  offensionis ,  pavms , 
vanitatis,  et  similia  apnd  noslrum. 

Tersa  :  fatb.es  senatvs.  Lifs.  Immo    et  cxLinx.  milUa.  et  sic  ({aoqaeRi- 

lULlA  SEVERI  MATER  SENATVS.  vius    BcF.   Alc.    RhcD.   Ald.     AtqHft 

Lxix.  centena  ,  et  xliiii.  millia,  hinc  efficta  est  ea  ,  qaae  oaoc  <^ti- 

Convenit  cum    Cassiodori    ratione  net,lectio.£Rir.InBad.turbatisant 

sexaginta  no\em  centena  miUia  ex-  numeri.  Cassiodori  ratio  nec  in  ed. 

primentis.Cum libris  haud  plane  con-  Fornerii  nec  Garetii  cum Tacito con- 

venit,  e  quibus  Vatic.  ille  fidus  ex-  venit. 

primere  videtur  quinquagenta  octo  Facilitate  adultiriorttm.  Sic  edidi 

centena  et  octogintaquatuor  miUia  et  ex  ed.  pr.  ceterse  omnes  acbdterorum, 

Lxxii.  Nec  uiiremur  de  granditate  Etsi  nihil  interest  admoddm ;  tamen' 

numeri :  cum  jam  tanc  sub  Augusto  lectioncm  ed.  pr.  praetali,  quod  etfe- 

(noudum  tot  popuiis  in  civitatem  ac-  citBroterius.ERN.  Bud.  aduUerorum. 

ceptis  )  ccnsa  reperiam  quadragies  Sivejatali  vecordia,  etc,  Acida- 

centena  milLia.  Lapidis  inscriptio ,  lius  vel  deleri  siue ,  vel  ipse  legi 

quam  obtrudunt,  temporibvs  clau-  vult.  Ipse  non  patitur  ro  etiam.  S^ve 

Dii  TiBERii  FACTA  HOMiNVM  ARMi-  sequcnte  an  cst  ctiam  i^,  Sq.  alias 

(^ervm  ostensione  in  roma  septies  sane  sive  omittere  noster  solet.  Erjt. 

BEciEs  CENTENA   MiLLiA   Lxxxvir.  Ut  scnectam  principis  opperireh^ 

parum  vera  aut  fida  mihi  cst.  £t  ta-  tur.  Cod.  Flor.   (  et  Bad.  a  i.  m. ) 

mcn,  cum  de  his  saltem,  qui  arma  senecta  pr,  opperiretur,  qaodrece- 

ferrent  ,  agat,  nihil  nobis  obstat.  pitPichena.  (^etHeinsia^ferriposs^ 

liips.  Ed.  pr.  Lviiii.  Lxxxiiii.  lxxii.  putat. )  £d.  pr.  senecta  pr.  opperi-^ 

ct  sic.  cod.  Flor.  sed  cod.  Agr.  pro  re/itar.SedPutcolanus  jcncctamedi-' 

lviiii.  habel  lviii.  MS.  Guef .  lviiii.  dit ,  quod  et  Spirensis  ederc  volnisse 

7. XXII.  Ed.  Put.  Lxvnxi.  centena,  videiar  :  idque  ceteri  secati  nuntt 


»c,...  LIBER  XI.  03 

A.  C  4-'  * 

<ium  :  adesse  conscios,  paria  metuentes.  Se  caelibem  ,01-^ 

bum,  nuptiis,  et  adoptando  Britannico  paratum  :  mansu» 

ram  eandem ,  Messallinae  potentiam ,  addita  securitate  ^ 

si  praeTenirent  Claudium ,  ut  insidiis  incautum ,  ita  ir» 

properum.  »  Segniter  hae  voces  acceptae ,  non  amore  in 

maritum ;  sed ,  ne  Silius  summa  adeptus  sperneret  adul- 

teram ,  scelusque ,  inter  ancipitia  probatum ,  veris  mox 

pretiis  aestimaret.  Nomefn  tamen  matrimonii  concupivit, 

ob  magnitudinem  infamiae ,  cujus  apud  prodigos  novis- 

sinoia  volttptas  est.  Ncc  ultl^  exspectato ,  quam  dum  sa- 

crificii  gratia  Qaudius  Ostiam  proficisceretur ,  cuncta 

Quptiarum  solennia  celebrat. 

atquc  haiid  dnbie  veram  est.  Res  neca  ep.  i23.  ( 122.  )  Nohmi  soliia 

wim  pertinetnon  modo  ad  Silium,  peccare,  quibus  peccandi  prasmium 

led  etiam  ad  Messallinam.  Saltem  injamia  est.  ubi  tamcn  male,  et  pr.T- 

It^mdumsenectamopperiretur,  M.OX  ter  reliquum  jndicium,  Pincianus, 

frnttra  Acidalius,  Heinsius  ct  Ryc-  infama  est,  legi  voluit.  Ita  auteni 

tiu8malunt,/Za^*m  manijestis  :  nam  est.  Hominibns  perditis  et  ad  flagitia 

et  Tulgatum  sensum  bonum  habet ,  projectis ,  ipsa  infamia  voluptas  est. 

Bec  Tacitns  in  oppositionibus  sibi  Audi  Valerium  M ax,  6 ,  9.  De  mu- 

«imilis  esse  solet ,  ut  jam  sapc  vidi-  tatione  morum    :  Perciitee  luocurio^ 

njos.  Ern.  Sic  I,  3»subsidia  domi"  uithenis  adolescens  Polemo  ,  neque 

n^ni,  Dt  non  sit  opns  cum  Aci-  Hlecehris  tantum  ,  sed  etiam  ipsa  in^ 

dalio,  Heinsio  et  aliis  le^ere flagiiU,  famia  gaudens,  Ubi  addo  voculam  e 

etsi  et  hoc  bonum  sensum  parerct.  libro  Teteri ,  neque  itlecehris  €ju\ 

*6S?c<p/ii&ein.£d.  Oberl.tSic.  ope-  tantum  :  sententia  omnino  volcntc. 

nnimsane  errore.  M.  E.  Lips.  Prodigos  int.   famae.  Qui  fa- 

Ife  Silius  summa  adeptus,  Sic  mam  prodigunt  atque  contemnunt  ^ 

prim.  ed.  Beroaldi ;  nescio  an  con-  tandem  eo  amentiae  veiiinnt,  ut  ipsa 

lolto  :  nam  Puteolanum  alias  sequi-  infaniia    delectentur  ,    appetantque 

tor  in  his  libris.  Ceterae  omncs  sum^  ea ,  unde  vel  maxima  infamia  veniat.u 

num ,  etiam  MSS.  Rhen.  qui  e  MS.  £rk. 

Bud.  dedit  summam ,  int.  rerum  :  SacriJlrH  gratia  Ostiam.  Immo  rei 

idqae  Aldus  secutus  est,  ccterique  frumcntariae  gratia,  aitDio6o,  3i. 

M({iie  ad  Lipsium,  qui  summa  rcd-  pellicum  caussa,  Viclor.  Sed  sacri- 

to.  Summam  eliam  MS.  Guelf.  ficium  credo  a  Claudio  instituluni 

Kwi.  rei  frumeniariae  caussa ,  in  Caslonim 

06  magnitudinem  infamice,  £le-  aede.  Id  enim  numen  ibi  cultum» 

gtntissiroa  gnome :  cujus  acumen  non  ventorum  marisque  caussa.  Ita  lego 

^pit  Ferreltas«  £xp]icat  unus  Se-  apud  Ammi.anuui  19, 10.  in  suruma 


/ 


64                       ANNALIUM  *-°«*'- 

•               .     A.  C.  43- 

XXVn.  Haud  sum  iguarus ,  fabulosum  visum  iri , 
tantum  ullis  mortalium  sccuritatis  fuisse ,  in  dvitate  om- 
nium  gnaia  et  nihil  reticente ,  nedum  consulem  desigha- 

tum ,  cum  uxore  principis ,  praedicta  die ,  adhibitis  qui 
obsignarent,  velut  suscipiendorum  liberorum  caussa, 

inopia  frnmcnli ,  TertuUum  ,   qui  fuisseprogressanim.  C8eternm,qaod 

Praef.  annoDae ,  apud  Ostiam  in  cede  oratio  scabra  et  nidis  Vertranio  yi- 

Castorum  sacrificasse,  tranquUlita"  detur,id  facile  vitaverisy  si  memi- 

iemtjue  mare  molUuisse,  Id  sacriim  neris ,   Taciti  yerba  sic  esse  acci- 

perpetuum  fuit ,  et  suspicor  a  Glau-  pienda,  ut  ante  *rk  nedum  cons,  det, 

dio  institutum ,  qui  porlum  illum  intelligamus  rk  et  quemquam :  quasi 

celebrem  et  farum  Ostiae  exslruxit.  esset :  tantum  ullis  imynalium  secu' 

Celebrabatur  solenni  quadam  laeti-  ritalis  inesse :  et  in  civitate  omnium 

tia ,  mense  Maio  :  ideoque  post  sae-  gnara  et  nihil  reticente  qaemqnam , 

cnlaMaiumadictum.  Suidas:  Maiou-  nedum  consulem  designatum  ,  cum 

/**f.   'jretyiyufts  lyhiTo  ly  tm  "Pi/jLn  ^xore  principis ,  eXc.  convenisse.liM 

tLnrk   Tov  Mfltiov  /uMVfltv  TM  'TTfltpctXiov  duabus  Yoculis,  quas  studiobrevi- 

xttTetXet/jL^xyoyrtc  'TroXiv  tmv  y^syo/xiyuf  tatis  auclor  noster  fecit  lucri,  per 

^Off-Tiety ,  o<  Ti  -TTpaTflt  Tiic  'Troxfwc  T«-  intellectum  appositis,  nibil  hacparte 

XouvTfc  ,  nJuiret^sly  »vfi;^ovTO  ,  iv  Toif  restat  difficultatis.  GaoN. 

d^fltXdtTTJoic  uJttff^iy  AXXiixot/c  %/x^<thr  Qid  obsiffiarent.  Int.  tabulas  do- 

xevTfc.JuJianusinAntiochicop.36a.  tis,  sive,  ut  mox  yocat,  nuptiales 

*T/ua»v cT  ffK0t0*Toc  icTiflt  /jXf  fic tk  Jilvftt  tabulas.  V.  Sueton.  a6. qui  Claudium 

Kflt^  Tatc  iOfrks....  Tou  Mfltiouyuflt  ;^it-  inter  signatores  fuisse  tradit.  De  ta- 

fjtttTtt  flfTToXff tf^fltvTf cu^TT^p  cT  v^uSv  fltuTttv  bulis  uuptialibus  v.  Lipsium  ad  c.  3o. 

Kflti  T)fc  coiTnfittc  tSc  ^6xf»c    ouJfic  £r-N. 

•9-ufi.  Nec  aliud  intellexit  ^thicus  Suscipiendorum  liherorum  caussa. 

in  Cosmogr.   Tiheris  insulam  Jacit  £a  formula  in  nuptiis  legitimis  so- 

inter  portam  urbis  et  Osiiam  cii^ita-  lennis^  ad  conjugii  yerum  finem.  Nec 

tem  ,  ubi  populus  rom.   cum    urbis  enim  ob  aliud,  ait  Augustinus  de 

prtefeclo  vel  consule ,  Castorum  ce-  sancta  Virg.  7  .Jemina  nubtt ,  quam , 

lebrandorum  caussa  egreditur,  so-  ut  mxiterfiat.  Unde  et  matrunonium 

lennitate  jucunda.  Ubi  vides ,  Cas-  ominis  caussa  dictum.  Ideo  Grxci 

torum   solenne  et  Maiumam   idem  definiunt  yet/jt.oy ,  o-uvocTov  eLiJfoc  xtu 

esse.  Hanc  originem  Maiumae  nec  ins-  T^uvetixoc   KATk  io/jloi  ,   iiti    yyna-iai 

ciiam ,  nec  alienam  a  yero  puto.  Lips.  Te»y»v  a-ttofS..  £t  apud  Atheniensei 

Nedum  consulem  designatum.  Non  (ait  Isidorus  Pelusiota  3.  epist.  a^^) 

Beneficium  principis  exprobrat  hic  *H  o^uvflt^fiAt  n  kat^  yo/jtoy  Iif'  fltpoTo» 

titulus  Silio  ,  sed  personae  ejus  emi-  -TTfltiJav  ixiT^fTo  -yivf  o-3-flti.  Menander 

nenliam  respicit ,  in  qua  nihil  esse  etiam    pulchre  ,    apud    Clementem 

poterat  obscurum  :  adeoque  magis  Strom.  2 ,  p.  ^21.  TlstiJoii  a-itofm  t«v 

mirum  et  minus  credibile  ilt  hujus  yyina-im  JiJof/xt  <roi  ys  Tjtv  i/jutUTod 

loci  hominem  ad  tantum  Tecordise  d-uT^aiT^pflt.  £t  Auguslussenile  quod« 


A.c:^?  LIBER  XI.  65 

conyenisse :  atque  illam  audisse  auspicum  verba,  subisse, 
sacrificasse  apud  deos  :  discubitum  inter  conyiyas  :  os- 
cula,  complexus :  noctem  denique  actam  licentia  conju- 
gali.  Sed  nihil  ccnnpositum  miraculi  caussa,  yerum  audita 
smptaquesemoribustradam. 

45.  Sed  nihU  composiUun,  T&  sed  mendosiim  aot  snperflnnm. 

daoi  conjugiiiiii  injustum  pronun-  solennissimum  ^tum,  cum  ceteros 

ciaTit ,  quoniam  non  giuerendorum  memoraret ,  omisisse.  Ceterum  post 

UberumcaussainitumyntyaleniaLa'],  Deos  colon  posui ,  ut  est  in  edd. 

7.1n  ipsis  antem  tabulis  ea  yerba  so-  primis ,  et  moxibis.  Ebjt.  Heinsius 

lita  exprimi.  Augustin.  De  Giyitat.  deesse  quid  pntat,  ut  templa  subisse, 

D.  i4, 18.  Quid  concuhitus  conJugU'  Bip.  yel  nupsisse  legendum  putant, 

Us,  ifui,  secundum  matrimonialium  velintelligendum5u^i.rse  Tclumnup- 

pnescriptatahularum,procreando'  tiale.                   « 

nun  sit  caussa  Hherorum  ?  Adde  et  Discubitum inter  convitfas.Kt  qui- 

SueU  Jnl.  cap.  $2.  Lifs.  dem  forma  nnptiali :  quae  Tolebat , 

jiuspicum,  Bud.  Haruspicum.  ut  noya  nupta  in  gremio  mariti  ja- 

Suhisse  ,  sacrificasse.  Verbum  5«-  ceret.  Morem  eum  exprimit  Jutc- 

hitse,  corruptum  judico.  Forlean,  nalis  2,  119...  ingens  Ccena,  sed 

nupsisse ,  id  est ,  solenni  luteo  flam-  et  gremio  jacuit  run^a  nupta  mariti. 

v»o,  qui  mos  noyis  nuptis ,  faciem  Quasi  ecce  id  inter  solennia  nuptia- 

Tdasse.  Scripsi  et  sensi  ita  olim.  At  rum.  Appuleius  de  nnptiis  Vsyches 

nonc  delibero  etiam  atque  etiam,  Met.  Aceumhehat  summum  thorum 

etambigo ,  an  subeundi  yerbum  non  marilus ,  Psjrchen  gremio  suo  com- 

bic^crmannm  et  inter  legitima  nup-  plexus.  Ideo  recte  in  Catullo.  61, 

tiarum.    Quinctilianus  suspicionem  i^]!. ,  uidspice  intus  ut  accuhans  Fir 

facit  in  sermone  Declam.  a47-  J^icit  tuus  Tyrio  in  thoro  Thtus  immineat 

pars  diversa»  Non  Jidsti  uxor.  Non  tibL  Nec  reote  magnus  ille  censor , 

subsisti  cum  illo.  Legerim,  non  su-  quem  unum  aemulor  mirorque,  tiu/- 

Ivisti.  £t  subitionem  banc  intelle-  spice  imus,  emendarit.  Imusne  in  iUo 

gam,  siye  cum  deducta  subiret  ma-  genialisnoepulo  maritu8?immo8um- 

liti  domum  :  siye  de  jugo..  Modo  is  mus,  yel  Appuleio.teste.  Intus  ac- 

ritns  tamen  satis  certus.  Lfps.  Su"  cubare,utintuscanere.  Interior  au- 

lisse  verha  yidetur  dici,  cui  alius  tem  maritus,  respectu  sponsae  ad 

vtrba  prwivit,  v.  Obs.  2 ,  4>  Gron.  quam  hic  sermo.  Siquid  tamen  mu- 

QnQd  satis  probabiliter  dispuUtur  tandum,  legerim,  unctus  :  qoi  mos 

ibi.  Et  prioriLipsiiconjecturaefayet  Romanis  in  omni  conyiyio  solenni. 

frirao  locus  e  Declamatione ,  ubi  Lifs. 

hodie  e  MSS.  legitur  nubsisd,  V.  ibi  Tradam.  Magis  pro  mente,  trado.. 

ScfaQltingius  :  deindcj  quod  yerbo  Jam  enim  illa  incredenda  scripsit. 

nidiendi  in  ea  re  etiam  utitur  Sueto-  Lips.  Ferri  potest,  si  pro  conjunc- 

nnu,  nec  credibile  satis,  Tacitum  tiyo  praesentis  accipiatur.  Si  quid 

2.  5 


6C  ANNALIUM  *•?••••• 

XXVIII.  IgituT  domus  principis  inhorraeraEt :  masd' 
meqne,  quos  penes  potentia,  ct,  si  res  yerterent,  fonmdo^ 
non  jam  secrctis  colloquiis ,  sed  aperte  firemere ,  «  Dom 
histrio  cubiculum  principis  iusultayerit,  dedecus  quidem 

.^6.  Cubiculum  principis  exsidtayerit.  Lege  omnino ,  perstUtaverit,  Ni  nutis  aAi' 
cuium  per  principis.  Sic  Catallns  ep.  29. ,  perambulare  omnium  cubiUa,  ynlgatiim 
luelur  GronoTins  ad  LiTinm  ari,  6. 

mutaiKluin,  malim  :  tradiderim  ,  e  xiTffai?TJf?«-atTp5at?,qiiodMm!oab.i. 

qno,  per  compendium  scripto,  Cro-  )8fj8iix» 0-011  *rk  a-kfi^<rm,   «ai  fafTJtc 

dam  fieri  potuit.  Liv.  i ,  4^.  pbai^  ntti  puifAi  kyitia-ptti,  QiiaiiM|iiam  ip- 

iwstamenauctonbusfiUumediderim.  ram  illud  •(•^x**^^*'  '^^  /wvrrifM 

£t  sic  centies  idem  et  alii.  Nam  cur  etiam  translatum  patem  :  et  omait 

trado  in  tradam  mutarint  librarii ,  isia  dici  ex  eo ,  cpiod  mltabatBr  hi 

Tix  intelligi  potest.  Ern.  scena ,  ita  ut  1  f  sp^^ffitf-d^  tiik  nt  *•' 

Ferterent.  Bud.  verterentur.  fxmJth.  PropneextultdtUur^i  ttmfAm' 

Dum  industria  cubiculum.  Regem  Jovfu^u  et  tk  KmfA^M/jtgfa.  Qdem- 

olim  feci,  qui  emendasset  hunc  lo-  admodum  saUatur  JabuU ,  Cfciops, 

cnm.  Itaque  concursum  a  multis  ad  Niobe;  qnemadraodum  camhumde' 

coronam ,  et  non  unus  mihi  indicayit  saUatur  ( nt  ap.  Suct.  Cd.  54 ).  QnaB 

scribendnm  :  Dum  histrio  cubiculo  ab  histrionibus  et  mimis  in  pnlpito 

prindpis  occubatur,dedecus,yeriar-  repraescntatur ;  pnblicantor  nticpie 

sime.  Intellegit  enim  Mnesterem  il-  atque  inyulgantur ;  inde  •(ofxti^^mi 

Jnm  pantomimum ,  qui  diu  in  deli-  tkp.vvtiifttt  dicnntur  oi  S^fiyopi^»?^ 

ciis  Messallins.  Libri   scripti   non  tk.  Sedetderisui  rant  ac  hMiil>rio : 

ionge  abeunt  ab  hac  lectione ,  dum  inde  f^op^^ff^^dvi  Trtft  est  u/8f  1^1»? , 

instmo  cubicuium  principis  exulta-  «-po^jrifXAfti^ffiv.   Hinc  etiam  Tadtvs 

vero,  dedecus.  Posais  extrema  item  sumpsit ,  >it  dioeret  exsuUari  ab  faia- 

scribere ,  ctt^tcu/o /»rrnci/7i5  exfu/^  trione  cubicutum  prindpis ,  id  ett, 

vere  dedecus.  Lips.  Simplicissimum :  infamari ,  inhonestari ,  eontaminari , 

dum  histrio  cubiculum  principis  ex^  conspurcari :  qnorum  Terinirmm  a^ 

sultaivritj  dedecus  quidem  illatum ,  qno  aut  simili  usns  fniset ,  a  de 

sed  exscidium  procul  abfuisse.  Hlnd  quoyis  alio  homine   qtiam  icetiico 

Salmasii  eruditum ,   exsuUare  esse  loqueretur.  Artificium   hominiB  et 

fi|op;itf  10-3-Ai.  Quod  melins  inteUiges,  genns   vitae   impetramnt,   et    boo 

ubi  consideraveris ,  quae  vir  insignis  verbum  mallet ,  qui  nbique  decora 

Hen .  Savilius  nouvit  ad  Chrysosto-  personis  animadvertit  et  tribmt .  Nec 

mum  in  Psalmos ,  eo  verbo  usos  ve-  Lncilins  alitcr  mnko  videtmr  dixitse 

teres,Andocidem,etc.  etrecentiores  apud  Nonium  4«    17B.  deheUes  me 

Lucianum ,  Plutarchum,  Chrysosto-  attfue  deuras ,  exsuUes ,    soUic^fes, 

mum,   pro  iLArAta^x^^**^  y  vjSpi^fiv.  DamhietriocubiGulumprincipitpol- 

Metapbora  sumpta  ^'iro  tSv  txfrofji,-'  )nit  et  in  eo  qnasi  in  scena  exsohaty 

Tffu6vTwv  T0i/uu0-T^pi9t.UtidemsitTS  dedecus    quidem   iUatum.  Intellig» 

Xpuff-oppii^ovi  e^op^^iio^dtff-d-Ai  Tny  to-  </o/?nii.  Itaque  placet  exJCi^lnilit ,  boIi 


l.^:r  LIBER  XI.  67 
iUatum;  sed  discidium  procul  abfiiisse  :  nunc  juvenem 
nobilem^  dignitate  formae ,  vi  mentis ,  ac  propinquo  con- 

disneUum^  non  diMculium.  £t  hoe  Nonne  hoc  ipio  patet ,   in   Terbo 

ipsnm  exscidium  graodius  quam  exi-  praecedente  dedecoris  rationem  ha- 

tium,  Horatius  ode  3 ,  16 ,  11.  conci-  bendam  non  esse  ?  Itaque  non  indi- 

dit  Augtuis  jirgivi  domus  oh  htcrum  gnor  Pichena ,  qui  persultaverk  re- 

Demersa  exscidio,  Gron.  Haec  eru-  cepit.  Sed  age  varietatem  lectionis 

dite  disputari  non  negem ;  sed  tamen  indicabimus.  Cod.  Flor.  histrio  et  ex- 

noodam  moyenint,  nt  m«  coojec-  sukatfero,  lUg.  instruo,  exukat/ero. 

tura^  mea  ,  quae,  cum  primum  lo-  Agr.  insenni  c.  p,  adulterio,  Ed.  pr. 

com  bunc  consideravi,  venit  in  men-  instruo  c,  p,  exultawero.  MS.  Guelf. 

tcBi ,  «t  qnam  postea  Franc.  Medicis  ed.  Puteol.   industria  c,  p,  occulit 

jam  tributam  reperi  apud  Pichenam,  adulteros :  quod  omnes  secuti  sunt  ad 

me  poenituerit :  dum  hislrio  cubicu-  Pichenam  usque ,  qui  dedit ,  ut  su- 

han  principis  persuUauerit :  nam  hoc  pra  dictum  est.  J.  Fr .  Gron. -kistrio- 

qaoque  yerbum  est  contumeliae  in-  exultauevit,  quod  Rjckius  servavit. 

dicandae  usitatum,  et  ab  artificio  ho-  Conjecturis  aliis  onerare  librum  nil 

minit  no&  aiienam.  Vide  supr*  c.  9.  attioet.  Vulgatum  quomodoexpUcet 

«[aamquam  ad  contnmeliam  respici  Gesnerus,  v.  in  Thesauro  L.  L.  in 

BOB  est  necessarium  ,  ut  mox  vide-  exuUare,  Aliter  quoque  Gronovium 

fainras.  Simile  illud  CataU.  ep.  ag.  olim  intellexisse  hunc  locam ,  patet 

Et  iUe  nunc  superbus. , .  peramhula-  e  nota  ad  Liv.  29 , 6.  Eaw .  Groslot. 

hk  omnium  cubiba.  et  ep.  6.  lectiar-  in  Syll.  Borm.  t.  i ,  p.  3 ,  iectionem 

^ttatlo  inamhuUidoque.  Ubi  arguta-  Puteolani  tuetur.  Wien.  in  Bud.  ad- 

<i<>  Bon  de  crepita  lecti  cnm  Statie  iuisse  perhibet  inclusum  in...  Mihi 

iitelligenda ,  sed  eodem  fere  sensn ,  manifesto  adparet ,  scriptnm  fuisse  : 

qno  inambuUaio,  jirgutatio  pedum  industria  c.  p.  exubm*ero,  Unde  r. 

T.  c.   est  'saltantium ,   ut  JiiUones  m.  fectt :  incbtsa  in  cubicuUtm  prin- 

,  ctiam  dicti  in  fragm.  vetcris  scrip-  cipis  exultat  cum  adukero.  Bip.  lc- 

toris  (Titinnii)  apud  Wonium  4 ,  34.  gunt  insuhaverit ,  i.  c.  invaserit,  at 

pedibus  argutari,  qued  haud  dubie  a  ap-  Ter.  Eun.  2 ,  2 ,  54.  vd  ludibrio 

sdtatoribus  ductum.  Sic  ar^tice  ^i-  «ibi  habuerit,  ut  A.  4»  59.  Sic  et 

Sitorum,  de  moUiori  et  nirais  artifi-  Hilkr.  Rac.  7.  Levis  haec  mutatio 

ciosa  gesticulatione  digitorum  apud  plaiium  sensum  reddit.  —  *  J«c.  Tol- 

Ciccr.  in  Orat.  c.  18.  et  m^ta  ma-  lius  in  Fortuitis  c.  3i,  p.  244.  legit 

ms  de  Orat.  3 ,  69.  Gefl.  1 ,  5.  ma-  <**«  histrio  cubicuhim  prtndpis  in- 

m  mter  agendum  argutce  admodum  ^^tat  liberius ,  dedecus  ifuidem  iila- 

«it  gestuosas.  In  Salmasii  et  Gronovii  tum ;  sed  exitium  procul  Juissc. 

ndoite  non  modo  est  aliquid  ad  sen-  8ed  excidium.  In  Flor.  est ,  sed  et 

«an  contorti ,  sed  etiam  TAt/ToXo^y^et.  scidium:  e  qiio Pichena  dissidium, Sed 

Nam  si  exsullare  citbicidum  prin-  profecto  plus  quam  dissidium  hic  ti- 

c^iMcgt infamare ,  polluere ;  quor-  mebalur ,  et exitium  atque  extrema. 

9m  sequitnr  demum  dedecus  alla-  Lips.  Bud.  excidium,  Tac.  videtur 

teni?(*Cf.Gron.  adtiv.  25,  18.)  scripsisse  exscidium.  LaH.  prfefert 

5. 


68  ANNALIUM  *"*'• 

sulatu  j  majorem  ad  spem  accingi.  Nec  enim  occultum) 
quid  post  tale  matrimonium  superesset.  »  Subibat  sine 
dubio  metus  reputantes ,  u  hebetem  Claudium  et  uxori 
devinctum ,  multasque  mortes  jussu  Messallinse  patra- 
tas.  ))  Rui*sus  ipsa  facilitas  imperatoris  fiduciam  dabat , 
((  si  atrocitate  criminis  praevaluissent ,  posse  opprimi 
damnatam  antecpiam  ream.  Sed.  in  co  discrimen  verti^ 
si  defensio  audiretur ,  utque  clausae  aures  etiam  confi- 
tenti  forent. » 

XXIX.  Ac  primo  Gillistus ,  jam  mihi  cii'ca  necem 
C.  Caesaris  narratus ,  et  Appianae  caedis  molitor  Narcis- 

47.  Circa  necem  CtBsarU.  C.  Ctesaris  bene  FreinslMmiof.  Sic  rt  nos  caBtifamnt 
inpra  c.  8. 

discidium ,  nt  c.  3o.  Sic  et  Bip.  quos  est :  hoc  modo  timendnm  et  cAren- 

sequi  lubet.  dum  esse  ,  ne  Messallin»  defensio 

Dignitaie  fomiae,  juueiUa,  Ita  audiretur  a  Claudio ,  nere,  etiam  a 

lego,  non  yorrmi.  Dignitas  forraae  non  defenderet  erimen,  sed  confite- 

proprie  de  yiris,  uti  noiat  yetus  lite-  retur,  tamen  deprecanti  et  culpae 

,  rator  Agraetius  (ap. Putscfa.p.  2069. )  Teniam  oranti,  facilem sepraeberetet 

lUud  ,juifenta^  snspectum  facit  Va-  exorabilem.  Si  uUfue est  a  Tacito ,  in- 

tic.  qui  refert,    Fimeruis.  £x  quo  telligendumtinieiu&m^iiettfc.a.etc. 

Palmerius  diductum  legebat,  vi  tnen-  yel  ejficiendumque  ut,  Erk.  Bud.  «C- 

li^.  Lips.  Vimetuis  est  in  cod.  Flor.  que.  Broter.  legi  vult  utigue,  certe> 

£d.  pr.  jumentis  corrupte  pro  vi  omnino.  Bip.  reddunt  per  et  quo^ 

mentis  :  ut  mox  dejunctum  pro  de^  modo ;  sic  t»  verd  discrimen  lungi- 

(/i/tctum ibidem  expressum  est :  unde  tur  ap.  Quinctil.  6,1,  87. 

natum  videtur  juventa  ,  ut  Puteol.  Circa    necem  desaris  narratus. 

et  ceteri,  donec  Pichena  vi  mentis  C.   Caesaris  Caligulae  :  cujus  necis 

edidit ,  quod  tamen  et  M SS.  habent.  conscius  particepsque  fuit  hic  liber- 

JFbrmaMS.Guelf.omnesvett.edd.  tus ,  narrante  Josepho  19,  i ,  io. 

ad  Lipsium  usque.  Ern.  Bud.  Jbrma .  Scilicet  autem ,  Tacitum  hoc  narrasse 

Idem  habuerat  uimentis  ,  unde  fac-  in  libris ,  qui  de  Caligula.  LiPs.  Circa 

tam  juuenta.  necem  MS.  Flor.  £dd.  omnes  ad  Pi- 

Mortes.  Sic  Lactant.  de  Mordbus  chenam  circa  mortem.  Mox  C  Casa- 

persec.  Aristopfa. Plut.  y.  483.  d-fltvet-  ris  legendum ,  quia  Ccesar  aimplici- 

*rovi  i^Mo-i.  ter  dici  solet  dictator,  cum  aliis  yiiis 

Sed  in  eo  etc.  In  eo  abest  ab  ed.  doctis  credo.  £rn.  Bud.  necem, 

pr.  Ceterae  omnes  habent.  Mox  pro  u^ ppianas  casdis  molitor.Vide Soe- 

utque  puto  legendum  neque:  alias  ton.  87.  in  cujus  verbis,  Nec  midto 

dura  eUipsii  statuenda.  Sensus  enim  post  ex  composito  irrwnpere  jippiu$ 


1:^-  '     LIBERXI.       •  6g 

siis ,  flagrantissimaque  eo  in  tempore  gratia  Pallas  agita- 
v«re,  « num  Messallinam  secretis  minis  depellerent 
siinore  Silii ,  cuncta  alia  dissimulantes  :  »  deinde  metu  ^ 
Txe  ad  pemiciem  ultro  tralierentur ,  desistunt  :  Pallas , 
per  ignaviam ;  Callistus  ,  prioris  quoque  regiae  }>eritus , 
et  potentiam  cautis ,  quam  acribus ,  consiliis  tutius  ha- 
beri.  Perstitit  Narcissus ,  et ,  solum  id  immutans  j  ne 

48.  Narcissus,  et  solum  id  inumaans.  Et  abest  a  libro  Rhenani  et  Agr.  pro  qno 
vA  Flor.  bene.  Forle »  lU  solum  id  imputans.  Persistit ,  inqnit ,  Narciauis  in  proposito, 
sed  dissimnlans,  et  qnasi  coUibertis  impntans  tantnmmodo  silentinm  snnm,  poUicitns 
fore,ne  resciret  ex  se  Messallina,  qnid  inter  illos  actnm  esset.  Yid.  Hist.  i,  8^.  et 
Savilinm  ad  Hist.  1 ,  71.,  Celsus ,  servata  erga  GalbamJSdei  crimen  conjessus  ^ 
exempUun  ultro  imputavit :  qni  multa  ex  bistoriamm  libris  et  Suetonio  bnc  congessit. 
QniBns  adde  H.  i,  38.,  hoc  solum  erit  certamen,  quis  mihi  plurimum  imputet, 

nunciatus,  qmpridie  ad  id  temporis  male.  t.  ad  c.  s^-  ^oj.  ed.  pr.  uUra 

ut  adesset  j  proeceptum  erat :  quasi  maleprou/lero.Sedhaec  verbacrebro 

plane  reproBsentaretur  somnii  fides ,  etiam  in  MSS.  confusa  gunt.  Sensus : 

occersi  staiim  ,  ac  mori  jussus  est,  ne.non  modo  nihil  proficerent,  sed 

menda  est.  Quo  enim  accersi  jnbe-  insuper  etiaro  perirent.  £rn.  Bud. 

tar,  qui  jam  aderat  ?  Non  ftigit  Tor-  ultra  a  i .  m. 

rentiam,  qui  exlibrislegit^  arcessi,        Prioris  quoque  regioB,  Sub  Caio  , 

pro  accusari ,  ut  interpretatur .  Mihi,  apnd  quem  in  gratia potentiaque  f uit. 

arceri,  verum  yideatur :  ut  exclusum  Dio ,  ubi  de  Domitio  Afro  59,  19.  Et 

CQQiaCIaudiointellegamuSy  necad-  eleganter  Seneca  ep.  47*  Stare  ante 

missimi.  Traoscripserim  etiam ,  ar-  limen  Callisti  dominum  suum  vidi , 

cerf,  ac  statim  mori.  Historiam  pete  et  eum  ,  qui  Hli  impegerat  titulum  , 

a  Dione  60 ,  i4*  Lifs.  (jui  interredicula  (  rejiaila)  mancipia 

So  in  tempore.  Ita  Flor .  Gruelf .  ed .  produxerat ,  aHis  intrantHnts  excludi, 

pr.  Vnlgo ,  eo  tempore ,  inde  ab  ed.  Sed  fuit  non  minus  magnus  apud 

^uteol.  restituit  Pichena.  £&n.  Bud.  Claudium,  estqne  ille  ipse,  cui  Scri^ 

ineotempore.  Sic  i3,  47*  bonius  Lai^us  ,  medicus  ejus  aevi , 

Num  MessalUnam  secretis.  Ob-  opus  suum   inscribit ,    et   appellat 

iCQra  examinanli,  nec  scio  an  satis  C.  Julium  Callistmn.  Lips.  jicnhus 

lexa.  Sententia  yideturj  deliberasse  MS.  Guelf.  edd.   pr.  Puteol.  Riv. 

Iiberto8bifariam:primo,anadClau-  Beroald.    Alc.    Acriorihus    Rhen. 

diom  deferrent,  quse  pars  prseiyit :  Ald.  etc.  Acribus  restitui,  nt  vole- 

hic  jam ,  an  ipsam  Messallinam  se-  bat  etiam  J.  Gronoyius.  Acrioribus 

«reto  de  Silio  monerent ,  alia  adnl-  est  e  conjectura ,  ducta  a  consuetu- 

teriadissimulantes.Destitereabutro-  dine  Taciti.  Mox  Guelf.  persistit. 

fue  alii :  Narcissus  perstitit,  sed  in  Similem  coDfusionem  supra  notayi- 

aententta  priore,  id  est  de  Claudio  mus.  £RN.6ud.acrrfiri6uf. 

admonendo.  Lifs.  MS.  Guelf.  non»       JEt solumidimmutans.lSiSS.  flov. 


•^s-^'**^^ 


70  ANNALIUM  ^^ll]' 

qao  sermone  praesciam  crimiuis  et  accusatoris  faccret , 
ipse  ad  occasiones  intentus,  longa  apud  Ostiam  Gaesaris 
mora ,  duas  pellices ,  quarum  is  corpoiibus  maxime  in- 
sueverat,  largitione  ac  promissis,  et,  uxore  dejecta, 
plus  potentiae  ostentando ,  perpulit  delationem  subire. 
XXX.  Exin  Calpurnia  (id  pellici  nomen  )  ubi  datum 
secretum,  Caesaris  genibus  provoluta,  ccnupaisse  Mes- 
sallinam  Silio ,  »  exclamat.  Simul  Cleopatram  ,  quas 
idem  opperiens  adstabat^  (can  comperisset?  »  interro- 
gat :  atque  illa  adnuente ,  «  cieri  Narcissum,  »  postulat. 
Is ,  «  veniam  in  praeteritum  petens ,  quod  ei  cis  Vec- 
tium ,  cis  Plautium  dissimulavisset ,  nec  nunc  adulteria 

3«  85.,  posse  imputari  Vespiuiano,  quce  apud  ViuUium  excusanda  eruni,  c.  ii., 
conira  iUi  itUtiutn  beUi  nemo  imputabat,  Snet.  Ner.  36. ,  Cum  quidam  crimen  uilro 
faterentur,  nonnulli  etiam  unputarent.  JuTenftlis  Sat.  5,  i4.t  »:»imputathunc  rex 
Et  quamquam  raram ,  tamen  imputat,  Ubi  lege  haud  rarum  ,  vel  h€tud  carum» 
Impuiare  passim  apud  SeDecam.  imputatus  a  servo  denarlus  de  Ira  3 »  33.  Tid.  Vort- 
ttnsin  Justin.  38  ,  5. 

Reg.  ut,  qaod  habet  etiam  ed.  pr.  ribta,  Livs.  Sic  et  ed.  pr.  Recepi. 

Puteol.  edidit  et,  qaem  secuti  aant  alia  omneBcorpm.  £kn.  Bnd.  q.  is 

Beroaldua,  Jiiv.  Alciatiis,  Freinah.  corporUnts  assueferat. 
GroB.  RhenanuB  delertt  et,  secntis        Cis  Fectium,  cis  P/^ni£ui«t.  Emeii- 

Aldo,  Picbena ,  Lipsio ,  Rjckio ,  nec  dayi  prsoennte  Vaticano,  qui  liabe- 

est  in  cod.  Agr.  Mifai  et  Terum.Tide«  bat :  cis  Vecticis  Piauiio.  £t  vere. 

tnr,  tnm  propter  libros ,  in  qnibus  Duo  cnim  famosi  in  hac  M esaalliBa 

est  et  MS.  Gnelf.  tnm  propter  con-  et  quasi  primorumordinmnadalteri, 

aecntionem.  Si  et  deletur,  debet  esse  Veclius  VaJens  et  Plantius  Latera- 

punctam  ante  ipse,  nt  est  in  Tett.  nua  :  qnos  tamen  diBsimnlasaey  et 

edd.  neque  sohim  in  iis  ,  qni  et  non  siluisse  se  dicit.  Sed,  an  raagis  pro 

habent ,  et  ed .  Beroaldi,  ut  ait  J.  Gro-  hac  sententia ,  bis  Vectium ,  bis  Plau- 

noTins  ,  scd  etiam  ceteris,  ed.  pr.  tium?  An,  circa  Vectium?  Non  ac- 

Puteol.  Sed  quis  non  sentit,  frigere  casat08qaidemillo8,aatcerteitenifli 

jam  ro  ipse,  quod  sic  nonponitur,  excusatos,  sequentia  etiam  dicnnl. 

nisi  in  oppositione  antdistribatione :  Ceterum  famosi,  ut  dixi ,  hi  adulteri« 

quamquam  ne  sic  qoidem  satis  reete  De  Veclio  mox  noster  et  Plininfi  de 

positnm  est ,  nisi  ante  le^as  tcI  face~  medicis  29, 4.9  Bxonus  mox  est  Vec^ 

rent,Ye\,ne...pnBscia...Jieret.j9c.  tius  Valens ,  atiulterio  MessaUuue 

GronoTins  Tult  at :  qnod  mihi  non  CUtudii    Gesaris  nobiUtatus.    Item 

plaicet.  E&N.  Bud.  ut.  Scribonius  Largns  c.  32.  Hoc  metK" 

Quarum  is  corpori.  Vatic.  corpo'  cameniumjipuleiCeisiJiiit,  ptxecep^ 


*.n «...  LIBER  XI.  71 

<:>lijecturum  9 »  ait :  a  nec  domum ,  servitia  et  ceteros 
:fc)Ftunas  |>afatus  reposcere.  Frueretur  immo  iis  :  at  red^ 


F^alenlis  et  nostri.  De  Plautio  nomcDclationemquippenecefisejile' 

jcxnox  ,  et  i3 , 1 1 . ,  Secutaque  leniias  in  oam ,  nec  bene  respondere  secpenti 

'iauiium  Laterunum ,  ifuem  ob  adul^  nec  minc. 

rium  MessidUnas  ordine  remotum  Ne  domum,  seruitia  ,  ei  ceteros 

'^ddidit  senatui,  Atyindoctidespe-  Jortunas  paratus  reposceret»  Conta- 

rAtam  hujiis  loci  reititutioncm  oen-  minatissimum  locnm  Ferretus  ess<: 

Ktfbant :  cum  vulgo  esset,  cis  Vec-  vult :  qui  mihi  caslus,  punis.  InTi- 

£um  Plantium,  Lips.  Scribendum  :  djosa  concessione  libertus  :  Frualur 

uod  ei  cis  Vectios ,  cis  Plautios  dis-  gane ,  inquit ,  Silius  domo  tua,  ser- 

Mmulauisset.  Quid  ?  patrata ,  sed  sis-  vis ,  veste ,  et  gaza  omni  regia ,  ( nam 

.cntia,  neque  ultra  tales  et  (lanc  foedi-  haec  tralata  ab  adultera  ad  Silium , 

atem  excurrentia  Messallinae  adul-  notante  etiam  Dione  60 ,  3i . )  reddai 

rria.  Quam  Tooem  differt  in  mcm-  «altem  uxorem.  Laps.  Freinsbemiufl 

rum  sequens.  Particula   cis  idem  legi  -vult :  nec...  reposcere»  Verum 

-ult  quod  intra,  Sic  cis  TibeHm :  sio  puto.  Paratusjam  in  ed.  pr.  non  de- 

^lauto  ]\(ost.  I  ,  I  ,  17.  cis  paucas  mum  Rhenani.  Puteolanus  dedit  ap- 

n^states.  Ut  mox  12  ,  22. ,   Vis  paratus ,  quod  exhibetGuelf.  et  ed. 

\ff4ppinas  circa  uUima  stetit.  Ve-  Riy.  Ern.   Bud.  paratus.  Freinsh. 

_iam  peto,  Cassar,  inquit,  quod  ta-  emendatioplacetetBip.imniosicjam 

mii ,  dum  Vectiifi ,  dum  Plautiis  moe-  Acidalius.  Paratus  occurrit  el  c.  1%. 

^^liis  contenu  fuit  MessalUiui,  dum  Frueretur  immo  eic.  £d.  pr.  ha- 

^«stra  hos  et  honim  simikf^libidioem  bet :  Jrueretur  immo  et  his  :  redde- 

st.itit.  GaoN.  Ut  liipsiuB  e  Vat.  lau-  ret  uxorem,  Puteol.  autem  edidit , 

^at,  iu  est  iu  ed.  pr,  Sic  etiam  citat  quod  nunc  obtinet  -.J*.  i.  iis ,  et  redd, 

^«ripturam  cod.  Fior.  Pichena.  Sed  gi  gjnis  commode  hic  intelligi  posset 

'3'.  GroaoTius  testatur,  ibi  esse  cw  ethis,  preeferrem  lectionem  ed.  pr. 

^ecuds  ( ap.  Pich.  Vetticis  )  Plau-  .  Redderet  uxorem ,  haberet  majorem 

^io,  Cod.  AgT.  Cicios  ,.Vectios,Plau~  yim,  roeo  scnsu,  absohite  dictum. 

^Vm.  Unde  conjiciebat  Heinsius  Cin-  Sed  qutd  est ,  quod  SiHum  pr»ter 

cizibs.Utrum  Cincios ,  ao  Titios  e.  c.  igta  frui vult ? Itaqueyruervftir immo 

^5.  an  aliod  quid  hic  legeadum  sit,  Hs  yel  his  verum  puto.  Geternm  hie 

^oo  dioam  :  ceterum  hanc  lectipoem  quoque  cevrexi  sed.Vide  supra  ad  c. 

^ptioiam  puto.  lUa  cis  Vectium  etc.  33.  simillima  htc  ratio.  Scio,  pluri- 

saotaaoe  duriora :  hflBc  feicilljma.  Bro-  bus  locis  Taoiti  et  prope  idem  esse , 

t^riusedidit  Titios,  Vectios,  Plau-  quod  sed,  ponique,  ubialii  sed  di- 

tios.,  et  mox ,  nec  nnnc  Silio  a,.o,  e.  cant ,  ideoque  tenUnda ulia  U>ca ne- 

Testigiis  ed.  pr.  que  habet  simul,  gavi.Vide  ad  5 ,  3.  6 ,  21.  Venun  ali- 

quod  saoe  plaoet.  Nam  ad  eum  ista  ter  est  in  figura  ea,  qua  hic  Tacitus 

pertinere  res  docet.  Itaque  certe  ad  utitur,  et  c.  23.Broterins  dedit  at  is, 

«am  isU  referendAfuat.  >£rn.  Bud.  Sane  at  beue  j  9ed  is,  quod  e  MSi 

tis  uetieio  plautio,  Bip.  GonjioioDt :  Regio  addidit ,  languet  nimis.  Erm . 

quod  incestte  Mxuris  Jlofftia  diss,,.  Bud.  et.  rectius  at. 


1 


a 


73  ANNALIUM  *■"•«••• 

/  A.  C.  48. 

deret  uxorem^  ramperetque  tabulas  nuptiales.  An  disci- 
dium ,  »  inquit ,  « tuum  nosti  ?  nam  matrimonium  Silii 
vidit  populus  et  senatus  et  miles :  ac,  ni  propere  agis, 
tenet  urbem  maritus.  d 

XXXI.  Tum  potissimum  quemque  amicorum  vocat 
primumque  rei  frumentariae  preefectum ,  Turranium 
post  Lusium  Getam ,  praetorianis  impositum,  percunc 
tatur.Quibusfatentihus,  certatim  ceteri  circumstrepunt 

49.  Quibus  fatentibus,  Codez  Agr.  quibus  dubitantihus  et  incertis  ceteri  circum 
krepunt. 

Humperetque  tabulas  rmptiales,  Ad  An  dissidium ,  irupat,  tuum  nosti '. 

legitimum  matrimonii  actamtabiilae  £t  hic  Tacitus  scripsit,  discidium 

et  signatores  adhibiti.  Tabalis  et  dos  Namquid ,  scis ,  tibi  mmtivm  remiA 

continebatar,  et  illa  solennis  conja-  sum?  diyortiumtecam  fecisse  Mes- 

gii  caassa  ,  libenim  qaaerendorum.  sallinam  ?  Grok.  Quid  opasyerbis 

Juyenalis  a,  119. ,  Signatas  tabuUe ,  £d.  pr.  habet  discidium,  vnde  res- 

dictum ,  /Mdter/  Appuleius  Apol.  tituimus.   Ceterum  etiam  an  mih 

•p.fjS.td.Pnc.Quodinvillanoninop'  frigere  Tidetnr.  Fortius  foret  rwn 

pido  tabuUe  sint  consignatw,  quarto  Ern.  Bud.  et  Agr.  discidium. 

et  ultimo  loco  objecere.  Meminerunt  Potissimum  amicarum.  Aut  potis 

non  semel  jurisconsulti :  et  proprio  «imoslegendam,  aut^aem^zieaddea 

huic  reilibroBrissonius,  cujusaeco-  dum  ,   dudum,  et  Tere  monuemn 

ratae  diligentise  doctrinaeque  non  a  TiridoctiLipsiu8,Mercerus,Freinsh 

me,  non  ab  aliis  quidquam  addo.  Ern.  Item   Acidalius.   Cod.  Agr 

Ut  ergo  eae  tabulae  matrimonio  fir-  potiss.  quemque ,  teste  Heinao. 

mando,  sic  easdem  ruptae,   dispa-  Reifrtimentarite  prmf.Turramum 

rando.  JuTenal.  9 ,  ^5. . . .  tabuias  quo-  Dixi  aliquid  ad  i ,  7 .  et  yidetnr  pri- 

que  ruperat,  et  jam  Signabat,  tota  mus  in  hoc  mnnere  fuisse.  Tamei 

^ix  hasc  ego  nocte  redemi.  De  his  ambigo  de  tota  hac  sententia ,  et  m 

tabulis  locum  accipio ,  qui  in  priscis  verius  legi :  Tum  potissimos  amieo- 

Glossis  :  AiyoCm  tiioc  yuiAtKot  rit  ^um  vocat ,  primumque  reifr.  praj 

•-Tr/eToo-i»  ToD  /cfiou   vjoD  ot^i^pNo-d-Ai  hac  mente :  Tocat  praecipuos  amicos 

«To  Tim,  awtS»  Tf  wioy  iJiof  ihcu,  ac primo Turraninm ,  deinde Getam 

«flti  irpoc  «tuTJi»  Mxitf  Tuy  iviJoa-if ,  Lips.  Turranium  jam  ed.    pr.  non 

«pvNo-fltTO  ^xxoc ,  k^Kitufi^  •yvvN ,  fti^  primus  RhenanuB. Puteol.  Turrarms. 

ptctiKtiy  «tvTMV  yiyifnvd^ctr  xtu  Jixrovc  Ern.  Bud.  Turranium. 

pXf  yiy^k^^tti ,  yetfAovfJl  fjtn  yiyO'  JMsium  Getam.  Id  illi  Terum  el 

fifAi.  Mn  JvvNd-fVToc  oSv  «Mv  knro"  gentile  nomen,  non    IJucium,  aut 

Jtl^ttt  ulof  iJtoi  iheu ,  'Ttpi  oS  iTpttT-  Jjuscium.  Duo  aiitem  hoc  tempore 

TfTo ,  o-jroTf  pM  itn  o-oc  vios ,  tn»  fflri-  praetorii  praefecti ,    Lusins  Geta  el 

Joa-11  kiroJos.hir^.  Rufiis  Crispinus.  Lics.  Lusius  h.  1, 


i.n.8...  LIBER  XI,  73 

r  iret  in  castra ,  finnaret  prsetorias  cohortes  ^  securitati 
nte,  quam  vindictee  consuleret.  »  Satis  constat,  eo  pa- 
ore  offiisum  Oaudium,  ut  identidem  interrogaret,  «  an 
se  imperii  potens  ?  an  Silius  privatus  esset  ?  »  At  Mes- 
sallina ,  non  alias  solutior  luxu ,  adulto  autumno ,  simu** 


.  pr.  at  12 ,  43.  li.  Geta.  EaN.Bud.  corbes  sedisset,  grapissimum  t^uem» 

sium.  quepercontaricaBpit,an  essetpromp- 
Quibtis  Jatentihus  tum  c.  c.  Libri    tus  in  Venerem.  .  .  Postecujuam  se» 

ncei  scripti  tacentibus.  Lips.  At  MS.  nes  vidit  eruhescere ,  contulit  se  ad 

i*'jor.   ed.  Put.  Beroald.  etc.  Jaten-  jui/enes  ;  a  quihus  cum  audiret  cetati 

^wkts.  quibus.  edd.  omnes.  MS.  Flor.  congrua,  gaudere  coepit,  et  dicere 

J .  Gron.  quis.  Sed  tum  hic  nullo  vere  Uberam  (  emendo ,  Liberi:  in  eo 

ncDdo  ferri  potest ,  nec  est  in  ed.  pr.  enim  lusiim ,  quasi  ea  libertas  Tinde- 

LN.  Bud.Jatentibus.  Acid.  maTult  mialis  digna  yere  Libero  Deo  )  vin- 

entibus ,  ignaris  sciL  qnid  prin-  demiam  esse ,  quam  sic  celebrarent. 

|>i  consulerent.   ^an  non  est  in  FeruntmuUi ,  ab  ipso  primumreper- 

tum ,  utin  vindemiantm  festo  muUa 

Eo  pauore  offusum.  Cod.  Agr.  eo  in  dominos  jocularia  et  muUentihus 

voris  effusitm.  Genitiyum  probat  dominis  dicerentur.  CapitoL  in  An- 

lins.  tonino  Pio  1 1 .  Vindemias  priuati  mo~ 

jiduko  auiumno,sinmlacrumvin-'  do  cum  amicis  agehat.  Videturqne 

'mite  per  dommm  celehrabat.  Adul-  ritus  postea  imperii  fuisse ,  ut  prin- 

«  autumno ,  id  est  mense  octobri.  ceps  extra  urbem  dies  aliquot  lasci- 

que   etiam   in   horologio  veteri  yiret  et  vacaret  huic  vindemiali  fes- 

IbmaB  signatum  eo  mense,  vinde-  to.  Paullus  Diac.  De  gestis  Longob. 

^iB  SJLC&VM  LiBB&o.  Et  persuasum  3,  13.,  Procedente  itaque   Tiberio 

^iihi,  non  aUud  esse  hoc  vindimiale  adviUam,  utjuxtaritum  imperialem 

^«tum,  quam  sacra  Liberi ,  qua  C.  triginta  dies  ad  vindemiam  jocunda^ 

Caesar   primus   Romae   cekbravit ;  retur,  Sophia  vocatum  ad  se  Justi- 

^si  Athenienaes  mense   novembri  nianum  voluit  ad  imperium  subli- 

^lebrasse,  in  Philostrati4»3i>legi«  mare.  Idem  festum  magnam  coro- 

Te  ipsa  re,  Servius  ad  Virg.  EcL  5 ,  nam  dictum  esse,  suspicor  ex  Tertul- 

^.,  Daphnis  et  Armenias ,  etc .  Hoc,  liani  his  verbis  de  cor .  7 .  Sed  et  alias 

ixpit,  aperte  adCassarempertin^,  Liberum  principem   coronoB   plane 

961»  constatprimum  sacra  Liben  pa-  Uiureas. . . .  etiam  vulgus  agnoscit,  cum 

tis  transtulisse  Homam.  Ideo  nn-  dies  in  iUum  solennes  magnam  ap- 

ms  percussus  Caesari,  in  cujus  parte  peUat  coronam.  Alia  ab  hoc  festo , 

cviBivsRVFVs.  et  impressaara,cm  ne  erres,  Liberalia  :  quae  antiquae 

prsona   histrionia  imposita ,   item  liberaeque  reip.  et  incidebant  in  xv. 

tljnrsasettigrisadjuncta;  admemo-  kalend.  apriles.   De  queisVarro  L. 

nm  non  dubie  hayoa  rei.  Lampri-  '  L.    5.   et  Kalendarium   romanum. 

^  in  Heliog.  11.  Cum  ad  vinde-  hivs.  AduUoautumnOfVitadultacBs- 

^iain  vocasset  amicos  nohiies,  etad  tate  2,  25, 


/ 


74  ANNALIUM  ^l'^]' 

lacrum  vindemiae  j  per  domum  cdebrat.  Urgeri  prsela , 
fluere  lacus  :  et  feminae  pellibiis  accinctae  adsultabant^ 
ut  sacrificautes  vd  insanientes  Baodiae  :  ipsa  crine  fluxo^ 
thyrsum  quatiens,  juxtaque  Silius  hedera  vinctus,  ge- 
rere  cothumos ,  jacere  caput ,  strepaite  circum  procad 
choro.  Ferunt,  Vectium  Valentem,  lascivia  in  praeal- 

•>o.  Per  domum  cdebraU  Celebrabat  cod.  Agric. 

Per  domum  cekhraL  Gregoriui  patrem  appellari  se  jussisset,  cm 

Tar.  5 ,  3i ,  Procedente  autem  eo  ad  redimitus  hedera  coronaque  veUms 

villam ,  ut  juxta  ritum  imperialem  attrea ,  et  thyrsum  tenens ,  cothir- 

XXX.  diebus\ad  vindemiamk  jocunda-  nisque  succinotus ,  curru  vebtt  Luer 

retur.  Groh.  Rheiiaiitts,  Aldus,  Lip-  pater  vectus  esset  AlexandricB,  De 

sius  ,    ceUbrabat.  Geteri   celebrat,  cothumis  etuun  Virgil.  9,  2,  8... 

quod  servavimus,  etsi  sequitur  ad-  nudataque  musto  Tin^  nouo  mecm 

sidtabant.    lu  tali  genere  narrandi  direptis  crura  cothurnis.  De  thjrs>, 

nulla  in  temporibns  constantia,  a ,  praeter  alios  Justinus  ep.  ad  Zenan, 

65.  seexcipinnt  onerat ,  scripsit^fir-  c.6. ,  '^Q.vnnf  tu  B<tJt;^flti  cTidi  a-^fMtA%t 

mabat,  MS.  Guelf.  habet  simulabat.  sifnitKou  tkc  xoyp^atc  ly  rols  Oup  #>if 

£&N.  Bud.  celebrabat.  irofi^foua-n,  Vide  et  Plinium  i3, 

FeminoB  pellibus  accinctw,  Codd.  6a.  Athenaens  ejusmodi  BaoGhi  ini- 

Oxon.  Guelf.  nebridibus :  quod  Jac.  gnia   in  Pyrrhicha    saltatione    c- 

Gron.  doctius,  quam  pro  librario-  cepta  fuiaK  ostendit  i4«  9>>*H  Jt  «(9* 

rum  captu ,  videbatur.   Nebrides ,  iipAc  Tlufytx»  ^ioyva-ittxn  t<c  thsu  cs- 

pelles  damarum ,  quibi|s  BacchsB  in-  jtf  1 ,  iirtiiKtaTiftti  o^ca  «nic  k^x*'*^* 

cingebantur:undeap.$tatiumTheb.  "Exouai  yk^    ei   ofxoypLsy^t  ^v^a^ 

^,66^.nebridesetthyrsijaDgvLntur.  «tVTi  Jofktoty'  ^^oisfrai  cT  *v  kiJh 

Scd  poetarum    illud  Terbnm   est,  xoui,iLai  fk^BnttAs  »eti9ia/AtrkJtt(^ 

quod  aliquis  ad  raarginem  codicis  foua-n.^Of^wiTtti  Tt  tkirofi  ^ot  Ae^ 

8ui  adscripsit ,  unde  in  lextnm  yenit.  yuvdv,  xeti  vk  .irtfi  roui  "Ift^oiit,  m 

V.  ad  H.  2,  98.  Ern.  rk  vsfi  t«v  nfVTf at.  Quae  yerba  luctn 

Ut  sacrijicantes  vel  insanientes  dare  volo  iis ,  quse  hic  pr«oedu<, 

Bacchae,  Muretus  delet  ui  insanien-  feminte  pellibus  accinctdB   assuUt- 

tes  Bacchas ,  iptohat€^e  Acidalius,  hant,  velut  sacrificantes  vel  inst^ 

nescio  quare.  Nara  nebridibus  in-  nientes  Bacchce,  Lifs.  Cod.  Oxai. 

cinotae8aorificabant6aoGhe,utBcho-  Crinefiuso.  Deinde  Guelf.  hedem 

liastcs  ad  Statii  1.  c.  docet.  Ern.  ftsnctus,  confusione  frequenti  liba^ 

Tpsa  crinefluxo,thyrsum  quatiens,  riis  in  istis  syllabis.  Mox  c.  33.  idf& 

juxtaque SHius ,  hedera  vinctuSfge-  libervils  pro jus.  Adde  adi!i,6y 

rere  cothumos.  Eodem  habitu  An-  ag.  Ern. 

tonium  depingit  Velleius ,  qui  Libe-  Ferunt ,  Vectium.  Bud.    Fertf, 

rum  se  ferebat  a,  8a.,  Cum  Liberwat  nerticium. 


J:^^;-  ^   LIBER  XI.  ^  75 

tam  arborem  comiisum ,  interrogantibus ,  cc  qpid  adspi- 
ceret  ?  »  respondisse,  <(  tempestatem  ab  Ostia  atrocem :  » 
sive  ceperat  ea  species ,  seu  forte  lapsa  yox  in  prsesagium 
vertit. 

XXXII.  Non  rumor  interea,  sed  undique  nuntii  in- 
cedunt ,  qui ,  «  gnara  Claudio  cuncta  et  venire  promp- 
tnm  ultioni ,  »  adferrent.  Igitur  Messallina  LucuUia- 
nos  in  hortos ,  Siliu^ ,  dissimulando  metu ,  ad  munia 
fori  digrediuntur.  Geteris  passim  dilabentibus ,  adfuere 
centuriones,  inditacjue  sunt  yincula ,  ut  quis  reperiebatur 
in  publico  j  aut  per  latebras.  Messallina  tamen ,  quam- 
({uam  res  adyersae  consilium  eximerent ,  ire  obyiam  et 

5i.  Sed  undUfme  mmiu  incedunt.  Pnto  tollendam  vi  inceduni,  ▼«!  mtindi  legeiX'- 
^.  Infini  c  37.,  €um  impelu  venientium  impulsw  Jbres  adttititque  tribunut,  Mox» 
J^*^iianot  in  hortos,  vt  et  c.  3^.  ood.  Agric.  c«in  aliis. 

Otpena  ea  species,  Si  Tera  hec  FucUianos ,  ut  Guelf.  infira  c.  87. 

Wio,  inteU.  animum.  Siye  ea  spe-  iMcilianoi^ttted..  pr.  a  qua non  longe 

ciesaniino  oblata  est  prospicientis  abit  cod.  BnA,  Fiiltianos,Lucianos. 

6tc.  E&N.  Luatlliani  horti  occumint  ap.  Plut. 

UniHtfw  mintii  incedunt^  Freinah.  in  Lncull.  81 ,  p.  5i8.  Sed  ap.  Sext. 

frostra  incidunt;  Telnti  nimis  lento  Rnfnm  et' Anreliam  yictorem  reg. 

^tero.  Incedum  ett  crebrescunt ,  re-  IX.  urbis  Romae  Xiuaf/2aytk*dicnntnr. 

pente  soperreniunt.  V.  ad  3 ,  a6.  V.  Ryckios  ad  h.  1.  UtifmMfue  rec- 

Afias  et  mcu^bnt  aptmn,  et  ssepe  pro  tum.  Enif.  De  cod.  Bud.  ita  cape. 

^fmdere  librarii  dedere  incedere.  V.  Hic  hahtitfidHMios ,  sed  due  prim» 

^kenb.  ad  Ut.  9,  a^-  ^i^^*  Kterse  secundam  manum  sensere ;  c. 

Lucuiiianos  in  funtos.  De  quibus  87.  clare  lucianis. 

ioitibhiijuslibri.TaBienetLuciiiMia  Dissinadando  metH.  MS.  Guelf. 

prcdiareperio,  et  hic  in  f/LSS.  ooiis-  dissimulato.  Illud  melius  :  dissinm- 

tttt6rhorto8LQc»Hanos.LapMRonMe  landi  metus  oaussa.  Flor.  Bud.  me- 

{ ap.  Grut. ,  p.  594. )  D.  M.  cmjwcBn-  tim :  male.  Ern. 

Tnu  VBPOTi.   voRTTirATi.  CiBSARis.  Digtediuntar.  Ita  Flor.  et  ed.  pr. 

>.  8X&.  jBXACTOxis.  PRjBDieKTH.  iiT-  Geteri  digreditur.  filvA  recte  restuit 

oofABORTM.  L1P8.  QuiahanddMlM  Pichena.  Erh.  Bud.  digreditur. 

lioralli  horti  inteUiguntur,  de  «pii-  Quamtiuam  res  adverste  oonsiHxtm 

^Qi  e.  I ,  ^iod  dare  patet  e  looo  eximerent.    Sic  M8S.    Flor.  Bud. 

'0.  AntiooheM ,  (|aem  ad  c.  3;.  afifert  Agr.  Guelf.  ed.  pr.  G^teri  scripti  et 

J-  Fr.  G:ron.  LucaHianos  ctiam  con-  edd.  adimerent.  Illud  meritoprsetuK. 

(ra  KbrM  legendum.  MS.  Flor.  h.  I.  Erh.  Gf.  i3  ,  i5. 


n6  ANNALIUM  *•!?■«"• 

adspici  a  marito ,  quod  saepe  subsidium  habuerat ,  haud 
segniter  intendit  jussitcpie ,  «  ut  Bhtannicus  et  Octavia 
in  complexum  patris  pergerent. »  Et  Yibidiam ,  vir*- 
glnum  yestalium  vetustissimam ,   oravit  ,   «  pontificis 

Jussitque ,  uf.  Hoc  quoqae  exem-  mus  :  Uiiiluinm6do  ante  collegas  se 

pluin  adscribetnr  iis,  quibus    yiri  renuntiatum  significat.  Sed  nec  io 

docti  hano  constractionem  yerbi/ii-  praetoribus,  quales  inteUigimus,  qoi 

here  defendunt.  V.  Drakenb.  ad  Liv.  jure  dicundo  praeesscnt ,  ulius  maxi- 

32 ,  i6.  et  quos  laodM  et  ipse  et  Du-  mus.  Majorem  et  minores  novi.  Fes- 

kerusad  23,  21.  Ern.  tus  :  Majorem  oomulem  L,  CdBsar 

Vibidiean.  Bud .  urhidiam,  putat  dici  vel  eum,  penes  quem/asces 

FeUMiMsimam,  Est  eadem,  quao  sint;vel  eum,  qui  prior  Jactus  sk ; 

virgo  wtmxima  dicitur.  Nam  ab  aetate  prceVarem  autem  majorem  wrhanum, 

praeerat,  et  sic  dicebatur.   Nos  in  minoTvs  cd?{ero5.  Quemadmodum  au- 

yesta.htts.VetustissimameMeyCpm  tem consul  maximus  non  dicebator 

inaxima   est  ,  facilc  concesserim  ,  ille  major ,  ita  nec  major  ille  prwtor 

cum  plemmque ,  quae  dignatione  ac  maximus.  Sicubi  autem  occurrit  bic 

loco ,  praecedeiet  etiam  aetate ,  certe  titulus,  prastormaximus  est  maximus 

annis  sacerdotii.  Sed  maxwiia  pro-  magistratus.UtapudLivium7,3.,£^« 

prie  princeps  coWe^u  ,  ut  ponti/ex  quiprastormaximusJit,idibusseptem- 

maximus,    augur  maximus,  curio  hribusclavum  pan§at.ll\mciit\!abe' 

maximus.  In  quo  Lipaius  deVesta  rent,dictatordictu8L.Manlius.01im 

cap.  7.  nudum  lalus  objecit  Guthe-  enim  prcetores,  qui  postea  consu^, 

rio  de  Jure  poniif.  i ,  4«  q«i  tamen  a  Bruto    nempe   Tarquinioque   *d 

ipse  hac  occasione  ingerit ,  quae  nun-  communicatum  cum  plebe  consula- 

qiiam  dcfendet.  Quid  est  enim  pon-  tum ,  cum  magistratui  jure  dicundo 

/i^em  maxfmuin  dici ,  quod  maximi  datum  hoc  nomen;  iis  autem,  qoi 

esset  imperii ;  et  nuncupatum  a  potes-  antehac  praetores  fuerant  dicti ,  conr 

tate  et  imperio,  quod  ut  mmque  maxi-  sulum.  Festus  in  prastoria  porta.  Li- 

mum  legibus  romanis  sit  assequutus.  yius ,  quem  margini  Gutfaerius  alle- 

Nugae  de  pontificum  imperio  :  Sigo-  vit ,  25,  12.  ex  yate  Marcio  praeto- 

nio,  cui  obtrectat,  manus  dare  de-  rem  nominat,  qui  jus  populo  plehi' 

buerat.   Maximus  autem ,  qui  pri-  que  dabit  summum ,  non  prwtorem 

muminter  eoslocum  teneret,  coUe-  maximum,  Nihilo  magis  eum  juyat 

giumque  cogeret  atque  ei  ])raeside-  Festi :  Maximum  preetorem  dici  pu- 

ret.  Pari  judicio  prastorem  maximum  tant  alii  eum,  qui  maximi  imperii  sit. 

facit  urbanum,  qnem   M.   TuUius  alii,  qui  astatis  maximas.  Verioren 

dixeriii  primum.  Verba  Qc.  in  Pis.  i .  esse  priorem  sententiam  liquet  ei 

Me  cum  quasstorem  in  pnmis,  adilem  Liyio.  Addit :  Pro  collegio  augunm 

priorem,  prastorem  primum  cunctis  decretum  est,  quod  in  Salutis  augu- 

suffragiis  populus  romanusjaciehat,  rio  prcetores  majores  et  minores  ap- 

QuemadmodumnuUusnuncupatione  peUentur ;  non  ad  astatem,  sed  ac 

propria  quasstor  est  in  primis,  nec  vim  imperii  pertinere.  Hocaut  con 

iBdiUs  prior,  ita  nec  fH*astor  pri"  sentit  cum  iUis  yerbis,  quie  supn 


-^^  LIBER  XI.  77 

maximi  awes  adire ,  clemeutiam  expetere.  »  Atque  in- 
l:erim,  tribus  omnino  comitantibus  (id  repente  solitudi-« 
nis  erat)  spatium  urbis  pedibus  emensa,  vehiculo ,  quo 
pwgamenta  hortorum  eripiuntur ,  Ostiensem  yiam  in-- 
trat  :  nulla  cujusquam  misericordia ,  quia  flagitiorum 
deformitas  praevalebat. 

XXXHL  Trepidabatur  nihilominus  a  Caesare :  quippe 
Getae,  praetorii  prsefecto,  haud  satis  fidebat,  ad  honesta , 
seu  prava ,  juita  levi.  Ergo  Narcissus ,  adsumptis ,  qui- 
l>iis  idem  metus ,  «  non  aliam  spem  incolumitatis  Gsesa-- 
ris )  »  adfirmat ,  «  quam  si  jus  militum ,  uno  illotlie ,  in 
aliquem  libertorum  transferret :  seque ,  n  offert ,  «  sus- 
oepturum.  »  Ac  ne,  dum  in  urbem  vehitur ,  ad  poeniten- 
t:iam  a  L,  Vitellio  et  P.  Laigo  Caecina,  mutaretur ,  in 
oodem  gestamine  sedem  poscit  sumitque. 

5a.  Id  repente  solitudinis,  Repentirus  malim.  -—  53.  Quo  purgamenta  horlomm 
^9^iuniur,  Efgeruntur  forte.  Immo  excipiuntur,  evehuntur,  dixit  Yarro  de  L.  L.  4» 
^  X.,  Sirpea,  in  qua  stercus  cdiudve  quid  evehitur.-^  54.  Bum  in  urbem  veJdtitr, 
^^um  in  urbem  refertur  vehiculo  codex  Agr. 

^iddaxiiiiiiB :  aut  ibi  proBlores  majo^  Asconios ,  in  pro  M.  Scaiiro :  Scauri 

»e«  et  minores,  ipsi  fuere  consules  et  domum  possidet  nunc  Longus  Cce- 

^netores   :  i)am   imperium    miniis  cina ,  qui  consul  fuU  cum  Claudio ; 

t>raetOT,  majus  habebat  consul ,  ut  ex  scribe  Largus ,  et  diace  hinc ,  quai 

^iessalla  refert Gellius  1 3 , 1 5 .  Gron .  Aflconii  cer u  setas .  Lips.  Ryckius  pu« 

Afox  cod.  Agric.  adiret,  expeteret.  tat,  consulem  ipsum  illnm  gratio- 

£&ir.  Quod  placet  Heinsio.  sum  intelligi,  legendumcpie  C.  Lar^ 

Sripiuntur,  IVIS.  reg.  expuuntur.  go.  Broterius  edidit  et  P.  li.  C  ^od 

£d.  pr.  reperiuntur;  cetera  eripiun-  in  MS.  Reg.  est  a  P.  L.  C.  non  male. 

tiir.  An  excipiunturf  yel  egeruntur  ?  Pro  mutaretur  MS.  Guelf.  iMntare- 

Post  foite  melius  spem  inc.  Ccesari.  tur.  Ekn. 

V.  Intt.  ad  Liy.  i ,  36.  fi&N.  Bud.  P.  Largo  Ctecina.  G«d.  Btid.  P. 

mpiuntur.  Hetns.  excipamtur  pro-  Cecina. 

bmtet  Bip,Hiller.  Rac.  8.  conjicit  In  eodem  gestamine  etc.  Id  est, 

txportantur.  gestatoria  sella,  qu8e  a  Glaudio  de- 

P.  Largo  Ccscina.  Fratre ,  opinor ,  ducta  in  yulgi  usum ,  ut  docui.  Sio 

C.  Gaecinffi  Largi ,  qui  consnl  cum  i/^.  ^. ,  Gestamine  Baulos  pertfectam» 

CUodio  fuit,  a.  U.  796 ,  et  in  con-  Apparet  tamen  in  uno  gestamuM 

solttn  tnterfectu».  Quem  inteUegit  plures  sellas  fuisse,  ut  hic  yidesi» 


; 


78  ANNALIUM  *•"•«"• 

XXXIV.  Crehra  post  haec&ma  fuit,  inter  diTersas 
principis  voces,  cum  modo  incusaret  flagitia  uxoris^ 
aliquando  ad  memoriamconjugiiet  infantiam  liberomm 
revolveretur  ,  non  aliud  prolocutum  VitelliQm,  quam, 
(c  o  facinus !  o  scelus !  » Instahat  quidem  Narcissus, «  ape- 
rire  ambageset  vericopiam  facere : »  sed  non  ideoperviciti 
quin  suspensa ,  et ,  quo  ducerentur ,  indinatura  respon^ 
deret,  exemploque  ejus  Largus  Caecina  uter^nr.  Et  jam 
erat  in  adspectu  Messallina ,  clamitabatque ,  «  audiret 
Octavise  et  Britannici  matrem ; »  cum  obstrepere  accn- 
sator ,  (( Silium  et  nuptias  »  referens  :  simul  codiciUos , 
libidinum  indices ,  tradidit ,  quibus  visus  Ceesaris  aver- 
teret.  Nec  multo  post  urbem  ingredienti  ofFerebantur 
communes  liberi ;  nisi  Narcissus  (c  amoveri  eos  i»  jus- 
sisset.  Vibidiam  depellere  nequivit,  cpiin  multa  cum  in- 
vidia  flagitaret ,  (( ne  indefensa  conjunx  exitio  daretur* 
Igitur  y  auditurum  principem  et  fore  diluendi  crimi- 
nis  facultatem,  »  respondit :  (( iret  inteiim  virgo  et  sacra 
capesseret.  j> 

XXXV.  Mimm  inter  haec  silentium  Claudii :  Vitd- 
lius  ignaro  propior  :  omnia  liberto  obediebant.  «  Pate- 

Narcisso ,  qai  eodem  gestamioe  sel-  Pott  }t4Kc.  Bud.  pestkac.  ; 

lam  poscit  sumitque.  Lips.  NuUam  Cum  obstreparet  acciuator,  Aei- 

necesaitatem  Tideo  sellae  inteUigen-  dalius  et  Freinsh.  corrigiint  obttrt'' 

ds ,  cum  etiam  lectica  gsaamen  sit  pere :  et  propter  struotnram  oratio-' 

a ,  a.  Sed  recte  Ryckius  monuit,  car-  nis ,  et,  qnia,  si  finite  iKmere  yoluistet 

pentum  intelligendum.  Neque  enim  yerbnm ,  obstrepebat  dicendnm  ftnfl- 

quatuor  in  seUa  gestatoria  sedes,  nec  set.  Recte.  Erh. 

in  lectica ,  nt  ojnnor  :  nec  sedes  de  VibicUamdepellere  nequitdt,  qidn. 

lectica  commode  dicitur.   Crestatio  Quvzcod.Fior.Guelf.eted.pr.re»- 

cpiidem  etiam  de  nayi,  yehiculo ,  di-  tituit  Pichena  pro  yulg.  ^imc.  Emr. 

citur  ap.  Celsum  a,  i5.  Getemm  as-  Bud.  /jiue. 

sxmdtque  cod.  Flor.  unde  lectio  yi-  Igitur  auiiiturum,  Sic  MS.  Flor' 

tiosa  ed.  pr.  positus  sumitque.  Erk.  teste  Jac.  Gron.  ad  c.ig.Gndf.  et  ed 

De  gestamine  y.  Scheff.de  re  yehic.  pr.  quod  cur  non  et  hic  restitaator , 

Bud.  poscit  fumiique.  ut  ibi  ?  Yulg.  ergo.  Erh .  Bod.  igttur^ 


A.n.8...  LIBER  XI.  70 

feri  doiniim  adnlteri,  atqoe  ilhic  dedoci  impeFatorem  » 

jubet.  Ac  primnm  ia  vesdbolo ,  effigiem  patris  Silii , 

cofisulto  senatos  s^litsm ,  demonstrat :  tnm ,  qaidcpiid 

ayitum  Neronibus  et  Drusis ,  in  pretium  probri  cessisse. 

Incensumqne  et  ad  minas  erumpentem ,  castris  infert , 

parata  concione  militum  y  apud  quos ,  praemonente  Nar- 

dsso ,  pauca  yerba  fecit :  nam ,  etsi  justnm ,  dolorem  pu- 

dor  impediebat.  G)ntinuns  dehinc  cohortium  clamor , 

« nomina  reorum  et  poenas  »  flagitantium  :  admotnsqne 

SUius  tribunali ,  non  defeiisionem ,  non  moras  tentavit  j 

precatus ,  «  ut  mors  acceleraretur. »  Eadem  constantia 

€t  fllnstres  eqnites  romanos  cnpidos  maturae  neds  fecit» 

Titium  Proculum ,  custodem  a  Silio  Messallinae  datum, 

In  veabhuh  effigiem  patris  Si-  Ittustres  eq.  r.  Bud.  iUustres  vi- 

Hi consuko  seruUms  aholUam deFHons-  ros  eq.r, 

tnit.batriosiireinTeBtilMiloaBdiiiai  Cupidos  maturte  necis,    Maturcs 

nttgiiieB  maioraiii :  Qti  bio  SiKi  pa-  deest  in  Bud. 

tris.  Sed  enim  Silius   le^tus  oUm  Custodem  SUio  ac  MessaUincB  da~ 

ifi^erioris  Germanis  damnatus  cri-  tum.  Quis  dederit  SiHo  custodem  ? 

nbe  majestatis  cnm   uxore   Sosia  Claudiusne ,  qui  omnium  ignarus  ? 

^^,  ut  4^  19*  narratura  :  ideoque  Logi.  In  Vat.  eat :  custodem  Meesalr- 

^iiuigineBaboIit8e,quastamenfiIiu8  Unce  dat.  abena  deinde  manu  ad- 

^titoerat.  Criminatur  ergo  id  ii-  pictum,ac  AVm>.  Legoigitnr:  aMto* 

oerlaf.  Lipa.  dem  MessalUnce  datum  Tel  etiam  : 

Qtddquidhabitum  Neronibus,  Lege  custodem  a  SiUo  MessalUnte  datum^ 

AcihMi :  ^pod  monuit  me  JC.  Ckm-  AHerum  quidem  yerum  est ,  ut  faic 

^Ckiffletiua.  Lip8.  &c  et  Faemua  TitJVLS    siTe    a   Claudio  adposituQ 

▼oldMH.  CwnAmdi  ista  Tevba  in  H-  vxori  cufitos,  stre  a  SiKo ,  ut  araicap. 

bni  ntttiimeai.  V.  Or»T.  ad  Cic.  Or.  Utrumque  enim  solenfl  Romanis.  De 

pr.  GldtBt.  5.  et  infra  11,  34.  Mox  maritia  Tibnllus  1,6,9.,  ^P*^  malus 

MS8.  Flor.  Gueif.  Bud.  et  <^  pr.  docui,  quo  posset  ludere  pacto  Cus'» 

fnmipetuem,  quod  restitmmus:  Tulg.  todes,  De  amatoribus  Propertius  a , 

pforumpejit^,  Add.  ad  H.  a,  70.  S ,  ^,  Quos  igitur  tihi  custodes,  qua^ 

StN.  Umina  pnruan  ?  Misellus  iDe  custos! 

Oekartium  clamor  deh.  cont,  In  eui  id  monstrum  commissum ,  quod 

Goetf.  et  aliiB  MSS.  ap.  Broterism  non  Argus  cum  Mercwio  custodis* 

^ntAo',  OonUmms  dehinc  cohor"  set.Vertraniusinexphcabilemlocum 

^v^m  clamor :  melior,  ut  puto.  Brit.  censet ,  nisi  custodem  pro  exactore 

Sic  et  Bud.  interpreteDrar ,  scilicet  qui   morii*^ 


8o  ANNALIUM  f"?»- 

et  indicium  offerentem  Vectium  Valentem  et  confessum,  \i 
et  Pompeium  Urbicum ,  ac  Saufellum  Trogum  ex  con-  Is 
sciis  « trahi  ad  supplicium  »  jubet.  Decius  quoque  Gd- 
pumianus,  vigilum  praefectus,  Sulpicius  Rufids,  ludi 
procurator ,  Juncus  Virgilianus,  senator,  eadem  pcena 
adfecti. 

XXXVI.  Solus  Mnester  cunctationem  adtulit ,  dila- 
niata  veste ,  clamitans ,  «  adspiceret  verberam  notas ,  re- 
minisceretur  vocis ,  qua  se  obnoxium  jussis  Messallin» 

pcenas  exigat.   Vcrum    menimqae  quod  probat  Rhen.  In  Toce  con- 

soamium.  Lips.  Sinedubio  illa,ca8-  fessum   latere  nomen   cojuBdam  e 

tasimitaia,  per  blanditiashunc  Aoi-  consciis,  putat  Lall.  quod  yeroo- 

cf^v  a  marito  novo  ipsa  exegit.  Mar-  mile.                                                        V^ 

tialis  10,  69.,  Custodes  das  Polla  Saujellum  Trogum.YttUc.Saufe' 

viro ,  non  accipis  ipsa.  Tales  ille,  lium.  Scribo,  Saufeium,  et  induxit 

qui  dominam  nec  vir  nec  fosmina  librariosillud/longiuscnlumy  ut  X^ 

aeryabat  adyersus  Nasonem  Am.  2,  scriberent.  Horum  omnium  ment^^ 

3.  Jnvcnalis  G,  347.  quis  custodiat  Senecae   in    Menippaea  de  C\im3^ 

ipsos   custodes  ?    Gron.  Plane  sic  morte  :  ubi  tamen  disjunctim  scril:^^ 

MS.  Flor.  £dd.  vett.  omnes  custo-  M.  Helvius,  Trogus.  Qui  hic  etia^^ 

dem  SiUo  ac  Messallifue  dat.  Lipsius  Traulus ,  male  fortasse  in  Senec^- 

edidit  datum.  Quod  nunc  est,  Pi-  Sex.  Trallus.  Lips.  Saufelium 

chena  edidit.  Mox  pro  ITHficum  MS.  pr.  Ern.  Bud.  iSoa/e/iii»,  quod 

Guelf .  Vibium ,  et  tradi  pro  trahi ,  conjecturam  firmat ;  facilis  in  ea 

utrumque  male.  Ern.  6ud.  Silio  et  tera  lapsus. 

Mesaline  dant.  Trahi.  Bud.  tradi.  Rhen.  in 

Indicium  offerentem.  Beneconfes-  mutandum  suadet. 

sum.  Nam  indicium,  ait  in  Eunu-  Decius     quoque 

cho5,7,  i3.  Donatus,  proprie  est  Scripti libri,  JDeonW.  Puto 

ejus,  qui  una  peccayerit.  Asconius  quod  nomen  et  infra  inYenies. 

ad  illud  Cic.  in  Div.  ad  Q.  Caec.  1 1 .  Deorius  ed.  pr.  Mox  Luncus  Vh 

Quapropter,  si  indicium  tihi  postu-  Guelf .    Juneius,   GlandorpiL  Ono 

lasdari;sdt  :  Index  est,  quifaci-  masticum  laudat  ex  h.    L 

noris,  cujus  ipse  est  conscius,  late-  Virgil.  nescio,  quo  libro 

hras  indicat,impunitate  proposita.  Ceterum   verum  yidetur.   Mox  d 

QiUB  tamenimpunitascircumscripta  procuratore  ludi  yid.  ad    i3,    as 

est :  quia ,  ut  idem  notat ,  Certa  sunt,  £rn.  Bud.  Decrius  q,  Calfmmiame" 

in  quibus  impunitas  fudici  datur,  ut  vigiliis  prasfectus.,,,  Juncus  V. 

in  caussa  proditionis ,  majestatis ,  et  Mnester,  Sic  Bud.  unde  Rhen .  mal^ 

si  quid  hujusmodi.  LiPs.  M.  Nestor. 

£t  confessum.  Bud.  copula  caret ,  Ohnoxiumjussis  MessalUna.i 


^^f^!'  LIBER  XL  8i 

dedisset..  Aliis  largitionevaiitspei  magnitudine,  sibi  ex 
necessitate  culpam :  nec  cuiquam  ante  pereundum  fuisse^ 
si  Siiius  reram  potiretur.  »  Commotum  his ,  et  pronum 
ad  misericordiam  Caesarem  perpulere  liberti ,  «  ne ,  tot 
illustribus  viiis.  interfectis ,  histrioni  consuleretur  : 
sponte  an  coactus  tam  magna  peccav isset,  nihil  referre.  n 
Ne  Trauli  quidem  Montani  equitis  romani  defensio  re- 
cepta  est.  Is  modesta  juyenta,  sed  corpore  insigni,  ao* 
citus  ultro ,  noctemque  intra  unam  a  Messallina  protur* 
batus  erat  paribus  lasciviis  ad  cupidinem  et  fastidia. 
Suilio  CdBSonino ,  et  Plautio  Laterano  mors  remittitur  : 
huic,  ob  patrai  egregium  meritum  :  Caesoninus  vitiis^ 
protectus  est ,  tanquam ,  in  illo  foedissimo  coetu ,  passus 
rnuliebria. 

XXXVII.  Interim  Messallina  LucuUianis  in  hortis 
prolatare  vitam,  oomponere  precesj  nonnuUa  spe,  et  ali- 

15.  Paribus  lascMis»  Lego,  paris  lascivice  ad  cupidinem  elfastidia» 


I3ientum  feminae  lepidam.  Mimum  jid  cupidinem    et  fastidia,  Sio 

istumdepcribat  Messalliua;  sollici-  MSS.  Flor.  edd.  Puteol.  Ber.  Alc. 

t.at.  Ule  tergiTersari ,  meluere  im-  Rhen.  Ald.  Gry.  Pich.  Gron.  Ryck. 

1>eratorem.Quidergo  si  maritusipse  At  ed.  pr.  hvps^fastidio:  in  ed.  pr. 

.^ubeat  ?  inquit.  Et  cum  marito  egit,  et  MS.  Gaelf.  est  etiam  perturbatus. 

«piasi  opera.  Mnesteris  aliqua  in  re  MslcEKHi.BQd^protiirbatus.^.JaS' 

illi  0808.  Ille  Yocatum  mimum  male  tidia,                               ^ 

accipit ,  jubet  in  omnibus  uxori  obe-  Ob    patrui    egref^um    meritum, 

diat|»Veatque.  Paruit;  etidjussum  A.   Plautii ,  suspicor,    qui  Britan- 

yale«i«bi  nunc  Tult  ad  veniam  ob-  niam  Claudio  subegit.  Cf.  Agr.  14. 

tinendam  et  vitam.   Dio  60  ,  a2.  Lifs. 

L1P8.  Passus  muliebria.  Simile  iUorum 

Perpulere,  Bud.  pepulere.  inventum  in  Suetonii   Domit.    lO. 

Tam  magna  peccauisset,  Repo-  Qui  se ,  quo  facilius  expertes  culpce 

faisse  se  e  Budensi  pro  tam  magne  ostenderent,  impudicos  probaverant, 

peccauisset,  Rhcnanus  ait.  At  sic  et  Dii  deaeque-istos ,  non  corporc  non 

ed.  pr.  MS.  Oxon.;t;firf7'aw55ef,  quod  animo  v.iros.    Adco   turpior,  omni 

non  spreverim.  Magna  MS.  Guelf.  mortc  haec  fuga  mortis.  Lips. 

^  sine  tam.  Ern.  Lucullianis  in  hortis.  Jo.  Antioch. 

2.  6 


83  ANNALIUM  fjj" 

quaiKlo  ira :  lanta ,  inter  extreraa ,  superbia  agebat.  Ac , 
ai  casdem  ejus  Narcissus  properayissdt,  verterat  pemicics 
ia  accusatorem.  Nam  Glaudius^  domum  regressus  et 
tempestiTis  epulis  delinitus ,  ubi  vino  incaluit ,  cc  iri 
jubet ,  mmtiarique  miseras  y>  (hoc  enim  \erbo  usum  fe- 
runt )  c(  dicendam  ad  caussam  postera  die  adesset. »  Qnod 
nbi  auditum  et  languescere  ira,  redire  amor ,  ac,  si  cunc" 
tarentur ,  propinqua  nox^  et  uxorii  cubiculi  memoria  ti- 
mebantur;  prcnximpit  Narcissus,  denuntiatque  centurio^ 
nibus  et  tribuno ,  qui  aderant  ^  «  exsequi  caedem :  ita  imr 
peratorem  jubere.  »  Custos  et  exactor  e  libertis  Evodus 
datus.  Isque  raptim  in  hoitos  praegressus ,  reperit  fusank. 
humi ,  adsidente  matre  Lepida :  quae,  florenli  filiae  haud 


MalaU  :  TS? /uW  /{««-iXfjotv  «^«0'-  libri8,y.  ad  i5,  5.  Moxed.  pr., 

Buo-A ,  oTipi  cif  T«wc  'Ao-i*Ti»ou  »i-  gressus  ,  yitiose    pro   pnxgressus 

orovc  nfKAimfAim ,  St  Itixa  tot  Jcixaio?  quod  habent  edd.  Puleol.  Ber.  Al( 

*AriATifto?ftiicp^  «TTporOf?  efnoxmxUii.  Ryck.  J.  Gron.  deoique  MS.  Fl.  id 

G&ON.  que  seculi  sumus.  MS.  Gnclf.  Rhe— — 

Tanta. Bud.  tii.m. tantum,  nanus  (  e  6ud.  )  progressus,  item^' 

Verterat  pemicies   in  accusato^  Ald.  Lips.  Jac.  Gron.  niale^  ut  etiam^ 

rem.  Sic  ed.  pr.  recte.  restituit  Rhe-  contextus  docet.  Similis  confiiaioin"' 

nanus.  Puteol.  Ber.  Alc.  pemiciem,  fra  14,  i3.  Erw. 
eiiam  MS.  Guelf.  Mox  MS.  idem        Euodus.  Scribendnm  foret  BufiO"-^ 

incakiit ,  ^et     omnes    vett.  prxter  ^u^,  ut  ap.  Grat.6ii ,  la. 
Rhen.  quem  seqnitur  Lipsius.  Porro        Assidente  mmtt^  LepidM,  Qnae- — 

yenmtabest  acod.Oxon.ERN.Bud.  nam  heec  Lepida?  Ego  vero  repe*-  -^ 

jiemicies  a   i.  m.  Sic  vcrtcre  neu-  rissemecenseofamossefeminffi^Mes-- — 

traliter  a,  ao.  4;  3i.6,  19.  i3;  37.  aallinam  dico  )  stirpem  et  matrem. 

1 4 ,  3 1 .  Snetonius  scribit  26.  Post  ha»  Vale-^ — 

Temp.  epulis.  Ad  quas  temperius  riam  MessaUinamBarlfatiMesMaUot 

s.  maturius  solita  hora  conTenieba-  consol/rini   sui  fiUam  in  matrimo' 

tur.  V.  Cic.  ad  Att.  9,  i  et  i3.  Cf.  nium  accepit,  Ubi  dissimulant  inter* 

Manntii  Quss.  p.  ep.  i,  5.  et  Sal-  pretes,  quomodohic  Valerius  Clau- 

mas.  ad  Vopisci  Flor.  6.  dio  consobrinus.  Dicam  ego.  £x  L. 

Prorumpit   Narcissus.   Sic   MS.  Domitioet  majore  Antonianainsest 

Flor.  recte.  (  Sic  et  Bnd. )  Nam  se-  Cn.  Domitius ,  pater  Neronis  prin- 

quitur  denuntiatque.  Ante  Piche-  cipi8,etitemLepida  amita  ejusdeni, 

nam  omnes  prorupit.  Confusio  prae-  de  qua  infra.  Hsec  Lepida  est  ilia 

sentis  et  pcrfccll  frequciifl  est  in  fais  ipsa,  quae  nupta  Valerio  IVIessallx , 


aIIV:  liber  XI.  85 

concorsy  supremis  ejus  necessitatibus  ad  miserationem 
cyicta  erat;  suadebatque,  «  ne  percussorem  oppeiiretur; 
transisse  vitam^  neque  aliud ,  qiiam  morti  decus ,  quae- 
rendum.  »  Sed  animo  per  libidines  corrupto ,  nihil  ho- 
nestum  inerat.  Lacrimaequeet  questus  irriti  ducebantur; 
cum  impetu  yenientium  pulsae  fbres,  adstititque  tribu- 
nus  per  silentium ,  at  libertus  increpans  multis  ac  seryi- 
Ubus  probris. 

56i.  Cum  impetu  venienlatm  jndsafont»  Lega  impuUm.  Apad  Nasonem  Amor.  i » 
6,  Si.,  FaUor»  am  impvlta  ett  animotofwuta  venio,  Seneca  Nat.  QosBst.  4,  i.,  Adu" 
lationi  oput  esse  non  claudere  ostium,  ted  aperire,  et  quidem  sic  ,  quemadmodum 

armcw  tolet ,  quta  si  impulit,  grata  etl ,  gratior,  ti  effregit.  Qni  loctu  adhoc  men- 

douH. Vid.  Lips.  et  GroooT.  ad  Adb.  is ,  6. 

«t  <[iiK  hic  MessaUinae  dicta  mater.    nore  Antonia ,  uti  claram.  Stenoma 
At  Claudius  natus  ex  Druk>  et  mi-    istud  : 

I       AHTONIA       I  CN.  DOMITIVS ,  t 

MnL  ANTONIV8 1       major.      I  agiuppina  )  nbro  imp. 

ni.  vir.      /  L.  DOMiTivs  /      uxor.  i 

\      maritus,     \  domitia  lepida,       |-,4,«     4  — 

OCTAVIA.      J       ANTONIA      I  VALBRIVS  MESSALLA  /    ^^^^^^^  ME88ALLINA 

I       minor,       1  mantus,  ^ 

««.»»Tr.  ^^**,..     f  GBRMANICVS. 

DRusus  mantut    < 

\  CLAVDIVS  IMP. 

yidcs  ergo,  Claudium  et  Lepidam  nit  A.   ia,64.  nbi  Lepida  dicitur 

Doinitiam  (  id  enim  duplex  ilii  no-  miitore  jintonia  genita.  Diversum 

men  fuisse  alibi  ostendo  )  vere  con-  stemma  concinnavit  Ryckius. 

sobrinos.  Atque  hac    ratione  forte  Netjuealiud.Bud.neifuequicquam 

maritnm  ipaum  Lepidee  Suetonius  aiiud. 

dixeritCiandiiconsobrinum.  Tamen  Morte  decut,  Placet,  morti,  ut  in 

XnlmB-pntuimle^yBarbatiMi^sallm  Veneto.  (Riviano. )  Lips.  Sic  MS. 

et  contobrincB  tuasjlliam,  Senteniia  Guelf.  ed.  pr.  Puteol.  Ber.  Alc.  Rho- 

qnidem  non  alia  est :  et  haec  Lepicta  nanus  morte  dedit ,  quod  Aldus  secu- 

Neionis  amita,  MessaliinsB  matcn  tus  est  et  cett.  Mox  cum  impetu  ed. 

Snet.  Claudii'  q.  26.  Lips.  In  loco  pr.  qnod  e  MS.  Flor.  reposuit  ct 

Suetonii  crrasse  Lipsium  existimat  Pichena ,  ut  mox  adstititque,  ceterae 

Perizottius  in  epistola  ad  Heinsium,  vett.  tum  et  adtUtit.  Poit  ex  codem 

t.  4*  Coll.  Burm.  p.  801 ,  802.  Sed  MS.  bcnePichena  deditaf  pro  vu]g. 

res  ea  non  est  hujusloci.  Qni  ratio-^  ac.  Denique  MS.  Guelf.  increpitans. 

nem  Perizonii  cognoscere  volent,  ad-  Qiiod  non  diaplicet.  Amat  Tacitus 

eant  ipsum.  Dissentit  etiam  a  Lipsio  frequentativa.  Ern.  Bud.  morti.  Foi-- 

Kvclius.  Eiiy.  Pcriz.  Lit  sio  oppo-  san  opcrarum  \ilioap.  Rhcn.  legitnr 

c. 


84  ANNALIUM  ^^-^;- 

XXXVin.  Tunc  primum  fortuuam  suam  intro- 
spexit,  ferrumque  accepit>  quod  frustra  jugulo  acpectori, 
per  trepidationem ,  admovens ,  ictu  tribuni  transfigitur. 
G)rpus  matri  concessum.  Nuntiatumque  Claudio  epu- 
lanti ,  « periisse  Messallinam , »  non  distincto ,  sua  an 
aliena  manu.  Nec  ille  quaesivit :  poposcitque  poculum 
et  solita  convivio  celebravit.  Ne  secutis  quidem  diebus , 
odii ,  gaudii ,  irae ,  tristitiae ,  uUius  denique  humani  ad- 
fectus  signa  dedit ,  non ,  cum  laetantes  adcusatores  adspi*- 
ceret ,  non ,  cum  fdios  moereutes.  Juvitque  oblivionem 
ejus  senatus ,  censendo ,  w  nomen  et  effigies  privatis  ac 
publicis  locis  demovendas. »  Decreta  Narcisso  «  queesto- 
ria  insignia; »  levissimum  fastidii  ejus ,  cum  supra  Pal-      — 

morte :  nil  enim  monet.  Porro  Bud.  pareat ,  non  superbia  et  /asiidio  te     "^ 

tum  impetu,...  aslititque..,.  aclih...,  amplissimos  honores  repudiare,  ipd  "^^ 

et  serviL  minores  non  dedigneris.  Ubi  pariter     — ^ 

Ictu  tribuni  transfigitur.  Malim  ,  in  cod.  Vatic.  Jastigio  ap.  Schwar-     ■ 

traTisigitur.  Lips.  tium  ad  h.  1.  Celeri  scr.  ( in  his  Agr. 

Priy.  ac publ.  Ac  Rhen. ex  Bud.  et Reg.Ryckii)  et edLdi.fastigii. Enim-         "" 

Lei^issimumjastigiiefus.  Haec  cnm  vero  ncc  sic  locuni  persanatum  puto. 

lineis  poslumis,  corrupta,  hiulca  ,  Quiscnimdicsit  lci>eJastidii\J\JaS' 

nec  juyantaut  discrepant  libri,  nisi  tigii?  Immo  Jastidio   \c\  Jastidiis 

quod ,  tristitiis  inuhis ,  nonjlaqitiis ,  potius  legendum.  Ern.  Bu.d.Jastigii, 

uti   substituisse  fatetur  Rhenanus.  quod  Hiller.  Rac.  35.  praefert.  Bene 

Ego  ab  ejusmodi  ulceribus  sanandis ,  quippe  id  conycnire  favori ,  quo  li- 

sani  hominis  censeo ,  abslinere  ma-  bertos  ceteros  apud  Glaudium  vicc- 

num.  Nam  sine  librorum  ope  irrita  "t  Narcissus.  At  potior  omnino  al- 

abierit  Hygia  ipsa.  Lips.  MSS.  Flor.  ^era  lcctio,  fastidii  i.  e.  arrogantiae. 
Vatic.  duo  et  ed.  pr.fastidiiy  quod        ^*"  ^^pra  Pallantem.  Sic  in  MS. 

ego  rccipere  non  dubitayi,  conve-  Flor.  essetestis  J.  Gron.  scriptaper 

nientissimum  impotenti  et  arroganti  compendium  voce  supra ,  quod  etiam 

]ibcrto.  Gratia  liberti  non  dicitur  inaliislocis,  ut  suprac.  iG.inTerbis 

LatiniSyUt  o^inor,  fastigium.  Nec  supra  cunctos  attollatur ,  occurrit. 

obstat ,  ut  Ryckio  Tidetur ,  quod  hic  Sane  jam ,  dejecta  MessaUina ,  prin- 

laudare  Narcissum  Toluisse  Tacitus  cipem  locum  lenuit   inter  libertos 

videatur.Vult  dicere ,  eum  honorem  potentes.  Ryckius  edidit  super.V.  ad 

Narcissi    supcrbise   parum   satisfe-  la »  9*  ed.  pr.  mox  egeret  vitiose  pro 

clsse  ,  cum  in  aula  primum  gratiae  ageret.  Gcterum  ista  in  parenthcsi 

locum  lencrel.  Plio.Pau.  55.  2/i(  ^/j-  accipicnda,  sl  honesta  refertur  ad 


A.V.U,.                 LIBER  XI.    *  85 

Jantem  et  Callistum  ageret.  Houesta  quidem ,  sed  ex 
quibus  deterrima  orirentur ,  tristitiis  multis. 

insignia  quastoria  ,  nt  opioanitir  ;  JF2agaiis  inulds.  MSS.  fere  tm- 

jed  yidemox.  Ern.  titiis  muUis  vel  i/iu/tu.Vid.  notam. 

Honesta  quidem  etc«  Hsc  Tulgo  Lipaiiproximepraecedentem.Ed.pr. 

Tefemntiir  ad  qucestoria  insignia,  tristitiis  uUis  ,  et  paollo^ante  quis  : 

«ed  nuUo  commodo  sensn  :  nec  pa-  £d.  Puieol.  et  seqq.flagftiis  muMs  ^ 

tiuntur  sequentia ,  quae  profecto  non  nescio  unde.  Rhen.  Ald.  eic.  flagitiiM 

orta  sunt  e  quaestoriis  insignibu«  ,  inultis,  e  conjectura  Rhenani.  l^- 

ommnoqne  illis  senatus  decretis .  Pri-  gitiis  multis  nullum  commodum  sen- 

-mus  Ryckius ,  ut  opinor^  yidit ,  esse  sum  babet  in  hoc  contextu.  Messal- 

e]nphonema,  cpiale  Tacitus,  aliicpie  Una  flagiiiosa  :  sed  Agrippina  faci- 

Idstorici ,  solent  adderein  fine  rerum  norosa  et  scelerata.  Itaque  praefero 

magnamm.SedegoinsuperexistimOy  tristitiis  multis  :  sed  id  corrapium- 

iiic  verba  quaedam  excidisse,  quorum  yidetur  e  tristituB  multis ,  sive  tristis^ 

inbis  ratio  reddatur,,  yelut :  hasc  tum  sima  multis.  Sehsus  :  Recte  quidem 

aaaflagitiis  Messallinas  ulciscentUs :  ^essallina  cum  adulteris  puniu :  sed 

Aut :  hasc  suppUcia  a  MessalUna  et  ea  origo  noyorum  malorum.  Nam 

Mduheris  sumpta  :  aut  simile  quid.  hinc  multa  nata  suntpublice  noxia, 

Hnspiciat  lector  aliarum  taJium  nar-  et  priyatis  tristissima  :  quae  deinde 

i^tionum  clausulas,  ut  A.  3, 19.  in  pr.  in  sequentibus  libris  traduntur.  £&ir. 

boc  ipso  libro  c«  26.  Nam  yerba  ho-^  Bud.  tristitiis  inuUis,  Bip.  conjiciunt 

nesta  qmdem,  sed  ex  quibus  etc.  ne-  tristitiis  mutatis  i.  e.  ut  tristibus  tris- 

cesseesthabeantaliquid,  adquodre-  tiora  succederent.  Hiller.  Rac.  35. 

ferantur :  quod  bic  nusqnam  est.£aN«  astutiis  multis. 


f 


MV«%^t%%(%M«V«%«%«%%%M««)«%%«V%f%«%%\M%V%%««%V«^%V\«A%^»%%V%»%%»t%%%«V«%V%%V%%%%%%V«%«%« 


C.  CORNELII  TACITI 


AB  EXCESSU 


DIVI  AUGUSTI 

ANNALIUM 


LIBER  DUODECIMUS. 


BREVIARIUM  LIBRI. 

^-^P.  I  j  II.  Glaudius  de  matrimonio  cum  libertis  deliberat.  — 
III.  Agrippina,  Germanici  fratris  ejus  filia,  aliis  praelata , 
L.  Silano,  cui  desponsa  Oclavia,  insidias  struit,  — lY.  ad- 
ininistro  Vitelfio,  —  V— •VII.  cujus  artibus  inducti  senatus 
populusque  infames  nuptias  probant.  — ^VIII.  Silanus  mor- 
tem  sibi  consciscit.  Seneca  ab  exilio  redux  studiis  Neronls 
praeest ,  —  IX.  cui  despondetur  Octavia. 

X.  Parthi  regem  Roma  petunt  Meherdatem ,  ■—  XL  quem, 
missum  a  Claudio,  Cassius  in  regnum  ducere  conatur. — 
XII.  Obslat  fraus  Abgari  et  —  XIII.  Izatis.  —  XIV.  Victus 
Meherdates  Gotarzi  traditur.  Hoc  mortuo  regnum  in  Vono- 
nena ,  dein  Vologesem  transfertur.  — XV.  Mithridati ,  regnum 
Ponti  reciperare  niso,  Romani  resistunt  et  Cotjs  et  Eunones. 
—  XVI.  Uspe  urbe  capta ,  —  XVII.  Zorsines  deserit  Mithri- 
datem,  qui,  —  XVIII.  supplex  Eunoni ,  —  XIX — ^XXI.  per 
eum  a  principe  veniam  impetrat ,  Romamque  perducitur. 

XXII.  Agrippinae  artibus  Lollia  cedere  Italia  jubetnr, 
Calpurnia  pervertitur.  —  XXIII.  Salutis  augurium.  Pome- 
rium  urbis  prolatum,  —  XXIV.  et  qui  olim  protulerint. 

XXV.  Nero  Domitius  a  Claudio  adoptatur  auctoritate 
Pallantis.  —  XX^^I.  Britannicus   depressus.  —  XXVII, 
XXVIII.  Golonia  in  Ubios  deducta.  Catti  latrocinia  agi- 
2.  •  C* 


88  ANNALIUM 

tantes  vincuntar.  — -  XXIX ,  XXX.  Yannias  Suevonim  rex 
a  suis  pulsus. 

XXXI.  In  BritaDDia  turbantes  reprimit  Ostorius  Icenos , 
— XXXII.  Cangos,Brigantes :  —XXXIII — XXXV.Silurum 
regem  Caractacum  vincit.  — XXXVI.  Is,  Romam  perduc- 
tus ,  —  XXXVII.  mascule  Caesarem  adloquitur,  et  veniam 
impetrat.  —  XXXVIII ,  XXXIX.  Britanni  vires  reparant 
Ostorius,  obtentis  triumphi  insignibus,  obit.  —  XL.  £i  Di- 
dius  suffectus.  Beilum  intestinum  Venutii  et  Cartismandux. 

XLI.  Neroni  virilis  toga  maturatur,  posthabito  Britannico. 

—  XLII.  Burrus  praetorio  praefectus.  Agrippinae  arrogantia. 
Vitellio  favet.  —  XLIII.  Prodigia  Romas.  Caritas  annonae. 

XLIV — XLVII.  Bellum  Armenios  inter  et  Iberos.  Rha- 
damistus  Pharasmanis  filius  Iberus  specie  foederis  Mithrida 
tem  invadit ,  vinclis  onerat,  interimit.  — XLVIII.  Quad 
lus,  Syriae  praeses,  de  ultione  deliberat.  — XLIX.  Pelign 
Rhadamistum  temere  regium  insigne  sumere   hortatur. 
L.   Parthi  Aimeniam  invadunt.  — >  LI.  Rhadamistus  a  s 
pellitur.  Zenobia  conjunx,  ab  eo  vulnerata ,  aegre  servator. 

Lll.  Furius  Scribonianus  relegatus.  SC^  de  mathematicii 
•— LIII.  SC.  Claudianum  de  feminis,  quae  servis  conjunge- 
rentur.  Adulatio  in  Pallantem.  —  LIV.  Felix  et  Ventidi 
turbant  Judaeam.  Quadratus  quietem  reddit.  —  LV.  Mot 
in  Cilicia  sedat  rex  Antiochus. 

LVI.  Lacus  Fucinus  emissus ,  et  ia  eo  navale  spectaculum, 

—  LVII.  et  convivium  cum  pericuio.  —  LVIII.  Nero  dacii 
Octaviam.  — LIX.  Statilius  Taurus  eversus.  —  LX.  Procu 
ratorum  in  provinciis  auctoritas  aucta.  —  LXI.  Cois  con^ 
cessa  immunitas.  —  LXII,  LXIII.  Byzantiis  tributum  ai 
tempus  remissum ,  ejus  urbis  situs. 

LXIV.  Prodigia  Claudianae  necis.  —  LXV.  Lepidae  mors 
indicta.  Narcissi  liberae  voces.  — LXVI,  LXVII.  Claudium 
Agrippina  veneno  tollit.  —  LXVIII.  Nero  primordia  impe* 
rii  capit.  —  LXIX.  Funus  et  consecratio  Claudii.  Gesta  haec 
annis  sex , 

C.  POMPEIO  ,  Q.  VERANNIO  ; 
G.  ANTISTIO,  M.  SUILIO  RUFO  ; 


*  ^:»;;-  LIBER  XII.    '  89 

Tl.  CLAUDIO,  V..SER.  GORNELIO  ORFITO  ; 

P.  COBN.ELIO  SULLA,  L.  SALVIO  OTHONE^ 

D.  JUNIO  SILANO,  Q.  HATERIO  j 

U.  ASINIO  MARCELLO  ,  m\  ACILIO  AVIOLA  ,  GOSS. 

I.  GiEDE  Messallinae  convulsa  principis  domus,  orto 

apud  libertos  certamine ,  qiiis  deligeret  uxorem  Clau- 

dio,  caelibis  vitae  intoleranti,  et  conjugum  imperiis 

olnoxio.  Nec  minore  ambitu  feminae  exarserant :  suam 

quaeque  nobilitatem,  formam,  opes,  contendere,  ac 

<iigna  tanto  matrimonio  ostentare.  Sed  maxime  ambi- 

gebalur  inter  Lolliam  Paullinam ,  M.  LoUii  consu- 

laris  filiami ,  et  Juliam  Agrippinam ,  Germanico  geni- 

I.  CmUbis  viUB  intonanti,  Sic  SGiipti.  Unde  intoleranti  fecere.  At  cod.  Agr.  caslibis 
"^Ua  insolenU  :  quod  placet;  nisi  intoleranti  confirmatar  a  scriptis,  qaod  nondam 
^itpet. 

COMMENTARIUS. 

Ihligeret,  Lips.   diligeret,   Istud  Burm.  ad  Sueton.  Claud.  38.  Cic. 

^estituit  Picheua.  Sic  et  cod.  Bud.  Tusc.  i ,  a^-,  Tam  natura  putarem 

^CceHbi  vitoB  intonanii,  In  MSS.  vitamhominissustentari,{/uamvitis, 

'^iibuadam   casUbis  :  et  Tellet  Pi-  quam  arhoris,  Hasc  enim  etiam  dici- 

^hena,  caUbis  vitai  intoleranti,  Illud  mus  vivere  :  non  has.  Sed  saepe  de 

'^ulgatum,  nescio  quo  modo,  milii  hac  re   critici  ,  et  freqnentia  sunt 

;|)ro  moribus  et  sermone  Claudii  Ti"  exempla  in  primis  apud  Grsecos.  Sed 

«letur.  LiPs.  Recte  Pichcna  :  quem  tamen  MSS.  Flor.  Guelf.  dignam ,  et 

t>mnes  postea  editores  secuti  sunt.  cd.  PuteoL  Beroald.  Rhen^  Ald.  etc. 

Ocelibis  ed.  pr.  Ceterae  omnes  caslibi,  int.  se.  Livius  i ,  47«  defuisse ,  qui  se 

3MLS.  Agric.  insolenti :  quae  est  glossa  regno  dignumptUaret.^EKix.  Bip.prae- 

*rw  intoleranii,  Intonanti  restituit  ferunt  dignam,  Brot.  et  LalL  digna, 

J.Gronoyius,  defensioneetexplica-  M,  LolUi  consulaHs  fiUam.  Noo 

tione  yerborum  promissa ,  non  ad-  prisci  illius  Lollii ,  qui  moderator 

lata.  E&N.  Intonanti  probat  et  Urs.  C.  Caesari  datus ,  ne  erres,  sed  filii 

Lipsius  adv.  Lampugn.  id  tuetar  cx  ejus.  Qui  tamen  quando  consul  fue- 

liT.  3  ,  tfi.  quum  hasc  intonuisset.  rit ,  ignoro.  Tempora  suadent ,  et 

Ryckium   perpcram  in  suas  partes  clarissime  Plinius  9,  58.  qui  hanc 

trahit  J.  Gron.  Lolliam  Paullinam  neptem  illins  Lol- 

Ac  digna  tanto  matrimonio,  Forte  lii  appellat.   Lips.  Filiam   abest  a 

^^;ias.  Gron.  Frustra,  judice  Nic.  Guelf.  Ern.  £t  a  Flor.  itcm  a  Bud. 

Heiotio  Obs.  Misc.  t.  9 ,  p.  ^89.  «t  A4i<^cta  Yidetur  ab  «ditoribusi 


oo  ANNALIUM  *•"•*"• 

^  A.  C.  49- 

tamrhuic  Pallas,  illi  Callistus,  fautores  aderant.  At 
iEliaPetina,  e  familia  Tuberonum,  Narcisso  foTebatur» 
Ipse  modo  huc,  modo  illuc,  ut  quemque  suadentium 
audierat,  promptus,  discordantes  in  consilium  yocat, 
ac  (cpromere  sententiam  et  adjicere  rationesM  jubet. 

II.  Narcissus  (cvetus  matrimonium,  familiam  com- 
munem , »  (  nam  Antonia  ex  Petina  erat )  (( nihil  in  Pe- 
natibus  ejus  novum,»  disserebat,  «  si  sueta  conjunx. 
rediret;  haudquaquam  noyercalibus  odiis  usuram  ia- 
Britannicum  et  Octaviam ,  proxima  suis  pignora.  m  Calr^ 
listus  « improbatam  longo  discidio ,  ac ,  si  rorsus  adsix.'^ 
meretur ,  eo  ipso  superbam  :  iongecpie  rectius  Lollianc:^ 
induci ,  quando  nullos  liberos  genuisset  >  vacuam  aemu^ — ' 
latione ,  et  privignis  parentis  loco  f uturam.  h  At  Palla^^ 
id  maxime  in  Agrippina  laudare,  «(juod  Germanic::::* 
nepotem  secum  traheret ,  dignam  prorsus  imperatori 


jit  j^lia.  Sic  Rhen.  e  Bnd.  prius  tannicHm.  Sic  ed.  Pateol. 

legebalur  et.  vett. MSS.  edd.  pr.  Lips. Pich. 

Ut  qitemque  suadentium  audierat  Britannic.  ande  HeinainB  conigi 

promptus.  Muretus ,  pronus.   Non  bat  :  ursura ,  probante  Rjokio 

male  :  sed  h.  ].  facilius  promptus  fe-  Burm.  ad  Valer.  Fl.  7 , 9?.  ^akA : 

ram ,  quam  4 ,  60.  Ern.  Acid. pronus.  nrgete  tyrannicaput  (*etAnB.  i3,  i5.) 

Discordantes  in  consilium  vocat.  Insolentia  participii  faek,  nt 

Sic  non  modo  MSS.  Agr.  et  Reg.  tem.  MSS.  tres  ap.  Broteriun 

ap.  Rjrckium ,  sed  et  Guelf .  et  omnes  ram ,  quod  ei  non  di^licet .  Eav.  Rqi^  — 

yett.edd.quasinspexi.Primumcon-  visuram  Brit.   ProTOcant  ad  Son  — ^ 

ciHum  in  ed.  Lipsii  Tidi ,  in  quam  Exc.  GontroT.  4*6.  quid 

haud  dubie  Titio  operarum  irrepsit.  novercat&us  odiis  intueris?  Sed  il 

ConsUium  restituit  Ryckius.  Frustra  ed.  Lipsii ,    Gronorii  eto.  et  Bip^  «' 

iUud  serTaTit  J.  Gron.  nixus  cod.  ocuUs. 

Flor.  Mox  ed.  pr.  addicere  pro  ad-        Longo  discidio,  Inmio  dueidio^  v^^ 

jicere  e  scr.  Tetere  adicere.  Ern.  supra  ssepius.  Gron.  Sic  ed.  pr.  Pift.'-^ 

FamiUam    communem.  Muretus  teol.  autem  €£551^0  camseqq.  EmiC'^ 

jiUam  :  probant  Acidalius,  et  Ryc-  MS.  Reg.  et  Agr.  discidio,  Bud.  dU — 

kius.  Recte.  FamiUam  de  uno  capite  sidio» 
dici ,  nondum  reperi.  Ern.  Germanici  nepotem.  MS.  Gnelf — 

Antonia.y,  Suet.  Glaud.  aS ,  27 .  nepotes ,  cpiod  defendere  licet  i 

NowercaUbus  odiis  u^sura  in  Bri^  bu«  apud  nofltrum  exempli««  Ei 


1?.:::  LIBERXII.  91 

fortuna  stirpem  nobilem ,  et  familise  Claudiae  quae  pos- 
teros  conjungeret;  ne  femina  expertae  fecunditatis ,  inte- 

9.  Dignum  prorsus  imperaloria  fortwui ,  Hirpem  nobilem,  etfamUia  CUudim, 

«puB  poaleros  conjungeret,  Noo  «k  credibile,  Palkatom  iroprnd«BUr  osteDtasse  Cla»- 

dio  Neroaem ,  tancpiam  dignam  imperatoria  fortuna ,  cnm  in  vivis  esset  Britanniau» 

Deinde ,  cnr  tofina  OandiaB  famili»  posteros  faoc  matrimonio  conjnngi  dicit ,  cnni 

Agrippioa  sqoe  ac  Clandias  Jnliam  qnocpie  familiam  oontiogeret  ?  Praterea  oocnlte 

ostendit ,  Octaviam  qnoqne  Domitio  posse  desponderi ;  qnod  et  factum  postea ,  uli 

liqaei  es  sabseqnentibns.  Apparet  nimimm  librarii  properantis  error,  qni  post  <r« 

jftamlim,  deceptns  oognatione  literamm,  Jtdia  omisarit.  Id  ipsnm  et  subodoratnm 

Freiosheminm  serus  adverti.  Post  Agn  codez  experla  fcecun^lalis,,  non  es^erta,  Et 

panUo  aote  d^nam  prorsus,  Probe  ofrtimqae.  Sic  condnna  totum  looum  :  At  Pallas 

isl  maxime  in  Jgiippina  lqudare,quod Germanici  nepBtem secum  trafieret,  dignapt 

^rarsus  (  nempe  Agrippinam  )  imperatoria  fortuna »  stirpe  nobilem  et  famUia  Julia 

daudamiiue,  ques  posteros  cotyungeret  :  ne  femina  experta  feeunditatis ,  iniegra 

jFwenta,  claritudinem  Casarum  aiiam  (vel  alienam)  in  domum  inferret,  Inferre, 

JBtJamiliwClauduB.^Ex^ediTisea-  Gron.  In   cod.  Agr.  estdignam: 

t.exitia  potest :  tamen  mayelim  scribi ,  quod  merito  placet  Ryckio.Non  enim 

^tfamiUce  Claudice ,  ffuin  posteros  conveniens  vidctur,  JPallantem  des- 

<^njungeret.  ut  <piasi  hortantis  ea  tinare  Neronem  imperatorem.  Reli- 

9int  liberti.  Lips.   Ego  yero  illud,  qua  Heinsius  sic  constituebat :  «tiry^e 

^gnum  prorsus  imperatoriajortuna,  nobilem  (  sc.  Agrippinam )  etfamiUce 

^eronidetrahinunquampatiar.Sig-  JuUce  Claudiceque  posteros  conjun' 

^ificat  enim,  dignissimam  Augusto  gere,  Conjungere  eiiam  Freinshemio 

Xare ,  dignam  Caesarea  domo  partcm.  placebat.  Nec  longe  hinc  discedit 

Jjeinde  accipio  qxudem  Lipsii  quin,  et  J.  Gronovius  stirpem  nohilem  etiam 

Mgaciter  odoratum  Muretum  puto ,  JuUce  Claudiaique  posteros  conjun^ 

xum  omnia  locum  snum  tenere  :  sed  gere,  Ryckius  denique  :  stirpe  nobi-^ 

^pem  appellaYit  aactor  dignum  im-  Um ,  etfamUuB  Ciaudim  qua  poete^ 

f^eratoria  fortuna ,  eum  eodem  or-  ros    conjungeret.   Mihi    facillimum 

^ne  Yooari  stirpem  nobilem,  parum  yidetur,  quod  eliam  Mureto  in  men- 

«Kn^  parumquedecens  mihi  Tidetur.  tem  venit  :  stiijtem  nobilem  etquce 

Scribo  autem  :  quin  stirpem  nobilem  famiUce  Claudice  posteros  conj'unge- 

^tftmiUa  ClaudicB  posteros  conjun-  ret  sc.  matrimonio  cum  Agrippina 

^ervt.  Hoc  est ,  magnopere  suadere,  ineundo.  In  ed.  PuteoL  et  inde  Riy. 

ut  diductam  nunc  in  duas  domus  pri-  est  punctum  ante  stirpem ,  quod  huic 

mx  nobilitatis  gentem  revocaret  in  conjectnrae  favet;  item  colon  in  ed. 

tmam ,  et  Claudii  nominis  posteros ,  pr.  et  aliis  yett.  Ern.  Acid.  Stirpemr 

■eijue  et  fratris  nepotem ,  matre  illius  nobilem  etf  Claud.  posleros  conjun^ 

uxoreducta,  penatibus  consociaret,  geret.  deleto  quae.  Sic  stirps  nobiUs. 

ne  matrona  felicis  et  probati  uteri,  est  Nero.  Potius  mihi  est  Agrippina«. 

«late  habili  et  indeflexa ,  conjugio  Recte  Bip.  monent ,  si  dignum  legas , 

BQo  quemoumque  alium  extolleret  ac  id  in  contumeliam  Britannici  dictum; 

nobilitaret.  Sic  infra  c.  20.  quin  ar-  fore. 

"f»eret  oblata  et  servai^et  exsnlcm.        Ne  femina  etc.  Broterius  e  MS.. 


92  ANNALIUM  ^;J;J;- 

gra  {iiTcnta ,  daritudinem  Caesarum  aliam  in  domum 
ferret. 

III.  Praevaluere  haec ,  adjuta  Agrippinae  illecebris , 
cpiae ,  ad  eum ,  per  speciem  necessitudinis ,  crebro  ven- 
titando,  pellicit  patruum,  ut  praelata  ceteris ,  et  nondttm 
uxor ,  potentia  uxoria  jam  uterctur.  Nam ,  ubi  sui  ma- 
trimonii  certa  fuit ,  struere  majora ,  nuptiasque  Domitii, 
quem  ex  Cn.  JEnobarbo  genuerat ,  et  Octaviae ,  Caesaris 
filiae,  moliri :  quod  sine  scelere  perpetrari  non  poterat, 
quia  L.  Silano  desponderat  Octaviam  Caesar ,  juveneBa- 
que  ct  alia  clarum ,  insigni  triumphalium  et  gladiatorii 
muneris  magnificentia ,  protulerat  ad  studia  vulgi.  Sed 
nihil  arduum  videbatur  in  animo  principis ,  cui  noa 
judicium ,  non  odium  crat ,  nisi  indita  et  jussa» 

ui  Ann.  3 ,  3o. ,  Volusio  velus  famHia ,  neque  tamen  pratureun  egressa,  ipse  ccnn^ 
latum  intulit.  Hist.  a  ,  48.,  se  primum  in  famiUam  nov(un  Unperium  intuiisse,  Fft' 
.    miliam  Jnliam  Claudiamque  pari  modo  coojungit  Ami.  4 »  9*  5 »  i.  6 ,  8  et  5i.  i5 ,  O* 
Claudia  et  JuUa gentis  Yaler.  Max.  5,  5,  3.  Aan.  14,  aa.,  Rubellius  Plautm,  ۥ*' 
nobilitas  per  matrem  ex  JuliafamHia.  Nam  Ann.  3 ,  5.  legendum ,  nt  jam  alii  mo^ 
nuerani ,  circumfusm  leclo  Claudiorum  liviorumque  imagines.  —  3.  Ventitandopel'' 
licit.  Forte ,  eo  pellicit,  —  4.  Insigni  triumphalium,  Scribe  insignium  triumphaUit^ 
8G.  magnificentia.  Yel  insignium  triumphi  ut  Ann.  i a ,  38.,  censenturOstorio triump^^ 
itisignia.  —  5.  Nisi  indita  etjassa,  Induta  verum  est.  Sie  Calfgida  enm  de  die  hMtf^" 
tum,  quem  Tiberius  sumpsisset,  induebat.  Vide  Indieon.  Oiid.  Amor.  3,  i4,  *7'* 

reg.  edidit  nec  f.  quod  narrationem  valeres  :  mox  abest  quas ,  item  9^ 

poslulare  putat.  Frustra.  !Noq  cepit  aliis  MSS.  ap.  Broteriom.  £&k.  £*^ 

satis  sensnm  V .  C.  Intelligendum  est :  a  Bud. 

verendum  esse  ,   ne  f.  quod  genus        Juwenemque  et  alia  clarum.   \%^ 

ellipseos  frequens  est   apud  lalinos  diserte  Vatic.  vereque.  Transmar^^ 

scriptores.  Mox  dubium  est,  utrum  forma  sermonis  est,  vsAvio-jcov  *fk  ^ 

expertas  Jecunditatis  ,   an   experta  aKket   Xflt/tAT/ja» ,   crebrumque   api»^ 

Jecunditatis  dederit   Tacitus  :   sed  La tinos,  ^omocetera  6o/tu5,  etsii^^' 

quia in cod.  Agr.  illud  est ,  et  Tacilus  lia :  in  A,  Gellio,  homopleraque  ru^^ 

libenter  constructionem  variat,  cum  indili§ens.  Lips.  Sic  MS.  Flor.  80^ 

"Ryckio^TsetaM.Expertafecundilatis  MSS.  Guelf.  (Bud.)  et  alii  :  ed^* 

aliud  significat,  quam  res  hic  desi-  vett.  alias.  Mox   ed.  pr.  male  i/^r' 

derat.  Nam  expertus  cum  genitivo  signia.MS.  Guelf.  munijicentia»\f ' 

est  tritus  in  aliqua  re  usu.  £rn.  adH.  3 ,  34*  £rn. 
JPrcevaiuere  hcec,  MS .  Guelf .  prce-        Nisi  indita  ^l  jussa .  Muretiis  ^  it^'^ 


f:^;-  LIBERXII.  gS 

.  IV.  Igitur  Vitellius ,  nomine  censoris  seryiles  fallacias 
obtegens ,  ingraentiumque  dominationum  provisor ,  quo 
gratiam  Agrippinse  pararet,  ODnsiliis  ejus  implicari, 
serere  crimina  in  Silanum ,  cui  sane  decora  et  proc^x 
soror  y  Junia  Calvina ,  haud  muitum  ante  Vitellii  nurus 
fiierat.  Hinc  initium  adcusationis  :  fratrumque  non  in- 
cestiun ,  sed  incustoditum  amorem  ad  infamiam  traxit. 
Et  pi^aebebat  Caesar  aures ,  accipiendis  adversum  gene- 

Iiubie  cum  twiica  metuentem  ctimina  vultum,  Induere  oris  habitum-  noster  6 ,  ao» 
*ocietatem  induere  la ,  i3.  hostUia  indaere  c.  40.  —  6.  Decora  et  procax.  Lego  sed. 
—  7.  Fratrum  non  incestum*  Fratenmmque  codex  Agr. 

<&*ct(i.  LiFs.SicctAcida1ius,Pichena.  tum  in  crimen  esse  non  amorem  in- 

At  sic  oritur  tautologia.  Jn^a  sunt,  cestum  inter  fratrem  sororemque, 

^use  subjiciuntur  ,   suggeruntur  ab  sed  tantum   incustoditum  :  id  est , 

sliis.  Erk.  amorem  parum  cautura  circumipec- 

ServUes  fallacias  ohtfigens,  Dubi-  tumque  ,  et  qui  sine  crimine,  rapi  ta- 

lavi,  ne  prisco  verbo  scrib.  serviles  mcn  in  crimen  potuerit.  Simillimum 

Pellacias.  Apud  Lucretium   scrip-  illudPliniiep.6,  29.,  rmtM**«»iJw- 

tum  a,  559. ,  Subdola  cum  ridet  pla-  Uum  Bassum ,  ut  incuHoditum  nimis 

f^idipellaciaponti.etconyementioT  et  incauUim ,  ita  minime  malum,  Si 

»»uic  scntentiae  visa  ea  vox.  Non  enim  quid  mutandum ,  legerem ,  incustO" 

^mfrandeserant,<piamadulationes  ditum  sermonem.  Ex  Seneca  certe 

^umiles  et  demissae  ad  pelliciendam  clanmi,   non  aliud  vere  objectum 

[^arandamque    gratiam  Agrippinae ,  huic  Silano  quam  verba  adversus  so- 

^tadditnoster.  LiPs.Sedadulationes  rorcm  nuptialia,  et  parnm  cautn. 

Tiaxime  ad  fallendum  comparantur.  Ait  in  Ludo  de  morte  Claudii :  Quiy 

BliELsr.  quantiim  quidem  in  ipso  futt ,  dam- 

Serere    crimina  in  Silanum.  Sic,  natum  incesti  X.  Silanum  generum 

edd.  PuteoL  Beroald.  Alc.  Grono-  suumoccidit.OropropterquidPSoro- 

viomm  j  Ryck.  quod  verum  puto.  remsuamfestii^issimamomniumpuel-    " 

Ceteray«n«.VitelHus  raateriaui  cri'  larum ,  quam  omnes  Fencrem  voca- 

minandi  suggerebat ,  quod  est  serere  rent ,  maluit  Junonem  vocare,  Ita 

crimina,  non  ferre  :  cujus  formulae  enim  restitui  eum  locun  nuper.LiPs. 

loquendi    etiam  exempla  dcsidero.  Recle  omnino.  Sic  Sencca  Medca 

CoQfundi  haec  verba  in  libris  docct  v.  5G.  j4d  regum  thalamos,  id  est, 

Drakenb.  adSil,  5 ,  235.  Ern.  Rhen.  rcgisetpuellaeregiaj.Deinidem  v.Sg. 

eBud.  ferre,  Sceptrigcris  colla  tonantibus  ,   hoc 

Fratrisque  non  incestum.  Vatic.  esl,  Jovi  et  Junoni.  Nequeerat,  cur 

fratrumque.  Quodprobo.  In  reliqua  penderet  animi  0  'jralvw  in  tam  com- 

scriptura  pendeo  animi.  Vulgatam  si  mbda  explicaiione  reliqui.  Non  fne- 

luimus ,  scntentian)  essc  volo  ;  irac-  dam  et  scclestam  libidinem;  scd  sim- 


94  ANNALIUM  f;^-J^»^^- 

rum  suspicionibus  caritate  Glisd  promptior»  At  Silanus, 
insidiarum  nescius ,  ac  forte  eo  anno  praetor ,  repente  per 
edictum  Vitellii  ordine  senatorio  movetiu: ,  quamquam 
lecto  pridem  senatu ,  lustrocpie  condito.  Simul  adfinita- 
tem  Claudius  diremit ;  adactusque  Silanus  ejurare  ma- 
gisti*atum ,  et  reliquus  preeturae  dies  in  Eprium  Maroel- 
hun  collatus  est. 

V.  C.  Pompeio,  Q.  Verannio  coss.  pactum  inter 
Claudium  et  Agrippinam  matrimonium  jam  £ama,  jam 
amore  illicito  firmabatur  :  nec  dum  celebrare  solennia 
nuptiarum  audebant ,  nullo  exemplo  deductae  in  domom 

plicem  nimu  et   incautam,  eoqne    edkto ,  quo  edixerunly  ne  quu  eotvm 
maligiMB   interpretationi  obnoxiam    etc.  Plinins  i3 ,  5. ,  Uihis  a.  565.  P* 
consaetnclinem ,  et  conyersatienem    LiciniumCrassumylJ.JiUiumCcsta' 
arripuit  in  crimen.  Apnd  Senecam    rem  censoret  edixisse ,  ne  qtds  veti' 
in  Indo  scribendnm :  Si  mehercules    deret  unguenta  exolica,  Idem  it^  i6.| 
a  Saturno  petisset  hoc  henejicium ,    P.  Zacinius  Crassus,  L.  Julius  Qe»^ 
cujus  mensem  toto  anno  ceUhravity    censores  edixerunt,  ne  tpds  vimon 
non  tuUsset  illud.  Nedum  ab  Joi^e ,    Grascum  jimineumque  octonis  eai» 
quem ,  guantum  quidem  in  illojidt ,     singula  quadmntalia  venderel.  Snet. 
damnavit  incesd.  L.  Silanum  enim    de  Rhet.  De  iisdem  interjecto  te»' 
generum  etc.  Eodem   pertinet  ibi-*    poreCn.  Domitius  JEnobarhusetL' 
dem  :  unum  abnepotem  L.  Silanum.    Licinius  Crassus  censores  ita  edixt' 
Videris,Jupiier,anincaussamala?    runt.  De  quo  ante,  item  censorttuu 
certe  in  tua.  Vide  quas  ibi  notavi.    edictum  subjiciam.  Ne  qnem  friff' 
Gron.  Sic  MS.  etiam  Flor.  ed.  pr.    tretur,  qui  e</tc£iim ,  tacentibus  aliii» 
Idemqne  Toluit  exprimere  icriptor    explicat  album  censoriam  cnm  9^ 
cod.  Bud.  qui  dedit,^Yz<nem.  Ceteras    natorum  nominibus ,  quod  postqitfin 
edd.  adPichenamyratm<7Mi?.  Fru"    Augustus  publicarit  primus,  ex  w 
trv^dicidefratreetsorore,  cxempla    edictum  sit  appellatum.  Nihil  aUi* 
docent  in  Gesneri  thesauro  prolata ,    cum  senatoribus  ;  solo  cum  SiUno 
et  aBentleio  et  Burmanno,  locis  ibi    negotium  in  hoc  edicto  Viteliio  ibit< 
citatis.  Ern.  Gron. 

Accipiendis.  Heins.  arripiendis  ,        JaiR^m/z.Di8tingunntlibrinieit 
nt  i5 ,  54.  V.  et  mox  c.  6.  matrimonium ,  jamfama.  Et  rectc: 

Ter  edictum  ViteUii.  Nam  censo-    quoniam  ante  istos  consules  matri- 
res  edicta  proponebant.  Liirius  43 ,    monium  pactum.  Supra  enim  scrip' 
16.,  Mulds equos  ademerunt:  in  ea  re    tum  c.  3.  quai  ubimatrimoniisuicerta 
4fuum  equestrem  ordinem  offendis-   fuit.  Siatim  etiam  e  Farnea.  scrip' 
4ent ,  flammam  inyidioB   adjecere    seris,  deductaindomumpatruifr^' 


KVM.  LIBER  XII.  q5 

patrui  fratris  filke%  Quin  et  incestum ,  ac  si  spemeretur, 
ne  in  malum  publicum  enunperet ,  metuebatur.  Nec 
ant^  omissa  oinctatio ,  quam  Y itellius  suis  artibns  id 
perpetrandum  sumpsit.  Percunctatusqne  Geesarem,  «  an 
jussis  populi  an  auctoritati  senatus  cederet  ?  »  ubi  ille , 
«nnum  se  civium  et  consensui  imparem,»  respondit, 
a  opperiri  intra  palatium  n  jubet.  Ipse  curiam  ingredi- 
tur ,  summamcpie  remp.  agi  obtestans ,  veniam  dicendi 
mte  alioB  exposcit ,  orditurque :  «  Gravissimos  principis 
iabores,  quis  orbem  ten^aecapcssat,  ^readminiculiSj 
it,  domestica  cura  vacuus,  in  commune  consulat.  Quod 

8.  Qtdn  et  inceslum,  Diximw  de  hoc  loco  nonnihil  ad  Ann.  a ,  ».  —  9.  Ubi  ille 
nnum  se  civium,  Yide  nos  ad  YeUcinm  a ,  3i.  Malo  (amen  nmplecti scripturam  cod. 
kf  r.,  UNum,  se  »  et  civium  consensui  imparem,  Forte ,  el  tot  cu^ium, 

■ris  filiee,  Lifs.  Sic  et  MS.  Flor.  (  et  scriptori  elapsa ,  cwium  et  S.  con- 

2.  Bud. )  Contra  edd.  ytXX.Jilia  rfe-  sensui,  id  est ,  senatus.  Ita  respon- 

Jucla,  EnN.  debit  Glandii  oratio  Vitellianae.  Ta- 

Quin  et  incestum,  Sententiam  loci  men  aliquis  ceperit  ( aut  jam  cepit  ) 

censeo  :  Frucbantur  quidem  matri-  quasi  esset,  unum  se  civium  ,  et  con- 

monii  bonis  Claudius  et  Agrippina  :  sensui  imparem  :  quod  ego  non  pro- 

il  non  securi.  Quia  et  incestum  su-  bcm,  nec  certe  princeps  unus  eTuIgo 

besse  videbatur ,  nondnm  firmatis  dvium  est  :  non.   Lips.  Vulgatum 

-JDsmodi  nnptiis  et  periculum  ne  po-  fruslra  a  Lipsio  tentatur  aliisque.MS. 

[>ula8,ab  exemplo,  passim  usurpa-  Rcg.  (Bud. )ed.  Puteol.  consensu, 

''et,  pubUco  malo.  Lips.  Gerrae  Si-  pro  consensui,  non  male.  Ern.  In- 

^nlae  male  '^roxiT/xoD ,  qusB  hic  Box-  telligc  senatus  et  populi. 
lomhis.  Freinshemio  Catone  simus         Skimmamque   reip.   agi.  Scribo, 

^ontenti.  Claudius  haud  erat  intacti  summamqiw  rempuhlicam.  Lips.  Sic 

tnperstitione    animi.    Immo  ,    quo  MS.Flor.undecumRjckioetJ.Gro* 

mente  commotior,  eo  paullo  infir-  novio  recepi.  De    forma  loquendi 

tnior  anus  multorum ,  eo  supersti-  summa  respuhlica  hodie  nota  omnia , 

tiosior.  Docetqne  id  eliam  Suel.  in  sed  summa  reip.  idem  est.  Vide  quae 

vita  ejus  2^.  Semper  autem  inccsta  dixi  in  ClaTe  Cic.  in  v.  summa.  Ni- 

in  prodigiis  habita ,  in  expiandis  et  mis  viri  docli  adamarunt  observatio* 

procaraiidis,  in  iis,  quibus  iram  Deo-  nem  de  summa  repuhlica.  Ern. 
mm  putabant  denuntiari.  Reliqua        Orifem  ter.  capessat.  I.  e.  curet. 

pete  a  Freinshemio.  Gron.  Cf.  c.  8.  supra  1 1 ,  34«  iret  virgo  et  sacra  cd- 

Cu^ium  et  consensui,  Delenda  co-  pessei^et.  Adde  infra  i5.  Mox  pro 

pula ,  Tcl,  quod  verius,  addenda  vox  commune  Guelf.  concionem,  En.N. 


o6  ANNALIUM  *'?••»• 

•7  A.  C  5o. 

porro  honestius.censoride  mentis  icvamen,  qnam  adsu^ 
mere  conjugcm,  prosperis  dubiisque  sociam  :  cai  cogi- 
tationcs  intimas,  ciii  parvos  liberos  tiadat,  non  luxoi 
aut  yoluptatibus  adsue&ctus ,  sed  qui  prima  ab  juyenta 
legibus  obtemj)erayisset. » 

VI.  Postquam  haec  fayorabiU  oratione  praemisit  j 
multaquc  patrum  adsentatio  sequebatur;  capto  rursus 
initio  j  «  Quando  maiitandum  principem  cuncti  suade^ 
rcnt,  deligi  oportere  femiuam  nobilitate,  puerperii^  ^ 
sauctimonia  insignem.  Nec  diu  anquirendum ,  qui 
Agrippina  claritudine  generis  antciret  :  datum  ab 
fecunditatis  expcrimentum  :  et  cougruere  artes  honestas. 
Id  ycro  egregium ,  quod ,  proyisu  deum ,  yidua  junge- 
retUi  principi,  sua  tantum  malrimonia  experto.  Audi- 

CensorioB  mentis  leuamen.  Ccnso-  et  ofilcium,  scd  et  mentem ,  ci8ta.m 

ficB ,  Qon  Ccesarcce,  L  t  Acidaiius  ( ex  iUam ,  sanctam ,  integram  dignao:^'' 

cod.  Farn.  ^ii  habet  Cassaris)  et  que  consurc  unico  ct  momm  cim^ 

Pichena  volunt.  Non  censorura  erat  todc ,  prjeslaret  ? Gron.  Mox  Guel^- 

exigcrc   niatrimonia.  Censor  adige-  duhiis  sine  copula.  Erk. 
bat  solennojusjuranduui:  Twcj:a//i-         Non  hixui.  Cod.    Oxon.   luxts^    • 

mi  titi  sententia  uxorein  habes  y  tcslc  quod  Tcrum   Tidetur.   Nam  sic    *** 

Gellio  4»  20.  Huc  pcrtiuct  oraiio  daiivo  libenter  Tcteres ,  etiam  no^" 

Q.  Caecilii  Mctelii  Numidici,  qiutm  tcr.  V.  Oudcndorp.  ad  Saet.  "Sll^' 

in  censuru  clixit  ad  p^puium  de  du~  Guclf.  et  volupt,  £&n. 
cendis  uxoribus,  ut  est  apud  eun-        Ancfuirendum.  Sic  Pich.  e  Flo*"' 

drm  1 ,  6.  Vel  de  prolc  augcida,  ut  vulgo  ( et  Bud.  )  inquirendum. 
inscribit  Suctonius,  qui  ct  Augus-         ridtta  jungei^ePAr,  Vidua  Agrip' 

tum  cam  scnatui  rccitassc  ct  po|)ulo  j)iua  ,  uiortuo  ,   sub  initia  impe*"^* 

per  edictum  notam  fccisse  scribit  Claudiani,Crispo  Passieno,  coi  pos^^ 

c.  89.  Itaque  cciisor  uxore  legibus  Domitiumnupscrat.  Pliniuslibroi^* 

ducendaexenipluni  salubrc  prodebat  Arborem  mori  exindam  aitate  nostf'^ 

populo.  Claudius  autcm  non  modo  adamavit  Passienus  Crispus  bis  cc?^" 

fortc,  scd  cerlc  censor ,  et  post  lon-  sul,  orator,  Agrippinee  matrimor^*^^ 

gum  inlcr^alluni,  Auguslo  ct  aliis  et  Neix)ne  prit^igno  clarus.  Sueto*'* 

inagisto.rio  nior-.un  contcntis.  Sue-  Norone  :  Fentm  Claudio  imperit^^^^ 

lon.  16.  Gessit  et  censuram  inlermis-  adcpto,  non  solum  paternasopes  r*-^' 

sam  diu  pos*  P-crullu^  Ptanfumque  cupcravdt ,  sed  et  Crispi  Passieni  *-''" 

ccnsoj^es.  Quod  ikqnc^us*  levamen  trici  sui  hcrcditatc  ditatvs  est,  Tanc»^ 

ei,  qiii  non  nomcn  modo  ccnsoris  idcmiUcPassienttsantcamaritusJ 


LIBER  XII.  97 

visse  a  parentibns ,  yidisse  ipsos ,  adripi  conjuges  ad  li« 
bita  Gsesanim :  procul  id  a  praesenti  modestia.  Statueretur 
immo  documentum ,  cjuo  uxorem  imperator  acciperet. 
At  enim ,  nova  nobis  in  fratrum  filias  conjugia.  Sed  aliis 
gentibus  solennia ,  nec  lege  ulla  prohibita.  Et  sobrina- 

10.  Statueretur  immo  documentum.  Forte ,  modo  documenium « vel ,  iii  domo.  Vt 
f&BX.  I,  i5.  *-  II.  Tempore  addito  percrebuisse.  Nil  mnta.  Hoc  Mt  temporu  anctii» 
Sk  addUa  mtate  Pfiniiif  1 1 ,  108. 

mitiae  sororis  ^nobarbi.  Quod  ez  imperatoribus  semper  uxor  ?  sem- 

Qiiinctil.colligas6,  a,  5o.  ApudSe-  per.  Quid  ergo  opus  ei  rei  docu- 

necamdehoceodemNatur.  Quest.4.  mento?  Tu  corrige,  quomodo  uxo» 

praf.  Crispus  Passienus ,  quo  ego  nil  rem.  Id  enim  vult  adulator  faomo  , 

novi  acutius  in  omnibus  rehus ,  maxi-  prodendum  esse  posteris  exemplum,' 

ne  in  (Bstinguendis ,  ( omnino  scrib.  ut  imperator  uxorem  senatu  suasoro 

distringendis)etcurantiisvitiisyScepe  et  auctore  capiat.    Lips.   Quicqoid 

£cebat  :  adulationi  opus  esse  non  obtrectent  LipsioPichenaetFreins— ! 

claudere  ostium ,  sed  aperire ,  et  qui-  hemius ,  multo  magis  resl]pit  LatiniiK 

d^sk  yquemadmodum  amicce  solet,  yetus,  statueretur  immo  documen— 

Qtue,  si  impulit,  grata  est :  gratior,  tum ,  guomodo  uxorem  imperator  ae» 

^*ejffregit.  Iterum  scribe,  sed  ope-  ciperet,  quam  alterum.  Hoc  enioft 

^  :  id  est ,  leriter  obducere ,  op-  yult ,  tempus  yenisse ,  ut  exemplunft 

ponere  ostium  :  ne  pereat  dicto  sua  prodatur,   idque  jam  prodi  posse  , 

Venas.  Pluscula  etiam  in  Excurs.  quod  respicientes  quoque  admoniti 

■^.  Tide  Lips.  MSS.  Senecse  :  tubda-  secuturi  principes  discant ,  qualiter 

fionibus  non  claudere  ostium' ,  sed  et  quem  ad  modum  matronam  intro- 

"pfrire,  Scribendum  igitur  :  adula-  ducere  in  Penates  deceat  Angus- 

tioni  nos  non  claudere  ostium,  sed  tum.  Adhucenimnnllumexemplum 

opponere  :  et  quidemsic,  quemad-  conjugii  Caesarum  salubre  extabat» 

"fodum  amicaopponisolet.  Hocest,  Adde  quae  scripsimus  Obs.  4»   n» 

^on  obserare  aut  repagulis  firmare ,  G&on.  Sic  et  Ryckius.  Recte.  Mox 

>ed  sine  sera ,  dempto  obice ,  mani-  Guelf.  connubia.  £rn.  Lamp.  qua 

W  tantummodo  obtendere ,  yel  ob-  explicat  per  secundum  quod.  Non 

jectumsustinereacpraetendere.Nam  male.  In  Flor.  teste  Gron.  post  im- 

operire ,  in  quo  et  Gruterus  arguta-  perator  est  lacuna ;  eam  Brot.  re- 

^,  ipsum  claudere  est.  Terentius  plet  \eThi&fmtrisJiliam\  Bip.  ma- 

^nn.  5  ,  3  ,  33.,  Jamne  operuit  lantvacuam  ex  i3,  44*  Acumen  in 

o^fixm.  Noster  3,  i5.  egressa  cubi-  arripi. . . .  acciperet  notat  Pichena. 

^uxore  operirifores  jussit.  Gron.  jdcciperet  scil.  ex  arbitrio  vel  con- 

Tic&sse    ipsos.    Principe  Caio.  sensu  populi.  Sic  non  necesse  est 

I^.  addi  quidquam ;  nec  lacunam  habei' 

ihcumentum,  quo  uxorem.  Nu-  Bud. 
V^  on^o,  qnid  enlm?  noii  antei^       Sobrinarum.  Sobrinai  appellat  p 

3.  7 


q8  ANNALIUM  trT'- 

rum  diu  ignorata  tempore  addito  perci^uisse.  Morai 
adcommodari ,  prout  couducat ,  et  lore  hoc  quqque  ii 
Ixis  j  quse  mox  usurpentur.  » 

y IL  Haud  defuere  ^  qui  certatim ,  a  si  cunctaretu 
Geesar ,  yi  acturos  »  testificantcs ,  emmpei^nt  cnria.  Goii 
globatur  promiscua  multitudo  ^  «  populumque  romanui 
eadem  orare, »  clamitat.  Nec  Claudlus  ultra  exspectato 
obviilm  ap\id  fovum  praebet  se  gratantibus  :  senatumqu 
ingressus ,  «  decretum  postulat ,  quo  justae  inta:  patruc 

tamen  palam  est,  inteQegi  deberede  apud  qaem  42  >  34.  Ita  loqnitiir  $] 

consobriois.  Quis  enim  boc  censeat ,  Ligustinus .  Cum  primum  in  atau 

eos ,  quos  proprie  sobrinos  legum  veni,  pater  mihi  uxorem  Jrairis  s 

anctores  appellant ,  arceri  inter  se  JUiam  dedit:  immo  quasi  in  laude: 

nuptiis  ?  nunquam  facium.  Sed  ve>  boc  recenset.  Sane  conjugia  ea  deii 

teresbaBcniiscebant.yocularumbaud  ceps  crebra  :  et  sic  inter  iUnstr 

ipque  curiosi  captatores.  In  glossis  M.    Marcelius  JuJiam   Augusti  1 

priscis  legasy  ^Ayf4<0c>  consohrinus ,  durit,  sibi  sobrinam  :  aliique  plt 

^obrinus,  Alibi :  Btiet  nr^hc  /ant/>0(^  res.Sustulit  tamen  eas  ipsas  nuptij 

donsobrina,  £t  "'E^kJtk^oc,   f»  cfve  Tbeodosius ,  de  quo  Victer.  Tar- 

^cifX^Sv  ^xstmijconsobrinus,  Quid,  tum,  mquit ,  pudori  tribuit  et  cqnt 

qudd  Velleius  siniili  libertate  3 ,  3.  nentias ,  ut  consohrinflrum  nuptit 

eonsobrinum  2V.  Gracchi  Scipionem  vetuerit ,  lanquam  sororum*  Perm; 

Nasicam  appellat :  qui  juris  consul-  serunique  iterum  ArcadiUs  et  Hon< 

iorum  finitione  sobrinus  sit  ?  Lifs.  rius  i ,  19.  C.  De  nuptiis.  Lips.  jic 

Tempore  addito  percrebuisse,  Ma-  dito  scripti  et  edd.  omnes  :  et  Yenii 

Um ,  tempore  percrebuisse ,  rejecta  pulo  cum  Freinshrmio  :  pro  proci 

Toce  qua:  glossograpbum  sapit  :  aut  dente  tempore.  Mox  orare  cod.  F 

potius  invertam,  tempot^  adeo,  £t  Oxon.  ed.pr.  et  ceterae  ante  Kben 

id  yerum  puto.  De  re  ipsa  Plutar-  num ,  qui  (e  Bud.)  rogare  subatitui 

cbus  auctor  in  Caussis,  quaest.  6.  diu  £rn. 

apud  Romano9  sobrinarum  conjugia  Decretum  postulat,  Zonaras   i  ] 

(  «vf4<^c  ipse  appellat ,  et  bene  rer-  10., "^n^ic-iztt  i-Troiifl-AfTo,  i^ttvtts  'Vi 

iit  Xylandcr)  fuisse  inyisa  :  coepisse  pLAtotf  «tjfx^icloec  kytff^At.  Ait  Ti 

tamen  a  levicula  caussa ,  quam  ipse  citus  fratrum  filias :  et  strictecapia 

denarrat,  factnmque  decreium  po-^  non  enim  licuit  sororum.  Quod  n< 

puli.  nSlo-iv  f|f7veti  yetfjLsh  ^Xf^^  ^^*~  tavit  accurate   et  diffuse ,  quantu 

4<»v  j  'Tflt  (Tf  «va»T«p»  Ktxothv 0-^04»  Id  satis  est,  Cujacius  Oi>s.i3,  iG.  que; 

est,  licere  omnibns  ducere  usque  ad  non  exscribo.  Nec  sustulit  Ner^ 

consohrinasjsupra autemVet^arLHoc  hoc  SC.  ut  idem  vera  interprets 

quaudo  proprie  coeperit ,  non  dieit :  tione  coUegit.  De  Claudii  boc  facl 

fiaiis  Tetus  esse,  ex  Livio  ikeM»,  Tragicus  Oot^yia  i,  i^i. i,(K«aU^ 


11-!  LIBERXIL  99 

{ratrumque  filias  nuptiae  etiam  in  posteram  statueren- 
tar. »  Neque  tamen  repertus  est,  nisi  rnius,  talis  matri- 
monii  cupitor ,  T*  AUedius  Severus  ^  eques  romanus , 
quem  plerique ,  «  Agrippinee  gratia  impulsum ,  w  fere- 
bant.  Versa  ex  eo  civitas ,  et  cuncta  feminae  obediebant , 
Bon  per  lasciviam,  ut  Messallina,  rebus  romanis  illudenti. 
Adductum  et  quasi  virile  servitium :  palam  severitas ,  ac 
saepius  superlua  :  nihil  domi  impudicum ,  nisi  domina-< 
tioni  expediret.  Cupido  auri  immensa  obtentum  habe^ 
hat,  quasi  subsidium  regno  paiaretur. 
VIII.  Die  nuptiaram  Silanus  sibi  mortcm  conscivit : 

13.  Ut  Messallina  rebus  romwas  iUudenti,  Lcge  iUudente, 

^fnatris  confugem  caftus  sibi  To^  Nec  enim  peodere  potest  ab  obedi»* 

f^  nefandis  flehUi  junxitface.  Ubi  bant.  Sensus  ert ,  non  per  lasciTiam 

njrfiu»  legea,  genitamquefratre  conr-  illudebat  rebus  romanis ,  ut  Mes^l^ 

J^M  captam.  Domitianns  imitatus  lina  fecerat,  sed  etc.  Ern. 

«emplum  est,   «pii  Juliam  habuit  jiddicUim  guasi.  ArLitrio  meo, 

fiisnn  Titi.  Lips.  transponantiir  verba  ,  addictum  et 

TaUedius   Setvnis.    T.  AUedius  quasi   virile.   Lectiofii   stabilienda 

^bo ,  et  yidi  postea  ita  citare  hunc  ( nam  ego  olim  soliciUiTi )  est ,  quod 

^m  Beroaldnm.   In  monnmentis  apud    eundem   Tacitum    de   Mor. 

priscis  (  ap.  (Jrut.  p.  667 ,  a.)  m.  al-  Germ.  43.  scribitur ;  Tratis  Ljrgios 

iU)i in  Juyenali  5 ,  n8.  ...Mbi  habe  Gothones regnantur , paiUlo jam  ad-- 

fiumentum,  AUedius  inquit.  Quod  dictius  quam   ceterct   Germanorum' 

oosterunum  imitatorem  sceleris  ejus  gentes ,  nondum  tamen  supra  Uber" 

^t;Snetonius  dissentit,  qui  duos  tatem.  Nec  pcenitet  tamen  prortns 

c-  a6.  Noster,  credo ,  non  habuit  cu-  conjecturse  ,  adductum ,   praesertiin 

nenescioquemrecenserelibertinum.  quae  firmalur  cod.  Bud.  et  Flor.de 

Vocat  etiam   equitemr.  quem  ille  quoverboin  H.  3,  7.  Lips.  jidduc- 

priinipilarem.Necaberrat,quoniam  tumet  quasi  est  in  MS.  Guelf.  ed. 

primi  pili  comes  gradus  equestris.  ^r.  AtPuteol.  additumquasietvile, 

^ti^  6,  SS.,  BtreferespUiprce--  yitiose  :  qiiod  secuti  sunt  Riv.  Be- 

iQa  clarus  eques.  Lips.    Recepere  roald.et  Alciatus.  SedRhenanns  o^ 

%(^as  et  Pichena,  et  alii.  Sic  vole-  dictum  quasi  et  virile,  et  seqq.  udque 

^etiam  Torr.  ad  Suet.  Claud.l.  c.  ad  Pichenam.  Ern.  Bad.  adductum 

*•**.  quasi  etv.s, 

^eJlfes5ii/^rea.  MSS.  tresap.Bro-  Die  nuptiarum,  Mala  ergo  dis« 

^crioni  et  ed.  Beroaldi  MessaUinoB  tinctio,  ethistoriae  yitiandas,in  Sue- 

^od  recejpit  BroteriuB.  Noa  beae.  tonio  obtiiinit  29.  SUanus  abdicare 

7- 


loo  ANNALIUM  *"••»• 

sive  eo  usqiie  spem  vitae  produxerat ,  seu  delecto  die . 
augendam  ad  invidiam.  Calvina ,  soror  ejus  y  Italia  pullss 
est.  Addidit  Claudius,  «sacra  ex  legibus  TuUi  r^is 
piaculaque  apud  lucum  Dianae  per  pontifices  danda :  > 
irridentibus  cunctis,  quod  poenae  procurationesque  in 
cesti  id  temporis  exquirerentur.  At  Agrippina ,  ne  malii 
tantum  facinoribus  notesceret,  veniam  exsiliipro  Annaei 
Seneca ,  simul  praetui^am  impetrat ,  laetum  in  publicun 
rata ,  ob  claritudinem  studiomm  ejus ,  utque  Domiti 

se  prcetura  ,    morique   initio  anni  festa  aliguo  tamen  piaculo  lueretur 

coactus.  Die  ipso  Claudii  et  Agrip-  imperatum  patri ,  utjilium  expiaret 

pince  nuptiarum  in  quinque  et  tri'  pecunia  publica.  Is  quibusdam  pia 

ginta  senatores  trecentnsque  ampUus  cularibus    sacrificUs  Jactis    (  qm 

cquites  animadvertit.  Apage.  Nulla  deinde  genti  Horatice  tradita  sunt 

caNles  nuptiali  ejus  die  lecta  ,  scri-  transmisso  per  viam  tigillo  veUit  su 

beque  initio  anni  coactus,  die  ipso  juff^m misitjuwenem.SimiliBqaeDit 

Cl.etj^g.nuptiarum. Inquinque, etc.  nys.  3,  22.  qui  addit,  ea  sacra  pe 

Lips.  pontifices  facta  :  conyenienter  cui 

Calvina  soror  ejus.  Fortasse  illa ,  iis ,  <pi8e  hic  Tacitus.  Lkps.  Alia  pis 

quae  Titam  produrit  ad  Vespasiani  cula  intelligenda ,  yere  judicat  Ryc 

imperinm  j  de  qua  Suet.Vespas.  aS^. ,  kius.  Ern. 

(kim  mausoleum  repente  patuisset....  Apud  lucum  Dianae.  Plinios  16 

ad  Juniam  (  maie  enim  editum  sup-  19« »  £stin  suburbano  Tusculani  agi 

positumqueascholiastisJu/uiin)Ca^  colle ,  qui  Corne  appeUatur ,  luch 

vinam  e  gente  Augusli  pertinere  di-  andqua  religione  Diante  sacratus 

cebat,  Nam  Silani  isii  inter  abnepo-  Latio, 

tes  Augusti  fiierunt,  ut  dicam.  Lips.  Irridentibus  cunctis.  £t  hercle  ri 

Italia  putsa  est.  Si  pulsa  tantum ,  diculum ,  quod  Claudius-  Silani  001 

quiditacommentator  Juyenalisscri-  sorore  incestum  piacHlaribus  sacr 

bit  eam  a  se  interfectam  ?  Calvina ,  lueret  :  ipse  in  eadem  culpa.  Nai 

inquit  ,  prastoris  jcujusdam  soror,  piacula  istaec  cave  alio  referas ,  quai 

quce  se  occidit  tanquam  infamis  in  ad  crimen  Silani.  Lips. 

fratrem  ( lego  ,fratre )  Claudii  tem-  Feniam  exilii.  Relegatus  enim  & 

poribus.  Hoc  notat  ad  illud  c.  3,  i33.  neca  post  quaesturam  a  Glaudio  i 
....  donat Caluinas vel Cadence.  Homo    Corsicam  iosulam ,  ob  suspicioQei 

errat.  Lips.  adulterii  cum  Julia  Germanici  fi]ia 

Sqcra  ex  legibus  TulU.  -Non  alia  Vioicii  uxore.  Cujus  criminis  sceo 

•acra  piaculaque  accipio ,  quam  qui>  a  Messallina  fuit.  Scena  dico.  No 

bus  TuUus  olim  rex  in  Horatio  so-  enim  reipsa  expetit  in  te  haec  culpa 

roriam  caedem  luit  expiayitque.  Li-  oromani  nominis  et  sapientiaeKiagn 

vi^i  1 ,  26.,  Itaque,  ut  ccedesmani-  aol!  Lifs. 


A.O.8.,.  LIBER  Xn.  .         101 

{«leritia  tali  magistro  adolesceret ,  et  consiliis  ejusdem 
aA  spem  dominationis  utei-etur  :  quia  Seneca  fidus  iu 
\grippinam  memoria  beneficii ,  et  infensus  Qaudio  do*- 
lore  injuriae ,  credebatur. 

IX.  Placitum  dehinc ,  non  ultra  cunctari :  sed  desi- 
gnatum  consulem,  Memmium  PoUionem,  ingentibus 
promissis  inducunt,  sententiam  expromere,  qua  orar&* 
lur  Qaudius ,  (c  despondere  Octaviam  Domitio. »  Quod 
aetati  utriusque  non  absurdum ,  et  majora  patefacturum 
erat.  PoUio  haud  disparibus  verbis ,  ac  nuper  Vitellius , 
censet :  despondeturque  Octavia,  ac,  super  priorem  ne- 
cessitudinem ,  sponsus  jam  et  gener  Domitius ,  aequari 
Britannico ,  studiis  matris ,  arte  eorum ,  quis ,  ob  adcu- 
satam  Messallinam ,  ultio  ex  filio  timebatur. 

X,  Per  idem  tejmpus  legati  Parthorum  ad  expeten»- 

1 3.  Despondeturque  Octavia,  Desponderet. 

T*ali  mmgistro  adolesceret.^9gao ,  cum  libertis  et  ceteris  instrumentis 

ii^agno  magistro  :  utili  privatim  et  impotentiae  :  quamquam  ibi  Brote* 

P^blice ,  si  Neronis  indoles  y  aut  ro-  rius  dedit  inducit  e  MSS.   et   ed. 

manafata,  yoluissent.  Sed  ad  histo-''  pr.  Post  bene  e  cod.  Fl.  oraretur 

riam  adde  haec  scholiastis  in  Juve-  pro  Tulg.   hortaretur  restituit  Pi- 

iisi^8SBt.5,io^.,SenecasubClaudio,  chena.   Puteol.   Riv.  oraret.  £rn. 

<iuasi  conscius  adulteriorum  Julias ,  Resiitui  uteretur.  Ad   Agrippinam- 

Germanici  filice  yinCorsicam  retega-  hoc  solam  pertinet ,  ut  prius  impe- 

tus  ,  post  triennium  revocatus  est,  trat.  Quod  sequitur  inducunt,  res- 

Qui  etsi  magno  desiderio  Athenas  pondet  bene  tw  placitum ,  quod  ad 

intenderet ,  ah  jigrippina  tamen ,  ipsam  cum  consilio ;  nec  displicet , 

^rudiendo  Neroni  in  palatium  ad-  si  quis  cnm  Mureto  legere  malit  t/i- 

ductus ,  soBvum  immanemque  natum  ducit. 

«tsensitdto,  et  mitigat^it.  Interja-  Majora  patcfacturum.  I.  e.  facul- 

tnHares  solitus  dicere :  non  fore  scevo  tatem  majoruni  perficiendorum ,  adi- 

itti  /eow ,  quin ,  gustato  semel  homi"  tum  ad  majora  daturum.  Mox  super 

f^ionguinejingenitaredeatscevitia.  priorcm  hene  e  cod.  Flor.  Pichena. 

Ltts.  Mox  uterentur  MS.  Flor.  Ce-  Ante  vulgati  omnes  secundum  ,  ut 

leri 8cr.  et  edd.  uteretur  ad  Piche-  ii ,  38.  Ekn.  In  Flor.  s*.  Vulgo  huic 

Mm  uBque.  lUudyerumj  nam  et  mox  compendio  solet  adponi  r.  Biid.  h»- 

^t  inchicunt  i  intellige  Agrippinam  bet  secundum. 


102  ANNALIUM  fjf'^ 

A«    Klm    •O» 

dum  j  ut  retuli ,  Meherdaten  missi ,  senattim  ingrediii^    1 9 
tur ,  mandataque  in  hunc  modum  incipiunt  :  k  Ncri^    |  ^ 
foedeiis  ignaros ,  nec  defectione  a  familia  Arsacidarum 
venire;  sed  filium  Vononis ,  nepotem  Phrahatis,  acce- 
dere  adversus  dominationem  Gotarzis ,  nohilitati  plebi" 
que  juxta  intolerandam.  Jam  fratres,  jam  propinquos, 
jam  longius  sitos  j  csedihus  exhaustos  :  adjici  conjuges 
gravidas,  liheros  parvos,  dum  socors  domi,  bellis  ia- 
fBiustus ,  ignaviam  saevitia  tegat.  Veterem  sibi  ac  public^ 
cceptam  nohiscum  amicitiam  :  et  suhveniendum  sociis  y 
virium  aemuUs,  cedentihusque  per  reverentiam,  Idc^o 
regum  ohsides  liheros  dari,  ujt,   si  domestici  impewr^^ 
taedeat ,  sit  regressus  ad  principem  patresque ,  quoru*T^ 
morihus  adsuefactus  rex  melior  adscisceretur.  » 

XI.  Uhi  haec  atque  talia  dissertavere  j  incipit  orati 
nem  Caesar  «  de  fastigio  romano ,  Parthorumque  ohs^ 

14.  Nobililati  plebique.  Plebeique  cod.  Agr.  more  aDtiqn*. 

Ut  rctuli:  ii ,  lo.  Lips.  Mox  man-  Accedere  Rhen.  probat ,  sed  reti 

dataque  cod.  Fl.  Guelf.  ed.pr.  Piit.  accersere.  Prius  islud  saepe  nosi 

omnesque  ad   Rhcnanum.  Restituit  absque  repelita  praepositione  us 

Freinshcmius.  Ern.  Sic  et  Bud.  pat,  ut  c.  3i  et  33.  item,  2  ,  58. 

Sed  Jilium    Vononis  ,     nepotem        Bellis  infaustus,  Elegantissimi  i; 

PhrahfUis  accedere.  MS.  Fl.  Bud.  genii  et  doctrinae  noster  Modius  (e 

Agr.  Reg.  Guelf.  ed.  pr.  accedere  ,  99.  in  Grut.Lamp.  toL5.)  observ 

quod  recte  restituerunt  Ryckius  et  e  libro  \etere,  (Cod.  Agric.)  he 

Jac.Gronov.  PuteoL  dedit  accersere,  injaustus ,  recte  :  ea  forma ,  qaa  ms- 

quia  ante  expeierc  ,  6,  3i.  poscere  litia  clarus.Livs,Ed.  ]pr.  bellUqum' 

etc.  ut  opinor  j  quod  sequitur  Rivius.  •  Ante  eadem  adicit  vitiose  pro  adic^^ 

Verum  in  Guelf .  vett.  edd.  est  etji-  scriptura  saepe  obvia ,  sed  non  co 

Kum.  An  Tacitus  scripsit  ut...  acce-  stante.  Vitio  operarum in  ed.  Pute 

derent?  id  certe  accuratius  antece-  irrepsit  ahjici ,  quod  propagatum  e 

dentibus    opponeretur.    Idem   Jac.  adRhenanumusque,  qui  veram  re 

Gronov.  legi  vult  dominalionum  in-  tituit.  Ern .  Bud.  sciUcet  habet  adic 

toleranda :  quia  ultima  vox  sic  in  ut  alias  pro  adjici.  Bip.  conjecUc 

cod.  FL  Non  placct  mihi.  Ern.  Bud.  addici  vel  morti  vel  serviluti ;  qu 

fec/et.  UbiRhen.  et  vitiose  positum  ellipsis  dura  nimis    mihi   vide 

putat  pro  ad.  Hoc  et  Broterio  visum .  Ryckii  cod.  hellique^ 


Av.M.  LIBER  XII.  K>5 

At  Vt>   ZHim 

miis: »  seqpe  D.  Augusto  adaequobat ,  crpetitnin  ab  eo  ^ 
li^Mgem»  referens,  omissa  Tibeiii  memoria;  quamquam 
is  quocpie  miserat.  Addiditque  praecepta  (  ctenim  aderat 
Meherdates)  (cut  non  dominationem  et  servos ,  sed  reo 
torem  et  cives  cogitaret ;  dementiamque  ac  justitiam  j 
quanto  ignara  baibaris,  tanto  toleratiora  capesseiet.» 
Hinc,  yersus  ad  legatos,  extoUit  laudibus  (calumnum 
urbis  y  spectatae  ad  id  modestiae.  Ac  tamen  ferenda  re- 
gum  ingenia ,  necpie  usui  crebras  mutationes.  Rem 
romanam  huc  satietate  gioriae  provectam,  ut  externis 
quoquegentibusquietemvelit.  >)  Datum  post  haec  C  Cas<- 
sio,  qui  Syriae  praeerat,  d^ucere  juvenem  ripam  ad 
Euphratis. 

i5.  Alummim  urtjis  speetatof,  L^  url/i. 

Is  ijfuogue  miserat,  £t  quidem  tres  sic  tolerari  dici  possunt  etiam  grata 

miserat ,  Vononf m ,  Phraatem ,  Te-  et  bona.  Sic   vita  tolenni  dicitiMr 

Kdatem.  Adi  a,  i.  6,  3o.  sq.  Lips.  saspe,  nuUa  molfstiae  significationo 

Quanto  ignara  barharis»  Ita  edidi  adjuncta.  Possis  etiam  sic  capere  : 

^  VRtic.Farnesianoerat^otfl.vulgo  eas  virtutes  lolerabi]iiis  reddere  re- 

^gnorvttiora.  Phrasis  Tulgaia  et  obvia  gium  imperium.  Sed  non  cst  necesse. 

>ii  Tacito.  LiPs.  Sic  scriptor  libri  Frustraviridociitentaruntcorrigere 

^or.  dare  Toluit ,  in  qno  est  ignata :  hetiora ,  gratiora  etc.  Ern.  Nollus 

Mc  ed.  pr.  et  MSS.  ap.  Brot.  pro  dubito,  quin  et  3,  4^-  ®t  n  j  io«  le- 

Jiio  PuteoL  i^noratiora  dedit ,  quod  gendum  sit  intoleratior.  Homo  dici 

in  emnibHS  est  usque  ad  Lipsium ,  potest  tolerantior  laborum  ;  ast  la~ 

ffva  ignara  recte    restituit.   Guelf.  hor  aliis  toleratior^  sic  et  homo  ho- 

i^rwrantiora.  Erk.    Bud.  ignara  ,  mini. 

quod  Rfaen.  proba^it,  sed  in  textum  Actamen  ferenda  regum  ingenia. 

HooSKimisit.UsnsTOcisfrequensSal-  Ed.  pr.  at  .tamen.  Rhenano  qnoque 

lustioB.  Jug.  i8.  ignara  lingua.  Sa.  ac  tamen  (cod.  Bud. )  suspectnm  , 

regio  liostibus  ignara.  Cf.  Gell.  9,  quodomnesa  PuteoL  habent.  Mos 

13.  I9^on.  Marc.  a,  465.  ed.  pr.  posthac ,  ceterum  totus  locus 

JVtntotoleratioracapesseret,  FIuc-  sic ,  ut  nunc  editur ,  ibidem  expres- 

tUB  hic  iiiterpTetes  moTent  in  sim-  sus  est.  Cetcraeedd.  omnes  ad  Piche- 

'pato.  Vid.  Obs.  i ,  i4*  GROir.  Sic  e  nam  :  velit  datam.  Posthosc...  ad 

6od.  Flor.  dedit  Pichena.  Vett.  edd.  Euphratis  jubet.  Ern.  Sic  Bud.  a.  r. 

(nnnes     tolerantiora.     Toleratiora  m.  Prius  enim  plane,  ut  teste  Pi- 

lant  gratiora.  Nam ,  ut  Grseci  t^  chena  Flor.  habet  et  a  Mureto  resti- 

vkff^iif  etiam  de  rebos  boois  dicuat,  tutum  Gron.  recepit  et  Ern.  aliique^ 


io4  ANNALIUM  a"^» 

^  A.  C.  5o. 

XII.  £a  tempcstate  Cassius  ceteros  prseminebat  perfr- 
tia  legum.  Nam  militares  artes  per  otium  ignotse ,  indo»' 
triosque  aut  ignavos  pax  iu  aequo  teuet.  Attamen ,  quan- 
tum  sine  belio  dabatur ,  revocare  priscum  morem ,  exer- 
citare  legiones ,  cura ,  provisu  perinde  agere,  ac  si  hostis 
ingrueret :  ita  dignum  majoribus  suis ,  et  familia  Cassia 
ratus ,  per  illas  quoque  gentes  celebrata.  Igitur  e&citis, 
quorum  de  seiitentia  petitus  rex ,  positisque  castris  apud 
Zeugma,  unde  maxime  pervius  amnis,  postquam  iliu»' 
tres  Paithi ,  rexque  Arabum  Acbarus  advenerat ,  monet 
Meherdaten ,  «  barbarorum  impetus  acres  cunctatione 

i6.  Ceteros  profminebaLVil  matandnm ,  vel  si  quid  mntctur,  scribey  ceterosprasire. 
Vid.  nos  ad  Ann.  3 ,  66. 

Ceteros  prceminehat.  Vaiican.  ce^  telligi ,  alienum  a  Tacili  stilo.  Ers. 

teris  prceerat.    Accipio.    Lips.   lia  Bud.  habet  raras,  dein  lacunain. 

etiam  ed.  pr.  £t  est  sane  exquisitins  Per  ilias  quoque  gentes .  Ob  Cas- 

clictum  :  nec  dubitarem  reslituere,  siumillum,  qui  TvpAvvojcrofoc,  cujoi 

niusu8piciosuperesset,idrepetitum  in  Syria  prospcra  res  post  cladem 

a  librario  e  praecedentibus.  Pnjeemi"  Crassi.  Lips.  Cf.  Dio  4o ,  28. 

nehat  ceteri  omnes  :  nisi  quod  Gro-  Abbarus.    Solenne    illis   regibif 

noyianaeetR3rck./7/Yemi;i«6at,quod  nomen  ,    ut  Ptolemaeus   ^gyptiis. 

secutus  sum,  quia  sic  omnes  vett.  Vatic.  ^c/>amssem[>erscriptum,  et 

edd.  c.  33.  et  supra  aliquoties  MS.  Appiano  "AxjSfltpoc  :  in  numis  au' 

Flor.  unicus.  Post  dedi  aut  e  MS.  tiquis,  "AjST/flt^oc.LiPs.Budensismos 

Flor.  ed.  pr.  pro  ac ,  quod  ceteri  ha-  Acharus ,  mox  Abbarus,  Flor.  Guel£ 

bent  omnes,  nisi  quod  ctiam  Rhe-  et  Keg.  constanter  Acharus :  ed.  pr. 

nanus  sic  volebat ,  non  parentibus  Aebarus  vitio  operarum  pro  Acha- 

operis.  Ac  sequente  vocali  inusita-  rus^  utcod.  Agric.  undeid  cum  Jac. 

tum  Tcteribus  fuisse,  saepe  monuere  Gronov.  recepi.  Rjrckius  maluit  Ab- 

viri  docti.  Ern.  Bud.  prceminehat.  garus  sequi,  scripturam  numorum, 

quod  hic  rectius ,  quia  mox  praeces»  de  quibus  vid.  Spanhem.  de  U.  et  P. 

sit  praserat.  Aut  Bud.  quoque  ha-  N.  t.  i ,  p.  136,  534*  qui  acriter.^^ 

bet.  garus  defendit.  Vales.  ad  Euseb.  H. 

Exercere  legiones,  Vett.  exerci-  E.  i ,  i3.  utrumque  rectum  esse  de- 

tore.^LiPs.  Sic  et  cod.  Flor.  unde  fendit,  sedpraefert^AT^jSflc/toc^cda- 

restituit  Pichena.  Mox  ratus ,  abesse  rus ,  ob  consensum  graecorum  et  la- 

testaiur  J.Gronoviusacod.Flor.nec  tinorum  scriptorum.  Scilicet,  non 

in  ed.  pr.   comparet  ,    unde  valde  quaeritur,  utrum  sit  per  se  rectius , 

credibile  fit ,  id  esse  insitit  ium.  Nec ,  sed  utrum  vulgo  inter  Graeeos  et  La- 

id  ipsum ,  auiJerenSf  dictitans ,  in-  tinos  tritius.  Ern. 


Av.^s.  LIBER  XII.  io5 

A.  C.  5o. 

languescere,  atit  in  perfidiam  mutari  :  itaque  urgeret 
coepta. »  Quod  spretum  fraude  Acbari ,  qui  juvenem 
ignarum ,  et  summam  fortunam  in  luxu  ratum ,  multos 
per  dies  adtinuit  apud  oppidum  Edessam.  Et  vocante 
Carrhene,  «promptasque  res»  ostentante,  wsi  citi  ad- 
venissent , »  non  cominus  Mesopotamiam ,  sed  flexu 
Armeniam  petunt,  id  temporis  importunam,  quia 
hiems  occipiebat. 

Xin.  Exin  nivibus  et  montibus  fessi,  postquam 
campos  propinquabant ,  copiis  Carrhenis  ad junguntur ; 
tramissoque  amne  Tigri,  permeant  Adiabenos,  quo- 
rum  rex  Izates  societatem  Meherdatis  palam  indue- 
rat ,  in  Gotarzen  per  occulta  et  magis  fida  inclinabat. 
Sed  capta  intransitu  urbs  Ninos,  vetustissima  sedes 

17.  Summam  fortunam  in  luxu  raium»  Forlunas  liber  Agric.  an  summaforiunte? 
eUi  et  scripta  lectio  proba. 

Carrhene.  Jac.  Gronovius  notat ,  gis  et  progressu.  Narrat  aatem  Jo- 

in  MS.  Flor.  scribi  sine  aspiratione  :  sephus ,  Judaicae  religionis  eum  et 

lemel  uno  r.  £d.  pr.  semper  Carene.  matrem  Helenam  fuisse  :  multaque 

Sed  ibi  etiam  infraParr^ocilf/etin  alia  ,  quae  operae  sit  ]egere.  Lip^. 

>liis  quoque  yerbis  una  litera  pro  Juliates  ed.  pr.  et  mox  Ezates ,  ut 

duplici.  Sic  et  Guelf.  Ern.  Guelf.  Mox  eadem  per  occulta  et 

Quiahiemsoccipiebat,Ji/iSS,KeQ,  magisjida,  ut  post  Rhenanus  de- 

Agr.  ed.  pr.  occu/7a5a<;etsicplace-  dit  e  cod.  Bud.  quum  intermedias 

bat  Mureto.  Ceterae  eddi  occipiebat.  edd.  dedissent  occultam  et  m.  fi- 

E&N.  Bod.  occipiehat,  Rectius  forsan  dam,  Ern.  Ap.  Jos.  Izates  Tocatur 

occupabat,  nam  hiems  jam  eratadul-  in  ed.  Froben.  et  Haverc.  In  hac  ta- 

ta.  £a  dicendi  forma  occurrit,  et  men  p.  gSS.  in  vers.  lat.  lazetes  di- 

Germ.  22.  citur  in  nota  h,  Bud.  YUates  :  mox 

Campos,  Sic  Flor.  Reg.  Agr.  Alii  Ezates, 

et  Bud.  campis»  £adem  diyersitas  In  transitu  urbs  Ninos.  In  tran" 

*pud  Liv.  3o ,  25.  situ  eat,  dum  eas  regiones  transeunt. 

Quonim  rex  Juliates.  Ita  edidi  ex  De  Nino  porro  ne  dubites ,  quam 

nieis  libris.  Vu]go  tamen ,  Hyliates  :  funditus  a  Cyaxare  et  Nabuchodo- 

et  sutim  infra ,  Ezates ,  etiam  in  nosore  deletam  scimus  :  instaurata 

inanuss.  Scito  yerum  nomen  esse  post  yidetur ,  sed  ut  ad  pristinam 

lazates,  I  ta  enim  appeUatur  constan-  magni  tudinem  non  rediret .  Sic  vide- 

teTJosephoao,  2,3;  ubi  et  historia  tur  cum  aliis,  tum  Cellario  G.  A. 

•omis  explicita  de  origine  hujos  re-  t.  a^  p.  66o« 

3.  7* 


To6  ANNALIUM  *"?•»■ 

Assy rise ,  et  Arbela ,  castelliim  insigne  fama ,  quod , 
postremo  intcr  Darium  atque  Alexandrum  pi*8elio,  Per- 
sarum  illic  opes  conciderant.  Interea  Gotarzes ,  apud 
montcm ,  cui  nomen  Sambulos  ,  vota  diis  loci  suscipie- 
bat,  praecipua  religione  Hcrculi  :  qui,  tempore  stato, 
per  quietem  monet  sacerdotes,  «ut,  templum  juxta, 
equos  venatui  adomatos  sistant. »  Equi ,  ubi  pbaretras 
telis  onustas  acccperc,  per  saltus  vagi,  nocte  demum, 
vacuis  pharetris ,  multo  cum  anbclitu  redeunt.  Rursus 

-  Castelluminsignejiima,  Attcniuva  plane  nomcn  omitti  censent.  Cete-  . 

lectorem   non  fallet  vitium.  Quid  rum    Arbela  Strabo   i6 ,   p.  787, 

enim?  An  Ninon  castellum  vocai,  KATotKtAy  k^iQXoyov ,  et  Arrian.  3, 

quampaulloanteurbem?Etutrumne  p.  178,  -ttoXiv  yocat.  Ast.Gaugamela 

apud  Ninon  postremum  Darii  cum  lioc  teste  1.6,  p.399,  vicus  eralnon 

Alcxandropr8eliumfuit?Jmmohaud  magnus  ncc  celebris.  Unde  factunit 

procul  Arbcla,  RymA  pagum  Gauga-  ut  Arbclis  polius  gloria  pugnse  ad- 

mela,  Inseruerim  ergo  vocrm ,  sedes  scriberetur. 

^ssyriaSjetArbelacastclluminsigpe         Prascipua    rel»    Herculism    MSS> 

fama  :  aut  certe,  si  salis  sitid  intel-  Flor.  Oxon.  Guelf.  et  edd.  Puteol. 

legi ,  addita  copula ,  sedes  Assyriae  Ri\ii  Ilerculi  :  quod  non  spernen' 

et  castellum.  Lips.  Ryckius  e  MS.  dum  :  i.  e.  sed  maxime  votasuscepit 

AgT,TQce\iitet  Arhela,  c,  imf.  Scd  Herciili.  Ed.  pr.  etiam  prcecipua. 

illum  codicem  interpolatum  aon  uno  Vulgati  sensus :  sed  maxima  religione 

loco  contendit  Jac.  Gronovius ,  nec  ibi  Hercules  colilur.  Mox  stalo  e  FL 

probatRyckii  factum.  Pichena  pos-  cod.  Pichena  vett.  edd.  statuto.  II- 

leriovem  Lipsii  conjecturam  rccepit.  lud  verum  esse",  latinitas  docet,  est- 

Ego  vitium  esse in h.  I. non  ambigam.  que  et  in  aUis  MSS.  ap.  Broterium. 

Nam  poluit  quidcm  Tacitus  peri-  Ern.  Bud.  prcecipua  reL  Herculi, 
phrasi  uli  ;  sed  tum  debuit  dicere  :         Telis  onustas.  Yatic,  telis  omissis 

c.  I.  Jl  ad  quod.,..  Persarum  opes  onustas  :  nec  scio,  quid  voce  ea  fa- 

conciderunt :  non  sic ,  ut  est  in  vul-  ciam.  Forte ,  telis  omnigenis  onustas. 

gatis.  Nunc  clarum  cst ,  nonien  loci  Lips.  Sic  et  ed.  pr.  Acidalius  conji- 

praecessisse ,  de  quo  aliquid  addat ,  ut  ciebal  missiUhus.  Credo ,  vitiosam  et 

antedeNiao.Iuqiierecepilectioncm  veram  scripturam  a  librario  fiiissa 

codicis  Agr.  Unde  Gronovius  didi-  conjunciam  ,  quod  vitiose  scriptum 

cerit ,  praeclaram  urbem  fuisse ,  nes-  delere  nollet.  Nam  omissus  et  onustus 

cio  :  Curtius  vicum  appellat.  Ern.  confundi  possunt.  Ante  pro  td>i  MS. 

Pichenam  sequuntur  Bip.  Bud.  sed.  Oxon.  ut,  et  Guelf.  Ern.  -^  *  Bud. 

Ass,  cast.  i.  f.  absque  copula.  Si  telis  onustas. 

quid  supplendum ,  Bip.  potius  Gau»        Hursus.  Cod.  Agr.  rursum*  Sed 

gamela  id  esse  volunt ,  rectitis  tameQ  y.  i3 ,  i/\* 


"^l^''  LIBER  XII.  107 

deus  j  qua  silyas  pCTen-averit ,  noctumo  visu  demons^ 
trat :  reperiunturque  fusae  passim  ferae. 

XIV.  Ceterum  Gotarzes,  nondum  satis  aucto  exercitu, 
flumine  Corma  pro  munimento  uti :  et ,  quamqi  «am  per 
insectationes  et  nuntios  ad  proelium  vocaretur ,  nectere 
moras ,  locos  mutare ,  et  missis  corruptoribus ,  exuen- 
dam  ad  fidem  hostes  emercari.  Ex  quis  Izates  Adiabeno, 
mox  Acbarus ,  Arabum  cum  exercitu ,  abscedunt ,  levi- 
tategentili ,  et  quia  experimentis  cognitum  est ,  barbaros 
malle  Roma  petere  reges ,  quam  habere.  At  Meherdates, 
validis  auxiliis  nudatus ,  ceterorum  proditione  suspecta, 
quod  unum  erat  reUquum ,  rem  in  casum  dare ,  proelio- 
qiic  experiri  statuit.  Nec  detrectavit  pugnam  Gotarzes , 
<leminutis  hostibus  ferox.  Concursumque  magna  caede 

>S.  Noctumo  visu  detnonslral.  Non  demonslrat  nocturno  vita,  sed  per  dejectas 
leras.  Pnto,  Deus  qua  silvas  pererraverit  nocturno  cnrsu  (vel  incarsu)  demonstrat. 
"  ig.  Acbarus ,  Arabuni  cum  ex.  Cod.  Agric.  Acbarus  Arabum  rex.  ^  ao.  Quod 
"^uvn  erat  reliquum.  Bene  cod.  Agric  non  a^noscit  to  erat,  Aberat  et  a  Budensi. 

Qua  silvas  pererrauent.Wvl^o ,  Rexque  Arahum  AhharuSy  admit- 

^as  siluas  pererraverint.  Florentini  terem  Farnesianum ,  tancpiam  Izati 

leclionem  reposuit  Pichena.  Perer-  nunc  eura  titulum  temperasset  ap- 

^vent  ed.  pr.  MS,  Guelf.  (et  Bud. )  ponere  ,  quia  c.  i3.  dederat.  Sed  , 

£iiN.  quum  superius  utrumque  regem  ap- 

MoxAcbarusArabum,  cum  exer*  pellasset,  fatua  hic  ea  mentio  in  al« 

cku  ahscedunt,  Pichena  conjicit  et  rex  tero .  Non  minus  fatuum  Izates  Adiof 

-^hharus  Arahum  c.  ex.  et  tantum  henus,  tanquam  id  antea  nonperce- 

de  Arabum  exercitu  intelligi,  cum  pissemus.  Nihil  commodius  quam 

hates  priyatus  fuerit ,  nec  copias  ad-  Adiaheno ,  ut  intelligas  ex  proximo 

diixerit.  Haec  non  excidissent  viro  cum  exercitu,  Gron.  Placet  Ryckio 

praestantissimo,  si  Josephum  et  Zo-  et    mihi.   £rn.    Emendo    sic   cum 

naram  inspexisset ;  ant  animadyer-  Bip. 

lissetc.  12.  legendum  :  Adiahenos ,        Roma  petere  reges.  Schpgkius  ad 

^uorum  rex  Izates,  Intelligo  Umen ,  Vellei.  2,  102.  e  cod.  Herbipol.  lau- 

esse  in  hac  narratione,  quo  aliquis ,  dat  Romam:  idque  probat,  et  exem« 

acatum  Tidens  ,   faciie  offendatur  :  plis  illustrat.  Adde  Burm.  ad  OTid. 

<^>^e  hoc  remedii  censco,  ut  scriba-  Mct.  7  ,  296.  £t  sic  plane  exhibent 

^us :  Ex quislzates  Adiaheno,  mox  MS.  Guelf.  ed.  princ. Mox  cod.  Bud; 

Mharus  Arahum  cum exercitu ,  ahs^  Guelf. et  ed.  pr. Rhm.  Aidi ,  Gryph. 

'"'^dunt.  Si  non  dixisset  supra  c.  12.  non  habent  erat»  £rk. 


I 


io8  ANNALIUM  *;?»"^ 

A.  Ci>  5o. 

et  amhlguo  eventu  :  donec  Carrhenen ,  profligatis  obver- 
sis  longius  evectum ,  integer  a  tergo  globus  circumveni- 
ret.  Tum  omni  spe  perdita ,  Meherdates ,  promissa  Par- 
rhacis,  patemi  clientis,  secutus,  dolo  ejus  vincitur, 
traditurque  victori.  Atque  ille,  «non  propinquum,  ne- 
que  Arsacis  de  gente,  sed  alienigenam  et  romanum,» 
increpans ,  auribus  decisis  vivere  jubet ,  osteutui  clemen- 
tiae  suae ,  et  in  nos  dehonestamento.  Dein  Gotarzes  morho 
obiit ,  accitusque  in  regnum  Vonones  y  Medos  tum  prae- 
sidens.  Nulla  huic  prospera  aut  adversa ,  quis  memor»' 
retur.  Brevi  et  inglorio  imperio  perfunctus  est ;  resque 
Parthoram  in  filium  cjus  Vologesen  translatae. 

XV.  At  Mithridates  Bosporanus ,  amissis  opibus  va- 
gus^posteaquam  Didium,  ducem  romanum,  robunjue 
exercitus  abisse  cognoverat ,  rehctos  in  novo  regno ,  Co- 
tyn  ^  juventa  rudem ,  et  paucas  cohortium  ,  cum  Julio 
Aquila ,  equite  romano  :  spretis  utrisque,  concire  natio- 
nes^  illicere  perfugas  :  postremo ,  exercitu  coacto ,  regem 
Dandaridarum  exturbat  imperioque  ejus  potitur.  Qu» 
ubi  cognita  ,  et  jam  jaihque  Bosporum  invasurus  habe- 

a  I .  Prq/ligatis  obversis.  Projligatis  ebusis  cod.  kgric,  Latet  gentile  nomen.  f.  Odruc 
sis.  •»  aa.  Cotyn^  jwenta  rudem.  Juvenlof  malim.  Dictnm  alibi.  Sic^^^a  senuntac 
rudis  pueritioi  aetas  ex  MS.  i5,  38.  4,  8.,  rudis  aitas  nepotum.  RwUs  certanunum 
Orat.  c.  5.  mdis  bonarum  artium  Agrippa  Poslumus  Ann.  1,3.  facinorum  non  fw- 
dis  \iy  5i.  rudes  animi  3,  36.  Mox,  Julio  Aquilio  cod.  Agr. 

Medos  tum  prassidens.  Ita  e  Fl.  surus  habebatur.  Sic  omnes  editi, 

cdidit  Pichena  :  quam  constructio-  nisi  quod  cd.  pr.  januamque  yitiose 

nem  supra  yidimus  3,  Sg.  4  i  ^*  ^^c.  pro  jamjamque ,  et  inuasurum.Bhe- 

Edili  ante  Pichenam  omncs  Medis.  nanus  dicit  se  deleyisse  et  jam ,  et 

£b.n.  Sic  et  Bud.  pro  habehatur  scripsisse  videbatiar : 

Mithrldates.    Dio    Mithridatem  sed  operae  vulgatum  dedere;  quod 

Suemdam  nominat ,  prolem  magni  non  tentandum  est.  Inuasurus  hahe' 

lius,  cui  Claudius  regnum  Bospori  batur  pro  ,  erat ,  dicebatur.Virgil* 

largitus  sit.  60,  8.  Sed  is  alius  debet  12 ,  iS^*  tumulus ,  qui  nunc  Alhanus 

fuisse  ab  isto.  Lips.  habetur.  ]^[osterinfra  c.  23. ywre,  quo 

Mt  }am  jamque  Bosporum  inva-  Sieiliahaberetur,  i.  e.  esset  etc.  Mox 


A.n.s.3.  LIBERXII.  ,09 

iatur,  diffisi  propriis  vii'ibus  Aquila  et  Cotys,  quia 
Ziorsines ,  Siracorum  rex ,  hostilia  resumpserat ,  externas 
et  ipsi  gratias  quaesivere,  missis  legatis  ad  Eunonen ,  qui 
A.dorsorum  genti  praecellebat.  Nec  fuit  in  arduo  societas, 
potentiam  romanam  adversus  rebellem  Mithridaten  os- 
tentantibus.  Igitur  pepigere ,  «  equestribus  proeliis  Eu- 
nones  certaret :  obsidia  urbium  Romani  capesserent. » 

XVI.  Tum  composito  agmine  incedunt  :  cujus  fron- 
tem  et  terga  Adorsi ,  media  cohortes  et  Bosporani  tuta- 
bantur ,  nostris  in  armis.  Sic  pulsus  hostis ,  ventumque 
Sozam ,  oppidum  Dandaricae ,  quod  deseitum  a  Mithri- 
date,  ob  ambiguos  popularium  animos  obtineri,  relicto 
ibi  praesidio ,  visum.  Exin  in  Siracos  pergunt ,  et  trans- 

33 Qui  Adorsorum  genti prcecellebat,  Forte geniem.  Yide  nos  Ann.  3 ,  66.-04.  O^ 
then  relicto  ibi  prassidio  visum,  Scribo,  obtineri  e  re  relicto  ihi  pmsidio  visum, 
Yide  Qos  Ann.  11,  18.  sed  et  mox  c.  1 7.  forte  scnbendiun »  ciutodia  cingere  arduum 
«wwn ere,  ut  belli potiusjure  caderent. 


e  Pichena  dedit  diffisi  e  lectione  inter  Scythas.  Lips.  Quod  recepit 

God.  Fl.  diffisis :  quod  est  etiam  in  Ryckius.  Ern. 

«d.  pr.  Ceteri  diffisus.  Ern.  Rhen.  Nostris  iri  armis.  Aliter  exaudio, 

fAam  deleyit  auctoritate  Bud.  quam  Tulgus.  Jd  est^  nostri  in  late- 

Soracorum  rex.  Farnes.  Siracuso-  ribus  erant,  et  ad  armos.  Nec  enim 

^m.  Vera  scriptura,  Siracorum .  Nam  solos  Romanos  in  armis  fuisse  censen- 

et  a  Strabone  in  1 1 ,  p.  5o6.  T«t  tSv  dum.  Sed  cum  Aorsi  in  fronte  agmi- 

2'pciKfliv  ^uXflt  dicuntur.  Populi  sunt  nis  et  tergo  essent,  in^medio  Bospo- 

ad  Caucasum.    Lips.   Syracusorwn  rani ,  Romanos  latera  tutatos  esse. 

etiam  Flor.  (Bud.)  Guelf.  Reg.  ed.  Nisi  tamen  legendum ,  no5tri5  armtf , 

pr.  PuteoL  Syracusarum  Alc.  Sora-  ut  dicat  Bosporanos  ,  romano  ritu 

corum  primus  dedit  Rhenanus.  infra  instructos  .armatosque  :  quod  malo. 

Crnelf.  ed.  pr.  Seracos.  Ryckius  re-  Lips.  Posterius  verum  puto.  Mox 

cepit  Siracorum.  Initium  ejus  yocis  Sozam  cod.  FL   ed.  pr.  Sed  ceteri 

certe  desiderant  scripti.  Sed  scrip-  Soza.  Item Dandaricas ,  qtaod  se  cor- 

tura  MSS.  potest  etiam  facta  esse  e  rexisse  pro  Dandaridas  dicit  Rhe- 

Straceitorum  yel  Seracenorum.  Nam  nanus ,  est  in  ed.  pr.  £rn.  RomaDo 

Ptolem.   5  ,   9.  Tocat  XtifttKnfovs ,  more  instructos  cum  Lipsio  intelli- 

etscriptura  St^abonis  11 ,  p.  492.  gunt  Pich.  Heins.  alii.  Favent  loca 

2«ipflijtouc.  Ern.  2 ,  52.  3 ,  43.  Hirt.  B,  AL  34. Nec  la- 

Adorsorum  genti.  Straboni,  Pli-  mei\  delenda  praepositio  ,  ul  recto 

iuo,Ptolem8eo,hipopulidicti^m:  moneDt  Acid.  et  Bip.  Bud.  habet 


iio  ANNALIUM  tJ»f 

A.  ii>  5o. 

gi*essi  amnem  Pandam ,  ciixumvenimit  urbem  Uspen  j 
editamloco,  et  moenibus  ac  fossis  munitam;  nisi  <piod 
moenia ,  non  saxo ,  sed  cratibus  et  vimentis ,  ac  media 
humo  j  adversum  irrumpentes  invalida  erant :  eductaeque 
altius  turres ,  facibus  atque  liastis  turbabant  obsessos. 
Ac ,  ni  pr  oelium  nox  diremisset .  coepta  patrata^ 
expugnatio  eundem  intra  diem  foret. 

XVII.  Postero  misere  legatos ,  «  veniam  liberis  co^ 
poribus  »  orantes  :  (c  servitii  deccm  millia  »  oflerebant. 
Quod  adspernati  sunt  victores ,  quia  trucidare  deditos 
saevum ,  tantam  multitudinem  custodia  cingerearduum: 
belli  potius  jure  caderent.  Datumque  militibus,  qui 
scalis  evaserant ,  signum  caedis.  Excidio  Uspensium  me- 
tus  ceteris  injectus ,  niliil  tutum  ratis,  cum  arma ,  mu- 
nimenta,  impediti  vel  eminentes  loci,  amnesque  et  urbes 

nostri  in  armis  :  ubi  Rhen.  supplet  bis  ac  vimentis ,  dein  sectuidam  ma- 

erant.  Porro  Bud.  Soza  Dandarice,  num  ex  priori  fecisse  vinclis,  Hinc 

quod  recepit  Rhen.  sc.  terrx.  Neo  Rfaen.  conjectabat  vinctis  sarmentis. 

ea  re  8us|)ecta  debebat  osse  Rhenani  Etsi  vimentum  non  occurrat  apud 

fidesErnestioinprsef.ed.2,p.  XXXII.  scriptores,  analogiae  tamen  nonre- 

Haudraro  Bud.  cum  cdit.  pr.  cons-  pugnarecumRyckioarbitror.Exme- 

pirat.  dia  in  Bud.  r.  m.  fecit  modica,  qood 

Sed  cratihus  junctis.  Vatic.  crati-  et  inFlor.  superscriptum.  —  *  V.  Po- 

bus et  vimentis,  probo.  Lifs.  Sic  et  lybe  de  Fo]ard,t.  3,  p.  12. 
^lor.  Reg.  Agr.  £d.  pr.  transpositis        Ut  belli potius  jure  caderent.  Haee 

Titiose  ,  ut  alibi ,  literis  jumentis,  verba  pendent  ab  adspernati  sunt. 

Cod.  Bud.  cratibus  vinctis  ac  vimen-  Acidalius  autem  malebat  transpo- 

ti5.  Junctiiy  quod  est  in  ed.  Puteol.  nerepostsignum  ca?£/i>.Nonabsnrda 

et  Riy.  factum  e  vinctis,  quod  est  in  conjectura.  Forte  tamcn  ut  delen- 

Guelf.  ut  ante  jumentis  e  vimentis.  dum,  quod  etiam  hic,  propter  fire- 

Vid.  ad  1 1 ,  3i .  Vinctis  autcm  natum  quentiam  toD  u  ,  ingratum  est.  BeHi 

€St  e  glossa.  Broterius  edidit  cra2i6u5  potius  jure  caderent,  multo  fortins 

reuinctisy  per  conjecturam  :  vimen-  et  efficacius  erit,  et  ita  Tacitus  aliif 

tis  improbat ,  quia  nuspiam  id  Ter-  quoque   locis.  Mox    pro  perrump. 

bum  apud  Lalinos  occurrit.  Media  Titiose  edd.  Tett.f^rorum/?.  usquead 

humo  iilustrabit  Coesar  B,  G.  7,  23.  Rhenanum.  Ern.  In  Bud.  tamen  esl 

EnN.  De  cod.  Bud.  sic  habeto.  Clare  prorumperentur ;  ergo  Rheii,  ex  in« 

|udparet ,  scrip tum  f uisse  per  errorera  genio . 


A.V.M.  LIBER  Xir.  1,1 

juxta  perrumpereBtor.  Igitur  Zorsines,  dlu  pensitato, 

Mithridatisne  rebus  extremis ,  an  patrio  regno  consule- 

let;  post(juam  praevaluit  gentilis  utilitas,  datis  obsidi- 

k^ ,  apud  effigiem  Caesaris  p-ocubuit ,  magna  gloria 

I  eiercitus  romani ,  quem  incruentum  et  victorem ,  tridui 

I  itin^e  abfiiisse  ab  amne  Tanai  constitit.  Sed  in  regressu 

'  dispar  fortuua  fuit ;  quia  navium  quasdam ,  quae  mai  i 

remeabant,  in  lilora  Tauiorum  delatas  circumvenere 

barbari,  prsefecto  cohortis  et  plerisque  centurionum 

iaterfectis. 

XVIII.  Interea  Mithridate^  nuUo  in  armis  subsidio , 
consultat,  cujus  misericordiam  experiretur.  Frater  Cotys^ 
proditor  olim,  deindehostis ,  metuebatur  :  Romanorum 
nemo  id  auctoritatis  aderat ,  ut  promissa  ejus  magni  pen- 
dei:entur.  Ad  Eunonen  convevtit ,  propriis  odiis  nou 
infensum  ,  et  recens  conjuncta  nobiscum  amicitia  vali- 
diiin.  Igitur  cultu  vultuque  quam  maxime  ad  praesentem 

Apudeff.  Ccssaris.  Qualis  fercba-  Beroaldus  ct  Alciatus  ejus  auctor» 

tnr  in  aigno  inilitari.  Cf.  i5  ,  a^*  ^^  Restiiuit  Terum  RheDanus.  £rn.  Is 

$aet.  Cal.  i^.  recte  monet  dc  Bud.  nam  et  in  hoc 

Plerb^ue   centurionum.  A  Bhe-  prius  erat  consularium ,  ut  habenfc 

nano  est,   ex  emendatione,  ut  ait,  cod.  Reg.  et  Agr.  teste  Ryckio. 
codicisBud.  Nam  mei  manuss.  item-         Propriis  odiis  infensum.  Franc. 

C[ae  editiones  antiquae ,  plerisque  con-  M^ius  e  Rodolphi  Agricolae  codice 

idarium ;  (  ut  Guelf. )  quidam  con-  negationem  inserit ,  non  injensum, 

fUiarium.  (utcod.Fl.)  Verumpuio,  Quod  approbo.  Non  enim  Eunonefi' 

ouxiUarium.  Nam  praeit  de  praefecto  a  se  Mithridatem  oderat ,  sed  in  gra^ 

►    cohortis.  Lips.   Centurionum  "verum  tiamaspectumqueRomanorum.LiPs. 

esK  puto.  MagDse  semper  cladis  sig-  Idem  placet  Gronovio  ,  vel  nullis  :■ 

Dom  apud  historicos ,  interitus  mul*  cujus  notam  contra  Salinerii  ineptias 

toromcenturionum.infrac.  aS.JPro?-  omisi.  Ceterum  malui  prius  exhi-» 

fictus  tamcn  et  octo  centuriones  ce-  bere  cum  Ryckio ,  quod  est  in  MS, 

f^idere  :  sic  alibi.  Pichenae  conjcc-  quam  nuUis  cum  Freiosh.  de  mera 

tm  c9t   classicomm  \ei  classia'  coDJeciura ,   etsi   nixa  loco  Taciti 

»Tbrwn.  N.  Heinaii  :  comm^nipula-  i5,  64.  nullo  prrprio  in  PauUinam 

fTmiJ.  Gronovii  contubernalium.  odio  :  J.  Gronovius  dedit  inoffen^ 

Moi  ed.  pr.  id  auctoritatis  :  item  sum^  Mox  Guelf.  marime  sine  quamt 

Pttteol.  et MS .  Guelf .  pro  quo  temeiti  £av. 


112  ANNALIUM  *?!•' 

A.  C.  5o. 

fortunam  comparato,  rcgiam  ingreditur,  genibasqueejus 
provolutus,  «Mitluridates,  inquit,  terra  marique  Ronuh 
nis  per  tot  annos  quaesitus ,  sponte  adsum.  Utere ,  ut 
voles,  prole  magni  Achaemenis ,  quod  mihi  solum  hosto 
non  abstulerunt. » 

XIX.  At  Eunones  claritudine  viri ,  mutatione  rerum, 
et  precehaud  degenere  permotus,  adlevat  supplioem, 
laudatque ,  «  quod  gentem  Adorsorum  ,  quod  snam 
dexteram  petendae  veuiae  delegerit.  »  Simul  l^tos 
literasqiie  ad  Caesarem  in  hunc  modum  mittit :  n  pop. 
romani  imperatoribus,  magnarumque  nationum  r^U)QS, 
primamex  similitudine  fortunae  amicitiam  :  sibi  etQau- 
dio ,  etiam  communionem  victoriae  esse.  Bellorum  egre- 
gios  fines,  quotiens  ignoscendo  transigatur.  Sic  Zorsini 
victo  nihii  ereptum.  Pro  Mithridate  j  quando  gravius 

aS.  Prece  haud  degenere.  Degeneri  cod.  kgr, 

Prece  haud  degenere  permoUts.  Affuii,  ut  saspe  idias,/brluna  po" 

Scripsisse  se,  ati  ante,  permottu  ,  puU  romani ;  qiue  Mitcianum  vtres" 

Rfaenanus  ait.  At  ita jam  ed.  pr.  Pro-  que  OiHentis  illuc  tuUt ;  et  quod  Cre^ 

motus  est  in  ed.  Puteol.  Titioopera-  monoB  interim  transegimus.  Annoii 

rum ,  ut  opinor,  quod  seryat  Riyius.  faic  quoque  yerbum  absolnte  poni' 

£d.  pr.  etiam  des^neri.  Moi  fmstra  tur  ?    Numquid   autem    conventio 

Rfaenanus  quod  deleri  volebat.  £rn.  utriusque  partis  consensu  inila  aod" 

In   Bud.  vitiose  est  premotus.  lh\  pienda   est  ?  Non   secus  in   Agri" 

est  quodg.  Ad.  quod  etc.  cola  34-  Transigite  cum  expeditiiom^ 

Petendce  v.  d.  Cod.  Agr.  inserit  bus  :  imponite  quinquaeinta  annif 

exemplum,  magnum  diem.  Gron.  Sic  et  MS» 

Edamcommunionem  victorice  es-  Guelf.  ed.  pr.  idque  restituit  Rhena- 

se.  Sic  Flor.  Guelf.  ed.  pr.  Puteol.  nus  ( e  Bud. )  cum  transigantur  de- 

Riv.  Ceterae  ex  communione  victo-  dissent  Puteol.  Riv.  Beroald.  Aki»-' 

riag ,  ad  Picfaenam  nsque.  Ulud  Ta-  tns  :  idque  fmstra  defendit  Freinsh* 

citi  stilo  convenientius ,  ob  varieta-  Cetemm  etiam  beUum  transigi  Tec-- 

tem  constructionis,  cpia  deiectatur.  te  dicitur,  nec  de  eo  dabitandni» 

Ern.  Bud.  communionem.  erat.  Noster  Hist.   2  ,  38.  singidur 

Quotiei  ignoscendo   transigatur.  veluU  ictihus  transacta  sunt  beUa» 

Mifai  multo  potius  transigatur,  in  LiYm8ij,i2,trafisigerecumPubtiii(m 

quo  intelligo  res,  controuersia ,  id  certamen ,  quod   taetar  Drakenlu 

quod  bello  quteritur.  SicH.  3,  4^,  Erh. 


A.WS03.  LIBER  XII.  iiS 

A.  C  5o.  »  *  "^ 

mereretur  ,  non  potentiam ,  non  regnum  precari !  sed 
ne  triumpharetur  j  neve  poenas  capite  expenderet.  » 

XX.  At  Glaudius,  quamquam  nobilitatibus  extemis 

mitis ,  dubitavit  tamen ,  accipere  captivum  pacto  salutis , 

an  repetere  armis  rectius  foret.  Huc  dolor  injuriarum , 

ct  libido  vindictae  adigebat.  Sed  disserebatur  contra  : 

«  Suscipi  bellum  avio  itinere ,  importuoso  mari :  ad  hoc 

reges  feroces ;  vagos  populos ;  solum  fnigum  egens  :  tum 

taedium  ex  mora,  pericuia  ex  properantia,  modicam 

yictoribus  laudem ,  ac  multum  infamiae  ^  si  pellerentm\ 

Quin  adriperet  oblata ,  et  servaret  exsulem  :  cui  inopi 

^anto  longiorem  vitam ,  tanto  plus  supplicii  fore.  »  Hisr 

permotus  scripsit  Eunoni ,  w  meritum  quidem  novissima 

exempla  Mithridaten ,  nec  sibi  vim  ad  exequendum  de- 

esse :  verum  ita  majoribus  placitum ,  quanta  pervicacia 

m  hostem ,  tanta  beneficentia  adversus  supplices  uten- 

26.  Jtque  Claudius.  Forte  ixd  quas  Claudius,  Et  deinde ,  dubitavit  iamen  acci- 
feret.  —  27.  Et  libido  vindictce  adigebat,  Jdjacebal  cod.  Agi'.  an  adacuebat?  Deinde 
idem  codex ,  solumfrugum  egenunij  tasdium, 

Non  potentiamf  non  regnum.  Sic  Hinc  dolor  injuriarum.  Forte  huc 

MS.  Guelf.  quod  ut  clegantius  et  dolor.  Lips.  Recte.  Mox  ed.  pr.  ad^ 

stilo  Taciti  coDgruum  recepi.  Alii  jacehat.  Post  eadem  ad   hoc,    ut 

fieque  regnum.  Secutus  est  Broterius  .  Rhen.   ( e  Bud. )   dedit.  Sic  GueJf. 

rationem  nostram.  EitN.  Ern.  Pich.  etiam  in  marg.  huc.  lu 

Poenas  capite  expenderet.  Fames.  Bud.  supra  dolor  a  r.  m.  scriptum 

txdperet.  At  de  more  ipso  plectendi  libido . 

in  carcere  triumphatos  duces,  sua-  F^ago s  populos .  Guelf.  corruplis- 

deoomnhiolegasFabrumSemestr.^,  sime  pulsos.  Mox  melius  periculum, 

^  LtPs.  Cod  AgT.  excip.  unde  Ryckii  Ern. 

anncus  conjiciebat :  exigerent.  Ern.  Cuiinopi.  Flor.  Guelf.  ed.  pr.  quia 

Bttd.  expenderet.  Bip.  recepere  ejpci-  inopi  :  Cui  verum  est.  Ante  ed.  pr. 

^rrt.  Scd  expendeie  poenas  tritum.  pelleretur.  Ern.  Heins.  quia. 

^(lic.Tusc.  ^,  10.,  PoenasJatoJovi  Qranta  peruicacia  in  hostem.   A 

^xpendisse.  Cf.  Virg.  JEn.  11 ,  a58.  Murelo  est,  qui  ingeniose  yeram  lec- 

At  Claudius.  Sic  J.  Gron.  e  MS.  tioncm  pervidit.  Nam  \ulgo  erat  : 

^or.  Idem  est  in  Guelf.  ed.  pr«  Ce-  quantalibet  pertinacia  in  hoc  ten" 

^mlibria^ue.  Ekk.  Bnd.  a(.  tata.    Penncacia  autem  in   Yatic. 

a.  8 


ii4  ANNALIUM  t^^' 

■  A.  C.  5a. 

dum.  Nam  triumphos  de  populis  regnisque  integris  ad- 
quiii.  » 

XXI.  Traditus  post  liaec  Mitlmdates ,  vectusque  Ro- 
mam  per  Junium  Cilonem ,  procuratorem  Ponti,  ferocius^ 
quam  pro  fortuna,  disseruisse  apud  Gesarem  ferebatur. 
Elataque  vox  ejus  in  yulgum  hisce  verbis  :  a  non  sum 
remissus  ad  te ,  sed  reversus :  vel ,  si  non  credis ,  dimitte 
et  qusere.  »  Vultu  quoque  interrito  permansit ,  cum 
rostra  juxta ,  custodibus  circumdatus,  visui  populo  prae- 
beretur.  Consularia  insignia  Ciloni ,  Aquilae  praetoria 
decernuntur. 

XXII.  lisdem  consulibus ,  atrox  odii  Agrippina  ac 
LoUiae  infensa,  quod  secum  de  matrimonio  prindpis 
certavisset ,  molitur  crimina  et  adcusatorem ,  qui  objl- 
ceret  «  Chaldaeos ,  Magos ,  interrogatumque  ApoUinis 
Clarii  simulacrum,  super  nuptiis  imperatoris.  y>  Exin 

aS.  Dimilte  et  quare.  Qaos  dimitteret?  Puto  i,  mitte.  Milte  aliqncin. 

«criptum.  Lips.  Ed.  pr.  quanta  per"  fiierat  nequiter ,  avare.  Questi  Bi- 

uicacia  in  hoc  tentata.  Pervicacia  thyoi  apud  Glaudium  sunt,  i>opos- 

pro  constantia  in  bonam  partem  non  ceruntqiie  pocnas.  Cum  parum  inlel- 

«emel  est  apud  nostrum.  £rn.  Falli-  lexisset  Claudius  in   turba  strepi- 

tur   Lips.    quum    vulgo  pertinacia  tuque    adstantium ,   quid   dixissent 

scribi  refert.  Saltem  Bcroaldi  editio  Bithyni ,  alios  interrogat.  Ibi  Nar- 

et  Rhen.   habcnt  pervicacia.   Bud.  cissus  pronus  in  Cilonem  ,   audaci 

propius    accedit  ad  emendationcm  mendacio  edidit,  gratias  eo8  agere 

Mureti  :  quanta  peruicacia  in  hoc  Ciloni.  Tum  ille  :  prassit  ergo  eis 

tempta  henef.  quod  r.  m.  porro  ma-  alterum    biennium.   Dicitur   aatcm 

gis  etiam    corrupit.  De  pervicacia  Dioni  *Iot;vfopKixa»v ;  et  firmatVeiius 

indicem  consule.  Longus  ( ap.  Putsch.  p.  asi34  )  :  C/- 

MithricLites .  Eum  putat  esse  Ryc-  lones ,  ait ,  vocantur  homines  angustl 

kius,  de  quo  sermo  12,   i5.  contra  capitis  et  longi :  chilones  a  breviori- 

mentem  Lipsii ,  qui  negat  ad  h.  ].  bus  lahiis  dicti.  Glossae  :  ci7o ,  iFfQKi- 

Junium  Colonem.    Hic    et  infra  ^dtxoc.DeclamatorinSallustiamcl6. 

emendo  Cilonem.  Dio  auctor  60,  33.  pro  hominibus  nequam  improbisque 

faccta  narratione  inscrta  super  hoc  Accepit :  Quieiquid  impudicorum ,  ci' 

horalnc.  Praefuerat  Bilhynis ,  inquit ,  lonum ,  particidarum,  sacrilegorumf 

(  na,n  Bilhvnia  adjuncta ,  ut  opiuor ,  dehitnrum  in   tota   urhe  Jiiit.  Vidf 

Ppnticae  administrationi )   et  pr«-  Festum  in  Chilo  et  CHo.  Lifs. 


A.t;R.3.  LIBER  XII.  ii5 

A.  Kj.  30. 

Qaudius  j  itiaudita  rca  multa  de  claritudine  ejus  apud 

senatum  prae&tus,  <(Sorore  L.  Volusii  genitam,  majo- 

rem  ei  patruum  G)ttam  Messallinum  esse,  Memmio 

qpondam  Regulo  nuptam  :  nam  de  C.  Caesaris  nuptiis 

consulto  reticebat : »  addidit  «  pemiciosa  in  remp.  con- 

silia ,  et  materiem  sceleri  detrahendam.  Proin ,  publica-* 

tis  honis ,  cederet  Italia.  >>  Ita  quinquagies  sestertium , 

ex  opibus  immensis ,  exsuli  relictum.  Et  Calpumia  illus- 

tris  femina  pervertitur ,  quia  formam  ejus  laudaverat 

princeps ,  nuUa  libidine ,  sed  fortuito  sermone.  Unde 

vis  Agrippipae  citra  ultima  stetit.  In  Lolliam  mittitur 

tribunus,  a  quo  ad  mortem  adigeretur.  Damnatus  et 

legerepetundarum  Cadius  Rufus,  adcusantibus  Bithynis. 

XXIII.  Galliae  Narbonensi ,  ob  egregiam  in  patres 

reverentiam,  datum,  «ut  senatoribus  ejus  provinciae, 

Sorore  L.  Volusii genitam.  De  cu-  numaria ,  Cordius  reslituit.  Est  ille , 

jus  gentis  nobilitate  Rutilius  in  Iti-  de  quo  H.  i,  77.,  Redditus  Cadio 

ner.  169.  Qui  Folusi  antiquo  derii^at  Itufo ,  Pedio  Blceso ,  senatorius  Zb- 

^mmate  nomen  ;  JBt  reges  RuLulos ,  cus ,  qui  repeUindarum  criminihus  suh 

^ste  Marone ,  rejert.  Lips.  Claudio  ac  Neronececiderant.  Si  mu- 

Memmio  quondam  JRegulo.  \ide  tamus,  legerem  Tadius.  Lips.  Fir- 

Sneton.  in  Caio  a5.  itemque  Dio-  mant  Cadius  numi  ap.  Pellerinum  in 

nemSg,  12.  Statim  yox  nuptiis  abest  Numis  urbium  t.  3 ,  pag.  227.  God. 

Farnes.  coclici  :  et  illaesa  sententia  Reg.C/aa^Vij.Agr.Cce/ms.Virdoctus 

potest.  LiPs.  Cf.   14,  47*  ^^^6  ccl.  ap.  Ryckium  C<amu5  e  Martiai.  3,  20. 

siit.  Monnio.  Mox  pro  in  patres  ed.  pr.  in  partes^ 

Et  materiem  sceleri.  Ed.  pr.  ma^  solenni  etiam  in  scriptis  confusione. 

f^riem  ceUriter  detrahendam.  Mate-  Ern.  H.  i  ,  77.  cod.  Agr.  habet  Can~ 

riem  primus  Rben.  dedit  (e  Bud.  ).  dius  ,  inde  conjectura  de  Canio  fir- 

Mox  Acidaiius  pntat  ita  incongruum,  mari  posset. 

legiqoe  vult  at ,  vel  expungendum.         Ut    senatorihus    ejus  provincice. 

PTustra.  Sensus  est :  his  dictis  sena-  Libera  rep.  liberum  senatoribus  pe- 

tns  motus  decrevit  exsilium  et  pu-  regrinari  etiam  rei  privatae  caussa.  Id 

blicationem  bonorum ,  sed  ut  quin-  taatum  excogitatum,  ut  legatio  libe- 

^agies  relinqueretur  e  bonis.  De  ra  peteretura  senatu  sumereturque  : 

dmtiis  Lolliae  Plinius  9,  58.  Ern.  quo  majori  abessent  cum  digniiaie. 

Cadius  Rufus.  Male  ego  olim  ,  Cicero  ssepe.  At ,  lapsa  rep.  in  svt" 

Cluudius  i  male  vir  doctus ,  in  Re  vilutem ,  senatoribus  etiam  adempta 

8. 


ii6  ANNALIUM  *-^-t:'' 

non  exquisita  principis  sententia,  jure,  qiio  Sicilia  habc 
relur^  res  suas  invisere  liceret. »  Ituraeique  et  Judaei, 
defimctis  rcgibus ,  Sohemo  atque  Agrippa ,  provinciae 


haec  libertas.  Augustns  id  instituit  excepcratisicutnanc  ClaadiusN^^ 

imperio  firmando ,  et  ne  quis  iUus-  bonensem ,  quia  utraque  provincia 

triomm  commeare  ad  exercilus  aut  \icina  et  quasi  suburbana.  Dio52, 

conciliaremilitesproyinciaiesvepos-  4^'»^^^  >^P  ort  U  *r§  Tnf  1txi)aAi 

set.  Dio  eleganter  5a,  4^.,  npoa-et-  xcu  tc  tnv  TcOiATtAi  m  'iFifi  N«f- 

irgliFi  ntlka-i  toic  liovXiCouTt  fCM  titJii-  jSofVet,  oucTttyM^ff-f  «^XXo^f  j8ot/XffV7Sci«o- 

fciiv  1^0»  TNc  'It«.xi«c  ,  «^v  f*n  ttMs  tiv<  JnfAna-m^  i^f  o-tiv.  Ad hoc Clandiaiitim 

xfXfu0-M ,  A  xflti  t^TTiT^i^M.  Kcti  TouTo  interdictum  respexit  Suidas,et8iid 

ka)   Jtvfo  kii   ^vxka-a-iTtu.  Quam-  paullo  alitereffert  ,in  KXAvJ^ioc.Ait: 

quam  praeiTisse  ad  hoc  factum  Au-  NoyMov  'Trpoud-nxf ,  /un  JuiATd^tu  jSov- 

gusto.Julins  Tidetur  :  quisanxit,  ne  Xft/Tiiv  uir^p  t^irTit  a-n/Jttltt  tmc  'roXi»c 

quis  senaioris  filius  nisi  contuhema-  oJidti ,  ;|^o»fic  tmc  toD  Bcta-ixtflic  «i' 

lisautcomesniagj,stralusperegrepro-  Xsva-iots.  Lips.  Non  exquisita  prin- 

ficisceretur ,  ait  Sueton.  ^2.  Ubi  li-  cipis  seiitenlia  iis  modo  senatoribns 

bido  mihi  legendi,  ne  quis  senator  permissum  in  Sic.  et  G.  N.  profi- 

«enatomf^e^/ios.Sienimfiliisinter-  cisci ,  qui  in  ea  possessiones  habe- 

dictum;  major  ratio,  ut  senatoribus  rent.  Dio  ].  mox  c. 

ipsis.  In  usu  autem ,  ut  commeatus  Sohemo  atque  A^ippa,  Quoniin 

peregrinaudi  a  Caesare  ac  seoatu  pe-  ille  Arabum  Ituraeorum ,  hic  Judxa 

terentur.  Sueton.  Calig.  29.  Prfelo-  rex.  Sohcmus  autem  scribendom , 

riumvirum  ex  secessii  Anticyrce...,  aut  certe  Soaemus  ex  Dione  :  Don 

propagari  sibi   commeatum   saspius  Sohennius ,  ut  edition.  vulgatae.  Oio 

desideranlem ,  cum  mandasset  inte-  de  Caligula  $9,    iQ. ,  '£v  i\  tovtm, 

/T/m;  etc.  quo  loco  rejccta  vocula  Soai^»  tnv  t»v  ^lTv^etiaiv  tcpv  ^Afft- 

scripserim,  praslor.    virum  secessu  i8a»v.  .  ..  xati  TloXffcoovi  tnv  nfOLrf&Ai 

Ant.  Sed  Claudios  a  se  solo  id  peti  atp;^MV  -^n^ivAfAifniJn  TilciSouxifci;t^- 

primus  instituit.  Sueton.  23.  subob-  p#f «to.  De  Agrippa  et  mutatione  se- 

scuTc  iCommeatus  asenatupetisoli'  cuta  vide  Josephum  19,  8,  9.  qui 

tos  sui  hcneficiifecit.  Cui  lucem  do  tamen  nihil  aperte  de  contributione 

exDionetio,  25.,  ToiccT  ouv, inquit,  Juda:orum    in   Syros.    Immo   vero 

fltiTouyMivoic,  «o"Tf  2|»   TMc  'iTfltXiAc  etiam  nunc,utante,  praesides  suos 

i-TTo  JwyMM  ^cti,  i ^if I  fAi  xflti  »«t3-'  f  fltuTov  sive  procuratores  habebant :  qui  ad- 

avfuTiJci8ot/XMC.Towyf^MV»fltivoyu»Tiv#  spiciebant  quidem  legatum  Syri«, 

etuTo»  JoKfiv  TToif IV ,  JoyfAA  ^ffVf 0-3-flti  scd  noo  assidue  audiebant.  Quid  et 

*Ki\iua-t.  Vide  et  1.  22.  D.  ad  munici-  Agrippa  juuior  rex  etiam  fuit,  patre 

palem.  Atque  in  primis  Cassiodo-  defuncto.  Quomodoigitur^/iof^i/iciVv 

ruq^  :  apud  quem  expressa  formuJa  SyrioB  additi  novitcr,   cogitandum 

ipsa  daudi  hujus  per  principem  com-  sit ,  aut  a  peritioribus  rogitandum. 

meatus  Variar.  3.  epist.  21 .  Augustus  Lips.  £d.  pr.  Sohema,  yitiose  in  ter- 

tamcn  in  hoc  decreto  suo  Siciliam  minatione.  Ern. 


l:?:r  LiBERxii.  "7 

Syriae  additi.  Salutis  augurium ,  qulnque  et  viginti  annis 
omissum,  repeti,  ac  deinde  continuari,  placitum.  Et 
pomerium  auxit  Caesar ,  more  prisco ;  quo  iis  ,  qui  pro- 
tulere  imperium,  etiam  terminos  urbis  propagaredatur. 
Nec  tamen  duces  romani ,  quamquam  magnis  nationibus 
subactis^  usurpaverant ,  nisi  L.  Sulla  et  D.  Augustus. 

Sa lutis augurium.  Qaod  e  tenehTis  aliis  auctorum  latinorum  locis  po* 

])rimtis  eniit  Politianns ,  quem  licct  merium  simpliciter  dicitur .  ut  ap. 

legas  Miscell.  cap.  i3.  Dionem  87 ,  Cic.  N.   D.  2  ,  4-  ^i'^*   i  >  44*   ^^ 

2\.Si  ,QiO.¥eainmiii\oceMaximus  c.  24.  nostrum,  id  Ycrbum  et  hic 

Itxetor.  Sed  numertisin  Tacito  salin'  sustuli.  Ern.  In  pesteriori  Grut.  loco 

Tenis?de]ibero.Namsupremamcn-  omissa  yox  fombr.  Sed  y.  Pigh. 

lio  capti  hujus  Augurii  apudDio-  Ann.  ad  a.  U.   7^5.  In  lapidibus 

nem  5i,  30.  est  a.  U.  725.  eum  et  scribi  solet  ^/nenum.  SicetGrseci. 

Janus  ilem  ab  Augusto  clusus .  A tqui  Alias  pomoerium ,  quasi  post  mceros 

ab  eo  die  ad  hunc  802.  U.  a.  non  26.  «.  muros.  Liv.   i ,  44.  Urbis  est  in 

ntihic  scriptum,  sed  77.  intersunt  Bud. 

anni.  Ut  ergo  verus  justusque  hic        L.  Sulla  et  D.  Augustus.  Non  de- 

numerus  sit ,  a  Tiberio  repctitum  id  fendo  te ,  Comeli  :  erras.  Etiam  G. 

aogurium  necesse  est  Comelio  Ce-  Caesar   auxit   interjeclus  inter   eos 

thego,  Visellio  Varrone  coss.  a.  U.  duos.  A.  Gellius  auctor  i3,  14.  Dio 

577.  Lips.  Adde  interpr.  ad  Sueton.  ^3  ^  Sq.  ^  -i^Zrk  ti  t-Troiw ,  ka»  r^oue 

Aug.  c.  3i.  Cic.  de  Div.  i ,  47.  Au-  iJericj)!/)*,  to  ,  n  irnfAkfm  W)  4rMf0f 

^miiii  autem  pro  omine  dicitur  j  de  i-,r<|*-yA<y».  Apud  eumdem  Antoniu» 

«juovid.  Burm.  ad  Suet.  Aug.  gS.  in  laudatione  Casaris  funebri  44, 

^^*  49*  >  '^  **'  '''*  '"■•A*^P'o»  «uTjfc  (  w 

Poffier»«mMr6i5.Idquelapisetiam  ^g^,«f  )  i^etuj/;  w.  Cicero  ad  At- 

nnnc  testatur  Claudiani  aevi,  Romae  tic.  i3 ,  20. ,  2>c  urbe  augenda  quid 

(ap.  Grut.  p.  196.)  Ti.  CLAvnius.  ^j^  promulgatum,  non  inteliexi.  Jd 

navsi  P.  cAisAR.  avo.  germanicvs.  ^ane  scire  velini.  Juvat  tamen  aU- 

PONT,  MAX.  TRiB.  POT.  viui.  iMP.  ^jd    uostrum  ,    quod    Suetonius, 

XVI.  coss.  iiii.  CENSOR.  F.  p.  AvcTis.  exactaj  in  tabulis  diligentiaj ,  nihil 

ropuLi.  ROMANi.  PiNiBVs.  POMERivM.  hujus  iu  Julio  commcmorat :  et  for- 

VMPUA jiT.    TERMiNAjiTQ.  Auut ,  lean  concepta  a  Julio  res ,  perfecU 

postBriUnniam  romano  imperio  ad-  demum  ab  Augusto.  Nam  illc  nuga- 

jecum.   Lips.  Apud  Gruterum  est  tor  apud  Senecam  de  Brev.  vit.  14» 

etiamalterA inscr.  (p.  1078 ,  10) per-  ridiculus ,  qui  Sullam ultimum  Ro^ 

Imensadpomeriumab  Auguitopro-  manorum  protuUsse  pomerium  tra-_ 

laium:c.  MARCivs.  L.F.  L.  N.  CENso-  dulit  :  quod  nunquam  prowinciali 

^vs.  ET.  c.  AsiNivs.  c.  F.  gallvs.  scd  iialico  agro  acquisito  mos  pro^ 

*^C3.  Ex.  8.  c.  FiN.  POMER.  TERMiN.  Jhrre  apud  antiquosjiiit.  Vidc,  qu;« 

^  MS.  Guelf.  non  est  urbis  :  et,.  huc  faciunt,  apud  Vopiscum  in  Au" 

^ttoniam  in  hiscriptionibus  allatis  et  reliano  21.  Lifs.. 


I 


ii8  ANNALIUM  t^t' 

A.  %a-  !*0. 

XXIV.  Rcgum  in  co  ambitio  vcl  gloria ,  varie  vul- 
gata.  Sed  initium  condendi ,  ct ,  quod  pomerium  Ro- 
miilus  posuerit,  noscere,  liaud  absurdum  rcor.  Igitur  a 
foi*o  boario,  ubi  aereum  tauri  simulacrumadspicimus, 
quia  id  gcnus  animalium  aratro  subditur ,  sulcus  de- 
signandi  oppidi  coeptus,  ut  magnam  Heixulis  aram 
ampicctcretur.  Indc  certis  spatiis  interjecti  lapides ,  per 
ima  montis  Palatini  ad  aram  Consi,  moxad  curiasye- 
teres ,  tum  ad  sacellum  Larium  :  forumque  romanum 
et  Capitolium  non  a  Romulo ,  sed  a  T.  Tatio  additum 
urbi  credidcre.  Mox  pro  fortuna  pomerium  auctum.  Et, 
quos  tum  Claudius  terminos  posuerit ,  facile  cognitu  et 
publicis  actis  perscriptum. 


Regum  in  eo  amhUio.   Consule  Livii   ad   Teteres   tabernas    perti- 

Onufriuin  in  urbe  Rouia.  Lips.  nent ,  non  ad  curias  yeteres.  E&N. 

Interjecti  lapides.  Sunt  cippi  po-        Ad  sacellum  Larium,  MSS.  Flor. 

meniy  quos  Varro  vocat  L.  L.   4»  Guelf.  Agr. /rtrum :  idque  expriinere 

3a.  ColumeUae  posita:  pomerii  desi-  Toluerunt  opera;  cd.  pr.  quae  habet 

gnandi  caussa.  Ern.  larem.  Ejus  scripturae  multa  e  libris 

Mox  ad  curias  veteres.  Ita  ma-  scriptis    exempla  Tide  ap.  Oudend. 

nuss.  et  recte ,  Varro  de  L.  L.  L  c.  ad  Suet.   Domit.   17.  inteliiguntar 

Curi(e  duorum  f^e/ierum,  Nam  et  uhi  autem  lares  publici  :  Porro  Ryckius 

curarent  sacerdotes  res  diuinas ,  ut  intcrpungit   post  Jorum  romanums 

curice  veteres  ;  et  uhi  senatus  huma-  Sic  et  alii  Toluere ,  ut  quatuor  an- 

nas ,  ut  curia  HostiUa.  Festus :  Nopas  guli  Romae  ab  initio  quadratae  exple- 

curiae  ad  compitum  Fabricium  esdi-  rentur.  Sed   etiam  Dionys.   2 ,  5o. 

ficatce ,  quod  parum  ampUe  veteres  forum  numcrat  in  partibus  Tacito 

a  RomulofactcB.  Plautus  Curc.  4  3  demum  recepto  additis,  scd  ab  ipso 

1 ,  19. ,   Suh  veteribus  ihi  sunt  qui  et  Romulo  communiter ,  ut  Tidetnr. 

dunt,  ifuiqueaccipiunt/benore.ljiY.  Si  placet  post.  yor.  r.  intcrpungi, 

44  >  16.,  JEdes  P.  Afiicanipone  ve-  legam  deinde  at  Capit,  Ern. 
teres  ad  Vortumni  signum  laneasque        Publ,  actis  perscriptum,  Sic  MSS. 

(scribe,   lanienasque)  et  tahemas  Flor.  Guelf.  Reg.  Agric.  Eld.  pr.J. 

<:onjunctas  in  publicum  emit.  OtI-  Gron.  Ryck.  Ceteri  prasscriptum,  vi- 

dius  casdem  inteUigit  Fastor.  3,  i^g.,  tiose.  Verba  iUa  in  scriptis  et  editis 

Janua  tunc  regis  posita  viret  arhore  olim   saepe   pcrmutari    notum   est. 

Phoehi  :  Ante  tuas  fit  idem ,  curia  Guelf .   ad^it  etiam  est,  Ern.  Bud. 

p}isca,fores,  Lips.  Loca  Plauti  et  a  i.  m.  perscriptum. 


A.n.M  LIBER  XII.  iio 

XXV.  C.  Antistio,^M.  Suilio  coss. ,  adoptio  inDo- 
mitium ,  auctoritatePallantis ,  festinatur.  Qui  obstrictus 
Agrippinae ,  ut  conciliator  nuptiarum ,  et  mox  stupro 
cjus  iUigatus,  stimulabat  Qaudium^  «consuleret  rei- 
publicae  :  Britannici  pueritiam  robore  circumdaret.  Sic 
apud  D.  Augustum ,  quamquam  uepotibus  subnixum  ^ 
viguisse  privignos :  a  Tiberio  super  propriam  stirpem 
Germanicum  adsumptum.  Se  quoque  accingeret  juvene, 
pai-tem  curarum  capessiluro.  »  His  evictus ,  biennio 
majorem  natu  Domitium  filio  anteponit,  habita  apud 
senatum  oratione  in  eundem ,  quem  a  libcrto  acceperat , 
modum.  Adnotabant  periti,  nuliam  autehac  adoptionem 

a<>.  Jdnotabant,   Adoptavit  Tiberiiu  Gennaniciim ,  sed  fratris  filiom  ,  ejusdcm 
proinde  gentis,  non  externae. 

Adoptio  in  Dondtium,  Agnosce  eodem  fere  tempore  Ncroni  XVII. 

er^o,  lector,  et  tolle  librarii  erro-  Britanmco    XIV.  anni    tribonntur. 

rem  (  non  enim  ipsios   Suetonii  ,  Ryckins  autem  natalibus  utriuscpie 

piito  )  Neronis  c.  7.  Undecimo  cetatis  comparatis  c  Suet.  Ner.  6.  ct  Glaud. 

«rmo  a  Claudio  adoptatus  est,  An-  27.  quatuor  annis  nttjorem  Neronem 

noBoque  Senecce  jam  tunc  senatori  facit.DodwellusdeniquePrael.Cam* 

in  disciplinam  traditus,  Adoptatus  den.  5,6.  quinquennio  corrigendum 

^ero  XI.  aetatis  anno  ?  Falsnm ,  vel  censct :  primam  vocis  partem  notis 

te  jodice  et  indice,  Suetoni.  Nam  numeralibus  scriptam  fiiisse  :  e  V. 

idem  scribis  XVII  anno  ad  imperram  factum  11.  quemlapsum  libra^orum 

ctmi  perycnisse ,  quod  et  Tacitus  et  freqnentem  essc  in  libris  scriptis  : 

t)io  adstruuht.  Atqui  ab  hoc  die  ad  quod  etiam  pluribus  locis  ad  Liyium 

^tnpcrium  anni  intersunt  non  quin-  notavit  Drakenb.  Si  l^aciium  sibi 

^e.  JDuodecimo  ,  ergo  in  Suetonio  constare  yelimus ,  Freinshemius  hic 

Scribendum  :  si  raiio  quidem  cons-  potius  audiendus  erit.  Mox  Guelf. 

tatura  est.  Lips.  £d.  pr.  Optio.  Item  hahita  ante  ad  senatum,  Mox  eun^ 

IHS.  Guelf.  qui  et  infira  h.  c.  habet  dem  yidetur  indicare ,  in  nulla  parte 

ftrationem    pro  adoptionem.   Paulo  immutatam  a  Claudio  orationem  : 

posted.  pr.  pueritiam  rohurcircum^  alias  esse  debebat  eum.  £rn.  TVien- 

€iaret,  Ern.  nio  probant  Bip.  item  Brot.  Tres 

Se.„  accingeret  juvene.  Ed.  pr.  annos  et  duo  menses  inter  Neronis  et  ^ 

accingeret :  juvenem  p.c.  capessitu-  Britannici  natales  intcrcessisse,  notat 

rom.ERN.  etiam  Eckhel  in  D.  NN.  vet.  voL  6. 

Biennio  majorem  natu.  Freinsh.  p.  260. 
corrigit  triennio  ex  i3 ,  6.  i5.  ubi        NuUam  antehac  adoptionem.  Al* 


lao  ANNALIUM  f"f^ 

intcr  patricios  Claudios  repei  iri ,  eosque  ab  Atto  Clauso 
continuos  duravisse. 

XXVI.  Ccterum  actae  principi  grates ,  quaesitiore  in 
Domitium  adulationc :  rogataque  lex ,  qua  « in  iamiliam 
Qaudiam  et  nomen  Neronis  transiret. »  Augetur  et 
Agrippina  cognomento  Augustce.  Quibus  patratis,  nemo 
adeo  expers  misericordiae  fuit,  quem  non  Britannici 
fortunae  moeror  adficeret.  Desolatus  paullatim  etiam 
serviiibus  ministeriis ,  intempestiva  novercae  ofiGicia  in 

qui  TiberiusGrrniaDicum  adoptavit,  teol.  Bcroald.  A]r.(Bud.)^c/ib.£RS. 

nti  notnm.  Excusabnnt  id  curiosi,  Qucesitiorc  in   Domitium  adula- 

quod  Tibcrius  jam  e  Clandiifl  migra-  tione.  Pichena  bene  sic  e  cod.  Fl- 

rat  in  gmtem  Jnliam.  Lips.  ubi  est  quasstiore.  £d.  pr.  qucestore, 

jitta  CUuiso.  Secuti  sumus  spec-  ut  Guelf.  quod  cx  eodem  ortum.  A 

tatx  fldei  codicem  Vat .  qiii  discrtim  Putcol.  ad   Pichenaiii   cditum  erai 

habct  Atto  Cluso.  superius   tamen  e jr^iVtibre.  (*lt aBud.  suporrraso.) 

aliena  manu  I.  addito,  ut  fieret  ^ilio.  Taciius  saepe  siuiplici  illo  utitur ,  ut 

Utmirer,jurisconsultumVertranium  tcI  index  docet.  Ern. 

8C  ubcreduos  Vat.  Accio  Clauso,  re-  Rogata  lex.  Cnriata  apud  Ponti- 

fcrrc.Sedilleqaidemnobisimposuit:  fices.  Vid.  Hist.  i ,   i5.  Moz  tentor 

ego  si  falio ,  tum  mihi  quiyis  ocuios  legere /^rftma  masrore  :  sed  Tulga- 

Tstos,  supposius  eruito  manibus,  Facit  tum  eliam ,  quamqnam  durius ,  ferri 

a  Vatic.  in  eadem  bibliotheca  TCtus  potest.  £rn. 

Sucion.  qui  initio  libri  tertii ,  Atta  DesolatuspauUatim.\\AC9i\ififi.^n- 

Cltmdio  refert.  £t  quidni  probabile ,  tannicus  spoliatus  exutusqoje  paulla- 

cum  Clausus  rcccns  c  Sabinis  esset,  tim  non  solum  honestiore  comitatn, 

prcTnomen  cuin  habuissc    termina-  sed  etiam  serrulis ;  cum  Agrippina 

tioneSabinnm?£mcndandus  ita,  me  eos,  quasi  ad  alia  officia  operasque, 

judice ,  Lixius  a,  i6. ,  AttaClausus^  ayocarct.  DesolatU8,^ovtf<3-«#c,  solus 

cui  postea  Appio  Claudio  Romce  no-  relictus  :  uti  i ,  3o. ,  Nonanus  oppe- 

menfuit.  et  lo, 8.,  Principem  nobi-  riendas  Tiberii  epistolas  clamitave' 

litatis  vestrce  ,    seu  Attam   Clau-  ratjmoxdesolatusaliorumdiscessio' 

swn ,  seu  Ap.  Claudium  vultis.  De  ne ,  iniminentem  necessitatem  sponte 

Clauso,  manifeste   post  Virgilium  /^TYPi^eraf.  Lips.  Add.  Gronoy.  Obs. 

Silius  17,  33.,  Hic  prisca  ducens  4»2i.Ern.  — *0/?ici/iKhuniu8puUt 

Cluusorum  ah  otigine  nomen ,  Clau-  inlelligi  dc  fictis,  intcmpestiyis,  si- 

dia.  Et  Ovidius  in  Fastis  4,  3o5. ,  mulatishumanitatisofficiis^quaeBri- 

Glaudio  Quincta  genus  Clauso  refe-  tannico  depresso  exhibebat  Agrip- 

rchat  ah  atto.  Lips.  Atto  Flor.  cod.  pina,  ad  qus  ludibrium.  Cf.  H.  i,  45u 

quod  TCrum  cst.  Vide  supra  ad  4 ,  9.  Intempestiva  nouercce  ojgicia.  Sic 

Edd.  pr.  Rhen.  Ald.  etc.  Appio,  Pu-  correu  ex  ed.  pr.  deleta  praeposl- 


Ao  S.4.  LIBER  XII.  121 

ludibria  vertebat ,  intelligens  falsi.  Neque  enim  scgnem 
ei  fuisse  indolem  ferunt :  sive  verum ,  seu  periculis  com- 
mendatus ,  retinuit  famam  sine  experimento. 

XXVII.  Sed  Agrippina ,  quo  vim  suam  sociis  quoque 
nationibus  ostentaret ,  in  oppidum  Ubiorum ,  in  quo 
genita  erat ,  veteranos  coloniamque  deduci  impetrat  j 
cui  nomen  inditum  ex  vocabido  ipsius.  Ac  forte  jacci- 

3o.  Sive  verum,  swepericulis  eommendatus,  Lego,  sive  e  vero,  siue  pericidis  com- 
meidatus,  —  3 1.  Cui  nomen.  God.  Anric.  sic  traosponit^  cui  nomen  ex  vocabuio  ipsius 

inditum. 

iione  per,  quam  ceteri  libri  omnes  ratus  conscientiam /actis  sads  esse, 

habent.  Viri  docti  frustra  quaerunt  Et  exempla  obvia.  Lips.  Recte.  Li- 

sensum commodum  per  int.  n.o.  re-  Tiiis  i ,  4-  •^^^'  ita  rata,  seu  quia Deus 

ferentes  ad  desolatus.  Tum  sequen-  auctor  culpce  honestior,  ed.  pr.  bis 

tia  nuUnm  sic  commodnm  sensum  habet  siue.  Mox  retinuit  est  pro  obti- 

habeat ,  at ,  deleto  per,  omnia  bcne  nuit.  Commendatus  sc.  favori  homi- 

procedun  t .  Noyerca  yolebat  oiEciosa  num ,  fayorabilior  factus.  Ern  .  Bud. 

Tideri ;  sed  id  faciebat  inepte.  Itaque  sive  v.  sive  p . 

Britaanicus ,  intelligens  f raudem ,  ri-  Deduci  impetrat.  Sic  G  uelf .  ed.  pr. 

debat  inepta  officia.  Nihil  ciarius  esse  Puteol.  ceteraeque.  In  Lipsianas  im- 

potest.  ^ox/alsi  etiam  est  in  Guelf.  perat  yitio  operarum  irrepsisse  puto: 

eted.  pr.  sequentes  usque  ad  Rhena-  unde  Freinshemio  nota  nata.  £rn. 

TamfaUi  se.  Post  a  Guelf.  abest  ei  Ex  vocabulo  ipsius.  Parura  «tvAXo- 

post  segnem :  quod  placeret ,  nisi  sci-  7^0»;  ergo  vulgo  Colonia  Agrippina 

rem,  atque  alibi  exemplispositis  mo-  dicitur ,  etsi  ita  passim  in  ^thico  et 

Diiissem ,  Tacitum  id  pronominls  ,  Itinerario  Antenini :  melius  Agrip- 

ctiam  praeter  necessitatem  et  elegan-  pinensis  aut  Agrippinensium.  £tiam 

tiam,  ponere  solere.  £rn.  Bud :  per  Claudia  agnominata  ,  fide  lapidis, 

!•  R.  off.  ubi  Rhen.  putabat  t^  verto  quem  totum  adscribamus  ad  gratiam 

absolute  poni :  frustra.  delenda  prae-  celeberrimae  urbis  (ap.Gru^.  p.  436.) 

positio.  D&njalsi  Rhen.  e  Bud.  m.  mario.  m.  f.  stel.  titio.  rvfino. 

Siveverumi  seu  periculis.  Desis-  cos.  leg.  leg.  i.  miner.  p.  p.  cvr. 

titemedici:nuilumhicTulnus.  Sive^  col.  clavd.  avg.  agripfinensium. 

inqHit,  revera  non  segnisilli  indoles  procos.  prov.  sicills.  cvr.  amiter- 

^it:sive  peiicula,  et  ex  periculis  nor.  pbjet.  tr.  pl.  q.  prov.  mace- 

favor,  hanc  ei  famam  circnmdede-  bon.  sevir.  tvrmar.  eq.  rom.  trib. 

niDt.  Altemans  hic  sermo  per  Ta-  laticl.  leg.  l  adiv.  f.  p.  uii.  virq« 

cito famiharis. 3, 3i.,  Longam  ei  con-  stlitibvs.  ivdic.  Quo  jure  deducta 

^inuam  ahsentiam  paullatim  medi^  €oloniafuerit,PauIlusJiyb>a.  Deceiir 

fanx,  siue  ut  amoto  patre  Drusus  sibnsD.  5o,  i5.,  In  Germanica  in^ 

^^iaconsulatus  solus  obiret,^j:i2.,  Jeriore  Agrippinenses  Juris  Ilalici 

^  <e  nihil  addidit  metu  inndia^y  an  sunt,  Lips. 


122  ANNALIUM  *•»•**• 

A.  C.  5i. 

dcrat ,  ut  eam  gentem  ,  Rheno  transgressam ,  avu: 
Agrippa  in  fidem  acciperet.  lisdem  tcmporibus  in  sl 
periore  Germania  trepidatum  adventu  Cattorum ,  latri 
cinia  agitantium.  Inde  L.  Pomponius,  legatus^  auxiliari 
Vangionas  ac  Nemetas ,  addito  equite  alario ,  monuif 
«  ut  anteirent  populatores ,  vel  dilapsis  improvisi  circun 
funderentur. »  Et  secuta  consilium  ducis  industria  mil 
tum ,  divisique  in  duo  agmina ,  qui  laevum  iter  petive 
rant ,  recens  reversos  ,  praeda^e  per  luxum  usos  e 
somno  graves ,  circumvenere.  Aucta  laetitia ,  quoo 
quosdam  e  clade  Vaiiana  quadragesimum  post  annum 
servitio  exemerant. 

utf(^5^^7/i/Mi.Qaodfactiiincredb  Gron.  Primns  imitavit  RheDamisiB 

Agrippa  et  L.  Gallo  Coss.  a.  U.  7 17.  Vangiones ,  sive  operae.  Ern. Punc- 

ex  Diooe  4d ,  49-  Lips.  ttim  post deinde  in  ed.  Pnteol.  pannn 

Aduenpj,  Cattorum,  Muret.  Cau^  juyatjDametistamparticuhiDipuoo- 

eonim,  Ed.  pr.  Caniltorum,  et  mox  tum  praecedit.  Lampngn.  e  cod.  Mif • 

c.  a8.  Cantki,  Nempetum  scribebant  dare  se  profitebatur  pfroinde,  ([aam 

C(ftthi,nttBtmed.Put,hmcCanthi  plumbaturam  parum  firmam  Tocai 

efficti.  MS.  Grudf.  Cactorum :  at  post  Lipsius.  Vemm  sic  saepe  Cic.  utCa 

Cathi.  Ern.  til.  2 ,  5.  Verr  5,  71.  SalL  Jug.  l\9 

Deinde    L.  Pomponius  le^atus.  PHn.  ep.  7,  i.  Hillero  Rac.  36.  pl» 

Pamm  cohaerct   narraiio.    Cui  rei  cet  iWeeodemsensu,  i.  r.  quam  0 

enim  illud  deinde  ?  Vereor ,  ut  exci-  rem.  Hoc  verum  puto.  Bod.  Van^ 

derint  ea ,  quae  dc  Sulpicii Galbae et  nas De  Pomponio  t. 5,  8. 1 1 ,  i3. < 

P.    Gabinii    expeditione    adyersum  Oraft.  i3. 

Cattos  Marsosque  Dio  narravit  60 ,  Addito  etfuite  alario  monuit,  C< 

8.  Quamquam  ca  gesta  annis  aliquot  dex  Bud.  Guelf.  babet ,  monitos : a 

ante.    Lips.   Acidalius   succurrebat  de  opinatnr  Rbenanus  scribenduir 

corrigendo  pwinde.  Sed  videtur  hic  addit,  equite  alarim  monito.  Sane 

lacuna  esse.  In  ed.  pr.  punctum  est  ed.  pr.  monito,  Vulgaiuui  est  a  P 

post  deinde.  Non  moveret  me,  cum  teolano.  Vix  aliquid  certi  dici  pos 

valde  vitiosa  el  absurda  saepe  sit  in  arbitror ,   propler  suspicionem  1 

hoc  libro  inlerpunclio  :  sed  hic  non  cunae.  Sed  monitum  Pomponii  n< 

de  nihilo  esse  videtur ,  non  modo  modo  ad   equites   pertinuisse ,  s* 

reicaussa,sedefiamqiuaidcm  punc-  etiam  pedites ,  patet  e  sequentibu 

tum  in  editione  Puteolani  Riviique  Mox  dilapsis  Guelf.  ed.  pr.  Putec 

cxpressum  est,  item  in  Guelf.  MS.  Riv.  Ber.  Alc.  ut  e  cod.  FJor.  ded 

Mox  eadem  ed.  pr.   Vangwias,  ut  Pichena.  2>e/^///5if  est  a  Rhenani  ec 

MS.  F!or.  ed.  PuicoJ.  Alciaii,  J.  tione.  Mox  Guelf.  miUUs,  Skigaiai 


A  «M.  LIBER  XIT.  133 

Jk..  C  fti. 

XXVIII.  .At,  qui  dextris  et  propioribus  compendiis 
ierant ,  obvio  hosti ,  et  aciem  auso ,  plus  dadis  faciunt ; 
et  praeda  famaque  onusti ,  ad  montem  Taunum  rever- 
tantur,  ubi  Pomponius  cum  I^ionibus  opperiebatur, 
si  Catti ,  cupidine  ulciscendi ,  casum  pugnae  prseberent. 
Illi  raetu ,  ne  hinc  Romanus ,  inde  Cherusci ,  cum  quis 
seteraum  discordant ,  circumgrederentur ,  legatos  in 
urbem  et  obsides  misere ;  decretusque  Pomponio  trium- 
phalis  honos ,  modica  pars  famae  ejus  apud  posteros ,  in 
^is  carminum  gloria  praecellit. 

XXIX.  Per  idem  tempus  Vannius ,  Suevis  a  Druso 
Caesare  impositus ,  peilitur  regno  :  prima  imperii  aetate 
claras  acceptusque  popularibus ;  mox ,  diutumitate  in 
superbiam  mutans ,  et  odio  accolarum ,  simul  domesti- 
cis  discordiis  circumventus.  Auctores  fucre  Vibillius , 


etiam  alibi  pro  phtrali  restitntus  in  regnuin  in  parte  describit  Plinius  4  > 

Iiac  Toce.  £rn.  Bud.  dilapsis,  et  mox  25. ^  Catnpos  et  plana  Jazyges  Sar^ 

^Utum,  maUB,  montes  vero  et  salius  puhi 

Qitadragesimum postanmtm.  JuslA  ah  his  Daci  ad  PatJUssum  amnem^ 

SQppntatio.  Clades  illa  eniin  accepta  a  Moro  (nescio  an  corrig.  Maro) 

«•763.  Lips.  Quadr.  post  ed.  pr.  et  *iVe  is  Duria  est,  a  Sueuis  regno^ 

sequentes  usque  ad  Rhenanum ,  <jui  fjue  Vanniano  dirimens  eos,  Lirs. 

( e  Bud. )  post  praeposuit.  Restituit  Mox  diuturnitatem.  Lego  diutur^ 

in  locum  e  cod.  FI.  Pichena.  "Post  nitate.  Mutans,  pro  mutotuf,  quod 

Tamum  se  correxisse  pro  Tccurum  apparet  ex  MSS.  Varro  :  In  priore 

clicit  Rhen.  At  sic  jam  ed.  pr.  Tau-  verhograves  prosodice  qucefuerunty 

fwn  flnxit  a  Puteolano  :  sed  est  et  manent :  reliquai  mutant.  Lips.  Sic 

w  scriptis ,  Telnt  Guelf.  de  Tauno  cod.  Fi.  ed.  pr.  Diuturnitatem  est  a 

moQte  dictum  est  ad  i ,  50.  Ern.  Puteolano.  Mox  ed.  pr.   Vihillius : 

Bnd.  Taunum.  <piod  se  in  yett.  libris  reperisse  jain. 

Suevis  a  Druso.  Non   genti  toti  Muretus  notayit,  et  ita  e  cod.  Flor. 

SneTorum ,  sed  iis,  qui  Maroboduura  et  Agr.  edidit  Ryckins ,  probante  J. 

ct  Gatualdam  reges  comilali  erant ;  Gronorio :  ({uem  nos  sequimur.  Add . 

(jui  a  Druso ,  ne  quietas  prot^incias  a  ,  63.  Juhillius  quoteodo  e  Vihilliu& 

ifnmixti  turharent,  Danuhium  ultra  factum,  intellige  e  nota  ult.  ad  c.  i6. 

^terflumina  Marum  et  Cusum  lo'  Sic  cd.  pr.  hoc  ipso  capite  jus  pro 

cati  «uwt,  dato  regc  Vannio  gentis  vis.  Eaif.  Bip.  suadent  leg.  muta^ 

^i^miorum ,  ait  nosier  a ,  63.  Yannii  tus. 


134  ANNALIUM  f?t*- 

■  N  A.  C.  5l. 

Hermunduroram  rex ,  et  Vangio  ac  Sido ,  sorore  Vanim 
geniti.  Nec  Claudius ,  quamquam  saepe  oratus ,  arma 
ccrtantihus  harbaris  interposuit ,  (c  tutum  n  Vannio 
u  j)erfugium  w  promittens ,  w  si  pelleretur  : »  scripsit- 
quc  P.  Atellio  Histro ,  qui  Pannoniam  praesidebat ,  nh- 
gionem ,  ipsaque  e  provincia  lecta  auxilia  j  pro  ripa 
componeiet ,  subsidio  yictis,  et  terrorem  adversus  vic- 
tores ,  nc ,  fortuna  dati ,  nostram  quoque  pacem  turba* 
rent.  »  Nam  vis  innumera  Lygii  j  aliaeque  gentes  ad- 
ventabant,  fama  ditis  regni,  quod  Vannius  5o  per 
annos  praedationibus  et  vectigalibus  auxerat.  Ipsi  manus 
propria  pedites ,  eques  e  Sarmatis  lazygibus  erat,  impar 
Timititudini  hostium  :  eoque  castellis  sese  defensaie, 
bellumque.ducere  statuerat. 

XXX.  Sed  lazyges ,  obsidionis  impatientes  ^  et  proxi- 
mos  per  campos  vagi ,  necessitudinem  pugnae  adtulere, 
quia  Lygius  Hermundmusque  illic  ingruerant.  Igitur 

Sido^  Ule  ipse,  (pii  postea  inpar-  noster.  ^,  S,,  Gallice  Utus  rostrata 

tibus  Vespasiani.  H.  3,  5.,  Trahantur  naves  prasidebant,  Iterumqoe  :  U' 

in  partes  Sido  atque  ItaUcus ,  re^e^  tora  oceani  prcesidehat.   Lips.  SU 

Suevorum^  Lips.  Fi.  M&  unde  restituit  Pichena.  D« 

P.  AttiUo  Histro.  VaticiLet  Flop.  formaliac  Joqnendijam  alibi  mooi' 

AielUo.  In  Teteri  inscriptione  repe-  lum.  Ern.  V.  ad  c.   i^.  —  *  Bo^ 

rio  hominein  :  quae  sic  habet  fide  Panonie. 

Aldi  ( ap.  Grut.  p.  443- )  sex.  pal-  lerrori  adv^  Eds  pr.  tarrorem 

FELio.  p.  F.  VEL.  HisTRO.  LEG.  T4.  quod  verum  putOk  Tacitus  amat  r^ 

CLAVDi.  c^ARis.  AVG.  PRO.  cos.  FR.  riare  constructionem  ;.  et  stadini 

TR.  PL.  X.  viR.  STL.  ivDic.  TR.  suu  iutempestivum  conformandi  sequei 

L£G.  XIV.   germaniCjB.  comiti.  ti.  tia  praecedentibus  saepe  obfoit  Tt 

cjssARis.  AVG.  DATO.  8VB.  Divo.  AVG.  cito  ^  ut  aliquot  jam  locis  vidimui 

Quae  si  ad  illum  referenda  ,  quod  Vid.v.  csuprac^  19.  extr.Hisscrij 

cgo  censeo,  legend.  hic  scripsitque  tis  inspicio  notam  J.  Gronovii.Eoc 

PalpeUo.  Lips.  AtteUio  histro  etiam  sic   MS.  FL  Igitur  recepi.  Gontx 

cod.  Agr.  ed.  pr.  Guelf.  AttUio  hfs-  Guelfv  tempore.  Ern.  Sic  et  Bud. 

tro  est  a  Puteol.  ( ^  Sed  et  6ud.  sie. )  Triginta  per  annos.  Legitima  rs 

PalpeUo  placet  Ryckio.  Ern.  tio  esset  33.  per  annos,  Lifs. 

Pannonias   prcesidebat.    Quidam  lUic    ingruerant.   Sic  MSS.    F 

scripti ,  Pannoniam  ;  nec  raro  ita  Gudf^fdd-  pr.  Put.  Ber.  AlcMa 


VC.M.  LIBER  XII.  125 

A.  li»  5z« 

^essus  castellis  Vannius  ,  funditur  proelio  :  quam- 
quam  rebus  adversis ,  laudatus ,  h  quod  et  pugnam 
manu  capessiit ,  et  corpore  adverso  vulnera  excepit.  » 
Geterum  ad  classem ,  in  Danubio  opperientem ,  perfugit» 
Secuti  mox  ciientes ,  et,  acceptis  agris ,  in  Pannonia  lo- 
cati  sunt.  Regnum  Vangio  ac  Sido  inter  se  partivere  ^ 
^egia  adversus  nos  fide  :  subjectis ,  suone  an  servitii 
ingenio ,  dum  adipiscerentur  dominationes ,  multa  cari- 
tate ,  ct  majore  odio ,  postquam  adepti  sunt. 

XXXI.  At  in  Britannia  P.  Ostorium,  pro  praetore, 
turbidae  res  excepere ,  effusis  in  agrum  sociorum  hosti- 
bus,  eo  violentius ,  quod  novum  ducem ,  exercitu  ignoto, 

3».  Egregia  adversus  nos,  Cod.  Agric.  egregia  adversus  nosjide  ,  incertum  suonc 
on  servitii  ingenio,  Non  male.  Sed  TO  incertum  toUi  potest.  Sic  infra  c.  67.,  nec  \ilni 
^dicaminis  staiim  inieileclam  socordiane  Claudii  an  vinolentia. 

tatnm  a  Rhen.  (eBud.)  in  ingrue^  twere,  ceieTipartid  5««tadPiche- 

^fint.  restituit  Pichena.  Item   post  nam  usque.  lUud  verum,  ductumque 

^opessiit :  nm  quod  Put.  Riy.  Ber.  e  SaUust.  Jug.  43.  putat  Ryckius, 

Mc.  capessuit  pro  capessiuit,  Frus-  unde  etiam  Servius  ad  ^n.  i ,  198. 

^fa  Rhen.  dedit  capessit :  cfiaodL  est  /^ar^iVerant  laudat.  Sed  ibi  recte  Cor- 

'^   Guelf.   Pichena  iliud   restituit.  tius  rescripsit  parai^erunr.  Saepc  ac* 

^N.  tive  partire  dixit   Plautus.   PauUo 

Degressus  castellis.  Haud  dubi-  postarbitrorlegendumc&>i7ii/ta<ioAi.r 

^nter  ita  rescripsi  pro  yulgato  di~  ut  6 ,  4^*  9  ^i"^  dominationis  apisce-^ 

y^ssus.  sic  4  9  49*  P''^  tutnulis  non  retur.  Sed  sic  jam  yir  doctus  apud 

igrediehantur  recte  repositum  de-  Ryckium.  ERN.ItemHeins. — *Bud. 

^diehantur.  Add.  ibid.  c.  74.  Ern.  Adversus  partiuere.  Ast  Pich.  vole- 

^ud.  digressus.  bat  dominationem. 

Secuti  m.  clientes  et  a,  a,  J3t  yi-  Suomm  an  s.  i.  Cod.  Agr.  pree- 

«tur  tollendum.  Ern.  mittit  incertum.  Quod  est  manifes- 

Egregia  adifersus  nosfide,  Ita  Va-  tum  glossema. 

ic.  Liyius  5, 35.,  Quamquam  aduer-  P,  Ostorium  proprtetorem.  Flor, 

u*  Rom.  nulla  eis  amicitia,  Noster  proprastore  :  quod  J.  Gron.  recte  re- 

9  29.,  Et  pritngnis  cum  vitrico  lewior  cepit ,  yalde  huic  forma:  fayens.  Ce- 

'ecessitudo  ,  guam  auo  aduersus  ne-  teri  omnes  sc.    (  it.  Bud.  )  et  edd. 

*Gtem.  At  yuJgo,  apudnos  fide  le-  proprcetorem  :  praeter  Guelf.  qui  et 

>eris ,  non  latine.   Lips.  Aduersus  ipse  pro  prcetore  exhibet.  Hic  qui- 

-^iaai  MS.  Flor.  ed.  pr.  Paullo  ante  dem  recipi  nil  yetat.  Ern.  Sic  et 

^Vem  MS.  Guelf.  et  ed.  PuteoL  par."  Bip. 


136  ANNALIUM  *-'-«°* 

A.  C  5i* 

et  coepta  hieme,  iturum  obviam  nou  rebantur.  lUe  gua-' 
rus ,  primis  eventibus  metum  aut  fiduciam  gigni ,  citas 
cohortes  rapit :  et ,  caesis  qui  restiterant ,  disjectos  con- 
sectatus ,  ne  rursus  conglobarentur ,  infensaque  et  infida 
pax  non  duci,  non  militi,  requiem  permitteret ,  detra- 
here  arma  suspectis ,  cunctosque  castris  ad  Auvonam  et 


33.  Cinctosque  cattrit,  .Xstiunt  hic  bominea  cmdiii.  Et  codec  A^ric./mcfufe 
eastris  :  quomodo  ip«um  Agricolom  legere  vult  Lipsius.  Flor.  cunctaque  Junctis  cas' 
ttis,  id  est,  continuatis  caslris,  sed  yemm  est  junctoque  castris,  Sac  ponie  jungen 
Jlutfiwn  et  ripas.  Ni  msvis ,  cunctaque  casiris  Annonam  inter  et  Sabrinamjiuiiascih 
hibere  parat, 

CcBsis  qui  restiteranL  Sic  latinitas  in  textu.  Pichena  conjiciebat  cunc' 

postulat.  Vulgati  omnes  (  et  Bud.  )  tosque  uitra  A.  etS,  sensu  probabili- 

Titiose  restilerunt :  quod  nullo  modo  Submouere  alias  de  liac  redicitorap. 

ferendnm  ultra.  Ferri  etiam  posset  Suetonium.  Camdenus  (  in  Brit.  p>     | 

resisterent,  Adde  ad  c.  32.  ubi  Aci-  3^5 . )  Arttonam  pro  Aufona  irrep- 

dalius  nc  cceptahant  quidepi  in  tali  sisse  putabat,  qui  est  fluTius  hodie 

constructione  probabat ;  quod  ta-  dictus^i^o/tyCumtS^niiatraDSTer- 

mcn  faciliufl  ferri  potest.  Erm.  sam  insulam  secans  ita ,  ut  boreales 

Cinctosque  castris  Antonam,  A-  partes  petcnti  necessario  altemter 

ciem  omnem  habni  adhnnclocum,  sittranseundus:idqueplacebatetiun 

nec  quidquam  perridi.  Libri  Tett.  Cellario  G.  A.  t.  i ,  p.  323.  etBro- 

cunctisgue  castris,  Forte  :  detraliere  terio.  Cunctosque  Terum  esse  puto, 

arma  suspectis,  cincUsque  :  castris  ex   lege    disjunctionis    :    suspectis 

Antonam  ad  Sahrinam  {^lfAem^eo  detraiit  arma,   omnes    submoTere 

est  Sahriana  )fluvium  cohibere  pa^  et    coercere    fluminibus    castellis' 

rat.  Sive,  ut  Agricola  legebat^yu/ic-  que  volebat.  Si  ultra  durior  cor' 

tisque  castris.  Antona   sane  ciTitas  rectio    videtur  ,    possis    etiam  ^ 

videtur,manetquehodieNorthamp-  legere:  castris  Aufona  el  Sabrin^ 

tona  :   quasi  dicas   septemtrionalis  JluuOs  cohibere  parat :  b.  e.  submo^ 

Hammonis  ci^itas.  Nam  ton  priscis  yere  ultra  flumina  illa ,  et  disposiU^ 

Britannis  semper  ciTitas.  Olim  diTi-  ideneo   loco   castris   coercere ,   P^ 

naTi ,  cinctosque  castris ,  Antona  et  transire  fluTios  et  turbare  proTit»^ 

SaJtrinafluviis ,  eo  sensu ,  ut  hostem  ciam  et  socios  possent.  £rn.  Cinct^ 

vagum  et  metuentem  pugnae  partim  Camdenus  refert  ad  hostes,  castt^"^ 

castris ,  parlim  fluminibus  cingeret,  nd  Aufonas  majorem  scil.  et  min^ 

ct  ab   effusa   populatione   arceret.  rem ,  qnorum  alter  ad  ortnm ,  alt^" 

Sed  ludimus  aleam ,  in  loco  fortasse  ad  occasum  Tcrgit ,  et  Sdbrinam  /^ 

non  pleno.  Lips.  MS.  Fl.  cunctaque  cohibendos.  Hillerus  maTult  cinctC^ 

castris ,    ed.    pr.    cunctasque    cas-  referri  ad  flutnos ,  quos  castris  cif" 

iris:  et  mox  Sahnam,  Ceteri  ut  est  comdatos  dux  rom.  olauscrit,  ne  a^ 


LIBER  Xll.  1^7 

n  fluvios  cohibere  parat.  Quod  primi  Iceni  ab- 
alicla  gens ,  nec  proeliis  contusi ,  quia  societatem 
volentes  accesserant.  Hisque  auctoribus  circum- 
itiones  locum  pugnae  delegere ,  septum  agresti 
et  aditu  angusto ,  ne  pervius  equiti  foret.  Ea 
Qta  dux  romanus,  quamquam  sine  robore  legio- 
iales  copias  dueebat,  perrumpere  adgreditur,  et 
:is  cohortibus  turmas  quoque  peditum  ad  munia 
Tunc ,  dato  signo ,  per&ingunt  aggerem  suis- 
stris  impeditos  turbant.  Atque  illi  conscientia 
lis ,  et  obseptis  effugiis  ,  multa  et  clara  facinora 
>ua  pugna  filius  legati,  M.  Ostorius,  servati  civis 
^ruit. 

II.  Ceterum  clade  Icenorum  compositi ,  qui 
nter  et  pacem  dubitabant :  et  ductus  inde  in 
ixercitus.  Vastati  agri ,  praedae  passim  actae ;  non 

um  illos  trajicere  posset .  ad  munia  accingit.  Id  est ,  tnrmas 

su  Ryckii  amicus  prsefe-  equilum  (  qui  immuncs  )  jubet  pe> 

os,  Mihi  placet  Pichenae  ditumofBciafungi.  Lips.  Frnstraad- 

:um  6ip.  insero  €ui.  Sic  didissct  quodque  peditum ,  cnm  co- 

Qa.  Bahrdt  in  vers.  germ.  hortes  jam  nominasset.  Verum  vidit 

rnesli  conjecturam  :  cas-  Pichena.  Peditum  pendet  a  munia, 

i  et  SabrinafluvUs  c.  p.  Equites  non  uno  loco  apud  Livinm 

conatssa,  Farn.  contusi,  cquis  descendere ,  et  munia  peditum 

Flor.  ed.  pr.  Ceterae  edd.  prsestare  jubentnr.    Mox  pro  qua 

m  usque  concussa.  Con-  Guelf.  contra.  Ern. 

*bum  elegans  pro  frange-  Vuctus  in  Cangos  exercitus,  Pro- 

ire ,  quo  usus  et  Sallust.  montorium  Katyy0tv»v  etiam  Ptole-> 

>stree  opes  contusas ,  hos-  maeus  a,  3.  in  Britannia  agnojscit; 

[ctas  erant.  Ubi  similiter  sed ,  qui  fuerint  proprie  hi  populi , 

lam    concmsce.  Viu.  ilu  certant.  Ego  hoc  scio,  yicinoslce- 

Bud.  co/2Cu^5i.  nis  fiiisse,   et  cum  iis  restituendos 

tfuo<fuepeditum.F.go8cio,  Caesari  5,  ai.  Corrupte  enim  ibi  le- 

irmas  peditum  dici ;  quod  gas,  Cenimagrii,  Segontiaci,  Bihroci, 

i  omnes  prae   se    feruut.  missis  legatiomhus ,  sese  CoBsari  de- 

,  turmas ,  quodque  pedi-  diderunt.  Nam  Cenimagni  nusquam 

,  Pichenam  dislinctione  lectiinterBritannioegentes.  Divido, 

Turmas  quoque,  pedkum  et  scribo  :  IcenifCangi   Capioju- 


128  ANNALIUM  f^t*' 

ausis  aciem  hostibus ,  yel ,  si  ex  occulto  carpere  stgm^ji 
tentarent ,  punito  dolo.  Jamque  ventum  haud  procu/ 
mari ,  quod  Hibemiam  insulam  adspectat ;  cum  orta? 
apud  Brigantas  discordise  retraxere  ducem ,  destinatid- 
nis  certum ,  ne  nova  moliretur ,  nisi  prioribus  firmatk 
£t  Brigantes  quidem,  paucis,  qui  arma  cceptarant^ 
interfectis  ,  in  reliquos  data  venia ,  resedere  :  Silumia 
gens,  non  atrocitate ,  non  clementia  mutabatur,  qniii 
bellum  exerceret ,  castrisque  legionum  premenda  foret. 
Id  quo  promptius  veniret,  Ck)lonia  Camulodunum , 
yalida  veteranorum  manu ,  deducitur  in  agros  captiyos , 

dicemte,  Guilielme  Gamdene,c[ai  des.  Dio6o,  ai.,  KAfAouxaJrjw rh 

Brilanniae  tuae  nebulas  claro  ingenii  toD  KvvojgfXXiyov  BAo-iXf/ev  appellat.      { 

sole  nuper  illustrasti.  Lips.  MSS.  At  Gamalodunnm  lapidi  prisco  in- 

Fl.  Vat.  Guelf.  ed.  pr.  inde  Cangos :  sculptum,  eccisti  (  ap.  Grnit.'p.  439*) 

unde  Picbena  conjiciebat  inde  in  C.  censitor.  ciyiym.  romano&vm.  co- 

quod  yerum  puto.  Etiam  aliis  locis  i.omM.  victricensis.  qya.  est.  n^- 

]ibrarii  inde  pro  inde  in  :  et  in  pro  britannia.    camalodvni.    Duplie^ 

inde  in  dedere  V.  Burm.  ad  Sueton.  autem  eo  nomine  oppidum ,  alteraoi 

Gass.  35,  et  adVesp.  5.  Moxyam-  in  Brigantibus,  alterum  in  Trino-- 

que ,  quod  e  Fi.  dedit  Picbena ,  ba-  bantibus ,  colliges  ex  Ptolemaeo  1-  c- 

bet  etiam  Guelf.  ed.  pr.  idemque  Plinioque  2,77.Ne8cio,  annome" 

mox  Brigantas.  Vid.  supra  ad  c.  27.  iUis   a  pcculiari  aliquo  et  indige»* 

Sic  c.  34*  Siluras.  £rn.  Ap.  Gaes.  deo  :  cujus  fortean  mentio  in  hoc 

Gamdenus  iegit  Iceni,  Regni.  Da-  lapide  (  ap.  Grut.  p.  56.  )  CAMVto* 

vies.  nil  mutat.  *  Bud.  inde  Gangos.  sanc.  fortiss.  sAc.  ti.  clavdivs.  <*' 

Qui  arma  coeptabant.  Forte  coe^-  P.  qvir.  tertivs.  mil.  coh.  vu.  P** 

taranty  Acidalius.  Favet  ed.  pr.  coe-  7.  veri.  l.  d.  d.  d.  Camulus  ind^" 

perant ,  quod  est  aut  pro  ceperant ,  gena  deus ,  idem    qui  Mars.   Li^ 

aut  casptarant.  Hoc  malim.  Infra  Godd.  Flor.  Agr.  Oxon.  Guielf.  edd- 

quoque  idem  liber  exccepissent.  Adde  vett .  omnes  Camulodunum :  qaod  '^^' 

ad  c.  3i .  £rn.  rum  est,  ut  etiam  scriptura  grsca  ^^ 

Silurum  gcns.  Ila  correxit  (  ex  cet.  Sicetiamltiner.  Anton.  Sedi*^" 

iogenio  )  Rhenanus.  Superiores  edd.  scr.  a  Lipsio  allata,  et  numus  antiqi*-^^ 

Syhirarum.  ed.  pr.  Dilumm.   Sed  Camalod.  quod  defendunt  Cam^^' 

dein  recte  Siluras :  nisi  quod  c.  38.  nus,  p.  3a2.  et  Gellarius.  Hic  <^^K 

Siluas.  quod  omnes  libri  babent  i4,  dem  ,  quid  libri  desiderent ,  rescri^^^ 

29.  Ern.  Bud.  Siluarum.  quaeritur.  Ern.  Urbs  ista  in  Tri^^ 

Colonia  Camalodunum.  Quod  op>  bantibus  Camhodunum  est,  non 

pidum  antca  regum  in  eo  tractu  se-  malodunum. 


i.D.8.4.  LIBER  XTI.  129 


%,.  C.  5i. 


>sidium  adversus  rebelles ,  et  imhuendis  sociis  ad 
icia  legum. 

XXXIII.  Itum  inde  in  Siluras ,  super  propriam  fero*^ 
m ,  Garacljaci  yiribus  confisos :  quem  multa  ambigua, 
ilta  prospera  extulerant ,  ut  ceteros  Britannorum 
iperatores  praemineret.  Sed  tum  astu ,  tum  locorum 
Lude  prior ,  vi  militum  inferior ,  transfert  bellum  in 
*doyicas ,  additisque ,  qui  pacem  nostram  metue- 

4«  Imbuendis  sociis  ad  officia  legum.  Legionum  Bozhornias.  Male.  Sic  Statius  ia 
is  1 ,  1 ,  a8.  nt  lego. ,  Et  minor  in  leges  iret  socer  et  Cato  nostras.  boc  est ,  sttb 
cs. 

Tmbuendis  sociis  ad  officia  legum.  €X  loconim  peritia  prior  esset.  Mo- 

teranos  eo  deductos  ait ,  a  quibns  nuit  Pichena.  Lips.  Cod.  Agr.  Sed 

illi,  qui  essent  in  arnus,  repelle-  tamenastu,locorumqueJraude prior^ 

ituT,  ct,  quiin  ditione,  legibus  et  sic  editio  prim.  (  et  6ud. )  nisi 

imperiis  romanis  adsuefierent  ,  quod  t^  que  abest.  Jac.  Gronoyiut 

b    fascibus    Tivere    addiscerent.  e  cod.  Flor.  conjiciebat,  Tacitum 

iOK.  —  *  Ohsequia   mayult  Burm.  scripsisse  :  Sed  tum  astu,  loco,  tum 

Claudianum  de  sexto  cs.  Hon.  fraude  prior,  quod  si  cui  placet» 

100.  feram.  Ego  lectionem  cod.  Fl.  praB- 

Caractaci  virihus.  Dio  60 ,  20.  Ka-  feram  huic  conjecturae.  Sed  tamen 

p«t»ciTov  nominat  ,  alii   Catacra-  locumnon  satissanum  puto.  Quai> 

n  :  Zonaras  Caratacum',  Carado-  tum  e  sequentibus  colligere  licet, 

i!nTocasseYidenturBritanni.Certe  tantum  lococallide  delecto  yalebat 

am  hodie  iocus  est ,  et  in  eo  parie-  Caractacus :  nullius  alius  astus  men- 

tae  arcis ,  quem  Caer  Caradoc  yo-  tio.  Itaquesu8picor,eyestigii8Scrip- 

at  :  id  est  oppidum  siye  arcem  turae ,  s'ed  tamen  astu ,  legendum , 

^radoci.  Lips.  Ed.  pr.  Caratacum  sed  ea  tempestate ,   locorum  f.  p, 

CDper,  h.  1.  etiam  Guelf.  Ern.  Ex  Saepe  Tacitus  ea  tempestate  i ,  3.3, 

^o  thes.  Brit.  cumepigraphe  ca-  6.  etc.  In  Guelf.  est  tum  astu,  tum 

c  Hajmius  t.  1 ,  p.  i^S.  hunc  re-  loco  f  Ern.  Pro  astu  Bip.  conjec- 

xn  Carictacum  nominandum  pne-  tantleg.  iste,  yelistnd  glossemapu- 

[Ht.Verum  non  certum  esse,  is-  tant.  Mihi  cum  Hill.  Rac.  8.  cod. 

m  numum  Britanniae  deberi ,  nec  Gueif.  yeram  lectionem  seryare  yi- 

c   quicquam   mutandum,   censet  detur,  alterum  tum  a   praecedente 

B\hel  in  Doctr.  NN.  yet.  yol.  i ,  astu  absorptum  est  in  aliis. 
.  80.  Ordoidcas,  Ita  correxit  (  ex  inge- 

Sed  astu ,  tum.  Amplector  Flor.  nio  )  Rhenamti.  Ed.  pr.  OrdoUcas^ 
sripturam.  &£/ tum  astu,  locorum  Puteol.  Alc.  (  et  cod.  Bud. )  Or- 
^^aude  prior  :  ut  sit  sensus ,  astn  dohtcas.  MS.  Gnelf .  prwlium  in  0/v 
•xanalatnmabeobeUom^qniaj&aiid^    dolucas  :    cojiu  confusionis  plura 

a.  9 


X 


i5o  ANNALIUM  tf^ 

A.  C.  5i. 

bant ,  novissimum  casum  expei  itur ;  sumpto  ad  pro^ 
lium  loco ,  ut  aditus ,  abscessus  cuncta  nobis  impor- 
tuna  y  et  suis  in  melius  essent.  Tunc  montibus  ardttis , 
et ,  si  qua  ciementer  accedi  poterant ,  in  modum 
valli  saxa  praestruit :  et  prsefluebat  amnis  vado  incerto, 
catervaeque   meliorum  pro  munimentis   constiterant 

post  exempla  reperiet  lector.  BriUn-  sus  victores,  nejbrtunn  eladnostram 

niae  populus  est.  Ern.  quoque  pacem  turbarent.  Hoc  est,  in 

Pocem  no^tram.  Librialicpiotedi-  fines  nostros  facerent  incursiones: 

tionum  Teteram ,  pacem  in  iram.  nos  quoque  adorirentur.  Gb.on.  Vor 

Ego  legerim ,  pacem  an  iram  nos-  cem  in  iram  est  in  ed.  pr.  Cetera 

tram,  Duplex  scilicet  stimulusca-  inde  a  Puteol.  omnes /Micem /lostnuR' 

piendi  arma  in  Romanos :  siTC  quod  Recte.  Sic  pacari  romanis  scripto- 

pacem  et  servitutem  multi  timerent,  ribus  dicuntnr ,  quse  sub  imperioia 

sive  quod  extrema  ab  iratis.  Lips.  romanum  rediguntur  armis.  Ebk. 

Freinsh.  parem  injuriam :  alii  aliter.  —  ^Heinsius  conj.  pacem  irritamff^ 

Frustra  molinntur.  Pax  eleganter  infidam. 

interdum  est  idem  quod  imperium.  .    Saxd  prasstruit.  Sic  ed.  pr.  et  MS* 

$eneca  de  Clem.  i ,  i .  ^  Hcec  tot  mil^  Oxon.  At  PuteoL  et  sequentes  om* 

Ua  gladiorumy  qucepax  mea  com-  nes  usque  ad  Pichenam  «axis.  Male  • 

primit.  Cap.  4-  -Hic  casus  romame  cnm  praecedat  mo/iCt&us  a/Y&iu.  Ebjs* 
pacis  exitium  erit :  hic  tanti  fortU"        Cateruaque  majorum'.  Lego,  c^'' 

nam  populi  in  ruinas  aget.  Sed  et  terwaque  nationum.  Solitum  ita  Brt* 

c.  8.  tihi  in  tua  pace  armato  viven-  tannis  Gallisque  struere  aoiem  ipet 

dum  est.  In  regno  vel  imperio  tuo,  nationes ,  ut  disoretaTirtuseluceret- 

quod  pace  contines ,  ubi  aliis  pa-  Lips.  Placet  Pichenae ,  quia  sequito' 

cem  praestas.  De  ProTid.  4-  Omnes  ductores  gentium.  Sed  hi  pertineit^ 

considcra  gentes ,  in  quibus  romana  ad  reliquum  exercitum  :  et  tantui^ 

pax  desinit.  Plinius  27,  i . ,  Immensa  pars  copiarum  pro  munimentis  sis^ 

romance  pacis  majestate  non  honUnes  bat ,  non  cateruce  nationum.  Nec  se^ 

modo  diuersis  inter  se  terris  genti-  quar  Ryckium ,  qui  e  cod.  Agr.  rc^ 

busque,  verum  etiam  montes  et  ex-  cripsit  caterva  majore ,  (^utHeinnC 

cedenda  in  nubes  juga  partusque  eo-  placebat )  nec  Barlhium,  qni  Adr** 

rum  et  herbas  quoque  inyicem  os-  ^S,  3. ,  Moniorum  tcI  Maniorum  9 

tentante.  Arrianus  in  Epict.  3,  22.,  quae  gens  insulam  Moniam  Tel  Ms^ 

"Av  tic  o-f  tTatipM,  xftauyA^t  wki  h  t5  niam  habitaTit ,  corrigi  Tolebat.  Nt-*" 

/ixeer»  ,  a»  Kflti0-0tp ,  fv  t9  <r%  fip^VM  ofat  hil  melius  Tidi ,  quam  qnod  Freinsb^ 

nfkcr^».  Ergo  pacem  nostram  me~  Toluit  :  catervaque  armatoruniy  9» 

tuu/if,  quidetrectantimperiumnos-  catenfce ,  ut  in  Agric.  c.  37.  qnoc^ 

trum  :  qui  Terentur,  ne  et  ipsiTC-  optime  consentit  iis,  quae  dicuntn^ 

niantinditionem  nostram.  Sic  quo-  c.  35.  init.  ubt  propugnatores  dir^ 

que  supra  Tacitus  29.  terrori  adver»  cuQtiir.  £mx,  Sv^por  Btip.  qiii  e.  i3  ^ 


:<5t.^ 


AUM  LIBER  xn.  i5i 

XXXlV.  Ad  hoc  gentium  ductores  circUmire ,  hor- 
Bp  tari ,  (irmare  animos ,  minuendo  metii ,  accendenda  spe, 
dfi  aliisque  belli  indtamentis.  Enimyero  Caractacus  huc 
odH  illuc  volitans ,  (<  iUum  diem ,  illam  aciem ,  testabatur , 
?em  ailt  reciperandae  libertatis,  aut  seryitutis  aetemas  initium 
OTE  fore.  »  Vocabatque  nomina  <c  majorum ,  qui  dictatorem 
Csesarem  pepulissent :  quorum  virtute  vacui  a  securibus 
ettributis,  intemerata  conjugum  et  iiberorum  corpora 
retina^ent.  m  Hsbc  atque  talia  dicenti ,  adstrepere  vulgus  j 
H^  gentili  quisque  religione  obstringi,  w  non  telis,  non 
^;    vulneribus  cessuros. » 

erir  XXXV.  Obstupefecit  ea  alacritas  ducetn  romanum  : 
^  simul  objectus  atimis ,  additum  vaUum ,  imminentia 
^  juga ,  nibil  nisi  atrox  et  propugnatoribus  freqUens ,  ter- 
p^  '  rebat.  Sed  miles  proelium  poscere,  «cuncta  virtute  ex- 
» «!  P^ignabilia ,  »  clamitare ,  praefectique  ac  tribuni  paria 
^.  <}isserentes  ardorem  exercitus  incendebant.  TumOsto- 
,(>  rius,  circumspectis ,  quae  impenetrabilia ,  quaequeper- 
*  H  via ,  ducit  infensos ,  amnemque  haud  difficulter  cvadit. 
Ubi  ventum  ad  aggerem ,  dum  missilikus  certabatur , 

3  5.  Certabatur.  Cod.  Agric  ceriatur» 


*  7 

afil 

^^\      ^-  i6 ,  5.  H.  a ,  82.  Sall.  Jng.  i3.  «uae  quisqiie  gentis  more  jarat :  nam 

^       o&t«ndimt ,  meliores  ampe  notare  for-  religio  est  religiosa  adseveratio.  Sic 

'        ''orcs.  «t  correxerat  docta  manus  in  Gry- 

\         ^ro  muiti/Rentis.  Ante  munimenta,  phiana.  Ern. 

*^t  a ,  80.  Cf.  3 ,  20.  Sed  alibi  instar        jirdorem  incendehant.  Vett.  edd 

*^Unimentorum ,  sic  i4>  3^.  12,  14.  omnes  intendebant,  ut  volebat  N. 

^ut  terviiutis  ceterntB.  Nescio ,  an  Heinsius,  et  est  in  MS.  rcg.  ap.  Rjc* 

^^^gantius   veriusque  aut  servituds  kium,  et  Guelt.  (it.  Bud.  a.  ^i.  m.) 

^^jern€B/bre,  voce  deleta.  Lips.  Jni-  Intendere   pro  augere  ,  saepe    dici 

^^^m  deleri  vult  et  Acidal.  cpii  pro-  apud  nostrum ,  scio  :  sed ,  an  satis 

^^>«at  ad  3,  20.  et  G«rm.  6.  commode  jungatur  ardori ,  dnbito. 

^uts^ue  re/j^o/ze.  Gueif .  (Bud.)  et  Itaque   incendehant  secutus  sum  , 

^*i,  pr.  heli^ni  quisque,  it.Puteol.  quod  tacite  receptum  est,  nescio  an 

'^lc.  Rheb.  Ald.  Grjrph.  Lips.  Bene  e  MS.  In  Agr.  cod.  esse  colligo, 

:o7te,  com  wyieritfliPii,  i.  c.  quia  Ryckius  nibil  notavit ,  cum  do 

9- 


1 


:* 


i53  ANNALIUM  f"-f<- 

A»  vi«  5i> 

plus  vulnerum  in  nos ,  et  pleraeque  caedes  oriebantui 
Posteaquam,  facta  testudine,  rades  et  informes  saxoruii] 
compages  distractae ,  parque  cominus  acies ;  decedere 
,  barbari  in  juga  montium.  Sed  eo  quoque  irrupere  feren- 
tarius  gravisque  miles :  illi  telis  adsultantes,  hi  conserto 
gradu  :  turbatis  contra  Britannorum  ordinibus,  apud 
quos  nuUa  loricarum  galearumve  tegmina  ,  et ,  si  auxi^ 
liaribus  resisterent ,  gladiis  ac  pilis  legionariorum  :  si 
huc  verterent,  spathis  et  hastis  auxiliarium  sterhebantur. 
Claraea  victoria  fiiit ,  captaque  uxore  et  filia  Garactaci^ 
fratres  quoque  in  deditionem  accepti. 

XXXVI.  Ipse  (ut  ferme  intuta  sunt  adversa)  cum 
fidem  Cartismanduae  ,  reginae  Brigantum  ,  petivisset, 
vinctus  ac  victoribus  traditus  est ,  nono  post  anuo , 

36i  PIhs  vulnerum  in  nos  et  pleraque  casdes  oriebantur,  Etperasque  cadis  orie- 
katur^wcxibeudum. 

rcgio  moneret.  Et  sic  correctum  cst  Jertissimaacies.  Plin.  i8, 7.  confertif 

in  Gryphiana.  Ekn.  taleis,  scd  ad  gradum  aptius  qiiadral 

Decederc  barbari  in,  Acidalius  conserere.  Bud.  conserio. 

malebat  recedere.Ahus  ap.  Ryckium  Spathis  et  hastis  auxiliarium.  Ob- 

sectft^ere.Neutrumplacet.  Vulgatum  serya  diversa  arma  inter  legionarioi 

defcndi  potest ,  inteUectu  ^roe/to  yel  auxiliarcsque  :  illis  gladios  et  pila; 

munimentis.  Decedere  prcelio  dici ,  his  spathas  et  hastas  tribuit.  Spa- 

piuribus  exemplis  docet  Dukcrus  ad  thas  autcm ,  gladios  mafores  inter- 

LiY.^j/iT.DecedereprcesidiOjVallo  prctatur  Vcgctius  2,  i5.  Lips.  Mi- 

dici  posse ,  ncmo  dubitat.  Dccede-  rum  est  barbarum  rocari  Terbam 

bant  proelio  et  munimentis ,  ut  in  spathas  a  Lupano ,  quod  graecum  et 

montes  evaderent.  Ern.  1.  c.  Du-  ipsius  Menandri  est  in  lAta-ovfA.  a. 

keruspotiusdocct,  decedere -^TCKilio  Gron.  Cf.  Pollux.  10,  3i. 

rarius  dici  quam  excedere.  Cartismandiue.  Ed.  pr.  Cartiman- 

ConJeHo  gradu.  Frcinsh.  yolebat  dam  yocat,  nisi  quod  h.  ].  Carti- 

conserto  c  6,  35.  ubi  conserta  acies.  mandus  scriptum.  Ed.  PuteoL  h.  1 

£t  sic  est  in  MSS.  ap.  Broterium.  Cartimanduam  yocat,post  sempei 

Sed  conferto  gradu  nifail  est ,  quam  Ccrtimandam ,  et  sic  omnes  y€tt 

conferto  agmine  ap.  Liy .  22, 28.  quod  \ariant.  Sed  Hist.  3,45.  constantei 

recte  defendit  Drackenb.  etsi  libri  Cartismandua ,  Puteol.  Carthiman- 

quidam  conserto.  Adde  ad  6  ^  35.  dua ,  et  sic  ceteri  vett.  Ern. 

Ern.  Csesar  quoque  ^.  G.  i,  %\ .  con-  NonQ  post  anno.  Atqui  hellua 


*•'«•«  LIBER  XII.  i55 

qaam  bellum  in  Britannia  coeptum.  Unde  fama  ejus 
evecta  insulas  et  proximas  provinciaS  pervagala,  perlt&^ 
liam  quoque  celebrabalur :  avebantque  visere ,  quis  ille- 
tot  per  annos  opes  nostras  sprevisset.  Ne  Romae  quidem 
ignobile  Caractaci  nomen  erat :  et  Caesar ,  dum  suum 
decus  extoUit,  addidit  gloriam  victo.  Vocatus  quippe , 
ut  ad  insijgne  spectaculum ,  populus.  Stetere  in  armifl 
praetoriae  cohortes,  campo,  qui  castra  praejacet.  Tum^ 
incedentibus  regiis  dientelis ,  phalerae  torquesque^  quae- 
que  extcmis  bellis  quaesierat ,  traducta :  mox  fratres  et 
conjunx  et  filia  :  postremo  ipse  ostentatus.  Ceterorum 
preces  degeneres  fuere ,  ex  metu  :  at  non  Caractacus , 

37.  Fama  ejus  evecla  insulas^Insulam  pato »  hoc  est ,  ipsam  Britanniam. 

ccepit  Claudio  tertium ,  L.  Vitellio  Castt^a  prcejacet.  Vatic.  castris,  Et 

secundum  coss.  ut  Dio  claretradi-  siSiiimleQo regiisclientelis.LiPs.Cas' 

^t  60,  19.  Nec  inde  ad  hunc  diem  tris  etiam  ed.  pr.  Reliquae  a  Puteo- 

plus  annos  septem  numerayeris  ,  ut  lano  iode  omnes  (et Bud .)  castra.Post 

SQspicio  jure  numeralis  mendi  sit.  rescripsi  lum  pro  tunc  :  quod  alienis- 

Pugnant  etiam  haec  cum  iis,  qiiae  simum  esse  omnes^  vident,  et  aliis 

H.  1.  0.  scribuntur :  CartlUsmandua ,  quoque  locis  pro  tum  scribitur .  Tunc 

iB^t,  Briganubus  imperitahatj  pol-  est  eo  tempore ;  tum,  post^  quo  facto. 

^  nobilitate ;  et  auxerat  potentia ,  Secntns  est  Broterius.  Mox  ante  Lip- 

postquam ,  capto  per  dolum  rege  Cu"  sium  omnes  clientuHs ,  estque  sic  in 

f^^tctaco,  instruxisse  triumphum  Clau-  MSS.   Ctientuli  occurrunt  infra  in 

^iCoBsatis  videhatur.  Nam  trium-  DiaL  de  Qr.  c.  36.  Neque  ego  spre- 

pHos  Clandii  aliquot  annis  anterior  :  yerim.  Per  contemtnm,  ut  de  reguli 

^  in  eo  hercle  ductus  iste  Garac*  barbari  clientibus,  dici  putcm.  De- 

^^cus.  Ut  nihildicipossit^  quinTa-  nique  an  non  durum,  incedere  de 

^Uum  in  Historiis  aut  memoria  fefel-  clientelis  dici  ?  Pro  traducta  ed.  pr. 

'^Ht,  aut  proyexerit  calor  quidam  tradita.Knif. 

*cHptionis.LiP8.  RycViusputat,  ini-  Bx  metu  :  at  non.  Locus  prava 

^'^msnppntationisducendumabello  distinctione  laborabat  in    omnibus 

^'^testino ,  quod  Bomanos  in  Britan-  edd.  praeter  ed.  pr.  qnae  habet  punc- 

^iam  traxerit.  Ern.  tum  post  requirens ,  ubi  in  ceteris  est 

^rovincias  perwagata.  M&Gnelf.  comma.  Atque  etiam  post  ex  meUi 

^^*itates  in  textn ,  sed  prouincias  in  colon  esse  dedebat ,  non  punctnm. 

^^argine.  Mox  idem  ruehantque  vi-  Nisi  yero  70  non  est  alieno  loco  :  At 

•«r«.  Vulgatnm  yerum  esse ,  series  Caractacus  mm  vultu  demisso  aut 

*^Trationis  satis  indicat.  Ern.  verbis  m,  requirens,  uhi  etc.  qu«d 


•  1 


i54  ANNALIUM  fr^ 

aut  vultu  demisso  j  aut  verbis ,  misericordiam  requirens. 
Ubi  tribunali  adstitit ,  iu  hunc  modum  iocutus  est : 

XXXVII.  «  Si,  ({uanta  nobilitas  et  fortuna  mihi  fiiit^ 
tanta  rerum  prosperarum  moderatio  fuisset ,  amicus  po^ 
tius  in  hanc  urliem ,  quam  captus ,  venissem  :  neque 
dedignatus  esses  claris  majoribus  ortum ,  pluribus  genti- 
bus  imperitantem ,  foedere  pacis  accipere.  Praesens  sors 
mea ,  ut  mihi  informis ,  sic  tibi  magnifica  est.  Habui 
equos ,  viros ,  aima ,  opes ,  quid  mirum ,  si  haec  inyitus 
amisi?  Non,  si  vos  onmibus  imperitare  vultis,  sequitur, 
ut  omnes  servitutem  accipiant.  Si  statim  deditus  trade- 

38.  Ubi  tiibunali  adstitit,  Tribunal  molim  ex  more  Taciti.  —  39.  SequUur,  Cod. 
Agric.  sequetur,  ut  Tolebat  Lipeius. 

£ane  melius  puto ,  placetque  Brote-  tim  imperari  etiam  yelint  ?  ISon  ber- 

rio.  Denique  si  ex  metu  abesset,  nemo  cules  animosi  nos  et  liberi.  Lips.  Sic 

desideraret.  Nam  £/<?^/zere5/7r.  sunt  cditum  ab  illo  tempore,  usque  ad 

meticulosae.  Si  genuinum  est ;  dege-  Ryckium,  qui  edidit  non  si ,  etMS* 

neres  pr.  sunt  humiles  nimis.  Ern.  Agr.  et  conjectura  Murcti,  GroUi : 

Pluribus  gentibus  imperiumtem.  quod  cst  sanc  elegans ,  et  generoM 

Itae  Flor.  edidit  Pichena  :  nestioan  Caractaci  animo  aptum.  ConstaB^ 

recte ,  cum  mox  iterum  imperitare  tiam  enim  quandam  et  firmitatetf 

recurrat.  Sed  hoc  leve.  £d.  pr.  Lips.  animi  indicat :  quamqiiam ,  etiamif 

imperantem.  Cetera  yeteres  omnes  simplici  argunaentatione  adhibetaTr 

imperitans ,  vitiose  e  Pateoiano  pro  ut  patct  e  Cicer.  Top.  c.  3. ,  iVcpf 

imperitantem .  Id  unde  or^vm  sit,  lec-  si  uxori  vir  legai^it  omne  argmMf 

tio  Guelf.  indicabit :  non  tMigRattts  quodsuum  est,  idcirco ,  <fua!  in  notnr 

essem  (passive)  cl.  m.  ortus,  p,  g,  nibusJuerunt,legatasunt,qaemW' 

imperitans  fosdere  pacem  accipere,  cum  attulit  Ryckius.  Noster  14, 48-, 

Ern.  Plane  sic  Bud.  a  i.  m.  unde  Non ,  quicquid  nocens  reus  pati  me* 

r.  m.  fecit  imperitans.  reretur,  id  statuendum.  Constanti^ 

Nam,  si  vos ,  omnibus  imperitare^  servitin  loco  noto  Suetonii  Aug.97' 

Falso   Tcro  hoc  et  ineptc  dicitur.  et  Tereniii  Eun.  i ,  i ,  4* »  Non ,  ^' 

Idne  consequens,  nt,  qui  yelit,  quod  me  ohsecret,  Recepit  Broterius.  £gO] 

velitpossitPEgomeBritannisregem  quia  num  scripturae  valgatae  naii> 

esse  volo  :  illi  accipiant  ?  Emendo  similius,  hoc  secutus  sum.  Sedta 

priorem  voculam ,  et  rmm  lego  :  at-  men  et  supra  num  et  non  confiiiKJ 

que  ita    sententiam   interrogatione  vidimus.  ERN.CitatisaddeH.  3, 20 

inspiro.  Ego  ,  inquit,  vobis  me  op-  Non,  sipateant  portce,  Acid.  etiai 

posui ;  quid  mirum  ?  An,  quia  vos  num  ,  et  magis  /10/1,  probat.  Bu< 

«hmnibusimperare  valti&,  onmeft  sta-  nam  si ,  etc. 


A.U.M.  LIBER  XII.  iS5 

A>  C  5i. 

rer ,  neque  mea  fortuna ,  neque  tua  gloria  inclaruisset , 
et  supplicium  raei  oblivio  sequeretur  :  at ,  si  incolumemi 
semverisj  seternum  exemplar  clementiae  ero. »  Ad  ea 
Caesar  veniam  ipsique ,  et  conjugi ,  et  fratribus  tribuit, 
Atque  iili  vinclis  exsoluti ,  Agrippinam  quoque ,  haud 
procul  alid  suggestu  conspicuam ,  iisdern,  quibus  prin- 
cipem ,  laudibus  gralibusque  venerati  sunt :  novumsane 
etmoribus  veterum  insolilum,  feminam  signis  romanis 
praesidere  :  ipsa  semet  parti  a  majoribus  suis  imperii 
sociam  ferebat. 

XXXVIII.  Vocati  posthac  patres,  multa  et  magni- 
fica  super  captivitate  Caractaci  disseruere :  «  neque  mi- 
nus  id  darum ,  quam  quum  Siphacem  P.  Scipio,  Persen 
L.  PauUus ,  et  si  qui  alii  vinctos  reges  populo  romano 
ostendere. »  Censentur  «Ostorio  triumphi  insignia;» 
prosperis  ad  id  rebus  ejus ,  mox  ambiguis  :  sive,  quod, 
amoto  Caractaco ,  quasi  debellatum  foret ,  minus  intenta 
apud  nos  militia  fuit;  sive  hostes,  miseratione  tanti 
ftgis,  acrius  ad  ultionem  exarsere.  Praefectum  castrorum, 
1. 4  legionarias  cohortes  exstruendis  apud  Siluras  praesi-* 

OUiyiosequeretur.  Le^o,  sequetur,  tmus  et  Bad.  alsoluti,  Sic  Beroald. 

^tdiitiDctione  sententiam  expedio  :  Laud&us  gratibusque.  £dd.  vett/ 

^tsuppUcium  meiohUuio  sequetur:  grauisque,  Quod  nunc  eJitur^  MS. 

^«1  incotumem ,  etc.  Lifs.  Sic  jam  Bodl.  faabet.  Ern. 

*i*le  Rhcnanus.  Ego  recipere  in  tex-  Signis  r.  prassidere.   I.   e.  inter 

lum  non  dubitavi  propter  eviden-  signa  militaria  loco  edito ,  tribunali , 

'iam,  haud  paullo  majorem,  quam'  imperntoris  modo,  sedere.  V.  dicta 

^f^te  in  cUenielis  ;  quod  tam  cons-  adSueton.Tib.6.Mox^oJtAac  vett. 

^^ter  ab  omnibus  e  Lipsii  conjec-  edd.  omnes,  de  quo  supra  satisdic- 

^^ra ,  ut  alia,  editur.  Secutus  me  est  tum.  £rn.  ad  3 ,  4* 

^^oterius.  £rn.  SuppUcium  Saline-  Vinctos  reges»  Sic  e  Flor.  resti- 

'**o  hic  est  supplicatio ,  ut  3  ,  64  :  tuit  Pichena,  At  ita  dudum  ed.  pr. ; 

^^^le.  Sequetur  Rhen.  ex  ingenio  ;  idem  exhibet  MS.  Guelf.  et  alii  ap. 

^^tn  sequeretur  in  Bnd.  et  hoc  ap-  Broterium.  Intermediae  bmncs  vic" 

^i^s.  tos,  Paullo  post  MS.  Reg.  ed.  pr« 

WincUs   exsoluti.    God.  Floren-  siye  quod  hostes»^iB.N. 

2-  9*  . 


¥        . 


i56  ANNALIUM  ff^ 

diis  relictas ,  circumfiindunt.  Ac ,  ni  cito  e  vicis  et  cav 
tellis  proximis  subventum  foret ,  copise  tum  occidione 
occubuissent.  Praefcctus  tamen  et  octo  centuriones,  ac 
proinptissimus  quisque  manipularis  cecidere ;  nec  multa 
post,  pabulantes  nostros,  missasquead  subsidium  tur- 
mas  profligant. 

40.  Copia  twn  occidione.  Copiarum  occidione  cod.  Agr.  Lege  quantum  copianm. 
Ann.  6,  s.  cod.  Med. tom  pro  tanufuam.  Et  quam  pro  quamquam.  Hist.  4,33,  Fohusi- 
mus  quisque  e  Balauis,  quantum  peditum  erat,  funduntur.  c.  59,  TutorvalidanuuM 
eircwndatos  Agrippinenses ,  quantumque  mUitum  apud  superiorem  BhetU  ripam, 
m  eadem  verba  adigit,  Vita  Agr.  c.  1 5 ,  quantum  enim  traxisse  mUitum  si  tesc 
Britanni  numerent,  i5,  "ij  ,  quantumjuxta  nemoris  et  circumjecta  tecta  eonsonare 
cantu,  Sic  et  quod  sociorum  Ann.  a,  5a.  quod  auxiliariorum  Ann.  4,  3;.  mUUum 
Hist.  a,  44.  sociorum,  roboris ,  alanun  cohortiumque ,  frugum  ,  armentonun,  bire- 
mium,  nationum ,  peditum.  Atque  ita  porro.  Infra  c.  56,  occidioni  exempti  sunt. 

Ac ,  ni  cito  vicis,  Editionc  prisca ,  et.  Mureti  conjecturam  suam  facinot 

et  quibusdam  scriptis  :  cifo  nuntiis.  Faem.  Acid.  Heins.  Ingeniose  6ip. 

Suspicor,  ni  citis  nuntiis  e  castellis;  emendaut  nuniiasset  et.  Sed  Tel  sio 

nisi  placct ,  ni  cito  municipiis  et  cas-  puto  leg.  e  castellism 
tellis.  Malim  etiam  mox  :  promptis^        Occic/ione  occ. VitioseYett.eddco- 

simus  quisque  e  manipulis  cecidere.  piarum  obsidione  occubiassent.  Rbeo. 

Ki,cohortesexpeditasopposuit»hiTs.  primus  ex  ingenio  dedit  copiasWi^ 

Intelligit  ed.  pr.  sed  sic  etiam  edd.  occidione  occubuissent,M.VLTeUiBd^ 

Puteol.  Riy.  MSS.  Flor.  Guelf.  Mu-  ganter  corrigit  praeterea  occidissetUt 

retus  conj  iciebat  ac  ni  cito  e  vicis  etc.  quod  etiam  adscripserat  vir  doctasit 

Sed  Gronov.  Obs.  2 ,  20 ,  vulgatum  marg.  Gryphianae.  Est  propria  Lati- 

defendit  :  ceterum  sententiam  non  norum  formula,  occiWioiteocciWerfff 

expedit.  Nam  profecto  non  subven-  ut  ap.  Liy.  2,  5i,  ubi  etiam  libri 

tum  vicis  et  castelHs ,  sed  praefecto  quidam  ohsidione :  v.  Drakenb.  E&^* 

castrorum  et  cohortibus ,  in  struen-  Ap.  Lact.  D.  L  5,  6 ,  occisione  (U' 

dis  novis  praesidiis  occupalis,  mu-  leverat,  ubi  alii  occiV/io/ie. 
nientibus.  Itaque  non  displicet  mihi        Quisque  manipulus,  Verius ,  e  md'' 

Mureti  conjectura ,  quae  et  aliis  pla-  nipulis,  Lips.  Pichena  manipuiariS' 

Guit :  nisi  praepositio  omissa  est  con-  Lipsianum  praetulerim ,  ob  consne- 

si^lto ,  ut  in  nominibus  urbium.  ^ici  tudinem  Taciti.  H.  i ,  67,  promptis" 

intelliguntur  ,  in   quibus    praesidia  simi  e  legatis.  Sed  tamen  frequentis* 

militaria  essent.V.  Gronov.  ad  Agri-  sime  genitivum jungit,unde  forte ina' 

coL   c.   ^i.   Castella  vicique  saepe  litquismampu/ariii/?2.EB.N.Praefero 

junguntur  ut  ap.  Liv.  9,  38,  tibi  ma/ii/7u//2m,uti,20y2i;eti5, i2,iibi 

pariter  turbant  librarii  in  vicique,  v.  not.  Bip.  Sunt  autem  manipularts 

Neque  tamen  Lipsii  conjecturas  spre-  primores  militum ,  s.  principes  quo^ 

Terim,praesertimpriorem.£aN.Bud.  nominatVeget.jitemprincipalesa  7* 
quoqne  nundis  et,  Rben.  tamen  vici$      PahulantesnostrosmissasqueMasx^ 


A.U.M  LIBER  XII.  1S7 

XXXIX.  TumOstorius  cohortes  expeditas  opposuit: 
lec  ideo  fugam  sistebat ,  ni  legiones  proelium  excepis-» 
ient.  Earum  robore  aequata  pugna ,  dein  nobis  pro  me- 
liorefuit.  Effugere  hostes ,  tenui  damno ,  quia  inclinabat 
dies.  Crebra  hinc  proelia ,  et  saepius  in  modum  latrocinii 
per  saltus ,  per  paludes  ,  ut  cuique  sors ,  aut  virtus  j 
temere,  proviso  :  ob  iram,  ob  praedam  :  jussu,  et  ali- 
quando  ignaris  ducibus.  Ac  praecipua  Silurum  pervica- 
cia ,  (juos  accendebat  vulgata  imperatoris  romani  vox  : 
« ut  quondam  Sugambri  excisi  et  in  Gallias  trajecti  fo- 

^e  Teram  lectionem  putamus ,  qiiae  pro\,  Cort.  ad  Sall.  Jug.  22.  Sed 

totidem  literis  est  in  ed.  Puteolani ,  mox  yidetur  legendum  :  etjugere. 

UDde  non  dubitayimus  restituere  :  RatipnemenimyideturreddereTelley 

Becutusque  est  nos  Broterius.  Codd.  cur,  cum  sequo  Marte  discesserint , 

J^lor.  Guelf .  pahidantis  nos  ipsos  mis'  tamen  postea  se  yictores  crediderint . 

^asque :  ed.  pr.  pahulatum  nos  ipsos  In  ta]i  re  noster  copula  et  utitur.  Fu- 

nissasque,  unde  yolebat  J.  Grono-  gere  sane  hostes,  inquit,  sed  tamen 

'^us  ho$  ipsos.  Atqui  proxime  de  in>  tenui  damno  etc.  Ern. 
terfectis  prsecesserat.  E  nostros  fac-        Prwwa.Veriu8,;>n}mtt.  Lips.MS. 

tom  est  nos  ipsos.  Beroaldas  et  Alc.  Flor.;9romo ,  quod  recepit  recte  Pi- 

^^erepabulantis  nostrosmissasque.  chena.  Ern.  Et  secuti  recentiores. 

Quae  nunc  obtinet  lectio  pdbulantis  Bud.  prouisa. 

f^tros ,  ipsasque  missas  primum  re-        ^c  praecipua.  Rectius  conjiinctiop* 

peritiu*ined.Rhen.i533.undeduxere  nem  abfuturam  putat  Freinsh.   Si 

Aidus,Gryphius,  ceteri.  Itaque  sus-  quid  mutandum ,  malim  At,  quod 

picor  in  nota  Rhenani  esse  yitium  hic  aptissimum  fore ,  facile  omnes 

'^peranim ;  dicit  enim  se  scripsisse pa-  sentient.  Ern. 
^ulantes  nostros  ipsos,  Ern.  In  Rhen.        Sicambri  excili.  Ferretus  in  notis 

^- 1544  •  plane  eadem  diyersitas  in  hic  exciti:  et  Ursinus  pro  correc- 

textu  et  nota.  tione  Faemi  laudat  exc/ 5/.  At  in  om- 

Cohortes  expeditas  exposuit,  Cur  nibus  editis  meis  excisi  reperi.  Et 

^xposuit?  An  in  nayibus  fuerant  ?  possct  exciti  defendi.  Nam  Sugam- 

Ugitimum   yerbum  erat  submisit.  bri  proprie  non  deleti ,  sed  suis  sedi- 

^olerabilius  erat  expromsit.  Ern.  busexciti  in  Galliam  traductisunt: 

Bip.  opposuit,  cum  Lipsio  :  rec-  estque  id  fere  propriumineareyer- 

^tis.  bum.  Sed  gens  excisa  dici  potest , 

^ro  meUoreJuit  effugere.  Sensus ;  cum  mota  sedibus  suis  aliis  immisce- 

pOBt  existimatum  est,nos  superiores  tur ,  ut  nomen  proprium  habere  de- 

^s8e,anostra  parte  melius  pugoa-  sinat.  £t  sic  h.  ].  capiendam.  Ern. 

^m  esse.  De  usu  ho«  pr^ppiiiionis  Flor.  excisi,  Si0  et  Bmd. 


i58  ANNALIUM  l-?«°^ 

A.  C.  5i. 

rent ,  ita  Silurum  nomen  penitus  exstinguendum. » 
Igitur  duas  auxiliares  cohortes ,  avaritia  praefectonim 
iucautius  populantes ,  intercepere.  Spoliaque  etcaptivos 
largiendo ,  ceteras  quoque  ^ationes  ad  defcctiouem  tra- 
hebant :  cum ,  taedio  curarum  fessus ,  Ostorius  conce&sit 
vita;  laetis  hostibus ,  tanquam  ducemhaud  speru^^d|nn| 
ct  si  non  proelium ,  at  certc  beUum ,  absumpsissetj^ 

XL.  At  Caesar ,  cognita  morte  legati ,  ne  piiQVUi^ 
sine  rectore  foret ,  A.  Didium  suffecit.  |s  propere  vectus^ 
non  tamen  integras  res  inveuit ,  adversa  interim  legionis 
pugna ,  cui  Manlius  Valens  praeerat.  Auctaque  et  apud 
hostes  ejus  rei  fama ,  quo  venientem  ducem  exterrerent^ 
atque  illo  augente  audita,  ut  major  laus  compositis,  vel, 
si  duravissent ,  venia  justior  tribueretur.  Silures  id  quo- 
que  damnum  intiilerant ;  lateque  persultabant ,  donec 
adcursu  Didii  pellerentur.  Sed ,  post  captum  Cm^ 
cum ,  praecipuus  scientia  rei  militaris  yenuthii|[itR]Bki' 
gantum  civitate ,  ut  supia  memoravi ,  fidusqiiie  mu  et 

4i.  Auctaque  et  apud  hqstes,  Forte  auctaaque  apud  hostes  etcfamaj  attpte  UkK 
—  42.  £  JugajtUun  ciuUaUi.  E  BrigatUum  cod.  Agric.  qaod  ipsi  Agrieols  Lipdofiadr 
saibik. 

i5«  m  G.  tr.  y!  Ursin.  cum  Faerno  esl  ?  Ern.  Ror.  composki ,   cprtA 

aut.  in  G.  tr.f.  praefert  Lallem.  Item  Bud.  ubi  2.  B»> 

Atque  illo  augente  audita.  J.  F.  addidit  belli. 

Gron.  conjecit :  atque  ille  augere  au-  Jugantum  civitate,  Legit ,  Brigarf 

dita ,  non  probante  filio.  £x  ratione  tum  Rodolphus.  et  sane  ex  H.  3, 4^ 

oppositionis  dedebat  esse  1^50  au-  itaapparet.  Namquodhicait,  suprfl 

gente.  Et  hostes  augebant,  et  dux  se  rettulisse ,  non  lego  id  quidemiii 

ipse  res  auctasperscripseratRomam.  his  libris.  Lips.  Ed.  pr.  Evigantum 

EaN.  an  id  factum  e  Brigantum  ?  Sed  < 

Ut  major  laus  compositi.  3udic«yi  reliqua  illius  libri  ratione  coUiga 

deesse  olim   aliquid.   male.  Scribo  operas  dare  yoluisse  aut  debuisse  4 

tantum,  compositis  ,•  et  sententia  li-  Jugantum,   quod  omnes  oeteri  hs' 

quida  erit.  Lips.  Id  postea  recte  re-  bent  et  MS.  Guelf.  Vid.  ad  c.  16 

<:eptum  :  quamquam  obloquitur  J.  Yett.  edd.  et  MSS.  mox  Venudui 

Gron.  Quorsum  enim  referetur  com-  omnes.  Quis  primus  Fenusius  dede- 

mode  durat^issent ,  si  ante  singularis  rit,  nescio.  Sed  sic  libri  fi.  h  0 


tlt''  LIBER  XII.  139 

Tomanis  armis  defensus ,  cum  Cs^rtlsmandnam  reginam 
matrimonio  teneret :  mox  orto  discidio ,  et  sUjitipi  l>ellQ , 
etiam  advcrsus  nos  hostilia  induerat.  Sed  primo  tantum 
inter  ipsos  certabatur ,  callidisque  Cartismandua  aitibus 
fratrem  ac  propinijuos  Venutii  intercepit.  Inde  accensL 
bofl^ ,  stimulante  ignominia ,  ne  feminae  imperio  sub- 
deroBSiir.  Valida  et  lecta  armis  juventus  regnum  ejus 
iuvadujit»  Quod  nobis  praevisum  :  et  missae  au^dlio  co- 
hortes  acre  prcelium  fecere  5  cujus ,  initio  ambiguo,  finis 
laetior  fiiit.  Neque  dispari  eventu  pugnatum  a  legione , 
cui  Csesius  Nasica  prseerat.  Nam  Didius ,  senectute  grar 
vis  et  multa  copia  honorum ,  per  iniuistros  agere  y  et 
arcere  hostem ,  satis  habebat.  Haec ,  quamquam  a  duo^ 
bus ,  Ostorio  Didioque  ,  propraetoribus  ,  plures  pe? 
auuos  gesta ,  con junxi ,  ne  divisa ,  haud  perinde  ad  me- 
UKHriam  sui  valerent.  Ad  temporum  ordinem  redeo. 

Ti.  Claudio  quintum,  Ser.  Coinelio  Orfito  coss. 


^^*  Q^^oiii  ^^f  prcevUum,  Provisum  cod»  Agvic.  —  44.  Mulia  copia  honorum»  Aa 

f>onorumt 

£&N.  Omiiiao  leg.  Brigantum ,  quo4  '  feminae  ?  Te  igitur  andi:  Solitum  qui" 

<!trecepcre  Bip.  e  c.  3a.  et  H.  1.  c.  dem  Britannisjhminprumductubelr 

^ugantes  ignorant  Geographi.  Cam-  lare.  Quod  clare  testatur  Boadicae^ 

^os  p.   558.  conjeclabat,  forsan  tu^  i^j  35.  Lips. 

CaQtianos(yulgo  thcGaint)  intelli-  Ostorio  Vidiogue,  Nomina  haec  a 

geQdos ,  ipse  tamen  pptius  Brigan"  glossa  quadam  adjectaputatFreinsh. 

^  reponendum  censet.  Bud.  eui~  Mox  to  tmnc  abest  a  cod.  Fk>r.  et  de- 

Santum.  Idem  Venutius.  leri  Tolebat  J.  Gron.  Cum  in  om,ni~ 

Mox  orlo  dissidio.  IXscidioethic  bus  editis  esse  dicit,  fallitur.  Non 

>cribendum  censeo.  Gron.  Sic  MSS.  habet  Puteolani  ed.  et  Riyii.  abest  et 

^or.  Bud.  Agr.  ed.    pr.  Dissidiq  a  MS.  Guelf.  Itacpie  deli?\i.  Yulgo  : 

^  a  Puteolano  invectum.  Ern.  Cf.  nunc  adtempp,  ordinem  redeo.  Eaif. 

2,86.  AbestetaBud. 

^efemince  imperio  siibderentur.  Ser.Corn.Orfipo,  Hujus  con^qla- 

Vereor ,  Tacite ,  ut  mens  tibi  prae-  t«is,  coUega  Claudio,  hotatifr  etiam 

i^.In  tuismoribus,noninBritanr  inscriptione  ap.  Fabrettum  p.  473. 

norum  fnisti ,  cnm  haec  scripsiati.  ubiei  idem,  quodh.  1.  nomen  tri- 

CiuiQcpud  illis  iguominiosum  subdi  buitur.Mj|lQ<{uidamyocantiSiefg|ium, 


i4o  ANNALIUM  ^f^ 

virilis  toga  Neroni  maturata ,  quo  capessendae  reipabt. 
habilis  videretur.  Et  Caesar  adulationibus  senatus  libens 

alii  etiam  Scipionem,  ut  in  Fastis  /AkKiTTA  ytyoinf  ,  B-av/Ak  tt  ov  /xi' 

PanviDii et  AJmeloveenii etc.Nomen  x^h irm.fivx*  'P»fut^e<( ,  ^TwtkM.}t^ 

Scipionis  ductum  putant  e  Dione.  tnt*  cfMX^tf-Ac  tv  To/Scff  «Xi»U ,  »<ti, 

Sed  bene  docet  Fabrettus  in  Des-  tiiovTUikfJfi.o-tifoxvtlyyUtvtu^ 

cript.  lacus  Fucini  memb.  2.  indicem  pyjgoc ,  iv  irexx»  e/Dtfx^  JuptuyfU^^ 

CoDsulam  libri  60.  Dionis  a  Leun-  Jiempei.iFO^Afwa^sAinfnnk.wBit, 

clavio   consarcinatum  utcunque   e  Mox  :  K«tTfj8ativf  J^  tis  tiv  kytfki 

Xiphilino.  Ern.  'nfi  Itm  fjtkxia^rA  ytycf^  na-smftt''' 

VhriUs    toga    Neroni    maturata.  xAtJtxA,  ma-rt  kiFold^ia-dw pth  Mink 

Bene  ,  maturala.  Non  enim  ex  ritu  ^Jt,  riiy  iFtfivif^vfOf  io-dvT*,  kiA- 

populi  rom.  debebatur  ante  explc-  x«ti8i7v  cA   twv   ««tS-atpatv  ,  trvfAfitKn 

tnm  annum  xiv.  At  ipse  ineuDte  ce-  eS^^Av ,  tnc  tU  kfJftLf  tyyfot^t-  At- 

pit.  Tertull.  De  anima  38.  Jura  ci^  que  ita  peues  utrumque  scribendam 

tnlia  ahhinc  (id  estaziv  anno)  a§en-  recte  judicavit  Henr.  Valesius  ad  h. 

dia  rebus  attepiperant.  Idem  de  vir-  1.  Neque  aliter  legas  suadeo  apnii 

ginib.  veland.  11.  Etltnici  feminas  QmviUi.  i^ ,  6.,  Ccesar  Auffisuaydt- 

yfuideni  a  xii  annis ,  mascuhs  vero  cem  natus  annos  a%nam  pro  rostris    } 

a  duobus  amplius  adnegotia  mittunt.  Umdavit.  Etsi  vulgo  ibi  quoqoe  duo^ 

Nec  alius  sententiae  illud  Cornelii  decim.  Corrigenda  et  Vita  Virgilii: 

infra  i3 ,  i5. ,  Turbatus  his  Nero ,  et  Initia  astatis  Cremonas  egii  utque  oi 

propinquo  jam  die ,  qun  quartumde^  virilem    togam  ,  quam    iefu  anno 

cimum  astatis   annum    Britannicus  natali  suo  accepit ,  iisdem  iOis  oon- 

ex/?/e6al.  Nota ,  quod  ait,  explebat:  sulibus,  quibus  erat  mz(it#«  Repone: 

quia  tuDC  referendus  in  viros ,  et  ideo  quam  quintodecimo  natali  §uo  acct' 

ab  eo  metus.  Vetus  Horatii  interpres  pit.  Nam  consules  illi ,  Cn.  Pompeiai 

iudicatnm  id  voluit,  dum  scribit,  MagDUs,M.  LiciDius  Crassus ,  foe' 

Nobiles  pueros  prastexta  veste  sub  ruDt  primum  a.  U.  C.  683.  Iteruin 

disciplinausque  ad  annumdecimum"  698.  CapitoliDUS  Marco  4-    Virilem 

quintum  usos,  Scilicet ,   quia  tunc  togam  sumpsit  quinto  decimo  ataUS 

toga  eam  rautabant  virili.  Hoc  ve-  anno.AuQ.  BucbDems  cum  ad  PtinB 

mm  est.  Nec  velim  peudere  ultra  vi-  Epist .2,14.  quinuper  togas  sumpse* 

ros  doctos  in  tirocinii  legitimo  die.  runt,  observat,  describi  septeude- 

Nam,  quod  Augustus  aliique  serius  cim  aDDorum  aetatem ,  quod  sexde- 

ceperiDt  togam ,  ab  alia  quavis  caussa  cim  aDDOS  irati  togam  puram ,  prae- 

fnit ,  non  a  ]ege ,  aut  more.  Lips.  De  texta  posita ,   sumerent ,  vulgarem 

Augusto  fefellemnt  Lipsium  verba  seculus  est   errorem  Manutioram , 

Suetonii  c.  8.  vulgo  corrupta  :  De-  Sigouii,  alioram.  Ex  qnibus  Aldus 

cimum  annum  agens  aviam  JuUam  \tl  Quxsitis  3 ,  i .  Ciceroui  filio  da- 

dejiinctam  pro  concione  laudavit ,  tam  in  exitu  sextidecimi  anni  togam 

quadriennio  post  virili  toga  sumpta.  vtrilem  scribit  ,  qni    natos    fnerit 

Sed  sic  jubent  ex  Nic.  Damasceno  Cotta  et  Torquato  coss.  Atqui  L. 

Florida  in  Exc.  ap.  Coastant.  Porph.  Julio  Caesare ,  C.  Marcio  Figulo  na- 

p*  474*  "^'f*  Kcuoktf  ,  ittfl  fvviet  Un  tum  scribit  ipse  ad  Atticum  i,  3. 


A.O  8o5.                LIBER  XII.  i4i 

^essit,  w  ut  vicesimo  aetatis  anno  consulatum  Nero  iniret : 

itque ,  interim  designatus ,  proconsulare  imjperium  ex- 

loc  est  a.  U.  C.  689.  Tirociniam  au-  anno  puberes  modestise  Bpecimende- 

:em  ejus  fuit  Lentulo  et  Marcello  disse  cohibito  intra  togam  dextro 

;oss.  a.U.  G.  7o4>hocest,  quintode-  brachio  neque  exserto  :  quali  cum 

>imo.  Idem  perperam  accipit,  quod  semper  esset  Cethegus,  ferocior  ha- 

sst  apud  Oridium  Fast.  3 ,  77 1 .  quasi  bitus  est ,  et  meruit  illud  Lucani  a , 

relit  ille ,  pueris  non  expectato  aeta-  543.  exsertique  manus  vesana  Ce- 

tis  anno  xvi  per  unum  solummodo  ihegi.  Olim  autem    particula  obli- 

diem  Baccho  dicatum  toga  pura  uti  quam  habet  insectationem  tempo- 

Licuisse.lVam ,  quare  toga  libera  de-  rum  ,  quum ,  sublatus  haud  quidem, 

tWj  est>  quare  dari  soleat^  non  in  multo  tamen  solutior  iste  mos  esset, 

ifltum  diem  modo ,    sed  in  perpe-  crescente  in  dies  licentia  et  lasciyia 

tuum,  tumcuminyirostranscribun-  juyentutis.  Sic  igitur  habendum  y 

ttir;  etpueris  est,  qui  adhuc  prae-  non  xvi  aut  xvii,  non    incertum 

textam  gesserunt.  Petrus  Seryius  in  omnioo  atque arbitrarium,  sed  quin- 

Juyenilibus  Feriis  argumentum  fir-  tumdecimum  solennem  aclegitimum 

missimum  censet,  quod  legimus  apud  tirocinii  annum  fuisse ;  nisi  qua  eum 

Valerium  Max.  5,4,  4-  »  M.  Cotta ,  grayis  caussa  proferret ;  quod  raro' 

qao  die  togam  virilem  sumpsit ,  ut  fiebat  inter  bonos  ac  pios  propter 

e  Capitolio  descendit ,  po&tulatum  avida  yota  parentum ;  quemadmo- 

Carbonem;  minorem  smiem  septem  dum  ,  qui  rempubl.    capesserent, 

et  decem   annis  prcetor  posudare  annum  petitionis  non  obire  metue- 

vtiat.  1.  I .  §.  3.  D.  de  postul.  Jd  mihi  bdnt.  Gron.  Annum  aetatis  ziv,  tum 

millius  ponderis  videtur :  faciie  nam-  absolutum  fuisse  tempus  togae  virilis 

9»  legibus  annariis  aut  eximia  vir-  sumendae ,  non  modo  sub  impera- 

tjuautgratiaillustrissolyitur.Quem  toribus,  sed  etiamante,  late  docet 

et  Tehementer  falli  puto  in  yerbis  Dodwellus  in  PraeL  Camden.  prsel. 

Cicer.  pro  Caelio  5.  Nohis  quidem  5.  ubi  etiam  Damascenum  audiea- 

<£m  annus  erat  unus  ad  cohibendum  dum  putat.  Adde  Rjckium  ad  h.  L 

Irachium  toga  constitutus.  Nam ,  in«  Ern. 

qoit,  praetexta  puerilis  non  adeo  di-  Libens  cessil.  Libens  est  in  Guelf. 

missa  ac  protracca  erat,  ut  brachio  ed.  pr.  Sed  PuteoL ed.habetliberis, 

cam  coUigi  opqrteret ;  virilis  autem  yitio ,  ut  puto ,  operarum  :  quod  pro- 

com  longiusdeflneret,  latiuspateret,  pagatum  ad  Rhenanum  :  in  cujus  ed. 

%  multum  laciniosa  esset,  brachio  totum  verbum  desideratur,  nec  ess« 

maQuque  colligenda  erat.  Haecsom-  dicit  in  codice  suo  :  corrigit  tamea 

niamera :  nec  mious,  quae  indecol-  l^ns  in  notis  :  abest  etiam  ab  ed. 

Ugit,  yere ,  cum  sumeretur  toga ,  una  Aldi ,  Gryphii.  Lipsius  restituit  li- 

iirachio  cohlbitam  :  quasi  cohibere  hens  tacitus.  £&n. 

hradtiumtoga  nihilsit  aliud,  quam  Ficesimo  cBtatis  anno.  Decretuni 

togamliberaminduere:  et  oUmsta-  frustra.  Consulatum  enim  iniit  de- 

tum  annum  ejus  sumendae  fuisse,  cimoseptimo  aetatis  anno  :  sed  jam 

posieaincertum.  Cicero  enim  signi-  princeps,  et  legum  securus.  Lifs. 

«cat ,  primo  post  sumptam  togam  Pn^consulare  imperium,  laitiuui 


lia  ANNALIUM  *"•«* 

■  A.  C.  5a. 

tra  ufbem  haberet ,  ac  princeps jwentuds  adpellat^tur.  h 
Additum  Domiue  ejus  doUatimm  militi ,  Congiariaid 
plebi.  £t  ludicro  circensium ,  quod  adquirendis  yulgi 
studiis  edebatur ,  Britannicus  in  praetexta ,  Nero  triuin- 
phali  cum  veste  ,  transvecti  sunt.  Spectaret  populus , 
hunc  decore  imperatorio ,  illum  puerili  habitu ,  ac  per- 
inde  fortunam  utriusque  praesumeret.  Simul ,  qui  centur 
rionum  tHbunorumque  sortem  Britannici  miseraba&tnr, 
remoti  lictis  caussis ,  et  alii  per  speciem  hoHoris.  Etiam 
libertorum  si  quis  incorrupta  fide ,  depellitur ,  tali  occa- 
sione.  Obvii  inter  se ,  Nero  Britannicum  nomine ,  ille 

45.  Congiarium  plebi,  Plebeis  cod.  Agr.  lege  plebei  ^  nt  et  supra.  —  46.  Nero 
triumphalium  vesie,  Lege  triumphali  in  veste,  £t  sic  Acidalius.  Vide  Boxhom.  td 
cum  veste,  Cum  pullo  conspectus  est  Floro  4 1  '•  Gronoy.  ad  Livimn  a ,  9.  mox 
delet  codex  Agric.  <ro  sunt, 

filstigii  Cdssaribufi  :  qaod  ea  mente  men  malim.  Liy.  5,  4'*  gifc*^' 

etiani  Germanico  tributum  fuit  i,  tissimat/estistriumphantiBus.Ttianr 

t^. LiV8.lJhi\ide et de principe juu.  pkali  veste  correctnm  est  in  e3. 

ad  c.  3.  SxtrA  urhem  procons.  im-  Grypfa.  et  citatLipsinsinep.adNic. 

peHo  additur  etiam  ap.  Capitolin.  Florentiumap.  Modinm  ad  Liy.  3i| 

Aurel.  c.  6.  Igitur  recte  Rjckius  13.  ubietiam  de  Yestitutrinmphi' 

biiic  refellit  Salmasium ,  qui  iu  Capi-  tium  agitur.  Vestes  triumpbales  t<  _ 

tolino  verba  extra  urhem  pro  super-  picta  et  tunica  palmata.  V.  RiibeD. 

tsicuis  deleri  Tolebat.  In  eo  fallitur ,  R.V.  i ,  21 .  Ern.  Toga  picta innilin6 

quod  non  satis  credit  Salmasio ,  pro-  Augusti  ad  a .  U.  729.  picrtinercTide- 

cons.  imperiiimnon  nisi  extra  urbem  tur,  quodata  Augusto  potestassingii*    ^ 

fuisse ,  motus  MLemplis  eonim ,  qui  a  Hs  januarii  kalendi^  corod se  et  trintf-    \ 

Tiberio,  quamqnam  provinciis  da-  phalis  vestis   geretid».  V.  EckW    ' 

lis ,  tamen  in  urbe  retinebantur .  Nam  Doctr .  NN.  vet.  T<i:  6,  p.  1 14. 
hocpnetermoremfactum.SalmaSius        ^^"^^  7"'-  ^'^  e  Flor.  cod.  Pi- 

verum  dixit.  Noster  1 ,  14.  propterea  chena ,  quod  secuti  Aunt  posteri.  Sic 

procons.  imperium  non  postiilatum  «*  Guelf.  (Bud. )  ed.  pr.  Putcol.  ^- 

Druso  dicit ,  quia  consul  designatus  >>'ul(fue  qui  est  a  Beroaldo.  Ed.  pr. 

prceserisque  fiierit.  Ern.  eliam  miserebantur,  ut  Guelf.  "Eks. 
Triumphalium.\itioaiime8se,non        Tali  occasione  obtni.Qnx  hmc  oc 

dtibitari  potest.  Utrum  ,  legendum  casio?  Non  enim  prsecessit :  ncc  ad 

triumphali  w  (ut  Acidalio  )  vel  cum  circenses  velim  referri.  At  ta  dis- 

veste  ,   ut  Freinshemio  placet  ,    an  tingue ,  Etiam  lihertorum  siquis  in- 

triumphantium, nt  {itidem)  Acidilio  corrupta  Jide   depelUtur,   tali  oc^ 

TJUsum,  incertum.  Sed  posteritu  ta-  casione.  Ohm  inter  se,  etc.  RenuH^ 


A.r.8«5.  LIBER  Xn.  i45 

A.  C.  5a.  ■ 

Jomitium  ,  ssdutayere.  Quod  ,  ut  discordi^  ibitium , 
Lgrippina  multo  qtiestu  ad  maritum  defert :  i<  spertii  >i 
[uippe  (c  adoptioHcm ,  quaeijue  cetisuerint  patres ,  jUsse- 
it  populus,  intra  penates  abrogari :  ac,  nisi  pl*avitastaUi 
[ifi^sa  docentium  aiceatur ,  eruptura  in  publicam  per- 
Liciem. »  Commotus  his ,  (juasi  criminibus ,  Claudius , 
^ptimum  quemque  educatorem  filii  exsilio  ac  tiorte 
Ldficit ,  datosque  a  noverca  custodiae  ejus  impouit. 

XLII.  Nondum  tamen  summa  moliri  Agrippina  att- 
lebat ,  ni  praetoriarum  cohortium  cura  exsobrerentur 


^ehdi  enim  ministrofi  fidiores  occa-  i ,  ^SQ-  Sed  mihi  prope  melius  vide- 

io ,  nata  ex  hoc ,  quod  denarrat ,  tur ,  sic  intelligere.   His  non  aliter 

acto.  LiFs.  commoius  est  Claudius  ,  quam  si 

/tt^sent ^;7u/tt5.  Rogata  enim  lex  criminayeraessent,  quod Agrippina    ' 

'oit,  qua  in  familiam  Claudiam,  et  dixerat,  impulsu  lihertorum  a  firi- 

^omen  Neronis  transiret,  ut  ait  su-  tannico  Domitium  vocatum  l^ero- 

praaS.  Lips.  nem.  Atque  sic  etiam  in  ceteris  lo- 

Pratntas  tam  infensa  docentium.  cis  ,  quae   afiterri  solent ,   <ro  guasi 

Eta  accipio ,  quasi  dicat ,  magistros  explicari  posse  arhitror,  nec  necesse 

eos  esse  ad  iras  et  offensas.  Romanus  esse ,  ut  pro  adjectiyoyccm^  positum 

Ipttien  priscae  editionis  codex  et  Agr.  putetnr .  £rn. 

JfhiuiUistam  impensa ,  praefert;  quod        Claudins.  Suspectam  hujus  nomi- 

bagis  approbo :  id  est ,  grandis ,  im-  nis  interpositionem  faciunt  iibri ,  a 

Qiodesu.  LiPs.  Intelligit  editionem  quibus  plane  abest  MSS.  Flor.  Reg. 

ptimam,  quam  vocare  soleo.  Sed  Agr.etaliis,  ed. pr.PrimiisPuteola- 

t>ifinsa  vetnm  esse,  contextus  facile  nus ,  quod  sciam ,  addiikC/auc/tuf , 

vmdt :  arceri  Yult  homines  prayos ,  quem    omnes   postea    secuti   sunt. 

qm  infensnm  illum  animum ,  ct  in-  Jac.  Gron.  igitur  putabat  delendum 

fensa  dicta  inspirarent  Britannico.  id  nomen,  referendumque  verbum 

£aN.  Bnd.  infensa.  cotnmotus  ad  maritus.  Sed  aures  mese 

Bruptura.  Cod.  Agr.  erupturam,  id  non  ferunt,  et ,  nisi  Tehementer 

{kuui  criminibus.  Freinsh.  suspec-  fallor,  aut  Claudius  hic  necessariam 

tam  sibi  hanc  lectionem  factam  ait  ex  est ,  ant  pronomen  is ,  rel  ille,  Igitur 

^,  qUod  Veneta  ed.  ( i.  e.  Puteolani  nisi  Tacitus  scripsit  Commotus  is  , 

ve!  RiTii  )    habeat  quamquam.  Id  <juasi  cr,  aut  ille  commotus  bis  etc. 

falsom  est.  Nam  tanquam,  ut  cod.  Claudii  nomen  abesse  non  potest.  Id 

OxoD.Goelf.exhibet.  Ceteraeomnes  dumidoncis  libris  docetur,  inanebo 

(eiBud.)  quasi.  Quasi  ctimina  pu-  inlectione  vulgata,  quae  et  ipsa,  ut 

^t ,  ficta  :  quod  genus  loqueddi  opinor,  e  libris  scriptis  ducta  est. 

lUosirat  Borm.  ad  Ovid.  Art.  Am.  Reperi  ^dcm  ipse  in  Guelf.  MS. 


i44  ANNALIUM  ;[:^;5;^ 

Lusius  Geta  et  Rufius  Crispinus ;  quos  Messallinae  me- 
mores  et  liberis  ejus  deYinctos  credebat.  Igitiv,  adis- 
tralii  cohortes  ambitu  duorum ,  et ,  si  ab  uno  regerentur^ 
intentiorem  fore  disciplinam,  w  adseveraute  uxore,  trans- 
fertui'  regimen  cohortium  ad  Burrum  Afranium,  ^e- 
giae  militaris  famae ,  gnarum  tamen ,  cujus  sponte  prae- 
ficeretur.  Suum  quoque  fastigium  Agrippina  extollere 
altius  :  carpento  Capijtolium  ingredi ,  qui  mos  sacerdoti- 
bus  et  sacris  antiquitus  concessus ,  venerationem  augebat 


i 


■ 


Erh.  Bud.  habet  Claudius.   Bene.  in  somniis  per  orbem  Tehi,  liberii 

Quod  et.Rhen.  expressit.  mulieribus  et  Tirginibus  bona  sacer- 

Bufius,  Sic  recte  e  cod.  Flor.  et  dotia  ait  portendere.  Scilicet,  qnia 

Reg.  restituit  Ryckius ,  ut  ex  aliis  id  sacerdotum  insigne.  De  diis  aat 

MSS.Idemnomenrestitutumest  ap.  consecratis    Sueton.    Ciaudio   ii> 

Sueton.Ner.c.  35.secutusqueexem-  Matri  carpentum,  quo  per  drom 

pium  J.Gron.CoDsentit  MS.Gue]f.  ducerelur,  Idem  Calig.    i5.  Matii 

£d.  pr.  habet  Muffus  h.  I.  aliis  modo  circenses  carpentumque  instiiuit,qu» 

Mujrius ,  modo  Buffus ;  quae  varietas  in  pompa  traduceretur,  Olim  tamea 

etiam  ap.  Suetonium  occurrit.  Ce-  commune  fuisse  videtur,  ut  matrooc 

terse  edd.  omnes  Rufus.  Mox  eadem  yulgo  carpentis  uterentur  ad  sacra. 

ed.  pr.  BurrusMi  cod.  Flor.  etinscr.  Ovidius  Fast.  i  ,  619.,  Nam  priut 

vett.   et  in  aliis   scriptoribus  Hbri  ^usonicu matres  carpentavehebantf 

boni  :  non  BurrJms.  Itaque  illam  Hcec  quoque  ab  Euandri  dicta  por 

scripturam  secutus  sum.  Adde  Cas-  renu  reor.  Livius  34,  i.,  Nemulier 

taliouem  Obs.  Dec.  5 ,  8.  Ern.  Bud.  juncto  vehiculo  nisi  sacrorumpM-  | 

Ruffius.  De  eo  v.  et  i3 ,  45.  corum  caussavekeretur.  SedexoleTit   ^ 

Sacerdotibus  etjactis.  Emendsitw  scilicetillemos,  utiquepostreperiai    j 

a  libris  est.  Nam  vulgata  quid  inep-  lecticas ;  et  mansit  saltem  in  venera  ,  1 

tins,  et  sacris  Druidibus?  qui  nihil  tione  sacerdotumdeorumque.Prima    - 

ad  res  moresque  romanos.  £x  qua  Messallina  honorem  hunc  a  senata 

voce    tamen    Pilhoeus,   (  Advers,  cepit :  K«i  tS  Mftf-o-AXX/vif,  ait  Dio 

subsec.  1,5.)  acute  virginibus  facie-  60 ,  22.  tmv  's-pof  Jpi«v ,  «v  »«# «  AiQvk 

bat.   Sacerdotes  ,    vestales   capio  :  to-^^nii ,  .kaI  r^  «aPtIvtm  ^^Nff-dv/» 

gacra  ,  deos  ipsos  statuasque,  quas  fcToo-Av.  etjuxtaeam  AgrippinanunC) 

pompa  circensi  traduci  in  carpentis  de  qua  idem  scriptor  c.  33.  K«i  « /w^ 

moris  fuit.  De  vestalibus ,  Pruden-  'rctx^  Jtdii  etvrn  Mt o-o-ftxxivdt  i^ivfTf  9 

tius  in  Symm.  2 ,  1087.,  Ferturper  Ketl  fA.etXia-rAy   oti  »«#  t<^c  etxx^ 

medias  ut  puhlica  pompa  plateas  y  Tf  xdt/ tm  xdtpirlvTafVTAicwAVAyvpf^' 

Pilento  residens  molli.  Idemque  de  ;^pN9-d-«ti ,  «Tratpet  tnc  fiou}Sit  tXftjSf  ^ 

sacerdotibus  feminis  universe  Arte-  Posteaque  etiam  praefecti  pnetori^ 

niidorus  adsignificat  1 ,  58.  Ubicurra  ( Cassioidor.  6 ,  3.  in  fbrmida  pis»^ 


A.D  8o3.  LIBER  XII.  i45 

A.  C. 5a.  ■ 

'einin8&;  quam  imperatore  genitam,  sororem  ejus,  (jui 
-erum  potitus  sit ,  et  conjugem  et  matrem  fiiisse ,  uni* 
:um  ad  hunc  diem  exemplum  est.  Inter  (juae  praecipuus 
propugnator  ejus ,  Vitellius ,  yalidissima  gratia ,  aetate 
^&trema  (adeo  incertae  sunt  potentium  res)  adcusatione 
^orripitur ,  deferente  Junio  Lupo ,  senatore.  Is  crimina 
Diajestatis  et  cupidinem  imperii  objectabat.  Praebuisset- 
(jue  aures  Caesar ,  nisi  Agrippinae  minis  magis  quam 


praet.  Symmachus  lo.  dist.  17. )  car-    gus.  Snfipicari  liceat   (  proinde   ut 
pentis  usi,  et  (nisiVopisci  locusin    fracti  hi  libri  sunt)  scriptum  hic 
Aureliani  initiQ  fallit )  etiam  prsef.    aliquid  de  druidibus  fhisse.  Quorum 
urbis.  £t  mos  satis  certus :  haereo  in    religionem  nomenque  quantum  in  se 
Corneliana  saltem  lectione.  Ait,  in    fuit,  Claudius  sustulit,  Seneca  ia 
Capitolium  ingredi  carpento ,  con-    Menippaea  C]audiana   et   Suetonio 
cessum  Agrippinae,  quid  ?  in  Capito-    c.  25.  teste.  Etsi  Plinio  ad  Tiberium 
lium  tantum  ?  vereor,  ut  nimis  an-    id  referre  visum  3o ,  4«  j  Tiberii  Cte- 
guste  :  et  certe  non  ad  exemplum    saris ,   inquit ,  principatus  sustulit 
Messallinae ,  quae  etiam  carpcnto  ma-    druidas  GaUorum ,  et  hoc  genus  va- 
riti  sui  currum  secuu  triumphantis.    tum  medicorumque.  Sed  Tiberium 
Denique  Dio  laxe ,  fv  taic  iretvMyv ftvi,    ^ilicet  in  urbe  tantum  sustulisse , 
ait  :  id  est,  per  festos  omnes  dies    Qaudium  in  Gallia  ipsa.  Lips.  £d. 
laetosque.  Nec  tamen   muto  quid-    pr.nonhabetyocem^ruic/i^u«,quam 
quam ,  aiut  repono.  Carpenti  formam    primus  edidit  Puteolanus ,  quem  ce- 
Teram  erues  ex  numis  Agrippinae ;  et    teri  secuti  sunt.  £st  in  MS.  Guelf. 
qnidifferatarheda,aliquidapudPau-    et  aliis  ap.  Broterium.  £aN.  Drui- 
saniam  5 ,  9.  in  descriptione  Olym-    dibus  est  in  Bud.  sed  mediae  literas 
piae  ludorum.  Lips.  De  usu  carj)en-    ejus  vocis  r.  m.  sensere ;  quid  prius 
torum  vide ,  quae  contra  Lipsium  dis-    scriptum  Aierit ,  non  satis  adparet , 
patat  Ryckius  ad  h.  L  Pro  mos  Ursi-    Bip.  conjiciuntleg.  sacrorum  regibus, 
nus  malebat  honos  :  quod   verum    hx  loco  Piinii  Rezzou.  in  Disq.  Plin. 
puto.  £kn.  Opinionem  Lipsii  de  vcs-    t.  i ,  p.  iSg.  ostendit  ex  MS.  legen- 
ialibus  improbat  et  Scheffer.  de  re    dum  2^ib,  Claudii  Cces, 
vehic.  a,  17-  Pro  Capitolium.  ingr^di        Unicum  ad  hunc  diem  exemplum 
Lallem.  mallet  circum  ingredi,  quod    est.  Inter  Romanos  duntaxat.  Alias 
magis  cum  Dionis  verbis  congruit.        parum  cauta  adfirmatio  :  sicut  et  illa 
Sacris druidibus. Woxreiicuiavaide    Pliniana  7,  /^a,  nisi  restringas  ad 
irrepserit ,  merito  qnaero.  Non  enira    Graecos.  Una  Jeminarum  in  omni 
fortuta  est^  uec  a  librario  temere    ceyo  Letmpido  Lacedcemonia  reperi^ 
inculcata.  Galli  sane  olim  usi  car-    tur,  quce  regis  filia  ,  regis  uxor,  re- 
peutis  :  scio,  sed  pugnae  caussa ,  non    gis  niaterfuit.  Nam  apud  ^gyptios 
hoQoris  :  nec  dxuidc^soli^  scd  vul-    aliosquebarbarosfluntexempla.LxF/k 


i46  ANNALIUM  i;^:Jf 

precibus  mutatus  esset ,  ut  adcusatori  aqoa  atque  igne 
interdiceret :  hactenus  Vitellius  voluerat. 

XLIIL  Multa  eo  anno  prodigia  evenere.  Insessnro 
diris  avibus  Capitolium  :  crebris  terrae  motibus  prorutae 
domus  :  ac,  dum  latius  metuitur ,  trepidatione  volgi , 
invalidus  quisque  obtriti.  Frugum  quoque  egestas,  et 
orta  ex  eo  fames,  in  prodigium  accipiebatur.  Nec  occulti 
tantum  questus ,  sed  jura  reddentem  Oaudium  circum- 
vasere  clamoribus  turbidis  ,  pulsumque  in  extremam 
fori  partem  vi  urgebant ,  donec  militum  globo  infensos 
perrupit.  Quindecim  dierum  alimenta  urbi,  non  am- 
plius ,  superftiisse  constitit :  magnaque  deum  benignitate 
et  modestia  hiemis ,  rebus  extremis  subventiun.  At  her- 
cule  olim  ex  Italia  legionibus  longinquas  in  provincias 

Jffactenus  FltelUus  voluerat.  Po-  cat ,  modesta  et  quieta ,  praeter  spli— 

ttiisset  enim  saevire  in  mortem  ejus  :  tum ,  hieme  anni ,  frnmentum  na— 

•ed  contentus  hac  qnasi  deportatione  yibus  subyectum  :  quod  alias  bieo»* 

fuit.LiPs.Anteed.pr.i/iterrficat.Pu-  advehi,  non  moris.  Vide  Suet.  i8- 

teol.  inierdiceretur.  CorrexitRhen.  Haec  scriptura  codicum.  Aliitameim  y 

inurdiceret»  ( e Bud. )  Mox  edd.  om-  modestia  urbis.  (  ut  Guelf.)  alii ,  «(>-' 

nes  ante  Pichenam;>rorM/?taf  et  obtri'  lestia  hiemis  reponunt.  Male ,  male  - 

ftis.etacci^ie^/ifuranteRhenanum.  Lips,  Modestia  hiemis  ed.  pr.  Eri^' 

J^Kif.hud.  ohtritus.,..  accipiebatur.  Bud.   modestia   hyends ,  sed  Rheci<' 

Fim^iawt.  Sic  e  Flor.dedit  Pi-  reponendum  judicat  molestia  hye-^ 

ohena.  Sic  et  ed.  pr.  habet :  a  ceteris  mis ;  in  textu  tamen  servavit  modes'^ 

ante  Pichenam  vi  abest.  Mox  Ryc-  tza  urbis  ,  ut  est  in  Puteol. 
kius   recte    restituit  infensos  cum        At   hercule  olim.  Querela,  qu^ 

J.  Gronov.  e.  Flor.  Reg.  A'gric.  sic  expressa  vid^ri  possit  ex  illa  Varro — 

ed.  pr.  habet.  Ceterae  infestos.  Vid.  niana  de  R.  R.  2.  pr.  Igitur,  qutxi' 

ad  6,  34'  At  eadem  ed.  pr;  vitiose  nunc  intramurumfere  patresfanului^ 

prorupit.  Ern.  Bud.  non  habet  vi.  correpserunt  ....  et  maruis  mover^ 

idem  infestos ....  pemtpit.  maluerunt in  theatro  ac  circo ,  quan^ 

Quindecim  dierum  alimenta.  Id  in  segetibus   ac  vinetis ,  fnunenSun^ 

est,  canon  dierum  XV.  Majus  au-  locamus  qui  nobis  advehant ,  qui  sa^ 

tem  islo  periculum  sub  Caio ;  cum  turi  fiamus ,  ex  Africa  et  Sardinia^ 

septem  aut  octo  certe  dicrum  ciba-  Post  bella  certe  civilia  /  et  fusunv- 

tia  tantum  superfuisse  Seneoa  notat  tantum  sanguinis,  Italiae  inducta  vas^ 

«id  PauUinnm  18.  Lips .  titas.  Lucani  ea  in  re  scntentias  opera^ 

MiidesUa  hiemis.  Ita  capio,  ut  di-  sit  legere  lib.  7.  passim.  Lips.  Mbi^ 


A.u.8.5.  LIBER  Xn.  i47 

commeatus  portabantur;  nec  nunc  infecunditate  labora- 
tur :  sed  AfricEim  potiusi  et  Mgyptam  exercemus ,  navi- 
busque  et  casibus  vita  populi  romani  permissa  est. 

XU V.  Eodem  anno  bellum ,  inter  Armenios  Iberos^ 

que  eiSLortUm ,  Partbis  quoque  ac  B-omanis  gravissimo- 

rum  inter  se  motuum  caussa  fuit.  Genti  Parthorum  Vo- 

logeses  imperitahat ,  matema  origine  ex  pellice  graeca  ^ 

concessu  fratrum ,  regnum  adeptus  :  Iberos  Pharasma-r 

nes ,  vetusta  possessione  :  Ai*menios  frater  ejus  Mithri- 

dates  obtinebat  opibus  nostris.  Erat  Pharasmani  filius , 

Qomine  Rhadamistus ,  decora  proceritate ,  vi  corporis 

insignis ,  et  patms  artes  edoctus ,  claraque  inter  accolas 

fama.  Is ,  a  modicum  Ibm  iae  regnum  senecta  patris  de- 

^eri,)}  ferocius  crebriusqiie  jactabat,  quam  ut  cupidi-^ 

nem  occultaret.  Igitur  Pharasmanes  juvenem  potentise 

pr  omptee ,  et  studio  popularium  accinctum ,  vergentibus 

jam  annis  suis  metuens ,  aliam  ad  spem  trahere ,  et  «  Ar- 

4?.  Permissa  est,  Tollo  to  est,  —  48.  Armis  suis  metuens,  Submeluens  cod.  Agr. 

^l-reg.  est  aRhenani  cedice.Sine        jifr.  et  JEg.  exercemus.  Sie  iS, 

pnepositione  ed.  Puteol.  cnm  seqq.  54-  patrium  solum  exercehant. 
At  ed.  pr.  Italia  reg..  .^portahat.        JExortumfParihisijpw^ueetc.MS. 

Etiam  MS.  Flor.  portabat.  Mihi  re-  Guelf.  exorlum  est,  Parlhisque  ac 

^nibus  sospectuin  est.   Cur  enim  jRo/Ma/iilretc.Vulgatummelius.Eiur. 
Qon  potius  diufiset  ex  Italia  ?  Arbi-        Potentiee  prdmptce.  Malo ,  promp- 

*ror,Tacitam  dedisse  Itaiia  ( vel  ex  tum.  Lips.  Freinsh.  autem  malebat 

Italia )  legionibus commeatus  properum  e  4 ,  SQ.clientes  apiscendas 

portabant,  vel  portabatur.  De  /cgw-  potentioB  properi  :  sed  deinde  tamea 

nii&tucerte  nondubitandum.Ita  uta-  delabitur  eo,  ut  velit  potius  impo- 

P&  augetur  fecunditas  Italin  et  pris-  tentuie  pmmptas.  Mihi  prior  conjec- 

^Qft  copia  :  nec  fere  nisi  ad  exerci-  tura  magis  placet ;  nec  tamen  satis- 

tas  fhimentum  exportatum.  £rn.  facit.  Nam  potentia  vix  satis  apt» 

PtcheQaconjicitetiam;7orCa6a£tirvel  hnic  loco   :   aptior  foret    audacia 

portabantur ,  atque  sic  plane  Bud.  prompta.  Si  vidgatnm  verum  est, 

(*forsana.  2.  m.)quem  sequorhac-  intelligendum  sic  :  qui  facile  pro- 

^iis,  ut  reliqua  ex  Emesti  mente  rnmperetadpotentiamustu^pandam. 

(efingam.  —  *  Portabantur  etiam  Mox  ed.  pr.  urgentibus  :  quae  varie- 

^od.  Agric.  tesle  Heinsio.  tas  su]ira  jam  observata  est.  £rn. 

10. 


i48  ANNALIUM  llll'- 

meniam  »  ostentare ,  «  pulsis  Parthis  datam  Mithridati 
a  semet , »  memorando  :  sed  cc  yim  diftomidam ,  et  po- 
tiorem  dolum,  quo  incautum  opprimerent.  »  Ita  Rliada- 
mistus ,  simulata  adversus  patrem  discordia ,  tanquam 
novercae  odiis  impar ,  pergit  ad  patruum :  multaque  ab 
eo  comitate ,  in  speciem  liberum ,  cultus ,  primores  Ar- 
meniorum  ad  res  novas  illicit ,  ignaro  et  omante  insnper 
Mithridate. 

XLV.  Reconciliationis  specie  adsumpta ,  n^ressus 
ad  patrem ,  a  qusB  fraude  confici  potuerint ,  prompta » 
nuntiat ,  w  cetera  armis  exsequenda.  »  Interim  Pharas- 
manes  belli  caussas  confingit :  «  proelianti  sibi  adversus 
regem  Albanorum ,  et  Romanos  auxilio  vodmti,  fratrenci. 
adversatum ,  eamque  injuriam  excidio  ipsius  ultum  ita- 
rum. »  Simul  magnas  copias  filio  tradidit.  lUe  irruptione 
subita  territum ,  exutumque  campis  Mithridaten  ^  conx- 

49.  Prompta  nunciat,  Promota  malim.  —  5o,  Copiasfilio  tradidit,  Tradit  co^ 
Agric.  et  im^Uone, 

Ignaro  et  omante  insuper  Mithri-  et  ed.  pr.  in  spem  liberum.  ErH^' 

date.  Ita  emendavi ,  nescio  an  recte.  Bud.  itidem  distinctionem  Lipsii  hsif^ 

Distinctione   potias  peccatum  est ,  bet ,  et  dein  orante...  regressus  sia^ 

icribendamipie ,  Ignaro  et  ornante  i.  copula.  Porro  in  spem  liherum.  lo- 

Mithridate ,  reconciliationis  specie  ,  Flor.  legi  omante.  Jac.  Gron.  negiit-' 

etc.  sententia  continuante.  Lifs.  Sic  Quasjraude  confici,  Ita  emenda"' 

et  Flor.  Vulgo :  orante :  quod  etiam  Timus.  Male  Ttdgo ,  quafrtmde  con^ 

MSS.  ap.  Broterium  habent ;  et  ed.  ficipotueritfpromptenuntiat.Seniea."^ 

pr.  dare  yoluit :  sed  yitio  operarum  tia  est  :  parata  sibi  promptaque  ^ 

prima  praecedentis  yerbi  syllaba  re-  quae  ad  fraudem  spectent :  cetera  -vio:' 

petita  factum  ignorante.  Distinctio-  requirere.  Lips. 

nem  Lipsii  habent  ed.  pr.   PuteoL  Eruptione  subita.  An  potius  ir-^ 

Riy.  Ber.  et  Alc.  sequente  mox  He-  ruptione?  Freinsh.  ait.  Defixos  ti^ 

gressusguc :  sed  copulam  cum  puncto  splam  Pichenae  editionem  habuit  ocu-^ 

praecedente  sustulit  Rhenanus  :  quod  los :  nanf  omnes  Lipsianae ,  qoas  yidi  ^ 

ceteri  secuti  sunt^  £go ,  quod  nunc  et  antiquiores  irruptioHe.  Pichentni^ 

est,  yerum  puto.  Non  solent  J^atini  secutus  et  Gruterus,  incuria  magi^ 

ablatiyos  consequentiae  bis  ponere  in  utputo,  quam  consilio.  Gs.on.  l^ic^ 

eadem   periodo ,  nullis  aliis  yerbis  ed.  pr.  PuteoL  etc.  £t  tamen  etian^ 

iiiterpositis.PaalloanteetiamGuelf.  ia  J.  F.  Gronoyii  ed.  eruptione  ir«*- 


i,u  805.  LIBER  XII.  i49 

pulit  in  castellum  Gomeas ,  tutum  loco  ac  pr^sidio 

militum ,  quis.  Caelius  PoUio  praefectus ,  centurio  Cas- 

perius  praeerat.  Nihil  tam  ignarum  barbaris ,  quam 

machinamenta  et  astus  oppugnationum  :  at  nobis  ea 

pars  miiitise  maxime  guara  est.  Ita  Rhadamistus ,  frus- 

tra  vel  cum  damno  tentatis,  munitionibus ,  obsidium 

incipit :  et ,  cum  vis  negligeretur ,  avaritiam  ptaefecti» 

emercatur,  obtestante  Casperio,  «  ne  socius  rex ,  ne  Ar- 

menia,  donum  populi  romani^  scelere  et  pecunia  verte- 

rentur. »  Postremo ,  quia  multitudinem  ho^tium  PoUio, 

jussa  patris  Rhadamistus  obtendebant ,  pactus  inducias 

abscedit ,  ut ,  nisi  Pharasnianen  bello  absterruisset , 

T.  Ummidium  Quadratum ,  praesidem  Syriae  doceret , 

quo  in  statu  Armeniae  forent. 

repsit :  forte,  quia  e  Freinshemiana  midium,  £x  Josephoi  20 , 6 ,  2.  qoi 

facta  est,  in  qua  itidem  eruptione.  vocat  diserte  ,  Nov^icTiov  Ko^<tTov 

Ern.  Bud.  irruptione.  Sic  et  cod.  rHs  2u/)i«tf  'jrfoiorTnKortt.  Sed  ct  Pli- 

Agr.  nius  in  epistolis  non  uno  loco  docet , 

Scelere  etpecunin  verterentur.  Sic  gentile  nomen  Quadratorum  Numi- 

cod.  Bud.  apud  Rhen.  et  Agr.  Atque  dium  esse.  Ita  7 ,  24.  Numidia  Qua- 

idem  dare  -voluemnt  Flor.  Reg.  et  dratilla nomihatur : 6 ,  ii.Numidius 

^-  pr.  in  quibui  est  uterentur.  Ita>  Quadratus   adolescens.    Lips.  Cod. 

^e  id  Tacito  reddidi.  Secutus  est  Flor.  et  ed.  pr.  tummidium,qaoAn- 

nosBroterius.  ^e/teredixitproe-ver-  cunt  etiam  yestigia  codd.  Reg.  et 
tere,  perdere.  Virgil.  -^n.  i,  24.,  -  Agr.VerascripturaestT.  ]7/nufiiim, 

Tjrrias  olim  quas  verteret  arces,  ubi  ut  docuere  riri  docti,  Salmasius  ad 

V.  Burmann.  Add.  5,  810.  Noster  Spartiani  Hadr.    i5.   Rupertus   ad 

8upra3,  54.  Ferti  ciuitatem  clami-  Reines.  ep.  21.  in  primisque  Spanhe- 

^hant.  Vid.  etiam  Drakenb.  ad  Si-  mius  de  U.  et  P.  N.  t.  2 ,  p.  7.  No- 

Irom  i5,  l{ii.  Venderetur  induxit  risiusin£poch.Syro-Maced.Diss.3, 

^teolanus  :  sed  tamen  e  MSS.  nam  p.  i83.  Clare  ed.  pr.  Umidium  i3,  8. 

<iicetiam  Guelf.  exhibet.  Scelere  et  9.  sed  14  7  26.  Immidii,  ubi  codd. 

pfcunia  vendere  non  arbitror  satis  Vaticani ,  teste  Norisio,  Ummidii , 

Wedici. £b.n. Bud.  ve/terenieur, ubi  et  cod.  Med.  £tiam  Gnelf.  i3,9. 

'f?  «  pro  more  impositum  \  Id  ubi  humidius  :  alibi  mox.  Vinidius,  mox 

Qeglectam ,  legitur  uterentur.  Rhen.  Numidius.  Itaque  non  dubitavi  hoc 

male  Puteolanum  secutus.  nomen  cum  J.  Gronoyio  hic  repo- 

T,  Finidium  Quadratum.  Vatic.  ncre,  ut  in  Josepho  fccit  Hudsonus 

^iTwnidum,  VerumnomeD,  2Vu-    20 ,  6.  et  de  Bell.  Jud.  a,  la  ,  5,  ek 


i5o  ANNALIUM  *'»»'• 

A*  C«  5s« 

XLVI.  Digressu  c^aturionis ,  velut  castode  exsolutos 
praefectus,  hortari  Mithridaten  ad  sanciendam  faedns, 
w  conjunctionem  fratrum ,  ac  priorem  aetate  Pharasnwh 
Hen,  et  cetera  necessitudinum  nomina>j  referras,  ftfi- 
liam  ejus  in  matrimonio  haberet ;  quod  ipse  Rhadamisto  . 
socer  esset.  Non  abnuere  pacem  Iberos ,  quamquam  in 
tempore  validiores  j  et  satis  cbgnitam  Armeniorum  per^ 
fidiam  :  nec  aliud  subsidii ,  quam  castellum  commeatu 
egenum.  Ne  dubitaret  armis  incruentas   conditioties 

St,  Quamquam  in  lempore  validiores,  JEo  in  tempore,  Simile  prorsos  sopraes 
MS.  notat  Picfaeoa.  Et  sic  iS  »  7.  etc.  ubi  male  motat  Grotio».  —  5«.  El  satis  cogni- 
tam,  An  ei?.  —  53.  Ne  dubitaret  armis,  Ne  dubiam  rem  armis  q,  in  con.  mallet, 
cod.  Agr.  In  cod.  Ursioi,  Ne  dubilaret  armatus,  Lego  tie  dubiam  rem  arma  aqua 
ac  ineruenta  conditione  mailet,  vel  dubiam  rem  in  armis, 

sic  etiam  rcstituendum  Plinio  11.  cc.  MSS.  Flor.  Reg.  cum  Ryckio  edi^ 

ubi  etiam  quidam  scripti  Umidius ,  subsidii,  Ut  mox  c.  iS.init. pro prcR^ 

£rustra  repudianteCortio.  Adde  Bent-  sidii.  Ern.  Bud.  subsidii, 
iei.  ad  Horat. Serm.  i ,  i,  96.  ubi pa-        Commeatu.  God.  Fames.  commea^ 

liter  libri  Tariant,  Vinidius ,  Numi-  tuum ,  quod  placuit  viro  docto,  i«» 

dius  y  Uiddius  y  Unidius ,  Umidius ,  margine  ed.  Gryph.  Mihi  illa  ho— 

Ummidius,  postremum  defendente  rooeoteleutanon  yaldeplacent.  E&ir^ 
et  illustrante  Bentleio.  Adde  item         Ne  dubilaret  armis.  Appono  cal^ 

Tiros  doctos  ad  Varr.  R.  R.  3 , 3.  nbi  culum  to  quam  ddflAdbus,  sive  con^ 

Tulgo  Immidius ,  pro  quo  Ummidius  jectura'  est  ea  GlTQdSi^  in  Syll .  Burm.^ 

legendumrectecensentScaliger,Ur-  t.  i ,  p.  35o.  et  Groteri  :  et  multo 

jsinus ,  Bentleius.  Frustra  igitur  h .  L  magis  verum  est ,  quod  jacit Ursinus» 

Numidium  et  ceteris  Taciti  locis  res-  inventos  libros  veteres ,  qui  parti- 

cripsit  Ryckius.  Ceterum  in  inscrip-  culam  damnarent.  Labes  non  ab  iis , 

tione  vetere  ap.  Norisium  1.  c.  prae-  qui  docendi  erant,  quid  arma ,  quid 

Domen  C.  tribuitur  huic  praesidi .  Ern.  dubitare  ,  quid  dubitare  armis  esset , 

*  Bud.  dubie  umidium,  an  uinidium.  sed  ab  his,  qni  non  concoquebant  zn- 

Velutciistode  exsohttus  prcefectus.  cruentas    condiiiones  armis    malle. 

Quia  silent  omn^s,  compellor  cre-  Neque  enim  protritnm  hoc  loquendi 

dere  sic  in  MSS.  eos  reperisse.  Alio-  genus   :  elegans  tamen.  Appuleius 

qui  si  'custodice  ip  illis  quoque,  ut  Apolog.p.83.ed.  Pric.Pcmi«5cmf. 

^nte  Khenanum  editi ,  blandiebatur  idem  Pontianus  mcUri  suce  ;  ut  me 

magis  custodia.  Gron.  £d.  pr.  cus^  aUis  omnibus  mallet.  Subaudiebam 

tode  :  quod  Rhcnanus  rcstituit  (e  antea  (in  diat.  adStatiiSilvasc.  28) 

Bud. )  Sic  et  MS.  Guelf.  Ern.  p,  178. )  experiri,  quod  et  ad  armis 

Et  satis  co^itam  ....  perfidiam.  et  ad  conditiones  satis  commode  re- 

MS.  Guclf.  cognita  perjidia.  Mox  e  ferri  videbatur.  Sed  illud  magis  pla- 


lc.':'  LIBER  Xn.  i5i 

nialle  : »  cunctante  ad  ea  Mitkridate ,  et  suspectis  prae- 

fecti  consiliis,  quod  pellicem  regiam  poUuerat,  inque 

oninem  libidinem  yeualis  habebatur.  Casperius  iuterim 

ad  Pharasmanen  pervadit ,  «  utque  Ibeii  obsidio  dece- 

£      dant ,  M  expostulat.  lUe  propalam  incerta ,  et  saepius 

q;      nxolliora  respondens ,  secretis  nuntiis  monet  Rhadamis- 

iw     tum,  cf  oppugnationem  quoquo  modo  celerare.  »  Auge- 

fgtt     tur  flagitii  merces ,  et  Poilio  occulta  corruptione  impel- 

^    lit  milites ,  ut  «  pacem  »  flagitarent ,  ^  seque  praesidio 

-    abituros  »   minitarentur.  Qua  necessitate  Mithridates 

'  «t     diem  locunoque  foederi  accepit ,  casteiioque  egreditur. 

^       XLVII.  Ac  primo  Rhadamistus  in  amplexus  ejus 

i    effiisus ,  simulare  obsequium ,  «  socerum  ac  parent^n  » 

(df    adpellare.  Adjicit  jusjurandum,  «  non  ferro ,  non  veneno 

^    vim  adlaturum  : »  simul  in  lucum  propinquum  trahit , 

s^     '^  provisum  iUic  sacrificium  imperatum  »  dictitans ,  «  ut 


^ 


}       ^ct.  Gron.  At^e  hoc  reqepit  Ryc-  ros  habetitidem  coTTVkpteprcesidium 

i       ^Us,  et  Broterius.  £d.  pr.  Dubitare ,  quominus,  MS.Reg.  praesidium cond- 

^*<^ut  cod.  Reg.  Gronovium  verum  nus ,  Agr.  tradituras.  Unde  Freiosh. 

^'^isse  puto.  £aii. Bud.  habet  quam,  elegautcr  suspicatur  legendum  /wve- 

QuamincruMnt^liBConditiones.^Et^o^  sidium  omissuros.  (  *  Quod  placet 

*^ruenta  com£tiqne.  At  Groslotius  Heinsio.  )  Vulgatum  eat  in  Goelf. 

'''^  <juam  deletum  it.  Lips.  £Air.  Bud.  ar.  m.  pnesidio  abituros, 

Celerare.    Sic  MSS.   Flor.   Reg.  a  i.  videtur  iuisse  pnesidii  ammis, 

-^^ric.  G]],elf.  ed-   pr.  idque  recte  Bip.  leoius  et  rerius  putant /Tce^iitiu 

''^stitutum  a  Rjrckio  et  J.  Gronoy.  immunes. 

^hkeo.  (  e  Bud.  )  dedit  accelerare ,  Prot^isum  iUic  sacrificium.SupeT^ 

SC^od  hinc  in  sequentes  edd.  venit.  ^uit  verbnm  altenim.  Quid  enim 

^^ierare  iterum  dixit  c.  64.  Mox  refert  proTisiun  sacrificium ,  an  im- 

^\xeU.  occulta  poUutione.  An  yoluit  peratum  dixeris  ?  Vera ,  puto,  lec- 

^^Te  potUcitatione  ?  Sed  forte  PoUio  tio  :  prouisu  suo   illic  sacrif.  siye 

«ciribaB  obfuit.  £rn.  Heins.  accele-  etiam  :  prot^isum  illic  ac  sacrif.  pa- 

^^ret.  ratum.  Video ,  alios  explicare  yulga* 

Seque  prassidio  abituros  minita-  tum ,  proyisum  ibi  sacrificium ,  quod 

^^ntur.  Pichena  yitium  aliquod  hic  imperasset :  sed  ubi  de  imperato  le- 

*5<toe  suspicatur.  Quod  in  Flor.  cor-  gitur  ?  nisi  intelligit  a  seipso  impe- 

"*^pte  legitur  :  seque  prcesidium  am-  ratum.  Lips.  Timide  suspicabar :  si~ 

**iis  minitarentur.  £d.  pr.  pro  ahitU'  gaul  ia  lucum  propinquum  trahit  re- 


•i52  ANNALIUM  '-^f- 

A-  C>  52« 

diis  testihus  pax  firmaretur.  m  M os  est  regibtts ,  quotiens 
in  societatem  coeant ,   implicare  dextras ,  pollicesque 

nisum ,  ilUc  sacrificium  paratum  dic-    nes  dextris  manibus  sanguinem  mit- 
tans,  Vel,  renitentem,  i.  e.  tergi-     terent,  at(/ue  eum  inwcem  sorherenU 
versantem,  quodnihil  boni  prspsagi-    Et  iiniyerse  Tertull.  Apo\.^.Le§ite 
ret  animas  :  seqnentem  tamen ,  cpiia    necubi  relatum  sit,  diffusum  brachas 
suae  potestatis  esse  desierat.  Gron.     sanguinemex  alterutro  degustatxM^ 
Ryckio  placebat  Heinsii  conjectura :     nationes  quasdamfoederi  comparas- 
provisum   illic  sacrificio  imperato.     se,Nescio  guidetsubCatilina  degut' 
Melior  J.  Gronoviiratiot/TommuiR    tatum  est,  Atque  is   mos,  patnim 
ilUc  sacrif.  nec  tamcn  satis  placet.     etiam  «yo,  passim  repertus  ab  His- 
Dum  meliora  proferantur ,  credam ,     panis  apud  barbaros  noyi  orbis.  Sed 
imperatum  esse,  quod  praefectus  prae-    nec  Romanis   ipsis  ignota  cruenta 
sidium  romanum  jusserit :  nam  ante    potio,  quae  assiratum  iis  dicta,  quo- 
dixerat  de  Mithridate ,  diem  locum-    m»m  assir,  sanguis ,  ut  aiunt  glossaB. 
quefoedeH  accepit ;  aut  esse  glossam    Festum  ita  capio  :  assiratum  apud 
-verhi prot^isum.EKS.  Grut.  auXpix)-    antiquos  dicebatur  germs  quoddam 
tdsum  aut   imperatum    tolli  jubet.    potionis  ex  vino  et  sanguine  tempe- 
Acid.  imperatum  rejicit.  Bip.  pro     raium,  guod  Latini  prisci sanguinen^ 
imperalum    conjiciunt   penetrale  ,     assir  vocarent.  Etsi  fortasse  ea  po- 
quod  penatibus  diis  in  luco  interiori     tio  olira  in  sacris  :  quod  suadere  vi- 
fieret.  Sed  nulia  mutationc  opus.     detur  Sallustius  22.  Fuere,'mqpSt 
JProtnsum  est  paratum ,  prxeparatum.     qui  dicerent ,  CatUinam  humani  cor 
Sic  ap.  Caes.  B.  G.  6,  10.  rem  fru-    poris  sanguinem  vino  permixtum  ii 
mentariam  proindet,  ap.  Liv.  6,  6.    pateris    circumtuUsse.    Inde ,  cur 
arma,  tela ,  frumentum  proiddeat.       post  exsecrationem  omnes  degusta 
Implicare  dextras.  Morem  hunc     vissent ,  sicuti  in  solennibus  sacrt 
sanciendaeprivatimpublicequeami-  JieH  consueuit,  aperuisse  consiliuJ 
citiaeusitalosesseScythas,Armenios,    ^awm.  Ait  enim  consuetum  id  in  s< 
et  in  ea  ora  gentes ,  legi.  De  Scythis    lennibus  sacris.  ^liiu  videatur  id 
Lucianus  in  Toxari,  sive  de  Amicit    nnere  2 ,  426. ,  Parjj^Ua  supple 
tia  37. 'A^p'  ov  ykf  «vTt/xoTTtc  i-r*?    infemis  AnnibalioitArcanumSl^ 
^QvsJetKTvxovt^iinrTAKk^a/AtvroetlfML    gia  Ubat  cum  vate  cruorem,  Lip; 
««  KvT^Kct,  KAt,  rk  fi^»  &*p*  ^flt-     Mdx  edd.  ante  Rhenanum  :  suffl 
4stvTff,  if^et  Ap^^dnfot  Ima-xifitiot     deril ,  quod  melius  puto  ,  sed  delet 
^iotfAti,  oujt  i<rrn  0,  ti  fAtrk  touto     in,  Non  enim  nodo  facto  effunditi 
if/kt  Jtetxva-tttv  fltf.  Mela2,  i.  Ne    sanguis  in  artus ,  sed  suffundit  art 
foedera  quidem  incruenta  sunt :  sau-    culum ,  ut  omnes  sciunt.  Et  sic  v 
ciant  se  qui  paciscuntur,  exemptum-    deo  placuisse  etiara  N.  Heinsio  api 
que  sanguinem ,  ubipermiscuere ,  de-    Ryckium. Nec displicet  J .  Gronovi 
gustant.  De  Armeniis  Valerius  9,     qui  tamen  etiam  putatscriplum  esi 
II,  3.  ext.  SariaSter  adversus  pa-     j^olmsBe ,  in  artu^  se  extremos  suffi 
trem  suum  Tigranem  Armenias  re-    derit.  Illud  melius  pnto.  Etiam  cw 
gem  ita  cum  amicis  consensit ,  ut  om-    Flor.  Guelf .  cdd.  vett.  pr.  Put.  Al 


A.D.«.5.  LIBER  XII.  i55 

inter  se  vincire ,  nodoque  praestringere  :  mox ,  ubi  san- 
guis  artus  extremos  suffijderit ,  levi  ictu  cruorem  eli- 
ciunt  atque  invicem  lambunt ,  id  foedus  arcanum  habe- 
tur,  quasi  mutuo  cruore  sacratum.  Sed  tunc,  qui  ea 
vmcula  admovebat ,  decidisse  simulans ,  genua  Mithri- 
datis  invadit ,  ipsumcjue  prostemit :  simulque,  concursu 
plurium,  injiciuntur  catenae,  ac  compede  (quod  dede- 

^  54.  Decidisse  simulans,  Cecidisse  malo.  Scil.  se ,  tum ,  qid  ei  vincula  admov^at^ 
i  non  ea.  Nam  de  iis  nihil  dictrnn.  Sed  verius  est ,  clam  vincula  admoifebat»  Immo 
2     lege*  qui  yim  clam  (  vel  clanculum)  admovebat,  Sic  et  Celsus  7,  a6. 

f 

JRhen.  Ald.   Gryph.  perstringere  ,  ex  Athenaeo  5,  i^*  Suprade  custo- 

qnod  non  mntandum  fnisse  putat  J.  dla  mUitari ,  3  ,  23.  Lips.  NihU  sani 

^    Gronovius.Ovid.Met.  10,495.  ;icr-  sensus,  utcumquq  torqueant,  pre- 

i     strin^re  dixit  pro  constringere  vel  mant,  invertant.  Scnhe:  injicuintur 

¥     comprimere.  Sed  ibi  libri  variant,  catence  ac  compedes,  quo  dedecore 

i      aliig  constringere ,  aiiis  prcestringere  harbaris  trahehatur ,  hoc   est ,  quo 

^      eihibentibus.  Itaque    prasstringere  vinculorum  dehonestamento  addito 

I     verum  puto ,  cui  centies   subslitu-  veJ  imposito ,  e  lustris  illis  produ- 

tam  alterum.  Ern.  Locis  a  Lipsio  citur,  et  in  conspectum  turbae  prae- 

citatisadde  Herod.  4?  70.  Bud.  ha-  sentisdalur ,  vilissimis  e  Scythia  ca- 

bebat  in  artus  extremos  suffuderit.  lonibus  et  lixis  custodum  vice  sti- 

j     I3iide  r.  m.  se    effuderit.    Heinsii  pantibus,  quibusdam  et  tenentibus 

emendationem  recepere   Bip.   quos  catenas.  Nam  hoc  auget  contume- 

sequor.  Bud.  perstringere.  liam ,  hon  centuriones ,  non  milites 

Itijiciuntur  catence ,  ac  compedes.  saltem  justos  fuisse,  quibus  custodia 

Haesi  ipse  olim  in  his  vinclis :  unde  crcdita.  Quamquam  et  ro  barharis 

facile  me  ninic  ezpedio ,  scriboqlie  :  ad  mores  Rhadamisti  ct  suorum  re- 
injiciuntutegflgniB:  accompede,  quod  '^'^isrTi  possit ,  ut  sit :  Quibus  vinculis 

dedecorum  hAlmris ,  trahehatur.  Ad  tam  pudendis  oneratus  et  tractus  os- 

morem  romanom   Tacitus    narrat.  tenditur  vulgo  a  Rhadamisto  et  co- 

Injeclae ,  inquit ,  catenac  :  immo  et  mitibus    vcre   barbaris.    Immo    et 

oblonga  compcde  per  viam  tractus ;  dandi  casu ,  ingerilur  oculis  barba- 

<pii  ritns  apud  Romanos  quidem  re-  rorum  Armeniorum  et   Iberorum. 

ceptus  est  in  custodia  militari  :  at  Trahi    dicuntur,  quicunque    offc- 

^pud  barbaros  dedecori  faabetur  ct  runiur  catcnati.  iEneid.  2 ,  67.,  Ecce 

^gnominiae  summae.  Verissima  lectio  manus  juwenem  interea  post  terga 

«euientiaque.  Ita  Athenion  Manium  ra^inctum  Pastores  magno  adregem 

Aquillium  ( quasi  per  summam  ignor  clamore  trahehanu  Gron.  Mihi  ista 

^ini^m]iractumdescFibit  abequite  correctio  dnrior   videtur.    Ryckius 

catenam  longam  habente ;  qucm  lo-  Lipsii  sentcntiam  probat  :  quae  est 

^^^n  omnino  vid«  transcriptum  a  me  melior.   Heinsius    suspicabaiur    ac. 


i54  ANNALIUM  ^•^•J;^- 

coi  um  barbaris  )  trahebaCur  :  moxipie  vulgus ,  duro 
imperio  kabitum,  probra  ac  verbera  intentabat.  Et 
erant  contra ,  qui  tantam  forCunae  commutatioiiein  mi- 
serarentur,  Secutaque  cum  parvis  libaris  canjaaxcuDda 
lamentatioue  complebat.  Diversis  et  contectis  vdbiculis 
abduntur ,  dum  Pharasmanis  jussa  exquirere&tur.  Uli 
cupido  regni  fratre  et  filia  potior ,  animusque  sodleribus 
paratus.  Visui  tamen  consuluit,  ne  coram  interficerentur. 
Et  Rhadamistus,  quasi  jurisjurandi  diemor,  non  ferruni, 
non  venenum  in  sororem  et  patruum  expromit ;  sed  pro- 

Si).  Quod  dedecorum  bariHxris  trahebalur,  Forte ,  tfuo  dedecore  cormm  btffberis 
irahebatur.  Ann.  i3,  5.,  Jta  specie  pielatis  obniam  itum  dedecmi.  6,  5i.,m  Me* 
lera  simul  ei  dedecora  prorupit,  Coram  barbariSj  in  conspectvm  barbaroraBH.  ^lonm 
•liquando  pro  palam.  4>  7'>«*  Tiberius  Agrippinam  cum  coram  Cn,  DomsiU)  tFadi- 
disset,  Ann.  6,8.,  spectanius  porro  ,  quoe  coram  habeniur,  abditos  principis  seam 
exquirere  iUiciium,  4»  8.,  Vos  disque  et  patria  coram  oblestor,  3  ,  14,,  absurdm 
videbatur  ipso  Gemianico  coram  id  ausum,  i^i  yH,,  de  his,  quet  in  communecon' 
siUerentur,  totis  exercitibus  coram  dissertatiuos,  i5,  »4»»  legionibus  coram.  i3,  3»., 
Isque  prisco  inslituto ,  propinquis  coram,  de  capite  famaque  conjugis  cognovit,  «5| 
61,,  Poppa:a  et  Tigeliino  coram,  n,  a,  Messaltina  coram,  Seneca  coram  i3, 
a  I .  Et  qnibus  locis  cam  liqneat ,  coram  a  Tticito  semper  postponi  subslantiro ,  etiam 
bic  legendnm  "videtur,  quo  dedecore  barbnris  coram  trahebatur  :  Gicero  tanwe  '» 
Pisoncm ,  coram  genero  meo,  Immo  et  ipsc  Tacitus  Ann.  1 4 ,  Sg. ,  Talem  eum  centui» 
irucidavit  coram  spadone,  Dedecorum  non  reoordor  Latini  dici  (1). 

Ci)  Sed  Plautas  habet  Baccfaid.  5  ,  a  ,  ^3. 

rompedes,  et,  /juod  dedecorum  ctc,  flcripturae  Mcdiceae.  In  ed.  pr.  i3)      I 

£KN.Quae  Lipsiusad  3,  21.  se  traos-  Sy.  ubi  alii  ^i  copus  contra  duce* 

cripsisse  ait ,  ad  Excursuin  B.  ad  i»-  rentur,  illa  si  copia  e-oontra  ducat' 

tum  librum  dein  transtnlit.    Abl.  tur :  ubi  vides  adeo  niuiierum  Terb> 

compede  habet  et  Hor.  4  7 1  >>•  et  Go-  mutatum  a  librario  Titio  scripturi» 

lum.  R.  R.  8,  a.  decepto.  Guelf.  quidem  contra  ex" 

JEt  erant  contra.  Cod.    Florent.  Kibet.  Idem  mox  ahductmuuri^toah^ 

contra,  ut  Pichena  notat.  £go  vero  duntur.  Sane,  abditos  fbine,  con^^ 

eam  notam  puto  temporis,  qua  fac-  tecta  vehicnla  satis  indioArt.  Soe^ 

tiim  esL  illud  exempJar  :  nam  aevo  ton.  Tib.  64.  iVuniift«eiii^|MlitoJii<ii^ 

meKorenon  sic  loquebantur.  Gron.  guam  aliter,quam  catimaUfS  chmAa^ 

Etiam  ed.  pr.  econtra.  Id ,  post  Pi-  ifue  leclica ,  loco  movit,  £&n. 
chrnam    receptum ,  ejecere  rursus        Portunce    commutaUonem.    Mal^ 

recte  Ryckius  et  J.  Gron.  qui  ori-  -vulgo  ,  commotionem.  Lips.  Com^ 

ginem  niendi  callide  indagat,  et  in  mutationem  ed.  pr.  £rn.  Bud.  a  (  «^ 

eo  se  jactat ,  adorans  alioqui  vesligia  m.  mutationem. 

f 


A.U.S05.  LIBER  XII.  i55 

A.  C  5a. 

jectos  in  humum ,  et  veste  muka  graviqpe  opertos  necat. 
filii  quocpie  Mithridatis ,  quod  ceedibus  parentum  iUa- 
crymaverant,  trucidati  sunt. 

XLVIII.  At  Quadratus  cognoscens  proditum  Mi- 
thridaten ,  et  regnum  ab  interfectoribus  obtineri ,  vocat 
consilium ,  docet  acta ,  et ,  an  ulcisceretur ,  consultat. 
f  Paucis  decus  publicum  curae  :  piures  tuta  disseriint  : 
•  «  Omne  scelus  externum  cum  laetitia  habendum.  Semina 
&  etiam  odiorum  jacienda,  ut  saepe  principes  romani  eam- 
^  demArmeniam,  specie  largitionis,  turbaudis  barbaro- 
^  rum  animis  praebuerint.  Potiretur  Rhadamistus  male 
partis,  dum  invisus,  infamis  :  quando  id  magis  ex  usu , 
quam  si  cum  gloria  adeptus  foret.  »  In  hanc  sententiam 
itum.  Ne  tamen  adnuisse  facinori  viderentur ,  et  diversa 
Caesar  praeciperet ,  missi  ad  Pharasmanen  nuntii ,  cc  ut 
I   abscederet  a  finibus  Armeniis ,  fiUumcpie  abstraheret.  » 

56.  Omne  scelus  extemum,  Lego,  Plures  tuta  disserunt  in  contmune.  Scelus 
A     ^fer.Yide  iodic.  in  communi  ponere  i3 ,  iy,  In  commune  aihil  derogarent,  ibid. 

Omnes  scelus  externum.  Senten-  Khenanus  ( e  Bud.  )  et  Danesiiu  to- 

^  reddita  lux ,  si  scribas ,    Omne  lebant  in  eandem  Armeniam ,  qood 

'celus,  litera  detracta ;  ut  sint  yerba  non  probo.  Ern.  Bip.  J.  Fr.  Grono- 

cx  oratione  censentinm.  Lips.  Non  Tiam  frustra  Lipsio  repugnar«  judi- 

video,  cnr  plaudam   Lipsio  :  non  -cant.Hiller.  Rac.  36.  suadetleg.om- 

^m omne magis  huc congruit,  quam  nino.  Bud.  a  i .  m.  etemum. 
^pwldam ,  aut   quodTis  hujnsmodi        Si  cum  gloria  adeptus.  Scribo  haec 

^itamentum.  Prorsus  aliud  quid  ommnzguantoidmagisex  usu,(fU£mi 

q\    uieaTocelatet,  de  quo  inveniendo  si  cum  gloria  adempta  forent?  At 

DOD  niultuiii'quidem  mihi  polliceor :  nunc  (  ultimis  curis  )  rideo ,  cxpli^ 

^tanMB.poterat :  plures  tuta  dis^  care  Pichenam  quod  -vulgaium  est: 

*^^W,  nHi^mentes,  scelus  externum  magis  hoc  ex  usu  romano ,  si  cum  in- 

^^  lefiMm  hahendum.  Giion.  Ve-  famia ,  quam  si  cnm  gloria  regniun 

^t  ipi'  oieDtem  legendum   quippe ,  adeptus  :  quia  scilicet  iifcertior  fb- 

^o  etiam  alibi ,  in  ratione  sententise  turus,  odiisque  magis  obnoxiiu.  Non 

reddenda  utitur  Tacitus ,  Tel  immo :  damno.  Lips.  Paullo  post  MS.  FI. 

^^  verba  corrumpi  potnerunt  in  juheret  pro  prteciperet.  Ern.  Bud. 

^nlgatani  scripturam.  Pro  exterum  pnsciperet.  Bip.  pracferunl  juheret. 

cod.  Reg.    ed.  pr.  (eLernum.   Mox  Pamm  intcrest. 


i56  ■     ANNALIUM  fl'"-   ' 

k.  C.  5*. 

XLIX.  Erat  Cappadociae  procurator  Julius  Pelignus, 
ignavi  animi ,  et  ileridiculo  corporis  juxta  despiciendus; 
sed  Qaudio  perquam  familiaris,  cum  privatus  olim  con- 
versatione  scurrarum  iners  otium  oblectaret.  Is ,  auxilils 

57.  Cumprii^tus  olim  eonversatione  scurranun  iners  otium  oblectaret,  Sic  casti- 
gavit  Lipsius  egregie,  noa  tamea  assecntus  scopnm  in  oannibas.  Codez  Agr.,  i/tu 
priuatus  olim  comessationum  curas  et  iners  otium  objectaret,  Lipftii  codices  :  cm 
privatis  olim  conversationes  (Yatic.  cursationes)  curaret  iners  olium  otgeetant, 
MedicenSj  cum  privatis  oiim,  Scribe  cui  in  privatis  olim  comessationes  scurra€L 
iuers  oiium  oblectaral,  In  privatis^  in  re  privata  conslilutas ,  privalis  annnmeratos. 
Non  dissimili  modo  apud  Livinm  in  privato ,  in  pubiico  anunadvendKtiU,  De  eo- 
messationibus  Claudii  vide  locum  Snetonii  a  Lipsio  jam  prodnctom,  oocnrrit  idvo- 

Deridiculo  corporis  juxta  conspi-'  Cum  priuatas  elim,  Deprecor  in* 

cieniius.  Memoratur  hic ,  quod  nol-  vidiain  :  sed  proieclo  honc  locam, 

lem ,  qoibus  MSS.  copia  fuit,  silen-  siquem  alium,  propituff  masis  m- 

tio  transiisse.Video  enim  fateri  Rhe-  titui,  hoc  modo  :  (htm  pru^atusoloR 

nanum  sc  fecisse  despiciendus ,  nuUa  conuersatione  scurrarum  inen  edum 

mentione  vett.  iibrorum.  In  quibus  oblectaret.  Claudius  ante  imperiom 

sierat  conspiciendus ,  profecto  mu-  vilis,  abjectus,  scurris  et  sordidi»' 

tandum  non  fuit ,  quippe  quod  sit  simis  hominibus  convixit :  e  quorm 

insignis  ,  insignitus  ,  et  non   secus  contubernio  super  veterem  seffiidei 

atque  haec  tam  in  deteriorem  quam  in  notam ,  ebrietatis  quoque  et  atetein- 

meiiorem  partem  fiectatur.  Sueto-  famiam  subiit ,  ait  Sueton.  5.  Inter 

nius  Claudio  4-  ne  quidjaciat ,  quod  eos  hic  Pelignus.  Libri  veteres ,  qaih 

eonspici  ac  derideri  possit.  Homero  rum  vestigia  institi ,  habent  :  otf* 

conspiciendus  swo^^oc  Ix.  y.  42.  \<^-  priuatis  olim conuersationes  curaretr 

^nf  r*  i/t*fff«t/ jtati  tTo^/ov  «xxaov.Vide  iners  otium  objectaret.\jTms\9ticxi. 

Boslra  Observata  in  SS.  Ecc).  c.  19.  cursatinnes,  pro  coni^ersationes,  Lip^- 

et  ad  Livii  4  7  ^3.  Gron.  Adde  Ryc-  Oblectaret  tamencodd.  Flor.  Guelf. 

kium  ad  h.  J.  Jac.  Gron.  conspicien-  Reg.  edd.  Puteol.  Rivii  ctc  objec- 

£/u5  esse  ait  a  Bcroaldi  licenlia.  At  sic  taret  ed.  pr.  Verissime  emendaTit 

ante  Puteolanus  cdidit :  ct  sic  cst  in  Lipsius ,  idque  recte  recepit  Freinsb' 

MS.  Guelf.  Ed.  pr.  despiciendus ,  probatum  etiam  Casaub.   ad  Snel. 

cp^iod  restituitRhen.  ( e  Bud. )  Id  non  Claud. S.MoxPelignus spuriumesse, 

vidcG ,  quare  displiceat  magno  Gro-  eidem  Freinshcmio  assentior.  Etiaw 

novio.  Juxta  indicat ,  verbum  rcfe-'  alibi  sic  peccatum  in  Tacito  vidinn^ 

rendum    etiam  ad  ignaviae  vitium.  iy,  lo.l^^iii.^^uA.prii^aS^,^.^:^.^^^ 

Atqui  ignaviae  proprius  contemlus.  vatus.  Lipsins  cgregie  locxiin  SBnan' 

Siiet.  Domit.    i5.  C/ementemy   pa-  Dein  Bud.  oWecrarer.  Post  i»  positofl 

ii^uelemsuum,  contemtissimasinertife.  Pelignus ,  e  margine  repetitum,  oC 

Qiiod  auteni  quidam  (  Mur.  Acid.  levi. 

lieins. )  msilvLal  ignauoyel  ignavia ,  Scurrarum.   Istos    copreas   dic^ 

non  necossarium  pulo ,  nt  ctiam  vi-  Suet.  Tib.  61.  et  Clatid.  8.  ubi  "^ 

Sum  Gronovio.  Ern.  Torrent.  ctCasaub. 


^^  «f  LIBER  XII.  t5f 

proyincialiumcontractis,  tanquam  recuperaturus  Arme- 
aiam,  dum  socios  magis,  cpiam  hostes  prsedatur,  ab- 
scessu  suorum,  etincursantibusbarbaris,  praesidii  egens, 
ad  Rhadamistum  venit  :  donisque  ejus  evictus,  ultro 
c(  regium  insigne  sumere  »  cohortatur ,  sumentique  ad- 
cst  auctor  et  satelles.  Quod  ubi  turpi  fama  divulgatumj 
ne  ceteri  quoque  ex  Peligno  con jectarentur ,  Helvidius 
Priscus ,  legatus ,  cum  legione  mittitur ,  rebus  turbidis 
pro  tempore  ut  consuleret,  Igitur  propere  montem  Tau- 
rum  transgressus ,  moderatione  piura,  quam  vi ,  compo- 
suerat ;  cum  «  redire  in  Syriam  m  jubetur ,  «  ne  initium 
lelli  adversus  Parthos  exsisteret.  » 

L.  Nam  Vologcses,  casum  invadendae  Armeniae  ob- 
venisse  ratus ,  quam ,  a  majoribus  suis  possessam  y  ex- 
teraus  rex  flagitio  obtineret ,  contrahit  copias ,  fratrem- 
que  Tiridaten  deducere  in  regnum  parat ,  ne  qua  pars 
domus  sine  imperio  ageret.  Incessu  Parthorum,  sine  acie 
pulsi  Iberi;  urbesque  Armeniorum ,  Artaxata  et  Tigra- 
nocerta ,  jugum  accepere.  Deinde  atrox  hiems ,  seu  pa- 
rum  provisi  commeatus  ,  et  orta  ex  utroque  tabes ,  per- 
cellunt  Vologesen,  omittere  praesentia.  Vacuamque  rur- 

cabaliim  apad  nostrum  non  semel.  Suet.  Tito  c.  7,,  j^d  mediam  noctem  comeisatio^ 
»et  aun  pro/usisiimo  quoque  extendebtu,  Scume,  parasiti:  copreasrocat  Saetonin& 
Claad.  8.  nt  recte  BISS.  a  copreis  per  ludum  excitabaiur  Claudius,  GlotsaQ  BCSS. 
Scurra,parasitus,  buccellarius,  Scuira,  qui  copriauw  Scuira.  qui  incopriat,  Ho- 
i^  nsus  in  conviviis  hilarioi;ibns.  Yide  Plinium  Epist.  9,  17.  hinc  et  scurra  palati 
'pod  Javenalem  a,  87.  de  Yitellio  noster  Hist.  a,  87,,  Ag^egabantur  e  piebe,,, . 
*^vrm,histriones,  aurigce,  quibus  ille  amicitiarum  dehonestamentis  mire  gaude- 
^OiOilIieno  Trebellius  Pollio  c.  17.,  Mensam  secundam  scurrarum  et  mimomm 
te 


Ne  ceteri  tfuoque.  Nod  est  obscu*  Heaut.  3 ,  3 ,  x3. ,  Eqq  de  me  conjec- 

'^,  quid  yelir.  Ne  de  Peligno con-  turam  Jacio.  Gron.  In  fine  capitis 

jectura  in  alios fieret :  ne  Aomanorum  MS.  Gueif .  juberetur.  £rn. 
ilii,  (juibus  armoriun  jus ,  si  quiesce-        Perpellunt  Fologesen.  Pichena  ex 

'ent,  approbare  Peligni  facinus  et  Florwedidit;>ercc/^/il.RectiusTulgo 

^irm  babere  crederentur.  Xerent.  perpelhnt.  Vide  qn«  notamus  ad 


nr 


■'■y-.-' 


i58  ANNALIUM  *•"■«*   * 

A<  Ci.  59» 

sus  Armeniam  Rhadamistus  iavasit,  tracnlentiorquain 
antea,  tanquamadversusdefectores^  etin  tempore  rebel 
laturos.  Atqueilli,  quamvis  servitio  sueti,  patientiam 
abrumpunt ,  armisque  regiam  circumveniunt. 

LI.  Nec  aliud  Rliadamisto  subsidium  fiiit ,  quam  per- 
nicitas  equorum ,  quis  seque  et  conjugem  abstulit.  Sed 
conjunx  gravida ,  primam  utcumque  fugam ,  ob  metum 
hostilem  et  mariti  caritatem ,  toleravit :  post ,  festina- 
tione  oontinua,  ubi  quati  utems  et  viscera  vibrantur, 
orare ,  «  ut  morte  hoaesta  contumeiiis  captivitatis  exi- 
meretur.  >;  lUe  primo  amplecti,  adlevare,  adhortari, 
modo  virtutem  admiraas ,  modo  timore  aeger ,  ne  quis 
•  rdicta  potiretur.  Postremp ,  violentia  aiiioris ,  et  fBuano- 
rum  aon  rudis ,  destringit  acinacem ,  vubieratamque  ri- 

5S,  Modo  Umore  fsger,  Terrore  tBger  cod,  Agr.  forle  tetrere  eegram,  vtXtimat 
mger,  Certe  lociis,  ut  circumfertpr,  non  eit  sanuft.  —  69.  DistringU  acinacem.  Htt' 
tringit.  Mox  cod.  Agr.  ripam  ad  Araxis  trahil,  Sic  alibi  noster. 

Liv.  3 ,  3o.  Gron.  PerceUunt  est  in  est,  cum  Heinsio  corrigere  quadtur. 

Guelf.  ed.  pr.  et  celeris  usque  ad  SednilmataQdum.SiinileexempliiiB 

&lieQ.Paulloante4^i/ti£ededieFlor.  est  i5,  97.  extr.  ctsi  illum  qofXpe 

Guelf.  etvett.  edd.  Post  rebellaturos  locum  tentat  Freinsh.  item  i5,  n» 

bene  Rhen.  (  ex  ingenio  )  :  scripti  et  extr.  Simillimus  omnium  locus  est 

ante  editi  b^Uaiuroi,  Mox circumve-  H.  3 ,  3i.  a  nullo  tentatus.  &ep6 sie 

/uu/ithabent  codd.  Agr.  Guelf.  quod  etiam  Sallustius.  Ern. 

primus  edidit  Rhen.  (  e  Bud. )  £d.  Destringit  acinacem,  Sic  in  cod. 

pr.  eircumivenerunt ,  quod  est  etiam  Flor.  esse  primus  vidit  J.  GroaoT. 

in  cod.  Reg.  Sed  Puteol.  primus  de-  Editi  ante  Ryckium  omnes  distrinfft. 

dit  circumeunt  j  quod  Rivius,  Be-  Sed  etiam  sine  codicis  auctoritate  sic 

roaldttset  Alciatus  secuti  sunt.  Cod.  corrigendum  erat,  ut  hodie  oqid^ 

Flor.  circumveunt. EjiX,Bud.  a  i.  m.  norunt.  Cf.  i ,  3j  et  44-  Mox  cnB 

percellunt,  unde  2.  m.  fecit  propel-  eodem  Ryckio  et  Gron.  dedi  ripM 

lunt.  Rhen.  dein perpellunt.  Hoc  mihi  ad:  quod  praeter  MS.  Fioif;.  jiabeted 

aptius  vidctur  etGronovii  ratio  po-  pr.  estque  solenne  Tadto  praeposi* 

tior.  AstMSS.  consensus  jubet  re-  tiones  postponere.  Sed  mihi  8uspici< 

poni  percellwit ,    etsi  cum  infinito  corruptelae  oborta  dudnm  est  io  rer 

^oQstrui  nusquam  yideam ,  nec  satis-  bis  :  ripam  ad  Araxis  trahit,f» 

faciant ,  quae  Bip.  ad  h.  1.  Bud.  dein,  mini  tradit.  Non  dicam  de  Ticioii 

Ubi  quati  uterus.  Durum  cst  con-  verborum  trahit  et  tradit  :  salteo 

jungi  quati  et  vibrarUur,  In  promptu  jdiu^set  trahens,  m,t.etjbumnitradii 


AD.«o6.  LIBER  XII.  i5q 

A.  G.  53.  *7 

pam  ad  Araxis  trahit ,  flumini  tradit  j  ne  corpns  etiam 
auferretur.  Ipse  preeceps  Iberos  ad  patrium  regnum  per- 
?adit.  Interim  Zenobiam  (id  mulieri  nomen)  placida 
illuTie ,  spirantem  ac  vitae  manife$tam  advertere  pasto- 
res,  et  dignitate  formae  haud  degenerem  reputantes^ 
obligant  vulnus ,  agrestia  medicamina  adhibent  j  cogni- 
toque  nomine  et  casu ,  in  urbem  Artaxata  ferunt.  Unde 
pablica  cura  deducta  ad  Tiridaten,  comiterque  excepta^ 
cultu  regio  habita  est. 

LII.  Fausto  Sulla ,  Salvio  Othone  coss.  Furiu^  Scri- 
Lonianus  in  exsilium  agitur,  quasi  finem  h  principis  per 
Chaldaeos  scrutaretur. »  Adnectebatur  crimini  «  Junia 
mater  ejus,  »  rit  w  casus  prioris  »  (nam  relegata  erat) 
«impatiens. »  Pater  Scriboniani,  Camillus,  arma  per 
Dalmatiam  moverat.  Idque  ad  clementiam  trahebat  Cae- 
sar,  quod  stirpem  hostilem  iterum  conservaret.  Neque 

Puto  Tacitum  scripsisse  :  vulnera"  iS^S^.e/ui^ftefmam.  ERN.Bud.  illu' 

tamque  ripam  ad  ArtixU  flumini  tra-  tne.  Bip.  mallent  aUuvie,  Lall.  ebiuie, 

A.  MS.  Guelf.  troifittfm.- iMox  pro  Jduertere  pastores.  Sic  a,   17. , 

BeMSS.  Ozon.  Guelf .  ut ,  quod  pro-  Octo  aquilcs  petere  silwzs  visce  aduer» 

btt  Jac.  Gron.  ut  oorpus  etiam  au-r  tere  imperatorem.  Id  -verbiim  ea  no- 

Inrretur,  sc.  a  flumine ,  nec  in  manus  tione  reddendum  Liyio  i  ,   12.  da 

bostium  Veairet.  Ern.  Bud.  ut  eliam  Metio  Curtio  in  paiudem  conjecto, 

corpus  non  auferretur :  sensas  idem ,  ad$^rteratque  ea  res  etiam  Sahino» 

«cil.  ab  hostibus.  Bud.  destringit.  tantiperiado  viri.  Id  est ,  conycrte- 

Preeceps  Iheros.  Cod.  Agr.  ad  rat  iiluc  animos  ocolosque  Sabino-* 

Iheros.  unde  Heinsius  Tolebat  legi :  rum.Namlibris  omnibus,  auerleraty 

adlberos,  patriuminregnum.  Sed,  scriptnm,   alio  sensu.  Lips.  Immo 

«t  noraina  regionum  sine  prBeposi-  advertere  h.  L  est  animadvertere» 

^one  ponit  sgepe  Tacitus,  ita  etiam  Quomodo  Graeci  frpoo-ixin  dicunt , 

Qomen  populi  pro  regione  positum  int.  vouy.  Ern. 

«8epote8t.Virg.Et:L  i,6S.  sitientes  Caimllus.  Legatus  T)a1matise  ,  do 

^rnUs  j^Jros.  Ern.  —  *  Burm.  ad  ct^s  bello  ciyili  vid.  Suet.  Claud, 

Gatonis  diras  V.  90,  (t.  2.  Anth.  i3.  Panllo  ante  ed.  pr.  materviua. 

p.  665. )  velit :  ipse  profceps  Iheros ,  ejus.  In  margine  Gryph.  video  nota- 

patnum  regnum ,  peruadit.  tum  Vihia.  Cod.  Vat.  Vinia.  Ern. 

Pladda  illuine  Viderie/uwc  legcn-  Quodstirpem  hostilem  iterum  con- 

dum diiimus  ad  Livii  1 ,4.  Grph.  ^  servaret.  Sic  cFlor.  pro vulgato ,  qtd. 


i6o  ANNALIUM  Mltf- 

A.  (j.  53. 

tamen  exsuli  longa  posthac  vita  fuit  :  morte  fortuita) 
an  per  yenenum  exstinctus  esset ,  ut  (juisque  credidit . 
Vulgavere.  «  De  mathematicis  Italia  peliendis  »  factun 
senatus  consultum,  atrox  et  irritum.  Laudati  dehin< 
oratione  principis ,  (c  qiii  ob  angustias  familiares  ordin 
senatorio  sponte  cederent ,  »  motique ,  «  qui  remanend 
impudentiam  paupertati  adjicerent. » 

LIII.  Inter  quae  refertur  ad  patres  <i  de  poena  femina 
rum ,  quae  servis  conjungerentur  :  »  statuiturque ,  w  u 
iguaro  domino  ad  id  prolapsse  in  scrvitute  :  sin  conseii 

60.  An  per  venenum  exstinctus  esset,  Exstinctio  ,  sioe  esset,  puto.  —  Gi.  iSCi 
tuiturque  ut  ignaro,  Lege,  ul  ignaro  doniino  (  sc.  ejns  servi,  quocum  rem  babn 
rant)  ad  id prolapsas  in  servitule,  sin  consensisset  (sc.  dommns')  pro  libertis  ha 
kerentur, 

stirpem  ,   dedit  Pichcna.  At  mihi  quemadmoduminoimiibusfereistis, 

multo  magis  se  probat  aliorum  qui.  ubi  incertuman,  vel  duhium  any  rel 

Est  enim,  quale  Terentii  Andr.  4»  an  solum  in  hanc  seutentiam  inter- 

I,  4o.,  Nisi  mihi  deos  satis  sciojuisse  ponitur.  Gron.  Ed.  pr.  extinctu,  ut 

iratos ,  ijfui  auscukauerim.  Hcaut.  3 ,  ad  vilam  referatnr.  £t  sic  cod.  Reg. 

3,  a8. ,  Dii  te  eradicent,  Sjrre,  qui  GronoTii  conjectura  est  incod.Agr. 

me  istinc  extrudis,  Justinus  Sg ,  5. ,  Ern.  Bud.  extinctus  esset. 

Jt^lolemaso  regnum  redditur,  qui  ne-  Utignaro  dominoetc^onpToiD^ 

que  cum  matre  hellum  gerere  voluis-  lectio  sententiacpie  hujus  loci :  miiii 

set ,  nec  afratre  arniis  repetere,^  quod  quidem.  Nam  aiiis  onmia  ]i<pient. 

prior  possedisset»  Cicero  ad  Famil.  5,  Aiunt ,  non  dubiam  sentcntiam  esse 

22. ,  Neque  minus  est  Spartiates  ille  hanc  :  mulierem  liberam,  quae  coid 

AgjBsilaus  perhibendus  ,    fjui  neque  alieno  seryo  soliia  sit ,  domino  in- 

pictam,  nequefictam,  imaginem  suam  sciente ,  seryam  fieri ,  -velut  propiio 

passus  est  esse.  £t  talia  00*01  xovic  consensu :  et  natos  item  ex  iis  liberof 

Gron.  Quod  est  etiam  in  Guelf.  ed.  non  haberi.  Itaque  nunc  nuper  ecc( 

pr.  Idque  yerum  est .  Qui  h.  1.  durum  emendavit  vir  doctns  t,  et  ignaro  do- 

yidetur.  Cod.  Reg.  et  ed.  pr.  inter^  minoadid  prolapsa ,  in  seryitutem. 

ritum  pro  iterum,  £rn.  Bud.  quod  ceu  cotisensisset:  et,qui  natiessenl 

st.  h.  bene.  pro  liberisne  haberentur,  (  Torr.  a<i 

Morte  Jortuita ,  an  per  venenum  Suet.Vesp.  11.)  Sed  mihi,  per bonatt 

exstinctus  esset.  Mitius  faceremus ,  gratiam ,  jus  sit   dissentire.  NegO; 

exstinctum  esse ,  quam ,  si  cum  M u-  aitenim  illud  membrum,  de  natis  ei 

reto  et  Acidalio  deleremus ,  quorum  eo  coetu  in  servitutem  habendis ,  as 

hic    etiam   mortem  Jbrtuilam.  Sed  quam  reperiri  in  legum  Jibris  :  aio 

nihil  mutandum :  a  fronte  namque  ho-  contra  jus  esse.  Favor  iibertatis  es. 

rum  verborum  subauditur  t^  utnun :  poscit,  ut  nau  e  iibera  siat  lib&ti 


'^l^'  LIBER  XII.  i6i 
sisset,  pro  libertis  haberentur.  »  Pallanti,  cpiem  «  re- 
pertorem  ejus  relationis »  ediderat  Caesar ,  «  prsetoria 

adeoqne  supenreniens  cala/nitas  ma-  haberetur.  Ita  tamen ,  ut  apud  jnris- 

tris  nocere   ei^  qui  in  utero   est,  consultos  nomen  manserit  consulti 

non  debet ,  ut  sufficiat,  matrem  li-  Glaudiani :  non  a  Giaudio  Pallante , 

l     beram  yel  medio  tempore  liabuisse.  quirepertor,  sed  a  Glaudio  principe, 

Paailus  Sentent.  a ,  tit.  a^*  ^^^^"  ^  retulit.  TertuUitnus  item  ad- 

ims  1.  5.  D.  de  Statu  hominum.  Quo  spexi( ,  ad  uxorem  a ,  8. ,  Nonne  in» 

t     jure  ergo  serri  isti  PGlementius  vul-  super  censueruni  (  Romani )  sena" 

^      gata lectio  aiebat, ^ro^b^rfis  Ao^*  tuti  vindicandas  ,  quce  cum  alieno 

rentur :  sed  non  Terius.  Quomodo  sen^ ,  post  dominorum  denuntiatio' 

3^     enim  libertus ,  qui  nunquam  serrus?  nem,  in  consuetudine  perseyerarunt? 

Adde,  quod  manuscriptis  Tcstigium  Plura  ad  banc  rem  petes,  si  operae 

\    Dollumejus  membri.  Verba,  inquam,  tibi  est ,  a  P.  Fabro  Semestr.  i ,  35. 

ea,  et^ia  7uibe5sera^,  absuntmanu-  Reyera  enim   ad  asciam   factum  , 

scriptis   omnibus,   etiam  Budensi.  quidquid  dedolavit  iUe  faber.  Lips. 

I     Ut  mihi  quidem  Farnesiani  codicis  Frustra  pugnat  Salinerius  pro  Tcr- 

9(     acriptura  certa  sit :  ut  ignaro  domino  bis ,  quae  Taciti  non  sunt ,  et  specie 

adid prolapsa ,  in  seryitute  :  si  con-  inhibendi  correctiones  genus  corri- 

^     tensissety  pro  Hberta  habereiur.  Op-  gendi  maxime  anceps  et  rarissime 

I     time.   Duplex  yidelicet  ejus   SGti  felix  tuetur.  Budensis,  Farnesianus, 

fflembrum ,  in  eas  quae  ignaro ,  qnae-  Florentinus  agmine  facto  ejurant, 

qae  sciente  domino  ,  peccatum  id  quod  de  filiis  alibi  nusquam  se  le- 

peccassent.  Etsiquidem  ignaro,ait  gisse   fatetur  et  Salinerius.    Idque 

lex,  serraesto  :sinTolente,  habetor  sine  dubio  sarcinatorum  cujusdam 

pro  liberta  .Omnino  enim  propositum  est ,  leviter  corruptos  locos ,  qiii  li- 

legislatori  a  servili  contiJLbernio  ab-  tera  una  alterave  dempta,  yel  ad- 

stinere  lubricum   sexum  :  et  siye  diu,   yel  mutata,  restituebantur , 

aciente ,  siye  inscio  domino ,  ea  mix-  pro  ingentibus  hiatibus  supplentium. 

tio,  posuit  poenam.  Sed  iivaD^Qyetf ,  Pellexit  in  fraudem  yox  Ubertis  , 

et  pro  gradu  noxae  intentiorem ,  re-  qpam  quo  referret,  quia  non  yide- 

missioremque.  Sed  cui  rei,  inquies,  bat,  ipse  aliquid commentus  inter- 

iuerit  pro  liberta ?  Huic ,  ut  yinculo  posuit  :  cui  locus  non  erat ,  si,  ut 

aliquo  teneatur  domino   seryi ,  ad  est  in  Famesiano ,  liberta  reperisset. 

operas  iibertorum ,  aliaque  ejus  or-  At,  inquit,  sic  nati  statim  matrem 

dinis  praestauda.  Jus  item  domino  in  a  seryi  complexibus  habuerunt  ser- 

feminae  bonis  :  et  quicquid  in  yeram  Tam.  Hocparum  est  projureconsulto 

libertam.  Sedrecte,^ro^'6erea;non  loqui,  quem  scire  oportebat,  non 

enim  libertayere.  Retulit  hocipsum  pro  serya  habitam  ,  nisi  post  trinas 

decretumpostea(credoquiaaboleye-  denuntiatiooes.  Deinde  hoc  non  eo 

rit,  licentia  temporum,  et  inusu)  Ves-  yalebat  utique ,  ut  mancipium  fieret 

pananus  princeps ,  de  quo  Suet.  ii .,  (  nisi  forte  in  humilibus  et  egentibus 

Auctor  senatuijuit  decemendi,  ut,  personis  )  quam,  ut  et  suam  et  ad- 

9^  se  sprvo  aUenojunxisset,  anciUa  gWfxptX  laariti  libertatem  ab  hujus  do« 

2,  II 


i63  ANNALIUM  fj!-!f 

A<  C«  53« 

insignia ;  et  centies  quinquagies  sestertium  n  censuit  con- 
suldesignatus,  Barea  Soranus :  additum  a  ScipioneGor- 

mino  emere  compelleretur.  Itaqne  i,  i,  lo.TamebiisAdy.  i3,  i3. ei- 

enuVcTBcitnSyinsefvitutehaberetur.  plicat,  noii  hiTita  smit,  sed  qn» 

Qttemadmodum  enim  adiud  est ,  esse  sunt  ingratis  et  nou  reddentibitt  yi- 

in  libertate ,   aliud    esse    liberum ,  cem ,  aut  cnm  gratia  ezcipientibi» 

teste  Fabio  dechm.  34o.  sic  et  aliud  collocata.  Gron.  Leetio  Fames.  ced. 

est  servam  esse  ,  aliud  i/i  servitute  a  Lipsio  probata  totidem  Terbis  est 

esse,  Roganti  Lipsio,  quemadmo-  iuMS.Agr.nisiquodhabettfmpron. 

dum  libertus  esse  possit ,  qui  senrus  Atque  sic  edidit  R^pckins;  sic  correie- 

nunquamfuit?  reponit,  quo  pacto  ratTirdoctnsined.Gryph.  Idprobat 

liberta  dicatur ,  quae  non  seirierit.  J.GronoTiushacteniis,  utnudit pro- 

Haec  paria  non  sunt.  Mulieris  enim  lapsa  in  pkiralem  numemm ,  qnttn 

culpa  est  subeuntis  jugum ,  cui  leges  Uberds  et  haberentur  m  singnkreiD 

eaminfamiam8tatuerant:nullaculpa  mutari,  propter  auctoritatem  MS. 

foetus  est.  Qo^n  rem  diligentiuscon-  Flor.  quocum  consentit  ('Biid.  et  ] 

«ideranti  liquebit ,  nihiltale  nec  po-  ed.  pr.  £um  nos  secuti  sumns.  Vitio 

tuisse  de  natis  ex  eo  conjugio  oon-  operaram  in  ed.  Grron.  expressam 

•titui,  nec  necesse  fuisse,  cum  jnre  est  consensissent.  Vnlgo  erat :  pro- 

communi  satis  cautum  esset.  Nam ,  lapsa  in  sen^itutem  consensissenty  et 

qni  ante  dennntiationes  istas  proTe-  ^ui  nati  essent  pro  Ubertis  haberen' 

aerant,  nec  serri  erant,  nec  libertini,  tur.  Verba  et  ^ui  nati  essent  absmt 

sed  ingenui,  quia  non  mntabat  mu-  aMSS.  Flor.  Bud.  Agr.  Reg.  ed.  pr. 

lier  staium ,  uisi  postquam  dominus  lidemque  libri  habent  ser%>itute.  Dc 

MerTi  denmltiasfaet.  Si  Tero ,  factis  re  adde  Schulting.  ad  Paall.  Rec. 

denuntiationibus  ,    non    abstinuit  Sent.  2,  31.  in  Jurispr.   Antejnft. 

serTO    mulier  ,    neque    libertatem  qni  Tcrba  ignaro  domino  de  inido 

«triusque  redemit,  et  plane  serva  rei  inteiligenda  putat :  re  comperta 

f^cta  est ;   si  quod  inde  nascitnr ,  dominum  denunciare  debnisse ,  et, 

conceptum  est,  antequam  mater  ju&-  si  tunc  perseTeraTerit  mulier,  fiG- 

tam  serTitutem  subiret ,  haud  dubie  tam  ancillam,  ut  PauUusdicat.  Goo- 

libernm  est  \  quod  simul  concepit  et  jecturas  Gundlingii ,  J.  C.  Schwanii 

parit  jam  ancilla,  serTum   est    ex  etHeumannisuperh.  1.  Tide  inactis 

commimi  jure.  Quod  autem  P.  Fa->  Erud.  a.  1*732. p.  390.  et  1^33.  p.  431* 

'ber,  injgrato  pro  ignato  reponi  sua-  £as  nemo  fsicile  prc^iabit.  HeninaB- 

det ,  quod  sit  inTito ,  ut  apud  Te-  nianae    etiam  latinitas    adTersator. 

rentium  £un.  2 ,  i,  14.  Donatus  in-  Corrigit  enim  ei  qui  nati  esserttj 

terpretetur ,  fallitur.  Neque  enim  id  pro  l.  h.  ei  sc.  femina.  Ly^teri  nas' 

procedit ,  nisi  in  uno  ingratiis  :  sic  cuntur  ex  matre  patri :  non  matri' 

enim  loquimnr  ingratUs  meis,  ingra-  '  Ita  fert  Tulgata  loquendi  consuetudo- 

tiis  alicujus  fieri,  quod  sit  me  Tel  £rn.  God.  Bud.  praeTenit  emendatio^ 

dliquo  iuTito ,  et  de  hoc  agit  Dona-  nem  GronoTii ;  habuit  enim  a  i.  i^' 

tus.  Ilia  Tcro  ingrata ,  quae  ex  Ga-  prolapse  in  seruitute  sin  consensiss^^ 

tuUo  73.  in  ingr.  et  Plauto  Amph.  etCiUndeposterior  maoos  lecit/wx^ 


A.c.«^                LIBER  XII.  i65 

nelio  y  «  grates  publice  agendas ,  quod ,  regibus  Arcadiae 
ortus  j  yeterrimamnobilitatem  usui  publico  postponeret^ 

lapsa,  et  ez  sin  fSui,  et  in  margine  mus :  tantum^ue  non  cum  laureatis 

adleyit  e£47ui  natiesstfnt.  Haec  Ycrba  Jasdbus  remUti  illo,  unde  cretatis 

in  textu  primus  exhibet  Puteol.  unde  pedibus  adt^nissent,  Itemque  minor 

sumpserit,  non  pronum  est  dicere.  epistol.  8,  5.  Lips. Inscriptionem  is- 

Pugnant  pro  iis  certatim  JCti ,  inter  tam  spuriam  pronunciat  Harduinus 

quos  Gravina  in  Orig.  jur.  ciy.  de  ad  Plinium  1.  c.  quod  hactenns  Ye- 

Legg.  n.  3i.  et  Gundling.  in  Gund-  rom  est,  quoadTerba  prseponuntur 

lingianis  part.  36.  liberlis  mutant  in  Ti.  Claudius  Aug,  L,  Palias  :  ut  os- 

liheris ,  quia  sit  juris  communis  ez  tendit  Ryckius  ad  h.  1.  Nam  Pallas 

muliere   lasciva,  nondnm   ancilla,  fuit  libertus   Antonias  ,   dictnsque 

natoshberosesseetingenuos.Contra  adeo   Antonius  Pallas ,  ut   frater 

Jac.  Gothofredus  ad  L  i.  C.  Theod.  Antonius  Felix,  quamquam  hic  et 

ad  SC.  Claud.  et  P.  Borgius  in  Elec-  Claudius  ap.  Josephnm  dioitnr,  vide 

tis  c.  8.  servant  Uberds.  Meum  non  Lipsium  mox  ad  c.  54»  init.  Quic- 

est ,  tantas  componere  lites.  Id  yero  quid  sit ,  caput  inscriptionis  a  Lipsio 

vix  mibi  dubium  esse  potest ,  male  additum  :  cetera  inscriptio  spuria 

pro  vetere  lectione  venditari ,  in  qua  non  est ,  quippe  prodita  a  Pliuio  ep. 

de  nads  fit  mentio ;  quippe  pro  qua  17,  29.  8, 6.  quo  loco  etiam  fragmenta 

eodez    nullus  adfertur,  nisi    quod  monimenti   in   honorem    Pallantis 

pseudo-Lampugn.  ad  Mirand.  suum  facti.ERN. 

provocat^cujnsfidesdudumestcon-  Quinguagies  HS.  Sic  MS.  Flor. 

clamata.  Itaque  in  Gronoviana  in-  Reg.  Agr.  Gnelf.  edd.  pr.  PuteoL 

terpretatione  adquiesco.  Cf.  et  Bar-  omnes  usque  ad  Pichenam ,  in  cujus 

beyrac  sur  le  Droit  de  la  G.  et  de  la  ed.   quinguageaies  vitio    operaram 

P.  de  Grotius2,  20,  5.  Lectionem  irrepsit   haud  dubie.  £t  id  tamen 

codicis  Faraesiani  probat  Cujacius  omnes  secuti  sunt  usqne  ad  J.  Gro- 

in  ParatitL  Cod.  de  SC.  Claud.  toll.  novium ,  qui  vetuB  restitoit.  £rn. 

Pallanti prcetoria  insignia,  De  quo  Qiiinquagies  etiam  ap.  Plm. 

inscriptio:Ti.  clavdivs.  avg.  l.  pal-  Barea  Soranus.  Legoin  lapide  q. 

LAS.  HVIC.  SBNATVS.  OB.  FIDEM.  PIE-  MARCIO.  BARSA.  T.  RVSTIO.  NVMMIO. 

TATEM.  QVE.  EROA.  PATRONOs.  GR-.  GALLO.  coss.  Si  dc  isto ;  habemus 

NAMENTA.FBjETORiA.  DECREViT.  ET.  viri  celcbris  gcntile  nomeu.   LlPS. 

Bs.  CENTiEs.  QViNQVAGiEs.  cvivs.  Ho-  HflBc  iuscr.  est  ap.  Grat.  p.  107 ,  8. 

NORE.  coNTENTVs.  FViT.  £t  iudigua-  Sed  ez  alia ,  quse  est  apud  eundem 

tur  jure   in  hoc  facto  major  Pli-  p.  235, 10.  ubi  iidem  COSS.  patet, 

nius  35,  58.  (  ad  Pallantem  enim  ea  fuisse  sub  Tiberio  ,   post  quartum 

refero. )  Hoc  est  insigne  vcenalitiis  consulatum ,  et  anno    quidem ,   ut 

gregibus ,  opprohriumque  insolentis  videtur  Pighio  ,  778.    Calvisio  de 

.fortunas :  quos  et  nos  adeo  potiri  re-  Lentulo  Gaetulico  coss.  ordinariis. 

rum  vidimus ,  ut  prcetoria  quoque  Ceterum  vel  sic  gentile  nomen  Ba- 

emamenta  decerni  a  senatUyJubente  rearum  hinc  cognoscitur.  £rn. 

Agrippina  (Uaudii  Cicsaris,  videri-  JHegibitsJrvadia  oK«*. Vide  qu«- 

•    11. 


i64  ANNALIUM  ^'If 

seque  inter  ministros  principis  haberi  sineret. »  Adseve- 
ravit  Claudius,  (( contcntum  honorePallantem^tintra 
priorem  paupertatcm  subsistere.  »  Et  fixum  est  aere  pu- 
blico  senatus  consultom,  cpio  libertinus,  sestmii  ter 
miUies  possessor ,  antiquae  parcimoniae  iaudibus  cumu- 
labatur. 

LIV.  At  non  frater  ejus,  cognomento  Felix^  pari 

ao ,  mancipium  hoc  togatumPaUan-  sisse,  aut  omittere  debnisse.  Atqu 

tem    ad   regum    stirpem    refert  :  ista  statua  fuit  in  foro  D.  Jiilii ,  nt 

credo ,  quia  PaUas  aliquis  Virgilio  auctor  est  alter  PUnius  H.  N.  34 1 5. 

aUisque  inter  Arcadum  reges.  O  op-  Opponit  nobis  Broterius  locum  Pli- 

probrium  omnium  Scipionum ;   et  nii  citatum  :  in  quo  nos  nU  reperi- 

dignissime  domino  PaUante  !  Nos ,  mus ,  quod  emendationi  nostrse  ob- 

hunc    nequissimum   servum    trans  esset.  Nam  ces  et  monimenta  pubUca 

mare  adyectum  inter  Taenales,  ex  nihil  dubitationis  habent :  at  ivs  ^ 

PUnio  scimus  :  et  eundem  Antoniae  hlicum ,  et/7u6/tcefigere.  Ern. 
matri  servisse,  ex  Jesepho  i8 , 6 , 6.        FeUx  jampridem.  Non  hercle  ita 

qui  n«cx\AVTflt  appeUat  tov  mo-ttiTet-  pridem ,  si  Josepho  in  gentiU  histeria 

«rov  Toiv  cfovxoiv  «tuTNC.  Ab  ea  ergo  ad  credendum.Praepositusenimdemiun 

Claudium  perrenit.  Lips.  Jndaeae  est  post  damnatum  Cuma- 

.FVxum  e5t/iu&fice.ItaUbriscripti:  num.  Josephus  ^loucf.  «Xmp-.  3,  i3, 

et  non  abhorret  a  ComeUana  phrasi.  8.  clare  :  M*rk  Tttvret ,  inquit ,  *Iov- 

At  vtdgo,  OBre  publico,  legas,  non  Jflt««c^tfv  «'TriTpooro»  fbn-Ktxet.  rh  HkK- 

june  additamenti  suspicione.   Lips.  xavtoc  kJtx^l^  IxtarifM^n  Tvf  t«  Tet^ 

JnMS.  Flor.  est  lacuna,  sedin  mar-  \i\Aictf  xtiCi  XA/jtA^tUs  kou  UtfAiAf. 

gine  aUa  manuscriptum  cere,  Cod.  Ut  fortasse  hic   rescribendum  sit, 

Reg.  Agr.  ed.  pr.  puhUce,  sine  la-  FelixhaudpridemJucUBceimposilus. 

cuna.  Mre  publico  primum  reperio  Hunc  Ubertum  Claudium  FeUcem 

ap.  PuteoL  Utrum  sequare ,  ml  re-  Josephus  ao,  6.  Suidas  in  Kx*wJ. 

ferre  arbitror.  Est  enim  utrumque  Zonaras  6,  i5,  i6.  nominant  :  at 

ineptum.  Mre  puhlico  et  publice  ni-  Antonium  FeUcem  Tacitus  H.  5 , 9. 

hil  esse  potest ,  nisi  sumptu  aerarii  :  Antonius  Felix  peromnem  sa*uitiam 

quod  quorsum  additur  ?  Nam  omnia  ac  libidinem ,  jus  regium  seruUi  irf 

sic  SCta  fixa.  Si  publice  intelUgas  ^/110  exercuit.  Ne  te  turbet.:  scies, 

de  loco  pubUco,  num  aUa  privato  plerosque  istos  e  Ubertis  Antonia»^ 

loco  fixa  ?  Suspicor,  scriptum  fuisse  matrisfuisse :  eoque  binomines,  aUa^ 

sic  iforo  D.  Julii  Cass.  aut  sine  Cees.  principis ,  alias  patronae  mortuae  no-^ 

Nam  PUn.  Ep.  8 ,  6.  auctor  est ,  po-  men  tulisse.  Lips.  (Cod.  Agr.  et.)  Ed* 

situm  SC.  ad  statuam  D.  JuUi  lori-  pr.  tum  pridem  :  unde  posus  conji— 

catam,  loco  ceieberrimo  urbis,  id-  cere  tum  quideminsanpridemetqui'^ 

qne  iUe  ut    indignissimum  notat.  dem  subinde  confunduntur  in  Ubri^ 

Jtaque  non  videtiir  hoc  Tacitus  omi-  scriptjs.  Sed  noa  necessarium.  put^ 


tllt  LIBER  XIL     \  i65 

moderatione  agebat ,  jam  pridem  Judaeae  impositus ,  et 
cuncta  malefacta  sibi  impune  ratus ,  tanta  potentia  sub-* 
aixo.  Sane  praebuerant  Judaei  speciem  motus'  orta  sedi- 
tione,  postquam  C.  Caesari  haud  obtemperatum  esset; 
:ognita  caede  ejus,  sedata.  Manebat  metus,  ne  quis  prin- 

6a.  Jampridem  Judteas  impositus.  Tum  primum  JutUem  impositus ,  ood.  Agr. 
lon  male.yide  Lipsinm.  —  63.  Cuncta  malefacta  sibi  impune  ratus,  Parum  latine. 
>ato  ,  sibiitWA  ratus  ,  Yel  abitura,  Idqne  rectius.  Terent.  Enn.  5,  i,  c3.,  CreJuC  te 
mpu/te  abituruhi  ? -^  6^,  Postquam  cognUa  cade  Caii,  Cade  <7Wc0d.Agr.ntet 
Jii.  Torte  iposlquam  cognUa  Caii  cofdesj  et  vi  haud  temperatum  esset:  N€un  ma^ 
\ebat  metus.  vel,  postquam  cognUa  CaU  casde,  — •  65.  Jussis  haud  obtemperatum 
st,  Sed  manebat,  "Pamcii  tangit  seditionis  canssas,  qnas  in  rebns  a  Gaio  gestis  nberins 
rat  persecutns.  Infra  Hist.  6,9.,  Jussi  a  Caio  Ccesare  ej^giem  ejus  in  templo  lo^ 
are  ,  arma  potius  sumpsere ,  qnse  confirmant  'vojussis,  Sed  cnm  satis  liqneat » librnm 
lonc  esse  mntilnm ,  nt  et  priorem ,  mnlta  deesse  videntnr  de  hoc  JndsBomm  motu* 
ied  sentit  aliter  Gronovius. 

dicjuid  mutare.  Nam  e  secpientibus  templolocare,armapotiussumps€re: 

^atetjJudaeaenomenhiclatiussump-  quem  motum  Cassans  mors  diremit. 

um,  et  non  modo  propric  sic  dictam  £t  disce  rem  omnem  e  Josepho  2, 10. 

Fudaeam,  sed  etiam  Samariam  et  Ga-  'AxAa-toc ,  itemq.  'Ap;^eiiox.  18,  8. 

ilaeamintelligendam.Judaeapropria  Tangit,  adsero,  illum  motum,  ar- 

Felici  demum  attributa  est  artibus  gumentoclaro  in  his  verbisrGjg^rai^ 

is,  quae  hoc  capite  narrantur,h.  c.  ccsde  Caii,  Et :  manehat  meUis,  ne 

Cumano  damnato ,  ut  e  loco  cit.  Jo-  *ff^  principum  eadem  imperitaret, 

}ephi  patet,  et  Euseb.  H.  E.  2,  19.  Qai  aliter  medicinam  adfenmt,  ab* 

ibi  eo  anno  missi  Roma  Felicis  men*  errant.  Sed  quid  hoc,  inquiunt,  ad      '■f*-\ 

:io.  y.  Valesium.  Similiter  in  Actis  Felicem,  qui  tanto  post  successit?      „  ":  yjh 

A.post.  34i  10.  Felix  dicitur  a  multis  NamillequidemmotusPetromopro*    .    :^f-^ 

innis  Judseis  praefiiisse.    Atqui  ea  curatore  fuit.  Dicam,  repetit  rem        ..-'.^B 

res   aeta  tribus  aut  quatuor  annis  ab  alto  Tacitus,  et  initia  recenset         '  /-V 

post  Cumanum   damnatum.    Ern.  motuum  secutorum ,  quos  auxit  ao- 

A.pud  Zonaram  1.  c.  Felix  absque  cenditque  infelix  iste  Felix.  Apud 

praenomine  legitur.  Bud.  jam  pri-  Snidamtamenalteriusmentioturbae, 

dem.  cui  componendae  Felix  electus :  Sta- 

Impune.  Heins.  suj^let  abitura;  e^iAa&yTuy^iiKjmtl.c.^rmi^IovJttiav 

snfficit  intelligi.  »*!  tS»  Xpfs-Tietyfiir,  &^X'^^'^%'*'^'*^'^' 

Cognita  ccede  Caii  *.  Lacuna  hic  ^iv  OMrots  KXctuiStoi  9ftXiK<t ,  Kt\iuff-a.c 

et  hiatus,  quem  tamen  ab  historia  (tuTm  rtpMftla-B-tti  rouTous.hirs.SviS-' 

facileexplevero.Tangitenimmotum  picabar,  pro  postquam  scribendum 

illum  Judaeomm ,  qui  Galignla  impe-  guamquamj  et  quia  avt}  tov  Cbii, 

rante  fuit ,  ob  statuas  ejus  in  templo  quidam  libri  ejus ,  fuisse :  quamquam 

erigi  et  coli  jussas.  Tacitus  H.  5,9.  cognita  ccede  Caii  edicto  ejus  haud 

J^njussiaC,  Cauiwejffigiemejusin  oUemperatum^sset.  Nam,  quod  illud 


f.^' 


i66                     ANNALIUM  f^w- 

A«  C>.  53« 

cipum  eadem  imperitaret.  Atque  interim  Felix  intem- 
pestivis  remediis  delictaaccendebat,  aemuloaddeterrima 
Yentidio  Cumano ,  cui  pars  provinciae  habebator  :  ita 
divisis ,  ut  huic  Galilaeorum  natio ;  Felici  Samaritae  pa- 

fuerit  edictQin,  volait  auctor  repeti  Agrippv,  q^yo  mortao  denroin,  noTi 

ex  qointo  Historianun.  Videbatnr  procuratores  missi ,  Fadus  primnm 

subiata  caussa  motus  morte  furiosi  dein  Alexander,  sob  qaibosnulla  se 

principis.  Narrat  autem  Tacitus  ni-  ditioni8mentio.Tum,qaomodo^caa 

hilomhius ,  quae  jamdudum  coqueblEi-  tantum  speciem  motu*  pMetulisse  di- 

tur ,  seditionem  ortam ,  etsi  Gaius  cantur ,  sedido  oHa  dicitur?  Arbi- 

interfectus  et  edictum  ejus  abolitum  tror,  esse  lacunambene  magnam  pos 

foret.  Quid  ita  ?  quia  snpererat  me-  imperitaret.  Initium  loci  totius  d 

tus,  etc.  Gron.  Nihil  adbuc  melius  Gaii  tempore  intelligo.  Nam  specie 

vidi  conjcctura  Gronoyii,  et  vix  ope-  motus  est  in  non  parendo.  Verb 

ra  pretium,  referre  alias  conjecturas .  cognita  aede  ejus  transposita  credo 

Rhenanus  :  post  quam ,  cognita  ccede  et  ad  manebat  fnetus ,  referenda ,  sic 

Caiiyhaudohtemperatum.Sedmane-  Cognita  OBde  ejus,  manehat  metus 

hat.  vel :  Postquam ,  c.  c.  C.  jussis  Sed  deinde  deest ,  quod  sententiam 

haud  ohtemperatum  esset ,  manehat    posUfuam obtemperatum  esset 

metus,  Faemus  :  postquam  cognito ,  expleat :  id  debet  pertinere  ad  Cai 

Caiijussis  haud  ohtemperatum  esse ,  voluntatem  de  statua.ERN.  Postort^ 

manebat  m.  Heinsius :  haudobtempe-  seditione  deesse,  quae  caussam  sedi 

ratum  est;  et  manebat,  £d.  pr.  sic  tionisindicarint^judicat  Acid. Brot 

habet :  postquam  cognita  casde  ejm  ita  supplet  isp.m.  o.  sed.  oh  C.  Ccbs 

haud  ohtemperasset.  monehat  metus.  ejffigiem  in  templo  locandam ;  p.  c.  c 

Puteol.  postquam  c.  c,  ejus  h.  o&-  ejus  h.  o.  esset,  m.  m.  HiU.Rac.  36 

iemperatum  esset.  Sed  manehat  m.  sic:  Sane  jam  pridem ,  (hoc  e  supe 

0    £t  sic  sequentes  usqiie  ad  Rhen .  sec.  riore  loco  huc  iUe  transfert,)  pr.  Jufk 

qui  dedit  e  conjectura  p.  c,  c.  Caii,  sp,  m,  o.  sed.  p.  q,jussi  a  Caio  (ho< 

h.  o.  esset.  manebat  m.  quod  omnes  sic,  utH.  5, 9.)  h.  obtempermferani 

secuti  snnt.  Manns  docta  in  ed.  Gry'  Cogn.  c.  e,  m.  m.  Bip.  Rhenanum  mal< 

phii  sic  correxit ,  postquam  cognita  voculam  sed  post  esset  omisisse  cen 

coedeejushaudtemperatumesset.Sed  sent,  qu«  veri  vestiginm  praebeat 

m.  m.  an  e  MS.  nescio.  Geterom,  Eorum  admodum  probabilem  emen 

ubi  haec  comparo  cum  historia ,  non  dationis  conjecturam  in  textum  re 

invenio,  quid  huic  loco  faciam .  Dicit,  cepi .  Bud .  cum  Puteolano  concordat 

Judseos  miidem  fecisse ,  quae  speciem  vemm  sed,  quod  hic  orationi  inserit 

scditionis  haberent :  sed  Felicemista  iste  tS  manebat  a  2.  m.  saperposi- 

dclicta  non  idoneis  remediis  coer-  tum  habet. 

ouisse ,  verum  auxisse  cum  Gumano.  Ita  divisis ,  ut  huic.  Vide  an  scrip 

Hio  loire  veiim ,  an  ullo  modo  sermo  serit  Tacitus :  cuipars  provincias  ha- 

•nae  posait  de  motibus  qui  statim  a  hebatur ,  ita  dii^isce ,  ut  huic  Gaiilceo' 

roorte  Gaii  fuerint.  Nam  nulli  fne-  rumnatio,FeliciSamariteeparer&nt 

rottt.  Statim  enim  Judaea  tradita  est  Gron.  Verum  puto.  £d.  pr.  divisit 


J;^  f^'-  LIBER  XIL  167 

rereut ,  discordes  olim  et  tum ,  coHtemptu  regentium , 
muius  coercitis  odiis.  Igitur  raptare  inter  se ,  immittere 
latroHum  globos,  componere  insidias,  et  aliquando  proe- 
liis  congcedi  y  spoliaque  et  prsedas  ad  procuratores  re- 
ferre.  Hique  primo  Iselari ,  mox  gliscente  pernicie ,  cum 
arma  militum  interjecissent ,  caesi  milites.  Arsissetque 
Lello  prpvincia ,  ni  Quadratus ,  Syriae  rector ,  subvenis-t- 
set.  Nec  diu  adversus  Judaeos ,  qui  in  .necem  milituni 
promperant ,  dubitatum ,  quin  capite  poenas  luerent : 
Cumanus  et  Felix  cunctationem  adferebant ,  quia  Qau* 
dius ,  caussis  rebellionis  auditis ,  jus  statuendi  etiam  de 
procuratoribus  dederat.  Sed  Quadratus  Felicem  inter  ju- 
dices  ostentavit ,  receptum  in  tribunal,  quo  studia  adcu^ 
santium  deterrerentur  :  damnatusque  flagitiorum ,  quae 

66.  Arma  militum  interjecissent,  Intercessissent  cod.  Agr.  Forte  interseruissent, 

£en.  Sttb  diuUis  forsan  inteUigitur  judicem ,  facit  primo  rei  pnagnjyiudq 

parUbus.  et  insolentia,  quae  non  sinithaecficta 

Felici  Samaritce  paivrent,  Apud  credere.  Noyumenimest,  duospro- 

JosephnmFelicisadliucnttllaBpartes:  curatores  Judsia  esse  eodem  tem- 

contraque  Cumanus  a  Samaritis  ste-  pore ,  quod  Tacitus  sine  idoneis  auc- 

tuse  legitur.  Sed  tu  eum  vide ,  non  toribus  vix  scripserit.  Accedit  Lucas 

<uia  in  re  a  nostro  dissentientem  20,  auctoritas,  sive  potius  PauUi,  qui 

S)6.  Lips.  Dissensns  Taciti  et  Jose-  Felicem  multos  annos  Jndais  prae- 

phi  maoifestus  est.  Eum  sic  yolue-  ftusse  dicit ,  anno ,  postquam  Cuma- 

nmt  quidam  componere,  ut,  cum  xius  damnatusest,  tertio  aatqoarto. 

Josephus   tradit,   dejecto  Cumano  Id  multo  rectius  dicetur,  si  Fe^x  una 

nussum  Felicem ,  id  non  sic  capiant,  cum  Cumano  missus  est  anno  octayo 

«luasi  Roma  tum  missns  sit ,  sed  e  Pe-  imperii  Claudiani :  quem  annum  de 

T%a  :  ut  Noris.  Cenot.  Pis.  a,  m6,  Cumano  edit  diserte  Josephus :  isqu» 

i*  i3.  probante  PagioCrit.  B.  ad  A.  sequendus  erat,  non  ii ,  quos  cum 

C*  4B.  Quod  est  nihili.  Mitti  sim^^i-  alii,  tum  Valesius  edunt  ad  Euseb. 

<2iter  dicuntur  centies,  nnlla  Romae  H.  £.  a,  19.  Ern. 

o^ntione,  qui  in  proyincias  eunt.  Damnatusflagitiorum,  A-pertem^ 

Jam  procliye  est  dicere  cum  Weese-  gis  et  distincte  scriptor  Judaeus.  Ne- 

ungio  ad  Simsoni  Chron.  p.  1647*  iu  gat  a  Quadrato  damnatum  Cqiaa- 

f c  judaica  plus  fidei  habendum  Jose-  num ,  sed  ipsum  cum  Celere  tribano 

1^0.  £t  ego  piurimum  tribuo  Jose-  missum  ad  Caesarem,  qui  de  re  cog- 

pbo  alias.  Sed  hic ,  ut  pro  Tacito  nosceret  sutueretque.  Ita  GimMmo 


i68  ANNALIUM  tf^ 

A»  \f  53« 

duo  (leli({nerant ,  Cumanus :  et  quies  provmciae  reddita; 

LV .  Nec  multo  post  agrestium  Cilicum  nationes ,  qai- 
bus  CUtarum  cognomentum ,  ssepe  et  alias  commotae , 
tunc ,  Trosobore  duce ,  montes  asperos  castris  cepere : 
atque  inde  decursu  in  litora  aut  urbes  yim  cultoribns  et 
oppidanis ,  ac  plerumque  in  mercatores  et  navicnlarios , 
audebant.  Obsessaque  civitas  Anemuriensis,  et  missie 
Syria  in  subsidium  equites,  cum  praefecto  Curtio  Sevm, 
turbantur :  quod  duri  circum  loci ,  peditibusque  ad  pug- 
nam  idonei ,  equestre  proelium  haud  patiebantur.  Dein 
rex  ejus  orae  Antiochus ,  blandimentis  adversus  plebem, 
fraude  in  ducem,  cum  barbaroiiim  copias  dissociasset, 
Trosobore,  paucisque  primoribus  interfectis,  ceteros 
dementia  composuit. 

LVI.  Sub  idem  tempus,  inter  lacum  Fudnum  am- 
nemque  Lirin ,  perrupto  monte ,  quo  magniilcentia  ope- 
ris  a  pluribus  viseretur ,  lacu  in  ipso  navale  proelium 
adomatur;  ut  quondam  Augustus ,  structo  cis  Tiberim 
stagno ,  sed  levibus  navigiis  ^  et  minore  copia  ediderat» 

exsiliiim  irrogatum :  Gelerem  remis-    pr.  ^resoboro,  Cod.  Vat .  j^rosobcro^ 
•umHierosoljrma  etTicatimdiscerp-    Mox  rescripsi  e  Flor.  Guelf.  ed.  pr. 
tum.  LiPS.  Frostra  de  his  verbissol-    et  oppidanis  pro  ac  opp.  Erh.  Biid. 
licituA  est  Acidalins;  quasi  noTum    Trosobore,..\,etopp. 
zitflagitia  delinquere,  addique  Tult :        Mercatores  et  ruuficul,  De  his  et 

umts  Udt  Cumanus.  Nam  delinquere  eorum  immuuitate  v.  1.  S.  D.  de  jur* 

quid  utique  dicimns :  ubi  quid  in tel-  iounun . 

ligas ,  nmfla^tium  yel  scelus  ?  Sed        Magnificentia  operis,  QuaB  ex  £a- 

et  Papinianus  1.  38.  §.  l\,  D.  Ad  leg.  sebii  sive  Hieronymi  nota  iu  Chro- 

Jul.  de  adulteriis :  cum  aUas  adulte-  nico  elucebit.  ClaudiuSf  inqnit ,  circa 

rii  crimen ,  quod pubertate  delinqui-  hac temporaFucinum  Idcum  exsiccor 

tur,  non  excusetur  astate,  Quo  antem  uit ,  undecim  annos  triginia  hominu» 

istud  luit?  An  dubium  est,  quem-  miUibus  sine  inlermissione  operantt^ 

quam ,  qui  damnatus  flagitiorum  di-  bus.  Lips.  Adde  Suet.  c.  ao.  £rn. 
eitur,  poenas  pependisse,  nisi  diserte        Cis  Tiberim  stagno.  De  qno  Snet. 

•ddatnr ,  unde  veniam  memerit  post  Aug.  43.  Edidit  nan^ale  proeiium  cir^ 

•ententiam?  Gron.  ca  Tiberim  cauato  solo ,  inquonuac 

Trosobore,  MS.  Flor .  Troaob,  £d»  Caisarum  nemus  est,  Lips» 


tllt  LIBERXII.  169 

Claudius  triremes  quadriremesque  et  undeviginti  homi^ 
num  millia  armavit ,  cincto  ratibus  ambitu^  ne  vaga  ef* 
fugia  forent ;  ac  tamen  spatium  amplexus ,  ad  vim  remi- 
gii ,  guberaantium  artes ,  impetus  navium ,  et  proelio  so-* 
lita.  In  ratibus  pnetoriarum  cohortium  manipuli  tur- 
maeque  adstiterant ,  antepositis  propugnaculis ,  ex  quis 

67.  Claudius  triremes  et  quadriremes,  Scribe  c.  Claudius  tnremes^  h.  e.  CenUtm 
Claudius  triremes.  Yide  nos  ad  Petronii  fragm.  Tragur.  •—  68.  Ne  vaga  efjugut 
Jbnnt.  Pnto  ne  qua  vagis  efjugia,  vel ,  ne  vacua.  Vagis  id  est  fngiendbns.  Ann.  i3  » 
39,,  Hortatur  ut  hostem  vagum,  neque  paci  aut  pnxlio  parctum ,  sed  perfidiam. 
tl ipuiifiam  fuga  con/iteniem  exuerent  sedibus.  i5 ,  10. ,  disperso  milite,  gui  vagum 
kosiem  promptius  sustentavisset,  Deinde  sat  tamen  spatii  amplexus,  Nam  Addalii 
ioi  spatium,  non  fadt  ad  gustnm. 

Claudius  triremes.  Censemus  re-  nii  ^  nam  utrinque  esset  ineirifn^tit. 

poDinamerumdebere,scribimuscpie,  Cincto  radhus  ambitu.  Quid  si, 

.  Claudius  centumtriremes.Tot  enim  cratibus,  aut  trahibus?  Tale  quid 

fui8se,credimusJDiom6o,  33.,  O/cT^  substitueris  non  inyito  Dione,  qui 

HVfMixfio-AiTts ,  inquit ,  BetyeLr»  »«-  lacum   muro    ligneo    circumdatuni 

WffcfixAo/Aliro/  %a-ttf,  x(tl  irtfTiixoyrA  scribit  ].  c.  rtl^is  rt  ^vtflriif  xi/ufn? 

imtxit,rtfOi  i<;toy,  oi  /bt^y  'Pocf/o/  ,  01  ^vX/iro?  Kttrtff-Kt^Aa-t ,  Jtcti  iK^itttiFn^t, 

cf^SixfXOf  ofOfAttff-^-iirtf.  Si  utrimque  £jns  ergo  quasi  Talli  tutela}  prsepo- 

oares '.qtiinqnaginta  :  in  universum  situs  prsetorii  miles.  Lrps.  Frustra. 

ergo  centum.  Idemque  numerus  in  Nam  mox  in  ratibus  adstitisse  di- 

Xiphilino.  At  ecce  Suetonius  duo-  cuntur  praetoriani ,  ut  bene  inonuit 

cleDasduntaxat  nominat,  c.  21.  Hbc  Acidalius.  Mox  ac  tamen  spatium 

fpectaculo,sdt,classisSiculaetRho'  yett.  edd.  ante  Rhenan.  Hic  dedtt 

dia  concurrerunt  duodenarum  trire^  attamen  cum  ceteris.  Ac  tamen  ye- 

fnium  singulce,  Falso.  Omitto  Dio-  rum  puto ,  quod  et  Guelf.  exhibet* 

nem  :  sed  quomodo  hominum  illa  £rn.  Bip.  pro  amplexus  eoii|l^nuit 

vis  in  duodenis  utrimque  nayibus  ?  ampUus.                            ,         •  *  * 

qnando  unde^dgidti millia  pugnasse  Ad  vim  remigii,  gubemahtium 

liaDc  nayalem  pugnam  Tacitus  ex-  artes ,  impepss  navium ,  etprcetio  so» 

primat  diserte.  Non   ergo   abest  ,  lita.  Sic  expressit  e  Flor.  MS.  Pi- 

<]umadDionisreiquefidemcorrigen-  chena  pro  yulgari :  ad  vim  remigii, 

du8  TranquiUus  sit,  quinquagenum  et  gubemcmtium  artes,   impetusque 

ffiremium.  Lips.  Probat  Acidaliag.  iiaf/uim|7rce/io^/iC05.Plaae8icetiam 

At  Tir  doctus  in  margine  Grypk*"  ed.  pr.  nisi  quod  soliti  habet  pro 

f^mt\et^ttr,qu,duo{iecimetvig.m,  solita  :  ut  Guelf.  Ac  sic  fere  etiam 

!>•  Eam.  Marc.Donatu«in  Suet.  addi  PuteoL  nisi  quod  et  post  remigii  co- 

i^t :  et  quadriremium.  Idem  ixk-  pulam  ponit ,  quem  secuti  sunt  Riy. 

ffpot  Dionis  reddit  utnf^ueyunccim,  Beroald.  et  Alc.  estque  in  Guelf 

<lQod  tedit  fere  ad  calcuhim  Saeto*  £rn.  £t  Bud.  qui  habet  etiam  soliti. 


I70  ANNALIUM  "■ff- 

catapultae  ballistacque  tenderentur.  Reliqua  lacus  das- 
siarii  tectis  navibus  obtinebant.  Ripas  et  coUes  y  ac  moih 
tium  edita ,  in  modum  theatri  multitudo  inuameFa  com- 
plevit  proximis  e  municipiis,  et  alii  urbe  ex  ipsa,  Tisendi 
cupidine  aut  officio  in  principem.  Ipse  insigni  paluda- 
mento ,  neque  procul  Agrippina  chlamyde  aurata ,  pra&^ 
sedere.  Pugnatum ,  quamquam  inter  sontes ,  fortium  vi- 
rorum  animo  :  ac,  post  multum  vulnenim»  ocddioni 
exempti  sunt. 

LVII.  Sed,  perfecto  spectaculo,  apertum  aquarum 
iter.  Incuria  operis  manifesta  fuit ,  haud  satis  depressi 
ad  lacus  ima  vel  media.  Eoque,  tempore  inter jecto ,  al- 
tius  effossi  specus  et  contrahendae  rursus  multitudini 

69.  Chlamj^de  awata  prwsedere.  Prasidere  cod.  Afric.  —  70.  £/  incuria,  Ett^ 
ab  Agr.  cod.  et  a  BudeDfti. 

ClassiarU  tectis  navihus,  Ita  res^  aUa  mataria.  Lips.  Veit.  edd. /yi^ii' 

titui,  pro,  recti.f.  TecUenavesyido-  dere,  et  MS.  Guelf.  (item  Btd.) 

neas  ad  pu^am ;  «i  tk  t.f.rAarfA-  Mok  copula  post  itftr  boq  est  ip 

futfTA  tx^^va^ttt ,  uti  Thucydides  ap-  MSS.  Flor.  Bud.  ed.  pr.  Orta  ett  • 

pellat  7,  4^.  LiFs.  Tectis  edd.  pr.  fiiialiToviter.EtmeliQsabest.kai^e 

Puteol.  Vereor ,  ne  i^ctis  vitio  ope-  delevi.  Ern. 

rarum  irrepserit  io  Beroaldinam'  edi-  Intersontes.  Puieol .  iiUerinsontts* 

dionem  romanam ,  unde  in  ceteras  Sed  Dio  L  c .  ^Aii,rf  juLr^uSsJtzAf* 

fluxerit.  Nam  Beroaldus  tantum  re-  ju«iroi  %^Af.  Aliaa  inaoBtes  SBque  ac 

petiit  textumPuteolani.Frustrarec-  sontes   pugnare  solebant.    V.  Cie. 

tis  defendit  Acidalius,  tanquam  rectag  Tusc.  2  ,  17. 

nat^s  opponantur  ratibus.  Ccenam  jid  lacus  ima  vel  media.  J}ij/Bt9tt 

rectam  novi ,  non  nat^s  rectas.  Ante  ad  lacus  ima  :  quod  ut  melius  intel' 

ed.  pr.  vitiose  tradereniur  pro  £e/t-  ligeretur ,  adjecit  vgl  media  :  in^ 

derentur,  Ern.  namque  coUiginMis,  id  ei  esseiHHUB) 

Agrippina  chlamyde  aurata.  Dio  quod  in  medio  laous  foret ,  uIm  ple* 

1.  c.  etiam  Neronem  adjungit  :  'O  Si  rumque    maxime    profundum    est. 

JHKAuJtos,  0,  rtliifny  a-rfATiuttxS^  ^IQkov.  Unde  irrita  Mureti  cooiec- 

irretxtirtti  n  ti  'hyftifwUA  ;^x«cfu}Jf  y  W«  delentis  ima  t^  ^  et  Hemsii  le- 

Jtaxfvvtf    utotfTUff/To.    Plinius    33  ,'  gentis  lacunte  mtdkL  £acunam  ^ 

19. ,  Nos  vidimus  Agrippinam  Clau-  tantolacudiciabhisteiioononcredo. 

dii  principis ,  edente  eo  naualis  proB-  £rn. 

lii  spectaculum ,  adsidentem  ei,  indu-  Altius  effossi  specus.  De  laborioflo 

tam  pidudamento ,  auro  textiU ,  sing  hoc  opere  vide  Plinium  36 ,  a^.  Qoo^ 


Au  8«G.  LIBER  XII.  171 

gladiatorum  spectaculum  editur,  inditis  pontibus  pedes- 
trem  ad  pugnam.  Quin  et  convivium ,  effluvio  lacus  ad- 
positiun,  magna  formidine  cunctos  adfecit;  qriia  vis 
aquarum  prorumpens  proxima  trahebat ,  convulsis  ulte- 
rioribus ,  aut  fragore  et  sonitu  exterri^s.  Simul  Agrip- 
pina,  trepidatione  principis  usa,  ministrum  operis  Nar- 
cissum  incusat  t(  cupidinis  ac  praedarum.  »  Nec  ille 
Teticet,  « impotentiam  muliebrem  nimiasque  spes  ejus  » 
arguens. 

71.  GlmMatorum  spectaculum,  Blalo  gladiatorium.  —  72.  Aut  fragore  et  sorUiu 
exterrilis,  Locns  perplexns.  Pnto ,  gravifragore  et  sonitu  exterritos.  Refer  ad  cunctos, 
Tnuicata  vocabola  in  veteri  codice  passim  occurrere ,  snpra  iam  monnimns.  Vide  i » 
30.  et  5 ,  4* 

ante  Claudium  tamen  conceperat  D.  mersus ,  cum  emissa  impetu  aqua  re- 

Jolius ,  ( Sueton.  Jhl.  44*  )  ^^^  ince-  dundasset.  Qnem  locum  in  promptu 

perat :  nec  rite  perfecit  ipse  Clau-  cum  haberet  Aurelius,  tamen  offen-> 

dius ,  quoniam  manus  postea  admo-  sus  voce  cont/ivii  eo  usque  delirat , 

tit  et  Hadrianus.  Spartianus  in  ejus  ut  compluwium  subjecerit.  Sed  convi' 

vita  aa.  Lips.  Vide  ad  Sueton.  Claud .  taum  hic  coenatio  est ,    triclinium , 

20.  etFabrettum  inDescr.emissarii  yel  locus  ita  structus  ,  ut  caperet 

lacus  Fucini.  £rn.  conyiyas.  Sic  i5  ,  87.  publici*  locis 

FroQore  et  sonitu  exterritis.  Ali-  struere  cont^iyia,  Neque  aliter  acci- 

qoid  est  in  hac  oratione  monstri.  piendum  H.  i ,  8a. ,  Militum  impetus 

Nam ,  cum  audimus ,  conindsis  uUe'  nejbrihus  quidem  palatii  coercitus  , 

rioribus,  intelligimus  membris  ope-^  quo  minus  conuivium  irmmperent. 

ris  :  cum  antem  ,  aut  fragore  et  SiiB  et  incertus  auctor  Panegjrici 

tonitu  extenilis, non  possumushoc  Maximiano  et  Constaatino  dicti  6. 

de  iisdem  accipere ,  sed  de  conyiTis ,  imago  illa  in  Aquileiensi  palado  ad 

«pii  snper  ista  discumbebant ,  et  qui  ipsum  conuiviiposita  adspectum,  JJhk 

circa  erant.Requirit  tamenfilum  ora-  etiam  male  tenUrunt.  G-slok.  Sed  A 

tiows,  ut  eadem  sint  convulsa  ista  et  extenUos  corrigimns ,  etism  delen- 

merrita,  Si   quid  video,  Tacituf  dum  erit  aiif ,  tanquam  additum,  ttt 

scripsit  exterritos ;  ut  id  referaUir  exterritis  cum  contnUsis  nUerioribus 

ad  T«  cunctos.  Exterritos  ,  inquil,  conjungeretur.  £t  tamen  durior  est 

partim  eo ,  quod  sentiebant  labe£lO%  .«rationis  ntructura.   MSS.    Regius 

tari  et  conTelli  tigna,  coBtimMt»  (Bud.  a  i.  m.)  ed.  pr.  extemVi  ha- 

iUis ,  quai   dMtfahebantur ,  partim  .  bent.  MSS.  Oxon.  et  Gnel£.  uUerio^ 

^agore  ac  sonitu  tum  prorumpen-  n&u^addunt  subUcis.  £mN. 
tiuin  acpiarum ,  tum  soluti  operis.        Narc.  incusat.  Cf.  £zc.  e  Dionit 

Suet.Claudio  S^.Conuiuatusetsuper  I.  60.  ap. 'Constant.  Porph^fr.  ed.  a 

i    ^foissatium  JFUcini  lacus,  ac pasne  suJb-  Vgles.  p.  67 7 . 


173  ANNALIUM  *-!'-*^' 

/  A.  C.  54. 

LVIII.  D.  Junio ,  Q.  Haterio  coss.  sedecim  annos  na- 
tus  Nero  Octaviam ,  Caesaris  filiam ,  in  matrimomum 
accepit.  Utque  studiis  honestis  et  eloquentiae  gloria  ni- 
tesceret ,  caussa  Iliensium  suscepta ,  «  Romanum  Troja 
demissum ,  et  Juiiae  stirpis  auctorem  ^neam ,  »  aliaqae 
haud  procul  fabulis  vetera  facunde  exsecutus,  perpetrat, 

73.  EloquerOia  gforia  niiesceret,  Bfalim  enitesceret,  nt  moBai  11,7.  MaleLipini 
nofesceret.  —  ;4«  Ifnpetrat.  Perpetrat  cod.  Med.  et  Lipt.  qnod  notandam.  Certe  Pln- 
tns  qnoque  sic  videlnr  wus  hoc  verbo  Casina  :  Nam  cur  non  ego  id  perpetrm, 
^uod  occepi,  lit  nubat  mihi.  Noster  infra  14»  n.»  Quanto  suo  labore  perpetratm, 
ne  irrumperet  curiam,  Deinde  publicum  munus  pro  puMico  onere  pooit.  Hinc  imM»- 
nis  Hist.  3 ,  5.  remissum  id  munuSm 

D.  Junio,  Q,  Haterio  coss.  Non  trari,  dareseere.  V.  Schwan.l.c. 

concilio  in  hac  omni  narratione  Ta-  p.  493.  Gocl.  Plor.  etiam  enitescentf 

citum  cnm  Suetonio.  Noster  matri-  quod  reoepit  Lallem.  £rv.  et  Bip^ 

monimn  cnm  Octavia ,   caussarnm  Sed  Bnd.  nitesce^. 
dictiones ,  ad  consules  refert ,  quos        Romanum  Troja  denrissum,  Nilui 

posuit  :  Suetonius  c.  7.   gesta  haec  dees8eostendinrasadilludLiyii5»2. 

Tult  toto  anno  ante ,  Claudio  quin-  quod  et  Homanus  ira  odioque  pa' 

tum  et  Cornelio  Orfito  coss.  Nec  gnabat,  Gron.  Nempe  Romanus  po- 

enim  de  a]io  Claudii  consnlatu  in-  nitur  proRomanis,  popolo  romano, 

tellexeris  illa  :  Apud  patrem  consu"  ut  ap.   Liviam  saepe  pro   exerdtn 

iem  pro  Bononiensibus  latine ,  et  pro  romano.  Grotius    putabat   adden- 

Rhodiis  atgue  Iliensibus  gneceverba  dum    nomen,  Denussus  pro  ortoB 

Jecit'  Nec  multo  post  duxit  uxorem  dixit  imitatione  Virgilii  JEtx,  i,  ags. 

Octamam.  At  inter  eum  consulatum,  et  alibi.  Ern. 
et  hunc  Taciti  annum  ,  interjecti        Aliaque  haud  procul  /hhuUs  ve- 

Fanstus  Sulla  et  Salyins  Otho.  Uter  tera.  Correxit  Rhea.  (  e  Bud. )  coni 

irerior,  mihi  sane  non  liquet.  Lips.  ante  esset  t«ra.  Lipsius  in  prima  ed. 

Mox  MS.  Guelf.  C.  Ccesaris  :  male.  conjecerat  verum ,  quod  placet  Ach 

£rn.  Junius  is  Silanus  a  Nerone  in-  dalio  ,  siye  ceterum,  Verum  est  io 

terfectus.  V.  i5.  35.  Cf.  Vales.  ad  cod.Agric.underecepitRyekius.Ed. 

Exc.  Dionis.  Puteol.  vera  Jacunditate.  £0  yerbo 

Gloria    nitesceret,    Profecto    in  etiam  Plantus  nsus  in  Trucul.  a,6, 

Groslotii  mei  correctionem  inclino,  i3.  £a  lectio  fortasse  nonnuUiff  non 

notesoeret.   Lips.  £t  confunduntur  displiceat.  Quod  nunc  editur,  yernm 

sane  in  libris  haec  yerba,  ut  enites^  puto.  £Rvr.  Bip.  praefenmt  2;era ,  £1- 

cere  et  enotescere.  V.'Schwarz.  ad  bnlis  confinia.  Prorocant  ad  Flor. 

Plin.  Pan.  p.  9 ,  ^gS.  Sed  nitescere  quem  a  nemine  allegari  yideo.  Vera 

plus  est  quam  notescere ,  adeoque  falsis  mixta  fnisBR  ,  recepta  lectio 

melius  h.  1.  sic  enitescere  ,  pro  qno  ipsa  innuit. 
simplex  posuit  more  suo ,  pro  illus  Impetrat,  tU  JUenses.  Liber  Tet. 


A.B  8o,.                 LIBER  XII.  175 

«411  Uienses  omni  publico  munere  solyerentur. »  Eodem 

oratoreBononiensi  coloniae,  ignihaustae,  subventum  cen-* 
ties  sestertii  largitione.  Redditur  Rhodiis  Kbertas ,  ad- 

peTy^/Yzt,  recte.  Sed<piid?nonjam  stabilivitque.  Suet.  1.  c.  Iliensibus 

anteinimimesIliensesFimmunespri-  quasi  romante  gentis  auctoribus  tri- 

d^m.  Primus  Alexander,  post  pug-  huta  in  perpetuum  remisit.  CallistrA- 

iiamadGranicnmamnemjfXft^d^fpei?  tusl.  17.  D.  de  Excusat.  lUensihus 

Mi  cl^po?  eam  urbem  pronnncia-  et  propter  inclytam  nobilitatem  cufi-' 

"▼it,  ait  Strabo  i3 ,  p.  SgS.  Certamen  tatis ,  et  propter  conjunctionem  ori^ 

^einde  Romanis  in  honestanda  urbe,  ginis  romanaSjjam  antiquitus  etsena^ 

vt  credebant,   parente.  In  foedere  tusconsuhis  et  principum  constitutio^ 

^od  cum   Antiocho  ,    immunitas  nibus  plenissima  immunitas  tributa 

Xiensibus  data ,  et  Rhoeteum  ac  Ger-  est ,  ut  etiam  tutelce  excusationem  ha" 

f  ithnm  concessa  :  ut  auctor  est  Li-  becmt.  Lips.  Ferpetrat.  MSS.  Flor. 

Tius  38,  39.  Epistola  deinde  grseca  (Bud. )  Guelf.  et  alii  ap.  Broterium. 

senatas  populique  romani  adSeieu-  ed.  pr.  Ern.  Immunitatis  Biensium 

«am  regem  missa  (Suetonii  yerba  typus  ecpius  est  libere  pascens.  Y. 

simtClaud.a5.)a/mci£iVimet^ocieto-  I^.  Col.  ap.  Vaillant  t.  i,  p.  !2ai. 

tmkademumpoUicentiSjSiconsan-  et  t.  2,  p.  4^.  Pro  munere  amicns 

gmieos  suos  lUenses  ab  omni  onere  Ryckii  Tolebat  onere ,  ut  2,  4a.  4>  6. 

immunes  prasstitisset,  Sulla  etiam,  sedimmumtofestexemptiopub.one- 

Asiam  constituens ,  eosdem  iXfV^^-  mm  s.  munerum.  V.  la ,  61.  i3  ,  5i. 

}m  »9««,  «*«  *Vt»piAien  kyiy^A^t  Hedditurllhodiislibertas.Ademp- 

^ixouc,  ait  Appianus  Mithr.  61.  An  ta  nuper  ab  ipso  Claudio ,  propter 

lioc  mutatum  postea  ( et  saepe  solet)  cives  quosdam  romanos  in  crucem 

neicio :  Julius  quidem  Cxsar  iterum  actos ,  ut  notat  Dio  60 ,  a^*  ^^  ^^~ 

et  agrum  et  libertatem  dedit  et  im-  tituta,  orante  Nerone ,  cujus  honori 

Hmnitatem  :  nec  imminuit  Tiberius  jure  epigramma  illud  adsero ,  quod 

ant  Augustus.  Strabo  L  c.  p.  SqS.  nomine  Antiphili  legitur  primo  An- 

ttHo-Af  0  Btos  ;t^p4?  T*  (Tn  itfOThtt-  thologis  tU  vfto-ovc,  Nec  enim  aiio 

fUfctvTo/f,  »«uTN?«Xffv3vp«et?  »4«  TN?  spcctat ,  quam  ad  hoc  factum  (ia 

«Ximvpyiitf-iA?   (turols    a^uu^yhet^t.  Brunckii  anaL  t.  a,  p.  1^4)- 

^u  fAiXf'  ^*^*   0'(//bt)3etf?O(/0'i?  f?  Tov-  *S(  ircLfOf  AtKiov  ,   ?v?  KttiffAfOt  i 

t^K»  Quis  ergo  ea  abstulit ,  ut  opus  "PoJoc  ti/At 

fiierit  siye reddi  a  Claudio,  seu  fir-  Nao-oc,  i'0'o?  cT  ctu;^»  ^l^-yo;  ««* 

mari?  An  Caligula?  nihil  lectum.  «/A^oTipo*?. 

Credo  equidem,  nemo  :  sed  yel  Clau-  '^hJn  o-fitvivfjtimf  f^t  ?!«  »ATf ^^- 

(lins  adjecit  aliquid  ad  immunitatem  ria-tv  kxrif 

olimdatam,  effecitque  ut  plenissinui  "AXif,  iteti  iFAfA  ch  ^iyyofixAfA-^t 

uterenUir,(atqaeideoTacitusscrip«  Nff«?. 

lerit,  ut  omni  publico  munere  solve-  11»;  tt^Km ;  ti?/  ^StXXo?  o^tixofuu ; 

f^fttur,  quasi  antea  non  omni : )  aut  U  /a^?  iJtt^ti 

coDcessa ,  sed  publicanorum  impro-  'Ef  «txec ,  os  ^  8«^»  ^w^^re  cTu*- 

Muu  mota^  Mnxit  in  perpetuum  /«•?«?. 


174  ANNALIUM  ^"-t'- 

/  •  A.  C.  54. 

*  empta  saepe  aut  firmata ,  prout  bellis  extertiis  memerant, 
aut  domi  seditione  deliquerant.  Tributumque  Apamen- 
sibus  ,  terrse  motu  convulsis  ,  in  quinquennium  re- 
missum. 

LIX.  At  Claudius  seevissima  quaeque  prcnnere  adige- 
batur  ejusdem  Agrippinae  artibus,  quse  Statilium  Tai^ 
rum ,  opibus  illustrem ,  hortis  ejus  inhians ,  pervertit  j 
accusante  Tarquitio  prisco.  Legatus  is  Tauri ,  Africam 
imperio  proconsulari  regentis ,  postquam  revenerant, 
Ipauca  (( repetundarum  crimina,  >»  ceterum  ccmagicas  sih 
perstitiones  »  objectabat.  Nec  ille  diutius  &lsum  accu- 
^torem  indignamque  sortem  perpessus ,  vim  vitae  snae 
adtulit ,  ante  sententiam  senatus.  Tarcjuitius  tamen  curia 

75.  Legatus  is  Tauri  in  Africain.  Legato  Tami  non  minns  concinn«  ood.  ifr. 
Deinde  puto  ^  postquam  reverterantj  non  rev.eneranl,  Sic  passim  scr^^tora  <^p|»» 
latiniutis. 

Argatam  epigramma,  et  comparat  temm  Apameam  Phrygiae  iotelli- 

IWeronem  ecce  cum  sole  :  quia ,  ut  git  Ryckius.  Erk.  Bud.  a  pamoi' 

iUe  Rhodum  retexit  radiis  fecit({ue  sibus, 

oriri ;  sic  iste  pressam  et  occidenlem  Seetnss.  q,  promere,  Sic  Gwer.  ap. 

restituit,  reduxitque  in  lucem.  Lips.  Lact.  de  Mort.  p.  ynXx.promert  tt^ 

Potest  etiam  respexisse  poeta  ad  nu-  tium, 

inum  Rhodiorum  in  honorem  Nero-  Indigna  sorte.  MSS.  Reg.  Agr.  ed. 

nis  cusum ,  in  quo  Nero  caput  ra>  pr.  ineiignasque  sortes ;  nnde  Nic 

diatum  habet ,  propter  famam  ,  de  Heinsins  (ex  Ann.  4 ,  52.  6,  8.  ]  cor- 

qua  Dio  apud  Xiphil.  61 ,  a.  recens  rigebat  indignasque  sordes  i.  e.iai' 

natum  Neronem  radiis  circumda-  meritum  reatum :  quod.  Temm  JNito. 

lum  apparuisse  ;  qua  specie  etiam  Ed.pr.2%zr^ttuMcon8tanter.Gaelf. 

exhibetur    in    numo    Nicseensium.  PuteoL  et  vett.  edd.  ceterae  l\trqid- 

Ern.  nius :  male.  De  Tarqnitio  t.  fijC' 

jipamensibus.SicMS.FloT.GueU.  kium  ad  h.  L  Adde  14,  4^.  Eiv* 

«t  ed.  pr.  idque  secutus  sum.  Ceterae  Bud.  indigna  sorte,  Bip.  recte  Mdb- 

edd,  inde  a  Puteolano  jipamiensi^  gnamqtie  soHem.  Qmppe  sordcBnn 

hus,  nisi  qood  Ryckius  e  MS.  Agr.  suscipit  vel  deponit,  sortem  Tel  Gi- 

uipamensibus  dedit.  Quia  et  jipa-  gnm  patimur.  Cf.  16,  9.  De  Tar- 

ma  et  jipamea  et  jipamia  recte  quitiomemoratudignusNeronisoa'- 

dicitur,  etiam  adjectivum  varie  for-  inus,  cujus  veram  epigraj^hen  dedi*. 

mari  potest.  Sed  usitatis^mnm  est ,  DL Eckhei in NN.vet.  an^.  p.  187- 

^quod  Dos  exprimi  curavunus.  Ce-  et  in  Doctr.  NN«  vet.  toL  a ,  p.  4<^ 


A.U  ..7.  LIBER  XII.  175 

exactus  est :  qaod  patres ,  odio  delatoris ,  contra  ambi* ' 
tttm  AgrippiBtee,  pervicere. 

LX.  Eodem  anno  saepius  audita  yox  prindpis ,  «  pa^ 
rem  yim  rerum  habendam ,  a  procuratoribus  suis  judi- 
catanim ,  ac  si  ipse  statuisset. »  Ac ,  ne  fortuito  prolap- 
sas  videretur ,  senatus  quoque  consulto  cautum ,  plenius 
qoam  anteaet  uberius.  Nam  D.  Augustus,  <(  apud  eques- 
tres,  qui  JEgyfto  praesiderent ,  lege  agi ,  decretaque  eo- 
nua  perinde  haberi »  jusserat ,  «  ac  si  magistratus  ro- 
nani  constituissent :  »  mox  alias  per  provincias ,  et  in 

76.  j4c  neforttdio  prolapsus  videretw.  Prolapsa  forte,  vox  nimiruin ,  cfood  pne- 
it. 


Exuctus,  MifiSum  putat  Ryckins  procnratoribiis,  yicepnesidiim  pr<y- 

specie  hoooris  in  Bithyniam  pro  con-  caranlAbus  minores  provinoias ,  non 

tale.  Cf.  14 ,  4^*  sit  Talde  nurnm ,  eomm  jndicata  va- 

Apirocuratoribus  suisjudicatarum.  lere.  £t  Tacitns  in  fine  capitis  sim- 

Defangimtar  ynlgo  leyiter  interpre-  pUciter ,  et  sine  exceptione  vooat 

latioaehujas  k>ci,  etsdterinsSueto-  Ubertosy  ^uos  rei  JamiUeni  preefe» 

■iaai  eomparis  Claud.  i3.  Ut  raia  eerat.  £t  consilinm  Giaudii  argait. 

tisent ,  qua  procuratores  sui  in  JU'  Yult  enim  ostendere ,  quomodo  ad- 

dicando  Uatuerent ,  a  eenatu  preca"  -ministratio  reip.  qaae  mai^me  judi- 

*  m  exe§it.  Referunt  enim  ad  proca-  oiis  exercendis  oontinetor  ,  a  senatti 

ntores  rei  familiaris  in  proyinciis  :  paollatim  ad  equites ,  ab  his  ad  li- 

quibas  datnm  ntinc  jus  yolont  cog-  bertos  domi  forisqae  y«nerit.  Pro- 

fKwcoidi  stataendique  inter  priya-  caratoresetiaminmafjoribasproyin- 

tos  et  fisoam ,  in  re  pecuniaria  qui-  ciis  exeqoitibusetlibertis-Cseaanun. 

dem  ;  non  enim  criminum  :  argu-  Vid.  i3,  i.£rn. 

iMBto  1.  a.   C.  Si  adyers.  fis.  1.8.  ./^^ui/e^ueftivs.Noyehocdiotum, 

$.  Transactiones.  D.de  Transact.  et  pro  equitibus,  yel  ordinis  equestria 

L  I.  C.-de  Jurisd.  omn.  judic.  Ita-  hominibus,  nec  ante  Tacitum  repe" 

qae  non  aliod  Tacitum  tam  longa  riri,rectemonet  DukerusadLiy.33, 

et  qnervla  oratione  indignari ,  quam  a6.  Similiter  infra  i3, 10.  JuUus  Den- 

fv^dictionem  procaratoribas  man-  eus  equester,  quod, non  memor  hnjus 

^•tanin  re  et  caussa  fiscali  pecu-  loci  Muretus ,  tentabat,  corrigens 

Biana  :  eorumqne  decreta  firma  a  Bques  R.  probonte  Aoidalio.  Mox 

Ckndio-babita  et  rata.  Sed  mihi  pro-  pro  proinde  Pichena  malebat  perin- 

•fceto , ^et ,  credo ,  Tacito  alia  mens  de.  (*  Sic  Heinsins.  )  Id ,' qoia MS. 

esiicuhicemdare  conamnr  in  £x-  Gaelf.  addioit,  recepi.  £rn.  Cod. 

cws.  B.  Lm.  £go  proouratores  rei  Agr.  ap,  equites, 

^atn  omnes  intelligam.  Nam  de  Legs  agi.  Qur  ait  Ugis  acuo, 


176  ANNALIUM  ^l^-' 

urbe  plera^econcessa  sunt ,  quae  olim  a  pnetorilHis  nos- 
cebantur.  Qaudius  omne  jus  tradidit ,  de  quo  tottens  se- 
ditione  aut  armis  certatum,  cum  Semproniis  rogationi- 
bus  equester  ordo  in  possessione  judiciorum  locaretur; 
aut  rursum  Serviliae  leges  senatui  judicia  redderent^  Ma- 
riusque  et  Sulla  olim  de  eo  vel  praecipue  bellarent.  Sed . 
tunc  ordinum  diyersa  studia :  et  quse  vicerant  y  publioe 
valebant.  C.  Oppius  et  Comelius  Balbus  primi  Csesaris 
opibus  potuere  conditioi^es  pacis  et  arbitria  belli  tractare. 
Matios  posthac  et  Yedios  et  cetera  equitum  romano- 

78.  In  possessione  judiciorum  locaretur.  An  in  possessionem  Judicionim  reMOir 
retur?  Tum  leg«  beUarint,  Nam  cod.  Agr.  beliareni,  Idem  mox  ei  qum  vicenmt,  Sic 
et  Mediceus.  Pnto  quw  evicerant,  Sic  solet  noster. 

docet  Pompon.  de  Orig.  jur.  §.  5.  Rhen.  qui  fnutra  (e  Bud.)  motaTit 

In  urbe  pUraque  concessa.  In  nrbe  in  beUaruni,  Itaque  cnm  J.  Grooo- 

equitibus  romanis  late  datum  jus  :  yio  restitnimus.  Mox  qtuB  vibefwt 

ud  ab  Augusto  Maecenati  in  praefec-  MS.  Flor.  (Bud. )  edd.  pr.  PiitMl« 

tura  urbis  ,  uti  praefecto  prsetorio  ceteraeque  Teteresante  Upannn.Aii 

flemper :  qniais  ex  equitead  tempora  data  opara,  e  libris  scr.  editnm  fli 

Vespasiani.  Sed  de  procuratoribus  gui,  nescio.  £go  T.eterem  lectioMD 

Caesaris  in  nrbe  aliqnod  jus,  extra  restitui :  inteil.  atudia.  ElegantereK 

res  fisci.  Ulpianns  1.  9.  de  0£f.  Pro  8aepe«tEtf&idicnnturt;aile7«,vdKOV- 

CS.(ap.  Schnlting.  in  CoU.  LL.  Mos.  Sensus  est :  quae  partea  Ticeraqft,  e» 

et  Rom.  t.  14. )  Frequens  est  etiam  consequebantur  ,  ut   plarimiim  iB 

legis  Fabice  cognitio  in  trihunaUbus  rep.   possent ,  judicia  adnunistia' 

prcesidum  :  quamquam  quidam  pro-  rent  :  non ,  nt  unns  onmia  pooet ; 

curatores  Cassaris  usurpauerint,  quam  ut  post  bellum  Caesariannm  ftcconio 

Monias,  tam  in  provinciis.  Lips.  Ce*  EnN. 

terum  hic  proprie  nondum  de  pro-        Matios  poslhac  et  J^edios.VeSnBi 

curatoribus  loquitur ,  sed  de  equiti-  intellegit  PoUionem  ,  et  B.  aiTe  Co. 

bus.  Unde  non  opus  Ryckiana  ani-  Matium.  Etsi  libri  hic  omnes  iiuptc 

madTersione  de  procuratoribus  in  Macchyos ,  yei  Matthios,  C.  Matiiy 

urbe :  de  quibus  si  sermo  hic  jam  ^  inter  amicos  Julii  Caesaris  men- 

esset ,  firmaret  id  ea,  quae  ante  con-  tio  Suetonii  c.  5a.  Quce  sdre  C.  Ma- 

tra  Lipsium  dixi.  Ern.  dum ,  C.  Oppium  reliquos4pte  Cmsaris 

ServiUce  leges,  Plures  eo  nomine  :    amicos.  Item  Ciceroni  ad  Trebat. 

sed  una  judiciaria,  quam  tnlit  Q.  £p.  7 ,  i5.  Quum  in  C,  Madis^uans^ 

.Servilius  Caepio  consul.  de  qua  Ci-    simi  doctissimique  homims  /iumlior 

.cero  saepius  et  Asconius  in  pro  M.    ritatem  venisti.  Et,  quia  Cicero  elo- 

Scauro.  Lips.  gio  doctissimi  omat ,  «sensui  oHm  ^ 

Sellarent,  Sic  scr.  et  edd,  ante    eumdem«S8eciuaillo,qaiMimiaiife» 


ti 


I 


l 

r 

k 

BT 
? 


r 


^     ^  LIBER  XIL  ^  ,77 

ium  praevalida  nomina ,  referre  nihil  adtinuerit ;  cum 
Qaadius  libertos ,  quos  rei&miliari  praefecerat ,  sihique 
et  legibus  adaequaverit. 

LXI.  Retulit  dein  «  de  immunitate  Cois  tribuenda ,  » 
multaque  «  super  antiquitate  eorum  »  memoravit :  «  Ar- 
givos,  yel  Geum,  Latonae  parentem,  yetustissimos  in- 
suke  cultores  :  mox  adventu  ^sculapii  artem  mcdendi 
iUatam,  maximeque  inter  posteros  ejus  celebi^em  fiiisse,  > 
nomina  singulorum  referens ,  et  quibus  quisque  aetati- 
biis  viguissent.  Quin  etiam  dixit ,  «  Xenophontem ,  cu- 
jus  scientia  ipse  uteretur ,  eadem  familia  ortum  :  preci- 
bosque  ejus  dandum ,  ut  omni  tributo  vacui  in  posterum 
Coi  sacram  et  tantum  dei  ministram  insidam  colerent.  > 

79.  Sacram  ei  tanlwn  dei  mudstmm.  Forte  sacram  ei  tanto  deo  min,  vel  ejus 
iei.  Nun  sacer  rq[it  snbinde  etiam  •ecandam  casom ,  de  qno  nos  ad  Prndentiiuu. 
Tantum,  nt  i4,  64.  cum  Jam  viduam  se  el  tanium  sororvm  testaretur, 

hm  et  Uiada  scripsit,  quem  Agel-  Altenim  est  a  fieroaldo  ct  Alciato. 

Uiu  i5,  a5.  Macrobiasque  Sat.  ^ ,  16.  Infra  post  scientia  in  Guelf .  abest 

lindant ,  at  hominem  impense  doc-  ipse  :  non  bene.  Ern. 

tam.  Sed  tamen  cum  Gnsi  praeno-  Argiuos  vel  cum  Latonce  parente, 

miiie,uti  et  apud  Plininm  12,  6.  Gertissima  eniendatio  est  et  elegan- 

CD.Matiua  legitur  inter  amicos  Au-  tisr  ingenii  clara  indez ,  quam  a  Josia 

gosti:  Cn.  Madus,  ex  JBquestri  or»  Mercero  accepi ;  uir^wos  vel  Coeum 

£ne,  D.  jiugusti  amicus.  Qui  for-  Latonce  parentem.  Pater  enim  ejus 

taase  alius  ab  i]lo  primo ,  et  de  quo  dese  Ko7oc  yel  Ktioff.  HesiodusTheog. 

hic  sermo.  In  lapide  quodam  (  ap.  l^o^. 

6nit.p.654' )  geminata  litera  sculp-  ^oi^n  cT  aZ  Koiov  «vo^viipaToy  %k- 

tOmlegi  P.  KATTIYS.  CHARnON.  LlPS.  OfV  U  fUTllir, 

Sie  et  ap.  Gell.  et  Macrob.  Hua-o-A/Aifn  cT  iiwtiTtt  Qtk.  Qtod  2? 

Liibertos ,  quos  rei  famiUari.  Ju-  ^iX^tnt/ 

vare  videtur  eos,  qui  Glaudianum  A«t«  jcvetvoTff^jrxoir  f^ifttTo. 

scdtiim   ad  rationales  tantum  refe-  Et  ab  eo  nomen  ipsi  insulae  datum. 

nmt.  Frustra.  Procuratores    enim  Huicipsirei  gryphusin  Athenaeiio, 

omoes  primo  rei  familiari  siye  fisco  a i .  ex  veteri  carmine.. . .  ft^THp  cf *  i  a''r 

pnefecti ,  sed  imago  imperii  quibus-  k^tBfA.oh  nr<»:U.   Numntri   mihi  Jilia 

daio  adjuncta.  Lifs.  mater,  signijicatur  j&ato/ia,  inquit 

Chis  tribuenda.  Sic  se  casligasse  Athenaeiis ,  Cceijilia ;  quia  Macedo- 

dicit  Rhen.  ( e  fiud. )  pro  restituenda.  nes  numerum  coeum  agnominant.  At 

At  nc  etiam  edd.  pr.  PuteoL  IUy,  d«  Sienophonte  quod  additur,  est 

2e  12 


178  ANNALIUM  ^l^; 

Neqiie  dubium  habetiir ,  multa  eoramdefli  itl  pop.  rom. 
meritd ,  sociasquc  vtctorias  potuiss^  tradi.  Sed  Oafndiiis 
facilitate  solita ,  quod  uni  concesserat ,  nuUis  exttnslBcas 
adjumentis  velavit. 

LXII.  At  Byzantii  data  dicendi  copia ,  ctnii  ti  ittagiii* 
tudinem  oneram  »  apud  senatum  depreealvtitiu' ,  cuncta 
repetivere ;  orsi  «  a  tbedere,  quod  nobisculn  ioerailt ,  qna 
tempestate  bellavimus  adversus  r^m  Maoiedoftufn^  m^ 
ut  degetieri,  Pseudophilippi  vocabulum  itti{>06ittffi!. 
Missas  postliac  copias  in  Antioclmni ,  Persen,  Aristdi- 
cum ,  et  piiatico  bello  adjutum  Antonititli ,  9  ftasmc^ 

80.  Quod  uni  concesserat,  Omoino  fcrilModiini  quod  doni. 

ille  medicns ,  cnjas  Diogeni  Laertio  Lips.  etc.  Lieeret  corrigere  /icr- 

nientio  in  fine  Xenophontis  Socra-  rant,  nt  11,9.  eJacXsini  fadMmfit' 

tici :  Tp tTos ,  /«Tp  ec  K«oc.  Lxps.  Coeos  dunt.  Ehit. 

ipse  coeli  et  terras  filius.  Uesiod.  y.        Missas  posthac  copias.QmApos^ 

i36.  Pareruem  babet  Flor.  At  Bnd.  hac  .'Ergo  Antiodm»  et  Plirsef  pott 

cum  aliis  male  parente.  Ptfeudophilippiitn  ?  xnitiinle.  Teitt* 

Tantum  dei  ministram,  Sic  MSS.  pore  hi  ariteeunt :  sed  scilicet  B]f- 

Fl.  Bud.  Fam.  ed.  pr.  CeteraB  om-  zantii  primom,  ui  TaHdlitl,  fcMht 

nes  ante    Pichenam   tanti ,    etiam  memoraflt ,  quod  tfempcfre  PiettiO' 

Lips.  c[uod  male  defendit  Rjckius  e  philippi  coiit :  tum  idduht  dte  anii- 

cod.  Agr.  cui  adstipulatur  Gueif.  liis  Tarie  latis.  Itaqufe  pos&Utc,  Mi 

Ynlt  non  nisi  deo  servire  insulam ,  tempus  rei  gesUfe ,  sed  dictak  noiat. 

non  etiam  hominibus ,  tributo  pen-  Malim  tameti  post  hitec ,  i^  aeitfn. 

dendo.  Vitiose  etiam  ed.  pr.  alia:que  Lips.  Fmstra  :  postiutc  iddti  eft,  tt 

yett.  haheretur.  Ern.  Sic  et  Bud.  et  sic  dictum  3 ,  6a>  et  6 , 7.  Ejur. 
Agr.  codd .  Adjuium  Antonium.  Capxbiioii  dfc 

Potuisse  tradi.  ^d.  Sic  feliciter  celebri  ndtoqn^  AntcAiib ,  qtd  trtom- 

restituit  Rhen.  e  cod.  Bud.  qui  ha-  vir  :  sed  de  M.  Axitbitio,  qtii  ctot" 

bebat  patuisse  tradidisset.  Claudius,  tor  orae  maritiitie  ctim  innniio  im- 

ut  Guelf.  "kd.  pT.potuisset  tradidis'  perio ,  siib  initia  piratici  bdH,  A 

set.  Claudius.  Puteolanns  primus  de-  qno  illud  SallnBtii  ihnottxhiki  fr«((dl. 

dit:  patuisse  Claudius»  Ern.  Beroald.  L  3 .  ilf.  Antotdus  perduhdtepeeiilk 

patuisse.  Claudius.  ^enitus,  vacuustfut  a  caHs  niH  fb* 

At  Byzantii.  £d.  pr.  Byzantiis.  stanubus.  Vide  Cicetoileitx  el  AiM- 

mox  fecerani,  ut  MSS.  Flor.  (Bud.)  nium  in  Verreilx  i ,  a3.  a,  3.  Lips. 

Guelf.  edd.  pr.  Put.  Ber.  AIc.  Rhen.  Mox  commeatui  Tdlebat   Aebeittu 

Ald.  Icerant  rcperi  in  Gryph.  Pich.  £t  nc  ed.  Gryfdx.  M  rttf|4ttttii  t^ 


ilZ  LI^ER  XII.  X79 

huA :  4  qtnsque  Sullae  aut  LucuUo  aut  Potnpeio  obtu- 
iissent :  »  mox  or  reoehtta  in  Caesares  merita;  quando  ea 
loca  insiderent,  quee  transmeantibus  terra  mariquedu- 
cftrus  exeircitibusque  j  simul  vehendo  commeatui  oppor- 
tima  forent. » 

LXIQ.  Namque  artissimo  inter  Europam  Asiamque 
divortio ,  B jzatitium  in  extrema  Eurppa  posuere  Graeci , 
fuibus  ^  Py diium  ApoUinem  consulentibus ,  «  ubi  con- 
detmt  urbem  ?  »  redditum  oraculum  est ,  «  quaererent 
sedem  caecorum  ten*is  adversam.  »  Ea  ambage  Qbalce- 
dofaii  monstrabatittir ,  quod  priores  illuc  advecti,  prae- 
visa  locorum  utilitate ,  pejora  legissent.  Quippe  Byzan- 

8i.  In  extrema  Europa.  In  extremo  Ewropa  cod.  Afr,—  8a,  Presuisa  locorurn 
utUitate.  Forte  ubertate.  Sic  mox  fertUi  solo, 

riua ,  sive  dativum  velis ,  sivc  abla-  reuersus  est,  dicens ,  se  noUe  ^lanam 

tiTnm.  De  dativis  in  u  supra  jam  vi-  Spartanarum ,   quorum  i/irtus  o(m~ 

diiBDs  c.  5.  et  constructionem  simi-  strueto   Byzantio  clarescehat^   hac 

lem  com  ablativo  3 ,  19.  Ern.  Bud.  macttUre  injamia ,  ut  dicerentur  cuM 

oo0URealui,<juodprsferocumPich.  a^dtorihas  contraxisse  societatetnm 

etBip.  At  alii  wm  oonditlnn  a  Paneaiiiay 

Tehendo  comtneatuu  Heins.  sub^  i«dsflAtemekpngnatJim  tmdidenmty 

pdiendo,  (  ex  i3,  5i,  53.  i5,  4*  ^^  in^^i'  ^pos  ^m.  Probus  i,  a.  Am- 

Ut.  )Siccod.  Agr.  apudRyck.  miano  vero  est  jt^fe^omm  cohnia, 

Posuere  Grceci.  Pleraque  hiMoria  22 ,  S.  Lips. 
Spartanis  adscribit  conditam  hanc        Preet^sa   locorum   utUktxte.    AA 

Hobilem  urbem,  et  fatalem  impe-  sententiam  fortasse  aptius,  parum 

liorum  sedem.  Justinus  9 ,  i.etlsi-  visa  locorum   lOiUtate.   Ideo   ienira 

doms  Orig.  i5,  i.  a  Pausania  rege;  cfleci,  oraculo  dicti.  Apod  Straho-» 

GlaadiaBBfl  a  Byztnte  qnedam  non  nem  denarrata .  tota  res  7 ,  p.  32o. 

(^Mdireexstructam  vult:in£utrop.  T^?  'A^itSxxm,  mquit,  ^(lvi  <ro7(  jtr^- 

a-,  S3....  hoc  Byaas  Constantimtsque  e^aa-i  <ro  ^yl&yrioy  va-rtpoy,  fAtrk  TJhr 

vicMtmt?  In  Joamie  Sarisberiensi  vnrhMiyxfittyKnXKtiJhoc  Kvio-ty^xpn- 

denQgis  CuriaAinm  (in  quo  centone  e^fiet^optiyois,  nrpoe^k^eti  iroiio-Ao'- 

nmilos  pannos  pnrpurse  agnosco,  et  d*«i  «rirv  iJ^vciy  ktrtyMrioy  rmy  tu- 

fri^gmeiita  «evi  melioris  )  lego  i.  5. ,  ^x«t*  tv<^xouc  KttKiTttyra,  rovt  Xax- 

Chtlon  Jjacedtemonius  jimgenda  SO"  knJoyUvf,  ort  nrpirtf  o?  'jrKtCff-ayrne  »ic 

cieiatis  caussa    missus   Corinthum,  roiit  roirovtfk^i^rtcriiynifay  Kttreu» 

dmcesat  seniqres  popuU  htdentes  in-^  r^hfroa^qdroy  ^rtKtivy t)(Civa-ity,  tiXovTft 

fenitin^dka.  Jnfecto  itaque  Hegotio  r^y  KvirforifWt.  ffabes  eadem  in  He- 

12. 


,8o  ANNALIUM        ^      1^^' 

tium  ferlili  solo  fecundoque  inari;  quia  vis  pisdumin- 
numei*a ,  ponto  erumpens ,  et  oblicpiis  subter  undas  saxis 

rodoto  4 ,  i44*  nisi  qnod  illic  dictum    ixiriimi  Jik  toD  rre/buiTOc  kyiktS^ , 
hoc  et  scomma  in  Chalcedonis  Me-    mu  ^ifttM  nrA^k  iiif  *Ari«fsf  ir^ 
^abpo  satrapiB  tribuit.  Septemde-    fti;tf'  Tp*<rfJoufTO{  x«ti  •*ff*»i«. 
cim  antem  annis  conditam  Ghalce-    Et  post  pauca  addit :  *£irtiJ«tf  Jt  l/i 
dona  ante  Byzantium ,  ibidem  etiam    rvf44f  taic  Kv«f  Uic,  xm  ««f «txx^i 
traditum.  Lips.  Parum  visa  placet    tavtaic,  %x  tSc  XAXxacfofMwic  ««m 
etiam    Pichcnse.    At    J.   Gronovio    Xft/xi  tic  itIt/»*  t^foa-mimmva-tt  9'" 
impttevisa.  Quid  impedit ,  quo  mi-    /Sti  t^  ^Sof ,  »c  t^  tv^^t  tU  *nif  nnftki 
nus  prcevisa,  quod  omnes  libri  ha-     Tpt^rtrd-ati.  nfltfctXA/Bi^f  J^  e  ffTfttfd» 
bent ,   sint   non  'visa ,    prastervisa ,    ^ovc  ^fXA  ntu  T5f  Tovoif  ffv<pvSf  miir 
ad   formam   graeci   verbi  irfltpop2f.    ^poc  t^  Tof  iiifi  povr  ivc  dwxi^Tnc, 
Atque  sic  ap.  Horat.  Serm.  i ,  3 ,  35.     %tm\  t^  Bu^falfTiof  xAi  t^  «r^ec  «vr^Kt- 
pngyideas  mala,  legunt  et  inteUi-    pctcTffTp«^d-aii  ^uriii<»Cy  rvffX«^7<i 
gnDt  ▼iri  preclariButgersius ,  Bent-    JiZfo  ,  »«}  nFtifix"  '^'^  Bv{«fTioicM^ 
leius,   Heinsius,    Guningamus.  Et    t»  Jv/bt^lttf  *Pti/bi«ti»f  «rperecTof  «{li- 
sic  jam  monuit  N.  Hefnsius  ap.  Ryc-    xo^^f.  Eademqne  ez  AristoteleGoUi- 
kium.  Ern.  Bud.  et  Agr.  prwisa,    geg  De  Hist.  animaliiim  i5 ,  lo.  Pli- 
pessime.Flor.  cumaliis|>r£sma.Per-*   niani  codicis  mendum  non  sileo  in 
perani  hoc  verbum  pro  praUnddere    y^jg^  narratione  9 ,  20. ,  Est  in  EwipOi 
apud Horatium  snmi ,  Gesnerus  ju-    ait ,  2%racii Bospori. ,.,in ipsisEur 
dicat.    Bip.   Lipsii  conjecturam  in    ropam  Asiamque  separantis  fitd 
textum  rccepere.  —  Khnnius  retinet    angustiis  saxum  min  candoritj  « 
preeidsa  ob  seq.  plur.  locomm.  Vult    ^^  ad  summa  perlucens ,  juxta 
enim  auctor  Chalcedonios,  utrum-     Chalcedonem  in  latere  Asios,  flb/w 
que  locum  praespecnlatQ9 ,  detcrio-    adspectu  repente  terrid,  semperedr 
rem  legisse.  versum  Byzantii  promontorium,  ex 

F^is  piscium  m  Pontum.  Falsa  leo-    ea  caussa  appellatum  Chysoceras^ 
tio  :  damnata  ab  historia ,  et  a  libris.    prcecipiti  petunt  agmine,  Itaque  ooi- 
Nam  libri  omnes,  vw /iwcwm  Mi  Jtfe-    nis   captura  Byzantii  est ,  mag^ 
tapontum  erumpens.  Ex  qnis  vere     Chalcedonis  penuria.    Opperiuntur 
corriges ,  vis  piscium  innumera  Pon-    autem  aquiionis  flaium ,  ut  secuuh 
tum  erumpens.  Ita  scilicet  res  est.   Jluctu  exeantePonto  :  nec  nisiin- 
Gopia  ista  piscium  ( pelamydes  sunt )    trantes  Pontum  Byzantii  aqnuntur. 
non  intrantes  e  mari  ^gaeo  Pontum ,    Quid  ?  non  capiuntur  nisi  intrsDtes 
ut  -nilgata  lectio  suadet ,  sed  exeun-    Pontnm  ?  contra  ante  dixit ,  capi 
tes  erumpentesque  capiuntur.  Fce-    exeuntes  e  Ponto,  non  intnmtea: 
tura  enim  eorum  in  paludibus  Maeo-    quod  yerissimnm  est.  Itaqne  alu  vice 
tidis  est;  atque  inde  adnlti,  grege    Ponti ,  Propontidem  aubstittront  : 
faclo ,  Pontum  Propontidemque  in-    Pincianns    totum   locom    reacribit 
trant ;   atque  ibi  captura.    Strabo    confidentins ,  nec  nui  iR/&Rtef  (uiic 
clare  7.  p.  3ao.  FfffvgiTflti  ovf  to  ^»of ,    Byzantii  capiuntur,  Fortaaae  Terins, 
(  pelamydcm  iatellegit  ]  if  toic  <(xf  n    simplicius  certe ,  intrantes  portum 
Tiic  MttidiTiJec.  lr;^ur«if  cl^  /Miitpif^    ^zanlii ,  at  ad  ipsom  oppidaniy  ct 


i:^;^f-  LIBERXII.  ,8i 

exterrita ,  oinisso  alterius  litoris  flexu ,  hios  ad  portus 
defertur.  Unde  primo  quaestuosi  et  opulenti ;  post,  mag- 
nitudine  onerum  urgente ,  «  iinem  aut  modum  »  ora- 
bant ,  adnitente  principe ,  qui  «  Tlu-acio  Bosporanoque 
bello  recens  fessos  juvandosque  »  retulit.  Ita  tributa  in 
quinquennium  remissa. 


in   portn  faerit  ea  captura.    Nam  cuti  gunt,  donec   Lipsius  feliciter 

comu  illud ,  ad  cpiod  deferebantur ,  correxit  innumera  Pontum  ;  quod 

fuit  trpotf-f^^iCTMBt/^fltvTJSTfjp^fff,  ut  recepit  J.  F.  Gronovins.  Broterius 

Stral>oait:imaio,utPliniu8,inip8o  etiam  correxit   et  edidit  Ponto   «v 

lUo  promontorio,  quod  Comu  vo-  loco  SaUustii  ap.  Schol.   Juyenalis 

cant,  Bjzantium  urbs.  Atque  ibi  in  1.  c.  In  yulgata  int.  i/i.  Post  Guelf. 

multos  sinus  scissum ,  tanquam  ra-  pro  urgente  habet  vergente ,  de  qua 

mo6  (  fic  ovc  IfAiari^Tov a-tt  h  irNXfli/udc  confusione  jam  supra  admonuimus. 

AXitf-ftffTAi )  faciebat  urbi  illi   por-  Ern.  Erumpere  nuhem  Virg.  dixit 

t«m.  iEn.  I,  584.  nebulam  Val.  Fl.  5, 

Add.  Ad  correctionem  nostram  et  4^*   subaudita  prsepos.  per,   Du- 

exitum  piscinm  e  Ponto,  facityalde  rior    foret    ellipsis    particulae    in. 

Sallustii  locus  apud  Servium  4«  et  Quidni  ergo  cuin  Sall.  legamus^o/i> 

Juvenalis  interpretem  Sat.  4  >  4^*  ^^^  —  *  Emondationem  Lipsianam 

Qua  tempeslate  vis  pisdum  Ponto  sibi  Lincianus  primo  tribuit  in  Obs. 

erumpit.  Tamen,  ne  caUide  dissimu-  ad  Plin.  9 ,  5.  nisi  quod  legit  irrum- 

lem,  Tulgatam  leclionem  D.  Ambro-  pens. 

ausaffirmareYidetur,Hex8em.5, 10.,        Ohliquis  subter  undas.  Quaerunt, 

Pisces,  inquit ,  ex  plurimis  locis ,  a  quae  haec  saxa  ohliqua  ?  Ego  dicam. 

dufeHo  sinu  maris,  innumeri,  velut  £  litore  Chalcedonis  saxa  a  latere 

communi  consiiio  conyenientes ,  con-  se  ostendunt ;  et  velut  ex  transverso 

junctoa^ineflatus  aquUonis  petunt,  (  Straboni  scriptum )  atque  ea  igitur 

et  ad  illud  sepiemtrionaUum  mare  fugiunt.   At   Franciscus    Medices , 

partium  quadam  naJturce  lege  conten-  quia  Strabo  idem  et  Plinius  can" 

dunt.  Dicas,  si  ascendentes  videas,  didum  saxum  id  dicunt,  yellet  hic 

i^ieumu  quoddam  esse :  ita  proruunt ,  legi,  albis,  yel  a&idis ,  pro  Yoce, 

fluctusque  intersecant ,  per  Propon"  obliqids.    Vellem    et   ego    homini& 

tidem  in  Euxinum  Pontum  violento  caussa  :  quis  enim  Musicns  Medices 

impetu  profluentes.  Sedmoxaddit,  non  ^met?  Sed  non  possum  hanc 

ingraenle  hieme,  et,  postqoam  ibi  fos-  peraudacem  conjectnram.  Lifs. 
tificayerint ,  immenso  agmine  regre-        Thracio  Bosporanoq.  hello.  Thra- 

di.  Vide  locum :  et  utramyis  lectio-  cinm  bellum  intellegit ,  quod  cum 

numdefendipos8e,tudefendes.  Lips.  Tbracibus  montanis  gestum,  duce 

£dd.  vett.  ( Bud. )  itidem  in  Meta-  Poppaeo  Sabino ;  Bosporanum,  quod 

pontum  usque  ad  Rhenanum  j  qui  cum  rege  Mithridate.  De  illo  noster 

dedit  in  Pontum  :  quod  omxies  se-  4>  4^*  ^®  ^^  supra  i5.  et  21.  Lips*. 


i8a                      ANNALIUM  *-^!f 

LXIV .  M.  Asmio  M *.  AciliQ  coss.  matationem  remm 
ia  deterius  portendi,  cognitum  est  crehris  prodigiif. 
Signa  ac  tentoria  militum  igne  coelesti  arserc  Fastigio 
Gipitolii  examen  apium  insedit.  Biformes  haminum 

M.  Asinio  etc.  Veit.  edd.  yiliose  runtmqnilis,  IVqbes  i||Miim  tMaam 

jisilinus.  lodcx  coss.  ap.   Dionem  ^ocat,  quae  insedenmt  signa.  Qnod 

jisinio  dat  praenomen  Q.  et  u4cilio  sequitor,   suis  Jetua   editus,  libris 

Mitnius,  De  Acilio  concedo  :  quia  id  omnibui  entje$um  etSivn  :  et  f(r- 

solcnne  Acilionim  praenomen ,  ut  e  tasse  nominandi  casa  aie  diiaint 

Ciccrone  et  Livio  notum  est ;  idque  etiam  antiqui.  Lips. 

prainomen    czprimendum    curavi ,  Bijbrmes  hominum  p,  Rjekiiu  ii-' 

Gum  Yulgo  sit  Marcus,  De  Asinio  telligit  hippocenlaunmi ,  qnem  Plia. 

non  discedo  a  libris ,  qui  in  M,  con-  H.  ]N.  7,  3.  tradit  Claudio  imperaoU 

sentiont .  Index  coss.  in  Dionis  exem-  Romam  ex  .^gjrptoallaUim  in  ibqUq> 

pkuribus  ct^ua  fidci,  dictum  supra  ad  £t  dicuntur  Ceni^uri  ^tK^tn  bii«r- 

€.41*  Ebjt.  mes.  Ap.  Cic  Tusc.  a,  8.  MJorauau 

^gna  enim  ae  tentoria,  Delevi  im/^efiM  de  Centauro.  Sed,qui9]^ 

enim  auctoribus  MS.  Flor.  ed.  pr.  rali  oumero  utitor  Tacitna,  arbitroT) 

^on  opus  cst  isia  particula :  nec  'm  etiam  de  aliis  et  pluribua  iateUifi 

tali  narratione  utitur  ea  Livius,  vide  posse,  etiam  henqapbroditip,  qqibns 

V.  G.  3i,  12.  adde  nostrum  14 ;  la.  <&^^,  tfm6i^aiuiliiraaLaiiniB|n- 

iS,  47 •  Mox  apium  Editur  inde  a  buitur.  Sic  ob  daplicem  faoiera  bi- 

Picbcna  e  MS.  Flor.  et  Reg.  Ceteri  formis  Janus  ap.  Ovid.  Fa9t.  x,  % 

8cr.  et  edd.  vett.  apum.  Supracon-  AndrogyniautemetiamapodLivinw 

tra  34.  MS.  FL  babebat  larum  pro  3i,  i2.inter  prodigia  et  qaidem  obi' 

larium»  De  illo  genitivo  apium  vid.  cenissima.  Ceterum  conjonxi  cniP 

Drakenb.  ad  Silium  8,  637.  et  quos  lequentibus,  ut  est  in  ed.  pr.  Pn- 

ibi  laudat :  item  de  boc  prodigio :  sed  ted.  Ber.  Alc.  Priinna  (  e  Bod. ) 

in  primis  ad  Liv.  4  >  33.  ubi  tamen  diremit  RhenaniM  interposito  piwc- 

Livio  aptum  adaerit.  EaN.  De  prodi-  to ,  quem  omnes  secoti  sunt.  Deiode 

giis  istis  v.  Suet.  46.  —  Bnd.  faabet  MSS.  et  edd.  vett.  Qvsmeufetum  edi- 

Mim.  tum;  et  MS.  Flor.  cdd.  vett.  «te 

JBxamen  apum.  Quod  semper  ioter  Rbenanom  inessent,  pro  qoo  hic  de- 

porteota :  cum  visum  loco  insolenti.  dit  e  cod.  Bud.  erant :  idqoe  aeciui 

SiJiom  Ital.  emendari  velim  L  c.  de  sunt  usqoe  ad  Picbenam.  F^etus  edi- 

prodigiis,  qose  ante  pognam  Cannen-  tus  onde  venerit,  netcie.  Male  antem 

sem :  ObsetUti/ueJrequens  castronm  Ryckias  hsec  oonjungit  cora  num^' 

limina  huho  :  Nec  densa  trepidis  hatur.  Jnter  prodigia  mimerari  dici- 

absunt  se  inucivere  nubes  Cessamnt"  toT  h.  L  de  re,  qote  proprie  non  est, 

<fue  aquiUs  :  non  unus  crine  corusco  sed  propter  eventom  pro  prodigio 

Megnorum  etfersor  rubuii  lothale  ctt^  babetor.  £x  quo  genere  est  mors 

metes  scribiquo  :  Nec  densts  trepi"  magistratuum  ex  omni  genere.  Sed 

di»  apium  se  invohere  nubes  Cessa-  fetos  suit  cum  accipitris  onguibos 


*•"«•'  tlBER  XII.  i85 

A.  C»  55* 

partus ,  6t  suis  fetum  editum ,  cui  accipitrum  ungues 
ii)(B$seQt.  Numerabatur  inter  ostenta  deminutiis  ommum 
m^gistratuum  iiumerus ;  quaestore ,  aedili ,  tribuno  ac 
praetore  et  consule,  paucos  intra  menses,  defiinctis.  Sed 
ip  praecipuo  pavore  Agrippina ,  yocem  Claudii ,  quam 
temulentus  jecerat ,  «  fatale  sibi ,  ut  conjugum  flagitia 
ferret,  dein  puiiiret, »  metuens ,  agere  et  cejerare  statuit, 
perdita  prius  Pomitia  Lepida,  muliebribus  caussis :  quia 
Lepida ,  mipore  Antonia  genita ,  avunculo  Augusto , 

63.  Cid  accipitrum  wtgues.  Forte  accipitrini.  Panllo  ante  examen  apum  aoa  apium. 
Cod.  Agr.  et  tribuno,  pnetorc  ac  consule. 

semper  prodigium  fuit.  Non  animad-  mortem  adacta.  Suetonius  Ker.  7 . 

Vertenmt  viri  docti ,  intelligendum  Andtam  Lepidam  ream  testimonio 

ftunciabatur ,  Jerebatur.  Saepe  apud  coram  adfUxit ,  gratificans  matri ,  a 

LiTium  et  nostrum  oraiio  subito  e  qua  rea  premebatur,   At   Domitia 

recla  fjt  obliqua ,  et  contra.  V.  «d  i ,  altera  supervixit,  et  mentio  €Jus  i3 , 

36.  Sed  si  librifayerent,  tamen  prae-  19.  estqi^e  Teneno  sublata  a  N^rone, 

lerrera  nominatiyos.  Ern.  Sic  Bip.  paifUo   post   morlcm  matris.  Vidff 

Gontra  Lall.   subinteliigit  nuncia-  Suet.  Ner.  34.  et  Xiphil.  61,   17. 

&mt,y«re&iitt ,  quod  admitti  potest.  Lips.  Nempe  ante  erat  :  p.  p,  JP. 

Singttlareest,  quod  refert  PbLegon  levibus  et  m»  c,  quia  J^epida  .'fffjLO^ 

demirab.  c.  i3.Corn.  GaUicaniuxor  priumm  i^eperi  apud  Puleol.  et  MS. 

Monue  injkntem  edidit  capite  Anu-  Guelf.  In  MS.  Flor.  Gt  ed.  pr.  esl 

Udis.  Alia  v.  ap.  Fortun.  Licetum.  Domitiale  mul.  caussis.  binc  htvibua 

Demintiius.  Sic  cod.  Flor.  et  Bud.  et  formatnm ,  cum  deberet  esse  Le- 

Tulgo  dinttnutus.        '  pida,  ut  Lipaius  Toluit  et  Tonf.  ad 

Perdita  prius  Domiiia.  BTemo  tam  Suet.  Ner.  5.  Librarius  deinde  to- 

inconspectus  in  legendo ,  qui  Titium  kiit  resarcire  peccatum ,  et  alieno 

non  videat  male  baerentis  et  incoibi*  loco  scripsit   Lepid^  :  quamquam 

lis  orationis.  Domitia ,  inquit ,  per-  etiam  altero  loco  nomen  illnd  ferri 

dita  est :  et  subdit  quasi  de  alia,  qnia  posse  arbitror.  Itaque  post  Freiash. 

iater  Lepidam  et  Agrippinam  sunu-  CrronoT.  et  Ryckium  dedi :  Ikuaitia 

latio  exercebatur.  Corrige  vero,  et  Lepida   muHebribus  caussis,   Ern. 

reduc  aberrantem  vocem  :  perdita  Biui.  levibus  et  mul.  c,  Vox  Ikmitia 

prius  Domitia  Jjepida  levSms  et  mu~  suppleta  in  marg.  Pichena  primus 

Uebnbus  caussis :  quia  minorm  Anlo^  locum  restituit,  pr^iverat  Lipsius. 

nuigejiua.ScilioetCn.Doraitiodnas  MSnore  Anionia  geaita.  Gulpant 

fnisse  filias,  quarum  utraque  Domi-  me,  quod  non  scripserim,  majore. 

tia  gentis  nomine  dicta  :  sed  minor ,  Non  me ,  sed  Tacitum.  ita  enim  ite- 

de  qua  hic,  discriminandi  oaussa,  rum  sensit  scrfp8itqueBM|er4r44*> 

eum  Lepidae  cognomine.  £a  nunc  ad  Cn .  Domitius  elecius ,  cui  minor  An- 


1 


iSi'  ANNALIUM  *"•«!•• 

■  Am  Cm   5Sa 

Agrippinae  sobrina  prior ,  ac  Cnei ,  mariti  cjns ,  soror, 
parem  sibi  claritudinem  credebat.  Nec  forma,  aetas,  opes 
multom  distabant ;  et  utraque  impudica ,  infkmis ,  vio- 
lenta ,  haud  minus  vitiis  asmulabantur ,  quam  si  quaex 
fortuna  prospera  acceperant.  Enimvero  certamenacmi- 
mum ,  amita  potius  an  mater  apud  Neronem  prsevalerel 
Nam  Lepida  blandimentis  et  largitionibus  juvenilem 
animum  devinciebat ,  truci  contra  ac  minaci  Agrippina, 
quae  filio  dare  imperium ,  tolerare  imperitantem  ne- 
quibat. 

84.  Aninium  deffinciebat.  Demulcebat  cod.  Agr.  —  85.  Qua^Uo  dare  impmm. 
Torte,  quco  cumfilio  dare  imperium,  vcl  daret,  et  nefuirel,  Sed  vide  hic  Grono- 
vium  et  interpretes  1 3 ,  56.  qaibns  tamen  non  accedo ,  nam  de  locis  per  illos  prodno 
iis ,  eos  sanos  esse  nondnm  tiquet. 

tonia  Octatna  genita  in  matrimonium  factum  ,  prieterea  Gnei  pTsenomeii 

daretur.  At  enim  Suet.  et  Plut.  ali-  Domitiae  genti  familiare  fiiiBse,  do- 

ter.Qnid  ergo?novum  est,  ut  dissen-  cet  Spanhem.  de  Pr.  NN.  t.  2.  p.  3o. 
sns  aliquisscriplorumsitPEttamen         Impudica  ,  infamis  ,   vinolenta. 

Plnt.  c]are  id  non  dicit :  dare  Suet.  Malim  violenta :  ut  8iii>erba  et  com- 

fateor,  plus  uno  loco.  Sed  cur  arbiter  mota  animo  utraqae  f^erit.  De  liiD 

ego  inter  eos  sim?  Solvo  me  judicatu  nota  nihil  legi.  Lips.  Sic  MSS.  Giielf. 

isto;  et  bono  yeterique  ritu,  juro  ed.  Pnteol.  Beroald.  Alciat.  Cetoi 

lnibi   non   liquere.  Lips.   Intelligit  libri  (et  Bud. )  vmo^yita.  lUndrefl-     \ 

Torrentium  ad  Sueton.  1.  c.  Ern.  tituit  Pichena  (  e  Fior.)  Mox  c.  67. 

Agrippinas   sohrina   prior.    Sivc  pariter  verba  hstc  confusa.  Erw. 
quod  juriscoosulti  suggerunt ,  so-        Quee  fiUo  dare  imperium ,  tolerm 

Jjrina  propior  :  etsi  eadem  vis  alteri  imperitantem  nequibat.  Freinsbem. 

illi  voculae.  Lepida  autem  Germa-  addendum  putabat  volebat.  Sed  noa 

nico,  patri  Agrippinas ,  consobrina  profectot;oZe^<i£tantummodo,qiiip- 

fuit.  Filise  ergo  Germanici  Lepida  pe  quae  jam  dudum  dedisset :  aed  in- 

sobrina  propior.  Res  satis  clara  ex  telligendum  qidbat.  Agrippina  eo 

8temmateno8troAugu8ti.Lips.Mox  usqne  valebat  in  republica,  penes 

ejus  post  mariti  abest  a  MS.  Guelf.  Claudium,  apudse,  ut  filio  imperiiun 

clfeganter.    Sed  vide    dicta   supra.  pararet  :  sed  non  erat  tam  potens 

£rn.  sui ,  ut  toleraret  regnantem.  Geoot 

Cnei  mnriti  ejus.  Domitii.  Gf .  i3 ,  loquendi  Observ. 4>  a.  iUu8travimu& 

10.  Freinshemium  offendit  ,   quod  G&on.  Rectissime.  Hujusque  generis 

Agrippinae  maritus  tantum  praeno>  exemplum  jam  supra  observavimus. 

tnine  notetur ;    sed  sic  Pompeium  Eum  sequitur  et  Graevius  in  epis^ 

quoque  apud  Cic  Cdei  nomine  vo-  tola  ad  Heins.  qua  respondet  ejus 

cari  et  frequens  iia  apud  Romanos  conjecturae  daret,  t.  4.  CoU.  Burm. 


Lvm.  LIBER  XII.  i85 

A.  Kj.  59. 

LXV.  Ceterum  objecta  sunt  «  quod  conjugium  prin- 
cipis  deyotionibus  petivisset ,  quodque ,  parom  coercitis 
per  Calabriam  servoram  agminibus ,  pacem  Italiae  tur- 
feret.  »  Ob  haec  mors  indicta ,  multum  adversante  Nar- 
cisso ,  qui ,  Agrippinam  magis  magisque  suspectans  , 
prompsisse  inter  proximos  ferebatur ,  «  certam  sibi  pcr- 
niciem ,  seu  Britannicus  reram ,  seu  Nero  potiretur.  Ve- 
rum  ita  de  se  meritum  Gaesarem ,  ut  vitam  usui  ejus  im- 
penderet.  G)nvictamMessallinamet  Silium.  Pares  iterum 
accusandi  caussas  esse  ^  [si  Nero  imperitaret.  Britannico 

p-  498  et  5oo.  Add.  ad  i3,  56.  Ern.  dum  sity  si  Cassarem  salvum  veUt, 

Quodconjugium  pnncipis.ldesl,  implacabilem  Neronem  habiturum  , 

coDJngem.  INam,  ut  Glaudii  conju-  si^  quamvis  euersa  matre  ^  fortuna 

gium  ipsa  ambierit ,    non  lectum.  illi  det  imperium.  Potuit  saoe  ita 

Abusaergo  yetitistirtibus  adpemi-  disputare  Narcissus  :  sed  in  verbis 

ciem  Agrippinae.  Sic  serpiHum  pro  hoc  ubi  cst  ?  quae  per  latinitatem 

servo,  et  matiimonium  pro  matrona  nihilaliud  significare  possunt ,  quam, 

alibinoiavi,  et  cUentela  pro  clien-  si   conlingat,   ut  Nero  imperitet , 

tibus,  in  Tacito.  Lifs.  Atque  etiam  idem  esse  agendum  in  Agrippina, 

^iSS.  FloT.  et  Reg.  conjugem  :  quod  quod  fecisset  in  Messallina.  Atqui  id 

videturesseeg1ossa.(Bud.con/ug[ium)  est  falsum  :  id  Narcissus  diccre  no- 

Oeternm  non  necessarium  conjugiuni  luit.  Vivo  Glaudio  accusanda  Agrip- 

«le  conjuge  capere.  V.  quae  supra  ad  pina  erat.  Nempe  ,  commemorato  , 

a ,  i3.  de  matrimonio  dixi.  Mox  in-  quid  pro  principe  egerit ,  quid  agen- 

dicta ,  quod  edidit  Rhenanus  pro  in-  dum  sit ,  incipit  docere ,  quid  se  fu- 

dita,  est  jam  in  ed.  pr.  Ern.  Rhen.  sic  turuni  sit ,  primum ,  si  Nero  succe- 

forsan  ex  ingenio,  nam  6ud.  indita.  deret ,  salva  matre  (  quippe  non  sno- 

Pares  iterum  accusandi.  Ita  haec  ciessurus  erat,  damnata  et  sublata 

distinguenda    sunt  :    etsi    snspecta  Agrippina ) ,  deinde ,  si  Britannicus , 

mendi.    Lips.  ExpHcandum   potius  sublata  aut  yiTa  noverca.  Hic  igitur 

qnam  mutandum  hunc  locum  exis-  clamm  puto ,  deesse ,  quod  respon- 

timo  :  et  id  tentayimus  Obs.  i ,  aa.  deat  primae  sumptioni :  Si  Nero  im- 

Gron.  Coramoda  sane  est  sententia  peritaret.  Non  enim  apparet ,  quare 

paraphraseos  Gronovianae.  Sed  ve-  tumsibi  metuendumputet.  Nam,  ut 

reoT,  ne  plus  sit  in  paraphrasi ,  quam  dixi  ,    de  matre  accusando  eversa 

inverbisTaciti.Verba:Parci....ii»-  cogitari  hic  non  potest;  quod  tum 

neritaretj  sic  explicat  :  Saneimpu-  nonimperaturus  erat.Ergoposthaec 

lari  Neroni  posse  convictam  Messal-  yerba  lacunam  esse  puto  :  et  panc- 

Hnam  et  SiUum  :  sed  rursus  convin-  tum  ponendum  post  esse.  Jam  in  al- 

:endam  u4gHppinam  cum  Pallante }  terius  sumptionis  v<7roi8ex9f,  verba  , 

1uodsifoceret,utnecessarioJucien-  nuUum  prindipi  meritum,  ezplioat^ 


i86  AN.NALIUM  t^^ 

Aa  C>   55« 

successore ,  nullum  principi  meritum ,  ac]  Hovercae  iu- 
sidiis  domum  omnem  convelli,  majore  flagitio ,  quaiusi 
impudicitiam  prioris  con)ugis  reticuisset,  quamqiiam 
ne  impudicitiam  quidem  nunc  abesse,  PaUanteadultero; 
ne  quis  ambigat,  decus,  pudorem,  corpus,  cuneta  regno 
viliora  habere.  »  Uaec  aique  talia  dictitans ,  amplecti 
Britannicum  :  (c  robur  setatis  quam  maturrimum  »  pre* 
cari  :  modo  ad  deos ,  modo  ad  ipsum  tendere  mamis , 
«  adolesceret ,  patris  inimicos  depeUeret :  matris  etiam 
intei-fectorcs  ulcisceretur. » 

LXVI.  In  tanla  mole  curarum,  Claudius  valetudine 
adversa  corripitur,  refovendisque  viribus  moUitie  caeli  et 

8G.  l^utlum  ptincipi  merituni,  Nullum  e  principe  metum  Muretiw  et  Acidalius.  Sed 
cnr  ergo  dixit  supra  >  cerlam  sibi  perniciem  ,  si  Briiannicus  rerum  potiretur?  Lae» 
coriuptus.  Scribo ,  tuUlum  principalui  mfeiri  meritum,  Deinde  lieUu:.  ad  nwat.nt. 
hoc  est ,  rt/.  —  87.  Majore^agitio.  Cod,  Agric. ^agiiio  majore  tacere,  Lege,  majm 
JlagitU)  id  taceri, 

nihil  esse ,  quod  ei  imputet.  An  Tcro  pina  ,  Britannico  snccessio  cerU , 

Iioc  yerba  ]atina  sonant  ?  Quis  dixit  Claodium  quidem  ab  oxoris  inadii» 

unquam  nnllum  est  ei  meritum ,  pro .  tutum  forc  :at  acy  eTertenda  Messal- 

nihil  luihi  (mt  alii)  debet,  nullum  lina,  totturbarum  in  domoCsesari? 

meum  est  in  eum  merilum  ?  Hoc  sal-  caussam  attulisse,  ut  hoc  nomine  Bri- 

tem  doceri  debebat.  Dixissetpotius;  tannicus  suppUcium  sumptums  sit. 

nuUum  sibi  meritum ,  aut  simile  quid.  Sed  Tarietatem  lectionis  addarans : 

Atque  etiani  principis  nomine  Clan-  MS.  Reg.  ed.  pr.  imffcditaret.  Porro 

dius   videtiir   intelligcndus.    Nam  ,  MS.  Fior.  ad  noverccs,  Pro  keihert 

Tivo  Ciaudio  ,  non  appellaret  sane  Grotiusmalebat^o^n*,  qoodprobaK 

Britannicum  principem.  Si  per  's-/)o«  Rjckius.  metum.  At  scripsit  etian 

x»4'v<iiciobjicias,tamcn  hicfrigebit  manus  docta  in  margine  Gryphii 

Terbnm  ,    cum  pronomine  tantum  ERN.Uncinisinclusaabolendaceosel 

opus  sit,  principisque  futnri  nomen  Freinsh.  Pro  glossis  ad  principiaoi 

jam  insit  in  «ucce«5ore.  Atque  hac  spectantibus6ip.quoquehabent.Iif 

de  canssa  uec  prubem  Acidalii  con-  resectis  sat  planus  mihi  sensus  Ti^e- 

jccturam  :  nullum  e  principe  meUim :  tur.  Hill.  Rac.  8,  9.  lcTi  mutaticmc 

qnod  etiam  est  falsum.  Nam  dicit,  succurrendumputat.SiiVeroiiii/Teri- 

se  etiam  Britannico  imperante  peri-  taret  {kTro^tdnrne-tSi  subaodito  :  sibi 

turum.   Credo   Terum   esse ,   quod  csse  pereupdum. )  Brii,  successorf-. 

Ferrarius  ToluitElect.  1,1.  nuUum  nuUum  percipi  meritum ,  nunc  nov. 

principi  meuim  :  si ,  su^lata  Agrip-  elc. 


i.t.m.  LIBER  XII.  187 

salukitnte  aqnnruBi,  Sinuessam  pergit  Tmn  Agrip- 
pina,  sceleris  olim  certa,  et  oblatae  occasianis  propera, 
m  ministroruin  egens ,  de  genere  veneni  consultayit : 
«oerepentinoetpraecipiti&cinus  proderetur :  si  lentum 
et  tabidum  delegisset,  ne  admotns  supremis  Qaudius  et, 
dok)  intellecto ,  ad  amorem  iilii  rediret :  exquisitum  ali- 
quid  »  placebat ,  «  quod  turbaret  mentem ,  et  mortem 
differret. »  Deligitur  artifex  talium,  Tocabulo  Locusta, 
nuper  veneficii  damnata ,  et  diu  inter  instrumenta  regni 
habita.  Ejus  mulieris  ingenio  paratum  virus ,  cujus  mi- 
nister  e  spadonibus  fiiit  Halotus ,  inferre  epulas ,  et  ex- 
plorare  gustu  solitus. 

LXVII.  Adeocjuc  aincta  mox  pernotuere,  ut  tempo- 
nim  illorum  scriptores  prodiderint ,  <<  infusum  delecta- 

88.  Ohlala  occasionis  pro/>era.  PnBpropera  cod.  Agr.  est  eiquisittim  aliqfwl,  ree- 
\ivi pnepropeiv  idem  codcx  iofra  i3,  b..—  89.  Infusum  deleciabUi  cibo  boletomm 
venenum,  To  delectabili  non  placet.  Lego  delecto  ad  id  habUi  cibo  ImletotUlm  habHis 
ji»vnta  Ann.  4i  53.  legiones  parum  habiles  pnxlio  i5,  9^.  capessendce  reip,  habilis 

-  ion.  la,  4**  Sic  in  looo  Hieronynqi  qd  Ann.  G,  ii.de  McssalJa  Coivino  qpud  Lip- 
ttnm,  lege,  uihabHem  potestate  esse  se.  Cic.  de  Or*  1 ,  54«  ^  Si  mihi  calceos  Sicjro^ 
nios  attulisseSj  non  ulerer,  guamfis  essent  habiles  et  apti  adpedem,  Apod  CBrtium 

'■      4»!).,  opportuna  explicanfUs  copiis  regio  eraty  equitabilis  et  vasta  planities  ^  ne 

*  ilifpes  quidem  et  brevia  virgulta  operiunt  solum,  hege  ,  equiti  hcJiilis,  Equttabilis 

*  legit  Loccenins,  et  interpretatnr  nrTraatpiQt ;  sed  non  i^Tsuadel,  Hedfiiis  fntmentis 
t*  term  Colamella  a,  a.  habilis  pandendis  reiibus  iocus  Plinios  f),  8.  Curtius  8.  14, 
r  4«»  inequitabilis  campi,  Ubi  forte  equUi  intiabiles  legendnm.  De  fungis  et  boletis 
r  ^e  Hioinm  Nat.  Hist.  aa,  a3  (4^). ,  Fungorum  leniior  ruunra  et  nwnerosa  genertf, 
^      ted  QrigQ  HOn  nisi  ex  pituita  arborum.  Tutissimi  qui  rubeai  callo,  minus  diluto 

n^we  quam  Imieti,  Mox  candidi  velut  apice  Jlanunis  iasignibus  pedicuiis.  Tertiunt 
S^^suiiiit  venenis  acconimadaUssimum,  Quia  esu  fungorum  muUi  perieve,  ancipi^ 
tem  cibum  vocat  Plinius  et  Juvenalis  5 , 1 46. ,  VUibus  ancipites /uitgi ponenlur  amicis, 
Seotti  £p.  91.,  Quid  tu  iiios  Ifoietos,  voiuptalum  venenum  nihii  occulti  operis  judi'' 
^facere,  etiqm  si  prtesenta/iei  tion  fuerant,  leg.  obfueran.'.  Sic  et  de  moite  Agrip- 
piD«,  tale  qpid  circumspicit  Nero,  quod  fortuitum  videri  posset.  Infra  Anp.  14,  3  (O^ 

,  0)  Ib  loco  PUaii  le|;eodum,/2f(miRW  projSfamfm'/.  Gi.  Harduinus. 


I 


^ 


^vmmimpv^,  SinaQSsaDseaop]»  Ne  repentino,  Int.  caveodiun,  me* 

^*  1 1 73.  «t  Plinio  3i ,  4*  oomxnen-  Uuindum  :  more  Greconim  :  ut  so- 

<ut«  ob  vim  qiiamdam  salDbrcm.  prajamnoiavimua  i,  47*£^- 

'''^'s-  Injhrr^  §pulas  et  explorare.  Sic  1 3, 


i88  ANNALIUM  *•«•«• 

A>  Ct  55» 

bili  cibo  boletorum  Tenenum,  nec  yim  medicaminissta- 
tim  intellectam ,  socordiane  Qaudii  an  yinolentia : » 
simul  soluta  alvus  subyenisse  videbatur.  Igitor  eiter- 
rita  Agrippina ,  et ,  quando  ultima  timebantur ,  spreta 
praesentium  invidia,  provisam  jam  sibi  Xenophontis 
medici  conscientiam  adhibet.  Ille ,  tanquam  nisus  evo- 
mentis  adjuvaret ,  pinnam ,  rapido  veneno  illitam ,  &a- 
cibus  ejus  demisisse  creditiu* ;  haud  ignarus ,  summa  sce 
la:a  incipi  cum  peiiculo ,  peragi  cum  preemio. 

90.  Socoi^diane  Claudii  an  vinotentin.  Lcge,  soconiiane  ClaudU,  an  vi  vinolen 
tite.  Vide  ad  4»  4^'  ^^  habes  vim  epularum. 

16.  Quia  cibos  potusque  ejus  dilectus  habet  notuere.  Hlad  h.  1.  melius.  PIb 

ex  ministris  gustu  explorabat.  Cui  id  enim  estpernotescerequAin  notescen 

nmmn,  is  passim  in  lapidibuB  dicitar  Ern.  In  priori  lapide  ap.  Grnt.  loc 

preegustator  :  in  quodam  etiam ,  a.  caeli  legitur  coetI. 
FOTiONB.  Athenseus  ^,  21. ,  'Ov  vDy        Socordiane  Claudii,  an  vinolentit 

MXeua^ty  el  "9mfAtuei  tffeytvo^my  thTt  Mire  hic  turbant  libri.  MS.  Flor. « 

•\  "ExXKTf r  orpoTf vdnv  »v6^*^o v.  Mos ,  cordiane ,  an  Claudii  vi ,  an  vinokt 

cpii  libera  republ.  ignotus  Romanis :  tia.  Agr.  secordia  mentis  a  Claud 

quem  tamen  coepisse  conjicio  ab  Au-  hihi  an  vinolentia.  £d  •  pr .  soccrdia 

gusto ,  non  vano  argumento  lapidis  necis  ad  Claudii  hi  an  vinolentl 

qni  Bomae  (Grut.  p.  602).  genio.  Sequentes  edd.  socordiane  an  Clai 

CAELi.   HERODiAN.    PRAEGUsTATOR.  ^V  v(/so/e/2tia .  Rhenauus  ^  ut  cst 

Divi.  AVGV8TI.  iDEM.  posTEA.  vIlli-  tertu  uostro,  item  Aldus,  Grj|)hia 

cvs.  FN.  bortIs.  sallustianIs.  d£-  Lipsius ,  Pichena.  QuinamsintTi 

CEssiT.  NONis.  avgvstIs.  m.  cocceio.  gati ,  qui  habeant  violeniia ,   au 

KERVA.  c.  viBio.  RVFiNO.  COS8.  Te-  tore  Pichena ,  nescio.  Est  tamen 

mvitque  Tiberius ,  de  quo  lego  (  ap.  Guelf.  Ern.  Bud.  soc.  ne  an  CUau 

Grut.  p.58a,  i.)ti.  clavdivs.pl am-  vi  an  violentia.  Sic  a  i.  m.  Sed 

JSA.  oLAVsvs.  ti.  avg.  praegvsta-  m.  delevit  an  ct  vi  et  dedit  vin 

TOR.  et   deinccps  alii.  Traductum  lentia. 

morem  opinor  a  Persis  maxime ,  de        Simul  soluta  altnts.  MSS.  Bi 

qnis  Xenophon  i ,  3.  TlAtJiittt.  Oi  Guelf.  et  aliis  ap.  Brot.  solutam  . 

'rmv  fleto-tXfatf  oivo;^ooi,  iftwttJki  hJi-  vum:  quod  negat  mutandum  Rhe 

JmTt  TMV  ^iflcXity ,  etfCo-etfris  kv*  «utnc  nus.  Sed  consensus  ceterorumlibi 

tS  jtt/Jtd-tt,  iti  TMV  k.ftvTifki  ;t''P^  tum  sequendus :  etiamsi  alias  vidle 

iK^ikfAifot ,  jtaeT«|»poq)ov0-«  •  rev  cfii ,  ii  etiam  dictum  reperitnr  cum  accn 

ipk^/uiAKM,  iyxiotii,  /xii  xutriTiKilf  «w-  livo,  ut (iicilur,/ertureiti.  Vid.  I 

Toic.Ubietritumhabespraegustandi.  ker.  ad  Flor.  a,  6,  45.  et  quos 

Lips.  Mos  pro  pernotuem  cod»  Bud.  laudat.  Saepe  sic  Livius.  Erh. 


*f?f-    •  LIBER  XII.  i8q 

LXVIH.  Vocabatur  interim  senatns ,  votaque  a  pro 
mcolumitate  principis  »  consules  et  sacerdotes  nuncupa- 
baut,  cum  jam  exanimis  vestibus  et  fomentis  obtegere- 
tur,  dum  res  iirmando  Neronis  imperio  componuntur. 
Jam  primum  Agiippina ,  yelut  dolore  yicta ,  et  solatia 
conquirens,  tenere  amplexu  Britannicum,  «  veram  pa- 
terni  oris  effigiem  »  adpellare ,  ac  yariis  artibus  demo- 
rari,  ne  cubiculo  egrederetur.  Antoniam  (pioque  et  Oo* 
tayiam ,  sorores  ejus ,  adtinuit,  et  cunctos  aditus  custo- 
diis  clauserat ,  crebroque.  vulgabat ,  a  ire  in  melius 
valetiidinem  principis , »  quo  miles  bona  in  spe  ageret  ^ 
tempusque  prosperum ,  ex  monitis  Ghaldaeorum  j  ad- 
ventaret. 

LXIX.  Tunc,  medio  diei,  tertium  ante  idus  octob. 
foribus  palatii  repente  diductis ,  comitante  Burro ,  Nero 
egreditur  ad  cohortem,  quae  more  militiae  excubiis  adest. 
Ibi,  monepte  praefecto,  festis  vocibus  exceptus,  inditur 

91.  Jnmprimum.  FiMrte  tum  primutn.  et  dolore  evicta.  Sic  evictus  bis  snpra  c.  a5. 
pncibus  uxoris  evictus  4,  5;.  evicta  hlandimentis  vitat  i5,  64.  ad  miserutionem 
tvicta  11 ,  37, 

DumresJirmando.^MS.VloT.dum  estque  et  in  Guelf.  et  in  aliis  ap. 

mforent  firm.  et  sic  ed.  pr.  MS.  Broterium.  Moxlertium,quodeMS. 

Reg.  Agr.  exhxmforenty  sed  insuper,  Flor.  dedit  Pichena ,  omnes  habent 

dumque,  dum,€fucB.mi!^ei9iC.GtTO^  ante  Rhenanum,  qui  edidit  terdo. 

fiovius  yolebat  corrigi ,  dum  resfo^    £rn.  Bud.  atemptaret tertio, 

rUfirm.  respiciens  ad  milites  foris  iVe/vegre^iluretc.  Pr.  ed.  vitiose 

excttbantes.  Heinsius  dum ,  quce  e  re  aggreditur.  Sed  deinde  ad  cohortem , 

forent  Jirmando  etc.  Malim  :  dum,  ut  dedit  post  (e  Bud-)  Rhenanus, 

^ueeforentjl  i.  Siye  nos  siveGrono-  cum  intermediae  edd.  dedissent  a  co^ 

vium  secpiare ,  melius  erit  vulgata.  horte.  Porroomnes  vett.  ff»i,  quod 

I^auUo  ante  ed.  pr.  vexabatur  interim  se  e  Flor.  edidisse  dicit  Pichena  pro 

stnatus.  £rn.  Vulgatum  Bud.habet.  uhi  :  quod  in  Lipsiana  demum  repe- 

Aduentaret.  Sic  MSS.  praeter  Bud.  ritur,  vitio  operarum.  Festis  vocibu» 

e  quo  atte/it<ire£reposuit  Rhen.  quod  omnes  habent ,  ut  5 ,  4*  pro  qno  le- 

vec  ioteUigi  potest.  Secuti  tamcn  id  genduni  \ideinT  Jaus ti^,  £rn.  Bud. 

«UQt  editores  ad  Pichenajn  usque,  ibi. 


iQO  ANNALIUM  LI^R  XH.      *^«^ 

^  A>  \t%  55« 

lecticae.  Dubitavisse  quosdam  ferant ,  respectantes  ro- 
gitantescpie ,  «  ubi  Britannicus  esset?  »  molc  ^  nuUo  in 
diversum  auctore ,  quae  ofFerebantur ,  secuti  sunt.  lUa- 
tusque  castris  Nero,  et  congi^uenda  tempori  prsefetus. 
promisso  donativo  ^  ad  exempium  patemae  lai^tiokiis . 
imperator  consalutatur.  Sententiam  militutn  secuta  pa- 
trum  consulta.  Nec  dubitatum  estapud  proyincias.  ((Gb^ 
lestesque  honores  Claudio  »  deo6muntur ,  et  fimeris  se 
lenne ,  perinde  ac  D.  Augusto ,  celdratur  :  asmuldnt 
Agrippina  proaviae  Liviae  magnifioentiam.  Testam^tttn 
tamra  haud  recitatum ,  ne  antepositus  filio  privigntt 
injuria  et  inyidia  animos  vulgi  turbaret. 

Ad€xemphim  paterme  largtUonis.  iippidi.^Nsaa,  quod  olim  ezIXaiiedixi 

Proiiii8itergoyiritim^iiimi£i<e/ui«es-  de  centenis  nnmis  :  erravi.  Eaenio 

tenia.  ut  Suet.  in  Clandio  expressit  donatio  a  Glandio  n8itr|Hita  nngnlii 

c.  xo.  siye  ut  Josephus  19,  4*  ^'«''a  deincepsnataliinia  imperii  siii.  hm, 

milliadrachmarum:  fjaxsvaitsester-  Ccelestesq.  hon.  Huc  Divoscuy* 

Hm  vicena ,  nrt  nohis  quingenU  Phi-  dxvs  in  xmmo  Nenndl» 


C.  CORNELII  TAGITI 

AB  EXCESSU 

DIVI  AUGUSTI 

ANNALIUM     • 

LIBER  TERTIUS  DECIMUS. 


BREVIARIUM  LIBRI. 

I.  Silanus  proconsul  Asiae  veneno  necatus  Agrippinae 
ide.  rfarcissus  ad  morteth  aclus.  —  II.  Laus  Bnrri  et  Sc- 
ae.  —  III.  Claudius  censorio  fuU&re  elatus  laudatura  prin- 
e.  —  lY.  Bona  Neronis  initia.  Multa  senatus  arbitrio  con- 
uta.  —  V.  Agrippinsk  viriles  curae.  —  VI.  Parthi  Arme- 
ofi  adfectant.  De  Nerone  varia  judicia  vulgi.  —  VIL  Is 
am  belli   suscipit.  Parthi    amittunt  Armeniam ,  cui  — 

II.  pracpositus  Corbulo.  —  IX.  Vologeses  dat  ol^ides. 
'o  dissidium  ducum  componit. 

L.  Nero  civiliter  agit  et  —  Xl.  clementianx  ostentat.  ->* 
[.  Acten  amat ,  —  XIII.  matre  fremente  ,  mox  frustra 
adiente,  cujus  hinc  fracta  potentia.  —  XlV.  Pallas  liber- 

cura  rerum  demotus.  Agrippina  ad  mina^  ruit.  — 
" — XVII.  Britannicum  Nero  praecipiti  venene  tollit  et 
s  funus  festinat.  ~  XVIII.  Matrem  indignantem  custodi- 

privat ,  domum  separat.  —  XIX — XXII.  Derelicta , 
im  novarum  incusata  se  purgat.  Adcusatores  ejus  puniti.  ^ 
XXIII.  Pallas  el  Burrus  delati.  —  XXIV.  Theatris  major 
cies  libertatis  data.  Urbs  lustrata. 

tXV.  Netonis  nocturna  lascivia.  Montanus ,  cum  prin- 
c  per  tenebras  congressus ,  mori  adactus.  Histrioncs  Italia 
*i.  —  XXVI — XXVII.  Aclum  dc  liberlis  ingralis  in  ser^ 


ig^  ANNALIUM 

vltttlem  reyocandis»  ted  non  peractum.  —  XXVIII.  Tribu- 
nonim  et  aedilium  cohibiu  potesUs.  —  XXIX.  iErarii  cura 
varie  habiu.  —  XXX — XXXI.  Illuslrium  aliquot  damna- 
tiones.  L.  Yolusius  fiito  concedit.  Amphitheatrum  Neronis. 
Prxsides  ludos  edere  prohibiti.  —  XXXII.  YiVB  dominorum 
consuUum.  Pomponia  Grecina ,  superstitionis  extenue  rea  j 
insons  nuntiatur.  —  XXXIIl.  Rei  P.  Celer,  Cossutianus  Ca- 
pito ,  Eprius  Marcellus. 

XXXIV.    Messalla    consul  ,     Neronis    liberalitai»  «^  J 
XXXY.  Cum  Parthis  rursus  discordia  de  Armenia.  Coi|||{4 
lonis  disciplina  ,  virtus  ,  severius.  —  XXXVI.  Pactiaf  Oh^ 
phitus  9  contra  imperium  pugnans  fnsusque  extra  Villui 
tendere  jussus.  —  XXXYU.  Tiridates  bello  infensat  Arme^ 
niam ,  legatos  ad   Corbulonem  mittit  j  —  XXXYIII.  qai 
fraudem  sibi  per  colloquium  paratam  eludit  et  —  XXXK. 
— XLI.   Armeniae  castella  capit ,  ArtaxaU  adgreditor  et  , 
decedente  hoste ,  capit ,  igne  delet.  Ob  haec  Neroni  et  diis 
honores.  —  XLII.  P.  Suilius  reus  in  Senecam  invehitur, — 
XLIII.  deporutur. '—  XLIY.  OcUvius  Sagitta  amore  vecors 
Pontiam  tergiversantem  ferro  trausverberat.  Liberti  mirt 
fides. 

XLY.  Poppaeam  Sabinam  amare  Nero  occipit.  Istius  f^e- 
nus  ,  forma  ,  opes  ,  mores  ,  matrimonia ,  adulteria.  — 
XLYI.  Ejus  maritus  Otho,  ut  amoveatur,  Lusitani»  praefi- 
citur.  — « XLYll.  Corn.  Sulla ,  principi  suspectus ,  Massiliam 
mittitur.  —  XLYIII.  Puteolis  concordia  restituta.  -* 
XLIX.  De  numero  gladiatorum  Sjracusis  edendorum  dis-  • 
ceptatio.  Thi^asea;  Paeti  opinio.  —  L.Yectigalia  contra  Nero* 
nis  impetum  retenta.  —  LI.  Publicanorum  iniqoius  tempe- 
rata.  —  LII.  Proconsules  rei  absoluti. 

LIII.  L.  Yeius  ope  Mosellae  et  Araris  Rhenum  cum  Oceano 
jungere  parat.  Obstat  iElii  Gracilis  invidia.  —  LIY.  Frisii 
j  uxta  Rhenum  sedes  figere  frustra  conantur.  —  LY.  Eosdem 
agros  Ansibarii  occupant  fato  eodem.  —  LYI.  Boiocali  con- 
stantia.  Ansibarii  deleti.  —  LYil.  Catti  ab  Hermundnris  fere 
ad  exitium  gentis  caesi.  Ignes  terra  editi  vix  oppressi.  — • 
LYIII.  Ficus  Kumiualis.  Gesu  haec  annis  quatuor, 


/ 


*  J,^  LIBER  XIII.  195 

IMF.  CLAUDIO  NERONE  ,  L.  ANTISTIO  YETERE  5 

Q.  yOLVSIO  ,  P.  CORNELIO  SCIPIONE  > 

IMP.  GLAUDIO  NERONE  II  ,  L.  CALPURNIO  PISONE  ; 

IMP.  CLAUDIO  NERONE  III,  VALERIO  M ESSALLA ,  COSS. 

I.  Frima  novo  principatu  mors  Junii  Silani ,  proconsu- 
lis  Asiae ,  ignaro  Nerone  j  per  dolum  Agrippinae  patra- 


Y-"  COMMENTARIUS. 

Jimu  Silani,  Crebro  in  historia  uip.  Junius  Silanus.  Consul  fuit 

honim   tcmporum  mentio  Silano-  sub  Tiberio  a.  780.  Consocer  Claudii 

nun,et  confusa  :  quae  cautio  mibi  diciturSuetonio, propterL.Silanum 

est,  ne  turbct  juyentutem.  £a  re,  filium  ejus  OctayiaB  spoqfium.  Pro- 

non  stemma  quidem  ejns  familiae  po-  consul  HispanisB ,  et  maritus  Lepidai 

oam  (arduus  ille  et  fortasse  yanus  matris  Messallins.  A  Claudio,  in- 

l^or : )  sed  illustrissimos  quosque,  certo  crimine ,  occisus.  Dio  60 ,  i4- 

quo  imperatore ,  quoque  exitu  fue-  Sueton.  39.  et  87. 

nnt ,  exsequar ,  cum  temporum  no-  Ejus  duo  filii  L,  Silanus  et  M.  Si' 

ta.  Exordio   a   Tiberio  principe  :  lanus,   Lucius  gener  Claudii  fuity 

^a  quae  supra ,  nibil  ad  Spartam  Octaviae  spoosus,  Agrippinae  artibus 

oieam.  ad  mortem  actus.  Marcus  consul  fiiit 

C  Junius,  C.  F.  Silanus,  Consul  cum  Valerio  Asiatico  a.  799.  in  quo 

ihit  cum  P.  Com.  Dolabella  a.  762.  error  insignis  Onufrii,  qui  Asiatico 

mb  Augusto;  proconsul  Asiae,  sub  collegamdat  Messallam,  quem  Dio 

Tiberio,damnatusquercpetundarum  60,  27.  refutat  et  Fasti  graeci.  Pro- 

et  projectus  in  Cytberam  insulam.  consul  Asiae  fuit  et  a  Nerone  nnnc 

Supra3,66.  sq.  interfectus.  De  eo   Plinius  7,   11. 

M.  Junius ,  M.  F.  Silanus.  Consul  D.  uiugustusy  in  reliqua  exemplorum 

fuit  sub  Tiberio  a.  771.  Proconsul  raritate,  neptis  sute  nepoiem  vidit 

Africae  fuit.  H.  4  ?  4^-  ^^^  ^*  Ccesar  genitum,  quo  excessit  anno,  M.  Sila-' 

turhidus  animi,  ac  M»  Silanum  obti^  num :  qui,  cum  Asiam  obtineret  post 

nentem  Africam  metuens.  Socer  fuit  consulatum  ( malim  scribi ,  pro  con- 

Caii  Caligulae  et  ab  eodem  interfec-  sulatu )  Neronis  pnndpis  successio- 

tus.  Sueton.  13,  23.  Item  Dio  Sg,  ne,  veneno  ejus  sublatus  est.  Etsi 

9*  61 ,  6.  Plinius  scelus  hoc  Neroni  adscribit, 

2>.  Junius ,  M,  F.  Silanus,  Marci  quod  noster  rejicit  in  matre^i. 

prioris  frater.  Is,  adulter  in  Julia  Fuit  et  2>. /uniia  ^{/amis ,  consnl 

nepte  Augusti,  in  exsilium  iyit  j  re-  a.  806.  Lips. 

diitqae  per  gratiam  et  potentiam  Paratur.  Aurelius,  Freinsh.,  Ryc- 

M.    fratris   sui.    Fnit    posthac   in  kius  malunt  patratur,  quo  Terbo  in 

orbe ,  neque  honores  adeptos  est.  bac  re  alibi  noster  utitur  a ,  39.  4 » 

3  ^  a4*  ^7*  etc«  £t  ^onfiuidantnr  hsec  verbn 

2.  l3 


iql  ANNALIUM  f"-«f- 

^T^  JL.  C  55. 

tur  :  non ,  qula  ingenii  violentia  exitium  irritaverit, 
segnis  et  dominationibus  aliis  fastiditus,  adeo,  ut  C.  Cae- 
sar  «  pecudcm  aurcam  »  cum  adpeUare  solitus  sit :  verum 
Agiippina ,  fratri  ejus  L.  Silano  necem  molita ,  ultorem 
mctuebat ,  crebra  vulgi  fama,  «  anteponendum  esse  vix 
dum  pucritiam  egresso  Neroni^  et  imperium  per  scelus 
adepto,  virum  aetate  composita,  insontem,  nobilem, 
et ,  ))  quod  tunc  spectaretur ,  «  e  Caesarum  posteris. » 
Quippe  et  Silanus  D.  Augusti  abnepos  erat.  Haec  caussa 

non raro  in libris scriptis.  V.  Cortius  xatTtp^^No^ATo.  ,.oJk  Vkiof  rk t« hu 

ad  SaUust.  Jug.  i3.  Mortem ,  pemi^  ir^ufitc  4rpot«vx&}bi{f ,  (  »«ti  to*  owt» 

ciem  parare  :  dicilVLT  iUud  quidem,  Ketxmt  inft  avtoi;  ^^evSv,  «o-ti  tti 

sed  cum  dativo.  Erk  .  Rectius  patra-  ^^  v  a-oZi  tdnh  ^fif^of  ofo/Ak^tn)  jmw 

tur.  Probat  et  LaU.  Recepere  Bip.  o^vms  fxnxkTt  ivf&ros  iitt^»^i^»nu. 

Exitum  irritaverit.  Exitium  legen-  etc.  Cni  ut  assentiar,  aetas  Silani  m 

dum  putant  viri  docti.  Recte.  Nam  ioducit.  IVatns  enim  est  extremo,  ut 

hic  exitus  violenlus,  caedes  intelli-  Pltniusait,  Augnsti  anno:aquoad 

genda.  V.diciaadSueton.Domit.  i5.  hunc  diem  anni  duntaxat  qaadra' 

nbi  exidum  Casaub.  Gravius  et  nu-  ginta  sunt.  Non  ergo  in  ea  aetatehic 

per  Oudendorpius.  Add.  infr.  c.  17.  adolescens  formidini  aut  contemptni 

crebris  ante  exitium  diebus.  Porro  e  aliis  dominationibns  esse  potuit,  cu- 

Guelf.  rescripsi  tmWerat,  pro  vul-  jus  adhuc  ovcffic  xoT^t;.  Sed,  ut  in 

gato  irntaverit :  quod  in  hoc  conteztu  homine  Tacitus ,  sic  in  dicto  abemt 

ct  narratione  directa  locum  non  ha-  Graecus.  Putat  enim  laudis  honoris- 

bet.  Utrumque secutus  est  Broterius.  cpie  fnisse  :  quod  revera  probri  fuit, 

EaN.  Cod.  Agr.  exitiwn.  Ast  Bud.  et  salse  jactum  in  hominemdiviteiDy 

exift*w,quodplacebatRhenano,quia  ged  ignavum,  hebetem  ,  oviculam 

8ic  i5,  74-  H.  2,  5 ,  8,  3i.  Bud.  irri-  meram.  Lips.  Dionem  in  sensu  dicti 

tuuerat,  et  a  2.  m.  n/.  Hoc  praefero  et  homine  errare,  docet  Ryckins- 

cum  Bip.  quia  non  de  vera  aut  certa  Mox  verear,  ne  eum  e  terminations 

caussa  sermo.  proximi  verbi  ortum  sit.  Ern. 

Z>omtmi«.€i/iw.SubTi.C.et  Clau-        £.  Silano.  Convenitcum  historia: 

dio.  tamen  libri  scripti,  C.  Silano.  Li?s. 

C.  Ciesarpecudem  auream.  Vereor,  c.  ed.  pr.  L.  Puteol.  et  seqq.  omnes. 

utscriptorinosLroconstetratio.Nou  ^.    correctum   in  margine  Grjrph^ 

enim  in  huuc  M.  SUanum  expetit  Mox  quia  verba  et  ^uo^  tunc  s/iecta'' 

Caii  dictum  :  sed  in  illum  alterum ,  retur  e  persona  Taciti  dicuntur,  vi^ 

qui  ejus  socer.  Dio  clare  5^,  8.,  'OcTf  detur  esse  debere  spectahatur^  sed- 

«[»  «vffT^vpoc  fliuTou  MaepKoc  2ixft^To;. . .  illud  est  in  omnibus  libris.  £rn.  Dr^ 

iwtJn  fittpvi  fltvTa)  Wo  t«  tiIc  «tptTiic  Silano  v.  la,  4»  8. 
fttti  v<ar^  t9<  vvyyiuitii  nv. . . .  feu/Tov  Silanus    D.    Augusii    abntpos — 


rn 


tc.lt  LIBER  XIII.  igS 

necis.  Ministri  fiiere  P.  Celer ,  eqUes  romanus ,  et  He- 

lius,  libertus,  rei  familiari  prmclpis  in  Asia  impositi.  ^ 

Ab  hisproconsuU  venenum  inter  epulas  datum  est  aper- 

tius,  quam  ut  fallerent.  Nec  minus  properato  Narcissus, 

Glaudii  libertus ,  de  cujus  jurgiis  adversus  Agrippinam 

retuli  j  aspera  custodia  et  neceSsitate  extrema  ad  mortem 

agitur ;  invito  principe ,  cujus  abditis  adhuc  vitiis ,  per 

avaritiam  ac  prodigentiam ,  mire  congruebat. . 

l        n.  Ibaturque  in  caedes ,  nisi  Afranius  Burrus ,  et  An- 

naeus  Seneca  obviam  issent.  Hi  rectores  imperatoriae  ju- 

Praeit  ad  stemma  aii^pomodo  Pli-  lia  filia  neptes  duae ,  Julia  et  Agrip- 
lUQS ,  qai  eum  nepotem  soribit  Au-  pina.  £  Julia  hunc  deriy o  ,  hoc 
gosti  neptis.  Atqui  Augusto  e  Ju-    modo  : 

IjBMiLiA  LEPiDAproneptis 
Augusti  Suet.  Claudio  a6. 
cui  vir  /M.  siLANUs, 

Ap.  Junius  Silanus  claro  ar- 1   dequohic 
gumento ,  quia  Suet.  eum/  l.  silakus, 
consoccrum  Claudu  vocat.  i   Claudii  ge- 
Postea  tamen  alteri  Lepi-  (  ner. 
dae   maritus ,    quae   mater 
Messallinae.  ExDione. 

Stemma  hoc  satis  certum  est.  Ne  ohiret.  Nam  Celer  inter/ecto ,  ut  m«- 

fsUat  te  tantum  Dio,  qui  60,   i^*  moravi,Silanoproconsule...M\cexgo 

^pidam  matrem  Messallinae,  uxo-  corrige.  Lifs.  Sed  etiam  Helius  res- 

1*6111  tribuit  Appio  :  sed  sub  finem  cripsipro^/m«,  utjamyolnitRyc- 

^itae.  At  M.  ille  Silanus  Augusti  ab-  kius  e  Suet.  Ner.  23.  et  Dione  63 , . 

**epos  genitus  fuit  vivo  Augusto.  12.  Edd.  pr.  Puteolan.  aliaeque  vett. 

Appium  hunc  Silanum  intellegit  Au-  omnes  Elius  sine  adspiratione :  quod 

S^tus  in  epistola  quadam ,  vocatque  frustra  mutatum  est  in  j^lius.  Ro- 

^^em  Claudii  ob  hoc  matrimo-  mani  Helii  nulli  sunt ,  ut  docuit  Pe- 

'^iUm,apudSueton.  Claud. 4- ^^A^  rizonius  in  Trig.  diss.  p.  m.  i5i.  et 

^^^  ludis  Martialihus  iricUnium  sa"  de  numis  consular.  p.  235.  At  hic 

^^^xlotum ,  nondisplicet  nohis ,  si  est  est    nomen    graecum   liberti.    MS. 

Possurus ,  se  ah  Silano  filio  homine  Guelf.  plane  Helius  exhibet ,  et  ante 

^^i  adfini  admoncri,  ne  quidfaciat ,  Celerius.  Mox  his  e  cod.  Fl.  Pichena. 

'^Uadconspici  et  derideripossit.  Lips.  Sic  et  ed.  pr.  Vulg.  iw.  de  qua  confu- 

f .  Celerius,  Infra  33.  et  H.  4»  18.  sione  supra  dictum.  Ehn.  Bud.  hiis. 

•**.  Celer  dicitur.  P.  Celerem  accu-  Retuli.  V.  12, 65. 

*««te  Asia ,  quia  ahsolvere  nequihat  Ad  m.  agitur.  Cod.  Agr.  adigitur 

'^^sar,  traxilsenecta ,  donec  moriem  ad  m.  Idem  mox  ni  pro  nysi. 

i3. 


) 


iq6  ANNALIUM  ^"•«* 

•/  A.  C.  55. 

Tentae ,  ct  (rarum  in  societatc  potentiae  concordes)  di- 
Tersa  arte  ex  eeqvLO  pollebant :  Burrus  militaribus  cnris 
et  severitatc  morum ;  Seneca  praeceptis  eloquentiae  et  co* 
mitate  honesta  :  juvantes  invicem,  quo  facilius  lubricam 
principis  aetatem ,  si  virtutem  adspemaretur ,  Toluptati- 
bus  concessis  retinerent.  Certamen  utriqne  unum  erat 
contra  ferociam  Agrippinae  ^  quae  cunctis  malae  domi- 
nationis  cupidinibus  flagrans,  habebat  in  partibus  Pallan^ 
tem;  quo  auctore ,  Claudiusnuptiis  incestis  et  adoptione 
exitiosa  semet  perverterat.  Sed  neque  Neroni  infraservos 
ingenium;  et  Pallas,  tristi  arrogantia  modum  liberti 
egressus,  taedium  sui  moverat.  Propalam  tamen  omnes 
in  eam  honores  cumulabantur,  signumqoe ,  more  mili- 

I.  El  comitate  honesla.  Modesla  malim.  S«d  nil  matem.  ffonesta  ,  nnllis  Balii 
«rtibos  instmcUi. 

Tari  in  societate  pot.  Si  quid  mu-  cietatem  potentice ,  pro  paris,  fer- 

tandum ,  legam ;  paris  in  societate  rem.  Nam  adjectlTa  etiam  in  aliis 

potentuB.  Sed  vix  opus,  etsi  alii  co-  Tacitus  permutat,  ut  supra  yidimQSt 

nantur.  Lips.  Boxhoroius  e  vestigiis  atque  etiam  alii ,  in  primis  poetc. 

cod.  Flor.  qui  habet,  et  parum  in  V.  Excurs.  9.  ad  Suet.  Sed  Boxhor* 

societate  potentia  et  concordes ,  cor-  nium  verum  vidisse  puto ,  cujus  cor- 

rigit.  {et  rarum  in  sodetate  poten-  rectionem  secutus  est  Broterios.  Id- 

iidB)  coRCorti!?^.  Feliciter ,  ut  puto.  quejudicavitetiamHeinsius.Recepit 

Sic  saprSL  1,^,  niaifuiliJerCalpur-  Ryckius.  Ern.  Item  Lall.  et  Bip. 

rdus  vim  extremam  arcuisset ,  (  ra~  Ipse  quoque  recepi.  In  Bud.  to  que 

rum  etiam  inter  liostes )  legatus  P,  a  2.  m.  erat  adjectum. 

22.  Romanis  in  castris  sanguine  suo  Male  domin,  Sic  ed  pr.  BeroalcL 

aUaria  deum  commacuhudsset,  Item  AIc.  sed  Guelf.  Put.  maUs  :  qaod  (e 

c.  56.  nam  {rarum  illi  ccelo)  sicci-  Bud. )  restituit  Rhenanus,  idquese- 

taie  et  afnnibus  modicis  inoffensum  cuti   sunt  Aldus ,  Gryphius.   Sane 

iter  properauerat.  6 ,  10.  Per  idem  proprie  hoc  adjectivum  referendum 

tempus  L,  Piso  pnnti/ex  (  rarum  in  erat  ad  cupidines.  Verum  vid.  not. 

tanta  claritudine )  fato  obiit.  Gron.  praeced.  et  sic  h/jtoioriKfvrA  vitantnr. 

Cum  MS.  FI.  consentit  ]\IS.  Reg.  et  Ern. 

Agr.  ed.  pr.  nisi ,  quod  alterum  et  IncesUs  et  adopt.  Cf.  i:f ,  a.  5,  25. 

est  ante  potentia,  Puteol.  pari  in  so-  Infra^servas  ing.  Vell.  a, 83.  Infia 

cietate,  potentiaque ,  ut  est  in  Guelf.  seruos  cliens. 

que  delevit  Rhenanus.  Potentias  pri-  Signum  more  militice.  Signum sive 

»um  in  Lips.  edd.  reperi.  Parem  so-  tessera  semper  tribunis  data ,  etian 


A.V.M.  LIBER  XIII.  197 

A.  C.  55«  *^  * 

tiae ,  petenti  tribuno  dedit ,  optisue  katius.  Decreti  et  a 
senatu  «duo  lictores,  Flaminium  Claudiale»,  simul 
«Claudio  censorium  funus,  »  et  mox  cc  consecratio. » 

III.  Die  funeris  laudationem  ejus  princeps  exorsus 
est.  Dum  i<  antiquitatem  generis ,  consulatus ,  ac  trium- 
phos  majorum»  enumerabat^  intentus  ipse,  et  ceteri; 
cdiberalium»  quoque  «artium»  commemoratid ,  (cet, 
nihil  regente  eo  reipublicae  triste  ab  extemis  accidisse , » 
pronis  animis  audita  :  postquam  ad  h  providentiam  sa* 
pientiamque»  flexit,  nemo  risui  temperare,  quamcpiam 
oratio ,  a  Seneca  composita ,  muhum  cuhus  praeferret : 
ut  fuit  ilU  yiro  ingenium  amoenum ,  et  temporis  ejus 

a.  Flaminium  Claudiale,  FlamirU  Claudiali  cod.  Agr.  anjlaminicaf  ul  Ciaudiali? 
*  3.  Intentus  ipse  et  ceteri.  Et  ceteris  cod.  Agr.  an  inlentis  ipso  et  ceteris,  Latet 
aliqnid.  An  intentius?  Ann.  i ,  52.  Paucioribus  Drusum  laudavit »  sed  intentior  et 
fida  oratione,  Intentius  se  excusare  3 ,  35.  Dicere  intento  ore,  Dial.  de  Orat.  c.  1 1. 

rep.  antiqua.  Livius  28 ,  24  >  Forma  nica  Claudii  esset  :  exemplo  Liyias , 

tamen  Romanorum  castrorum  con-  quae  Augusti.  Nam  eam  sacerdotem 

stabat.,»,  quod  trihunos  etjura  red^  Augusti  fuisse  docui  ad  i,  10;  velim- 

dere  in  principiis  sinebant,  et  sig-  queaddiPaterculilocum,  quemyiri 

num  ab  iis  petebant ,  et  in  stationes  docti  emendare  conati  frustra  a ,  ^5  ; 

ac  vigilias  ordine  ibant*  Dabatur  a  Liuia  Romanarum  enUnentissima  , 

consule ,  praetore ,  eove  qui  exerci-  ijfuam  postea  conjugem  jiugusti  vi- 

tui  toti  praeerat.  Idem  Livius  ib.  27  :  dimus,  quam  transgressi  ad  eos  sa- 

In  prcetorio  tetenderunt  Alhius  et  cerdotem  ac  fiUam.  Legunt ,  quin 

Atrius ,  classwum  apudeos  cecinit,  transgressa  adeos  sacerdotem  poene 

siffium  ab  iis  petitum  est,  At  prsetO'  habuit  ac  flaminem,  Quasi  ad  Li- 

rii  tribunus  a  solo  principe.  Ideo  riam  ipsam  referenda  sint,  quae  mor- 

supra  1 ,  7,  inter  signa  accepti  im-  tua  caelesti  religione  culta  per  fla- 

perii  Tacitus  posuit :  Defuncto  Au-  minesac  sacerdotes.  Campas  loquun- 

gt<5to  signum  pratoriis  cokortibus  ,  tur  et  floccos :  tu  lege  mecum,  quam 

ut  imperator,  dederat.  Super  hac  re  transgressi  ad  deos,  Livia  enim  est , 

plnra  in  Excursu  A.  Lips.  qua&  mariti  sui  in  deos  relati  et  sa- 

I}uo  lictores ,  Flaminium   Clau-  cerdosfuit  et  filia.  Satis  dictum  sn- 

diale,  At  Liyiae  decretus  lictor  tan-  pra.  Lips.  De  Flaminio  Claud.  t. 

tum  unus ,  et  idipsum  recusante  Ti-  Panyin.  de  Civ.  Rom.  2,  p.  173. 

berio  (i,   14  ).  Flaminium  Clau-  Ce7i5ommyiinu5.  Respice  ad  4,  i5. 

dialequomodoadhonestandamfacit  Temporis  ejus,  Sic  MS.  Flor.  ed. 

Agrippinam  ?  Credo,  ut  ipsa  Flami-  pr.  Ceteri  iUius,  IUud  cnm  J.  Gro- 

2.  i5* 


iq8  ANNALIUM  *-^-'f 

^  A.  C  j5. 

auribus  accommodatum.  Adnotahant  seniores,  quibns 
otiosum  est  vetera  et  praesentia  contendere,  (cprimumex 
iis ,  qui  rerum  potiti  essent  ^  Neronem  alienae  facundiss 
eguisse.  »  Nam  dictator  Gsesar  summis  oratoribus  aemu- 
lus  :  et  Augusto  prompta  ac  profluens,  quae  deceret 
principem ,  eloquentia  fuit.  Tiberius  artem  quoque  cal- 
lebat ,  qua  verba  expenderet ,  tum  validus  sensibus ,  aut 
consulto  ambiguus.  Etiam  C.  Caesaris  turbata  mens  vim 
dicendi  non  corrupit.  Nec  in  Claudio,  quotiens  meditata 
dissereret,  elegantiam  requireres.  Nero  puerilibus  statim 
annis  vividum  animum  in  alia  detorsit :  caelare ,  pin- 

4.  Quibus  otiosum  est  vetera,  Cur  otiosiim,  senioribus  magis  qnam  iuvenilnis? 
Ifcc  otiosum  satis  latine  dicilur  hoc  sensu.  Lego  quibus  ambitiosum  est,  Ann.  i4>  "» 
woffl  et  ancipilia  pnecolcre  auida  et  plerumque  fallax  ambitio  est.  —  5.  Aninum 
in  alia,  Animum  ad puerilia  cod.  Agr.  an  vernilia  ?  fcedum  studium  vocat  \^,\^ 

novio  rcccpimus.  Mox  otium  est  od.  C  Cossaris.  Qui  eliam  librosscrip- 

pr.  Beroald.  et  ceterae  usqiie  ad  Pi-  sit  dc  arte  dicendi,  ut  vult  Suida8 : 

chenam.    Otwsum  est  MSS.    Flor.  1*105  Katio-Ap,  oc  i-jriJtXMB-ji  KfltXXi>o- 

Guelf.  ed.  Putcol.  Pich.  srqq.  e  qno  Xatc ,  pwTopiJtjiv  ti;^?!»?  lyftt^§  "?»/juw 

per  conipendium  scribendi  factum  x.us.  Quem  tamen  puto  cgo  falli  : 

otium  videri  polest :  scd  lamen  du-  eosqucGermanicifuisse.  LiPs.Hein- 

rum  cst  otiosum  est. . . .  contendere  :  sius  malcbat  C.  Cassari»  Burm.  ad 

mollius  multo  otium  videiur.  £rn.  Suct.  Cal.  53,  turbutam  mentem  in- 

Otiosum  habent  et  Vcn.  el  Bud.  Eo-  tcrprelatur  iratam  ;  quo  sensu  tur- 

dcm  modo  H.  2, 38,  occurrit  vacuum  batus  dici ,   saiis  probat.   Adjuval 

Juit  concupiscere.  Suet.  qui  1.  c.  dicit  irato  et  verba  ei 

Quas  deceret  pr.  Durior  haec  in ter-  sententias  suppetiisse .  Sed  ego  potiui 

positio  :  quod  scnsit  Acidalius ,  qui  capiendum  puto  de  mentis  valetu- 

conjiciebat  qua  ;  i.  quatcnus ,  possis  dine  :  de  qua  idem  Suet.  c.  5o  Vale- 

etiam  quceque.  Sed  non  satisfacit.  ludo  mentis ,  quae  ei  sive  e  morbo 

Ern.  Cod.  Agr.  et  quce  deceret.  Ce-  sive  e  philtro  accidit ,  non  corrupit 

tcrum  nil  hic  duri.  Quas  i.  e.  qualis,  ejus  vim  dicendi.  Mox  ed.  pr.  dis- 

ut  recte  Hill.  Rac.  37.  De  re  ipsa  seref^ntur,  ut  MS.  FJor. ;  quod  el 

Suet.  85.  ipsum  bonum  est.  Item  ccelare , pin- 

Tum  validus.  Ed.  pr.  validis :  ce-  gere  ,    ulerque  hber  sine  copula  ; 

lerseonmesvalidus.FalidiscoBsenlii  qu^m  primus  Putcolanus  addidit, 

consuetudini  Taciti  variandae  con-  non  Beroaldus.  Ern.  Bud.  a  m.  pr. 

structionis  in  talibus.  Mox  ac  MS.  discerentur.  Pro  in  alia  cod.  Agr 

Guelf.vett.omnesadRiien.quiecod.  ad  puerilia,  manifesto  glossemate 

Bod.  dedit  aut :  quod  melius  £rn.  Bud.  ccelare  et  pingere. 


UW 


l?.r  LIBER  XIII.  X99 

gere ,  cantus  aut  regimen  equorum  exercere  :  et  ali- 
quando,  carminibus  pangendis,  inesse  sibi  elementa 
doctrinae  ostendebat. 

IV.  Ceterum,  peractis  tristitiae  imitamentis,  curiam 

ingi  essus ,  «  et  de  auctoritate  patrum ,  et  consensu  mili- 

tiim  j  »  praefatus ,  u  consilia  sibi  et  exempla  capessendi 

egregie  imperii »  memoravit :  «  nec  juventam  armis  ci- 

vilibus,  aut  domestieis  discordiis,  imbutam  :  nulla  odia, 

nuUas  injurias ,  nec  cupidinem  ultionis  adferre. »  Tum 

<<  formam  futuri  principatus  «  praescripsit ,  ea  maxime 

declinans ,  quorum  recens  flagrabat  invidia.  «  Non  enim 

se  negotiorum  omniura  judicem  fore ,  ut ,  clausis  unam 

intra  domum  adcusatoribus  et  rcis ,  paucorum  potentia 

gfassaretur.  Nihil  in  penatibus  suis  venal^,  aut  ambitioni 

P^fvium :  discretam  domum  et  remp.  Tencret  antiqua 

^^uia  senatus  :  consulum  tribunalibus  Italia ,  et  pu- 

*^icae  provinciae  adsisterent.  lili  patrum  aditum  praebc- 

Tent  ;  se  mandatis  exercitibus  consulturum. »  ' 


^^Sr^Tegie.  Edd.  ante RhenanumcgTV-  -visionem  Augusteam.  Claadius  ple- 

^^  '    «t  sic  MS.  Guelf.  Sed  egregie  raque  omnia  ad  se  traxerat :  atNero 

nieli^^  est.  £rn.  Sic  e^  Bud.  popuJiproyincias  (eaeenim  publicae) 

^^^t4sis  intra  dom.  Exemplum  ha-  earumque  controyersias  solis  consu- 

**^*  *■  X ,  2.  libus  curae  fore  :  se  Caesarianis  pro- 

^^^sulumtribunalihus  Italia,Vo~  vinciis,  in  quibus  cxercitus,  vell« 

ybiM.a  6,  i3.  ,*OfioiMc  x«ti  «^*  tSv  consulere  pridixit.  Lips. 

'^^l^*^jukiui ,i»iiLtt'T'lTtt>JtdLi,ir^oa'-  lUi  patrum  aditum.  Non  muto. 

•'«''^oe.*  Jtifxoo-icis  iirta-x.i-^ge$s ,  xiym  Jty  Consules,  inquit ,  praebcant  provin- 

^*^^      "^pocfoo-ietc ,  rvyafxoo-itte,  <^«p-  cialibus  adilumpatrum.  Athaec  ora- 

f**'^mia.e  ,  cfoxo^oviatc,  tm  a-vyKxiirta  tio  Scnecae  adeo  grata  patribus,  ait 

f*»^««   vtfi  rovrui.  TlfU  JtTOVTOit,  ii  Xiphil.  6i,  3.  «o-t*  kai  ic  ip^upat? 

'^»5  *«r^«iTiic  Ji  ntoui  T«f  xATflt  THV  'Ita-  0-t^x»?  iyyftL<^htu ,  Keti  ii  rttie  »l«tic 

'"*;'*  *  6tA-Kvtrtm  fi  imTtfAtia-tets  ii  jSoji-  t»»  tttt  vnrkrmy  «p;t*'C  kittyty&wittt^ 

"^c  M  <|>uxettt«ic  'jrfoa-JtlrAi ,  TouT«f  ^ttt  -^ni^ia-BTiyett,  Nec  novum  id  »e- 

'^*^'»-«»  «'TTi^fXlc  iatt  tS   avyKXiirt».  natusdecretum  :  excipiodeargento. 

9^i    locus  unicus  verbis  Taciti  est  Nam  et  antea  semper  ])rincipum  ora- 

^^^trandus.  Gron.  liones  in  aes  incisae,  et  kalendis  jan. 

•^«<6fica?prDw/i«VB.Spectataddi-  reciialae.  Morem   quem  non  nimis 


30O  ANNALIUM  *^«f 

A»  fj»  55* 

V.  Nec  defiiit  fides.  Multaque  arbitrio  senatus  consti- 
tuta  sunt :  «  ne  quis  ad  caussam  orandam  mercede  aat 
donis  emeretur  :  Nc  designatis  quaestoribus  edendi  gla- 
diatores  necessitas  esset.  »  Quod  quidem  adversantc 
Agrippina;  «  tanquam  acta  Claudii  subverterentur, » 
obtinuere  patres :  qui  in  palatium  ob  id  vocabantur,  ut 
adstaret ,  obditis  a  tergo  foribus  velo  discreta ,  quod  vi- 

notuin  suggerit  mihi  Dio  60,   10.  Uim.NeclesiffiaUsijfuidem:mAqw». 

T^Tf  J\  xiyoue  rtnke  f v  tm  vot/ytxiiTif  antea  ex  ea  sanctione ,  dabant  etiani 

«roD  n  Ai^yoOa^ov  xai  toD  Tt^ifiou  candidati  ?  Atque  ita  in  Lampridit 

xAtk  JoyfAct  kiAytyots^Ko/xiious ,  etTTi  Alexandroiegoc.43.  Quafstorescan^ 

x«ti  fJtixf*  '^^f  io^iriftte  tou;  fiouXiurke  didatos  (malim  quassturae)  ex suape^ 

mgLfAniuo-^At  y  oncAuvtv  kfxou^  thAi  cuniajussit  munera  populo  dare ,  sed 

^pio-gLSyii  TAic  0^XA<e  AuTouc  tT^f-  lit  post  quoBsturam  praturam  accipe- 

yf  k^^At .  Lncem  hinc  do  Plinii  Pa-  rent.  Celenim  hoc  Neronis  decretam 

ueg.  75.  Acclamationes  noslras ,  in-  abolevit  itcrum  Domitianns  ;  de  quo 

qnil  ,  ne  qua   inUrciperet  obb\no ,  Suetonius^.  LiPs.jpoiVfcmdeleriTO- 

P.  C.  in  piihlica  acta  mitte.idas  et  lebant  Acidalins  et  Ursinus.  Potuit 

inddendas  in  ccre  censuistis.  Ante  c  scquentibus  huc  trahi,  ul  c.  seq- 

orationes  principum  tantum ejusmodi  uliiante  anquirehant  in  ed.  pr.  Si  e«t 

^nere  monumentorum  mandariceter-  *  Tacito,  scnsus  est,  ne  quaestoribus, 

nitati  solehant :  acclamationes  qui-  saltemquod  tantumdesignatiessentj 

dem  nostrce  parietibus  curias  clau-  neccsseesset  edere  giadiaiores.  Eiui- 

dehantur.  Et  ab  hoc  ritu  est ,  quod  Quidem  omnino  delendum.  Sic  et 

Q.  Haterius  3,  57.  censet,  ejus  diei  Bip. 

senatus  consulta  aureis  literis  in  cu-        Qui  in  Palfitium,  Puto  in  templanci 

ria  figenda.  Ingerunt   et  juriscon-  (Vide  Sucton.  Aug.  ag.)  ApoUini^ 

sulti ,  apud  quos  locis  aliquot  ora-  Palatini.  Supra  a,  87.,  QuatuorJiUU 

tiones  hse  principum  laudatae.  Sed  ante UmencuruBadstantihus,cumin 

jiec  ab  alia  caussa  cvenisse  credide^  palatio  scnatus  haheretur.  Lips.  lc 

nm,  quod  Claudii  oratio  Lugduni  cubiculum  potius,  credo,   proptefl 

Boitro  8BT0  reperta  in  tabula  aeris.  sequentia.Idqucctiaminterdumsuk 

liin.  aliis  impp.  factum  ,  exemplo  D.  Jtt*' 

Ne  guis  ad caussam  etc,  Gf.  1 1 ,  7.  lii ;  qui  caussam  Dejotari  in  cubicula 

Edetidi^ladiatores  necessitas.  Per-  cognoTit ,  ut  patet  ex  oratione  Cic- 

tinet  ad  abolendum  Claudii  scitum,  c.  2.  Add.  11  ,  2.  INam  quae  J.  Gro- 

qui,  anctore  Dolabclla ,  sanxit,  spec-  novius  paullo  post  de  abditis  et  oc- 

taculum  gUidiatorum  per  omnes  an^  cultis  foribus  in  templo  illo ,  ea  con- 

nos  celebrandum  pecunia  eorum ,  qui  torta  sunt.  Ern. 
qwesiuram  adipiscerentur ,  V.  11  ,        Abditis  a  tergoforibus  veh  dis" 

32.  Ubi  suspcctavox,  adipisceren-  cma.  Melius,  o^^&m.  Intellegitaa— 

tur.  Cur  enim  hic  ifA^ctrtKue  scrip-  tem  rela ,  quae  prsetenta  foribas 


r^ 


*^  «f                LIBER  XIII.  201 

A>  Vi.  55* 

sum  arceret ,  auditum  non  adimeret.  Quin  et  legatis  Ar- 

meniorum,  caussam  gentis  apud  Neronem  orantibus, 
escendere  suggestum  imperatoris ,  et  praesidere  simul 

qoibus  etiam  Claudius  se  tex.it.  Sue-  modo  procedit.  Nam  ordo  yerborom 

Xoji.  10.  Prorepsitadsolariumproxi-  esse  debet  adstaret  discreta  velo  : 

nomyintenjuejbribusprcetentavela  id  quomodo  inteijectum  fiierit,  et 

seabdidit,  £t  Heliogabalu^  narrante  quare,  additur  :  nempe  apertis  fori- 

Lampridio  i^.  Suhito  miiitum  stre-  bus ,  quae  in  aliud  cubiculum  fer- 

"piiu  exterritus ,  in  angulum  se  condi-  rent ,  praetentum  a  tcrgo.  Atque  haec 

ditfObJectuque  veU  cubicularisj  (fuod  desiderant  Gronovii  correctioncm. 

w  introitu  cubiculi  erat ,  se  texit,  Ju-  Ern.  Malim  cum  Bip.  Ltpsium  sequi. 

HnsPollux  describit  10,  7.,npo /u^v  — *De  velo  Cf.  Meursius  in  voc. 

Tot;  xoitSvoc  i-TTi  TAic  ^fdLH ,  iTAfA-  GrsBcobarb.  V.  jSiixov. 

itrrdTfxeLrotv  a-oi  Jtl ,  t1r§  iwxoD?  iU  Aditus  non  adimerel,  Immo  vero 

70  ita.fAntiTAa-fxdi,  Xivxoy  f^  o^-oyjic  ,  adimebat  aditus  :  nec  adiri  conspi- 

iiTi  X(t4  ^ohu^ouv.  Id  velum  leva-  cive  Agrippina  voluit.  Scribo,  a«- 

^tHT,  in   admissionibus.   Seneca  ,  </iW.  LiPs.RecepitFreinsh.  etsecuti 

«pist.  8o  (8i.)  Non  creptdt  subinde  editores.  Pichena  tamen maiebat  au~ 

oitium,nonalleuabaturvelum.Lsim~  ditum  :  quod  est  in  margine  MS. 

prid.  in  Alexandro  4-  Salutabatur  Bodleiani.  Jldire  et  audire  saepe  in 

^^si  unus  de  senatoribus ,  patente  libris  confusa.  V.  Burm.  ad  Suet. 

,     ^elo,  admissionalibus  remotis.lnde  Tib.   27.  Drakenb.   ad  Liv.   8,  a. 

^pud  JCtos  caussas cognoscere  levato  £rn.  Lipsius  dabat  auditus ,  ut  c.  16. 

"^elo :  id  est  palam  omnibus  admissis,  visus.  Rectius  Bip.  mibique  videtur 

^*  5.  C.  De  naufragiis  :  De  submersis  auditum ,  ut  antea  visum. 

nutnhus  decernimus,  ut  ieuato  velo  JBscendere  su^estum.  Probissuna 

^'«e  caussce  cognoscantur.  Ad  haec  et  vox ,  et  reperi    ita  in  Famesiano , 

'^Ha  veia  facit  lapis  vetus  Roma!  sicuti  pauUo  post  in  Valican.  anqui- 

( ap. Grut.  m.  599,-7. )  ti.  cl.  thal-  rebant. Nemo  autem  tinctus  hac  me- 

^Vs.  PRAEPOsiTVs.  VELARioRVM.  DO-  Hori  litcratura ,  cui  non  ista  hodie 

^^8  AVGVSTANAE.  Eraut  tamen   et  nota.  Lips.  Utrumque  est  ctiam  ia 

^Jia  vela   in  caenationibus  arcendi  Flor.  £)e  verbo  escendere  plcni  hodie 

-^H^oris ,  itemque  ornatus  caussa :  de  criticorum  libri ,  ejusque  confufiioQcr 

^uibus  Seneca  Quest.  Nat.  4  1  i3.  et  cum  ascendere.  Post  etiam  dissenmt 

-■'  ertuilianus  de  habitu  muliebri  i ,  bene  Pichena  e  MS.  Flor.  pro  d«F«- 

^-  Lips.  Conjiciebam  obdito  a  tergo  runt  post  euenisse  ;  hoc  enim  verbo 

Jfc^ribus  velo  discreta,  A  tergo ,  puta  libenter  utitur  Tacitus.  Literae  istae 

®«^eDtis  principis  ,   discreta   velo ,  saspe  confusae.  Infra  c  i3.  in  ed.  pr. 

S.^od  obditum  erat  foribus,  in  quibus  effulxerant  pro  effulserant  etc.  fl.  17. 

stabat  ipsa.  Gron.  Yulgata  est  in  pro  et  sibi  est  exili.  Ern.  Disserua. 

^mnibus  scr.  et  «dd.  nisi  quod  Bud.  sic  et  i4,  i3.  Vocem  eam  hic  delen- 

^dditis.  Ryckius  putat  vulgatum  in-  dam  judicai>at  Ursinus.   Pro  num 

"lelligi  posse  :  adstitisse  a  tergo  ta~  proeUa  cod.  Agr.  multi  proelia.  Li- 

t^tis ,  forihus  prcetenti :  quod  nuilo  tera  x  loco  s  frequens  in  MSS.  Ita 


202  ANNALIUM  *)!-«r'- 

A>  \Am   SO' 

parabat;  nisi,  ceteris  pavore  defixis ,  Seneca  admonnis- 
set,  «venienti  matri  occurreret.  »  Ita,  speciepietatis, 
obviam  itum  dedecori. 

VI.  Fihc  anni ,  turbidis  rumoribus ,  w  prorupisse  nir- 
sum  Parthos  ct  rapi  Armeniam,  »  adlatum  est,  «c  pnlso 
Rhadamisto ,  »  qui  sa?pe  regni  ejus  potitus  ^  dein  profii- 
gus,  tum  quoque  bellum  deseruerat.  Igitur,  in  urbe  ser- 
monum  avida,  «  quemadmodum  princeps ,  vix  septem- 
dccim  annos  egressus  ^  suscipere  eam  molem  aut  pro- 
pulsare  posset  ?  quo<l  subsidium  in  eo ,  qui  a  femina  re- 
geretur?  num  proeliaquoque^  et  oppugnationes  urbium, 
et  cetera  belli  per  magistros  administrari  possent^» 
anquirebant.  Contra  alii,  wmelius  evenisse,  »  disserunt, 
<c  quam  si  invaiidus  senecta  et  ignavia  Claudius  militia& 
adlabores  vocaretur,  servilibus  jussis  obtemperatums* 
Burrum  tamen  et  Senecam  multarum  rernm  experienti^ 
cognitos  :  et  imperatori  quantum  ad  robur  deesse?  cunr^ 
octavodecimo  aetatis  anno  Cn.  Pompeius ,  nonodecimc^ 
Caesar  Octavianus,  civilia  bella  sustinuerint.  Pleraque  ir^ 
summa  fortuna,  auspiciis  et  consiliis  ^  quam  telis  et  ma- — 

6.  Seplendecin,  Sepleni  el  decem  cod.  Agr.  deinde  idem ,  mulii  praelia  guoque"^ 
non  nuni.  Lege  simul  si  proelin. 


in  Bud.  sextertium,  extimare,  illexa.  Octav.   ai.    Domuit  autem  parti 

P^espexianus ,elc.Bud.  asoendere....  ductUypartim  auspiciis  suis  Canta 

iMfuirebant.,.  dixerunt.  hriam  ,  Aquitaniam  etc.   Auspicii — 

Multarum  rerum  exp.  MS.  Bud.  suis ,  id  est   per  legatossuos,  n 

multan/m.  Corb.  multa.  C[uod  placet.  ipse   non  intervenit ,   nec  praesen 

£ R  N .  fuit .  Gron .  Nempe  int .  magis ,  cnj 

Pleraque  in  summaJbrtfma.Ma^"  ante  ^uom  omissi  exemplaplura 

nam,  ail ,  partera  res  etiam  a  prin-  h.  1.  notavit  Rhenanus.  Alii  mahui^ 

cipe  in  bello  gerendas  ejus  esse  in-  pluraque,  quod  et  MSS.  quidam  e^ 

dolis,  uli  melius  per  legatos,  sive  edd.  Puteol.  Riv.  Ber.  etc.  habent 

ministros ,   et  mandata ,  quam  per  placetque  Broterio.  Gredo  Tacitun^^ 

ipsum  praesentem,  armatum,  et  con-  si  hoc  voluisset ,  plura  scripturtti^ 

cursanlem,  vel  satageutem,    expe-  fuisse,    sine    copula."  P/era^M^   ei 

dlantur  et  transigantur.  Suctonius  multa,ut8aepeapud8criptoreshuj 


A.U.808.  LIBER  XIII.  2o5 

A.  Li.  55« 

nibus  geri.  Daturum  plane  documentum ,  honestis  an  se- 
cus  amicis  uteretur,  si  ducem ,  amotainvidia,  egregium, 
quam  si  pecuniosum  ct  gratia  suhnixum  per  amhitum 
deligeret.  » 

YII.  Haec  atcjue  talia  vulgantihus ,  Nero  et  «  juven- 
tutem  proximas  per  provincias  quaesitam  supplendis 
Orientis  legionihus  admoveri,  legionesque  ipsas  propius 
Armeniam  coUocari  »  juhet :  «  duosque  veteres  r^es  j 
Agrippam  et  Antiochum  expedire  copias,  quis  Partho- 
rum  fines  ultro  intrarent :  simul  pontes  per  amnem  Eu- 
phraten  jungi.  Et  minorem  Armeniam  Aristohulo ,  re- 

7.  Deligeret,  Delegeiit  cod.  Agr. 

«tatis.  Ern.  Pleraque  Rhcn.  e  Bud.  chus  iste  quis  ?  Utrum  Bocchus  res- 

dedit.  bene  ,  ut  puto.  cribendum  ?  an  potius,  expleta  voce 

Si  ducem  etc.  Varie  tentatur  hic  jintiochus  ?  Quod  vernm  censeo. 

Jocus,  quem  nulla  medela  egcre  ar-  Intellegit  Antiochum,  regem  Com- 

*>itror.  Dixerant ,  princi))es  in  bellis  magencs ,  el  in  parte  Ciliciae ,  de  quo 

plus  consiliis  valere ,  quam  vi.  Sub-  Josephus  19, 5. ,  'AvTio;^®^  *^  ^*  «'/t'" 

Moiunt  :  quantum  consilio    valeat ,  jSflto-iXiifltv  ot^fXo^cyoc ,  KiXixi«;  fj^ifu 

^Uam  bonos consiliario8  habeat,  sta-  t/vi  ka\  Koyuytxat^NVM  JetfilTai.  Et  Dio 

^^<3a  clarum  fore  ex  eo ,   si  ducem  60 ,  8.  Confirmat  eam   scripturam 

^ello   praBficeret  potius  egregium ,  noster  infra  c.  87.  qui  in    auxiliis 

^^liil  invidens  virtuti,  quam,  si  di-  Corbulonis    Antiochum    nonunat  : 

"^ltem  et  gratiosum.   Magis ,  potius  iteratque  hocmandatnm.  Sinnil,  in- 

*>  telligi  statim  vidimus ,  et  si  repeti ,  quit,  Antiochum  regem  monet,  proxi' 

^tiam  elegans  est.  In  ed.  pr.  est  de-  mas  siUpraffecturaspetere.\AUcano 

^^ent:  unde  conficere  liceret  cfe/i-  tamen  est  Xoc^iu/n.  Lips.  MS.  Flor. 

TT^Tvnt ,  ut  simul  ad  amicos  principis  et  locchum  :  quod  edd.  omnes  ha~ 

"^ferretur.   el  si  ducem  Rhen.   (e  bent  praeter  cd.  pr.  quse  exhibetZio- 

^ud.)  Ald.  Gr.  Ern.  cAiM/fi,ut  Vatic.  Reg.  Agr.  etGudlL 

y4dmot^ere.  Pichena  malebat  ad-  in  quo  est  XoccAi^t.  Ryckiusrecepit 

*^oueri,  quia  mox  est  collocari,  et  'Antiochum,  quem  cum  J.  Gronovio 

i^4</ig[i.placet.ERN.ConsentiuntAcid.  secuti  sumus.  Mox  ed.  pr.  omnem 

K:Sip.  quod  nexus  postulat.  Bud.  habet  Euphraten,  vitiosepro  amncm,  quod 

^idmoi^ere.  verbum  omnes  edd.  et  scr.  habent, 

jigrippam  et  locchum.  Agrrp^sim  nec  tentandum  erat ,  cum  ab  aliis 

^ntellcgit  Agrippae  filium  ,  cogno-  ssepe  sic  dicatur,   etiam  brevitatis 

^ento  Juniorem,  quiGalilaeae,Tra-  amantibus.  Ern. 

<::honitidis ,  et  partis  Judaeae  rex  :  de  Minorem  Armeniam   Aristohufo» 

^{uo  Josephus  20 ,  7.  satis.  Sed  loc-  Josephusao,  8. ^ Tiiv tS^ /uixpSl; 'AffAi- 


ao4  ANNALIUM  ^lff- 

gionem  Sophenen  Sohemo  cum  insignibus  r^iis  man-' 
dat.  »  Exortusque  in  tempore  aemulus  Vologeso ,  filius 
Yardanes.  £t  abscessere  Armenia  Parthi ,  tanquam  dif- 
fcrrent  bellum. 

VIII.  Sed  apud  senatum  omnia  in  majus  celebrata 
sunt  sententiis  eorum ,  qui  «  supplicationes ,  et  diebus 
supplicationum  vestem  principi  triumphalem ,  xxupe 
ovans  urbem  iniret ,  effigiesque  ejus ,  pari  magnitudine  , 
ac  MartisUltoris ,  eodem  in  templo,  »  censuere :  praeter 
suetam  adulationem  laeti ,  quod  Domitium  Gorbulonem 
rotinendae  Armeuiae  praeposuerat :  videbaturque  locus  vi^ 
tutibus  patefactus.  CopiaeOrientis  ita  dividuntur,utpars 
auxiiiarium ,  cum  duabus  legionibus ,  apud  provinciam 
Syriam ,  et  legatum  ejus  Quadi-atum  Unmiidium  rema- 
neret;  parcivium  sociorumquenumerusCorbuIoniesset, 
additis  cohortibus  alisque,  quae  apud  Cappadociam  hie- 
mabant  :socii  reges,  prout  belloconduceret,  pai^ere  jussi. 
Sed  studia  eorum  in  Corbulonem  promptiora  erant : 
qui ,  ut  famae  inserviret ,  quae  in  novis  coeptis  validissima 

8.  Bemaneret.  Rectius  cod.  Agr.  remanerent.  Deinde  cohortibus  aliis ,  qua  Cappa- 
docia  ?iiemabant..e\eg^nier»  M.ox  validissima  est,  considerett  itinere  prtBpropere , 
idem.  Qttod  videtur  e  diversa  ortum  scriptara,  cnm  alii  codicesya/me  «njen^irrt^ 
alli  consuleret  haberent. 

viflcc  vfOffftctTitti 'Apio-TojSouxoc,  *Hp^-  ex  quo  loco  etiam  patet ,  Sohemai0 

cfou  TNC  Xetxxicfoc  ficta-txinc  '7rat<c,  uoro  Ituraeae  regem  dudum  mortuum  fuis" 

Klpnvoc   ty^tifiltTcti.  et    addit,  id  se,  ut  benejammouuitRyckius.  Ed* 

factum  t5  it^&Ttf  tSc  Nip«yoc  ft-fXJ^i  pr.  Sophenen.  recte.  Ceterae  Sophe^ 

STffi ,  conyenienter  planc  cum  Tacito.  nem ,  usque  ad  Ryckium .  Ern.  Sohe^ 

Lips.  mus ,  de  quo  hic ,  idem  est  cum  eo  ^ 

Sophenen   Sohemo,    Nescio  ,    an  quiH.  2,81.  5,  i.  occurrit. 
idem  sit ,  qui  a  Caio  constitutus  Ara-        Dom .  Corbulonem.  De  hoc  y.  3,  3l  « 

bum  Ituraeorum  rex,  auctore  Dione  11 ,  18,  20. 

59,  12.  Sed  apud  eum  Soetiytxoc  dici-        QuadraUm  Vinidium.  Nuwidium  ^ 

lur :  et  fortasse  ita  hic  scribendum.  ut  supra.  Lips.  Immo  Ummidium   s 

hivs.Ed.-pr.  Sohaimo.SedSohemus  ut  supra    demonstratum.  1.2  ^  4^ 

eliam  probabat  Lipsius  ad  12,  23.  Ern. 


<.  .1 


*  °«:»  LIBER  XIII.  ao5 

A.  Kt.  55* 

;t  j  itinere  propere  Confecto ,  apud  .^Egeas ,  civitatem 
iliciae ,  obvium  Quadi^atum  habuit ,  iiiuc  progressum , 
e,  si  ad  accipiendas  copias  Syriam  intravisset  Corbulo , 
mnium  ora  in  se  verteret,  corpore  ingens,  verbis  mag- 
ificus ,  et  y  super  experientiam  sapientiamque ,  etiam 
pecie  inanium  validus. 

IX.  Ceterum  uterque  Vologesen  regem  nuntiis  mone«« 
mtj  «  pacem  quam  bellum  mallet ,  datisque  obsidibus^ 
;olitam  prioribus  reverentiam  in  populum  romanum 
:ontinuaret.  w  Et  Vologeses ,  quo  belium  ex  commodo 

ApudEgas.  Libri  mei,  jSSgceas,  peritus  specie  inanium;  id  est,  ges- 

et  Tecte>  Id  eoim  Gilici»  oppidnm.  tibas,Terbis,habituqueexterno.  At 

Straboi4,  p*  676.  MfTat  cii  MaXXov  nostp  censores  quam  bic  mente,  ut 

Aiy*i«u  oroxi^t^iovi/^op^oyK^^^oy.  L1P8.  ait  iUe,  exsensa!  Beatus  legit  ,  spe 

Ucanus  tamen  3,  327.  et  extrenue  ariimum  validus  ,   pro  animoruni , 

^sonant  navaUbus  j^gce.  Sic  enim  inquit.Vertranius  ,  spe  immanium  , 

legendum  puto  :  non  extemoB.  Ste-  scilicet  rerum.  Cum  bona  gratia » 

phaDus  :  Ai^flti  'jroxxAi.   -Toxif  Kixi-  abite ,  qusso ,  et  cucurbitas  pingite. 

«w?,  etc.  Plinius  5  ,  22.  oppidum  Lips.  iS>wcicMSS.  Flor.  (seddeind* 
M^as  liberum  ,    amnis  Pyramus  ,  '  inanimum,  ut  ed.   pr.)  Guelf.  ed. 

^ortie  QUcice.  Philostratus  de  vita  PuteoL  Beroaid.  Alciat.  Seded.  pr. 

Apollon.  I,  12.,  KdtKiivA  Tiic  h  Ajyctii  spem.  ceterae  spe.  Sic  ed.  pr.  etiam 

cl/ct7pij8Nc....''0  (A  fjtpSo-d-cti  ^fkvAi ,  ante spem  pietati^To specie :  ac  ssepe 

>?c  2<7rp«tTT«v  ( «V  Tflt/)  0-0 ic  ^ftL  Ayofkv  istap  voces  confiisae.  Caussa  est ,  quod 

'^iv^ilwp^ifd-NiiCTfltcAi^etc.IdemVit.  cum   per  compendium  scriberetnr 

^  4«  JD  Antiocho :  'AfTiopi^ov  tov  2o-  spe ,  ut  in  ed.  pr.  c.  3i^  signum  com- 

P<o-THyAiKixix»yAiydtiliyi7KAV.Apud  pendii    omissum    est.   Sensus   est : 

Honem  47?  3o.  est  :  xeti  touc  TAp-  etiam  alia  inerant  yiro ,  quae  quidem 

'c«c  iKoua-ius  orpoo-XetjSMv   ^pot/pouc  ad  bellnm  et  remp.  gerendam  nil 

iVfltc  «tuToS  cv  Aiyitut  ovtac  ivixN^-f.  Talent,ceterummagnamyimhabent 

^  ibi  qiioque  Xylander  mavult  iv  ad  animos  imperitomm  concilian- 

<*^ic.  Quare  yereor,  ne  et  Strabo  dos.  Ern.  Bud.habet^em  animum 

^ripserit  :  MiTot  cTf  Maxxov  Kiycti.  validus.Bip.leguntspecieinanimum 

•t.moxMiTflt  ciiA/yetc^Io-tf^^c.  Gron.  validus  ,    quomodo  3,    24.  valida 

^gcfl^tamenMSS.  Flor.  Reg.  Agr.  dici tur  .^ugii^a  in  remp.  forVuna. 

■-ueif.ed.pr.Undemeritoreceptum.  Mibi  potior  lectio  Puteolani  ,  Ber 

•^N.  Bud.  Egeas.  roaldi  etc.   eademquc   Veneti  cod. 

Specie  inanium  validus,  Restitui ,  teste  Pichena,  eta  LipMO  restituta, 

^co  animo ,  Tere.  Corbulo ,  inquit ,  ab  Emestio  bene  exposita.  Inania 

Lon  solum  vera  virtute  sapientiaque  dicuntur,  ut  H.  a,  3o,  inanisjauor. 

Ciagaus,  sed  etiam  animos  allicer«  Ex  i^equo  modo»  Nisi  faUor,  al 


2o6  ANNALIUM  t-!!-»"- 

A.C.5S. 

pararet ,  an ,  ut  aemulatlonis  suspectos  ^  per  nomen  ob' 
sidum ,  amoveret ,  tradit  nobilissimos  en  &milia  Arsa*' 
cidarum.  Accepitque  eos  centurio  Histeius,  abUmmidio 
missus  forte  priore  de  caussa,  adito  rege.  Quod  postquam 
Corbuloni  cognitum  est ,  «  ire  »  praefectum  cohortis^ 
Arrium  Varum,  «et  reciperare  obsides»  jubet.  Hinc 
ortiun  inter  praefectum  et  centurionem  jurgium,  ne 
diutius  externis  spectaculo  esset,  arbitrium  rei  obsidibus 
legatisque ,  qui  eos  ducebant ,  permissum.  Atque  illi 
ob  recentem  gloriam,  et  inclinatione  quadam  etiam 

9.  Forte  prior  ea  de  caussa  ,  adito  rege,  Locus  meadoBia,  frvtuito  ftn-te,  iitsape 
diias.  —  10.  Spectaculo  essel.  Essent  cod.  Agric.  deiade  mutarat,  — ^  1 1.  IuclUuUmt 
ijuadam  etiam  hostium,  Lege  hosles.  Praefert  ad  emendationem  Boxhomins. 

modo  iTAfixxn.i  aut  certe  cum  Mer-  Priore  de  caussa,  Mureto accedo, 

cero  legam,  ex  commodo.  Lips.  Ex  prior  ea  de  caussa,  legenti.  LiPs.Sed 

commodo ,  quod  yoluerant  Muretus  sic  interpungendum ,   ut  nunc  est, 

et  Merccrus ,  rectc  Pichena  recepit ,  non  post  missus.  £rn.  Bud.  priore 

e  yestigiis  MS.  FL  ex  quo  modo,  de  caussa,  Quod  non  debebat  mo- 

Antiqui  in  nonnullis  yerbis  QU.  pro  tari.  Planus  sensus,  ob  aliud  nego- 

C  scribebant ,  quod  librarii  antiqua-  tium  forte  missns  erat  ad  regem,  queiB 

rii  interdum  imitati  sunt.  Sic  in  no-  nunc  adiit ,  ut  acciperet  obsideg.  Sic 

bili  SCto  contra  Bacchanalia ,  Indo-  et  Bip. 

quoltod,  pro  in  oculto  :  haec  enim  Reciperare    obsides.    Sic.    FIoT' 

vera  ibi  lectio ,  non  indot^olgod ,  ut  edd.   pr.  Pich.    seqq.  Ceterae  edd. 

Tult  ill.  Maffeus  in  Historia  dipL  ,  recipere ,  ut  et  Guelf.  Ulud  melkis. 

p.  134*  Ceteri  libri  habent  ex  oBquo  Voiebat  obsides  sibi  praereptos  au- 

modo.  Sensus  est,  ut  majorem  op>  ferri  Ummidio.  £rn. 

portunitatem  belli  parandi  nancis-  NediutiusexUmis.Siic.^WSS.^' 

oeretur,    laxamento   belli   accepto.  Bud.  ed.  pr.  Rhenan.  et  seqq.  AA 

£rn.  Bnd.  a  I.  m.  videtur  habuisse  Ven.  Guelf.  PuteoL  Beroald.  Ak. 

asquo  modo ,  quod  ne .  quod  melius  piito .  Sic  mox : 

Centurio  Hostorius.WiLf,  cod.  Cen-  Unde  discordia  inter  duces....  Nero, 

turio  Histius,  Parum ,  aut  nihil  esl ;  quo  componeret  diuersos.  Ubi  diverd 

tamen  infra  post  triennium  in  his  sunt  discordes ,  simultatem  exercen- 

locis  Istius   Capito  est  ,   castrorum  tes.  Post    inclinationem    quanda» 

prcefectus.  Lips.  Cod.  Flor.  Histeius.  (  Bud.  Ven. )  Guelf.  PuteoL  etc  Sed 

Reg.  Guelf.  Agr.  ed.  pr.  ceteraeque  ablatiyi  meliores  e  consuetudine  Ta* 

Histerius ,  usque  ad  Rhen.  qui  Hos-  citi.  £rn.  In  Bud.  quod  a  3.  m.  su' 

torius  dedit  cum  seq.  Ryckius  putat  perscriptum   est.   Melius  id   putat 

Insieius  e.  c.  Sg.  recepit  Lalleman-  Rhen.  et  \}ostjurgium  punctum  lo' 

Btts.  £rn.  Brot.  Histeius.  cat.  Parom  referre  arbitror. 


.4* 


A  u.s.».  LIBER  XIII.  207 

A.  C  55«  ' 

lostium ,  Gorbulonem  pratulere.  Unde  discordia  inter 
luces  :  querente  Ummidio ,  «  praerepta ,  quae  suis  con- 
jiliis  patravisset  :  »  testante  contra  G)rbulone ,  «  non 
prius  conversum  regem  ad  offerendos  obsides  ,  quam 
ipse ,  dux  bello  delectus ,  spes  ejus  ad  metum  mutaret. » 
Nero ,  quo  componeret  diversos ,  sic  evulgari  jussit : 
c<  Ob  res ,  a  Quadrato  et  G)rbulone  prospere  gestas , 
laurum  fascibus  imperatoriis  addi. »  Quae ,  in  alios  con-* 
sules  ^ressa ,  conjunxi. 

X.  Eodem  anno ,  Caesar  «  effigiem  Cn.  Domitio  patri, 
consuiaria  insignia  Asconio  Labeoni ,  »  quo  tutore  usus 
erat ,  petivit  a  senatu  :  sibique  «  statuas ,  argento  vel 
auro  solidas , »  adversus  offerentes  prohibuit.  Et ,  quam* 

la.  Jrgento  vel  auro,  Aiwo,  argenlo  vel  auro  cod,  Agr.  Forte  tBre ,  argetuo  vel 
€turo. 

Fascibus  i/w^craZorHV.  De  fascibus  nem  irrupit,  ut  omDium  principum 

imperatoTum  sive  principum  (nec  fasces,   et  semper   laureati  essent. 

enim  alios  hic   intelliges  )  docebo  Eaque   nota   maxime    distinctus    a 

invenes;  fors  fuit,  et  quosdam  se-  vulgo  princeps.  Herodianus  de  Gor- 

i^es.  Olim  non  nisi  magistratus  po-  diano  7,  14. ,  EiWtTO  cA  Ahttt  itka-di  n 

poli  romani ,  aut  qui  cum  imperio  jSsto-iXixN  'vo^orji ,  tSt  ^W  TrpArimuv 

inproTinciis,  fascibususi.  Quid  ergo  **!....  vtAyio-Kui,  h  a-xtifAAri r»v KArk. 

princeps  in  urbe  ,  si  nullum  gereret  'P^fiMy  '7rpoi6vT»y  Jopv^ofeev,  At    r§ 

ordinarium    magistralum  ?    Nihilo  fAfiJotiJA^yn^ofouVyC^iFtfirria-v/x^ 

«ecius  fasces  duodecim   illi.  Origo  jSoxoy  fic  to  Jictyiuydu  rks  ^cta-tXiKkf 

teiabAugusto;  cujushonorisenalus  k^nh  roiv  iJtnriKoiv,   Capitoliniis    ip 

^ecrevit  a.  U.  735.  uti  consulari  po-  Maximinis    14.    Inde    Carthaginem 

testate  semper  esset  ,    fascibusque  venit  cum  pompa  regali  et  protectO' 

^odecim  uteretur.  Dio  54,  10.,  'O  A  ribus  etfascihus  laureatis.  Quando  id 

Auvouo-TOf  TMV  Tay  hntkruv  i^ovaictv  coeperit,  ignoro:  pauUatim  quidem 

^ik^iovtxit^iv'aa-riKAir«t7(J(»J§KA  non  solum  laureati  admissi  fasces , 

Wtfoic  k§i  KAi  'TTAvrAXov  ^^pwo-d-Ai ,  sed  et  aurati.  GIaudianusin6.  Cons. 

*«i  ly  fAia-tp  rav  kgi  vnrArsvovruv  \nri  Honorii  644- •••  agnoscunt  rostra  cu-^ 

Towip^^/jtoD cTi^pow  xot^lf  «ff-^-Ai.Eum-  mles  Auditas  quondam  proal^is:  de^^ 

<Iuemorem  tenucrunt  principes  se-  suelaque  cinf^it  Segius  auratisfora 

«iti :  ita  ut  laurum  tamen  fascibus  fascihus  Ulpia  lictor.  Lips. 

non  adderent,  nisi  in  \ictoria  :  uti  Consularia  insis^ia.   Cod.  Flor. 

■ic  fattum.  At  statim  peradulatio-  et  Bud.  et  Cons,  phs. 


208 


ANNALIUM 


A.U.809. 
A.  C.  56. 


quam  censuissent  patres,  ((ut  prmcipium' anni  indperet 
mense  decemb. »  quo  ortus  erat  Nero,  veterem  religio- 
nem  kalendarum  januariarum  inchoando  anno  retinuit. 
Neque  recepti  sunt  inter  reos  Girinas  Celer ,  senator, 
servo  accusante ,  aut  Julius  Densus ,  equester ,  cui  favor 
in  Britannicum  crimini  dabatur. 

XI.  Claudio  Nerone ,  L.  Antistio  coss. ,  cum  in  acta 
principum  jurarent  magistratus ,  « in  sua  acta  coUegam 
Antistium  jurare  »  prohibuit :  magnis  patram  laudibus, 
ut  juvenilis  animus ,  levium  quoque  rerum  gloria  sub- 
latus  j  majores  continuaret.  Secutaque  lenitas  in  Plau- 
tium  Lateranum ,  quem,  ob  adulterium  Messallinae  or 
dineremotum,  reddidit  senatui,  «clementiam  suam/f 
obstringens  crebris  orationibus ,  quas  Seneca  ,  testifi- 


JRecepti  sunt  inter  reos.  Sic  MS. 
Flor.  ( Bud. )  Guelf.  et  editi  omnes 
yetereSy  non  Beroaldus  tantum  et 
Aldus,  ut  tradit  J.  Gron.  Lipsius 
habet  1« ,  nescio ,  an  primus  et  ope- 
rarum  vitio.  Inter  reslituit  J.  Gro- 
novius.  Sic  noster  loquitur  etiam  3 , 
70.  Ern. 

Equester.  Vide  dicta  ad  12  ^  60. 

Acta  principum.  Non  ,  ut  recep- 
tum,  principis.  Jurabant  enim  in 
acta  n<m  unius,  qui  imj^eritabat, 
sed  et  priorum.  Dicam  muita  ad  16, 
aa.  Ezc.  A.  Lifs. 

Ut  jui^enilis  animus .  Scnsus  est , 
ut ,  cum  intelligeret ,  etiam  e  tam 
levi  re  tantam  gloriam  nasci ,  tan- 
tasque  laudes  ,  cupido  injiceretur 
rebus  majoribus  patrandis  porro  ma- 
jorem  laudem  petendi.  Ern. 

Plautium  Lateranum.  Supra  11, 
36.  Lips.  Guelf.  Plantium.  Ern. 

Ordine  remotum.  Simplex^  motum 
malcbat  Acidalius.  Sed   Suetonius 


Vitell.  a.  Quintus  caruit  ordine,  cm 
auctore  Tiberio  secerni  mimu  ido- 
neos    senatores    removerique  pk- 
cuisset.  Gron.  Sed  locos  Suetonii 
non  satis  similis  huic.  An  ordine  re- 
mopere  quisquam  dixerit,  docendaiii 
erat :  senatores  minus  idoneos  secer- 
nere  et  remouere ,  sive  etiam  subwo' 
vere,  quin  dici  possit,  nulla  dubitatio 
est.  Et  Gronovius  ipse  ap.  Livinin 
45,  i5.  tribu  remoti  corrigit  moti: 
idque   non  displicet   Drakenb.  qui 
tamen  in  textu  scrvat  remoU ;  ad 
quod  defendcndum  loco  Taciti  uti 
poterat.   In  eodem  loco  Livii  esi 
etiam  senatu  emoueri.  Ceterum  ob 
locum  Livii,  et  quia  removeri  in 
similibus,  et  sine  praepositione ,  di- 
citur  ,  ut  ap.  Suet.  Tib.  34.  quas- 
tura  remouere  :  add.  Burm.  ad  c.  1^2. 
h.  I.  vulgatum  non  tentandum  puto, 
in  quo  omnes  libri  consentiunt :  tao. 
quod  a   MS.    Ox.   abe«t   ordiM. 
Ern. 


A.u.8.g.  LIBER  Xni.  ao9 


A.C.  56. 


cando ,  quam  honesta  praeciperet ,  vel  jactandi  Ingenii , 
voce  principis  vulgabat. 

XII.  Cetcrum  infracta  paullatim  potentia  matris , 
delapso  Nerorie  in  amorem  libertae ,  cui  vocabuliun  Acta 
fuit :  simul  ad^umptis  in  conscientiam  Othone  et  Clau- 
dio  Senecione  ,  adolescentulis  decoris  :  quorum  Otho 
fiimilia  consulari ,  Senecio  liberto  Caesaris  patregenitus,  ^ 
ignara  matre,  dein  frustra  obnitente,  penitus  irrepserat 
per  luxum  et  ambigua  secreta  :  ne  severioribus  quidem 
principis  amicis  adversantibus ,  muliercula ,  nulla  cu- 

i3.  Jactandi  ingenii.  Causa  Jactitandi  rectius  cod.  Agr.  Paullo  ante  ordine  emo^ 
tummaio,  qnam  remolwn,  Livius  6 ,  38.,  lictores,  qui  plebem  de  medio  emoverent» 
nusil,  Sic  idem  et  alibi;  et  Virgilius  6,  5a4  etc.  —  14.  Cui  vocabulum  Acte  fuU, 
lege  ActoB,  Dictum  alibi  4  1  7'* 

VeLjactandi  ingenii.  Contaniina-  Cui  vocabulum  Acte.  Ex    Asia 

nxkiim^ixTdimsxm^^caussajactandi.  oriunda  mulier  :  cujus  genus  Nero 

At  vox   ea  eleganter  abest  Vatic.  (ut  splendorem  ei  adstrueret)   ad 

Lips.  Item  a  Flor.  Modus  locpjiendi  Attalum  regem  porrigebat.  Xiphil. 

elegans.  Viilgabat  jactandi  ingeniiy  61,  7.  Lips.  Suet.  28.  Submissi  con- 

quo  usus  noster  etiam  Hist.  4»  4^-  sulares,  ijui  regio  genere  orlam  peje- 

accusationem  subisse ,  nec  depellendi  rarent. 

periculi,  sedin  spem  potentice  vide-  Obnitenle.  Ita  Rhen.  bene  ex  Bud. 

batur.  Liv.  4,  3o.  cernentes  piacula  obmittente.PrivLslegehsilVLrobtinenle» 

pacis   deum  exposcendce.    Et  saepe  Penitus  irrepserat.  Scribe ,  irrep- 

librarios  cum  in  aHis ,  tum  in  hac  serant,  ad  Senecionem  enim  pertinet 

formula  caussa  addidisse ,  saepe  do-  et  Othonem  :  non  ad  Acten.  Lips. 

cuerunt  viri  docti.  V.  Cort.  ad  SalL  Recepit  Pichena.  MSS.  «t  edd.  vett. 

Cat.  6.  Sed  tamen  hic  aliquid  scru-  omnes  irrepserat.  Nec  Tideo ,  cur 

puli  residet  ex  eo,  <pjiod  putem  ,  li-  singularis  hic  tantopere  dupEeeat, 

brarios  daluros  fuisse  jactandi  ing.  cum  etiam  c.  i5.  sit  nox  «I  lascit^ia 

caussa ,  si  vocem  addidissent  yelut  exemerat.  Ambigna  secreta  perti- 

temere  omissam  ,  non  ,  quod  rarius  nent  ad  rem  amatoriam.  Ern.  Adde 

est ,  caussa  jact.  ing,  Ea  forma  pas-     12  ,  45.  Prcejectus centurio 

sim  tamen  usus  Livius.  V.  Gronoy.  praserat. 

ad  3i,  12.  Sic  etiamGraeci  Xenoph.  Ne    seuerioribus  quidem.   Libri 

M..S.  4»  7 •  *nKtt  voftidLSt  Caussa  ad-  scripti ,  senioribus.  Lips.  Etiam  Flor.. 

dunt  omnes  vctt.    ed.    Vel  mdie  a  cd.  pr.  MS.  Guelf.  Ern.  Sic  etBud. 

Khenano  (c  Bud. ).  Caussa  primus  et  Agr.  Cf.  etiam  14,  54.  Pichena 

omisitLipsius.  Ern.  Bod.  Budensi  a.  tamen  vulgatum  praefert. 

m.  adlevit  caussa.  MiUercula ,  nulla.  Qui  attenderit, 

2.  14 


aio  ANNALIUM  *"•* 

A.  Lt.  SO. 

jusquam  injuria^  cupidines  principis  explente;  quando 
uxore  ab  Octavia,  nobiii  quidem  et  probitatis  spectatas, 
fato  quodam,  an  quia  prsevalent  iilicita,  abhorrdbat; 
metuebaturque ,  ne  in  stupra  feminarum  iUustrium  pro- 
rumperet ,  si  illa  libidine  prohiberetur. 

XIII.  Sed  Agrippina  fr  libertam  aemulam  ,  nurom 
anciUam,  »  aliaque ,  eundem  in  modum  ,  muliebriter 
fremere.  Neque  poenitentiam  fiiii  aut  satietatem  oppe- 
riri :  quantoque  foediora  exprobrabat ,  acrius  accendere, 
donec ,  vi  amoris  subactus ,  exueret  obsequium  in  ma- 
trem  ^  Senecaequc  permitterct.  £x  cujus  famiiiaribos 


i5.  Vxore  ab  Octavia  nobili  quidem  et  probiUUis  spectatte,  htge  nubUique 
et,  De  nobilitate  nug».  Possis  etiam  tuibili  pridem,  —  i6.  Senecteque permitteret,] 
seque  Senecce,  Senecae  enim  se  totum  ex  illo  permittebat  Nero,  non  adhibita  matre  in 
partem  consilii. 

observabit,  hic  nimis  crebram  esse  etsi  jam  ab  initiis  imperii  Nerofiis 

constructionem  per  ablativos  conse-  unum  cum  Burro  certamen  habnissA 

qtientiae.SensitquidemHeinsiuSjCor-  adyersus  crudelitatem  et  superbiafD 

rexitqne  muUerculie  explenti.  Ego  Agrippinae,  semper  tamen  in  filio 

snspicarer,  Tacitum  scripsissc  mu-  alucrat  debitam  matripieUlcm.Et, 

Uerculam  explere  :  pro ,  quo  minus  quoties  ab  ea  se  ille  insolentius  as- 

expleret :  qnod  ei  non  insolens.  Sed  periusque  tractatum  doleret ,  quam- 

Yulgatnm  fcrri  potest.  Ern.  yis  instigantibus  haud  dubie  statim 

Nurum  anciUam.  De  Acte  sermo ,  assentatoribns ,  non  pcrmiserat  enm 

quae  liberta.  Sic  ap.  Sall.  in  Fragm.  matri  diu  irasci,  nedum  frenum  mor- 

Hist.  1.  Tarrula  et  Scjrrus  serui  an-  dere,  sed  grayibus  et  bonestis  mo- 

diunt,  qni  liberti.  nitis  exulceratam  menlera  sanaTerat. 

Senecieque  permilteret.   Haerere  Nunc  per  ipsius  impotentiam  eo  res 

•me  jnbent  libri.  Nam  Fames.  segue  erat  redacta ,  et  sic  commota  ferocia 

neci  permitteret.  Vatic.  seque  per-  sajyi  adolescentis ,  ut  necessario  esset 

iTMtteret ,  addito  superius,  «eci.  E  qui-  silendnm  de  matre  ,  aut  expectan- 

bns ,  seque  Senecce ,  occurrebat :  nisi  dnm ,  ut  ipse ,  cum  illa  quateretnr 

alind  latet.  Tamen  de  Seneca  fuisse ,  foras ,  qui  sohis ,  aut  cum  sdtero  iHo, 

Tcrba  subsita  statim  dicunt.  Lifs.  inaula  Terum  dicebat ,  et  in  poste- 

Pfchena ,  meo  judicio,  fic  aMv  tnv  rum  et  ad  haec  mitigandaet  omnibai^ 

«A»d-fi0tv  Tov  }LetXflt/xov  jSdt^fltc ,  Sene-  bonis  totique  rei])ubIicoe  'fieret  imir 

caque  permitteret.  In  re  ancipili  et  tilis.  E,rgo  permisitf  hoc  est,  tacnit, 

dubise  interpretationis  artifici  breTi-  dcsiit,  obniti,  et  hac  parte  veri  mol- 

tate  defungitur ,  ne  in  alteramutram  les  auriculas  radere,  nec  rctinuit  pa- 

partem  pronior  appareat.  Seneca ,  lam  responsantem ,  et ,  cpiae  adhoc 


^^  J^^-  LIBER  XIIL  211 

Annseus  Serenus ,  siaiuiatioiie  amoris  adversus  eandem 
Ubertam ,  pimas  adolesceutis  cupidines  velaverat ,  pra&- 
bueraique  nomen ,  ut ,  qu»  priucqps  fortim  mulieixuks 
tribuebat ,  ille  palam  largiretur.  Tum  Agrippina ,  'vg^ 
fk  artibus ,  p^  blandimenta  juvenem  adgredi,  «  suum 
potius  cubiculum  ac  sinum  »  ofiEerre,  <c  contegendis , 

icSaBifeceratjOculisivgerentem.Quod  Rhen.  sed  notavit  se  malle  se  ^ene- 

ncc  laudare  \oluit  Tacitus ,  et  accu-  cceque  p.  Non  ergo  est  ista  mera  Pu- 

santur  frustra ,  quce  cogunt ,  tem-  teolani  conjectura.  In  margine  qno- 

pora.Ideo8ictranamttUt.Nam,quod  que  Flor.  idem  istud  legitur.  ilece- 

seffaitur  de  Annseo  Sereno ,  non  ac-  pere  Bip.  quasi  absolute  positum ,  ut 

cipiendum ,  quasi  faverit  amori  We-  ap.  Ter.  Adelph.  5,  9,  38.,  Tihi 

ronisSeneca  contra  matris  Tolunta-  pater  permittinms.  Mihi  ellipfiig  Ti- 

tem  suae  gratiae  caussa  :  sed ,  qnum  detur  adesse ,  suhaudito  se.  Auribiis 

judicaret,  hunc  ei  ludum  dandum  sanegratiorestlectioetTacitodi^na* 

majoris  mali  eyitandi  ergo  ,  eo  ipso ,  De  re  i])8a  of.  Dio  61 ,  3.  et  infra 

quodcomparaverat  personam ,  cujus  i^  ,  i. 

noiiiineliberalitaslVeronisvelaretur,  Annasus  Serenus,  Qui  praefectus 

ioTebatrevereDtiammatris,etfiliam  yigilum  Neronis.  Plinins  aa,  47*  ^ 

retinebat,  ut  cum  aliqua  verecundia  Fungi  famili€ts  nuper  interemere  et 

indulgeret  aetati.  Sed  salubre  consi-  tota  conviuia,  Annceum  Serenum , 

iium  austeritas  Agrippinae  et  aimu-  prwjectum  Neivnis  vi^ilum  et  tri^ 

ktio  vana  irritum  reddidit.  Gron.  bunos  et  centuriones.  Quce  voluptas 

Farnesiano  consentit  Reg.  et  ed.  pr.  tanta  ancipitis  cibi?  De  hoc  amico 

fJor.  seifue  nece  permitteret.  Agr.  suo«apieDdusSeQeca^]iBt.63.  J^iopc 

seque  nec  ei.  Editi  praeter  pr.  onmes  tUd  scribo  ,  is ,  <fui  Annaum  Sere-- 

Senecasque  p.  nisi  quod  Ryckius  dedit  man  carissimum  mihi  tam  immodice 

seffueSeneccep.  quodsecutussum.iSe-  flevi ,  ut ,  quo4  minime  t/eiim,  inter 

necasque  est  mera  conjectura  Puteo-  exempla  sim  eorum ,  quos  dolor  vi^ 

lani  :  seque  cum  in  omnibus  scriptis  cit.  £t  inscripsit  «idem  libro/i  suos 

sit,  nullo   modo  repudiandum.   In  de    Tranquiilitate  ,    monumentum 

Senecce  prima  syllaba  ejiciderat ,  ob  amoris.  Lips.  Mo;l  celayerat  ed..  pr. 

iBoxpraecedensje^.EtprinuBsyl-  et  sic   correxerat  manus  docla  in 

kbae  in  propriis  omissae  exemplum  marg.  Gryph.  ForUsse  verum.  Sed 

8ii}>ra  habuimus  lochum  pro  Antio-  tamen  et  6 ,  29.  culpam  inMia  ve- 

ehum  c.  7.  Antea  Ncro  in  potesUte  lane  :  idque  h.  1.  melius.  Ern. 

Agrippin»  fuerat.  V.  supra  c.   i.  Ille  palam  /ar^iretor.  Sine  dufcio 

Nunc  se  Seneca  permittit ,  ut  iUe  corrigendum  y^se ,  quia  opponitur 

remp.  curaret,  seque  a^juvaret  con-  pHncipi.  Frinceps  largiebatur ,  ipse 

«ilio ,  opera :  illi  obsequi  potiup  coe-  palam  dabat.  Confusionis  hujus  et 

pit ,  quam  matri.  Ern.  Bud.  Sene-  alia  exempla  «unt ,  etiam  supra  no- 

ceque  permitteret ,    quod   retiauit  tatae.  Ern- 

14. 


213  ANNALIUM  *-5«f 

A>    fji    jfim 

quae  pnma  aetas  ec  snmma  foituna  expeterent. »  Qcu& 
et  fatcbatur  « intempestivam  severitatem ,  n  et  suamin 
opum ,  qua;  haud  procul  imperatoriis  aberant ,  copias 
tradebat  :  ut  nimia  nuper  coercendo  filio ,  ita  rursum 
intemperanter  dcmissa.  Quae  mutatio  neque  Neroneia 
fefellit,  et  proximi  amicorum  metuebant,  orabantque, 
w  caverc  insidias  mulieris,  semper  atrocis,  tumet  falsae.» 
Forte  illis  diebus  Caesar ,  inspecto  omatu ,  quo  princi- 
pum  conjuges  ac  parentes  effulserant ,  deligit  vestem  et 
gemmas,  niisitque  donum  matri,  nuUa  parcimonia, 
cum  praecipua,  et  cupita  aliis,  prior  deferret.  Sed  Agrip- 
pina ,  «  non  his  instrui  cultus  suos ,  sed  ceteris  arceri,  >j 
proclamat ,  «  et  dividere  filium ,  quae  cuncta  ex  ipsa 
baberet.  »  Nec  defuere ,  qui  in  deterius  referrent. 

XIV.  Et  Nero  infensus  iis ,  quibus  superbia  mulieris 
innitebatur ,  demovet  Pallantem  cura  rerum ,  quis  a 

17.  Demovet  Pallanlem  cura,  Cod.  Agric.  Demolui  Paliantem  a  cura  rerm. 
Voa  male.  amoliri  Octaviam  14 >  ^9.  Hist.  i ,  i3. 

Sumi7iaJbrtuna.KocsedsiTe]SiCtB.t  alii  ap.  Broterium^rociVi  muUeris: 

Rhen.  (e  Bud.).  At  itaet  edd.  pr.  Pu-  fortasse  melius.  Libenter  enim  eo 

teol.  In  ed.Beroaldi  irrepserat  vitio  verbo  utitur  Tacitus,  ut  de  Agrip-     1 

operarum /orimi,  quod  servarat  Fro-  pina  Germanici.  Ern. 
benius  s.  Alciatus ,  ut  cetera.  Nam        Demouet  Pallantem  cura  rfirm. 

yortona  etyormaetiaminscriptisper-  A  rationibns  Glaudii  fuit  ex  Sne- 

mutantur.  Eb.n.  Similia  v.  ad  11 ,  6.  ton.  a8.  et  lapide ,  in  quo  sculptnm: 

Orabantque  cavere  insidias,  Sic  e  pallans.  caes.  n,  sbr.  adivtor.  a. 

Flor.  restituit  Pichena  pro  vulgato  rationibvs.   Lips.  Mox   arbitrmm 

caveri.  Recte.  Malebat  idem  caveret  MSS.  Flor.  (Bud.  )Guelf.  nec  modo 

cumRhenano.Frustra.Yid.ad  II,  I.  Beroaldus,   ut  J.   Gron.  ait ,   sed 

Cai^ere  etiam  ed.  pr.  Guelf.  Mox  do-  ante  Puteolanus,  e  quo  ille  sumpat» 

mum  matri  edd.  vett,  usqne  ad  Rhen.  post  Alciatus.  At  ed.  pr.  ceterxque 

et  Guelf.  Ern.  Bud.  cauere omnes  arbitrum,  Similiter  variatnr 

donum.  Infinitivi  is  usus  frecpiens  H.  4  ?  3i>  ubi  tamen  ed.   pr.  or^i- 

nostro.  Sic  la,  4^.  monet  celerare,  tnum,  PuteoL  contra  arbiu*um  cvJR 

16,  II.  nuntiat  abjicere.  H.  2  ,  46.  Beroaldo  et  seqq.  Utrumque  eodem 

jubcbcuit habere.  redit.  Utrum  Tacilus  dederit,no» 

Superbia  muliebris,  MS.  Guelf.  et  dicam.  Ern. 


\'l^'  IJlBER  XIII.  2i5 

Qaudio  impositus,  velut  arbitrum  regni  agebat :  fere- 
baturque ,  degrediente  eo ,  magna  prosequentium  mul- 
titudine ,  non  absurde  dixisse  :  ((  Ire  Pallantem ,  ut 
ejuraret. »  Sane  pepigerat  Palias ,  «  ne  cujus  facti  in 
praeteritum  interrogaretur ,  paresque  rationes  cum  repu- 

i8.  Ire  Pallantem ,  ut  ejuraret.  Lege  ejurarent,  Et  refer  ad  mnUitndinem ,  qnee 
abeantem  comitabatnr,  qnasi  mox  rennntiaturam  ejus  amicitias.  Ejurare  PtManiem  ; 
nt  ejurare  imperium  ,  magistraium ,  provinciam.  Adeo  fortnnam  pleriqne  seqnuntur, 
panci  005.  Exemplum  et  infra  bnbemns  c.  19.  de  Agrippina  r  Seneca  Ep.  g. ,  Florentes 
^micorum  turba  circumsedet ;  circa  eversos  ingens  soUtudo  est»  Ubi  plnra  ad  rem. 
Episl.  jo.  de  Libone  Dmso  reo  :  Cum  ceger  a  senatu  in  lectica  relatus  essetnon  sane 
fnquentibus  exequiis  (  omnes  enim  necessarii  deseruerant  impie  non  reum  sedfu» 
^),hahere  ccepit consilium  de  consciscenda  morte. 

A  Claudio  impos.  Gf.  12,  53.  lebat  Gorrigi  ejurarent  :  idque  pla- 

Digrediente  eo.  M8S.  Fl.  ( Bud.)  cebat  GraeTio  :  qui  tamen  Tulgatum 

Aeg.  Bodl.  degredienie.  Si  intelli-  defeadi  posseputabat,  siintelligere- 

gendum  est  de  palatio ,  ut  J.  Gro>  tur  mu/ti£u^i>ie/7i.  Sed ille  ait,  p.  $17. 

novius  censet,  nec  dubitare  sinunt  seelegantiaecaussasiccorrigerejunde 

sequentia  ,    magna   prosequentium  clarum,  euminterpuDgiToluissepost 

mdtitudine  :  Terum  est.  Yid.  ad  4  >  ire :  ire  muliitudinem  illam ,  ut  Pal« 

49*  Adde  Hist.  3 ,  67.  palatio  de^-  lantem  ejurarent.  Qui  sensus  et  ipse 

^txir,  ubi  T.  Gron.  Ern.  commodus  est :  modo  ita  se<{uentia 

Ire  PaUantem.  Ambigua  et  obs-  couTenircnt.Sednihil  melius  habeo. 

cura  Terba  ,  quia  et  post   ire ,  et  £d.  pr.  ef^/taret.  Ern.  Bud.  ei^ttoret 

post  PaUanlem  interpungere  licet.  ct  in  marg.  ab  eadem  manu  al.  eju-- 

Quibus  hoc  placet ,  ambigunt ,  quid  raret,  Subintelligo  cum  Bip.  regnum, 

iDtelligendum    sit.    Procuralionem  Bahrdtsubaudiendumputatratibrtev. 

quidam,  ut  Ryckius.  Sic  H.  3 ,  68.  Ne  cujusfacti.  Sic  ed.  pr.  Rhena- 

ejurare  imperium*  supra  12,  4»  fna-  nus^  ceteri.  Intermedii  Puteol.  Be- 

Sistratum.  Sed  ita  nullum  acumen  Toald,  Alc.  cujusgue.  Interrogaretur 

apparet  :  nec  couTenit  sequentibus ,  est  rationem  reddere  cogeretur ,  ut 

et  quorsum  deponeret ,  quod  jam  reusfieret,  ut  i4, 4^  ^>c.proDomo 

ademptum  erat.  Aurelius  puut  res-  29.  Mox  ad  terrorem  etiam  ed.  pr. 

pici  ad  illud ,  ejurare  bonam  copiam :  non  in  :  item  postfiac.  EaN. 

exire  Pallantem  aula,  ut  illam  pro-  Paresque  raliones.  Id  est,    (  uti 

sequentium  multitudinem  aliis  ce-  jurisconsulti  loquuntur  )  ut  pariator 

deret   :  quod  paullo  melius  puto.  esset ,  si^e  ixoi-Trato-Toc  :  nec  reliqua 

Inest  enim  faceti  quid.  Sed  cum  eo  ulla   haberet.  Sic  parem  rjationem 

quomodo    couTeniunt    sequentia  ?  facere  Seneca  dixit  epist.  19.  et  de 

Nam  particula  sanei  e  consuetudine  Benef.  6,  4o-  i*^^™  Jurisc.  1.  ult.  D* 

Taciti,  indicat,  rationem  reddi  dicti ,    De  doli  except 1.  aa.  D.  De  ma- 

idque  confirmari.  Heinsius   ep.  ad  num.  testam.  Lirs. Colum.  i ,  8,  i3. 

Graer.  t.  4«  Coll.  Burm.  p.  5i5.  to-  nec  patitur  villicum  paiia  cum  ra- 


:»4  ANNALIUM      ^     ^     '^^l^ 

blica  haberet. »  Praeceps  post  haec  Agrippina  iiiere  ad 
terrorem  et  minas.  Neque  principis  aiiribiis  abstmere, 
quo  minus  testaretur ,  «  adultum  jam  esse  Britaimicum, 
veram  dignamque  stirpem  suscipiendo  patris  imperio , 
quod  insitus  el  adoptivus  per  injurias  matris  exerceret. 
Non  abnuere  se  ,  quin  cuncta  infelicis  domus  mala  pa- 
tcfierent,  suae  in  primis  nuptiae,  suum  veneficium.  Id 
solum  diis  et  sibi  provisum ,  (juod  viveret  privignus.  ■ 
Ituiam  cum  illo  in  castra.  Audiretur  hinc  Germanid  j 
filia ,  inde  viiis  rursus  Burrus  et  exsul  Seneca ;  trunca  1 
sciiicet  manu  ,  et  professoria  lingua ,  generis  humaoi  ^ 

tionibui  dominifacMre.  Sicetib.  11 ,  viiis  ,  qaam  primniii  reperi  apnil 

1 ,  2^, ,  PaUas  compensandis  operis  Puteolanum ,  e8tc[ue  etiam  in  eod. 

9^p,  piyestitis  pares  cum  rep.  ratio"  Agric.  discedeijdum  est ,  et  conjec-     ^ 

nes  faciehat.  Bip.  tura  ponenda,  maio  ponere  dSeME», 

Jidterrorem  et  m.  Sic  Flor.  Bud.  ut  yoluit  Gron.  qnam  indedebSii^ 

et  edd.  vett.  aliiin.  ut  Lipsio  placuit.  Nam  in  bac  n^ 

Jnde  viUs  rursus  Burrus.  Vatic.  sus  molestum  est ,  ut  e  nof  a  Lipdi     l< 

hibil.  SuBpicari  possiB .  num  debilis ,  apparet.  £i  incommodo  occnrrit  Bro' 

legendum.  DebilitaB  enim  loco  pro-  terius ,  delendo  rursus,  Sjllaba  di? 

bri ,  quia  et  sacris  olim  arcebaniur ,  ex  conjectura  repetitur.  In  iUa  niliil 

et  dccreto  Augusti  etiam  senatu.  Se-  est  incommodi.  JndehUis  MS.  Flor. 

quitur  autem  de  boc  ipso  Burro,  (Bud.)  Reg.ed.pr.etindefactumDi- 

trunca    sciUcet  manu.    Suspectum  de  vilis.  Jn  natum  est  c  terminatieM 

leque  to  rursus ,  quod  hic  nuUi  rei.  pnecedentis  verbi^/S^.  Nonestprs* 

Puto  fuisse,  rttfus:  glossema  scilicet  tereundum ,  J.  Gronoyium  e  vesti- 

ad  cognomen  Afranii ,  Burrbus. Nam  giis  cod.  Oxon.  qni  babet  inde  man- 

Latini  Burfhum,  rufum  dicebant,a  cinus  rursusy  ut  Guelf.  legi  yeUe: 

graeco.  Glossa  :  Burrhum ,  ^«tvd^v,  hinc  Germanici  fUia  et  BriiannicuSj 

^rv^p^v.  Vidc  Festum.  Lifs.  Scribo:  rursus  Burrus  et  exul  Seneca,  Ebit. 

jiudiretur  hinc  Germanici  fiiia ;  de^  In  cod.  Bud.  ex  indelfilis  3.  m.  fecit 

hilis  rursus  Burrus  et  exsul  Seneca,  inde  vilis ,  quod  egregie  respondet 

Nam,  cum  inveniretur  deuiiis,  ut  sequenti  exsul  Seneca.  SciL   viUs 

aolet  has  inter  se  literas  permutare  rursus  est  a  priBtina  potentia  de- 

manus  yetusta ,  adjecit  aliquis  t^  i n,  jectus.     Dehilis  et    trunca   manus 

ut  esset ,  quod  t^  hinc  responderet.  tautologiam  offerret  insolitam  Cor- 

Sed  particula  rursus  ejus  yice  fun-  nelio.  Jnde  dehilis ,  quod  et  Picbenx 

gitur,  et  est  idem,  quod  inde  yel  placebat  et  Ryckio ,  praeterea  ingrato 

▼icissim.  Gron.  Verum  vidit  Grono-  sono  peccat. 

vius.  Quod  si  a  lcctionc  vetere  inde  Truncascilicetmanu.  Agricolaad- 


'kIIT  LIBER  XIII.  ai5 

regimen  expostulantis. »  Simul  intendere  manus,  ad- 
gerere  probra ,  «  consecratum  Claudium ,  infemos  Sila- 
norum  manes  »  invocare ,  et  « tot  irrita  £»cinora.  » 

XV.  Turbatus  his  Nero,  et  propinquo  die,  quo  quar- 
tam  decimum  aetatis  annum  Britannicusexplebat ,  yolu- 
tare  secum ,  modo  matris  violentiam ,  modo  ipsius 
indolem^  levi  quidem  experimento  nuper  cognitam  , 
qiio  tamen  favorem  late  quaesivisset.  Festis  Satumo 
diebus ,  inter  alia  aequalium  ludicra  ^  regnum  lusu  sor- 

19.  Ul  quidem  expefimento.  Forte,  fulili,  Futilis  Semo,  qui  commissa  non  re- 
Ucei,  similU  peccata  vide  5,4.  el  qiUdem  cod.  Agr.  —  ao.  Zudicra  rtgnum  lusum, 
Lcge  de  more  regmtm  lusu  sortientium, 

# 

QOtayit  tunicata  manu.  a  seoe,  an  a    tiuin.  Silanorum  manet ,   intellige 
libris?  £t  sane  yidetur  mollitiam    /umi  et  Z.  Gf.  snpra  c.  i.  In  Bud. 
Bnrrho  objectare  et  tunicaB  manica-    sat  qlare  adfuit  inriia ,  neo  video  , 
tai.  Lips.  Frustra  sudat  hic  Marcel-    cur  dubitarit  Rhen.   Ditplicet  id 
lofl.  Trunca  manu  omnino  respicit    yerbi  Bip.   qui  subttituere  parant 
Barrum ,  et  professoria  lingua  Se-    Jurare ,  quod  non  satis  capio.  Magis 
aecam.  Nec  necessum,  totam  ntma-    quoque  probant  Acidahi  conjectu- 
Bum  praecisam  habuerit :  suiBcit  di-    ram,  qui  et  tot  irrita  Jacinorae  su- 
gito  UDO  aut  altero  captum  fuisse :    periori  loco  huc  recidisse  conjicit , 
idque  incommodum  accepisse,  dum    yerbis  suum  veneficium  subjicienda. 
io  acie  stemit  hostem ,  est  yerisimile.     —  ^  V.  D.  de  Lamalle. 
£rgo  id  inaigne  yirtutis  non  magis        Quo  quartum  decimum  etc.  Adeo- 
arcuit   eum   prsefectura    praetorii  ,    que  togam  virilem  acciperet.  Yid. 
qoam  claudicatio    ex  vuhicre  Sp.    dictaad  la,  4i* 
Carvilium  dehonestavit ,  quem  ma-        Ut  quidem  experimento  coffiitam. 
ter ,  quoties  gradnm  faceret ,  jube-    £legan3  est  Freinshemii  conjectura 
hat  meminisse  bellicae  gloriae ;  adt    leui  quidem :  quale  quid  sequentia 
hemiae ,  quam  in  equo  dies  noctes-    desiderant.  MSS.  Reg.  et  Agric.  haf 
que  persedendo  nactus  erat ,  M.  Ser-    bent  quidem  quo  tum,  m  qua  lec- 
viHnm  poenituit.  Grom.  Profeasoria    tione  non  opus  foret  illo  epithcto  : 
Un^Mi  est  hominis  scholastici  et  de^    aed ita  tolus  locus  fitfrigidus.Freinsh. 
damatoris.  In  irrita  facinora  sine    verum  vidit.  Quassi^^isset  est  conci- 
canssa  haerebat   Rhen.   Dolet  ,    se    liasset,  parasset,utsa5pc.ERN.  Zew 
fnutratotfacinorapatrasseparandffi    probat  et  Brot.  recepere  Bip.  Vix 
potentiae.   Ern.   Quod   Lipsius  de    dubiumest,quinsitveralectio:voci8 
mollitia  Burro  objecta  adfert,  stare    praecedentisuItimae^usvocispriiDam 
nequit.  Cf.   12,  4a.  i3,  2.  14,  5i.    absorpsit.  Acid.  conjectabat  vHi. 
Harcellus  ridicule  trunca  manu  red-        Inter  aUa  lequalium  iudicra.  In- 
debat  :  sine  multitudine  adhaeren-    terpretes  ad  illustrationein  loci  ad- 


3i6  ANNALIUM  »'«* 

A.  C>  55. 

tientinm,  evcnerat  ea  sors  Neroni.  Igitur  ceteris  dhrersaf 
nec  ruborem  adlatura  :  ubi  Britannico  jussit ,  (c  exsuT- 
gerct ,  progressusque  in  mcdium ,  cantum  aliquem  in- 
ciperet ,  m  irrisum  ex  eo  sperans  pueri ,  sobrios  quoque 
convictus ,  nedum  temulentos ,  ignorantis ;  ille  constan- 
ter  exorsus  est  carmen ,  quo ,  «  evolutum  eum  sede  patria 

9  1.  lile  constanter,  Mulim  incunctanter,  Ann.  4,  aa. ,  Non  cunctanler  pergit  77- 
lerius  in  domum,  Hist.  a ,  .'>a.,  n«  cunctanter  excepisse  vietoriam  crederentur,  c.  S6, 
haud  cunclanter  Vespasiano  accessere. 

frrunl ,  quae  Pollux  scribit  9, 7 .,  B«t-  queritur ,  solus  Beroaldos  et  Aldm, 

p-txhJeL  y  iuquit ,  tTtn ,  ota?  cTitucXji-  sed  etiam  auctores  cujusque ,  Pateo- 

p«d-<vTfc ,  0  fAly  ^Ao-tXiift  'irpoTTdtTTn  lanus,  Rbenaous,  et  iinilatores Ri' 

*ro  wffltjtTiov  ,  0  J»  utrnfiTiK  ttyAt  Xat-  vius,  Alciatus,  Gryphius.  Quoanc- 

^my  ir«?T«;i^od^v  AirtJiTovfi.  Magis  fa-  tore  MS.  illalura  inTectnm  sit  ifl 

cit  Arriani  locus  Diss.  Epicteti  i ,  Lips.  Pichenae  etc.  nescio.  Ed.  pr. 

a5.,'£v  ZfltTopvfltxioic  XtxoT^^l^f  Bati-  adhuc  exquisitius  chlatura  ^  cpo^ 

Xtwc  .■'Ec''of f  ykf  'trdil^dLi  tawti»?  t»?  'jtai-  raihi  supra  librariorum  captura  %  id^      j 

Jtkf.  Tlf99TkTTtt^  a-u  mit  y  tv  xtpfli-  tur,  eique  saepe  substituitura/mv 

co?,  TviTOf^Tv k^wtx^tyTv  tx^i 'TvdL-  in  istis  fornmlis ,  in  qnibus  et  ojffent 

ittuM,  1?*  /AM  nraf  tyui  xumtai  n  -w*!-  et  afferre  rectum  est,  ut  morCem, 

Jiit.  £t  uiaxime  Luciani  in  Satuma-  mcerorem ,  pudorem ,  luctum  etc.  V. 

]ibus:'Op2c  nXixov  to kydL^hf ,  iti  xcti  Drakenb.  ad  Liv.  34 ,  33.  et  qnosibi 

'BdLTtxidL  fxifoi  t^^  «eiravTtiv  ytf ia-^dUj  laudat.  Interea  unum  ilJiim  libnnn 

«r»  krrfdLykx»  KfdLricdLfTdL.  'Qc  fjtf^Tt  sequi  non  sum  ausns  ,  sed  ullaturt 

•TriTflt^^d^fiNC  >iXoiflt  itriTky/xdLTdL,  xdLt  cdidi.  Mox  pro  ubi  fmstra  Aci^s- 

«uToct^jriTteTTfivt^^oic,  TM  ^^vfltio-^^pov  lius  Tolebat  uni.  De  constmctioiK 

«ri  irtpi  fliuToD  «vfltjSoNo-flti,  tm  Jf  «yv/uvov  Terbiyuiiit,  qua  hic  nosler  utitnr, 

if^itTdLT^dLi,  xflti,  kpk/Atfof  tnv  AtuXN-  supra  satis  dictum  ad  1 1 ,  33.  Erv> 
«rpiJfltjTpic  TNVoixifltvirf/)ifxd-ffiv.  Lips.         Constanter  exorsus    est  carmen. 

In  loco  Pollucisnullus  sensus,  lege  Vetus  illud  ex  Ennio  tritum   ( iip- 

^v  tI  Tfltp^S^v  virtKirof^.  Cic.  Tusc.  3,  19. )  :  O  pater,  opor 

Regnum  lusu  sortientium,  £0  ritu,  ^^,  o  Priami  domus  Scptum  altisono 

qnoregnaconviyiorum,  idest,talo.  cardine  templum,    etc.  LiPs.  Con- 

Ex  Luciani  supra  Terbis.  Flor.  etiam  stanter  est  sine  metu  et  haesitatione, 

/ii</icr<ii?.  nc^^M/m.quodTaletj-Ro-  prompte  :   qno  sensu    saepe   apnd 

manum.  LiPs.  Ed.  pr  adeo  Rb.  MS.  nostrum  constantia  dicitor.  Csmnen 

Kcg.  Guelf.  Ro.  Agr.  Rome.  Ern.  cjrorfM*,e8t  phrasisLiTiana.Deindc, 

Bud.  etiam  R.  regnum.  Videtur  Ta-  ctsi  intelligo  summisque  rehus  ,  et 

lere  Romce.  De  lusu  t.  Hor.  Ode  i ,  ««pra  dictum  est  c.  i3.  summafor' 

4,  18.  tu/14,  tamen  hic  Tereor,  ne  vera 

Ruhorem  allatura.  Sic  MSS.  Flor.  Taciti  manus  sit  rebusque  suis,  Nam 

(  Bnd. )  Guclf.  non ,  ut  J.  Gronoyius  °cc  dixit  sedm  Ccesarea,  aut  simile 


.f-. 


^■l'^  LIBER  XIII.  ai7 

rebnsque  summis  »  significabatur.  Unde  orta  miseratio 
manifestior,  quia  dissimulationem  nox  et  lascivia  exe- 

-  merat.  Nero ,  intellecta  invidia ,  odium  intendit :  urgen- 

*  tibnsque  Agrippinae  minis ,  quia  nuUum  crimen ,  neque 
fe^  jubere  caedem  fratris  palam  audebat ,  occulta  molit^  : 
p£  «pararique  venenum)»  jubet,  ministro  PoUione  JuUo, 
^  praetoriae  cohortis  tribuno ,  cu jus  cura  adtinebatur  dam- 

*  -  nata  veneficii  nomine  Locusta ,  multa  sceleixun  fama. 

Nam ,  ut  proximus  quisque  Britannico  neque  fas  neque 
'-^  fidem  pensi  haberet,  olim  provisum  erat.  Primum  vene- 

num  ab  ipsis  educatoribus  accepit,  transmisitque,  exso- 
^-  luta  alvo ,  parum  validum ,  sive  temperamentum  inerat , 
['    oe  statim  saeviret.  Sed  Nero,  lenti  sceleris  impatiens, 

minitari  tribuno ,  jubere  «  suppUcium  veneficae  j  quod , 
'  ^    dum  rumorem  respiciunt,  dum  parant  defensiones  ,  se- 

-  curitatem  morarentur.  »  Promiltentibus  dein   «  tam 

93.  Exemerat,  God.  Agric.  exemerant.  Mclius. 

^id,  sed  tantnm  pfOria,  ut  indi-  Idem  occulta,..  parari.  In  edit.  Pi* 

caret,  sibi  erepta  sua ,  quae  sibi  dc-  cbenae  Frf.  1607.  omnino  legitur /hi- 

berentor.  Nam  in  hoc  proprie  inju-  rarique. 

ria  est ,  ex  illo  miscratio.  Pro  suus  Pollione  Julio.  Puto  eum  esse  , 

librarios  interdum  dedisseiiimmu^,  qui  postea  prsef.  praetorio  fiiit,  sub 

docebit  praeter  alios  Drakenb.  ad  Othone.VidePlntarch.inOtbonea^* 

Lir.  5 ,   II.  extr,   Mox  jubere  pro  Lips. 

giossa  deleri  Tult  Acidalius.  Verum  Olim  provisum.  Vide  la ,  4' • 

ridetur :  cum  praesertim  statim  se-  Quod dum.  Bis  dum  in  ed. pr.  Put. 

<piatur  yu&et.  Porro  Heinsius  male-  non  demum  in  ed.  Rben  Beroald.  et 

bat  :  occultam  molitur.  Bene.  Item  Alc.  cdd.  casu,  ut  opinor,  omisere. 

pararique  dedi  e  cod.  Flor.  quod  Securitatem  omnes  praeter  pr.  quae 

Broterius  imitatus  est.  Editiomnes  babet  securitate.  Idem  Toluit  dare 

praeter  J.  Gron.  sine  copnla.  Voluit  Rhenanus ,  sed  operae  non  paruere. 

tamen  sic  edere  Pichena :  sed  operae  Itaque  et  Aldus ,  Gryph.  Ulud  ha- 

Don  paruerunt.  Erk.  Constanter,  ut  bent,  quod  verumest.  Cetemmsal- 

ap.  Justin.  i ,  5.  Cf.  Gron.  ad  Agr.  tem  essedebebat  respiciant ,  parent. 

27.   Bud.  rebus  summis  absque  co-  EiLV.Bud.  his  dum :  item  sccuritate, 

pula,  appotitiT^ ,  ut  Rhenano  placet.  Rhcn.  id  explicat  ob  securitatem. 


ai8  ANNALIUM  fj-^ 

A*  C>  3U> 

praecipitem  neccm,  quam  si  ferro  urgereUir,»  cabi- 
culum  Caesaris  juxta ,  decoquitur  virus ,  cognitis  antca 
venenis  rapidum. 

XVI.  Mos  habebatur^  principum  liberos  cum  ceteris» 
idem  aetatis  nobiiibus  scdentes  yesci ,  in  adspectu  pro- 
pinquorum,  propm  et  parciore  mensa.  Illic  epuknte 
Britannico ,  quia  cibos  potusque  ejus  delectus  ex  mini&- 
tris  gustu  explorabat  ^  ne  omitteretur  institutum ,  aut 
utriusquc  morte  proderetur  scelus ,  talis  dolus  repertus 
est.  Innoxia  adhuc  ac  praecalida  et  iibata  gustu  potio 

Urgeretur,  A§r, necaretur,  mimi-  piodc  Tranqtiillit.  2,  i5.  (srrcdt 

fe8ta  glo8sa.  Consl.  Sap.  i5. )  Non  acdpiet  m- 

Cognilis  venenis.  Nempe  experi-  piens  contumeliam ,  si  in  convivio 

mentis  factisin  animalibus.  v.  Sue-  regis recumbere injra  mensamveid- 

toD.  Ner.  c.  33.  £rn.  que  cum  servis ,  ignominiosa  ojfdt 

Sedentes  vesci.  Suel.  super  eodcm  sortitis,  jubebilur.  Qua  coDtumelia 

ritu  ,  Claudii  3'J.  Adhibebat  omni  a  Caio  Pom|)ooiu8  Secundbs  adfec- 

comas  et  liberos  suos  cumpueris  puel-  tus  :  qui  cibum  cum  eo  cepit ,  «if* 

lisque  nobitibus,  qui  more  veteri  ad  toic  nrovh  AtuTOu  x«d4/AiToc ,  ait  Dio 

Jiilcra  lectorum  sedentes  vescerentur.  59,  29.  Scilicet  quasi  Vdoyis  iUios 

Idemin  Augusto  64«  de  nepotibus  servus.  NecalioPlutarchnsrespexit, 

ejus,  Neque  ccenavit  una,  nisi  in  cum  in  ConTiTio  suo  c.  10.  reliipioi 

imo  iecto  adsiderent.  Ubi  scripserim,  quidem  accumbentes  facit ,  at  £»* 

iiisi  ut  i/no.  £x  quibus  vidcs,  pueros  pum ,  qui  servus ,  «edeDtem  in  sob- 

sedisse  ad  fulcra  pedesque  parentum.  sellio  apud  SoloBem.  Lips.  Deriti 

Sedissc,  dico.  Sperncbantcnimetiam  igto  v.  Ciacconius  de  triclinio  p.  5, 

lunc  accubitum  a  pueris ,  a  servis :  et  Ursin^s  in  append.  p.  a5a. 

quasi  luxuriae  ritum  iili  aetati  ordi-  Quia  cihos  potusque,  MSS.  Vett. 

nive  non  decorum.  De  servis ,  Plau-  edd.  omnes :  ciius  p,  e,  d.  e,  ministn 

tus  Sticho  5,  4)  'Xi.,Potius  insub-  gustii  explorabatur;  quod  vitiosBD 

selliis  Cynice  accipiemur,  quam  in  esse  omnes  vident.  Ursioasejrdeleo- 

lecto.  Ib.  3,  a,  3a. ,  Non  postulo  equir-  dum  putabat.  Sed  pariter  delcaidH» 

dem  med  in  lecto  accumbere ,  Scis  foret  deiectus,  quod  ad  cibom  po- 

tu  med  esse  inii  subsellii  virum,  Do-  tumque  non  commode  refertar.  Ho- 

natus  in  viia  Terentii  :  Jussus  ante  diema  lectio  est  e  correctioae  Dane- 

CasciUo  recitare ,  ad  casnantem  cum  gii  ^  ut  puto.  In  qua  tamen  deUctia 

venisset  ,   quod  erat  contemptiore  exminrsfmbuaguidiusest,  quarapro 

vestitu,  subsellio  juxta  lectulum  re-  celebrau  Taciti  brevitate.  Ekn. 

sidens  legisse  dicitur  :  post  paucos  Innoxia  €ulhuc  ac  prcecaUda.  Re- 

vero  versus ,  inuiiatus  ut  accumbe-  tuli  ad  caiidae  potionem  in  Electis  i  > 

ret,  c<cna£5eu/ki.  Senecam  sic  acci-  4*  ^^  velim  ei  capiti  addi  Arriani 


*-^  LIBER  Xni.  2,9 

iraditiir  Britannico  :  dein ,  postquam  fervore  adspema- 
IxiCar ,  frigida  in  aqua  adfunditur  venenum ,  quod  ita 
ciinctos  ejus  artus  pervasit,  ut  rox  pariter  et  spiritus 
xaperentur.  Trepidatur  a  circumsedentibus ,  difihgiunt 
imprudentes.  At,  quibus  altior  intellectus^  resistunt 
defixi.  et  Neronem  intuentes.  Ille^  ut  erat  reclinis,  et 
nescio  similis ,  m  solitum  ita ,  v  ait ,  «c  per  comitialem 
morbum ,  quo  primum  ab  infantia  adflictaretur  Britan- 

1?.  Uf  vox  pariter  et  spiritus  ejus  raperenlur.  Ant  dele  ejus»  nam  pmcettit ,  aut 
Itifli prteclusi ye\  elusi,  i5,64.,  hausit  frustra ,  clauso  corpore  adversus  vitnveneni, 
livitts  aa. ,  Inventi  sunt  guidam  mersis  in  effossam  terram  capitibus  j  quos  interclu^ 
Hsse  sibi  spiritum  appatebat,  — •  *4*  Rcsisiuni  de/ixi.  An  restanl?  sfld  taotnmdem 
«l. 

locnm  I,  i3. ,  ''OTflCV  cTi  d-f p/Aow  «iTi^    "whofne  rt  xaxov  KMTf^riev,  mt  'Ax(- 

MVT&f    9-OV    /AJ)    U^KSLXO^OTf   0    ITMJf  ,    tt      f  «TcTpOf  ,  »«]  f  a-dveVTfC,  MC  KXftVcflOC  • 

tmLKoua-Af    ;^xiAp«6Tfpo»    %uyxi}  ,     ^  'Pw^fiiof  »«u   BfiTcimitic,    o  towtow 

ftNcTfvpfS^  flv  Tif  oiKif,  i^  fjin  ;t^Xf-  ^Ate.  Alqui  de  potu  et  Taeitut  et 

*tiutff  fAtiJh  'p{iYtv9-^at.ty  eux  tcrn  Suetonius  adfirmant.  Lips.  Affun" 

cptfrTovToicefoic;  c[ui  simillimus  illi  ditur  MS.  Flor.  ed.  pr.  quamquam 

Seneca ,  quem  adduxi ,  de  Ira  2 ,  25.  ibi  est  eff.  Titiose  pro  aff.  Rhen.  et 

Geterum  ex    hac  potione  gustasse  teqq.  At  Puteol.  cum  sequacibus , 

etiamTituscredebatur  i^manRicum  Beroaldo  et  Alc.  infunditur,  Mox 

jvxta  cubansj  ait  Suet.  Titi  c.  a.  MS.  reg.  delet   ejus  poat  tpinius, 

Miror,  cur  cubans  scripserit :  nam  Recte.Repetitumesttemereeprece- 

ille  yero  sedity  ut  hic  in  Tacito ,  cum  deatibus.  Ern.  Rhen.  e  Bud.  affun-* 

Britannico  scilicet  sintul ,  ac paribua  ditur.  Ut  6 ,  a8.  H.  5 ,  a3.  Idem  habet 

discipUnis,  et  apudeosdem  ma^Utros  vox  ejus  par.  et  sp.  r, 

institutus,  u  t  ipse  Suetonius  ibi  scrip-  Tripidatur  a  circumsedentxbus,  Sic 

nt.  Nec  probabile ,  in  pari  aetate ,  vett.  edd.  ante  Rhenannm  omnes : 

Titnm  snpra  dominum  honore  a£fec-  quod  our  ab  eo  in  trepidatum  mnta-. 

tnm.  Sed  exciderit  hoc  Suetonio,  pro  retur,  nulla  graris  satis  caussa  erat. 

▼nlgato  more  scribenti.  Lips.  £t  tamen  omnes   postea  id  seouli 

FHgida   in  aqua.  Ita  factum  et  sunt.  Ern.  Trepidatum  e  Bud. 

Alexandro ,  ab  eadem  caussa  et  cau-  Quo  primum  ab  injantia  afflicta' 

tione.  Justinus  la,  14. ,  Tn  quafri"  retur  Bntannicus.  Primum  corrup- 

f^davenenum  habuemnt,  quam  prcB^  tum  esse  omnes  Tident.  Utrum  c^« 

putatce  Jam  potioni  supermisenmt,  rigendnm  sit  prima ,  oum  Acidalio , 

£st  error  hac  in  re,  opinor,  iBliani  an  piurimum  cnm  FreinsheiDio ,  non 

in  Hist.  Anim.  5 ,   39.  qui  diserte  pro  certo  dicam.  Hlnd  conguetudini 

vnlt ,  yenenum  ei  in  cibo  datum ,  non  lo(|uendi  conyenientius  Tidetnr.  Pri- 

1K>tti.   Mtffiei  y    ovv  ,  inquit,  »«#  ifUfmet/y^unimiiiietiamalibiinMSS, 


220  ANNA.LIUM  *-J-^ 

A.G.56. 

nicus  ,  et  redituros  pauUatim  yisus  sensusque.  p  At 
Agrippinae  is  pavor ,  ea  consternatio  mentis ,  quamvis 
vultu  premcretur ,  emicuit,  ut,  perinde  ignaram  fuisse 
ac  sororem  Britannici  Octaviam  y  constiterit.  Quippe 
sibi  supremum  auxilium  ereptum ,  et  parricidii  eKcm- 
plum  intelligebat.  Octavia  quoque,  quamvis  rudibus 
annis ,  dolorem ,  caritatem ,  onmis  adfectus  abscondere 
didicerat.  Ita  post  breve  silentium,  repetita  convivii- 
laetitia. 

XVII.  Nox  eadem  necem  Britannici  et  rognm  con- 

coDfiindantar,  at  ap.  Lit.  5,  37.,  metiamL  Seneca  Troad.  a^'.  6i(ii^ 

Plurunum  pro  saepe  dicitur.  Britan-  victor  operis  exemplum  horruhy  JH- 

nicus  saoe  superTacuum  est ;  unde  dicitque  Achillet  et  dea  luUos  mofl» 

deleri  Tolebat  Muretus.  ( ct  Acid. )  Grof. 

Sed ,  quia  haec  norainis  proprii  re-         Octavia  quoque.  Scribe,  OctaM. 

dundantia  jam  aliquot  locis  obser»  Is  paTor  Tidelicet  fuit.  Lips.  Dvrt 

Ttla  est,  incipio  Tcreri ,  ne  Tacitus  conjectura.  Ern. 

ejus  auctor  sit.  Ern.  Prima  habet         ^ta  post    brei^e   silentium.  Tak 

cod.  Agr.  Statii  Theb.  a ,.  a6a. ,  In  regem  com- 

Is  pauor  emicuit.  An  eminuit?  id  ^^rsi  omnes  Jbrmidine  prima  :  Jllw 

«nim  est  Terbum  proprium  de  animi  audisse  negant,  Gron.  Mox  ed.  pr. 

molibuft Tullu  se  prodentibus,  quam-  communi  pro  contatni.  Quod  confi^ 

vis  premantur.  V.  praeter  alios  Ou-  mat  lectionem  a  nobis  Suetonio  rcd- 

dend.  ad  Suet.  Cal.  i5.  Emicare  \'\x  ditam  in  Ner.  38.  ubi  Tulgo  sermont 

conTcniat  constcrnationi  et  terrori.  communi :  nos  ex  Gortiapis  Exc.  ^ 

£t  confunduntur  ista  Terba  in  libris.  dimus  sermone  contntfii :  quod  etMm 

In  loco  etiam  Cic.  ap.  QuintiL  9,  a ,  e  cod.  Vindob.  profert  Oudend.  sed 

40.  in  multis  est  emicahat,  cum  ap.  pro  glossa  Totf  communi  babet.  A& 

CiceTon.  siteminebat.lEiRs.  hic  quoque  convi¥ii  est  glossa  ejns 

Ac  sororem  B.  O,  Hoc  ordine  de-  Tcrbi  ?  Ern. 
dimus  ex  ed.  pr.  quamquam  ibi  omis-        Nox  eadem,  Miror  ergo ,  quomodo 

sum  ac,  Vulgo  inde  a  PuteoL  j4c  Tcra,  quae  Graeci  tradiderunt,  Bri- 

Octawiam,  sor.  Br.  Hlnm  ordinem  tannici  corpus  gypso  multo  oblitiim 

meliorem  esse,  primum  per  se ,  tum,  a  Nerone  foisse ,  ne  liTor  apparerete 

ne  ac  durius  cum  Tocali  concurrat,  Tcneno:  sed  pluTiam  coortam  elnisM 

facile  apparet.  Ita  noo  opus  conjec-  gypsum ,  dum  cadaTer  per  fornm  ef- 

turaFaerni  atque.  Broterius  mallet  fertur,  omniumque  oculis  scelus  sub- 

deleri  Octauiam.  £rn.  jccisse.  Haec  Zonaras  11,  la.  baecDio 

Parricidii  exemplum  intelligebat,  61,  7.  Scite,  sed  parum  Tere :  ut 

Scylla  OTidio  Met.  8,  116.,  Cii^es  Taciii  quidem   narratio   est.  Nam 

odere  merenieni,  Finitimi  excmplum  haec  omnia  operire  nox  potuit.  Lips> 


A  u.ft^.  LIBER  XIII.  aai 

pinxit ,  proviso  ante  fimebri  paratu ,  qui  modicus  fiiit. 
Li  campo  tamen  Martis  sepultus  est ,  adeo  turbidis  im- 
bribus ,  ut  vuigus  iram  deum  portendi  crediderit  adver^ 
sus  &cinus ,  cui  plerique  etiam  hominum  ignoscebant  j 
antiquas  fratrum  discordias  et  insociabile  regnum  sesti- 
■nantes.  Tradunt  plerique  eorum  temporum  scriptores  y 

25.  Cui  plerique  etiam  hominum  ignoscebant,  Non  capio.  Sed  vide  Gronovium. 
plerique  tamen. 


%ox  ^aratu ,  quod  in  MS.  Flor.  ha-  lnfjLuietro,  Tovria-rtf  olx.  kjjfo^oyicu 

liet  etiam  ed.  pr.  Idem  Rhenanos  Gron.  JEtiam  abest  a  Guelf.  £&k. 

(e  Bud.  )  edere  Toluit  ,  sed  operae  InsociabUe  regnum  cestimantes,  I. 

xion  paruerunt ;  ita<pie  in  seqnentibus  e.  cogitantes ,  repntantes.  Atque  ita 

nansit  apparatUy  usqne  ad  Piche-  Puteol.  Beroald.  Alc.  Sed  Rhen.  et 

■aini.  Etiam  supra  ista  verba  confiisa  Pichena  e  Fl.  cod.  edidere  existiman- 

'^idimus.  Ern.  tes ,  decepti  scriptura  extimantes  ^ 

In  campo  tamen  Martis  sepultus.  quae  est  etiam  in  cod,  Agr.  Guelf.  et 

INon  tamen  ibi  combustus  :  sed  reli-  ed.  pr.  Puteolanus  recte  legit  et  edi- 

'qniae  ejus  in  urna  illatae ,  ut  opinor,  dit  estimantes ;  nam  x  pro  s  scribi  in 

monumento  Augusti.  Lips.   Martis  vett.  libris  etedi,  antemonuimusad 

«xFlor.  edidit  Pichena.  yulgo ,  Mar'  c.  6.  et  extimare  pro  cestimare  olim 

43D,  Sic  et  c.  3i .  £rn.  scriptum  esse ,  etiam G esnerus  monet 

Cuiplerique  ignoscebant.  Omnino  in  Thes.  L.  L.  et  sic  est  in  ed.  pr.  i5y 

ignoscebant,  non  ingemiscebant ,  ut  a.  a  diis  extimatur.  Add.  ad  H.  i^ 

TnkAcidalius.  Philo  iitfi  irfta-^tUs,  i^.  Alioqui  non  ignoro ,  extimare 

p.iooi.'A'jri^Tow»Tjc,f#owT»ffi3-p6»c  fere  scribi  pro  existimare,  et  huic 

. hJiJiKrttt  Tp o^TTNv ,  0  '7/)  0  ptiKfou  xf  1  ^'  Terbo  alieno  saepe  ioco  substitui  tes" 

Tif  KAi   ^i\ki^fi»itoi  ,  la-U  T#  jtcti  tiniare,  de  quo  pleni  criticorum  li- 

»oi»«T<]tic  flvati  TO/uio-3-fic  raioc,  kmo-  bri,  quos  laudat  Drakenb.  ad  Liv. 

UyiAi  •«r»6'jrow».  Ktu  JitftumvTts  tu-  34  ,  2.  Sic  existimare  recte  defendi- 

pifl^Koy.  i-TTi  y,h  t5  ku^im  xati  ruy-  tur,  ubidejudicio  sermo  est,  quam- 

»x»fov6ft»  TOMtwTBt  q)ao"*ovT<c,  **oi-  quam  etiam  ibi  cestimare  defendit 

iiiMTov  kfx^y ,  3-f  T/uoc  ^wcTfac  i»ivii-  Cortius  ad  Sallustium ,  non  dicam  , 

«c*  ouToc  k  iTA^th  f/AixMKrfv  iv  hv  quam  bene  :  uou,  ubi  cogitandi ,  re- 

iifwvATwTipow^^jrpofS-iiJtfvio-^iCwpoTfpoc  puUndi  significatio   requiritur,    ut 

•v.fiftwvaToDT^itf-TiVjOwjtfltvcfpoCpoviflt.  h.  \.  Ignoscebant,  qui  reputabant 

rkxe.J^KAi  TrpovoNTixSc  iir*  «q)j»Xf«f  antiquas  discordias,  quae  inter  fra- 

Tou  ovfjLVAiroi   ky^fottruv  yiyouc  ro  tres  illosfuissent^  et  regni  societa* 

/wipetjeiovtJt-jrocfivvfyivHTAi,  TSvftiv  tem  nuUam  esse  posse  :  quod  sane 

TouT»  ,  tSv  Jl  iKtiii»  orpoo-jtfjtXJipM-  non   est  existimare.  De  insociabili 

yufvflfv.  •!  «V  T*p*;^*i,   •ft<piJxioi  Tf  regnosententiasumptaeLivioi,  14., 

seti  ffWJfcoJ  'jr6xf//oi  (ryvi<rT«VT*i  etc.  Infidaregni  societas,  Ern.  Bud.  ha- 

^  enim  legendum  ,    ubi  editur  :  bet  totidcm  literis  exisdmantes.  P». 


22i  ANNALIUM  ^"-^ 

fc  crebris  ante  exitium  diebus ,  illusiim  isse  puehtiie 
Britamiici  Neronem  : »  ut  jam  non  pramatura ,  nei{» 
saeva  mors  videri  queat ,  quamvis  inter  sacra  mensae,  m 
tempoiie  quidem  ad  complexum  sorori  dato ,  ante  ocdIos 
inimici  prc^^ei^ata  sit ,  in  illum  supremum  Oaudionim 
sanguinem,  stupro  prius  quam  veneno  pollutum.  Festi- 
nationem  exsequiarum  edicto  Caesar  defendit  ^  a  majori- 
bus  institutum  referens ,  a  subtrahere  oculis  aoofa 
funera ,  neque  laudationibus  aut  pompa  detinere.  Cete- 
rum  et  sibi ,  amisso  fratris  auxilio ,  reliqoas  spes  in  repit 
blica  sitas  :  et  tanto  magis  fovendum  patribus  populoqoe 

ohena  e  Fior.  dedit  exttmantes ,  ad-  ad  Britaaniouiii ,  at  ejns  pueritia  iO» 

diXMfae  vttlgo  {ma\e  Bcih)  existiman-  deret  :  intelligendumqiie   cma  dr 

tes .  Nenter  ergo  deceptns.  fecta ,  at  ibi.  £b.n. 

JUusisse.  Prisci  aliqnot ,  itlusum  Ad  complexum  soron.  Sic  oniMi 

e#se.  Bcribe,  isse.  Ludere  auteni  et  odd.  nec  e  MSS.  Yarietatem  notataa 

illudere ,  in  re  Veneris  usnrpant :  sed  reperi.   Sola  ed.  princ.   soronM  : 

hoc  fere  in  fooda.  Suet.  Tib.  ifi.  Be-  quod  non  apreyerim.  Nam  et  altfrt 

nunarum  capitibus  iiludere.  (  — *et  soror  Antonia  erat,  qoamTifl  noa 

Caes.  aa.  insultare  capitibus.  )  Lips.  hfAoykrtff^,  eaqaeadhucTiva.Mox 

Kh.  lUuMum  esse  MSS.  Flor.  ( Bud. )  id  a  majoribus  institutum  omnes  S- 

Reg.  Agr.  Guelf.  etc.   edd.  pr.  et  bri.  At  egonon  dubito,  qnin  itd 

ceterte  ante  Rhen.  e  cujus  correc-  natum  sit  e  finali  prspcedentis  vedil 

tione  editum  est  iUusisse  usque  ad  Plane  enim  non  friget  modo ,  sed 

J.  F.  Gron.  qui  Lipsii  conjectnram  legibusdicendirepugnat.^qDiemB 

rcccpit.  Salmasium ,  qui  iUusum  esse  deberet  ut.  Itaque  deleri.  EaM.  M»- 

active   capit ,   refellit  Ryckius.    Si  dius  in  norant.  ep.  gg.  legitforofW) 

iUusisse  libris  scriptis  adjuvaretur ,  qnod  probant  Bip. 

sane  praeferrcm  :  nunc  sequar  Gro>  Subtrahere  ocutis  acerhm  fimrt* 

novii  exemplum.  Alias  isse  illusum  Nota  ritnm.  Acerba  enim  et  imiDi- 

proprie  est  tentasse ,  instituisse  illu-  tura  funera,  quae  intra  tirocirii  diein, 

dcre,  omninoqne  conatum  alicujus  pompa  funebri  aut  laudatione  n«B 

rei  indicat  magis  quam  effectum  :  dignata.  Vide  me  ad  Scnecae  de  Bre- 

ut  4  >  73.  nec  ultum  iit  est  nec  tenta-  vit.  ritae  c.  ult.  Lips.  Mox  ed.  )Nr. 

fit  ulcisci.  Sed  videtur  h.  L  ire  dic-  neque  laudationihis  retinere,  Eur. 

tum,  ut  in  rebus  amatoriis  solet :  ire  Bud.  neque  laud.  aut  pompam  dstir 

adfamosas ,  ad  meretrices.  Gell.  3 ,  ncre  preces  effundere.  Hoc  Rhen. 

2.   cxtr.  muUery  quce  ante  d.  IV.  putat  emcndandum  : /?narce/7«  e^iM- 

JCal.  J.  usurpatum  isset :  i.  e  ad  vi-  dere  sciL  funus  e  sandapila  aat  lo* 

rmn ,  ut  usurparetur  :  sic  h.  L  isse  culo. 


^^1%^  LIBER  XIII.  m5 

iprincipem  ,  qni  unus  superesset  e  familia ,  summum  ad 
l^tigium  geuita. »  Exin  largitioue  potissimos  amicorum 
^^mxit. 

X VIII.  Nec  deftrere ,  qui  arguerent  viros  gravitatem 
^dseverantes ,  «  quod  domos ,  yillas ,  id  temporis ,  quasi 
^Tsedam  divisissent. »  Alii  necessitatem  adhibitam  cre- 
<M)ant  a  principe ,  sceleris  sibi  conscio  et  veniam  spe^  ' 
xante ,  si  largitionibus  yalidissimum  quemque  obstrinxis- 
fiet.  At  matris  ira  nuUa  munificentia  leniri ,  sed  amplecti 
^Octaviam  :  crebra  cum  amicis  secreta  habere  :  super  in- 
^^jenitam  avaritiam ,  undique  pecunias ,  quasi  in  subsi- 
HJinm,  corripcre,  tribunos  et  centuriones  comiter  ex- 
cipere  :  nomina  et  virtutes  nobiiium^  qui  etiam  tum 
sapererant ,  in  honore  habere ;  quasi  qusereret  ducem  et 
'^partes.  Cognitum  id  Neroni ,  «  excubiasque  militares ,  » 
Kpae ,  ut  conjugi  imperatoris  oiim ,  tum  et  ut  matri  ser- 

36.  Nec  defuerunt,  Defuere  cod.  Agric.  —  27.  Conjugi  impereUtms  olim,  Sic  Up- 

9iM,  aliter  scripti.  Jmperatons  soUtum  et  cod.  Agric.  Forte  imyeraioris  solitie  j  tum 

"Vt  itf  matri,  Solita  regUfus  Hist.  5 ,  8,  SoUta  inertia  Germ.  45.  soiita  aUmenta  4  >  6o. 

Vic  sueta  beliOj  servitio,  armis ,  regibus,  et  similia  Dosler.  alendis  iibciis  sueil, 

Abo.  14,  S7* 

Viros  grauilatem  assevferantcs.ln        Quae  taconjugiimperatoris. ^men'- 

^necam  et  Barnim  criminatio  spec-  davi  yerissime  :  ifuo!  ut  conjugi  im" 

iat.  Quam  deluit  tamcn  leyiter  ipse  peratoris   olim  ,    tum,  Jampridem  y 

Tacitus ,  Scnecae  ubique  volens  et  inqait ,  excubiae  Agrippinae  :  Clau- 

amicus :  aliter  quam  ille  Bithjnus ,  dio  quidem  vivo,  ut  conjugi  prin- 

qui  inimicitias  cum  Seneca  indiclas  cipis  :  Neronc  imperante,  ut  matrf,' 

exercet,  etex  professo.  Lips.  Dedi  Lips.  Omnes  MSS.  ap.  Ryckium  e^ 

dejvere  ex  Hor.  ed.  pr.  Domos,  vil-  Guelf.  solitum  ut,  nisi  quod  Agr.  et; 

&upro  viUasque  cx  iisdem  ct  MS.  matri:  unde  Ryckius  rescripsit  quce, 

Agr.  Gnelf.  prtedam  ex  iisdem  et  ut  conju^  imperatotis  solitum ,    et 

MS.  Reg.  cum  Ryckio  et  J.  Grono-  matri  servabantur,  ut  Faerno  p]acue-> 

\io  ftTo prcedas, j4sseuerarehA.  est  rat,quod  secutus  est  etiam  Brote- 

pnt  se  ferre.  Ern.  Bud.  dejuere....  rius,  qui  etin  MSS.  rcperit  et  ut, 

domos  villas...  predam.  Ego  malim  cum  J.  Gronovio  ut  re- 

In  subsidiiim  corripiens.  Vel  cor-  tinere  et  lectionem    MSS.   sequi  , 

ripere.  Lips.   ReclP.   Ern.   Recepi  bonam  illam  et  intelligcndam ,  etsi 

cura  Bip.  dariascuIam,quaraconjecturamLip^ 


234                      AN'NALIUM  l'l^ 
vabantur,  «et  Germanos,»  super  eundem  honorem, 
custodes  additos ,  «  de^edi »  jubet.  Ac,  ne  coetu  salur 
tantium  frequentaretur  ,  sepaiat  domum ,  matremque 
transfert  in  eam ,  quae  Antoniae  fuerat :  quotiens  ipse 

■iirecipere,  quamnecipseintextum  suam  commisere   istis.  De  Heroile 

recepit.  Haesitatio   orta  est  ex  eo,  quidem  (apud  Joseph.  i7>8.  )lego 

quod  in  edd.  esset  vox  di\  ulsa  soli  Judaeae ,  habuisse  eum  in   satelUtio 

tum,  In  ed.  pr.  est  soli  cum  ut  matri ,  Germanos.  FsTeo  tibi,  pngnaciuiiia 

sed  in  eo  libro  non  scmel  ultima  tum  et  fidelissima  gens,  faveo  hanc  bn- 

diyellitur,  ct  in  cum  mutatur.  Putco-  dem ,  quae  tamen  propria  quodao- 

lanns  coepit  edere  et  ut  matri ,  quod  modo  BataYorum.  Uti  enim  ho£B 

omnes  secuti  sunt.  EKN.SequorLip»  Helyctii ,  sic  illi  olim  eximii  Tia.a^ 

fiumet  Pichenam.  Bud.  habet  5o/i-  hoc  munus.  Itaque  indiscrimiiiatiiii 

tum  ut,  sed  a.  m.  to  ut  yertit  in  ita,  *modo  Batari  ii  custodes  appelbli} 

quod  ferri  posse  judicant  Bip.  Lall.  modo  Germani.  Batavos  Suet.  CiL 

iolilum  et.  4^*^o^°^^»  Plutarchus  in  Oth<Hie, 

Germanos  supereundem  honorem.  Dio  «pertissime  55  ,  a4*  ^^  ^^* 

Duplex  ergo   custodia  Agrippinae,  verbisetiamdisces,  equitespedites 

uti  et  principi  ipsi :  praetoriani  mili-  qne  in  hac  manu  fuisse.  Sicut  et  in 

tes  germanique.  Suet.   34-  ^hduc^  Constitutione  Hadriani  inter  Vexfl 

taque  militum  et  Germanorum  sta-  laiiones  Palatinas  Batavos  eqaites 

tione ,  contubernio  quoijue  ac  palatio  seniorcs  junioresque  recensitM  R- 

expulit.  Jampridem  vero  Germanis  peries.  Ad  hos  non  dobie  costodes 

habitus  is  honos :  et  ante  eos  Hispa-  illa  Arriani  speciant  de   oUoDgis 

nis.  Nam  Julius  Caesar  Hispanorum  gladiis ,  quorum  et  nunc  GernuDe 

cohortem  habuerat   custodiae   suae.  genti  usus,  Dissert.  4>  7*7  ^^f*^* 

Sueton.  inJul.  86.  et  Calagurritano-  fAot    tks  /AA^cti^cte   t»v  Jopv^of**- 

rum  manum  Augustus,  Sueton.  49»  '«^«y,  «Xixat*  iia-t,  jteti  -jtSc  o^tiAt  j  li 

Sed  ii  dimissi  :  et  eorum  vicem  al-  o5v  ttoiow^iv  «ti  /Atyk>Mt  eiurdu  fiir 

lccti  Germani.  Quos  ipsos  metu  ali-  ;t^</>A'    it-ttt    o^iicti  ;    aiirojtTivvuoun. 

quo  et  suspicione  ob  Vari  cladem  Reperio  et  Frisios  in  hoc  numero, 

(Sueton.l.  c  )  dimiserat;  sedmox,  vicinos  scilicet  Batavis  ingenio  si- 

ut  opinor ,  recepit  Augustus.  Habuit  tuque.  Lapis  Interanmae  (  ap.  Grut. 

certe  eos  inter  initia  principatus  Ti-  p.  6oo.  )   HiLAiavs.  ne&okis.  cm- 

berius,  ex  Tacito  i  ,  24.,  Rohora  saris.  corporis.  cvstos.  natioks. 

Germanorum,  quitum  custodes  im-  misj&o.  Lips.  Mox  degredi  pro  &' 

peratoriaderant.  Aliique  ad  Galbaui  gredi  lcgendum  sc.  de  statione.  Vid. 

usque,  qui  cnhoitem  Germanorum,  dicta  ad  c.  i^*  e^  54*  Sic  statio  co- 

olim  a  Ccesarihus  ad  custodiam  cor-  hortis  demot^ri  dicitur  c.  a^-  certe, 

poris  institutam  atque  multis  expe-  cum  abeunt  custodia  et  statione  niili- 

rimentisfidelissimam ,  dissolvit.  ( Cf .  tes ,  degrediuntur.  Itaque  sic  correxi. 

Suet.  12. )  Sed  et  post  eum  itcrum  Ern. 

rcccpta,  uti  clarum   ex  hisloria  in-  ^/itonuB.Majoris^utopiDor,  qas 

feriore.  Immo  et  externi  reges  vitam  avia  Ncronis.  Ern. 


A.v.^.  LIBER  XIII.  2a5 

A.  C  5o. 

iUucyentitaret ,  septos  turba  centurionum,  etposk  breve 
osculum  digrediens. 

XIX.  Nibil  reruni  mortalium  tam  instabile  ac  fluxum 
isst ,  quam  fama  potentise ,  non  sua  vi  nixa.  StatimVelic^ 
tum  Agrippinae  limen.  Nemo  solari ,  nemo  adire ,  prae-i 
ter  paucas  feminas,  amore  an  odio^  incertum.  £x  quibus 
erat' Junia  Silana^  quam  matrimonio  C.  Silii  a  Mes- 
sallina  depulsam  j  supra  retuli.  Insignis  genere  j  forma  y^ 
lascivia,  et  Agrippinae  diu  percara  :  mox  occultis  inter 
eas  offensionibus ,  quia  Sextium  Africanum,  nobilem 
juvenem,  a  nuptiis  Silanae  deterruerat  Agrippina ,  «im- 
pudicam  et  vergentem  annis»  dictitans;  non  ut  Africa- 

• 

»8.  Dtupercara.  Pracara  cod.  Agr.  ^ 

Nonsuam  n.  Omaes  yett.  edd.  MoxMS.  Gkielf. /invcara,8edscrip- 

MS.  Gaelf.  (  et  Bud. )  nixa  :  qaod  tum  prec€n*a.  Laudatur  hoc  yerbam 

fline  caaBsa  ac  tacite  mutatum  est  ia  e  Ter.  Phorm.  3,3,  35.  sed  ibi  li- 

nixee  in  Lipe.  ed.  fortenon  a  Lipsio  :  bri  meliores  perc.  exhibent.  Itaqae 

monuisset  enim.  At  hinc  in  omnes  de  hoc  yerbo  adhuc  dubitandum  yi- 

alias  yenit.  Mox  amore  an  odio  i/i-  detur.  Ern.  Fomia  lascwa  ap.  Rhen. 

certas.  MS.  Bud.  et  ed.  pr.  Incertum  non  est  yitium  operarum ;  e  Bod. 

yerum.  Idem  JuHa  omnes  yett.  yi-  desnmpsit,  et  sic  seemendare  profi- 

tiose.  Nam  SHani  sunt  e  Juniis ,  et  tetur.  Male.  Mox  Bud.  percara. 
Junia  dicta  est  ii ,  12.  Ern.  Sexdum  Africanum,  Scribe ,  Sex, 

Supra  retuU,  11,  la.  Credo,  so-  ut  praenomen  sit   14,  4^.,  Censu» 

rorem  esse  Marci  Luciique  Silano-  ptr  Gallias  a  Q.   Vohisio  et  Sex, 

Tum.  LiPs.  Contra,  ex  mente  Reinesii  Africano  Trebellioque  Maximo  acti 

et  Ryckii,  filia  fuitM.  Junii  Silani,  sunt,  CBinuUs  inter  se  per  nobiUia^ 

CS.  a.  772.  de  quo  ad  2,  Sg.  i3,  i.  tem  Volusio  atque  Africano.  Nobi- 

soror  Juniae  Claudillae ,  prioris  con-  litatem  hanc  Africani  repetendam 

iogis  Claudii  imp.  arbitror  a  Julo  Antonio ,  Marcell» 

Forma,  lascitfia.  Romana  yetus  marito,  cui  cognomen  Africano.  £i 

editio, yornM,  lasdvia,  non  displi-  filius  L.  Antonius  4  >  44*  supra:  et 

cet.  LiFs.   MSS.  Flor.  Guelf.  ed.  hic,utopinor,  nepos.  Lifs.  Frustra: 

pr.    et    yeteres  omnes    ad   Rhen.  ut  benedocetRyckius.ERN.T.  Sex- 

ed.  in  qua  Jbrma  lasciua  yidetur  tiusAfricanusoccurritinfragm.Fra- 

esse  yitium  operarum ,  quod  Aldus  trumAryaliumap.Grut.p.ii9.etap. 

ceteri({ne  fideliter,  ut  alia,  expres-  PhlegontemMirab.25.Cf.etSpanh. 

senmt.  Pichena   lascivia  restituit.  de  PiX8t.P(N.  JJm- 10.  t.  2,  p.  65. 

2.  l5 


5!j6  .  ANNALIUM  ^l'^' 

num  sHbi  scponeret,  sed  ne  opibus  et  orbitate  Sibnse  ma- 
ritus  potiretur.  Illa ,  spe  ultionis  obkta ,  paiat  ailcusa- 
tores  ex  clientibus  suis,  Iturium  et  CUvisium,  non 
vetera  et  saepius  jam  audita  deferens ,  ir  qmod  Britmnici 
mortem  lugeret,  aut  Octaviae  injurias  evolgaret; »  sei, 
«  destinavisse  eam ,  Rubellium  Plautum ,  per  matemam 
originem  pari  ac  Nero  gradu  a  D.  Angnsto,  ad  res 
novas  extollere;  conjugioque  ejus  et  jam  imperio  l^mp. 

»9.  Ex  clientibus  suis.  Clientulos  cod.  Agric.  lege  clientelis,  CiienieitB  saepe  pra 
eli^tibus.  Sic  setvUia  ,  matrimonia.  obsidia  pro  obsidibus  infni.  —  3o.  Et  sapiiu 
jam  audita  defereus,  Differens  cod.  Flor.  Lcgc  disserens,  infra  c  at.  in  fine.  Sk 
passim  noster.  Mox  ceribo  pari  ac  Neronem  gradu,  Ac  Nero  m  latiomn  est. 
y.  GronoT.  c.  55.,  quasque  vaeuas ,  eas  pnbiicas  esse,  —  3i.  COitfugiOqae  ejus  fHtm 
imperio,  Omnino  legendom  conjugio  fretam  et  suelam  impaio,  Vide  indicem  in  sues- 
cere,  Infra  c.  49. ,  studiis  inertibus  el  juvenum  imperitia  suetum,  Yel  assuetam,  Jiat. 

Ne  opibus  etorbitate  Sil.  Enplicxri  tum  et  SyOam  maxime  timeri.  16, 

etferriposse  8cio:sed  tamennonce-  10.,    Inter/ectum    esse    JiubelisM 

labo ,  mihi  in  mentem  venisse  ne  opi-  Plautum ,  generum  i.  Veuris,  Grt^ 

hus  ex  orbitate  s.m.  potiretur.  Ern.  cisque  constaiiter  semper  HXAvrff. 

Spe  ultionis  obl.  Caussa  addmit  Ubi  ergo  fronSy  Plancus  suat  Blaa- 

▼ett.  omnes  inde  a  Puteolano :  quod  dus  substituentinm  ?  At  enim  pater 

Faernus  corrigebat  casu.   Quorum  illi  fuit  Rubellius  Blandus.  Homo 

librorum  auctoritate  sublatum  sit,  inconspecte,  an  nescis  plerosque  fi- 

non  reperio.  £go  non  reperi  in  ed.  lioruni  cognomine  a  patribus  diyei^ 

pr.  inquacorruptes^e^cii^lione^  pro  sos  fuisse  hoc  aevo  ?  Taciti  una  aot 

spe  uitionis  ut  in  Guelf.  qui  tamen  et  altera  pagina  tibi  testis.  la  Juyenali 

ipse  caussa  habet.  £rn,  Bud.  specu-  ergo  corrige  Sat.  8 ,  89  ...  tecum  est 

lationis  caussa  oblata,  mihi  sermo^ItubelU  Plaute,  tumes 

Tturium,  Verius ,  TituHum ,  atque  aito  Drusorum  sanguine,  Suetonius, 

ita  scribunt  libri  yeteres    i4,    12.  qui  A.  Plancinmquemdam  juyenem 

Similemendumad  Q. Fratrem  3,7.,  nominat,  non  tibi  imponet  :  alius 

jid  Lahienum  et  ad  Ligurium  iite^  est  ab  isto ,  ut  dicam  i4  9  Sg.  ubi  de 

ras  dabo.  Malim,  Titurium ,  qui  in  morte  hujus  Plauti.  Quod  ait  Taci- 

Gaesaris  legatis.  Lips.  Mox.  cod.  Fl.  tus,  pari  eum  gradu  a  D.  Aogusto 

differens,  Geterum  y .  Interp.  ad  Va-  faisse  ac  Neronem ,  id  clarum.  Rn- 

lcr.  Fl.  1, 753.  £rn.  Bud.  a  i .  m.  dij*-  bellius  Blandus  maritns  Julia»  Drusi 

ferens ,  a  2.  deferens.  filiae  fuit,  em  iis  genitus  hic  Rnbel- 

Rubeiiium  Plautum,  Recte  Plau-  lius  Plautus.  Tabulam  nostram  adi. 

tum,  Noster  i4,    22.,  JSt  omnium  Lips.  Tangit   Torrentii  notam   ad 

ore  RuhelHus  PiauUis  celehratiir,  cui  Suet.  Ner.  35.  quemexcusat  Rjc- 

nobiUtas  per  matrem  ex  JuUafami"  kius  ad  h.  1.  £rn.  V.  et  16,  10. 

lia.  Iterum  67.  Compertoque  Plau-  Conjug/x^que  ejus  etiam   imperio 


-^^-  LIBER  XIIT.  227 

rursus  invadere.»  Haec  Iturius  et  Calvisius  Atiniitto,  Do- 
mitise,  Neronis  ainitae,  liberto,  aperiunt.  Qui,  laetus  obla- 
tis  (quippe  inter  Agrippinam  etDomitiam  infensa  aemula^ 
tio  exercebatur)  Paridem  histrionem,  Kbertum  et  ipsum 
Doniitide ,  impulit ,  « iie  propere,  crimenque  atrociter 
deferre.  » 

XX.  Provecta  nox  erat,  et  Neroni  per  vinolentiam 
trahebaturj  cum  ingreditur  Paris,  solitus  alioquin  id 
temporis  luxus  priucipis  iutendere.  Sed  tunc  compositus 

3i ,  t.,  Negatttes,  eum  as^uo  animo  sub  leg^us  vivere,  assuetum  imperio,  Ubi  vide 
Bern^l^eruin.  Flor.  etiam  perio  :  unde  perperam  etiam  Picbena  etiam  paclo,  God» 
A^.  etiam  imperium  et  rempubl. 

remp.  rursus  inifadere.  Faernus  le-  conjugis.  E  domo  enim    Pamphili 

gebat :  Conjugio  ejus  eliam  imperium  Tiberiani  liberti  transire   ad  hanc 

mrsus,  Ursinus  vero  :  Conjugioque  Domitiampotoit.  De  eodemfortasse 

petitoremp.  rursus  invadere.  Et  sic  Scribonii  Largi  locusest,  sed  vitia* 

fere  Muietns,  qui  tamen  relinquit  tus,  §.  119.  Cassii  medici,  inquit, 

ejus  etiam,  Pichena  pacto :  quo  verbo  colice  bona ,  multis  nota  propter  ef- 

saepe  utitur  in  hac  re  Tacitus.  Sed  foctus,  vera   hasc  est  :   ut  ah  ejus 

in  hac  lectione  friget  etiam.  In  MSS.  sert^o  Atimeto  accepi,  legato  TiberU 

cst  vel  perio ,  ut  in  Fl.  et  Reg.  vel  Cassaris.  Quomodo  enim  servus  le- 

potiri  ac ,  ut  in  Oxon.  Guelf.  vel  gatus  Gaesaris  sit  ?  Scribam ,  legato 

imperifim ,  ut  in  Agr.  Vulg.  est  in  Tiberio  Cassari.  hac  mente  ,  ut  a 

omnibus  cdd.  J.   Gronovius   cor-  Cassio  moriente  legatum  relictus  sit 

rigit :  conjugioque  ejus  clam  petito.  Tiberio.  Lips. 

Lenissimum   est  J..  Fr.   Gron.    in  Atrociter  dejerre.  H.  e.  tempore 

Obs.    1,  22.    p.    i']!,  conjugioque  et  modo ,  quo  maxime  commoveret 

ejus ,  et  fam  imperio,  i.  e.  mox  vel  Neronis  animum.  Sic  apud  Cicero- 

statim.  Ern.  Bud.  habebat   impe-  nem,  atroces  literie.  Ern. 

rio ,  ex  quo  2.  m.  fecit;>o<iW.  Emen-  Lusus  principis  intendere.  Nec 

datio  Gron.  vix  dubia  esse  potest.  male,/uxit^.LiPs.Xu^{<^ediditRhen. 

Hill.    Rac.    37.    legit:    conjugioque  e  cod.  ut  puto  Bud.  quod  secuti  sunt 

ejus  etiam  imperium  potiri  ac  11.  omnes,  usque  ad  Pichenam.  Ante 

inu.  Rhen.  omnes  luxus.  Ea  res  me  in  hac 

Atumto,  Domitice.  Mtas  non  ab-  voce  non  movet,  propter  ea,  qu» 

nnit ,  quin  sit  ille  libertus ,  de  quo  dixi  ad  c.  6.  et  quod  saepe  hse  literae 

hodie  inscriptio  in  sedibus  Caesiorum  in  IVISS.  confusae.Deinde  lusum  inten- 

(  ap.  Grut.  p.  607. )  ATiMETVs.  PAM-  dere  convenit  histrioni,  non  luxum 

PHiLi.  Ti.  CjESaris.  avg.  l.  l.  ante-  int.  Porro  lusus  opponitur  meestitice 

ROTiANVs.    cum    carmine    romano  et terron',  non ///.ruf.Non  autemin- 

graecoque^  ia  mort«m  Horooooeae  telligenduslusu8puenIis,utPichena 

i5. 


228  ANNALIUM  t?S* 

A.C.  56. 

ad  maestitiam,  exposito<jue  indicii  ordine,  ita  audientem 
extcrret ,  ut  non  tantum  matremPlautunaique  interficere, 
sed  Burrum  etiam  demovere  praefectan  destinaret^ 
tanquam  Agrippinae  gratia  provectum  et  vicem  redden- 
tem.  Fabius  Rusticus  auctor  est ,  «  scriptos  esse  ad  Cae- 
cinam  Tuscum  codicillos  ,   mandata  ei  praetoriarum 

ptitabat,  sed  laetitia  conTivantium,  positos,  aut  etiam  ptdam  immutaioiy 

comessantium  ,  quae  augebatur  ab  datorum  officiorum    codidUos,  Et 

histrionibus ,  scurris ,  aretalogis ,  et  Arrian.Di8sert.  3, 7.,  "Axkk  jt«u  «piT^ 

limilibu8.0pponunturlususet8eria.  ,J^,  ^5?  'Exxir»v.  olJWc  xfUui^ti 

Lusus  est,  quicquid  fit  Toluptatis  o-f  fl^jro/n  0'fT  t /J|y«u ;  Kojr&f  fi%i  tui' 

atque  hilaritatis  caussa,  etiamVe-  (T/jtfXXoy  tyfA^f^g,  rp«4«T»  rei,  iw 

nus ,  ut saepe  docuere  Tiri  docti.  His-  xp/yMc  irifi  rmf  /ueoriJuSv,  kou  ri  nt 

trio  facit ,  ut  bilariores  sinthomines,  o^fX'oc  \  Zeno  imp.  )•  i.  C.  t.  49.  Ut 

non   ut  luxuriosiores.   Si    dixisset  omnes  judices  :  Jdut  codiciUi  ahe' 

luxus  exhilarare,  nibil  dubitarem.  riusadministrationisoblati,ethi2Xl. 

Similiter  ap.  LiTium  i ,  5.  pro  per  De  Dignitat.  Judices,  tpu  sejurtu  et 

lusuin  et  lasciuiam,  multi  luxum,  sceleribusfueriutmaculasseconvicdf 

ubi  T.  Gron.  et  Drakenb.  Idem  4o ,  ahlaiis  codiciUorum  insignibus  etho- 

i3.  tempus  bisus ,  cont^iwii  et  comes-  nore  exuti,   etc.  Lampridium  Tere 

sadonis.  Adde  c.  24.  init.  Ern.  Bud.  interpretenmr  ex  istis,  in  Alexandro 

habet  luxus ,  quod  Rhen.  mutaTit  49*  I^ontificatus  et  quindecimtaretm 

ex  ingenio.  Bip.  recepere  luxus ,  pro  et  auguratus  codiciUares  Jedt ,  ita 

epularum  Isetitia ,  quod  placet.  ut  in  senatum  aUegerentur,  Codicil- 

Fahius  Ib^sticus.  Historias  eorum  lares ,  id  est ,  tribuit  eos  ipse  per 

temporum  scripsit :  de  quo  elogium  codicillos :  cum  anteacooptari  acol- 

nostri ,  in  Agr.  10.  LiiHus  veterum ,  legis ,  partim  a  plebe,  solerent.  De 

Fabius  Jhisticus  recentium,  eloquenr  hisdem  codicillis  interpretor  Sneto- 

tissimiscriptores.  Lips.  nii  locum  Tib.  42.  Jllteri  Sfriam 

Ad  Cacinam  Tuscum  codicillos.  provdnciam,  akeri  prtBfecturam  ur- 

Bene  et  ad  ritum  ejus  aeTi ,  codicil-  his  confestim  detulit ;  codicUUs  quo- 

los.  Nam  officia  omnia  administra-  que  jocundissimos  et  omnium  hora- 

tionesque  dari  a  principe  moris  in  rum  amicos  professus,  Caecina  Tnfi- 

codicillis.  Tacitus  in  Agr.  40.  Credi-  cus ,  quem  hic  nominat ,  est  ille ,  qoi 

dere  pleiique  missum  e  secretiorihus  postea  praef.  .^gypti  a  Nerone  rde- 

ministeriis  libertum  codicillos,  qui-  gatus  est.  Suet.  35.  Jkiscum  nutrici» 

huseiSjrriadabatur,  tulisse.  Sido-  Jilium  relegauit,  quod  in  procura- 

nius  Ep.  I ,  II.,  Vacante  aula  tur-  tione  JE^pti  halneis  in  adt^ntm 

bataque  repub.,  solus  inventus  est,  suum  exsiructis  ,  latfisset»  Dionem 

qui  ad  Gallias  administrandas  fas-  corrige  63 ,  18. ,  T/  cA ,  ?t/  jt<t/  Kiw*' 

cihus  prius,  quam  codicilUs,  ausus  Tova-xof  vnrtfnfio-if  ,oTtiTif  Aiy6mo^ 

acci/igi,  etc. Ingerit  idem  noncon-  fitf;\^»v  flXoucrfltTo   ly   t5  fiaXAuiff* 

BiTentilectoriSuet.  Claud.  ^Q.iS^j^-  Usna,  as  Ke,i  iU  twv   'AXf|<t7cffiA* 


l'lf^'  LIBER  XIII.  !i29 

iohortium  cura  :  sed  ope  Senecae  dignationem  Burro 
etentam. »  Plinius  et  Quvius ,  nihil  dubitatum  de  fide 
>rdefecti  j  refenmt.  Sane  Fabius  inclinat  ad  laudes  Se- 
lecae ,  cujus  amicitia  floruit.  Nos  consensum  auctorum 
>ecuti,  quae  diversa  prodiderint ,  sub  nominibus  ipsorum 
3*ademus.  Nero  trepidus,  et  interficiendse  matris  avidus, 
aon  prius  differri  potuit ,  quam  Burrus  necem  ejus  pro- 

l|oyTi  iiFoiiiBii;  et   scribe,  t<J^  ttt  ignoscas.   Emenda  Plutarchum  in 

ittiKsyetr.  Superfuit  tamenNeroni,  Otfaone,    apud  quem   sub  initium 

;t  nominat  iterum  noster  H.  3,  38.,  male  KXA^cffoc  *Pot;^oc  scriptum  et 

4pud  Ccecinam  Tuscum  epularimul-  versum.  Nominat  aliquotiens  noster 

)os , prascipuumhonore  Junium  Blce-  ut  i4>  a.  et  Sueton.  Ner.  3X.  LiPS. 

tum ,  nuntiatur.  Lifs.  CUuius  omnes  yett.  edd.  Ern. 

PUnius.   In  libris  Historiarum,        Nos  consensum.  Omnes  edd.  se- 

|nos  a  fine  Aufidii  Bassi  composuit  ({uuntur  lectionem  inductam  a  Pn  - 

iriginta  et  unum.  Ipse  in  praef.  ad  teoiaiko^n.  c.  a^secuturiquas  diifersa 

Titum\  Nos  quidem  omnes ,  palrem y  prodideHnt,  s,  n.  i.  trademus.  At 

e  ,fratrem€fue  diximus  operejusto :  primum  MS.  reg.  ed.  pr.  secuti,  sic- 

emporum  nostrorum  historiam  orsi  que  correxerat  vir  doctus  in  margine 

ifine  Aufidu  Bassi,  Eosdem  libros  Gr^rph.  idque  haud   dubie  verum. 

ntelligit ,  a ,  85. ,  Nec  minus  mirum  Nam  jam  tradidit ,  in  quibus  aucto- 

}stentum  et  nostra  cognoi^it  astas ,  res  hactenus  consensere.  Et  apud 

mno  Neronis  principis  supremo ,  5i-  LiTium ,  noslrum ,  aliosque  in  tali- 

rutinrebus  ejus  exposuimus.  £t  io6.  bus  iocis  perfectum  reperitur.  Sed 

4mnes  retro  Jluere  et  nostra  vidit  trademus  fecit  ut  futurum  ponere-» 

etas,  Neronis  principis  supremis,  tur.Postomnesscripti  (in  hisBud.) 

icut  in  rebus  ejus  retulimus.  Credo  et  ed.  pr.  qui  dipersa  pr.  quod  recte 

lutem ,  scripsisse  Aufidium  a  bellis  correctum  quas  :  nam  res  dicuntur 

:ivilibus  ad  res  Claudii  aut  pauUum  tradi ,  non  scriptoree  :  denique  aut 

n£ra.  Certe  vixit  ea  eetate ,  et  viri  tradimus  vel  tradidimus  scripeit  Ta- 

>ptimi  ( ita  appeUat )  constantiam  in  citus ,  aut  simul  indicat ,  quid  in  re- 

enta  morte  Seneca  describit  epist.  liqna  historia  facturus  sit.  Sed  vide- 

io.  Citantur  bina  ejus  fragmenta  in  tur  hic  potius  loqui  de  re  ea ,  qnam 

$uasoria  7.  pro  Cicerone.  Lips.  tradiderat ,  in  eaque  quid  fecerit  mo- 

Cluuius.    Non  CUuius.  Est  Clu-  nere,ut solentscriptoresrernmges* 

nvLS  iUe  Rufus ,  vir  consularis ,  qui  tarum.  Et  in  talibus  locis  «aepe  tem* 

bujus  inferiorisque  aetatis  historiam  porum  confusio.  Sic  i4  >  64.  pro  me- 

scripsit.  Plinius  ep.  9.  i^.yltase-  morainmusMSXineiif.memorabimus: 

cum    aUquando   Chwium  locutum  ,  male.  Ern.  In  Bud.  secuti  deest ;  2. 

sds ,  Vif^ini,  qute  historiae  fides  dc-  m.  addidit  secuturi. 
heatur :  proinde,  si  quid  in  historiis        Non  prius  differri  potuit»  I.  e.  ad- 

oieis  legis   aUter  ac  veUes  ^  rogo  duci,atC8BdemiDatrisdiff(OTet,Z>(/^ 


33o  ANNALIUM  •  f^-?» 

A.  G.  fv. 

mitteret,  si  facinoris  coaif^WMar  :  «  sed  caicuinqiie^ 
nedum  paienti ,  defensionem tribuendam  :  nec  adcusatch 
resadesse,  sed  vocem  unius  ex  inimica  domo  adferri. 
Refutare  tenebras  et  vigilatam  convivio  noctem,  omnia- 
que  temeritati  et  inscitiae  propiora. » 

XXI.  Sic  ienito  principis  metu  j  et  luce  orta ,  itur  ad 
Agrippinam,  ut  nosceret  objecta  dissolveretque,  vel 
poena  lueret.  Burrus  iis  mandatis,  Seneca  coram,  fun- 


Jerri  cum  accosatiTo  persoDae  op-  quod  praiferebat  J.  Fr.  GronoTius: 

timi  scriptoresdicunt.  V.  ad  Suelon.  qacm  vide  ibi  et  Dn^enb.  saepe  axKj 

Vesp.  a3.  etc.  £rn.  inscientice  substitata  inscitia,  £rii. 

Sedvocem  unius  exiiiiniicadomo,  Lamp.  e  Mir.  dabat  lianc  ref*  ten. 

fisBsito^  Dum  scrib.  vocem  mimi  ex  quod  probat  Lips.  si  ita  yerus  Te- 

mimica  dofno,  De  Paride  enim  :  et  tusque  liber.  Huetius  exponit  iu  '• 

iatalis  quidam  librariorum  in  iis  yo-  teoebras  et  noctem  coQYivio  Yigila- 

cibus  error.  Lips.  Praeter  necessi-  tam  etc.  adcusationem  refntare.  Id 

talem  locus  tentalur.  £t  fatum  est  enimtemporisdelegisseadcusatores, 

verbi  mimus  et  mimicus ,  ut  aucto-  ne  a  sobriis  et  Yigilantibiu  fakitas 

ribusoblrudantur,utobserYatBurm.  agnosceretur.  Bip.  refutare  scW.  se 

ad  Suet.  Tib.  a4*   quamquam   ibi  ten»  ycI  refutaret  ( ipse  Nero  ]  ten. 

alieno  loco.  £rn.  pro  rejicere,  rejiceret,  ut  ap.  Cic 

Refutare  tenehras,  Haeret  senten-  pro  Rabirio  44*  ^^  QuinctiL  lo,  6, 

tia  :  quam  explicari  posse  puto,  si  6.  Cf.Gesner.inTbes.  —  *  D.  Dela- 

legas ,  reputaret  tenebras.  Lips.  Ve-  malle  reputaret. 

ram  esse  credo  Lipsii  correctionem.  Et  luce  orta.  Non  bene  Yidetor 

Si  de  insidiis  illa  nocte  ab  Agrip-  luce  orta  coDJungi  cum  praecedenti- 

pina  structis  detulisset  Paris,  rec-  bus.  Puto  et  d^endum,  luce  orUk 

tum  esset   refutare  ,   Yidereturque  ituradji.TS,tiS, 

Tacitus  in  animo  babuisse,  quae  De-  Pcenas  lueret.  MS.  R^.  £d.  pr. 

metrius  apud  LiYium  4o>  i5.  refel-  poena   lueret;  quod  non  spemani. 

lendicriminisafratreimpacticaussa,  £st    enim   exquisitius,   et  in   hac 

dicit.  Nnnc  nihil  tale  est ,  et  clarum,  forma  peccatur  non  raro  a  librariis. 

Burrum  suadere ,  ne  alieno  tempore,  LiY.  3o ,  3^ .  pecunia  luere  Kartha" 

cum  cogitandi  et  judicandi  recte  fa-  ginienses  :  scr.  et  edd.  multi  pecu- 

cuitas  non  sit ,  aJiquid  gravius  in  niam.  Ceteri  omnes  poenas.  Recepit 

m9i{xiimsl9Xu9Li.Refutaretireputare  etiam  Broterius.  iVb^enet  ante  est 

confundnntur  in  libris ,  ut  refellere  cognosceret ,  audiret.  Mox  et  ante  a 

etrepellere.  Mox  MSS.  Oxon.  Guelf.  Burm ,  quod  delcYit  Rben.  (  e  Bud.) 

inscientice  pro  inscitice.  Similiter  ap.  non   est  in   cd.    pr.    alterum  ante 

Liv.  22,  25.  pro  temeritatem  et  ins^  Agripp.  est,  ut  incod.  Fl.  et  Guclf- 

citiam    libri  quidam    iiiscientiam ,  £rn.  Bud. /;e/ia5. 


tc:T  M^jKA  XIII.  23i 

gebatur.  Aderant  et^^4Jij!i!Vtisa^^  sermozu^.  Deinde 
a  Burro ,  postquam  crunina  et  auctpres  exposuit ,  mina- 
citeractum.  Agrippina  ferociae  memor,  ((Non  OGdror, 
inquit ,  Silanam ,  nunquam  edito  partu ,  matrum  adfeo. 
ttts  ignotos  habere.  Neque  enim  perindc  a  parentibus 
Uberi ,  quam  ab  impudica  adulteri  mutantur .  Nec ,  si 
Iturius  et  Calvisius ,  adesis  omnibus  fortunis ,  novissi- 
mam  suscipiendae  adcusatiouis  operam  anui  rependunt , 
ideo  aut  mihi  infamia  parricidii ,  aut  Gaesari  conscientia 
subeunda  est.  Nam  Domitiae  inimicitiis  gratias  agerem , 
si  benevolentia ,  mecum  in  Neronem  meum  c^taret ": 
iiunc,  per  concubinum  Atimetum  et  histrionem  Pari- 
dem  (juasi  scenae  fabulas  componit.  Baiarum  suarum 
piscinas  extoUebat ,  cum  meis  consiliis  adoptio ,  et  pro- 
consulare  jus  et  designatio  consulatus  et  cetera  apiscendo 
imperio  praepararentur.  Aut  existat ,  qui  cohortes  in 

Neque  enim  perinde.  Primum  ed.  qnam  ante laudaTi,  ilidem  nocturnam 

pr.  proinde,  Deinde  sensus  est ,  pa-  fahulam  de  crimine  insidianim  noc- 

rentes  amorem  erga  Uberos  non  ita  turnarum.  ERN.Lact.  de  M.  pers.  3o. 

transferunt  in  alios ,  liberosque  adeo  Componitur  scena ,  qua    manijesto 

ouisse  incipiunt ,  ut  impudicae  amo-  facinus  tenereiur. 

remabadulterounoadalium,  etiam  Piscinas  .excolebat.  Codd.  Flor. 

leyi  de  caussa.  Verbum  mutari  raa-  Guelf.  (Bud.)  Oxoki.  ed.  pr.  Puteol. 

gi8  convenit  adulteris  quam  liberis,  extollebat.  unde  restitui.  Excolebat 

sed  utrisque  jungitur  :  cujus  generis  ceterae  edd.  A  Beroaldo,  an  ab  ope- 

P»urajara  obseryayimus.  Verum  mu~  ris,  primum  mutatum  venit  in  cete- 

^^ elegans  in  re  amatoria.  Proper t.  ras.  JExtollere  kortos  habuimus  1 1,  i . 

' )  12,  i8. ,  Si  despectus  potuit  mu-  Mox  apiscendo  e  MSS.  Flor.  Agr. 

^f^  calores,  Sunt  quoque  translato  pro  adipisc.  cum  Ryckio  et  J.  Gron. 

l^ia  servitio,  V.  Gron.  Diatr.  in  Ern.  Ut  3,  27.  4,  69.  6, 3,  45.  Bud. 

^'^t.  c.  35 ,  p.  »24.  ubi  hunc  Taciti  adipiscendo. 

*^Um   afferre   non   neglexit.  Mox  Aut  existau  Sic  Rhen.  edidit  (  e 

[Uod  Grutenis  ait  in  omnibus  edd.  Bud. ).  Superioresat :  item  post  Al- 

-''eesse  vitiose  a/i/ii  pro  a»M:  id  dus.RhenanumsequunturPich.Lips. 

^sum  est.  Vett.  edd.  omnes,  quas  etc.  Gryphius  ut,  quod  laudat  etin 

'S|)exi ,  anui.  Ern.  Sic  et  Bud.  n  otulis  Ferretus.  Sed  est  vitium  haud 

Quasi  scenas  fabulas.  Elcganter.  dubie  operaruip  pro  at.  Utrumque 

*vius  in  oratione  Demetrii  40,  i5.  commodum  est.  Sed aut  fortius.Ser- 


353  ANNAHUM  '•^•^ 

A.  C.  56. 

iirbe  tentatas ,  qiii  proyiiiciarum  fidem  labefactam , 
denique  servos  vel  libertos  ad  scelus  corruptos  arguat. 
Vivere  ^o,  Britannico  potiente  rerum,  poteram?  at, 
si  Plautus ,  ant  cpiis  alins ,  remp.  judicaturus  obtinuerit, 
desunt  scilicet  mihi  adcusatores ,  qui  non  yerba,  impa- 

3a.  Remp.  Judicaturus.  Pato  vuuUcaturus ,  sc.  sibi;  et  ddnde  deerunt.  At  coda 
Agr.  irwasurus.  Sed  Judicaturus  b^ne  se  habet  de  me,  scil.  deerunt  omnino  lege. 

• 
Tit  enim  horutioni ,  praesertim  cum    Salmasii  I.  A.  R.  p.  S^S.  probo, 

irrisione,  aut  minis,  aut  saltem  in-  quod  placuit  etiam  Rntgersio  Veniu. 

dignatione.  Mox  ed.  pr.  lahefactam.  Lect.  p.  4i5.  Non  credU>ile  est ,  to- 

£rn«  Bip.  prseferunt  at  cum  Acid.  luisse  pungere  filinm.  Nec  AgricobB 

Vivere  egp  Britannico.  Lege  nota  i/i(^a5iim«-verumputo.  AlienumeDim 

interrogandi.  Vivere  e.  B.  p.  r.  po-  futurum  inhocverbo.Dixissetiuibr- 

teram  ?  Sequentia  scripserim,  Remp,  tus ,  aut  simile  fjmA ,  in  perfecto.  Ju- 

jwUcatusve  ohtinuerit.  Idest,  si  Plau-  dicaturus  verum  putabo^  dum  me- 

tus  rerum,  judiciorumTe  potiretur.  lius  quid  e  libris  scriptis  proferatnr, 

Kodolphus    legit    remp.    inuasurus  idque  additum  verbo  ohtinuerit  iji- 

Xiips.  Quid  de  Texatissimo  loco  mihi  ynnKcif,  Si  Plantus  remp.  obtiniie- 

Tideretur,  exposui  Obserr.  i,  22.  rit,  adeoquepotestatemjudiciaexer- 

Gb.on.  Quae  probare  non  possum ,  cendi  nactus  fuerit  :  quod  seqnen- 

quia  primum  cum  Lipsio  interroga-  tibus  optime   convenit.   Nisi  quis 

'tive  capit;  deinde  responderi  sumit  malit  prorsus  pro  glossa  deleri,ca- 

bis  ad  crimen  de  luctu  super  Brilan-  jus  sane  speciem  habet,  quando ,  nt 

nici  morte.  Nam  Tacitus  clare  dicit  dixi ,  judicandi  potestas  per  seintel' 

c.  17.  hoc  non  objectum  esse.  Ergo  ligitur  :  idque  placuisse  Tideo  tito 

nec  dilutum  est  defensione.  Nec  de  docto  in  margine  ed.  Gryph.  Cete- 

lioc  jam  quaerebatur.  Sensus  est  :  rum  ab  initio  MS.  Gruelf .  ed.  pr.  pro 

quorsum  ego  dejicere  imperio  filium  potienle  habent  potito  :  deinde  c^d. 

tentem?  quo  dejecto,  et  Plauto,  vel  vett.  (et  cod.  Bud. )  ac  si,  vitiose. 

alio  quo  imperante ,  ne  illud  quidem  Denique  MS.  Flor.  ed.  pr.  hon  ha- 

Loni  habitura  sum ,  quod  imperante  bent  maler  post  a  filio  :  estque  sane 

Britannico  habuissem ,  nempe  secu-  frigidum  ibi  verbum  illud  :  unde  de- 

ritatem.  Quod  est  maxime  solenne  levi.  Demetrius  ap.  Livium  40,  i5. 

argumentum  in  defeDsionibus  omni-  guid  mifU  spei  esset ,  nisi  patremju' 

bus.  Satis  scio,  esse  apud  Livium  dicem  haherem.  Ern.  Salmasiivui- 

locum  persimilem ,  quem  jam  repe-  dicaturus  rejicit  Des.   Heraldus  in 

rire  non  possum.  Jam,  quod  ad  verba  anim.  ad  Salmas.  p.  365.  sed  is  mnlto 

attinet,  difficultasquseriturin  verbo  magis  aberrat,    dum   legit ,  remp. 

judicaturus;   quod   varie  tentatum  ohtinuerit  ,  judicata  res  est.  Bad. 

est.  Lipsii  judicatusue  non  placet ,  judicaturus.  Post  poteram  cum  bips* 

quia  potestas  judicandi  jam  est  in  Gron.  et  Bip.  interrogandi  sigottn 

remp.    ohlinere.   Nec   vindicaturus  posui. 


>' 


AU809.  LIBER  XIIL  2S5 

tientia  caritatis  aliquando  incauta ,  sed  ea  crimina  obji« 
ciant,  ({uibiis ,  nisi  a  filio,  absolvi  non  possim. »  Com*' 
motis ,  qui  aderant ,  ultroque  spiritus  ejus  mitigantibus , 
« coUoquium  filii »  exposcit :  ubi  nihil  pro  innocentia  j 
quasi  diffideret ;  nec  beneficiis ,  quasi  exprobraret ,  disse- 
niit ;  sed  ultionem  in  delatores  et  praemia  amicis  obti- 
nuit. 

XXIL  Praefectura  annon^  Fenio  Rufo;  cura  ludo- 
rum ,  qui  a  Caesare  parabantur ,  Arruntio  Stellae  j 
iEgyptus  C.  Balbillo  permittuntur.  Syria  P.  Anteio 
destinata  :  sed  variis  mox  artibus  elusus ,  ad  postremum 

33.  Et  variis  mox  artibus.  Sed,  Deinde  distingae  At,  Silana  in  exiUum  acta , 
Caluisius  quoque  etc,  releganttir» 

Quasi  diffideret.  Rodolphus^ad-  Curator  munerum   ac   venationiun, 

^otiyitifuasidefenderet.Lirs.lmmo  Lifs.  Add.  Guther.  Off.  D.  A.  3, 

difficleret,  hoc  est,  paveret,  sollicita  35.  Ern. 

esset,  laboraret,  defensionis  egere  JEgy ptus  C»Balbillo,Jye  hocSe" 

<»u8sam  suam  putaret.  Id  enim  an-  neca  Nat.  Quaest.  4»  a.,  BalhUlus  vi- 

ceps,  et  apud  malignos  venit  in  sus-  rorum  optimus,  in  omni  Uterarum 

picionemculpae.  JustinusdeAlexan-  genere  rarissimus ,  auctorest,  cum 

dro  et  Philippo  medico  1 1 ,  8. ,  Ocu-  ipse  praefectus  obtineret  j^gyptum , 

^05  in  vultum  legentis  intendit,  Ut  etc.  etsi  male  Tulgo ,  BabiUus,  Cor- 

securum  conspexit ,  keliorjactus  est,  ruptum  et  in  Plinio  idem  nomen  1. 1 9. 

Snet.  Oct.  55.  Btiam  sparsos  de  se  prooemio.  GaUrius  a  freto  SiciUce 

in  curiafamosos  Uhellos  nec  expa-  .Alexandriam  septima  die  peruenit, 

^it.  GRbN.  Post  beneficiis  aut  adden-  Babilius sexta,ambo prceJecti,Bcrihet 

Jam ,  aut  intelligendum  de,  Ern.  BalhUhis,   In  lapidibus  nominatur 

Senio Rufo.  Fenius\)\iiiomeni9,t-  quidam  ti.  lYLiys.  balbillvs.  sa- 

|ue  ita  semper  infra,  Lips.  Cf.  i4,  cerdds.  solis.  Lifs. 

)i.RariusgensFenia  occurrit.Extat  Syria  P,  Anteio.  Inepte  Tulgo, 

amen  ap.  VailL  in NN .  Aug.  fenius  PanteUo,  Errore  duplici. Conjectura 

iviR.  CALAGVRR.  t.  I ,  p.  25.  et  L.  uostra  certo  firmatur  e  i6,  i4«  >  Si^ 

'ENivs  ACHiLLEvs  ap.  Grut.  p.  782.  mul  annuam  pecuniam  a  P.  Anteio 

ilibi  Fcpnius  apud  eundem.  ministraricognoscit ;  neque  nescium 

Curn  ludorum  Arruntio  Stellce,  In-  habebat  Ahteium  caritate  Agrippince 

erdignitatesergoearesfiiit.Sic  II,  invisum  Neroni,  Lifs.  Commodius 

15.,  Sulpicius  Rufus  ludi procurator,  foret  :  Syria  P,  Anteio  destinata , 

n  lapide  prisco  Tibure  (ap.  Grut.  gui  variis,  Gron.  Malim  sed  cura 

)•  489* )  cvRAT.  MVNERis.  FVBLici.  Hcinsio ,  sivc  at,  sed  v.  ad  5 ,  3.  Ern.' 

'LADiATOR  I.  Apud  Sueton.  CaL  27.  Bud.  eU  ^TmtAlsedf  non  at ,  ^od 


334  ANNALIUM  t-^-^»»- 

in  ui  be  retcntus  est.  At  Silana  in  exsiliom  acta.  Calvisius 
quoque  et  Iturius  relegantur.  De  Atimeto  suppliclum 
sumptum,  validiore  apud  libidines  principis  Paride, 
quam  ut  poena  adliceretur.  Plautus  ad  praesens  sUeutio 
transmissus  est. 

XXIII.  Deferuntur  dehinc  «  consensisse  Pallas  ac 
Burrus  j  ut  Comelius  Sulla ,  claritudine  generis  et  adfi- 
nitate  Clatidii,»  cui  per  nuptias  Antoniae  gener  erat, 
t<  ad  imperium  vocaretur.  »  E.)us  adcusationis  auctor 
exstitit  Paetus  quidam,  exercendis  apud  aerarium  sectio^ 
nibus  famosus,  et  tum  vanitatis  manifestus.  INectam 
grata  Pallantis  innocentia ,  quam  gravis  superbia  fiiit : 
quippe,  nominatis  libertis  ejus,  quos  conscios  haberet, 
respondit :  «  nihil  unquam  se  domi,  nisi  nutu  aut  manu, 
significasse ,  vel ,  si  plura  demonstranda  essent ,  scripto' 
usum ,  ne  voeem  consociaret. »  Burrus ,  quamvis  reus, 
inter  judices  sententiam  dixit.  Exsiliumque  accusatori 

mox  sequitur.  Anteius  quondain  c  Suct.  Cland.  c.  9.  Mox  vaniuuihs 

legatis  Germanici  2 ,  6.  omnes  edd.  ante  Rhen.  Vitiose.  fa- 

Cornelius  Sulla,  De  hoc  \,   12 ,  nitas  est  falsa  dic<^ntis ,  calumniaD- 

52.  tis.  Sic  ap.  Cic.  Tusc  3,  1.  vani- 

Cui  per  nuptias.  Sic  Rhenanus  lcgi  tati  opponitnr  veritas,  Nisi  quis  malit 

Toluit,  sed  non  recepit  :  undc  post  de  studio  captandae  gratise  accipere , 

cliam  ia  edd.  qui  mansit ,  usque  ad  de  qua  apud  eundem  Giceronem  va- 

Lipsium  ,  ni  falior.  Qui  et  cui  ssepe  nitas  dicitur.  Post  a  cod.  Bud.  afuit 

in  libris  confunduntur.  Adde  supra  tam ,  quod  placet  Rhenano  ,  nt  in- 

adc.g.  £rn.  In  edit.  Rhen.  a.  i54-i*  telligatur  magis  ante   quam,  Tam 

omnino  receptum  cui ,  et  quidem  ex  omitti  ante  quam ,  y idimus  "3 ,  8. 

ingenio ,  nam  Bud.  ^uf .  Ern.   Bud.  vanitatis»   Beoe,  unde 

jipud  oirarium  sectionibus.  Emen-  Rhen.  manijestus  frequenter  sic  coid 

dis  bonis,  quae  a  praefectis  acrarii  sub  genitiyo.  V.  Ind. 
hasta'Yenderentur.  Tales  enim  auc-        Ne  vocem  consociaret.  Idem,qno(i 

tioncs  sunt   sectiones  ;   qui   emunt  Cicero dicitsermonemcnmmunicare, 

bona ,  sectores  :  de  quibus  yideant  In  hoc  superbia  ,  non  digoari  liber- 

tirones  dicta  in  Claye  Ciceron.  Sic  tos,  quibuscum  loquare,  cnm  ips^ 

.Claudiibonasubedictopraefectorum  libertus  sis.  Frustra  Marcilius  con- 

yenalia  a})ud  aii  arium  pependerunt.  sauciareL  Ern. 


A.c.«...  LIBER  XIII.  235 

rrogatum ,  et  tabulae  exustae  sunt ,  quibus  obliterata 
3rarii  nomina  retrahebat. 

XXIV.  Fine  anni,  statio  cohortis,  adsidere  ludis  so- 
ita,  demovetur,  quo  major  species  libertatis  esset : 
itcjue  miles ,  theatraU  licentiae  non  permixtus  j  incor- 
uptior  ageret ;  et  plebes  daret  experimentum ,  an,  amo- 
is  custodibus,  modestiam  retineret.  Urbem  princeps 
ustravit ,  e  responso  haruspicum ,  quod  Jovis  ac  Mi- 
lervae  aedes  de  caelo  tactse  erant. 

XXV.  Q.  Volusio  ,  P.  Scipione  coss. ,  otiUm  foris , 

Monimenta  retrahehat.  DiximuB  Ern.  Monumenta  cod.  Flor.  Bjad, 

hluerata  asrarii  nomina  legendum  Reg.  Agr.  etc.  EmendatioDem  Gro- 

ideri  de  Pecunia  4  >  3.  Zonaras  de  novii  recepere  et  Bip.              *^  ^ 

lomano  Argyropulo  1 7,  la :  "Iv*  yk^  Statio  cohortis.  Non  repeto ,  quae 

»v  ofTreXwxoTfliy  la-oa-Tka-iA  KTtio-tTeti ,  9cripsi  Epistolic.  Quaest.  3, 18.  Lifs. 

•poLKmp  fltvTi  xpatToyvTOff  iyhtTo  Keu  Utque  miles,  Bud.  ut  miles, 

rtKf  os  >iOyi  0-T)tf ,  naraui^AC  irctTiponf  yt'  Urhem  pr»  lustrauit» Ejusdem  ritas 

M^AKOTet^piitirpetTTo/xtiiosyKetfTru^'  mentio  H.  i,  ^7,  et  apud  Livium 

Aikf  etieLiTTuy  KttTct  tSv  (/'TDixottv ,  ssspe.  Facta  lustratio  prodigiorum 

a-nrt^  0  ;^povi3f  miTm  'iroxuc  ntfta^tvotti,  caussa,  amburbiali  sacrificio,  h.  e« 

etTta-^tatv  ,  S  tioic  KetTi^na-ty  virl  circumducta  circa  urbem   victima 

nroJ^iS.m^EvTtv^tvnroxxoiT&TfjFttTf^etv  expiatoria.  V.  Duker.  ad  Liv.  35, 

iKioiy  Keti  eLypeay  etirnXetvyoyTOjKeti  Tiiv  19,  q[ui  laudat  Salmas.  ad  Vopisc. 

p/y  tifKXn^iety  iKS^i^va-KOfttyoi,  tis  nrt'  AureL  c.  19.  £rn. 

lety  Xtt/jtnrfky   auynXetvyoyTO.   Gron.  Q,  Vohisio ,  P,  Scipione,  Ita  mei 

.ectissime.  Nam  tabube,  in  quibus  libri,  idqueFasticomprobant.Lapis 

etera  nomina^  sunt  illa  quidem  mo-  Neapoli  (  ap.  Gnit.  p.  9 )  :  q.  yoly- 

umenta  aerarii ,  sed  non  solae.  Itaque  sio.  satyiln.  p.  corn£lio.  scif.  cos. 

erba  latiuspatent,  quamsensuspa-  AYgystAles.  Qvi.  (neroni.)  clay- 

itur  :  et  tahulce  jam  commemoratae  i>io.  cAesAri.  Aygyst.  et.  (  agrip- 

imt.  Nomina  cerarii ohliterata,  suot  pinae.)  aygystae.i. o.  m.  bt.  genio. 

eteres  aerarii  debitores  apud  Sueto-  coloniAe.  lyijos.  fecervnt.  xiu. 

ium.  Res  est  ita  clara  et  certa  ,  ut  xii.  k.  mart.  Nominat  et  Phlegon 

ecipere  non  dubitaverim.  Imitatus  in  Admirandis  c.  27,  Q.  Volusium , 

st  LaUemand,  Nam  quod  J.  Gro-  P.Scipionem  coss.  Lips.  P,  Scipione 

ovius,  nimia  veneratione  cod.  FL  ed.  pr.  At  PuteoL  et  seqq.  usque  ad 

a  quo  non  credit  tot  literas  frustra  Lipsium  Cepione,  ut  est  et  in  Guelf. 

criptas ,  vult  emolumenta ;  id  nihil  vitiose.  Atque  etiam  in  daabus  in- 

sl.  Emolumenta  sunt  reditus,  vec-  scriptionibus  ap.  Gudium^  p.  19  et 

igalia,  de  quibus  nuspiam  sermo,  24,   est  P,  Comelius  Caepio,  Sed 

[uum  de  quadruplatoribus  agitur.  Yeretur  Wesgelingius  ad  Simsoni 

2.  i5* 


a36  •  ANNALIUM  f^«"- 

foeda  domi  lascivia ;  qua  Nero  itinera  urbis,  et  Inpanaria, 
et  diverticula ,  veste  servili  in  dissimulationem  sui  com- 
positus  j  pererrabat ,  comitantibus ,  qm  raperent  vendi- 
tioni  exposita,  et  obviis  vulnera  inferrent,  adversus 
ignaros  adeo,  ut  ipse  quoque  exciperet  ictus,  et  ore 

34.  Acciperei  ictus.  Exciperet  rectius  cod.  Agr.  Sic  vuinera  aduerso  peciore  exd- 
pere,  Cicero  Verr.  5,3,  tunicamque  ejus  a  pectore  abscidit ,  ui  cicatrices  popidu 
Rom,  judicesque  aspic^retU  adt^erso  corpore  aceepias,  Diximns  ad  Vellei.  a,  116L 
Deiode  idem  codex,  ei  ore  perferret :  et  mox  femi/tasque  iUusf,res,  Qnomodo  et  ilii* 
Denique  adaguituni  oraveral,  non  agnUum»  qnomodo  et  Badensit  liber. 

Chron.  p.  i654,  ne.  ea  scriptura  e  rant  in  scriptnra  co^cia  Badends, 

corraptela  hujus  loci  nata  sit.  £b.n.  quem   ex    hoc  aliisqae  locis   sciai 

^  Veste  servili,  Aliter  Suet.  Ner.  fuisse  non  optimae  notae.  Legontta- 

a6»  Cf.  Reiz.  ad  tabb.  rit.  rom.  men  illi ,  et  ore  4e  Ccesarem  prafer- 

Advenditionem  exposita,  An  ergo  ret,  Inepte.  Hoc  noster  Toloit  clare, 

iDterdiu  id  factum  ?  Nam  noctu  non  excepisse  eum  ab  ignaris  ictus ,  et 

merces  sunt  expositae.  Immo  noctu.  Isesa  facie  prsetulisse.  Plinius  i3, 43» 

Verbum  non  nimis  urgendum  est*  de  Thapsia  :  Nero  Ceesar-clarttaUim 

Tabem»  effracta;  sunt ,  in  quibus  ei  dedil    initio    imperii ,  noctwrms 

res  yenales.  Vid.  Sueton.  Ner.  ^6.  grassationihusconverberatamfaam 

Ceterumac/abestaFlor.  undeGron.  illinens  sihi  cum  ihure  ceraquefA 

coDJicit  venum»  In  ed.  pr.  est  ve/z-  secuto  die  contrafamam  cutem  siii' 

ditioni :  quod  mallem.  An  in  vene-  ceram  circumferens.  Lips.  Non  pog^ 

rabili  illo  codice  tot  literse  frnstra  nant  inter  se  Tacitus  et  Plinins ,  ot 

scriptde  sint  ?  Consentit  Guelf.  Ern.  Acidalius  pntat.  Tacitus  narrat  id| 

Bud.  ad  venditionem.  Sed  praestat  quod  fiebat,  quodque  fit  naturaliter : 

lectio  ed.  pr.  absque  dubio  ex  cod.  Plinius  ,  quemadmodum   id  ,  qnod 

qnodam  hausta.  factum  erat ,  celaretur  ac  dissimi]l£-' 

Exciperet  ictus,  Sic  MSS.  Flor.  retur.  Sed  et  plerumque  inter  exis- 

Guelf.  Reg.  ( Agr.  Bud. )  Eldd.  pr.  tentia  mala  et  inyenta  remedia  tem- 

Puteol.  Beroald.  Alc.  celeraeque  ve-  poris  aliquid  intercedit.GRON.  Etore 

teres  usque  ad  Lips.  qui  cnm  sequen-  praferret  ed.  pr.  ut  cod^  Flor.  qnod 

tibus  habet  acciperet ,  quod  propa-  recte   omnes  servant.   Lectio  cod. 

gatum  est.  J.  Gron.  adscribit  Rhe-  Bud.  est  etiam  in  Oxon.  Gnelf.  Li- 

nano.  At  in  prima  ejus  ed.  a.  i533 ,  ber  Agr.  perferret.^Et  lectione Oxon. 

quam  expressere  Aldus ,  Gryphius ,  J.  GronoTius  conjiciebat  ore  cicatri' 

est  exciperet,  Unde  patet ,  in  poste-  cem  proBferret.  Vir  doctus  in  mar- 

riores  edd.  Bas.  vitio  operarum  ir-  gine  Gryphii  verba  ore  prce  delevit. 

repsisse.  Restituit  vetus  J.  Grono-  Ceterum  vulgatam  lectionem  defen- 

vius.  Ern.  dit  (nisi  quod  et  ipse  vult  exciperet) 

Et  ore    praferret.  Vera   lectio.  et  copiose  illustrat  N.  Heinsius  ad 

Beatus  Maurusque  frustra  adlabo-  Vellei,  a,  116.  Ern.  Bad.  vitiose: 


LIBER  XIII.  257 

3t.  Deinde,  ubi  {^Caesarem  esse,  qiii  grassare- 
emotuit ,  augebanturque  injurise  adversus  viros 
que  insignes ,  et  quidam ,  permissa  semel  licentia 
aine  Neronis ,  inulti  propriis  cum  globis  eadem 
ant ;  in  modum  captivitatis  nox  agebatur.  Julius 
Lus,  senatorii  ordinis ,  sed  qui  nondumhonorem 

Cces.  prcef,  unde  Rhen.  abest  a  MS.  Bud.  et  Guelf.  a  man. 

!  se  C.  p.  Non  ergo  multum  pr.  quod  non  omnino  displicet.  Nam 

iljckius    Ccesarem  e  seq.  qiddem  addi  solet  exemplis,    quae 

luc  illatum  putat.  Lectio-  superiorum  confirmandorum  caussa 

.  recentiores  editores  cer-  adferuntur  :  quod  liic  non  esse  yi' 

mntur.  De  auctoritate  co-  detur.  Quidam  editi  exhibent  €pii~ 

.  in  praefatione  dictum.  damf  sed  non  e  scriptis  :  melius  ta- 

,  ubi  C,  Haec  periodus  exi-  men  eft  vulgato.  Ceterum  hujus  ge- 

habet.  Apparet ,  copulam  neris  nominibus  non  solet  addi ,  sed 

sedelendam.  Acidalius  pri-  obscuris.  £rn.  Hill.  Rac.  87.  defen- 

t  :aiigebantur:ut8it\)unc-  dit  quidem  e  loco  simili  Gic.    de 

i'/ui^ne5.J.Gron.ultimam,  Sen.  9.  Cyrus  quidem,  Mihi  rectius 

lodum,  Illud  magis  placet.  abesse  videtur. 

oino,  ultima  deleta ,  apo-  Sed  qui  nondum  honorem.  Snet. 

e  se  habet.  a6.  laliclaTium  yocat  :tu  scito.  Ante 

isque  insignes.  Farn.  illus-  et  sub  hoc  aevum  mos ,  ut  liberi  se- 

.  Sic  et  Agr.  Ern.  natorum  lato  clayo  induerentur  una 

Jam  permissa  semel  licen-  cum  yirili  toga ,  curiaeque  intereS' 

IS.  Flor.  ed.  pr.  Pichena,  sent.  Ab  Augusto  institutum,  i|ui 

irque ,  Ryckius.  Ceteri  qui-  liberis  senatorum,  quo  celerius  reip, 

/i /ic.  Ern.  adsuescerent ,  proUnus  virili  togce 

ro^nV^.  Melius,iViu/2i.Lips.  latumclavum  inducere  et  curice  in- 

Uor.  Pich.Ryck.  £rn.  Bud.  teresse  permisit,  (  Suct.  38. )  A  quo 

more  Oyidius  Trist.  4  9  10 ,  a8. ,  Id" 

umcapMtatis.ViYinoBcri'  herior  fratri  sumpta,  mfftique  toga 

modum  captce  cit^itatis,  £a  est  :  Indutturque  humeris  cum  laU> 

ies  potius,  quam  carceris  purpura  clavo.  lidem  ergo  laticla^ 

se.  Lips.  Immo  captwitaiis  yii  :  iidem  capessendis    honoribus 

quo  verbo  utitur   noster  destinaii.  Noster  14 ,  4^.,  Valenus 

,  23.  16,  16.  ubi  captiifitas  Fabianus  capessendis  horwribus  de^ 

it  deberet  esse  capta  urbis,  tinatus.  Sutius  Silv.  3 ,  la^-  7  Notus 

itis.  £rn.  adhuc  tantum  majoris  mimere  cUu4, 

qrndem  Montanus.  Si  me-  Alii  sunt  tribuni  laticlavii ,  de  qui- 

ihi  firma,  poeta  quidam  eo  bus  hsec  non  capio.  Julius  ergo  Mon- 

pud  Senecam  patrem  lau-  tanus  senatorii  quidem  loci,  sed  qui 

ps.  Locus  est  controY.  16.  magistratum  adhuc  nullum  cepisset^ 

Tsus  ilie  ab  hoc.  Quidem  et  taatum  laticlayiud.  Lxps. 


\ 


2S8  ANNALIUM  *•"•*>»• 

A.  C.  5:. 

capessisset ,  congrcssiis  forte  per  tenebras  cam  prindpe, 
quia  vi  attentantem  acriter  repulerat,  deinde  agnitum 
oraverat ,  quasi  exprobrasset ,  mori  adactus  est,  Nero 
autem ,  metuentior  in  posterum ,  milites  sibi  et  pleros- 
que  gladiatores  circumdedit ,  qui  rixamm  initia  modica 
et  quasi  privata  sinerent  :  si  a  laesis  validius  ageretnr, 
arma  infcrrcnt.  Ludicram  quoque  licentiam  et  fautores 

35.  ]\'er>)  autem  nietuentior,  An  metu  cauUor?  metu  uUenliorBcaluMni.  Yiiitm 
■d  Ann.  i,  ao.  metu  occultior  i4f  aa.  —  3G.  Et pierosque  gladiatorum.  IImmI M 
gladiatores  ?  Forte  peritissimosque  gladiatorum,  Artis  gladiatorue  peritiasiiDos,  fw 
certior  esset.  Hist.  « ,  8.  i  mancipionun  valenUssimum  quemque  armavil,  hnpromf' 
tissimwn?  Aon.  i4,  ;.,  iret  propere  duceretque  prompUssimos  ad  jussa.  H.  >• 
35. ,  plures  transgressos  per  promptissimos  gladiatorum  aggreditur,  —  3;.  Jnmi 
inferrent.  Cod.  Agr.  inserebant,  Qnod  ▼emm  opinor.  insenmM^^^antibus  5 ,  4* 
JwiuMB  Hiftt.  a,  6i.  Lucanns  9,  1071.,  secreta  quod  orma  t^fH m istsendt  nostn 


Quia  VI  attentanUm.  MSS.  FJor.  das  genitiyuin  sampserit.  Scil.  ePD* 

Reg.  Bod.  via  temptantem,  qnod  teolaoo,  quem  in  his  libris  secntB 

est  etiam  in  ed.  pr.  MS.  Guelf.  tpsi  est.   Tacitus  non    semper  pkiiifm 

avia  tent,  <^od.  Agr.  vi  alientantem.  cum    genitiro  dixit.    Post   froftft 

£t  sic  Yolebant  Rhenanns,  Daoesius.  Muretus   (  e   conjectmra )   senrffd. 

Hoc  cum  J.  Groo.  recepimus.  Nam  Nero  serebat  certamina;  mUitesre- 

conseotit  yitiosis  MSS.  lectionibus.  sisti  sinebant  modice.  Sed  inferrttt 

Vulgo  inde  a  Puteolano  vim  tentan»  a  Puteol.  Beroald.  Alc.  editum,  a 

fem.ElRN.Bud.^uta^f.undesuum  Pichena  (e  Ven. )  restitutnm  est, 

Rhen.  quem  recte  editores  phirimi  cum    Rhenanus    cum    sequaciboSy 

secuti.  Aldo,  Gryphio,  Lipsio  injhn^bea^ 

Deinde  agnitum  orauerat.  Miror  edidisset ,  quod  eet  in  Guelf.  Credo, 

hic  silere ,  qui  manu  exaratorum  co»  in  MS.  Rhenani  fuisse  inserebanL 

dicum  fuere  compotes.  Videtur  eoim  Nam  sic  est  in  ed.  pr.  quod  elegtiK' 

scripsisse  Tacitus :  deiruie  et  agnitum  tius  yideri  potest,  quam  nt  sit  Tittaia 

oraverat,  Huc  pertinet  iliud  M.  Se-  librariorum  aut  operaram.  Ita  sensQS 

necse  :  Nihil  est  cnuielius ,  tfuam  sic  foret :  non  uno  impetu  adoriebaDtur 

offendere ,  ut  magis  sis  offensums ,  resistentes  Neroni ,  sed  pau]1atini  se 

si  satisjecerit.  Gron.  Rhen.  e  Bud.  immiscebant  certamini.  Neqne  ne- 

notavit  adagnitum.  Ryck.  idem  e  cessarium  est,  coojunctivum  esse, 

suo :  habet  et  cd.  pr.  Ryckins  probat  quem  puto  correctioni  Puteolani  de- 

correctiooem  GroooTii.  Ap.  Tertnl-  beri.  Sed  huic  rei  obest  si,  Nam  cum 

Haoum  est adagnitio.yLoTi  MS.  Flor.  in  hac  lectiooe  et  sententia  esse  de- 

(Bud.)  ed.  pr.  plemsque  gladiato^  bet ,  ut  opinor.  Ern.  Bud.  clare  La 

re^ ,  quod  reslilui  pro  gladiatomm  :  bct  inferehant. 
quamquam  hoc  quoque  recte  dici-        FautoresJustrionum.Viegitfavcm 

iur.  J.  Groo.  nescit^  uode  Beroal-  Acidalius.  Jmmo  elegaoter  Tadtn 


A.u.8...  LIBER  XIII.  23q 

listrionum  velut  in  proelia  convertit  impunitate  et  prae- 
miis ,  atqne  ipse  occnltus  et  plerumque  coram  prospec- 
tans:donec,  discordi  populo,  et  gravioris  molus  terrore, 
nonaliud  remedium  repertum  est,  quam  ut  histriones 
halia  pellerentur ,  milesque  theatro  nirsum  adsideret. 

XXVI.  Per  idem  tempus  actum  in  senatu  de  «  frau- 
dibus  libertorum,  »  efflagitatumque,  wutadversusmale 
meritos  revocandae  libertatis  jus  patronis  daretur. »  Nec 
deerant,  qui  censerent.  Sed  consules,  relationem  inci- 


tela  labori.  Inserere  nomenfamie  dc  Orat,  lo.  Inserere  querelas  Hi*t.  i  ,  a3.  w- 
teril  se  terris  mare  Vila  Agric.  lo.  *—  38.  Milesque  theatro  rursum  assiderel.  Thea^ 
Irascribe  :  de  q[iio  nos  ad  Yaler.  Flacc.  5 ,  536.  nam  plara  in  nrbe  theatra.  theatris 
wrupti,  emoUStLjf^Mlies  H.  s ,  ai.  3.  a. 


\^- 


idem  Terbum  duabus  rebus  diversa  Putavit  discordi  populo  esse  dati- 

sigDificatione  altribuit.  Quo  in  ge-  vura  :  quod  si  esset,  mallem  terrori* 

nerefrequentissimusOvidius,  necpe  Mox  Groslotius  volebat  ndl/Uue  : 

lnireqQens  noster.  Licentia  ludicra  cur  enim  milites  theatro  aiiiderey 

in  prceUa  converti  recte   dicitur  :  si  histriones  Italia  pulsi  ?  Vemm  vi- 

paalloaudaciuS;necminusrectey2tii-  detur.  Eiu^. 

Usres  histrionum  :  ut  versus  in  Juro-        Revocandae  lihertatis  jus,    Nou 

nm  y  versus  in  poenitentiam.  In  mi-  ergo  ratum  Glaudii  judidum,   qui 

uricordiam  naujragi  versi  Justino  j  ingratos,  et  de  quihus  patroni  quere- 

iiostro  diuturnitate  in  superhiam  mu-  rentur,  rewocauit  in  ser\fitutem :  Sue- 

toii.  Quin  etiam  (^e  eodem,  alio  ton.  25.  In  quo  Glaudius  exemplum 

modo,  ut  in  formulis  erat)  verbis  A]Jieniensium  secutus  videri  potest, 

in  istis ,  licentiam  ludicram  et  fau-  kpud  quos  conuictus  a  patrono  liher- 

tores  histrionum ,  potest  intelligi  fi-  tus  ingratus  jure  lihertatis  exuitur, 

gttra,  quam  «v  Jtk  Jvoh  vocant :  ut  ait  Valerius  a,  6,  6.  et  Plutarch.  in 

apnd  Justinum  2,2.  Lance  usus  ac  Solone.  Judicavit  ergo  quidtm  ita 

vestium ,  quod  est  vestium  e  lana  Glaudius ,  sed  in  legibus  et  more  ro- 

USQS ,  lahorihus  et  bellii ,  pro  labori-  mano  aliud  fuit ,  uti  audiemus.  Lips. 

bos  belli.  Sic  licentiam  ludicram  et  Sic  mihi  quoque  placere  ostendi  ad 

fautores    histrionum   est   liccntiam  Sueton.  1.  c.  Patronis  abest  MS. 

iodicram    fautoriim    histrionalium.  Keg    et  ed.  pr.  Er^.   De  Glaudii 

Gron.  Cf.    I,  77.   et   mox  c.  28.  constitutione  v.  1.  5.  D.  de  jurc  pa- 

Histriones  sunt  pantomimi  de  q.  i^,  tron.  Apud  Plut.  1.  c.  ne  ^^w  quidem, 

21.  sed  V.  PetitiLL.  Att.  p.  181.  deact. 

JBt  gravioiis  motus  terrore.  Rhcn.  ktarQo-Tei.o-iQv. 
{e  Bud.)  ex  grauioris  motus  terrore         Relationem    incipere    non    ausi^ 

edidit,  cum  sequacibus.  Sic  Guelf.  Nempe  intelligCQdum;  ea,  de  quibus 


a4o  ^^      ANNALIUBI-^.  ■       -- 

pere  non  ausi  ignaro  principe,  perscf^psere  tamencon- 
sensum  senatus  :  « ille  auctor  constitutionis  fieret,»  ut 
inter  paucos ,  ei  sentcntiae  adversos  :  quibusdam  y  coali- 
tam  libertate  irreverentiam  eo  prorupisse ,  frementibus, 
«  vine ,  an  aequo  cum  patronis  jure  agerent ,  sententiam 

39.  Consensum  senatus  iUi,  an  auclor,  Sic  cod.  Agr.  qnomodo  Lipsias  cattigandsii 
censebat.  Florent.  ille  an  auctnr,  Hii  sc.  senatiii.  Tom  pnto,  ut  Mequaquam  a^ 
cumjure,  Mox  cod.  Agr.  inteuderent  impudenles  velpananun, 

dictam,  prolata  per  egressionem  re-    nit.  An  enim  mirum  est ,  sententU 

lationis,  et  a  coss.  postnlatum,  ut    per  egressionemrelationisdiGlxad 

de  ea  re  referrent  ad  senatum ;  quod    versari  quosdam  ?  Minimum  in  tsl 

illi  facere  dubitayerant.  Relationem    re  est   sententia ,  tali  modo  dicu 

incipere  est  etiam  5,  4*  ^-  ^°  P^*     Ceterum,nnUomodopotueruntcoa 

Gron.  Obs.  i ,  aa.  nos  ad  Suet.  Caes.    postulare,  qnod  vidotiir  GronoTio 

c.  ao.  Ern.  c.  ut,  quod  pro  seAtntia  dictum  er 

Perscripsere  tamen  consensum  se^    a  senatoribus ,  relationem  egressii 

natuM  :  ille  auctor,  Puto  leg.  inter-    ratumhabeat,  etconstitutionemes 

pim|^eiidumque ,  perscripsere  tamen    sineret  sine  relatione.    Nullz  tn 

LOiiiilillMW  tenatus  ilU,  an  auctor    constitutiones  facUe  sine  relatioi 

oofMlipliiBliJf  fieret ,  ut  inter  paucos    Ergo  quaemnt ,  an  sententia  illapl 

et  MmiKiintia'  diuersos,  Firmant  illa    ceat,  yeiitque  relationem  fieri.  ( 

Taciti  il^yi^,At  consules  perficere    i5,  aa. Ern.  Bud.  male in consen» 

senatus  decretum  non  ausi^  de  con-    sen.  Bip.  jnre  extrudunt  on,  rej 

sensu  scripsere  Ccesari.  Lips.  Fayent    tum  jam  ab  aliis ,  ex  sequenti  auc 

MSS.   Flor.  Bud.  Guelf.  edd.  pr.    huc  irrepsit.  Sensus  sic  planus.  Si 

Put.  ct  reliquae  vett.  omnes,   quae    ]is  fere  locus  14  ?  49*  Totum  h 

habent  ilU  an.  An  casu  omissum    locum   quomodo  refingere   lah< 

puto ,  quod  non  habent  Pich.  Lips.    Jac.  Gothofredus,  v.ad  Cod.  Thc 

et  seqq.  At  cod.  Agr.  plane  <7//,  an    a ,  aa.  de  haered.  petit, 

a.cf.  unde  recepit  Ryckius ,  quem        Coalitam  libertate,  I.  e.  confiri 

sequimur.   Nam    id  saltem   est  in    tam  etauctam,  ut  14 ,  i*  coa/i£a 

scripto  :  ille  auctor  clare  est  yitium    tustate  imperii  audacia.  Adde  E 

operarum,  posteris  propagatum  edi-    ^,  SS» sumpta  metaphora  ab  arb 

toribus.  Broterius  e  MS.  Heg.  dedit ,    bus  et  plantis,  qux  coalescere  di( 

iUe  jam   auctor.  Mox   credo  yere    tur,  cum  radicibus  adhaeserunt 

Freinshemium  corrigere  ei  senten"    rae,  nec  conyelli  possunt*  Erk. 

tias  :  quod  placebat  etiam  Ryckio.         f^i an  asquo  cum  patronis»  Oca 

Nam  ,  si  capias  et  cum  J.  Fr.  Gro-    locus,  itaviyam  et  sentiam  ego.£ 

noyio  Obs.  i ,  aa.  p.  177.  pro  etiam,     tamen  yespillones aliquot  ( non  0 

ut  i ,  4«  cegro  et  corpore :  tamen  fri-    medicos )  ad  hoc  funus.  Est  qni 

get,  ut  opinor.  Nam  haberet  yim     gat :  Viancequo  cumpatronisj 

augendi,  quae  huic  loco  non  conye-    a^rent,  sententiam  eorum  confr 


i:^;-         ,;,  LIBER  XIII.  a^i 


»  i.. 


^ram  consiilta3$9at|  ac  verberibus  manus  ultro  intende* 
rent^  impulere  vel  poenam  suam  dissuadentes.  Quid 
enim  aliud  laeso  patrono  concessum,  quam  ut  vicesimum 

reiUj  4K  verheribus  ultro  manus  in~  que  hoc  yalde  improbabiliter  dice- 

tenderejUyimplerevelpoenamsuam  retur.  Sed   facilius   hic   est,  alius 

dissuadentes,  Alius :  ut  ne  cequo  cum  sententiam  refeilere  ,  quam  ipsum 

p.j.  a.  s.  e.  conculcarent :  ac  v.  u.  quid  certi  proferre.  Vir  doctus  in 

m.  intenderentf  implerentue  p.  s.  d.  exemplo  Gryph.  sic  correzerat :  Ut 

Parcite  boni  viri ;  non  vos ,  non  ego  nec  aequo  c.  p.  j.  a.  sed  jam  coram 

restitaemussinelibris^aquibusnihil  insultarent,   ac   verberibus    manus 

hic  jayor.  Ludibria  tamen  mea  haec  :  uUro  intenderent ,  impune  vel  poena 

«t  jam  nec  cequo  cum  patronis  jure  sua  gaudentes,  Broterius   sequitur 

agerent.  Sententia  eorum  consuhari,  correctionem  Huetii ,  ut  cequoj»  i.  e. 

an  verberihus  manus  ultro  intende-  at  jam  se  ^quarent  patronis ,  et  cum 

rent,  impune  velpoenam  suetam  dis^  iis  jure  agerent.  Insultarent,  et  ura- 

suadentes.  Ad  manuum  inteutionem  pune  arbitror  verum  esse,  et  de  con- 

facit  aliquid  locus  e  3 ,  36.,  Liberti'-  temptu  poenae  a  dominis  timendae  ser- 

que  etiam  ac  servi,  patrono  vel  do~  monem  esse  in  eztremo ,  ratio  sub- 

mno ,  cum  voces ,  cum  manus  inten-  jecta  plane  doce t,  Ern.  Quae  leguntur 

tarent ,  ultro  metuebantur,  Lits.  Ego  in  textu,  ea  sunt ,  quae  Pichena  e  ood* 

haec  sic  lego  :  vine  an  cequo  cum  pa-  Flor.  repraesentat»  Bud«  plflMp  ->>^  » 

tronis  jure  agerent?  senteruiam  co-  nisi  quod  habeat  vi  an  «0M>'f 'mm«o 

ram  confutarent y  an  verfteribus  ma-  ne,  a  2.  m*  adjecto,  qaodliihii  ad 

■  nusultro  intenderent?  impeUere poe-  '  rem.  In  ed.  Ven.  apud  Juntas  pro  vi 

nam  suam  dissuadenles.  H.  e.  parum  est  ut.  Restituendi  locum  desperatum 

abesse ,  quin  dubium  facerent ,  vine  spes  nulla.   Conjecturas   Tarioirum 

cum  patronis  agere,  an  aequo  jure,  dant  Bip.«uamque  addunt,  quae  sic 

at  pares  cum  paribus,  Telint :  parum  habet  :  eo  pf.  fr.  ut  vine  an  cequo 

abesse,  quin  irrumperent  in  curiam,  c.  p.j.  ag.  s.  coram  cons.  ac  v,  m.  u. 

non  modo ,  ut  sententiam  contra  se  int,  impuniti  ( Tel  mulctam )  v.  p. 

dictam  arguant ,  sed etiam  ut  manus  diss.  Addo Hill. Rac.  la.  ut  necequo 

intentent  sententiae  auctoribus  :  de-  quidem  c.  p.j.  ag.  ac  s.  eorum  cons, 

nique  quid  aKud  agere  adTersantes,  sedv.  m.  ultro  int.  inhibere  vel  p.  s. 

quam  ut  arcessaut  poenam  suam ,  et  diss.  —  £z  Tariis  alionim  conjec- 

in  se  ruinam  trahant.  Vid.  Obs.  i ,  turis  ita  hunc  locum  concinnaTit 

aa.  p.  178.  Gron.  De  corrupto  mi-  D.  de  Lamalle  :  perscripsere  tamen 

sere,  et  tam  Tarie  tentato  loco  Tix  consehsum  senatus,  Ule  jam  auctor 

attinet  dicere.  Ulud  Tideo,  ab  initio  constitutionis.fieret,  ut  interp.  ei  s, 

ut  necessarium  esse ,  propter  Terba  :  adf. . . .  utjam  nec  cequo  cum  p.  jure 

irreverentiivn  eo  prorupisse.  Deinde,  agerent,  s.  eorum  conculcarent ,  ac 

non  potuisse  timere,  ne  in  curiam  v.m.u.int.impudentervelp,s.diss>. 

irrumperent.Iiberti  etc.  Nam  cum  —  *  Gron.  in  diat.  ad  Statii  SilTas 

haec  per  egressionem  relationis  dice-  c.  33.  p.  ai3.  vi  an  cequo. 

rentur ;  non.potuere  iUi  scire  ;  adeo»       Lceso  patrono  concessum .  Quando 

2.  16 


a42                      ANNALIUM  *-^-»'* 

•  A.  C.  5;. 

ultra  lapidem  in  oram  Campaniae  libcrtnm  releget? 

Ceteras  actiopes  promiscuas  et  pares  esse.  Tribuendunt 

id ,  aat  qua  legc  palrono  concessam,  Tacitas  patrono  ipsi  hanc  relegatio- 

<]aseriimi8.  Suspicor  esse  ab  Angosto,  nem ,  ut  apparet ,  tribnit :  nec  tamen 

qai,  at  Dio  aii,  55,  i3.  congtitnit  videtur  usorpari  potiiisse,  sineaQO 

Ik  JiKAiAfAATA  of c  of Tf  Hxxof  «^p  oc  Tot)c  toritatc  majori.  Lm.  Locam  DioDis 

t\iV^tfov/Air9U{y»AiAuroioiJtTir^Ai  ex  ipso  Dione  emendari  potnisse, 

r^»?  ytifhfAtioixflia-onro.  Id  est,yura,  Reimaras  docet. 

quibus  erga  libertos  cum  alii,  tum  InoramCampanue.OramCampe- 

ipsi  patroni  uterentur.  £t  relegatio  ni^enoTiexH.  3  ,6o.y  JamMisenen- 

qaidem  est  ab  exemplis  aeyi  prisci.  sem  classem  et  pulcherrimam  Cam- 

Ut  enim  patres  olim  fiiios  rus  rele-  panice  oram  desdtnsse,  Moram  au* 

gabant  poenae  et  molestiae  caossa ,  tem  Campanite ,  ut  corrigit  Petitn» 

(  uti  Roscius  Amerinus,  uti  Tor-  ( in  Leg.  Att.  p.  i83. )  latine  qnid 

quatusapatribusrelegatileguntor :)  hic  sit  ,   ignoro.  Cemesimum  ukra 

sic  patronis  relegandi  libertos  jus  lapidem  scribendum ,  yicisse  mihi 

nunc  tribuit  siye  quis  alius,   siye  Tidentur  Lipsius  et  Gamillus  Pere- 

Augastus*  Sed  innumero  num  qua  grinus  in  opere  docto  de  Capna  diss. 

ratio?  et  cur  non  ultraXX.  lapidem?  i ,  6.  Mirum  tamen,  in  oram  Camr 

Nihilreperio.Praefectusqaidemarbi  panite  libertos  relegari.  Sed  scien- 

intra  centeaimum  lapidem  cognosce-  dam ,  neminem  relegatum  proprie  in 

bat :  uhra,  praefectus  praetorio  :  ut  Campaniam ;  nedum  omnes,  et  nus- 

notat  Ulpianus  in  fragm.  Pithoeanis  quam  alio.  Relegatio  fiebat  ultra  cen- 

tit.  de  plagiariis  et  1. 1 .  De  off.  praef.  tesimam.  At  locum  ultra  centesimiun 

Urbis.  L  9«  De  offic.  procons.Eoque  quilibet  sibi  legebat  ipse ,  qui  solom 

exemplo  Seyerus  imp.  praetorianos  Tertebat.  £x  his  igitur  aliquos ,  pne- 

milites  ultra  centesimum  lapidem  cipue  lautiores,  Campaniam  prxtu- 

abesse  ab  urbejussit,  apud  Hero-  lisse,  atque  huicinYidiaeoccasiooem 

dianum  a,  43«  £t  Prosper  Aqnit.  dedisse,  satisestyerisimile.Inexem- 

de  Symmacho  :  quem ,  cum  aram  plo  est  £trusca8  apud  Statium  Silv. 

Victoriae  restitui  postulasset ,  iratus  3,  162.  moUes  Campani  litoris  oras. 

princeps    statim    a  suis    aspectibus  JBl  Diometieas  concedpre  jussus  in 

pulsum  in  centesimo  lapide ,  rhedas  arces.  Itaque  isthaec  iirt^liyna^it  ii^ 

non  stratce  impositum,  ea  die  manere  explicanda   est  :  centesimum  ukra 

prascepit.  Dio  tamen  52,  21.  ubi  de  lapidem,  puta  in  oram  Campania : 

praefecto  urbis ,  jurisdictionem  ejas  yerbi  gratia  in   oram  Campanue: 

angustius  terminat,  t^m  tiic  iroXfMc  quae  poena  quanta  sit,  ex  eo  noscas 

M*/tP'  'TrtvHtxofTflt  ka}  i^AKOo-iotf  o-ta-  licet ,  quod  profugi  delicati  in  Cam- 

cTfMv  :  ea  essent  milliaria  circiter  87.  pania  subsidere  possunt ,  et  sobse- 

nisi  in  Dione  rescribendom  sit,  itafjA'  derunt  quidam.  Nam  et^ra  Campa- 

XO0-IMV;  quod  puto.  Sane  ad  praef.  nia;  ultracentesimum  est.  Gb.oj(.  Sic 

urbis  pertinuisse,  audire  patronos  eiiam  Gothofred.  ad  Cod.  Theod. 

querentes  de  libertis,  ex  Ulpiano  L.  2,  t.  22.  de  lib.  ademptione  t.  i, 

clarum  1. 1 ,  De  off.  praef.  urbis.  Scd  p.  317.  ed.  Lips.  Ern.  Conf.  etHjck. 


A.U  8,o.  LIBER  XIII.  245 

iiq[uod  telum  y  quod  sperni  nequeat.  Nec  grave  manu- 
lissis,  per  idem  obsequium  jretinendi  libertatem,  per 
tiocl  adsecuti  sint.  At  criminum  manifestos  merito  ad 
a-vitutem  retrahi ,  ut  metu  coerceantur ,  quos  beneficia 
yrx  mutayissent. » 

XXVII.  Disserebatur  contra  :  (cPaucorum  culpam 
?sis  exitiosam  esse  debere :  nihil  universoram  juri  dero- 
;aTidum :  quippe  late  fiisum  id  corpus.  Hinc  plerumque 
[.ril^us ,  decurias ,  ministeria  magistratibus  et  sacerdo-^ 
tvbus ,  cohortes  etiam  in  urbe  conscriptas.  Et  plurimis 
equitum ,  plerisque  senatoribus ,  non  aliunde  originem 

» 

Jit  criminum.  Sic  cod.  Fl.  Guelf.  ordine,  quo  cuiffis  pretio  Ucet  perve^ 

*d.  pr.  Pichena  et  seqq.  ^c  Puteol.  nire?  Scribae  ii,  divisi  per  decurias. 

cumceteris  ad  Pich.  quod  ab  h.  L  Sueton.  in  Glaudio  i.  Corpus  ejus 

alienum  esse ,  facile  intelligitur.  Mox  per  municipiorum  coloniarumqjie pri' 

mutaidssent  ed.  pr.  Rhen.  (eBud.  )  mores ,  suscipientibus  obuiis  scnba" 

et  seqq.  Puteol.autemcumBeroald.  rum  decuriis,  ad  urbem  devectum» 

AIc  etMS.  Guelf.  commuta$^issent,  B.eperie8que  sparfiimquaestoriosscri- 

Parum  refert.  Sed  utrumque  vitio-  bas  ,   aedilitios  ,    praetorios  ,    item 

sum  et  sine  sensu  esse  puto.  An  Ta-  scribas  aerarii  praetorii ,    etc.  Lips. 

citus  scripsit  ijuos  benejicia  non  con-  Non  erat  dubitandum,  sed  pro  certp 

tinuissent,  aut  simile  quid  :  ut  sit  ponendum ,  intelligi  decurias  scriba- 

imitatio  sententiae  Giceronianae  :  ut  rum  atque  etiam  viatonmi ,  prseco-!' 

guos  honestas   in  ojfficio  aondnere  num ,  lictorum  etc.  Nam  ii  quoque 

non  posset,  metus  coerceret.  Nisi  ma-  in  decu:ias  descripti.  v.  nos  ad  Suet* 

lis  noTi  deieri,  natum  ecom.ERN.  Aug.  S^.  ubi  itidem  decurias  hoc 

Decurias.  Judicumne  decurias  in-  sensu  occurrunt.  Nam ,  quod  minis- 

telligit,  an  polius  scribarum?  Puto,  teria  magistratuum  separatim  me- 

scribarum.  Qui  ordo  late  fusus  Romae,  morantur :  etiam  scribae  sunt  ministri 

et  non  inhonestus.  Liberti  autem  or-  magistratuum.  Sed  tamen  scribarum 

dinem  cum  pretio  certo   emebant,  decuriae  in  primis  honestae.  Unde 

uti  e  Gicerone  haurias  in  Verrem  3 ,  decuriam  emere  de  scriba  ap.  Gicer. 

79. ,  ^d  eos  me  scribas  revoca :  noli  L  c.  Ern. 

hos  coliigere  ,  ifui   numulis  corro-        Ministeria   magistratibus,    Licto- 

gatis  de  nepotum  donis  ac  scenico-  res,  viatores,  praecones,  calatores, 

rum  corollariis ,  cum  decuriam  eme-  praecias.  Lifs. 

runZ ,  ex  primo  ordine  explosorum        Cohorles  etiam  in  urbe,  Gohortes 

in   secundam    ordinem   civitatis  se  vigilum,qu8escriptaeprimoexmilLte 

venisse  dicunt,  Et  p.  p.  de  iisdem  :  libertino.  Strabo  5 ,  p.  235.  Dio  55 , 

Mirabimur,  turpes  aliquos  esse  in  eo  a6.  Lifs» 

16. 


. '^ 


:,44  ANNALIUM  ^^ 

trahi.  Si  separarentur  liberlini ;  manifestam  fore  penu- 
riam  ingenuorum.  Non  frastra  majores,  cum  dignitialem 
ordinum  dividerent,  llbertatem  in  communi  posuisse. 
Quin  et  manumittcndi  duas  species  institutas ,  ut  rielm- 
queretur  poenitentiae  aut  novo  beneficio  locus.  Quos 

Si  separentur.  Sic  inde  a  Rhenano  ratae  (hac  sunt  iterationes ,  quarum 
editur.  Priores,  a  Puteolano,  sepa-  mentio  Justin.  Novell.  78.)  serritn- 
fYirewfiir.quodncsciocuraRhenano  tis  metum  Messenio  seryus  apud 
repudiatum  sit,  cum  non  minus  h.  1.  Plautum ,  qui  inter  amicos  mannmis- 
rectum  sit.  God. Reg.  £d.  pr.  sepa-  sus  subjicit  Men.  5, 9,  88. ,  Sed me- 
rantur.  Videntur  dare  yoluisse  sepa-  Uore  est  opus  auspicio ,  Uberperpetuo 
rarentur.  Quare  cum  et  codd.  Fl.  ut  siem.  Lips.  De  rctractione  in  ser- 
Guelf.  separarentur  habeant ,  resti-  yitutem  mox  quaeretur.  Ern. 
tui.ERN.Perinde  est.Rhen.  Buden-  Pa^tentice ,  aul  novo  henefido. 
sem  erat  secutus.  Poenitentiae ,  ut  retraheres  in  serntu- 

Manumittendiduasspecies.LjibeT'    tem  :  beneficio,  ut  yindicta  libera- 
tas  duplex ,  justa ,  non  justa.  Justa ,     res.  Ita  apud  Plinium  epist.  7 ,  16., 
qus  yindicta  ,  censu  ,   testamento    Faeile  deflectet  ad  te ,  si  voles  vin- 
data;non  justa ,  qua;  interamicos,     dicta  liberan,  quos  proxime  inter 
in  conyiyio,  per  epistolam  Seneca    amicos  manumisisti.  Lips.  Non  ad- 
de Vita  beata  c.  24.  Hominibus  pro~    sentior  magno  Lipsio ,  nec  illo  frag- 
desse  naturajubet,  sendliberii^esint;    mento  Puteaneo,  quod  ante  ab  ipso 
ingenui  an  libertini ;  justas  Ubertatis    prolatum  est,  mihi  persuaderi  patior, 
an  inter  amicos  datce.  Recteque  li-    ut  tum  patronis  jus  iuisse  credam , 
bri  yeteres  aliquot  in  Snetonii  Aug.    libertatem ,  etiam  non  justam ,  adi- 
40. ,  Serfos  non  contentus  multis  dij-    mendi .  Libertorum  coercitio  tempore 
jicuhatibus alibertate ,  multoque plu'    Augusti  facta  ap.  praefectum  Urb. 
ribus  a  libertate  justa,   remouisse.    ex  legeiElia  Sentia ,  ut  patet  e  firag- 
Justa  illa  qui  manumissi,  plane  ple-    mento  ejus  ap.  Ulpian.  L  3o.  £f.  quj 
ncque  liberi  j  qui  altera,  yinclo  ad-    et  a  quibus  manumiss.  Genera  poena- 
hncquodam,  ut  Tacitusait,  attine-     rum  traduntur  in  tit.  ff.  de  praf. 
bantur  seryitutis.  Immo  retrabi  po-    Urb.  in  primis  §.  10.  Sed  in  his  nulla 
terant  in  seryitutem.  Fragmentum    libertatisademptio.  Atquehaecratio 
quoddam  JC.  y eteris  a  Puteano  .iHi^     mansit ,  donec  Claudius  coepit  reTO- 
qui  domini   voluntate   in  libertate    carc  ingralos  in  seryitutem ,  sed  de- 
erant,  manebantsenn  :  et  manumis-    cretis,  non  lege,  ut  ante  dictum. 
sores  audebant  in  serwitute  denuo  cos    Nam ,  si  lcx  fuisset,  frustra  jam  de- 
per  vim  ducere,  Interveniebat  prae-    mum  ea  peteretur.  Atque  etiam  alii 
tor,  et  non  permiUehat  manumissum    imperatores  post  subinde  duriora  ia 
seruire.  Et  addit  post :  Sed  nunc  ha-    libertos  decreyere  :  nulla  lege  de  li- 
bent  propriam  lihertatem,  qui  inter    bertatis    amissionc    sancitum    ante 
amicos  manumittuntur,  etjiunl  La-    Commodi  tempora.  Is  initinm  fecit 
tini  Juniani.  Scite  ergo  ob  hunc  ite-    statuendi ,  quae  ad  libertatis  amis- 


/ 


■*■   .- 


*:^«;-  LIBERXIII.  245 

vindicta  patromis  non  liberaverit,  velut  vinculo  servilutis 
adtineri.  Dispiceret  quisque  merita,  tar^e(jue  concede- 
ret ,  quod  datum  non  adimeretur. »  Haec  sententia  valuit. 
Scripsitque  Coesar  senatui ,  «  privatim  expenderent  caus- 
sam  libertorum ,  quotiens  a  patronis  ar^uerentur :  in 
commune  nihil  derogarent. »  Nec  multo  post  ereptus 

sionem  vim  facereDt ,  1.  Ci,  ff.  §.  i.  de  Quos  vindicia  patronus  non  lihe- 

agnosc.   et  alend.  liberis.  Primum  raverit,  Cnr  vindictce  tantum  men- 

eos  in  potestatem  patronorum  redigf,  tionem  facit  ?  Nempe,  quia  primo  ma« 

et  ministerium  dominis  prcebere  co^ :  numissionis  per  testamentum  nulla 

sin  aiUem  nec  hoc  modo  admonean"  hic  ratio  habendaerat,  quod ;  qui  sic 

tur,velaprassideemptoriaddicentur  manumissi  sunt,  post  mortem  pa- 

et  pretium  patronis  addicetur.  Quae  troni  demum  liberi  fiunt ,  erga  eum 

contra  disputat  Cujacius  Obs.  10,  adeoingratiessenonpossuntideinde 

33.  refellit  Gothofr.  adCod.Theod.  manumissio  per  censum   rarissime 

1.  c.  qui  et  alia  loca  legum  affert,  e  contingebat,  cum  censusraro  agere- 

qmibus  patet ,  post  Commodi  tempo-  tur.  Nam  propterea  censum  omissum 

ra  libertatis  ademptionem  yaluisse.  esse,  quod,  ut  ap.  Ciceronem  Cras- 

Maxime  perspicuus  est  locus ,  Paulli  sus  ait  de  Or.  i ,  ^o. ,  Ex  jure  citnli 

1.  lo.  ff.  de  manum.  tcstam.  ^.  i. lau-  potest  esse  contentio ,  cum  quceritur, 

datus  Schultingio  in  Jurispr.  Ante-  i>,  qui  domini  voluntate  census  sit^ 

Just.  p.  5^3.  ed.   Lips.  cum  hodie  continuone ,  an  uhi  lustrum  'condi~ 

placeat,  lihertatem  adimiposse.  At-  tum ,  liher  sit?  non  puto.  Per  calum- 

qui  is  Tixit  sub  Seyero  et  Caracalla.  ujam  id  quaeri  potuisse ,  crcdo  :  juris 

Si  ergo  Commodus^/T/num  sanxit,  in  recepti  id  fuisse ,  ut  reyocari  yolun- 

potestatem  patronorum  redigi  ven-  tas  domini  posset,  cum  jam  census 

dique  libertos  ingratos ,  et  sui  tem-  esset  servus ,  sed  nondum  lustrura 

poris  id  jus  demum  fuisse  testatur  conditum ,  nego.  £rn.  L.  un.  C.  de 

PauUus,  non  potest  jamNeronis  tem-  Latin.  lib.  toi\,Persona  inquamsimul 

pore  libertatifl  ademptio  jure  inducta  et  lihertas  et  seruitus  concurrunt.  Qui 

fuisse.  Quae  igitur  est  ista  posniten-  proinde  et  servis  et  liberis  accenseri 

Ua?  Nempe,  quae  opponitur  novo  poterant ,  eorum  sortem  Justin.  1««- 

henejicio,  Qui  iDiertatem  non  justam  diam  nominat .  Canneg.  de  mut.  Rom. 

dat ,  spem  tamen  dat  plenae ,  sibique  nom.  sub  princ.  rat.  p.  36. 

locum  relinquit   novi  beneficii  tri-  In  commune  nihil  derogent.  Mu- 

buendi.  Itaque  libertus  palrono  ma-  retus  (et  Acid. )  derogarent,  Recte  : 

nct  quodammodo  obnoxius,  et,  ut  nam   ante  dixerat ,   expenderent  : 

post  ait  Tacitus,  vinculo  servilutis  pendetque  utrumque  a  scripsit,  In 

attinetur  ,    nempe   ob  cupiditatem  hoc  genere  sxpc  peccatum.  V.  ante 

justae  libertatis.  Poenitentiae  est ,  non  not.  4*  Recepit  et  Broterius.  Ern. 

dare  unquam  justam  libertatem ,  cu-  Codd.  in  his  Bud.  derogent.  Bene 

jus  spem  feceris.  Quod  tit ,  siprioris  Pichena  :  in  his  Tacitus  non  adeo 

beneficii  poenitet.  Ern.  religiosus. 


346  ANNALIUM  ^^;J;- 

amitde  libertus  Paris ,  quasi  jure  civili ;  non  sine  infamia 
principis ,  cu  jus  jussu  perpetratum  ingenuitatis  judidum 
erat. 

XXVIII.  Manebat  nihilominus  quaedam  imago  reip. 
Nam  inter  •VibuUium  praetorem  et  plebei  tribunum 
Antistium  ortum  certamen  y  quod  immodestos  fautores 
bistrionum ,  et  a  praetore  in  vincula  ductos ,  tribunus 
(( omitti »  jussisset :  comprobavere  patres ,  incusata  « An- 
tistii  licentia. »  Simul  prohibiti  tribuni ,  k  jus  praetorum 
et  consulum  praeripere ,  aut  vocare  ex  Italia ,  cum  quibus 
legeagi  posset.»  Addidit  L.  Piso,  designatus  consul, 
H  ne  quid  intra  domum  pro  potestate  animadverterent : 
neve  midtam  ab  iis  dictam  quaestores  aerarii  in  publicas 

4o.  Cum  quibus  lege  agi  possit,  Quibuscum  cod.  Agr.  mox  idem ,  contattionfis 
proprias  exercere  ,  noo  exercuit. 

jPreptus  amkce  libertus,  Zamiam  ris  factum^  non  tribuni ,  ut  Muretus 

ergo  aliquando  in  no8  molitus  UU  Toluit,corri|^ensproptereanonpro- 

pianus ,  cnm  scripsit  1.  3.  De  con-  havere ,  quod  placet  Broterio.  Ebn. 

dict.  can.  data  :  Neratius  etiam  libro  Item  Ursino.  Acid.  yolebat  compo' 

Membranarum  refert,  Paridem  pan-  suere ,  quod  non  plane  displicet  Lal- 

tomimum  a  Domitia  Neronis  filia ,  lem.  Verum ,  puocto  ante  compro- 

decem ,  quae  ei  pro  libertate  dederat,  bauere  posito ,  nil  mutandum. 

repetisseperjudicem.¥'\\\2imcpie^dm  Prohibiti  tribuni.    Non    mimm. 

Neroni  fecit,  quae  est  amita,  magna  Quippe  qui  nec  Romae  Tocationem 

sua  librariive  culpa.  Sed  librarium  habueriftt ,  auctore  Varrone  :  cujus 

idpeccasse,  clementiusestiscriben-  yerba  in  Agellii  Noct.  i3,  12.  io 

dumque ,  Neronis  amita :  aut  potius,  Italia  multo  minus ,  quippe  cum  po- 

Neronis  consilio,  quod  firmat  Taci-  tesus  eorum  urbis  dunuxat  finibus 

tus,  qui  Neronis  jussu  patraium  id  terminaretur.  Vide  Dionjs.  8,  87» 

ingenuitatis  judicium  ait.  Lips.  Brot.  Lips. 

pro  amitas  scribendum  conjicit  Do-  Qucestores  (erarii,  Redundat  ara- 

mitKB.  rii  :  sed  tum  sic  mos  loqui.  Sic  i, 

Vibullium»  Vett.  edd.  omnes  Bi-  ^5,    babuimus    pratores     cerarios. 

hulium  :  sed  idem  nomen  est.  Mo*  et  Nempe,  ut  non  omnes  praetores  aera- 

a  pnetore  omnes  edd.  Sed  to  et  su-  rii  curam  habent ,  nec  omni  tem- 

perracuum ,  quod  et  a  MS.  ap.  Bro-  pore  habuerunt,  ita  nec  qusestores. 

terium  abest.  Ern.  Itaque  discriminis  causea  sic  dicti. 

Comprobauere  palres.  Int.  praeto-  Ern. 


A.u.8.0.  LIBER  XIII.  247 

tabulas  ante  quatuor  menses  referrent :  medio  lemporis 
contra  dicere  liceret;  deque  eo  consules  statuerent. » 
Gohibita  artius  et  aedilium  potestas  ,  statutumque , 
w  quaatum  curules ,  quantum  plebei  pighoris  caperent , 
vel  poenae  irrogarent.  »  Eo  Helvidius  Priscus ,  tribunus 
plebis  adversus  Obultronium  Sabinum ,  serarii  qusesto- 
rem ,  contentiones  proprias  exercuit ,  a  tanquam  jus 
bastae  adversus  inopes  inclementer  augeret. »  Dein  prin- 
ceps  curam  tabularum  publicarum  a  quaestoribus  ad 
praelectos  transtulit. 

XXIX.  Varie  habita  ac  saepe  immutata  ejusreiforma. 
iVam  Augustus  permisit  senatui ,  deligere  praefectos  : 
dein ,  ambitu  suffragicrum  suspecto ,  sorte  ducebantur 
ex  numero  praetorum,  qui  praeessent.  Neqiie  id  diu 
mansit,  quia  sors  deerrabat  ad  parum  idoneos.  Tunc 
Claudius  quaestores  rursum  imposuit ,  iisque ,  ne  metu 
offensionum  segnius  consulerent,  extra  ordinemhonores 
permisit.  Sed  deerat  robur  oetatiseum  primum  magistra- 
tum  capessentibus.  Igitur  Nero  praetura  perfunctos  et 
experientia  probatos  delegit. 

XXX.  Damnatus  iisdem  consulibus  Vipsanius  Laenas, 

Medio  temporis,  Siccod.  Bud.  alii  vett.  £  cod.  Fl.  Pichena  notat  pro' 

tempore.  Gf.  Index .  misit :  quod  tacite  recepit  J.  F. Gron. 

Eo  Heluidius.  Sic  libri  omnes.  itemque  Ryclcius  et  J.  Gron.  est- 

J.  Fr.  Gron.  et  volebat.  Recte.  Mox  quc  et  in  Guelf.  Ego  permisit  melius 

Obtdtronium  MSS.FloT.Bud.GueU»  puto.  Voluit  enim  dicere  ,   dedit , 

Ohlutr.   At  cdd.  vett.  omnes  ante  mandavit ,    pro   quo   est  permisit. 

Rhen.  Obutronius.  Jac.  Gron.  putat  £rn.  Bud.  quoque  a  i.  m.  habebat 

verum  esse  jiutronius.  Ern.  promisit. 

Varie  habita ,  ac  saepe  immutata.  Igitur  Nero  prastura  perfUnctos, 
Quam  varietatem  breviter  exposui,^  Omneslibri^Tw/ectwra.-quodvitio- 

cura  temporum  luce,  in  Excurs.  B.  sum  esse,  omnes  agnovere  scriben- 

IJlinc  ad  variam  Taciti ,  plures  locos  dumque  prwtura  :  primum  recepit 

pete.  Lips.  Pichena.  Suet.  Glaud.  24.  Prastum 

Honores  permisit.  Sic  omnes  edd.  yw/icto5T0cat..ubi  v.  Toit.£rn« 


248  ANNALIUM  ^^l^; 

«obSardiniam  provinciam  avare  habitam. »  Absolutns 
Cestius  Proailus  repetundarum ,  cedentibus  adcusatori- 
bus.  Godius  Quirinalis,  «  qnod  praefectus  remigum, 
qui  Ravennae  haberentur,  velut  infimam  nationum, 
Italiam  luxuria  saevitiaque  adflictavisset  j  n  veneno  dam> 
nationem  antevertit.  C.  Aminius  Rebius ,  ex  primoribns 
peritia  legum  et  pecuniae  magnitudine,  cruciatus  aegra 
senectfe ,  misso  pcr  venas  sanguine,  effiigit :  haud  cre- 
ditus  sufficere  ad  constantiam  sumendae  mortis ,  ob  libi- 
dines  muliebriter  infamis.  At  L.  Volusius  egregia  fama 
concessit :  cui  tres  et  nonaginta  anni  spatium  vivendi, 

4i.  DamnaUonem  anteuerlU»  AnteUt  bene  cod.Tlor.  et  Bod.  —  4**  J^*o  per  ve- 
nas  scuiguine,  Lege  emissu,  Sic  apud  Lucannm  7,  625. ,  Quis  cruor  emissus  perrupert 
aera  venis,   • 

« 

Antevertit»  6ud.   anteUu  Sic  et  genitum  post  62.  annum.  £t  de  diyi- 

Flor.  teste  Pichena.  tiis  ejus  Tacitus  14 ,  56. ,  JEt,  quan- 

AmiftixAS Rebius,  Libri  yett.C  Ami-  tum  Fblusio  longa parcimonia  qtuesi' 

nius.  Nescio  an  Caninius  Rebilus  ?  vit ,   tantum  in  te   mea   libertditas 

Certe  ( et  doleo )  ignotus  mihi ,  qui-  explere  non  potest.  Se4  et  tota  Volu- 

cumque  hic  laudatus  jurisconsuKus.  siorum  domus  diTes.Tacitus3, 3o*, 

LiPS.  £d.  pr.  Caminius  Robius ,  quod  F^olusio  vetusfamilia ,  neque  tamen 

favet  conjecturae  Lipsii.  Ern.  Bud.  prtBturam  egressa  ;  ipse  consulctm 

Amminius  Rebius,  Agr.  C.  Annasus  intulit.,,.  opumque,  quis  domus  illa 

Rebius.  Si  Rebilus  legendum ,  erit  immensum  viffiit ,  primus  accumu' 

Caninice  gentis ,  ut  ap.  Liv.  4^  ?  28.  lator,  Lifs.   Mox  Lipsius  malebat 

(^Gaes.  B.  civ.  i ,  26.)  Cf.  Sen.de  Be-  amicitia  pro  malilia.  Alias  sane  nos' 

nef.  2,  27.  ubi  Rebilus diVfes  etin-  ter  loquitur  sic,  pluriumque  impp* 

famis  occurrii.  amicitia  floruisse  hominesdicit.  Vel^ 

L.  Volusius.  Dc  hujus  senio  Pli-  lem  viri  docti,  qui  contra  Lipsiaia 

nins  7 ,  49-  j  NupcrL,  Volusius  Sa-  dispntarunt,unumlocamattulissent, 

turninus  omnium ,  quos  in  consulatu  quo  probassent ,  offensam  maliiiam 

sententiam  rogauerat,  superstesjuit,  latine  dici ,  et  hoc  sensu ,  quem  hc 

Praefectum  eum  urbi  fuisse  coUigas  locus  desiderat.  Si  vera   «st  lectio 

ex  altero  Plinii  loco  ib.  12.,  Nuper  vulgata ,  intelligenda  est sic :  inoffen- 

L.  Vohtsio  Satumino  in  prcejectura  sis  tot  principibus,  qui  tanta  malicia 

vcrbis  exstincto  ,  notum ,  e  CorneUa  essent ,  ut  a  viro  bono  facile  offen— 

Scipionum  gentis,  Volusium  (intel-  derentur.ERV.De.Volusio  addcCo- 

legit  Plin.  Q.  Volusium  ,   qui  cos.  lum.   1,7.  Lipsii  amicitia  probat 

a,  809. )  Saturninum,  quifuit  consul,  Lallem. 


LIBER  XIIL  249 

iiaeque  opes  bonis  artibus ,  inoffensa  tot  impera- 
malitia  fuit. 

il.  Nerone  secundum ,  L.  Pisone  consulibus , 
aemoria  digna  evenere :  nisi  cui  libeat ,  laudaudis 
lentis  et  trabibus ,  quis  molem  amphitheatri  apud 
m  Maitis  Caesar  exsti-uxerat ,  yolumina  implere : 
dignitate  populi  romani  repeilum  sit  res  illustres 
us ,  talia  diurnis  urbis  actis  mandare.  Cetmim 
I ,  Capua  atque  Nuceria^  additis  Teteranis  firmatae 
plebeique  congiarium  quadringeni  numi  viritim 
:  sestertium  quadringenties  aerario  illatum  est, 

npnaque  opes,  Puto,  quasitceque  opes  bonis  artibus ,  inoffensa  totim- 
auaiitia  malitia  fuere,  Cod.  Agr.  miiilia,  —  44.  Repertum  sit,  Cave 
nos  1,10.  Deinde  cod.  Agr.  res  iilustres  scribendas  annalibus, 

amphitheatri.  Quod  totum  tera  summa  decem  Philippos  yel  do- 

ruxir.  Sueton.  c.  12.  Vide  catoucs,  altcra  unum  facit.  Gb.oii. 

)strum,  si  placet,  de  aiii-  Sic  cod.  FI.  Guelf.  edd.  pr.  Puteol. 

>.    Lips.  JExtruxerat  cod.  et  seqq.    omnes  :  nisi  quod    fere 

d. )  Agr.  Guelf.  Edd.  pr.  quadrigeni  exhibent  :  ex  quo  male 

eqq.  At  Puteol.  cum  se-  factum^ua</ra^m*,quode8tinLip8. 

h.e.RiYio,6eroaldoetA]c.  Etiam  ap.  Suet.  Ner.  lo.  in  eadem 

r ;  quod  erat  in  Put.  vitium  re  sic  yariatur ,  at  guadrigeni  sit  in 

.  Adstruxerat ,  quod  est  scr.  pro  ^uadiingenis,  V.  Oudend. 

.^.  Gron.  seryayitque  Ryc-  Ern.  Bud.  quadrigenti. 

ile   viiium  puto,  cum  J.  Sestertium  quadringenties,  Alcia- 

.  Sed  videtur  etiam  corri-  tns  subintelligi  ynlt  centena  millia» 

xtruxerit,  Alias  quidem  sic  Quadringentics  centena  miUia  nu- 

que  est  legitima  ratio.  Su-  mum  ,   summa  quadringenties  ses- 

Nos  quce  diuersa  prodide-  tertio  eadem  est.  Et  tamen  quum  di- 

nominibus  ipsorum  trade-  citur,  quadringenties  sestertium ,  non 

10  alibi.  Mox  ed.  pr.  post  intelliguntur  cerefena  mr7&a,  sed  tan- 

es  addit  scrihendas.  Ern.  tummodo  centenum,  Nam  in  omni- 

theatro  v.  Plin.  16 ,  4o.  bus,  quae  per  adyerbia  sic  enuntian- 

urbis  actis.  Cf.  de  his  16 ,  tur,  a  decies  usque  in  infinitum  siJetur 

intelligiturque  ceruenum.  Vocabu* 

geni  numi.   Illibcralis   li-  lum  autem  sestertium  significat  pon- 

Corrigo,  quadringeni :  et  dus 'mille  numorum;  quot  scilicct 

juiSuct.  10,  Diuisispopulo  numi  sestertii  in   argentum  sester- 

tadringenis  nuniis  ,  sena-  tium  yel  libram  argenti  sestertiam, 

'ilissimo  cuii/ue.  Lips.  A1~  hoc  est,  duas  et  selibram,  imputa 


25o  ANNALIUM  l^fl"- 

Aa  \J>    ^iSi 

ad  rctinendam  populi  fidem.  Yectigal  quoqne  ({uintae  et 
vicesimae  venaliiim  mancipiorum  remissum ,  specie  ma- 
gis,  quam  vi  :  quia,  cum  v^oditor  pendere  jobereUur, 
in  partem  pretii  emptoribus  accrescebat.  Edixit  Csesar, 
«  ne  quis  magistratus  aut  procurator ,  cpii  proviuciam  obti- 
neret  y  spectaculum  gladiatorum  aut  ferarum ,  aut  quod 
aliud  ludicrum  ederet. »  Nam  ante  non  minus  tali  largi* 
tione,  quam  corripiendis  pecuniis,  subjectos  adfligebant; 
dum ,  quae  libidinedeliquerant ,  ambitu  propugnant. 

bantur.  Igitnr  quadringenties  ses-  Ab  hac  annin)  vicesiiDariiini  deriTo, 

tertium  ,  et  quadringenties  centena  quod  in  sanctiore  aerario  :  de  qao 

sestertia  y  et  guadringenties  center-  hivius  ^'j,io»,  ConsuUhusimrumW' 

na  millia  numum  seslertium,  idem.  cesimarium,  quodin  sanctiore  ara- 

Errat  non  minus  Alciatus ,  cuDi  £/e-  rio   ad  uUimos  casut    servaretur, 

cies  ceris  dici  breviter  pro  decem  ^romi /7/ac£/i£.  Plura  ail  hoc  yectigal, 

millibns  aeris  probat  ex  loco  LiTJi ,  in  Excursu  C.  et  quae  ad  Tacituin 

in  quo  cum  scribitur,  qui  supra  CCC.  faciunt ,  vide.  Lips.  Ubi  etiam  vide 

millia    usque  ad  decies  asris  ,    ex  a  nobis  notata.  Ceterum  remissuD 

proximo  subaudiendum ,  quod  deest,  eat  hoc  vectigal  in  gratiam  ciTiuio 

nemo  non  videt.  VidePccuniamVet.  rom.  qui  fere  emptores  :  Tenditores 

2^  5.  Gron.  '  exlerni  :  ut   bene  monet  Pichena. 

Veciiefid  quoque  quintce  et  vice-  Ern.Dc  ^icesi/iuiY.  Cujaciiobsen* 

simas.  Ampla  populi  rom.  Tectiga-  6.  28. 

lia:   nullum,  censeo ,  ampiius  eo,         Qtti;>ro»'//icirtm.SiccorrexitRheB. 

quod  e  serTis ,  libertisque.  Rem  eam  ex  ingenio.  Antc  erat  in  provincias, 

pauUo  uberius  a  capite  mihi  trac-  vitiose ,  ut  in  Guelf.  Ern.  In  Bud. 

tanti,autgratia  aut\eniaesto.  An-  erat  a  i.  m.  in  provincia^  omisso 

tiquissimum  Tectigal  Ticesimae  re-  qw»  Sic  et  Puteol. 
perio,  quae  ad  libertos.  Institutum         Toii  ^rgiicibne.  Int.  ludis  edendis, 

»•  U.  397.  C.  Marcio,  Cn.  Manlio  in  quibus  pecuniaeprofusio  etlargH 

coss. LiTius  7, 16. ,  jih  altero  consuie  tio ;  quia  sumptus  fit  in  gratiam  po^ 

(Cn.  Manlio)  nihil  memorahile  ges~  puli.  Hanc  ipsam  largitionem  Tocat 

tum ,  nisi  quod  legem  novo  exemplo  mox  amhUum ,  b.  e.  beneTolentix  et 

ad  Sutrium  in  castris  Wibutini,  de  gratiae    aucupationem  ,    per   qoam 

vicesima  eorum  ,  qui  manumittervn-  consequuntur ,  ut  ab  adcusatione  toti 

tur,  tulit.  Patres,  quia  ea  lege  haud  sint.Per/i^iWiVzemintelligenonroodo 

parvum  vectigal  inopi  asrario  addi-  Venerem  improbam ,  scd  etiam  in- 

lum  essetf  auctores  fuerunt.  £a  vice-  justitiam  ,  saeTitiam ,  maxime  aTari- 

sima  semper  exhinc    exercita ,   ad  tiara.  Ern. 

tempora  principum  inferiorum.  Ita-         Propugnant»  Ven.  propugnabant- 

qnenon  infreqiiensmemoriainlibris.  Sic  et  Bud.  a  2.  m. 


i  U.8».  LIBER  XIII.  aSi 

XXXIl.  Factum  et  S.  C.  ultioni  juxta  et  securitati , 
«ut,  si  quis  a  suis  seryis interfectus esset ,  ii  quoque ,  qui 
testamento  manumissi  sub  eodem  tecto  mausissent,  iuter 
$ervos  supplicia  penderent. »  Redditur  ordini  L.  Varius, 
consularis ,  avaritiae  criminibus  olim  perculsus.  Et  Pom- 
ponia  Graecina ,  insignis  femina ,  Plautio ,  qui  ovaus  se 
de  Britanniis  retulit,  nupta,  ac  <c  superstitionis  externae  t> 
rea ,  mariti  judicio  permissa.  Isque  prisco  instituto,  pro- 
pinquls  coram ,  de  capite  famaque  conjugis  cognovit , 

45.  Qui  ovasset  de  BrUannis ,  nupta.  Sic  cod.  Agr. 

Factum   3C,    Quod  Pisoniaiium  QlU  ovans  se  de  BrUanniis  rtuUit. 

lictum,  inl.  senatus.  DeSC.  Silan.  Virg.  Georg.  4.  180.,  Fess{B  multa 

t  Neronianum  a  PauUo  ,  Sentent.  rejerunt  se  nocte  minores,  Et  ^n.  7. 

,  5.  Gerte  conditum  yulgatumque  286. ,  Ecce  autem  Inachiis  sese  refe- 

8t  Nerone  II.  et  Pisone  coss.  La-  rehat  ab.  Argis  Sasva  Jovis  conjux. 

lun  ea  de  re  et  antea  sub  Augusto,  Horat.  Sat.  i ,  6,  ii4*  >  Inde  domum 

\  Comelio  Dolabella,  et  G.  Silaao  jtie  jidporri  et  ciceiis  refero  laga,- 

oss.  unde  nomen  SC.  Silaniani  \  sed  nique  catinum.  Gron.  Hsec  Alciato 

linus  plene.  Di:(erunt  plura  ante  opposita,  corrigenti^iieiia</e.Bnto/i- 

le  Vertranius  hoc  loco ,  et  J.  Guja-  nis  ovasse  retuli,  Groslotius  e  libro 

ius  Observ.  i ,  18.  Lips.  edito  laudat  oyationem ,  sed  et  illud 

Lurius  Varius,  MS.  Flor.  ( Bud. )  probat.  MS.  Guelf.  Britannis,  Ern. 

ruelf.  edd.  omnes  ante  Rhen.  Lu-  Superstitionis  extemas  rea,  Chris- 

iW.Hhen.deditiiu^iW  forteex  II,  tianismi  credo  accusatam  hanc  fe- 

1. 12,  42.  Credo,  cum  Ursino  et  minam,  siTe,  ut  tunc  confimdebant„ 

lureto  ,  legendum  L,  Varius,  ut  Judaismi.  Non  ergo  superstitionis  ^ 

st  iD  MS.  Agr.  Interim  antiquan»  sed  reJigionis.  Etsi  universefateor, 

cripturamrestituicumJ.Gronoyio,  gentis  hoc  ad  d-p«0-jefi«tv  et  inanem 

[ui  faliitur,  cum  Beroaldum  primum  eztemumque  cultum  nimis  pronnm. 

'icedidisse  dicit.  Luriim  inscr.  an-  Strabo  L  7.  p.  297.  pulchre  et  ex 

:i({uis  passim  pccurruot^  sed  estno-  Veri  adyto  :  "AwfltvTw  ykf  w  Jtia-t- 

mengentilejUt /^ar/oruwi.ERN.Nul-  f^AtfAOvitts  kfx^yovt  oiovrett   rkc  yv- 

lum  dubium ,  quin  cod.  Agr.  veram  Vfl(ix«c.  AurAi  cTf  »«i)  rovs  kyJpAs  nr^o^ 

lectionem  habeat ,  quod  et  Acidalio  xdkovilAt  «^piclij  iirtirxioy  B-ipAtrtUf 

^**^™*  tSv  (9f5y  nflti  iofrkt  KAt  «roT?i«»-ywo«/c» 

Pomponia  Gracina.  Soror  fiiiave  «-«^«viov  cT  %Utc  knf  «fltS-'  «vtov  ^5v 

Pomponii  Graecini,  qui  consul  sub  fupfo-jtiTfltiToioDToc.  LiPs.Siccensenl 

Augusto :  et  ad  quem  Elegiae  Ovi-  et  alii,  Rhenanus,  Agricola,  Ryc- 

dii,  De  Ponto  i ,  6.  2 ,  6. 4,  9.  Lips.  kius.  Ern.  Christianse  religioni  inm 

Filiam  Ryckius  putat.ERN.  frequens  ista  maeula  inusta.  V.  i5, 


A.  U.  8it. 

A.C.58. 


a5a  ANNALIUM 

et  insontem  nniitiavit.  Longa  huic  Pomponiae  aetes,  et 
continua  ti  istitia  fuit.  Nam  post  Juliam ,  Drusi  filiam, 
dolo  Messallinas  interfectam ,  per  quadraginta  annos ,  ] 
non  cultu ,  ni^i  lugubri ,  non  animo ,  nisi  msesto ,  ^t 
Idqueiili,  imperitante  Claudio ,  impune,  mox  ad  glo- 
riam  vertit 

XXXIII.  Idem  annus  plures  reos  habuit.  Quomin 
P.  Celerem ,  adcusante  Asia ,  quia  absolvere  nequibat 
Caesar^  traxit,  senecta  donec  mortem  obiret.  Nam 
Celer,  interfecto,  ut  memoravi,  Silano,  proconsule, 
magnitudine  sceleris  cetera  flagitia  obtegebat.  Cossutia- 
num  Capitonem  Cilices  detulerant  a  maculosum  fcedunh 

46.  Tntxit,  senecta.  An  senaius-consultum? 

44-  Suet.  Ner.  16.  Plin.  ep.  lo,  97.  cidit  nrbis  716.  a  quo  adhnnc  Nertr 

Insontem  fumtiavit.  Ita  Hbri  om-  nis  consnlatam  jnsti  i4«  anni.  hn. 

nes :  nisi  qnod  Ursinus  e  cod.  vet.  At  bene  Grutems  et  Freinsh.  ino- 

laudat  profuutciavit,  Fides  sit  penes  nent ,  non  tempns  intelligi ,  qnod  1 

auctorem,  ut  aiunt.  Ceterum  ita  le-  caede  illa  ad  hunc  nsque  annum  e^ 

gendum  et  alii  censent.  Forte  judi-  fluzerit,  sed  usque  ad  mortem  fen»* 

caifit  fuit.    Sed    Tulgatum  defendi  nae,  quam   longaeyam  fuisse  dicit 

potest  sic :  Neroni  et  senatui,  caussa  Male  ergo  qtuituordecim  in  texlDD 

cognita,  nunciavit,  insontem  reper-  recepit  Pichena.  Ern. 
tam  esse.  Ern.  Prommtiavit  probani        Ad  ghriam  verdt.  Sie  absohtei 

Mur.  Acid.  Brot.  Contra  HilL  Rao.  nt  alias. 

38.  malit  enuntiavit.  Traxit  senecta,  Faemus  corrige- 

Post  Juliam  Drusi  jiUam.  Duas  bat  seruentiam ,  probante   Ursbo. 

enim  JuliasClaudius  sustulit,  suasa  Maie  :  cum  clarum  sit,  traxit  re- 

siYejussuMessallinaeralteramDrasi,  ferri  ad  P.  Cehrem,  Immo  inter^ 

alteram  Germanici  prolem.  Suet.  ag.  punge  :  traxit ,  senecta  donec.  Esh. 

et  Dio6o,  8.  et  18.  Seneca  in  Ludo.  Interpunctum  ita  in  Bud. 
Lips.  Ut  memoraui.  Supra  c.  i. 

Per  quadraginta   annos.  Luctus         Oossutianwn    Capitonem   GUcts. 

hic  y  ut  clamm ,  ob  Juliam  interfec-  Hunc  aut  alium  sui  aeyi  intelligi  Jo' 

tam.  Ab  ejus  ergo  caede  quadraginta  venalis  yoluit  sat.  8,  9.  3.  quamfi^ 

anni?  Falsum.  Nam  et  casa  paullo  mine  justoEtCapitoet  TutorruervA 

ante  expeditionem  Claudii  in  Bri-  damnante  senatu,   Piratte  CilicuBi' 

tanniam;  uti  e  Dione  liqnebit  tibi.  Sed  magis  certo  Fabius  6,  i,  i^' 

Scribe  fidejubente  me,  quatuordecim  Egregie  nohis  adolescentibus  dixiss^ 

annos.  Mors  enim  Juliae  in  annum  in-  adcusalor  Cossutiani  Capitonis  vid^ 


ABs».  LIBER  XIII.  **^5 

A.  Ci.  59.  ■         > 

^e,  et  idem  jus  audaciae  in  provincia  ratum,  quod  in 
urbe  exercuerat.»Sed  pervicaci  adcusatione  conflictatus, 
postremo  defensionem  omisit,  ac  lege  repetundarum 
damnatus  est.  Pro  Eprio  Marcello,  a  quo  Lycii  res  re- 
petebant ,  eo  usque  ambitus  praevaluit ,  ut  quidam  adcu- 
satorum  ejus  exsilio  multarentur,  «  tanquam  insonti 
periculum  fecissent.  y> 

XXXIV.  Nerone  tertium  consule ,  simul  iniit  consu- 

latum  Valerius  Messalla,  cujus  proavum,  oratorem 

Coivinum ,  D.  Augusto ,  abavo  Neronis ,  coUegam  in 

eo  magistratu  fuisse  ,  pauci  jam  senum  meminerant. 

Sed  nobili  familiae  honor  auctus  est ,  oblatis  in  singulos 

annos  quingenis  sestertiis ,  quibus  Messalla  paupertatem 

iQnoxiam  sustentaret.  Aurelio  quoque  Cottae  et  Haterio 

Antonio  annuam  pecuniam  statuit  princeps,  quamvis 

per  luxum  avitas  opes  dissipasseuL  Ejus  anni  principio, 

47.  ^  quo  Lycii  res  repetebant,  A  quo  Ligures  repetebant,  cod.  Agr.  recle ,  nt 
•pinor.  Sic  repetundarum  crimen. 

^atur,  grcBce  quidem,  sed  in  hunc  VaL  Messalla.  Pater  ejus  cos.  a. 

*ensum  :  Eruhescit  Ccesarem'limere,  77 3.  avus  a.  ^Bi.  proayus  Coryinus 

Lips.  Maculosumjhsd.  y.  ad  Hist.  a,  a.  728.  Gf.  3 ,  a. 

3o.  Ern.  Cujus  proaifum  oratorem,  Vulgo 

Eprio  Marcello.  AAhunc^Ei^xmm  m^ctorem ,  pessimet  Lifs.  £d.  pr.  et 

MarcellumSeguioussel.lVN.  p.  io3.  flequentes  omnes  yeteres  oratorem, 

Kecte  refert  numum',  in  quo  hinc  In  Gryph.  primum  reperi  auctorem, 

QEON  2TNKAHTON  ,.  illinc  EnPIfi  qnod  unde  ductum  sit,  nescio.  Ern. 

MAPKEAAfi  r.  ANeT.  in  area  KT.  Bud.  oratorem, 

^ueoiCypriistribuit.VerumEckhel.  In  singulos  annos  quingenis  ses- 

I).  NN.  yet.  yol.  2,  p.  493.  osten-  tertiis.  Hunc  ergo  Suet.  inlellexit 

dit,  ad  Cymen  spectare  .^olidos.  10.  Senatorum  nobiUssimocuique  an- 

Insonii  periculum  fecissent,  Sic  nuasalaria ,  et  quibusdam  quingena 

loquitur  etiam  16,  19.  Mox  Puteol.  constituit.  Lips. 

cum  Ber.  ct  Aic.  init.  Ed.  Rhen.  etc.  Aurelio  Cottce.  Cos.  is  a.  773,  Cf. 

wiit.ERN.Cf.  et  14, 28.  Aliosyace*-  3 ,  2.  et  17. 

,    «rc  per.  ut  i ,  74«  H.  4  >  43*  Haterio  Antonio,  Cos.  a.  806.  Cf 

f       Iniit confu/.  Sic  Rhen.  e  Bud.  Pu-  i3,  58. 

^    teol.  inie.  Ayitas  opes.yvA^o^hahitaSf^if:' 


■'■■■.'f-r..     ■ 


01 


251  ANNALltJM  fJJ^- 

moUibus  adhuc  initiis  prolatatum  inter  Patthos  Roma* 
nosquede  obtinenda  Armenia  bellum  acriter  sumitur: 
qnia  nec  Vologeses  sinebat ,  fratrem  Tiridaten  dati  a  se 
regni  expertem  esse,  aut  aliense  id  potefitis  donum 
hal)ere  :  et  Corbulo  dignum  magnitudine  populi  romani 
rebatur ,  parta  oiim  a  LucuUo  Pompeiocjue  recipere.  Ad 
liaec  Armenii ,  ambigua  fide ,  utraque  anna  invitabant^ 
situ  ten^arum^  simiiitudinc  morum  Parthis  propiores^ 
connubiisque  permixti ,  ac  libertate  ignota ,  illuc  magis 
ad  seryitium  inclinantes. 

XXXV.  Sed  G)rbuloni  plus  molis  adversns  ignatiani 
miUtum ,  quam  contra  perfidiam  hostium  erat.  Quippe 
Sjrria  transmotae  legiones ,  pace  longa  segnes ,  mmiii 
Romanorum  segerrime  tolerabant.  Satis  constitit ,  fiiisse 
in  eo  exercitu  veteranos,  qui  non  stationem,  non  vigUias 
inissent :  vaUum  fossamque,  quasi  nova  et  mira^vise- 
rent ;  sine  galeis ,  sine  loricis ,  nitidi  et  quaestuosi ,  militia 

48.  Jcriter  sumitur,  Pi-aestat  resumilur.  —  49«  MurUa  Rom^norum,  Lege  ronuM 
more,  —  5o.  Qucisi  nova  et  mira,  Quasi  el  nova  etmira,  cod.  Agr.  Forte,  ui novaM 
mira. 


c 


rore  tralatitio.  Lifs.  Vid.  ad  11 ,  35*  rigit  armorum :  probatque  Ryckios> 

Ern.  Jac.  Gronovius  putat  fuisse  Ro,  fl^ 

MolUbus  adhuc  initiis  prolatatum,  morum ,  inde  factum  Romanoram. 

Restituisse  sc  (  e  Bud. )  prolatatum  MiUlia  ,   discipUna  ,  sane  romani 

pro  yvX^,  prolatum  dicit  Rhen.  At  ssepe  occurrit ,  asperiiatis  indicandc 

illuded.  pr.  PuteoL  Sed  ed.  Beroaldi,  canssa.  Horat.  Serm.  2 ,  2 ,  10. ,  * 

forte  operarum  vitio ,  et  A Iciati  pro-  romanaJatigatmiUtia  adsuetum^ 

iiztM/ii.SictamenetMSS.Agr.Gucif.  cart.  Ern. 
Ern.  Nitidi  et  quasstuosi.  Compti  et  oT' 

lUuc  magis,  Sic  ed.  pr.  ceteraeque  nati  more  urbanoram  et  molIiorurD' 

omnes  :  Rhen.  iUic  malebat ,  Lipsius  Quamquam  Cssar  etiam  suos  miii- 

illud.  Immo  illuc  verum  est.  lUuc ,  tes  nitere  posse  dicebat.  Dein  u.efff 

ad  Parthos,  hoc  est,  ad  seruitium,  tiantes  in  oppidis,  de  more  Roma'    \ 

Sed  aut  ad  seruitium  spurium  est ,  norum ,  qui  in  provincia  essent.  ^(ii'    | 

aut  addendum  et^  vel  adque  legen^  Guelf.  Galatiamque,¥,Tiix.  Fior.  Gtf    I 

<dum.  Ern.  Bud.  iUuc.  Uciam,  Bud. a  i.  m.  Galitiam. Groo 

Muma  Romanorum,  Freinsh.  cor-  forsau  Ciiiciam,  Sed  v.  i5, 6. 


A  TJ  8».  LIBER  XIII.  255 

er  oppida  expleta.  Igitur  dimissis ,  quibus  senecta  aut 
aletudo  adyersa  erat ,  supplementum  petirit.  Et  habiti 
>er  Galatiam  ac  Cappadociam  delectus.  Adjectaque  ex 
yermania  legio ,  cum  equitibus  alariis ,  et  peditatu  co- 
lortium  :  retentusque  omnis  exercitus  sub  pellibus^ 
uamyis  hieme  sseva  adeo ,  ut  obducta  glacie,  nisi  effossa 
umus ,  tentoriis  locum  non  praeberet.  Ambusti  mitlto- 
lun  artus  yi  frigoris ,  et  quidam  ititer  elcubias  exani- 
lati  sunt.  Annotatusque  miles,  qui  fascem  lignorum 
estabat ,  ita  prseriguisse  manus ,  ut  oneri  adhaerentes , 
nmcis  brachiis  deciderent.  Ipse  cultu  levi,  capite  iur 
5cto ,  in  agmine ,  in  laboribus ,  frequens  adesse :  laudem 
trenuis ,  solatium  inyalidis ,  exemplum  omnibus  osten- 
cre.  Dehinc ,  quia  duritiam  cseli  militieeque  multi  ab- 
uebant,  deserebantque,  remedium  seyeritatequeesitnm 
st.  Nec  enim ,  ut  in  aliis  exercitibus ,  primum  alterum- 
ue  delictum  venia  prosequ^batur ,  sed ,  qui  signa  reli- 

5i.  Ipse  cullu  levi.  Cultu  avi  cocl.  Agiic.  cultu  vili  lege.  Sic  Ovidios  Her.  Ep.  i5, 
>.,  Veste  tegor  vili,  nullum  est  in  crinibus  aumm.  Vilis  vesiis  etiam  est  apud 
Qcannm  lepis  cultus.  Gontra  Ovid.  Am.  a,  lo,  5.,  operostB  cultibus  ambae.  Levis 
dtus,  leuis  armatura,  LucaD.  7,  5o8.  —  5a.  Signa  reliquerat,  Beliqtierant  et  lue- 
ant  cod.  Agr. 

Senecta.  Flor.  et  Bud.  senectus.  Trebizium  Soleimarmi  milites ,  cum 

Amhusti  m.  artus  viyHg.  Sic  Jn-  Parthos  insequerentur ,  tantojrigore 

ns  adurere  diciturVirg.  Georg.  i,  oppressos ,  ut  plurimi  manus  pedes- 

|3  ^  et  nives  urere.  Lucan.  4 »  Sa.  Cf.  que  amitterent,  Hoc  nostro  aeYO  fac- 

Vristot.  Meteor.  4 ,  5.  tum  a.  i535.  neque  igitur  sic  miran- 

Ita  prariguisse  manus.  Significat ,  dum  illud  Taciti,  aut  ridendum .  Scio, 

psas  manus,  frigore  praeinortuas ,  et  a  gnaris  similia  aut  majora  asseri , 

ana  cum  fasce  devolutas  vel  abjec-  qui  in   septemtrione  fuerunt.  LiPs. 

tas.  Negat  aut   ridet  vir   quidam,  Decidkrent  ed.  pr.  Rhen.  (  eBud. ) 

icriptis  et  genere  nobilis ,  (  Micb.  et  seqq.  At  PuteoL  Ber.  Alc.  reci- 

Montanus )  olim  mihi  serio  inter  ami-  derent ,  male.  Ceterum ,  prceriguiss^ 

cos.AiqiiinetDionotatinillotractu  non  cohaeret  praecedentibus ,  scri- 

vim  frigoris  esse  (49  7  ^i*  actis  a.  bendumque  videatnr: a/tnotafMm^uc, 

^18.)  et  Annales  Turcicl  (ex  vers.  militi,  qui  elc.  nisi  ex  annoiatus  ifX" 

Leuuclavii  ad  a.  mox  cit. )  Supra  telligas,  notatum  est  ei,  vel  simile 


1 


256  ANNALIUM  tlt'' 

A.  C.  59. 

qnerat ,  statim  capite  poenas  luebat.  Idque  usu  salubre 
et  misericordia  melius  adparuit.  Quippe  pauciores  illa 
castradeseruere,  quam  ea,  in  quibus  ignoscebatur. 

XXXVI.  Interim  Corbulo ,  legionibus  intra  castra 
habitis ,  donec  yer  adolesceret ,  dispositisqne  per  idoneos 
locos  cohortibus  auxiliariis ,  ne  pugnam  priores  adirent, 
praedicit.  Curam  praesidiorum  Pactio  OrphitO,  primi' 
pili  houore  perfuncto,  mandat.  Is,  quamquam  incautos 
barbaros,  et  bene  gerendae  rei  casum  o£ferri  scripserat^ 
<(  tenere  se  munimentis  ,  et  majores  copias  opperiri, » 
jubetur .  Sed  rupto  imperio ,  postquam  paucas  e  prdximis 
castellis  turmae  adyenerant ,  pugnamque  impmtia  pos- 
cebant ,  congressus  cum  hoste  fiinditur.  Et  damno  ejus 
exterriti ,  qui  subsidium  ferre  debuerant,  sua  quisquein 
castra  trepida  fuga  rediere.  Quod  graviter  Corbulo  acce- 
pit  :  increpitumque  Pactium  et  praefectos  militesque 
«  tendere  omnes  extra  yallum  ».  jussit.  Inque  ea  contn- 


quid;  quod  89ne  durius  est.  Ern.  eiinm  prmUcere.  Liv.  a3,  19. 

Priores  adireiit,  prasdicit,  Pro-  prcedicjtum  erat  tiictatoris,  ne 

bum,   quod  in  romano  libro   est,  ahsente  eo  rei  gereret,  Quod  recte 

priores  auderent.  Vellem  etiam  edU-  defendit  Gronovius ,  hoc  ipso  T^ 

cit.  Lips.    MS.   FL  audirent.  Agr.  citi  locoallato.  Ceterum  romanani 

Guelf.   adirent.  et  sic  edd.  omnes  librum    intelligo    MS.  VaticanuiQ. 

ante  Pichenam.  Nam  Lipsius  aude-  Nam  ed.  pr.  quam  alibi  vocat  roiD> 

rene  non  ia  textum  recepit:  quem  numlibrum,habetad!iret.  EaN.Bad* 

imitatus  sum.  Cum  inire  pugnam  ,  adirent,  Pichenae  auderent  recepere 

adire  labores ,  discrimen  et  similia  Lall.  Brot.  Bip.  Probat  et  Mod.  ep' 

dicantur,  cur  non  etiam  adire  pug-  99. 

mim.^Non  necessaria  periculi  sig-  Pactio  Orphito,  Paccii  et  Paccui 

nificatio  in  tah  edicto.  Liy.  8,  6.  satisfrequentesinyetustislapidibQS* 

edicunt  consules ,  ne  ijfuis  extra  ordi-  GaoN.  Muretus  yolebat  P.  jiuio, 

nem  in  hostem  pugnaret :  et  si  esset ,  £rn. 

in  Terbo  adeundi  quoque  exprime-  Tendereomnesextravallum.QviO^ 

retur.  Nec juyat  cod.  Flor.  Nam  ad-  poenae  mihtaris  genus  antiquuni.  Li- 

ire  et  audire  in  MSS.  confundun-  vius  10,  4**  Cohortes,  quce  signa 

tur,  ut  supra  notatum ,  et  ahi  nota-  amiserant ,  extra  vaUum  sine  tfin- 

runt.    Porro    edicere    est    quidem  toriis  destituit.  Valerius  2 ,  7,  i5., 

verbum  ordijoarium  in  tali  re,  sed  Neyc  quis  eorum  intra  castraun- 


Iri 


tt 


t. 


«1 


a1%":  liber  xiil  257 

melia  detenti ,  nec ,  nisi  precibus  universi  exercitus , 
exsoluti  sunt. 

XXXVIL  At  Tiridates ,  super  proprias  clientelas , 
ope  Vologesi  fratris  adjutus,  non  furtim  jam,  sed  palam 
bello  infensare  Armeniam ,  quosque  fidos  nobis  rebatur^ 
depopulaii,  et,  si  copiae  contra  ducerentur,  eludere^ 
huc  quoque  et  illuc  yolitans,  plura  fama,  quam  pugna, 
exterrere,  Igitur  G)rbulo ,  quaesito  diu  proelio ,  liustra 
habitus,  et  exemplo  hostium  circumferre  bellum  coactus, 
dispar tit  vires ,  ut  legati  praefectique  diversos  locos  pari- 
ter  invaderent.  Simul  regem  Aiitiochum  monet,  «  proxi- 
mas  sibi    praefecturas  petere,  »  Nam   Pharasmanes^ 

53.  Inque  ea  cmlumelia,  Quin  ea  in  contumelia  pnestiterit  puto.  —  54.  ffuc  quom 
que  et  illic  volitans.  A  Cornelii  manu  esse  opinor  hucque  eiiliuc  voliians.  — >  55.  PriB» 
fecturas  petere.  Peleret.  Tum  proditore  sui.  To  sui  abest  ab  Agr.  Hedic.  et  aliis  scrip« 
tis.  Poto  proditionis  reo, 

deret,  neue  locum  extra  assignatum  luc  volitans ,  plurajama  quam  pw» 

vallo  autfossa  cingeret,  neue  tento-  gna  exterrere*  Sic  i5,  38.  arctis  iti-» 

rium  ex  pelUbus  haberet.\idc  et  Po-  neribus  hucque  et  iUucflexis,  Nam 

lyb.  6,  36.  Sed  proprie  de  hac  ipsa  in  illo  extraliere  nihil  sani  sensuSy 

re  sic  Frontinus  Strat.  4  9  >  9  ^^'t  ^pucquid  conetur  Salinerius.  GaoN.. 

Domitius  Corbulo  in  Armenia  duas  Exterrere  MS.  Flor.Guelf.  edd.  pr. 

alas  et  tres  cohortes ,  quas  €ui  castel-  *Put.  Ber.  Alc.  Extraheie   recepic 

kim  initio  hostibus  cesserant^  extra  Rhen.  (  e  Bud.  )  et  seqq.  usque  ad 

vallum  jussit  tendere.   Lips.  Mox  Pich.   MS.  Corb*  exercere ,  quod 

Rhenano    placet   eiiuque  ea  contu-  placet  Broterio.  Ern.  Rhen.  puta« 

meUa :  sufficere  yidetur  detenti,  quod  bat  extrahere  temporis  moraoi  indi- 

moram  indicat.  Suspicio  tamen  cor-  care« 

ruptelae  nascitur  ex  ed.  pr.  quae  ex-  H.  Antiochum.  Commagenae  re- 

hihet  guandoque.  Ern.  Bud.  recep-  gem,  ut  supra  dictum  i3,  7.  Lips. 

tamlectionemhabet.Similisstruendi  Hoc  ordine  MS.  FL  edd.  velt.  ante 

ratio  II,  a.  i5, 44*  Rhen.  in  cujus  ed. casu  trans])osita 

Huc  quoqueetiUucvolitans.Le^o  verba.  Yeterem   ordinem  J.  Gron. 

primum  ^uc^ueettV^c  deinde,  utin  restituit.  Sed  leve  hoc,  nec  audax 

libro  opt.  pugna  exterrere.VeTSk.  sen-  error,  ut  ille  ait ,  suetus  in  minutiis 

tentia,  scriptioque.  Nam   hoc  ait,  tragoediari.  P rce/ectutye  aulem  sunt 

Tiridatem  ostendisse  potius  arma,  partes  Armenias,  quibus  sui  prse- 

qnam  intulisse  :  et  plura  exterruisse  fecti,  satrapae,  ut  supra jam  yidimus 

adTentus  sui   fama,  quam  pugna.  11,8.  Adde  mox  c.  39.  Ern. 

Lirs.  Optime  Lipsius  :  hucque  et  i£-  Pharmmanef,  Kex  Iberi»  xx ,  8« 


258  ANNALIUM  a-^-»"- 

A.  C.  59. 

interfecto  filio  Rhadamisto ,  «  quasi  proditore ,  *  quo 
fidem  iii  nos  tcstaretur,  vetus  adversus  Armenios  odiam 
promptius  exercebat,  Tuncque  primum  illecti  iMechi , 
gens  ante  alias  socia  Romanis ,  avia  Armeniae  incursayit. 
Ita  consilia  Tiridati  in  contrarium  tertebant.  Mittebat- 
que  oratores ,  qui  suo  Parthorumque  nomine  expostula- 
rtot;  «  cur  datis  nuper  obsidibus,  redintegrataque  ami- 
citia,  quee  novis  quoque  beneficiis  locum  aperiret,  yetere 
Armeniae  possessione  depelleretur  ?  Ideo  ncmdnm  ipsan 
Vologesen  commotum ,  quia  caussa ,  quam  vi  agew 
mallent.  Sin  perstaretur  in  bello ,  non  defore  Arsacidis 
virtutem  fortunamque ,  saepius  jam  clade  romana  ex- 
pertam.  »  Ad  ea  G)rbulo ,  satis  comperto ,  Vologescn 
defectione  Hyrcaniae  adtineri ,  suadet  Tiridati ,  <(  pred- 
bus  Caesarem  adgredi :  posse  illi  regnum  stabile  et  res 

56.  In  contrarium  veriebaniur.  Vertebant  pnto.  Sic  iofra  c.  46. 

Proditore  suo,  Scribo,  suL  Lips.  menie,p,  127.  Paris,  1818.  8.  N.£. 

Pronomen  abest  aMS.  FI.Etpotuit  j4nte  alias  socia.  Nostro  scilioet 

nasci  e  sequente  quo,  Ern.  Suo  non  tempore  socii  et  fidi  snper  aiiofl:  ctii 
habet  cod.  Agr.  habetBud.  Rectius'  tnnc  illecti.  Ita  possis  capere,  £1- 

abest.  teor  :  nec  displicet   tamea  me«m 

Tuncque  primum  illecU  Insecht.  yetus  :  gens  kaudatias,  Lips. 

Gopula  est  e  Flor.  addila  a  Pichena :  In  contrarium^  vertebant,  Sic  MS. 

cst   etiam   in  Guelf.    Priores  edd.  Fl.  Agr*  ed.  pr.  ut  Toluerat  Mure- 

omnes  ^uo^ue.  In  nomine  Tariantli-  tns.   £t  sic  saepe  Taoiius*  CeteFse 

bri.  MS.Vat.  Insechi :  Flor.  Insochi,  edd.  usque  ad Ryck.  ( it.  cod.  Bud. ) 

aticlore  J.  Gron.  Pichena  legit  In-  i;erte6a/ittt>*.Moxedd.antePichaMiu 

sechi.  £d.  pr.  Insichi.  Ceterae  omnes  omnes  (  et  Bnd. )  maUet,  MaUent  est 

ante  Pichenam  Isichi.  J.  Gron.  re*  e  FI.  Item  post  additum  ex  eodem 

cepit  Insochi ,  quod  verbum  etiam  jam ,  ut  Mureto  placuerat.  Uque  est 

inseruit  Melae   i  ,   19.   79.  nescio ,  etiam  in  ed.  pr.  et  MS.  Corb.  (  et 

quam  bene.  Apud  Stephanum  qui-  Bud. )  Ern. 

dem  male  e  TdiQ^^otc  facit 'Iy^i;^ovc ,  Redint,    amicUia.    Huc   adTOcat 

ut  eum  inspicienti  facile  patebit.  Vaill*  in  NN.  Col.  sub  M.  Aure- 

Insechi   et    Insichi  idem    nomen.  lio ,  t.   i  ,   p.    i8o«  numum  Car- 

Ern.  Pontici  populi  ap.  Steph.  —  rharum  Mesopot.  quo  se  ciTes  cju 

*  Cf.  St.-Martin.  Mem,  sur  VAv^  <^tMft»fiMiovs    ^pmdicamu    Cf.    et 


A.U.8».  LIBER  Xm.  aSo 

A.  C.  59. 

incruentas  contingere,  si,  omissa  spe  longinqua  et  sera, 
praesentem  potioremque  sequeretur.  v 

XXXVUI.  Placitum  dehinc,  «quia,  commeantibus 
invicem  nuntiis,  nihil  in  summam  pacis  proficiebatur, 
coUoquio  ipsorum  tempus  locumque  destinaii.  Milje 
equitum  prsesidium, »  Tiridates,  a  adfore  sibi, »  dice- 
}^t ;  ii  quantum  Corbuloni  cujusque  generis  militum 
adsisteret ,  non  statuere ,  dum ,  positis  loricis  et  galeis , 
iu  £iciem  pacis  veniretur.  y>  Cuicumque  mortalium ,  ne- 
dum  veteri  et  provido  duci ,  barbarae  astutise  patuissent. 
Ideo  artum  iiule  nmnerum  finiri ,  et  hinc  majorem  ad- 

57.  Ideo  arma  non  rmmerwnfifdri*  Cod.  Agr.  Uan,  ethinc  majcrem  injerri.  Bene. 

Eckhel  D.  N.  N.  vet.  vol.  3 ,  p.  5o6.    rum  opera usus ,  uti  indice lib.  5. et 6. 

-   Nihil  in  summa  pads,   Faernus    Patrem  egregio  viro  fuisse  suspicor 

(  probanteUrs.  Aci^. )  volebat  in    Pomponittm,aut  Orfitum  ,suadeate 

summam  pacis,MuTetua  in  summam    Plinio  7,  4.,  VestiUa,  C,  Herdicii 

{  delelo  pacis  )»  Tn  summam  pacis    ac  postea  Pomponii  Orfiti  (  scribe 

verum  estjidque  non dubiiavi reci-    ex  libris,  Pomponii  atque  Orfiti) 

pere.  Liv.  3, 61.  parvaque  certamina    clarissimorum  civium  conjux ,  ex  his 

in  summam  toUus  projecerant  spei :     quattuor  partus  enixa,  Sempronium 

uhi  plures  codd.  in  summa.V»  ibi    siepfimo  mensegenuit,  Suilium  Mu- 

Drakenb.  qui  pluribus  e^emplis  il-   yum  undecimo ,  Corbulonem  septimo, 

histrat.  Adde  Gron.  ad  Senec.  Con-    utrumque   consulem  :  postea  Cceso- 

trov.  I.  praef.  Potest  quidem  etiam    niam  Caiiprincipis  conjugem^octauo. 

dici  in  re  aliqua  proficere ,  sed  de  re    Lifs.  Mox  harharas  astut,  more  poe- 

praesenti,  ut  in  literis  proficere :  ubi    tarum  dixit ,  pro  harhari  astuUas.  Et 

de  re  futura  sermo ,  accusativus  ne-    similia  jam  vidimus ,  in  <piibus  viri 

cessarius  est.  Adde  etiam  Hist.  3,    doctifaaesere.ERN. 

16.  ubi  in  summam   recte  recepit        itf<aiorvi7i  ^^^m.SimeaudiSjScri-' 

Freinsh.  et  seqq.  Vide  ergo  incons-     be  et  hinc  majorem  ferri*  Hoc  est , 

tantiam    virorum  doctorum.  £&k.     permitti,  concedi,  tolerari.  Gron. 

Bod.  in  summa.  MS.  Agr.  offerri,  ut  Danesius  et  Aci- 

Injaciem  pacis  ven.  I.  e.  ut  esset  dalius  voluerant :  idque  recepit  Ryc* 
species  et  imago  quaedam  pacis ,  non  kius.  £d.  pr.  locum  sic  exhibet :  ideo 
belli.  Sic  Jacies  saepe ,  et  tota  conr  artum  non  numerum  Jiidii,  et  huic 
Btructio  Tacito  frequens.  £rn.  majores  afferri.  Gronovium  sequor. 

Veteri  et  provido  ducL  Gujus  eru-  ,£rn.  Gron .  tamen  idjerri  in  textunoi 
^tionis  etiam  et  studii  io  literis  si«  non  recepit.  Ast  Guerinus ,  Bahrdt , 
^um,  quod  Plinius  aliquotiens  Gor-  aliique  interpr-etes  expressere.  Bud. 
l>ulan«ittinteraactor6skudat;quQr  fiff^rri. 

»7« 


a6o  ANNALIUM  *•"•«"• 

A.  C  59- 

ferri ,  ut  doliis  pararetur.  Nam  equiti ,  ^agittarum  nsa 
exercito.  si  detecta  corpora  objicerentur,  nihil  proftitu- 
ram  multitudinem.  Dissimulato  tamen  intellectu,  «rec- 
tius  de  liis,  quae  in  publicum  consulerentur,  totis 
exercitibus  coram  dissertaturos ,  w  respondit.  Locum([ue 
delegit ,  cu jus  pai-s  altera  coUes  erant ,  clementer  adsur- 
gentes ,  accipiendis  peditum  ordinibus ;  pars  in  planitiem 
porrigebatUiT ,  ad  explicandas  equitum  turmas.  Dieqae 
pacto ,  prior  Corbulo  socias  cohortes  et  auxilia  r^m 
pro  comibus,  medio  sextam  legionem  constituit^  cui 
accita  per  noctem,  aliis  ex  castris,  tria  millia  tertianorom 
permiscuerat ,  una  cum  aquila ,  quasi  eadem  legio  spec- 
taretur,  Tiridates,  vergente  jam  die,  procul  adstitit, 
unde  videri  magis ,  quam  audiri ,  posset.  Ita ,  sine  con- 
gressu ,  dux  romanus  abscedere  militem ,  sua  quemque 
incastra,  jubet. 

XXXIX.  Rex ,  sive  fraudem  suspectans ,  quia  plura 
simul  in  loca  ibatur ,  sive,  ut  commeatus  nostros  Pontico 
mari  ac  Trapezunte  oppido  adventantes,  interciperet, 
propere  discedit.  Sed  neque  commeatibus  vim  facere  po- 
tuit,  quia  per  montes  ducebantur,  praesidiis  nostris 
insessos  :  et  Corbulo ,  ne  irritum  bellum  traberetur ,  ut- 

58.  Procid  astitit,  God.  Agr.  abstttit,  Sic  Virg.  passim.  Vide  Rhenannm  ad  c.  56. 
*—  59.  Abscedere  miliiem.  Scribe  abscedere  miliies  sua  quemque  in  castrajubei.  Sic 
Q.  4»  d^*  9  paveFites  quisque.  Vinctiqidsque  kan,  i,  44*  i^»  35.  obfectantes  Hist. 
a,  44. 

UtchluspararetXdr.SicMSS.V^oT.  Lips.  Acidalins  :  inteltectum.  Qum 

Bud .Guelf .  ed.  pr .  Pichena.  Interme-  necessarium,  Tacitum  semper  eodem 

diae  omnes  edd.  patraretur.  Sequen-  modo  loqui.  Immo  intellectu  exqui- 

tes  parar,  quod  yerum,  et  Tacito  usi-  site  dictum ,  nec  intellecta  mutasset 

tatum.  Mox  nam  abest  MSS.  tribus  librarins.  Ern. 

ap. Broterium  (et  a  Bud.)  Ern.  Rhen.  Quasi  eadem  legio,  Int.  cujus  esset 

laudat  pararetur ,  nec  tamen  recepit.  ista  aquila  :  tertianorum.  Sed  in  MS. 

Dissimulato  tamen  intellectu.Ad  Guelf.nonesteac/em.MeliQsfortass** 

Taciti  phrasim   magis  ,  imeUecta»  £&N. 


*.ti8...  LIBER  XIII.  261 

A.  Ct.  59. 

que  Armenios  ad  sua  defendenda  cogeret/exscindere 
parat  castella.  Sibique ,  quod  validissimum  in  ea  praefec- 
tura,  cognomento  Folandum^  sumit^  minora  Comelio 
Flacco  legato ,  et  Insteio  Capitoni  castrorum  praefecto  j 
mandat.  Tum ,  circumspcQtis  munimentis ,  et  quae  ex- 
pugnationi  idonea ,  provisis ,  hortatur  milites  j  «  ut  hos- 
tem  vagum ,  neque  paci  aut  prselio  paratum ,  sed  perfi- 
diam  et  ignaviam  fiiga  confitentem ,  exuerent  sedibus , 
gloriaeque  pariter  et  praedae  consulerent. »  Tum,  quadri- 
partito  exercitu ,  hos  in  testudinem  conglobatos,  sub- 
ruendo  vallo  inducit ,  alios  scalas  moenibus  admovere , 
multos  tormentis  faces  et  hastas  incutere  jubet.  Librato- 
ribus  funditoribusque  adtributus  locus ,  unde  emmus 
glandes  torquerent ;  ne  qua  pars  subsidium  laborantibus 
ferret,  pari  undique  motu.  Tantus  inde  ardor  certantis 

60.  Paci  aut  praelio  paratum,  Sat  paratum  mnlo.  Mox  cod.  Agr. ,  sedper/idia  et 
ignauia  fuga  con/identem,  Nod  male. 

Sibique  quod,  MS.  Guelf.  non  faa-  intrusit  suuni  lihritoribus .  At  vide  ad 

bet  quod.  £rn.         '  a  ,  20.  MS.  Guelf.  ed.  pr.  et  ceterse 

Cognomento  Volandum.   Sic  ed.  edd.  omnes  libratoribus :  id({ue  ye- 

pr.  ut  e  cod.  Bud.  edidit  Rhen.  et  rum  est.  £rn. 

post  eum  omnes.  Mediae  edd.  Val-  Unde  eminus  glandes  torquerent, 

landum ,  ut  MS.  Guelf.  £rn.  Libratores  ergo  glandes  torquebant  ? 

Isteo  Capitoni.  £x  lapid.  Insteio.  immotela,  lapidesque.Integerlocus, 

Mirum  ni  idem^  qui  snpra  Hosto-  quod  mirerc,  apud  Calepinum  legi- 

rius  dicitur,  ubi  de  recipiendis  obsi-  tur  :  unde  eminus  lapides  et  glandes 

dibus  actum.  CerteVatic.  liber  eo  torquerent.  Lifs.   Potuit  Calepinus 

loci  Histeus ,  non  HostoriuSy  praefe^  in  mente  habere  locum  Sallust.  Jug. 

rebat.   Nec  moveor,  quod  ibi  cen-  ^*],pars  eminus gUinde  aut  lapidihus 

turio dicitur ,  hic  praefectus  castro-  pugnare.  Noster  quoqueHisi.5,  17. 

rum.  Potuit  enim  honore  esseauc-  jungit  sa xa  el  glandes.V erum  »ihir 

tus.  LiPs.  Insteio  cod.  Flor.  ed.  pr.  tror  etiam  saxa  illa ,  qua;  a  librato- 

Isteo  a  Puteolano  fluxit.  £rn.  Bud.  ribus  mittunlur,  glandium  nomine 

lustello.    Receptum  Insteii  nomen  intelligi  posse.  Naui   etiam   silices 

babet  VelL  2 ,  16.  et  lapis  ap!  Grut.  funda  raittuntur,  et  libraiores  tan- 

p.  362   et  172.  Cf.  et  Cujac.  Obs.  tum  majores  lapides  millunt.  Ern. 

10,  37.  Respice  adc.  9.  Pari  undique  motu,  Ita  MSS.  FL 

Xi2^ra{ori6u5.  HicquoqueJ.Gron.  (Biid.)  Guelf.  cd.  pr.  Puteol.  Ber. 


a6a  ANNALIUM  *•?•!•-     4 

A.  C*  59.  1 

exercitus  fiiit ,  nt  intra  tertiam  diei  partem  nndati  pro-^  | 
pugnatoribus  muri ,  obices  portarum  subvclrsi  ^  capta  es- 
censu  munimenta  ,  omnesque  puberes  tmcidati  sint  y 
millo  militeamisso,  paucisadmodumvulneratis.Ekim- 
belle  viilgus  sub  corona  yenundatum  :  relicjua  prseda 
yictoribus  cessit.  Pari  fortuna  legatus  ac  praefectus  u^ 
sunt ,  trilnisque  una  die  castellis  expugnatis,  cetera  ler- 
rore ,  et  alia  sponte  incolanim  in  deditionem  yeniebant, 
nnde  orta  fiducia  caput  gentis ,  Artaxata  j  adgrediendi. 
Nec  tamen  proximo  itinere  ductse  le^iones ,  quae  j  si  am- 
nem  Araxen,  quimoenia  adluit,  pontetransgrederentur, 
sub  ictum  dabantur  :  procul  et  latioribus  yadis  trans- 
iere. 

XL.  At  l^iridates ,  pudore  et  metu ,  ne ,  si  concessis- 
set  obsidioni ,  nihil  opis  in  ipso  yideretur;  si  prohiberel, 
impeditis  locis  seque  et  equestres  copias  illigaret :  statuit 
postremo ,  ostendere  aciem ,  et  dato  die  proelinm  inci- 
pere ,  yel  simulatione  fiigse,  locum  fraudi  parare.  Igitur 
repente  agmen  romanum  circumfundit,  non  ignaro  ducc 

61.  In  deditionem  veniebant.  Venere  cod.  Agr.  et  mox  itinere  deducta  legiones, 
•—  6a.  Et  dato  die  praelium  incipere.  Forte  et  enato  die,  vel  elato,  Tid.  ad  Gkmdiaii. 

Alc.  Rhen.  Ald.  Gryph.  At  Lips.  et  ab  Artaxia  rege ,  suasu  Annibalis 

seqq.  mem,  quodsinelibris,  etope-  Poeni.  Plutarchnm  adi  m  Lncdlo 

rarum  aut  correctt^ris  culpa ,  irrep-  c.  65.  Lips. 

sisse  puto.  J.  Gron.  e  Fior.  resti-        £tdatodie.Jdest,pTimo4tf^0i!b0f 

tuit.  Cetemm   etsi  motu  servavi ,  cum  illuxisset.Ita  AnnaL4*«k)^ 

idque  intelligi  potest ;  pari  undique  tempore  non  reticeho :  id  est,  oblato. 

helli  mole  ingruente  :  tamen  metu  LiPs.Pichenaconjicitc/arodie.Frus- 

faciiiusetnaitatiusintalirecst.  Cum  tra.  Vir  doctus  ap.  Ryckium  nato, 

par  undique  periculum  csset ,  disti-  quod  nimis  poeticum.  Mo\  incede- 

nebantur,  {ancipitem  metum  Tocat  bat.  ed.  pr.  ut  post  (e  Bud. )  cas- 

Livius )  nec  subsidium  laborantibus  tigavi(  Rhen.  In   PuteoL   ed.   est 

ferri  poterat.  Itaque ,  si  constaret  e  insedehat ,  vitio  operarum  ,  ut  fa- 

bonis  libris  esse  metu,  praeferrem.  cile  intclligitur  :  tamen  id  cxprcs- 

£i^^-  sere  Rivius ,  Beroaldus  et  Alciatns. 

Capiit  §entis  Artaxata.  Condiiam  Ern. 


A.i;...,.  LIBER  Xm.  265 

A.  Li.  59. 

nostro,  qiii  viae  pariter  et  pugnae  composuerat  exercitum. 
Latere  dextro  tertia  legio ,  sinistro  sexta  incedebat ,  me- 
diis  decumanorum  delectis  :  recepta  iuter  ordines  impe- 
dimenta,  et  tergum  mille  equites  tuebantur  :  quibus 
jusserat  ^  «  ut  instantibus  cominus  resisterent ,  rrfugos 
non  sequerentur.  »  In  cornibus  pedes ,  sagittarius ,  et 
cetera  manus  equitum  ibat ,  productiore  cornuum  sinis- 
tro ,  per  ima  collium ,  ut  ^  si  hostis  intravisset ,  fronte 
simul  et  sinu  exciperetur  •  Adsultare  ex  diverso  Tiridates , 
non  usque  ad  jactum  teli,  sed  tum  minitans,  tum  specie 
trepidantis,  si  laxare  ordines  et  diversos  cbnsectari  posset. 

Mediis  decumanorum  dilectis.  Mi-  fecimus.   Ern.  Bad«  etiam  absque 

ratur  Grotius  ,  non  yidisse  viros  tot  copula. 

eruditos ,  nullum  his  Terbis  esse  sen-  Productior  comu4n  tinistro.  Ex- 

sum  :  mutatione  opus  levi  :  mediis  peditioromniooctTerioreritlectio: 

decumanorum  dilecti.  Mediis  locis  productiore  cornuum  sinistro.  E  cor- 

scilicet  (  praecessit  enim  latere  dex-  nibus ,  inquit ,  productius  erat  sinis- 

tro  et  sinistro )  incedebant  lectissimi  trum ,  et  caussam  addit.  Lips.  Pro' 

legionis  decimae.  Multo  magis  mi-  duciiore  cornuin  s.  cod.Fl.  ((luam- 

rum,  T«v 'TTdtvt;  non  vidisse,  medios  quam  non  satis  consentiunt ,  qui  ins- 

esse,  qui  mediam  aciem  tenerent ,  pexere)  ed.  pr.  et  seqq.  ad  Rhena- 

qui  in  medio  incederent :  deinde  me-  num ,  qui  ( e  6ud. )  dedit  productior, 

diis  decumanorum  delectisdici,  verbi  quod  est  et  in  MS.  Oxon .  Guelf .  MS. 

substantivi  participio  intellecto  :  pe-  Agr.  productiore  eorum  sinistro.  At- 

rinde  ac  si  esset :  quum  medii  forent  que  etiam  ultima  in  proihctiore  in 

ex  decuma  legione  delecti  j   qimm  cod.  Flor.  est  inducta.  Ego  malui 

medios  haberent  decumanorum  de-  scripturam  Rhenani  sequi ,  quje  mihi 

lecUM.  Gron.  Mox  Guelf.  cominus  commodissima    videtur     omnium  , 

iimtUUiint*  Ern.  quam  merain  coQJecturapa.  Produc*- 

In  eomibus pedes ,  sagittarius,  Sic  tior  int,  manus  equitum  peditumque. 

edd.  omnes  inde  a  Puteolano.  Sed  Ceterum  licet  suspicari,  <iomu  e  mar- 

ed.  pr.  pedites  sagiltariique.  Copu-  gine  irrepsisse.  Brevitatip'  quidem  si 

Um  quidem  eliam  Muretus  et  Aci-  satis  retinens  Tacitus ,  non  posuit. 

dalius  addi  volebant.  Itaque  rece-  £rn.  Parum  quidem  refert,utrum 

pissem  lectionem  ed.  pr.  nisi  cete-  praeferas.  Planius  tamenvidetur ^ro- 

Torum  MSS.  auctoritas  obsUret ,  e  £i<cftWcor/2«dici.UndeLipsiilectio- 

quibus  nil  varietatis  notatum  a  quo-  nem  rcstitui  cum  Bip.  Ryclcius  Agr. 

quam  video  :  uode  suspicor,  in  iis  cod.haberetestatur/»ro€/MCiiorecorw 

vulgatum  fuisse.  Et  id  eodem  redit ,  nu  sinistro.  Cf.  et  Mod.  ep.  99. 

modo  interpungatur  post  pedes  ,  ut  Silaxareord.  SiefiSicereposset,  ut 


9 


364  .    ANNALIUM  ^y^- 

Ubi  nihil  temeritate  solutum,  nec  amplius  qoam  dedmo 
cquitum,  audentius  progressus  et  sagittis  confixus^  ce- 
terosad  obsequium  exemplo  firmayerat^propinqiiisjain 
tenebris  abscessi  t . 

XLI.  Et  Corbulo,  castra  in  loco  metatus,  an  expeditis 
legionibus  nocte  Artaxata  pergeret ,  obsidioqae  circum- 
darct,  agitavit,  concessisse  illuc  Tiridaten  ratus.  Dein, 
postquam  exploratores  adtulere  «  longinquum  r^s 
iter,  et,  Medi  an  Albani  peterentur,  incertum,  »  lucem 
opperitur  :  prsemissaque  levis  armatura  ^  (Juae  muros  in- 
terim  ambiret ,  oppugnationemque  eminus  inciperet. 
Sed  oppidani ,  portis  sponte  patefactis ,  se  suaqueRoma- 
nis  permisere :  quod  salutem  ipsis  tulit.  Artaxatis  ignis 
immissus  ,  deletaque  et  solo  adaequala  sunt  :  quia  ncc 
teneri  ^  sine  valido  praesidio,  ob  magnitudinem  moenium ; 
nec  id  nobis  virium  erat ,  quod  firmando  praesidio ,  et 
capessendo  bello  divideretur :  vel ,  si  integra  et  incusto- 
ditarelinquerentur ,  nuUa  in  eoutilitas,  aut  gloria,  quod 
capta  essent.  Adjicitur  miraculum ,  velut  numine  obla- 

63.  Audentius  progressus,  ArdentUts  cod.  Agr.  bene.  Mox  obsidioque  circumdaret» 
Quod  probo.  Obsidium  pro  obsidione  usitatum  nostro.  *—  64.  Prccmissaque  levis  ar^ 
matuta.  Prasmissa  levi  armatura  ,  ni  fallor.  Nam  cod.  Agr.  levi,  —  65.  Velut  nti" 
mine  oblatum,  Puto  Iobvo  velut  numine.  Nam  mox  quasi  infensantibus  deis, 

0 

xamani  ordines  laxarent,  ac  deinde  60.   i5,  9.  etc.  Etiam  Lir.  i,  3^' 

ipse  distractos  j^ersequi   et   urgere  omnia  tecta  adoBquat  soloy  et  alii'^ 

possct.  Mox,  quod  e  MS.  Fl.  dedit  Ern. 

ohsidioque  pro  ohsidioneque  Ryckius         Quia  nec  teneri,  Verbum  deest  ^ 

ct  J.  Gronov.  est  etiam  in  ed.  pr.  unde  pendeat  teneri :  unde  Grotiu^ 

Alterum  induxitPuteol.  non  Beroal-  malebat  tenere,  ut  referretur  ad  erat  ^ 

dus,  illiusimitator.  Ohsidium  sadi^ms  Sed  potest  intelligi  poterani,  qnoc^ 

Tacitus ,  quam  ohsidio,  Ern.  Obsidio  in  seqq.  quodanunodo  latet.  Ern. 
et  Agr.  6ud*  obsidionc.  T^elutnumine  ohlatum.¥sivnes\2ak<^ 

Solo  cequata,  Ed.  pr.  adcequata ,  supcradditum ,  velut  deum  numin^  - 

quod  recij)ere  non  dubitavi ,  cum  sit  LiPs.  Fnistra.  Nam  simpliciter  quo — 

'JTacito  usitatum  Terbum.  Vid.  12  ,  que  dicitur  numine,  £rn. 


A.u.8...  LIBER  XIII.  265 

A.  \j,  59> 

tum.  Namcunctaextra^  tectis  tenus,  sole  illustria  fiierej 

quod  moenibus  cingebatur ,  ita  repente  atra  nube  coo- 

pertum ,  fiilguribusque  discretum  est ,  ut ,  quasi  infen- 

santibus  deis ,  exitio  tradi  crederetur.  Ob  haec  consaluta- 

tus  imperatoj  Nero :  ex  senatusconsulto  w  supplicationes  » 

habitae  :  «  statuaeque  et  arcus  et  continui  consulatusprin*- 

cipi :  utque  inter  festos  referretur  dies ,  ^uo  patrata  vic* 

toria ,  quo  nuntiata,  quo  relatum  de  ea  esset ,  »  aliaque, 

in  eandem  formam ,  decernuntiir ,  adeo  modum  egressa, 

ut  C.  Gassius ,  de  ceteris  honoribus  adsensus ,  «  si  pro 

benignitate  fortunae  diis  grates  agerentur ,  ne  totum  qui- 

:    dem  annum  supplicationibus  sufficere, »  disseruerit : «  eo- 

•    ^e  oportere  dividi  sacros  et  negotiosos  dies,  quis  divina 

:    colerent ,  et  humana  non  impedirent.  » 

^.  Nam  cuncta  extra  iecta  hactenus  sole  Ulustriora.  Sic  cod.  Agric.  tiun  quod 
repente  moenibus  cingebatur,  ita  atra  nube  ct  disjectum  est, 

-        Cuncta  extra  tecta  hactenus  sole  34«  5.  Diespiter  igni  corusco  nuhila 

^striafuere.  Puto  ,  cuncta  extra  ,  diuidens :  et  sicssepe  alii.  MS.  Guelf. 

;     tectatenus  :  sive,  quod  in  Flor.  esse  Jlilgoribus,  Ern. 

t,     postea  didici,  tectis .  Sen tentia .  Ex tra  Ob  hasc  consalutatus  imp»  Primum 

^rbem ,  usque  ad  tecta  domusque  ,  MS.  Guelf .  consulatus ,  sed  superne 

omnia  sole  liquida.  Lips.  Posterio-  adjectat,ut  fieret  con$u^atu5.  Dein- 

rem  correctionem  recepere  Grono-  de ,  qiiod  per  compendium  erat  im" 

"^ii.  Scripturam  cod.  Fl.  Pichena  et  per.  id  in  ed.  pr,  est  nuper :  sive  in 

%ckius    :   superiores    omnes   edd.  MS.  illud  vitium  fuit ,  sive  descrip- 

'^abent    tecta    hactenus.    Hactenus  tor  codicis   intulit.  Deinde  pro  et 

**"^e   de    loco  ,    sive    de    tempore  SCto  est  ex  SCto  :  quod  verum  est. 

^^pias ,  ineptum  est ,  nec   sensum  Porro  vitiose  supplicationesque  post 

^onnnodum  habere  potest :  primam-  dis  grates.  Tandem  et  asque  oportere 

^^e  syllabam  natam  esse  arbitror  diuidi ....  colerent,  Colerent quidem 

f  prima  in  tecta  vel  tectis.  Tenus  etiam  MS«  Flor.  Guelf.  ceteraeque 

3^Qgitur  quidem  interdum  etiam  ac-  edd.  ante  Rhenanum  :  qui,  quare  co- 

^'isaiivo  :  sed  quia  tamcm  MS.  Flor.  lerentur  reposuerit ,  idque  tam  cons- 

^We  tectis  habet ,  hoc  praeferen-  tanter  secuti  sint  editores ,  non  as- 

^Um  puto.  Ekn.  Bud.  tecta  hacte-  sequor.  Ego  cum  J.  Gronovio  cole- 

^^s,  rent  restitui.  Ern.  Bud.  consulatus 

^^guribus  discretum.  Modus  lo-  ....  colerentur. 

<|uendi  ductus  a  poetis,  qui  fulguri-  C.  Cassius,  V.  I2 ,  ii.  Cf;  Ryck. 

*^U8  nubes  dividi  dicunt.  Horat.  C.  i,  ad  6,  i5. 


%•.;.. 


266    .  ANNALIUM  tlT 

XLIL  Variis  deindc  casibus  jactatHS  j  0b|||i|toniin 
odia  meritus  reus,  haud  tamen  sine  invidiaStt||P^  dain^ 
natur.  Is  fuit  P.  Suilius ,  imperitante  Oaiidicft  tonrilMlis 
ac  venalis ,  et  mutatione  temporum ,  non ,  quantom  mi- 
raici  cuperent,  demissus;  quique  se  nocentem  videri, 
quam  supplicem  mallet.  Ejus  opprimendi  gratia  repeti- 
tum  crcdebatur  senatusconsultum  pcenaqueCinciffi  legis, 
advcrsus  eos ,  qui  pretio  caussas  oravissent.  Nec  Suilins 
qiiestu  aut  exprobratione  abstinebat,  praeter  ferociam 
animi,  extrema  senecta  liber,  et  Senecam  increpans: 
« infensum  amicis  Oaudii ,  sub  quo  justissimum  exsi- 
lium  pertulisset.  Simul  studiis  inertibus,  et  juvenum 
imperitiae  suetum ,  livere  his ,  qui  vividam  et  incorrujK 
tam  eloqucntiam  tuendis  civibus  exercerent.  Se  quaesto- 
rem  Germanici :  illum  domus  ejusaduiterum  fuisse.  M  , 
gravius  cxistimandum ,  sponte  litigatoris  praemium  ho- 
nestae  operae  adseqiii ,  quam  corrumpere  cubicula  prin- 
cipum  feminarum?  Qua  sapientia,  quibus  philosopho^ 
rum  praeceptis ,  intra  quadriennium  regiae  amicitiae ,  tcr 
millies  sestertium  paravisset  ?  Romse  testamenta  etorbos 

Legis  Cincice.  I.  e.  SCti  facti  ante  Ern.  Bud.a  i.  m.  Uuere,  quod  a.  ffi> 

ad  legem  Cinciam  emendandam,  quo  in  intndere  matavit.  Idem  jut^enem. 

poena  constituta.  IVam  lege  Cincia,  Rhen.  ex  ingenio  correxit. 
qaae  propric  dicta,  nulla  poena  cons-        Se  qucestorem  Germanici.  Suiliitf 

thnta  furt.  Vide  dicta  in  Excurs.  24.  qusestor ,  germanico  bello.  AnnaL^t 

ad  Suetonium.  £rn.  Cf.  11 ,  5 ,  sq.  3i.  AtB.  SuHium  queestorem  <fUO^ 

lAuere  his.  Sic  MS.  Flor.  cui  con-  dam  Gemui/tici.Adulterum  Senecaffl 

cinit  ed.  pr.  Uvidos  his:  MS.  Guelf.  in  Julia  Germanici  filia  ftiisse  \aU. 

Puteol.  inyidere :  quod  omnes  secuti  Dixi  ante.  Lips.  Mox  Guelf.  spcnti^ 

sunt  ad  Pichenam.  Liuere  pro  invi-  a  /ift^a tori^uf.  Vulgatum  exqoiflibitf 

dercfrequcnshuicaetati.Distinguun*  et  yerius.  £rn. 
tur  tameo  Uv^ere  et  inuidere  in  Dial.        Existimandum,  Sic  Rhen.  e  6ad> 

de  Orat.  c.  25.  Ceterum  omoes  ante  Put.  estimandum, 
Rhenanum  hahent  jutfenem,  pro  quo         Ter    milUes  sestertium,   SamiB* 

ille  recte  dedit  juuenum,  At  MS.  eadem  diyitiarum  Senecae  expreso 

Guelf.  ajuuentute  imperitum  suetum.  a  Dione  61 ,  lO.  qoi  omneft  lesre* 


tlt-  LIBER  XIII.  .67 

''eliit  indtal^^jus  capi.  Italiam  et  provincias  immenso 
ienore  MjWMii,  At  sibi  labore  quaesitam  et  modicam  pe^ 
miiam  dise.Ctrimen ,  periculum ,  omnia  potius  toleratu- 
•um  j  quam  veterem  acdomi  partamdignationem  subitse 
dicitati  submitteret.  > 

XLin.  Nec  deerant ,  qui  haec  iisdem  verbis ,  aut  versa 
n  deterius ,  Senecae  deferrent.  Repertique  adcusatore^ , 
[<  direptos  socios ,  cum  Suilius  proyinciam  Asiam  rege- 
ret,  ac  publicae  pecuniae  peculatum»  detulere.  Mox, 
juia  inquisitionem  annuam  impetraverant ,  brevius  vi- 

67.  Veterem  ac  diu  partam.  Immo  Atdum  partam.  In  Floront.  dii  pro  JUun, 

Uctas  habct ,  praeut  culpet  yirum  in-  tatis    captat  noster  et  arguit.  Gf.. 

culpatum.  Ita  adulterium  illi  objicit  Germ.  20. 

cum  Agrippina:  puUarium  eum  fuisse  Olim  partam.  Ex  aliis  libris  liceat, 

^t ,  idemque  vitium  ab  illo  insitum  diu  partam.   Lips    Ac  oUm  est    a 

iVeroni  :  caussam  auctoremf|ue  in-  Puteol.  Sed  pr.  ed.  habet  ac  deo  : 

iterfectae  matris :  aliaque ,  quae  homo  unde  videtur  nata  Rhenani  conjec- 

Vanus ,  praeter  fidem  prseterque  om-  tura  adeo  :  quod  plane  est  in  MSS. 

nium  mentem ,  conyiciatur  velut  e  Oxon.  et  Guelf.  MS.  Flor.  ac  do^ 

plausiro.  Quibus  odii  caussis  ?  aut  Unde  Lipsius ,  Pichena  ,  fecere  tUu  : 

qno  mendacii  pretio  ?  Nam  Seneca  J.  Gronovius  putat  esse  domi :  quod 

tanto  anterior ,  non  injuria,  non  be-  praecedentibus  srptissimum  est.  Inte- 

Kieficio  cognitus  illi.  Sed  credo ,  ju-  rea  sequamur,  quod  recentiores  edd. 

dicii  quaedam  morumque  perversitas  obtinet  ac   diu ,   quamquam  nobis 

fiiit,  quae  eumdem  illum  in  Gicero-  suspectum.  £Rir.  Bud.  a  i.  m.  oc 

dem  exacuit ,  quse  in  Gassium ,  6ru-  deo ,  ut  in  ed.  pr.  unde  2.  m.  ab  ed» 

txun ,  omnesque  bonos.  Gaveat  ab  Placet  domi,  Sic  et  LalL  et  Bip*  tSu 

liis,  moneo,  juventus  :  et  e  campis  olim  redundant  ob  veterem, 

iUis  ita  antiquitatum  et  historiae  flo-  Felicitati  suhmittere,  Lege  submU^ 

Tcslegat,  ut  non  colligat  venetia.  teret.  hivs.  VeXU  oxaoes  suhmittere  , 

-At ,  quod  ad  divitias  elegantiamque  et  MS.  Guelf.  (  et  Bud. )  Mox  aut 

Senecae  attinet ,  vide  lector  et  lege  versa  non  erat  in  MS.  Bud.  nec  est 

cgregium  ejus libellum  De  vita  beata :  in  Gnelf.  et  aliis  ap.  Broterium.  Rhe- 

^em  scripsit  non  alia  re,  quam  ut  nanus  putabat  abesse  commode.  (re- 

«ra  obstnieret  calumniatoribus  istis.  tinuit  tamen. )  Saltem   aut  servari 

praesertim  a  c.  17.  Lips.  V.  et  Dio  dcberet.  Ern. 

^a ,  2.  Cf.  Gron.  Pec.  vett.  4  >  1 1*  Jnquisitionem  anruiam  impetraue- 

Orhos ....  capi.  Gaptatorum  pu-  rant,  Gicero  Act.  Verr.  i,  a.,  Itaque; 

^Jda  studia  Romae  ob  spem  hercdi-  cum  ego  diem  in  Siciliam  inquirendi 


2C8  ANNALIUM  *-5«"- 

A.  C.  £9. 

siim ,  urbana  crimina  incipi ,  quorum  obvii  testses  erant. 
li  j  «  accrbitate  adcusationis  Q.  Pomponium  ad  necessi- 
tateni  belli  civilis  detrusum  :  Juliam  Dinisi  filiam ,  S» 
])inamque  Poppaeam  ad  mortem  actas  :  et  Valerium 
Asiaticum,  Lusium  Saturninum,  Comelinm  Lupam 
circumventos  :  jam  equitum  romanomm  agmina  dam- 
nata ,  omnemque  Claudii  saevitiam  »  Suilio  objectabant 
Ille,  «nihil  ex  his  sponte  susceptum,  sed  principi  p 
misse ,  »  defendcbat  j  donec  eam  orationem  Caesar  cobi' 
buit ,  «  compertum  sibi ,  »  referens ,  «  ex  commentariis 
patris  sui,  nidlam  cujusquam  adcusationem  ab  eo  coac- 
tam.  »  Tum  «  jussa  Messallinae  »  praetendi ,  et  labare 
defensio.  «  Cur  enim  neminem  alium  delectnm ,  qni 

68.  Neminem  alium  electum,  Delectum  Flor.  et  A^ric.  Bene. 

perexiguam   postultwissem ,   invenit  sias  transmitteret.    Aurelins  un^- 

iste  ,  qui  sibi  in  Achaiamhiduo  hi^e-  truuerat,  interpretatur,  annum  *d 

uiorem  diem  poslularet  :  non  ut  is  purgandam  innocentiam,  contrdino^ 

idem  conjiceret  diligentia  et  indus-  rem  et  rationem.  £t  tamen  sdhuD 

ttia  sua ,  quodego  meo  lahore  et  vi-  sensum  id  verbi  non  hahet.  GaoK. 
giliis    consecutus   sum.  Etenim  ille         Suburhana  crimina.    Cur  auteffl 

jichaicus  inquisiior  ne  Brundisium  5u5urZ»a/2a.''omniaista  inurbemper- 

quidcm  pervenit :  ego  Siciliam  totam  petrata.  Vereor ,  ne  sub  ortum  ate 

quinquaginta  diehus  sic  ohii  ,  ut  om-  terminatione  praecedentis  vcrbi.  Ur- 

nium  populorum  privatorumque  in-  hana  crimina.  opponuntur  provindtr 

juria s cognoscerem,  AscomusiuOvsit.  lihus ,  de  quibus  ante,  ut  apudCic 

pro  Scauro  :  Suhscripserunt  Triario  in  Verrinis.  Mox  ed.  pr.  MS.  Guelf» 

in  Scaurum  L.  Marius  L.  F.  M.  et  hi  pro  11,  ut  saepe  aliis  locis.  Eeh* 

Q.  Pacuuii  fratres ,  qui  inquisitio-  Recte  yiditEm.  Sequor ,  deljetOAi^* 
nem  in  Sardiniam  itemque  in  Corsi-  Q,  Pomponium.  Nihil  legi.  qni 

cam  insulas  dies  tricenos  acceperant,  sequuntur,  ii  fere  nominati  Senecz 

PliniusEpist.  3,9.,  Addiderunt  Bce-  in  Ludo.  Lips.  De  Q,  Pomponio  6, 

tici,  quod  simul  socios  ministrosque  18.  de  Sabina  p.  11  9  a  ,  4-  ^  ^"'^ 

classici  detiilerunt ,  nominatimque  in  Asiatico  11,  a,  3.  Corn»  Ijupusw^ 

eos  inquisitionem postulauerunt.p»  p.  Tiberio  ProCS.  Cretae  teste  numo, 

Norhanum  Licinianum  legatum  et  in-  dc  quo  Eckhel  D.  vett.  NN.  vol.  2> 

quintorem.  El  mox  :  non  legati  no-  p.  3o2. 

men ,  non  inquisitionis  ojfficium.  Quae         Jussa  Mess.  prastendi,  £d.  pr.  (el 

firmant  lectionem  Flor.  impelrave-  cod.  Bnd. }  protendi*  Mox  ffeiet^HM 

rant ,  indignam  ,  quHui  sileniio  Lip-  ut  MS.  Flor.  et  Agr.   quod  ciun 


t 


e 


I 

A  u.8„.  LIBER  XIII.  260 

A.  C.  .•»9.  i/ 

seevienti ,  impudicae ,  vocem  praeberet  ?  Puniendos  rerum 

..  atrocium  ministros  j  ubi  pretia  scelerum  adepti,  scelera 

j  ipsa  aliis  delegent. » Igitur ,  adempta  bonorum  parte  (nam 

.  filio  et  nepli  pars  cpncedebatur ,  eximebanturque  etiam, 

\  quae  testamento  matris ,  aut  aviae  acceperant )  in  insulas 

^  Baleares  pellitur  :  non  in  ipso  discrimine  ,  non  post 

,  damnationem  fractus  animo  :  ferebaturque ,  copiosa  et 

,  molli  vita  secretum  illud  toleravisse.  Filium  ejus ,  Ne- 

rulinum ,  adgressis  adcusatoribus ,  per  invidiam  patris 

et  crimina  repetundarum ,  intercessit  princeps,  tanquam 

Satis  expleta  ultione. 

XLI V.  Per  idem  tempus ,  Octavius  iSagitta ,  plebei 
tribunus ,  Pontiae ,  mulieris  nuptae ,  amore  vecors ,  in- 
gentibus  donis  adulterium ,  et  mox ,  ut  omitteret  mari- 
tum ,  emercatur ,  suum  matrimonium  promittens ,  ac 
iiuptias  ejus  pactus.  Sed,  ubi  mulier  vacua  fuit ,  nectere 
moras ,  a  adversam  patris  voluntatem  »  caussari ,  reper- 
taque  spe  ditioris  conjugis ,  promissa  exuere.  Octavius 

69.  Aduersam patris  voluntalem.  Lege  auersam»  Sic  cod.  Agr.  Virgil.  la,  647., 
fuoniam  superis  aversa  voLuntas, 

-  J.  Gron,  recepi.  Ceterae   ( et  cod.  Quod  porro  Freiosh.  conjicit  avice 

Bud.)  electum.  MS.  Guelf.  neminem  ceperant;  in  MS.  Flor.  esse  testatur 

allectum.  Wliiyse.  V osl  delegare  aliis  J.    GronoTius  auice;  quod  recepit 

scelera  exquisite,  pro  in  alios  auc-  Broterius  :  Freinshemii  conjecturam 

tores  transferre  :  sumpta  forma  lo-  Lallemannus.    Ern.  Bud.   ai/i.  sed 

quendi  a  re  pecuniaria.  Cicero  exem-  rectius  Flor. 

plom  praeivit  Or.  pr.  Font. /^.  (fuid        Octauiuscontramodocong.AMS. 

si  hoc  crimen  optimis  nominibus  de-  Bud.  aberat  modo ,  a  Guelf.   abest 

legare  possumus.  V.  plura  in  Claye  contra  modo.  Idem  mox  ostentans : 

Cic.  in  h.  V.  Ern.  quod  hic  non  alienum  foret :  sed  saepe 

J^lio  et  nepti  pars  concedehatur,  in  illo  libro  ostentare  scribitur  pro 

Ablego  te  ad  Cujacium ,  Obs.  6 ,  23.  ohtestari;  et  obtestans  h.  1.  efficacius. 

quiante  me  abunde  dixit.  Lips.Mox  Ern.  Bud.  ut  Guelf.  non  habet  con- 

acceperant  accipe  de  filio  et  nepte ,  tra  modo,  ad  quod  non  satis  attendit 

aut  solis,  aut  Suillio  patre  simul.  Rhen.Bud.  eliamo&tej<an5;alterum 

Jta  noQ  opus  cumMercero  acceperat.  illud  yidetur  periiaere  ad  Guelf. 


370  ANNALIUM         .      ^l'^- 

contra  modo  conqueri  y  modo  minitari  j  a  &mam  perdi- 
tam ,  pecuniam  exkaustam  s>  obtestans  :  deaiqiie  sahi- 
tem ,  quae  sola  reliqua  esset ,  arbitrio  e)iis  permittens. 
Ac,  postquam  spernebatur,  «  noctem  unam  ad  sdatiam» 
poscit,  i(  qua  deiinitus,  modum  in  posterum  adhibe- 
ret. »  Statuitur  nox.  Et  Pontia  conscise  aucillae  custodiam 
cubiculi  mandat.  Ille  j  uno  cum  liberto  y  femim  veste  oc- 
cultum  inlcrt.  Tum ,  ut  adsolet  in  amore  et  ira  ^  j^^) 
preces ,  exprobmtio ,  satisfactio  :  et  pars  tenebrarum  li- 
bidine  seposita.  E&  qua  sestu  incensus ,  nibiJ  metuentem 
ferro  transverbcrat,  et  accurrentem  andllam  Tuhiereak' 
terret  cubiculoque  prorumpit.  Postera  die  mauifestacsB- 
des  :  haud  ambiguus  percussor.  Quippe  mansitasse  uoa 
convincebatur.  Sed  libertus  «  suum  illud  &cinus  »  profi- 

;o.  Custodiatn  cubiculU  Cubilis  cod.  Afric 

Postquam  spemehatur,  Verbum  quoBsiti  census,  Gron.  hinc  facit,et 

propriam  in  re  amatoria,  cum  non  quasi  incensus  ,  sc.    amore  ex  um 

redamere,  sed  faslidiare ;  de  quo  co-  libidinis  :  simulans  se  remoUitnm : 

piose,  ut  solet,  Broukiias.  ad  Ti-  quodnec8ignificatmcenmff,necliBK 

buil.  1 ,  4 )  77-  P*  9^'  "^^  ^'  ^'  ^^^  ^^^  aptum  est.  Ego  tentayi :  atquf 

omisit.  Modum  adhiherety  int.  amori ;  ita  infensus ,  yel  sic.  Ubi  satiaTerit 

deponeret  amorem.  Ern.  libidinem ,  tandem  infestns ,  ardens 

Liffidine sepositaN ivi  doctiss.  ma-  sc.  ira  ex  iajuria,  transfigit  feminam. 

Innt  libidini  :  qui  casus  iegitimus.  Atque  ita  formula  frequentissinui  m 

Jnfra  c.   54>  agi'i  vacui  et  militum  eyentureitradendojUt  omneflsciiint 

usui  seposiii ,  et  alibi.  Sed  nil  impedit  Injensus  poterai  abesse ,  sed  qnoties 

intelligere  in  iibidine,  per  lihidinem.  Livius  similiter  ponit  injestus?  Qni 

&;i05ita  est  alMumpta,  s.  utBernecc.  meliora  dederit,  ei   ergo  plandaD 

in  Indice ,  exacta.  Si  datiyus  verus  primus.  Broterius  :  qua  statim  inc. 

sit ,  est ,  tributa,  impensa.  Ern.  6ud.  Ern.  In  Bud.  adfiierat  a  i.  m.  quas- 

libidine»  Sed  emendatio  dubia  esse  tum  census,  a  m.  inde  fec^t  quastu 

neqnit.  incensus.  Bip.  conjectant  ex  qua  tuC' 

Et  questu  incensus.  Haec  lectio  census,  Heins.  eo  questu  vel  quo  i/i- 

edita  est  a  Puteolano  :  quam  falsam  census.  Hill.  Rac.  9.  atque  ttstu  in- 

esseJ.Gronovioconcedo.Namques-  census,  ut  ap.  Virg.  ^n.  ^t^^l.: 

tus  jam  praeterierat.  MS.  Flor.  et  Questu  incensus  D.  de  LauaaaJle.Mk 

quasiim  census,  Agr.  et  ed.  pr.  el  Vim  Exqua(estuincensus. 


;:c.r  LIBERXIII.  271 

leri  j  «  se  patroni  injurias  ultum  esse. »  Coxnmoveratque 
^quosdam  magnitudine  exempli :  donec  ancilla ,  ex  yul- 
nere  refecta ,  verum  aperuit.  Postulatusque  apud  consu- 
les  a  parte  interfectae ,  postquam  tribunatu  abierat  ^  sen- 
tentia  patrum  ex  l^e  de  sicariis  condenmatur. 

XLY •  Non  minus  insignis ,  eo  anno ,  impudicitia  ma- 
gnorum  reip.  malorum  initium  fecit.  Erat  in  civitate 
Sabina  Poppeea ,  T.  OUio  patre  genita  j  sed  nomen  avi 
matemi  sumpserat ;  illustri  memoria  Poppsei  Sabini , 
consulari  et  triumphali  decore  praefulgentis.  Nam  01* 
lium,  honoribus  nondum  functum,  amicitia  Sejani 
pervertit.  Huic  mulieri  cuncta  alia  fuere ,  praeter  hones- 
tum  animum.  Quippe  mater  ejus,  aetatis  suae  feminas 
pulchritudine  supergressa,  gloriam  pai-iter  et  formam 
dederat.  Opes  claritudini  generis  sufificiebant.  Sermo 
comis,  ncc  absurdum  ingenium.  Modestiam  praeferre  et 

71.  InitiumfecU.  Le|^  ex  cod.  Agric./u//.  DeiDde  codex  idem  T,Ellio, 

Injurias  ultum  esse,  Mallem ,  ul"  di£  omnes  majorum.  Superior  nul- 

tum  isse.  Lips.  Vid.  ad  c.  17.  Mox  lum   reip.  malum    attulerat.   £rn. 

commof^mtcod.Bud.Copulamsaepe  Bud. /naybruiii. 

in  tali  contextu  ap.  nostrum  reperi.  Ollium  honoribus  nondum  fonc' 

E&K.  tum.  Atqui  quaestorium  eum  fiusse 

Postquam  ttib,  Nam  magistratus  Suetonius  autumat35.  Sed  quaestura 

postulari  et  accnsari  non  possunt.  fbrtasse  non  tam  honos,  quam  aditua 

Sed  mox  pro  et  videtur  scribendum  ad  honorem.  Ipse  tamen  Tacitus  iq, 

«X.   quorsum  enim   copula  ?  £rn.  G^.Quaesturs^n  intermagistratusre- 

Bene.  Facilis  erat  lapsus.  censuit ,  Agellius ,  et  alii.  Lips. 

JBt  lege  de  sicariis.  Edd.  vett.  ante  Mater  ejus.  Poppsea ,  de  qua  ,11, 

Rhen.  omnes  habent  Cornelia ,  nou  i.  sq. 

demum  Beroaldi ,  ut  J.  Gron.  tradit.  Nec  absurdum  ingenium.  E  Sal« 

Sed  recte  deletnm  auctoribus  MSS.  lustio  imitatum  ,   qui  Cat.  a5.   de 

Flor.  Budensi,  Oxon.  quibus  con-  Sempronia  :  Ingsnium  ejus  haud  ab^ 

sentit  Guelf.  cum  aliis  ap.  Brote-  surdum ,  posse  versus  /acere.  Lifs. 

fiiim.  Ern.  Sustulit  et  Jac.  Gron.  Quod  alias  amoenum  ,Jacetum.  Nam 

Magnorum  reip.,malorum.  Sic  ex  supra  c.  i4*  no^  absurde  dixit,  pra 

Flor.  dedit  Pichena ,  sic  ed.  pr.  Me-  facete ,  lepide.  E&k. 


372  ANNALIUM  *•"•!"•  - 

'  ■  A.  c.  f:^. 

lascivia  uti.  Raras  in  publicum  egressus ,  idque  velata 
parte  oris,  ne  satiaret  adspectum,  vel  quia  sic  decebat, 
Famse  nunquam  pepercit ,  maritos  et  adulteros  non  dis- 
tinguens  :  neque  adfectui  suo ,  aut  alieno  obnoxia  :unde 
utilitas  ostenderetur,  illuc  libidinem  transfei-ebat.  Igitur 
agentem  eam  in  matrimonio  Rufii  Crispini ,  equitis  ro- 
mani ,  ex  quo  filium  genuerat ,  Otho  pellexit ,  juventaac 
luxu  y  et  quia  flagrantissimus  in  amicitia  Neronis  habe 
batur.  Nec  mora,  quin  adulterio  matrimonium  jun- 
geretur. 

XLVI.  Otho ,  sive  amore  incautus ,  laudare  (c  formam 
eleganjtiamque  uxoris  »  apud  principem;  sive  ut  accen- 
deret ,  ac ,  si  eadem  femina  potirentur ,  id  quoque  vin- 

• 

Velata  parte  oris.  Ad  acmulatio-  dedit.  Ryckins  primus,  ntinos.  Eis- 
nem  credo   mulierum  Arabiae ,   de         Filium  genuerat,  Is  mari  mersos 

quibus  Tertiill.   De  Virg.  vel.  17.  jussu  Neronis.  SueU  35. 
jirahias  Jemince  elhnicas  non  caput,         Quin  adult.  matrim.  jung.  Paollo 

sedfaciem  quoque  ita  totam  tegunt,  aliter  H.  i ,  i3.  Scil.  Tacitns  prins 

ut ,  uno  oculo  liberato ,  contentas  sint  historiam  scripserat ,   meliora  dein 

dimidiam  frui  lucem ,  quam  totam  dedit  in  Annalibus.  Cf.  et  Plut.  in 

faciemprostituere.  Sed  caussa  in  hoc  Galba  25 ,  p.  1061.  et  Suet.  Odi.3. 
nobili  scorto ,  et  in  illis  dispar.  Lips.        Otho ,   sive  amore  incautus ,  etc. 

Rufi  Crispini  equitis.  Alii  Crispi.  Vere  incautus :  et  simillima  Yecordia 

Sed  Crispinum  ei  cognomcn.  Plut.  ille  Candaules  apud  JusUnum  1 ,7., 

in  Galba,  nostcr  i5,  71.  et  claris-  Hic  uxorem ,  quam  propter puichri- 

sime  Seneca ,   seu  quis  alius  ( non  tudinem  deperibat ,  prcsdicare  ont- 

cnim  certe  philosophus)  in  Octavia ,  nibus  solebat,  non  contentus  volufh- 

ubi  Poppaa  inducit ur  v .  728.  sq.. .  vc-  tattim  suarum  tacita  conscientia .... 

nientem  inluor  Comitante  turba  con-  prorsus  quasi  silentium  damnum pul- 

jusem  quondam  meum  Gnatumque.  chritudinis  esset.  Vecordia  inquam 

Properatpetere  comptexus  nieos  Cris-  simili  ,  sed  et  fato.  LiPs.  Acidalius 

pinus ,  et  intermissa  Lihure  oscuia.  hic  transposita  membra   putat,  et 

Ruflnus  Crispinus  filius  ejus  a  Suc-  verba  laudare  formam  principem, 

tonio  nominalur  c.  35.  Lips.  Immo  post  adjiceret  poni    vult.    Puteoa, 

i?u/ii  Crwy^mt :  nam  sic  filius  dicilur  Tacilum   sic   dedisse,   quia    pauUo 

ap.  Sueton.  L  c.  in  bonis  libris :  et  sic  longior  altera  ratio  facti.  Si  tamen 

supra  12,  !\i.  dedimus.Vett.  edd.  (it.  placeatlranspositio, malim iUa  verba 

cod.  Flor.  Bud.  Agr.)  Rnffi  Crispi,  statim  poni   post  nomen  Othonis  ; 

usque  ad  Lipsium  :  qui  Crispinus  quod  niolUus  et  probabHias.  Erh. 


A.0.8.>.  LIBER  XIII.  273 

culum  potentiam  ei  adjiceret,  Ssepe  auditus  est  consur- 
gens  e  convivio  Caesaris ,  «  se  ire  ad  illam ,  sibi  conces- 
sam  »  dictitans  « nobilitatem ,  pulchritudinem ,  vot4 
omnium  et  gaudia  felicium. »  His  atque  talibus  irrita» 
mentis ,  non  longa  cunctatio  interponitur.  Sed  accepto 
aditu ,  Poppaea  primum  per  blandimenta  et  artes  vales- 

73.  Ii-e  ad  iilam,  sibi  concessam,  Vbi  concessam  cod.  Agr.  ct  Bud.  Lcge  uni  sibi 
concessam,  sic  supra  aliciibi  simile  mendnm  sublatom  ab  Acidalio.  tX  sic  ille  Ami.  14, 
5a. ,  eloquentice  laudem  uni  sibi  adsciscere. 

Fmculum  poientiam  ei  adjiceret.  p.  173.  ed.  Harles.  p.  aSi.  corrigebat 

Sic  editi  omnes  praeter  ed.  pr.  quae  diuinitus  pro  dictitans  :  quod  ridet 

habet  id  quoque  vinculum  poteniias  J.  Gronovius.  Ego  dudum  locum  sic 

€uijiceret.  Finculum  potentias  dici-  corrigendum  putaTi  :  saspe  auditus 

tur,  ut  vinculum  amicitice  ap.  Cic.  est,cumsurgenseconuiuioCcBsans.„ 

pro  Plancio  2.  quod  potentiam,  h.  e.  dictitaret  nobilitatem  :  quod  yerissi- 

gratiam,  firmat  et  stabilem  reddit.  mumputo.  Nuper  autem,  cumcol- 

Atque,  ut  frequens  est  ap.  eundem,  lectionem  epistolarum  a  Burmanno 

notmm  vincuhim  accessit ,  sic  hic  no-  editam  percurrerem ,  si  quid  esset , 

i*um  vinculum  potentias  adjecit,  lia-  quod  Tacito  prodessct ,  reperi  t.  4  > 

que  mihiyalde  blanditur  ista  lectio  ;  p.  671.  ]Sr.  Heinsium  simililer  cor- 

praesertim  cum  durum  sit  vinculum  rexisse  ,  nisi ,  quod  ille  cum  consur- 

potentiam  adjicit,  Vinculum  non  au-  §ens*  Ubi.mirum  est,  GraBvium  non 

get  potentiam  ,  sed  firmat.  Ern.  capere  potuisse  to  cum  post  auditus 

Sibi  concessam  dictitans,  Adhae-  est :  interrogantem ,  qtddjticium  est, 

resco.  Fortean  ,  sibi  concessam  a  dis  cum  dictitaret?  At  nihil  Ciceroni  et 

jactans  nohilitatem ,  pulchritudinem,  Liyio  usitatius  :  estque  in  eo  elegan- 

Aut  sibi  concessam  dis  dignmn  no^  tia.  Cic.  cp.  ad  Diy.  3,  7.  a  JPausa" 

bilitatem.  Budensi    aiunt  legi,   ubi  niaaudii>i,cumdiceret,'EiiN.'Eqm-' 

concessam  dictharet»  Ex  eo  diTtna-  dem  cum  Pichena  sentio ,  nihil  hic 

bam,  uhi  bongestam  deUbaret.  Lifs.  difficultatis  adesse.  Intelligitur ,  sibi 

Ita  difiicilis  hic  locus  Tisus ,  ut  Grae-  a  diis  vel  a  propitia  sorte  conces- 

vius  fassus  sit ,  se  ex  eo  non  expe-  sam  dictitans  nob.  etc.  Bud.  omnino 

diri.  Primum  var.  lect.  notabimus.  habet  uhi  c.  dictitaret,  Seque  Flor. 

MS.  FL  habet ,  ut  est  in  textu ,  nisi  stare  nequit.  Bud.  se  absque  copula. 

quod  seque  ante  ire  :  unde  J.  Gron.  Recte. 

conjicit  ^uippe.  Frustra,  ut.  opinor,  Fbta  omnium,  gaudia  felicium% 

cum  nil  praecesserit ,  cujus  ratiored-  Inscriptio  vetus  apud  Grut.  p.  637. 

datur.  MS.  Agr.  consentit  cum  Bu-  qvod.  omnes.  rogant.  sed.  felices. 

densi.  £d.  pr.  habet  ubi.  Gueif.  Pu-  impetrant.  Gron. 

teol.  Ber.  Alc.  Rhen.  Ald.  Gryph.  j^cceptoaditu.Mureiushoccoepto. 

ibi,  Lips.  et  ed.  seqq.  sibi.  Dictitaret  Acidalius  occoepto,  Heinsius<irr^/;<o. 

ctiam  MS.  Agr.  Penzon.  Aq*  VisX*  liou  yideo ;  qua^e  locum  tentent. 

2.  18 


374  ANNALIUM  *»••- 

cere ,  <^  imparem  cupidini  et  forma  Neronis  captam  » 
simulans  :  mox,  acri  jamprincipis  amore,  ad  superbiam 
vertens,  si  ultra  unam  alteramque  noctcm  adtineretur, 
i<  nuptam  esse  se  »  dictitans ,  «  nec  posse  matrimonium 
amittere,  devinctam  Otlioni  per  genus  vitee,  quodnemo 
adaequaret.  Ulum  animo  et  cultu  magnificum  :  ibi  se 
summa  fortuna  digna  visere.  At  Neronem ,  pellice  an- 
cilla  et  adsuetudine  Actes  devinctum,  nii  e  contubeniio 
servili ,  nisi  abjectum  ct  sordidum  traxiss€^  »  Dejicitur 

73.  Imparem  cupidUie  se,  ToUe  ro  se,  la  cod.  Agr.,  inpartem  evpidiais,Tlm. 
bene  idem ,  malrimonium  omiitere, 

Nero  laudibus  feminae  incensas ,  cu-  .  «•xc/TfXfJ«fc ,   1?    rvnMrad-Afev/KfWf 

pit  iJlam  videre.  Hoc  modo  cum  illa  fs4il»t/v.  Scholiastes  Terns  JayenaEi 

aditum  accepisset  etc.  Si  dicitur  adi-  ad  Sat.  a ,  99.  Hunc  incomparabilu 

tum  dare ,  cur  non  et  accipem?  Mox  vitce  heUo  ciuili  ViieUius  vicit  apai 

Heinsius  vult  deleri  se,  probante  jBec//tacuiR.  Gaon.  Lipsii  conjectaia 

Grseyio  1.  c.  in  Syll.  6.  At  saepe  non  -ndetur  consentire  arti  femiiMe , 

apud  nostrum  pronomina  sic  posita,  quae  ita  o£fendeMsft.ifi(eronem.  Sams 

item  apud  Suetonium ,  ubi  abesse  locus ;  nisi  quis  BOHlit ,  ^jfuo  n,  ada- 

possent.  V.  ad  Sueton.  Caes.  c.  7.  quaret  sc.  Othonem.  Mox  dtgnavi' 

£rn.  Bnd.  accepto  aditu.  Moxdcerat  sere  ed.  pr.  Hhen.  et  aeqq.  At  Pu- 

56,  intrusumam.  2.  SicHeinsiiyotis  teol.  Ber.  Alc.  dignam  visere ,  vi 

codex  respondet ;  deleri ,  elegantior  Guelf.  et  ut  Faemus  volebat.  PutaTi 

dictio  evadit.  ante  -vitium  operanim  esse  in  ed. 

Matrim,    amittere.    MS.     Agr.  Puteol.  qnod  ceterae  seoutae  essent, 

omittere  :  probat  G^aeyiiis  1.  c.  et  sic  nt  •olent.  Kisere  frostra  Graevias 

supra  c.  44*  omittere  maritum,  At  ooinipfaiit  videre.  Henasius  intMri. 

idem  amiuere ,  quod  omittere ,  di-  Vh^  SASpe  «tiflftn  Liviaa  dixit  pro 

mittere.    Sic   amittere   occasionem  vu^lffiv.  V.  Drakenb.ad  i  ,  3i.  Nos- 

Liv.  7,  34.  iibi  V.  Drakenb.  Con-  ter  infira  c.  54.  ^mo  magnitudinem 

fundi  haec  verba  in  libris ,  aliis  infra  popuU  viserent.  ib.  comiter  a  visen- 

locis  videbimus.  Ern.  tihus  acceptum»  i^,   1.  ubi  audiret 

Quod  nemo  adcequaret.  Yidi  qni  potius  conlumeUas  principis,  quam 

legeret ,  quod  Nero  non  adcequaret.  viseret.  Mox  MS.  Guelf.  et  alii,  ma- 

£go,  Nero  haudcequarel.  Lips.  Quasi  gnijico.  £rn.  Bud.  magnijicum,  Idem 

recordaretur  de  Antonii  et  Cleopa-  a  i.  m.  dignam,  a  8.  digna.  Rhen. 

trae  fabulis ,  quod  significat  Piut.  in  editio  a.  i544'  babet  dignam^  etsiin 

Anion.  ^i.  AvrolSkrif  /Ah  tSv  i/*i-  adnot.  praeferat  digna. 

/uMTojBi»»  «Kf «VNV  ff-uvaefov  KArixua-etr  Nil  e  contubernio  seruili,  Proprie. 

iTfpfltv  Jf  ff-wvtTfltf fltv ,  oweTiv  ti  xwwo-  Non  enim  nuptiae  cum  sejrvis,  sed 

/Atvxv  iKsiym  «t^poTNTi  xatf  Tpv<pflt7c Kni  coatubeniium.  Lirs. 


A.C  8.,.  LIBER  Xm.  275 

A.  C.  59.  / 

&miliaritate  sueta ,  post  congressu  etcomitatu ,  Otho;  et 
postremo ,  ne  in  urbe  semulatus  ageret ,  provinciee  Lu- 
sitaniae  praeficitur :  ubi  usqne  ad  civilia  arma ,  non  ex 
priore  infamia,  sed  integre  sancteque  egit,  procax  otiiet 
potestatis  temperantior. 

XLVII.  Hactenus  Nero  flagitiis  et  sceleribus' vela- 
menta  quaesivit.  SuspectabatmaximeComeliumSuUam, 
socors  ingenium  ejus  in  contrarium  trahens,  callidumque 
et  simulatorem  interpretando.  Quem  metum  Graptus  ex 
libertis  Caesaris,  usu  et  senecta  Tiberio  abusque  domum 
principum  edoctus ,  tali  mendacio  intendit.  Pons  Mul- 
vius  in  eo  tempore  celebrk  nocturnis  illecebris  erat  : 
ventitabatque  illuc  NertJ,  quo  solutius,  urbem  extra, 
lasciviret.  Igitur, «  regredienti  per  viam  Flaminiam  com- 
positas  insidias ,  fatoque  evitatas ,  quoniam  diverso  iti- 
nere  Sallustianos  in  hortos  remeaverit ,  auctoremque 
ejus  doii  Suilam,  »  ementitur  :  quia  forte,  redeuntibus 
ministris  principis ,  quidam ,  per  ju venilem  licentiam , 
quae  tunc  passim  exercebatur,  inanem  metum  fecerant. 

74.  Potestatis  temperantiw,  Temperator  cod.  ikgr.  —  -jS.  In  eo  lempore,  Lcge  eo 
in  tempore,  nt  sspe  alibL 

Ne  in  urhe  cemulatufaggnti  fftjjl  mfousque,  ex  qao  fecerim,  Tiberio 

iins  corrigit  asmulus  :  Heinshif 'iiii«>  abusque,  deleUpriore  praepoaitione. 

geret.  Ulud  melitts,  sed  tamen  non  LiPs.VaticanoconsentitFlor.  (Bud.) 

necessarium.  Ern.  Grotii  coDJectti-  Guelf.  Agr.  ed.  pr.  Lipsii  correc> 

ram  probat  Broterius.  Heinsius  suam  tionem  eum  J.  Gronovio  yeram  puto. 

ex  1 ,  52.  firmare  laborat ,  qnod  et  Mox  Mulvius  vera  scriptura  ,  nou 

GrsBTio  placebat  inSyil.Burm.t.  4)  Milvius.  V.  Cort.  ad  SalL  Cat.  4^. 

p.  670.  ^^  quos   ibi    laudat.    Post  celehris 

pQtestatis  temp.   Vertranius   ex  omnes  edd.  V.  ad  2,  88  extr.  Fc/i- 

libro  pontificali  (  i.  e.  Vatic.)  ad-  ««iaj  idem  MS.  et  ed.  pr.  Eaden^ 

krt  egestatis  temp.  mox  soJutus.  Ern.  £mendationem 

Corn.  SuUa.  Is  consid  a.  804. V.  12,  Lipsii  probant  Heins.  et  Bip.  Sequor 

Sa.  Gener  Claudii  fuit  perTOptias  et  ego.  Sic  et  i5,  37.  Oceano  abus^ 

Antoniae.V.  C.23.  9ue.  Cod.  Agr.  Mul^ius.  Bud.  So4 

A  Tiberio  usque,  Vatic,  Tibeno  ^^^* 

18. 


376  ANNALIUM  ^ll^' 

Neque  servorum  quisquam,  nequedientium  Sullae  agrd- 
tus :  maximeque  despecta ,  et  nuUius  ausi  capax  natura 
ejus,  a  crimine  abkorrebat :  perinde  tamen ,  quasi  con- 
victus  esset ,  cedere  patria ,  et  Massiliensium  moenibus 
coerceri  jubetur. 

XLVIII.  lisdem  consulibus  auditae  Puteolanorum  le- 
gationes ,  quas  diversas  ordo  plebsque  ad  senatum  mise- 
rant :  illi  «  vim  multitudinis ,  ki  magistratuum  et  primi 
cujusque  avaritiam  »  incrcpantes.  Cumque  seditio ,  ad 

76.  Auditii  Puteolanorum  legationibus  >  quas  diversas  plebs  et  ardo,  Cod.  Agr.et 
gic  alii.yide  Groo.  ordo  MiUinensis  H.  a,  5a. 

Maximeque  despecta.   Copulam  populusmmiumquantumantehacjlo' 

que  ex  Flor.  reslituit  Pichena  :  quae  rentissimus.    de    Nicomedieiis^. 

cst  ctiam  in  Guclf.  ct  ed.  pr.  A  cri-  Idem  25,  9. ,  Et  hoc  quidem  suppH' 

mitie  abhorrehat  est ,  crat  cjusmodi ,  citer  ordo  et popuhts precahatur.Yiik 

ut  non  videretur  probabile ,  cum  tale  indicem  Inscript.Grut.  cap.  9.GKOK. 

quidan8umcsse,utcrimenobjcctum  Rectissime.  Non  enim  est  in  MSS- 

Tcrisimile  non   esset.  lu  elegantcr  Flor.  Bud.  Agr.  ed.  pr.  Est  'addiu- 

a6^orrere  CiccronietLiYiodicitur,  mentum  Puteolani,  non   Beroaldi- 

Cic.  pro  Coel.  4->  Ccelius  longe  ah  num,  ut  J.Gron.  Tocat  :  sed  tameD 

ista  suspicione  abhorrere  dehet.  Ern  .  e  MSS.  siquidem  et  Gruelf •  habet .  Ce 

MassiUensiummoRnihusJKele^dOi^  tcrum  tamen  cum  Ryckio  et  J.  Gro- 

genus  tuncfrcquens.  Sic  Julia  oppido  novio  dcievi.  Sed  pnetereaMS.  Fior. 

RheginoTum   ab    Augusto    clausa  :  plehs  copula  supra  scripta  :  ed.  pr. 

Silanus  a  Nerone  Bario  municipio  plebt  et  ordo  ,  quod  longe  mollins : 

Apulioe :  Dolabclla  in  coloniam  Aqui-  c^enB  ordo  plehesque»  Cetenmi  pro 

natcm  ab  Othonc  sepositus.  Lips.  ditmrMos  Guclf.  et  alii  ap.  Brot.  <£pi- 

Quas  diversas  senatorius    ordo.  sas»  Ekk.  6ud.   tpias  tHtnsas  ordo 

Ccrtc  delendum  t^  senatorius ,    ct  plehfque.OttodeJESjl.Co}on.p,Go, 

obsequendum   scripiis  id  yocabuli  docet ,  perpcram  sestuare  Tiros  doc^ 

non  agnoscentibus  :  quod  miror  in  tos,  ubi  «eraofom  hic  nomen  legoot , 

nos  usquc  judicium  esse  dilatum.  siquidemmille  locis senatores  dican- 

Quemadmodnm    cnim  Romae  ordb  turcoloniarum, utetSC.monidpa- 

amplissimus ,  ordoflorentissimus  pro  lia  occurrunt  in  lapidibus.  Verani 

senatu,  sic  in  mnnicipiis  ordo  saepe  non  de  hoc,  crcdo,  arabigitur;  sed, 

pro  decurionibus  ponitur.  Tacitus  an  Tacitus  contra  morem  hic  adje- 

ipseH.  3,  52.,  Onerabat  paventuim  ccrit  vocem  se/iaCoriiu^  ?  hoc  nega- 

curas  ordo  Mutinensis ,  arma  etpe-  tur,  et  rccte  quidem.  Vid.  et  Gonos 

cunias  offerendo.  Ammianus.Marc.  Inscr.  t.  2,  p.  192.  adlap.  p.  189. 

22 ,  9.  ,  Ordo  squalens  occurrit  et  Primi  cujusque,  An  primi  peco- 


A.D.8...  LIBER  XIII.  277 

A.  C.  59.  /  / 

saxa ,  ad  minas  ignium  progressa ,  necem  et  artna  peili- 
ceret,  C.  Cassius  adhibendo  remedio  delectus,  Quia  se-- 
veritatem  ejus  non  tolerabant ,  precante  ipso ,  ad  Scri- 
bonios  fratres  ea  cura  transfertur,  data  cohorte  praeloria : 
cujus  terrore ,  et  paucorum  supplicio ,  rediit  oppidanis 
concordia. 

XLIX.  Non  referrem  vulgatissimum  senatusconsul- 
tum^  quo  «  civitati  Syracusanorum  egiedi  numerum , 
edendis  gladiatoribus  finitum  ,  permittebatur  :  »  nisi 
Paetus  Thrasea  contra  dixisset ,  praebuissetque  materiem 
obtrectatoribus  arguendae  sententiae  :  «  Cur  enim ,  si 
remp.  egere  Ubertate  senatoria  crederet,  tam  levia  con- 
sectaretur  ?  quin  de  bello ,  aut  pace ,  de  vectigalibus  et 
l^bus  quibusque  aliis  Romana  continentur ,  suaderet 

liaris  dignitas  in  senatu ,  ut  ap.  Cic.  f xatT«v  kySfuy  nromv,  Dio  54}  2.  Simile 

pr.  R.  A.  9.  dlecem  pruni  Amerini ,  ediclum  antea  a  senatu ,  de  quo  Sne- 

et  \efT.  2,  67.,  Magistratus et decem  ton.  Julii  io,Cum  multipliciundique 

primi. Ap,LiY,3^,i5.deniprincipe5,  Jamilia  comparata  inimicos  exter- 

y .  Graey.  ad  Cic.  1.  c.  ct  Noris.  ad  ruisset ,  cautum  est  de  numero  gla- 

Cenot.  Pis.  i ,  3.  SicvideturRyckio.  ' diaioruin,  quo  ne  majorem  cuiquam 

Mox  MS.  Bud.  eleganter  ad  saxa ,  hahere    Romce    liceret.    Satumalia 

ad  minas.  Horat.  Ep.  1,1.  4^.  per  nostra  vide.  Lips.  Ed.  pr.  civitatem. 

mare  pauperiem  fu^ens  per  saxa ,  Ern.  Tiherius  quoque  munerum  im- 

per  ignes.  Post  ed.  pr.  pelUceret.  pensas  corripuit  et  pariagladiaiorum 

Puteol .  perliceretcum  seqq.  ut  Cruelfk  adcertum  numerum  redei^it.  Suet.  34» 

Tacite  post  Lipsium  receptnm  pro-  Triginta  parium  meutio  in  lap.  ap. 

Uceret,  nescio  unde  :   quod  tamen  Grut.  p.  35a. 

eodem  redit.  Pro  Scrihonios  Jratres  Materiem.  Sic  Flor.  Bud. 

ed.  pr.  consohrinosfratres.  At  Scri'  Quihusque   aliis  Romana.   tnsero 

honii  fratres  etiam  H.  4»  4^*  £b.n.  Tocem,  res  romana  continetur.  Se- 

L.  I.  D.  de  Muner.  et  hon.  occurir^it  quentia  cmendavi,  distinxi,  sublata 

decemprimatus  et  L  3.  ib.  decapjhoti  confusione ,  quae  in  libris.  Lifs.  £d» 

memorantur.Bud. /ier/ice/ie£....^crt-  pr.  sane  continetur.  Guelf.  PuteoL 

honios.  male  quidam  Scnbonianos»  co/i^fVie/zfur,  quodomnessecutisunt. 

De  iis  Tid.  Dio  in  Excerptis  63 ,  1 7.  At in  MS.Bud. cort£i/iere«£wr.Utrum- 

Numenim  edendis  gladiatoribus.  que  rectum ,  si*  modo  Romana  ve- 

Aagustus   edixit  a.  U.  7^2.  MMd-^  rum ,  sed  Lipsii  correctionem  Tcram 

'(it(\(ifA.tt'x}<ty....  nrKaovAxti  ^Sif  h  titkc-.  puto.  Ern.  Verba Rhenani non cepit - 

To»  fTf/  ,  /uiTf    'Trxi/ovttv    clfxoo-i   »«ti  Ern.  Ex  eO;   quod  in  Bud.  legilur 


278  ANNALIUM  fV"- 

I  A.  C  Sg. 

dissuaderetve?  Licere  patribus  quotiens  JQs  dicends 
sententiae  accepissent ,  quae  vellent ,  expromere  ^  relatio- 
nemque  in  capostulare.  An  solum  emeiidatione  digniun, 
ne  Syracusis  spectacula  largius  ederentur?  cetera  per 
omnes  imperii  partes  perinde  egregm,  quam  si  ndn  Nero, 
sed  Thrasea  regimen  eorum  teneret  ?  Quod  si  summa 
dissimulatione  transmitterentur ,  quanto  magis  inanibiis 
abstinendum?  »  Thrasea  contra,  rationem  poscooLtibus 
amicis,  «c  non  praesentium  ignarum^»  respondd)at, 
«  ejusmodi  consulta  corrigere;  sed  patrum  honori  dare: 
ut  manifestum  fieret,  magnarum  rerum  curam  non  dis^ 
simulaturos,  qui  animum  etiam  levissimis  adverterentv 
L.  Eodem  anno,  crebris  populi  Oagitationibus,  im- 
modestiam  publicanorum  arguentis,  dubitavit  Nero, 
an  cuncta  vectigalia  omitti  juberet,  idque  pulcherrimum 

contineretur,  infert  Rhen.  apparere  Immodestiam  pubUc,  I.  e.  atyarh 

legendum  continerentur.  tiam :  mox  yocat  cupidines . Vid.  dicta 

Suaderetdissuadereti^.'Siihilnotat'  ad  Saeton.  Tit.  c.4-  et  inde  natam 

tum  Tidco ,  unde haec  lectio  sit,  quae  saevitiam ,  sive ,  at  post  vocat,  acer- 

jam  est  in  edd.  Lips.  Nam  ed«  pr.  bitatem.  Ern. 

Rhen.  ( e  Bud.  ]  et  seqq.  suadere  dis^  VecUgaUa  omitti.  Tentat  PicheDa 

suadereve  licere :  PuteoK  Ber.  Alc.  remitti  ,  etsi  timidc.  Qma  librarim 

idem  sine  ve.  Sed  illud  mehus.  IVam  haereret  in  reiititti ,  idqne  in  omitti 

in  hoc  verbum  non  est,  ad  quod  re-  mutaret  ?  Omitti  est  aboleri :  et  de 

feratur  quiny  ut  alia  incommoda  ta-  hocdubitabatur.Moxa^o/tftbdiserte 

ceam.  De  re  yide  GronoT.  Obs«  i,'  memoratur, et{oi/ierc:quodplasest, 

22.  £b.n.  quam  remittere,  Nam  remissio  ple- 

Quam  si  non  Nerq.  Acidalius  vult  rumque  fit  ad  tcmpns  :  aboUuo  io 

quasi  non  Nero.  £t  sic  plane  in  ed.  perpetnum.  £tiam  Sueton.Vesp.  i6. 

pr.  Intelligendum  antem ,  haec  non  dixit  omissa  vectigaUa :  ad  quem  lo- 

in  senatu.  dicta ,  sed  in  sermonibus  cum  confirmanduiiifcioco  Taciti  beae 

privatis,  coetibusque.  Post  guod  si,  utitur  Doker.  Neqae  nllo  modo  ibi 

quod  e  MS.  Flor.  edidit  Jac.  Gron.  videndum ,  an  aliquis  MS.  libcr  ha- 

est  et  in  (Bud.  Agr.  et)  ed.  pr,  Id  beat  remma  :  qui  si  reperiretur,  a 

mutatum  in  quce ,  ut  opinor,  prop-  librario,  ita ,  ut  Pichena  ad  h.  1.  af- 

lerea,   quod  5umma   ad  dissimuUi-  fecto,  comiptumdicerem.  Fectiga- 

tionem  referebaiur,  Sed  summa  op-  Ua  antem  proprie ,  h.  e.  de  portoriis, 

penuntur  inanibus .  Ern .  accipit  Burmannus deVect.  P.  R.  c.  5, 


t^t  LIBERXIII.  279 

donum  generi  mortalium  daret.  »  Sed  impetum  ejus, 
multum  prius  laudata  «  maguitudine  animi ,  )>  adtinuere 
senatores ,  «  dissolutionem  imperii  »  docendo ,  «  si  fruc- 
tus ,  quibus  resp.  sustineretur ,  deminuerentur.  Quippe^ 
sublatis  portoriis ,  sequens ,  ut  trihutorum  abolitio  ex- 
postularetur.  Plerasque  vectigalium  societates  a  consu- 
libus  et  tribunis  plebis  constitutas ,  acri  etiam  populi 
rom.  tum  libertate  :  rdiqua  mox  ita  provisa,  ut  ratio 
quaestuum  et  necessitas  erogationum  inter  se  congrue- 
rent.  Temperandas  plane  publicanorum  cupidines  y  ne , 
per  tot  annos  sine  querela  tolerata ,  novis  acerbitatibus 
ad  invidiam  yerter^nt.  » 

LI.  Ergo  edixit  princeps ,  «  ut  leges  cujusque  publici , 

p.  66.  et  sane  post  portoria  sola  com-  lii  momexiium  in  coinitiis  istis  fece- 

memorantur.  Ern.  rint.  Immoo^  sociis  est,  a  publica- 

uittinueresenatores. Fero;  sed  prae-  nis.  Sed  captant  \  erbum  consUtuere. 

fero  meum  illud ,  senhres»  Lips.  Sed  Frustra  :  nam  vectigalium  societatesy 

illud  est  in  omnibus  libris.  Ern.  nihil  aliud  sunt  quam  ipsa  -vectigalia, 

Sequens.  Frustra.  Acidalius  ( cum  ipsa  publica ;  nuUum  enim  publicum 

Mur. )  tentat  sequi,  int.  esse»  Cicero  alicujus  ponderis  quod  non  exercerc- 

Or.  a ,  53.  non  esse  consequens,  Tusc.  tur  a  societate.  GaoN.  Mox  tum  quod 

5,8.  alterum  alteri  consequens  est.  Rhenanus  ( e  Bud. '  addidit ,  est  etiam 

Ern.  in  ed.  pr.  et  in  hac  praeterea  acri  in 

Pterasque  vectigalium  societates.  remp.  Incadem  est  etiam  erog,  quod 

Quae  haec  conjuratio  est?  ut  tot  Tiri  Rhen.  se  correxisse  dicit.  Trrog.  na- 

docti  corrigant  necessitates.  Socii  et  tum  credo ,  quod  esset  scriptum,  ut 

societates  pro  publicanis  toties  apud  in  ed.  pr.  errog.  Guelf.  erogationum. 

unum  Ciceronem  commemorantur,  £rn.  Rhen.  cstqui  necessitate s  con- 

ut   annotare   loca    pigeat.  Vide  ad  jiciebat,nec  tamen  in  texlum  reoe- 

Fam.  i3,9.£t  tamenin  bis  quoque  pit.    ProbaTcre  Mur.  Acid.   Male 

Manutius  erravit  ad  orat.  pro  Piancio  proTocatur  ad  i ,  1 1 .  Urs.  e  cod.  Tet. 

c.  9.  fel  quod  mvt  pater  is ,  qui  est  acri  etiam  tum  P.  R.  lib.  sic  et  Mur. 

princeps  jam  dm  pubiicanorum  :  vel  Acid.  —  *  Sic  etiam  Germ.  c .  37 .  op- 

quod  is  ab  sociis  unice  diligebatur.  ponitur  moriens  libertas  A.  ij^j^.et 

Quia ,  inquit  ille ,  perquam  rarum ,  ultimum  in  libertate,  Agric.  c.  2.  Kh. 

at  ab  sociis  publicani  diligantur  :  Verterent.   Lall.  supplendum  se 

ubi  enim  Tectigalia  exiguntur ,  ibi  praecipit ;   scd  frequenter  absolute 

fere  contentiones  odiaque  nascimtur.  ponitur. 

Quasi  socii  sint  hic  proTinciales ,  et  Legjos  cujusque  publicu  Publicum 


aSo  ANNALIUM  ^^. 

occultae  ad  id  tempus ,  proscriberentur  :  omissas  petitio' 
nes  non  ultra  annum  resumerent :  Romae  praetor ,  per 
provincias ,  (jui  pro  praetore  aut  consule  essent ,  jura  ad- 
versus  publicanos  extra  ordiuem  redilnBBJlf  |  militibns 
immunitas  servaretur,  nisi  in  iis,  quae  ved^Silpenerent.  t> 
Aliaque  admodum  a^qua ,  quae  brevi  serYata ,  dcin  frus- 
tra  liaJ)ita  sunt.  Manet  tameu  abolitio  quadragcsims 
quinquagesimaequc ,  et  quae  alia  cxactionibus  illicitis  no- 

liic  noncivitas,autcoiiiiiinne  cnjus-  sunt  vocahula.  Ciesar  B.  C.  3,  Sa., 

que  oppidi ,  nti  censenl ;  «ed  to  tTii^o-  JHIulta  prasterea  ad  aparitiam  exco- 

a-toy ,  TcXMViflt.  PlaulusTrucuI.  i  ,  a ,  ^itahantur.  In  capita  sin^ula  servo- 

4i.,  lUa,  huuti  ego,  fnihuit  puhli'  rum  ac  liherorum  trihutum  impoM' 

cuin  ,  pcrvorse  interpretaris,  Seneca  hatur.  (hhimnaria^  ostiaria  ,Jrumm- 

cn.  i'2o.  (119.)  Jfifn  effy  parai^eram  tum,miiites,  remiges,  armaytormen- 

fiscos  :  circumspicieham ,  in  quod  me  ta ,  vecturai  imperabantur.  Cujus  m 

mare  negotiaturus  inimitterem ,  quod  modo  nomen  reperiri  poterat ,  hoe 

puhlicum  agitarem ,  quas  arcesserem  satis  essead  cogendas pecunias  viiffc- 

mcrce^.  Suet.  Cal.  ^o.  Additumque  hatur.  Sic  igitur  isti  qnoqtie  facie- 

ad  caput  legis ,  ut  ienercnturpnhlico,  bant.  Et  licebat  dolere ,  non  recnsare 

quce  mereliicium  qucei^e  lenocinium  obnoxiis,  qnod  illi  se  jure  suovti, 

Jecissent.  Seneca  itenim  epist.  io*i.  et  nihil  nisi  ex  lege  flagitare  menti- 

(101.)  lUe ,  qui  et  mari  et  terra  pecu-  rentur.  Hsbc  illis  latebra  sublata  est 

niam  agiuxbat,  qui  adpuhiicaquo^  legibus  cujnsqne  publici  proscriptis: 

que,  Fiullum  relinquens  inexpertum  undedidicerunt,  a  qnibus  exigeba- 

genus  qu€estus ,  accesserat.  ubi  male  lur,  quid  deberent ,  quid  non  debe- 

fiubsliiuunt  ,  puhiicanos.  Lips.  Pu-  rent.FrustraetiamexSuetoniiVesp. 

blicani  non  vectigalia  vrtera  renova-  i .  probat ,  quod  abunde  satis  constat 

bant,  sed  nova  inveniebant.  Nam,  et  probari  non  est  necesse.  Ibieoim 

«^umlex,  siveforrauIa,ctcapitacon-  sincerior  lectio  : /w^/icic/R  quadra- 

duclionis  non  cssent  vulgata,  exige-  gesimceinAsia  egit,  non pi^licanum. 

bant  quibusdam  nominibus ,  quibus  Adde  Obs.  4  9  ^*  Gron.  In  locis  a 

concessum  non  erat  pcr  legem ,  ne-  Lipsio  citatis  sdienus  est  e  Suet.  Cal. 

que  unquam  fuerat.  Plas  vocat  noi^as  ^o.  nam  ibi  publicum  est  aerariuHi , 

acerhitates  et  nomina  exaclionum  il-  quod  saepc  ita  vocatnr,  ut  ap,  Liv.  2, 

licitarum.  Exemplum  est  apud  Cic.  9.  arbitrium  saUs  in  publicum  sump- 

in  Verr.  3,  78.,  JEx  omni  pecunia,  tum.  Ern. 

quam  aratorihus  solvere  dehuisti,  cer-  Prastor,  per  prot^,  Ct.  l.  i.  D.  dt 

tis  nominihus  deductiones  fieri  sole-  Public.  et  Vectig. 

iant :  primumpro  spectatione  etcol-  Quag  veno  exercerenl,  Qutestuosi 

lyho ,  deinde  nescio  pro  quo  cerario.  milites  supra  vocantur  c.  35. 

Hasc  omnia,judices,  non  reinm  cerla-  Quadragesima  quinquagesimafque. 

rum,,  sedfurtorum  improbissimorum  Porloriulta    id     fuit  ,     explicatma  * 


A.r  j...  LIBER  XIII.  281 

mina  publicani  invenerant.  Temperata  apudtransmari- 
aas  provincias  frumenti  subvectio.  Et ,  «  ne  censibus  ne- 
'otiatorUm  naves  adscriberentur ,  tributumque  pro  illis 
penderenty  Ji^0bnstitutum. 
Lll.  ReidKelE  provincia  Africa ,  qui  proconsulare  im- 

^uinctil.    in  parte,  Declam.   359,.  Verr.  3,  10.  sq.quaeadaratoresper- 

Fraster  instmmenta  itineris ,  omnes  tinuerunt  decumanosque.  Lips.  Non 

^es  ijuadragesimam  publicano  de»  portorium,  sed  quadragesimam  Ji- 

>eant.  Sed  abolitio  hsec  Neroniana ,  tium  abolitam  cum  Gujacio  Obs.  6 , 

lon   firma.    Certe  S^rmmachi  aeTO  28.  aliisque  statuit ,  et  simul  Span- 

terum  praebita   quadragesima  :  ut  hemium,  qui  de  U.  et  P.  N.  diss. 

liscas  e  1.  5.  epist.  65.  Quadrage^  i3.  t.  a ,  p.  55o.  s.  Taciti  fidem  im- 

imas  portorium  non  recte  poscitur  a  pugnat,  e  numo  Galbae,  in  quo  xxxx 

enatoribus  candidatis :  quia  nostri  rbmissA  extat  ,  refellit    Burm.  de 

trdinis  Jitnctiones  onerari  geminis  Vectig.  P.  R.  c.  5,  p.  65.  s.  iis  ra- 

ncommodib   non   oportet...,  Quasso  tionibus,   quibus    facile    cessurum 

gitur,    ut  humanitatem  nostri  or-  quemque  pulem.  Mox  exactionibus 

iinis  editoribus  impartias,  et  urso^  bene  corrcxit  Rhen.  superiores  ex 

'um  transvectionem  cupiditati  man-  auclionibus.  Ern.  Telonarii  statuam 

ipum  subtrahas.  Etiam  quiuquage-  cum  tilulo  KAAQ2  TEA12NH2ANTI 

ima  :  de  qua  ib.  ep.  Ga.  Qucestores  dat  Boissard.  in  Topogr.  urb.  part. 

irdinis nostri nunquamjerarum  sua-  3.  t.  i.  foi.  5i.  Exactionibus  ^hen* 

•um  porcorUim  contulemnt....  Nunc  ex  ingenio  dedit.  Nam  6ud.  a  i.  m. 

ijratre  meo  Cynegio  V.  C.  quinqua-  exauctionibus. 

^simce  vectigal  exigitur,  quod  solos        Fmmentisubuectio.  Quae  haecsnb- 

trsomm  negotiatores ,  utpote  quass-  yectio  ?  iUane ,  quae    Romam  ?  ex 

ui  serinentes ,  oportet  agnoscere.  De  Africa   et  j^gypto  puta  ,  aliisque 

lac  quadragesima  capio  Suetonium  provinciis  ad  alimenta  plebis.   An 

/^esp.  I .  Hujusfdius  publicum  qua-  intelligit ,  in  ipsis  proyinciis  modum 

Iragesimce  in  Asia  egit ,  manebant-  positum ,  quo  et  quatenus  frumenta 

}ue  ( lego ,  mantantque ,  quia  perve-  sua  adveherent  ?  Fraudes  enim   et 

lisse  eas  ad  suum  aevum  subindicat  committi  solere ,  et  molestias  objici 

Pranquillus :  vel  potius ,  mo/ie&a;i£-  provincialibus  ,  e  Taciti  Agr.    19. 

]ue  )    imagines  sub  hoc  titulo ,  KA-  diBces,  Emere,    inqait,  uhro /ru- 

V2STEA2NH2ANTI.AtinGaligul.  menta,  et  vendere  cogebantur.  De- 

:.  40.  aliahercleabista:  temporaria  vortia  itinemm  et  longinquitas  re- 

luntaxat,  et  quae  cum  impuro  illo  gionum  indicebatur,  ut  civitates  a 

3eriit :  Exigebatur  pro  litibus  at-  proximis  hibernis  in  remota  et  auia 

luejudicUsubicumqueconceptisqua-  deferrenl  :  donec,  quod  omnibus  in 

iragesima  sumnue,  de  qua  litigare-  promptu  erat ,  paucis  lucrosum  fieret.  « 

tur.  Sed  et  quinquagesimam  vena-  Lips. 

Uum ,  de  qua  supra ,  disparo  ab  ista :         Et  ne  censibus,  Mutuare  huic  loco 

sicut  quinquagesjmas  illas  Gic.  in  lumen  a  P.  Fabro  Sem.  i ,  25.  Lips. 


''■^■'■- 


a83  ANNALIUM  i-V"- 

A.  C.  59. 

periuni  illic  habuerant ,  Sulpicium  Gameriiiam  et  Pohh 
ponium  Silvanum  absolvit  Caesar :  Camerinum  adyersos 
privatos  et  paucos ,  saevitide  magis ,  qoam  captarum  pe- 
cuniamm  crimina  objicientes.  Silvanmnmagnavisadca- 
satorum  circumsteterat,  poscebatque  (ctempns  evocan- 
dorum  testium  :  »  rcus  « illico  defendi  *  v  postulabat. 
Valuitque  pecuniosa  orbitate  et  senecta,  quam  ultra  vitam 
eonim  produxit ,  quorum  ambitu  evaserat. 

Lni.  Quietae  adid  tempus  res  in  Germania  fuerant, 
ingenio  ducum,  qui,  pervulgatis  triumphiinsignibus, 
majus  ex  eo  decus  sperabant ,  si  pacem  continuavissent. 
PauUinus  Pompeius  et  L,  Vetus  ea  tempestate  exercitui 
praeerant.  Nc  tamen  segnem  militem  adtinerent ,  ille  in- 
choatum  ante  tres  et  sexaginta  annos  a  Druso  aggerem 

Hahuerant,  Sic  Rhen.  ex  ingenio.  Pompeiam  Silvannm  in  Tacito  ( H. 

Biid.  a  I.  m.  liabuerunt.  a , 86.  )  reperias ;  est  cum  Poppaiim. 

Sulpicium    Canierinum    ahsolvit*  Librariorum  ea  yarietas  sit,  an  ho- 

Sed  eumdem  panUo  post  cum  filio  rainum ,  alibi  yidebo.    Lips.  In£ra 

interfecit.^E^iteiXf  ^dc  a-^ia-n',  aitXi-  dedi  ex  MS.  Flor.  ed.  pr.  vUam  eo- 

phiL63,  18.  oT«  nudixoj  iK  irpo^vttf  rum  :  deinde  ex  iisdem  et  Guelf. 

t'r/)Cfiexov/Affvoi,  ov»  •'TrAUTatfTO  Vpo^-  PompeiMis etT^etus,KiBLK. 

f^fXA  TowT   f^^ovTfff ,  ixx'  ic  Tflt?  Tou  Amhitu,  Sic  Rhen.   e   Bud.  Sed 

Nip»yoc  vixAc  Tatc  nyftiitic  U  tSc  0/*»-  et  PuteoL  ita.  AUbi  amhitum.  Facp- 

fw/*i«c  >»<ril3ouv.  Qui  Dionis  sive  ab-  nus  yolebat  impetum  ,  quod  ridet 

breviatoris    cjus    corruptus  locus,  Grut. 

pcriboque. 'Ot;  IToiTiJtoiix  TTpo^ovfltv  Pault.  Pomp.  etc.    De  PauUino 

etc.  Sulpicii  enimvero  non  Pythici,  Pompeio  v.  Plin.  33,  5o.  Ei  Seneca 

scd  Poctici  cognominati ,  uli  liquere  inscripsit  L.  de  Brev.  vitae.  L.  Ant. 

potcst  ex  Fastis.  Quod  cognomen  ad  Vetus  CS.  fuit  a.  808.  Vid.  c.  11. 

injuriam  suam  trahebat  Nero  :  quia  Inchoatum  a  Dmso  a^erem,  In- 

ipse   solus  victor ,  solus  Pythiciis.  telligitne  fossam  Drusianam ,  Isale 

Notabit  ergo  philologus  similitudi-  hodie   cognomine   insignem  ,    qnaB 

nem  aliquam  inter  eas  voces,  veteri  Rhenum  imminuit,  exbausit,  etqua^i 

germanaque  pronunciatione  fuisse.  coercuit  ?  an   potius  aiiud  opus  ia 

Lips.  Sulp. Camenni menxioin fragm.  gallica  ripa ,  quo  tumidum  et  vagam 

Fratrum  Arvaliura  ap.  Grut.  p.  118.  cum  pemicie  accolarum  amnem  re- 

Pjthicus  dicitur  ap.  Pigh.  in  AnnaL  primeret  ?  Videtur ;  et  refero  ad  ag- 

t.  3 ,  p.  590.  ad  a.  808.  gerem  iflimia ,  quae  H.  5 ,  19.  scripta : 

Pomponiuni  Siluanum.  Est  cum  Quin  et  diruit  molem,  a  Druso  Ger- 


A.U8".  LIBER  XIIL  283 

A*  C  59» 

coercendo  Rheno,  absolvit :  Vetus  Mosellam  atqne  Ara- 
rim,  facta  inter  utrumque  fossa,  connectere  parabat, 
ut  copiee  per  mare ,  dein  Rliodano  et  Arare  subvectae , 
per  eam  fossam ,  mox  fluvio  Mosella  in  Rheniim ,  exin 
Oceanum  decurrerent :  sublatiscpie  itinerum  diflQcultati- 
bus ,  navigabilia  inter  se  occidentis  septentrionisque  li- 
tora  fierent.  Invidit  operi  jEUus  Graci]is ,  Belgicas  le- 
gatus^  deterrendo  Veterem,  a  ne  legiones  alienae  prcmn- 
ciae  inferret ,  studiaque  Galliarum  adfectaret :  formido- 
losum  id  imperatori  »  dictitans ,  quo  plerumque  cohi- 
bentur  conatus  honesti. 


manico  factam,  Rhenumque  prono  exin  ed.  pr.  dein.  Pichena  volebat 

alifeo  in  GalUam  ruentem ,  disjectis  et  in  :  quod  non  necesse  puto.  Ern. 

qu€e  morabantur,  effudit.  Vidi ,  qiii  Abhinc  multa  stupenda  ejus  generis 

molem  eam  vellent  esse  Drusobur-  operaperfecereGalli.SicMediterra- 

guiu,  adlsiilam  nunc  situni.  Nae  illi  neum  mare  cum  Atlantico  junctutn. 

falluntur.  Nam  qui  potest  ?  In  Gal>  IVeque  dubium ,  quin  consilium  id 

liarum  ripa  ea  moles  fuisse  debuit ,  L.  Veteris  exsecutura  sit  nostra  aetas. 

non  in  Germanise :  uti  facto  Ciyilis ,  Ceterum  ex  hoc  loco,  Sequanos  tum 

Tacitiqiie  verbis  ratio  constet.  Ke-  ad  Germaniam  superiorem  relatos , 

fellere  qnidem  igitur  aliena  possim ,  infert  Perreciot.  ap.  Grandidier  in 

firmare  adhuc  ipse  nihil.  Lips.  Ryc-  Hist.  d^Als.  t.  i ,  p.  i68.  Id  ni  esset, 

kius  LXVI.  redigtt ,  ducto  initio  nu-  L.  Veterem  consilium  illud  capere 

merandi  ab  A.U.  745.  quo  Drnsus  non  potuisse.  Obstitit  autem  Gra- 

consul  in  Germania  mortuus.  Sed  cilis,  quia  pars  fossa;  per  Belgicam 

non  necesse  est  terminum  temporis ,  erat  ducenda. 

cujus  annosTacitus  tradit,  ponere  JElius  Gracilisi  E  libris  ^Uus 

in  anno  eo,  cujus  res  jam  exponun-  Gracchus.  LiPs.Sic  et  MS.  Agr.  At 

lur.  Turbae  exea  reortae  hictradun-  ed.  pr.  inuidit  operiejus  Gracilis: 

tur.  Opus  quidem  ipsum  aliquot  an-  fuit  Elius :  u£  in  seqq.  Guelf.  helius  :■ 

nis  ante  coeptum  est.  De  aggere ipso  ut  ante  Lips.  edebatur . Mox vett.  edd. 

vide  H.  1.  c.  Ern.  f^etere ,  usque  ad  Rhen.    Veterem 

Mosellam  atque   Ararim.   Deus  MSS.  Flor.  Agr.  Deintfe  idem  MS. 

bone,  utile,  magnum,  regium  vel  Agr.coft/^entur.-eleganter.Cetenim 

romanmn  plane  opus  !  Sic  Carolus  ad  h.  I.  v.  Marca  Primat.  Lugd.  p. 

Magnus  Danubium  et  Rhenum  sta-  i6o.  Ern.  In  Bnd.  a  i.  m.  erat  ve~ 

tiiit ;  alii  alia:  sed  omnes  statuerant  teres. 

tantum.  Et  nescio,  quae  vis  ab  alto  Quo.  £  sciibendi  compendio  MS. 

fere  impedit ,  mutari  h8e<rf>er  natu-  elicit  Pichena  quomodo.  Sfld  magis 

ram  statuta.  Lips.  Paulle  post  pro  arridet  vulg. 


384  ANNALIUM  *•"«"•• 

LIV.  Ceteram  continuo  exercituum  otio ,  fama  inces- 
sit, «  ereptum  jus  legatis  ducendi  inhostem.  »  Eo<jueFri- 
sii  juyentutem  saltibus  aut  paludibus ,  imbellem  aetatem 
per  lacus  admovere  ripae ,  agrosque  vacuos ,  et  militum 
usui  scpositos,  insedere,  auctore  Verrito  et  Malorige, 
qui  nationem  eam  regebant ,  in  quantum  Germanireg- 
nantiu-,  Jamquefixerantdomos,  semina  arvis  intulerant, 
utque  patrium  solom  exercebant :  cum  Dubius  Avitus, 
accepta  a  PauUino  provincia ,  minitando  «  vim  roma- 
nam,  nisi  abscederent  Frisii  veteres  in  locos ,  aut  novam 
sedem  a  Ca^sare  impetrarent ,  »  perpulit  Verritum  el 
Malorigen ,  prcces  suscipere.  Profectique  Romam,  dum 
aliis  curis  intentum  Neronem  opperiuntur,  inter  ea,  qu« 
barbaris  ostentantur ,  intravere  Pompeii  theatrum ,  quo 
magnitudinem  populi  viserent.  Illic ,  perotium  (neque 

77.  Imbellem  cetatem  condenles  admotfere.  Cod.  Agr. 

MaloHge.  Ammian.  Marc.  i5,  5.  Utquep.  s.ex.  Bud.  atguep.s^ex. 

Malarichum  dici  t.  Ger m .  fuerititfd^  Minus  bene . 

rich .  JDuhius  Auitus.  Labor ,  ut  scribam 

In  qtm  tum  Germani  res^nahant,  Vibius  AviUis ,  inducente  me  Plinio, 

Flor.  i II  quantum' Germani :  o^time.  qui  Neronis  temporibus  prsesedisse 

Id  est ,  quatenus  Gcrmanis  quidem  Galliae  Germaniaeque   inferiori  Vi- 

est  rcgnum ,  qui   in   scmilibertate.  bium  Avitum  significat  V\,  18.,  Slor 

Lips.  Omnes  conjecturasirritas  fecit  tuam  Auernorum  cumyhceret,  pro- 

cod.  FJ.  cujus  lcctio  edilur  inde  a  Pi-  uincias  Vibio  Auito  prassidente.  An- 

chena.  Fid.  pr.  e/z<7uam£ii/ic  Ger//i/zni  tea  suspicabar  de  Didio  :  failebar. 

regnahanU  £rn.  Bud.  in  quam  ium  Lips.  Male  :  nam  et  apud  Pliniuin 

Germani  rcgnahant.  Passiva  dictio  optimae   membranae  Duhio  Atdto , 

rectior,  ut  H.  i,  16.  G.  43^-  Dere  ipsa  non  Vibio»  Gron.  Lipsium  sequitor 

G.  1 1»  cum  Bucherio ,  Eccardo ,  Harduinos 

Jamque  Jixerant  domos.  Castigat  ad  Plioium,  Duhius  pro  barbaro  et 

Khen.   (  e  Bud.  )  Jamque  finxerant  rom.  inaudito  repudians,  et  Broie- 

domos.  hnmo  Jixerant ,  id  est  posue-  rius ,  Gronoyium  Ryckius.  Sane  tiun 

rant,  collocaverant.  Juven.  Sat.  3,  multa  Romae  nomina  barbara,nec 

2.,  Laudo  tamen,  vacuis  quod  se-  ante  Romae  audita  :  ncc  mirum,nt 

dem  Jigere  Cumis  Destinet.  Gron.  monuit  recte  Jac.  Gron.  ad  c.  Sa.  in 

Edd.  ante  Rhenan.  omnes  fixerant,  nomine  Lurii.  Ern.   Dubius  codd. 

Eb^n.  Flor.  Bud.  Agr.  etc. 


\^!"-  LIBER  XIII.  285 

nim  ludicris  ignari  oblectabantur)  dum  «  ton^essum 
aveae ,  discrimina  ordinum ,  quis  eques ,  ubi  seuatus  » 
jercunctantur,  advertere  quosdam  cultu  extemo  in  sedi- 
)us  senatorum  :  et ,  «  quinam  forent ,  »  rogilantes  , 
)ostquam  audiverant ,  «  earum  gentium  legatis  id  hono- 
is  datum,  quae  virtute  et  amicitia  romana  praecellerent : 
luUos  mortalium  armis  aut  fide  ante  Germanos  esse , » 
iiclamant ,  degrediunturque  et  inter^atres  considunt. 
Juod  comiter  a  visentibus  exceptum,  quasi  impetus  an- 
iqui  et  bona  aemulatione.  Nero  civitate  romana  ambos 

78.  Bona  amulatione,  Lego  et  bona  temulationis  ,  yel  Uird  ctmulatus  ,  qnomodo 
olet  Tacitus.  Possis  et  honesti  asmulalus.  Et  boni  temulatio  legit  Juretos  ad  Sjrm- 
oacb.  4 ,  56.  Gicer.  ad  Att.  6,3.,  Licet  eum  solus  ames  :  me  asmulum  non  habebis, 
eneca  de  Benef.  i ,  g. ,  Si  quis  nulla  se  amica  fecit  insignem ,  nec  aliencB  uxori 
■mulum  prcestal, 

Advertere  quosdam  cuUu  extemo»  Sed ,  quod  de  legatis  his  ad  Neronis 

^rmenios  et  Parthos ,  sedentes  in  tempora  Tacitus  retidit ,  eximium 

enatu ,  uti  eleganter  Suetonius  lo-  et  antiquae  nostras  simplicitatis  fac- 

[uitur.  Morem  autem  eum  fuisse ,  et  tum :  TranquiUo  yisum  Glaudio  at- 

lunc  honorem  bene  meritis  sociis,  di-  tribnere  25.  £rrat ,  me  judice,  Tran- 

tici  e  Justino :  qui  de  Massiliensibus  quiUus.  Lips. 

3, 5.,  Ob  quodmeritum  et  immunitas  Degrediunlurque,  Sic  bene  e  MS. 

Uisdecreta,etlocusspectaculorumin  Flor.  dedit   Pichena.  Vett.  omnes 

enatu  datus.  ItemJoaephOf  qui  de-  digred.  ut  alibi.  Vid.  ad  4>  49*  74* 

retuni  C.  Gaesaris  et  senatus  recitat  etc.  £rn. 

'1*0  Judaeis  i4  ?  10 ,  6.  in  hsec  yerba :  Bona   temulatio.   Libri    aliquot, 

•iJoa-^iti  Tfi'T/)KAyo>,  xAi  TAfo*/  TO?c  ^"tu^tio/ie.-ex  quibusjunctim  tunc 

^rov,  x,Ai  irfta-^suTttls,  Tols  uir*  etu-  scribam,  quasi  impetus   antiqui  et   , 

ov nrtfA^^uvn,  h  rs  nrvy/jL^  fAOiofjiAr-  honi  asmuladone  ;  et  sane  sic  fuit. 

«y  rttti  3-Mpi«y,  Kfitdi^o^iyou;  fjLSTk  Lips.  Impetus  est  repentinus  animi 

iv  c-vyithnriKeiy  Biotftlv.  Dio  68, i5.,  ex  honesto  motus.  D t  c.  5o.  Sed  im- 

^TfoTfAiAyiiTQvc  irfsT^tvTkfyrrovc  petum  ejus,  multum  prius  laudata 

«pdt  Tary  Bfito-iXiMy  flt^(Kyot;/«cyou;,  <y  magnitudine  animi,  attinuere  senio"  ' 

30  jgovKsuTiKM  ^tttiritT^cti  imitt.  £tsi  res.  Antiquum ,  quod  quodammodo 

etuerat  id  ante ,  sua  quadam  caussa,  excedit  modum  saeciUi,  et  antiqui^i 

Lugustus  :  ut  in  Suetonio  leges  44*  laudatae  par  est.   yEmulatin  amm 

iterdicto  tamen  non  firmo.  Sed  ait  bona ,  ut  alibi  prawa,  Sic  igitur  ao* 

ustinus   ecce ,  in  senatu  :  et  Suet.  cipe  :  quasi  quod  esset  impetus  anti- 

^oin.  8.  in  cquite  spectare.  Nec  er-  qui  etbona  asmulatione  fieret.  Gron. 

ent  ultra ,  qui  apud  Suet.  in  Glau-  Bona  cemulatione   MSS.  (Bud.  et 

lio ,  in  senatoriis ,  tentaQt  repouere.  alii)  et  edd.  vett.  antc  iUi«n.  qui  dedit 


IM 


I 


288  ANNALIUM  *•"•'"• 

A.  C.  ^ 

LVI.  Et  commotus  his  Avitus ,  u  patienda  mdiormi 
imperia.  Id  diis ,  quos  implorarent ,  placitum ,  ut  ailtt*' 
trium  penes  Romanos  maneret ,  quid  darent ,  quidadi' 
merent :  nequealios  judices,  quamse  ipsos,  paterentur.) 
HaBc  in  publicum  Ansibaiiis  respondit :  ipsi  Boiocalo, 
^  ob  memoriam  amicitiae  daturum  agros.  v  Quod  ille, 
ut  proditionis  pretium  adspernatus  addidit  :  u  deesse 
nobis  teiTa,  in  qua  vivamus^  in  qua  moriamur,  noi 
potcst.  »  Atque  ita,  infcnsis  utrimque  animis,  disce»- 
sum.  Uli  Bructcros ,  Tencteros ,  ulteriores  etiam  natio- 

83.  Deesse  nobis  teira  ,  in  qua  vivimus,  Opinor  addendnm  polest.  In  gua  vwtr 
mus ,  potest,  Sic  esse  repetitnm  Hiftt.  1 ,  3. ,  Aec  enim  unquam  atrocionbus  popiU 
romani  cladibus  ,  magisve  justis  judiciis  approbatum  est,  non  esse  curee  deis  seat- 
ritatem  nostram,  esse  uftionem,  Ibid.  i ,  3o.,  Pardere  iHe  sciet,  donare  vaoA, 
Seneca  Snasor.  3.,  Nescio,  an  vincere  possimus ,  vinci  non  possttmus,  Sen.  delnit 
16. ,  Putavit,  aut  sibi  noceri  ne  a  Jove  quidemposse^  aut  se  nocere  etiam  ivi 
posse.  Interpretes  hic  non  satisfacinnt.  Ainnt  sic  Upsinm  et  M oretmB  re^titai«  d 
Ann.  I  a ,  64.  Forte ,  deesse  nobis  terra  guit  viifis, 

Et  commotus  his  Avitxis.  Turbata  viua ,  qaod  secntofl  est  Beroald.  Tetr 

et  truoca  forsitan.  Lego  tamen  :  Nec  ram  viwam  etiam  MS.  Flor.  Gnelf. 

commotus  his  Auitus,  patienda  m.  undeJ.Gron.faciebattemiinvsbuii' 

imperia  ait.  Dis  quos,  etc.  Lifs.  Mox  Pichena  conjicit :  terra  vivis :  atnuD' 

MS.  Guelf.  et  duoalii  ap.  Broterium,  que  bonum ,  illud  melius  et  elegai- 

gui  darent ,  gui  adimerent ,  qvLod  ae-  tius.  Sic  habere  in  sumpUm.Y^ 

quentibus  bene  convenit.  Ern.  Bud.  autem  est  corrumpere ,  non  coni' 

cjuid ....  (juid.  gere ,  quod  N.  Heinsius  ep.  adGnsr* 

Neque  alios  judices  quam  se  ipsos  t.  4-  Coll.  Burm.  p.  498.  Tult,  aMt 

paterentur.  Nec  male  deleveris  t^  se,  etiam  est  in  margine  ed.  GirplidCl 

ut  To  ipsos  referatur  ad  dcos.  Libro  scriptum ,  terra  potest :  qoaa  alP 

i5,  24.  quoniam  dii,  quamuis poten-  melius  e  seq.  intelligatur.  Vide  lioc 

tiumpopulorumarbitri,possessionem  genus  loquendi  copiose  illustntiuii 

Parthis  non  sine  ignominia  romana  a  Gronovio  Obs,  4 ,  a.  p.  a6.  AAi« 

tradidissent.  Horatius  od.  3,   i ,  5.  ad  la,  64.  Ern,  Bud.  a  i.  m  deesst 

Regumtimendorum  in  proprios  gtv-  nobis  lerram  viuam  in  q.  m.  n.p.' 

gesiRegesinipsosimperiumestJo-  Bip.  emendationi  Rhenani  iiilMti- 

^'W.  Gron.  tuunt  hanc  :  £^.  n.  terraminvitem, 

Veesse   nohis  terra,  Sic  primus  in  q.  m.  n.  p.  Quippe  homine  forti 

edidit  Rhen.  de  conjectura :  totidem-  et  desperato  magis  dignam  sic  fort 

que  verbis  est  in  MS.  Agricolae.  Ed.  orationem  putant,  Quod  ad  ellipaa. 

pr.  corrupte  :  decere  nobis  terram  similem  habes  H.  i ,   8. ,  £t  paoi 

viuam  :  Puteol.  deesse  nobis  terra  artibus,  helUi  inexperfms^ 


M  t  I.-' 


^l^y  LIBER  XIIl.  289 

,  socias  befio  yocabant.  Avitus ,  saipto  ad  Curtilium 
Manciam,  superioris.exercituslegatum,  «  ut  BJienum 
j^ransgressus ,  arma  a  tergo  ostenderet ; »  ipse  legiones  in 
agrum  Tencterum  induxit,  «  excidium  »  minitans  , 
t<  nisi  caussam  suam  dissociarent.  »  Igitur  absistentibus 
bis,  pari  metu  exterriti  Bructeri,  et  ceteris  quoque  aliena 
pricula  defendentibus,  sola  Ansibarionun  gens  retro  ad 
Vsipios  et  Tubantes  concessit.  Quorum  terris  exacti, 
€3m  Cattos ,  dein  Cheruscos  petissent ,  errore  longo , 
liospites ,  ^eni ,  hostes ,  in  alicno ,  quod  juventutis 

84.  Pari  metu  exteniti.  Pnto  exterritis  et  Sructeris,  ceteris  quoque. 

Curtilium  Manciam,  Phlegon  De  nus,  corrigens  lectionem  saperioram 

«Mlmir.  27 .  CurtiUus  Mancias  kgatus  edd.  in  quibus  erat  deferenHbus  (nam 

jan  Germania  exercitum  duxit  Q.  Vo-  sic  est  in  ed.  Puteol/  Ber.  Alc.  non 

Jiisio  et  P.  Scipione  coss.  Lifs.  MS.  deserentibus ,  ut  J.  Gronoyius  e  Be- 

Crnelf.  jib  Ainio  scriptum  ad  C,  M,  roaldina  landat )  sive  yitium  opera- 

£tK.  rum  in  ed.  Pnteol.  fnit,  qnod  seque- 

Jbsistentibus.  Ita  Rlien.  e%  Bud.  rentur  ceteri,  sive  ita  ille  et  MS. 

4uistentibus,  Prius  legebainr  assis-r  edidit,  quod  credo.  Etiam  infra  i4> 

Umibus,  Gf.  a ,  3l ,  34. H.  3 ,  74. 4> ^a.  33.  confimduntar  deferentibus et  tle- 

Pari  metu  exterriti  Bruderi^  et  fendentibus,  Id  si  est,  tanto  magis 

csuHs.  Flor.  lectio,  et  ed.  pr.  Ce-  lilbet  suspicari,  Tacitnm  dedisse  de- 

lenB  ( et  Bud. )  exterritis  Bructeris ,  fugientibus.  Ac  fortasse  in  mente  ha- 

Hceteris.  Mox  quoque  abest  a  MS.  buit  locum  Cssaris  B.  G.  6,  i3.  Us 

^  L  Ebjt.  omnes  decedunt,  (p^ro  quo  nostetr 

fnicula  deserentibus.  MS.  Flor,  absistere^  aditum  eorum  sermonem- 

Guelf.  ed.  pr.  defendentibus :  que  defugiunt,  Notio  deserendi  est 

^     l  interpretatur  J.  Gron.  a  se  ar-  jam  in  solaf  quod  est  deserta.  Ern. 

cen(i&u«,  Yultque  serrari,  cum  ipse  Restitui   cum    Bip.    defendentibus. 

interea  vulgatum  teneat.  Ac ,  nisi  Rhen.  hoc  non  posse  stare  putabat ; 

elkna  pericula  defendere  e  consue-  nisi  legatur  periculo,  Verum  aeque 

todine  latine  loquentium  esset ,  po-  dicimus  defendere  viin ,  injuriam , 

tios  pericula  ab   aliis   propulsare ,  bellum  etc.  Immo  Cic.  pro  Murena  3 . 

^m  communionem  alieni  periculi  de  civium  pericuUs  de/endendis,  — 

^itane,  eam  lectionem,  propter  libro-  BeUum  praeliumque  de  salinis  (  Cat  • 

nim  aactoritatem ,  reciperem  :  nunc  tos  inter  et  Hermunduros  )  iUustra- 

vulgatam  retineo  et  ipse,  dum  melius  -vit  peculiari  dissertatione  G.  Casp. 

cpud  reperiatur  :  quum  interea  fa-  Kirchmaier  4*  Witteb.  1689.  ^ccu- 

^,  me  nescire ,  an  ducta  sit  e  libro  sa  cum  Notitia  Hermundurorum  8. 

^pto.  £am  primus  induxit  Rhena-  Norimb .  x  793. 

2.  19 


300  ANNALIUM  tVr 

^  A.  C.  59. 

erat ,  cseduntur  :  imbellis  aetas  in  praedam  divisa  est. 
LYII.  Eademaestate,  inter  Hermunduros  Gattosque 
ceitatum  magno  proelio,  dum  flumeti,  gignendo  sak 
fecundum  et  conterminum ,  vi  trahunt ;  super  libidiiiem 
cuncta  armis  agendi,  religione  insita,  «  eos  maximeio- 
cos  propinquare  coelo ,  precesque  mortaliiim  a  deis  lius' 
cpiam  propius  audiri.  Inde ,  indulgentia  numinum ,  iUo 
in  amnc  illisque  silvis  salem  provenire ,  non ,  ut  alias 
apud  gentes ,  cluvie  maris  arescente  unda ,  sed  super  a^ 
dentem  arborum  otruem  fusa ,  ex  contrariis  inter  sc  de- 
mentis,  igne  atque  aquis  concretum.  >»  Sed  bcUnm, 

8.1^.  ArescefUe  unda,  Unda  non  arescit.  Palo  arescentem  ,  sed  wida, 

Dum  flumen  gignendo  snle.  Non  Mtiretus   arescerOe ,  sed  unda.  At 

jd>horret  certe  a  fide ,  ut  hoc  flumen  ipsa  de  re  Pliu.  3t,  Sg. ,  GaUim  6e^ 

Sala  fuerit  ?  argumento  vel  nominis  maniasque  ardentibus  iignis  aquam 

ipso.  Flumen  nobile,  mihi  carum  t  «a^amtn/imi&nt.  VanroR.  R.  1,7., 

domicilii  olim  caussa,   ct  Andreae  InGalliaTransalpinairUusadJI^ 

£llingeri ,  niedici  primarii ;  cujus  fi-  num ,  cum  exercitum  ducerem ,  ak' 

des  ac  doctrina,  magna  mihi,  dum  quotregiones  accessi,  ubi  salem  nec 

vivam.  Lips.  Mox  libidinem  est  a  Jbssidum ,  nec  maritimum  kaberentf 

Rhen.    Snperiores   omnes   Ubidine,  sed  ex  quibusdam  lignis  combustiSf 

niud  tamen  verum  est.  Mox  Guelf.,  carbonibus  salsis  pro  eo  taerentar. 

vi,  armis,  Erh.  Eccard  de  Orig.  Ubi  lego,  intus  Ahenum ,  particiila 

Germ.  2,  35.  Salam  Franconicum  addititiarejecta.  LiPs.l8iddru8  0ng. 

hic  designari  docet,  cui  adjacet  Kis-  t6,  2.  nam  aquis  maris  sponte  p- 

«nga,  prope  quam  adhuc  sal  cxco-  gniiur,  spuma  in  extremis  Utanks 

quitur.  Cf.  Thoeldenii  halograph.  vel  scopulis  dereUcta,  et  sole  de- 

p,  1 77 .  De  salinis  islis  iterum  certa-  cocta,  GROir.  Muretnm  seqaitnr  Bro» 

tatum   tribus  saeculis  post,  quum  terius.  Ern. 

BurgundiiCaitorum,  AlamanniHer^        Jix  conCrariis  inter  se  etementis. 

mundurorum sedes  occupassent.  Am-  £x  MS.  Flor.  Guelf .  edd.  omnes  ante 

mian.  Marc.  28,  5.  Rhenanum ,  qui  (  Bud.  secutus)  de- 

Salem  prouenire.   Jac.  Gronov.  levit.  Pichena  restituit.  Idem  BIS. 

notat  e  MS.   Fior,  iiem  :  et  plane  Flor.  a/ime//ti5  :  vitiose.  Initia  hic  et 

sic  est  in  MS.  Guelf.  et  ed.  pr.  Sa-  materia ,  ex  qua  sal  fiat ,  non  ali' 

lem  ceteri  omnes.  Mox  idem  Guelf.  menta  memorantur.  Concreta  actipti 

{  et   Bud.  )   arentem,    Male.    Ern.  et  editi  ohm  omnes.  Concreti/jn  est  e 

A  Bud.  abest  salefn,  2.  m.  adjecit  corrcctione  Lipsii ,  quam  iUe  taiiKi 

item»  non  recepit  in  texlum,  sed  PicJwas 

JElu^ie  maiis  arescente  unda ,  sed,  et  seq.  Ern. 


A--  LIBERXIII.  :,9i 

Hermunduris  prosperum ,  Cattis  exitio  fuit ,  quia  «  Tic- 
tores  diversam  aciem  Marti  ac  Mercurio  »  sacravere , 
quo  voto  e(£ui ,  viri ,  cuncta  victa  occidioni  dantur.  Et 
minae  quidem  hostiles  in  ipsos  vertebant.  Sed  dvitas  Ju- 
honum  socia  nobis ,  malo  improviso  adflicta  est.  Nam 

«6.  Cuncta  victa,  Victa  non  erat  in  cod.  Agr.  Torle  fumenta ,  vicos.  Vid.  Rhenan. 
<t  Gronov.  infra  14»  io, ,  Profsidium  posthae  unpositum  vicis,  Forto  cuncia,  eeu 
victimo!,  occidioni  danlur,-—  R7.  Civitas  Juhonum,  Vibomun  Flor.  Jubonum  cod* 
Agr.  Forte  civitas  Ubiorum.  Gonfiimant,  qne  addnntnr,  ferebaniurque  in  ipsa  nuper 
€onMia  colomm  mania,  Colonia  Agrippina  recens  condita.  Bis  terTe  in  Historiia  Vi- 
biorum  pro  Ubiorum,  Panllo  ante  bene  idem  codez  Agric.  hoslHes  in  se  vertebant, 

Cattis  exitio /iiit, 'Non  disalmalo  qasYictasant,eapo68edit.£aK.  Pro- 

alucinationem  et  ir«ip6pA^«i  viridocti  Tocat  Freinsh.  ad  Caes.  B.  G.  6,  17. 

Bostratis,  qui  ab  hac  pugna  initia  eti.Sam.  i5,  3.  — ^  Cf.  etAthen.9, 

deriTat  Batayas  genti.  Censet  enim,  16. 

Tictos  pulaosque  eo  prcelio ,  Cattos  In  ipsos  vertebant,  Sic  est  in  MS. 

deTenisse  maritimos  locos,  ubi  nunc  Flor.  et  ed.  pr.  ut  Rhen.  conjecerat : 

Batayia  est,  et  origioem  dedisse  inter  id<pie  ut  Taciti  stilo  coQyenientius 

BeJgas  nobilissimee  genti.   Caecita-  rescripsi,  cum  J.  Gronoyio.  Vulg. 

tem !  Batayi  noti  celebresque  diu  (  et  Bud. )  vertehantur.  £rn. 

ante  hanc  sbto  Neronis  pugnam  :  et  Citfitas  Juhonum.  De  hoc  igne  ni- 

Cattorum  migratio,  de  qua  Tacitus  niia  mira.  Pighius ,  amicus  noster , 

de  Germ.  29.  non  dulne  antiquior.  censebat,  Huionum  sorib.  quoniam 

JBatopi,  inquit,  non  multum  ex  ripa,  in  agro  oognomine ,  hodie  lapis  mul- 

sed  insulam   Hheni  amnis  colunt,  tns  snb  terra  fossilis,  idbnens  con- 

CeOtorum  quondam  populus ,  etsedi-  cipereignem.  Sed  ego  ambigo,  ne 

iione  domestica  in  eas  sedes  trans^  eagensin  Germaniaipgaalibifuerit, 

gressus ,  in  qwbus  pars  romani  im-  non  in  Belgica  :  et  quidam  libri , 

perU  fierent.  Lips.  Sic  omnes  edd.  Vibonum.  Lips.    Vihonum  MS.  Fl. 

tnde  a  PuteoL  ad  Pichenam ,  qui  e  (  Bud. )  Agr.  Guelf .  Nempe  saepe  in 

MS.  Flor.  dedit  exilionus.  £d.  pr.  libris  scriptis  vi  et  in  permutantur , 

exitiosum.  Melius  est  exitiofuit.  prae-  centies  in  ed.  pr.  Taciti  ut  jam  supra 

tertim ,  cum  Tacitus  Tariare  soleat  notaTi.  Nullum  igitur  hinc  argu- 

formam  orationis.  £rn.  Bud.  exitio'  mentum  pro  corruptela  Tulgatae  lec- 

sum  fitit.  sed  2.  m.  syllabam  sum  tionis.  £d.   pr.  Juhionum.  PuteoL 

erasit.  Jukonum  et  sic  ceteri.  N.  Heinsiu» 

Cumitavictaoccidioni.P\aicetDaL'  conjiciebat    Ubiorum,  quod  etiam 

.  nesii  conjectura ,  cuncta  vipa.  Lips.  M.  Altiogio  Not.  G.  ins.  P.  i.  p.  83, 

MS.  Flor.  ( Bud . )  edd .  omnes  cuncta  et  Cellario  probatur.  ^ycWtksyEduo- 

victa ,  idque  defendit  Freinsh.  ad  rum ,  intelligitque  incendium  Lu<y- 

Flor.  4,  a.  et  ad  h.  L  Faernus qnoque  dunense ,  de  quo  etiam  16,  i3.  quod 

<x)DJecit  viV«.  At  J.  Fr.  Gronoyio  nescio,  an  quisquam  probaturus  sit. 

nputrum  placet,  sed  tnVti,*  cuncta ,  CluTerus  G.  A.  3,  8.  in  ducatus 

^9- 


3Q3  ANNALIUM  *"••"• 

'^  A.  C.  59. 

igncs  j  terra  editi ,  villas ,  aiTa ,  vicos  passim  corripie- 
bant,  ferebanturque  in  ipsa  conditae  nuper  coloniae  moe- 
nia.  Neque  extingui  poterant;  non,  si  imbres  caderent, 
non  flnvialibus  aqnis ,  aut  quo  alio  humore  :  donec  ino- 
pia  remcdii ,  et  ira  cladis ,  agrestes  quidam  eminus  saxa 
jacere,  dein,  resideutibus  flammis,  propius  suggressi, 
ictu  fustium ,  aliisque  verberibus ,  ut  feras  absten*ebant : 

88.  Jul  alio  humore  nitereniur.  NiteretUur  abeit  a  Flor.  God.  Afric  hahtiperfwir 
Jerentur,  Onmino  toUendam  ett.  S«d  scribo ,  non  vijlutfialis  aqum,  Sic  vi  Niti  apnd 
JosliB.  a ,  1.  abi  nanc  sive  Nili  male  legitar.  Nam  vis  Nili  praoesMFat.  Paollo  ante 
cod.  Agr.  passim  arripiebant.  —  89,  Et  ira  ciadis,  Poto  et  injuria  cladis  irritati  apts- 
tes  ,  Tel  vi  irritati.  «6 , 4«  t  iatalfantur  per  infuriam  pubH^JiagitUm 

Bergensis  anstrina  parte  ciyitatem  esse.  Nam  9IS.  Agr.  habet  peifin- 
Johonum  ponit.  Grae-vius  ep.  ad  derentur.  Oxon.  titerentur.  Oinitti 
Heins.  t.  4-  Coll.  B.  p.  678.  non  nr-    Tnlt  etiam  Cort.  ad  SaU.  B.  C.  3, 

bem ,  sed  gentera ,  rempublicam  in-  p.  aa.  nbi  rimilia  ezempla.  J.  Gro- 

telligit.  Ern.  Sic  et  Cluyer.  1.  c.  Ita  noyius  TOcatdoDQm  Beroaldi.ImiDo 

ciuitas  et  ap.  Caes.  B.  G.  a.  Justin.  Puteolani ,  «iye  cod.  qoem  ille  ha- 

41,5.  etc.  Apud  Iiistoricos   saspe  buit.  Nam  est  et  in  Goielf.  Verom 

Ftbii  pro  Ubiis  ponuntur.  Rhen.  yo-  deleto  hoc  ,   cometjoeiw   erat ,   at 

lebat  Bibonum  et  intelligebat  trac-  etiam  deleretor  alterum  si  :  nt  Ti- 

tum ,  quem  Tocat ,  Bibensem  ,  Be-  dit    Pichena ,    fnistra    repognanu 

benhusen,  Bebelingen.  Wustemann.  J.  GronoTio.  Atque  credo ,  boc  ip- 

de  Hermunduris  J.  10.  Tubonum  tcI  sum  « ,  Irustra  a  librariis  repetitum, 

Tubantorum  legendum  praecipit.  De  occasionem  dedisse  inserendi  Terbi, 

Lugd.  incendioY.  etSen.  ep.91.  ad  quod  referretur.  Decepit  libra- 

Cornpiebant,  Ed.  pr.  arrlpiebant,  rios  inscitia  consuetudinis   Gome- 

quod   rectum   est ,   et  fortasse  illi  Jianae ,  substantiTa  peripbrastice  ex- 

praeferendum.  Etiam  14,  8.  arripere  primendi.  Sufficiebat  non  imbribut, 

servos ,  pro  corripere ;  et  sic  saepe  £i  periphrasi  deinde  adjungit  subs- 

Liyius.   V.    Drakenb.    ad   3  ,    i3.  tantiTa  nuda.  Sic  pauUo  ante  c.  56. 

Er^n*  tjfuod  jutfeniutit  erat:  imbellis>tetas.    I 

Jlumore niterentur.  AiuntcoTTup-  Secutus   nos    est  Broterius.   Enif. 

tum  boc  verbi :  niterentur:  aut  po-  Rhen.8erTaTit/iitere/itoretsuadebat 

tius  Flor.  cod.  exemplo  delendum.  legere  reniterentur ,  quod  placebat 

Dissentio  ,  et  promptum  est ,  nite^  Vertranio  et  Danesio.  Frustra. 
rentur  exstinguefv ,  ordinari.  Lips.         u^grestesquidam.EA.pT.agr^stis. 

Ego  yero  non  dubiUTi  delere  Ter-  mox   resistentibus  flammis.    ut  in 

bum ,  quod  etiam  (  a  Bud.  et )  ab  Guelf.  Cetera  omnes  (et  Bud.  )  re- 

ed.  pr.  abest ,  et  in  quo  ceteri  MSS.  sidentihus ,  quod  Terum.  Paullo  post 

ita  Tariant,  ut  planum  sit,  id  Ter-  correxi  derepta,   pro    direpta,  at 

bum  e  margine  et  a  glossa  natum  Ryckius  e  cod.  Agr.  Eiur. 


*.c.8...  LIBER  XIII.  2n5 

A»  C.  59.  «7 

postrcmo  tegmina  corpori  derepta  injiciunt ,  quanto 
magis  pro&na  et  usu  polluta  j  tanto  magis  oppressura 
ignes. 

LVIII.  Eodem  anno  Ruminalem  arborem  incomitio^ 
quae  super  octingentos  et  quadraginta  ante  annos  Remi 
Romulique  infantiam  texerat ,  mortuis  ramalibus  et 
arescente  trunco  deminutam,  prodigii  loco  habitum  est, 
donec  in  novos  fetus  reviresceret. 

90.  Tegmina  corpoH  direpta,  Derepta  omnino  cam  cod.  Agr.  —  91.  Profana  et 
usu  poUtUa,  Profano  ex  usu  pato.  Flliori  non  habet  cod.  Agr.  et  poto  ab  aliis  abesie. 
«—  93.  Octingentos  el  quadraginta,  Lego  octingentos  atque  triginta. 

Profana  et  usu  poUuta,  Adde  autem    Aemusque  xviii.   dnntaxat 

Tocemeprisca  editione,  et  usu  vi^  annosnati,  cumfactaRomaest.Non 

Uori  poUuta.  Vestes  vult  saoguinis  ergo  plures  ab  infantia  eorum  ad 

aut  seminis  notis  sordentes.  Lifs.  In-  hunc  diem  annis  triginta.  Facilis  pu- 

telligit  ed.  Puteol.  quam  sequuntur  tatio  ex  Dionysio ,  Liyio,  et  aliis.  Ita 

Riy.  Beroald.  Alc.  estque  et  in  MS.  ergo  hic  emendem ,  et  octingentos  et 

Guelf.  Ad  ed.  pr.  MS.  Bud.  ( Agr. )  triginta  scribam ,  ne  Tacitus  mani- 

omnesque  a  Rhenano  edd.  eo  yerbo  festa  sit  in  culpa.  Lips.  Oct,  et  trig, 

carent.  Recte.  Quorsum  enim  ad-  probat  Acidalius  et  putat  ee  ^uati^a- 

datur  ?  Ern.  ginta  ortum  ex  at<^ue  triginta ,  quod 

Muminaiem  arborem.  De  ficu  Ru-  recepere  Bip.  In  Bud.  post  itnte  le- 

minali  et  IVayia  digna  lectu  Scaliger  gitur  per,  unde  Rhen.  conjicit  pe- 

in  Festum ,  iUustrissimum  ingenium  rennans, 

nostri  aeyi.  Lifs.  Adde  Salmas.  ad  Refiresceret.  Ita  e  Flor.  Pichena 

Solin.  p.  8oo.  £rn.  Plin.  i5 ,  20.  edidit :  cui  consentit  Guelf .  Revivis- 

Quas  super  octingenlos  et  ijfuadra-  ceret   superiores  omnes.   Sed  ante 

ginta  ante  annos.  Damno  numerum.  idem  liber  Guelf.  non  habet  habitum 

Nam  hlc  annus  U.  c.  811.  Romulus  esi,  £&n. 


^««««««^«««^««^^«^«^^'««««^^««I )%«%%«%%«  %^%«%«%%%%%  ^»»%%%<l»t<»%»»%%<M>l  »M%%WW%%%%%% 

C.  CORNELII  TACITI 

« 

AB  EXCESSU 

DIVI  AUGUSTI 

ANNALIUM 

LIBER  QUARTUS  DECIMUS. 


BREVIARIUM  LIBRI. 

p.  I.  Nero  matris  c^edem  agilat ,  incitante  Poppsea.  —• 
II.  Agrippina  incestum  tenlat ,  an  Nero  potius  ?  —  III.  De 
caedc  matris  deliberat  Nero.  Aniceti  consilium.  —  IV.  Agrip- 
pinae  cum  Nerone ,  scelus  celanle^  convivium.  —V.  Mari 
mergenda  aegre  evadit.  Acerronia  remis  conficitur.  — 
VI.  Agrippinadissimulat. — VII.  Nero«trepidat,  cum  Burro 
zl  Seneca  deliberat.  Anicelus  casdem  Agrippinas  suscipit  et 

—  VIII.  perpetrat*  —  IX.  Agrippinse  viles  exsequiae.  — 
K.  Nero  conscientia  vecors  adulatione  erigitur.  —  XI.  Literis 
id  senatum  matrem  etiam  post  fata  criminatur.  —  XII.  Se- 
latus  turpitcr  adulatur.  Thrasea  Paetus  virum  se  praestat. 
IVero  mite  ingenium  adfectat. 

XIII.  Urbem  intrat  anxius  :  blandilias  expertus,  in  omnes 
ibidines  se  cffufidit;  —  XIV.  cilbaroedus  ,  auriga ,  nobiles 
id  paria  flagilia  adigit.  —  XV.  Juvenalia.  Nero  in  scena. 
Vugustanos  conscribit :  — XVI.carmina  pangit :  philosophos 
idet.  —  XVII.  Caedes  inter  Nucerinos  et  Pompeianos  occa- 
iione  gladiatorii  spectaculi.  —  XVIII.  Blaesus  damnatur. 
5lrabo  absolvitur.  —  XIX.  Mors  Domitii  Afri ,  M.  Servilii. 

—  XX.  Quinquennale  ludicrum  Romae.Varia  de  ludis  fama , 
eorum  vituperia  ,  —  XXL  laudes  et  excusatio.  Nero  elo- 
[{uentiae  victor.  —  XXII.  Portentis  commotns  Rubellium 
Plautum  in  exilium  agit. 


age  ANNALlUBf 

XXIII.  Corbulo  Mardorumlatrociniapunit:  — XXIY.per-' 
cussorem  vitat ,  Tigranocerta.  capit.  —  XXV.  Hyrcanosin 
societatem  recipit.  — *  XXYL  Tiridatem  arcet  ab  Armenia, 
quam  tradit  Tigraai ,  Syriae  praeficilnr.  -— XXYII.  Puteoll^ 
Tarentum,  Antium,  coloniae.  —  XXYIII.  Comitit  praetoria. 
Yibius  damnatus. 

XXIX.  Clades  britannica.  Suetonius  Monam  invadit,— 
XXX.  incolas  domat.  —  XXXI.  Iceni ,  Boadicea  duce ,  et 
Trinobantes  rcbellanit;  —  XXXII.  Camalodunum  eipug- 
nant;  Petilium  Cerialetai  cum  iiona  legione  fundunt;  — 
XXXIII.  a  Suetonio  desertum  Londinium  et  Yeralamium 
ipoliant,  cives  et  sociosRomanorum  trucidanL  —  XXXIY— 
XXXYII.  Boadiceam  ferocientem  superat  Suetonius.  Ipsa 
veneno  vitam  finit.  Pocnius  Postumus  gladio  se  transigit.^ 

XXX V III.  Classicianus ,  Suetonio  discors,  res  turbat— • 

XXXIX.  Missus  Polycletus  hostibus  est  irrisui.  Suetonio 
Petronius  Turpilianus  successor  datus. 

XL,  XLI.  Ob  falsum  testamentum  damnati.  — •XLII.Pe- 
danius  Secundus  ,  urbis  praefectus  ,  a  «ervis  caesas.  — 
XLIII ,  XLIV.  In  eos  lege  agi  vult  C.  Cassius ,  et  — 
XLY.  contra  aliorum  sententiam  obtinet.  Populbm  suppli- 
cio  renitentem  Nero  increpat.  —  XLVI.  Tarquitius  Priscos 
damnatus.  Census  per  Gallias  actus.  —  XLYII.  Mors  et  laos 
Memmii  Reguli.  — XLYIII.  Antistius  majestatis  delatus,— 
XLIX.  a  Thrasea  defensus.  —  L.  Fabricius  Veiento ,  calui?- 
niae  reus ,  Italia  pellitur. 

LI.  Burri  mors ,  laus ,  successores  Rufus  et  Tigelliniis.  — 
LII— LIV.  Criminationes  discutere  parat  Seneca  apud  C«- 
sarem  et  commeatum  petit ,  qui  —  LV,  LVI.  subdole  res- 
pondet. — LVII — LIX^  Rufum  imminuit  Tigellinus,  Plauto 
et  SuUae  periculum  struit ,  eos  opprimit* 

LX.  Nero ,  ducta  Poppaea,  Octaviam  amolitur.  Tum  hanc 
revocat ,  —  LXI.  laetante  populo.  Poppaeae  mox  honos  repo- 
situs.  Ejus  doli.  —  LXII — LXIV.  Aniceti  scelere  Octavia 
in  cxilium  pulsa  necatur  in  Pandaleria.Temporum  infelicitas. 
—  LXV.  Libertos  Doryphorum  et  Pallantem  veneno  tollit 
Nero.  Seneca  incusatur.  Piso  Neroni  insidiatur.  Gestabxc 
aonis  circiler  quatuor, 


t:?.r  LIBERXIV.  397 

C.  VIPSTANO  ,  C.  FONTEie  CAPITONE  ; 
IMP.  If ERONE  IV  ,  GOSSO  COENELIO  LENTULO  ; 
G.  GASONIO  P^TO  ,  G.  PETRONIO  TURPILIANO  ', 
P.  MARIO  GELSO,  L.  ASINIO  GALLO  ,  GOSS. 

[.  Caio  Vipstano ,  Fonteio  coss.  diu  meditatum  scelus 
tton  ultra  Nero  distulit ,  vetustate  imperii  coalita  auda« 
cia ,  et  flagrantior  in  dies  amore  Poppaeae ,  cjuae  sibi  ma- 
trimonium  et  discidium  Octaviae ,  incolumi  Agrippina , 
liaud  sperans,  crebris  criminationibus,  aliquando  per 
facetias  incusareprincipem,  et  w  pupillum  »  vocare, «  qui 
jussis  alienis  obnoxius ,  non  modo  imperii ,  sed  libertatis 
etiam  indigeret.  Cur  enim  dififerri  nuptias  suas?  formam 
scilicet  displicere  et   triumphales  avos  ?   an  fecundi- 

COMMENTARIUS. 

Caio  Vipsanio.  Vulgati  Vipsano.  Neronis.  De  vi  verbi  coalescere  su- 

Viri  docti  Vipstanum  eum   nomi-  pra  dictum.  Ern.  Fiagranuore  vo- 

DaDt.  VidcFulvii  uumos ,  in  Apronia  lebat  AcidaUus.  Sic  edidere  Bipon- 

gente.  Lips.  Quum  alteri  consulum  lini.  Praefero  Tulgatum. 

lullum  prsenomen  addatur ;  id  au-  Dissidmm  OctavioB.  Ut  ssepe  su- 

em  fuerit  non  aliud,  quam  quod  pra,  <ii5ci</iiiiit.GRON.SicMS. F]or. 

>raescribebat  collega ,  suspicor  Ta-  (  Bud. )  Agr.  Guelf.  ed.  pr.  Ryckii. 

itum  scripsisse  :  Caiis.  De  gente  Gron.    fil.   dissidktm  Puteol.   cum 

''^pstana  vide  Ruperti  et  Reinesii  seqq.  Erw. 

Iternas  Epist.  48  et  53.  Gron.  Vips^  Incusaret ....  vocaret,  Sic  MSS. 

mo  verum  esse ,  clanim  est  ex  ins-  Flor.  (  Bud. )  Guelf.  ed.  pr.  vetercs 

riptionibus  ab  Ursino,  Sponio  et  onmes :  idque  verum.  At  recentiores, 

rrutero  editis ,  quas  vide  ap.  Ryc-  Lipsius  et  seqq.  infinitivos  dedere , 

inm  et  J.  Gron.  ad  h.  ].  unde  sic  nescio  an  e  libris.  Ern.  Utut  sit , 

um  illis  ipsis  edi  curavimus.  Edd.  haec  lectio  planior  est ,  quam  sequor 

ett.  omnes  Vipsatio:  recentiores  ut  cum  Pich.  et  Bip.  Vertranius  puta- 

ipsii,  J.  Fr.  Groo.  Flpsanio,  Ern.  bat  transponenda  esse  verba  sic :  cr, 

lor.  et  Bud.  Fipsano,  Cf.  et  ad  cr.incus,  P,  et  per  fac.p,voc, 

l.  1 ,  76.  Triumphales  auos,  Unum  tantum, 

Fiagrantior  in  dies  amore.  Intel-  Poppaeum  Sabinum.  Lips.  Parentes, 

igi  potestyZagranribr.Melius  tamen  liberos,  filios,  et  similia  in  plurali 

lagrantiore  :  quod  Tacitum  dedisse  dici ,  etiam  cum  de  uno  sermo  est , 

r^o.  Nam  el  conjungit  haec  cum  hodie  Doiissinum.  £rk.  De  Pop- 

ludacia  coalita  ,  non  cum  nomine  peeo  4  9  ^* 


308  ANNALIUM  l"'* 

^  A.  C.  lia. 

tatein  et  vcriim  animum?  timeri,  ne  uxor  saltem  inju- 
rias  patrum,  iiam  populi  adversus  superbiam avaritiam- 
que  matris,  aj)eriat.  Quod  si  nurum  Agrippina  non  mst 
filio  infestam  feire  posset ,  reddatur  ipsa  Othonis conju- 
gio.  Iturain  quoquo  terrarum,  ubi  audiret  potius  conto» 
melias  imperatoris ,  quam  viseret ,  periculis  ejus  im- 
mixta.  »  Haec  atque  talia  ,  lacrimis  et  arte  adultene 
penctrantia ,  nemo  prokibebat ;  cupientibus  cunctis  in- 
fringi  matris  potentiam ,  et  credente  nuUo ,  usque  ad 
coedcm  ejus  duratura  filii  odia. 

• 

I .  .-/n  /ecunditatem  et  verum  animum  ?  Hoc  est ,  unoermn  anMMram  ct  affecMk 
Perperam  sollidtatiu  locus.  Sic  verus  affectus  H.  i ,  i5.  Plinias  £p.  8,6.,  Sdoftm 
sit  tibi  verus  et  i/igenuus  animus ,  notante  Grutero.  Nosier  infra  t4  ,  6i.,  an,  qm 
vetmm  progeniem  penatibus  Ccesarum  datura  sU»  Syumiacb.  Ep.  i  ,  8. ,  vtri  ammit 
indicium .  Ckero i  suggereiite  Gncvio  £p.  la,  i6.,  Aom  nescis  ,  quanlitefaciam»  d, 
quam  pro  nosliv  veienimo  verissimoque  amore  omnibus  tuis  commodis  gaudaiM, 
Curtiiu  lo  ,  5.  dc  morte  Alexandri ;  Persw  comis  suo  more  deionsis  non  ut  victenm 
et  modo  hostem ,  sed  ut  juslissimum  gentis  sut^  regem  ,  vero  desiderio  UtgfkwL 
Jiislinus  4,3.,  quos  Ptolemceus  ultra  modum  vera  affectiotus  ampiexus,  oscaHs 
diu  fatigat,—-Deinde  scribe,  verum  animum  timefi ,  neve  uxor  saUum  in  inJMrias 
patrum,  iram  populi  etc,  aperiat?  Sallum  aperire,  Curtins  6,  5.,  Una  ratio erat 
cfedendo  aperire  saitum.  Saltus  ubi  gregcs  pascebantur,  qui  obsepiri  solitw,  nndeet 
septa  pro  saltu  Lucan.  Huc  alludit  Plautus  Casina  5,  a,  4i>  >  <'^<  ittum  saitum  viieo 
obseptum,  rogo  ut  altero  sitiat  ire.  Livins  39,  3«.,  aperuit  saltum  ustfug  adfhsnm 
Macram.  44,  4.,  Attalum  et  Misagenem  prtesidio  esse  stMum  aperiaUibus  jukd. 
Aperire  campum  noster  H.  a,  35.  portum  Ann.  16 ,  >3.  sinum  pandere  fortimm  oe- 
eurrenii  i:.  i,  5^.  feneslram  aperire  famosit  carminibus  Soat.  Tib.  a8.  nbi  tid. 
Casaiib. 

An  Jecunditatem  et  verum  ani-  a.  f.  et  v.  a.  timeri?  neue  uxor  etc 

mum.  Distingiio ,  vemm  animum  ?  quod  mireplacetGraeTio,  hoc  sensii: 

timen  ,  ne  uxor.  Nam  quod  Erricus  neve,  si  uxor  ejus  sim ,  si  non  alia, 

Meminius  legcl^t ,  uterum  annuum ,  at  injurias  ,  cpiibi|S  a  patrilms  affici- 

acutius  qnam  verius  censeo.  Lips.  tur ,  et  odium  popoli  in  Agrippioani 

Sic  emendabat  etiam  Facrnus ,  pla-  aperiam.  £rn.  H.  i  ,  i5.  legitur  venis 

cebatqiie  Ursino  ,  Freinshemio   ct  adfectus ,  i.  e.  diasimulare  nescins^ 
aliis.  Sed  verum  animum  probo,  h.         Possel,  reddatur.  Acidalius  Tel 

e.  verum  amorem;  nam  opponitur  potsityYeXreddereturXe^emdivLmcieor 

mox  injesta  Neroni  uxor.  F^ems  ani'  set.    Probo  posterius   propter  sfr 

mus  est  etiam  Hist.i ,  i5.  unde  jam  quentia.  £rn. 
landaviiRyckius.Heinsiusap.Gra;v.        OtJtonis  conjugio.  Vidc  i3,  45> 

t.  4«  CoU.  ej»p.  B.  p.  672.  corrigit :  4^. 


I 
llr: 


I 


l:^:r  LIBER  XIV.  299 

11.  Tradit  Cluvius ,  «  Agrippinam  ardore  retinendae 
K^tentiae  eo  uscjue  provectam ,  ut  medio  diei ,  ciim  id 
emporis  Nero  per  vinum  et  epulas  incalesceret ,  o£ferret 
e  saepius  temulento  comptam  et  incesto  paratam.  Jam- 
pe  j  lasciva  osaila  et  praenuntias  flagitii  blanditias  ad- 
lotantibus  proximis ,  Senecam  contra  muliebres  illece^ 
biias  subsidium  a  feminapetivisse :  immissamque  Acten, 
libertam ,  quae ,  simul  suo  periculo ,  et  infamia  Neronis 
anxia ,  deferret ,  pervulgalum  esse  incestum  ^  gloriante 
matre,  nec  toleraturos  milites  profani  principis  impe- 
iium. »  Fabius  Rusticus ,  «  non  Agrippinae ,  sed  Neroni 
cupitum  id, »  memorat,  «  ejusdemque  libertae  astu  disjeo- 
tum. »  Sed ,  quae  Quvius,  eadem  ceteri  quoque  auctores 
prodidere,  et  fama  huc  inclinat  :  seu  concepit  animo 
tantum  immanitatis  Agrippina ,  seu  credibilior  novae  li- 
bidinis  meditatio  in  ea  visa  est ,  quae ,  puellaribus  annis , 
stuprum  cura  Lepido ,  spe  dominationis ,  admiserat , 


Ardore  ret.  A,  p*  Sic  scr.  et  edd.  edd.  ante  Rhen.  JErn.  In  edit.  Be- 

pnBter  Corbei.  cjui  habet  Agripp»  a,  roaldi  per  errorem  legitur  lnscwia, 

K  ;>.  qaod  melius  recte  judicat  Bro-  Putedl.  jam  habet  lascit^a.  Sic  et 

terias.  Nam  yu]gata  structura  durior  cod.  Bud.  Colon  ab  Ernestio  posi- 

'(8t.  Ern.  Omnino  restituenda  Ta-  tum  sustuli ,  ne  causa  ab  effectu  se- 

cito  ppoba  lectio.  jungaiur, 

Medio ,  diei ,   cum  id  temporis,  /^opencu/oetc.  Heinsiusmalebat: 

Homamergoepulabanturdiemjedio?  sui  periculi  et  infamice  N»  anxia. 

Non  Yulgo  qnidem  :  non  item  -viri  ut  4  j   12  ct  $9.  Habet   tamen  et 

>erii,  sobrii ,  sicci.  Sed  describit  Ta-  Liv.  25 ,  ^o.  anxius  gloria.  et  Suet. 

citus  Neronis  convivium  adolescen-  Ner,  36  anxius  ea  1«. 

tis  madidi,  vere  tempestivum.  De  iScm  co/ice/«Y.  Sic  edidi  e  MS.  Flor. 

9*0,  itemcjue  de  intempestivo,  vide  et  ed.  pr.  Nam  mox  etiam  visa  est. 

^liliter  notata  in  Excurs.  A.  Lips.  Atque  sic  etiam  placebat  J.  Gro- 

^ox  edd.  ante  Rhen.  male  lascisna.  novio.  Vulgo  conceperit.  Ern.  Ita 

Copula  ,  quam  e  MS.  Flor.  addidit  Bud. 

Pichena,  est  etiam  in  cd.  ])r.  Sed  Stupmm  cum  Lepido.  Qui  Lepi- 

Jdem  libri  et  MSS.  Agr.  Guelf.yZa-  dus  antea  maritus  Drusillae ,  con- 

yitiisj  ut  et  ceterae  edd.  ante  Rhen.  victusposteaconjurationisinCaium. 

ost  proximii  colon  posui ,  ut  est  in  Suet.  Cal.  24.  Dio  59, 1 1  et  aa.  item- 


5oo  ANNALIUM  '^■y^ 

A>  C«  00« 

pari  cupidine  uscpie  ad  libita  Pallantb  provoluta,  et  exer- 
cita  ad  omne  flagitium  patrui  nuptiis. 

III.  Igitur  Nero  vitare  secretos  ejus  congressus :  ah- 
cedentem  in  hortos ,  aut  Tusculanum ,  vel  Antiatem  in 
agrum ,  laudai  e ,  «  quod  otium  lacesseret. »  Postremo 
idbicumque  haberctur ,   praegravem  ratus ,   inter6 
constituit :  hactenus  consultans,  «  veaeno,  an  ferro, 
qua  alia  yi.  »  Placuitque  primo  venenum.  Sed  inter 

a.  Quod  otiwn  lacessereU  An  capesseret?  capessere  paraia  Ann.  6 ,  3;.  Sk  fl^ 
■Mter.Vel  lege  otio  marcesceret,  Apnd  Jmtin.  3o,  i.,  otio  ac  desidia  exeraM 
marcebai.  Marcens  quotidiana  luxuria  34 »  a.  nbi  marcessenti  qnidam  MSS.  Boegv- 
ni.  otio  senescere  Livias  i ,  aa.  senescere  igitur  civitatem  oHo  raiuM  »  aUi  torpeteat 
marcere  pavore  Cnrt.  4,  i3 ,  i8.  Ovidiut  ex  P.  s»  9,  61.,  ne  tua  marteseeMpt 
inertes  otia  sontnos.  Liyins  a6 ,  a. ,  Nec  hercule  mirum  esse  milites  in  aae  nmO^ 
Usse  ,  cum  primus  omnium  imperatorjugeret.  Non  stetisse  abest  m.  scriptis  mdM^ 
bns ,  leste  Gronovio.  Lege  milites  in  acie  marcere,  vel  maraUsse,  Vide  Ann,  i5,^ 

qaestupriin  Agrippinain  et  Li-vil-  cum  AgrippinaetiamsanguiDejniio- 

lam.  Rutilius    iu   Itin.   de  Lepidis  tus.  Credo  enim,  honG  Lepidamn»» 

V.  ag3.  Haud  procul  hinc  petitur  si~  tum  ex  iEmilio  PauUo    et  Jniiiy  \ 

gnatus  ah  Hercule  portus :  Vergen'  nepteAugusti.  At  JuliasororAgnp-  ' 

tem  sequitur  mollior  aura  diem.  In-  pinae ,  quae  mater  Gaii  et  soromm. 

ter  castrorum  vesdgia  sermo  retexit  Hinc  clarum ,  cur  Cains  soccesso-'  * 

Sardoam  ,  Lepido  prcecipitante  ,Ju-  rem  illum  imperii  destinayerit ,  ^ 

§am.  lAlore  namque  Cosob  coa^naU}s  quinquennio  mattirius ,    quam  per 

depuUthosteSj  Virtutem  Catuli  Roma  leges  magistratum  capere  Toloerit : 

secuta  ducis.  Ille  tamen  Lepidus  pe-  quod  Dio  tradidjt  $9,  23.  Erat  eniDi 

jor,  civilibus  armis  Qui  €>essit  sociis  sanguinis  gentisque  Aagustn  ,  pvi 

impia  helLa  trihus .  .  .  Iiisidias  paci  cum  Caligula   gradu.   Prset^  no 

meliri  tertius  ausus  y  Tristihus  exce-  bsec  dixi,  ad  Suetonii  historiaxpf 

pit  congrua  fata  reis.  Quattus  Cce-  lucem.  Lifs.   Is  Lepidus  filins  6at 

sareo  dum  vuU  irrepere  regno  ,  In-  M''.  Lepidi,  quiconsul  cum  Statili^ 

eesti  poenam  solvit  aihilterii?  Pri-  Tauro  a.  764- 

mum  mali  fati  Lepidum  intellegit,  Exercita.  Pricarasad  Apul.  Met 

qui  cum  Q.  Catulo  dissensit  post  9.  p.  563.  Yult  exercitata,  sed  noii 

obitum  Sullae  ,  et  in  Sardinia  periit.  necesse.  Sic  enim  et  4  j  n*  H.  {» 

Alterum,  qui  triumvir.   Tertium,  4-  '^^^' 

qui  conspiravit  m  Augustum ,  illius  Otiwn  lacesseret.  I.  e»  capesseret, 

filium.  Quartum ,  de  quo  bic.  Sed  uli  inciperet.  £rn. 

cur  poeta  ait ,  incestum  ejus  adulte-  Proigrawem.  Bud.  pras^rave. 

rium  cum  Agrippina  et  Li\ ia  ?  ideo,  Placuitq.pr.  venenum.  Paulloalt' 

quia  mariliis  Drusiliae  Lepidus  :  et  ter  Suet.  34. 


ii.c.8.j.  LIBER  XIV.  5oi 

A.  C  oo. 

epulas  principis  si  daretur,  refari  ad  casum  non  poterat, 

tali  jamBritanniciexitio;  et  ministros  tentare  arduum 

Tiddbatur  mulieris ,  usu  scelcrum  adversus  insidias  in- 

fentae  :atque  ipsa  ptassumendo  remediamunieratcorpus. 

Smnm  et  caedes  quonam  modo  occultaretur ,  nemo  re* 

H^iebat ;  et ,  ne  quis ,  illi  tanto  facinori  delectus ,  jussa 

Sjpemeret ,  metuebat.  Obtulit  ingenium  Anicetus  liber* 

liK,  classi  apud  Misenum  prsefectus ,  et  pueritiae  Nero- 

las  educator,  ac  mutuis  odiis  Agrippinae  invisus.  Ergo, 

«navemposse  componi, »  docet,  w  cujuspars,  ipsoin  mari 

'fer  artem  soluta ,  effimderet  ignaram.  Nihil  tam  capax 

iMtuitorum,  quam  mare,  et,  si  uaufragio  intercepta  sit^ 

quem  adeo  iniquum ,  ut  sceleriadsignet,  quod  venti  et 

fiuctus  deliquerint?  Additurum  principeni  defunctae 

templum  et  aras  et  cetera  ostentandae  pietati. » 

rV.  Placuit  sollcrtia ,  tempore  etiam  juta ,  quando 
Qainquatruumfestosdies  apudBaias  frequentabat.  IUqc 

3.  Jtque  ipsa  prwsumendo,  Forte  et  qua  spissa,  prwsumendo  remedia  munierit 
torpus,  -vel ,  ut  quce,  —  4.  Classis  apud  Misenum,  Classi  cod.  Agi*.—  5.  OstetUanda 
fietatis,  Pietati  Flor.  r.ectius. 

MeUiebat.  Acidalius  malebat  me-  Agr.  Ryckius. )  PietatL  exquisitius 

ibeftant  aut   metuebatur ;   y«1  ante  est.  £&n.  Genit.  taiQen  etiam  sic  3  p 

«liam  non  reperiehat*  Sed  non  ne-  7  et  9. 

«esse  est,  ut  Tacitum  eodem  modo  Templum  et  ara$  etc,  Respice  i , 

emniaenunciasseputemus.MoxMS.  ii«                      ' 

Ror.  ( Agr. )  et  cd.  pr.  classi.  Ce-  Tempore  etiamjiOa»  lu  libri  ma- 

terae  edd.  (  et  c  Bud. )  classis ,  utro-  nuss.  Lips.  Sic  et  Guelf.  et  ed.  pr. 

^e  modo  loquitur  Tacitus.  £rn.  quamquam  inversa  prima  syllaba , 

Nauem.^.docet.  Suet.  Ner.  34*  ip-  ut  alias.  Add.  ad  3,  35.  Ceteri  ante 

'^  Neronem  commentum  esse  tra-  Lipsium  ( et  c.  Bud.)  adjuta,  £t  sic 

^t.  Dio6i,  12,  i3.  etiam  occasio-  laudat  Victorius  ad  Cicer.  ep.  ad 

tiem  inyenti  tradit.  Paullo  postMS.  Div.  2,  la.  £iln.  Lactant.  opif.  D. 

flor.  (  Bud. )  Guelf.  Hard.  Bod). )Pie-  10.  juta  qffensione  dentium, 

'tett.qnod  etiam  habet  PuteoL  et  Quin<f  uatruum  Jestos  dies.  Saeton. 

'V'ett.  omnes  praeter  princ.  Recentio-  34*  solennia  Quinquatnium  Tocat. 

^es  pietalis  praeter  J.  Gronov.  quod  Horatius  item  Qiiinquatrus  festas. 

^ioMSS.  reperit  Broterius  (  et  ia  Caus^a,quia  ii  dies  Minervse,  laeti 


5o2  ANNALIUM  *•"•?■»• 

matrem  clicit  j  «  fercndas  parentum  iracundias  et  pla- 
candum  animum, »  dictitaiis ,  quo  rumorcm  Teconcilm- 
tionis  efficeret,  acciperetque  Agrippina,  facili  feminanun 
crcdulitate  ad  gaudia.  V enientem  dchinc  j  obyius  in  G- 
tora,  ( nam  Antio  adventabat )  excipit  manu  et  compleiOi 
ducitque  Baulos.  Id  vilbe  nomen  est ,  quae  j  promonUh 

6.  Quo  rumorem  reconciUaUonis  efficeret,  Bene  cod.  Agr.  quo  rwnore  recondB*- 
Uomis  afficeret,  acciperetque  Agrippinam,  Lflfe,  qmonmortroe.  adfieerei';  aeoft 
reque  Agrippuui,  K  e.  accipiebat.  Vide  hic  Freiiish.  ajyici  solatiis  Ano.  3 ,  ii.  elitt 
luctu  affici, 

pueris  virisque.  De  ]meris,  Hora-  tior  Picbenae,  decipereUjfue  (exii- 

tius  Ep.  2,2,  197 puer  etfestis  genio )  scribeBti :  nisi  placet ,  al&X' 

Qmnqualribus  oUm,  Exiguo  grato-  retque*  LiPt.£dd.  Tett.  oiniiei(ete. 

quejruaris  tempore  rapiim .  £t  Sym-  Bud.)  praeter  pr«  acc,  Agripjnnm... 

maclins  5 ,  85.,  Nempe  Mineruas  tibi  venientem,  Lectio,  qoae  inde  a  Bo- 

solenne  de  schotis  notum  est;  utfere  nccccro  cditnr ,  est  e   correctioit 

meinores  sumus    etiam   procedente  Freinshemii,  «piam  ille  cnm  seqq. 

ietate  puerilium  feriarum,  Ad  eum  editoribus  recepit ,  eademfjne  pboe 

diem  comfivium  tibi  paramus.  Feriae  bat  Acidalio.  (et  Rjckio. )  EaooD- 

ergo  pueris :  at  viris  etiam  ludi  et  firmatur  ed.  pr.  in  qua  ett  ^ffip» 

spectacula  gladiatorum.  Ovidius,  de  pina :  sed  interpunctio  post  venien^ 

quinque  his  diebus Fast.  3, 81 1 .,  San-  tem :  ut  fortasse  casu  irr epaerit  w»- 

guinc  prima  vacmt ,  necfas  concur^  minativus.   De   interponctioiie  Fri 

rereJcrro.Caussa,quodestiilanata  non  dubitem.  De  cetera  lectioBei 

Minen'adiej4ltera,tresquesuperra'  Nerius  in  Analect.  i,   lo.  defendit 

sacelebranturarenayEnsibusexserds  vulgatam,  et  interpretatnr  <&ci^ 

bellica  lasta  Dea  est.  Hinc  disce,  se-  ret ,  ut  Picbena  corrigebat  :  aiai 

oundum  Quinquatruum  diem  nata-  auctore  Nonio  :  qoi  4>  i^*  locumc 

lem  ejusce  poet«  fiiiase.  De  Tristib.  Lucilio  profert :  sic  vetenOorem  i' 

4^11.,  Lucifer  anAonon  natalibus  ad-  him  vetulum  lupum  Atmibalem  oc- 

fuit  idem  :  Una  cdthrata  est  per  duo  ceptum,  ubi  accipere  interpretatnr 

liba  dies.  Hcec  est  armiferce  dejestis  decipere.  Sed ,  ut  in  iUo  loco  aic  pos- 

quiiique  Minervee ,  Quce  fieri  pugna  sis  intcUigere ,  accipere  per  ae\  elii 

79nma,  cruettn «o^t.Natusergosex-  Taciti  contextu  id  significare,  noi 

to  post  Martias  Idus.  Sed  et  moris,  ut  credo.  Rumorem  accipere  nil  aliiU 

ii  dies  jucunde  hilaritcrque  traduce-  significare  potest,  quam  audire.Jk' 

rcntur.  Augustus  ad  Tibtrium  ap.  ciperet  vel   aUiceretque    legendtfB 

Suet.  Aug.  7 1 .  Nosj  mi  Tiberi ,  Quin-  puto ,  propter  sequentia.  £rn.  Jc- 

quatiw  satis  Jucunde  egimus.  Lu-  cipere  audire  est  cum  adsensa  et  to- 

simus  enim  per  omnes  dies ,  Jbrum-  luptate ,  ut  accipere  omen  ap.  Cic- 

que  aleatorium  calfecimus.  Lips.  de  Divin*  i ,  Ifi» 
Acciperetque  Agrippina.  Asseu-        Ducitque  Baulos,  Antea  Hortcfliii 


A  o  8.3  LIBER  XIV.  3o5 

A.  C  oo. 

rium  Misenuni  inter  et  Baianum  lacum ,  flexo  mari  ad- 
kiitur.  Stabat  inter  alias  navis  omatior,  tanquam  id 
quoque  honori  matris  daretur  :  quippe  sueverat  triremi, 
et  classiariorum  remigio  vehi.  Ac  tum  invitata  ad  epulas 
erat ,  ut  occultando  facinori  nox  adhiberetur.  Satis  con- 
stitit ,  exstitisse  proditorem ,  et  Agrippinam ,  auditis  in- 
sidiis ,  an  crederet  ambiguam ,  gestamine  sellae  Baias 
pervectam.  Ibi  blandimentum  sublevavit  metum :  co- 
miter  excepta  superque  ipsum  coUocata.  Nam  pluribus  ' 

7.  Baias  peivectam,  Baulos  cod.  Agr.  et  Flor,  ct  alii  omnes.  —  8.  Blaridi- 
mentum,  Blandimenlo  cod.  Agric.  Sci*ibe,  blandimen  sublevauit  metum,  comiter 
excepltB  supraque  ipsum  collocatce.  Nec  multum  abludit  conjectara  Gronoviana. 
•—  9.  Nam  plwribus  sermonibus ,  modo  familiaritate  juvenili  Nero.  Nihili  cst  illa  /a- 
mUliaritas  Juvenilis.  Forte  Jamque  ludicri  sermonis  admotis  hilaritaie  jw^eniU 
Jfero,  et  rursus  adductis.  Jdducti  setmones,  sevcri.  Adductius  imperitare  Hist.  3, 
y.  nbi  vide  Lipsium.  De  Morib.  Germ.  c  43.>  Gothones  regnantur  adductius.  Ann.  i  a, 
7.,  adductrmt  impetium,  nbi  plura  interpretes.  Hist.  a ,  a.  pari  modo  scribo  adduc" 
Uoribus  spatiis^  ubi  plnra.  Sic  et  adductwn  supercilium.  Tum  Ann.  6,  a.,  ludibfia 

Villa:  tuDcin  principum  bonis.  De  sella,in  Elcclis  i,  19.  Libri  iidern 

ea  non  ineleganter  Symniachus ,  ejus  Baulos,  non  Baias.Male,  ex  Sueton. 

possessor  Ep.  1,1.,  Hucdeus  Alci-  34.  Nam  Dio  haec  parum  clare  61 , 

desstahulanda  armenia  coegit,  Eruta  i3.  et  olim  mihi  imposuit.  Lips.  Sellce 

Geryoms  de  Lare  tergemini.  Inde  omnes  edili ,  et  MiSS.  Flor.  (  Bud. ) 

recens  atas  corrupta  Boaulia  Baulos  Agr .  Baulos  iidem  MSS.  Guelf.  et  ed. 

Jfuncupat,  occulto  ryominis  indicio.  pr.  quod  recte  repudiant  viri  docti. 

Ab  Diifo ,  ad  proceres  dominosjor-  Nam  a  fiaulis  sella  pervecta  est  fiaias, 

tuna  cucurrit,  Fama  loci  ohscuros  Ern. 

nepateretur  heros.  Hanc  celehrauit,  Blandimentum  suhlei»auit  metum , 

opum/elix  Hortensius ,  aulam  ;  Con-  comiter  exctpta.  Suapicabar  :   Ibi 

tra  Arpinatemquisteiit  eloquio. Fuit  hlandimenta  uAUi^itrunt  metum  co-^ 

etiam  Antoniai  Drusi ,  uti  e  PJinio  miterexcepta^superqueipsumcoUo- 

disccs  9 ,  55.  (81. )  Lips.  Paullo  post  catas.  GROir. 

ia  ed.  pr.  ut  m  MS.  Flor.  (  et  Bud.)  Superque  ipsum  coUocata.  Ergo  is 

matn* :  unde  colligitJ.Gron.iW^uo-  locus  in  convivio  honestior  :  quo^ 

que  honoris  matri  daretur:  quod  non  tiens  duo  accumberent.  Idque  recte, 

dispJicet.    Etiam  in  Guelf.  lilera  s  (  dissentiant  licet  )   scio  monuisse 

crasa  est.  Ern.  olim.  Non  refellit  me  alter  Taciti 

Proditorem.Bad. p}X)ditionem.  locus  3,  i/\.,  In  comfivio  Germanici 

Gestamine    sellce,    Priscis   Jibris  cum  super  eum  Piso  discumbcret ,  in- 

abest  vox«e//ce.  Atqueitasane  locu-  'Jectos  cihos  manihus  ejus  arguentes. 

tus  II ,  33. ,  J/z  eodem  gestamine  se-  Scito  enimtresdiscubuisse, medinmr 

dem  poscit  sumitque.  De  i^esiatqria  que  inter  eos  Germanicum.  Lips. 


5o4  ANNALIUM  ^l'^- 

sermonibus ,  modo  familiaritate  juvenili  Nero  et  rorsus 
adductus,  quasi  seria  consociaret,  tracto  in  longum 
convictu,  prosequitur  abeuntem,  artius  oculis^  pectori 
Iiaerens,  sive  explenda  simulatione,  seu  periturae  ma- 
tris  supremus  adspectus ,  quamvis  ferum  animum  re- 
tinebat. 

V.  Noctcm  sideribus  illustrem  et  pladdo  mari  qnie- 
tam  j  quasi  convincendum  ad  sicelus ,  dii  prsebuere.  Nec 
multum  erat  progressa  navis ,  duobus  e  numero  £milia- 
rium  Agrippinam  comitantibus  :  ex  quis  Crepereins 
Gallus  haud  proail  gubernaculis  adstabat,  Acerronia, 
super  pedes  cubitantis  reclinis,  u  poBnitentiam  filii,et 
reciperatam  matris  gratiam ,  »  per  gaudinm  memora- 

seriis  permiscere  soliius.  (an  el  illic  ludicra?)  ludihria  pari  modo  TrebeUi»  PoQi* 
in  GaUienis  c.  4. ,  cumque  heliualioni  et  ludibriis  vacareL  Hoz  ibi  demio  p.  i^^.ed. 
Salmas.  Nox  tudicra  epulis  solennibus  Aniu  1 ,  5o.  Lofi  eliaim  poteM  ;  Jampbrimm 
semumis^  modo  famiUarius ,  ac  hilaritate  jm^nili ,  etritnmm  adducius^  SiKw  iS» 
363. ,  et  plurimus  idem  Ludentis  per  coUa  jubat.  Pornit :  et  /ocmiari^  sermmm 
ttsus.  Joculares  ineptiat  Symmacho  Ep.  5,37.  ubi  ▼.  Jaretma.  Amx.  x5,  54.,  fmamm 
Uelitiam  vagis  sermonibus  simularet.  Soeton.  Tib.  c.  »1.,  ui  remissiores  ktUuiorU' 
4jue  sermones  eo  superveniente  abrumperet.  Seneca  Gons.  ad  HeWiem  c.  tS.^ubiiBs 
occursus?  ubi  matre  visa  semper  pue/iUs  hUaritas.  —  10.  Ar$ius  oculiset  pectori 
hairens,  Scribe  artius  oscuiis.  Pliniiis  Paneg.  86. ,  nec  temperasti.  OH «  qao  mam 
exeunti  in  lUore  ampUxus  et  osculum  ferres,  Et  pectori  inhtBreas  ,  nec  dnbitin 
Lipsius  debnit.  Et  explendce  simulaUoni,  i3,  18.  de  Neione  itidem ,  quoUens  »i 
Neronem  venlUarel ,  post  breve  oscuium ,  digrediens,  Oscuia  et  compiexus  paoui 
conjongunlar,  etiam  apud  nostmm.  Ut  infra  c  56. ,  His  adJecU  oscuia  etcompiexmi: 
ocalis  muhum  proaeqoi  non  potuit ,  quia  nox  erat.  —  11.  AJharis  grutiam,  ImBO 
mairi  sc.  gralulabatur. 

Etrursus  adductus,  Jdeat.seyeruSj  digressu  papiUas  quoque  exoscula* 

com|)ositus  ^  graYis.  In  HistoriisS,  et<«.GRON.  Rectehaec.CeteroiniTiis- 

7.  super  hac  voce.  Lirs.  tra  tentant  statim  Tiri  docti  (Picfa' 

Artius  oculis  et  pectori  hcerens  ,  Lips.  etc.)  explendcB    sinmiaiioni : 

sit^e  explenda  simulatione.  Sic  ac-  nam  etiam  ablatiYOS  hoc  sensu  recte 

cipio ;  cum  surrexisset  Agrippina ,  et  exquisite  dici ,  supra  demoDStn- 

et  abitum  pararet ,  prosccutus  est  tum  est.  Videad3,  19.  Erk. 
eam  ac  deduxit  comes  ad  litus ,  in        Ex  quis.  Sic  MSS.  Flor.  Agr.  ed. 

ipso  autem  digressu  oculos  et  ubera  pr.  quod  cum  Ryckio  et  J.  Groo.K' 

ejus  dissuaviatus  est,  ultra  modum  cutus  sum.  Getere  edd.  (et  c.  BiMi.J 

rer»  affectiouis.  Suetonius  atque  in  quibus.  Acerroma  ed.  pr.  et  sicaft'  l^ 


f "  *:\  LIBER  XIV.  3o5 

bat :  cum,  dato  sigiio,  ruere  tectum  loci,  multo  phimbo 
grave :  pressusque  Grep6reius  et  statim  exanimatus  est. 
Agrippina  et  Acerronia  eminentibus  lecti  parietibus, 

"^  *a.  BMtere  tectwn  loci,  Illico  vel  ocius  opinor.Yel  tectumforL  —  i3.  Pressusque 
Crepereius,  hmit  oocLAgr.  oppressusque  Creperdus,  et  iftatim  exanimatiis  esl,  Est 
etiam  Flor.  —  14.  Eminentibus  lecti  parietibus,  Haec  omnia  interpolata  sant.  Lego 
imminerUis  tecti  cratibus,  vel  trabibus,  vel  tabulatis,  Valer.  Flaccus  3,  ^G^.^pars 
ardua  summis  Instemuni  tabulata  fofis,  Gartina  4  >  ^*»  tuere  tabulaia,  et  cum  in» 
^entifragpre  milites  secum  in  profundum  trahere,  Possis  eliam  ]egere  cmnpagtitus  : 
Md  Udfulatis  maxime  placet.  In  BIS.  Agr.  tecti  ita ,  nt  tecii  primo  fuisse  videatnr  f 
«nde  legi  possit  imminefUibus  lecto  tabidatis,  Decnmbebat  enim  Agrippina  in  lecto^ 
iit  patet  ex  snperioribns  :  camaram  vocat  Snetonins. 

menhocin  optimislibris  apudSuet.  tum  sumas,  sed  arcuatum  fingas  s 

Tib.  73.  et  inscriptionlbus  antiquis  eratque  docendum ,  ab  ullo  uspiam 

scribitur.  (  ap.  Maret.  p.  162 1.  irul-  tabulas  lacunaris  vel  camarae  parie- 

go  Aceronia, )  Mox  ed.  pr.  ut  MS.  tes  dici.  At etiam  inepte  tectum  con- 

(Bud. )   Agr.  Guelf.   recuperaiam,  cayum  fecissent,  et  contra  consi- 

£b.n.  Sic  el  Faem.  Ursinus.  lium.  Nam ,  cpiod  dicit  parietibus 

Tectum  loci,  Est  camara  Suetonii  niti  undequaque  tectum,  id  falsum 

34.  lacunar  diaetae  in  puppi.  Locus  de  est  primo  in  lacunari ,  quod  suspen- 

eo,  ubi  quis  deyersatur,  deversorio,  ditur  potius ;  deinde,  si  nititur  parie- 

hospitio.  V.  Graey.  ad  Cic.  ep.  ad  tibus,  cubiculi  iUi  vel  diaetae  sunt , 

Div.  16,  21.  Mox  tst  MSS.  Flor.  non  tecti.  Quoddicit,  partem  tan- 

Agr.  edd.  pr.  Puteol.  vett.  omnes  tum  tecti  delapsam  :  fingit,  non  do« 

'  J.  Gron.  Pichena  factum  conjiciebat  cet.  Nam  dicitur  ruisse  tectum  ,  non 

ex  at,  Pressus  autem  est  pro  oppres-  pars  tecti :  et  machinamentum  haud 

sns,  ut  Hist.  4 »  2.  £rn.  T^  est  non  dubie  fuit,  per  quod  suspensum  arte 

habet  Bud.  tectum  repente  delaberetur  :  moles 

,  Eminentihus  tecti  parietibus ,  ac  plumbi  addita ,  non  ut  rueret  tec- 

firte  valuiioribus ,  quamvis   oneri  ^um^  sed  ut  magna  yi  meret,  eli- 

cederent,  Video  esse,  qui   legant,  deretque  subjectos.  Si  porro  par& 

quam  ut  oneri.  Haud  ab  re.  At  mihi  tecti  non  delabitur,  atque  ita  in  ya- 

eliam  vox  parietibus ,  non  firma ;  et  cuo  Agrippina ,  non  potest  dici  ^ro- 

qaid  si  arietibus  ?  Sane  in  Caesare  4  >  tecta  esse :  quod  verbum  claredocet, 

17;  i3 ,  9.  ubi  pontem  in  Rheno  aliquid  obstitisse  ,    quare  tectum , 

stniit ,  suhUccB  ohliquas  pro  ariete  quamvis  magna  mole  ruens,  tamen 

ediguntMW,  £t  videntur  fabri  meta-  ipsam  cum  Acerronia  non  opprime- 

])hora  sic  appeUasse  ligna  sustentan-  ret.  Tum  yelim  acire ,  quomodo  pars 

tia,  et  modice  inciinata  instar  arietis  tecti  non  delapsa  eminentes  parietes 

^bsilientis ,  aut  caprse  :  unde  et  ca-  dici  possit.  His  et  aliis  moyeor ,  uk 

preoU  Tulgo.  Lips.  Recte  haesit  Lip-  lectionem  cod.  Agric.  lecti  parieti- 

^:^  in  tecti  parietihus ;  qui  inteUigi  hus  certissimam  putem ,  et  cum  R yc- 

^on  possunt ,  quicquld  J.  Gronovius  kio  in  textum  inferre  non  dubitave- 

^bloquitur ,  etiamsi  non  planum  tec-  rim ,  cuin  eandem  editio  prima  exhi* 

2.  20 


5o6  ANNALIUM  *-^!''- 

ac  forte  validioribus  ^  quam  ut  oneri  cederent ,  protecte 

sunt.  Nec  dissolutio  navigii  sequebatur,  turbatis  omni- 
bus,  et ,  quod  plerique  ignari ,  etiam  conscios  impedie- 
bant.  Visum  deliinc  remigibus ,  cc  unum  in  latus  inct 
nare,  atque  ita  navem  submergere.  y>  Sed  neque  ipsis 

beal ;  unde  apparel ,  eaiii  etiacn  in  niDt  :  et  additar,  nec  jussos  oqbmi 

aliobono  ci  antiquo  codice  fuisse.  8tatimcon8en8i88e.LiP8.Noapoauii 

(omnino  sic  in  Bud. )  Broterius  eliam  hic  sequi  Lipaiam.  Sijussum  iiutmi, 

in  Vaticanis  duobus  et  Regio  reperit.  facilis  oonseDsoB :  qood  alii  Bott  coi- 

Corruptio  orta  est  e  vicinia  yerbi  sentiunt,  alii  contra  nitmiUir^  pla- 

rectum.  Quiaparieteslectierantemi-  num  facit,  consiliam  id  paocomm 

nentiores ,  b.  e.  qui  extarent  altius ,  fnisse ,  nt  bene  momut  jam  Freiiufa. 

utarcerent,qnaeil]aberentur,  etva-  Qnare  cnm  visum  libris  firmeCnr, 

lidiores ,  nt  onere  ruentis  tecti  non  MSS.  Flor.  (Bod. )  Agr.  Gnelf.Edd. 

confringerentnr,  illaesa  in  lecto  man-  pr .  Rhen.  et  seqq*  id  secatoB  8um  cam 

sit  Agrippina  cum  Acerronia.  Me-  Rjckio  et  J.  GfonoTio.  Jussum  edh- 

mini  me  audire  ac  legere ,  sic  infan^  dere  Puteol.  Rir.  Ber.  Ale.  PSchoii, 

tes  in  cunis  Tiyos  et  salvos ,  collapsis  J.  F.  Gron.  Ebjt. 
tectis,  mansisse.  Tnm  tota  forma  ora-        Unum  in  iatus.  Heing.  BDsc.  OIm. 

tionis  docet  legendum  esse  quam  ut.  t.  9 ,  p.  385.  notat  in  MS.  Agr.  Boa 

Sic  i3,  2a.  validiore  apud libidines  esse  unum.  Gontra  Guelf.  additib 

principis  Paride^qtuim  utpcena  af-  initio  raiem.  Vereor,  ■  od' liic  «liqiiid 

ficeretur :  idqne  cnm  Pichena ,  aliis-  cormptelaesit.  Post  idehi  in  mar|iDe  m 

que  recepi.  MSS.  Flor.  (Bud. )  edd.  demere  pro  dedere.  An  fnit :  ef  dff  1 

Tett.  omnes  quam^ds,  usque  ad  Pi-  contra  nitentes  ademere  facabaum  w:> 

chenam  ( qui  eniendavit  ex  ingenio  ) .  celerioris  m  marejactus.  Certe jacts  IL 

Sic  placebat  etiam  Groslotio,  Aci-  est  remigum,  non  Agrip^mia.  Moi  |i. 

dalio.  EftN.  Mirum  vidcri  potest ,  Pichena  in  MS.  Fl.  ait  esse  impnt- 

Rhenanum  ad  lectionem   Budensis  dentia  :  idque  plane  sic  est  in  ed.  pr. 

8ui  codicis  non  attendisse,  qui  clare  (et  sic  a  t.  m.  in  Bnd. )  Credo,  nt- 

id  lecti  habet.  In  eodem  Bud.  ac  tum  e  terminatione  vocis  pneceden- 

ante  Jbrie  omissnm  est ;  commode  tis ;  non  enim  ffit<pa»f  0?.  Eadem  ^. 

potest  abcsse.  et  Guelf.  non  habent  copalain  ei 

Nec  dissolutio  n.  sequehatur.  I.  e.  ante  ut.  MS.  Flor.  autem  (et  Bad.) 

proccdebat,  succedebat.  Moxebam,  utque.  qnod  multo  moUioa  :  win 

quodeFlor.  (acVen.)  additPichena,  recepi.  Fbrs  iidem  libri  (cofllBaii.). 

estetiam  inGuelf.  ed.  pr.  omnibus-  Ceterae  cdd.  ante  Pich.  male  sorsy 

que  vett.  Casu  excidisse  puto.  Ern.  nt  Guelf.  Fors  offert  aliqnoties  Te- 

In  Bnd.  tamen non  legitur.  rentius  ( ut  Hec.  3 ,  3 ,  a6.  Ph.  i ,  s, 

p^isum dehinc.  Jmmo,  jussum,  ul  88.)  qute  fbrs  ohtulit  ormA  etiam 

libri  aliquot  (nt  Ven. )  a  navarchis  Virgilius,  ni*  fallor.  V.  Gronov.  ai 

et  fraudis  auctoribus  vel  actoribus.  Liv.  i ,  9.  Guelf.  qwB€fue  sors»  Eu. 

Sane  remiges  id  a  se  non  ezcogita-  Respicit  ad  Virg.  JEom  7  ,  554«  Q^ 


At,.,.  LIBERXIV,  5o7 

yromptnsin  rem  subitam  consensus,  et  alii,  contraniien- 
ies,  dedere  facultatem  lenioris  in  mare  jactus.  Verum 
ACcrronia  imprudens ,  dum ,  «  se  Agrippinam  esse ,  ut- 
que  subveniretur  matri  principis ,  «  clamitat ,  contis  et 
refnis ,  et ,  quse  fors  obtuleraf ,  navalibus  telis  coniSci- 
tur.  Agrippina  silens ,  eoque  minus  agnita ,  unum  ta- 
men  vulhus  humero  excepit.  Nando ,  deinde  occursu  le- 
xranculorum ,  Lucrinum  in  lacum  vecta ,  villae  suae  in- 
fertur. 

VI.  lUic  reputans ,  ideo  se  fallacibus  literis  accitam , 

«5.  Acerronia  imprudens.  ImpruderUia  cckI.  Agr.  et  Med.  impudenter.  Forte  im- 
prkdens  doii  vel  rei,  —  16.  Lucrinum  in  lacum  vecta.  Subvecla  vel  devecta  malo. 

Jors  prima  dedit,  sanguis  novus  im-  ohlatarum ,  impeditiorem  orationem 

huil  arma.  facit.  Ut  nunc  editur,  inde  ab  Rhe- 

Occursu  lemmculomm.  Haec  est  nano,  antecedens  est  ab  illic  ad  w- 

yera  lectio,   quae  extat  MS.  Flor.  le^^rentur;  consecpensammt.Sed 

( Bud.  a  I .  m. )  Guelf.  edd.  pr.  cete-  MS.  Guelf.  Flor.  ( Bud. )  ed.  pr.  Pu- 

risqoe  ante  Rhen.  quiindnxit  lem^  teol.cumseqnacibu8,/m5iY<jrKe.Unde 

bunculorum  :  quod  libros  obtinuit  suspicabatur  J.  Gronovius,  totum 

,    usque  ad  Ryckium.£tiamapudalios  iUud   superius   conjungendum   esse 

inhae  voce  turbatum,  nt  ap.  GelK  cum  injertur.  Sane  etiam  Puteol. 

10,  a5*4ibi  MS.  Schefferi  remunctt-  (etBnd.)  initium  npv»  sentent|« 

lus  (v.deMil.  nav.  2,2.)  ut  etiam  facit  Misiique  :  sed  in   islis  primis 

h.  1.  habet  MS«  Agr.  quod  non  dis-  edd.  interpnnctioni  non  multvm  triv- 

piicet  Ryckio :  qui  tamen  temere  e  bnendum ,  nt  sciunt ,  qui  eas  tracta- 

Scheffero  id  manuscriptis  ap.  Gel-  runt :  et  illic  reputans  etc.  formam 

lium  tribuit. T .  GronoT.  ad  Gell.l. c.  habet  noYae sententiae.  Verumtamen, 

Item  ap.  Caes.  B.  C.  3 ,  43.  ubi  MS.  si  t«  que  genuinum  est ,  'aliier  esse 

Ciaocon.  lembunc.  ap.  Valer.  M.  i,  nonpotest.Sedprofectodumkn.Nam 

5.  ext .  I .  ubi  v.  Periz.  et  Torren.  ap.  secundum  latinitatem bonam  deberec 

Sallust.  fr.  Hist.  2.  ubi  etiam  Cor-  esse  :  illata  reputavit  etc.  Ceterum 

tias  edidit  renunculo.  Ern.  Cf.  No-  ethoc,  et  quod  vulgatur ,  melius  est, 

'niiis  iS ,  8.  Ammian.  i^»  2.  item  ia-  quam  cum  Ryckio  e  MS.  Agr.  post 

pidesap.  Grut.  p«  898,  7«  et  p.  1077.  remedium  esse  inserere  putavit,  quod 

Fecta  V.  s.  injertur.  Sic  e  MS.  recte  improbat  etiam  J.  Gronovius* 

Fl.benededitPichena.Consentit  ed.  Frigidum  sane  est  reputans  putawit : 

pr.  C^terae  inde  a  Puteol.  vectam  in-  et  pendet  illa  propositio  ab  reputnns, 

Jerunt ,  ut  cst  in  G  uelf .  Ern.  et  Bud.  quomodocunque  de  ceteris  statnatur . 

Illic  reputans  etc.  Coacervatio  re-  Ern.  Bip.  reponont  misitque,  verum 

rnm  Agrippinae ,  factum  cQgitanti,  sic  ittud  lUic  nputans ,  a  quo  perio- 

20. 


5o8  ANNALIUM  *•"•»•'• 

et  honore  piaecipuo  habitam  :  quodque  lltus  juxta,  non 
ventis  acta ,  non  saxis  impulsa  navis,  summa  sui  parte, 
veluti  terrestre  machinamentum,  concidisset :  obseryans 
etiam  Accrroniae  necem ',  simul  suum  yukius  adspicieus : 
solum  insidiarum  remedium  esse,  si  non  intelligerentur: 
misit  libertum  Agcrinum,  (jui  nuntiaret  filio,  w  beni- 
gnitate  deum ,  el  fortuna  ejus ,  evasisse  gravem  casum : 
orare ,  ut  quamvis  periculo  matris  exterritus ,  visendi 
curam  differret :  sibi  ad  praesens  quiete  opus.  »  Atqoe 
interim,  securitatesimulata,  medicamina  vulnerietfo- 
menta  corpori  adhibet :  «  testamentum  Acerroniae  re- 
quiri,  bonaque  obsignari »  jubet.  Id  tantum  non  per 
simulationem. 

VII.  At  Neroni  nuntios  patrati  facinoris  opperienti , 
adfertur ,  cc  evasisse  ictu  levi  sauciam ,  et  hactenus  adito 
discrimine ,  ne  auctor  dubitaretur.  »  Tum  pavore.exani' 
mis,  et,  d  jam  jamque  adfore,  «  obtestans,  »  vindictaeprO' 
peram ,  sive  semtia  armaret ,  vel  militem  accenderet , 
sive  ad  senatum  et  populum  pervaderet ,  naufragium  et 
vulnus  et  intcrfectos  amicos  objiciendo.  Quod  contra 

17.  Evasisse  gravem  casum,  Lcge  evasisse  se.  —  18.  jidito  discrimiae  me  aulot 
dubitaretur.  Addito  discriniifi^  auctor  dubitare  cod.  Agr.  lego ,  adito  discrimine  nec 
de  auctore  dubitari, 

<lum  ordiuntur,  nonhabet,  c{uo  re-  landi  esse  potuerit,  non  inteUigo, 

feratur.  Legunt  etiam  intelligeretur.  ut  id  addi  necesse  fuerit/Mox  ante 

Sub  intelligerentur  Acid.  et  Heins.  Rhen.edd.  omnesa<i!(/<Co.male.£&H. 

subaudiebant  rata.  Ego  ad  insidias  Non  abesse  a  quibusdam  MSS-  d<»i 

referri  puto.  Sensus  :  si  fingeret,  in-  spemendum  putat  Lall.  UiUer.  Rac. 

sidias  non  intelligi.  11.  tantum  non  exponit  per  prope- 

Id  tantum  non.  Non  abest  ab  MS.  modum.Utcunque  accipias,  simoU- 

Reg.  et  ed.  pr.  Guclf.  id  tamen  per  tionisquimentiohic  fieripossit,  non 

sunul.  Turbare  solent  librarii  in  hac  adparet.  Adito  Rhen.  ex  ingenio. 
formula.  V.  Drak.  ad  Liv.  ^,  1.  Hoc         Quod  contra  subsidium  sibi.  Ro- 

loco  accipiunt  pro  iantummodo  non :  aana  editio,  suffragium  sibi?  Hec 

id  unum  nou  per  simulationem  feclt.  oanino.   Sane  suffragari  ,   adjuyare 

Sed  qua:  hic  simulatio  et  ci^u^simu-  et  opem  ferre  est :  ut  rcfragari,  ob- 


subsidium  sibi  ?  nisi  quid  Burrus  et  Seneca  reperirent. » 
Quos  statim  acciverat ,  inceitum  an  et  ante  gnaros.  Igi- 
tur  longum  utriusque  silentium ,  ne  irriti  dissuaderent , 

sistere.   Inde   et   refragiam  ,   quod  carentur,  quod  et  mihi  in  mentem 

Graecis  fyetvrtortit, Hegesippus5,  'J7. ,  venerat,  quo  sensu Cic. in  Pison. 28. 

Gubernator  obliquat  velorum  sinus  f  Nihil  expiscatus  est.  et  ep.  9,   19. 

et  sine  refrag^o  scinditur  Jretum.  Pichen»  placebat    reperirent.  boc 

Eaque  Toce  et  alii  usi.  Lifs.  cum  Bip.  recepi.  \u)gatum certe stare 

Quod  contra  suhsidium  sibi,  Sic  nequit. 

omnes  inde  a  Puteol.  in  ed.  pr.  suf-  Incertum  an  et  ante  ignaros.Fide» 

/ra^m.  Inde  Croslotius  corrigebat  tibi,  Comeli,   magis  curae,   quam 

suffugium,  qubd  probabile  fit  e  loco  Dioni ,  qui  61 ,  12.  Senecam  aucto- 

Senec.  de  Ira  i ,  1 1 .  ubi  non  unus  rem  impulsoremque  unicum  Neroni 

liber  habet  suffragia  pro  suffugia  :  ejus  criminis  facit ,  idque  a  fide  dignis 

quanquam   illud  ibi  probant  Gru-  multis  traditum  esse. 

tems  et  Lipsius  :  male,  ut  opinor  :  'Axx'  ifxhy  oiiirori^ufxh  Ivi  ^tO*»^- 

deinde  Ovidii  Nuc.  1 19.  ubi  sujffra-  o-n  iirn^t. 

gium  pro  suffugium,  etiam  contra  Lifs.  Hoc  Tacitus  addit,  ut  aliquid 

metrum  irrepserat,  ejectum  jam  ab  daret  inyido  rumori,  qui  utrumque 

£rasmo  aliisque  cditoribus  doctis.  hujus  culpae  alligayit ;  quod  Tacitus 

Unde  apparet,  valde  pronos  libra-  affirmare  noluit.  £t  sinc  dubio  intel- 

rios  in  hanc  confusionem  fuisse.  Sed  ligit  ignaros  insidiarum  in  Agrippi- 

dcquiesco  in  vuigata,  quia  nihil  si-  nam,  non  hujus  tantum  irriti  coepti. 

mile  e  MSS.  notatum  \ideo  :  ut  in  Neque  obstantargumentaVertranii. 

suhsidium consentir e  Tideantur .  Ern.  Quid  enim  ?  Burr us promi^it  Agrip- 

Groslotii    suffuguim   probant   Bip.  pince  mortem ,  sijacinojis  coaTgue- 

Grutero  placcbat  suffragium.  retur :  ergo  et  conscius  fuit,  cum  sine 

Nisi  quid  Burrus  et  Seneca  exper-  crimine ,  sine  accusatione ,  interfice- 

giscerentur.  MS.  Bud.  et  Guelf.  ha-  retur  ?  Dein ,  Seneca  Acten  immisit , 

heni  expurgent,  sed  ille  erasa  priori  ut  prasyeniret  incestum,  ergo  par- 

scriptura.  Flor.  expergens.  Agric.  ricidium  probavit.  Immatum  nemo 

expromercnt :  quod  reoepitRyckius.  credebat ,  adcasdem  mAlns Jilii  odia 

£d.  pr.  ejt/^^rfc^.Vulgatum  est  a  Pu-  duratura.  DeniqueDio  cum  complu- 

teolano ,  non  Beroaldo :  in  quem  frus-  ribos  suis  hac  in  re  nulla  fide  dignus 

lrainvehiturJ;Gronovius:ipsemire  est ,  optimprum  e  Romanis  obtrec- 

in  h.  1.  inconstans ,  modo  expurgent ,  tator.  GRON.Vir doctusin  cd. Gryph. 

modo  expurgetis ,  modo  expergetis  correxerat  ^«aro*.  Ern.  Sic  certe  le- 

tentans  :  quibus  omnibus  nihil  sani  gendum ,  ni  et  velis  delere ,  quod 

inest.  Quidam  volueruntcx/?efl?i7ien«.  fecerat  Ernestius.  Ceterum  Dioni» 

Ern.  Boxh.  expungebat    to  quid»  h.  L  fidem  fulcire  laborat  Reimarus^ 

Heins.  conjiciebat  expergiti  sugge-  Lon^m  utriusque  sil,  MS.  Agr. 

rant.  Hiller. Rac.i i .  probat to expro-  utrinque,  Ed.  pr.  utrumque.  Heinsius 

mere/it,  quod  habesi  3,  49- velex/w-  conjiciebat  utrique»  Mox  art  MSS. 

tent ,  ut  ap.  Cic.  ep.  10, 24.  Yelexpis"  FlcJr.  Bud.  od.  pr.  sequcntes  et.  Scd 


I 


5io  ANNALIUM  -*•"•!■'■ 

A.  CDOf 

an  co  descensum  credebant,  utinisipraevenireturAgrip- 
pina  j  pereundum  Neroni  essct.  Post  Seneca ,  hactenus 
promptior ,  respicere  Burrum ,  ac  sciscitari ,  u  an  militi 
imperandacaedes  esset?  llle  «  praetorianos  totiCaesanim 
domui  obstrictos ,  memoresqueGermanici,  nihiladver- 
susprogeniemejusatrox  ausuros,  «  respondit,  >i  perpdxah 
ret  Anicetus  promissa.  »  Qui,  niliil  cunctatus,  poscit 
summam  sceleris.  Ad  eam  vocem  Nero ,  h  iUo  sibi  die 
dari  imperium ,  auctoremque  tanti  muneris  iLbertnm  » 
profitetur.  « Iret  propere ,  ducerelque  promptissimos  ad 
jussa.  »  Ipse ,  audito ,  «  venisse  missu  Agrippinse  nBn- 
tium  Agerinum ,  »  scenam  ultro  criminis  parat :  gla- 
diumque,  dum  mandata  perfert,  abjicit  iuter  ped^ejus. 
Tum,  quasi  deprehenso,  «  vincla  injici » jubet,  ut,  u  exi- 
tium  principis  molitam  mat  rem,  et  pudore  dcprehensi  sce- 
leris  sponte  mortem  sumpsisse,  »  confingeret. 

ig,  j4c  si  sciscilarentur.  Ac  sciscilari  cod.  Af^ic.  al  Freinsh.  volebaU 

an  bene  restituit  Pichena.  Reddit,  ]poimnt  ac  siscitaretur,  ^modnoasi 

more  suo ,  caussas  silentii ,  sed  du-  credibile  ,    Scnecam  clare  inlerro- 

bitanter  et  duplici  conjectura.  Post  gasse;  verum  quod  sequitnr  respon- 

pro  post  GueLf.  prior ,  male.  £rn.  dit^  id  ita  faclum  docet. 

Pro  pixtmptior  Bud.  promtius.  Imp.  cosdes  esset,  Cod.  Agr.  imp. 

j4c  sciscitari.  Sic  legendum  puta-  nex  esset. 

■\it  Freinsh.Vere  enim  ille  obserTat,  Poscit  summam  sceleris.  Id  ert, 

quaj  sequuntur  e  solo  adspectu  intel-  peragere  cupit ,  quod  coepit  agCTC, 

ligi  non  potuisse.  Accedit  Terbum  el  extremam  ^elut  manum  sccleii 

tespondiz,  quod  disertam  interroga-  imponere.  LiPs.  Sive    potius  ,  sibi 

tionem  supponit.  Itaque  cum  sic  sit  totam  rem  mandari ,  se  praefioi  ei 

in  MS.  Agr.non  dubitavi  cum  Ryc-  negotio  cupit ,   poUicitus  peragew 

kiorecipere,  pro vulgato ac  « «cif «-  eoepta.  l^JoxMS.Flor.  (Bud.Agr.) 

retur.  Forte  tamen  Tacitum  tantum  ed.  pr.  adeam  vocem  :  ceteri  illam. 

dedit  scitari.  Ed.  pr.  ac  si  scitaretur.  Male.  Ern. 

Sed    eadem    ante  respiceret.    Mox  J//o  5{6iV^.  Sic  legitur  e  correc- 

MSS.  Flor.  (Bud.)  Agr.ed.  pr.me-  tione    Rhenani.   Superiores   onmes 

ntoresque.  Sequentes   et  memores ,  illos  invidiae.MS.  GneU.  {etBnd.) 

prseter  J.  Gron.  Ern.  In  Bud.  des-  corrupte  :   illos  in  breui  die.  E»k. 

pk0ret  B.  *c  sciscitaretur.  Bip.  re-  —  *  IUo  cod.  Agric,  Bene. 


Ac  *.3.  LIBER  XIV.  5ii 

VIII.  Interim  vulgato  Agrippiaae  periculo,  qiiasicasu 

evenisset,  utquisque  ^cceperat,  decurrere  ^d  litus.  Hi 

nolium  objectus,  hi  proxirnas  scaphas  scandere  :  alii^ 

^piantum  corpus  sinebat,  vadere  in  mare,  quidam  ma- 

nus  protendere  :  questibus ,  votis ,  clamore  diversa  rogi- 

tantium ,  aut  incerta  respondentium  9  omnis  ora  com- 

pleii :  adfluere  ingens  multitudo  cum  himinibus,  atque, 

ubi  incohimem  esse  pernotuit,  ut  adgratandum,  sese 

expedire ,  donec  adspectu  armati  et  minitantis  agminis 

disjecti  sunt.  Anicetus  viUam  statione  circumdat,  refrac- 

t^que  janua ,  obvios  servorum  adripit ,  donec  ad  fores 

cubiculi  veniret :  cui  pauci  adstabant,  ceteris  terrore  ir- 

rumpentium  exterritis.  Cubiculo  modicum  iumen  ine- 

rat ,  et  auciUarum  una :  magis  ac  magis  anxia  Agrippina^ 

ao.  Magis  ac  magis  anxia,  Forte  At  magis  ac  niagis. 

Hi  molium  ohjectus  scandere.  De  rum  insignem.  Horatia  pila,  apud 

his    molibus  ad  Baias  Gassiodorus  Propert.  3,  2,  7.  tela  ipsa  sunt  : 

Vfriar.  9,  6.,    Quantis  ibi  molibus  nequis  co  me  refutct.  At  de  pilis  his 

Mnarini  termini  decenterinwasi  sunt?  ad  Baias,  etiam  Sencca   epist.  77. 

<^uaniis  spatiis  in  viscerihus  cequoris  Omnis    in  pilis  Puteolorum    turba 

terra  promota  est?  Strabo  lib.  5,  consistit.  Lips.  Demolibusistisv.  ei 

p.  245. 'HcA^iroXicc/ATopffovyf^tvNTeti  Horat.  ode  3.  i,  33.  Pilarum  propei 

jLCiyta-Toy,  ^ttfoifoinTovf  ix^ua-a  of-  Puteolos  hodieque ingentes  visuntur 

fjLQVQ  f   ^tk  Tiiv  vj<^\jicLt  TNC  tf/Aftou.  reliquiaB. 

AtoTTif   t9  ;^fltx/x/  KetTttfAi^etyTtf   tjiv        Questibus ,  votii.  £dd.  ante  Rhen. 

iLfjLpLOKoytAii ,    nrfo^kwova-t    x^^pt.tLTtiL  vom,  conjungiintque  cum  c/amore: 

tU  ™  d-dtx«TT«tv.VirgiUus  9,  710.,  malc.  v^^e^^  su*^^  ^<>^^^ui^  •^^'^P* 

Qualis  in  Euhoico  Baiarum  Utore  pinae  vicem  et  periculum  :  vota  prp 

quondam  Saxea  pila  cadit.  Auso-  salute  ejus  nuncupata.  Mox  ro^an- 

nium  in  ea  re corrigo  ep.  9,  3o.,  Vel  tium  MSS.  Flor.  ( Bud. )  Guelf.  ed. 

qua  BaianispendentJluitantiapiUs.  pr.  restituit  Pichena  (  et  Danes.  )» 

Male  enim  hactenus^a/u.  Enimyero  Geteri  editi  ante  Pichenam  rogctn- 

pilae  illae  e  saxo,  ut  Virgilius  :  in  tium.  "De  yeiho  arripere  vid.  ad  i3, 

eaidcmque  voce  Livius  corrig.    i  ,  67.  Ern.  In  Bud.  est  vocis,  quod 

26.,  Modo  intra  UUtm  piUim  ,   et  Rhen.correxit  ex  ingenio.  iZo^'ton- 

spoUahostium.Male  vulgo  iUapHa  tium  praeferebat  et  Rheo.  sqd  non 

intellegit  columellam ,  quam  Diony-  expressit.  Bud.  mox  dejecti.  et  o^* 

sius  o-ritKiJA  dixit ,  spoliis  Curiatio-  ripit. 


5i2  ANNALIUM  ^^v"'- 

quod  nemo  a  filio ,  ac  ne  Agerinus  quidem.  Aliam  fere 
litore  faciem  nunc ,  solitudinem  ac  repentinos  strepi- 
tus  et  extremi  mali  indicia.  Abeunte  dehinc  ancilla,  <k  tu 
quoque  me  deseris ,  »  prolocuta ,  respicit  Anicetum , 
trierarcho  Herculeo,  et  Oloarito,  centurione  classiario, 
comitatum  :  ac,  «  si  ad  yisendum  venisset,  refotam  nun* 
tiaret :  sin  facinus  patraturus,  nihil  se  de  filio  credere; 
non  imperatum  parricidium.  »  Circumsistunt  lectum 
percussores,  et  prior  trierarchus  fusti  caput  ejus  adflixit : 
jam  in  mortem  centurioni  ferrum  destringenti ,  proten- 
dens  uterum  j  «  ventrem  feri ,  »  exdamavit :  multis^e 
vuineribus  confecta  est. 

ai.  Aliam  fere  lUore  faciem  nunc.  Puto,  aliam  aliamquefere  parere  fMtm : 
nunc  solitudiiiem  ac  repeniinos  slrepitus ,  extremi  mali  iadicia.  Yel  a  latat,  «t 
alibi  non  scmel.  Parere  pro  apparere  etiam  alibi  dixit  noster.  —  av.  Nam  in  mortem 
centurioni.  Forle,  non  tamen  in  mortem,  Centurioni.  —  a3.  Ventrem  feri j  excU' 
iHavit.  Eleganter  cod.  Agr.,  Hunc  ,  exclamauit,  huncferi,  monstmm  qui  tale  ialit.  ^ 
Sed  ex  Octavia  tragoedia  videntur  desompta.  Sic  in  tragcediis  Seaecae  ez  optiaut  !& 
membranis  restitui  locnm  similem  de  aaribus. 


AUamJere  litore  nunc.  Sic  edidit  Nant  in  mortem  centunoniJemM 

PuteolaDus^  quod  omnes  secuti  suot.  destringenti,  Nam  MSS.  Flor.  (Bud.) 

At  MS.  Fl.  et  ed.  pr.  aliamfore  la~  Guelf.  Agr.  edd.  pr.  Puteol.  seqq. 

teretfaciem.  MS.  Agr.  aliam  fere  Faernus  el  Groslotius  corrigebaat 

lalere  faciem ,  nunc.  Unde  Ryckius  jam.  Credo  yeram  esse,  qaod  Acid* 

conjicit  :  aliam  antefores  faciem.  lius  conjecit :  caputepis  afflixitni» 

Broterius ,  aliam  fores  ante  rerum  in  mortem.  Qua  forma  loquendi  noo 

faciem.  Sed  locus  corruptus  est ,  nec  uno  loco  utitur  Tacitns ,  ut  4 ,  ^S- 

sine  MSS.  medela  parata.  MS.  Guelf.  62.  Hoc  viso,  centurio  ferram  des- 

et  ipse  foi^  habet :  celera ,  ut  sunt  tringit.  At  ne  hic  quidem  in  mortem 

in  editis.  Ern.  Conjiciunt  Bip.  aiiam  illo  ictu  percussit  :  nam  multis  de- 

porUndere  faciem^    Triller.    Obs.  mum  vuhieribus  confecta  est.  Des- 

crit.  2,  2i[.  aliamfore  Utorefaciem ,  tringenti  recte  Ryckins  et  J.  GroD. 

si  UjBtarentur.  (*  vel  Uetaretur,  si  Ern.  Cum  Bip.  repesni  yVww,  quod 

ad   solum   Neronem   respiciatur.  )  respondet  t5  prior.  Bad:  distnn- 

Hiller.  Rac.  10  et  11.  aUam  verens  genti,  ut  vulg. 

Utoris  faciem,  Omnia  vana .  Multisque  vulneribus  confecta  esU 

Fusti  caput.  FusU  MS.  Flor .  (Bud.  Sustuli  insigne  glossema  aliquot  ver- 

a  I.  m. )  ed.  pr.  Lips.  Pich.  et  seqq.  suum ,  qui  huc  transcripti  e  Senecs 

Puteol.  autem  ceterique  veteres  editi  Octavia  (  368.  s. )  verbatim.  Eaque 

fuste.  Male.  Vid.  ad  3,  21»  Ern.  omnia  jure  dcsunt  Vaticano.  (Bud. 


s 


A.u.8.3.  LIBER  XIV.  5i5 

A.  C  oo. 

IX.  Hsec  consensu  produntur.  Adspexeritne  matrem 
cxanimem  Nero ,  et  formam  corporis  ejus  laudaverit , 
sunt  j  qui  tradiderint ,  sunt  j  q[ui  abnuant.  Cremata  est 
nocte  eadem ,  convivali  lecto ,  et  exsequiis  vilibus  :  ne- 
que ,  dum  Nero  rerum  potiebatur ,  congesta  aut  clausa 
kumus.  Mox  domesticorum  cura  l^em  tumulum  acce- 
pit,  viam  Miseni  propter  et  villam  Caesaris  dictatoris, 
quae  subjectos  sinus  editissima  prospectat.  Accenso  rogo 
libertus  ejus ,  cognomento  Mnester,  ipse  ferro  se  transe- 

a4<  Aspexeritne  nuUrem.  Scribe,  Inspexeritne ,  qnod  plos  est,  et  refer  ad  nndam 
matris  interfectae  corpus ;  idque  coDvenit  histeriae.  Vide  Gronovium  ad  h.  1.  •—  aS.  For- 
tnam  corp,  ejus.  Ejus  abest  a  cod.  Agric.  quod  malim  abesse. 

liabet.]  Non  Yisum  id  ante  me ,  ne  amicus  Ryclcii  inspexerit,  Nam  et 

ab  eo  quidem ,  qui  codices  Vaticanos  illud  pro  inspicere  dicitur.  V.  Dra- 

inspexisse  jactat,  miror  et  indignor.  kenb.  ad  Liy.  4^  >  5.  £rn. 

Haec  Agrippinae  mors.  At  Philostra-  ConviuaU  lecto.  Non  funebri ,  et 

tus  de  Vita  ApoUonii  4>  38.  adfir-  legitime    parato.   Lips.  Mox  recte 

ttjavit ,  naufragio  periisse  Agrippi-  editur  humus  e  MS.  Flor.  a.  i .  m. 

Ham  solutili  illa  naye.  Adeo  ille  et  consentiente  ed.  pr.  Humo  primus 

genere  et  partibns  scriptionis  suae  cdidit  Puteolanus.  ( Sic   et  Bud.  ) 

i^ugator  est.  Lips.  Verba  illa  insititia  non  enim  haec  pendent  a  prioribus , 

etiam  absunt  ab  ed.  pr.  sed  mox  nec  uUo  modo  per  latinitatem  hic 

^idit  Puteolanus,  imitantibus  iis  ,  ablativus  locum  habet.  Ern. 

f|ni  secuti  sunt.  Mox  produntur  pro  Levem  tumulum.  Hodieque  in  ea 

traduntur  edidi  cum  J.  GronoTio.  regione  sepulcrum  Agrippinae  osten- 

Sic  cum  MSS.  (Bud. )  GueJf.  Flor.  ditur.  Supersunt  et  rudera  villae  Cae- 

Oxon.  ed.  pr.  PuteoL  quam  hic  de-  saris. 

serit  Beroaldus  vitio  sane  operanim :  Qius  subjectos  sinus.  Apte  ad  hunc 

\it  patet  e  dictis  in  praefatione.  Ri-  locum  Seneca  epist.  5i .  C.  Marius 

Tius  habet  ut  Puteol.  sequentibus  et  Cn.  Pompeius  et  Ccesar  exstruxe- 

<;eteri8.  Mox  sequens  tradiderint  er-  runt  quidem  villas  in  regione  Baiana, 

Torem  peperit.  Ern.  sed  illas  imposuerunt  summis  jugis 

Sunt  qui  trndiderint,  sunt  qui  ah-  montium.  Videbatur  hoc  magis  miU- 

nuant.  Boethius  2 ,  carm.  6.  Fratre  tare ,  ex  edilo  speculari  longe  late- 

qui  quondamferus  iiiUrempto,  Ma-  que  stdjecta.  Lifs. 

tris  ejffuso  maduit  cruore:  Corpus  et  Ipseferro  se  tr.  Se  abest  a  MS. 

wsu  geUdum  pereiTans,    Ora  non  FL   et  ed.  pr.  quae  et  habet  ipso. 

tinxit  lacrimis ,  sed  esse  Censor  ex-  Unde  J.  Gronovius  conjicit :  cogno- 

tincti  potuit  decoris.  Gron.  Add.  mento  Mnesteris ,  sef  t.  aut  is  se 

Snet.  Ner.  3i . pro  adspexerit  frustra  ferro  tr,  iUud  meUus,  sed tamen  non 


i- 
Jk 


n 


1 

3i4  ANNALIUM  ^"■f- 

git;  iDcertumcaritate  in  patronam,  au  metu  ^itii.  Hiuic 
sui  finem  multos  ante  annos  crediderat  Agrij^ina  coih 
tempseratcpie.  Nam  consulenti  super  Nerone  respon- 
derunt  Ghaldaei,  «  fore  ut  imperaret  matrenique  occid&- 
ret :  »  atquc  illa,  cc  occidat,  »  inquit ,  ic  dum  imper^.» 
X.  Sed  a Caesaie,  perfecto  demum  scelere,  magnitado 
ejusinteliccta  est.  Reliquo  noctis,  modo  per  silentium 
defixus,  saepius  pavore  exsurgens  et  mentis  inops,  lu- 
cem  opperiebatur,  tanquam  exitium  adlaturam.  Atque 
cum  j  auctorc  Burro ,  prima  centurionum  tribunomm- 
que  adulatio  ad  spem  firmavit ,  prensantium  manu  gra- 
tantiumque ,  «  quod  discrimen  improvisum  et  matris 
facinus  evasisset. »  Amici  dehinc  adire  templa,  et,  coeplo 
exemplo ,  proxima  Campaniae  municipia  victimis  et  lc- 

a6.  Fore  ut  imperaret,  In^eritaret  ood.  Agric.  nt  lolet  noftler.  —  27.  Jtque  Wa» 
Helius  ad  quce  illa,  Atque  seqnitar  mox. 

necessarium.  Patem  ipse  se,  Nam  se  uentibus  /  quicquid  meruenuA^  rai- 

saepe  ita  excidit. 'Sic  i3,  4^.  pro  per  expectant,  Senec^i  e\^.  io5. /'«C 

esse   se.  MS.  Guelf.  esse,  et  alibi  pcenas ,  quisquis  exspectai;  qmsqfdi 

centies  in  libris  scr.  £rn.  Bud.  ipse  autem  meruit ,  exspectal.  Geon. 

Jerro  se,  Prensantuim  manu,  Sic  edidinm 

Perjecto  demum  scelere.  Ita  sit.  etiam  h.  1.  cum  aliis  ki  JocisTadli 

Currimus  ad  scelus  praecipites,  quod  sic  sit  e  bouis  libris.  V.  ad  Hist.  ii 

sedcnLe  impetu ,  veris  moK  pretiis  36.  66.  ubi  tamen  alii  preheiisafe. 

aestimamus.  Aureagnome,  sumptane  Sed  ssBpe  hoc  illi  subBtituitar ,  cor- 

a  Menandro  ?  certe  ab    illo   antea  rigiturque  V.  Drakenb.  ad  Uv.  i  f 

sic  elata  ,  apud  Stobseum  Serm.  4*  47*  4  '4^-  ^^<^'  Gerte  in  MS.  Flor.cC 

Oi/tfffc  ^yiotJn    i^etfAA^reLion  ,    iro-  ed.  pr.  est  pressare  :  quod  est,  tt 

9-oy 'A^dtpTAVfi  ro  fjLiyt^os,  vo-rtf  01  opiaoT,  pro  prensare  ;  nameUua  96 

J'  b^A.  Lips.  Reliquo,  quod  se  emen~  variatur  Hist.  i ,  36.  Porro  dedinnii 

dasse,  ait,  Khenanus  ( e  Bud. )  est  jam  ex  iisdem  libris  manu.  IVam  ablati' 

in  ed.  pr.  Ern.  Puteo].  reUquum.  yus  in  hac  fermula  etiam  1.  1.  cc. 

Tanquam  exitium  allatura9t.  Bar-  Prehensaniium  manum  prinms  edi- 

thius  exitum  i.   e.  linem  mieroris.  dit  Puteolanus ,  quem  omnes  tecoti 

Quasi  non  tam  trislium  expectatio  sunt ;  et  sic  est  in  Guelf.  Ekv.  Sic 

torqueat  et  cruciet,  quam  ]aetorum  et  in  Flor.  Ven.  «t  probat  Picbe- 

delectat.  Petronius  c.  ri^,  Hii Dece^  na.  Bud.  pressantium  numum,  Aff- 

que  ,  quam  male  cst  extra  legem  i'i-  manu. 


A.u.,.3.  LIBER  XIV.  5i5 

A.    Cta    f>0. 

^ationibus  laetitiam  testari :  ipse ,  diversa  simulatione , 
naestus ,  et  quasi  incolumitati  suae  infensus ,  ac  morti 
^arentis  illacrimans.  Quia  tamen  non,  ut  hominum  vul- 
xis ,  ita  locorum  fstcies  mutanCur ,  obversabaturque  ma- 
ris  iilius  et  iitorum  gravis  adspectus  (et  erant ,  qui  cre- 
lerent ,  sonitum  tubae  collibus  circum  editis  planctus- 
jue  tumuio  matris  audiri )  Neapolim  concessit,  literas- 
jue  ad  senatum  misit ,  quarum  summa  ei*at : 

XI.  w  Repertum  cum  feri*o  percussorem  Agerinum , 
3X  intimis  Agrippinse  libertis,  et  luisse  eam  poenam 
:xmscientia ,  qua  scelus  paravisset.  m  Adjiciebat  crimina 
ongius  repetita ;  «  quod  consortium  imperii ,  juratuVas- 
jue  in  feminee  verba  praetorias  cohortes ,  idemque  dede- 
-us  senatus  et  populi  speravisset :  ac,  posteaquam  frustra 

a8.  At  posteaquam  frustra  optata  sint,  Sic  et  cod.  Agric.  Puto ,  at  posteaquapi 
fiistra  coBptata  sint.  Cctptata  habes  et  H«  4 1  44*  >  cceptata  libertas  e  scriptis.  Patret 
'4xptaiam  libertatem ,  poslquam  obviam  itum,  omisere,  Frustra  cadere,  H.  a,  1 1., 

Morti  parentis,  MS.  Flor.  Guelf.  nisset  illius  OyidiaBiMet.  i ,  6.  unus 

Bad. )  ed.   pr.   Puteol.  omnesque  erat   toto   natttme  vultus    in    orbe, 

f-eteres  morte,  Datiyus  soleimis  huic  Etiam  Virgilius  5 ,  848.  maris  rjul" 

rerbo.  et  iUacrimare  morCi  dixit  Ci-  tum  dixit.  Sed ,  ut  s«pe  dixi ,  nemo , 

»ro  N.  D.  3  ,  33.  Atnec  ablativum  nec  Tacitus,  ita  brevitatis  serrans 

'itiosum  dixerim.  Intelligendum  i/i.  est ,  ut  nu8|)iam  alic[uid  rcidundare 

ta  illacrimare  absolute  dicitur ,  ut  sinat.  Nec  tam  severa  consiantia  ab 

lepe  Virgil.  Georg.  i ,  4^o.  illacri'  ullo  scriptore  exspectanda.  Mox  cir- 

uat  tcmplis  ehur.  i.  e.  in  templis.  cum  abest  a  Guelf.  £rn. 

^eterum  post  le; eort  colon ,  et  post  Luisse  eam  p,  c.  Haec  est  Jectio 

/1/acnma/is  puQctum  es»e  debet.  Ta-  MS.  Flor.  Guelf.  edd.  pr.  et  cete- 

;ite  mutatum  est  in  moHi ,  nescio  rarum  ante  Rhen.  qui  ea  edidit ,  nec 

in  e  libris  scriptis ,  habenlque  Lips.  nccessitate  urgente ,  nec  tu^muA  fe- 

^ichena.  Mox  o6(^rsa6afiin7<ie  bene  rente.  Igitur  bene  delevit  Pichena. 

^ichena  eMS.  FJor.  Ante  edd.  ora-  Ern.  Bud.  eampenam  ea  consc.  et 

i^  sine  copuJa.  Ern.  ut  Bud.  sic  Rhen.  Heins.  pro  eam  volebat 

Itoconimfacies,  Fades  non  est  in  clam. 

MS.  Oxon.  Snne,  ut  Gron.  judicat,  Adjiciehat.  Bud.   adiciebat ,  ita 

iomniode  al^esse  polest ,  et ,  si  saiis  frequentcr ,  ut  in  aliis  antiqnis  codi- 

'etinens  brevitaiis  fuit  Tacitus ,  de-  cibus. 

aet.   Fuit  forlasse ,  qui  vuitum  de  Posteaquam  Jmstra  ohlata.  Pers- 

locis  non  concoqnerct ,  nec  memt-  pttuum    mendum.   Fames.  ablata. 


3i6  ANNALIUM  *-^f 

optata  sint ,  infensa  militi  patribusque  et  plebi ,  dissush 
sissct  donativum  et  congiarium ,  periculaque  Tiris  ilius- 
tribus  instruxisset.  Quanto  suo  labore  perpetiatum,  ne 
irrumperet  curiam,  negentibus  extemis  responsada- 
ret?  »  Temporum  quoque  Claudianorum  obliqua  insec- 
tatione  j  cuncta  cjus  dominationis  flagitia  in  niatiem 
transtulit,  «  publica  ibrtuna  extinctam  »  referens.  Nam- 
queet  naufragiumnarrabat :  quod  fortuitum  fuisse,qais 


i^ 


x 


E 


quoniam  prima  consUiorum  frustra  cecideranL  H.  i,  75.^  utris^/ue  frusimJmLlt 
cod.  Bled.  videtur  oblata  fuisse ,  etiam  in  Lipsianis.  Qoare  forte  conata  recdni  kb- 
bemos.  Nihil  praterea  mntandum.  Vita  Agric.  c  i3.,  ni  ingenies  aduertum  Genm^ 
niam  conatus  frustra  fuissent.  Mox  lege ,  infensam  miiitibus  patribusfue  et  piM 
dissuasisse  donativum,  Tum  post  instruxisse.  Deinde  cod.  Agr.  Quanio  sibi  ideii 
perpetratum.  *—  39.  Bianufue  et  naufragium.  Forte ,  ifam  ^uat  de  naufrtig»  Mf  d 
rabM, 

Forte   intercisoe    Yoces    cxp1encl<e  ;  Nostra  emendatio  certa  videlur  ex 

Jrustra  ab  illa  tentata  sint.  Aut  po-  ratione  prisca  scribeDdi,o&liai.Lin' 

tius  adhaereamus  romanse  lectioni ,  Oblita  etiam  MS.  Fl.  (Bild.)  ed.  ^ 

optata  sint.  Interpretor,  posteaquam  at  obliqua  MS.  Agr.  Ern. 
frustraeavolueritvoveritqueAgrip-         Publica /brtima  exsdncuaiulx 

pina.  LiFS.  Conjiciebam  ac  postea-  inprimis  ipsius  privata.  HinciUnd, 

quam  frustra  tsntasset.  Nempe  quae  jure  laudatum  Quinctil.  8,  5.  A&ir 

dixit  speravissc.  Grok.  Omnes  editi,  cani  oratoris  ad  Neronem  snperhie 

quos  \idi,  (  ut   Ptit.   it.    c.  Bud.  ]  morte  :  Rogantte,  Cassar,  GatUf 

o^/Afa.  Pcr  rom.  lectionem  ,   qiiam  tueB,ut/elicitatemtuamfbrtiterfi' 

Lipsius  laudat,  intcllif^am  Vaticani  ras.  Lips.  Sod  Latinorum  mos,  qiUB- 

cod.  MS.  Nam  in  cd.  pr.  est  oblatu.  cunque  prseter  modum  salntariayo^ 

Qnae  autem  sit ,  ex  qua  Acidalius  tunte  pop.  r.  attribuere.  Eaii. 
iaudat  captata ,  ncscio.  Sic  volebat        Namque  et  naujragium  nairahd. 

J.  GronoY.  MS.  Flor.  ablata  ut  Far-  Lipsius  corrigebat  /amque  :  qaod, 

nes.  o/7f<7to  reccpit  Freinsh.  et  Ryck.  mea  sententia,    recte  repndiat  Pi* 

Mox  militi  edidi  pro  militibus  ,  ex  chena ,  et  si  alias  pro  ^7Ye£ereii  recte 

MS.  Flor.  ct  ed.  pr.  (sic  ct  Bud.  )  ponitur,  ut  mox  c.  m,  jam  sol  rh 

Instrurisse  vitiose  utraque  Grono-  pente  obscuralus,  N.am  commodere' 

\iana.  £kn.  Rheu.  conjiciebat //t<5-  ferri  potest  ad  praecedentia.  Ar^ 

trata  sit.  id  et  Danesio  placebat ,  teste  mentum  ejus ,  quod  dixerat ,  pnbli- 

Ursino.  Groslotins  le^it  optata.  cam    fortunam    consiilere   Tolaiflic 

Besponsa  daret.  Id  tcntarat.  V.  Romanis ,  erat  a  fortuito  oaufragKK 

i3 ,  5.  Quod  si  non  placet ,  namque  aGGip^ 

Obliqua  insecUitionc.  Vulgo  ,  et  li-  pro  quid?  quod,  prceterea,  Etenii» 

bri98criptis«pA//V^.  FerretiiiSf  o^/iVfi.  nam  transitionibas  servit  elegaDter. 


Au  8.3.  LIBER  XIV.  3i7 

ieo  hebes  inveniretur ,  ut  crederet?  aut  a  mulierenau^ 
raga  missum  cum  telo  unum ,  qui  cohortes  et  classes 
nperatoris  perfringeret?  Ergo  non  jamNero,  cujus 
nmanitas  omnium  questus  anteibat,  sed  adverso  ru- 
lore  Seneca  erat ,  «  quod  oratione  tali  confessionem 
cripsisset. » 
XII.  Miro  tamen  certamine  procerum  decernuntur 
suppUcationes  apud  onmia  pulvinai*ia  ,  utque  Quin- 
uatnis  j  quibus  apertae  essent  insidiae ,  ludis  annuis  ce- 
ibrarentur  :  aureum  Minervae  simulacrum  in  cm^ia ,  et 
axta  principis  imago  statueretur :  diesnatalis  Agrippinae 
iter  nefastos  esset. »  Thrasea  Paetus ,  silentio  vel  brevi 
dsensu  priores  adulationes  transmittere  sohtus,  exiit 
iim  senatu  j  ac  sibi  caussam  periculi  fecit,  ceteris  Uber- 

.  Manut.  ad  Cic.  ep.  3,  ii.5,2o.  pr.    etiam    corruptius    quinquatrii. 

[ox  ed.  pr.  et  quod  forU  fuisset,  Quod  tamen  veram  scripturam  in- 

tiam  alise  ante  Rhen-  fuisstt»  Qui  dicat.  Nam  MSS.  interdum  quin- 

iffringeret  i.  e.  cjui  speraret ,  se  in-  quatriis  faciunt  e  quinquatrus ,  ut  ap. 

^rficere  Caesarem  posse ,  qui  cohor-  Liy.  26,  27.  Suet.  Aug.  71.  ubi  t. 

bus  et  classe  munitus  esset.  Ver-  Oudend.  et  Ciceronem  1.  c.  Quin^ 

um  elegans ,  pro  quo  etiam  dicitur  quatria  citat  e  Liv.  44  >  ^®'  etiam  di- 

irrumpere.  Ern.  Rhen.  ex  ingenio  ligentissimus  Drakenb.  sed  ibi  est 

^it  f uisse  ;n?im%vkii,fuisset.  quinquatribus.  Ap.  Sueton.  Domit. 

Oratione  tali.  Quinciil.  1.  c.  1.  8.  c.  4*  consentire  libros  editos in ^mi/i- 

s  hac  oratione :  Facit  quasdam  sen-  quatria  yideo ,  sed  id  vitiosum  puto, 

ntias  sola  geminatio ;  qualis  est  Se^  et  in  aliis  locis  ap.  Suetonium  est 

ecce  in  eo  scripto ,  quod  Nero  ad  se-  quinquatrus,  Mox   Flor.  Guelf.  ed. 

atummisitoccisamatre,cumseperi-  pr.  insidias  essent*lS.iiS.  Bud.  quin- 

^itatum  videri  vellet.  Sali^ummeesse  quatrium  a  i.  m.  unde  2.  tria, 

dhuc  nec  credo,  nec  gaudeo,  Lips.  JExitiumsenatuiacsibi.hocus,  qui 

Quinquatrus  ludis  annuis. 'Nonne  mutilus  videatur ,  et  non  est.  IViliil 

im  ante  celebrabantur  ?  Dixi  enim  enim  narratur ,  in  quo  Thraseas  of- 

e  giadiatoribus.  Sed  pulo ,  hic  in-  fenderit.  At  scribe  mecum  fidenter  : 

ellegi  sccnicos  ludos   annuos,  aut  exiittum  senatu.  Hoc  cnim  solo  sibi 

iircenscs.  Lips.  Vett.  edd.  quinqua-  discrimen  pepei  it  magnus  ille  vir , 

ria.  Sed  jam  P.  Victorius  ad  Cic.  quod  senatu  egressus  est,  cum  de 

jp.  a,  13.  monuit ,  mendum  esse ,  et  Agrippinareferretur, XiphiLCi,  i5., 

lu  veiere  cod.  Bibliolhocae  D.  Marci  'O  noiVxioc  cTs  Qpcta-icti  IIaitoc  »x3-« 

ease  Quinquatrus ,  ut  ^upra  c.  4.  Ed.  p>h  «c  to  o-wvicToiov ,  ataw  Tns  f  jtittoxjic 


5i8  ANNALIUM  *•"«"• 

A*  C.oo* 

tatis  initium  non  praebuit.  Prodigia  quoque  crebra  et 
irrita  intercessere.  Anguem  enixa  mulier  :  et  alia  in  ccm- 
cubitu  mariti  fulmine  exanimata.  Jam  sol  repente  obsGn- 
ratus ,  et  tactae  de  caelo  quatuordecim  urbis  r^iones. 
Quae  adeo  sine  cura  deum  eveniebant ,  ut  multos  posl 
annos  Nero  imperiumet  scelera  continuaverit.  Ceteniin, 
quo  gravaret  invidiam  matris ,  eaque  demota  auctam  le- 
nitatem  suam  testificaretur ,  feminas  iUustres,  Juniain 
et  Calpumiam,  prsefectura  functos  Valerium  GipitoneDi 
et  Licinium  Gabolum,  sedibus  patriis  reddidit,  ab  i 
Agrippina  olim  pulsos.  Etiam  LoUise  PauUinae  cinero  ( 
reportari ,  sepulcrumque  exstrui  permisit :  quosqae  ipse 
nuper  relegaverat,  Iturium  ct  Calvisium,  poena  exsdvit. 
Nam  Siiana  fato  f uncta  erat,  longinquo  ab  exsilio  Taren- 
tum  regressa ,  labante  jam  Agrippina ,  cujus  inimicitiis 
conciderat ,  vel  tum  mitigata. 

Xni.  Cunctanti  in  oppidis  Campaniae ,  «  quonam 
modo  urbem  ingrederetur  :  an  obsequium  senatus ,  air 
studia  plebis  reperiret , »  anxio ,  contra  detemmus  quis- 

3o.  Conciderat,  Ceciderat  maxime  cod.  Agiic.  et  mox  c.  i3.,  regio  non  o/uiidai 

itriiKoua-tii'   kya.yi»a'B'tia'n(   cTt  tturii  divini   faisse,    non    portendere  iii 

tffltfio-TM  Tf  tii^-vc  ,   'Jfpty  »flt'  ortoun  deos  pernicicm  Neronis  Tolnisse , it 

kiro^liTteta-^At ,  ntu  f ^Nxd-f '  cTioti  ,  Si  iis  creditum  est ,  wast  ante  morteB 

p.h  i»3"fXfV  ,  fi-wfiy  ou»  iJufatTo  ,  k  Si  Glaudii  evenere.  IrridetigitarpoUBS 

iJuvfltTo,  ow»  Sd-fXf.  Tacit.  16,  21.  portenta ,  et  eomm  Tanitatem  indi^ 

faunc  ipsum  locum  respiciens  :  OUm  cat.  Erk. 

utrisque  infensus,   et  accedentihus        Jiimam.  CalTinam,  de  cniaia,^» 

caussis  in  Thraseam  :  quod  senatu  8.  De  Calpurnia,    ib.  aa.  StatiiDi 

egressus  est,  cum  de  Agiippina  re-  prcetura  functos ,  lego.  Lips.  Re«tt 

yerreftir,  Mt  me/woraw,  Lips.  Recepit  Erh.  Sic  et  Gnit.  conjectabat ,  sil 

Pich.  Ern.  tamen  temere  mutandnm  judicat.Dt 

Jam  sol  rep.  ohsc.  Cf.  Plin.  H.  Lollia  Paull.  itidem  la,  aa.  DeSi' 

]J"f.  2  ,  70.  (72 ).  lana  i3 ,  19  et  aa. 

Sine  cura  deum  eueniehant. ''Em-        Iturium.ljTS,ecod.Yet,TiiuriaM» 

Koufilei  et  hic  et  alibi  nosler.  Lifs.  Sic  et  Agr. 
i.  e.  apparuit,  in  his  porteatis  nil        Repeteret  antio.    Libri  qoidsa 


A  u.8.3.  LIKER  XIV.  3iQ 

A.  C«  60.  «7 

[ue,  quorum  non  alia  regia  fecnndior  exstitit,  <c  invisum 
^grippinae  nomen ,  et  morte  ejus  accensum  populi  fa- 
^orem, «  disserunt : »  iret  intrepidus,etvenerationemsui 
:oram  experiretur  :  »  simul  «  praegredi  »  exposcunt.  Et 
>romptiora ,  quam  promiserant ,  inveniunt :  obvias  tri- 
>us  :  festo  cultu  senatum  :  conjugum  ac  liberorum  ag- 
mina ,  per  sexum  et  aetatem  disposita :  exstructos ,  qua 
Jicedcret ,  spectaculorum  gradus ,  quo  modo  triumphi 
risuntur.  Hinc  superbus ,  ac  publici  seiTitii  victor ,  Ga- 
^olium  adiit ,  grates  exsolvit :  seque  in  omnes  libidines 
^fiudit ,  quas  male  coercitas  qualiscumque  matris  reve- 
rentia  tardaverat. 

XIV.  Vetus  illi  cura  erat ,  curriculo  quadrigarum  in- 


3i.  Velus  ilH  copia  erat,  Copula  ni  fallor.  Irrupta  copula  amoris  Horat.  Od.  i , 
k3.  tanquain  illigatus  Nero  Hnic  studio  et  copulatus.  Sic  vinclum  sceleris  H.  4 »  70* 
Curtins  5 ,  11.,  secumUe  adifersceque  res  luee  copulauere  nos  tecum,  Seneca  de  Ira  3  , 
d.  nbi  vide  omnino  Lipsium.  Idem  Epist.  5.,  Eadem  catena  et  custodiam  et  militem 
copulat,  Copulari  cum  fortuna  ,  de  Tranquill.  an.  c.  10.,  in  cq^ulam  injicere  de 
Vit.  beata  c.  6. ,  vinctw  ad  sodalilium  manus  copiUata  de  Tranq.  an.  c.  1 1. 

(Flor.  Ven. )  reperiret :  quod  merito  tur  ap.  Liv.  35 ,  3o.  init.  Adde  su- 

Pichena  probat.  Dubitabat  scilioet  pra  11,  37.ERN. 

et  angebatur ,  an  senatum  obsequen-  Ketus  Uli   copia   erat.   Ita  libri 

tem  ,   plebem  fayentem  reperiret.  pri8ci(etBud.).Substituerunt,Cttra; 

Lips.  Sic  etiam  Guelf.   ed.  pr.  et  ad  sententiam  non  male.  Nescio  an , 

omnes  ante  Rhen.  qui  male  e  MS.  copido,  sive  cupido.  Lips.  Cura  li- 

Bud.  induxit  repeteret.  Melius  mox  bri  edd.  omnes  a  PuteoL  ad  Lips. 

regia  dedit  (e  Bud.)  pro  regio ,  quod  quj  copia  reposuit :  quod  est  in  MSS. 

in  superioribus  erat.  Ern.  et  ed.  pr.  Id  ergo  Umen  servare  ma- 

Pragrediexposcunt. SicMS.^PloT,  luij  quia  sensum  aptum  habet,  co- 

recie ,  ut  divinarat  Gro lius.  Vcrbum  pia  nuUum.  Nam  ^quens ,  nec  minus 

exposcunt  indicat,  non  rogasse,  ut  Jbedum  studium ,ia6icsil,hioyerhvaa 

It^ero  progrediendo  experiretur ,  sed  desiderari ,  idem  significans ,  quod 

sibi  hoc  dari  voluisse,  ut  praegre-  5tK£/tuiii.Co^i<i/nde  permissionema- 

diendo  tentarent  animum  ])opuli :  su-  tris  et  praeceptorum  acci])it  Ryckius, 

pra  c.  7 .  poscit  summam  sceleiis ,  et  quod  esse  alienissimum  facile  patet. 

alibi.  Yett.  edd.  (et  c.  Bud. )  omnes  Si  liber  proferetur,  in  quo  cupido , 

progredi  ,  usque    ad    Gronovium.  statimcurAdimittetur:v.  Suet.lVer. 

JPrtegredi et progr^di 910  cou.fu.ndutt'  c-  a^*  ubi  de  studio  equorum  curu- 


5ao                      ANNALIUM  f"!:'- 

sistere  :  nec  minus  foedum  studium ,  cithara  ludicrum 
in  modum  cancre ,  cum  coenarct ;  quod  i<  regibus  et  an- 

tiquis  ducibus  factitatum  »  memorabat :  « idque  vatum 

3«.  ludicnun  in  modum,  Cave  motci.  Ludicrum  inmodum^  scenicum  in  moim, 
Notter  tic  uepe.  Ludicrm  artet  infrt  c  i6. 

lium.  Ern.  Cupido  probant  et  Mur.  trapsalieniisgestutuo  saiulum{]tfgt 

el  Pich.  ut  i5,  33.  Bip.  rcponunt  co-  pulsabuium)  ciihara  admo^ety  ctt 

pia  eonini  scil.  quae  ad  aurigaDdum  parata  percutere.  Ita  enim  Iooub 

perlinent.  Vetus  iotelligunt  a  majo-  cum  legimus,  diatingoimus.  Et,  qood 

ribus  accepta.  Verum  cum  yerbo  in-  ait  de  chlamjrda  deqne  cingnlo, eiiaa 

sistere  minus  bene  cohaerel.  Hiller.  illa  apparent  ia  Nerooianis  ininilijl 

Rac.38.datve2u5i7Zicu(paerat,quod  excipio,  c(uod  non  bracbia  irdtt, 

propius  accedit  ad  Tulg.  copia.  aed  ab  hnmeris  dependet  cUamyi 

Curriculo  quadr,  ins.  Non  adesse  Lips.  Non  video,  <jaare  i^oruib» 

certaminibus  quadrigariorum ,  ut  e  gatur.Multoexquisitiusest/SMficrui 

Suet.  1.  c.  coUigas.  Sed  quadrigas  in  moc/um :  eodem  sensu :  ut  in  Iidii 

agere ,  e  latiniute.  Infra  i5 ,  44*  ^^"  ^^^  ^^^^ » <r^  luditcra dicuntiir. Sk 

bUu  aurigce  curriculo  insistens.  Ern.  ap.  Sueton.  Ner.  c.  1 1.  buticrBtftf- 

Huc  VertraDius  rcfcrt  numum  Ne>  tes  sunt  histrionum ,  si-ve  iQdioma. 

ronis  ,  in  quo    quadrigis   insistens  Mox  ed.  pr.  cum  celoreC,  qnodfo^ 

auriga  cum  epigr.  ETTTMIOZ  ( in  tasse  aliquis  defendet  e  Suet.  c.  2i> 

al.  ETTIMI02 ,  ETGTMIOX  ).  Sed    item  quis  regibus memoret.  MS. 

spectat  ad  celcbrem  aurigam ,  qui  et  Flor.  gis  regium  memorat :  unde  Jac 

in  Trajani  numis  occurrit.  V.  Patini  Gron.  {fuasiregiumet....  memona». 

Thes.  NN.  p.  lo^.  Cf.  p.  i44-  Quodmihiparumplacet.M5.GiKe]t 

Cithara  Uulicrum  in  modum.  Non  (  et  Bud.  a  i.  m.  )  quis  regum  e.  f. 

ctiam  ilispliceat ,  bjdiorum.  !Numos  d.  Jactum  memorabai.  Forte  foit: 

certe  cusit   illa  bellua  ,  in  quibus  antiquis  regumetducibusjlmemon- 

ipse  cilharocdico  habiiu,  in  tunica  ^t.  Velsibrevitas  jacUta  Tacitifert 

oblonga,  citharam  percuticns.  Dcs-  pnscis  regum  et  a.  d.f.  m.  Rekti- 

cribit  cuin  habitum  graphice  Apu-  yum  saepe  inculcatum  est  in  Tacitt. 

leius  2.  Flor.  in  pcrsona  bathylli  :  Er^j,.  Mox  c.  i6.  occurmnt  htdicre 

Eique  prorsus  citharcediciis  status,  artes.  De  re  ipsa  v.  Suet.  ai.  Nn- 

Deam  conspiciens  ^  cancnti  simiUs.  mum  ,  in   quo  Nero  citbaroBdiu, 

tunicam  picturis  vane»atam  deor-  cxponitEckhelinD.NN.vett.voUi 

sus  adpedes  dejectus  ipsos,  Grceca-  p.  2^6. 

nico  cingulo  y  chiamyifu  velat  utnu/i-  Cum  ccenaret.   Non   rcjiciendan 

que  brachium  adusque  arliculos  pal-  puto  d'Hottevillii  conjecturam  i» 

marum.  Cetera  dccons  instrumentis  ^ce/ia.  Unde  forsan  librarius  m  c«M) 

dependent.  Cithara  baltlieo  ccelato  cx  quo  per  glossam  quum  Cienereti 

apta ,    structim    sustinetur  ;   maniis  Exprcssit  in  versione  gallica  D.  de 

ejus  teneros  ,  prorerulie ,  ltei>a  dis~  Lamalle. 

tantibus  digilis  neryos  moiitur;  dex-  Quod  regibus  et  tuitiquis  duciiiii* 


A.to  8.3.  LIBER  XIV.  Sat 

A.  \a.  OO. 

Iftiidibus  celebre,  et  deorum  honori  datum.  Enimvero 
oimtus  Apollini  sacros;  taliqueomatu  adstare,  non  modo 
gnecis  in  urbibus ,  sed  it)mana  apud  templa ,  numoi 
piraecipuum  et  prsescium.  »  Nec  jam  sisti  poterat;  cum 
SSenecse  ac  Burro  visum,  neutraquepervinceret,  alterum 
ccmcedcre.  Clausumque  valle  Yaticana  spatium ,  in  quo 

h,  Ne  utraque  petvincereL  Sic  MS.  Flor.  lege  pervincerent, 

lu  m  Panegjrico  illo  ad  Pisonem ,    eadem  orbe  grccanica  copiam  fecit 

thoc  8BT0  scriptus ,  inseru  eadem  suae  vocis ,  annis  aliquot  poat  Piso* 
nsio  T.  167.  N9C  pudeat  pepu-  nisconsulatum,  queminiit  a.U.  810. 
Muefyram,  cum  pace  serena  Publica  Sed  nec  Statius  hujna  carminis  men* 
9eeurisexultentotiaterris.,.,TpseJi-  tionem  facit  :  cum  omnia  minima 
itmmovissejerox  narraturAchilles,  scripta  ejus  recenseat  Silv .  a,  7 .  l^ips. 
Qttem,  Ovidio  ablatum,  viri  docti  Ne  utroque  peruinceret.  Putarem, 
^uunt  Lucano.  Neutri  ego.  Ab  '^  utrumque :  id  est ,  ne  duo  illa 
^idio  aetas  abjudicat  :  ab  Lucano  extorqueret,  alterum  indulgere,  ut 
tonditio  scribentis.  Nam  ille  qui-  in  eo  acquiesceret.  Lips.  At  utraque 
iUmque  poeta  ignotus  fuit ,  obscura  verum ,  quod  e  MS.  Fl.  protulit  Pi- 
lomo ,  fortuna  tenui  :  et  humilius  chena ,  babetque  ed.  pr.  Cetera  inde 
^landitur  Pisoni ,  quam  ut  decuerit    a   PuteoJano   vetercs  utroque  ,   nt 

«ucanum.  Ait  ecce  y.  241 tu^    Guelf.Bodl.  Erk.  Bud.  utno^ue,  se<l 

^iso  y  latentem  JExsere :  nos  humilis  2.  m.  utrumque,  Bip.  utraque  sciL 
lomuSyatsinceraparentum,Sedte-  libido.  Poiius  sexto  casu  ponitur, 
qbtf  JFbrCcma  sua  caligine  celat.  At  subaudito  parte ,  durior  quippe  al-> 
«acanus  certe  notus ,  celeber  :  per    tera  ellipsis. 

e ,  perqne  uzorem  prsediTes.  Adde  Walle  VaUcana  spatium.  Credo  id 
ienecam  patruum  in  aula:  qui  huic  a  Pliniodetiotari36,  i5.,  Tertius  obe^ 
itunili  et  tenui  protendere  manum  iiscus  Romas,  in  Vaticano  Caii  ao 
totnisset,  prae  Pisone.  Sed  etdecimo  Neronis  principumcirco,  Lips.  Suet. 
lono  aetatis  anno  scriptum  hoc  car-  L  c.  hortos  ponit.  Sed  ii  in  yaile  Va* 
aen  ;  nam  ait  v.  348.  Quamtns  nunc  tioana.  Add.  Ryck.  ad  h.  L  Mos 
w^niledecusmihipin^eremalasCce-  laudibusque  quod  e  Fl.  dedit  Pi- 
feril,  et  nondum  vicesima  venerit  chena,  etiam  Guelf.  ed.  pr.  pariter 
KSieu»  Quod  non  convenit  in  «etatem  ut  eodem :  quod  est  etiam  in  ceteris 
Lncani ,  praesertim  cum  scriptum  sit  ante  Rhen.  qui  ( e  Bud. )  dedit  eo. 
liu  post  consulatum  Pisonis;  et  deniqne  etiam  euulgatus,  quod  in 
pttnllo  ante  detectam ,  ni  fallor,  con-  vulgatus  mutatum  a  Puteol.  restituit 
prationem.  Certe  post  consnlatum  Rhen.  ( e  Bud. )  Muretus  tamen  et 
diu  :  quoniam  el  eloquentiae  ejus  spe-  Acidalius  prseferebant  vulgatus  ; 
<»men  Neapoli  praebitum  celebrat.  fmstra.  Ewlgare  dixit  etiam  Liv.  g, 
Quod  scimus  contigisse  nos  quin-  4^*  similia  ap.  nottmm  emunire  ^ 
ipieniiali  certamiiic  ,  ciua  Nero  ia    tmmari  tl  alia.kr^fenerever- 


5aa  ANNALIUM  fJt*- 

equos  regerct ,  haud  promiscuo  spectaculo.  MoE  ulbo 
vocari  populus  romanus,  laudibusque  exlollere,  utest 
vulgus  cupiens  voluptatum,et,sieodem  princeps  tnkaSij 
laetum.  G^tcrum  evulgatus  pudor  non  satietatem,  ut  re- 
bantur,  sed  incitamentum  adtulit.  Ratusque  dedecas 
amoliri,  si  plures  fcedasset,  nobilium  familiarum  pos- 
tcros,  egestate  venales,  in  sccnamdedusdt :  quos  fato  pe^ 
functos,  ue  nominatim  ti*adam,  majoribus  eorum  tri- 
buendum  puto.Namet  ejus  flagitium  est,  qui  pecuniam 
ob  deiicta  potius  dedit  j  quam  ne  delinquerent.  Nottf 
quoque  equites  romanos  operas  arense  promittere  sube- 
git  donis  ingentibus  :  nisi ,  quod  merces  ab  eo ,  qui  ju- 
bere  potest ,  vim  iiecessitatis  adfert. 

XV.  Nc  tamen  adliuc  publicotheatrodehonestaretar, 
instituit  ludos,  juvenaUum  vocabulo,  in  quos  passim  nc^  f 

34*  KatMuque  dedecus  amoiiri.  Molliri  bene  Flor.  et  Agrie.  A{rad  PropertiuB  4i 
II ,  4i.,  me  nf.que  censunm  iegem  moUisse,'^  35.  PromiUere  subegit,  Cod.  Afae» 
promittere  donis  subegit, 

borumlibentcrYariaTerelibrarii.V.  iDte]ligi  potest.  £t  credihiliai  cft, 

Cuningam.  ad  Horat.  p.'^35.  utalios  Neronem    dedccus    Toluisse    oin» 

taceam.  £rn.  Bud. /<iut/i6u^  absque  tol]erc,quamiantuDa  Dunuere.Roob 

oopula.  Circi  rudera  hodieque  res-  cd.  quam  Lipsius  laiidat,nooettBe- 

tant.   Obeliscus  ,   qui   olim  ibi ,  a  roaldina,  sed  prima.EaN.  Habettt> 

Sixto  V  crectus  est  ante  aedem  D.  mcn  et  noster  ii,  a5.  igntumnuB 

Petri.  moUii-e ,  quod  hic  placebat  etlModio 

Ratusque  declecus  amoliri.  Romana  ep.  99. 

editio ,   dedecus  moUiri.  Quod  cgo  Ne  nomin.  tradam,  At  Dio  n^ 

praefero.  Lips.  Sic  etiani  MS.  (Biid.  minat.  V.  Xiphil.  61 ,  17. 

Flor.  A^T. )  Bodl.  alii  moliri.  At  Pu-  Nam  et  ejus.  £d.  pr.  non  habd 

teol.  amolUri  pro  aitioUri,  ut  sc>  nam  :  quod  melius  videtur.  Dapkf 

quenles  omnes  habent.  MnUiri  pro-  ratio  silentii  affertur,  prima,  utiDt* 

bant  etiani  Freinsh.  et  J.  Gconov.  jorihus  parraiur  j  deiade  ,  quia  flt- 

Similc  est  itwidiam  moUirc  supra  gitium  magis  Neronis,  quam  ipMh 

4 ,  3o.  Sed  tamcn  ncscio  ,  quomodo  rum.  £rn. 

magis  placet  amoUfi ,  nec  crcdo  moi^  Eqidtes  JRom,  Respice  ad  i ,  16. 

liendi  vcrbuiu  esso  aptum  dcdecori  Operas  arente.  Sic  dieatnUes  <^ 

et  turpitudini,  in  qua  nulla  acerbi-  rw  i,  16, 

la«  aut  asperitas  ,  ut   in    invidia  Instituit  ludoe  jwttudiim,  Qm 


i. 

fc. 


Av.M.  LIBER  XIV.  523 

A.  C  oo. 

Buna  data :  non  nobilitas  cuiquam ,  non  setas ,  aut  acti 
Vonorcs  impedimento ,  quo  minus  graeci  latinive  his- 
iBrionis  arlemexercerent^usque  ad  gestusmodosquehaud 
"viriles.  Quin  et  feminae  iliustres  deformia  meditari :  exs- 
traetaque  apud  nemus ,  quod  nayali  i^tagno  circumpo- 

• 

36.  Adgeslus  modosque  haud  virUes,  Blalim  motusque,  i5,  3;.,  scorta  viseban^ 
tur  ftudis  corporWus  jeun  gestus  motusque  obscani,  Motus  ionici  pro  saltu  apud 
fioraU  Od.  3,6,  at.  et  Utfestis  malrona  moverijussa  diebuSn 

{mYati  et  per  domum  celebrali  aut  lusisse.  Non  prastereo  notam  Xiphi- 

io  hortiB.  Tacitiifl  i5 ,  33. ,  Acriore  lini,  qui  6i ,  19.  hos  iudos  institutos 

im  diea   cupidine  Nero   agitahatur  vult  per  caussam  posit»  a  Nerone 

fnnniscuasscenas/re(pientandi:nqm  primae  barbae.  £t  hercle  ea  nominis 

^fidhuc  ptr  domum  aut  horlos  cecine-  canssa.  Jnrenalia  enim  dicta ,  quia  ut 

Whgt  juyenalibus  ludis. 'M.aDBit  nometk  tirocinii  die  pueros  exuebant  :  sic 

Iwiorum  posteriori  sto,  et  impera-  barba  rasa  juventutem,  transibanl- 

I  tores,  quos  in  palatio  ludos  dabant  que  tuncin  Tiros.  Unde  illud  Domi- 

Kalendis  novi  anni  ( de  quibns  e  Ju-  tiae  amiue  blandientis  Neroni  votum : 

Haoo  monui  ad  4 » 70. )  Juvenalia  vi-  Simul  hanc  excepero  ,  mon  voloy 

dentnr  appellasse  ab  exemplo  hoc  Sneton.  c.  34-  Iiaque  isdiesRoma- 

NeroDis.  Sidonhis  in  Narb.  v.  307.  nis  pariter  festus.  De  Octaviano  Dio 

Janusfarte  suas bjfrons  Kalendas..,  48, 34* ,  'A/uixt/  tov  irAyenct  0  Kuia-a.^ 

Sumendas  re/krebat  adcurules.  Mos  rirs  Trp&Tor  fwpat^froc,  fltuToc  rt  /ui- 

«ft  Ctesaribus  die  his  uno  (  Privatos  ^aIxmc  i^frAo-tyKeti  toxc  &K\ots  i.irAo-t 

W}citant)  parare  iudos,  Tunc  coetus  cfn/uoTfXN  iofrnv  nrA^ia-^t.  Kaej  0  fjth 

fuvenum  sed aulicorum  E'lceisimu~  Kcuiirttre,  iTfXfioDTo  r)i  ytitiay  ,  &a'- 

iacra  torva  campi  Exercet  spatian-  >jrtp  0 /  «cxxoi .  Alia  huic  ri tui  in  Excurs. 

iibus  quadri^s,  Et  addit  post  des-  B.  Lips.  Vox  theatro  abest  a  MS. 

criptionemcuruliumludorumv.4a8.  Oxon.  et  alio  ap.  Brot.  Mox  gestus 

Jmm  vero  jwfenalihus  peractis,  Ut  modosque  vir  doctus  (  Hcins. )  ap. 

^ideantur  ii  ludi ,  tunc  quidem ,  sce-  Ryckium   emendabat  gestus  motus- 

■icum  nihil  habuisse.  Atque  ita  dis-  gue  ex  i5,  37.  quod  non  dispUcet. 

tinguit  etiam,  nisi  fAllor,  Capitoli-  Modi  non  viriles  sant  gestus  motus- 

Bns  in  Gordianis  4«  Cordus  dicit ,  in  q^e  non  viriles ,  ut  supra  in  modum 

omnibus  civitatibus  Campanice  ,  Pi-  ludicrum.  Tum  modi  magis  de  voce 

teni,  Umbriae,  deproprio  iltumper  et  cantu,  quam  dc  gesticulatiooibus 

quawiduum  iudos  scenicos  etjuve-  dicuntur.  £rn. 

naUa  edidisse.  Quod  notari  volo.  FtmimeiUustres,Quai]\sM\i9iC?i'- 

Neronis  tamen  aevo  et  instituto  ,  tella,  quae  octogenaria  saltavit.  V. 

scenici :  ex  Tacito  hic  et  Plinio ,  qui  Dio  1.  c.  ap.  Xiphil. 

37 ,  7.  ad  hos  ludos  respicien8«  ait  NavaK  stagno  circumposuit  Au- 

Neronem  peculiari  theatro  in  hortis  gusius.  Ad  Tiberim.  dequeeo  stagno 

primum  cantasse,  et  Fompeianoprte-  «upra  i»,S6.  Augtutus  structo  cis  TiV 


1 


334  ANNALIUM  lll'- 

suit  Augustus ,  conyenticiila  et  cauponae  et  posita  veQcr 
irritamenta  luxus.  Dabanturque  stipes,  quas  boni  neoes- 
SLtate ,  intemperantes  gloria  consumerent,  Inde  gliscere 
ilagitia  et  infamia ;  nec  ulla  moribus  olim  corruptis  plus 
libidinum  circumdedit,  quam  illa  coUuvies.  Vix  artibus 
honestis  pudor  retinetur  :  nedum ,  inter  certamina  vitio- 
rum ,  pudicitia  aut  modestia  aut  quidquam  probi  moris 

3;.  Et  potita  vemo,  IhliB  ctexpotila  veno.  Mos  irritamenia  iuxwrim,  noo  Imjm, 
eod«  Agric  et  Yatie. 

herim  stagno.  £t  Sueionias  Aug.  43.  TeDcfi/uei;  M^w^euti  Av^iciifxWrKf.     i 

At  nemus  ilJud  «8t ,  quod  CofMrum  NisitaoieaT^crs/Aitf^ievinteUegiYolniK    I 

nemus  appeUfltum.  Vide  et  bic  Xi-  potiua,  <{uam  cHi/Mf.StipesaliMiMH.  M 

phil.  G2,  i5.  (  et  ibi  Reim. )  Lips.  tate  dabiiDiar  diia,  et  ad  rct  MiM^] 

Mox  veno  ,  quod  se  correxisae  (  e  Seneca  de  Benef.  7, 4-  >  OmnmiiimmX 

Bud. )  dicit  Rheo.  est  jam  in  ed.  pr«  rum  sunt :  ttunwi  diis  pcMuuMBf  ^1( 

In  Puteol.  ed.  irrepaerat  vero  ope-  mum,  et  siipem  jecUmu.^ExEt^.id»  le 

ramm  errore :  id  fideliter  servatum  ( ii5.)  CoUtsir  auUm  non  tmirtram  |i 

a  Rivio,  Beroaldo  et  Alciato.  !\-S$.  opimis  corporibus  comrucidatis  ,mc 

Vaticani  (  et  Agr. )  deinde  ap.  Ver-  auro  argentoijue  suspenso  ,  nec  n 

tran.  luxurice :  ed.  pr.  htxui :  ut  su-  thesauros  stipe  injusa  ,  wed  pie  €t 

pra  caussce  bello  a ,  64  .fundamenta  recta  voluntauyarro  de  L.  L.  4  >  %•» 

iir6i  ap.Liv.i,  la.Noster  incitamenta  Diis  cum  thesauris  assem  dant,  iUr 

ingeniis  allaturas  infra  c.  21.  E&n.  pem  dicunt,  Ita  in  capita  footioiB, 

Dahanturque  stipes.  C^i  rei  datae  quae  sacra ,  stipem  jaoiebant.  PliniBi 

stipes?  ad  ludosne?  Ita  olim  sane  Epist.SyS.deClitamnozJ^biu^iini» 

ApoUinaribus  ludis  factum  reperio.  et  vitreus,  utnumerarejactsustipest 

Prastor  edixit,  ait  Livius  a5 ,  la.  ut  et  relucentes  calcuios  possis.  Seneca 

populus  per  eos  ludos  stipem  Apol-  Quaest.  NatnraL  4?  3.  deNili  Teniit 

Uni,  quantumcommocUmiessetjCon-  In  hcec  ora  sUpem  sacerd^es,  H 

Jerret,  Plinius  33 ,  ^S. ,  Populus  ro-  aurea  dona  prctfecii,  cum  soUtmt 

tnanusstipemspar^re  ccepitSp.  Fos-  venitsacrumijaciunt,  Lirs.Hiestiptt 

tnmio ,  Q.  Marcio  coss.  Tanta  ahun^  datae  a  Neroae  ;  ut  atatiei  per  libidi 

danda  pecuoice  erat^  ut  eam  confer-  nem  absiunerentor.  Grutenis  oom- 

retL.Scipioni,  exquaisiudosfecit.  parat  factam  Aagnsti  ap.  Soetoa. 

Quae  verba  ne  te  fallant.  Nam  stipes ,  c.  98.  Mox  non  placet  mifai :  nec  mUs 

de  qua  Livius,  multis  annis  prior  mcribus,...plus  iib.addiditiptamiUe 

notationePliniana.Sedvolantariam,  coUuuies.  Delendnm  puto  ulia,ist* 

credo ,  Plinius  iniellexit ,  illa  fuit  ex  telligendumque  qoid  ,     quidqaaii. 

edicto.  Scd  et  Augustus  stipem  prx-  Puto ,  me  similift  exempla  reperiMe. 

toribus  dari  ad  ludos voluit ,  ionuen  te  Ern.  De  stipe  fontibas  injici  •olitaT. 

Dione54,  2.,  Toic  p,lv  rtfAriiyols  CaylusRec.d^Antiq.t.  a.  pL  98.iibi 

rkf  iFitytiyu^iii  tfks-nf  «'vyiva^sfy  i»Tf  exemplum  in  niuiio  N 


l^r                LIBER  XIV.  SaS 

reservaretur.  Postremo  ipse  scenam  incedit ,  multa  cura 
tentans  citharam  et  praemeditans  adsistentibus.  Facies 
accesserat ,  cohors  militum ,  centuriones  tribuuique  et 

38.  Postremo  ipse  scenam  inseeruUt.  Lego  scente  iatendit,  yel  in  scenam  inten» 
diL  Sed  cod.  Agr.  ipse  scenam  incedii,  An ,  ipse  in  scenam  se  dedit  ? 

JZefervarerur.  Ed.  pr.  reservatur:  operam;  »i  mihi  Phoebus  hic  non 

unde  possis  conjicere  reseruetur,  sed  facit.  Lips.  Etiam  MS.  Flor.  Guelf. 

«olennis  illa  prsesentis  ei  imperfecti  assistentibus  Jacics   et  ed.  pr.  abs, 

confosio.  Vid.  ad  3 ,  17.  extr.  Erk.  /acie^.Vulgataminduxit  Pnteolanus. 

Postremo,  Sic  emendayit  Lipsius.  Muretus  corn^ehat  Jbnascis  s.  pho-' 

Bud.  et  edit.  priores /70Jt7vmK«.  nascis.  In  MS.  Fl.  ultinue  voci  su- 

Jpse  scenam  inscendit,  Restitui  ex  perscriptum  homines,  Hinc  J.  Gro- 

libris.  Vulgo  ,   ipse  scenas  incedit,  noTius  conjiciebat  assistenti  histrio-' 

Scenam  incedit  MSS.  Flor.  num  aciei  :  quod  an  aliquis  proba- 

«tic.  Agr.  ed.  pr.  Scenas  incedit  turus  sit,  nescio.  Qui  homines  ad- 

fioelf.  (Bud. )  ed.  Rhen.  et  seqq.  8cripsit,yoluitindicare,illocorrupto 

«laque  ad  Lipsium.  Puteol.  Beroald.  Tocabulo  homines  significari.  Vul- 

Alciat.  scenas  ascendit.  Lipsius  edi-  gata  an  e  MS.  ducta  sit ,  nescio.  Sed 

dit5ce/iaini>Mce/t£^,quodsequentes  Talde  consentit  iis,  quse  Suetonius 

imitati  sunt.  Ego  lectionem  MSS.  narrat  c.  2i.apudquem  pariterami- 

iecnttt88um,quaeaTacitononaliena,  corum  intimi  adfiiisse  dicuntur.  Ac 

nt  jam  Rhenanus  monuit.  Sic  i ,  61.  fortasse  inde  correctionem  PutebUl- 

incedunt  locos  moestos,  Ern.  Cf.  et  uus  sumpsit.  Ern.  Bud.  asistentilus 

•  mox  c.  22.  Jhdes  abscesserat.  Agr.  assistentibus 

jdssistentibus  JamiKaribus,  Falso.  ceteris.  Heins.  Tult  ass.  amicis.  Bip. 

Ifam  Vatic.  absistentibusjacies,  Far»  prasmeditans  i,  e.  praBludens  assisten' 

nes.  assistentibus  Jacies.  Similisque  tibus.  Facies  i.  e.  facies  principalis 

lectio  Blidensis :  quod  facile  odoreris  ex   miiite  prsetoriano,    Burro  etc. 

e  Rhenano  conjectante ,  alfsistentium  accesserat,  Eo  fere  sensu  Jades  ac-. 

Jhcie',  Utnnaneassistentibusjacibus?  cipitur  i ,  4x<  et  ap.  Gic.  Phil.  8 ,  8. 

Certe  noctu  ad  lumen  etiam  hi  ludi  Hoc ,  etsi  duriusculum  Tideatur ,  ae- 

«xeFciti.  sequiturque  :  Hi  dies  ac  qui  lubet,  quia  Tim  codicibus  noa 

noctes  plausUnispersonare.  et  ait  pos-  adfert.  Hiller.  Rac  .11.  parum  adpo* 

tremum  in  scenam  Tenisse  Neronem.  site  :  Tel  aueitentibus  Jacies  omni" 

£rgo    ad  lumen.    Infra  etiam  20.  bus,\t\accendentibusj/tcesjamilut- 

NoctesquotpAededecoriadjectas,SeA  ribus, 

et  Suet.  Calig.  16.  Quondam  etiam  jiccesserat  cohoi^  militum,  Ita  le-< 

el  nocturnos  ludos  prasbuit  accensis  gend.  non ,  quia  Suet.  1.  c.  ita  nar- 

Jadbus,    '^oviiex    iterum   infra   21.  rareTidetur^sedquiarcsposcit.Nam 

-  JLtBtitia  magis ,  gutun  lasciviie  dari  Suetonius  de  alio  ibi  et  publico  thiea- 

paucastotiusquinquenniinoctes,qui'  tro.  Lips.  Nempe  ante  in  edd.  erat 

tus  tanta  bice  ignium  nihil  illidtum  abscesserat,  male.  Mox  ed.  pr.  c^i»^ 

4)ccuiiari  qmai,Yi)B  diTini  oonferte  turionesqucExK^ 


t: 


536  ANNALIUM  *•"•«•»• 

A.  C*  6o« 

moeren^  Burrus  ac  laudaus.  Tunc({ue  primum  oonscripti 
sunt  equites  romani,  cognomento  Augustanorum ,  aetate 
ac  robore  conspicui ,  et  pars  ingenio  procaces  ^  alii  in  spe 
potentiae.  Hi  dies  ac  noctes  plausibus  personare  formam 
principis  vocemque  deum  vocabulis  adpellantes  :  quasi 
per  virtutem  clari  honoratique  agere. 

XVI.  Ne  tamen  ludicrae  tantum  imperatoris  artesno- 
tescerent,  carminum  quoque  studium  adfectavit,  con- 
tractis,  quibus  aliqua  pangendi  facultas.  Nec  dumin- 

3^  Persomird  Jbrmam.  Formam  personare.  cod.  Agric.  —  40.  Nedum  innffot 
mtatis  nati.  Hasc  con-uptissima  sunt.  Alii  alia.  Scribo ,  Nedum  insigniue  artis  luif 
notu*  artis,  nt  paftsim  luec  talia  noster.  insignitior  infamia  Ann.  3 ,  ^o.  insigiu^i 
Jtagitium  4  »  5 1 .  Possis  et  insigniti  artis  notUia  ^el  nedum  insignitis  notiiia  artis,  k^» 


▼erins. 


Mcerens  BiirruSjaclandans.lJnus  Carminum  quoque  «ftM&tifi.  I^ 

ergo  hic  Untuin  praefeclus  praetorio.  nius  87,   la.  ,  Domitius  Nero  i» 

Nec  pugnatSuetODius,  qui  duosQO-  ceteris  viuc  sutt  portentis,  capiUoi 

minat ,  quia  Tacitus  de  juvenali  lu-  quoque  conjugis  suob  Poppcea  in  koc 

dicro  adhuc  loqnitur  ;  de  publico  nomen  adopta^raty  quodam  etiam 

theat  ro  Suet onius,  capite  dict  o.  Lips.  carmine  Succina  appeUando.  Intd- 

Verba  quidem  Taciti  non  indicant ,  lexitet  Senecahunc  poeianiy  Qnxst 

unum  tantum  praefectum  praet.  ad-  Natur.  i,  5. ,  Ut  aitNero  Qesardi-' 

fuisse ,  sed  Burrum ,  cum  moereret  sertissime ,  CoUa  Cjrtheriacce  splen- 

animo ,  tamen  voce  laudasse  :  de  al-  dent  agitata  coiumbag,  Laudat  enni 

tero  oihil  piaecipui  erat,  quod  tra-  MartialisS,  70.,  Carmina  qui  docd 

deret.  Mox  vir  doctus  in  ed.  Gryph.  nota  Neronis  habet.  et  9 ,  37. ,  Jp« 

deleverat  que,  Post  Murelns  pro  in  tuas  etiam  veritus  Nero  dicitwtm' 

*pe  malcbats/re ;  qnod  non  displicet.  res,  Lascivum  juveni  cum  tihi  buit 

At,  qiiod  idem  deleri  vult  hi ,  quod  opus.  Lips. 

et  a  MS.  Bud.  aberat,  non  probo.  Sed  JVec  dum   insignis  astatis,  F<^ 

interpunctio  mutanda,  ut  focimus,  lef^.  quibus  aliquapangendijacultasy 

etest  in  MS.  Guclf.Vuigo  punctnm  necdum  insignis.  K  altemattm  ^00- 

est  jK)8t  pevsonare  ,  et  comma  ante  sidere  simul.  Mnretus  i5, 2. cui  scrip- 

quasi.  Ern.  Acid.  volebat  in  spem.  tor  hic  noster  in  amoribns,  et  jure, 

Bip.  forsan  et  spe.  FalJitur  et  fallit  corrigit :  ipdbus  aliqua  pangendifi' 

Khen.   dum  abesse  pronomen  hi  a  cuUas ,  necduminsignis  erat.  licoih 

Begio  i.  e.  Bud.  codicc  refert.  Clare  sidere  simul;  et  natos  ibidem  vemu 

legitur  ])ost  punctnm  /1  dies  etc.  connectere ,  euque  ipsius  verha  qMO' 

.^Mgitfto/iorum.  Suet.paulloaliter  quo   modo  prolata  supplere.   Noo 

c.    ao.    Idcm.   c  a5»  jiugtutianos  damno  :  germana   tamen  esse  000 

^ocat.  eredo.  Geteram  ab  hoc  Conielii  jo- 


^•^1^^                LIBER  XIV-  527 

«ignis  setatis  nati ,  considere  simul  ^  et  adlatos  vel  ibidem 
Tepertos  versus  a)nuectere,  atque  ipsius  verba ,  quoquo- 

dicio    Trtiiquillus  disflentit  c.  5a.  J.  F.  GronoTii  accUi  probari  non 

Lips. Meo  judicio  rem  acu  tetigit  hac-  potest ,  quia  id  jam  est  in  confractis. 

tenus  Muretus  ( id  Tisum  et  Ryckio )  Broterius  ]ocum  sic  constituit :  gui' 

post  quem,  quae  alii  tentarunt  quum  bus  a.  p,Jacultas,  nec  dum  insiqnis, 

consideroy  miror  quemquamhiscere  j^tate  pares  considere   simul  etc. 

ausum :  adeo  nihil est ,  quod  cum  ejus  ( ^  Sic  etD.de  Lamalle.  )  Ego  nihil 

coojectura    putem    comparandum.  expediodcstitutus  librismelioribus. 

Quod  si  eJidi  to  nati  ferre  nequeunt,  EaN.Addo  aliquot  conjecturas.  Pich. 

^iciamns  :  nec  dum  insignis  erat  ad  necdum  ins.  erat.  Jijussi  cons,  Tril- 

Jamam  :  Tel  insifftis  erat.  hi  acciti  ler.  Obs.  crit.  a,  21.  nectam  insignis 

considere  simul.  Tales  eoim  quaesi-  artis  gnari;  ( *  tcI  nec  dum  insignis 

Tit,  qui  callerent  Tersuum  faciendo-  arte :  Ugnari  cons. )  Hill.  Rac.  i6.  li 

■^m  sludio,  sed  nihil  dum  edidis-  naaTertitinvate^.DanesiusetUrsin. 

'^ieiit,  aut  eo  nomine  celebres  essent.  necdum  int.  eetatis  vatihus.  Quid  si 

J^nsignis  adjamam^  ut  Ciceroni  de  legas,  cofntr,  q.  al.p.f.  necdum  i/t- 

ijegih*  3  B*  insigffis  ad iikformitatem  signis  artis  ^fatibus,  cons,  Drmnm 

jnter,  Quod  autem  Tacitum  et  Sue-  Bip.sic:  necduminsignia arteconati. 

toniam  committunt ;  utrumque  Te-  Et  aUtttos,  Pichena  conjicit  obla* 

rum,  sedindiTersisopuscnlis,  exis-  tos  e  cod.  F].  nbi  cst  oblatos.E^o 

timo  tradidisse.Nequeenim  dubito,  yero  haudqnaquam  hoc   sollicitan- 

quin  et  poluerit  Bcrii>ere  Tersibus  dum  censeo.  jillatjos  cst  domi  me- 

I>fero  ,   et  qiiaedam    scripserit  sine  ditatos.  Quod  ad  primum  quidcm 

cnjusquam  auxilio.  Et  in  htijusmodi  congressum    non    congruit ;    sed  , 

taimlas  incidit  Suetonius.  Sed  et ,  postquam  semel  studia  junxere^  tix 

quum  repentinns  hic  impetus  ei  tc-  cst,  ut  unquam  discesserint ,  quin 

iiisset  ,  dum  festinat ,  omnis  morae  praecepissent  animis   proximi   con- 

impatiens,  et  gestit  eloqnentiaiauc-  Tentus  materiam,   et   ad  eam  ali- 

toribusaccenseri,  atqneillamlaudem  qnid  domi  per   habentes   carmina 

rapere  potius ,    quam  mereri ;  non  somnos  natnm  possent  afferre.  Sed 

tantum  snmpsisse  temporis  et  otii  et  et  ad  i]los ,  quos  subito  ad  jussnm 

secessu  ,  quantum  justa  cura  requi-  principis  effuderant ,    emendandos 

rit ;  ideoqne  hos  adjutores  adhibuisse,  aliquid  domi  potuit  subnasci ,  et  inde 

facile  credo  Tacilo ,  et  id  tyranni ju-  allatnm  in  regia  repertis  addi.  Gron. 

Tenis,   lasciTientis   el  Inxuriantis ,  Sed  ita  Mureti  conreciio  probatur 

indoli  Talde  conTcniens  mihi  Tide-  tantum  iisque  ad  simul.  Mox  qnoquo 

tur.  Licet  et  suspicari  factum  id  in  modo  bene  Pichena  e  FJor.  Sed  sic 

opere ,  quod  parabat  ad  instantem  et  Guelf.  ep.  pr.  omnesque  Teteres. 

commissionem.  Gron.  Idem  Tide-  Vitium  operamro  fuit  quoque  modo, 

batur  Tiro  docto  in  ed.  Gryph.  ubi  in  editione  ea ,  qua  Pichena  usus  est. 

bunc  locum  ad  mentem  Mureti  cor-  Ve]ut  id  reperi  in  ed.  Lips.  i585. 

rexcrat.  Jac.  GronoTins   addi  Tult  correctum  in  aliis.  EtiN.  Bud.  abta- 

laus  :  nec  dum  insignis  erat  laus,  tos,  sed  a  a.  m.  adlatos. 


528  ANNALIUM  J-^J^^ 

modo  prolata,  supplere  :  quod  species  ipsa  camiinuni 
docet  j  non  impetu  et  instinctu ,  necore  uno  fluens.  EiiaiE 
sapientiae  doctoribus  tempus  impcrtiebat  post  epulas^ 
ut  contraria  adseverantium  discordise  eruerentur.  Nec 


41.  N0e  «rv  wnojlutns,  Tenore  inaliin.  Et  sk  AcidaKas.  Deinde  ood.  kgnc  ci 
impetu,  pro  non  impetu,  —  4**  Utque..^  ducordito  emehantmr.  Disecrdias  erweret 
€od.  Agric.  Budensis  discordim  merentur,  ed.  Veaet.  eruerentMir,  €useveratti  tm 
discordia  rueret  Bfediceas.  Lego ,  idque  ut  coatrtiria  asseveraruuim  discandias  ini- 
deret.  Ann.  > ,  *.  •  irridebtMtur  et  Gratci  comitcs.  c.  9. ,  irridenle  Anmimo  tritia 
servUii  pretia,  Sic  psssim  4 ,  35. ,  Quo  magis  socordiam  eorum  irridere  iibtf.  c.  60., 
iusistentibus  contra  inidentibusque ,  qui  Sejano  fautores  aderant,  5,  ^.,  Tibeiwm 
aeerbis  facetiis  irridere  solitus,  6,  46.,  C.  Ciesariforte  orto  ^ermonc  SuUamini' 
denti. 


Nec  tmo  ortflucns.  Miror ,  hic  ne-  rucreturn  Bad.  rttercntu^.  Agr. 

sninem  leutAase Jiuerttium ,  cum  alibi  ret.  Goelf*  €ti4fue  avebitntur.  £d. jn. 

talia   tentenlur  in  Tacito  et  aliia.  ruer&.  Sed  puto,  Tirgulam  erroif 

IVam  ftucns  et  species  non  bene  con-  operarum  ex  oltima  Utera  in  TieiBHi  II 

Teniunt.  Sed  il]a  flutpij8««  non  scm-  tranalaiam.  Pnteol.  er«ensnOir.  B»»  Ij. 

per  a  Tacito  serrata  est,  ad  poeti-  roaJd.  cum  seq.  omnibuserue^ilui^ 

cam  rationem  incJinante.  Vide  ad  4  9  Credo  Tacitum  acripsisseru^erenfui'. 

3a.  Mox  in  ed.  pr«  abest  tempus.  Juvatetiam,  quod  sabji€itur:iiii«e 

£b.n.  tamen  etiam,  qui  non  liderent  CQm 

Utque  contraiia  asseverantium  dis-  princi))e ,  sed ,  dum  ille  rideret  pbi- 

cordioB  erueb.;ntur.  Malim  nihil  hic  loso)ihos  disputantea,  severo  toIui 

mutari :  nam  illud,  uf^ue  eruefta/ilur,  adsiderent.  MSS.  Fl.  Reg.  (Bod*) 

habet  quandam  ipL^Ao-tv ,  quam  in  et  ed«  pr.  mox   ore   vultuque  pro 

nulla  eamm ,  quas  subjiciunt ,  lec-  voce  v.  quod  recepi  j  et  quia  «eqoi* 

tione  reperio.  Illae  namqne  signifi-  tur  spectari,  et  quia  alibi  quoqM 

cant  modo ,  quid  fieret  :  hod  etiam  os  et  vultus  junguntor ,  ut  ap.  Vir- 

Tanum,  simu^atum,  fiicatum fuisse ,  gil.  9,  aSi.  et  alibi.  £b.n.  Bip.  re- 

quod  fiebat.  Perinde  namque  est,  ponunt   eruerenturf    qnod    Temn 

quasi  dixisset :  et  quasi  eruebantur:  puto.  E  initiale  a  finali  praBoedea- 

«t  To!ebat  Tideri   se  id  agere ,  ut  tis  Tocis  est  absorptum,  Sed  sic  re&* 

varia  et  diTersae  sectarum  opinio-  tius  legetur  :utc.  ass.  d,  eruerenturt 

lies  cognoscerentur  et  excuterentur.  quod  Tisum  et  Hillero  Rac.  38.  BuL 

Ifam  Td  ut  similitudinis  est,  ut  bene  a  i,  m.  habebat  atque  c»  a$s.  d.  rut- 

Salinerius  animadvertit.  Gron.  Rhe-  renturs  nnde  a.  m.  fecit  tOque.  Bi]v 

nanus  conjiciebat  qucererentur  ( *  D.  conjectant  porro  :  ut  qid  c,  aesevt' 

de   Lamalle   qiusrebantur)  :  quod  rarent^indiscordiasruerenLMra» 

maxime  milii  placuit    ante  ex  iis,  tinae  conjecturae  t^ere/ifur  pneliiat 

quae  Tidi.  Emphasin  iilam  Grono*  jamHeinsiu8.ScopoNeToni8ommM 

Tianam   tix    assequor ,   nec    utgue  haec  conTenientior.  Paollo  ante  Bud. 

e^bantur  est  et  quasi,  MSS.  Flor.  impartiebat^  at  adit.  yeteres. 


tlt-  LIBEIVXIV.  5^9 

deerant,  qui  ore  vultuque  tnsti  inter  oblectamenta  regia 
iBpectari  cuperent. 

XYII.  Sub  idem  tempus^  levi  contentione  atroxcasdes 

orta  j  inter  colonos  Nucerinos  Pompeianosque^  gladia* 

torio  spectaculo,  quod  Livineius  Regulus,  quem  HKrtum 

lenatu  retuli ,  edebat.  Quippe  oppidana  lascivia  mticem 

incessentes,  probra,  deinde  saxa,  postremo  ferrum  sump- 

sere ,  Talidiore  Pompeianorum  plebe,  apud  quos  specta- 

culum  edebatur.  Ergo  reportati  sunt  in  urbem  multi  e 

Nucerinis  y  trunco  per  vulnera  corpore ,  ac  plerique  <c  li- 

l>erorum  aut  parentum  mortes  »  deflebant.  Cujus  rei  ju- 

ilicium  princeps  senatui,  senatus  consulibus  permisit.  £t 

;rursus  re  ad  patres  relata,  prohibiti  publice  in  decem 

annos  ejusmodi  coetu  Pompeiani,  coUc^iaque,  quae  contra 

leges  iustituerant ,  dissoluta :  Livineius  ^  et  qui  alii  sedi- 

tionem  conciverant ,  exsUio  multati  sunt. 

43.  Qui  voce  vultuque,  Ore  vultugue  cod.  Bled.  et  Agric.  Forte  gui  squalore.  Ad 
^esles  proprie  referendnm.  GelKns  9,  G.,  Jn  corpwibus  incullis  squamosisque  alta 
^mgeries  sordium  squaior  appeliaiur,  £t  ett  proprinf  philotophormn.  — >  44.  Exilie 
msdiati  sunt.  Delet  «ri  sunt  cod.  Agric. 

JJetfi  contentione.  MS.  Fl.  inten"  Fl.  (Bud.)  ed.  pr.  aut  parentum, 

tione.  PuteoL  item.  Ed.  pr.  intentiu :  non  ac ,  ut  sequentes.  Er». 
imde  posais  conjicere  ieui  inilio  y^        -Re  ad  patres  relata,  Sic  scripsi  e 

leid  ab  irutio :  sed  ultima  sjllaba  ex-  MS.  Flor.  et  ed.  pr.  ut  etiam  yideba* 

cidit.  Intelligenda  tamen  prspositjo  tur  J.  Gronovio^  pro  delata,  quod 

eA,  qnam  in  hac  formula  omittere  est  in  (Bud.  et)  omnibus  aliis  edd. 

ooster  solet^  ut  infr.  c.  3a.  Beroai-  intelligendumque  de  relatione,  quam 

du8primusediditco/iten&one,ut  est  coss.  re  caussaque  cognita  {eaere^ 

in  Guelf.  quod  omnes  secuti  snnt.  Non  jam  res  deferri  ad  senatnm  po- 

Mox  yett^  edd.  JUiHdineius.^MaXe,  terat,  quod  factum  erat,  renunciata 

(  Bud.  Ubidini  ejus, )  Recte  hic  et  3 ,  senatui ,  et  ultione  petita :  sed ,  quam 

II.  editur  Livineius^  ut  e  cogno-  poenam  statui  vellet ,  quaesitum.  Si- 

Hdne  apparet.  Erm.  militer  plerique  codd.  ap.  Liv.  ai,  6* 

Metuli,  Libro  deperdito.  tunc  delata  res  ex  integro  ad  sena'" 

Inyicem  incessente,  Lege,  inces^  tum:  sedex  MS.  Flor.  et  Gintabrig. 

sentes,  Lm.  Mox  edd.  pr.  PuteoL  recte  Gronoyii  correxerunt  reiata, 

ceteraeque  yett.  MS.  (  Bud. )  Guelf.  atqne  ita  edidit  Drakenb.  Eitir. 
deportatii  ac.  e  spectacnlo^  et  MS.        LUdneius.  Bud.  hio  Lii^idinems, 


55o  ANNALIUM  *'f 

A.  C>  w- 

XVni.  Motus  senatu  et  Pedius  Biflesus,  adaisantibQS  \^ 
Cyrenensibus ,  «  violatum  ab  eo  thesaurum  .£sGiilapii)  p 
delectumque  militarem  pretio et  ambitione  comiptum.  >  f^ 
lidem  Gyrenenses  reum  agebant  Acilium  Strabonon,  ^ 
preetoria  potestate  usum,  et  missum  disceptatorem  i 
Claudio  agrorum ,  quos  rcgi  Apioni  quondam  habitos 


i^a.  Quos  regis  Apionis  quondam  habilos.  Lege  auitos.  Familitre  Hieiidiim  in  fr 
eito.  Ktlim  et  regi  Apwni.  Ann.  it ,  35. ,  lum  quirquid  Mutum  NeronAut  ae  Dn» 
inpretium  probri  cessisse.  Ubi  ante  Lipuoin  et  Urunnm  pari  motlo  pecafailv: 
«tiam  alibi.  Sic  1 3 ,  34. »  quamvis  per  luxum  auitas  opes  dissipasset.  Valerins  IbssX 
a.,  Dtvictm  Carlhaginis  avita  spolia,  Sic  recte  e  codioe  GmKhiaBo  Pi^liinif  cai 
habila  ante  legeretnr.  Ita  et  restilnit  Sdioltuft  Obser.  Hnm.  3,  33.  Apod  JiiMim> 
initio  operis  :  veierem  et  quasi  avitum  gentibus  morem  JYutius  rex  nopa  impei 
cupidittue  mutapit»  Ubi  in  H8S.  habitum  Bongarsins  testatnr.  Becte  etiam  loriptii» 
tibus.  Nam  alioqnin  genti  potius  diceodnm  esset ,  qnam  gentibus,  Agit  enim  de  gaii 
Assyria.  Sic  et  gentibus  MSS.  a,  10.  nec  recte  Vorstins  gentium  maVnlt.  HtAe  pit 
mue  in  vetnstis  Jibris  et  in  scriptoribns  antiqnis.  habena  pro  avena,  Sic  avitmm  m»' 
eipium  Ann.  14,  43.  auita  ac  paierna  sacerdeoia  U.  1,  77.  Apud  PhaBdmin  qniNp 
eastigandnm  agros  aintos.  Ubi  viles  nnnc  I^lnr  Fab.  4,  4,  38.,  Agros  auUostpe- 
eora  cum  pasioribus  Donate  maechte,  Seneca  Ep.  88.,  Palemo  agro  ,  inquil,  el  aftl 
expellor.  Tamen  Ann.  4>  '*•>  habebantur  UispoHia  trUfus  legimiibus.  c.  44.,  AoM» 
snodeste  opes. 


Ib! 


ft< 


v. 


Pedius  Blttsus  ten,  mot.  Postea  f»vnv  ^Airiptf  |0at9>fXtuc  Tav  A«^w* 

restitutus,  H.  1,77*  yifovsitol^ofiKJtaJ^Kmtk^wikinm.f»  |- 

Delcctiim  militarem  etc.  1.  e,  in  tum  hoc  a.  U.  CiGo.  C.  Ccelio  L.D0- 

deleclu  militari  iniqne versatum  esse,  mitio  coss.  Sed  ,  ut  mooeam ,  in  yer- 

etvacationemmilitixdedisseprope-  bis  Rufi  vereor  ut  menda  sit,  lioet 

c^nia ,  au:  gratiae  caussa  iia,  ^ai  aeta^  occultior.  Quis  ille  Ptolemeeus  <jh 

tem  militarem  habcrent,  et  itipen-  tiquior?   Plerique    omnes  ^gjpti 

dia  facero  doberent  elc.  Erh.  reges  Ptolemaei ,  et  param  probaait 

jipinnit  quondam  hfibitox.  Lego,  recepta  discriminis  haec  nota.  AnfflB 

regi  j4pio/.i.  Rufns  hac  de  re:  Cyre-  rescribere,  Ptolemai  jifiouis.  NfflB 

nas  cum   ceteris  duitatihus  Libyce  hic  sane  rex  Ptolemaeus  fnit,  9A 

Pent  polis  Ptolemeei  antiquioris  li"  cognomento  Apion.  Appianus  GiTiL 

heralitate  snscepimus.   Lihyam  su-  i ,  1 1 1 . ,  Seqventi  anno ,  pnpuba  n>- 

premo  re^is  Apio  ds  arbitrio  sumus  manus  duahus  i;ro%finciis  ex  testamBt' 

assecuti.  IteraEuiropiusG,  ii.,Qe<o  tis  regnm  est  auctusy  SithYniam Si' 

tem/fotv  Lihya  quoque  Romano  im-  comede  relinquente  ,  Cyrenen  FUh 

peno  per  test/imentnm  jipinnis ,  qui  lemeeo  ex  Logidis ,  ctd  Apioni  cog- 

rex  ejusfuerat,  accessit ,  in  qua  in-  nomentum  fuit.   Lips,  Re.  i  Apund 

clftfe  civitates  erant ,  Bere:nce ,  Pto-  bene  probat  Ryck .  ex  11 ,  35.  LipsiBi 

lemais  elCyrence.  Appianvtsin  extre-  olira  conjiciebat  oiHtos  pro  habitos, 

mo  Milhridatico  :  Toic  "Po»pta,iot{Ku'  sic^c  correxerat  \ir  doctiu  in  ed 


i.n  ..3  LIBER  XIV.  55i 

A.  C  oa* 

pop.  rom.  cum  regno  lelictos ,  proximns  qaisque  pos- 
ssor  invaserant ,  diutinaque  licentia  et  injuria  quasi 
re  et  eequo  nitebantur.  Igitur  abjudicatis  s^ris,  orta 
Iversus  judicem  invidia :  et  senatus ,  cc  ignota  sibi  esse 
andata  Gaudii ,  et  consukndum  principem , »  respcm- 
t.  Nero  probata  Strabonis  sententia  ^  (c  se  nihilomi- 
is  subvenire  sociis ,  et  usurpata  concedere  j »  scripsit. 
XIX.  Sequuntur  virorum  iliustrium  mortes,  Domitii 
fri  et  M.  Scrvilii ,  qui  summis  honoribus  et  multa  elo- 
lentia  viguerant.  lUe  orando  caussas,  Servilius  diu  foro, 
lOx  tradendis  rebus  romanis  celebris ,  et  el^^antia 

46.  Nero  probata.   Tum  princeps  non  improbata  cod.  kge,  \t^  cumprinceps, 

47.  Elegantia  viUe  celehis.  Cod.  Afr.  noa  habel  celebris,  Forte  eleganiis  vitte, 
m  idem,  91MV  clariarem  Africte  effecit,  Ao  exegit? 

ryph.  sed  illud  melios ;  re§i  hahitos  possessoribas  adempti.  Omniiio  rata 

e.  possessos.  ad 1 1, 35.  i3 ,  34*  Ern.  sententia  dici ,  pro ,  cum  ratam  sen- 

id.  et  alii  regfis  ^pio/iis ,  quod  ser-  tentiam  esse  jussisset,    vix  credo. 

t  Brot.  la  loco  Appiaoi  lege  AA>f-  EiLir. 

7  ,  ut  Civ.  I ,  III.  Etelegantia  vitce,  ijuam  clariortm. 

P.  R.  c.  regno  relictos.  A.  U.  658.  Trajecerim,  et  quem  elegantia  vitce 

ite  Julio  Obseq.  c.  109.  Cf.  Vales.  clariorem  effecit.  Lips.  Eleganliam 

Amm.  Marc.  23,  16.  accipio  in  optimam  partem,  et  pror- 

Nero  probat.  Sic  primus  edidit  Pi-  sus ,  ut  de  Pomponio  Secundo  5,8., 

ena  ,  cum  ante  esset  princeps  ,  e  j4t  Pomponius  muUa  morum  elegan- 

stigiis  MS.  Flor.  ne  probaia ,  ut  tia  ^Mgguo  iUustri.  lUe  autem ,  ut 

iiabet  Guelf .  nisi  quod  tamen  ad-  ^or  ingffk ,  ita  morum  dii^ersus ,  non 

t  princeps .  J .  Gronovius  taraen  raa-  SerriUat lest ,  sed  Domitins.  Quam , 

[>at,  Nero  rata.  At  in  ed.  pr.  est  inquit,  elegantiam  vilae  Serviliief* 

improbata  :  quod  verbum  etiam  fecit  clariorem  Domitius,  ut  parin-* 

bibet  MS.  Agr.  nisi  quod  ille  ad-  genio,  ita  morum  diversus.  Fecisse 

t  :  tum  princeps  non.  Mihi  venit  dicitur  Domitius,  quod,  ut  homines 

mentem :  nec  improbata  S.  s.  Saepe  facerent ,  occasionem  dedit.  In  con- 

kcitus  eventum  rei  tradit  iniiio  trarium  CiceroadFam.  la,  9.,  Tu 

ctoab«£.  Principis verbum  e  proxi-  velim  animo  sapientifortique  sis ,  ut 

o  intelligi  poiest.  Et  nescio ,  quo-  tua  moeieratio  etgrauitas  aliorum  in" 

odo  aptius  huic  loco  videtur  non  famet  injuriam.   Gron.  Verissima 

qprohata  sententia ,  quam  prohata ,  hsec ,  et  omnes  aliorum  conjectnras 

mnlto  magis  rata»  Nam  rata  qui-  inanes  reddunt.  Sed  tamen  excidisse 

;m  sententia  illa  non  fuit ,  cum  uihil  puto  nomen  proprium ,  quod  post 

L  ea  actum  sit,  nec  agri  veteribus  e/fectt  necessario  desideratur  :  quant 


i 


m. 
b 


332  ANNALIUM  fr';'^ 

vitae ;  quam  clariorem  elTecit ,  ut  par  ingenio ,  ita  mo- 
rum  diversus. 

XX.  Neronequartum ,  Comelio  Cosso  coss.  qninqaen* 
nale  ludicrum  Romae  institutum  est ,  ad  mofem  grsBd 
certaminis  :  varia  fgima ,  ut  cuncta  ferme  nova.  Qoippe 
erant,  qui  i<  Cn.  quoque  Pompeium  incusatam  a  senio- 

danorem  effecit  Jfer,  Nam  ad  linne  do ,  Nero  fampdt  a  Neapolius,  Ji 

certe  ista  periinent.  Erk.  FnuUa  in  qneis  Strabo  lib.  5.-  p.  a46.  Nvri « 

hoc  loGo  constituciido  laborani  in-  invTfTiipixic  ifoi;  «^?  0-uTTiXiiw 

terpretes.  Sanus  est,  nec  medicina  ««tp*  «vt«7c,  ft^Cf^utocTt  x«iy«/uni( 

eget.  Eloquerdam ,  qua  ,  ut  ing^uio ,  Inri  «Xf  j«i/c  iiutifAt,  h&fiiMj9t  ftirhh 

j9ar  Domitio  fuit  Seruilins ,  hic  e/e-  ^AUT^krttt  rmn  %mrk  '^'t  'EuiJii 

gantiaviUeciarioremeffecit,i^^\i^  NoU  qnod  ait,  yt/yi  Ji.  InstitOM 

morum  ab  Afro  diuersu*  i.  e.  hones-  enim  id  certaoien  cjns  cro  in  Imtt 

tiore  vita  conspicuus,  qiiam  Afer.  rem  Aagiisti.  Saetonins  clareAii^ 

Is  eniin  j4fer,  iit  nosier  ait  4*  ^^*  f)8.  etin  Claud.  ii.  Herodes  etia 

pro.yeri^-^re  eloquentice  quam  morum  JodataB  rex   theatrnm  et  certiflHi 

Jtiina  fuit.  Frandi  fiiit  Gronovio,  quinqiiennale  condAdit ,  ad  hoBOim 

£mc8iio,HineroRac. 38.  aliis,qiiod  gratiamqne  Augosti,  nti  Jotephi 

Afrum   elegs^ntia  uiomm  rminnisse  narrat  i5,  8.  Sunt  et  mimi  Ncn- 

putarent.    JNpc   ferenda    conjectura  niani ,  in  quibus  mensa  cum  conm  N 

Bip.  qui  ex  vitai  quam  cffingnnt  u£er-  et  Iel>ete ,  inscripti  :  cbrta.  QTOIQi  I^ 

q[ue  eamy  quasi  ^itae  elegantia  tri-  rom.  co.  sc.  id  est,  Certamen  Qtk-  k 

buatur  ulrique.  Ita  jam  in  versionc  quennale    Romie    constitimt»   Ln  Y 

Itala  locum  reddidcrat  Davanzati ,  Quidni  exemplum  sumpserit  a  \Jk 

perperain.  —  *  Mecum  faciunt  Bro-  quinqnennalibus  Acliacis  ap.  &»" 

terius  et  Durrau  de  Lamalle.  ton.  Aug.  c.  98.  Sed  forte  etiM 

Nerone  IV,  C>r/t.  (hsao  cou.  Quo-  s;  onte instituturus  fuerat.Vid.de lii 

Tum  meotio  in  lapide  Romae  (ap.  ludis  Neronis  Scalig.  Emend.  teifb  |t 

Gra\.  p.  8,  5.)  I   o.  M.  BT.  GENio.  p.  469.  et  ad  16,  a.  Erm.  De  nm 

YBNALic.  V.  AciLiYs.  CERDO.  voTVM.  NerouJsv.  EckhclD.NN.  Tet.voLi 

SOLVIT.   NERONE.   C^ARE.  AVG.  IIII.  p.  a6 ] .  Dc  re  ipsa  Suet.   13.A«II#' 

C0S80.  LENTVLO.  coss.  F.  co8.  LiPs.  politisnc  sumpscrit  Nero  exempha 

Aiiam  inscr.  vide  a  ji.  Ryckium.  Ern.  Indicri  qoinquennalis,  dnbitatP.  F^ 

Qidnquennale  ludicrum,  £st  hoc  beragonist.3,  i5,  p.  S^^.— *Gj*' 

ipsum,  quod  noster  16,  4*  lustrale  nicos  a-que  ac  mnsicos  iiidof  inttl- 

certamen  appellat.  Quod  longo  in-  ligi  disputat  idcm  i ,  39« 
tervallo  post  redu \il  et  firmavit  Gor<        Pompeium  in,  usi.  tum  ,  quniL  Pw- 

dianus  Junior  imp.  de  quo  apposite  petuum  sane  ihcatmmPoiiipeiascot» 

Victor  c.  37.  Eoque  anno  lustricer-  didit  primus  a.  U.  689.  AnteanU- 

tamine ,  quod  Nero  Romam  inuexe-  taria  erant ,  et  cenaoram  jnssa  pk* 

rat,  aucto  Jirmatoque  ,   in  Persas  rumque  disjecta.  TertuU*  de  Spi^ 

^rq/ecruj  e^r.Exemplumautem^cre-  tac.  10.  ^(K^  ceiMoiVf  muueinm 


^  2  «;*  LIBER  Xiy.  555 

ibus  ^  ferrent ,  « (juod  mansuram  theatri  sedem  posui&. 
et.  Nam  antea  subitariis  gradibus  et  scena  in  tempus 
tructa  ludos  edi  solitos :  yel,  si  vetustiora  repetas^  stan- 
em  populum  spectavisse,  ne^  si  consideret ,  theatrodies 
otos  ignayia  continuaret.  Spectaculorum  quidem  anti** 
[uitas  servaretur ,  quotiens  prsetores  ederent,  nulla  cui« 

48.  ^  eonsideret,  Pnto,  ne^  si  considerent  theatro,  dies  totos  ignmd  continua^ 
ttaf.Cod.ifr.,  ne  sieonsidereU  Desidere  inOeatris  ,  Seoeak  ^at, 

heutra  destruehant,  moribus  con-'  jtntea  suhitariis  gradihusm  Au- 

uUnt^s  y  quorum  scilicet  periculuni  flonitis  in  proU  ad  Lnd*  7»  Stp.  i4«  p 

ngens  de  lascivia   providebam •^dilisolimscenamtahulatamdahat 

ViatpiB  Pompeius  Maqnus  solo  thea^  Subiio  excitatam ,  nuUa  mole  $axea. 

rv  suominor,  cum  illam  arcem  om"  Lips* 

uum  turpitudinum  extruxisset ,  ve-  Slantem  populum  spectavisse*  Va- 

SBttK  ifuandoque  memoriee  suee  cen^  lerius  1*  c.  ait :  SC^  cautum ,  neqme 

mriam  animadversionem  ,    Veneris  in  urbe  propiusve  passus  milie ,  sub^ 

mdem  euperposuil.  Donec ,  praecipi-  sellia  posuisse ,  sedensve  ludos  spee- 

imtilms  moribtts,  extruxemnt  ipai  tare  velletm  Seflsionem  tamen  ad- 

5eii8ores.Valerin8  a ,  4'  ^ '  ^^^^^^  fltmere  Liviufl  i ,  35.  et  Dionysiufl 

uaehoata  qiddem  sunl  a  Messalla  et  Tidentnr  3, 68.  sub  Tarquiaio  rege  : 

Cififjtb  censoribus,  ceterum  auctore  Loca  divisa  patnbus  equitibusque  ^ 

Se^ione  Nasica  omnem  apparatum  ubi  spectacula  sibi  quisquejacereni^ 

9§reris  eorum  suhjectum  hastoB  vtenire  fori  appellati*  Spectaverejurcis  duo- 

pilaeiiiir»  Appianufl  CiTil.  i ,  38. ,  Tfi  denos  ab  terra  spectaaUa  alta  sttsti'- 

J*  eutr^  ^^fot  Sjtiirifliv   vnraroe  xe,-  nemi^uj /«d!e#.  Sed  tantum  in  €irco* 

9ttKs  T«  diarf9f ,  ov  Afvjtioc  i.ata^nof  LiPs, 

if»TSy  ttel  iJn  nnu  «r4xoc  fXic/ui2«vfv*  Nesi  consideret.  Omnes  hic  ne  si 

mt  »fii  'ricfo   0'T«t0'«ttv  «tp^ov  f«rip«»v ,  eoiu.Bcribendumcenaent,  cum-vulgo 

%  %u  xjf^^*f^^^  ^'^^  'Exxnvihaic  i»A>ir«t«  sit  in  scriptis  et  editifl  si  consideret* 

^Uut  '"PufMthve  «d-i^fo-d-dti.  Eamque  Solus  Ryckius  in  textnm  recepit  ne , 

in  rem  SC.  interpositum ,  quod  legis  et  mox  ante  spectaculorum  idem  dele» 

Bomme   Teitnllianus    intellexit   in  Tit,  auctore<^.Agr.quemoosimi- 

Apolog*  6«  Quonam  iUte  leges  ah-  ^  tati  sumus.  Nempe  loco  motura  est 

Mnifif*».*  quee  theatra,   stuprandis  to  /xe,  quod  e  sequente  Tersn  huc 

mtorihusorientia,statimelestruebant?  retrahendum  erat*  £tiam  J.  Grono- 

Velleii  locus  addatur,  qni  conmptus  Tius  secutus  est ,  sed  Ucite ,  R]fckiumy 

valgo,  I,    i5«,   Cassius  censor  ^  a  ne  confiteretur,  a]iquid  boni  esse  m. 

jMpemali  in  PalaUum  versus ,  ihea"  cod.  Agr,  praesertim,  quod  noa  esset 

trum  Jacere  instituit :  cui  in  demo^  in  Florentino*  Ern« 

Uendo  eximia  cWitaiis  seueritas  et  QuoaeiP. /7.  ie</eref«Libri8cripti- 

eonstd  Caspio  resUure»  Scribe  ,  in  ( in  his  Bud. )  pranor  sederet.  Facile 

emoliendo  et  Sdpio.  Lips*  et  vere  emendefl ;  prtetores  tdertnir 


u. 


554  ANNALIUM  ^"•«■<- 

•  A.  G.  61. 

qiiamciyiumnecessitatecertandi.  Ceteram  abolitos  paiil- 
latim  patrios  mores,  funditus  everti  per  accitamlasciviam, 
ut,  quod  usquam  coriiimpi  et  corrumpere  queat^in 
urbe  visatur ,  degeneretque  studiis  extemis  juyentns , 
gymnasia  et  otia  et  turpes  amorcs  exercendo,  principcet 
senatu  auctoribus;  qui  non  modo  licentiam  yitiis  permi- 
serint,  sed  vim  adkibcant :  proceres  ix>mani ,  specieora' 
tionum  et  carminnm ,  scena  polluantur.  Quid  superesse, 
nisi  ut  corpora  quoque  nudent  et  caestus  adsumant ,  eas< 

que  pugnas  pro  miiitia  et  armis  meditentur  ?  An  justi- 

* 

49.  Cjnmuuia  et  otia.  Ad  repolia  ?  ^nlio  mitfimditus  eumtt  ood.  Afrie.  non  emi. 
—  5o.  AnjustiUam  augurii  et  decurias,  MS.  Agric  niJ  jiivat.  Leg«  om  w  iusUlalU 

Enimyero  ediiionem  ludorum  magii-  posie  oeoselMt  etiam  Miir«tii8.  Aci-    « 

tratibui  iocubiiiMe ,  prseiertim  pr-ae-  dalius  ijeni  Tolebat,  quo  ssepitiiTih    t 

tori ,  notum  iia ,  qui  in  vestibulo  ver-  citus  utatur,  quam  €verti  (ot  4 ,  ^a»)'    n 

aantur  antiquiiaiis.  Facit  buic  parii  £goabe88epo88enoiiCTedo:eMe«iia    % 

illa  reapoosio  :  JSec  proinde  nia^s-  ante  deberet  aholeri ,  nmi  sMksk    » 

trutus   rem  Jamiliarem    exhaustu^  Tnm  ,   qnid  eat  aboiiios  pmdtatm    -^ 

ros ,  elc.  Lips.  Ed.  pr.  Prastor  sede"  /uneHtusPlmmo,  cumantepaullatai    ^ 

rer.  et  sic  ceterae  usque  ad  Rben.  qui  aboliti  sint,  nmic  repente  fondini    ^ 

edidit  quoUes  P,  R.  sederet.  Lipsius  eyerti    pcr   peregrinam    laaciTit» 

Yere  correxit.  recepit  Picbena.  Ern.  Eau.  Bud.  etiam  et^rti. 

Neceisitute  certandi*  Secutus  sum  Specie  orationum  et  carmdtam, 

manuscriptos.  Vulgata   scriptio  ta-  Admusicumcertamen  referto.  Lm. 

menrecUadaBquc,*/?€c/a/M/i.Utnim-  Immo  etiam  ad  oratorium.  t.  c.  11. 

que  enim  factitatum  sub  his  comoe-  Ante  proceres  colon  acripsimus,  * 

dis  pnncipibus ,  ut  viri  illustres  et  est  etiam  in  ed.  pr.  Ita  difiicite 

ad  ceriandum  cogerentur  et  ad  spec-  tolUtur ,  quam  fingit  Acidalius,  eo- 

tandum.  Ncc   displiceat  geminari,  que  aut  ut  addi,  aut  poUui  conigi 

necessitate  specUmdi  aut  certundi.  rult.  Pendet  sciL  membrum  a  sap»* 

tips.  Certandi  edd.  omnes  ante  Rhen.  riori  ut,  Mox  possis  co&jicere  ctem 

qniediditf^cta/u/i.quodsecutisunt  sumant,  ut  ex  uitima  prssoedentif 

i>mne8  usque  ad  Lipsium.  Certandi  yerbi  nata  sit  sjllaba  prima  in  Tui- 

etiam  MS.  (Bud.  et)  Guelf.  £rn.  gato;  est  enim  usitatius  in  tali  rt 

^/7ec<an£^' posset defendi ex  16, 5.  simplex.  Sed  etiam  Agric.  3.  «i«- 

Fundiijus  ewerli.  Libris  meis  abest  mere  fiduciam ,  pro  quo  alii  potiBi 

nl  euerti,  et  omiseris  recle.  Scribi  sumere  Jiduciam,  Ern.  De  ceestMi* 

•  etiam  possit  et  veHi»   LiPSk  £i/erti  Seryius  ad  JEu.  5,  4oi. 

«dd.  omnes  habent ,  nisi  quod  in  pr,  uinjustitiam  augurii.  Vitinm  :eii 

xorniptc  <i<nf I.  (ut  c.  Agr. )  Omitti  medendo  impar  ego*  lawB.  FreOi 


Ac':*'  LIBER  XIV.  535 

tiam  augurii  et  decurias  equitum  ^regium  }u4icaiidi 
munus  e&pleturos,  si  fractos  souos  et  dulcediiiem  vQcum 

mtguni,  vel  on  imtitula  augurii  decurias  equitum  egregium  judicandi  munus  «av 

pletwas,  Est  epexegesis ,  pro  decnriis  eqaitum  angario  institatis.  Eqaitimi  decnri|i 

Mgnrato  scriptae  et  instituia  a  Bomulo.  Vide  bic  Gronovium  et  Lipuum,  H.  i,  84. 

«bi  de  tenatn,  hunc  auspicato  institutum  a  parenie  et  cofutitore  urbis  nostraposteris 

tradamus,  Ubi  vide  omniDO  iaterpretes  de  equitibns.  Ibid,  3,  ^a.,  auspicato  condi^ 

tum  a  majoribus  nosttis  Capitolium,  Livios  i ,  i3.,  tres  decurias  equitum  conscrip^. 

tas  scribk  a  Romulo  Rhamnenses,   Titieuses  et  Luceras,  Nikil  hic  de  angario.  Sed 

de  ai^rio  is  ib.  c.  36. ,  Tarquinius  (Priscus},  equiiem  maxime  suis  deesse  viribuA, 

ratus,  ad  Rhamnes ,  Titienses,  Luceres,  quas  centurias  Romuius  scripserat,  arf- 

4ere  alias  constit^it  elc,  Id  quia  inaugurato  Romulus  fecerat,  negare  Accius  Na^- 

tiius  novum  constitui,  nisi  aves  addixissenl ,  posse,  Rnrsus  c  43.  de  Servio  ToUio  r 

«fcop  item  alias  centurias ,  tribus  ab  Romuio  institutis,  sub  iisdem,  quibus  inaugtt' 

ruUB  erant,  nominibus  fecit,  Valer.  Max.  i ,  ^,,  L.  Tarquinius  rex  centuriis  equitum , 

^faas  Romulus  auspicato  conscripserat ,  alias  adjicere  cupiens.  De  decariis  eqnitnn^ 

in  jodicinm  adhibilis  vide  omnino  Lips.  ad  Senecam  de  Ira  3 ,  33.  n.  284. 

voitf  non  significant  aliquid  ad  artem  mus  sohim  Pichenam ,  qui  corrigit, 

pertinens ,  sed  id ,  quod  Seneca  dicit  an  institutos  jiugustanos  et  d,   e. 

non  virile ,  cum  in  Hercule  Furente  Posset  legi  :  j^n  institutos  Augusta- 

canit  V.  45o.,  Ad  non  virilem  tym-  nos  e  decurUs  equitum  :  sed  non  esl 

pani  motfit  sonum,  Decunce  autem  necesse.  Nam  institutos  Ai^giistanos 

nquiium  ut  nibil  respiciunt  mihta-  et  decurias  equitum  per  t?  itk  Jvoh 

Kium  muniorum,  ita  nec  augurali  dicilur  deiisdem;  ^irorsusut  i3,  aS.^ 

Ullus  hic  est  locus  disciplinae.  Ta-  ludicram  licentiam  et  Jauiores  his^ 

snen  estetiam,  qui  sensui  serviisse  trionum,  ۥ  46.,  Pellice  anciUa  et 

W.  sese,  absque  cura  verborum,  quae  assuetudine  Actes,  Nom ,   inqait , 

lipsius  corrupu  credat.  Hoc  autem  adolescentulos  secundi  ordinis  (  qui 

"velle    Tacitum ,   vaticinatur  :  ubi  conscripti  sint  cognomento  Augus« 

posthac  inventum  iri   severitatem  tanorum ,  aliquando  in  decurias  ju- 

jodicis  et  sanctimoDiam  sacerdotis  dicum  allegendi )  paratius  et  Feligio- 

iater  homines  gnaros  mollium  so-  aius  oaussas  audiiuros,  si  molliter 

norum  et  numerorum  musicomm  ?  et  dulce  canenti  Caesari  artificio8« 

Id  elici  satis  commodeputatexinfra  plaudere  et  docte  atqne  ingenios* 

scriptis ,  quae  positis  hic  resf^ondent :  acclamare  didicissent  ?  Nam  hoc  est 

nmc  euiquam  judici  grave  aures  stU"  perlte  audire  (  ut  ap.  Suet.  aa.  soloa 

diiskoneslis  etvohtpiaiibus  concessis  scire  audire  Grtecos)  plmssilus  per^. 

iffipartire.  Ubietiam  sine  cura,  opi-  sonarejormamqueprincipisetvocem 

aor,  verborum,  interpretaturjudi-  dcum  vocabulis  appellare ,  quemad- 

cemnihiiperdere  grayitatis.lQterim  modum  interpretatas  ipse  Tacitnt 

kooposterioreinloco,quidest,  quod  c.   i5.   Quod  quia  fiebat   assidue, 

confirmet  illam  castimoniam  sacer<-  dies  et  noctes,  ideo  justior  hsec  invi^ 

dotis  ?  De  solis  jtidicibus  excusat ,  dia  in  tam  mkle  perdenles  tempus , 

quia  de  solis  judicibus  mota  erat  quod  coJlocare  deberent  in  sanctis- 

invidia.  Desinamus  nugari  et  audia»-  simo  jud^um  offioio  diseendo ,  cui 


556  ANNALIUM  f"?* 

A,  %a.  0I« 

perite  audiss^t?  Noctes  qnoque  dedecori  adjectas,  ne 
quod  tempus  pudori  relinquatur,  sed,  ccetu  promiscao, 
qucxl  perditissimus  quisque  per  diem  concupiverit  y  per 
tenebras  audeat.  » 

XXI.  Pluribus  ipsa  licentia  placebat,  ac  tamenho- 
nesta  nomina  prsetendebant :  «  Majores  quoque  non  ab« 
borruisse  spectaculorum  oblectamentis ,  pro  fortnna, 
quae  tum  erat ;  eoque  a  Tuscis  accitos  histriones^  a  Thih 

5i.  Periie  audissent,  Pnto,  sifracto  sono  et  dulcedine  vocum  perita  adpmisteii, 
yide  looim  insignem  Ann.  16,  4.,  «f  pMts  ^mdem  wbis  histrionmm  fstogee  gatu 
jmfure  solita  personabat  eertis  modis  ,  plausuque  composito,  Add.  Pliniiif  Epitt.  9» 
34.  nbi  agit  de  recitatione  nui.  Yide  et  nostram  Mpra  c  i5.  et  Snetott.  in  Ner.  ti.4 
OronoTiiim  ad  Liv.  ;,  a.  Idem  Plinini  Ep.  7«  «4*  t  P^  adulationis  o£ficium  in  (Im- 
trum  cursitabant ,  exsuitabant,  plaudebant,  mirabanlur,  ac  deinde  singutos  getUS 
dominat  cum  caniicis  reddebant,  Peneg.  c.  a. ,  Pofmlus  r(mtanus  quamto  pauUo  eeit 
eoncentu  formosum  alium,  himc  fortissimum  personat ,  fuHusque  miiquandodth 
tnoribus  gestum  alterius  et  vocem  ,  hujus  /netatem,  abstinentiam,  mtMnsuetMdiuu 
laudal.  De  operis  thealralibos  vide  interpretes  ad  Ann.  1 ,  16.  Perite  audte  Uam 
defendi  posset  ex  Soet.  1.  c.  Solos  scire  audire  Grmcos,  Ubi  poto  xcitto.  Qaonod» 
apud  Gelliom  18 ,  5. ,  Tunc  Juliano  nuntiatur,  tmagnosten  quondam  voce  adtnoietk 
seita  et  canora  EnnU  annales  legere  ad  popubun  in  Aeatro,  Vide  omniiio  loatt 
egregiom  Ep.  1 ,  96.  Aristoeneli,  et  ilUc  Meroemm.  sdte  iofui  idefli  GeUiM  171 17. 
diii^nter  audire  Seneca  de  Benef.  3 ,  97. 

destinabaniur.  Grom.  Broterios  lo-  ^fectacuiorumoblecttttnMis.f» 

cum  sanari  pntat ,  uoa  copula  traos-  nes.  oblectamonta.  Vere.  LiPs.  EdL 

posita  et  egr.  i.  m.  Jiutitiam  augurii  omnes  ablaUyam  habent.  Eiur. 

intelligit  auguratum..£B.N.  Brot.  ita  ji  TusdsacdtoshUtrumes.^xiait' 

explicat :  an  augurum ,  an  judicnm  ahemius  pro  Tuscis  putat  legeodna 

muneribus   pares  futuros   homines  Oscis  ex  4>  i4*  Fnutra.  Nam  et  Li- 

etc.  (^Quem  sequitur  D.  de  Lamaile),  yius  7 ,  a.  isttHones  ex  Etruria  acddi 

Equidem  cum  Salinerio  initium  pe-  ad  dbidnis  modos  saitattties,  itad 

nodiTefeTOAdprocereSfelpoBiegui"  indecoros  moHta   more    2l»co  iU» 

tum  comma  tollo,  hoc  sensu  :  an  bani,  Atque  etiam  nomen  TnsGiun 

proceres  curatius  executuros,  quae  est,  auctore  eodem  Livioibid.  qidi 

ad  jus  augurii  pertinent ;  an  equites ,  hister  Jiisco  verbo  ludio  vocttbatur, 

quae  ad  munus  judicandi  ?  Bip.  ou-  nomen  histrionibus  iiuiitutn.  Nempt 

{[ZiTii  mutant  in  ai^rex ,  et  per  jus-  Indus  ipse  ab  Oscis  est,  ut  noster 

titiam  inteiligunt  jus ,  juris  rationem  tradit^,  i4-  Livius  L  c  histrioDCS 

8ummam,dequaCic.deLegg.  2, 12,  ex  Etruiia  venere,  cnm  lndi  jan 

jic  tamen    £d.  pr.  attatnen.  lA-  essent,  ut  clamm  e  LiTio ,  ut  mafii 

centia  illa  uti  cupiebant,  sed  snb  excitarenUu:>fiereDtqaejaoiindiorei. 

honestioribus  nominibus.  Ea».  EBjtr. 


te 


I 


t:^r  LIBER  XIV.  537 

liis  equorum  certamina :  et ,  possessa  Achaia  Asiaque , 
IihIos  curatius  editos :  nec  quemquam  Romae ,  honesto 
loco  ortum,  ad  theatrales  artes  degeneravisse ,  ducentis 
jam  annis  a  L.  Mummii  triumpho ,  qui  primus  id  genus 
spectaculi  in  urbe  prgebuerit,  Sed  et  consultum  parcimo- 
niae,  quod  perpetua  sedes  theatro  locata  sit  potius,  quam 
immenso  sumptu  singulos  per  annos  consurgeret  ac 
straeretur.  Nec  perinde  magistratus  rem  familiarem  ex- 

5a.  Qui  prinius  id  genus  spectaciUi.  Spectacula  malim,  nt  alibi. 

A  Thuriis  equorum  certamina,  At-  gymnicosne  ?  incHnabam,  sed  primus 

^i  Livius  1 ,  35.  etiam  equos  a  Tus-  athletas  dedisse  legitur  in  aedilitate 

cis  deriyat ,    Ludicrum  fuit ,  equi  iCrailius  Scaurus ,  multis  post  annis. 

>ugilesgue ,  cx  Etruria  maxime  tic-  Potes  igitur  capere  ludos  Graecos. 

^i.  £t ,  cum  equorum  certamina  Nam  antea  noti  tantum  Osci  et  La- 

tQtiquissima  Romae    sint ,   yix    vi-  tinr.  Cicero  ad  Marium  7,1.,  Non 

lentur  ea  petiisse   tam  longinque.  enim  puto  te  Grascos  aut  Oscos  ludos 

ilagna  Graecia  certe  et  illa  ora ,  in  desiderasse :  prassertim ,  cum  Oscos 

|aa  Thurii ,  non  tam  pemota  tunc  vel  in  senatu  spectare  possis,  Grcecos 

lomanis.  Quae  tamen  frons  mea  a  vero  ita  non  ames ,  ut  nec  ad  villam 

facito  dissentientis  ?  Thurii  yicini  tuam  via  grasca  ire  soleas.  Hos  tri- 

farentinis ,    ab    iisque   eyersi ,    ut  plices  ludos  Tranquiilus  in  Julio  in- 

>trabo   narrat  :  quorum  olim  Sy-  tellegit  3g.  Ludos  regionatim  urhe 

>aris,  oppidum  celebre  deliciis.  Ab  tota   dedit,  et  quidem  per  omnium 

\.ngusto  colonia  illuc  deducta ,  Co-  linguarum  histriones.  £t  Aug.  43. 

>ise.  LiFS.  Vir  doctus  in  marg.  ed.  Ludos  Jecit  nonnunquam  vicatim^ 

xTyph.    Tyriis  :  nescio  unde,  aut  ac  pluribus  scenis,  peromnium  lin" 

piare.  £rn.  guarum  histriones.  Lips. 

Zaidos  curatius  editos.   Germana        Consurgeret  ac  struereiur.  Haud 

[^ornelii   yoz  ,  non   accuratius ,  ex  dubie  elegantius  et  ad  breyitatem 

ibris.   hiVF.  Sic   et  Guelf.  ed.  pr.  aptius  foret,  si  abesset  ac  strueretur^ 

Puteo]anu8  dedit  accuratius.   £rn.  quod  habet  speciem  glossae.   Nam 

Aec  quemquam.  Sic  Pich.  e  codd.  surgere  et  consurgere  eleganter  di- 

ret.  prius  neque  q.  cuntur ,  quae  struuntur,  asdificantur, 

Duceniis  jam   annis.  £t  paullo  {  *  V.  Burm.  ad  Anth.  2,  70.  p.  224. ) 

pluribus,  quoniam  triumphayit  de  Quorsum  ergo  idem  bis  dicitur,  et 

Acfaaeis    et    Corinthiis     Mummius  suayitas  tropi  expHcatione  exstin- 

1.   U.  608.  Lips.  Ceterum  Mummii  guitur?  Admiratpres  breyitatis  et 

RfS.  Flor.  ed.  pr.  non  Mumii,  ut  elegantiae  Cornelianae  facile  largien- 

est  in  edd.  ceteris  usque  ad  Ryckium.  tur ,  delendum  esse.  Sed  tamen  om- 

£b.n.  Consentiunt  lapides  Capitolini.  nes  scripti  et  edd.  habent,  et  Taci- 

Quiprimus  idgenus,  Quod  genus?  tum  sibi  in  breyitatis  cura  non  satis 

2»  22 


558  ANNALIUM  ^^H"^ 

hausturos ,  aut  pop»io  efflagitandi  grseca  certamiiia  a 
magistratibus  caussam  fore  y  cum  co  snmptii  resp.  fim- 
gatur.  Qratoram  ac  yatum  yictorias  incitamentiim  in- 
geniis  adlaturas  :  nec  cuiquam  judici  grave  j  aures  stn- 
diis  honestis  et  yoluptatibus  concessis  impartii*e.  Laeti- 
liae  magis  quam  lasciyise  dari  paucas  totius  quinqneimii 
noctes  j  quibus ,  tanta  luce  ignium ,  nikil  illicitum  oc- 
cultari  queat. )»  Sane  nuilo  insigni  ddKmestamento  id 
spectaculum  transiit.  Acncmodicaquidem  studia  plebis 
exarsere ,  quia  j  redditi  quamquam  scense ,  pantomimi 
certaminibus  sacris  prohibebantur.  Eloquentiae  prinias 

53 .  Eloquentim  primai,  PrimUias  cod.  Agr.  prinUtia  metaUomm  mUiis  fomaO' 
kus  vicux  H.  4,  53.  justm  dolorum  primitim  Valer.  Flaoc.  3 ,  5i'i.  de  sopeiiK}  ccgi 
Yirg.  JSn.  ii,  i6.  et  i56.  et  alibi.  Sjmmach.  gaudeo  mihi  sermanis  tui primitiMt 
okigisse,  Ep.  5,  73.,  pralibare  primitias  scriptiouis,  Sed  nil  nrato. 

constare  sempcr  id  quoqae  jam  alibi  rim ,  non  pfotius.  Lips.  Bad.  potms. 

numuimus.  Igitur  *vixj»<  Si  Ciccro  u4c  ne  modica  quidem,  Immodt- 

aat  Liyius  esset ,  non  dubitarem  esse  ca  legendum  yidetur  :  qaa»  Yldefr> 

insititium*  Magis  tamen  inclino  in  cet  excitari  solebant  pantomimoraffl 

partem  eam,  ut  Tacito  abjudicem ,  certamine.  Sapra  i,  77.  et  i3,  sS. 

propterfrequentiaglo88ematum,qui-  Gron.  Saoe  yerbiim  exarsere  ▼»- 

bu8  ejus  libri  interpolati  snnt.  V.  ad  hementius  est ,  quam  pro  ne  mot&a 

iS,  I.  £rn.  Destrueretur  mvemt  in  quidem.  At  contra  mihi  immodke 

libro  quodam  J.  Ad.  Nodell.  in  crit.  non  yidentur  pati  ne  quidem,  Igitnr 

obs.edit.  Campae  1781.  Verumexer-  Tulgaium  hnic  conjeGtnrse  prxfera 

gasia  Tulg.  bene  habet  Si  quid  tamen  tentaodutn ,  mafifli 

Efflagitandi    grasca    certamina.  ne  sotita  quidem.  Ern.  Non  opos. 

Gertaminis  Tox  ad  g^mnasium  spec^  Sensus  est,  ne  mediocres  qnidco 

tare potius  yidetur,  quam  ad  scenam.  plausns  orti  sunt.  Exardescere  sspi 

Sed  in  scena  ipsa  certamen  quoddam  non  plus  significat,  nt  H.   a,  9BL 

rictoriae.  Lips.  Vell.  i ,  (fi.  Cf.  Hiller.  Rac.  38. 

Nec  cuiquam  Judici  graue.  Res-  Pantondmi  certaminibus  sacris. 

pondetur  ad  verba :  an  institutos  u4u-  Certamina  sacra ,  siye  ispovc  «T^iw, 

gustanosetdecufiaseqMtumegre^um  Sv  rk  atd^Xdt  it  o"Ti^kin»  /u6ff ,  definit 

fudicandi  munus  expleturos  ?  Judi-  Polhix  3 ,  3o.  Tale  hoc  Neapoliti- 

cium  caussanim  forensium  et  carmi-  num,  quod  et  i§foi  ky^^  a  StraboM 

num  orationumque  bene  conjungi.  dicitur  1.  5.  p.  346.  Lips. 

Cicero  pro  Arch.  10.  aures  pnetis  Eloqueruias  primas  partes.Y^t»' 

dedere  dixit.  £rn.  siano  abcst  partes.  Recte.  Lips.  Itea 

Totfus  quinquennii,  Ita  flcripae-  a  Flor.  (  et  Bod  }  el  ed.  pr»  Eiur. 


l 


^^*;*  LIBER  XIV.  539 

Demo  tulit,  sed,  «  victorem  esse  Caesarem, »  prcmtintia- 
tmn.  Graeci  amictus ,  q^is  per  eos  dies  plerique  inces- 
serant ,  tnm  exokverant. 

54.  Greeci  amictus,  God.  Agr.  GraUam  jactam  quo  per  eos  dies  ium  exsolverera» 
'^  55.  Ineesserant.  Ab  incessendd.  Ne  muta.  Sic  infra  c.  «a.  Sed  xnah>  incessebatit, 
^bI  ineesserant,  exoieverunt. 

Grmciamictus.  Libri  leviter  aber-    mens :  certasse^  praeler  citharoedoSy 
niBt.  Tfam  Faroes.  Ciretetiamjaetam    etiam  chorocitharistas ,  et  in  stadio , 
^M>.  Vatican.  Grasciam  jactus  ta  quo,    certamine  cursus,  eliam  Tirgiues.  At 
Dixi,aberraDt.NamYeralectiohxc:    certamini  toti  quinquennali  praese- 
€rTeeci  etiam  amictus ,  quis  per  eos    disse  Domitianum  ritn  grseco ,  pur- 
iiies  p.  incesserant :  vel ,  guos  p.  e,    purea  toga  et  corona  ornaium.  Dixit 
df.  p.  ingesserant.  Gnocanicum  scili-    eoim  togam  :  mallem  chlamydem , 
«et  hoe  certamen  fuit ,  et  ideo  ami-    uti  idem  scriptor  Neronis  c.  25.  re- 
ciebantur  pierique  ad  morem  grae-    ditum  in  urbem  describens ,  habitu 
cum,    palliati    crepidatique.    Haesi    grxcsimco  :  in  veste  purpurea  ,  dis^ 
olim,  sed  expedivit  me  plane  Dio    tinctague  stellis  aureis  chlumyde  : 
60 ,  6.  de  hoc  ipso  spectaculo,  Nea-    ubi ,  veste ,  glossemaiium  puto ,  de- 
poli  :  'E-TTfi  h  yt  tm  Nfat-jroXf/  Ktt)  tretV'    leoque.  Item  Dio  supra  ,  et  Capiio- 
*raL'7Fa.ff'ty  }Jti»TtKU(  i^ti.  Tk  tt  ykf     linus  in  Pertidace  8.  Purpureasque 
jbxXA  '£xxiiv<»5c  Kflii  fltvToc  xaii  01  o-t/v-    chlamycks  grascanicas.  LiPs.  Scribo, 
ivTvc  oi  cfiMTiTO,  xflti  h  p.h  t«ic  TiJc    incessirant.  Quos,  inquit,  per.eos 
/weu 0^#Kilc  d^wpifltic  lyuotTioy  xcfci  ;^pN4ri-    dies  toga  poslta  gestatos  plerique 
<^,  fv  o^  T»  yvfjtitxi  kySiyi  «irop^v-    arguebant ,  jam  vulgarestum  eranty 
^icTflt  Jtflii  ^Ti^>«voy;^pt;^ouv  fXflt^iSfltvf.     et  sero    reprehendebanlur.    Gron. 
£t  simiie ,  quod  in  Gommodo  tra-    MSS.  Flor.  (  Bud.  )  Giielf. ,  Grceci 
dit   73,  17.   quotiens  theatrum  in-    amictus ,  ut   est    in   omnibus  edd* 
grederetur,  solitum  sumere  ^^XfltyuvcTflt    praeter  pr.  quae  habet  grasciam  iaC" 
•JioTro^^pov  T^V  fXXitvDtov  Tpo^ov ,  jtflti     tiAS  ut  MS.  Vatic.  Mox  MSS.  praeter 
rri^divov  tit  Tf  xid^ttv  ^IiJtKif  xcti  fx    Guelf.  omnes  (et  Bud.)  et  ed.  pr. 
Xfy^^^   vfiroiM^fvov.  £x    his   facile    guo :  unde  Pichena  colligebat  legcn- 
intellego  restituoque  Suetonii  locum    dum  quomodo.  Id  recepit  Bernegge- 
Domitiani    4-    Certahant   etiam   et    rus.  Quos ,  quod  edd.  omnes  inde  a 
fnrosa  oratione  ^roBce  Uaineque,  ac    PuteoL    habent,  estque  in  Guelf. 
praeter  ckharoedos  chorocitharistag    restituit  J.  F.  Gron.  In  quo  nihil 
^uogue  et  psilociilwristae.  In  stadio    impedit,  <pio  minus  intelligas  a/7iicftiy 
vero  cursu  etiam  vir§:riUm  certami-    etsi  pluralis  praecedit :  cujus  formae 
itt  proBsedit  crepidatus  purpureaque    exempla  ap.  Graecos  et  Latinos  sunt. 
tumctus  toga  grascanica ,  capite  ges^    Sic  mox  c.  32.  post  stagna ,  in  cui 
tans  coronam  auream.   Corrigo  et    intelligipossesto^/ioputabatJ.Gro- 
^bslinguo  :  et  psilocithaHstas  :  in  sta-    novius.  Groslotius  maiebat  quis.  Sed 
dio  vero  cursu  eliam  virgines.  Certa-'    quos  melius.  Incesserant  (al.  incessi- 
mnipnt4€di$,  etCi  Yera  leqtio,  yera    t^rant)  int.  conviciis.  Gronovii  in^, 

22. 


I 


54o  ANNALIUM  *•"•«•<• 

•  A.  C.  w. 

XXII.  Inter  quae  et  sidus  cometes  effalsit :  de  quo 
vulgi  opinio  est,  tanquam  mutationem  regnis  portendat. 
Igitur,  quasi  jam  depulso  Nerone,  quisnam  deligeretur, 
anquirebant.  Et  omnium  ore  Rubellius  Plautus  cele- 
brabatur,  cui  nobilitas,  per  matrem,  ex  Julia  familia. 
Ipse  placita  majorum  colebat ,  habitu  severo ,  casta  et 
secreta  domo ,  quantoque  metu  occultior ,  tanto  plus 
famae  adeptus.  Auxit  rumorem  pari  vanitate  orta  inter- 
pretatio  fulguris.  Nam,  quia  discumbentis  Neronis  apud 
Simbruina  stagna,  cui  Sublaqueum  nomen  est ,  ictse  da- 

56.  Celebrabaiur,  Celebratur  cod.  Agr.  forte  celebratus,  —  S^,  Cui  suUafuewn 
nomen  est,  Lege ,  qms  subiaquei  nomen  est ,  vel  sublaqueo,  Utnimqae  eium  TacU* 
familiare.  Ann.  5 ,  i.  Forte  tamen ,  villa  sublaqueum  nomen  est, 

cessirant,  defendam ,  si  in  libris  oc-  Erk.  In  Bnd.  a  i.  m.  foisse  yidetur 

currat :  corrigendo  nulli  obtrudam.  anquirehant, 

Ern.  Bip.  praeferunt  quis  pro  quibus         Mub.  Plautus,  Cf.  mox  c.  67.  et 

usi  eranr.  Mihi  quoque  magis  haec  i3,  19. 

lectio  arridet.  Dcin  Bud.  exoluerant,        ApudSirrAruina  stoffta ,  cui  Sub- 

Inter  quce  etc.  Cf.  Sen.  N.  Q.  7,  laqueum  nomen  est.  Plinius  3,  12. 

17.  sq.  et  Octav.  V.  23i.  ('70  -^nio  lacus   tres  amcenitaU 

Tanquam    mutalionem   regis  p.  nobiles ,  qui  nomen  dedere  Sublaceo 

Bentleius  ad  Lucan.  i,  $29.  corrigit  (  ita  enim  potius  scribend.  quia  a 

reg^wij.  Sane  admodum  probabiliter.  lacu  )  dejertin  Tiberim.  Addubito, 

Broterius  recepit  in  textum.  Ern.  num  vox  Tacito  desit,  legendum- 

Ita  et  Bi]).  recte.  que  :  villa,  cui  Sublaqueum  nomen. 

Anqiiirebant.  Sic  cum  J.  Gron.  CerteNeronisvillaSublacensisFroii- 

correxi  vulgatum  inquirebant ,  e  MS.  tino  2.  de  Aquaeduct.  cognita.  iEmoi- 

Flor.  adjuvanle  loco  simili  i3 ,  6.  ea  nus  2 ,  16. ,  Benedictuspaterinloco, 

verba  et  alibi  confusa.  Secutus  est  gui  Sublacus   dicitur,   qui  ab  urbe 

Broterius.  MS.  Agr.  et  ed.  pr.  pet^  j^oma  40  millibus  abest ejgfulsit. 

quirehant ;  quod  ccrte  malim ,  quam  Philostratus  4  ,  43.  De  vita  ApoUonii 

inquir,  quod  est  in  omnibus edd.  reii-  ad hanc  rem  addit ,  calicem  Neronis, 

quis.  MoxceZe^ra&c/tz/restaPichenae  quem  jam  ori  adiHoverat,  fuhniiie 

correctione,quaejamMuretoinmen-  excussum.  Lips.  Suspicor  a  Tacito 

tcmvenerat.lNamMSS  (Bud.etiam  fuisse  :  discumbentis  Neronis  apud 

et  Agv. )  edd .  snperiores  omnes  ce/e-  Simhruina  stagna  ( loco  Sublaqueum 

hratur.  At  J.  Gronov.  in  MS.  Flor.  nomen  est)  ictoe  dapes,  ut  H.  4 ,  26. 

legit cc/e6mu5, idque  recepit.Prae-  nec   ausi  ad  hostem  pergere   {loco 

sens  imperfccto  saepc  in  Tacilosub-  Gelduba  nomen  est)  castra  fecere, 

stitutum  esse ,  jamvidimus.  V.  c.i5.  Sic  et  restituenduw  apudFloram  h 


i;o.M.  LIBER  XIV.  541 

A.  €.61.  » 

pes ,  mensaque  disjecta  erat ,  idque  finibus  Tiburtum 
acciderat ,  unde  patema  Plauto  origo ,  hunc  illum  nu- 
mine  deum  destinari  credebant  fovebantque  multi , 
quibus,  nova  et  ancipitia  praecolere,  avida  et  plerum- 
que  fallax  ambitio  est.  Ergo  permotus  iis  Nero ,  com- 
ponit  ad  Plautum  literas ,  w  consuleret  quieli  urbis ,  se* 
quepravediffamantibussubtraheret.  Esse  illi  per  Asiam 
avitos  agros ,  in  quibus  tuta  et  inturbida  juventa  fruere- 
tur.  »  Ita  illuc  cum  conjuge  Antistia  et  paucis  familia-  ,  ' 
rium  concessit.  lisdem  diebus  nimia  luxus  cupido  infa- 

58.  Hunc  Ulunt  numine  deum  destinari,  Huc  illum  ]c|[e.  —  59.  Iniurbida  jwfenta, 
Juventate  cod.  Agr.  bene. 

3.,  Prioresque  Theutortbs  suh  ipsis  illeetarcfiipiratd,cuivectia*amdehe- 

jilpium  radicibus  assequutus  ( locum  mus,  Gron.  Sic  supra  quem  illum :  ubi 

Aquas  Sextias  vocant)  quo  [fidem  frustra  tentabaot  ullum,  Mox  pnc' 

Numinum/ )  prieliooppressit?Gis.OTX,  colere  nova  et  ancipitia  est  colere, 

Gronoyii  correctio  probatur  Ryc-  praeteritis  tutisetpraesentibus.ERN. 

kio.  £t   est  sane  usitata  ista  ratio        Consuleret  sibi  etturbis.  yolehstm,     . 

nostro,  etLiyioinprimis.  Sed  tamen  sibieturbi:  sed  notat  in  Flor.  legi 

nuUa  necessitas  sic  loquendi ;  et^  ut  consuleret  quiet  urhis  :  ex  quo  ap- 

recte  monet  J.  Gronovius ,  relativo  posite  Pichena,  quieti  urbis.  Sed  sic 

noster  non  minus  saepe  utitur.  Ipse  tamen  priusilluddeest5i6i:necabeo 

intelligit  stagno  :  non  male.  Immo  a  mea  conjectura.  Lifs.  Repugnat 

Gur  non  loco ,  quod  non  raro  per  el-  Pichienae  Lipsius ,  passus  ki/^ pAiFty of 

lipsinabest.Virdoctusined.Gryph.  ti.  Neque  enira  to  sibi  vel  Neronis 

correxerat  quis,  De  Simbruinis  col-  yel  Taciti  oratio  neccssario  requirit, 

libus  V.  ad  II,  i3.  Stagna  sunt  tres  ut,  si  absit  illud,  manca  vel  vitiosa 

lacus  Plinio  memorati.  MS.  Guelf.  debeat  putari.  Posset  id  tenere  lo- 

pro   ictiB  habet  jactce,  Ern.  Ryck.  cum  ,   si  constarent  cetera.  Sibi  et 

Sapplet  hco ,  cui.  ViUa ,  cui  Subl.  turbis  (  ut  in  Bud. )  tolerari  nequit : 

iegit  Gluver.  ItaL  ant.  2 ,  10.  Boxh.  et  arguitur  ab  antiqua  manu ,  ex  qua 

pro  cui  vult  quibus.  De  Simbruinis  corrector  indoctior  fabricavlt  vul- 

•tagnisdixi  adVib.  Seq.  p.  53.  gatum  ,    cum   faciendum  habcret, 

ffunc  iliuntnumine  deumdestinari  quod  Pichena.  Tum  consuleret  urbi , 

CTViiebant,  Groslotius,  Rhenanus  et  quam  laxum.  At  consuleret  quieti 

Orotius  hinc  corrigunt.  Quasi  non  ur6z5  tale,  nihil  ut  possit  expressius 

silterum  multo  sit  elegantius.  (  Bud.  aut  definitius.  Gron.  MS.  Corb.  Ed. 

Kunc,)  Virgilius  .^n.4,  675.,  Hoc  pr.  sibi  e  turhis.  Mox  prat^a.  Ern. 

iilud  germana/uit  ?  mefraude  pete-  Sic  et  Bud . 

^as  ?  Petronios  c.  loi .  hic estCychps       Jisdem.  Bud.  Isdem,  itafrequentsr. , 


54a  ANNALIUM  f;J;J;«^ 

mizrn.  et  pcriculum  Neroni  tolit ,  quia  foeton  ocpiiS 
Marciae ,  ad  urbem  deductae ,  Dando  incesserat  :  vide- 
baturque  potus  sacros  et  cserimoniam  loci  ecMrporeioto 
poUuisse.  Secutaque  anceps  valetado  irtm  deam  adfir* 
mavit. 

XXIII.  At  Corbulo ,  post  ddeta  Artaxata ,  ufteudvn 
recenti  terrore  ratus  ad  occupanda  Tigranocerta,  quilw 
excisis ,  metum  hostium  intenderet ,  vdi  ^  si  pepercisset, 
clementiae  famam  adipisceretur ;  illuc  pergit,  non  infisso 
exercitu ,  ne  spem  veniae  aufierret ,  neque  tatnati  remissa 
cura^gnarus,  tacilem  mutatu  gentem^utsegnemadperi- 
cula,  ita  infidam  ad  occasiones.  Barbari,  pro  ingenio  quisr 
que,  alii  preces  offerre,  quidam  deserere  vicos,  et  in  avia  di- 

u4qu€e  MarciceyeT9i  lectio.  Frai-  ^*^  )  *«^  innotant  insulm ,  etc  8e- 

tm  turbaot  libri,  qui  partim,  aquae  n«ca  cpiat.  4".  d«  his  csremoiiiis ; 

marginee ,  partim  mof^io  refemnt.  Masfnorum  Jhuninum  capita  vtm- 

Lips.  Hoc  habet  ed.  pr.  Sed  inde  ramurjsubita  ex  abdiiovasti  amnit 

a  Puteol.   vulgaium  est  in  omni-  emptio  aras  habet :  coiuntur  atpui- 

bus  edd.  In  MS.  Guelf.  a  manu  pr.  "*»»  ealendum  Jontss  ,    et  stofftm 

Marsice,  a  sec.  Marsycs.  Mox  Hein-  qf^dam  vel  opacitas  vel  immema 

sius  e  cod.  Agric.  corrigcbat  m-  altitudo  sacravit.  Lips.  Zioto  etiam 

eestarat.  V.  ad  Vellei.  2,  73.  (*et  volebat  Hejna.  ep.  ad  Graer.  t.  4. 

Claud.  de  R.  Pros.   2,  217.)  Sed  ColLBurm.  p.^^^.Valdeque  probat 

hic  narrat  Tacitus  modo ,  quid  fe-  Grsevius  ibid.  p.  436.  Recte.  Sic  sa- 

cerit ,  de  polluta   ao[ua  statim  se-  P'»  confuaa  tecti  et  lecti,  c.  5.  Ewr. 

quitur.  Recte   igitur  et  a   Rjckio  Bud.  toio  corpore,  Recepi  hto  cam 

baec  correctio  rejicitur.  £kn.  £x  h.  Bip. 

L  clare  patet  ap.  Rjckium  ,  ami«  Postdeleta  jtrtaxata.W,  i3y  ^i. 

eum ,  quem  citare  solet ,  esse  Hein-*  Ad  occupanda  Tigranocerta,  Sk 

sium.                                   >  MS.  (Bud.)  Guelf.  ed.  pr.  Rhen. 

Corpore  totopolluisse»  Immo ,  cor-  et  sequentes  onmes.  At  Pateol.  Be- 

pore  loto.  Fontes  et  capiia  aquarum  roald.  Alc.occu/7an<lEim,qQodip8iiiii 

priscis  sacra :  in  iisque  natare  nefas.  quoque  rectum  est ,  nec  imisitatoiii 

Pliniusep.  8 ,  8.  de  Clitumoo  :  Pons.  bonis  scriptoribus.  Mox  infidam  sd 

terminus  sacri  projanique  :  in  supe*  occasiones  est,  si  occasio  opportnot 

rioH  parte  nauigare  tantMim,  infra  deficiendidaretvr,  defectnramfMale. 

etiam   natare  concessum,  Immo  in  Ekn. 

quibusdam  aquis  navigare  etiam  ve-  In  auia  liigredi,  Proprie  diciimf 

titum.  Ib.  ep.  20.  de  lacu  Vadimo-  inaWac^e^^i.-sed,  quiftnoDOiinef 

ttis :  NuUa  in  hoc  navis  {sacer  enim  eaadem  partca  petiere»  aed  foga  iU» 


1^«;*-  LIBER  XIV.  345 

gredi :  ac  fuere^  qiii  se  speluiicis^  etcarissima  secum,  abde* 
i-ort.  Igicur  dux  romanus  diversis  artibus ,  misericordia 
adv^sus  supplices,  cderitate  adversus  {HX>fiigos,  immi* 
tis  iis,  qui  latebras  insederant ,  ora  et  exitus  specuum  j 
sarmeutis  virgultisqu^  completos,  igni  exurit*  Aique  il- 
lum ,  fmes  suos  praegredientem ,  incursavere  Maidi ,  la- 
(^ociniis  exercrti ,  contraque  irrumpentem  montibus  de- 
fensi.  Quos  Corbulo ,  immissis  Hiberis ,  vastavit ,  hosti- 
lemque  audaciam  extemo  sanguine  ultus  est. 

XXIV.  Ipse  exerdtusque ,  ut  miliis  ex  proelio  dam- 
nis,  ita  per  inopiam  et  labores  fatiscebant,  carne  pecn- 
dum  propulsare.famem  adacti.  Ad  haec  penuria  aquae^, 
fervida  asstas,  longinqua  itinera,  spla  ducis  patientia 
mitigabantur ,  eodem  plura ,  quam  gregario  milite ,  to- 
lerante.  Ventum  dehinc  in  locos  cultos ,  demessaeque 
segetes ,  et  ex  duobus  castellis ,  in  quae  confiigerant  Ar- 

60.  Atque  illumjlnes  suos  pranergredientem,  InjSnes  suos  progredientem  cod. 
l^.  Fwio Jlnes  suos  pnegredie/item, 

• 

etiam  dispersi  suot ,  -mlgatuin  feren*  citus ,  sic  et  Caesar  B.  G.  7 ,  17.  usque 

dumpato.  £rn.  eo,  ut  complures  dies  mUites  fru" 

JPlnes  svosprcetergredientem,  MS.  mento  caruerint,  et  pecore ,  e  lon^ 

Flor.  (  et  Bud. )  preegreaMentem,  £d.  -^nquioribus  vicis  adacto ,  extremam 

pr.  progredientem  yitiose ,  pro  pn«-  Jamem  susftentarent.  Nempe  carere 

gredientem  :  quod  non  spernendum  frumento    militi   romano   extrema 

cnm  J.  GronoYio  puto.  Sic  prcevehi  femes  est.  Gron. 

pro  prcetertfehi  sspe  ,  ctiam  apud  jfd  hac.  Bud.  Ad  hoc,  Mox  Agr. 

M>stram ,  ut  suo  loco  yidebimus.  £t  afuarum  penuria, 

prcegredi  quoque  sic  Liyio  alttsque  Eodem  plura  quam  gr.  Ed.  pr. 

usurpatum ,  et  adsertum  a  viris  doc-  eodem  phtra gregario  mUitetoleranti, 

tis.V.  J.  F.Gronov.  etDrakenb.  ad  Unde  sospicor  Tacitum   scripsisse 

I4t.  29,  32.  Similiter  haec  yerba  in  eadem  phara  gregario  milite  toleram- 

libns  confunduntur  ap.  eundem  35 ,  tis,  Nam,  si  aocurate  p^rpendas,  noB 

3o.  ubi  preegredi  praefertur.  Recepit  eodem ,  sed  ipso  latinitas  postulat. 

ct  Broterius.  MS.  Guelf.  habet  qui^  Tum  ablatiyi  prope  ninns  frequeil- 

^iem  prastergred,  sed  ut  liter»  teter  tes,  quamquamCo/eranCead^eHiCienfiii 

«nt  ia  litura.  £iLN.  Teferripote8t.^£iiN.Bttd.^«m|7-./ii. 

C^ame  peeuAim  propulsare.  Ut  T»-  tQUrmnti, 


344  ANNALIUM  ;[;^;J;*- 

menii,  alteram  impetu  captum  y  qui  primam  vimdepih 
lerant ,  obsidione  coguntur.  Unde  in  rc^onem  Tauran- 
tium  transgi*essus  ^  improvisum  periculum  vitavit.  Nam 
haud  procul  tentorio  ejus ,  non  ignobilis  borbarus  com 
telo  repertus,  ordinem  insidiarum,  seque  auctorem  et 
socios  per  tormenta  edidit.  Conyictique  et  puniti  sirnt, 
qui  specie  amicitiae  dolum  parabant*  Nec  multo  post 
legati  Tigranocerta  missi,  patere  moenia  adferunt,  in- 
tentos  popularis  ad  jussa.  Simul  hospitalc  donum,  co- 
ronam  auream ,  tradebant.  Accepitque  cum  honore;  nec 
quidquam  urbi  detractum ,  quo  promptius  obsequium 
integri  retinerent, 

XXV.  At  prasidium  regium,  quod  ferox  juventus 
clauserat ,  non  sine  certamine  expugnatum  est.  Nam  et 

6i.  Quod  ferox  jwentus  clauserat.  McQdosa.  Forte,  quo  euaserat,  Pmidinm  pt» 
•rce  ponit ,  nt  ssepe  alias  Ann.  3 ,  ai  ^prasidium,  cui  Thala  nomen»  Atqne itapasuiD. 
Cmu  caatellis  ^iYT^/V^/a  conjungit  i4,  33. 

Alterum  impetu  cnptum.  Vox  ad-  ^on  ignohilis  harbarus.J3im^t' 

dita  ,   auctore  Valic.  Lips.  Neiiipe  gistanum.  estqne  ille  ipsc ,  de  quo 

captum ,  quod  etiam  Guelf.  ed.  pr.  Froniinus  sic  narrat  2,9.,  Domtm 

cxhibent.  Ern.  Corhulo ,  cum  Tigranocertam  obsi- 

Tauraunitium.  Sic  cum  J.  Gron.  deret.,..  in  quemdam  ex  Jdegistanis, 

rescripsimus ,  qui  iia  reperit  in  MS.  ^uo^  ceperat,  animadyertit ,  capulr 

Flor.  Vereor  tamen,   ne  verum  sit  ^ue  ejus  hallistn  excussum  ,  intra 

ZTaurannitium ,   quod  est  in  ed    pr.  munimenla  hostium  miait.  Idfoftt 

conscntitque  cod.  Guelf.  Agr.  Quod  decidit  in  mediuni  concilium ,  quod 

jBeroaldum  primum  exhibuisse  dicit  tum  cum  maxime  habebunt  Barhari; 

idem  7Viurau/i{m/72,fallitur:  secutus  ad  cujus  conspectuin   velut  ostenio 

estPuteolanum,  qui  ita  habet.  Tau-  constemati  ad  deditionem  festxRA- 

Tantium  esse  a  Lipsio  dicit  Ryckius :  verunt.  Lips. 

8ed  ita  jam  reperio  in  Gryphiana ,  u4t  prassidium  regium  etc.  Pnesi' 

operarum,  ut  opinor,    -vitio;   nam  </itt//2  accipe  de  castello ,  ut  snpra  3, 

alioquiKhenanumsequitur,  quidedit  21.  Id  mUites  impositi,  fortitudioe 

S^aurauntium.  £rn.  In  Rhen.* forsan  frcti ,  clauserant,  cum  contra  Tigra- 

Titium  haeret ,  nam  Rud.  habet  Tau-  nocertis  moenia    paterent.    Frustr^ 

rantium.  Agr .  Tauramnitium.  Murctus  fj/uof.  i.  clausa erat,  et dob 

Vitavit.  Acid.  conjicit  vix  vi-  animadversa  elegantia  yulgati.  Pr<* 

tavit.  I  regium  MSS.  Bud.  Guelf.  el  ed.  pr* 


t^:':f  LIBERXIV.  S45 

{HToelium  pro  muris  ausi  erant,  et  pulsi  intra  munimenta 
aggeris  demum  ,  et  irrumpentium  armis  cessere.  Quae 
£icilius  proyeniebant ,  quia  Parthi  Hyrcano  bello  disti- 
nebantur.  Miserantque  Hyrcaniad  principemromanum, 
societatem  bratum,  «adtineriase  Vologesenpropignore 
aniicitiae,»  ostentantes.  Eos regredientesCorbulo,  ne 
Euphraten  transgressi  hostium  custodiis  circumveniren- 
tur,  dato  prsesidio,  ad  litora  maris  Rubri  deduxit :  unde, 
vitatis  Parthorum  finibus,  patrias  in  sedes  remeavere. 

61.  Et  pulsi,  Pnto  sed  pulsi,  Ddnde  cod.  Med.  Agricolae  et  Vcnetns.  demum  et 
^rrwnpentium.  Scribe,  eo  irrumpentiwn,  i3,  a6. ,  coaliiam  liberiale  irreuerentiam 
^ prorupisse,  Eoprovehi,  eoprogredi,  et  simUia  passim  apud  nostmm.  —  63.  Pro 
pigfune  amicitite  ostentantes.  Ostentant  cod.  Agr. 

^B^rat,  (Agr.  inerat.)  Forte  latet  hic  Chorographia  me  fallit.  Sunt  cnim 

fioinen  islius  castelli.  Mox  MSS.  Fl.  H^rrcani  ad  mare  Caspiumipsumsiti, 

(Bud.  Agr.)  Guclf.  cdd.  vett.  ora-  procul  ab  omni  Indico :  el  pone,  vel 

^ea  et  irrumpentium  :  quod  restituit  flexu  magno  isse ,  tamen  Parthorum 

•^.  Gron.  Recentiores  copulam  omi-  fines  omniailla  maritima  feretange* 

*«rant.  Ryckius  pro  aggeiis  vult  ag^  bant.  PJiniusG,  26.(29.)  Persce  Ru' 

^^bus&c.  obsidentium.  (cf.  H.3,20.)  hrum  mare  semper  accoluere ;  atque 

^on   displicet  :  aggeribus  demum  aliae  sub  Parthis  gcntcs.  Considera , 

™^ro  injunctis  ,   et  irrumpentifius  et  inspice  (  oculofum  res  est )  abeunt 

'lostibus  cessere.  Ern.  a  patria  millibus  miUium  ^  et  in  dis- 

ffyrcano  hello  distinebantur.  Scri-  crimina  ipsa  veniunt ,  quae  vitabant. 

"^^nmdetinehantur.SicljWms^x*] ,  Quod  dicam  ,  non  habeo  ,  nisi  si 

'  ^ « >  Hannihalem  acerrimo  bello  de-  scripsit  Tacitus ,  ad  litora  maris  sui. 

'"*er^.  Apud  Cic.  Phil.  11,  2.  est  NamTacitum  utimperitiaeaccusem, 

^P^^em  in  rccentioribus  libris  disti-'  durum  improbumque  sit  :   et  mea 

'^W  beUo :  sed  edd.  vett.  omnes  de-  ista  lectio  haud  ab  re  sit ,  ex  Armenia 

f  i^e^*.  Erk.  cum  praesidio ,  brcvi  flexu ,  deductot 

-^d  litora  maris  Rubri  deduxit.  ad    mare,  juxta   quod  habitabant. 

^^ide  equidem  hic  nunc  haereo ,  olim  Supra  Euphratem  igitur  iv  erint ,  per 

^^    in  primis  editionibus  transitum  montana  et  finitima  Iberiae  ad  suum 

***t.  neglec tum.  Ad  quod  marc  jRm-  mare.  LiPs.Videquaecontraprovul- 

^^*^^  Hyrcanos  (de  iis  sermo)  de-  gata  disputat  Ryckias  ad  h.  1.  Ern. 

^'^Xit  ?  Illud  iEgyptium,  quod  vulgo  Paucis.  Duxit  per  Syriam  ad  sinum 

^)^  appellant  ?  ingens  via  sit ,  el  nec  Persicum  s.  Indicum.  Non  enim  lice- 

f^^infincssuos,  nisiperParthorum,  bat  aut  itinere  terrestri  ,    nisi  per 

^^trarint.  An  alterum  illud  magnum  vaslas  regiones ,  quae  Parthis  pare- 

*^  Indicum  ?  ita  solcnt  vcteres ,  fa«  bant  ,  aut  maritimo ,  pcriculosura 

^^Ot  :  Bed  ncc  hia  ei  loeus,  aut  omnis  quippc  Caspium  mar«. 


546  ANNALIUM  *'••■♦ 

XXVI.  Qnin  et  Tiridaten ,  per  Medos  «tTeina  Ar- 
meDiae  intrauiteBt ,  preemisso  com  auxiliis  Veniliiio  te- 
gato,  atcpie  ipse  legioBibas  citis  abire  procnl  ac  spea 
belli  amittere  subegit : qimcpie  ndbis ,  oh  regem, aver- 
806  animis  cognoverat ,  caedibus  et  incendiis  peipopdai* 
tos,  possessionem  Armeniee  usarpabat  :  cum  adveiiit 
Tigranes,  a  Neronead  capessendum  imperiam  ddecuis, 
Cappadocum  ex  nobilitate ,  regis  Archelai  nepos',  sed 
quod  diu  obses  apud  urbem  fiierat ,  usqoe  ad  serv3em 
patientiam  demissus.  Nec  consensu  acceptus ,  durante 
apud  quosdam  favore  Arsacidarum.  At  plerique ,  snpe^ 
Hiam  Parthorum  perosi ,  datum  a  Romanis  r^em  naale- 
bant.  Additum  et  prsesidium  y  mille  legionarii ,  tres  so» 
ciorum  cohortes,  duaeque  equitum  alae^  quo  &cilius 
novum  regnum  tueretur.  Pars  Armeniae ,  ui  cuique  fi- 

64«  Atfersos  animis,  Codex  Agr.  alienos  aninus ,  ho€  est,  animi.  De  qoo  ad  Ib* 
fonem.-^  65.  Additum  etprasidium,  Lege  addilum  ei, 

Spemb.amiuere.^ca^aotfa.eAci''  (Bnd.)  Gaelf.   et   ed.   pr.  Vii%o, 

daliufl  tentHt  omktere.  Sed  supra  jam  addkum  etiam  prtesiduim ,  a  FnteoL 

ei  saiisfactum.  amittere  est  omittere,  usque   ad  Picfaenam.  Post  Freiiish. 

dimittere.  Ern.   Omittere  c.  Agr.  bene,  utopinor,  corri^t  :  e<pdbm 

probat  Heins.  aUe,tj/mJacil.n.r.tueMur,PaneU. 

Quosque  nohii  etc.  Leclio  yulgata  Sic  Tidebatnr  etiam  Ryckio.  At  isti 

ert  a  Puieolano.  At  MS.  Flor.  et  ed.  Tiolentiae ,  ut  yocat ,  Talde  adyertt- 

pr.  9.  n.  ah  rege  animis  cog.  sed  syl*  tur  J.  Gron.  Quid  ad  tttendum  reg- 

laba  ge  in  FI.  superscripta ,  ni  ab  re  num  prosunt  aliorum  incrementa  ? 

fuisse  Tideatur.  Unde  J.  Gron.  con-  MS.   Guelf.  tuerentur.  £an.  Recte 

jicit  abhorrere.  MS.  Agr.  q.  n.  alic'  EmestiprobatemendationemFrein»' 

Ftos  a.  c.Gnelf.  aduersos  animis.De  bemii  ,   quam  in   textam  recipere 

confusione    advers.   et  avers.  infra  nullns  dubito.  In  Bod.  quoque,  etsi 

dicetur.  Animis  pro  animi  recepi.  conjunctio  adsit  ante  tfuo ,  noTt  tt- 

Mox  a  codd.  Oxon.  Guclf.  et  aliis  men  periodus  infit  a  Pan. 

abest   delectus.  Et  conunode  sane  Pars  Nipoliqiie.  Latet  in  coRii|>* 

ahfuerit.  Ern.  tione    nomen  Alicujus  regis.  Forte 

Usurpahat.  Bud.  occupabat  et  in  TiirmcYpolique.  qui  d jnasta  alibi  io 

marg.  exurpahat ,  puto  pro  usurpa^  finitimis  Armenie  locis.  Lifs.  E^ 

*at. Vocem  delectus  habet  Bud.  diTinabam  :  Pars  jtrmeniof,  ut  cu' 

^dditum  et  proesidium.  Sic  Fl.  quejinitima,  Phmrasmani  Pokmo' 


t^t^  LIBERXIV.  547 

Qicima^  Pharasmani  Polemonique  et  Aristx^lo  atqne 
Antiocho  parere  jussae  suot.  CiorlMdo  in  Syriam  absces- 
si^  morte  Ummidii  legati  yacuam  acsibi  permissam. 

XXVII*  Eodem  anno ,  ex  illustribus  Asies  urbibus^ 
Laodicea  tremoreterrae  prolapsa,  nullo  anobis  remedio, 
propriis  opibus  revaluit.  Atin  Italia  vetus  oppidum,  Pu- 
teoli,  jus  coloniae  et  cognomentum  a  Nerone  adipiscun*- 

miifue  et  Aristohido  atque  Antiocho  adipiscnntur  jns  colooiae  ?  Ego  Tero 

parereyrif5a*5u/it.  IberusestPharas-  adTOcationem  peto  ,  ut  deliberem. 

raMiefl  jamdudum  per  filium  Riiada-  Nonne  enim  jampridem  id  oppidum 

mistum  insidiatus  fratris  Mitbridatis  eo  jure  ?  Liquet  ex  Livio  34 ,  44.Vel- 

regno ,  Armenia: :  unde  cum  abster-  leioque  i ,  i5.  <pii  coloniam  Puteolit 

reretur  a  Romanis ,  partimut  horum  deductam  ToluDt  a.  U.  66o.  P.  Sci- 

gratiam  mereretur ,  partim  proprio  pione  Africano  II.  Ti.  Sempronio 

meta  filium  interfecit,  et  ex  eo  ad-  coss.  Sed  et  lapides  testantur  hodie 

Tersns  Tiridatem  Corbuloni  milita-  (ap. Grut.  p.  iio,  7.  115,9.)  ab. 

Tit.Vide  nostrum  12,  44- c^<^- ^^^™  colokia  ,  dedtcta.   anno.  xc.  et 

i3,  37.  ubi  et  mentio  de  Antiocho,  jedilis.  colon.  pttbolanortm.  et, 

«{uemadmodum  saepius  alibi.  Polemo  genio.  colonije.ptteolanoiith.  An 

notissimus  rex  ^onti ,  Josepho  KiXi-  colonis  eorumque  posterisintermor- 

»f«tc  Ant.  ao ,  7 .  et  ap.  nostrum  H.  3 ,  tuis^  coionia  esse  desiit ?  an  tempore 

47.  commemoratur.  Aristobulus  i3,  interjecto  transiitadmunicipalejus? 

7 .  Josephus  20,  8. ,  Tnv  M/»p2tc 'Ap/ut»  Ciceronis certe  aeTO municipium  fuit, 

riatc  '7rpo7Tflt0'ietv'Api0-T6j8oi'Xoc,  *Hp4-  noncolonia.  Orationepr.  M.Coslio  3. 

cTov  Titc  XdtXxicToc  &e.Tt\inf  'Tretic,  uiri  Nam,  quod  est  objectum ,  municipi'-' 

Ktpttvoc  i^^^ffipi^fTAi.  Gron.  Felicem  hus  adolesceniem  non  esse  prohatum 

correctionem  meritOTocatRyckius,  suis,  nemini  unquam  prcesenti  Pu^ 

qpam  et  intextum  recepitBroterius.  teolani  majorem  honorem  habue- 

MS.  Fl.  (etBud.)  Pars  Armenia  ru/i£.  etc.  Concutit  me  tamcn  iterum 

eunt  cuique,  ut  et  ed.  pr.  MS.  Agr.  Frontinus  in  Catalogo  colonianim , 

per  Armeniam  eunt  cuique.  Sequen-  cujusTerba  e  MS.  (ap.Goes.  p.  i^g.) 

tia  ib.  sic  :  pars manipulique,  ed.  pn  Puteoli,  colonia  Augusta.  Augustus 

pars  impulique.  Vulgata  est  a  Pu-  deduxit.  ex  uno  latere  iier  populo 

teolano  ,   cpiae  tamen  et  in  Guelf.  deheturped.  xxx.  Agerejusinjuge' 

extat ,  nisi  quod  mox  viaas  pro  jussce  rihus  veteranis  et  trihunis  legionariis 

habet.  Ern.  GronoTium  sequor  cum  est  adsignatus.  ColoDia  ergo  adhuc 

Bip.  Probat  et  Lall.  recenti  acTO.  Recreat  Agellius  16^ 

Jnfynam a&5ce55/t.ItaemendaTit  i3.  qui  ostendit ,  ssepe  commutari 

Lipsius  ( probante  Pichena.  )  Editi  solere  coionias  in  mnDicipia,  et  con- 

anteomnesacce55se.  ERN.SicetBud.  tra.  Nisi  Umen  Comelii  Terbis  ea 

Ummidii.  Respice  ad  12 ,  45.  tis  ,  ut  Tclit  uniTersum  oppidnm in- 

Puteoli  jus  eolonias.  Puteoli ,  ai« ,  colasqbe  ( plurcs  aulem  inquilini  ejus 


548                     ANNALIUM  '"•* 

'  A.  C.  01. 

tur,  Veterani  Tarentum  et  Antium  adscripti :  non  ta- 

men  iulVequcntiae  iocorum  subvenere ,  dilapsis  plurihus 
in  provincias ,  in  quibus  stipendia  expleverant :  neque 
conjugiis  suscipiendis ,  neque  alendis  iiberis  sueti,  orbas 

loci,  ob  coin  itcrcia  et  inare]  praeler  Aiitium  abest  a  MS.  Bud.  Sed  edd. 

eo8 ,  (pii  resiiabaDl  ex  colonis  Aiigus-  ouines  hai>ent,  unde  in  aliis  MS.  re- 

teis,  colonico  jure  donatos.  Etsane^  periri  |>atet  :  et  de  colonia  Antiiuii 

duplex  hoc  genus  houiinuiuin  colo-  niissa  tradit  etiam  Suet.  9.  Porro, 

niis  fuisse,  e  Ciccronc  claruui,  pro  quod  in  provincias  dilapsi  sunt,ia 

SuUa  21.  ubi  dissidia  eliam   inter  quibus  stipendia  explessent,  cansa 

Poui{)eianos  (ii  erant  cives  vcteres  )  fuit ,  quod  ibi  multis  noti  esscnt,  et 

colonosque  reconset.  Alterum  horum  ncgotiari  et  siibilia  facere  sue^issent 

nisi  sit ,  tu  videris .  mea  in  his  salebris  Ern. 

baeret  navis.  £rn.  Neque  conjugiis  suscipiendis,  Wr 

ADD.  Placet  eruditissimo  noslro  litcs  .taque  obm  sinc  uxoreutappa- 

Pighio  truncum  locum  essc ,  obcaus-  rct.  Nec  rita  ,  sed  lege  id  vetitua 

sas ,  quas  in  commcntario  dixi.  Itaque  ait  Dio  60 ,  a4*  >  t^^s  «-Tp «tTfuo/Aifoic 

supplct  vocc  addila ,  Puteoli  nouum  mtJn  yuieujiAi  ou»  icft/VAfTo  txyt  tmi 

jus colonice.  (In Herc.  Prodic.  p. SS^.)  v6/t*«v  *;\^««v ,  t*  t«v  yiyApLTSn^rmi  cfi- 

Ipsum  vidc.  Nam  nos  scntcuUa  noslra  KtnotfAATA  2c/»ici.  ResolTisse  hoc  jns 

non  demovemur,  quam  in  cxtrema  Severus  imp.  vidctur,  si  rectecapio 

nota  posuimus,  dc  toto  oppido  in  HcrodianumS,  a5.,To<c  ^'t^ati^a/;, 

co1oni«£Ju8nunctrans]ato.LiPs.Pro-  inquit,  -Troxxat   fl-t/Vi;(f»pjirtv ,  k  fu 

Lat  hanc  Lipsii   sentcnliam  Pagius  'TrpoTipov  fI;^j;ov....  Kati  JoLKTUKiotfX}^' 

Crit.  ada. C.60.  adnolans.  illo  anno  o-oU   x?^^*^^**   firiTpt^f,  yvidu^l 

decennalia  imp.  proconsularis  a  Ne-  ts  a-uyoi.cth»  Ccrte  enim  de  conjugio 

ronecelebrata  :  moris  autem  fuisse,  legitimo  capicndum  yidetur^  quia 

colonias  deducere ,  novas  urb'  s  cou-  contubcrnii  militibus ,  opinor ,  sem- 

dere  ,  aut  veteribus  nova   nomina  pcr  jus.  A  Junone  arcebant  eos,noa 

dare ,  per  occasionem  tajium  solen-  a  Venere  romanae  leges.  Teslis  li- 

nium.ERN.  ContraLi]isium  hic  pug-  vius  43,  3.  qui  quatuor  millia  bo- 

nat  Cam.  Peregrinus  in  Camp.  Fel.  minum  a  scnatu  petisse   oppidum, 

diss.  3,  19.  ubi  per  \eius  oppidum  ubi  habitarent,  ait :  qui  nati  in  His- 

intclligit  cam  partem,  quae  |)rincipio  paniis  ,  ex  militibus  romanis  et  ma- 

condiia  fiiit  in  supercilio  non  admo-  lieribus  hispanis ,  cum  quibus.  nul- 

dum  spatiosi  montis ,  quac  tum  colo-  lum  connubii  jus.  Immo  peregrini 

nia  fueril  per  aJiquam  praerogativam  milites ,  id  cst,  non  cives ,  non  amicai 

denuo   impetratam  quasi  rcnovata.  modohabuisse  videntur,  seduxores. 

In  noiisadh.  I.obsrrvaturdccetcro,  Nisi    me    inducunt  frustra  tabnhe 

muoicipii  et  coloniaj  \  ocabula  saepc  VcspasianietDomiLianiaeYo:quibas 

promiscue  usurpari.  Ryck.  c   Flor.  insculptum  Civitatem  datam  miiiUr^ 

legit  apiscuntur,  iit  a!ibi.  buseclasse Ra^fermaUetcohortisUL 

Tarantum  et  jintiuin  adscripti,  Ei  Alpinorum  itemque  connubium  cum 


».c«.4.  LIBER  XIV.  54g 

sine  posteris  domos  relinquebant.  Non  enim ,  ut  olim , 
iniversae  legiones  deducebantur ,  cum  tribunis  et  cen- 
turionibus  et  sui  cujusque  ordinis  militibus,  ut  consensu 
et  caritate  remp.  efficerent :  sed  ignoti  inter  se ,  diversis 
manipulis,  sine  rectore,  sine  adfectibus  mutuis,  quasi 
ex  alio  genere  mQrtalium  repente  in  unum  collecti;  nu- 
merus  magis ,  quam  colonia. 

XXVIII.  Gomitia  praetorum ,  arbitrio  senatus  baberi 
■solita ,  quod  acriore  ambitu  exarserant ,  princeps  com- 

nxoribus ,  quas  tunc  habuissent ,  cum  etiam  jurisconsulti  hac  caussa ,  caus- 

€St  civitas  eis  data ,  aut  quas  postea  sam   selyendi  matrimonii   tniiitiam 

/ftfxisfent.Tamenpugnatineam  sen-  numerant.  L.  60.  Bona  gratia  dis'- 

tentiam  Tertullianus ,  qui  suo  etiam  solwi  malrimonium  illud  dicitur,quod 

«vo  caelibes  fuissc  milites  ostendit.  propter  sacerdotium  ,  sterilitatem , 

^vnm  autem  ejus  siib  Severi.  ait  in  valetudinem ,  militiam  ,  relincri  non 

Hxhort.  ad  Casiit.  12.  Scilicet  solis  potest,  Lips.  Geterum  vinculum  ora- 

inantorum  domibus  bene  est  ?  Perie-  tionis  ante  neque  dcsideratur  :  re- 

Tunt  casUbum  Jamilice  ,  spadonum  ,  fertur  enim  ad  veterani,  ut  praece- 

i^tum,  autpereffHnantium  sine  uxo-  dens  non  subvenere.  £rn. 

fihus  ?  Non  enim  et  nos  milites  su-        Non  enim ,  ut  olim ,  uniuersce  /c- 

i*ius?  Severi  ergo  permissus  aut  ad  f^iones,  Exprimit  deductionem  Tete- 

Pfaetorianos  tantum  pertinuit  :  aut  rem  Hyginus  (ap.  Goes.  p.  160.) 

^erba  arte  capienda ,  ut  tanlum  per-  Multis  legionibus  contif^it  bellumfe- 

"liiserit  o-t/yo/xm  7^uvflt/|i,  cohabitare  liciter  transigere ,  et  ad  laboriosam 

'eminis ,   sub  eodem  tecto  agere  et  agriculturce  requiem  primo  tirocinii 

^Ontubernales  habere,  non  legitimas  gradu  pert^enire.  Nam  cum  signis  ct 

■^Xores.  Sed  non  repugnat ,  inquies ,  aquila  et  primis  ordinibus  ac  tribunis 

■otihuicsententiaeLiYius,quidiserte  deducebantur.  hiTs.  Mosl  sui  cujuS" 

^Xores  militibus  attribuit  ?  Ut  ecce  que  ordinis  corrigebat  Groslotius. 

U  ,  4i*  in  Scipionis  exhortatione  ad  Plane  sic  MS.  (Bud. )  Guelf.  ed.  pr. 

JUhtes  :  Unusquisque  se  non  corpus  yeteresque  omnes  :  ut  suis ,  quod 

^Uum,  sed  conjugem  ac  libero^  armis  hodie  in  edd.  est,  ab  errore  opera- 

"^frftegere  putet.  Et  alibi.  Respondeo.  rum  natum  putem.  Iliud  restitui , 

remporaneam  tunc   ( bello  punico  quod  elegantior    latinitas  postulat. 

fcecundo)  militiam  fuisse ,  nec  legi-  Ern. 

biM  suis,  ut  poslea,  devinctam.  Ca-         Remp.  efficerent.  Idcm  est ,  quod 

piebantur ,  mittebanturque  milites ,  Livius  dicit  1 ,  8.  coalescere  in  po- 

^on  pro  stipendiorum  tempore  ,  sed  puli  unius  corpus.  Ern.  In  cod.  Bud. 

bellorum.  At, perpetua  et  firma  xxv.  a  2.  m.  adjectum  repente,  i .  m.  etiam 

annorum  militia  instituta,  hoc  cpio-  dedera 1 91/0 tf cnbre,  el/«^5i£^aeloco 

^ue  ioductum   de  caeUbatu.   Sane  auxitque. 


55o  ANNALIUM  *•"•■<• 

po6nit  ^  tris ,  qui  sapra  numemin  petdMoit ,  kgioM  pra^ 
fidendo.  Auxitque  patriim  bonorem^  statuemlo,  «ut, 
q[ui  a  privatis  judicihusadsenatum^provocayissent,  ^fo»- 
dem  pecuniae  periculum  facerent  cum  iis,  qui  imperatio-' 
tem  adpelbvere.  >i  Nam  antea  vacuum  id  sokitsnMpM 
poena  foerat.  Fine  anni  Vibius  Secnndus ,  eques  romsh 
nus ,  accusantibus  Mauris  ,  repetundarum  damnator, 
atque  Italia  aigitur,  ne  giaviore  poena  adficeretnr, 
Vibii&ispi,  fratris,  opibns  enisns. 

ji  privaiis  judicibus  ad  senotum.  tiano  Cipitone,  quifwupeneiuitonm 

Lacis  caussa ,  rem  appellationtiin  a  ordinem  precibus  Tigeiiini  soeai  td 

capite  deduzi  ad  hoc  Neronis  aevum,  i^ciperaverat.  Is  aatem  repctopd»- 

ID  £xcurs.  C.  atqae  iUinc  lucem  istis  rum  lege  damnatus  i3 ,  33.  £t  H,  i , 

pete.  Lips.  77*  >  Redduus  CaJio  Itufo,  PnSa 

Cujus  ii.  Bud .  egregie  cum  iis,  quod  Blasso  senalorius  locus ,  ^ui  repetuih 

recepi.  darum  criminibus  sub  Ciaudio  sm 

Fibius  Secundus,   £d.  pr.  habet  iVera/ze  cecu2eranc.  Apertios  ex  Fti- 

/cilutf,  utetH.  4>4^-SedH.a,  lo.  nio  ep.  a,  ii.  ubi  Manus  PrisesSt 

et  4  >  4^    J^ubius ,  quod  est ,  inversa  accusantibuB  Afris ,   spanu  sensHi 

prima  syllaba  Vibius.  V.  ad  i3,  i6.  abiitf  et  judices  petiit,  omissm  defeih 

extr.  £rn.  Bud.  pessime  niuius,  Sed  sione  :  scilicet,  qoaslea  rauone  ss- 

mox  recte  F^ibii  Crispi,  De  hoc  v.de  tisfactum  legi ;  et  4  >  9*  cam  Basmm 

OtAt,S.AiAgr,JuliiCrispi,*Quod  Bcehius  Macer  lege    repetundaivm 

probatHeins.  teneri  censuisset}  mitigana  Capis, 

Ne  grawore  pcena  ajpceretur.  An  saLva  dignitate  judices  dandos  pra- 

ergo  in  crimine  repetundarum  pcena  nuntiavit.  Id  est ;  ati  in  senatu  rt- 

gravior ,  quam  relegatio  ?  Attentc  maneret ,  facta  saltem  asstimatioDe.  I. 

legas,   quia  nec   relegaiio  quidem.  Vide  £pi8tolas  ipsas,  et  vokosli'    '. 

Olim  sane  exsilium  fuit ,  ei  aestima-  vebis  sententiae  huic.  Ab  hac  reSw- 

tio ,  uti  Asconius  notat  in  Verrem  tonianis  verbis  iumen.  Oth.  3.  TVs- 

Act.  I ,  i3.  et  Cicero  subiodicat  non  tum  potentia ,  inquit,  vaiuit,  ut  dast 

semel  :  scd  secnta  lex  Julia  immu-  natum  repetundis  consuiarem  virusih 

tavit.  £x  ea  pcenam  fuisse ,  adfirmo  priusqutun  plane  restitutionem  d  i*' 

amissionem   ordinis ,   cL  aeslimatio-  petrasset ,  non  dubitaret  in  seiumut 

nem :  nihil  ultra.  id  est,  qui  damna:  us  ad  agendas  gratias  introduoere,  Mo* 

eo  crimine  esset ,  senatu  moveretur ,  tus  enim  ille  quicumque  senata  ertt: 

et  judices  acciperet  ad  aeslimandam  sed  Otho  quasi  plane  restitutiuii  is 

litem.  Docet  Suetonius  in  Julio  43.  scnatum  introduxit.  Hsec  ergo  onli* 

JRepetundarum  conuictos ,  etiam  or-  naria  pcena  :  sed  gravius  et  pleroiB' 

dine  scnatorlo  mouit,  Sed  et  hauries  que  extra  ordinem  in  id  crimen  aai- 

ez  Tacito  infra  !fi.  Exin  a  Cossu^  piadversafii  >  pro  delicti  modOf  At* 


^^'l^^'  IIBER  XIV.  35i 

XXIX.  Caesonio  Paeto ,  PetpoBio  Tttrpiliano  coss* 
gravis  ckdes  in  ISfritmnisL  accepta.  In  ^pa  neque  A«  Di- 
dius  l^tus,  ut  memorayi ,  nisi  parta  retinuerat ,  et  suc- 
oessor  Veranius,  modicis  excursibus  Siluras  poputatuis , 
qain  ultra  beUum  proferret ,  morte  prohibitus  est  : 

qae  ea  Macri  mens  leg.  7.  ad  leg.  ap.  Gniteram  :  quanim  altera  huii« 

Jnl.  repet.  Hodie  ex  lege  repetun-  Ccesomum  consulem  exhibet ,  cum 

dahtm  extra  ordinem  puniunturi  et  Petronio ,  altera  X.  Cmsennium  PcB" 

pUrumque  vel  exsilio ,  vel  etiam  tum  cum  P.  Caluisio  Musone.  Erk. 

durius,proutadmiserint.Quidenim,  Petr,  Turpil.  Filioejus,  qui  sub 

ti  ob  kominem  necandum  pecuniam  Ang.  Illirir,  et  cajus  numi  extant. 

meceperint?  vel. . , .  inter/eceri/it  in-  uiuitus  legatus ,  ut  memoraui,  At- 

nocentem  ?  Eademque  ratione  PU-  qui  A.  Didium  eum  yocayit  la ,  4^* 

maa  scripsit  £p.  a ,  11. ,  JSxcessisse  et  Didium  Gallnm  in  Agricolse  vita 

Priscum  immanitate  et  scevitia  cri-  i^.  Ut  ambigere  possis,  num  rescri- 

ndna  ,  quihus  dari  judices  poasent ,  bend.  A,Didius,  Piura  tamen  cogno- 

€um  ob  innocentes  condemnandos ,  mina  habere  potuit ,  more  sui  saecli. 

interficiendos  etiam  ,  pecunias  acce-  Lips.  Ego  vero  non  dubitavi  rescri- 

pisset,  Nec  aliter  capies,  quod  hic  bere^.  Didius,  ut  Tolebat  Tir  doc* 

Vibiufl  relegatus  est  :  exsiUi  etiam  tus  in  marg.  Gryph.  indiietus  pri- 

posBam  meritus ,  nisi  frater  inter-  mum  ed.  pr.  ia  qua  (nt  in  Bud.)  est 

oesiiflset.  Sicat  et  3  ,  68.  C  Sila-  Adjutus ,  ia  quo  saiis  perspicua  yes- 

QO  proconsufi  Asiae  repetundarum  tigia  YeraB  lectioiHS  :  deinde  ratione , 

damiiato ,  aqua  atque  igni  intevdic-  quod ,  si  vel  maxirae  duo  cogno- 

tam  y  ob  insignem  sciUcet  saeYitiam.  mina  Didio  ftiere ,  non  credibile  vi- 

Lips.  detur ,  Tacitum  eundem  hominem 

JPayoreenixus,()mdiaLm\\htiopibua  aUo  nunc,  quamsupra,  noraine  ap- 

enixus.  Ljps.  Primus  Pichena  edidit  peUaturam    fnisse  ,   veluti  de  ali» 

fratris  opibus  enisus  e  yestigiis  c.  homineloqneretar^MS.  Guelf.^A*- 

Flar.JrLsoribus,  ConcinitBnd.Guelf.  tus.  Recepit  et  Btoterius ,  qui  laudat 

fratri  sororibus.  MS.  Gorb.  laudat  Bimardi  Diss.  de  vita ,  rebus  gesti* 

Broterius.  In  ed.  pr.  est Jratri  enisus,  et    numis  T.  Didu  tjos.   et   gente 

■od  vactto  spatio  interjeclo ,  ut  aut  Didia  p.  19.  Mox  Veranius  MS8«. 

bcana  in  MS.  fuerit,aut  extricare  FL  (Bud.)  Guelf,  ed.  pr.  Ceteras 

desi^ptor  nil  poluerit.  In  ceteris  ante  Pichenam  Vemnnius,  £iln.  QL 

edd.  ante  Pichenam  esl  fratris  Ja"  Vit.  Agr.  14. 

vore^  eodem  sensu,  sed  haud  dubie  Nisi  parta.  Bud.  nisi  ut  parta. 

m  conjectura  Puteolani.  Ern.  Siluas  populatus.  £mendo ,  1S/&1- 

-CoBsonio  Pceto,  Freinsh.  et  Lip-  7%»  poptdaius,  Cnm  ea  enim  Britan* 

«iis  putant  CoBsonium  Poetum  esse  niae  gente  tunc  maxime  beUum.  Coa- 

m»ndem,qvL\i^,6.,C(esenniusPeetus  sule  Tacitum  la,  3a    Lips.  Rece^Mt 

dicitur.  Sed  bene  Ryckius  ostendit  Pichena.  Ante  edd.  omnes  sHvat^ 

difv«rfOfy  <x  inscriptionibus  duabus  £&n.  Bud.  nVi^a^. 


1 


553  ANNALIUM  ^^H^ 

magna ,  dam  vixit ,  severitatis  fama ,  supremis  lesta- 
menti  verbis  ambitionis  manifestas.  Quippe  multain 
Neronem  adulatione  addidit ,  (c  subjecturum  ei  provin- 
ciam  fiiisse,  si  biennio  proximo  vixisset. »  Sed  tum  Panl- 
linus  Suetonius  obtinebat  Britannos ,  scientia  militis  ct 
rumore  populi ,  qui  neminem  sine  aemulo  sinit ,  Corbu- 
lonis  concertator :  receptaeque  Armeniae  decus  aequare, 
domitis  perduellibus ,  cupiens.  Igitur  Mcmam  insulam , 
incolis  validam  et  receptaculum  perfiigarum ,  adgredi 
parat ,  navesque  fabricatur  plano  alveo ,  advei*sus  breve 
litus  et  incertum.  Sic  pedes.  Equites  vado  secati,  autal- 
tiores  inter  undas ,  adnantes  equis,  transmisere. 

66.  AJvertut  breve  Htus  et  incertum,  LUut  abett  ab  Agric.  cod.  Forte  hreim  d 
incerta. 


j 


Supremis  testamerui  verhis .  Glosse-  Mona  ea ,  qiue  magis  Tersns  anstmoi 

matinm  est  t^  verbis ;  et  siatim,  sub^  sita,  hodie  jinffesey  dicitnr,  diTem 

jecturum  ei  prouinciam  fuisse ,  lego.  a  Mona  Caesaris  B.  G.  5,  i3.  Moi 

capioque   Britanniam  ipsam  ,    quas  /tCuj  abest  ab  ed.  pr.  et  a  saislibrii 

nondum  perdomiia.  Lips.  Acidalius  afuissedicitLipsiusineditionepriiDa. 

etiam  testamenti  delet.  Hoc  vero  est  Etiam  Broterius  in  quibusdam  MSS.    I 

vim  facere.  Suprema  de  morte  dici  non  reperit  deleyitque.  Volebantqiie 

scio ,  non  de  testamcnto.  Ego  Tulga-  deleri  Muretus  et  Acidalius.  Fmstra. 

tumsanumputo.Inultimatestamenti  Bretna  et  incerta  maris  scio;  simi- 

parte  ambitionem  prodidit,  ut  innuit  liter  dici  breve  et incertum ,  nec  scio, 

rerbum  addidit.  Sic  ap.  Cic.  £p.  a,  neo  credo.  In  omnibus  MSS.  Taciti 

z3.  extrema  pagella  me  pupugit  chi-  non  raro  yerba  integra  omissa.  Erk. 

rograplio  tuo.  £d.  pr.  supremi  test.  Litus  etiam  in  Bud.  a  a.  m.  adjec- 

verbis,  quod  eodem  redit,  sed  ex-  tum. 

quisitius  est,  pro  verhis  iii  extremo        Sic  pedites.  Equites  vado  seculi. 

testamento  scriptis.  Sed  niox  provin-  Videtur  Tacitus  scripsisse  vada.  Per- 

ciomMS.  Flor.  non^roMfncfa5.£RN.  gentes  qua  vada  ducebant.  Gao9. 

Bud.  supremis  t.  v.. .  .provincias. £t  Ryckius  dcfendit  vulgatum  ex  eo, 

mox  timore  populi.  quod  (jses.  B.  G.  i ,  6.  vado  transin 

Igitur  Monam  insulam.  Credo  ,  dixit.  At  non  quaeritur,  an  latinoin 

buDclocum  esse,  quem  aspexit  Jor-  sit,  vado  sequi,  sed  an  bic  locum 

nandes  in  Gotli.  a.  In  extrema  Bri-  babeat  :  quod  non   puto.  Deberet 

tannice  parte  Memma ,  quam  Corne-  enim  sequi  aut  adtiondo  equis.  At 

iius  Annalium  scriptor  narrat.  Cor-  nunc  dicit  equites  transisse,  partim 

rigo  enim ,  Mvna.  Lips.  Intelligenda  quaerendis  yadis ,  partim  dum  tdna* 


Atr  8.S.  LIBER  XIV.  355 

XXX.  Stabat  pro  litore  diversa  acies ,  dmssi  armis 
virisque,  intercursantibus  fcminis,  in  modum  fiiriarum, 
juae  veste  feraii ,  crinibus  dejcclis ,  feces  praeferebant, 
Druidaeque  circum,  preces  diras,  sublatis  ad  caelum  mfr* 
nibus ,  fundentes ,  novitate  adspectus  perculere  milites , 
ut ,  quasi  haerentibus  membris ,  immobiie  corpus  vulne- 
ribus  praeberent.  Dein ,  cohortationibus  ducis ,  et  se  ipsi 
stimidantes ,  ne  muliebre  et  fanaticum  agmen  pavesce- 

67.  Dejeciis  horrorem  facies.  Sic  cod.  Agr.  an  dejectis  in  ora,  Deinde  idem  codez 
Dmidteque  cifaun  fremenles  preces ,  et  perculere  nulitem,  Male  mntavit  Pichena 
«i  MS. —  68.  Bmrentibus  membris.  An  rigeniil/us  vel  torpentibus  ?^6g,  Et  se  ipsi, 
Et  sese  ipst  ood.  Agr. 

tant  equis.  Sed  MS.  Fl.  (  Bud. )  ed.  ubi  in  furiali  habltu  vittaB  poountnr. 

pr.  habet  pedes  :  quod  cum  J. Gron.  Crines  dejecli  sunt  fiuentes,  non  col- 

i^stituimus.  Idem  codieji  tramisere  ^  lecti  in  nodum.:  neque  uUo  modo 

iit  alibi.  £rn.  (  Bud.  vados.  Dupli-  opuscumAcidaliocorrigered^iectiif 

cato  s  seq.  Tocis.  )  vel  rejectis.  Ceterum  prse  oculis  ha- 

In  rnodum  furiarum. ,  quce,  Sem-  buisse  Tacitus  videtur  locum  Li\ii  4> 

f>er  credidi ,  hic  excidisse  pronomen  33.  adde  7,17.  Erh.  Bud.  non  habet 

pue,  Id  repertum  jam  in  ed.  pr.  res-  pronomen  quas,  FeraUs  vestis  forsan 

ituimns.  Recepit  pariter  Broterius,  nigra.  Vid.   Germ.   Ifi,  Cf.  Hiller. 

'epertum  et  in  MSS.   Reg.   Corb.  Rac.  17. 

$ed  videatur  esse  alieno  loco ,  po-  *  Druidaeque  circum.  Cod.  Agr. 

lendumque   ante  in  moduirf  Juria-  tiddii /rementes.  Glossemaductum  e 

'um  :  quod  hoc  maxime  furiis  similes  Virg.  ^n.  i ,  60. 

trstnt,  quod  faces  gestabant.Sed  po-  Diras.  Hor.  Sat.  a,  6,  3o.  iratmt 

^t  priu8illudi/zmo</umyur.  referri  dicit.  de  iis  int.  Caes.  B.  G.  6y*3|. 

id  cursum.  Nam  et  Liv.  4»  33. ya-  ubiGr.  int.  KetTctpctic. 

taticum  cursum  habet .  Qui  vulgatum  Perculere  milites.  Frustra  vir  doc- 

navult,  punctum  faciet  post^mi-  tus  in  ed.  Gryph.  corrigit  perpw 

•M5.   Feralis  vestis  eadiem  est ,  quae  Ure.  Terror  hic  est,  qui  perceliit, 

Eiirialis  ,  in  morem  furiarum  facta  :  stupefacit ,  non  perpellit.  £t  Lrvius 

Biiniiiqne  sensu^ra/em /la&itu/n  dixit  L  c.  in  re  simili  Romanos  exterruit. 

FloTus  I ,  la  I  7.  quamquam  ibi  de  ]\Siiites  e  Flor.  edidit  Pichena,  quod 

toto  apparaiu  dixit.  Celerumyera-  secuti  Gronovii  :  Ryckius  militem 

lem  vestem  aut  de  vittis   capiam ,  servavit.  Ut  hic  porro  Janaticum 

qaas  in  habitu  furiali  memorat  Flo-  agmen ,  sic  ab  simili  re  Livius  L  c. 

rua  :  non  enim  credibile  ,  feminas  Janaticum  cursum  dixit.  Denique  iw- 

iUas,  praesertimbarbaras,sibivestes  voh^ere  JUuiitnis  etiam  dixit  Virgil. 

fecisse  ,  quales  a  poetis  tribuuntur  Georg.  !2 ,  3o8.  £b.m.  Bud.  militem, 

fiirus  :  aat  legam  vitta  e  Floro  L  c,  Sic  et  Agr. 

I.  25 


354  ANNALIUM  ^;^;^^. 

rent,  inferant  signa,  stcrnuntque  obvios,  et  ignl  suo 
involmnt.  Praesidinm  posthac  impositam  victis,  enasi- 
qiie  luci  ^  ssevis  superstitionibus  sacri.  Nam  cruore  cap- 
tivo  adolere  aras  et  liominum  fibris  consulere  deos^  &s 
habebant.  Ha^c  agenti  Suetonio ,  «  repentina  defectio 
provinciae  »  nuntiatur. 

XXXI.  Rex  Icenoram  Prasutagus,  longa  opnlentia 
clarus,  Csesaremshseredem  duasque  filias  sciipserat,  taH 
obsequio ,  ratus ,  regnumque  et  domum  suam  procul  in- 
juria  fore  :  quod  contra  vertit  :  adeo ,  ut  regnum  per 
centuriones ,  domus  per  servos ,  velut  capta  vastarentnr. 
Jam  primum  uxor  ejus ,  Boadicea  j  verberibus  adfecta , 

ProBsidium  posthac impositumvic-  £tiam  in  ed.  pr.  At  cetera  ntqiie ad 

tis.  Rcctius  vicis.  Sic  appeliat ,  quae  Rheo.  et  MS.  (  Bnd. )  Gnelf.  I^. 

faal>ebaTit  pro  captu  gcutis  oppida.  Porro  ed.  pr.  Phrusuragus»  Lonfi 

Fici  Marsorum   i,  5o.  Adde  quae  bcne  dcfendunt  Grutems  et  Pidieiu, 

acripsimus  Observ.   i ,  »o.   Gron.  pro  diutuma,  antiqiia.  Sic  i ,  8.An- 

yicis  edidit  Rhen.  (e  Biid. )  quod  gu8to/onga^K7le/itM(tribaitiir.£on^ 

omncs  imitati  sunt  usque  ad  Piche-  decora  infrac.  53.  Mox  regnumifut 

nam  ,  qui  c  MS.  Fl.  ( ct  Ven. )  ed.  et  domum  e  MS.  Fl.  (  Bud. )  Gnelf. 

Putcol.    dedit   victis  ,   quod  etiam  (  Agr.)  et  cd.  pr.  Ern.  Bod.  Pnuih 

MS.  Guelf .  edd.  pr.  Beroaldi ,  Alc.  ta^s. 

habent ,  Gronovius  |>aler  vicis  edi-         Boodicia.  Dioni  B^ufJoviza  cst : 

derat :  filius  ct  Ryckius  victis  :  quo  1  Tacito  infra  c.  3^.  Boadicea :  in  viu 

et  nos  servaTimus  propter  auctori-  AgricoUe  i6.  Voadica.,  scrtptum.Est 

tatem  libroruni,  quibus  quatuor  alii  illa ,  quam  |)erpleze  Giidas£e<viiM 

ap.  Broterium    accedunt.    Ceterum  dolos^tm  appellat ,  tfuas  rectores  siU 

fere  locis  imposita  praesidia  reperies.  relictos  trucidauit.  Lips.  Bfus  e  )l& 

Ern.  Non  spernendum  vicis  judicat  Fior.  addidit  Picfaena.  Sic  et  ed.  pr 

Ryckius,  si  alicujus  soripti  auctori-  MS.  Guelf.  et  al.  In  iisdem  lifarisest 

tate  nitatur.  Habet  autem  Bud.  Pa-  post  rebellationem  :  quod  refltitoit 

rum  interest.  Pichena.  RebeUionem  est  in  daobes 

Cruore  captivo  adolere  aras.  De  MSS.  ap.   Brot.  Habetur  etiam  in 

hac   Briiannis ,    Gallis ,  Germanis  ,  quibnsdam  MSS.  ap.   Lir.  8 ,  ij- 

communi  immanitate,  dicam  ad  li-  Sed  Livii  aetate  vox  ea  non  nsiuita 

bellum  de  moribus  Germaniae.  Lips.  fuit,  recteque  repudiata  est  aDri- 

Longa  opulentia  clarus,  Scribo ,  kenb.    Bis   eo  verbo  usus  esl  Va- 

longe,  ut  sit,  longe  notum  clarum-  leriusM.  7,3,9.  ext.  Erh.  In  Bwi. 

que  fuisse ,  propter  opes.  Iceni  auteui  Boodicia rebeltationem.  Meffl 

in  iibris  scriptis ,  Tif^eni  sunt.  Lips.  post  uxor  non  habet  ejus.  ScriiK) 


i:^-f  LIBERXIV.  S55 

^  filiae  stiipro  violatae  sunt.  Prsecipui  quiquc  Icenorum 
.^[uasi  cunctam  rc^ionem  muneri  accepissent ,  avitis  bo- 
^s  exuuntur,  et  propinqui  regis  inter  mancipia  habe* 
^antur.  Qua  contumelia,  et  metu  graviortun  (quando  in 
formam  provinciae  cesserant )  rapiunt  arma ,  commotis 
ad  rebeliationem  Trinobantibus,  et,  qui  alii  nondum 
servitio  fracti ,  resumere  iibertatem  occuitis  conjuratio- 
jiibus  p^igerant ;  acerrimo  in  veteranos  odio.  Quippe  in 
coloniam  Camulodunum  recens  deducti ,  peliebant  do- 
mibus,  exturbabant  agiis ,  cccaptivos,  servos  »  adpel- 
-lando :  foventibus  impotentiam  veteranorum  miiitibus, 
simiiitudme  vitse ,  et  spe  ejusdem  licentiae.  Ad  haec  tem- 
plum,  D.  Qaudio  constitutum,  quasi  arx  aeternae  domi- 

cuin  Rapino  in  Hist.  Angl.  et  Bip.  nunc  ( lego  Jmnc)  harhari  colunt  et 

Boadicea.  u<  deum  orant.  Quod  in  Tacito  est , 

Seruido  assuejacti.  Scripta  yera-  cra  dominationis ,  libenter  scripse- 

que  lectio ,  serviiio  fncti»  Lips.  Sic  rim  arra»  Quasi  id  temf)lum  pignus 

MSS.  Flor.  Reg.  ed.  ]>r.  Cicero  dicit  et  arrabo  aelernae  serv  ilutis.  Quam- 

factiis  ad  aliquid.  MS.  Agr.  fracti,  quam  et  aras  sane   habuisse  Clau- 

Puteolanus  dcdit   assuejacti ,  quod  dium  in  Britannia  fateor :  pocta  ejus 

est  et  in  (Bud. )  Guclf.  et  aliistri-  aB\iadi\'Bum:Oceanus(/uetuasu/lra 

bus  ap.  Brot.  et  omnes  secuii  sunt  se  respicit  aras,  Quijinis  mundo  est, 

usque.ad  Pichenam.  Sainejuctum  ad  non  erit  impetio»  INfec  tamen  hic  in 

aliifuid  esae  referiur  potius  ad  na,-  Tacito  templum  ideo  dix<Tis  aram. 

Uiraia  et  ingenium ,  quain  ad  consue-  Lips.  Immo  arx ,  ut  viilt  Frcinshe- 

tudinem,  ad  quam  hio  rcfcrri,  indi-  mius  ,  qiiod  merito  receptum  inde  a 

cat  To  nondum  :  nec  postcrioris  ge-  Berneggero.  V.  Freinsh.  ad  h.  1.  qui 

neris  exemplum  uicmini  me  reperire.  e  Tacito  satis  illustrat.  jdra  est  jier- 

Ipse  Tacitus  distinguit  mox  c.  5G.  fugium,  nl  ara  sociorum  aj^  Cicer. 

Jactus  natura,  et  consuetudine  exer-  Verr.  5,  4B.  lex  de  repeiundis  :  quod 

cilus^  Igitur  yereor,  ne  vcrum  sit  alienum.  ./^rjr  est  munimeniuai ,  fir- 

sueti ,  quo  saepe  noster  utilur ,  ut  su-  mamentum  ,    sed(  s  ,    iirtTu;)(^i<r/jiA  , 

pra    c.    27.  Ycl  J}'acti,    £rn.  Hoc  unde  fit  impetns  dominantmm.  £t 

Heins.    et  Bip.  probant,  quumque  forte  respexit  Tacitus  ad  iocumCic. 

firmetur  cod.  Agr.  accepi  sine  haesi-  in  Pison.  5.  templum  iliudjuit  arx 

tatione.  cUium  pcrditorum ,  • .  • .  casteUum 

Templum  D.  Claudio»  De  eo  Se-  Jbrensis  latrocinii^  Similiter    dixit 

neca  in  Menippaea :  Paru/n  e5t ,  ^imm/  idem  aliquo  loco  in   V^rrinis.  pro 

templum  in  Brilannia  Jiabel,  quod  Ligar.  ^..similiseDtu  Africadicitur 


356  ANNALIUM  j[:^:J;*' 

nationis  adspiciebatur;  delectique  sacerdotes,  speae  r^ 
ligionis,  omnes  fortunas  etliindebant.  Nec  arduum  yide< 
batur,  exscindere  coloniam,  nullis  munimentis  septam: 
quod  ducibus  nostris  parum  proyisum  erat ,  dum  amcB* 
nitati  prius,  quam  usui  consulitur. 

XXXII.  Inter  qaae,  nulla  palam  canssa,  delapsum 
Camnloduni  simulacrum  Victoriee ,  ac  retro  conversum, 
quasi  cederet  hostibus.  Et  feminee  in  fiirorem  turbats, 
«  adesse  exitium ,  »  canebant.  Externosque  fremitus  ii 
curia  eorum  auditos ;  consonuisse  ululatibus  theatmm, 
visamque  speciem  in  aestuario  Tamesae  subversae  cdo' 

70.  Femi/tm  imjurore  twbata,  Torr.e  femina  repetUinoJifron  luHatOf.  Ti  Aiabat 
•  libro  Agric.  —  71.  Iticuria  eorum,  Vellcm  equonun,  Sad  Dio  ▼idetnr  obitara.iB 
coram  auditos?  Cic.  Acad.  1 ,  4> »  Coram  eliam  ex  ipso  audiebamus,  coram  cemett 
YirgiL  >,  638. 

arx  prouinciamm  omnium.  Ebjt.  In  conjectura  Tidebitur*  Ern.  Bod.  01 

Bud.  ara.  furoi^  turbatas,  Bip.  recepere  inju' 

Dilectique  sacerdotes,  Legebantur  rorem,  Pnlo ,  recte  ,  soqnor. 

enim  pontificesflauiinesqueClaudio  Externosque  fitmitus   in  euria 

ex  proTincialibus  ipsis  :  quibus  in  eorum  auditos ,  consonuisse  uiulath 

sacra  victimasquc  ejus  divi  mulii  fa-  hus  thcntrum,  Prodigia  eadem  recen- 

ciendi  sumptus.  Vide  Arriani  verba,  spt  Dio  62  ,  i. ,  "£»  rt  rov  jSouXiut»- 

quae  addiixi  i ,  lo.  Lips.  f <ou   Bfovt  vvKrh  ^a.t,^A9txU  /Af^ 

Omne^Jortunas,  Bud.  omnisf,  ut  yixotTOi  ,  x«i  s«  rov  ^§krfOv  <^e(/jBif 

saepe  apud  eundrm.  fJHT  o)fjLmyit ,  l^ttKOvtro,  Lzn. 

Cederet,  Cod.  Agr.  cedens,  Visamque  speciem    in    cetlbunio^ 

Feminceinfuroreturbata,i,GrTOTi,  Quam  speciefn?  aliquid  deest,  ant 

feminas  infurore  capit  ila  dictum,  latet.  In  Dione  hoc  editur,  statim 

ut  miles  in  hasta,  et  turhatas,  ut  post  illa  dicla  :  Otxiaj  ri  rtits  hn 

turftata  mente,  ^,  22.  repudiatqne  Tct/Jiia-A    vorttjui»    l^ujfot    ittflfiiTa. 

Faerni  correctionem  infurorem ,  et  Ergo  Icgebam  :  visamque  iediumspe- 

cod.  Agr.  lectioneni  furoi^,  Suffi-  ciem,  Std  enimvero  Pichena  in  Fior. 

cicbat  sane  infurore ,  i.  e.  per  furo-  esse  asserit  :  in  asstuatio  tam  ese 

rem,  dum  vaticino  furore  correptae  subwersce  colonias,  I.aque  nihil  ve- 

sunt.  Nam  yewiW  «M/T6fl£«  ,  cum  de  rius  ,  quam  quod   sentit,    Tamesa 

Tatibus  sermo  est,  suntprofectofu-  scribendum.  Nimirum  spccies  sob- 

rentes ,  alienatae  animis.  Sic  turbidus  versae  coloni»,  quap  apparcierat,  sig- 

Orestes  ap.  Val.  Fl.  7  ,  i^;.  Pythia-  num  erai  evertendae  :  et  hue  imit  Mtac 

que  turhata  non  uno  loco.  Ab  ejus  Dionissedes,  scd  subversn,  dhiit», 

rei  intellectu,  Faemi  non  inelcgans  inccDMe.  Lips.  Cum  MS.  Fl.  con- 


I 


t  ?:•«;'  LIBERXIV.  357 

use ;  jam  Oceanum  cruento  adspectu ;  dilabente  aestu  y 
iiunanoruin  corporum  effigies  relictas,  ut  Britanni  ad 
^pem,  ita  veterani  ad  metum  trahebant.  Sed,  quia  procul 
Suetonius  aberat  ^  pettvere  a  Cato  Dectano ,  procuratore , 
siuxilium.  lUe  haud  amplius,  quam  ducentos,  sine  jus* 
tis  armis  misit :  et  inerat  modica  militum  manus.  Tu- 
tela  tcmpli  freti ,  et  impedientibus ,  qui  occulte  rebel- 
conscii ,  consiiia  turbabant ,  neque  fossam  aut  val- 


■entH  plane  ed.  pr.  sed  in  ceteriB  Terbmn  :  nam  commode  absit.  Ern. 

jMiullo  corruptius  in  cestuamootam  JBt  impedientibus  etc.  Ter  initium 

^se.  Sed  hinc  apparet ,  unde  Puteo-  fieri  ad  et  sane  non  admodum  ele- 

lani  lectio  ef&cta,  iwtam  esse  suh-  gans  :  sed  negligam  tamen.  Veniro 

wersoB  colonioB ,  qnod  omnes  deinde  primum  et  mihi  suspectum  est :  et  di 

lisque  ad  Pichenam  secuti  sunt  :  est-  ligentius  contextum  inspicienti  sper6 1 

<fae  sie  in  MS.  Guelf.  £rn.  £t  Bnd.  apparitnrum,  at  vel  sed  desiderari. 

In  loco  Dionis  Reimarus  legit  v^u-  Scd  ne  sic  quidem  satis  apte  cohse- 

cfpoi.  Mox Bud.  trahehanturj dein  im-  rens  reliqua  oratio.  Itaque  Acidalius 

peratore  male  pro  procuratore.  ante  ^ua^i  inserebat  ita.Ryckius,  auc- 

Mnnus  ftutela  templi/reti.  J3t  im-  torc  Freinshemio,  sic  interpunxit  : 

pedientihus.  Tutela  (  video  enimnon  m.  m.  manus  :  Tutela  t.f.  et  imped. 

omnes  capere,    ut  opottebat )    hic  Npn  repugnem.  Sed  tamen  faciJein- 

septum  est  et  aliqua  non  magni  ope-  telligitur ,  deesse  sed  ^  aut  aliud  Tcr- 

ris  munitio.  Sic  Varro  R.  R.  i ,  i4>  9  bum ,  quod  cum  superioribus  aliquo 

Nunc  de  septls,  quce  tutandi  caussa  modo  conjungat.  £d.  pr.  pro  imped. 

fundi  autpartis  fiant,  dicam.  Earum  habet  inohedientibut ,  it.  MSS.  Reg. 

tuielanun  genera    quatuor.   Gron.  Corb.  £rn.    Freinsh.   sequor   cum 

PVvft' refertur  ad  miUtum  manus  :  et  Brot.  Lall.Bip.  Dein "RnS.impcdien- 

latine  sic  dici  ])otest :  etsi  nnbis  tum  tibus  quioccuUe.  Bene.  Idvm  preduxC' 

propter  vicinum  tempU   non   satis  7T</it,qiiodrecteRhen.  rece^iit.Prius 

placet,  tumproptersensumnoncom-  legebatur  produxerunt.  Dein.  Bud. 

modum.  Nam ,  quorsum  hoc  memo-  senihus  autfeminis, 

ratur  ?  De  ordinario  praesid  io  dicitur ,  Qui  occuUi  rehellioii  is  conscii  con- 

non  de  novo ,  quod  sine  justis  armis  silia  turbahant.  Sic  e  Flor.  cui  Guelf. 

Tenerat.  £t  non  dixisset  opinor  tu-  consentit,  pro  vulgaio,  occultas  i^e- 

tela  :  nam  nemo  sic  :  sed  aliter  etc.  hellionis  ,  edidit  Pichena.  Sane  re- 

Tutelam  templi  intelligo  praesidium  bellio  non  occu^ta  erat,  sed  conscii. 

templi ,  quale  fuit  in  Hierosolymi-  Idem  est  in  ed.  pr.  Sed ,  quia  meis 

tano  et  aliis  :  in  frevi  forte  aliquid  auribus  durum  est  qui  occuiti  conscii 

latet,  quod  nondum  assequor.  Con-  (necTacitum  sic  scripsisse  credo) 

jiciebam  spreti   scilicet  Britannii;  corrigas  non  male  occu/te.  Atque  ita 

Bed  non  satisfacit.  Forte  spurium  eat  fuisM  yidetur  in  libris ,  e  quibus  oc^ 


358  ANNALIUM  *-'^-»'»- 

lum  prseduxerunt ,  neque ,  motis  senibns  et  feminis,  JTh 
ventus  sola  restitit :  quasi  media  pace  incauti ,  mulbUh 
dine  barbarorum  circumveniuntur.  Et  cetera  quidem 
impetu  direpia ,  aut  incensa  sunt :  templum ,  in  quo  se 
miles  con^lobavei*at ,  biduo  obsessum  expugnatumqne. 
Et  victor  Britannus  Petilio  Ceriali,  l^to  l^ionis  nonae, 
in  subsidium  adventanti  obvius,  fudit  l^ionem,  et, 
quod  peditum ,  interfecit.  Cerialis  cum  equitibus  evasit 
in  castra  et  munimentis  defensus  est.  Qua  clade  et  odiis 
provinciae,  quamavantia  in  bellum^erat,  trepidusprO' 
curator  Catus  in  Galliam  transiit. 

XXXIII.  At  Suetonius  mira  constantia  medios  iBter 
hostes  Lcmdinium  perrexit ,  cognomento  quidem  colonis 
non  insigne ,  sed  copia  n^otiatorum  et  copdmeatuum 
maxime  celebre.  Ibi  ambiguus,  an  illam  sedem  bellode- 
ligeret,  circumspecta  infrequentia  miiitis,  satisquemagnis 
documentis  temeritatem  Petilii  coercitam ,  unius  oppidi 


cu/f/p  edilum  est ,  cQin  editor  e  pro  teol.  Ber.  Alc.  meduts  :  hoc  qQoqae 

iB  scriptum  pui/iret .  ut  saepe  est  in  rectum  :  id  habet  Guelf.  Ern. 
scriptis  et  olim  editis.  Multo  tamen         Transiit.  Sic  recte  Rhen.  eBod. 

inelius  puteui ,   et  Tacito   dignius  prius  transil, 

occulti  rehellionis  ^  deleto  conscii ,         Londinium   copia  negodatOfW' 

quod  e  \erbi  sequentis  initio  glos-  Etiamhodie.  EoquenominepriDceps 

savc  nasci  poiuit. Sic6,  36.  occu/it05  Britanniae  urbs.  Cdmmeatum  pro- 

consilii.  Post  neque  motis  etc.  intel-  prie  accipit .  uti  Suetonius ,  Ner.  ao. 

lige ,  et  nnn  motis.  Faemus  rorrige-  jiiexandrini,  qui  de  novo  commeeU 

bat  amotis ,  quod  cst  verbum  pro-  NeapoUm  confiuxenmt :  Grscis  m* 

prium  in  hac  re  :  Heinsius  snhmotis,  Tkirxtui,  Ammianus  a^ ,  8.  de  hac 

n?mo£i5.  Sedetiam  inframof^eftirpro  urbe  :  Londinium  vetus  oppidum, 

jimovetur  c.  6o.  Ern.  quod  Au^ustam  posterilas  apfteUo' 

Poito  Ceriali.  Scribc ,  Petilio.  Ita  MfY.  Lips.  Commeatuum   est  e  Flor. 

enim  siatim  dicitur :  estcpie  ille ,  qui  sic    et  ed.  pr.   Variandae  orationis 

bellum  Germanicum  sub  Vespasiano  caussa^  aut,  ut  simile  esset  prcce- 

administravit.   Lips.   Recepit  recte  denli ,  dixit  pro  commeanUum.  Ce- 

Pichena.  Ed.  pr.   {  et  Bud. )  habet  teraeusqueadPich.comineiifti.Gofi- 

Petio.  Post  medios  ,  quod  Rhen.  de-  sentiunt  MSS.  (  Bud.)  Rcg.  Corb. 

dit  (  e  Bud. )  etiam  ed.  pr.  At  Pu-  Ern. 


A.U.S.5.  LIBERXIV.  35g 

damiio  servare  universa  statuit.  Neque  fletu  et  lacrimis; 
aaxilium  ejus  orantium  flexus  est,  quin  daret  prolectio-' 
nis  signum :  et  comitantes  in  partem  agminis  acceperat* 
Si  qiios  imbellis  sexus ,  aut  fessa  aetas ,  vel  loci  dulcedo 
adtinuerat ,  ab  hoste  oppressi  sunt.  Eadem  clades  muni- 
cipio  Verulamio  fuit  ^  quia  barbari,  omissis  casteilis  prae-- 
sidiisque  militarium,  quod  uberrimum  spolianti  et  de-* 
dEendentibus  intutum ,  laeti  praeda  et  aliorum  segnes^ 
petebant.  Ad  septuaginta  miliia  civium  et  sociorum, 
iis  quae  memoravi  iocis ,  cecidisse  constitit.  Neque  enim 
capere,  aut  venundare,  aliudve  quod  belli  commercium, 
$ed  caedeSy  patibula,  ignes,  craces,  tanquam  redditu  \ 

7».  luBti  praada  et  aliorunt  segnes,  Quod  ubenimum  et  defendentibus  in  tutun: 
^poliaiU  laii  et  gloria  insignes  petebant  cod.  Agr.  Et  sic  fere  Florent.  Scribe  ,  l(Bt£ 
jffVBdaf,  laborum  segnes,  -^  73.  Reddituri  supplicium,  Sabitnri  snpplicipm,  quo 
nunc  alios  afBciant.  Sic  reddere  odium  16 ,  S,id  pcence  redditurum  Livins  ;,  ig.mal« 
teotarnnt  alii  redditutis, 

JEt  comitantes.  Acidaiiu^  vuU  hi-  etiam  MSS.  Fl.  (Bud.  a  i.  m.)  Corbr 

terpuDgi  po8t  signnm ,  et  legi  acce'-  et  ed.  pr.  Ceterae  ante  Lips.  omnes 

peraL  De  interpunctione  consentit  deferentes  intutum,  Haec  yerba  con- 

ed.  pr.  alterum  series  orationis  et  fundi  in  libris  etiam  supra  i3  ,  56« 

sensus  desiderat.  Ern.  Bene.  vidimus.  Denique  segnes  est  a  Mer- 

I^nssidiis^ue  militarium.^BeneVi'  cero.  MSS.  (in  his  Bud. )  et  edd. 

cbena  militaribus  ,  ut  est  inf.  c.  4^*  olim  insignes.  In  natum  est  e  finali 

Ekn.  Muretus  volebat  militum.  prsecedentis.  Occasionum  segnis  est 

Et  defirentes  in  tutum.  Repone  16 ,  14.  Ern. 

lectionem  scriptam  et  defendentihus  Septuaginta  millia  ciuium.  At  Dib, 

in  tutum  ,  quae  in  prima  recensione ,  in  pleraque  hac  historia  Taciti  velut 

mea   culpa  me  fugit.  Cetera  etiam  interpres^periisseaitGa,  i.yuypial«r*c 

Mercerus  ingeniose  sic  concinnat :  oxr^  «t»»  n  'Pe»fA.eiii»v  Kttt  tSv  a-ufA- 

quod  uherrimum  spoUanti ,  et  defen-  /*<t;|^»v  atuTwv,  Ut  hic  LXXX.  fortasse 

denubus  intutum,  lcBtiprada  et  alio-  verior  scriptura  sit.  Lips.  Cecidisse 

rum  se^eSfpetehant »A\sicreBaidprX'  MSS.  FL  Guelf.  et  alli.  ed.  pr.  Ce- 

dam ,  segnes  ad  cetera.  Mihi  tamen  teri  libri  occid.  Ehn. 

probaretur ,  et  laborum  segnes.  Lips.  Patihula , .  ignes ,  cruces,  Diversa 

Spoliant  MSS.  omnet  ct  edd.  vett.  haec  igitur,  palibula  et  cruces?  quo- 

spolianti  est  e  verissima  correctione  dam  sensu.  Paiibulum  enim  proprie, 

Merceri.  J.  Gronovius  tamen  male-  in  quo  sufExus  homo  expanditur , 

,  bat  spoUatu,  jDefendentibus  intutum  tranffverso  tamen  ligno.  Crux  yer* 


I 


36d  ANNALIUM  *"»•'• 

A.  C  it%, 

supplicium,  ac  praerepta  interim  ultione,  festinabant. 
XXXIV.  Jain  Suetonio  quartadecima  legio  cum 
vexillariis  vicesimanis,  ete  proximis  auxiliares,  deeem 
ferme  millia  aimatorum  erant :  cum  omittere  cunctatio- 
nem  et  congredi  acie  parat.  Deligitque  locum  artis  fau- 
cibus  et  a  tergo  silva  clausum;  satis  cognito,  nihil  hos- 
tium,  nisi  in  tronte,  ct  apertam  planitiem  esse,  sine  meta 
insidiarum.  Igitur  legibnarius  firequens  ordinibus,  levis 
circum  armatura ,  conglobatus  pro  comibus  eques  adsd- 
tit.  At  Britannorum  copiae  passim  per  catei*vas  et  turmas 
exsultabant ,  quanta  non  alias  multitudo  et  animo  adeo 
fero,  ut  conjugesquoquetestes  victoriaesecumtraherent, 

74«  -^c  prttrepla  iuierim  ukione.  Scribe  prteeepta,  Adii.  i ,  55.,  GermamcusM' 
lum,  quodift  testatem  summa  ope  parabat,  initio  veris  preecepU*  a  ,  35.,  quia^ 
^m  lihertatis  Piso  praceperat.  8 ,  57. ,  prtecepercmt  animis  orationem  patm, 
Bui.  3 ,  I ' . ,  Ai  AntoMus  ,  id  ipsum  metuens ,  festittato  praelio  victoriam  pneeepit' 
Jet.  V.  Gronov.  ad  Liv.  aa,  /ji.  Prtereptdm  ultiouem  tamen  habes  H.  i,  34.- 
75,  Animo  adeofero,  Forle  adeo  obfirmato  veljSrmo, 

etiam  ,  cum   is  erecto  simplicique  ac*  Bip.  oDnjiciunt  leg.  prompti  ui' 

stipili  adfigilur,  sive  infigltur  :  dijii-  terim  uUioni,  ut  11 ,  3a. 
mus  abunde  in  libellis   J^e  Cruce»         Vexillariis  vicesimariis.  Vere  ar- 

3LiPs.  bitror  Acidalinm  correxisse  vict^- 

Tanquam   rediliUtri  suppUcium,  manis,  ut  est  c.  37    et  alibi.  Sivel 

Potius,  reddituris.  Lips.  Non  asse-  maxime  forma  Terbi,  boc  qaidem 

cuti  sunt  viii  docti ,  qui  de  boc  loco  sensu  ,  nihil  vitii  baberet  :  laineD 

egere,  elegantiam.  Reddituri  sup-  non  credibile  est,  Tacitum  istisho- 

plicium  verum  est.  Imitatiis  est  Li-  moeoteieutis usurum  fiiisse. Librarius 

Tium ,  qui  simili  ratione  dixit  red-  temere  terminationem  prsecedentis 

dere  cladem  24  ,  17.  quo  minus  de-  verbi  repetiit ,  ut  alibi.  V.  ad  11, 6. 

cepta  €id  Cannas   redderetur  kosd  luque  non  dubitavi  cum  J.  Grono- 

clades,  ibid.  20.  Heins.  ad  Veilei.  a  ,  Tio  vicesimanis  recipere.  Ern. 
35.  legi  vuit  reddituni  supplicium  :        Levis  c,  urmatura,  con^ob,  Sice* 

non  male ,  sed  tamen  sine  necessi-  MSS.  Fl.  et  Agr.  restituere  lituic 

tatc  :  ceterum  Tim  Terbornm  bene  iocum  Ryckius  et  J.   Gronovias  : 

assecutus  :  landans  e  Senec.  de  Ira  2,  cum  ante  Tul^  esset  (  ut  in  Bod. ) 

3a.  dulce  est  dolorem  reddere.  Mox  levi  c.  armtOura  conglobatus»  Goo- 

idem  Tult  prtBcepta ,  quod  et  in  MS.  sentit  MS.  t^,  Xituis  est  etiam  m 

upo  reperil  Broterius.  Vulgatum  >  er-  ed.  pr.  Eiur. 

ho  Jestinabant  aptius  Tidetur.  Ern.        Quanta  noa  alias  m,  Vid.  Dio. 

Bud.  prter»  int.  ulu  absque  praemisso  62  ,  8. 


A.C  «.5.  LIBER  XIV.  36i 

plaustrisque  imponerent ,  quae  super  extremum  ambi-* 
tum  campi  posuerant. 

XXXV.  Boadicea,  curru  filias  prae  se  vehens,  ut 
quamque  nationem  accesserat ,  «  solitum  quidem  Bri- 
tannis ,  feminarum  ductu  bellare ,  »  testabatur  :  «  sed 
tunc  non ,  ut  tantis  majoribus  ortam ,  regnum  et  opes , 
verum  ut  unam  e  yulgo  libertatem  amissam ,  confectum 
verberibus  corpus ,  contrectatam  filiarum  pudicitiam  ul- 
cisci.  Eo  provectas  Romanorum  cupidines ,  ut  non  cor- 
pora ,  nc  senectam  quidem,  aut  virginitatem  impollutam 
relinquant.  Adesse  tamen  deos  justse  vindictae.  Cecidisse 
legionem ,  quae  proelium  ausa  sit  :  ceteros  castris  occul- 
tari ,  aut  fugam  circumspicere.  Ne  strepitum  quidem  et 
clamorem  tot  millium ,  nedum  impetus  et  manus  per- 
laturos.  Si  copias  armatorum,  si  caussas  belli  secum 
expenderent ,  vincendum  illa  acie ,  vel  cadendum  esse. 
Id  mulieri  destinatum  :  viverent  viri  et  servirent.  » 

XXXVI.  Ne  Suetonius  quidem  in,  tanto  discrimine 
silebat.  Qui,  quamquam  confideret  virtuti ,  tamen  exhor- 

JPlaustrisfjfue  imponerent,  Bud.  pL  alio  loco  obser^avimns  s.  expressum 

miper  imponerent,  V^^f*  Atqui  ab  illa  ed.  reliquae  duc- 

Sed  tunc  non  etc,  Uriin.  et  Boxh.  tae ,  ut  in  praefatione  ostendimui. 

«onjiciunt.  Se  tunc  non.  Acid.  Sed  Ern. 

«ff....  Ne  str»  tot  millium»  Fuisse  enim 

Con/ectumvulneribusc.Siced.jiT,  in  acie  hostili  JAJ§x,a  ptuptA.JAc ,  id 

et  recentiores  omnes  praeter  J.  Gron.  est*,  centum  viginti  millia  hominum , 

At  a  Puteolano  Teteres  reliquse  om-  Dio  annotaTit  6a ,  2.  Noster  omisit, 

nes  consectum  :  item  MSS.  Oxon.  nt  pleraque  alia>  in  hac  narratione  : 

Corb.  et  Jes.  ap.  Brot.  qui  recepit.  non   incuria ,  aut  culpa  sua ,  sed , 

Non  displicet .  Horat.  Epod.  4  >  >  i  •  quod  facile  odorere ,  librariorum  ex- 

Jlagellis  sectus,Sed  qm»  confectum  scriptorumveyquihoslibrospessime 

etiam  MS.  Flor.  ( Bod. )  et  Gueif.  admHtilarunt.  Lips.  At  yett.  edd. 

hoc  praetuli.  GronOTiiis.apuXiY.  a6 ,  omnes  militum ,  ut  MS.  Guelf.  (  et 

46.  probat  casdeiuih  ionficiMis ,  pro  Bud.)  sed  milUum  melins.  ^rn. 

Qoncisus ,  con/ractu»,  ut  ibi  alii  libri  Viuerent  viri  et  seru,  Bod.  viVe- 

habent.  Quidni  verberibus  confectus  rent  et  viris  serv. 

dlcatur  ?  Tum  in  ed.  PuteoL  etiam  Qui ,  quamquam.  Qui  abest  MSS. 


56a  ANNALIUM  f"?:^ 

A.  C  09. 

tationes  et  preces  miscebat ,  a  ut  spernerenl  soDores  W 
baroiiirn,  et  inanes  minas.  Plus  illic  feminarum,  (juam 
juventutisadspici.  Imbelles,  inermes  cessuros  statim^ubi 
ferrum  virtutemque  vincentium  totiens  fiisi  agnoviss^t 
Etiam  iu  multis  legionibus  paucos  esse,  qui  prselia  pro- 
fligarent :  gloriaeque  eorum  accessuram ,  quod  modiGa 
manus  universi  exercitus  famam  adipiscerentur.  Con- 
ferti  tantum ,  ct  pilis  emissis ,  post  umbonibus  et  gladiis, 
stragem  caedemque  continuarent ,  prsedae  immemores : 
parta  victoria ,  cuncta  ipsis  cessura. »  Is  ardor  yerba  (h- 
cis  sequebatur ,  ita  se  ad  intorquenda  pila  expedierat  y^ 
tus  miles  et  multa  proeliorum  ex{)erientia  j  ut  certus  even- 
tus  Suetonius ,  daret  pugnae  signum. 

XXXVII.  Ac  primum  l^io  gradu  immota  ^  et  an- 
gustias  loci  pro  munimento  retinens ,  postquam  propios 

76.  Ut  spemerenl,  At  spemeretu,  ni  fallor.  Videnos  ad  Epist.  Medee  Nason.  r.  t. 
Sonores  etiam  Agr.  m.  sec.  Deinde  guod  modica  manus  idem ,  nt  Tolebat  Acidalin. 
•»  77.  Ejqmdi^rat,  ExpedierarU  velus  fniles  cod.  Agr.  Bene.  —  78.  Vetus  mUes  d 
mulia  pnMenm  experientia,  Rectius  fretus  miles  muha  prodiorum  experientia,  at 
certus  evettU  flufltonins.  Nam  cod.  Agr.  eventu,  H.  1. »  incerta  eventi,  Sic  et  ibi  lego^ 
Ano.  4,  33„  piures  aliorum  eventis  docentur,  fretus  bellis  Ann.  6,  3i.  —  79.  Posl" 

Reg.  ( Bud. )  Gorb.  ed.  pr.  non  male.   freti.  Ceteri  libri  manu.  Mo&  recte 

Ern.  confeni.  Vid.  ad  6,  35.  Erm.  *  Sic 

Sonores  barb,  Vatic.  sonores,  at-  Bud. 

que  ita  scripsissc  Tacitum  pertendo.  Ut  certus  eventus,  Vett.  edd.nsqnA 

Alibi :  sonorem  aUerius  prceUi  non  ad   Rhenanum  etvntu»   Etiam  cod. 

atutirent,   Lips.  Sic  et  Flor.  Reg.  Agr.  et  alii  ap.  Broterium ,  coi  pl*' 

( Bud. )  ed.  pr.  Ern.  cet  ob  n^myULf.  Nec  mifai  dispUce- 

Uhiferrum ....  agnovissent.  Sen-  ret ,  nisi  nimis  insolens  esset  con»- 

tentia  a  Livio  sumpta ,  qui  ea  non  tructio.  Ferretns  se  eventi  alibi  le- 

uno  loco  utitur,  et  noster  qnoque  gisse  dicit.  Vellem  dixisset,  ubi.Ici 

aliis  locis  H.  2 ,  4*  4»  ^o.  Mox  esse  baud  dubie^  n  in  bono  libro  easety 

abest  ab  ed.  pr.  Ern.  £t  a  cod.  Bud.  praeferrem.  Nam  ista  homoeoteieota 

Quod  modica  manus,  Sic  MSS.  offendunt  aures  nimis  :  qaamqnam 

Flor.  (Bud. )  Oxon.  Reg.  alii ,  et  ed.  talia  etiam  mdiorUsus  scriptorn^iis, 

pr.  ut  volebat  Acidalius :  quod  Ta-  nominatim  Livio,  interdum  excidere. 

cito  resiituimus  cura  Ryckio.  Supra  Ern.  Bud.  certo  euenttu 

c.  32.  modicamanus,  tutela  templi  Propius  m^ressuts  hostis,  Certi- 


t^  «"=  LIBER  XIV.  365 

A»  V««  vl3* 

sngi^essas  hostis  certo  jactu  tela  exhauserat,  velut  cuneo 
erapit.  Idem  auxiliarium  impetus  :  et  eques ,  protentis 
liastis ,  perfringit ,  qnod  obvium  et  yalidum  erat.  Ceteri 
terga  praebuere ,  difficili  effugio ,  quia  circumjecta  vehi- 
eula  sepserant  abitus.  £t  miles  nemulierum  quidem  neci 
temperabat :  confixaqne  telis  etiam  jumenta  corporum 
eumulum  auxerant.  Glara  et  antiquis  victoriis  par  ea  die 
liaus  parta.  Quippe  sunt ,  qui  pauUo  minus  quam  octo-* 
ginta  millia  Britannor^m  cecidissetradant^  militnm  quar 
dringentis  ferme  interfectis ,  ncc  multo  amplius  vubie- 
Tatis.  Boadicea  vitam  veneno  finivit.  Et  Poenius  Postu- 
mus ,  praefectus  castrorum  secundse  legionis ,  cognitis 
quaitadecimanorum  vicesimanorumque  prosperis  rebus, 
qaia  pari  gloria  legionem  suam  fraudaverat,  abnuerat- 

^uam  propius  suggressus  hostis,  Videtur  scribendum  propius  suggresso  hostn »  vel 
m  propius  suggressum  hostem.  Legio  enim  certo  jactu  tela  exhanserat,  quando  em- 
pit.  Bene  et  Lipsius,  sug^essis  hostibus.  Blalo  etiam  irrupii,  yelprompU,-^  80.  Eques 
perfringit,  Eleganter  cod.  Agr.  perfringuni,  Alibi  noster  adsunt  etfueSm  Vide  nos  ad 
Tirgil.  —  81,  ConjSxague  telis  etiam  jumenia.  Tolle  tA  etiam,  nt      -    ^  * 


tudo  haec  jactuum  non  Tidetur  ad  pr.  nonmale^necabhivTmaTaciti 

hostes  referenda  (  paucissimi  cnim  e  more.  Ern.  ^vA,  pmfiwgjU»  Rhen. 

Romanis  cecidere ,  ut  addit )  sed  ad  •pro  cuneus  per  errorem  dedit  cuneis. 

ipsos  Romanos :  ideoque  legam :  51/^  Sepserant  ahitus»  Bud.  sepserant 

gressis  hostibus  :  atque  ea  yeritas*  amhitus.  Mox  octingenla  m.  Br.  oc^ 

Lps.  Picheoa  contra  ad  hostea  refert  citUsse  tr. 

et  incerto  jactu  legit  :  quod  recte  Clara  et  antiif,  eto.  Suetonii  Paul- 

repndiat  Freinsh.  Nam,  si  propius  liniTictoriamNerocelebraTitnumo, 

suggressus  hostis  demum  misit  tela ,  de  quo  t.  Eckhel  toI.  6 ,  p.  265. 

incertus  jactus  non  fuit.  Itaque  ant  Vitam  venenojiniwit*  Dio  62,  i2. 

Lipsius   audiendus,    aut  aliud  quid  morbo,  dt^jrod^atvo^^-itc ,  ait,  iy  tovt» 

▼hii  in  certo  latet.  forte  crebro.  Nam  tiIc  fiovJovUtif  700-^.  Lips.  Sed ,  nisi 

profecto  certus  jactiis  non  satis  con-  fallor,  legendum  tiita.  Ern. 

Tenit  Terbo  exhaurire ,  si  ad  hostes  Pcenius  Postumus,  Reinesio  place- 

Terbum    hoc  pertinet.  Mox  cuneo  bat  HoBnius,  Et  est  Hoenia  famiha 

MSS.  Fl.  Yat.  Guelf.  edd.  Tett.  us*  elara  ,  ex  qua  consal   a.   U.  894^ 

que  ad  Rhen.  qui  (  e  Bud. )  dedit  T.  Hcenius  SeTerus.  Sed  et  Poenii 

cuneus   :   cuneo    restituii   Pichena.  in  monimentis  antiquis  occarrnnt , 

Postf^i^/igu/itMSS.  Reg.  Jes.  ed.  etsi  minus  nobiles.  £&«» 


5 


E 


564  ANNALIUM  t?f 

que ,  contra  ritum  militiae ,  jussa  duds  j  se  ipsum  gladio 
transegit. 

XXXVIII.  Contractus  deinde  omnis  exerdtas  snb 
pellibus  habitus  est ,  ad  reliqua  belli  perpetranda.  Auiit- 
que  copias  Caesar,  missis  e  Gcrmania  duobus  l^ona-  K 
riorum  millibus,  octo  au&iliarium  cohortibus  ac  mille 
equitibus  :  quorum  adventu  nonani  legionario  milite 
suppleti  sunt ;  cohortes  alaequenovis  hibemaculis  locatse^ 
quodque  nationum  ambiguum  aut  adversum  fiierat, 
igni  atque  ferro  vastatur.  Sed  nihil  aeque ,  quam  iaines, 
adfligebat  serendis  frugibus  incuriosos ,  et  omni  setate  i 
ad  bellum  versa,  dum  nostros  commeatus  sibi  destinant: 
gentesque  praeferoces  tardius  ad  pacem  inclinaut :  qnia 
Julius  Glassicianus ,  successor  Cato  missus,  et  Suetonio  >[ 
discors,  bonum  publicum  privatis  simultatibus  impe- 
diebat.  Disperseratque,  «  novum  legatum  opperiendum 
esse ,  sine  hostili  ira  et  superbia  victoris  clementer  dedi* 
tis  consulturum. »  Simul  in  urbem  mandabat,  c<  nuUuiD 
proelio  finem  exspectarent ,  hisi  succederetur  Suetonio : » 

Ss.  Octo  iotxiliariorum,  AuxUiariwn  cod.  Agr. 

AuxiUarium  cohortibus,  Sic  cum  saepe ,  quamquam  ita   etiam  aiith 

J.  Gron.  edidi  e  MS.  Fl.  ed.  pr.  quiores,  sed  raro*y.  adSaeton.  Ga- 

(sic  et  Bud.).  Ceterae  auxiliariomm,  ]ig.  25.  £rn.  In  urbem  Rhen.  exifi' 

Mox  forte   melius  fuerit  vaslatum,  genio. 

Post  ed.  pr.  versos,  Unde  conjicias         NuUum   prcelio  Jinem»  *A»vfm* 

omni  cestute  ad  bellum  versos,  £rn.  Legerem ,  bello :  aut  certe ,  proBiio' 

Bud.  versa,  rum,  Lifs.  Probat  Gruterus.  Pofitii 

Serendis/rugibus  incuriosos ^eina.  etiam  proelHs,  Aique  etiam  Terb* 

fors.  serendasfrugis.  Sed  noster  etiam  bellum  etproelium  saepissime  in  MSS* 

H.  2 ,  17.  melioribus  incuriosos,  confundi,  satis  constat,  atqueinipao 

Simulin  urhe  mandabat,  Veit.  edd.  Tacito,  ut  infra  bis  videbimus :  onde 

uscpie  ad  Rhen.  in  urbe,  quod  et  MS.  merito  priorem  Lipsii  coDJecturaai 

Guelf.    ( et  Bud.  )   exhibet.  V.  ad  probes.  £rn*  BeUum  haud  raro  pro 

c.  36.  extr.  mandare  in  urhem ,  pro  proelio  poni ,  Cortius  docet  ad  $all> 

mittere ,  qui  nunciarent ,  s.  liieras ,  Cat.  9.  Ita  hic  forsan  v.  y\  proekm 

quibus  nunciarent ,  illa  aetas  dixit  pro  beUo,  Cf«  et  Hiller.  Kac.  39. 


J 


A.U.S.S.  LIBER  XIV.  565 

njus  adversa  pravitati  ipsius ;  prospera  ad  fortunam  rei« 
3iiblic8e  referebat. 

XXXIX.  Igitur  ad  spectandum  Britanniaestatum  mis- 
sns  est  ex  libertis  Poljcletus,  magna  Neronis  spe ,  posse 
loetoritate  ejus ,  non  modo  inter  legatum  procuratorem- 
qne  concordiam  gigni ,  sed  et  rekeiles  barbarorum  ani* 
mos  pace  componi,  Nec  defuit  Polydetus ,  quo  minus  y 
bgenti  agmine  Italiae  Galliaeque  grayis,  postquam  Ocea- 
lum  transmiserat ,  militibus  quocjue  nostris  terribilis 
noederet.  Sed  hostibus  irrisui  fuit,  apud  quos,  flagrante 
tiam  tum  libertate ,  nondum  cognita  libertorum  poten* 
ia  erat :  mirabanturque ,  quod  dux  et  exercitus ,  tanti 
elli  confector,  servitiis  obedirent.  Cuncta  tamen  ad 
ziperatorem  in  moUius  relata  :  detentusque  rebus  ge- 
^ndis  Suetonius ,  quod  post  paucas  naves  in  litore  re- 

83.  Prospera  fortmm  referebant.  Sic  cod.  Agr.  Forle ,  prospera  fbrtuitis  accepta 
ferebant,  Yide  imerpretes  Hist.  i ,  4.  excidit  oerte  aliquid.  •*  84.  Detentusque  rebus 
rundis  Suetonius.  Hendosa.  Ferte  Dein  intentus  <gque ,  seque  ac  antea » et  ubipost 
tueas. 

Prospera  ad  fortunam  reip,  In  tuiMp  rv/ere&ot?  ut  iUud  alterum  ip- 

om.  edit.  legas ,  prosperafortunce*  sius  temere  ex  aDtecedentibus  repe- 

t  sententia  tota  sumpta  a  Sallustio :  titum  sit .  Ern.  Cf.  Agr .  27 . 

ijns  fragmentum  in  similes  calum-  Postquam»  Bud.  posteaquam* 

atores  ap.  Non.  4>  4^3.,  ^^^c,  Cognita  iibertantm  potentiam  In 

imoribus ,  adwersa  in  prauitatem;  MSS.  Bud.  Guelf.  ed.  pr«  PuteoL 

cunda ,  in  casum  ^fortunam  in  te-  est ,  Ubertinorum»  Sed  vulgatum  reo- 

erUatemdeclinando,corrumpebant,  tum,  intellectu  Caesarisj   de  cujui 

[Fs.    £dit.  Rom.   intellige  princ.  solis  libertis  sermo.  £rn. 

ttkm.  a  Beroaldina,  quae  habet  a  Pu-  Detentusque  rebus  gerundis  Sue" 

io\9ioo  adf  reip.  cnm  aeqq*  omm-  tonius,  Faernus  legebat,   demotus- 

18.  Reip^  est  haud  dubie  a  Puteo-  que  rebus   gerundis ,   quod  yernra 

no.  Nam  in  MSS.  est  ipsius ,  ut  videtur.  Sic  i3,  i^.  demowet  Pal- 

lor.  Bud.  Gnelf.  ed.  pr.  Tum  ille  lantem  cura  rerum  etc\  Nam  hoo 

yA.fortunam,  hi  (Bud.  Gueif. )  ad  melius  consentit  exercitibuB.  £Bjr. 

yrtunam.  Ed.  pr.  fortimce,  Unde  Quod  post  paucas.  Scribe  :  post^ 

arietas  corrigentium  nata.  J.  Gron.  quam  paucas.  Gron.   MSS.  Flor. 

olebat  imperii.  Quid  si  :  cujus  ad-  Guelf.  quod  post  p.  Bud.  quodper- 

trsa  prawitati  ipsius ,  prosperafor"  paucas ,  sine  relativo.  Agric.  quod 


Hk 


566  ANNALIUM  *"l'^ 

A.C.ox- 

miginmqne  in  iis  amiserat,  tanquam  durainte  bello, « tia- 
dercexercitum  Petronio  Turpiliano, »  qui  jam  consukn 
abierat ,  jubetur.  Is  non  irritato  hostc ,  neque  lacessituSf 
honestum  pacis  nomen  segni  otio  imposuit. 

XL.  Eodem  annoRomae  insi^ia  sceiera,  alterumse- 
natoris,  servili  alterumaudacia,  admissa  sunt.  fioioi 
tius  Balbus  erat  praetorius,  simul  longa  senecta^sifflfll 
orbitate  et  pecunia  insidiis  obuoxius.  Ei  propinquusVa- 
lerius  Fabianus,  capessendis  honoribus  destiuatus^M^ 
didit  testamentum ,  adscitis  Yinicio  Aufino  j  et  Terei- 
tio  Lentino,  equitibus  romanis.  liii  AntoniiunPnffiai 

85.  EJus  propinguus,  Et  cod.  Agr.  hoc  «t  ei ,  sic  et  alii. 

postpaucas,  Fiorentino  consentit  ed.         Alterum  senatoris.  Sic  MSS.flft 
pr.  Pateol.  autcm dedit gui tfuod post     (  Btid. )  Guelf.  Ozon.  fd.  pr.  iJfi  jBO 

p,  c[uod  Beroaldus  et  Alcia;us  secuti  conscntit  magis  «tilo  Taciti :  sb^  kp 

sunt.  Male  ergo  Ryckius  Beroaldum  restitui.  Vu]go  senatoria.  Mox  p 

dicitinduxisse^MjP05t/>.  Rhcnanus:  vulg.   ejus  propim/uns,  dedi  cm 

^uod  perpaucas ,    cum   sequacibus  J.  Gron.  ei  :  quod  in  MSS.  Fk(' 

Aldo ,  Gryphio.  Sed  posl  leclio  ifuod  Guelf.  Bud.  Agr.  et  ed.  pr.  eA^ 

post  restitata   a   Lipsio ,   Pichena ,  Et  sic  dudum   conjecit  RheninM' 

Ryckio.  In  ed.  Gron.  patr.  est  gui  Ejus  est    e    conjectura  Pnteolmijfi 

post,   nescio  unde.  Sed   id    tamen  Ern.  Gum  Rbenano  fiaciuDtetMv'k'. 

repetiit  filius.  Quod  -verum  puto ,  si  retus ,  Acidaiins.  k 

demotus  yerum.  Sin  detentiis,  neces-         Domitius   Balbus,    ReinesiQS  ilk 

sarium  est ,  cum  Gronovio  corrigcre  marginem  scripserat :  an  eftPoM^Li 

postquam.  Sed  illud  (ota  res  suadet,  tius  Tullus,  de  quo  sitnile  quidi^ht 

ut  credamus.  Po*tdeinde  aui  delen-  narrant?  Plin.  Ep,  8,  i8.  I>i«i»»'M 

dum,  aut  e  cod.  Bnd.  perp^ntcas  ]e-  lem  rem,   qui  inspexerit  PliniaBi  t 

gendum.  Ab  ed.  pr.  etiam  abest  du-  Tidebit.  Erk. 
rante.  Ern.  Sic  cape.  Post  relatio-         Ficio  Rufino.  Vett.  Vinrio»  L» 

nem    imperatori    factam  Suetonius  MSS.  Flor.  Oxon.  Bud.  Agr.  Gaelf- 

aliquamdiu  detentus  est  rebus  gerun-  ed.  pr.  At  ceterae  edd.  omnes  fiot- 

dis,  sed,  quod  postea  paucas  naves  Corrigunt  Viiticio,  Etiam  Vwdifi 

inl.r.  in  his  (sic  Bud.)  amiserat,  occurrere  in  monumeatis  antiipiff 

quasi  dureinte  helio   etc.    Ubi  non  notavit  bcnc  Ryckius  :  sed  tjoo 

opus  cum  Mureto  legere  quamquam  Rufiiius  esae  cognomen  Finicion0i 

dur.  6.  Ergo  lectio  recepta  bene  se  ex  iisdem  palere.  Ern.  FinidojjKii 

habet.  Tanquam  indicat,  beUum  jam  Rhen.  volebat  Consentiunt FaennMi 

deflagrasse ,  quum  Petronius  Sueto-  Mercerus.  Recipio  cum  fiip. 
nio  surrogaretur.  Antordum  Frimum.   lilojn,  ^|& 


'^IX''  LIBER  XIV.  «67 

st  Asinium  Marcellum  sociaYerant.  Antonius  audaeia 
j^mptus  :  Maix:ellus  Asinio  Pollione  proavo  clarus, 
Eieqne  moram  spemendus  habebatur ,  nisi  quod  pauper- 
tatem  praecipuum  malorom  credebat.  Igitur  Fabianus 
tabulas  iis ,  quos  memoravi ,  et  aliis  minus  iUiistribus , 
c^ignat.  Quod  apud  patres  convictum  :  et  Fal»auus 
Antoniusque ,  cum  Rufino  et  Terentio ,  lege  Gomdia 
iamnantur.  Marcellum  memoria  majorum ,  et  preces 
Ii!Eesaris ,  pcenae  magis ,  quam  iufamiae  exemere. 

XLI.  Perculit  is  dies  Pompeium  quoque  jElianum , 
uvenemquaestorium,  tanquamflagitiorumFabiani  gna- 
Um  :  eique  Italia  et  Hispania ,  in  qua  ortus  erat ,  inter- 
iictum  est.  Pari  ignominia  Valerius  Pontrcus  adficitur, 
[Uod  reos,  ne  apud  praefectum  urbis  arguerentur,  ad 
►raetorem  detulisset ,  interim ,  specie  legum ,  mox  pree- 

ostea  acerrima  fax  Vespasiano  ad  poana  deporutio  sit,  et  bonorum 

iyiie  bellmn :  cujus  multa  in  Histor.  publicatio  :  tamen  in  honestioribus 

i>m  3  et  4*  mentio.  Lips.  submotio  etiam  ordinia  admissa  est. 

fabianus  tabulas  iis.  Manuduxit  Tacitus  fi.  2,  86.,  Primus  jintonius 

te  ad  Teram  hanc  lectionem  Yati-  legibus  nocens,  et  tempore  Neronis 

^Dus ,  qui  tahulasiis  refert.  ReUqui  falsidamnatus,  inter  alia  belli  mala 

Qines  tabulariis,  Quantillus  error ,  senatarium  ordinem  reciperauerat. 

mtntas  tenebras?  Nam  JCli  nostri  PauliusSent.  5,  iS.,  Hi,  ijiuijidsum 

lisere  torquentnr  in  tabulariis  istis  vel  alia  testimonia  dixerunt,  autin 

meiuiis.  Aiciatns  eos  putat ,  quos  exsUium  aguntur ,  aut  in  insulam 

imc   tai>eilione8  -vocamus  :  contra  relegantur,  aut  curia  suhmouentiur. 

errelus  obsignatores  et  scriptores  Lups.  Cf.  idem  Sent.  4>  7?  i* 

istamenti.    Vertranius  postremo  ,  Fompeium.  Sic   Flor.   Bud.  alii. 

inqiiam  comicum  oculos,  rescri-  Male  Yulgo  Pompeianum. 

eadum  censet :  JPabianus  tahularius  Ad  prcstorem   delulisset.   Quem 

f.  LiPs.  Tahulasiis  quoque  MSS.  prsetorem?  urbanumne  ?  Non  opi> 

ior.,  sed  ita  ut  s  erasum  ct  r  recen>  nor :  nec  enim  ejus  in  crimine  cogui- 

ori  manu  rescriptum  esset.  Etiam  tio.  Oiim  sane  proprius  peculiarisque 

i.  pr.  tabularUs  :  sed  Guelf.  tahel-  prsetor,  qui  constitutis  qu8BStioni])us 

iriis.  £rn.  Bud.  tabulariis.  perpetuiscognosceretdeFaiso.  Eum 

JLege  Cornelia  damnantur.  Id  est,  hic  inteliegi  credo.  Etsi  enim  piera» 

rdine  senatorio  moventur.  Nam,  quejudicia  insenatu  aut  apud  prsef. 

[uamvis   iegis   Corneiiae  ordinaria  urbis,  et  prntorum  potcsias  intmi- 


568  ANNALIUM  a-"»-'- 

iL-  C.6s. 

Taricando,  ultionem  elusunis.  Additur  senatus  consulto: 
«  qui  talem  operam  emptitasset,  vendidissetve,  per- 
inde  poena  tencretur ,  ac  publico  judicio  calumniae  con- 
demnatus. » 

XLIL  Haud  multo  post  prsefectum  urbis ,  Pedanium 
Secundum,  servus  ipsius  interfecit :  seu  n^rata  libertate, 
cui  pretium  pepigerat,  siveamore  exoietiinfensus,et 

86.  Vendidisielve,  VenditasseU>e  cod.  Agr. 

nuta  :  mansit  tamen ,  opmor ,  yeteris  delerit  a.  m. )  itf  perinde. . . .  oc  a. 

ritus  imago  cpiaBdam  et  uinbra :  quam  Id  ut  non  habet  Flor. 

Ponticus  hic  pro  re  amplexus ,  non  Judicio  calumniee   condemnebnt. 

aine  sua  iraude.  At  prasfectum  utifis  £um,  qui  pnBvaricatos  rit,  qmTe 

omnia  crimina  omnino  sihi  vindi-  praevaricatorememerit,  fecerit,|Ni- 

casse  ab  Ulfiiano  traditum  est  1   i ,  nit  hoc  SG.  calumniae  pcena.  £t  est 

De  offic.  praef*  urbis  \  non  ipiidem  ab  talio  et  infamia ,  uti  colligas  ex  1.  pe- 

Augusto,  (falluntur,  qui  id  censent;  nult.  et  1. 4*  D.  de  prsBTaricat.  Lm. 

et  Augusius  jus  tantum  ei  dedit  in  Mox  ed.  pr.  inlerficit,  EKN.Bud.M' 

servos ;  et  quod  civium  audacia  tur-  terfecit,  De  poeoa  cf.  Pauil.  Sent.5, 

bidum,  nisi  vim  metuat }  sed  cres-  i^^ii. 

cente  pauUatim,  concessu   princi-  Ckd  pretium  pepigerat,   Moribii 

pum  ,    ut   solet ,    nova   potestate.  receptum ,  uti  aervus  intefdnmemB 

LiPs.  domino  quasi  pacisceretnrin  cefloin 

jiddiUir  SCto,   Sic   MSS.   Flor.  pretium  :  quod  si  exsolTisaet ,  liber 

Bud.  Agr.  ed.  pr.  Ryckius,  J.  Grron.  esset.  Id  pretium  e  pecnlio  serriyTel 

vf.  H.  4)  4^-  ^eterae  edd.  SCtum:  adventicio  iucro.   Seneca  £p.  8o. 

quod  sane  speciosum  est.  Non  enim  Mandpia  quoque  conditionis  extn- 

videtur ,  indecrelis  senatus  de  poenis  nue ,  et  i/i  his  sordihus  nata,  oaou 

Bingulorum  sancilum  esse  de  generi-  modo  exuere  conantur  seruUutm; 

bus  criminum.  Potuerelibrarii  ^  erbo  pecuUum  suum ,  quodcompumveiwA 

additur  decipi ,  ut  SC.  acciperent  ventre  Jraudato ,  pro  capite  nume- 

senatusconsulto.  Mox  vendiiassetue  rant.  Virgiiius  eo  respiciens  Ed.  i, 

e  MS.  Agr.  edidit  Ryckius,  quod  33.,  Nec  spes  Ubertatis  enit,  nec 

videtur  natum,  dum  librarius  hoc  cura  pecuti.  £t  vetus  sane  ilie  mos, 

verbum  praecedenti  conformat.  Post  cujus  vestigia  plura  in  Piauto,  at 

ed.  pr.  perinde,  sine  ut,  quod  inde  Asin.  5,  8.  Strobilus,  reperto  tbe- 

a  Puteol.  omnes  habent,  usque  ad  sauro  :  Qum  ego  iUi   invenisse  me 

Pichenam,  estque  et  in  Gueif.  De-  hanc  prtedam  dico,  atque  eioguor? 

levimus  deinde  etiam  si,  post  ac,  Igiturorabo,  ut  manu  me  miUat,iio 

quod  non  est  in  ( cod.  Agr.  nec  in  )  atcfue  eloquar,  Gripus  aervns ,  Ru- 

ed     pr.   delerique  voluit  Faemus.     denle  4,  a,  a3 ad  herumve- 

Erv.  Bud.   vendidissetve   ( hoc  ve  niam  docte  atque  astute,  JPauxiiie- 


iir  LIBERXIV.  369 

domiauin  aemulum  non  tolerans.  Ceterum  cum ,  vetere 
ex  more,  familiam  omnem,  quse  sub  eodem  tecto  man- 
sitaverat,  ad  supplicium  agi  oporteret,  concursu  plebis, 
quse  tot  innoxios  protegebat ,  usque  ad  seditionem  yen- 
tum  est :  senatuque  in  ipso  erant  studia  nimiam  seyerita- 

87.  Senatuque  in  ipso  eraat  studia,  Setiatusque ,  in  quo  ipsa  cod.  Agr.  Forte 
Menatus  quin  et  eo  ipsefer^atur  im  studia,  eo  pro  eousque,  IkAadoexquis  ood.  Agr. 
ct  Flor.  bene  pro  quibus. 

Um  polUcitabor  pro  capite  argentum,  Cum  vetere  ex  more.  Bene ,  veteri 

za  sim  liber.  £t  clarios  in  Casina  a ,  ex  more.  IVam  etiam  libera  rep.  id 

5^  7. ,  Quid  istu  tu  me  lihertate  ter-  obtinuit,  ex  epistola  Seryii  Sulpicii 

ritas  ?  Vohis  intatis  atque  amhorum  de  caede  Marcelli  in  Cic;  £pp.  4  >  ^^. 

ingratiis,  Una  Uhella  liher  posstun  Sgotamenadtahemaculumejuspen- 

ego  Jieri,  Quod  non  aliter  intelle-  rexi :  im^eni  duos  libettos  et  pauculos 

gendam,   quam  nt   cum  hero  jam  servos  :  reliquos  tuehant  pirtfugisse 

«Bte  pactufl  fiierit  in  iibram.  £t  in  metu  perterritos ,  quod  donunus  eo* 

hanc  sententiam  scripsit  Hermoge-  rum  ante  tabemaculum  .interfectus 

Dianus  adversus  dominum  consistere  esset,  Hunc  priscae  seTeritatis  ritum 

fferris  licere,  si  gui  suis  nunUs  re»  firmarit  postea  SC;  Sihmiantim  snb 

demptos  se ,  et  non  mamimissos  con-^  AugustOy  itemque  nunc   Dferonia 

tra  placid  fidem ,  adseyerent.  1.  53*  num  ,    de    quibus   Cujacium    vide 

D.  de  judiciis.  Item  Uipianus  :  Qui  Obs.  i,  18.  et  io>  33.- Addo,  ne 

se  dicit  suis  numis  redemptum ,  si  feminas  quidem  immune»  exc^taa- 

hoc  prohauerit,  exinde  liber  erit,  que  fiiisse  :  suasus.  Taciti  infra  vcr- 

sx  quo  redemptus  est.  Interdum  vero  bis,  numerum ,  cetatem  ,  aut  sexum 

imagfnaria  quaedam  emptio,  interpo-  miserantium.  Item   rescriptio   Ha> 

■ita  persona  tertia,  adlubebatur.  De  driani  l.  i.  de  SC.  Silaniano.  Lifs. 

qaaL^^deManumiss.Quodsidomi-  Cf.  i3,  3a. 

niisnonBervaretfidem^quereiaservo  Senatusque  in    quo.    £xpeditior 

RomaBapud  praef.  urbi,  apudprsesi-  scnteatia,  ienatuque  in  ipso.  Lifs. 

dem  in  provinciis,  ex  constitutione  MSS.  (  Flor.  Bud.  Oxon.  )  senatus' 

Divorum  fratrum  fuit.  L  5..ib.  Lifs.  que.  in  guoipso^ldemffie  exhibent 

Amore  exoleti  infensus.  Amore  edd.  Rhenan.  et  seqq.  usque  ad  Ber- 

edd.  pr.  Rhen.  (  e  Bud.  )  et  seqq.  negg.  qui  Lipsii  correctionem  rece- 

omnes  ut  et  MS.  Guelfi  Sed  Pu-  pit  cnmseq.  nisiquodin  pr.est  1)7^19. 

teoL   Riv.  Bcroald*  Alciat.  amori.  AtPuteoLdeditje/io^f  1/»^.  1.  quod 

Pro  infensus  Picbena  malebat  in-  secuti.  sunt  Ber.  Riv.  Alc.  Lipsius 

census.  (sic  c.  Agr.)  Sane   infen*  verumvidit.  Namnihilest,  adquod 

sus  animus  exprimitur  sequentibus.  norainativus  senatus  referatur.  Mox 

JiRN.  Ryckius  prsefert  injensus,  ne  MS.  Fior.  et  cd.  pr.  vitiose  mutan" 

idem  bis  dicatur^  sed  hoo  potius  de  dum.  Recte  contra  ex  quis,  ut  saepe. 

infensus  valet.  Volg.   quibus  usque  ad  Ryckium. 

2«  2.|. 


570  ANNALIUM  ;[;^-^'«- 

tem  adspemantium ,  pluribus  nibil  mutandum  censen- 
tibus.  Ex  quis  C.  Cassius ,  sententiae  loco ,  in  hunc  mo- 
dum  disseruit. 

XLIII.  (rSaepemimero,  P.C,  in  hoc ordine interfiii, 
cum  contra  instituta  et  leges  majorum  nova  senatns  de- 
creta  postularentur :  neque  sum  adversatus :  non,  quia 
dubitarem ,  super  omnibus  negotiis  melius  atque  recdos 
olim  provisum,  et,  quae  convertercntur,  in  deterius mu- 
tari ;  scd  nc  nimio  amore  antiqui  moris  studium  meom 
extollere  viderer.  Simul ,  quidquid  hoc  in  nobis>«tctori- 
tatis  est,  crebris  contradictionibus  destruendnm  non 
existimabam ,  ut  maneret  integrum  ,  si  quando  res- 
publica  consiliis  eguisset.  Quod  hodie  evenit  ^  consulari 
viro  domi  suae  interfecto,  per  insidias  serviles^  qiias  nemo 
prohLbnit  aut  prodidit ,  quamvis  nondum  concusso  sena- 
tus  cousultQ,  quod  suppUcium  toti  familisa  minitabatur. 
Decemite  hercule  impunitatem.  At  ^  quem  dignitas  sua 
defcndet ,  cum  praefectura  urbi^  non  profuerit  ?  quem 
numcrus  servomm  tuebitur ,  cum  Pedanium  Secundnm 
quadi  ingenti  non  protexerint  ?  cui  familia  opem  feret , 

£b.n.  Bttd.  mutandum. ...  ex  qui^  urbis  noa  profuit?  Prcefectus faaod 

lus.  dubie  pro  pme/ectura.  Certe  ath,  I. 

C  Cassius.  Legnm  probe  ^arus.  i]onsaU8commodaiii,at8en8itetiam 

la,  la.  Cf.  Rjck.  ad  6,  i5.  Paollo  RhenaniM^  qui  yolebat  ecguem,  In 

post  Bud.  melius  ac  rectius,  illo  autem  ironia  beUe  «^ntimiator. 

Quodh,  euenit,  Sic  MSS.  ed.  pr.  Vulgatnm  eat  a  Puteolano :  qni  kcc 

Rhen.etseqq.  In  cA.  Poxeoi,  venit  aequentibns  similia  effic^re  Toloit. 

vitio  «perarum  :  id  tamen  tenuere  GueJf.  atque  d»  5*  elejendet,  velctd 

Riy.  Beroaldus ,  Alciatus.  Erk.     ■  prasfecturM  urins  non  projidt,  Ac 

Al ,  quem  dignitas  sua  defendet,  MS«  Reg.  ap.  Brot.  ue  quem.  MS. 

Rhen.  e  MS.  Bud.  r\o\.»t  ut  quem  :  Corb.  el^ueiiiqnodfaYetcoiqectiira 

ex  aliisnilnotatumyideo.Atmiram,  Rhen*  Mox  MSS.  plnres  ap.  Brot. 

ni  hic  djssentiat  MS«  Flor.  cum  dis-  cia.  Ern.  Rhen.  serrayit  at  quem, 

senLiat,  ed.  pr.  quacum  tam  saepe  con-  Bud.  cum  preefectus  urUs»  nnde  2.  m. 

▼enit  illi  optimc .  Ea  habet :  ut  quem  fecit  cui  prcefectura.  Mox  idem  opem 

ikgnilas  sua  defendat,  cui  prasfectus  ferat*  et  p.  p.  annem 


*.u  8.5.  LIBER  XIV.  571 

^ae  ne  in  metu  quidem  pericula  nostra  avertit  ?  An ,  ut 
«pidam  fingere  non  erubescunt,  injurias  suas  ultus  est  in- 
terfector  ?  quia  de  paterna  pecunia  transegerat ,  aut  avi- 
tum  mancipium  detraliebatiu*?  Pronuntiemus  ultro,  do- 
minilm  jure  caBsum  videri.  » 

XLI V.  <(  Libet  argumenta  conquirere  in  eo ,  quod  sa- 
pientioribus  deliberatum  est  ?  Sed  et ,  si  nunc  primum 
statuendum  baberemus  \  creditisne ,  servum  interficiendi 
domini  animum  sumpsisse,  ut  non  vox  minax  excideret? 
nihil  per  temeritatem  proloqueretur  ?  Sane  consilium 
occuluit,  telum  inter  ignaros  paravit  :  num  excubias 

88.  Qute  ne  in  melu  quidem,  Futo  quag  ne  sui  metu  quidem  pericuia  uostra  aveV' 
tU,  Sui  meiu  dvertit  cbd.  Agr.Yid.  4i  a4<  ^,  r^.  deinde  c.  seq.  pnto,  ii  Hbet  argU'' 
ntthta  conguirere» 

^t^rtif,  Sufipicor  Tacitum  scnp-  Animum  insumpsi$se»  StCh  MSS^ 

sisse  :  quam  ne  in  metu  quidem  peri"  edd.  pr.  Puteol.  Ber.  Alc«  sed  Rhe 

^liiAnostra  adverUmuSichsAie^yer'  nanus  (e  Bud.)  correxit  sumsisse^ 

bttra  exqoisito  illo  usu,   quo   esse  Vetus  restttuit  Ryckius ,    sequente 

«olet  interdnm  apud  nostrum  et  Li-  J«  GronoTio*  £go  quoque  Teteren» 

tHkim.  GjfcOK.  Ut  edidi,  est  in  edd.  lectiooem  retinni ,    sed  Tereor,  ne 

Tett.  ottnibiis,  unde  restituit  jam  «umsE^fe  melius  sit.  Ryckius  ad^Sta- 

Ryckiufl  (ex  Agr*  )  jidvertit  edidit  tinm  Theb*  la^  643.  proTOcat :  dig- 

Lipsitis  et  seqq.  quod  et  MS.  ( Bnd«  nas  insumite  mentes  Cceptibus,  Sed 

et)  Guetf.  exhibet.  Elegans  tamen  ibi  cceptibus  Tideri  potest  esse  da- 

est  J.  F.  GfonoTii  conjectura.  Ern.  tiTUS.  Alind  aatem  est  mentem  in- 

Quia  d^  pitiema  pecunia^  Abite  sumerealicui,Si\iudmenteminsumere 

«i<ristrae  iftann^  :  nihil   mntandiinu  simpHciter.  Hla  forma  saepe  apnd 

tipwfix&f  ista  et  l^  kfri^rktrfmt  ca-  nostnEim  nt  3,  44-  i6, 23.  Hujusnnl-, 

piclndit8«f0tiLn>s«  lum  exemplum  mihi,  quod  sciam , 

Zibet  argtanenta  conguirere,  In-  alibi  occurrit.  In  MS.  Gtielf.  syllaba 

terrogationisnotaestaFreinshemio:  in  est  in  litura,  potuitque  nasci,  ut 

4t  sic  fAtitebstt  Ursino.  Sensus  est :  alibi,  efinaliUterapraecedentisTerbi. 

Fmslra    argumentis    demonstrabh-  Ern.  Bene.  Bip.  sequttntur  Buden- 

mus  ,    qnod  majores  ,    nobis  haud  sem. 

paullo  sapientiores ,  re  satis  deli*  Ocaduit»  Flor.  occtdtauit. 

berata    jam    decreTere.    Sequentia  Ifum  excubias  transiret.  Noctur- 

fthenanus  sic   6um  antecedentibut  nasergo  adlimenexcubiasserTorum 

eonjungenda  censet :  ac  si  nunc  pri^  hdnieruntdomini  potentiores.  Quod 

mum  st^haberemus»  E&ir*  Bud*  Sed  tumihi ,  philoh>ge,  ob^erTa^Quinc  - 

<( .  til.  Declam*  z^  pro  Gseco  r  Didtur. 

24. 


1 


573                      ANNALIUM  *•"«■'• 

/  A<  G«  os. 

transiret ,  cubiculi  fores  reduderet,  lufnen  inferret ,  cx- 
dem  patraret,  omnibus  nesciis?  Multa  sceleris  indicia 
praeveniunt.  Servi  si  prodant,  possumus  singuli  inter 

89,  Transiret,,^  recludetrt..,,,  inferret»,,,,  patraret,  Cod.  Agric.  transin ,  ndt- 
dere,  inferre » patrare ,  Ut  quivis  subinteUigator.  —  90.  Siprodant»  posswnut.  Jfon 
possumus  cod.  Agr. 

cacus  sine  rectDre^  sine  duce,,,»  per  stnmiu  Et  tamen  Iioc  secnti  Alcbs, 

inane  hntfttni.  per  tnt  offensa  limina,  Gryphias  etc*  lode  factmn  deiade, 

per  excubantes  servulos  errasse  cum  prcevenitint  servi»  si  prodant,  pot' 

Jerro  :  cuhicidum  deinde  patris  iVi-  «'««'iitf.Et  hsec  est  TetusGroD.inte^ 

gressits,  Idcin  Declam.  a ,  16.  pro  punctio.  Sensufl  eat  planos  in  Tetnv 

Caeco:  Tusentis,  quando  senem  vi-  interpunctione,  ^am  noe  restitiu- 

cerit  liissitudo  curarum,:,  Scispari-  mufl.  Multa  sceleria  indicia  se  extt- 

ter,  an  una  quiescentium  fores  valla'  runt  ante,  qnam  facinns  patretnr, 

verit  cura  servarum,  Apuleius  Met .  a.  nec  ita  tale  consilium  premi  potest , 

Pttems  abfe^at  arhittio  nocturni  gan-  quin  indicia  quadam  ,  vel  per  impni- 

nitus :  qui  alioqui  de  more  procoba-  dentiam^  emmpant.  Ela  ri  flerri  aoi- 

bant.  SiliuB  i,  66.  ad  huncritum  de  madyerga  prodant  ,  nihil  a  flerris 

Annibalc  :  Sape  etiam  Jamtdi  tur^  timcndnm  eflU  Erk. 

hato  ad  Umina  somno  Expauere  tru'  PossumussinguliinierpL»»aHxioi» 

cem  per  vasta  silcitia  vocem,\ide  Haecsunt,  ut  mihi  Tidetiir,  yitioia. 

ei  Appianum  Civ.  a ,  99.  in  Catonis  Nam  haec  conjunctim   haod  dobie 

morte ,  et  Tacitum  in  Othonis  H.  3 ,  capienda  snnt ,  possumus  mguiiinter 

5o.  Lips.  piures  tttti,  nt  mox  inter  Hoeentei 

Multa  sceleris  indicia  prtetfeniunt  non  inulti»  Qnid  jam  fiet  rdiqniB, 

servi  si,  Retinco  vctercm  interpunc-  inter  anxios  ?  Scirerelim ,  unde  ista 

tioncm  :  et  prceverdunt  non  accipio ,  sint  ?  In  pr.  ed.  anxios  non  est.  Qnid 

ut  sit ,  praeccdunt ,  ante  scelus  exis-  in  libris  aliis  scriptis  sit ,  non  reperio 

tunt ;  scd ,  ut  sit ,  occupant ,  praeci-  notatum.  Guelf.  qoidem  anxios  ha- 

piunt ,    dcprehendunt ,    antequam  bet,   qnod ,  a  Pateolano  editam, 

scchis  cventum  habcat.  Sic  alibi  nos-  omnes  secuti  sont.Vereor,  ne  itasop- 

ter  pmEuentani  gratiam ,  id  est,  oc-  plere  maluerit  aliqois,  qnam  Miier 

cupatam.  Haec  iili  siprodant,  extra  iUad  delere  ,  quod  librarins  ,  per 

pcriculum  sumus  :  si  dissimulant  et  errorem  scriptnm ,  delere  noltaerat, 

succumbimus  sceleri ,  manente  SC.  ut  sxpe  factnm  scimos.  Si  deleaa  com 

Silaniano  ,    non    inulti  peribimus.  anxios,  belle  procedit  oratio.  Nia 

Gron.  Atharc  non  cst  vclus  inter-  quis  malit^  alium  nominatiimm  ante 

pnnciio,  scdca^  quam  nosexhibui-  iata  verba  excidisse,  quitt  lequitor 

mus;  rpiae  est  in  cd.  pr.  Putcol.  Be-  posttvmo ;  quod  saltem  duo  membra 

roald.  Alc.  lo  cd.  Rhcnani  mutata  praecedcntia  exigere  videtur*  An  «e- 

es' ,  sfi\  taciic,  et  vitiosc,  ut  mani-  curi  ?  Sed  etiam  ap«  Cic.  Mnr.  a3. 

fcstum  est .  Sic  cnim  habct  ( e  Bud. )  denique  est ,  pfKceiente  uno  tantoo 

prcevetiUmt  sen^i,  si  prodant,  PoS"  membro.EM»  Ifoo  yideo,  quid  lilii 


[ 


lcll'  LIBER  XIV.  573 

plures ,  tuti  inter  anxios ,  postremo ,  si  pereundum  sit , 
non  inulti  inter  nocentes  agere.  Suspecta  majoribus  nos- 
tris  fiiere  ingenia  servorum ,  etiam  cum  in  agris  aut  do- 
mibus  iisdem  nascerentur  ,  caritatemque  dominorum 
statim  acciperent.  Postquam  vero  nationes  in  familiis 
habemus ,  quibus  diversi  ritus ,  extema  sacra ,  aut  nulla 
sunt,  coUuviem  istam  non  nisi  metu  coercueris.  At  qui-^ 
dam  insontes  peribunt.  Nam  et  ex  fuso  exercitu ,  cum 
decimus  quisque  fusti  feritur ,  etiam  strenui  sortiuntur. 
Habet  aliquid  ex  iniquo  onme  magnum  exemplum, 
quod  contra  singiilos  utilitate  publica  rependitur.  » 

XLV.  Sententiae  Cassii ,  ut  nemo  unus  contra  ire  au- 

91.  FusU  feritur,  Cod.  k%t,fustinelur.  hufusli  necatur?  (vidc  nos  ad  yelleiam  a, 
y8,)  wtH  fiistigatur,  Glossse  Labbei,  Fustigatus,  ^axMa^tU,  Fustigo,  ^vXoKvirSf 
vdyrt»  f  vxei.  Fustigo,  fMTrtyLet,  Deinde  sorliwaur  uoa  t^  non  scripti  omnes.  Bene. 

hic  Telit  Ern,  tria  membra  hic  ad-  simul  a  suhselliis  ahire  coepit.  Intel- 

•ant ,  egregie  disjuncta.  Opponuntur  ligitur,  immo  et  ego,  inquit  Minucius^ 

singuli  pbaihus  ,    tuti  anxiis ,    non  adesse    non   possum  :  nam    hercle 

imUU  nocentibus»  me  etc.  Plurious  alibi  hoc  in  sermone 

Nam  et  ex  fuso  exerciiu»  Neque  compendiumillusLramus.GaoN.Rec» 

interrogationis   notam   admiserim ,  tissime.  £t  plane  sic  est  in  ed.  pr. 

nec  negandi  particulam.  quam  fate-  Rhen.  (  e  Bud.)  Ald.  Gryph.  Alte- 

tur  satis  Pichena  in  Flor.  non  appa-  rum  dedit  Puteol.  quem  secuti  Riv. 

raiflse,  quum  exVenetoaccessit.Est  Ber.  et  Alc.  A  MSS.  Flor.  Guelf. 

antem  oratio  hreris ,  continens  ra-  etiam  abest  no/i.  Ac  mirum ,  cur  lec- 

tionem  cju8,  quod  non  ponitur,.8ed  tionem   Puteol.    receperint  recen- 

inteHigitur  ex  praecedenti.  Quasi  fo-  tiorcs.  Bene  igitur  antiquius  ac  verius 

ret  :  At  tjuidtun  insontes  perihunt.  restituere  Ryckius  et  J.  Gron.  In 

Pereant  sane  ;  neque  id  hoc  solum  Justi  (sicBud.)  hicquoqucvariatur, 

casu  contingit.  nam  et  exfuso  exer-  ut  supra  c.  8.  Ern.  Puieol.  Num  et 

dtu   etc.   etiam   strenui  sortiuntur»  exjliso,,,.  nonsort?  Acid.»  Non  et 

id  est ,  sortem  trahunt inter deciman-  exf.».»  sort?  Bip.  conjiciunt :  Nonne 

do6,  et  ssepe  accipiunt  iniquiorem,  exf 

pereuntque  insontes.   Necpie    enim  I/tnemounus,lnMS,Gue\f,nnus 

tortiuntur  vA^-nnxei,  ut  volunt.  Ci-  est  in  litura.  Fuerat  honus.  (  Sic  Bud.) 

cero  in  Verr.  2,  29. ,  Dic,  inquit ,  Sed  unus  yerum  est.  Mox  in  eodem 

Uii  adesse  non  possunt»  Nam  Jiercle,  est  duhiam ,  absorpta  syll^sa  in,  ut 

inquit  Minucius ,  ms  quoque  Fetilius,  saepe ,  a  praecedente  litera .  Erk.  Bud . 

ikt  sihi  in  consiUo  fVMMy  rogawit :  et  a  i.  m.  induhiam  innoeentiam»  undd  ^. 


374  ANNALIUM  *-J''^- 

sus  est,  ita  dissonas  voces  respondebaiit ,  «r  numenun,  ant 
setatcm ,  aut  sexum ,  ac  plurimorum  indabiam  innocen- 
tiam  »  miscrantium.  Praevaluit  tamen  pars,  qnse  suppli- 
cium  dccernebat.  Sed  obtemperari  non  poterat,  conglo- 
bata  multitudine  et  c<  saxa  ac  faces  »  miuitante.  Tnm 
Caesar  populum  edicto  increpuit,  at(jue  omne  iter,  quo 
damnati  ad  poenam  duccbantur,  militai-ibus  praesidiis 
sepsit.  Censuerat  Cingonius  Yarro ,  ut  liberti  quoqne^ 
qiii  sub  eodcm  tccto  fuissent,  Italia  deportarentur.  Ida 
principe  probibitum  est,   tf  ne  mos  antiqnus,  quem 
misericordia  non  minuerat,  per  ssevitiam  intenderetiir.i 
XLVI.  Damnatus  iisdem  consulibus  Tarqiiitins  Pris' 
cus  repctundarum ,  Bithyuis  interrogantibus,  magno  pa- 
tium  gaudio ,  qui  adcusatum  ab  eo  Statilium  Tauram, 
proconsulem  ipsius  j  meminerant.  Census  per  Gallias  a 


m.  fecit  indubie.  Admitti  posset  de-  consalein.  Quod  in  niinio  Neronis  «t 

leto  ac  prsecrdente       ^  M*  lAfKUThv  TlfsvtLftM,,  id  pnto  CM 

Et  saxa  acfaces.  Sic  MSS.  Flor.  cum  viris  doctis  Titiosam  ;  led  vt 

Guelf.  et  pdd.  omnes  ante  Rhenan.  cam  Spanhemio  putem,  esaepodoi 

qui  (e  Bnd. )  copulam  et  delevit.  pronpi^-Mti  (Tid.de Us.eiPr.NaB.  L 

IVotum  est  Virgilianum  ]£jk.  i,  i5o.  t.  a,  p.  SgS. )  qaam  cnm  Peritflwg  \\ 

jamfuces  et  sojca  volant,  MSS.  idem  npt/Tetvisev  ap«  Hjfckium  ad  la,  691   1  $ 

etiam  ct  edd.  Puteol.  Ber.  Alc.  ha-  Cetemm  libri,  ita  ut  rapra,  Tarim  |i 

bent    minante.  Sed    frequentativis  inter  Tarquidus  et  Jiirguimus»  £u* 

gaudet   noster.    Mox  incenderetur  Bod.   Tarquitius,    Inierrogan  pn 

scripti  (Bud.  a  2.  m.)  et  edd.  om-  accnsare  occarrit  et  16,  ai. 
nes  ante  Pichenam,  qoi  conjectu-       Qdiadcusatum  ah  eo  Slatilium  Tair 

ram  Rhenani  et  Merceri  recepit  pri-  rum*  Snpra  la  ,  Sg.  Lifs.   Gnelf* 

mus ,  idque  secuti  sunt  ceteri.  Ern.  ( et  Bnd. )  quiam  MS.  Fior.  /Mocan- 

Bud.  minilante,  Idem  incenderetur  suUy  qood  recepit  J.  Groo.  Cetcri 

a  2.  m.  omnes  scripti  (etiam  Bnd«)  et  editi 

Turquitius  Pr*  Hujus  M,  Tar-  proconsuiem,  recte.  Vid.  ad  a ,  5a. 

fjuitii  ProC.  nomen  in  nnmo  Clau-  Pro  ipsius  MSS.  Reg.  Corb.  ed.  pr> 

dii  et  Neronis,  apud  Patinum,  Ya'*  ipsi.  ERN.Bud.  ipsius^  Bjekias  prc 

lentem,   cuso  a  Nicomedicnsibns  :  fert  quia,  quod  et  Flor.  et  Agt»ti 

undepatet,  statim  ab  accosatione,  ed.  Ven.  habent.  Mibi  hiatns,  qni 

quw  facta  est  annoante  mortem  Clau-  ex  seq.  Toce  oritur,  displioet.  Mox 

dii ,  accepla  provincia  missnro  pro-  Bnd.  valitudimMf  aic  swpiiM» 


Ac  6a":  LIBER  XIV.  S75 

Q.  Volusio  et  Sextio  Africano  Trebellioque  Maximo 
acti  sunt ,  aemulis  inter  se ,  per  nobilitatem  y  Volusio 
4que  Africano :  Trebellium  dum  uterque  dedignatur , 
tupra  tulere. 

XLVII.  Eo  anno  mortem  obiit  Memmius  Regulus , 
auctoritate,  constantia^  fama,  in  quantum  ,  praeum- 
brante  imperatorisfastigio^  datur,  clarus  iTideo,  ut  Nero, 
aeger  valetudine,  et  adulantibus  circum,  qui  cc  finem  im- 
perio  adesae  »  dicebant,  «  si  quid  fato  pateretur  >  n  res- 
ponderit ,  c<  kabere  subsidium  rempublicam.  »  Rogan- 
tibus  dehinc ,  «  in  quo  potissimum  ?  »  addiderat ,  «  in 
Memmio  Regulo.  a  Vixit  tamen  post  haec  Regulus , 
quiete  defensus,  et  quia  nova  generis  claritudine ,  neque 
invidiosis  opibus  erat.  Gymnasium  eo  anno  dedicatum 
a  Nerone,  praebitumque  oleum  equiti  ac  senatui,  graeca 
facilitate. 

ga.  Prcebiiumque  oleum,  Oletum  cod.  Agr.  Non  puto.  Olelum  Catoni  locus,  in  qu* 
seiitar  olea.  Mox  pro  Autistio  idem  cod.  C,  Antistius. 

ji  Q*  Vokuio  etc.  Ed.  pr.  Fb/u-  qoae   dc  Demekrio  Cynico   referat 

nno.  V.  Lips.  ad  c.  56i'«ed  deinde  Philostr.  in  y.  ApoU.  4»  4^* 

ICSS.  Flor.  (Bnd. )  Reg.  Corb.  Agr.  JPrtebiiumiiue  oleum,  Si  olenm  po- 

S€xtio  pro  TiiJg.  Sexto ,  quod  cnm  pnlo  tantum  praebitum  ,  nibil  no~ 

Ryckio  et  J.Gron.  recepimu».  Supra  vum  aut  grsBcanicum  :  praebuit  ante 

iulere  i .  e.  fecere ,  ut  plus  ipse  gloriae,  P.  Scipio ,  qaem  sedUem  dedisse  con- 

landis,  gratiseferret.ERN.  gium  olei  in  yicos  singulos  Lirio 

£0  anno»  MS.  Reg.  eodemannty,  credo  35 ,  3.  Dedit  et  C.  Ca!sar  post 

fit  supra  ii!s</emco8s.Moxin/»riFum-  Ttctoriam  Africanam.  T&y  r»  JifAoy  , 

hrante  imp*  Jl  ductnm  Terbum  e  inquitDio^B,  3i.  xe^ir^ms  ita-Titt- 

graeco  imTx,ik^»n,  qno  sio  ntuntur  a-» ,  neti   rlroy  t^u  tou  rtreiyfxiifou 

elegantissimi,  Demosthenes,  Lucia^  mi  tKetiot  Tr^ortefatxfv  «ur».  Etiam 

nus  et  alii.  Ern.  M.  Agrippa  in  aedilitate  olcum  et 

>^</<AV/<?rflr<.SicedidiexMS.Guelf.  salem,  ut  auctor  idem  Dio  49,  43. 

et  ed.  pr.  cum  in  ceteris  oranibus  sit  Sed  nemo  eomra  ad  gymnasium  , 

adetiderit,  Atqui  illud  necessarium  quodhicNero.  Plinius  i5,  5.,  ZTsehr 

«stin  receptaabomnibusinterpunc-  ohi  ad  luxuriam  vertere  Graci,  in 

tione.  jiddiderit  requirit  et  rogan-  gymnasiitpublicando.AAde  Sneton. 

tibusdehinc.^EKV.Bnd.addielerat.  12.  Lips.   Exempium   talis   grasc% 

Gymnatium.  Hac  occasione  yide  faciliutii  in  Seleuco  Nicatore  ap. 


576  ANNALIUM  ''^llf; 

XLVIII.  P.  Mario,  L.  Asinio  coss.  Antistius  praetory 
quem  in  tnbunatu  plebis  licenter  egisse  memoravi,  pro- 
brosa  adversus  principem  carmina  factitavit ,  vulgaTit- 
que  celebri  convivio,  dum  apud  Ostorium  Scapnlamepa- 
latur.  Exin  a  CossutianoCapitone,  quinupersenatorium 
ordinem ,  precibus  Tigellini ,  soceri  sui ,  reccperat ,  mae- 
jestatis  delatus  est.  Tum  primum  revocata  ea  lex  :  crede- 
baturque  haud  perinde  cxitium  Antistio ,  quam  impera» 
tori  gloria  quaesita ,  ut  condemnatus  a  senatu  j  interces- 

g3.  Ttim  ptimum  revocata  en  lex  credebatur,  Lege,  tum  primum  reifoatta  et, 
lex ,  credebatitrtjue  haud  peritide  exUium  AtUistio  ,  quam  unpcreUoH  fiLanam  ^puni^ 
tnsse,  Nec  muUuxn  abludil  Freinshemius. 

J08.  A.  1.  13,  3.  qui  etiam  Judaeis  a  correctio  sic,  Qi  alii,  aactore  Mo- 

praefeclis  gymnasiorum  pecuniam  ad  cero,  ^ua  corrigani ,  alii  cum  Miireto 

oleum  emcndum  daii  jnssit.  Ern.  quterei^et  :  Acidalius  credebaturqm 

Oleum  in  eo  gymnasio  praebitum  aut  quaesisse  :  FreiDsh.  credebaturtfue.,^ 

ad  ludorum  gymnicorum  ,    aut  ad  g/^na  ^ii£p*.'*fa  :  Jac.  Gronovinsde- 

thermarum  ,  quae  ibi ,  usum,  existi-  mquecredehcturque  gisieti  ^  uei,qiiod 

matP.  Faber  Agonist.  3,  i6.  iUe  etiam  in  contextnm  recepit.  Dc 

P.  ilfanb,  X.y#5intocoss.  Nomen  credtSaturque  haud  ambigo  :  nani 

hujus  primi  consulis  comipte  legas  nonlexquaesiYitgloriamNeroni,  sed 

in  vetusta  Persii  Tita  nuper  cumJn-  adensator  et  ipse  Nero  :  de  altera 

venalis  Scholiaste  ediia  ;  Decessit  partenihildttmdefinireandeo.Magii 

jPersius    VIII»  Kalend,  Decemhr»  tamen  inclino  in  guoBsitam,  Eteniiii 

Jiuhrio  Mario ,  Asinio  Gallo  COSS»  non  Tidetnr  dicere  velle  Tacitss , 

ficribe ,  Publio  Mario,  cui  cognomen  quid  homines  de  re  judicarint  antf 

fuit  Celsus.  Lips.  Cf.  etGrut.  Inscr.  eventnm,  sed  qnid  post  eventom: 

p.  1 106 ,  7.  ex  quo  videbant ,  Neronem  spe  ftl- 

Quem  in  tribunatu  licenter  egisse  snm  sua  et  adcusatorem.  Si  ante  can»- 

memoraui,  i3 ,  38.  Lips.  sam actam  sic credidissent ,  nihil  im- 

ui  Cossutiano  Cap,  De  hoc  n  ,  6.  pedisset ,  qno  minns  duriuJB  statne- 

^  3 ,  33 .  ren t.  Sed  offensio  Neronis  et  reacrip- 

Tum  primum  reuocata  etc.  Locus  tum  indicabat ,   volnisse  materiam 

Jiaud  dubie  vitiosus ,  eaque  de  caus>  habere  gloriae.  Atque  ante  qni  sciie 

fia ,  varie  tentatus.  Libri  non  magno-  poterant  ?  £b.n.  Bnd.  valgatnm  ba- 

])ere  -variant ,  nisi  quod  edd .  PuteoL  bei,  credebatur,  quce, . . .  gloriam  qua- 

JBeroald.  Alc.  ne  condemn,  ed.  pr»  sivit,     Freinshemii     emendationem 

exponeret,  pro  cxtWremr  ,•  utrum-  meam  feci.  Ryckius  probavit,  nec 

que  vitiose  :  denique  MS.  Flor.  ut  tamen  recepit. 

non  habet ,  quod  in  Guelf.  est  in  Intercessione  tribunida.  Interces- 

iitura.  (Bud.  habet  at.  )  Tentatur  sione  ipsiusCsesaris:  qniitacleniea- 


tl^  LIBERXIV.  577 

sione  tribunicia  morti  eximeretur.  Et ,  cum  Ostorius , 
c  nihil  audivisse,  »  pro  testimonio  dixisset,  adversis 
.estibus  creditum  :  censuitque  Junius  MaruUus ,  consul 
ilesignatus,  «c  adimendam  reo  praeturam ,  necandumqpe 
cnore  majorum.  »  Ceteris  inde  adsentientibus ,  Psetus 
Thrasea ,  multo  cum  honore  Caesaris ,  et  acerrime  in-* 
crepito  Antistio ,  a  non ,  quid(piid  nocens  reus  pati  me-r 
reretur ,  id ,  egregio  sub  principe ,  et  nulla  necessitate. 
obstricto  senatu ,  statuendum ,  disseruit.  Camificem  e& 
laqueum  pridem  abolita :  et  esse  poenas  legibus  constitu- 
tas ,  quibus ,  sine  judicum  saevitia  et  temporum  infamia, 
supplicia  decemerentur.  Quinin  insula,publicatisbonis, 
qno  longius  sontcm  vitam  ti*axisset ,  eo  privatim  mise- 
riorem ,  et  publicae  clementiae  maximum  exemplum  fu- 
turum. » 

94*  Quin  in  insula  publicatis  bcnis,  Quin  in  insulam  relegatus  publicalis  bonis 
cod.  Agric.  Deinde  puto,  eo  privatim  ul  miseriorem ,  ita  publicm  clementia  etc.  Nam 
«od.  Agr.  eo  pripotus  miserior, 

tiae  gloriam  pararet.  Lips.  Ad  inatar  Rlienanum    senatui.   Si    copula  et 

Augnsti  1,2.  abesset,  probarem.  nunc  senatu  ye- 

Junius  Marullus consuldesifftaXua.  rum  est.  Ern.  Bud.  senatu.  et  sic  jam 

Inter  suffectos  non  dubie  consules.  Puteol.  contra  Beroald.  senatui. 

Sed  in  hunc  ipsum  annum ,  Annaenm  Carnijicem  et  laqueum,  Respon- 

Senecam  et  Trebellium  Maximum  dent  illi  decreto ,  more  majorum  ne- 

CO88.  referuntTiridocti  inopereFas-  candum.  £x  quo  clare  discis,  quid 

torum  :  et  loca  sunt,  quae  annuunt.  punire  Tacito  more  majorum.  Lips. 

Ausonius  tamen  in  Panegyrico  Se-  Add.  Suet.  Ner.  3g.  Ern. 

nec»   consulatum  aperte  detrahit :  Quin  in  insula.  Hsec  lectio  a  Pi- 

DivesSeneca,  nec  tamen  consul,  ar-  chena  inducta ,  Telut  ex  ed.  Veneta 

ffseUtrrectiusquamprcedicahiturnon  Puteol.  Sed  in  ea  tBlquin  ininsu- 

erudiisse  indolem  Neronis ,  sed  ar-  lam  :  ut  in  MS.  Guelf.  ed.  Beroald. 

masse  scetntiam .  Quo  Joco  video  esse,  Alc.  Ccterum  yeram  puto .  MS.  Flor. 

qui  negationem  subtrahant,  legant-  quiin  insula.  Agr.  qui  in  insylam. 

que  :  Dives  Seneca,  tamen  consul.  £d.  pr.  quine  insula.  Rhenanus  ^um  . 

Lips.  V.  Pigh.  ad  a.  814.  et  Yinet.  insula,  quodomnes  usque  adPiche- 

ad  h.  L  Ausonii,quicon8ulessuffec-  nam  secuti  sunt.  £rn.  Bnd.  qui  in- 

tos  parum  curasse  yidetur.  sula. 

Obstricto  senatu.  Vett.  edd.  ante  JSo  priyatim  miserior,  Lego  :  eo 


578  ANNALIUM  J;^-^f 

XLIX.  Libertas  Tliraseee  serritium  aliorumnipit 
Et,  postquam  discessionein  consul  permiserat,  pedibos 
in  sententiam  ejus  iere,  paucisexemptis :  in  quibus  adu- 
latione  promptissimusfuit  A.  Vitellius,  optimum  quem- 
que  jurgio  laccssens  et  respondenti  reticeDS ,  ut  payida 
ingenia  solent.  At  consules,  pei^ficere  senatos  decretnm 
non  ausi ,  de  consensu  scripsere  Csesari.  Illc,  inter  pndo- 
rem  et  iram  cunctatus ,  postrcmo  rescripsit ,  u  nuUa  in- 
juria  provocatum  Antistium ,  gravissimas  in  principm 
oontumelias  dixisse  :  earum  liltionem  a  patrilNis  posui- 
latam,  et,  pro  magnitudine  delicti  poenam  statui ,  par 
fuisse  :  cetcrum  se ,  qni  severitatem  dccementium  imp^ 
ditums  fiierit,  moderationem  non  prohibere,  Statuerent 
ut  vcllent :  datam  etiam  absolvcndi  licentiam. »  His  at- 

95.  Datam  elitim  ubsolvcudi  licenUant.Legeratam  etabsoivefuUiicentiam,CeM 
•od.  Med.  habet  et. 

privatim  miseriorem  :  et  sermonis  ^mRdS9,ntadadcuMitorein  refertf, 

textus  iu  postulat.  Lips.  Recte  :  nec  non  adlegem  :  qni  noo  tam  exitiam 

dubitavi  rccipcrc.  Faernus  malebat  eo  &cto  qiUBTebat  ,  quam  gloriam 

futuru^ :  sed  adcusativi  cum  infini^  prineipi.SedlKmiini8Con8i1iamTfan- 

tivosunt  in  superioribns.  Ern.  wm  sentenlia  sabvertit.  Lips.  Ser- 

SHentium  aliorum.Wen.serfitium,  tntium  omnefl  edd.   ante  Rben.  qid 

At  velim  considcres,  srttin^  sana  haec  silentium  inYezit.  Non  bene.  Notior 

tota  narratio  sit.   Anlea  praedixit,  formnla  5i/entfiim  rum^re ,  imposnit 

tum  primum  revocata  ea  lex  cfede-  sive  ipsi,  sive  MS.  Bud.    librario. 

hatur,  quce  haudpcrinde  eriticm  ^n-  Pichena  bene  vetus  restituit.  Semsi» 

tistio,quamimperatonglnriam(/u(g'  est:  vAppno-i*  Paeti  f/cit,  nt  ceteri 

sitnt ,  ut  condemnatus  a  senatu ,  in-  quoqueUberedecernerent.Eur.Om- 

tercessione  tribunicia  morti  eximere-  nino  in  Bud.  siUntium ,  nnde  Rheo. 

tur.  Quid?  coudemnaiusne  Anlis-  At  servimim  feresic  i5,  61. 

tius  a  senatu  ?  Contra  video.  In  in-  Paucis  cxemft *.  Flor.  babet,  exep- 

sulam  seponitur.  Idem  intercessione  tis,  Forte,  exceptis^  Pichena  iofjuit. 

Caesaris  morti  eximitur  ?  Falsum.  Foret  id  sane  melius.  Sed  a  acrip- 

Nec  quidquam  in  tota  re ,  cfnod  Ne-  tura  illa  nihi]  exlrices.  Virgula  supff 

roni  clementiae  gloriam ,  s.-e^itiae  po-  e  omissa  est.  £d.  pr.  exeptis.  Erx. 

tius  invidiam,   parere  possit.  Ego  SicetBud. 

■anc  aestuo  :  nec  cuncum  ropcrio  huic  Et  respondenti  reticens.  Sic  etiam 

nodo.Nisi  placet  cum  JoSiJi  Mcrcero  LiviusaS,  i2.ubiv.  J.Fr.Gron.ERX. 

eIegantissimojuYcoum1egi;<7(ia/idM</  Vula  etinm  absohendi,  Meliust 


l:S:r  LIBERXIV.  Srg 

cjue  talibus  recitatis ,  el  offensione  manifesta ,  non  ideo 
aut  consules  mutavere  relationem ,  aut  Thrasea  decessit 
sententia ,  ceterive ,  quae  probaverant ,  deseruere :  pars , 
ae  principem  ob  jecisse  invidiae  viderentur ;  plures  numero 
luti ;  Thrasea  sueta  firmitudine  animi ,  et  nc  gloria  in- 
tercideret, 

L.  Haud  dispari  crimine  Fabricius  Veiento  conflicta- 
tus  est ,  «  quod  multa  et  probrosa  in  patres  et  sacerdotes 
composuisset ,  iis  libris  ,  quibus  nomen  Codicillorum 
dederat »  Adjiciebat  Talius  Geminus ,  adcusator  :  a  ven- 
ditata  ab  eo  munera  principis ,  et  adipiscendorum  hono- 
rum  jus. »  Quae  caussa  Neroni  fiiit  suscipiendi  judicii : 
convictumque  Veientonem  Italia  depulit,  etlibros  exuri 

C*Kji8,  datametiamabs.  licentiam,  seryata  et  permissa.  Scilicet ,  quia 

s.  Nam  sic  MSS.  Flor.  (Biid.  a  supremis  illis  tabulis  et  yoci,  danda 

t.  ra.)  Guelf.  edd.  pr,  Puteol.  Ber.  yidebatur  aliqua   libertas.  Frenum 

Alc.  idque  beoe  restitnit  Piebeiia ,  iojioere  senatus  Toluerat ,    sed  ille 

Ablativi  sunt  a  Rhenano.  hbmntM  idem  princeps.  ut  Suet.  ait  c.  56.  de 

dicitur  illa  quidem  etiam  Ul  bonani  inhibenda  testamentorum  licentia  ne 

partem  apudnostmmy  Qt!l  9  a6»  Md  senatus  quidtjuam  constitueret ,  in^ 

forte  hic  non  absnrdum  sit»  exiati-  fe7vmt>.£aenimgermanalectio,ger- 

mare ,  data  operaambiguitatem  qaa»->  mana  mens  ejus  loci :  non  ut  vir  doc- 

sitam .  Ceterum  in  Guelf .  ( it.  ed.  Put.  tus  substituit ,  scommatorum,  Exem- 

Ber. )  est  et  pro  etiam ,  fortasse  me-  pla  in  Tacito  passim ,  de  iis,  qui  su- 

litis.  Vide   tamen   ad   c.   36.  extr.  premis  tabulis  multa  atrocia  in  Ma- 

'Ern.  cronem ,  in  Tiberium ,  aliosque  po- 

Pahricius  Veiento,  Putoillum  esse,  tentes ,  composuerint.  Hoc  exemplo 

qui  A.  Fabricius  Dioni  dicitur :  qui-  crgo  maledicentise  suse  cayens  Veien- 

que  ,  prcBior ,  canes  circensibus  ad  to ,  inscripsit  opicos  et  Oscos  eos 

currus  adjunxit  pro  equis.  Lips.  Ryc-  libros  Codicillos.  Lips. 

Iiiusde  eolaudatPHnium  ep.  4»22.  Talius    Gem.    Muretus   Tolebat 

JuvenaL  Sat.  /\,  n3.  Mox  bene  Pi-  T.  ^Uius,  idqueolim  probabat  Lip- 

chena  quod  multa  e  MS.  Flor.  pro  sius,  rejecitpostea.  Necspernendum 

qui  m.  Sic  etiam  ed.  pr.MS.  (Bud.)  putat  Ryckius,  proferens  ex  inscr. 

Guelf.  Ern.  Bud.  Vegento,  vetere  Q.  ^Llium  Max.  consulem. 

Nomen  CodiciUorum dederat.  No-  Talia  occurrit  ap.  Murator .  p.  i5oi, 

to,  fuisse  morem,  uti  in  testamentis  a.  Mox  MS.  Bud;  et  Guelf.  a  manu 

convicia  quaedam  et  probra  liberius  sec.    vendicota.    Male.    Post    idem 

i>criberent:quaeantciAugustuminob-  Guelf.  indicii.  £rn. 


38o  ANNALIUM  f"'* 

jussic,  conquisitos  lcctitatosquc,  donec  cum  pericalo 
parabantur  :  mox  liccntia  habendi  oblivionem  adtnlit. 

LI.  Scd  gravesccntibus  in  dics  publicis  malis,  sobsidia 
minuebantur  :  concessitque  vita  Burnis ,  incertum  vale- 
tudine ,  an  vcneno.  Valetudo  ex  eo  conjectabatiu* ,  quod 
in  se  tumescentibus  pauUatim  faucibus  ,  et  impedito 
meatu ,  spiritum  finiebat.  Plures ,  jussu  Neronis ,  qaasi 
remedium  adhiberetur ,  illitum  palatum  ejus  noxio  me- 
dicaminc ,  adhcverabant :  et  Burrum ,  intellecto  scelere, 
cum  ad  visendum  eum  princeps  venisset^  adspectum 
ejus  aversatum,  sciscitanti  hactcnus  respondisse ,  crE^ 
me  bene  habeo. »  Civitati  grandc  desiderium  ejus  loan- 

96.  Quod  ia  se  lumescenlibus  paullalim  faucibus,  In  se  noa  plicebat.  Patiiiui 
quod insuetum  tumescetUilus.  vana  tumens  apud  Yirgil.  11,854.  Sic  rarum  saspe  alili. 
Vid.  Ann.  a,  i5.  Scd  in  ve  probum  est.  Seneca  ep.  95.  de  crapnla  ;  Inde  su^ffiait 
luridte  bilis,  et  decolor  vuliuSj  tabesque  in  se  putrescentium^  et  retwli  digitiai0if. 
eulis  obngescenlibus,  Deinde  spiiitus^niebat ,  nt  6,  5o. 

Valetudine  an  veneno,  Sic  Rhen.  tiali  sequentia  yerbi.  Deniqae  hcc 

exscripiura,  utait,  regiicodicis,  i.e.  conjecerant  homines  post  mortem 

Bud.  quod  secus  rst ,  nam  is  clare  ha>  Burri.  Itaqne  meiius  Jinierat ;  qood 

hctvalitudineautveneuOfMlVnXeoX.  et  sequentia  desiderant.  Erh.  ^n*- 

Beroald .  mam  finire  Ovid.  dixit  Mct.  7,  Bgi . 

Qiiod  in  se  tumescentihus .  Mure-        Illitum  palatum  ejus .  JEjjus  hsiiesDi 

tus  corrigit  intumescentibus .  Placet.  MSS.  Flor.  Guelf.  et  edd.  vett.  ante 

Certe  in  se  vitiosum  est.  Ern.  In  se  Rhen.  qui  auctoreMS.  Bud.  delerit, 

idcm  cssc  ac  per  se  autumat  liiller.  ut  mox  eum.  Tacitus,  etsi  breTitatem 

Kac.  39.  Sic  perse  quxdam  intumes-  alias  affectans,  libentcr  boc  prono- 

cere  docet  Celsus  7  ,  2.  i.  e.   viiio  mine  sine  necessitate  utitur,  ut  sopra 

intus  orto.  jam  notavimus.  Item  infra  hoc  capite 

Impedito  meatu  spiritum  Jinielat.  veterem  imp.  aUfueinJl  in  eo  secutus. 

Haec  corrupta  esse  credo  ,  legendum-  Cicero  et  Livius  sine  in  eo  dixissent 

que  :  et  imped.  meatu  spintus ,  /i/i/e-  c.  Bg.  talem  eum  centurio  trucidavit. 

hat  ,    sivc   eliam  finierat.   Spirilus  Suificicbat  talem.  c.  6a.  accitum  eum 

weare dicilur,  ut  ap.  Curtium  3,  5.  Ccesar  admonet.  Ciceroni    et  LiTio 

Finire  aulem  simplicitcr  pro  mori,  suffccisset  accitum  Cofsar  admonet : 

nostcr  cum  aliis  dixit  6 ,  5o.  Id  igno-  quamquam  et  Livius  interdum  fine 

rans  librarius  e  spiritus  fecit  spiritum.  nccessitatc  pronomen  addit.  V.  not 

Adjuvai  MS.  Guelf.  in  quo  cst  spi-  ad  Suct.  CaBS.  7.  Ern. 
ritu,  Litcra  s  absorheri  potuit  ah  ini-        Aspectum  ejus  afersatum ,  sciscp- 


1:1^.'  LIBER  XIV.  58i 

»it  ,  per  memoriam  virtutis ,  et  successoram  alterius 
f^nem  imiocentiam ,  alterius  flagrantissima  flagitia  et 
i.dulteria.  Quippe  Caesar  duos  preetoriis  cohortibus  im- 
posuerat :  Fenium  Rufum ,  ex  vulgi  favore  \  quia  rem 
Erumentariam  sine  quaestu  tractabat :  Sofonium  Tigelli- 
aum ,  veterem  impudicitiam  atque  infamiam  in  eo  secu- 

97.  Sine  gtuestu  tractabat.  Forte  sine  questu.  Sine  qaerela  plebis.  Infra  c.  60., 
Mmde  crebri  guestus,  nec  oceuUi,  pervuigum,  —  98.  Peterem  unpudicitiam  atgue 
€s^£gmimm  iu  eo  secuius,  Forle  veterem  in^mdicitite  atgue  infamice  vitam  in  reo  sec. 

Esmtique  hactenus  reaporuHise,  Ego  malebat    tracten>erxit.   Imino    trac^ 

mtm  bene  habeo.  Ueinsius  sio  diBtin-  tarat.  Exur.  Bud.  tractabea. 

^pit  i  scisciiantiefue  y  hactenus,  res^  Sofonium  Ti^Uinum.  Tigellinum 

^ruUsee^egpmehenehabeo.KcoXei  libri  appeUant,  et  Graci,  qnibua 

«t  iUod  hactenus ,  ut  Burri,  non  Ta-  semper  TiysKktiot.  Sopronium  cor- 

«iti  ,  etia.ii  praefert  AureUi  lectio ,  ruptc  e])itoma  Dionis :  Ofonium  Ta- 

^erba  itta ,  hacteruts  ego  me  bene  ha~  cit.  H.  i ,  73.  Qiiod  ait  de  yetere  in- 

ieoy  alio  cbaractere  formau  eziii-  fanaia,  inteUigit,  credo,    stnprum 

Ibtaia.  Commode   tamen  ,   hactenus  cjus  cum  Agrippina  matre  Neronis : 

respondisse ,  potest  exponi ,  hoc  tan-  qua  caussa  a  Caio  in  exsilium  putsus. 

iani.Vide  Observ.  in  Eccles.  cap.  aa.  DioSg,  a3.  Iv  toutoic  Sk  «roTf  ^w^ 

la  eo  autem  responso  quae  vis  sit,  youe^i ,  ie«ti  0  TiySKhifcs  e  Zflf^ovioc, 

dicet  Seneca  Epist.  a^.  sicui  iiium  ««  ««ti ' Ayf inrjrhni  /«fjUoi;^fi/»»( ,  ff|t- 

Ch,  PeMnpeU  socerum  Scipionem,  qui  wiraf,  Mentio  clara  hominis  ,  immo 

contrario  in  Africam  vento  reiatus ,  brevis  Titae  descriptio ,  in  sc^oliaste 

cum  teneri  navem  suam  videret  ab  veteri  JtiTenalia  ad  versum  i ,  i55. , 

koMiibus ,  firm  se  transverberavit ,  Pone  TigelUnum,  C,  Falcinius  (  cop> 

et  quarentUtus ,  ubi  imperator  esset ,  rigendum ,  C.  OJbnius  )  TigeUinus  , 

Imperator,  inquit^  hene  se  habet.  Fbx  patre  Agrigentino ,  Scylaceum  reie- 

heec  iiium  parem  majorihus  fecit  et  gatus  juvenis ,  egens,  verum  admo^ 

fataiem  Sdpionibus  in  Africa  gfo-  dum  puicher,   in   concubinatum  a 

riam  non  est  interrumpi  passa ,  etc.  Bincio   et    Lucio  Domitio  maritis 

Gron.  Hoc  verum.  Sed  MS.  Fior.  Agrippinas  et  fiUtnas  sororum  Ceesa" 

(  et  Bud. )  et  ed.  pr.  faabent  scisci"  ris ,  atqiie  in  utriusque  uxoribus  sus- 

tanti,  sine  copula  que :  quod  secutus  pectus,  oh  hoc  urbe  summotus.  Plura 

aam.  Mox  ed.  pr.  flag/itia  aduUima  :  iilic  vide ,  sed  hsBC  corrige :  a  Vincio 

Titiose  pro  adulteria.  Etiam  a  Flor.  et  Lucio.  Ilemque  Agrippinas  et  Lii- 

abeat  copula.  Sed ,  nisi  Tacitum  pa-  viw  sororwn  C.  Ceesaris»  Nihi)  cer- 

mmaccuratescripsisscdicamus,  hic  tius.  Nam  M.  Vinicius  Liviam  Ger- 

aliod  quid  latet.  Nam  adiUteria  sunt  manici  filiam  uxorem  habuit,  et  L. 

inflagitiis.  Nisi  vero  voluil  geoeri  Domitius  Agrippinam.  Tacitus  6^ 

hanc  speciem  addere,  ut  in  quam  in  4^*^^^™'^^8^'^^°^''^™™^^^P^™ 

primii  flagitiosos  esset.  Post  Rhen.  odoror  .  in  Egesippi  4  9  30.  ubi  ds 


tl\m:  LIBER  XIV.  S85 

deor ,  grande  hujas  rei  pretiiim.  At  tu  gratiam  immen- 
sam ,  ,innumeram  pecuniam  circumdedisti :  adeo ,  ut 
plerumque  intra  meipse  volvam  :  egone,  equestri  et 
provinciali  loco  ortus,  proceribus  civitatis  adnumeror? 
Inter  nobiles ,  et  longa  decora  praeferentes ,  novitas  mea 
enituit?  Ubi  est  animus  ille ,  modicis  contentus  ?  Tales 
liortos  instruit ,  et  per  haec  suburbana  incedit ,  et  tantis 
agrorum  spatiis,  tam  lato  fenore  exuberat  ?  Una  defensio 
occurrit ,  quod  muneribus  tuis  obniti  non  debui. » 

LIV.  «  Sed  uterque  mensuram  implevimus ,  et  tu , 
quantum  princeps  tribuere  amico  posset,  et  ego,  quan- 
t!im  amicus  a  principc  accipere.  Cetera  invidiam  augent. 

io3.  Nouitas  tnea  enituit,  Enticuit  cod.  Agr.  non  male.  Taaq^iiam  sabito  exortai 
aoTitas.  —  104.  Et  per  hac  suburhana  incedit,  Scribe,  et  pleraque  suburb,  insedit, 
J^iUatn  insidere  Aoo.  4*  67.  i^,  54.  —  io5.  Cetera  invidiant  augent,  Cod.  jkgric, 
cctenun  invidia  agimur  pro  anginuw,  vel  tangimur, 

circuindare  apud  nostrum  dabit  In-  unde  non  omnino  spernendum  pu- 

dez.  Unde  sciat  £m.  in  Bud.  legi  me  tem.  Ed.  pr.  etiam  talis,  In  yerbo  z/i- 

ipse  y  non  capio.  Saltem  in  Castigat.  cedit  est  significatio  ostentationis  et 

Rhenanus  id  tacet,  nisi  forsan  in  edit .  superbiee,  de  qua  saepe  viri  docti  dixe» 

saa  priore  a.  i5ig.  dederit,  quae  in  re.  V.  Cort.  ad  Sall.  Jug.  3i.  Fenbre 

altera  a.   i544*  desiderantur.  Prior  possis  etiam  ad  reditus  ex  agris  re- 

18  ta  mihi  non  ad  manus.  ferre  :  primum  propter  epithetoii 

Longa  decora.  I.  e.  antiqua.  v.  ad  loto  :  deinde  quia  c.  55.  horU,fenus 

c.  3i.  (d<ecorvz  sunt  majorumimagines  *t  viUce^;  nuUa  ag^rum  mentione. 

et  eoram  honores,,res  gestae.  Sed  Ern.  Exstruit  habet  et  cod.  Agr. 

MS.   Flor.  et  ed.  pr.   cura,  quod  Sed  Bud.  Mwtruix.  De  his  Senecae  di- 

J.  GronoviusTactum  conjicit  ejura,  vitiis  vid.  et  Juven.  Sat.  10,  16. 
Mox  MS.  Reg.  et  ed.  pr.  emicuit.        Ceterain(fidiamaugent,MS.F\ou 

Erh.  Bud.  decora  a  2.  m.  Idem  eni-  a§ent ;  quod'  J.  Gron.  factum  putat 

tuit.  c^  alent.  Sic  et  ed.  pr.  ubi  antiqua 

Hbrto*  mrfrMif.  Vides  hic  opes  Se-  manus   correxit   augent.    Confundi 

■ecae  in  villis ,  agris ,  pecunia.  Sed  agere  et  aUre ,  notum  est.  V.  viros 

«|uid  est  instruit?  referri  ad  statuas,  doctos  ad  Cicer.  pro  Arch.  c.  7.  et 

tabulas,  aliumque  omatum  potest :  Virgil.  Mn.  5,  23 1.  Nec  agent  ab- 

etsi  Flor.  codex ,  exstruit :  quod  ad  surdum ,  aut  ab  h.  1.  alienum.  Dici- 

aedificia  ibi  superba  et  nova,  Lips.  tur  enim  pro  acuere,  excitare,  inci- 

ExstruitcXimMS,  Flor. habeted. pr.  tare ,  § pf^-ijiiv.  V.  Gebh.  ad Liv.  10, 

Simile  supra  fuit,  hortos  extoUehat :  i^-  Sed  tamen  augent  vernm  pato, 

2.  25 


586  ANNALIUM  *"•••«• 

A.  G.  63. 

Quae  quidem,  ut  omnia  mortalia ,  infra  tnam  magnita-* 
dinem  jacent ;  sed  mihi  incumbunt :  mihi  subyenieDdain 
est.  Quomodo  in  militia ,  aut  yia ,  fessus  adminicolum 
orarem;  ita,  in  hoc  itinere  yitae,  senex,  et  leyissimis 
quoque  curis  impai*,  cum  opes  meas  ultra  sustinerenon 
possim,  prsesidium  peto.  Jube  eas  per  procuratores  toos 
administrari ,  in  tuam  fortunam  recipi.  Nec  me  in  patt> 
peitatem  ipse  detrudam ;  sed  traditis ,  quorum  iiilgore 
praestringor,  quod  temporis  hoitorum  aut  yillarum  cur» 
seponitur ,  in  animum  reyocabo.  Superest  tibi  robuT)  et 

106.  In  mUiUa  tmt  viafsssiu.  MilUU»  aut  viafessus  pvto.  Cod.  kgncinmtik 
lab^n  aut  viafesnu, 

cai  noQ  raro  in  MSS.  agere  substi-  tum  est  optof^,  el  nom^n  ex  ftuio 

taitur ,  ut  ap.  Livium  ,  1.  c.  Vid.  ibi  sortitus  est.  Legoque ,  a  tnbuno ,  m»* 

Drakenb.  item  ad  3 ,  3.  27 , 9.  Add.  Utemtfue  ex  eo  tempore.  Lips.  Mox 

infra  ad  c.  58.  eiiam  i5,  lo.  |>ro  ed.  pr.  potmmm  Post  eas  abest  a 

augeretur  ed.  pr.  ageretur,  Nec  fii-  Guelf.  Erk.  Bnd.  pro  quofnodo  male 

turum  hnic  loca  conTenit*  £rn«  Bud.  quo.  Dein  eas  non  habet.  Per  admi' 

augent*  Bene.  nicubun  in  militia  J.  Fr.  Gron.  Kfe- 

Injrm  tusun  magn,  jacent.  Jacent  rente  et  probante  Rjckio ,  pothil 

et  mox  incumbunt  MS.  Guelf.  (et  cauasariammissionemintelligit.Vox 

Bad.)edd.  pr.Puteol.Beroald.Alc.  ipsa  adminicuU  petita  ex  agrioiil- 

ut  ad  cetera  referantur  :  cpiod  res-  tura.  Y,  Sen.  de  Clem*  2,7. 

titui.  Adjuyant  mortaUa ,  quae  me-  In  tuam  fortwuun  recipi,  Noa  i& 

lius  de  bonis  humanis,  quam  de  vi-  fiacum  publicum,  ut  proscriptonim 

tiis,  velut  invidia  ,  capiuntur  ;  item  bona.  V.  Gutherius  de  Officiis  do' 

sequentia  :  quomodo  in  miUtia  etc*  >nu>  Augustas  3  ,  37«  p*  m.  .784* 

in  primis  yerba,  cum  meas  opes  uUra  Quorumfulgore  perstringori  Gai- 

susUnerenonpossim,Ceteraqms  smt,  negieterus  Diss.  ad  >l^rian.  p.  Sao. 

vid.  c.  56.  extr.  Ceteri  libri  edd.  ha-  corrigit prwstringor.  Vemm  TideCar. 

bent  jacet  et  incumhit  :  quse  lectio  Oic.  Vatin.  10.  Dignitas  et  spiemhr 

oria  est  ex  eo ,  quod  ad  inuidiam  re-  ptxestringebat  oculos   Vatinii  :  ubi 

ferri  putabant.  Ern.  simiJiter  quidam  MSS.  et  edd.  pers- 

Quomodo  in  militia.  Intellegit  op-  trin^hat.  Adde  Drakeab.  ad  Silii» 

tiones^  quia  adjutores  centurionibus  i ,  358.  Sensus  est :  relictia  iis ,  q«o- 

dati.  Festum  corrigo,  Optio  qui  nunc  rum  invidia  mihi  obest,  tempns  omne 

dicitur^anteaappeUabaturaccensus.  animo  impendam,  quod  hortomn 

Is  adjuLor  dabatur  centurioni  a  tn-  et  villarum  cura  absumit.  Erf.  Bnd. 

huno  militum ,  qui  ex  eo  tempore  ,  perstringor.  Sed  omnino  prastnn- 

quem  veUrU.y  centurionihus  permis-  gor  rectius ,  qnod  et  Bip.  recepere. 


lc.r  LIBERXIV.  387 

:ot  per  annos  nixiim  fastigio  regimen :  possumus  senio^ 
:^s  amici  quieti  respondere.  Hoc  quoque  in  tuam  glo- 

X07.  Et  lotptT  annos  nixiun  fnstigii  regimen,  Forte  et  in  tuta  tot  per  annos  eni- 
mm/aMigU  Kgimen,  Visunt  fasUgii  cod.  Agr.  i5,  99.  Omissis  pradpitilmt  tula  et 
xalauaria  capessere,  —  108.  Possumus  seniores  amici  quiete  respondere,  Puto  quie- 
lent  per  te  spondere,  vei,  at  Lipsius,  fure  spondere  :  vel  quietem  respondere  cod. 
h^,  ▼.  GroD.  Obs.  >,  4*f  quietem  curis  spoudere;  pauUo  ante,  levissimis  curis 
ifnparem^  se  dixit ;  yel ,  quieti  respondere,  Sc  ad  quam  nos  senium  ipsom  invitat. 
fa»ornon  respondei  meritis ,  Horat.  Ep.  9,1,9,  optatis /brtuna  respondet  Gicer» 
•d  Fpm.  ep.  9  y  I.  et  Aimilia. 

JSt  tot  per  annos  nixum  /astigii  dicta  sint ,  et  sine  ofTenflione  Neronis 

regimen.  Spec  yitiosa  esse,  facile  ii^-  dica  potuerint;  et  ne  visum  factum 

telliget ,  qui  attenderit  perspicueque  sit  e  nisum,  ut  factum  passim  in  libris 

Tolet  interpretari,  coqseryata  lati-  Teteribus.  V.  Hcins.  ad  OTid.  A. 

nitate.  Nam,  quod  Maphaeus,  per  A.  a,66o.  Drakenb.  adSil.  5,  aS^? 

tot  annos  sustinuisse  imperii  onus  :  item  ad  Livium  pluribus  locis.  Inte- 

Gronovius  Obs.  9 ,  4*  hene  magno  rim  nibil  melius  aut  yidi ,  aut  ipse 

tesipore  fundata  poteniia  :  bonus  ezcogitare  potui.  E&n.  IQUer.  Rac. 

sensus  est ;  sed  e  conteztu  sumptus ,  10*  legit  fixum /astigii  regfmen ,  eo 

HOB  e  Terbis  ipsis ,  in  quibus  ille  non  sensu ,  quo  ap.  Gic.  Ac.  Q.  4  >  9>  ^ta' 

inest.  Nec  probabilis  Grolii  conjec-  bilef  quodmovere  nuUn  ratio  ^ueaf, 

tora enitum/astigio  i.  e. ad fastigium.  et  pro  Rabirio  9.  Verum ,  quae  addit 

Grotianae  sententiae  soiEceret  nixum,  de  imperiis  ex  stoica  <io«trina  fato 

Cicero  Planc.  a8.  huc  per  me  nixus  fixis ,  ab  hoc  loco  suot  aliena.  Probo 

ascendi.  Sed  iUa  sententia  ab  h.  1.  emendatJ4^em  Bip.  nixum  fystigio 

aliena.  Idem  iUe  J.F.GronoYiusap.  i.  e.  imperatoria  digniute.  Faycnt 

Ryckium  conjicit  nixumjastigio :  at  buic  sentenlisB  loea  nostri  i4,  i. H.  x, 

fasdgiwn  dictum  sit  pro  imperio ,  16.  a ,  76.  Sed  iu  jam  Rjckius  Gum 

potentia ,  ut  i5 ,  i .  Sed  et  hic  manet  J.  Fr»  Gronovio. 

difficultas,  quod  non  conyenit  ^  Possumus  seniores  amici.TXc/am* 

per  annos.  lilud  mihi  yidetor  esse  quequaqueplacet.Vatic.^ttiete»»praB- 

clamm ,  hoc  quaeri  :  an  Nero  jam  per  fert.ForteaB,  possumus  seniores  amici 

6e ,  «ine  Senecae  auzilio ,  possit  impe-  ipdetemjure  spondere,  Fuit,  cum  in- 

Mrc.  Ei  sententiae  quae  lectio  vel  cor-  culcaum  yocem  e  sequenti  Ijmea  pu- 

rectio  maxime  conYenit,  ea  est  op-  tarem,  legeremqne  rejecta,  ^wscimu^ 

tima.  Sed  ei  sic  satis  congruit  lectio  seniores  amici  qtdetem,  Quid  si,  quie- 

MS6.  ( Bud. )  Agr.  Guelf.  ed.  pr.  tot  tem  respondere?  Apuleius  phraseos 

perannosvisum/asiigiiregimen.Vi'  hn)us  approbator  Apol.  2.  Hascine 

disti,  inquit,  tot  per  annos,  quo-  gratias  bonus  filius  matri  respondes  ? 

modo  summnm  imperium  traciari ,  Lips.  At  tu  yide^fei  lubet,  Obsery.  2, 

jrespublica  regi   debeat,   habesque  4*  ^i^on.  Ibi  aic  interpretatur  :  nos 

adeo  usum  rerum  idoneum ,  ut  tibi  senioresamicisatisfacimus  tibietiam 

non  amplius  opus  sit  auxilio  meo.  quiete,  otium  lacesseiido,etin  reli- 

Sed  yereor ,  ut  satis  prudenter  isU  qnum  yiribus  tais  ooiifidendo.  Qusb 

2D. 


388  ANNALIUM  t-"-^"^ 

A.  G.  w« 

riam  cedet ,  eos  ad  summa  vexisse ,  qui  et  modica  tokr»' 
rent.  » 

LV.  Ad  quae  Nero  sic  f erme  respondit :  «  Quod  medi- 
tatae  orationi  tuae  statim  occurram,  id  primum  tuimune 
ris  habeo,  qui  me  non  tantum  praevisa,  sed  subila 
expedire  docuisti.  Abavus  meus ,  Augustus ,  Agrippse 
et  Maecenati  usurpare  otium  post  labores  concessit :  sed 
in  ea  ipsa  aetate,  cujus  auctoritas  tueretur,  quidquid  iliud 
et  qualecumque  tribuisset :  attameu  neutrum  datis  a  se 
praemiis  exuit.  Bello  et  periculis  mernerant :  in  his  enim 

109.  Qui  et  modica,  Lege  gui  e  re  modica  tolerarent,  Atm,  4 ,  40. ,  on  oi  UAfen 
penatibtu  tolerandiun  haberet. 

sane  interpretatio  valde  arridet.  Sed  fleinsius  egregie  conjicit  guieti  rei- 

tamen  hic  restat  mibi   scrupulus  ^  pondere.  Sic  et  Bip.  Hiller.  Rac.  10. 

quod  ita  sententia  haec  non  satis  apta  volebat  qiUetem  retinere. 

argumento  Senecae.  Vult  abire  cura  jid8ummavexisse,l[LeiiiB.eife7nise. 

reip.  h.  e.  ad  quietem  et  otium  re-  Non  male. 

dire.  Tu  vales  a:Utis  robore ,  et  ha-  Qui  tolerarent.  Sic  ed.  pr.  Rhen. 

besimperinm  satisfirmum.  Ergoego  (e  Bud.  )  et  seqq.  at  Puteol.  Ber. 

senex  possum  deponere  illud  onus.  Alc.  tolerarunt,  et  sic  fuit  in  Guelf. 

Qnod  sane  non  satis  commode  vide-  a  man.  pr.  £rn. 

tur  exprimi  per  sausfacere  quiete.  jivus  meus  jiugustus,  Legam ,  ot 

Etiam  MSS.  Vatic.  Bud.  ed.  pr.  ha-  supra,  abavus,  Lips.  Quod  rescripsL 

bent  quietem :  forte  et  Flor.  quod  Byckius  mire  :  auos  latina  Uneua 

plerumque  ille  cum  pr.  ed.  consen-  etiam  ultra  secundum  cradum  Txxat. 

tit.  Non  abhorrebat  animns  a  con-  Recte.  Verum,   ubi  pro  majoribos 

jectura,Tacitumscripsi8se,^05*M»K<5  ponuntur,  et  non  nisi  in  plurali : 

seniores  amici  quietem  repetere  vel  avum  meum  posse  de  alio,  quam  dc 

resumere.  Error  in  verbo  oriri  po-  mei  parentis  patre,  dici,   id  vero 

tuit ,  quod  mox  est  respondit :  quiete  ctiam  atque  etiam  nego.  Mox  MS. 

primus  edidit  Puteol.  idemque  exhi-  Flor.  (  et  Bud. )  ac  tamen  ,  qood  et 

jbet  Guelf .  Sed  sensus  forte  est  j  pos-  Mureto  et  Acidalio  placebat.  Vnl- 

sumus  vicissim  quietem  sumere ,  vel  gatum  probo.  Mox  in  ea  ipsa  letetie. 

quiete  uti ,  posteaquam  tu ,  nobis  la-  An  ipso  ?  Ern.  Ipse  cod .  Agr.  Pro- 

borantibus  cpiievisti ;  quod  respon-  bant  Faem.  Heins.  LalL 

dere  esse  potest  e  Graecorum  imita-  Quicquid  iliud  etc.  lUud  abest  a 

tione,  qui  ivT#(rTpsq)fi?  sicdicunt,  cod.   Agr.    Faemus  malebat  ilUsy 

et  ifT#<rTpoq)at.  Et  sic  alii  quoque  quod  p]acet  Lall. 

respondere  dixere.  Broterius  mavult  jBe//o  et  periculis  meruerant.  Sic 

€umFetsxyio  quietemrespicere.EsLS,  Guelf.  ed.  pr.  Rhen.  (e  Bud.)  et 


tl:lt  LIBER  XIV.  589 

Juventa  Augusti  versata  est.  Nec  mihi  tda  et  manus  tuae  , 

^efuissent,  in  armis  agenti.  Sed  quod  praesens  conditie 

poscebat,  ratione,  consilio,  prseceptis  pueritiam,  dein 

juventam  meam  fovisti.Et  tua  quidemergame  munera, 

dum  yita  suppetet,  aeterna  erunt :  quae  a  me  habes,  horti 

ct  fenus  et  villae ,  casibus  obnoxia  sunt.  Ac ,  hcet  multa 

Tideantur ,  plerique ,  haudquaquam  artibus  tuis  pares , 

/plura  tenuerunt.  Pudet  referre  hbertinos ,  qui  ditiores 

spectantur.Unde  etiam  ruborimihi  est,  quod,  praecipuus 

caritate  j  nondum  omnes  fortima  antecellis.  » 

L VI.  «  Verum  et  tibi  valida  aetas ,  rebusque  et  fruc- 
tui  rerum  sufiiciens  :  et  nos  prima  imperii  spatia  ingre- 
dimur :  nisi  forte  aut  te  Vitellio  ter  consuli,  aut  me  Qaudio 
postponis.  Sed^quantumVolusio  longa  parcimonia  quae- 

- 10.  El  manus  tuee  defidssent,  Meums  tua  defuisset, 

seqq.  At  Puteol.  Ber.  Alc.   hellis,  terpretatio  Tulgati  inisiplura  Vitel- 

Acidaliusautemputabate^cidisseat.  lio  te  accepisse,  me  plara  Glaudio 

£st  euim  objectio.  £rn.  dedisse  ]>utas,  angustior  est ,  quam 

Et  tua  qtddem  etc.  Primum  non  proreet  antecedentibus.ERK.  Vulg. 

redundat ,  ac  psne  ineptnm  est>  dum  profponis  tuetur  post  Salinerium  Pi- 

wta  suppetet.  Vereor  ,  ut  genuinnm  chena.  In  postponis  recentiores  om- 

sit.  Deinde  ed.  pr.  ohnoxice,  et  mox  nes  conspirant.  (  *  Etiam  D.  de  La- 

injerre  pro  rejerre,  Mox  rubori  mihi  malle. )  Bud.   prceponis,  Agr.  an- 

'est  et  Livius  dixit  4^,  i3.  Ehn.  teponis, 

StJructuirerumsufficiens,Fructui        Vohuio  longa  parcimonia.   Dixi 

contraJCtnmparisiensem, quiyurac-  snpra  :  addo,  hoc  nomen  inVatic. 

<ui  corrigebat ,  late  defendit  Salma-  constanter  semper  scribi ,  Folusino, 

sius  ad  Jus  Att.  et  Rom.  c.   i6  ,  Porro  de  diyitiis  Volusiorum  Silii 

p. .  373.  £rn.  egregius  locus  est ,  huc  alludentis  5 , 

Claudio  prceponis,  Si  quid  video ,  261.,  Occumhis,  generose  Volux,  nec 

aut  negatione  insita  scribend.  non  clausa  repostis  Pondera  thesauris , 

prceponis  :  aut  mutandum  in  post-  patrio  nec  regia  qwmdam  Mrceful- 

ponis.  Gerte  et  Nero  judicio  ante  ^ns  Aore  et  possessa  mapalia  soli 

Claudinm  :  et  Seneca  omni  re  ante  Profuenat.  Lips.  Broterius-  corrigit 

. Vitellium.  Lips.  Postponis  et  aliis  pla-  vel  quajUum  aut  et  q,  cum  Acidalio , 

.citum.  £t  id  esse  in  MS.  Fl. auctor  quod  placet.  £d.  pr.  Volusino,  £rn. 

.J.Oron.  in  Reg.  Broterius,  qui  re-  In  Bud.  a  a.  m.  sed  si  q.  Agr.  sed 

cepit  in  textum,  quem  sequor.  In-  an,  q. 


Sgo  ANNALIUM  ^;^-jf- 

sivit  9  tantum  in  te  mea  liberalitas  explere  non  potest 
Quin ,  si  qua  in  parte  lubricum  adolescentiae  nostree  de- 
dinat  y  reyocas ;  ornatumque  robur  subsidio  impensius 
rcgis.  Non  tua  moderatio,  si  reddideris  pecnniam;  nec 
quies ,  si  reliqueris  principem ;  sed  mea  avaritia ,  mee 
crudelitatis  metus ,  in  ore  omnium  versabitur.  Qaod  si 
maxime  continentia  tua  laudetur ,  non  tamen  sapienti 
viro  decoiiim  luerit ,  imde  amico  in&miam  paret ,  inde 
gloriam  sibi  recipcre. »  His  ad jicit  complexum  et  osciila, 
factus  natura  et  consuetudine  exercilus^  velare  odium 
fallacibus  blanditiis.  Seneca  (qui  fidis  omninm  cum  do* 
minante  sermonum)  grates  agit  :  sed  instituta  priom 
potentias  commutat :  prohibet  coetus  salutantium  :  yitat 

III.  Omatumque  rohur  subsuUo.  Pnto  orbalumque  robtms  subsidio.  OrbatusJp» 
salutis ,  et  similia  suot  apnd  Ciceronem.  —  1 1  a.  Jnfamiam  parat.  Paret  ood.  Agr. 
Bene.  Possis  et  pahat,  Deinde  his  adjecit  non  adjicit  cod.  Agric. 

In  te  mea  liheralitas,  MS.  Flor.  n^itum  pendere judicant  abl.  Aii«u&« 

ed.  pr.  in  me  mea  libertas.  De  quo  Unde  amicoi^f€umamparet*(^wA. 

vide  J.  Gron.  VulgatumTcrum.  Par'  mihi  olim  sponte  in  mentemTenit, 

cimonia  ct   liheraUtas   opponuntur  e  grammatica  ratione,  legendnm  esst 

aptc  Ern.  Bud.  a  I.  m.  in  me  mea  paret  pro  Tulg.  parat,  id  deinde ap. 

iiberalitas,  Ryckium  reperi  es8e  in  MSS.  Flor. 

Inornatumquerohur.  Inornati\o%  et  Agr*  e  MS.  Reg.  protnlit  etiam 

displicet ,  cum  sequanlur  verba  pa-  Broterius.  veteresedd.  paWt.-id  cor* 

rum  iUi  congrua.  Malim  ,  inordina-  rigere  det>ebat  Rhen.  paw^  ynonpa- 

lumque.  Id  est ,  incompositum  eetatis  rat :  quod  omnes  habent ,  uflque  ad 

bujus  robur.  Nec  displicet  sane  Faer-  Ryckium  :  iteDa  MS.  Gnelf.  £u. 

iii,  innatumque  robur.  Lips.  Frustra  Bud.  parat, 

«onjecturisindulsereviri  docti.Bene  Factus  natura,  Libri  ita.Volgo, 

«  MS.  Flor.  omatum  rescripsit  Pi-  facevuu  Lifs.  Facetus  in   qaatoor 

-chena  :  qno  loco  tamen  ab  alia  manu  MSS«  reperit  Broterius*  Sed  Jactat 

additum  i  tradil.  At  MS.  Agr.  ed.  -verum  est.  £rn.  Budm^fiicetiu, 

}>r.  plane  omatum  habent.  Robur,  Cum  dominanie  sermimum,  Qaa- 

«quod  tn  praeceptis,  consilio  ornasti ,  busdam  abest  tox  sermomim  :  nec 

instruxisti.ERN.— iZoi&r^raetatisviri-  egorequiram.  Lipb.  At  est  hiFlor. 

lis  D.  deLamalle.  *Bud.  im>ma£uin-  (  Bud«  )  Guelf.   ed«  PuteoL   seqq. 

que.  Omatum  recepere  certatim  re-  Omisit  Lipsius ,  restituit  Picheoa. 

cMtiores.  Bip.  non  a  regis ,  sed  ab  or-  Abest  ab  ed.  pr.  ct  MS.  Reg.  Euf» 


l:^:«f  LIBER  XIV.  59, 

x>mitantes ;  rarus  per  urbem ;  quasi  valetudino  infensa 
lut  sapientiae  studiis  adtineretur. 

JLVII.  PerculsoSeneca,  promptum  fuit^Rufum  Fe- 
lium  imminuere ,  w  Agrippinae  amicitiam  »  in  eo  crimi- 
lantibus :  validiorque  in  dies  Tigellinus,  ec  malas  artes , 
juibus  solis  pollebat  j  gratiores  ratus ,  si  principem  so^ 
cietate  scelerum  obstringeret ;  metus  ejus  rimatur :  com- 
pertoque ,  Plautum  et  SuUam  maxime  timeri^  Plautum 
in  Asiam  y  Sullam  in  Gailiam  Narbonensem  nuper  amo- 
tos;  «  nobilitatem  eonim,  et  propinquos  huic  OrieHtis  ^ 
illi  Germaniae  eKercitus  j  »  commemorat.  c(  Non  se ,  ut 
Burrum ,  diversas  spes ,  sed  solam  incolumitatem  Nero* 
uis  spectare :  cui  caveri  utaimque  ab  urbanis  insidiis 
praesaatia ;  longinquos  motus  quonam  modo  comprimi 
posse?  Erectas  Gallias  ad  nomeu  dictatorium,  nec  mi- 
nus  suspectos  Asiae  populos  claritudine  avi  Drusi.  Sul- 
lam  inopem ;  unde  prascipuam  audaciam  :  et  simulato- 
rem  segnitiae ,  dum  temeritati  locum  reperiret.  Plautum 
magnis  opibus ,  ne  fingere  quidem  cupidinem  otii ,  sed 


Plautum  et  Sullam,  De  isto  snpra    pensos»  Lips.  Nempe  nt  melins  c<m- 
c.  22.  Teniat  verbo  erectos  :  quod  elegan* 

PrtBsentia;  longinquos,  Flor.  (  et    tius  sane  foret ,  necessarium  non  est. 
Biid. )  est  prasentiora :  t%  qno  alii ,    Ern.  Bip.  recepere  suspensos, 
prossentiore ;  ego ,  prtesenti   opera         SuUam  ,    simulatorem    se^Uitk* 
▼ellem ,  si  tamen  Tulgata  oratanda.    jSeepe  sic  erenlt  :  ut ,  qui  mazinte 
Lips.  Frein^emkis  pmesenii  cura  ,    anibitiosi ,  occultent.  Pulchre  et  ad 
quod  in  MS.  Agr.  repertnm  rece-    TaeitiliiceteSenecainGSdipoT.682. 
pit  Ryckios.  Vulgatum  yemni  pnto.    Gerlissima  est  regnare  cupienti  vid , 
Ipsa  praesentia  in  nonnullis  rebus  ya-    Laudare  modica  ,  et  otium  ac  soM- 
let  plnrimnm.Et  hic  clare  opponitur    num  loqui,  M  inquieio  scepe  lauda- 
lonmnquitati»  Geterum  preesentiora    tur  guies,  Ejusdem  sententiss  iUttd 
etiam  habet  ed.  pr.  Ern.  Heins.    nostn  est :  cujt*s  disparem  mitiorem' 
prtesenU  cura  probat ,  indc  ri  prte-    gue  naturam  contra  interpretahatur, 
«cnttom  videtur  ortum.  Abhinc ;;?«-    H.  4.»  ^*  Lips.  Add.  i3,  4^.  E&w. 
sentia  omne  punctumtulit.  In  loco  Senecitt  pr«  laud^n.ai\n  «'- 

Ifec  minus  suspectos.  Scribo ,  ms-    mulatun 


t 


392  ANNALIUM  i;^-;^^ 

vcterum  Romanorum  imitamenta  praeferre  :  adsmnpta  h^ 
etiam  Stoicorum  adrogantia  sectaqpe ,  quae  turbidos  el  w 
negotioram  adpetentes  faciat. »  Nec  nlti*a  mora.  Sulla, 
sexto  die  pervectisMassiliam  percussorihus,  ante  metam 
etrumorem  interficitur,  cum  epulandi  caussadiscumbe- 
ret.  Relatum  caput  ejus  illusit  Nero ,  tanqiiam  praema- 
tma  canitie  deforme. 

L  VIIL  Plauto  parari  necem ,  non  perindc  occultnm 
fuit  9  quia  pluribus  salus  ejus  curabatur^  et  spatium  id- 
neris  ac  maris  tempusque  interjectum  moverat  &main: 
vulgoque  fingd)ant,  «  petitum  ab  eo  CorbuIonem,J) 
.magnis  tum  exercitibus  pnesidentem ,  si  dari  atqne  wl" 
sontes  interficerentur ,  praecipuum  ad  pericula.  cc  Quin 
et  Asiam  favore  juvenis  arma  cepisse ,  nec  milites ,  ad 
scelus  missos ,  aut  numero  validos ,  aut  animo  promp- 
tos  :  postquam  jussa  efiicere  nequiverint,  ad  spes  novas 
transisse. »  Yana  haec ,  more  hmse  j  credentium  otio  ail- 

1 13.  Movemt  famam.  Foverat  malim ,  Tel  commwerat,  —  114.  Una  kac  more 
'famm  credentuan  otio  mtg^antur,  Vana  hcBc  beae  Bozhorniiu.  An  vitio  ?  odio  beoe 
Gronov.  sed  scribe ,  Vana  hasc ,  more  fama,  credentium  studio  alebantur,  Tel  odio 
acuebantur,  Ann.  i ,  69. ,  odia  in  longum  jaciens.  Ubi  nos  vide.  aiere  dubitatUmt 
lellumAnn,  3,  4i> 

Relatum  caput  ejus.  MS.  Flor.  Plauto  consilia  coii)iuigeret.  iUognu 

habet :  prcelaUun  caput  ejus,  Si  per-  tum,  quod  e  MS.  Flor.  dedit  Pichena, 

iatum  esset,  quod  est  in  MS.  Agr.  etiam  ed.  pr.  Eadem  post  utclari: 

probari  posset.  At<pie  sic  conjiciebat  siye  ubi  Teram  est ,  sive  et  si :  qncd 

iiiisse  Pichena ;  sed  reUttum  eodem  malim.  Nam  copula  h.  1.  tiz  com- 

redire  ridit.  Id  est  in  ( ood»  Bud.  et )  mode  abesse  potest.  Vt  etiam  in  MS. 

edd.  omnibus :  ut  et  mox  c»  Sg.  Mox,  Guelf.  sed  in  margine  :  io  textn  est 

quiapluribus  etiam  ed«  pr.  insequen-  ne.  £rn.  Bud.  etiam  habet  ne  ,  aed 

tibuSfUsque  adRhenannm,  ^tquia  a  2.  m.  SeQSus,  qni  prsecipue  sese 

a  pluribus»  Ern.  Rhen.  Bud.  secutus  exponeret  periculis ,  ut  impediret, 

prsepositionem  sustulit.  ne  olari  etc.  Si  legas  si  claii ,  intel- 

Spatium  itineris  ac  maris.  AMS.  liges,  si  periculum  immineret  cla- 

Guelf.  abest  ac  maris,  £rn.  ris  etc. 

Pedtum  Corhtiionem,  I.  e.  tenta-        Hcec  in  orejamas,  Modius  noster 

tum ,  ut  deficeret  a  Nerone,  ct  cum  in  NoYoantiquis  ep.  i5.  legit,  more 


^l^-  LIBERXIV.  595 

^jebantur.  Ceteram  libertus  Plauti  celeritate  ventoram 
2>r8eYenit  centurionem ,  et  mandata  L,  Antistii ,  soceri , 
adtulit :  «  effiigeret  segnem  mortem ,  otium  :  suffugium 

1 1 5.  Otium  suffugium,  Forte  odiosum  supplicium  vel  caiosum,  id  est » svperdoum, 
aul  profntannn.  Sic  oliosus  orator  Or.  c.  18.  otiosus  sententia  Quinctil.  1,1.  otiosus 
^ermo  8,  a.  Deinde  lege,  magni  nonUnis  miserationem  reperturam  bonos,  conso- 
^daUtram  audaces. 


hmiem    et  au^bantur.  Acute.    Ita  aN.  Heinsio,  quilegendumpntabat 

S.  4  j  5o.  Moi-e/amce  in  majus  inno-  odiisuffugium,  JuTat  MS.  Agricolae, 

^uere.  Lifs.  Vix  est,  ut  non  scripse-  qui  habet  ocii  suffiigium.  Odium  au- 

lit  Tacitus  odio.  Sic  H.  i ,  5i*,  Sed  tem  et  otium  facile  confusa  in  libris, 

j^urimaadjingendum  credendumque  etiam  ob  scripturam.  Solebant  enim 

maiene^  in  ipsis  castris  odio ,  meiu ,  scribere  per  c  librarii ,  ut  etiam  in 

Mt  ^  ubi  vires  suas  respexerant ,  secu-  ed.   pr.    semper   exprimitur.  Mors 

ritute.  G&ON.  More  verum  esse  do-  segnis  est  vel  quse  infertur  inulta  ab 

cait  post  MS.  Flor.  eslque  etiam  in  aliis ,  vel  quam  sibi  quis  ipse  infert 

«d.  pr»  et  MS*  Agric.  unde  merito  inultus.  Sensus  ergo  est ,  ne  sineret 

receptmn  a  Pichena.  Idemque  Modii  se  inultum  perire.  Nam  talem  mor- 

c  conjeclura  recepit  augehantur,  cum  tera  esse  quidem  odii  siiffugium  ,  li- 

ante  es8eta§c'>a«tMr.  Recte.  Vid.  su-  berare  ab  odioj  at  niliil  aliud  nisi 

pra  ad  c.  54»  Credentium  otio  ferauv,  miserationem  babere  inanem  :  homi- 

et  habet  commodum  sensum.  Si  ta-  nes  quidem  misericordia  moveri ,  si 

men  odio  pJaceat,  legendum,  opinor,  yjr  magnus  tali  morte  pereat ,  sed 

erit  prtesentium  odio ,  non  creden-  gam  misericordiam  nihil  prodesse. 

<i«m,  ut  alibi  noster  loquitur.  Box-  Petayius  corrigebat  otiosum  suffu" 

homias  non  male  notayit ,  illud  una  gium. ,  quod  probat  et  Broterins  (  *  et 

non  satis  commode  poni  in  fine  prae-  D.  de  Lamallc. )  Sed  otiosum  leniiu 

ccdentis  orationis :  sed,  quod  id  mu-  est  pro  re.  Si  esset  ignuuum  suffu-- 

tari  vult  in  vana  (  quamquam  baec  gium,  secus  foret.  et  pro  at  saepe  Ta- 

verba  non  raro  in  libris  permutan-  citus,  vid.  ad  5 ,  3.  —  '^Mox  adue^ 

tnr)  etad  sequentia  referri,  id  non  niehant  ed.  pr.  Rhen.  sed  Puteol. 

necessarium  videtur.  Placet  tamen  Ber.  Alc.  ve/2i>6a/i£.  Deinde  legitima 

Broterio.   Interpunctio  vitiosa  est.  latinitaspostulabatr^rreturet^er- 

Quam  nos  e  pr.  ed.  correximus.  £d.  mearet :  et  saBpein  hoc  geucre  pecca- 

PuteoL  interpungit  post  hasc.  Vul-  lum  in  libria  Taciti  a  librariis ,  vidi- 

gatam  post  una  induxit  Beroaldus.  mus.  Ekn.  — -  Bod.  ocium  nbi  2.  m.  i. 

£rn*  Dubium  vix  est,  quin  Boxh.  e.  tempus.  Bip.  conjiciunt  ocius  suf" 

Terum  viderit.  Recipio  vana  cum  fu^um  esse  m.  n.  m.  quod  illustrant 

Bip.  ( *  Sic  Brot.  et  D.  de  Lam. )  ex  Sall.  Cat.  4o.  miseriis  suis  reme- 

Bud.habebatmorva  i.m.Idema^-  dium    mortem    exspectare.    Hiller. 

banfur,  Recte  interpunxit  £rnesti.  Rac.  22.  tuelur  vulg.  Mihi  locus  in- 

Otiumrsiiffugiitm.SaspcclSi.LiFs.  tcrpunctione   sanari   posse    videtur 

0|>timeiiunc]ociunemendalum])u?o  ila  :  effug.  s.  m.  otium  :  siff,  et  m. 


594  ANNALIUM  ^^^ 

et  magni  nominis  miseratione  repcrturnm  bonos,  m* 
sociaturum  audaces.  Nullum  intcrim  subsidinm  adsp 
nandum.  Si  sexaginta  militcs  (tot  enim  adveniebant) 
propulissct ;  dum  rclertur  nuntius  Neroni,  dum  manns 
alia  permcat,  multa  sccutura,  quae  ad  usque  bellamm- 
lescercnt.  Deuiquc  aut  salutem  tali  consilio  quseri^ad 
nihil  gravius  audenti ,  quam  ignavo  ,  patiendumesse.» 
LIX.  Sed  Plautum  ea  non  movere.  Sive  nullamopen 
providcbat  inermisalqueexsul,  seu  taedioambigusspei, 
an  amore  con jugis  et  liberorum  ^  quibus  placalHli(H^  V^^  i< 
fore  principcm  rebalur,  nulla  sollicitudine  turbatuBL  1^^  ^- 
Sunt,  qui  ((  alios  a  socx^ronimtios  venisse»  ferant^taiH  hm^  ' 
qiiam  niliil  atrox  immineret;  doctoresque  sapientt»,  r^|^\^ 
Coeranum  Gra^ci,  Musonium  Tusci  generis ,  constoi' k>bi^^ 
tiam  opperienda;  mortis,  pro  incerta  et  trepida  vita,  soa-  "'"'^^ 


se.  ; 
«rc.ta 

&Dip;f 

fcaera 

5..'  mt' 
kas.  n 


••c 


1 16,  Pro  inceita  el  ireuidu  vita.  Lege  pras. 

n.  miscratione  r.  h.  elc.  Miseralione  ii.  Superrixit  ad  imperium  Vespi'  1*  ' 

a  2.  ni.  habet  6ud.  siani ,  ut  jure  calpes  SuidaiD ,  iDtn-  y 

i*ropulisHet.  Bud.  m^\c  prctulisset.  feclum  eum  a  Nerone,  bis  adfimait- 

Quie  adutque  hellnmeualescerent,  tem.  Vide  eum  in  ^  oce  Mouratc  d 

Sic    MS.  F].  Agr.  (Bud.)  Guelf.  KopveuToc  Melius  veriusque  I^o»- 

cdJ.  omnes.  AI)  Oxon.  abost  hellum.  tratus  7  ,  iG.  <jui  Mnsonium Tyrrhe- 

Rlicnann.s  conjioit :  quoad  uscjue  hel-  num  in  Gyaron  insulain  pTojeclunii  X*" 

lun/  eualcscerei.TjRH.  Nerone  Bcripsit.  Unde  rediit,  ctim  It-' 

CceranumGneci,  MtisoniiimTusci.  ille  abiisset.  Lips.  Ed.   pr.  Puieol 

Coeraniis  mihi  irrepcrlus.  Nisi  qnod  Cceranum  ,  quod  restituit  Rbenamu 

Plinius  Indice  libri  2.  inter  auctoros,  ( e  Bnd. )  cum  in  ed.  Beroald.  erroft 

quos  dolibita-v  it ,  recensct  CeraAm/Tt.  operarum  factnm  esset  Coftanumj 

In  Senccse  Ep.  66.  Talde  celebralur  qnodqnc  secutus  Alc.  De  Mnsooio 

hujus  sevi  Claranus  quidam  philoso-  adde  AjcV.  ad  h.  1.  CeterumaGnelf. 

phus.  Numquid  ibi  Cceramis?  aut  totum  hoc  Casranum-^neris  iSatA' 

magis ,  in  TaciloC^r/j/zas.^^SedMu-  Ehn.  De  Mnsonio  v,  et  i5  ,  71.  ihi 

soniusnotior,  qui  Vulsiniis  in  Etruria  in  cxilium  actus  scribitnr  et  de  phi- 

natus ,  cqucstris  ordinis,  studium phi-  losophia  laudatur. 
tosophioi  et  placita  stnicorum  cemu-        Constandam   opperiendte  mortis. 

latns  est ,  ait  nostcr  11. 3 , 8 1 .  Nomina  Heinsins  corrigebat,  oppetendcB mar- 

illi  C. Musonius  Rnfus ,  uti  ex  Tacito  tis ,  quod  vemm  yidctnr.  ( et  Boil». 

IT.  j.    ;o.  t»  P]in!M  cblliges  Ep.  3,  probat.)  in  Guelf .  est  opprimenda- 


A.«...<t  LIBER  XIV.  5q5 

se. »  Repertiis  est  certe ,  per  medium  diei ,  nudus 
srcitando  corpori.  Talem  eum  oenturio  trucidavit^  co- 
XI  Pelagone ,  spadone ,  quem  Nero  centurioni  et 
inipulo ,  quasi  satellitibus  ministrum  regium ,  prse- 
Buerat.Caputinterfecti  rektum :  cujus  adspectu,  (ipsa 
incipis  verba  referara)  w  Quin,  inquit,  Nero,  depo- 
o  metu ,  nuptias  Poppaeae  y  ob  ejusmodi  terrores  di- 
91S,  maturare  parat ,  Octaviamqueconjugemamoliri; 


•rom  ki  margine.  Mox  ed.  pr.  et  Tiv  y  ovv  nxovToi  (scribo  U\tjut$i) 

^z/n.  P.  £&N.  ctiroitTfiy«c ,  t^Jttirit,  tnv  ««^«Xffv  «iutou 

'Cnturioni  et  manipulo.    Parum  'jrfoa-iit^l^tl^Af  oi  icfAv ,  ou»  ^Jtif  , 

»prie  mampulo,  Erant   sexaginta  J^if ,  Sti  /ui ^fttMiv  ^iv«t  f7;t'^'  Nam  et 

tum  (y.  c.  58-  )  :  qui  non  faciunt  ea  verba  diversa ab  iatis.  Quiatamen 

oipulum ,  utmale  Ferretus  ad  h.  1.  neget ,  quin  et  haec  potuerit  adjuu' 

tabat.  Dicitur  igitur  h.  1.  rel  pro  gcre  ?  Lips. 

ituria ,  quse  sexaginta  ad  minimum  Referam,  6ud.  re/ere&a/il.  Mox 

behat,  aut  pro  nianu  quacunque.  Iiujus  modi. 

0  centuria   apud  Tacitum  dici ,  ^wm,  m^wiV.MS.  Fior.  (et  Bud.  ) 

am  Sckelio  adHygin.  p.  4*  pl^ce-  Curi.  N,  etposilo  metu,  Etiam  MS. 

; :  ubi  rectius  h.  1.  usus  esset.  Iq  Guelf.  edd.  yett.  anteRhcn.  cur,  sed 

is,  qui  ibi  e  libro  i.  laudantur,  mox  Nero  deposito.  Hinc  J.  Gron. 

»prie  yerbum  accipi  potest.  ^rn  locum  sic  constituit  :  Curre  Nero  , 

^uiput  interfecd  relalum.  Non  ergo  et.. ..  malurare  para.  Quod  mihi  non 

m  hic  ille  Plautus ,  cujus  necem  placet.  Dixisset ,  opinor,  matura  et 

;tonius  rettulit  c.  35.  Non  hercle  amolire,  qvLS^m  para  maturare .  Nam 

01,  multa  obstant.  Primum  ille  t^ /Erara  itajamessetin  curre.  Tacitus 

T  pueros ,  aut  certe  sstate  infe^  qnidem   alibi  in   tali  cobortatione 

*  quam  Nero  ( stupro  enim  aote  dixit  irvi  propere.  Sed  semet  alion^e 

rtem  ilH  cognitns ) :  at  iste  gran-  itadtantinm  maxime  solennis  parti- 

r.  Ille  Romae  fuisse  dcbuit,  cum  cula  4fuin  est,  nt  nemo  nescit.  Quin 

Q8  est  :  in  Asia  iste.  llle  Tira  confimditur  et  aliis  locis  cum  cur  et 

rippina  5  hic  mortna  pridem  in-  cum :  quod  pro  cur  in  antiquis  libris, 

ccms.  Itaque  illum  ,  oum  libris  ut  etiam  in  MS.  Gttelf.  h.  1.  scribe- 

uot-veriusest,  A.  Plautium  vo-  batur  tfuor.  Getemm,  si  quis  malit 

,  filium  fortasse  ejus,  qui  de  Bri-  paras ,  non  repngnem.  Ern.  In  Bud. 

lis  trinrapfaarit.  Gnm  nostro  isto  Cur....  parat.  Ubi  3.  m.  praemiait 

onfiindis  ( qnod  faciunt  piures  )  yerbo  non.  Hiller.  Rac.  i3.  cbnjicit : 

aiodoyelhacparteTaoitnmcnm  guin....  para....  amoUre.  ubi  quin 

toviio  jnnges  ,    qni  di-versissima  hortantis  est.  Parat  Mureti  probat 

*onisTerbadeprdmiint?Dioande  Acid.  Pich.  elsi  hic  v«lg.  non  re- 

:  Plautolocntut  sit  G2 ,  t^.  netcio.  jiciat. 


596  ANNALIUM  i;^:f 

quamvis  modeste  agat ,  et  nomine  patris ,  et  studiis  po-  h 
puli  gravcm?  »  Sed  ad  senatiim  literasmisit^decaBdek 
Sullae  Plautique  haud  confessus ,  verum  «  utriusque  tiu' 
bidum  ingenium  esse ,  et  sibi  incolumitatem  reip.  magDi 
cm*a  habm. »  Decretae  eo  nomine  u  supplicationes,  itt- 
que  SuUa  et  Plautus  senatu  moverentur ,  n  gravioril»  bt 
tamen  ludibriis ,  quam  malis. 

LX.  Igitur  acceptopatrumconsulto,postquaincQBG)i 
scelerum  suorum  pro  egregiis  accipi  videt  ^  exturbatOc- 
taviam,  «  sterilem»  dictitans.  Exin  Poppaeae  conjun^ 
tur.  Ea  diu  pellex ,  et  adultcri  Neronis ,  mox  maiiti 
potcns ,  quendam  ex  ministris  Octaviae  impulit^ « sem- 
lemeiamorem»  objicere.  Destinaturque  reus,  cogno- 
mento  «  Eucerus ,  »  natione  Alexandrinus ,  canere  tibiii 
doctus.  Actse  ob  id  de  ancillis  qusestiones,  et  vi  toni||tt* 


ta 


ti 


ftu 


117.  Magjia  cwa  haberU  Forte  magrue  cunt.  —-118.  Canere  tibiis  dodus.  Caiat 
per  tibias  Med.  et  Agr.  Lege  canere  Ubias  perdoctus,  vel  canere  perite  Uina  docW, 
H.  9,  8.,  libertinus  ex  Italia  citharcB  et  cetutus  peritus,  An  cilharm  cantiu?  f^ 
audire  habnimiis  Ann.  i4 »  ^o.  Possis  ct  canere  pari  tibia  pro  paribns  tilHis.  ^ 
tibias  Lipsins.  Blale.  De  paribns  tibiis  vide  Salmas.  ad  Flav.  Vopiscnm  in  CarBoc  i)> 
canere  cithara  supra  c.  i^.  et  i5 ,  65.  tibia  concinere  H.  6 ,  5.  Deinde  nationeJla» 
drina  omues  scripti ,  bene.  |( 

Modeste   agat ,   et,   MSS.  Flor.  Pichena.  £st  etiam  ia  ed.  pr.  Neqoe 

Guclf.  edd.  vett.  antc  Rhen.  ageret^  commode  abfiierit.  EnN.  /amhabit 

nomini :  absorpta  copula.  Mox  Guelf.  cod.  Agr.  Suorum  Bud. 

edd.  Puteol.  Ber.  AIc.  c£e£/f6ii^.£B.N.  Bucerus    natione   AlexaiubvHA. 

Bhen.  agatetex  ingenio.  De  casde  e  Eucerus  scripti  et  edd.  JEMona^ 

Bud.  correctione  Freinshemii  Yenit :  fi 

Gravioribus  tamen  buUhriis  quam  putabat  esse  grsecnm  EuxAif  o{ :  ([QO^ 

malis,  VuJgatam  sic  interpretabar  :  incertum :  Post  Alexemdrina  MSS- 

quae  seyera  tamen  adulatio  non  lam  Flor.  (Bnd. )  Or.  Guelf.  edd.  fctt 

aggravabat   augebatcpie  ma)a ,   in-  omnes.  £rn. 

dignas  nimirum  caedes  Sullae  Piauti-  Canere  tibiis  doctus,  Flor.  cantrt 

c[ue,  quam  mimica  ,  yana ,  ludicra  per  iihias,  An  forte,  canere  pafff 

mala  veris   addcbat.  Gron.  Recte  tibias?  LtPs.Per  tibiasetiamed»^- 

Frcinsh.  pro  tamcn  malcbat  jam  :  Jac.  Gron.  comparat :  Tfiia  pervir' 

grayiora  fuisse  illa  ludibria  ipsis  ma-  tutem  acta,  Frustra.  Mox  MS.  Gaelf- 

lis.  Mox  sunrii.ht  c  3V1S.  Fior.  addidit  MiUQso.persistei^esatietatemeic.JL^' 


tc^r  I^I»ER  XIV.  397 

rum  yictis  quibusdam,  ut  falsa  adnuerent,  plufes 
rstitere  sanctitatem  dominse  tueri.  Ex  quibus  una  ins- 
iti  Tigellino ,  <c  castiora  esse  muliebria  Octaviae  »  res- 
adit,  «  quam  os  ejus. »  Movetur  tamen  primo,  dvilis 
cidii  specie  :  domumque  Burri ,  et  praedia  nauti  in- 
sta  dona,  accipit.  Mox  in  Campaniam  pulsaest,  ad- 
i  militari  custodia.  Inde  crebri  questus ,  nec  occulti 
•  vulgum;  cui  minor  sapientia,  et,  ex  mediocritate 
tunae  ,  pauciora  pericula  sunt.  His  Nero ,  haudqua- 
Eim  poenitentia  flagitii,  conjugem  revocavit  Octaviam. 

g.  Cm  minor  sapientia,  Malim,  cui  vis  nunor  sapientiof.  Et  deinde  parciom 
cula ,  non  pauciom*  »  1  ao.  His  haudquaquam  Nero,  His  motus  Nero  €in  pce^ 
^ttiaJiagitUaodi.k^.  bene  :  qnod  AQdalius  immerito  conjectttram  Agricolae  "vocat, 

\.,carieretibiasom\Bsoper.li.€mB.  MSS.  Oxon.  Guelf.  estque  usitata 

\\o\Xcanerelibias  perdoctus.Wl-  Tacito  formula  his  motus,  eisi  non 

Rac.  21.  c.  tibiis  perdoctus,  ut  perpetua.  MSS.  Flor.  Bud   Guelf. 

i.pro  Balboa^.  ed.  pr.  omnesque  yett.  his  :  quod 

3x  quibus  una.  Nomen  liberrimae  Tacito  non  absonum ,  ut  Pichena  et 

illae,  Pythias,  ex  Dione62,  i3.  Jac.  Gron.  jam  docuere.  i5,  12.  his 

^s.  atque  talibus .  i5,  25.  talibus  literis, 

^iinUs  dissidU  specie.  Id  est,  dlvor-  Si  quid  tentandum  esset ,  mallem  ah 

Lips.  Immo  discidii ,  ut  est  in  his,  Sed  his  tenendum.  Post  ^uam- 

K  Flor.  (Bud.)   Guelf.  Agr.  ed.  quam  MS.  Flor.  ed.  pr.  tanquam 

alicpioties  jam  correctum  sic  in  MS.Bud.  Oxon.  itemGuelf.  sedalio 

cito.  Restituit  h.  1.  Ryckius.  Pro  loco.  haud  quaquam  edd.  indeaPu- 

vetur  sine  necessitate  viri  docti  teol.  omnes.  UtrumyiseduobQspos- 

aern.  Pich.  Acid.  Heins.)  corri-  terioribusplaceat.iVtfrQtamenYitio- 

it  amouetur.  Vid.  dicta  supra  ad  sum  est ,  sive  loco ,  sive  scriptura  : 

^2.  Mox  MS.  Fl.  ( et  Bud.  a  i .  m. )  loco ,  si  tanquam :  scriptura,  si  haud 

numque  B.  pr.  Pl.  quod  placet  quaquam  :  legendumque  vera.  Forte 

Groo.  in  ed.  pr.  est  prcediaque.  tamen  alicui  placeat  scriptura  libri 

K.  Guelf. ,  His  motus  Nero,  tanquam 

^is  haud  quaquam  Nero.  Mutila ,  poenitentia  Jlagitii.  Broterius  corr. 

cta  :  et  in  quibus  restituendis  sine  His  motus  Nero ,  haud  quaquam  p. 

ris  frustra  allaborem.  In  eadem  et  sic  edidit.  Ern.  Bud.  ^»  2a/}^7<a/R 

la,  sequentia.  In  Agricolae  tamen  (  sed  hoc  a  2.  m.  nam  prius  aderat 

lice  notatum  :  His  motus  Nero,  quamquam)  Nero poen. etc. Hisacil. 

poenitentia  flagUii.  Sed  ingenio,  questibus  motus.  Ita  jam  Lampugn. 

opinor,  duce.  Lips.  Hoc  tamen  re*  et  Pichena.£x.pressumesse  partici}>. 

pilRyckiuB.iMb£Kf  iV(e/'osaneetiam  /wotw*  sequente  Nero,  an  in  cod. 


5q8  ANNALIUM  ^•''••«-^ 

*y  A.  G.  o3. 

LXI.  ExinlffitiCapitolium  scandunt^  deosque  taiideni 
venerantu  r .  Effigies  Poppseae  proraunt :  Octayifle  imagma 
gestant  liumeris ,  spargunt  floribus ,  forocpiie  ac  tempfo 
statuunt :  repetitam  vcnerantur.  Itur  et  in  principis  laih 

191.  Deosque  tandem  venerantur.  MeDdosain.  Torte  deosque  una  deveneraiBr, 
▼el  ita  dm^enermtu',  PoasiB  et  deosque  vietinui  dei^enarmmiurm  Ann.  i5,  71., «» 
pleri  interim  urbs  funeribus ,  Capiloiium  victimis.  Infra  c.  64.,  donaob  hactanfBt 
decreta,  Ann.  15,74,  Tum  decreta  dona  et  grates  deis  decemwOur.  Deosiepem^ 
dixit  Ovid.  £p  a,  17. 


il 


Agr.  et  quidem  a  prima  manu ,  testa-  adire  ,  contingere  dextram  ca/KO'  ■ 
tur  Ryckius.  cpiod  nou  impedit ,  quo  tium ,  coronas  UmmscoHpse  Jtek^  m 
minus  cx  ingenio  librarii ,  ut  alia  ejus  titim ,  haud  procul  periculo  fiai  f 
codicis  ,  sit  profeqlum.  £k  Puteol.  CapiioLous  in  M .  Anton.  ^  /i^  "^ 
X^liOTkQ  hiskuudquaquiimNerop.fl,    liatu  omen  accepit  imperii,  cnM 

cfliDxit  Acid.  kis  audids ,  tanq .  p,ft,  omnibut  in  puUfinar  ex  man  jet/lt   1 

JVeroetc.  quod  sequunlur  Bip.  ita  :  Ubus,  alice  aliis  locis  hcBserunt,hf 

kis  auditis  Nero  tq.  p,fl,  Improbat  jus  \felut  mams  capiti  MartUsfitM 

id  Hiller.  Rac.  ai.  et  ad  lectionem  esi.  U]>irccte  scripseiii  cortwoi,  K 

Broterii  rodit ,  aut  omisso  motus  ef-  jacientibuM.  Ovidius  de  CeratoiBi 

ficit :  his  Nero  haudquaq.  p.fl  qu»  triumphante  Trist.^»  9,49*)  Qxf*   ^ 

fere  Tulgata ,  sic  modice  mutata  ,  ibisnumifHiscircumpiauderetsoni»- 

potest  admitti ,  ni  malis  his  Nero  tq»  Undique  jactato  flt»ne  tegtnte  uc^ 

p.  fl.  Herodianus  i ,  18.  de  Gommodi  dr 

Deosque  tandemvenerantur,  Tan"  ventu  in  urbem  :  ToimItov  ^hsJi*' 

dem  eleganter  additum  ad  indican-  /mvoi  «r^*  Bdttf-iXf*  «i  "9mpAm  fv^   ^ 

dumdesideriumreifactediuturDum.  fjLian  r§  «-«VToJdfrm  it«/  0-<n<^ 

Longuni  nimis Tisum  hominibus  hoc  tcai  kf^itn  fioKctts  v^wtJkx^mmii^ 

Tidere;essetamendeos,  essecoeleste  iius  i&i.  6,  884.>  Purpurtos  ipdir 

Numen  ,   ut  illc  apud   LiTium  ait.  gamflores ,  animamtque  nepotis  A 

Lipsio  ohm  suspectum  ro  tandem  :  saltem  accutmdem  donis.  loes. 
§ed   mutavit   seatentiam.  Mullerus        Repetitum  venenantmm,  Hcc  cl 

tntelligi  mavull ,  tandem ,  post  mul-  lectio    antiquorum    iifaronni ,  ^ 

tas  sinmlatas  gralias  diis  actas ,  serio  MSS.  Flor.  Bud.  ed.  pr.  ■nieicf 

venerantur.  Bona  sententia  est,  sed  titoitRhenanus,  cumPuteol.etfleqi(' 

non  estin  verbis  Tacili.  Ern.  Bip.  dedissentfe/iern/iCiir,ntestinGid( 

legunt  deosque    iaude  venerantur,  God.  Agr.  expetiiur  venerenAty 

Qt  12 ,  37.  quod  recepit  Ryckins.  Grrotiusoo» 

Spargtmt  florUms.  Sparsio  iila  flo-  jiciebat  reperitur  veneratio:  Hada* 

nim  recepta  in  eos,  quos  honore  ho-  repetita  veneratUme  :  senfln  ntenp* 

nestos  >olebant,  quosque  benevo-  commodo.  At  J.  GroaoTins  jm^ 

lentia  prosequebanuir.  Liv.  33 ,  33. ,  ad  scripturam  repetitu  venetwiOut'  Ij 

Omnes  tend^re  ad  imperatorem  /t>-  Jos.  Nerins  Anal.  i,  5.  repedtumvt 

mawuu  ,  ui  ruente  turha  in  unum,  ncre  Antium,  Ganun  oppidonlif*' 


:i. 


tf 


i 


A.«.«.6.  LIBER  XIV.  3qq 

A.  C.  63.  *7tf 

es.  Jamque  et  palatium  multitndine  et  clamoribus  com- 
lebaut ,  cum  emissi  militum  globi  verberibus  et  intento 
3IT0  tmbam  disjecere.  Mutataque ,  quse  per  seditionem 
«rterant ,  et  Poppseae  honos  repositus  est.  Quee  semper 
dio ,  tum  et  metu  atrox ,  ne  aut  vulgi  aciior  vis  in- 
"Tuerel ,  aut  Nero  inclinatione  populi  mutaretur ,  pro- 
cluta  genibus  ejus ;  a  Non  eo  loci  res  suas  agi ,  ut  de 
□atrimonio  certet  (  quamquam  id  sibi  vita  potius  ) ,  sed 
itam  ipsam  in  extremum  adductam  a  clientelis  et  ser- 
itiis  Octavids ,  quae  plebis  sibi  nomen  indiderint ,  ea  in 
fice  ausi ,  quae  vix  bello  evenirent.  Arma  illa  adversus 
rincipem  sumpta :  ducem  tantum  defiiisse ;  qui ,  motis 
Jbus ,  facile  reperiretur.  Omitteret  modo  Campaniam , 
:  in  urbem  ipsam  pergeret ,  ad  cujus  nutum  absentis 
Lmultus  cierentur.  Quod  alioquiu  suum  delictum  ? 
lam  cujusquam  ofJGensionem?  An,  quia  veram  proge- 

^a.  MuUUaque,  Tovle  restitutaque, 

^  fiiisse ,  ssepeque  ibi  egisse ,  satis  met  una  voce.  Puteol.  edidit  tumens: 

«isiat.Vid.    i5,  23.  Probal   et  in  quodestetinMS.Guelf.  tumeeRhe- 

>'8ione  Bequitur  MuUerus.  Ryckium  nanus.  Ern. 

3|iiitur   Broterius.   Ern.  Heinsius  ui  clienulis  et  seru.  Sic  ed.  ^r. 

^oaem  Puleol.  Beroaldi  et  seq.  Pich.  seqq.  At  Puteol.  et  seqq.  (ct 

^«,  ttt  puto,  emendat,  una  lite-  Bud. )  clieniulis  ,  eadem  \arietate , 

lii  mutata  :  repetitam  scil.  Octa-  quae  snpra.  Mox  dedi  ausi  ex  ed.  pr. 

^m  -venerantur.   Suam  feoere  et  et  vett.  omnibus,  qaas  yidi,  item 

p.  transpofiitis  phrasibus  ita,  ut  MS.Guelf.  In  recentiori  aliqua  ed. 

^presfii.  irrepserat  ausis ,  Titio  correctoris, 

^missi  mil,  ^obi.  Sic  Biid.  a  a.  m.  at  opinor,  qui  ad  servitiis  male  refe> 

■detur  adfuisse  emissotum.  ^  Heins.  rebat ,  et  genus  non  concoquebat.  Id 

raef.  immissi.  propagatum  est  a  Lipsio  usque  ad 

T^irbam disjecere.  Sic  MSS .  (Bud.)  Gronorinm ,  qui  e  MS .  Fl .  correxit. 

(g.  Gorb.  ed.  pr.  quod  non  displi-  Talia  etiam  sine  libris  debebant  cor~ 

Bt.ERN.  Immoverouniceadmitten*  rigi.  Geterum  <?U5t  refer  ad  cUentes 

^m.  Sensere  et  Bip.  *  Vulgo  tur-  et  sen^os ,  qui  latent  in  clientelis  et 

ttos,  ser\fitiis :  cujns  gencris  ex empla  plura 

£t  Poppasce.  Gopulam  addidit  e  inTacitoetaliis.  Paullo  post  prociie- 

lor.Pichena :  sic  et  ed.  pr.  Mox  tum  rentiir  male  Guelf.  cerneratur,  Ern. 

t  MSS.  Ed.  pr.  (  etBud. )  habctCa-  jin  ,  quia  veram  etc,  Hic  aliquid 


4oo  ANNALIUM  *•"«■«• 

~  A.  C.65. 

niem  penatibus  Caesamm  datura  sit ,  malle  popalum  r 
manum  tihicinis  aegyptii  subolem  imperatorio  &stigio 
induci  ?  Denique  y  si  in  rebus  conducat ,  libens ,  cpia 
coactus,  accirct  dominam ,  vel  consuleret  securitati  jnsti 
ultione.  £t  modicis  remediis  primos  motus  consedisse: 
at ,  si  desperent  uxorem  Neronis  fore  Octaviam,  illi  m 
ritum  daturos.  » 

LXII.  Varius  sermo ,  et  ad  metum  atque  iram  a^ 
commodatus,  terruit  simul  audientemet  accendit.  Sed 
pai-um  valebat  suspicio  in  servo,  et  quaestionibus  aocl- 
larum  elusa  erat.  Ergo  confessionem  aiicujus  quaeri  plh 
cet ,  cui  rerum  quoque  novarum  crimen  adfingeretur.  El 
visus  idoneus  maternae  necis  patrator ,  Anicetus ,  classi 
apud  Misenum ,  ut  memoravi ,  prsefectus ,  levi  post  ad* 
missum  scelus  gratia ,  dein  graviore.  odio  :  quia  «  malo- 
rum  facinorum  ministri  quasi  exprobrantes  adspidun 


1 23.  Et  quoBstionibus  ancillarum  cluserat.  Eilusa  cod.  A§r.  bene  omnuio.  Ril  o(M 
erat  «r»  erat. 


turbatum  est.  Nam  argumentatio  uon  primos  moius  consecuios  conse£t»- 
procedit :  quod  facile  animadyertet ,         Quagstionibus  ancillarum  diaeri- 

qui  attendet.  Atque  etiam  libri  ya-  Jacobo  Lectio  erudito  juveni  a^' 

riant.  Nam  ed.  pr.  habet  mallet  p.  r.  tior  scribenti :  elusa  erat.  LiFS.]d0i 

€piam  tib.  etc.  Igitur  pulo  Terum  esse  :  placebat  Faemo ,  Pichens  :  id<{M> 

an ,  ipiia  veram  progeniem  P.  C.  da-  ut  evidens ,  recepimns,  exemploTirO' 

tura  sit  ?  ( immo )  malle  populum  r.  rum  doctoram ,  qui  iioo  modo  a^  If 

(  sc.  yeram  fvogeniem  Cxsarum  )  yeramlectionemrestitiiere.Namfi^ 

^uam  tUncinis  csgfptii  subolem  iin"  quens  iste  error  in  MSS.  -videexefli' 

peratoriofastig^  induci»  Is  non  dis-  pla  plurima  ap .  Drakenb.  ad  LiT*  33» 

plicet  Broterio.  3/<i//et^o^ei/u^ /10/n.  29.  Sed  ed.  pr.  et  seqq.  usque  » 

ctiam  MS.  (Bud.  et )  Guelf.  £rn.  Rhen.  iUuserat.  AnteMTvo  (Biid.et) 

Pnmos  motusconsedisse.l.e.coD'  ed.  pr.  Sequentes  Qsqae  ad  Rbo* 

siderepotuisse,  opprimipotuisse,  s.  servitio.  Erit.  Rhen.  e  Bud.  de& 

considere  solere.  Mox  ac  pro  at  ma-  eluserat.  Ursinus  conjecerat  illuii* 

lebat  Acidalius.  Lipsius  etiam  olim  erat.  Fieinsh;  praeferebat  ebtsertt, 

an  corrigebat ,  sed  eam  conjecturam  quasi  neutraliler  sumptum ,  nt  v^ 

deinde  damoavit.  in  ed.  a.  i585.  ad-  tere,  mutare  soleut. 
huc  ej=t ;  in  uitima  non.  Ern.  Bud,         Grayiomm  facinorum  miitist/i 


^^ ;«f  LIBER  XIV.  401 

ur.  » Igitur  accitum  eum  Caesar  «  operae  prioris  »  admo- 
let :  solum  incblumitati  principis  adversus  insidiantem 
natrem  subvenisse :  locum  haud  minoris  grs^tiae  instare ,  si 
on  jugem  infensam  depelleret,  Nec  manu  aut  telo  opus : 
ateretur  Octaviae  adult^rium.  Occulta  quidem  ad  prae- 
ens,  sed  magna  ei  praemia  et  secessus  amoenos  »  promit- 
it,  «  vel,  si  negavisset,  necem  » intentat.  Ille  insita  vecor- 
lia ,  et  facilitate  priorum  flagitiorum ,  plura  etiam ,  quam 
[ussum  erat ,  fingit ,  fateturque  apud  amicos ,  quos  velut 
Donsilio  adhibuerat  princeps.  Tum  in  Sardiniam  pellitur, 
nbi  non  inops  exsilium  toleravit ,  et  fato  obiit. 

LXIII.  At  Nero ,  «  praefectum  in  spem  sociandee  clas- 
sis  corruptum ,  »  et  incusatae  paullo  ante  «  sterilitatis  » 
^litus ,  «  abactos  partus  conscientia  libidinum ,  eaque 
cibi  comperta ,  »  edicto  memorat :  insulaque  Pandataria 

«14,  Occulta  quidem  adpneseus,  OccuUum  cod,  Agnc. 

Itane  Um  obtusse  cuiquam  aures ,  ut  FaciUtate  pr,fl.  Ed.  pr.judicio- 

DOQoffendaDtur  illa  fatuarepetilione  rum  ;  sed/lagitiorum  verum  est.  ( sic 

^ocis :  ff*aviore  odio,  quia  grat^ionun .  Bud . )  Mox  "pro  jussum  Acidalius  ma- 

•^os  vero  sine  dubitatione  recipimus  lebat  jussus :  quod  etipsepraeferrem, 

^ripturam  Florentinam  ( malorum ,  si  libri  alicujus  auctoritatc  firmare- 

^ste  Pich. ).  Plautus  Menaechm.  5 ,  tur.  Similiter  neutrum  male  in  vul- 

U  i5. ,  Ofacinus  indignum  etmalum,  gatis  plerisque  c.  65.  Ern. 

Mbulius  2 ,  4 }  ^5. ,  lUa  malum  Ja-  In  spem  s,  c.  coi  ruptum.  SicMSS. 

iiiius  suadet,  Noster   12  ,  8.  ,    At  Fl.  ed.  pr.  quod  mutatum  in  spe  a 

^^ppina  ne  malis  tantum  facino-  Puteol.  (  estque    sic  et  in  Bud.  et 

"ihus  notesceret,  Gkon.  Recte  malo-  Guelf. )  restiluitPicbena.  Sensus  est, 

"Utn  etiam  ed.  pr.  (majorum  Bud. )  corruptum  eBte  Anicetum,  ut  tenu- 

^rauiomm  MS.  Guelf.  et  id  praefe-  ret  classem,  cuipraecsset,  eamque  ad 

^*e|)at  Schurzfleischius.  Eadem  post ,  societatem  consiliorum  adversus  Cae- 

^ro  minoris  gratias,  habet  minoris  sarem  adduceret.Sic^?  10.  corrupta 

•rgo*  Deinde  mihi  to  vel  post  pro-  ad  scelus  Liuia.  2 ,  62.  corruptis  pti-^ 

fnittit  suspectum  :    saltem    melius  moribus  adsocietatem.Similiterspes 

adiesset ,  ut  quisque  facile  sentiet.  regni  saepe  dicitur  de  iis ,  qui  regnum 

Sed,  scilicet,  non,  ut  quidque  ele-  affectant.  Infra  i5  ,  42.  spes  irrita 

gantius,  ita  verius,  in  tali  prcxsertim  pro  conatu  irrito.  Ern. 

«cripiore.  Ern.  Grut.  suspicabatur  Paullo  ante.  c.  60. 

fnajorumfac.  tninBnd.  Dicto  memoral,  Lcgendura  hic  , 

2.  26 


*^'»  ^^ 


4oa  ANNALIUM  *-^-l* 

^  A.  C.65. 

Octaviam  claudit.  Non  alia  exsul  visentium  oculos  ma- 
joi^  misericorclia  adfecit.  Memiuerant  adhuc  quidam 
Agrippinae ,  a  Tiberio ;  recentior  Juliae  memoria  obver- 
sabatur ,  Claudio  pulsae.  Sed  illis  robur  8etatis  adfuerat: 
laeta  aliqua  viderant ,  et  praesentem  saevitiam  melioris 
olim  fortunae  recordatione  adlevabant.  Huic  primiim 
nuptiarum  dies  loco  funeris  fuit,  deductse  in  domum, in 
(jua  nihil  nisi  luctuosum  haberet ,  erepto  per  venenum  pa- 
tre  et  statim  fratre:  tum  ancilladomina  validior:etP(^ 
paea  non  nisi  in  perniciem  uxoris  nupta :  postremo  crimefi 
omni  cxitio  gravius. 

LXIV.  Ac  puella ,  vicesimo  aetatis  anno,  inter  cento- 

edicto  memorat,  idem  Lectius ,  quem  Meliorisolimjbrturue  recordalim 

nominavijdocuitmevere.Namprin-  allevabant,  Sic    MS.   Flor.  Goelt 

cipes  per  edicta  populum  adfaban-  edd.  vett.  usqne  ad  Rhen.  qui  eUv^ 

tur,  ut  nolum.   Lirs.  Dicto  omnes  ^antinduxit  (eBud.).  IlhidPicIieDa 

editi  ante   Pichenam  ,    qui   primus  restiluit.  ^^//ef^are  est  coii8olari,]e- 

edicto  recepit.  Recte.  Nam  tadia  aut  nire  :  quomodo  etiam  Cicero  dixit, 

ad  senatum  scribebantur,  aut  edicto  ut  et  aUe^ftoionem  -pto  diminatioiM 

publicabantur.  Edictum  et  dictum  mali.  Tusc.  3,  29.  Brut.  la.  Fin.  i, 

etiam  apud  Livium  in  MSS.  con-  I3.  etiamnoster  12,  5i.  £rn. 

fusa  7 ,  35.  8 ,  7 .  9 ,  i4-  ubi  V .  Dra-  Huic  primum nuptiarum  dies.  Pn- 

kenb.  et  infrai5,  36.  proefl?ictore5-  mum    omnes   scripti    et   editi  anU 

lificatus.  MS.  ( Bud.  et )  Guelf.  dicto.  Pichenam  :  qui  conjecturam  Lipai 

£rn.  prinius  recepit.  Male.  Nam  clamm 

Insulaque  Fandatana .  Quid  ergo  est  t»  primum  res^xmdere  tum  etpos- 

iu  mentem  iUi  poelae  ignobili  venit  tremo.  Itaque  primum  resiitni :  et  ei 

(  non  enim  Senecae  :  cum  certis  ar-  sententiae  interponctionem  accom- 

gumentis  post  mortem  ejus  scripta  modavi.£RN.  Bud.  qaoqne^riiniMi. 

ea  tragcedia  sit)  qui  relegare  Octa-  AcpueUa.  £dd.  Pateol.  Bcr.  Alc. 

viam  in  ^Egyptum  videtur  v.  969.. . .  at :  quod  placebat  Mureto.  ( Biid.ac, 

data    vela  fvetis   F^entisque  ,   pctat  quod  recepit  Rhen.  )    PueUam  de 

puppis  rector  Tandem  Pharias  Utora  nupta  etiam  dici ,  apud  poetas  ii- 

terras.  Nisi  si  hoc  vult ,  Alexandrina  primis,  satis  notnm.  'HioiLJam  viut 

duntaxat  navi  avectam  Octaviam .  Id  exemta  MSS.  Flor.  Agr.  ed.  pr. quod 

enim  conlentiosus  aliquis  possit  pa-  jam  J.  G&on.  re&tituit,  explicMM, 

rum  i\j\iyooi  dicere.Alias  re posnerim  cum  jam  vita  ei  nulla  inesset.  £go 

ego ,  Pandatariie  litora  terrce.  Lips.  potius  capio  intellectu  praepositioBii 

In  niargine  Guclf.  adscriptum :  nunc  cfevelcx,  necnecesseestcumNJSen- 

appeUatur Ischia,  £rn.  sio  corrigere  vitas^,   quod  pIacelM»t 


tc.'t  LIBER  XIV.  4o5 

riones  et  milites ,  praesagio  malorum  jam  vita  exempta , 
nondum  tameu  morte  acquiescebat.  Paucis  dehinc  inter- 
jectis  diebus  mori  jubetur :  cum  jam  «  viduam  se  et  tan- 
tum  sororem  » testaretur,  communcsque  «Germanicos, » 
€t  postremo  «  Agrippinae  »  nomen,  cierct , «  qua  incolumi, 
infelix  quidem  matrimonium ,  sed  sine  exitio ,  pertulis* 
set. »  Restringitur  vinculis,  venaeque  ejus  per  omnes  artus 
exsolvuntur  :  et,  quia  pressus  pavore  sanguis  tardius 
labebatur ,  praefervidi  balnei  vapore  enecatur.  Additur- 
que  atrocior  saevitia ,  quod  caput  amputatum ,  latumque 

ia5.  Communesque  Germanicos.  Bene.  G^rmanici,  Drusus,  ejus  filius,  et  nepos 
Caligola ,  tvan  et  Glaadias.  Possis  tameo ,  communisque  Germanici  :  qaod  veram  est. 
Cermaaici  enim  fraler  Claudius ,  Agrippinse  filia. 

Rjckio.  Eximere  cum  ablativo  sacpe  jores    erant   Germanici.   Rhenanus 

Liyius  ut  g,  ai.  a</  eximendos  obsi-  dedit  (e  Bud.)  commune^ue  Germa- 

i£io/ie5ocio5,quodpiuribusexemplis  nici ,  quod   omnes  deinceps  secuti 

iJlustrat  Drakenb.  repudiatis  MSS.  sunt ,  ut  solent,  usque  ad  Freinsh.  et 

qui  ab  addunt.  MS.  (  Bud.  et )  Guelf.  sic  habet  etiam  MS.  Guelf.Verbum 

a  vitA,  ut  edd.  inde  a  Putcol  habent.  ciere  proprium  in  tali  re  yerbum. 

Post  pro    morte  Heinsius  malebat  Erv. 

morti,  Sed    illud   quoque   rectnm.  Restringitur  vincuiis,    Sive    int. 

Cicer.  Mil.  87.  ijfui  morte  ejus  acquie'  manus  post  tergum  :  sive  potius  pro 

runt :  idque ,  ni  fallor,  jam  supra  mo-  constringitur ,    aelsttingitur  capien- 

nitum.  Ern.  dum :  utsupra  i3 ,  55.  respicere  pro 

Communeque   Germanici,     Acci-  adspicere ,  et  alia  similia  in  hoc  et 

pere  possis  ,    appellasse   Octaviam  aliis ,  praesertim  hujus  etatis  scrip- 

patris  nomen ,  qui  Germanicus  dic-  toribus ,  v»  ad  Suet.  Aug.  c.  78.  £rn. 

tu8,  uti  et  Nero.  Communc  igitur  Additurque  atrocior  saspitia,'M.R' 

utrique.  Tamen,  cuminpriscislibris  lebam  atrocius    sayitia  ,    hoc  est, 

ait  communestjfue ;  nata  mihi  lectio ,  gravius  ludibrium  crudelitaie.  Sic 

cum  manesque  Germani ;  ut  fraitTem  libro   seq.  jidjecisse  deos   dignum 

appeilaverit  sublatum,  et  dcinde  ma-  Arsacidarum,    Dignum,    atrocius, 

trem.  Lips.  Nihil  opus  hac  correc*  res  digna ,  res  atrocior.  Gron.  Etiara 

tione.  Non  enim  ultionis  exposcendae  Heinsius  atroci  hoc   sceidtiee.   Sed 

cauflsa  ciet,   sed  misericordise  mo-  vuJgatum  verum  puto.  IVam  et  hoc 

vendae ,  in  quo  manes  alieni  sunt.  saevitiae  est :  primum  lacerari  mor- 

MSS.  Flor.  Agr.  edd.  pr.  et  seqq.  tuae  corpus :  deinde  caput,  velut  ma- 

-   usque  ad  Rhen.  communesque  Ger~  leficae,  circumferri  :  tertio  permit- 

jiuimcoj,quodbenerestituitFreinsh.  tere,  ut  aemula  ejus  aspectu  pascat 

Utriusque ,  Octavix  et  Neronis .  ma-  oculos :  hoc  CDim  est  in  verbis ,  Pojj- 

26. 


I 


4o4  ANNALIUM  LIBER  XTV.      ^  ^  «f 

in  uibem ,  Poppaea  vidit.  Dona  ob  haec  templis  decreta. 
Quod  ad  cum  finem  memoravimus,  ut,  qiiicumque  casus 
temporum  illorum ,  nobis  vel  aliis  auctoribus,  noscent, 
praesumplumhabeant,  quotiens  fugaset  caedes  jussitprin- 
ceps,  toticns  grates  deis  actas ,  quaeque  remm  secunda- 
rum  oHm,  tum  publicae  cladis,  insignia  fiiisse.Nequeta- 
men  silebimus,  si  quod  senatusconsultum  adulatione 
novum,  aut  patientia  postremum,  fuit. 

LXV.  Eodem  anno  hbertorum  potissimos  veneno  in- 
terfecisse  creditus  cst,  Doryphorum,  quasi  adversatum 
nuptiis  Poppa^ac;  Pallantem ,  quod  immensam  pecuniam 
longa  senecta  detineret.  Romanus  secretis  criminationi- 
bus  incusaverat  Senecam,  ut  C.  Pisonis  socium;  sed 
validius  a  Seneca  eodem  crimine  perculsus  est.  Unde 
Pisoni  timor ,  et  orta  insidiarum  in  Neronem  magna  mo- 
les ,  sed  improspera. 

pcea  vidiu  Ern.  Atrocior  scevitia  Idcm  Tolenti  J.  Gronovio  operae  non 

Flor.  Bud.  Agr.  paruere.  Ern.  Bud.  crecKtum  est. 

Dona  ob  hasc,  Hic  locus  sic  habet  Doryphorum,  Est  nomen  rayecog- 

in  ed.  pr.  Dona  oh  hcec  templis  de-  nomen  Hbcrti  proprium.  Fortasse  et 

civta ,  €pice  adjinem  memorahimus,  in  hoc  Xiphilini  loco ,  in  Kerone  6i , 

Quicunque, ...  noscent ,  prcesumptum  5. ,  Aop i/^opa» ,  t5  t*  tJic «p;t*f  ^t^^^*' 

hahehuntetc.QuceeliiivacsllxiQtneXi,  Jti^rrojrt,  ^tvriiKovrtt  ijxA  km  JtAzO' 

et  e  MS.  Fl.  notat  J.  GronoTius  ,  o-i«tc/uupi«tJ«tff  «foSii»**  iKiXivrt,  Qiti 

unde  colligo,  celera  quoque  sic  esse,  a  lihellis  erat,  Iia  ego  Terteriai,  el 

utin  ed.  pr.  IVaminTulgalaleclione  munus  nostri  Dorjphori  cruerim: 

quce   ineptum.Vulgatum  est  a  Pu-  at   interpres  ,   Prretoriano  cmdam 

teolano,  idque  roelius  pulo.  Memo-  militi  fech  :  qui  non  solent  profecto 

rahimus  habet  et  Guelf.  V.  ad  i3,  a   libellis   aut  talibos   ofBciis  esse. 

20.  Ern.  Bud.  A.  *i.  m.  habet  qucB,.  Lips. 

memorahimus,  Prius  aderat  quod.  Romanus.  F,  Romanus  Hispo ,  (J« 

Keneno  intcrfecisse  cieditum  est,  quo  i ,  74» 

Vcl,  creditus  est.Wde  Sueton.  Ne-  Sed  improspera.   MS.  Guelf.  a 

rone  35.  LiPs.CnerfiiCM^MS.  FJ.  Agr.  manu   sec.  improspecta*  yulffAnm 

ed.  pr.  idque  jam  receplumByckio.  Tcrum  est.£RN. 


C.  CORNELlI  TACITI 

AB  EXCESSU 


DIVI  AUGUSTI 

ANNALIUM 

LIBER  QUINTUS  DECIMUS. 


BREVIARIUM  LIBRl. 

Cap.  I ,  II.  Vologcses  rex  Parlhorum  bellum  mente  volvit , 
instigaiitibus  fratre  Tiridate  et  Monobazo  Adiabeno ,  quem 
Tigranes  vexarat.  —  III.  Gorbulo  Syriae  tuendae  providet. 
— IV.  Parthi  Monese  duce  Tigranocerta  obsident. — V.  Vo- 
logesi  Gorbulo  inducias  offert  et  impetrat.  —  VI.  Gaesennii 
Pacti  Armeuiae  recens  pracfecti  vanitas ,— VII,  Vlll.  ferocia , 
iraperitia ,  jactantia.  —  IX.  Ab  invadenda  Syria  Gorbulo 
absterret  Parthos ,  qui  —  X.  Arm^niae  et  Paeto  incumbunt. 
Hic  aegre  Gorbulonem  auxilio  vocat,  —  XI.  Parthis  pre- 
inentibus.  —  XII.  Is,  in  Armeniam  profectus,  fugientes  ob- 
jurgat,  suos  hortatur.  — XIII.  Vologeses  instat  Paeto.  — 

XIV.  Disceptatio  inter  Romanos  et  Parthos ,  ex  qua  — 

XV.  Paeti  foeda  compositio.  —XVI.  Gorbulo  in  Armeniam 
venit.  —  XVII,  Paeto  increpitoSyriam  repetit. — XVIII.  Ro- 
mae  inania  de  Parthis  tropaea.  Frumentum  plebis.  Vectigalia. 

XIX.  SG.  de  simulatis  adoptionibus.  —  XX ,  XXI.  Glau- 
dius  Timarchus  Gretensis  adcusatur,  quod  Thrasea  Paetus  ad 
bonum  publicum  vertit.  —  XXII.  Dccretum,  grates  praesi- 
dibus  non  agendas.  Portcnta.  —  XXIII.  Ob  filiam  Neroni 
natara  iramodica  gaudia  et  frustranea.  In  Thraseam  principis 
odium. 

XXIV.  Legati  Parthorum  Romae  irrisores.  —  XX V.  Bcllu 


4o6  ANNALIUM 

Armeniaco  praeiicitur  Corbulo.  Paetum  Caesar  facetiis  insecla- 
tur.  —  XXVI.  Corbulo  in  Armeniam  ducit  exercitum.  — 
XXYIl.  Legatos  Parthorum  audit.  Defectores  Armeniosal- 
ciscitur.  —  XXVllI— XXX.  Tiridatcs  a  Corbulone  pacem 
petit  et ,  posito  apud  effigiem  Caesaris  insigni  regio ,  impe- 
trat,  comiterquecxcipitur  a  Corbulone.  — XXXI.  Vologesis 
pro  fratre  sollicitudo. 

XXXII.  Alpinos  maritimos  Nero  in  jas  Latii  transfert 
Equitum  rom.  in  circo  locos  sedilibus  plebis  anteponit.  Fe- 
minae  illustres  senatoresque  in  arena.  —  XXXIII.  Nero  ipse 
Neapoli  scenam  inscendit.  —  XXXIV.  Theatrum  ruit.  Be- 
neventi  Nero  munus  Vatinii  spectat.  •—  XXXV.  Torquatum 
Silanum  mori  adigit.  —  XXXVI.  Iter  frustra  meditaturin 
Orientem.  —  XXXVII.  Convivia  luxu  foeda  celebrat»  mi- 
nistro  Tigellino.  Pythagorae  nubit.  —  XXXVllI.  Clades 
Romae  ex  incendio  y  forte  ,  an  dolo  principis  j  qui  ^ 
XXXIX.  in  remedium  multa  popularia  usurpat.  —  XL , 
XLI.  Cladis  magnitudo.  Novae  urbis  condendae  consilium. 

—  XLII.  £x  patriae  ruinis  immensam  domum  exstruit  Nero. 
Majora  frustra  molitur.  —  XLIll.  Novae  urbis  facies.  — 
XLIV.  Petita  diis  piacula,  frustra.  Incendii  invidia  in  chris- 
tianos  devoluta ,  misere  excruciatos.  — -  XLV.  Italiam ,  so- 
cios  ,  templa  spoliat  Nero  \  aversantem  id  Senecam  veneDO 
petit. 

XLVI.  Gladiatorum  eruptio  apud  Praeneste.  Classis  ad 
Misenum  araissa.  —  XLVII.  Prodigia.  —  XLVIII.  Conju- 
ratio  Pisonis  in  Neronem.  —  XLIX ,  L.  Conjuratorum  no- 
mina ,  mores ,  odiorum  inNeronem  caussae.  lis  accedit  Rufus, 
praefectus  praetorio.  Subrii  impetus.  — LI.  Epicharis  classem 
tentans  proditur.  —  LII.  Conjuratorum  impetus  retardatus 
a  Pisone  ob  sacra  mensae.  —  Llll.  Aliud  conjuratorum  coq- 
silium.  —  LIV.  Scevini  imprudentia.  Milichus  servus  herum 
defert ,  qui  egregie  se  defendit ,  sed  muliebri  astutia  depre- 
henditur.  —  LV ,  LVI.  Natalis  conjurationem  fatetur,  Piso- 
nem ,  Senecam  nominat ,  Lucanus  matrem.  — -  LVII.  £pi- 
charis,  tormentis  dilacerata,  mirum  fidei  exemplum  praestat 

—  LVllI.  Ncro  reos  audit,  quos  violenter  urget  Rufus^  dis- 


^l^-  LIBERXV.  407 

simulata  ^onscientia.  —  LIX.  Piso  y  neglectis  amicorum  mo- 
nitis,  occiditur.Ejus  testamentum  et  uxor.  —  LX,  LXL  Cae- 
des  Laterani  et  Senecae.  Hujus  defensio  spreta,  — LXIL  su- 
premi  sermones,  —  LXIII.  amica  contentio  cum  uxore  ,  — - 
LXIV.  cujus  mortem  inhiberi  Nero  imperat.  Senecae  crucia- 
tus,  mors ,  funus.  —  LXV.  Ipse  destinatus  imperator.  — 
LXVI.  Rufus  proditur.  —  LXVII.  Subrii  Flavii ,  — 
LXVIII.  Aspri,  aliorum  constantes  voces  et  exitus.  Rufi 
moUities.  —  LXIX.  Nero  Vestinum  quamvis  insoutem  in- 
terimit ;  —  LXX.  mox  Lucanum ,  Senecionem ,  Quinctia- 
num  ,  Scevinum.  —  LXXI.  Simulata  per  urbem  gaudia. 
Indicibus  praemia,  suspectis  militiae  vacatio ,  aliisexsilia,— 
LXXIL  Turpiliano,  Nervae,  Tigellino  triumphalia,  Nym- 
phidio  consularia  insignia  data.  —  LXXIII.  Nero  adversum 
rumores  se  purgat.  Gallionis  periculum.  —  LXXIV,  SC.  ob 
servalum  Neronem.  Pugio  Scevini  dicatus  Jovi  Vindici.  Gesta 
haec  anhis  paullo  amplius  tribus  , 

G.  MEMMIO  BEGULO,  VERGIIflO  RUFO  ; 
G.  LEGAMO  BASSO,  M.   LIGINIO  GRASSO  ; 
P.  SILIO  NERVA  ,  C.  JULIO  ATTICO  VESTINO  ,  G0S8. 

1.  iNTEREA  rex  Parthoram  Vologeses ,  cognitis  0)rbu- 
lonis  rebus ,  regemque  alienif^.  nam  Tigranen  Armeniae 
impositum  :  simul ,  fratre  Tiridate  pulso ,  spretum  Ar- 
sacidarum  fastigium  ire  ultum  volensj  magnitudine  rar- 
sum  romana ,  et  continui  foederis  reverentia,  diversas 
ad  curas  trahebatur :  cunctatCH*  ingenio  et  defectioneHyr- 
canorum ,  gentis  validae ,  multisque  ex  eo  bellis  iUigatus. 

COMMENTARIUS. 

Defectione  Hyrcanorum,  Sic  edd.  norum  atUneri  y<dogesen ':  alias  de- 

ante  Rhen.  qai  induxit  dissensione ,  beret  esse  defictioni,  Ern.  Bud.  ha- 

quod  secuti  omnes  usque  ad  Piche-  bebat  a  i .  m.  defensione.  Inde  Rhen. 

nam.  De/ecdone  Terum  esse  patet  legendum  duxit  dissensione ;  aed  iu 

etiam  e  i3 ,  37«  extr.  TUigatus  est  im-  marg.  est  ab  antiqua  manu  defic^ 

peditus  :  uti.  c.  defietione  Hyrca"  tione,  De  hac  v.  14  y  25« 


I 


4o8  ANNALIUM  ^^'^^ 

Atque  illiim  ambiguum  novus  insuper  nuntius  contume- 
liae  exstimulat  :  quippc  cgressus  Armenia  Tigranes 
Adiabenos,  conterminam  natlonem,  latius  ac  diutius, 
quam  perlatrociuia,  vastsyerat :  idqueprimores  gentiuro 
aegre  tolcrabant :  «  eo  contemptionis  descensum ,  ut  ne 
ducc  quidem  romano  incursarentur,  sed  temeritate  ob- 
sidis ,  tot  pcr  annos  inter  mancipia  habiti.  »  Accendebal 
dolorem  eorum  Monoljazus,  quem  penes  Adiabenum 
regimen ,  «  quod  praesidium ,  aut  unde  peteret?»  rogi- 
tans.  (( Jam  de  Armenia  concessum  :  proxima  trahi, 
nisi  dclbndant  Parthi  :  lcvius  servitium  apud  Romanos 
deditis,  cpiam  captis,  csse. »  Tiridates  quoque  regni  pro- 
fugus^  pcr  silentium  aut  modice  querendo,  gravior  erat 

I.  Egressus  Amienia.  .4mieuinm  bene  cod.  Agric.  Hisl.  3,  "io.^alUtudinem  mcmiM 
egressa,  —  a.  Temeritale  obsidis.  Ohsidiia^ex  idem.  Et  rccle  forsan.  obsidia  asper' 
natuSj  pvo  obsidibus  Ann.  3,  31.  obsidiHm  pro  obaide.  Ut  serviiiwn  pro  servo,  cliea- 
tela  pro  cliente,  adulteria  pro  adulteris  ,  tratisfugia  pro  transfiigis ,  vigilia  et  custo- 
dia  pro  vigilibus  custodibusque  Ann.  i ,  a8.  sacerdolium  pro  sacerdote  exMS.Hist.3, 
4>  Suet.  Calig.  p.  39).  et  illicCasaub.  Apnlei.  de  doctr.  Platon. ).  i,  p.  3.  ed.  ElmeDb., 
Patrimouium  in  hortulo,  qui  Academiee  junctus  fuil ,  let  in  duobtis  ministeriis.  Sk 
scripti  nonnulli.  (  Cf.  Mel.  3  ,  p.  i3o.  1 1  ,  p.  23;,)  Vide  Muncker.  ad  Ujgva.  fab,  no. 
matrimonia  pro  uxoribus  Just.  3,  3.  Yid.  Graev.  ad  Just.  14»  3.  officia  pro  appari- 
tionibus  saepe  apnd  Symmachum.Vid.  Juretum  p.  3 17. 

Noms  insuper  nuntkis  cont.   Ed,  Proxima  trahi :  et  nisi  etc»  Trans- 

"pr,  noi^is  et  insuperconjeci  not^ce  ins.  poiitione  copulae  sententiam  expli- 

eontumelicB  ?  Sed  idem  est  sensus  candam  sic   :  proxima  trahi ,  nisi 

■vulgati.ERN.  defendant  Parthi  :  et  levius  ser' 

Jlccendehatdoloremeorum.Dolo-  vitium,  Acidalius  putabat.  Volga- 

rem  eonim  intelligo  earum  rerum ,  tum  vitiosum   esse  ,    dubitari  non 

ex  iis  rebus  Vologesi  natum  :  ut  e  potest.   Sed  et  ante  proxima  po- 

seqq.  patet.  Sed  melius  sane  eorum  nendum  :  quod  ita  evidens  est,  nt 

abessct :  nam  et  sensus  salvus  et  so-  ita  corrigorc  non  dubitaveritti.  Cl- 

nus  melior  foret :  ac  fortasse  e  ter-  timis  verbis  tecte  minatur  deditio- 

3iiinatione  praecedentis  verbi  natum  nem ,  ni  succurrat  Vologeses.  EaN. 

cst.  Broterius  ad  Vologesen  et  pri-  Ernestium    sequuntur     Lallera.    et 

xnores  gentium  refert.  SedMonobazi  Brot.  Acidalium  Bip.  £qtiidem  -co- 

'querelae  non  apud  primores  gentium,  pulam  tanquam  superfluam  delevi. 

«ed  Vologesen ,  fusae.  Ern.  Bud.  et  nisi. 

Monobazus,  De  boc  cf.  Joseph.  Per  silentium  haud  modice  que" 

^  7  4*  rendo.  Muretns  et  Acidalius  vole- 


^ 


m^-  LIBERXV.  409 

<  Non  enim  ignavia  magna  imperia  contineri :  virorum 
irmorumquc  faciendum  certamen.  Id  in  summa  fortuna 
sqnius,  quod  validius.  Et  sua  retinereprivatsedomus  :de 
alienis  certare ,  regiam  laudem  esse. » 

II.  Igitur  commotus  his  Vologeses  concilium  vocat, 
st  proximum  sibi  Tiridaten  constituit,  atque  itaorditur : 
«Hunc  ego ,  eodem  mecum  patre  genitum ,  cum  mihi, 
per  setatem ,  summo  nomine  concessisset ,  in  possessio- 
nem  Armeniae  deduxi  ^  qui  tertius  potentiae  gradus  habe- 
iur.  Nam  Medos  Pacorus  ante  ceperat.  Videbarque, 
contra  vetera  fratrum  odia  et  ceitamina ,  familiae  nostrae 
|)eiiates  rite  composuisse.  Prohibent  Romani ,  et  pacem , 
ipsis  nunquam  prospere  lacessitam  ,  nunc  quoque  in 
sxitium  suum  abrumpunt.  Non  ibo  inficias  :  a^quitate 
fuam  sanguine ,  caussa  quam  armis ,  retinere  parta  ma- 
oribus  malueram.  Si  cunctatione  dehqui   virtute  corri- 

^.  Inexitium  suum.  Per  obsidium  suum  cod.  Agr.  An  excidium? 

^Ht persilentium,aut  modice  :(faos  accendehat  Dimis  longe  abcst,    et 

"ohat  Ryckius.  Sed  nihil  mutandum  querela  ipsa  exponitur.  Partim  ergo 

'tisent  Freinshcmius ,  Boxhornius ,  per  silcntium ,  partim  modice  que^ 

OronoTius.  Vivum  excmplum ,  J.  rendo  grauior  fiiit.  Unde  praeferenda 

r,  Gronoyius  ait ,  cst  ap.  Caes.  6.  lectio  Mureti  out ,  quae  particula  fre- 

.  I  ,  32.  in  Sequanis.  Sane  silen-  quens    cum    haud  commutaiiir   in 

Um  ,  ut  Longinus  ait  sect.  9,3.  in-  codd. 

rdum  quavis  oratione  fortius.  Sed  Et  certamina,  Emendavit  certa- 

io   omnibus  exemplis ,  quae  pro-  mina   Rhenanus.    Nam    PuteoK    et 

rri  video,  tantumestinexprimenda  seqq,  hahent  certamen.  Putcolanus 

aed^ofc  magnitudine,  non  in  sensi-  forte  non  assccutus  est  ed.  pr.  ]ec- 

us  talibus,  consiliis ,  cohorUtioni-  tionem ,  in   qua  est  ceHanien  in  : 

as ,  cmjus  generis  est ,  quod  sequi-  quod  est  corruptum  pro  certamina : 

ir,  in  quo  diserU  oratio  desideratur .  quamquam  MS.  Guelf.  plane  certa" 

aqne  aut  verum  puto,  quod  jam  men»  Sensus  est  :  videbar  rem   ita 

lidit  Beroaldus ,  et  nupcr  Broterius.  composuisse ,  ut  nuUa  odia  et  certa- 

[oxcora2meriestretineri.ERN.Bip.  mina  talia  inter  nos  esse  possent, 

lud  modice  rcferunt  ad  accendehat  qualia  semper  fcre  inter  fratres  de 

querendo  ad  gravior.  Sic  incisio  regno  fuere.  Mox  pax  lacessita  eftt 

cta  et  in  Bud.  post  modice.  Veriim  violata.  £rn. 


Sl( 

K: 


410  ANNALIUM  t-lf^ 

^  A.C.63. 

gam.  Vestra  quidem  vis  et  gloria  in  integro  est,  addits  n^ 
modestiae  lama  :  quae  neque  summis  mortalium  sper-  ^- 
nenda  est ,  et  a  diis  aestimatur. »  Simul  diademate  capot  ^* 
Tiridatis  evinxit^  promptam  equitum  manum,  qiMBre- 
gem  ex  more  sectatur ,  Monesi ,  nobili  viro ,  tradidit, 
adjectis  Adiabenorum  auxiliis  :  mandavitque,  Tigran» 
Armenia  exturbari ,  dum  ipse ,  positis  adversus  Hyrci- 
nos  discordiis  j  vires  intimas,  molemque  belli  det,  pio-  IH 
vinciis  romanis  minitans. 

III.  Quge  iibi  Corbuloni  certis  nuntiis  audita  suDt, 
legiones  duas  cum  Verulano  Severo  et  Vetlio  BolanlK 
subsidium  Tigrani  mittit ,  occulto  praecepto ,  «  compih 
sitius  cuncta ,  quam  festinantius ,  agerent.  »   Quij^ 
bellum  habere,  quam  gcrere  malebat.ScripseratqueC»» 

4.  Bellum  habere  quam  gerere  malebat.  Forte  alere  vel  iraliere»  Pottisetf»«i'| 
hubere, 

In  integro  est.  Bud.  a  i .  m.  integra  compoiitis  dedit  Rhenanns  et  8eqq< 

est.  ad  Pichenam  usque.  £r.n.  Bnd.ai 

Ex  more  sectatur,  Sic  e  MS.  Fl.  m.  depositis,  a  a.  m,  compositis, 
edidit  J.  GronoTius;  sic  est  etiam         Pectio  Bolano.  Scrihe ,  Fdibo,tt 

in  ed.  pr. ^ecta^otur  est a  Puteolano :  lapidc    (ap.   Grut.    p.   128,  5.): 

cpiod  ipsum  ipioque  rectum  esset ,  si  c.  calpurnio.    pisone.  m.  YETin» 

e  librir  melioribus  esset :  sic  tamen  bolano.  cos.  De  hujusBolanibellK> 

MS.  (Bud.)  Guelf.  Adde  Tacitum  gloria  Statius  SilTar.  5,  2,  34-1* 

inf.  c.  33.  extr.  Ern.  Sectatur.  Id  est  filium  ejus  Grispinum  : »%■ 

sectari  solet.  summam  Mavortis  agebat  Coir^ 

Tigranem  Arm,  exturbari.  £d.  pr.  sed  comitem  belli  sociumque  lah^ 

exturhat.  Puto  ,  Tacitum  scripsisse  Hle  quoque  egregiis  muUum  ntam 

exturbet :  aut  saltem  exturbare.  Jus-  in  armis  Bolanum^  atque  ilU  cur*' 

sit  Monesen  cum  istis  copiis  Tigra-  rum  asperrima  suetus  Credere.  Lin> 

nen  exturbare  Armenia,   et  resti-  ^cttioMS.  Flor.  FetooMS.Agr.^i 
tuercTiridalen.  Exturbari  cst  a  Pu-  .  pr.  Itaque  jam  Ryckias  et  J.  Gw* 

teol.  et  sic  ceterae  edd.  omnes ,  et  rescripsere  :  de  eaque  scriptora  t. 

MS.  G.  Putarunt /wa/irfare  esse  pro  Ryckinm  ad  h.  1.  Ante  ed.  pr.I** 

nunciare,  ut  alibi  :  quo  sensu  sane  certis  habet  cunctis :  qnod  noD  sptf' 

ejrturiarEsequideberet.Similiterin-  nam.  Sic  ommum  nunciis  perfeftff' 

fra  c.  28.  operiri  imperau:t,  male  in  Cic.  ad  Q.  Fr.  a ,  12.  Ern. 
Bonnullis  libris,   pro  operire,  Mox        Festinatius  agere/it.  IPestinanWt 


■ll^-  LIBER  XV.  4ii 

L ,  «  proprio  duce  opus  esse ,  qui  Armeniam  defende- 
z  Syriam ,  ingruente  Vologese ,  acriore  in  discrimine 
3, »  Atque  interim  feliquas  legiones  pro  ripa  Euphra** 
locat :  tumultuariam  pmvincialium  manum  armat ; 
tiles  ingressus  praesidiis  intercijrtt.  Et,  quiaegena 
Laiwn  regio  est ,  castella  fontibus  imposita  :  quosdam 
3s  congestu  arenae  abdidit. 

V.  Ea  dum  aCorbulonetuendae  Syriae  parantur,  acto 
tim  agmine  Moneses,  ut  famam  sui  praeiret,  non  ideo 
cium  aut  incautum  Tigranen  offendit.  Occupaverat 
jranocerta,  urbem  copia  defensorum  et  magnitudine 
^nium  validam.  Ad  haec  Nicephorius ,  amnis  haud 
menda  latitudine ,  pailem  murorum  ambit :  et  ducta 
eiis  fossa ,  qua  fluvio  diffidebatur.  Inerantque  miUtes 
)rovisi  ante  commeatus :  quorum  subvectu  pauci,  avi- 
s  progressi  ct  repentinis  hostibus  circumventi,  ira 
gis ,  quam  metu ,  ceteros  accenderant.  Sed  Partho  ad 

pr.  Hhexi.  ( e  Bud. )  sqq.  Ern.  c.  reperit  :  congestis  arence  ohdidit. 

ostiles  ingressus.  Intelligo  loca ,  Occupauerat  Tigranocerta.  Sic  MS» 

ipiae  ingredi  proYinciam  soleant,  Flor.  ( et  Agr. )  defenditque  J.  Gron. 

possint  Parthi.  Nam  nondum  in-  Quia  sic  eliam  ed.  pr.  id  secutus  sum. 

si  eo   tempore.  Intercipere  ex-  Viilgo  gui  occupauerat ,  inde  a  Pu- 

lit  GraecorumcTifliXA^lSdtTfiT;  Po-  teol.  V.  ad  c.  19 ,  44*  Ern.  Bud.  tfui 

us  5,  99.  et  alii  saepe  de  impo-  occap.r/gra/ioccrfojw.— *DeTigra- 

itineri  praesidiis  utuntur.  Ern.  nocerU  et  flum.  Nicephorio ,  v.  St.- 

t,  quia  egena.  Non  yidetur  hoc  Martin,  Mem.  sur  VArmenie,  t.  i , 

im  ,  quod  jam  olim  esset,  sed  p.  171.  Par.  a  y.  in-4.  1818.  N.  E* 

osthac  esset.  Forte  Tacitus  ;  Et ,  Magnitudine  mcenium  validam. 

egenn  aqunrum  regjio  esset,  cas-  Adeo ,  ut  Appianus  Mithr.  84.  pro- 

'Jbntibus  imposita.  Gnov.yeris-  ducat  moenia  Tigranocertae  in  alti- 

!.  Ern.  Probat  Lall.  Cod.  Agr.  tudinead  quinqnaginta  cubitos  :  quae 

15.  Bud.  egena.  in  imo  adaptata  equorum  stabulis. 

tngestuterrasabdidit.  Sic  ed.pr.  Lips.  Mox  etiam  ed.  pr.  inerantque 

Q.  (  e  Bnd. )  et  seqq.  At  PnteoL  milites ,  quod  e  MS.  FL  recepit  jam 

Alc.  obdidit,  quod  et  e  ret.  Pichena.  (Sic  et  Bud.  )Po8t,  guo* 

landat  Ursinus  :  -vitiose.  ^re-  rum  subvectu   est^   qui  commeatQS 

ohdidil,  at  non  rit^s.  Male  re-  dum  subyehuntur  in  urbem  et  con« 

t  Ryckius.  Ern.  Ursinus  in  vet.  quiruntur.  Ern. 


'4 12  ANNALIUM  \-l*f- 

exseqiiendas  obsidiones  nulla  cominus  audacia,  ra«| 
sagittis  :  neque  clausos  exterret ,  et  semet  frustratnr,f  ^ 
Adiabeni,  cum  promovere  scalas  et  machinamenta  in- 
ci|KTent,    facile  detrusi,  mox,  erumpentibusnostris,p 
caeduntur.  P« 

*  V.  Corbulo  tamen ,  cjuamvis  secundis  rebus  suis, hmvI 
derandum  fortuna;  ratus ,  misit  ad  Vologesen ,  <jui  ei-P^ 
postularent  «  vim  provinciae  illatam:sociiimamicumqiie 
regem ,  cohoites  romanas  circumsideri.  Qmitteret  potiail 
obsidionem,  aut  se  quoque  in  agro  hostili  castra  positfrlt 
rum.  »  Casperius ,  ccnturio ,  in  eam  legationem  dc 
tus,  apud  oppidum  Nisibin,  septem  et  triginta  millh| 
bus  passuum  a  Tigranocerta  distantem,  adiit  r^cmil' 
mandata  ferociter  edidit.  Vologesi  vetus  et  penitusi*] 
fixum  erat,  arma  romana  vitandi :  nec  praesentiaprosj 
fluebant.  Irritiim  obsidium :  tutus  manu  et  copiis  Ti- 
granes  :  fugati ,  qui  expugnationem  sumpserant :  misaj 
in  Armeniam  leglones  :  et  aliae  pro  Sjria  ^  paratae  ult 
irrumpere  :  sibi  imbecillum  equitem  pabuli  inopia.  NaSj 

5.  Vologesi  vetus,  Ut  vetus  cod,  Agr. 

Circumsidere,  Sic  omnes  scripti  et  loco  genus  yariare ,  snpra  et  » 

edd.  proeter  cod.   Agr.  in  quo  est  Mihi  res  suspecta  :    et  Tcreor,* 

circumsiden,  quod  Ryckius  recepit.  vitiosum  sit ;  etsi  non  ncscio,eti» 

Recte.  Nam  et  passivum  praeccdit,  ex  Appiano  exemplum  proferri.V' 

ut  res  ipsa  ita  postulat.  Omissio  co-  thr.  67.  Mox  aut  adnt  lcgeDdiimpi* 

pulae  post  re^em  corruptelae  locum  adit^  aut  edbt.  Sic  c.  7.  ed.  pr.  fco** 

fecit.  Ern.  opera  fuga  perrumpit,  seque  i/flft 

Omitteret  potius ,  he^o  ocius ,  Tion  extulit,  Bene  a  Puteol.  correctB* 

potius.  Lips.  SicFaemus.  Boxh.  pro-  perrupit.  Add.  ad  11 ,  37.  Sed«&t 

tinus.  Alterutrum  verum  est.  £rn.  MS.  6.  quod  recepi.  Nam  sequttf 

Pichena  probat  vulg.  edidit.  De  vitandi  pro  vitareSiOr 

ji  Tigranocertadistantemetc.Ge-  mus  ad  2,^3.  Ern.  Bud.  adit.fit 

nus  femininum  supra   i4,  24.  jam  gernndio  v.  etc.  21. 
cconrrit,  et  in  ed.  pr.  etiam  mox         Pabuliinopia.^^SS. Oxon.G^- 

Monesen  amittere  Tigranocertam  ju-  dirimit  ab  antecedentibus ,  et  habrt 

het.  Mirum  tanicn ,  Tacitum  eodem  pahuli  inopiam.  Mox  MS.  Flor.  rt 


J!«f  LIBER  XV.  4i3 

rta  vis  locustaium  ambederat ,  qiiidquid  lierbidum 
frondosum.  Igltur ,  metu  abstruso ,  mitiora  obten- 
s ,  ((  missurum  ad  imperatorem  romanum  legatos  , 
er  petenda  Armenia  et  firmanda  pace,  »  respondet, 
nesen  «  omittere  Tigranocerta  »  jubet ;  ipse  retro 
cedit. 

^I.  Haec  plures ,  ut  w  formidine  regis  et  Corbulonis 
lis  patrata ,  magnifice  »  extollebant.  «  Alii  ^  occulte 
igisse,»  interpretabantm-;  «ut,omissoutrimquebello 
beunte  Vologese ,  Tigranes  quoque  Armenia  absce- 
3t.  Cur  enim  exercitum  romanum  aTigranocertis  de- 
tum  ?  cur  deserta  per  otium  ^  quae  bello  defenderant  ? 
melius  hibernavisse  in  extrema  Cappadocia ,  raptim 
:tis  tuguriis ,  quam  in  sede  regni  modo  retenti  ?  Di- 
.  prorsus  arma ,  ut  Vologeses  cum  alio ,  quam  cum 
'bulone ,  certaret :  Corbulo  meritae  tot  per  annos  glo- 
non  ultra  periculum  faceret.  »  Nam ,  ut  retuli ,  pro- 
xm  ducem  tuendae  Armeniae  poposcerat,  et  adventare 
sennius  Paelus  audiebatur  :  jamque  aderat ,  copiis  ita 

pr.  nam  exorta  vi  lacustarum  ut  opinor,  reposuit  ac  maf^nifiQa^ 

at.    (Bud.  etiaiTi  v\.)    Reliquae  quod  inde  in  Offlncs  edd.  yenit ,  nisi 

.  edd.  MS.  G.  (et  Bud. )  abede-  quod  quaedam,   et  pro  ac  :  et  sic 

Sed  Pich.  Lips.  et  seqq.  ambe^  quoque  MS.  Guelf.  Mureto  tamen 

\t  dederunt,  an  e  libris,  nescio.  placebatmagisma^i/?ce:idqueego, 

ut  latinius,  praetuli.  Sed  non  celabo , 

^miftere  Tigranocerta .  Ed.    pr.  in  ed.  pr.  esse  tantum  patrata  extol- 

.tere  Tigranocertam.  Eaduo  ver-  lebant,  quod  fortasse  optimum.  Ea- 

ionfundi  supra  jam  vidimus  ad  dem  mox  Tigranocertis  sine  praepo- 

26.  u4miltere  Tcrum  puto,  cui  sitione.  Ern.  Bud.  praepos.  habet. 

ies  alterum  usitatius  substitu-  Idem patrataacmagnifica.A^.pen' 

:  quanquam  et  paullo  ante  est  acta  ac  m. 

tere.  Ern.  Bud.  Tigranocertam.  Utretuli.  Cap.  3. 

i  omittere  rectius  yidetur ,  quod  CassenniusPastus,\)uimglemDio- 

ud.  habet.  nis  eclogis ,  quas  nuper  FidTiiit  Ur- 

^agnifice  extollebant.  Sic  edidi  cx  sinus  dedit,  Stvvioc  scribitur.  Enim- 

?ateol.  quamexpressitBeroaldus  veroK«Tiyviof  IliTocetiamin  Josepho 

.lciatus.  Pro  eo  Rhen.  e  cod .  Bud.  scribitur ,  diciturque  Excidii  7,21. 


n 
b 


r 


4i4  ANNALIUM  '-y^ 

^    ^  .     A.C.(B. 

divisis,  ut  quarta  et  duodecima  legiones,  additaqai 
quae  recens  e  Moesis  excita  erat ,  simul  Pontica  et 
tanim  Cappadocumque  auxilia  Paeto  obedirent :  tertb 
sexta  et  decima  lcgiones,  priorque  Syriae  miles,  a 
Corbulonem  manerent.  G^tera  ex  rerum  usu  sociarai 
partirenturve.  Sed  neque  Corbulo  aemuli  patiens;  et 
tus ,  cui  satis  ad  gloriam  erat ,  si  proximus  haberetor 
despiciebat  gesta,  ((nihil  csedis ,  aut  prsedae,  nsarpafil 
nomine  tenusurbium  expugnationes  »  dictitans:  fcsetii 
buta  ac  leges ,  et ,  pro  umbra  regis ,  romanum  jns 
impositurum.  » 

YII.  Sub  idemtcmpus  legati  Yologesis,  qnosadpw 
cipem  missos  memoravi,  revertere  irriti  :  belhim 
propalam  sumptum  a  Parthis.  Nec  Paetus  detrecta^ 
sed  duabus  l^onibus ,  ►  quarum  quartam  Funi 
Yettonianus  eo  in  tempore  ^  duodecimam  Calavius 
nus ,  regebant ,  Armeniam  iutrat ,  tristi  omine.  Nam  i 
transgressu  Euphi  atis,  quem  ponte  transmittebat^  nBft 
palam  caussa ,  turbatus  equus ,  qui  consulai  ia  insigoii 

(7.)  An  hic  ipse,  qui  sub  Nerone  titulum,  qui  ad  hunc  JFViiusoiamtii 

praefuerat ,  etsi  parum  bona  fama  ?  spectat,  haud  ita  pridem  repertnJB) 

£tas  haud  neget.  Lips.  Add.  ad  i^)  eKhibet  Broterius.  MultiplioesiQet' 

39.  Ern   Apud  Grut.  in  Th.  Inscr.  Tiri  honores  enumerantur. 

p.  65i ,  6.  et  passim  legitur  Ccesen-  Ccdavius  Sabinus  regebat.  YT&uk 

nius.  In  Dione  etiam  62 ,  20.  et  ap.  ad  6 , 9.  Tolebat  Caltnsius ,  eondeBh 

Josephum  Kdtio-fVTioc  n«iiToc«  que  esse ,  qui  H.  i ,  48.  memoTaitt> 

Cui  satis  ad  gl.  Hilier.  ^ac.  16.  £rn.  Bud.  regebant.  Recepit  Rlio. 

legit  cui  non  satis  ad  gl.  evat.  Alias  Ursinus  Tolebat  Flauius  Sabinus. 

enim  dicendum  fuisset  ^fuerat,  Turbatus  equiss  ,  qui.  Mos  isA» 

Funisulanus  Vettonianus.  Sic  MS.  quens  et  inobservatus ,  de  hoc  eqao 

Flor.  ed.  pr .  Funisolanus  etiam  MS.  Geminum  tamen  locmn  habes  in  PIi 

Agr.  Fiinisulamds  bis  occurrit  ap.  tarchi  Crasso  36.  qui  inter  prodip 

Cic.  ad  Att.  5,4*  10,  1 5.  Vulg.  Fa-  pariter  futurae  cladis  sic  narrait  :1« 

misulanus  Kect.  MSS.  Bud.  Guelf.  ntQQSi  to»^  a'Tf(»/Tnytn.mi%m^AHKU 

Fimisul.  MoxMS.^yied.tramittebat.  xo0-/UN^ivoc,   jBia    a^vrgma-^jrk^w 'A 

«dd.  omncs  fn^mm.  £rn.  Egregimn  hio^oi  #<(  t«   fi/d-^er,    v4rfjSfv;(i*i 


lUt  LIBER  XV.  4i5 

»tabat,  retro  evasit.  Hostiaque,  quse  muniebantur , 
lernaculis  adsistens ,  semifacta  opera  ftiga  perrupit  se- 
e  vallo  extulit.  Et  pila  militum  arsere ,  magis  insigni 
xligio ,  quia  Parthus  hostis  missiUbus  telis  decertat. 

VIII.  Ceterum  Paetus  ^  spretis  ominibus ,  nec  dum  sa- 
firmatis  hibemaculis ,  nullo  rei  frumentariae  provisu , 
Mt  exercitum  trans  montem  Taurum  w  recipei^ndis ,  » 
ferebat,  «  Tigranocertis,  vastandisque  regionibus, 
as  Corbulo  integras  omisisset.  »  Et  capta  quaedam 
stella  :  gloriaeque  et  praedae  nonnihil  partum ,  si  aut 
)riam  cum  modo ,  aut  pradam  cum  cura ,  habuisset. 
>nginquis  itineribus  percursando,  quae  obtineri  nequi- 
nt ',  corrupto ,  qui  captus  erat ,  commeatu,  et  instante 
n  hieme ,  reduxit  exercitum ,  composuitque  ad  Caesa- 
3iliteras ,  quasi  confecto  bello ,  verbis  magnificis,  re- 
m  vacuas. 

IX.  Interim  Corbulo  nunquam  neglectam  Euphratis 
>ani  crebrioribus  praesidiis  insedit  :  et ,  ne  ponti 
jiciendo  impedimenlum  hostiles  turmae  adferrent, 
im  enim  subjectis  campis  magna  specie  volitabant ) 

.  Hostiaque  etc,  Lego,  ffostiague,  quas  proBmuniebantur  hibernaculis  assUiens  , 
ifacta  opera  properafuga  perrupit, 

tvco-d-M.  Item  ObsequeDS  129.  in-  (  si  eum  magislratum  dux  gessisset ) 

ea ,  quae  Pansae  consuli  liaud  laeta  e  pubUco  datos  :  non  aliud ,  quam 

nerunt.  Equus  phaleratus  inip-  specimen  et  notam  dignitatis.  Taci- 

conspectu  fost^inans    concidit.  tus  hic  consularia  insignia  ait :  quia 

inys.  Ant.Rom.  10,  il\.  qua  parte  Gdcsennius  Paetus  illc  ipse  est ,  qui 

L4.  Quinctio  agit  dictatore  jam  ante   annum  consul  cum  Petronio 

;to  :  'fic  ci^  fyyvc  3v ,  Hirmovt  Tt  Turpiliano  fuerat.  Lips.  At  yid.  ad 

o»  ^AXotfoic  KtKoa-fAvifAhovf  ilnrfi-  i^»  ^*  £b.n. 

•t  nrfdcHiyot ,  %a)  nrthUm  'tkfjLA  rcus  Spretis  ominibus.  Sic  edd.  omne» 

ItTo/f .. . « a-B-nrAf  ti  kkovfyki %eu  Tk  inde  a  Puteolano.  MS.  Guelf.  (Bud.) 

«t  ^AfkTnpttty  oli  'TrpoTfpov  m  tSy B*-  ed.  pr.  omnibus  ,  solita  istonim  ver- 

•«•V  iMKocfjmTo  ip;t»>  'J^foo-iiytyiteti,  borum  confusione  :  id  yitium  etiam 

appareat,  equum  unum  plures^e  est  in  cd.  J.  F.  Gron.  Ern. 

n  ornatu  imperatorio  et  consulari  Et  ne^ponti.  Bud.  ut  ne ponti. 


4i6  ANNALIUM  *-^'* 

*  A.  C  o3. 

naves  magnitudine  praestantes  et  connexas  trabibus,  ac 
turribns  auctas ,  agit  per  amnem,  catapultisque  et  balis- 
tis  proturbatbarbaios  :  in  quos  saxaethastaelongiosper- 
nieabant,  quam  ut  contrario  sagittaram  jactu  adaei^ua- 
rentur.  Dein  pons  continuatus ,  coUesque  adversi  per 
socias  coliortcs,  post  lcgionum  castris  occupantur,  tanta 
ccleritate  et  ostentatione  virium  ,  ut  Partbi ,  omisso 
paratu  invadendse  Syrise ,  spem  omnem  in  ArmeAiam 
verterent. 

X.  Ibi  Psetus  j  imminentium  nescius  j  quintam  lc^o- 
nem  procul  in  Ponto  habebat ;  reliquas  promiscuis  militnm 
commeatibus  infirmaverat ;  donec  ^  adventareVolc^esen 
magno  ct  infenso  agmine ,  auditum.  Accitur  legio  duo- 
decima,  et ,  unde  famam  auctiexercitus  speraverat,  pro- 
dita  infrequentia  :  qua  tamen  retineri  castra  et  dudi 
Partlms  tractu  belli  poterat ,  si  Paeto  aut  in  suis ,  aut  in 
alienis  consiliis  ,  constantia  fuisset.  Verum ,  ubi  a  viris 
mUitaribus  adversus  urgentes  casus  firmatus  erat ,  rur- 
sus ,  ne  alienae  sententiae  indigens  videretur ,  in  diversa 
acdeteriora  transibat.  Et  tunc,  relictis  hibernis,  ir  non 
fossam  neque  valhim  sibi ,  sed  corpora  et  arma  in  hos- 
tem  data , »  clainitans ,  duxit  legiones ,  quasi  proeiio  cer- 
taturus.  Dcinde ,  amisso  centurione  et  paucis  miiitibus^ 
quos  visendis  liostium  copiis  praemiserat ,  trepidus  re- 

7.  Et  tunc  relictis  hibernis.  Et  nunc  cod.  Agr. 

Unde  famam  etc.  MS.  Flor.  ed.  autuade,  speral,  quod  Lipsiiis  ce- 

|>r.  fama  sperauerat,  Quod   recte  terique  t$mere  oumes  secuti  smt. 

J.  Grou.  monet  corrigendnm  fuisse  Ego  interea  yeterem  lectionem  tir 

fama  sperata  erat.  Sic  i\ ,  62.  ex  posui.  Ceterum  fama  sperata  erA 

elusa  erat  factuni  eluserat.  Sed  Pu-  Terum  puto.  IrfreqUentia  int  si- 

teol.  poiius  coxre.x\\  famam  spera-  gnorum  :  infrequentia  signa  «p« 

verat.  (Sic  et  Bud. )  Alquc  ila  oni-  Livius  :  sive  etiam  legionom.  £bx> 

nes  post  eum  edidere.  In  Klienani  ed.  Bip.  conjiciunt  proditur  infreguen' 

Aec.  cditum,  ucscio  qua  de  caussa,  tiu. 


*:?:|f  LIBER  XV.  417 

meayit.  Et,  quia  minus  acriter  Vologeses  institerat, 
vana  rursus  (iducia ,  tria  millia  delecti  peditis  proximo 
Tauri  jugo  imposuit,  quo  transitum  regis  arcerent :  ala- 
res  (juoque  Pannonios ,  robur  equitatus ,  in  parte  campi 
locat.  Con junx  ac  filius  castello ,  cui  Arsamosata  nomen 
est ,  alxliti ,  data  in  praesidium  cohorte ,  ac  disperso  mi- 
lite ,  qui ,  in  uno  habitus ,  vagum  hostem  promptius  sus- 
tentavisset.  .^Egre  compulsum  ferunt ,  ut  instantem  Cor- 
buloni  fateretur  :  nec  a  Corbulone  properatum,  quo, 
gliscentibus  periculis,  etiam  subsidii  laus  augeretur. 
cc  Expediri »  tamen  « itineri  singula  millia  ex  tribus 
legionibus ,  et  alarios  octingentos  j  parem  numerum  e 
cohortibus , »  jussit. 

XI.  At  Vologeses ,  quamvis ,  «  obsessa  a  Paeto  itinera, 
hinc  peditatu ,  inde  equite , »  accepisset  j  nihil  mutato 

8.1/1  instantem  Corbuloni.  Ut  vim  instantem ,  pnto  instantem  cladem  Corbnloni 
«od.  AgricoL  deinde  c.  seq.  factaque  sajrius  erupiione,  £t  sic  Medic. 

Tria  miilia  delecti  peditis.  Sic  e  ap.  Vaill.  in  NN.  Gr.  imp.  p.  56. 

MS.  Flor.  edidit  Pichena ,  ceterique  Et  cegre  comp.  Copnlam  habent 

seculi  :  idem  est  in  ed.  pr.  Interme-  MS.  Fl.  et  edd.  ante  Rhenanum,  qui 

diae  edd.  (  et  c.  Bud. )  delectorum,  dele-vit,  nisi  quod  ed.  pr.  iit  pro  et : 

Post,  pro  quo  Muretus  malebat  quas;  restituit  Pichena.  Si  libri  auctoritate 

Gron.  pater  qui :  quod  Terum  puto.  Rhenanus  ^eleyit ,  probo.  In  MS. 

Mox  Arsamosata  etiam  ed.  pr.  Asa-  Guelf.  quidem  non  est  a  prima  manu, 

mosata  MS.  Guelf.  Put.  Ber.  Alc.  sed  supra  adscripta.  £rn.  In  Bud* 

illud  Terius.  Vid.  Ryckius.  Sed  Poly-  fuerat  omissa ,  sed  prima  manus  su- 

bius  habet  ^rmosAta,  etnumusMu-  perposuit.  SufEciunt  haec,  ut  com- 

sei  Medicei ,   quod   Broterius  cum  mode  deleri  queat. 

Harduino  ad  PHn.  6,9,  ( 10 ,)  prae-  Instantem/ateretur.  Durum  mihi 

fert  ex  Spanhemio  de  Praest.  NN.  semper  Tisum.  MS.  Guelf.  instatem, 

yet.  edit.  p.  908.  Non  consentiunt  CredoYerumesBe  necessitatem.EvLS. 

cemper  barbaris  in  nominibus  scrip-  Ferretus  subaudit  Tel  hostem ,  tcI 

tores.  In  uno  MS.  Flor.  (Bud.)  ed.  metum  ex  hoste.  Hiller.Rac.  losup- 

pr.    Pichena  cum  seqq.   Geteri  in  plet  te/w;?ert«/cm ,  quae  saepe  pro  pe- 

uniun.  Ern.  Rhen.  e  Bud.  Arsamo-  riculo  ponitur,  ut  ap.  Cic.  Cat,  1 ,  9. 

sata,  Sic  et  Ptol.  5 ,  i3.  Nnuius  cita-  VeU.  2 ,  100. 

tus  spurius  Tidetur  Harduino.  Rec-  Hinc  peditatu  ,  inde  equite.  MS. 

tius  in  eo  2AM02ATE12N  ,  ut  est  Bud.  hinc  equite*  Post  Faernus  sed 

2.  27* 


ajs  annalium  *•';«'• 

consilio ,  sed  vi  ac  minis  alarcs  exterruit ,  legionaiiosol)* 
trivit,  uno  tantum  centurione,  Tanjuitio  Crescente,  l^ 
turrim,  inqua  praesidium  agitabat,  defendere  auso,facla 
saepius  eruptione ,  et  caesis ,  qui  barbarorum  propius  1- 
suggrediebantur ,  donec  ignium  jactu  circumveniretar: 
peditum  si  quis  integer,  longinqua  et  avia;  viiliierati, 
castra  repetivere  :  «  virtutem  regis ,  saevitiam  et  copias 
gentium,»  aincta  metu  extoUentes,  facili  credulitate 
eorum ,  qui  eadem  pavebant.  Ne  dux  quidem  obniti  ad-' 
versis ,  scd  cuncta  militiae  munia  deseruerat,  missis  ite- 
rum  ad  Corbulonem  precibus ,  w  veniret  propere ,  signa, 
et aquilas ,  et  nomen  reliquum  infelicis  exercitus,tuere- 
tur :  se  fidem  interim,  donec  vita  suppeditet,  retenturos.» 
XII.  Ille  interritus ,  et  parte  copiarum  apud  Sjriam 
relicta ,  ut  munimenta  Euphrati  imposita  retinerentur; 
qua  proximum  et  commeatibus  non  egenum ,  rcgionem 
Commagenam  9  exin  Cappadociam,  inde  Armeniospe- 
tivit.  Comitabantur  exercitum ,  praeter  alia  sueta  bcllo, 
magna  vis  camelorum ,  onusta  frumenti ,  ut  simul  hos- 

9.  llle  interritus,  Intentus  cod.  Agric  a  maQu  secanda. 

delebat  :^qaod  est  sane  alienum  ac  ad  Suet.  Caes.  36.  Drakenb.  ad  Lhr. 

durum.  Deinde  y^cto^ue  MS.  Flor.  epit.  14.  Freinsh.  conjiciebat  idenr 

(  Bud.  )  ed.  pr.  Dcnique  per  lon-  tidem,  Mox  f^tenturos  bene  editnm 

gingua  vitiose  ed.  Puteol.  et  seqq.  a  Pichena  ex  MS.  Flor.  est  etiam  Id 

^ernatum  e  terminatione  praeceden-  (  Bud.  et)  ed.  pr.  In  ceteris  ante 

tis  Terbi :  abest  ab  ed.  pr.  delevit  Pichenam  est  retenturum  :  item  posl 

Khen.  £rn.  Hinc-..  hinc  est  et  ap.  sueta  bello,  pro  assueta,  £rn.  Sic 

Liy.39,  II.  sci].  Flor.  item  6ud. 

Circumueniretur.  Bud.  circumve-         Vis  camelorum,  De  usu  camelo- 

nirentur,  et  mox  Nec  dux  q,  ruminbeJloT.Schel.adHygin.p.9ij^ 

Missis  iterum.  Sic  MSS.  Flor.  Bud.  Frumenti  MSS.  Flor.  (  Bud.  Agr. ) 

Agr.  edd.  pr.  Hhen.  et  seqq.  omnes.  Guelf.  edd.  pr.  Put.  ceteraeque  vett. 

At  codd.  Ox.  Guelf.  edd.  Puteol.  omnes ,  etiam  Lips.  priores :  at in  ol- 

Ber.  Alc.  item,  quod  natum  e  com-  tima  s.  sextstjrumento ,  quoddeiode 

pendio  scripturae  :  et  saepe  in  MSS.  in  sequentes  edd.  propagatum  est. 

istae  Toces  coafunduntur.  V.  Burm.  £tiam  Plaut.  Aul.  4>  ^*  4>  o'^^ 


--.«•  LIBERXV.  4x9 

m  famenique  depelleret.  Primum  eperculsis  Pactium, 
rimipili  centurionem ,  obvium  habuit ,  dein  plerosque 
ilitum  :  quos,  diversas  fugae  caussas  obtendentcs,  a  re- 
ii'e  adsigna  etclementiam  Psetiexperiri »  monebat,  «  se 
isi  victoribus  immitem  esse. »  Simul  suas  legiones  adire , 
artari ,  «  priorum  »  admonere ,  «  novam  gloriam  w  os- 
ndere :  «non  vicos  aut  oppida  Armcniorum,  sedcastra 
)mana,  duasque  in  iis  legiones  pretium  laboris  peti.  Si 
ngulis  manipularlbus  praecipua  scrvati  civis  corona 
aperatoria  manu  tribueretur  :  quod  lUud  et  quantum 
ecus ,  ubi  par  eorum  numerus  apisceretur ,  qui  attu- 

xo.  Primum  e  perculsis  Paclium,  Primisque  perculsis  Pacuuium  cod.  Agr.  — 
.  Quod  illud  et  quantum  decus.  Illud  esse  et  quantum  cod.  Agric.  «i-  i  a.  Ubi  par 
rum  numerus  adipiscerelur.  Forsan  acciperetur. 

lustam  auri  dixit.  Ttaqiie  veterem  nec  ulciscitur  hicGorbulo  quicquam 

ctioaem  servavi  :  sive  Tacitusipse  priyatidolorisjnequeamarairrisione 

c  scripsit ,  quod  non  abhorret ,  sive  ludit  :  sc-d  voce  plena  graviiatis  et 

brariis  antiquariis  dcbelur.  £rn.  disciplinse  profiigos  rcdire  ad  signa  et 

Pactium  primipili  centurionem,  At  duci ,  cui  a  Gapsare  attributi  esscnt , 

ipra  i3,  36.  perfunclum  eo  honore  caussam  probare  jubet,  si  forte  ve- 

t :  Curam  praesidiorum  Pactio  Or-  niam  det  ille ;  se  nuUam  fugae  excu-r 

lo  primipili  honore  perfuncto  man-  sationem-accipere ,  nec  desertoribus 

!Z/.  Lips.  ignoscere.  Gron.  Nec  yeniani  datu- 

Se  nisi  victoribus  immitem  e^se.  rum,  ante  quam  victoria  emendas- 

"ustra  exercet  acumen  suum  Sali-  sent  peccaium.  Ita  sensus  bonus  ef- 

Tius  homooptimus,  quum  obscuri  ficitur.  Sed  tamen  ita  videtur  esse 

hil  sit.  Non  enim ,  si  i3 ,  36.  Pac-  debere ,  immitem  fore.  Et  ne  sic  qui- 

is  Orphitus  primipilaris  jussu  Gor-  dem  satis  mihi  hic  sensus  cum  reliqua 

donis  praesidio  prsepositus  com-  Gorbulonis  oratione  consentire  vide- 

emoratur,  et  hic  Pactius  centurio  tur.Forte  meliusvictores  intelligen- 

■i/i«/?i7i  a.Paeto  venire  dicitur,  ideo  tur  Parthi.  Se  immiiem  et  uhorem 

omnes  mililes  hic  obvios  Gorbu-  venisse  non  militibus  romanis^  sed 

ni  ducem  eum  cuni  Paeto  mutasse  victoribus  Parthis.  Ern. 

!cesse  cst.  Lib.  i3,  4^*  sunt  cum  Numettis  adipiscet^tur.Malo ,  ad- 

Drbulone  tertia  et  sexta  legio  et  de-  spiceretur,  etsi  non  ignorem  Plautum 

ima  :  easdem  obtinct  hoc  lib.  c.  6.  et  Tacitum  ipsum  atibi  adipisccndi 

jetiis  quartam  ct  quintam  el  duode-  verbum  'Tratd-wTixSc  esse  usos.  Lips. 

mam.  ^ec  diuersas  Jii^ce  caussas  PlacetctiamFreinshemio,recepitque 

>fendere  est  falsis  nomiiiibus    uti  Pichcna  ,  qui  testatur  in  MS,  Fl. 

orbulonis  sacvi ,  Pacli  mitis.  Eoque  cssc  apisceretury  ut  ali])i ;  quod  1  ece- 

27. 


'A30  ANNALIUM  '^^■f- 

T  A>  C.  nZ, 

lisscnt  saliitem,  etqui  accepissent  ?»  His  atquetalibusia 
coniniune  alacres,  (et  erant,  quos  pericula  fratrum  aut 
propinquoruinpropriisstimulis  incenderent)  continuum 
iliu  ncHTtuque  iter  properabant. 

Xlll.  Eoquc  iutcntius  Vologeses  premere  obsessos, 
moilo  vallum  legionum  ^  modo  castellum ,  quo  imbellis 
anas  defendebatur,  adpugnare ,  propius  incedens ,  quam 
mos  Parthis ,  si  ea  temeritate  kostem  in  praelium  eiice- 
ret.  At  illi  vix  contuberniis  extracti :  nec  aliud  quam  mu- 
nimenta  propugnabant :  pars  jussu  ducis,  et  alii  propria 
ignavia ,  ut  Corbulonem  opperientes ,  ac ,  si  vis  ingrue- 

i3.  Propius  i/icedens.  Malo  succedens  vel  intendens, 

pere  Ryckius  el  J.  Gron.  Si  maxime  honorcm  serYantium  coDseqoimtnr; 

Xe^^wams  adspiceretur,  tamen    nulla  quod  habet  aliquid^n-A^dtcTo^otf.Cete- 

comuiodasentenliaefficilur.Nam^ar  rum  offendor   etiam    eontm,  qood 

numerus  set-uantium  et  servalorum,  melius  abesset  :   an   Tacitus  dedil 

quomodo  decus  auget  ?  immo  magnus  eam ,  rel  coronam  ?  Ern.  Bud.  oM- 

Bervatorum  numerus  auget,  praeser-  pisceretur,  Paschalius  Lipsii  conjec- 

tim  in  pauciute  servantium.  Aliud  turam  probat.  Bip.  lectionem  Flor. 

hic  quid  et  acutius  lateat,  necesse  recepere.Quodadrem,  acceptamab 

est ,  si  nou  frigidissimum  verborum  imperatore  coronam  civis  serratos 

lusum  caplavit  Tacitus.  jidipisciesX.  servatori  civi  dabat.  V.  Gell.  5,  6. 

verbum   usitatum    in  his  praemiis.  Cf.  Guperus  in  Expl.  gemmae  Aug. 

Plinius  7,  3o. ,  ( 3i . )  omnium  trium-  ap.  Polen.  t.  2 ,  p.  204. 

phorttm  lauream  adepte  majorem.  His  atc/ue  talihus.  V.  ad  14,  60. 

Ergo  intelligo  corx)nam  ciuicam :  scr-  exlr.Post adpugnare  bene  e  MS.Flor. 

vatorcs  eam  adipiscuntur,  ob  serva-  Pichena.  V.  2 ,  81.  MS.  Agr.  ( Bud.) 

to8  iu  castris  milites  :  servati,   ob  ed.nT,adpugnam:yu]^ooppuenare. 

auxilium  cohorlibus  romanis  latum,  Mox  necaliud edd.  pr .Rhen.  (eBad.) 

quic  Tigranocertis  obsidebaulur  an-  et  seqq.  aliae  ne  aliud.  Ern.  jidpu§- 

te ,  sed  eorumadventu  liberatae  sunt.  nare  est  et  4 ,  48. 

Vid.  c.  5.  Corona  ci\ica  aulem  non  ^iut  metu.  De  lectione  hujns  lod 

proprio  sensu  inlelligenda ,  sed  tro-  oplime  Rhenanus ,  qui  meUi  deleyit 

pice  y  ut  in  talibus  solet ,  pro  decore,  et  pro  aut  scripsit  ut.  Ex  ignavut  ut, 

honore  et  gloria.  Ita  tamen  proba-  litera   male    repetita  ,   ignavia  aut 

bileui  sensuui  arbilror  existere.  Ne-  factum.  Suppleverunt  metUy  qui oes- 

que  vero  lales  sentenliae  ad  vivuui  ciebant  ,   ignaviam   hic  nihil  aliud 

I THtraudie.  Acuuien  quaesilum  est  in  esse  quam  metum.  Saepe  vcteres  has 

ro ,  quod  ctiam  servati  quodammodo  voces ,  ignavus ,  segnis ,  ii^nayia,  se^ 


■■■■.;•■  ■      ' 

■y»  s  •    ."    «  «i 

1*1  ■       ■"*    '  „•,  :•     , 

■  'ts      ■■■ 
*■  •*.-  ■  .^ 

■■'"  ■■•  ^=i.'\t  ''■ 

*-^;«f  ^^  LIBERXV/"''-"^  42, 

rel,  provisis  exemplis  Caudinae  ac  Numantinae  cladis. 
«Neque  eandem  vim  Samnitibus,  Italico  populo,  aut 
Hispanis  ac  Parthis ,  romani  imperii  aemulis.  Validam 
quoque  et  laudatam  antiquitatem  ,  quotiens  Fortuna 
contra  daret,  saluti  consuluisse.  w  Qua  desperatioue  exer- 
citus  dux  subactus ,  primas  tamen  literas  ad  Voiogesen , 
non  supplices,  sed  in  modum  querentis  composuit^ 
u  quod  pro  Armeniis,  semperromanae  ditionis ,  aut  sub- 

i4>  Caudinee  ac  etc.  Cod.  Agric.  Caud,  Numantinaigue  deditionis, 

mYie5 ,  usurpant  in  illis ,  quibusabest  Freinsb.  corrigit  aut  Hispanis,  res- 

"virlus  aut  viro  digna  audacia,  quos  pici  enim  ad  Numantinam  cladem  : 

poltrons    dicimus.     IUis  ,    inquit  ,  nec  uUashicPoenorumpartes.  Recle 

jibunde  magnum  erat  raunimenta  de-  ille,  sed  non  satis.  Lege :  Nec  eandem 

fendere  :   nonnullis  ,   quia  edixerat  vim  Samnitihus  Italico  populo  aut 

dux  ,  ne  quis  castris  exiret  ^  aliis  non  Hispanis  quam  Parlhis  romani  im" 

aliter  facturis ,  si  signa  ferri  jussisset  periicemulis,  Gron.  Quod  Jac.Gron. 

'(itaerant  perculsi)  praefercntes ,  se  Samnitas  ct  Poenos  iterum  conjungi 

tanquam    in    statiyis    Gorbulonem  objicit  in  Germ.  c.  87.  id  nihil  est. 

exspectare.  Ut  opperientes ,  quem-  Ibi  de  cladibus  romano  pop.  illatis 

jldmodum  prsecedenti  libro,   ut<jue  universe  dicitur :  hicde  exercitu  sub 

eruebantur.  IWnd  prouisis  exemplis  jugum  misso,  quoda  Poenisalienum 

pari  lepore  Ovid,  Met,  9,  5o6,  ubi  est.  Posnos  correxit,  qui  m^mine- 

Byblis  :  j4t  non  j^olidce  thalamos  rat ,  eos  saepe  romani  imperii  aemu- 

timuere  sororum»  Unde  sed  hos  noui ?  losdici.  Quod  Broterius  negat,  Nu- 

curhascexemplaparavi?GiLom.l^?ec  mantinos  aemulos  imperii  r.  fuisse  ; 

bene  Gron.  Gum  igitur  metu  non  sit  id  sane  speciosum  est  :  sed  ea  verba 

in  MS.  Flor.  (  et  Agr. )  ed.  pr.  sed  non  ad  vivum  resecanda. Fuere  certe 

tantum  aut  Corhidonem  :  in  Bndeosi  Romanis  valde,periculosi.  Ern.  Bip. 

autem  ut  non  aut,  Rhenani  correc-  legunt :  neque  e.  v,  Samn»  Numan- 

tionem  secutus    sum  ,  quam  etiam  tino  p,  acParthis  e\c.B.€cit:  acPar- 

Ryckiiis  adoptavit.  3lJetu  primusedi-  this  in  textnm  recepere ;  sed  ingrata 

dit  Puteol.  quem  Ber.  et  Alc.  secuti  repelitio  est  vocis  Numantino,Ma\o 

sunt.  Revocavit  Berneccerus.  Ern.  Gronovium   sequi.  Librarii,   quum 

De  Bud.  cod.  sic  habelo.  Metu  plane  Hispanos  mutassent  in  Poenos^  omi- 

derst ,  non  a  i.  m.  tantum ,  ut  refert  sere  quam  vel  ac  Parthis ,  quasi  su- 

Ryckius ;  dein  non  habet  ut ,  sed  aut ,  perflua ,  quae  vero  deesse ,  omnes  sen- 

quod    ex    ingenio  bene   emendavit  tiunt  interpretcs. 

Rhen.  Pichenae  non  displicebat  aut  Q,  F.  contra  daret.  Bud.  contra- 

^etu ,  modo  a  libris  foret.  diceret,  quod  rect«  rejecit  Rhen.  Cf. 

.Aut  Poenis  rom,  imperii  amulis,  H.  i ,  65. 


i 


/23  ANNALIUM  iV;'- 

'  A*    Kim  1)3* 

jectis  vegi ,  qiiem  impciator  delegisset,  hostilia  facerel: 
pacem  ex  aecjuo  iitilem.  Nec  praesentia  tantum  spcctaret;  1^^ 
ipsnm  adversus  duas  legiones ,  totis  regni  viribus  adve- 
nisse :  at  Romanisorbem  terrai^um  reliquum,  quobellum 
juvarent. » 

XIV.  Ad  ea  Vologeses ,  niliil  pro  caiissa ,  sed  «oppe- 
riendos  sibi  fratres,  Pacorum  ac  Tiridaten,  »  resci-ipsit: 
« locum  illis  tempusque  consilio  destinatum,  quo  de  Ar- 
menia  cernerent :  (adjecisse  deosdiguum  Arsacidanim,) 

i.').  HostUin  faceret.  Malim  caeplnret,  Sic  alibi  sa;pe.  —  i6.  Qito  bellum  jwareni, 
Lego  innovnrerit.  Usi  eo  veibo  Ciceio  el  Livios.  SnJpic.  Severns  lib,  a.,  credebatur- 
que  imperator  gtonam  innovandce  urbis  qutesisse, —  i;.  Itlum  locum  tempusque. 
Locum  illis  tempusque  cod.  Agr.  bene  omuino.  Sed  lego  ilUs  locum  temp.  condet' 
tinatum  iri.  —  iS.  Adjecisse  deos  dignum  Arsacidarum.  Cod.  Agric.  ^juo  de  Jrmenia 
cernerent.  qnod  se  fasligioque  dignum  Arsacidarum.  Ann.  a,  3.,  Ejus^lim  Artaxias 
memoria  patris  nobis  iufensus  Arsacidarum  vi  seque  regnumque  iutatus,\o\cgesi» 
infra  c.  9^.  de  bac  eadem  re  :  post  Ptetum  legionesque  cum  opprimere  posset,  ineth 
lumes  dimisisse.  Satis  approbatum  vim;  datum  et  ienitatis  documentum, 

Pacem  ex  cequo  utilem,  6ud.  utili,  cidarum.  quae  ioterpolata  esse  ,  io 

Inde  Rlien.  placebat  pace  ex  cequo  promptu  esl.  Et  tamen  probat;  etiam 

ufiVi.  MoxBud.ne/iraff.  Graevius  ep.   ad  Heius.   t.  4*  ^'^ 

Quid   de  u4rm»    cernerent.   MS.  Burm.  p.  187.  etiam  Heiasius  ilUs. 

Guelf.  qni,  quod  accipiendum  pro  sed  anle  p,  i58.  conjecerat  Gravioj 

quo  j  quod  e  TCt.  cod.  laudat  Ursi-  adjecissedeosdignam^rsacidarem: 

nus,  et  est  inMS.  Agr  £d. pr.  «/uoe/.  Heinsius  autem  p.  i63.  dignum  vi 

Unde  mihi  non  dubium  est ,  hic  qui  jirsacidarum..,.  statuere  ex  Ann. a, 

aut  quo  legenduin  esse.  Quo  et  quod  3.    idque  placebat   Graevio  p.  170. 

Tuillies  in  libris confunduntur :  et  h.  1.  Ern.  Illis  omnino  rectius  puto.  Moi 

etiam  e  seq.  \oce  litera  adhaesit.  qni  Bud.  habet  quid.  Ti  cernere  explicat 

Autem  pro  quo  saepe,  ut  ap.  \A\.  3,  Zinzerling  in  Crit.  juTen.  promuls. 

39.  in   MS.    Guelf,   membranaceo.  c.  3.  per  certare,  ut  ap,  Ennium, 

Atque  etiam  verbum  cemere  adcu-  Plautum  ,  Virg.  etc.  Sed  potiusest 

eativum  illum  quid  vel  quod  plane  pro  decernere. 
Tcspuit,  cum   absolute  dicatur,  ut        u4djecisse  deosdignum*Locu8,d« 

omnes  sciunt.    Itaque   sic  correxi.  quo  tria  verba  non  possum  hisccre. 

Secutus  nos  esl  Brolerius.  In  ceteris  Lips.  Ego  vero  locum  hunc  sanura 

Gronovio  assoniior,  nec  probo  Ryc-  integrumque  et  tantum  explicaiidum 

kium ,  qui  e  MS.  Agr.  rescripsit :  contendo.    Sensus  :    ut   brevissime 

lociim  illis  tempusque  consilio  des^  dicam  :  tum  temporis  hoc  ipso  in 

tinatum ,  quo  de  Armenia  cernerent,  loco  fore   opporiunum  consultare, 

quod  se  fastiginque  dignum  jirsa-  quid  decemerent  de  Armeniae  pos- 


«f  LIBCR  XV.  423 

et  dc  leglonibus  romanis  statuerent.  »  Missi  post  a 
nuntii,  et  <(  regis  coUoquium  »  petitum ,  qui «  Va- 
,  praerectum  equitatus,  irc  »  jussit.  Tum  Paetus, 
uUos ,  Pompeios ,  et  si  qua  Caesaxes  obtinendae  do- 
eve  Armeniae  egerant;  »  Vasaces,  «  imaginem  re- 
li  largiendive  penes  nos ,  vim  penes  Parthos ,  » 
)ravit.  Et  multum  invicem  disceptato  ^  Monobazus 
>enus  in  dlem  posterum  testis  iis  quae  pepigissent, 
etur.  Piacuitque  « liberari  obsidio  legiones  et  dece- 
►mncm  militem  finibus  Armeniorum,  casteliaqueet 

icullos,  Pompeios,  Cod.  A^r.  Pompeios  el  Scipiones  olftinendce  donandave 
c  at-bitros  fidsse  ait,  Male.  —  ao.  Retinendi  donandive,  Benc  Mcd.  ol  Agric. 
ive,  Idem  cod.  Agr.  expetendi, 

'.  simul,  et  ( quam  (Ui  rem  de-  ling.  1.  c.  pcrellipsin  scilicet. — *Gru- 

Jignam  Arsacidarum  majea-  terusSuspic.crit.l.  lo.  ^.  ii.inMisc.  , 

uid  slatuerent  de  legionibus  nov.  Lips.  toI.  2,  p.  $17,  locu>n  ita 

;,  quam  illis  legem  pacis  da-  const.  illum  locum  t,  q.  e.  dcst.  quid 

Diisilio  qnid  cernerent ,  bre-  de  Arm»  cernerettt ,  rejccisse  se  ad 

t,  quo  traciarctur,  quid  de-  eo*.  Dignutn  Ars,  simul  et  de  leg, 

nt,    quem  finem  controver-  st,.,*  MUidig/iumyalctdignitatem. 

\rmcnia  imponcrent.  Ut  i3  ,  ISt  si  qua  Caesares,  Sic   conjccit 

'rbitrium  qnid  darent,   quid  Pichena  e  scriptura  MS.  Flor.  et  si 

ent,  Adjccisse   deos,  Deum  quaces ,  ut  est  etiam  in  ed.  pr.  Ber- 

tate  accessisse  materiam  deli-  neccenis  recepit,  quem  bmnesdeinde 

I  multo  ampliorem  et  vix  spe-  secuti  sunl.  Superiores  si quiDuces : 

sed  dignissimam  magniludine  quod  est  et  in MS.  Gnelf.  Sanc  post 

a,    nimimm  ,    quid   placeat  Ponipcium  nuUiduces,  sed  Cajfiares 

legionibusromanis:  adeo  eas  de  Armenia   aliquid   egerant.   Mox 

italem esse.Vel ,  deos fecisse ,  MS.Fl.  (Bud.  Agr. )  ed. pr.  langien- 

adjicere    superiori    orationi  dit^e  pro  dona/idiwc :  quod  cum  Ryck . 

ia  verba  posset.  Scncca  de  et  Gron.  secutus  sum.  Alterum  ver- 

1 ,  10.,  Ceterum  idem  semper  bum  variavit :  credibile  esl  etiam  , 

tpronuntiare  debemus ,  malos  hoc  variassc  Tacitum.  Imagitiem  et 

^ ,  malos  fuisse  [inuitus  adji-  vim   illustrat    Heinsius    ad    Vellei. 

tjutuixys esse.  HaBsenmt  in hoc  p.  aSg. ERN.Bud.  etsiquaces.  unde 2. 

;t  apud  Livium  10,  7.  Gron.  m.  et  siqui  duces,  Agr.  etScipiones, 

njiciunt  dignum  regno  Arsa-^  pessime.  Ccesares  Pichena  dcdit,  sc- 

«,  et  intelligunt  Armeniam,  cutus  Freinshemius.  Vasaces  Rhen. 

dignum  cum  genitivo  occur-  e  Bud.  prius  legebatur  -Vasatcs,  Mox 

ilibi,  ut  rccte  monet  Zinzer-  Bud.  memorat* 


424  ANNALIUM  *•"•'■"• 

~     ^        •  A.  C.63. 

coinmeatus  Partliis  tradi.  Qiiibus  perpetratis,  copiaVo- 
logcsi  ficrct^  inittcndi  ad  Neronem  legatos.  » 

XV.  Intciim  flumini  Arsaniae  (is  castra  praefluebat) 
pontcm  iniposuit.,  spccie  sibi  illud  iter  expedientis :  sed 
Partlii ,  cpiasi  documentum  victoriae,  jusserant.  Nam- 
que  iis  usui  luit :  nostri  [>cr  diversum  iere.  Addidit  ru- 
mor ,  «  sub  jugum  missas  lcgiones,  »  et  alia  ex  rebus 

9 1 .  Quasi  documentum  victorioB  Jusserant,  Sumpserani  cod.  Agr.  an  prtuump- 
semt  ? 

Ftnvio  j^rxameti»  Non  alibi  loctus  Immo  expedientis  Grotius  ait :  et  sic 

nobis  hic  Araaineles  :  et  omninoar-  videlur  fuisse  in  MS.  Guelf.  aprimj 

biltamur    falsum.  Magls  ,    qiiia  in  manu,  sed  correctum  alia  in  expt- 

Diunis  fraguientis  (  edidit  hand  ita  rieW/.SjIlabaepe^.cIaraadhuc\P9- 

pridein    Fiihius  Ursinns)   hic  ipse  tigia.  Et  correxissem  sta  im  locDm, 

fluvius  Arsani  /5  dicilnr.Verba  Dio-  nisi  dubius  fuissem  ob  libminGueif. 

nis  t»a,  ai., 'AcJ)>ixfv  flti/To/ -TT^ooio/AO-  utrum  expedientis  ,  an   eapedien£ 

xoyn TA/uttyof  ,  ivat  tov   iroTttfjiOi  ctijT»  scribendum  esset.  iSibi  nullo  inodo 

*Aj><rAiitt9  ^t/^eta-t,  Nouiina-  et  ante,  pAiiinT experientis   Nunc,cumBt>- 

'Vatvvttcty  TM  frftO(  ^Ap^AviA  iroretfAf  terius  expedientis  in  MSS.  duoboi 

ot)0-atv.  Randeian  (  oppidum  ,-  sive  reperit,  recepi,  ut  ille  fecit.  Erx. 

vicum  ubi  PaBiusobsessus)  </^-^r4rt-  Bud.  experientis  et  a  2.  m.  expe- 

niamjluvium  sitam,  Phnius  quoque  riendi,  f  xpedientis  jsnnlAjiaiuscoor 

Arsanianiagnoscit,  et  inEuphralera  jiciebat  in. marg.  edit.   i.  Bip.  pis- 

Jabi  facit  5,  24.  (20.)  Sed  et  Plu-  {erunt  experientis i.  e.  tentantis» 

tarchusin  Lucullo  3i.  Itaquecoirigi  Namtpte  iis  usuijhit.  Ex  Taciti 

prorsus  velini  in  Tacilo  Fluuio  Ar~  consecpia  narrationc  judices  legen- 

sanias    (  ^lenim    is    castra  preest,  )  dnm  neque  iis  usui  jTuit,  Et  6rmat 

litcris  postreinis  in  aliaui  voculam  certe  Dio,  qui  in  hac  re  (ut  saepe) 

reformatis.  Emend.ibis  itemm  infra.  velul  interpres^Taciti  1.  c.  *lv*  ti» 

Lips.    Arsanice  etenim  receptum   a  -TroTfltjuov 'Apo-atvi«ty  ^«wf«tf-iv»  oi;^  cti 

Pichena.  Sane  et  MS.  FJ.  Agr.  ed,  yt^v^etiUtlio  {^t^jnykf  eti>Tov  cfifXi- 

pr.  Arsanieli:  scd  etenim  cuin  Ryc-  Xv3"«)  kxx  htt  ivJti^nTAt  0*^10-1^,071 

kio  omisi  :  tpiippe  sola  Lipsii  conjec-  K/if  «TTa»v  *iyT»v  Sv.  Lips.  Placet  Piche- 

tura  nixum.  Prcejluehat  ed.  pr.Rhe-  nae  et  aliis.  Contra  dispatat  Freinsh. 

nanus  et  seq.  At  mediae  inter  ed.  pr.  qui  tamen  se  torquet  iii  verbisDioais 

et  Rhen.  perfluebtU,  et  sic  MS.  Guelf.  'tt^Jm  yk^  «tuTov  JttxnKo^-gt ,  non  asse- 

(et  Bud.  )  niale.  sic  1 1 ,  87.  prcegres-  cutusinagis ,  quani  Lipsius,  sensoin. 

5MJ  et^erw,'^rej.'5M5  confusa.  Ern.  Bud.  Pedes   et  sine  ponte  flumen  tran- 

Jlumini  ArSiimeti»  Pro  w  caslra  pr,  «ler^rf,  nenipe  adveniens.Itaque  etiam 

J.  Gron.  mah*bat  cis  c.  pr,  abiens  poterat  sic  facere.  Ern. 

Specie  sihi  illud  iter  experientis,  Addidit  rumor.  Cui  rumori  Suct' 


ai; 


«f  LIBER  XV.  425 

itis,  quorum  simulacrum  ab  Armeniis  usurpatum 
amque  ct  mimimenta  ingressi  sunt ,  antequam  ag- 
omanum  exceclerct,  et  circumstetere  vias ,  captiva 
Tiancipia,  aut  jumenta  adgnoscentes  abstrahentes- 
laptae  etiamvestes,  retentaarma,  pavido  milite  et 
iente ,  ne  qua  proelii  caussa  exsisteret.  Vologeses , 
et  corporibus  caesorum  adgregatis,  quo  cladem 
im  testaretur ,  visu  fugientium  legionum  absti- 
t\ima  moderationis  quaerebatur ,  postquam  super^ 
cxpleverat.  Flumen  Arsaniam  elepbanto  insidens, 
>ximus  quisque  regem  vi  equorum  perrupere,  quia 

'  incesserat ,  «  pontem  cessuram  oneri  dolo  iabri- 

» 

mis  el  corporibus  ccesorum  ngpegatis.  Aggeratis  malo,  inslar  tropaei.  — 
hanto  insideits.  Scr.  elepltantis  insidens?  —  a^.  Proximus  quisque  regem 
imi  jeniinipcre.  Sic  cod.  Agr.  Proximus  Pompeium  Cic.  ad  All.  1,14.  Sic 
>  Foen.  .') ,  "S  y  I .  cli.tm  cod.  Mcd.  et  proximus  quisque  regcm.  Lego  at,  De 
liil  inutandum  :  ut  ex  Dionc  liquet. 

dcm  habrt  39.   Lips.   Mox  alios  sine  usu  uUo  pontis ,  ut  prius , 

ef/itcinexrc^tf/vtMSS.FIor.  transisse,  Avtoc  /xh    (   0  l^eta-iXtve  ) 

edd.   ante  Rhcn.    onmes  et  t-Tr' «Xi^atvTOc,  oi  Jt  atXXoi,  ao-Tfp  »cti 

i^icliena  rccenliorcs.  Ccterae  flrp6Ti/)ov,  kvtxf^ftt^ttv,  Itaquc  fidcn- 

dececier-et ,  quod  v  supcriori-  ter,  fortasse  et  felicitcr,  expleo :  et 

slitum  a  Rhenano.  Scd  hic  proximus  quisque  regi ,  alii  vi  equo- 

odum    mwiimentis    castro-  rum  perr»  Hac  mente  rcx  quidem  in 

n^/r/7/c.'/ir/.ERN.Bud. /ia/«-  ele|)hanto,  et  in  simili  bellua   ejus 

'.  dein  dccederet ,  quod  re-  exemplo  primores  transmisere :  aliud 

len.  Yulgus  in  equis.   Lips.   MSS.  Fior. 

oscenies.  Bud.  adnoscentes.  Guclf.  (Bud. )  Agr.  ed.  pr.  Hegem, 

ini.  quod  exprimendum  curavi.  etenim 

moderaiionis.  Ed.  pr.  addit  est  exquisitius  :  unde  mutatum  hic, 

tqneid  nianussecunda,  Cau-  ut  centies  a]ibi,  in  notiorem  casum. 

id jecerat  in  MS.  Guelf.  Mox  Sic   et   MSS.    alii    ap.    Broterium. 

d,  ( et  Bud. )  in  elep/ianto,  Lipsius    sine    necessitate    alii   addi 

vult.  Proximi  regi  secuti  sunt  eum  : 

musqiiisqueregiri  equomm.  cetera    multitudo    liberc    et    varic 

"de  locidefectu.  Nonneple-  vel  ponte,  vel  natando,  transiere. 

rthoruin  inequis  (lalis  illo-  Mox  fidum   firmat    etiam    ed.  'pr. 

itia  )  non  soUuu  proximi  re-  MS.  (Bud.  et)  Corb.  atjirmum  ce- 

:e.  Adde  quod  Dio  L c.  diser-  terre  edd.  ante  Rhen.  et  MS.  Guclf. 

at,  regem  quidcmetcphanto,  £rn. 


426  ANNALIUM  '^H^; 

cantium.  »  Sed ,  qui  ingredi  aiisi  sunt  j  validum  et  fidam 
intellexere. 

XVI.  Ceterum  obsessis  adeo  suppcditavisse  rem  fiii- 
mentariam  constitit ,  ut  horreis  ignem  in jicerent :  con- 
traquc  prodiderit  Corbulo, «  Parthos  inopes  copiarum,el 
pabuloadtrito,  relicturos  oppugnationem ,  nequeseplm 
tridiii  itinere  abfuisse.  >)  Adjecit,  «jurejurandoPaetican- 
tum  apud  signa ,  adstantibus  iis ,  quod  testificando  ra 
misisset ,  neminem  romanum  Armeniam  ingressuram, 
donec  referrentur  literae  Neronis,  an  paci  adnueret.» 
Quae  ut  augendae  infamiae  composita ,  sic  reliqua  nonin 
obscuro  habeutur  :  una  die  quadraginta  millium  spa- 


Coniraque  pmdident  Corbulo.  la  Literie  lectae  et  habit»  allocutiooes. 

commentariis ,  opinor,  aut  historia  Spartianns  in  Pescennio  4-  ^^V^ 

harum  rerum.  Plinius  ccrte  Corbu-  misiliteras recitandas  ad signa, qd- 

lonem  inter  scriptores  censuit,  in-  bus,  etc.  Tacitus  i ,  67.,  ContraOot 

dice  lih.  5.  et  G.  Lips.  Contra  Rj^^kius  in principia  milites  jussil  cum siUnm 

inter  amicos  potius  et  cpistolis  ad  audire.  Castigatio  et  interdum  aoi- 

impcratorem  ea  prodidisse  Corbulo-  madversio  ibi.  Suet.  Oth.  i.  Auan 

nem  putat,  quia,  si  in  justahistoria,  est  milites  qunsdam  capite  punirt) 

non  videatur ,  Tacitum  ei  fuisse  con-  et  quidem  ante  principia  se  cow^' 

tradicturum.  Frontin.  Stratag.  4  >  <  >  i^*)  ^-  ^ 

Itinere.  Sic  Rhen.  e  Bud.  Prius  le-  memoria  tradidit,  in  Jwto  comprt- 

geba tur  itineri,  hensis  dextras  esse  prascisas ,  aidfd 

Cautum  apud signa.  SpectAjiuve-  lenius  animadvertere  vohdssent/^ 

nis.    Juramenta    Romanorum    apud  principiis  sanguinem  missum.  Sig' 

signa  :  id  cst ,  uti  ego  interpretor ,  num  etiam  pugnae  proposituni.  la- 

apud  principia.  Illic  enim  signa.  £t  dorus  Orig.  19,  22. ,  Hussata  pridii 

plerosque  castrorum  solennes  actus  quamdimicandumesset^SQlehataji^ 

apud  principia  notabis  oelebratos.  principia  poni,  quasi  admonidod 

Dabo  cxempla ,  et  labore  meo  levabo  indicium  futuras  pugnas.  Lips.  Mox 

tuum.  Jus  in  principiis  dictum.  Li-  referrentur  MSS.  edd.  omnes  vetc* 

vius  28,  24.»  Tribunos  tamen  jura  res:nisi  quod  in  MS.  (Flor.  Bnd.) 

reddere inprincipiis  sinebant.  ^Sict^  Guelf.  ed.   pr.  referentur.  Pichena 

ibi  proposiia.  Vulcatius  in  Avidio  vulgo  esse  ait  ivferantur,  quod  i» 

Cassio  6.   Nam  statim  et  ad  signa  Lips.  repcri,  e  Rhen.  sec.  ductnin. 

edici  jussit,  et  programma  in  parie-  Ern. 

tibusjixit ,  ut ,  si  quis  cinctus  inueui-        Quadraginta  mHlium.Yide  Vegel. 
fvtur  in  Daphne,  discinctus  redirel.     1,9. 


■  *:?:r  LIBER  XV.  427 

ium  emensum  esse  Paetum,  desertis  passim  sauciis; 
leque  minus  deformem  illam  fugientium  trepidationem^ 
uam  si  terga  in  acie  vertissent.  Corbulo ,  cum  suis  co- 
iis  apud  ripam  Euphratis  obvius,  non  eam  speciem  in- 
gnium  et  armorum  praetulit,  ut  diversitatem  expro- 
raret.  Maesti  manipuli ,  ac  vicem  commilitonum  mise- 
Lntes ,  ne  lacrimis  quidem  temperare.  Vix  prae  fletu 
^urpata  consalutatio.  Decesserat  certamen  virtutis  et  am- 
Ltiogloriae,  feliciumhominum  adiectus.  Sola  misericor- 
la  valebat,  et  apud  minores  magis. 

XVII.  Ducum  inter  se  brevis  sermo  secutus  est.  Hoc 
^nquerente  «  initum  laborem  :  potuisse  bellum  fiiga 

^5,  Non  eam  speciem  insignium.  Non  suelam  forte,  vel  lastam,  QuaKs  species 
fra  c,  99.  describitur.  Deinde  adversitatem  cod.  Agr.  f.  adversa  fali,  —  26.  JVe  la- 
'imis  quidem  lemperare,  Temperareve  Med.  et  h%r, 

Insignium  et  armotnm.  In  Bnd.  inTidia   obstaret  niiseralioni.  Ern. 

>pala  deest.  De  re  y.  i,  24.  ubi  Ilaeccomfuerentiumnrritum.^ed' 

on  lcetas  legiones  neque  insignihus  dere  sententiam   possis ,  nescio  aa 

tlgentes.  Unde  et  hic  Heins.  pro  verba,  si  legas  :  H/c  co/Kgruen,  tan- 

tm  ronjiciebat  Uetam.  tum  irritum  lahnrem  :  vel  Hoc  con" 

Ut  dii^ersitatem  exprohraret.  J.  e.  querente.  Brevis  sermo  duciim,  in- 

t  pudorem  illis  incuteret,  qui  non  quit.  Corbulo  querebatur,  friistra  se 

oapparaiuvenissent,  sedlongedis-  properasse  et  laborem  eum  sump- 

mUi,  ncmpe  qui  fugientium  esse  sisse ,  cum  ille  auxiliuni  non  exspec-« 

»Jet.  Ern.  tasset.  Pdetus  contra  integra  omnia, 

Ne  lacriinis  quidem  temperare.  etc.Palmeriusnoster  malebat,  Auyus 

ISS.  Flor.  Guelf.  edd.  ante  Rhen.  conquerentis  irritum  lahorem,  illiua 

amcs  temperare ,  quod  nescio  cur  integra   utique    omnia.   Lips.   Hasc 

t  temperauere  mutavitRhenanus,  co//^Mcre/i£i«iiied.  pr.  Rhen.  (eBud.) 

?go  scio,  e  Bud.)  secuUsomnibus,  et  seq.  At  hoc  M8S.  Flor.  Guclf. 

raeter  J.  Gron.  quocum  vetus  res-  cdd.  Puteol.  Ber.   Aic.   Conjectu- 

tuimus.  Mox  MS.  Guelf.  nt  Bu-  ram  Facrni  aliorumque  (Mur.  Pich. 

ensis  et  ed.  pr.  vitiose  consolatio.  Acid.)' hoc  conquerente  recepit  Ber- 

1b.n.  necc.  cum  scq.  Mihi  potius  Tacitus 

JSt  apud  minores  magis.  Minores  scripsisse  vidctur  huic  conquerentij 

loc    Idco  sunt  inferiores  Jortnna.  et  ts  um  adhxsisse  e  tcrminatione 

U  hoc  magis  miseratio  usurpata  ,  verbi  sequentis  :  quod  genus  vilii 

{uia    iufelices  illi  longe  deterioris  jam  aliquoties  observavimus.  Mox 

sonditiovis  erant ,  quam  ipsi ,  ncc  Qucrneus  Egreg.  p.  65.  b./i/iiW  ma<r 


jr 


U 


428  ANNALIUM  *-^'f 

■  A.  C.  63. 

Paithorum  finirij  »  ille  «  integra  utrique  cuncta»  res-  ^ 
pondit :  «  converterent  aquilas  et  juncti  invaderent  A^  ^* 
meniam,  abscessu  Vologesis  infirmalam.  Noneaim- 
peratoris  haberfe  mandata ,  »  Corbulo  :  «  periculo  le- 
gionum  commotum ,  e  provincia  egressum.  Quando  i» 
incerto  liabeantur  Parlliorum  conatus ,  Syriam  repeti- 
turum.  Sicquoqueoptimam  rortunamorandam,utpedeSy 
confectus  spatiis  itinerum ,  alacrem  et  facilitate  campo- 
rum  praevenientem  equitem  adsequeretur.  »  Exin  PaetBi 
2>er  Cappadociam  hibernavit.  At  Vologesis  ad  CorbuhH 
nem  missi  nuntii ,  w  detraheret  castelia  trans  Euphralen^ 
amnemque,  ut  olim ,  medium  faceret :  »  ille,  «  Anne- 
niam  quoque  diversis  praesidiis  vacuam  fieri ,  »  expostfr 
labat.  Et  postremo  concessit  rex  :  dirutaque ,  quae  ulta 
Euphraten  communicrat  Corbulo,  et  Armenii  sinearbitio 
relicti  sunt. 

XVIII.  At  Romae  tropaea  de  Parthis  arcusque  mfr 
dio  Capitolini  montis  sistebantur,  decreta  ab  seualtt^ 
integro  adhuc  beiio ,  neque  tum  omissa ,  dum  adspectni 
consuiilur ,  spreta  conscientia.  Quin  et ,  dissimulan£s 

37.  Respondit.  An  spondel  ?  ut  sapra  io  orat.  Senecae.  e/ Aoc  conqu^entiumiTriU* 
Inborem  Med.  —  28.  Quas  iiltra  Euphraten.  Euphraten  ultra  cod.  Agr.  benc. 

lat  ia  finire ,    ceterjs    ser\'atis ,  ut  Par  ratio  sequentis  dirutaque.  Rl»* 

vulgo  edita  sunt.  Ern.  nanus   (e  Bud.)  dedit  dirupiad^y 

S.  q .  optimam  Fortunam  orandam .  male  :  illud  Pichena  reddidit.  Sed t 

Quia  Fortunae  nomen  dc  dea  est,  op-  bri  scripti  et  ed.  pr.  diruta  quaqat^ 

timam  mihi  suspectum  fit ,  cum  in  transposita  copula.  Ern. 

hac  phnasi,  quam  et  apud  Livium  Armenii  sine  arbitro.  Sic  MS& 

aut  Ciceroaem  legi,  nude  dicatur.  Flor.  Agr.  ed.  pr.  i.  e.  sinedomiDO, 

Ern.  Ita  4 )  ?•>  Modestiam  precan-  ut  i ,  26.  MSS.  Oxon.  ( Bud. )  Guetf. 

dam.  Mox  Bud.  Dein  p.  «me  criitno,  ex  qualectione  factiun 

Amnemque  ut  olim  medium  face^  ab  editoribus  (et  in  Bud.  a  2.  m.) 

ret.  Sic  MSS.  Flor.  Guelf.  edd.  vett.  suo  arhitrio ,  quod  habent  omoes  eAi. 

anle  Rhen.  qui  (  e  Bud. )  induxit  ut  praeter  J.  Grou.  qui  vetus  restitBit 

emnium.   VeLug    restituit  Pichena.  Ern. 


--«f  LIBERXV.  4^9 

rum  extemarum  curis ,  Nero  frumentum  plebis ,  ve- 
state  corruplum,  in  Tiberim  jecit,  quo  securitatem 
nonae  ostentaret.  Cujus  pretio  nihil  additum  est, 
Lamyis  ducentas  ferme  naves ,  portu  in  ipso ,  violentia 
rxipestatis,  et  centum  alias,  Tiberi  subvectas,  fortui- 
s  ignis  absumpsisset.  Tris  dein  consulares,  L.  Pisonem, 
Licennium  Geminum ,  Pompeium  PauUinum  vectiga* 
>us  publicis  praeposuit ,  cum  insectatione  priorum 
"inciputn,  «  qui  gravitate  sumptuum  justos  reditus 
iteissent  :  se  annuum  sexcenties  sestertium  reipubl. 
rgiri.  » 

»9.  Frumentum  plebis.  Aa  reip,  vel  urbis? 

^iPrumerUum  pUhis.  Sic|(6u(i.  et)  tare  alienum;  sistentare  yeThnm  ni- 

«l.  omnes  pro  quo  Muretus  niale-  hili.  Gron.  Sed  to  sic  friget ,  et  inest 

^Xpublicum  :  quod  placet  et  Brote-  jam  in  quo.  Itaque  malim  simpliciter 

> ,  moto  inscrip:  ione  ap.  Gruterum  ostentaret ,  ut  e  MS.  Agr.  dedit  Ryc- 

» ,  244 ,  4. ) ,  uhi  plebs  dicitur  acce-  kius  ,et  volebat  Heinsius.  Ern.  Lips. 

sse  fr.  publicum.   MS.  Guelf.    a  olim  conjiciebat  suce  ostentqret,  Bip. 

*,  manu  plebi :  secunda  supra  adpo-  to  sustentaret  exponunt  per  hdcire.t. 

t«rat  s.  Plebi'y  non  spernam :  quod  Lall.  recepit  ostentaret,  quod  et  mihi 

:«bi  deslinatum ,  dividendum  ser-  unice  placet. 

^atur  in  horreis.  Vid.  2,  59.  £rn.  Tiberi  subuectas.    Cod.   Bud.   et 

Securitatem   annonas   sistentatet.  Agr.  Tiberim.  Mox  absumpsisset , 

Ji  scripsi ,  nec  pceniiet.  Libri  omnes  Rhen.  e  Bud.  legebatur  assumpsisset. 

et  Bud. ) ,  susteniaret  :  P.  Faber  Ducennium  Geminum.   Qui   sub 

em.  2  ,  16.    ostentaret,  Suspicor ,  Galba  praefectus  urbi  H.  i ,  14.  Lips. 

3tiquis   usurpatum   sistentare  pro  De  Pisonev.  i3,  3i.  De  Pomp.  Paul- 

Btentare  j  argumento  etiam  Plautini  lino  i3,  53.  et  Sen.  de  Brev.  vitae 

ersus  Truc.  2,  2,  i4 tu  vero  c.  18. 

hirinum  pecus  Advenisti  huc  sis^  Grawitate  sumptuum  justos  reditus 

mtatum  cum  exornatis  ossihus,  Sic  anteissent.  Cur  justos  reditus  ?  Re- 

aim  duo  manuscripti  in  Vatican.  ditus  jusli  per  latinilatem  sunt  suffi- 

artius,  sttstentatum  :  et  in  eodem  cientesadsumptnsnecessarios.  Nec, 

oeta  alibi,  extentatum,  reperio.  Si  si  legitimos,  aequos,  intel]igas,  sen- 

uis  tamen  sustentarct  servat ,  possis  sus  commodus  est ,  an  Tacitus  dedit 

aterpreiari,  susleniatam  servatam-  puhlicos,  i.  e.  aerarii,  quia  Nero  de 

[ue  ea  ratione  ipsam  opinionem  co-  suo  se  dicit  dare  quotannis  aerario. 

nse.  frumeniariae ,  cum  et  in  Tiberim  £rn.  Pro  antei^sent ,  quod  videtur 

ibjiceret  leviler   corruptum.   Lips.  esse  occupassent  vel  justo  citius  ab- 

kribQ :  sic  ostentaret.  Nam  susten^  sumpsissent ,  Bip.  malunt  aiucissentm 


n 


45o  ANNALIUM  ^^-'^ 

^  A  C.63. 

XIX.  Percrebuerat  ea  tempestate  pravissimus  moi}  ^ 
cum  propinquis  comitiis,  aut  sorte  provinciarum,  pk- 
rique  orbi  fictis  adoptionibus  adsciscerent  filios ,  praeto- 
rasque et  provinuas inter patres sortiti, statimemittefeiit 
manu,  quosadoptaverant.  Qui  roagna  cum  invidiasen^ 
tumadeunt,  a  jusnpturde,laboreseducandi,advei'sus&» 
dem  et  artes  et  brevitatem  adoptionis  »  enumerant, » sati  ^ 
pretii  esse  orbis ,  quod  multa  securitate  ^  nnllis  onerite 
gratiam,  honores,  cuncta  prompta  etobviahaberentSili 
promissalegum  diu  exspectata  in  ludibrium  verti,  qusaA 
quis  sine  solicitudine  parens ,  sine  luctu  orbus,  longa 
trum  vota  repente  adaequaret. »  Factum  ex  eo  senai 
consultum ,  «  ne  simulata  adoptio  in  ulla  parte  muneris 

3o.  AdopUonis  enumerant.  Asseruerant  cod.  Agr.  w^ 

Prawissimus  mos.JnMS.F\oT.pra'  omnes.  At  ^i,  €mod  ad  patmn^l 

vissimos ,  eademque  manu  correctum  ferlur,  abest  a  MSS.  Fl.  Guelf.  (Agt. 

pruvus  mos,  quod  praeftrt  J.  Gron.  Bud.]ed.  pr.  et  commode  abe>t.M« 

Etiam  in  Guelf.  pravissimus  est  a  que  delevi.  Vid.  ad  c.  4«  ^  ua>l' 

manu  sec.  deleto,  quod  ante  erat,  qui  est  a  Tacito,  arbitror  traoip^ 

.  noya  voce  yersiculi  fiaem  longe  ex-  situm  ,  et  SLule  jus  naiunE  jtoiUBt' 

currente,  ut  ante  breviorem  vocem  dum  :  adeunt,  qui,,.enum€rani.^ 

ibi  fuisse  appareat.  Ern.  Bud.  tuI-  patres  longins  abest  ab  adewill*' 

gatum  tenet.  uidia  quid  h.  1.  sit,  vid.  ad  4'^ 

Orbi/ictisadoptinnibus.QvLxftSiUS  £rn.   Reslitui   qui  cum  Bip.  Kn 

olim  etiam  usurpata  et  reprehensa  a  enim  indicatur ,  si  omittas,  quiait 

Scipione  his  verbis    ( ap.   Gell,   5,  illi  ,*qui  senatum  adierint,  scil.  [*• 

iq.)  :  In  alia  tribu  patreni ,  in  alia  tres  veri.  Id  qui  habet  Puteol.  rt 

filium  suj^fragiumjerre.  Filium  ad-  seq. 

optit^um  tcm  procedere,  quam  si  se        uideunt ,  jus  naturas ,  lahoresdt. 

natum  habeat.  Quamquam  censeo,  Si  hunc  locum  restituit  RhenaBtt 

Scipionem   non  aliud    intellexisse ,  MSS.  Fl.  Bud.  adeuntibus  nedxst. 

quam  notionem  censoriam  :  et  cum  Guelf.  adeunt}  ubi  naturee,  lah^m- 

iiinquirerent,  qui  uxores  quique  li-  que,  sed  to  que  deletum.  Ed.  pf- 

'  beros  haberent ;  malo  quodam  more,  adcuntibus  ne.  Ceterae   ante  Rbo)' 

eos  qui  adoptassent  non  habuisse  pro  adeunt ,  ibi  naturas  murms.Pnpo 

improlibus.  Adde  ad  Taciti  lucem  possis  etiam  conjicere  vim,  et  ac 

).  3.  D.  De  vacat.  muner.  Lips.  e    MS.    Corb.    notavit    Broteriui. 

Qui  magna  cum  invidia.  Sic  edd.  £rn. 


*;",«f  LIBER  XV.  43t 

ublici  juvaret ,  ac  ne  usurpandis  quidem  hereditatibus 
rodessel.  » 

XX.  Exin  Claudius  Timarchus^  Cretensis,  reus  agitur, 
Bteris  criminibus,  ut  solentpraevalidi  provincialium ,  et 
pibus  nimiis  ad  injurias  minorum  elati :  una  vox  ejus  us- 
ue  ad  contumeliam  senatus  penetraverat,  quod  dictitas- 
Bt,  «  in  sua  potestate  situm,  an  proconsulibus ,  qui 
Ixetam  obtinuissent ,  grates  agerentur.  »  Quam  occasio- 
lem  Paetus  Thrasea  ad  bonum  publicum  vertens ,  post- 
rtoam  de  reo  censuerat,  «  provinciaCretadepellendum, » 
Lsec  addidit :  «  usu  probatum  est ,  P.  C,  leges  egregias, 
xempla  honesta ,  apud  bonos  ex  deUctis  aliorum  gigni. 
iic  oratorum  iicentia  Cinciam  rogationem ;  candida  torum 
Mbitus  Julias  legcs ;  magistratuum  avaritia  Calpurnia 
oita  pepererunt.  Nam  culpa,  quam  poena,  lempore  prior ; 
-^tnendari ,  quam  peccare ,  posterius  est.  Ergo  adversus 
i-ovam  provincialium  superbiam  dignum  fide  constantia- 
txie  romana  capiamus  consilium  ^  quo  tutelae  sociorum 
^ihil  derogetur,  nobis  opinio  decedat ,  qualis  quisque  ha- 
>eatur ,  alibi  quam  in  civium  judicio  esse.  » 

XXI.  «  Olim  quidem  non  modo  praetor ,  aut  consul , 

3i,  Ceteris  criminibus,Tor\.e  ceu  teiri  criminis.  tetrum  facinus  Seneca  Thyeslo 
^,  786.  Tum  vana  vox  ejus ,  non  una.  —  3a,  Alibi  quam  in  civium  judicio  esse.  An 
kon  alibi.  Sed  haec  parum  latina  sunt.  • 

•Ne  usurpandis  quidem.  Ne  ad  so-  i3, 4^.  addeRanchini  Var.  Lect.  2,7. 

iidi  capaciiatem.  Argnmento  l.  5i.  Nam  culpa  quam  posna.  Similis 

D.  de  Legatis  11.  Vi&e  quae  notavi  gnome  in  Tertull.  Nemo  poslfutura 

id  legem  Papiam  3 ,  25.  Lips.  Qwi-  reprehendit ,  quas  i^norat  futura  : 

cfe/it  abest  a  Bud.  et  abesse  potest.  emendatio    culpam    non  antecedit. 

De  rc  T.  et  Gell.  5,19.  Lips.  Mox  prouinciarum  ante  Piche- 

Grates  agerentur.  Grates  illae  non  nam  edd.  omnes ;  etiam  MS.  (Bud.) 

erant  nihili ;  proderant  ad  sequentcs  Guelf.  nisi  quod  ed.  pr.  prowinciam, 

bonores.  V.  Plin.  Paneg.  »71.  Ern.  Flor.  profinciarium.  Inde  Pi- 

Hasc  addidit.  Bud.  hoc  add.  chenae  emendalio ,  ut  Faernus  jani 

Cinciam rogat.  Notatis ad  1 1 ,  5.  et  conjecerai» 


X33  ANNALIUM  *•"•!•«■ 

■  A.  C-  o3. 

sed  privati  etiam  mittebantur ,  qui  provincias  viserent, 
et,  (]ui(l  (le  cujus(j[iie  obsequio  viderctur,  referrent: 
irepidabantque  geiites  de  existimatione  singulorum.  Al 
nunc  colimus  externos  et  aduiamur :  et ,  cpiomodoad  na- 
tum  aiicujus  grates,  ita  promptius  adcusatio  decernitur: 
decernaturque  et  maneat  provincialibus  potentiamsuam 
taii  modo  ostentandi :  sed  iaus  falsa  et  precibus  expressa 
perinde  cohibeantur ,  quam  malitia,  (jnam  crudelitas. 
Piura  saepe  peccantur,  dum  demeremur ,  quam  dum  of- 
fendimus.  Quaedam  immo  virtutes  odio  sunt,  severitas 
obstinata,  invictus  adversumgratiam  animus.  Indeinitia 
magistratuum  nostrorum  meliora  ferme ,  et  finis  indv 
nat ,  dum ,  in  modum  candidatorum,  suflragia  conquiri- 

33.  Dum  demeremur.  Meremur  cod.  Agric. 

De  asstimatione  singuJoi^um.  In  sunt.  Ern.  Immo  major  in  Tolg.  vis 

MS.  (Bud. )  Guelf.  ed   pr.  Put.  est  est.  Lipsiusipse  sensit  innotisnoTis- 

de  extimationc ,  quod  etiam  esse  po-  simis.  Sic  et  Pich.  et  Freinsh  CeU- 

test  de  existimatione.  Atque  ita  puto  rum  hic  sane  gerundium  a  subandito 

hicaccipiendum.LNamiegaii,raissiad  yacu// «5 penderepoiest,utsuprac. 5, 

■»'  res  inspiciendas,  cst  judicare,  h.  e.  forsanavocesto^i  ;m.  Aliavideada, 

existimure  ,  non  astimare.  V.  Gron.  43.  Suam  non  habet  Bud. 

ad  Liv.  4,  41.  3i,  2.  Itaquc  exisft-  Peri  de  cohibeantur.  (Sic  Bud. 

matio  dicitur  de  eo,  ci-i  poLt  stas  cog-  ged  )  MS.  Guelf.  a  sec.  man.  cS- 

noscendi,   judicandi    data  ,    quam  6e«f..r,  ut  volebat  Acidahus.  Siplo- | 

fuisse   la;i  iegato,   dubitari  mqiiit.  raUs  verus  est ,  referendus  simulai 

Quam  ob  rem  sic  edidimus.  Verbi  malitiam  et  crudelitatem.  Ern. 

existimutionem  dixt-re  etiam  Cicero  Virtutes  odio  sunt.  Vulgo,  quieas 

et  Caesar.  Secutus  cst  non  ijroterius.  cravaiur.  Lips. 

Ern    Secutus  et  Lallem.  jNon  Bip.  El  Jinis  inclinat.  Primum  et  dic- 

qui  restituerunt  astimutio  e,  pro-  tumpro^erf,  at,  nt  sape  al.as.  V. 

vocantes  ad  Livii  1.  c.  Sed  is  est  in  ad  5,  3.  inclinat,  intelhge  in  partei 

dubio.  Parum ,  puto ,  interest.  deteriores.  Mox  Groslotius  malebat 

Deceriiaturque  et  maneat.  Si  non  cequabiliu^  pro  eequalius.  Etsi  hoc 

fractus  locus,  scribo  sententia  du-  quoque  defendi  potest  :  tamen  qoia 

cente,  decernatur,  ne  maneat.  Nisi  asquabiiius  estin  ed.  pr.  et  Sailuslias 

per  irouiam  h.-ec  dicla  capies,  et  si-  sic  conjunxit  asquabiLuis  atquecon^ 

mulata    quadam   concessione.    Quo  t«/zfi{»5  CatiL  2.  ut  inde  haud  doljie 

.seasu  nihil  mutem.  Lips.  Omuia  sana  sumpserit, asquabiliusxeceinmm,^' 


iOl 


ACbf  LIBER  XV.  455 

mus  :  quae  si  arceantur,  aequabilius  atque  constantius 
provinciae  regentur.  Nam  ut  metu  repetundarum  infracta 
avaritia  est ,  ita ,  vetita  gratiarum  actiohe ,  ambitip  cohi- 
i)ebitur.  » 

XXII.  Magno  adsensu  celebrata  sententia ,  non  tamen 
senatusconsultum  perfici  potuit^abnuentihus  consulibus 
ea  de  re  reiatum.  Mox ,  auc^e  principe ,  sanxere ,  «  ne 

34.  JEqualius  atque  constantius,  JEquabilius  cod.  Agr.  Vid.  Ann.  i ,  4. 

Dutus  nos  est  Broterius.   £rn.  £t  H.  i ,  3o.  quamquam  alio  sensu.  Alii 

LaU.  *  Bud.  asqualius,  videntur  intelJexisse  relalum  pro  re- 

j4mhitio  cohibetur,  Legerem  cofU-  latum    esse  :  unde  Boxhomius  D. 

^ebitur,  Lips.  Verum  est.  Ern.  Heinsii  correctionem    probat  :  nec 

^bnuentibus  consulibus  ea  de  re  abn,  C.  ea  de  re  relatum.  Schefferus 

p^latum.  Alqm,licerepatribus,4fuO'  in 'Av«»tf.  Obs.  Misc.  t.  8,  p.  292. 

€ies  jus  dlcendcB  sententias  accepis-  sic  interpungit  :  consulibus,  JEa  de 

sent,  quas  vellent  expromere ,  rela-  re   relatum   mox  auctore  principe^ 

^ionemque  i/i  ea  postulare,  supra  i3,  Sanxere,  ne  etc.  Jngeniose  utique  , 

49-  scripsit  Tacitus ;  similique  sen-  et  sic  prope  est  in  ed.  pr.  consulibus. 

'Eentias,  3S.  le^o ,  j4  majoribus  con-  ea  de  re  latum  mox  auctore  prin^^ 

4sessum  egredi  aliquando  relationem ,  cipe  sanxere,  Lipsius  Terum  vidit, 

^ ,  quod  in  commune  condurat ,  loco  Quae  per  egressionem  relal ionis dicf a 

^ntentice  promere.    Licuisset   ergo  erant ,  a  Coss.  erant  ex  integro  refe- 

45onsulibu8  referre  ea de  re ad  patres ;  renda,  si  SCtum  fieri  deberet.  V. 

«ed   iis  ^liter  yisum.  Jus  relationis  ad  i3  ,  26.  Et  Tacitum  delectari  hac 

autem  solis  consulibus  :  nec  sine  re-  forma  verborum,  no!um  est.ERN. 

Jatione  perfici  potuit  ullum  SC.  Ideo  Relattim  pro  relatione  positum ,  noli 

Vespasiano  concessum ,  vri.  ei.  sb-  dubitare.  Noster  et  alibi  eo  substan- 

NATUM.    HABERE.    RELATIONEM.    FA-      tivo  UtilUr.  V.  H.  I  ,  3o.   Ct  Germ.  3. 

CERE.  REMiTTER^.  LiCBRET.  Idco  sc-  Conira  2 ,  38.  habct  egredi  relatio-^ 

€|aentibus  principibus  honoris  caussa  nem. 

datum  jus  tertiae  ,  quartae,  quintae         Sanxere,  ne  quis.  Reperio ,  jam 

relationis  :  id  est,  me  interprete,  ut,  «nte  sanxisse  id  Augustum.  De  quo 

quoties  consules  ipsi  non  essent,  tres  Dionis  verba  ista  56,  aS.,  T»  v^TrtiKo» 

nihilominus,   quatuor   aut  quinque  'Jrfoa-^jrctftiyystXs ,    pniiJtn   rStf  irfoa-» 

relationes  facere  possent,  qua  de  re  rtLwofAym  etuTotc  eLp;)(ovrm  p.{iTs  ti»c 

eumque  iis  visum  Solennia  relatio-  etf>X^i  X?^^^  » /uiiTi  hroi  s^Iikovta  n/As-' 

oum  verba  e  Suetonii  Calig.  i5.  haec  p»y  pLsrk  t«  k^TreLXXcLynveti  a-^oig,  rtpih 

didici :  Quod  bonum  Jelixque  sit  C.  rtva,    JiJovai  ,     ori    rtvh    ptafruaiAQ 

Cassari,  de  N.patres  conscripti,  quid  i«tf  eivruv  »*/  sireiivouc  it^oarnrA^Aa-- 

^en>Z«cei.^LiP8.Lipsiusigitursubs-  Ksuet^ofxsvot,  iroxxk  Jtk  rourm  sKet- 

tafitiye  cepit  relatum^  ul  est  eliam  Kovfyovy,  Sed  diversum  tauien  hoc 

2.  28 


/54  ANNALIUM  *•"•••"    l' 

quis  ad  concilium  sociorum  referret,  agendas  apud  se«  Itoi  ^ 


natum  proprsetoribus  proveconsulibus  grates ,  nen  qnii 
ea  legatione  fungcretui*. »  lisdemconsulibus  gymnasiidi 
ictu  fulminis  tonflagravit ,  efiigiesque  in  eo  Neronis  id 
informe  a;s  liquefacta.  Et  motu  terrae,  celebre  Campanis 
oppidum,  Pompeii ,  magna  exparteproruit.  Defiinctacpe 
virgo  vestalis  Laelia,  in  cujus  locum  Comelia  ex  faipflit 
Cossorum  capta  est. 

XXIII.  Memmio  Regulo  et  Verginio  Rufo  coss.  na- 


■P 


is^ 


3-« 


k 
«if 


«r:o: 


INeronianum  consultum   :  quoniam  tii)  apud  bene  latinos  semper  «ur 

illud  Augusti  post  diem  permittit  TiitMc  poni  *rh  pnoruere,  Auctor  ^ 

laudationes  :  hoc  p]ane  et  plene  tol-  dcm  iEtnae  Tulgo  t.  307.  rupet  «!• 

lit.  LiPs.  gttas  penitasque  cai^emas  Prorum, 

Proveconsulibus.  Vales.  ad  Amm.  Sed  cum  Scaliger  ibi  testetur,  tcH 

3o  y   5.    corrigit  ProqueconsuUbus.  ]\h,  habere  proifehere ,  censeo  seri- 

Qnod  sane  rcctius.  Nam  dc  utrisque  bendmm ,  proeidere,  QuemadmodM 

pari  modo  cavetur.  £t  saepe  in  his  et  apud  Val,  Flaccum  7 ,  5^  b 

particulis  |>eccatum  :  ut  ap.  Suet.  caput  inque  humeros  ipsa  vi-nwliMti 

Aug.  43.  majorum  minorumve ,  pro  irce   Procidit,  nbi  editur  proni. 

minorumque,  Ern.  Tale  yitium  et  hic  oblatnm  Tacito, 

Motu  terroBn  Dissentit  Seneca ,  rpi  qui  scripserat ,  Et  motus  terrm.  Vi 

Nat.  Q.  6 ,  I.  ad  sequentes Coss.  re-  Liyius  22,  5.,  Eum  teme  motum,^  Mt^ 

fert  hunc  terrae  molum  expressim  :  muUarumurbiumltaliasmagnmtpir'  1 1 

Pompeios  cclehrem   Campaniee  ur-  tes  prostra%dt ,  montes  lapsu  ingai  lit 

bem,...  desedisse  terrce  motu,  Lucili  proruit.  Senec.  Nat.  Q.  6,  i.  hicn»'  l^ 

virorum  optime,  audiinmus  :  et  qui-  tus  Campaniam  magna  strage  ve»  \\ 

dem  diehus  hibemis ,  quos  vacan  a  vi't.  GB.ON.Verumputo.£Rv.Probft  Itn 

tali  periculo  majores  nostri  solehant  et  LalJem.  Sed  sic  dicendum  faent  l^, 

promUtere.  ( Observa.  Ergo  statim  Pom;;ei05.MajoremclademurbsliJK 

consuUbus  novis,  ut  anni  totius  ne-  passa  iGannis  post,  incendio  Ve»  |^ 

cessario  in  alterutro  error  sit.)  No~  yiano  deleta  ;  nostro  demum  «toci 

nis  fehruariifuit  hic  motus ,  Re^ulo  orco  quasi  suscitata.  Detect»  facics 

et   Verginio  COSS.  £t  hercle  tam  civibus  suis  exhibuit  CL  Hamiho* 

adseyerat  id  distincte  ,  ut  credam ,  nus ,  quam  cum  Germania  comni- 

vitium  esse  non  Taciti  (non  id  con-  nicarunt  Bemoulliufi  Berolinensiflct 

Tenit  in   fidei  et   diligenliae  unicae  Chr.  G.  de  Murr,  itemque  G.  H> 

scriptoreui)  sediEgisthi  alicujus  j  cu-  Martini. 

jus  adulteria  ct  trajectiones  complu-         Memmio  Regulo  et  FerginioRufi 

riesagnosco  inhac  regiayere  sponsa.  C0S3.  Restitue  iis  praenomina  Tcn 

Lips.  Dixi  ad  i ,  68.  {uhi prorupere  ex  lapide,  pra^ter  mentem  Oirafrii 

Bon  prorumpere  Tolui  in  yerbis  Cur-  Fastorum  scriptoiis,  (ap.Gmt.  p*  8*) 


A.u.8.7.  LIBER  XV.  435 

tam  sibi  ex  Poppaea  fiiiam  Nero  ultra  mortale  gaudium 
iccepit,  adpellavitque  Augustam,  dato  et  Poppaeae  eo- 
iem  cognomento.  Locus  puerperio  colonia  Antium  fuit , 
iibi  ipse  generatus  erat.  Jam  senatus  «  uterum  Poppaeae  m 
commendaverat  diis ,  votaque  publice  susceperat.  Quae 
Enultiplicata  exsolutaque.  Et  additae  «  supplicationes  tem- 
plumque  Fecunditati ,  et  certamen  ad  exemplar  Actiacse 
religionis  »  decretum  :  «  utque  Fortunarum  effigies  au- 

35.  j4d  exemplar  atticcB  religionis,  A f itiaco!  cod,  Agric.  Fovte  Iselasticce,  sacras 
coroncB  infra  c«  33.yid.  16,  21, 

VOTVM.  soLVERVNT.  L.  M.  L.  VBRGi-  gusli  i8.  ab  co  priocipe  institutos 

H10  RVFO.  c«  Memmio.  B.EOVLO.  coss.  NicopoU  apud  uictium  ludos  quin^ 

LiPS.  quermales ,  quo  celehralior  ejus  vic- 

Locus  puerperio  colonia  Antium  tnrice  memoria  in  poslerum,  esset»  £t 

ftiii»  Abest  yeThnmJuil  a  MSS.  Bud.  durasse  eos  ad  inferiora  tempora , 

Ouelf.  et  aliifl ,  ed.  Rhen.  et  seqq.  Mamertinus  in  Paneg.  docet  c.  9. 

usque  ad  Pichenam.  Ern.  Qui  dedit  Urbs  Nicopolis  conciderat....  et  cer- 

<c  Flor.  et  ed.  Ven.  tamen  btdicrum  ,  lustris  omnihus  so- 

Jam  sen.  ulerum.  Ante  uterum  litumjrequentari,intermiserattem^ 

legebatur  interim,  quod  Rhen.  sus-  poris  massu  de/brme  justitium.  Fuit 

^xiiit.  deerat  in  6ud.  ubi  2.  m.  in-  autem  certamen  triplex ,  gymnicum , 

trusit.  musicum  et  cquestrc ,  ut  Dio  tradit 

Templum  Fecund.  Huic  Fecundi-  5i ,  i.  Haec  mea  olim  mens ,  sed  ut 

tati  celebrandae  !N«ronem  cudi  cu-  multa  in  hac  kft^etioxoyia,  incerta, 

rasse  ,  hariolatur  Spanh.  de  Praest.  nec  unquam  eruenda ,  hic  etiam  dis- 

NN«  nnmum ,  in  quo  pisces  varii  ge-  sentiunt ,  et  vir  pereruditus  ( P.  Fa- 

oeris,  symbolum  scil.  fecunditatis*  ber )  tuetur  vulgaiam  lectionem ,  et 

V«  diss.  4?  i3.  t.  I ,  p.  23t.  explicat  in    Agonistici  sui  3,   29. 

.Ad  ejoemptar  Atticce  religionis.  Lips.  Actiacce  firmat  ed.  pr.  quse 

Panathenaea  Atheniensium  intellegi  plane  habet  acciacas,  quod  est  etiam 

v^olunt ,  de  quibus  apud  Graecos  ob-  in  MS.  Guelf.  a  manu  sec.  tamen. 

Tii  locu  Dubito;  nam  Panathenaeis  Nam  ante  fuit,  ut  e  lemmate  mar- 

respondebant  romanae  Quinquatrus ,  ginis  }>atet ,  aXricas  :  e  quo  forte  at- 

oescio  an  hoc  certamen  novum.  In  ticae  a  Puteolano  factum.   Vulgata 

libris  ctiam  vacillare  scripturam  vi-  lectio ,  atticae,  inde  a  Puteolano  edir 

deo ,  quorum  Vaticanus  optimus  ac~  tos  obtinet.  Mihi  Actiacce  pJacet , 

cicaeque  praefert ,   Farnesianus  an-  quod  et  cum  Broterio  reccpi ,  qui  et 

ciatoe.  An  fuit  Actiacce  religionis ,  in  MS«  Reg.  reperit ,  non  Antiatis 

«ve  potius  regionis  ?  Nec  enim  ma-  vel  Antiatince  Grotii ,  quod  Ryckius 

jor  hic ,  quam  in  aliis  ludis ,  religio.  probabat.  Nam  certaminis  verbum 

KuluiYero  lu  Sueloaio  lego,  Au*  jadicat  grseci  ritus  ludos  fui^se  : 

28, 


436  ANNALIUM  '^l'^> 

reae  in  solio  Capitolini  Jovis  locarentur :  ludicrum  dr- 
cense ,  ut  Julifc  gcnti  apud  Bovillas ,  ita  Claudiae  Domi- 
tiaeque  apud  Antium  ederetur.  »  Quae  fluxa  fiiere,  (juar- 
tum  intra  mensem  defuncta  infante.  Rursusque  exort» 
adulationes  ^  censentium  «  honorem  Divae  et  pulvinar 
aedemque  et  sacerdotem.  »  Atque  ipse  ut  laetitiae ,  ita 
maeroris  immodicus  egit.  Adnotatum  est ,  omni  senatu 
Antium  sub  recentem  partum  effuso  y  Thraseam  prohi- 
bitumimmoto  animo  praenuntiam  imminentis  caediscon- 
tumeham  excepisse.  Secutam  dehinc  vocem  Caesaris  fe- 
riint,  qua,  (c  reconciliatum  se  Thraseae,  w  apud  Sene- 
cam  jactaverit ,  ac  Senecam  Caesari  gratulatum.  Unde 
gloria  egregiis  viris  et  pericula  gliscebaut. 

XXIV.  Inter  quae ,  veris  principio ,  legati  Parthonm 
mandata  regis  Vologesis,  literasquein  eandem  formam, 

quales  Actiaci.  Atdcce  si  aliud  esset,  Locarentur.  Sic MSS.  Flor.  (Bud.) 

quam  conjectura,  noa  adeo  displi-  Agr.  ed.  pr.  J.  Gron.  Ceteriiibii 

ceret.  Nam  grxconim  certamiDura  coliocarentur.  Parum  refert.   Nam 

forma  sane  ex  Altica  pelita.  Quia  Terbum  locare  hic  malim  sensu  po- 

yero  Acliaci  ludi  ab  Augusto  insti-  nendi ,  quam  pro  redemptoribns  fe- 

tuti,  maximoquc  in  honoreerant,  ciendum  mandare ,  accipere.  Ern. 

non  abhorrct,  ad  eorum  exemplar  Juliaggentisapud Bouilla9.i,l^i.t 

certamendecrelumesse.QuodJ.Gro-  Sacrarium    gend  Juliag    ejffimesquie 

novius  e  lectione  MS.  Flor.  conjicit  J),  Augusto  apud£ouiUas  dicantur. 

Acciereas ,  ab  A^isfios,  an  alicui  pla-  Lips. 

cere  possit,  dubito.  Erk.  Auicce  non  Honorem  divoB,  Cf.  i6 ,  6.  et  DOt. 

est  ex  mera  conjectura;  Bud.  habet  ad  i6,  21  •  ubi  numus  ea  occasioDe 

AcUce  religionis.  P.  Faber  p.  680. 1.  cusus. 

c.  Tolebat  anticae  i.  e.  aniiquce.  Vel  Adnotatum  est.  Sic  Rhen.  e  Bod. 

Achaicce  religionis  6ip.  cum  Mureto  prius  legebatur  adnotandum  esu 

legunt-^/itw/i«,  quodAntiumNero-  Uniie  gloria,  Sic   MSS.    (Flor. 

nis  patria  fuit  et  colonia  ,  Fortunae  Bud.  etc.)  et  edd.  yett.  omnes.  Non 

templo  celebris ,  quodque  forma  vo-  ergo  vulgo  est  glorice ,   ut  Pidbena 

cis  ap.  Plin.  3 ,  6.  i^ia.)  occurrit,  m  scribit.  In  Lipsianis  reperi,  in  quase 

Antiano  Astura.  Verum  certamina  Rhen.  sec.  fluxit,  ubi  est  vitium  ope- 

Antii  celebrata  in  honorem  Fortunae,  rarum.  Mox  inter  guo!  MSS.  Flor, 

nuUibi  legitur;  de  Actio  res  nota.  (Bud.)  Guelf.  edd.  pr.  Pich.  seqq. 

Iiaque  Groa.  sequi  malo  et  Brot.  Ceterae  interim»  £bjc. 


m--  LIBERXV.  437 

adtulere  :  «  se  priora  et  totiens  jactata ,  super  obtinenda 
Armenia ,  nunc  omittere ,  quoniam  dii ,  quamvis  poten- 
tium  populorum  arbitri,  possessionem  Parthis,  non  sine 
ignominia  romana ,  tradidissent.  Nuper  clausum  Tigra- 
nen  :  post  Paetum  legionesque ,  cum  opprimere  posset , 
incolumes  dimisisse.  Satis  adprobatam  vim  :  datum  et 
lenitatis  experimentum.  Nec  recusaturum  Tiridaten,  ac- 
cipiendo  diademati  in  urbem  venire,  nisi  sacerdotii  re- 
ligione  adtineretur.  Iturumad  signa  et  effigies  principis  ^ 
ubi ,  legionibus  coram ,  regnum  auspicaretur.  » 

XXV.  Talibus  Vologesis  literis,  quia  Paetus  diversa  ^ 
tanquam  rebus  integris,  scribebat,  interrogatus  centurip, 
qui  cum  legatis  advencrat ,  «  quo  in  statu  Armenia  es- 
set?  omnes  inde  Romanos  excessisse ,  »  respondit.  Tum 
intellecto  barbarorum  irrisu ,  qui  peterent ,  quod  erlpue- 
rant ,  consuluit  inter  primores  civitatis  Nero  j  «  beilum 
anceps ,  an  pax  inhonesta  placeret  ?  »  nec  dubitatum  de 
bello.  Et  Corbulo,  tot  per  annos  militumatque  hostium 
gnarus  ^  gerendaR  rei  praeficitur ,  ne  cujus  alterius  insci- 
tia  rursum  peccaretur ,  quia  Paeti  piguerat.  Igitur  irriti 
remittnntur,  cum  donis  tamen,  unde  spes  fieret,  non 
frustra  eadem  oraturum  Tiridaten ,  si  preces  ipse  adtu- 
lisset.  Syriaeque  exsecutio  Cincio ,  copiae  militares  Cor- 

36.  Sjrriasque  exsecuiio  Cincio.  An  ex  sen,  constUtd? 

Sacerdotiireli^one.  Qaaenam  haec  an  pax  inhonesta  placeret.  Lips.  Sic 

reHgio,  docet  Plin.  3o,  2.  (6.)Magu8  dudum  Vibtorius  correxerat  ad  Ca- 

«piippe  fuit  Tiridates,  qui  naingare  ton.  R.  R.  c.  80.  e  vet.  cod.  qui  ha- 

non  poterat,  quoniam  exspuere  in  bebat  inhosta,  h.  e.  Fior.  ut  docet 

maria ,  aliisque  mortalium  necessita-  Pichena.  Recepit  Pich.  Vett.  edd.  a 

tibus  violare  naturam  eamjlts  ei  non  Puteol.   in  hoste ,  ut  MS.  (Bud.) 

erat.  Guelf.  Ed.  pr.  in  hostes.  Ern.  *  Sal- 

^d  ejffigies  principis.  Quae  scil.  masius  ad  Solin.  p.  24.  tuetur  in- 

inter  signa  colebantur.  hosta  i.  e.  iniqua. 

An  pax  in  hoste.  Fortasse  rectius,  SyricBque    exsecutio,   Exgecutio- 


458  ANNA.LIUM  ^^l'^' 

buloni  pcrmissse ;  et  quiiitadecima  legio ,  dacente  Mam 
Celso  ^  e  Pannonia  adjecta  est.  Scribitur  tetrarchis  le 
regibus ,  pr8efectis(|ue  et  procuratoribus ,  et  qui  prseto* 
nim  finitimas  provincias  regebant ,  «  jussis  Corbul(H)i& 
obsequi : »  in  tantum  ferme  modum  aucta  potestate, 
quem  populus  romanus  Cn.  Pompeio  ^bellum  pii*aticum 
gesturo ,  dederat.  Regi^essumPeetum,  cum  gi-aviora  me- 
lucret,  facctiis  inscctari  satis  habuit  Caesar,  hisfenne 
vcrl)is  :  « Ignosccre  se  statim ,  ne  tam  promptus  in  p»- 
vorem  iongiore  soiicitudine  aegresceret.  » 

XXVI.  At  Corbulo  quarta  et  duodecima  legionibus, 
quae,  fortissimo  quoqueamisso  et  ceteris  exterritis ,  ph 
rum  habiles  proeiio  videbantur,  in  Syriam  translatis,  h 
sextam  inde  ac  tertiam  legiones ,  iutegrum  militem  €(    !• 


3^.  //*  laniumferme  modum.  Modum  deleri  Telim. 

nein    pro    administraiiooe   usorpat  niim ,  qw>d  honestum  ,  dicam ;  ^mh 

fortasse ,  uti  alibi ,  negotii  ejus  ex^  niam  me  parum  exsecutum  pmn 

secutionem  libent  suscepit,  Seneca  epistolajudiazs^Kn» 
ep.  5i.  f.  Differam  hcec  in  prce"        Prosfectis  et  procuratoribus.Frtt- 

senti.   Desii/emnt  enim  longam   et  /^clo^  per  enallagen  dictos  puto.  So*   l^ 

propriam   exsecutionem.    Addubito  lus  enim  ^g^rpti  praeses  intelligcn- 

tamen ,  num  leg.  Syriaque  Sex.  Cin^  dus.  Et  JEgypti  statim  mentio  it 

cio.  Lips.  Pro  CincioMS.¥\oT,Cicio,  militum  inde  acceptomm.  Procun- 

MSS.  Agr.  (Bud. )  Guelf.  ed.  pr.  tores  intelligendi ,  non  rei  privaUB 

Citio.  At  Pighius  legendum  censet  Caesaris ,  sed  qui  prcrvincias  minofci 

Cestio ,  probante  Ryckio  ad  h.  1.  (  et  regerent ,  nt  Judaeam.  Ern. 
Lalicm. )  quod  recepit  Broterius.  At         Quem  popubis  rom,  Quem  habent 

vereor ,  ut  rationcs  temporum  recte  edd.  inde  a  Rhenano  (  e  Bud. )  om- 

subduclae  sint.  Pagius  quidem  ad  a.  nes ,    MS.  Gnelf.    idque  probabt 

C.  66.  Cestium  a.  C.  65.  demum  in  J.  Fr.  Gron.  Edd.  ante  Rhen.  quam, 

Sjriam  missum ,  et  a.  66.  belli  Ju-  quod  malebat  Freinsli.  Quem  TermD 

daici  initium  factum  putat.  De  quo ,  est,  nisi  quam  factum  est  e  quanom, 

alio  forte  loco  ,  a  nobis  dicetur  et  ut  8sei>e  alibi.  Promtonftoii  dici))0- 

commodius  et  diligentius.  Ern.  Lo-  test  in  eum  :  unde  commode  seqoi 

cus  Senccae  ad  hacc  yerba  ex  ep.  5a.  a  potest  quem,  De   Pompcii  infinito 

Lipsioadductusad  remnonfacit.Ibi  imperio,  lege  Gabinia  accepto,  t. 

quippe  sumitur  exsecutio  eo  sensu,  Plutarch.  in  Pomp.  c.  ^o ,  p.63i.e( 

quo  ep.  76.  Quare  hoc  unum  sit  ho-  Dion.  Cass.  36 ,  6.  Ern. 


tV^]-  LIBER  XV.  439 

crd>ris  ac  prosperis  laboribus  exerGitum ,  in  Armeuiain 
«Ind];.  Addiditquelegionemquintam,quae,  per  Pontum 
agens,  expers  cladis  fuerat,  simul  quintadecimanos , 
recqns  adductos  :  et  vexilla  d^lectorum  ex  Illyrico  et 
.^lgypto,  quodque  alarum  cohortiumque  :  et  auxilia 
r^um  in  unum  conducta  apud  Melitenen ,  qua  trans- 
mittere  Euphraten  parabat.  Tum  lustratum  rite  exerci- 
tom  ad  concionem  vocat ,  orditurque  magniflca  de  (c  au^- 
piciis  imperatoriis ,  rebusque  a  se  gestis ,  »  adversa  (( in 
iuscitiam  Paeti »  declinans :  multa  auctoritate ,  quae  viro 
militari  pro  facundia  erat. 

XXyiL  Mox  iter,  L.  LucuUo  quondam  penetratum, 
Eipertis ,  quae  vetustas  obsepserat ,  pergit.  Et  venientes 
Tiridatis  Vologesisque  de  pace  legatos  haud  adsperna- 
tus  ,  adjungit  iis  centuriones ,  cum  mandatis  non  immi- 

38.  Crebris  ac  prosperis  laboribus,  Scribe  perasperis  laboribus.  Sic  peridoneus 
consilio  Aon.  4  ?  **•  peromare  16,  36.  peramcena  cestas  4?  67.  peroperosus  ex  MSS. 
de  Mor,  Germ.  c.  «;.  Infra  c,  4.1,  persimplex  victus  e  MSS.  Et  c,  4^.,  perseuerum 
imperium.  percarus  Ann.  2  ,  ^4,  i3.  19.  perslimulare  Ann.  4,  1:1.  percolere ,  permu- 
mre  ,  perrogare  H.  4>  9«  Sic  asperam  mUitiam  tolerare  H.  i ,  5i.—  39.  Quia  trans- 
miltere  Euphratem  pnrabat,  Qua  l?ene  cod.  Agric.  —  ^o,  Multa  auctoritate,  An  aus-^ 
%erUate?  —  41-  Apertis  qum  vetustas,  Apertisque  quas  cod.  k%r,  Forte  aperUs  si  qute 
M/fitustas. 

.Apud  MeUtenen.  Ptolemaeo  6,3.  ante,  quam  res  geri  inciperentur ,  ut 

MfX/T/vM ,  Susianae  pars.  Lips.  At  liic  a  Gae«are  B.  G.  8,  52.  Quomodolus- 

Cappadociae  Melitene  intelligenda ,  tratio  facta  ,  nolum  est  e  LiTio ,  i , 

ut   bene  Ryckius.  Nam  illa  ]on^e  44«  ^ox  imperatoris  habent  MSS. 

ultra  Euphraten  :  hanc  Euphrates  ab  (Bud.)  et  edd.  pr.   quod  Tulgato 

ortu  prsterfluit.  Vid.  Cellar.  G.  A.  imperatoiiis  praetuli.  Ern. 

t«  2.  p.  agS.  £iiN.  Adversa  in  insciliam  Paeti  decli- 

Jjustratum    rite  exemitum.    Mos  nans.  Ita  leg^dum  vidit  Freinsh. 

cxercitumrecens  acceptum  lustrare  :  idque  recte  receptum.  Vett.  edd.  tcI 

cxemplum  aliud  est  ^milii  Paulli  adi^ersamininscitiamyUted.pT.aut 

ap.  Plut.  in  MmH.  c.  6i.  p.  274«  adi>ersam  inscitiam ,  ut  MS.  Guelf. 

'TNV  JvyAfAiv  fvMAXicfovitfirtfpiXA/Sov,  (Bud.)  ed.  PuteoL  et  seqq,  usque 

MLi  tlv  fi»3-0Ta  fvvTihie-Ae  xdtd-«tp-  adFrejmsh.  Vid.  supra  i4,38.  £r». 

plv  0LUTns  etc.  item  C.  Flaminii  ap.  Iter  L.  LucuUo.  Plutarchum  lege. 

Gic.  de  Diyin«  i ,  35.  Idem  factum  Lirs. 


44o  ANNALIUM  *J*> 

tibus  :  wnon  enim  adliuc  eo  ventum,  ut  certamme' 
tremo  opus  esset.  Muita  Romanis  secunda , 
Parthis  evenisse,  d(>cumento  adversus,  superbiamzprO' 
indeet  Tiridati  conducere,  intactnm  vastationibus  reg- 
num  d(mo  accipere :  etVologesen  melius  societate  romana, 
qnam  damnis  mntuis,  genti  Parthorum  consultunim. 
Scire,  quantum  intus  discordiarum,  quamque  indomi' 
tas  et  pra>fcroces  nationcs  regeret.  Contra  imperatori 
suo  immotam  ubique  pacem,  et  unum  id  bellum  esse.» 
Simul  consiHo  terrorem  adjicere ,  et  Mcgistanas  Arme' 
nios,  qui  primi  a  nobis  defecerant ,  pellit  sedibus,  cas- 
tella  eorum  exscindit,  plana,  edita,  validos  invalidos- 
que  pari  metu  complet. 

XXVUI.  Non  infensum,  nedum  hostili  odioCorhu- 
lonis  nomcn  etiam  barbaris  habebatur ,  eoqne  consilium 
ejus  fidum  credebant.  Ergo  Vologeses  neque  atrox  in 
summam ,  et  quibusdam  praefecturis  inducias  petit  Ti- 

^i,  Et  quibusdam  prcefecluris.  Fortc  prcefectus.  Acidalius  prasjractior, 

Non  enim  adhuc  eo  ventum,  MS.  Megistanas,  Summates .  optintt* 

rior.  (Bud.  )  ed.  pr.  nec  enim  ad-  tes.  Cf.  Suet.  CaJ.  5.  ei  Marci6,ai> 

huc,  Ern.  Pellitsedibus.  Bud.  peUit  a  sedi' 

Scire  guantum.  Sententiam  adju-  hus.  Sed  mox  cum  haH^aris  dekcon 

veris  ,  si  scribas  sciret  Lips   Immo  est. 

inteUigc  se.  £kn.  Si  quid  mutan-  Ergo   Fologeses  neque  atroi  » 

dum  mallet  Freinsh.  sciri.  Sic   et  mmmam.  Srnsus  est  :   Vologeseo, 

Heins.  quoad  summam  rem  ,  de  qua  agebi- 

Simul  consilio.    Comptiora  haec  tur,  non  ferocem  ac  durum  fi^sse : 

Freinsh.  fore  puiat ,  si  sic  lcgamus  :  admisisse  orationem  legaii :  tantufl» 

simul,  ut  cnnsilio  terrorem  adjiceret,  inducias  quibusdam  praefectnris  pe- 

Megistanas  etc.  Placei.  Sed  infiniti-  tiisse  ,  quae  a  Corbulone  adfligebaa- 

vum  lamcn  et  verbum  finitum  etiam  tur.  Viris  doctis,  qui  cormptumlo- 

alibi  jungi  ^  idimus.  Vid.  ad  la,  5i.  cnm  puUrunt ,  tenebras ,  ut  opinor, 

Mox  ed.   pr.  pepulit.  E&N.  Probat  offudit  Td  neque ,  sequente  rt,  de 

Freinsh.  conjecLuram  Lallem.  Rece-  quo  jam  supra  vidimus.  Eiui.  H.a, 

pcre  Bip.  Verum  vulg.  et  alia  ap.  i6.    nihil   in    summam   profutm* 

noslrum  exempla  habet.  -Freinsh.  pro  et  volebat  au(. 


±1^-  LIBERXV.  44« 

idlates  locum  diemque  coUoquio  poscit.  Tempus  pro- 
iibM|anm ,  locus ,  in  quo  nuper  obsessae  cum  Paeto  legio- 
les  erant  y  cum  a  barharis  delectus  esset ,  ob  memoriam 
eetioris  sibi  rei,  non  est  a  Corbulone  vitatus,  ut  dissi- 
nilitudo  fortunse  gloriam  augeret.  Neque  infamia  Paeti 
mgebatur  :  quod  eo  maximo  patuit ,  quia  fdio  ejus ,  tri- 
:mno ,  duccre  manipulos  atque  operire  reliquias  malae 
^ugnae  imperavit.  Die  pactaTiberius  Alexander^illustris 
3ques  romanus,  minister  bello  datus,  et  Vivianus  An- 
nius ,  gener  Corbulonis ,  nondum  senatoria  aetate ,  sed 
pro  legato  quintae  legioni  impositus ,  in  castra  Tiridatis 
venere ,  honori  ejus ,  ac ,  ne  metueret  insidias ,  tali  pig- 

43.  Cimi  a  barbaris  delectus  esset.  A  tolle  cam  cod.  Agr.  —  44.  Non  est  a  CoT" 
indone  vitatus,  Idem  ,  tum  Corbuloni  non  vitatus,  —  ^***  Neque  infamia  PcBti  ange- 
hatur,  Tarigebatur  rectins  lef^alur.  —  ^6.  Minister  bello  datus.  Additus  alibi.  H.  3, 
95. ,  Julius  Mansuetus  ex  Hispania  legioni  rapaci  additus  ,  atque  ita  hic  forte  legen- 
-dnm.  Sic  custodes  addili  alibi,  inditi  A.  3,  m, 

Cum....  delectus  esset.   MS.  Fl.  rator  Judaeae  post  Cuspium  Fadam. 

(Bud.  ed.  pr.Mt .  undc  J.  Gronovius  Idem  antea  Alexandriae  Alabarches. 

ad  c.  10.  vull  tum  delectus  est et  Josephus  20,  5.  \ips.  Mox  -^gypto 

deinde  Corbuloni  non  vitatus ,  ([uod  praefectus.  H.    i,   11.  2,  79.  filius 

io  iisdem  libris  est  Corbulo  non  vi-  Alexandri,  Alabarchae  Alexandriae. 

taMus.  Sed  in  hac  lectione  friget  tum.  Teste  Josepho  A.  20,  3.  quiPhilonis 

MoxRhcn.  (eBud. )  dedit  angeba-  Judaei  frater.  ib.  18,  10. 

ViT ,  cum  ante  essct  augebatur,  quod  Ministerbello  datus.  I.  e.  adjutor , 

etiam  est  in  MS.  Guclf.  edd.  Lips.  ezactor,  arbiter  adjunctusaNerone. 

Gryph.  aliis :  nec  video ,  cur  prorsns  V.  Gronov.  Obs.  2 ,  20.  Ern. 

damnetur.  Operiendis  his  reliquiis  Vivianus.  MS.  Flor.  ed.  pr.  Vi' 

infamia    Paeti   tegebatur    quodam-  nianus  :  quod  cum  J.  Gron.  yerum 

inodo.    Sed    tamen  antecedentibus  puto.  MS.  Agr.  Fimanus,  idem  est : 

angebatur  aptius  videtur.  Vir  doctus  ni  mutatum  in  m.  MSS.  plures  ap. 

in  ed.  Gryph.  correxerat  agebatur  :  Broterium ,  Guelf.  edd.  inde  a  Pu- 

fnutra.  Ern.  teol.  Vivianus.  Ern.  Bud.  Viuamis. 

Operire  reliquias  malas  pugna?  im-  Nondum  senatoria  /Btate.  Quae  est 

perauit.  Operire  MS.  Guelf .  ( Bud.  annus   Tigesimusquintus ,    ut   alibi 

a  I.  m;)  edd.  vctt.  omnes.  Operiri  moDni.  Lifs. 

edd.  Lipsii  male.  Vid.  ad  c.  2.  extr.  jRonore  ejus.  Honori  emendavit 

Ern.  Lip8his,Pichenarecepit.  Atqui  H.  i, 

Tiberius  jdlexander.  Qui  procu-  44*  ^^^  honore  Gaibos.  Adde  Ob- 


I  ■ 


d 


AU  ANNALIUM  *•'■«■'• 

norc.  Viceni  (Icliinc  ci|uilcs  adsumpti.  Et,  viso  G)rbiilcM^ 
rcx  prior  cquo  dcsiluit :  nec  cunctatus  Corbulo.  Sodpe^  lic 
des  utcrque  dextras  misaiere. 

XXIX.  Exin  Romanus  laudat  juvenem,  «  omisas 
pra^cipitibus  ,  tuta  et  salutaria  capessentem.  »  Ille  (( de 
nobilitate  gencris  »  multum  praefatus ,  cctera  temperaih 
ter  adjungit  :  « Iturum  quippe  Romam  j  laturumqnc 
novum  Caesari  dc*cus ,  non  adversis  Parthorum  rebos 
supplicem  Arsaciden.  »  Tum  placuit  j  Tiridaten  poncre  j*t 
apud  effigiem  Caesaris  insigne  regium^  nec  nisi  manu  Nfr 
ronis  resumere  :  et  colloquium  ostulo  finitum.  Dein 
paucis  diebus  interjectis ,  magna  utrimque  specie,  indc 
eques  compositus  per  turmas,  et  insignibus  patriis,  hinc 
agmina  legionum  stctere ,  fulgentibus  aquilis  signisque 
et  simulacris  deum ,  in  modum  templi.  Medio  tribunal 

/17.  Et  colloquium  osculojinitum,  Id  colloquium  ,  puto. 

«erv.  4  ,  16.  Groh.  Bip.  quoque  re-  et  clypeis  imagiDibusque  oriMU;  * 

cepere  honor.  Bud.  honore.  ideo  sic  disposita  et  erecta  compint 

Dextrasmiscuerp.QwodsipudPer'  cum  deum  templo.  Ita  enim  distin- 

sas  sanctissiinifoediTis.  Josephus  18,  guendum  yidetur  :  quia  simiilacai 

9. , 'OcieA/JTijSatvoc  ToucTj^TTATpAouff  etsi  deorum  ibi  fortasse,  plciaqi* 

Ofouf  inatfAvuT9  ,  juntTf v  jtatxov  ^fkvu^  tamen  principum  erant ,  et  tjttt»* 

«vTovc....  xoti  THV  Jf|iitv  ccTiJob''  o^TTfp  rum  tuuc potiebanlur. Nisi  quis €€»> 

/Aiyia-To^  nvA^k  nrka-t  toi;  ejtfivn  ^dtp-  set ,   ad   ornatum  ,  in    solenni  iU* 

jSflepoicTrfltpatcTfiy^flt  ToD  d-fltpo-fif  •yivff-  velut  pompa  etiam  statuas  deonUB 

Teei Toic  O/U1XOD0-1V.  Ou ykf  ki  ■^§6a'Atro  adhibitas et dis(>08itas :  quod  in alio- 

Tic  Jf^iMv  iir^  eturov  f!<i9-g(»(ytyo/j.ivMS,  rum  arbitrio  ct  opinatione  reUiMpo» 

oucff  '7ri0'TffJfiv  fvcToiAo-fifv,  fi  Totka-Ji  hips.  Immo  simulacris  deiun  cotifxa' 

cto-^etXfifitc  Joa-ic  «yivoiTo  ,  irA^k  Toiv  f V  gendum.  Dii  in  signis  culti ,  et  inter 

v^TTo^l/idi  kJtKiiTtty  xdtdvtTTiiKOTflfv.  Fir-  eos  Caesarum  imagines.  Unde'apai 

mat  Grmistus  Plethon  1.  2.  De  rebus  Manilium  i ,  797.  Augustus  dicitnr 

iWdtc.PersarumrexMehtorem,quod  Julium  Caesarem  per  signa  vidMCj 

dexiram   dedisset,   (  maxima  enim  magnumque  Quirinum  in  ciBtii<ii- 

hasc  apud Persas  fides)  conseruauit,  vum  :  quod  huc  referebat  RapflrtM 

Lips.  in  epist.  Reines.  p.  670.  Ebuufr 

Signisque  et  simulacris  deum.  Vi-  mani  quid  hic  passus  Ru}>ertH.S> 

denda,  si  lubet  quae  de  signis  in  mi-  mente  Manilii /^er  f^/ia  coelestiflT^ 

lilia  scripsi.  Multa  et  varia  fuerunt  nantem  socium  h9hetj4ugustus,ca- 


.    V 


t^lj'-  LIBERXV.  443 

sdem  curulem ,  et  sedes  effigiem  Neronis ,  sustinebat. 
kA  quam  progressus  Tiridates ,  caesis  ex  more  victimis, 
Liblalum  capite  diadema  imagini  subjecit :  magnis  apud 
lanctos  animorum  motibus  3  quos  augebat  insita  adhuc 
oulis  exercituum  romanorum  cd^es  aut  obsidio.  «  At 
ivnc  vci-sos  casus  :  iturum  Tiridaten  ostentui  gentibus , 
[Yianto  minus  quam  captivum  ?  » 

XXX.  AddiditgloriaeCorbulocomitatem  epulasque : 
•:,  rogitante  rege  caussas ,  quotiens  novum  aliquid  advei- 
^rat :  ut ,  initia  vigiliarum  per  centurionem  nuntiari  j 

48.  Sublatum  capite  diadema»  Ablatum  capiti  pato,  vel ,  suo  ablatum  capiti, 

Um  regens,  Saniora  dat  Stewech.  ad  non  rata  pactafutura  Hic  divos  tes- 

^eget.  3,6.  p.  I2a.  tatur  auos.  Chaldceus  in  extisPonti" 

Sedes  effigiem  Neronis,  Dc  ea  rc  ficum  de  more  senex  arcana  peregit 

Dio  in  Eclogis  nuper  publicatis  (in  Murmura Strabo  etiam  aliquid 

*d.  Reim.  6a,  23.)  'Axxoi  »«/  jSii^flt  de  ritu  victimas  immolandi  1.  i5, 

••^nXQy  nyif^n^  Kaii  tor'  autou  tijtom  p.  ^Ss.  Mffpio-avTOc  cTi  ToD^fli^yev  Tcb' 

emlNipflivocirTAd^Ntf^ty.Similissedes  Kfitt  tou  i^nyoufjik^ou  tnv  itfoufyittfy 

are  nggestus etiam  Romae  in  castris  kvtAo-t  crifXe^vei ,  Tei^  Gcoic   ovJlv 

Mraetoriis.  Tacitus  H.    i,   36.,   Tn  kirouifxArTif  /nipoc.  Tns  ykf  4^>t*^ 

mggestu,  in  quo  pauUo  ante  aurea  ^cto-i  tov  iifiiov  Jila-^eti  t^v  Gffor, 

woibie  statua/ueral,  medium  inter  kKkov  Si  oucfovec.  "O/utotf  cl^  toiI  oiri- 

igpui  Olhonem  coilocant.  Ergo  sta-  vKov  ri  /Aiitpiv  Ti^^tttff-ir ,  mt  xiyova-i 

aa  fajBC ,  ut  apparet ,  in  sede  :  exem-  mus ,  ivi  to  irvf»  Docte  ergo  de 

ilo  flcilicet  deorum ,  qui  sic  plerum-  omento  Catullus  inseruit  c.  90.  Gna- 

pc  ficti.  Plinins  Paneg.  Sa.  J^undu-  tus  ul  accepto  veneretur  carmine  di~ 

hun  illi  radiatum  caput ,  et  media  uos ,  Omentum  in  flamma  pingue  li^ 

nter  deos  sedes ,  auro  staret  aut  9riie/a<n^r»,atantemeTuIga\itmag- 

^fore.  Lips.  nus  filiarum  MnemQsynes  antistes. 

Casis  ex  more  victimis.  £um  mo-  Lips. 
•cm  suggerunt  Claudianus  De  Jaud,        Et  rogitante  rege  caussas.  Videtur 

kilic.  I,  59....  penetraiibus  ignem  edidisse  Tacitus  rogitantem  regem, 

iacratum  rapuere  adjrtis,  jituque  jur  Id  enim  requirunt  his  respondentia , 

»encosOhaUlosostrapereMagi,Rex  admiratione  prisci   moris    adfecit. 

pse  mucaniem  Indinat  dextra  pa^-  Gkon. 

ifmm^secretaque  BeliEtvagates^         Fer  centurionem    nuntiari.   Qui 

MmT  ixrfMertleift  sidera  Mithram.  £t  yigilias  ordine  obibant.  H.  3 ,  29. , 

SjidoMM  Paneg.  Leonis   ( vel  An-  Vartu,  deflagrante  paullatim  sedi- 

themii  bis  Cos.)  v.  83.>...  Magisju^  tione,  addit  consilium ,  vetitis  ohire 

ratur  ab  illis  Ignis  et  unda  deus.  Nec  vi^tias  cenlurionibus ,  omisso  tubas 


>.« 


f 

t 


444  _  ^    ANNALIUM  '^^^; 

convivium  biiccina  dimitti,  et  structam  anteaugurafc 
aram  subdita  facc  accendi :  cuncta  in  majus  adtoUas^ 

sono ,  giio  miles  ad  belli  munia  cietur,  iroxvAyd^p Anatt    nmj(tmK    yfiojum. 

Obibat  crgo   ccnlurio  ,    et  rediens  Gron. 

niinciabat  dnci  rccte  habere.  Poly-        Structa  ante  augurakm.  Hn  i 

bium  vide  6 ,  34*  ^ips.  Nuncian  edd.  in  hoc  loco  olim  :  quem miiic qaia 

pr.  Rhen.  (cBud.)  sqq.  omncs.  At  perambulolevi  pede.Le^:itnic&B 

mcdiic    et    MS.    Guclf.    enunciari,  ante  aiigurale  aram.  ^on  mmiTk 

£kn.  fitructum  alicpiid  accensunnre  i* 

Contnvium  buccina  dimiui,  Cir-  aramfuisse(noniUemos]sediDi]]^ 

cnivi  olim  hunc  ritum ,  non  tctigi.  quam  collocat  ante  augurale,  locu 

At  nnnc  in  manum  mihi  dat  Poly-  in  dextra  praetorii  parte ,  nt  doah 

bius  i4 )  3. ,  Bst  ea  Romanis  consue-  mus  ex  Hygini  verbis  a ,  i3. Sed fi 

tudo ,  ut  tempore  cwiviuandi ,  cuncti  iste  ritna  ?  nisi  faUor,  ill.e  ipse  fi 

tuhicines  ac  buccinatores  ad  tenlo~  in  privatomm  etiam  coDvivii8,cK> 

rium  ducis  personent ,  ad  hoc  ^  ul  pendi  aliquid  e  dapibusetUbaodii 

noctumas  custodias  suis  locis  per  id  honorem  deorum.  Hoc  tameD<liicB' |ii:;i 

temporis  constiiuant.  O  locum  op-  mine,  quod  valgo  in  focnm  1»  iji»t 

portunum  et  huic  rei  unicum  !  e  quo  menta  ea  illata ,  sedem  scilicet  U 

etiam  Livio  lux,  qui  morem  hunc,  rium  :  hic  in  aram,  pauUoaagoitii^ 

scd  obscurius,  tangit  3o,  5. ,  Tribu-  et  pro  splendore  imperatoris.£t« 

nisedicit,  ut,  ubi  prtetorio  dimisso  libatione  quidem  yarii  4efte8 :  f"' 

si^na  concinuissent ,  exemplo  educe-  prie  ad  hunc  morem  isti ,  Hip» 

rent  e  castris  legiones,  Ita,  ut  impe"  in  AchiUis  convivio  9,  219..  ft"* 

raverat ,  signa  sub  occasum  solis  ef-  Ji  ^vdut  kvetyit  UetrfOKMi  bM»«f*  p 

ferrisunl  coepta,  Scribit  utcrque  de  'O  J  t»  'irvfi  jSdixxe  S-ujiXAff.DioBy^fc 

Scipionis  astu ,  quo  castra  Syphacis  Antiq.  4»  2.,  'Airo  rii  Mts^w^ 

clani  invasit.   Germanorum  prkici-  Bseo-ixtfl*?,  t^'MC  Axxate  ti  fl"«f«w«*|ti 

pum  mos  ncscio  an  origincm  trahat  *pM/ui«tioi  iifovfytAs,  xeu  Tflt(«*>^|i° 

istinc.  Certercccplumdynastisctiam  cTii'»-»»!  «wrAp;^*?  iT^ifaw^i.WuUrt*!' 

hodic,  ut  convi^ium  incant  ad  so-  dc  Fort.  Rom.  c.  19,  p.  3a3.  6*|' 

nnm  tubae.  Quod  ipsum  Alcxandrum  Ocrisiam  xvkfyfAATtt  Ktti  xoijSiirMp'  1; 

Macctam  fccisse  observo,  ex  Athe-  jSdtvovo-ttv  knro    Bet0-iXiJtNC  Tpft^rijotil' 

naio  12,  9.,  'ET^iviTo  Sk  Tet  Jil^meivfos  »*!...  ««r-Trtp  it^^it ,  r»  irvft  ««^" 

cetXtrtyyet,  rdn /jth  h  toU  yctfitott ,  xova-Af.  SiUus  pulcherrime  7 ,  i^J-' 

xflti  «xxa0c  «r*  etit ,  ct»  Tv^^^ot  a-itifJo'  Distinxit    dulces    epulas ,  nuUo(f^ 

itQtovfjLt^oi ,  ua-Tt  TAV. f itTtvati  T^  «•Tpflt-  cruore  JPoliuta  castus mensa Cerem. 

Tii^nijov.  At  enim  ,  quia  hic  de  fine  et  dona  AttuUt ,  ac  primum  VeiUf^ 

(le  buccina  tantum  ,  videsis  me  in  tersit  honorem  Undi^ue,  etin^ 

MiUtiaRom.  Dial.  5 , 9.  propius  cer-  diam  jecit  libamina  Jlammam.  P** 

tiusque  haec  explicantem.  Lips.  Athc-  sius  in  patclla  poni  et  defeni  soifl* 

najus  4j  '^'  '«"f  fo-atx^Trio-jTOiiwS-off  Tou  ostendit  3,  26....  cultrixque/od*^ 

TtXtvTetiov  Jiiirvov  a-itfAthi.TovToyetf  cura  pateUa.  Ubi  vetofi  intcrpw*: 

to   Mak^Jovixot  ol<r^et  t^os  iv  TA15  Quia  delibanUde  (puto,  deHbt^) 


k 
i 


t.^  -'•  LIBER  XV.  445 

miratione  prisci  moris  adfecit.  Postero  die  a  spatium  n 
avit ,  «  quo ,  tantum  itinerisaditurus,  fratresante  ma- 
5mque  viseret :  »  obsidem  interea  filiam  tradit  literas- 
Le  supplices  ad  Neronem. 

XXXI.  Et  digressus ,  Pacorum  apud  Medos ,  Volo- 
sen  Ecbatanis  reperit  j  non  incuriosum  fratris  :  quippe 
jropriis  nuntiis  a  Corbulone  petierat ,  «ne  quamima- 
oem  servitii  Tiridates  perfeiTCt :  neu  ferrum  traderet , 
t  complexu  provincias  obtinentium  arceretur  fori- 

^s  in  ea  positce  adfocum  ferun-  MSS.  Flor.  ( Agr.  Bud.  )  Guelf.  edd. 

•  Inde  pateUarii  Dii  Plauto  Cis-  vctt.  omnes.  Recentiores,  jam  Lip- 
l.a,  1 ,  46.  inde  Varroni  scriptum :  lianse,  exiollens^  e  Rhen.  sec.  Ego 
os  colere  ,  et  dare  in  patellam  ▼etas8ecutussum.H.a,90.3,  9.  est 
poy  Kfietf,  Tibullus  huc  aspexit,  laudibus  attolleret,  et  alibi  quoqtre 
es  compellans  1,1, 36. ,  Adsitis,  apud  nostrum  pro  extollere  dicitur. 
'i  j  nec  vos  e  paupere  mensa  Dona,  £b.n. 

e  parvis  spernite  fictilibus .  Etiam  Postremo  die,  Forte,  postero .  Nam 

ius  39,  43.,  Inter  pocula  atque  noctem  eam  mansit,  uti  apparet  ex 

2qu  ,  ubi  iibare  Diis  dapes  et  bene  vigiliis  nunciatis.  Lips.  JPostero  MS. 

Ourimos  esset.  Denique  Horatius  Flor.  edd.  pr.  Beroald.  Alc.  Pichen. 

•  a,  6 ,  66....  vernasque  procaces,  et  seqq.  Postremo  MSS.  Guelf.  Bud. 
^o  libatisdapibus.  Saiyriceetskm-  ed.  Puteol.  Rhen.  et  sqq.  usque  ad 
Uo  sensu  :  sive  quia  non  pasceret  Pichenam.  Nosillud  cum  Lipsio  pro- 
^as,  nisi  prius  libatis  dapibus  :  bamus  :  placebatque  N.  Heinsio. 
c  quia  e  libatis  dapibns.  £t  hoc  £b.n.  Postremo  tuetur  Rhen.  ad  to- 
itremum ,  ut  religio  poetse  fuit ,  tum  tempus  sciL  respiciens ,  quo  se- 
gis  ccnseam  ex  ejus  mente.  Non  mel  iterumque  congrcssi  sunt. 

tu  semper  comburi  libamtinta  ea  Neuferrum  traderet,  Pers^e  enim 

^a,  saepe  apponi  tantum,  et  mox  et  Parthi   omnes  semper   de  more 

^  Artemidorus  hoc  clare  notat  de  cincti.   Ammianus  23,   6.,    Omnes 

'rificulis  eo  cibo  se  sustentantibns.  promiscue  vel  inter  epulas  festosque 

3.  LiPs.  Rectissime  Lipsius.  Unde  die$  gladiis  cincti  cernuntur»  Quem 

*Tiio    haec    eraendatio   recepta   a  (rrmcorum  veterum  morem  primos 

{uentibus    editoribus.    Structam  abjecisse  Athenienses,    Thucydides 

amhabentMSS.Flor.Guelf.  Agr.  est  auctor,  At  de  ritu  ponendi  apud 

d.  omnes  anteRhen.  qui  (eBud.)  magistratus  ferri ,   in  £lectis  mihi 

de  structa  dedit,  cum  deberet  au~  dictum ,  cap.  de  lictoribus.  Lirs. 

fale ,  pro  auffiralem ,  quod  est  in  u4ut  complexu.  Duplex  ritus.  Prio- 

inibus  sor.  etedd.  ante  Picbenami  rem  illustro  e  Spartiani  Severo  ,  dc 

LN.  Bud.  auguralem.  quo Legato  Africse  c.i.,Inea  lega- 

Cuncta   in  majus    attoUens,  Sic  tionCy  cum  eum  quidam  municipum 


446  ANNALIUM  ;[;^;^'- 

busve  corum  adsisteret :  tantusque  ei  Romae ,  qnantos 
consulibus ,  honor  csset.  »  Scilicet  extemae  superbis 
sueto  non  inerat  notitia  nostri :  apud  quos  vis  imperii 
valet,  inania  transmittuntur. 

XXXII.  Eodem  auno  Caesar  nationes  Alpium  mariti* 
marum  in  jus  Latii  transtulit.  Equitum  romanorumlo- 
cos  sedilibus  plebis  anteposuit  apud  cii*cum.  Namcpw  L 

suorum  Lefftitanus ,   prcecedentibus  codice  quidem  Agr.  vis  esse  tesUbir  liEt 

fascibus ,  ut  antiquum  contubernalem  Ryckius.  In  raeis  libris  omnibuat 

ipseplebeiusamplexusessetjjustibus  jus.Sedvis  yerum  esl,  namofip 

eum  sub  elogio  prceconis  ceciciit.  Le-  nmktur  inania :  ideoqnecamFrdi^ 

gatum    populi  tx)ni,   hotno  plebeius  Gron.    Ryckio     secnUis  siiiD.Vii 

temere  ampiecti  noli.  Interdicti  ergo  Heios.  ad  VeUeium,  p.  a58.£u.]!, 

provinciales  complexn.  Sed  nec  in  Bnd.  Rhen.  legityuf.  DubiakctiecA 

fore»  statim  illis  aditus ;  uti  eleganter  Magis  y  idetur  vis  legendam.  -  *& 

Salvianus de  Gubernat.  3 ,  83. ,  Inlra  et  apud  Just.  89,  i .  Tnsomnisin^ 

januas  non  modo  Ulustrium  potesta'  penes  matrem  Bemeg. 
tum,  sedetiam  prmsidium  aui  prw~        JEguitum  rom,  locos.  RecteetaP' 

positorum^nononmeipassimintrare  dine  capienda  haec  legendaqMi  ■< 

preesumunt,  nisi  quos  aut  judex  vo-  cum  aliis  abeas  errabiuidDS.  It!*' 

cauerit,  aut  negotium  traxerit,  aut  tem  incircoiBedcndi  (namdetktfbi 

ipsa  honoris  proprii  dignitas  introire  alius  mibi  locus)  res  fbit.  Adir 

permiserit ;  ita  ut,  si  quispiamfuerit  gusti  aevum  spectaculum  id  tenittit 

insolenter  ingressus ,  aut  caidatur,  eques  ,    plebes    inibant  indiflCitiL 

aut  propellatur,  aut  aliqua  verecun  •  Nam  Roscia  lex  et  Julia  thesHrtbi 

dias  atque  existimationis  suce  labe  de  scena  tantum  caverant ,  noo  v 

multetur.  Quod   augendae   dignitati  curulibus  ludis.  Qui  quoniam  9^ 

usurpatum  a  praesidibus;  uti  privatim  quissimi ,  religione  quadam ,  ccoiMf 

a  quihusdam  per  superbiam  Romac.  et  simul  non  aiienandae  plebi,8en>' 

Li  Fs.  tus  in  iis  mos  priscus.  Comelio  O0 

Tantusque  ei  Romce.  Ei  ex  Flor.  demum  et  Valerio  Messaik  coss.  & 

a  Pichena  additum,  quod  est  etiam  U.  758.  mutavit  Augustus.  Vno% 

in  ed.  pr .  (Gontra  deest  in  Bud.)  Mox  22. ,  Kai  Tatc  ivmojf  opLtatc  XV'^ f^  1 

inerat MSS.  Flor.  ( Bud.  )  Guelf.  ed.  /SowXfVTai ,  ;^raf pic  Jt  oi  inntth  <«<* 

pr.  J.  Gron.  Ceteri  erat,  Vis  porro  y.^tncov  irxii^ovt  §lJoy ,  0  Koi  wiyh'* 

imperiiMS.  Flor.  teste  J.  Gronovio,  tai.  Sed  ita ,  ut  saltem  juberetseof* 

scil.  in  excerptis,  quibus  usus  est  sim  spectare  senatum ,  seorsiai  e^ 

Ryckius.    Mirum  ,   Pichenam  ,  qui  tem  :  non  tamen  loca  illis  certiv 

conjiciebat  legendum  esse  vis ,  id  in  signaret  stataque.  Itaque  ki  ali«  *** 

codice  Flor.  non  vidisse.  Sed  ita  in  que    alia  regione    circi  specub**   %t 

MSS.  scribituryiij  et  vis ,  ul  facile  (  sedilibus  videlicet  his  aut  il&' 

£tiam  a  legentibus  permatentur.  In  plebe  occupatis )  ,  doncc  tolk"^ 


t,ii 

t 

Hii 

fcj 

k. 


m 


^r.  LIBERXV.  447 
am  diem  indlscreti  inibant ,  quia  lex  Roscia  niliil , 
de  quatuordecim  ordinibus ,  sanxit.  Spectacula  gla- 
orum  idcm  annus  habuit,  pari  magnificentia  ac 
ra.  Sed  feminarum  iUustrium  senatorumque  pliu^es 
arenam  foedati  sunt. 

isioni  Claudius  imp.  senatui  at-  proximumeqtdtirom,  etc.  Haec  satis 

it  certam  mansuramque  sedem.  ad  Taciti  mentem  :  nam  de  linea , 

21.,  Circo  maximo ,  marmoreis  de  cancellis ,  de  loco  feminarum  alibi 

ribus  auraUsque  metis.,..excul~  dico  ubertim.  LiPs.  Sedilibus ,  quod 

propria    senatoribuf   constituit  induxit  Rhen.  (  e  Bud. )  etiam  ed. 

promiscue  spectare  solitis,  Ait  pr.  babet.  Ern. 

iscue  :  magis  vere  proprieque,  Indiscretiinibant.  Sicinfra :  Inisse 

Eam  enim  Suetonii  mentem  eum  domesticam  scenam.  Lips.  /ni- 

ibens  Dioni  concredo,  rera  eam  bant  etiam  MS.  Guelf.  ( Bud. )  £dd« 

canti  cumcura,  60,  7.,  *E«ifa»ir  anfe  Rhenanum  omnes  ibant.  Post 

iujtflti-TrpoTf/Jor  h  aut»  (de  circo  priora  ante  Rhen.  (qui  e  Bud.)  ed. 

ixit )    i Ji«t  x*i    »*Tflt  o-^if  Af  pr.  Geteree  et  MS.  Guelf.  priori.  Ce- 

roi ,  t6  Tf  jSovxct/oy  jtflti  t«  iTTiuov  terum  id  intelligendum  de  iis ,  quoft 

i/ufXoc,  ot^'  ov^TTffp  tout'  f vo^f o-d-M.  XIV.  gfadus  non  caipiebant ,  in  tan- 

iVToi»«ti  TfTflfy^evflt  a-^ia-t  ;^a*piA  tumaucto  eqoitam  aiimero.  Ern. 

cTfijtTo.  'Axxflt  TOTs  6  KXfltuJioc  Tifv  Feminarum  illusinum  senatomm- 

pfltv  T»v  vuv  ouo-fltv  Toic  jSoyXfu-  ^zxe.  Cur  invertitis,  censores?  Non. 

fniKfm,  Kflti  TTfoa-iTi  toic  i^i-  enim,  inquiunt,  probabile,  feminas 

a-^eti  cTfp»d-i  irou ,  jcflti  fv  yt  descendisse  in  arenam.    Boni  Tiri , 

rxM    •o-3'jiTi   3"fst^flt^3-flu  ,    inri-  quam  benc  sentiunt  de  sexu,   quo 

.  Sed  Ciaudius  senatui  tantum ;  nihil  abruptius,  cum  semel  frenum 

i  ecce  nunc  Nero.  Suelon.  11.  excussit  ingeniti  pudoris!  Sed  dis- 

nsibus  loca  equiti  secreta  a  cete-  cite  et  credite  ])riscis ,  non  in  caveam 

'huit.  Piinius  8,7.  satis  ostendit  solum  feminas  venisse,  sed  in  arenam. 

exacdificata  ea  loca  fuisse :  Cce-  JuTenalem  omitto  satyra  6,  255  sq. 

'ictator,mc^it,euripis  arenam  Suetonius ecce in  Domit. 4>}  Vena^ 

ndedit,  quos  Nero  princepssus'  tiones  gladialoresque  et  noctibus  ad 

equ iti  loca  addensm  Quod  in  fine  Ijrchnuchos  dedit :  necvirorum  modo 

>rum  Dionis  est,  nolim  negli-  pugnas,  sed  et/eminarum.KtSlSitins 

Vam  etiam  post  loca  divisa  pro-  de  iisdem  liidis  Silv.   i  ,  6,   53., 

le  licuit  spectare  senaloribus,  Stat  sexus  rudis   insciu^que  ferri  ^ 

a  veste,  ut  ait ,  privata.  Exem-  Et  pugnas  capit  improbus  vinles. 

1  in  Plinio  epist.  9 ,  23.  ubi  Corn.  Credas,  ad  Tanaimjerumque  Plia- 

:u8  hic  ipse  nosier  in  equestribus  siin  Tliermodontiacas  calere  turmas, 

at,  etsi  senator.  Nunquamma-  Adeoque  id  verum  et  vulgatum,  ut 

I,  ait  Plinius,  ce^i  fo/u^tate»i,  Scvero  imperanle    cavendum   SC. 

!  nuper  ex  sermone  Corn.  TVi-  fuerit/uiiJtfTi/xjiJf^ifltvT^t/Vflti»*  ^oyo- 

^arrabat,  sedisse  $9  circensibus  fJtn^th,  aiiin  Severo  Xiphil.  ^5 ,  16. 


448  ANNALIUM  '^l'^; 

XXXIII.  C.  Lecanio ,  M.Licinio  coss.  acrioreindles 
cupidine  adigebatur  Nero  promiscuas  scenas  frequen- 
tandi.  Nam  adhuc  per  domum ,  aut  hortos ,  ceciiierat, 
juvenalibus  ludis,  quos,  ut  parum  cclebres  et  tante 
voci  angustos,  spernebat.  Nontamen  Romae  bcipatlf 
ausus ,  Neapolim ,  quasi  graecam  urbem,  delegit :  i<  iwle  1^^ 
initium  ibre,  ut  transgressus  in  Achaiam,  insignesqw 
et  antiquitus  sacras  coronas  adeptus ,  majore  famastn- 
dia  civium  eliceret.  »  Ergo  contractum  oppidanOTHB 
vulgus ,  et  quos  e  proximis  coloniis  et  municipiis 
rei  fama  civerat;  quique  Caesarem  per  honorem,  aut 
rios  usus  sectantur ,  etiam  militum  manipuli ,  theatnm 
Neapoiitanorum  complent. 

XXXIV.  Illic,  pierique  ut  arbitrabantur ,  triste,Bt 
ipse,  providum  potiuset  secundls  numinibus,  evenit  i^ 

49.  Theatmm  Neapolitanorum,  Neapolitanum  cod.  Agr. 


LiPs.  Haec  opposita  Rhenano ,  qui  Cupidine  acKgehatnr.  Lipsius  w 

edidity!  i.  s.  fiUorum  plures.  e  MS.  h.  1.  citat  ad  i\  ,  i5.  legit  a^tf^ 

Bud.  ut  pulo.  (  Sic  est.  )  Filiorum  tur.  An  exingenio? 

etiam  Guelf.  habet  :  idque  editum  ^ut  hortos.  Bud.  a  i.  m.«t^ 

nsquc  ad  Lipsium  :  abcst  ab  omnibus  tos.  De  juvenalibus  luflis  v.  i4>  "• 

ante  Biien.  edd.  Gruterus  autem  pro  Non  tamen  Romas  inciperet^ 

feminurum  legendum   putat  yt/mi-  Sic  primus  edidit  Pichena  e  !«€<»• 

/laruira.  Audiendus  Li|)sius.  Ern  De  tioribus,    deleto  scenas ,  e  juak» 

nohilihus   Jltnera    sua    vendentihus  Lipsii   ( iu  marg.   ed.  2.  sqq.)  * 

vide  et  Juven.  8,  192.  Cf.  et  i4 ,  i4-  MS.  Flor.  At  sic  dudum  ed.pr.*- 

ap.  nostrum.  militer  scenis  deletum  ,  quod  f^ 

C.  Lecanio.  Ap.  Phn.  26,  i.  (40  rra/i5^S5u^estinMS.Guelf.(Bui) 

vocatur  Q,  nam  non  videtur  ab  hoc  ed.  Rhen.  sqq.  at  non  in  edd.  mI» 

diversus  ille.  Sed  hic  constanter  om-  Rhcn.  Lips.  et  «eqq.  Paulio  [«< 

nes  libri  C.  In  ulro  vitium  sit ,  haud  pro  civerat  Rhen.    (  e  Bud. )  A» 

facile  dictu.  Qua:  ibi  in  nota  de  hoc  Gryph.  cu:civeraU  Ern.  SciJ.  pn"* 

Lecanio  eDalecampiorcpetuntuvab  ut  in  Bud.  lcgebatur  «.  t.  R-^' 

Harduino ,  corrigi  possunt  e  Ryckio  scenas  ausus,  £t   mox  ut  tran^' 

ad  h.  I.  aut  Laiubecio  Bibl.  Yindob.  scenis. 

rk  j  7.  Ern.  jirbitrabaritur,  BwL  arbitranW> 


t:?r  LIBER  XV.  449 

im  egresso,  qul  adfuerat ,  populo ,  vacuum  et  sine  ul- 
s  noxa ,  theatrum  collapsum  est.  Ergo,  per  compo- 
os  cantus ,  grates  dils  atque  ipsam  recentis  casus  for- 
nam  celebrans ,  petiturusque  maris  Hadriae  trajectus  ^ 
ud  Beneventum  interim  consedit  :  ubi  gladiatorium 
iinus  a  Vatlnio  celebre  edebatur.  Vatinius  inter  foe- 
Jsima  ejus  aulae  ostenta  fuit ,  sutrinae  tabernae  alum- 
s,  corpore  detorto ,  facetiis  scurrilibus :  primo  in  con- 
melias  adsumptus;  deinde  optimi  cujusque  crimina- 
ne  eo  usque  valuit,  ut  gratia,  pecunia,  vi  nocendi  etiam 
ilos  praemineret. 

XXXV.  Ejus  munus  frequentanti  Neroni ,  ne  inter 
luptates  quidem  a  sceieribuscessabatur.  lisdem  quippe 
s  diebus  Torquatus  Silanus  mori  adigitur ,  quia ,  su- 
r  Juniae  familiae  claritudinem ,  D.  Augustum  atavum 

>.  Egresso  qui  adfueral  populo.  Malim  ,  adfiuxerat. 

^ladiatorium  munus.  Sic  Pich.  e  quatuor.  Lips.  Jn  contumclias  ad^ 

r.  Ast  Rhen.  e  Bud.  gladiato-  sumptus ;  ut  esset  inter  copreas ,  ut 

I  m.  Suetonius  vocat  Tib.  6i.  riderelur- 
^otiniisinterJoedissimaejusaulaB  que  ab  aulicis.  Muretus  malebat  in~ 
^nta.  De  hoc  sutore  Vatinio  Mar-  ter  cont.  ita  contumelias  pro  copreis , 
•  14,96.,  F^iiia  sutoris  calicem  quod  durum  puto.  Mox  pro  valuit 
numenta  Vatini  Accipe ,  sed  na-  Acidalius   malebat  eualuit,  Deinde 

longior  illejuit.  Cujus  epigram-  malos  e  MS.  Fl.  bene  Pichena  :  nam 

tis  argutiam  non  cepit  Turnebus.  haec  constructio  Corneliana.  Rhen. 

dv.  9,  24.)  Ego  sententiam  puto ,  (  e  Bud. )  cum.seqq.  dederat  malis  ; 

nquatuor  nasosoblongoshaberet  ut  est  in  ed.  pr.  (et  c.  Agr. )  Ce- 

!  Vatinianus  calix ;  tamen  longio-  terae  ante  Rhen.  etiam  aliis.  MS. 

n  iis  fuisse  Vatinii  nasum.  Notat-  Guelf.  et  in  aliis  prwemineret.  Ern. 

e  callide  eum  ,  ut  acrem  et  saga-  Pricaeus  ad  Apul.  Met.  6  ,  p.  325. 

II  inquisitorem  criminatorcmquc.  legit  magis  prcemineret.  Sed  nil  mu- 
i  enim  fuit.  Xiphilinus  eum,  ait  tandum.  Ibi  Apul.  quoque  habet 
,    i5.  adeo  hostem  optimatibus  prceminentes, 

isse,   ut  semper  in  ore  haberet ,  Torq,  Sil,  Consul  a.  806.  V.  12, 

«•5  9-f ,  Kdiia-Af,   oTi   o"u«y)tx»T<»o?  58.  Prius  Bud.  Tsdem  pro  iisdem , 

De  populo  ipso  Juvenalis  5 ,  46. ,  ut  solet. 

^  Beneuentani  sutoris  nomen  ha-  D,  Augustum  atauum,  Sic  scr.  ct 

^em  Siccabii    calicem   nasonim  edd.  omnes  praeter  Ryckium,  qiii  ck 

2.  39 


45o  ANNALIUM  t-^-»;«- 

•  »  A.  C.  65. 

ferebat.  Jussi  adcusatores  objicere ,  w  prodigum  largi- 
tionibus ,  neque  aliam  spem  quam  in  novis  rebus  esse. 
Quin  eum  homines  habere ,  quos  ab  epistolis  et  libellis 

5i.  Quin  eum  nolnles  habere  ,  quos  ah  epistolis,  Menda.  qui  ne  ignobiles  haberet 
rod.  Agr.  Pulo  ifuin  eum  non  seivilHer  habere;  quia  in  libertos  conferebat  eas  partti. 
Vide  omnino  lO  ,  K.  ser\'iliter  U.  i ,  3G.  vel ,  guin  eum  non  viies  habere,  quos  etc. 
h.  e.  supra  servilem  conditionem.  Vide  H.  i ,  5i.  punienti  vilior  fuii  ihid,  58.  Salfas- 
tius  Calil.  lO.f^dem  ,  fortunas  vilia  habere,  In  Fragm.  ejus,  oratione  CotUB  r  Pe- 
nates  meos  patriamque  ei  summum  imperium  vilia  h^xbeo,  Jugnrtb.  80.,  mdlan 
(  uxorum  )  pro  socia  obtinet ,  pariter  omnes  viles  sunt.  De  Rep.  ordin.  Ep,  « , ;., 
tibi  divitite  clarce  habentur,  ihi  omnia  bona  vilia  sunt,  Seneca  de  Benef»  4 ,  18. ,  fuf 
sumus  ?  proBda  a/iimaiium ,  et  victima  ,  ac  vilissimus  et  facillinuu  sanguis.  \M 
SISS.  teste  Mureto,  biUssimus.  Unde  aiii  bellissimus  fecerant.  Apnd  ColamdlMiS, 
3.  S.  Germani  codex,  non  vilitate  principes  esse  ,  pro  nobiiitate, 

admoDitioae  Ruperti  ep.  60 ,  p.  542.  teJlius  ( verba  Taciti  H.  i ,  58. )  w- 

ad  Reines.  et  Valesii   ad  Excerpt.  nisteria  principatus ,  per  libertos  o^ 

Dionis62,  27.  ediditaftat^um.  Fuisse  soUta,  in  equites   romanot  £tp(h 

enim  frairem  M.  et  L.  Silanorum ,  suit.  Scd  nec  ea  dispo^itio  firma.Yii 

abnepotum    Augusti  ,    Agrippinae  ccepta  abiit :  eoque  Spartiaoos  c.  n. 

fraude  interfectorum  i3  ,  i.  Sed  res  Hadrianum  imp.  quasi  primnmavc- 

mihi  nondum  satis  liquida  :  de  qua  torem  ejus  rei  laudat :  ^b  epistoHSi 

etiam  Reinesius  dubitabat.  Itaque  a  libellis,  primus  equites  rom.  ha- 

non   ausus   sum   Ryckium   imitari.  buit.  Dionis  locus  52,  33.  nonBie 

Ern.  movet ,  oratione  Maecenatis  «d  Ao- 

Jussi  adcusatores  ohj,  Sic  edidi  gustum  :  ubi  suadet  ad  epistolai  et 

cum  Ryckio  nro  jussi  id ,  quod  est  ad  libellos  adjutores  quosdam  ex 

in  MS.  Guelf.  atque  edd.  omnibus  ,  equitihus  adsumi.  Nam  id  Dio  in- 

praeter  princ.  Etiam  in  MS.  Budensi  seruit  (  ut  solet ,  et  alias  moniii)  ad 

id  crat  a  manu  sec.  adscriptum.  Nec  aevi  sui  morem  ;  atque  illinc  sump- 

est  in  Flor.  Agr.  nec  senlentia  fert.  sit.  Sub  Augusto  certe  non  sicfoit- 

Non  enim  jussi  sunt  objicere  genus,  Quid  ergo  ad  Taciti  nunc  locniD? 

sed  qudo  sequuntur.  £rn.  Bud.  ohi^  corrnptum  esse ,  et  aut  Tocem  eam 

cere.  Sic  nhiyis  adicere ,  inicere  etc. ,  nohiles  exsecandam  abjiciendaniqat 

quae  forma  Ryckio  displicet.  esse,  male  infarctam ;   aut  mntan- 

Prodis;umlargitionihus.  Heim.foT'  dam,  quin  eum  nonnuUos   habtn, 

san  largitionis.  Sed  Plin.  quoque  H.  Lips.  Merito  hi  nobiles  suspecli  Lip- 

N.9,  17.  (3i.)  hoc pisce  prodigus.  sio.  Contra quem  qui disputat  (Box- 

Nohiles  hahere ,  quos.  Nobilium  horn.)  Urbem,quamdicuntJlomam, 

\o\  mihi  suspecta,  alque  alii  exami-  Melihase,  putavi  Huic  nostne  simi' 

nauii.  Qui  enim  isli  lam  viles  nobi-  lem.  Nemo  enim  principum  Augus-  ■ 

les,  qui  alteri  suae  sortis  ad  ;ale  of-  ioruui,  a  primo  hujus  nominis  ad 

ficium  se  submitlerent  ?  Immo  nec  hunc   dunlaxat,    quemquam  irge- 

principes  ipsi  nobiles  ad  ea  munera  nuum,  nedum  nobilem,  adeo  con- 

habebant,  sed  libertos.  Primus  Vi-  tempsit,  ut  ei  hujusmodi  officiiua 


\ 


^;^;«f  LIBER  XV.  45i 

et  ratiouibiis  adpellet,  nomina  suramae  curae  et  medi- 

tamenta.  »  Tum   intimus  quisque   libertorum  vincti 

5a.  Nomina  sunimce  curoB  et  meditamettta.  kn meditamentilAj^im ^  male.  Paullo 
ante  malim  prodigum  iargitionis, 

delegaret.  Hoc  ille  non  cepisse  os-  biles,  Gron.  Lectio  vulgata  est   a 

tendil  sese,  cum  interpreta.ur  Ca-  Rhenani  conjectura.  MSS.  vett.edd. 

sares ,   more  principum   malorum ,  habent  gui  ne  ignohiles  vel  innohiles 

iia  depressisse  vetereni  nobilil atem.  haheret  vel  hahet^e.  Byckius  conjicit : 

Ininio  pudor  hic  erat  principum  et  quin  eum homines habere.  Jac.  Gron. 

suspectus  non  nobilitatis  modo  ve-  rejecta  Ryckii  conjeciura  ,  guin  euin 

teris  recentisque  ,  sed  etiam  civium  ob  idethabere,  quod  nemini ,  ut 

et  minimorum  de  plebe  quiritium  ,  opinor,   placebit.   Broterius    edidit 

non  abuti  eis  pro  servis  et  libertis  :  nec  ignobiles  h.  Mihi  Ryckii  ratio 

liis   enim  ista  mandabantur.  Quod  placet  magis.  Immo  et  homines,  prp 

igitur  ne  princeps  quidem  audebat,  g1o8sadeleverim.jYo6i/«5quidemvel 

quis  tulisset  in  privato  ?  sed  nec  no-  non  ignobiles  hic  locum  non  habent, 

bilium  qnisqnam  re  atque  existima-  at  e  subjecta  ratione  patet :  nomina 

tione  integra  vel  se  vel  Jiberos  suos  summce  curce  etc.  Mox  appetlet  ed. 

sic  abjiciebat ,  ut  non  dico  apud  ali-  pr.  Rhen.  (  e  Bud.  ]  et  seqq.  omnes. 

cpiem  inter  nobiles  clarissimum ,  sed  At  MS.  Guelf.  Puteol.  Ber.  A2c.  vir 

vel  apud  Caesarcm ,   vernarum  aut  doctus  in  marg.  Gryph.  appellaret : 

▼indicta  suorum    locum  ,  quamvis  quod  prope  magis  placet ,  sc.  ut  re<- 

laatum  et  libertinum  patrimonium  feratur  ad  jussi ,  quod  imperfectum 

spondentem,  subirentaut  subirepa-  requirit.  Ern.  Bnd.  qui  ne  innohiles 

terentur.  Perdili  autem  et  deplorati  hahere.  Inde  Rhen.  conjicit ^ui/i  eum 

ad  bestias  illi  aut  cultrum  se  locare  vel  guin  etiam  nobiles  hahere.  HeiDS. 

malebant.  Itaque ,  quin  sedeat  hic  parum  abludit  a  scripto ,  conjectans, 

ulcus ,  nihil  ambigo.  Spartianus  de  quin  eum  non  viles  hahere,  Magis 

Hadt-iano  1.  o.  j4b  epistolis  et  a  /i-  inde  recedunt  Bip.  vestigia  legentes 

bellis  primus  equites  romanos  ha,  GroQOvii  et  recipientes,  quin  eum 

buit.  Nemo  igitur  ante  illum.  Ac-  libertos  hahere.  VuJgatam  tenet  Gu- 

cedit  quod  i6 ,  8.  Tacitus  haec  ipsa  therius  de   Off.  dom.  Aug.  3 ,  5. 

respiciens  et  quodammodo  repetens :  nohiles  ingenuos  intelligens,  quorum 

prcejiceretque  rationibus  et  lihelUs  et  res  arctiores  cssent .  Mihi  Ryckii  con- 

epistoUs  Libertos.  Haec  [)ostrema  vox,  jectura  praeferenda  videtur,  quin  eum 

aut  aliqua,  quae  id  genus  familiarium  homines ,  nbi  qiiis  pro  giossa  in  mar- 

sigoiJicare  possit,  desideratur.  Cer-  gine  adjecerit  no^iVe^,  unde  tandem 

tum  hoc ,  non  arbitrarium ,  censeo.  orta  vuJgata  lectio. 
Quae  vero  sit  illa,  quacrendum.  Con-         Nomina  summae  curas.  Jam  capio , 

jiciebam  :  Quin  eum  domiUb.  habere,  olim  caiigavi.  Haec,  inquit,  nomina 

lUud  domi  lib.    (i.    Jibcrtos  ,    quo  ab  epistoUs  ,  a  libeUis ,  sjuit  aumims 

oom:)endio  .  assim  lapides  antiqui.  )  curae  nomina ,  id  est  impeni  et  prin- 

potuit  injuria  aevi  ct  pcr  ignoran-  cipatus,  ncmpc  ejus  meditamenta. 

tiam  librariorum  degenerare  in  no-  Signifioat ,  eo  ipso  quod  talia  offlcia 

29. 


•  / 


452  .      ANNALIUM  ^;^;^«- 

abreptiquc.  Et,  cum  damnatio  instaret ,  bi*achiorumve- 
nasTorquatus  intcrscidit,  secutaque  Neronis  oratioex 
more  :  c(  quamvis  sontem  ct  delensioni  merito  difiisum, 
victurum  tamcn  fuisse,  si  clemcntiam  judicis  exspec- 
tasset.  » 

XXXVI.  Nec  multo  post,  omissa  in  praesens  Adiaia, 
(caussae  in  incerto  fuere)  urbem  revisit;  provincias 
Orientis,  maxime -Slgyptum,  secretis  imaginationibus 

.^3.  Et  cum  condemnatio  instaret,  Pnto,  ut  condemnatio  instabat. 


etnomeDclaturasTorqualusindomo  ejus,  in  aliam  senteDtiam,  haec  re- 

babeai,  jam  nunc  incipere  et  medi-  peri  Ach.  17.  *tu  fXfi/d^ffov  e  Nfpnf 

tari  imperare.  Cur  enim  has  imagi-  'Titv'ExXAj<t  k^ina-n  AarkiTuf^kKKAyiii 

ncs  ejus  usurpat  ?  Nani  alii  pri^ati  'jrpos  J^fjtoi  'jroina-kfAiitoeroi'V»/iAitn* 

a  manu  habent,  non  ab  epislolis ,  ^etfJ»ykf  tmv  vnrof  ,  §{ 'rk  fikxtm 

libelUs ,  et  talia  :  ac  conveniunt  in  fucfflti/xova ,  knTt  'Exxkoos  0-^10-11  «^ 

prinripes  solos.  Lips.  Quia  fere  idem  TiJotxn*  Quorum  verborum veraluK 

per  idem  intcrpretantur  viri  optimi ,  sententia  :  Omnium  immunem  et  li- 

sic  habe  :  ea  esse  nomina  ministerio-  hfiram  Nero  relinquit  Gneciam ,  per- 

rum  principis  et  quandam  princi-  mutatione  quadam  cuni  populo  ro- 

patus  mediiationem,  prolusionem  ,  manoJacta.Sardiniameniminsulam 

mimum.  Gron.  heatam  etuberem  pro  Grofcia  ei  01' 

Omissa  in  prassens  Achaia,  In  tribuit.  Ita  palam  lati  erroris  illiiu 

quam  cantandi  caussa  ivit ,  et  liber-  Pausanias  liberatur  :   qoi  non  hoc 

tateeani  donavit,  uti  Sueton.  aliique  vult ,  ut  Sardinia  tunc  demum  pro- 

tradidere.  Illud  Pausaniae  mirum  7,  vincia  sit  facta.  Non  hercules,  ood. 

17.,  Neronem  Grcecice lihertatem  red"  Sed  ut  cum  populo  permutata.  Hoc 

didisse,  sine  ullo  impeni  detrimento :  tamcn  ipsum  an  vere  ?  ambigas  jure. 

quoniam  pro  ea  Sardiniam  prasdivi-  Quia  Strabo  libro  ultimo ,  et  Dio  53, 

teminsulamin prouinciasjormam  re-  12.  Sardiniam  jam  inde  a  primadi- 

degerit.  Aberrat,  et  intellegi  voluit  visione  Augusti,  collocat  inter  po- 

AlpesCoctianas,  quaesolae  cumPon-  pulares.  Quod  si  mutatnm  a  mediis 

to  Polemoniaco  in  provinciam  a  Ne-  principibus,Dionemidnon  moauisse, 

ronc  redactae.  Sardinia  quidem ,  una  profecto  mirum  est.  LiPs.  Mox  ed. 

cum  Sicilia,  prima  provinciarum.  pr.  caussce  incerUx  Juere ,  MS.  Reg. 

Add  .  Interpreti  hercules  succenseo  machinationihus ,  sed  cum  obelo.  Ita 

(  etsi  fido  alias  et  docto ,  Romulus  Ursinus  et  Muretus  volebaut :  inale. 

Amasaeus  est,  )  qui  me ,  ut  injuste  InilliusitineriscogitationenuUisioa- 

Pausaniam    arguerem  ,    fecit.  Najp  chinationibus  opuserat.  Ern.  Acid. 

ipsum  graece  nuper  editum  cum  vidi  quoque  rejicit.    Bud.    jrmaginatio' 

( antea  nunquam  fuit  copia )  verba  nibus. 


i 


A.tj..8.  LIBER  XV.  453 

A.  C.  05.  ~ 

agitans.  Dehinc  edicto  testificatus ,  «  non  longam  sui  al)- 
sentiam,  et  cuncta  in  republica  perinde  immota  ac  pros- 
pera  fore;  »  super  ea  profectione  adiit  Capitolium.  Illic 
veneratus  deos,  cum  Yestae  qiioque  templum  inisset, 
repente  cunctos  per  artus  tremens ,  seu  numine  exter- 
rente,  seu  facinorum  recordatione  nunquam  timore  va- 
cuus  <,  deseruit  inceptum ,  (f  cunctas  sibi  curas  ambre  pa- 
triae  leviores  »  dictitans.  «  Vidisse  civium  maestos  vultus, 
audire  secretas  queriinonias ,  quod  tantum  aditurus 
esset  iter ,  cujus  ne  modicos  quidem  egressus  tolerarent , 
sueti  adversum  fortuita  adspectuprincipis  refoveri.  Ergo, 
ut  in  privatis  necessitudinibus  proxima  pignora  praeva- 
lerent ,  ita  populum  romanum  vim  plurimam  habere , 
parendumque  retinenti.  »  Haec  atque  talia  plebi  volen- 
tia  fuere ,  voluptatum  cupidine ,  et ,  quoe  praecipua  cura 

54.  iVb«  longum  ustii  absenliam.  Suicum  cod.  Agr.  vel  sibi, —  55,  Quodtantwn 
adUwus  esset  iter.  Malim  itineris,  Mox  priuatis  necessilalibus  cod.  Agric.  —  50.  Vo- 
lentia  fuere.  Violentiora  et  emend.  valenliora  cod.  Agr.  fortc  volentiora  plebi,  quam 
senalui. 

Dehinc  edicto,  Dehinc  MSS.  Flor.  illic  sed  adiil  cap.  veneraturus  deos, 

(Bud.)Guelf.  ed.  pr.  celeraeque  ve-  Plehi  volentia.   Sic  MSS.  Flor- 

teres.  Dein  est  a  Rhenano,  quod  in  Bud.  ( a  2.  m, )  Guelf.  edd.  vett.  nisi 

omnibus  ceteris  est.  Pro  edicto  MS.  quod  vitio ,  ut  opinor ,  operarum  in 

(Bud.)  Guelf.  ed.  pr.  aliaeque  ve-  ed.    Put.   Ber.  valentia.  ( sic  Bud. 

teres  dicto.  Male.  Vid.  ad  i4  «  63.  a  i.  m. )  illud  restituit  bcnePichcna 

Edicto  primus  dedit  Rhenanus(ex  illustraique  Lipsius   ad  H.  3 ,  62. 

ingenio  ).  Mox  perinde  bene  e  MS.  Rhenanus  ediderat  e  conjectura  vo- 

Flor.  Pichena.  Ed.  pr.  (et  Bud.  a  i,  lentif  quod  elegans,  et  Taciti  stilo 

m.)   in  reperiendi.  Ceteri  scr.   (et  conveniens,  si  a  Jibris  scriptisesset, 

Bud.  a  2.  m. )  et  edd.  in  r.  p.  exinde.  illustraturque  ab  ipso  ad  h.  1.  et  aliis 

Sensus :  omnia  bene  se  habitura,  non  passim.  Sed ,  ut  saepe  dixi ,  non  ne- 

minus^  quam   si  ipse  Romae  esset.  cesse  est ,  credere ,  Tacitum  semper 

Ern.  eodcm  modo  loqui.   Kolentia  sunt 

lllicveneratusdens.Sic^^S.YXoT.  grata,  jucunda.  £rn.  Graecismus, 

ed.  pr.  et  sic  edidit  Pichena.  Ceteri,  quem  Rhen.  requirebat ,  occurrit  i , 

veneraturos.  MS.  Guelf.  veneratu-  Sg.  H.  3,  43»  Agr.  i8.  placebat  et 

rus,  niud  quidem  (scil.  vulgatum)  Ferreto.  Sic  et  Sall.  fr.  hist.ij*  Vo^ 

sensus  requirit.  Ern.  Bud.  non  habet  lentia  plebi  Jhcturus . 


1 


454  ANNALIUM  ^^'l'^- 

est,  rci  frumentarise  angustias,  si  abesset,  metuenti. 
Senatus  et  piimores  in  incerto  erant ,  procul  ancoram 
atrocior  haberetur.  Dehinc ,  quae  natura  magnis  timorl- 
bus ,  deterius  credebant ,  quod  eveuerat. 

XXXVn.  Ipse ,  (jiio  fidem  adquireret ,  nihil  usquam 
perinde  laetum  sibi,  pubhcis  locis  stiuere  convivia,tfr 
taque  uibe  quasi  domo  uti.  Et  celeberrimae  luxu  fama* 
queepulae  fuere^quasa  Tigellino  paratas,  ut  exemplum 
refeiam,  ne  saepius  eadem  prodigentia  narranda  sil 
Igitur  in  stagno  Agiippae  fabricatus  est  ratem ,  cui  su* 
perpositum  convivium  aliarum  tractu  navium  movere' 

5;.  Nihii  tuquam  perittde  lcetum  sibi,  Tjocum  locis  Med.  Forte ,  mhil  usipu» 
periiuie  latum  sibi  locorum.  Deinde  luxu  infamiaque  cod.  Agr.  — '  58.  XJt  exentpiar, 
Exempium  Flor.  exempta  cod.  Agr. 

Nihil  usquttm  perinde  lcetum  sihi.  ^yckius exemplar.  MS.(Bwd.)Gaflt 

Milii  iioc  lucct.  Veriranmm  malle,  et  Put,  Riv.  exemp/um  Jeram,^' 

(item  Faerr.um  )  nihil  usquam  peri-  roald.  AIc.  exempLt  referam,jaA% 

culosum  sibi,  insipicntia  est.  Clare  exemplar  natum   Ern. 
hoc  ait :  Nero,  uti reipsa  oslcnderet,         Famaque, Cod.  Agr,  infamiaqus» 

nullum  sibi  locuni  prse  Roma  esse  :  Glossa. 

struxit  in  publico  convi^  ia,  etc.  Lips.         In  stagno  A^ppae,  Cujus  mentio 

Codicrs  hic  turbant.  Flor.  locum  lo~  Straboni ;  itcmque  ncmoris,  de  quo 

cis,  Bud.  perinne  locum  sihi  lcetum  hic,  I.  i3,  p.  ^90.  de   Lampsaco : 

puhl.   locis,   inde  Rhen.    conjectura  ^^VTtu^tv  St  /Afilt/MyKn^Ayfii^vnrACih 

nihil  usquam  periculosum  sihi ,  lcetus  'jriiFraitoTtt  xcovTat,  Ava-iwou  hyti» 

p.  l.  elc.  Scd  ipse  vulg.  tcnet.  ^Avtd-DiccJ^  sir  t»  SiXerti  to»  pttTA^v  'ik 

Puhlicis    loc.is   stntere  conuiuia.  y^i/Liyni  Keti  tow  Ewpj-wot/.  Ammianos, 

Suet.  27.  Ccenitahatque  nonnunquam  puto ,  idem  inteliexit  29 ,  6. ,  Inter 

et  in  puhlico,  NuWiachia  prceclusa ,  quas  porticum  excitauit  ingentem  Id' 

vel  Martio  campo,velcircomaximo,  uacro  Agrippce    contimw.m,    Bom 

Lips.  Mox  a  Tig.  par.  MS.  Fior.  ed.  Eventus  co^nomine.  Lips. 
pr.  quae  ^»  era  lectio.   hinc    factum         Aliarum  tractu  nainum.  Sic  atqne 

quasi  Tig,  in  MS.  Guelf.  (  Bud.  a  i.  hoc  ordine  verba  in  ed.   pr.   hand 

m.  )   edd.    Puteol.  Ber.  Alc.  unde  dubie  suavius,  quam  quod  post  Picli. 

correctione  Rhen.  factum  quas  7V-  (e  Fior.)  editur  conviuium  natnum 

gellino.  Velus  resliluit  Pichena  :  et  a.  t.  Navium  non  est  in  MS.  (Bucl.) 

sic  nolaium  in  marg.  Gryph.  Deinde  Guelf.  a  pr.  man.  sed  a  sec.  in  mar- 

exemplum  referam  MS.   F^or.    ed.  gine  :  abest  item  abceterisedd.ante 

Rhen. seqq.nisi  quod  Bernecc.  Gron.  Pich.  Putavi  posse  inlelligi  retium, 


A.U  8.8.  LIBER  XV.  455 

tui\  Naves  auro  et  eboi  e  distinctae  :  remigesqiie  exoleti 
per  aetates  et  scieiitiam  libidinum  componebantur.  Vo- 
lucres  et  feras  diversis  e  terris  et  animalia  maris  Oceano 
abusque  petiverat.  Crepidinibus  stagni  lupanaria  adsta- 
l)ant,  illustribus  feminis  completa.  Contra  scorta  vise- 
bantur,  nudiscorporibus.  Jamgestusmotusque  obsceni : 
et,  postquam  tenebrae  incedebant ,  quantum  juxta  nemo- 

5g.  Per  cetates  el  scientiam  libidinum  componebantur,  Scrib^ ,  pares  atate  et 
scientia  libidinum  ,  vel  paii  atate,  Virgil.  Xjo..  1 ,  709. ,  pares  tetate  mimstri  Hinc 
dapibus  onerant  mensas,  Eclog.  ;,  4'>  Ambo^orcnles  eetatihus,  Haud  dispari  eetate 
Ann.  5,  10.  —  60.  Animalia  maris  Oceano  abusque»  Mari  Oceano  fuerat  a  manu 
Taciti.  Ann.  1,9.,  mari  Oceano  aut  amnibus  septum  imperium,  YL.  ^  ^  la.,  Insula, 
quam  mare  Oceanum  a  fronte ,  Rhenus  a  latere ,  citxumluit,  Forte  et  scriltenduin 
litore  Oceano,  Plura  ad  Claudianum.  —  61.  Postquam  tenebras  incedebant,  Incidebant 
pato  cum  Rhenano,  vel  intendebant,  ut  apud  Silium  Ital.  S ,  339. 

proptcr  verbum  aliarum,  Broterius  lUustrihiis  feminis  completa,  Cor- 

putat ,  nie  ignorasse  rates ;  nec  ra-  rigo  in  hac  sententia  Sueton.  27.  In- 

tem  a  rate   agi  posse.  Immo  bene  signes  ganece  et  matronarum  Jnsti- 

novi  et  vidirates;  et  intellexi  non  lorio  cnpasimitontium,]ego(itXQ.fins- 

rates  vulgari ,  sed  poetarum  sensu ,  titoria  ,  pro  locis  ipsis.  Lips. 

in  primis  naues  actuarias ,  quas  in  JEt  contra.  Et  non  habet  Bud. 

rate  majori  uiovenda  conimcmorat  Bene  abest. 

Livius  21 ,  28.  Nam  statim  post  di-  Nudis  corporihus.  Iia  receplum  in 

serte  naues  appellantur.  Quia  alia"  prostitutis ,    ut    nudac    ostenderent 

rum  ,  servaio  nauium,  durius  est ,  quidquid  sui.  Juvenalis  6,  122.  ••• 

fbrtequisputet,verumesseacftiana-  tum  nuda  papillis  constilit  aurutis. 

rum,  Mox  pro  maris  Oc.  a,  u.  Hein-  Lampriditis  Eligab.  26.  El,  cum  ad 

sius  malebat  mari  Oc»  a.  u,  Verum  mercirices  hahitu  muliehri  proces- 

puto.  Non  animalia  marina  petive-  sisset ,  papilla  ejecta.  Optime  om- 

rat,  sed  terrestria.  Si  marinas  ex  nium  Dio,  in  eodem  monstro^g,  i3., 

Oceano  belluas,  quae  stagno  inna-  TufAydc  rt  ktl   im  itIc  d^c/fetc    ctvrou 

Tenifdixissetanimnliamaris  Oceani,  i<rvac ,  oavntt^  cti  nropva.t,  K.ett  to  a-tvJo- 

sive  e  mari  Oceano ,  non  Oceano  ah  itoy  ^pva-olc  jtpixoit  if)ipT>»/>t8vov  tfiat- 

usque.  Ern.  Duri  quid  habeat  vu]g.  <ruaby  ,  Toyc  t«  -Tratp/ovTatc  «tjSpat  t«  kai 

lectio,  non  video.  Nec  mutandum  xsxXfitff-^tevM  tm  <p»v5 'Trpo^TatipiJo^i- 

quidquam  censeo.  Rates  et  naues  sy-  yoc.  Lips. 

Donymae sunt ,  ratis  ergo  aliarum  trac-  Et,  postquam  ienehras  incedehant. 

tu  navium  bene  mota  dicitur.  Mul~  Sic   omnes  scr.  (  et  ipse   Bud. )    et 

tajum  malebant  Bip.  Sed  ,  si  multse  edd.  At  Khenanus  et  Heinsius  ap. 

sunt ,  alia;  sunt.  Potest  ratis  alio  quo-  Kyckium  malunt  incidehant,  Male. 

que  modo  moveri ,  puta  contis ,  re-  Incedehant  esl  oriebar.tur  ,  ingrue»- 

mis,  quod  hic  non  factum  indicatur.  bant ,  se  intendebant ,  uti  Livius  lo- 


456  ANNALIUM   -         ■    f;^;,':'- 

ris ,  et  circumjecta  tecta ,  consonare  cantu  et  luminLbns 
clarescere.  Ipse,  per  licita  atque  illicita  foedatus,  nihil  fla-  J 
gitii  reliquerat ,  quo  corruptior  ageret  ^  nisi  paucos  post 
cUes  uniex.illocoutaminatorumgrege ,  cuinomenP/tAfl- 
gor{B  iiiit ,  in  modum  solennium  conjugiorum  denupsis- 
set.  Inditum  imperatori  flammeum  :  visi  auspices ,  dos 
et  genialis  torus  et  faces  nuptiales  :  cuncta  denique  spec* 
tata,  quae  eliam  in  femina  nox  operit. 

XXX  VIII.  Sequitur  clades,  forte,  an  dolo  principis 
incertum : nam utiumque  auctores  prodidere  :  sedonm- 

6s.  Missi  auspices,'  Misil  cod.  Agr.  et  Biid.  niissi  cod.Me^,  an  admissi  ?  ftL  sioh 
missi?  —  63.  Forle  an  dolo  priticipis.  Malim yb/tui/a  yci/ortuUo  exorta, 

quilur  1,57.  Vide  3  ,  ''-6.  Etiam  ap.  dia  consfHciuntur,  spectata.  Victor 

Siliuin  8,  3.^9.  hoc  genus  loquendi  de  hac  re  c.  5.  AmicUis  mhentim 

tcntai  um  est  ab  Heinsio  et  Drakenb.  virginum  tpecie ,  palam  senaUt ,  dole 

qui  tamen  mutat  sententiam  ,  et  in-  data„„  iii  manum  coni^enit.  Sed  et 

cedere  ibi  et  h.  1.  defendit  ad  Liv.  in  Suetonio  28.  mentio  dolis  :  ncc 

1.  c.  £rn.  herclc  in  his  legitimis  noptiis  omilti 

Cui  notuen  Pythagprax»  At  Dory-  debuit.  Lips.  Dos  firm^t  etiain  MS. 
phonim  vocai  Suetonius  29.  facitque  -  FJor.  ap.  J.  Gron.  ad  h.  1.  nec  deeo 

eum  Neronis  libertum.   Enimvero  dubitandum.  In  MS.  Gnelf.  ^^est 

errare    TrPnquillum  aio  ,  quoniam  a  sec.  manu  :in  liturasnnt/<o.u1tiiDa 

Doryphorus  ante  mortuus.  Tacitus  in  non  rasa  charta ;  sed  duas  literas 

14,  65.,  Eodem  anno  polissimos  li^  erasas  et  ultimani  s  fuisse  apparet. 

7}ertonim  vsneno  interfecisse  cr^ditus  p^isi  est  e  conject  ura  Rhenani .  quam 

est  :    Doryphorum,  ut  adversatum  recepere  Bernecc.    Gron.  uterque, 

nuptiis  P  ppcea.   A    Tacito   etiam  Ryckius.  Scripti  et  edd.  vett.  «1«/; 

Dio  stat  63 ,  a8.  Lips.  Sed  Suctonius  recentiores quidam,  ut  L  «psius,  misd. 

in  aha  re  Doryphorum  memorat.  Et  Visi  verum  esse  non  credo ,  quia  sta- 

]>otuit  alius  hoc  nomine  esso.  Ern.  tim  sequitur  spectata.  IsLf^.  Grooo- 

Pjrthagoram  Sulp.  quoque  Severus  vius  conjiciebat  instita.  Non  inale. 

adpellat..  Heinsius  in  margine  MorelL  plano 

Missi   cuspices  duo.  E  Sulpicio  delebat  missi  vel  misit»  £rn.  Bud. 

Severo  ,  qui  locum  hunc  Iranscrip-  misit  auspices  deos,  Vix  est ,  ut  non 

sit ,  aperte  leg.  videtur  auspices,  dos  adsentiar  Hillero ,  qui  Rac.  21  verb» 

etgen,  Melius  etiam  visi.  quain  missi.  visiauspices prorsus  expungit ,  quip- 

Verbi  Sulpicii  1.  2.  Tnditutn  impera-  pc  a  Severo  omissa,  qui-presso  pedc 

torijlummeum  ,  dos  et  genialis  torus  hic  Tacitum  sequilur. 
et  faces  nuptiales  :  cuncta  denique ,         An  dolo  pr,  incertum,  Adserunt 

qwe  vel  infeminis  non  sine  verecun-  hoc  clare  Suet.  38.  et  Dio  Sa,  16. 


ii ' 


t^:r  LIBERXV.  457 

Jbus,  quae  huic  urbi  per  violentiam  ignium  acciderunt,  gra- 
vioT  atque  atrocior.  Initium  inea  J)arte  circi  ortum,  quse 
Palatino  Caelioque  montibuscontiguaest :  ubiper  taber- 
Eias ,  quibus  id  mercimoniura  inerat,  quo  flamma  alitur, 
simul  coeptus  ignis  et  statim  validus,  ac  vento  citus, 
Longitudinem  circi  corripuit.  Neque  enim  domus  muni- 
mentis  septae,  vel  templa  muris  cincta,  aut  quid  aliud 
morae  inter  jacebat.  Impetu  pervagatum  incendium  plana 
primum ,  deinde  in  edita  adsurgens,  et  rursum  inferiora 
populando,  anteiit  remedia  velocitate  mali,  et  obnoxia 
kirbe  artis  itineribus  hucque  et  illuc  flexis ,  atque  enor- 
mibus  vicis ,  qualis  vetus  Roma  fuit.  Ad  hoc  lamenta 
jpaventium  feminarum,  fessa  senum  ac  rudis  .pueritiae 

G4.  Impetu  pervagatum.  Uno  impetu,  ni  fallor,  ut  apud  Plinium  14 >  >^  (>S)>> 
Mribus  c.ongiis  epotis  uno  impetu.  Sed  et  dicere  impetu  Quinctilianus  a ,  1 1.  —  65,  Fessa 
mBtaie  aul  rudis  pueritice  letas.  Quis  non  videt  hsec  mendosa?  bene  cod.  Agr.  fessa 
^enum  ac  rudis.  PauIIo  alitcr  Lipsius.  3  ,  59.  ,  fessam  cetatem  et  actos  honores 
ji>r^tenderel.'ll.  3  ,  6-,^Erat  ilUfessa  astate  parens .  Possis  elfessm  netatis,  autrudis 
jjueritias.  Dcinde  malo,  pars  morantes  ,  pars  festuumles, 

Grauior  atque  atrocior»  Bud.  gra-  hae  tabcrnae,  in  hisque  materia  alendo 

tnus  atque  atrocius.  igi^i-  Clarum  est  locum  Taciti  inspi- 

Per  tahernasy  quibus,  Nam  ibi,  cienti  accurate,  in  ipso  circo  ccep- 

id  est ,  in  Velabro  olearii.  Plautus  tum  incendium  ,  et  quidem  in  taber- 

Capt.  3 ,  1 ,  39. ,  De  compacto  rem  nis ,  cpiae  in  ea  parte  circi  essent. 

geruntj    quasi  in   Velabro   olearii»  Ern. 

Ideo  a  Victore  in  rcgione  11.  circi  £!trursum,  HursusahstiuecoiiuisL. 

maximi,  locata  aedes  IlercuUs  Oli-  Bud.  £t  rursus,  Flor. 

varii,  Sed  et  Thurarius  vicus  istic.  Enormibusvicis.lAvms^^^^.ipoBl 

Denique  purpura,  serica,   aliaeque  Gallicumincendium,idexcusat.Fe«- 

merces.  Martialis  11 ,  28. ,  Nec  nisi  tinatio  curam  exemitvicos  dirigendi, 

prima  velit  de  Thusco  vellera  vico.  dum  omisso  sui  alienijue  discrimine , 

l^ips.  Videtur  tabernas  intelligere  ex-  in  vacuo  cedlficant.  et  iidd\l,formam 

tra  circum  in  vico.  At  ego  intelligo  ui^is  esse  occupatce  magis,  quam  di- 

tabernas ,  quae  in  parte  externa  circi  uisas  similem,  Lips.  Mox  ad  hoc  ed. 

foere,auclore  Dionysio  Halic.  3,68.  pr.  Rhen.  (e  Bud. )  scqq.  at  MS. 

p.  201.  t^aB^a  nrtfi  to;  lirnrQjftop^oy  Grticlf.  edd.  Put.  Ber.  adhasc ,  quod 

iripct   o-rok  fjLOxoa-rgyoc ,  ifytto-riiptet  eodem  redit.  £rn. 

t)(Ov a-ei  «V  «tuT«,    xati    otKtia-ftc   vvtp  Fessa  cetate  aui»  Sentio  cormp- 

etuT«t.  Oilicinae  hic  quidcm ,  se d  ct  tionem  et  amolior  :  Fessa ,  aut  rudis 


A.  V.  8iS. 
A.C.6S. 


iC-6". 


©lum 

femn 

iipab 


i(f  in 


458  ANNALIUM 

8Ctas ,  quique  sibi ,  quique  aliis  consulebant ,  dnm  tra- 
hunt  invalidos,  aut  opperiuntur ,  pars  morans,  parsii»* 
tinans ,  cuncta  impediebant :  et  saepe ,  dum  in  tergnn 
respectant ,  lateribus  aut  fronte  circumveniebantur:vel^ 
si  in  proxima  evaserant,  illis  quoque  igni  corrcptis, 
etiam ,  quee  longinqua  crediderant,  in  eodem  casu  repe 
riebantur.  Postremo ,  quid  vitarent ,  quid  peterentaffl- 
bigui ,  complere  vias,  sterni  per  agros  :  quidam  amisi  Ikiini 
omnibus  fortmiis ,  diurni  quoque  victus ,  alii  caritate  ||i!if|ii. 

ilon 

pueritice  aetas ,  mperfluenti  voce  in-  non  raro  enim  plane  habet  egrc^  Lu  p 

ducta.  Describit  inincendio  innrmi  Freinsh.  voiehsiX  Jessa  cetasautnhli    , 

ftexufl  pavorem  et  aetatis.  ^tas  in-  rfw/^uenriflr.  Bip.  codicemUrfflB«-|.^^\ 

firma  duplex,    pueritia,    senectus.  quuntur.Hiller.  Kac.  20.  le^tjeM  K^^"^( 

Hanc  noster  vocat  fessam.  i^,  33.,  cetatis  aut   rudis   pueritue  (dekti 

Si  quos  imbeUis  sexus  nutfessa  aetas  astas  ).  Bud.  vulgaium  servalJeM 

attinuerat.li.ifj^.jFessafamastate  etate  aut  mdis  puerilie  eta$.  ^ii  |»j\ 

GaUxe,  Annal.  1 ,  /|6. ,  ^n  ^ugus-  quod  pro  Jessa  habet^xa  ,  ul  «pt 

tum  fessa  astate  lotiens  in  Germa-  hac  dupJici  utitur.  Idem  moi/Nm 

niumcommearepotuisse?hiTa.\siTie  morans,  J  (o; 

tentatus  locus.  Hyckius  e  cod.  Agr.         In  eodem  casu  reperiebanUir*h\ 

dedil  Jessa  senum  ac  rudis  pueritias  deiendum  est  to  etiam,  ut  sit,  iUis 

tetas  :  cui  favet  cod.  Ursini ,  in  quo  guogue  igni  correptisy  f/uie  longMipia 

er^ifessa  astate  senes.  At  J.  Grono-  crediderant ;  aut  scribendum ,  repe- 

vius  repudiat  ob  similitudinem  cons-  riebant,  hoc  sensu  :  illi  if«i ,  qui  ev»- 

tructionis  :  mavuJtque  deleri  astas»  serant  in  proxima,  quae  tuta  pnts- 

Id.argumcntum  nihilicst.  Nam  simi-  bant ,  ubi  viderunt ,  se  frustra  giTi- 

litudinis  istius  plura  in  Tacito  haud  sos  et  instare  ignem  ,  properanint 

corrupta  exempla  occurrunt.  Cete-  ulterius  ad  quae  non  accessurum  p^ 

rum,    quia    illius  codicis  suspecta  riculum  certe  persuasum  habebant : 

fides ,  non  ausns  sum  Ryckium  imi-  sed  illa  quoque  correpta  flammis  re- 

tari ,  ut  fecit  Broterius.  Neque  porro  periebanl.  Gron. 
Tideo ,  quare  J.  Gronovius  scnes  fe-        Fortunis  diumi  quotjue  victus.  Yn 

minas  tantum  intelligi  velit.  Inimo  credam,  sic  dedisse  Tacitnm.  Qoi 

Benes  universi  et  aetas  tenera  cuncta  enimHiodusloquendi,ybr£ii/ia?</wrni 

impedimento  erant.  Picbenae  place-  victus  ?  An  fuit  diurni  inopia  viduSj 

htktfessa  annis ,  aut  r.  p,  as,  Lector  aut  excidit  verbum ,   unde  geniti- 

eligat.Postpro^ars  wor«/i5inM88.  vus  penderet  ?  aut  diurno  q,  vic- 

FJor.  et  Reg.  pa7's  mora  :  quod  non  tw,  ut  j)lacet  Broterio  ?  £rn.  Bip. 

displicct.  Ern.   Optima   niihi   visa  arrepta  conjectura  Ernestii ,  legunl 

lectio  cod.  Agr.  Nec  obstat ,  quod  diurni  inopes  victus»  Hiller.  1.  c.ser- 

is  codcx  passim   sit   interpolatus ;  vat  vulg.yorfu/io^scU.facultatessuBt 


1:11^  LIBER  XV.  459 

suorum ,  qiios  eripere  nequiverant ,  quamvis  patente  ef- 

'^igio,  interiere.  Necquisquam  defendere  audebat ,  cre- 

-«i^is  multoriim  minis,  rcstinguere  prohibentium,  et  quia 

^lii  palam  faces  jaciebant ,  atque  esse  sibi  auctorem  voci- 

^ratantur :  sive  ut  raptus  licentiusexercerent,  seu  jussu. 

XXXIX.  Eo  in  tempore  Nero,  Antii  agens ,  non 

^*^te  in  urbem  regressus  est,  quam  domui  ejus,  qua  pa- 

-^^^tium  et  Msecenatis  hortos  continuaverat ,  ignis  pro- 

l^nquaret.  Neque  tamen  sisti  potuit ,  quin  et  palatium 

^^  domus  et  cuncta  circum  haurirentur.  Sedsolatium  po- 

^^0  exturbato  et  profugo  campum  Martisacmonumenta 

-^^ippae;  hortos  quin  etiam  suos  patefecit :  et  subitaria 

^dificia  exstruxit^  quae  multitudinem  inopcm  accipe- 

^«it  :  subvectaque  utensilia  ab  Ostia  et  propinquis  mu- 

^cipiis ;  pretiumque  frumenti  minutum  usque  ad  ternos 

^nnnis  generis,  adeoque  et  yictus.  toriam,  mox ,  iitcendio  ahsumplam 

Negutuerant,  Bud.  nequirant.  restitutamquc  ,   auream  nominauit, 

Vociferahantur.  Ed.  pr.  vocifera-'  Priorem  ergo  nunc  intellege.  Lips. 

hant :  et  sic  correxit  manus  sec.  in  Monumenta  jigrippte.  Quoc  plu- 

MS.  Guelf.  cum  ante  fuissct  vulga-  ria  in  eo  campo.  Vide  Dionem  54  , 

tum.  Siniiliter  ap.  Varr.  R.  R.  3.  g.  a8.  Lips.  QuaJia  therinse ,  panthcon. 

vociferant  magno  consensu  libro-  In  loco  Dionis  non  nisi  monumenti 

rum.  Sed  sa:pe  in  hac  yocc  formam  scpulcralis  Agripj-se  fit  mentio,  quod 

actiyam    librarii    dedere.  V.  Dra-  itidem  in  camj>o  Martio. 

kenb.  ad  Liv.  7, 12.  8,  38.  Mox  MS.  Municipiis,  Bud.  heneficiis,  Ma- 

Ouelf.   cd.  pr.  jussunu  Quod  non  nifesto  errore. 

spernendum  \idetur.  MeJius  tamen  Preliumque  frumenti  minutum. 

"videtUT  jussi ,  ut  Huctius  corrigcbat.  Apparet  ergo,  non  plane  gratuitaxn 

Ern.  Bud.  a  I.  msVociferantur.  frumentum  fuisse  :  nisi  tamen  intel- 

Eoin  tempore.  Groliuscorrigebat,  legit  de  eo ,  quod  supra  annonariam 

JSo  cnim  tempore:  quod  valde  placct  modum  supraquc  menstruam  tesse- 

Broterio.  Ern.  Sed  v.  idem  i3 ,  47«  ram  capiebant.  Sane  et  antea  mcntio 

Masce-iatis  horlos  continuuverat.  pretii  fuit  c.  18.  Frumenti  pretio  /ii- 

Horti  Maecenatiani  in  Exquiiiis.  Bis  hil  additum  est,  quamuis  ducentas 

autein  a  Nerone  aedificata  domus  ,  fere  nat^es ,  etc.  Itcinque  post  hoc 

•productaque    ad    Exquilias    ipsas.  libro  c.   72.    jiddiditque   mililihus 

Suet.  3 1  •  Domum  a  pala  io  Esqui-  sine  pretio  frumentum ,  quo  aniea 

tiasusquejecitiquamprimo  transi-  ex  modo  annonee  utehantur,   Haec 


46o  ANNALIUM  "•«*   "" 

~  A.  C.  i». 


A.C.65. 

numos.  Qiiae ,  quamquain  popularia ,  in  irritam  cwk- 
hant ,  quia  pervaserat  rumor ,  «  ipso  tempore  flagraai 
iirbis ,  inisse  cum  domesticam  scenam  et  cecinisseTro- 
janum  cxcidium ,  praesentia  mala  vetustis  dadibusato 
mulantem. »  1 

XL.  Sexto  demum  die ,  apud  imas  Esquilias  ^  finisifr 
cendio  factus,  prorutis  per  immensum  aedificiis,  utco^ 
tinuae  violentiae  campus  et  velut  vacuum  coelum  occo^ 
reret.  Nec  dum  posito  metu,  redibat  levius  rursumgras^ 


iiiii 


liii 


66.  Redibat  tevis  nuvum  giussaius  igius,  Fortc  e  VibUs.  Flor,  Necdum  f 
aut  redibat  librit.  i.rursum  grassatus  igius.  Forte  necdumposiU  metus ,  aat  refii 
alibi  rursum  grassatus  igius,  Cod.  Agr.  Necdum  posito  metus  redibat  nonMti 
ntrsum.  Forte ,  Necdum  eo  posito  ,  sc.  metu ,  sed  rursum, 

autem  ratio  conciliandi  favoris  pol-  incendior.    arcendorvm.  catbl 

clire  et  ex  sui  saecli  ritu  descripta  qvando.  vrbs    per.   noveh.  dih 

Locaao  in  Julii    persona   3,  54- 1  arsit.  neronianis.  temporibW'^. 

Quogue  modo  vanos  populi  conciret  hac.  lege.  dedicata.  EST.KB.cn. 

amores :  Gnarus ,  et  irarum  cuussas ,  liceat.  intra.  hos.  terminos.  j* 

et  summajauoris  jinnona  momenta  ficivm.  exstrvere.  Conciliari  fir 

trahi.  Namque  adserit  urhes  Sola  cile  noster  potest ,  quia  mox  ad&t 

fames ,  emiturque  nietus ,  cum  segne  ignem  rediisse.   Primum  ul  inctt* 

potentes  Vulgus  alunt.  Nescit  pleftes  dium  sex  dierum  fuerit ;  alleraB, 

jejuna  timere.  Lips.  De  utensilibus  trium.  Suetonium,  aut  lapidemGO' 

dictiim  ad  i ,  70.  Ern.  te ,  tion  excuso.  Lips.  Fraginentiio 

In  irrivum  cadehanl.  Sic  et  c.  5i.  inscr.  edidit  etiam  R  ines.  Cl  7> 

UtrobiqueBud.absqueprsepositione  n.   19.  non  memor,  integram  eflt 

conira  H.  3 ,  53.  habct  in  irritum,  apud  Gruterum  61 ,  3.  Ern. 

Pervaserat  rumor.  MSS.  Guelf.  Proruptis  per  immensum 

Harl.  rumore,  Ed.  pr.  rumori  :  sive  ciis.  Lege  omnino  prorutis.  De  qn* 

ultima  litera  e  seq.  voce  adhaesit ,  verbo  diximus  ad  1 ,  68.  Incento 

sive  fuit  in  ipso  tempore.  Sed  vul-  prorumpit ,    et  mare  proruf^  * 

gatum  venmi  puto.  (  Sic  Bud.  )  Est  similia  :  sed  aedes  /^roruantur, ot in* 

enim  solennis  formula  dicendi.  Vid.  cendium  ruina  exstingualur.  Gros. 

Drakenb.  ad  Liv.  5,  18.  Ern.  Sic]^lacebatetGroslolio.Recte.Vii. 

Sexto  demum  die.  At  Suetonius  Intt.  ad  Caesar.  B.  G.  3 ,  26.  et  ap< 

ait ,  sex  dies  septemcpie  noctes  ea  Curt.  4  j  i3.  promto  vfl//o.  Ubisi- 

clade  saevitum.  tFterque  longe  abit  militerlibriMSS.  ^rom>9ft5,utaIil»i» 

a  lapide  prisco ,  qui  novenos  comme-  Add.  Drakenb.  ad  Liv.  4»  29.  Recepit 

morat  dies ,  Romae  ad  basilicum  Pe-  et  Broterius.  Ern.  Item  Lall.  Bip* 

iri,  EX.  voTo.  svscepto.  qvod.  div.  Bud.  proruptis.. 

£rat.  neglectvm.  nec.  redditvm.  Redibat*  *  Levis,  Inussi  noiaiB' 


^«f  LIBER  XV.  461 

is  ignis ,  patulis  magis  urbis  locis  5  eoque  strages  ho- 
iiiin  minor.  Delubra  deum  et  porticus  amoenitati 
itae  latius  procidere.  Plusque  infamiae  id  incendium 
mit ,  quia  /praediis  Tigellini  jEmilianis  proruperat. 
lebaturque  Nero  condendae  urbis  riovae  etcognomento 
adpellandae  gloriam  quaerere.  Quippe  in  regiones 

en  legi  potest ,  sententia  inco-  dein   Acid.  -vidit   legendum  leuius 

:  rediit ,  at  let^ius  rursum  gras-  grassatus  iguis ,  (piia  scil.  patulis  /o- 

•^5  ignis.  Lips.  Distinctio  Lipsii  cis  et  strages  hom.  minor.  Itaque 

Rhenano  :  quae  nunc  est ,  a  Pi-  cum  Hillero  Rac«  20.  repono  :  necd, 

a.  MSS.  mire  turbaot ,  ut  haud  pos.  metu  ,  redibat  Uvius  r.  gr.  1. 
t  aliquid  cerli  extricare.  Flor.  Bip.  malunt  necd»  posito,  ( sedato 
^um  p'  metus  aut  rediehat  levis.  incendio  )  metus  redibat  haud  lewis 
^sum  ejrassatus  ignis.Guclf.nec-  vel ,  quod  longe  nimium  aberrat , 

post  metus  aut  residehat  leuis  :  necdum  penitus  desceviehat  clades  et 

dum  posito  metu  satis  credeha-  r.  gr,  i. 

lum  levis  rursum  grassatus  ignis :  Tigellini  j^milianis.  'Puto  legen- 

sunt  e  duobus  codd.  ducta  ,  ut  dum  in  ^milianis.  iSmiliana  enim 

e  apparet ,  Agric.  nec  dum  po-  locus  extra  urbem  ad  campum  Mar- 

,  metus  redihat  non  leuis ,  et  rur-  tium ,  conjunctus  tamen  continens- 

grassatus  ignis  :  quod  recepit  <pie  urbi.  Varro  RR.  3 ,  a. ,  Eorum 

kius.    Alteram  lectionem   MS.  osdifida ,  qui  hahitant  extra  portam 

If.  Muretus  pro  conjeclura  de-  Flutnentanam ,   aut  in  yEmilianis. 

eaque  est  etiam  in  edd.  Put.  Sueton.  Claudio  18.  Cum  jEmiliana 

)ald.  £d.  ])r.  necdum  metus  post  pertinacius  arderent*  Est  tamen  in 

redibat  levis ,  et  rursum  grassa-  ipsa  urbe  et  vicus  iSmilianus  re- 

ii^nis.   Quod  Rhenanus  dedit   :  gione  VII.   nominatus  Sex.    Rufo. 

ium  posito    metu    redibat.    Le-  Lifs.   Sic   placebat  etiam  Casaub. 

etc.  omnes  deinde  secuti  sunt  ad  Suet.  Claud.  L  c.  et  Heinsio  in 

le  ad  Pichenam  :  quod  Heinsius  marg.    Morell .  Verum   puto    cum 

largine  Morell.  corrigit,  addito  Ryckio.  In  MS.  Guelf.  manus  sec. 

d  ante  levis.  Larga  materia  est  erasit  ultimam  literam  in  ^milia- 

rcendi  conjecturas ,  exitum  vix  nis.  £rn. 

iluras.  Broterius  e  yestigiis  MS.  Videbaturque  Nero.  Sulpicius  Se- 

b.  et  ed.  pr.  textum  sic  concin-  verus  Sac.  Histor.  1.  2.  mutuatus 
it  :  nec  dum  p.  metu  ,  redibat  hoc est siTsicilo  :  Sed opinio omnium 
dleuis,etrursumgrassatusignis.  inpidiam  incendii  in  principem  rc- 
'  autem  non  haud  leviter  r.  gr.  torquebat,  credebaturque  imperator 
f,  sed  elc.  IH si\n  ignis  let^is  om-  gloriam  innof^andas  urbis  qucesisse. 
)  non  admoduiu  placet.  £rn.  Lips.  *  Arthur  Browne  (  1795  in 
l.  a  I.  m.  necdum  post  metus  re  •  Trans.  ofthe  Acad.  voL  5.  )  falso 
n  tevis  rursus  gr.  i.  Bene  Rhen.  id  flagitii  Nerooi  tribdi  dispulat« 

^  dedii  necdumpositometu.Hwe        In  reg.  KIK.  Lapis  ap.   Grut. 


462  ANNALIUM  f!!!* 

quatuordecim  Roma  dividitur :  quarum  quatuor  inte-  ^^^ 
grae  manebant ,  ti-es  solo  tenus  dejectae  :  septem  ret 
quis  pauca  tectorum  vestigia  supererant,  lacera  et  se*  |i(^^ 
miusta.  y^ 

XLI.  Domuum  et  insularum  et  templorum,  qQsli^^ 
amissasunt,  numerum  inire  haudpromptnmfuerit:seil|ii^ 
vetustisslma  religione,  qu(>d  Servius  Tullius  Lunae,et 
Magna  ara  fanumque,  quae  praesenti  Herculi  ArcasEvaB- 
der  sacraverat ,  aedesque  Statoris  Jovis ,  vota  Romulo, 
Numaeque  regia  et  deluhrum  Vestae  cum  penatibus  po- 
puli  romani ,  exusta.  Jam  opes ,  tot  victoriis  qiiaesitz, 
et  graecarum  artium  decora ,  exin  monimenta  ingenio' 
rum  antiqua  et  incorrupta ,  quamvis ,  in  tanta  resurg»- 


67.  Tullius  Luna,  Tullius  Lucina  cod.  Agr. 


p,  249»  8»  >  MAGisTRi  vicoRVii  RE-  Lips.  de  Vesu  c.  g.  in  qno  inscripl» 

GiONVM  XIV.  Vesta  Penates  P,  H,  nisi  ottlisi^l^' 

iSpr.  TuUius  Lunce.  Templum  Lu-  telligere  aedem  deonim  peaadna» 

n»  in  Aventino  reperio  :  apu^i  Li-  quam  cum  regia  Numae  et  teinpi» 

vium  4o ,  a. ,  Forem  ex  cede  Lunas ,  Vestae  conjungit  et  in  regioneocUrt 

quce  in  jiventino  est,  rapt/im  tU'  ponit  S.  Rufus.  Sic  capit  Ovh^ 

lit ,  etc.  Rufus  in  regione  XII.  Tem-  ad  Sueton.  Aug.  ^(J.  et  siccapipofli 

pLum  Lunce  in  Avenlino  magnum.  jam  monuit  Lipsius  1.  c.  Erk. 
Ovidius  Fast.  3  ,  883. ,  Luna  i-egis         Grascaruni  artinm  decorft.  SuUHi 

menses :  huju  •  ijuoque  tempora  men'  et  tabu^ae  magnorum  artificum.  Im» 
sis   Finit  jiventino  Luna  colenda        J^iOfimenta  i.'igeni)nim.  hihn^^ 

jugo.  Suspicabar  de  Lua  matre  an-  terum  scripti,  multi  ab  i}*8i8  auct»- 

tea  :  sed  falso.  Lips.  ribus  :  qui  in  pri^atis  aut  pabiicit 

Prcesenti  Herculi.   Rem  narrant  bibliothecis    perierunt.    O  jasiaia 

Liv.  1,7.  Dion.  Hal.  i ,  ^o*  Contra  querelam  !   et  si   tunc  ,   quid  Dime 

Ovid.  Fast.  i ,  58i.  ipsuui  sibi  Her-  post  barbaros  dicam  ?  Jure  laboia- 

culem  constituisse ,  ait ,  quas  maxima  mus  in  restitucndis.  Lips. 
dicitur  ara .  Incorrupta .  Bip.  |  i ut  ant  igntf  «»r- 

j^des  Jouis  Statoris.   Tres  ejus  rupta,  quae  iamv.>n  reparari  poierast 

columnae  hodieque  supcrsunt.  LalJ.  probat  qucesiias. 

Cum  penatibus  pop.  r.  Potcst  in-         Quamvis   in   tanta  etc.   Quatws 

telligi  de  diis  patriis,  cpiorum  simu-  refcro  ad    multu   et  corrigo  sapri 

lacra  Troja  ab  iEnoa  in  Itaiiam  al-  opei    t.    v.    qucedtas,   Ac   fortasse 

lata ,  et  in  aede  Vesiae  ser\ari  crede-  etiam  quamuis  loco  motum  est  :iiaa 

bantur.  Atque  eliam  est  aumus  ap«  jungi  adjectivo  suo  soiel*  Seoktti 


ll^-  LIBERXV.  465 

ui  bis  pulchritudine ,  multa  seniores  meminerint,  quae 
>arari  nequibant.  Fuere,  qui  adnotarent,  XIV.  kalend. 
Ltiles  principium  incendii  hujus  ortum,  quo  et  Senones 
3tam  urbem  inflammaverant.  Alii  eo  usque  cura  pro- 
3ssi  sunt ,  ut  totidem  annos  mensesque  et  dies  inter 
raque  incendia  numerent. 
XLU.CeterumNerousus  est  patriae  ruinis,  ej^truxit- 

3.  Inter  utraque  incendia.  Inter  condUam  urbem  cod.  Agr. 

Eninerant  permulta  decora  et  mo-  dit  cum  die  ooctipatae  et  inceDfae 

lenta  etc.   quae  reparari  nequi»  nrbis.  Atque  ipse  errorem  in   ed. 

it ,  cum  urbs  ipsa  longe  pulchrior  tertia  correxit ,  ut  jam  notavit  Ryc- 

arrexisset.  Alias  oratio  non  con-  kius.  Erk. 

t.  Ceterum  libri  scr.  et  edd.  fluc-  Inflammauerant.  Ed.  pr.  (  et  C. 

nt  inter  meminerint ,  et  memine-  Agr.  )  inflammaverint :  quod  ipsom 

tt :  hoc  verum  puto.  Ern.  Memi-  quoque  rectum  j   et  praeferrem  ,  si 

^int  Bud.  et  Flor.  Reciius  om-  plures  libri  haberent.  Ern.  Bud.  w- 

o.  Praeferunt  et  Bip.  Aliquid  vi-  flammauerant. 

bic  haerere  videtur.  Totidem  annos  mensesque.  Tri- 

KIK  kal.  sextiles.  Satis  mirusille  cae  curiosorum  hominum ,  quas  non 

rum  concursus  et  conveoientia ,  extrico.   Computem  ab  urbe  con- 

ab  arcanis  Providentiae  caussis.  «Jit^  ?   dispar    ratio.   A   Troja   in- 

:ut  et  in  templo  Hierosolymitano  censa  ?   aeque    dispar.    Facile  col- 

tephus  notat,  6,  4*  Excidii,  eo~  lectu  tibi  ex  Fastis.  Ut  mihi  nunc 

n  mense  et  die  a  Tito  incensum ,  videntur  ,  tenebrae  sunt ,  quas  non 

)  olim  a  Bahylouio  rege  Juisset.  illustret  ipse  Phcebus.  Lips.  Si  dc 

is  autem  proprie  ille  dies  romani  iis  ,  qui   tempore  incendii  vixere  , 

endii  ?  notatur  a  Tacito  decimus-  loquitur,  ut  ante ,  verum  vidit  Aci- 

irtus  kaL  sextilium  ,  sed  cum  ma-  dalius ,  qui  corrigi  voluit  numera-» 

jsto  errore  vel  librarii ,  vel  ipsius  rent.  Si  de  scriptoribus ,  numerent 

ius ,  ut  vult  vir  doctissimus  in  quoque  rectum  est.  Sed  illud  pro- 

iporum  emendatione  1.  5 ,  p.  472«,  ^^»  Ei^n.  Ad  tricas  curiosorum  ho- 

rn  omnes  veteres ,  inquit,  in  en^  minum  refer  commentum  Sam.  Pe- 

rn  illud ewenisse  non  xiv.  ^erfxvi.  titi,  qui  Obs.  Q,  i3.  legendum  per- 

?nd.  sextilis  tradunt.  Fateor,  mi-  hibet,  ut  Tkoth  iidem  annos,.,.  nu» 

im  me  cnm  legerem,  et  Taciti  merareU 

ssa  sediilo  inquisivisse.  Sed  pro-  ^-^"^  estpatriae  ruinis.  Obscurius 

0  omnis  me  ratio  fugit,  aut  hic  diclum.DespatiointelligitPichena: 
jm  illum  magnum  :  et  a  capite  qviod  sequentibus  maxime  convenit. 

1  inquisivi  in  Excurs.  A.  Lips.  Videndum  tamen ,  an  etiam  respiciat 
gnus  Scaliger  diem  cladis  AUien-  i^,  quod  Suetouv  38.  tradit  :  pollici^ 
in  animo  habuit ,  eumque  confu-    <"«  cadavei^m  etruderum  gratuitam 


464  ANNALIUM  ^;J;^;'- 

qne  domum ,  in  qua  haud  perinde  gemmae  et  aurura 
miraculo  essent,  solita  pridem  et  luxu  vulgata,qnam 
arva  et  stagua  et  in  mcKlum  solitudinum  hinc  silvae,  inde 
aperta  spatia  et  prospectus :  magistris  et  machinatoriLus 
Severo  et  G?lere,  quibus  ingenium  et  audacia  erat,  etiam 
quae  natura  denega^isset ,  per  artem  tentare  et  viribus 
principis  illudere.  Namque,  w  ab  lacu  Averno  naviga- 
bilem  fossam  usque  ad  ostia  Tiberina  depressuros, » 
promiserant,  squaienti  litore,  autper  montes  adveim 
Neque  enim  aliud  humidum  gignendis  acjuis  occurrit, 

C9.  Per  arlem  tentare,  Teniperare  cod.  Agric.  an  temerare  ? 

tgestionem  y  nemini  ad  reliquias  re^  Verr.  5  ,  27.  saxum  in  mrandam 

rum  suarum  adire  permisii.  £t  infra  ahiiudinem  depressum  :  et  non  ono 

c*  5'i.  dicitur  domum  extruxisse  ci-  loco  Plinius  major,  in  delectutalinm 

tnum  spoliis.  Ern.  Yerborum  curiosus.  Ern. 

Arva  et  stat^na.  Suet.  c.  34'  et        iS^ua/e/iti //fore.  Id  est  arido,sioe 

Martialis  magis  distincte  loca  ipsa  arboribus,  aut  frondibus ,  aat  her- 

describens  i,  2,  5.,  Hic ,  uhi  con^  bis,  et  nedum  aqua,  omni  prorsoi 

spicui  venerabilis  amphithealri  Eri-  carens  humiditate.  Sic  Pichenabeoe. 

giturmoles^  stagna  Neronis  erant.  Est  autem  graecum  (ex  «u;^iip«») 

Hic,  ubi  miramur  velocia   munera  et  poeticum  :  quod  genus  non  refa- 

thermas ,  Mstulerat  miseris  tecta  git  Tacitus.  Sic  squalentes  campij 

superhus  ager.  Lips.  arence ,  squalida  arvn,  V,  Drakenb. 

Inde  aperta  spatia.  Bud.  hinc  ap,  ad  Silium  12,  S^S.Usus  tamen  est 

sp.  ul  supra  c.  1 1 .  et  Curtius  7 ,  4«  sed  paullo  aliter : 

Virihus  pr,  illudere.   Sic  H.  2 ,  squalida  siccitale  regio.  At  ed.  pr. 

94.   pecunias  iUndere,  Siniile  illud  habet  «e^uen^* :  et  sic  correctam  tn 

Sallustii  Cat.  20.  postremo  omnihus  MS.  Guelf.  cum  ante  fuisset  sqm- 

modis  pecuniam  trahunt ,    vexant.  lenti.  Sequens  iitus  eleganter  dicere- 

Ubi  V.  Cort.  Ern.  tur,  quod  est  in  locis  mollibos  et 

j4b  lacu  Averno.  Plinius  i4)  6.  planis,  ubi  nuUa  saxa  ,  montesTe 

(8.) ,  Anlea  Casculto  eral  generosi-  occurrunt ,  nec  difficilis  fodienliani 

tas,  quod  jam  intercidit ,  et  incuria  labor^  ut  cera  sequi  ap.  Plin.  ep.  7, 

coioni  locique  angiistia  :  magis  ta-  9*  Ac  ,  si  0])positio  esset  interlitns 

men  fossa  Neronis ,  quam  a  Baiano  sequens ,  et  quod  per  montes  duce- 

lacu  Ostiam  usque  nauigabilem  in^  retur,  praeferrem  :  nunc  sequeotia 

choaverat.  Lips.  Mox  ad  dcpressu-'  sane  squalenti  desiderant ,  nec  cst 

ros  in  inargine  Guelf,  defossuros  :  oppositio  talis.  £&N.  —  *  SquaUnd 

quae  est  glossa.  lilud  elegans.  Cic.  c.  Bud« 


i^i  LIBERXV.  465 

quam  Pomptinae  paludes  :  cetera  abriipta ,  aut  arentia  : 
ac,  si  perrumpi  possent ,  intolerandus  labor,  nec  satis 
caussae.  Nero  tamen ,  ut  erat  incredibilium  cupitor ,  ef- 
fodere  proxima  Averno  juga  connixus  est :  manentque 
vestigia  irritae  spei. 

XLIII.  Ceterum ,  urbis  quae  domui  supererant ,  non , 
ut  post  Gallica  incendia ,  nulia  distinctione ,  nec  passim 

70.  Ceterum  urbis  qucB  domus  supererant,  Urbi  lege ,  qaod  non  probat  GroDOvius. 
Pftnllo  ante  cotKupitor  non  cupUor  cod.  Agr. 

Conmxus.    Bud,    enixus.   Unde  erectce  Don  conTenit ,  quia  neutrali- 

Rhen.  forsan  annisus.  ter  capiendum  est ,  ^i/a  supererant , 

Ceterum  urbis.  Mullenis  corrigit :  quod  necessarium  est  per  ]atinita- 

cetera  urHs,  quos  etc.  in  ceteris  no-  tem,  cum  Ryckius  contra  consuetu- 

biscom  sentit.  Placeret ,  si  quid  prae-  dinem  loquendi  intelligat  partes,  Ita- 

cederet,  ad  quod  illa  cceera  referri  que  correxi  erecta  e   MS.    Guclf. 

possent.  Nunc ,  quoniam  tantum  ad-  R^g.  ed.  pr.  Scd  idem  MS.  Guelf. 

dere  aliquid  yelle  yidctur  iis ,  quae  hahet  domuum  :  nec  Tacito  alienum  , 

de  conatis  Neronis  dixerat ,  ceterum  quce  domuum,  Edd.  ante  Ryckiuni 

aptius  yidetur.  £rn«  omnes  domus.  Domos  aedificandas 

Quce  domus  supererant*  Pngnat  in  hic  locum  non  hahere ,  patet  ctiam 

se  sententia.  Si  enim   supercrant ,  ex  eo ,  quod  mox  eedificiorum  frigi- 

cpiomodo  ereclae  ?  quod  in  dirutas  dum  et  supervacuum  foret.    £rn» 

incensasque  con-venit.  Putarim  le-  Bud,  doirujs ,  sed  in  marg.  a  2,  m. 

|rend.  quce  domus  perierant,  Lips.  domuum ,  et  mox  erecta.  Haec  Bip. 

Hoc  dicit  Tacitus  :  Ceterum  domus  placent ,  qui  dcdere  quce  domuum 

in  locis ,  quae  urbi  post  tantum  spa-  sup....  erecln  hoc  sensu,  quod  cete- 

tii  detractum  et  regia  sua  immensa  ruxn  urhis  erat  ex  iis ,  quae  domuum 

occupatum  reliqua  fecerat  Nero  ,  supererant  s.  ex  reUquiis ,  exstructa 

aedificatae ,  non  ut  etc.  Tanta  parte  asdificia.  Verum  Ryckii  et  Grono- 

recisa,  quae  supererant  struendae  do-  "vii ;  quos  et  Brot^  et  Lall.  sequun- 

mus  urbis ,  seu  quihus  urbs  censere-  tur,  potior  mihi  videtur  sententia , 

tur  et  hahitaretur,  non  erectae  etc.  quia  cap.  praeced.  immensam  iljam 

Posset  et  urhi  legi :  sed  nccesse  non  novam  Neronis  domum ,  quae  urbis 

est.  Gron.  Bona  sententia  est  et  re-  fere  instar  esset ,  descripscrat  auc- 

bus  consentiens,  quam  ante  indica-  tor,  unde  quae  sequuntur,  sic  bene 

Tit  Salinerius  probayitque  Pichena^  cohserent ,  quce  isti  immensae  domui 

sed  quam  e  verbis  non  eruas.  Hinc  supererant  etc.    Adde ,   quod  </o- 

cum  Ryckio  et  Gronovio  rcccpi  do-  mui  iu  Regio  cod.  quoque  reperit 

mui,  quod  hic  in  Flor.  se  vidisse  Lallem. 

testatur,  Pichena  non  ^idit :  intelli-  Non  utpost  Gall,  inc,  Cf.  Liv.  5  9 

goque  domum  Neroois*  Scd  Ycrbum  55. 

2.  3o 


4G6  ANNALIUM  ^;^;«;«- 

erccta ,  sc(l  dimcnsis  vicorum  ordinibus  et  latis  viarum 
spatiis ,  cohibitaque  aedificiorum  altitudine  ac  patefactis 
areis  additisquc  porticibus ,  quae  frontem  insularum  pro- 
tegcrcnt.  vv  I^as  jx)rticus ,  »  Nero ,  «  sua  pecunia  exstruc- 
tunim,  purgatasque  areas  dominis  traditorum,  »polli- 
citus  est.  Addidit  praemia ,  pro  cujusque  ordine  et  rri 
familiaris  copiis  :  finivitque  tempus,  intra  quod  effecds 
domibus  aut  iiisulis  adipiscerentur.  «  Ruderi  accipiendo 
Ostienses  paludcs  »  destinabat ,  «  utique  naves ,  qus 
frumentum  Tiberi  si^bvectassent ,  onustae  rudere  decur- 
rerent :  aedificiaque  ipsa,  certa  sui  parte ,  sinetrabibus, 
saxo  Gabino  Albanove  solidarentur  :  »  quod  is  lapis 

7 1 .  Siibvectassent,  Med.  subveclcB  essent,  Forte  quafr,  subvectum  esset, 

Cohihita  adificiorum   aldludine.  non  suhuectce  ut  edd.   Putcol.  Be- 

Qnod  jam  ante  Augustus  fecerat ,  roald.  Male.  Ut  e  passivis  interdiiD 

eadeni  fini  :  id  est ,  ad  incendia  ar-  contractione  activa  facta ,  yid.  ad 

cenda  et  maxime  niinas ,  Strabo  1. 5,  i^  ,  63.  sic  distractione  paflsiTa.  Sie 

p.  235.  n^oc  cA  Tflfec  a-vfAnrTota-tti  rk  mox  c.  45.  pro  oravisse  ed.  pr.  onfl- 

S^N  Tttv  jtdtivtfv  oiKoJofAJnfjieLTeoy  xetOi-  tus  esse.  Utique  MSS.  Flor.  Goel£ 

A»v,  xflti  »o»xu0-tfc  f|flif/>ffv 'TrocTwv  0  To  edd.  yett.  ante  Khenanom,  qni  (e 

'jrpo;  Tfltic  oJo/c  TAtic  Jtifjioa-iAtt,  Sed  6ud. )  dedit  utque.  Vetus  restitoit 

et  ante  Augustuni  RutiJius  oratio-  J.  Gron.  Ern.  Similia  occarrant  ki 

nem  dixcrat ,  de  Modo  aediilciorum.  illusisse  et  illusum  esse  i3,  17.  et 

£t  Augustus  quidem  pedcs  70.  tol-  propulsasse  et  propulsatos  esse  apad 

lere  permisit;  TrajanusduntaxatGo.  Apulei.  in  Apol.  ubi  v.  Pric.  ad 

ut  notat  Sex.  Aurclius  epit.  i3.  qui  p.  39. 

modus  fortasse  ot  Neronianus  fuit.  Saxo  Gabino  Atbanoque.  Eadeni 

Lips.  Copula  e  Flor.  accessit  et  Agr.  vis  Sabino  lapidi  tributa  ab  Isidoro 

per  Rvckium.  Est  etiam  in  ed.  j)r.  16,  4*^  Sabinus  lapis ,  inquit,,^- 

(  In  Bud.  dcest.  )  Mox  eas  MSS.  cus  addito  oleo  etiam  lucerejertur. 

Flor.  (Bud.)  Agr.  Guelf.  ed.  pr.  et  JEst  et  tfuidam  viridis  lapis  vehe- 

vett.  omnes.  Casu  easque  irrepsit  in  menier  i^i  resistens.  Sed  corrigo, 

Rhen.  sec.  inde  in  Lips.  Ern.  Gabinus ,  e  Strabone  L  c.  p.  23& 

^dipiscerentur. Ryck. e  Flor.  apis-  Ik^ioi  pth  fv  tiI  TIp Aivt0*T/v»  oJ»  «<- 

cerentur.  fAiyti ,  XatTo/uiov  X-xova-tt  inrou^yoi  n 

Quie  Jnimentum    Tiheri  subuec-  'P«/«M/««Ki<rTflt  twv  «lxx»v.  Dehisd- 

tasscnt.  Sic  MS.  Guclf.  (Agr.)  ut  milibusque  lapidibus  im^)erviis  igni 

edidil  Rhen.  (e  Bud.)  cum  eeqq.  At  vide  Vitruvium  2,7.  Lips.  Confan- 

MS.  Flor.  ed.  pr.  subuecta  essent ,  dit  cum  saxo  e  lautumiis  Gabinis 


^.^:r                 LIBER  XV.  467 
ignibus  impervius  est.  w  Jam  aqua ,  privatorum  Hceutia 

intercepta ,  qud  largior  et  pluribus  locis  in  publicum 
flueret ,  custodes  et  subsidia  reprimendis  ignibus  in  pro- 

lapidem  Sabinum ,  et  perperam  apud  uttfue  naues ,  intelleclu  repetam  non 

Isidorum  hunc  in  illud  commutat.  ad  hoc  tantum.    Custodes   accipio 

Lapis  Sabinus  e  fiilicum  genere  fuit ,  i^Trinti^rrouf  et  procuratpres  ,   aquas 

et  propterea  non  sic  aptus  aedificiis.  publicas  priyatorum  lic^ntia  inter- 

Glare  Plinius  36,  18.  (29).,  e  quo  cipi  prohibituros ,  et  eas  uberiores 

transcripsit  Isidorus  :  Varro  tradit ,  crebrioresque    praestituros  :  et   ad 

Sahinum  siUcemfuscum  addito  oleo  hoc    vocabulum    subaudio    ex    se- 

-etiam  lucere.  Altera  verborum  Isi-  quente    membro  verbi^m    haheret. 

dori  iMnrs  de  lapide  viridi  itidem  e  Aqua ,  antehac  priifatorum  licentia 

Plinio  est  1.  d.  c.  22.  (49«)  Reinesius  intercepta  etc.  custodes  haheret ,  i. 

V.  1.  I  ,  17.  Ern.  consLituerentur  ac  prseessent  castel- 

jilhanoife.  Sic  MSS.  Flor.  (Bud.)  lis  ct  salientibus  passim  in  publico 

Agr.  Guelf.  ed.  pr.  Put.  Ber.  Que  certi  homines,  qui  operam  darcnt, 

casu,  ut  opinor,  irrepsit  in  ed.  Rhen.  ne  tantum  inde  ducerent  derivarent- 

unde  ad  ceteras  propagatum.  Vetus  qne  iu  suum  privati ,  ut  partim  sic- 

restituit  e  MSS.  Ryckius.  Mox  de-  carentur ,  alibi  parum  humoris  eja- 

^mus  ignihus ,  quod  habent  MSS.  cularentur.  Habesin]apidd.  antiquis 

Flor.  (Bud.  Agr.)  Guelf.  edd.  vett.  (ap.  Grut.  p.  483.)  l.  varronio. 

ame  Rhen.omnes  :  quodjam  eFlor.  l.  f.  pal.  capitoni.  scrib^.  jbdi- 

dedit  J.   Gron.  Ern.  Pich.  dedit  Licio.etc.cvRATORi.AQVARVM.  Item 

igni,  Sic  jam  Rhen.  ( ib.  p.  38i . )  l.  c^sonivs.  c.  f.  qvir. 

Quo  largior  etc.  Freinsh.  quo  de-  lvcillus.  macer.  rufiniantjs.  etc. 

letom  cupit,  planiorem  sic  locum  cvrator.  aqvarvm.   et.  MiNuciiE. 

fore  ratus.  Item  m.  granivs.  m.  p.  m.  n.  cerdo. 

Cusiodes,  Puto  custodes  istos  cas-  cvr.  aqvar.  allifis.  Denique  pater- 

tellarios  appellatos ,  quia  dividiculis  familias  quisque  in  propatulo,  sive  in 

(  uti  veteres  diccbant )  sive  castellis  vestibulissedium,  subsidia  reprimen- 

aquarum  praefecti.  Lapis  Romae  ( ap.  dis  ignihus  haherct,  hoc  est ,  quodvis 

Grut.  p.  601 ,  7. )  clementi.  c^sa-  instrumentum  incendiis  compescen- 

B.VM.  N.  sERVo.  cAsTELLARio.  AQU^.  dis }  si  uou  omuia  siuguli ,  ac  nemo 

CLAVDiiB.   De  castellis  Hesychius,  non  aHqua  et  fere  comptura.  Gron. 

Vitruvius,  Plinius  et  jurisconsulti ,  Freinsh.  custodes  intelligit  servos, 

tit.  D.  de  Aqua  quotidiana.  Sed  et  insularios  dictos ,  insuJis  scil.  ob  la- 

ad  tutelam  aquarum  familiae  publicae  tronum  aut  ignium  metum  adpositos. 

institutae  :  quce  in  aliquot  ministe-  Zinzerling  in  Crit.  juv.  prom.  c.  39« 

norwn  species  diducuntur,  villicos ,  pro  custodes  reponi  vult  siphones , 

castellarios ,  curatores  ,  siiicarios  ,  quorum  quippe  mentio  in  apparatu 

tectores,  aliosque  opijices ,  ait  Fron-  simili  ap.  Plin.  ep.  10,  4^,  etUlp. 

tinus  1.  2.  LiFs.  Mihi  omnia  hic  sana  \.  12 ,  §.  18.  D.  deinstr.  leg.  In  Bud. 

et  integra.  To  ut  non  requiro  cum  yoci  custodes  ^.  m.  addiditim/TOvmV, 

Farrno,  quippe  qnod  ex  supcriori,  ut  mox,  post  amhirentur,  statuit, 

Zo. 


■y 


468  ANNALIUM  ^;^:«* 

patulo  quisque  haberet :  nec  commuaione  parietum,  scd 
propriis  quaeque  muris  ambirentur.  »  Ea ,  ex  utilitate 
accepta ,  decorem  quoque  novae  urbi  adtulere.  Erant  ta- 
men ,  qui  cralerent ,  «  veterem  illam  formam  salubri- 
tati  magis  conduxisse,  quoniam  angustiae  itinerum  et  al- 
tituilo  teclorum  non  perinde  solis  vapore  perrumperen- 
tur  :  at  nunc  jKitulam  lalitudinem,et  nulla  umbra  defen- 
sam,  ijravioi-e  aestu  ardescere.  » 

XLIV.  Et  \\2cc  quidem  humanis  consiliis  provide- 
bantur.  Mox  petita  diis  piacula,  aditique  Sibyllae  hbri, 
ex  quibus  supplicatum  Vidcano  et  Cereri  Proserpinae- 
que,  acpropitiata  Junoper  matronas,  primumin  Gar 
pitoUo ,  deinde  apud  proximum  maie :  undehausta  aqua 
templum  et  simuiacrum  deae  prospersmn  est  :  et  selli- 
sternia  ac  pervigilia  celebravere  feminae ,  quibus  mariti 

7>.  El  lectistemia.  Scripii  eicepto  cod.  Agr.  seWslemia,  Qaod  non  awim  dam- 
nare.  Exlat  ea  tox  ct  in  Tironis  notis  p.  164.  Glossas  Labbaei :  Sellistemium ,  9i>^^ 
tfmvii.  Feslos  ;  solia  appellantur  sediiia ,  in  quibus  non  plures  singuUs  sedere  /mw- 
sutU,  ideoque  solia  stemere  dicuntto',  gui  seUistemium  habenl,  ubi  plnra  ad  rem. 
Dixi  ad  Petroniiun  75.  nbi  est  arci  seltium,  Ddnde  cod.  Agr.  perspersum  eat ,  naa 
prospersum. 

Mox  petita  a  diis  piacula.  Deleo  Vulcano  et  Cereri  etc.  Vignolins 

praepositionem  :  vult  enim  conqui-  ridetur  existimasse ,  haec  sacra  facts 

liia  piacula  sive  sacrificia  piacularia  diebus  festis ,  cuique  in  kalendario 

et  sacra,  quae  diis  fierent.  Gron.  roni.  sacris.  Nam  eos  diesindagat, 

Recte ,  ut judicat  etiam  Ryckius.  Ita-  et  hinc  argumenta  ducit  pro tempore 

quenon  dubitavi  delere,  cum  minus  ortae  persecutionis  adversus  Cbris- 

perspicua  passim  in  hoc  scriptore  tianos.  Frustra.  Extraordinariae  ista 

recepta  sint  vulgo.  Petita  sunt  pia-  supplicationes  fuere ,  quae  die  factx 

cula  e  Sibyllinis  Hbris ,  non  a  diis  y  snnt  ea ,  quam  Gaesar  yel  seoatm 

fied  ea  facta  diis ,  ut  siatim  traditur  :  decrevisset.  Ern. 

moxdeumptacamenta.Ccterumini-  Lectistemia  ac  peruigilia.  Probe 

tium  hujus  capitis  illustrare  conatus  omnino  lectistemia.  Cum  tamen  in 

est  Vignoiius,  Berolinensis  nupersa-  vet.  Budensi  et  Flor.  sit ,  seUister- 

cenlos ,  in  Hist.  Crit.  de  la  R6publ.  nia:  non  nefas  suspicari  soUstemia. 

des  lettres,  t.  8,  p.  81.  seqrr.  panim  ut  intelligat  feminas,  ( receptissimo 

feHciter,ntspeciminibnsaliquotmox  tunc  ritu)  corpora  in  humum  abje- 

proferendis  patebit.  Ern.  cisse ,  ad  aras  deorum  repsisie.  L>- 


lc-r  LIBER  XV.  469 

erant.  Sed  nou  ope  humana ,  non  largitionibus  principis, 
aut  deum  placamentis,  decedebat  infamia,  quin  jussum 
incendium  crederetur.  Ergo  abolendo  rumori  Nero  sub- 
didit  reos ,  et  quaesitissimis  poenis  adfecit ,  quos ,  per 
flagitia  invisos,  vulgus  Christianos  adpellabat.  Auctor 
noitiinis  ejus  Christus ,  Tiberio  imperitante ,  per  procu- 

can.  2  ,  3o. ,  Hce  lacrimis  sparsere  mortes  ejccogUatce ,  utferarum  tergis 

X^eoSyhaspectoraduroadJlixeresolo.  contecti  laniatii   canurh   interirent, 

Statias  SiW .  5 ,  i  ,  162 omnihus  Multi  crucibus  ajfixi,  aut  Jlamma 

aris  lUacrimat ,  signatifuc  Jores  ei  usti,  Plerique  in  id  resen^ati,  ut, 

pectore  terget  Limina»  Et  iii  Livio ,  cum  dejecisset  dies ,  in  usum  noc- 

Polybio,  Apuleio,  exempla.  Lips.  turni  luminis  urerentur.  Lips. 
At  ego  non  dubitavi  cum  Ryckio  et         Qucesitissimis,  Bud.   exquisitissi' 

J.    Gronovio  recipefe  sellisternia ,  mis, 

quodpraeterMS.FJor.  etBud.  eliam  Vulgus    Christianos    adpellahat. 

Guelf.  a  manu  prima  habuit,  sed  Sive  Chrestianos,  ut  scripsere  per 

correctum  est  alio  atramento  in  lec-  ioscitiam  illi.  Quod  nomen  ortum 

tistemia ,  sed  ita ,  ut  omnes  literae  demum  observo  imperio  Claudii  ex- 

veteres  adhuc  appareant.  Sellisler-  tremo,  Suidas  :  'E-tti  KKeLuJiou  Btta-i' 

nia  propriedeabus,  lectisternia  diis,  >^»«c  *Pi»fjietiay  ,  n«T/»ow  t»D  'A-ttoo-to- 

«t  clarum  e  loco  Valer.  M.  2  ,  i  ,  2.  xow  ;^^i//)OTorilff-AVToc  EuoJioi  ev  'Avtio- 

et  sellistemiorum  etiam  alibi  men-  /t'<f  >  fJtsToovo/jieta-^-iia-etv  oi  ntkkcn  xs- 

'lio:quaelocadiligentercollegitChi-  ^o^^voi    N«^fitpttioi    xai    ratXiXAioi  , 

mentellus  de  honore  bisell.  c.  3i.  Xpiff-TiAvoi.  Sed  et  Judaci  appellati 

Adde  Rych.   ad  h.   ].   Sellisternia  antea,  quod  frustranegitant  quidam. 

etiam  probat  Graev.  ad  Cic.  Har.  Aperte  Arrianus  2,9.,  "OTatv  tiva 

R.  C.  27.  At  Yignolius  ].  C.  p.   i5l.  iiFetju.^OTSfti^oirct    tJv/Jtiv  ,    sioa^etfAti 

utramque  verbnm  locum  habere  pu-  xiysn.  Ovk  sa-rn  'lovJeths,  «xx^  v^o- 

tat  :  quod  ap.  Livium  5,  i3.  lecti  xpiviTAi.  "C^rety  (P  «VfitXat/Sii  rh  'Trk^of, 

strati  dicuntur  jipoUini,  LatonoB  ,  to  tou  ^s^etpLfjikvov  %<u  rjfnfAtvov ,  toti 

DianiB  ,  Herculi ,  Mercurio,  Nep-  tffti  •o-ti  t»  ovti  Keti  xetXiiT«i  'lot/-, 

tuno.   Add.  22,    10.  Geterum  om-  cTfitioc.  Ait,  ToD/Sf/Sat^/ucvou.Quiergo 

nes  edd.  ante  Ryck.ium  lectisternia.  tincti  et  baptizati ,  praeter  Christia- 

Ern.  Sic  et  c.  Agr.  Ita  et  Bud.  in  nos?  Suetonius  Claud.  25.  JudoBos 

marg.  impulsore  Chresto  assidue  tumultuan" 

Sed  non  ope  humana,  Haec  et  quse  tes  Roma  expulit.  Lips  .  Mox  qui  ante 

sequuntur  transcripsit  iterum  Sulpi-  Tiherio   cum  J.   Gronovio  delevi, 

cius  1.2.  Neque  ulla  re  Nero  ejficie'  quia  nec  in  ed.  pr.  est :  quod  pas^m 

hat,  quin  ah  eo  Jussum  incendium  Tacito  additum ,  ut  supra  c.  4,  19. 

putaretur.  Tgitur  vertit  inindiam  in  Ern.  Abest  et  a  Flor.  Sed  Bud.  ha- 

Christianos,actasqueininnoxioscru-  bet.  De  nomine   Chrestus  v.  Lact. 

delissimae  quasstiones,  Quin  et  noyoB  D»  Inst.  i  ^  4 1  7« 


_  I' 


470  ANNALIUM  ;[:^;^f 

ratorem  Pontium  Pilatum  supplicio  adfectus  erat.  Re- 
pressaque  in  praesens  exitiabilissuperstitio  rursus  erum- 
pebat ,  non  modo  per  Judaeam,  originem  ejiis  mali,  sed  per 
urbem  etiam ,  quo  cuncta  undique  atrocia  aut  pudenda 
confluunt  celebranturque.  Igitur  primo  correpti ,  qui  fa- 
tebantur,  deinde,  indicio  eorum,  multitudo  ingens, 
haud  perinde  in  crimine  incendii ,  quam  odio  humani 
generis,  convicti  sunt.  Et  pereuntibus  addita  ludibria, 
ut  ferarum  tergis  contecti,  laniatu  canum  interirent,  aut 
crucibus  adfixi ,  aut  flammandi,  atque,  ubi  defecisset 

73.  Quam  odio  humani  genetis  convicii  sunl.  Cotijuncti  Med.  recte.  Scribe  0^0 
profani  generis  conjuncti  sunt,  Profanos  rocat  Christianos.  PaiUlo  ante  bene  cod. 
Agi-ic.  Christus  Tiberio  imperitante  p.  p.  P,  P.  supp.  adfectus  sine  T^  eral,  —  74»  ^*'^ 
crucibus  adjixi  aut  flammaudi,  Flammati  cod.  Agric.  £go  msi^mjiamma  necm/ii. 
Apud  Snlp.  Seveium  malo  ^mm<i  tosti,  qnam  usti. 

Pontinm  Pilatum .  Qui  sex  tus  pro-  Pichena  )  edidit  conjuncti  :  quod  iBe 

curator  Judaeae  ,  cum  potestate  prae-  (et  Picb.)  interpretatnr ,  confessis 

sidis.fuit.YideJosephum  Antiq.18,  adjuncti  sunt.  Sed  id  verba  in  cn- 

3.  Miror  autem ,  cur  Sjrriee  pfocura-  mine ,  deinde  odio  g,  h.  non  pation- 

torem,  nimis  diffuse,  Tertullianus  di-  tur ,  nec  sensus  inde  commodus  enu 

cat  in  Apol.  21.  Pontio  Pilato  Sy-  potest.  Cic.  pro  Sulla  c.  3o.  quotiu 

riam  tunc  ex  parte  romana  procu-  quisquam  est  in  hoc  scelere  convic- 

ranti.  Lips.  tus.  Et  sic  alirpioties  Suet.  ut  Claod. 

£xit.  superstitio.  Cf.  Act.  18 ,  2.  14.  ubi  qnoque  male  cod.  Harlem. 

Plin.  ep.  10,  97.  coiijunctos.Til.  9.ubi  liber  scr. coa- 

Primo.  Flor.  et  Bud.  primum.  vltctos,  Mox  MS. Guelf. ea  pereunU- 

Odio  humani  generis.  Faernum  le-  bus,  ut  e  Bud.  edidit  Rbenanus.  Ern. 

gisse  aiunt,  Odio  generis  comdcti.  Aut  flammandi.  Videtur  signifi- 

Sed  non  ea  mens  Taciti  :  est  ipsa  ,  care  Sulpicius  I.  c.  ut  Jerarum  ter- 

quam  H.  5 ,  5.  expressit  de  Judaeis  :  gis  contecd  laniatu  canum  interirent* 

Apud  ipsos  fides  ohstinata ,  miseri-  Multi crucibus  offixi  autjlammausd, 

cordia  in  promptu ,  sed  adversus  om'  Plerique  in  id  reservad ,  utj  ubi 

nes  alios  hostile  odium.YA  Arnobius  defecisset  dies ,  in  usum  noctumilur 

dicit  1.  1 .  Christianis  hoc  objectum :  minis  urerentur.  Sive  ma]is  aiimen- 

quia  scilicet  divcrsa  omnia  in  mori-  tis  ,  aut  maleria,  H.  2,   ai.Jraude 

bus  et  sacris ,  itemque  contagcm  et  illata  ignis  atimenta  credidit.  Ovi- 

congressum  eorum ,  theatra  et  cir-  dius  Met.   i4  ,  533.  picem  et  ceras 

cos,  fugiebant.  Lips.  Convicti  scripti  aliment€:que  cetera  flammce  Mulci- 

{  in  his  Bud. )  et  edd.  ante  J.  Gron.  ber  urebat.  Gron.  Ftammandi  scr. 

omnes,  praeter  Flor.  unde  hic  (  et  (m  his  Btid.)  et  edd.  omnespraeter 


^l^l^'  LIBER  XV.  471 

dies ,  in  usiim  nocturni  luminis  urerentur.  Hortos  suos 
ei  spectaculo  Nero  obtulerat ,  et  circense  ludicrum  ede- 
bat,  liabitu  aurigae  permixtus  plebi,  vel  curriculo  insis- 
tens.  Unde,  quamquam  adversus  sontes  et  novissima 
exempla  meritos,  miseratio  oriebatur,  tanquam  non 
utilitate  publica ,  sed  in  saevitiam  unius ,  absumerentur. 
XLV.  Interea  conferendis  pecuniis  pervastata  Italia , 
provinciae  eversae  ^  sociique  populi  et  quae  civitatum  li- 

75.  Vei  circulo  insisiens,  Curriculo  cod.  Agr.  nt  Lipsins.  In  Plinii  loco,  quem  u 
protulit.  Forte  etiara  sciibandnm  cum  curriculo  se  trigario  approbare  vellel  ,  qucm 
is  non  rectc  sollicitaYit.Vide  eundem  Plininm  3;,  11(77).  Tel,  cursu  equoruni  trigario» 
Cursus  equorum  infra  c.  74* 

cod.   Agr.  in  quo  flammati ,  quod  Circense  ludicrum  edebat.  Hic  ilc- 

placet  Ryckio.  Sed  sive  hoc ,  sive  il-  rum  uiire  argutatur  Vignolius  et  fal- 

lud  placeat,  sivc  aliud  cpiid ,  T»  a/<7ue  liiur.  Miratur,  nec    Lipsium,  nec 

moleslum  est  j  quod  mihi  delcndum  Ryckium  ahquid  suae  adnotationisad 

Tidetur.  Flammare  y  et  supplicium  haecverbadcdissc.lpsee  verbis^/e&f 

hoc  illustrat  Scaliger  Emend.  lcmp.  permixtus  colligit ,  scrmonem  esso  de 

p.  471«  Ern.  De  isto  cruciatu  v.  et  ludis  pleheiis :  eorum  initium  fuisse 

Juven.8,235.  Ex  Sulpicii  verbisTa-  ex  kalendarii  indicio  d.  XV.  nov. 

citum  emendare  parat  Hiller.Rac.  20.  unde  planissimum  csse  contendit,  ad- 

legit  quippe  antflMnimati  plerique ,  flictionem  Chrislianorum  Neronia- 

ubi  def.  etc.  nam  coe[>isse  d.  XV.  nov.  Aii^oi.  Ex- 

Iii  usum  noctumi  luminis.  Pro  traordinarii  isti  ludi  fucrc,  qualcs 

]ychno  et  lucema.  Crcdo  Juvenalem  Nero  et  alias  ,  cupidus  istius  arti- 

ad  hoc  saevitiae  genus  spectasse  i ,  ficii  circensls ,  edidit ,  auctorc  Ta- 

i55. ,  Pone  Tigellinum :  tasda  htcebis  cito ,  in  hortis  suis.  Ludi  plcbeii  editi 

in  ilia,  Qua  stantes  ardent,  quifixo  suut  ab  aedilibus  curuL  auctore  Ci- 

gutlurefumant.  Quos  versus  scio  et  cer.  Verr.  5,  14.  Nec  e  verbis  per- 

vulgus  interprelum,    et   egregium  mixtusplebi u\\omodoco\\igi\.ole8t, 

Tumebum,  longe  secius  accipere.  plebeios  ludos  fuissc.  Ern.  Plebcii 

Cetemm  prima  haec  cxercita  in  nos-  quoque  aediles  plebeios  ludos  cclc- 

tram   nomen  crudelitas;  sanguinis  brabant.  Liv.  3i ,  4* 

dico.  Nam  Claudius  antea  tantum  ex-  F^el  circido  insistens.  Ego  pcrse- 

pulerat.Sueton.aS.TertulL  ApoL5.  vcro  legere  vei  curriculo,  sententia 

Consulite  commenttirios  vestros,  in  plane  volente.  Nero,  inquit,  inter- 

1^^  reperietis ,  Neronem  primum  in  dum  quasi  spectator  immiscebatur 

hanc  sectam,  tum  maxime  Romce  plebi,  interdum  currui  insistebat, 

orientem ,   Cassariano  gLadio  fero'  ut   aurigaior.   Proprie    insistebant. 

cisse.  Lips.  MSS.  Flor.  (Bud.)  Oxon.  Plinius  Epist.  9,  6. ,  Quo  magis  mi- 

Guelf.  ed.  pr.  i/i  usu.  Ern.  ror  tot  millia  virorum,  tam  pueri". 


4-3  ANNALIUM  *•"•«■«• 

~  A.  C.  G5. 

berae  vocantiir.  Inque  eam  praedam  etiam  dii  cessere, 
spoliatis  in  urbe  templis ,  egestoque  auro ,  quod  trium- 
phis,  quod  votis,  omnis  populi  romani  aetas  prospere, 
aut  in  metu ,  sacraverat.  Enimvero  ,  per  Asiam  atqoe 
Achaiamnon  donatantum,  sed  simulacra  numinumabri- 
pieliantur ,  missis  in  eas  provincias  Acrato  ac  Secundo 
Carinate.  Ille  libertus,  cuicumque  flagitio  proroptus; 

Iker^  identidem  currentes  equos ,  in~  profectus,  Et  exeinpla  in  LiTio  ^nd^ 

Mstentes  curribus  homines ,   videre.  siui.  Lips.  De  auro  e  triumpbis, pot* 

At  Neronem  cumis  rexisse,  nimis  terior  ratio  ▼era.  Ssepeap.  LiviniD, 

notum  :  Plinium  leviter  emendo  28 ,  Plinium   aliosque    commemorantor 

'7*  (7^')t  F^runtque  et  Neronem  illatae  templis  a  triumphantibm rei 

princijtem  hac  potione  recreari  so~  pretiosae  ex  auro  :  quae  domi  babeie 

iitum ,  ctfnt  sic  quoque  se  trigario  religio  erat,  malebantqne  ad  omaiicU 

(immo(ri^«in»m)  approhare  vellet.  templa  deorum,  quam  suas  doiDOf 

Approbare  trigarium ,  valet ,  osten-  conferre,  ut  Cicero  etiam  in  VeiTimi 

dere  se  legitininin  aurigam  et  agita-  docet.  Quemeus  Egreg.  c.  i4>p*6o. 

toremrquorum.  LiPS.C^rncu/oMS.  inteliigit  manubias  seu  pecnniaiiic 

Agr.  unde  recepit  Ryckius,   quod  pr»da  diyendita,  cujus  pars  templis 

Tel  sic  recipirndum  erat ,  sensu  et  illaia.  Male.  Ea  pecuuia  in  aerariiio 

verbo  insistens  flagiiante.  Supra  i^,  iUata  est.  Mox  pro  prospere  Acida- 

i4*  de  eodem  Nerone :  vetus  itli  cura  bus  prospera  re  :  quod  probo.  Erk. 

erat  cttrrivuh  quadngarum  insisterc.  Probat  et  Heins. 

Erjc.  Bud.  circiio.  Simulacra  numinum  abripiebantur, 

Inq::e  eam  prtedam.  Bud.  i/i  eam-  Pausanias  10,  7.,  Non  postremo  Ne- 

que  pnrtiam .  ronis  impietatem  dei  donaria  effuffn 

Anro ,  quod  triumphis.  Aurum  e  potuerunt»  Is  enim  ceneas  quingentaSf 

trinmphis,  coionarium  capio  :  quod  partim  deorum,  partim  Iwminum, 

jam  |H'r  atios  ianotuit  :  sive  ctiam,  sustuiit  imagines.  Plinius  ait  34)8. 

quod  ab  iiiiperatoribus  per  trium-  ( 19 ,  a3.  )  clarissima  qiiseque  signo- 

phos  illatuin.  £  votis ,  quod  senatus  rum  violentia  Neronis  in  urbem  con- 

in  re  trepida  Jovi  aliisque  diis  Tove-  wecta ,  et  in  sellariis  domus  aurea 

bat.  Petronius  88.  Ipse  senatus,  recti  itisposita/idsse.  Lips. 

honique  preeceptor ,  mille  pondo  auri  Acrato  ac  SecundoJ^rioT  homm  no- 

Capitoiio  promittere  solet,  Aut  ipsi  minatusetDioniChrysostomo,  etto- 

consulos  prxtoresvc,  in  provincias  taresetrapinahaecdenarrata;sedoo- 

et  ad  belluui  ituri.  Livius  3j[,  9.,  Lu-  men  corruptum  est  in  libris.  Verbain 

doi  Join^  donumque  vovere  consu-  oratione,  quam  ^io^iac^i/Ti  inscrip 

iem,  cui  proiincia  Macedonia  eve-  Bxli^^la-Tiykf  'A»paT»»  Jxt  yuoTOf,7»» 

nisset y  jussit.  Ib.  c.  i4*  Tum  P,  Sul-  oiKovyuivNT  o^^sJhi  St.veLa-Af  vsfiiiAmh 

picius ,  secundtun  vota  in  Capitolio  toutoi;  ;^«tf iv  ,  %tti  pinJl  itipiuf  nnfiis 

nuHcupifta ,  paludatus  cum  Uctorihus  ptnJsfjLUy  ,  »f  xkf^ijs  Zxs»  Comipta, 


t:^;--                 LIBERXV.  475 

3uc ,  graeca  doctrina  ore  lenus  exercitus ,  animum  bonis 

^artibus  noninduerat.  Ferebatur  ((Seneca,quoinvidiam 

sacrilegii  a  semet  averteret,»  longinqui  ruris  secessum 

«  oravisse ,  et ,  postquam  non  concedebatur ,  ficta  vale- 

tudine ,  quasi  aeger  nervis ,  cubiculum  non  egressus. » 

inquam,  priora  palam,  et  viriduo  Graecorum  more  disserere.  INescio, 

id€>ctissimi  mederi  praetentarunt :  ego  quare  offendebat  hic  loquendi  modus 

faciam.  In  scripto  codice  aiunt  esse :  Rhenanum ,  qui  ore  tenus  auctoritate 

*A,KfaLri»i  fijtffi  fjLovof,  Lego ,  ta-rt  ykp ,  MS.  Bud.  deleri  malebat ,  nec  sic  dici 

"AjtpetToc  sjtf/yoc ,  TNV  oiKov^fVMV.  Ver-  putabat.Immo  oppositio hoc  verbum 

tenda  :  Nostis  enim ,  AGratus  ille ,  desiderat ,  et  commodc  sic  dicitur. 

onmem  orbemjere  pervagatus ,  illius  Exercuerat  se  homo  graeca  doctrina 

reigratia  (statuas  auferendi,  et  talia  hactenus,  ut  ore  ac  lingua  se  philo- 

ornamenta)  et  nulhim  pagum  etiam  sophum  ^robaret.  Adde  i6,  32.£rn. 

aut  vicum  omittens,  ut  huc  etiam  ve-  Non  induerat,  Tentabam,  imhue- 

nerit,  Haec  yera  lectio,  et  Tacitus  rat.  Nunc  adfirmo  yulgatam  scrip- 

firmat ,  quod  ad  nomen  attinet :  in  re  turam  :  et  perplacet  metaphorae  ho- 

autem ,  lucem  a  Dione  etiam  ipse  ca-  nestas ,  qua  ipsa  usus  Agellius  2 ,  29. 

pit,  capietque  :  locum  totum  vide.  de  iEsopo  fabulatore  :  gui,  inquit, 

Volebam  etiam  legere  ^''AKpfltToc  rov  res  saluhriter  ac  perspicienter  ani^ 

iytfjioioi,  ex  yulgata  edilionej  quod  maduersas  in  mentes  animosque  ho- 

esset,  jicratus  principis,  libertus  sci-  minum  cum  audiendi  quadam  iUece- 

.  licet  aut  seryus  :  sed  yerius  habeo ,  hra  induit.  Non ,    ut  corrumpunt , 

quod  dixi.  Lips.  In  ed.  Morelli  fol.  induxit,  Lips.  Yerbum  inducre,  ad 

Par.  1623.  is  homo  dicitur  K/)«t»v.  hunc  modumdictum  ex  gr.  h^va-ttT' 

Secundo  Cannate.  Suspicari  pos-  ^au,  copiose  illustrat  et  h.  \.  indue- 

8is,.rhetorem  illum  esse,  quem  Dio  rat  defendit  Gataker.  Adyers.  i ,  9. 

59,  20.  scribit  a  Caio  in  exsilium  Ern.  Claud.  in  2.  Cons.  Stil.  i2i. 

-   missum ,  quia  contra  tyrannofl  de>  his  moribus  induil  annos.  Hoc  loco 

clamitaverat  :  cjuemque    Juyenalis  motus,  simulque  frequenti  apud  nos- 

tangit  7 ,  204.,  Sicut  Thrasymachi  trum  usu  contrario  metaphorico  yo- 

prohat  exitus ,  atque  Secundi  Carin-  cis  exuere  motus,  P.  Faber  Sem.  2 , 

natis.  Tinctum  eum  eloquentia  lite-  16.  ab  emcndando  loco  manum  abs- 

rarumque  siudiis,  Taciti  consequa  tinuit.Cf.etBarth.adC1aud.Arnz. 

verba  indicant.  Lips.  MS.  Fl.  (Bud.)  ad  Plin.  Paneg.  c.  81.  Burm.  ad  Pe- 

Guelf.  Caprinate.  Ab  ed.  pr.  plane  tron.  c.  4«  (  *  et  ad  Anthol.  3,  74» 

abei^.InmargineGuelf.nomenscrip-  10.  )  Vide  et  GelL  2,  29. 

tumeocompendio,  quodinFlor.auc-  Ferehatur  Seneca.  Rhen.  e  Bud. 

tore  J.  Gronoyio :  unde  patet  id  esse  sic  restituit.  Prius  ersitjerehant  Se^ 

Caprinate,  non  Caprenate,  ut  legebat  necam . 

^ichena.  Ern.  Ora%fisse.  Ed.  prima  oratus  esse, 

Ore  tenus  exercitus,  H.  e.  ut  posset  Respice  ad  c.  43.  ubi  subuectassent. 

cle  philosophia,  yirtntibus  yitiisque  VaUtudine.  Bud.  solet  valiiud. 


474  ANNALIUM  H^^ 

Tradidere  quidam,  «  venenum  ei  per  libertum  ipsius,cni 
uomen  »  Cleonicus,  «  paratum  jussu  Neronis :  vitatran- 
quc  a  Seneca,  proditione  liberti,  seu  propria  formidme, 
dum  simplici  victu  ct  agrestibus  pomis,  ac,  sisitisad- 
moneret,  profluente  aqua  vitam  tolerat.  » 

XLVI.  Per  idem  tempus  gladiatores  apud  oppidim 
Prsenestc,  tentata  eruptione,  praesidio  militis,  quicns- 
tos  aderat ,  coerciti  sunt  :  jam  «  Spartacum  et  vetera 
mala »  rumoribus  feiente  populo ,  ut  est  novarum renm 
cupiens  pavidusque.  Nec  multo  post  clades  rei  navalii 
accipitur  :  non  bello  :  quippc  haud  alias  tam  immota 
pax :  sed  certum  addiem  « inCampaniam  redire  classem» 
Nero  jusserat ,  non  exceptis  maris  casibus.  Ergo  guber- 
natores ,  quamvis  sseviente  pelago ,  a  Formiis  movere: 
et  gi-avi  Africo ,  dum  promontorium  Miseni  superarc 

76.  Cui  nonten  Cleonicus,  Cleonico  malim.  Vide  Ann.  5,  i,  — --.  Ac ,  si  m 
admoneret»  Malim  admoneretur  vel  sitis  sui  admonerel.  Apud  Statinm  Tbeb.8,3S, 
lege  ex  BISS.  vitaque  silentes  admonet,  non  admovel,-^  7«.  Qui  custos  adessd. 
Aderat  cod.  Agr.  lege  adsistebat,  adsistere  Ann,  14,  34.  adsidere  judiciis  ADn.ii 
75.  a,  .17. 


I 


f 


%\ 


jt' 


Dum  persimplici  victu.  In  tantis  raret.  Ern.  Bud.  bene  dum  s 

opibiis  magiia  et   rara  abs:incn(iae  vic/u.  SicRhen.  Habet  tamenetnoS' 

laus.  Ipse  de  se  Ep.  8.j.  (83.)  Panis  ter  c.  ^S^perseuerum. 

deinde  siccus  ^  et  sine  mensa  pran-  Quicustosaciesset.MS.CoTh.edi' 

dium  ,  post  quod  non  sunt  lauandas  rat*  Ern.  Sic  etc.  Agr.  Recepicnffl 

manus,  D,  yrmio  minimum .  Consuetu^  Bip . 

dinem  meam  nosti.  Brevissimo  somno  JUala  rumoribus .  Hic  pessime  Bui 

utoret  quasi  intetvigilo.  Ubi  ex  ve-  malorum  moribus.  Mox  pro^wi» 

teri  \ihro  Skdsero,  et  tfuasiinterjw^gOj  Heins.  conjicit    ^crcnte  ,  *  hand  iw 

abaurigismetaphora.Ep.  109.  (108.)  male. 

Inde  in  omnem  vitam  ungi.  e  to  ab  iti  Dumpromontorium  Miseni,CisiSSS 

nemus  :  quoniam  oplimus  odor  in  cor-  romana  in  portu  Misenensi  ordin>- 

pore  est  nullus.  Inde  vino  caret  sto-  riam  stationem  habebat ;  uti  Alexao- 

machus,  Inde  in  omnem  vitnm  bal-  drina  Puteolis,  ut  Strabo  I7,P'79^* 

«eMm/ugi/?m5.EtpIuraibidem.  Lips.  indicat.  Promontorium  hoc  infame 

MS.  F\oT,persimpiici  quod  receptum  naufragiis,  uti  e  Seneca  coUigas  epist. 

a  Pichena,  Vulgo  ante  pro  simplici.  78.  (77.)  ubi  de  Alexandrinis  naTi- 

Mox  MS.  Bad,  toierabaty  foTietoie-  bus  :  Cum  intravere  Capreas  et  pro- 


*:^-«-  LIBERXV.  475 

ntendunt,  Cumanis  litoribus  impacti,  triremium  ple- 
sque  et  minora  navigia  passim  amiserunt. 
XLVTI.  Fine  anni  vulgantur  prodigia ,  imminentium 
alorumnuntia.Visfulgurum  non  alias  crebrioret  sidus 
metes ,  sanguine  illustri  semper  Neroni  expiatuifn.  Bi- 
>ites  hominum  aliorumve  animalium  partus  abjecti  in 
iblicum ,  aut  in  sacrificiis ,  quibus  gravidas  hostias  im- 
olare  mos  est ,  reperti.  Et  in  agro  Placentino ,  viam 
opter ,  natus  vitulus ,  cui  caput  in  crure  esset.  Secuta- 
Le  haruspicum  interpretatio  :  w  parari  rerum  humana* 
m  aliud  caput  :  sed  non  fore  vahdum ,  neque  occul- 
rnj  quia  in  utero  repressum,  aut  iter  juxta  edituni 

XLVIII.  Ineunt  deinde  consulatum  Silius  Nerva  et 

ntorium ,  ex  quo  Alta  procelloso  cum  omnijelu  adhihehatur  ad  sacri' 

culatur  vertice   PaUas ,    ceteras  Jicium.  Lips.  Adde  eundoiii  Festum 

'O  juhentur  esse  contentce.  Statius  in  horda  :  qucm  locum  jam  laudayit 

v.  3 ,  2  ,  23.  Prima  salutauit  Ca~  Ryckius.  Ern. 
^as^  et  margine  dextro  Sparsit        Quiainuterorepressum.JuielWge: 

"rrhence  Mareotica  vina  Mineruce.  quia  caput  jam  in  utero  loco  suo  mo- 

:)abant,ergoprocellosseil]i  Palladi  tum  et  retro  versum  sit,  ut  cum 

:ttae,periculomarisdefuncti.LiPs.  crure  demum  prodierit.  s.  brevius, 

^t  sidus  cometes  sanguine  ilhistri  corruptum    ac    yitiatum    sit.    Cic. 

nper  Neroni  expiatum.   Grotius  Hrut.  ^*  omnisjcetus  repressus,  exuS'- 

lebat  semper  :  quod  raro  cometaa  tusqueflos  siti  veteris  ubertatis  exa^ 

parent.  Nec  nisi  semel  ante  ap-  riuit.  Porro  vel  cf  legendum ,  \e\  aut 

tuerat  cometes  sub  Neronis  impe-  pro  et  accipiendum.  Muretus  corri- 

•.   (a.  U.  8i3.  cf.   14,  22.)  Ego  gebat  <zf ,  quod  et  ipsum  rectum  :  et 

illem,  iVerom  delere,  aut  pro  eo  quod  idem  non  in  u.  r.  id  probare 

"annis  legere  :  quod  melius.  Auc-i  cum  Broterio  non  possum ,  qui  adeo 

•  mihi  Suelon.  Ner.  36.  ubi  de  in  textum  recepit.  Nam  iter  juxta 

iem  comete  agitur  :  Ut  ex  Baftilo  editum  refertur  necessario  ad  alterum 

rologo  didicit,  solere  reges  talia  membrum  neque  occultum  :  prius 

enta  casde  aliqua  Hhistri  expiare ,  igitur  ad  imbecillitatem  ;  quare  ne- 

rue  a  semet  in  capita  procerum  de^  gatio  locum  non  habet.  £rn. 
ler^  etc.  Ern.  SiUus  Nerua.  E  fastis  et  lapidi- 

'^rayidas  hostias  immolare.  Pauca  bus  Silanus  Nei^a.  Lips.  Sic  etiam 

»er  eo  sacrorum  ritu.  Trahere  huc  Perizonio   placebat ,  item   Norisio 

isis  iilud  Festi  :  Confeta  sus,  quae  in  ep.  consulari.  Vid.  tamen  ad  4# 


IIT  ^     LIBERXV.  -477 

praetoride  cphortis ,  et  Sulpicium  Asprum  centurionem 
^xstitisse,  constantia  exitus  docuit.  Et  Lucanus  Annaeus 
Plautiusque  Lateranus ,  consul  designatus ,  vivida  odia 
Lntulere.  Lucanum  propriae  caussse  accendebant ,  quod 
dmam  carminum  ejus  premebat  Nero,  prohibueratque 
ostentare^  vanus  aemulatione.  Lateranum,  consulem  de- 
signatum ,  nulla  injuria ,  sed  amor  reipubl.  sociavit.  At 
Tlavius  Scevinus  et  Afranius  Quinctianus ,  uterque  se- 
siatorii  ordinis ,  contra  famam  sui ,  principium  tanti  fa- 
cinoris  capessivere.  Nam  Scevino  dissoluta  luxu  mens  et 
proinde  vita  somno  languida :  Quinctianus  moUitia  cor- 

79.  Vanus  adsimulatione.  God.  kgr.vanitatis  insirmUatione,  Fanuj glossemapotest 
ose.  Puto ,  cassus  (emulationis.  Claudianas  Mamercus  de  Statu  animsB  lib.  3. ,  yir- 
tutis  cassa,  rationis  aliena ,  veritatis  vacua.yi^e  Juret.  ad Symmach. p.  3i4  et  p.  33« 
Possis  et,  vanus  cassa  tetmdatione.  H.  3,  55.,  apud  sapientes  cassa  habebantur. 
•—  80.  Contra  famam  sui.  An  cum  infamia  sui.  -—81.  Et  proinde  vita,  Lege  per- 
inde,  ac  ipsi  Neroni.  Dtiade  Jinem  adesse  imperio  cod.  Agric. 

esseDionem,  rectejudicatReimaras.  cet.  Ne  Farnesianum  quidem  scri^>- 

Premebal  Nero.  Sed  idem  tamen  tum ,  vana  assimutationc.  Lego  cla- 

post  mortem  famam  ei  non  invidit,  nuSyVanuscemulatione.LiPs.j^mu^ 

Id  est  legi  et  edi  permisit.  Hoc  vult  /^fto/ieplacetetiamUrsinoetFreins- 

inscriptioyetus  ( ap.  Grut.  p.  354 ?  ^*  hemio ,  sed  simul  vana.  vanus  cemu- 

qni  eam  suspectam  habet.)  m.  Annjeo  latione  Heinsio  in  marg.  Morell.  P^a- 

XiTCANO    coRDYBENSi  POETJS  BENE-  mis  adsimuloiione  ,   non    intelligo. 

Ficio  NERONis  PAMASERVATA.  Gaude  Ostentare  pro  ostendere,  i.  e.  edere, 

liberrime  poetarum  :   litasti   genio  recitare  etc.  Ern.   Bip.  sequuntur 

aetemitatis.  Lips.  Lipsii  conjecturam.  Sequor  et  ego. 

Prohihueratque  ostentare  ,  vanus  Freinsh.  yoiebat  vanissima  cemuld-' 

<M5i/72u/a{io/te.Quinquennaliludicro,  l<o/ie,  quod  ad  vulg.  probe  accedit. 

cnni  Orpheum  Lucauus  recitasset,  (  *  Sic  et  Jac.  Trollius  in  ForLuitis, 

coronatus  contra  Neronem  est.  Quod  p*  2440  *^^^*  ^ron.  in  subsidiuih  vul- 

«gre  tulit citharoedus  princeps.  Sta-  gatae  lectionis  adfert  ex  16,  17.  adsi- 

tiusSilv.  2,7,  58.,  Ingratus  Nero  nudatas Lucani Literas . 

dulcihus  theatris ,  Et  noster  tihi  pras-  Afrcuiius  Quinctianus.  MS.  Guelf. 

feratur  Orpheus.  Sed  quid  sibi  vult  edd.   veteres    plures    Quintilianus. 

Idc  Vanus  adsimulatione?  An,  quod  Ern.  Bud.  Quintianus, 

Nero  vano  et  irrito  conatu  assimulare  Quinctianus  molli  corpore,  Fames, 

et  reddere  Lucani  versus  voluit  ?  Ita  mollitie  corporis.  Ita  Latinis  dicta  , 

«criberes  assimilatione.  Sed  aon  pla-  n  ^h^uIa  voo-oc.  Ovidius :  Moilis  erat, 


-  j 


Qii 


st 


8= 


480  ANNALIUM  '  ^J'* 

litudinis;  ibi  ipsa  frequentia,  tanti  decoris  testiSfpntljic 
cherrimum  animum  exstimulaverant  :  uisi  impunitatis  las 
cupido  retinuisset ,  magnis  semper  conatibus  adversa. 
LI.  Interim  cunctantibus  prolatantibusque  spem  t 
metum,  Epicharis  quaedam,  incertum  quonam  modo 
sciscitata  (neque  illi  ante  uUa  rerum  honestarum  cuia 
fuerat)  acccndere  et  arguereconjuratos  :ac  postremolffl' 
titudinis  eorum  pertaesa ,  et  in  Campania  agens,prlmo- 
res  classiariorum  Misenensium  labefacere,  et  consden- 
tia  illigare  connixa  est  tali  initio.  Erat  chiliarchus  inealcti 
classe  Vohisius  Proculus,  occidendae  matris  NeronisiD 
ter  ministros ,  non  ex  magnitudine  sceleris  proyectQS, 
ut  rebatur.  Is  mulieri  olim  cognitus,  seu  recens  oila 
amicitia ,  dum  w  merita  erga  Neronem  sua ,  et  qoani 
in  irritum  cecidissent ,  »  aperit,  adjicitque  questustf 
w destinationem  vindictae,  si  facultas  orirctur,  »  spem 
dedit ,  posse  impelli  et  plures  conciliare.  Nec  leve  au» 
lium  in  classe ,  crebras  occasiones  j  quiaNero  multo  apud 
Puteolos  et  Misenum  maris  usu  laetabatur.  Ergo  Epicha- 
ris  plura  :  et  omnia  scelera  principis  orditur  :  «  nequese 

83,  OccidendcB  matris  Neronis,  Lcge  Neroni  scii,  prot^ectus,  —  84.  Crebras  occt- 
siones.Et  crebras  cod.  Agric.  Bene.  —  85,  Ergo  Epicharis  plura  et  omrda  scdert 
principis  orditur.  Forte  Ergo  regerere  Epicharis  plura  et  in  commune  scelera  jniM 

Spem  ac  metum,  Nec  male ,  spe  ac  est  avertere  a  fide  in  Neronem.  Er». 

metu.  Lips.  Probat  Acidalius,  con-  JSrat  chiliarckus.  Ita  libri.Vulgo 

jiciens  etiam  spem  inter  ac  metum.  nauarchus.    Bene   chiliarchus ,  pro 

C^quod  placet  Heins.)  Vulgatumin-  tribuno  :  sicut  et  centuriones  repe- 

terpretor  conatum  cum  spe  ac  metu  ries  plus  semel  in  classe.  Lips.  iVV 

conjunctum.Vid.  ad  i4 ,  63.  supra  c.  uarchus  etiam  MSS.  (  6ud.)  Gueif. 

^'X.spesirritaproconRiuiTnio.lEiRjf.  et  alii,  at  ed.  pr.  chiliarcJius,  et 

Quonam  modo  sciscitata.  Id  est,  MSS.  Reg.  Corb.  E&n. 

unde  aut  per  quem  odorata  de  con-  Si  Jacultas  oriretur,  MS.  Guelf. 

juratione.  Speme  Vcrtranii suscitata,  oraretur  a  manu  pr.  ut  saepe  in  scrip- 

LiPs.  Mox  accendere  et  ari^uere  est  tis.  Ceterum  promptum  esset  cooji- 

accendere  arguendo ,  velut  ignavos  cere  ojferretur.  £rn. 

C8se  ac  tardos  etc.  Post  labcjacere  Eri^o  Epicharis  plura:etomk. 


>.n.^9-    •  LIBER  XV.  48i 

ctare ,  (juod  inane  esset ;  provisum ,  quonam  modo  pce- 
is  eversae  reipublicae  daret :  accingeretur  modo  navare 
>eram  et  militum  acerrimos  ducere  in  partes ,  ac  digna 
.'etia  exspectaret.  »  Nominatamen  conjuratonim  reti- 
lit.  Unde  Proculi  indicium  irritum  fuit,  quamvis  ea, 

^ts  orditur.  Neque  senatui  juris  quid  ntdnere.  Sic  regerere  maledicta.  regerere 
*idiam  noster  H.  3  ,  78.  cx  MSl  Me^,  dum  regerit  invidiam ,  crimen  meruit.  Sic  et 
unctil.  II /i.  Gloss»  Labbsi,  Regero,  kiTi^if».  'AiTt^ipoo,  oggeroj  regero. 

ichena  interpretalur,  plura  promp-  itus  ad  pcenas  euersoB  reipuhlicce  : 

t  et  conjuraiionem  aperuit.  Si  Ta-  reijmblicae  eversae  aplissimum  nihil 

fcus  sic  scripsit;   vix  alius  sensus  saluL  Euersas  bene  e  Flor.  Pichena. 

sc  potest :  nisi  quod  non  de  conju-  Sic  etiam  MS.  Guelf.  ed.  pr.  omnes- 

tione  capiam,  quam  sequentibus  que  ante  Rhen.  qui  primus  (eBud.) 

"odit.  Sed  sane  nimis  abrupta  haec  versas  dedit :  quod  tamen  etiam  sic 

*atio;  unde  plerisque  corruptuslo-  dicitur  apud  nostrum  (3,  S/f. )  pro- 

isvidetur.Nequ^tamenadhucsatis  baturque   Gronovio    ad.Senec.  de 

>mmodamemendationemvidi.  Sen-  Benef.   5,   16.  Ern.  Lall.  supplet 

18  quidem  hic  desideratur  :  Ergo  potestalis  quid  ac  dignitatis ,  quod 

ic  initio  oblato  perficiendi  oonsi-  non  plane  spernendum.  Hiller.  Rac. 

um  ,   accendere   animum  hominis  i^, lie\imutixi\one  efRcit :  ne senatum 

!ntans,  additdictisplura,qu8ehanc  quidem  manere  scil.  in  fide ,  quo 

im    habitura  sperat,  de  injuria  ei  sensu  id  verbi  H.  i,  76.  et  passim. 

icta.  Ern.  Sic  fere  jam  Grotius,  qui  conjiciebat, 

Neque senatuiquidmanere»yB\\c.  neqne  senatuijidem  manere,  Bip.  e 

xlicis  scripturam  (quae  et  Flor.  et  lectione  Puteolani  ,  qui,  cod.  Ge- 

gr.  )  expressi.  Nec  dissenlit  Farne-  nuensi  usus,  ita  dedit :  neque  senatui 

Mius,  nisi  quod  refert,  quod  ma-  quodinane  esset,  quodsecuti  Rhon. 

ire.  (SicetBud.)  Quis  Castor  aut  et  Alciatus,  ingeniose  exscuipunt , 

oUux  iiberat  me  ab  hoc  aestu?  Forte,  quod  vero  perquam  simile :  neque  se 

icfue  se  naulam  quidem  manere  ,  jactare ,  quod  inane  esset.  Recipien- 

lasi  attoliens  conjuratorum  nume-  dum  puto ;  verum  cumRhen.  toUen- 

im  splendoremque  id  dicat  muiier  ;  dum ,  quod  sequitur  sed,  ex  poste- 

iaai  ipso  cessante,  provisum  \iris  riori  syllaba  vocis  praecedentis  or- 

elioribus    quomodo  nefarius    ille  tum. 

xnas  daret.  Lips.  Non  lubet  cou-         Nuuare  operam,  Sic  habent  MSS. 

cturas  virorum  doctorum  adscri-  Flor.  (Bud.)  Oxon.  Guelf,  et  mox 

ere .  Adeo  parum  in  iis  opis  ad  locum  ducere.  Recte.  Nam  sic  accingi  con- 

inandum  ,  adeo  longe  a  scriptura  et  struitur.  Unde  bene  receptum  a  Ryc- 

;nsu  recedunt  institutae  orationis.  kio  et  J.  Gronovio.  Edd.  antea  om- 

,go  conjeci  Tacitum  scripsisse  ne-  nes  nauaret  ac  duceret.  Mox  edd. 

ue  salui  quidmanere.  Est  conclusio  ante  Rhen.  MS.  Gudlf.  vitiose  mul- 

rationis  de  sceicribus  principis  et  tum  pro  militum.  Erk.  Bud.  /7/1/1- 

acinoribus  :  hinc  commodus  trans-  tum. 

2.  5l 


•4 


482  ANNALIUM  ^;^;^^- 

quae  audicrat,  ad  Neronemdetulisset.  AccitaquippeEpi- 
cbaris,  et  cum  indice  composita,  nullis  testibus  innixum 
facile  confutavit.  Sed  ipsa  in  custodia  retenta  est,  sus* 
pectante  Nerone ,  liaud  lalsa  esse ,  etiam  quae  vera  non 
probabantur. 

lill.  Conjuratis  tamen ,  metu  proditionis  permotis, 
placitum  maturare  caedem  apud  Baias  in  villa  Pisonis : 
cujus  amcenitate  captusCxsarcrebereo  vcntitabat,I)al- 
neasquc  et  epulas  inibat,  omissis  excubiis  et  fortun» 
suae  mole.  Sed  abnuit  Piso ,  « invidiam  »  praetendeus, 
((  si  sacra  mensae ,  diique  hospitales  caede  qiialiseumqoe 
principis  cruentarentur.  Melius  apud  urbem ,  in  illa  in- 
visa  et  spoliis  civium  exstructa  domo ,  vel  in  publico 
patraturos ,  quod  pro  republica  suscepissent.  y>  Haec  in 
commune  :  ceterum  timore  occulto,  ne  L.  Silanus,  exi- 
mia  nobilitate  disciplinaque  C.  Cassii ,  apud  quem  eda- 
catus  erat ,  ad  omnem  claritudinem  sublatus ,  imperium 
invadcret ,  prompte  daturis  operam  ,  qui  a  conjuratione 
integri  essent ,  quique  miserarentur  Neronem ,  tanquam 

Quagveran.probabantur.l.  e.  <juo-  crebro  eo.  Ern.Hic  Heinsium  sequor 

rum   Tcritas  uondum  ,   ob  testium  cum  Bip.  Bud.  pro  placUum  babet 

defectum,  patcbat.  MSS.  Rcg.  Guelf.  placuit.  et  mox  baltiea. 

probantur,  solcnni  in  libris    Tacili  Fbrtunas  suas  mole.  Intelligi  posse 

aberratione,  utsaepe  Tidimus.  Add.  putavi,  nixusvel  frctus.  Ac  veritas 

c.  59.  Rectum  etiam  essct  probaren-  suni ,  ne  tale  verbum  exciderit :  esset 

tur  :  sed probabantur  (  Bud.  et )  om-  enim  durior  ellipsis  :  Sed  pendet  ab 

ncs  edd.  et  a  Tacilo  ron  abhorrens.  omissis  ,    el  inteUigendum  est ,  et 

Mo^  permotis ,  quod  e  Flor.  addidit  ,/ortuna}  suas  mole  omissa,  i.  c.  au- 

Pichena ,  etiam  MS.  Guelf.  (Bud.)  paratu  solito ,    comitatu    etc.   Sic 

ed.  pr.  et  vett.  omnes.In  recentiori-  oyxoc  dicitur  Graecis.  Josephus  18, 

bus   et  Lipsiaqis  excidit,  casu,   ut  G,  9.  o^y^Kov 'Trpflfy^^aTMv  de  imperio* 

opinor.  Idcm  pro  cujus  amotnitate  £rn. 

legendum  putat  ^uo,  e/W  a/72oe/i.  ex  iVe  Z.   Silanus.  De  quo  inferios 

quo  facilefieri  potu i t  ^uom^ ,  cu/ii^.  16,  7.  sq.   Lips.  Augusti  abnepos, 

Ucinsius  autem  creber  eo  ap.  Ryc-  filiusejus,  de  quo  i3,  i. 

kium ,  et  in  marg.  MorelL  Lipsius  A  conjurutione  integri,  MS.  Bad. 


\ 


^'2^^'  LIBER  XV.  485 

per  scelus  interfeclurn.  Herique,  w  Vestini  quoque  con- 
sulis  acreingeniumvitavissePisonem))  crediderant,  wne 
ad  libertatem  moveretur,  vel^  delecto  imperatore  alio  ^ 
sui  muneris  rempublicam  faceret.))  Etenim  expers  con- 
jurationis  erat :  quamvis  super  eo  crimine  Nero  vetus  ad- 
versus  insontem  odium  expleverit. 

LIII.  Tandem  statuere ,  circensium  ludoram  dle,  qui 
Cereri  celebratur ,  exsequi  destinata  :  quia  Caesar ,  rarus 

86.  Ne  a  liberlate  eo  moverelur,  Med.  «e  ad  libertatem  moreretur.  Ne  ad  libcrta-' 
iem  moraretitr  cod.  Agr,  Puto ,  rie  ad  libertatem  hortaretur,  tcI  ad  Ubertatem  fer- 
retur,  vel  ab  eo  iretur :  et  hoc  vidctur  vero  non  alienum.  —  87.  Qui  Cereri  ceUbratur^ 
iM^rantur  cod.  Agric.  cum  Acidalio. 

eonfurationem :  nnde  Rhenanus  cor-  qui  ejas  spem  in  omnibas  seqiiuntur. 

rigebal  conjuratione ,  quod  est  in  ed.  Sia  dispiiceat ,  possis  corrigere  aut , 

pr.  aut  conjurationis,  Ceteri  libri  in  praesertim  cum  libri  qUidam  habeant 

Tulgato  consentiunt  ,  quod  Tcrum  ad.  Ern.  Pichenam  si  audias,  cod. 

puto.  Ern.  Verba  Rhenani  male  ce-  Flor.  habet  ne  ad  Uhertate  morere- 

pit  Gron.  Rhen.  scil.  rcfert ,  in  Bud.  tur,  unde  bene  ex  ipsius  et  Mureli  et 

OBe  conjuration  integri,  quodlegen-  aliorum  sententia :  ne  ad  libertatem 

dum  conjuratione  aut  conjurationis  poj>ulo  rom.  restituendam  mouere- 

integri.  Ipse  tamen  servat  vulg.  cum  tur,  Gruterus  malebat  Libertate  scil. 

pneposilione,  quae  omissainBud.  Dea.  Ceterum  quoad    sensum  non 

Nea  libertiite  motferetur.V ntic.  ne  differt  lectio,  quam  probat  Ernesti 

ud  libertatem  moraretur»  Ducit  me  et  sequiiur  Lall. 

«eotcntia .  ut  legam ,  ne  aut  liherta-         Die,  qui  Cereri  celebratur,  Qui 

tem   moliretur.    Duplex  ■\idehcet  a  dies  pridie  Idus  Apriles,  i(a  notatus 

Vestino  metust  ne  aut  homoacer  ad  kalendario  vetcri :  lvdi.  cereri.  et 

libertatem  populum  vocaret  :  aut  biduo  ante  lvdi  in  circo.  Infra  nos- 

«lium  a  Pisone  principem  diiigeret.  ter  :  utque  circensium  Cereulium  lu- 

LiPS.Videndumanfuerit :  «ea /i6er-  dicrum,  plurifais  equorum  cursihus 

tate  moneretur,  i\i&\.\xi\\%  2,9.,  Hujus  celehraretur.  Dio  47,  ^o.  inter  pro- 

virtute  cum  admonita  ciuitas  liber-  digia  refert,  quod  ^diles  Cereri 

tatis  esset.  Gron.  Lectio  Vatic.  cod.  loco  circensium  et  equestnum  ludo- 

'  est  etiam  in  libro  Agric.  ed,  pr.  unde  rum ,  gladiatorins  exhihucrint.  O^- 

Brot.  recepit  ad  lihertatem.Wvtl^^tii  dium  adde  Fast.  4 »  389.  sq.  et  nu- 

cst  in  MSS.  Flor.  (  Bud. )  Gueif.  et  mum  veterem  :  memmivs  jed.  ceria- 

in    edd.  inde  a  Puteol-    omnibus  :  lia  preimvs  fecit.  Quod  Caesaris  et 

eamque  veram  piito.  Lihertate  mo-  Tulli  .tbvo  factum.  Vide  Politianum 

</eri  dicitur ,  qui  dulcedine  ejus  cap-  Miscell.  c.  85.  Lips.  MS.  Guelf.  ed, 

tu8  ,  ejus  maxime  rationem  habet :  pr.  e/ie/7z,  male.  Broterius  bene    ut 

VLt pecunia  mo\^eii  amantes  pecuniae,  opinor,  e  kalendariis  antiquis  docct 

5t. 


484  ANNALIUM  *"•«■'• 

■       '  A.  C.  Do. 

egressu,  domoque  aut  hortis  clausus,  ad  ludicra  cird 
ventitabat,  promptioresque  aditus  erant  Isetitia  specta- 
culi.  Ordinem  insidiis  composuerant ,  w  ut  Lateranus, 
quasi  subsidium  rei  familiari  oraret,  deprecabundus  et 
genibus  piincipis  accidens ,  prosterneret  incautum  pre- 
mcretque,  animi  validus  et  corpore  ingens.  Tum  jacen- 
tem  et  impeditum  tribuni  et  centuriones  et  ceterorum, 
ut  quisque  audentiae  habuisset ,  accurrerent  trucidarent- 
que  :  »  primas  sibi  partes  expostulante  Scevino ,  qui  pu- 
gionem  templo  Sahitis  ( in  Etruria ) ,  sive ,  ut  alii  tradi- 

« 

8R.  Promplioresque  aditus  erant.  Forte  ,  prompiiorisque  aditus  entt,  •»  89.  Jmm 
vatidus,  An  manu?  at  valida  lacerare  matui  apnd  Maronem  la,  98.  —  90.  Eteeie- 
rorum  ut  quisque  audentia»  Ut  quisqjue  audaciat  cod.  Agr.  foi-te  ,  ut  quisque  tu- 
dacior  habitus  essel» 

diem  XIX.  Apr.  intelligendum ,  s.  rigit  Ferentino  ,  at  eat  ap,  Sueton. 

XUI  Kal.  Maii.  Domogue  eliRm  ed.  Oth.  i.  quodprobabat  RvckiosiTe- 

pr.  ut  Fl.  MS.  Ern.  Bud.  domo.  De  cepit  Broterius.  Omninocnie  nullo» 

numo  Y.Eckhel.  inDoctr^NN.  vett.  Ferentanos  agnoscit  J.  F.  Gron.  ad 

vol.  5,  p.  262.  i-iv.9  ,  i5.  etsi  Strabo  1.  5,  p.  2a6. 

Genibus  pr,  accidens.   Sic  bene  diserte  •fpfTT«vov  EtruriaB  memorat. 

Rhen.  (  ex  ingenio  ) .  Edd.  superiores  Sed  dubium  esse  potest ,  an  in  Etru- 

omnes ,  MS.  Guelf.  ( et  Bud. )  acce-  ria  etiam  ad  oppidum  Ferentanum 

rferts.Moxi/ige/i5,quodidem(eBud.)  referendum  sit.  Saltem   modus  lo- 

dedit  ,  MS.  Guelf.  ed.  pr.  ceterae  quendi  vix    pati  ridetur.   Dixisset 

ante  Rbcn.  vigens.  Ern.  Corpore  in-  opinor  :  templo  Salutis     s,  u.  a.  t. 

gens,  ut  H.  I,  53.  Bip.  magis  placet  Fortunos,  Fprentano  in  Etruria  op- 

vigens,  pido.  Si  porro  in  Etruria  proprie  ad 

Ut   quisque  audentice.   Lcctio  a  Ss^lutis  templum  refertur,  ut  videtnr 

Vatic.  esl.  Farnes.  audacias  hahuis-  voluisse  Heinsius ,    qui   in   margiuc 

set.  Corrupte  tritilibri,  audiwisset.  Morell.    verbis   Ferent.    in   oppido 

LiPS.  jiudentice  etiam  ed.  pr.  MS.  adscripsit  in  Sabinis  :  nimis  indefi- 

Guelf.  audacice ,  et  edd.  ante  Rhen.  nite  locus  templi  et  contra  consuetn- 

qili  induxit ,  nescio  quare ,  audiuis-  dinem  accurate  scribentium  iodica- 

set^  (  ego  scio,  e  Bud.)  quod  serva-  tur.  Itaque  putem,  in  Etruria  esse 

lum  est  ad  Lipsium  usque.  Ern.  e  nota  addila  verbis  Ferent,  in  op- 

Templo  Salutis  in  Etruria.  Quan-  pido ,  quaiis  iJla  Heinsiana,  qua  pos- 

tura  intelligere  potui,  sic  plerique  tea  in  textum  irrepsit.  Atqucsicde- 

capmnt ,  ut  templo  ,  sive  Salutis  ,  finitio  illa  loci  Ferentano  in  oppido 

sive  Fortunae  fuerit  in  Ferentano  op-  erit  communis  utrique  ,    aut  tem- 

pido  Elturise  :  unde  Cluverius  cor-  plum  Salutis  romanum  intelligere- 


t-?:7  LIBER  XV.  485 

dere ,  Fortunae  Ferentino  in  oppido ,  detraxerat ,  gesta- 
Imtqiie  velut  magno  operi  sacram.  (c  Interim  Piso  apud 
«dem  Cereris  opperiretur ,  unde  eum  praefectus  Fenius 
et  ceteri  accitum  ferrent  in  castra ,  comitante  Antonia , 
Qaudii  Caesaris  filia ,  ad  eiiciendum  vulgi  favorcm  :  » 
quod  C.  Plinius  memorat.  Nobis  quoquo  modo  traditum 
non  occultare  in  animo  fuit  ^  quamvis  absurdum  videre- 

91,  Gestabatque  velut  magno  operi  sacrum,  Gestabatque  mcndosum.  Forte  osten- 
tabatque. 

tur,   £|iiod  in  monte  Quirinali  fuit  Flor.  colligit,  magno  operi.  Neque 

votum  a  Junio  Bubulco  et  pictum  a  ego  olim  male ,  magnis  operis ,  mul- 

Q.  Fabio.  Id  templum  Salutis  sim-  titudinis  numero.  LiPs.Vulgatum  ta- 

pliciter  centies  apud  vcteres  dicitur,  men  graecismo  posset  defendi.  Apol- 

ut  apud  Obsequentem  c.  71 ,   io3.  lonius  Rhodius  2 ,  688. ,  Ei  cT  &yt  Jn 

Sed  illud  verius.  Nam  C;  55.  indu-  vmitot  fAv  Uov   'ATroxxwvof    t»v    J' 

cituripseScevinusdicens,  pugionem  itph  »x«»/xfv.  Strabo  1.  i^  ,  Pr  682. 

illum   olim  regione  patria   cultum  E#t  &«/>*  n«JatXioT ,  «c  tmv  wTripjtw- 

fuiflse.  Ern.  Uncinis  includenda  in  tai  xo^oc  Tfef^^li,  y^/wxoc  ,  T^ititt' 

Eiruria,    quippe  e   marg.  intrusa.  JofiJMc,    Ufl;  'A^^o^tmc.  Lucianus 

Ferentino  rectius  dici  videtur.  Ap.  Hermotimo  4©.  KaLXms  etfyv^a.  irpo- 

Strabonem  quoque  OfpcvTivoy.In  fine  xciTdti  Itfk  tov  Qtov,  Nam  magnis 

pro  regione  patria  legendum  re/i-  qperis  omnino  male.  Plinius  11 ,  37. 

gione  palria,  (63. )  ZMpi  dexter  caninus  in  magnis 

Detraxerat.  Ut  donaria  in  tem-  feaictoro^eriirw.GRON.MS.  (Bud.) 

plis,  cumconsecrantur,  re/7om*,sic,  Guelf.  magni  operis.  sic  edd.   ante 

cum    auferuntur ,    detrahi   proprie  Pich.  praeter  pr.  quae  habet  magno- 

dicuntur.' Sic  plane,  ut  apud  nos-  /»em ,  ut  in  cod.  Agr.  quod  idem  est 

tnim ,  ^dius  deluhro  detractus  ap.  cum  Flor.  magno  operis.  Geterum    . 

Suet.  Vit.  8.  Detracta  templis  dona  genitivusnon  male  dcfendilur  a  Gro- 

Ner.  32.  Detrahi  etiam  clypei,  ima-  novio.  Sic  dixit  ipse  Cicero  Verf.  i , 

gines  dicuntur  suspensae  in  templis ,  iS.insula  horum  deomm  sacra  puta- 

aut  curiis  etc.  Ern.  tur,  et  siuiilitcr  alii.ERN.  Pro  magni 

Gestabatque  velut.  Gestabatne  pu-  operis  Bip.  vellent  magnopere. 
gionem  ?  non  is  mos  Romae ,  et  per         Quamuis  ahsurdum  videretur   et 

hanc  vanitatem  homo  se  palam  re-  inane  ,  aut  ipsi  Antoniam  nomen  et 

texisset.  Aliud  omnino  verbi  fuisse  periculum  commodavisse .'KoAo\^hvL% 

suspicor  :  seruabat^fue ,  jactabatque,  peracute  :  aul  inani  spei  j^ntaniam, 

aut  tale.  Lips.  Jactabqt  placet  Hein-  Hi  tales  homines ,  si  ad  criticam  serio 

sio.  Ern.  Bip.  reddunt,    amabat ,  sc  dedissent ,  quid  non  pervidissent  ? 

maxime  colebat.  £t  tamen  nos  Pelci  placemus  nobis 

Magni  operis  sacrum.  Pichena  ex  in  hac  machsera.  Lifs*  Qaod  nunc  est 


486  ANNALIUM  ^•^•^^. 

tur ,  aut  inanem  ad  spem  Antoniam  nomen  et  periculam 
commo<lavisse ,  aut  Pisonem ,  notum  amore  uxoris,  alii 
matrimonio  se  obstrinxisse  :  nisi  si  cupido  dominandi 
cunctis  adlectibus  flagrantior  est. 

LIV.  Sed  mirum,  quam  inter  diversi  generis,  ordi- 
nis,  setatis,  sexus,  dites,  pauperes  taciturnitatc  omnia 
cohibita  sint ;  donec  proditio  coepit  e  domo  Scevini:qiii 
pridie  insidiarum  muito  sermone  cum  Antonio  Natale^ 
dein  regressus  domum,  testamentum  obsignavit ;  promp- 
tum  vagina  pugionem  ^  de  quo  supraretuli,  «vetustate 
obtusum  »  increpans ,  «  asperari  saxo  et  in  mucronem 
ardescere  «  jussit ,  eamque  curam  liberto  Milicho  man- 

93.  j4ut  inanem  ad  spem  Anioniam,  Aut  inani  spei  Jnt,  cod.  Agric.  qaod  LipsiiB 
landat ,  ut  conjecturam  Agricolae.  Med.  aut  inane  aut  spem,  Forte  aitt  inania  ad 
spei,  Sic  alibi ,  inania  beili,  honofis ,  famae ,  —  93.  MiUto  sermone.  Pato ,  usus  mdto 
sermone. 

in  textu ,  drbetur  Pichenae ,  qui  sic  deret  incautis  tjui  corda  minanda 

correxit  e  Flor.  lectioae  aut  inane  verhis,  Qua:  non  posteHtas ,  quce  non 

aut  spem ,  quae  est  etiam  iu  ed.  pr.  mirabiturcetas,  TanticonsiUumvulgi 

Prius  aut  etiam  est  in  MS-.  Guelf.  poiuisse  taceri  ,    u^t  Jacinus   tam 

Quod  Agricolae  tribuit  Lipsius  pro  grande  tegi?  Et  plura  ,  quae  addit. 

conjectura  ,  est  in   MS.  Agr.  unde  Lips.  Dites  Rhen.  e  Bud.  prius^Vi- 

Ryckius   in   textum  recepit :  quem  tes,  Cf.  H.  2 ,  56. 

sequerer,  si  istins  codicisidoneaauc-  Donec  proditio  coepit.  Plutarcbns 

toritas  csset.  Ern.  V.  et  nolaia  ad  de  Garrul.  9.  longe  aliter  elatam  ct 

c.  55.  ubi  qiiid  simile.  Im  cod.  Agr.  apertam  narrat  conjurationem.  Sed 

vbiautspem ,  in  marg.addilura  i .  m.  ne  tibi  imponat ,  non  islam.  Doplex 

at  ad,  quo  indicatur,  alia  exempla  ^nim  in  Neronem  conjuratio,  Rso- 

babere  inane  ad  spem ;  inde  conjec-  niana  et  Viniciana  ,  ut  auctor  Sne- 

tura  Pichenae ,  tesie  Gron.  Bud.  aut  ton.  36.  Ad  Vinicianam  ergo  refer 

ipse.  illa     Plularrhi     Lips,    Plutarchnm 

Sedmirum,quaminterdiwersige-  quoque  de  Pisoniana  loqui ,  docet 

neris ,  ordinis ,  aitatis ,  sexus  ,  taci-  Ryckius  ex  eo ,  quod  Viniciana  Bene- 

tumitute  omnia  cohibita.  Certe  mi-  venti  conflata  et  detecta,  auctore 

rum ,  in  lubrico  et  praepeli  hoc  ser-  Suet.  Ner.  3o.  Apud  Plutarchum  au- 

monis.  Similc  plane  ,    quod  Clau-  tem  Romae  mentio.  Ern. 

dianus  miratur ,  conspiratione  mili-  JEtin  mucronem  ardescere  jussit. 

tari  in  Ruffinum  '^,  283....  nec  quis-  Lucanus  7,   i3g.  nisi  cotibus  asper 

tjfuam  tanta  de  plebe  repcrtus ,  Pra-  exarsit  mucix).  Forte  tamen  Comc- 


^  ^^«-  LIBER  XV.  487 

davit.  Simul  adfluentius  solito  convivium  initum  :  ser- 
vorum  carissimi  libertate  et  alii  pecunia  donati.  Atque 
ipse  maestus  et  magnae  cogitationis  manifestus  erat , 
qiiamvis  laetitiam  vagis  sermonibus  simularet.  Postremo 
«  vulneribus  ligamenta ,  quibusque  sistitur  sanguis ,  pa- 
rare  »  eundem  Miiichum  monet ;  sive  gnarum  conjura- 
tionis  et  iiluc  usque  fidum,  seu  nescium  et  tunc  primum 
adreptis  suspicionibus ,  ut  plerique  tradidere  de  conse* 
quentibus.  Nam ,  cum  secum  servilis  animus  prsemia 
perfidiae  reputavit,  simulque  imm.ensa  pecunia  et  poten- 
tia  obversabantur,  cessit  fas  et  salus  patroni  et  acceptae 
libertatis  memoria.  Etenim  uxoris  quoque  consilium  ad- 
sumpserat ,  muliebre  ac  deterius.  Quippe  ultro  metum 

94.  Pararc  eundem  MUichum  moneU  Locus  mire  corruptus.  Puto  paret  exhiheatque» 
—  95,  Utpleiique  tradiderede  consequentibus,  Deconsequentibus  yi^eXxiT  AeXmdxan  ^ 
«t  glossa.  Aliler  Grotius.  —  96.  iVa/n  cum  secum,  Elegantius  sit ,  Namque  ut  secum, 

lius  :  et  mucrone  ardescere  jussit.  nonnulli   pariiebatur.    Qnid    Teri  , 

Gron.  In  mucronem  Tacito  dignius  quaero.  Lips.  Primum  est  MS.  Bud. 

puto.  J.  Gronovius  comparabat  e  alterum  Flor.  et  Guelf.  tertium  ed. 

c.  63.  membris  in  eum  pallorem  al"  pr.  Barar^  Puteol.  edidit ,  nescio  an 

hentibus.  H.  i ,  43.  in  casdem  ardere.  e  MS.  Ern.  Forsan  e  cod.  Genuensi. 

Et  ea  lectio  est  in  MS.Flor.  (Agr.  Hiller.Rac.  34-  conjicit  %ame/ita... 

ct )  ed.  pr.  Ceteri  scripti  et  edd.  usquc  sarcire. 

ad  Bernecc.  sine  praepositione.  Ern.  £t  Htuc  usque  fidum.  Sic  MSS. 

Sic  Bud.  Flor.  ( Bud. )  Guelf.  edd.  ante  Rhen. 

Magnce   cogitationis   manijestus.  omnes  :  in  hujus  ed.  primum  compa- 

Seneca  in  Controv.  2,5,  ( i3. )  ly-  ret  hucusque ,  quod  vitio  operarum 

ranruis  suspicatus  est^  sive  isti  ali-  invectumputo.  Sedid  tenuereomnes 

4juid  excidit ,   siue  magna  consilia  usque  ad  J.  Gronov.  Ern. 

non  hene  vukus  tegit,  LiPs.  -f^  consequentibus,  Grotius  con- 

Vagis  sermonibus.  Cod.  Agr.  va-  jiciebat  conscientibus.  Male.  Tradere 

jiis.  Sed  vagi  sermones  et  ap.  Clau-  est  historicorum.  Intelligo  de  scrii)- 

dian.  in  Probi  et  OL  Cons.  i. ,  3i .  et  toribus ,  qui  post  illa  tempora  vixcre 

vagus  rumor,  H.  3 ,  25.  ac  scripsere.  Sic  Cicero  dixit  conse- 

Parare  eundem  Milichum,  Sen-  quens  et  poslerum  tempus  synony- 

tentia  apta  est  :  tamen   libri  illud  mice.ERN.Brot.  explicatdeistOrum 

verbi  redarguunt  :  quorum  partim  mandatorum    consequentiis.  Heins. 

sartiehat  eundcm ;  alii,  pardebatque ;  pr o  glossa  habct . 


488  ANNALltJM  l'l'^^ 

intcntabat,  «  multosque  adstitisse  libertos  ac  seryos,  qui 
eadem  viderint :  nihil  profuturum  unius  silentium :  at 
praemia  penes  unum  fore,  qui  indicio  praevenisset. » 

LV.  Igitur,  coepta  luce,  Miliclms  in  hortos  Semlia- 
nos  pergit :  et ,  cuin  foribus  arceretur ,  «  magna  et  atro- 
cia  adfcne  v  dictitans ,  deductusque  ab  janitoribus  adli- 
bcrtum  Keronis,  Epaphroditum ,  mox  ab  eo  ad  Nero- 
nem ,  ^  urgens  periculum,  graves  conjurationes , »  et  ce- 
tcra ,  quae  audicrat  coii jectaveratque ,  docet.  Telum  quo- 
que  in  necem  ejus  paratum  ostendit,  accirique  reum 
jussit.  Is  raptus  j^er  militcs  et  defensionem  orsus,  «  fer- 
rum,  cujus  argueretur,  olim  religione  patria  cultum, 
et  in  cubiculo  habitum  ac  fraude  liberti  subreptum,» 
respondit.  a  Tabulas  testamcnti  saepius  a  se ,  et  incusto- 
dita  dierum  obscrvatione,  signatas.  Pecunias  et  libertates 
servis  etante  dono  datas,  sed  ideo  tunclargius,  quia, 
tenui  jam  re  familiari  et  instantibus  creditoribus ,  testa- 
mento  diffideret.    Knimvero  liberales  semper    epulas 
struxisse  ct  vitam  amoeriam  et  duris  judicibus  parum 
probatam.  Fomenta  vulneribus  nuUa  jussu  suo,  sed,  quia 
cetera  palam  vana  objecisset ,  adjungere  crimen ,  ut  sese 

97.  Qui  eadem  viderinu  An  audieiint?  —  98.  Graves  conjurationes.  ConjurtUos 
Med.  et  Agric.  Lege  graifes  conjuratus,  Rara  vox  ,  sed  proba.  Gui  similes  GronoTini 
collegil  in  Obscrvationibus.  —  99.  Struxisse  el  vitam  amoenam,  Struxisse,  egisse 
enim  vitam  cod.  Agr.  Latet  aliquid.  Lege ,  ut  yitat  amoenum.  —  100.  Adjungert  cri- 
men,  Malo  id  jungere  ^  vel  adjungere  id  crimen  ,  cui. 


In  hortos  Servilianos.  Cf.  H.  3 , 
38.  Suet.  47  • 

Epaphroditum.  Qui  a  libellis  fuit. 
de  quo  Suetoniiis  Neron.  49-  Et  Do- 
mii.  14.  Est  ille  ipse ,  cui  nobilis  ser- 
Tus  Epictctus  fuit.  Suidas  et  Arria- 
nus  1,1.  Lips. 

Adjungere  crimenvisum  se....Ja~ 
cere.  ^on  erat  hoc  crimen,  fomenla 


parasse  ;  sed  conjurasse.  Itaque  le- 
gam,  crimini,  cujus  se  pariier  in- 
dicem  et  testemjaceret.  Et  verolibri 
etiam  quidam ,  facerct ,  praefeniat. 
LiPs.  Mihi  sedet ,  Acidaliura  rem  aca 
tetigisse  :  adjimgere  crimen,  cujus. 
i.  adjicere  hanc  quoque  calumoiani, 
quam  et  deferat  ipse ,  et  sibi  tanquam 
tesli  credi  velit.  Gron.  Lectio ,  qn» 


A.r.B...  LIBERXV.  489 

pariter  indicem  et  testem  faceret.  »  Adjicit  dictis  cons- 
tantiam.  Incusat  ultro  « intestabilem  et  consceleratum, » 
tanta  vocis  ac  vultus  securitate,  ut  labaret  indicium,  nisi 
Milichum  uxor  admonuisset, «  AntoniumNatalemmulta 
cum  Scevino  ac  secreto  collocutum,  et  esse  utrosque 
C.  Pisonis  intimos.  » 

LVl.  Ergo  accitur  Natalis  :  et  dlversi  interrogantur, 
w  quisnam  is  sermo ,  qua  de  re  fuisset?  »  cumexorta  sus- 
^picio,  quia  non  congruentia  responderant  :  inditaque 
-  vincla.  Et  tormentorum  adspectum  ac  minas  non  tulere. 
Prior  tamen  Natalis,  totius  conspirationis  magis  gna- 
:  rus,  simul  arguendi  perltior ,  «  de  Pisone»  primum  fa- 
:  tetur.  Deinde  adjicit  «  Annaeum  Senecam , »  sive  inter- 
:•  nuntius  inter  eum  Pisonemque  fuit ,  sive  ut  Neronis  gra- 

10 1.  Cum  exortti  suspicio.Tovte  ,  cum,  exorta  suspicione ,  quia  non  congruenlia 
••   responderant ,  indita  utiique  vincula,  —  102,  Sitfe  intemunlius  fuit.  Cod.  Agr.  iSiVc 
fuia  inlern..,.fuerit* 

in  textu  hodie  est ,  inductd  est  a  Pi-  pate/acta  credens.  nonut  (etinBud.) 

.  chena,iitconseiitaneascriptur£eMS.  obtinuerat,  ante,  Notuni  et  creber- 

Flor.  eademqueestinMS.Agr.  (nec  rimum  Tacito  dicendi  genus.  Lips. 

"^  exingenio  Agr.  ut  Pich.  putabat. )  Secreta  etiam  MSS.  Flor.  (  Bud.  ) 

,  ante  jamprolata  et  probata  a  Modio  Guelf.  ed.  pr.  quod  recepit  Brote- 

ep.  1 5.  At  MS.  Flor.  Jac.  Gron.  con-  rius.  Ern. 

tendit,   potius  Acidalii  conjecturae  Ergo  accitur  Natalis.  Sic  MSS. 

fevere.Est  in  codice  /;  «W.Ex  quo.  Flor.  Guelf.  Agr.  edd.  ante  Rhena- 

ego    neque  ut  sese  neque  ciijus  se  num  omnes,  qui  (eBud.)  edidit  ^c- 

eruain.  Est  enim  lusisse  :  unde  qui-  ciftw. Vetus  cum  Ryckio  rcstituimus. 

f\aitn   liber  Gronovio  citatus  etiam  Ern. 

i^abuit  jussisse.  MS.  Guelf.  edd.  a  Cum  exorta  susp.  Bud.  tum.  Mox 

^uteol.  omnes  usque  ad  Pichenam  c.  Agr.  Sedtorm.  adsp. 

Xjisum  :  se...facerc.  MS.  Bud.  vixis-  Conjurationis.Sichi^mvL&.AxFiot. 

«se.  ed .  pr.  dixisse.  Pariter...Jaceret.  Bud. et edd .  vet.  conspirationis. Dein 

^RM.  Ex  lectione  Bud.  vixisse  Rhe-  Bud.  male  ma^s  ignarus.  Vro  peri- 

^anus  conjiciebat  leg.  nixum  se  p.  £/or  Faernus  dabat  ^araf/or,  sed  si- 

iftd.  et  l.  f.  mul  mutat  arguendi  in  arguenti.  Pri- 

^c  secreto  collocutum.  Farnes.  se-  caeus  in  urgenti,  scil.  Neroni.  Bip.  le- 

creta,  et  ad  oram.  Seneca.lSion probo.  gunt  arguendi promptior.  Lall.  aper^ 

Siatim  e  libris  edidi ;  An  cunctajam  tior,  quod  placet ,  quippe  proxime 


490  ANNALIUM  *•';■!?• 

^^  A.  C.  6b. 

tiam  pai-aret,  qui  infensiis  Senecae,  omnes  ad  eum  opprK 

mendum    artes  conquirebat.    Tum ,    cognito  Natalis 

indicio,  Scevinus  quoque,  pari  imbecillitate ,  an  euncta 

jam  patefacla  credens  nec  ullum  silentii  emolumentam, 

cdidit  ceteros.  Ex  quibus  Lucanus  Quinctiannsque  et 

Scnecio  diu  abnuerc.  Post,  promissa  impunitate  cor- 

rupti ,  quo  tarditatem  excusarent ,  Lucanus  «  Atillam 

matrem  suam,  »  Quinctianus   a  Glitium  Gallum,> 

Senecio  «  Annium  Poilionem,»  amicorum  praecipuos, 
nominavere. 

LVII.  Atque  interim  Nero  recordatus  y  Volusii  Pro- 

culi  indicio  Epicharin  adtineri,  ratusque  muliebrecor- 

pus  impar  dolori ,  a  tormentis  diiacerari »  jubet.  At  il* 

lam  non  verbera,  non  ignes ,  non  ira  eo  acrius  torquen- 

tium ,  ne  a  femina  spernerentur,  pervicere,  quin  objecta 

denegaret.  Sic  primus  quaestionis  dies  contemptus.  Pos- 

tero,  cum  ad  eosdem  cruciatus  retraheretur  gestamine 

sellae ,  (nam  dissolutis  membris  insistere  nequibat)  vin- 

clo  fascise,  quam  pectori  detraxerat,  in  modum  laquei 

ad  arcum  sellae  restricto  j  indidit  cervicem ,  et ,  corporis 

pondere  connisa ,  tenuem  jam  spiritum  expressit  :  da- 

rioi  0  exemplo  libertina  mulier,  in  tanla  necessitate,  alie- 

nos  ac  prope  ignotos  protegendo ,  cum  ingenui  et  viriet 

eqiiitcs  romani  scnatoresque,  intacti  tormentis,  caiissima 

ad  viilg.  accedcns.  Sic  Cic.  pro  Mur..  Gestamine  sellce.  Eadem  saeTitia 

25.  ut  seniperjidt  apertissimus.  est,  quam  tangit  Ammianus  29,  2., 

Quinctianus.  Bud.  Quinlilianus.  Promiscue  juuenes  alii^ue ,  membris 

Glitium  Gallum.  Ita   scribendum  omnibus  capti,   ad   supplicia  sellis 

nomen  ,  non  Glicium.  Frequens  in  gestatoriis  ducebantur.  Lips.  Defas- 

lapidibus  GUtiorum  mentio.V.  Grut.  cia  pectorali  mulierum^  quae  et  stro- 

in  ind.  Sed  Glitii  quoquc  Galli  epita-  phium  dicitur,  v.  quos  citaTi  in  Clav. 

phium,  ante  duosaecula  Veiisreper-  Cicer.  in  strophiiim.  Ern.  Cf.  Nod. 

tum,  exhibet  Nardinus  in  Veiis  ant.  Marc.  i4  9  B. 

2 ,  2.  Cf.  thes.  Ital.  ant.  t .  8.  parte  3 ,  Connisa.  6ud.  connixa, 

p,  56.  Senatoresque  intacti  tormentisAl* 


tlT  LIBER  XV.  49^ 

suorum  quisqae  pignorum  proderent.  Non  enim  omit- 
tebant  Lucanus  quoqueetSenecio  etQuinctianus  passim 
conscios  edere ,  magis  magisque  pavido  Nerone ,  quam- 
qiiam  multiplicatis  excubiis  semet  sepsisset. 

LVIII.  Quin  et  urbem  ,  per  manipulos  occupatis 
:  moenibus ,  insesso  etiam  mari  et  amne ,  velut  in  custo- 
diam  dedit.  Volitabantque  per  fora ,  per  domos ,  rura 
t  quoque  et  proxima  municipiorum ,  pedites  equitesque, 
-  permixti  Germanis ,  quibus  fidebat  princeps ,  quasi  ex- 
temis.  Continua  hinc  et  juncta  agmina  trahi  ac  foribus 
i  hortorum  adjacere.  Atque,  ubi  dicendam  ad  caussam 
•  introissent ,  «  laetatum  erga  conjuratos ,  sed  fortuitus 
i  sermo  et  subiti  occursus  ,  si  convivium ,  si  spectacukim 
'  simul  inissent , »  pro  crimine  accipi  :  cum,  super  Nero- 
i  nis  ac  Tigellini  ssevas  percunctationes ,  Fcnius  quoque 
i  Rufus  violenter  urgeret ,  nondum  ab  indicibus  nomina- 

;    Farnes.  oplime. Vatic .  intactis»  li tera  rexisse,  et  TuUum  hilariorem  fioxisse 

*  ima  redundante.  Ex  quo  fonte  vul-  ad  adventum ,  aspectum ,  obitum  , 

5   gatus  error ,  in  tantif.  Res  clara.  In-  occursura ,  alloquium ,  dictum  ,  ges- 

Agni  laude,  ait,  dignanda  libertina  tum  motumyealicujus.  Nihilhicsus- 

malier ,  quae  toties  pressa  constanter  pectum.GRON. Lastatum M S.  GueJf» 

^   indicare  abnuerit  ignotos  :  cam  yiri  cd.  pr.  In  ed.  Pnf .  est  hatatum,  ml\o^ 

•t  8enatores  etiam  proxima  pignora  operarum  ;  sed  id  serratum  usque  ad 

sua  proderent  sine  tormentis.  Lips.  Rhenanum  ,  qui  lastatum  (e  Bud.) 

j   J/iiaca*p]acueratante  Faerno,  Agr.  restituit.  Vcrum  post  dedi  sed  for- 

IfUactis  eiiam  MS.  Flor.  ed.  pr.  At  tuitus  sermo,  ut  est  in  MS.  Gueif, 

MS.  (Bud. )  Guelf.  in  ta/itiV  vitiose,  et  aliis  ap.  Broterium  edd.  pr.  Pu- 

ttt  oinnes  edd.  a  Puteol.  usque  ad  teol.  Ap.  Beroaldum  vitio  operarum 

Lipsium.  Ern.  irrepsit  si  ( nam  alioqui  sequitur  Pu- 

Carissima  suorum  quisque  pi^no"  teolanum ) ,  quod  temere  propaga- 

,  rum  pixnierent.  Sic  recte  MSS.  FJ.  tum  est.  Sensus  est ,  non  modo ,  lae- 

Giielf.  edd.  ante  Rhen.  omnes  :  qui  tatum  esse  erga  conjuratos,  crimen 

(e  Bud.)  dedit  cari^sima  quoque  s.  p.  erat ,  sed  etiam  cum  iis  forte  coJIo- 

VetusrestituitPichena.ERN.  InBud.  cutum  ctc.  Variat  deinde  orationem 

legitur  pignora,  etipeT^iiySiconviuiumeicNonmodo 

LcBtalum  erga  conjuratos,  Arri-  omitti  ante  *eflf ,  supra  jam  vidimus, 

eisseaiiquandoquacumqueoccasione  estque  non  rarum  in  Tacito.  Ern. 

diiquamcconjuratisjfrontemcxpor-  Sijbrt,  sermo  eat  et  in  Bnd.  et  bo- 


492  ANNALIUM  "^H^; 

tus ,  sed ,  quo  fidem  inscitiae  pararet  y  atrox  adversus 
socios.  Idem  Subrio  Flavio  adsistenti  adouentique,  an 
inter  ipsam  cognitionem  destringeret  gladium ,  caedem- 
quc  jxitraret ,  renuit  infregitque  impetum  jam  manum 
ad  capulum  referentis. 

LIX.  Fuere,qiu  prodita  conjuratione ,  dum auditor 
Milicbus,  dumdubitatScevinus,  hortarentiu-Pisonem, 
w  pergere  in  castra ,  aut  rostra  escendere ,  studiaque 
militum  et  populi  tentare ,  si  conatibus  ejus  conscii  ad- 
gregarentur,  secuturos  etiam  integros  :  magnamque 
motae  rei  famam ,  quae  plurimum  in  novis  consiliis  va- 
leret.  Nihil  adversum  hoc  Neroni  provisum.  Etiam 
fortes  viros  subitis  terreri ;  nedum  ille  scenicus ,  Ti- 
gellino  scilicet  cum  pellicibus  suis  comitante,  arma 
contra  cierel.  Multa  experiendo  confieri ,  quae  s^nibus 

iu3.  Assistenti  annueniique.  Innuentique  cod.  Agric.  Deinde  malo  jamjam  mama^ 
ad  capulum.  —  104,  Multa  experiendo  confieri,  Expediendo  Yolnerat  Tacitns.  «/»■ 
menta  arcu  expedire  Adq.  6 ,  43.  expedire  consilia  H.  a  ,  Sa.  et  3  ,  ^3.  vide  Adda- 
lium  ad  H.  3,-99.  '^^^'^  expediri  jubet  H.  4>  83. 

niim  sensum  exhib^t.  Praestat  tamen  mdsset ,  numeraturum  se  dicebat,ui 

sed.  Bip.  mallent  et.  parum  refert.  omnes  scripti  ;  sed  et  ibi  contra  li- 

Sed  quo  fidem.  Acid.  et  Freins-  bros  Lambinus  edidit  m/iuisjer;  male, 

beni.   mallent   et  q.  f.   Mox  Bud.  ut  judicant  Gruterus  et  Passeratius. 

slrini^eret.  Rcperit  tamen  Broterius  innuenlique 

Retinuii,  infreiritque.FaieTnvLsdu'  et  in  tribus  alii»  MSS.  Ebji.  Bad. 

dum  renuit  legebat  ,  probaturque  annuenti, 

a  quibusdam  libris ,  et  rectum  est.  Rostra  escendere.   Libri  scripti. 

Annuerat  Flavius ,  iste  renuit.  Lips.  Lips.  Vulgo  ante  conscendere»  Erk- 

Renuit  MSS.  Flor.  et  alii,  ed.  pr.  Sic  Bud.. 

(  At  Bud.  retinuit  infregit  imp.  Sed  Multa  conjieri,  Sic  bene  e  Flor 

re/mzt  probatetiamPricaeusadApuL  (  et  e4»  Ven. )  Pichena   pro  fieri; 

Met.  6,  p.  3oo.  Pichena  putat,  scrip-  quod  est  in  omnibus  aliis.  Mox  BfS. 

lum  fuissc  rennuit  indeque  ortum  re-  Guelf.  consociorum  male.  V.  ad.  4> 

tinuit. )  PauUo  ante  Ryckius  e  MS.  33.  Verbo  corporibus  respicitur  ai 

Agr.  dedit  innuenti ,   ut  placuerai  tormenta,  quae  pauca  corpora  per- 

Acidalio.  At  etiam  annuere  pro  i/i-  ferre  ac  vincere  possunt.  Post  crvr 

nuere    dicilur,    ut   ap*  Cicer.  pro  ciatu  pro  dativo  accipiendum.  At' 

Quint.  c.  5.  Simulatque  sibi  luc  an-  que  etiam  ed.  pr.  cruciaudy  sicot 


I 


---«•  LIBERXV.  495 

ardua  videantur.  Fiustra  silentium  et  fidem  in  tot  con- 

scionim  animis  et  corporibus  sperari.  Cruciatu  aut  prae- 

mio  cuncta  pervia  esse.  Venturos ,  qui  ipsum  quoque 

vmcirent ,  postremo  indigna  nece  adficerent.  Quanto 

laudabilius  periturum ,  dum  amplectitur  rempublicam , 

dum  auxilia  libertati  invocat.  Miles  potius  deesset  et 

plebes  desereret;  dum  ipse  majoribus,  dum  posteris,  si 

vita  praeriperetur ,  mortem  adprobaret?»  Immotus  his 

^  et  pauUulum  in  publico  versatus ,  post  domi  secretus , 

animum  adversum  suprema  firmabat ,   donec  manus 

"  militum  adveniret ,  quos  Nero  tirones  aut  stipendiis 

"*  recentes  delegerat.  Nam  vetus  miles  timebatur ,  tan- 

'  quam  fevore  imbntus.  Obiit, abruptis  brachiorum  venis. 

'* -Testamentum  foedis  adversus  Neronem  adulationibus 

*  amori  uxoris  dedit :  quam  degenerem ,  et  sola  corporis 

^  forma  commendatam ,   amici  matrimonio  abstulerat. 

^  Nomen  mulieris  Arria  Galla  j  priori  marito ,  Domitius 

-  loS.  Animis  et  corporibus  sperari,  Pnlo  in  tot  consciorum  animis  et  terroribus 
*perari.  H.  a,  i3.,  Nec  ullis  ietroribus ,  aut  morle  constantiam  vocis  egregias  mu" 
itwit,  ubi  alii  tortoribus,  —  »06.  Nomen  mulieri  Arria  Galia,  Lege  Arria  GallcB  et 
Domitio  SUio,  Yid.  Ann.  5,  i. 

«od*  Reg.  Ekn.  Bud.  consciorum,.»..  Animum  Jirmabat,  Sic  recte  MS. 

cruciatu.  Flor.  edcl.  vett.  ante   Rheo.  (qui 

Miles  potius  deesset.  Delevi  dum  [  e  Bud.  ]  dedit  firmat ,  quod   est 

et  punctum  feci ,  ut  Acidalius  vole-  etiam  in  Guelf.   cf.  c.  5i.  extr.  ) 

t>at ,  quia  non  moJo  sic  MS.  Flor.  sequitur  enim  adweniret  :  pro  quo 

«ed  etiam  (  Bud. )  in  quo  male  ma-  rectius  esset  aduenit,  Restituit  l*i- 

nus  sec.  supra  adscripsit  ^m.  Atque  chena.  Contra  bene  moi  Rhcn.  ( ex 

ita   plane  sensus  desiderat.   Melius  ingcnio)  edidit  to/7^ua/7i.  £dd.  supc- 

csse  deseri  a  milite  et  plebe ,  et  reip.  riores  omnes  et  MS.  Guelf .  (et  Bud.) 

^anssa  mori  cum  gloria.  Mox  immo-  quamquam.  Ebn. 

mus  his  e  MS.  Guelf.  ed.  pr.  dedi  pro  Recens  stipendiis.  Heins.  malebat 

iis»  IUa  est  Comeliana  formula.  Ern.  stipendii ,  ut  4  >  52.  recens  prasturce , 

ISud.  inmotus  his,  Sic  solet  iste  co-  sed  et  illud   ex  ipsius  ingenio.  Cf. 

^ex.  Mox  habet  quis  Nero,  puto  quit  notata  ad  i ,  4 '  • 

pro  guHfus.  Sed  bene  vu)g.  Nomen  mulierisi  Sic  omnes  scr. 


/q4  annalium  ty^9. 

■  */^  A.  C.  nb. 

Silus :  hic  patientia ,  illa  impudicitia ,  Pisonis  infamiam 
propagavcre. 

LX.  Proximam  necem  Plautii  Laterani,  consulisde- 
signati,  Nero  adjungit ,  adeo  propere,  ut  non  airapledi 
liberos ,  non  illud  breve  mortis  arbitrium  permitterd 
Raptus  in  locum  servilibus  poenis  sepositum ,  raann 
Statii ,  tribuni ,  trucldatur,  plenusconstantis  silentii,  nec 

et  edd.  non  m"lien  ^  iit  Acidalio  pla-  urbe ,  Justiniani,  1.  34.  C.  Dedooa 

cebat.  Atria  MS.  (Bud. )  Guelf.  ed.  tion.  Decimum,  sn^burbannmCartl» 

pr.  Puteol.  j4rna  ed.  Beroald.  seqff .  ginis  Proconio ,  (  *  de  bello  Vaodi, 

omnes ,  nescio,  an  e  liJiris  scr.  Etiam  18. )  Septimum ,  Hostiense,  Synii» 

Atrii  et  Attice  reperiuntur.  SUius  chi  villa,  ep.  6,8.  QuartumLiimi^ 

Rhen.  (e  Bud. )  sqq.  MSS.  Guelf.  apud  eundem  9,  64.  Quartumhk 

at  MS.  Flor.  Silus ,  ed.  pr.  Silius.  lionis ,  ap.  Martialem  3 ,  20.  Credo, 

£dd.  ante   Rhen.  filius ,  male.  De  fuissc  extra  portam  EsqoiLnaai  :(t 

cognomine   Silus   y.   Drakenb.    ad  odorari   yideor   corraptioDem  eJM 

Liy.  32,  28.  Ern.  yerbi  in  commentatore  Horatii,ii 

Breve  mortis  arbitrium,  Profecto  Cruquius,  sedulae  indus.rix  iotn^ 

breve.  Nani  Nero  mori  jussis  non  pres ,  eum  edidit  ad  Epod.  5.  Ettpi^ 

amplius  quam  horarium  spatium  da-  linus  mons  Romas  ex  septem  mod- 

hat,  Lips.  bus.  Hinc   Esquilina  porta  RoM 

Servilihus  pcenis  sepositum.  Disce  dicitur,  ad sessorium,  ubiceriuserd 

ergo  clare,    lector  ,  locum  certum  locus  seputchrorum  ad  coT^ora  jm' 

fiiisse  in  poenam  servorum  viliumque  penim  aut  sceieratorum  liliunui* 

capitum.  Qucm  illum?  Sestertium,  comburendn^ajitcanibusprojicitnk' 

ut  opinor.  Itaenim  locus,  non  Romae,  Legcrim  ad  sestertium.  Sical  in  viu 

sed  extra  urbcm,  ubi  cruces,  pati-  Cypriani  :  Cum  venisset  ad  eumlo' 

buladcfixa,  cadavera  abjecta,  alia-  cutrt ,  qui  dicitur  Sextus,  quaxioA 

que  quae  ad  supplicia  plebis.  Plutar-  urhe   milliari.    emendatum  ab  aliif 

chus  in  Galba  28.  T«y  Ji  rstxjSat  toic  recte ,  sextertius.  Lips. 

TlatTpojSfou    ittti     Outrtxxiou    JovXots  t*leruis  constantis  sHentii.Y.^xpi 

iJe^pnTAyro.  A«t|8otT»c  cfi  Uuiot ,  xot/  "viri  niortem  plenius  Arrianuscki' 

'jrattTflt  Tpo^jroy  cu%i<rkfAtyot  Jtati  xa^u-  cripsit  1,1,  AatTipatiroc  tic  «» 'P^fl 

^pftrotVTffC,   ij?p*4**    ?   ''■o^c   afTTO   t5?  *iXffW^3-fic  w'Wo  tou  Nipwiroc  «'TOxi^*' 

KttiTaifuy    KOXetlofjLiyout   ^etYetToZa-tv.  M^^^^vaH  ,  f«T«irfltc  Tpat^^iiXor,  xAiTW 

*0  cTf  TOTTOc  2«rTipT*or  KdtXfff  Tfltf .  £x-  T'»'?  ,  **'  '"■?•«  fltuTnv  Tiv  irXtiyMii^ 

tra  urbem ,  dico  ,  is  locus  ( errant  ^fv»  <yf vo^«viiv   i w'  oXf^yov  tf-wvixw* 

quide  gemoniissuspicantur)  velno-  3""C  ,  'Tratxiv  ffsTff/vffv.   Axxi  x«u  »« 

minis  argumento.  Sic  enim  diclus,  'TrpoTffpov,  '7rpo^fx3"ovTi  ^EirA^fOoi^ 

quia  semitertio  ab  urbe  milliari.  Ea  t»  efmXiv^if^t»  tou  Nipwvoc,  KaitH' 

quidem  ratio  appellandi  recepta  Ro-  xpfvctvTf  ati^Tov  virlp  tov  a-vyKfoufSr 

juanis.  lu  Septimum  palatium  sub  vatf ,  *'Av  Tid-fXo»,  (^nrh ,  if»  m^ 


\^'  LIBER  XV.  495 

)  objiciens  eandem  conscientiam.  Seqiiitur  co^des 
Senecae,  laetissima  priucipi,  non  quia  conjura- 
nanifestum  compererat ,  sed  ut  ferro  grassaretur , 
)  venenum  non  processerat.  Solus  quippc  Natalis 
3nus  prompsit  :  «  missum  se  ad  aegrotum  Sene- 
ti  viseret  conquereretuique ,  cur  Pisonem  aditu 
?  melius  fore ,  si  amicitiam  familiari  congressu 
ssent.  »  Et  respondisse  Senecam  :  h  sermones 
i  et  crebra  colloquia  neutri  conduccre  :  ceterum 
i  suam  incolumitate  Pisonis  inniti. »  Haec  ferre 
>  Silvanus ,  tribunus  praetoriae  cohortis ,  et ,  (i  an 
latalis  suaque  responsa  nosceret,  n  percunctari 
n  jubetur.  Is,  forte,  an  prudens ,  ad  cum  diem 
ipania  remeaverat,  quartumqne  apod  lapidem^ 
ano  rure ,  substiterat.  Illo  propinqoa  vespera 
is  venit  et  villam  globis  militnm  sepsit.  Tum 

yufuu  cohortis.  Thbumus  m  mtorim  cohertis  cod.  Arr. 


excelsam  aDimojn  et  sopra         Ex  CamjMmia.  Ubt  «ztreniif 

anc  leiTeoam  fecrm !  Lips.  nis  oraltas  finH ,  rarior  in  aola ,  ct 

itioms  mani/KVUun  ctnnpe"  pientiae  timdut  ocrmpaUu,  EpitiifLm 

S.  Fior.  OxoD.  Doo  habeot  ibt  et  Quatstkfnet  Saturalet  mb  boe 

/n.i  !acet<pi/?  J.GroooTio,  tau\mt  aUmctM.  iM%. 
'ufeuu.i   conjurafionit .  et         Qnartum^bespiiiiiapiiiem.  In  f  illa 

cotjurationitm\6iHenmU  •■>  \oawtini,  «t  toImiA,  ^ni  vi' 

^^m^rt.f  beoecljci.  rpfe  tam  nolHft  fcripierc.  $«d  aoU^, 

Acjti-^  ij^itrr  afijectirmn  qnia  XooKatnni  Uimf^isu  aberat  et 

o  ani^erbio  :  io  «aho  erit  ^nodecuno  fere  ktpide.  yim  u  trac' 

x*>>.  MoT  uti  M.SS.  Flor.  tns  eo  rersns  htscmvfm.  ^oMenta* 

'•?.  Ex..v    Bwi   hai^t  mtf*  nns  diceretJiir.  Lxr» 
:•:  «Kfyf^ror .  Mox  %S  f.  ^»         flUmm  ^Ms  mdiitmm  tepm.  Gt^^ 

IMlz  *z£TruM*tet.  Um  non«Mw  MSS.  Vu  'A^-  Ii*l  ; 

Li  :«'^:;rr  ».Ss^  r<i»«  Li' »-  GneCi.  «L  pr. «nde  t*hi^K m^m  4s$^ 

ra-jj  iJi^^^flilRa».  «ij«r.  tMLar^i.  Sit   «t  cj*1    1!*«-  «  Owfc 

->  '^ia  w I wiT. f  »^»£- n/3r ,  ArAKa.  Ad m*mi"\sinrm  sMw  nrf- 

!>   »1:  *iii    i*'*T*i  JMb^.  feit  -  ad  «iwfcru&»   imiv»i  »u  « 


io8.  Seque  ratione  valeludinis  et  amore  quietis  excusauisse.  Haec  lectio  miiiiiM 
fuit  sollicitanda ,  ctsi  aliter  scripti ,  etiam  cod.  Agric.  •—  109.  Redilum,  Beditu»* 
tribuno  cod.  Agric. 


496  ANNALIUM  \-y^ 

^^  A.  C  66. 

ipsi,  cum  Pompeia  PauUina  Uxore  et  amicis  diiobus 
epulanti ,  mandata  imperatoris  edidit. 

LXI.  Sencca ,  «  missum  ad  se  Natalem  conqueslum-  i 
que  nomine  Pisonis ,  quod  a  visendo  eo  prohiberetur,  {\ 
seque  rationem  valeludinis  et  amorem  quietis  eicusa- 
visse ,  »  respondit.  «  Cur  salutem  privati  hominis  inco» 
lumitati  suae  anteferret ,  caussam  non  habuisse.  Nec 
sibi  promptum  in  adulationes  ingenium.  Idque  nUlli 
magis  gnarum,  quam  Neroni,  qui  saepius  libertalem 
Senecae ,  quam  servitium  expertus  esset.  »  Ubi  haec  a 
tribuno  relata  sunt ,  Poppaea  et  Tigellino  coram ,  quod 
erat  saevienti  prlncipi  intimum  consiliorum,  intenogat: 
wan  Seneca  voluntariam  mortem  pararet?»  Tumtriba- 
nus,  «nuUa  pavoris  signa,  nihil  triste  in  verbisejus 
aut  vultu  deprehensum, »  confirmavit.  Ergo  «regredi 
et  indiccre  mortem  »  jubetur.  Tradit  Fabius  Rusticas, 
wnon  eo,  quo  venerat ,  itinere  reditum ,  sed  flexisseaJ 
Fenium ,  praefectum ,  et  expositis  Caesaris  jussis,  anob- 
temperaret^   interrogavisse  j  monitumque  ab  eo,  ut 


i. 

i 

1 


( 

8( 


\ 


Cum    Pompeia    PaiUlina  uxore,  va/.  e£  amore^.  Sed  sub  5  puocU»»  ll« 

Quam    Dobilissimain  femiDam   Dio  positum  deleDduin  indicat  et  lcg* 

appellat    :   filiam   fortean    Pompeii  ratione, 

PauUiDi,  qui  supra  consularis  dici-  Nec  sibi  promptum.  Ipsedese» 

tur ,  et  yectigalibus  publicis  praepo-  NeroDcm.  Non  bLmdiar  auribus^ 

silus.  LiPs.Moxavwe/ic^oMSS.Fior.  nec  enim  mihi  hic  mos  est,  MiJ^ 

Guelf    a  mau.  sec.  edd.  vett.  aDte  riin  veiis  ojjendere,  cfuam  pldCt^ 

Rhen.Ryck.Gronov.Rhenanus(Bud.  adulando.  LiPs. 

secutus)  deleverat  praepositionem ,  Nutlapauorissigna,hۤehsK:c0 

quae  et  MSS.  tribus  ap.  Broterium  sequentibus  :  et  admitte,sodcs,cJ* 

abest.  Item  seffue  FL  (Bud. )  Guelf.  lumnias  Dionis  Lips. 

ed.  p^.  quod  restituit  Picheoa.  Guelf.  Itinere  redituni ,  scd.  MS.  Gnel^ 

etiam  ratione  et  amore  ut  edd.  ante  i^ddilum,  MS.  ,Reg.  et  ed.  pr.rf^fi" 

Pich.  praeter  pr.  Ern.  Bud.  rationes  turum,  Ern.  Bud.  reditum. 


\ 


A;^-»-  LIBERXV.  497 

sequeretur;  »  fatali  omnium  ignavia.  Nam  et  Silvanus 
ter  conjuratos  erat ,  augebatque  scelera ,  in  quoium 
tionem  consenserat.  Voci  tamen  et  adspectui  pepercit. 
tromisitque  ad  Senecam  unum  ex  centurionibus ,  qui 
necessitatem  ultimam»  denuntiaret. 
LXII.  Ille  interritus  poscit  "  testamenti  tabulas  : » 
,  deneganle  centurione,  conversus  ad  amicos , «  quando 
eritis  eorum  referre  gratiam  prohiberetur ,  »  quod 
lum  jam  et  pulcherrimum  habebat ,  «  imaginem  vitae 
lae  relinquere,  w  testatur  :  «cujus  si  memores  essent, 
Dnarum  artium  famam ,  tum  constantis  amicitiae ,  la- 
iros.  M  Simul  lacrimas  eorum,  modo  sermone,  modo 

aio.  Bonaiwn  artutm ,  famam  tcun  constantis  amicitia  iaturos,  Forle  bonarum 
m  artium  famam  ,  tum, 

Quod  unumjam  et  tamen  pulcher-  Bud.  hebat  yitiose  pro  habebat,  Cer- 

nutm.  Et  tamen  MS.  Flor.  ( et  ed.  tatim  habeat  recepere  post  Ryckium 

en. )  tesle  J.  Gron.  Guelf.  ed.  pr.  et  J.  Gron.  Brot.  Lall.  Bip.  Verum 

ceterae  ante  Rhon.  qui  ( e  Bud.  )  recte  monet  Ern.  jactanliam  istam 

cil  jam  tamen  et.  Pichena  velut  e  ingenio  Senecae  non  convenire.  Sunt 

S.  Flor.  et  ed.  Puteol.  jam  atta-  ergo  verba  Taciti,  quod  literis  mu- 

-n ,  quod  falsum  est ,  et  seculi  sunt  tatis  indicavi ,  servato  habebnt,  quod 

(Qen    omues  usque  ad  Ryckium  ,  Ern.res.ituit,  etdelelo/a/7ie/2,  quod 

i  velut  e  Flor.  dedit  jam  tamen  scnsum  turbat.  Sic  sentit  et  Hiller. 

^c/t.Sede«fa/we«restituitJ.Gron.  Rac.  i5. 

ilii  vero  illud  tamen  friget :  et  alias        Cujus  si  memores  essent  etc,  Faer- 

'citas  et  pro  at  saepe,  scd  semper  nusdelebat  bonarum  artium  :  at  Mu- 

le  to/we/i :  unde  vereor,  ne  exyV//M  retus  et  AcidaJius  pro  tam  legunt 

natum  sit.  Deinde  haheat  e  Flor.  tum ,  quod  placet  Ryckio ,   esique 

idere  Ryckius  et  J.  Gron.  Con-  illo  lenius,   placuitque  viro  docto 

^ciivus  hic   quidom  melior,   sed  in    marg.   Gryph.   Melius,  opinor, 

hcret  esse  deberet,  non  habeaty  deleatur.  Ern.  Sic  D.  de  Lamalle. 

'*H  procedit  prohiberetur.  Ttaque  Bud.  pro  tam  liabct  jam.  Bip.  sub 

•^et//t  servavi,  quod  e  Taciti  per-  ea  voce  latere  putant  asternum  et 

•ladiclum  accipe  :  nam,  si  Seneca  bonarum  artium  uncinis  includunt, 

^isset,  jactantiusforet :  quareetiam  tanquam  spuria.  Mihi  seciis  -^  idetur. 

■heat  displicet.  Aliis  quoquc  locis  Si  imaginem  vitae  suae  intueantur  et 

'^s  indicativos  vidimus ,  quos  dixi  sequantur  amici ,  fore  spoudet  uiori- 

cipiendos  esse  e  persona  narrantis,  turus  Seneca ,  ut  et  bonarum  artium 

saepe  etiaiii  apud  Liviuiu.  Ern.  tlconstantisaniiciticejlimamferant. 

2.  32 


4u8  ANNALIUM  *"'|^»- 

^^  A.  C.  66. 

intentior,in  modum  coercentis^  ad  firmitudinemrevO' 

cat ,  rogitans ;  w  ubi  praecepta  sapientiae  ?  ubi  tot  per 

annos  mcdltata  i*atio  adversum  imminentiaPCuienim 

ignaram  fuisse  saevitiam  Neronis  ?  Neque  aliud  super- 

esse  ^  post  matrem  fratremque  interfectos ,  quam  Qt  lii 

educatoris  praeceptorlsque  necem  adjiceret. »  1] 

LXIII.  Ubi  haec  atque  talia  iu  commune  disseniit, 

complectitur  uxorem,  et,  paullulum  adversus  pneseQ- 

/ 

:  1 1.  Et pauUiilum  adversus prasentem  foftiludinem  moUilus,  Forte,  etpaaHdm 
tidfersus  prasentemformidingm  molitus.  adversus  prmsenlia  alibi  qaoqae.JfM/vtii^ 
ai.  Hist.  t  ^  5.  3,  4o.  aa.  3,  a6.  ii ,  ao.  aliter  GroooTins.  Possiset;,^vti<iM2(M<Mffik 
adnfersus  prcesenlem  formuUnem,  molitus  cod.  Agr. 

Sic  demum  pleous  loco  sensus  cods-  robur  etiam  hortatur.  Lips.  Scriboi' 

tar.  Ergo  incidendum  post  essent ,  AvLm,pauUulumaduersuspnatxi» 

non  post  artium  ,  et  pro  tam  legen-  Jormidine  moUitus  diximtisOki) 

dum  tum,  Is  hujus  particulae  usus  ao.  Gron.  Nempe  adversuspraesen- 

admodum  frequens  est ,  omisso ,  cui  tenl  nxorem  mollitus  est  cogiUtiiK 

alias  respondit ,  cum  yel  tum  prioris  periculi ,  in  quo  ipsa  esset  Qni  e< 

membri  percommodus  et  loco  aptissinHtf**' 

yelut  in  commune,  Semper  mihi  sus.  Sed  nescio,  cur  advergosf»" 

yisum  est  frigere  to  vehu ,  nec  ulla  sentem  dixerit ,  et  quae  yia  isti  Terii>>  ■% 

caussa  est,  cur  addatur.  Vere  enim  Nam  et  ante  prsesens  erat,  elJ"^  |l 

ista  in  communc  disseruit.  £cce  MS.  ciebat  eam,  Contra,  etsi  fero,  (<  |!! 

Guelf.  habet  ultro,   i.  e.  insuper,  credo  Senecam  molHtum  paollnlB» 

amplius,  alia  plura  disseruit.  Sed  fuisse  :  homo  enim  erat  et  sensa  i»] 

MS.  Reg.  non  habet  velut»  Itaque  manitatis  non  yacuus  :  tamen  ^ 

cum   Broterio  delevi.  Ern.    Bene.  non  satis  cohaerere  yidentur  mol'^'''^ 

Deest  in  Bud.  et  orat.  Itaque  fateor  mihi  plM^ 

Adversus  prceseruem  formidinem  molitus,  quod  in  MS.  Guelf.  ete^ 

moUitus.  Liber  Flor.  Jbrtitudinem  :  pr.  extat,  et  haud  dubie  e  scrip*'' 

quod  Pichena  explicai ,  contra  inge-  sumptum  a  Mureto.  Broterinssic*^ 

uitam   ac  praesentem  fortitudinem.  jn  MSS.  duobus  reperit.  MoUn'^ 

At  egojbrmidinem  retineam  :  sed  a  uersus  Jbrmidinem   elegantissim"* 

Seneca  amoliar  in  uxorem  ,  legam-  genus  loquendi,  quod  a  HlMrariise^ 

que  moUitam.  Quod  si  de  Sencca,  non  credo.  Ila  sensus  optimnsp'''* 

legam  ;  aduersus  prcesenlxa /brmi-  cedit.Quaedamincommunedixerst' 

diiie  moUiUis.  Nimirum  adspectu  illo  jam  .quaedam  proprie  uxori  dictaros* 

complexuque  amatae  et  amantis  uxo-  cam  amplectitur.  Hic  vero  mofcW^ 

ris ,  et  cogitatione  instantium ,  sensit  humanus  animus  aliquo  timorc.n*' 

metus  aliquos  niotus  ;  sed  compres-  de  sc ,  sed  de  uxore  ,  quam  aflJ«b>^ 

fcit  et  evicit.  Statimque  uxorem  ad  vehemenler.  Sed  noi^  vult  scotin 


::c.t^-  LIBERXV.  4c)9 

ari  fortitudinem  mollitus ,  rogat  oratque ,  « temperaret 
>lori ,  nec  aeternum  susciperet ,  sed  in  contemplatione 
tae ,  per  virtutem  actae  ,  desiderium  mariti  solatiis 
mestistolerarct.  »Illacontra,  «  sibi  quoque  destinatam 
ortem,»  adseverat,  raanumque  percussoris  exposcit. 
ura  Seneca ,  gloriae  ejus  non  adversus ,  simul  amore , 
3  sibi  unice  dilectam  ad  injurias  relinqueret :  «  vitae , 
quit ,  delinimenta  monstraveram  tibi ,  tu  morlis  decus 
avis :  non  invidebo  exemplo.  Sit  hujus  tam  fortis  exitus 
mstantia  penes  utrosque  par ,  claritudinis  plus  in  tuo 
le. »  Post  quae  eodem  ictu  brachia  ferro  exsolvunt. 
meca ,  quoniam  senile  corpus  et  parvo  victu  tenuatum 

>tQmistuiii  ,ne  obsit  confirmaturo  Ne  ceternum  susciperel.  Quid  hic 

orem.  Tgitur  contra  molilur  pug-  turbent  aut  rescribant,  nescio  ;  cre- 

-que  opprimere  ,  ne  erumpat.  Sic  ber  et  velut  ex  formula  sermo  erat 

Virgil.  iSneas  4  >  332.  ohnixus  de  aterno,  id  cst  magno  et  insolabili 

'«iw  sub  corde  premehat.  Tandem  dolore.  Lucretius  3, 92 1 . . ..  ceternum- 

■ica  rejert.  His  de  caussis  non  du-  que  NuUa  dies  nobis  masrorem  epec^ 

avi  recipere.  Idem  placebat  viro  tore  tollet,  In  lapidibus  :  JEtemo 

cto  in  marg.  Gryph.  recepitque  dolore  adflictus.  Rogat  ergo  parcc  et 

oterius.  Mollita  pro  molita  ctiam  modice  ,  id  est  sapienter  ,  dolere. 

5«  Guelf.  H.  1 ,  73.  Add.  ad  i4 ,  Lips. 

.  apud  Terent.  Heaut.  2,  2,  11.  in  Paruo  victu  tenuatum.  Cuilibet  in 

tt.  edd.  quibusdam  esl,  dum  mo^  mentem  veniat  parco ;  nam  parcus 

ntur  pro    moliuntur,  Ern.   Bud.  victus    cui   ignotus  ?    Itaque    cum 

Ig.  cxprimit.  Mihi  lectio  Pichenae  J.  Gron.  in  Flor.  vidisse  se  testatus 

tior  videtur.  Eam  recipio  cum  Bip.  csset ,  primum  scriptum  fuisse ^arco^ 

ftogat  oratque .  Bud.  orat  rogatque.  deinde  deieto  verbo  inscriptura  par- 

^emperaret  dolori ,  ne  ceternum  po,  et  ipse  et  Ryckius  (  et  Heins.  ) 

^ciperet.he^endvoaitemperaretdo-  recepere  parco.  Ego   ser^o  paruo, 

**em   asternum  suscipere.  Vide    2.  Nam,  ^arvwwvic^w/wdici  posse,  nec 

bs.  20. Gron. Recte.  DoloremMS.  J.  Gronovius  negat :  Et  dicitur  h.  1. 

•  Guelf.  Ern.  Flor.  temp.  dnlorem  melius,  (piain parcusjn&m  nonsolum 

^' susciperet,  Inde  emendaiio  GtO"  parum  cibi  sumpsisse  indicat,  sed 

*Vu  ,  recisa  una  literula.  Sed  bene  eliam  tenuem ,  levem,  a  quo  parum 

ibet  vulg.  quod  et  in  Bud.  Pro  ne  nutrimenti  ac  succi  venerit,  ut  noster 

Dien  recte  cum  Heinsio  neu   vel  ipse  narrat  supra  c.  45.  ubi  persim- 

fve,   vel   cum  Bip.  nec  ponetur.  plicemvictum  \ocRi:  qmestparuus ^ 

^Uem.  Gronovium  sequitur.  Bud.  non  pnrcus.  Porro  non  illa  recen» 

ox  delenimenta.  manus  fuit,  quae  pro  parcus  parvus 

02* 


fc. 
Senc 

ki 

m 

(110 


5oo  ANNALIUM  f"-j;^- 

A.  L.  Qb. 

lenta  cffugia  sanguini  praebebat ,  crarum  quoqueelpo- 
plituin  venas  abrumpit.  Saevisque  cruciatibus  defessus, 
ne  dolore  suo  animum  uxoris  infringeret,  atque  ipse, 
visendo  ejus  tormenta  ad  impatientiam  delaberetur, 
suadet  in  aliud  cubiculum  abscedere.  »  Et  novissiDH) 
quoque  momento  suppeditante  eloqu^ntia,  advocatis 
scriptoribus ,  pleraque  tiadidit,  quae,  in  vulgus  edita 
ejus  verbis ,  invertere  supersedeo. 

LXI V.  At  Nero ,  nuUo  in  Paullinam  proprio  odio,  Im 
ac,  ne  glisceret  invidia  crudelitatis,  inhiberi  mort^mljiKli 
imperat.  Hortantibus  militibus ,  servi  libertique  obli-  Iffjs 
gant  brachia,  premunt  sanguinem ,  incertum  an  ignaiiB. 
Nam ,  ut  est  vulgus  ad  deteriora  promptum ,  non  de-  ll 
fuere ,  qui  crederent ,  «  donec  implacabilem  Neronem 
timuerit ,  famam  sociatae  cum  marito  mortis  petivisse: 

rescripsit,  sed ,  ut  ipse  fatetur,  yetus.  pro  inuertere  forsan  leg.  conjicit  «»• 

Nempc  librarius  scripserat  parco  ,  serere  vel  injerre,  Heins.  inserUat. 

dein  cum  rursus  inspexit  exemplar  Inhibere  niortem,  Ita  primosedi- 

suum ,  \idit  parvo.  Itaque  correxit.  dit  Freinsh.  e  conjectura  Rhenani, 

Ed.  pr.  habet   cum  parvo  v.  Fuit  idque  omnes  secuti  sunt  exempluio, 

forte  in  MS.  tum.  Ern.  Bud.  part^o.  praeter   Ryckium.  Imperat  abest  a 

Suadet  in  aliud  cubiculum  absce-  MSS.  Flor.  (  Agr. )  Bud.  ed.  pr./»i- 

dere.   Abscedere  MS.  Guelf.    edd.  hiberi  contra  habent  omnes  scr.  rt 

ante  Rhen.  omnes.  Rhen.  e  MS.  Bud.  edd.  unde  suspicio  non  levis,  iMpt- 

abscederet,  quod  omnes  secuti  sunl.  rat  potius  excidisse.  Quia  Broteriiu 

Ern.  In   Bud.   est  abscederet  nov^.  inhiberi  imperat  in  tribus  MSS.  re- 

lineola  t5  r  imposita ,  quam  vidctur  perit,  habentque  edd.  Put.  Riviietc., 

non  attendisse  Rhen.  unde  ad  sequa-  cum  ipso  recepi.  Inhiberi  est  impe- 

ces  ejus  error  defluxit.  diri.  Ern.  Quum  codd.  habeant  w- 

Inuertere  supersedeo  Meis ,  adeo-  hiberi ,  sat  clare  patet ,  omissiiin  esse 

que  aliis  verbis  narrare.  Inuertere  imperat,  quod  in  aliis  bene  supple- 

idem  est ,  quod  commutare ,  commu-  tur. 

tai is  verbis  dicere  :  non  pervertere ,  IncerUim  an  ignarxe.  I.  e.  an  ita jam 

corrumpcre  ,  ut  accepit  Rhenanus,  e  sanguinis  nimia  detractione  defe- 

qui  propterea  malebat  innectere.  Sic  cerit  animo ,  ut  non  intelligerel  « 

oratio  conuersa  et  mutata  ap.  Cicer.  sentiret ,  sibi  obligari  brachia.  Nullo 

Partit.  c.  7.  i.  e.  aliisatque  aliis  ver>  modo  cum  Acidalio  tentandiuu  ii^ 

his  expressa.  Ern.  Hiller.  Rac.  i5.  ^atce ,  pro  m»^^.  £rn. 


\ 


* '^V?'  LIBER  XV.  5oi 

inde,  oblata  mitiore  spe,  blaiidiinentis  vitae  evictam :  » 
i  addidit  paucos  postea  annos ,  laudabili  in  maritum 
3moria ,  et  ore  ac  membris  in  eum  pallorem  albenti- 
s  ,  ut  ostentui  esset,  multum  vitalis  spiritus  egestum.- 
aeca  interim ,  durante  tractu  et  lentitudine  mortis , 
itium  Annaeum ,  diu  sibi  amicitiae  fide  et  arte  medi- 
lae  probatum ,  orat ,  «  provisum  pridem  venenum ,  » 
o  damnati  publico  Atheniensium  judicio  exstingue- 
itur ,  «  promeret  :  »  adlatumque  hausit  frustra ,  fri- 
lus  jam  artus ,  et  clauso  corpore  adversum  vim  veneni. 
)stremo  stagnum  calidie  aquae  introiit ,  respergens 
oximos  servorum ,  addita  voce  :  w  Libare  se  liquorem 
um  jovi  LiBERATORi.  Exiu  balueo  illatus ,  et  vapore 

12.  MuUitm  vitalis  spiritus  egeslum,  ViaWm  multo  v.  sp.egesto. 

Mitiore    spe,  C    Agr.    meliore.  morti  ^  et  ut  sanguis  efHueret,  velut 

ssa.  vencnumin  calidum  corpus  permea- 

^t  leniitudine  mortis.  Sic  MSS.  ret.tStog^/zwmautem.intellegit^o^ww, 

elf.  (  Bud. )  et  aliiap.  Broterium  :  opinor.  Lips. 

.  Put.  Riv.  Lips.  sqq.  At  \ett.  Lihare  se  iiquorem.  Iia  Thraseas 

'iudine,  vitiosc.  Tractu  durante  moriturus  i6,  35.  Libemus,  inquit, 

sanguinis  :  qui  dicitur  trahi ,  cum  Joui  Liberatori.  Caussa  viris  magnis, 

venas  emittitur.  Sensus  :  cum  hujus  in  supremis  joci,  a  moreGrae- 

guis  nimis  diu  flucret  tardeque  ciae,  qui  discessuri  e  convivio  liba- 

inderetur,  adeoquc  nimis  lentam  bant  Jovi  Servatori.  Sic  isti  e  vita  , 

rlem  fore  appareret. £rn.  Jovi  Liberatori.  Athenaeus  i5,  5.  in 

^e/ie/iwm,  <7ao.  Cicutam.  Lips.  fragmento  ,  quod  Canterus  ,   olim 

•'rigidus  jam  arlus.   Sic   habent  amicus  noster,   publicavit  :   t5  Sk 

S.  Flor.  Bud.  Guelf.  ed.  pr.  Ita-  fxttk  JtlirfOf  KtKpetfAhm  nffuTt»  irfOT- 

cum  J.  Gronovio  recepi ,  cum  JiJo/xiyta  iroTn^i»  Afor  XotTtipet  (mxi- 

serlim  et  Tacitus  et  alii  historici  •youo-f.Suidasin^A^ot^-ot/  ^ai/u,  "Ed-oc 

c    graecismum    non     refugiant.  tl)(^of  oi  Trety^eitoi ,  fxiTk  th  t^ilirvof  nri- 

.F.Gron.adH.  i ,  ^^.et  J.Gron.  r«v  'Ayet^ou  Acti/tAOvoc ,  iirt^fo^oZyrte 

h.  L  MSS.  Flor.  et  Bud.  etiam  kKfetrov  ,    Keti  touto  xiytty  ''Ayet^^ou 

o   corpore,  Ultima   verba  male  Aetfyuovoc.  "Axxoi  Jt  ^eta-t  t»  nrfuTOf 

tlcrus  pro  glossa  habet.  Ern.  nroTfiftoy  out«  T^iyia-^ett ,  ;t»p/Ji^3-flti 

'tagnum  calidce  aquce.  Non  solet :  (i«  /uixxovTfc ,  Af oc  SwTiip oc.  Addc  huc, 

cribitipse,  in  omnemvitam  bal-  si  vis,  plura  ab  fc^rasmo  in  Chil.  a, 

se  abstinuisse  :  scd  nunc  usurpat  8 ,  i.  in  Prov.«Se7Vtt/ori  tertius,  Lips. 

num  et  poslremum,  maturandae  Balneo  iUatus,  Sicco  et  Jaconico, 


5o2  ANNALIUM  *-^-«!9- 

A.  lyla  00. 

cjusexanimatus,  sinc  uUo  funcris  solenni  crcmator.  Ita 
codicillis  praesaipscrat ,  cum  ctiam  tum  praedives  el 
praepotcns  suprcmis  suis  consulerct. 

LXV.  Fama  fuit,  Subrium  Flaviiim  cum  COTturio- 
nihus  occulto  consilio,  ncquc  tamcn  ignorante  Seneca, 
destinavisse ,  «  ut ,  post  occisum  opera  Pisonis  Neronem, 
Piso  quoquc  intcrficcrctur ,  tradcreturque  imperium  Se 
nccae,  quasi  insontibus  claiitudine  virtutum  ad  sum- 
mum  fastigium  delccto. »  Quin  ct  vcrba  Flavii  vulga- 
bantur  :  «non  rcfcrrc  dcdccori,  si  citharoedus  demove- 
rctiir  ct  tragoedus  succederct  :  »  quia ,  ut  Nero  cithara, 
ita  Piso  tragico  ornatu  cancbat. 

LXVl.  Cctcrum  militaris  quoque  conspiratio  non 
ultra  fcfcUit,  accensis  indicibus  ad  prodendum  Fenium 

1 13.  Qunsi  insofUi  sub  clarUudine,  Cod.  Agr.  Bene.  sub  crimine  H.  a,  a6.Misoitfift. 
cod.  Med.  *-  1 1 4.  Non  referre  dedecori,  Dedecoris  opiuor.  Ut  rejert  meas  el  demO' 
vetur  idem  cod.  Agr. 

ut  videtur  :  nam  addit  vapore  exani-  et  ed.  pr.  insontibus :  unde  PicbefU 

matum ,  acri  illo  et  ardenti.  Lips.  M ox  conjicit  insontiet  clar.  i'.  ut  jam  coo- 

perscripserat  cdd.  Pnle6\.BeT.  A]c.  jecerat  Acidalius.  £rn.  Bip.  adri- 

Ern.  Bud.  prescripserat.  piunt  insontihus  Flor,  cod.  quod  op- 

Ciun  etiam  Uim  prtedive^  etc.  Hoc  timc  convcnit.  Intelligitur  ab  inso^ 

esl,  qnosscripserat  eotempore,  quo  tibus  ( crimine  necati  Neronis)  ^ 

adhucdivitias,  potcntiam,  haberet,  lecto.    Habet  insontiUts  et  pr.  ed. 

nondum  dcmotus  cura  rerum  pubL  Amat  noster  omittere  praepositiooes 

Nam  morte  denunciata  non  licuissc  e,injab.Sic6,^i.Macedonibussita, 

testamentum  scribere,  supra  vidi-  *  Bud.  insonti. 

mus.  Pro  etiam  tum  Heinsius  et Ryc-  Si  cidiar.  demoveretur.  Sic  J. Gron. 

kius  eiiam  num,  qua  correctione  et  e  Flor.  bene  i3,  i^*  demouet  Pd- 

alibi  usi  snmus.  Ern.  lantem  cura  rerum  :  ex  quo  loco  et 

Occisum  opera  Pisonis.  Sic  MSS.  alium    siipra   correximus.   Conseo- 

Flor.  Guelf.  ed.  pr.  Restiluit  primus  tiunt  MS.   (  Bud. )  Guelf.  ed.  pr. 

Pichena.  Superiores  ceterae    omnes  Etiam  sine  libris  corrigeDdus  loatf 

ope.  (Bud.  o^erc.  )  Mox  insonti  cla^  erat.  Non  referre  dedecori  est  non 

ritudine  virtulum ,  ( h.  e.  propterea  ,  minui  dedccus ,  non  prodcsse  ad  d^ 

quod    virtutibus ,    sine    cujusquam  decusminuendum.ERN.Ryck.  <&(&- 

noxa,  ad  eamclaritudinem,  dignita-  con*  habet  pro  genit.  adjectiyi  so- 

temque  venisset  )  scripti  et  edd.  om-  baudito  quid. 

ncs  praeler  Flor.  qui  habet  insontib" ,  Accensis  quoipte  indicibus  adpro- 


*-?^9-  LIBER  XV.  5o5 

A.  G.  oo. 

Rufum,  quem  eumdem  conscium  et  inquisitorem  non 
,  tolerabant.  Ergo  instanti  minitantique  renidens  Scevinus, 
w  neminem ,  »  ait ,  u  plura  scire ,  quam  ipsum. »  Horta- 
turque  ultro,  a  redderet  tam  bono  principi  vicem. »  Non 
vox  adversum  ea  Fenio,  non  silentium  j  sed  verba  siia 
praepediens  et  pavoris  manifestus,  ceterisque ,  ac  maxime 
.  C^rvario  Procuio  equite ,  ad  convincendum  eum  connisis , 
jussu  imperatoris  a  Cassio  milite ,  qui  ob  insigne  cor- 
poris  robur  adstabat ,  corripitur  vinciturque. 

LXVII.  Mox  eorundem  indicio  Subrius  Flavius  tri- 
bunus  pervertitur,  primo  « dissimilitudinem  morum» 
ad  defensionem  trahens,  «neque  se  armatum  cum  iner- 
mibus  et  effeminatis  tantum  facinus  consociaturum  :  » 
;  dein,  postquam  urgebatur,  confessionis  gloriam  am- 
plexus  interrogatusque  a  Nerone ,  quibus  caussis  ad 
oblivionem  sacramenti  processisset  :   «  Oderam  te ,  » 

dendiunFeniumRufum,\ocem  quo-  cum  Vario  Proculo.  Ern.  Bud.  prw- 

4jue  addunt MSS.  Flor.  (Bud .)  Guelf .  pediens, 

edd.  pr.  Put.  Ber.  Alc.  Rhen.  etc.  Eorundem  indicio.  E  Flor.  Pich. 

andecasuexcidissepogteaputo.lNam  consenliunt  MS.  Guelf.  (Bud.)  ed. 

in    Lips«  desidero.  Ern.  £x  supe-  pr.  Ceteri  eorum.  Copula  et,  post 

riori  lineahucirrepsisseid  particulae  inermibus  ab  eodem  inserta,  est  et 

puto,  delendum  omnino.  ined.  pr.  item  infra  post  auriga:  ubi 

JRenitens  Sceuinus.  Immo,  reni-  etiam  MS.  Guelf.  etedd.  ante  Rhen. 

dens.  et  statim  ;  redderet  jam  hono  habent.  (Utrobique  in  Bud.  deest.  ) 

principi  vicem.  Lips.  Dudum  sicres-  MS.  Oxon.  etiam  inermis  :  quod  et 

cribere    oportuit.    Nam  sic   ]VISS.  ipsum  recte  diciconsiat,  et  a  nostro 

Flor.  Guelf.  edd.  pr.  Put.  Beroald.  aJibi  hoec  forma  usurpatur,  ut  H.  3, 

In  ed.  Alciati  operarum  vitio  (nam  Q.  Ern. 

Beroaldum  exprimit )  irrepsit  reni-  Ohliuionem  sacrawenti.   Non  te- 

tens^   idque  propagaium  usque  ad  meresacranientimentio.  Nammilites 

Pichenam.  Lipsium  modcstia  critica  sub  impp.  ante  omnia  jurabant  in 

impediit  in  textu  reponere  renidens,  principis  salutem.  Pulchre  Arrianus 

Adeo  saepe  magni  yiri  errata  typo-  i,  i4>  ?  7»  @«^  «J«f  Kiii  m/jiac  o^vv»v 

graphica  per  modestiam  non  audent  opxoy ,  oTov  oi  a-TfttTiatTeti  nru  Keiia-Apt, 

tollere.  £rn.  Khen.  renitens  e  Bud.  'AKK"  iaihoifMV  Tiiy/Jtta-^o^opitty  hetfA- 

yerha sua praspediens, 'M.S.Guelf.  jSfltvovTfj  o^vuot/o-i  ,    '7r«vTo»v    'TrpoTi- 
a  maD.  sec.  propediens,  Ilem  mox    fjtito-itv  tmv   tow  Kdt/Vapo;   o-»T»aiciy, 


J 


5o4         '  ANNALIUM  *-y* 

■  A-  L.  uD. 

inquit  :  r^nec  quisqiiam  tibi  fidelior  militum  fiiit^dmn 
amari  mtMuisti.  (Misse  aepi ,  postf|uam  parricida  matris 
et  uxoris  et  auriga  et  histrio  et  incendiarius  extilistij  |1> 
Ipsa  retuli  verba,  quia  non,  ut  Senecae,  Milgata  eranl 
Nec  minns  nosci  decebat  miiilaris  viri  sensus  incomptos 
et  validos.  INihil  in  illa  conjuratione  gravius  auribus 
Nercmis  acxridisse  constitit,  qui ,  ut  faciendis  scelerilws 
promptus,  ita  audiondi,  quae  faceret,  insolens  eraL 
Poena  Flavii  Veiauo  Nigro  tribuno  mandatur.  Isproximo 

Ter lull .  allusit  docte,  ut  solet,  de  Co-  Rhenano  incomptos^sed  validos.Uru 

ronaniiliiis  ii.  u  i  dissuadet  Chris-  Iiumo  et  firmatur  MS.  Giielf.  edd. 

tiano  militiam!  Cretiimu^ne  ^  huma-  rett.  omnibiis  :  nec  mutandumerai 

num  sacramentum  tiivino  superduci  a  Pichenasinelibris,  et^e^indacen' 

licere?  et  in  alium  dominum  respon-  dum ,  quod  omnes  deinde  secuti  saX- 

derepost  Christum :  etejerarepatrem  Nam  saepissime  Tacitns  et  sic  iHfflil, 

ac  mntrem   et   omnem  proximum  ,  restiluiturque  supra  c.6'J.  Addeoo- 

€/uos  et  iex  lionorari pnecepit  ?  Nam  lata  ad  5 ,  3.  Sed  nimis  multa  exeo- 

expressit  propemodum  formnlamip-  plaobscrvaviinus,  quaenotaresupe^ 

sam  :  quam  attentus  lector  hauriet  e  scdimus.  Ceterum  senteniia  sumpU 

Suet.  Calig.  ib.  De  sornrihus  auctor  rst,  ut  permuliae  aliae,  e  Livio  fi 

fuit^  ut  omnibus  sacra/nentis  adjice-  ^i.,  Aduersus  hasc  TempanU  ortHio 

retur,   Neque  me   liberosque   meos  incomptafuissitilicitur,ceterumnalir 

cariores  haheo .  quam  Caium  etsnro-  tariter  grawis.  Si  esset  mutandum, 

res  ejus.  Ubi  scribondum  aio,  habeho.  scriberem  tamcn  at.  Ern . 

Quod  juramenlum  Dio  etiam  com-  Et  validos.  Haec  desunt  in  Bud. 

municare  cum  senatoribus  videtur,  Rhen.  spuria  credebat ,  et  ieg.  pnia- 

in   acia  jurantibus    anno  novo,  de  hdXsed  incomptos  yTLonsedvatidos^ 

ipso  Caio  69,  g.  n»pi  St  toD  KlyQvo--  ut  Lipsius  refert. 

tou  Tov  T«  rdtiou  a«T»  AXXtt,  ofo-vtp  f^ciano Nigrotribuno.TrihumeT^^ 

h^io-To  ,  Kets  oT/  Keti  0-<|)»v  flti/Tfl»v  veci  interdum  suppliciuni  ipsi  manu  sa» 

t3v  TfKvav ,  nAt  cxtivov  KAt  Tfltf  etJtX  sumebaut.  Uli  suprac.  60.  Lateranus 

^et(  etvTov  ntfQTtp.ita-ova-n ,  &/uLoa-etf,  manu  Statii  tribuni  trucidatur.  coi 

Apposite   ergo  hic   Nero   a  milite  caput  incisumesse,  ex  Arrianodidi* 

quaerit ,  cur,  oblitns  sacramenti ,  per-  cimus.  £t   11,  38.  Messallina  ictu 

dilnm  ire  voluerit ,  in  cujus  salutem  trihuni  transfii^itur.  Apud  Senecam 

juraverat.  Lips.  Post  cum  Broterio  etiam  scriptum  ep.  4-  Caius  Casar 

et  auriga  y  addita  copula  ,   edidi  e  jussii  Lepidum  Decio  trihuno prcebere 

MS.  Corb.ERN.Flor.habet-TToxwo-yv-  cervicem,  Notari   volo.    Nani  alias 

cffTov.  Sed  Bud.  ita  p.  paricida  m.  speculatores  fere  ad  supplicia  su- 

et  ux.  huuriga  ystrio  et  inc.fuisti.  menda  destinati  :  non  insignes  inili- 

£t incomptos, etvalidos.  Asseniior  tes.  Lips. 


iil 

lii 

\ 

k 


*"  ?!9  LIBER  XV.  5o5 

A-  G.  DO. 

agro  scrobem  efifodi  jussit ,  quam  Flavius,  ut  «  humi- 
^m  et  angustam , »  iucrepans ,  circumstantibus  militi- 
^ris  5  w  ne  hoc  quidem , »  inquit ,  w  ex  disciplina.  Admo- 
xitusque ,  fortiter  protendere  peiTicem  :  «  Utinam ,  » 
iit,  «tu  tam  fortiter  ferias.  h  Et  ille  multum  tremens, 
-vim  vix  duobus  ictibus  caput  amputavisset ,  saevitiam 
ipud  Neronem  jactavit ,  «  sesquiplaga  interfectum  a  se  » 
licendo. 

LXVIII.  Proximum  constantiae  exemplum  Sulpicius 
\.sper  centurio  praebuit.  Percunctanti  Neroni ,  «  cur  in 


Scrohem  effodi jussit.y .  Lips.  ad  custodiacapitaamputahauSeiiecSide 

,  6i.  Addc  GruteruminSuspicion.  Ira  i,  i6.,  Damnatus  extra  vallum 

tl)elio,  unde  hic  excerptiis  locus  in  deductus  est,  et  jam  cerficem  por- 

:<3d.  Gionoviorum.  Sed  MS.  Bud.  rigebat  ,    cum  subito    apparuit  ille 

labuit  angustum  :  undc  Rhen.  fecit  commilito    qui    occisus    videbatur. 

fuem  F.  u.   h.  e.  angustum»  quod  Tunc   centurio  supplicio  praspositus 

fcunc  est ,   e  vet.    cod.    protulerat  condere  gladium  speculutorem  jubet. 

J^aernus    et    recepit   Pichcna.    Sed  Et  excrapla  obvia  post  Auguslum. 

puamuis  tamen  est  in  MSS.  Guelf.  Honesiior  autem  pocna  gladii,  quam 

Bud.  edd.    vett.    ante  Rhen.  unde  securis ,  ab  eaque  mente  illam  Anto- 

?reinsh.  conjiciebat  qua  visa.  Ern.  nini Caracallae  vocem  capio ap.  Spar- 

Ne  hoc  q.  inquit,  ex  disc.  Bud.  ne  tian.  4*cumsecuriPapinianusoccisus 

i.  q    ex  d.  inquit,  Tales  trans])osi-  esset  ,    Gladio    te  exsequi  oportuit 

ioncs  frequenles  liabet  ille  codex  ,  meum  jussum,  Xenophon  eleganter 

[uas  notare  nil  attinet.  Semel  indi-  de  Cyri  expedit.  2 ,  6.  de  caede  Me- 

;asse  suiHciat.  nonis  Thessali :  MiTk  Si  tov  t»v  «x- 

Protendere    ceruicem,  Habitum  xav   ^-atvATov  tf-TpatTw-^^Sv   T/^apuS-*/? 

lunc  eorum  ,   qui   gladio  feriendi ,  liro   Beta-txias  ofwiS-atvfV,   ohx  ata-nrs^ 

lescribit  Panegyristes  in  Theodosii  KxUpxo^  **'    «'    Axxot   a-ifATttyoi , 

audstiione ^i. poplitemflectereycer-  i.TFOTfAti^ivrff  Tks    xt^ttxks  ,     oirs^ 

'icem  extendere  ad  pla^am  fortasse  mkxKtvTOi  -S-otvatTAv  «Joxw  «Tv«/,  k^Kkk 

lo/zu/iam.  Quod  supplicii  genus  ta-  ^»y  flt/x/o-S-fif  iv/fltuTov,  «c  -jrovHpoc, 

nen  ignotum  reip.  priscae  :  etiam  in  >XytTdLt  TfXfWTJJc  Tu;^f?v.  Lifs.  Ad- 

[iiilitift.  Ideo  LucanusS,  673..../20/I-  monitusque  est  e  MS.  Flor.  a  Pi- 

•iiim  artis  erat  caput  ense  rotare.  chcna.   sic   et  ed.    pr.    Celeri    scr. 

Coepit  sub  impp.  stalimque  in  cre-  (  Bud,  )  et  edd.  veteres  sine  copula. 

berrimo  usu.  A  militia  coepisse  credo,  Ern, 

et  in   milites  primo  aque  militibus  Sesquiplagainterfectum.Qsi^^lsi 

usurpatum.  Suet.  Calig.  82. ,  Miles,  praeceptum  :  Itajeri,  ut  mori  se  sen- 

decollandi  artifex ,  quibuscumque  c  tiat.  Lips.  Suet.  3o. 


5o6  ANNALIUM  *-^".-?- 

caedein  suam  conspiravisset  ?  »  breviter  respondens , 
«  non  aliter  tot  flai^itiis  ejus  subveniri  potuisse.  w  Tum 
jussam  poenam  subiit.  Nec  ceteri  centuriones  in  perpe- 
tiendis  suppliciis  degeneravere.  At  non  Fenio  Rufo  par 
animus,  sed  lamentationes  suas  etiam  in  testamentum 
contulit.  Opperiebatur  Nero ,  ut  Vestinus  quoque  consnl 
in  crimen  traheretur ,  violentum  et  infensum  ratus :  sed 
ex  conjuratis  consilia  cum  Vestino  non  miscuerant^ 
quidam,  vetustis  in  eum  simultatibus ,  plures,quiapr»- 
cipitem  et  insociabilem  credebant.   Ceterum  Neroni 

II 5.  ViolefUum  el  itifensum  ratus,  Aversatus  forte. 

I 

Subueniri  posse,  l>gi  voluit  ohve-  cito  hausisse ,   supra    notatain  «t 

niri  optimus  et  dociissinius  Faber,  Pofse,  a  RhenaDo  e  Bud.  editnm, 

Sem.  2 ,  i6.  interprelaiurque  lesisti  propagatam  est  usque  ad  PichenaiD; 

et  obviam  iri.  Probabili  per  se  con-  et  aptius  est,   niagisque  consaiUt 

jectnrae  fideni  dfmil  Suetonius,  qui  loco    Suetonii.  Mox    deeeneravm 

ad  haec  ipsa  verba  respiciens  scripsit  MSS.   ed.  pr.  Rhen.  (e  Bud.jel 

c,  36.  Cum  cfuidain  ciimen  uliroja-  seqq.  i.  e.  se  degenercs  et  timidos 

terenturj  no  inulli  elic.mimputarentf  ostcndere.  Denegavere  viliose  Pi*- 

tanquani  aliler  illi  non  possent ,  nisi  teo^  Riv.  Ber.  Alc.  Ern. 
morte ,  succurrere ,  dedecorutojlag^i-        Sed  ex  conjuratis.  Haec  est  leclio 

tiis  omnibus.  Et  clare  Dio  ,  qui  62  ,  vett.  librorum  Flor.  Guelf.  Oiob. 

24.  vcrlit  :  Oti  o(.xxatc  a-ot  jSouS-iitf-flti  elc.  Etiam  ed.  pr.  et  conJuratis,y)r 

oy«  itJuvetfjiiiy,  Senteniia  ergo  animo-  tio operarumpro  ex.  OrdoverboroDi 

sior  tenenda  ,  ex  horuni  scripto  et  est ,  quidam  ex  conjuratis ,  vetustis 

inlerpretamento,  vidctur.  Lips.  Ci-  in  eum  simultatibus,  consilia  oon 

cerodeVerr.  1 ,  S.  ut  et^o  hunc  unum  miscuerant,  plures  etc.  Itaquenoo 

ejusmodi  reum  post  hominum   ine-  dubitavi  recipere  pro  vulgato  co^ 

moriamjmssearburer,  Lui  damnari  j ura ti.  Secvtlus  est  Broterius.  Pr<>- 

expediret.  Seneca  ep.  77.  Hoc  istis  babat  etiam  valde  J.  Gron.  sed  dob 

respondendum  est,  quihus  succursura  recepit;  recepturus ,  haud  dubie,  si 

mors  est.  Noster  6 ,  49*  >  Perpulisset  plurium  librorum  consensum  cogDi- 

juuenem  adea ,  quorum  ejfugium  non  tum  habuisset.  Modus  loquendi  jam 

nisi  morte  iiweniret.  Gron.  Ceterum  supra  notatus  est.  Etiam  infra  c.  71- 

Hbri  variant  inter  potuisse  et  posse.  pro  e  trihunis  Granius  ,  quidam  de- 

Illud  melioribus  libris  nititur  :  est  dere  et  tribunus.  Ern.  Bud.  et  con- 

enim  in  MSS.  Flor.  Guelf.  edd.  pri-  jurati,  quae  copula  sane  male  posita 

niis  :  et  convenit  Gra;cis  Dionis ,  qui  ostendit  aliler  legendum.  Mox  Bad. 

habct  MfJuveiifAny.  Dionem  autem  e  Ta-  Neroni. 


*^^9  LIBER  XV.  5o7 

^  odium  adversiis  Vestinum  ex  inlima  sodalitate  coeperat, 
-  dum  liic  ignaviam  principis  penitus  cognitam  despicit , 

■  iUe  ferociam  amici  metuit,  saepe  asperis  facetiis  illusus; 
<juae  j  ubi  multum  ex  vero  traxere ,  acrem  sui  memoriam 

^^  rdinquunt.   Accesserat  repens  caussa,  quod  Vestinus 
•'  Statiliam  Messallinam  matrimonio  sibi  junxerat ,  haud 

■  iiescius  5  inter  adulteros  ejus  et  Caesarem  csse. 

LXIX.  Igitur  5  non  crimine,  non  adcusatore  existente, 
quia  speciem  judicis  induere  non  poterat ,  ad  vim  domi- 
nationis  conversus,  Gerelanum  tribunum  cum  cohorte 
militum  immittit :  jubetque  «  proevenire  conatus  consu- 
Xis ,  occupare  velut  ar^^em  ejus ,  opprimere  delectam  ju- 
"Ventutem  :  «  quia  Vestinus  imminentes  foro  aedes  deco- 
:raque  servitia  et  pari  aetate  }iabebat.  Cunctaeo  die  munia 
consulis   impleverat    conviviumque  celebrabat ,   nihii 

£x  intima  s,  MSS.  Reg.  Corb.  ed.  habent  Guelf.  Puteol.  Beroald.  Alc. 

pr.  co- /M/?2irt.  Vulgatum  melius.ERN.  At  (  Flor.  et  Agr.  et )  ed.  pr.  indi- 

Bud.  ex  intima.  Quod  rectius  omni-  ciis  ,  Titiose.  Rhen.  (  e  Bud. )  edidit 

■no,  ut  e  seq.  penitus  patet.  Servant  indicii.  Male.  Freinsh.  judicis  resti- 

quoque  Brot.  et  Lall.  Secusvisum-  luit  (  ex  ed.  Ven.).  Deinde  Guelf. 

Bip.  qui  provocant  adMart.  12,  34.  induceiv ,   solenni    varietate.   Ern. 

Ferociam  amici.  Haud  dubie ,  ani-  Bud.  induere.  ^hen.  indicis non  sper- 

mi.  Lips.   Immo  amici  verum  est.  nendumjudicabatRyck.  sed  is  dabat 

(  Sic  6ud. )  Metuebat  hominem ,  qui  indicii. 

etiam  amicus  tamcn  ferocia  in  ami-  Gerelanum  trih*  Reinesius  in  mar- 

cum  uteretur,  EtTacitus  semper  fe-  gine  conjicit  Ceretanum,  Ern. 

rociam  simpliciter  dicit.  Mox  dedi  Decoraque  seruitia  et  pari  cetaie^ 

repens  caussa  e  Guelf.  et  ed.  pr.  et  Existimo,  paedagogia  describit  :  id 

velt.  omnibws,  (Sic  et  Bud.)  quod,  est,  coetuni  eleganlium  puerorum  , 

ut  saepe  alias,  vilio  operarum  mu-  quos  composita  veste ,  facie,capil- 

tatum  in  recens,  in  ed.  Lips,  Ern.  lis,  in  publico  habebant  :  et  ple- 

Statiliam Messallinam.Qnx  postesi  rumque  una  setate.  Sic  dicta,  quia 

Neroni  uxor.  Sueton.  35.  Lips.  Cf.  sub  paBdagogo.  Martialis  3,  56,  3o., 

Ryclc.  ad  2  ,  I.  Et,  pa?dagogo  non  jubente ,  lasciui 

Et  Ccesarem.  Sic  Rhen.  dedit  e  Parere   gaudent   vilUco    capillati, 

Bud.  Legebaiur  prius  ad  C.  PUira  super  istis  in  Excursu  B.  Lips.  . 

Quia  speciem  judicis  induere  non  Copulam  etnon  habet  Bud. 

poterat.  Judicis  verum  est ,  aiquc  ita  Conuiviumque  celebrabat. Sic  MSS. 


Ilfl 

fll 

i 
i\ 
\ 


5o8  ANNALIUM  '      |j;-^!^ 

A.  C.  w. 

metucns ,  an  dissimulando  metu  :  cum  ingressi  mili- 
tcs ,  (( vocai  i  eum  a  ti'ibuno ,  w  dixere.  lUe ,  nihil  demo- 
ratus ,  cxsurgit ,  et  omnia  simul  properantur  :  clauditur 
cubiculo,  praesto  cst  medicus,  abscinduntur  venae,Ti- 
gcns  adhuc  balneo  infertur ,  calida  aqua  mersatur,  nulla 
edita  voce,  qua  semet  miseraretur.  Grcumdati  interim 
custodia ,  qui  simul  discubuerant ,  nec ,  nisi  provecta 
nocte ,  omissi  sunt  ^  postrpiam  pavorem  eorum ,  ex  mensa 
exitium  opperientium  ^  et  imaginatus  et  irridens  Nero, 
«  satis  supplicii  luisse,  »  ait ,  «  pro  epulis  consularibus.» 
LXX.  Exin  M.  Annaei  Lucani  aedem  imperat.  Is, 
profluente  sanguine',  ubi  frigescere  pedes  manusqueet 
pauUatim  ab  extremis  cedere  spiritum  ,  fervido  adbc 
et  compote  mentis  pectore,  intelligit,  recordatus  carilieft 
a  sc  compositum ,  quo  vulneratum  militem ,  per  ejus- 
modi  mortis  imaginem  obiisse  tradiderat ,  versus  ipsos 

1 16.  Exin  Manenii  el  Lucani  casdem.  Sic  cod.  Agr. 

Flor.   Guelf.   ed.    pr.   Rectc.   Nam  Bud.  tamen  omissa,  YitioselicetpT* 

scquitur    exsurgit   sc.    e    convivio.  omissi, 

Non  crgoce^6rflr/t,  utPuteol.  Ber.  JEx  mensa  exitium  opperientkm. 

Alc.  unde  Rhen.  (sed  e  Bud.)  fecit  Non  dubitavimus  servare  ex  mensa, 

celebrat.  Vetus    restituit    Pichena.  quod  e  conjectura  Franc.  Medicis 

E  RN .  recepit  Freinsh.  Firmant  MSS.  Fior. 

u4n  (liss.  metu.  Sic  Rhen.  e  Bud.  (  Agr. )  Guelf.  edd.  ante  Rhen.  om- 

Legcbalur  prius  aut,  nes,  qui  habent  et  mensce,  Rhenanus 

Miserarelur.  Bud.    male   misere-  edidit  cum  seqq.    imminens ,  qnod 

retur.  sane  hic  friget  :  non  imminebat  exi- 

0/«W5i5M/it.  SicMSS.Flor.Guelf.  lium,  sed  opperiebantur  velnt  im- 

ed..Putepl.  quod  recepi,  etsi  alterum  minens.  Ern.  Bud.  habet  in  mense, 

emissi,  qnod  reliquae  edd.  habent,  hinc  emendatio  Rhenani,  cui  vnlg. 

etiam    bonum  sensum    habet.   Sed  ef /72e/i.$£B  enorme  mendum  est  visam< 

omissi  melius  ,  quia  maxime  hic  res-  Secus  judicat  Ryckius.  Non  dubium 

picitur  addiscessumcustodiaG.Omissi  tamen,  quin  ex  mensa  vera  sit  leclio. 

suntergoacustodibus.  Verbumo/wti-  Jj/I,  Annosi.  Sic  feliciter  restituit 

tere  et  nostro  et  aliis  dicitur  de  iis ,  Rhcn.   (ex  ingenio.  )    Libri  omnes 

quae  non  custodimus ,  ut  munimenta  -varie  corrupti  in  hoc  nomine.  Eiu«« 

omittere  4?  5i.  Ern.  Rhen.  emissi.  Tersus  ipsos  reiulit,   Sunt  haud 


( 


»9 
6. 


LIBER  XV.  5o9 

:  eaque  illi  suprema  vox  fuit.  Senecio  posthac  et 
ianus  et  Scevinus ,  non  ex  priore  vitae  mollitia  , 
!li({ui  conjuratorum  periere,  nullo  facto  dictove 
ando. 

Kl.  Sed  compleri  interim  urbs  funeribus ,  Capito- 
ictimis  :  alius  filio,  fratre  alius,  aut  propinquo^ 
lico  interfectis,  agere  grates  deis,  ornare  lauru 
1 ,  gcnua  ipsius  advolvi  et  dextram  osculis  fati- 
Ltque  ille ,  gaudium  id  credens ,  Antonii  Natalis 
arii  Proculi  festinata  indicia  impunitate  remune- 

Miiichus,  praemiis  ditatus,  Consen^atoris  sibi 
,  graeco  ejus  rei  vocabulo ,  adsumpsit.  E  tribunis 
is  Sil vanus ,  quamvis  absolutus ,  sua  manu  cecidit : 

Proximus  vcniam,  quam  ab  imperatore  accepe- 
mitate  exitus  corrupit.  Exuti  dehinc  tribunatu 
;ius,  Cornelius  Martiaiis ,  Flavius  Nepos,  Statius 
ius,  «  quasi  principem  non  quidcm  odissent,  sed 

jue  ille  gaiidium  id  credens,  Id  abcst  a  cod,  Agr.  Foi-te ,  gaudio  ut  vero 
-  iiH.  Vanitate  exilus  corrupit,  An  immanitate?  Forte  postea  occisus. 
ic  Vilellio  :  deformilas  exilus  misericordiam  abstulerat. 

'i3,63S.  jScintfiturat^iilsus,  saepe    Graeci.   Auctor   Homerus  3. 

:   Tulnere  sangiiis  Enticuit  \\i^»tt.  •\,v^ki.,,»AhT9vi  ^ipsosi.  c. 

uptis  cadit  undique  venis.  corpora.  Ern. 

sque  aninice  diversa  in  mem-  E  trihunis  Granius  S.  Bud.  Et  tii- 

ttis  Interceplus  aquis.  Lips.  hunus  Gaius, 

iis  credcbat   intclligi   ver-  Vanitate  exitus  corrupit.  Faernus 

35  —  8 1  .^1 .  velocilate  legcbat  pro  vanitate,  t{nod 

ianus.  Bnd.  Quintiliaruts.  Ursinus  ])robabat.  (  *  et  D.  de  La- 

e  laur:i  dtmiim.DehocTiin  malle. )  Probarem  et  cgo ,  si  libri 

i5,  30(39)  auctoritate  niteretur.  Sensus  enim 

ipsius,  L  e.  Neronis  :  quod  commodus  :  mors  pauUo  post  con- 

asseni  ,    nisi    Pichenani  ad  secuta  irritam  veniam  fecit.  Sed  vul- 

ilisse  vidercui.  Et  est  exqui-  gatum  eodem  modo  accipere  licet : 

tio    hujus    prononiinis  pfo  quamquam  verbum  vanitate  aliquid 

isurpandi ,  cuui  ex  opposi-  amplius  indicare  videtur  ,  hempe  in 

elligi ,  ad  quod  referatur  ,  quo  culpa  fuit  Sialii,  ut  sensit  cliaiu 

3pponunlur  dii  et  ipse.  Sic  Mullerus.  Eax. 


h 
f 

Ql 


5,0  ANNALIUM  ''^ll^' 

tamen  exislimarentur.  »  Novio  Prisco ,  per  amicitiam 
Sencca; ,  et  Glitio  Gallo  atqiic  Annio  PoUioni,  infeima-  |)I 
tis  magis ,  quam  convictis ,  data  exsilia.  Priscum  Anto- 
nia  Flacilia  conjux  comitata  est :  Gallum  EgnatiaMas- 
milla,  magnis  primum  et  integris  opibus,  post  adempds: 
'quae  utraque  gloriam  ejus  auxere.  Pellitur  et  Rufios 
Crispinus ,  occasione  conjurationis ,  sed  Neroni  inyisuSj 
quod  Poppaeam  quondam  matrimonio  tenuerat,  Vir- 
ginium  Fiaccum  et  MusoniumRuAimclaritudonominis 

119.  Jnfamatis  magis.  Forte  insimulatis  yt\  Hamttatis,  nl  16,  14. 

Sed t,  existitnarentur,  Haec  est  iec-  Agr.  Ruffrius,  Sed  v.  la ,  4^.  i3,45' 
tio  omniuin  scriptoruin  ct  edd.  ante        Quas  utraque  gloriam  ejus  auxert, 

Pichenam.  Extimarentur  de  more  Sic  dedimus  e  MSS.  et  edd.  yett* 

flcriptum  in  MSS.  (  Bud.  quoque  )  et  Ante  erat  eis ,  quod  sive  casn  irrep* 

edd.  primis.   Pichena  de  sola  con-  sitjSive  culpaejus,quihocadutrain- 

jectura  dedit  exiimerentur  :   quod  que  pertinere  putabat.  Primumit- 

omncs  post  eum  edidere ,  cum  sit  ab  peri  in  ed.  Lips.  sed  sine  admonitio- 

sententia  alienum.  Si  non  6derunt  ne.  j^WetiamBroteriusedidit.  (*et 

principem,  quare  extimentur  ?  At  D.  de  Lamali.)Ceterumnonnegeni, 

etiam  ii  non  ferendi,  qui  putantur  mihi  qwe  utraque  duriora  yideri. 

odisse  principem.  £rn.  Rhen.  bene  £t  quorsum  additum  utraque  dio- 

extimarentur  rcddidit  existimuren"  mus  ?  An  forte  fiiit  a  Tacito :  m<i§ntf 

tur.  Bip.  praeferunt  extimerentur.  utraquepr. . . .  quce^Loriam  eis  auxere. 

No^fio  Prisco per  a.\n  MS.  Guelf.  £rn .  Bud.  ejus, 
raanus  sec.  Nasuio.  Nowius  Priscus         Ferginium  IiuJum.^smcus\ocai'' 

occurrit  ap.  Gruterum  p.  io4,  n.  6.  censeoque  immissa  voce  legendnin, 

Ryckius  et  ahi  dedere  Nonio,  Sed  pro  F^erginium  et  Musonium  Rufm ; 

per  legcntlum  -v  idelur  propter.  Vix  aut,  Verginium  et  Rujitm.  EcceeuiiB 

enim  crcdam  dici   recte  :  exilium  de  Musonio  caussam  statim  subjecit 

d€Uur  per  amicidam.  Compendium  ejus  pulsi  :  et  Dio  6a ,  27.  narraU 

scriptur»  locum  corruptioni  fecit ,  conjuratione,  'Pou^o;  /Mtvro/  lAivvir 

unde  saepe  haec  verba  confiisa.  Vid.  woc ,  inquit ,  0  (pixoo-o^oc  %nft  tojWok 

Drakenb.adLiv.Epit.84.ERN.Bud.  •^uT^otcrfwS-H.  Sed  Verginius  iste (joik 

NouioPriscoper\.ii,Q\i.am.S.Sici,  cst  ?  Non  cnim  ille,  opinor,  iUos- 

^^.  per  officium.  Cf.  index.  tris ,  de  cujus  cxsilio  non  apud Taci- 

Esnaiia  Maximilla.  In  NN.  ap.  tum ,  non  apud  Plinium  usquam  lec- 

Ursinum  occurrit  Effiatius  Maxsu-  tuni.  Et  quomodo  potuit  ?  qui  Ger- 

mus.  Cf .  Spanh.  de  Praest.  NN.  t.  2.  maniaB  et  legionibus  prasfuit  his  ipsis 

diss.  10 ,  p.  7 1 .  annis  ?  Fuerit  ergo  ejus  aeyi  Rhelor, 

Jlufius  Crisp.  Fior.  Bud.  Rufnus  quem  Persii  vetusta  vita  comnie- 


*I!^»-  LIBER  XV.  5ii 

jxpulit.  Nam  Verginius  studia  juvenum  eloquentia, 
Wusonius  praeceptis  sapientiae ,  fovebat.  Cluvidieno 
^uieto ,  Julio  Agrippae ,  Blitio  Catulino ,  Petronio 
Prisco ,  Julio  Altino ,  velut  in  agmen  et  numerum , 
3Egei  maris  insulae  permittuntur.  At  Cadicia,  uxor 
icevini,  et  Caesonius  Maximus  Italia  prohibentur,  reos 
\iisse  se,  tantum  pcena  experti.  Atilla,  mater  Annaei 
Liucani,  sine  absolutiono,  sine  supplieio  dissimulata. 
LXXII.  Quibus  perpetratis  Nero ,  et  concione  mili- 
:^im  habita ,  bina  numum  millia  viritim  manipularibus 
livisit  j  addiditque  sine  pretio  frumentum ,  quo  ante  ex 

::iQorat.  Studuit,  inquit,  apud  gram-  Ccesonius  hic  est,  Cujus  adhuc  vul- 

9iaticum  Aemmium  PaUemonem  et  tum  viuida  cera  tenet.  Hunc  Nero 

'■^fmd  rhetorem  P^erginium  Flaccum,  damnavit,  sedtu  dumnare  Neronem 

CJbi  tamen  yetustus  codex  B.  Vulca-  j4usus  es,  et  pro/igi ,  non  tuafata , 

ciii,  Flavum  habet.  Esl  illc  ipse ,  de  sequi.  j^quora  per  Scyllce  magnus 

cjuo  Fabius  3,  i,  21.  Scripsit  de  comes  exulis  isti ,  Qui  modo  nolueras 

Kodem  materia  (l^heloTicoTum)  non  consulis  ire  comes.  Si  victura  meis 

Wfouca  Cornificius ,  Celsus  et  Laenas  mandantur  nomina  chartis ,  Etjas 

et  cetatis  nostrce  Verginius ,  Plinius ,  est  cineri  me  superesse  meo  :  Audiet 

JRutihus.  nominatque  et  alias.  Lips.  hcec prcesens  venturaquetttrba,Jiiisse 

Bip.  Virgfnium  Fl.  et  Musoniuni  Ru-  IIU  te,  Senecce  quodjuit  ille  suo .  Ubi 

/utn.  ^a5oniV nomenaddenduni,  pa-  discis,  et  consulem  fuisse  hunc  Cae- 

tet  e  seq.  De  eo  Phiiostr.  v.  ApoU.  sonium,  etinter  Senecaekmicos.  Quac 

4  ,  12.7,  16.  Virginius  apud.  Quinc-  caussa  certe  damnationis.  Lips.  Re- 

uL  et  alibi  memoratur ,  3 ,  6,  44-  4 '  cepit  Pichena  primus.  Ern.  Adde 

■I  ,  23. 7  ,  4>  24  et  1 1,  3,  126.  ubi  Ifla-  et  sequens epigramma44>  Bud. habet 

-vius  cognominatur.  Hinc  emendatio  Cesenius. 

Bip.quam  sequor.^ir^i/imm  in  Fer-  jitilla  mater  L.  MS.  Bud.  FL  ed, 

^'/ziu/73  mutarunt  librarii  ut  Virgi-  pr.  Acilia.  (Agr.  Acillia.)  Guelf. 

lium  in  Fergilium.  Bud.  habet  Vir-  a  pr.  m.  Atinia ,  sec.  Atilia,  ut  ha- 

gi/iwm  i2if/?^uiw.  Ceterum  cognomen  bent  vett.  edd.   PuteoL   Ber.    etc. 

potius  Flaccus  fuerit,  ut  est  in  -vita  Ern.  Respice  ad  c.  56. 

Persii.  Nam  FLauius  nomen  gentis  In  5u^^/tcio.  Romana  editio,  sine 

esse  solet  \  est  tamen  et  cognominis  ahsolutione ,  sine  supplicio  ,  probis-* 

loco  c.  5o.  sime.  Lips.  Sic  et  MS.  FL  sin.  suppl, 

Ccesenius  Maximus.  Srib.  Casso-  nnde  rec.  Pich.  £rn.  Bud.  i/i  su^ 

nius  ,   et  Martiali  ab  hac  historia  plicio. 

foeneranda  lux.  7,  4^-  ad  Ovidium  Addiditque  sine  pretio  /rumen- 

^uendam : Maximus  ille  tuus,  Ot^idi,  tum.  Suet. Ncron.  xo. Constituit pra- 


5ia  ANNALIUM  *•"•'■* 

A.  C.  uu. 

modo  annonae  ntebantur.  Tum ,  qiiasi  gesta  bello  ex- 
positunis,  vocat  scnatum  et  triumphale  decus  Petronio 
Turpilianoconsulari,  CocceioNervae  praetori  designato, 
Tigellino  pra^fecto  pra^torii  tribuit ,  Tigelliiium  el 
Nervam  ita  extollens,  ut,  super  triumphales  in  ibro 
imagines,  apud  palatium  quoque  efUgies  eorum  sisteret 
Consularia  insignia  Nymphidio  :  de  qiio,  quia  nunc 
primum  obiatus  est,  pauca  repetam.  INam  et  ipsepars 
romanarum  cladium  erit.  Igitur  matre  libertina  ortus, 
quae  corpus  decorum  inter  servos  libertosque  principum 
vulgaverat,  ex  C.  Csesare  se  genitum  fereLat ,  quoniam 
forte  quadam  liabitu  procei  us  et  torvo  vultu  erat :  sive 
C.  Caesar,  scortorum  quoque  cupiens,  etiam  matriejus 
illusit. 

LXXin.  Sed  Nero,  vocato  senatu,   oratione  inter 
patres  habita ,  edictumapud  popuhim  et  collatainiihfos 

tao.  Quadam  habitu,  Quodam  cod.  Agr.  lege  eodem. 

torianis  cohortibusf:umentum  mens-  recle  deletum  a  Bernecc.  Primus  de* 

truum  gratuitum.  Se>erus  iuij).  ino-  dil  Beroaldus  .  nescio  unde  ,  autqao 

duni  frumenli  etiam  au\it,  de  quo  casu,  cum  alias  Pulro:anum  sequa- 

Herodianus ,  3,  aS. ,  K*i  to  o-itko»-  tur.  Ern.   Pro  prccfecto  pr.  W 

a-toy  fltuTOiff 'TTpSTOc  «wf  wff-f ,  xflt/  cfotit-  ^i^hvt  pnejecturam  prastorii,\enB 

TvxioK  ;]^py(ro7f  x?{iTetT^iti  i^rrtTft^t,  eadignilale  jam  erai  0rnaius.Cf.i4> 

Iterumque  AntoiiinusejusF.  patrata  5i.  Nec  nexus  verboruui  id  adinillit 

caedc   Gelje.   Ideui    scriptor  4 ,  9«,  Fortequadnm.^wd.sorteifutdam, 

npoTri^nTt  Jt  roi  TiT»f>sTio  Axxo  Tod  ut  ap«  Liv,  3(j ,   35.  Sed  utniinqQt 

TfKoufAivov  nfxiTv,  LiPs.  recte  dicitur.  N^ui  et.  ap.  Ln.  i, 4- 

Petronio  Turpiliano.  Hoc  verum.  legituryo/te  quadamS 

Scr.  (in  hisBud.)  et  edd.  vett.  !r/<A^  Vocato  senatu.   Haec  verba  milii 

piano  ,  niale,  ut  patet  e  libro  supe-  sus[>ecla  sunt,  quia  jam  paucis  tct- 

riori ,  c.  29.  (  et  39. )  Mox  upud  pa-  siculis  ante  senaium  Nero  vocasse 

latiuni  quoquc  MSS.   Flor.    Guelf.  dicitur.  Si  de  aiio  conventu  scnams 

edd.  ante  Rhen.  qui  (  e  Bud. )  pri-  hic  sermo,  quod  non  abnuain,  la- 

mus  quoque  j)Ost  eorum  j)osuil  :  res-  uien  non  credibile  inihi ,  bac  verba 

tiluil  Pichena.  Denique  dedit  etiam  esse  ab  elegante  scriptore.  Sallem 

ante  consuiuria  abest  a  MSS.  Fior.  addidisset  iterutn ,  aut  aliud  quid. 

(Bud.)  Guelf.  edd.  pr.  PuieoL  unde  Ern. 


A.^.8.n.  LIBER  XV.  5i5 

A.  C<.  (30. 

iHdicia  confessionesque  damnatorum  adjunxit.  Etenim 

crebro  vulgi  rumore  lacerabatur ,  «  tanquam  viros  in- 

sontes  ob  invidiam  aut  metum  exstinxisset. »  Ceterum 

coeptam  adultamque  et  revictam  conjurationem ,  ileque 

tunc  dubitavere ,  quibus  verum  noscendi  cura  erat ,  et 

fatentur ,  qui  post  interitum  Neronis  in  urbem  regressi 

sunt.  At  in  senatu  cunctis ,  ut  cuique  plurimum  mcero- 

ris ,  in  adulationem  demissis ,  Junium  Gallionem ,  Se- 

-  necae  fratris  morte  pavidum  et  pro  sua  incolumitate 

supplicem ,  increpuit  Salienus  Clemens ,   «  hostem  et 

'  narricidam  »  vocans;  donec  conscnsu  patrum  deterritus 

^  est,  «ne  publicis  malis  abuti  ad  occasionem  privati  odii 

^  videretur,  neu  composita  aut  obliterata  mansuetudine 

principis  novam  ad  saevitiam  retraheret. » 

lai.  Tanquam  viros  et  insontes,  Puto,  tanquam  invisos  ,  sed  insontes.yelint^isos , 
Mil  sonles.  i6,  lo.,  invisi  pnncipi.*^  laa.  Neu  compositam  aut  obliteralam  man~ 
suetudinem»  Sic  cod.  Agr. 

Tanquam  viros  insontes.  MSS.  sebio  atitem    clarius  :  Junius  An- 

Flor.   (6ud.  Agr.  )  Guelf.  et  edd.  nasusGallio,JraterSenecce  ^e^gius 

'vett.  magno  consensu  viros  et  in-  declamator ,  propria  se  manuinter- 

sontes  :  unde  Freinshemio  placebat  Jecit  :  mortem  ejus  Nerone  in  suam 

claros   et  insontes.  Faernus  autem  prcesentiam  differente.  Hoc  confert 

.addit,  claros  :  quod  probo.  Ern.  illud  Chronicon  in  annum  hunc  eun- 

Bip*  emendant  veros  ,  i.  e.  sinccros ,  dem ,  quo  Lucanus  et  Seneca  occisi. 

justosj  et  insontes.  Mox  Bud.  nec  Mirum,  in  Tacito  nihil  esse,  si  ta- 

-  tunc.  nien  hoc  tempore  ea  caedcs.  Lifs. 

Etjatentur.  Ergo ,  quo  tempore  Ultima  yerba  Eusebii  male  addita. 

Tacitus  ista  scripsit,  ii  adhuc  vixere.  V.  Ryck.  ad  h.  L  qui  Gallionem, 

Quod  ni  sit,  legendMmfatehantur:  cum  Usserio  et  aliis,  putat  esse  eum, 

idque mihi  vero  similius  videtur.  Pro  cujus  in  Actis  ApostoL  i8,  I2.  men- 

iinperfecto  praesens  irrepsisse  in  Ta-  tio.  Ern. 

citum  ,  non  uno  loco  vidimus.  Ern.  Neu  compositam  et  ohliteratam 

Utcuiqueplurimummoeroris.EjsiC-  mansuet.  etc.  Prave  scriptum,  et  in 

tura  suorum  scilicet.  Hi  maxime  ef-  contumeliam  Neronis.  Valde  scilicet 

fusi  in  adulationem ,  ne  dolere  vide-  principem  laudent ,  si  obliteratam 

rentur .  Ern.  clementiam  ejus  dicant,  id  est,  aboli- 

Junium  GalUonem.  Quem  Nero  lamet  sepultam.Nedubilascribere: 

post  intcrfecit.  Dio  58,  i8.  In  Eu-  compositaetobtiteratamansuetudine 

2.  53 


5i4  ANNALIUM  *•"•«?• 

•  A.  C.  Ob. 

LXXI V.  Tura  (c  dona  ct  grates  deis  »  decernuntur, 
«  propriusque  lionos  Soli ,  (cui  est  vetus  aedes  apud  dr- 
cum ,  in  quofacinus  parabatur  )  qui  occulta  conjuratioms 
numine  retexisset  :  utque  circensium  Cerealium  ludi- 
crum  pluribus  equorum  cursibus  celebraretur  :  mensis- 
que  Aprilis  Neronis  cognomentum  acciperet :  templum 
Saluti  exstruerelur  eo  loci,  ex  quo  Sccvinus  ferrum 
prompserat.  »   Ipse  eum  pugionem  apud  Capitolium 

193.  Tumdecreta  dona,  Decora  Jaret.  ad  Sjmmach.  8,  a6.  lege  decreto  donoet 
grates. 

princtpis.  Hoc  Tolunt,  ne  ea,  quae  c.  71.  Milicho,  Petronio,  aliisdata, 

obliterata  jaui  esseot  et  tantum  non  dona\ocariaon  possunt.  InteUigan- 

deleu  ex  animo  priocipis ,  iUe  reno-  tur  dona  diis  data ,  qu«  cum  soppli- 

Taret,  etnovae  sdeyitiae  materiem  sug-  catione  (  nam  de  ea  capiendae  firalei) 

gereret.  Lips. Compositam  atUYel  et  junguntur  et  ap.  Liv.  36,  a.  JDou 

ohliteratam  mansuetudinem  scr.   et  et  grates  diis  sunt ,  quse  ibi  dicontnr 

edd.  omnes.  Lipsii  correctionem  re-  supplicatio  et  dona  adomnia  pul»' 

ce|)ereinde  aBernecc.  omnes.Possis  naria.   Ceterum  non  abhorret  aoi- 

etiam  conjicere,  excidisse  re.  cum  mus,  in  decneta  latere  aliud  verbniD, 

scrjptum  fuisset  neu  composita  re  et  quod  nondum  mihi  succurrit.  Lip- 

ohliterata ,  mansuetudinem  p.  n.  a.  s»  sianam  rationem  defendere  licel  e 

retraheret  :,inde  compositam  et  ohli-  16,  i .  ubi  temere  additum  iatuerini 

teratam  facta,  ut  ad  mansuetudinem  post  occulta.  £rn.  Juretus  volebat 

referrentur.  Ern.  Bip.  neu  composi-  decora  dona.  HUler.  Rac.  18.  dis- 

tam  i.  e.  pacatam  aut  ohliteratam  creta,  ToUo  decreta, 

i.  e.  ultione criminuui  obscuratam  ad  ^des  apud  circum^  De  qua  Ter- 

n.  s.r.  Sed  Lipsii  corrcctio  absque  tuU.  de  Spectaculis  8.   Lips.  Post 

dubio  optima  ,  planissima.  In  codd.  mensis  quoque  A,  MSS.  Reg.  Corb. 

frequenter  per  errorem  ablativis  iu  ed.  pr.  quod  recepit  Broterius.  Eiuf. 

fine  Uneola  adcusaiivi  index  impo-  et  Bip.  Bud.  mcnsisque.  Parum  in- 

sita ,  quod  omnino  bic  in  Bud.  fac-  terest. 

lum ,  et  dubio  procul  in  aliis.  Apud  Capitolium  sacrauit.  Ritu 

Decreta  dona  et  grates  deii  dccer-  veteri  et  recepto.Suet.  Cal.  24.  Tres 

nuntur.  To  decernwitur  redundat ,  ut  gladios  in  necem  suam  prceparaioSf 

opinor.   Lips.  Dubius  sum  tamen,  Martiultoriy  addito  elogio,  come- 

utrum  decreta  an  decerrumtur  abo-  crai^it.  Idem  ViteUio  10.  Pugionem, 

leam :  neque  enim  minus  beUe  :  Tum  quo  se  Otho  occiderat ,  in  Agrippi' 

dona    et  grates   deis    decernuntur.  nensem  coloniam  misit ,  MarU  dedi- 

Gron.  Jac.  Gronovius  aUter  succur-  candum.  Dio  in  Antonino  Caracalla: 

rere  voluit ,  legendum  censens  :  tum  77,  23. ,  K<ti  to  Jicpoc ,  cf/'  oS^  th  iJiX- 

mera  dona.  Male.  Nam  quae  supra  <^hk^tK<vhm,  kmBtlvau  t5  d-f»  ixox- 


a.t;.8.9.  LIBERXV.  5i5 

A.  G.  ou. 

sacraTit,  inscripsitque  jovi  viNDia.  In  praesens  haud 
animadversura  :  post  arma  Julii  Vindicis ,  ad  auspicium 
et  prsesagium  futurae  ultionis  trahebatur.  Reperio  in 
commentariis  senatus,  Cerialem  Anicium,  consulem 
designatum ,  pro  sententia  dixisse ,  «  ut  templum  D.  Ne- 
roni  quam  maturrime  publica  pecunia  poneretur.  » 
Quod  quidem  ille  decernebat ,  tanquam  mortale  fasti- 
gium  egresso  et  venerationem  hominum  merito ,  quo- 
rundam  dolo  ad  omina  sui  exitus  vertebatur.  Nam  deum 


ia4.  Ad  auspicutm  prassagium.  Bene  cod.  Agric.  —  ia5.  Et  venemtionem  item 
hominum  merito ,  quod  ad  omen  futuri  sui  exitus  vertebaiur,  Pro  item  lego  vene- 
raliOHem  in  vita  numimtm  merito,  Tum ,  mare  quorumdam  ad  omen  subdolum  citi 
^xitut  verteretur,  Sic  morefamte,  Yide  Indicem  in  more  et  in  subdolus. 

feiitf-ff.Sed  etapud  Graecos  Olympias  male.  Ern.  Ulud  item  ortnm  erat  e 

^UuHum,  quo  rex  (Philippus)  per-  -vitiosa  scriptura,  quani  Bud.  servat 

cussus  eral ,  Apollini  suh   nomine  veneratio  item  hom,  pro  veneratio- 

Myrtales  consecrauit,9L\iZviSl\n\is^,  nem  hom,   Non   -video ,    quomodo 

7.  TertuU.  pulchre  de  Resurr.  car-  Rhen.  asserere  potuerit,  item  non 

uis  :  Gladius  bene  de  hello  cruentus,  esse  in  libro  manuscripto.  Ipse  de- 

et   melior  homiLida  ,  laudem  suam  dit  venerationem ,    emendans    scil. 

consecratione  pensahit.  Lips.  Bip.  sic  locum  constituunt :  et  ven. 

In  priesens  haud  animadversunu  merito  :  item ,  Juyminum  quorundam 

Sensus  :  Tum  quidem  (nra.fk  Xf^H-^y  ad  omina  dolo,  i.  e.  inani  soUerlia 

at  Xenophon ,  aliique )  nemo  ani-  rebus ,    ubi  evenere ,  omina  quae- 

mum  adirertit ,   et  praesagium  ali-  rendi ,  in  signum  exitus ,  praesagium 

■quod  in  ea  re  notavit.  Acidalius  ad-  mortis ,  verteretur,  Mihi  simplicior 

^ebat  tfuod.  Freinsh.  melius  id ;  sed  longe  emendatio  in  mentem  venit , 

neutrum  necessarium  puto.  Vulga-  quam  Hillero  etiam  placuisse  video 

tum  Tacili  mori  aptius.  Ern.  Rac.  19.  quorundam  dolo  ad  omina 

Post  arma  Julii  Vind.  Suet.  l\0.  sui  exitus  verteretur,  vel ,  ut  HiJL 

Ver^rationem  hominum.  Muretus  vertehatur. 

et    Ursinus    corrigebant  numinum.  Quod  ad  omina  olim  sui  exitus 

Jac.  Gronovius  ccetitum.  Numinum  verteretur.  Liquida  apertaque  sen- 

placebat  etiam  Schurzfleischio.  Op-  tentia.  Olim  tantum  sit  significatio- 

positionis  lex  tale  quid  desiderat.  ne  futuri :  quod  pueris  non  ignotum, 

jtlortalijastigin  opponitur  i;e/tera£io  At  nostri  critici  (Rhen.  sic  conjec- 

numinum,  MSS.  et  edd.  vett.  ad-  tabat)  ex  Budensi  codice ,  ^uo^  c/am 

dunt  item  ante  hominum  :  quod  sus-  ad  omen  ac  dolum ,  Icgunt ,  non  sine 

tulit   Rhenanus.    Broterius  e   MS.  meo  risu.  Lips.  Suspicabar  ex  scrip- 

Reg.  et  sensu  dedit  ren.  deiun.  Non  tura  Fjor.  Fuerunt  tamen,  quos  id 

5^. 


5i6  ANNALIUM  LIBER  XV.    *^'"* 


A.  C.  q6. 


honor  principi  non  antc  habetur,   quam  agere  inter 
homines  desierit. 

omen  propinqui  exitus  aduerteret.  apposite  baic  rei  Apol.  34-  Si  non 

Tertio  enim  post  anno  periit.  H.  3 ,  de  mendacio  erubescit  ejusmodi  adu- 

70. ,  Lcetus  ultro  et  tam  propinqua  latio ,   hominem  deum  appellando : 

sortis  i^narus.  £t  c.  5.  sxitu  demum  timeat  saltem  de  infausto*  ^faUdic- 

Neronis  positis  odiis  in  medium  con-  tum  est,  anie  apotheosin    deum  Ca- 

sulere»  Item  c.  4  8.  mereri  sefestinato  sarem  nuncupare^  Lips.  Falsum  id  in 

exitu  clementiam   victotis.    Gron.  Augusto ,  liquet  ex  Horatio  et  Ma- 

Scriptura  Fl.   est  :  quorundam  ad  iiiI>o » inc[uit  Huetius.  At  Tir  doctiss. 

omnia  dolum  sui  exitus  verteretur,  non    attendit ,  Augustum   quideiB 

Sic  et  Bud.  et  Guelf.  nisi  quod  hic  poetis  dictum  esse  deum  etin  pro- 

dolo,  ed.  pr.  solum,  Lectio  yulgata  vinciis  aras  et  sacra  habnisse;  Tenun 

est  a  Puteolano.  In  quorundam  pu-  non  in  urbe.  Neronem  in  proTiDciii 

tem  latere  aliud  quid.  Nam  quod  hic  adpellatum    fuisse  deum ,   testator 

durum  et  parum  aptnm.  Broterius  nmnus  ex  aere  minimo ,  ab  HarduiiM 

dedit  ^.  a.  o.  sohun  suie,  v.  quod  laudatusin  Sel.Opp.  p.na^.  NEPfiN 

nuUo  modo  placet.  Ern.  2EBA2T02  GE02  capite  laoreata 

Nam  deum  honor  principi  non  Ex  aversa  parte  lOTAIOC  ANAPO- 

anU  Jiabetur,  quam  agere  inter  ho-  NIKOC  ETEPFETHJ  AAOAIOfiN. 

mines  desierit,  Tertull*  pulchre  et  Sic  Broterius. 


■%%*  •«  ^««^««««««««^««l  AMA%%«%M%*«%%  »%«%«M«»%%«%%V%%%t%«%«M%*«%l%%M%M%l«%M%M%%%%«%%% 

C.  CORNELIITACITI 

AB  EXCESSU 

DIVI  AUGUSTI 

ANNALIUM 

LIBER  SEXTUS  DECIMUS. 


BREVIARIUM  LIBRI. 

Gap.  I ,  II.  Illudit  fortuna  vanitati  Neronis  per  Bassum,  qui  the- 
saurum  in  Numidia  defossum  jactat,  quem  — 111.  Nero  frus- 
tra  quaerit.  —  IV.  Lustrali  certamine  vicloria  cantus  oblata 
Neroni  et  corona  facundiae.  —V.  Iri  eo  spectaculo  auditorum 
molestia  et  Vespasiani  periculum.  —  VI.  Poppaeam  mor- 
tuam  laudat  Nero  apud  rostra. 

VII — IX.PulsiCassiusetSiianusnecantur. — ^X,XI.  L.Ve- 
tus  cum  Sextia  socru  et  Pollutia  filia  perit.  -—  XII.  Adcusa- 
toris  praemia.  Mensium  nova  nomina. — XIII.  Turbine  ven- 
torum  vastata  Campania.  Pcstilentia.  Lugdunensem  cladem 
princeps  solatur.  —  XIV,  XV.  Sosiani  fraude  Chaldaeorum 
consultores,  P.  Anteius  et  Ostorius  Scapula,  delati  mortem 
jussi  properant.  —  XVI.  Taciti  super  tot  cladibus  querelae. 
— >  XVll.  Ruiius  Crispinus  coactus  se  interficit.  Mella  falsis 
literis  circumventus ,  similique  arte  Cerialis.  —  XVIII— 
XIX.  C.  Petronius ,  erudito  luxu  notus ,  Tigellini  invidia 
exosus,  venas  sibi  incidit,  flagitia  principi  codicillis  expro- 
brat,  — -  XX.  Inde  Siliae  exsilium. 

XXI ,  XXII.  Thraseam  Paetum  adcusant  Cossutianus  et 
Eprius;  —  XXllI.  Baream  Soranum  Ostorius  Sabinus.  — 
XXIV.  Ad  Neronem  codicillos  dat  Thrasea.  Is  patres  vocari 
jubet.  -—  XXV,  XXVI.  Consultat  Thrasea,  an  in  curia  de- 


5i8  ANNALIUM  *•"•«;» 

A.  (j.  DD. 

fensionem  tenlet.  —  XXYII.  Nero  seuatum  armis  obsidet, 
infrequenliam  patrum  arguit.  —  XXVIII ,  XXIX.  Marccl- 
lus  Eprius  Tliraseam ,  Helvidium ,  Agrippinum,  Montanam, 

—  XXX.  Ostorius  Baream  cum  filia  Servilia  adcusant  — 

—  XXXI.  Eorum  miserabilis  defeDsio  in  senatu.  — 
XXXII.  Egnatius  pseudostoicus  perfidc  in  Soranum  agit;  cai 

—  XXXIII.  Cassius  Asclepiodotus  egregiam  fidem  praestat. 
Tliraseac ,  Sorano ,  Serviliae  datur  mortis  arbitrium.  Helvi- 
dius,  Paconius,  Italia  pulsi.  Montanus  patri  concessus.  Ad- 
cusatorcs  remunerati.  —  XXXIV.  Thrasea  libat  Jovi  Libc- 
ratori.  Anni  unius  hoec  gesta,  quia  rcliqua  libri  Fatum  Id- 
vidit, 

C.   SUETONIO  y  L.  POMTIO  TELESINO,  COSS. 

I.  Illusit  dehinc  Neroni  fortuna,  per  vanilatem  ipsius 
et  proraissa  G;sellii  Bassi;  qui  origine  Poenus,  menle 
turbida ,  nocturnae  quietis  imaginem  ad  spem  haud  du- 
biam  retraut  :  vectusque  Romam,  principis  aditum 
emercatus ,  expromit ,  «  repertum  in  agro  suo  specum 

COMMENTARIUS. 

Et  promissa.  Ita  e  Flor.  Pichena  tate  iirmaretnr ,  id  praBferrem.  Em. 

edidil.  Idejnqae  (in  Bud.  et)  a  manu  Li  Regio  quoque  cod.  Lall.  reperit 

pr.  fuil  in   MS.  Guclf.   estque  in  ex  promisso,  putatque  Tacitumcle- 

MSS.    tribns    ap.  Broterium  ,  cd.  disse  et  promisso ,  ut    i  ,  a.  qttM 

(Vcn. )  Puteol.  Riv.  At  edd.  pr.  Be-  ferocissimi  per  acies  aut  proscrifh 

roald.  ex  promisso ,  quod  etiam  est  tione  cecidissent»  Mox  c.  Agr.  et 

a  manu  sec.  in  Guelf.  Reg.  et  edd.  ptincipis. 

omnibus  usque  ad  Pichenam.  Lec-  Mente  turhida,   I.  e.  male  saoii, 

lionem  MS.  Fl.  dubiam  facit  ta-  furiosa   :   pro   quo  Verbo  turiidus 

mcn  Jac.  Gionovius  :  non  quo  ipse  saepe  apud  poetas  dicitur.  In  MS- 

aliam  notarit ,  sed ,  quod  frater  et  Guelf.  marg.  pro  varia  lect.  notatur 

promisso  notavit,  qnod  ille  Tacito  tom^ia.  Sed  est  idem  verbnm  alia  et 

non    indignum  docet.  In  quo  non  inusitatiori  scriptura.  Bassum  eqni- 

fallitur.  Sed   frater  fortasse  falsus  tem  rom.  vocat  Sueton.  Ner.  3i. 

est.  Argumentum  e  Beroaldo  nihili  Retraxit  pro  more  istius  aetatis  pro 

est.  Falsum  enim,  eum  hos  libros  simplici  traxiV  dicitur,  quodaliasin 

e   Flor.    edidisse.  Ceterum  ,    si   et  hac  forma  dicitur.  V.  ad  Snet.  Ang. 

promisso  libri  idonei  certa  auctori*  c.  77.Ern. 


I 


^;^  JJ^  LIBER  XVI.  619 

altitudine  immensa ,  qiio  magna  vis  auri  contineretur  , 
non  in  formam  pecuniae ,  sed  rudi  et  antiquo  pondere. 
Lateres  quippe  praegraves  jacere ,  adstautibus  parte  alia 
columnis :  quae  per  tantum  sevi  occulta  augendis  pra- 
sentibus  bonis.  Ceterum ,  ut  conjectura  demonstraret , 
Didonem  Fenissam ,  Tyro  profugam ,  condita  Cartha- 
gine ,  iiias  opes  abdidisse ,  ne  novus  populus  nimia  pe- 
cunia  lasciviret ,  aut  reges  Numidarum ,  et  alias  infensi , 
cupidine  auri  ad  bellum  accenderentur.  » 

n.  Igitur  Ncro ,  non  auctoris ,  non  ipsius  negotii  fide 
satis  spectata ,  nec  missis ,  per  quos  nosceret ,  an  vera 

I.  Adstantibus  parte  alia  columnis.  An  sustinentibus  penetralia?  columms ,  qute 
nihil  portant ,  verunt  occultandis  preesentibus  bonis  cod.  Agric.  —  a,  Et  cUias  in^ 
fensi,  Forte  ei, 

JPrcesentibus  honis  latnerint.  La~  Heins. )  dare  voluit  Dido ,  quae  for- 

tuerint  non  est  in  MSS.  Flor.  Bud.  iua  est  ap.  Virg.  Mn.  4»  383.  sed 

ed.  pr.  et  bene  deletum.  Non  opinor  operae  non  paruerunt.  Ern. 

occiUia  addidisset  Tacilus ,  si  latue-  Nec  missis  visoribus.  Ila  invisores 

rint  djsdisset  :  quod  ceterum  est  in  Apuleius  diut ,   etsi  alio  quodam 

MS.  Guelf.  edd.  (Veo.et)  ceteris  sensu,  i.  ¥\ov\Ao  :  Si  quis  Jorte  in 

oninibus ,  usque  ad  Bernecc.  Ern.  hoc  pulcherrimo  coetu  ex  illis  invi- 

Demonstrct.   Sic  legitur  hodie  e  soribus  meis  maUgnus  sedet,  Mirum, 

conjectura  Freinshemii  cum  in  om-  ni  Salluslio  quoque  haec  vox  resti- 

ziibusscr.  (Bud.  quoque")  etcdd.sit  tuenda  apud  Fahium  9,  3.,  Unde 

demonstrat  :  quod  vitiosum  esse  ,  usque  eo  processum  est ,  ut  non  pce- 

dubitari  non  potest.  Sed  in  Guelf.  niiurumprononacturopoenitentiam: 

syllaba  ultima  erasa  est ,  et  in  litura  et  visuros,  advidendum  missos  idem 

scriptum  t,  fuitque ,  quantum  oculis  auctor   (  Sallustius  )   dixerit*  Puto 

adsequi  licuit ,  demonstrarit  vel  de~  visores  :  et  hinc  sumpsisse  nostrum. 

monstraret»  Hoc  verum  puto.  Syl-  Lirs.Haec  conjecturaLipsii  fugit  no- 

labamillamimperfectisaepeinMSS.  vissimos  Quintiliani    editorcs.   Est 

Taciti  excidisse ,  saepe  monuimus.  autem  vana.  Nam  de  verbis  sermo 

Secutus  nos  est  Broterius.  Ern.  est,  non  substantivis.  Et  participiuni 

Didonem  Fenissam.  Haec  scrip-  ibi  esse  debere ,  docet  praecedeos  al- 

iura  estMS.  Flor.  (  et  Bud.)  quae  et  terum  insolens  poenitumm.  Miror, 

in  edd.  Lips.  Freinsh.  Gronoviorum  non  potius  conjecisse ,  Jegendum  hic 

reperitur,  et  a  J.  Gronovio  defcndi-  ex  illo  loco  visuris.  Visoribus  omnes 

tur.  MS.  Guelf.  (  et  Agr. )  Phoenis-  libri.  Ut  supra  visere  pro  inspicere  : 

sam,  et  edd.  vett.  omnes.  (etRyck.)  ita  h.  \.  visor.  Sed  ego  plane  pro  in- 

£x  eodem  Fior.  J.  Gronov.   (  et  sititio  habco.  Nam  et  supervacuniH 


5rio  ANNALIUM  *J;^^ 

adfciTentur,  augetultro  rumorcm ,  mittitque,  quivelut 
paratam  prsedam  aveherent.  Dantiir  triremes  et  ddec- 

3.  Qui  i*elui  partani  pradam.  Palo  pariam  jam  preedam, 

est,  et  longr  elcgantius  :  missis,qui  biam  facit,  quod  ibi  est  adferre  et 

noscerent»  Cuni  nemo  alius  scriplor  dcinde  mitio  seqaentis  versiculi  ren- 

bonus  hoc  \erbo  usus  sit,  credo  in  <ur,  in  coqae  MS«  cum  Toxdiridi- 

margine  scriptum  fuissc  ,  et  hinc  in  tur,  ultima  syllaba  fere  repelitar  ab 

textuni  venissr.  Naui ,  qui  veteres  initio  altcrius  versus  :  unde  colli- 

codices  tractarunt ,  non  ignorant ,  gunt,  scribam  a^//errena/rdare\(h 

«aepe  in  niargine  verba  scripta  esse  a  luisse.  £go  assererentur  vemin  esse 

pussessoribus  codd.  quibus  iudicarc-  non  crcdo.  Sed  propter  coDseDsnB 

tur,  de  quo  in  textu  ageretur.Ta-  libronim  suspicor  fuisse  assevera- 

lium  magna  copia  in  MS.  Guelf.  di-  rentur,  ut  supra  pro  asseveravit  n- 

versa  manu  scriptorum.  Sia  et  in  dimus  os^emilt  2,  83.  et  moxc.S.de 

ed.  pr.  post  c.  17.  ante  verba  ;  ad-  eadem  re  eodemque  homine  :  dm 

simulatis  Lucani  literis ,  legitur  :  hunc  i>el  illum  locum  promissi  spe- 

fingiiniur  literas :  quod  clarum  est  in  cus  adseuerat,  Adsentitur  BroteriDi. 

margine  scriptum  migrassc  in  tcx-  £rk.  Sic  et  Mur.  Acidal. 

tum.  Addc  in  ])rimis  exemplum  lu-  Velutpartam  prasdam»  Legit/M- 

culentum  ex  ed.  ])r.  ad  Hist.  i,  89.  ratam  Acidalius.  Idque  mihi,cna 

etjhibra  Aquilonis  H.  2,  98.,  vi-  primum  hunc  locum  legi ,  in  meo- 

neoB ,  3,  20.  ut  alia  taceam.  £t  simi-  tem  venit,  adeoque  Decessarium n- 

Ha  in  aliis  libris  veteribus  scriptis  et  sum  est ,  ut  paf*tam  pro  mendo  ty- 

editis  rejieri.  Visores ,  barbara  aetate  pographico  haberem   :   quod  secM 

dicii ,  qui  ad  rcm  inspiciendam  mit-  esse ,  deinde  ex  aliis  libris  didici. 

terentur,  de  qua  lis  ,  quaestio  esset :  Itaque  non  dubitavi,  etiam  contra 

ipsam  inspectioncm  dixere  visum  ,  libros  recipere ,  aequis  ,   ut  spero, 

■tnsionem  :  etiam  testes,  qui  rei  gestae  intelligentibus    omnibus.     Primum 

intcrfuissent ,  visores  appellati ,  ut  prceda  parta  per  lalinitalem  alitcr 

Cangius  docet  in  lexico.  Delevit  et  dici  non  potest,  nisi  de  prania  ea, 

Broterius.    Ern.    Visoribus    habet  qua  labore  constet ,  aut  opera  qua- 

eliam  Bud.  Servavit  Lall.  Retinent  licunque  tua,  nl  pajcparta,  divida 

Bij).  qui  similia  alibi  occurrere  do-  partce ,  et   alia  similia.   At  prada 

cent ,  risorcs ,  provisores ,  sessores ,  pai^ata  est ,  quae  sine  sudore  ct  san- 

notores ,   cupitores.   Probarem ,  ni  guine  venit ,    estque   solenne  ulis 

vocem ,  antiquis  insueUm  auctori-  praedae  epitheton  ,   ut   apnd  Ovid. 

bus,  medio  aevo  tritam  fuisse  nos-  Her.  8,  82.  pro  qua  et  oblatam  SiTiii 

seni ,  unde  facile  potest  a  sciolo  quo-  Met.  3 ,  246.  Noster  in  seqq.  obfias 

dam  margini  esse  adlita.  opes  et  a  diis  delatas  vocat ;  itcm 

An  vera  adfcrrentur.   Sic   cdd.  c.  3.  oblatas,  Similiter  victoria  pa- 

Puteol.  Bcroaldi,  Alc.  Gronovio-  rata ,  apud  Pelronium  c.   i5.  ubi 

rum,   Ryckii.   At  MSS.  edd.    pr.  rccte  Burmaimus  Livio  5, 6.  in  simili 

Bhen.  (e  Bud.)  usque  ad  J.  F.  Gron.  loco  paratam  victonam ,  pro  parta 

assererentur,  Flor.  lectionem   du-  reddi  vult,  quod,  recipiendum  ft 


i 

I 


^:^^,;^-                LIBER  XVI.  521 

ium  remigium  juvandae  festinationi.  Nec  aliud  per  illos 
lies  populus  credulitale ,  prudentes  diversa  fama ,  tulere. 
^c  forte  quinquennale  ludicrum  secundo  lustro  cele- 
Mabatur  :  a  uarratoribus  oratoribusque  praecipua  ma- 

4.  Et  delectum  navigium.  Lego  id  delectum. 

•inc  libris ,  in  MSS.  inTenlum  dcin-  miiltitudo  remigum,  Ern,  Occurrit 

le.,  recepit  Drakenborchius  ;  qui  et  alibi  apud  nostrum.  V.  3,  i.  i4, 

>]ura  ibi  congessit,  pluribus  locis  39. 

ic  correctuni  recte ,  ostendit ,  sae-  Nec  aliud  per  illos  dies  populus 

>i8simeqiie  in  uno  Livio  ea  verba  plus  credulitate,  Fefellerat  me  opti- 

sommutata.  ERN.Bud.  msile  partem  musPichena,  opinatus  in  MS.  esse 

*9*£edam  veherent.  populus  plus  :  unde  tentabam ,  quod 

Praedam  aueherent,  Sic  edidi  pro  dictum  est :  nam  populum  et  plebem 

K^i/e^erent,  quod  est  in  libris,  quos  sxpe  distingui  ex  Livio  Plinioque 

'^idi^   omnibus  ,   recepitque    ctiam  notavimus  ad  Senecam  de  Ira  3  ,  18. 

^roterius.  Nam  etsi  hoc  quoque  sen-  Sed ,  ipso  Hbro  Florentiae  inspecto , 

^XLva  habet ,  intellecto  Romam :  ta-  inyeni  nil  aliud  quam  popls»  quod 

"iien  illud  est  legitimum  verbum  et  esl  populuv ,  non  populus  plusj  sta- 

^l^dinarium  in  hac  re :  et  saepe  ei  illud  timque  emendavi  conjccturam  meam 

tubstitutum   est   in   MSS.   quippe  aliquot  annisante,  quam  suam  Mar- 

^am  auehere  aliquid  domum  dici-  cus    proderet  ,   cui  tamen   laudem 

Lur,  non  aduehere,  ut  imperiti  libra-  suam  non  invidemus.  Gron.  Pichena 

rii  subinde  dedere ,  apud  Liv.  9  ,  4*  populus  plus  non  e  MS.  Flor.  sed  cd. 

|5,  33.  et  Carthaginem  auehere  38,  Veneta  (et  nonnullis  aliis)  laudat. 

J2.   ubi  itidcm  prope  omnes  libri  Boxhomius  verum  vidit.  Plus  abest 

n^A^e^ere.  Ut  adeo  non  dubitandum,  et  a  MS.  Guelf.    (Bud.)   cd.   pr. 

Tuin  hic  quoque  aveherent  verum  Bben.  sqq.  Habet  Puteo'l.  Ber.  Alc. 

jir.  V.  Drakenb.  dd  Liv.  9,  4«  Aliter  Tum  iidem  omnes  prodentis ,  quod 

!8t  infra  c.  i^.  ubi  missce  libumicce^  cum  nil  aliud  esset  quam  prudentes 

tdvehiturque  Sosianus.  Nam  iUe  ar-  (  ut  supra  torvida  pro   iurbida  et 

icssendus ,  adducendus  erat ,  ut  ede-  sexcenta   alia )  cepere  librarii   pro 

et  indicium.  Ern.  genitivo  participii  a  prodere ,  et  ei 

Dantur  triremes  et  delectum  navi-  rei  numerum  verbi  accommodavere, 

\ium  juxfandce  festinalioni,  Valde  dederuntque  tnlerat   pro  tulerunt , 

ijacct  Boxhomii  conjectura  :  delec-  aut  ut  e  Flor.  editur  Utlere,  Pruden- 

um  remigium.  Vide  quae  notamus  tes  tulere  primus  edidit  Gronovius-, 

id  Liv.  26,  5i.  Gron.  Rcclissime.  quod  vemm  est.  Miror  Ryckium  re- 

fac.   Gronovius    quidem    defendit  ci)>cre  dubitasse.  Terminatio  at  vi- 

rulgatum,intelligitquenaves,oneri  detur  nata  ex  ac ,  quod  non  est  in 

ivehendo  delectas  :  sed  vir  doctissi-  MS.  Guelf.  Ern.  Nec  in  Bud.  Idem 

nus  non  aitendit  satis  yerhaijut^andas  tulerat. 

(estinationi ,  quae  sinc  remigium  in-  Oratoribusque  prascipua.  Vatic. 

telligi  non  possunt.  Remigium  est  (etBud.)  abaratoribus  oratonbus- 


1 


522  ANNALIUM  f^'';* 

A.  C.  Gb. 

lcria  in  laudern  principis  adsumpta  est.  «  Non  enimtafr 
tuin  solitas  iruges ,  nec  metallis  ci^nfusum  aurum  gigei, 
sed  nova  ubertate  provenire  terram  et  obvias  opes  deferre  mt 
deos  :  »  quaeque  alia,  summa  facundia  nec  minoreadft- 
lationc,  serviiia  fingebant,  securide  facilitate  credentis.  i«ii 
III.  Gliscebat  interim  luxuria  spe  inani,  consuiDe- |!!i< 
banturquc  veteres  opes,  quasi  oblatis,  quas  multos  per  ln» 

jr 

5.  Principis  assumpla  esl,  Forte  priricipis  inde  assumpta.  Lege  ex  Testigiis  MedJE. 
uftde  rhetoribus  oratoribusque  nova. 

que,  Legeriin ,  ac  rhetoribus  orato^  adulationis  mentio.  Hill.  Rac.  i6.t«1 

rU>usque :  vel  dcvatibus  oratoribus"  hoc  probat  -vel  Lipsii  ac  vaubut, 

que.  Certe ,  et  yates  et  oratorcs  mu-  Bip.  legunt  a  narratoribus,  i.  e.  po«- 

sico  illo  agone  certasse  scimus.  Lips.  tis,  quibus  sci].  tribunntar  narra- 

Etiam  Flor .  anaratoribus  oratonbus-  tiones ,  narratiunculae  ap.  QuiiKt.  % 

que.  At  MS.  Guelf.  ed.  pr.  aliaequc  4*  ^  ?  9*  ^^si  hoc  non  satis  anideat, 

vett.  ut  Vatic.In  Agr.  iibro  a&  otic-  recipiendum   puto  ,    quippe  qaoi 

toribus ,  quod  [)lacet  Ryckio ,  qui  de  proxime  ad  Fior.  lectionem  aece- 

poetis  accipit ,  quos  tamcn  auctores  dit. 

ita  simpliciter,  et  nulla  ante  carmi-        Provenire  terras.  Noua  ubatM 

nis  mentione  facta,  dici  nondocet,  prouemre  terrds   est  novo  geneit 

nec  doceri  poiest :  de  historicis  di-  foetus  esse  foecundas  et  fertiks.  Sut 

cilur.  Jac.  Gronovius ]>ro  certo  ven-  PJautus  in  Trucul.  a ,  4>  33., 0«- 

ditat,  inque  textum  recipit  ab  acto-  que  bene  provenisti  salua,  eaudio. 

ribus  :  quod  imitari  uon  audco.  Nam  Et  eadem  fabula  a ,  6,  35.,  Cum  to 

de  poetis  hic  sermonem  esse,  cla-  recte  prouenisti  y   cumque  es  auU 

rum   cst.  li  actores  non  dicuntur.  liberis ,   GraUdor.    Gron.    Ttrnm 

Mihi  Lipsianum  ac  vatibus  magis  MSS.  Flor.  Gueif.   ( Bud. )  et  alii 

placet ,  sive  potius  ,  ut  minus  a  vcs-  ed.  pr.  quod  recepi.   £dd«  ceiene 

tjgiis  corruptae  scriplurae  rccedatur,  aute  Rhen.  terroB  :  iocus  ipse  Terbi 

ab  cantoribus.  Nam  musicum  certa>  indicat ,  id  verum  non  esse.  Rhena- 

men  fuit  et  carmina  canebantur  ab  nus  dedit  (  ex  ingenio  )  terra  cuin 

auctoribus.  Nero  ipse  sua  carmina ,  seqq.  At  aLipsio  inde  editum  terres- 

certe  quaj  sua  putari  volebat ,  ceci-  Post  servilia  vereor,  ne  in§ema  ex- 

nit  :  et  c.  4«  junguntur  victoria  can-  ciderit.  Nam  servilia  intelligi  po«- 

tus  el  Jacundias  corona ,  et  c.  2i.  sunt  in  adidatione ,  nec  iis  aptoiB 

Thrasca  canit  in  ludis  Patavinis  tra-  \ erhum  Jingebant.  £rn.  Reg.etiain 

gico  habitu  ,  haud  dubie  suum  car-  terram  ap.  LaU.  ServiUa  adcnsaiHli 

men.  Spero  non  improbaiuros  viros  casu  dici,  ostendit  sequens  iecuA. 

doctos  hanc  correctionem.  j4  vati-  Intelliguntur  commenla  putida,  in- 

bus  recepit   Broterius.  Ern.  Pich.  genuisvirisindigna.V.  Hill.Rac.  i& 
TolcbAt  ab  adu/(ftoribus ,  quia  mox         Veteres  opes,  Cf.  Sueton.  ^i' 


f 

( 


t^»'9  LIBER  XVI.  523 

A.  C.  oG. 

i.iios  prodigeret.  Quin  et  inde  jam  largiebatur  :  et  di- 
t;iarum  exspectatio  inter  caussas  paupertatis  publicae 
'sit.  Nam  Bassus,  effosso  agro  suo  latisque  circum  arvis, 
:ajn  hunc  vel  illum  locum  promissi  specus  adseverat, 
tcjuunturque  non  modo  milites,  sed  populus  agrestium, 
Siciendo  operi  adsumptus,  tandem,  posita  vecordia , 
non  falsa  ante  sonmia  sua ,  seque  tunc  primum  elu- 
^m  j  »  admirans ,  pudorem  et  metum  morte  voluntaria 
E^iigit.  Quidam,  (cvinctumacmox  dimissum,»  tradi- 
*2re ,  «  ademptis  bonis,  in  locum  regiae  gazae. » 

IV,  Interea  senatus ,  propinquo  jam  lustrali  certa- 
^uie,  ut  dedecus  averteret,  offert  imperatori  «victo- 

Effosso  agpo.  Similiima  siultitia  vavi ,  quod  omnes  alii  libri  (et  6ud.) 

^Mnpeii  exercitum  iocidit,  cum  is  habent,  ut  multiiudo  o/uofOTfXfuTMv 

ik  eadem  Africa ,  contra  Domitium  vitaretur.  Ern. 

^  larbam  ,  militaret.   Nam  ,  cum  Seque  tunc  primum  el.  Tunc  sane 

;^dam  thcsauros  aliquos  casu  re-  referri  potest  ad  tcmpns ,  quo  som- 

^«rissent ,  fuere ,  qui  dicerent  per-  nium  habuit :  sed  melius  puto  nunc. 

iiaderentque  ,    totum   eum   locum  Bene  opponunturaneeaet/iu/ic;  non 

W  plenum ,  a  cladibus  Poenorum  antea  et  tunc.  Pro  primum  Broterius 

Im  repositi.  Atque  ita  miles  avidus  malit  primo  e  IVte.  Reg.  el  ed .  pr.  Sed 

id  fodiendum  se  dedit  per  plnres  id  sensus  non  patitur.  Ern.  Bud. 

lies,  Pompeio  ridente  simul  et  in-  primum.  Bud.  quoque  tunc.  Nec  vi- 

lignante ,  tantam  illam  muliitudi-  deo ,  cur  non  aeque  opponi  possit  tS» 

ytm  stulta  avaritia  et  labore  fali-  a/i/e. 

gari  :  donec  tandem  fessi  et  irriti  £uitr<z/icer/<imi/te.Sivequinquen- 

damarent  -.  Duceretjamquovellet,  nali.  Quod  hic  quidem  anno  sexto 

mtis  se  poenarum  stultitice  suob  de-  celebrari,  miratur  vir  doctissimus, 

Hsse.  Plut.  in  Pomp.  c.  1 1.  Lips.  et  erroris  ,  cui  latebra non  sit ,  paene 

Dum  hunc  vel  illum  locum  etc.  Tacitum    adcusat.    Nam    debebat 

[ta  MSS.  Flor.  (Bud. )  edd.  inde  a  quinto  celebrari  ,   inquit ,  quatuor 

Puteol.  omnes,  nisi  quod  hic  (  et  duntaxat  annis  interjectis.  An  dis- 

Bud. )  habet  promi,  vitio ,  ut  opi-  tulisse  Neronem  aliquis  dixcrit  ?  ille 

aor,  operarum ,  sequcnte ,  ut  solet ,  vero  antevenire  solet ,  cupidine  cer- 

RiTio  :  quodBeroaldus  correxit ^ro-  taminum ,  et  ante  praestitutam  diem 

missi.  £d.  pr.  MS.  Agr.  non  habent  revocare  quod  Suetonius  in  Ncrone 

promissi  specus,  At  MSS.   Oxon.  21.  scripsit.  Haec   vir  ille  magnns. 

Guelf.  dum  hoc  vel  illo  loco  promi  Egoautem  siquidvideo,  antfirmiter 

specus.  Mox  antea  e  Flor.  recepit  numero,  abnuo  Tacitum  ultra  quin- 

Picliena  ,  cum  seqq.  £go  €inte  ser-  ium  annum  j^roduxisse.  Ecc^  insti- 


524  ANNALIUM  "';* 

•  A.  L,  W). 

riam  canlus,»  adjicitqiie  «facundiae  coronam, » (jw 
ludicra  deformitas  velaretur.  Sed  Nero ,  anihil  ambita; 
nec  potestate  senatus  opus  esse, »  dictitans,  «se  aequi» 
adversus  aemuios ,  et  religione  judicum  meritam  laudei 
adsccuturum , »  primo  carmen  in  scena  recitat :  moiy 
flagitante  vulgo,  «  ut  omnia  studia  sua  publicaret » (kc 
eniin  verba  dixere )  ingreditur  tbeatrum ,  cuQCtis  d- 
thai-ae  legibus  obtemperans  :  ne  fessus  resideret,  nesu- 
dorem ,  nisi  ea,  quam  indutui  gerebat,  veste  detergeret: 
ut  niilia  oris  aut  narium  excrementa  viserentur.  Pos- 

C.  Se  asquum  adversus  amulos  ei  religione,  Alii  alia.  Scribo  seque  securm  ai-^ 
versus  amulos  de  religione,  Ann.  3 ,  a8.,  potentice  securus.  —  7.  Excremeaiav» 
rentur.  Lege  ejiceretttur, 

tatum  pst  Nerone  IV.  Cornelio  Cosso  institutum  ,  non  dixerit  utiqae  Peti* 

coss.  U.  a.  8i3.  nunc  secundo  editur  yius.  Quid  ?  quod  etiam  sic  aDniixB 

Silio  et  Atticocoss.  a.  818.  Certe  ab  conveninnt.    Nam    primuio  agooi 

illo  ad  istum  ipsi  anni  quatuor  in-  recte  dicit  ab  Ensebio  confernina. 

tcrsunt ,  et  quinto nnnc  anno  editur ;  Periodi  Jul.  477^*  secundum  a Ta- 

aut  omnes  caJculi  me  fallunt.  Lips.  cito  conferri  in  a.  477^*  Atqoi  Stt> 

' Vir  niagnus  est  Scaliger  £m.  temp.  tonius  etiam  ante  legitimum  tempQ 

p.  4^19,  470.  Petavius  Doctr.  Temp.  revocatum  dicit  :  <piod  non  niside 

L.  1 1 .  c.  1 5.  dcfendit  Tacitum ,  ex  eo,  secuodo  accipi  polest ,  partim  prop* 

quod  isie  agonquinquennalis  fuerit,  ter  modum  loqaendi ,  quo  Saeto- 

i.  c.quinquesotidisannisvertentibus  nius  utitur  ;  partim   quia  bis  tan- 

instauratus  ,'  ad  niodum  lustri  ro-  tum  illum  agona  celebravit  Nero. 

iiiani ,   non  Olympiadis.  Victoriain  Sed  haec  aliis  diligentius  excolienda 

Neronis  alteram  ,  ab  Eusebio  nota-  relinquimus.  Mox  adficitque,  qooi 

tam ,  non  fuisse  secupdi  agonis  Ne-  e  Flor.   edidit  Pichena  ,   eliam  u 

ronei ,  de  quo  Tacitus.  Sane  Tacitus  Guelf.  et  ed.  pr.  De  ambitu  dictam 

ipse secundum  lustrum  vocat.  De  an-  ad  i ,  i5.  Ern.  Bud.  adicitque jmott 

Tiis  (piinque  solidis  id  in  hoc  agone  suo. 

accipiendum  esse ,  consUre  hodie  ait  Se  cequum.  Quasi  diceret,  se  aqoa- 

Pagius  Crit.  Bar.  ad  a.  C.  60.  Cum  Jem  et  parem  in  hoc  certamine.  Se( 

€um   agona  ad  modum    Grcecorum  non  displicet ,  quod  olim  conjeci 

certaniinum   institutum  saepe    idem  seque    unum    adi^ersum    cem.  Lira 

dicit,  id  de  ritu  et  genere  ludorum  Priusmelius.  <$e^ue  conjiciebat  Aci 

potius ,  quam  temporeaccipiendum.  dalius.  £rn.  Deleto  et  ante  reUg. 

Neque  tamen  commode  Eusebiusde  Excrementa     viserentur.   MSS 

alius  certaminis  corona  accipitur  j  Flor.  Bud.  Guelf.  ed.  pr.  viserent 

quod  quale  fuerit  ct  qua  de  caussa  subaudi  spectatores.  Puteolanos  ei 


^.r.8.9.  LIBER  XVI.  525 

-Tno  flexus  gemi,  et  coetiim  illum  manu  vencratus, 
^tentias  judicum  opperiebatur  ficto  pavorc.  Et  plebs 
Ll-dem  urbis ,  bistrionum  quoque  gestus  juvare  soHta , 
STsonabat  certis  modis  plausuque  composito.  Crederes 
tiari  :  ac  fortasse  laetabantur,  per  incuriam  publici 
^tii. 

«  Plausuque  composUo.  Apposito  cod.  Agilc. 

Cecit  viserentur ,  quod  omDes  se-  mani  adjuvant  militem  suum.  Quod 

li  sunt.  Ern.  idem  c.  12.  vocatyZiwre  addere  ani^ 

JPlexus  genu,  Immo  et  solennia  mum.  £rn. 

trioQum  yerba  haec  pronuncians  ,  Certis  modis  plausuque  composito» 

^ioi  fxov  ivfxtyms  f^ov  etKovTATt.  £x  Ars  enim ,  si  dis  placet ,  utriusque 

ointellegis,  qajd  ptincipium  apud  rci :  acclamandiet  plaudendi.  Itaque 

ct.   sit  Nero  21.    Utque  constiUl  addit,  cum  manibus  nesciis  Jatisce- 

"acto  principio ,  Nioben  se  canta^  rent ,    turbarem  gnaros,  In  ediclo 

*um  per  Cluuium  Rujiim  pronun-  Tiieodcrici  regis  ad  po))uIum  rom. 

1(0/.    Anteloquium    scilicet  illud  ep.  i ,  Si.Variar.  Cassiodori:  iSo/etis 

Jiaroedicum  ,  emerendi  favoris  :  aera  ipsum  mellijluis  implere  clamo^ 

i  ct  principia  quaedam  ,  legitimo  ribus ,  et  uno  sono  dicere ,  quod  ipsas 

rmine ,  olim  oratorum.  De  adora-  quoque  belluas  delectet  audire,  Pro- 

Hne  manu  ,  dico  ad  H.    i.  Lips.  Jertis  voces  organo  dulciores  ;  etita 

inbat ,  ut  videtnr ,  ad  c.  36.  ado-  sub  quadam  harmonia  citharce  con- 

re  vulgum,  notare  qnaedam  ,  sed  cavum  theatrum  per  vos  resonat^  ui 

omissis  non  stetit.  tonos  possit  quilibel  credere  ,  quam 

Bt  coetum  illum  manu  veneratus,  clamores,  Modulatum  hunc  clamo- 

cnl])a  ponit  Tacitns.  Tamen  im-  rem  concentum  appellat  Plinius  in 

ratoribus  postea  id  servatum,  ut  Paneg.  c.  2.  Et populus  quidem  rom» 

lenni  ritu  populnm  adorarent  in  dilectum  principum  seruat ,  quanto- 

*co.  Claudianus  pulchre  De   VI.  qne  paullo  ante  concentu  Jormosum 

ms.  Honorii  611.  O  quantum  po-  alium,  hunc  fortissimum  personat, 

io  secreii  numinis  addit  Imperii  Dio^S,  2.,  £upu^/A«cfKj6o<tv,inPer- 

(esens species  /  quantamque  repen-  tinace  :  "Ota  rt  tt^^xTiy  tv  toi?  ^sol- 

\Majestas  alternavicem!  cumre-  Tpoic  Wi  t5  tov  Ko/uifjLdJov  ^tftfjrtiA 

t  circi  Connexum  gradibus ,  vene-  tvfvld-fjt.m(  -ttwc  fK/SoStv  ,    TaDT*    Torf 

tur purf/ura ,  vulffiS :  Consensuque  fxtrtiT^itfJi.ATi^oyTtt  ic  to  T/fXoioTatTOv 

i^ie  sublatus  in  asthera  vallis  Ple-  flMcTov.VidequaedamhujnsreiadH.  i. 

r    €uioratas   reboat  Jragor.   Lips.  Lips.  Respicit  ad  H.  i ,  35.  ruere  in 

ox  plehs  urbis  MSS-  ed.  jir.  Khen.  plausus,  sed  et  hic  racet. 

tBud.)   eic.  at  Putcol.  Riv.  Ber.  Peri/i/arw/w|>.y^Hocnullumsen- 

lc.  verbis  :  male.  Juuaregestus  est  sum  habet.  Incuriam  correx<;re  Aci- 

▼ore ,  plausu  incitare  studium  his-  datius  et  Boxhornins  :  idquc  cuiyis 

ionis.  Liv.  i,  25.  tu/n  clamore  Ro^  in  mentem  yeniat :  quod  cst  eviden* 


536  ANNALIUM  fV^ 

A.C.66. 

V.  Sed  qui  remotis  e  municipiis ,  severamque  adbe 
et  antiqui  moris  retinenles  Italiam,  quique,  per  longas 
provincias ,  lasciviae  inexperti ,  o£Scio  legationnm  ant 
privata  utiiitate,  advenerant,  neque  adspectum  iBntt 
tolerare ,  neque  labori  inhonesto  sufficere  :  cum  ma- 
nibus  nesciis  fatiscerent ,  turbarent  gnaros  ac  sa^ 
a  miiitibus  verberarentur ,  qui  per  cuneos  stabant,  oe 
quod  temporis  momentum  impari  clamore  aut  silentio 
sejQfni  praeteriret.  Constitit,  plerosque  equitum,  duiQ 
per  angustias  aditus  et  ingruentem  multitudinem  eii- 
tuntur,  obtritos,  et  alios,  dum  diem  noctemque  sedit 
bus  continuant,  morbo  exitiabili  correptos.  Quipp 
gravior  inerat  metus ,  si  spectaculo  defuissent ,  mnlti$ 


9.    Plerosque  equitum,  Militum  cod.  Agr.  OigHxkor  plures  atque  equilum,  Sei^A 
H.   I ,  S6.  4 ,  So. 


*'.'i 


tiae  signum.  Unde  recipere  noa  da-  scripturam  in  MS.  Liyii  capitDi*' 

bitaTi.E&N.  Sequuotur  LaH.  et  Bip.  kenb.   ad  4»   18.  EnimTero  om^  ^ 

(  ^  et  D.  de  Lamalle. )  Sequor  et  ego.  alii  libri  habent  longas  :  eX,  ^f< 

ContraBroteriusTulg.  tenet,  et  cum  pro  longirujfuus  dici,  hodie  Dottl^ 

iluetio  ita  expouit:  etsi  sibi  injaria  mum  est.Vid.  Drakenb.  1.  c.  eta 

per  publicum  hoc  flagitium  fieret,  Sil.  6,  628.  Itaque  /ongof  KfltitAlie^ 

et  magnum  sibi  dedecus  conscisce-  £rn.    Agricoke   lectionem  probtWf 

retur.  Verum  praeposiliot^r  caussae  Acid.  recepit  LaUem.  Bud.  Si7Vit|« 

vim  habel,  et  male  sic  in  adTersa-  vulgatam ,  quae  bonumseDsam{vi'F 

tivam  delorquetur.  dit,  quicquid  contra  dicatRyck»i.y 

Set^eramque  adhuc^Rod*  Agricola  Olim  Pichena  ,  nuper  Brot.  elBif-l 

legebat  :  seueraque  ,  et ,  retinente  quoque  retinuere.  Dein  Bod.  bibtl  1 

Italia»  Lips.  Recepit  Freinsh.  cum  /o/7g|a5.  Bip.dedere/b/t^[m^iKU.MQl ' 

seqq.  Ryckius  autem  ex  ipso  cod.  Bud.  lasciviam  experti,  Maie. 
Agr.  dedit  et  adhuc  antiqui,  nihil         Ojficio  legationum.  De  his  legi- 

refert.  Scripti  et  edd.  vett.  omnes  tionibus  urbium  v.  1. 4.  D.  deLegit* 
set^eramquc  a,   e,    a,  m.  retinentes        Quippe  grauior  inerat  meiu$,  0 

ItaUam  ,  quod  restituit  Broterius.  ludos ,  o  ineptias ,  sed  cruentas  ct 

Sane  ob  unum  item  librum  non  mu>  tristes !   Nam  mors  comes  aut  eui' 

taoda  erat  lectio ,  quae  tamen  expli-  lium ,  si  quis  segniter  audivissel  sch 

cari  potest.  Mox  lon^inquas  edidit  licet   hunc    Phcebum.  PhilostrtlBJ 

Pichena  Telut  e  Fior.  pro  longas,  Sed  scite  narrat  4  ,  Sg. ,  Apollonium  vt 

in  codice  iUo  est  lonquas ,  quod  nihil  nisse  Romam  et  in  hospitium  quod' 

aUud  est   quam   longas,  Sic  illam  dam  per  hcec  tempora  diuertisse.  i& 


A  i;  .,,9.  LIBER  XVI.  527 

A.  G.  w.  ' 

Jam  j  et  pluribus  occultis ,  ut  nomina  ac  vultus ,  ala- 
itatem,  tristitiamque  coeuntium  scrutarentur.  Unde 
auioribus  statim  irrogata  supplicia ,  adversus  illustres 
ssimulatum  ad  prsesens  et  mox  redditum  odium.  Fe- 
l)antque  «  Vespasianum,  tanquam  somno  conniveret, 
Phoebo  liberto  increpitum ,  aegreque  meliorum  preci- 
as  obteclum :  mox  imminentem  pemiciem  majore  fato 
ftigisse.  M 
VI.  Post  finem  ludicri ,  Poppaea  mortem  obiit ,  for- 
ita  mariti  iracundia ,  a  quo  gravida  ictu  caicis  adflicta 
t.  Neque  enim  venenum  crediderim,  quamvis  quidam 

* 

o.  Mox  imminenlem  pemiciem,  Pulo  e  noxa,  noxa  reus  Ann.  3 ,   x3,  —  1 1.  JYe- 
*  cnim  venenum  crediderim,  Lege  de  veneno, 

dn  Jiominem  quendam,   scenico  posset  e  4}  35.  sed  ibi  vid.  £rn.  In 

^itu ,  cUharam  tenentem  etpulsanr-  6ud.  a  i.  m.  erat  editum ;  inde  2.  m. 

>  9    cantantem  etiam ,  sed  rudi  et  fecit  redditum 
otta  voce ,  supervenisse ,  qui  soli'         Vespasianum  a  Phoebo.  Hoc  igitur 

esset  urhem  ita  peramhulare  et  periculum  Romae  adiit ,  ut  hic  Taci- 

f^nis   carmina    cantUlare.   Quoe  tus :  sed  simile  in  Achaia.  de  quo 

ui^  aut  ne^igentius  audisset ,  aut  Suetonius    Vespas.    4«    Peregrina^ 

f^cedem  coneUgnam  non  dedisset ,  tione  Achaica  ,   inter  comites  Ne- 

eo  tanquam  impietatis  reus  con-  ronis ,  cwn  cantante  eo  aut  discede^ 

^s  petehatur  et  in  carcerem  duce-  ret ,    aiit  prcesens    ohdormisceret , 

^tur,  Chordam  prteterea,  usu  de~  gravissimam    contraxit   offensam  : 

itam  etfractam ,  quce  in  ipsa  Ne-  prohihitusque  non  contuhernio  modo, 

*mana  cithara  fuisset ,  ut  ceime^  sed  etiam  publica  salutatione,  Itaque 

um  aliquod  in  arculajerehat :  at-  ssepius  in  ista  re  subrusticns  et  yere 

ue  eam  emptam  sibi  duabus  minis  Sabinus  vir  peccavit.  Quod  porro 

)rehat.  Nec  cuiquam  porro  vendi-  adPhoebum,  islibertusadmissionum 

wvm,  nisi  qui  prasstantissimus  in  fuit,  ex  Suet.  Vespas.  i^.  De  eo  la- 

I  arteesset,  et  aliquando  Pythiis  pis,    ti.  clavdio.  atg.   l.  phoibo. 

'cisset.  Atque  addit ,  A[H>11onium  clavdia.  panaittchis.  XiiP3.  Apud 

fium  et  comites  ejus,  cum  adfici  Grut.  p.  6io,  n.  ^. 
>o  viderentur,  adcusatos  ab  eo ,  ut        Majorefato  effugisse.  Videtur  res- 

'i>inas  vocis  contempto^es ,  sed  mer*  pexisseadpoetisjactatayato  magna, 

tdulatamendatahominempJacasse.  majora  :  de  quibus  copiose  Bentlei. 

[ps.    Mox    pro     redditum    odium  ad  Horat.  £p.  2,1,6.  Sensus  :  quia 

roslotius  (  in  Syll.  Burm.    t.  i,  majoribus  rebus  destinatus  erat ,  nec 

,  353.)  malebat  editum,  Id  firmari  posset  adeo  a  Nerone  perimi.  Ern. 


ir. 


528  ANNALIUM  '^■Vj- 

A.  C.  66.         m    - 

scriptores  tradant,  odio  magis,  qnam  ex  fide,  qui^  fc" 
liboroium cupiens  et  amori  uxoris  obnoxius erat.  Corpos 
non  igni  abolitum,  ut  romanus  mos  j  sed,  regumexte- 
norum  consuetudine ,  ditrertum  odoribus  conditur,Oi- 
muloque  Juiiorum  infertur.  Ductae  tamen  publicae 
sequiae,  laudavitque  ipse  apud  rostra  «  formam  ejus^et 
quod  divinae  infantis  parens  fuisset, »  aliaque  fortunse 
munera  pro  virtutibus. 

VII.  Mortem  Poppaeae ,  ut  palam  tristem,  ita  recor- 
dantibus  laetam,  ob  impudicitiam  ejus  saevitiamqQe 
nova  insuper  invidia  Nero  complevit ,  prohibendo 
C.  Cassium  officio  exsequiarum.  Quod  primum  indi- 
cium  mali  :  neque  in  longum  dilatum  est.  Sed  Silanus 

I  a.  Ut  romanus  mos.  Romanis  cod.  Agr. 

Ut  romanus  mos,  Cod.  Agr.  Ro~  pud.  e.  s.  Mox  eleganter  Acidaliy8'> 

manis»  neque  in  hngum  cUlatus  e5t :  sed  dob 

Differtum   odoribus.    Plinius   de  necessario.    InteUige  mahun.  £0* 

Arabia  la,  18.  (4^-)  Peritirerum  Recordantihus ,  i.  e.  in  mentemR- 

adjirmant,  nonferre  tantum  annuo  Tocantibus  flagitia  Poppae^.Sicseih 

Jhetu ,  cfuantum  Nero  princeps  notds-  sus  planus ,  nec  quicquam  miiUD- 

simo  PoppascB  suce  die  concremave-  dum.  Multo  minus  admittenda  expo- 

rU.  LiFS.  Si  non  conibusta  Poppaea  sitio  Bip.  qui  reddunt :  cogitanubos 

in  rogo,  quo  modo  co/icrematum  lan-  sibi  posse  accidere,  quse  aliis.  Cf> 

tum  aromatis  ?  Nam  ante  diiierat  Pli-  Hiller.  Rac.  18.  1 

nius,  aromata  adhiberi  urendis  de-        C.  Cassium.  De  hoc  cf.  6,  i5. 12. 

yunca^.  Pliniusyidetur audisse,  ab'  11,  12.  Plin.  ep»  7,  a^*  De  SHaito 

sumptum  tantum  in  funere  Poppaeae^  i5 ,  5a. 

et  retulisse  hic  ,  e  more  solito,  ad        iSi7a/ui5.Su8picoreumpseesse,ciii 

combustionem.  Tacitus   audiendus.  postea  statua  in  foro  posita,  curante 

Ern.  Capitone.  Qua  de  re  Plinii  epistoU 

Tumulo  Juliorum.  Supra  3  ,  4  et  9.  tota  i ,  17.  ad  Corn.  Titianum.  Co^ 

tumulus  jiugusti  et  Ccesarum  saluta-  rupte  hoc  nomen  scriptumin  Coann. 

tur.  Juvenalis  adillud  Sat.  i ,  33...  maffu 

Divince  infantis  parens.V,  i5,  23.  delatoramici.  Heliodorum  dicit  stoi- 

Ilarecordantibus  lastam,  Muretus  cum  philosophum,  qui  Licinium&' 

recondentibus :  quod  illi  palam  op-  lanumcondiscipulumsuum..,testimo- 

ponitur.  Acidalius probat  (ii.  Lall.)  nio  oppressit,  Lege  L.Junium.  Lips. 

Certe  vulgatum  yitiosum  est.  Forte  Post  objectatumque  MS.  Corb.  (et 

fuit :  ita  hetam  ,  recordantibus  im-  Agr. )  non  male.  Ern. 


''^l'^^'  •    LIBER  XVI.  529 

^dditur  :  nuUo  crimine,  nisl  qiiod  Cassius  opibus  ve- 
cistis  et  gravitate  morum ,  Siianus  claritudine  generis  et 
oodesta  juventa ,  praecellebant.  Igitur  missa  ad  senatum 
^xatione,  «removendos  a  republica  utrosque,  n  disse- 
Xiit :  objectavitque  Cassio ,  «  quod  inter  imagines  ma- 
orum  etiam  C.  Cassii  etfigiem  coluisset,  ita  inscriptam : 
:>TJX  PARTiUM.  Quippe  semina  belii  civiiis  et  defectionem 
i.  domo  Caesarum  quaesitam.  Ac,  ne  memoria  tantum 
i^fensi  nominis  ad  discordias  uteretur,  adsumpsisse 
Li.  Silanum  i  juvenem  genere  nobilem ,  animo  praerup- 
tnm,  quem  novis  rebus  ostentaret.  » 

i3.  Tantum  infensi  nominis.  Forte  in  tantum,  Et  ne  memoria. 

Duci   partium.    Budensis    codex  minis  mcmoriam  renoYasse  palam- 

Mhix.  Non  male.  Haec  autem  hisloria  que    coluisse  ,    (  quod  quid  aliud , 

est  :   quam    eleganter  Ambros.    i.  qnam  parricidium  ejus  probare  et 

Offic.  tangit :  Si  tyranni  aliquis  ha-  ad  simile  scelus  praesentes  vocare  ?  ) 

heat  imaginem ,  nonne  ohnoxius  est  adjunxisse  partibus  ctc.  Vei  etiam  : 

damnationi?  Memini,    let^isse    me  Et ,  ne  ad  rebellionem  stimulandam 

4piosdam  capitali  supplicio  damna-  una  hostis  Caesarum  imagine  nitere- 

ios ,  quia  Bmti  et  Cassii  inter/ecto-  tur,  inquapraeternomen  nihilest  ad- 

rufi  Ccesaris  imagines  asservarenl.  ditamenti,  assumpsisseSilanum,  etc. 

De  titulis  autem  imaginum  scripsi  in  Gron.  Res  ita  evidens  est ,  ut  ne  re- 

Eleclis,  1 ,  29.  Lips.  Forte  i>a\itio-  cipere  non  dubitarim  :  praesertim  , 

smn  est.  Ita  mollior  dativus.  Nam  cumutnesit  quidemiuFlorent.ERN. 

non  potuit  esse  in  imagine  scriptum  Nec  in  Bud.  nec  Agr.  nec    Regio 

Duci  partium,  quasi  ea  iiiiago  ipsi  Lall.   Credo,  id  ne  ob  sequentem 

coosecrata  esset,  et  honori  ejus  po-  syllabam  me  excidisse  et  ab  hac  esse 

sita ;  quia  fuit  inter  ceteras  gentis  absorptam. 

imagines ,  sed  in  titulis  nomini  sub-  Animo  prasruptum.  Non,  promp^ 

jectis  fuit  etiam  dux  partium  Pom-  tum  :   ex  Vaticano.  Praeruptus  ,  uti 

peianarum.  Miror,   hoc  Broterium  praefractus,  deii8,quirigidaeffraeni- 

nonassecutumesse.ERN.LcctioBud.  que  audacia  sunt.  Ita  Ciceroni  pro 

imice  vera.   Expressi.   Paullo   ante  Roscio  Amer.  24.  Prorupta  auda^ 

Bud.    non  habet  etiam,    Commode  cia  ,  dicta.  Lips.  Prasruptum  MS. 

potest  abesse.  Flor.  (Bud. )  et  a  pr.  manu  fuit  in 

Ac  ut  memoria»  Lego  ac  ne.  Lips.  Guelf.  at  sec.  mutayit  in  promptum : 

Frustra  interpretantur ,  quod  vitio-  quod  est  etiam  in  ( cod.  Agr.  et ) 

8om  est.  Recte  Lipsius  ac  Faernus ,  edd.  pr.  celerisque  usque  ad  Lip- 

ac  ne.  Hoc  enim  significat :  et ,  quasi  sium.  ProBrupta  dominatio  est  5 ,  3. 

non  suificeret  infamis  ac  damnati  ho-  £rn. 

2.  0^> 


53o  ANNALIUM  *-"-?!9- 

A.  li>  00. 

VIII.  Ipsum  dehinc  Silanum  increpuit  iisdem ,  qui- 
bus  patruum  ejus  Torquatum,  a  tanquam  disponeret 
jam  imperii  curas ,  praeficeretque  rationibus  et  libellis 
et  epistolis  libertos  :  »  inania  simul  et  falsa.  NamSilanos 
intentior  metu  et  exitio  patrui  ad  praecavendum  exterri- 
tus  erat.  Inducit  posthac,  vocabulo  indicum,  qui  in  Le- 
pidam ,  dssii  uxorem  y  Silani  amitam ,  r<  incestum  cum 
fratris  filio  et  diros  sacrorum  vitus  »  confingerent  Tra- 
hebantur ,  ut  conscii ,  Vulcatius  TuUinus  ac  Maicellus 
Ck)melius ,  senatores ,  et  Calpumius  Fabatus ,  eques  ro- 
manus :  qui ,  adpellato  principe ,  instantem  damnationem 
frustrati ,  mox  Neronem,  circa  summa  scelera  distentmn, 
quasi  minores  evasere. 

IX.  Tunc  consuito  senatus  «  Cassio  et  Silano  exsiliai» 
decemuntur :  «  de  Lepida  Caesar  statueret.  »  Deportatus- 

14.  Jd prmcat^endum  exterriius  erat,  Forte  exercUus,  14,  56.,  exercitus  consue- 
tudine  velare  odium,  16,  3a. ,  ore  ad  exprimendam  imaginem  honesti  exerciOu.^ 
cod.  Agr.  ciiin  vulgatis. 

Disponeret  imperii  curas,  Cf.  i5,  deinde  interfecit  H.   i,  37.,  Quam 

35.  gloriam  ad  principatum  attulity  nid 

Inania.Bud.etinania.SicetFlor.  occisi  Ohultronii  Sabini  et  Comeiii 

ctVeD.sedPichenasustuIitcopulani.  Marcelli  in  Hispania?   Nolo  eo, 

Adprcecauendumexterritus.Ynisr  quia  Tacitus  ipse  admonet ,  erasissc 

tra  in  hac  forina  loquendi  haerent  eos  hoc  discrimen  et  Neroni  super- 

Ursinus  et  Grutenis  etHeinsius,  qua  fuisse.  Lips. 

abquoties  usus  est  ante  Tacitus.  Vid.  Calpumius  Fabatus,  Ille  prosocer 

ad  2,  6a.  Ern.  Phnii  Secundi.  Lips.  Ad  qnem  per- 

Lepidam.  Duas  filias  C.  Appio  tinet  inscriptio  ap.  Gruter.  p.  3^2. 

Silano  peperit  iEmilia  PauUa ,  Ju-  qnam  ad  h.  L  protalere  Alciaiuset 

niam  Calvinam,  de  qua  12,  4,  8.  et  Ryckius.  Ern.  Cf.  Plin.  ep.  5 ,  12. 

hanc  Juniam  Lepidam.  Rtck.  7  »  32. 

FulcatUisTuUinus.  Credo  Tertul-  Tunc  consuko  senatus    Sic  MSS. 

linus :  supervixitque  ad  principatum  Flor.  Bud.  Agr.  Guelf.  ed.  pr.quod 

Vespasiani  H.  4?  Qm  Vulcatius  Ter^  recepit  Rjckius.  Ceterae  edd.  Sena- 

tulUnus  tribunus  plebei  intercessit.  tusconsulto.  Ern.  In  Flor.  et  Bud. 

Lips.  Bud.  Volcatius»  cst  consulto  senatUy    quod    probat 

Marcellus  Comelius.  Quem Galba  Vertranios. 


A.VS.9.  LIBER  XVI.  55i 

A.  Kj.  uU. 

rpie  in  insulam  Sardiniam  Cassius  et  senectus  ejus  ex- 
spectabatur.   Silanus  ,  tanquam  Naxum  deveheretur , 
Ostiam  amotus :  post  municipio  Apuliae ,  cui  nomen  est 
IBarium,  clauditur.  Iliic ,  indignissimum  casum  sapienter 
tolerans,  a  centurione,  ad  caedem  misso,  corripitur  :  . 
suadentique ,    «  venas  abrumpere  ,   animum  quidem 
morti  destinatiim ,  »  ait ,  «  sed  non  permittere  pcrcus- 
sori  gloriam  ministerii. »  At  cenlurio,  quamvis  iner- 
mem,  praevalidum  tamen  et  irae  quam  timori  propiorem 
cernens,  premi  a  militibus  jubet.  Nec  omisit  Silanus 
obniti  et  intendere  ictus ,  quantum  manibus  nudis  vale- 
bat ,  donec  a  centurione  vuineribus  adversis ,  tanquam 
in  pugna ,  caderet. 

i5.  Et  senatus  jus  exspectabatur.  Puto  sertectus ,  vtl ,  senecta  rei  spectnbalur^ 
Cod.  Agr.  et  penates  ejus.  Paullo  antc  consulto  s^natus,  Idem  cod.  Agr.  et  Bodensis. 
— -  i6.  Ceniurione  ad  cadem  misso,  Malim  immisso ,  quod  proprium  bac  in  re  ver- 
bnm.  Vid.  H.  i,  34.  immisso  pcrcussore  Ann.  3,  i6.  immissus  adcusator  Ann.  4» 
19.  Vido  et  1 5 ,  69. ,  Tribunum  cum  cohorte  militum  immiitit.  11,  1 .,  Suilium  adcu- 
sandis  utriSque  immittit, 

• 

Senatus  jus exspectabatur.  Vulnus,  dices.  Sic  i3, 33. ,  P.  Celerem ,  quia 

cui  non  medcor.Palmeriuslcgit  (ita  absoluere  nequibat  Ccesar,  traxit, 

ab  Hieron.  Bcrchemio  accepi ,  veteri  senecta  donec  morlem  obiret.  Gron. 

meo  amico  )  :  sentttus  jussus  specta-  Recepi  senectus  ejus  ;  est  enim  evi- 

batur.  Franc.  Medices  :  et  senectus  dens,  ita  legendum  esse.  Certe  ejus 

^jus  exspectabatur.  Atde  exsilio  Cas-  babent  libri  boni.  Fior.  Agr.  Guclf. 

sii  convenienter  cum  Tacito  Pompo-  (Bud.' Reg.  ap.  Lall.)   ed.  pr.  Id 

oius  de  Orig.  juris  :  Caius  Cassius  igitur  repudiari  non  debet.  Itaque  , 

Jjonginus  plurimum  in  ciuitate  auc-  «i  maxime  Tacitus  non  scripsit  se- 

toritatis  habuit ,   donec  eum  Ccesar  nectus  ejus ,  sed  aliud  quid ,  tamen 

(  Nero ,  non  Claudius  ,  uti  censent  )  tolerabilius  est  senalus  mutari  in  se- 

pelleret :  expulsusque  db  eo  in  Sar-  nectus ,  quam  ejus  in  jus;  unde  nulJa 

diniam ,  reuocatus  a  Vespasiano.  De  sententia  commoda  sit ,  cum  illud 

eximia  ejus  scienlia  noster  12, 12.  ^a  clarum  ct  Tacito  dignum  sit.  i)no 

tempestate  Cassius  ceteros  prceemi-  magis  veniam  facti  me  conseculurum 

nebat  peritia  le^um.  Plinius  Epist.  7,  spero.  Heinsius  insuper  malebat  res- 

34. ,  Lcetor,  quod  domus  C.  Cassii ,  pectabatur  i.  e.  considerabatur :  exis- 

hujus  quiCassiance  scholcB  princeps  timabant,  cum  senex  esset ,  etiam 

et  parens  fuity  seruiet  domino  non  sponte  mox  moriturum.  Ern.  Supra 

minori.Lipa.  Acu  rem  tetigit Fr.Me-  ii,26.habesetiam5e/icctomo;V?mW. 

'       54. 


532  ANNALIUM  y-*'» 

A.  C>66' 

X.  Haucl  minus  promple  L.  Vetus  socrusque  ejus, 
Sextia ,  et  PoUutia  filia ,  necem  subiere  :  invisi  principi, 
tanquam  vivendo  exprobrarent ,  interfectum  esse  Ru- 
bellium  Plautum ,  gcnei  um  Lucii  Veteris.  Sed  initium 
detegendae  saevitiae  praebuit,  interversis  patroni  rebus, 
ad  adcusandum  transgrediens  Fortunatus  libertus,  ad- 
scito  Claudio  Demiano ,  quem ,  ob  flagitia  vinctum  a 
Vetere ,  Aslae  proconsule ,  exsol vit  Nero  ^  in  praemium 
adcusationis.  Quod  ubi  cognitum  reo ,  seque  et  llbertum 
pari  soite  componi  ^  Formianos  in  agros  digreditur.  Illic 
eum  mllites  occulta  custodia  circumdant.  Aderat  filia, 
super  ingruens  periculum ,  longo  dolore  atrox ,  ex  quo 
percussores  Plaiiti,  mariti  sui,  viderat  :  cruentamque 
cervicem  ejus  amplexa,  servabat  sanguinem  et  vestes 
respersas  j  vidua ,  implexa  luctu  continuo  ^  nec  ullis 
alimentis,  nisi  quae  mortem  arcerent.  Tum,  hortante 

17.  Vidua  implexa  luclu  continuo.  Wide  Acidalinm.  Opinor,  vidua  exesa  tactu 
continuo.  Deinde  bene  cod.  Agr.  nec  idlis  alimentis  usa.  Ann.  s  ,  a».,  tum  primm 
reperta  sunt,  quas  per  tot  annos  remp,  exedere,  exesa  vis  oculorum  ,  H,  4,  81.  Vidc 
nos  «d  Valer.  Flacc.  3.  v.  693.  et  365. 

Pollutia.  Supra   i4 ,  aa.  dicitur  J^duaimplexaluxucontinuo.Im- 

Antisua ,  quod  verum  nomea  a  pa-  plexa  natum  ex  superioris  lineae  ite- 

tre  Antistio ,  ni  duplex  iUi  nomen  rata  voce  amplexa ,  Acidalius  putat. 

fuerit.  Sic  Lall.  Habet  aliquam  speciem  :  et  ita  mol- 

Interfectum  esse.  Ferendum  ut-  lius  adderetur  nec  ullis  aUtnentis, 

cunque.  Sed  mihi   probabile,  ve-  ubi  male  Ryckius  c  cod.  Agr.  ad(li- 

ram  scripturam  fuisse   interfectum  ditM5a.Sedegonilmuto.Cic.Tnsc. 

a  se.   Dicitur    quidem   exprohrare  5 ,  1 .  angonbus  et  molestUs  implicati 

etiam  cum  infinitivo  :  sed    tamen  animi,  Sequentes  ablativi  absolute 

plerumque ,  praesertim  apud   nos-  capiendi.  Hac  varietate  ssepe  Tacilus 

trum,  cum  adcusativo  :  estque  sic  utitur.  V.  c.  i ,  i5.  init.  Ern.  Tril- 

haud   paullo   eleganlius.    Mox    ad  lerus  Obs.  crit.  3,  2.  leg.  suadetim- 

adcusandum    MSS.     Flor.    Guelf.  pleta.  Bip.    inflexa,  Bud.   implexa. 

(Bud.  Agr.)  ed.  pr.  Put.  Ber.  Alc.  Locus  Cic.  allegatus   huic  vulgato 

Rhen.  Recentiores  vulgo  adcusatio-  favet.  Nec  obstat  vox  soni  simiJis 

nem.  Eb.n.  lineae  praecedentis  ^  sic  paullo  post 

Sang.  et  vestes  resp.  Cod.  Agr.  eiiamegt^ssus,egressa,itroj)iusse5% 

sangidne  vestes  respersas,  contingunt. 


A.U...9.  LIBER  XVI.  533 

A.  C.  66. 

patre ,  Neapolin  pergit,  Et ,  qiiia  aditu  Neronis  prohi- 
liebatur,  egressus  obsidens,  «audiret  insontem,  neve 
consulatus  sui  quondam  collegam  dederet  liberto ,  » 
modo  muliebriejulalu,  aliquando,  sexum  egressa,  voce 
infensa,  clamitabal,  doncc  princeps  immobilem  se  pre- 
cibus  invidiae  juxta  ostendit. 

XI.  Ergo  nuntiat  patri ,  <(  abjicere  spem  et  uti  neces- 
sitate. »  Simul  adfertur,  <(  parari  cognitionem  senatus 
et  trucem  sententiam. »  Nec  defuere ,  qui  monerent  j 
<c  magna  ex  parte  haeredem  Caesarem  nuncupare ,  atque 
ita  nepotibus  de  reliquo  consulere.  »  Quod  adspernatus , 
ne  vitam ,  proxime  libertatem  actam ,  novissimo  servitio 
foedaret,  largitur  in  servos,  quantum  aderat  pecuniae  : 
et ,  ^  si  qua  asportari  possent ,  sibi  quemque  deducere , 
tris  modo  lectulos  ad  suprema  retineri ,  »  jul)et.  Tunc 
eodem  in  cubiculo,  eodem  ferro  abscindunt  venas ,  pro- 
perique ,  et  singulis  vcstibus  ad  verecundiam  velati , 
balneis  inferuntur :  patcr  filiam ,  avia  neptem,  illa  utros- 
que  intuens ,  et  certatim  precantes  « labenti  animae  cele- 
rem  exitum ,  ut  reliuquerent  suos  superstites  et  moritu- 

i8.  Sexum  egressa  voce  infensa  clamitabat,  Lege  sexum  supergressa,  el  intenta 
voce,  intento  ore  dicere  Orat.  c.  ii. 

Quondam collegam.  Vrimo  imperii  cum  dandi  casu  struilur,  credo ,  rec- 

cjus  anno.  Lips.  Liberto  dedcret Cice-  tius  quani  cum  ablativo.  V.  siuiilem 

roniahum  est ,  h.  e.in  liberti  gratiam  locum  ap.  Liv.  24  ,  19. 

condemnaretinsontem.  Rosc.  Amer.  Ut  reUnquerertt.  Sic  omnes  scr.  et 

c.3.etalibi.Nosteriterumc.20.ERN.  edd.  praeter  Flor.  (et  Bud.)  qui  ha- 

Immobilem  se  precibus  et  invidice  bet  relinifiieret  j  quod  recepit  Jac. 

juxta  ostendit.  Fortassis  ,  invidia  ,  Gronovius ,  refcrens  ad  animam  la- 

ncc  precibus  nec  reverentia  famae,  bentem.  Mox  pro  prima  Acidalius 

aut  maligni  rumoris  metu  moveri.  malebat  ^rojri/wa ,  quod  non  displi- 

GRON.RyckiusprobatiawV/ia^quam  cet,quia  praecessit  prius.  Post-<x- 

sciL  Neroni  excitabat  Veteris  filia.  ftfwguiYMr  MSS.  Bud .  Guelf.  Agr.ed. 

Bip.  recepere.  Bud.  habet   invidias  pr.  Vulgatum  melius ,  quia  exquisi- 

juxta  absque  copula.  Bene,  ut  vide-  tius.  Ern.  Bud.  seniorem.  Flor.  se- 

tur.  Adverbialilcjr  sumpta  particula  niore,  Acid.  volebat  seniores ,  quod 


554  ANNALIUM  ^l'^; 

ros.»  Servavitcpie  ordinem  foituna  :  ac  seniores  prius^ 
tum  cui  prima  aetas,  exstinguuntur.  Adcusati  post  sepul- 
turam,  decretumque,  «  ut  more  majoioim  punirentur,» 
Et  Nero  intercessit,  ('mortemsinearbitro»  permittens. 
Ea ,  oedibus  peractis,  ludibria  adjiciebantur. 

XII.  P.  Gallus ,  eques  romanus ,  quod  Fenio  Rufo 
intimus  et  Vetcri  non  alienus  fiierat,  aqua  atqueignl 
proliibitus  est.  Liberto  et  adcusalori  praemium  operae, 
locus  iu  theatro  inter  viatores  tribunicios  ,  datur.  Et 
mensis,  qui  Aprilem,  eumdemque  Neroneum,  seque 
batur,  Maius   Claudii^  Junius   Germaniciy  vocabulis 

19.  Mortem  sine  arbitrio  pemUttens.  Suo  arbitrio  poto.  Aliter  GronoTius.  Yel  smt 
arbitris.  lilos  arbitros ,  qni  snpremis  interessent ,  submittebat  ipse. 

rectum  videtur  ;  iDtelliguntur  Vetus  Faber  Sem.  i  ,  4-  2  ,  7«  prins  vole- 

et  Sexiia,  tuni  pnmtf  tetas  est  ju-  hal  ejus  arbilrio,  dein /i^era  vel  ao. 

Tentus  scil.  Poilutiae.  Proxima  pro  Bud.  liabet  sine  /:rbitrio,  Pichenain 

glossa  habent  Bip.  idquc  niorito.  FIor.elRyckiusin  Agr.  reperere «iie 

More  majontm.  Quid  hoc,  v.  2,  arbit ro  ^  qaod  omnino  praestat.Mox 

3a,  et  ap.  Suet.  49«  ^*^  Fenio  Rufh  v.  i5 ,  (i6 ,  68. 

Mortem  sine  orbitrio  permiUens,  Inter   viatores     trihunitios.   Qoi 

Cl.  Faber  bis  huncce  locum  attigit.  spectasse  videntur  non  abjnncio  a 

Primo  ei  visum  legere ,  /no/tem  libero  tribunis  loco ,  uti  ad  obsequia  appa- 

arbitrio  :  post  maluit ,  suo  arbitrio.  rere  possent.  Hoc  autem  inter  pr«- 

Quod  postremum  magni  vatis  effa-  mia :  quia  tribnnos  honesi  issimo  loco 

tumjurcplacet:  magis  tamen  meum,  speclasse,  vel  hinc  colligas,  qtiod 

mortem  sine  arbitro.  Et  adseverem ,  Caesari  Juliointerbonoresdecreluni: 

eamCorncIii  scripturamesse,aFlor.  ut  semper  sella  curuli  sederet ,  ex- 

etiamcodice,  utposteacomperi,  ap-  cepto  perludos.  Tum  enim  sessioei 

probatam.iWbr5  5i/ica/^itro,libera,  in    tribunicio  subsellio  ,  inter  eos, 

sine  domino ,  sinc  judice.  Simile  i ,  gui  quoque  anno  tribuni  essent ,  con- 

26. ,  y4n  pnemia  sub  dominis,  poenas  cedebatur,  I  'io  44»  4*  Itemcpie  postca 

sine  nrbitro  esse  ?  Lips.  Scribendum  Augusto  :  ut  in  suhselliis  tribunorum 

essc,  mortem  une  arbilrio  remittens,  plebis  sederei.  Dio  49,  i5.  Lirs.  De 

docuimus  Obs.  4  >   2.  Gron.  Sine  vialoribus  multa  Marcellus  Donains 

arbitrio  plerique  libri  scripti,etedd.  ad  h.  1.  Ern. 

TClt.  Pichcna  et  Ryckius,  Freinsh.  Neroneum.  Cf.  i5,  74. 

recepere  sine  arbitro   :  quod  sane  Junius  Germanici,  Obhaereo.  Se- 

melius.  Quia  Brotcrius  in  MSS.  tri-  ries  quidcm  mensium  ita  postulat  : 

bus  reperit ,    rccepi    ct  ipse.   Ern.  scd  ,  si  Junius  in  hoc  numcro ,  quo- 


A.v.sro.  LIBER  XVI.  535 

mutantur :  testificante  Cornelio  Orfito ,  qui  id  censuerat, 
cfideo  Junium  mensem  transmissum,  quia  duo  jam 
Torquati ,  ob  scelera  interfecti ,  infaustum  nomen  Ju- 
nium  fecissent. » 

XIII.  Tot  facinoribus  foedum  annum  etiam  dii  tem- 
pestatibus  et  morbis  insignivere.  Vastata  Campania 
turbine  ventorum  j  qui  villas ,  arbusta ,  fruges  passim 
disjecit;  perlulitque  violentiam  ad  vicina  urbi :  in  qua 
omne  mortalium  genus  vis  pestilentiae  depopulabatur , 
nuUa  coeli  intemperie,  quae  occurreret  oculis.  Sed  domus 
corporibus  exanimis ,  itinera  funeribus ,  complebantur. 
Non  sexus ,  non  aetas  periculo  vacua.  Servitia  perinde  et 
ingenua  plebes  raptim  exstingui ,  inter  conjugum  et  li- 

xnodo  additur  Junium  transmissum ,  Injaustum  nomen  Junium  Jecis" 

quia  infaustus  esset  ?  Itaque  olim  «e/it.  Emendayit  sic  Lipsius,  et  fir- 

reponebam , /ii&'ii5  Germanici.  Sed  matFlorent.  quihabet,nome/iyu/2c- 

libri  mihi  opponunlur,  itemque  ra-  tum.  At  ed.  pr.  ceteri  libri  Junii 

tio,  quod  facta  injuria  D.  Julio  yi-  tum  :  male.  Forte   fuit  Juniorum, 

detur,  si  illi  mensis  suus  ademptus.  Ern.  Bud.  qytoqae  junctum, 

Quid  dicam  ?  yerba  tamen  sequentia  ^d  vicina  urhi,  Sic  MSS.  Rpg. 

de  Junio  abnuunt ,  etsi  alii  conantur  Agr.  ed.  pr.  At  sequentes  ad  mcenia 

pro  transmissum  rescribere  transno-  urhis ,  ut  MSS.  Flor.  Guelf.  In  MS- 

minaium.  Lifs.  Si  transmissum  cum  Bud.  Oxon.  masnia  vicina  urhi.  J. 

Freinshemio  explices  omissum  e  Fas-  Gron.  probat  mcenia  urbis :  et  intel- 

tis  nomine ,  obliteratum  ejus  mensis  ligit  aedes  urbis.  Ceterum  patet  fal- 

nomen,  in  dedecus  familiae  Juniae,  sum  esse,  quod  ille  ait,  vicina  urhi 

nihil  restet  difficultatis :  idque  placet  esse  a  Rhenano ,  qui  in  ed.  pr.  et  sec. 

Ryckio.  Sed  vereor,  ut  transmittere  habet  masnia  urhis ,  ut  Aldus ,  Gry- 

mensem  Junium  l^oc  significet.  Nam  phius.  Reyocayit  Lip&.    Ern.  Ast 

transmittere  aliquidesl  tacere,  silerc,  Rhen .  legendum  suadet  vicina  urhi , 

non  ,  ei  nomen  adimere.  Broterius  ut  H.  4  ?  4^* 

men^em  deleriyuIt:nescioquo.£iLN.  J^is  pestilentice,  De  hoc  morbo 

Transmittere  omnino  est  praeterire ,  Suet.  Sq. 

negligere  ,  sicque  obliyioni  tradere.  Perinde  et  ingenua  plebes,  Dedi 

Cf.  4  1  31 7  ^^*  i5 ,  3i.  et  ex  ed.  pr.  pro  yulgato  ac ,  quod 

Cornelio  Orfito.  Is  consul  a.  8o4*  non  solet  ante  yocalem  dici ,  et  in 

V.  12,  4i*  nostro  quoque  supra  aJiquoties  e  li- 

Duo  jam  Torquati,  Cf.   i3 ,  3S*  bris  emendatum.  MS.  Guelf.   (  ct 

et  i6,  8.  Bud.  )  plane  caret  copuia«  Sed  faci- 

3.  54' 


55C  ANNALIUM  *•?••"• 

A.  C.  07. 

berorum  lamenta ;  qui',  dum  adsident,  dum  deflent, 
saepe  eodem  rogo  cremabautur.  Equitam  senatorumque 
interitus,  quamvis  promiscui,  m^inus  flebiles  erant; 
tanquam  communi  mortalitate  saevitiam  principis  prae- 
vcniient.  Eodem  anno  delectus  per  Gailiam  Narbonen- 
sem  ^  Africamque ,  ct  Asiam  habiti  sunt ,  supplendis  lUy- 
rici  legionibus,  ex  quibus  aetate  aut  valetudine  fessi 
sacramento  solvebantur.  Cladem  Lugdunensem  quadra- 
gies  sestertio  solatus  est  princcps ,  ut  amissa  urbi  repo- 
nerent :  quam  pecuniam  Lugdunenses  ante  obtulerant, 
turbidis  casibus. 

XIV.  C.  Suetonio,  L.  Telesino  coss.,  Antistius  So- 
sianus,  factitatis  in  Neronem  carminibus  probrosis, 
exsilio  j  ut  dixi ,  multatus,  postquam  id  honoris  indici- 
bus  tamque  promptum  ad  caedes  principem  accepit, 
inquies  animo,  et  occasionum  haud  segnis,  Pammenem, 
ejusdem  loci  exsulem ,  et  Chaldaeorum  arte  famosum, 
eoque  multorum  amiciliis  innexum ,  similitudine  for- 

lius   et    hic  cxcitlebat  ,    quam   ac,        L.Telesinocoss.^NomeneiL.Voiir 

Hisi.  4  >  4^j  perinde  diyes  et  eloquen-  tius  Telesinus  ex  Velleio.  Laudat  nt 

tia  clat^us.  Ern.  philosophum  et  insignem  virnm  plus 

Deleclus.  Bud.  dilectus.  Mox  va-  uno  loco  Philostratus  4,»  l\o.  7,  11. 

litU' .  iiie.  (8,12.)  eumdemque  exsulasse  ea  rc 

Cladem  Lugdunensem.  Cladem  ex  sub  Nerone  scribit.  Lirs.  Immo  C. 

incendio  conceptam  ,  quod  denarrat  Luccius    vel  Lucius   Telesinus ,  ul 

et  deplorat  Sencca  epistola  tota  92.  Inscr.  (ap.  Grut.  p.  1102  )  demons- 

Accidit  centesirao  anno  a  coloniade-  tratum  Ruperto  ep,  48,  p.  447»  A*^^* 

dueta,  eodemSenecaobservanie^:  ut  Ryckium  ad  h.  1.  et  Pagium  Crit. 

solatium  hoc  tarde  adhibitum  a  Ne-  Bar.  ad  h.  a.  Unde  putem,  fuissein 

rone    sit,  septimo  post  incendium  Tacito  Xi^cio  Te/e^mo,  el  librarios, 

anno.NamdeductaLugdunumaMu-  qui  praenomen  esse  putarent,  hinc 

natio  Planco  a.  U.  711.  Lips.  Hujus  dedisseXr.  re/ew/io.  Praenomen  ei  C. 

cladis  vesligia  et  nunc  apparerc  Lug-  unde  Ryclcius  putat ,  Tacitum  scrip- 

duni  docemur  ab  auctorc  Antiquita-  sisse  Caiis  Suetonio  et  Lucio  vel  Luo 

tum  Lugdunensium  p.  248,  qui  ta-  cio  Teles,  ut  i4  ,  i.  volebat.  Ern. 
men  dc  summa  pecuniae  a  Nerone        Ut  dixi.  Cf .  i4  9  4^* 
datae  non  recte  scutit.  £rk.  Innixum,  Rectius  innexum  Lip- 


;[;^^«-  LIBER  XVI.  557 

tunse  sibi  conciliat.  Ventilare  ad  eum  nuntios  et  consul- 

tationes  non  frustra  ratus ,  simul  annuam  pecuniam  a 

P.  Anteio  ministrari  cognoscit.  Neque  nescium  habebat, 

Anteium  caritate  Agrippinae  invisum  Neroni ,  opesque 

ejus  praecipuas  ad  elicieudam  cupidincm ,  eamque  caus- 

sam  multis  exitio  esse.  Igitur',  interceplis  Anteii  Hteris , 

furatus  etiam  libellos,  quibus  dies  genitalis  ejus,  et  cven- 

tura ,  secretis  Pammenis  occultabantur ,  simul  reperlis , 

quae  de  ortu  vitaque  Ostorii  Scapulse  composita  erant , 

scribit  ad  principem ,  «  magna  se ,  et  quse  incoiumitati 

ejus  conducerent ,  adlaturum ,  si  brevem  exsilii  veniam 

impetravisset :  quippe  Anteium  et  Ostorium  imminere 

rebus,  et  sua  Caesarisque  fata  scrutari.  »  Exin  missae 

liburnicae,  advehiliu-que  propere  Sosianus.  Ac,  vulgalo 

ejus  indicio ,  inter  damnatos  magis ,  quam  inter  reos , 

Anteius  Ostoriusque  habebantur  :  adeo  ut  testamentum 

Anteii  nemo  obsignarct ,  nisi  Tigellinus  auclor  exsti- 

tisset.  Monitus  prius  Anteius,  (cne  supremas  tabulas 

90.  Imminere  rebus.  Opinor,  imminere  rebus  nwis, 

tAVLB  et  Freinsh»  puUmt :  bene.  Erm.  ante  Rhen.  simulque.  Ern.  Consulta- 

Bud.  annixum,  tiones  astrologorum ,  auspicnm ,  for- 

Nuntios  et  consolationes.  Omnino  san  et  magicas.  Bud.  consolationes  y 

lego  consuUaUones  :  ct  jam  nolavit  et  mox  simul  nimiam, 

Pichena ,  sic  in  Flor.  esse.  Verbum  Ostorii  Scapulae,  Cf.  la ,  3i  j  i4 , 

ejns  artis.  Juvenalis,  6,  S^^**"  ^^<^  4^* 

mdlum  consulit,  et  jam  Consulitur,  Monitus  pr,  Anteius.  Acidalius  et 

Noster  c.  3o :  Quce  caritale  erga  pa~  Freinsh.  malebant  ablativos.  Sed  li- 

rentem  non  tamen  aliud  consultave-  bri  constanter  Tulgaium   seryant , 

rat,  quam  de  incolumitate  domus,  idque  satis  commodum  est.    INam 

Paullo  ante  scribo ,  multorum  ami-  quod  Flor.  monitus  pr,  Anteio ,  error 

citOs  innexum.  Non  innixum.  Lips.  librarii  est.  Tigellinus  negabat,  pe- 

Consultationes  habet  et  ed.  pr.  Ita-  riculum  signatoribus  fore.  Sed  An- 

que  non  solo  Flor.  nititur.  Nec  com-  teium  bene  facturum ,  si  nihil  cunc- 

parem  huic  consuUatores  Ryckii  e  tareiur,sedociustestamentumscrip- 

cod.  Agr.  Recte  reccpit   Pichena.  tum  morte  raium  faceret.  Testamen- 

Simul  etiam  Guelf.  ed.  pr.  GetcraB  tum  morantur,  qui  non  moriuntur, 


558  ANNALIUM  ^J-r 

A.  C.67. 

moraretur.  m  Atqiie  ille ,  iLausto  veneno ,  tarditatem  ejm 
perosus ,  intercisis  venis ,  mortem  adproperavit. 

XV.  Ostorius  longinquis  in  agris ,  apud  finem  Ligu- 
rum ,  id  temporis  erat :  eo  missus  centurio ,  <jui  caedem 
ejus  maturarct.  Caussa  festinandi  ex  eo  oriebatur,  quod 
Ostorius,  multa  militari  fama,  et  civicam  coronam  apud 
Britanniam  meritus ,  ingenti  corporis  robore  armorum- 
que  scientia ,  metum  Neroni  fecerat ,  ne  invaderet  pavi- 
dum  semper,  et  reperta  nuper  conjuratione  magis  exte^ 
ritum.  Igitiu*  centmio,  ubi  effugia  villae  clausit,  jussa 
imperatoris  Ostorio  aperit.  Is  fortitudinem  adversum 

at.  Tarditatemque  ejus  perosus,  Pertassus  malim. 

ui  iQ  cognosci,  et  ad  cffectura  venire  jam  aliquoties  monuimns.  SiyeliaMU 

non  possit.   Ehn.  Ablativos  habet  severi  esse,  totum  il]ud  caus5ii/.ex 

cod.  Agr.  quod  probant  Ryck.  et  «•  o.  abesse  potest.  Sed  contra  Ubroi 

Lall.  Bud.  ubivis  Ponteium  nominat.  in  talibus  nil  tentandum.  £d.  ^r. ha- 

jipudjinem  Ligurum.  Non  asper-  bet  illa  quidem  exoriehatur:  sed  hic 

nabilis  forte  conjectura  nostra,  apud  eo  absorptum  esse  facile  patet.  Add. 

Fanum  Ligurum.  Is  locus  Templum  ad  a,  47-  Eb.n. 

alio  nomine  diclus.  In  viia  Agricolae  Ciuicam  coro/iam.FOii ergoM.Os- 

c.  7  :  Classis  Ot/uminnaiicentervaga,  torii  ista  mors.  Nam  de  eo  12 ,  3i, 

iium  in  TempU^  (  Ligurice  pars  est )  scriptum  :  Qua  pugna  Jilius  le&ti 

husfHiterf>opuLitur.Li\wsi9men33y  M*  Ostorius  sen^ati  cit^is  decus  mt- 

3;, /Y/iwiZiigMruwietiamappellat:  ruit,  Pater  sane  in  ipsa  Britamiia 

jR^deuntes  inde  Ligurum   extremo  obiit.  Lips. 

fine ,  ttgmen  Romanum  incidunt.  Sed  Ne  inwaderetpapidum  semper.  In- 

alio ,  «isi  fallor,  et  communi  magis  telJ.  post  invaderet ,  se  :  in  reliqnis 

sensii.  Lirs.  AliudexempJumeLivio  brevitate  usus  Tacitus     in  ratione 

attulit  Rlienanus.   Omnino  saepe  is  timoris  reddenda.  Nihil  hic  tentan- 

fittem  in  singulari  hoc  sensu  dixit,  dum.  Ern.  Bip.  legunt  inpatndum, 

V.  Gronov.  ad  38 ,  i5.  item  Dralt.  quod   Puteol.    habet   inuaderetur^ 

ibid.  aliisque  Jocis.  Itaque  nihil  hic  hanc  terminationem  ex  prxpos.  u» 

uiutandum.  Ern.  oriam  rati.  Freinsh.  inde  voIelMtuf 

Jux  eo  oriebatur,  Grutems  has  vo-  pauidum, 

ct*s  abumlare  ,  nec  ab  auctore  ma-  Jussaimperatoris.  Itaprimusde- 

nasse  putat.  Prius  verum  j  et  suffi-  dit  Beroaldus ,  nescio  unde.  Nam  in 

viebat  Caussafestinandi,  vel  Caussa  ed.  Puteol.  est  jussn  inde,  MS.  FJor. 

Jhst.  ex  eo,  Sed  iion  propterea  haec  in  p.  Guelf.  Oxon.  inde  post.  Bofll. 

nou  a  Tacito,  qui  innumerabilibus  inpost  ostorio,  Unde  Riienanuscon' 

locis  brevitatis  legem  migravit ,  ut  jicityiM^a  mox  yelpost.  Ed.  ^ujusst 


U 


Si 


*:,%--  LIBERXVI.  539 

tiostes  saepe  spectatam  in  se  vertit.  Et  ^  qiiia  venae , 
[jiiamquam  interruptae  ,  parum  sanguinis  effundebant , 
bactenus  manu  servi  usus ,  ut  immotum  pugionem  ex- 
toUeret,  adpressit  dextram  ejus  juguloque  occurrit. 

XVI.  Etiam  si  bella  externa  et  obitas  pro  republica 
mortes  tanta  casuum  similitudine  memoraremj  meque 
Ifsum  satias  cepisset ,  aliorumque  tsedium  exspectarem , 
C|uamvis  honestos  civium  exitus ,  tristes  tamen  et  conti- 
auos  adspemantium.  At  nimc  patientia  servilis ,  tan- 
tumque  sanguinis  domi  perditum ,  fatigant  animum  et 
cnoestitia  restringunt.  Neque  aliam  defensioiiem  ab  iis , 
guibus  ista  noscentur ,  exegerim ,  quam ,  ne  oderint  tam 
segniter  pereuntes.  Ira  illa  numinum  in  res  romanas 
liiit,  quani  non ,  ut  in  cladibus  exerciluum  aut  captivi- 
tate  urbium ,  semel  editam  transire  licet.  Detur  hoc  il- 
Instiitim  virorum  posteritati ,  ut ,  quomodo  exsequiis  a 

• 

aa.  Quam  ne.oderim  tam  segniter  pereuntes,  Puto  aliam  mei  defensiottem  ,  ct 
^uam  ^fe  qui^  oderim  ,  ne  me  putent  odisse  tam  segniter  pereuntes. 

3it  P.  Ostorio,  quod  e  Flor.  ductum  hic  desideraiur.  Oderim  libri  omncs 

Tideatur.HuicOstoriopraeDomenilf.  (eliam  Bud.)  praeler  cod.  Agr.  qui 

fuisse,  e  12  ,  3i.  palet,  non  P.  Ern.  babet  oderiiit.  Defensio  pro  excusa- 

Quam  ne  oderim  tam  segniter  pe-  tione  dicta.Nullo  alio  nomine  me  ab 

reimtes.  Gaussam  reddit ,  cur  non  iis  excusatum  haberi  velim,  defendi- 

oderit,  hoc  est,  nou  omiserit  eorum  quc  hoc  institutum  meum.  Sequcns 

mentionem.  Id  enim  odisse  Yocat.  sententia  est  a  Gicerone ,  qui  bcUum 

Non  aliter  me  defendam ,  quam  ut  ci\i\e  ita  excusat.  Mox  ed.  pr.  semel 

ro^em,  concedant  mihi,  non  odisse  edito  :  et  edd.  ante  Rhen.  omnes  ac 

etpuniresilenlioignaviam  sic,  instar  sepuhura,  male.  £rn.  Recte  puto 

pecorum,  caedi  se  praebentium  :  vel,  Bip.  reposuisse  oderint.  Petit  a  lcc- 

cumyiri  fortes  forent,  quorum  mor-  toribus  auctor ,  ut  defensionem  hanc 

tis  contemptus  usui  magno  esse  po-  segniter  pereuntium  admitiant,  ne- 

iuisset^  ita  mortem  perdentes.  Nes-  que  eos  oderint,  cum  fatalis  dcoruuf 

tor  apudOvidiumMet.  la,  S^S.,  Nec  ira  subsit.  Dent  igitur  illorum  poste- 

iamen  ulterius,  quam  Jbrtiajacta  si-  ritati,  ut  illustrium  nominum  niemo- 

lendOfHtciscaryratres.GiLOTH^We-  ria  cqnserVetur.   Mox  Bud.  edicto. 

"rissiine.  Rhenanus ,  Lipsius ,  Grotius  Deiu   a  proxirna  sepultura,   Male. 

malebant  oderint.  At  ista  non  forct  Captivitas  urhium  occurrit  et  H.  3, 

^efensio  et  excusatio  Taciti,  quae  70. 


V 

h 


A.  C.  6n. 


540  ANNALIUM 

pi  omiscua  sepultura  separantur ,  ita ,  in  traditione  su- 
})remorum ,  accipiant  liabeantque  propriam  memorim 
XVII.  Paucos  quippe  intra  dies,  eodem  agmlne, 
Annaus  Mella,  Cerialis  Anicius,  Rufius  Crispinusac 
C.  Petronius  cecidere.  Mella  el  Crispinus ,  equites  ro- 
mani ,  dignitate  senatoria.  Nam  hic  quondam  praefectoi 
praetorii ,  et  consularibus  insignibus  donatus ,  ac  nupcr 
crimine  conjurationis  in  Sardiniam  exactus,  accepto 
jussae  mortis  nuntio,  semet  interfecit.  Mella,  quibus 
Galiio  et  Seneca ,  parentibus  natus ,  petitione  honorum 
abstinuerat  per  arabitionem  praeposteram ,  ut  equesith 
manus  consularibus  potentia  aequaretur.  Simul  adcpi- 
rendae  pecuniae  brevius  iter  credebat ,  per  procurationes 
administrandis  principis  negotiis.  Idem  Annaeum  Lu- 
canum  genuerat ,  grande  adjumentum  claritudinis.  Quo 
interfecto,  dum  rem  familiarem  ejus  acriter  requirit, 


b 


u4nnceus  Mella.  Bud.  Mela.  Mox 
Ruffus  Crisp.  SeA  respice  ad  12,  4^* 

Ac  Petronius.  Sic  MSS-  Flor. 
Guclf.  edd.  anle  Rhen.  onines ,  qui 
primu'  (ex  ingenio)  praenomen  C 
addidit.Si  e  MS.  id naium  ex  ultiina 
*ri»f  ac.  Brolerius  putat  esse  T.  Pe- 
tronium,  de  quo  Plin,  3^,  2.. (7.)  et 
auctorrm  libri,  cujus  pars  extat.£RN. 
Quum  mox  C.  Petronius  iterum  di- 
catur,  nil  obslat ,  quo  minus  et  hic ; 
Aaltcm  cod.  FJor.  et  Agr.  c.  18.  sic 
habent.  *  Item  Bud. 

Dignitate  senatoria.  Non  enim  re- 
Tera  senatorcs,  sed  opibus  ac  splen- 
«lore  cuivissenatorum  pares.  Equites 

illustres.  Lips.  Vide  ad  11 ,  4- 

Quondam  prcejhctus  prcetorii.  Sub 

Claudio  II ,  I.  Lips.  Nuper,..cxac- 

tus.  Cf.  i5,  71.  Bud.  nuperrime,  De 

Oollione  v.  i5 ,  78. 

Per  procurationes.  Ad  quas  soli" 


fecpiitcs  aut  liberti  adinissi.  Lifs.  d 
2,59. 

Dum  rem  familiarem,  De  AmM» 
Mella  sermo  cst ,  qui  pater  Lacani.. 
Atqui  de  illo  Eusebianum  Chroiu 
L.  Anncsus  Mella,  SeneccB  fratxf  tX 
Gellionis ,  bona  JLucani  filii  sid  i 
Nerone  promeretur.  Quae  si  vera  Icc* 
tio,  opinandum,  a  fisco  aut  fiscalilyoi 
quaedam  abrepta  et  retenta.  Sed  ego 
ambigo ,  neque  ceoseo  pnblicati 
bona ,  quia  sua  manu  cecidit  ct 
damnationem  praevenit.  Quod  si  ettj 
bene  in  Eusebio  corrigas ,  et  ad  bse 
Taciti  :  ob  hona  Lucani  Jitii  sui* 
Nerone  perimitur.  Lips.  Nempc  F** 
bius  ille  videtur  debuisse  Lucan» 
certis  nominibus  :  quae  dam  iiiiDi* 
diligenter  exigit,  ejus  odium  com* 
movit.  Debebat  ille  Mella  in  aoiiB* 
habere  illud  Verris  ap.  Cicer.  Verr. 
4}  4^*  ^  ^c  adventitia  et  hereditarfl 


V 


^l-f^^'  LIBER  XVI.  541 

dcusatorem  concivit  Fabium  Romanum,  ex  intimis 
^ucani  amicis.  «Mixta  inter  patrem  filiumque  conjura- 
i.onis  scientia  fingitur, »  adsimulatis  Lucani  literis.  Quas 
3ispectas  Nero  «  ferriad  eum  » jussit,  opibus  ejus  inhians. 
Lt  Mella ,  quoe  tum  promptissima  mortis  via ,  exsolvit 
«las  :  scriptis  codicillis ,  quibus  grandem  pecuniam  in 
LigeUinum,  generumque  ejus,  Cossutianum  Capilo- 
L«m ,  erogabat ,  quo  cetera  manerent.  Additur  codicil- 
Ls^tanquamdeiniquitateexitii  querens,  ita  scripsisse: 
:  se  quidem  mori  nuilis  supplicii  caussis ;  Rufium  autem 
I«rispinum  et  Anicium  Cerialem  vita  frui ,  infensos  prin- 
api. »  Quae  composita  credebantur  j  de  Crispino ,  quia 
nterfectus  erat,  de  Ceriale,  ut  interficeretur.  Neque 
ftnim  multo  post  vim  sibi  adtulit ,  minore  quam  ceteri 
ftiiseratione ,  quia  proditam  C.  Caesari  conjurationem  ab 
50  meminerant. 
XVIJI.  De  C.  Petronio  pauca  supra  repetenda  sunt. 

i3.  Ferri  ad  eum  Jussit,  Ad  reum  lege.  Nam  ejus  seqnitur.  —  24.  Qucerens  ita 
'taipsisset,  Id  adscripsisse  lege,  —  «5,  De  C,  Petronio  supra  pauca  repetcnda  sunt, 
^brte  sed  C,  Pelronio  super,  Ovid.  Met.  i5,  3o8.,  Plurima  cum  subeant  audita 
iMC  cogiuta  vobisj  Pauca  super  referam,  Sed  vide  hic  Freinshem.  Ann.  3 ,  34.,  ca^- 
Qnn  ejus  paucis  repetam, 

300  oportere  nimis  diligentem  et  at-  tinxit ,  modo.  Dein  negat  Ryckius , 

sientnm  esse.  £rn.  De  Lucani  opibus  in  Flor.  legi  tamen  ,  potius  ibi  est 

t.  Jnyeo.  7  ,  79.  autem ,  quod  et  recepit.  Ego  quoque 

Ita  scripsisset,   se   quidem   mori  aptius  puto. 

fnMis  supplicii  caussis,  Tacitum  reli-  Conjurationem .      Gonjurationem 

■BfS^  censeo  :  jidditur,  codicilUs ,  ^milii  Lepidi.   De  qua  Suetonins 

Unquam  de  iniquitate  exitii  queren-  Cal.  24.   et  Dio  69,  aa.  Lifs. 

■w,  scripsisse,  Gron.  Placet.  MSS.  Oe  C.  Petronio,  Quem  viri  docti 

■t  edd.  in  vulg.  consentiunt ,  nisi  eum  censent ,  cujus  fragmenia  hodie 

■pod  inter  scripsisse  et  scripsisset  purissimae  impuritatis.  De  quo  etiam 

(nctuant.  Ed.  pr.  Hhen.  (e  Bud.)  delibero  ;  sicut  et  de  praenomine  : 

(■M|q.  hoc  habent.  Puteol.  Ber.  iilud ,  quod  apud  Plinium  87 ,  a.  ^7.)  Titus 

^tenque  MS.  Guelf.  Mox  tamen  est  est ;  itemque  Plutarchum  in  libello , 

•Flof.  Geteri  scr.  (Bud.  quoque)  et  nS?  iv  tk  JieLKpiyot  tov  ndxetKtt  tou 

/Bdd;  autem.  £rn.  Sequor  cum  Bip.  ^ixou  c.  35.  p.  60.  Loqui  eos  de  hoc 

Aiteolani  lectionem ,  eo  quo  dis-  eodem ,  res  indicio  est.  Plinii  yerba : 


p 


544  ANNALIUM  ^•^•«'- 

nominibus  exoletoniin  fcminarumque  et  novilate  cujus-  m^ 
que  stupri ,  praescripsit ,  atque  obsignata  misii  Neronl. ' 
Fregitque  annulum ,  ne  mox  usui  esset  ad  facienda  pe- 
ricula. 

XX.  Ambigenti  Neroni,  quonam  modo  noctium 
suarum  ingenia  notescerent,  offertur  Silia,  matrimoDio 
senatoris  haud  ignota,  et  ipsi  ad  omnem  libidinem  ad- 
scita  j  ac  Petronio  perquam  familiaris.  Agitur  in  exsi- 
lium ,  tanquam  non  siluisset ,  quae  viderat  pertuleratque, 
proprio  odio.  At  Minucium  Theimum,  praetura  fiinc- 
tum,  Tigellini  simultatibus  dedidit^  quia  libertns 
Thermi  quaedam  de  Tigellino  criminose  detulerat ,  qus 
cruciatibus  tormentorum  ipse ,  patronus  ejus  nece  im- 
merita  lueret. 

XXI.  Trucidatis  tot  insignibus  viris,  ad  postremum 
Nero  virtutem  ipsam  exscindere  concupivit ,  int^rfecto 
Thrasea  Paeto  et  Barea  Sorano ,  olim  utrisque  infensus, 

Ne  mox  usui  esset  etc.  Ut  in  adsi-  P.  Thraseam  Paetum  saltem  adpel- 

mulatis  Lucani  lileris.  V.  c.  17.  lat.  Marmor  vetus  suadet  Valerinm 

Proprio  odio,  Veram  pulo  Freins-  fuisse.  c.  domitio.  dextro.  ii.  l.  va- 

hemii  correctionem  :  perUileratque .  lerio.  messalla.  thrasia.  prisco. 

Proprio  odio  hanc  :  Nuni  Th.  p.f.  cos.  Quod  etsi   de  alio ,  ex  cogno- 

Tie^llini  simultadhus  dedidit.  Mox  mine   tamen   suspicemur  de  genle. 

MS.  Fl.  ed.  pr.  ilfa/«'cM/5,  unde  Ryc-  Thr^seas  hic  admirator  unicu»  Ca- 

kius  faciebat  Minucius.  Recte.  Nam  tonis  ,  de  cujus  vita  librnm  scripsit, 

ejus  gentis  cognomen  Thermi.  De-  indicante    Plutarcho.     Laudes  ejo» 

didit  porro  MS.  Guelf.  edd.  Puteol.  sparsae  in  Tacilo ,  Arriatio  ,  Diooe  : 

scqq.  omnes.  At  Flor.  Bud.  Agr.  ed.  sed  ante  alia  egregium  elogiuin  & 

pr.  deditum.  Etiam  in  Gue]f.  nian.  iJIo  ipsius  Neronis,  in  Pluiarchili- 

sec.  addidit  um  in  line.  IJlud  verum  bello  UoxtrtK&v  ifaL^AyysX/jiArni  33 y 

est.  Ern.  Minucium  omnino  scriben-  p.  810.  Ait ,  Nip»v  oxi^yoy  ipiirfiff^ti 

dum.  Bud.  Numicium  et  ubivis  Ti-  ti  ttnlyAt^royBpita-Uy /utatXtfrrAiuurii 

gillinumhahel.  Kui  (po^ovpttvoi ,ofAt»(  ,  iyKAXovyriij 

Lueret.  Acid.  conjicit  scrib.  luere  rtvo( ,  us  KetKae  KtKftt/jthov  Ktti  kJtMic 

pro  luerunt,  quod  LaJl.  probat.  'EjSoyXo^Dv  Sty  ,  tKpn  ,  &pAirUf  ovrmt 

Thrasea  Paslo.  Cujus  genlile  no-  «^s  <|)/x«v,»c  JtKcto-rite  Api<rrosirrif. 

men  adhuc  quaero.  Nam  Dio  Oi ,  i5.  Salve,  o  salve,  vir  magne,  et  inter 


4 


*.c.8».  LIBER  XVI.  545 

A.  C  Or.  ' 

3t  accedentibus  caussis  in  Thraseam  :  quod  senatu  egres- 
3US  est ,  cum  de  Agrippina  relerretur ,  ut  memoravi  : 
qniodque  juvenalium  ludicro  parum  expetibilem  operam 
prsebuerat :  eaque  offensio  altius  penetrabat ,  quia  idem 
Thrasea  Patavii,  unde  ortus  erat ,  ludis  ccsticis,  a  Tro- 

«  a8.  Ludis  ceiticis,  God.  Agr.  ludis  Cerastis,  Pignorius  in  Origioibiu  Patavinis  c.  8. 
Bcigit  Iselasticis, yide  hic  interpretes.  Snpra  i5,  a3.  de  Iselasticis  copiose  Plinius 
Ep.  10,  119.  I90.  Yid.  Tmiieb.  Advers.  «7.  c.  5«  Scriver.  ad  Martial.  p.  aoa. 

Jftomanos   fiapientes   sanctum   milii  lud ,  yeterem  potius ,  et  a  MSS.  fir« 

nomei^.  Tu  magnum  decus  gallice  matamlectionemsequendamputayi. 

^entis  :  tu  omamentum  rpmane  cu-  Ern.  Expetihilem  clare  habet  Bud. 

Tise  :  tu  aureum  sidus  tenebrosi  illius  T»  parum  ad  prcebuerat  referunt. 

«yi.  Tua  inter  homines ,  non  homi-  Bip.  perinde  esse  videtur  ad  yerbum 

nis ,  yita  :  noya  probitas,,constantia,  an  ad  adjectiyum  referas. 

grayitas  :  ct  yitae  mortisque  aequa-  Ludis  ceesticis  «  Trojano  Ante^ 

bilis  tenor.  Lips.  ^^^  imtitutis,  Quid  caestibus  cum 

Barea  Sorano.  Qui  ilJe  est  nomi-  cantu?  Cecinisse  enim  hic  dicitur 

natus  Boethio  de  Consolat.  i.  pro-  Thraseas,  non  pugnasse  :  et  a  Dione 

fa  3.  LiPS.  Hic  ordo  nominum  est  e  62 ,  26. ,  TpefyttJ/Av  u<7rojcpiv«^fvo(  h 

Flor.  a  Pichena  receptus,  quem  ct  littTttovm  Tyi  nrtt.Tfi6i,  Ita  enim  scri- 

habet .  (  Bud.  et )  ed.  pr.  Ceteri  Ba-  bendum ,  (  Patayinus  quia  Thraseas  ) 

ream  Sorannm  primo  loco  ponunt.  non  nfOTttp.ttf.,  Sed  crederem  ,  ut  fit , 

£&K.  tempore  auctiotes  ornatioresque  eos 

<    Quod  senatu  e^^ssus  est»  Muretus  ludos  factos  ,  et  ad  caestus  scenica 

et  Acidalius  malebant  esset ,  pro-  etiam  certamina  adjecta.  Turbat  nos 

batque  Pichena.  Immo  erat  (  nam  tamenetmoraturVatic.c{ui,cet<z^z/5, 

mo%  prtebuerat)  si  quid  mutandum.  refert.  Scriptura,  de  qua  nihil  his- 

Ms^im  certe  est ,  quam  esset,  cum  cam.  ApudLiyium  10, 2.  nayalecer- 

et  indicatiyus   sequatur ,  et  pauUo  tamen  annuum  est  Patayii  :  sed  ni- 

post  iterum  hoc  tempore  usus  est ,  hil  ad  istud.  Agon  item  Drepanitanus 

Mt,  obtinuitque,  Omnino  Taci-  apud  Sidonium  in  Abitaco  suo  ep.  2, 

hoc  loco  non  est  satis  constans  2.  ad  exemplar  trojanae  superstitio- 

temporibus.  Ern.  Ut  memoraui,  nis,  pariternihil  istuc.  Dio  hoc  tan- 

V   14 >  13.  tum   monet,  fuisse  eop<;^Mv  T^tttKoy- 

Parumexspeclabilemoperam.he,  TAtTnfi^tt^  tricennale  spectaculuiba. 

exspectationi  non  respondentem.  £t  Lips.  Cetastis  etiam  MS.  Flor.  et  ed. 

sic  MSS.  Flor.Guelf.edd.  yett.  ante  pr.  Neque  abludit  Guelf.  (et  Bud.  ) 

^enanum  :  nisi  quod.  Flor.  inserit  in  quo  cestatis  pro  cetastis  scriptuni. 

et,  ed.  pr.  et  inexspectabilem.  Expe-  Sed  ex  hac  scriptura  cestatis  forte 

tibiUs  est  a  Rhenano  ,  incertum  an  e  Pnteolanum  puto  effinxisse  cesiicis , 

MS.  £t ,  cum  hoc  yerbum  non  ma-  a  cestu  :  quia  tale  certamen  apud 

gis  apud  alios  reperiatur ',  quam  il-  Virgilium  5 ,  69.  t\io*  in  Sicilia  prae- 

2.  35 


546  ANNALIUM  *•"•»»• 

A<  C>  6n. 

jano  Antenore  institutis ,  habitu  tragico  cecinerat.  Ke 
quoque ,  quo  praetor  Antistius ,  ob  probra  in  Neronem 
composita,  ad  mortera  damnabatur,  mitiora  ceDsnitob' 
tinuitque  :  et,  cum  Deum  honores  Poppaeae  decemeKih 
tur ,  sponte  absens ,  fiineri  non  interfuit,  Quae  obiiterari 
non  sinebat  Capito  Cossutianus,  praeter  animum  ad 

«9.  Et  cum  deum  hanores,  Dum  lege.  •—  3o.  Sponte  absens.  Nnlla  jnsta  de  cam 
Cave  sollicites. 

ftenlei£oea  celebratum ,  ut  trojanufl  cogitarat  AcidaliiUy  et  yideri  potest 

iate  ludus  fuisse  videatur ,  sane  etiam  £rn.  ad  Suet.  Cal.  ao. 
Romae  in  antiquisdrois  ludis ,   qui        HabUu  tragico,  In  Bvd.  additB 

Romani  deinde  dicti ,  ap.  Liy.  i ,  35.  ornatus, 

pugiles  commemorantur .  Pro  eo  Gro-        />/«,  7110  pr,  ^ntUtius»  Cf .  i4 ,  fS- 
tio  placebat  xysticis :  in  quibos  et        Cum  deum  honores  eic.  Jkum  t 

ipsis  pugiles  certant ,  ut  patet  inter  MS.  Bud.  edidit  Rhen.  (  ut  i5, 74.) 

«liaexinscriptione  ap.  Reines.  Ci.  5.  Ante  erat  dwini ,  qaod  et  Gttell 

0.44*  S^  Pignorius  in  Origg.  Patay.  habet.  MS.  Agr.  ed.  pr.  deindt,  De 

mayult  Iselnsticis,  quod  yerbum  fere  divinis  honoribus  Poppae»  decretit 

comiptum  est  a  librariis  latinis ,  ut  nihil  noster  :  at  Dio ,  cnjus  loctimex 

apud  Suetonium  Calig.  ao.  Si  lega-  Vales.  Exc.  63.  (  26.  )  adtnlit  Ryc- 

mus  potius  Selasticis,  ut  in  inscrip-  kius.  Recepi  deinde  decemerentar  ^ 

tionibus  fere  est ,  sane   couTeniet  ut  latinitas  desiderat ,  el  viris  doclis 

valde  codd.  scriptura;.  Dubitatio  est  (  Faemo ,  Acidalio)  dudum  placnit, 

duplex ,  primo ,  an  credibile ,  selas-  quod  id  clare  est  in  Guelf.  sed  idem 

tica  ab  Trojano  instituta  :  deinde ,  jam  e  cod.  Agr.  receperat  Rjckios. 

nndecantus  iragici  in  selaslicis.  Huic  Mox  idem  Guelf.  et  Flor.  ( et  Bnd.) 

facile  occurram  ex  eo,  quod  etiam  interfuerit :  unde  conjicio  fuLsseui- 

tn  Graecia  in  istis  ludis  paullatim  terfuerat ,  ut  supra  pIusqnampeTfec- 

omnis  generis  certamina  oratorum ,  tum  post  perfectnm.;Nam  interfiat 

poetarum  etc.  instituta ,  cum  in  illo  alienum  est.  Et  sic  reperit  Broteriiis. 

tanto  conventu  quisqne  artem  suam  In  MS.  Flor.  etiam  Reg.  ed.  pr.  post 

ostentando  inclarescere  cuperet.  Ex  initfuus,  pro  inimicus.  Ern.  Bnd. 

altera  me  nondum  expedio.  Ern.  Nil  inimicus  et  supra  decernuntur.  Cete- 

hic  teraere  mutandum,  Ryckius  bene  rum ,  quod  ad  diyinos  honores  Pop- 

moaei.Ceestus  TrojanosVirgilmB  me-  paeae ,  extant  numi  duo  anei,  in  qui- 

morat.  In  islis  ludis  duplex  potuit  bus  hinc  diva.  clavd.  nbr.  f.  tem- 

spectaculum  obtinuisse ,  gymnicum  plum  rotundum ,  intra  quod  sienum 

el  musicum,  ut  in  quinquennali  Nea-  muliebre  stans ;  illinc  dita.  poppjia. 

politanO)  de  quo   il^,  19.  Selastici  Kvo.  templumdisijlum ,  in  quonttt- 

ludi  male  dicuntur  pro  iselasticis,  lier  sedens ,  sin,  C.  C.  Vid.  Eckhel 

Cf.  Fabri  agonistica  2 ,  10.  Neque  Doctr.  NN.  vet.  vol.  6,  p.  2S7.  Cf. 

huc  faciunt  astici  ludi ,  de  quibus  et  Reimar.  ad  1.  c.  Dionia. 


iir       L^^Ei^  xvi.  547 

flagitia  praecipitem ,  inimicus  Thraseae,  quod  auctoiitate 
ejus  concidisset ,  juvantis  Cilicum  legatos ,  dum  Capito- 
laiem  repetundarum  interrogant. 

,-  :!!^XII.  Quin  et  illa objectabat :  «  principio  anni  vitare 

TkraSeam  solenne  jusjurandum  :  nuncupationibus  voto- 

rum  non  adesse,  quamvis  quindecimvirali  sacerdotio 

praeditum  :  nunquam  pro  salute  principis ,  aut  caelesti 

voce ,  imnotolavisse  :  adsiduum  olim  et  indefessum ,  qui 

vulgaribus  quoque  patrum  consultis  semet  fautorem  aut 

adversarium  ostenderet ,  triennio  non  introiisse  curiam : 

miperrimeque ,  cum  ad  coercendos  Silanum  et  Veterem 

.  certatim  concurreretur ,  privatis  potius  clientium  negc- 

•  tiis  vacavisse.  Secessionem  jam  id  et  partes  et  y  si  idem 

multi  audeant ,  bellum  esse.  Ut  quondamC.  Caesarem,» 

.  Inquit ,  w  et  M.  Catonem ,  ita  nimc  te ,  Nero ,  et  Thra- 

.  seam  avida  discordiarum  civitas  loquitiir.  Et  habet  sec- 

tatores ,  vel  potius  satellites,  i^^ui  nondum  contumaciam 

Interrogant»  Sic  Cic.  pro  domo  39.  sapieotia,  titnlum  crimiois  accipiaot, 

^  Qfds  me  Uge  interrogauit.  Cf.  et  de  quempudeat  memorasse.Sed  eadem 

JCiegg.  3.,  3.  Pliilostratus5,7.,  Adcusationes  qmt 

'- :■  Principio  anni  vitare  Thraseam  etquantasetJieatrisoriricenses,cum 

/scflenne  jusjurandum.  Cujus  oiulta  delatores  ita  redarguunt?  Non  ve^ 

'  «iftiemoriaiD  Tacito  aliisque.  Ideo  or-  nisti  auditum  Neronem  :  aut  venisti 

''dine  remexposuiioExcursu  A.  Lips.  quidem,  sed  negligenter  et  non  at' 

•r  .  .  Nuncupationibus    votorum    non  tente  audisti  :  risisti  plane  ,   non 

''.^idesse.  De  cpiibus  4>*7'  ('3,  11.)  plausisti  :  nec  pro  ipsius  voce  sacri- 

tJPontifices  eorumque  exemplo  ceteri  ficasti,  ut  clarior  liguidiorque  esseU 

-  'sacerdotescumproincolumitateprin-  Lips.  Paullo  post :  MS.  Reg.  osten- 

4dpis  vota  susciperent.  Suetoo.  Ne-  tar^t  pro  ostenderet,  oon  male.  Mox 

•    rbn.   46«     Votorum    nuncupatione  ,  si  idem  multi  Fl.  Guelf.  ed.  pr.  Put. 

magna  jam  ordinumjrequentia,  vix  Ber.  In  Rhen.  ed.  casu  transpositum 

repertce  Capitolii  clai^es.  Plura  buic  ^i  multi  idem  ,  unde  flux.it  in  ceteras. 

rei  et  opportuna  in  Excursu  B.  Lifs.  £rn.  Non  casu,  sed  ex  Bud.  ( ^  in  quo 

Aut  ccelestivoce  immolavisse.  In-  etiam  haheant  pro  audeant. )  De  me> 

-dignor }  cum  lego ,  immo  non  indig-  morato  crimine  Thrasese  t  .  et  Dio 

Aor ,  ut  nunc  aetas  mea  est  et  peritia  62 ,  26. 

ludibriorum  in  re  humana.  En  sum-  Nuperrimeque.  Copula  non  est  in 

raates  iUi  yiri ,  genere ,  dignitate  ,  Bud. 

55. 


548  ANNALIUM  *•"•«» 

^  A.  C.  67. 

sententiarum ,  sed  liabitum  vultumque  ejus  sectantiir^ 
rigidi  et  tristes ,  quo  tibi  lasciviamexprobrent,  Huicuni 
incolumitas  tua ,  tuae  artes ,  sine  bonore.  Prosperas  prin- 
cipis  res  spernit :  etiamne  luctibus  et  doloribiis  npn  sa- 
tiatur  ?  Ejusdem  animi  est ,  Pbppaeam  divam  non  cre- 
dere ,  cujus  in  acta  D.  Augusti ,  et  D.  Julii  non  jurare. 
Spemit  religiones ,  abrogat  leges.  Diuma  populi  romani 
per  provincias,  per  exercitus,  curatius  leguntur,  ut 
noscatur,  quid  Tlu-asea  non  fecerit.  Aut  transeamus  ad 
illa  instituta,  si  potiora  sunt :  aut  nova  cupientibus  au- 
feratiu:  dux  et  auctor.  Ista  secta  Tuberones  et  Favonios, 

3i.  Transeamus  ad  iUa  instUuta,  In  Ula  cod.  Agr. 

Quo  tibi  lascwiam»  Sic  e  Flor.  edi-  praeferebat  mox  codicis  sui  (  Agr. ) 

dit  Pich.  in  quo  erat  ifuod  ifn  ,  sicut  scripturam  etiamnum ,  sine  interro- 

in  ed.  pr.reperi,  in  Bud.  Rhenanus ,  gatione.  Male.  Vulgatum  Yemm  et 

qui  jam  conjecit ,  quo  tibi ,  legendum  elegRns  est.  Ern.  Bud.  etiamne.  Bip. 

esse.  Ceteri  scr.  et  edd.  qui  tibi  :  in  praeferunt  etianmum. 

quo  puto  esse  qui  pro  71*0 ,  ut  alibi.  Spernit  religiones.  Recte  sic.  At 

£rk.  Bud.  habet  (jiuod  tibi,  unde  e  Flor.  ed.  pr.  cod.  (Bud. )  Agr.  le- 

Rhen.  emendatio.  giones.  vitiose.  £rn. 

Tncolumitas  tua  sinc  arte.  Sentio,  Diurna  P,Ji,  Vide  Suet.  Caes.  20. 

abesse  vocem ,  quam  volenti  Come-  Citnaius    leguntur,    Ita   restitai , 

lio  reddo ;  incolumitas  tua  sine  cura ,  confusione  librorum  motus,  qui  ad 

-aries  sine  honore.  Prius  membrum  vocem  ignobiliorem  adhaeserant.  Ita- 

adnuncupationemomissamvotorum  que  curiatium  aut  curiantium  (sic 

spectat ,  quae  i)ro  incolumitate  prin-  Bud. )  fere  iegas.  At  ita  ante  Taci- 

cipis  :  alterum   ad  id,  quod  nun-  tum  Sallustius  Jug.  16.  (19.  )cura- 

quam  immolarit  pro  cselesti  voce.  tissime  accepit.  £t  Ammianus  :  Do- 

Lips.  Yidetur  Flor.  significare :  Jluic  miciUa  cuncta  curatius  ritu  romano 

uni  incolumitas  tua ,  tuce  artes ,  sine  instructa.  Noster  i4  ^  21. ,  Ludoscu' 

honore.  Gron.  Nam  is  liber  habet  ratius  editos.  Lips.    Bene  Lipsius. 

artes  :  ceteri  vulgatum.  Lipsiana  ra-  Cod.  Guelf.^  plane  accuratius ,  qood 

tio  mihi  magis  placet.  £rn.  Lipsii  etiam  ex  aliis  notat  Broterius.  £d. 

emendatio  probatur  Broterio  ;  istius  pr,  curatium.  £rn. 

aeque  ac  Gronovii  Lallemando  j  pos-  Ista  secta  J^tberones  et  Fdvonios. 

teriorem  recepere  Bip.  quos  sequor.  Stoicorum  sectam  vitium  hoc  homi- 

Prosperas  res  spemit  etc,  Haec  ut  >  nis  culpat ,  et  qui  eam  secuti.  Tu- 

per  concessionem  dicta  accipi  de-  beronem  intellegit  Q.  ^lium ,  qui 

bent :  et  forte  scripsit  Tacilus  sper-  in  epulo  publico  haedinis  pellibu» 

aat.  Id  non  intelligens  Rjckius,  stravit  lectospunicanos  et  vasasa- 


I 


f  ^ ;«-  LIBER  XVL  549 

veteriquoque  reipublicae  ingrata  nomina,  genuit.  Ut 
imperium  evertant,  libertatem  prseferunt :  si  perverte- 
rint,  libertatem  ipsam  adgredientur.  Frustra  Cassium 
amovisti ,  si  gliscere  et  vigere  Brutorum  semulos  passu- 
rus  es.  Denique  nihil  ipse  de  Thrasea  scripseris ,  discep- 
tatorem  senatum  nobis  relinque. »  Extollit  ira  promptum 
Gossutiani  animum  Nero :  adjicitque  Marcellum  Eprium, 
acri  -eloquentia. 

XXIIL  At  Baream  Soranum  jana  sibi  Ostorius  Sabi- 
nus ,  eques  roma^us ,  poposcerat  reum ,  ex  proconsulatu 
Asiae ,  in  qua  offensiones  principis  auxit  justitia  atque 
industria ,  et  quia  portui  Ephesiorum  aperiendo  curam 
insumpserat :  vimque  civitatis  Pergamenae ,  prohibentis 
Acratum,  Csesaris  libertum,  statuas  et  picturas  avehere , 
inultam  omiserat.  Sed  crimini  dabatur  «  amicitia  Plauti 

3a.  Extollit  ira  profnptum,  Jra  malii». 

mia  exposait.  Cicero  in  Bruto  3i.  est.  Ern.  In  Bud.  legitur  lib.  ipsam 

Valerius  7,5,1.  aliique.  Agellius  i,  egredientur. 

22.,  Tubero  juris  cii^ilis  antistes  et  Ca^jriumamomti.  Respiceadc.  19.                "^ 

stoicce  doctrinoB  sectator.  Idem  ille  Mox  c.  Agr.  iras, 

«st ,  qui  Lucullum  Xerxem  togatum  Ostorius  Sahinus.  M utant  libri. 

appeliitabat,  Plutarcho  memorante  Alii,  sibi  Torius.  Vatic.  Subitonus. 

in  Loc.  39.  Favonius  est  Catonis  ille  Flexit  me,  ut  Ostnrius  scriberem, 

flimia,  de  quo  Suet.  August.  i3.  et  locusinfra,  de  hoc  ipso  :  Ostorio 

Valerius  Max.  a ,  10,8.  Plutarchus  duodecies  et  guasstoria  insignia  tri- 

in  Bruto  34*  Vidi  tamen  qui  J^a/imb^  buuntur.  Lips.  Sed  et  ibi  Flor.  (et 

hic  reponcret,  imperite.  Lips.  De  Tu-  Bud. )  Torius  :  Guelf.  et  ed.  pr.  h.  I. 

berone  cf.  Voss.  de  Hist.  Lat.  i ,  12.  subitorius ,  altero  loco  Torius ,  tertio 

Libertatem pne/erunt.  I.  e,  osien-  Ostrio  iUe,  haec  Ostorio.  Ut  in  ed. 

tant,  ejus  studium  jactant  :  siye ,  si  pr*  sic  in  ceteris.  Ern.  In  Bud.  deest 

mavis,  imperio   meliorem    dicunt.  Sabinus.  Bip.  conjiciunt  leg.  Obul^    - 

Mox  Ubertatem  ante  ipsam  e  Flor.  tronius  Sahinus  ,  de  quo  i3,  28. 

bene  inseruit  Pichena  :  fuitque  et  in  Acratum.  Cf.  i5 ,  45. 

libro  unde  ed.  pr.  ducu  est.  Nam  in  Inultam  omiserat.   Vatic.  Male 

ea  est  libertatem  ipsam  aggr.  Sed  ex-  Tulgo ,  inuitam.  Lips.  Inultam  etiam 

ciAeTimX.-serhdilibertatemprcefenmt:  Guelf.  ed.  pr.  Rhen.  (e  Bud. ).  Ce- 

si  pejverterint,  Caussa  in  promptu  teraeanteRhen.  m<</f<7mso]enniaber- 


55o  ANNALIUM  ^»^'»- 

A.  C.  67. 

et  ambitio  conciliandae  provinciae  ad  spes  novas.  »  Tem- 
pus  damnationi  delectum,  quo  Tiridates  accipiendo 
Armenise  regno  adventabat  :  ut  ad  exteitia  rumoribus 
intestinum  scelus  obscuraretur ,  an ,  ut  magnitudinem 
imperatoriam  caede  insignium  vironim,  quasi  regiofi»- 
cinore ,  ostentaret. 

XXIV.  Igitur ,  omni  civitate  ad  excipiendum  princi- 
jK?m  S()ectandumque  regem  elTusa,  Thrasia,  occursu 
proliibitus ,  non  demisit  animum  :  sed  codicillos  ad  Ne- 
ronem  composuit,  requirens  «objecta  et  expurgaturum 
adseverans,  si  notitiam  criminum  et  copiam  diluendi 
habuisset.  M  Eos  codicillos  Nero  properanter  accepit, 
spe ,  exterritum  Thraseam  scripsisse ,  per  quae  claritudi- 
nem  principis  extolleret  ^  suamque  famam  dehonestaret. 
Quod  ubi  non  evenit,  vultumcpie  et  spiritus  et  Hberta- 

ra  lione.  Posl  Rhen .  ir  repsit  in  Gry-  sedeUam  publica  salutadone,  Atcpie, 

phianam ,  opinor,  intnUim ,  operarum  ut  ibi  ille  salatatione  prc^ibitus,  sic 

vitio.  £rn.  iste  occursu.  Lips. 

Amidtia  Plauti.  Vide  de  Plauto         Non  demisit  aninuun.  Bud.  di- 

14  ,  5;.  59.  Mox  Bud.  damnationis.  misit. 

Ut  ad  extcrna  rumoribus  intesti-         E^rritum    Thraseam   sensisse. 

nuni  scelus  ohscuraretur,  Sic  omnes  Sententia  mecum  malit ,  scripsisse : 

libri.  Sensus  est  :  dum  rumores  et  et  quod  praeyidi,  (irmat  Fler.  nunc 

sermoneshominumoccuparenturex-  codex.  Lips.  Scripsisse  etiam  cod. 

lernis.  Sed  modus  loquendi  est  du-  Agr.  ed.  pr.  Sed  iidem  libri  Guelf. 

rior.  Aridalius  addi  volebat  versis  :  (  Bud.  et  Agr. )  cdd.  Pnt.  Ber.  etiam 

Grutero  placebat  ad  externa  rumo-  soepe.  Rhenanus  (  ex  ing.  )  edidit  j^. 

rum. Ern.  Acidalii  conjecturam pro-  Sensisse  defendit J.  F. Gronovins ep. 

bat  Lallcm.  Hillcr.  Rac.  18.  loco  ru-  ad  Salmas.  a.  i638.  scripta ,  itemqne 

mori6u5  legi  jubet  nie/itiJw*.  Vulga-  Obs.  a,  4»  P*  ^^Q-  ^^  sensisse  sit, 

tam  bcne  tuentur  Bip.  in  qua  nil  eos  scnsus  concepisse ,  declarasse, 

duri.  Sensus  :  ubi  homines  in  urbc  sicut  ap.  Ciceronem  saepe  libere  sen- 

occnpanlur  externis.  tire,  et  supra  i5,  67.  sensus  validi. 

Thrasea occursu  prohibitus.  Quod  Ern.  Bud.  ^cn^wsc.  Gronovii  epist. 

signum  scilicet  principis  indignantis,  extat  in  Burm.  Syll.  t.  2.  p.  SjS. 

et  a  se  atque  aspeclu  suo  sperncntis.  —  *  Gruterus  Susp.  crit.  \,  10,  J.  16« 

Tale  Vespasiano  factum  ab  eodem  in  Misc.  nov.  Lips.  vol.  3,  p.  5i8. 

Nerone,apudSuetoniuminVesp.  4.  pro  sensisse  malit  inservisse.  Nec 

Prohilitus  non  contxtbernio  modo,  tamen  urget. 


A.u.s«.  LIBER  XVI.  55i 

A.  C.  07. 

tem  insontis  ultro  extimuit ,  «vocari  patres  » jubet.  Tum 
Thrasea  iuter  proximos  consultavit  j  « tentaretne  defen- 
sionem ,  an  spemeret. ))  Diversa  consilia  adferebantur. 

XXV.  Quibus  intrari  curiam  placebat ,  «  securos  esse 
de  constantia  ejus,»  dixerunt :  «nihil  dicturum.,  nisi 
quo  gloriam  augeret.  Segnes  et  pavidos  supremis  suis 
secretum  cii^cumdare.  Adspiceret  populus  virum ,  morti 
obvium ;  audiret  senatus  voces ,  quasi  ex  aliquo  numine, 
supra  humanos  :  posse  ipso  miraculo  etiam  Neronem 
permoveri  :  sin  crudelitati  insisteret,  distingui  oerte 
apud  posteros  memoriam  honesti  exitus  ab  ignavia  per 
silentium  pereuntiuro. » 

XXVI.  Contra ,  qui  opperiendum  domi  censebant , 
de  ipso  Thrasea  eadem  :  «  sed  ludibria  et  contumelias 
imminere  :  subtraheret  aures  conviciis  et  probris.  Non 
solum  Cossutianum  aut  Eprium  ad  scelus  promptos-: 
superesse,  qui  forsitan  manus  ictusque  per  immanitateni 

33.  Qui  manus  iclusque  per  immanitatem  Augusli.  Alii  alia.  Lego  ingesturi  ,  vel 
Mggesturi,  Ingerere  probra  H.  3 ,  3 1 .  vulnera  3  ,  85.  et  Ann,  1 ,  65.  voces  4,4».  Tum 
superesse  ac  ingesturi  etiam  respondet  ad  probra ,  quod  praecessit  x  tela  ingerere 
Ann.  1 ,  49>  ct  a,  81. 

Vocari   patres  juhet.   Sic   Flor.  ed.  pr.  alii  habent  ex  quodam ,  ut 

Agr.  (Bud.)  Guelf.  ed.  pr.  Ceterae  Guelf.  Put.  Ber.  eodem  redit.  Erk. 

jussiu  niud  yerius.  Mox  esse  se  yo-  Humanos  pro  humano  genere  habet 

lebat  Groslotius.  Ern.  et  Varro  ap.  Non.  Marc.  2 ,  98.  Cf. 

Secretum  circumdare,  Bene  mei  et  Cic.  ad  Att.  i3,  ai.  Justin.  42,  3. 

libri ,  prae ,  quod  vulgo ,  otium  dare.  Sin  crudelitatiinsisteret.Sic  Guelf. 

Lips.  Sic  et  Flor.  Guelf .  ed .  pr.  Ern.  edd.  vett.  Rhenanus  edidit  sin  crude- 

Recepere  certatim  recentiores  edi-  Ulas  persisteret.  Vetus  restituit  Pi- 

tores.  Bud.  habet  ^ecretum  otmm  cn*-  chena.  Flor.  ed.  pr,  51  in  crud.  sed 

cumdiire ,  nuWo  sensu.  eodem  spectat.  Ern.  Bud.  crudeli-^ 

Supra  humanas.  Sic  omnes  praeter  tati  persisteret, 

Flor.  et  ed.  pr.  ubi  humanos,  i.  e.  ho-  De  ipso    Tfirasea  eadem,   Cod. 

mined :  quod  illustrat  post  alios  Ryc-  Agr.  nihil  de  ipso  Thrasea. 

kius  ,  probafque  cum  J.  Gronovio.  Superesse  ,    qui  Jbrsitan    manus 

Ante  pro  ex  aliquo ,  quod   edidit  ictu^que'*^  perimmanitatem  Augusti^ 

RbeDanus  (  e  Bud. )  estque  et  ia  Fl.  Animam  agenti  loco  aquam  sic  affu- 

3.  35* 


552  ANNALIUM  *-^r 

A.  C  67. 

ausuri :  ettam  lx)nos  metu  sequi.  Detraheret  potius  seiia- 
tui ,  quera  peroniavisset ,  iniamiam  tanti  flagitii ;  et  re- 
linqueret  incertum ,  quid  ,  viso  Thrasea  reo ,  decreturi 
patres  fuerint.  Ut  Neronem  flagitiorum  pudor  caperet, 
irrita  spe  agitari :  multoque  magis  timendum,  ne  in  con- 
jugem,  in  familiam ,  in  cetera  pignora  ejus  saeviret.  Pro- 
inde  intemeratus,  impollutus,  quorum  vestigiis  et  studiis 
vitam  duxerit,  eorum  gloria  peteret  fmem.  »  Aderat 
consilio  Rusticus  Arulenus,  flagrans  juvenis,  et  cupi- 
dine  laudis  offerebat ,  « se  intercessurum  senatus  con« 
sidto : »  nam  plebis  tribunus  erat.  Cohibuit  spiritus  ejus 
Thrasea ,  «  ne  vana  et  reo  non  profutura ,  intercessori 
exitiosa,  inciperet.  Sibi  actam  aetatem,  et  tot  per  annos 

derim :  iciusgue  parent.  Jmmanita-  jiug,  intentarent  a  pr.  m.  tum  a  sec. 

tem  j4ugusti  etiam  bonos  metu  seqia,  m.  ingererent,  Intentarent sifaiki  ioco 

LiPs.  Melius  Acidalius  ictusque  p,  <.  nosler  habet  etiam  3,  36 ;  H.  i ,  69. 

ausuri  sint  y  \e\  ausint,  et  Grotius  ui,  3i.CumRyckiofacit  HilJer.Rac. 

audererU',  *Airo0'i<(ini0'iv  maluntSali-  18,  firmiorem  stomachum  professos. 

nerius  et  Ryckius :  quam  ego  hic  non  Auderent  probat  JLallem.  ;  recepere 

concoquo.  Domi  enim  cuT  non  prolo-  Bip.  Fateor,  mihi  non  liquere,  et 

querentur,  quae  sentirent  ?  Broterius  conjecturam  Boxhomii  placere  pr« 

(  *  quem  sequitur  D.  de  Lamalle  )  reliquis.  £am  proinde  exhibui.  Mi- 

conjicit  intentarenty  deleto  jiugusti :  nime  recedit  a  Tulgato.   Sed  ante 

Quod  longius  a  libris  recedit.  An  etiam  quod  nonnulli  intrudunt ,  non 

tcripsit  Tacitus ,  guijbrsitan  ad  ma-  habet  Bud. 

nus  ictusque ,  ut  reieralur  ad  promp-  Senalui,  quem  perornavisset.  Pulo 

105  ."^  Nec  ^iigKsti  nomen  salisdefen-  leg.  quem  semper  omauisseU  Lips. 

ditur  a  Ryckio  e  Suet.  Ner.  46 ,  etsi  Perornavisset  est  semper  et  ad  hunc 

J.  Gronovio  placebat  defensio.  Nam  usque  diem,  ad  finem  usque,  ut  bene 

ibi  senatores  alloqnuntur  Neronem :  monet  Freinsh.  Sic  peruiguere  4 ,  34» 

in  quo  genere  sane  usitatum  nomcn ,  et  similia.  £d.  pr.  (  et  cod.  Bud.  ]  in- 

nemo  ambigit*  In  narrationibus ,  aut  famia,  Atque  etiam  in  Guelf.  signum 

talibus  sermonibus,  etiam  ubi  yitu-  literae  m  erasum  est.  £rn. 

pcrarentur,  Augustos  vocari  solitos  Plebis  trib.  Flor.  plebi ,  quod  re- 

imperatores,  id  quidem  doceri  de-  cepit  J.  Gron.  Post  taliintemporef 

bebat.Tum  per  immanitatem  e  con-  quod  e  Flor.  edidit  Pichena  ,  etiam 

guetudinelatineloquendi,hauddubie  ed.  pr.  ab  aliis  (etBud. )  i/i  abest* 

referendum  ad  agentem.  Sed  sine  li-  £rn. 

bris  melioribus  Vix  aliquid  cxtricari  Cohibuit  spiritus  ejus.  Bud.  spem 

potest*  £&N.  Cod.  Agr.  per  imm.  ejus. 


i 


A.u.s«.  LIBER  XVI.  553 

A.  Ci.  07. 

continuum  vitae  ordinem  non  deserendum  :  illi  initium 
magistratuum  et  integra ,  quae  supersint.  Multum  ante 
secum  expenderet ,  quod ,  tali  in  tempore ,  capessendae 
reipublicae  iter  ingrederetur. »  Ceterum  ipse  j  an  venire 
in  senatum  deceret ,  meditationi  suae  reliquit. 

XXVII.  At  postera  luce ,  duae  praetoriae  cohortes  ar- 
matae  templum  Genitricis  Veneris  insedere.  Aditum 
senatus  globus  togatorum  obsederat ,  non  occultis  gla- 
diis  :  dispersique  per  fora  ac  basilicas  cunei  militares; 
inter  quorum  adspectus  et  minas  ingressi  curiam  sena- 
tores.  Et  oratio  principis  per  quaestorem  ejus  audita  est. 
Nemine  nominatim  compellato ,  patres  arguebat ,  «  quod 
publica  munia  desererent,  eorumque  exemplo  equites 
romani  ad  segnitiam  verterentur.  Etenim ,  quid  mirum , 
e  longinquis  provinciis  haud  veniri,  cum  plerique, 

Genitricis  Feneris,  MS.  Flor.  Ge-  DiTiaabam ,  hauel  veniri.  Nec  tamen 

netricis,  Quae  scriptura  et  in  numis  sententiae  plene  consultum.  Melius 

inscriptionibusque    occurrit,   et  in  sic  :    quid  mirum   nec    longinquis 

aliis  MSS.  libris.  V.  Oudend.    ad  "prowinciis  suhuenire,  vel  prouinciis 

Sueton.  Gaesar.  c.  61.  Ern.  adtferli»  Lips.  Recepit  haud  veniri 

Perqucestoremejus^^onemmcuV'  Pichena  ,   quod  in   Flor.  est  had-- 

libet  e  quaestorum  collegio  id  mu-  i^eniri,  Sed   J.   Gronovius  id    esse 

Qus,  sed  candidatis  principis.  1.  i.  putat  non  adveniri ,  ut  Grotius  vo- 

De  oific.  quaestoris.  Ideo  Tacitus  ex-  luerat.  Sed  yide,    an  dici  possit , 

[>ressim,  qucestorem  ejus.  Et  in  lapi-  homines  in  nrbem ,  vel  senatum  non 

libus  aliquoties,  qv^tor.  aug.  Re-  adueniunu  Immo  veniunt  est  ver- 

iqua  ad  hunc  ritum  trita.  Lips.  Mox  bum  in   ea  rc    legitimum.    Pro    e 

\IS.  FL  uterentur  pro  verterentur,  Guelf.  ed.  pr,  etc.  est.  vitiose.  Non 

|uod  in  ceteris  omnibus.  Hoc  me-  esse  orationei^i   directam ,  verbum 

lus.  Ern.    De   quaestore  Aug.    v.  i/wem/«/if  docet.  Ern.  Bud.  adue^ 

3»uet.  Aug.  65.  EHo  54  >  25.  Gassiod.  niri,  Acid.  volebat  haud  aduenivi. 

-P»  4>  4*®*^  !•  6- form.  5.  Gf,  Gu-  Heins.    haud  suhifeniri.    Hoc   ver- 

Jber.  de  Offic.  dom.  Aug.  2 ,    18.  bum  compositum  omniVio  usurpari , 

Bud.  clare  verterentur.  Bip.  praefe-  puta,  ubi  de  longo  itinere  sermo , 

?xmt uterentur»  ex  Gic.  N.  D.  3,  23.  contra  Ern. 

Eorumque  exemplo.  Bud.  eodem-  probat  Hiller.  Rac.  18.  De  re  ipsa 

rjue  ex.  v,  12  ,  23.  11 ,  25.  Mox  Bud.  corri^ 

Jjon^inquii    prowinciis  adueniri.  puetv. 


551  ANNALIUM  *•"•'••• 

^  A.C.b;. 

aclcpti  consulatum  et  sacerdotia ,  hortoram  potius  amoe- 
nitati  inservircnt : »  quod  velut  telum  adripuere  adcusa- 
tores. 

XX VIII.  Et ,  initium  faciente  Cossutiano ,  majore  vi 
MarccUus ,  «  summam  rempublicam  agi ,  »  clamitabat : 
cc  contumacia  inferiorum  lenitatem  imperitantis  deminui. 
Nimium  mites  ad  eam  diem  patres ,  qui  Thi'aseam  de- 
sciscentem ,  cpii  gcneram  ejus ,  Helvidium  Priscum ,  in 
iisdem  furoribus,  simul  Paconium  Agrippinum,  pa- 
temi  in  principes  odii  lieredem ,  et  Curtium  Montanum, 
detestanda  carmina  factitantem,  eludere  impune  sine- 

Summam  remp,  agi.  Sic  post  Ryc-  Tu/jLini,<ret/4,ifm  xiyn  yts  aut»  ,  "ExS-' , 

kium  et  J.  Gron.  (it.  Mur.  Acid.)  oti  KArAKUfta-M,  ♦t/>5,   ^ntn?,  t 

edidi  anctore  MS.  Flor,  Geteri  li-  d-iifetrm;   ^uyv,  T*   v^mkfx^itA  tt\ 

bri  omnes  reipubl,  quod  non  minns  Ou*  k^nfiOti,  Eic  ^Aptxiav  oh  kva- 

rcctuui  esl.  V.   la,   5.  Ern.  Bud.  ^ifnc  kfia-rlia-ojuttu  Tacito  ista  lu- 

r.  p.  cem   dabunt,  dum   paullo  inferios 

Heli^id.  Prisrum,  Cf.  Plin.  ep.  3  ,  ait ,  pulsum  eum  Ttalia.  Sed  ,  cur 

II.  7, 19. 9,  i3.  Vide  et  infra.  H.  4> 5.  Marceilus  patemi  ocHi  in  principes 

Paconium  j4gnppinum.  Hic  ille  heretlem  Agrippinum  calumniatnr? 

Agrippinus  e  Stoica  domo ,  laudatus  Propter  patrem  ejus  Paconium,  cpi 

Epicteto  et  Arriano.  Quorum  verba  majestatis  reus  sub  Tiberio  periit 

ad  hanc  historiam  dabo.   Epicteti  Eruo  e  Suetonii  Tiber.  61.  Interro- 

Electis  (  ap.  Stob.  Scrm.  7.  et  in  Qotum  eum  a  quodam  nano,  adstante 

Opp.  Epicteti  ed.  Schweigh.  t.  3.  memas  inter  copreas  (  ita  leg.  non , 

fragm.  56.    A/afe  TayTO  tTfltaf ly  A^f  i-tt-  Capreas)  cur  Paconius  majestatis 

^ivoir  cTii&AioT,  oTi^TTXfio-Tou  k^toi  kf^f  reus  tamdiu  "viueret?  statim  (pddem 

T^ffTo.afTOc  ,  ovjgirot^jrorg  i^nnviTtv  itiv-  petulantiam  linguis  objut^asse  j  ce- 

«r«T,  kxh  ii  KAi  kxxoi  ri(  etuTov  i^ir^f tt ,  terum  post  paucos  dies  scripsisse  se- 

itfv^fi-i,  Et  slatim  :  Kati  <nroTf  yuix-  natui,  ut  de  poena  Paconii  quam- 

XovTi  kftarvTtn  etur»  ^  itarirrnatv  0  primum  stfttueret.  IdeoTRcitusmoi- 

xiya^v  ,  ori  ^tjytiv  Auron  KtXtutt  N«-  Quid  jig^ippino  objectum ,  nisitris- 

foDV^Ktti  oc  *^>»,  OuKoui,   fiTfT,   fv  tem  patris/brtunam?  quandoetUle 

'Apixiflt  kpiariiaojuity.  Arriani  1,1.  perinde  innocenslHberii seet^itiacon- 

'A'»»iyy»x3'ii  tturf» ,  oTi  Kpiv»  fv  cruy-  cidissel.  LiPS.  Bud.  jR.agonium,  Sic 

aX)»Tft).  'Ayet^)j  '^X^*  'Axx'  Sx^-fi  n  etPuteol. 

'Trifxvrn.  (intellige  hora  ,  non  dies ,  Curtium  Montanum.  Cujusmentio 

ut   niale    in    versione  lat.  )   *t(turn  H.  4»  ^o*  4^»  ^'^^* 

tT   trM^ii   yufAyA(rkfAiyo(    ^''^P^^®''"  Eluderesinerent.ln Ammo\'ideW 

rpth.  ArsxS-waf?  x«ti  yufAiAT^-uitfAgy.  habuisse  locum  Cic.  pro  Mil.  c.  12« 


A.TI.8».  LIBER  XVI.  555 

A.  C.  67. 

rent.  Requirerc  se  in  senatu  consularem ,  in  votis  sacer- 
dotem,in  jurejurando  civem  :,nisi,  contra  instituta  et 
caerimonias  majorum ,  proditorem  palam  et  hostem 
Thrasea  induisset.  Denique  ageret  senatorem ,  et  princi- 
pis  i)btrectatores  protegere  solitus ,  veniret ,  censeret , 
quid  corrigi  aut  mutari  vellet :  facilius  perlatui-os  singula 
increpantem,  quam  nunc  silentium  perferrent  omnia 
damnantis.  Pacem  illi  per  orbem  terrae ,  an  victorias  sine 
danlno  exercituum ,  displicere  ?  Ne  hominem ,  bonis 
pubiicis  maestum,  et  qui  fora ,  theatra ,  templa  pro  soli- 
tudine  haberet ,  qui  minitaretur  exsilium  suum ,  ambi- 
tionis  pravae  compotem  facerent.  Non  illi  consuita  haec , 
non  magistratus  aut  romanam  urbem  videri.  Abrumpe- 
ret  vitam  ab  ea  civitate ,  cujus  caritatem  olim ,  nunc  et 
adspectum  exuisset. » 

se  posse  eludere  remp.  in  istis  suis  /«f.  egregie.  Nam  diu  absens  male  di- 

cogilatisjuroribus.  Ern.  ceretur  agere  senatorem  solitus.  Rec- 

Reqmrere  se  in  senatu.  Ego  nul-  te  potius ,  ageret ,  veniret ,  censeret» 

lum  alium  sensumhinc  extrico ,  nisi  Recepere  Bip.  Sequor.  ^Bud.  agere» 

quem  edidit  Picbena,  ut  requirere  se  Et  principis  obtrectatores  prote- 

dictum  sit,    pro    requisiturum  se ,  §ere  solitus.    Taciti   manum   fuisse 

qnod  Terhs^ynisi  induissetjdeBide-  censeo  :  Denique  agere  senatorem, 

rant*  £t  supra  notayimus,  ubi  fu-  ut  principis  ohtrectatores  protegeret, 

tura  non  usitata  satis  sint ,  praesentia  soUtus ,  veniret,  etc.  Gron. 

poni.  At  Freinsh.  sic  capit :  si  nega-  Quam'nunc  silentium  perferrent, 

ret,  se  esse  proditorem  ethostem,  £n  calumniam!  Viri  boni  silentio 

quserere,  cur  in  senatum  non  veniret.  etiam  apud  tyrannum  peccant.  Audi 

Bqna  sentenlia,  sed  ea  non  in  verbis,  illa  apud  Senecam  ,  CEdipo  523.  sq. 

quantum  mihi  licet  adsequi.  Ern.  cr.  Tacere  liceat.  nulla  libertas  mi-^ 

Tria,  quae  hic  crimini  dantur  Tbra-  nor  A  rege  petitur,  <bd.  saspe  vel 

sese  ,  referuntur  ad  ea  ,  quae  ipsi  ob-  lingua  magis  Hegi  atque  regno  muta 

jecta  c.  22.  Induere  hostem  dicitur ,  lihertas  obest.  Lifs. 

ut  mox  exuere  caritatem  ,  et  apud  Pacem  illi  per  orbem  terrfe,  Huc 

Lactant.  de  Mart.  persec.  c.  9.  con^  procul  dubio  trahendi  numi  Nero- 

trario  sensu  exuere  socerum.  Cf.  Cu-  nis ,  de  qnibus  post  alios  egit  Eckhel 

perus  ad  h. L  Paullo  ante  pro  contra  in  Doctr.  NN.  vet.  voL  6,  p.  273.  Tn 

Bip.  posuere  contemnens.  eorum  postica  legitur  pace  ,  p.  r. 

Ageresenatorem.  Cod.  Agr.  age^  terra.  MSiaiQ.  parta.  ianvm.  clv- 


556  ANNALIUM  *•"«"• 

A>  C  07. 

XXIX,  Qim  per  haec  atque  talia  Marcelliis ,  ut  crat 
torvus  et  minax ,  voce,  vultu ,  oculis  ardesceret :  uon  illa 
nota  et  celebritate  periculonim  sueta  jam  senatus  maes- 
titia ,  sed  novus  et  altior  pavor ,  manus  et  tela  militum 
cernentibus.  Simul  ipsius  Thraseae  venerabilis  specles 
obversabatur  :  et  erant ,  qui  «  Helvidium  quoque »  mi- 
semrentur,  «innoxiae  adfinitatis  poenas  daturum.  Quid 
Agiippino  objectum,  nisi  tristem  patris  fortunam; 
quando  et  ille ,  perinde  innocens ,  Tiberii  saevitia  con- 
cidisset.  Enimvero  Montanum  probae  juventae,  neque 
famosi  carminis,  quia  protulerit  ingenium,  extorrem 
agi.  » 

siT.  item  FACE.  p.  r.  vbiq.  far.ta.  tate  dici ,  hodie  notissimum  est  : 

lANYM.  cLvsiT.  unde,  cum  omnes  scripti  et  edd.  ante 

Ut  erat  toruus.  Ita  edidit  Pichena  Freinsh.  habeant  (  nam  non  Lipsios 

e  vestigiis  MS.  Flor.  in  quo  uteret,  recepit ,  ut  putat  Ryckius  )  id  cum 

Eam  correctionem  veram  puto.  Nec  Ryckio  restitui.  Cicer.  ep.  7 ,  2.  nos 

ceterae  lectiones ,  utGuelf.  Agr.  ed.  hic  multitudine  et  celebritate  judi- 

pr.  vinceret;  Puteol.    Beroald.    et  ciorum  ,  et  riotns  legibus  ita  distine' 

seqq.  int^eheretur ,  ullo  modo  coeunt  mur,  Dbi  item  Lamhinus  tcntat  cre- 

€um  verbo  ardesceret;  omninoque  britatc.  Mox  Guelf.  (  et  Bud.  )  uUe- 

nullnm  aliud  verbum ,  quod  a  cum  rior  pauor  :  sed  in  margine  altior: 

pendcat,  desideratnr.Brevitatem  ora-  quod  Tacito  dignius.  £rn.  Flor.  Bad. 

tionis  voluerunt  explicare,  qui  vin-  Agr.  celebritate*  Prob.  Heins»  Lip- 

ceret  vel  mi^e^refaraddidere.  Sen-  sius  quidem  non  recepit  crebritatey 

sus  enim  est  :  cum  his  atque  talibus  ast  in  margine  tamen  adposuit.  Moi 

inveheretur ,  idque  ea  vehementia ,  Bud.  ulterior. 

ut  ardor  animi  e  vultu  ct  oculis  elu-  Quia  protulerit  ingenium.  Poeti* 

ceret.   MS.   Bud.   habuit   verteret,  cam  faculutem  ostendisset.  Suelo- 

quod  vergit  ad  lectionem  Flor.  Ern.  nius  artem  dixit ;  Plinius  junior  stu- 

Bip.  recepere  vetteret,  et  sumunt  in-  dia  sua  projerre,  Acidalius  sei/addi 

transitive  pro  verteretur  in  speciem  volebat ,  quod  est  in  MS.  Agr.  Moi 

torvi  ctc.  Mihi  id  nimis  durum  vide-  idem  Acidalius  malebat  adcusatio- 

tur ,  potiorque  emendatio  Pichenae.  nem  ingrediuir(ut6',  4-  )  velutalio- 

Sic  noster  etiam  1,  ^i.ut  eratrecens  qui  ingreditur  orditurque  idem  fo- 

dolore  et  ira.  rent.  Immo  ingreditur  int.  curiam, 

Celebritale pericuIorum.Cum^he-  senatum.  Erat  enim   eques  modo, 

nano  lego  crebritate.  Lifs.  Nescio,  expfictabatque  foris,    dum  tempus 

quid  celebritate  ita  offenderit  viros  esset.ERN.  iSec/ponhabetBud.Idem 

doctos,  quod  exquisitius  pro  crcbri-  mox  Torius ,  ut  c.  23. 


A^ceT  LIBER  XVI.  557 

XXX.  Atque  interim  Ostorius  Sabinus ,  Sorani  ad- 
cusator ,  ingreditur ,  orditurque  «  de  amicitia  Rubellii 
Plauti,  quodque  proconsulatum  Asiae  Soranus,  pro 
daritate ,  sibi  potius  adcommodatum ,  quam  ex  utilitate 
communi  egisset ,  alendo  seditiones  civitatum.  n  Vetera 
haec.  Sed  recens  et  quod  discrimini  patris  filiam  connecte- 
bat ,  «  quod  pecuniam  Magis  dilargita  esset. »  Acciderat 
sane  pietate  Serviliae :  id  enim  nomen  puellae  fuit :  quae , 
caritate  erga  parentem ,  simul  imprudentia  aetatis ,  non 
tamen  aliud  consultaverat ,  quam  de  « incolumitate  .do- 
mus  j  et  an  placabiiis  Nero  ?  afi  cognitio  senatus  nihil 
atrox  adferret  ?  Igitur  accita  est  in  senatum ,  stetenmt- 
que  diversi :  ante  tribunal  consulum ,  grandis  aevo  pa- 
rens ;  contra  fiiia ,  intra  vicesimum  aetatis  annum ,  nuper 
marito ,  Annio  Pollione ,  in  exsilium  pulso ,  viduata  de- 
solataque :  ac  ne  patrem  quidem  intuens ,  cu jus  onerasse 
pericula  videbatur. 

XXXI.  Tum  interrogante  adcusatore,  «  an  cultus 

ProconsulAsice,  Melius ,  procon-  Bene.  Recepere  et  Bip.  Bud.  sed  re- 

sulatum.  Lirs.  Recepit  Pichena  :  pu-  cens  discrimen  patris  in  filiam  con- 

tatqne  Tulgatum  inde  natuin ,  quod  nectehat.  Lall.  probat  et  quo.  ^  Heins. 

procos.  scriptum  esset ,  tit  in  MS.  conj.  ex  aequo* 

Flor.  Ern.  Bud.  proconsul.  Pecuniam  Magis  dilargita.  Cape 

Sed  recens ,  discriminis  patrisji-  ad  lucem  historia;  Scholiastis  hanc 

liam  connectehat.  Ego  ex  Flor.  co-    notam,  ad  illud  JuyenaL  6,  552 

dice  (quihabet  et  quot  discHmini)  faciet,  quod  deferat,  ipse,  Egna^ 

T0  ^uot,  ut  supervacuum  recidendum  tium  philosophum  sig;nificat,  quiji- 

puto.  Prorsus  enim  Taciti  fuit :  Ve-  liam  Bareas  Sorani,  quam,  cum  ipse 

tera  haec ,  sed  recens ,  et  discrimini  ad  ma^cam  descendisset ,  hortatus 

patris  filiam  connectehat,  In  duobus  detulit  Neroni.  Sed  yelim  obiter  cor- 

prioribus  membris  orationis  intelligi  rigi :  quam,  cum  ipsius  ad  magicam 

voluit  verbum  substantiyum.GROii.  descendisset  hortatu  ,  Neroni  detu- 

Pichena  raalebat  et  quod;  Freinsh.  Ut,  Lips.  In  ed.  Henninii  legitur  : 

id  quod.  In  utroque  incommodum ,  ipse  ad  ma^cam  discendam  esset 

To  ^uo£?  bis  panim  suayiter  concur-  hortatus. 

rere.  Itaquemagisplacet  Jac.  Gron.  In  exsilium  pulso.  Nuper  intcr 

et  quo.  Ern.  Cpd.  Agr.  et  quod,  conjtiratos.  Lifs.  Cf.  i5,  71. 


558  ANNALIUM  ^'!-?- 

A.  C'  D"* 

dotales,  an  detractum  cervici  monile  venum  dedisset/ 
qiio  pecuniam  faciendis  magicis  sacris  contraheret?» 
primum  strata  humi,  longoque  fletu  et  silentio,  post, 
altaria  et  aram  complexa ,  «  nullos , »  inquit ,  « impios 
deos ,  nullas  devotiones  j  nec  aliud  infelicibus  precibus 
invocavi,  qiiam  ut  hunc  optimum patrem  tu,  &esar,et 
vos ,  patres ,  servaretis  incolumem.  Sic  gemmas  et  vestes 
et  dignitatis  insignia  dedi,  quomodo,  si  sanguinem  et 
vitam  poposcissent.  Viderint  isti,  a^tehac  mihi  ignoti, 
quo  nomine  sint  j  quas  artes  exerceant :  nuUa  mihi  priib 
cipis  mentio ,  nisi  inter  numina  fuit.  Nescit  tamen  mi- 
serrimus  pater :  et ,  si  crimen  est ,  sola  d^liqui. » 

XXXII.  Loquentis  adhuc  verba  excipit  Soranus  pixv 
clamatque :  «  non  illam  in  provinciam  secum  profectam, 
non  Plauto  per  aetatem  nosci  potuisse  :  non  criminibus 
mariti  connexam  :  nimise  tantum  pietatis  ream  separa- 
rent ,  atque  ipse  quamcumque  sortem  subiret.  »  Simui 
in  amplexus  occurrentis  filiae  ruebat ,  nisi  interjecti  lic- 
tores  utrisque  obstitissent.  Mox  datus  testibus  locus : 
et ,  quantum  misericordiae  saevitia  adcusationis  permo* 

AUaria  etaram  complexa,  Utruni  polaiu  aon  rejiciam.  Ern.  Bud.  ba- 

aram  Victoriae  intelligit,  quae  ante  bet. 

curiam  ?  an  altaria  et  aram  Veneris        Separarent ,  atque  ipse,  Sic  MSS. 

Genitricis,  in  cujus  templo  nunc  se<-  Flor.  Agr.  ed.  pr.  Atque  etiam  est 

natus?  Lips.  Hoc  verum.  Similiter  in  Guelf.  sed  ipse  excidit.  (SicetiB 

ista  jungit  Plinius  Pancg.  c.  i.  inUr  Bud. )  Ceteri  omnes  separarent a  se, 

aras  et  altaria  :  sermo  autem  de  Ulud   haud  dubie  melius  ,  et  ]am 

templo  Jovis  Capitolini.  £rn.  Alta-  RjckioGronovioquereceptum.SeD- 

ria  et  aram  hic  pro  eodem  usurpari ,  sus  est  :  separarent  modo  caussam 

monet  Minutolus  de  templis  ap.  Sal-  filiae  a  sua  :  tum  se  facile  ac  libeDter 

lengre  t.  i ,  p.  iii.  neque  huc  faccre  omnes  pcenas  toleraturum.  Obser- 

quicquam  discrimen ,    quod    notat  yanda  elegantia  in  atque ,  ut  in  illo 

Serv.  ad  Virg.  JEn,  6,  124.  archimini  ap.  Suet.  Vesp.  19.  cen- 

Tu,  Ccesar,  et  vos,  patres.  Co-  tum  sibi  sestertia  parent,  ac  sevd 

pula  abest  a  Flor.  ( Agr. )   et  ed.  in  Tiberim  projicerent.  Ern. 
pr«  Quia  est  narrantis  oratio ,  co-        Quantum  misericordias»  Prxdare 


i.ct'  LIBERXVI.  559 

verat ,  tantum  irae  P.  Egnatius  testis  concivit.  Qiens  hic 
Sorani,  et  tunc  emptus  ad  opprimendnm  amicum, 
auctoritatem  stoicae  sectse  praeferebat ,  habitu  et  oi*e  ad 
exprimendam  imaginem  honesti  exercitus,  ceterum 
animo  perfidiosus,  subdolus,  avaritiam  ac  libidinem 
occultans.  Qu8e  postquam  pecunia  reclusa  sunt,  dedit 
exemplum  praecavendi,  quomodo  fraudibus  involutos 
aut  flagitiiscommaculatos,  sic  specie  bonarum  attium 
falsos  et  amicitiae  fallaces. 

XXXIII.  Idem  tamen  dies  et  honestum  exemplum 

34*  Ttmtum  irtB  P,  EgnaUus,  Tantum  irwidia  cod.  Agric. 

libri.  Vulgo  guanium  nunc,  Errore  mendam  imaginem  h.  et  e.  nec  ullo 

cx  concisa  ratione  scribendi,  mi<r.  modo   concoquo  os  et  habitum  ad 

Ingenio  suo  pridem  hanc  correctio-  exprimendum  aliguid,  pro  expri" 

Dem  vindicaYerat  Faemus.  Nec  in-  mente.  Cur  non  potius  dixisset  ore 

▼ideo  ego,  nec  culpo.  Lips.  Idem  et  habitu  exprimens  imaginem  ho' 

in  libris   reperere  Vertranius   (  in  nes^i  etexercm  .-quoderatinpromp- 

Vatic*  )  Ursinus.  Sic  plane  et  edit.  tu.  Nunc  clarum  est ,  ut  opinor,  yo- 

pr.  £t  in  Guelf.  in  marg.  additum  luisse  aJio  modo  dicere,  quod  iS, 

fiiit,  sed  erasum,  ut  tamen  adhuc  4^*  dixerat.  Grasca  doctrina  orete- 

asaequi  oculis    liceat.    £b.n.    Bud.  nus  exercitus ,  animum  bonis  artibus 

nunc.  non  induerat,  Huic  simillimum  est , 

Honesti  et  exerciti»  Suadeo  scri-  ore  et  habitu  exercitus  ad  expHmen^ 

bas ,  honesti  exercitus ,  ex  sententise  dam    imoginem    honesti  ,    ceterum 

dnctu.  Lips.  Recepit  Picbena  eum-  aRimo/^r/<£^iW£/5  etc.  Non  hoc  sim- 

que  secuti  omnea ,  contra  libros.  Sed  plicius ,  ac  melius  est ,  quam  illud  , 

▼eterem  lectionem  defendit  Grono-  quod  sine  argutiis  defendi  et  ex])li- 

▼ius  Obfl.  2 ,  4-  P'  234.  et  explicat ,  cari  non  potest  ?  Imago  lionesti  dici- 

Gujus  is  habitus ,  ea  frons ,  quae  prae-  tur,  ut  apud  Giceronem  saspe  spe- 

ferat  imaginem  hominis  honesti  et  cies ,  simulacrum  honesti,  virtutis». 

firmiatqneexercitiphilosophi.£am-  Mox  copulam  et  ante  subdolus  de- 

qne   rationem  adversus  Ryckium ,  leyi ,  auctoribus  codd.  Flor.  Guelf. 

temere  cod.  Flor.  auctoritate  nisum,  £iin.  (Sic  et  Bnd. )  Lipsii  conjectu- 

defendit  late  Jac.  Gronovius.  Mihi  ram  firmat  cod.  Agr.  Bip.  in  subsi- 

tanien  nesic  quidem  persnasum  est,  dium  advocant  i5,  45. ,  Grceca  doc^ 

ut  Lipsii  correctioneih  repudiem ,  trina   ore  tenus  exercitus,  Dudui» 

quam  et  neuter  Gronovius  ausus  est  probarat  Faernus.  De  re  ipsa  ▼.  et 

e  textu  ejicere.  Durius  mihi  videtur  H.  4>  i<>*  ^i^  et  Juven.  3,  ii5. , 

dictum  :  aucUyritatem  stoicas  sectce  Stoicus  occiditBareamydelatoramit- 

prajerebal  ore  et  habitu  ad  expri^  cum. 


56o  ANNALIUM  *?•?"• 

A«  Cj«  o^« 

tulit  Cassii  Asclepiodoti;  qni,  magnitudine  opum  prae^ 
cipuus  inter  Bithynos ,  quo  obsequio  florentem  Soranum 
celebraverat ,  labentem  non  deseruit :  eKutusque  omnibus 
fortunis  et  in  exsilium  actus;  aequitate  deum  erga  bona 
malaque  documenta.  Thraseae  Soranoque  et  Serviliae 
datur  mortis  arbitrium.  Helyidius  et  Paconius  Italia 
depelluntur.  Montanus  patri  concessus  est,  praedicto, 
ne  in  republica  haberetur.  Adcusatoribus ,  Eprio  et 


35.  JEquUaie  deum.  Lego  tBquUatis  et  doeumento,  H.  a ,  76. ,  Sibi  ipse  FUdtiu 
documento  est,  eequUas  pro  aqualitate  ,  ut  ssBpe  alibi  apod  nostmm.  Yide  Ann.  i,  ^, 
mqui  impatiens ,  qai  parem  non  fert.  Ann.  4 »  «5.,  aqua  regibus  insolita,  •»  4>«« 
mquus  locus  ,  aqui  dii  i ,  68.  Similis  locos  H.  i ,  3.  extr.  nbi  interpretes. 

CassiiAscUpiodoti.^Sv^XmoG^iy  uitus,  Adde  Obserr.  4*  ^l-  d^o'* 

a6.  dicitur  Qupius   Asclepiodotus  Recte.  Et  est  similia  sententia  sopn 

NicaBDus ,  et  a  Galba  ab  exsilio  re-  i4  ,  la.  Ern.  Ab  epicureismi  labe 

Tocatus  narratur.  liberant  nostrum  Bip.  itemque  Hil- 

Lahentem  non  desendt,  God.  Agr .  ler.  Rac.  i4*  Sed  GronoTius  ipse  ani- 

et  Reg.  labantem ,  unde  edidere  Ryc-  madvertit ,   quos  sensus   occaaioiie 

kius ,  Lallemanus  et  Brot.  Laben"  reruiD  heic  gestarum  iste  sit  passos. 

tem  yerum  est ,  quod  bene  oppo-  Paconius,  Ita  hic  Bud.  et  Puteo). 

nitur  Jlorenti ,   non   labantem,  Sic  Prcedicto ,  ne  in   rep,   Accipio, 

domus  Idbens  ap.  Virgiliura  i.   e.  ut  Romae  quidem  esse  ei  liceret.  Sed 

ruens  ad  interitum.  Ern.  Bud.  la~  procul  ab  honore  omni  et  pnblicis 

hentem.  muneribus  yitam  ageret  privataiD. 

j^quitate  deum  erga,  Depravatio,  Lifs.  Formnlam  patri  concessus  est, 

quara  adnoto ,  non  toUo.  Nisi  placet  pro  in  patris  gratiam  Teniam  acce- 

eum  'E-Tnxowpijfii ,  et  dicere ,  deos  pit ,  illustrayere  alii.  V.  Clav.  Cic. 

haec  iisdem  oculis  adspexisse ,  aequos  in  h.  y.  Ern.    Ab   interpretatiooe 

bonis  malisque  exemplis  et  sine  cura  Lipsii  recedit  P.  Faber  de  Magg. 

nostri.  Lips.  Quicquid  dicant,  ^Eti-  Rom.c.  i.ap.Sallengre  t.  3,  p.  mi. 

xovpi^fi  Tacitns ,  aut  patitur  sensus ,  Scil.  Montano  praeceptum ,  ne  fiiiam 

qui  pios  etiam  et  divinae  proyiden-  haberet  in  urbe ,  sed  rus  relegaret. 

tiae  adsertores  saepe  turbarunt ,  cum  Sic  rempublicam  esse  Romam  ur- 

yiderent  scelus   praemia  ,  yirtutem  bem,  ut  ap.Vell.  a ,  45.  ubi M.  Cato 

supplicia  sequi.  j^quitatem  yocat  a  repubiica  (i.  e.  urbe  )  relegaturet 

indifferenter  aliquid  ferre  ,  nihil  ad  in  Cyprum  quaestor  cum  jure  praeto- 

id  commoyeri.  Ut  Cicero  Agrar.  i ,  rio  mittitur  j  itemque  ap.  Sall.  Cat. 

5.  ,  Quantum  tibi  a^  vendet ,  ut  19.  ubi  Piso  quaestor  pro  praetore 

alias  omittam ,  socer  tuus  ?  et  ( si  ego  missus  dicitur  in  Hispaniam  cit.  ut 

ejus  csquitatem  animi  novi)  non  in-  a  republica  procul  abesset. 


* "  f  LIBER  XV*.  56i 

Cossutiano,  quinquagies  sestertium  singulis,  Ostorio 
duodecies  et  quaestoria  insignia ,  tribuuntur. 

XXXIV.  Tum  ad  Thraseam,  in  hortis  agentem, 
quaestor  consulis  missus  yesperascente  jam  die.  IUus- 
trium  virorum  feminarumque  coetus  frequentes  egerat, 
maume  intentusDemetrio,  cynicae  institutionis  doctori : 
cum  quo,  ut  conjectare  erat  intentione  vultus  et  auditis , 
si  qua  darius  proloquebantur ,  de  natura  animae  et  dis* 
sociatione  spiritus  corporisque  inquirebat.  Donec  adve- 
nit  Domitius  Caecilianus ,  ex  iutimis  amicis ,  et  ei ,  quid 

.  3ft.  2Vm  ad  Thraseam  consUia  mortis  ageniem.  Cod.  Agr.  idem ,  quem  illustrium 
'  vlrwum  fcem,  ctetu  frequentem  egerat,  Malo  degeratf  Dam  alternm  praecessit :  Tel 
exegena,  Ann.  3 ,  i6. ,  qualem  Piso  diem  nociemque  exegisset,  H.  t ,  47. ,  Exacto 
per  scelera  die,  Dialog.  de  Orat.  c.  4a. ,  erant  de  quiAus  pUara  dicivellem,  nisijam 
dies  esset  exaclus. 

Qiuestor  consiUis  missus,  Consu-  Demetnum  retuli ,  quem  mihi  vide» 

him  ergo  proprius  aliqais  qusestor  ?  tur  rerum  natura  nostris  temponbus 

Apparet  e  Dione  :  qui  in  actis  anni  tulisse  ,  ut  ostenderet,  nec  iltum  a 

*j  16.  scnbit, jip.ClaudiumetCNor-  nobis  corrumpi,  nec  nos  (.omnino 

banum  consules ,  primos  binos  quas-  scribo ,  et  nos.  Ita  enim  concludit , 

tores  habuisse.  Si  id  non  sit ,  scri-  ne  aut  exemplum  sacculo ,  aut  con" 

bam ,  quasstor  consuli  missus ,  id  es-  vicium  deesset)  ab  illo  corripi posse. 

set ,  a  consule  missus.  Quod  fieri  Virum  exactce  ( licet  ne^  ipse )  sa* 

solere  obserramus  in  iis,  qui  dam-  pientice,  firmceque  in  his,  quce  prce^ 

nati  a  senatu.  Nam  consnl ,  ejus  ca-  posuit,  constantice,  Et  epist.  63.  (62.) 

put   :  administer  autem  consulis ,  Demetrium  virorum  optimum  me^ 

quaestor.  Dio  58,  4-  ^®  Geminio  cum  circumfero ,  et  relictis  conchy^ 

Rufo  :  Kflti  fML^in  th  r<tfxUf  M  Ji-  liatis  cum  iUo  seminudo  loquor,  il- 

KtuAa-tt  AwToS  'jFeLfiyrA ,  *wt6c  rs  i««-  lum  admiror.  Vox  ejus  magni  animi 

Tov  •tpac-i,  xflti  iKsUt»  Jti^tfLi to tpflt^-  ad  Neronem ,  ATrtiXth  fjtoi  B^etmrof 

/uflt ,  ''A'7rkyyttX0f ,  2^n  ,  tS  yt^oua-U ,  a-oi  J'  n  ^uo-if,  apud  Arrianum  i,  a5. 

oTi  fltVHp  ouras  cfTrol^ifta^Kti,  LiFS.  LlPS. 

Demetrio  ,  cynicce   institutionis.  Et  audiiu ,  si  qua.  MSS.  Flor* 

Quae  secta  reyera  a  stoica,  tunica  Agr.  (Bud. )  ed.  -pT.auditis.  Eodem 

tantum ,  distat.  Id  est ,  quod  nudius  rergit  Guelf.  auditus.   Prsefert  J. 

et  iuTerecundius  cynici ,  quae  velant  Gron.  Suspicio  tamen  essepotest, 

et  tegunt  leviter  stoici.  Demetrii  rh  s  adbaesisse  e  sequente  si,  atcpie 

hujus  laus  apud  Philostratum  4  >  ^^*  i°^^  auditis  et  auditus  natum.  Ern. 

4e  Vita  Apollonii ,  Senecam  de  Be-  Audids  probat  Lallem.  Recepi  cam 

nef.  7,  B.  cujus  yerba :  Faullo  ante  Bipont. 

a.  56 


56a  ANNALIUM  *°-^ 

senatus  caisuisset,  exposuit.  Igitur  flentes  queritanteS' 
que ,  qui  aderant ,  cc  facessere  propere  »  Thrasea ,  a  neu 
pericnda  sua  mis(%rent  cnim  sorte  damnati ,  >»  hoitator. 
Arriamque ,  tentantem  mariti  suprema  et  exemplam 

37.  Et  exempbtm  Arrim  nuoris  te^d^  Mox  retineret  et  nec  adimeret.  Et  oi 
exemplmm  bona  oocL  Agr. 

IgKturflentts  qmviUtnttsqM.Ovor'  qmim  aaepe  apnd  Gicerotiem  etli- 

net  tcripti  el  edd.  velt.  queritantes^  vium  qum  jociV  dicuntnr,  hoc  est, 

nisi  qaod  nonDaHi ,  ut  ed.  pr.  MS.  injurias    ad    senatnm   popalaiDqiie 

Agr.  querentes.  Quiritantes  conjee-  deferre  ) ,  sed  Jidem  pop.  rom.  im- 

tara  eit  Rlienani ,  quam  nec  ipse  re-  plorandbus,  quod  ipoom  wpe  apad 

cipere  auaus  att ,  recepta  post  tacite  Ciceronem  dicantar  facere,  item , 

a  Lipsio,  ut  opinor,  et  adceleras  edd.  confugere  ad  fidem  S.  P.  Q.  R.  At- 

propagata.  Non  ignoro,  dubitari  a  qui  talis  imploratio  fidei  et  aaxifii 

doctis  viris  de  verbo  queritanfii,  et  h.  1.  intelligi  non  poteat,  nisi  forte , 

librarios  tobinde  boc  verbom  de-  q^ue  usitataiUa  temulafiat, /»»&.' 

disse ,  ubi  alii  rectius  alterum  ,  ut  deum  atque  hominum  fidem  I  Dein- 

apud  Livium  89,  8.  10.  /{O,  9.  qui-  de ,  si  nullum  illud  verbum  est,  qoi 

hm  in  locis  vid.  Drakenb.  IMligen-  fit ,  ut  librarii  tam  malti ,  tam  sspe 

tinime  oomium  de  boc  verbo  egit  variiaqueinloci8dederint.NamaIie- 

Schwarziua  ad  Plinii  Paneg.  c.  29.  num  verbom  substitui  freqnentisa- 

obi   omnes  scripti  ,  praBier  unum  mum,  sed  verbum  tamen.  Deoiqne 

Saliaburgensem ,  habent  queritanti'  in  aliia  locis  variant  tamen  MSS.  et 

bus  sociis ,  et  edd*  veterea  omnes ,  vett.  edd.  at  hic  consentiunt.  Igitor, 

recentiores  a  Livineio  inde  quiritan-  etsi  non  definire  audeo ,  queritare 

tihm,  sine  libronim  vett.  auctoritate.  csse  verbum  probum ,  tamen  scrip- 

Is  autem  ita  decemit :  asum  hic  ma-  toram  MSS*  et  edd.  veterum  nMhii 

gis  spectandnm,  quam  analogiam,  dare,  quam  meram   conjectaram ; 

quae  sane  ferat  queritare :  in  ista  va-  facile  interim  passurua  ,  si  quis  Ta- 

rietate  librorum  tutius  scribi  ubique  citnm  quiritantes  scripsisse  malit ,  a 

quiritare ,  donec  e  poeta  exemplum  quo  ipse  non  valde  abhorreo.  Eajr. 

proferaiur,  ubi  e  quantiute  sjUabae  Ap«  Plin.  ep.  6 ,  ao.  in/antium  qi»t- 

secundae  de  vera  scriptura  judicari  rilatus, 

possit   :  denique  verbo  quiritandi  Facessere,  Heins.  malLet/acesse- 

adhsesisse  notionem  querendi ,  et  pro  rent,  Tum  cod .  A  gr .  miscerent,  qnod 

hoc  dictum  accipi  posse.  Bene.  Inte-  et  Heins.  probat  et  Bip.  admiseie, 

rim  omnibus  in  locis ,  v.  c.  Livii ,  non  male.  Bud.  miscere. 

ubi  libri  variant,  inteUigitur  non  Exemplum  Arriije  malris  sequi. 

merus  questus ,  ut  h.  L  sed  qui  cum  Arria  mater  uxor  fuit  Caecinae  Paeti , 

clamore  conjunctus  sit ,  et  cum  im-  qui  in  partibus  Scriboniani  contra 

ploratione  auxiUi.  In  iUo  ipso  loco  Claudium.  Ideo  ad  mortem  actos. 

Plinii   quiritantibus  sociis  non  est  Sed  praeivit  uxor,  aetemo  et  inaudita 

8impliciter^rierenti%iiJ«ocii5(quam-  exemplo,  semet  feriendo  :  extrac- 


A.D  8«.  LIBER  XVI.  565 

A.  C.  o;;. 

Arrise  matris  sequi ,  monet ,  «  retinere  vitam  filiaeque 
communi  subsidium  unicum  non  adimere.» 

XXXV.  Tum  progressus  in  porticum ,  illic  a  quses- 
tore  reperitur ,  laetitiae  propior ,  quia  Helvidium ,  gene* 
i*um  suum ,  Italia  tantum  «rceri  cognoyerat.  Accepto 
dehinc  senatus  consulto,  Helyidium  et  Demetrium  in 
cuLiculum  inducit :  porrectisqueutriusquebrachiiyenis^ 
postquam  cruorem  effudit,  humum  super  spargens, 
propius  yocato  qua^store ,  - «  Libemus , »  inquit,  «  jovi 

9 

38.  Porrectis  utriusque  brachii  venis.  Produetitque  cod.  Agr.  l.egrprteteaisfm , 
vel  abn^ftisque»  prmsecare  venas  Scholiast.  Jdyenal.  de  Seneca  «d  Sat.  5 ,  y.  io9« 
—  39.  Humum  super  spar^ns,  Super  aspargens  cod.  Agr. 

tumqne  pugiooem  marito  porrigen-  probi.  Utinam  hodie  sic  commente- 

do  cum  voce ,  Piete ,  non  dolet,  Pli-  mur !  Debemus  eum  P.  Pithceo  JC. 

nium  lege  ep.  3,  16.  ad  Nepotem.  yiro doctrinae,  judicii,Yitjedirect2e. 

Martialis  de  hac  heroina  i,    i^. ,  Lifs.  Artificum  quoque  manus  exeP" 

Casia  suo  ^latUum  cum  traderet  Ar»  cnisse  putatur  egregium  id  ArriA 

ria  Pasto ,  Quem  de  viscerihus  traxe'  majoris  facinus.  Extat  Romae  in  hor- 

rat  ipsa  suis  :  Si  qua  fides ,  Vulrms  tis  Ludoyisiis  par  signorum  e  mar- 

quod  feci  non  dolet ,  inquit  :  Sed  more ,  ipsam  cum  Paeto  rcpraesen- 

quod  tufacies ,  hoc  mihi,  Pcete ,  do~  tans ,  ut  Tidetur,  licet  alii  ad  Pyra- 

iet,  In  Zonara  11,9   et  Dione  60,  mum  et  Thisben  referant.  y.  Per- 

16.    eadem  narratio.  Sed  corrupte  rier  segm.  nobil.  stat.  n.  3a. 

verba  graeca ,  -Tr*? ,  ov»  kxyti  :  et  in  Porrectisque  u.  h.  venis,  Sic  libri , 

puerili  mendo  Xylander,  puer,  non  nisi  quod  (cod.  Agr.  et  )  ed.  pr. 

dolel,  Scribe :  TituTt,  ohx  kkyn .  Hanc  productisque  :  unde  possis  conjicere 

Arriam  scholiastes  in  vila  Persii  no-  perruplisque .  Sed  vulgatum  verum 

tat  fuisse  poetae  illi  cognatam.  Ipse  puto  :   nec   video ,  cur   dispKceat 

Persius,  inquit,  decem  fere  anmis  Acidalio  et  Freinshemio.  Cojpula  a 

summe  dilectus  apud  Thraseam  esi ,  Pichena  addita  est  et  in  (Bud.  et) 

ita  ut  pere^rinaretur  quoque  cum  eo  Guelf.  ed.  pr.  Mox  ed.  pr.  fudit. 

aliquando ,  cognatam  ejus  jirriam  Guelf.   effundit  :  quod    non    adeo 

uxorem  hahente,  Quid  est  autem ,  displicet.  Nam  haec  fecit  et  dixit, 

diligi  apud  Thraseam  ?  Solcecus  ser-  dum  cruor  effunditur.  Idem  liber 

mo.  MS.  Vulcanii,  apethithrasea,  mox  super  adspergens^  item  expc" 

Facile  correctu,  a  Pceto  Thrasea.  diat,\itY\oT.  (Bud.)  edd.  pr.  Pu- 

Commentarii  autem  hujus,-  parum  teoL  Beroaldi   sqq.   irrepsit  dein- 

adhuc  pervtdgati ,  auctoritate  saepe  de  expedit.  Pichena  vetus  restituit. 

nitor.  Qnis  carpet  ?  doctus  ille ,  pro-  Ern.  Bud.  superspergens,  Tum  liba^ 

bus  :  immo  in  pieraque  parte  et  mus. 


564  AN^ALIUM  LIBER  XVI.     ^,^^ 

UBBATDiu.  Spccta ,  juvenis  :  et  omen  quidem  dii  pro- 
lubcant ;  ceterum  in  ea  tempora  natus  es ,  (piibus  fiimaTe 
aninium  cxpediat  constantibns  exemplis. »  Post ,  knU- 
fiKliDe  cadtus  graves  craciatus  adfei*ente ,  obyersis  u 


MiAji  et  Terid<itis  ^  de  conjaratione  ViDici 

liMtoruB  na,  de  mota  Vindicis ,  alia({iie ,  di^ 

i  dicendi  cpaea  magno  auctore  tradita  lege 

de  adTcntu  jiias ,  ai  Fatis  ita  yisam  fiuaset.  L 


VQLCMINIS  SEGUNDI  FIXIIS. 


'^^A 


■  1 1  ¥Mrf: 

THE  NEW  YORK  PUBLIC  UBRARY 
RBFERENCE  DEPARTMENT 


This  book  it  undcr  no  oiroumttanoct  to  be 
taken  from  thc  Building 


«v.  t"  *^ 


foriii  410 


Lerox  Library     \ 


liuncroft  fulUrtliit). 
l'uvrl!UHri)inIS93.