Full text of "Gedichte in Westricher Mundart"

See other formats

Westricher 
Mundart 



Ludwig Schandein 



T 



Digitized by Google 



Digilizcd t>y Google 



(SkSidjfe in u>effrtdjer »m&arf. 
•t- 



□igitized by Google 



in 

Xutmrig ©rfjanöem. 

3w(ife 5ut%«fdjenc, pcmic^ric Äufliitje. 




Stiitföart 1891. 
Hcrfag 6« 3. <6. detiaTcficn 33udiBaiiM"u«s 



□ igifeed t>y Google 



BREMER 

Jlllc Kcrfflc potbcfjaiteu. 



Uli ic ii Siutfitf OtclailgtfiatAifl in Elullgut 




3n$aff. 



l&c&icfiicr. 

Stile 

^» bei- gremin 3 

3'"» @d)Iofe: 

I- gor'S Mii'tfie . . . & 

H. 3or's aJiäb^e . . . g 

III, 'g ffliiinämare . . . 8 

^kdjelcfiesleidj u 

Sie Snffel n 

3Jiei' @rf|ii8d)e I2 

'g ^et'lbeermäiin^e j-j 

Ser Sdjluri 14 

's 3üuelfcl;d!icfc[d)t' 15 

Serteou J7 

ÜKei' ^ilri<)d)e 18 

gM lustig! 1& 



Ri86()83 



OigrlueO Oy Google 



-* VI *- 

Seile 

Set ftill Semcilb 21 

Stöbet am «|g 26 

6' %tam - 28 

«etrot 29 

3ipettaftt|infl 31 

'3 gSngifie 32 

jBtei' Stare 33 

<£' SJunftf) 34 

Ser fiereg 36 

gn'g Xtaibfy 38 

'8 a'gebtnfe 38 

Saifflinq " 39 

Ser alt' %u 40 

Mm arinndje I— II 42 

Sie Sann 45 

äks foll bag not bebeireV 46 

Scr £9nrbele 46 

BlirnienroE 48 

it'onia. gubipia. I. uon Mager» 52 

Btottet im' Kinn 54 

Set Surmann 57 

äSetfleüina, ' . . 58 

gjelttaf 60 

Sie (gang nun SBermefeng ■ , 60 

Set Slotttnpp 64 

Set 6d|ä(emiajcl 65 

Sie 3itmnetmamiä(ti)iiur 72 

jtetmebana 73 



Digiuzed by Google 



— vn <- 

Mk 

Sienätefet 77 

'j ai'6ätfel(Se 78 

itnefljt un' 3ftnb 79 

Sie 9hi3iDannerec 84 

Eer gintdgjotjgn^ter 92 

8mn Siirufegt in Snutere. 1890 S)S 

^ripinflgftäb 99 

3m %ril)jor 101 

3HorjeIu3t 102 

9BodieI3fetrt) 103 

jjum tgrinetoalb 104 

gianneBiim un' äüeCd6e iQfi 

107 

Qnimberlieb 108 

SSifritrin) im' aBei'pal; 109 

Sie 5d)[if;el6l»m 119 

gergmänndjet I— III 122 

Sie Sofetrepp 127 

'ä gtnCe Dum Stircelbcrn. 128 

'ä oector Qletfeldje 132 

Sie »raut nuii Ütiib 134 

Ser Diaugrof nun aatebäinberg 185 

2)er Enal) 139 

Sie äBaffCTljes 141 

'3 jfräle nun Suljnette 143 

SaarEntoffn 145 

!Per jjert nun Dflnerietii 147 



-* VIII 

SxiU 

Xie jBfgggj W 'il'ndicvem I. r i0 

'g ftriiie nun 3ijiüe6l t : ' I-XII 153 

jlic Jnemlicfir. 

I-XTT 179 

Grlftuietunneit 227 

•ffiortue»eidnü3 230 



ülgilizsd Oy Google 




e*antiein, OXbidjir. 



3u öet irrmm'. 



Q)dj mann ia) beljeme, beljeme ncr mar, 

3m SL'e&tridj beljeme, beljäne bei merl 

Hann nie biet) uergeffe, biet) (ieWjcrjig ünmi — 

2Bcmn fumm id) borfj Ijemc, od; mijjt icfj nor lounnV 

"S iä f)ie 'rum fo raulid), \o graulidj un' eb, 
©ur ulteii fo buöber, fo rrau'tig bofleijt: 
(iiaii^ iimieie 2JI enfdje, bie (jann>mer nig 'ba' — 
2)ie gutfe fo fremm un' fo urttid) em a'. 

SBÜ1 id) midi i>erfurud)t, iaS but mer fo ml): 
äierftetje bie midj af), id) fie net uerftet) ; 
Seil briett met bull 'S -Derj ab, eö immer mid) 'taut 
ftp SJort meb,' je fjere, fc' (fcrjige Saut. 

Un' je$un' is jyrifjjor, bn§ olilft b'c net brauS, 
SSao fieljt m'r in ©djerto'Ie am geneter im §au3; 
Sei' SSIumc bie roeifc fo frilj iroer SJocrjf — 
£a3 buti fjann iif) bie Gärtner gemalt. 



Un' roofjt fid) e' Sn&c^e ueridjinjtert erotts, 
©o fdjredt eö send:, ja 'S oerfalt fid) jo 'f)au3; 
Un' fpnnge bie Sneppdjcr un' wölk fid) reb/ — 
■ So .fcfmüit'3; in feie ^liirrer — bte SMit' bie bin ©djnee. 

$a je^un' iä ^nfjjör, cid annerst beljem: 
SSiie biifk bie 33tiiö^er'"3oie blitje bie ©am'! 
'•Me grine bie 9Bijie, "iu"ie funmg mei' ffial, 
SBic ftrtgt'ö un' rote flingt'ö bo, roie lebt'S iroeral! 

2>er 2Balb iö fo frifdjladjt, fo nwl merb'ö cm bo; 
©ort ruft fil) ber ©uchicf, tote iiinn' rufe not); 
Hu' ©edjctdjer petfe, bie fliegen erum 
Un' fmnn als eljr Slene nodj mit ftd) gennmm. 

Un 1 tuoenbs bo finge bie äiorfd)' ein *ur Silin): 
©eH greift em fo 's §er; a', m'r ljordjt=ene ju; 
©ie fingen am Brunne, fie fingen am £auö — 
Un 's Siebdje bais lauert jum gen^terdje 'raus. 

2>c!)eme wie fdje' bodj, oiet fdjener atS bo, 
38 alles fo roeStid), fo fjerjlid), fo frolj: 
3dj bärf net brn' beule, rem trau'rig un' trtb — 
(lerjigi Sßalj bu, mer Ejatt bid; net lieb? 

Un' uorab bist bu es, mei' tuestridjer Sann, 
3dj (arm ber'S net fab/, roie fo Iteb id> btdj Imrm: 
©er leiü^id), ber fteno^id), oerlang nor not) ber — 
Dd) mann idj bc&eme, befjcme nor mär! 



3uin Sd)lofr. 
I. 

■SSdjtO'fdjlof, mei' tieiueg SBu'dje, 
®dj[o=fdj[of, mei' lieruer Sit! 
3m ©täfldje braus 'S $amu'dje, 
©djun leiljt'S in feiner 9hdj; 
Sie aBuffemuffegänfelc&ct 
Httit eljre ge^fdnr^ftfnMnseldier, 
Sie $tnfele, bie ©ocfefe, 
Sie ftfjlofe, idj mufj fdjocfelc: 
SuFi äi) bei' Sliilje ;u — 
ScfjMdjlof, mei' Hemer Su! 

Sdjlo^fcfitof, mei' lieiueö fiitiltdje, 
©djfofdjlof, mei' [ieroeS Äinnl 
3m §tttdje fjer' irf; 's .öinntfje, 
Sieroeil irf) 6ei ber Bin; 
m ftfjlofe frfjun bie fiäfceldjer, 
Sin ruljig mit be' 3;ä$eldjer; 
Sie SÖccfeldjer, bie 3i<felejjer, 
Sie aBu$erou(jegiieIc§er: 
©o bildet birfj gefdjroiim — 
edj(o:fd)Iof, mei' lieraeS ,ftinn! 



©djfoifdjlof, inet' (ieroeä ÜJliünn^e, 
Sdjlo*fdj(of, mei' Keiner SDlann! 
9tod) himmt bei' ©rei in'ö ^änndje, 
SBaD fummt er in bie Sßann; 
©an« Baffen als mit Seffeldjer 
So befc, befe ©teffetdjer; 
Sie bätfe net m'8 5pänritt)e 'nei' — 
23er 33rei rs jo bem -Oiänndje mei': 
Sei) 's §änndje in mei' §ann — 
Sdjlo^'djlcif, mei' lieiucr 2Rann! 

(2d)Io=fdjIof, na' nod) e 1 3RaiIä)e, 
Sdjloo'djlof, bobo mei' 3RauI! 
9tet fiefjt bid) 's §utfdjegaU($e, 
£er §ut[djeJfutfdjegaiiI; 
£er $utfd)enaul muß \kl)e jo, 
£>ärf 's SSu'dje mei' net friede bc; 
So}} bafcberdje bid) fjutfdjele, 
ffiitlj babbcrdje bid) ptfdjele: 
So buE) bei' j(u(je *u — 
©u'nadjt, mei' Hemer Sil! 

II. 

(Sot 1 * TJT;t&dx.) 

ijauv.'l'iiblielt $unigftmi, 
Sdjtaroermaitdje, bufj gefdjroinn, 
's ©ucfeldje buf) fdjfiejje: 



□igitized by Google 



£>cd idj bo an beiner SEßaljl, 
2Ermei Stinn' afliroeral 
Sci^n im ©djtof, im fifie. 

3ilimdjer braus im Öiirtrtie bei' 
9Jutfe noljmaiui' als ci', 
'o budt ftcfi jmö fincpptfje: 
©djlof, met' ÜBtitb, im' morie 6all 
23redje:tner bic Stimmer aW — 
Svartseldjer um 's .(tepptfjc. 

Scdjcldje im ^miicrje braitä 
:llu[jt mim m'ele £inse3 (WS, 
9iij iä nau' sc Ijorje: 
©cijlof, tm' is bei' ©rfjlof nerfcei, 
äti6i'd>e letjt '3 Öadelei — 
'ö GJacfelei ber morje. 

's Wais'dje met', fdju« fajfofelt's jo? 
Xvämt'ä bemtvt? @s fd;eint e(o — 
Spiele merb's un' fpringe: 
)HedjeId)e, jei^ Eumm crei', 
■öpcE bidj fjer jutm ^ei^ajc met' — 
2mf) bnrm bu if)tn fin^e! 



III. 



('s. Ainnsmäre.) 

Üa' fötofäfcbe 6nH, bu ©a^eftricf? 
Sa=roätt, idj roill ber fumme! 
Sie äCufje ju, be' £opp jend 
Un' grab bie 33e", bie frunvme! 
£o 6af( itfj ei'gefdjloff aße', 
3Y Salnmurmiirmet um baö Öe' — 
@e&& ötupper al§ ber Sdjocfet. 

Sei' Dotter is ^aCt uf bie 9tä'tfdj. 

3cfj meY, irfj bär-eä fjere 

SaS 6ea ©ebä'6&er, baö Gieplaifdj 

33or«& uf midj, eljT 9)ia're. 

Seö fiaH bei' ©djltirr mit bei'm ©eblärr! 

Sliufj ftride, baf; idj fertig mm — 

@' £e$e[ for mei' Saljer. 

3le" bas ©efnerroel, ba§ ©eflus, 
3@ ba§ e' ©djroetenerer! 
fötetfi ruf id) 'rei' be' SSuIfctuu):, 
SCm genöter brauä bo ftetper; 
2)ort fjordjt er fjer un' weift bie SRut, 
D& bo ber Su net fdjfofe but? 
©ofo, nor ^u bie 9M)e! 



-» 9 <- 

3eß SBuHeiouE, jei} fdjtuup eret', 

3« bmnmet btdj o(ö bnbtet! 

Seit rooffe«met mal unfer fei' . . . 

©od) Ijotdj, idj fjer ©eMofioer 

Örab oor ber SDer — bie Stätfd) is ailS: 

Sdjjnff babber bidj jum genfer 'nauä — 

3)e' ©umrtmfj, Hemer Salier! 



Ördjfld)csUid). 

Am Srtmdjc bie Ämti' bort, roaä finge=fe fo? 
d' Söeiä mie fo trmi'rig, e3 gelpem fo nölj: 
Sieb SSedjetdje, '3 utem, Ijot bot fid> gefall, 
Sie ^ann e3 gefunn bort — fei' Seid) roerb gctjolf. 

'ö 3IeStoudfeIdje mar e3, nod> blott im' fo jung, 
$ot'§ netmof jum Singe, jum ^liefje gebrung; 
Un' wollt bodj fdjun iü) mit un' lootft bodj fe" 3iot — 
So geljt m'r ftelebbnl) in trau'rige ©ob. 

Un' unnig be' Sinn' bort fo lie6 un' fo gut 
'S SieStquiifeldje Sfj ig mie WMd) un' SBlut; 
§ot golbige ßroCe, 'S is '3 #aitdje fo fei' — 
Gn Engel im .Qimmel rnnfm fdjener net fei'. 



Digilizcd by Google 



~» 10 

2tm ©ämdje tn'ö Öiräbdjc fjot's Siibdje gelernt, 
Sieb "Hed)eltfje loedj rate in'S ©ettdje gelebt 
lln' iiuig'3 ganj farfjbe nod) ©turne gebceft, 
^ot bann nodj uf'3 ©räbdje e' firaijdje geftecEt. 

Sic finge fo trau'rtg un' bere beju: 
„Sieb Herrgott, od) gebb ii)m e' feligi SJhifj! 
lln' nemm e8 bodj bei bidj in ginvmet enei', 
So älcdjetdjcr fliege mit golbigem Sdjet'!" 

So 6intfe mit Singe oor 's $au8 ffi'flejolj — 
Un' ^erfjeldjeSmottcr sieb,t trauerig nofj; 
Sie feljt fid) an'S §ou8 fji' ftlD in ftdj gebutft 
Un' immer bem fiimtdje jei' flotter a'guift. 

Sie finge fo trait'rtg, nod) hnu'riger bo: 
Sie luerb eö ber 3)!otter, eo geijr^er jo not). 
Sie fingen im' finge, bas §erj iä<er uoII — 
Un' Saffer ig f)eß aus be' Stulje gequoll: 

,(58 voerb bodj net fei', rate als gtfirae bie Seit', 
£ctfj 'ä Singeö in '9 §nu§ boK e' Sirauer bebeit?' 
So benft bo bie SDlottet . . . 2ßul merb e§ fo fei' — 
Sie fingen eljr Siebdje in'S ©raBtodj enei'. 

Un' elmber olä bretmot ber iDiuj unnergeljt, 
So bot nt't etir Siebdje in'S ©roHodj gefegt, 
Sn'ä ©rablod) nm SBärndje, mit Säbdje bebettr — 
Un' fjot bann uf 'ö Öirä'bdje nod) '6 Äraigdje geftedt . . . 



□igitized by Google 



-» 11 

Un' rounnerbar roarlid), rate 's Üiebdje geba', 
gnngt SJedjeldjeSmotter se finge bort 
©mgt fpot im' fingt frifj, mann bcr OTorjc fäm graut — 
Un' [jot fidj jeb gri^jor eEjr 9le&t Iji'geoaut. 



Die Ruffel. 

(£' Siodie tftft in'S äBäff^e 'nairö, 
Gs fudjt fidj (djene Steden aus. 

Sie Raffel flafjt: ,3dj rootn bidj mvl, 
Sofi all un' [fif als in bei' ©cEjuIl' 

Sodj 'is ©iudje bee, bas peift un' ladjt: 
„6i iSao bie §affel 5ari)eä madjt?" 

Sä loctjt un 1 peift im' fdjneibt alö nod) — 
Un' nutppbtd) ! tönern '5 Keffer 'brod). 

Un' in ber Sdjul am ann're £>af) — 
§ot £affeIfto<f es bordjgefdjlalj. 



□ igifeed t>y Google 



JHet" Sdjölidjr. 



5d) (joiitt t* )'d)e' £d)i!licl,u', 

'S Sdjäödje is mei': 
2jd) f cif mer e' SBtdjsdjc 
Un' fjcd es enei'; 
Un' fdf mer e' SBänttdjc 
Un' binn es fest su; 
Stt' 93u un' «' ^ifcdje 
Sie fofe id) be^u! 
Un' lütt! bonn fo ilncr 
SWer Ijemlidj in'ö §ouS, 
®o bellt bann mei' Sedo 
Un' 6etfit en enauä. 
Un' rueift er fid) luiercv, 
3dj fcfjirrel be' Soup; 
SDiet §erjdjc, mei' Sdjätjdje 
©aä tä jo mei' 33opp! 



's flfr'lbtfrmiititidjr. 



ffiö wollt e' Si&dje in be' 2Balb 
(5id) £)£tet6cere fndje; 
Sei' SJIotter Ijali eä mit ©enwft: 
,5Mei& bo, iä) 6atf ber Äitdjc! 

SBitferoatb, fomie bc roeSt — 
2>dj [ofi nct Io3 bei' £»£inncE)e — 
3m SÖtltemnlb bo fleljt e' ©est, 
£o c\d)t jo 'ö ^cr'lbccrmann^e!" 

SDactj 'S 3}i6d)c laft in Salb roieroeit, 
(SS fieftt le' §ä'el&eere ; 
'3 rocrb itnoötevlio), 'S is Sämmeräeit — 
Un' Ijeme roill eö feljre. 

So fieEjt's am 3öeg e' SDiänn^e ffetj', 
@' flenes, altes, rcS^cq; 
©et' Stopp iS bii un' forj fei' 33e", 
Sei' $Jaul e' I)er'tbeeir6Io ; eS. 

Sag nemmt mei' 23il>äje bei ber .£>ann: 
„Sä) wefs »icl .&^c(6eere, 
3?iel meiner ale en§ 6redje fann — 
Stumm Sinn, tdj buij bid; fefjre!" 



-> 14 «- 

Un' fetjrt mei' Sibdje grab im' frumtfi, 
3Niö meß ftd) net je nieljre; 
Sdjun i§ bte Dltufjt an Gimmel fumm — 
Un' noa) W §erel6eere! 

Sie ftelni an bem uerfdjrau'ne Ott, 
SBo ©Sit« 'rmnfidftreime : 
Un' $itföj iß bort baSSDlönn^e fort — 
Un' 'ö Sibrfje muft Dctbteime . . . 

3tm Gimmel fteljt baö Sücrjerot: 

G' .geVtBeerftrnus im -öimndje 

Scifjt 's Sibdjc bii un' aucf — 's iö bot — 

Snö laar ba§ §Mbeennänndje! 



©er SBu ber Infi in üüalb enaus, 

■6ot lang ertim ftdj 'trtob: 

Gr fudjt c' ßJefdjetgert fidj aus 

Un' bredjt ftdj bann en Gr'&ecrftrauö — 

33 iroer SOJibbat) 'MtfiB. 

Sei' aJiamme, aU er (jlm fumm, 
Sie Etafjt eb> lieioi Sfiot: 
,©uä $erj, bei' Seibfoete [jot'S jo 'gebb, 
Sn mmflidibtcfe Wrutnbcrfnenp' — 
Un' 'S Sinn, eS fummt je fpot! 1 



□igitized by Google 



Sei' SScttter bod; ncmmt iljin bie Wert, 
2ÜO er fidj abgefdjnitt: 
„©ucf ©u', bei' Sei — bnä Etect^ber 'get-Ei! 
SS' ©djläf)'? Sann afj R' ©ntmEierfnepp' - 
3e(i ionI=ber rooö be witt!" — 

So but ber 3iu gottsjiimmerlidj: 
,3§ baä e' 2Öctl, ojefj! 
So gebfc mer, SBattec, jfl fo gc&o 
s 3Jier 'S Ijalroe Sei ber ßirumbexfnepri' 
lln' 's ijaliue Sei ber Sdjliifj !' 

Set Gatter, gattj bo auä em Seim, 
$efct *s fjatroe 9Äaul fidj jti: 

mar '8 [etjtemol, bafe nofj idj ge6&! 
So geraemem fei' ftrumbevfncpp', 
Sem Stjjtuti uu'me 33it!" 



's fiiuctfdjffttditldjf. 

„Bit lieb bae SSu'djc, '0 .öänncädje, nict' ÜDtdnndje, 
9)fei' Srfjnudeädje, gebbt jerem gieifj fei' öiinndje! 
See fdjneft mer ntr, baä Sinn is ju gefdjeib 
3m Sieppdje brin, ei fafjn'8 net (die Seit'?" 



-o 16 <- 

©o but fei' 3Hnmmc uf bcr ßaff als rärfdic: 
Sietueü bo rautfdjt ins an eljr' berre Mrcetfdjc 
3m Sacfeldie, ja fätfelt fidj alsgleifj — 
Sodj roer bie Scfmef, wo fnUt'S bcr SDtnmmc Sei? 

Un' reo fe's Ijt'but, ob fe inorrt un' htüttert, 
UBerb 'ä Sitdeldje geplinnert un' ge&Iotictt: 
So jeis mit Sic SWomme fjäitft'8, ojelj — 
Sfa'S SSnfdjfel Ijodjlji' bei bet ©pcidjerftef). 

Sie $iamme liebt bas JRotfdje un' baö ^lä'tjdjc, 
Sodj 'S i)u'dje lieb, ber liebt bie berre Stroetfd&e: 
Sudjt alles nuä, is enbclirfj net fefjt — 
Uf e'mol fielet 'S ©ätfeldje am @cl: 

.Safätfeldje!' — So fteb>er gaiij oerbattert — 
,2ieb Sätfeldie!' — Sut grab roie btuf oetnattett: 
G' Tupfer — plumpS I Un' 'lumne cor ber Stelj 
So leil)t=er mit un' jomert: ,9tu roie roelj!' — 

Sic JRamtne Ijert'ö: „9B«s mar bas for Öerappel?" 

Sie fäft erbei — bo letljt eljr Muljenappcl ! 

©ie ftreö)elt=en, fic fjc&t^en in bie §ef): 

,,91a' falj, mei' §erj, roo bnt ber's bann alä melfi" 

So roerb er wurtg, fnerfdjelt mit be' 3S'< 
See trottig Ätiifee, ftrampelt mit be' 33e"; 
3a ftrfitt ftd) nodj, but flenne un but fletfdje: 
,Gi fjäntt ffl't bortfjitl älj bie berre firoctfdje ? : 



DigiiizGd t>y Google 



ficrtflm. 



^ffilei' ÄUjIjom im' mei' ©Efdjelftotf 
3)a3 tö mei' gnnj ©cfdjerr: 
Un' 6Iof idj frilj bie .gerb crauS 
Un' flapper laut ins Sorf triam — 
So glanmdj, bt> gtnroadj, 
5d) glatt, irfj mar ber £err. 

Un' far id) 'notncr in bie äBSb, 
5Der 28alb bcr ie mei' SReidj: 
Un' ()ann am 2önlb id) a(j fe" S)e% 
60 i§ mer bra' mei' grab net fet — 
So m$n*idj, bo men^tdj, 
&e" ficnig iö mer gleidj. 

§ann trucfe ©rot idj nor im ©ad, 

36 ©atfer nlj mei' SninE: 

£kts fdjmadt mer aiucr notf) fo gut, 

'q matfjt fjell ba3 ä[C) un' ftiftfj ba§ SHut 

Su Daiimidj, bo ijarm=idj, 

23ra' [jann^icf) glatt gcnunf. 

Sdjnnbein, Wtbttyt. ! 



Un' fur idj Ijc'tn mit meiner .öerb 
lln' leEj mid) in bie 9Iu(j: 
So fdjlof id) aroer nodj fo gut, 
33iS frii) bei mtdj roecfe but: 
■So leio-id), fo Uhv-Äd) 
Un' 6ietto=ic^p §ertebit! 



-Slei' $lä$ü)t. 

£d) lue'fj b't e 1 ^lä^dje, 
'S i3 bief btin im SBafo, 
Un' bort roer'ö fo arig, 
So urig gefallt. 

Un' tfäfer im' Äenig' 
3n SJicirmelpaläöt', 
Sie fi^en nf Unterer — 
unnig be' 9icist: 

JW Sßut&tet, le' Seppidj 
SOlit tJcanf'Ie garniert; 
9tor ringä is bei: SBafem 
3Rit S(inid)er uergiert. 

Un' fit idj offettifl 

3(m Spififcdje fo bo, 

So floppt mer met' öerj nocfj — 

iMn niefj net roie frolj. 



-> 19 o- 

SRau' iBollen'er'ö luiffe? 
'3 i§ nocfj net «ergeff: 
$ann 'g erStmol am 5p(fi£dje — 
üei'm Sdjä'ödje gefeff. 



llur luftig! 

Solang idj Iertg bin un' Io3, 
3Sa3 Jotl idj an be' ©ob fdjun benfe? 
Ei bftr=ic^i bas, bo fjärridj bloo 
2)a3 ganie 3or bc' Stopp je Ijänle. 

Un' 'ä ©räädjc, rao ber Sötern bringt, 
6t benft ba3 iü), e% bat uerberre? 
Deitft 'S Sßedjetdje, wo furtt un' fingt, 
Wt fennt eö in be' Äanna. fperre? 

3ior lustig immer bis in ©ob! 
s J[n 'ö $Jt«te bodj bo bu(j idj benfe: 
8eüt baä im §erj, 06 frifj ob fpot — 
So bötfen*et mid) 'nunnerfenfe. 



Digilizcd t>y Google 



^ töcdj|cll)En. 



ffltY §crj is 'ä SRitjlcrtiodjc 
Un' 'S 3}Öif)dd)C is bein'ä: 
Un' mann bag nimi Cafe but — 
So geljt ab. nimi mein'*. 

3)!ei' §ers ig nlj bas 33ädjeld)e 
Un' 'g ÜueUdje bann ts bein's: 
Un' mann öaö nimi (prtnae but — 
©o läft iifj ntmi mcin'ö. 

3Jiei' ^erä ig «fj bnö Cuetfdje, 
2)er gdfe bann ig bein'ji: 
Un' mann Cer nimi treime but — 
So tprtngt dl) nimi mcin's. 

9Jlci' §erj ig a(j ber geffe, 
2Bag aioev bann ig beiu'g? 
So roeiver bag fidj nimi but — 
2>ci' Qex?, i§ aI)"o mein'8. 

©o (jann=met bann i' ^erjdje, 

'g fennt jereS nimi fetn'ä: 

aSonn bcin'g mol nimi Hoppe but — 

So Hoppt tifj nimi metn'S. 



Hcc (tili Bnunlb. 



Wie Euittmt cm bodj ber Seroolb »ot? 
©ei' örnfe tlecfj im' lummer? 
§ot fdjter jo [djim bie Sticht cerlor, 
38 mie gefragt mim Hummer. 
Sie Seit' am ©es bie Keime ftef)': 
,3Dl'r fennt ben 93u Mb nimi me!j' — 
Sie bauett em ber Seroalb!' 

@S mar im Sorf FS' Sinn efo: 

'S ©eft($tc$e mal im' SKillid) 

Un' appelmmi, W ©u'dje roo 

©o roefeßdj, fo roillig: 

3n'3 Serne mar er mie t>erfd)üff, 

9ior '§ SluSroemtig !jot lfm uerbroff — 

gofä inroennici ber Semalb? 

3u gere Jjert er 's Drjeifdjlalj', 

S)ut jecfiele, but fcfjreiiue, 

3a bat be' Iieroelange Safj 

©id) fo bie ^cit rertteiroe: 

Sunt Stoffe bodj er mem'g baugt, 

£ot gteil) fidj afö fei' -gönn' oerftaudjt — 

5BaS roerb emol ber Seroalb? 



-> 22 c~ 

ginnt 's SBu'dje bann flls roetfj Siabter, 

Un' bin eä nor aE) Sdmi£'le, 

&o frtefji er gteib, e' grofei Giier 

<5o cbbe§ bvuf sc friste: 

Un' gucft m'r not) bann, mie eä jjgfjt, 

£p btn's fo Steimdjer jo gemeft — 

2ßp [)ot bie [jer ber SJenmlo ? 

Un' fo Bergest fei' Äiunerseit 
9Sie '3 §tmme(u£il am SHorje; 
iÖaK roilt's eraus, iuqq in Unit fetljt, 
Un' Ijalt'ö ber 4iu perborje: 
33ann tons en bricft un' rans en lefct, 
Üiun felroer fidj in -Heimdjer fe(st — 
@r mcfs net wie, ber 35eiunlb . . . 

'5 is syritjjorjeit, jung 2aid)C Springt 

2tus alle SBäm' un' $ede, 

'§ fle" Säodjetoolf bas peift un' fingt, 

£>ut '6 §er$ iljm IjeCf a'ftecfc : 

„3Bie fdje.' 's Oewfiff, ber gftur im gelt«, 

2ßie bauftgfdjE'' bie ^eirgotisroelt!" 

©0 jujt er jefc, ber £eumlb. 

Un' ticnier als im SJudj c' 3}lat 
3s brauä iljm '3 gri' Gkblarrer; 
Gr Ijin un' fjer uf Seg un' Sßab — 
3jjn fjatt nct SBinn im' SBerrer: 



□igitized by Google 



-* 23 <h- 

Itn' qH '3 ©eioadjs, am Sfim bie ©tuljt 
@' GSottägebidjt tfjm binfe but — 
'9 oerftefet fi$ bra' ber EDetuolb. 

iüaCt motterftniug^ansalle' 

©ißt er itn 2Batb biefljinne, 

Sali [udjt im gelb er fiaj e' Sie" - 

3§ nerjens net je finne: 

£>nnn loeioert rous in fet'm ©emit, 

Un' fd)Iuppt'§ eraus — es i§ e' Sieb! 

2U) Eitmmt bie SBetS bem SDeroatb. 

SDod) ball im Sorf bo ge^t '8 (Sefolj, 
Sie bun's enann' ftd) munfte: 
£er Scrcafo fdjait be' Cic^te SDaJj, 
©uajt '3 3>usber uf un' 'S SDunfte; 
Un' mix beljem er u'gejlett, 
9)t'r taut iEjn mit ficrj fprerfie l)ert — 
Ob's richtig mit bem Seronlb? 

iffiao Ejemelid) er fji'$efd)ribb, 

'S oerrot fo redjt fei' ©e[e; 

9iet altes ts oerljemeft blibb — 

©' 3wfatt tofft'ö ein lefe: 

3Ber ts es? — froljt m'r bort im* be — 

3Ba8 Braudjt m'r tang nodj nojjjefrolj' ? 

2ßer annerst als ber SJetnalb! 



□igitized by Google 



9iüu' friert ber 33u fei' lieroi 3Iot, 

£er fottn fU$ tönt erroeljie, 

Sann Sit3 um'S atfnet fummt un' fro^t: 

So Seirndjer (jätt eö gere! 

$n jereS Stammbuch foK e' SBlat, 

3n jeter Jtnet$t un' jeri üttab 

S8UI 9ieimdjer 'ttei' tmm DetoaD). 

Un' 9teim uf SRettn ber SDetOßßi bidjt, 

Sem ttene, fettem grofie; 

töiott §erjd)er bra', 9}ergifsttiei'nidjt 

Un' ringserum äEj Sftofe: 

Sie Meint' bie geljn min §au3 je §auö, 

3(() tnel itmn bie SSelt enaus — 

3(ir inefi bie 2ßelt »um Seroatb . . . 

Un' in ber 3Rü)I t3 'S e'njtg Sinn, 

SDlariefiS fjefjt baS SHäre; 

Sns fudjt im Stamm&Iat firfj be' ©mit • 

£o frieljt's ben Seroalb gere. 

Sie fjattn \id) 'funn. Es benft beju: 

,3§ nrem a!) ber Ijerjig S9u, 

Plor üjn alle', ben äJeroafti' 

Sie Ijcinfen nimmt' wie bie SIeit', 
£roe aStätc^er auS cm iteime, 
Sffiie ©tedj in ®led) an ener ffieti — 
5R'r inerft'3 auö feine :)ieime: 



-» 25 

Sann ums ber Seroalb benft un' bidjt, 
5(o an 'S SfinrieltS nor geriajt — 
„ÜWor es!" ©o bcnft bct Semalb. 

SDod) aßgeuHiß is net efjr ©litf, 

SE)r $mßdjff!t im ©title : 

's 3Rtmeii3, od)! co mujj sericf — 

©o (jejit beä SßattttS SSiHe . . . 

SDium I)ot bet 33u tote 3tia)t oerfor, 

SDer geljt 6aff fjetn — fo fummt'o cm oor — 

Sie bnuert em ber Scioalb! 

£aö alles- ijot fei' Sieb üerridjt 

&um IJrÜjior 6tä in Summer! 

Un' alles roaä fei' Sieb gebiet 

Sn f5«filicfiiet, im Summer; 

Sei' ©inges äff nun SuSt un' S& ( 

9iod) £)ot es net ber Sinn oerroefjt — 

9Kj roefc bie Seit »um Seroalb . . . 

3m Üerdjtjof mefj m'r £äm en Crt 

SOiit Qirns nerroodjä un' ©djttnge, 

'S gemannt als ot> bie Sec&el bort, 

Sa bort niel tieroer finge: 

SS' äraij un' ©te' be' Sßame nennt, 

Sti* 50!enfd) un' Seet be' Sc&Iäf« teroit — 

Seifjt bort oerteitfjt ber Sciuaib? 



□igitized by Google 



f isbet am Kljti . 



©cf) fo roett Dum öcrn beginne 
-6ot mei' §erj mid) (jetp,qof|! 
©ißt iotfam mid) ner « ftnne, 
22är ber ^er^ig 3iu net bo. 
„tydob" bun=fe 'fjaus itjn {jefie, 
£odj beginne fjefit er „3o6": 
£äfctfadi is met fo fei' SBefe — 
»De Seit' jo faEm fei* £06. 

'5 iq fe" .froroe 'fjaus, fe" .öunnc, 
's roett Gelänn is find; un' fal; 
Sity fe" Sttefjre Ijann bie Brunne 
SBie bei uns beljem im S)at; 
9let fo gri'ladjt 6in bic SEBiffe, 
«Ret im Steter fo ber .ftlee; 
©0 fe" SBalb, beu muf) m'r miffe — 
©teefe 6in'ö nor bobegSl}'. 

's 'iüefj'dje 'fjaue, luos Ijot's je fauc, 
So bie Sßeb fo fnapps un' fdjmflt? 
SBifl e' a3ocjjeI 0' fidj Gaue - 
<Dut 6ei uns iijm roerj bie 3M. 



□igitized by Google 



'S gang ©eroüH ts bort leroermig, 
's SBodjefooH, bo§ but fo frof), 
'6 fingt fo taut un' folgt oeftännig, 
Sis bie Älene grofigejof). 

'ä 6in boljauä bie Seit' fo [au'rig, 
©teljn ein a' fo pdrfc^ un' grell; 
Dt idj frol) bin, ob id) trau'rig — 
Satjn-fe bas im' fal)n=fc feil; 
Un' bie Suroe bun mie roirig, 
Sin fo ujertg beju: 
SJlor mei' Sob, ber is n'mirig — 
e' ßtaufain ßitrer Sit. 

Un' fo benf id) immer I)eme, 
§ann e' ©eljneä net je faf)'; 
Sulj id) nmdje, biüj id) träme — 
§ann id) 's SBestridj cor em Sf); 
'8 but midj soppc, but midj jielje, 
So es Iofit un' lojjt net nol): 
§ann for 's §emioeij nel sc friefje 
Stebfdj mei' ,fiemm bod; a'gejolj. 

Un' bas biirf idj oD not benfe, 
3n mei' Sob, ber roef} es net; 
's bat ben 38u afj c&6eä fttinfe, 
28nnn fei' Stöbet '<:■ §emroefj fjatt. 



9lor eV 3Krttel nwdjt mid) woran, 
üb 's ©eliinn äf) fCarfj un' fttl: 
£>ot mei' Sofidje mid) im Siran — 
£ann ttfj 's SEeötrtc^ troetol! 



£ fcrürn. 

iHitrc mit bei'm 9(etüelEä>pd)e, 
£ann oun bei- e' Stint ^cfjatt : 
3u bei'm -Oers jo ronc e' Ireppdjc — 
'e Sreppdje fjot mid) nir. ßefcatt. 

Un' am $etj bo mar e' SDerdje, 
'S SCerdje bodj, ba§ mar uerf dfjCoff : 
ffilonp idj a', bo laiit's fo lectdjc — 
,fSoöt midj fjalt net ei'geloff. 

Tu!) mid) uf un' ab 6cfiniie, 
(£i ntaS fangStsbe bo bann a'V 
Stöt&be bcd) be' Sdjliffel finne — 
SEßerb=bet 'ö Ttrdje ufgebo'. 

2itd) un' futf) in allen Ecfe, 
3n ber ©dju&Iab, in ber SHöt: 
ßnblidj ju ber 2Jtotter ©tfctetfe 
.Pinnn be' £d)liffe( idj Derroifdjt 



©ieil) juin Serdje biilj iclj fprin$e, 
Dorf) rote immer bo a(§ geljt: 
©a&kr roiH iaj 'ö ©djlop ufbttnge - 
©obtet ts ätj 's Sdjlofi oetbre!)t. 

's ©djtoj} üerbreljt! ©3 ufjefperrc 
£ann be' ©djtoffer ta) gemf: 
3ä es net 311111 SeiroetSroem? 
Stingt bcv «fj ba£ Sdjtofi net uf J 

£anti gehämmert bann roas arig 
U11' gedämmert, bafj es Eradjt: 
9Bie 'ä fo tappelt, gwf bo tuttr itfj, 
93av idj Emmos! nl) ufgeroadjt . . . 

3Jiäre mit bei'm 9ien>elfiippd)e, 
Soll mei' £täm bann 2Öoret fei'? 
3Begg mit ©erdje, megg mit £reppa)c 
9temm midj fo tn'S §etj enei'! 



ÜttKOt. 

iDo geff idj Ijeit im ©arte 'mm, 
©0 ioar's als 06 es rotöBert, 
Ct Slot je ©tat un' »tum je »Cum 
©idj c&ocS fo ücpi^&ert. 



-> 30 <- 

Uf jerem 93lat, al£ o6'S es roi&t, 
$)o (djeiitt gefajribt — id) leä eS: 
,,3leffdj*äff<ij ( ber eiot bie Äfitt geftfit, 
9BnI {temltdj, bod) m'r iue(j e§!" 

CSi faE), raie geljt b'r baö not jtt? 
fle' SJJienfdj un' Seel funnt (jorje; 
SESar alles bodj in biefer SRnfj 
SiS jum gefdjlnl/ne 3)iorje! 

SctttuIjeroS oerrot'3 im ftris, 
£ie Saä, bie tan» net warte; 
Sann ntie bie inaS je llntfaje tocfe, 
£o un'fj e3 gletl) ber ©arte. 

$er ©ärte faxt'S bem äßinn in'S Or 
sUum Stf)a|e un' cum Sdjma£e; 
3lm Gnn bo peife '3 laut 6m »or 
©un alle ®adj' bie Spa£e. 

23attuljero3, bie 33laf>6erfatt — 

3$ Ijann'ö net gleit; 6ebabbelt: 

Xie fjot'S uum (£dja&, 'S iä anncrst net — 

SDer 3J!onb, ber Ejot'S ge6a6öelt! 



□igitized by Google 



■fljett oroenb t8 fo roumterfcf)e\ 
So rounnerfdje', fo ijettdje: 
Sie £unn, bie maljn net unnerget/, 
SJort fiafft fe nodj am 2ßältd)e. 

'Die fdjeint fo fdje' nodj, '§ ia jo fpoi, 
Sie fann ftdj tatf net trenne: 
'S gefjt ebbes cor, bann gucf, rate rot, 
SB« rot eEjr Siade brenne! 

Un 1 riajtig, ja bort merf idj ioas, 
Dort unne, bort am Sßföfcdje 
SDo ftfct e' SRäbifje, ja not baß 
SBofft immer tdf alä ©djßfcdje. 

Un' fadjbe gefj irfj gleifj bruf tos, 
Un' fjord), eä left e 1 Sajreiiueö; 
Dann fnfjt'S: ,3Jdj [ic6 bicfj grab fo grofj 
Set ber nor is inet' Siemes! 

3a Iteroer 4iu, udj roärät^be bo, 
5)lei' §ex%, td) bät^er'ä fdjenfe!' 
3dj bab&er fji': „So 6m icfj jo! 
SR« fjer mit, fe' Sebenfe!" 



-o 32 <- 

§eit orcenb tS fo nniniwEfdjc', 
511er ijann uns jeß geljerig: 
2>ie ©unn, bie tarn ä(j unnergefj' — 
'8 iS 'S Snidjte jo nei nerig.! 



's (fiimsdjt. 

So ttn idj an bie 2Bäfa)6adj fumm 
Sßai §emmera>r je furr'te, 
3# bri» e' ©änSci)e 'rumgefdjiriimm, 
SffioHt atj fia; 6igdt)e purr'le. 

Un' '3 geEjt b'r grab met' 9Jlai; ucrbei, 
S)cr fjert met' flauet plätfdje: 
©teil) uf miaj ju un' rata af) gleit) 
3nm Sdjmtttse midj ocrrätfdje. 

„Steine", ntei' Srfjatj, baS getjt net fo, 
©etj los un' lofi iniaj fdjaffe!" 
2Itet' ©änSdje boefj is net (o bo, 
Sreljt ftill uns a'jegaffe. 

3Jtet' SKafc, ber aroet (jpt fe" 9iuf), 
Ser fcfjmatjt miß) nrie pernartert: 
£ot '8 SBuffegSnSclje laut be^u 
©egiijt im' äfj geidiunttert. 



□igitized by Google 



Mt\' Man. 



So ftefjt w m&K uf be' an 

5ßer roeift mcr fo 'nc ©$afc, 
3So alles £)Ot fo gtaufam fdje', 

ja graufam fdje' — 
2öo altes fo am Sßtafc? 

©olbladjtig 6in fei' 91ingeli)or', 
Sei' Säcfeldjer roie 3Mut, 
Sei' älegelrfjer fo KdjteMot, 

ja lidjtetlor — 
lln' (jinne 6rennt bie ©lut. 

©ei' SRatldje roie 'ne ^ingerimt, 
Sei' $£il§a)e roeifi roie ©djnee; 
lln' Strnmpeldjer, roami'ä banje but, 

ja batijc but — 
3S?ie [joppett's in bte £ef)! 

£djim rocrbnljg nemmt's fo lieb fidj aus, 

38te erst im Sumtba^öfleb! 

gjf'r gucft fidj 6alf bie 2lut;en aus, 

ja 2iuljen aus — 
$ieiöetl in Scrd) e§ gefet. 

Sifionbttn, ©ebidjie. 9 



Digilizcd by Google 



;!4 

SBte fingt es bann fo ijell, fo frfje', 
3a 'ö iä e' raarcr Stat: 
£o ftef|t fe" 3Jiäte uf be' Se', 
ja uf be W — 
Un' bas" is riet gefaxt. 

fie" 9)täre fo im §inner[ann, 

Ste" gRdre fo um 3ti)ei': 

Sem 'Kfoler, rao'ä fo mote fann, 

ja mote fann — 
Sem fort mei' SRäre fei'! 



IWann bann im' mann e' SESolf' idj mar, 
2Bie rooßt crum itfj fafe! 
3Bär bo un' bort al§ Ijtn un' Ijer, 
Sitt baue, bar alj bafe. 

23nit mar eö 9M}, bntt 3unnefdjei' 
£□ aan^ not) mei'm Selieroe: 
Sas äßemu bärft bodj '§ mibdje mei' 
"JUj niemolä net betriroe. 

Un' uf bie Solj', mo SötifoT) eö btedjt, 
So licji bie Sunn id) Ijtjje; 
Un' mann e§ nofj ber ©iefifann redjt, 
So bat fei' 2lSäfd) idj fprifce. 



Digitizcd by Google 



SlSaitn *a ©iirtetdje bann maifdjig tetfjt, 
©d bär*tdj midj uerfdjüefje; 
aBonn'S tricfelt in ber Sumitterjeit, 
©o bä'r=icij'g mierer giejie. 

Sie ©ume boä) uor alle gäH, 
Sie roo in'ö ©ai »ter tnfe, 
Sie bär^id> ridjt cor feinet £a)mell 
@anj fafcenaji als bäfe. 

3a geljtufe gleifj net Ijemesu, 

So bnr-tdj 'runner pfatfäe: 

Sie tnifjte=mer mit ©trimr>' un' Sc^ufj' 

Sann btef im Gaffer uaifdje. 

Stir adeö roaS ifjm a' nor leifjt, 
ÄS" U'fttD fönt eg trönfe, 
Sann Ijätt baS fitnn bodj melj' b'rfieit 
&n feine ©djafc 3 e benfe. 

So ließ irfj itjm in'ä §erj enei' 
m' SEÖoff un' W ©ebimmel: 
3ior Sunneglanj un' afioncbfdjei' — 
(En eiöißfjelle Gimmel! 



Der furo. 



0ei> >Bielcr,cr is uf Urlöb bo, 

©urft ^ebgebxef)t miaj o'; 

©or oEe SDtäY, W ßudt er not) — 

SBaö t)«"n ^ a "n geba'? 

2Bcmn ftotj et fo boljerefteifjt, 
©leif> aEeo an be' ftensiter' iei£)t; 
Sßcmnmnert fatjt e' jereä: 

^rad)t un' ©tot ber ÄereS!" 

3m ganje ©ai kr fauraerst Su: 

®aö 6rof}einI)ctft ©cfteE! 

Set' fdjctfigi SHuntiir beju — 

3Ser tann il)m bei, be^raeH? 

SSJann ftolj er bann boljerefteitjt, 
Sonn 'S 9JUEer'3 Sdjetf jur Sränf 
•Serftaioert fteijt e 1 jetcS: 
„«' gefceborfd) ber &ere$!" 

Setm Slbfdjteb fjot et nodj flefal)t: 
,9ia' ^raibtfje, «rein net fo! 
Un' mufj idj fort at§ Sallebat, 
So bleibt mei' £ers bretj bo!' 



3ßie ftotj er mm' boOerefteitjt, 
ßg [jaim mtd) iifte fliiib' 6eneibt; 
Sellin munleft Sali e' jercS : 
„<gg feljrt ftd) ab her iteres!" 

9Ior e'mol Ijot er fprj a,efdjri&& — 

9lau' roejj idj for geinifj: 

Bc'v ,f»er5 is in ber Stobt a,ebii&&, 

2>ort (jot er '5 p,rcfj ©erifj! 
2Üie jiolj er brum botjerufteitit, 
Gr xoax fo ttc6, inte aiocr Ijcit? 
Un' 's bufdjelt jefe c' jfteä: 
„£er ©tcfel mm bem Äereäl" 

21m Sunnbalj ttwtb icf/o rcdjt jjeroar, 

2)0 loare^mer bei'm 2)ang; 
bort erum-un' umgefar — 

33ergejjt fei' Xraibdje gan^! 

9Bie ftolg er bodj boljercftcilji, 
Senft ntmi an bte felia, 3eit; 
T^orifj merft e3 jcl} e ' 
„So madje 'S 3m bte Äereö!" 

©tum is, efjr SDlöb', riet gutjjeba', 
'8 (jot frfjier mtdj dfj ijeraut: 
<£djaff' jo ftdj ImS e' Iüreö a' — 
©' Sdjafe to norf) fe' Srnut! 



Db" potjj et äfj boljerefieifjt, 
©or atfe 3JtäV am ©erje leifjt: 
Sßetgeji iS balt e' jetes — 
Sag fefjtt fidj brau e' Äerefl? 



Sei ftiff, mei' fietj, un' bttl) »et fo, 
6ci not gettolt, lieb Statbdje! 
$or jereö &eb un' jeri ?pio£j 
Sßadjft immer nod) e' ftraitrfje: 
3BeiC uf btc £ere§ W Sierloft, 
So bin 'ö mm' „Sdjiuere leitet": 
©od; merb e' ÄtteS uinQcgoj} — 
■So fdjaljett er alo meirer. 



^.'6 ä'gCÖEIlltf. 

'o Sretcfje mit em Sarcfnippet 
Äloppt fei' ©are vot ber Scr, 
Jtummt bo mit ber lange 8ippel= 
^ippeltnpp ber ^urtnjob fjer. 



39 v~ 

,©retdje' — fallet — .moitictj 3JNiöc^ie, 
•£joät bog ©nte bu gefpuitn? 
©eBbfö e' 3Jtu$e, geBBfa c' fi[Sb$e? 
SDtndföt mei' ©ocfoigEjemm beoun?' 

„'S ge&Bt fe" fißb<$e net, IS' 9)iu£e, 
'ä fle66t äfj net bei' £oä)gtgljemm: 
Sofc bei' Safes, foar bei' ©pufce — 
32eät jo, bßfj ii$ bicfj net nemm!" 

,©retdje, ne" — miä) fo je tränte, 
Summ jo gan* nocfj neme'nnuö! 
Sott) junt Zxok nfg 2f'gebenfe 
Sitt ic& met e' 3^cn au§!' 

„§annjo6 mit ber lange 3ifP e f ; 
gippelfapp i§ alles ab: 
3!emm bann bu mei' ©arefnippet — 
3dj kljaH bei' .ßippelfapp ! " 



3Ugefiitmft oum Diele ffirffnfe 
Scf>[of id) enb'tit^ Ijetnt mol ei': 
Äummt inet' Wiüre, t»er foK'ä beute? 
©adjbe in mei' Sammer 'rei'. 



□igitized by Google 



-» 40 

„ßarni td) btdj mol!" — Iräjt e' jeees — 
„Ccij roic iö mci' ^räb fo grofj! 
£ann ttfj bidj mo( ufjne ©tereS, 
2ofe bid) ntitit, nimi los!" 

Un' fo britf idj'ä, fester fcmn id) 
!Jltmi bricfc, brirf midj ronrem: 
2II§ id) ufroadj, gutf bo Ejnnn idj, 
§ann idj 'ö SecE&ett fe^t im Strem! 



Der alt 1 ßn. 

„CEö i§ net red>t un' 15 fe' 2(rt 
Un' ie iifj net am ^Ia(j: 
§ost Sdjnorreä fdjmt un' $}<itfekrt — 
Un' net'molnet c' Sdjaß!" 

©0 fiot met' Dotter bed gefatjt, 
9Jtidj triracliett beju: 
„©0 madj emot un' Ijeierui, 
®u rocrQt cn a(te 58u!" 

got fortgefnemert, midj geylofjt: 
„3u fdjaff bitfj nun ber ßSafj! 
Et biät-bc bodj fo fdje' gerot, 
'8 is fdjnb jo fot bic 9tojj! u 



Digilizcd by Google 



41 <- 

3e mef)' mer bod) ba§ ©lief geiminf, 
3jdj fdjnefiger atg mel)': 
(5' fd;eni mar net reidj genunf, 
@' reidji mar net fdje'. 

3J('c fjot bie SRüb' mer oorgefefjrt, 
Sodj 's roar mer net ge&rot: 
So ijann td) 'S 33(o[e imcrfjeit — 
Un' je(j? ©3 ig &e fooi. 

Un' '3 madje jeij bie SDlffb 1 midj gam, 
So Ije§ id) nor bie Sdmef; 
Stiel) meitjnadjts a(s mei' ,3iider6am, 
@' 3Käre bra' mm S)Jf. 

$d) mar nodj fjett e' aatting SBorfdj, 
©o tjer id) äffe Witt, 

9fod) roar 's ©efiell net mer& un' morfdj, 
3a '§ gang nod) immer mit. 

Un' 's" nemmt e' ÜRarc mtd) um ädiEopu: 
„3c6 banje^met mol fd)6'!" 
So fmnmt mer 's SJanje in be Äopp — 
£odj roilt'ö net in bie 23e". 

,§ot alles bo ftd) 'rumgefteHi 
Un' biifdjelt als fitf) ;u: 
„2>er trnu'rigst 2ropp itf bere SBelt 
3§ bodj en alte SBu!" 



□igitized by Google 



-» 42 *- 

©o ^onil idj Ejalt midj reefit gefdmcrrt, 
'8 iS oH — i(5 ftelj alle' : 
Srum Ijann=er mol mtd) ei'gcfrijärrt, 
SDann [joden uf inei' @te': 

„£er !do bobrei' im Sorem leiljt, 
SDns mar en alte S3u!" 
SJonn 'mroer uf bie ünner Seit 
35en SReime ncd) begu: 

,3d) rot es ber in aßer Strt, 
Un' 'S is älj gan$ am lUafj: 
6fl ©djjnoms fuinmt un' Sadetmrt, 
33erf(^nff ber alä e' ©djai}!' 



6rimtd)c. 
I. 

©o gefj icf) an baö SJrimtdje mei' 
SDlit unferer Sittel!, 
SucE rote oerbieft tn'ä 2ßafier 'nei' — 
Un' fonn net nun ber ©teil. 

ü)nnn aus em SSaffer fdnoebt was Ijer 
Un' fdjroebt wie uf mid} ju: 
$dj brel) mid) um, bo ftcfit vor mer — 
fremmer junger Su. 



□igitized by Google 



•Der gucft met in mei' Slulje 'net', 
9ttä 06 er fudjt un' forföt; 
Sann )<ujr=er: „§ordj, lieb SOiübdje mei', 
SÄ Ijiinn maä «riß ©otslt!" 

Sdj recfj-em mei' SuteHdje gleifj, 
53er nemmt'3 un' bur^c' Iruuf 
Un' geWt-mer'S gteti) un' faf)t bebei: 
,,^rf) bttnl, id) fmnn genunf! 

3)od) lunnn bei' §erj bae SJrinndje luiir, 
©ei' SKailaje bte Suteff, 
98ie gere trniaf id) 'ö Srinnnje leer 
2luä fn'ere Zuteil!" 

Saj morb b'r facfelf tiiercot, 
£ann net be' Sinn geunjjt: 
2)oa) bcr net foul, ber Saüberlot — 
Un' bnbber inid) ge — ti&t! 

Un" f)er un' f)Dt intd) lie&gebridt 
£alb fadjbe, tjitlb profotfcfj; 
Sä) Ejanmem long nodj nobge&licft — 
Sern Keine .önnmucrteborfd). 



II. 



Änt Skimtdje roofft id> aimegef}' 
So 'nnuS in unfer ©ütte: 
So fic^r=e' SJtÖbdjc baufigfc^c' — 
Un' but nlä ba^e§ nnirte. 

3a' baufigfcfn', fo lieb bebci, 
£ot (siudeldjer wie 'ö gerne; 
3cf) anne o,[ei() im' frofj' eö frei: 
„Welt Äinn, idj foß ber Ijeroc?" 

So nucEt es roie mit ei'wKftamt 
Un' but alGiuie oerftatoert: 
3$ f>eb un' 6ei bem §en>e .jjnrnt 
SBlei* §etj iaj a(j ticrfdjlaioert. 

SBerfdjlaraert! Sodb, too Ijann icfj -JJiut':' 
Un' 'o SünbdjL' fdjeint'ä je inerfe: 
3dj brenn inic (Stitt un' gudf cö bnt 
3Us bat'S mich, nodj befiärfe. 

Un' 'b SJiaildje ^ann idj ^t'gefjatT, 
3Uö bewirf) grab fo fijjle: 
Sod) platfdj=bttfj! fallt e' aBafferfall — 
SDlirfj bnbber aojefi^Ie. 



□igitized by Google 



-> 45 *- 

Sin putfdjenafj, idj ftef) mie fest, 
Sorfj fort is fir mei' £innd)e; 
£a& benft, es" fjätt mei' SBnmn selefdji 
"HÜt 38n)jer aus em 33rmti(f)e. 

Un' bae [jann td) beoiingetral), 

's gebenfi mer fot mei' Seme: 

Swm m<ujn idj 3Jlßb" un' Sfäbdjer ätj — 

3ele6balj nimi tjeroe! 



■Die Bann. 

3m ©unfclbal bo mar e' Sann, 
^ann mol poi beifammeftann, 
Sidj %xti gefdjroor, bie 3Ung' gebaufdjt — 
&ot'8 ome in be' SRäfSt 1 geraufdjt: 

,Un' mann inj häufig Seme fjätt, 
Sßertoffe midi mei' Saffle net: 
3Jertoficn^id) selcroc net — 
3dj (jetu=icfj 'S §ülj jum §odjätg&ett!' 

Sie Sieb un' £rei roar Batt tierbet. 
©ie bin geftorb nolj'nann' al3gl«f): 
Sie Sann — mie bod) e§ ficE) traljt — 
Sie gebbt^en' 'S $oIj jur Sorelab. 



Digilizod By Google 



~> 46 o- 



ÜJae fall öas nor brbrirc? 

fflÖie tetjjt idj bei mei'm 3ftartd)e docf 
3m SBiffeßiÄ im ©räSö)e, 
3s fjiimiß uns' c' ©c'feüotf, 
£er foafjt fid) mit fei'm ©cäc^e. 

gor's ÜJfatlc^e f)ol idi Üä&dje bei 
Un' 6inn'8äem um als flra'itjdje: 
SDlei' ©Sfefiotf kr madjt m UH) 
&' jirfelberidjt Säng^e. 

•Wer ei'gebuffdt aüefceb 

Un' merfen'ö net kijetve: 

©et 93oi (jart 'ö Sränjdje ubaeiue'b — 

2ßns foH baß nor bebeire? 



— Her finrbclc. 

fflDotit tenüd) uf bie terrae gel»', 
Jangt'S riefiri«, a' re'&'ne, 
£o but mer nutzem Simbete 
So'n 9JMre(dje begegne: 
Ä^e.5R^e«Itoppe — 
£ie OTiibdjer miifi m'v foppe I 



DigitizGd t>y Google 



-, 47 < 

ftkb 9Räbdje, bctrf tdj unnerfteb/V 
Saä but bid) uet oerbriefie?' 
„9!e^nette!" — fatjt'ä — ,,3ia' meinetioeE)', 
Sann '§ but jo runnerfdn'e(3e!" 

3[efje=3le()e:3tinne — 

Sie 2Jläbdjer muß m'r finne! 

,Sei' SarSete ebbeS fle", 
Sann trucfe fa-st te' garem; 
3tfl benf, e§ bat bocf) beffer gel)' — 
Tu fjcinföt btdj in mei" Siran?' 

Sie 9Jiäbdjer muß m'r fefjre! 

Sie ®unn bie fcfjetnt fdjun auä ber §efj, 
!Jiodj [)änEe:mec jefamme, 
3me §erjer un' e' SarbeU — 
ß' gfaier un' jroe flamme: 

:)teCje:3(e[je=9tofe - 

Saä fjater muß m'r btcje! 

D 2)art>ele, o Sarkle, 

Su bleibst mer lieb im' bater! 

jßun oroe roeb,rät bu 9teb, un' Sdjnee — 

Un' Ijunne fdjerät bu '§ gfaier: 

Un' Sieb, un' ©djnee un' ©tfjloße — 

Sun 'ö 5"'" net auäbbfc! 



Digiiizod by Google 



— ßlumcproli. 



Wie iä eä bodj [o ftifl un' tritt, 

©o buSbcr nmberum! 

@ä b>nn fid) sroe botflenueßtieb, 

$ie älfifdjiebftiiun is fumm. 

2Bq8 Siemes noc^ im .§ersc Iei!)t, 

Sic Ijnnn cä fidj gefaxt; 

S)o maljnt ber %ob: ,,91au' tä es Seit!" 

Un' '3 $ätt, c3 greint im' Hat)!: 

,§ann uns t)erf)e& un' unä oerfdmjor, 

Sie&Ijerrgott ftetj" met Bei! 

Un' fimtntlt'be, %ob, in fieroe 3or' — 

ÜDie ^oc^jtß bnnn iä gteil)! 

9tbje, fo 61616 mer treigefunn, 

Stbje, mei' lieiucr 3ot>; 

Uf Smfetsbafj s u bere ©tunn 

©ebenf bcr Slumeptot) !' 

®er 3o6, ber ramtnert megg im Scfimerj 
SBeitroeit bie 3Bett enauä; 
Söul manji medjt fei' gures §er$, 
SJodj gebbt er s net erauä: 



Digilizcd by Google 



-> 49 <~ 

Starm im jo liot's bei 3ob p>efäjenlt 
Un' bem <i!j bleibt er trct; 
2)oc& ob fei' Äütt nocb an ibiu Ininft — 
Gr febnt bie Stimn erbet. 

Uf 3oie(äbib jit feiler Stimn 
#ot '8 aSIimdje et fitjj 'brodj; 
3»t>t>t 's letjte Blätcje tum' braun: 
,,9J!ei' Sott, es liebt mi(5 norS!" 
Un' (tli'inol uf Sunt 3o(feiSbu& 
$ot 's aiitndje er fiä; 'Srocb, 
a^ufs tiH'moI flb beim 2}bita)e fq&': 
,,3)iei' Siätt, es liebt midj nooj!" 

Uf 3mfel»nuj ju bete Sturm 
aierfiicbt es öi) fei' Statt; 
Soppt 's letjte SKtdje uott' betitln : 
,<8!ei' 3»b, er liebt utidj net!' 
Un' nH'mol uf ©mit Socfelsbnl) 
ajerfucöt es fo fei' Statt,. 
'IJiufs (tH'moi üb beim iötritdje ftü): 
,S!ei' 3ob, et liebt miS, net! 1 

Un' 's 9!ocpers goljn, e' Mtbinomtärinn — 
'ä is funst e' gure 23u — 
Sem ftedt b«8 iSäit fdjun taa im Sinn, 
$er lof^em nerjens 9tM): 

6*atlb<in, W(bi«K. t 



Digitized b/ Google 



50 *- 

Seim ©ärtegang im' braus im gelb 
So fdjledjt er iijm als nofj, 
>6ot babber 2öeg un' Steg oetftedt 
Un' rottt um 'ö Sowort frofj'. 

Sem ^ob fei' fiemet gefit aus, 

Gr jjemett net je fab,'; 

i«tnt roetrent roinft=em Keine ©aus - 

Un' iprab is ^ocfelsbatj ; 

Un' grab iiocfj ab, ju feller ©tun« 

0ot 'S 9ltm$e er fidj '&rodj; 

3oppt 's letzte Sütätdje nau' toeoun : 

,,2Rei' Satt, ja 'ö liebt min; notfj!" 

Un' '5 rofipt ficfi ab, ju bete Sturm 
■So ©limdjer noä) fei' ffätt, 
SDodj !]ot eo brau§ e' .firnn^ gebunn: 
,Ser öcr nemmi midj net!' 
Un' 's roerb^m 1011I un' roelj bebet, 
£0 nnmnerüa) je Sffiut, 
SBetb borebiafj un' tnierei gleil) 
;llot a'gefoff roie s Stut. 

Sem Sob, bem tropft auö laurer grab 
3ns Skffer aus ein &(j ; 
Gr (oft in Äerdj Ijt' juni Sebei, 
SBiH feine Sauf nodj falj'. 



Digitized by Google 



ßt titmmi enei' un' fie£jt jum SoIjh 
$01 bojj fo trei er mar: 
Sei' Statt im' od)! be' 9!odjberSfof)ii — 
Site Srmttfeit' oot'm SUtarl 

^Cer arem ^ob fjatt baS itet nuS, 

Set luerb fo roeifj roie ©djlefj: 

Gr fdjlotferi füll bie Ser enauö — 

trä butsem dar je roefj. 

Un' nun ber ©tun« o' — bärf m't falj' — 

So bürdet roie oerroertt: 

Un' fdjun am ann're ^odetöbafi — 

So I)(imt=fe'n ei'gefdjärrt. 

Un' uf fei'm (Stab — fo faljn bie Seit' • - 

'ö roä'r loiirlid) rounnetbar: 

So fame ju ©imt Sottetä^eit 

£o Stimdjer roie fett roar. 

Un' felli Stunn, roo'ö buäber iö. 

So lam als In" fei' Äätt: 

Sott) 06 eö grab fo glidlid) i3 — 

3etl tuefi idj eroe net. 



DigiiizGd t>y Google 



-> :>2 v~ 



ßönig t'uöuiiij I, uoii ßoi)crn. 

A&fc^icö umi &i-r Jäi&mi^iidi. 

Du jieljät, o §err, oun beinev .jpelj, 
So raoli e' SÜort uns nod) ^üiüiire! 
Sötc but bei' äC6fdjieb un£ fo roef) — 
2Ber in ber [jtitt bid) net gere? 
3Bie ront bei' Stummes bod) (o gut, 
ß' ©unnefdjei' not) 2Mfe trib: 
@3 fuuiit fid) 'ä SJoI! an beiner Üieb — 
Un' altt Sieb net roelfe but. 



3Me $al* e' (djener ©arte is, 

Hßut Ijot'ä ätj Some bei bc' SBIumc: 

(j' ^nrb, tun fidj $u laut gewifi, 

S)te ließ bie miner uf net fumine. 

^od) '3 33o(f iö trei un' nrent 's äl) gut 

Un' ijedt im $erje bief fei' Sief* : 

2ßo 'ö §erj ju (jefj, ber £o»p ju trtb — 

9tor bort uererrt fidj ber Mut. 



□igitized by Google 



-> 53 •- 

Un' ouö em (Sorte uodj »evfetjt 
Sin 'Blume Diel, bic tun cm baute; 
äßieroul el)r eg'net £aii fie liegt — 
Sie roelfe I)i' mim lange Jtau're. 
Söte loär'ö be' Sölume boaj fo gut 
3m ©arte nod>, ben fie fo lieb: 
iW 9Mbau au "en Ejanfe blieb — 
$a roä're bie in unf'tct §ut. 

£a3 i§ es, §crt, roaö unä iiod) quält: 
25ie fielui e§ nct bei allem Sefme, 
2i'ic gnätig bu bie tüo tjefef) [t 
9Jiit alter Sieb buot neigeroeljne. 
2?u liebst bei' Sßalg, bu blei&Gt uns gut, 
£u fteljäi en 2*£j net gete ttib: 
£rum tjann bei' Sßä'ljet att' btd) lieb - 
Siöt felraer jo e' ^aljetblut. 

Seb roul, o $m, leb lang uodj fort, 
D 100K bidj ©ott uns lang ctljatle! 
Sem itenig geb6 e' gureä Söott, 
£es SiatterS Söort jo gel)t rot alle: 
Sei' SJltd Ijot uf ber tyalz geruht, 
2öo nei bciueift eljr alti Sieb; 
3Bie fcfje' bodj, mann fe" 31f) meij' trib 
Gieiudr bie Sitt, ja fei fo out! 



Digitizcd by Google 



ittottfc im' fiiim. 



Der 2)a() ts bat( unner, fe" Stcrndjc iuo fdjeiut, 

fiijt in bcr Sommer c' SKotter un' greint; 
31m Siiijerltdjt '3 gtämmc&e, bas flimmert fo trib — 
3m ScttdR' leifit botfranf efjr Äinndje fo lieb. 

Isliv ftiitudje fo lieb, '3 otfenig e(jr Sinn, 

So traufam, fo tjcrjig loie (Sngcldjer bin; 

's t)pt rofig gebüljt, nnu' tute Silje fo weife: 

.Sieb 3Kotterd)e, nemtn mitfj!' — fo nängert es [eis. 

Sie ncinmt es ball bei fid) un' frfjudelt'ö im Slr'm, 
Sic fifjt un' fie bridt es am Iqcx^ fidf> mar'm; 
älnlf leEjt fie e§ med) in fei' fttfjdjer enei' — 
fann ifjm jo alt ba3 net Simtermß fei'. 

9(mi' fniet fc fieb, nierer, ruejj anneröt fe' Slot : 
„i'iebljerraoti, o Ijclf bodj, fjelf mer miö ber 9tot! 
Un' fott es bann fei', od) fo nemm es atsglcil) — 
£ann bin bod) bcin 5Sevtnd)e fei' harter oerbei!" 

So fjot fe gebet. Un' fdjun mauigi %idjt 
.Ciot Dotter in Sleu^te beim Stinndje i>ern>adjt; 
Stau' is fe fo mib un' fie gunnt ftdj net fflulj — 
£o fntle pun fclmer bie 2tufje eljr ju. 



Digitizcd by Google 



55 <-- 

Un* ** fiinudje rur)t of) nou'. Un' all iö efjr ©mm — 
Siebljerrgott, er Jdjitft^er e' fetige Stfim; 
Un' all t§ '3 ©ejomet, '5 ts rjet jo bic SSiunn: 
@fjr Siebdje, ba§ blitjt jo fo frifdj un' gefilmt! 

©0 frifäj un' gefuun mie es nie noa) gebliljt - 
'0 ts bei üjm en anner's, mo grabefo fiel)!: 
Sac gutft bann fo roeSlidj, fo trainerig btei' 
^a foH bas en (Snget, e' Sdjufcenael fei'? 

Un' ber fei' Sum'rabdje am ^ännetäje fefjrt, 

Stts ob fie feit ewig jrfmn jammegctjert: 

Sfflo 'S Stnnäje not f)i' roitl, ob not) un' ob lunt — 

Ter Engel geb,t immer itjm ioad;fain ju Seit. 

Sic tutnme mi'nann' in e' ©arte fo 'nei' - - 
SDcr ®ärte leimt nml iitj ber ©ottSacfw fei'? 
35o roeljt e' linn Siftrfje, Ejaffi toltd) I)alb fit)I ~ 
£0 fcfmeerceifie SBlimdjcr, bie roadjfe bo »iel. 

5ßie 'S Stinndje bie fietjt, ort) bo frät ee fidj redjt, 
@s meiner un' mefjnet fo SBlitndjer fid) bredjt; 
Ss but iuie uerjaiiiuert, ee medjt fe all' gan* — 
Un' Slimdjer bic minne fid) fetiocr jum Siran*. 

£er firann äfj oitn felmer um '0 .fieppdje fid) lefjt — 
Un' 's Sinndje iuie 'n Enget im Gimmel boftef)t: 
£ie ÜJiotter, im'e bie fo etjr Siebdje erbtidt — 
Sie i§ b'r roie nun fid), is feiig »erjttft . . . 



□igitized by Google 



-» 5G 

Ter SDalj t§ je£ linner, fe' ©tem^e mo fdjeint — 
SDer @nge( luill jjSme, miß fjeme nod) fjeint; 
9ior jjmnig be' Jkrje uer)"c^itnmcrt'§ ftd) trib — 
Ter Gngef tteinmt 'Jlkfdjieb mim SUnndje ]o ikb. 

Un' '5 fiinndje, bas ftfjt er im' bürgern nodj faij': 
„Sei tu&ig, mei' Siemes, 6aü büminert ber Sah,; 
SDann tumm id) bicf) fm[e, bid) ©ngeldje mei' — 
9)ier roerre uf etoti^ betfamme bann fei'!" . . . 

S)ie SWottet i3 warf) bo. (Stjr 3;räm, ber tö aus, 
U11' grab Gredjt am §immel afj 'S grirjltcbt erouä. 
3ie gudt bo iiof/m £ic6djc — un' '3 Sicbcrje tö bot — 
leiEjt rote oetftäct bo Dum golbige SHot. 

(SS Iitdjclt rote feiig, roie mann CS nodj mißt, 
SEBte fifi eö ber Gngei beim 2l6fdjieb gctijjt; 
ihm broiiä e' finn Siftdje bordj 's genöterdje geljt, 
Sie mann mit be' $ltd;e[ ber Engel norfj roetjt. 

fönt jomert's bie SUotter, bodj ftnnr fe fidj Drei'; 
Sie benft bann: „©Ott tmli '3 jo, es fofl jo fo fei'l" 
Jod) feanftlt'fe ftiff, un' fe' Igor ig emm — 
SDo []ot fe SieWjroßott jum SieBdje genumm. 



Digilized by Google 



Der Swntam. 



WDtc feBt fo fdje' ber gurmannäfnedjt, 

3s immer uf ber Strafe: 

D& 's aBürrer redjt im' ob eö fdjled.it, 

2>em gurmannslnecljt ig affes rcdjt, 

5lä raufjgeroetjnt un' bloß! 

Sdjun frif) am £af) 

So rangt ber SBnh, 

Un' '3 raerb e' @d)oppe bann gejedjt — 
3m 2öert3&au3 an ber Sttojj. 

3Rei' Mle&dje radjt, es fracfjt un' fdjaBt 

3Rei* ©efdjel uf ber ©frofc: 

Un' far idj bordj be' @rinen>aR>, 

3§ bae e' grab, mie 'S fnattt un' fjaClt 

s ffiei' Siebdje tofj idj los! 

£eil)t nodj im ÜJJcst 

G' SOinre fest, 

50 inerb es fjalt etau8gefnoHt — 
Sunt gurmann uf ber Srrofs. 

(Si gudi, wag [jitfelt oor mer fjer? 
<£' Irutfajet uf ber ©trofc: 

51 Trutfdjefrfje, roa§ fefjlt bann ber, 



-o. 58 

®ei' fuappt im' fdjnnppt fo fe^r — 

9iei T»ot, bei' Seg i§ groß? 
£otf uf, mei' Schafe, 
3$ madj bet $Ia£: 

2Jtei' ©djtmmel aieljt an uns net fdjioer — 
§fai mit mer uf ber Strofj! 

3>o roinft jo fdjun e" armer EtxouS, 

3>oret, er i3 nf) qrofe: 
üJiau' Icroe=met in ©au§ un' Staus, 
Un' gern' idj off mei' Sa^eti au3 — 
Sin lerig jo un' loa. 
W bu& SSefdjeV 
■Biet' enjig Stäb 

So Stutfrfjeldjer *e fote >us — 
3(18 gurmatm uf bet Strofj! 



DcrgtUinu. 

5irf) tont b'r mos c' [ttjlimmet S3u, 
3a mar notfj fausteöbid: 
9lor 8utnpefrrt!tfj int Hopp ge^att 
Un' 'S Ijot 16' StrofeS ttir. ge&ntt - 
3dj war e' ©atjeftrttf.. 



DigiliZGd t>y Google 



km Sleppel^e an Raijba* 23äm, 
2)aö ig b'r fjänfe '6HB6: 
91odj fauer fjnmi id)'ä 'rmmerffoppt, 
©ei' ©änädjer Ijann idj afj gcroppt — 
©o adettä getribB. 

Un' als emol idj tninntg toox — 
@§ ße^t m'r fjät nodj not): 
6'' Sßunn|tidf wie en Slffefat, 
£ie ÜDtfiretdjet (iann all' gefaxt: 
„So war nodj gav ni£ bo!" 

Un' bobruf 6in idj runberom 
Un' war was arig quetf: 
2ln jcri Iwnn idj mitf; gcmemit, 
Un' war ba§ §erj e!jr a'ge6rennt — 
©o 6fien> itfj ridjt eroegg. 

SVntoti ljann=fe all' Denuunfdfj 

9)!ci' gricte un' mei' 31ufj: 

^dj antterätroo geljcterat, 

Sclj (jann idj 'S §auö uoll 3JtäV un' 

's iö au* — an' [jann fe' 39u! 

So 6in idj e' gefdjEalj'ner SDicmii 
Un' Ijmrn mei' Säst un' üeb: 
©ie grimmer au mei' äleupe'bnm', 
9J!ei' ©ä'nädje Eummt geroppt nls fjem 
SJodj teuer luitt mei' SRäV. 



ÜMHdf. 



Ber fiasper im' fei' 3[nneIiS, 
Sie bun etum fidj pumpe; 
§ann alleö erst fiefj Dorgcfdjmtfj — 
3lmt' fleht's bann nodj an'S ©umye: 

Ser -)(rcf)6er ratfl aus $etgel£b 
Sie auoenann' bo roppe: 
®Ieifj emg bo bun aüebeb — 
2(ih 9lorfj6er fid) neriioppe. 



— Bit (Sans mm ßrrmtfnis. 

3n Scrmefens, ber 3d)[appeftnbt, 
So l)ot'S einol e' ©nno geljatt, 
©eftmtfeH nmr roeifi un' grö — 
'ä loat weiteriim W ©an§ fo bo. 
2Bie alt fie roar, roic fie ge^efi? 
3d) [jaiin eljr Särfdjet' «et getiS ; 
Tod; bafe bie ©anö e' ©än§d)c mar 
Un' Sffiäfefitm — far/tt oKegar. 



Digitizcd by Google 



Un' 's' ffiitttegiinsdje, tarn nodj ftigg, 
§ot maä Sebudjtes fdjun im äBHcf; 
Un' isann'S gefdjnattert, gtaBt m'r roiil, 
'8 mär 3tel|fiim nu§ ber S)edjterfdjit[. 
£iot's moi im ^ionbfäjei' fidj oetetrE, 
2Sie 's 1 Ijemefummt, is 's 3)ot gefpcrrt; 
3um ®Iitf uorf) gar.t ber ©cnfert Ijer: 
„fiumm Siemes, fumin im' ge() mit mev!' 



5}er Saniert fjeb6t ein Unnerfdjtupy : 
eie fjann e' ©täßdie mic 'ne ©tubfc 
9iei meitemegg im 3(odjber[jaus — 
5>er 9iod)bcr budj lofit's nimi 'raus: 
SD« iS lif 'S ©itoSdje gan^ oerpicfit, 
§ot I)ibfd| i&'n iiDes ei'gerirfjt; 
3tE) SeifnertteiB Ejot 's ßJänsrfje gleiij — 
£er ©nnfcrt Ijolt ftron'räbdjet bei. 



£er Iftocfi&ersnodjber amex froljt: 

„So iä mei' ©ans'dje [)i'gerot'i" 

2)er furfjt erum in Siermefctts, 

Socjj a'^egeice meß es feit'ä. 

(Sxkt lang b'rnob, bo Iserts geiuifj, 

<Daji 'S ©änsdje bei fei'm SRodj&et io: 

ßr aroet rid)t in's ^od)berI)auä 

Un' porrt ben n': „SDiei* ©änS'dje 'raus!" 



.Dei' (Snnä'dje 'tauä? äBaooas mitt bu?' — 
Huppt ber iljn ab — ,S;mst ms beju? 
Das Öitnädje tä bei mer n.efefj 
Un' fjot ä«c ©ans fid) 'raiiSgcfreff! 
Die ©anS is mei'!' — ftnorrt wierer ber: 
,,Un' '8 GiinSdje inet', ba§ 'fjett bodj nter?" 
-Ser fjot bo fltedjt? Die ©anSgefcf)icfit, 
Die fummt am Qnn vor 'ö Sannnertdjt. 



Dort (jamt^fe ©ift im' ©alt gefpaujt, 
Sidj gleif) gestrig abgefdjnaiist, 
§onn fid) oerujt un' fidj gefoppt, 
3a Ijfirre ntidjöt fid) nod) geroppt! 
Der Siebter fdjlarjt 's iBergledje uor, 
Dod) '3 iS for neiät, eS batt fe" §or; 
(£' jeter fiteroert fort un' fort — 
Do uemmt ber 9iid)tcr bann baS ©ort: 



„Sin 33erjer efjr oun SetmefensV 
Der e" oun cid) treibt SdjnedebÖn^, 
Die Süoret atoer mup an'ö 2id)t! 
Drum (jall idj eidj e' ©anSgeridjt; 
Alm Grcr^ierpiais ruerb gefeff: 
£ot bort bie ©an§ fid) fattgefreff, 
So Utft fe frei un' u'gefiert — 
Dann roeift fid), mem bic Pinns gehört!" 



Sßot ©alj' b'mof) sur aJtibbafjSjett 
38 »oHgeftoppt ber Sßfo(5 mit Seit', 
Sdfter Äopu an Sfoyy, ' ö ma<f)t aKeS l)i', 
$ort cor OSeridjt bie ©ans je fiel}'. 
Uf e'inol gebbt'S e' ffreifdjerei: 
Do lummt bie ©an§ mit Soßejei 
.§i6fd) (jergeiuacfelt uf bcr otrofj: 
„SRaW — benft bie — roaä a,el)t bo (öS?" 



Uf8 ^tppelcfjc roerb auagefe&rt 
Ser a'ttdjterfprud), toie fidj'ö geljert. 
Un' als bie ©ans iS fatt un' biif, 
aHt'djt olles linfs un' tedjts jericE: 
„Sie ©an3 foM Ifife tuie fe lüill!" 
's gucft alles nof) un' lauert [tili. 
2SaS but mei' ©ans? Sie iäft oorauä 
8U8 fjemeftu — m'S alte $au8. 



Un' finnt beljetn fidj ritfjttg ei' 
Un' lojjt eljr ©anfert — ©anferi fei'. 
Der Sdjluri bodj oun 9lodj6et ijot 
3um 6djare jefc afj nodj be' Suott. 
3£aS foH m't falj'? Stull fei'nt ©etreib 
$ot unfer ©ans nodj Gljr im Üeib; 
2Bo 'S 9iedjt§gefi!jl teroenmg is — 
£a3 fjot uns fll) bie ©ans geroijj. 



^» li4 

Stutn 'fjert bie ©anö for aüt ÜBclt 
$i6fd) auägeftoppt un' «uägeftelit ; 
Un' SermefenS 3tul)tn un' ©tottj, 
Xem 'fjert in'e SIBope noä) e' ©ans: 
SDl'r meß es jo, feit öfter Seit 
£ct Üietftabt bie gefdjcibbte Seit' ! 
§emgäje bie gefdjeibote ©ä'ns' 
§ot in ber ^atj not — Siermcfens. 



— - Her ßluttkü"". 

JDo Jummt mer euer ljer un' faljt; 
„£u faaueröt em bodj ball, 
®u alter 8u, J ä is fmn un' fdjab, 
3iod) tjoöt bei' .gor 1 net all'!" 

,3)u Ijosit gut ftrunje' — fatj ia) gvobb — 
,8m frettidj nodj net ftigg: 
£u Ijoöt aro'r dl) not 9Jiiet im ßopp — 
©tum ftejjt bei' Selj fo bief!' 



DigitizGd t>y Google 



Der Sdjäfcimd)cl. 



Dum Wifyl (oß id> ebbe* los: 

©er fjot bie Matt ;e re(e, 

©er gebbt e' fifö fid& ebBeS &rojj, 

©aä foD als [o toaä (jefce. 

Sei' 3Jtotter muer mif^t'S cm auS, 

Seil gnr je fdjlimin bie SBlenföe braus : 

„3dj raerr's en' weife!" — freifcfjt er grobb 

„3üer (|ot bnnn ben uerfdjlaffrte Äopp?" 

Sdjitn 's 21^6 mar il)m e' £a(i 

9ioa) Ijofft m'r als, es but fidj; 

®od| ioaä m'r faljt, '8 tä for bie £a$ — 

©et SRidjel t>fei6t nir.gui3ig: 

Un' iiH'moI am itntifiiitnbafi 

©o [jami-fe'n in bie <5djul geißln!) ; 

Un' oum Sdjuimeater Jei'm ©eftopp 

©o Ijot er ben Derfdjtalj'tie Äopp. 

©er ©ftdjet iö 'ä enenjig Jtinn, 
Un' bobruf buner tru|je; 
Wie alt' fo SWammeimn' ol§ bin — 
©a§ Sdjaffe toitt nel fdjuftc: 

Srf|iiiib(in, ÖEtid)ic. S 



Ter rdfelt 'nun be' gange SDalj, 
äkJill maje not un' Edjleufe fdjlafj'; 
Ter plofct beju fei' :)toßburoad 
Un' raffelt nor im .Ipofiefacf. 

Ten 23u nergefft m'r net fo fdjnell: 
15' bitter ^aßmeljlftumpe, 
6ot -Hücferau()e traf; un' grell, 
CS' 9Jiaul fo i'edji jutn öditumpe; 
ß' gi^norreä rote 'ne <£allebat, 
Ten mirfjft er als mit ©orbummab ; 
£ot 21erem roie 'ne SLtriljcrljolft — 
Un' bobruf iä fei' 9Kamme (big. 

Sei' Miiugefcljerr iö «t) net frant: 

Äe' etotje {jot'S, fe' Sicfc: 

31m Sldjel&ufc im Äidjefdjanf 

Tut fleifig er fidj flicfe. 

Un' fjot er oioenbö ufgelab, 

3s fjemgeborfelt fruimn un' grab — 

To auatfdjt er annerät nir erauä 

9Us; „"Wamme, siefj bei' ÜJticfjcI aus! 

Tod) funnba§8 futnmi er ufgeledt: 
Snt itppelgrine ,§imnfcr)e, 
£id) fo «cSamtelö a'geftedt 
SUsroie uornefjme •Stenfdjc; 



-» 07 — 

©ot ufern Äopp e' Sdmeppefapp ; 
So (teifjt bie ©afj er uf un' ah 
Un' gudt erum un' rnicft un' nudt, 
Sag jo m'r uf be' 9RidjeI gutft. 

6' Seiroelä&rmner. aitann er rutfdjt, 

So bur^er roie ntnbimrig, 

$ot munjer SDIab fdjun '8 £er* uerquetfdjt 

Un' inonjer madjt er'3 gtirig. 

6r [jocft be' Sftnb' roie «edj im Äoyp, 

9(e' — ba§ ©erifi un' ba§ ©eropp: 

Un' f)ot e' Ringer not gemunf — 

-Öot gleit) e' ,fmnn,el bra'gefjwtf. 

Uf fienoe [jann'§ bis 50Iüb' gefdmuppi, 

Ser SJlidjet bat fe ^ännf'fe, 

Un' bafj um '3 ätabtgefdjmes er |rt)!uppt - 

SOüt bene nor je bä'nj'le: 

,33er Srcijberoerel nnrrt un& nor 

Un' madjt uns 6Iö>e £oren$ cor!' 

Ser 'Hiitfjel benft: „Sie Sretfdje bo — 

Sie liife:mer mm felroer not)!" 

3Jt't merft im Sorf fei' £reiroeö aU, 
Sie bun'^em nor als riro'le; 
9)tei' gjiidjel rie<f)t be' Üunne baü, 
Gr ferrfjt, m'r medjt i(m sroiro'Ie. 



Digitized t>y Google 



Uf e'mol er gur 3W<"niitt T<iE>t : 

„Spo^immel^etrgottfrautfalat, 

Sei) »im« craus! 3dj res uf ©lief — 

Un 1 Eumtn mit ©djää un' Sßerb geritfr 

Sei' 9JInmnu> ftuljt. 2)o<§ iiebbt [e nofp : 

,3Rei' Wüd)t\ ig jo piffia., 

$ot ftrifc' im flopp, iö net fo bo, 

Un' tarn SnB nodj fo fniffiaj' 

Sott) bafi lüg ©djtiinmes iljm i^efdjiefjt, 

3a bafs fei' 2Ra$' ES' $el£e friert, 

So tjolt &e' Strümp fie aus em Sett — 

©aa rappelt! Un' fie fnir.t iil) net . . . 

©o trollt ber 5Hia>[ T s Sorf enauä, 
Slärrt i?iebrfjer fo »un feine; 
2)er ntndjt fl' Sptffttling fiefj brau§, 
2Bo nnn're 23orfdj' als greine. 
Set' SRomme jomert, Ijert net uf 
Un' fdjiappt bie Spcid)erf£ef) emtf 
Un' ruft nod) aus em ÖiauHocfj itol): 
,Cd) afiidjel, TOdjel, Bleib bod) bo!' 

Un' feineä ^JedjenS nnu er Sdjmibb, 
SDodj bcfjer fdjmatfbem 'ä 
Sie .fmmtroerfsborfd)', bie aedje mit — 
Sem SJfidjel bleibt ba§ «ledje. 



Un' [jimmfe'n in ber Verberg bvet', 
ÜBufi er ber reicfj ©ofttnidjet fei' ! 
So madjt er firfj als 93(6 uf ©18 — 
Soaj reifst ber 3Mj ifjm 'nannernoij. 

ja 'ttannernolj. 'Die um en 'rum, 

2) nS' bin fo grub bie redjte: 

Sie gelm b'r mit bem 9J!iaje[ um, 
$er muß nocE) for fe fedjte! 
Sod) '3 gedjte iy>!>t uet immer a', 
Serf roerb' met' SJikfiel ei'gcba'; 
3n bringt er itir, bann roerb gefjeljt, 
93i§ 'o SJiitfjelaje fei' @adj uerfefct. 

Un' mo ber ^ticfjel gi'flaiin friert, 

3) 0 i§ er net je 6raudje; 

3a roamt er 6IoS be' SCoSoatf jieljt, 

So bur--er fidj uerftaudje; 

8um Side frfjeint er utel je faul, 

3)er Siloroc fummt net ans em SHnul, 

Un' aft'gebott fo grammelt er: 

„Ddj inami's nor b(6=c Wonbat) roär!" 

93aB fieser gottSerbiirmlidj nu§: 
ßs fdjafft itjn jeret OTe^ter; 
3§ Hott atemie 'ne SerjematiS — 
9tau' fet^t er bei be' Iteäter. 



SDlei' SDlidjel Iiift »im 5)Jla§ je ^tafc 
2Hs f)in un' Ijer in euer $a£; 
©e&b adjt, er läft nodj in bc' Sc^IoppV 
Gi tuul — er fjot jo Srifc' im Stopp! 

©ei' s Hiamme raef; nct, wo er 15. 
©ie frärt: ,9Bo bur^er oleiroe? 
SKei' ÜJiidjcl l)ot in's örafe a,ebiif, 
ßr bat mer funsst bodj fdjreiroeV 
©ie arem jrrä ner^iM^elt fast: 
,3icrleicfjt iU) merr itfj tjuerrnfcfjt'?' 
£o treöt fe fid), b'rmeil fie iwji — 
(II)r SRidjel fummt mit 5>erb' un' ©djno! 

Uf änol ijeftt's im Sorf erum: 

„Cr' ©djunünr'm bringt be' 3Kid)d!" 

©(ein, [janu-fe'n bo uf's Moni gemimtn 

Sum ftopp bis uf btc ftntdjcl. 

'8 is roor iil) lüprr: „Sic Sretfdje bo", 

Sic lafe nou" bcm SÜdjet nol), 

3<i 3'uroe uptfj c' a,anji £erb: 

„9ia\ 3RttfjeI, roo io ©djiis un' ^erb?" 

3Sns mar bic ©dmlb? Sei' ^lumaetribbä, 
©ei' Sorst un' fei' gnulleiiac: 
CS' ©tfjanbar'm friefpt cn grab am ©riuö — 
@r rooßt e' SSJoröt firf) ftrnn^e. 



-» 71 — 

(Sr fpre'^t fiel) ipul. ©oti) roie im iüupp — 

3j3 fdjjun ber 3ütcijcl «fem ©dju&6; 

3§ eneroegä un' gonj un' gar 

llf Sdjusterö 9ia^jp bann (jSmgefar. 

©er Sßidjel, odj! m'r Eennt eit tarn: 

©ie ©acte 6tn oetf rfjrumpelt, 

Gr fcfilappt bo£)cr fo taj; un' (am — 

'e (jot lang im -Stab, gerumpelt; 

Sie Sfla'8 io 616 im' fcljlafro bie Srfjlerr, 

Sei' gans ©eftell fester rappetberr, 

Set' Stotf oerffitfert bort un' bo — 

9ieifä)tettg bin bie Gsttebolj'. 

©ie ÜJtiäjelSmainme, als 'fte'S fjert, 

Sie frtefjt b'r bad bie ©idjter: 

,(£' Sdjanbar'm bo — ftntt Sdjäs un' ^erb — 

©ie u^ige Gicfidjter!' 

Sie Sifst ertmi un' fdjctlt rote boll 

©em Sajanbor'm bitf be' SButfel ooH: 

Gljr Widjel aroer guett fo irib — 

Un' fdjiimt fidj tuie 'ite gintetäbieb . . . 

Seu 2Jtt$eI fjoi m'r ei'gdjoit, 
©er mufjt e' ffijeil nodj brumme ; 
©o r>ot er'ö bann fttfj et'gebrocEr: 
„Sic Eunnt'ö bann annerCt fiimme?" 



Digitizcd t>y Google 



72 .-- 

'S is rcdjt gefdjieljt. Un' als er frei, 
Sin al) fei' Stange gSeifj oetbet. 
Tod) fjoi'ä im Torf nodj taug getieft: 
„Ter Scjjäfemidjel — un' W Sdjiiö!" 



Dir 3itnuirrmannfifft)n«v. 

3m $ecfelann bie 3irrnner[eit', 

Tie m'n im Schaffe fester fo roeit, 

Tie brauche fätn bie Sdtj: 

Tie Ijami e' Sentit, bie [djneibt fo gut, 

Sffiantt bie nor ü'mol fdjniirrc but — 

Tfiun tS ber 53Iod erjroe. 

3m $ecfetann bie ^tmmerleit' 

.Odini Weimer, bie bin ai) gefdjeib, 

9Ior is bie Sdjmir riet rcdjt: 

Tie SRänttet (jann eljr ®clb öerpeijt, 

Tie ffletroer bann bie ©djmrr nerfe(st — 

3m SSertäfiauö bie oer^edjt. 

3m §ede(ann .bie 3'nvmerleit', 
Tie futfje jefj ju jetcv 3eit 
3m Sertärjattö rtob, ber Sdjmir: 



DigiiizGd by Google 



-> 73 

£od) jelj un" Iiis ju bete Stunn 
$>ot ftSner nQdj bie gdfjmtr aefunrt — 
ginnt flner iif) bic ©pur. 



finuiföoiij. 

's iö Äetrae Ijett, eö mnrt bic ©eiij, 
'8 buburelt bnö Äfonnetdje, 
3a 's Stummgefdjert iö all bebei, 
Sie ^afijeit) im' 'ö '-ikfjetaje. 
£ie 33ume Ijann bie SßiimmcQ auo, 
2?ie .Happen uf im' bruf be' ©traiis, 
2Jin ijängelrceis erbeigef^off — 
„jpeit roerb ber mal toöneloff!" 

llit' Ijlipferig bin bie 9}iaö', 

EaS Siecfettfjc nnll bamb'Ie; 

Sann mithin Slborfd», tuaö e' %xät — 

SDie eröte bret je ßrantp'Ie! 

Un' rirfjt roie fieb, bic SDhiftf retjt, 

Sief) fitteä brium' un' briiucr brcljt 

3m 3Saljer un' im ilollepnb — 

SSaS Stäb roerb in bie §elj gejagt ! 



□igitized by Google 



74 

Un' alles werft un' nrippt bie Öc' 

Un' Jdjärri im' fdjruppi mie rotrig; 

9iet ameölaitg, roiH fttff ens fiel)', 

9llS mär ber Sorem glirig! 

Sfiiie's trummt un' 6rnmint un' Erafct un' bloft, 

SSerb 'mm fidtjt 'rif? un' 'rumgeröft, 

Sali tDögeloff, ball ei'geljänlt, 

Sali Ijori) bic gänn' un' brumgejdjmcnft. 

3!or alle neinint fidj grofi eraus 

Ser Cannes mit fei'm ©retaje: 

Sie flattert Eieit fei' Sdimerftnuiö, 

SDas geljt roie ufern Srä'tdje! 

Un' julje — flim — flam — floribue 

@r fjeiluf immer jujre inufj: 

,9i!rtä I)ot bann nor ber £anneä ljeit? ; — 

„Sei' .fiannftred) mar!" ©o fafj'n bie Seit'. 

33um ©retdje reid) alte' bie ©un&t 

$oi fidj geljolt ber §annes, 

Srum roeift er Ijeit fei' ociu^i Stankt — 

ltn' alles faljt: „ßr fann es!" 

35o ruft er: ,©ola for uns sroe!' 

Sie trappele be' „2\>imieirjeEi"; 

,9J!ei' £eibbnnj nodj!' £>o fummt im 9lu: 

„§>au ,&erfen a&, madj Öicfc flu!" 



Dipzed by Google 



Un' ttUeö pfötfdji. 3Äei' 0amtc8 ber, 
So&t aroet net fid) lumpe; 
3Jo fdjeiiuclt fdjim e' ^äfjdje Ejcv — 
'S mufe au§ bis uf be' ©turnte! 
3e(j: ,,'lirofi uf '}irof}' J immer gef|t: 
„$>er .Cannes Ijodj! Un' f(od) fei' Srct!" 
So gebbt'ö e' S3nimmer, bort c' .Hopp — 
Sdmn finroer ^nnn^fe all' im Üopp . . . 



3)odj uf be» §anues Ijot e' SJid 
Ser Stoffel, ber flrafeljbr, 
£)er Ijot fei' Sorb. Sei' Üefer ©lief, 
S)w ÖtinjjeH fjer ale fdjeler; 
<£? SESertdje, »et facEbamielaroert, 
£ot gleit) be' Qemel tljm »crfetjrt; 
2)er madjt net lang ©efcfab&er btos — 
SCts babber uf mei' £dnne8 to§ . . . 



3>ie SJiuftf ftoett. 'o läft all cö roea,g; 

©et Stoffel roefct fei' Sdjnamel: 

„5(3 bas e' Spar, e' fdje' ©efted, 

Sie SReffer im' rote Wamel!" 

Un' ob tn'r bustert, 06 m'r roei)rt, 

Dior ärjet roerb fei' 2But gefdjert; 

(5r retfjt ben §anne8 ridjt eeouB: 

,,^et> roitE idj fietj', wer .5err im §auö?" . - . 



Sei' ßle&dje, i>te tum Unnerborf, 
$>ie ijann — es bin ine rechte — 
Selj' 'ä Droerborf fid) ufgercorf 
Un' iDolIen'ö bo auSfedjte: 
3)t*r reifet bic Stempel aus be' Stil', 
Sdjtm an bc' Herste b,anri fia) oiet; 
'ja rowb 'cum fidj 'roppt un' 'ntmgetoCft, 
Sann 6iff un' baff fitjj nBgefjoIjt . . . 



„SQtitftf, Shifif!" So ruft co gleit) — 
„Sie (jann e()r >>ieb, bie (jann^je!" 
9Eorf) is ber U'muij net uerbei, 
'ö will babber alles banje: 
■öot manjer äl) fei' genSter' blo, 
SBJofor is bann bie Sense bo? 
Sie ijole'S ei' roaä fte nergeff — 
'§ werb toggetoff e' neter 33Iefj . . . 



Un' „btblibi un' bäbltibfi" — 

So lerdjelt fei' bas gletaje; 

Un' „tritrirri un' trä'trnträ" — 

So bättett bas Sfaimpetdje ; 

Un' „bummbt&umm" — fo brummt bie Stumm, 

Un' alles trappt im Klinget 'mm 

Un' tappt, ob ball ber SBotem bredjt: 

„Öe, bo ban^ tjer, bo botlevt'S recEjt!" 



'S 13 Kenne Ijeit, cä muri bie ©eil), 

3n 's rappelt itn' bnt &Iofe ; 

ß' g-lappeö ig, roo net befrei, 

9HoI redjf fidj auSjerofe! 

9ior e'mo! Äerroe [jot'S im gor, 

9K'r nemmt fidj boppelt 'raus befor: 

$a, 's Sterine mrtr net fong fo fcijioer — 

aBann Äevsue noctj im Gimmel mar! 



Dicnstcfcr. 

<£' SBeil fdjun trucfc fteljt bie Äutj, 
fflntl traljt im SM ftdj ebbes ju. 

fafjt bie gra S u efirer SJEato; 
„£ab Stdjt, mann fjeint bie .ftulj fo flaljt 
Un' grnmmelt, mect be' ftnedjt alsgleif), 
2>er fennt fidj nus", ben ruf erbei!" 

.£iot nitdjts bie Sulj äfj fo qebn', 
guna.t 'S Sis&et gleit) 5c rufen a': 
,Ddj ■öcmnes', ßanneS, Eumm bodj ball, 
3m 8is%t ffefjt jo fdjun ber (Statt! 
Sie Stefj siel) a', (jaEl bid) net uf, 
£äf babber als bie .gtofre 'nuf! 
Steif a' bie Ätt&, id> aläfr aß fiatt — 
Sie Sta^Satern, bie madjt e' Äalb!' 



'6 ßi'bfldtrldjf. 



Jäm ßiunerlann bo lacfi id) eidj e' 'Stab, 
©' djrietlidj SRäre, 'S Ik|U jo ä() Sljristme; 
'S but fietue 3ot' bei feiner .^errfdjaft biene — 
§ot 'S funnbofjS mol ju feiner gra gefaxt: 

„SFtabam, in Aterd; medjt [jeit id) roterer gel)'! 
s Di'r jotft bod) bftf an imfer jperrgott benfe, 
3Bo '3 SBadjsbum uns aus [aurer SU6 but fdjenfe — 
SDei nei .§err 5ßatre prertgt graufam fdje'!" 

.Wims vedjt, (Sf)ristine, baS is fdje' gerebt!' 
©aljt bie SDIabam. ,9!or bulj net Sei bei'm Gffe 
3n'S ©auerfraut 's Si'&äcEeldje nergeffe, 
Sann farmstsbe geEj'! Serbaff' bid) aroer net!' 

„(5i irrnl, -Oiabam!" 'Jiodj ntatfjt es fiejj bie §or': 
„3)u Hemer Sott, fdjtin tait'8 mit afie ©lode! 
'Jiau' »et geflößt, meid) gteifj bid) uf bie ©ode!" 
©o rennt eS fort un' fummt juitt Äcrjebor. 

SBtH virfjt enet' als bct6bcr 'nftnncrnoj), 
©o bur'tfjm grab fei' "Jiodjbern nod) begeljne: 
„©u'morje, SBäSdjet" — mttffcem bie SJns Sem — 
„3fdj f\f«6, bu opperst? @i roo§ ljoot bnnn bo?" 



„D Smsgott! Sin baS b't aiuer ©treey! 
's ili'bädeldje, bag [jatin idj bo im fem, 
Sod) 'ö net ©efang&udj, bafs fiel) Sott erbittern, 
SaS fteeft im Snuerfrcuit — un' fot^t fidj roedf!" 



fittrdjt nn' ittai. 

(Er. 

.id) luefj net luno ba3 a'mer iä? 
■äJlidj but'ö bobrei' fo brenne, 
3ie' ba§ ©ejopp un' bnä ©etifj, 
il'efj net luofji' midj roenne? 
.§ann Sa£j un' 'Jtrtdjt jo nimi 9tu(), 
Sann ido id) bin, bo bist ai; bu, 
Un' 100 idj gel) im' mo id) )"tel) — 
So gldio id) bidj in meiner Utäfj. 

Oje. 

Cdj 3odob, od) wie ftct&t=be midj! 

Su madjst mer bodj fe" gffaufe? 

Stcn nnn're Sorfdj al§ bidj im' bidj — 

SOiit ber nor medjt id; Ijaufe: 

Su ßlaböt net roie id) nn ber [jänf, 

Sie ©djnaufer aE' — fonrie ich, benf — 

Sie bringe net mei' Seit' erum, 

Saß idj am @nn nodj um bidj fumm? 



ffit. 

D muri) mcr bod) bc' (Saut uet fdjaü 
3Ker IjaHen eiuifl Äippe: 
2lHe" nor bid), es Bleibt bebei, 
Un' bat m't midj ab, rctppe 
35on bo big in bie ^Jalj enous, 
So fr leibt met' §er^ bei ber im ."paus! 
gann bodj fo factf nof) ber gefrört — 
ffliät bu iif) fo in itticfj uertjert? 

<$B. 

StU'mot, Sotfob, roaS jroetroetlt fo? 
Stil ber 6in jo K' SKaie: 
$oät Stufje fdje' najolebto 
Un' riijerore 5}atfe ; 
Un' atteo ftcljt ber aij fo gut, 
Sei' ©imitbtttisrocf, bei' ©djmljeljut, 
&() 's fflamefol im' baö un' fe!( — 
's frajit aKes fo ju bei'm ©eftclt. 
(Er. 

s >ie" bu! 2)u ijooi=mec fdmn gefall 

2Us loerbafis utnitg 3Jhilje: 

's is alEeii roie gebretjt fo brall — 

brauest btd> net *c bul)e. 
Sotfj loefj m'r ab,, wie ©dfcuV als bin: 
(5n ann're Sorfd), eit anu're Sinn; 
's lummt alterte, un" mmerbeff 
mx afj bei' ^oifob bafl ueraejf? 



-. 81 »- 

®vti voas Streck'! 23as fallt bei- ei', 
Set' Äalri' fo je frönte? 
ULiie lwitl e' §erfl nor trcier fei'? 
3a bub, jcritf bod» benfe! 
2ßie bed Ijaun id) bis 5Üütternadjt 
Um beinetroel) fo lang gemalt; 
%ox bia) genä'i)t, bei' Strimu geftvitft 
Un' ä() bei' £emmer auögeftidt . . . 
ffir. 

Un' idj? 3dj benf jo Ijeit nodj bta' 
©er immer not je mi£e: 
2Sa§ Ijntm id) braitä im l^etb geba', 
3m §nu§ gefjolf bei'm ^Bulje! 
gieret nxtr idj ju jerer Stunn, 
$ann Sur) un' Salt bar a'gebumi 
Un' 'ä gurer in bie SRüff gefdjmiff — 
21So id) nor Eunnt met' £ie& beroiff. 
ffis. 

Stf) ()ann gefrijumi mid), f)onn gcfpart 

gor cbbeS ju erbringe: 

©u Ijost geledjelt im* gefart — 

©o funnt idj nis erjrotnge; 

Un' roar&t beim Dang fo Ejebgebrcljt, 

§o£t ann're 9Jtäb' bod) net uerfcfjimiljtV 

23ie bed [)nnn icfj bo ,fialf geptidt — 

9!au' frotj' idj, ob fidj fo \mi> icfjitft? 



DigiiizGd t>y Google 



-> B2 — 
(Er. 

(Si fjot m't mer bann 9iufj geloff? 

3Bo§ inoflt id) anncrst madje? 

'S mar bort tn midj e' 3Rab uerfdjoff — 

3)u tennöt jo fette Sadje: 

-£>aun batt ben Unnerfrfjicb gemerft, 

Sag tjot mei' Sieb ju ber befiärft — - 

'ö iö toor. 3lau' fdjnorrst un' porrät mid) a 1 — 

,vumn ber itf) roaä ^etebä geba'? 

QEfi. 

v )(a' 's ig perbei- Sod) ^odfob mei', 
3üaä fang'=mer a' jefamme, 
Wcljn unfet Seit 1 bie GJj net ei', 
Üeibt''i iinb&e net un' SRatnme? 
Sin beretfeitS bie unS entgeij, 
£o bringt bie Gt? W un' ©ei): 
Sßann alles fo is 'tnmbtbum — 
5lö enä am (Sim um'ö anner fummV 
ffit. 

£o bt'mer nlö nodj long net beb, 

£te Sieb iö £err — fc" ©orje! 

2'iJer benft bann jel) an Saät un' SeVi 

3H'r (ann bie Sieb net &orje: 

£ie ^ett bringt 9tot. Seit lopt m'r gel) 

Un' roaS net gefjt, ba§ lopt m'r ftelj'l 

3a Matri, Statt, lieb Äattdje mei' 

3BaS summe bafjt, fall sammc fei'! 



DigiliZGd t>y Google 



3tf) lieft fo fjefs bidj als m'r fonn, 
3d) glaft bei'm SBort mit jjräre; 
SBiHSt iitj fen (inner 9Käre Ijnnn — 
©tum foH un3 tiir, mefj' fdjere! 
SBann'S nor bem Sieroefjerrgott ret^if , 
3Jter fintte jamme lute gebedjt, 
©eil ^ocfoft, 3otfe(, Softdje met' - 
So bleibst bu met' un' itfj bleib bei'! 

(Er. 

Sie Sieft bie Ijot uns feltgefett, 

'S is ttimi auä^ebilje : 

Un' geübt m'r unä baS ^omort net — 

33o geb^mer nof) Stäfilje! 

ätleblb. 

Un' geljt'ä äl) fdjebft, gottSnnme bamt — 
3dj reitf nor bidj im' mufi bidj fjonn! 
£>ie Sieb bie Ijot uns feStgefett — 
£>o trennt uns S!) fe" Seiroel net! 



Hit An summt er er. 



SW fieroc jLannsteif in Hmerißa. 

bürgern ollemol [o roelj, 
SBnnn en§ foweit eroca,g mufj ge^' 
gor immer in bic SBett enauS — 
®aä Ijnlle mit im' eljr net aiiö. 
©o t)ot e3 mtd) bann a'getriblj, 
3dj f)ann for cid) cä Ijt'a,efd)riM> 
SaS bobetei gcbenft id) Ijann — 
Scfj fjann's geba' fogut idj fmitt. 
2Bic roeit cfjr eid) äfj bim entferne, 
©o foB'n-et net bie ©ptötfj uerlerne, 
S)« Sprod), bie roo fo [jerjoedraut, 
Sßie Uni jo fo fjemlidj taut. 
Un* gang fie je mol cid) uerlor, 
So (efe bitö Öebidjt eitfj uor! 
Un' bunter bas, fo ben!en als 
Sin 'S Sest'ritf; &em un' an bie ißalj! 



Ä'o munjem gefjt fei' ©lief in Krimmer, 

Un' mcmjeS jntjt umfunöt b'rnofr, 

3Si[f bann SnS fort, ja fort fot immer, 

So fielj'-mcr bieffeefimmert bo. 

SCBie but mei' ßc« bod) an cid) tjänfe, 

3lou' ge£jtt*et not) ülmerifn! 

Efji lietoe Seit', ums bunter benfe ? 

Sen roetre SEBeej in alte Saft'? 

Sod) 'S t3 ueroei. 2Bn§ roül m'r madje? 
£er SÖof) fteEjt fertig cor ber Set, 
Saö SJtettgSt bruf »un eljre ©adje, 
'S ist nir. cergeff, bic fyradjt iS fdjrcer: 
©uef Spinnerab un' '3 gaierfdjtupdje, 
£a§ Sdjaffgefdjerr, tuo Ijnctt un' Ejaut, 
ä(j 'S ^ote&äodje, 'S 9KiIticijbtppdjc f 
3ß 's Stännerdje for 'S Snuerfraut. 

Un' tn ber Jtiöt bie 2l'gebenfer 
i'un ©rofi un' Hte', nun alle Seit'; 
Set 9lame brnf uun jerem Sdjenfer 
Un' kigelefjt for jeri Seit 
©in Jteimdjer norf) intt gure Seljre, 
So e6&e§ »et 110(1 SBunfd) gefdjiefjt; 
9I£) Sidjeidjer for brei' $e 6ere — 
Sie Ijann=fe bann cum $arre frietjt. 



$or ollem bleibt en' lieb un' baier 
'ß gfamiljeflitf, e' ©tat un' ißradjt, 
ßljr {ieltgbwn bei jerer geier — 
£>ie ©pieluljr, wo bie ftufif madjjt : 
©ie fpielt mim Jftljei' bie fteie Steter, 
©o becf gcfuii« aus Ijellem §al3, 
£cmn 's Seibüeb nb, bcr frolie Srtrer — 
©ao is ,$er $,ä§ex «»* Äurpala'. 



©ie bin in Kerdj [jf. Sgoß Vertraue 
Serb nodj um ®otm ©l-fj gefleht; 
©er ^>arre maljnt uf ©ott baue — 
©ie gcmj Rente' Ieijjt im ©ebct. 
©ie Jierd) is aus . . . 3efc IjSJjt'S fidj fdjitfe 
3um fdnuere Sang, jum Ütbjefalj'; 
©ie benfc betf: „$a roerb's ai) glitte?" 
©od) 'S fltcljt fe nodj 2lmcrifet. 



Shnerita! (£ljr Seib un' Scroe, 
(Sfjr einiger, ber iS jo bort! 
©er nullit for ^vreiljet fid) erljetue — 
9Jiufit biinn in 9tnrf)t un' SRenjel fort: 
ü"fjr .vu ; iierid), funSt fo gittmirtg, 
S§ 'ttnimernol) in's ©oiue fumm, 
§ot ftdj oergriff un' Ijot rote roirio, 
©e' ©aroel for bic ©ens genumm. 



87 «- 

Ber folt bc' Sptugg im SttE« feljre? 
SSJer i)oEt baa Strafet, (jaut bas §ols? 
22er mcifjt bnä §ai im' brefdjt bie 2Iel)ve, 
5(a reer ig fo uf 'S ©djaffe ftolj? 
2Ber gebbt bem ßkutt fei' gureS <vurci' 
Un' forgt im SläUaje for bie GJeä? 
2)er .gcncrid). Un' all bas bur=er, 
£ut meiner als nor jemnn' roeft. 



©ett is cetbei. Ser 39u i§ brime, 
§ot ausgefinim nod) 2lng3t un' 9iot; 
3ä beffer bran uläroie bötjiire, 
Serbient fidj bort fei' frfje' Stid 33rot. 
'o iö in fei'm <Sdjreiroeä nll je tefe — 
©er jjart jo (eist fo gut «,efdjri6&: 
Sie (oßen ettiitgS ju ifjm «je 
35n'S freie £aim, gteif) uf ber Stiyu! ■ ■ 



©ä jieljt fe ria>t enaitO jum Slcfer, 
"Sie Ijnnn gequält fidj un' gefcfjunn, 
Sidj brau getjnll un' nK^eit iiiad'ei — 
Sic Ijnnn gcfät — nau' nir beouit: 
„D §err tin Gimmel, fd)itj bie §ntme, 
Sdn'd Sau' im' Mefj, fdjitf Simnefdjei'! 
.ße" Sdjtofje loß bie £yrud)t uermitlme — 
©c[£ ätj bie 3tcrni net unfcr fei'!" 



□igitized by Google 



(Sis motb eit' falt im' luorb en' warem, 
©ie (jnnn acfdjunii ficfi tin' gequä'Et 
gor eroeoiet, bajj Giott er6aretn — 
9Bnö ]"ie eroroert, '§ iS »erbelt: 
®er -Reitend), bcr fom in'S ,8iel)e, 
SBorb ei'gerctfjt — roar nimi bo; 
^or bene 39u bann borf; je friede — 
£o morb fei' 3)8 tijm ei'gejolj. 

Sie jlefje bo im' gwfen um fidj, 

Sie bin in'3 ©uife ßaiij »erlor; 

'a Ijot nie fo Iie6 nodj nuögenumm fidj — 

Un' nie fo tri& bodj fam'ä en' cor: 

„3ft>je bn gelb, efjr grine SBiffe, 

Sit SDanueroalb, bu S)at, bu §e$! 

gor immer »un eidj fortjemtffe — 

'S tS gar je Ijart, na' bann abjc!" 

©ie getjn erum nodj in be' §aifer — 
£ann nie afj nct e' ftinn gefrn'nft: 
5)o flaljt enö laut un' bort eng leifer — 
2Bie 'S gauje $orf bodj an en' Ijä'uft! 
Wir bntngi fidj bei bie £iinn' se bridc, 
Sie reiße mit Qeroalt fidj loS; 
„öattsname bann!" — Wt mufi fidj ftfjtde 
35em fjärtSte §erj, bem geoofä e' ©tofj. 



-> 89 — 

SBum ©mm gefrädjt un' bief in Trauer 
a^erfiicfje fie be' fdjioerSte @ang: 
3m .fordjfpf bort an felier ÜJtnuer, 
3)o leifjt 's 3t'mrtclis nodj net fang! 
€S mar net fdjioridjtid), net getreulich, 
Sa 'S fjot fiejj ntemols net gef[a(ji; 
Sei' Veneria), ber mar (ja6tfrirf)ricf) 
<3' SRadjet an fei' Soremb. 



Sie fnte'n am ®mb )"o ganj im Stille — 
2BaS Satt bann äfj baS taut ©eflalj? 
Sie geioe fidj in ßotteö SBitfe, 
$odj 's «Koffer fajiefjt cn' &eH in'« 3t&. 
Un' roer'S erfe&t ^ot fo je trau're — 
9Ji'r lue-fj es jo, 's oerfaljt ein 's ffiort: 
Sie alte Seit', fte bun' em bau're — 
Sie wolle ftül oum Äerd>f)of fort. 



Sodj Eann uor fie net IoS Jid) reifie, 

SHoppt 3tofe 'raus un' 3loSmerei', 

£tredjt 3i(id)e[rfjer oun bene roeifee — 

£a§ foa eijr [etjt ßebenfeä fei'. 

fJIemmt förunn oum Ghab mit in bie Sajemiel, 

3Bo oum 3t'mrieliö nodj i3 bo; 

Un' 'S Cira6, baS roerb oum KnneSnrroel 

arts Sarteldje bann ufgejof). 



~> 9<l <- 

%i '6 atnnebötroet, 's *Kodj6erßinrtre, 
Sem but'S fo leb, e§ med;t jo mit 
3um §3neritfj, bodj muß es fjere, 
©ei' Sßfttter $ot'8 jo riet ßetitt: 
SSDrtä aus beu' 3tu£je nor je lefe 
Sen' alte Seit' — bic bim fid) ferner — 
Sas bat'S en' bort, 'S liefe net fic^ fjefje — 
'S greint heinlidj an ber Öärteber . . . 



©te bin nericf fidj fertig mndjc. 
■Jlau' nodj e' Sang bordj 'S ganje §aus! 
2Sns bo uct6Iit>6 uurt eljre gadje, 
Stemmt nau' atsroie »cnoä'ft fidfj aus: 
©ud 'ö iüefjcfie trauert, but fo traulich, 
Ser Summerrjunn, bei' ©aul im Stall, 
Un' 'S ßeS'dje mäjt eraus fo raulid) — 
<Si mSnt m'r net, bie mijjten'ä all? 



Sie $eit is um. Sfijer lüiH'S eit' mel)re'? 
Ser ÜBnlj fteljt a'gefyannt fdjun bo; 
Un' auä be' genöter', auä be' Sere 
So roiitft e' tetjter ©rufe nodj nol). 
Un' ebnes Seit' nod) Ifife jamme: 
„2lbje, nbje!" ruft'S um bie Steil); 
3e^ nemmen eidj nor fest jefamme — 
3d) lpolft, ber STBfdjieb mar ocrbei! 



Digitized bjr Google 



--. 91 «- 

So lerne mü, efjr ^rcinb', ejjr alte, 
So is mei' .fjann, ©lief uf bie Stes! 
3Je' Herne Herrgott loffe malte, 
£)ann ber es roul am Ukte roefi! 
Un' madjett eid» fe' ©ram, fe' <5orje, 
llf ©ott gebaut nor olle Bai)': 
33er fort^t for Ijeif, er (ora,t foi morje — 
?iod) ior«,t er in SCmerifa. 

Un' bunter bort be' Sorem Gaue, 

$ia Ijanmcr Daring, Ijaitn^er ©licE, 

Un' mangeltfB net un' (jann ff Staue, 

©o benfe bann an uns geritt! 

Un' fpiclt bie iSpicluljr eidj bie Siem, 

©o beef gefung aus IjeKem £al3: 

Sßera,e]"fe net tm3 trete örtrer — 

9iet '§ 3Se4t'rid) un' äl) net bie Sßalfl! . . 

3lau' 6in=fe fort, ja fort for immer, 

Sud 'ö Oiuenbrot am Gimmel bort: 

Sdjim is eb fpot — un' nodj ber Sdjtmmer, 

911s moKt ber 3)alj nun uns itet fort. 

Ser itolbi«, ©lang mer bodj äl) Sorje, 

3Jlet manjerle föebnnfe madjt; 

^3ei eidj bortbrtroe roerVS nau' 9Rorjc — 

Sei uns botu'uie — werb es 9Jadjt. 



Digitizod by Google 



Der üjinkclsljorjrnicstei-. 



M'* fjot fei' %t$o an <§nt im' ©ane; 
38arum bann net? 9iodj fröt ein meiner 
Ter Rottet mit fei'm Sidjelfdjioan;, 
G' flotter '©orfd) — un' roaö e' fdjerier! 
Ter fteifjt bof)er als o6'§ e' ^irinj, 
3p g,ctt:b'r=frired): ,,^ja gticf, irf) bin'ss — 
Ter ßinfeläDorjemeäter!" 

3ö 6ei ber Sed in alter %xii), 

SSJoS nod) im Stfjlof, tonö bur>er werfe; 

Un' iräijt er laut fei' Mitfrifi, 

©0 fräljt'S geriet aus allen ®<fe: 

To gtirfrufu, bort luirfrofo, 

^a 'ö gacEcrt iifj. 3Bic frat ftdj So — 

Ter .6infe[§borjeim ! 9ter! 

Gl)' [man' uorf) im §auä fidj re()t, 
£o burn-r fdnm fei' Tienot uerridjte: 
(Surft nolj, wie's feine .öinEel' geljt — 
.'Öot manji 3d)elfud)t oa sc fdjlidjtc. 
3a but bei ifjnt fid) eiiö beflatj', 
Tem but fei' Seiftann nie nerfalj' — 
Ter ^infclQuorjcmeotcr. 



Un' fummt bie 3«t »um ^nris etUi, 
Sie mo riet bo, feie bur^er Code; 
§alt firengi 3ua)t un' So&ejei, 
Sofjt ärmere feie teste trotte: 
Sen SliöUQt, 100 je fcapr>fd>e [udjt, 
Seil jnljt alggleiE) er in bie %fa$t — 
Ser .^infelätorjemtöter. 

Un' lxi\t ber Ajnb&icf> in bei' §ef), 
3Rei' ©ocfel merft fei' Kniff un' Jtnuppe, 
3tuft gleifj bie §infel' in fei' «ßcifj 
Un' Ijetft en' boober firfj oerfd&tuppe: 
'3 Detgeljt im ©tätige bann efjr gotdit, 
31m <&'fd)[u)>f) (auert, ßafit un' fjortfjt — 
®er £mfefeporjem«-fer. 

Srum bur^er af), fo 'ö äBerrer gut, 
©ei' öinfetfjerfe in'§ greie fetjre ; 
SBie 'S in ber ©djul ber Diester feut, 
Sil! '§ reajte WucEeö er fte tefjte. 
Un' fiuut er idos jum Schreie fo, 
S)o ruft er gletJ): ,,'ä is ebbes bo!" 
Ser -5iufe[g5orjcmeciter. 

§ot er af) 's Sanb net mit ber SÖtinj 
3" fei' Serbieuste, fei' Straroafce, 
®o feenft er fjalt: „Un' boaj id/bin'ö!" 
Un' Ijelfr be' -fiinfel er nfj fralje, 



-> 94 «~ 

'8 6enemmt ifjm nir an feinet (Sljr, 
litt' wann er Crocrgotfet roär — 
Der öinfeläbotjemeätcr. 

Sr madjt fei' Ürnljer, Äitis im' finas 
Sie' $tnfel' alt', rote bie äij f)e"fie; 
Dorf) enS i«S itjm an 'Ö §erj geroadjä 
lln' er iif) iljm, bem rotic!)^ 2Befe: 
'§ ijut datier net nofl) ffliotter mel/, 
Drum nemmt fidj feiner a' fo fdje' — 
Der .ömfcls&orjem^ter. 

Dodj gefjt e' Siodjber iinn tn'S ©ot, 

Ii' bnfeiger, bo tnerb er rourig; 

Der af) net faul: fie tjade gleif) 

Sie Stamm' un' .Stepp" enann' ftdj Murig. 

Un' fallt et nl), fei' Dob ie fdje': 

Ditnn 'S oppert ftd; for fei' ©eine — 

Der .viinte[36orjemeater! 

Un' fromttt bie Sffial, fo mm id) gonj: 
Soll uns c' Sorjemessier bauge, 
-De' ©oefet mit fei'tn ©tcjjelfdjiuaiij, 
Den foKtcüiter als ©ptdjel braudje: 
Dann fricfjt fe" Stimm, fen enjigi, 
Der roo net bentf un' bur atSroie — 
Der ^titletSbotjemSSter! 



□igitized by Google 



3um ffotrnfeät in Smütxt. 

1891». 

(ßs Hingt (o [dje' ber ©prudj tn'8 Cr: 
„jyrifdj, freEjlidj, frumm un' frei!" 
Un' 'S fernste gest im ganje 3or 
ja 'S geSt ber Surnerei: 
2geil altes bo fid) gieirfj is 
ifi-as arem un' ums reiaj iö, 
91'nS alt un' jung un' grofe un' fte" — 
Un' borum iö ä£) 'S J^cot fo fdje'. 

Un' fumme Ijerberoeiis tote ©äst', 
So bafi 's Gebrang fid) ftop^t, 
£ann flaiert (jett bie griib am $eöt 
Un' 'S (jodelt 'S .§erj un' fio^pt : 
£o fictjt m'r roas ßefdjafft is", 
£afj net bie firaft erföfofft i§; 
ga 'S roadjft 'S ©erouroet un' 'S ©eroul 
ßi turnt b'r je£ net jeri Scfjut? 

Un' 'S tW ©Cjäroel vicft eröei, 
SaS trottig Slinuerdjor, 
Un' ftettt fid) gleit) in ©lieb un' jReit) 
Un' madjt (ei* SadjeS cor: 



— 96 

2ßie jereS je(3 fo fro^ is, 
SBeiI'8 äE) bebei im' ba is! 
9te", baS ©eimiffet! 'S 6tn älj idji-' 
2>ie ©parjementer mit bc' 53c'! 

Statin 'S Suweoolf. £ie bin nodj jung: 

Tie (ieljit, e' fangi ffiett, 

@$r im <oie "fem ©prang — 

Söer 'fl Stät, gewinnt bie aBett. 

SQSie föe'gefdjttmng '& ©eljupö iö 

Un' fttje'oerfdjlung '8 ©efdjfaps is! 

get' flipp tin' flupp im ©lieb e§ geljt — 

Un' alles roie am SDrot jtdj brefjt. 

tüÜos älter is, bie Ijanu cljr ©pafi 

2tm Satte, Sei im' JHed; 

#«m ftfwn im Mopp onm ÄinStl« roaS — 

3Bo maäje bie notfj S3ea"? 

2ßaö Siorjeibotf, maä Sprung iö, 

3(m ©el e' 9Jie9terfcf)iuiinft. iS: 

Sas ßarrt npt a' baS Sutfltbum — 

Un' Bermel geljt bet Setter 'tum! 

e* m a& fteat ft<$ uf bc- äo PP - 

'3 oermumt're fid> bie gfijj'; 

3)o Gimnnimann, bort ©Itrrerbopp — 

$a§ madjt cn' aH' W 3Jli(T8, 



Digitizod &/ Google 



Un' 06 >ä 8efid)t noo") 6Iott iä, 
Sie fifjle fcijun ronä fiott iä: 
Sie pelj'it beijeit im Spidjel nolj, 
Do 6«K nod) „ et bet Sdjmtujet bot- 
'S Bin ^lönte nod), mng fo fie [jonn, 
SJi't bollert taan e' »eil, 
«iä ertä fei' 3e 9 (in 9 iowe f„„„, 
Stenn edjnoiljet, btmn - „Sut .geil!" 
»an« [djnocfs bei' äBudji gerondjä 7 iä, 
Sei' ffiong l'dje' fttnntm im' frtnctä ia': 
Sonn Sumer, bitnn nemm bin) in 8Td)t, 
Saft net ö$ -8 Jetj fei' Jupfet madjt!' 

Sod> Ks nl, Jurnet, 'ä £etj w 6„t, 

Snä rjit fidj oor f 0 ©tted)'; 

Sät alle mV 31) 'ä «etg »ernnttt - 

@' 9Bade roctb net med). 

S«6 fojotf ber SaOebat is, 

Set Eienst fei' Stolj un' Stnt is; 

S3afj botd) un' botdj ber ^itTener — 

S«ä nimmt bodi il, D um lutne rjet? 

©ot auäjebient bet Snltebat, 
©id) bummefest beroiff; 
Un' fefjrt et Ijem un' [jeierat, 
Sonn fiot et 'ä otofj ©erifj : 

ertloüBein, Befttdjte. 



* 118 « - 

9i'r raefj, baß ber c' 8or(tf) Ü3, 

SBo fd)i>ffig, fünf un' forfd) t§; 

3)ajj Ijaiälidj ber gu allem baua.t — 

■)fet fl(eil) fiel) £änn' un' 'ä .^Scr^ oerftaudjt. 

's ©eturn is mel/ als Heitoertretb, 

(jod; gefaxt mit 31edjt: 
'S uerjingt be' SDtenfcfj an Seel un' Seib 
Un' fdjafft e' föe' ©efdjledjt. 
Satm fortgeplangt bie SRofl iS, 
9Ws fdjjener bann als baö iS: 
A3' ^ßej un' 5ßIo§ — aCx turnt'S croeag 
2Itn Sei, am Sarre, roie nm Sftecf. 

Smm roetb tjcloff, gcljupft, gefpnma, 

(Settettert un' fjantiert, 

Un' um be' ^keiS fidj 'rumgerunfl, 

Sann tntpperoeis marfdjiett. 

3Ber ridjtig bei ber SBetjr iä 

Un' bidjitg bann im ^peet iä, 

£er metft fid) als bc' rcdjte SBinnn 

3« Irui} un' Sdjulj bem SBattertann . . . 

So labt eidj ei' als roertc ®äet' 
5Die Sarfmroffajlabt; 
'8 Dcrfdjnit firij bann baö frfjenc $eet, 
Wk nie mer e'nö gefjatt. 



□igitized by Google 



99 *- 

£>o fiefjmer rang bo los iö, 

3Bie imfer grfib fo groß ig: 

Gfjr in ber Sßolj, eljv brmtSerum — 

So Euntmen aü: ,,©«t §eil! SiHfumm!" 



/tiJjlingflfräJt. 

Mftegger ig ber rau^e Sinnet, 

groöt im' Dientet nimt bo: 

3S boäj jefc bec freinbltdj griljling 

©tibeliclj mol ei'g^of); 

SSiebi fei' fitSb fa)e' IjeKgefuricfelt, 

's ncimlidj fcfjeint es jcred ^or; 

£oc!) fo bect fei' Hieb et rccdjfelt, 

fiumntt es immer nei ?m cor. 

31ß' bie Sne^pdjcr im' bie i^ottc 
Sin im ©oft bittVgeftfirooll, 
Un' bie Stengel wie bie ^rnngge 
§änfen all' gefiedelt uolf. 
's SJliitdje, iuo nott) et'gegutfdjelt, 
Strecft fei' epitjctjc fdjerfj erauS: 
Srennt itjm bo bie Siimi in'S Settdje — 
§ortig fdjluppt e3 gang erauS, 



DigiliZGd t>y Google 



100 — 

'S 2Biffegra3, im $eti> bie ©olme 
2öad)fe jcfe, m'c fteljt'eS jo; 
Un' bie golbig' Sunnefdjimmer 
Safe brhuerlji' fid) nol): 
'S grint un' fclilji in allen (Sde 
SIö un' gel un' tot im' roeift; 
SJielfcljattiert nod) bin bie %axme — 
'S «ans ©etänn e' ^arebeis. 



2Sas e' 2Bcf;eS lölidjroaretn, 

'S laicht bie 8ufi jo Sal) un' Sifidjt; 

2Bas e' SmfteS, 'S Ejot met' Siebling 

Sei' Gleiucrjlab ufgemadjt! 

2Bo m't Iji'gudt, reljt ftd) alles 

Uf ber .§e(), im 3Mb un' ©ol, 

'8 fingt un' fpringt un' ftieljt un' flattert, 

'8 muroelt allcä imerat. 



3}n ber Stobt is juiJi net iroel, 
£arm bie Seit' uiel (Selb im' 0ut; 
großer bodj als bei bem 91eid)bum 

eS uns baljauS je 9Jtut. 
©i'gerüfjmt bin net bie Silber, 
'S fiann bie £aifer net bie ^radjt: 
2SaS mec Ejimu, ba§ (jot gie61)crrgott 
UnS ^iic grab umfunSt gemalt. 



-> 101 : : :*' 

®ut im' ©elb an' all boJ ©adjes — 
§eit i§ 'S mei' im' niorje bei'; 
£od) bic grab um licioc gritjtinfl 
SBorgelt fidj in'8 §erj enet'. 
Un' fo benf idj fo je leiue, 
SDafj bie grab i dfj net perlern; 
£efjt es bodj fdjun in ber fÖixoeU 
„greljitd} fei, bodj fei'3 im §errn!" 



3m -friljjor. 

® jenttn, o jmtm, mag bin inj fo frolj! 
£er SSinner ig roegger, bas gtiljjor t8 bo! 
5Die Suft roie fo roarem, ber §immet roie W — 
SBaö Bin idj fo frofj! 

Smegfl« be' aBnmmeg, bie ©irimu' im' bie ©djufj'l 
3eg Ifif idj Barpfüg, Ijeminsttr'mtid; beju! 
Sie sPectjel Fjann äjj jo W Strimp' im' fe' Sdjiil)', 
Sin [ustig beju. 

2)aS ätädjeldje, FnappB aus ber 2Bicfe! gcftictj, 
2>aä Iftft b'r fo fjortig, m'r fonn es net frier,', 
üb fjecfe noljgutfc, 06 Säm" in ber SBIifj — 
3<i honn^er'S gefiel}? 



□igitized by Google 



A : ::: '\\{ '•■ '.: • ■ -\ *A 102 <- 

2ßiU roegger net lofe, 100 'S SSiiiKcfje fo fcEjc 1 , 
SßiH becf mit be' Suroe in'ö ©tine nei'gefj'l 
3n iaj im' t>ic imn'rc, met Sngig alle' — 

Sns metb emot ftfje'! 

D jemm, 0 jerum, roaä lustige ©afj': 
S)a3 roerb b'r e' Seme, roec fann efi nor faf)'? 
SOäitt finge, mili fpringe, will Sdjnellerclier fc£)Ia£)' — 
D jerum=trara(j ! 



Ülovjclllöt. 

die Sumi iS uf, bei* Safj is Do, 
3>er Stemel fteiljt, bte Sufi iö 616, 
Sas CÜros but glitj're, but funflc : 
(Srät orae fjell, bann 'Ejunne [jell 
Un' allgemnd) au§ ©at im' 5>e[[ 
SJerlert fidj Baö *2)uö6er, biis 3>unf'Ic. 

Sei; SBodjel fltcljt fei' SJlelt eraiis, 
@s 6Ioft bei* ijjcrt fei' Aperb enauö, 
'ö bin* alles firf) relje, firf> brefce: 
'§ fangt 'ö ©ledeldfje je bäm&'Ic n', 
Tort ufern SCotn ber ©oefetlja' — 
ÜDt'r mSnt baß, bev mtjjt beju frofjc! 



fiodjclslterd). 



's inut mid§ a' wie fjelig nltes 
'IjauS im gelb, im Sffiolb am Söerc\: 
§alle Ijeit bie §errgott§tiec(je[ 
9If) oerteidjt etjr ©unttialjßferdj? 

'5 roegele bie Sluinegloefe 
§in un' fjer — ii bn§ *8 ©elait? 
Un' bie ißeajel bim fid& gamme — 
5Do je fei' ju redjter 3«t? 

3n ber SBIttfit bie ©ihn' im' £ctfe 
58in roie funnbarjs a'gebä: 
Sun fidj noficnann' oernege — 
©e&t oerleicfjt bie £ere& je^ a'? 

SfRocjemmn, ber fpiett, bie Crjel — 
SoU'S im Söalb ba3 Saufe fei'? 
Un' mit filroerige ©timmdjer 
%aüt ber 3>oc^cfcfjor bann ei'. 

Un' bie ©tum tö crcia. Simpel, 
Sidjterajer tm ©mg ber ©au: 
Un' fo fingt un' Hingt im' glifcevt 
2tüee jamme, SBab im' 2tu. 



104 



litt' bie atmlel mafy be' ^Jarrc 
Un' bte ^rufdjel tä Sitar; 
1>ort her 5üud)ebam bie Monzel 
Un' ber .6erfe&uticfi '9 2lttar. 

Un' ber '}*am fjalt fei' 'lireriii, 
'e fdjattt fei' Stimm fo l)eß erauä; 
'S ,©ro&er Glutt, bann laut ©ejutitidier 
Un' bie ©unnbnl)öfertf) io atiä. 

lülies samme bnmn' un' briroer 
Surrt su Sa[ un' furrt gu Sera,: 
2Öefi eä ner, tnaä foll id) benfe 
Sun ber fa)ene Siodjelöterdj ? 

SBill ber ^rtvig bann gdjovjc, 
§ot'ä e' Sodjet at) gelehrt: 
Mite Oroenb, nÜe SQlorje — 
Süet id) no(), rotiö idj cieljert. 



3um (örinmiulu. 

C5ef) mit mer in be' ©riiientitlb, 
Ö)el) mit mer iji' jum fttffc ©rimn: 
3§ bei' ßiemit afj fmnf un' falt — 
'S werb roatem bort, e$ tuecb gefunn. 



~> 105 <- 

6' guri Suft, e' ftifcfje Sumf, 
Sag i§ bte en^ig Slrjenet; 
lln' .Qrairerbuft — 'ä is glatt genunE 
Sei' Stautet iä mie 6all uerbet- 

Un' 'S roedje Oiraä, eg roerb bei' 93ett, 
Sie ßtmmelbed, hie becft bid) ju; 
So ruljt eg fid? roie nerjenSitet — 
Sie Sßedjel finge bicfj in 3tufj. 

Un' lacfjt bicfj a' ber 3Jiorjef[Jjei', 
Uit' roecft btdi uf bag SSodjellieb: 
Summt Petting in bei' Sfalje 'nei' — 
lln' .§eOing fitmmt in bei' Semit. 

Sie 3ett oetgefjt ntSniie im £räm. 
lln' fdjlof idj mol for immer et', 
So medjt iä) unnet'm SSitdjeßäm 
Sm ©nneroalb 6egra6 bann fei'. 

ÖSel) mit mei in be' ©rineroalb, 
G)e(j mit enei' junt fülle ®mnn: 
3S bei' GJemit nfj Eranf un' feit — 
'8 erfjoEt fid) bort, e§ roerb gefunn! 



Banttrbdm im' Uiclldir. 



Äm SBoffecfair ber £anne&äm 
©utft trau'rig brei', als Ijä'tt' er ©ram 
Det but jum i&elldje brumm'Ie: 
,Gi fal) mol a', bu Safer bu, 
SBarum bod) Ijoöt be' bo Ee" 91uf), 
Susi babberdje bitf) bumm'le? 
2)ort biunne bei ber Ötmnctoiß, 
2?ort ioo bei' Süeg fo einen is — 
"Sort b«ät-be biet) uerroeile? 1 

33un 'Ijunne gueft bas SÜeÜdje 'uuf, 
•t>ot babber iljm nodj ncfjgeruf: 
„Gi men&t, id) bat midi buie? 
S9ei bä jo muß idj eile: 
Sin nodj e' lei^teS, junges 33Int, 
Un' alte 5iarre fteljt'S net gut - 
3n Spitfjel nodj *e fltttfe!" 



©er ßerfcsi iö bo, ber ©ummer mib, 
'§ i@ ninii ufgetjatte: 
¥t (jert im 2Mb fe" SSo^ellteb, 
£oc!) 's 2ä6 r bo§ fjert m't fntfc. 

Siau'&rmjelidj bic Suc^eMm', 
tsä franle nau' bie gfanoe; 
SSum £elb i§ all bie g-rudjt beljem, 
9iet 6rn«d)c*mer *e barme. 

2ßie blottgefcjjor nau' ät) bofter)t 
3Rei' Sfypeltäm im (Barte: 
S)er Ijot a,eba' fei' ©djuHioJet, 
's tS metj' net ju erroarte. 

(Skr atteä rufit. 9lor routt ber SUMmi 
Un' [o(jt fiaj bra' net fitere: 
&er is wie 6e[e 33uroe Bin — 
@r merft nocfi bic pur Siere. 



©rnmbrrliei). 



üor allem mas" im Sorem fteljt, 

Sie 'Girumber muß m'r efjre; 

Sffiamt braue ber Jßei'roadjS fdjierocs aeljt, 

§ann mer bod) fjemsefeljre : 

5)o rumpett'ö im' bo rappelt'S bod) 

3him Sotterfnrcb, in'S iieftertod) — 

©er ©rumbetftocE tö bester! 

3a fallt ber SBet'roadjS raufidj aus, 

Sie Glrumber but gerore; 

Wer mndje ©d)mlj' im' StauiueS braus, 

Sun quelle, bim a!) brore: 

Un' for bie ©djUdE rote for bie 3topp 

3ö 's beöte nocf) ber ©tumberfhopp — 

Set ©rumberftoo? is Wester! 

Sie ßSwmber iä roie SSumberment 

lic i'eckr auc^eftoppe ; 

©er SBuppbidj <il) roerb braus ßebrennt, 

Ser gef^em p.iei() je &oppe: 

Un' werb W Suroatf net gebaut, 

So rädje^ner Ijalt fönmt&erfraut — 

Ser ©rumberftotr is Wester! 



3« 2)ie'öter ts bei: @rum6&r|tüii 

5Dltt ffilttfer, Jtraut im' Quecfe; 

5Me ©rumber mit un' ufjne 3iotf 

Softt 'S Sfflttetlaim net ftecfe: 

Un' futntnt bei geinb, bann Scfjlacf uf Sdilnd, 

So tappetfö auä'em ®nim&erfacE — 

fter ©mm&erftotf is testet! 



ÜJcstrid) nn' UJct'polj. 

Mcfiu^di iiüv i'ovi-i'rriil'jcr TiSrtsfliiiH'. 

$lit roor, e[)r finn oun (jinne 'tauä? 
2)aö fidjt m'i gleidj. fdjun an ben Stege! 
's ifdj mit m'v fädjt: bem Sanne! '(jauo 
Äann '3 SSeätvidj fang nit '§ 2Bafjer re'dje! 
'3 ifdj xoox, un' rSfl Sn8 norfj fa nieit, 
©idjt'ä numme nit sie fjerrlidj ©edjcnb, 
5id)l'3 nit bie nra.n.(;Jdjeite Sait', 
©en Jobbern nit, um fo gefedjent. 

illtgtririjer. 
9tor fadjbe, -Blann! 3dj (jann mei' SUifje 
2öu( ufgeriff, ja feit iö mox; 
Äann an ber ©üljenb inidj eröaue — 
©ab"' § Seöterid) bodj net befor: 



-» 110 *- 

'3 [jann 'fjau3 bie Seit' fo ebbeS itn fid), 
@[)r ©tdel iihir's, fo faljt m'r ofe: 
£odj äfj bei unö, roer null bw fnnn fid) 
Öustiere grab wie in ber 9ßatj. 

Pal} er. 

3m gBeftrty! 3" ber budlidj 2Bett? 
Su gudjö un' §aö ©utnndjt fid) fndje? 
3)eS lidjt em a'. ©eä biffel gelb 
SDerb eidj »um 2Öinb nod) furtgetradje: 
9i*u SEBatb nit ifd), ifd) Sump im' Snnb, 
$ar 2Ietfcrle 511m iroot im Seljme; 
$änti bod) bie 9iufic — 'S iftfj Mannt — 
Sei etdj geedäbt, ftc ftnn befjeme! 

^Eettidjer. 
's iö laurer SotjfciS, bete ©ebäober! 
(Sri friefjt m'r bo net grab bie Sradj? 
(Sfyc felioer bin jo um fo fdjebber 
3118 eier Sorem plntt un' ffatfj: 
<Dter (jann ab, SBfffe, SBeb un' SSBci^er, 
£ann %ac\D gemmf im cirofj ©elänn; 
Un' jäl id) b,cr raa§ un3, rooä eier — 
5;dj feim mit unS jo net an'ä ßnn. 
flätjer. 

aöivmQö? 2)ann nf) rer^effe ntt, 
2i?ie efjr uerfmftett im' cerfrore 
3m Sinter ijotfen in ber §itt, 
@n ufti ^Pet^For-p um bie Cre, 



Dipzed by Google 



^> 111 



Schier ei'gefdjnait. Un' finnt m'r bott) 
Sie Spur emol for eidj je ftnne, 
So [i^enset um'S Dufdorfj 
3m Sßinterfdjlouf — fo fteljtffi bofjmne! 

«flestndjsr. 
Seil ia getof). Stet mel »orfteUe 
S)utf S Sesterid) bei ÜBinnerjeit ; 
Sffiet lägclt bag? '8 6in SDal un" Seile, 
3a 'S bin bie äßeg' als [ana,öer|cfjneit. 
9ia' un" boE)au§? 3^ bo e@ fcfjener? 
■Hier bin gefriere, banfe ©ott, 
Safe '§ SBeSterid) bann umfometnicr 
2tn £o!j un' Sorf un' ftole fjot. 

'«(et £)änn es jo. 3K'r Eaft fidj ©olj, 
Sen bredet 2:orf nit, aroev Jtoule; 
Sttjun '8 Siftct 'fjaus ifd) unfer Stolj — 
(Si Eumme nunvme, bun'S eid) Ejoute? 
3a lomter'ö [jcjt ber Sei' noct) ei', 
Sdjun Settetfaif, bie (jänn efjr Steppet: 
Morsum ber fpätjer liebt eS fei' — 
%dj im §oteü trinft ber fei' Steppet. 
Ufestridrer, 

.Seirjefj, n>a3 6tredj? . . ©od) '3 Omeleifje, 
Sus roerb am SJafj mol net getttt; 
Un' oroenbä geb,t m'r bei unö maje — 
Sie SBeiBSleit' fjann efjr Spinnrnb mit. 



-» 112 o- 

©er Övofibabbe muß bann serjäie — 
$cr SReatqua! jjolkem 's Äeldje bei 
%ox uf fei' qjeif. Un' fens brirf feljle — 
3Ji'r Ejoeft fid) ringsum in bie 9!eit) — 

Un' frfjmirdjt bebet . . . 3ktm Sei' f e" Siufj ! 
916' be§ ©efiänfel, beä ©eftidjet! 
ßordjt tif bec GJaji e' #tcmmes gu, 
Ses c\UU gerat jj: bo redjenfs ^irid^el! 
3udjt ebber ebbes, raus a,cfd)tdjt, 
Sc rottt'ä ber annei if>m nit gläroe: 
Sann jeb's rjot bo fein ege Sidjt — 
Un' [eibt fen anner Sidjt b'rneinc. 

Udeätririjer. 
3icväiilt: loie fliujfc Sumtes friede, 
Sie 9tappeljun, ber SBimefcart, 
®te gerole an ber 9Ja'§ but jiejje, 
33tä felroer er's an fiel) erflirr; 
SBetjält bann öl) [o U'fleroiffee, 

©ästet geljn, »um wüte §eer . . . 
S'noeil is Sidjtmefj — un' bo is es, 
38 balt af) 'S grt&jor »or ber S)et. 

3a '§ griFvjor un' bie Waifurjeit! 
Vvnmiljeiueis gdjji'3 uf bie Sdjleffer; 
■Öot's Sedficrle ,ben rau' gut Seit, 
ßJefttBt bie SluSfidjt bort ifjm &effer. 



Digiiizcd bjr Google 



Un' Ijourf) p,el)t's Ijer! Wx £nwö6ert fei': 
'5 fjot falte Sirote, SÜ'oret un' ©djtmfe; 
.©ein tun', bem fdjenft in'r Einfielt ei' — 
Un' uf bic ^uefidjt roevö geturnte . . . 

WesH-ldjer. 
5 J)(er lonrte, Gi3 eö ousgetriefett, 
Siiim ©djnee 6in nlä nodj SJJIaife bo; 
Sonatt bie SBiffe gelgefpricrclt, 
3iel)t '5 rfrüjjor ei' bann 'naniternotj : 
Statin tvaiuelt t^Ieifj a\) 's Üib eraufei*, 
Sic ÖÖm' un' ftedt fdjrcelle (djnell; 
So Ijcjt es [unnfcoljS: „Sei; enaufer!" 
Un' 2Ut mit ^ung jief)t in'ö PieitmU. 
füllet. 

2ium Sobbem aus fdjun imö e' 'i>tad|t: 
'S gefjt 'ä Sfötnflettsgri' 6iä uf bie §eje; 
,fioud) briroerlji' ber .giimmel ladjt — 
Un' 's lölirf) giftet, iöu but roeje! 
3eb's 2)erfel mie gemolt bo lidjt, 
's fjot §aifel' brei, nein — Sdjtejjel firnt;) 
(£0 ftoljj un' reidj aefj ei'geridit 
yilaioie for ©roufe, ferste, bringe. 

Wltstridj«. 
gann imfer tfritb bra' 'tum,icfd)iupue 
SDlit unfer' JÜnn' im 3>ungeiDn(ö: 
Die fajneire 5ßeife fid) un' £uippe, 
3a blofc 'nei', bafj 'S not fo fdjnllt; 
gftanticiii, atmtt. s 



-» 114 



Saä junfl iä, gefjt in bri?re SReilje, 
£attn (&(IjeIä6 fidj um be' gut 
Un' jofe Sierer, alt' un' neie — 
'S bin 3Sab' un' SSuroe, 100 fiaj gut. 

Un' 's 3)otf boIjauS? 3^ >oiftt nit eits, 
3B« nit fei' glasier Ijätt mit Minne: 
Docfi 's SßlflStet fwffen etdj bic ©mt&', 
35ie ÖänS', rou fo gefdjeib beginne? . - 
SoljiwS ifdj gen: in jebbcr 38eis. 
Serjtonne? »<$ »««^ ©pöfeel, 
SeB Sännet ifcf; e' ^arcbeis, 
Un' n>er'3 nit (jtöÖt, bcr ifa) — en (rffel! 

W)t9trtd)£t. 
g 1 $axeba3! Un' eljt bie (gngel? 
©o jtdjmfe auä uf'8 gor jenn ! 
®f|t fietjn an un§ Jcrjun Syä' nun SDtäiigel, 
2>ie 33alEc riet, u>o eljr im 21tj? 
SDodj fummt c' SOtiäjov, btn-er arein, 
■S» blott atsmie bie tterjemais', 
So itoel bra\ bafj Sott erbarem — 
ifjr Ejann bie gelt im SßarebetS. 
gältet. 

SDe§ ifcfj un' ifcfj un' ifdfj nit raotl 
Ter Sidjefäfljer! 2)ut c§ fefjle, 
S9ringt*S boppelt ei' beö anner 3or. 
3ßas tneffeit eljt? . . Wr but vernäh: 



Dipzed by Google 



-» 115 

35er Sdjepfer fjöit 'S loestridjev $«r 
SeritfgeiteHt no$ in be 1 Statte, 
.gärt, al§ baS pä'^er fertig roar ~ 
$or eid) ttn Derbem mef)' geljatte ? 

tüestrtdjFr. 
$or eier Stuft äf) gu beleme, 
3)o braudjt'S c' SBfoS&all rieftg grofi 
Un' fo bie Sung. SaS is es eroe — 
Slruin 6in=et fo ufgeBIoB! 
©enunf beoun! . . . Sufö net ergreife. 
So enS im 2Ba[b for ftdj alte', 
S&o 9tmoe(e un' ^uffinf peife? 
32ie fann eng bo boaj in ftdj gel)'! 

3« 2Mb ifef, güatb' un' 3Mm' fhm 8<fm', 
SESu gRenfdje fmn, erst bo ifdj Seme; 
ffier nit enattSgeljt, Eummt nit Ijem, 
£er bleibt jerief un' 6!eibt b'meme, 
-öot numme nir als .fiubbetei: 
Storni fdjnfft m'r, roefirt fid), but äfj fpare ; 
2Berb bann e' ^(ütfel 2Bina.ert frei 
^or imferenS - m'r lojjt'S nit fnre . . . 

3o mann eEjr's Frietjn, bann but'S cicr) '(jere 
SeH is bie grob, ... En nnner SHtb: 
£ie grurt)i, bie roo mer Item bim feljre — 
2Bie fdje', ionnn fid) ber Speidjer fillt! 



-> llö ■ 

öoDeuuu luerb nir gelxibbelt, 
Sunt firnmberfjcrbst, roo'S fdjencr nodj? 
3üie bann es rumpelt, rollt im' rnppelt 
9Sum Sußerfard} in'ä Äetferlodj? 
Völler. 

£es Sroufigebau' un' beS ©elou&3! 
ffiodj etet Qtthkl, bes ifd) fe" 8">cifcl ( 
23er bnfit gum 9Jfost, sunt (096er Dubä 
31lsmic ginn Oirouf en armer 35nifel: 
£ie ^als ifd) .§err, .£crr burdj bie SJanf! 
3Bu fjot'6 bie Sßerfdjing', SMimVte, Siebte? 
3Bu '6 2reppel fou, bett aBunnertranf — 
3lm gange SKtjei' Dum allerbeste? 

ttleatrlrtjcr. 
Wag mer als plaitje, but Sod) floppe, 
Sa 'S floppt ger}ttig Sodj un' Seil; 
2"odj eier 2Bet\ ber fteiljt je Äoppe, 
fDtacIjt fjol im Seib, im .Hopp e' §e&" ! 
(SeBBt'S bicti SRiffidj 511 ©rum&ere, 
<i' arojü Seil) merb «usgefdjott, 
©equelfte btn'S — m'r mufj fid) niedre — 
SJt'r fpirt im 8ei6 bod), roa§ m'r l]ot . . . 
piüier. 

C Reffes mei'! . . 3m Wingert braus, 
ßcrot ber gerbst, ifd) beö c' goufeö! 
Sßum Wegtridj ftnn als lOiäVlc 'f|ouä — 
Ser Soulelfnedji madjt bo fei' ©cfjnoufeg; 



□igitized by Google 



Uf bie jo Ijot ber'ö a'geledjt 
Un' roeifl bie SBritfd), ifd) beS e' SndjcB, 
Steift fidj e' @<$ma$, bod; '<s iftf> en' redjt — 
Sieitn §Smejufl madjt ber be' Sadjeö. 

töfatrldjer. 
D ©rumberfdjinaits ! Un' ob [e utefjlii^ 
l'roioiert bie ^yauot: im' fyriugt bic .'Öaut, 

roerb'S cm odj! im Sab fo feiig — 
3R'i faut im' bricft 111t' fdjlitft im' faiit. 
^eim 9tbfd)iebimbe bann fiimml ber Suppbidi, 
3l£j ^iercroei' — m'r (jot bic 3BoI; 
Un' ftefjt m't uf, bann unter fjupp-bid), 
3« l)iipp=bid) pcljt's uf'b <$rumf>crba[ ! 
Piüice. 

's Ijodt Ijoud) im 3"0 "f f^ner Sott 
£er 33ad)e8 bann, »erfränjt mit Kerne; 
Te' ^iumpe fiebbt er alt'gebott, 
bleibt iroer Siacjjt — un' loftt un8 (eine. 
Un' Sdjufj um Sdjuß fnallt irueral, 
üDt'r ißt un' iriitEt, »erftngt bie Sorge; 
Un' bo ifdj SDlufrf, bort ifd) SÖal 
3(m gang ®e6etg £ji' bis 511m 9)iorge . . . 
tBeetrtdjer. 

Wt gunnt's eidj jo. £od) ftänb eö troel, 
■Öntt '8 üfflesteridj eidj '3 £)o[j net' gebb 
s\or gaff un' &iaet, Solei, Jlitoel, 
gor all '3 Wefdjerr - eä gang cid) fdjebb ; 



IIB < 

3" 'S CSifc flebbt'ä jum flene ©efel, 
Sur Sielt« bis jum Singertobrot: 
3öer baä net gISbt, is bei ~ en ©fei? 
Der 2Bei'&ait ijdtt bte ßrummenotl . . . 

SRI — jo, '8 ifdi raor, 'S tjot 9tedjt ber 9Jtaim! 
'S Itdrjt un3 im 'ülut fidj 'rum.ie6etjse; 
3$ fron,, 06 'S ?JiauI cne [falte fnnn, 
Uh' leppat's not am S e bbenuetfse? 
3Rer fjatm bc' 2öein im' eljr 'q öefdjerr, 
's ifd) luor, 'S but SnS bcs itnner brnucfoe: 
's ifdj jebeS Änedjt bo, jebes §err — 
(%ab bomm bun=mer sammebaiiRC ! 

SÖEBtridjet. 
©0 tofie:tner '9 ©encr un' '5 llje, 
©»cf SannomaiiH, fo roar'S redjt gerebi! 
3a fei'-mer Örirer, bim imö buje, 
's" Ijot jercs Medjt, nau' bi'-iner roett! 
flonn päljifdj fdjun, {jann ättfjting 'tjf&h, 
Trum biit olö IJöläcr idj ädj (itdje: 
„Sa iüuö idj IjäBb un' !)äb& un' IjäSb — 
,fiot 's ©estrid) m'el mitfceigettaclje P 

Paljer. 

.ftalt «umme 's 2Jtaul, fured) numme nit — 
'S ifd) abgemalt, mer firm jo fitt! 



Digitizod bjr Google 



ÖPeatrit^er. 
©o fteljl'S bei uns, fo in bcr SPtttjj, 
^odft tili td) trutfe motr im (jjalä. 

^ierr 3Bert, e' glafct) »um beste gaft! 
S' Biffet fir, e' redjti feini! 

ÖJeatrtdjer. 
Söin iü) nodj bo, na' 's madjt met 3paft; 
3ö bie aepeijt, bann geljt's an nteini! 

Päljer. 

's i\d) fei' bes Sreppel — Äraft im 1 Srfjmnl,? r 
91a' trüber, rroft! £>e§ Eling.t aefamme! 

Ä lieb et. 

3« Süalb un' 9Bet' nefjert jo samiue: 

„3)rum fioud) bnö Scstridj! — Jöorf) bic ital^" 



Bit Sd)li|]rUiliiin. 

(&' märe rufjt im ©ras im ffiol, 

'§ iö grofj fei' Sram un' a,rofj fei' Dual, 

Ckftotb ie datier, iö 'Dfotkr. 



-> 120 <- 



Un' alt iei' 2rost uf bcrc 2BeIt, 
Ten Ijot's uod) uf fei' SdjaJj gefieUt, 
Tod; leibt'S net Satter, net "Diotter. 

'So nudtt eö ei' cor 'Jtiirigfet. 

Saß jutft '8 ©cfidjt foroie au3 ^rräb, 

(Ts fdjeint geioectjfett fei' äi'efe. 

Uf e'mol fpringi eS in bie §ejj 
SDe' SSerg enufer, geljt'S ätj giifj, 
SEBafl mitt bort btoioc ba§ SRfire? 

„'s trefft flUeS ei', 's iö ganj efo, 
9Hei' 2ra'meö fjoi mid) net 6cIor), 
To iö jo gan$ fo bei ©arte!" 

Un' 'S ÜOiare fudjt net long erum, 
To fiept'S un' bredjt bie 3d)liifetblum, 
Tod; gretft'3 e' golbio,e Sdjtiffel. 

3um Terdje mit am alte Sdjtofi, 
Stoppt bremtot o' — 's 1 iö ei'getoff — 
Un' '3 3Kare fter)t rote oerftaroert: 

Tann ringöerum nor Wölb im' ©otb, 
©feit) fummt e' Tel ä() (jerfleroHt 
Un' letjt fidj grab uor fei' gifte. 

Tod) 's SRäre traut fidf net eruor, 
To ruft e' Stimmte: ,9lemm ber nor, 
^a nemm for biet) im' bei' freier!' 



Gö roejs net too eä roäfc fotf, 

So fcOiirrt's emol fei' ©djjarj ftdj ooU 

Un' benft: ,,%A) tjmm jo be' Sdjliffet! 

3etj bin icf> reidj im' bin «£j frei! 

Un' mann idj mift, is .öodj$ig itleil) — 

3>od) &af>t mer ä() nod) mei' freier?" . . . 

Bo fiimmt'is emuS im' flunS im 9lu 
Aait Ijinnifl il)m bitö Sa-dje ju — 
(*ö Ijiuia un' brei' iö ber SdjÜffel. 

Sei' Sdjors is leer. fudjt ernm, 
(ttitnt nerjeits inet)' bie Sdjliffeiblmn — 
Setlor uf immer ber Sd)Iiffel! . . . 

Un' 's SJiäre rutjt im öraö im Tat, 
SBerraut fiäj fdjier auS ©mm un' Dual, 
©eftotb is SBatter, iö SKotrer. 

Un' «II (ei' Sroöt uf bere SBelt, 
Ter uemmt e' Staut mit ©ut un' ©elb, 
leibt'S fei' Butler, fei' SRetter. 

Jjm Sdjtofj uf Seüfte" roär'8 gefdjieljt. 
Seit fettem bort W Stimme 6Iir)t 
2Us Sdjali uffajliejicnber Sdjtiffet. 



ßcrgmiinitdjn-. 
I. 

Äm 3Jli()len>eiIjet aus em ;Hoijr 
25o quäft'3 fo angöterlicb, eroor, 
Das taut fo fei' un' laut fo binn 
3113 «reint e' IteMIS' SBicfelfinn. 



„2BäIj=röäE) ! ÜI)r tieiue ^eit' erbet!" 
Der 3JMer fjät 'S öeroinfel gleit) : 
Gr babber tjin im' ^tel>t — o Rrnus 
So ebbeS wie 'ne Kiunaje 'ratio. 

(§' 9I5efc miiuieiriunäiivfle': 
§ot mn ber WanS bte ^latfc&ebc', 
(*' bicfer ,\ino!(e [crjeint ber Äopp — 
Scn bauert nct ber atem £ropu? 

Der 3Kißer, ufjne Inno, je frotj', 

©er nemmt un' tratjt ben @Iennä!lo 

Sn'S £>auS euei' un' ridjt iit'S 8ett 

Un' 'S SnenocS'efje, es iS «erett. 



123 <- 

£er SDlifler weilt am iJett un' wadjt 
Un' roäctsem uf 6ei S)a(j un' 9lad)t. 
Un' als '« Ele" SRänndje in ber jflciti, 
©o Ijott eä mol ben SJiitfer bei. 

Un' feljvt-eit l)i' jum Sßeiljer ridjt, 
ajerjö'[jlt=cm bann bie s JOiorbsgefd)id)t: 
„Qdj ijann bo bore mtdj gewollt — 
33ort feiler )?nifdj iö mev nci Iplb ! 

SBJoIlt putt'Ie mid) un' platfdje blos, 
£iot ber in'ö Gaffer mid) geffoj;! 
3)u Mlotjer, frict) bic Sdjroerenot — 
$dj nemm e' 3te" un' fdjmeift bidj bot!" 

3Rei' ^rofrfj (jpt awet 33ed) getod) 
Un' bubber fidj in's 9to&r »crfrodf, 
Un' itmtfdj! iö roegger bo ber .S'uerfl — 
{£' s ]K(ttind)e iiuscm ßumberberg . . . 

Sodj nniö gefdjieljtV Seit feller jjeit 
3Äei' OTillcr uf ber s BiiE)l gebebt; 
$ot jefcun' (ourer=Ierig ©lief — 
^ieljt ficfj nie reidjer SWaiui geritt. 



II. 



Q£' reidjer SDtatw friert bann toic Sfltiljl: 
Tor moltert «roer mefycuiel; 
Titt^utj fo cjto6b im' fo yroforfd) — 
Un* oorao mit bc' Biiderborfd)'. 

3a mit bc' allerautste Seit' 
§ot immer ber nor Sunt un' Streit; 
Un' »or ©eridjt, fo bed er uor, 
£ot ntt (ei' @oimcl er cerlor. 

Ter Willer rjot in Tob gefaßt 
Tie ^roerjcldier, alögtcif; scfdjrtfjt 
Taä tW ©ejäroel »un ber 3Rtyl, 
Hevberfct en' iinernl eljr Spiel. 

So Ijurttvfe mol iim a'aefprod) 
is' Sie' je roitljere mir 'ä Soaj 
31m Wum&er&erg. Tod) unter nc' — 
Ter tolit un' fhicfjt un' 61irft bte 3«*: 

„Gfjr ©änSpfe'! ©änsfifi 1 ! (Server foS!" 
Un' ge66t bem ©ten e' ftarfe Stöfs; 
Ter fort bc' Sera, enab mietueit — 
„']!«' roatt, id) mndj cid) nodj-gefdjeib!" . . . 



-> 125 — 

Un' bobruf [jnnn un' bobefor 
5Dte 3">erjeldjet ifjm Sttfldj gefdjnuu 
Uf tmmereraig. Soct) er Encfjt — 
Ddj Witter, nemirt bei' BliEjl in 2td)t! 

06 'ä Mab flcfj bteljt un' ob's in Stulj, 
etill[)emeltdj getjt'S ab un' ju 
£eit feiler Qcxt; un' jeri SBodj 
5Bnr ebbes an ber Wild gebrorfj: 

Saß feljlt's im SfBerl, ball fegt'S am 2üeljr, 
Salt i§ »un ^rucfpt bcr Speicher leer: 
<£er SKiffet bebt un' fludjt un' fdjelt — 
£odj ine); er net, roer'S aufteilt. 

£er retaje Wann roat bull oerborfc, 
SJtutäaretn tä er bann «.eftorb: 
Stodj mittemadjtö nodj in ber Wiljl — 
$o treibt ber WoftergeSt fei' Spiel. 



III. 

Ser arem Sorenj roojjnt im 2Balt>, 
brennt fiole — un' fo Ijot er Ejatt 
3lor ferst Soli, e' Duett' jjum iErunf, 
'Sem Serena bod) t8 bitö gemmf. 



□igifeed t>y Google 



-> 126 « 



.f>ot oinenbö nml fei' $mb% nerjeljrt, 
Sebei be' SSediet jugefjert: 
So [teilt roie immer er iilj Ijeit 
Se' ,ßottesbeT Ijibfdj uf tote Seit. 

Öo ftfci er je(} vor feiner £itt: 
So fummt e' SRänndje fjergefdjritt 
Mie'frutjia,; rote er fen'8 a,cfief)\ 
Sem Dörens redj't'g itor an bie Mute'. 

IS' 'JJiolfefopp, e' S)nrt uum Socf, 
15' .ßnetoet fnotria, bient als Stocf, 
@' Sdiunppfact Ijot'ö, e' Stppelfapp: 
's mecijt ebbeS effe — le()t bann ab. 

Ser ^orenj geb6t-em '6 ^lueriij: 
gjlet' 3J!annd>e filjlt fidj glitfelttfj, 
Sann rotlTs jur 3tulj. ©8 geljt un' ladjt 
Sei' altert, ber fab>em fdje': .©u'na^t! 1 

Ser Sorenj fjot fidj fdm gcftrecft, 
So Hoppt'ä am Sare, ber nerf rfjretft ; 
SaS 9)iännd)e Ijebt e' Spo' nun Sie': 
,©efj mit mer, Sorenj, mit roofjt'!' 

'S getjt uf un' a6 bordj Sal un' SBerg 
3113 frais un' quer, bo Ijalt ber Sroerg 
Sidjt an ber ©ränj un' fafjt am Sie 1 ': 
.So grab enunner, grab alle! 



127 

©lii uf!' Un' 'S SRd'nndje mar be fort. 
Ter ßoretlj grabt un' finnt SIj bort 
(£' reid) ©efte", grabt roaä er fonn — 
Un' ig &§ ball — fte'reidjer «Rom. 

Ter filoSterabt bßd) 'S ©raroe roeljrt: 
„23as in ber CSrb, nor tnei' gefjert ! M 
Ter grubt un' grabt als frais im' quer — 
2)oa) roas er grabt, '3 iö Sab un' leer. 



Bic KofftrEjp. 

3m 2Be3teridj bo ljatt'3 e' 6d)bfc, 
Tort [jauft e' ©rof rote gottoettoff, 
Sei' §erj i§ Ijart roie Ste': 
Sie ©rä'feu gar e' frummi ffrii, 
Giro ,6er^ tS med), '3 mär ract je folj' 
Sutn (SJureSbu' — fie bwt'S alle". 

So&nll fie im ©ebet aelel) 

Jfrilunorjens, gar im SBittnerfdjttee 

Sudjt Ijemlidj fie bie 3!ot: 

Ter ©rof botfj lebt in ©auS im' SBrauä, 

3ieE|t lärmig uf bie $a$> enauS 

Un' Ijefct fei' Seit' ball fialroer bot. 



^> 12» «- 

5JloI luill Pic ©rufen borch, be' .0of, 
Sflodj nf ber SErepp fieljt fie ber ©rof, 
©er miu" cnitnä jur 3<i$b : 
Gr fort fte o', bat ba(( e' gliidj: 
,23as Ejoöt im Horb bo in bem ©udj? 
5dj fjtinn (ciiun fang bidj im SBerbadjt' 

„3Sas foll eö fei'? 's bin SRofe jo, 

2Bo idj im ©inner nfge^olj J " 

©o tebt fie fitfj ennuö. 

Set ©rof, u'traufam mic er is, 

§ot gleit) mm Herb bas 3)udj geriff — 

Un' aiid bo leifjt e' SJtofeftraus ! 

Gr fort jerid, 's uerfaiji timi 'S SBort — 
'§ i3 inngeroennt fei' Sinn fofort, 
.£>ot bann nor 'gebb im' 'gebb: 
G' ©ortesroinf, fo wie m'r fteljt. 
3" SltlS&ritfe mar boö gcfdjieljt — 
9iorfi bejlt bie £rep(i bie ^Itofetrc^V- 



ö iriile mint ÄHmcHcrg. 

tfki ©nöem ufern ©tiroetterg 
2)o fjatt'8 e' £cb>fi mit ©ärie 
'ßor alter Seit; im Sdjtofl e" fterdj, 
©er grummiafet sc roärre. 



— 129 « 

2ßar toeiterum bas Sonn oerfdjneit, 
S)Ut raufj ber ggttm afj 6Iofe: 

©arte bltfjt um 3i5eifjnnc^t ä eit 
@" ©totf mit junge SRofe. 

2>er £err sunt edjlojj mar arig, gut, 

©o war äf) 's felig gräte: 

©ei' Sftofejiotf, ben feit'S in $ut, 

Sei' SReidjbum but'ö setbete. 

Un' fummt bie Seit ber SRofeblit, 

So gejjt fei' ©est im ©orte: 

3öer bann ben ©torf um Kieiljnadjt fietjt, 

®«8 bä'rf e' ©litt erwarte. 

Sem Sc&lo&tjerr 'fjett äf) 's Sorf im ©at. 

Sie Seit' bort lernen enig; 

tyx §err, ber mar en' iroerat 

2ßas Sagobert, ber #enig: 

Sie fjann W Staier un' fe" Set, 

So 6tei6t es bodj SHulj un' friere; 

3a 'S isar als bat et)r ßnigflt 

3m Sob ber £err noetj fn're. 

So but im ©otf mol oroenbs fpot 
©' fremmer £err fidj melTe; 
31m Gimmel Mifjt'S nod) rofigrot, 
Sut Verberg fidj Beftette; 

i(4on*tin. «ebW,k. n 



-. 130 «- 

SRemmt aus [ei'm 3JtaiiteI bann e' Hinn 
3ur 3(ul) es je£ je bringe; 
'o is liefclidj mic a!§ SReS'djet bin, 
SBann grab bie Mneppdjcr fpritiße. 

Sfiiar ipeit her .öetr itl) [jeiefumm, 
'6 gefaßt ijjtn öd iaö iXreiiueij; 
Ter fieb^t nct lang im £orf ftd) um 
Un' 'S Mimt jjot bo fei' SJleiroeS. 
SJTt Enetjt'G fo lieb gar imeral, 
's is feiioer ab, glirffelig: 
SüK Ijefct's af) nor ,bie SIoS im ffial' — 
Un' (ajener blifjt'S bal)bai)lid). 

3m 2)orf 6er öert, Oer fann fei' 3 rn b 

3tm '-Uiabaje net uerfd)n>eil)e : 

bringt immer ifjm als «un ber älie'b 

Silas Sdn-neS madjft im g-reic. 

$ot rüL'iEjnarfjtä mol um Sdjlofi gefjit, 

23ut rauf) ber SBinn alj blofe; 

To iiefjrcr nodj c' gted in Slit — 

(Sr fjhi un' bredjt )"idj ?Hofe. 

Tem s )Jfnbdie bringt er bann be' SlrauS, 
2Bem annerSr tjätt cr'S foße? 
Un' 'S $täb.dje btnnt e' Mtanj fidj Braus 
Un' iötrmt=en um fei' WroHc: 



► 181 i» 

„Seit 9tofebIit uf ©lief un" ©tanj? 
Un' biirf uf ©lief idj jäle?" 
So beult's un' fje&t iidj uf bc' Ätnnj, 
3K§ ou uefctjt'tt »um ^rüle . . . 

Siun bort a' but im Tal bie SHofi 
Tie Steter al!' betitle: 
'S iö SSraitigam, bic grab is a,roji, 
Set Sfungflff »un ©atütttfe. 
Ter ©taut bodj, als 1 bie ©ottjjifl bann, 
Steint e66e8 mie $e fefjle: 
£ie ment be' ßranj — un' 'g greift bie ganit 
OolbrSf mit Suroete! 

Un' ©lanj un' ©lief nodj lang aebeiljt. 

Kau' leifjt baö ©djlof; in Stimmer: 

'8 iä Inno, oetbei bie ?)(ofeseit, 

üQetbei uf ewißimmer, 

^Jiefjn oraenbs b;nt um Siküntadjtjeit, 

Tut rauf) ber Sinti äl) blofe, 

So' Sliclfdjer rot, m'r fufjt nod) l)eit: 

„Tue 5ra(e fndjt fei' 9lofe!" 



'8 uetlot <5leriicld)r. 



tlDas jieljt b't oroenbö aus cm Dal 
3>ortf|in«e'taH8 alsioie GfjoralV 
SaS laut fo Ijclig, taut fo rjofo, 
2ßie mann ee> ums netjäte wollt. 

,'S iä net Storni, net fierjefang, 
's iä uitneruf e' ©[ocfeffonfl: 
©er melbt fict) o' jut Cbterseit, 
©060H bie 93etgfo<f attSgelait.' 

3m ®orf nodj getjt m nlti SDlör: 
'3 rout 'rei'gefafl e' feinblirfj §eer, 
®ns (jot gekauft in juitXer SEBut, 
Sie' Seit' geitumm eljr §at> un' ©ut. 

Un' '§ mar im Sorf uinl Seb un' Girant: 

3tm öemel mar e' Üinne6iim 

Un' nojjbe&et e' Setfapeu* — 

Un' 'S ©lecfeldje, ba3 Hingt fo fjell; 

So nmnnerfiefl un' tmitmerroeit, 
2Bie ©iliuct nie fo fcfje' geloit : 
3>ocr) 's ßllecfetöje, «er jjätt'ö gebentt? 
©ie fjann's im £al im Sump nerfenft 



-> 133 o- 

Un' als ber ^etnb mar atigejO§, 
©o fudjt im Stimp m'r bort un' bo; 
5J!'r fiicfil un' fudjt, fjot fidj befunn, 
's fjätt niemnn' mel) bic Slell a,cftmn. 

Ser Sump i§ fort un' fort baä SOtof, 
@at alü Spitt itf) initiierter, 
iffias aruer nou? Si'r loefi «et 9iot, 
Sie [jann be' ©cst(icf) bann «.efrotjt. 

Der fa^t: „(Sljr (jamt etä) in>ern>orf! 
3dj jUIj be' Sump nau' bo im SDorf: 
£od; grab fo btef als jttift ber Sicib, 
911) grab fo fjod) bie ^offnina, fleifjt. 

Un' fmtt ber 3ieib &i3 uf be' ©rumt, 
3ö '§ ©led'elcfje bann cdeüj gefunn; 
£a§ tnaljnt fo lang, rcer tarnt es [alj 1 ? 
$ns maljnt bis jum Sierfeljnmgsbalj!" 

3iodj fjcit iö 5JoeI)et, :)icio un' Streif 
3n fettem Sorf n>ie feHi £eit: 
Un' 'S 2)al erauS, nier roefj rote (ang? 
3ie[jt immer ttodj ber (itfcnfeflanfl. 



DigiiizGd t>y Google 



Die ßrcut nun <£nr&. 



'5 iö 3Hittei'inicf)t am .§intinef, W 9)ionb, fe' Sterneglairj, 
Tor Weiljcmann ju ISueb, ber fpielt ttodj $11115 "f 2?<inä : 
$m 3)orf bo mar e' .öannftredj, '6 iö iioerlout 'S ©ejol, 
3>odj fjot fidj roas wie langes in's Spiel enei'gef'ol- 

Uf S'mol fteljt e' .i)etr bo, ig grab raie 'rei'geisefyt, 
$er gudt «um un' fudit fidj bie SMum run beuc 9JtäV; 
(Sr fdjmedjelt un' er ffredjelt, is' sang un' roterer tumm: 
.Sied .§«$, witt bu net banje mit met fo 'rinfleftum?* 

„9Bo barf idj mit b« banje? Sin felroer jo bic Staut! 
9todj et)' ner v ))foitb fidj roedjfeft, fo roerre^mer getraut!" 
@t fdjmedjelt un' er ftredjelt, er trimelt immer mef)': 
,C£ii e'inigmcl erum bfldj, bos bärf nodj immer gel)'?' 

„£>er 35eimel ioll mid) (jole! So Ijann idj'c ifjm gefdjincr, 
Un' ioa& idjfdjmerbaSljalf id], un' maß tdjfalj, isiuor!" 
Gr fdjmedjelt un' evflredjelt, malt'S 9Jtiire roie tiermerrt, 
C&'s älj fid) roeljrt un' mege«, er Ijot's $"tn &anfl geirrt. 

„SSnnttn fo roilb un' roirig? 3Rufj fo im Storni es gel)'? 
I'ct' Sdjimufee brennt mit glirig, id) trief) feit Cdjbem 
ntefj!" 



Digitizcd t>y Google 



-» 135 — 

Un '8 geljt btc ©eif) fo graulidj wie nie fie nodj getaut, 
Sie ftaljt un' fräst, e' firatfj bann — c' Ärefdj but bo 
bic Staut: 

„©er SJetroel, od) er [jott midj! ,§errjeresgott, 0 roef)!" 
Un' 'S SKäre fafet er fester im' torillt eg in bie #elj; 
©nun breimo! 'tum im ii>enuel, c' (griffe! un' e' ©raus' — 
3)er Meintet ^acft'e im' fort mit jum Kendler ridjt enauS. 

Siun fem nod> ai'efjgeiuiinmer. SJerftummt is 's laut ©ejot. 
$er Seiiuel Ijätt, fo Ijejjt e8, bie Srout fidj fottgefiol: 
's ()Qtt grofii SIngät un' £rauer nodj Ion« im Sorf 
gebaueri — 

Un' baß W Seiroel beifnnn, Imnn '3. Neuster fie »er; 

mauert. 



Ufr llnugiof nun Altebfimbcrg. 

.Snibdl p;c Aiilijrvieit k. t'umm. 
£0 Hilft im ©djlojs e' SiljcHum: 
3>er Stengel fjod) mit @Iotfe $roe 
■So [idjtenieifi, ja loety roie Schnee; 
Un' negt ber Snf) jum Unnergang, 
$ut 's ©locfepar nod| laidjte Inno.. 



Digilizod by Goog 



33ul (aid)te laug baä ©locfepar 
3m ©djfojjfiof, ja 's ig nmnnet&ar; 
Un' jitifi bie @unn, »erglimmt bas 9tot, 
<jn 2ttf^iebfitat, ber (jfinft nodj fpot 
•Um ©tocfepat in langem Äufj, 
©eljt bann nun banne, roeil et muß. 

'S i§ lang fdjutt jjer, fo fa^n bie Seit, 
£>afj um ig gang Iangkngi >}eit 
3m «Itbnmkrjer ©djlojj e' ß)re§, 
SDer toot ,ber Stmtfltof iure ße^@&: 
£er fdjlorfert 'rum, ig bab un' jhimm, 
Gern roie ber ewig Igubb erum. 

Öeriinu ^Jeit mar fo oerfloff. 
Grfdjeint e' Sßiljet mot im ©#>jj: 
(£' ^iijer, [ic&lidj fei' ©eftalt, 
©ei' Fjerjig Sßefe fo gefallt: 
Sßum ©djtofjljen: roerb'^em mitgebet, 
©er Sptljer (jot bann fo oetjätt: 

,(S' 31augrof norf) in junger 
Sen jteljfä tn'S Ijetig Sann onMi, 
2)ie ©räfen bleibt betjtim im Scfjlofj: 
(S' Flitter, iniEtt un' u'oerbroff 
Umfdnnecljeli pe, but fregterttaj, 
£ic Grafen bodj iö auögeiuid). 



- - 137 c- 

35er Stttter, roirifl ob ber ©djaim, 
9Jennt fporeftredjs in'S Ijffig Sonn, 
£e§t bort ben SRaugrof tu bie SßJur: 
Sie ©räfen roä'r bem Snappe gut! 
Sie ©räfen bod) is engetrct' 
Un' 'ä fenttt e' Knapp riet brauet fei'. 

's mar oroenbs fpot, bc' Stab in §ann 
9ReQ)t fidj in*« ©djlofi e' Sßiljerämann, 
©udjt bei ber Herrin gleilj ©eljer, 
©rab fummt ber Knapp aus eljrer 35er: 
3Ret' SßUjerSmtmn net long gefront — 
©letfj ftedjt er Knapp un' ©räfen bot ! 

©et ©djrecf im Sajlofj! Un' peUaefdjromn 
(Sroeiaeföofj i§ '8 ©djlofsgefinn 
Un' faßt ben Berber nb jur ©irof, 
So fallt bie ffiutt un' — 's is ber ©rof! 
Wx grubt en' 6eb' im #of c' 8ocf>, 
AS' Priester Ijot be' ©^' ßefprod) . . . 

Un' nodj) is net bie 9tad)t eram, 
Sredjt aus bem ^tafe e' Stljeblum: 
35er ©tengel (jodj mit ©tode jmS 
©o Itdjteroeifi, ja toeifj rote ©djnee; 
Un' negt ber 35a() jum Uunergang, 
S)ut 's ©lodepnr nodj (aidjte fang. 



-» 18H <- 

Un' reifst ber ©rof be' Stengel am, 
So toitdjft )o betf c' neier 'rauS; 
Sas toerb bem ©rof e' gingetjecj: 
3ei' -6ers fo Ijuvt, eö iocrb;em tuecEj. 
5ftau' forfrfjt et 'tum in aller Seit — 
Gljr U'fdjulb t)0t (id) 'touögefteHt. 

See ©ruf finnt nimi 5 r ' £ b un' 9tul), 
SHerb bäb un' ftumm un' ah un' jit 
3iel)t's immer üjn jur Siljcblum — 
Gm rate ber eroig ^ubb erum: 
Saä «eljt uerbei, foioie idj gföB, 
Sobnll fte rufj'n im djriotlid) ©rab" . . . 

ffier s $iljer fafjt'o — un' mar i»erfdjrouun. 
Sie ©^topmf^aft fid; net befunn, 
£ot gleif) fie djriöttid) et'ge^rirrt — 
So mar bie SiljeMttm oerberrt. 
Ser SRaugtof, aU er Ijin i§ tuntm, 
So nimi bäb un' nimi ftumm: 
„®ott fei'8 gebanft! 9!erbei met" 31ot!" 
Sei' (etjjt Webet — ber ©rof ts bot. 



Bct (Enal). 



©ad brei' in be' Serje ftefjt 'g ratnBeijet 3d)Ioji: 
Set SHcidjbum fjot lang fdjitn ben (hmf) »etbtoff, 
©er fdjeint b'r im Sdjilb mag je fetjve. 

©ein Sd)[of}I)err nun Starnberg, bem iä er ttet Ijolb, 
£>ot ber bodj mim Safer fei' ©nt un' fei' Piolb, 
©er @nar) fnnn bn§ net nerüetjie. 

Uf l'mot bo far)r*er fiiUIjemtid) sinn &ned)t: 

„'S (mt fjeiut tnev getränt. s lSerfte() id) bns redjt, 

So fotT bort be' ©olbfdjajj idj Ijcwe. 

9!od) finnint mer bie Stimm [o nertrttiiHd) im Cr: 
bummel bid) ba6Eier, fe' Seit melj' oertor!' — 
„©mm bul) af), mei' ftnedjt bn, bas beirte!" 

©em ,«ned)t is gebient mit, ba& fal)i=er ijjm gleil), 
6r mar jo mit 8ei6 im' mit Seme be&ci 
©cm Wamberjer 's Sidjt aus^eblofe. 

Sie riste fid) fertig, 's but uf fid) bas ©or, 
©er <SdjIof;[)err, ber fummt en' gar freinbtid) &cuor 
Un' frät fid) fet* je betoerte - . . 



□igitized by Google 



-> 140 «h- 

's leiijt alles im ©djtof föun, Die 21nl)e fest ju, 
9Ior mad)t nod) ber ©djlofjljerr, Ijeit finnt er fe" Wufj, 
Go but=cn im ©tjjtojj ertimtreiiue. 

Un' 's bloft b'r jeii smclje oum Jörn in bic iJiadjt, 
3iotfj (>ct im MapcKcfje ber Sdjlajtfjerr un' roadjt, 
Sann fitd;t er betujjtgt fei' Cammer: 

,Sa8 fief) td) beim (gitofj? £er Ejot jo nodj Mirfjt! 
illaS flimmert fo tti&Itdj, roaä loerb bort uerridjt? 
£er roerb fictj roefi ®ott bodj net fertfjte ?' 

So fdjleidjt er gut Sit tjin im' gitdt, 06 et ruljt: 
Cd) Sfffeö, ber (Snfil), ber leiljt bo im SQIut — 
3ei' Mnedjt jo, ber Ijalt nod) bas ^Reffet ! 

,^Du SDierber, bu §enfer, bu fjeHifdjer §unrtl' 

l£r ruft — un' m'r faftt bcn. ,©ti timvmst net beuun! 

©tetf) füllst bu nodj frielje W 33 alles !' 

„D ®nab un' erbarme!" Der jfimmerfidj grinst: 
,,5)iei' .gerr tjot ben Ä'fcljfarj uf cid) jo gemin$t, 
^d) fjann mid) geerrt in ber Stammet!" 

2>er Sd)Iof;!)err ber ueljt roie 'ne gadel bo 11': 
.'Enö Ijot mer e' ^ingerjeg Wotteö geba'!' 
(rr fniet fidj gleit) nieret se bunte. 

£er SRcrbcr mufi tnegger, mufi fiidjtift bann gel)' . . . 
Sßum Snölj fei'm Sdjlofj bodj bo fiefjt m'r irir, mef/ — 
£d)Iof; Wamberg Ijot lang nod) gebauert. 



DigiiizGd t>y Google 



-o 141 <■- 



So trefft bann äfj bo bie ©erecfittgEct ei': 
30er ann're bie ©mb grabt, fallt fetroer enei' 
2>er (Snof) f)ot bag net 6ebabbelt. 



Die tüaOtrljrr. 

3m SBalb beginne feifjt e' See, 
JJtingS brutnerum uiet Siofirgetrjäc^ö ; 
Siefunite (jauft bic Saffcrljer., 
3§ df) getjefj bie Sßafierfee. 

tyx f)em(icf) £nu3 e' lidjti fintt, 
Un' 'S iS bie §nll fo arig fdje': 
£o gittert ©oft un' ©reifte" 
Un' Sßionn un' SJadj is aiiä SristaE. 

Socfj um be' See not Hrtppeliualn, 

oerlnut bo öb, te' Sßoajettieb ; 
Un' fam ber Sßai in oollet SBtit — 
So meibt m't bodj ben Uferttljalt. 

Sererrt fug en§ bis I)t' jum SRorjr, 
So fummt un' [odt bie SBafferjjer 
3JHt SingcS un' mit fifj ©euer — 
Un' roer e§ tooljt, ber gerjt oerlor. 



~> 142 <^ 



Uli' tummt bie £eit Ber Summetbuj}', 
5o meiji fid) bann bie iüaffcrfee, 
Sie fte()lt fidj ijemltd) in bic 
i£' 2i>uimenüeib toie fnm sc fal)'. 

Sie [aljn jicfj Bas im Torf efo, 
's Ijot }ua,ef|ord)t e' junger Sil; 
Ter Ijut bereit im §erj te' SKu!), 
6r fibjt ftiim See fidj fji'gejofj. 

ajall merft er bort, mie in ber 9täfj 
IS' SEBaffertoS ftdj reijt im' fdjroclft, 
Sann platte but ■ un' gurf bu fd)neUi 
Sid) in bie .öel) bie ffiiafferfee. 

Ter ÜJunnevk'iü fo raftßioeifj, 
'ä fjot fdjenev nie e 2Bei6 a.eMil)i ; 
Un' alt fic jeft ben 3i"fll"i$ lictjt, 
2n locft eljr 3iua,es laut un' [eis; 

„Stumm an met' £erj, bu juna/jun«, Slut, 
3Ko nod) net me'ji maö Üieb un' 8nst!" 
Sie finfe beb' fid) au bic SEkttst 
Un' finfe beb' bann in bie %lut . . . 

's iö brob im Torf ber .Kummer a.rofi, 
ilerjaumert root bnö r)(o(jr, ber See: 
Cs' :1(itter tummt un' ftredt tierweb, 
Wit fdjarfem Sieb e' Safferroö. 



— 148 <- 

3)a3 Sßaffer fär&t ftcfj rofigrot, 
^er Stengel Slut an feiner Sßunn; 

^reifer tfrifcf) — eljr letjtt ©tun« — 
Un' guef bie SEafferrjer. iS bot! 



's Jriilc min ijuljiifdit. 

GEs nofjt bie 9kdjt, e& busbert fd)im, 
2tm .füituerljimmcl fmft bie Sutm 

trifi Wefdjimmer rot roie SBIut — 
Un' affgemadj oerntimmt bic ßlut. 

Un' lueiterum is (KU ber SBfllb, 
2)a8 Sogbgctatm is alj nerfmflt 
Un' Ijemgejo!) ber laute Jrofs 
$er bitter uf 'S fjtiljnecfer Sdjlof). 

Dior lueilt alle' nodj im ©eroä'fl 
'iium Sdjbf! ba§ grnle 6ci ber £ueU': 
'S fjot &ei'm ©e;af)S fidj a&gefjefct, 
Sann gang nermib ftd) f>t*^e|efct. 

Sei' letzte 'Jieil fjot'S in ber fiann 
Un' fdjrei6t e' 9tame in W Sann: 
(SS filjlt fo felis M alle' - 
gi benft'3 an ben mm gBUfepTf 



144 

<Det 3!ame norf) net nu^gefcf>ri66, 
(£o bell fitfj ridjt baä bidjt ©ejitripp 
Un' »or i(jm ftefjt e' roeißt 5 rfi — 
$ie fajjt fei' gann iljm lDorsefal)': 

„(£[)' nod) uergang is 'S Craenbrot, 

@o 6ringt bei' Sßctl bci'm gretnb be' ©ob!" 

Un' ef)' baS ^räle fiaj 6efimn, 

So mar HS) fdnm bic grä üetfdjrounn. 

SÄfj 'S Stäle bann tS ufge6rod): 
„2Ber gfött es, toaS bie gra gefprodj?" 
©o ftofjt e' £ab£>id) Ijet »um ;"Kau6, 
£alt in be' ^ä'ng' e' roeifii 3)auf>. 

3)08 ^cn'te jieft, ber .yaMtd) fallt, 
©od) ftnnt'S be' SJJeil net bort im Süalb; 
'S muß fjSme je£ — un' fpot is fdjun 
Un' adberetö gejunf bie Sunn. 

3>aö Sröle is befjem jur 3eit 

2öo et als tummt. „3Ba§ iS baS Ejeit? 

So iä met' $tcinb? 3Bo Meiot ev not?" 

2) o floppt e§ ftarf am ßi'Io&bor. 

Un' nIS baS 2)or iä ufgeba', 
©eljt gleit) e' gvoft ©ejomer a'; 
SWt feljrt bnö ^rale fjer in Sit — 

3) em <yreinb im £>cr*e ftecft fei' ^ietl! 



145 *~ 



3£jm ufgebafjt fjot brin im SCÖolb 
©ei' Leiter auS=em §innerfjalt: 
Ser Ijot geftmn bas Üiorbgefd&ofj — 
3)er SBifleftettcr mollt sum gdjtoji. 

$er 9Jlcrber fjot fttfi Forigeflidjt, 
Sen fjot errec&i baö .^atögcridjt; 
Bas gräte gleit) m'S filoätet qefji — 
Urt' ftatt her 3«gb (jot's ini1 " flcbct. 



ßcrliarolffl. 

ffiä geijt c' Sftufeg bordj bie %iad)t 
Qu Smit're leiä erum: 
,So londjen uf! 2)er Stenueobalj 
33um Safer, ber is Eumm!' 
2fus ©ruft im' Gramer alfofort 
ßrfjerac bann fidj bo un' bort 
Sie ©fester all' alSroie gefeit — 
3TuS Sarbaroffa's Seit. 

Un' uf bcn erste ||ammerljii6 
§eBt a' bie 3Jtittemad>t, 
's erffeljt segteif; au3 altem ©djutt 
Sei' gdjtofj in alter ^radjt: 
anbtin, Brtliite. 10 



-» 14t; «- 

Un' 'S ftijt im ©Ol uf f)oljem £ron 
©er Safer im' 'S ergtimjt fei' Sron 
SSie ©utmesolb — '8 ergeljt fe' ^rob/, 
Ob nodj bie Warne bo? 

Un' 's illufeS ruft bie Sdjatte bei, 
So iuifdjc Ijin im $lug 
Sie roo ;um Safer treigetjall, 
Sic fomm'Ie fia) jum $ U Q< 
3um Srauetjua, «m Mittersberg; 
3Sun bort q' geht's jur Säferferdj, 
Sie Rio geftift fei' Sinn fo mitb — 
©er geljrer traljt fei' SBilb. 

Un' weiter geEjt'S uun ©afj gu ©ufe 
Un' aus" ber ©tabt in 'S |ye[b, 
3um Säferroog, ju 2ßeb un' 38alb 
Un' 100 bie Sauter quellt: 
So nemmt im >Jiin, bie Sdjattefdjar 
Sei' ^errtidjKt uf'S nei getuar; 
Un' 'S gefjt, ob öfj bie Trauer jrumm, 
Sei' Sftame mit--erum. 

©od) mit bem «röte öaneruf 

3§ alles* baS oerfloff, 

©er Saunier fji', 'S ig mifcoetfclnowm 

©er Safer im' fei' Sdjlofi. 



Samt jitjt im Öetg, es roadjft fei' SÜart, 
Ser Safer, bodj er ttämt un' wärt 
Uf 's äBederroort — '§ ergetjt bie #roIj', 
Cb nodj bie SRaroe bo? . . . 

So luiir'ö gefdjieljt nur alte Sal)' 

SJlor S'mol als im 3or; 

Tann fjnit ficfi mit Oer fummenb $e\t 

SDer iArfluer^ua, uerlor: 

Sraiiä ftefjt nt't, bnjj SteiEjecjitifet 

3n Saufte (jeit nocf) fort&eftefit, 

Safj ii'pcra,efilidj bort be' Seit' 

^ic Söar&aroffajett. 



Dtr tjcrt nun (Dggtrstm. 

QEtjt Jjnnn nun feilem Atrieft geljert, 

23o bteifeig ^Jor 1 gebauert? 

So loorb bie Sßalj 6aD umgefefjrt, 

Sie [jot ftdj $0113 »ertrauert: 

's ((arm ei'aetirocfeft un8 bie S\Hoff 

©o Grj= unb ^nutfjnltinfe, 

Sann 'ö fjatt' bie tyal% als Ijtmienolj 

Sic SSrilj ncdj au^ebunte. 



-> 148 — 



'8 Spnnjolec&or mar 'tet'ßefau*, 
ffljev roofft fc btan d() &inn'te? 
33or Dggersetn roerb oljgeljoll 
3um ©renne uue sum Spitnn'te: 
SDie SBerjet, ntö be' geinb tn'r fieijt, 
3s "8 3)or nt) fest »etrammett, 
§onn bull bie Se'fegidjtei frietjt, 
SBeoot ber $einb fid) fummelt. 

gior euer roofjt'S, b« meift uod) SÜtut 
litt' beult: ,9lü' märt, td) fro^=fe 1' 
Sefct ait (et' Stau! e T £orn uti' but 
üfus Seiroesfrafi 'nei'ftofee; 
Un' jleltt fid) oorreljin tif 's 3>or 
lln' but e 1 SBinnel fdjioenfe: 
,$err Droerät, [je — bo mol etoor, 
3Ä genveidj) roas je benfe! 



9to' rooDenser fjibftf» ornblid) fei', 

©djY fd)tt}cn uns un' fdjWmeS 

©d Eop td) eidj e' Sdjlupp erei' — 

's is bodj for ncist, bas ©terme! 

3Bo net, td) falj'ä cid) vid)t crime, 

Sebents roas mei' Slot is: 

(Sljr frteljn bie Äradj mit 3Rann un' 3Kaus 

Strum foljen, elj's je fpot iS!' . . . 



-> 149 c- 

Ter Croerst geftbt-em aJeiJj fei' ÜBort 

Un' lofet enet' fidj fetjrc; 

Tod? als fte brci', war alles fort, 

Sie" SDlenfdj im' Seet je fjfte: 

„9ta' SEßitmetmann, roie fummt baä bod§?" 

|ot DmerSt, uor fcn Sterjer: 

Ter 'JJorjemeSter t8 bord) 'S £odj:, 

gfjtn nofjgefrocrj bic Scrjer!' 



„>J(or bu atte'V 2Ba§ tö gefdjtefjt?" 
.Gi §crr, ruic futmt idj läfe? 
3Rei' gra, baS fjot e' JtlSneS frieijt, 
Un* 'S Su'crje mufs m'r bäfe! 
£>cfj ^onnea Sßarfdj, bin £ert im Ort, 
Tod) [djä'mf td) mid) je romm're 
SBte bie geba'. Seit eier 2Bort, 
©o ruf td) gtetlj bie ann're!' 

To [ad)t ücr Droerst ums er fnnn: 

„(Si Kst=be net e' Signet? 

Sei bu jeij 3)orjemeöterärtiann — 

Un' fetter iS bei' Tiener! 

Sud §amteS, gud, baS tvmr gefdjeib, 

So 6Iei6 bei' gonjeS Seine ! 

Sefc (jatt e' Porti ftinnfdjlef fjeit — 

Un' 'S '-Bn'tt)? bnf) td) l)en>e!" 



. 150 <- 



9iet 100t, eljr Seit', bofi ©riä ig fdje'? 
's iä freiließ fo fe" SDtoff bo! 
SDas foCEi in olle Sieget ftefj', 
'S inadjt alle Seit' ©efpaß jo. 
3in DgaerSem eö jercs fennt, 
3n icreö Jlinn, baS fnnn es: 
Solang m't Dgaetlem nod) nennt — 
'So nennt tn'r '§ 2Bftrfd?e Sannes. 



Sit Wct'iirob 111 UliiriiciTHt. 

(HMt*rpa£i(i$.) 

töei Sctfein lidjt Öim6ota. uf (jerrlidjer .viel), 
2Sum Siebter, dum alte, finn's -trimmet; 
©ort rondjft b'r e' Stoppel, e" ©tfjeppel, Ejerqefj — 
Wx modelt, bodj medjt m'r nod) immer. 

SDort mar mol en %bt, von 's Sdjeppel aetennt, 
Wx faajt, bafj et meitum ber goß ifdj: 
2>itt numme pot Scfifidel, Ijot tjtcidj bann aenennt 
£(eb"s ^lädel, 11m '0 Stoppel aeroadjs ifd). 

Un' bnfi er als 3Jtt>8tet jeb'ö Iteppel oerfteljt, 
33un morgens bis omenbs als fjodt er 
Un' leppett un' leppert: e* SÜBei'facfelbät, 
£te gÖD ilnn be' Ittel „A}err Dotter". 



DigitizGd t>y Google 



3n äBadj'rent e' Sßiett, id) mtljj nit fei' Sdjilb, 
£er but b'r als bat er fidj flamme, 
2)ajs er nit als 5Jiester, als Diucrfor aÜ£, 
SD« bä't's mit beut 2t6t mol ufnemme. 

Un' ridjtiii fprcdjt oroeiibs ber 31bt bei i(jm ei', 
©rab r)ocfe bie Sjrtber um gumpe: 
,©idj-iidj! - benft ber aBert, ,'ö fennt fdjener itit fei', 
;To ifdj er, i(j [oft biet) nii lumpe! 

Sillfumme, öerr Stttl Sie @£r im' bes ©lief! 
®i ijä'bt id) fo oiel frfjun uernumme: 
's I)ätt fener im ©ä jo ben hmnige SJlid', 
's Ijritt fener bie ©«gel, ben Summe? 

9ia' MÜtmti wüte, wer 'üKeöter bo ifä)? 
3$ miitfd) eier Ututjm nit serattgett: 
Spd) trinf id) E)eit oroenb eidj unnei he' Sifdj, 
Sftf) ailtfrei for immer mei' ^Bingert? 

Un' jidj id» be' Aorje, '6 roerb numme nit fei', 
S3ie fotl id) bann uffener fpredje? 
Sat bcppelt bie ©ilt tdj, mei' 33tnp,ert a.e()t frei*! 
eijr SRänner, ef)r barfc nt£ Bfedje!' 

ffiruf fädjt ber £>err 3t6t: „Sonn'S umgefeljtt ifd), 
£ann friefj id) bei* Singert for ege! 
Sljr 3Ränner tum Sadj'rein, efjr Ijeren'ä am SMfdj, 
(Sfjr fdjroeren'g, idj nemm cid) als 



» 152 < 



Vertier idj, )"o gebb idj e' SlSingett nodj brei' — 
3ü 'S gilt, iln' idj roerr'S nii »etgefje: 
St' Plannet bo ft^ent m'r 6eRen)tß a(S ei', 
Sodj unS jmS, uns muf; m'r es meffe!" 

•Die 3i5ett ifdj gebau'. 'S ©efampel geljt Ums. 

'S benft jeber: ,Ser miifi inet bifdjunner!" 

Sem SE6t fteigt ber ©itfcl, ju He" fdjcmt=em 's SRoug — 

(St gotgelt'S uetboppelt als 'nunnet. 

Tie SÖlänner »un Sattem, rou 'S Herste geroelmt, 
Sie Ejätm doi ben Siege ftfjutt 9tewel: 
Sali Ejoi ädj ber 216t fdjim 's S«#iroel »erlernt, 
SBerleljnt ifd) bann gleidj ndj bet CiSeroel. 

Sas Stoppel ifd; fiffig, ber 2lbt foirt bie £t$, 
Wad)t 3Tege fo flt ! ' fäjun, fo feiig : 
Set SBert bodj ifd) pifftg, ifdj SRattn an ber Spriß, 
Sra' bleibt et un' bleibt adj frifdHreljtidj. 

Ser !>lbt ifd) marobe, fei' HJioufs ifd) geleert, 
Ser 2i?ert fißt bas feinig nun frifdjum: 
,£oudj, fjoutfj ber £»err 9Ebt! (Jr fjot fidj gcioeljrt!' 
Ser %bt faßt bo plum^Sbidj ! cum Sifdj um . . . 

SDl't bringt en ju Sett. Sa SJIibbad) ifd; bo, 
9todj but et bie Stege fidj reime: 
Ser 3C6t fjot'S nerlore, fei' ©ilt fjot bie ©rö, 
®r mufi nodj fei' SBingett oerfdjwiioe. 



□ igifeed t>y Google 



•> 153 «- 

£er at&t galt bie Srtlj, ber äßert aroer fodjt: 
Ter fjot mm ber SBei'prob bie Sirode; 
Db" aroer ber ÜBert be' 3Bert nit gemaajtV 
$en 2tbt to^t bocf) *s Slrinle nit fjode? 



'5 frolC DHU U)ill£0tf'. 

I. 

.2cfj roeji e' #ef). 3» «d)t8cr §ntm — 
9(oct) trauert 'S att ©emater — 
2Üar '8 SBiHeftener ©djtojj geftantt, 
Slidjtunne roettt e' SBetljer. 
So linfäcnei' geljt 'S Marköbel, 
'S iö nml e' roimjig Heues, 
3([) halbwcrftccfelt, ena. un' ftfnnat, 
Tod) roifit id) fe" fo fdjäicä. 

Un 1 bort im Sdjfof), '8 i§ ()cr fdjutt lang, 

To fjatt'3 e' SRitterfräle, 

'8 Sncngig Kinn. 2Sa3 oor is gang, 

Cd) fennt icfj'8 fd&e' oerjSIe! 

En Gnael mar ba8 Slbelfjeib 

?vr>r Sterne, for Äranfe; 

'8 fiiet jerem äf) fo fd)e' bie $e\t, 

Tut jerem fo ty banfe. 



-> 15-1 <- 

Set' SfRotlctifetig, faljt m'r jo, 
Eie liefe ßäj fdjier mtS&tott're, 
©o gut roar bie, 'S gä6 nir. efo — 
Un' 'S Stäbtfje bat ftdj mott're. 
3m ©ärtetdje be' ganje ©a!) 
2>ät'ä fädele, bät'S giefje: 
Site '-Uluncljer alt', fo mSnl m'r al), 
©un if)m jelie6 nor fpricfje. 



Gn' Gngel roar'ö in aüer 3Crt, 
©eiüadjs ataiuie 'nc SÜebDdje, 
©entadjS fo fei, fo attg snrt, 
31'mirio, tje&t'ö fei' tteripdje; 
Slot a'geljaudjt fei' fnnft ©eftdjt 
Un' Slu^eoB fo gmnsig; 
G' ,§immcl Iciljt im atufjelidjt — 
Sffiaä fdjt' nor i§, Ijot'3 an fid). 



(Seljt 's 'Biaittfje bann, fo frifö 's betaut 

3118 nuarlt e' Siffequelldje ; 

3a '3 r)ert ftd) a' roic lanperttaut, 

3eb ©ort e' mutig ©etldje. 

Un' fmgt'S, fo fuiftt fei' aan* «emit 

21u3 alle SOWobeie: 

33nll tjerrgottsfrol) im friimme Sieb, 

üöall freljtid) t>ran§ im '^reie. 



155 <- 

Itum Süäbdje, als es Mneppdje nodj, 
2Bas \mü m'i viel oerjäle? 

als bie 3tos mar ufße&rodj, 
<£• äButmer&itb baS ^täfe! 
$n 's jteljn fidj bta' net fatt genun! 
Sie Siitterborfd;', nodj ^arte : 
©ei' 'Kutter botfj Ijot abgeunitif, 
'o Ejätt Seit jo nod) je roärtel 

Uli' feilt geit, fte fitmmt a.effolj. 

©ei' Satter bann but treiroe: 

,,©o madj emol!" SBie Ijordjt er bo, 

Saiiti [eng roilt's \o bteiiue! 

©o willig funst im' jefc fo fest, 

Se' Sitteö fcatt, fe" Hoppes; 

©od) '8 gräte benfr: „'s is fo b'rkst!" 

Hu' fotj, 'S te feines ftoppeS. * 



II. 

tief roeit outn ©d)lof; ab Ietfji Vi ftill 
@" StlostcrEjof. ©od) ia(j idj's gleifj: 
Sffiitnn (jortig enö nofj Simt're wiK, 
©o nuifj eä (jart am §of oerBei. 



->- 156 <- 

'S is redjtä am 28eg e' flener #eroeI — 
Gans enerle inic her afj fjcfit, 
9lo<§ fleljn aus 6te" yar ntte ©wuel, 
©05 roär c' 2SoIbfnpctt geioeft. 

SHirtgö §ef) an £e|). 5Dic bin bcbedi 
&un btdjt ©eiuä[[ fcfjier imeral; 
S'rsiutfrfjeeret' teiljt tnngägeftrccEt 
913 funnt eö fidj, e' SBiflebal 
Sie ^'rfjbact. blinfelt borcfj bie (Srle; 
^rtljmorjcnS bann fjänft ©raö un' Äraut 
Öetropftcootf nun frifdjc ^erle — 
'3 is 'ä gan^e £)al mit iroerbaut. 

Un' but bie Sunn etjr erste SSItcf 

Jium Rimberg Ijer, griyibigEfell 

«ebbt , ö'$(ud>c[ l i& eB,i ©Inns jevitf, 

Sie -Delling loadjft, bie roeeft '§ ©emall: 

3s 1 ba3 e' ©ingeä bnnn, e' Jreiroes, 

G' Snftgerätfdjel bo im' bort: 

$o Ijupft em '§ §erä- ÜBiir bo met' Slcimeö — 

3d> mcdjt jo aus bem ©nt net fort. 

Un' in ben' öof {jot ftd) oerbhtgt 
ß' -öertebu $ur Omerb,ut; 
9Jt't merfr'3:em a', bafj ber fidj flroingt, 
©od) bnt fei' SDienst er arig gut. 



. 157 «- 

SR« ei'flejaunt is fo fei' SEßefe; 
Sie Ejann alö btumerum gefront: 
9öo er beEjem? 2Bie er bot ließe? 
Jfe' StenueSmort fjätt ber üerror. 

Wt ftitijt nor fo. 3Sie fteljr=er bo: 
§i6id) ßriibgenia^s ols'roie 'ne Seil'; 
£)o btirf enä roetterum fdjun frofj', 
©o fiimt m't fen' 311 bere Stell: 
'ä tin warfefjart fei' rore Bude, 
Äülraroefcfjiüavs fei' GjruiueIE)or : 
21(8 inifst ber Sob fictj uor iijm pacfe — 
<5p fummt fei' SJliiieblicf cm vor. 

'S iö unerfjert fei' Setraeöjtärf. 
6r werft bie SäRatmStetf allegar, 
•Heiridjt emol e' SitefeioerE : 
®rci Seif 6in in bie §erb gefnr; 
3ienmfrf)t ben nie, bürden bricfe — 
ÜJlet' SBolf Ijatt gere nol/m gebiff — 
trieft bem bie ©orjel jum Sßerfiicfe, 
Sie atmet' sme bin bordjgetiff. 

3)üdj fefjrt in feiner Sdjäferfdjäl 
Sie §erb er in bie SBeb enouä, 
SBetnmnnetf ftefjn bie Seit' am SBeg: 
„3BU fdje' nemmt fitfj ber Scf)(ifer auS!" 



-» 158 ■ 

Sei' .öertefjorn, m'r Ijert's erflin^e 
2>crcp äßiffeöal in alter JriE); 
So i}ü>|d) er bloft, fü fann er finge — 
Un" «fleS faljt: „So roar nir. fjic!" 

Sfiiie 's gaier idft bas lueiterum. 
3fai(djietig inie fo SJiabdjer fein, 
3$ äf) 'S ©cf<il) jinn gfräte famtn — 
'S frofjt atfeS aus alSroie 'ne Äinn; 
3a 's but fiel) '8 Mepudje fdjier uerreufe, 
2\?o roerb es fing aus bein (SkrcbbV 
's mufi immer an Pen Sdjäfer benfe — 
s 3all medjt's^cn fiel/, ball roierer net. 



in. 

Iln' 's gfrÄte madjt fei' 9Jtorjegang, 
3ö 'S Piras im $at äl) nefctg; 
SDodj n»erb=em nlS bie 3^it fdjnn lang, 
Sitte' un' fo e'tefcig. 

■Oot's «Ii fei 1 Sinnfpiel mit fid) 'ttumm, 
Steint ebbeS iljm je fetjle : 
^Dcd) roas iljm fcljlt, un' roifit'ä roatumV 
'S bat's ietracr fidj Der^efjle. 



— 159 <- 

So iirttidj fummt ein 'S $räle vot, 

So nmmierlidj fei' Sffiefe : 

©äff fdjeint es gan^ in ftdj üerlor, 

atlä moltt eS in fidj tefe; 

SBtttt fjänft--«m 'ä .fieppdje rote gefnttft, 

SllS fjätt e§ bra' je (jeroe; 

San Ijätt'ö bie S3äm' an*B §ers a,ebrtcft 

$01- iaurer Sust im' Seme. 

eo fummt ntet' grille Ejic un' bo 

Sjn'8 Äarteäbal jum ©riimcfie, 

9l*o '3 (jemelid) roie nerjenowo, 

äSerfjopoafjt inimia. Stinndje: 

So filst es bann, uerroennt Un W.) 

Un' but ftdj «aii^ uerträmc ; 

Setf roeift bie ©unn uf Stufjmibbaf) — 

Un' 'S iS iiod) net befjeme! 

9öo f)äit fei' Satter was gealjnt? 
©er g[ß6t es bei be' Hranfc; 
3a but \o bed bie 33etgtocf mafjnt, 
Sem Eieiue §errgott banfe. 
§ot '8 grate brum <ü) gelj'geloff, 
3Bo rooKt fei' fiinn er tränte? 
Sann 'S 6Iei6t mie immer u'nerbroff 
3m GlureSbun, im ©djenfe. 



IV. 



iflJte laic&t bie 3Jtorjefunn fo E»eIIl 
Un' briroe in ber SlmSelbett 
©esroitfdjtt bninn' im' brin>er; 
3(m .viiminet *iel)t roie Iji'gefefjrt 
9Ui3 aßelfc^er roeifj e' Snmmerljcrti — 
äBtlt bie gum Söalb entroet? 

Un' '§ grate tummt sunt Sdjlofi eratis, 

£ud)t fid) am Sied) e' ülumeftraus, 

2ßie roegell--em fei* ©djteier! 

$m Slarlcäbal roie fdjanmt fo fdjc' 

Sie SRuSafö bord) bie getfefte" 

SiS nädjSterauS jiun SSeifjer ! 

3V *liab enuf bas gräte will 

3)e' Sßalb enci'. Sali fieses ftiH, 

<5§ fjeri fo ebbeö Hinge: 

„tSi-et roie fdje'! 2Ber foK es fei'?" 

Un' 'S Hingt im' bringt ifjm 'S öer$ enei', 

Db 'raus eä nodj je' bringe? 

Un' '3 Ijert un' Ijordjt un' negt bns Cr: 
Sali mcdjt's scrid, ball roill cä oor — 
SBie a'geuKidjS i§ 'S gräte: 
93aH medjt eä uor, ball roiß'S jetirf, 
So ftaijt ber Sieg, es btifct e' Slicf — 
'S tarnt nimi inegg fidj ftetjTc. 



-> lßl c- 



£>o firttt e§ fester e' ftrefdj geba', 

2) ie gurte roie nerroerrt fid) a' — 
'ö ie auS im' auö fil) '8 £orje. 
Db §etj fidj bo sttm §er Ä gefunn? 
3Ba3 fafjt m'r fidj in fo'te ©tunn? 
Sie fatjn fidj fdje : „©u'morje!" . . . 

Un' 'fl gnile fimit beljem nod; nolj, 
Sen Sdjafcr fteljt'S nau' bort un' bo, 
©ar alle 9Eä'djt' jm Sräme: 

3) er edjeifer finnt be' SHronefrrauS, 
Sudji lang fidj nodj be' Sinn eraus 
@' Stoß in'S £orn — bann Ijniie. 



V. 

äD'rroeir alä finnt fidj ein im Srfjlofs 
So manjer uun be' SRitterSreit: 
®er fitmmt gefar, ber fjod) je 9iojj, 
<£' jever medjt jo '3 Slbelljeib 
SKS Scitterfrä. '» ie ener bo, 
2)a3 iS ,f>err Seibert uun ber Sfiefi, 
Un' ber Ijot Sdjneib, ab. Knet nio 
So lerne but uf {jolje gijjl 

nnbttn, Srtiftts. „ 



-» 162 c 



£>ot Giut im' Giolb fdjteu u'gejött 
Un' Äoa&erfetc gtuttgcuunf, 
,6ot gere ge£i& un 1 aitSgebelt, 
Sut manjeö äf) net ufjne ilirunf. 
Sen (jcbt fei' fjerrifdji ©eftatt: 
Daä loefs et roul, er galt'S net tjctjl; 
Un' wo fei' SMicE tif eni fallt — 
£ic gctjt fo leidjt iljnt nimi feljf. 

.fterr 3ei&ert but toie gang oerijer.t 
3n'S atbetljeib, tS bccE im Sdjlofe; 
#ot anner&troo er not genett, 
So tjot er bo net nofjgeloff 
Un' ftot nfögleilj eä frifd) gewollt 
Un' a'ge^afl um §crs un' §ann: 
Sodj 'S atbelljeib werb Etappmot — 
aSetteidjt Sij $ot'&en te^ öetfiann. 

3ä ber im öiuiö, fo geljt'ä enauö 
Un' fummt fo6oif älj net ^ericf; 
Un' i€ er braus, fo ro!djt'8=em aus — 
Äe" 9iitners un' fe" Dtiltier&ritfl 
Der SSatter fjot bnS 6atl erfar, 
gärt jo fet' £ocf)ter gleifj ümt ge&k: 
Sodj 'S Sfbelfjeib, famie es mar, 
3)ut immer a(3 uerfte£|t'ä cn fdjc&b. 



-» 163 ..- 



So nemmt ber Satter '3 $e6k vor, 

3s bort) fei' Sßlan fdjun long gef afjt : 

Tnnn augem ganje SHittetdjor 

Jriäü fencr if)in roic ber gebaut. 

2er Sintter fdjmertjelt, brangt im' btojjt, 

3" Ijänft bc' .Sßatter' gar erauS: 

Un' '3 2tbelfjeib in feiner 9!ot 

SSJefi immer ebtes — fdju&t'S enaus . . . 

Tod) nart)t§ im ftiUe Scfjlofgemadj — 

SaS genster fiefjt jum SHoöterljof, 

Tort Meimc fang bie 9(it[je wad) 

Sem nrcm ftinn. Un' fummt ber ©d)lof, 

3o falle miböcigrcint fte ju, 

3a 'ä ftefjt im 2mm fid) nod) gcfrä'nft: 

„Sßo roerb er fei' 3" Un' 'S finnt fe' JftiiEj, 

SKedjt roiffe, mag ber Srtjnfer benft? 



VI. 

So fdmuirigtüarem nod;, eS frtjtoft bie $!nft, 
©ut'äE) bie Snnn um Gimmel fdjun fid) fcnfe; 
3m SÄ6 ber 25odjel (ofjt fei' Jlidjel EjänEe, 
Wi iS roie tarn, fo britft e' SJunSt un' 3>uft. 



Un' 'S ätbetyeib, moderig fo alle', 
Sefjttt fidj mauä, enauS aus bene SDiau're; 
ffier aUeä roifjt, ber mijjt es otef kbau'n: — 
'3 iö nrie »erroäfl, 'ä Ijot jo fe" SBlotlct mcl;! 

'S oerfinnt ftd; ganj: „Sffinä füll mcv ®ut un' ©olb? 
S)a8 Diel Sebingö, 's Öegliljcr un' 's ©efunfel? 
Sann iuo Et' Sieb, bo bleibt's im §erje bunfel, 
Iniin ijätt intii' jgjerj sunt rechte .§et^ n.efotlt!" 

So geljt's bann fort. Sei' SsJeg »erlangt fidj grofs; 
©et' Senfes alt, es binft-em fo »erbumpe: 
's Iofjt nierer ftd) uf fo 'ne Sudjeflumpe — 
Un' '8 SBinnfpiel leljt fei' Siopy iljtn in be' Sdjofj. 

So nullt eä ei', 's is jo ab, fo uemiib. 

To tuinmen itun fo art'Iidje ScbanFe: 

©qD loilligt's ei', toll luill eö toiercr voanfe, 

2)o njerb's geiuetft un' fjotdj — eö Ijert e' Sieb: 

„3dj Ijefj ber fremme §erte6u, 
lod) (jätt irfj STönlb un' gelb, 
§ätt atT bie §crbe itodj beju — 
9tet baufd) idj um bie Söelt: 
Samt bu un' td) — un' idj un' bu, 
3ßaö &raudjje*met nod) melj' beju? 
3)(cr (jann genunf an uns alte' — 
Sfflie bureft fjeit mei' §orn fo fdje'! 



Seit bort am SBeg idj toicfi gefunn, 

3dj fief) btd) immer nocfi, 

£o benf idj not an feilt ©tunn, 

3Bo '3 §crs mer ufge6rodj: 

Sa bu im' idj — im' idj im 1 bu, 

3Ba3 6rnud;e:iner nodj mel)' be*u? 

Uter fjann gemmi an un§ offi' — 

Sie burelt fjett mei' ©ont fo fdje'! 

Sa '5 i3 mei' §erj mer ufgeorodj, 
Seit bort idj bidj gefumi; 
Sei' 3tf) i3 fjeit mei' .§immet nodj, 
£et' §er,i i3 bra' bic Sunn: 
9tor bu im' idj — im' idj un' bu, 
SffiaS livaudjcstttet nodj mefj' beju? 
3Ker fjann gemmf an un§ ntte" — 
2Bie burelt Ijeit mei' §orn fo fdje'!" 

3a 'S burelt fcfje', fei' .6otn, e' (jelli Suätl 
3)er ©djäfer fingt im' but al§ roterer Bfofe : 
2UiS feilem ©trau§ bic Rneppdjer min be' 9tofe 
£at6 ufge&rodj, bie trafjt er an ber 3Jwät. 

Gr madjt fidj nf, fcefart cn' ann'rt 9?eb. 
So fraijt ber 2ßcg im' gucf, fic bim fidj finne: 
Set} »lief in 33tid. Söarum fidj lang oefinue? 
Sun felroer (jot fidj .§ann in .öann gefegt. 



-> 166 



Sita ioüre=fc feit längerer ucrtraut, 
So fjamt'fe jty uieloiet fiel) ;u uerjcile: 
%a bas un' feit, fie Wn fid) iur uerfjeljle, 
itn[I roerb gepiooert, batf a() gefjr^eß laut. 

Un' lang fo fort. Sic roerre mic uerfeff 
Ä'or Seligfet, nor Iaiirer Stdjuerljimm'le . . . 
2?od) fjord), tum Ijinneraus e' bunte! £imm'U, 
■£ie .ßeit is um, bie mar fo fnayris geineff. 

Sdjmt Slifj uf SSÜfc als immer jicf un' jatf, 

fmnnit fo fcrjmarj, 's jiefjt sammc fidi e' Sßerrer: 
2öic flojjt ber Storm, es fauft un' brauft 's ©eblärrer, 
Sie 31ält' bie fradje, '§ madjt nor fnid un' tnaef. 

Sic 2oregangst! ©ebannt i§ Sritt un' Sdjritt. 
Sfiio nor enans? Sic brcdje baü jefatnme: 
Sic Ijalte 'nann', fie briete feot fid) jammc — 
2)o surft e' Stral — un' tmet es rainft e' -§itt. 

iHlebobber 'rtet'! SGSie 's 'runnerfd>ief;t un' raufdjt, 
9118 tarn ber 9tej) aus Inurcr biete ilieljre: 
Sic fjarttt fid) jo, bun alles fyalb nor Ejere, 
Saun 's e" nor immer uf baö nnncr laufest. 

Un' crime toadjft im ftarlcsbal bic SÜadj, 
£aS 2Üaffer roft mie rotlb bie g-elfe 'runner; 
Gs flammt bie Suft, es rollt un' grollt ber Sunner 
9lte bofler fort — fco but's e' grelle Stradj! . . . 



□igitized by Google 



167 <- 



'3 Ejot nij geba 1 . SJettei iä bte ©cfor. 

Sic (joitn f«f) liodi. 3Ber moljii cljr ©Eid ermeffe? 

Sic jjann ftdj 3005, bim affeü gar oergeffe, 

Sie [jonn b'rnjeil ftdj Sied im' SErei gefdjwor . . . 

9Ior riffelt'S nodj. £er Simmcl madjt fiefj fielt, 
3m Droenbrot «riß fdjim bic Simn »erfülle: 
S)o logt bortf/g ^immclfclb fei' SidjcE 6IinJe 
©er ^ungemonb . . . 2Ibje bu trauti Steffi 



%m ©djtofiljof roeib e' gest geEjall, 
Sem nun kr Slicö gcfdjiefji's ju ßljre; 
'ö &in et'gelob bic Stüter off' 
G' SBaffefpiel mitufjefefjre. 
,&err ©eibert Ejot's jo fo gemottt: 
Ser Eummt gesoEj, eS [tre-ljt min ©olb 
©ei' §etm un' .fjarnefdj, gar fei' 91nppc, 
6Iei£) fjitmebrci' e' Irofi mm Snappe. 

2Öli§ bic am SciÖ Ijaim a'gejol), 
3Sar Eifebledj, ja ©djidj im' §Önnfd^e; 
So bi'mer E)eit nor ©tennSflö' 
©L'f) felli Stoff mm rnulje ÜDtenftfie: 



Digitizod &/ Google 



— 108 <- 

Sie fjonn «et fang nocfj 'rumgebuppt, 
$ann gteil) gernufft |u$ un' gefnuppt; 
So mar IS' Seit nodj 'i SSort je roeße, 
Sie #a6tfad& mar, e§ faße ge^e. 

Sodj wollten als nf> bann un' roonn 
Sie SftitterSteit' erum pdj jetre 
So for Oiefpafs uf roedjem Sann; 
Sem Diester iroig all' bic ßcrre 
3m Stofsgefecfit mit ©per im' Sans 
Sinft bann ber golbig Soroerfranä : 
Sc' SÖtestcrpreis bodj 31t «ringe, 
Saö mar e' Srnut fidj fjemsebnna.e . . . 

Sie Sdjnmfe bin jeß i« ber Eflettj. 

Un' roen'ä gehiot bo mttjefamp'te, 

Sen ruft ber ^erolb taut erbei — 

5öie frol) bie Streitroff' bo fdjuti ftramp'Ie! 

§err Sei6ert nun beijtnneratiö 

Sudjt ficfi oum 3tfjei* fei' s Jiitter auö: 

Sen ntejjt fei' SBIidf gar pä'rfdj un' pvofcig — 

Ser rljetnifd) boaj but ftolj un' trofctg. 

So getjt bann '§ Snn^Iireaje Io3: 
So fprifet eä %unk, fpringe Splirrer; 
,§err Sei6ert ftofjt fein' erste Stofi, 
Sem r(jeinijd) getjt'3 bordj alle ©tirer; 



-> 169 <- 

©ei' jtDetter werft cu uf be' ©nnn — 
'g is aogeba' ber rf)eimfdj Sffiann. 
£er 2Bärte( tuimnt un' jjelffcen=ijerae ( 
Set Steroebuler ig Vrneroe! 

3üer noü) eö roofjr, ber Eitmmt je forj, 
Un' roät'ä ber «Ilcrraurigät Krieger; 
Uf jere Stofi bo folgt e' ©torj, 
£err ©eioert ig un' bleibt ber Sieger; 
3ä bester fjett jo gar un' ganj — 
3E)m Wttjt ber golbig Sijtefranj: 
©afj Ejetter noaj fei' iHutjm bat gtänje, 
©oit 's Ülbetljcib ifjn gar befranse. 

£odj '3 grate fifct in fei'm SBalfon 
2Bie fdjed) un' fdjat, 'S bui megg ficfi fefjrte 
©etam bie ^fferfdjenSt' bie Sron, 
gjttfit 'g Slbelfjeib fief) fetmer Irene: 
$ot'§ at) Ee' .Sierror, n <£ mm 'ßninf, 
'g ig ifjm jo 'g ©djäferö -)(og genunf! 
Sei'm Satter nor but'g beu' GJefaDe — 
2er roinEt be' Jtrattj fcetet je (jalle: 

Srumueteftof)! Un' roie m'r fiefjt, 
©igt 'g 2tbciljeib uf Ejlfje Äofe: 
§err Seibert g(eif) fcfjun cor ifjm fniet 
©idj mit bem Äranj äfj 'g §erj je fjote. 



-> 170 t- 

2öaä but tuet' gräte? '9 nemmt be' iirrnij 
Un' ^önft'Cn an beö Sicgero Öanj! 
Uli' flatt öejurocl, bot! Gebormel 
OJcfjt borcfj bie fflleiig e' teis Seniormet. 

lln' ftüluerfdjämt sieljt ftdj jertd 
SSutt bere gestlidjfet bas gräte; 
SBIiljt annetroärtS bodfi all fei' ©Iii, 
SfBie folt'ä mit ©eitert 'ä §ers äfj bete? 
SJun feiner £ie& un' feiner 3Trei 
3iod; 6rfldjt m'r nir fei'm Satter bei; 
^ecf rooHt'8 bie £od)ter ifjm erfläre, 
Xoä) ftfjeint'ö ber Sdjäfer nr-ri) je roeljre. 



VIII. 

Xn Seiler fiiit und) 'ä gräte '(jaus, 
'9 muß bott bie .§erb borfj (jemcgeti' : 
llf roeirem gdir W Sdjäfer melj', 
Un' gueft e3 fidj bie ätuljen aus. 

Gr neitidj nodj uerbeigejolj 
3m §o(en>eg mit feiner §erb: 
Sn's $orn e' ÜBiiif, ben tjot'S gemärt, 
3§ ettings bann erbeigeftot). 



— 171 



'S tneife Sidjetdje fjot ateil; geiueljt: 
So Dannau fidj cfjr gedjen off' 
3uin ^ammefummeS corbefjaö, 
©ie Ijann'S cimnn' fidj auägeleljt. 

Un' Jo i)er[d)ciut iljm Sal) um SaEj, 
,<le' Sdjä'fer nct ittmt htmm . . . 
Un' '8 grate froljt So Ijot'S uernumm: 
,J(t Srijafer ig jtt Girab getrntj!' 

„3u ©rab gctrnfj?" ... 2Bie tonr fo batt, 
3lor al^ebatt a,efuidt bic 331it! 
Un' 'S grtile nir. nlö 9ladjt nor Jiefjt, 
Sä' Stern is aus ber ,&eb, gefall! 

23cil bort bet Satter es gefigt: 
,Sei' Sodjter red)' ben Gljreh'ans 
Sem Sieger!' gläut ber Sdjäfer gaiij, 
Ser Sieger Ijütt äfj 'ö £er* beftegt! . . . 

Seit jeUcm errt ber Sdjafcr 'rum, 
§ot nct gebeit meE}', net gerebt; 
So roerft e' gieiner ifjn uf'3 öett, 
6' (idjtt Stunn iö rtimi fnmm. 

Set' giemerträm Derrot'ö bann bo, 
Sßarwn er Ejer in'S fremmc Sann, 
2Iu§ altem 23(ut e' 31itter&mann, 
@3 Ijot fei' Sieb ifjn Iiergeiofj. 



— 172 



Sei' letzter Saut ts: ,2lbelfjeib!' 
Cb er gehofft »im ©tunn je Stunn, 
Sei' .öerj Ijot nimi 3tu(j gefunn, 
33iö enbiidj ifjn ber 2>ob befreit. 

Sie Sdjäfer dann tfjn ftiH begrub 
21m £etoet bort im Söiffebai, 
£amt Sfumefräitä' in reidjer gut 
Uf'S ©rab geleljt un' Eitles Sab. 



IX. 

Wn' 'S gräle ftcf|t iuie ftarr uf baä ©efafj, 
Se" £rop»e will bie Slufjen üjm äE) faitfjtc; 
'S fieljt nir a!s 9iadjt, )"ei' Stern but nimi loirfjte, 
'S enen;ig ©ort is nodj: „3" ©tn6 ßetrafj i" 
'S is iuie »erftummt, Ijot nieman' nir. gefront, 
2tf) nieman' nir »im feiner Sieb oerrot. 

2>od) o!s beim .öeinejug bie §erb es fiefit 

£jm .fiotcmeg, e' $rcmmcr °"t-fe falle, 

£n§ «ebbt e' Stöfs! Ser i»ecft=em gleit) 'S ©ebenfe 

2ln feilt Süinn, bie Stunn oim feilem Sieb 

Un' iuie fie bann ficb, Sieb un' Srei gefdjroor, 

2)o brecht fei Scfimer; mit ^'"""mii^t er»or: 



-4 173 <- 



„28arum ber Igomer, aß boä Seb, 
©er Summer un' ber ©ram? 
9Jiei' §erj fo tief in Trauer ftetjt — 
SWei' ©litf, roar baS e' Strom? 
Sonn bn im' idj — im' tdi im' bu 
(5' §erj un' See!, bodj bu in SftuI)! 
Cb gri' ber ÜHialb, ber §immel biß, 
3Kei* atufjeh'oöt ts nimi bo! 

9Öie frfjc' ber Senj an beiner Seit, 

(Jö lenjt jo immer nodj: 

5>er ©inner fjot mer 'nei'gefdjneit, 

SDtei' ©lief fo frilj gebrodi: 

3« bu un' idj — un' idj un' bu, 

?J!er Ijäen uns uf emig ju! 

Eer 2ens fo fdje', bie Sett fo frolj, 

3dj ruf un' ruf — bu nimi bo! 

©o bleitit mei 1 ^oincr, o(C mei' See, 

9Jiei' Summer un' mei' ©ram 

Solang mer nodj mei' fier^ fidj reiji — 

3J!ei' ©lief, es mar e' %xam: 

9ior bu im' iäj — un' idj im' bu, 

9Joä) bin idj bo, bei' Sit) is *u; 

Sa 'S (aidjt mei' Sunn am Gimmel olö 

SBann idj bei ber, idj nimi bo!" 



X. 

So fdjteppe (am fidj Iji' bie Sal/, 
SBum gräte gefjt fi' Eaiiti Älaf). 
Socf) cl)' bie ©mm firfj niercrfcfjt, 
So fnict's uerc'famt im Re&et 
3Bo ei'gcfdjtoff in'8 junge ©ta6 
Sei' äffeS ralji, fei' Sttfc un' @ta&. 

So bleibt e8 tcoitoettoR ade', 
's gebenft in'ä Siloeter nau' sc geij'; 
3n '§ ftnnt W 3iufj tneEj', tucjj fe" 9iot, 
3)o fucfjt'S be' ßtauäner uf un' frofjt 
Sen alt6eiiiärte gveinb cum öaus — 
3m Salb bieffjinne leiljt fei' fflairö. 

2)er ©rSS bebenEt bie ©adj in SRufj, 
Slot £)ilfbetet bem griile ju: 
,£ort roa'r'3 in Rimmels .jput (jeftetfi, 
§att bodj e' §emet uf ber Seit; 
£odj fei'S bem Sßattet iroerfoff!' 
S)rum roill er mit iijm I)i' jum ©dj!o(3. 

3«m Scijlofs enuf ats midister üöeg 
®e£jt quer bord)'§ ÜarleSbal e' Steg, 



175 «- 

Stet nielBegong, fit) fd)mat un' fdmmdj; 
£)odj u'gefdjiuolt iS nod; bie 33adj: 
SaS gräte, o& ät) ftrcng bie .£ut, 
«erfetjtt c' Stitt - bo fa&fö bie gtut . . . 

310 '3 SBeljgeruf, xoas Jjot'3 geöatt? 
Ser alte 2JIaim iö mib im' malt, 
2Bo Petting in bere 9lot? 
Un' fäm bie -öilf äfj net je fpot : 
3Me gtut fjot 'S grate fortgeriff, 
Sann Iji'gcirof) gut 3Bet§ern>tff. 



XI. 

Üilar baä e' Sotfdjaft in baS Sdjtojj, 
@' SBunttevft^Iacf, mo fidj oererrt! 
Sic renne 'rum wie gaiij rerroerrt, 
33m 'nannemofj bann fortgefdjoff 
on euer Stngst gut 3ßci(jer«)tff : 
,6ot '3 ßelfcö afj net notjgetofj — 
9Ji'r roi^ji, bajj es uergebtief) iä. 

9Ste bauert im berä gräte bodj! 
9$ie teiljt eä bo in feiner SRuIj 
Sffiie Sßadjä fo luetfj, bie Shtlje ju, 



176 — 



%a gar im Sob en enget nodj! 
Sie Sefjc ftnrnm im' roie fo B(a§, 
Sie Sefae, wo nor Siebe gefyrod) — 
'S bin alte Seif bie Sfulje najj. 

Un' weit im Sann ig 'S ^ierjelei) 
Um 's Stbelljeib jo bviiuei'naus ; 
3" jeri §itt, in jercs 1 $auS 
,3iel)t fiimmetnuä un' 2raurigfet; 
Sie SBwtjeldjet am a\?et£jer 'mm, 
2Bo '3 gräte {jaim fo uiel gefrä't — 
5ja bie fegar, bie fdjeine ftumm. 

Scr SSatt« ftefjt bo tüte terftert. 
Ciebenft iljm n>ut nodj feilt -Seit, 
2ßo all fei' Joffes 'S Stbettjeib? 
Un Ijot fei' 28ilte fidj beroärt? 
©ei' fitnn oertor, fei' Rinn fo ^art! 

Ejiitt er net juoiel begehrt — 
£iiitt iE)m im' fid) ben Edjmerj gefpart. 



XI r. 

IDic Zitier, wo beim gest fo frotj, 
SHin affminann' oerfammelt Ijie, 
9iaiT ftitf un' ftumm. So Ijann nodj nie 
Sic Seit' geba', wo eiue bo 



-» 177 «- 

Sun weitem Ejer jum Seidjegang, 
Sie 9J!äitner gar, iuo fjart rote !Hlait're; 
Un' 'ä ©lecfeldje, bnß 6äinbelt biutg, 
311s fla^t e3 feiroer fei' Sebau're. 

(So tri& ber Sab,, ei roe*fc et'S ab,? 
Scr Srauerjug jteljt tji' 311m §of, 
£i' wo ber Sctjä'fer fdjfoft fei' Sdjfof, 
'S fjann SHitter bort bte Sab getralj ; 
'S tS bruf e' 8itb nod) a'gebrimg: 
3'ue §erjev mit ^roe lidjtc flamme, 
Sie gfommc bic^t mann' uerfdfjtung, 
Sie §erjer n'getefjitt fceifamme. 

Sie fjann bie Seid; bann ei'gefenft 
2(m -Deiuel bort in'ö 3iemegrab . . . 
Sin 33Iumefrans mit Itdjtem Sab 
§ot fpot nod) mnnji §ann gebenft. 
©um Butter mär, ijjn fjärt's getaut, 
Gr roottt b'rmefT firf> gnn* uerfränEc, 
Sie 2Mbfar>ett brum'rumgebaut : 
,So tveier Sie» jum 31'gebcnfe!' . . . 

©isnodj am fjntbrieifalle Sor 
3n Sie" gemefclt iö cerbübb 
@' §ertet)orn mit Sdjäf erfcfiipp ; 
Un' bort be' §of[eit' leim es uov, 

SdiniitieLn, totViä)it. 12 



-> 178 d_ 

3U8 bär^e§ nutfjiS in Summerjeit 
Stm öeroel mit cum §imme[ finge, 
3Bann Sterniesinf) uum 2Ibelf>eib — 
Sann 'S öertefjom im Sal octHinge. 



3He Aerahfr. 



Digitizod by Google 



Xti Ditijtft Iftl «Dt in fctUl Bit*, 
Uli' loaa tt Bnfll, er (infit cl frti: 
Un' luo fei' Sil) wtt Stlifn.« itcfit - 
lo is iS) flanj Iti' ötlici ! 



I. 



*8 gefjt 3« um 3or. 3Ber Ejalt ba§ 9iab ^erid? 
5Da§ Sßaffer roatmett fei' geweifte Sßeg 

njüfft'S roie fjem, cö läft ftd& taff. Urt' meifi 
3im 2ltfer merb baä Storn un' ti^erot 
55er SodjeI6eere6am ; am £erfe6utfdj 
38 jeirig, fcnlt bic Sdjlef) — '§ gefjt 'nunnerju'8: 
93um mire ^rnagge faß* kann 's &"rc — 
2er asinn uenueljt's ... Un 1 i3 uu§ 3)lenfdjetmn' 
En anner £oö gepellt? 

$odj roin id? OTai 
9todj t'mei' Öniot, bc' laugoerlore 5Nai 
3Rtt fei'm ©eblifj, mit feiner Mutjciueb: 
<So benf icfj mtdj jerid ju feilem Salj, 
2Bie tener unS in'S SDorf gemeint. St mar 
SJlet tttfeä bort c' §erj un' ßetriidjfct ? 
'3 gemnijnt midj notf) nlörnie 'rie SQtorjetnim 
3" ^riljjorjeit. 0ar aßeS ftetjt uor met 
Seroenntg bo, nlö gäng eis eroe »or, 
3l!s fennt idj'ö redjc bo mit meiner .fjann: 



182 <- 

3$ fiel) bie Jtetdj uod), (jodjgeftrecft be' %om, 
S)en ^ettgottäfmger, ioo bort 'nufet weift; 
£er 3«^™ tncfjt baö gifferblat un' jätt, 
SBUoiel bas 9iab fdjun abgetoff. Un' um 
2ie Aferdj enim, n(ö ob bo meinet ©djufc, 

.fwus on §auS gendt. SBum Dorf e' £e'[ 
Setljt [mlbuerftedelt fjinnig bem GJebäm, 
Dior bort un' bo noa) gudfe rotgebeit 
Sßar neie ßiciucl 'raus. Un' ringS ber Sann 
5s ei'genujmt »um bunf'le Sanueiualb; 
$cr (jalt bie ÜIßad). So feifjt mei' Sorf bann bo 
5Bte 'S SßicfclEtnn in feiner 28aljt. 

3dj fiet) 

;£e' iiinnctpliiy, ben alte ÜinncbiVm 
Un' uunerum bie Sunt; 's is not] beBei 
Der fflJafem for bie 8te"dj; im Unnerborf 
2>e' Srunneftocf, be' »olle Söaffertrog, 
So ©ptdjet als fo for bie SmnnemäV, 
2(fj fliUoerftot for nmnje junge Sit. 
Sie .f>nifer atfegar bin frtfdjgeioeifjt 
Un' ©er' un' geniter' fjeltMö ei'gefajjt; 
's ie ufgerämt im' roeifjet Sann gefrort 
Sor jerem .fjaus, bie ©äffe bin gcfeEjrt. 
Sas .UosoereS im GiSrtdje wadjft, fie (jann'ö, 
Soüie! bie Slumefprod) be' Sinn »errot, 
3n .Pmbdjer ufern gensterbret. 



183 <- 

Un' 'ä ()0t 

Scr §immef gan^ fid) mtsgeljettt, er fpannt 

©ei' Satfj b>dj irotg 's SDorf. 23ie Bfinft un' 6Iifct 

Süum ßerjetorn baö golbe ftraij ! @o Ihm 

Sie SDtorjeluft, e§ fdjnauft ftdj ebbcs (cidjt, 

SBie bur=em bas fo giß! 

Un' 'S iQ fo ftiß: 
Sie' Jammer Hoppt, es raffelt net e' SBalj 
3)e' garroeg 'naufer, net e' ©efdjet tnattt, 
Sc" Ijott un' üar — 'S is ntteS jo befjetn. 
3Ior roufdjt bie Solbad) nod) am SBaffenueljr, 
©od) ftcfjt bnö 3M)[erab, 5(j 'S gammerroerE 
£jm §inncrbal. 

Eod) jetum' 'nannemofj 
3tel)t auii ber 9iod)6crfdjaft e' *0tenfdjefpic[ 
Uf alle 2Seg' erei': bie nemme Sei 
3tn unfernt 3)alj. SJntt rounwlt jert ©afs 
Söun frofjgebufctc Seit'; bie motte rtdjt 
#um Gljreoof) beim ©i'gang in bas Sorf — 
Sdjier ntte §ötm' Ijnnn Ijortig bra' geljolf. 
©er Slot uitm Ort, bie 8erjer un' bie Scrfd)', 
©ie roarte bort, bie Scfjulfinn' aW un' aii 
So 9)täreldjer im meijje ftleb. Sie Ijann 
Um 's Äeppdje 'mm e' frifdje ffllnmefranj 
Un' in be' .fjänndjer bann, nodj erst gc&rodj, 
@' ©traiödie jum SBHHIumm. 



DigiliZGd t>y Google 



-> 184 



igefc baS ©ebeä, 
SaS ^inun'fjergelfif um 'S 3*orrebrn'! 
Sie ftatjefcpp' fjaitn eine 's 3edje 'gebb 
'Bum Ajcnjel fjer, im' fjordj num Serjetorn 
Saö doQ &ekit — bie ©Code bun rote frofj: 
Set Sumel vingS, bie grab in jerem Slicf — 
Sann maä gefang., baS fetjtt in'3 Sorf ;ericf! 



Hir. anneröt fytxt m'r ninbemm 

9U3 ,§odj un' fjodj! Sßillittmm, roiflf timm 1' 

5ie fteifjcn aus. 9lau' fcimfe bo 

Sie junge groS un' bann ber SJiann 

©ealtert ft^un. 3BaS auögeftann 

Sie affeä Ijann, baS ficljt m'r jo 

fflei'm erste SUttf. Un' 'S faßt m« gletfj, 

ii'ic Das fo fumm iS, afleS Sei. 

Sobra' ^e beute, 'S tS fcfnm gut, 

SHodj gut for Stinn un' ÄinncSfinn': 

Wx lernt wie als bie 9Jienfdje bin — 

Un' roaä ens fotf un' maS enS but. 

(Seif Ruberes, baö mar emoU 
Saö .^oefe [jot bie Sdjroerefjarf e : 



Digitized t>y Google 



~* 185 *- 

©ei'Stulje leifm im Äopp fo fjot, 
Sei' %oxb fo fnt, fo fdjmal bei' Öacfe, 
Sie 'n a«8.6»9ud5 bei' ©eftdjt — 
#ot 'S §0<fe fo faid^ äugcridjt? 
©ort ig es ttet roie bei bei SOiumme, 
3Bo nteljner (jot als roaä fe fiaudjt; 
©ort ffoltött net bei' 3JIatj rerftaudjt — 
Gn annermol alö nemm btcrj ^amme! 

ÜBnS ronr'S e' 33u, bet 9{nbereä: 

Sie nein, ©tcirf, be6ei bie ©ri'fi! 

9Bar boranfeöt roie a'geroorjett, 

Sei jerem .öieb iä en§ geBorjelt, 

§am6idje ßolj fei' flartj ©efteH; 

Sambnuretbid fei' fnfdje 33nde, 

3a buppt m't bruf, e§ ge&&t (8' Seil; 

§ot fen U'bätdje, net e' finde: 

Se' fdjroeröte $tu im gnrtge Sorf, 

$a Jener (jätt üjn a(] geroorf! 

Sodj 0)' bie 3J!nb' net gro6b un' fc^roff, 

So roä'r bordj's $akr et geloff; 

3s fiillcrgfotjn, ber 2lnbete§ — 

Srum is=em ä[) fe' attäre oeS. 

9!od> q(§ e' Duatdj, n!§ .(loffefnopp 
Serrot ba§ Sinn fei' ftillersfoyp : 
(Sr Dattert fid), b>[6 e' Schürt, 
Gr mottert fid), i§ bann e' guri, 



DigitizGd t>y Google 



-> 186 «- 

3a guri §u$el. 3Üo '3 net nerig, 
So gebbt er b,er un' gebbt getjerig: 
3& fjortig an bie 'Srotiajublab, 
§ot Stanfc rid)t «um Sab geriff — 
Sie mufjt (ei' Mottet i()m nodj fernere — 
§ott 2teppel, Sisetfdje, 8adebere, 
bitbber als mit fortgejagt — 
SBie Ijann bie Sdjulfinn' 'nei'gebiff! 
3a ioo er nor en 91r'meä luefj, 
So fpringt er bei, ber Stoberes. 

Sei' &opp is b/II, 's i3 nir. uerbturelt, 
Gr tatm fei' 2ad) alewie genurett: 
■Öot 's 2(uömenmg er iifgefn[)t, 
So fdjnorrt'ö afäroie 'nc Spinnerab; 
:'Ui irtjveibt er 'runner gnnj fei' Se^. 
Gr temit in allem gut fidj auö; 
Me' ©djuttu bringt bie fdjene ©äfc', 
ÜSas fo gcfdn'eljt im öof un' §au3: 

SBum Sdjerljiibbid) am <5d)aierbor, 

SSiim tsnteridj, cum Spa^eajor, 

2öie baö fo 6a$ig un' fo fed 

Un' fdjnappt be' Sauroe 's" gurer roegg; 

ÜBefj alterte »um <3ocfe[I}a\ 

SBerb oo net fertig, fangt er a': 

,<So Sinn' bin feite!' — fab/n bie Seit' — 

,35te §infefeter mit jro8 Sott're; 



DigiiizGd &/ Google 



-> 187 «- 



Sns SJu'dje, ne' — 'S iö fo gefdjeib 
9ll§ roä'r'ö e' Sinn jo twn jiuc SWott'rc!' 

Un' al§ ber 33u jum 3tacfjtmof)l 'gang, 
58efitt§t bie ©tunnefdjut er lang 
Un' lana, ai) nocf) bie ftinnerlefjr; 
§ot an ber Orjcl mitgefung, 
Sei' fjeüi (Stimm is borcffgebrung — 
ÜJf'r fennt [e uar ber ffierjeber. 

Set SInbereS tä gutgejol), 

@r futfrt W §ännel, Ee" ftraEefjl ; 

Srum mar er feiner SJitimme je 

gor affeS in ber Seit net ffl: 

(£r friert bie 3)ltt>I un' 'S ^elb bann mit 

SltS $etrati30ut. Sic benft beju: 

,@t iS er net e' 93ilb uun Sit, 

DJier a,an,s au3 mci'm Sejidjt gcjdjnitt 9 

Sa mißt e' fcaffenb Staut ia) not!' 

Sie Put fid) uf un' Beftnne, 

Un' lutifs bie recfjt nodj net yi finne — 

So fummt ber 3fnbereö efjr oor: 

Serffaöpelt fidj tn'S euefätt, 
<F faumer, bodj en arem 3Rare; 
Sie 33(iHer§niamme leib't es net 
Un' mecfjticm '3 iDlnrc «.ans ucrlere. 



-> 188 <- 



Sie gtQ, nocf) mo<flicfjfeSt6eifamme, 
Sie himmt, tote äerem in ber Seit: 
„9lo' bu, rooä fjct' itf) nun be* Seit', 
SDu b>st eS mit bem Goefott? 
W ba§ ©efoänn, baä fcafst mer net, 
Un' feHt Snd) befor^t bei' SJtamme! 
3dj leüi'S tnol net, net um tote Seit, 
33«tTog bief) bruf, 'S roetb ab^eftelTtl" 



Un' tooS fie IjinnemcEs iH) but, 
'S iä fot bie Safe, bie rjalte jamme; 
Sie giefjt nor Dlid) in bie ©tut — 
Seft um fo ärjer fdjtafjn bie glömme! 
SS 'S Seti nodj jung, bo Ijaft baö gnier, 
Un' lefdjt m'r äf) mit alte SBtimpe: 
®od) kennt emol en ntti Sanier, 
£o brennt fc ab 6tS uf be' ©tumpe! — 



So fdjubt bie öimnftrtd) fid) enauS. 

Set SfnbertS roiH nimi märte; 

Un' 'S ©ttefätt lentrt fiefj net aus, 

SJefroljt fid) fretba^e bei be' Sorte. 

So faljt bie %xa: ,Gr liebt fei' ftätt', 

Sei' 9)iotter [eibt'S net, bofj er f rfjaijclt ; 

3ur ,6eirat mißt m'r fei' jejroett!' 

2Ba3 nau'? Sie bin b't bull öerjnmfjett . . . 



189 

£o gefjt b'r grob ber Pumpet Io§ 

3n $r<tnfereicij : 'S geljt get)' be' ffienig; 

Dem jugel)att finnn not fcdttsiuenig — 

2)o fjot's geoiff un' Ijofs gebloö? 

t£' neicr &ikt iö 'riiuerfuntnt, 

Ter toä'tjert olleä 'rumbtbum: 

2öaö 'ijimne leiEjt, untf in bie §elj, 

SBas broroen i§, baö fotf eninner; 

2)o roerb gciuult, bort 3tdj un' 2Mf, 

211) breitjelt fdjun im Dorf ber furnier . . . 

fott bcn 2InbereS nod) IjaKe? 
Sei'ni 9)i<ue Ijot er fid) oerfäjroor, 
Un' all' fei' .fioffeö mevb net ioor! 
So toajbem 'S »tut, ja 'S fdjlaijt -fdjun DttaKe, 
5)er $amm iö rot iljm a'iujfdnoolf — 
Un' 'S wacrjft fei' ©mm fieft aus tu ©roll; 
95aUjäGt crunt im 1 in ber 
§e$t er erbet fei' Shtmeräre; 
,fjot ioaö geliert mm ,$reie Sdjare', 
3a ftetft alägtetE) fid) an bie Spifc. 
Smirfdjullifl is afj feit geroeff: 
©ei' flotter (jot ersst forj jeuor 
SffieEi'm Saffer an ber Wtf)l projefst — 
Un' ben lirojef; Ijot fie uerlor. 
Un' merb bie .fiervfdjaft nor genennt — 
So roerb gefdjott jefc un' gefdjännt. 



Digitizod by Google 



-» 190 — 

93er fyätt bem 93u baS jugetraiit? 
Sfflie umgcftulpt i3 njanj fei' 33efe: 
,3y«r£t bie greifjet, bann bie Staut!' 
So bur-es jefcun' bei itjm Ejefte. 
Un' brefdjt er betfmols in ber Sdmicr — 
9ÜÜI nor ftdj irae, tote e3 fajeint — 
3ö bas e' öilj im' Sag im' ^aier, 
SBerfloppt bie grudjt, als roär'S e' getnb. 
So all fei' ©rfjaffeS. 9Bann et mäljt, 
So fauft bie Sens wie im Solopp: 
G' jerce Sieb ber gelt e' ßopp, 
9Hs ob ber gemb fdjun oor itjm ffeljt . . . 

Sei' SEJtamme matiät, fei' fla'tt i§ 6e8, 
Me" ÜBunner üb,, xoo benft er an'3? 
Sie Käb/3 fo beb?: ,35er 9Inbere§, 
9Jfei' 91nbere§ oergefit mid) gattj!' 
Un' bur=e§ auäem 9lcfer geb/, 
So pnrft es tarn e' [jalroi Straft; 
(S"i britft=em bie fdjuti in fei' 23e", 
31(8 fjütt'0 fei' Ser* nodj ufgelab! 

£er SDfamme fdfjroant mm bene §annel 
9iir ©ureS grub, borf) fdjreeiljt fe Pitt: 
Sie nemmt be' 33u roul feit am Sännet, 
3)od) jieljr=er fie — rao|i' er roitt. 
9l!j but'3 ber 9)tamme roierer gut: 
Sie ficljt efjr Sediat ufmarfdjiere 



-v 191 <- 

SRit ©djnmijtt im' im £etferljut — 
Un' roet(em ftefjt fo 'S Äummebiere? 
Sä Droedst min bcr .gteic Stfjar'! 
®crt fjäixft et 'taue äfj gan^ un' gat: 

ßt pellt ftdj (reif, bc' Äopp jericE, 
3U§ ftetft im Sraij e' Snttefticf; 
Un' fteüjt nerbei et an be' ftäb', 
3Bufj raffeCe bie Savoctfdjeb, 
2Rufc roacfete bet gfererftraitä — 
33n§ Imdjeft fo fei' ßitfel au3. 
6t ou&t ficlj eb&eeS, braucht e' SBÜj, 
2)ui für) tmmmäre, faft fo Sidife, 
3ief)t boter) bie §or' ftdj nod) e' ©djnej 
Un' breljt be' Sajnaujer, but-en tmrfjfe! 
So (nutet Sttcrf)'. Un' roer'ö net raefi 
SBergucft ftctj aanj am Slnbeteä. 

Set SRainmc roät jo aßeä ted)t, 
Sie rjor en grab net abgeljall — 
3118 oid« t)tlt: ,%oit irt'ä ©efectit!' 
So iä in Cirmdjt fie gefall. 
$ot immer nodj uf §itf gebaut — 
ÄE' gjfcdjeä Galt, fi' gutes SEBort, 
(Sfjr 9(u[)cnappci, bet rmifj fort! 
So Ijot bie jWj baff oertaut. 
Sie fdjieppt erum fidj loie oerfjegt, 
SDut fteoterlifl) un' greint un' frort: 



-> 192 e~ 

,g)let' SKidjefnm, im att mei' ©U<f, 
Ddj fumm boc^ f)em, ja Inf geriet! 
2Ba§ 6att mid) 'ß ©elb in meiner SifSt, 
ü&ann im net 6ei bei: Söiamme bist? 
$a luann idj bidj nodj e'mol [jätt — 
3;rfj gii6 bidj gleiij bem ßoefätt!' 
üfüen bnuert net bie SBlilterämomme ? 
!ß)ie innrem SÜnffer geljt fe jamine . . . 

2Jer 2lnberes roerb 'rumgcfjelit 

Uli' troeral ifjm nof;gefe^i ; 

©od) Ijott er ©tonn, er rocfjtt ftd) muriß: 

SEBör Hemer ufern Sßtafc gefall, 

bafi fei' Sort er net geljaH; 
Sa brofjt ©efor, bo roerb er nmrig. 
So gdjt'S e' Sffieil. 2tm ßnn bo icerb 
(Sr ei'gefang im' ei'gefperrt. 

So Ijodt ber 9InbereS im Sod). 
©ort fieser f«m e' ßimmetSptacfe: 
SEÖie fdjnorren ei' fei' voüt ^öacfe, 
5Batt ftfjeint er nor fei' Sdjntte nodj. 
Stau' Ijot er Seit ofj no^jcbenle — 
SBatl fdjeint es gar, es bärgen fränfe. 

Un' atS 's ©erirf)t ilm [jot oerfjert, 
§ot nimi groß er ftd) gemehrt; 
©o fietper ei' fei' Strüdj' un' äioffe — 
So 'S §erä, bas fallt ijjm in bie jpoffe. 



SDer Slidjter gcbBt tfjrn monjeS 6ei 

3((ä ^ugenbftred)' — un' ftiredjt en frei; 

Gr (jtftt genuirf jo fdjim gefen ! 

$ot su oemerfe net nergeff 

Un* ge&&t bie Sefjr bem änbertö — 

35e' Sfunge miß es rout net et': 

,§ä 'S im 2eif> em nodj fo fjeft, 

2!er Äonu nrnjj um fo fäfter fei'!' 

9iau' reißt ber Slnbereä fidj los, 
öS fliegen fjem, 'S begreift fxdft nmt; 
£ie 5Ramme onfjt im fflranlefiul — 
Od) ©ott, roie is efjr ^rfib fo groß! 
Sie fraßt un' Bajjt, bie arcm gfrä, 
Sie funni jum §ouS enauS net gel;' — 
ßfjr Unnerbnnc bun's net met/ — 
2R't mußt fe fji' jum genbter trafi,': 
3e|i 3tnbere8, jeij nemm iridj jamme — 
ftulj net je irrig mit ber SRamme! 



HI. 

■So mndje 93Ia$, 'S iS nou' gemmf! 
3Bie roitt ben Sffitffem tdj etBfitfe? 
Slluß afj fei' §nnn' &er$aftig britfe, 
§ann immer ifjm jo o'geljunt 

®«antitin, ©rtl^lt. „ 



194 i- 

Tem ftiffe 33«. Ter t§ Sturent — 
§ot (n'rjtg Cjalt fid) 'nei'ijerennt. 

ffiet war en arem SSäfefinn, 
Sei fremme Seit' atSroie geleEjnt; 
Sie meljrebels fo äBermdjer bin, 
3ln Weib, un' Drbnmg net gerannt 
Tod) f]ot er bat! eä beffer friert: 
©ei' 33a§, bie fiot en a'genumm; 
Un' mann er als etjr ftirm' gefjit, 
To fjot fo 3J!ä'rd)er er oerjält, 
Tic bin itjm fo nun fetroet fumm — 
Tie Sinn', bie fjartn tfjn brum gequält. 

Ter ©iffem mnfjt in 2ßalb maus 
2K8 9ti)fer (efe for bie Supp; 
3s lieroet bort im greie brauä 
SUSroie befjein in berc Stufi6: 
„So bmnb beljem, fo r)ell boljctuä 
Un' ringSerum bie SBett fo weit, 
©o originell flefjt bas enauS — 
ll'as otteö nor befiinner leiijt?" 
So raetb'Ssetn bann, er rotfi net reetjt, 
SIIS ob e' Änopp im §erje bredjt: 
SfSie bunem roul ba3 2Mnia.cfau3, 
2)flS liüjte Sab, ber Ärairerbuft; 
Sffiie (adjt=en a' bnä $imme[6Iöl 
Tie 'Sedjel fliefjn ennnn' alä not) 



195 <- 



Un' Ijciuc l)od) fidj in bie Sufi — 
Sn3 affeä fragen hiroet'nnu§. 
Un' gucft er fo bem ÜreiroeS ju, 
Summt et fidj oor rote an ber Äett; 
$o ruft er 'Dam, ber «rem 39u: 
„Cdj roann icfj n(j nor gttdjet Ijätt!" 

Scr 3tnicte§ boefj in ber äRtyl 
§ot als im Gärte, braus im 5t 1 * 
So Sd^napperörel' auSgefteHi 
Un' fangt fidj Sedjel ebbeö »iet. 
Sen fra't'ä bic Sierdjer ei'jefperre, 
Sie Jta« ooü un' 'S SBodjelfjnuä : 
Sem Sitfcm i§ baö grab e' ©rmiS 
So 's arem Hieljdje 'rumjejerre ; 
9(tt ba§ ©eqtiät (rot bei! oerbroff 
Sief in ber Seet, er fann's net ficb,': 
„Sie tyam efjr %l\ü)cl for je flieb,'!" 
§ot (jemltdj bann jte toSgeloff . . . 

®' lernig Sinn. Gr triebt net fatt, 
Sifct baff be' ganje Sab, am 33udj 
Un' merft fidj brauS fo manje ©prudj — 
Stammt bann als Sdjitcr in bie Stobt; 
§ä (je'mttdj an fei' Sern gefdjluppt — 
§ot 6aü e' Äfoff fdjun iroerijuppt. 
Ser ^arre roiff bem SÜiffem roul, 
Sem brai> Sturentdje, roo fo ffeifig, 



□igitized by Google 



-, 196 

SBo gar nir Ijot als luaö eS bei fidj, 
Scv (jelft ifjm uf bie £o!je[dju(. 

©e()em nod) tjot's bei- Srfjtlcr gut: 
ßt folgt bem Sßab 5er ^eijrer bloä; 
Sodj uf ber £io[)'frfjul braudjt m't 9)fut, 
En ipcro gat bvet im' frei bie Strofj! 
Un manjev, iuo ftmöt Skia,' beftiefj — 
Ser ftolpert bo — im' brecht iib, 'S Änie. 

Ser SESiffeitt wollt e' Starre roerre, 
Si Ijot et net be' Stuft beju? 
SSutl Mvmieste" «' but ber S8u 
Sdjim mit feint (Summe grab fo gern 
3Bie manjer uf ber fionjel but. 
Un' Ijot uum Sud) er ausgeruht, 
So gutft er ftdtmij in e" Sodf — 
Sei' ©udeo fdjim [jot uiel uerfproef). 
Un' teibt er bed bie bittet 3Iot, 
So Ijot er borfj uum Stunnebrot 
Sei'iu Sdjiuestcvtfjc mnö Ijcmgcfdjicft, 
Sias fjofrem als fei' Strimp' geftridt. 
Sei' Serres Ijot fo gut gefall 
Un' 'S f)ot iljm 's ©lid fdiuu jugeiouuf: 
i*nll nemmt iljn uf e' gutes gfluS, 
So is er roie ber ©oI)n gefjaU, 
|iot bo fe' Sflot, fjot grob genunf — 
So oredjt ber arig Stnnoel aus! 



~» 197 «- 

'S Ijatt' alles bo Jet' Jtoop oetfot, 

SSarum net äfj '3 Stutentedjor? 

Sic fjami als 'S 33Iat fitfj oorgdeS, 

Uf e'mol l)Ot es bo getjefi: 

„SefJ '3 5Jt'd) etocgg an' f)er bie 9M)i! 

Un' roer net mitbut, Ijot fen ©fjr 

Uu' Ijot fe' Sic& junt 2>ottcrlami !" 

Un' \mh orer nmlueuftann 

^ieljt dl) mei' SßiiKem oun ber Sdjul 

Un' roeift beljem fidj in'S ©eroul: 

SDann roettentm, fdjier inieral 

Sur fdiitn im Sffierf c' SBeftStanbal. 

3J!et bentt gena nod) feCCi Seit, 

2Co '3 nädjlter e£>bcS abgefefet ; 

ii>av Pas e' SÖJerrtoerr in be' Seit', 

Ter Slnberei bot nor gcfjelst: 

2Bat rote ucrjrocrnt un' ioie oerjroerroelt, 

§ot not ftefnerfdjelt un' gefnenoett, 

2üs o6'8 im DraerftodE net juöt; 

S)er (jot gepfd&ett un' gefufdjt 

om ganje ©at, im Sorf eruut — 

3«m ©tief iS c^vrtT> bec SBiHem fumm: 

5)er fjot be 1 $oltc bo geraeljrt, 

Sie grofie Ärifdjer bort gebuttert, 

2)e' SEräntefer fjffi ei'gefdjeri, 

So enS um 'S nnnet 'rumgcmitStcrt ; 



-> 198 <- 

So geBBt er nofj, bort fdjetnt er ftrif, 

Soct; merft et Baff — '3 getjt faje6b im' fdjief . . 

3>er SBillcm fctjeint wie atgejaroelt, 

33ns uict Öelerns baS gelbem nofj: 

©lief 'o £djnerreädje, 's iö 'vauägefraiuelt, 

(Sc langt als f)t', oB's äf) nodj bo? 

38 ufgefäoff, fo rä'genmajS, 

Sei' ©ang jo teicfjt, bodj ftramm im' ftraiä; 

So roeifc fei 1 Stern', bie 3tu$e Iic$r, 

Siefbenfertg fei' fanft Öefidjt 

Un' ei'gerafjmt uun DÜngeljjor', 

Sfejj Eummt er em ganj alliierst uor: 

'S f(e" Mäppdje uf un' um bie SBruät 

De' bretgeftrefte Sännet bann! 

3ljn fo je fiet)', ja 'ö iä e' Sust — 

Wx mujj ben ÜBitfem gere Ijanit . . . 

Sierfdjameriert, ja ganj »ergafft 
Sn f$n iä aus bet 5Ro$6etf(I>aft 
3)aä §anndje reidj, bie enjig Softer: 
Sie (jonn im SJann baö Beste gelb 
Un' Sffiolb im' SHSiffe, tjanh tyernodjber 
Slorfj in bec ftaff e' So«tet Selb ; 
#ann |>au8 mit ©arte, §of un' Staffing, 
§ann altes maö not '§ §erj Begehrt: 
Spdj '3 §amidje Hebt bie UnnerB,aHing 
Un' Milbing iä iljm altes roert. 



-<. 199 . - 

,2BaS fjelft mer '8 3Jiä'§, roas Sßetb un' @$ä§, 

So euer net mci' .§erj oerfteljt? 

38o 'ö nämlidj 9inb not immer breljt, 

ÜJiidj gar net je belerac ioe[j? : 

So ment baä SJiäbdje. Sann e3 bafjt 

3um redjlfe gufi tf Itnffei Sesst: 

©rum mnljn's e' Wann, c' 3Rann mit ßieät 

Un" Eene, rao (et' 3ai$ uerurafjt. 



Um 's §annd)e raär'ö iif) jammerfdjab : 
Säjier liljeineifs iä §ats im' §nitd)C: 
's I)ot SBäctelcEjer rate 'S 9tofe6tat, 
tüod) in ber Sfftitt e' fdjeMEe" Sattdje; 
§ot 3tegelcficr fo frifdj un' Elor, 
G' SBrinitdje bnt net frifdjet quelle; 
$ot §a'nnd)er raedj rate Stabtmamfette, 
Sief unntß 's ©und nodj gefjn fei' £or: 
5SaK bin eö Sepp', biitE bun-fe bainb'Ic; 
§ot jjifetfjer fitnE, geraadjs 51111t Sttitmp'Ie. 
Un' lndjt'ö em <t', fo bin fei' 30' 
$i*ie ßelfebe' fo raeijj un' gfonjig: 
3« 'S ,§anndje Erat fo ebbes an fidj — 
Wx bleibt rate ganj üerjudert ftelj'. 
Un' fdjaffig is es, flricft un' uaEjt 
Un' Binitt ftd) um be' flitfjefdjorj: 
9ßic'ö geEjt un' jiefjt, idj fal) e§ Eorj, 
§ot'S aEEe 33orfa)' be' Äopp nerbrefjt. 



■ » 200 t - 



Srfjun ijot e' ganji .g»eri> gefreit, 

3a 'ö rufjt bie Sdjlent 1 net on ber Ser, 

3hm troerol jo bin btc Ijer, 

Sacffctjtoere Sßorfrfj' fcfjier atlcgar; 

Tod) "8 .dnnndje fnfji : ,3d) fjann itotfj 3eit!' 

Sie jjann efjr Rexb' barm fjemgefar. 

Un' 'S fjcmft fei' §erj fo gan^ in Stißem 

3(11 em atfe' — feil is ber SEStllein . . . 

3)er Krümel roadjfl, btc SCwmmcI gcfjt, 

Ser grreifje'täfatte roellt un' roeljt! 

3a SdjrDarj=3tofcQioIb t§ 'ö ^auroerrocrt 

3n garroeiprod), 'ö reijjt nUeS fort: 

's iä unnc Sdjtmitj, bann "liot un' ©olb — 

,3(uS ")fnJ)t junt Sidjt!' So mar'ö gewollt. 

Un' '8 jieljt ber 3Bittem mit in'ö gelb, 
$ot gltii) ftdj oorrebra' gefteHt. 
Sodj at§ fei' bester g-rcinb gefall, 
gärt nieman' inet)' tljn ufgerjaH: 
Gr fierjt roie Mimt fiel) in bc' Jeinb, 
3tls ftreit er äl) nun) fot fei' ^rcinb. 
3eij bur=er grub alöroie b'meroe, 
9Bic a'getribb un' rote gefje(jt; 
Gr fdjont fe" ßrimmel mel/ fei' Seme — 
So l)ot e' §icb i!)n fjart ocrlc^t . . . 

Sie £)ann Dum ^ta(s iljn fortgetraEj, 

So groß ber Sdjmerj, 'S rerlaut W Stfor), 



201 «- 



Giebitllig finnt er fidj enet', 

2tlä gtäW er gctr, e§ mißt fo (ei'. 

§0t baü gefieioert un' geboflt, 

Sie greift for fei' Sraut geraoüt; 

§ot bobeuim iifj fo gerebt, 

9llä 06 er n'gefeljt fdjim Ijätt 

Sei' .*)od]jigbaf), ja gar bic Stium, 

(jarre fdjjim ftdj ei'gefunn 
Sei' niele ffreinb alä .^odjsiggiist' 
3e feiere bnö Ijerrlidj gest: 
Gr fitjlt fo frei fidj je£, fo frol) — 
SBaS er gerooKt, baS tä jo bo! 

©0 fjot fei' gest er uorteret. 
?!au' fictjr^er ficf) im §odj$igf[eb 
Weidj a'gejo^ mte nie er mar — 
ds kfit bie Sraut fdjun am 3tltar: 
Sem .§ocf)stgsug bem fart er oor, 
Un' '§ SßolE fjot freie $taij gemndjt: 
So iö, als er am Sierjebor — 
3m Sfraitfe&ett er ufgeiuatfjt . . . 

Un' als er oor ©eridjt gefiami, 
($' üeit'fpiet fummt Ü)n bo je fjere; 
Stunnt en§ fei' Pliening aEj net [jann, 
©0 Ijert'ä uum Gittern bie bodj gt're. 
'ö is fdje' iod), roaS m'r falje fann — 
Gr i-oi II for amt're nor fidj toeljre! 



202 <~ 

©et 3(id;ter net ficj) lang befunti 
Un' Ijot be:i Sfijittem tosgefproctj: 
9iau' fummst gejodelt un' oerfcfjunn — 
2(1) fette Qeäfe jiere bod). 



lüor attem bann fei bu gegrifjt, 
G' Wann fo redjr un' eefit rote ©olb! 
SDti fjoSt jo 's Skste not gewollt 
Un' bobefor fo Ijart gebtfjt. 
S)u Bitlt net fjirt un' Ijer geftacfert 
2Bie manje bun, fte Bin 6cfannt: 
SEer Summer I)ot bei' Stent' gejacfert, 
2?er 3d)recEc fjot fidj uorgefpannt. 

9i>ar tiao c' fcfimult, fdjtouti Sät, 
§ot bic getrennt bod) im' gebrifjt! 
(St gutf, bei' §ot' bann abgebltfjt, 
Sc&un ^ytocfe fjot'ä enei'gefdjneit. 
9iod) guclt bie oft Sreirjct-ugfet 
5Die Mulje 'raus im junge ©djet' 
3i>u' öuneS, ruo im Setre ftetjt — 
Sottet bmtfigmol bcmillfiimmt fei'! 

2ßie altes bei itjit anneiuitl 

3fm nodj je grifie brin im,$auä! 

2Tfö fjin un' fjer un' ein un' aus, 



• 203 — 

3)ie [jinne briete fidj b'rjrotfffje, 
Un' manjeS fteljt im Sritfe ftill 
Sie fjetfe grab (idj a6;,en>ifdje. 

35er ^uroel bann im $au<s wie grof;! 
Süer mollt baö altes fo bef^reiroe? 
3)!'r Io§t bem SRnnn fei' §ünn' net (o§. 
9la' ftere net, eljr Seit', fieileiiue: 
Giuif 'ö ©edjterdje, net friefjt's gemmf, 
§ot fdjioeioenb tfjm fidj a'gefjmrf 
Un' (jalt en fest un' fojjt net nolj: 
,Stcb SBatterdje, bist e'mol bo!' 
Un' 'ä (SnfcttEie, '3 roerb nodfj getraf), 
Sag redjt fei 1 §önncfjer, rotH en 2(1) 
Un' fdjlaroert als un' bett uf'ä Seit, 
3Ils ob's em ronS sc roeifc Ijütt. 

Sod) nrt cljr grab fidj ja oerfietjfe 
(Vfillt TjaiiG be' Seit' bodj gar 3c fdjiuer; 
Ser SDlann, er medjt eroegg fidj ftefjte, 
Sod) mufs er nlö an'ä Weitster 
3§ fiij ber 9tKes lang im Ort, 
@' SorjemSltet fdjier oor alle; 
@n (Sfjremann, e' Wann mm ©ort, 
S)ut 'S ©ure nor for 'S ©este fjnllc: 

Gi gutf bnö fauroer Sorf nor a', 
Sie gure Sieg' berdj Selb un' gture; 



□igitized by Google 



204 



SffioS f)ot for STr'me bei* geba'? 
Uu' dl) bie Sajul jätt ju bc' gute: 
So forgt er ct6eö, but fidj um, 
Sie JUnn' bie fumme nun ber ©njj; 
D'rroeil bie ncie Sefjt iö fumm, 
Sa ijot er an ctt* boppelt Suaü; 
Sodj bopoelt Sorje um bie Seljrer, 
Sann fo 'ne 9J!aiin »erfomt jo faöt; 
Un' tnilj fei'm gto[je ÄinnerfaSt 
"JiertreSt m't immer tljii uf fpärer. 
'S is roie m'r <ttä »um §atoer rebt: 
.Ser ftetfig ©au!, ber frieden net!' 

So fusnmt in'S Sorf en ann'ri Strt, 
Sie SJiannSteit' friefjn en anner SBefe; 
3Ber funöt gefedjelt un' gefart, 
Sut tieroer jefe bie Stotret fefe: 
's getjt in ber 3Bett baß. ntr. melj' uor, 
9Ji'r roefi es gleit), ja uis iif'S §or. 

Un' als baS Tytticr loS is Rang, 
So jjimtt bie ^yunfe fir. gefang; 
Un' etj' m'r umgucft, 'nannernolj 
SBrennt'ä in bc' ftepp' fdjun (idjtefolj. 
Ser Ruberes fjot nor gefdjert: 
,3""i e'ne Sorf) borf) mijjt'S eimus!' 
Ser Sffiiffem tefa)t eS grab net auS, 
Sem SDiann fei' Stefling mar erfdjroert: 



-n 205 <- 

£o batt fe" 3Öerjre3, batt fe' StereS, 

fie" gutes SBort melj*, IS 1 SBeteljreS, 

's mar atle§ in ber Euft gelef/ — 

£o mufjt ber 3Jlann 6ef|utfom flef»'. 

iiefjutfam Ijejjt: in affem billig, 

'Salt ftreng un' ftrif, batt »ierer ttiffig, 

SDodj altes nor bem Sledjte not). 

3)er $au'fe ronr nm Sffiafj n>ie 's gilfc: 

3R'r tofet jum Sdjein ifjm erst fei' aßiße, 

S'rtueil ber ©trang is ftramm ge$ofj; 

llu' fjupft bas gttte newe'nauS, 

2ßer fann befor? ©9 fangt fidj ferner! 

5Doäj iS be' Seit' efjr Sajrecf bann aus — 

3>o nemmt m'r Ijalt be' g-urmanii ijer: 

So jiefjt m'r et' ben alte SDIantt 

Un' but-en pärje, but-cn ylofy; 

ÜDi'r n>erb net fertig nor mit grob/ — 

Ütm dtm «um ©im roar'S miSrerftann . . . 



5)a§ mar e' Iange3=Ianges Süb 
Sehern im $au3, eö gel): toie 'S getjt; 
9Ji'r roefi es jo, wie 'S bo als tS, 
Sffiarm 'S £äbt »um £aus bei allem feljlt: 
©S roerb geregelt, roerb ßCjält, 
Sodj ni£ geljt feine (Sang geroifj. 
Un' 's atferfjärtst: an feiner gra 
So nagt ber Summer un' ber ©ram; 



Digiiized by Google 



-> 206 <- 

£ie fjctff t un' Ijofft fdjter alle 5Balj' ( 
@ljr lietoer 9J(ann bod) niemals 1 tarn. 
Sic nemmt's' fo i>ief fidj in's ©cmit. 
So fjot fe bann e' fironlet frietjt, 
Sie Ijot bebet fidj »et oetborö, 
3§ roie am .gcmroel) bann geftorG. 
Un' als etjr Stenoesftunn mar noij, 
Sie' «nner Söort mef)' ausser gef)t 
Sllö; .SSä'r met 1 ar'mer 9)tann bod; bo!' 
Un' fjot bann ftiff ftaj umgeleljt. 

Saö mar e' Xrau'reS boaj im Ort, 
Un' nie äfj mar e' Seid) fo fcfje': 
mau' leifjt fei' grä im SSerdjEjof bort 
Un' (fett nun £eb im' 5yräb nir mef/; 
.giert nimt, roie »um $}iim es fingt 
3fn eljtein Orab roie tjalroer frotj 
Un* fjalrocr trib, roie roann es 1 Hingt: 
,2Öacf) uf, roadj uf, bei' -Mann tS bo!' 
Sieljt ntmi, mie ber nrem 3Jiann 
jm ftanS als fudjt fei' Ueroi %ra 
Un' roie er 'rumgei)t, fann nir. falj', 
SBot Summer «fj net greine fann. 
3fjm roerb's fo eng je Sfltit un' 6ang, 
'S ©ejuroel brau§, bas bürgern roef), 
So oredjt em üall bas £erj erjrot? — 
Sodj [jordj, tum neiem Ölotfeflang: 



Digitizod &/ Google 



V. 



Ö£ö toit in fierdj. Un' Ijortf), roic'ö ^itttteno^ 
9icd) fingt un' funrmfe but fo langgejol), 

gang e' TOnfjnmg roeituin bordj bie Suft: 
,Gr6ei, erbet eljr Seit' ! Siebljerrgott ruft!' 

Stebljerrgott ruft. Un' all' bie ®affc 'rau§ 
3iefjn flillc ©angS bie Seit' jum ©otiesljauö; 
&er 9lot uum Crt, bie nächste 9Iodj6er3leit' 
SSin egenS fumm üjn in bie ilerc^ je feljre: 
So bleibt bem Statin äfj itimi fo bie gett 
Sidj in fei' Se'bfal langer je nettere. 

Un' gutf bie flerdj nor a', roie bie bofteljt 
©o fc^e'gebnftt ! 'S tS grab roie iroetfßt 
Ser ganje Sorem jo mit 2aba)e grt', 
Stiit Slumeblärrer un' mit roedjem 9JIuä; 
§art ufjetrere fdfnit fiel) bo ber gufj — 
So [jann'ö bie allste Seit' nod) nie gefiel)': 

'S iö an be' 2Üä'nn' evmn in Ijalroe SBofj' 
2luS Gdjeläb e' lang Gleioinn gejotj, 
Silin junge SBlote grint e' roarer SBalb; 
2Ba§ gane oiel! Un' roaS em fo gefallt, 
£aä bin bie 4ilumcbi66d;er am Sfltttr 
9Jtit golbe 9tänft', bin farroig norfj bemalt: 
93fl3 ©rtjenes fo nur ufjetreiiue mar 
3m ganje fflorf, fie (jann's erbcigeijolt. 



208 

Um jiti Soul bort fdflängeit fidj e' ftronj 
So lote an ©Ott fid) Hämmert '3 fromm ©emit 
8» )*» 8*8. Un' ringserunt bo fieijt 
Sie SenSttt' 'iei' bei goftig äRorjeglanj. 

Un' bord), rote fdje' be^w bie Drjel gef,t! 
3tuö «de 3teljre raufdjt's erauS fo ooH, 
Sil» mär im Bai bie UliSibad; o'gefcjroott 
Sunt SBoIteguf), reo nij je niiraftcbt. 
Sod; '8 Baffer füllt, 's tjettöft fid, nttgemad;, 
®e[)t feine ©ang in altgerootjnter 33eis 
Sßau' ruijig fort un' liöbeit nor nod) iei3, 
2t[6 toür fe *s Cuettdje rootr, bie müdjtif, Sad). 
So 's Dtjelfm'el. ©emaijni's im net efo 
Sic 's laut ßJela'rm im Sorf, roo je§ oerbei? 
Siau' iummt fo [eis un' med, e' SJielobei, 
Süte auä be' ffiolfe bred)t bei gtietenäSorj. 
Set Sebrer tonn fei' Sad), fett muf) m't fat/. 
So 5« fei' Dtjel nie ei nod) gefdjlaij; 
So froS nie [jeit äj bann.fe nie gefung 
Un' nie fo fieU un' fjerjljaft bordjgebrung 
3§ ttueilaut e' Stimm; un' jercg rocfj: 
,Sas is fei' Stimm, bie Stimm üum 9tnbereä!' 
Sei SMan bod), bei fte^t roie roeggei bo: 
Set lann fei' Slulje net »um «faire falle, 
S«ngt jeres »ort uf, but'8 Sei fid) bebenle, 
Sa ben!t geroif): ,£)dj tennt' id)'8 ü, mol fo!' 



Digitizod &/ Google 



Sie Siebb, bte (fot's äfj not nun Sieb im' (»friere, 
2Bo Ee'nä gefränlt iß, fen8 fidj a(j beflnlit; 
Sßür Giott=ber^6etr bod) notier £ie6 im' ßiitnb, 
Snim folt bie .gönn äf) jerem jcres feiere . . . 

Sie Jterdj get>t ouä. Ser ^arre geböt k' Set)' 

Un' Ijebt be' föM jitm §tmmet in bie §etj; 

Un' roie im grifjfrifjjor bordj unfer Sal 

CS' Iblidj Stftdje jieljt, gleit} irccral 

Ser ©oft fidj reljt un' bnnn es grint im' 6lifjt, 

So Iucfert fidj bno tattggebriett Semit: 

Sie goiij Qkme", ja roaä e' Stimm uor fjot, 

Singt feine Sanf un' ftimmt in'Q ,©rofjer ©Ott'. 



VI. 

Sie Drjet ftefjt. Sie Äerdj is aus. 
Sic ^unge bin frfjim bort un' bo, 
Sie ÜRäntter im ©etnSnefjauS, 
Ser Sjiarre fjot'S uerfiimigt fo. 
So Ijot er fdjc' bann oorgefratj 
2Ba3 itjm uerfraut bie SOiilletäfva : 
,3a ffim et)r Stnberes mot frei, 
Sie toär mit ^erg im' $<mn bebei 
Un' gab e' Set tjer pitm Sevmctj', 
Somit e' Stifting a'jelelj" . . . 
Ser ^Jnrrc fielet im ftre'ö cnmt, 
Sie Banner oll', bie Keime fhtmm. 

Sdjautieiii, (Webidjtc. u 



Digitizcd by Google 



-> 210 .- 

So Iret ber SUtllem bann eruur 

Un' affeS fpanitt mit 3ttj un' Dr: 

<Bo fdje' ber Sab,, bodj 'S allerbest, 

Sie Syeier mar e* grierenSfeSt 

rtov ftinneäfinn' juiit 21'gebenfe; 

Un' gab'S im Sorf als £anf Streit, 

3iet an'ö ©eridjt gteif) affeö b,änfe. 

Seil fdjlidjte bann SkrtrancnSleit'. 

9Icr ärnte f off, ber tuo at) fat; 

Srum mar bie ©ab gut a'getefjt 

gor ar'me Sinn', roo e6be§ bange: 

<Die fricfjn an Sernfudj roaS fe bratidje; 

SBun feite, roo jutn SRad&ttnoijrgaiig, 

§ot enS jiim £amm>erf eist e' $nng, 

SDaä roerr' bann rebüdj unnerfti^t, 

Safe eS im Seroe mol ronö ni&t! 

So mär ber grierenSbaij geehrt 

Un' imtgeefjrt baS fdje' SÜermädjtnug : 

2Berb fo bie nerig §ilf gemärt — 

<Bo bleibt ber Safj uns im ©ebä'djtmiS ! . . 

Der Ziffern fte^t fo fot ftdj brei', 
Sie SKäimer all', bie bleiroc ftnmm; 
Sie benfe nodj e' s JÜeil ernm, 
Sann ment e' jerer: ,So foU'S fei'!' 

Ser 93otjemeater nemmt 6eraegt 

SeS SSitfem'S §ann: ,2Bie brau bist bu! 



-» 211 <- 



©ann felroer feff im £er 5 gefjegt, 
3Jau' geirrnd) nodj met' Sei begul 
Sie Seljrer felroer fä'n bte Sot, 
fei e' 3ugn6 nf cfjc «rot! 
Un' bu, loie fjoöt-be gutgeba', 
SDu felroer jo, bu rofirst es wert: 
£o fittnm, idj nemm aß Soljn bid) o', 
33i§ felroer btdj bei' Mint ernä'rt!' . . . 
3)er 9inbcre3, ber ffefjt be6ei, 
3)oo5 'S ÜJhmnfticf iö:em giißeba66t: 
iä alles redjt! 3d} bin jo frei!' 
So benft er je(3 un' nucft un' fdjnappt. 
Un' 'ä red)e fid) bte bret bie §ärm', 
Sic Süä'nner all', bie bunkert' nolj, 
Qteloroen (t'tr«d)t bis an 'ö ©nn — 
3a roär'S in aller äßelt nor fol 



VII. 

Hod) jc^im' utatjnt bie SCRibbaljjeit. 
Un' fdjier auS alle edjornSte' fieifjt 
®er SRäd) geringelt in bie Suft; 
3n jerer ©afj c' fetter SDuft: 
2(m §erb fdjun proijelt laut bie tyann, 
©er Sattoiuc, ber roerb net leer, 
9Ilö ob'e im SDorf fdjun Serroe roär. 
Un' nor ber -öcnisber in ber Sann 



212 . 

§ot jerei ffiiroi fei' ftu$efttd; 
ßs betfjt un' mejjt, ob's grofe un' biet 
Un' but'ä mit ann're Rinn" nod) meffe — 
£)od> 'S iä nou' 3eit jum ßfjreneffe. 

Un' roer nor «Hann, is uf 's %est — 
Sie groft bie 33!aff »un fvemme Säst'! 
Sod) nieman' feist fief) in bie Mietfj, 
'9 muß erst ber SÜorjemester 6ei! 
®as Ijatfcem fjart, botf) Eummt ber 9Hann, 
2?er ^Jatre £jot=em Beigeftann. 

'S roerb ufgetrat), bu gurer Sott, 
Sas ffiammer, ftid) un' ÄeBev fjot; 
m biefitt bie ©iferj fiefj, fließt ber Sei', 
Sic manjer Sdjoppe gelji Berfdjott! 
Tos fdjmarft mo'ralj, bu lieiuev ®ott ( 
©0 fann enä freiiidj fret)(irfj fei'! . . - 

Socf) fleljtt ber Sitfcm fidj >n'S @<f. 
Eev roiff a'raeil gefiel)' net toroe; 
©er benft an bie roo isetteroegg, 
9t odj roeiteroegg im (Stenn erre. 
£as fann er nie oergeife net, 
Sifcijt äussern 3(t) bie I)elle treppe: 
,Sanu manjeg nor bie Sirorfe Ejäit, 
Sie tennt eS fiä) fei' junger ftoppc! 



» 213 <- 

33te trau'rig bie 100 im 93er6ann 
©tm.5 trostoerioff norfj Ijann je bifje: 
's is gar je tjart im fromme Sann 
©ei' junget gerne fremm je fajliefie!' 

3e!j aroer fjorrij bie iiafjefepu', 

S)ie 6otfere un 1 rnatte! 

3>as ließt emol e' Üedje 'ge6u — 

Sie ,§od)' bie htm erfdjaQe; 

's roerb a'gefiofs im' a'geftußt: 

Sa§ SSattertamt folt lerne! 

£ot monier ntj bie Sud) oevbufet, 

Sie tonn fid) roterer Ijeroe. 

Ser Sorjemester gleit; bann iiij, 

Sie junge sioe b'rueroe! 

■§oi jerer bodj fei' Sei getrnlj — 

Sie brei, bie fotfe lerne!' 

So ftel)t bann ruljig uf ber Wtann: 
Sie [järre rout rooä ausgeftann 
3n bere 3eit. bodj mär afj fdje' 
Ser roarem SCbet ber GJeme'! 
Sod; bafj bem 5!olf es 6effer getjt, 
Soll 9iedjt Geftcfjn un' ffieblidjfet 
Sun afferfeits! Sie 3£elt roar gut, 
So jeres feitet fü$ 6ejfre but: 
3n fo'me Sinn, in bem alle* 
2e6 bann 8Ij fjodj bie gmij ©emS'l' 



□igitized by Google 



-» 214 



3lou' fummt Oer aBiffem. 's blty ©efic&t 
3ä a'gefimlt »um Sumielidjt, 
J)aS fnüt jum Fenster grab erei'. 
öleil) a'faugs (aut'2 nod) leiö un' fei', 
Sann toiidjft bie Stimm, bno fpruteti jo 
So rafdj erau.8, m'r fummt net nolj: 
,<Sr fjot'S nun %exke, Serjcr', ÜJau'te. 
SSum SÖlonneämut, roo ftaxf wie 3)inu're, 
SBun gfreirje'tSiuöt un' Dppermut — 
$or '$ SBattcrlann fei' @ut un' ' Slut! 
SDem ganje Sßolf foU'ö öeffer gel)', 
's fjätt 'S s Jledjt beju!' — Un' fo nodj me!)'. 

%mi Stnbercö oeefotjt bas 3Bort, 
§ot a'gefana. un" fummt net fort; 
ilfuft .Sßtofj un' profi!' in feiner grab 
Un' but mit jerem frfjc' SSefdjeb . . . 

SOS ütteS ftttt iö in bie §aut, 
2ßerb gletlj bann ä(j 's ®efdjfaroer taut: 
Sic 3Ute bun fiefj uie! uerjäle 
SJutt §errfd)ufts^eire, oun ber %xon, 
2!um Sdjofftö jerj uci fcfjleajtem SoEjn, 
SBie unfere'ns fidj t)iiit je quäle, 
Wx Ecnnt jo 's 9terigöt net teftreire, 
£en 3tusfidjt net uf oeff're ,3etre; 
5Jf'r roär jo roärtitfj irael bra' — 
£e&ei njerb Sdjtucf uf Sdjlutf geba'. 



215 — 

So meierte mm benc 2)inge, 

Sem junge S!oIE bodj fummt baä Singe: 

3Me raeife [timmig umenann' 

Sfiaä in ber Scfjut gelernt fie Ijann 

9ioIj ^iffere, nolj'm ^ottebtat; 

Socfj iS bag §er$ em toffgetab, 

©o fummt uun ficjj e' HReiobei, 

©' ätnetti Stimm gefeilt ficij Sei; 

Utt' frifö toic ouq sroe Srunnerofjr 

So raufet c' Sieb im outle Gfior; 

'ä iä net gebnuft, net nfgefdjn&b, 

'8 iä fo feit alter geil »w6Ii&6: 

SGum Sinne6äm, mim 2)attnebnm, 

3Sun Siljerceifj im' 9tofecot, 

SLfim i'iemeSlnöt un' Steroesgram, 

Sßun Sie& un' %xü Biö in be' Sob. 

SDodj Ijot bebei Sb, manjesmol 

©' greifietstieb fic^ 'nei'geftol! 

2Ber Innn befor? So lang's in @&,re 

■Dlod) bleiiue but — roer itntt's en' rccfjre? 



VIII. 

MDer fifct bort an ber ©ärietjeef 
gor fidj aKc", rote gan* eicegg 
Un* tofit fei' fieppcfje Ijänfe? 



216 



See foll es fei'? 'S tS 's ©oeKtt, 
3m §auS bo fjot bie iltuf) es net 
31h eb6e§ fo je benfe. 

'S is bo im §au3 als SDlob gefjatt, 
£od) funn es net Beim ©Joffes ati 
Den Slnberes uera.e[fe: 
©cum I;ot'G c' ,£iiinfefcv6d;e mit, 
21(3 Ijä'tt eS ©rineS nod) gefdjnitt 
Sinn 3(ad)tl"n[at beim ßffe. 

.SDiet' Sritbetes iS bodj net 6c3? 
§ann nir t>erbrod), foweit inj ioef;!' 
Sei' §erj, iuie but'S-em Koppe. 
"]!et roe'§ es ei', notfj raefj es aus, 
So roppt cS fidj fo Slirndjer aus, 
gangt SBIätdjer a' je $oppe. 

3)o fjaft es füll, es gueft ewegg: 
3Ba8 macfelt fo bie ©arteljetf? 
2BaS but eoor ]id) fdjroenfe? 
.Cd) SCnberes!' „Ddj Goefiitt!" 
Sud alti Sieb, bie voSt jo net — 
55aS anner but m'r benfe. 



217 



IX. 

C aöeil fcfjun gunne bin bie Sinn', 
Sie bun im greic frof) fidj ftfjle: 
3Öie ft$e' bocfj, mann fe [emig bin, 
2ßie fdjje' ab,, mann fe mi'nann ipiete: 
§ot bocfj e' Spiel fcfjun mcfj' uerrot 
SU8 mann m't baufia, Softer' fro^t. 

6I)t Sieblinggpltiß is 6ei ber Sinn, 
Sic fjann nodj mauig Spiel im Sinn: 
Sie Sinne roefte 'mifaefteilje, 
3a jerer [aljt: ,3d) fann'S, icfj temCtl' 
Sie ?J!äbdjer ring'Ie Stofefranj 
3tina.§ um be" 33äm in roeire Meifje. 

Sie Siiä6ernu3 rieft mälief) oor, 
Sie Draenbluft, fte but fcfjun fifjle; 
S)e' SBaffetBof) am SBnmneroljr, 
SDen but fe fdjocE'fe, mit em fpiele, 
Un' ftilfer roerb'8 am Sinnebäm: 
Sic Surne innre fonft un' jam 
Un' (jaUe'S je£un' mit be' SBlcuV: 
Sie {jann efjr fira'nj' nocf; in be' §or', 
Sie Stfjä'rfrtjer noefj um'8 roeifje Äleb — 
Un' guef, eu anner Spiel gefjt vor. 



-> 218 <- 

9Jun £eeil)e't fjamt bie ftinn' gcljert, 
ei mar e8 «et 'S cncnig SBori 

gan^c Sotf un' lang fo fort? 
Un' Ijot m't net ftdj brum gemehrt? 
<Daä b>nn bie Sinn' fo ufgefong: 
Sie greifet ruär e' jungi Staut, 
Sie lüür, nod) ei)' fie mar getraut 
©tili Iji'geftorJ e' gälje Sob — 
'ö mar alle fo je §erjc gang! 

«Sie fiann e' SDtäbdje itau' gefroljt 

Un' roiDig roilTS bie öraut äfj fei'; 

G' [tütet Su is Stoitigam, 

Sic annere bie Seidjeleit': 

Ser fptelt fo gut fei' ©(Jjmetj) un' ©ram 

Un' ftefjt fo trnu'rig brei' un' fdjroeifo 

^a Sffiafjet luimnt bie Shdje W. 

Un' bu, mei' Sinn, mei' lieroi 3Rab, 

Mit beine gotbegetc Sedier 

Un' brnm be' Jtratij tum weifte GMecfdjer, 

öutf, 'S ©rä'Sdje roerb bei' Sorelab! 

Su Ejerjigtieiüer Gngel bu, 

2ßie teifjbfcbc bo, id) tann's net fo^'I 

Sie Sume Ijann bid) fjergetrat) 

Un' becte bid) mit Slume gu. 

©ie finge=ber bei' Seirijetieb, 

Sas greift midj a' ja bis junt irau're; 



-o 219 *- 

Sffiie roerb mer, fo mei' Stfj bid) ftefjt, 
mijjt icfj je£ fcfjttn btc§ beöau're! 
Steif) uf, mei' §erj, fteilj Toterer ufl 
3$ lonit bidtj fo net teilte ftelj' 
Söie ei'gef^Qrrt fo fiittoerfcfjtoiel) — 
SDocfi tjttft, es foH bie Krön nod) braf . . . 

Un' lottere, bie gurte ju; 

Sßum genäter ruft'S: iä Seit, et)r Sinn'! 1 

£>o getjmfe gleit), raeil 6rao fte 6tn, 

Sie Un an'ä golje jo geroefjnt: 

Un' elj' bie Sörout iä nodj gefreut, 

5Do gefjHe äfj — un' gefjt jur Miul). 



X. 

©er ©at im §aus roerb ousgenimt, 
3§ ba§ e' fernes, bas e' §a(j! 
Sie Söuroe fjann eg auägeframt, 
Gi brurate uxir bod) meiner Sptafc 
gor aß' bie Seit', bie roo be&ei: 
,3um StnneMm !' So ijefit eä gleif;. 
Sdjim märte oiel Sum'räre bort; 
'S iS lang ber Sorjemeater fort, 



Set £)ielt cö imirlidj mmx aus; 
Un' äjj tote Slene &in in 9tu£j : 
,9lnr itfgepacft!' 

Un' $ucf im SR« 

Sin 'ijunne fcjnm bie ©ifdj' gebecft 
Un' Sinter in be' ©am «cftccFt; 
£cr madjt be' Sattster je(j m'S 3>a(: 
33et gottiig (yiiijet, 'S gri' Qeftval, 
311s ob es 2öcifjiiad)t§on)enb nnir! 
So mar im SJorf nod) nie b'rmar. 

Un' fdjetter nod) 6in nau' bie WäV 
3m Sidjt befiel)': bie blib,e Ijcit 
'fijte ^icidier mn bie ^tiinstejett; 
Un' 'S 9)!atld)e fdjneppert, 'S ig e' grab! 
Sie ©orfd}', bie trä'pp'le um fe 'tum, 
'S Ijot jerer fein'8 in's Sil) genurnm. 
Un 1 mie 'ne gitfe ftampt un' fdjiirrt, 
23amt alljclana ilun 's Sßärte roerb, 
©o al) bie ^orfd)': bie bun fdjun §ipf, 
Sei' SJinnndjer niitdjt im Üopp ber 28ei'; 
Uf e'mol Jjcjjt's: muß SDlufif fei'!' 
3R'r nemmt bie Spielkit' a,lei!j am ©ripS: 



Scr aiollerfjanneö fjolt fei' Srumm, 
£er ^oppelfranj &efor^t 'S Srumpet^e, 



-a 221 *- 

©er 5focfe[ geiljt, '3 is Rnet Eitmm, 
3Bo fertig fingert uf em gletdje, 
3)er Suretjerg, bei; mufi es peife; 
'S $ttmonifa, ba§ jiefjt bei SJaljer, 
ftann ffioffebäre, (atin Sfj Salier; 
3Ber eist roaä fann, ben but m'r greife: 
,3ior iERuftf Ijer!' SßaS but bra' lettjeV 
Sßer gcre bangt, bettl iö gut g,eiEje! 
's Ijot pareroeiä bie bnn^'rig SBelt 
SnäbabOerdje fidjj ufgefietlt: 



XI. 

vm [jopplnijopp, e8 brummt bie Stumm, 
'S but Era§e fdjun im' &fofc; 
<Sie Enipfcn uf ein SBofem 'mm, 
SDun puppe ficr) un' ftofee! 
©odj Eumme gleifj 
gioct) SHte 6ei 

Un' fteüe ridijt ftdj in bie Weif). 

Un' Ijoppbtfjopp, ca fcfiallt un' (jafli 
Un' [djaOt als immer fegtet; 
Die aSectjel tjann Ee' 9tuE> im Salb, 
Sie faten auö be' Diester! 



Digiiizod by Google 



-> 222 <y- 

äöarum bann ab,? 
'S £)ot nij je faE)', 
£amt ■St^lofeS^eit om Ijelle Salj. 

2Sev jjupft fo fünf roie um bie UBett, 

2?ut äffe SHitt* Sb, realje? 

$cr 9{nbereä un' '3 ©oefatt, 

£cr ©raitigam but fdjnatje! 

Diot nläbrufju, 

«Ret Stost un' 9Ui$, 

33aH gebbt'3 jo neie §od)u'gfc[juI)'! 

Un' Shieijt un' 3Bnb is atj bann bo, 

@ö fo&Me jo fe" Säße; 

Sin bie fo glicFEid) un' fo froE), 

®un babbet alä fid) fdjmaije: 

2ßaS fiot'ö 5« 

'S is ^rierenäbaE)! 

Gt Ejann^fe bru' bann fajroer je traE/? 

Scfjun nofjt bie 9tad>t. Sä ftodt bie ©eilj 
Un' 'S «Beife ftotft un' 'S SBEofe; 
£er Sanbmann focft fidj fatjjb' erbei 
Un' falber af) rcerb 'S 3tofe: 
Sie 3(lte fdjun 
Sin aH' beuun, 

3m Snm bie Siebter fiall uerfdnaunn. 



Digitizod &/ Google 



-» 223 

©u'nodjt, gu'nadjt! 's i§ gut fot Ejeitf 

3Ber rooEtt eö eirfj ä£) inetjre? 

£od> Eummt emol en ann'ri Reit, 

©erb'S felroer fcfjun uffjete: 

Set 'S 2Janje fann, 

GS tS te' Sdjann — 

9Ior foü"s e' gut ©eroifte [jonn! 



xrr. 

^HPte rufjig ringS. Sie 9Iad)t bie minft, 
Gfjr Ddjbein toeljt geicei-jig roarent; 
Sie 'S Sinn, n>o an her 3Kotter trinft, 
So [eifjt met' Sorf efjr mea) im 2[rem. 
Un' 's laut ©elärnt £jot fic$ gelebt, 
SiK bodj ber Quioel äfj fei' 3tul>! 
Km §en>e[ bort ber SDlonb ufgeljt 
Un' gucft bem Sorf als SBädjier ju. 

2(m ^ammerroeiljer äfj is füll, 

SRoljr r«5 «Ejt, fo nf) bie Senfe: 
gar nodj auSem 9Baffer ro'iH 

9iau' u'geroeljrt ber §iminel gtänje; 

3ior im ©ebcil e' SDuft nodj bo 

Sflflroie 'ne SEräm ju bere SRu^; 

'S bin 'fjauS bie Stern' am £immeIs6ofj — 

3a Jeiernacfjt, roie [dje' föst bu! 



□igifeed by Google 



-» 224 <- 

Un' fadjbc in bie .ftamm're gie^t 
Scr Sdjlummer ei' un 1 fud)t bte Wxxe: 
Ser SBntnne noi ber raufdjt fei' Sieb, 
Set" einig Sieb, bot^ rollet friere; 
i>tf) mibBcrt'S nodj tm Sinnebmn 
So rounnertiä), not fjalogeljert; 
Un' roul a(), bofc e' triroer £räm 
So monje nodj im Sdjlummer ftert. 



GEjr braus, eljr Ejann roul Herne £ram'? 
(Sljr werte bed bie herein ftreefe, 
SMeroeii eljt träme oun beljem 
Un' roette roadj'rig bann mit Sdjterfc. 
Sic 9IaJjt fo fdje', ber Salj fo frofi, 
3!or feilet Sdjatte fielTt fidj ei': 
Sann boberoclj' net fdilofe jo — 
$dj xo\U e' SBeil boijauS nodj fei' . . . 

"Jtodj Stutje roefj idj rot im' nofj, 
Qdj roefj nodj Sktfe weit im' Imirmet; 
Sie Sefje Bin nerftummt un' 6Ia|j, 
'ä Ijoi'ö a'geba' ber lange Summer. 
Solang en 3lfj nod; rot ftdj greint, 
Solling e' Sude roelf un' Bleclj — 
@enunf bevun, fdjun roei-bnuer'ä [jeint 
Um '3 §eri. erum ju roel; tm' roed). 



-* 225 



Su ^immetäampel, iralj bei' ©trat, 
3q traf) bei' Sroöt botet) feite ßitter! 
UÜen fjanmfe bann in 9Iacfit im 1 Cuat? 
©efanfl je fei', 's ig gar je bitter! 
3Bem fpot rerfdjedjt tS gdju§ »erroeljrt, 
Sem laidjt ju Dbbad), foüjjt ju 3tuf): 
2ßann '8 Sietfjefdje im Sieltaje frört, 
. SJecffö atj bie «f mit glichet 5U . . . 

Sod) Ijordj tm 2Satb fdjun ©uduläruf! 
Sie Smfdjet reljt fidj in be' $etfe; 
Ser SItorje ma$i bas 3t$ fdfrun uf, 
'S fte" Serjeldje, baS roolfoett rocefe. 
So frit) iä tjeit er 'rauägefdjluppt, . 
Sann 'S ganjc Sorf jo büffelt nodj: 
®r an bie genöter' fjin un' buppt 
Un' grijjt enei' gum Sitrelorf): 

,@i fjeröt bie etfjruäibdier net am Surf)? 
23edt bidj im §of her §a' net munner? 
©er ttdjte Sat) turnrnt aßgemadj, 
Sdjun is ber ©torf bie SBiff emmner. 
SBitt tunje bu im SunneftratV 
ÜJi e'nettene" ! £amt'§ jo gefaxt!' 
So floppt es gleit} im §ammerbal 
Un' gleit) ä£) Huppert 'S SRf^Ienb. 

6Aanb(in, BrtWlt. 15 



226 <- 

Un' i»erb e' Stire ufgematf)t, 

23ie but m't freinblicfj bo p(§ grifje! 

Un' fäjc' n>ie geöt' bcr £atj gelabt, 

®o medjt m't all' fei' 2)a$' befdjliejje. 

SttS gang fo Ecid^t, '3 roar gleilj geba' — 

m' Banfes ^ Btttt (f »tut: 

gang jereö bei fidj feltpex a' — 

2Berb 'S ©lutje bann »im feliner gut . . . 

^ölei' Sieb i3 aus. Dd) mar es nior, 
^a bär=e3 tretltdj fidj erfifle! 
3dj f)aß bemit e' Stilb eicfj not — 
3dj fjaim fe' 3Ra<$t, nor gurc 3ßiße: 
Ser Sidjtw lebt not in fei'm Sieb, 
Un' inaS er fingt, er fingt eS frei: 
Un' iro fei' 3t [j was Setjeiies fieljt, 
So ig ä!j ganj fei' £er& beoei! 




Digitizod &/ Google 



(gvCäutevtmgen. 



^)aS ScmbeSgeijiet ber bnnrifcfjen SRfjctiipfnf) gliebert 
fidj burd> ben Seliirg^jug ber $mrb, ben nürbtidjen 5(u3= 
lauf ber SSogefcn, in jmei ungleichartige Seile. MedjtSljiit 
bis jum linfen SRIjetnufer erflredü fidj baä gladjlaub ber 
Oft; ober SGorberpfnlj — bnS Soll fngt einfndj „bie Spfafä" ; 
linföMn, ja bi'i iiaev bie poiitifdje öfüitie Jjinaus, uevw'igt 
fia) in weiterem Umfang „baä afieftriri)". 2)n3 oftlidjc Klima 
ifi uiel milber, ber ffloben erjeugt ctufjer allen SErteu uou 
Oetreibe feineres Cbft unb an ben 9tGI)Hngeit ber önrb ben 
unübertroffenen SUein; roeit raufjer bngegeu erfajeint bn3 
rcalbreitfjc iueftrid)er 2ani> mit feinen SUergen unb Mügeln, 
feinen Salem unb Sdjludjten unb feinen mitunter feltfam 
gefalteten Reifen. 3>er Sauptunterfrljieb märe nifo furj nuS* 
gebrürft: Jtinlblanb imb Sßeinfanb. SBie a&er ba3 £anb, fo 
aud) bie Seuie — bo.3 Siolf; unb biefem cntfpridjt roiebet — 
als ber uerlnut&arte Stusbriidl feinet iimern SlSefenS — beS 
3Jolte§ ©pradje, bie OTunbnrt. 

Sie lueftridjer Stßuiibart uitterfdjeibet fidj fofort uon ber 
UDrberpfäliifcfieii äBeife, wie foldje in Gebidjtfaminluiigeit als 
„pfäljer Sliunbart" auftritt, ©djoit ber eiufadje £prad)fmtg 
im aßeftriri) tft gnnj anberS: tjier finft ber 3lebeti»i am Srfjlufi 



-> 228 e- 

Eifo iiihoci ; Per öco lioröcni tri I U'i's liimvgi.'u, gnn; toiuem lot^ 
hufini 'k'cfi'ii entfpredjcnb, will in bie yofje, ein [cbi-iiDiti ijc-- 
lUorbeneQ grageieidjen. 2lurl) tfi ber Uiiterfdueb fefjr mcrl= 

ber 3iebe: her lueftridjer Miiobrurf, mefjr ber nicbeitocutfcfi en 
gpretfnneife jlciiiitjevt, Ijat eine genmie lU'iuiitfjfigleit nie! iüljer 
beiualjrt als bnä uiu'iXTpTal;ih!)i' ^biom, roeldjeS bev Spraye 
N-o ■liii(f)i"j iiiftrebt. Sliiljereo über bie ÜJlmibnrteii ber :HIjeiii= 
pfolj in unferet S86!)anblung „ÜRunbart" in ber 3lauaria, 
«anbeä: iinb y-olfotunbe beä itönigreid)ö Stenern, Staub IV 
(ffl^einpfalj), »6t 2, a&fönitt 3, ©! 217—263. Snbeffen 
Iiiiii letdjtereu Skrftiinbniö beä lejträ mögen bie rtätigfieu 
Xnbeuiungen natijfteljcnb folgen. 

I. "ü o t a i e : n, e, i, o, u ; n unb ü werben nidjt gefi&rt. 
ä gilt für [;cutigcoou; c für et; S für au; u firjlägt 
Ijitufig um in o — unb umgefefjrt; c (läufig für i; 
e lautet ficU; i ift gebaut. 
LL Äonfonanten: Ii jroifdjeti eiufarijen unb poppet: 
uotalen mirb ra; U niirb erweidjt }u 6, pf ju p; ou<§ 
lu po; üb, iu f ; b, t, felbft II jioiftfjen Sjofalen su r, rr 
(eine önupteigeiibei: b« Siliuibart), weniger üiüifajen 
o unb u; t, tfj wirb jumeifl meid) (= b); g <gg| nie 
löcidjeä t; g nnef) r -j; g jinifdjen Slofaien — b; 
0) als Muarout imri) SSofaten = t). 
HL yalbfonf ononten: 1, m, n, r. Im jraifdjen 4o- 
talen für Iii; mm = für mb; int für nb; rr für rb; 
rtt> für rb. s Cafpiriert) fprirfj = fdj; Sp ata $n; 
laut = id>6; 91 = ftfit; tj = tfcf,. 
yioct) nnberc Slnbeutungen ftnb aus bem SBorttterjekf): 
nio felbft erfeljen. 

Sie Derbe; eignet bat uiifere weftridjer Siuubart noch 
uor i\al]rie[)ut5ii gelautet. "Mein und) l)iet ift bie alle Xiv 
müdjfigfeit bes S(usbnt*s ui »ielfadjem Sdjaben getommeu: 



Digitizod &/ Google 



229 «- 

einmal burd> bie roadjfenbe Silbung beS SJotfeS; bann burtf) 
bic oiefcn ciefHjjtcfjUicEjcit (Sreigniffc in ber rljetuifdjcn iPfalj; 
ju(e|)t nod) burdj ben fo feljr gehobenen äSerfeljr. „ofjvev iiütt- 
ftiqeit £«ge wegen ift biejem bie ^Jfatj oUcifcitä offen ge; 
fteltt. Irin neuer ©eifi, iiia)i ber geroerblidje allein , biirdj- 
roeljt bie ©eniiiter ; einer neuen £e(ien<Si>vbnuiifl frfjveiten mir 
fidjtbar entgegen, Unb ber Seift, ber um Schienen 511 legen, 
»ufere Slerge burrfjgräM, unfere Reifen bmrf)lntd)t, ber bie 
ftiigel ebnet «nb bie Xfilcr überbriiefi : berfetbc alieo nuo- 
gleidjenbe, bie Slbtfer in Irincr gautilie uerbinbeube Meift 
serreifit nudj bie Sdjteiinen ber 9Jtunbart, unb itjre 3(tnu= 
raaffer eilen unaufhaltbar bem nwdn'euben Strome ber IßottS' 
Bilbung JU, um barin 311 j)crfd)roinben auf immer." Sarum 
fudje man ?n retten, iraö uou ber älteren ©pradjroeife ju 
retten tiod) tft! 




igitizedöy Google 



äljliiinmiflcti. 

m. SHaslulinum. 

f. Femininum. 

n, Seuttum. 
pl. SBeljrjat. 
l>f. pfatjifdj. 

aipoftroptjiertt ■ totale nnb Soppeluofale gelten als 
SUafenlaute: ,}, S3. a' (an); n';a' (Siecneitvuna,) ; nau' 
(mm), 3au' (Saun), bau' pf. (tfjun), gebau' (getljan); 
c' SKann, e' 3ro, e' Sinn ; e" Sinn, f t\ mei', H lj e i', 38 ei' u. f. ro. 
Iji' (fjin), Sie' f. fBiene); — D'maa)t, audj ©o§' (Soljn), 
80$' (2oI)n) u. bgl. ll'fnU, "Vi"!). U'muä u. f. n>. 

3)05jiieta)cn evfdjeint ber 2fyofrropfj ' nla roeggel offene 
'Jl.irjill'e ge: 'bli&b (geblieben), 'tribü (getrieben), fotoie für 
nuoiielftffciics eberSKe|*jat: ücit' (Seute), Söorfd)' (Surfte), 
©ftnä' (Öänfe), Snepp' (ftnöpfe) u. f. id. 



a|, an; a' = n' (SJetneinung 
' mit Jiopjfdjiitteln). 
a&gefnrmft, abgewännt, 
aborfdj, m., ber .§nupt; 
buvfdje, ber SieMing. 



abfnppe, &nrfa> bat. SBori 

abfdnieiben. 
adiele, mit Suft effen; 

»djel&ufc, m., te«f)Ji<$« 

Hdj&errjelj! adjöerr ^ejuäl 
and) od)l) err jerreo! 



□igilized by Google 



n'geloff, angelaufen; rot; 

a'gelofj (im ©efid)t|. 
2(ffefoi, m.,Slb»o]föt,9ledjta= 

anmalt, 
ab,, auaj; älj, i!., Sluge, 

pl. Stille, bie Slugen. 
31(1, n-, JUnberfufi. 
all, fettig, corbei ; a l [', alle ; 

all-all, Dorü&et, tiidjtö 

meljrba; allegar, garalle. 
atUeä, m.,ber3ll!e3, überall 

bie öaiipipetfon. 
alle", allenig, allein; alb 

eitä, alletns, alleä gleidj; 

allgebatt', jebeu Kugem 

blia* ; a ttttti' non n',allmit; 

einanber. 
allett (allegto), fdjnell unb 

munter, 
all'mol! Sejnljung. 
a l S (aiiäj jeitlid) gebraudjt für 

öfter) er fummt al§,alö= 

emol (bann unb mann). 
Site Samberg, f.,3»urgruine 

bei Dbermofajel. 
Stlte S9u, m-, öngeftofä- 
mitt äüett ((Spottname für 

25kftrtdj). 
ameölang, fo lange ein 

atmen bauert. 
a'mirig, anmutig, fanft. 
91'mrieliä, f., 9luiia 9J!arin 

Elifabet. 



atmlel, f., Slmfel; 2tmle[ ; 

bell,9lm|e[tal. 
9Irtbereö, m., ainbreaä. 
nnrte, Ijin, Darüber, rrorbei; 

nunegelj'. 
31 n ne & ä r ro e I, f.,3tnna3iar- 

bara. 

Slppet, m., atpfel; appet= 

gri', appelrunn. 
arig, arg; ärtltaj, eigener 

3trt, foi iberbar. 
31 f djbad), f., deiner 33 ad) im 

niimlinjen Sal bei Stipp* 

ftabt. 

a'rocil.alleroetl, eben jcjjt. 
aroer, aber; aro'räfi, aber 
aud). 

airouöt, m., leibeufdjaftlidjer 

Effet, aibgaft. 
au! Sdjmerjeiiälaut. 

$• 

äbfd) (u. abifdjl, nerlcljrt, 

fajief, iibetäroctg. 
älfaVäffa)! aud) ätfd)= 

ätfa)! 2Ui3bruc? beä Spot* 

teä mit Jingerfdmben. 
91g, pf., pl. S'tge, Sget= 

djer , Äuglein, 
ängöterltd), ängfttia). 



Digitizcd by Google 



-» 232 o- 



$■ 

Kabbe, m., tyapa, SBnter; 

&to$babbe; Babbele, 

Ijitrtig plnnbenr, Öebnb= 

bel, n. 
SucfeBerc, f. pl., geböte 

tcä Cfift; aurf) tuertlofe 

Singe. 

SSadjeS, m., »at&uS; bittet 

Sndieö, §aupiper[on im 

SEDfaiietjug. 
öailonie, pf., SBatfoufe, 

»atfofen. 
bambele, frei fjiti unb fjer 

fdjit)imteu;fiSebambe(, n.; 

Bäm&ete (Bei Ölotfen). 
Sot,n., »all, fcftltcfier 2(mj. 
6af£, bnlb; ballelj, elje&alb. 
Saljer, m-, «altafar. 
Sinn, m., 33autn; pl. mm', 

&ebüm, n. 
33«r6ete, m., Meaettldjirm. 
bare, fiabtit. 

35 a f f e t aj e, n., bie jStuegetge ; 

33afjgeifi, f. 
Bntte, nilfcen, frömmelt: itij 

Satte, itidjtS niifcen. 
83at f e§, f., Sdjnififcerirt ; 6 a i; 

)' dj e ( im Süiaff er),® e 6 a t [ d) 

it., ©efdjmiils. 
»atiuljero«, f., Öidjtroje. 
6 ii 6 6e t e, fdjneilcs 2n)iuat)en, 



fdjneüe SüppenBeineguitg : 

®e6ät»6er,n. 
bebab6eln,uorfienibet'Iegen. 
Bebttdjt, fiiU=bebätf)tig, 23e; 

burf)ies, n. 
bere, Öeteri,' ©eßet, Sefiet, n. 
3Jer, r.,a)irne;3iire6Qm,m. 

©rumber, f., Kartoffel. 

Er'beer, (Srbbeer, f. 
Betlciroe! bei Sexb unb Ss^ 

ben nitfit. 
SJello, m., $unbänatne. 
Seil, f., Rappel; 93elle= 

Barn, m. 
a3erjer,m., öürgetr. 
»ermefenä, ^irmafenS, 

Siiibt in bei iPfalä- 
Meröte, pl.Jieifer.&annudjä; 

beröle, ftarfes SBeintctn: 

£cn. 

33efajeb, m., iüefdjeib tfiun, 

p tritt fen. 
SJfri, f., ältere Steuer. 
39 et, Siegel, r., lueiblidje 

SopfBebettung. 
3)e3, i'., Sieiie; bie Äiur be^e 

fftatt ^ommabe). 
»i&i,83tbidje,n. (inber£iii= 

berfpradje), Keines .6nb,n. 
Sidjeldje, n. pl., 93id)er= 

tijer, fflüdjleiti. 
33i dt, f., ijetmlicber 3ont. 
Biffun'Baff! ©djtaflfaute. 



Digitized by Google 



-> 233 



8 im 6 3, n., flingenbeS Selb. 
6ifie, roilb b,eriimfajnieifen 

roie baä Sßie^. 
fi tu (uon fein): i$ 6in, bu 

biit, ei tä; pl, bin; bi'oner, 

biliar, 6fn=fw (6imfe)? inj 

bin geioeft. 
biäaje, wenig; pf. e' biffel. 
Sitfö', pl. (»on »utfä), 

§edeöuifd&),ber33ufdj. 
blabberc, eilig plaitbetn; 

(SfebEabbet,n.,331abber= 

Ißtf, f. (Spottname). 
aiat,n.,»Intt,pl,iBiattet; 

Seblarrer, n. 
blatte, unfaj&n fingen mit 

breitem 2>lunb;ßebliirr,n. 
bledje, flingenb salen; SSIe= 

tf|eä,ii.;a!ed),f.,9)Ieid)e. 
8ti^,f.,9rate;!B(u5t,f.,boi 

8H$en; ©e6Ii$, n.; pl. 

«lire. 

3)Ief),n. f iuetBer^lcifbei,Ciun : 
ben unb liferben auf bem 
Hopf 3C.;9»teft,m.,.?>unbä : 
name; bu' 331efj, b. 1). ben 
Öiinboonber.ueiieloslaffen. 

blä, blau; Bio madji 1 Iben 
9J!ontag feiern). 

SJlod), m.,8lod, abgeflaut^ 
net SB aumf tainin. 

SJlofe, baä, iiberfiöreii, Seit 
bet (Sb,e uetfäumen. 



öloSbalf, m., »lasbalg. 
Mott, entblöft, faljl, fiorlcS; 

blattete, b(oöiuad)cn, 

plünberu; 'IHoitf opp, m., 

Sab, Ifop f. 
Säobb nnb Säopp, f., bie 

flippe; öebbtfje, n. 
bollere, poltern; Sollet- 

fiann es, m. faltetet. 8of= 

1 e t f a t rf),m.,«artoifeltord). 
Worein, pf., '-l'obbem, m., So; 

ben; boremfeot. 
»ollejet, f., ^Gottjei. 
Siollntefjlftumpii, m., tur- 

3er, bitter URettfdj. 
iüorfd), ^oret', pl. m., 

Sorfcti', Söurfa)e. 
breiwnele, anbrennen, 
brau^brinjeltd), buntfat- 

btgfdjillernb. 
brore, braten: net gebrot 

(nidjt gut genug), 
btoffemfinft, auö feftent 

©loff, beleibt, 
brumme, büficn im ©efäng« 

ntS. ■ 

51rummgc(ajerr, n., liit; 
iitL'iifi' •.ViLiitttnÜviiiitctiit'. 

33u, m-, S3u6; Su'dje, 
SöüMein; pl. Säume, fino= 
ben, ebenfo gefieifien bie 
jungen Surfdje; alte 33 u, 
in.,ber Sageftol.i. 



Digitizod by Google 



-h» 234 



SäumBetntent, m., fefteä 
güßfel ö«t Sättigung). 

S) u mm bi b it mm ! Sdjlag; 
Inut ber grofien 2rommel. 

SuffinE, m., Suc$fhi!. 

Stummevfiunn, m., £mnb§= 
raffe. 

teilte, n. 
SBunebart, 5tappeljtin I., 
franjöf. Maifer. 

' b n ' (uon bun), getljan ; pf. ge- 
bnu';'a0ebau,n.,baäa;f|un. 

baober, babf>crri)e, ge- 
fcfiroinb, tapfer. 

Sa&ert, autfi Sabbert, 
iiönig Sngobert. 

Saä), n., pl. bie Saäj'. 

Sal, Ii., Sot. 

bäbtiibä! fflotenfpiel (9tac^: 

aijmunn); b fi b Ö 1 1 r <i ! 

Srompefeutaut ('J(nd)a^- 

mung). 
bntjbälilict), tagtärjlicf). 
bämmere, aufftatnpfen mit 

ben JfÜfjen. 
bär=eö,trjät es. 
bebeire, bebeuten. 
S a mb n uret,f. Sampfmibel. 
bann, Dielfad) für beim. 



Satf<$,£, plumpe S(fjtuB(|es 

riu; batfdje. 
batterig, auieinanbet, aus 

bem Seim; uerbattert 

(auä Jurtfjt). 
bccf, oft; betfmols. 
Sedierte, n., pf., Söders 

(ein. 

betjem, beweine, batjeim; 

beginn e, bahnten. 
SJeiroel, m., Teufel; Sei- 

roe(§bänner, 33anner beä 

Seufelo; pf. Saifel. 
Sef, m., Seid). 
Sei, m., n., Seit, ber, baS. 
Seit, f., deine üßertiefung im 

«oben, alö Sat. 
Seit cf) e, n.,be3gl. in Der jdjie; 

benen Jla^en. 
beflelat, belifat, Föftlid) im 

©efdjmatf. 
ber, bir; b'r, bir. 
See, f., Stu'ire; Serdje, n. 
ber, bie, ba§ (Mrttfel). 
Seriem, SürfJjeim, Stabt in 

ber 33orberpfati. 
„ber rou" pf., ber roeldjer, 

ber <yrag(id)e, etroa and) 

Seroalb, m., Sdeobalb. 
Si6be, Sibbdje, n.,Sopf, 

SBpfdjen (nu3 nerfdjiebenen 

Stoffen). 



Digitizod by Google 



33 i d) c I d) e, u.,11011 Sudj.Sitdj' 
lein. 

Sippeltfje, n., £üpflcin. 
biblibi! (gtötetmadjalj' 
mung.) 

bimmele, tümmelu,bcnnern ; 
©ebimmet, n., ®elfim= 
mel. 

©ingä, @ebingä,n., Singe 

auf am in eii »erf cfiieben er 9trt. 
bo, ba;bobo! (ffietftärfung.) 
borcblafi, totenblaß ; Sore= 

lab, Sotenlabe, ©arg. 
borfeie, (im Öeljen) taumeln, 
bormele, taumeln (imffopf); 

bormelig. 
Sotter (im (Si) m.; bot* 

terig, fraftlos, jagljaft. 
boiue, toben. 

botfterTüeöIieb(j.Sterbeii). 
b'r, (Skrftärhmg) b'rbeet, 

b'rftfjenst, am &efien, am 

fdjönften. 
breitet, pf., breäig. 
Srefjbe'raerel, m., Spott; 

name für einen fäumigen 

SRenfdjen, 
Sretfcf), f., trüget, ruiber- 

fpenftigeS äQeiböbilb. 
oerbnirelt, »erroirrr, imlö3= 

lidj (j. SB. ba3 §ar). 
Stufig er, f., bie Stoffel. 
bub6e, tupfen. 



biirfe, firfj taurfjen, Süden, 
budele, uerfjetmlidjen; S u = 

tf eItf)e,n.,0eE)eimtf)iterin. 
bump, oerbumpe, bumpf, 

ferner. 

buburte, burete, bubeln. 
bummele, fidj tummeln, 

bun:er, Hjut ifjr. 
bur- er, ifjut er. 
uerbunnert, ueijtfirctft. 
buäfier, büfter; Snober^ 

ntiä, f., Dämmerung, 
buoter, büfter; buntere, 

beruhigen, 
bufdjele, sifdjeln. 

<ß. 

e6ber,etroer; pf.eo[>es,etnuiS. 
<S(f),f., Gidbe^bam,»,. 
eb, übe; GnÖb (Ginob)^ 

Scrf bei jjiueibrüden. 
Gfer, m.,Gifer;ef'rig, eifrig, 
efje, beoor; 6ljb'r, eljnber, 

e$er, früher. 
£ge, eje, eigen; cgenö. 

ejen@, eigens. 
Gfjebum, u., Eigentum, 
ehei! (SJerftärfung); ei: 

roul! (Verneinung), 
eist, irgeiib; neisi, nirgenb, 

nidjtä. 

Glenn st 1 ö, m., IStennef taue 



-» 236 «- 



(SÄuSbntrf ber Serings 

elmgo, oud) cilings, in her 
eile. 

e'lepig, iillcin, ueieiiijeit 
Sllebof/, m„ Öllctibogon. 
cm, if)in, bcm; 'm, iljm, 3. 31. 
«[•m, «if »ein; uf't, auf 

• i,r "' • 7, 

ene, pl,, ifjnen. 
e 11 n 11 11', einanber, pf. en anb'; 

enenjig, einemjig. 
eilend, cineins, gleidjuiel, 

enenig, aCeintg. 
enei', E)mein; eninn, f)inein. 
Gnn, Silbe, pl. enner. 
Ciisem, ÜnoI)din, 2orj bei 

St. Sugtert. 
(Snterttf),m.,iniiiiii[i(f)i'Gnic. 
enuf, euufer, Ijinnuf. 
®ffer,m., pf. Ejel. 
ISnefätt, f., tfuü fiattjarino. 
eroeoiet, umfonft, uergeölid|. 

JnvEin, m., ^nbeti. 
5a E ,m., pf.Saj,Ciuerf<i S , 

ber 9llie&in(idjer; a 1; e, pl., 

niirrifdjeö WeGaren. 
1" e dj t e, betteln (&eiwnnbincrf^^ 

Surften). 



5 e b e , m., gtofjeö Jleifrtiftiict, 

auri) unberer Stoff. 
9e()e6orfd),in.,gen)n[tigoou 

Öcroidjt. 
jyebberroeifier, m ., pf., 

neuer, nod) unnuogegorj= 

teuer 'ffiein. 
f St, feil. 

Jy läppet, Sap p e3,!ii.,leicfit; 

f c rti g er,n n dj In ff i g er 9)f en f et) . 

late, m.,gefd)iniertes örot. 
flirte,biei'ört)er firt) uolleffen. 
f lief^fliegen; fligg, flügge, 
flenne, meinen; fletfrije 

(mit ben 3äti:ien). 
flim^flattWloribusiau^ 

ruf uollfter greube. 
forfd), frei ntib feft, mutig. 
Jr a , f., ^-rnu, bcs .fjaufes w= 

rtn ben SMenftboten gegeu- 

ii&er; JvrH^e, n., «eine 

?sxaa; gräle,n.,3räulem. 
Jreinb, 11., Jyreunb; pl. 

^reimbe, nud) SBerumnbte. 
fr e 111 m.fremb ; Jy r e mm, f.,bie 

ftrembe. 
freQterltd), unöänbig, ju= 

bringlidj, frinol. 
ftrifdjlaojt, frifdjlarfitig, 

frifdjlicf); nun frifdjum, 

nod)i!ifi[S. 
fro(i',friigen,^cofi,f.,Srngc-, 



Digilizod by Google 



pf. froge, ic§ frofl', frage; 
JJrog, f., gtage. 
guter, n. , glittet; fitere, 
füttern. 

». 

©atfetei,n.,£iü[jnerci (ffin^ 

berauöbruif). 
gncfere,Sautge&enbe§.&uljn<5. 
©ai, m., n. ©au; in'i ©ai 

getm; pf. Qä, m.,£anbe3= 

ftrid), ©ebiet. 
gfil), gätingS, jölj, faftfenf; 

redjt aiifftetgenb (bei SBöns 

beu, iüergeu ;c). 
©alje, m., ©atgen; ©alfe^ 

(tritt, m,, State für junge, 

böfe SOlenfäjen. 
©anfett, m., pf. ©eljret, 

mnunlidje ©au 3. 
©nre, n.,0nrn;©arefntp= 
. pe(, m. 

gatting, geeignet, pafjenb. 

gö^e, Snutge&eii ber ©anS. 

©efot,f-, ©efatjt. 

gel, gel&, golbegel, gelge= 
fpricfelf (gefprcngt). 

geb/,gel)eu; gefrn ;itf), ßeljr= 
er;gef|':mcr(ioir);'3gefir= 
ein, gel)t ifjm u. f. tu. 

©eil), f., Geige; geil} e,geije, 

■ geigen- 



gell ! gelt; gelle, gelte 11,' goU. 
©elänn, n., ©elrinbe; ©6= 

m e", 1'., ©emeiube be& Otts, 
g en a. genau ; g e n u nf, genug, 
gere', gern; gerre, girren 

(mit bem ©ci unten). 
©eS, f., ©eis, 3iege; 0efe= 

bccf, m. 
©efd)et,f., ©eifiel,!peit|ct)e; 

©efciielgert; ©efajeC^ 

ftorf. 

@ef djerr, n., ©efdjtrr. 
Öe%H,m.,0eift;©eStli(f/m., 

©etfiltdjer. 
©emel, m., Sie&el. 
©icf>t,f.,pl.©td)tf:r;©efe; 

giditer. 
© i et c I, m., öodjinut im ftopfe. 
© 1 1 1', f., ©ilte, pf. raoftfteuer. 
glniue, glauben; pf. gläwe 

u. f. ID. 

©led), n., ©lieb, bte ©lea)' 

(in berÄette) ; g 1 e d) e, glei; 

dien, Üiergledj, m., SBer= 

gkttf;. 
gleilj, gleicf), fofort. 
©Iecfeld)e,n,, Slätflein. 
©Itrerbopp, f., Öltebcr= 

puppe, 
glitig, gliujenb. 
g£o, glau, loorjltljuenb. 
©nnef, u., ©enict. 
grainmele, «lagen berfiul). 



238 <y- 



ßJodel, m., öiignerljagn ; 

Dmergodel, m. 
golblacgtig, golblidj, 1501b- 

nrtig uon garbe. 
Sorjet, f., @urge[, pf. 

©orflel. 
<10 tt = b'r^fpretf>, n(a joü es 

fielen ic. 
« 0 1 1 e S b e 1, 11., 0 ottestei f, im 

atlter iiblicge Seftgabe ber 

Ätnte. 
greine, meinen. 
ÖriuS, m., SJnifen. 
@tif|etun'©iauä,m.,®nt; 

frftLf.». 

g r ö, grau ; Sr o, f., JJraiif gett, 

SBenoünfcgung. 
0tüIIe,f.,pl.3tinge[gar,Itau- 

f(i$ttt;®mroel( opp.m. 
©rumber, f., Kartoffel; 

W r u m 6 e r ' f 11 e p p', Jilöfe. 
gr 0 11 6, pf-, grofi; Öroujj: 

gebnu', n., Öro&getguu. 
(Sudel A)t, a.pL.ßutfäugtein. 
Summe, m., ©aumen. 
dtummimonn, m., SBlarri; 

Ittn|tter. 
gunne, oergun ite, gönnen, 
n ir g u t s i g , untauglicg, &öfe ; 

Öutes, n„ Otutes; gut= 

mirig, gutmütig, 
gutfajele, oerfteden, eint 

glitten. 



fl. 

Sfifit, n., witupt; .öabifaeg. 
üäbtge, n., .önflein (uon §0= 

fen), m.; pf. ßäwet, n. 
gädele, mit beut öädeldjen 

im Watten. 
Siinnfü)e,iii.,äaitbfd)Ul),pl- 

beäßl. 

gallo, galten; gefall. 

Somufj, {., Samug'dje, n. 
(Jiiubetauobrud für Üug). 

grtuufele, jumffleften gaben. 

gann, gaben: ia) fmnn, bit 
gost, er ic. got; mer gann, 
cfpr, fte ; gegatt; ga'mcr, 

pf- ginne, gaben; icg gä&6, 
bu gost, et got; mer 
gitnn ic; gegatte. 

Sannes, iu., goganneS, 
'3 SönneScge, n. 

ö a 11 n j 0 b, m., 3ogann3afo&. 

öangel,in.: öiingel Silben, 
Stauben je. 

gfiuEe, gangen, 

gätt.-ea (gätf es). 

&annftrecg,m.,ftaiibftveicg, 
ttanbfcglag, b. i. ISgener* 
fptueg mit g ei erlief) feit. 

'gauS, bagaufen. 

Sbawtv, m., £afer. 

Sc aa p e (, m., öafpel ; fieg 0 er; 



DigitiZGd t>y Google 



239 



(jasp'le, uermirren, oer= 
lieben. 

Ijebgebreljt, träge, iwiber; 

fpenftig. 
öecfelnnn, n., öejei^nung 

für einen iEeilbeö äGeftridje.. 
Seje, pl., pf. bie übljen. 
fjefjt, geheim; l)e(, geil;. 

Seil', f., fcoUe. 
feinere, öeimroelj [inben. 
ftencrtdj, m., ^einrieb. 
Öemm, n., öentbe, pl. §em> 

mer, § e m m e r d) e r, 

ßer'lbeere, (., .'Öeibel&eere. 
fjerngeb,', Zugegen, 
ijerrjefi! fierr 3efuö. 
Ij mioifjber, f)ernad). 
Ijersgebobbelt, am Öerjeu 

gemiegt. 
Öeroel, m., Öügd, mäfiige 

^itfele (fjinfenb), Ijüpfen mit 

einem gufj. 
Öinfel, Sju&n; ginleb 

<$er,pl. n. 
6innd)e,n., öüiibdjen. 
t] i nne ttttf 3, dou hinten Oer. 
öinnerlaun, n. (Jßeliridj). 
fjorte, fitjen, cmrt) im Üefang; 

niä. 

§ocb^it^f.,öodjjeit;.(?ocf| ; 



iicbbemm, d-, gefpmuien 
für ben Bräutigam. 
^ o I j e, nbfiolje, fidj birrrf)= 
Ijauen. 

fioppele, iinm[)tg fahren; 

Öoppefgaul, m., $op? 

pelfranj, m. (foltfie Se^ 

loegung im Gmig). 
öorbuinmab, f., Snrpom: 

mabe. 

Ijotje (mit ben Dfjren); au<$ 

geljorfainen, folgen. 
Ijortig, Fjuriig, ftfjneU. 
öoffefnoup, m., Heiner 

Jfnabe. 

Ijott un' fjar! ^Jferbejuntf. 
fioroe, n., baS E)icr Cbcn; 

Öunne,n.,bn3l)ier Unten. 
5 u m b er g , m ., SJerg im SÜSalb 

bei Kaiferätauiern. 
^ um borg, Staht Bei 3ioei= 
" brütfen. 

Öunig, m., ßonig. 

Ö up p, f.,pl..6 u p p e (auä ljo[)= 

len äBcibenrbfjrcn jum 8la= 

fen für Üinber. 
Ijunpbidj! Oup fe, fjiipfen; 

Öupfer, m.,©prung;f)up : 

f e r i g , jum Jonjen geneigt. 
öutfdj'egaul,m., baä pferb 

bei Sinbern; fjutf<$ele, 

einfüllen; §u|el, gebort; 

teä Cbft. 



Digitizod by Google 



-> 240 



3 (ii- 

iö, ift; t3=em, if)in; i S - c r, 

ilps; lähmte, 
ijn! (SSerftärfuno.), ja! 
iiper, iroig, über; irueral, 

überall. 
itoeng,übrig;'3^iDerig., □., 

bas Uebrige, bcr 9tefl. 
imerljuppe (Rupfen), über: 

bringen, 
troeredäifl, übet ba3 erf 

blirfeub. 
iftfi, pf. ift; ifc, jefct; ifcunb. 

3 0». 

jalj', jagen; 3 «öt, f., Sjaft. 
jo, ja; j a j i> ! Oöeftärfitng) ; 

jojotte! (iierftifrEteö ja). 
3o6, m., Qnfob; 3 ocf et, 

3ottob, m., 3oba)e, n. 
jole, jobetn in unbeftimmten 

Sauten. 
3ere3, ^erreä, ßeffeS! 

— o^fiiä. 
jefettn', jefcunb. 
2jomct, m., Jammer; jo= 

mece, jämere, jammern; 

©ejonter, d. 
3ot,n., 3ar; b'rjor. 
goteS, m., Siefpaß, pf-3ou= 

feä (jocus). 
jus!, grnbereajt (u. b. 8eii); 



nei jiiöt (nidjt geljener), es 
fpuft. 

juraele, jubeln; 3««>et, m., 
pl. Juwele, (Sbelftetne. 

jure (iuä)f)eie), jaulen; 
3«E, m., Scfjer}. 

fäfe, taufen; pf. fäfe. 
taut, mim. 

,fläö fidj gerne 1 , Bjfenttttfi 

ptunlett, Ijoffarrig t6,un. 
Safer, m., fiaifer. 
fiarcig, m., Sitfiß. 
fampele, tampfen; Kam; 

pel, ra., itampfesfreunb. 
tappe, abfappen, fürs baä 

SSort näfdjneiben. 
)tapp,l'.,2llüt!e,«opfbebecfving 

mit Seberfcfiilti. 
jtnre, m., Sogelbauer au§ 

öoljlatten. 
JSaräj,m., fleiner Ziagen mit 

Sotjiuiiiibeu ; Sofien 

fard), in. 
Äarlesbal, n., fleines 

(entljal bei Srippftabt. 
fiasper, in-, Safpar. 
ftafc, for bie, nergeblicf), 

(atienafs. 
Ka^efepp', ra. pl., Sßörfer 

3 um 9lb feuern. 



Digitizcd by Google 



ßatiffembal), m., ben £ng 
beä flotee^tärauä betr. 

jUugefdjerr, n, Jtauroerf: 
jeug, bas Oebifj. 

Beldje, n., flBijtdjen für bie 

pfeife; pf. ftoute, Jfol]Ien. 
ßetes, m-, fteteötelrer, 

ftürafjier. 
Serdj, r.,ftin$e; pl. fietje; 

moiS', f., ßirdjeniniutfe. 
Seite, f. pi. ftttftonien. 
Jii'bätfeldie, n., JtinnBätfef: 

djen. 

Sinn, n., Sinb, pl. Sinn', 

Sinnetrfier. 
Jti'fpo', m., «i'foÄel. 
fitt, quitt, ausgeglichen, 
ff im et, m., (leinet &uf>et, 

Stotel 

S I a ii nc t aj e, a., ((eine Jtlari= 
nette. 

SUfiaje, n., Slöbdjeii, Keine 

Tabakpfeife; m., aud) ain; 

Ijimgfel gleidjgefmnter Üeu; 

te (d. [(eben), 
glittet, n.. Keines ffinb; 

pl. jtlene; Sleneodjet. 
«[ider,m.,H.©pieiritge(bet 

fiinber; (liifete. 
Slinget, n., SUjUitiflet; 

im Klinget 'tum (Steiä). 
Stoßet, m., mit SloSiaugen. 
«djanbtiit, Oiebii&te. 



(Iure, fähige; ©eltus, n. 
(nntfajig, fdjmierig. 
Sniajel, m., Snßttjel; aus; 

fnidjeln. 
finir un' Snaj, m., Sßer= 

beugung; (nijig. 
f n t r [ a) e I e, f nirf djen (mit ben 

Sonett). 
ÄnetnieS, m.,flnitpä;(net= 

roete, biffig fein, 
tnemece, fiiH fetten (u. 

(nappen). 
(niff elig, uottec ffiniffe. 
Knopp, m., Änopf, pl. 

Knepp', — ajer. 
(norre, Inurren; ftiottere, 

beSgl. leifer. 
Inuffe, Ijeimlid} ftoften mit 

geballt« Sauft 
(nuppe, btSqt ftärlcr. 
fi o I d p p,m.,@alopp ; ftfjueller 

Mitt; jto([epab,m.,äb J n : 

lidjer Taitj. 
Kou(e, pl., pf. Hoh>H. 
foiber, foftöat. 
Sita ä),m.,3ufnmmen6rua);ge- 

fräajt, gebeugt, gebrochen. 
Sraf cljler, m. Stteitfuajer- 
Srantet, f., SranHjeü. 
Krappe, m., eine Slvtöatfe. 
(tapfdje, Ijaftig jufatnmm' 

raffen; treppe, au3 %w- 

ger einen Stopf Kriegen. 

1K 



firefd), m., lautet Sdjrei, 
Mrif a)er, m.,Inuteed)reier 
(©pottname ber pfäläer). 

Ärctt, f., ßrüte; Irottig, 
Bein. 

Jtrummenot, f., böfe 3tot 

(3}erroünfd)ung). 
«tuye, m. (im Jternooft); 

frufcig. 
)l um er ab, m., Hamerab, pl. 

Atumerare, Jtumeräb= 

d)e,n.,pl. flu m er abtuet. 
Jtroecfe, I'., Cuccfe,fiartoffeI; 

fetme, aud) Unfraut. 
Jtroetfnje ]"., 3mEtfo)en, 

ÄmetfdjelStfeldje, n. 

s- 

Sab, n., Saub; Säbdje, n., 

pf. Säb, n. 
SaajiS, n-, Selb, 
lafe; GSelaf, n., pf. läfe, 

©elaf, n. 
lägele, leugnen; laire (mit 

©locleii), (Matt n. 
Sann, n.,Sanb; 0el ihm, n., 

pf. Siiunel, n. 
Sare,.m., Saben. 
l'appeä.m-, träger, mutlofer 

Slenfa). 
Saater, n., fernere Ulafje: 

„Saoter Selb", n. 



lajje, fid) laben, le^en, er= 

guitfen. 
jelebbafi, auf Sebensjeit, 

immer. 

lauere, laudiere, laufdjen; 

lau'rig-, laurerlerig, 

lauterlebiglid). 
leb/, legen; tetlje, liegen; 

pf. tiefte, liegen; lefjne, 

leiljeu, mieten. 
Sefje, f. pl., Sippen. 
Seibdje, n , Ulicber. 
Sine, f., vid. äJtarle'. 
leppere, mit beti Sippen Den 

)'ua)eit. 

I e r d) e l e, flöten uriebie2ern}e. 

lilrig, lebig; t er ig, leibig; 
uia&lerig; »erle're, r>er= 
leiben; »erlebt, »erleU 
bet; uerlcre, nerlieren. 

iemig, ju lernen geneigt. 

Seilt, in.. Seiften. 

Sefc, f., bie eeitebeim©(b,reb 
ben. 

l£fc, »erregt, unridjtig. 
lefce, fid) laben (gluffigteii) ; 

lafce (©peifen). 
letjt, jüngft, neulid); letjt; 

Cemettnig, lebenbig. 
Sia", f., Sütfe; äQ^'ü^ 6 ' 
l i d) epf., lügen ;Sin)e|ää) er, 
ro.,Sügner;gclDd)e,gelogen. 



iMftrJi&e, fügen; Sifjner 
m., Siignec; gelof)', ge; 
logen. 

Sim6otg,i'.,,ftlDftemiine bei 

lö, Inn; foliaj, faulitfj. 
ZofyiaS, m. (mertrofeä 3eug 

im (iiepfauber). 
lorre, lotter, Uttfeß; hilf, 

(utfer, lorfer. 
Eoufel, r., pf. Sögel. 
8ctt,f., pf. aitoflfaS. 
in ntmer, iceirf>, beljnfiar. 
tiimpe, armfetig Hjim: „lojj 

bitfi, »et lumpe I" 
Simne, f., SiiTite: „Ben 

Sunne rtedje", etwniS mers 

Un. 

2u$etlir§t, n., lt. Defliajt 
(Snterne). 

P- 

»o*e,m.,ge$Ier,pl. 
Sßnb, r>.,fiofen>ort für Keine 

SNflbdjen; Sienfimagb, f.; 

3Häte,n., pl.SRSb'. 
SJtäret^e, n., pl. 3KäreI= 

(f>er;pf.SKiibe,n.,i>].<B!ii: 

beider, S!äberä;er. 
b'rmär! iun8SBimberä,raaS 

to3! 

SJlää, n., Selb. 



märe, metfetn (ber Biegen). 
3Har;,m v SJtageu, pl. Tial)'. 
mahlte, mögen; iffj mnfjn', 
maß. 

mate, maje, fidfj unler^nßen 

im Sorfe. 
ffl a i S t& e, n., aßnustein, ftofe= 

werf für Keine ffiäbdjeii. 
Kanttnelinn, m.,vdvatyn-. 

ies fiinb. 
mandj, manig (er, e, es). 
3HarIe',aHarId}e,n., 3Jt ar; 

(ene, f., SJtagbnleua. 
marobe, Ijernulergefommen. 
OTat^eö, m., iDlatljitta, 3Ra$, 
matfajig, fdjmierig. 

tne$r ic, pmeift. 
m'r, pf. m'r (mar), man. 
maiije, miauen; mufcig, 

unfreunbliif) mit bem ffllunb. 
üRer^et, SRe(j«,ni., SRefc 

rfjier. 

metle, ntetben; gemelbt. 
meto, mflröe; fflferiueö, n. 

(©efiädt). 
milb (imSinn); mitl, roeia) 

anjtif fielen. 
Willia), affila); 3Jliüia> 

bi&bnje (Sbpfajen). 
minitig, miinbfg, majorenn, 
mirig, mutig; n'mirig, nn= 



mutig; SHirißlSt, 9Mbig: 
reit. 

aRifct&e, n.fnon SJlufee,m.), 
njeifilidjeS JUeibungäftiicf. 

9JtotfeI,f., £BotfeId)e,n.,6ei 
reifiteSSRäbdjenjmocTeliß, 
beTeibt. 

mormetc, murmeln; &e-- 

mannet, n. 
mottete fidj, ganj bet 3Jiut= 

tt't unzarten. 
3Buntur, f., fiteibung. 
aBunnftitf, n., SSebeioeffe; 

„©utaBunnftiÄ", Münk 

fetti gleit. 
SWu8, n., 9Hoä. 
3)lu8ot6, f., Skdj im fiatBi 

ttjal te- 
il. 

Ülägetrtjc, — t, Riebet, 
nädjät, nadjSter, b'r« 

nddjst; niidjft ic. 
Bängere, ängftlid) loinfetn; 

©ctiängcr, n. 
91äj, m-, Snrfotfaben, ®e(b. 
Slnppeliuu, 51apoteon I. 
na£t,m.,pl.9ia£t',SIft,äfte- 
nau'.nun, jefct. 
S J1 alt et, I". ;oern iittert, flie- 

Hg, »erbiffeu. 
ne' =n enette! (oerftürfteBer; 

nelnung) ; — pf. t;te imb ba 

itud) ,9t ein'! 



neiftfiierig, neugierig, 
nerig, nötig; nerjenS, mv- 

genbü. 
ltct, nidjt; pf. nit. 
Kemel, m., 91e6e[. 
9!eroe!fäppdje, n., Sfalige; 

ftarfteS Säubdjen. 
neroe'bra', neme'btaus, 

neroe'nauä. 
-Jfestquäfeltfie, n., bat* 

Süngftc im Heft, 
nefce, nitffen ; n e ^ i g, genafjt. 
net.e, netten; ©ener., n. 
niini, uimelj', nimmer; 

ni£, uidjtä; nijgutäig, 

ittjiimm. 
not), nad); pf. nöd); noI)e= 

ttann', nattietnanber. 
SGodj&er, m., 9!<K$bnr(Mofi= 

6 er). 

no&bi, b'rnolibi, Tjernadj. 
no^geirig, naciigie6ig. 
not, norc, mit. 
nurte, nieten (mit bemjtopfe); 

et'n udc, etnftEjlummern. 
nmnme, pf., nut, je^t, nun: 

mefjr; niimme nit! nur 

nidjt! 

©. 

odj! adj; o jetuni! Stti3ruf 
bet greube. 



-» 245 <~ 



o Scffcä! (lleberrafdjnnfi). 
Dggeräem, Dggerstjeim, 

©täbtdjen bei Jranteiiiljat. 
spalte, füll haften; oljs 

gefjalt. 
Dito), n., Del. 
Dpper,n., Opfer; oppere, 

opfern. 

Orjelfdjlnf/, Crgel fpie- 
ren. 

Dufetodj, pf., n., Dfentodj. 
0 iu e ii b, in.,9lbenb; oro en b 3. 

^ob.m., Spfob. 

Hialj, f. (nerjianbenbie58or> 

berpfalj). 
¥ann,r.<¥faitne;9ßänn(5e,ri. 
pärfdj, burfdj, grob; pitrje, 

plagen; $äti, f., $Iage. 
plärre, m., Pfarrer, 
^ierfrfjing, m., ^firfirfj. 
pe()e, beim 33Jefn fifcen; ners 

pe^e, oertrinfen; ^e(jer, 

m., ©eriditä&ote; ^ej, f., 

quälenbe JJranffieit. 
^itendr, m., Sßiontet. 
piößere, pftern. 
^lncfe,m.,^utf)fe{ieii,aiidjetn 

Sttitf 8anb; ^läffeldje; 

jpiä cf et, n., pf. 
pl'ntfdje (mit beut ^ilauel). 
plinnere, plUnbern. 



^iorj,r.,¥inge;yio()',pinge]i; 

pf. ploge. 
p ( d y e, ftarf bnmpfen (£n&af). 

plumpi! plimipSbid)! &e-- 

tihtfä) &eim gaden. 
spiumter, m., ^Stunber. 
porre, a'porre, roilb imb 

laut anfahren. 
$ott, F., gef^Ioffette »tüten. 

tttofpe; polterig, uoller 

finofpen. 
^iot', r.^fotebeiÖefrfiirren; 

^otefjalHlu-; gilt midi für 

ßanb unb guji. 
^ o Ij i nun e Uj e v r g o 1 1= 

frniitfnlot! (mefjr fdjevj= 

ftnfter ^ludj). 
'^Jritfdj, f., pf., 9)fn(]tiäeidien 

für nadjläffige Sefer im 

äüingert; pritfdje. 
^rofitd)e,n„ füvbie 

ftumpfen. 
proforfd) (parforge), mit 

Straft unb 31od)bnidE. 
ISroft! (profit), 3uruf beim 

Slnfto&eii. 
prohig, mümfdj unb [jocfi- 

miitig. 

pvogele (in ber Pfanne beim 

SSraten). 
^roj, tu., ber eingebildete 

Seidje. 



Difliiizcd by Cooglt; 



?uläter,n., giftet, 
»urr'le, pubein im SÜnffcr. 
$utftij, m., biciüafferpfüiK; 
putfdjennfi. 

n. 

GuadE, m., grütjjaljräBraucf), 

uorfteüetib Sommer unb 

3L'tnter. 
Guäfelaje (viel. 9ieft). 
quare, Cuafen ber gtbfdje- 
quätfaje, fn.atfaje, um 

beutlicE) imb uactjutffig 

reben; quetfaje (uei-= 

quetfdjteS Öe(id)t). 
quarle,qutrlen,leifefprut>ern. 
quelle, fteben; Öequellte, 

f. pl,, gefottene .Kartoffeln. 
D u a t dj, Ti., jungea Mnäblein. 
Ductfe, f., 9lii3roud)<i alter 

Kartoffeln; Unfraut. 
gt. 

ra', vii', fdjlmil unb fein ge= 

lundifeii. 
fKctlel, m., trüge Ijecumlie- 

geuber Sieiifd); rät 'le, fiel) 

jo beneljuien. 
r Ätfje, rnittfien. 
Saute, m., gvofier Srotab- 

fdjnitt. 

ranr.e, frf)uarreit bei (Zeigen, 

aud) Sijttren. 
rappele, rappeln; rappet- 

berr,— bikr. 



flatt', f., Satte, Gigenfiun. 
raue, getanen, fitf) »er; 

raue, fttft ju lobe grämen, 
raulid), ran!), elenb; SHau; 

lia), m., Sdjeltiuort. 
3feaj, in., Sain am 3Beg. 
rechele, reäjiieu. 
Sterfeläje, n., SÖdletn. 
gieff, f-, gutter6er)älter im 

BlttÜ. 

iUet), in., Mcgeu; rel)nc,reg= 

pe!)pf.9tea)[:, in.;rca)ne; 
es rerfjcut. 
cel)', regen. 

reifte, 'S ©erift, n., 'rum- 

geriff. 
See, f., Seife. 
SeX ii., 3ieis am Mannt, 

pl. Wefer. 
31 i ü) t , f., gerabe Sliajtuitg. 
Singe[ö)er,n.,pl.3ttng[eiti. 
Stitt, in.; olle 9titt', aUe 

Singen blitfe. 
rtfccrot, roic geri«t. 
rimel c, reiben (mit beu §än= 

ben). 
'riiDcr, tjeriiber. 
rollfe, fid) rotfeit, Ijertim 

tugeln; Siollbuuint, m. 
roppe, rupfen, fia) roppe 

raufen au ben Öaren; 

©eropp, n. (Sdjlägeret], 



-» 247 o- 



rore, raten; gerot, gerate», 
rofe, trafen; 'rumgeroft, 

fjeruingeraft. ' 
rumbibum! rafa) Ijerum. 
r u ii b ro i r i g, gruubiuirig, aus 

bem ©runbe röütig. 

SaBbetrlott! (9!ettmitibe-- 
nmg). 

Saft, f., Säge. 

faß.', fagen: ict) faß', bu 
faß/St, et fallt; Biet 
faß 'n ic; f a r> = iir>, fafiät 
bu, falber? fafi'mer, 
faßn = er, fafin'fe? 
faljt; '$ Sefaß', n.; t<^ 
fjann gefaxt ic pf.: idj 
fog', bu födjöt, erfaßt; 
(mer, mir) factje, ehr fagt, 
fie fage; fag = t^? fäct>^ t= 
bu?fädjt=er?f ctg t- merV 
tagender? (age^fe? ge; 
fadjt ic; 'S ©ef ag, n. 

©otlebat, iq., Soibat, 
pl. ©aUebate. 

© a I w ii nn,n.,3aI6anb ;S a I: 
to ä n it 6 ä it n et, tri., fürbie 
SBiege. 

©äroel, m.,SäfieI;SäroeI ; 

fä)eb, f.,6efärae[i, äuge; 

tmnfcn. 
Sant,Saiirt;Sant3ocfeIä: 

bat), m. 



eaul, f., Säule. 

S efi ', Segen ; f e B n e, fegnen; 

pf. Sedje, m., Segen; 

fe'ajtie, fegnen; gefe'ajent. 
Sdjäf, f., Sdjäferroif. 
flamme, pf., fdjämen. 
S d) är f, i'.,S(£)ärpe; plScßfir; 

f e, S dj ü r f tß e r. 
fdjärre, fdjarren. 
S dj ä ä , f., 2Bageu Domelnnev 

Seute. 

fdjoffe, arbeiten; Sdjaf= 
feä, n., Stßaffatßeit. 
Sa)affgeftf)etr,n.;fd)af= 

fig, arBeitfam. 
uerfdjaineriert, iierlieBt, 

Bejammert. 
S O) au bar ein, m., 1)jo!tset- 

TOädjter. 
Sdjanf, m., SdjranE. 
fd)üffe, fortjagen; geirijafit. 
S dj ar e, m., Sdjaben. 
f dj a fl ei e , Stßnj) Batten, 
f d) e 6 & , fdjief, Derfdjoben. 
fcfied,,fd)cu; U erfd)ed,t. 
Sdjetf, in. , 1)3ferbätiame ; 

f dj edig, buntfarbig. 
Sdjei&, f., fdjeituele, ra ä[ s 
Jen. 

f (helle, ftfjelten; gefajoll. 
©djeppef, n., pf. fdjep; 

p e I e (von Stoppen) , gern 

trinfert. 



Digitizod by Google 



-> 248 <- 



fdjere, fdjüren; <3ä)et= 

Ijabbidi, m. 
©Bermel, f., irbener 331«; 

mentopf. 
f ^ieroeä: (gefm); n6gefrf>o= 

roen, uerntdjtet. 
geft$eljn, pf. gef($e$ne, 

eö gefc)i(f>t. 
fdjlaroere, gern fd)roäl;en, 

raalfdjen (bei ßinbern); 

S d) I aroermatldje, n. 
© d) o rf e I,f.,SBteße; f dj o c( e I e, 

(djauleln. 
©d)or},rn.,6dn'iräe;©djerä; 

dje, n. 

© d) u & b, m., ©djiib (auf ben 

©djub lammen). 
© dj h n f e , m., ©äjinten. 
f 4 Ufte, gebeujen (3Ir&eit). 
©djlabbüts, m.,reid)I.9Kaf|l. 
©d)[ocf,m., liierDonner' 

fdjlacf, 3>onuerfd)[ag. 
© dj I ä Ij ' , pl. , ©djläge (ddii 

Sdjlag). 
f aj I a ' , fdjfagen ; pf. » e r- 

f B) la d) e ; („Derfdjlafme 

Jiopp"). 
© d) lä r r, f.,ljangenbeS äJimil. 
© d) läppe, m., ausgetreten er 

©diufi; Sdjlappeftnbt 

OHirmafenö) ; ©rfilawer; 

inaildje, n, 
©d)Ietf,f., 31afftjir.erf. 



©djlenf, f , OJriff an ber 

Zt)üt, Stfjlinfe. 
Sajlopp, m., ©djlnpf, pl. 

©djtepp'. 
Steffel, pf., n., Heine! 

Sd)[icfeI,pf.,n.,t)on©djIurf. 
fdjlotfete, (oder fein, un= 

ficfjer geljn. 
Sdjtojje, pl-, öaget. 
fdjtumpe, effen mit »ollen 

SBacfen. 
fdjluppe, fdjlüpfen. 
©djturi, m., ©fl)lauliug. 
©djinafc, m., (auter Jiufi; n., 

©d)mfi${f)e. 
©efdjmeiä, n., ©efdjmeiö 

(©tabtuoir). 
fajmurigronrem (n. fdnno^ 

ren). 

©djuapperärel, m., Sogel- 

fd)Iinge;fid)Derfdjnappe, 

miberniiüig «erraten je. 
f d) n a 11 fj e, E)erumfud)en 

(fjeimlid)}. 
©tfjnau^er, m., ajarhuudjä 

über ben Sippen, 
fdjnele, nafd)en; ©djneE, f., 

nnfdjenbe ?!erfon; ftfine- 

f ig, oeriDbftnt. 
©d)netfebänä',pl., Summe 

So Reiten. 
Sdjneller, m., rafdje.öanb^ 



Digilizod by Google 



-> 249 *- 



beiuegung; Sciinellerdier 

fd)Ialj'(in bie Suft). 
ftfjneppe, erfdjnoppen [Xau-- 

ben). Sdjneppef app , f. 

(mit ©djitb). 
Jeanette, fidj tauten. 
Sdmej, f., etngefdjnittener 

Smrdjroeg im Süalb. 
©djnilj)',m.,geftf|iiittenefiar: 

löffeln (friierige). 
.©d}norre3,ni.,©cI)nurrbart, 

©d)nerre3dje, n. 
©djnofe, p]., Sdmacfen; 

StEfnoIeS, ©paffe; pf. 

©djnoufeiä. 
©djn »rfeä, m.,©cljnucfee> 

dje, n., gefdjmeibtg, ge; 

fdjroiujig fiinb. 
uetfdjmue, oerf^rieen rae- 

gen ©puf. 
©^reimeS,n.,9ärief,f^riftI. 

ajiitteilung. 
ftfjrolj, raub,, ungefotfjt. 
fdjmmpele, einfdjriimpfen ; 

©djmmpel, f. 
f (§ nippe, ben SJobeit pufeen 

mit Ülotftiöettjeug. 
Sdjroerenerer,m v Sdm)er: 

riöter; © cfp ro e v ' f) a tf e, l'., 

ferneres Uebe!. 
©eitert, m., Sigbert, 
©e ib„ f., burajlädjertcS 2Hert> 

gefdjirr. 



fein: idj Sin, bu biät, er i§; 

merbin; hin-Ad)? bift^bu? 

iä er? SH'mer, bin^er, 

Iii tiefe? pf. id) bin, bn&iöi, 

ertfdr.merfi"», e^r fimi, 

(le flltlt; geroeft. 
feil: fetter, i, feil; feile ic; 

berfe[r,jener,berfe[[tg; 

ferientot u. f. f. 
Seiler, 3)aIIon(nn ber9)urg). 
Sefel, m-, pf. K. 2Uingert3= 

meffer. 
fiffig, pf-, feljr tritt»«. 
\UV, Wen; gefieb/; pf. fe> 

ne, fefien; tdj h,äf>h'§ ge^ 

feljtie; er f i dfj t, fidj eniol! 
Sinti un' ©djnb, ©iinb unb 

©djab'. 

©efinn, n., ©efinbe. 
f iro c (fieben); pf. fieroene. 
fou, fo! 
©ot, f., ©at. 
©panjole, m., ©panier, 
©pafc, m., ©pafcettdj 

(Sftöitndjen). 
fpauje, fpeien. 
©ptirrer, ra., Splitter. 
fporeftred}S, fponiftieirfjS. 
fpväe, fpreuen. 
fpreje, fpreijen. 
g e f p r i de 1 1, gefprengt, &nrit^ 

fletfig. 

o e r [ p t ö rfj e, f idj unterhatten . 



Digilized by Google 



^» 250 *- 



Spu(;e, m., buinme Spä))c. 
®t&i,m., Staub, pf. Stäb. 
Stammblat, n. (auö bem 

Sfammbudj). 
Stampeö, m., ßartoffelbret. 
(~täimerd)e, r„ ©tänber 

ffit'8 Kraut, 
©tunnefdjut, r.,31acfifcfiule. 
uerftarocrt, uerftaunt. 
Staffing, f., Stalfnng. 
ftänitig, ftetS. 
SteceÖ, n., Störung, 
gcftetf crtüoll, ftottoolf. 
Stitfjefnadjt, f. (ftitper). 
uetftidert, geflirrt, 
ft i tf e r i g, g e J d) u i Ij t (@rüm= 

bete). 

Stipp, f., Sielle (auf ber), 
fofort. 

Süffel, m.,pf.;Siiiuel,m., 

i»ftr. (im aBingert). 
Stoffel, m., Gtiriftopfi,; alä 

2ölpel. 
ftolle fid), ftili fjoltert. 
ftoppe, [topfen; geftopptr; 

Doli (getropftcuoll). 
Stopp, f., Sättigung. 
Storje, m.. Stumpf. 
StrofeS, n.,boJ Strafen, 
ft r a m p e I e, mit freien giifien; 

etrampcldjer, n., güjjdjen. 
fträroe, fid) firftuben. 
ftränje (uorab Dbft fteljlen). 



Strafe I,Sträfet,n.,Streii= 
roerf. 

Strümp, m., Strumpf, 

pl. Strimp'. 
Strumef, m., SGerroirrung. 
ftnmje, ftoljiereit, prallen. 
Stuft, m., Stoff, 
ftumpe, fid) balgen. 
6 1 11 m p e,m.,Stumpf, StrunE 

(?laum). 
ftuppe, fid) ftofjeu; Stup; 

per, m., ©tofi mit bem 

Jfb'rper. 
ftulpe, iimtoenben. 
furre, fdjimrren. 

®. 

%oxn, in., Surm. 
£ra!)t, f., 2rad)t, üaft. 
2raibd)e, p„ Öertrub. 
STram, m., £raum; träme, 

Srämeä, n. 
triippelc, leife trappen. 
Ireppel, n., pf. Kröpfleiit 

(SBein). 
Irftnteler, m. pl-, 9tad)= 

äögter. 
triftete, trotfnen. 
träträträ! trittitri! 

(Jrompetenton). 
triioele, triraeliere, fjafttg 

antreiben, 
trolle fid), fdjroeten ÖangS 



Dipzcd by Google 



251 



Ijunoeggetien; 2 r o 1 1 e §,m., 

SroDer. 
tropfe, tropfen. 
Xrutf#et,f.,ftäftt9eS Stab* 

djen. 

Xtun>e[, m., Surdjeinnnber. 

uf, auf; un', unb; une, 
unig, oljne; unne, un; 
ten, unnig, unter. 

U'lpätcHn., Heinfter 9Jlan= 
gel. 

U'muS, n., unnötiger Sann; 

unmäßig. 
Unnerba', m„ pl. Unner= 

bnne, ba3 ^uproerf. 
uje, foppe; ujerig, jum 

Ujeu geneigt. 

»• 

oattere fiebern SSater naa> 
arten. 

SSedjeldje, n., ÜBöglein. 
SSetmelj', n., SSermögen. 
uer^u^elt, ein gekrumpft, 

jufammeiigefrümmt. 
Derräifdje, «Berreben. 
oerfdjtal), uerfdjlageu. 

3Ban)erent, ©tobt SGartjen; 
fieim Bei ©ürffjeim in ber 



10 a de l e, ijin u. Ijer f djroanfen. 
matfe&nrt, feft rate Sßadlen. 
n>&f|=n>älj! {äBeljfdjtet). 
raädjfig, nodj im aßadjfen 

Begriffen. 
SEBafi/, m., ber Singen, 
SJaljl, f. (non roiegen): bie 

SEla^r, Sßiefle. 
SBttf, f., politifaje fflal (oon 

rartlen). 

roätjere, mitten; SBÄIj«' 

$oI 3 ,n. 
®eroä[[,n.,©eroiiIbe;SaSäI[s 

dje, n., äBäftdjen. 
2Bann, f., SBonb; SBSnn', 

SGitnbe. 
luärlidj, roariid). 
SBttfeliltn, n., äQaifeufinb; 

uevioäft. 
äüammeä, m., 2Bam§. 
aBafem, m., Safen. 
roegelc, gin unb (jer laeijen, 

fid) wiegen, 
raegg, reegger, u>eg,ljinroeg. 
roe'5', megen; berentrael)', 

beffentroelj, b'rroeb/, 

baberaci)'. 
raeje, pf.,roeljen;roe!te, iooI= 

(en. 

meifse, tündjen. 

loeife, geigen; geweifter (ge= 

raiefener) Süeg. 
SBetS', f., Welobie. 



252 



werbal)'ö, roerütagä. 
roerre, werben; geniorr', 

roorc, worben. 
3Bermdje, n., SBÜtmtein. 
Sßeivet, n., 3Better. 
aßernuerr, m., SüirnDarr. 
Tocälic^, »oller SBefen, %n-. 

SUe^trid), aßeäteriä), n., 
iDeftlirfper Sflnbeäteil ber 

mm- 

meiner«, ftilt löeben, fitSj 

innerlich regen, 
roielje, pf.,roiege; geraofj, 

pf., geiuoge. 
SJJittcm, m., aBUfjelm. 
KM tiefte', f., alte Burgruine 

bei Irippftabt. 
SBitteiualb, m., inilber 

SÖotb. 

ES i n g e 1 1, m., pf. aBeingat: 

ten, aBingert, 
roinncrounäig, (lein n)in= 

3<9- 

5ß i n n e to e f), m., alter Kanj 

(SBlenuett?). 
inippe, im Sogen roerfeit. 
10 i r i g, TDütig (audj alfi Set; 

jt&rfung). 
wiö&ere, (eifeä SRnufdjen 

bcr 9J(ättet. 
Sfljtfc, f., aSiefe. 
uenoif djc. erroifdjen; roit= 



fc(ie, routfdje, burrtjroi: 
Wen. 

roitfcbu?TOttt>be?n>firftbii¥ 
ber too, ber roeldjer; pf. bet 
roll. 

reo f|', wagen ; gern o I) t ; äi> o f), 

f., bie Sßage. 
»ottenset? roottt i()r? 
SCope, m., ba@ SBappeit. 
SBöret, f., aBaljrEjeit. 
Süotra, m., SBurm;SQeriiti 

d)e,n. 
roorme$ig, iBimtiftidjig. 
mu, pf., reo; nitl, »Ol; ei 

ro n l ! (SSerneinutig); rom 

lig, reoliajt. 
rou(e,roülj[en-, ©etuut, n. 
©eroutoet, n„ ©eroimmel. 
aS«[Ie = tt)«I[e!Sotfruf{f«r 

ffiänfe). 

®än Stein. 
2ß ull eioii j,m.,JBei^tiac^t§- 

figur (KtWoS). 
rouppbid}! fdjtteK ijiiuwg. 

SUuppbid), m„ öronnt- 

mein. 

ro u lig, Doller 38ut. 
routfd) bid)! fortgeroifdjt. 
niufctroiifce! Sotfmf für 

Sdjiocine. 
SB u £ e ro u ts e g i cf e I d) e r, ti ., 

Serie!. 



Digilizcd by Google 



jact; jict un' jacE (6ti(;; 
üfmjiifj). 

jomme, jufamuten. 

3e^e,n.,3eii§eTi;3ecfie[,n., 
buntes Rapier; jedjete, 
jcitftncn ; gejerfielt (mit 
fiefonberem SDlerEmal); fei- 
nes 3 e d) e n 3 — ©tnnbeä. 

3 e tf> e , »ertrinfen; 3 et §' f -< 
bie 3edje, Soften. 

3ege, m., bec Beuge. 

3«i Ü ec ' m., ©tunbenjeiger. 

jele6ba5, lebenslang, auf 
immer. 

3epp', m., 3Spfe. 

3 i d c ( cfi c,n., 3>^ ; ä i Äe(e 
berig, - ttjäridjt. 

3ippe(,m.,3ipfel;3ippel : 



Siocjopp, m. (SRaufö). 
3unner, m., ftimbei:. 
3urannt, m-, ftarEer Stn^ 
lauf. 

ju'3, wie alSju: fjeme)u% 
'nunttetguS, nadj unten 
fjln. 

3roogge, m-, 3">eig; att= 

jioagge. 
3 nie, jitiei; ber jnjett', bec 

jroeite; jejroett, gugroeien; 

erjtoe, entjroei. 
oerj mäkele, nerjrocifetn. 
Derjmecnt, nerjroirnt, bie 

gäben oerroirrt. 
oetäioernielt, im Söer; 

roel (äßtrbel) nerroirrt. 
jraimele, sniie&eln, oev- 

fjmien. 



Digiiizod by Google 



Digiiizcd by Google 



DigitiZGd t>y Google 



RETURN CIRCULATION DEPARTMENT 18687 



LOAN PERIOD 1 
HOME USE 


2 


3 


4 


5 


6 



ALL BOOKS MAY BE RECALLED AFTER 7 DA YS 

Ronewoli and Rechargoi moy be mode 4 dayc prior to the duo dal«. 
Books may be R*n*w*d by calling 642-3405- 

DUE AS STAMPED BELOW" 















JUN 0 7 1991 






ORCMATION M 


B 





















































FORM NO. DD6 



UNIVERSITY OF CALIFORNIA, BERKELEY 
BERKELEY, CA 94720 



1 



U.C. BERKELEY LIBRARIES 

IlllllililWl 

COSMSDDISk 



8/4 



I 



M86082 

IV!| 

THE UN1VERS1TY OF CALIFORNIA LIBRARY
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Gedichte in Westricher Mundart"

See other formats
